Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir KAVYAMALA. 16. THE MUKUNDANANDA BHANA OF KASIPATI. EDITED BY PANDIT DURGAPRASAD) AND KAS'INATII PANDURANG PARAB. PRINTED AND PUBLISHED THE PROPRIETOR OF THE "NIRNAYA-SAGARA"BRES BOMBAY 1889. For Private and Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( Registered according to act XXV O 1807.) ( AN rights reserveil long the publisher.) For Private and Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org kAvyamAlA. 16. zrI kAzipativiracitaH Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mukundAnandabhANaH / jayapuramahArAjAzritena paNDitatrajalAlasUnunA paNDitadurgAprasAdena, mumbApuravAsinA paropAhupANDuraGgAtmajakAzinAthazarmaNA ca saMzodhitaH / sa ca mumbayyAM nirNayasAgarAkhyayantrAlaye tadadhipatinA mudrAkSarairaGkayitvA prAkAzyaM nItaH / 1889 (asya granthasya gunarmudraNAdiviSaye sarvathA jAvajI dAdAjI ityasyaivAdhikAraH / ) For Private and Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org pica / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAvyamAlA | zrIkAzIpatikavipraNIto mukundAnandabhANaH / vande vandArumandAramindubhUSaNanandanam / amandAnandasaMdohabandhuraM sindhurAnanam // 1 // kaNThAliGganamaGgalaM ghanakucAbhogopabhogotsavaM zroNIsaMgamasaubhagaM ca satataM matpreyasInAM puraH / prAptuM ko'yamitIyayeva yamunAkUle balAdyaH svayaM gopInAmaharaddukUlanicayaM kRSNaH sa puSNAtu naH // 2 // candre zItalayatyalIkanayanaM zaMbho: sudhAzIkaraiviSvagvyAkulayatsu saMyamaghanAnkAntAdRganteSu ca / lIlAyai paramaikSavaM dhanuripUnvibhratprasUnAtmanaH svacchandaM rativallabho vijayate trailokyavIraH smaraH // 3 // (nAndyante) sUtradhAraH - (puro'valokya / sapramodam / ) adya khalu phalitamAmUlacUDamasmarAyapurAtanapuNyakalpalatAbhiH / yataH, ita eva nUtana puraparisarAlaMkAra bhadra 1. karverdezakAlau na jJAyete. bhAti cAyaM kazcana draviDa:, nAtiprAcInazva. 2. etadbhAmudraNAvasare pustakatrayamasmAbhiradhigatam tatra prathamaM puNyapattane 'kAvyetihAsasaMgraha'mAsikapatre mudritaM ka-saMjJakam, dvitIyaM jayapurarAjaguru bhaTTalakSmI dattasUnuzrIdattasaMgrahAtprAptaM 1853 mite vikramAbde kAzyAM likhitaM kha- saMjJakam, tRtIyamapi gamevAsamAptamazuddhaM ca ga-saMjJakam. 3. ka-pustake prArambhe 'vandAmahe mahezAnacaNDakoDakhaNDanam / jAnakIhRdayAnandacandanaM raghunandanam // ' ayaM zloko'dhiko'sti. 4. :' kha. 5. 'api ca' ka-pustake nAsti. 6. 'tarumUlacUDaM' kha. 7. 'puNya' kha-gakornAsti 8 'pariSadA' kha, 'parisadA' ga. For Private and Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| giricUDAmaNebhagavatazcUDezvarasya vasantotsavadarzanasamutsukAH sAmAna kalyANamaNDapamadhyAsate / tadenAnupasRtya ciraparicitalAsyakalAvile. nAya savinayamabhyarthaye / (padAntaraM gatvA saprazrayamaJjali bdaa|) bho bho. sakalakalAvidaH sabhAsadaH, eSa bharatAcAryaputraH kalApravINo nijavidyApradarzanAyAtrabhavatAmanugrahamAkAGkSate / (AkAze / karNa dattvA / ) kiM brUtha'sAdhu bharatAcAryaputra, sAdhu / vayamapi cirAtkasyApi sarasakaveH sUktimutAmaNigrathitamabhinavaM mizrabhANamavalokayitumutkaNThitAH / tadadhunA tAhazameva kamapi bhANamabhinIya darzayatu bhavAn' iti / anugRhIto'smi / (Atmagatam / ) adhunA viralaH khalu mizrabhANapracAraH / viralAzca tathAvidhAH kavayaH / ayaM garIyAnkhalu sAmAjikAnAmAdezaH / tatkathamidamazakyasaMghaTanamApatitam / (smaraNamabhinIya / ) aho, mayA praNayakupitagRhiNImanovinodavyAsaktacittena vismRtamapi sAmAjikAnugraheNa punaranaticirAbhyastamirvaM tAdRzameva rUpakaM smaryate / bhavatu tAvat / gRhiNImevAhUya kathayAmi / (prakAzam / ) Arya, itastAvat / (pravizya / ) naTI-esasi / ko Nioo ANavedu ajo / (ka) sUtradhAraH~-Arye, kauDinyavaMzaratnasya kaveH kAzIpateH kRtiH / mukundAnandanAmAyaM mizrabhANaH prayujyate // 4 // tadatra-(itya|kte / ) (ka) eSAsmi / ko niyoga AjJApayatvAryaH / 1. 'tatrabhavatAM' kha-ga. 2. 'kasyApi cirAt' kha-ga. 3. 'tadadya tAdRzamapi' ka. 4. 'sUtradhAraH-anu-' kha. 5. 'saMghana' kha-ga. 6. 'vismRtatamaM kha, "vismRtatamaH' ga. 7. 'punarapi' kha-ga. 8. 'eva' kha-ga. 9. 'ANavedu ajo' kha-gapustakayo sti. 10 'gotraratnasya' kha. For Private and Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mukundAnandabhANaH / TI-ajja, accariaM accariaM / take kakkasavakkottiNiDarA tassa bhAraI / jAdA mahurasaMdabbhe kavvammi miulA kaham // 5 // (ka) sUtradhAraH-(saparihAsam / ) tvameva tAvatkathaya / kSaNaM praNayakope tvaM niSThurApi kathaM punaH / premArdrahRdayA jAtA mRdulaprakRtiH priye // 6 // naTI-ekkAvi bhAraI kahaM kakasA miulA etti pucchide ki aNNaM kahehi ajjo| (kha) sUtradhAraH-ko'tra virodhaH / uktaM caitenaivai kavinA tarke karkazavakravAkyagahane yA niSThurA bhAratI ___ sA kAvye mRduloktisArasurabhau syAdeva me komalA / yA prAyaH priyaviprayuktavanitAhRtkartane kartarI preyolAlitayauvete na mRdulA sA kiM prasUnAvaliH // 7 // naTI-kusumasirIvia miulA se kaiNo bhAraI / (ga) sUtradhAraH-kimucyate kusumshriiriveti|| vyAkocaprasavazriyo'pi mRdulA vAcAmiyaM prakriyA ___ mandasyandimarandato'pi madhurastatrAyamarthakramaH / saurabhyAdapi saMmataM punariha vyaGgyaM pikebhyo'pyamI madvA madhurasvarAH kavirayaM zlAghyo vasantAdapi // 8 // (ka) Arya, AzcaryamAzcaryam / tarke karkazavakroktiniSThurA tasya bhAratI / jAtA madhurasaMdarbhe kAvye'pi mRdulA katham // (kha) ekApi bhAratI kathaM karkazA mRdulA ceti pRSTe kimanyatkathayatyAryaH / (ga) kusumazrIriva mRdulAsya kaverbhAratI / 1. 'karkazA' kha. 2. 'caitena' kha, 'caivaitena' ga. 3. 'madhurokti' kha-ga. 4. 'kRntane' ka. 5. 'yauvane' ka-ga. 6. 'miulA' kha-ga-pustakayo sti. 7. 'saMgataM' kha-ga. 8. 'kAvye'smin' kha-ga. For Private and Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| naTI-(sarvato'valokya / ) aja, edaM cUdavaNaM kahehi vasandAamaNam / Ido pekkha pekkha / kisalayakarasaMpuDeNa vallI kirai puro kusumaJjaliM NaDantI / pavaNaNihadatAlapattatAlaDaNimaNugAai bambharAvalIA // 9 // (ka) sUtradhAraH-Arya, sAdhu nirUpitam / ito'pi mandAnileritamanoharapallavA kindavIrudiyamAhvayatIva rAgAt / pratyuttaraM parabhRto'pi dizannivAsyai __ kUjankuhUriti sameti sapakSapAtam // 10 // ito'pi punaH zreNIbhUya madAlasA madhukarAH puSNanti veNIzriyaM __ prAJcadrucchabharo'pyurojakalazaprAgalbhyamAlamvate / rAgollAsi ca pallavaM kalayate ramyAdharaprakriyAM __vAsantIlatikApi tena vahate vAmAlakAvibhramam // 11 // (vimRzya / ) Arya, sarvamapi sughaTitamasmadbhAgyavazAt / ytH| kAlaH kokilakomaloktimadhuraH kAvyajJamAnyaH kaviH kAvyasyApi sa eva kAmajanako rAdhAviTo nAyakaH / sArajJAzca sabhAsadaH punaramI nAvye pravINA vayaM kiM cAyaM samudaJcito bhagavatazrUDezvarasyotsavaH // 12 // tadatra saMgItakamanutiSThatu bhavatI / (ka) Arya, idaM cUtavanaM kathayati vasantAgamanam / itaH pazya pazya / kisalayakarasaMpuTena-vallI kirati puraH kusumAJjaliM naTantI / pavananihatatAlapatratAladhvanimanugAyati bambharAvalIkA // 1. sarvato'valokya' ka-pustake nAsti. 2. 'ajja' kha-ga-pustakayo sti. 3. 'gamaNaM' kha. 4. 'ido pekkha ido pekkha' ka. 5. 'ramaI' kha-ga. 6. 'jjhaNi' kha-ga. 7. 'bambhagavaliH' kha-ga. 8. 'ihamantrayatIva' kha. 9. 'gmayati' kha. 10. 'bambhagavaliH' kha-ga. For Private and Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org mukundAnandabhANaH / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir naTI - pachaidaca daladiaM koilartaruNA ramandi ramaNijam / ujjhandovi muttaM kA aulakkUraNissaNaM suNi // 13 // ( ka ) / mUtradhAraH - (saziraHkampam 1) aho saMgItamAdhuryam | (nepathye / ) prApya prabodhamadhunA reTatIva nAtho tasyAH hA hA hatAsmi vidhineti vinindya daivam / niHzvasya matkaradhRtaM nijamambarAnta mAkRSya hanta calitaiva kathaM priyA me // 14 // sUtradhAraH - (zrutvA nepathyAbhimukhamavalokya ) ayaM kila maJjarIviyuktasya maindArodyAnagatasya bhujaMgazekharasya bhagavato mukundasya bhUmikAmAdAya ita evAbhivartate mAtulaputro madhukaraH / tadAvAmapyanantarakaraNIyAya sajjI bhavAvaH / (iti niSkrAntI / ) prastAvanA | (tataH pravizati yathAnirdiSTo bhujaMgazekharaH / ) bhujaMgazekharaH - ( prApya prabodham -' iti paThitvA / vimRzya 1 ) tadAnImevAhaM 5 sphuTaghanapulakakadambaM spRSTrA kucakalazayugalama vilambam / madhumadhurAdharabimbaM madavatyAH kimiti maJju nAcumbam // 15 // // (ka) pallavitacUta latikAM kokilataruNA raeNmante ramaNIyAm / ujjhanto'pi muhUrte kAkakulakara nisvanaM zrutvA // 1. 'taruNI ramai' kha-ga. 2. 'saMgItasya' ka. 3. 'naTatIva' kha. 4. 'vidhinaiva' ga. 5. 'mandAramasadanoyAna' kha-ga. 6. latAyAM' ka. 7. 'ramanti' ka 'ramati' sva-ga. 8. 'ujjhanapi' ka-kha. For Private and Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| (punarvimRzya / ) kathametAvato'pi tatkAle'vakAzaH / yataH / kule komalazAhale padamiha drAgarpitaM vA na vA kiMciccATu camatkRtaM ca vacanaM kiM vyAhRtaM vA na vA / sAkRtapraNayaM ca sAmi nayanaM vyApAritaM vA na vA tanvyA hanta tadantare vidhivazAttasyAH prabuddhaH patiH // 16 // iyaM ca punarabhAgadheyena mayA utsaGge vinivezayAmi pulakinyAghrAya vaktrAmbujaM ___ vakSojau parirabhya vArijadRzazzumbAmi bimbAdharam / jalpantyAH zravaNe rahaH kimapi me vizleSayAmi cchalA nnIvAmityaphalaimanorathazatairnItA nizA kevalam // 17 // athavA tamanayA vytiitcintyaa| (niHzvasya / ) atraivodyAne panarapyeSA AruhyoruyugaM prasahya rabhasAdunnIya nIvI priyA kAJcIkiGkiNikAninAdacakitA mandoccalanmadhyamA / kiMcitkUjitakaMdharA ratiparizrAntA ca daSTAdharA kAmaM me paripUrayiSyati na kiM zvo vA parazvo'pi vA // 18 // (kSaNamAtra vicintya / ) alamanayApyanAgatAvagAhinyA vAJchAvAhinyA / kiMtvetAvadAzAsanIyam / AnIlakuntalapariSkRtamAyatAkSa mApATalAdharadalAJcitamandahAsam / ApInatuGgakucamapratimAvalagna maGgaM puraH sphuratu me punaraGganAyAH // 19 // (smRtimabhinIya / ) idamapi me durlabhaM mandabhAgyasya / yataH (AkAze / ) yA patyuH prayAsi sadanaM mRtyoriva sapadi bhISaNaM vadanam / sA tvaM priye kathaM me yAsyasi bhUyo'pi nayanayorayanam // 20 // 1 etAvatA' kha. 2. 'yataH' kha-ga-pustakayo sti. 3. 'ca' kha-ga-pustakayonAsti. 4. 'kRtaM kRtamanayA ka. 5. 'vyatItagocarayA' kha-ga. For Private and Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mukundAnandabhANaH / (sAsram / ) lIlApAGgataraGgitaM tava kimapyAlambya bhUyacirA detAvatkupitaM tRNAya yamahaM matvA sadhairya sthitaH tasyaivAdya kare tvayA vinihito mArasya niHsaMzayaM kAnte kiM nu karomi ko nu zaraNaM kA vA gatiH kthytaam||21|| (punaH 'tasyaiva-' ityAdi paThati / ) (nepathye / ) ayamayamudayAdrernAtidUre vivasvA nayamayamamRtAMzuH pAtakI yAti cAstam / iyamiyamupakaNThe tvadviyogAsahatvA nivasati taruNI te koka zokaM vimuJca // 22 // (zrutimabhinIya shrssm| nynyorsrmpmRjy|) priyAviyogaviklavaM gRhadIghikAcakravAkaM zokAravamukharamukhaM mandamandamAzvAsayatA mandAreNa maJjarIviyukto'pyahamAzvAsita ivAsmi / (hRdayaM prati / ) hRdaya, dhairyamAkalaya / iyamupazrutiravazyaM priyAsamAgamaM phalipyati / (vicintya / ) adyaivAdhyavasitagamano mAdhavo maJjarIdhavaH kathamenAmanAdAya gacchati / (savimarzam / ) upazrutyA tu patyureva prasthAnaM priyAyAH punarihaivAvasthAnaM sUcitam / ataH sarvathA priyAsamAgamena bhavitavyam / (punaH socchAsam / ) kathamidamakRtasaMkatasyAsaMbhAvanIyameva mama saMbhAvanAM gocarayati / uttAmyatoraticirAdapi manmathAne radyAvayorghaTanamaMtra kathaMcidAsIt / tatrAntare patirabhUtpunarantarAyaH ___ saMgRhyate tadapi hanta manoratho me // 23 // niryAti kiM na patireSa kuto'pi heto zyAmi vA kimahamindumukhI na bhUyaH / 1. 'bhUyastarAM' kha-ga. 2. 'kupite' kha. 3. 'ahamapyAzvAsita' kha-ga. 4. 'saMgamamAphaliSyati' ka. 5. 'saMgamena' ka. 6. 'puNyasya' ga. 7. 'eva' ga. 8. 'saMtrAyate sapadi kha-ga. For Private and Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir . kAvyamAlA / (sagadgadam / ) hA hanta kiMtu madano mama tAvadeva ___ marmANi kRntati kRtAnta ivAtatAyI // 24 // (kiMcidvairyamavalambya / ) paJcApi yugapadevAyaM mayi azokapadmotpalacUtamallikAzarAnanaGgo yadi saMdadhAti saH / tathAvidhAnetatsamasaMkhyAkAn karAsyanetrAdharahAsamArgaNAMstaidA priyAyA anusaMdadhAmyaham // 25 // iti tAmeva tAmarasalocanAM manasA gocarayanki karomi priyAmervaM cintayannapi na pArayAmi virahapArAvAram / yataH, mama sA priyatamApi mandasmitena madhurAdharapallavena kumbhonnamatkucabhareNa kRzodareNa / vidyunnibhAGgalatayA ca vicintyamAnA ceto dhunoti ca dhinoti ca caJcalAkSI // 26 // (kiMcidiva smitvA / ) aho duHzIlatA madIyahRdayasya yadidaM tathApi tatpAdAmburuhaM tadUruyugalaM tAdRGkitambasthalaM tanmadhyaM sa gabhIranAbhivalayastAvAnurojakramaH / tahakaM tadapAGgamugdhavalanaM te nIlanIlAlakAH sA tanvIti tadaGgakeSu hRdayaM dhAvanna vizrAmyati // 27 // (sparzamabhinIya / ) kathamiyaM prabhAtaprAyA rajanI saMvRttA / purAtanaparImalaprakaramedurA mArutA na vAnti mukulIbhavatkumudagarbhalInA iva / caranti navasaurabhAH punaramI samIrAGkurAH sajRmbhaNasarojinIsarasijAsyamuktA iva // 28 // 1. 'saMdadhAnaH' kha-ga. 2. 'tathAvidhAn-' ityAdi kha-ga-pustakayo sti. 3. 'tathA' kha-ga. 4. 'evaM' ka. 5. 'mama priyA dUtI' kha, 'mAmatipriyAyuvatiH' ga. 6. 'capalA mama caJcalAkSi' kha-ga. 7. 'sthitvA' kha-ga. For Private and Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mukundAnandabhANaH / (pratAcImavalokya / ) ayamiha jaraTha iva marAlo jarjarAmayUkhaiH ___ skhalati zizirabhAnuH pazcimAmbhodhipAre / (urdhvamavalokya / ) atra punaH zlathagaruta ivAmUstatra tatrAntarikSe viralaviralabhAsaH kiM ca tArA luThanti // 29 // kalaGkadAzo gaganAmburAzau prasArya candrAtapatantujAlam / lagnADumInAMllaghu saMjivRkSuzcandraplavasthazcaramAbdhimeti // 30 // nabhovanaM naktamasau vigAhya nakSatrasenAsahitaH zazAGkaH / karAgralagnAnkaticitprahRtya pAnthAnprabhAte prapalAyate'dya // 31 // api ca / AlokairatipATalairacaramAM vistArayanigadiza ___ nakSatrAtimAkSipadbhiracirAdAzaGkaya sUryodayam / puJjIbhUya bhayAdivAndhatamasaM manye hirephacchalA nmIlannIlasaroruhodarakuTIkoNAntare lIyate // 32 // tadito niSkuTavanAdvahiradyaiva gantavyam / (ityutthAya vanaprAkAramulakya bIthoM pravizya hAlImavalokya ca / ) vyAmizraikaikabAhu pravalitapTathulaikaikacArUrukANDaM deSTAdaSTAdharoSTaM darazithilatanuzleSamAliGgaca kAntAH / zazvanniHzvAsavegasphuritagurukucadvandvasaMvRSTavakSAH / zrAntaH zete ratAnte sukhamiha sukRtI lIlayA kaamilokH|||33|| kiM ca kAzcana punarihaiva niHzeSaM vyapanIya nIvivasanaM maJjakvaNanmekhalaM krIDAndolanakhinnamadhyalatikaM kiMcitprakamprastanam / 1. 'bhavana' ka. 2. 'ca' kha-ga-pustakayo sti. 3. 'pracalita' kha. 4. 'dA daSTvA' ka. For Private and Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| udyatkuNDalatANDavaM ca ruciraM vikramya kAntopari klAntA vakSasi kAminAM mukulitaprAntAkSikaM zerate // 34 / / anyacca / vIrauyiteSu mRgazAvavilocanAnAM kaNThoditAnyacaramaM kalakUjitAni / AmreDayadbhiratha saudhagataiH kapotaiH __ zaGke gRhIta Iva saMprati ziSyabhAvaH // 35 // (padAntaraM gatvA / ) ko'yaM kamalApIDasadanaprAkArAdavatIya paryAyaskhalitacaraNastaruNa ita evAbhivartate / (nipuNaM nirUpya svagatam / ) ko'nyo vasantakAhate'smanmitrAdetAdRze caritre pragalbhaH / (prakAzam / ) sakhe vasantaka, cirAya zItalayasi me locane / satrAsagadgadaM kiM bravIpi-'vayasya, mandaM mandaM jalpa' iti / sakhe, kutaste bhayamidam / kiM bravIpi-'kamalApIDAt' iti / sakhe, mA bhaiSIH / (haste gRhItvA / ) tiSThatu kamalApIDAnAM zataM sahastramayutaM vA / jiSNurvA viSNurvA sraSTAlikadRSTiraSTamUrtirvA / spraSTuM vA praSTuM vA matsakhamIpTe'pi nAntato draSTum // 36 // (katicitpadAnyatikramya / ) kathamadyApi vikampase / kiM bravISi 'udyatkarAlakaravAlataDitkarAgra mudrAntabhImatarazoNitazoNadRSTim / uddaNDadaNDadharadurdharacaNDimAna ___ muTThIkSya taM kathaya hanta na kampate kaH // 37 // iti / satyam / tathAvidha eva kamalApIDaH / kiMtu dUrapravAsinastasyAsaMbhAvitamAlokanam / athavA svapnavijRmbhitametatpriyasakhasya bhavitavyam / kiM bra. 1. 'vizrabhya kAntA pariklAntA' kha-ga. 2. 'prAntekSaNaM zerate' kha, 'prAntAkSi saMzerate' ga. 3. 'dhIrAyitena' kha. 4. 'iti' ka-ga. 5. 'pAya' kha-ga-pustakayonAsti. 6. 'cakorataruNa ivAyAti' kha-ga. 7. 'nayane' kha-ga. 8. 'vayasya' ka-pastake nAsti. 9. 'hastaM' kha-ga. 10. 'vatsaliSThe'pi' kha. 11. 'zoNitakoNa' ka. For Private and Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mukundAnandabhANaH / vISi-'vayasya, nAyaM svapnaH' iti / kathaM tarhi tava punarAgamanam / kiM tAvat 'aNumAtramapi nAtra mayA mithyA vacaH kathyate / satyaM dUrapravAsIti / ahamapi tathaiva dUtIvacanalambhitavistambhatayA tayA samamasamazarasaMbhramasaMbhRtahRdayo yathApUrva taistairvilAsaivilAsagRhavidrumacaraNaparyakaparyanta eva zayAno niHzaGko nizAmanaiSam / ayaM tu kamalApIDahatakaH pracchanna eva kadA vAgatya nijakalatravRttaparizodhanAya kutra vA nilIya sthita iti nAvediSam / tato nizAvasAne niHzaGkameva tasmAnnizAntAnnirgataH prAGgaNagataM taM ghAtukamapazyam' iti / vayasya, kaSTaM kaSTam / kathaM punarniSkrAnto'si / kiM bravISi'sa mAM dRSTvA hantuM karaghRtakRpANaH pracalito bahiraM yAvatvaritamaruNajjAlmahatakaH / ahaM daivAttAvatkathamapi calanniSkuTapathA dugraprAkAraM laghu samatilaGghayAgata' iti // 38 // diSTayA punarapi jAtaM vayasyena / kiM bravISi-'vizeSataH prANasaMrakSakaM priyasakhamupalabhya' iti / bhavatu tAvat / tisstth| ko'yaM kamalApIDasadanAGgaNe kalakalaH / (zrutimabhinIya sagadgadam / ) kiM bravISi--'sakhe, nUnaM kamalA. pIDena khaDgapANinA sA matprANavallabhA kalavANI vyApAditA / tatkRto'yamamandaH parijanAkrandaH / hA priye kalavANi, hA madarthatyaktajIvite, hA matprANavallabhe, kathaM patyapadezena pApIyasA mRtyunA durdazAM nItAsi / athavA kimiti patirihopAlabhyate / kiMtvahameva tAvadapAlabdhavyaH / kaNThAzleSaM zazimukhi mayA tanvatA dorahibhyAM __ prANAnpAtuM praNayagaralaM nUnamApUri gAtre / no cetpUrva yadamRtamayaM netrayorgAtramAsI ___ tatte bhartuH kathamiva bhavettAdRzAmarSapAtram // 39 // ' iti / vayasya, kalakalamAtreNa kaithamevamadhIra ivAsAzokapAvake patito'si / 1. 'tiSTha tiSTha' kha. 2. 'doryugAbhyAM' kha, 'doregAbhyAM' ga. 3. 'kathamApItamadira iva' kha, 'kamApItahRdaya iva' ga, For Private and Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| nAtmanaH prANAngaNayasi / kiM bravISi--'sakhe, kiM mamApi prANeSvabhidhvaGgaH / yenaivaM trailokyAdbhutajIvaratnamavalAM svaprANanADI patiH / kiM kuryAtkupito'pi tAmiti mayA dustarkavaikrAtmanA / jAlmenAnupakAriNA jaDadhiyA bhUyaH kRtaghnena ma tprANA eva nirIkSitA na tu punaH prANapriyA rakSitA // 40 // iti / (svagatam / ) kathamapratikArazokavegaH saMvRtto vayasyasya / kimatra katavyam / itthaM tAvatkathayAmi / (prakAzam / ) vayasya, tattvataH kamalApIDasya tasyAM pravRttimanavekSya kevalena kalakalena kimapyamaGgalamutprekSya gaditumevamanubhavituM vA klezamanucitam / tadehi / kalavANIvRttAntaM tattvato jJAsyAvaH' iti / (katicitpadAni gatvA vilokya ca / ) vayasya, pazya ko'yaM kakSAntaranikSiptarUpANadvitIyo'rdhAvaguNTitamUrdhA Ita evaM satvaramAyAti / (nirvarNya / ) kiM bravISi---'sakhe, ayaM madanucaraH kalakaNTho maiMdavalokanokaNTho javAdabhipatati / yaH kila nizIthe kalavANIvilAsagRhaM pravi. zatA mayA madIyarUpANaM pradAya bAhyakakSAntare mema rakSaNAya nikSiptaH' iti / bhavatu / enameva pRcchAvaH / 'are kalakaNTha, ita itaH / khaDgamuttaMsayanpraNamya kiM bravISi-sammakkhu aNuhidaM devassa vaasseNa mama sAmiNA NighAtadiNNajIvidaMvi jaNaM pariharia attANaM rakkhaanteNa / / (ka)iti / (svagatam / ) kathamayaM vayasyamupAlabhamAnaH kalavANIgataM kiMcidaMzabhaM (ka) samyakkhalvanuSThitaM devasya vayasyena mama svAminA nijaghAtadattajIvitamapi janaM parihRtyAtmAnaM rakSatA / 1. 'amalAM' kha-ga. 2. 'dhautAtmanA' kha-ga. 3. 'kevalaM' kha-ga. 4 'iti' ka-pustake nAsti. 5. 'dvitayaH' kha-ga. 6. 'ita eva' kha-ga-pustakayo sti. 7. 'madavalokanakRtotkaNTho' kha-ga. 8. 'AdAya' kha. 9. 'mamaiva' kha-ga. 10. 'are' kha-pustake nAsti. 11. 'amhe' kha. 12. 'NiapAdavisaNNa' kha. 'nijapAdaviSaNNa' iti tacchAyA. 13. 'azubhaM zubhaM vA na' kha-ga. For Private and Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mukundAnandabhANaH / pizunayati / (prakAzam / ) are mUrkha, kiM duHkhitameva vaiyasyaM punarevamaruMtudairvacanairduHkhayasi / kiM bravISi -- 'kiMdi dakkhido de vaasso / ' (ka ) iti / kenApi na rakSitA nijavallabhA kamalApIDena vyApAdyamAnA kalavANI / kiM bravISi - 'aha I / keNAvi Na rakkhidA sA - ' ( kha ) ( ityardhokte / ) vayasya, sAtagadaM kiM bravISi - 'dvAbhyAmAbhyAM kuvalayamayI mAlikA matkarAbhyAM yasminkrIDAvidhiSu nihitA sasTahaM sAnukampam 1 so'yaM kaNThaH kaeNnakakadalIkandalI garbhasAraH (svagatam / ) kathaM vayasyamAzvAsayAmi / kAnte jAtaH kathamasilatAghorapAtasya pAtram // 41 // iti / 13 zokaM tyajeti paruSaM kimitaH zuceti nindAnuzocanavidhirbahuzo kahetuH / maunaM kRpAvidhuratA kathamAttazoka mAzvAsayanti suhRdaM suhRdo na vidmaH // 42 // (prakAzam / ) vayasya, niHzeSamasaMbaddhapralApino'sya vacanamainAkarNya na yuktamevaM vilapitum / are, kiM bravISi - 'evvaM dam / eso maha vaaNaM samagaMNa suNAdi' (ga) iti / samagrameva tAvatkathaya / kiM bravISi - 'suNiadu dAva / edaM kahiadi / Na keNAvi rakkhidA sA appaNo buddhimandareNa ' (gha) iti / vayasya, tava priyatamAtmano buddhyA rakSitetyuktaM bhavati / tadalamamaGgalena zokena / tatprakArameva pRcchAvaH / ( iti paTA lenANi pari karNya' ka. (ka) kimiti duHkhitaste vayasyaH / (kha) atha kim / kenApi na rakSitA sA / (ga) evamidam / eSa mama vacanaM samagraM na zRNoti / (gha) zrUyatAM tAvat / etatkathyate / na kenApi rakSitA sAtmano buddhima ntareNa / 1. ' me vayasya' kha. 2. 'kamalakadalI' kha. 3. 'dUraghAtasya' kha-ga. For Private and Personal Use Only 4. 'A
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| mRjya kalakaNThamAlAkya ca / ) are kalakaNTha, kiM sA viniSkramya saubhAgyavIthikAM praviSTA / yatra bhartuH kSitibharturvA bhayaM na bhavati svairiNInAm / vayasya, kiM bravISi-yadi gaNikAsaraNimavatarati maidanakariNI sA taruNI tadA saudhe sudhAkiraNacumbini lambamAna___ muktAvitAnavati maJcatale zayAnaH / Aropya vakSasi mamAnizamAyatAkSI majJAtarAtridinabhedamahaM vaseyam // 43 // ' iti / (kalakaNThamAlokya / ) are, kiM bravISi-'deva, evvaM Nedam / dhammillaaM sirimuhaM hasiaM viAsi NettAyi soNamaharaM a ghaNatthaNe a / tAe viloia saAvidiNaM diNaMti jANAdu ko Nu khu kahaMvi NisaM Niseti // 14 // kiMdu taha tAe Na kidam' (ka) iti / tarhi tataH kiM kRtaM kalavANyA / kiM bravISi-'deva, jAva imo gharAdo Niggadua tuvaridaM gharavaNapaheNa calido dAva eva sA cadurA attaNo AharaNAI kahiMvi Nikkhividha NiavakkhatADaNapuvvaaM imo imo coro maha AharaNAI Aharia gacchaI / hA, hadamhi / suvo evva dUradesAdo Aade ajjautte kiM karissam / kiM kahaissam / kA gaI / ko hu saraNaM ti adibhettaM akkandantI (ka) deva, evametat / cammilakaM zrImukhaM hasitaM vikAsi netre ca zoNamadharaM ca ghanastanau ca / tasyA vilokya sadApidinaM dinamiti jAnAtu ko nu khalu kathamapi nizAM nizeti / / kiMtu tathA tayA na kRtam / 1. 'tathA yadi' kha-gra. 2. 'madanamakariNI' kha. For Private and Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAvyamAlA / kArya satyapi jAtu yAti na bahirnApyanyamAlokate sAdhvIrapyanukurvatI gurujanaM zvazrU ca zuzrUSate / vistrambhaM kurute ca patyuradhikaM prApte nizIthe puna nidrANe nijabhartRbandhunivahe niryAti rantuM viTaiH // 46 // kiM bravISi 'eSaiva yoSitAM dhanyA zIlaM ca labhate sukham / divA pativratA bhUtvA naktaM ca kulaTAyate // 47 // ' iti / vayasya, samyaguktam / (parikramya vilokya ca / ) vayasya, pazya pazya / iyamiha aGguSThatarjanIbhyAmadharaM dhRtvA vilokayatyabalA / ku~cayugamuddhRtasicayaM pazyati bhAvayati parimRzatyapi ca // 48 // sakhe, itaH pazya / ekaM vizlathakezapAzanahane vyApArayantyAH karaM zvAsotkampikucasthalIparicalaccelAJcale cAparam / asyAH straMsini lolaratnarazanAlagne zanairaMzuke mandaM mandamivAvirasti nayanAnandAya naabhiisrH|| 49 // iti| (anyAM nirdizya / ) AlagnaizcaramAGgake tricaturaiH zayyAprasanairiyaM zaGke randhragaveSiNA nijazarairviddhati paJceSuNA / mIlallocanazoNakoNacapalaprasnigdhatAraM mukhaM zItkArasphuritAdharaM ca sutanorasyA yaduttAmyati // 50 // (kSaNamAtraM vicintya / ) kiM bravISi-'sakhe, kiMcitpRcchAmi yadi satyameva 1. 'anukurvate' kha-ga. 2. 'nikhile jane zazimukhI niryAti' kha-ga. 3. 'bhUyo naktaM ca kulaTA yataH' kha-ga. 4. 'kucakalazayugalamuddhRtasicayA pazyati parAmRzayapi ca' kha. 5. 'parigala'. kha-ga. 6. 'saMsati' kha, 'saMsita' rA. 7. 'manye' kha. For Private and Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mukandAnandabhANaH / kathayasi, na vaJcayAsi' iti / vayasya, kiMcitkadApi kiM kathitapUrvamasatyam, yenAdhunApyasatyakathanena vaJcayAmi / kiM bravISi 'kAya' dadhAti gAtraM gamayati nidrAlayaM ca netrAntaH / virahadahanAtirekaM vivRNoti zvasitamAruto'pi tava // 51 // kimatra kAraNam' iti / (svagatam / ) kathaM kRtAvahittho'pyahamanena vidito'smi / (prakAzam / ) asti kAraNam / (karNa / ) evamidam / kiM bravIpi--'adyaiva purohitaputraM vItihotramAzrayasva' iti / kimadyAzrayaNamasti / sa me bAlamitraM purohitaputraH / kiM bravISi---'tarhi sa~ bhavato viditavRttAntaH kArtAntikaziromaNiH svayaM kaMcidantarAyaM pizunayaMstasyAH patigRhagamanaM nivArayati' iti / vayasya, sAdhu mantritam / kva punaradya purohitputrH| (savimarzam / ) kiM bravISi--'tena niyatamadya devatArcanAya kusu. mAnyavacinvatA purodyAne sthAtavyam' iti / kalakaNTha, kiM bravISi-'ceDiAaccaNAyetti bhaNidavvam' (ka) iti / AH durmate, pUjAhepvapi yatkicitpralapasi / kiM bravIpi- 'kahaM pUAariho so, sandihomabalikammaemu jaM dakkhiNetti daviNaM gahiadi tappaNIkadua matthaeNa jo caDiANaM caraNAI vandai' (kha) iti / vayasya, tvamapi kiM bravISi-'sakhe, evametat / visphUrjattimire kuTIrakuhare dRGmIlitonmIlitai___ rAyAsena purIpurohitasutaistAvannizA nIyate / sAyaM svIkRtadakSiNAvasupaNo yAvannijasvAminI prasvApAvadhikopacAranirato nAbhyeti dAsIjanaH // 52 // iti / (sopahAsam / ) vayasya, na jAnAsi / (ka) ceTikArcanAyeti bhaNitavyam / / (kha) kathaM pUjArhaH saH, zAntihomavalikarmakeSu yaddakSiNeti draviNaM gRhyate tatpaNIkRtya mastakena yazceTikAnAM caraNAni vandati / 1. 'asatya vacanena' kha-ga. 2. 'evamiti' kha-ga. 3. 'AzrayaNIyaM' kha-ga. 4. 'sa eva' kha-ga. 5. 'hA' kha. For Private and Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| gaNikAnizAntaghaTaceTikAviTAH ___ katicitpare punarayaM tu me sakhA / saphalIkaroti parayoSidunnata stanakumbhikumbhaparirambhaNairuraH // 53 // tadahamudyAnaM gatvA purohitaputramanveSayAmi / ka punarito gacchati vysyH| kiM bravISi-- 'vezavATIm' iti / santu zubhAste panthAnaH / (katicitpadAnyatikramya / ) iyaM khalu vizRGkhalamadAvaSTambhavijRmbhamANamadanadhanuSTaMkArazaGkAvahamadhupajhaMkAramukharazikharA lalitarasAlakisalayAsvAdasuhitaparabhRtakulabahulakolAhalA mandamandasyandamAnamakarandabindusaMdohaparipUritakusumaparAgaparamparAparikalpitAlavAlarekhA vibhAti vanarekhA / (vanapravezaM nAyitvA vilokya / ) atra hi parAgapAlIghanasaikatAsu mandaM milindA madhuvAhinISu / krIDanti mandAnilakarNadhArasaMcAryamANaprasavaplavAmu // 54 // (anyato vilokya / ) AprabhAtamihaiva viharanti paurajAriNyaH / etAnyaGgajakelibhamavalayAnyeSA pariSkArabhU retatpallavatalpameSa cikurastrastaHprasUnoccayaH / eSA vismRtahArayaSTiridamAliptaM padaM laktakai retAH kAmukalokapAdakamalanyAsaikadhanyA bhuvaH // 55 // (padAntaraM gatvA / ) kathamiyamudyAnapAlikA mraalikaa| sakhi marAlike, kimatra kusumAvacayArthamAgato vayasyA me vItihotraH / kiM bravIpi- 'aha iN| dANiM evva kusumapuDiAhattho dakSiNado rukkhavADI paviTTo' (ka) iti / (ka) atha kim / idAnImeva kusumapuTikAhasto dakSiNato vRkSavATI praviSTaH / 1. 'tathA sakhA' kha. 2. vezyAvATIm' kha-ga. 3. 'sukhita' kA. 8. 'hastakaH' ka. 5. 'kathamihodyAna' kha-ga. For Private and Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mukundAnandabhANaH / tameva panthAnaM drshy| kiM bravISi-'Ido' (ka) iti / (padAntaraM gatvA / ) sakhi, pazya / yathA yathAyaM makarandapUrairApUrayatyAmRtaruH prakAmam / tathA tathA mandamarutparAgairudaJcayatgannatamAlavAlam // 16 // (nirdizya / ) kusumarasabindupUre bambharagambhIra dhIrajhaMkAre / / maJjalarasAlapuJje sarasA viharanti sarasamiha kuje // 17 // kiM bravIpi-'NaM ANAmi / ' (kha) 'kusamarasabindupare' ityAdi galati / punaranyato vilokya saviSAdamiva / ) asminnippatitopNabAppasalilamlAnAGkare kevalaM kRptA vallabhavipralabdhasudRzA saMketakuJodare / kaMdarpAsinikattagAtrapatitastyAnAmipaproccaya zreNIveyamazokapallavamayI zayyA darIdRzyate // 58 // kiM bravISi-'ido pekkha, Ido pekkha / imo devaasso' (ga) iti / (dRSTvA saharSam / ) kathamagrata eva vayasyaH / AlambipuSpapuTakena kareNa zAkhA mAlambya tatkSaNasamuccalitAlijAlAm / udyamya dakSiNakarAyamudIkSamANaH puppANyasAvavacinoti kuraNTakasya // 59 // (upamRtya / ) vayasya-(itya|kte / sasaMbhramaM zAkhAmutsRjya kSaNamavalokya ca / ) kiM bravISi-'sakhe, saMprati durvijJAnaM taMvAbhijJAnam / yataH / (ka) itaH / (kha) nanu jAnAmi / (ga) itaH pazya, itaH pazya / ayaM te vayasyaH / 1. 'ido ido iti' kha-ga. 2. 'mamasaMskRtaprAkRtama' iti kha-pustake TippaNama. 3. 'sudRzaH' kha-ga. 4. 'ido' kha-ga-pustakayonAsti. 5. 'tavAbhijJAnam' kha-ga. For Private and Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| kAmaM kRzairavayavaiH paripANDureNa __ gaNDasthalena ca bhRzAlasayA dRzA ca / bimbAdhareNa ca muhurmasRNIkRtena manye bhavantamadhunA bhavadanyameva // 60 // kiMcAnyat / AraktamaparimRSTanavAzrupUraM pakSmAvapAtabharadupprasarAvalokam / etattavAliyugalaM vivRNoti kAntA vizleSajaM kimapi duHkhamasahyavegama // 61 // tatti prasthitA maJjarI patibhavanam' iti / (svagatam / ) kathamayaM jAnAtyeva prathamamakathitamapi rahasyam / athavA daivajJAnAM kimavijJAtamasti / (pra. kAzam / ) api nAma pazyasi jyotiHzAstreNa cakSupA me caritam / yanna vetti paraH kiMcidekAM muktvA jaTAvatIm / yA niSkuTavane tanvI mayA tAM samayojayat // 62 // (vihasya / ) kiM bravISi--'kimetatparijJAnArthamapi jyotiHzAstraM cakSurapekSitam / ytH| krIDA parastrISu kiyadbhireva dinainigUDhApi nai gaDhimeti / paGke nikhAtApi gabhIratoye pAthojinI kiM na bhamujihIte // 6 // ' iti / yadyevaM tarhi kimiti na pariharanti na parivadanti ca padmamukhIma / kiM bravISi----'mA maivaM vAdIH / sucaritamIdRzamakhilaM sarve jAnanti sarvapAm / / na tu parivadanti nipuNAH sphuTataramete parasparatrAsAt // 64 // tatkatipayareva divasairiyaM svayaM pariharipyati sakalamapi vandhukulam' iti / (niHzvasya / ) vaiyasya, ataH paramakhilamapi saMbhAvayAmi, yadi tAvadidAnI zArdUlavadanabilAdavagalati sA hariNAkSI / kiM vadAsi--'sagve, naktamevoktaM 1. nirUDhimeti' kha-ga. 2. 'vayasya' kha-ga-pustakayo sti. For Private and Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mukundAnandabhANaH / vayi snehavatyA jaTAvatyA / vatsa, tathA prayatitavyaM yathA mandAraduhitA maJjarI patimandirakandarabhAjanaM na bhavet / tatprathamamupadezo bhagavatyA jaTAvatyAH / tadupari priyasuhRdo nideza ityubhayathApyavazyaM karaNIyameva me maJjarIgamanabhaJjanam, tava ca manoraJjanam' iti / (svagatam / ) aho mayi bhagavatyA jaTAvatyAH prasAdAtizayaH, yadevamaprArthitApyananuyuktApyAtmanaiva kRtaprayatnA mamaiva hitamAtanoti / (prakAzam / ) itthaM kRtanizcaye tvayi tAvadasmAkaM sahajapremasarase svabhAvacature jane / kimarpitAtmabhArANAM vaktavyamavazipyate // 65 // tadadya satvarameva tvayA gantavyam / kiM bravIpi- 'ahaM gacchAmi' iti / (vilokya / ) kathamatikrAnta eva priyamitreNa pramadavanaparyantaH / marAlike, kiM bravIpi--'ido kamalamitteNa mitteNa akkando puvvagiripajanto' (ka) iti / (prAcImavalokya / ) ghaTamAnakokakucamAmRzankaraivikasatyayojanayanAvalokitaH / paricumbatIdamaruNaprabhAdharaM raviradya vAravanitAmukhaM muhuH // 16 // athavA / bhayo nipIya lavaNAmbudhimAprabhAtaM ___ puJjIbhavantrudayate tapanacchalena / aurvAgnirambarapayonidhimadya pAtuM lInoDubudbudakadambamiti pratImaH // 67 // (vAmato'valokya / ) unnidrapadmakozAdudgacchantI zanairavicchinnA / iyamiha madhupazreNI smarakarakhaDgazriyaM vahati // 68 // (ka) itaH kamalamitreNa mitreNAkrAntaH pUrvagiriparyantaH / 1. 'sike' kha-ga. 2. 'bhayaM' kha. For Private and Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 22 kiM bravISi - 'takkhu puvvadiNaviasiaM saramiam, jado uggayahi mahuarazzeNI' (ka ) iti / yadyevamadyaiva vikasitaM kamalAvilasitaM darzaya www.kobatirth.org kiM ca / kAvyamAlA | kamalam / (nirdizya ) kiM bravISi - 'edaM pekkha / jattha ( kha ) --- indirAvaravihAramandire mandamandamaravindakaMdare / gandhatundilamarandasundare bambharA iha caranti bandhure // 69 // ' iti / (maziraHkampaM tadeva paThitvA ) sakhi, kathamapUrvameva kathayasi samasaMskRtaprAkRtaM hRdyaM padyam / karAgrahAdabjani kevalaM te vibhurvivasvAniti lokavAdaH / AprAtarAsAyamapAstazaGkaM bhuGge rasaM bhUri milinda eva // 70 // (punarvilokya / ) Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir janmArabhya pratikalamasAvArajodarzanaM te bhrAmyanbhRGgaH kSaNagaNanayA vAsarAnatyanaipIt / tvaM tUne rajasi marutA dakSiNenAsi bhuktA soDhavyaM tatkamalini kathaM tena lokena vApi // 71 // AliptAH kusumaparAgabhasmanAmI kApAlavratamiva kAmamAcarantaH / gAyantaH kimapi madhUna bhikSamANA gAhante kamalagRhAGgaNAni bhRGgAH // 72 // (padAntaraM gatvA / ) ayi, pazya tAvat / epa paurANiko mudgalabha ita evAbhivartate / kiM bravISi - ' jANAmi NaM gUDhapAchaviam | aaM kkhu (ka) tatkhalu pUrvadinavikasitaM sarasijam, yata udgacchati madhukara zreNI / (kha) etatpazya / yatra / 1 'vikasitakamala' ka. 2. 'bandhure' kha-ga. 3. 'sundare' kha-ga. 4. ' kalayasi' ka. 'gRhAntarANi' kha- ga.. For Private and Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mukundAnandabhANaH / 2 taha taha paDhai purANaM taha taha vakkhAiM atthevi / taha taha pekkhai kidavo jaha jaha rajandi bAlavihavAo // 73 // edaM kkhu suNidaM jaM muggalabhaTTotti / kiMdu cidambarabhaTotti evva kila edassa NAma' (ka) iti / satyaM cidambarabhaTTa iti tAtakRtaM nAma / gurjarAstu mudgalabhaTTa ityAhvayanti / bhavatu tAvat / enamAlApayAmi / (upamRtya / eka hastamuttaMsayan / ) paurANika, praNamyase bhujaMgazekhareNa / kiM bravISi-- 'sakalaraMtikalAdezike'pi tvayi kAmAziSamAzAsmahe' iti / (savinayam / kathamalIkavacobhireva meyi gauravamAropayasi / kiM bravISi--'api nAma mamApi vacanamalIka saMbhAvayasi / smarasi tAvadidAnIM tvameva uttAne zayane lalannupahasannavyaktamAlApaya nbAlye'pi vrajasubhravAM ratikalAH kiM kRSNa nopAdizaH / yA dolAvalanacchalAdupari te vyAtenurutkaNThayA yatkicitkramamuccalatkucakacazreNIkameNIdRzaH // 74 // ' iti / bhavatu / kasya gRhamadya pavitrIkartumudyamaH / kiM bravISi-'gurjarasya nirjaradAsasya gRham' iti / (svagatam / ) eSa naktaMdivaM tasya mandiraM na vimuJcati / kalAvatyakSiyugalamalohanigaDaM yataH // 75 // (prakAzam / ) tarhi gRhiNImiti vaktavyam / kiM bhaNasi-sA khalu vizrutapuNyacaritA zaknoti jagadeva pavitrIkartum' iti / (sakautukam / ) kathaya tasyAH puNyacaritam / kiM vadasi(ka) jAnAmyenaM gUDhapAllavikam / ayaM khalu tathA tathA paThati purANaM tathA tathA vakSyatyAnapi / tathA tathA prekSate kitavo yathA yathA rajyante bAlavidhavAH // 7 // etatkhalu zrutaM yanmudgalabhaTTa iti / kiMtu cidambarabhaTTa ityeva kilaitasya nAma / 1. 'rati' kha-ga-pustakayonAsti. 2. 'mama' kha-ga. 3. 'uttAnaM' kha-ga. 4. 'kasya vA' kha-ga. 5. 'vizvataH puNya' kha. For Private and Personal Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 24 kaavymaalaa| 'madhyaM viSNupadaM kucau zivapadaM vaktraM vidhAtuH padaM dhammilaH sumanaHpadaM pravilasatkAJcI nitambasthalI / vANI cenmadhurAdharo'ruNadharaH zrIraGgabhUmirvapu__stasyAH kiM kathayAmi puNyacaritaM mAnyA sadA niraiH // 76 // ' iti / (sabahumAnam / ) tata eva tatrabhavAnmahIyate / bhavatu / tatrabhavati kIdRzI tasyA manovRttiH / kiM bravISi----kimapUrvamiva pRcchasi / puruSottamAya bhavate devAyedamiti me samarpayati / sAyaMtananIrAjanasamaye vITIzataM vaTI sA // 77 // " iti / satyaM jAnAmi / dharmopadezagururityagvilAnpratArya vAhyopacArazatamAtanute natabhUH / abhyantare tu ratidezika ityanaGga tattvaM tadeva kurute gurudakSiNAM te // 7 // (anAdaramiva / ) kiM bravISi--'sakhe, kimetAvataiva me sAmrAjyam / kUposagUDhakucapaGkajakumalAnAM ko nAma zaMsati ratiM bhuvi gurjarINAm / ajJAtacoladurupadravacolanArI pInastanastabakamaNDaladattahastaH // 79 // iti / (Atmagatam / ) sarvo'pi janaH sajAtIyameva priyaM manyate / ye bhuvi yajjAtIyAstajjAtIyAsu te'nurajyante / zukayopipikayUnorudayati kiM prItiranyonyam // 8 // (prakAzam / ) aye, kaste colanArIpu pakSapAtaH / / colacchannA yadi kucataTI durlabhA gurjarINAM kacchAbhAvAdalaghujavanaM tarhi zakyAvamarzam / tavyatyastaM draviDasudRzAmantataH kiM tataH syA dekatraikaM bhavati mulabha tadvadanyatra cAnyat // 81 // 1. 'sakhe, kima pavameva' kha-ga, 2. 'ara' ka. 3. 'colopa' kha-ga, For Private and Personal Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mukundAnandabhANaH / paraMtu naktaMdivamapi patipArzvavartinI sA kathamanuvartanIyA tatrabhavateti taralaM bhavati me cetaH / kiM bravISi-'yatkicidetat / yataH / kathitasamaye gatvA gUDhaM mayA likhitA nakhaiH svapiti zayane patyau pArzve'pyaho parisatya sA / tamapi nipuNAliGgayaivAlaM bhujAlatayaikayA capalanayanA mAM ca kroDIkaroti tadanyayA // 82 // iti / (sAzcaryam / ) aho zrotriyasya sAhasam / (marAlikA prati / ) vidhattAM saMketaM vizatu sadanaM vA kathamapi kramAttasyAM gUDhaM kimapi kurutAM vA mRgadazI / prabuddhe patyau cedayamapi bhavetkIdRzadazo __ varAkI vA sA tadbujavalayalagnA sakhi tadA // 83 // paurANika, kiM bravISi-'prabuddhena tena vA kiM kartavyam / gurjarINAM kulAcArakramo'yaM yadRhe gRhe / paurANikaH purodhA vA bhRtyo vA gUDhavallabhaH // 84 // tadalamatiprasaGgena / sAdhayAmi' iti / sAdhaya, sAdhaya / ahamapi vezavATikAM gacchAmi / (marAlikAmAlokya / ) sakhi, purohitaputrasya vItihotrasya pravRttimacireNa jJAtumarhasi / kiM bravISi-'tassa a tAe tuha daiAe a uttantaM sammaM olahia tujjha anja eva Nivedemi' (ka) iti / sakhi, sAdhu / gantavyam / (parikramyAvalokya ca / ) eSA kila yoSAkailabhASAjitaroSAvRtakIrAyutakArAyitamaNimaJjularucipiJjaranavapaJjaramAlAzatalIlAyutapratisadanapratihArA pArAvatavArAzritaviTaGkA dhArAyantrazatasaMtAnitajalabindukaMkaNA kuGkumarasapaGkilasadanAGgaNA laGkeva lakSyamANA (ka) tasya ca tasyAstava dayitAyAzca vRttAntaM samyagupalabhya tavAdyaiva nivedayAmi / 1. 'svapatizayane' ka. 2. 'magnA' kha-ga. 3. 'jana' kha-ga. 4. roSAdhRta' ka, roSAyita' kha. 5. 'jalabindu' kha-ga-pustakayo sti. For Private and Personal Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 26 kaavymaalaa| kSavihArA, ayodhyeva rAmAnuvRttabharatapracArA, haramUrtiriva bhujaMgavibhUSitA, sarasIva padminIpracurA, vanabhUmiriva hastinIkaranamita'nAgA, kAdambarIva prakaTitahemakUTavistArA, nArAyaNatanuriva bhogibhogAnuSaktA, viprasabheva zrutimilitavividhavAdyArabdhakolAhalA hAlAmadataralaceTikAhastavistrastapeTikAgalitavITikAkalanacaTulacaTikA vezavATikA / (pravizati nATitakena / kiMcitparikramya / ) iha hi carantInAM saudhe capalanayanAnAM tanuruco ___ gavAkSAntarvAntAH katicana gRhItvA jalamucaH / kSaNaM gopAyanti kSaNacimiSeNa kSaNamaho vivRNvanti svarNa karagatamivAkiMcanajanAH // 85 // kiM ca / tArAstAmarasAJcaleSu kadalIkANDaSu bhUmaNDalA___ nyAvartA gagane ziraHsu phaNinAM zailAstuSAratviSAm / bimbeSvambujapatracumbiSu tamastomAstadetatpunaH sarva hemalatAsu tAH pratigRhaM citraM pratiprAGgaNam // 86 // (sarvato'valokya / ) aho ramaNIyatA bAlAtapasya / raJjayati lokamakhilaM lalito bAlAtapaprasaraH / sarasayati sadanavApIsArasasaurabhyasaMpadapyabhitaH // 87 // (AkAze / ) kiM brUtha'iha krIDAvalagatkuvalayadazAmetadadhara prabhAvIcIrocirvilasati na bAlAtaparuciH / asAvapyetAsAM vadanakamalAmodalaharI na tu krIDAvApIsarasijavanIsaurabhajharI // 88 // ' iti / satyamIdRzaH kilAtra mRgIdRzaH / yataH / labdhvAmbhoje mukhazayapadA DhaktaraGgaiH sbhRngge| dorvallIbhyAM visavati kacairAttazaivAlajAle / 1. 'vezyAvATikA' kha. 2. 'gopAyantaH' ka. 3. 'Apta' kha-ga. For Private and Personal Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mukundAnandabhANaH / vakSovadvastanadhanalasatkumbhatumbIphalAbhyAM vArastraiNaM nijarucisaromaNDale polavIti // 89 // (katicitpadAni gatvA / nirvarNya / ) kathamatraiva bAlAtapamanubhavati lIlAvatI / asyAH AmRzya nIlakavarImavasajya kaNThe ___ gADhopagRDhakaThinastanakumbhabhAraH / nIvImapi zlathayituM nibhRtaM karAye rAgAdraviH sTazati nAbhipadaM natAGgayAH // 90 // api ca / bAlAtapamapamASTuM bAlA paryuSitakuGkumabhrAntyA / stanataTamArdranakhAI kASaM kApaM kareNa sItkurute // 91 // (upamRtya / ) sakhi, tava sItkArasudhArasazcirAya me zravaNayorAnandaM kandalayati / sAbhimAnAvahitthaM kiM bravISi--'kA tava purataH purA punaradya vA kRtavatI sItkAram' iti / tarhi vismRtam / vayaM tu na vismarAmaH / yataH / kAnte dyUtajite tavAdharadale daSTe sarAgaM mayA svairatraMsidukUladRzyajaghanA tatraiva lolekSaNam / mAmuTThIkSya saroSala jamasaLatsItkAratAraM vaco yattvaM jalpitavatyalaM tadadhunApyAnandayatyeva naH // 92 // saroSaM kiM bravIpi---'kathamevamanRtabhUSitaM te bhASitam / athavA / yasyA nakhazikhamanRtAliGgitamaGgaM janiSvanekAsu / kathayasi kathamatha tattvaM sa tvaM kRSNAnRtojjhito bhUyaH // 93 // iti / (vihasya / ) kuto'nyatrApyanRtakathA / yatkilAtra bhuvanatrayodare saMkaTena samavasthitaM cirAt / tatsamastamanRtaM natAGgi te kukSilagnamavalanakaitavAt / / 94 // kiM bravISi-'gaccha yathAgatam / kimanena vAkalahena' iti / tarhi kAyikameva kuru kalaham / 1. 'eSa' ka. - For Private and Personal Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 28 kAvyamAlA / baDhavA dordhyAmabhimatagRhe mAmadhastAnnipAtya drAgAruhya stanagirihatoraskamAskandayantI / tAvatkAnte racaya sakalaM sAhasaM hRdgataM te zrAntA yAvatkanakasumanomAlikevAsi tAntA // 95 // kiM bravISi-'adya dinamukhe kasya vA mukhamavalokitamitthamanena vivaditum' iti / (sasmitam / ) ayi mAnini, tadapi meM mukhAvahaM saMbhAvayAmi / zanairuttiSThantyAstava karate hemavasane __ haThAdAkRSTe satyatibhRzanamagAtralatikA / saroSaM saboDaM sumukhi mukhamAlokitavatI prabhAte yasya tvaM smarasi kRtinastasya na katham // 96 // kiM bravISi--'kutaH svamAnamavijJAya sImAnamatikrAmasi' iti / (svagatam / ) iyaM sulabhakopA sarvathA parihAsavaco'pi me paramArtha manyate / tadanyato nayAmi / (prakAzam / ) ayi priye, mA kRthA mayi thA kopADambaram / ambaramAbharaNAni vA yadabhilaSitaM tadAzu vRNISva / vitaripyAmi / sAJjalibandhaM kiM bravISi--'alaM tAvadativadAnyatayA / yAcAmahe jAtu na kiMcana tvAM puNyapradAnAdadhikaM tavedam / gopAGganAcArudukUlacoro yatkRSNa muSNAsi na vidyamAnam // 97 // ' iti / mugdhe, na jAnAsi jArANAM coraH khalu mukhyH| sasmitaM kiM bravISi'bhAva, satyaM cora evAsi / yadevaM mocArasamucA vAcA me cetazcorayasi / (sAnandam / ) sakhi, yadi prasannamukhI jAtAsi, tarhi zRNu / AliGgaya gADhamamalAGgi tavAGgamaGgai rApATalaM tvadadharaM madhuraM nipIya / 1. 'Aruddha' ka. 2. 'kimahaM na jAnAmi' kha. 3. 'kRte' kha-ga. 4. 'avijJAya sImAnam' kha-ga-pustakayo sti. 5. yAvadanyato' kha-ga. 6. 'mudhA' kha-ga. 7. 'aGgamaGga kha-ga. - For Private and Personal Use Only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 29 mukundAnandabhANaH / nIvImatha zlathayituM nibhRtaM kareNa nIlotpalAkSi yatate nitarAM mano me // 98 // kiM bravISi-'bhavatu nAma / yAhi, sAyamAyAhi' iti / tarhi gacchAmi / (ityanyato gatvA vilokya / ) kathamatraiva kAJcanalatAsaMtAnako / (nirvarNya / ) iyamidAnI vilokayantI mukure vilAsAnmukhAmbujaM mugdhakuraGganetram / karpUrapaGkena karoti bAlA bAlendulekhAtilakaM lalATe // 99 // (upasRtya / ) sakhi, taptvA tapo harazirastaTinItaTAnte muktvA kalaGkamAthi te mukhabhAvalAbhAt / bAlenducArutilakena cirAya bAle candro'nvavindadiva nandanajanmazarma // 100 // savinayaM kiM bravISi-'cirAya smaraNasaraNImadhiropitAsmi bhAvena' iti / sakhi, mA maivam / adyApi valgatkucAni valanAsahamadhyamAni ___ kaNThodayatkalarutAni galatkacAni / AsvAditAdharadalAnyalasekSaNAni tAnyeva tanvi suratAni tava smarAmi // 101 // kiM ca / dhvAntaprAntaparItazItakiraNaM nidrAlunIlotpalaM mandodazcikapotanAdamadhuraM zazvadgalattArakam / cakradvandvavilAsanATyacaturaM cazcattuSArodayaM ceto me samayaM tameva sudati prAptuM punarvAJchati // 102 / / 1. 'nAmAdya' kha-ga. 2. 'iti' ka-pustake nAsti. 3. 'ityagrato'valokya' kha. 4 rekhAtilakaM niTAle' kha. 5. 'lobhAt' ka. 6. 'rohitAsmyasmadbhAvena' kha. For Private and Personal Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAvyamAlA / kiM bravISi-'bhAva, muralIvallabhasya kathaM teva mAdRzISu teralIbhAvaH / tathAhi / saMketAnayanAya sArasadRzAM sA kRSNa te dRtikA krIDAlApakalApagAnacaturA kelIvayasyA ca sA / tvabimbAdharacumbanADhatamukhI saivAntataH preyasI yA te pANiparigraheNa muralI nAnAmukhaM jlpti||103|| iti / (apavArya / ) vayasya saMtAnaka, sAMprataM saphalatapaHsaMtAna iva lakSyase / yataH / vakSaste dRDhalagnakarkazakucadvandvAvabhugnAntaraM kaNThaH kaMkaNaratnakoTikalanAsuvyaktamudrAGkitaH / vyatyAsavyatidhacitazca tilaka: phAle tavAyaM sakha kasyAzcitprakaTIkaroti surataprauDhiM parAM subhravaH // 104 // vayasya, kiM bravISi--'asyA eva / atha kiM vividhakaraNakalpanAtizilpaM sapulakacumbanaDambarAbhirAmam / kalaravakalakUjitAttakaNThaM nidhuvanakauzalamadbhutaM natAGgayAH // 10 // ' iti / (sautsukyam / ) kA sA rasikA yuvamanaHkAsArasArasikA / kiM bravISi'iyameva' iti / (sabahumAnam / ) kusumazaravidheyaM komalaM rUpadheyaM ___ tadanuguNavikAsastvaguNAnAM vilAsaH / kimitaramiha lokAnandahetustvamekA ___ tava ratisukhabhAjaH kAmino'pi dhurAjaH // 106 // (saprazrayam / ) kiM bravISi--'bhAva, kimevamanucitaM nije'pi jane kathayitumucitam' iti / satyamanucitamevedaM yattvadanubhavarasikA dhurAja iti / yataH / jambhArerapi pAzapAdataruNIjArAjjayantAdapi svairAzliSTasurAGganAkucabharAddhanyazca mAnyazca saH / 1. 'tava' ka-pustake nAsti. 2. 'taralabhAvaH' kha-ga. 3. 'nAnAvidhaM' kha-ga. 4. 'asyA eva' kha-ga-pustakayo sti. 5. 'kamalakAsAra' kha-ga. 6. 'kAminAM nAmadheyaM' kha-ga. 7. 'itaratU' kha-ga. 8. 'pazyapAda' kha-ga. For Private and Personal Use Only
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mukundaanndbhaannH| rambhAkelikutUhalApaharatArambhAdhikaprauDhayA puMbhAvaM gatayA tvayA jagati yo rambhoru saMbhAvyate // 107 / / sakhi, kiM bravISi---'bhAva, kevalaM surataraGgiNIriGgadgurataraGgasaMgatavacobhIGgabhireva mAmuttuGgayasi / na punaranaGgavilAsanaTanaraGgairaGgaiH' iti / sakhi, mA maivaM vAdIH / tarhi sAyamAyAsyAmi / (padAntaraM gatvA sadRSTikSepam / ) kathamagrata eva mudamudaJcayati candramukhI / krIDokSiptabhujAmRNAlalatikApAzAntarAle balA dvavendu viracayya vairiNamidaM vakSojakokadvayam / hAdunnamatIva vArijadRzo vakSaHsaromaNDalA nidrAbhaGganirUDhajambhaNajuSo mugdhAGgabhaGgotsave / / 108 // (anyato vilokya / ) vakSojau nibiDaM nirudhya sicayenAkucya madhyaM zanaiH _ kRtvA campakatailasekamabalA saMpIDya mandaM ziraH / pANibhyAM calakaMkaNodyatajhaNatkArottarAbhyAM karo tyabhyaGgaM paripazyato'sya capalaM dorantaraM preyasaH // 109 // (katicitpadAni gatvA / sAnandam / ) iyamiha jAnubhyAmupavizya pANinihitazroNIbharA pronnama horvallI namadunna matkucataTI dIvyannakhAtrAvaliH / pANibhyAM calakaMkaNodyatajhaNatkArAvatArottaraM bAlA nahyati kiM nijAlakabharaM kiMvA madIyaM manaH // 110 // maJcetasA saha bhujadvayamunnamayya dhairyaNa me samamasAvavadhUva bhUyaH / badhnAti kuntalabharaM kuTilAntakezI sAkaM mamaiva kathamadya vilocanAbhyAm // 111 // (upmRty|) kamalAkSi vilambyatAM kSaNaM kamanIye kacabhArabandhane / dRDhalagnamidaM dRzoryugaM zanakairadya samuddharAmyaham / / 112 // 1. 'vAdIH' kha-ga-pustakayo sti. 2. pANibhyAmavadhUya kaMkaNajhaNakArAvatArottaraM kha-ga. For Private and Personal Use Only
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 32 kaavymaalaa| anAdaramiva kiM bravIpi-kAtra bhavantamAkAritavatI' iti / (sAnunayam / ) kalyANi, kathamanAlokyaiva mAmadhikSipasi / punaH kiM bravISi--'kiM tvAmAlokya bhAgyamupagantavyam' iti / ayi, nAsti kimapi kiM mayi / kiM bravISi-'nAstyeva / cauryeNaiva kRtaM hi kukSibharaNaM janmaprabhRtyanvahaM __ gopInAM paNadAnazUnyasuratakrIDARNaM cetpunaH / durvAraM tava janmakoTibhirapi tvaM kRSNa tattAdRzaH kiM me dAsyasi kiM tavAsti ca vayaM kiM vA grahIpyAmahe 113' iti| mugdhe, na jaanaasi| nityaM zrIranapAyinI mama paraM dhAmApi ratnAkaraH zakrAdInatizerate ca vibhavai tyAstadAstAmidam / kiM cAnyat / aizvarya mahadasti SaDguNam kiM bravISi-'kva taddarzaya' iti / iha prakhyApyatAM tatkathaM punaH kiM bravISi-'kimiti na prakhyApanIyam' iti / pracchanno'dya kilAsmi tanvi samaye sarvaM tvamevaiSyasi // 114 // (vihasya / ) kiM bravISi--'yAM kAMcidevaM vaJcaya caJcaladRzam / mama tu jAtacidapi puro maivaM vAdIH' iti / (smitvA / ) adya yadyapi madvacanaM na rocate tadA tvameva punaH smaripyasi / (ityanyato gatvA saspRhamAlokya / ) kathamihAlaMkaroti lavaGgikA kanakAGgIm / tathAhi / nibiDAnuSaktakucakokadaMpatI mukhatArakAparivRDhena zAsitum / avatAriteva nijatArakAvalI hariNIdRzaH sphurati hAravallarI // 11 // (upasRtya / ) anayA tAvadidAnIm Atmanaiva vidhRtApi mugdhayA hArayaSTiradharAMzupATalA / vidrumAvalidhiyA vilolayA dRzyate'pi parimRzyate muhuH||116|| 1. sthitvA' kha-ga. 2. puraH' kha-ga. 3. agrato' kha-ga. 4. nibiDaM niSakta' kha-ga. For Private and Personal Use Only
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mukundaanndbhaannH| 33 (lalikAmAlokya / ) kathaM kanakAGgayA apyaGgeSu bhUSaNAnyarpayasi / jetuM kalpalatAzilpamA kalpaM sakhi kalpatAm / akalpA kalpakalpe te vapuSyAkalpakalpanAm // 117 // (sAkRtam / ) kiM bravISi--'deva, ado jneva AharaNAI appayissam / aGgemu lAvaNNataraGgaepu Nisaggasohaggasamaggadese / dehUNa loassa aloaNAiMNaM saMkidA bhUsaNamappaissam (!)118(ka) iti| ayi, kuzalAsi / yatastvamasyAH aGgakAnyapidadhAsi natAGgayA bhUSaNairjanadurIkSaNabhItyA / caJcalAsi pathi campakavallayAH pallavairiva paraM kusumAni // 119 // (kSaNamAtra nirvaNya / ) ayi, viphalo'yaM tavAyAsaH / aGgAnAmapidhAnamAkalayase mugdhe mudhA bhUSaNai majantyatra tu bhUSaNAni sutanoraGgaprabhAstrotasi / lIlAsu zravaNotpale nayanayoH smere ca hArAvalI lAkSAzrIH padapATalimni tanubhA sImAsu hemAmbaram // 120 // (punanirvaNya / ) asyAH karNAntatAntanayanAntavilokanazrI saMchAditazravaNapUrasitetarAbjam / mandasmitadyutitirohitacArunAsA muktAphalaM vitanute vadanaM mudaM naH // 121 // (sAnurAgaM sapulakodbhedaM ca vibhAvya / ) ayi preyasi, kiM karomi / padmendIvarakundacampakajapAjAtISu jAtaspRhaM krIDAkAJcanazailatuGgazikharArohAvarohAlasam / (ka) deva, ata evAbharaNAnyarpayiSye / aGgeSu lAvaNyataraGgiteSu nisargasaubhAgyasamagradeze / dRSTvApi lokasya ca locanAni nanu zaGkitA bhUSaNamarpayiSye // 1. 'hArAvaliH ' kha. For Private and Personal Use Only
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| mArge praskhalitaM krameNa viSame magnaM saromaNDale paryante pulinasya kAntakadalImUle mano muhyati // 122 // lavaGgike, kiM bravISi--'uidaM khu piduNo taNaassa saaNANuvattaNam' (ka) iti / (svgtm|) kathamanayA nirlajayevAbhihitam / (prakAzam / saroSalajjaM krIDAkamalena lavanikAM tADayantI / ) kiM bravISi-----'hale, kathamapAstalajjA trAsAdurakSarANi pralapasi' iti / lavaGgike, sadhairya kiM bravIpi-'sAmiNi, paDhamappalAviNaM NaM ujjhia kathaM mAya jevva kuppasi' (kha) iti / (sasmitam / ) ayi, mayyapi kupyatu nAma tava svAminI / kimatra parihIyate / pratyAsIdati roSato yadi mukhAmodastadA labhyate bAhAbAhiraNe tu karkazakucAzleSaH svayaM sidhyati / mAmuttAnamadho nipAtya mayi cedArohatIyaM tato 'pyanyatki mama kAGkitaM tadadhunevAlaM drutaM kupyatu // 123 // (shrvnnmbhiniiy|) ka eSa kalakalaH pauravAlakAnAm / (purastAdavalokya / sophaasm|) sakhi, pazya pazya, ayaM kila kapaTapuNyAhazAntibalihomavidhiviliptavividhacandanavikRtalalATataTaghaTitaharidrAkSato vaJcitadAsIjanadattapaJcAGgulanikuJcitapurAtanaparidhAnakalpitoSNISaparilambamAnadazAsahastrapariveSadUSitavadanazcaJcalacelAJcalakIlitamapi paJcAGgaM patanazaGkayA kuzatRNAJcitena pANinA punaHpunarAmRzan, savyAMsagatapaTaccarabhastrikAvivaragalitakatipayamudgatilataNDulagrahaNavyagrAgrakaraH parihAsaparaporavAlakaparivAramantarAntarA darbhamuSTinA daNDena nivArayana, cintopacitAMzciraMtanAnapyAtmasadanavyApArAnAtmanaiva prakAzamAlapanvezavATikApurohito gaNadattamAtulo varAhabhaTTazcandrikAgRhAdAyAti / (sahAsam / ) kiM bravISi-'aho, kA (ka) ucitaM khalu pitustanayasya sadanAnuvartanam / (kha) svAmini, prathamapralApinamenamujjhitvA kathaM mayyeva kupyasi / 1. 'krIDAkramalena' ka-pustake nAsti. 2. ropitA' kha. 3. 'purAtanapaTudazAsahasra' kha. 4. 'gatapaTikAvivara' kha. 5. 'vyagrakaraH' kha. 6. 'parihAsI' ka. For Private and Personal Use Only
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mukundAnandabhANaH / 35 lasya vaicitryam / ayamihaivaitAvato vAsarAMzreTIkuTIra koTarakoNa eva naktaMdivamapyativAhya punaradya palitaparihate zirasi vaidikapadyAmanurudhya pratyahaM prAtarudakopasparzanamiva nityakarmavidhAnamiva kimapi kurvannanaticirAdeva sadavanIdeva iva saMvRtto varAhabhaTTaH' iti / na kevalamayameva / asya bhAryApi / prAgatItamiha kiM vivicyatAM kAmazAsanabalena kAritam / yauvanApasaraNAdanantaraM sarvathA nanu pativrataiva sA // 124 // (punarvilokya / ) kathamayaM pratyAsanno bhUtvA paJcAGgaM vAcayati / (zrutvA sahAsam / ) sakhi, pazya / paJcAGgamaJcitakuzena kareNa dhRtvA pati pramRjya kila patrarasena bhUyaH / Avartayanna sakRdakSaramekamekaM tArAdi vAcayati tatpunaranyadanyat // 129 // tedenama saMbaddhapralApinamAlApayantI tiSTha / sAdhayAmi / ( parikramya puro'valokya ca / kathamatra mayUraka: / (upasRtya ) api kuzalaM priyasakhasya | kiM bravISi - 'kutaH kuzalaM bhagrabhAgadheyAnAm' iti / (sodvegamAtmagatam / ) kathamayaM kimapyaruMtudaM kathayiSyati / athavA parihAsazIlasya vaco'sya na vizvasanIyaM bhavati / ( prakAzam ) kathamadya tavAkuzalam / kiM bravIpi'kuTilacikurA kundasmerA kuraGgavilocanA kamalavadanA kambugrIvA kaThorapayodharA / kanakalatikAkAntA kAntA karAGkagatA' iti / ( vihasya ) satyamidamakuzalaM yadaticiranibaddhaghoTaka brahmacAriNastava kAminIratnaM karatalalagnam' iti / ( saroSavipAdam ) kiM bravISi - kathamakta evAkSipya paridevanAvasare parihasati vayasyaH' iti / tarhi kathaya kathaya / 1. 'kimapi kimapi ka. 2. 'tadevamapyasaMbaddha' kha. 3. 'AlapantI' kha. 4. 'asya' kha-pustake nAsti. For Private and Personal Use Only
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| kiM bravISi-karAGkagatA gatA' iti / (vimRzya / ) tarhi / kaThinahRdayaH kAmam / kiM bravISi-'vayasya, kiM tvayA vaktavyamidam / kaThinahRdaya evAhaM yo'yaM prANavallabhAprayANe'pi prANimi' iti / (svagatam / kathama yamanyathA manyamAno manyumeva pravizati / (prakAzam / ) sakhe, kiM tvAM kaThinahRdayaM bravImi / kiMtu / kaThinahRdayaH kAmaM kAmaH kathaM kuzalaM tava // 126 // ' iti vaktuM pravRtto'smi / kiM bravIpi ---- 'vayasya, ahamapyetadeva kuTilacikurA kundasmerA kuraGgavilocanA kamalavadanA kambugrIvA kaThorapayodharA / kanakalatikAkAntA kAntA karAGkagatA gatA kaThinahRdayaH kAmaM kAmaH kathaM kuzalaM mama // 127 / / / iti vaktuM pravRtto'smi' iti / (sacamatkAram / ) tadAkyorekamevAntato vivakSitaM saMvRttam / uktipratyuktikayA vantato'pyakitaM saMvidhAnavaicitryaM saMpannaM bhavatu / ko'tra virodhH| kA sA kanakavarNAGgI tvatkarAGkagatA gtaa| ki bravISi 'sakhe saudAminI nAma kAntA kaadmbiniisnussaa||128||' iti / jAnAmi sakalajananayanahAriNI khalu tadIyatanurucidhoraNI / kathaM sA krtlgtaa| kathaM ca punargatA / kiM bravISi-'sakhe, cirAdapi tatsaMgamAyAnviSyanta eva tAvadupAyAH / punaratIte nizIthe nibiDAndhakAramagAraparisaramadhitiSThatA mayA bahirAgatA saudAminI sarabhasaM kareNa gRhItA' iti / dhIro'si / tadA tayA kiM vyavasitam / kiM bravISi-'na kimapi / kSaNamAtramavasthitA 'dhika mUrkha, muJca muJca' iti mAmavadhUya punaragAraM praviSTA / ahamapi kukkuTakUjitAvadhi tadAgamanAzayaiva sthitvA tadanantara 1. 'prahANe' kha. 2. 'tu kuto'pi' kha. 3. 'anviSyataivopAyAn' kha. For Private and Personal Use Only
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mukundAnandabhANaH / mAgato'smi' iti / bhavatu / vayasya, yadA kadApi kiM tathA kathita pUrvamaGgIkAravacanam / kiM bravISi -- 'kathamapUrva kathyate / yataH / sallApe sicayagrahe kucataMTa sparze'dharAsvAdane navIvizlathane ca kiM nu bahunA kAle ca tasminnapi / jalpantyaprakaTaM niSedhavacanAnyevAsakRtkarNayo 3 kiM bravISi - 'kimidamahaM na jAnAmi / raGgIkAravacaH parAmbujadRzAM kena zrutaM kathyatAm / / 129 / / ' iti / sakhe, na jAnAsi / parAGganAnAM suratAbhyanujJA mandoditA evaM niSedhavAcaH / 37 krIDAnipedhoktimayI yadAsAM niSedhagAthApyataeva zAstre // 130 // paraMtu na teSAmapi niSedhavacasAmavasaro labdhapUrvaH' iti / kathamaviditAzayAmanuvRtto'si / kiM bravISi -- 'asti kiMcidanurAgabIjam / tathAhi / I savyAjaM sadanaM sameyupi mayi zvazrUsamakSaM tayA vrIDApadivAbhinIya zanakairutthAya yAntyA bahiH / yatkicidvapadizya sAmivalitagrIvaM punarvIkSitaM tanvaGgayA' iti / 1 ( saziraHkampam / ) / vizvasanIyamidamanurAgavIjaM bhavati / kiM bravISi - 'tata eva tatra sudRzi snihyAmi muhyAmi ca 131' iti / yadyevamadya zvo vA bhaviSyati yuvayorapi mandAkinImarAlayoriva vinaivAyAsaM samAgamaH / kiM bravISi - ' kathamiva tayorvyatikaraH saMvRttaH ' iti / zRNu / anyonyaM lelitairapAGgavalanairAviSkRtAkRtayo rautsukyAkulayoH kathaM kathamiva prAptakSapAmadhyayoH / 1. 'pUrva' kha. 2. 'tI' kha. 3. 'kimidamahaM na jAnAmi' kha- pustake nAsti. 4. 'kiMcana' kha. 5. 'calitaiH' kha. For Private and Personal Use Only
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| daivAdAyatane kvacinmilitayoH sAzaGkamuttAmyato ceSTAdyairabhijAnatoratha tayorAsIdanaGgotsavaH // 132 // tatkicitkAlaM soDhavyo virahavegaH / kiM bravISi--'kathaM soDhavyo'pratIkAro'yaM madanazarasaMtApaH' iti / nanu preyasIcintayaiva pratikriyatAm / kiM bravISi--'sakhe, pratikalamapi cintayAmi / __ kathaM kAmeSudalitamaGgamagAvaNaM bhavet / priMyAguNAnusaMdhAnasaMdhAnakaraNI na cet // 133 // tadapi saMtApayatyeva saMtApa iti / vayasya, adbhutamanaGgahatakasya caritam / niHsAraM kramazo dhanuH pratiparuH kiM mArgaNaiH kiM guNai__mandaM syandati vA na vA tarulatAgulmAhataH syandanaH / lInaM pAthAsi yasya lakSma ca paraM nirdagdhamUrtiH punaH ___ sarvAGgINamaho tanoti sa kathaM saMtApamadya smaraH // 134 // (padAntaraM gatvA / agrato dRSTvA ca / ) sakhe, pazya pazya / kiM bravISi-mayA sAMpratamAlokanIyAnAmatiramaNIyAnAmAkRtInAM paraM pAramAlokitamenAmAlokayatA / manye ca tAvadittham / asyAH lAvaNyAmbunidhau smareNa mathite romAvalIbhoginA nikSipya stanamandarAdrizikharadvandvaM kuraGgIdRzaH / jAtaM locanavIcikAsu garalaM bimbAdhare cAmRtaM tenAdyaM vidadhAti tApamaparaM tUjjIvanaM kAminAm // 135 // kiM c| adhare pallavarAgo viTapasamAzleSavibhramo bAhoH / ____ asyA bhujaMgabhogaprAgalbhyaM sphurati kiM ca romAlyAm 136' iti / (ghunarvilokya / ) stanAbhogo madhyaM taralayati tAvadrutayA pRthuzroNabhiArazcalanamapi runce crnnyoH| 1. 'priyAnuguNasaMdhAnasaMjIva' kha. 2. 'saMprati mayA sAMprataM' ka. 3. 'vizramo' ka. 4. 'punarnirvarNya' kha. For Private and Personal Use Only
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mukundAnandabhANaH / karAlambaM dAtuM tadapi bata nAsIdati sakhI kathaM kalyANIyaM madabhimukhamuttiSThati haThAt // 137 // kiM bravISi-'kathamiyaM vayasyamAlokya ciraparicayasamucitapraNayeva savinayamuttiSThati' iti / atha kim / iyamaGgarAjAmAtyasya kalAnidheH kalatraM candrikA nAma / kiM bravISi-'kena punaranavadyAGgI gaNikApadyAmavatAritA' iti / nanu bhagavatA bhAvajenaiva / kiM bravISi-'yuktamAha vysyH| visadRzaghaTanAkuTilaM paGkajayoni cirAya paribhUya / karuNAzAlI kAmaH kAntAnAM kAntamanuguNaM kurute // 138 // bhavatu / tadiyaM vayasyena gaNikA satI parigRhItA, kiM vA kulAGganA satyeva' iti / (sAvajJam / ) kiM gaNikAjanaM gaNayati sAdhAraNo bhujaMga iva tava priyasakho bhujaMgazekharaH / kiM bravISi--'evametat / kka paMNAvadhikaM premanaTanaM paNyayoSitAm / pallaveSu parastrINAM kva ca naisargiko rasaH // 139 // ki ca / zIlaM nAdriyate kulaM na manute naivAnurundhe gurU nArINAM kuladevatA kila patistaM cApyaho muJcati / kiM brUmaH parayoSitaH punarasAvanyo'nurAgakramaH svaprANAnapi jAtucinna gaNayatyeSA viTAthai yataH // 140 // iti| vayasya, paNAzayaiva paribhUyate gaNikAjanagauravam / na cedevaM tadA azaGkitanakhakSataM punaralajjamuktAmbaraM pravRttakaraNakrama pracuracumbanADambaram / sazabdakaratADanaM saparihAsasaMbhASaNaM na kasya surataM mano harati vAravAmabhruvAm // 141 // 1. 'nAsIditi' ka. 2. 'bhujaMgezvaraH' ka. 3. 'paNopAdhika' kha. 4. 'muktAmbarapravRtta ka. For Private and Personal Use Only
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| (upsRty| bhujaM prsaary|) AsyatAmAsyatAM tAvadupacArairalaM priye / kAsau gurukucAbhogaH kvedamutthAnasAhasam // 142 // (iti haste gRhiitvopveshy|) sakhi, cirAya rUpAnurUpamanuvRttaM vAravanitAratam / kiM bravISi-'bhAva, kimetAvatA saMvRttam / vicArayatu bhavAneva / vallarISu madhupena valgatA padminI na paribhujyate yadi / kiM phalaM kitava sauramazriyaH kardamAdapi kthNcidutthiteH||143|| iti / sakhi, tvadekAyattacittamapi mAmanyAsaktaM saMbhAvayasi / nanu naktaMdinamapi yattAvatpatibAhupAzavalayaM vizlepya nizyAgataM ___ yatkaNe kathitaM rahasyamitarAvedyaM ca hRdyaM punaH / yaccApyaskhaladindranIlavalayaM gADhaM tvayAliGgitaM tanme tAmarasAyatAkSi nitarAmAvartate cetasi // 144 // kiM cAnyadapi kathayAmi / smaratu sakhI / ciraM patyA naktaM mayi kRtakasallApini gRhe ___bahirvyAjAdgatvA sumukhi nivasantyAM tvayi punaH / mayA niryAtena smitaruciniraste tamasi ya ____ ttadA vaktraM pItaM sphurati tadidAnImiva tava // 145 // mayUraka, kiM bravISi--'vayasya, dhanyaH khalu bhavAn, yata evamudIrayanti pallavatallajAH / pati muktvA nidrAzithilabhujabandhaM calitayA ___ kapATaM niHzabdaM laghu vivRtavatyA mRgadRzA / kvacitkoNe lIno ghanatamasi sAMketikagirA samAhUtaH svairaM viharati tayA ko'pi sukRtI // 146 // ' iti / 1. 'vAravanitAvRttam' kha-pustake nAsti. 2. 'vizvayitvA gataM' kha. 3. 'api' ka. For Private and Personal Use Only
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mukundAnandabhANaH / sakhi, savrIDavilakSa kiM bravISi-'ataeva bhavatA laghutAmAnItAsmi' iti / (svagatam / ) kathAmiyamupAlambhagarbhavacanasaMdarbhaNa mAmadhikSipati / tadenAmanyato nayAmi / (prakAzam / ) sakhi, kA sA kandukakrIDAkalitakautukAkrAntA kAntA / kiM bravISi-'iyaM mamaiva mAtRSvastreyI mallikA nAma / matkRtasnehAnubandhA bandhujanamatisaMdhAya mAmanusaMgatA vartate' iti / (sAnandam / ) idamapi mamaiva bhAgadheyam, yatkaragalitAmiva kAJcanomikAmekAmeva tvAM vicinvatA mauktikamAlikeva punariyaM mallikA mayA tvayA samaM samAsAditA / tadadhunA yadi na kupyasi, kiMcitSTacchAmi / kiM bravISi-'Taccha' iti / (sAnurAgam / ) unmIlatpulakaM kapolatalayoruddhAntamISa vo rAlolaM nayanAntayomayi pibatyAsyaM pravAlAdharam / vyAdhUtAruNapANikaGkaNaravavyAmRSTamasyA vaco mA mA muJca vimuJca mAmiti manaH zrotuM samutkaNThate // 147 // (sasmitam / ) kiM bravISi--'tvameva tAvadIpsitamimAM pRccha, svayameva sA kathayati' iti / bhavatu tAvat / imAmAlApayAmi / (mallikAmAlokya / ) ayi, patannapi payojAkSi pAdamUle tavAsakRt / kandukaH karalagno'yamiti saMtAjyate katham // 148 // kiM bravISi'patitamapi pAdamUle pazcAdutpatanazIlamavilambam / kandukamapi kApuruSaM karatalalagnaM na tADayetkA vA // 149 // iti / ayi, kimetAvatA hiiyte| taruNIpadapallavaprahAraM teruNAnAM paramaM vadanti bhAgyam / paripATalatatkaraprahAraH paribhAvaH kimayaM varoru teSAm // 150 // mayUraka, kiM bravISi-'sakhe, kathamasyAH kulakramAgatagaNikAkramAyA iva 1. 'vailakSyaM' kha. 2. 'AnItAH sma iti' kha. 3. 'kAsau' kha. 4. 'vyAkhyAtaM' kha. 5. 'aye' kha. 6. 'kantukaH' kha. 7. 'punaH' kha. 8. 'kantukaM kha. 9. 'taruNA ye ka. For Private and Personal Use Only
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 42 www.kobatirth.org parinRtyati kucabhAraH kiM bravISi - Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAvyamAlA | pratyagragaNikAyA api na lajjAkaNikA' iti / sutanu, kiM bravISi - 'bhAva, kuJjaramAruhya kimiti kuTiladvArapathena gantavyam' iti / (sabahumAnam / ) sAdhu mallike, sAdhu / sakhe, kiM bravISi - ' naivaM khalu vaktavyam / kiMtu kathaM varAhamAruhya purISaM niSeddhavyam' iti / mallike, tvamapi kiM bravISi -- 'are mayUraka, kulatthayUSArthinastava kuto mandurAturagAdhikAraH / gaccha gaccha / kiM dAtA kimadAtA vA tvam' iti / sakhe, kiM vavISi -- ' kathamiyaM gaNikAyA jananIva kathayati durakSarANi / (apavArya 1 ) sakhe, virama virama / kuTilAntaraGgAH khalu kuraGgAkSyaH / kiM bravISi -- 'kuTilatarAntaraGgA iti vaktavyam / kiM ca / kiM mahe kuTilatIkSNakaThorabhAvA nAGgeSu mAnti sudRzAM kimutAntaraGge / yattAvadAdyamalakeSu dRzodvitIya mujjRmbhate taditaratkucakumbhayo // 199 // bhavatu / candrikAmAlokya soDhavyam' iti / candrike, kiM bravISi -- mayUraka, tvayi kiMcitprathamamuditamavinItaM tadanu yauvanamadadurlalitAyAmasyAmapi kiMcidudacitam / kimetAvatA / pazyatu kandukakrIDAcAturyamasyAH pallavapANeH / ayi malike, mudhA mA kRthAH kalahaM parihAsakutuke mayUrakaM / vihara tAvatkandukena' iti / ( saharSamAtmagatam ) diSTayA mAlakAmayUrako samIkRtavatI candrikA / ( prakAzam ) sakhe, pazya pazya / guNinamapi suvRttaM kandukamAlokya tADitaM tanvyA / 'karkazavRttasya kutra kAruNyam 152' iti / vayasya, dIyatAmito dRSTiH, yatra zukamAlApayati zukabhASiNI ( iti vilokya sakautukam / ) 1. 'zvAGgeSu yAnti' ka. 2. 'udIritaM vinItam' kra. 3. chandobhaGgadUSito'yamAryA prathamapAdaH. For Private and Personal Use Only
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org mukundAnandabhANaH / AlApayantyAH zukamAyatAkSyA mUrtI mukhasthAkSarapaGkireva / vilokyate'syA vimale kapole tATaGkamuktAmaNivimbadambhAt // 152 // (zravaNamabhinIya / ) ko'yaM kalakalaH paurANAm / kiM bravISi - 'vayasya, gatvA nirUpayAvaH' iti / sakhi, sAvadhAnaM tiSTha / ( iti katicitpadAni gatvA puro'valokya sakautukam / ) sakhe, pazya pazya / ayamiha paurAnAkulayatyalaM tata itaH pazyanpatatyApaNe (zravaNamabhinIya / ) ayamidAnIm Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyagrAnApaNikAnvivRtya vadanaM vitrAsayangajati / pANibhyAM yugapanmukhena ca muhurgRhNAti mudgAnyavA ndhAvatyutpatati plavatyapi kapiH prAsAdamArohati // 194 // ( sahAsam / ) kiM bravISi -- 'pratikSaNavilakSaNaM khalu lavaMgaceSTAlakSaNam | pazya / lIlAcaGkramaNairviTaGkazikhara zreNISu lolaM carannAsInaH kacidUrdhvajAnu kalayaJzephaH sa vrIDAkAriviceSTitaivinamayanvaktrANi vAmabhruvAM paurANAM puMratazcaranprahasanaM prastauti zAkhAmRgaH // 199 // nADIbhedavibhinna kAlakalanAvijJAnasaMsiddhaye daivajJAbhihatAdamandavaTikAvaNTAmaNerutthitaH / phaH samujjRmbhaNam / 5. 'upavati' kha. 2. 'kutaH' ka. 42 lokAnAM zravaNotsavaM viracayanrunvankramAdrodasI drAtrIyAnninadaH kadambamukulanyAyAtsamujjRmbhate // 156 // tadayaM madhyAhnasamaya vartate / (Urdhvamavalokya) sakhe, pazya pazya / pAdAnudayataraparvatamastakeSu vinyasya sAndraruciradya sahasramAnuH / anveSTamandhatamasaM gahane pulInamArohatIti gaganAgramayaM pratImaH // 297 // - For Private and Personal Use Only
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| kiM baghISi-'mama tu punarevaM pratibhAti / kAntAralInamiva santamasaM vicetu mAkAzapAdapazikhAmadhiruhya bhAnuH / bhUyo'pyayaM patanabhIta ivAkhilAzA zAkhAvali nijakarairyugapadvibharti // 158 // ' iti / (samantAdavalokya / ) aho sthAvarANAmapi zaraNAgataparitrANaparAyaNatA / pazya pazya / (aGgulyA dinakaramaNDalaM nirdizya / ) roSAdeSa karAnprasArya kurute saMnAhamahAMpati zchAyAM nAzayituM nijAtapabhayatrANodyatAmadyatAm / (pAdapAnidizya / ) ete bhUmiruhAstu pallavakaraiH saMrudhya bhAsvatkarA ngopAyanti kiM bravISi na ko nu vA paraparitrANAdyata trAyate // 159 // paraMtu chAyAparipAlanaM na pAdapAnAM prazaMsApadam / ye pAlayanti nirupAdhi phalAdibhiH svaiH ___ pAnthAnkuto'pi viSayAtvacana prayAtAn / svAkArameva dadhatI svazarIrajAtAM chAyAM na pAntu taravaH kathamAtapAtte // 160 // iti / (anyato dRSTvA / ) kamalodaramakarandaM sapadi kaduSNaM vihAya sAnandam / madazizirakaraTapAlImibhakalamAnAmupaiti madhupAlI / / 16 1 // (katicitpadAni gatvA / ) iyamiha siktaM svedapayobhiH saktaM karajavraNeSu cAdveSu / sItkRtisaMkucadadharaM kabhukamavalA zanairudazcayati // 162 / / For Private and Personal Use Only
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mukundAnandabhANaH / 45 kiM bravISi-'evametat / / uccairunnamanAdbujAlatikayorunnamritau pArzvayo___rAdrInAnakhavaNAGkavalayAvAdarzayantI kucau / bibhrANA cubukAJcalena sicayaM bimbAdharApATalaM kAntA muzcati niHsahAtapaparizrAntA zanaiH kaJcakIm // 16 // ' iti / (punarvilokya / ) kathamagrata eva samudagrakanakadaNDakANDakalitapANDurAtapatrapuNDarIkamaNDalacchAyAntaritadhanAtapA kApi kamalamukhI sakhIkaramavalambya salIlamabhimukhIbhavati / (nirvarNya / ) karairhAraM hAraM mukhaparimalaM mohanadRzo rucAM netA netA kamalamamalaM bAndhavamiti / ruSA chatrachadmA tirayati ravi zItakiraNo durAlokaM loke ripuvibhavamAlokayati kaH // 164 // (sapratyabhijJam / ) kathamiyamasmadapahRtakaumArA nAticirAdeva samagrayauvanAvatArA tArA / yataH / uddaM pratipadya pakvabadarIbhAvaM sametya kramA tpuMnAgAkRtimApya pugapadavImAruhya bilvazriyam / labdhvA tAlaphalopamAM ca lalitAmAsAdya bhUyo'dhunA cazcatkAJcanakumbhajambhaNamimAvasyAH stanau vibhrataH // 165 // (AliGgaya / Atmagatam / ) alaM kroDIkatu yada pahRtamapyaGgamabhava dujenaikenApi prathamaparirambhe mRgadRzaH / tadevAdya premNA gatapi madekaikarasatAM na mAti prottuGgastanabharatayA bAhuyugale // 166 // (prakAzam / ) ayi, api nAma yadAkadAcana smarasi bhajaMgazekharam / (sopAlambham / ) kiM bravISi-'kimiti smarAmi kitavAcAraM bhavantam / 1. 'kaMculIm' ka. 2. 'loko' ka. 3. 'tArA' ka-pustake nAsti. 4. 'ayi' kha-pustake nAsti. 5. 'kadA vA' kha. For Private and Personal Use Only
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| mAyAvinyatikarkazAtmani dayAdUre mRSAbhASaNe mithyAbAhyaviDambanaikacature zrIkRSNa ki me tvayi / Aste ko'pi viyogabhIruranizaM kRSNo mamAntarbahi__ ya pazyAmi ca saMlapAmi ca muhuH zliSyAmi hRSyAmi c||167|| iti| (saharSamAtmagatam / ) kathaM vArayuvatijAterapi premabhAvabandhuraM hRdayam / (prakAzam / ) sakhi, jAnAmi te sAhajikarAgaramaNIyaM cetaH / bhavatu / keyaM pArzvavartinI / yasyAH kiMcitkicidudaJcatIva valayAkAreNa vakSaHsthalI mandaM mandamivAdhirohati vacolIlAkrame vakrimA / stokaM stokamivAvirasti sarasavrIDAvilAso dRzo vAraM vAramavekSate ca madano vastuM varAGgayA vapuH // 168 // kiNc| padamadharadale vidhAya rAgaH pravizati saMprati mAnasaM mRgAkSyAH / patati kuTilatApi kuntalebhyo vipulavilAcanalolavIcikAsa // 16 // kiM bravISi-- 'bhAva, iyaM mamaiva kanIyasI zazirekhA' iti / (sapratyabhijJAnAzcaryam / ) kathametAvataivAnehasA tAvadiyamiyatImAkRtisaMpadamadhigatA / mama tvimAmAlokayataH avyaktavarNamapi karNarasAyanaM ba prAyaH skhalatpadamapi priyadarzanaM yat / AbhASaNaM ca gamanaM ca tadeva sAkSA dadyApi me bhavati zaizavavRttamasyAH // 170 // tadasyA api kaumAramahamevApahariSyAmi / mayUraka, kiM bravISi'vidagdhaH khalu bhavAnmugdhAGganAjanamanoraJjanakalAmu' iti / yadyevamaGgIkaroti preyasI tArA, tArha saphalaM me vaidagdhyam / sakhi, kiM bravIpi-~~-'yadupabhuktazeSaM kila tayApi bhoktavyam / gaccha gaccha / kaThorAtapena pAdanavapace 1. 'premabandhuraM' kha. 2. sahajAnurAga' kha. For Private and Personal Use Only
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mukundAnandabhANaH / 47 pathi kiM vRthAlApena' iti / tahi gaccha / vayamapi purodyAnavATI pravizyAtapamapaneSyAmaH / sakhe, purodyAnapadyAM pradarzaya / kiM bravISi---'ita itaH' iti / (parikramyAvalokya ca sakautukam / ) kathamatra sarasi madhyAhnakasnAnamAcaranti mahIsurAH / (vihasya / ) kiM bravISi-'anavaratajaDAzayaparicayAdeva nUnameSAM zrotriyajaDAnAM pratidinamatizete matijADyam / kiM ca / sitAsitamaritpramukhamahAtIrtharAzeratimahattaramidaM marakatanAmakaM saraH pAralaukikasukhasAdhanamiti paurANikakathAmanudhAvatAmavanimurANAmanivAraNIyamambhovagAhanavratam' iti / nanu rahasyavidAmatraiva sukhamasti / ytH| darahAsavilokanApadezAnmilite yatra sitAsite tttinyau| sudRzAM purato vigAhya tasminsukhamatraiva bhajanti ke'pi dhnyaaH||171|| anyacca / bhaGgoptalAmburuhakambumRNAlakoka zaivAlavIcisalilabhramasaikatAni / yatrebhahastakamaThasphuritAni bhAnti krIDanti tatra rasikAH satataM sarasyAm // 172 // kiM bravISi--'sakhe, dIyatAmito dRSTiH / ambusiktavimalAmbarAntarAdvimbyamAnajaghanorumaNDalAH / uttaranti saraso'dya baalikaashcittlobhkrsiddhmuulikaaH||173||' iti / (dRSTvA smaraNamabhinIya / ) vayasya, vimalasalilAsiktAsaktAmbarapratibimbitAM ___ muhuravayavazreNImeNIdazAM mama pazyataH / smarati tadalaM cittaM vyaktaM yadAracayanpurA mupitavasane mandaM kuoN gate mayi gopikAH // 174 // punaH kiM bravISi--ito'pi vitatanalinadalacchAyAyAM vikacarAjIvarAjIviracitAvataMsA rAjahaMsAvalI' iti / (nirvarNya / ) 1. gaccha gaccha' ka. 2. 'zrotriyajaDAnAM' ka-pustake nAsti. 3. 'gAthA' kha. 4. 'kamala' kha. 5. 'mandaM' ka. 6. 'api' ka-pustake nAsti. 7. 'viracitanivAsA' kha. 8. 'nirvaye ka-pustake nAsti. For Private and Personal Use Only
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAvyamAlA / chAyAmAyatanAlapatrakapaTacchatoditAmAzritA kurvANA nijapakSapAti bhuvanaM kozodayAmodinI / sAnandaM kavibhASitAni kalayantyAbaddhapadmAsanA __lakSmI vindati rAjahaMsapariSannAmAnurUpAmiyam // 175 // (padAntaraM gatvA / ) idamidAnImaviralatarunikaranivAritaravikarapravezaM ravikaraprakAzacakitagurutimirazaraNIkaraNIyalatAgRhapravezaM vacana samullasitazatAGgamiva vikasadazokazAkhAbhiH, kvacidunnatamAtaGgamiva niviDatamatamAlatarubhiH, kvacidudAraturaMgamiva krIDAkuraGgaiH, vacana vAcAlabandivRndamiva kalakalAyamAnakokilakulaiH, kaMcana purottambhitapatAkamiva rAjarambhAbhiH, kvaciddhAntakuntamiva ketakIprasUnaiH, kvacidudyatakaravAlamiva cUtapravAlaiH, kaciduddatAtapatramiva zatapatraiH, kvaciduhUtacAmaramiva capalakalahaMsaiH, kvacidupanatagItamiva madhuramadhukarajhaMkAraiH, kvacidudaJcitanaTanacaTulavAranitambavatInikurambamiva malayAnilacalitalalitalatAbhiH, kvaciduparacitavitAnamiva kAyamAnaiH, kvaciducitapaTamaNDapamiva kusumitalatAnikuJjaH samantatazca kusumazaranRpazibiramiva punaranena sakalenApi sphurati puraH purodyAnam / api ca / madhurApsarovilAsA madhurasakalanAkulAlisahakArA / akSatarUpazlAghyA vanitAjanateva bhAti puravanyA // 176 // kiNc| alikalasadagarutilakA caladalakAntA suvarNakRtamAlA / taruNavayoramaNIyA taruNIlIlAM dadhAti vanarekhA // 177 // anyacca / mRdulavalilalitamadhyaM pRthulakucaM cAruvipulabhUjavanam / nAgasTahaNIyaM sphurati vanaM yauvanaM ca nArINAm // 178 // 1. 'dala' kha. 2. 'kvaciduttambhita' kha. 3. 'upavana' ka. 4. nikuvaiH' ka. 5. 'punaH' ka. 6. 'api ca kha. For Private and Personal Use Only
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 49 mukundAnandabhANaH / (vanaM pravizya / ) sakhe, pazya pazya / mandamandamupagamya mArute maJjarIkucakizorakasTazi / rAgavatyapi rasAlavallarI pallavena pidadhAti pANinA // 179 // (punarvilokya / ) ko'yamaparizIlitasaMniveza iva, AviSTa iva, muktacaitanya iva, muSitendriya iva, aniyatamitastato vivazameva kathaMcana balAdAtmAnaM saMcArayankvacidapi na vizrAmyati / (nirvarNya / ) kiM bravISi-'vayasya, kalahaMsako madanavihvalaH paribhrAmyati' iti / (upasRtya / ) vayasya, kimitastato bhrAmyasi / kiM bravISi-'kiM karomi / atrAkAritamatra cumbitamihAzliSTaM ca dRSTaM puna stanvaGgayAtra visRSTamatra zayitaM cAtraiva saMbhASitam / itthaM kuJjagRheSu tAntasumanastalpeSu vApItaTa__ krIDAsaikatakeSu ca pratipadaM bhrAmyAmi tAmyAmi ca // 180 // ' iti / kayA gaNikayA mupitacetano muhyasi / kiM bravISi-'AH, kimucyate gaNikayeti / nahi gaNikAjanakAmukastava vayasyaH / kiMtu prabhAkarakalatrasya kaimalinyaH kairapi vibhramavibhrAntasvAntatayA menAgapi nAtmanaH prabhavAmi' iti / sakhe, sAdhu sAdhu / upariplavasvabhAvAH prAyo gaNikAzca tArNakaNikAzca / kathaya kathaM gAhantAM rasikAnAM manasi sarasi ca svarasAt // 181 // mayUraka, saziraHkampaM kiM bravISi--'sadRza eva kamalinyAM kalahaMsasya rAgAnubandhaH / api ca tAdRzameva tadIyaM saundaryam / yataH / vIthImupaiti yadi nAma vilAsinI sA devotsavAdidivaseSu yadAkadAcit / vyAjAtkuto'pi vinivRtya purojuSo'pi pazcAlaganti pariphulladRzo yuvAnaH // 182 // ' iti / 1. 'bhUtAviSTaH' kha. 2. 'kathaM' kha. 3. 'te' kha. 4. 'padminyAH kairapi vilAsaH'kha. 5. 'manAgapi' kha-gustake nAsti. For Private and Personal Use Only
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 50 kAvyamAlA | sakhe kalahaMsaka, kathaya kathamanayA samamanAyAsamatraivodyAne milito'si / kiM bravISi - 'kathamanAyAsamAsAdyate parakalatram / zRNu tAvat / vokSAvibhramaceSTitairapi mano vijJAtumevAkSamaM jJAte'pyAlapituM na zakyamathavA saMbhASitApi kramAt / netavyA svavazaM kathaM vazamathAnItApi kRcchrAtkaci nirvighnaM punarantataH paravadhUrAsAdyate vA na vA // 183 // iti / (Atmagatam / evametat / atrAyaM saudAminIkAmuko mayUraka evodAharaNam / athavA mayyeva tiSThati bhanabhAgadheye kimanyagaveSaNayA / (prakAzam / ) evametat / kimAlApaH svairaM kSaNamapi kimekatra vasatiH kimAzleSo gADhaM kimu hRdayatRptiH kimathavA / ratAnte vizrAntiH kimiha parakIyAsu ghaTate tadapyAzrayai naH paripatati tAsveva hRdayam // 184 // tatkathamAsAditA kamalinI vayasyena / kiM bravISi -- 'tatkRte matkRtAyAso mAsamekaM naktaMdinamapi kathyamAno na pAryata eva / zrutvA vA tataH kimasti prayojanam | phalitaM tu kathayAmi / sA khalu prathamAvalokanaprabhRti prakarSeNa vA prAcInapuNyaparipAkAnAm, anugraheNa vA zubhagrahANAm, AnukUlyena vA kuladevatAnAm, anurodhena vA madhumAsavAsarANAm, dAkSiNyena vA dakSiNAnilAnAm, gauraveNa vA kokilagurUpadezAnAm, mahimAtizayena vA madhumadacapalamadhuvratavirutamantrAkSarANAm, prabhAveNa vA prasavarajaH siddhaca - rNAnAm, mahattayA vA madanamahArAjavibhUtInAm, kiMbahunA svakIyenaiva paratApAsahiSNunA svabhAvarteralena rasikasamAjahRdayaraJjanena paraprArthanAbhaGgabhIruNA nisargasarasena prakRtivizeSeNa vA krameNAsya janasyopari grAhitarAgAnubandhA bandhUnapi zvazramapi zvazuramapi patimapi parijanamapyatisaMghAya kRtasamayabandhA yadA yadA svayameva mAmabhigantumudyatavatI tadA tadA ni 1. 'hRdayasAhityamathavA' kha. 2. 'snigdha' kha. 3. 'mahArAjAjJA' kha. 4. 'sarasena' kha. 5. 'udyuktavatI' kha. For Private and Personal Use Only
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mukundAnandabhANaH / kAraNavairiNA sadRzasaMmAyogavighaTanakuTilena parazreyovighAtakAriNA prakatidAruNena karuNAgandhavidhureNa vAtsalyakathAnabhijJena durvidagdhena vidhinA bahUnapi vAsarAnna kevalaM viphalamanorathA kamalinI kRtA, kiMtvesAvahamapi shokmliniikRtH| yastane tu punarahani gabhastimAlini zanairastagirimastakAdavatIrNe caramArNavamupari parilagnamayUkhamaJjarIbhiriva ravipatanaparikSubhitajaladhijalotpatitavADavazikhAbhiriva virahijanahRdayatArNagRhavitIrNapariziSTamadanavisRSTadahanahetibhiriva saMdhyArAgarucibhirApATaleSu payodapaTaleSu, durviSahataMduSNavegAsahiSNutayeva tArataravirAvamukharamukhamabhIkSNakRtapakSapuTavidhUnanaM zizirakusumarasaparAgapihitanijahitakulAyamahIruhaM gateSu vihaMgameSu, tadAtva eva tadAlokanamayAdiva zriyA ghaTitadalakavATeSu kamalavATeSu, tatkRtadurantasaMtApAdiva saMjAtavisphoTeSu kumudamuktAsphoTeSu, samuttu tadaGgArakaNikAsviva darzitAvatArAsu tArAsu, gaganatalagADhalagnAbhiratibahulatayA punaravagalantIbhistadujjvalakajaladhUlibhiriva timirapAlibhirAkrAnteSu diganteSu, visphAratadIyavisphuliGgeSviva vidyotitavipinAGgaNeSu jyotiriGgaNeSu, kiMca viphalajanacakSuSi visphuritasakalatArakArociSi pracIyamAnakauzikaDhagAyuSi dUradRzyAnalAciMSi dUyamAnacakravAkahRdayanuSi caJcarIkaparipIyamAnakuvalayamakarandavigruSi udvelacakorikAtRSi unmiSadoSadhijyotiSi udagradIpikAtviSi udbodhitakusumadhanuSi ziziramarudanumIyamAnasarasi pranaSTasaMdhyArAgatejasi aparidRSTacandramasi apraviSTacandrikAmahasi tasminnanehasi, prabalatamaHpaTalapaTakRtAvaguNThanatayA kenacidapyalakSyamANo nibhUtapadakramaM kramAtprabhAkaragRhaprAGgaNaM pravizya tasminneva pUrvakRtasaMkete snAnagRhe nyavasam' iti / tarhi saMpradAyajJo'si / 1. 'saMyoga' kha. 2. 'sA vivAhamapi' ka. 3. 'jaTharotpatita' kha. 4. 'graha' ka. 5. 'payodhara' kha. 6. 'taduttha' kha. 7. 'gameSu' ka. 8. 'tadA tadAvilokana' ka. 9. "visphoTAsu kumudamuktAsphoTAsu' ka. 10. 'samuttaraGgaduttuGga' kha. 11. 'vimuSi' ka. 12. 'snAnaniketane' kha. For Private and Personal Use Only
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| snAnAlaye vA tataniSkuTe vA goSThe'pi vA ghuSpakuTIrake vA / parAGganAbhogapareNa yUnA vastavyamolokya vilokazUnye / / 185 // tatastataH / kiM bravISi--'tatastasyA devarastadeva gRhaM gRhItadhUmatiraGgArArthI pravizya samupavizya cullIsamIpabhuvi tatratyenaiva kenacit puSTAvaziSTena kASThena gADhAvanamitamUrdhA kiMcidulmukamujjvalayan, upari baiddhabhasmaparAgamutsArayan, vadanamarutA yAvadeva daradRzyamAnAGgArarucibhiragAratimiranikara madIyadhairyasAreNaiva sAkamapasArayati sma' iti / hanta, atyAhitamatyAhitam / ttsttH|kiN bravISi-'tAvadeva madupakaNThagate salilakalaze mayaiva nipAtite tadambuparivAhavigAhanasamasamayameva saMphUtkAramutthitena kaduSNena bhasmanA yugapadeva nAsAnayanavadanavivarapAtinA kamapi vikAramApAditaH / tatkAlameva kalazapatanacakitapalAyamAnagRhaviDAlakaM kalazapatanakAraNaM manyamAno manyunA zapan, kASThena kSipan, pakSmapuTanAsikAdharazmazrUNi karAJcalena parimArjayan, naSTahutAzanatayA nirAzo nigAma' iti / (saharSam / ) diSTayA punarujjIvito'si / tatastataH / kiM bravISi----'gatvA ca paJcaSANi padAni punareva nivRtya vAmakaraNa kavATamApya bahirAyasakIlakena baddhA niragAt' iti / (saviSAdam / ) kaSTaM kaSTam / tatastataH / kiM bravISi-'atha kathaMcana kaMcidiva samayaM samavasthito mandaM mandaM kavATapuTaM vighaTayitumanekadhAtmAnamAyAsya nIrandhrakRtabandhanatayA bahubhirapyupAyairazakyavighaTanamavadhArayannacintayam / tadA khalvidaM kavATabandhanamakiMcitkaraM bhavet, yadi nAma sA prasIdati preyasI kamalinI / yadi ca kenacidantarAyeNopahanyamAnayA tayA sadanAnnirgantumeva na pAyate, tadA punaratra gADhakavATabandhe gheneSTakAracitabhittau abhedyopariparicchade saMpracchadmani dArupaJjare buddhipUrvamAtmanaiva nipatitasya mama prabhAte gRhapatikarapatanamavazyamasaMzayameva bhavipyati / ko'tra pratIkAraH / ko vA nirgamopAyaH / kA vA yuktiH / kiM vA 1. 'kuJja' kha. 2. 'Alokaviloka' kha. 3. 'ullalayan' kha. 4. 'paribaddha' kha. 5. 'saha niHsArayati' kha. 6. 'sacUtkAra' kha. 7. 'Asthito' kha. 8. "bhavati' kha. 9. 'dRDheSTakA' kha. 10. 'sadmani dAruNa' kha. For Private and Personal Use Only
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ___ mukundaanndbhaannH| - 53 zaraNam / kasmai kathayAmi / kathaM gauravaM pratipAlayAmi / kathaM vA janopahAsaM pariharAmi / kathaM vA bandhugRheSu carAmi / kathamapanetavyo'pavAdaH / kathamavalokanIyA guravaH / sarvathA coraM jAraM vA vyapadizanti janAH / kiMca kimanubhUya mahatphalametAvatparibhavasya bhAjanatAM nIto'smi, yadanusaMdhAya sarvamapi vismarAmi / kiM ca / nAliGgitaM dhanapayodharatuGgamaGgaM nAsvAditaM madhuramapyadharapravAlam / nAvAtamAnanapayoruhamapyamuSyA ___ hantAdhunaiva kathamApatito'ntarAyaH // 186 // ityAdikamAmIlitalocanamevAkalayankamapi padazabdamauSam / zrutvA conmIlitanayano dvArasaMdhivivarapraviSTairAyAmibhirindukAntamayakuntAnukAribhirardhAvamathitagehAndhakArairaparisphuTAkAravizeSamarthajAtamupadarzayadrinatibahubhirindupAdairanumitacandrodayasamayaparimANaH sAzaM ca sAzakaM ca kavATavivaradattacakSuratiprauDhacandrAtapatayA niHzeSaparisphuTArUti daraphullamallikAdAmavalitakezakalApaM zazikiraNapAzapariveSTitamiva timirapaTalaM zirasA dhArayantIm, sadanavanavihAracaikorakavalitacandrikAtucchapradezAnacchakapolakAntipUrairApUrayantIma, zrutipathavilaGghananaGghAlavipulavilocanavasatisImAvibhAgahetunA setuneva nAsAvaMzenAlaMkRtAm, gRhadIrghikAvikAsikumudakuvalayAvalepasAramapasArayitumiva tata ito dikSu kaTAkSAnvikSipantIm, jAmbUnadAmbaraparipihitAvayavatayA sahodarImohamilitayeva saudAminIlatayA kRtAzleSAM vimalanakhamaNipratibimbadambhakRtapAdapatanaM vadanakamalaparAjitaM candramasaM padakramApadezena pade pade vidhUyAvadhIrayantIm, gurukucakusumamaJjarImaJjulatanulatAparimalataralapaTIrapavamAnamantarAntarA paryastapaTAJcaloccalanakapaTena pANikamalena pariharantIm, prATaSamiva ghanapayodharAm, zaradamiva prasannasarasAzayAm, candrarekhAmiva cArusudhAdharAm, samudrasaMpadamiva samakarasphuritakaMkaNA 1. 'locanaH' kha. 2. 'indukAntamayakAntAnu' kha. 3. 'cakorakizorakakavalitacchannapradezAn kha. For Private and Personal Use Only
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 54 kAvyamAlA / bhirAmAm, tArAmiva mugrIvAdhiropitahArAma, suyodhanasenAmiva karNAvasaktagAGgeyAbharaNAma, sumerudharAmiva suvarNamekhalAm, suravanImiva surataruci. ropagUDhasvAntAm, samagrasakalAvayavAmapi daradarzitAnaGgavibhramAma, senAmapyabalAm, saMjAtasAtvikodayAmapi sAndratamovigAhanakutUhalAm, guNAnurAgiNImapi doSAgamotsukAma, paralokabhItAmapyaGgIkatasvairabhAvAm, tAmeva kAntAmapazyam' iti / sakhe, kharakiraNasaMtApito'pi zizirakarakalAmAlokate na kiM kumudAkaraH / tatastataH / kiM bravISi-'tatastadavalokanasudhArasApyAyitasakalAvayavatayA kamapi pramodabhairamantarAsAdya sadya eva tayA vighaTitakavATabandhe prAgeva daravivRtakavATapuTanihitakaraH purastAtprasArya pUrvakAyaM kAyajasAmrAjyakalAm, kamalinI kareNa gRhItvA tameva majjananivezaM prAvezayam / pravizya / dhammillaM mama muJca muJca kimidaM gRhNAsi celAJcalaM ___ hArasyuTyati tiSTha tiSTha guravo niSkAraNAzaGkinaH / mandaM jalpa gRhe patiH svapiti me dhUrteti saMlApinI ___ mAmAliGgitavatyamuktavasanA sA satvaraM preyasI // 187 // ' iti / sakhe, dhanyo'si / ytH|| vezyA kiM tava kaJcukI zvathayituM veNIgrahaM mA kRthA ___ rAjyaM nedamarAjakaM tava balAtkAre'dhikAraH kutaH / nIvI mA sTaza te sTazAmi caraNAvityAlapantI haThA __ yenAlaM parirabhyate paravadhUH so'yaM hi dhanyo yuvA // 188 // kiM bravISi-'tataH pAdAgreNa kathaMcana sthitavatI bAhU nidhAyAMsayo___ runnamyorasi me gurustanabhareNollekhanaM kurvatI / bAlA cumbanalampaTeva capalaM spRSTvA kapolasthalI mAsiJcanmama kAmapi zravaNayorAlAparUpAM sudhAm // 189 // 1. 'bharamatimAtramAsAdya' kha. 2. 'nirgata' kha. 3. 'akAyasAmrAjyakamalAM' kha. 4. 'mAnyo' kha. 5. 'vezyA' ka. 6. 'kaJculI' ka. 7. 'tataH' ka-pustake nAsti. 8. 'lambiteva capalA' ka. For Private and Personal Use Only
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mukundaanndbhaannH| yathA kila / adyAhaM zirovedanAparidUnenAryaputreNa zvazrUsamIpa eva zayitumAdiSTAsmi / zvazrUzca mAM prAgeva zayanagRhaM prasthApya nidrAM pravizya vartate / tadehi tAvat / AvAmazaGkha purodyAne viharAva' iti / sakhe, sAdhu mantritaM tayA / zvazrUsamIpazAyinI manyate patiH / patisavidhazAyinI ca zvazrUH / tadubhayato'pi na zaGkanIyam / tatastataH / kiM bravISi-'tatazca vitatanAlikerataruzAkhAdalavalayakAyamAnAntaritacandrakaradhoraNyA saraNyA tayA taruNyA tAvadidamevodyAnamAnIto'smi / AnIya ca sA saMlApakelikaratADanasopahAsa tAmbUlacumbanakacagrahaNairvilAsaiH / udbodhitAGgajatayA svayameva tAva tprAvartata prathamato rataye natabhrUH // 190 // kiM ca / kaNThAzleSiNamunnatastanabharazroNItaTagrAhiNaM saMsaktoruyugaM gRhItajaghanaprAvAramapyantataH / prAgeva zlathabandhaminduvadanA gADhAvamardAsahaM vijJAyAtyajadAzu kAJcanapaTaM brIDAkulApi kSaNam // 191 // ' iti / mayUraka, sahAsaM kiM bravISi-'kAJcanapaTamityabhidhAya maamujjiivitvaansi| yeta AtmAnameva tAdRzamatyajaditi kathayasIti bhIto'smi' iti / (sasmitam / ) bhavatu / tatastataH / kiM bravISi-'vayasya, tataH param / prAgalbhyaM puruSAyite mama puraH pazyati saMnaddhayA tanvyA tAmyadurojayApi suciraM vikramya ramyaM tayA / zrAntA vakSasi me nipatya ca punaH sApatrapaM sasmitaM sAkRtaM ca samIkSitaM mRgadazA yattatkathaM kathyate // 192 // evamanekavidhavihArairAyAmavatImapi yAmavatI virAmavatImAkalayya yAvadeva punarahamekavAramAliGgitumudyato'smi, tAvadeva 1. paridayamAnena' kha. 2. 'drAgeva' ka. 3. 'yataH kila' kha. For Private and Personal Use Only
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| karAmyAmAkapya kvaNitavalayAbhyAM sarabhasaM samAsajya svairaM kucakalazayorutpulakayoH / galatkAJcIdAmanyalaghuni samAropya jaghane tayA baddho gADhaM tadanu sukRtI (itya|kte / ) vayasya, satyameva sulatI bhavAn / yataH / parirambhakeliparihAsabhASaNai zamAdRto'pi na vazaM sameti yaH / sa vadhUjano'pi yatate yadi svayaM grahaNAya tatpuruSapuNyagauravam // 194 // (saniHzvAsam / ) kiM bravISi---'kka vAmetAdRzaM sukRtam' iti / kastahi / kiM bravISi / 'kAJcanapaTaH // 193 // ' iti / tatastataH / kiM bravISi-'tatazca prabhAtaprAyeyaM raijanirajani prAggurujana prabodhAdgantavyaM visRja visRjeti drutagatiH / paTAnte lagnaM mAM parihRtavatI padmanayanA prayAtA pazyantI vivalitamukhenduH pratipadam // 195 // tataH prabhRti atrAkAritamatra cumbitamihAzliSTaM ca hRSTaM puna___ stanvaGgayAtra visRSTamatra zayitaM cAtraiva saMbhASitam / itthaM kuJjagRheSu tAntasumanastalpeSu vApItaTa krIDAsaikatakeSu ca pratipadaM bhrAmyAmi hRpyAmi ca // 196 // mayUraka, kiM bravISi-'sakhe, naktaMdivamapi tayA kiM tavAGgamArUDhayA bhavitavyam / prayAtA cennaktamAgamiSyati kimetAvatA' iti / evametat / atanutApamapAsya nizi prabhAkarakalatramasau mukulastanIm / kamalinImacirAtkalahaMsako ramayatIti vayasya kimadbhutam // 197 // kiM bravISi--'yadi tAvadanehasaM prasUnamArgaNo mArgaNArnupasaMhariSyati tataH 1. 'tathyaM kha. 2. 'mama' kha. 3. 'bhavati rajanI' kha. 4. 'tadA' kha. 5. kimu tAvatA' kha. 6. 'upasaMharati' kha. For Private and Personal Use Only
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mukundaanndbhaannH| zubhodaka bhaviSyati na bhaviSyati vA' iti / mayUraka, kiM bravISi'sakhe, pramadavanapAlikAM marAlikAmAhUya kalahaMsakasya ziziropacAraM kAraya' iti / (smaraNamabhinIya svagatam / ) priyAprasthAnattAntAvagamAya preSitA kila mayA vanapAlikA marAlikA / bhavatu / (prakAzam / ) kvedAnI marAlikA / kalahaMsaka, kiM bravIpi--'vayasya, marAlikAnAmagrahaNena smRtvA kathayAmi / sA khalvitaH pUrvasminneva muhUrte vayasyameva suciramitastato'nviSyAnvipyAnupalabhya kvApi matsakAzamAgatya 'aye kalahaMsaka, tava priyasakho mukundazciramanviSTo'pi na dRSTaH / tadAgate tasminnidaM tasya kare samarpaNIyam' iti svakarakusumapuTikAntarAduhRtya patrikAyugalaM madrupakaNThe nidhAya mayA punarapi 'tvameva tadAgamanaparyantaM sthitvA gaccha' iti muhurudIritApi 'nanu tAvadahaM rAjavallabhena mandAreNa purAbahiradya naktaM kAlikAyA balyutsavaM kArayatA kusumAnayanAyAdiSTAsmi / tatkSaNamapi vilambituM bibhemi' ityuktvA gatavatI' iti / (saharSa svagatam / ) vijahAti vakrimANaM vidhiradhunA tAvadISadiva / zubhasUcakAnyamUni zrUyante katicidakSarANi yataH // 198 // adyotsavadine nUnaM kanyakApatyavatsalaH / prasthApayati mandAro bhartugaihaM na maJjarIm // 199 // tatastatraiva marAlikA kAlikAyatanodyAne priyatamA pUrayiSyati me manorathamiti tarkayAmi / (prakAzam / ) sakhe, ekAM tAvadupanaya patrikAm / kiM bravISi-'idaM gRhyatAm' iti / (gRhItvA vilokya / ) kathamidaM priyAkabarIbhAraparimilitaM ketakIdalameva / tadeva nirdizya priyAviyogavidhuraM mamevAkRtinastava / parimlAnamabhUdaGga ketakacchada tatkatham / / 200 // athvaa| AnIya sasmitamukhIbhiralaM sakhIbhi naro'si mugdha iva veNikayA natAGgayAH / 1. 'samIpaM' kha. 2. 'me' ka-pustake nAsti. 3. 'kaitakadalaM' kha. For Private and Personal Use Only
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 58 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAvyamAlA / he tacchada tayaiva nakhairlikhantyA bhuktastvameva sukRtI punareSa nAham // 209 // sakhe, kiM bravISi - ' vAcaya' iti / (prAkRtamAzritya vAcayati / ) satthi mahA1 bhAassa / esA gacchanhi mandabhAiNI paibhavaNam (ka) 1 (sAkham / ) vayasya, ataHparaM na zaknomi vAcayitum / kampaH pANeH yati balAtketakIbarhameta cakSuSpaM sthagayati tato naiva badhnAti lakSyam / ceto mohaprasarakaluSaM buddhyate nApi kiMci jAtaM zUnyaM ziva ziva jagatprasthiteti priyA me // 202 // tameva vA / (gRhItvA / ) kiM vAcayasi / - oharaitti paI meM pia mA pajjAulo tumaM hohi / so harai tAva aGgaM attANaM harai tui kahaM laggam // 203 // aNNaM a / sIsamma dua pANI sadavAraM NAha viSNavemi tumam / kAuNa mai siNehaM mA NiakAammi Niddao hohi // 204 // ( kha ) ( socchrAsam 1 ) atisAhasamArUDhamiyataiva priye tvayA / asAvidamapi zRNvanhanta prANimi karkazaH // 205 // vayasyau, kiM bUtha : - 'sakhe, sarvathA nAsmindivase tasyA prasthAnaM bhavati / (ka) svasti mahAbhAgasya / eSA gacchAmi mandabhAgyA patibhavanam / (kha) apaharatIti pati priya mA paryAkulatvaM bhava / sa harettAvadaGgamAtmAnaM harati tvayi kathaM laggam // anyacca / zIrSe kRtvA pANI zatavAraM nAtha vijJApayAmi tvAm / kRtvA mayi snehaM mA nijakAye nirdayo bhava // 1. 'likhitvA' kha. 2, 'vAcayeti' ka-pustake nAsti. 3. 'saMbhavati' kha. For Private and Personal Use Only
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mukundAnandabhANaH / 59 paraMtu zvazurakulamAkulayituM tasyAH patihatakena kevalaM viceSTamAnena bha vitavyam / tathAhi / mRSTAnneSu mRSAruciH suvasane darpAdivAnAdaraH sAntvoktau kuTiloktayaH kila suhRdvAve'pi sAsUyatA / prAptepUtsavavAsareSu ca punaH sadyaH prayANodyama stajjAmAtRpadAGkito na kurute kiMnAma duzreSTitam // 206 // iti / prakRtireveyaM mUrkhANAM yattrastuteSu pratIpAcaraNam / kiM bravISi - 'imA - mapi patrikAM zRNotu vayasyaH iti / (sAzaGkam / ) sakhe, vibhemi zrotum / (punaH sadhairyam / ) kimito'dhikaM dAruNaM bhaviSyati / vAcaya vAcaya / kiM vAcayasi --- ' svasti samasta vilAsinIjanamastakamaNisto manIrAjitacaraNanakhamaNDalAya viTamaNDalAkhaNDalAya yuvatihRdayAnandakandAya mukundAya | sAdaramidamAkalanIyaM vayasyena vacanaM bAlamitrasya vItihotrasya / mA prasthitA priyatameti kRthA viSAdaM prAgeva sA punarupaiti gRhAnpradoSAt / mA bhAratI mama mRSeti ca jAtu zaGkA jyotirvidAM vyabhicaranti vacAMsi nArthAt // 207 // tatkaticideva kAlaM soDhavyaH saMtApaH' iti / ( vihasya |) sAyamAgantumeva kila mahotsavamapyanAdRtya patyA tAmAdAya prAtargatam / kiM bravISi - 'vayasya, mA maivam / na khalu daivajJA mRSAbhASiNo bhavanti / tadA pradoSaM pratiSAlanIyameva' iti / kimevamapi vaktavyam / pratipAlyata eva yAvatprANadhAra - Nam / kiM vIpi - 'kiM nAma karaNIyam / akAraNavairiNA daivena dAruNamasmAsu triSvapi pradarzitam / atra bhavitavyataiva bhagavatI prabhavati' iti / bhavatu / kazcana kathAprasaGgaH prastUyatAM vAsarazeSamativAhayitum / (itaretaramavalokya / ) kiM bUthaH -- 'kimaprastutenAnyakathA prastAvena / yadeva tAvadAkarNa - 1. 'miSTAnneSu' kha. 2. 'kiM vAcayasi' ka-pustake nAsti. 3. 'bAlya' kha. 4. 'vRthA ' kha. 5. 'nArtham' kha. 6. 'soDhavyAH saMtApA:' ka. 7. 'mAgatameva' ka. 8. 'tAvat' ka. 9. 'thaH ' kha. For Private and Personal Use Only
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| yitumAvayoradbhutajalanidhimanamantaHkaraNam, tadeva maJjarIsamAgamasaMvidhAnamAnupUvryeNa kathayatu vayasyaH' iti / (kiMcinmukhamavanamya / ) kimanena kathitenAkathitena vA viphalena manorathena / tathApi priyasahacarayoranuyogo na pratyAdezamahatIti kathayAmi tAvat / AkarNayataM vysyau| kiM brUthaH-~~-'imAvavahitau svaH' iti / asti kila samastasuramastakamaNistabakapAlIdIpAlInIrAjitacaraNanakhasya caraNAnatacaturmukhasya bhagavato bhAgavatahRdayamandirAbharaNasya zrImadindirAramaNasya nirantarataraGgadabhaGgurotsavanaTanaraGga nikhilanagarottamAGgaM nizAkarapuSkariNIpariSkRtotsaGga kavarakanyakArUtapariSvaGgaM kanakagopurottuGgaM vandanamAlikAvaladanekabhRGga vandArujanapApabhaGgaM vaijayantikAcumbitagaganagaGgaM gaganagaGgAdhautasaudhazRGgaM zRGgATakanaTatkrIDAkuraGgaM kuraGgalocanApAGgataraGgitAnaGgamanaGgamadacaTulavArakAntAvazIkRtabhujaMgaM jaGgamagAGgeyagiriguruzatAGgaM zatAGgacaraNakaraparicaraNapariNatamattamAtaGgaM mAtaGgamadajalAsiktarathyAnaTatturaMgaM turaMgakhuradalitakuTimasamutthitaparAgaparamparApihitapataGgaM pataGgamaNimaNDapamaNDanazukasArikAkriyamANaharikathAprasaGga saMgatanigamahRdayAntaraGgaM zrIraGgam / kiM brUthaH---'astyasakadavalokitamadhyAsitaM ca / sahyakSmAdharatuGgazRGgaghaTitaprAlambamAnollasa___ kAverIparivAharazmiyugalIparyantaparyatrikA / manye raGgapurIti yatra bhagavAnvAtUlatUlAJcite ___ talpe kalpitakautukaH kamalayA dolAsukhaM Dhaukate // 208 / / tatastataH' iti / kadAcana kila kamalAhRdayakamalabhRGgarAjasya raGgarAjasya caitrotsavAvalokanaprasaGgAvasaMtakasaMtAnakapramukhaiH priyasakhaiH saha raGganagarI gataH / tatra taistairutsavairamandakandalitamAnandamanubhavankaticana dinAnyanaiSam / ekadA tu kalakalAyamAnakokilakulakaNThagarjitatarjitapathikajananayanabAppadhArApUrapUritasaraNISu madhumadacapalamadhukarataralabakulamukulagalitamakarandadhoraNISu candanamarudAndolitalatAkusumaparAgapulinazavalitAsu kusumAvacayakutukapaurAGganAcaraNacakramaNaraNanmaNimaJjamaJjIramaJjularavAkaSTa 1. 'nimanaM' kha. 2. 'avanamavya' kha. 3. 'carat' kha. 4. 'pagaGganA' kha. For Private and Personal Use Only
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mukundAnandabhANaH / kalahaMsadhavalitAsu krIDAkuraGgakizorakakavalitadUrvAGkurAsu vanadevatAkarakalitabalikusumakorakitazazikAntamaNivedikAsu kaverajAtaTavanavIthikAsu kadApyadRSTapUrvatayA nisargaramaNIyatayA ca tasya dezasya citrIkRtahRdayastatra tatra saMcarankaMcana caJcalApuJjamiva jaladAvatIrNa paJcabANakalitamiva kAJcanalatAlIlAvanaM kRtabhUtalAvatAramiva tArakAnikurambaM taruNIkadambamAlokayam / kiM brUthaH-'tatastataH' iti / vadanaparimalAzAvalgadindindirAlI valayazikhizikhaNDacchannazAlinyadhodhaH / yutijanakadambe maJjarI tatra dRSTA navakisalayalekhAmaNDale maJjarIva // 209 // tayA c| kAlindIpulineSu me viharatazcetodukale ciraM citraM gopavadhUmayaM viracitaM cetobhuvA yatpurA / tanvaGgacA mama dRkpathena rabhasAdantaH pravizya kSaNA / ttatsarva nijakAntikuGkumarasaiH kopAdiva kSAlitam // 210 // mayaraka, kiM bravIpi-'api nAma tAdRzI rUpasaMpattiH' iti / kalahaMsaka, kiM bravIpi-'kathamanyathA hRdayamavagAhatAM vayasyasya' iti / atha kim / amRtamayapayodhimabjayonau hariNakizoradRzo mukhApadezAt / kalayati galito ya ekavindarjagati babhUva sa eva nUnaminduH // 211 // api ca / kuntAH kuTilaDhagantA dantA navakundakusumasAmantAH / (niHzvasya / ) cintA mama tu durantA tathApi saMgraheNa kathayAmi / vAntA taDideva vAridAtkAntA // 212 // 1. 'jAlAnyadhodhaH' kha. 2. 'kunda' ka-gustake nAsti. 3. 'saMkSepeNa' kha. For Private and Personal Use Only
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kiMca | 62 kAvyamAlA | kiM bUtha : - ' tatastataH' iti / tatazca tAsu yathAbhilaSitaM tatra tatra latAkuJjeSu kusumAvacayaM kurvatISu svayamekaiva sA maJjarI madanamadakuJjarIva tata itazcarantI kvacana mAkandalatAmandiradvAravedikAmadhiruhya vasati mayi kiMcidiva vivartitavadanA madanAvezataraGgitAnyapAGgAni vyApArayati sma / tathAhi / www.kobatirth.org kiMca | Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kiM bahunA / svacchanda metya mayi na prasRtAni kAmaM svAvAsa eva nibhRtaM na punaH sthitAni / lakSyAntare'pi ca na labdhapadAni tasyAH pAriSThavAni pAtha kevalamIkSitAni // 213 // anyAsu tAsu kusumAnyupacinvatISu kuJjeSu maJju madakuJjaragAminISu / sAmaJjarI tu mama sAmivilokitena cetomayaM jalajamAharadekameva // 294 // pAdAbhyAmuparuddhamUruyugalIyantreNa nippIDitaM madhyenAnRtamUrtinA mRgadRzo nAbhau balAnmajjitam / vyAkRSya trivalISu romalatathA vakSojazailAgrayoH kSiptaM vIkSitasAyakairmama mano viddhaM ca baddhaM kacaiH // 215 // AyAtaM kacabhArabandhanagRhAdAsyAmRtAmbhonidhau snAtaM dantapaTIpaTIparihitaM netrotpalAlaMkRtam / ceto me vinivezya cittajanuSA vakSojasiMhAsane sAmrAjye punarabhyapeci sudRzaH smerApadezAmRtaiH // 216 // 1. 'AnatamUrtinA' khu. 2. 'komalatayA' kha. 3. 'asyA mukhAmbho' ka. For Private and Personal Use Only
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mukundAnandabhANaH / kiM brUtha:--'sthAne khalu manojanmano janakasamArAdhanAnurodhaH' iti / vayasyau, mA maivam / aniyatamanaGgahatakasya sauhArdam, yatastenaiva punaH avacitakusumAbhistAbhirAlIbhireSA ___ kathamapi puramArAtprasthitA yAvadeva / ziva ziva mama tAvaJcittajenAzu cittaM pramathitamavadIrNa cUrNitaM ghUrNitaM ca // 217 // vayasyau, kiM thaH- 'avyavasthitacittasya prasAdo'pi bhayaMkaraH iti satyameva saMttam / tatastataH' iti / tatazcAntarAntarA savyAjavivalitamukhI sumukhImArAdivAnusaraMstadagAradvAraparyantaM gato'smi / tadendrajAlasaMrambhaM samajRmbhayadaGgajaH / praviSTAmapi gehaM tAM yanme prAvezayanmanaH // 218 // atha tAvadazithilAvayavasaMdhibandhamajJAtakaitavakathAgandhaM sindhumiva jaDAzayam, jaladamiva payovAhama, jaladakAlamiva ghanamaSImalinAmbaram, pralayAnalamiva dagdhakASThAvalim, haramivAgnivikAralocanam, nArAyaNamiva bhaktAnukUlavyApAram, zeSamivodagradarvIkaram, garuDamivAdhigatamahAnasam, kRSNamiva kSAlitakaMsamAlinyam, rAmamiva mArIcamathanam, bhImasenamiva dalitajvalitakIcakazatam, zakramiva pAkazAsanam, mattamAtaGgamiva karapiTanAgaram, vaiyAkaraNamiva viditasvarasavyaMjanaprakriyam, vaizeSikamiva dravyaguNakriyAjAtivizeSatatsamavAyakramAbhijJam, mImAMsakamivArthabhAvanAsvarUpajJam, sukavimiva vijJAtazikhariNIbhedam, paNDitamiva paricitasakalarasaparipAkam, kamapi kajjalamecakaM pAcakamapazyam / sa ca vasantakamukhena pRSTaH svabhAvasaralatayA tasyAH sakalamapi nAmakulazIlAdikamakathayat / tathA hi-yathA kila iyamasmatsvAmino malayasya snuSA mAdhavasya kalatraM maJjarI nAnI mandArasya nandinI / iyamadya zvo vA bandhukuladidRkSayA navInanagaraM gamiSyati / yatra piturmandArasya mandiram' iti / 1. 'vayasyo' ka-pustake nAsti. 2. 'apacita' ka. 3. 'sakalAvayava' kha. 4. 'pradagdha' kha. 5. 'nAgaraga' kha. 6. 'vikriyaM' kha. 7. 'tathA hi' ka-pustake nAsti. For Private and Personal Use Only
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| vayam, kiM bUthaH--'aho paramArthavAditA yAcakasya / tatastataH' iti / tataH katipayadinAntara eva sA navInanagaramidamAgatA / pazcAdahamapi / atra ca mayIva tasyAmapyapakSapAtaM darzitadapai kaMda tatra bhagavatyA jaTAvatyA viditatadabhiprAyayA paramakAruNikayA svayameva tIrthayAtrAprasaGgena kAlindItIravRndAvane vijJAtapUrva mAmupagamya kRtapraNAmamAzIbhirabhinandya 'vatsa mukunda, kathaM kaMdarpasundarAyAM kandalati tava tanAvindAviva tAnavam / kimetadadhvazramAdbhavet, AhosvidiSTabandhuviprayogAt, kiMvA madanadhanuzceSTitAdityasarUdanubadhyAnuyukto manasyeva kiM mAmupahasitum. kimavadhIrayitum, kiM vA nigrahItum, kiM vAnugrahItuM pRcchati / kimasyai saMvaraNIyaM vivaraNIyaM veti kSaNaM vicintya punareva kuto mahAbhAvAnAmanugrahAdanyatrAbhinivezo bhavediti kRtAdhyavasAyaH sAnupUyaM bhagavatyai madanavedanAM nyarUpayam / vayasyau, kiM brUthaH--'vayasya, samyagadhyavasitam / tatastataH' iti / sA ca tadAkarNya 'vatsa, evameva vatsayApi bAlyAtprabhRti mandakalAlitayA maJjaryApyabhidhAya saprArthanaM vatsasakAzaM prahitAsmi / zRNu tasyAH samavasthAm / sUte bAlarasAlapallavatatiH zvAsAhatA marmaraM pANisparzanazoSitAH sumanaso bhrazyanti santaiH samam / mlAyante nayanAntavAntasalilaihIM hanta dUrvAGkarA dAvasTaSTamivAdya niSkuTavanaM tanvyA darIdRzyate // 219 // taddra, nopekSaNIyA balavadasvasthA bAlA' ityabhihitavatI bhagavatIm 'ayamahaM priyAyAH sAhajikAnaGgataraGgitairapAGgaireva prathamaM krayavikrayAhadazAmAsAdito'smi / vizeSatazcAdya tatrabhavatyAH prasAdena / tadyathAbhilapitaM niyujyasva' ityavocam / kiM brUthaH-- 'sAMprataM bhagavatyAM nyastabhAro'si / tatastataH' iti / tataH sA bhagavatI dIdhai niHzvasya / rUpalAvaNyasaundaryasaMpadA samayoIyoH / premNA ca yuvayorhanta paripanthI vRthA vidhiH // 220 // 1. 'madanaduzceSTitA' kha. 2. 'anyathA' kha. 3. 'sA tu' ka. 4. 'vikrayAho' kha. For Private and Personal Use Only
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mukundaanndbhaannH| tadamunA niSkAraNavairiNA vihanyamAno matprayatnaH kathaM zubhodoM bhavipyati / athavA trilokavijayino manmathasya vyavasituM kathaM nAma vighaTayatu kuTiladhIrapi vidhiH / bhavatu / samayamanviSya yojayiSyAmItyuktvA tatprabhRti tayA kRto bahuvidho'pi prayatno madIyadurvidhipAkAdeva pratihataH / hyastu punarmandArArAme sA me bhagavatyA jaTAvatyAH prasAdAtpriyatamA maJjarI karatalalagneva / kiM brUthaH-'cirAya phalitaM priyasakhasya manorathena' iti / (saniHzvAsam / ) nahi nahi / kiM tu phalonmukha eva bhagnaH / vayasyau, kiM brUthaH-'kathaM katham' iti / (saviSAdam / ) kuLe komalazAhale padamiha drAgapitaM vA na vA kiMciccATu camatkRtaM ca vacanaM kiM vyAhRtaM vA na vaa| sAkUtapraNayaM ca sAmi nayanaM vyApAritaM vA na vA tanvyA hanta tadantare vidhivazAttasyAH prabuddhaH ptiH||221|| adyatanastu vRttAntaH priyavayasyayorvidita evAsti / kiM bruuthH-'bhvtu| kimetAvatA / asmindivase phalipyatyeva te manorathaH' iti / (vihasya / ) nUnamadyaiva phaMlipyati, yasmAtpriyatamA patyA samaM prsthitaa| kiM brUthaH'sakhe, api nAma vismRtaM vItihotrapreSitaM patram' iti / (dizo vilokya / ) vismRtaprAyameva, yadayaM pradoSasamayo'pyupanataH / tathA hi / drAgaindrImanucumbya sasmitamukhImAmodinI padminI ___ kRtvAsau parirambhasaMbhramaparizrAntAM ca vArazriyam / saMrakto'himabhAnuradya ca samAzliSyatyaho rAgiNIM kAzmIropalasatpayodharabharAM kAntAM dizaM vAruNIm // 222 // ki c| purANarazmijAleSu tasteSvastAvalambanam / bimbamamburuhAM neturambarAdavalambate // 223 // 1. 'nihanyamAno' kha. 2. 'athavAtra' kha. 3. "vipAkenaiva' kha. 4. 'lagnaiva' ka. 5. 'bhaviSyati' kha. 6. 'bravISi' ka. 7. striyam' ka. 8. 'caramAM zliSyatyaho' ka. For Private and Personal Use Only
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| api ca / jagadiva ' hulAtapAbhitaptaM janayitumadya jalAbhiSekazItam / paridhRtaravizAtakumbhakumbhA pracalati pazcimavAridhiM dinazrIH // 224 // kiM ca / patati ravirapUrvavArirAzau hRdi pathikasya yathAtmabhUrhatAzaH / prasarati ca tamAM tamaHprarohaH pratipadamaisya yathA manovimohaH // 225 // kiM brUthaH-- 'abhibhUya satAmavasthitiM jaDajeSu pratipAdya ca zriyam / jagatIparitApakRtkathaM jaladhau nAvapatedasau raviH // 226 // ' iti / (anyato'valokya sakaruNam / ) hanta hanta / caramAcalaparabhAgaM cakSurjagatAmagAdyAvat / hA tAvadeva koko DhU~nAvanyonyamagamatAM dUram // 227 // (punarvilokya / ) kathamita evAgacchati bhagavatI jaTAvatI / (saprazrayam / ) bhagavati, ita itaH / (kiMcidutthAya / ) bhagavati, praNamyase / kiM bravISi'vatsa, acirAdevAbhimataM labhasva' iti / (sanirvedam / ) / kathaM mamApyabhimatalAbhaH / kiM bravISi-'adyaivopanatamityavadhAryatAm' iti / (saharSam / ) kathamiva / kiM bravISi-'ardhapathAtpunarAgatA maJjarI' iti / vayasyau, kiM brUthaH- 'aho sUnRtavAditA purohitaputrasya vItihotrasya' iti / kathaM nAma jyotirvidAM vitathavAditA bhavet / (saspRhaM svagatam / ) antarmanojadahanoSNazikhAvalIDha____ zvAsoparodhaparipANDulasatkapolam / madvIkSaNakSaNabhavannavakAntipUraM - drakSyAmi tadvadanavAriruhaM kaMdA nu // 228 // kiM brUthaH- 'bhagavati, kiM patyaiva punarAnItA' iti / bhagavati, kiM vadasi nahi nahIti / (sapramodaM svagatam / ) tarhi kathamAgatA priyatamA / kiM bravISi'zRNu / yAvadevainAmAdAya krozamAtraM gato mAdhavastAvadeva tatpitrA malayena 1. 'caramAM' ka. 2. 'adya' ka. 3. 'yUnAM' ka. 4. 'vatsa vatsa' ka. 5. 'kathamiva kathamiva' ka. 6. 'vayasyo' ka-pustake nAsti. 7. kadAhaM' kha. 8. 'bravISi' kha. For Private and Personal Use Only
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mukundAnandabhANaH / preSitaM patramupanatam' iti / kimiti preSitaM ptrm| kiM bravISi-'idAnIM rAjopaplavAdraGganagaraM vihAya madhurAM gatAH smaH / tadvatsA maJjarI katicana mAsAMstatraiva mAtRbhavane sthAtumarhati / tvaM tAvadetatpatrikAvalokanAtparaM na kSaNamapi vilambitumarhasi' iti / vayasyau, kiM brUthaH----'vayasya, diSTyA tava prasannAH kuladevatAH' iti / (sautsukyam / ) tatastataH / kiM bravISi-'tatastA maJjarI tatsahodaraM svacchagucchaM ca punarnivalaM tena patrikAnetrA sadvitIyaH prasthito mAdhavaH' iti / (savismayAnandam / ) hanta patyapadezena mRtyunA hrinnekssnnaa|| kalA cAndrIva tamasA viyuktA sahasA katham // 229 / / kvedAnI preyasI / kiM bravISi-'bhadra, bhavadvirahavihvalAmadhvaparizramakhinnAM manyamAno mandAro mandira eva marAlikAdvitIyAM maJjarImAsthApya sakalabandhukulasametaH kAlikAmArAdhayituM bAhyodyAnaM gataH' iti / anyadapyanukUlaM bhagavatyAH prasAdena / kSaNamAtraM dhyAnArUDhA bhagavatI kalahaMsakamayUrako prati kiM vadati- 'vatsau, yuvayorapi diSTayA phalipyAta manorathaH / tadavazyaM vyApriyatAmabhimataviSayeSu' iti / mayUraka, kiM bravISi-'kalahaMsakasya kamalinI karatalagataiva vartate / mama kathaM mandabhAgyasya prakRticapalA saudAminI prasIdet' iti / (punarapi dhyAtvA / ) kiM bravIti bhagavatI-'mayUraka, pUrvadyurjAgrato gurujanAgItA saudAminI pratinivRttA / na khalvasyAmapi rajanyAM tathA kariSyati' iti / vayasyau, kiM brathaH-'na khalu jJAyate kiM vA bhaviSyati' iti / AH, kathaM bhagavatyA vacane'pi vicikitsA / (zravaNamabhinIya / ) kathaM padazabda iva zrUyate / (vilokya / ) kathaM satvaraM marAlikA samApatati / bhagavati, kiM bravISi-'bhadra, sAMpratamasahyavedanayA vatsayA nepiteyaM bhaviSyati' iti / (purnIvalokya / ) kathaM pratyAsannaiva / kiM bravISi-'kahaM vilambIadi / 1. 'rAjakAryo' ka. 2. 'tvaM tAvat' ityAdi, 'arhasi' ityantaM ka-pustake nAsti. 3. 'svacchaM ca' ka. 4. 'marAlako' kha. 5. 'prasIdatIti' kha. 6. 'vijJAyate' kha. For Private and Personal Use Only
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| mahurasavisalittamaggaNehiM kusumasareNa haidAe~ hA sahIe / Nivaia mailaANilo hadAso hara hara jIvidasaMsaraM kredi||230||(k) (saMskRtamAzritya / ) kiMbahunA / secaM secaM tuhinasalilailocane vIkSitA sA khAdaM khAdaM himakaraghaTe kA dazAM te vadAmi / zrotre zazvanmalayajadalaiH zrUyatAM vIjayitvA prANAstanvyAstava karatale tatra devaH pramANam // 231 // iti / bhagavati, kiM bravISi-varyatAm / yAvadeva nodayazikharizikharamaidhirohati tuSArakaraH' iti / evametat / timiratirohita eva samaye samupasarpaNIyAH khairiNyaH / (sarvato'valokya / ) ApUritamidaM zyAmatamasaMtamasairalam / brahmANDamaNDalaM bhAti sakajalakaraNDavat // 232 // kalahaMsaka, kiM bravISi 'sarve dhvAntamidaM vadantu bahudhA siddhAnta evaM tu naH ___ svAdhAreSu kareSu puSkaramaNeH svasteSu nUnaM zanaiH / astAlambatayAmbareNa patatA graste samaste jaga tyunmIlatkarakandalairetha vidhostattAvaduttAryate // 233 // ' iti / vayasya, samyaguktam / marAlike, kiM bravISi 'kaMdappacandaNasamIraNakoilAlI kolAhalAulamaNA maha dAva AlI / (ka) kathaM vilambyate / madhurasaviSaliptamArgaNaiH kusumazareNa hetAyA hA sakhyAH / nipatya malayAnilo hatAzo hara hara jIvitasaMzayaM karoti / / 1. 'sitta' kha. 2. 'hadAi hA sahI I' ka. 3. 'maaANalo' ka. 4. 'vIkSate' kha. 5. 'himakaraghaTiH' kha. 6. 'tvaryatAM tvayaMtAm' kha. 7. 'Arohati' kha. 8. 'samupasarpaNIyA svAraNI' kha. 9. api' ka. 10. 'sikta' kha. 11. 'hatA hi hA sakhI me' ka. 12. 'nipatati madanAnalo' ka. For Private and Personal Use Only
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra tattvaryatAm / www.kobatirth.org mukundAnandabhANaH / candodae jadi pade ghaNacandiA vi NaM bhave ahaha dAvahadA lade vva // 234 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tA tuvarijjadu' (ka ) iti / aye kalahaMsaka, mayUraka, yuvAbhyAmapi bhagavatyupadezakrameNa vyApriyatAm / iyaM bhagavatI marAlikA ca mAM tvarayataH / kiM bUtha : - 'atha kim / vayasya, sAdhaya sAdhaya' iti / marAlike, mandArasadanamArga darzaya / kiM bravISi - 'deva, ido ido' (kha) iti / (katicitpadAnyatikramya / ) kathaM kSaNena mandArodyAnamAgato'smi / ( vilokya savismayam / ) kathamihAnudite'pi candramasi candrikAprasaraH / marAlike, kiM bravISi - 'Na kkha candiApasAro eso / (kha) deva, ita itaH / deva tuha daMsaNAdo taruNIe harisaNivbharaGgIe / kandalai mandahAso kandaliANandakandalo vva mu~hAt // 235 // tA pekkha pekkha / imAe vANI mahuraveNI veNI mahumattamahuarIseNI | khoNI visAlasoNI eNINaaNA vi maaNasaratUNI // 236 // ( ga ) (ka) kaMdarpacandanasamIraNakokilAli kolAhalAkulamainA mama tAvadAli: / candrodaye yadi patedvanacandrikApi nUnaM bhavedahaha dAvahatA lateva // (ga) na khalu candrikAprasara eSaH / tatpazya pazya / etasyAH deva tava darzanAttaruNyA harSanirbharAGgayAH / kandalAte mandahAsaH kandalitAnandakandala iva mukhAt // 69 vANI madhurasaveNI veNI madhumattamadhukarIzreNI | kSoNI vizAlazroNI eNInayanApi madanazaratUNI // 1. 'pUrNa' ka. 2. 'katicana' kha. 3. iyamAryA ka-pustake gadyAntaH pAtitA. 4. 'muhAdo' kha. 5. 'malA' ka. 6. 'tvaryatAM tvaryatAM' ka. 7. 'tatprekSya prekSya asyAH ' ka. For Private and Personal Use Only
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 70 kaavymaalaa| bhagavati, kiM bravISi-'evametat / amuSyA lAvaNyaM mRdulamRdulAnapyavayavA nmanolaulyaM dhAtuH kairakaThinatAM me vimRzati / padaM citte dhatte matiriti purA paGkajabhuvA dhruvaM kalyANIyaM kalitasukRtaireva racitA // 237 / / tadupasarpatu vatsaH' iti / (upasRtya sacamatkAram / ) praNaye pratAryamaNo kRSNabhujaMgena kokadaMpatyoH / cakita iva citrametatpAveM vartayati bahiNaM candraH // 238 // ki ca / kucadurgarAjadhAnyormadhyemArga mRgIdRzo madanaH / kimaLata nAbhIvApImapi romAlItamAlavanarekhAm // 239 // marAlike, lajjayA kiMcidiva saMbhrAntAM maJjarI prati kiM bravIpi 'oNehi sumuhi dUlaM vIlAM vissAsaghAiNI jhatti / jA saMmuhe vi daie kitavA vimuhIkaredi tumam // 240 ||'(k) priye, kiM bravISi-'sahi, imo mAAvI mahAbhAo jadA maha dihipahaM gato tado jJava dUlaM palAidaM vIlAe aNupa jjeva kulavutteNa a' (kha) iti / (sasmitam / ) marAlike, kiM bravISi 'aNuvaTia seragaI ambAM ajnaM vi aNusaria / sairaM caramANAe Na tue luttaM suveNi kulavuttam // 241 // ' (ga) iti / (ka) apanaya sumukhi dUraM brIDAM vizvAsaghAtinI jhaTiti / ___ yA saMmukhe'pi dayite kitavA vimukhIkaroti tvAm // (kha) sakhi, ayaM mAyAvI mahAbhAgo yadA mama dRSTipathaM gatastadaiva dUraM palAyitaM vIDayAnupadameva kulavRttena ca / (ga) anuvartya svairagatimambAmArya cAnusatya / svairaM caramANAyA na tvayA luptaM suvoNi kulavRttam // 1. 'kaThinakaratAM me vimRzataH' kha. 2. 'bhavAn' kha. 3. 'pratIryamANe' kha. 4. 'kekinaM' kha. 5. kiM ca' ka-pustake nAsti, For Private and Personal Use Only
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mukundaanndbhaannH| priye, marAlikA karNotpalena tADayantI sasmitaM kiM bravISi-'halA marAlie, kahaM ambaM vi parisasi' (ka) iti / bhagavati, kiM bravISi'A zatasaMvatsarAntamastyeva kulavRttam / ayaM tu durlabhaH svAbhimataviSayAnubhavaH' iti / priye, api nAma zruto bhagavatInidezaH / priye, sasmitaM kiM bravISi-'Na kevalaM suNIadi anuTThIAdi a' (kha) iti / kathaM bhagavatyupadezenAkalaGkahRdayA preyasI saMvRttA / bhagavatI kiM bravIti 'nisargAdeva yuvayonirUDhapremabandhayoH / nizAyitaM mayA joSaM kairaviNyabjayoriva // 242 // ' iti / priye, kiM bravIpi--pekkha pekkha / edaM kandalai candabimbam' (ga) iti / ayi, indunA mama kimabdhibindunA sindhunA ca punarasya bandhunA / Anane jayati te varAnane caJcale ca kalite DhagaJcale // 243 // (prAcImavalokya / ) kathamudi tameva virahijanaprANajagatprANaphaNinA harAzaromaNinA / tathA hi| kalitamambaramAkalayankarairmuditapaGkajakozapayodharaH / vikasadutpalanetravilokitaH sani nizAM sarasIkurute vidhuH // 244 // kiM ca / Alokya candramasamabhyuditaM samantA duhellarmivicalatkalazAmburAzeH / viSvagvisAriparamANuparamparaiva jyotsnAtmanA jagadidaM dhavalIkaroti // 245 // (ka) sakhi marAlike, kathamambAmapi spRzasi / (kha) na kevalaM zrUyate'nuSThIyate ca / (ga) prekSasva prekSasva / idaM kandalayati candrabimbam / 1. 'bhagavati, kiM bravISi' kha. 2. vilasat' kha. For Private and Personal Use Only
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| bhagavati, kiM bravISi-'evametat / bhAsvatkarkazazANacakrakaSaNairAkAzakAlAyasA dyacUrNa nibiDaM nipatya tama ityAkhyAM jagatyAmagAt / tecchenducchalasiddhapAradamahAbindoH samAyogato jAtaM rUpyarajomayaM vayamidaM jyotsnAM samAcakSmahe // 246 // iti / ahamevaM tarkayAmi / samayazabaro vyomAraNye sudhAzanamakSikA nuvihitasudhAbimbakSaudrasphuratpaTalaM prati / kalayati kalaGkAkhyaM dhUmaM nipIDya ,zca ta tkirati madhurajyotsnAkSaudraM mahItalabhAjane // 247 // api ca / daSTe jagadvapuSi kAlabhujaMgamena tatrAndhakAramiSamAvirabhUdvipaM yat / saMjAtalakSmANi tadindumaNau nipAyya jyotsnAmaye payasi taM kSipati sma dhAtA // 248 // athavA / AyatAgrasitarazminibaddhaM lAJchanachavimapIrasadigdham / candrakaitavamarutpaTacakra krIDayotsRjati kiM smarabAlaH // 249 // kiM ca / digyatratastimiracUrNavizeSapUrNA dudgatvaroDumayaraJjakavisphuliGgAt / kAlena pUrvagiridurgajuSA prayukto ___vRttopalo vidhumiSAtpathikAnhinasti // 250 // athavA nAyaM candraH / zambarAriramRtaM viSagarbha candrabimbakapaTAtprayunakti / yadvAhiH sitamathAsitamantaH proSitAndahati darzanamAtrAt // 251 // 1. 'zoNakoNakapaNeH' kha. 2. 'yazcendozcala' ka. 3. 'suvihita' kha. 4. 'candrakAcanamaSI' kha. 5. 'yantraM' kha. 6. 'mayarambuka' kha. For Private and Personal Use Only
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mukundaanndbhaannH| priye, kiM bravIpi--'saccaM kahei mhaabhaao| NisaggavairI kkhu eso virahijaNassa' (ka) iti / marAlike, kiM bravIpi- 'kahaM via sahAvasIalo saMdAvei candamA' (kha) iti / satyam / netramagnimayamaGgajazatroH saMpratArya sucirAzrayaNena / dAhazaktimapahRtya tadIyAM candramA dahati nUnamayuktAn // 292 / / (savimarzam / ) hanta, cirAdapyanena hatAH smaH / tadadya priyAsAhAyyAdasaMjAtabhItirenamupAlabhe / (candraM prati / ) khaNDazastava nikRntati kAlo maNDalaM yadamRtasya himAMzo / arjitasya hananAtpathikAnAM pAtakasya sadRzaH sa hi daNDaH // 253 / / athavA tvacaritavilokanena durmanAyamAnastavaiva tAto nityamupAlabhate / tathA hi| viprayogihananAya vRthA ma jAtavAniti kathaM jaTharAttvam / udyatormikaratADitavakSAH krandati tvadudaye'mbudhirindo // 254 // bhagavati, kiM bravIpi-'mA maivam / lokAnugraha tatparAH khalu candramadanamalayAnilAdayaH / ato nopAlambhamarhanti ! yataH / kAmAnalena malayAnilabodhitena kAruH kalAda iva zItakaraH pratApya / strIpuMsayoH praNayaTakaNato dravatvaM nItvA manaHkanakamekarasIkaroti // 255 // ' iti / (saprazrayam / ) tarhi praNamAmi / sphuradindIvarAnandanADiMdhamakarAGkuram / vRndArajIvajIvAtuM vande zivaziromaNim // 256 // (ka) satyaM kathayati mahAbhAgaH / nisargavairI khalveSa virahijanasya / (kha) kathamiva svabhAvazItala: saMtApayati candramAH / 1. 'mandAnilA' kha. 2. 'kAma' kha. 10 For Private and Personal Use Only
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 74 kAvyamAlA / (zravaNamabhinIya / ) canUpuTacaJcaJcandrikA madhuravirAvaizcandrAdezAcca korikAH kiM vadanti 'mukunda maJjarImetAM mudA tvaM zaradAM zatam / Anandaya yathAnandamindurindIvarazriyam // 267 // ' iti / bhagavati, kiM bravIpi-'tathAstu' iti / (savinayam / ) anugRhIto'smi / punaH kiM bravIpi-'kiM te bhUyaH priyamupakaromi' iti / (savinayam / ) kimito'pi priyamasti / tathApIdamastu bharatavAkyam / varSantu kAmaM bhuvi vArivAhA gobrAhmaNebhyaH kuzalAni santu / hRSyantu santaH sukaviprabandhaisteSAM ca zAmyantu khalopasargAH // 258 // mukundAnandanAmnA me bhANenAnena topitaH / kamalAkAmukaH kAmaM kallolayatu maGgalam // 259 // kRti lasadalakati rasavido budhA ye mama prasannahRdayA dayAjaladhayo bahakurvate / tadIyapadapadmayorayamayaM praNAmAJjaliH sarojamukulALatiH zirasi saMtataM nyasyate // 26 // ti zrImatkAzIpatikavirAvicito mukundAnandanAmA bhANaH sapUNaH / 1. cakorAH' kha. 2: 'kamalaikamanAH' ru. 3. vAyate' kha. For Private and Personal Use Only
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir KAVYAMALA. 7. THE KARNASUNDARI or BIHLANA EDITED BY PANDIT DERGA PRASAD INT KASINATH PANDURANG PARAB. PRINTED AND PUBLISITED BY THE PROPRIETOR OF TUE "NIRNAYA-SAGARA" PRESS. BOMBAY 1888. Price S 4179709, For Private and Personal Use Only
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( Roeristered according to arLIT' of 1970.) ( All right: resorted by the publishers.) For Private and Personal Use Only
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAvyamAlA. 7. mahAkavizrIvitaNaviracitA krnnsundrii| jayapuramahAgajAzritena paNDitatrajalAlamanunA paNDitadurgAprasAdena, mumbApuravAsinA parabopAta'[aamaanggaangginaathhaam r' mNshodhitaa| mumbayyAM nirNayamAgarAkhyayantrAlaya tadadhipatinA mudrAkSarairaGkayitvA prAkAzyaM niitaa| (asya granthasya punarmadraNAdiniSo marvathA jAnanI dAdAjI ityasyevAdhikAraH / ) maga skaa| For Private and Personal Use Only
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bihnaNaH / asti kazmIreSvanekaguNagumphitaM pravarapuraM nAma nagaram vartate ca tataH krozatrayAntare takSaka nAgAdhiSThitavimalasalilabharitakuNDamaNDitasya jayavanAkhyasthalasya samIpe drAkSAkuGkuma kSetrasamuhasitobhayabhAgaH paramaramaNIyaH khonamukha ( pa ) nAmako grAmaH nivasanti sma tatra gopAdityamahIbhujA madhyadezAtsAdaramAnIya samAvAsitAH zrautasmArtadharmAnuSThAnaniSThitacetaso brahmacintanaikatAnavRttayaH kauzika gotrotpannAH kecana bhUsurasattamAH teSu nikhivedavedAGgavettA muktikalazo nAma paNDitaratnamAsIt tasya vadAnyo vikrAnto vidvAM rAjakalazAbhidhastanayo babhUva tasmAnmahAbhASyavyAkhyAtA jyeSThakalazAkhyaH sUnurudapadyata, yo nAgAdevIM nAma pativratAgragaNyAM bhAryAmUDhavAn tayovidvanmUrdhanyo nAnAnarapatipariSatsu labdhasaMmAnaH satkaviriSTarAmAkhyaH kAJcanagaurAGgo vedavedAGgasAhityAdinikhilavidyAkulagRhaM jagahalAmabhUto mahAkavivihnaNaH, kavitAnivAsasthalamAnandAkhyaceti putratrayamudade teSu viNo vAlyamativAhya yauvane nAnAdezavilokana kautukAdanantadevasUna kalazadevarAjyasamaye kazmIrAnparityajya mathurA-vRndAvana - kAnyakubja (kanauja) - kAzIprayAga-ayodhyA- DAhala-dhArAnagara-gurjaradeza-somanAthapattana-setubandhAdisthaleSu bambhramyamANastattaddezIya vividhabhUpAlasabhAjitaH krameNa dakSiNadiNDanAyamAnAM cAlukyavaMzyanarendrarAjadhAnIM kalyANAbhidhAM nagarImAsasAda labdhavAMzca tatraiva cAlukyavaMzabhUSaNena karNATadezAdhIzena kuntalendunA trailokyamalA paranAmadheyenAhavamalena tatsUnunA vikramAGkadevena vA sAdaramapitAM vidyAdhipatiritipadavIpuraskRtAM bhUyasIM saMpattim praNinAya ca tatra vikramAGkadevacaritAbhidhaM mahAkAvyamiti vikramAGkadevacaritAdevAvagamyate. 1. rAjadhAnInagaram, adhunA yasya zrInagaranAmnA vyavahAraH. 2. adhunA yasya 'khunamoha' nAnA prasiddhiH 3. khristAbdaprArambhAtkiMcidUna catuH zatavarSapUrva gopAdityamahIpati: kazmIreSu rAjyaM kurvannAsIt. 4. 'kazmIrebhyo viniryAntaM rAjye kalazabhUpateH / vidyApati yaM karNATazca parmADibhUpatiH // 936 // / prasarpataH kariTibhiH karNATakaTakAntare / rAjJo'gre dadRze tuGgaM yasyaivAtapavAraNam // 937 // tyAginaM harSadevaM sa zrutvA sukavibAndhavam / cihnaNo vaJcanAM mene vibhUti tAvatImapi // 938 // iti kaNarAjataraGgiNyA: saptame taraGge samupalabhyate. khristAbdIyaikAdazazatakasyottarArdhe kalazadevarAjya samayaH. tadeva vihnaNaH kazmIrAnparityaktavAn. 5. vikramAGkadevacarite pratisargasamAptau 'tribhutranamaladeva vidyApati' iti viNavizeSaNaM vartate. etena AhavamalAparanAmnA trailokyamalenaiva vihnaNAya vidyApatiriti padavI vitIrNAM syAdityanumIyate . For Private and Personal Use Only
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| bihaNacaritAbhidhe khaNDakAvye tu "gurjaradeze anahilapattanAbhidhe nagare vairisiMhAbhidho narapatiH, sutArAbhidhA avantibhUpAladuhitA tanmahiSI cAsIt / tayorekA zazikalAnAmnI kanyA samutpannA / sA ca krameNa yauvanArUDhAtirUpalAvaNyavatI pitroH sutarAmAnandadAyinI babhUva / tatpitA tu nityaM tadadhyApanacintAkulastasthau / asminnavasare kAzmIrako bihnaNakavistatra samAyAtaH / nItaca rAjapurohitenAtikotukAnmahIpatisamIpam / vairisiMhamahIpatirapi nirupamaM tadvidyAcamatkAramatimadhurAM ca tadIyakavitAmAkarNya bahusaMpattisamarSaNapUrvakaM sAbhyarthanaM ca niyojitavAnsvaduhituH zazikalAyAH pAThane / sApi piturAjJAnakalaM bAlyocitAM zukazArikAdikrIDAmapahAya nijaguruM bihUNaM zazrUSamANA vidyAbhyAsaM kurvatI svalpaireva divasaH saMskRtaprAkRtAdi sarvamadhItavatI / ekadA cAtisurabhigandhasaMcArarucire puSpamAlAdipariSkRte prAsAde rAjasutAM kAmazAstraM pAThayankavirAsIt / tadA ca rUpayauvanavidyAvinayAdiguNagaNasaMpanne tasminkavivare baddhabhAvA zazilekhA nAnAvidhaivistasya cittamAtmAyattaM cakAra / devanoditaH kAmamohitazca kavirapi prAgjanmajAyAyAstasyA gUDhaM gAndharvavidhinA pANi jagrAha / raJjayAmAsa ca manmathatantrapratipAditAbhirbahuvidhAbhiH kelibhivividhAbhica bandhakriyAbhinarendraputrIm / evaM sukhamanubhavatostayoratikrAnte kiyatyapyanehasi rakSApuruSA rAjasutAyAstaptatapanIyakAntInyaGgAni mlAyamAnazirISakusumopamAni saMbhogacirAGkitAni cAlokya, vijJAya ca kathamapi sarva gUDhaM caritaM rAjJe nivedayAMcakruH / rAjApi vanipAtopamaM tadvRttamAkarNya roSeNa prajvalannAdideza bihnaNasya zUlAropaNam / tadeva ghAtukapuruSaiH zUlAdhiropaNasthalaM nIto bilaNaH, uttazca-'bho vadhya, saMnihitastavAdhunA mRtyuH / smara nijAmArAdhyadevatAm' iti / bihUNo'pi rAjasutAsaktamanA mRtyubhayamapyagaNayan 'adyApi tAM kanakacampakadAmagaurI' ityAdi zazilekhAsmaraNarUpAM paJcAzikAM samudIritavAn / atrAntare prANapriyAyA nijasutAyAstasmingAmanurAgaM nijamahiSImukhAdAkarNya kiMcicchithilitakopo bihnaNaguNagaNavazIkRtasvAntaiH pauraiH parijanaimantribhirbodhitazca brAhmaNavadhabhIrunarendraH paramezvarecchAmeva tAdRzI manyamAno nivArayAmAsa kaviM zalAropaNAt / samarpitavAMzca tadeva tasmai zazilekhAm, bahugrAmagajaturagasuvarNaratnAdisamRddhiM ca / evaM mRtyumukhAnmukto bihraNakavinRpatiprasAdamAsAdya zazilekhayA samaM ciraM sukhamanubabhUva'' iti kathA vartate. paramiyaM kathA nAti vizvAsArhA, yato bihnaNaH nistAbdIyaikAdazazatakottarArdhe kadamI. ganparityajya samAgatastadA anahilapattane cAlukyavaMzodbhavo bhImadevasUnaH karNarAjo mahIpatirAsIt, na tu vairisiMhaH. cApotkaTa(cAvaDA)vaMzodbhavo vairisiMhastu 920 mite 1. bihnaNacaritapraNeturnAma nopalabhyate. 2. 'vIrasiMhaH' ityapi nAma pustake vartate. 3. pustakAntare 'sunArI' iti pATho'sti, 4. karNarAjasya rAjyasamayastu 1072 mi. tAttristAbdAdArabhya 1014 mitasnistAbdaparyantamAsIt. For Private and Personal Use Only
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bihnnH| khristAbda eva samApto'bhUditi oNnarebala, e. ke. phaoNspraNIta rAsamAlA'khyagujarAtadezetihAsagranthe prasiddhameva.ekAdazazatakottarabhAge gurjaradeze bihUNaH samAgata iti tvasaMdigdham. gurjaradeze ca bihaNena kazvana klezo'nubhUta iti 'kakSAbandhaM vidadhati na ye sarvadevAvizuddhAstadbhASante kimapi bhajate yajjugupsAspadatvam / teSAM mArge paricayavazAdajitaM gurjarANAM yaH saMtApaM zithilamakarotsomanAthaM vilokya // ' asmAdvikramAGkadevacaritastha(18 / 97)padyAtpratIyate. evaM kalyANanagare'pi kuntalAdhIzato bhUyAMsamaizvaryamadhigatyApi kAMcana vipatti bihvaNo'nubhUtavAniti 'sarvasvaM gRhavarti kuntalapatiya'hnAtu, tanme punarbhANDAgAramakhaNDameva hRdaye jAgarti sArasvatam / re kSudrAstyajata pramodamacirAdeSyanti manmandiraM helAndolitakarNatAlakaraTiskandhAdhirUDhAH zriyaH // ', 'ayi ki. manizaM rAjadvAre samudbhurakaMdhare kuvalayadalasnigdhe mugdhe vimuJcasi locane / amararamaNIlIlAvalgadvilocanavAgurAviSayapatito na vyAvRtti kariSyati bihaNaH // ' asmAtkazmIradezIyacaurIsuratapaJcAzikA(caurapaJcAzikA)pustakaprArambhasthazlokadvayAjjJAyata. caurapaJcAzikA, vikramAGkadevacaritam, karNasundarInATikA ceti granthatrayamadyAvadhi vihnaNapraNItaM samupalabdhamasti. tatra caurapaJcAzikA tAvatsuprasiddhaiva, vikramAGkadevacaritaM ca jaisalameranagarAt DaoNkTarabUlareNAsAditam, prasiddhiM ca nItam, karNasundarI tu nA. dyApi prAkAzyamAptavatI. pUrvavarSe bAheranagaranivAsipaNDitagaGgAdharajozIsakAzAdekaM karNasundarIpustakamasmanmitra rAjaguruparvaNIkaropAhvanArAyaNabhaTTaH prAptamasmabhyaM sama. pitaM ca. etatpustakaM prAyaH zuddhaM kenacitsaMzodhakena kvacitvacidazuddhatAM nItaM zatatrayavarSaprAcInamivopalakSyamANamasti. asminpustake pazcAzanmitAni patrANi, pratipRSTaM ghaTpatayaH, pratipahiM ca padizatyakSarANi santi. patrANi ca SaDaGgulamitAni vistAre mArdhatrayodazAGgalamitAni ca daidhye vartante. paJcAzanmitapatrAntimapatisamAptI 'samAptA ceyaM karNasuMda-' ityasti. etenAparamapyekaM patramAsIt, tasminpustakalekhanakAlo'pi kadAcitsyAditi bhAti. anyadapyekaM pustakamasmanmitrapaNDitajyeSThArAmamukundajIzarmaNAM sAhAyyena mumbaInagaramaNDanasatkavipaNDitavaragaThUlAlAjIzarmaNAM pustakasaMgrahAdupalabdham. kiM tvetatpustakamatyazuddha patratrayahInaM gvAherapustakasyaiva pratirUpakamiva pratIyamAnamastIti nAtra tasya kazcidapayogo jAtaH. kevalamakasmAd gvAhverapustakAdevaitanmadraNamasmAbhivihitam. karNasundaryo cAsyAM pUrvoktacAlukyavaMzodbhavo bhImadevAtmajaH karNagaja eva kathAnAyakaH. anya dRttaM tu prAya: kavikalpitamastIti bhadram. 1. DaoNkTarabalarasya kazmIra riporTa' pustakaM draSTavyam. 2. vikramAGkadevacaritAdivanupalabhyamAnAH kecana zlokAH zAGgadharapaddhati-sUktimuktAvalyAdiSu bihaNanAmrA sama. ddhatA: samupalabhyanta ityasti kazcidanyo'pi grantho bihnaNapraNIta iti pratIyate. For Private and Personal Use Only
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra api ca / www.kobatirth.org prathamo'GkaH / arhannArhasi mAmupekSitumapi kSAmAM tvadarthe tanuM kiM nAlokayase bhaviSyati kutaH strIghAtinaste sukham / aGgaH kAnakAntibhiH kuru pariSvaGgaM suparvAGganAlokairityamudIritaH kSitidharasthAyI jinaH pAtu vaH // 1 // api ca / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAvyamAlA | mahAkavizrIvihnaNaviracitA karNasundarI / saMtApaM zamayantu vastrividhamapyunDUlanAnantaraM tisrastAH karatAlikA H puraripornirvighnasaMdhyArcanAH / devyAH zailabhuvaH kSaNaM madayatA dRSTi yadAkarNanAtkaumAreNa zikhaNDinA niviDitakrIDAravaM nRtyate // 2 // sUtradhAraH - kathaM prabhAtasamayaH / - vandoH sadRzI bhaviSyati lipiH kaNThe nu kaNThocitA lakSmIH kiM kucamaNDale kucabhuvaH saMvAdi madhyaM nu kim / ityAdi kramazaH kutUhalarasapremAlasA dRSTayaH zrIkAntasya jayanti dugdhajaladherabhyusatyAM zriyi // 3 // (nAndyante) aparazikharicUDAcumbi vimbaM himAMzoriha hi virahiNInAM yAti zApairivAstam / For Private and Personal Use Only
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAvyamAlA | api kupitacakorInetra sabrahmacArI bhajati kakubhamaindrIM ko'pi sAMdhyo vilAsaH // 4 // dadhati gRhacakorAcandrikAmbhaH ziloJchaM kvacana kanakazAlAjAlakAbhyantareSu / api ratibhavanAni vyaJjayanti priyANAM nidhuvanasukhanidrAM mUkapArAvatAni // 5 // viDambayati dADimIkusumamatra sautrAmaNI daridrati vimukulakAntayastArakAH / vapustuhinadIdhiterapi cakAsti kastUrikA kuraGganayanAruNaM varuNalAJchitAyAM dizi // 6 // (nepathyAbhimukham / ) Arye, api susaMgatAni raGgamaGgalAni / (vimRzya 1) parAmukhIvAryA / kiM nu kAraNaM syAt / (smRtimabhinIya / ) AsthAnAvasare narendrataraNeH sA dAkSiNAtyA naTI (sapratyayam / ) itastAvat / nRtyantI yadadarzi nUtanavayovidyAnavadyA mayA / tadgoSThIrasanirbharaNa kimapi svame yadadya sthitaM manye manyukaSAyitena manasA tena sthitA me priyA // 7 // (pravizya) naTI - iami / (ka) sUtradhAraH---- alamasaMbhAvyasaMbhAvanayA / pariNayavidhirAsIdAvayoH pAMsulIlAparicayadRDharUDhasnehayorbAlya eva / smarAsa kimapi tatrApyAnukUlyAtparaM yatsapadi punarasau me paJcavANaH pramANam // 8 // naTI - na me kAvi AsaGkA / ANavIyadu kiM aNuciTThIyadu ti / (kha) (ka) iyamasmi / (kha) na me kApyAzaGkA / AjJApayatu kimanuSThIyatAmiti / For Private and Personal Use Only
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 aGkaH] krnnsundrii| mUtradhAraH-nanvasminnaNahillapATaNakamukuTamaNau zrIzAntyutsavadevagRhe bhagavato nAbheyasya mahAmAtyasaMpatkarapravartite yAtrAmahotsave samutsukaH sAmantajanaH pratyayaprayogadarzanAya / (nepathye gIyate / ) NavamAhavIeN dAviya sarasavilAsAi~ paravasAinto / mandIkaakundalaAcumbaNataho bhamai bhamaro // 9 // (ka) mUtradhAraH-(saharSam / ) kathamupakSiptaiva naTainATikA karNasundarI / aho sukRtAni sAmAjikajanasya / heho bhAgyamahAnidhirdayitayA devasya dagdhuH purAM ___ pAtraM putra iva svayaM viracitaH sArasvatInAM girAm / sAhityopaniSanniSaNNahRdayaH zrIvihnaNo'syAM kaviH kiM caitatkila bhImadevatanayaH sAkSAtkathAnAyakaH // 10 // sa ca kavirevamuktavAn aucityAvahametadatra tu rasaH kASThAmanenArhati ___vyutpatteridamAspadaM padamidaM kAvyasya jIvAtave / evaM yaH kavituH zramaH sahRdayastaM pustakebhyaH paTha nsUktIrutpulakaH pramATi niviDairAnandavAppodgamaiH // 11 // api ca / na vizvAsasthAnaM priyamabhidadhAno'pi pizuno viSaM prANAnhartu dhuri madhurameva prabhavati / paraM zaktaH kartuM kimu mama varAkaH katipaye ___ yadadyApi jJaptau sukavivacasAM ke'pi sujanAH // 12 // (karNa dattvA / ) kimAttha / ko'tra kathAsaMbandha iti / zrUyatAm / vidyAdharendratanayAM nayanAbhirAmAM lAvaNyavibhramaguNAM pariNIya devaH / (ka) navamAdhavyA dRSTvA sarasavilAsAnparavazAyitaH / mandIkRtakundalatAcumbanatRSNo bhramati bhramaraH / / For Private and Personal Use Only
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| cAlukyapArthivakulArNavapUrNacandraH sAmrAjyamatra bhuvanatrayagItameti // 13 // (puro'valokya / ) kathamayamasmaddhAtA mahAmAtyapraNidhibhUmikAmAzrita eva / tadehi / anantarakaraNIyAya sajjIbhavAvaH / (iti niSkrAntau / ) prastAvanA / (tataH pravizati praNidhiH / ) praNidhiH-aho kimapi yaugandharAyaNaprabhRtimahAmAtyavijayino'bhyarhitA matiramAtyasaMpatkarasya / tathA hi / vAtsalyaM na vahatyapatyaviSaye vyAkSipyate na kSaNaM __ dAkSiNyena samIhite navavadhUvarge'pi dhIrAzayaH / niSNAtaH kuTile nayAdhvani carannAcArapUtaH prabho duHsAdhyAnapi sAdhayatyabhimatAnAnmusAdhAniva // 14 // api ca / asyAzcaryamayasya mantragatayaH svairantaraGgarapi jJAyante na vidherivAtikuTilA vaidagdhyasImAbhuvaH / zrUyante pratibhUbhRtAM vasatayastvaGgatturaMgAvalI vizvotkhelakhurAgrakhaNDitamaNikSoNItalAH kevalam // 15 // kiM ca / zeSe prajJAvizeSaH sphurati yadi kimu cchadmanA padmanAbhaH ___ saMrambhAttena tena svayamamuravadhavyagrabhAvaM dadhAra / vAcAmIzo'pi satyaM yadi vipulamatiH zrUyate vajiNaH kiM daityAvaskandabandigrahaNaparibhavazyAmalA zakralakSmIH // 16 // saMprati preSitAzca pratidizaM senApataya iti / (karNa dattvA / AkAzamavalokya / ) amarasaridupAntabhrAntacakrAhyacakra bhramamurasijabhAraiH kAzcana vyaJjayantyaH / For Private and Personal Use Only
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 aGkaH] krnnsundrii| kimu vitatanitambAbhogasaMvAhavega skhalanamukharacaJcatkAJcayaH saMcaranti / / 17 // (agrato vilokya / savismayam / ) tulAkoTikvANapraNayibhiravAptairiva gate vilAse ziSyatvaM bhavanakalahaMsairanugatA / sudhAmugdhairaGgaiH zazina iva garbhAdvigalitA kuraGgAkSI keyaM tilakayati lIlAvanabhuvam // 18 // (punaravalokya / ) uccaJcapaJjaracakorakacaLamANa pUrNendusundaratarAnanacandrikeyam / devyAH kathaM parijanapramadAjanena nItaiva mandiramamandakutUhalAyAH // 19 // (vicintya / ) etAH kAzcana nizcalAlakalatAzcintAtireka zrama svidyadbhAlataTA yadambaratale bhrAmyanti vAmabhravaH / zrIcAlukyakulodvahe kalayati tryakSopacaryAmiha svastA kAcana liGgalaGghanavazAttadvedmi vidyAdharI // 20 // (sacamatkAram / ) satyasvapnaH sAMpratamamAtyaH / tenaivaMvidhena vyatikaraNa mAM prati bhartuzcakravartitvamabhihitamAsIt / tatparijanamukhena jAnIte nipuNA kathaMcana manAgdevI na sItA yathA vAraMvAramasau tathA narapateH saMdarzanIyA mayA / anyonyaM hRdaye tayoH sTahayato ve'tibhUmi gate paryAptaH kusumAyudhaH sa bhagavAnpArAvatArAya naH / / 21 / / tadbhavatu / sAMpratameva lIlodyAne bhavanavalabhau ratnavAtAyaneSu krIDAsaudhe tadanu madanodyAnazAlAsu bAlAm / 1. Adarzapustake 'saMvAha-' ityasya 'saMbAdha-' iti zodhanaM kRtamasti. For Private and Personal Use Only
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAvyamAlA / indorgarbha ciramiva dhRtairaGgakaistAmanaGga__ syAGgAvAptau punariva navAM siddhimAlekhayAmi // 22 // (nepathye / ) jayati vizrAmAvasaro devasya / saMprati anyonyaM lajjayeva pratiphalanabhiSAtkuTimAntarvizantaH __ pAtAlaM bhUmipAlAH kisalayitazikhAH pANivandhaiH praNamya / gacchanti cchatrakhaNDastabakitakakubhazcitravAditrajaitra___dhvAnAkRSTaprahRSTapracurapuravadhUvIkSyamANA gRhANi // 23 // api ca / paJcAstrasya trilokIhaThavijayamahArambhasaMbhAradIkSA mAcakSANA ivoccai ghanajhaNajhaNanmembalAcakravAlaiH / dhvastAmbhojaiH subhikSaM dizi dizi vizadairdarzayantyazca vake zcandrANAM sAndralIlAtilakitagatayo nirgatA vArarAmAH // 24 // kiM ca / vizrAnto murajadhvanirjaladharavAnAnukArI gatAH saMgItAGgaNatastaraGgitamukhajyotsnArasA lAmikAH / caNDaH kelizikhaNDinAM na viramatyadyApi nRtyotsava___ zvaJcaJcaJcava eva kiM ca vicarantyantazcakorAGganAH // 25 // praNidhiH-yatpunardevo vizrAmamaNDapamalaMkRtavAMstannUnametadarzanajanmA manmathAvega eva viviktasthAnasthitimupadizati / tadgatvA yathocitaM viracayAmi / (iti niSkrAntaH / ) zuddhaviSkambhakaH / (tataH pravizati rAjA vidUSakazca / ) rAjA-(sautsukyam / ) dhAtustanmukhavartanAphalahakaH zyAmAvadhUvallabha stallekhodyatatUlikAmagalitAstArAH sudhAvigrupaH / 1. 'kizalayitazikhApANi-' ityAdarzapATaH, 2. 'chatraeMDa-' ityAdarzapAThaH. 3. 'jjhaNajjhaNa-' ityAdarzapustakapAThaH. For Private and Personal Use Only
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 aGkaH) krnnsundrii| tallAvaNyarasasya zeSamamalA sA zAradI kaumudI taddhRnirmitimAnasUtramapi taccApaM manojanmanaH // 26 // api ca / majantIva dRzaH kuraGgakadazo lIlAvilAsormiSu bhralekhA sRjatIva vibhramazataiH kAmAya dAmAvalim / lAvaNyAmRtanirjharaH snapayatIvAGgAni kiM cAdhara stArAM siJcati padmarAgakiraNotsekairivaikAvalIm // 27 // api ca / trivalivalitalIlAlolaveNIkalApaM kimapi rasavibhUtestiryagAkekarAkSam / kalitakuTilakaNThaM darzanotkaNThayAsyA likhitamiva mamAntastanmukhaM manmathena // 28 // vidUSakaH-bho, kiM vi pucchAmi / (ka) rAjA-(tadavadhIraNena / ) vidhatte niHsekaM sahajaramaNIyastaruNimA vapurvallI citraiH kavacayati lIlAkisalayaiH / vilAsavyApAraH kimapi kamalastho nayanayo ranaGgaM tanvyaGgyAstribhuvanajigISU racayati // 29 // vidapakaH---bho, kA emA lIlAvaNappavese piavaasseNa dihA (kha) rAjAdhyAnAnte vidhinA praNamya caraNau candrArdhamaulerahaM kaizcijapyapadaiH pradakSiNayituM yAvatsamabhyudyataH / (ka) bhoH, kimapi pRcchaami| (kha) bhoH, kaipA lIlAvanapraveze griyavayasyena dRSTA / 1 api ca' ityAdarza nAsti. For Private and Personal Use Only
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| tAvatkAcidanaGgajaGgamapurIvAgre manogrAhiNI rambhAstambhamanoharoruyagalA bAlAbhavaccakSuSoH // 30 // svapno'sau kimutendrajAlamaparaM kiM vA kimapyadbhutaM yatsA kAntitaraGgitAGgalatikA dRSTA kurnggekssnnaa| ullekhaH sa navIna eva mumateH kasyApi rUpe vidheH saMvAdo'pi na yasya paGkajazazijyotsnAmRNAlAdibhiH // 31 // vidUSakaH---bho, edassa ujANappadesassa kiM karIadu jattha aNatyo eriso samAvaDido / (ka) rAjA-mUrkha, tadekaM devasya sTazatu madanasyAspadapadaM latAstAstatratyAH stabakayatu caitraH pratidinam / aso dRSTA yatra kSaNamamalalAvaNyasarasI jagannetrAcamyaM kimapi dadhatI kAntisalilam // 32 // vidUSakaH-bhaTTiNo saMdAvadAaNaM ti bhaNAmi / (kha) rAjA-sakhe, cAndrI vartinayanayugale jIvalokasya saikA sA sAmrAjye kusumadhanuSaH kIrtihetuH patAkA / tatprAptyAzAvivazamanasA kenacittapyate ce niHsaMbandhaM kathayatu bhavAnkastadIyo'parAdhaH // 33 // vidaSakaH-(choTikAM dattvA / ) jai evaM atthi viveo tA kIsa Na virajjIadi / (ga) rAjA-anabhijJo'si / kathyate / pazya / rAgaH kasyacideti cetasi padaM yaH kAkatAlIyataH kasyAMcinna vivekavArivisarai|to'pi niryAtyasau / (ka) bhoH, etasyodyAnapradezasya kiM kriyate yatrAnartha IdRzaH smaaptitH| (kha) bhartuH saMtApadAyakamiti bhaNAmi / (ga) yadyevamasti vivekastatkuto na virajyate / For Private and Personal Use Only
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 aGkaH) krnnsundrii| mAniSThAdapi so'nya eva kimapi sthairyAspadaM manmathe nAvayaiva nijena bANazikhinA cittaikyamApAditaH // 34 // vidUSakaH--adha kiM ti devI dummaNAyanti vva maye lakkhidA / (ka) rAjA-zRNu nivedayAmi / adyodyAne marakatamayIM vApikAmuttareNa __ svapne dRSTA prakRtimadhurA mAdhavImaNDapAntaH / kApyeNAkSI ratiriva mayA viprayuktA smareNa __ smAraM smAraM kimapi dadhatI duHsahAM mohanidrAm // 35 // viduusskH-tdo| (kha) rAjAamba tryambakapakSmalAkSi bhagavanvizvakavIra smara smatavyA jananAntare'pi yuvayoH kAruNyalezAdaham / asmiJjanmani tAvadunmadasurastamberamAkatrimakrIDAmandagatiH sa sundaravapuoM netramaitrI gataH // 36 // evaM punaH punarudIrya vidIryamANaM __ vajAgrabhinnamiva sA hRdayaM ddhaanaa| mohaM gatA kucataTe nayanAmbulezai rAsUtritatricaturAparahAralekhA // 37 // vidUSakaH-hatI hahI pamAdo / saMkaDe paDidA mahANubhAvA / tado / (ga) rAjA___ atha kathamapi saMjJAM prApya dIrgha zvasantI kucaparisaranRttyattArahArAvalIkA / (ka) atha kimiti devI durmanAyamAneva mayA lkssitaa| (kha) tataH / (ga) hA dhik hA dhik pramAdaH / saMkaTe patitA mahAnubhAvA / tataH ! For Private and Personal Use Only
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAvyamAlA / vicakilavanagulme nUtanIbhUtavallI valayanigalitA sA pAzabandhe pravRttA // 38 // vidUSakaH--(hastamudyamya / ) abbahmaNaM abbahmaNNam / (ka) rAjA-vaidheya, svapnavidhirayam / viduusskH-tdo| (kha) rAjAvirama ramaNi prANatyAge dhRtA kimiti sTahA nanu bhagavataH kaMdarpasya tvamucchrasitAntaram / iti zazimukhImuktvA yAvadvibharmi paTAJcale . caTularaMzanA tRNa tAvadgatA kvacideva sA // 39 // anantaramidaM jAtam / asti ca svapnadRSTajanasya saMvAdaH / tenna jAne kiM bhaviSyati / vidUSakaH-kallANapisuNaM edaM mavvaM bhavaditti ki aNNam / avi NNAdaM devIe / (ga) rAjA-atha kim / vidUSakaH-parukhakkharaM Alavia Na kiM pi aNNaM Aaridam / (gha) rAjAno kiMcitparuSAkSaraM nirgAdataM no darzitaH saMbhramaH kAsAvityupahAsagarbhitaruSA prazno'pi nAvipkRtaH / niHzvAsaH parivRttya kiM tu zanakaiH zyAmIkRtaprajvala nAnAratnamayapradIpakiraNazreNivimuktastayA // 40 // (ka) abrahmaNyamabrahmaNyam / (kha) tataH / (ga) kalyANapizunametatsarva bhavatIti kimanyat / api jJAtaM devyA / (gha) paruSAkSaramAlapya na kimapyanyadAcaritam / 1. 'rasanA' ityAdarzapAThaH. 2. 'taM na' ityAdarzapAThaH. 3. 'parukhaskharaM' ityAdarzapAThaH. For Private and Personal Use Only
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 aGkaH] krnnsundrii| vidvapakaH--esa jevva karAlA garalagaNThI / ahavA tujjha kiM jAdam / tuaM lulullarohiM bolehiM pAapaDaNehiM puNo pi appavasaM kresi| ahaM jevva eko NibbhacchiAmi / edassa dubrahmaNassa evaM khu savvaM vilasidaM tti / (ka) rAjA-kathaM na jAtam / na yasmindAkSiNyaM pariNatamiyattvasya viSaye vikalpAdhiSThAnaM tadapi vihitaM prema sudRzaH / itaH zUnyaM cetaH smarakitavasaMcAracakitaM na jAnImo dhAtuH kimadhikaraNaH sUtraNavidhiH / / 4 1 // ___ (nepathye / ) sukhAya kusumasamayasamArambho devasya / saMprati hi raktAzokadrumANAM lasati kisalayazreNirAAparAdha preyaH zauNDIryapItadraviDavaravadhUcArubimbAdhara zrIH / unmeSazcampakAnAmajaraThamaraThIgaNDapAlIvilAsaH karNATIhAsyalezAnvicakilamukulasphUrtayo vArtayanti / / 42 // kAnte natanacUtamaJjaridhanurdaNDe'dhunA saMdadha___ kaMdarpaH kalakaNThapaJcamaravabrahmAstramavyAhatam / doyugmaM valayIkaroti yugapatkartuM trilokopari svAmAjJAM rativakrapatrazabalaM maurvIkiNAGkAGkitam / / 43 / / vipakaH-(anyataH) kAverINAlierItaralaNaniraNA NammadANammaArA kaJcIe cumbaNaddA tumulidamuralAlolakallolamAlA / (ka) eva karAlA garalagranthiH / athavA tava kiM jAtam / tvaM mavarairvacanaiH pAdapatanaiH punarapyAtmavazAM kariSyasi / ahamevaiko nirbhatsyeM / etasya duSTabrAhmaNasyaitatkhalu sarva vilasitamiti / 1. 'vipakaH' ityAdarzapustake nAsti. For Private and Personal Use Only
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| ede godAvarIe lahariparicidA diNNasippAkaDappA ___ kaMdappoddIvaNecchAgahidaviharaNA dAhiNA enti vAA ||44||(k) rAjAkvacidaviSaye sA sAraGgItaraGgitalocanA hRdi kavacitaH paJceSumeM vikuJcitakArmukaH / ayamapi bata prAptaztAGkurAkulakokilA kalaravajayodghoSaH kAlaH kimatra samIhitam // 45 // (sanirvedotkaNTham / ) AvAsaH kilakiJcitasya dayitA pArzve vilAsAlasA kaNe kokilakAminIkalaravaH smero latAmaNDapaH / goSThI satkavibhiH samaM katipayairmugdhAH sudhAMzoH karAH keSAMcitsukhayanti cAtra hRdayaM caitre vicitrotsave // 46 / / saMprati kurvanti kokilakalopahati latAsu rundhanti vAsabhavaneSu samIramArgAn / kiM tanna yadvirahiNInivahasya sakhyaH sAvajJamAkulatayA kalayantyajastram // 47 // (vicintya / ) tatkvAyamAtmA vinodayitavyaH / vidUSakaH-bho vaassa, ahiNavamahurasataraGgidalalidaladAliGgidakusumahasidataruNatarumaNDalaM kuNDalidakodaNDacaNDappahArapaDumaaNamuhaDapa (ka) kAverInAlikerItaralananipuNA narmadAnarmakArA: kAjhyAzcumbanAdrIstumulitamuralAlolakallolamAlAH / ete godAvaryA lahariparicitA dattasiprAkaTaprAH kaMdarpoddIpanecchAgRhItaviharaNA dakSiNA Agacchanti vAtAH / / For Private and Personal Use Only
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 aGkaH knnsundrii| jalijantasahaAraGkarasilImuhaM rajantakaNThakalaaNThacArupaJcamassaramahurijantaM maaNujANaM pekkhanto NivvuI uvvahissadi bhavaM / (ka) rAjA-sahRdayo me vayasyaH / yatkokilAkalaravaM kalayatyanaGga zrUtAGkuraM dhanuSi yadvijayAstrahetoH / yacca smitaM sumanasAM sa samitprapaJco jIvAtave virahapAvakaDambarasya // 48 // vidUSakaH--bho, etya kahiM pi bhavissadi devvavaseNa dasaNagoare sA tellokasundarIti bhaNAmi / (kha) rAjA-evamastu / upadiza panthAnam / vidUSakaH--ido sevAgadaNarindasahassasaMkiNaM vilAsasaMciatellokasundarajaNaM atthANaGgaNaM pariharia caukkiAe khiDikkiAdo raaNaduAriAe NIsarIa kahiM pi edu bhavaM / (ga) (iti parikrAmataH / ) vidUSakaH-idaM taM koilapaDhijantacArupaJcamAbhihANamaaNamantasaMmohanamaDhaM saMtatahANaM vasantasuhaDassa / tA pavisadu piavaasso / (gha) (iti tathA kurutH|) (ka) bho vayasya, abhinavamadhurasataraGgitalalitalatAliGgitakusumahasitataruNatarumaNDalaM kuNDalitakodaNDacaNDaprahArapaTumadanasubhaTatIkSNIkriyamANasahakArAGkarazilImukhaM rajyatkaNThakalakaNThacArupaJcamasvaramukharIkriyamANaM madanodyAnaM pazyannivRtimudvakSyati bhavAn / (kha) bhoH, atra kutrApi bhaviSyati daivavazena darzanagocare sA trailokyasundarIti bhaNAmi / (ga) itaH sevAgatanarendrasahastrasaMkIrNa vilAsasaMcitatrailokyasundarajanamAsthAnAGgaNaM parihRtya catuSkikAyAH gavAkSAdratnadvArikAyA niHsRtya kutrApyetu bhavAn / (gha) idaM tatkokilapaThyamAnacArupaJcamAbhidhAnamadanamantrasaMmohanamaThaM(2) saMtatAsthAnaM vasantasubhaTasya / tatpravizatu priyavayasyaH / For Private and Personal Use Only
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| vidapaka:-piavaassa, pekkha / lADItaNDavakelikhinnacalaNacchAAlavaM pallavaM kaGkelI paaDedi pADalitarU jAdo pasUNazcido / evaM kuGkumasikkakIraramaNIgaNDappahaM camparka ___ kampAvei vioiNIo baulo phullehi sallehi va // 49 // (ka) (iti saMskRtamAzritya / ) kurvANAH prANanAthe praNayakaliruSaM jarjarAM gurjarINAM bhindAnAH sAndramAnagrahapaTimamadaM medapATAGganAnAm / unmIlanmAlavastrIvadanaparimalagrAhiNo hUNarAmA kAmArambhazramAmbhaHkaNaharaNarasollAsino vAnti vAtAH // 50 // rAjA-(sopahAsam / ) aho varNanAkramaH / (iti niHzvasya samantAdavalokya ca / ) lIlodyAne calakisalayAH zAkhinaH khelalolA zlipyaGgAvalivalayitA bhAnti yAvanta ete / kopAvezAhalayitadhanurbaddhagodhAmulitra stAvadbhyo'pi tribhuvanajayI dhAvatIvAsamAstraH / / 51 // ehi / tasyAstaraGgazAlAyA abhyantare kSaNamupavizAvaH / (tathA kurutaH / ) (ka) priyavayasya, pazya / lATItANDavakelikhinnacaraNacchAyAlavaM palavaM kaDUliH prakaTayati pATalitarurjAtaH prasUnAJcitaH / etatkuGkumasiktakIraramaNIgaNDaprabhaM camparka kampayati viyoginIrbakulaH puSpaiH zalyairiva // 1. Adarzapustake'sminmandAkrAntAvRtte 'zliSyadRGgAvalIbhirvalayitalatikA bhAnti yAvanta ete' iti dvitIyaH pAdaH sragdharAnibaddhaH zodhakena sthApitaH. AdarzapAThastu na jJAtu zakyate. For Private and Personal Use Only
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 aGkaH] krnnsundrii| vidaSakaH--(bhittimavalokya sacamatkAram / ) ae, kA esA paccAeso uThavasIpamuhANaM accharANaM savvaGgalaDahA AlihidA / (ka) rAjA-(avalokyotthAya ca / ) etattadeva sitadevataruprasUna saubhAgyamaGgakamanaGgavilAsavezma / jaitraH sa eva ca vilocanayorvilAsaH saivendusundaramukhI likhiteyamAste // 12 // api ca / saivonmajatkanakakalazaprekSaNIyastanazrI mUrtilokatrayavijayinI rAjadhAnI smarasya / etaccakSustadapi vidalatketakIpatramitraM chAyA seyaM niyatamadhare vidrumotsekamudrA // 53 // vidUSakaH-bho, esA citte keNa vilihidA / (kha) rAjA-mama tAvanmakaraketunA / iha tu na jAne / vidUSakaH--bho, bhaNAmi kiM pi jai me vaaNaM karesi / (ga) rAjA-kiM na kathayasi / vidUSakaH-osarIyadu imAdo taraGgasAlAdo turidam / kadApi devI ettha Aacchedi / (gha) rAjA-kupitA kathamAgacchati saubhAgyAbhimAnakhaNDanAnupravezAt / (ka) aye, kaiSA pratyAdeza urvazIpramukhANAmapsarasAM sarvAGgalaTabhAlikhitA / (kha) bhoH, eSA citre kena vilikhitA / (ga) bhoH, bhaNAmi kimapi yadi me vacanaM karoSi / (gha) apasriyatAmasyAstaraGgazAlAyAstvaritam / kadApi devyatrAgacchati / For Private and Personal Use Only
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| (tataH pravizati hAralatayA saha devI / ) devI-hAralade, tA kaAparAdhaM pekkhia ehiM saaM aNusarantI ajautteNa kerisI bhaNiAmi / (ka) hAralatA-bhaTiNi, mahAnubhAva tti ki aNNam / (kha) devI-jadi diDiA parusattaNamuvvahAmi, ajautto AasIadi / aNucidakAriNI bhavAmi / (ga) hAralatA-devIe viNA aNNo ko edaM mantedi / viNA maaGkalehaM kudo johrAe bisaro / (gha) devI-avi jANAsi kiM uddisia ajautteNa siviNae palavidam / (Ga) hAralatA-tujjhavasekkajIvidassa Natthi aNNA vANI / evaMvidhA jevva siviNaA [a] vippalambhakA honti / Na kiM pi AsaGkaNijam / (ca) (iti parikrAmataH / ) devI-kaNNamundarI ajauttassa daMsaNagoaraM gdaa| (cha) hAralatA-ravikiraNANaM vi agamme tti kadhaM edam / (puro'valokya / ) eso taraGgasAlAe bhaTTA vadi / tA upasappIadi / (ja) (ka) hAralate, tatkRtAparAdhaM prekSyAdhunA svayamanusarantyAryaputreNa kIdRzI bhaNye / (kha) bhaTTini, mahAnubhAveti kimanyat / (ga) yadi diSTayA paruSatvamudvahAmi, Aryaputra AyAsyate / anucitakAriNI bhavAmi / (gha) devyA vinAnyaH ka etnmntryte| vinA mRgAGkalekhAM kuto jyonAyA visaraH / (Ga) api jAnAsi kimuddizyAryaputreNa svapne pralapitam / (ca) tvadvazaikajIvitasya nAstyanyA vANI / evaMvidhA eva svamA [ca] vipralambhakA bhavanti / na kimapyAzaGkanIyam / (cha) karNasundaryAryaputrasya darzanagocaraM gatA / (ja) ravikiraNAnAmapyagamyeti kathametat / eSa taraGgazAlAyAM bhartA va. tate / tadupasarmyate / . For Private and Personal Use Only
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 17 1 aGkaH] karNasundarI / devI-ki pi suNantIo upasappama / (ka) rAjA-(baddhAJjaliH / ) AyAsaH kimayaM tathaiva dhanuSo deva smara svIkRta___ stvatpatrivyayapAtramatra katamaH kAtyAyanIkAmukaH / etAM lokavilakSaNena vidhinA kenApi yenAsiSI(?) yAyAM ?) citragatAmapi priyatamAM saMjIvya saMprApaya // 54 // devI-kassa kade ajautto evaM mntedi| (kha) hAralatA-kassa aNNassa / bhodi jevva kuvidaM jANia cittapaDibimbeNa appANaM viNodedi bhaTTA / tA upasappIadu / (ga) (tathA vidhattaH / ) devI-jedu ajautto / (gha) hAralatA-jeduH jedu bhaTTA / (Ga) devI-(savinayam / ) mae evva tadA kiM pi khalidaM ti ajjautteNa Na aNNadhA bhaNidavvam / (ca) rAjAtrijagati bhavatI paraM mamaikA dizati mudaM kumudasya kaumudIva / prabhurasi kuruSe ruSaM kadAcidgajasi kadApi yathAruci prasAdam // 15 // vidUSakaH-mahANubhAvA devI jA evvaM paticchattaNaM dhAredi / (cha) (ka) kimapi zRNvaya upasAvaH / (kha) kasya kRte Aryaputra evaM mantrayate / (ga) kasyAnyasya / bhavatImeva kupitAM jJAtvA citrapratibimbenAtmAnaM vinodayati bhartA / tadupasarpyatAm / (gha) jayatu AryaputraH / (Ga) jayatu jayatu bhartA / (ca) mayaiva tadA kimapi skhalitamityAryaputreNa nAnyathA bhaNitavyam / (cha) mahAnubhAvA devI yaivaM patyanukUlatvaM dhArayati / For Private and Personal Use Only
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAvyamAlA / devI-(citramavalokyApavArya c|) hAralade, pekkha / kaNNasundariM jevva Alihia appANaaM viNodedi / tumaM tu mama Na pattijasi / ahaM jevva avimissakAriNitti kiM bhaNIadi / (ka) hAralatA-tathaiva / devI-(prakAzam / ) ajjautta, idaM NaaNaviNodaNaM mae Agadua vinivahidaM jevva / saMpadaM pekkhidavvam / (iti sAvegamuttiSThati / ) (kha) rAjA-alamanyathA saMbhAvitena / (iti vArayati / ) (devyAkSipya hAralatayA saha niSkrAntA / ) rAjA-ehi tAvat / devIprasAdanAya prayatAva he / (iti niSkrAntAH sarve / ) iti prthmo'ngkH| dvitIyo'GkaH / (tataH pravizati suptotthito vidUSakaH / ) vidaSakaH-(aGgulIbhyAmakSiNI mRjan / ) ajja piavaasseNa digdharosaM devi pasAdia me kiM pi samAdim / tadAdidvatthadUNo manihAruNeNa aruNasArahimaNDaleNa sAndaanteNa raANi jagAviohi / Na sakkaNomi saaNijjAdo NidAe balAmoDimIlijantadiTTI uhidum / piavaassacalaNavaDaNasaMtuhRdevIpasAdaladdhehiM modaehiM puTThabhuiTeM cihadi me uaram / NihuaM avavaraaantare suvAmi / (smRtimabhinIya / ) ahavA kahaM suvIadi / jaM piavaasseNa tIe vijAharakaNNaAe pautti jANiduM kiM sA vi vaassasANurAA Na vetti ANattari / tA jAva gadua kAe vi anteuravilAsiNIe saAsAdo aNNApadeseNa jANissam / kahaM uvalataraGgA taraGgavadittiNAmaheA ido jevva Aacchadi / bhodu / edAe (ka) hAralate, pazya / karNasundarImevAlikhyAtmAnaM vinodayati / tvaM tu mama na pratyayase / ahamevAvimRzyakAriNIti kiM bhaNyate / (kha) Aryaputra, etannayanavinodanaM mayAgaya vinivartitameva / sAMprataM prekSitavyam / For Private and Personal Use Only
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 19 2 aGkaH] karNasundarI / jevva muhAdo jANissam / (punaravalokya / ) meM pekkhia edAe ki pi apcchaadidm| (nirUpya saziraHkampam / ) atthi ettha vaDe jkkho| bhodu / saMbhAvia jANAmi / (iti tathA karoti / ) (ka) (tataH pravizati taraGgavatI / ) taraGgavatI-(agrato'valokya / ) esa duhavaDU pekkhissadi evaM sisirovaAram / tA aNNado gacchAmi / (iti tathA gacchati / ) (kha) vidUSakaH-(satvaramupasRtya / ) bhodi, kIsa aNNado gacchIadi / ahaM tuha sasilehAe via maggaM paloemi / tumaM rAhuM va maM palihalasi / kiM praNedam / (ga) __taraGgavatI-aja, kajjantarapajjAulahiaatteNa Na lakkhidosi / pasIdadu bhavaM / (gha) (ka) adya priyavayasyena dIrgharoSAM devI prasAdya me kimapi samAdiSTam / tadAdiSTArthadUno maJjiSTAruNenAruNasArathimaNDalena sAndrAyamANena rajani jAgarito'smi / na zaknomi zayanIyAnnidrayA haThAnmIladRSTirutthAtum / priyavayasyacaraNapatanasaMtuSTadevIprasAdalabdhairmodakaiH puSTabhUyiSThaM tiSThati me udaram / nibhRtamapavarakAntare svapimi / athavA kathaM supyate / yatpriyavayasyena tasyA vidyAdharakanyakAyAH pravRttiM jJAtuM kiM sApi vayasyasAnurAgA na vetyAjJapto'smi / tadyAvadgatvA kasyA apyantaHpuravilAsinyAH sakAzAdanyApadezena jJAsyAmi / kathamutpalataraGgA taraGgavatItinAmadheyA ita evAgacchati / bhavatu / asyA eva mukhAjjJAsyAmi / mAM prekSyatayA kimapyapacchAditam / astyatra vaTe yakSaH / bhavatu / saMbhAvya jAnAmi / (kha) eSa duSTabaTuH prekSiSyata etacchiziropacAram / tadanyato gacchAmi / (ga) bhavati, kuto'nyato gamyate / ahaM tava zazilekhAyA iva mArga pralokayAbhi / tvaM rAhumiva mAM pariharasi / kiM nvetat / (gha) Arya, kAryAntaraparyAkulahRdayatvena na lakSito'si / prasIdatu bhavAn / 1. etAvatparyantamasminvidUSakavAkye'pyatyasphuTaM prAkRtamasti, For Private and Personal Use Only
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 20 kAvyamAlA / vidUSakaH-aha keNa vAvAreNa tattabhodI kaNNasundarI vadi / (ka) taraGgavatI-NiavAvAre vva sA piashii| (kha) vidUSakaH-ko uNa NiavAvAro / (ga) taraGgavatIdevIe saAse sikkhadi lakkhaNANAmaNusIliNAni, amaaNAo bahuvihAo lIlAo vi / (gha) vidUSakaH-(vihasya / ) avaro ko vi vAvAro tti muNIadi / (Ga) taraGgavatI-(sAzaGkam / ) ka itti Nivededu bhavaM / (ca) vidUSakaH-jattha edANaM viNioo / (ityasyA aMzukAntarAtkadalIpatrANi mRNAlikAzca lIlayA gRhNAti / ) (cha) taraGgikA-ajja, Na kiM pi sakidavvam / edehiM mama kiM pi kajaM atthi / (ja) vidUSakaH-avissAsiNi, alaM avalAveNa / NaNu piavaasseNa pauttiM jANiduM pesidosi / tA ujjuaM kahesu / (jha) taraGgavatI-ajja, rakkhidavvaM rahassam / (ba) (ka) atha kena vyApAreNa tatrabhavatI karNasundarI vartate / (kha) nijavyApAraiva sA priyasakhI / (ga) kaH punarnijavyApAraH / (gha) devyAH sakAze zikSate lakSaNAnAmanuzIlanAni, amadanA bahuvidhA lIlA api / (Ga) aparaH ko'pi vyApAra iti zrUyate / (ca) ka iti nivedayatu bhavAn / (cha) yatraiteSAM viniyogaH / (ja) Arya, na kimapi zaGkitavyam / etairmama kimapi kAryamasti / (jha) avizvAsini, alamapalApena / nanu priyavayasyena pravRttiM jJAtuM preSito'smi / tadRjukaM kathaya / (ba) Arya, rakSitavyaM rahasyam / For Private and Personal Use Only
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2 aGkaH] krnnsundrii| (iti saMskRtamAzritya / ) yattArAramaNo'pi ni:tipadaM nAsyAzcalaccakSuSo__yadgAtraM zatapatrapatrazayane'pyutphAlamudvellati / zItaM yacca kucasthalImalayajaM dhUlIkadambAyate kiM vAnyattadanaGgamaGgalamayI bhaGgI kuraGgIdRzaH // 1 // (ityuktvApasarati / ) vidapakaH-(saparitoSam / ) bhodi, saNioaM asuNNaM karesu / ahaM pi piava asmaM vadAnemi / (ka) (iti niSkrAntau / ) pravezakaH / (tataH pravizati sotkaNTo gajA vidUSakadha / ) rAjAdhUmazyAmaliteva tApanavazAccAmIkarasya cchavi__zcandro mukta iva zriyA kisalayA nirdhItarAgA iva / niHsAreva dhanurlatA ratipateH supteva vizvaprabhA __ tasyAH kiM ca puro vibhAnti kadalIstambhAH sadambhA iva // 2 // api ca / mugdhAkSyAH kati nendavaH samuditA vakre sphuratkAntayo vizrAntiH kiyatAM na locanayuge nIlAmbujAnAM zriyaH / nippannaH kiyatA na vidrumarucAM sAreNa vimbAdharaH pItAzcArubhiraGgakaizca kati na snigdhA madhUkatviSaH // 3 // (anusaMdhAya / ) sphurallIlAmAlaM kimapi rasayogAnmRgadRzaH kSaNaM dIrghApAGgapraNayi yadabhannetrayugalam / aho hRjanmAntaH sphurati bata me zalyamiva ta dyadAvege mohaH paramayamavizrAmaviSayaH // 4 // (ka) bhavati, svaniyogamazUnyaM kuru / ahamapi priyavayasyaM vardhayAmi / For Private and Personal Use Only
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 22 kAvyamAlA / aho, kimapi kamanIye vayasi vartate sumadhyamA / tathA hi / AbhogaH kRta eva kiM tu na gatistyaktA kucAbhyAM dvayI ___ bhrUlAsyairavakIrNameva militaM no kiM tu samyagdRzoH / lIlAbhiH parirabdhameva gamanaM tanvyA nitambodgama prAgbhAreNa na kiM tu mantharapadanyAsastadA sUtritaH // 5 // sakhe, api satyaM taraGgavatyA vacaH / vidUSakaH-ede kkhu maaNamaatihAvippalahA kAmiNo ummattA maha paDihAnti / jaM paJcakave vi vippadivatti kuNanti / jadi savvadhA Na pattijasi tA akaraNija pi karomi / bahmaNIe calaNehiM savAmi / (ka) rAjA--hRdaya, diSTayA vardhasa / yasyAM raktaM kila kalayasi klAntimatyarthamevaM nUnaM santAdiva sarasijaM majadantarhimAmbhaH / kRtvA sadyaH zravaNayugalaM lolatATaGkariktaM sApi svairaM vizikhakharalI kalpitA manmathena // 6 // (sphuralIlA--' ityAdi paTati / ) vidUSakaH-(vihasya / ) bho, kiM pi pucchAmi / (kha) rAjA-kiM na pRcchasi / vipakaH-siNiddhamuddhapahAuDaNamaNullasaNamaNoharaM harasupphullakavolamaNDalaM saMmuhapaloidaM avagaNia kaNNantikagAmiNiM varSaM jevva didi kuvidANaM via kAmiNINaM kAmiNo kIsa pasaMsanti / (ga) (ka) ete khalu madanamRgatRSNAvipralabdhAH kAmina unmattA mama pratibhAnti / yatpratyakSe'pi vipratipattiM kurvanti / yadi sarvathA na pratyayase tadakaraNIyamapi karomi / brAhmaNyAzcaraNAbhyAM zapAmi / (kha) bhoH, kimapi pRcchAmi / (ga) snigdhamugdha........... manoharaM hotphullakapolamaNDalaM saMmukhapralokitamavagaNayya karNAntikagAminI vakrAmeva dRSTi kupitAnAmiva kAminInAM kAminaH kutaH prazaMsanti / For Private and Personal Use Only
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2 aGkaH] knnsundrii| rAjA-avidagdho'si / pazya / dIrghApAGgataraGgitena vigalannIraM vilolekSaNA __ yatpazyantyavataMsanAlanalinacchAyAmuSA cakSuSA / tulyaM vAdhikamanyadeva madanasyAstraM trilokIjathi vyApAro'sya na yatra tatra kimapi premNo hi tallakSaNam / / 7 / / vidapakaH---bho, aNNaM bhaNAmi / jAe kAraNAdo mahanteNa duHkheNa saalaM jevva jAmiNi devI abbhatthidA sA kiM tti puNo vi aNusaMdhIadi / jadi tIe kajaM tA ki tti devI pIDantI aNuNIadi / aha devIe kajaM tA ki tti sA aNusaMdhIadi tti / (ka) rAjA-ayi sakhe, zRNu / janimupagatA vizvaprakhyAtanAni kule punaH praNayavizadA devI moktuM mayA na hi pAryate / kathamavitathalAdhyairaGgairasAvapi mucyatAM racitakavacaH pakSe yasyAH sthitaH kusumAyudhaH // 8 // tatkathamayaM virahadAho mayA gamayitavyaH / vidUSakaH-savvadhA piavaasso asuhido tti karuNaM uppAia satthivAaNapuvaaM aNuNIa sA samappIadu tti devi pucchemi / (kha) rAjA-mUrkha, naivaM kathaMcana kRtAnunayApi devI manyeta manyukaluSA mayi kevalaM syAt / (ka) bhoH, anyadbhaNAmi / yasyAH kAraNAnmahatA duHkhena sakalAmeva yAminI devyabhyarthitA sA kimiti punarapyanusaMdhIyate / yadi tayA kArya tatkimiti devI pIDyamAnAnunIyate / atha devyA kArya tatkimiti sAnusaMdhIyata iti / (kha) sarvathA priyavayasyo'sukhita iti karuNAmutpAdya svastivAyanapUrvakamanunIya sA samarmyatAmiti devI pRcchAmi / For Private and Personal Use Only
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 24 kAvyamAlA / sthAtuM suzakyamanale patituM kRpANa dhArAsu vA na tu janaM dayitaM vimoktum // 9 // tatkvAyamAtmA vinodayitavyaH / vidaSakaH-bho, tattha jevva ujANe gacchIadu / tattha taraGgasAlabbhantare cittagadaM paloanto suhaM pAvihisi / (ka) rAjA-sakhe, yuktamuktam / tadupadiza panthAnam / vidapakaH--ido ido / (iti parikrAmati / ) esA taraGgasAlA alaMkarIadu / (kha) (ubhau tathA kurutaH / ) vidapakaH--(savato'valokya / ) bho, kahiM sA sAmalaGgI aNaGgadevadA AlihidA / aha vA ahaM cammacakravU Na pekkhAmi / (ga) raajaa-(niHshvsy|) kathamutproJchitaM tadanaGgazastram / aho nirdayA devii| siddhakSetramivAGganAkulagurolAvaNyasAroccaya zrIsaMketa iva trilokanayanaprIterivaiko nidhiH / dhAtuzcandrasahastrasaMgraha iva draSTuM tadeNIdRzo vakaM citraniviSTamapyasulabhaM ko'yaM viruddho vidhiH // 10 // (vicintya / ) vidvAMstato likhitumindumukhI vidagdhaH ko'nyo vinA kusumacApamanalpazilpaH / nUnaM tadA tadanubandhibhirindrajAla ___ munmIlitaM kimapi me purato vikalpaiH // 11 // (iti zokaM nATayati / ) (ka) bhoH, tatraivodyAne gamyatAm / tatra taraGgazAlAbhyantare citragatAM pralokayansukhaM prApsyasi / (kha) ita itaH / eSA taraGgazAlAlaMkriyatAm / (ga) bhoH, kutra sA zyAmalAGgayanaGgadevatAlikhitA / atha bAhaM carmacakSurna pazyAmi / For Private and Personal Use Only
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra '2 aGkaH] karNasundarI / 25 vidUSakaH - bho, kiM ettha suNNadeule / ehi / lIlAvaNabbhantare parivbhamAmo / kadA vi kathaM vi kusumAo ucciNantI ladAo siJcantI vA sarasIjalAmma hrANavidhiM karantI vA sA huvissadi / ( ka ) rAjA kuta evaMvidhA bhAgyasaMpadaH / tathApi pazcAttApavyapanayanAya tadapi vidhIyatAm / (aprato'valokya | ) ( iti tathA kurutaH 1) vidUSakaH - ( agrato vilokya) pekkha kelikamaliNIsaNummi / vicchoDanto NiamuhagadaM cakkavAANa cakkaM dento NiddArasamasamaye savvado paGkaNam / www.kobatirth.org rAjA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tAraM tIraSphuridakiraNo loaNAnandavalI kando cando racaadi jale majjaNummajjaNAI // 12 // ( kha ) - ( vilokya / ) (vicintya / ) paraM maitrIpAtraM tribhuvanajigISoH smRtibhuvaH sa evAyaM yUnAmavinayakathonmudraNaguruH / (sotprekSam 1) gataH kiM vA daivAdvata vata kalaGgo'sya niyataM sudhAmugdhairvaitaH kamalasarasIvIcinicayaiH // 13 // tasyAH kuraGgakadRzo yugapanmukhena doSAkara kamalAni ca nirjitAni / " (ka) bhoH, kimatra zUnyadevakule / ehi / lIlAvanAbhyantare paribhramAvaH / kadApi kathamapi kusumAnyuccinvatI latAH siJcantI vA sarasIjale snAnavidhiM kurvatI vA sA bhaviSyati / (kha) pazya kelikamalinI' 1 viyojayannijamukhagataM cakravAkANAM cakraM dadannidrAsamasamaye sarvataH paGkajAnAm / tAraM tIrasphuritakiraNo locanAnandavallIkandazcandro racayati jale majjanonmajjanAni // For Private and Personal Use Only
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 26 kaavymaalaa| etAni zAzvatikamapyapahAya vairaM __ svairaM tadatra racayanti vidheyacintAm // 14 // vidUSakaH-- rohiNivaaNAliGgaNaNibbharasaMkantaparimaluggAram / Na muanti kumuabandhavavimbaM parilambiA bhamarA // 15 // (ka) rAjA--(nipuNaM nirUpya / saharSam / ) sakhe nAyaM khelaMstilakayati candraH kumudinI___ madaH kaMdarpAjJAsphuraNaguruvarka mRgadRzaH / kulaM rolambAnAmidamapi na lagnaM parimalA dayaM veNIdaNDaH zikhina iva barhastaralitaH // 16 // api ca / AbhAtyamartyatarupatrasagotrapANiH - seyaM mRgAGkavadanA madanAstramatra / hetoH kuto'pi kamalA kamalAntarAlA nirgatya saMyamavatI payasi sthitava // 17 // vidUSakaH---(sakautukam / ) Na varakabarI goraGgIe taraGgidavibbhamA __ bhamaraNivaho AmodANaM sasimmi Na saMgado / avi kamalinIsaMkanteNaM vilAsahareNa sA kaNaakamalukkiNNA jAdA muheNa jalantare // 18 // (kha) (ka) rohiNIbadanAliGgananirbharasaMkrAntaparimalodgAram / na muJcanti kumudavAndhavabimbaM parilambitA bhramarAH // (kha) na varakavarI gaurAphyAstaraGgitavibhramA bhramaranivaha Amodena zazini na saMgataH / api kamalinIsaMkrAntena vilAsadhareNa sA kanakakamalotkIrNA jAtA mukhena jalAntare / / For Private and Personal Use Only
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2 aGkaH] karNasundarI / rAjA puppeSorabhiSekayogyamatha vA bhargAgnimanAtmanaH ___ pratyujjIvanametadambujasaraH kambuprasannacchavi / yatvAmeDitazItarazmikiraNasyandopamenAmunA lAvaNyAmRtanijhareNa sutanoryatpAtratAM nIyate // 19 // api ca / Azcarya phalitaM saroruhavane sthitvA cireNa zriyaH kAntiH kAntisudhAdraveNa mutanoryAtA yadatrAdhunA / sAndrapremavazIkRtasya niyataM kaumodakIlakSmaNaH __ sApyaGge girijeva manmatharipoH kAgAstramutsvakSyati // 20 // vidUSakaH-vaNANilavellidavidrumakisalaasaricchapapphuridAharohI alivivattaNamaNoharakarapallavA nAsaggalaggaavisakandodRsaloNaloaNA jAdA / (ka) gajAsphurati yadayaM dantajyotsnAvilAsadharo'dharaH karakisaliyau mudrAyogAdyadRccalitAGgulI / mukulanavidhiryannIlAvjadviporapi cakSupo stadiyamavalA dhyAyatyantaH kimapyadhidaivatam // 21 // vidapaka:-(sakautukam / ) bho, kIsa esA muNNaM puNo puNo pANi NIramajjhAdo Aahadi / (kha) rAjA-(dRSTvA / ) sutanuranavalokayantyupAnte sthitamapi kAJcanakumbhamambupUrNam / kvacidapi gatamAnasA kareNa sTazati kucapratibimbamambumadhye // 22 // (ka) banAnilavellitavidrumakisalayasadRkSaprasphuritAdharoSThI aGgulivivartanamanoharakarapallavA nAsAgralagnAvispaSTanIlotpalasalAvaNyalocanA jAtA / (gva) goH, kasmAdepA zUnyaM punaH panaH pANi nIramadhyAdAkarSati / For Private and Personal Use Only
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 28 kaavymaalaa| (saspRham / ) tAmbUlAvaraNojjhite vikasitaM rAgeNa bimbAdhare majatkajalakAlikena kalitA kApi cchavizcakSuSA / zrIranyaiva niraGgarAgasubhage'pyaGge kuraGgIdRzo vizrAmyatvadhunA dhanurvijayate kaM nAma naiva smaraH // 23 // vidUSakaH-(vilokya / ) kahaM emA NivvattidapavvadIcaraNamussasA imAdo kamalasarAdo NiggadA rahami sahIe saha ladAgammantare pvitttthaa|(k) dhUpAMzukena zanakaiH parimRjyamAna veNIguNA praNayapUrvamupetya saMkhyA / madhye madhuTThamavanaM vanadevateva tanvI vivakSuriva kiMcidihopaviSTA // 24 // (saharSam / ) sakhe, suvyaktAni virahacihnAni / tathA hi / dagdhAsannalatAvalIkisalayaH zvAsAnilAnAM cayo bAppAmbhaHstutirAlavAlakalanAyogyA tarUNAmadhaH / tApo nirmuditAbjinIdalacayaH ko'pyaGgakAnAM guru kANDaviDambipANDimaghanaM kiM cAnanaM subhravaH // 25 // vidUSakaH-mulakkhidaM piavaasseNa / 'NIsAsAhiNavappahAravalidA kAmassa YNaM sarA ....... / (kha) (ka) kathameSA nirvartitapArvatIcaraNazuzrUpAsmAtkamalasaraso nirgatA rahasi sakhyA saha latAgulmAntare praviSTA / (kha) sulakSitaM priyavayasyena / niHzvAsAbhinavaprahAravalitA kAmasya nUnaM sarA ................ ........ 1. Adarzapustake'sya zlokasya pAdamAtramevAsti. For Private and Personal Use Only
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 2 aGkaH ] www.kobatirth.org karNasundarI / ****Asse Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ********** api ca / ............. // 26 // 1000 * * * ....... rAjA - sakhe, asyaiva latAgahanasya pazcAtsthitvA zRNuvastAvadasyA vizrambhabhASitAni / ( iti tathA kurutaH / ) (tataH pravizati yathAnirdiSTA nAyikA sakhI ca / ) sakhI- - kiM evvaM rodIadi / esA bhaavadI bhavANI paNadajaNavacchalA NiccitraM tuha icchaM pUraissadi / (ka) nAyikA - . ko jANAdi kadA huvissadi phalaM candacaDAmaNippANesAcalaNappasAdataruNo bhattI sittassa vi / mujjhantI maaNANalena bahalaM sAhaM hadAsA puNo dANi jevva tahiM carAmi paramaM jaM jaM avatthantaram // 27 // 29 avi a / AsaNNo maalaJchaNo Na vaaNo dudveNa dhoevva sA dihI sAmalagoramuddhalaDahaM taM tassa rUvaM paDu | jhANe jhatti jadhA pariSphuradi me kaccAiNINo tadhA No jANe jadi jIvaissadi umA kaNNA viSaNNetti mAm ||28| (kha) (ka) kimevaM rudyate / eSA bhagavatI bhavAnI praNatajanavatsalA nizcitaM tavecchAM pUrayiSyati / (kha) ko jAnAti kadA bhaviSyati phalaM candrArdhacUDAmaNiprANezAcaraNaprasAdatarorbhaktyA siktasyApi / muhAntI madanAnalena bahulaM sAhaM hatAzA punaridAnImeva tatra carAmi paramaM yadyadevasthAntaram // Asanno mRgalAJchano na vadanaM dugdhena dhauteva sA dRSTiH zyAmala gauramugdhalaTabhaM tattasya rUpaM paTu / : 1. 'vA' ityAdarzapustakapAThaH. For Private and Personal Use Only
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 30 kaavymaalaa| sakhI-NaM tassi pi saMNaDo maaraddhao tti ki tti uttmiiadi| (ka) nAyikA-sahi, alaM aasaasnnsiildaae| (kha) sakhI-NaM jo so tassa mahAbhAassa kade pacchAvaidumADhatto siloo Na kiM viraiadi / (ga) nAyikA-tumaM jevva sakkA siloajualaM karesu / maha mammaharasasaMkappavikappehiM antarijadi paNidhANadichI / (gha) sakhI-(nAticirAtsthitvA / ) sahi, avadhAresu / (saMskRtamAzritya |)(ng) nIrAgA mRgalAJchane mukhamapi svaM nekSate darpaNe khinnA kokila kUjitAdapi giraM nonmudrayatyAtmanaH / citraM duHsahadAhadAyini dhRtarepApi puSpAyudhe mugdhAkSI subhaga tvayi pratipadaM premAdhikaM pupyati // 29 // api ca / proteti prativimbiteti ghaTitetyAsthAnazAlAmaNi stambhanyastabharAmapi priyasakhIvI na jAnAti tAm / aGgenotpulakena kiM tu suciraM gItaM kuraGgIva sA ___ tanvaGgI tava zRNvatI nayanarambhobhirunnIyate // 30 // dhyAne jhaTiti yathA parisphurati me kAtyAyanyAstathA no jAne yadi jIvayiSyatyumA kanyA vipanneti mAm // (ka) nanu tasminnapi saMnaddho makaradhvaja iti kimityuttAmyate / (kha) sakhi, alamAzvAsanazIlatayA / (ga) nanu yaH sa tasya mahAbhAgasya kRte prastAvayitumArabdhaH zloko na kiM viracyate / (gha) tvameva zaktA zlokayugalaM kuruSva / mama manmatharasasaMkalpavikalpairantaryate praNidhAnadRSTiH / (Ga) sakhi, avadhAraya / For Private and Personal Use Only
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 31 2 aGkaH krnnsundrii| nAyikA-sakhi, sAhu viraidam / sarasakaittaNeNa parabhUmimArovido vippalambho / (ka) rAjA--priye, antaraGgAsi kAvyopaniSadAm / nAyikA-sahi, mae vi viraido saMdeso / (kha) sakhI--kIriso / gaNDsehi savaNAiM rasadANeNa / (ga) nAyikAkiM cando taha candaNavva sisiro kiM vallaIpaJcamo kaNNe vallahasaMgamo maNasijo kiM vA sapakkhaTido / dihI kiM kamalesu rajadi maNaM kiM NAma me dakSiNo so vA dakSiNamArudo jai tue majjhatthamAlambidam / / 31 ||(gh) vidUSakaH-bho, ehiM pattijasi / (Ga) (rAjA modate / ) sakhI-sahi, NiadasANivedaNagabbhaNibmaraM daDhaM upaladdho bhaTTA / (ca) nAyikA-evaM suNIa kiM paDipajadi / (cha) (ka) sakhi, sAdhu viracitam / sarasakavitvena parabhUmimAropito viprlmbhH| (kha) sakhi, mayApi viracitaH saMdezaH / (ga) kIdRzaH / gaNDUSaya zravaNe rasadAnena / (gha) kiM candrastathA candana iva ziziraH kiM vallukIpaJcamaH karNe vallabhasaMgamo manasijaH kiM vA sapakSasthitaH / dRSTiH kiM kamaleSu rajyati manAkiM nAma me dakSiNaH ___ sa vA dakSiNamAruto yadi tvayA mAdhyasthyamAlambitam // (Ga) bhoH, adhunA pratyAyyase / (ca) sakhi, nijadazAnivedanagarbhanirbharaM dRDhamupAlabdho bhartA / (cha) evaM zrutvA kiM pratipadyate / For Private and Personal Use Only
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 32 kaavymaalaa| sakhI-kiM aNNam / __ jaM jalarAsisutAe navarasataNhAuleNa kaNheNa / sasihaNDamaNDaNeNa vi paDivaNNaM jaM ca gorIe // 32 // (ka) nAyikA-avi Na kahiM pi avahIrassadi sakhI / (kha) sakhI-(vihasya / ) tuhmArisIoM parihavavisaammi kahaM va vanjanti / kijjau kahaM via phuDaM NiaDAhi suhAidaM dUre // 33 // (ga) nAyikA-(sotkalikaM saMskRtamAzritya / ) jAne sakhi smarazikhijvalitA janasya tasya vrajAmi nikaTaM paribhUya lajjAm / pazcAdyathAbhirucitaM vidadhAtu devI kiM duHsahaM virahapAvakato'pi vA syAt // 34 // vidUSakaH-bho, Na juttaM dANiM paDibAlaNam / upasarIadu / (gha) rAjA-mUrkha, kiM taralo'si / sakhI-sahi, kiM uttAvalAsi / tArisAiM jevva tuha lakkhaNAI jehiM kiM Na saMbhAvIAdi / (Ga) nAyikA-IrisAI maha bhAadheAI jeNa mi saMbhAvaNA / (iti saMskRtamAzritya / ) (ca) (ka) kimanyat / yajalarAzisutAyA navarasatRSNAkulena kRSNena / zazikhaNDamaNDanenApi pratipannaM yacca gauryA // (kha) api na kutrApyavadhIrayiSyati(?) sakhI / (ga) yuSmAdRzyaH paribhavaviSaye kathamiva vrajanti / kriyatAM kathamiva sphuTaM nigaDaiH sukhAyitaM dUre // (gha) bhoH, na yuktamidAnI pratipAlanam / upasriyatAm / (Ga) sakhi, kimAkulAsi / tAdRzAnyeva tava lakSaNAni yaiH kiM na saMbhAvyate / (ca) IdRzAni mama bhAgadheyAni yamutyusaMbhAvanA / For Private and Personal Use Only
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2 aGkaH] krnnsundrii| gurvI dhuraM durabhiyoganidhirmanobhU rArUDhavAnaviSaye manaso'nubandhaH / bandhurna kazcidapi nighnatayA sthitizca hA nizcitaM maraNameva mameha jAtam // 35 // (iti mohamupagacchati / ) vidUpakaH-bho, pamAdo pamAdo / mae paDhamaM jevva AakkhidaM upasappIadu tti / (ka) (rAjA sasaMbhramamupasarpati / ) sakhI-vijayatAm / vipaka:-abbahmaNNaM abbahmaNNam / (kha) sakhI-mahArAa, hattheNa phaMsIadu jeNa ceaNaM pAvedi / (ga) rAjA--(tathA kurvan / ) vilolatvaM cakSuH sTazati mukulAvasthamapi ya hurasvidyanmadhyaM kucakalazayorucchasiti yat / prasIdatyuddAmA yadapi vadanazrIH sapulakaM tadetasyAH saMjJA dhruvamabhimukhI pakSmaladRzaH // 36 // (punaravalokya / ) aho sarvAvasthAbhiravyavadhIyamAnaM rAmaNIyakamasyAH / tathA hi| bhrUlekhA viniTattanRttaracanA muktAJcanodaJcana vyApArA kusumAstrakAmukalatAmupyAH sgotriiltaa| mIlallIlamupaiti locanayugaM nidrAlunIlotpala spardhA zvAsakadarthito'pi bhajate bimbAdharaH svAM dhuram // 37 // vidUSakaH-bhodI mama piavaassahattheNa phaMsijjantI kahaM Na ceaNaM paDivajadi / (gha) (ka) bhoH, pramAdaH pramAdaH / mayA prathamamevAkhyAtamupasRpyatAmiti / (kha) abrahmaNyamabrahmaNyam / (ga) mahArAja, hastena spRzyatAM yena cetanAM prApnoti / (gha) bhavatI mama priyavayasyahastena spRzyamAnA kathaM na cetanAM pratipadyate / For Private and Personal Use Only
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAvyamAlA / rAjA--(sAnandamAtmagatam / ) magnaM mRgAsarasIva sudhAnidhAne ___ garbha niSaNNamiva paGkajakairavANAm / apyatra yantravinipIDitapArijAta niHsyandadhautamiva niItimeti cetaH // 38 // sakhI-sahi, edeNa hatthaphaMseNa Na ucchasasi tti aho de kaThiNattaNam / (ka) nAyikA-kiMcitsamAzvasya / ) ammo, kiMtti rasAaNasittevva NivvudiM uThavahAmi / eso jiAaNo kaGkhido jaNo / (iti kiMcidRSTvA salajamAste / ) (kha) rAjAvada suvadane kiM vyAmohaH samAzvasihi drutaM praNayini jane kiM pratyAzAvirodhi viceSTitam / naya nayanayorAtithyaM mAM manobhavavAgurA __ paricaratu mAM nIlAmbhojasrajaH kalayAnvitA // 39 // vidUSakaH- bhodi, kiM Na aliaNiddA viddAvIadi / piavaasso evvaM dINattaNaM daMsedi / (ga) sakhI- (sahAsam / ) kiMtti paDipattimUDhadA aGgIkadetti / (enAM balAdA. nIya rAjAntikamupavezayati / ) (gha) (ka) sakhi, etena hastasparzena nocchasisIyaho te kaThinatvam / (kha) aho, kimiti rasAyanasikteva nivRtimudhAmi / epa jIvanaH kAGkito janaH / (ga) bhavati, kiM nAlIkanidrA vidrAvyate / priyavayasya evaM dInatvaM darzayati / (gha) kimiti pralipattimUDhatA aGgIkRteti / For Private and Personal Use Only
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 35 2 aGkaH] krnnsundrii| nAyikA- (sakRtakakopam / ) avehi paDihAsazIle / (iti sAsUyamavalokayati / ) (ka) rAjAiyaM yadAlokayati pAnatA hazA navendIvaradAmadIrghayA / tadanyadevAbhyadhika rasAyanAdavami puSpAyudhadehadohadam // 40 // (iti paTAJcale mRzan / ) nAyaM janaH kimu paricchadamadhyamAste yallajjayA nanu tandari mudritAsi / AliGga mAM paricitAni cirAdbhavantu dehe harinti haricandanapallavAni // 41 // (ityAliGgitumicchati / ) nAyikA-(svagatam / ) hiaa, maNorahANaM vi upari vaTTasi / (kha) sakhI-dijau edANaM vIsambhagohI / (iti zanakaiH kiNcidpsrti|) (ga) vidUSakaH-bhodi, esA devI AgadA / (gha) (sakhI sasaMbhramaM nivartate / nAyikA sabhayamuttiSThati / ) rAjA--(sazaGkha dizo'valokya / ) mUrkha, kvAsau / vidUSakaH-bho, tattabhodi kaNNasundari udisia devI ujANamalaMkareditti bhaNidaM / (Ga) rAjA-(agrato'valokya / ) kathaM satyamevAgatA devI / aho brahmabandhoramuSya phalitamamaGgalena / (ka) apehi prihaasshiile| (kha) hRdaya, manorathAnAmapyupari vartase / (ga) dIyatAmetayovisrambhagoSThI / (gha) bhavati, eSA devyAgatA / (Ga) bhoH, tatrabhavatI karNasundarImuddizya devyudyAnamalaMkarotIti bhaNitam / 1, 'sAsramavalokayati' ityAdarzapustakapAThaH. For Private and Personal Use Only
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 36 kAvyamAlA / nAyikA-(vilokya / Atmagatam / ) aNabbhae idaM vajjapaDaNaM pekkhidam / (ka) sakhI-mahArAa, sumaridavvo aaM jaNo / saMpadaM aNNado gacchara / (kha) vidUSakaH-ajhe vi evvaM jevva karema / (ga) (nAyikA sakhyA saha niSkrAntA / ) rAjA--(niHzvasya / ) kathamapi divaH puJjIbhUya cyutAmiva kaumudI kumudasuhRdaH prApya prANAdhikAM vidhikAraNAt / aharaharaho prAptaM lIlArasormiSu majjatA kSaNamapi mayA na svAtantryaM kimatra vidhIyatAm // 42 // (tataH pravizati devI hAralatA ca / ) hAralatA-kahaM bhaTTAvi iha jeva / (gha) devI-rAakajjavirahe imassi kAle iha jevva diNaM NivviNNo viNodai ajautto attANaaMtti / (Ga) rAjA-api vijJAto'haM devyA / vidUSakaH-tadhA kuviA vaasseNa aNuNIdA kadhaM vippadIvaM pasajjia aNusarissadi / (ca) (ka) anabhre idaM vajrapatanaM prekSitam / (kha) mahArAja, smartavyo'yaM janaH / sAMpratamanyato gacchAvaH / (ga) AvAmapyevameva kurvaH / (gha) kathaM bhartApIhaiva / (Ga) rAjakAryavirahe'sminkAle ihaiva dinaM nirviNNo vinodayatyAryaputra AtmAnamiti / (ca) tathA kupitA vayasyenAnunItA kathaM vipratIpaM prasajjyAnusariSyati / 1. AdarzapustakasaMzodhakena hAralatAsthAne devI, devIsthAne ca hAralatA iti padaM zodhitamasti. For Private and Personal Use Only
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir krnnsundrii| rAjA-tadito'bhyantarameva brajAvaH / (iti niSkAntAH sarve / ) dvitiiyo'ngkH| tRtIyo'GkaH / (tataH prvishtshcettyo|) ekA-sahi baulAvali, so Na hu bandhavo bhaNIadi jassi hiaammi via NIsaGkAdAe Na rahassaM saMcArIadi / tA kahesu kIsa tuaM devIe vAse mantaantI Asi / (ka) bakulAvalI-sahi mandoari, Na atthi mama vIsAso / tuaM cAvalabhAveNa visumaria kassa pi purado kahissasi tti Na Avedemi / jadi kuppasi tA evaM NivedIadi / paraM mantabhedo rkkhidvvo| (kha) mandodarI-avissAsiNi, kahesu / (ga) bakulAvalI-sahi, bhaTTA vijAharakaNNAe aNurattacitto, paraM devIkAraNeNa kiM pi kAdaM Na sakkuNoditti savvagado pavAdo / kiM tu bhahRdAriAe kalahAanto avalAvaM karedi / ajja kkhu piantaakeNa ajavAdarAaNeNa anteurasAlAe pacchAdo NihuaM huvia anja paose parikaliamaaNujANae saMkedo gahido avaaM mantidaM Na vetti virahaleho a Niakare kado / devIe savvaM pi suNia ahaM bhaNidA anja mae kaNNasundarIrUeNa tue tIa sahIrUeNa gadua ajautto vaJcidavvo / tA edAe vattAe rakkhaNaM kadua uaaraNaM sajjIkaresutti / (gha) (ka) sakhi bakulAvali, sa na khalu bAndhavo bhaNyate yasminhRdaya iva ni:zaGkatayA na rahasyaM sNcaaryte| tatkathaya kasmAttvaM devyA vAse mantrayantI AsIH / (kha) sakhi mandodari, nAsti mama vizvAsaH / tvaM cApalabhAvena vismRtya kasyApi purataH kathayiSyasIti nAvedayAmi / yadi kupyasi tadevaM nivedyate / paraM mantrabhedo rakSitavyaH / (ga) avizvAsini, kathaya / (gha) sakhi, bhartA vidyAdharakanyAyAmanuraktacittaH, paraM devIkAraNena ki For Private and Personal Use Only
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| mandodarI-aho, saMkaDe paDido mahArAo / (ityagrato'valokya / ) eso bhaTTA lacchIsaNAho NUNaM ettha ramaNapagIvaetaMva jeva paDipAlaanto ciTThadi / tA ehi gacchAmo / jAva ahme pekkhia Na kiM pi uppissadi / (ka) (iti niSkrAnte / ) pravezakaH / (tataH pravizati yathAnirdiSTo raajaa|) rAjAna svecchAgatayo'pi sAcivalanAvaicitryazUnyA dRzo nAdhautAdharakAnti saMstutajanAlApe'pi lIlAsmitam / vAcAM vismaraNe'pi na vyavahitA vicchittisaMkrAntaya___stAtparya madanena darzitamaho vaidagdhyadIkSAvidhau // 1 // api ca / tahakreNa viluptakAntimahimA varNojjhitaH zarvarI mabrahmaNyamiva prasAritakaraH kRtsnAM vidhatte vidhuH / apyAviSkRtapatramutpalavanaM tallocanendIvara cchAyArikthamiva dvirephapaTalIvAcAlamAkAGkSate // 2 // mapi kartuM na zaknotIti sarvagataH pravAdaH / kiM tu bhartadArikayA kalahAyamAno'palApaM karoti / adya khalu priya..........."AryabAdarAyaNenAntaHpurazAlAyAH pazcAnnibhRtaM bhUtvAdya pradoSe parikalitamadanodyAnake saMketo gRhItaH......."mantritaM na veti virahalekhazca nijakare kRtaH / devyA sarvamapi zrutvAhaM bhaNitA adya mayA karNasundarIrUpeNa tvayA tasyAH sakhIrUpeNa gatvAryaputro vaJcayitavyaH / tadasyA vArtAyA rakSaNaM kRtvopakaraNaM sajjIkuruSveti / (ka) aho, saMkaTe patito mahArAjaH / epa bhartA lakSmIsanAtho nUnamatra ramaNa"........"eva pratipAlayastiSThati / tadehi gacchAvaH / yAvadAvAM prekSya na kimpi...........| For Private and Personal Use Only
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3 aGkaH] krnnsundrii| (iti sAGgabhaGgam / ) tatpAdadvitayasya dAsyamapi na prApnoti paGkeruhaM ___ tadbhaGgavinirjitaM smaradhanurnagraM sadA tiSThati / induH kiM duratikramasya kurutAM dhAtuH sudhAsUtira pyakaM tanmukhakiMkaratvapizunaM dhatte sahotthaM yataH // 3 // (smrnnmbhiniiy|) prAyo dAsyati no payodharataTI gantuM purastAditi dhyAneneva cakAsti sAcigamane zikSArasazcakSuSoH / antaH sthAnamiva smaraikasuhRdaH kasyApi dAtuM bahi __nirgantuM hRdayAdapi stanayugaM vistAri saMnayati // 4 // api ca / kAntiH kApi kapolayoH pariNamattAlIdalaspardhinI __ vardhante madhupAvalIvalayinaH zvAsAnilAH saMtatam / kAryasyAvaraNaM taraGgitargatebavaNyamevAGgake sAraGgAyatacakSupaH kimathavA sarva navInAyate // 5 // api ca / kaMdarpadaivataniketanavaijayantI ___ yAntI vilaasrsmnthrmutplaakssii| dRSTiM niveditavatI mayi kAlakUTa lezAndhakAritasudhAlaharIvicitrAm // 6 // (saniHzvAsam / ) tatkimadyApi cirayati vayasyaH / vijJAteGgitayA taraGgitavanakrodhAnuSaGgaM dhRtaH kiM devyA pratipAlayanparijanaM tasyAH kvacitsubhravaH / khedaM saiva sakhelavAraNagatirna prApitA ceti me cetaH sAndrasamullasannavanavollekhaM muhustAmyati // 7 // (pravizya / ) vidUSakaH-dihiA vaDAsa kanjasiddhIe / (ka) (ka) diSTayA vardhase kAryasiddhyA / 1. vanaspardhinI' ityAdarzapustakapAThaH. 2. gatair' ityAdarze pAThaH. For Private and Personal Use Only
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 40 kAvyamAlA | rAjA - ( saharSamAliGgatha 1 ) kathamiva / vidUSakaH - ( karNe 1) evvamevaM / (ka) rAjA - ( sAnandam 1) www.kobatirth.org ( iti sotsAham / AkAze / ) Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhUyo'pi tAvadidameva nivedaya tvaM candrAMzubhiH kavalitA iva sUktayaste / antarbahizra hRdayena kimapyamandaniHsyandamindumaNineva vilIyate me // 8 // api ca / bhava bhava zatayAmA yAmini svAmini tvaM churaya rajaninAtha jyotsnayA diGmukhAni / ayi viramaya kAma kreGkitaM krUravANavyayaparicayacaJcatkarmaNaH kArmukasya // 9 // (gaganamavalokya / ) sakhe, samAsannaprAyastatra gamanasamayaH / tathA hi / vyomabhrAntiparizrameNa tRSitairAkRSyamANo hayaiH prasvedazlathamAnasArathikaraprabhraSTavalgairiva / ambhodheradhikUlakacchagahanaM kSINacchavi kSmAbhRtaH sthitvA mUrdhani pazcimasya vizati svairaM grahagrAmaNIH // 10 // dUraM bhAnurudacitAruNakaraH pAthonidhaupadminI sparzAsaktarajoGgarAgavigamatrAsAdivAmajjati / antaH kAntimiva priyasya virahotkaNThAvinodArthinI roddhuM mudrayati svapaGkajavanIkoSaM ca pAthojinI // 11 // vidUSakaH - bho piava assa, aaM a tIe avasthANivedao vi rahaleho vAcIadu / (kha) (ka) evamevam / (kha) bhoH priyavayasya, ayaM ca tasyA avasthAnivedako birahalekho vAcyatAm / For Private and Personal Use Only
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3 aGkaH krnnsundrii| (rAjA vAcayati / ) etAM gRhANa sakhi ratnagRhapraviSTAM ___ jyotsnAM pidhAya sahasaiva gavAkSamArgAn / nIlIrasena saha vartaya paTake ca candraH sametu kiyatApi parikSayeNa // 12 // jyotsnAnirgamamArgamudraNavidhi dhattorukumbhe muhu__ stArAH kArayatAnyato baita muhuH saMmArjanInAM cayaiH / paJceporbhajatAbhicAracarutAM vismAryatAM paJcamaH kiM cAyaM pikamaNDalasya mayi cetsakhyaH sukhaM vAJchatha // 13 // api ca / kalayata dalabandhaM saMdhiSu nyasya sAndra ___ nanu jaturasapakaM paGkajendIvarANAm / iha virahavatInAM jIvitaM yena nAyaM harati parimalazrIbAndhavo gandhavAhaH // 14 // nayanayugalavalgannIrasaMkSAlyamAna stanamalayajalepA sAvalepA kathAsu / iti subhaga samagrAmeva rAtri vidhatte nirujasulabhavastuprArthanAbhiH sakhInAm // 15 // api ca / dhuuto'yN sakhi badhyatAmiti vidhuM razmivajaiH karSati jyotsnAmbhaH parataH prayAtviti ripuM rAhuM muhuryAcate / apyAkAGkSati sevituM suvadanA devaM puradveSiNa bhUyo nigrahavAJchayA bhagavataH zRGgAracUDAmaNeH // 1.6 // vidUSakaH-ehiM ki maNNasi / (ka) (ka) adhunA kiM manyase / 1. 'varamuhuH' ityAdarzapAThaH. 2. 'caturA' ityAdarzapAThaH. 3. 'vidhU' ityAdarzapAThaH. For Private and Personal Use Only
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 42 kaavymaalaa| rAjA-(lekhaM bahulaM prasArya / ) kathamatrApyakSarANi / (vAcayati / ) pazyAgaccha kutUhalAdapi gRhAnasmAkamAkarNaya ___ tvaM devi cchalitA na kenaciditi proktaM zukAnAmapi / sA naH kApi sakhISu nAsti subhaga prAptastadIyAGgakaspISmaglapito na kAmapi rujaM yasyAH kiNAGkaH krH||17|| kathamapi hRdi kRtvA tvadviyogAtibhAraM subhaga nibiDalajAmajadArambhamAste / pizunayati kazAGgayAH kevalaM manmathAgniM zvasitapavanadhUmazyAmalA citrazAlA // 18 // vidUSakaH-(purato'valokya ) bho, tuhmANaM duhu~ pi tAriso siNeho jAriso imassa cakkavAajualassa / (ka) rAjA-( saspRhamaivalokayan / ) raktAmbhoruhacArucaJcapuTakenoddhartumicchanniva / bhrazyatpazyati bimbamambaramaNezcakrAhvayo vihvalaH / sAzrurmuJcati cakSuSI pratidizaM kAntAsya dInAnanA __mA bhaiSIstvamiti svakAlavirahatrANArthinIvAnizam // 19 // vidUSakaH-bho, nirantaragodhanasahassasamuhUtadhUlIsamucchAhidataruNataratimirariJcholIlaJchaNe samae aNusarIadu saMkedaTThANam / (kha) rAjA--(ardhvamavalokya / ) saMdhatte dhUpadhUmacchavimabahu tamaH prApyate tArakAbhiH puSpastragdAmazobhA nabhasi navanizAkAminItalpakalpe / (ka) bhoH, yuvayordvayorapi tAdRzaH sneho yAdRzo'sya cakravAkayugalasya / (kha) bhoH, nirantaragodhanasahasrasamudbhUtadhUlIsamutsAhitataruNataratimirapatilAJchane samaye'nutriyatAM saMketasthAnam / 1. 'lekhanaM' ityAdarzapAThaH. 2. 'zvasiti' ityAdarzapAThaH. 3. 'avalokayati' ityAdarzapAThaH. For Private and Personal Use Only
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir krnnsundrii| madhye kastUrikAkSaM dadhadiva hariNaM kiM ca saMdhyAnubandhA dinduH sindUrabhinnasphaTikamaNizilAbudhnalIlAM tanoti // 20 // tadAdezaya tamuddezaM yAvannAlambate jaraThatAM rajanIpariTaDhaH / vidUSakaH-ido piavaasso / (ka) (iti parikrAmataH / ) vidUSakaH-(agrato dRSTvA / ) edaM tN| pavisadu bhavaM / upavisada piavaasso / (kha) (tathA kurutH|) rAjA-aho ramyaH samayaH / badhyante kusumagRhANi dhUpadhUmai stAnyeva smaradayitAni saMskriyante / dhanyAnAmapi ca sulocanAsamIpe rocante sapadi manolasadvilAsAH // 21 // vidUSakaH-bho vaassa, kIrANaM paJjarANaM suratakalaruogghuTavAdAnuvAda ttAseNaM kijjamANA maNimayavalahIvAhirAI vaDanti / sejjAThANe kaANaM phurai kalaravo kelipArAvaANaM dhaNNANaM hunti kIlAjalakaNaharaNA saMpadaM cndpaaaa||22||(g) rAjA--(niHzvasya / ) urasi suratanidrAlInakAnte na magnaM dhavalagRhagavAkSaspandibhizcandrapAdaiH / (ka) itaH priyavayasyaH / (kha) etattat / pravizatu bhavAn / upavizatu priyavayasyaH / (ga) bho vayasya, kIrANAM paJjarANAM suratakalarutoDhuSTavAdAnuvAda trAsena kriyamANA maNimayavalabhIbahirbhAgeNa patanti / zayyAsthAne....... sphurati kalaravaH kelipArAvatAnAM dhanyAnAM bhavanti krIDAjalakaNaharaNAH sAMprataM candrapAdAH // For Private and Personal Use Only
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| zrutamapi bhujazAkhApaJjare cArulIlA madhuramadharapIDAkUjitaM nAyatAkSyAH // 23 // (iti sautsukyam / ) sAndrazrIkhaNDapANDustanakalazabharAttArahAraprakANDa__ jyotsnApuJjAbhiSekadviguNapariNamatkaumudImagravakrA / utkaNThAkRSyamANA praguNamanasijAdizyamAnena kAci nmArgeNa prANanAthapraNayarabhasataH sAndralIlAM tanoti // 24 // yasyai kupyati nUtanastaruNimA lAvaNyalakSmIriyaM ___ yatrApatrapate na saMvadati yA premAnubandhasya na / zrutvaitAM ca tatAM giraM ciramasAvetatkimityAkulo vaiklavyaM ca kutUhalaM ca vadanaM smeraM ca dhatte smaraH // 25 // (tataH pravizati karNasundarIveSA devI, bakulAvaliveSA hAralatA ca / ) devI-sahi hAralade, ase kiM pi suNantio cihahma / (ka) rAjA-aye, kathaM prAptaiva prANezvarI / (mukhamavalokya / ) ahaha / jAnAmi vismRtimamanyata padmayoni lAvaNyasAramAbhilikhya mRgAGkabimbam / tenAtra kAkapadakaM hariNacchalena dattvA lilekha mukhamAyatalocanaM te // 26 // vidUSakaH-ahaM pi dAva vaNNemi / raikalahavirohe rohiNIkajjalaMsu ppasaraparigadovva jjhAmalo laJchaNeNa / nijavaaNasavaNNaM jAmiNIDimbhameNaM vahai raaNiNAho lAlayanto vva aGke // 27 // (kha) (ka) sakhi hAralate, AvAM kimapi zRNvatyau tiSThAvaH / (kha) ahamapi tAvadvarNayAmi / ratikalahavirodhe rohiNIkajjalAzru prasaraparigata iva zyAmalo lAJchanena / For Private and Personal Use Only
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3 aGkaH) krnnsundrii| devii-(aatmgtm|) hadAsa, tujjha eso savvo evva pariphando / (ka) rAjA-sakhi bakulAvali, kimiyaM vAmatA bhavatsakhyAH, yadevamAlokanenApi na kRtArthayati / hAralatA-Neho ettha avarajjhadi, No uNa vAmadA / (kha) rAjA jhaTiti kuvalayAni vIDayA pIDitatvA dadhatu kRtakanidrAM candrikAsaMgame'pi / api taralaya lIlAmajjadunmajjadantaH sphuritakusumacApaM cakSurAkekarAkSi // 28 // api ca / sutanu visRja lajAM valgu valgantu vAcaH ____ kavacayatu vipaJcIpaJcamaH zrotrayugmam / api kuru parirambhaM cAru rambhoru gAtre ___ pariNamati kaThoraH kairavezaprakAzaH // 29 // (iti samantAdavalokya / Atmagatam / ) aho niHsImaM rAmaNIyakam / jayati dhanuradhijyaM bhrUvilAsaH smarasya __spRzati kimapi jaitraM taiSNyamakSNoH pracAraH / api ca cibukacumbI zyAmalAGgacAstanoti stanakalazanivezaH pezala zrIH pRthutvam // 30 // (ityAliGgati / ) devI--(prakaTIbhUya / ) sAadaM ajauttassa / (iti kSipati / ) (ga) nijavadanasavarNa yAminIDimbhamenaM vahati rajaninAtho lAlayannivAGke / (ka) hatAza, tavaipa sarva eva parispandaH / (kha) sneho'trAparAdhyati, na punarvAmatA / (ga) khAgatamAryaputrAya / 1. 'pezalazrIpRthutvam' ityAdarzapAThaH. For Private and Personal Use Only
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| rAjA-(savailakSyam / ) svayaM kRte'parAdhe tu jJAte dhIryasya jAyate / apatrapAyAM mahatI tadvailakSyaM vayaM stumaH // 31 // (vidUSako rAjJaH pakSazcAdhomukhastiSThati / ) rAjAtvAM pratyeva mayApi narma kRtamityukte kuto manyase nirdoSo'hamiti bravImi sahasA dRSTavyalIkaH katham / kSantavyaM mayi sarvamityapi bhavedaGgIkRto'yaM vidhiH ... kiM vaktuM mama yuktamityanuguNaM devi tvamevAdiza // 32 // (iti pAdayoH ptitumicchti|) (devI sAkSepaM hAralatayA saha niSkrAntA / ) vidUSakaH-bho, kiM araNNarodaNeNa / devI evva aNusarIadu / (ka) rAjA-evamiti / (iti niSkrAntAH sarve / ) tRtIyo'GkaH / caturtho'GkaH / (nepathye / ) avandhyA bhavatu prabhAtasaMdhyA devasya / saMprati ravituragakhurAgrakSuNNapUrvAdridhAtu kSitiraja iva dhatte dhAma pauraMdarI dik / aparajaladhivelodbhUtaDiNDIrapiNDa bhramamamRtamarIciH kiM ca datte pratIcyAm // 1 // api ca / candrAlokanarAgajAgaraNataH zrAnteva kRtsnAM nizAM prAleyAnilasauhRdAtkumudinI nidrAvRtA pUrNate / apyete viditaprabodhasamayAH pratyUSabhogAvalI__ yantIva kalasvarA madhulihaH padmAkarANAmitaH // 2 // (ka) bhoH, kimaraNyarodanena / devyevAnutriyatAm / For Private and Personal Use Only
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 aGkaH] krnnsundrii| 47 api c| unmRSTA zayaneSu citrasuratakrIDAvidheH sAkSiNI lAkSArAgamayI lipiH zramavazAH pArAvatAH zerate / sarva sAdhakamatra tu pratividhiM kuryuH kuraGgIzastAdRzyaH prasaranti yadgurujanasyAgre zukAnAM giraH // 3 // (tataH pravizati vidUSakaH / ) vidUSakaH-(saparitoSam / ) sAhu amacca, sAhu / devIe bhAiNeyaM kumAraM kaNNasundarIe samANavaassaM appaNo saAse se vesadhAriNaM ANaanteNa tassa vva NivAse kaNNasundarI muanteNa savvaM sAhidam / tA piavaassassa cakkaTibhAvaH savvadhA ahimuho saMvutto / avaraM devIe parihAsAdo rakkhido ajja khu mahAbhAvo a / mae mandabhAadheAe vAmattaNeNa ajautto kilimmidotti kaNNasundarIpadikidigabbharU aM bhAiNeaM pariNAiuM piavaasso pautto / saMpadaM devI evva vilakkhA huvissadi / tA dussaasaMgadanivAhassa tassa parivAsavaTTI homi / (iti niSkrAntaH / ) (ka) (tataH pravizati rAjA vidUSakazca / ) rAjAnidrAM lambhayatA ciraM bhagavatA bhAlasthalIlocana jvAlApallavasaMstare purajitA puSpAyudhaM manmatham / (ka) sAdhu amAtya, sAdhu / devyA bhAgineyaM kumAraM karNasundaryAH samAnavayaskamAtmanaH sakAze tasyA veSadhAriNamAnayatA tasyaiva nivAse karNasundarI muJcatA sarva sAdhitam / tatpriyavayasyasya cakravartibhAvaH sarvathAbhimukhaH saMvRttaH / aparaM devyAH parihAsAdrakSito'dya khalu mahAbhAvazca / mayA mandabhAgadheyayA vAmatvenAryaputraH klAmita iti karNasundarIpratikRtigarbharUpaM bhAgineyaM pariNAyayituM priyavayasyaH prvRttH| sAMprataM devyeva vilakSA bhaviSyati / taduHsahasaMgatanivAsasya(?) tasya paripArzvavartI bhavAmi / For Private and Personal Use Only
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| hA hAnimahatI katA virahiNAM yahajasArAnsmaraH . ko'pyanyaH kSipati pratikSaNamayaM marmAvidhaH sAyakAn // 4 // api ca / na prAptaH praNayAparAdhasamaye bAppAmbudhauto'dhara___zcitraM nAtra viparyayeNa sutanodRSTaM bhruvostANDavam / nidrAmudritacakSuSaH zrutamapi krIDAvasAne mayA na pratyuttaramutkaTAkSaramaho vAmaH prakAmaM vidhiH // 5 // vidUSakaH-aho, aja vi kiMti uttammasi / jaM masivilittaM kadua pisuNANaM vaaNaM saMpaNNakappo jAdo maNoraho / (ka) rAjAyuktyA yadyapi mudrito vidhirayaM cetastathApi sthirA mAzAmeti kuraGgazAvakadRzaH prAptau na tasyAH kSaNam / aGkasthe'pi jane manohati kimapyutprekSate tatkSaNAjjJeyaM kApi sulocanA punarasAvAyAti dUre dRzoH // 6 // (nepthye|) sukhAya grISmasamayo mahArAjasya / saMprati satpAnIyamiti zruteH svabhavane pUrva parIkSAvidhau tvadvairikSitipAlapakSmaladRzastRSNAturAH kAnane / bAppAmbhaHkaNacakravAlaracanAcaJcatkapolAntaraM muktAdAma vilokayanti gamanavyagrAH kucAgrasthitam // 7 // rAjA--(sotkaNTham / ) sapadi divasamadhye puNyabhAjaH sujanmA vitarati ratilIlollAsinA mAnasena / (ka) aho, adyApi kimityuttAmyasi / yanmaSIviliptaM kRtvA pizunAnAM vadanaM saMpannakalpo jAto manorathaH / 1. 'api ca' ityAdarza nAsti. For Private and Personal Use Only
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 4 aGkaH] (sotsukyam / ) www.kobatirth.org api ca / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir karNasundarI / varayuvatiramandaM candanasyandasAndraprasRtalavaNimAmbhaHpaGkilAmaGkapAlIm // 8 // rambhAstambhamanobhirAmasahajasparzA yadUrusphijaH saMpannAgurudhUpavAsavidhayo yanmajjanArdrAH kacAH / yaccAkaitavazItalAH kucabhuvaH sA kAntireNIdRzaH puSpeSostadaho nidAghasamayamlAnasya jIvAtave // 9 // 49 tAmbUladravamudraNena vidhuracchAyo na bimbAdhara zrakSuH kSAlitakajjalaM jalabharaiH puSyatyabhikhyAM nijAm / ko'pyanyaH kabarIbharasya vigaladvindoramando rasaH snAnAnte sapadi smarAstramanaghaM kiM vA na vAmabhruvam // 10 // tatkimadyApi cirayati devIsamAdhAnam / vidUSakaH - bho, mA uttama / devIe eso paDihAso ta mahato ahiNiveso / (ka) ( pravizya 1 ) ceTI - jedu jedu bhaTTA / edAI AharaNAI devIe pesidAI vivAha - jogAI parihAia vivAhabhUmI turidaM alaMkarIadu / (ityAbharaNAni samarpayati / ) (kha) rAjA - etattvaM gRhANAparam / mAM samAgataM devyai nivedaya / (iti kaNThAdavatAyeM muktAdAma samarpayati / ) (ceTI gRhItvA niSkrAntA |) (ka) bhoH, mA uttAmya / devyA eSa parihAsa iti mahAnabhiniveza: / (kha) jayatu jayatu bhartA / etAnyAbharaNAni devyA preSitAni vivAhayogyAni paridhAya vivAhabhUmistvaritamalaMkriyatAm / For Private and Personal Use Only
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 50 kAvyamAlA / rAjA-(AtmIyAnalaMkArAnvidUSakAya dattvA naattyenaatmaanmlNkroti| niHzvasya / ) tadvaivAhikahomadhUmakalanAmIlatkapolaM mukhaM kiM lajjArasamajanAdavanamajjAyeta dRggocaram / yatpAriplavalocanAJcalamilahUrvAGgamaGke rateH suptasyApi manobhuvastrijagatAM sAmrAjyadAnakSamam // 11 // vidaSakaH-kiM tuhaM vivAhavihIe aggipajjAlaNeNa vA karesi / jadhA taM samappai devI tathA savvadhA gilasu / (ka) (nepathye / ) gIyantAM maGgalAni sphuratu caturatA tANDave lAsikAnAM sicyantAM bAhyakakSAH kSitipatibhirapi kSipyatAM puSpavRSTiH / saMdhaiH svaHkanyakAnAM pariNayavidhaye maNDapoddezameti preyazcittAnuvRttivratanihitamatiH sasmitA yena devI // 12 // vidUSakaH-bho, NIsaMdehaM jANasu vaJcidA devI / tA ehi / turidaM gacchamha / ido ido / (kha) (iti parikAmataH / ) (tataH pravizati devI ceTI ca, vibhavatazca privaarH|) devI-sahi hAralade, pajattaM vippalambheNa ajauttassa / (iti puro'valokya / ) eso saMpatto bhahA samaM bambhaNaviDeNa / (ga) ___ (iti sAvaraNaM tiSThataH / ) vidUSakaH-esA devI / upasappadu bhavaM / (gha) (iti tathA kurutaH / ) (ka) kiM tvaM vivAhavidhaye'gniprajvAlanena vA karoSi / yathA tAM samarpayati devI tathA sarvathA gRhANa / __(kha) bhoH, niHsaMdehaM jAnIhi vaJcitA devI / tadahi / tvaritaM gacchAvaH / ita itH| (ga) sakhi hAralate, paryAptaM vipralambhenAryaputrasya / eSa saMprApto bhartA samaM brAhmaNaviTena / (gha) eSA devI / upasarpatu bhavAn / For Private and Personal Use Only
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 4 aGkaH ] karNasundarI / devI - (utthAya 1) jedu jedu ajautto / (ka) (sarve yathocitamupavizanti / ) devI - ( aJjaliM baddhA ) jaM mae kiM pi viruddhaM AaridaM tassa daNDaM kaNNasundarIM samappeomi / (kha) rAjA - mahAnubhAvaprakRtirasi / yadabhirucitaM tadAcara / ( pravizya 1) pratIhArI-amaco duAre ciTThadi / (ga) rAjA - tUrNa pravezaya / (iti pratIhArI niSkrAntA / ) (tataH pravizatyamAtyaH pratIhArI ca / ) pratIhArI -- ido ido amacco / (gha) Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjA - AsanamAsanam / ( iti parikrAmataH / ) pratIhArI - eso bhaTTA / upasappada amacco / (Ga) ( amAtyo yathocitamupasarpati / ) ( pratIhArI AsanaM dattvA niSkrAntA |) devI - sahi, ANesu kaNNasundari jeNa amaJcassa purado samappia niravarAhA homi / (ca) 11 ceTI - Navavahutti jevva javaNiantare dharidA sA / ( iti niSkramya tAM gRhItvA pravizya ca / ) devi, paDicchasu eNam / (cha) (gha) ita ito'mAtyaH / (Ga) eSa bhartA / upasarpatvamAtyaH / (ka) jayatu jayatvAryaputraH / (kha) yanmayA kimapi viruddhamAcaritaM tasya daNDaM karNasundarIM samarpayAmi / (ga) amAtyo dvAre tiSThati / (ca) sakhi, Anaya karNasundarIM yenAmAtyasya purataH samaya niraparAdhA bhavAmi / (cha) navavadhUrityeva javanikAntare dhRtA sA / devi, pratIcchainAm / For Private and Personal Use Only
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| devI-(salajAM nAyikAmantike nivezya svagatam / ) accariam / paJcakkhaM vva esA / aho mAhappaM kvddnaaddass| (ka) rAjAmAJjiSThI lipiroSThayoH kavacitaM candrasya kAntyA mukhaM bhrUyugmaM makaradhvajasya dhanuSA sarvAGgamAliGgitam / lAvaNyaM kucayoH suvarNakalazImAnena nUnaM kRtaM no jAne kiyatI papau kuvalayacchAyAM kaTAkSacchaviH // 13 // (vihasya / ) devI nisargataralA taralAyatAkSI saMvAdamicchati madIkSaNavaJcanAya / pratyantarekSaNamapi kSaNametadIya ___ sAdRzyanirmitividhau vidhirapyazaktaH // 14 // devI-esA mae tujjha smppidaa| bhajamu NaM causamuddapuhavIe rattam / (iti haste nAyikAM samarpayati / ) (kha) rAjA-(gRhItvA / ) prasannaM devyA / devI-amacca, juttaM kadam / (ga) . amAtyaH-kimucyate / vaMze tasminnajani bhavatI mauktikosiktakAntiH ___ kIrtiryasya cchurayati surakSmAdharendrasya vakSaH / cAlukyAnAM vasumati gRhe kiM ca teSAM vadhUstvaM yanizcintaH kalayati hariH sAgare nAma zayyAm // 15 // (ka) Azcaryam / pratyakSaM saivaiSA / aho mAhAtmyaM kapaTanATakasya / (kha) eSA mayA tubhyaM samarpitA / bhajaitaccatuHsamudrapRthivyA ratnam / (ga) amAtya, yuktaM kRtam / 1. 'nAyikAM salajAmantike nivezayati / svagatam' ityAdarzapAThaH. For Private and Personal Use Only
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 aGgaH] karNasundarI / vidapakaH-saMvutto vivAho / tA sotthivAaNassa avsro| (ka) devI--(svagatam / ) hadAsa, pikkhissasi viAham / (kha) rAjA-(svagatam / ) madana kanakapuGkhAH santvasaMkhyAH pRSatkAH ___ sphuratu vijayalakSmIkarmaThaM kArmukaM te / api ca sahacarANAM kApi saMpaccakAstu priyajanavirahAdherepa jAto yadantaH // 16 // amAsa:-(Atmagatam / ) avasaraH prakAzanasya / (prakAzam / ) kaH ko'tr| (pravizya / ) pratIhArI--ANavedu amacco / (ga) amAtyaH-devIbhAgineyaH kumAraH kautukenAnIta AsInmayA svamandire / bandhusaMgato na veti jAnIhi / pratIhArI-saMpadaM jevva mae hiNDanto diho / (iti nisskraantaa|) (gha) devI-(Atmagatam / ) hA, hadamhi mandabhAiNI / mae kadhidaM jevva kaidavaM tti paccakkhaM sevva esA ti / tA vaJcidamhi / kiM kIradi / (iti dhairyamavalambate / ) (Ga) (pravizya / ) pratIhArI-gajaNaNaaraM jehU~ gaassa ruccikassa saAsAdo pahANo vIrasiGgho Aacchadi / (ca) . (ka) saMvRtto vivAhaH / tatsvastivAyanasyAvasaraH / (kha) hatAza, prekSiSyase vivAham / ' (ga) AjJApayatvamAtyaH / (gha) sAMpratameva mayA hiNDandRSTaH / (Ga) hA, hatAsmi mandabhAginI / mayA kathitabheva kaitavamiti pratyakSaM saiva epeti / tadvaJcitAsmi / ki kriyate / (ca) gajananagaraM jetuM gatasya rucikasya sakAzAtpradhAno vIrasiMha Agacchati / For Private and Personal Use Only
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAvyamAlA / amAsaH-avilambitaM pravezaya / (pratIhArI niSkramya vIrasiMhena saha pravizati / ) vIrasiMhaH-jayati devaH sAmrAjyena / amAsaH-Asanam / (pratIhArI AsanaM dattvA niSkrAntA / / rAjA-vIrasiMha, nivedaya vRttAntam / vIrasiMhaH-yathA tAvadito nirgatya garjanAdhipatibalasyAsmadvalaM ptindho rodhasi militam, tathA devAya niveditameva / anantaraM mahati samara saMmarde pAMsUnAM sUcibhedyaiH sakalamapi kulakSmAbhRtAM chAdanecchA___ baddotsAhaiH pravAhairasuSiramabhavadvayomasImAntarAlam / dvArazreNInivezazriyamatha dharaNImaNDalaM vIryayAtA jAtorvI te'nuvIra (:) vicitavivarAstatra cAho muhUrtam // 17 // tatazca / kiM dorvIryeNa maurvI viracaya dhanuSi tvAmahaM na prahartA niHzaGkastvaM rathasthaH prahara nanu yataH prAkprahArapriyo'ham / vIrANAmityudArAH muciramudacarannAkakAntAnikAyaiH snihyatkarNA vimAnapraNihitavadanai vitAstatra vAcaH // 18 // rAjA-tataH / vIrasena:-krameNa. nIrandhaM rundhate sma truTitamiva taDijjyotiSA vyomarandhra zastrANi trAsatAmyaddinakaraturagazreNidUrekSitAni / tIkSNAsicchinnamuhyadaTavaravaraNArambhasaMbhArabhAjAM yena svaHsvairiNInAmavataraNavidhAvapyabhUnnAvakAzaH // 19 // (devI smayate / ) vidUSakaH-ukampidonhi / (ka) (ka) utkAmpato'smi / For Private and Personal Use Only
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 aGkaH] karNamundarI / rAjA-tataH / vIrasenaH kabandhaskandheSu svadatighanastyAnarudhira sthirArambhaM guhyAvanidharaziraH zreNimabhitaH / puro dRSTvA dRSTvA surayuvatayaH kiMnarakula kSayAzaGkAtaGkAkSubhitamanasaH kSipramabhavan // 20 // api ca / gAyantISu surAGganAsu madhuraM saugandhyavattanmukha zvAsollAsini SaTpadAvalirave veNudhvanispardhini / dhIraM vairikabandhatANDavavidhau saGgrAmaraGge lasa senAnAM gajagajitena murajadhvAnAnukAro dhRtaH // 21 // rAjA-tatazca / vIrasenaH-tatkRtaM karma ruccikena yana vismitAH surAH / rAjA-tatazca / . vIrasenaHtrAtAraM jagatAM vilolavalayazreNIkRtaikAravaM sonmAdAmarasundarIbhujalatAsaMsaktakaNThagraham / kRtvA garjanakAdhirAjamadhunA tvaM bhUriratnAGkuracchAyAvicchuritAmburAzirazanAdAnaH TathivyA patiH // 22 // (sarve modante / vidUSako nRtyati / ) amAtyaH kiM te bhUyaH priyamupakaromi / rAjA dRSTaM devyA kimapi bhuvanAzcaryatattvaM mahattvaM labdhA lakSmIriva manasijakSmAbhuvaH pakSmalAkSI / ekacchatraM samajani mahImaNDalaM tatpriyaM me kiM syAdasmAtparamapi varaM yattu yAce bhavattaH // 23 // 1. 'varazreNi' ityAdarzapAThaH. For Private and Personal Use Only
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAvyamAlA / tathApIdamastu--- helAbhyastasamastazAstragahanaH sAhityapAthonidhi krIDAloDanapaNDitaH priyatamaH zRGgAriNInAM girAm / ekaikena dinena nirmitamahAkAvyAdiravyAhataprAgalbhyasthitivizrutaH sthiramatiH pArzve vidagdhaH kaviH / / 24 // (iti niSkrAntAH sarve / ) caturtho'GkaH / bhazrIbihUNo'syAH kavirakalupadhIH siddhayaH sAhasAnAM .. sraSTuH ziSTopakAravrataparamaguroH saMmukhA yasya tAstAH / ardhe candrArdhamauleviracitavasatirdevatA sApi yasmai zabdabrahmAbhyanujJAM samamupaniSadA bAlya evAdideza // 1 // yanmUlaM karuNAnidhiH sa bhagavAnvalmIka janmA muni__ yasyaike kavayaH parAzarasutaprAyAH pratiSThAM dadhuH / sadyo yaH pathi kAlidAsavacasAM zrIviruNaH so'dhunA __nirvyAjaM phalitaH sahaiva kusumottaMsena kalpadrumaH // 2 // bindudvandvataraGgitAgrasaraNiH kartA zirobindukaM karmeti kramazikSitAnvayakathA ye ke'pi tebhyo namaH / ye tu granthasahasrazANakaSaNatrubhyatkaladdegirA___ mullekhaiH kavayanti bihnaNa kavisteSveva saMnahyati // 3 // sahodarAH kuGkumakesarANAM bhavanti nUnaM kavitAvilAsAH / na zAradAdezamapAsya dRSTasteSAM yadanyatra mayA prarohaH // 4 / / samAptayaM karNasundarI nAma nATikA / - 1. 'sAndaivedadhvanibhiranabhivyaktamajIranAdA maujIbandhAtprabhRti vadane yasya vAradevatAsIt' iti vikramAGkadevacarite'pi (1881) bihaNakavigatmAna gaNapati sma. 2. vikramAGkadevaritasya prathamasaMga'pyayaM zokaH samupalabhyo. 3. Adazapustake 'ma. mAptA ceyaM karNasuMda' ityetAvadevA sti. For Private and Personal Use Only
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir KAVYAMALA. 4. THE KARPURAMANJARI ( With the Commentary of Vasudeva ) AND THE BALABHARATA OF RAJASEKHARA. EDITED BY PANDITA DURGAPRASADA AND KAS'INATHA PANDURANGA PARABA PRINTED AND PUBLISHED BY THE PROPRIETOR OF THE "NIRNAYA-SAGARA" PRESS. BOMBAY 1887. Price 1 Rupee. For Private and Personal Use Only
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (Registered according to act IXV of 1867.) (All rights reserved by the publisher.) For Private and Personal Use Only
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAvyamAlA. 4. zrIrAjazekharaviracitA karpUramaJjarI vAsudevakRtayA TIkayA smetaa| bAlabhArataM ca / jayapuramahArAjAzritena paNDitatrajalAlamanunA paNDitadurgAprasAdena, mumbApuravAsinA parabopAvapANDuraGgAtmajakAzinAthazarmaNA ca sNshodhitm| taca mumbayyAM nirNayasAgarAkhyayantrAlaye tadadhipatinA mudrAkSarairaGkayitvA prAkAzyaM nItam / 1887 - - - (bhasya andhasya punarbhadraNAdiviSaye sarvathA jAvajI dAdAjI itysyaivaadhikaarH|) mUlyameko rUpyakaH / For Private and Personal Use Only
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| mahAkavizrIrAjazekharakRtA krpuurmnyjrii| vAsudevakRtayA TIkayA smetaa| prathamaM javanikAntaram / bhadaM bhodu sarassaIa kaiNo Nandantu vAsAiNo ___aNNANaM vi paraM paadRdu varA vANI chillppiaa| vacchomI taha mAahI phuradu No sA kiM ca paMcAliA rIdIyo vilihantu kabbakusalA johAM caorA via // 1 // dazAsyodyadAsyacchidaM jAnakIzaM kulopAsyamAnamya sASTAGgapAtam / gaNezaM ca gaNDollasadbhaGgasaGgaM haroccAGgasaGgAMzca gaGgAtaraGgAn / / tAtaM prabhAkaraM natvA mAtaraM gomatImapi / karpUramaJjarITIkA vAsudevena tanyate / / karpUramaJjayAMkhyasATakArambhe sUtradhAra AzIrUpAM nAndI ptthtibhddmiti| bhadraM bhavatu sarasvatyAH kavayo nandantu vyAsAdayaH ___anyeSAmapi paraM pravartatAM varA vANI vidagdhapriyA / . . vaidarbhI tathA mAgadhI sphuratu naH sA kiM ca pAJcAlikA rItikA vilihantu kAvyakuzalA jyotsnAM cakorA iva // atra ca vyAsAdaya ityAdau sarasvatyA ityetatprabhRti SaSThayantatvopakramabhaGgAbhAse'pi bhavatvityAdipradhAnakriyApadAnAM loDantatvaprakramaH sarvatrAvihata iti na prakramabhaGgaH shngkyH| tena rIti ma zabdagaNaH / yathoktaM sarasvatIkaNThAbharaNe-'upakramasya nirvAho rItirityabhidhIyate' iti / sarasvatyAH satataM bhadrabhAjanavAdaprAptaprArthanArUpAzIrasaMbhavo yadyapi, tathApi svasaMbandhinyA vA tasyA maGgalAzaMsanaM saMbhavatyeva / ata evAnyeSAmapItyagra AzaMsanam / 'bhavettadbhinavacanaM yadbhinavacanopamam' ityuktatvAjjyotsnAmityupamAne bhinnavacanatAdoSo na zaGkayaH / 'yadbhinaliGgamityuktaM tadbhinavacanaM bhavet / upamAdUSaNaM tanna yatrodvego na dhImatAm / / ' iti vRddhaiH, 'na liGgavacane bhinne na hInAdhika1. sAhityadarpaNAdiSu saTTakamiti nAma dRzyate. For Private and Personal Use Only
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAvyamAlA / tApi vA / upamAdUSaNAyAlaM yatrodvego na dhImatAm / / ' iti daNDinA coktalAta, atra cAlpIyasyA api jyotsnAyA ativRptijanakatvena lokottaratvasya. 'padaikadezaracanAvaNeSvapi rasAdayaH' iti kAvyaprakAzakRduktarekavacanena vyaJjanAdudvegAbhAvo veditavyaH / vidagdhapriyeti vividhaguNAlaMkAragumphitatvaM vyaGgyam / rItInAM pratinAmagrahaNena tisro'pyatra tA: santIti dhvanitam / tadidaM vastunA vastu vyajyate / kAvyakuzalA iti tAdRzAnAmeva sabhyatvamatra sUcitam / tallakSaNaM bharate-'sabhyAstu vibudhaiyA ye didRkSAnvitA janAH / madhyasthAH sAvadhAnAzca vAgmino nyAyavedinaH // truTitAtruTitAbhijJA vinayAnamrakaMdharAH / agarvA rasasArajJAstauryatritayakovidAH / / asadvAdaniSeddhArazcaturA matsaracchidaH / amandarasaniSyandihRdayA bhUSaNojjvalA: // suveSA bhogino nAnAbhASAcAravizAradAH / svasvocitasthAnaniSThAstatprazaMsAparAyaNAH // ' iti / cakoropamAnena vivecanakartRtvaprArthanA vynggyaa| so'yamalaMkAreNa vastudhvaniH / vidagdhapriyeti SaSThItatpuruSaM kRtvA vANyA vizeSaNam / yadvA vaidayAdInAm / asminpakSe karmadhArayamAzritya vaidAdInAM kAminIrUpatvaM vyaGgyam / so'yaM vastunAlaMkAradhvaniH / vaidAdyA rItayaH zabdAlaMkArAH / tallakSaNaM kaNThAbharaNe-'tatrAsamAsA niHshesssmgrgunnmumphitaa| vipaJcIsvarasaubhAgyA vaidI rItiriSyate // pUrvarIteranirvAhe khaNDarItistu mAgadhI / samastapaJcaSapadAmojaHkAntivijitAm / madhurAM sukumArAM ca pAJcAlI kavayo viduH||' iti / rItisAmAnyalakSaNaM ca tatraiva- vaidabhyAdikRtaH panthAH kAvye mArga iti smRtaH / rIG gatAviti dhAtoH sA vyutpattyA rItiriSyate / / ' iti| gauDI lATInAmetatsaMkarajatvAttisRNAmevopAdAnam / cakorA ivetyupmaalNkaarH| sA yathA---'sAdharmyamupamA bhede' iti kAvyaprakAze / vAmanenApyuktam-'upamAnopameyayorguNalezataH sAmyamupamA' iti / daNDinApyuktam -- yathAkathaMcitsAdRzyaM yatrodbhUtaM pratIyate / upamA nAma sA tasyAH prapa. zco'yaM nidshyte||' iti| bhadaM bhodu ityAdau chekaanupraasH| kaiNo ityAdI vRttyanuprAsaH / sa yathA tatraiva-varNavRttiranuprAsazchekavRttigato dvidhA / so'nekasya sakRtpUrva ekasyApyasakRtparaH // ' iti / iyaM ca vaidarbhI riiti:| ojaHprasAdazleSasamAdhimAdharyasaukumAryodArthavyaktiprabhRtibandhaguNAnAmarthaguNAnAM ca vidyamAnatvAt / eteSAM vivarapAM na kRtam, granthagauravabhayAt / evamanye'pi kaizikyAdayaH zabdAlaMkArA jJeyAH / 'dhvanimattA tu gAmbhIryam' ityuktatvAdAmbhIryAdayo guNAzca / kecittu rItyAdInAmapi gaNatvaM manyante / atra ca 'ratirdevAdiviSayA' ityuktatvAtsarasvatyAdi viSayA ratirutA / vidagdhapriyetyetena vidarbhadezotpannanAyikAbodhakena vaidA dizabdena ca samAsoktyA rIternAyikAtvAropAt, kAvyakuzalapadena ca teSAM nAyakatvAropAta, zRGgAro dhvanyate / sthAyyAdi svayamahyam / idaM ca zArdUlavikrIDitam-'sUryA zvairmasajastatAH saguravaH zArdUlavikrIDitam' iti / 'vrnnvinyaasyogH| padyAdau vAdyavaktre vacasi ca sakale prAkRtAdau samo'yam' ityuktergaNAdi. vicAraH kriyate-tatra 'mo bhUmistriguruH zriyaM dizati' ityuktatvAdgaNazuddhiratrAsti / 'mukhabhayamaraNaklezaduHkhAnyavargaH' ityuktervarNazuddhiH / 'devatAvAcakAH zabdA ye ca bhadrA.. For Private and Personal Use Only
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 javanikAntaram] karpUramaJjarI / avi a| . akaliapariraMbhavibbhamAi~ ajaNiacuMbaNaDaMbarAi~ dUram / aghaDiaghaNatADaNAi~ NicaM Namaha aNaMgaraINamohaNAi~ // 2 // . divAcakAH / te sarve naiva nindyAH syulipito gaNato'pi ca // ? ityabhidhAnAt / 'magaNanagaNaduimitta hoi bhagaNayagaNahoi bhicca / udAsINa jata duagaNaa avasihadui ariNicca // ' 'mitrAnmitrAdayaH syuryadi dhanamudayaM zUnyakaM bandhupIDAm' ityarisaMjJakasya sagaNasya mitrasaMjJAnmagaNAduttarapaThitasya bandhupIDApradatvaM na mantavyam / nAndIlakSaNe 'zabdato vArthato vApi manAkAvyArthasUcanam' ityuktestadapyucyate--sarasvatyA: strIratnasya karparamaJjaryAH / 'sarasvatI syAtstrIratne nadyAM nadyantare gavi' ityjyH| vividhaM vastvabhinavamA samantAdasyati kSipati darzayitumiti vyAso bhairavAnandaH / tadIyodyoginaH kavayo vidvAMsa: kalAkuzalAH / varA utkRSTA vANI yasyAM sA kaparamaJjarIsadRzI kAntA / vidarbhamaMgadhapazcAladezIyarItiSa ke sukhaM yAsA tA nAnAvilAsinyaH kAvyAbhijJA rasikA iti / 'harottamAGgasthitavastavarNanaiH' ityuktejyotsnApadena zivaziraHsthitacandrakalAsmAraNam / bhaddamiti bhadrazabde 'sarvatra lavarAm' iti sUtreNa ralope 'zeSAdezayoditvamanAdau' iti dasya dvitve 'ata o soH' iti sorokArAdeze prApte 'napuMsaka sobindraH' ityanusvAraH / evamagre'pi prAkRtaprakriyA jJeyA / kvacidvizeSaM vakSyAmaH / chailavacchomIzabdau 'dADhAdayo bahulam' iti vidagdhavaidarbhI zabdayoH sAdha / johAmiti jyotsnAzabde 'agho manayAm' iti nalope prApte 'hasnaSTagakSNaznahnaH' iti snasya hAdezeH 'upari lopaH' iti talope 'adhAmanayAm' iti yalopaH / / avi eti| api ca / akalitaparirambhavibhramANyajanitacumbanaDambarANi dUram / agaNitaghanatADanAni nityaM namatAnaGgaratyormohanAni / / dUramatyarthe tADanAni candrakalodvodhanArthAni 'aGguSThe caraNe ca gulphanilaye' ityAdinA paJcasAyakAyuktAni / tADanapadena nakhakSatAdInyapyuktAni / mohanAni sustAni / atra saMbhogazRGgAra uktaH / cumbanatADanapadAbhyAM tajjJAnaM lakSyate / teSAM kriyamANatvAdeva / parirambhAdibhedAstvanatiprayojanatvAnna likhitAH / anaGgaratyoriti kAvyaliGgena namateti padadyotyaM sabhyAnAmatirasikatvaM vyaGgayam / suratAnAmatizayitatvaM ca mohanAnIti bahuvacanenottAnakaraNAdayaH sarve suratabandhAH suucitaaH| satsvapi parirambhAdiSu tajjJAnAnutpattevizeSoktiH / sA yathA kAvyaprakAze-'vizeSoktirakhaNDeSu kAraNeSu phalAvacaH' iti / kAvyArthasUcane'naGgaratirUpayozcandrapAlakarpUramaaryo yakayormohanAnIti jJeyam // For Private and Personal Use Only
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAvyamAlA / avi aN| sasihaNDamaMDaNANaM samohaNAsANa suraaNapiANam / girisagiriMdasuANaM saMghADI vo suhaM deu // 3 // Avi a| IsArosaMppasAdappaNAdasu bahuso saggagaMgAjalehi ___A mUlaM pUridAe tuhiNaaraalAruppasippIa ruddo / johAmuttAhalillaM NadamauliNihittaggahatyehiM dohi agdhaM sigdhaM va deto jaai girisuApAapaMkeruhANaM / / 4 // avi a| smiiti| zazikhaNDamaNDanayoH samohanAzayoH suragaNapriyayoH / girizagirIndrasutayoH saMghaTanA vaH sukhaM dadAtu // mohane surate AzayA sahitayoH / mohasya nAzena sahitayo / jaganmohayatIti mohano'naGgastasyAzena vyAptyA sahitayorvA / 'azada vyAptI' etasmAddha / mohanasyAsena kSepeNa sahitayorvA / zivena tasya jittvaat| 'zapoH saH' iti sAdeze sarvatra sakAra ev| anena sadA strIsaMgame'pi kAmajayitvAdanyebhyo'tizayitvAddhyatirekAlaMkAro vyaGga yH| 'mahAhivalayA prAptA candrarekhAvibhaSaNA' ityAdau 'devyAzcandracUDatvaM prasiddham / maNDanapadena viruddhaveSasyApyalaMkArakAritvasUcanAddhyatirekAlaMkAra eva vyaGgyaH / / avi eti| IrSyAroSaprasAdapraNatiSu bahuzaH svargagaGgAjalai rA mUlaM pUritayA tuhinakarakalArUpyazuklyA rudraH / jyotsnAmuktAphalADhyaM natamaulinihitAbhyAmagrahastAbhyAM dvAbhyA mayaM zIghramiva dadajayati girisutApAdapa ruhayoH / / bahuza IrSyAroSayoH satoH prasAdArtha kriyamANAsu praNatiSu natamauliniHkSiptAgrahastAbhyAM dvAbhyAM girisutApAdakamalayozcandrakalArUpyazaktyA zIghramamiva dadadrudro jayatItyanvayaH / candrakalAyA: zuktitvam / anyo'pi bhakto jalapUratayA rUpyazuktyA mu. ktAyuktaM praNAmaparva hastAbhyAmadhe dadAtAtyarthazleSaH / bahuza iti tasyA mAninItvaM vya. ayam / svargagaGgeti bhAvitvamabhipratyuktam / zIghra mati mAnavRddhibhayaM vyaGgyam / devIpA. dayozcandrakalAsaMbandhakaraNaM kadAcidasyAzcandrasyoddopakatvAnmadanAvezena mAnabhaGga iti zaGkayA / atra rUpakam / 'upumaiva tirobhatabhedA rUpakamiSyate' iti tallakSaNAt / arghya For Private and Personal Use Only
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 javanikAntaram] krpuurmnyjrii| (nAndyante) sUtradhAraH---(parikramya nepathyAbhimukhamavalokya / ) kiM uNa Napaaho via dIsadi ahmANaM kusIlavANaM parijaNo / jado ekA pattocciAI siamivetyutprekSA / 'anyathaiva sthitA vRttizcetanasyetarasya vA / anyathotprekSyate yattu tAmutprekSA vidurbudhAH // ' ityuktatvAt / parotkarSAkSA sthAddaurjanyAnmanyuto'pi vA' iti rasakalikAyAmuktatvAnmandAkinIrUpasapatnyAmIyA jJeyA gauryAH / iyaM ca svAdhInabharIkA / sA yathA tatraiva--svAdhInapatikA sA tu yAM na muzcati vallabhaH' iti / anyo'pyavAntaranAyikAbhedo'syA yojanIya: / 'dADhAdayo bahulam' iti zaktizabdasya sippItyAdezaH / taduktam --'adhovaidUryazaktInAM vadhUbhramitazabdayoH / heDhave. rillaaMsippI' iti / halilleti 'AlvillolAlavateMtA matupaH' iti matupa illaH / 'sevadiSu vA' iti nihitetyatra vA dvitvam / nAndyante satradhAra iti kavivacanam / evamagre'pi madhye madhye kavivacanaM saMskRtaM jJeyam / nAndIlakSaNaM tu 'AzInamaskriyArUpaH zlokaH kAvyArthasacakaH / nAndIti kathyate' ityAdi bharate / nATyapradIpe'pi 'nandanti kAvyAni kavIndravaryAH kuzIlavAH pAriSadAzca santaH / yasmAdalaM sajjanasindhahasI tasmAdalaM sA kathiteha nAndI // ' iyaM ca maGgalArthA / 'yannATyavatpuna: pUrvaraGgaM vighnopazAntaye / kuzIlavAH prakurvanti pUrvaraGgaH sa ucyate // utthApakAH prakarvanti santi bhUyAMsi yadyapi / tathApyavazyaM kartavyA nAndI vighnopazAntaye / / ' ityuktatvAt / sA cahASTapadI kRtA / 'nATyapUrvakRtA nAndI tvAzIrvacanasaMyutA / aSTAGgapadasaMyuktA prazastA vedasaMmitA / nAndo padadazabhiraSTabhivApyalaMkRtA // ' iti bharatokteH / padAni cAtra zlokacaraNarUpANi / 'zlokapAdaM padaM kecitsuptiGantamathApare / pare'vAntaravAkyaikasvarUpaM padamacire // ' iti nATyapradIpe'bhi. hitatvAt / avAntaravAkyapakSe paTpadeyaM draSTavyA / sA ceyaM satradhAraprayojyA / 'satradhAraH paThennAndI madhyamaM tAlamAzritaH / ' iti bharatokteH / IdRzIM nAndI paThitvA satradhAre gate pazcAtsatradhAraH sthApakAkhyo'paraH pravizatIti zaSaH / uktaM ca dazarUpake-- pUrvaraGga vidhAyAdau satradhAre vinirgate / pravizya tadvadaparaH kAvyamAsthApayenaTa: // ' iti / bhAvaprakAze'pi-'itthaM raGga vidhAyAdau sUtradhAre vinirgate / tadvannaTaH pravizyAnyaH sUtradhAraguNAkRtiH // ' iti / pUrvaraGgazabdArthastUkto vRddheH---'pUrva rajyata iti pUrvaraGgo nATyazAlA / tAtsthyAtprathamaprayoga iti / ' anyatrApyuktaH-'sabhApatiH sabhA sabhyA gAyakA vAcakA api / ato raGga iti jJeyaH pUrvavatparikalpyate / tasmAdayaM pUrvaraGga iti vidvadbhirucyate / / ' iti / sUtradhAravyutpattiH saMgItasarvasve-'nartanIyakathAsatraM prathamaM yena sUcyate / raGgabhUmi samAkramya sUtradhAraH sa ucyate // ' iti / lakSaNaM cAsya mAtraguptAcA. ryairuktam-caturAtodyaniSNAto'nekabhaSAsamAvRtaH / nAnAbhASaNatattvajJo nItizAstrArthata. tvavit / / vezyopacAracaturaH pauruSeyavicakSaNaH / tattadgItAnugAnekakalAtAlAvadhAraNaH // For Private and Personal Use Only
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| AI ucciNedi / iarA kusumAvalIo guphedi / aNNA paDisIsaAiM paDisAredi / kAvi kkhu vaNNiAo paTTae vaDhedi / esa vaMse ThAvido haanno| iaM vINA paDisArIadi / ime tiNNi miaMgA sajjIti / esa kAMsatAlANaM pakkhAlaNujalANaM hallavolo / evaM dhuAgIdamAlavIadi / tA kiMbi kuTuMbaM hakkAria pucchissaM / (nepathyAbhimukhamavalokya saMjJApayati / ) avadhArya prayoktA ca yoktaNAmupadezakaH / evaM guNagaNopetaH sUtradhAraH sa ucyate // ' iti / dvitIyasya sthApakasaMjJA darzitA bharate-'sthApakaH pravizettatra satradhAraguNAkRtiH / ' iti / sUtradhAra ityasyAgre kvacidvayako'sti / sUtradhArapadaM punarapyuccAraNIyamiti tasyArthaH / tena satradhAro vadatIti dvitIyapadasyArthaH / evamagre'pi jJeyam / nepathyAbhi. mukhamiti / 'nepathyaM syAjjavanikA raGgabhUmiprasAdhanam / ' ityajayaH / kiM unneti| kiM punarnRtyapravRtta iva dRzyate'smAkaM kuzIlavAnAM parijanaH / jado iti| yata ekA pAtrocitAni sicayAnyuccinoti / itarA kusumAvalIgumphati / anyA pratizIrSakANi prasArayati / pratizIrghakANi nATyalocane 'amAtyakaJcukizreSTividUSakapurodhasAm / veSTanAbaddhapadyAni pratizIrSANi kArayet / / ' iti / / kApi khalu varNikAH paTTe vartayati / citraphalakA ni citrayatItyarthaH / eSa vaMze sthApito dhvAnaH / vaMzo veNuvAdyam / iyaM vINA pratisAryate / ime trayo mRdaGgAH sRjyante / traividhyaM ca bharate--'mAyUrI ardhamAyUrI karmarathI ceti tridhA' iti / eSa kAMsyatAlAnAM prakSAlanojjvalAnAM halahalaH / 'hallavola' iti deshii| .etadbhuvAgItamAlapyate / uktaM ca bharate-'prAvezikI AkSepiNI kAmikI utthApinI prAsAdikI iti paJca dhruvAH / iti| .. tatkimapi kuTumbamAkArya pRcchAmi / nepathyati / saMjJApanamAhvAnasaMketakaraNam / For Private and Personal Use Only
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 javanikAntaram] krpuurmshvrii| (tataH pravizati pAripArzvakaH / ) pAripArzvakaH-ANavedu bhaavo| sUtradhAraH-(vicintya / ) kiM uNa NaTTapaaTTA via dIsadha / pAripArzvakaH-bhAva, saTTaaM NaccidavvaM / mUtradhAraH-ko uNa tassa kaI / pAripArzvakaH bhAva kahijjadu edaM ko bhaNaI raaNivallahasihaMDo / rahuulacUDAmaNiNo maheMdapAlassa ko a guru // 5 // sUtradhAraH-(vicintya / ) pahnottaraM kkhu edaM / (prakAzam / ) raaasehro| tata iti / pAripAIkalakSaNaM ca 'tasyAnucara: pAripArzvakaH' iti sAhityadarpaNe / ANavedu iti / AjJApayatu bhAvaH / 'bhAva ityucyate vidvAn' iti bhAvalakSaNam / sUtradhAraH-- kiM punarnRtyapravRttA iva dRzyadhve / pAripArzvakaHbhAva, sATakaM nartitavyam / sttttkmiti| tallakSaNaM ca bhAvaprakAze-'saiva pravezakenApi viSkambheNa vinA kRtA / aGkasthAnIyavinyastacaturjavanikAntarA // prakRSTaprAkRtamayI sahakaM nAmato bhvet|' sUtradhAraH-- kaH punastasya kaviH / pAripArzvakaH bhAva kathyatAmetatko bhaNyate rajanIvallabhazikhaNDaH / raghukulacUDAmaNemahendrapAlasya kazca guruH // rAjazekharakavinAmnaH paryAyo rajanItyAdiH / sUtradhAraH-vicintanaM svagataparyAyaH / 'azrAvyaM svagataM matam' iti tallakSaNam / paDheti / praznottaraM khalvetat / mayA pRSTe'nenedRzamuktaM cedatrottaramastItyarthaH / For Private and Personal Use Only
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| pAripArthakaH-so edassa kaI / sUtradhAraH-kiM stttt| pAripArzvakaH-(smRtvA / ) kadhidaM jebba chaillehiM / so saTTao tti bhaNaI dUraM jo NADiAi~ aNuharai / kiM uNa ettha paveasavikaMbhAI Na kevalaM hoMti // 6 // sUtradhAraH-(vicintya / ) tA kiM tti sakkaaM pariharia pAuavaMdhe paaTTo kii| pAripArzakaH-sabbabhAsAcaureNa teNa bhaNidaM jebba / jadhA atthaNiesA te ccia saddA te ccea prinnmNtaaii| uttiviseso kabbo bhAsA jA hoi sA hodu // 7 // prakAzamiti / 'sarvazrAvyaM prakAzaM syAt' iti tallakSaNam / raaeti| rAjazekharaH / kAkA vadatisa etasya kaviH / 'gotraM nAma ca banIyAt' ityukteH kavinAmoktiH / kiM sATakam / kdhidmiti| kathitameva vidagdhaiH / tatsATakamiti bhaNyate dUraM yo nATikA anuharati / kiM punaratra pravezakaviSkambhako na kevalaM bhavataH // daramatyartham / tallakSaNaM sudhAkare-'yannIcaiH kevalaM pAtrai vibhatArthasUcanam / aGkayorubhayormadhye sa vijJeyaH pravezakaH / / ' iti / tatra viSkambhako bhUtabhAvivastvaMzasUcakaH / amakhyapAvaracitaH saMkSepaikaprayojana: // tadbhedA api tatraiva--- 'dvidhA sa zuddho mizrazca mizraH syAnnIcamadhyamaiH / zuddhaH kevalamadhyo'yamekAnekakRto dvidhA / ' tA kimiti| tatkimiti saMskRtaM parihRtya prAkRtabandhe pravRttaH kaviH / pAripArzvakaHsarvabhASAcatureNa tena bhaNitameva / yathA For Private and Personal Use Only
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 javanikAntaram krpuurmnyjrii| avi a| parusA sakkaabaMdhA pAuabaMdho vi hoi suumaaro|| purusamahilANa jettiamihaMtaraM tettiamimANaM // 8 // sUtradhAraH-tA appA kiM Na vaNNido teNa / pAripArthakaH-muNu / vaNNido jebba takAlakaiNaM majjhammi miaMkalehAkahAAreNa avarAieNa / jadhA bAlakaI kairAo NibbhaarAassa taha uvajjhAo / ia jassa paraMparae appA mAhappamArUDho // 9 // arthanivezAsta eva zabdAsta eva pariNamanto'pi / uktivizeSaH kAvyaM bhASA yA bhavati sA bhavatu // pariNamanto'pItyanena prAkRtasya saMskRtayonitvamuktam / taduktaM prAkRtasaMjIvinyAm'prAkRtasya tu sarvameva saMskRtaM yoniH' iti / daNDinA coktam -'tadbhavastatsamo dezItyanekaH prAkRtakramaH / ' iti / uktivizeSa iti 'tadadoSau zabdArthoM' ityAdinA kAvyaprakAze nAnAbhedabhinnaM kAvyamupakSiptam / bhASAvizeSAnAdarazcoktaH / kaNThAbharaNe'saMskRtenaiva ko'pyarthaH prAkRtenaiva caaprH|' ityAdinA 'sarvAbhirapi kazcana' ityantena / avieti| api ca / parupAH saMskRtagumphA: prAkRtagumpho'pi bhavati sukumAraH / puruSamahilAnAM yAvadihAntaraM teSu tAvat / / mahilAH kAminyaH / sUtradhAraHtadAtmA kiM na vaNitastena / pAripArzvakaH-- zRNu / varNita eva tatkAlakavInAM madhye mRgAGkalekhAkathAkAreNAparAjitena / yathA bAlakaviH kavirAjo nirbhayarAjasya tathopAdhyAyaH / ityetasya paramparayA AtmA mAhAtmyamArUDhaH / / yadA tu 'iti yasya jayaiH paramparAmAhAtmyamArUDham' iti pAThastadA jayarutkaSaiH / A. rUDhamiti bhAve ktaH / iyaM ca kAraNamAlA / sA yathA-'yathottaraM cetpUrvasya pUrvasyArthasya For Private and Personal Use Only
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| so assa kaI sirirAaseharo tihuaNaM pi dhavaleMti / hariNaMkapAlisiddhie NikkalaMkA guNA jassa // 10 // sUtradhAraH-tA keNa samAdihA pauMjadha / pAripArzvaka: cAuhANakulamaulimAliA raaasehrkiNdrohinnii| bhattuNo kidimavaMtisuMdarI sA pauMjaidumedamicchadi // 11 // kiM ca / caMdapAladharaNIhariNako cakkavadvipaalAhaNimittaM / ettha saTTaavare rasasotte kuMtalAhivasudaM pariNedi // 12 // hetutA / tadA kAraNamAlA syAt' iti / parikaro'pyatra / sa yathA--'vizeSaNairyatsAkU. tairuktaH parikarastu saH' iti / dvitIyapAThe ArohaNasya cetanadharmasya jayeSvAropaNAduttarottaraprasAritvalakSaNayA paramakASThApanatvaM vyaGgyam / so iti| sa etasya kaviH zrIrAjazekharastribhuvanamapi dhavalayanti / hariNAGkaprati(pati)siddhyA niSkalaGkA guNA yasya // pratikUlatayA siddhistatkAryakAritvam / tribhuvana miti niSkalaGkA iti ca vyatirekaH / 'upamAnAdyadanyasya vyatirekaH sa eva saH / ' iti kAvyaprakAze / anyasya vyatireko vizeSeNAtireka AdhikyaM vyatireka ityarthaH / 'vistarAduta saMkSepAdvidadhIta praro. canAm' ityuktatvAt 'prazaMsA tu dvidhA jJeyA cetanAcetanAzrayA / cetanAstu kathAnAyakavisabhyanaTAH smRtAH // acetanau dezakAlo kAlo mdhushrnmukhH|' ityuktezca kaviprazaMsA kRtA / naTaprazaMsA kiM punarityAdinA sUcitA / sUtradhAraHtatkena samAdiSTAH prayugdhvam / pAripArzvakaH--- cAhuvAnakulamaulimAlikA rAjazekharakavIndragehinI / bhartuH kRtimavantisundarI sA prayojayitumetadicchati / / kaverbhAryA pryojikaa| kiM ceti / caNDapAladhariNIhariNAzcakravartipadalAbhanimittam / atra sATakavare rasasrotasi kuntalAdhipasutAM pariNayati / / For Private and Personal Use Only
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 javanikAntaram krpuurmnyjrii| tA bhAva, ehi / aNaMtarakaraNijaM saMpAdema / jado mahArAadeINaM bhUmiaM ghettUNa ajo annaghaDiNiA a javaNiaMtare vaDhadi / (iti parikramya niSkrAntau / ) prastAvanA / (tataH pravizati rAjA devI vidUSako vibhavatazca parivAraH / sarve parikramya yathocitamupa vizanti / ) rAjA-devi dakSiNAvahaNariMdaNaMdiNi, vaDAvIasi imiNA vasaMtAraMbheNa / jado biMboDhe bahalaM Na deMti maaNaM No gaMdhatellAvilA veNIo viraaMti deti Na tahA aMgammi kuppaas| jaM bAlA muhakuMkumammi vi ghaNe vaTaMti ThillAarA taM maNNe sisiraM viNijia balA patto vasaMtUsao // 13 // / rasAH zRGgArAdayo jalaM ca / srota: pravAhaH / sATakalakSaNaM tvabhyadhAyi / atra rUpakazleSAnuprAsAH / anena kathAnAyakaprazaMsA sATakasvarUpaprazaMsA ca kRtaa| uktaM hi'vAdyAkalApaH prathamaM kalAvidhiranantaraH / vAdyAzanyA na dRzyante vyavahArAH kathaMcana / / vAdyAkalApastu kaverabhISTArthaprakAzanam / ' iti / tA iti| tadbhAva, ehi / anantarakaraNIyaM saMpAdayAvaH / yato mahArAjadevyobhUmikAM gRhItvA Arya AryabhAryA ca javanikAntare vartate / / tata iti / eSAmanyatamenArtha pAtrAvAkSipya sUtradhRk / prastAvanAnte nirgacchettato vastu prapaJcayet // ' iti dazarUpake uktatvAt / gRhamantraH zucirvAgmI bhakto narmavicakSaNaH / syAnnamasacivastasya kupitastrIprasAdakaH / / ' ityuktvA pIThamardo viTazcaiva vidUSaka iti tridhA / ' iti tadbhedAMzvoktvA 'krIDAprAyo vidUSakaH / svavapUrveSabhASAbhirhAsyakArI svakarmakRt / ' iti vidUSakalakSaNamabhihitaM zRGgAratilake / raajeti| devi dakSiNApathanarendranandini, vardhase'nena vasantArambheNa / jado iti / yataH / bimboSThe bahalaM na dadati madanaM no gandhatailAvilA veNIviracayanti dadati na tathAGge'pi kUrpAsakam / For Private and Personal Use Only
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| devI-deva, ahaM vi tujjha paDivaDrAviA bhavissaM / jadhA chollaMti daMtaraaNAi~ gade tusAre IsIsi caMdanarasammi maNaH kuNanti / ehiM suvaMti gharamajjhamasAliAsu ___ pAaMtapuJjiapaDaM mihuNAi~ peccha // 14 // yadvAlA mukhakuGkame'pi ghane vartante zithilAdarA stanmanye ziziraM vinirjitya balAtprApto vasantotsavaH // kapAsakaM colikA / 'bAlA syAtpoDazAbdA' iti bAlAlakSaNam / anena tAsAM vilAsavattvaM vyaGgyam / bAlA ityasyAvRttararthadIpakam / 'anekazabdopAdAnAkriyaivai. kAtra diipyte|' iti daNDinoktam / atra ca deti deMti iti kathitapadalaM kAvyadoSo na zaGkanIyaH / viraaMtItyetena cchekAnuprAsanirvAhakavena guNatvAt / tallakSaNaM ca 'so'nekasya sakRtpUrvaH' iti kAvyaprakAze / asvArtha:--anekasya vyaJjanasya sakRdekavAraM sAmyaM parva yasya sa cchekAnuprAsa iti / na cAvyavadhAnena pUrvatAyAmeva sa iti vAcyam / 'tato'ruNaparispandamandIkRtavapuH zazI / dane kAmaparikSAmakAminIgaNDapANDatAm // ' ityAdAvapyakAramakArAkArAkArapakArAkAravyavadhAnena tadanudAharaNatvApAtAt / yadvaikasya deMtipadasya dAnavizeSArthAntarasaMkrAmitavAcyatvAdadoSa iti yuktamutpazyAmaH / devIdeva, ahamapi tava prativadhikA bhaviSyAmi / prativardhayatIti prativadhikA / vasantavarNikatyarthaH / jdheti| yathA sphuranti dantaratnAni gate tupAre ISadIpaJcandanarase manaH kurvanti / idAnIM svapanti gRhamadhyamazAlikAsu pAdAntapuJjitapaTaM mithunAni prekSasva // madhyamazAlikAsvityanenAntargahasvApastyakta ityuktam / pAdAntetyAdinA paTAnapekSoktA / sphurantItyanenoSTAnAM hAsasahatvamuktam / yathA zRGgAratilake-'kiMcidvikasitairgaNDaiH kiMcidvisphuritekSaNaiH / kiMcilakSya dvijaiH so'yamuttamAnAM bhavedyathA / / ' iti / mithunAnIti virahAsahatvaM vyaGgyam / For Private and Personal Use Only
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 1 javanikAntaram ] Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir karpUramaJjarI / ( nepathye / ) vaitAlikaH -- jaa pubbadiaMgaNAbhuaMga caMpAcaMpakakaNNaUra lIlANijjiarADhAdesa vikamakaMtakAmarUa harikelIkeliAraa avamANiajacca suvaNNavaNNa sabbaMga suMdarattaNaramaNijja, suhAa de hodu surahisamAraMbho / iha hi 13 paMDINaM gaMDavAlIpula aNacavalA kaMcivAlAvalINaM mANaM do haMDatA rairahasakalA lolacolappiANaM / kaNNADINaM kuNaMtA cirataraNaM kuMtalINaM piesa guMphatA haTi mala asihariNo sIalAvAnti vA // 19 // jayeti / jaya pUrvadigaGganAbhujaMga campAcampakakarNapUra lIlAnirjitarADhAdeza vikra mAkrAntakAmarUpa harikelIkelikAraka apamAnitajAtyasuvarNavarNa sarvAGgasundaratvaramaNIya, sukhAya te bhavatu surabhisamArambhaH / bhujaMgaH kAmukaH / 'rAhAgAtva' 'caGgatva' iti vA pATha: / 'avamAnitakarNasuvarNadAna' iti vA pATha: / rAjJaH sarvAH saMbuddhayaH / campArAvAkAmarUpaharikelyAkhyA dezAH / kAmasya rUpamiti na vyAkhyA / prakramabhaGgApatteH / caGgatvaM nAnAkalA kauzalavam / AyoH saMbuddhyo rUpakam / harikelI kAminIvetyarthazleSaH / surabhirvasantaH / iha hi pANDInAM gaNDapAlIpulakanacapalAH kAJcIbAlAvalInAM mAnaM dviH khaNDayanto ratirabhasakarA lolacolAGganAnAm / kArNATInAM kurvanto kuntalataralanaM kuntalInAM priyeSu gumphantaH snehagranthi malayazikhariNaH zItalA vAnti vAtAH // pANDyAdayastattaddezodbhavAH striyaH / pulakanaM pulakakaraNam / taralanaM taralatvakaraNam / etena kAmoddIpakatvamuktaM dAkSiNAtyavAyUnAm / etena tattaddezAdhipatyaM rAjJo vyaGgayam / anyathA vipakSadezavarNanaM ropAvahatvAdanaucitImeva vrajet / Neheti 'sneheti vA' ityanena viprakarSAbhAvapakSe 'upari lopa:' ityanena salopaH / lakSyavazAllakSaNa pravRtteraGgIkArAt paramapi 'adhomanayAm' iti prAptaM nalopaM bAdhitvA 'nakNakSNastrAM hraH' iti hNAdezaH / 'dverdo' iti dvizabdasya doAdeza: / atra kAraka hetvalaMkAraH / ' hetuzca sUkSmalezau ca vAcAmuttamabhUSaNam / kArakajJApako hetU tau cAnekavidhau yathA // ' iti daNDinoktatvAt / For Private and Personal Use Only
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAvyamAlA / (atraiv|) . dvitIyaH jAdaM kuMkumapaMkalIDhamaraThIgaMDappahaM caMpaaM ___ thoAvaTiaduddhamuddhakaliA papphulliA mlliaa| mUle sAmalamaggalaggabhasalaM lakkhijjae kiNsuaN| pijantaM bhasalehi dohi~ vi disAbhAesu laggehi va // 16 // rAjA-pie vibbhamalehae, eko ahaM vaDAvao tujjha, ekA tuma vAviA majjha / kiM uNa duve vi ahme var3AviA kaMcaNacaMDaraaNacaMDehiM baMdIhiM / tA vinbhamamaradRpaaTTAvi taraTTINaM, NaTAvaaM malaamArudaMdolidaladANaccaNINaM, cArupavaMcitapaMcamaM kalaaMThikaMThakaMdalesu, kaMdaliakaMdappakoaMDadaMDakhaDidacaMDima, siNibaMdhuM vasuMdharApuraMdhIe / visAria pasaippamANe acchiNI mahucchavaM jahicchaM pecchadu devI / jaadmiti| jAtaM kuGkumapaGkalI DhamahArASTrIgaNDaprabhaM camparka stokAvartitadugdhamugdhakalikA protphullA mallikA / mUle zyAmalamagralagnabhramaraM lakSyate kiMzukaM pIyamAnaM madhupAbhyAM dvAbhyAmapi dizAbhAgeSu lagnAbhyAmiva // maraThIti daMSTrAdiH / tho iti 'stasya thaH' iti thaH / stokapadamatyantasAdRzyArtham / mugdhA sundarI / 'mugdhaH sundaramUDhayoH' ityabhidhAnAt / mahArASTrIpadaM gauratvAtizayakathanArtham / svabhAvatastadguNDAnAM gauratvAt / bhasalo bhrmrH| atra rUpakasvabhAvoktyutprekSAH / svabhAvoktirdaNDinoktA-'nAnAvasthaM padArthAnAM rUpaM sAkSAdvivRNvatI / svabhAvoktizca jAtizcetyAdyA sAlaMkRtiyathA / / ' iti / rAjApriye vibhramalekhe, eko'haM vardhApakastava, ekA tvaM vardhApikA mama / kiM punavapyAvAM vardhApitau kAJcanacaNDaranacaNDAbhyAM bndibhyaam| tadvibhramagarvapravartakaM taruNInAm, nartakaM malayamArutAndolitalatAnartakInAm, cAruprapaJcitapaJcamaM kalakaNThIkaNThakandaleSu, kandalitakaMdarpakodaNDadaNDakhaNDitacaNDimAnam, snigdhabAndhavaM vasuMdharApuraMdhyAH / vistArya prasUtipramANe akSiNI madhUtsavaM yathecchaM prekSatAM devI / For Private and Personal Use Only
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 javanikAntarama] krpuurmnyjrii| devI-jadhA kila NivedidaM baMdIhiM / paaTTA jebba malaANilA / tathAhi / laMkAtoraNamAliAtaraliNo kuMbhunbhavassAsame maMdaMdolidacaMdaNadumaladAkappUrasaMpakkiNo / kaMkolIkulakaMpiNo phaNiladANippaTTaNaTAvA caNDaM cuMbiataMbavaNNisalilA vAanti cittANilA // 17 // vardhApanaM varNanam / vibhrametyAdi madhUtsavavizeSaNAni / taraTTIti daMSTrAditvAt / NaTTAvaamiti vayo'nusAreNa / tAruNyaM hi vibhramanidAnam / athavA yathAyaM kAminInAM vibhramajanakastathA vasantotsavo'pi / kAmukAnhi vilokya kAminyo vibhramasamudramannA bhavanti / arthata upamAnam / tena vibhaktitvaM na doSaH / etena svasya kAmukatA vyaGgayA / 'krodhaH smitaM ca kusumAbharaNAdiyAcyA tadvarjanaM ca sahasaiva vimaNDanaM ca / AkSipya kAntavacanaM lapanaM sakhIbhiniSkAraNasthitagatena sa vibhramaH syAt // ' iti vibhramalakSaNam / 'tallAsyaM tANDava caiva chalitaM zambayA saha / hallIsakaM ca rAsaM ca SaTprakAraM pracakSate // ' iti SaDbhedamapi nRtyaM gRhyate / pazcamaH svaraH / kalakaNThI kokilA / cArvityAdau vizeSaNadvayaM bahudhIhiH / vistAryetyAdinA vistAritAkhyo dRgvikAra uktaH / taduktam-'AyataM visphurattAraM visphAritamudAhRtam / ' iti / etenAdarAtizayo vyaGgayaH / atra heturUpake / nartakamityAdau samAdhiH / 'anyadharmastato'nyatra lokasImAnurodhinA / samyagAdhIyate yatra sa samAdhiH smRto yathA // ' iti daNDI / devIyathA kila niveditaM bandibhyAm / satyamevoktamityarthaH / pravRttA eva malayAnilAH / tathAhi / laGkAtoraNamAlikAtaralinaH kumbhodbhavasyAzrame mandAndolitacandanadrumalatAkarasaMpaNiH / kaGkolIkulakampinaH phaNilatAniSpaSTanartakA___ zcaNDaM cumbitatAmraparNIsalilA bAnti caitrAnilAH // kolI vRkSavizeSaH / phaNilatAH phnniruupaaltaaH| latAvizeSA (tAmbUlavallayaH) vA / niSpaSTaM niHzeSaM nitarAM vA / mahArASTrabhASAyAm 'nippaTa' iti prasiddham / etena mAndyAdikamuktaM vAyoH / atra prasAdamAdhuryasaukumAryArthavyaktaya uhyAH / te yathA kaNThAbharaNe'prasiddhArthapadatvaM yatsa prsaado'bhidhiiyte| yA pRthakpadatA vAkye tanmAdhuryamiti smRtam / / For Private and Personal Use Only
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| avi a| mANaM muzcadha deha vallahajaNe dihiM taraMguttaraM tAruNNaM diahAi~ paMca daha vA pINatthaNatthaMbhaNaM / itthaM koilamaMjusiMjaNamisAdeassa paMcesuNo diNNA cittamahUsaveNa bhuaNe ANNa bba sabbaMkasA // 18 // vidUSakaH-bho tuhmANaM sabbANaM majjhe ahamekko kaalkkhrio| jassa me sasurassa sasuro paMDiaghare putthiAI vahaMto aasii| ceTI-(vihasya / ) tado AgadaM de aNNaeNa paMDittaNaM / vidUSakaH-(sakrodham / ) AH dAsIe dhIe bhavissakuTTaNi jillakkhaNe aviakkhaNe, Iriso'haM mukkho jo tue vi uahasijAmi / aniSThurAkSaraprAyaM sukumAramiti smRtam / yatra saMpUrNavAkyatvamarthavyaktiM vadanti taam||" iti / evamagre'pi guNA draSTavyAH / atrAnuprAsamamAdhyarthazleSAH / Api ca / mAnaM muJcata dadata vallabhajane dRSTiM taraGgottarAM ___ tAruNyaM divasAni paJca daza vA pInastanastambhanam / itthaM kokilama ziJjanamiSAddevasya paJcepo dattA caitramahotsavena bhuvane AjJeva sarvakaSA // mAnalakSaNaM zRGgAratilake-'sa mAno nAyikA yasminnIgraMyA nAyakaM prati / dhatte vikAramanyastrIsaGgadoSavazAdyathA // ' iti / taraGgiteti tadAkhyo dRgvikAra uktaH / 'kallolA iva yatkAntivicchadastattaraGgitam / ' iti tallakSaNam / caitre madhatsavazcaitramadhutsavaH / sarvekaSeti tatra kAmukarahitatvaM vyaGgyam / atra vipralambhazRGgAraH / kokilaravAdayo vibhAvAH / dRrivakArAdayo'nubhAvA drssttvyaaH| nirvedAdayo vyabhicAriNazca / vidUSakaH bho yuSmAkaM sarveSAM madhye'hamekaH kAlAkSarikaH / yasya me zvazurasya zvazuraH paNDitagRhe pustakAni vahannAsIt / kAlAkSarANi vettIti kAlAkSarikaH paNDitaH / ceTItata AgataM te anvayena pANDityam / vNshkrmaagtmityrthH| For Private and Personal Use Only
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 javanikAntaram] krpuurmnyjrii| aNNaM ca he paraputtavidyAliNi racchAlodRNi bhramaraTeMTe TeMTAkarAle kosasahApahAriNi dudRsaMghaDide, ahavA hatthakaMkaNaM kiM dappaNeNa pekkhIadi / vicakSaNA-(vibhAvya / ) evvaM NedaM / turaMgassa sigdhattaNe kiM sAkkhiNo pucchIaMti / tA vaNNaa vasaMtaaM / vidUSakaH-tumaM uNa paMjaragadA sAriabba kurukurAantI cihasi, Na kiM pi jANesi / tA piavaassassa devIe a purado paDhissaM / jado Na katthUriA kuggAme vaNe vA vikkiNIadi, Na suvaNNaM kasavaTTi viNA silApaTTae kasIadi / rAjA-piavaassa, tA paDha / suNIadu / vidUSakaH-- A: dAsyA: putri bhaviSyatkuTTani nirlakSaNe avicakSaNe, IdRzo'haM mUryo yastvayApyupahasye / prAkRta AtmanepadaparasmaipadavyatyayaH / dhIe iti daMSTrAdiH / anyacca he paraputraviTTAlini rathyAluNThini bhramaraTeNTe TeNTAkarAle koSazatApahAriNi duSTasaMghaTite, athavA hastakaGkaNaM kiM darpaNena dRzyate / idAnImeva mayA kavitvaM kartavyamityarthaH / vidyAlinI bhraMzikA / parapuruSalampaTatyarthaH / bhramaraTeNTA kuceSTAvatI / TeNTAkarAlA vyarthapralA pinI / ete dezIzabdAH / koSA: zapathAsteSAM zatena vartanazIlA / mithyAzapathakAriNItyarthaH / vicakSaNA--- evametat / turaMgasya zIghratve kiM sAkSiNaH pRcchayante / tadvarNaya vasantam / vidUSakaH-- tvaM punaH paJjaragatA zArikeva kurukurAyamANA tiSThasi, na kimapi jAnAsi / tatpriyavayasyasya devyAzca purataH paThiSyAmi / yato na kastUrikA kugrAme vane vA vikrIyate, na suvarNaM kapapaTTikAM vinA zilApaTTake kaSyate / IdRzakavitvAzrayaNAyogyAyA ajJAyAstava savidhe na paThiSyAmIti bhAvaH / rAjApriyavayasya, tatpaTa / zrUyatAm / asmAbhiriti zeSaH / For Private and Personal Use Only
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| (vidUSakaH paThati / ) phullakkuraM kalamakUrasamaM vahaMti je siMduvAraviDavA maha vallabhA de| je gAliassa mahisIdahiNo saricchA te kiM ca muddhaviaillapasUNapuMjA // 19 // vicakSaNA-NiakaMtAraMjaNajoggaM de vaaNaM / vidUSakaH-tA uAravaaNe, tumaM paDha / devI-(kiMcitsmitvA / ) sahi viakkhaNe, ahmANaM purado tumaM gADhaM kaittaNeNa uttANA hosi| tA paDha saMpadaM aja uttassa purado sa kadaM kiMpi kabbaM / jado taM kabbaM jaM sahAe paDhIadi, taM suvaNNaM jaM kasavaTTae Nivahedi, sA ghariNI jA piaM raMjedi, so putto jo kulaM ujjaledi / phulleti| puSpotkaraM kalamakarasamaM vahanti ye sinduvAraviTapA mama vallabhAste / ye gAlitasya mahiSIdanaH sadRkSA ste kiM ca mugdhavicakilaprasUnapuJjAH // kara odanaH / vicakilAstarabhedAH / mama vallabhA ityanena svasya kAmakalAkuzalatvaM vyaGgayam / vicakSaNAnijakAntAraanayogyaM te vacanam / svabuddhimeva kevalamAzritya ra jayasIti bhAvaH / vidUSakaHtadudAravacane, tvaM ptth| devIsakhi vicakSaNe, asmAkaM puratastvaM gADhaM kavitvenottAnA bhavasi / atigarvAyasa iti bhAvaH / tatpaTha sAMpratamAryaputrasya purataH svayaM kRtaM kimapi kAvyam / yatastakAvyaM yatsabhAyAM paThyate, tatsuvarNa yatkapapaTTikAyAM nivartate, sA gRhiNI yA pati raJjayati sa putro yaH kulamujjvalayati / 'sarvastrIbhiH patirvAcya Aryaputreti yauvane' ityukterAryaputrasyetyuktam / For Private and Personal Use Only
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 javanikAntaram] karpUramaJjarI / vicakSaNA-jaM devI ANavedi / (paThati / ) je laMkAgirimehalAhiM khalidA saMbhoakhiNNoraI phArapphullaphaNAvalIkavalaNe pattA daridattaNaM / te ehiM malaANilA virahiNINIsAsasaMpakkiNo ___jAdA jhatti simuttaNe vi vahalA tAruNNapuNNA via // 20 // rAjA-saccaM viakkhaNA viakkhaNA cadurattaNeNa uttiNaM / tA kimaNaM kaiNaM vi kaI / devI-(vihasya / ) kaicUDAmaNittaNeNa hidA esA / vidUSakaH-(sakrodham / ) tA ujjuaM jebba kiM Na bhaNIadi devIe, accuttamA viakkhaNA kabvammi, accahamo kaviMjalabahmaNo tti / vicakSaNAyaddevyAjJApayati / je iti| ye laGkAgirimekhalAyAM skhalitAH saMbhogakhinnoragI sphArotphullaphaNAvalIkavalane prAptA daridratvam / ta idAnIM malayAnilA virahiNIniHzvAsasaMparkiNo jAtA jhaTiti zizutve'pi bahalAstAruNyapUrNA iva / / ayaM zlokaH kavinivaddhavaktRprauDhoktinirmite dhvanau niHzvAsasaMpakivena vastunA prAptaizvaryAH kiM kiM na kurvata iti vastu vyajyata ityudAharaNaviSayatvenodAhRtaH kAvyapra. kAze [caturyollAse] / satyA apyutprekSAyA vyasane'kiMcitkaratvAnnAlaMkAravyaJjanodAharaNam / atra hetRtprekSAsamAdhivibhAvanAH / vibhAvanA daNDinoktA-'prasiddhahetuvyAvRttyA yatkicitkAraNAntaram / yatra svAbhAvikatvaM vA vibhAvyaM sA vibhAvanA / / ' iti / rAjAsatyaM vicakSaNA vicakSaNA caturatvenoktInAm / tatkimanyatkavInAmapi kviH| devIkavicUDAmaNitvena sthitaiSA / vidaSakaH tadRjveva kiM na bhaNyate devyA, atyuttamA vicakSaNA kAvye, atyadhamaH kapilabrAhmaNa iti / For Private and Personal Use Only
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 20 kaavymaalaa| vicakSaNA-ajja, mA kuppa / kabbaM jeba kaittaNaM pimuNoda / jado NiakaMtAraMjaNajoggaM NijodarabharittaNaM / NiMdaNije bi atthe suumArA de vANI, laMbatthaNIe via ekkAvallI, tuMdilAe via kaMculiA, TherAe via kaDakkhavikkhevo, kaTTidakesAe via mAladIkusumamAlA, kANAe via kajjalasalAA, Na suTuMdaraM bhAdi ramaNijjA / vipakaH-tujjha uNa ramaNije'vi atthe Na suMdarA saddAvallI / kaNaakaDisuttae via lohakiMkiNImAlA, paDivaTTe via TasaraviraaNA, goraMgIe via caMdaNacaJcA, Na cAruttaNamavalaMbedi / tahA vi tumaM vnniiasi| vicakSaNA-ajja, mA kuppa / kA tuhmehiM saha paDisaddhA / jado tumaM NArAo via Nirakkharo vi raaNatulAe NiuMjIasi / ahaM uNa tule bba laddhakkharA vi Na suvaNNalave viNiuMjIAmi / vicakSaNA Arya, mA kupya / kAvyameva kavitvaM pizunayati / yato nijakAntAraJjanayogyaM nijodaraMbharitvam / nindanIye'pyarthe sukumArA te vANI, lambastanyA ivaikAvalI, tundilAyA iva kaJcalikA, sthavirAyA iva kaTAkSavikSepaH, kartitakezAyA iva mAlatIkusumamAlA, kANAyA iva kajalazalAkA, na suSThutaraM bhAti ramaNIyA / te vANI na bhAtItyarthaH / vidUSakaH tava punA ramaNIye'pyarthe na sundarA zabdAvalI / kanakakaTisUtra iva lohakiMkiNImAlA, pratipaTTa iva trasaraviracanA, gaurAGgayA iva candanacarcA, na cArutvamavalambate / tathApi tvaM varNyase / pratipakSa: paTTasUtram / candanacarcAyAH svataH sundaratve'pi gaure'Gge parabhAgAlAbhAdasaundaryam / arthAsundaratve'pi kAvyakauzalAdahaM sukaviH, tvaM tvarthasaundarye'pyasundarakavitve varNyase ca sarvairiti mahadAzcaryamiti bhAvaH / vicakSaNA-- Arya, mA kupya / kA yuSmAbhiH saha pratispardhA / yatastvaM nArAca iva nirakSaro'pi ratnatulAyAM niyujyase / ahaM punastuleva labdhAkSarApi na suvarNabhANDe (lave) viniyujye / For Private and Personal Use Only
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 javanikAntaram] krpuurmnyjrii| vidUSakaH-ebba maha bhaNantIe tuha vAmaM dakkhiNaM a juhiDirajehabhAaraNAmaheaM aMgajualaM uppADaissaM / vicakSaNA--ahaM vi uttaraphagguNIpurassaraNakkhattaNAmaheaM aMgaM tuha jhatti khaMDissaM / rAjA-vaassa, mA ebbaM bhaNa / kaittaNe hidA esA / vidUSakaH--(sakrodham / ) ujju tA kiM Na bhaNai, ahmANaM ceDiA hariaMdaNaMdiaMdakoTisahAlappahudINaM pi purado sukai tti| rAjA-ebbaM NNedaM / (vidUSakaH sakrodhaM parikrAmati / ) vicakSaNA-tahiM gaccha jahiM me paDhamA sADiA gadA / nArAco lohazalAkA / nArAcasya hi ratnatulAvedhanamupayogaH / tulAyAstu suvarNamANDe na ko'pIti nirakSaralabdhAkSarapadayostAtparyam / vidUSakaH---- evaM mama bhaNantyAstava vAmaM dakSiNaM ca yudhiSThirajyeSTabhrAtRnAmadheyamaGgayugalamutpATayiSyAmi / karNarUpamityarthaH / bhAareti 'ate AraH supi' ityArAdezaM bAdhitvA 'pitRbhrAThyAtRNAmaraH' ityrH| vicakSaNAahamapyuttarAphAlgunIpuraHsaranakSatranAmadheyamaGgaM tava jhaTiti khaNDayiSyAmi / hastAbhidhamityarthaH / rAjAvayasya, maivaM bhaNa / kavitamatve sthitaiSA / vidUSakaH Rjveva tatkiM na bhaNyate, asmAkaM ceTikA haricandranandicandrakoTizahAlaprabhRtInAmapi purataH sukaviriti / parAtigantu(3)miti zeSaH / rAjAevametat / vicakSaNAtatra gaccha yatra me prathamA zATikA gatA / For Private and Personal Use Only
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 22 kaavymaalaa| vidaSakaH-(valitagrIvam / ) tuaM uNa tahiM gaccha jahiM me mAdAe paDhamA daMtIvalI gadA / Idisassa rAaulassa bhadaM bhodu, jahiM ceDiA baMbhaNeNa samaM samasIsiAe dIsadi / mairA paMcagabbaM ca ekassi bhaMDae kIradi, kaccaM mANikaM ca samaM AharaNe pauMjIadi / ceTI-iha rAaule taM te bhodu kaMThahidaM jaM bhaavaM tiloaNo sIse samubbahadi / teNa ca te muhaM cUrIadu jeNa asoatarU dohadaM lahadi / vidUSakaH-AH dAsIe putti TeMTAkarAle kosasaavadRNi racchAlohaNi, ebbaM maM bhaNasi / tA maha mahabahmaNassa bhaNideNa taM tumaM lahasu jaM phagguNasamae sohaMjaNo jaNAdo lahadi / jaM pAmarAhiMto baillo lhdi| vidUSakaH-- tvaM punastatra gaccha yatra me mAtuH prathamA dantAvalI gatA / karNavITiketyarthaH / iidissseti| IdRzasya rAjakulasya bhadraM bhavatu, yatra ceTikA brAhmaNena samaM samazIrSikayA dRzyate / samazIrSikA pratispardhA / mireti| madirA paJcagavyaM caikasminbhANDe kriyate, kAcaM mANikyaM ca samamAbharaNe prayujyate / vicakSaNAiha rAjakule tatte bhavatu kaNThasthitaM yadbhagavAMstrilocanaH zIrSe samudvahati / ardhacandra ityarthaH / tena ca te mukhaM cUrNyatAM yenAzokatarurdohadaM labhate / pAdaprahAreNetyarthaH / 'pAdAhata: pramadayA vikasatyazokaH' iti prasiddhiH / vidUSakaH'A: dAsIe' ityAdi vyAkhyAtam (17 pRsstthe)| ebbmiti| evaM mAM bhaNasi / tanmama mahAbrAhmaNasya bhaNitena tattvaM labhasva yatphAlgunasamaye zobhAJjano janAlabhate / yatpAmarebhyo balIvardo labhate / phAlgunasamaya iti dhUlIprakSepAdikam / balIva iti nAsAchedamityarthaH / For Private and Personal Use Only
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 javanikAntaram] karpUramaJjarI / vicakSaNA-ahaM uNa tuha ebbaM bhaNaMtassa Neurassa via pAalaggassa pAeNa muhaM cUraissaM / aNNaM ca, uttarAsADhApurassaraNakkhattaNAmaheaM aMgajualaM uppADia ghAllissaM / vidaSakaH-(sakrodhaM parikrAman , javanikAntare kiMciduccaiH / ) IrisaM rAaulaM dUre vaMdIadi jahiM dAsI bahmaNeNa samaM paDisiddhiM karedi / tA ajappahudi NiagehaNIe vasuMdharANAmaheAe bahmaNIe calaNasussUao bhavia gehe jebba cihissaM / (sarva hasanti / ) devI-ajautta, kIdisI kabiMjaleNa viNA gohI, kIdisI NaagaMjaNeNa viNA psaahnnlcchii| (AkAze / ) Na hu Na hu AgamissaM / aNNo ko vi piavaasso aNNesIadu / ahavA esA duhRdAsI laMbakucA TapparakaNNI paDisIsaaM deia maha hANe vicakSaNAahaM punastavaivaM bhaNato nUpurasyeva pAdalagnasya pAdena mukhaM cUrNayiSyAmi / napuradRSTAntena vyarthapralApitvamasyoktam / aNNaM ceti| anyacca, uttarApADhApuraHsaranakSatranAmadheyamaGgayugalamutpAvya kSepsyAmi / zravaNasaMjJakamityarthaH / ghAlissaM iti dezI / 'anyaca te pavananiSkramaNotkramaNa. vivarasthAnamaGga khaNDayitvA kSepsyAmi' iti kvAcitkaH paatthH| javanikAntara iti / 'apaTI kANDapaTIkA pratisIrA javanikA tiraskariNI' iti tallakSaNam / irismiti| IdRzaM rAjakulaM dUre vandyatAM yatra dAsI brAhmaNena samaM pratispardhA karoti / tadadyaprabhRti nijagehinyA vasuMdharAnAmadheyAyA brAhmaNyAzcaraNazuzrUSurbhUtvA geha eva sthAsyAmi / Aryaputra, kIdRzI kapiJjalena vinA goSThI, kIdRzI nayanAJjanena vinA prasAdhanalakSmIH / For Private and Personal Use Only
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 24 kAvyamAlA / uvahasaNatthaM karIadu | ahamekko mudo tuhmANaM sabbANaM majjhe, tujhe uNa varasasaaM jIadha | vicakSaNA - mA aNubaMdhehi / aNuNa akakkaso kkhu kabiMjalabahmaNo salilasitto vi saNaguNagaMThI ciraM gADhaaro bhodi / NaM daMsaNIaM dIsadu / rAjA - (samantAdavalokya / ) gAaMtagovaabahUpadakhiAsu dolAsu vibhavadIsu NisaNNadiTThI / jaM jAdi khaMjidataraMgaraho diNeso teNeva hoMti diahA aidIhadIhAH // 21 // Neti / na khalu na khalvAgamiSyAmi / anyaH ko'pi priyavayasyo'nviSyatAm / athavaiSA duSTadAsI lambakucA TapparakarNA pratizIrSakaM dattvA mama sthAna upahasanArthaM kriyatAm / ahameko mRto yuSmAkaM sarveSAM madhye, yUyaM punarvarSazataM jIvata | TapparI vaMzapAtram | 'TopalA' iti bhASAyAm / tadvatkarNo yasyAH / pratizIrSakalakSaNamuktam / mama sthAna iti madIyo veSo'nyasmai dAtavya ityarthaH / vicakSaNA mAnubadhnIta / anunayakarkazaH khalu kapiJjalabrAhmaNaH salilasikta iva zaNaguNagranthizciraM gADhataro bhavati / nanu darzanIyaM dRzyatAm / rAjA gAyagopavadhUpadapreGgitAsu dolAsu vibhramaanty niSaNNadRSTiH / yadyAti khaJjitaturaGgaratho dineza stenaiva bhavanti divasA atidIrghadIrghAH // padaizcaraNaiH / preGkhitAsvAndolitAsu / goSThIbhirvinAtidIrghA divasA AlasyamAvahantItyAnIyatAM kapiJjalabrAhmaNa iti dhvanyate, tena prakRtasaMgatiH / atra hetvatizayoktiparyAyoktyutprekSAH / atizayoktiparyAyoktI daNDinokte - 'vivakSAyAM vizeSasya lokasImAtivartinI / asAvatizayoktiH syAdalaMkArottamA yathA // ' iti / 'arthamiSTamanAkhyAya sAkSAtasyaiva siddhaye / yatprakArAntarAkhyAnaM paryAyoktastadiSyate // ' iti / For Private and Personal Use Only
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 javanikAntaram] krpuurmnyjrii| (pravizyApaTIkSepeNa ) vidUSakaH-AsaNamAsaNaM / rAjA-kiM teNa / vidUSakaH-bhairavANaMdo Aacchadi / devI-kiM so, jo jaNavaaNAdo accabbhudasiddhI suNIadi / vidUSakaH-adha iN| raajaa-pves| (vidUSako niSkramya tenaiva saha pravizati / ) bhairavAnandaH-(kiMcinmadamabhinIya paThati / ) maMto Na taMto Na a kiM pi jANaM jhANaM ca No ki pi guruppasAdA / majjaM piAmo mahilaM ramAmo mokkhaM ca jAmo kulamaggalaggA // 22 // pravizyati / apadI javanikA / vidUSakaHAsanamAsanam / dIyatAmiti zeSaH / rAjAkiM tena / prayojanamiti zeSaH / vidUSakaHbhairavAnanda Agacchati / devIkiM saH, yo janavacanAdatyadutasiddhiH zrUyate / vidUSakaHatha kim / rAjApravezaya / maMto iti| mantro na tantraM na ca kimapi dhyAnaM jJAnaM ca no kimapi guruprasAdAt / madyaM pibAmo mahilAM ramayAmo mokSaM ca yAmaH kulamArgalagnAH // For Private and Personal Use Only
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 26 kaavymaalaa| avi a| raMDA caMDA dikkhidA dhammadArA ___ majaM maMsaM pijae khajae a / bhikkhA bhojaM cammakhaMDaM ca sejA kolo dhammo kassa No bhAdi rammo // 23 // kiM ca / muttiM bhaNaMti haribahmamuhAhideA ___ jhANeNa veapaThaNeNa kdukkiaae| ekkeNa kevalamumAdaieNa diho ___ mokkho samaM suraakelisurArasehiM // 24 // rAjA-edaM AsaNaM / upavisadu bhairvaannNdo| mantrAdilakSaNAnyanatiprayojanatayA na likhyante / atra virodhAbhAsaH / sa yathA daNDinA prokta:--'viruddhAnAM padArthAnAM yatra saMsargadarzanam / vizeSadarzanAyava sa virodhaH smRto yathA / / ' iti / avi eti / api c| raNDA caNDA dIkSitA dharmadArA __ madyaM mAMsaM pIyate khAdyate ca / bhikSA bhojyaM carmakhaNDaM ca zayyA kaulo dharmaH kasya no bhAti ramyaH // kiM ceti / muktiM bhaNanti haribrahmamukhAdidevA dhyAnena vedapaThanena kratukriyAbhiH / ekena kevalamumAdayitena dRSTo mokSaH samaM suratakelisurArasaiH // haribrahmamukhAzca te AdidevAzceti vigrahaH / atra vyatirekaH / rAjAidamAsanam / upavizatu bhairavAnandaH / For Private and Personal Use Only
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 javanikAntaram] karpUramaJjarI / bhairavAnandaH-(upavizya / ) kiM kAdabbaM / rAjA-kahiM vi visae accariaM daDDumicchAmi / bhairavAnandaH daMsemi taM pi sasiNaM vasuhAvatiNNaM thaMbhemi tassa vi ravissa rahaM nnhddhe| ANemi jakkhasurasiddhagaNaMgaNAo taM Natthi bhUmivalae maha jaM Na sajaM // 25 // tA bhaNa kiM kriiadu| rAjA-vaassa, tue kahiM pi apubbaM didaM mahilAraaNaM / bhairavAnandaHkiM kartavyam / kimIpsitaM te mayA kartavyamityarthaH / rAjAkasminnapi viSaye Azcarya draSTumicchAmi / anena kAraNAkhyamaGgamuktam / 'prakRtArthasya cArambhaH kAraNaM nAma tadbhavet / ' ityuktatvAt / bhairavAnandaH darzayAmi tamapi zazinaM vasudhAvatIrNa stannAmi tasyApi rave rathaM nabho'rdhe / AnayAmi yakSa surasiddhagaNAGganA stannAsti bhUmivalaye mama yanna sAdhyam / / etenAvamarzasaMdhyaGgo vyavasAya uktaH / tatrAvamarzalakSaNaM dazarUpake-'krodhenAvamRze. dyatra vyasanAdvApi lobhanAt / garbhanirbhinnabIjArthaH so'vamarza iti smRtaH // ' iti / vyavasAyalakSaNamapi tatraiva-'vyavasAyaH svazaktyuktiH' iti / tA iti / tadbhaNa kiM kriyatAm / rAjAvayasya, tvayA kutrApyapUrva dRSTaM mahilAratnam / For Private and Personal Use Only
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 28 kaavymaalaa| vidUSakaH-dihaM daav| raajaa-khehi| vidUSakaH-asthi ettha dakkhiNAvahe vacchoma NAma NaaraM / tahiM mae eka kaNNAraaNaM diha / tamihANIadu / bhairavAnandaH-ANIadi / rAjA-odArIadu puNNimAhariNako dharaNIale / (bhairavAnando dhyAnaM nATayati / ) (tataH pravizati paTAkSepeNa nAyikA / sarve Alokayanti / ) rAjA-ahaha accariaM accriaN| jaM dhoaMjaNasoNaloaNajuaM laggAlaaggaM muhaM hatthAlambidakesapallavacae dollanti jaM binduNo / vidUSakaHdRSTaM tAvat / rAjAkathaya / vidUSakaH astyatra dakSiNApathe vaidarbha nAma nagaram / tatra mayaikaM kanyAratnaM dRSTam / tadihAnIyatAm / kanyAratnamutkRSTA kanyA / 'jAtI jAtau yadutkRSTaM tadratnamabhidhIyate' ityuktatvAt / auravAnandaHAnIyate / rAjAavatAryatAM pUrNimAhariNAGko dharaNitale / pUrNimAcandravadAhlAdakAri strIratnamAnIyatAmityarthaH / dRSTAntAlaMkAraH / nAyikA krprmarii| 'rAjAahaha AzcaryamAzcaryam / yaddhautAJjanazoNalocanayugaM lagnAlakAgraM mukhaM hastAlambitakezapallavacaye dolAyante yadvindavaH / For Private and Personal Use Only
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 1 javanikAntaram ] avi a / karpUramaJjarI / jaM ekkaM sicaaMcalaM NivasidA taM dvANakeliDidA ANIdA iamabbhudekajaNaNI joIsareNAmuNA || 26 // www.kobatirth.org vidUSakaH Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ekkeNa pANiNaliNeNa NivesaaMtI vatthaMcalaM ghaNathaNatthalasaMsamANaM / citte lihijjAda Na kassa vi saMjamaMtI aNeNa cakamaNado calidaM kaDillaM // 27 // --- kANAvamukkAharaNoccaAe taraMgabhaMgakkhada maMDaNAe / ullaMsuullAsithaNUlaAe suMdara sabbassamimI diTThI // 28 // 29 yadekaM sicayAJcalaM nivasitaM tatsnAnakelisthitA AnIteyamadutekajananI yogIzvareNAmunA // dhautAanamata eva zoNamityarthaH / sicayasya vastrasyAJcalaM palavaM tannivasitaM pRthagbhUtam / savajjalamityarthaH / atra svabhAvoktiH / avi pati / api ca / ekena pANinalinena nivezayantI bastrAJcalaM ghanastanasthalatraM samAnam / citre likhyate na kasyApi saMyacchantI anyena caMkramaNatacalitaM kaTivastram // kallimiti dezI / atha 'tasyedam' ityasminnarthe 'ula ilastu tadbhave' itIlaH / apizabdazcArthe, anyenetyanantaraM paThitavyaH / citralikhiteva kAmukamanasi lagatItyarthaH / atra pralayAkhyaH sAttviko bhAvaH / sa yathA rasakalikAyAm - 'pralayo rAgaduHkhAderindriyAstamayo mataH / ' iti / sa eva cAnubhAva: / cintAdayo vyabhicAriNaH / yauvanAdaya AlambanaguNA vibhAvAH / abhilASAkhyA zRGgArAvasthA | vidUSakaH snAnAvamuktAbharaNoccayAyAstaraGgabhaGgakSatamaNDanAyAH / ArdrAzukolAsitanulatAyAH saundarya sarvasvamasyA dRSTiH // For Private and Personal Use Only
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| nAyikA-(sarvAnavalokya / svagatam / ) eso mahArAo ko vi imiNA gaMbhIramahureNa sohAsamudAeNa jANijjadi / esA edassa mahAdevI takkIadi / addhaNArIsarassa via akahiA vi gorI / eso ko vi joiisro| esa uNa pariaNo / (vicintya / ) tA kiM ti edassa mahilAsahidassa dihI maM bahu maNNedi / (iti trastaM vIkSate / ) rAjA--(vidUSakamapavArya / ) edAe jaM mukA savaNaMtareNa taralA tikkhA kaDakkhacchaDA ziMgAdhihi akeaaggimadaladoNIsaricchacchaI / dRSTiratra taTasthaH / anyatpUrvavat / atra rUpamuktam / tadyathA sudhAkare-'aGgAnyabhU. ghitAnyeva prakSepAvibhUSaNaiH / yena bhUSitavadbhAnti tadrUpamiha kathyate // ' iti / mRdavaM nAmAGgamapyuktam----doSA guNA guNA doSA yatra syurmedavaM hi tat / ' iti tallakSaNam / 'suzliSTasRSTibandho yastatsaundaryamitIryate' iti saundaryalakSaNam / nAyikA-eso iti| eSa mahArAjaH ko'pyanena gambhIramadhureNa zobhAsamudAyena jJAyate / eSApyasya mahAdevI taya'te / ardhanArIzvarasyevAkathitApi gaurI / epa ko'pi yogIzvaraH / eSa punaH parijanaH / tatkrimityetasya mahilAsahitasyApi dRSTirmA bahu manyate / trastamiti kriyAvizeSaNam / anena kAtarAkhyaM darzanamuktam / 'sabhayAnveSaNaparaM yattaskAtaramucyate / ' iti tallakSaNam / rAjA-apavAryeti / apavAraNena janAntikamucyate / ata evoktaM dazarUpake'tripatAkakareNAnyAnapavAryAntarA kathAm / anyonyAmantraNaM yatsyAjjanAnte tajjanAntikam // ' iti / tripatAkA tu saMgItaratnAkare-'tarjanImUlasaMlagnakuzcitAGgaSThako bhavet / patAkaH saMhatAkAraH prasAritakarAGgaliH // sa eva tripatAkaH syAdvakritAnAmikAGgaliH / ' iti / edAe iti / etasyAH yanmuktA zravaNAntareNa taralA tIkSNA kaTAkSacchaTA zRGgAdhiSThitaketakAgrimadaladroNIsadRkSacchaviH / For Private and Personal Use Only
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 jvaankaantrm| kapUramArA / taM kappUraraseNa NaM dhavalido jyohAa NaM hAvido muttANaM ghaNareNuNa vva churido jAdo jhi etyaMtare // 29 // vidUSakaH-aho se rUarehA / maNNe majjhaM tivalivaliaM DimbhamuTTIa gehUM __No bAhUhiM ramaNaphalaaM vehidu jAdi dohiM / NettacchettaM taruNipasaIdijamANovamANaM tA paccakkhaM maha vilihiduM jAdi esA Na citte // 30 // tatkarpUrarasena nanu dhavalito jyotsnayA nanu snApito muktAnAM ghanareNuneva cchurito jAto'smyatrAntare // droNIpadaM netrayoratyantavipulatAkathanArtham / atra hetvatizayotprekSAvirodhAbhAsAH / tIkSNakaTAkSanATane'tyantanivRtarvirodhaH / sitakRSNau kaTAkSAvuktau / taraleti taralitAkhyo dRgvikAra uktaH / 'taralaM taditi praahuloltaarkniinikm / ' iti / zravaNAntara iti 'nyatraM tiryagudazcitam' iti vyasrAkhyaH / eteSu vedyeSu kecidrasAbhAso jJeyaH / nAyikAyA asapirasodayAbhAvAt / 'ekasyaivAnurAgazvedathavA tiryagAzritaH / poSito bahubhaktizcedrasAbhAsastridhA mataH // ' ityuktatvAt / atra saMprayogaH / ratyAkhyaH sthAyibhAvaH / sarvatrAlambanaM nAyikA nAyakazca / yauvnaadiraalmbngunnH| vilAsAdikA cessttaa| alaMkRtirvastrAdyA / vasantastaTasthaH / ete AlambanoddIpanavibhAvAH / pUrvoktA dRgvikArA anubhAvAH / romAzcAdayaH sAttvikA jnyeyaaH| harSAdayo vyabhicAriNaH / cakSaHprItyAdayastaTasthAH / bharatastu---'tAtkAliko vikAra: syAddayitAlokanAdiSu / AdarAdIkSaNaM caiva cakSaHprItirudIryate // ' iti / rasAdilakSaNAni tvanatiprayojanatvAdgauravAca nocynte| evaM vibhAvAdayaH sarvatra jJeyAH / / vidUSakaH--- aho asyA ruuprekhaa| manye madhyaM trivalivalitaM DimbhamuSTayA grAhyaM no bAhubhyAM ramaNaphalakaM voSTituM yAti dvAbhyAm / netrakSetraM taruNIprasUtidIyamAnopamAnaM tatpratyakSaM mayA vilikhituM yAtyeSA na citte // ramaNaphalakaM jaghanaparisaraH / netrakSetraM ckssuHprisrH| citte vilikhituM dhArayituM na zaknomItyarthaH / Dimbho bAlaH / kSetrazabdena nAnAdRgvikArAspadavaM vyaGgyam / atra rUpalAvaNyasaundaryANyuktAni / lAvaNyaM tu 'muktAphaleSu cchAyAyAstaralatvamivAntarA / For Private and Personal Use Only
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 32 kaavymaalaa| kadhaM hrANadhovidavilevaNA samuttAritavihUsaNA vi ramaNijjA / ahvaa| je rUamukkA vi vihUsayaMti tANaM alaMkAravaseNa sohA / NisaggacaMgassa vi mANusassa sohA samummIladi bhUsaNehiM // 31 // rAjA-edAe dAva evN| lAvaNNaM NavajaccakaMcaNaNihaM NettANa dIhattaNaM kaNNehiM khaDidaM kaolaphalaA dokhaNDacaMdovamA / esA paMcasareNa sajjidadhaNUdaMDeNa rakkhijjae jeNaM sosaNamohaNappahudiNo vijjhati maM maggaNA // 32 // pratibhAti yadaGgepa lAvaNyaM tadihocyate // ' iti / upamAlaMkAraH / zRGgArasya dIptatvAt 'kAntirdIptarasatvaM syAt' iti kAntirvAkyArthaguNa uktaH / gAmbhIrya ca / vibhAvAdikaM tu pUrvavadeva // kathaM snAnadhautavilepanA samuttAritavibhUSaNApi ramaNIyA / athavA / yA rUpamuktA api vibhUSayanti tAsAmalaMkAravazena zobhA / nisargacaGgasyApi mAnuSasya zobhA samunmIlati bhUSaNaiH // yAsAM saundarya nAsti tAsAmalaMkAreNa zobhA / yasya tu manuSyasya naisargikaM saundarya tasyAlaMkAraiH kAntirunmIlati / na tvasatyeva jAyata ityarthaH / atra samAdhiH / yathA kAvyaprakAze-'samAdhiH sukaraM kArya kAraNAntarayogataH' / rAjAetasyAstAvadevam / vartata iti shessH| lAvaNyaM navajAtyakAJcananibhaM netrayordIrghatvaM karNAbhyAM skhalitaM kapolaphalako dvikhaNDacandropamau / eSA paJcazareNa sajjitadhanurdaNDena rakSyate yena zoSaNamohanaprabhRtayo vidhyanti mAM mArgaNAH // dvidhAbhUtacandrazakaladvayanibhAviti dvikhaNDetyasyArthaH / yathodyAnavATikArakSakasta. tpuSpaphalAdijiprakSayA tahaSTAraM hanti tatheti vastunopamA vyajyate / zoSaNenAnye gAtrajA mohanenAnyA mAnasAzca vikArA upalakSitAH / mohastu rasakalikAyAm -'mohastu marchanaM bhItirduHkhavegAnucintanaiH / tatrAjJAnabhramApAtaghUrNanAdarzanAdayaH // ' iti / / For Private and Personal Use Only
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 javanikAntaram krpuurmnyjrii| 33 vidUSakaH-(vihasya / ) jANe ratthAe lohadi se sohAraaNaM / rAjA-(vihasya / ) piavaassa, kadhemi de| aMgaM caMgaM NiaguNagaNAlaMkidaM kAmiNINaM __ pacchAaMtI uNa taNusiriM bhAdi NevacchalacchI / itthaM jANaM avaavagadA kAvi suMdaramuddA / maNNe tANaM valaidadhaNU Niccabhicco aNaMgo // 33 // avi a / edAe tahA ramaNavittharo jaha Na ThAi kaMcIladA tahA a thaNatuMgimA jaha Na ei NAhiM muhaM / tahA NaaNabaMhimA jaha Na kiMpi kaNNuppalaM tahA a muhamujjalaM dusasiNI jahA puNNimA // 34 // vidUSakaHjAne rathyAyAM luThatyasyAH zobhAratnam / sthyAmadhyasthitaratnavadakhilajanarajakamityarthaH / rAjApriyavayasya, kathayAmi te| aGgaM caGgaM nijaguNagaNAlaMkRtaM kAminInAM pracchAdayantI punastanuzriyaM bhAti nepathyalakSmIH / itthaM yAsAmavayavagatA kApi saundaryamudrA ___ manye tAsAM valayitadhanunityabhRtyo'naGgaH // avayavagateti sarvAGgavyApi saundaryamuktam / nityabhRtya iti / bhRtyo yathA bhAjJAmantareNApi tadAzayameva vijJAya kArya kurute tathA kAminIkaTAkSamAtreNaiva kAmino vazI. karoti kAma ityutprekSayopamA dhvanyate / atra sAraH / sa yathA kAvyaprakAze-'uttarottaramutkarSo bhavetsAraH parAvadhiH / ' iti / api ca / etasyAH tathA ramaNavistaro yathA na tiSThati kAJcIlatA tathA ca stanatuGgimA yathA naiti nAbhiM mukham / tathA nayanabaMhimA yathA na kimapi karNotpalaM tathA ca mukhamujjvalaM dvizazinI yathA pUrNimA // For Private and Personal Use Only
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 34 kaavymaalaa| devI-aja kavijala, pucchia jANa kA esA tti / vidaSakaH-(tAM prti|) ehi muddhamuhi,uavisiaNivedehi kA tumNtti| rAjA-AsaNamimIe / vidUSakaH-edaM me uttarIaM AsaNaM / (vidUSakanAyike vastradAnopavezane nATayataH / ) vidUSakaH-bhodi, saMpadaM khijjdu| nAyikA-atthi ettha vacchomaM NAma NaaraM kuMtalesu / tahiM saalajaNavallaho vallaharAo NAma rAA / devI-(svagatam / ) jo maha mAusiAe paI hoI / na kimapIti na zobhAvahamityarthaH / kvacit 'buddhimA' iti pAThaH / kvacicca 'vaTimA' iti / tadubhayamapyapramANam / 'vRddhavRttazabdAbhyAm' iti vRH kvacidadRSTatvAt / dvizazinIti 'nAtazca' iti na kap / anityatvAt / adbhutopamayA vapuSaH paramAhAdakatvaM dhvanyate / caraNatraye'tizayoktihetU / caturthe tUpamAyAH kRtatvAtprakramabhaGgaH 'tahA a muhamujjalaM jaha Na ujjalaM kaMcaNaM' iti paThitvA samAdheyaH / / devIArya kapiJjala, pRSTvA jAnIhi kaSeti / vidUSakaHehi mugdhamukhi, upavizya nivedaya kA tvamiti / tAM nAyikAm / mugdhaM sundaram / rAjAAsanamasyai / vidUSakaHetanma uttarIyamAsanam / vidUSakaHbhavati, sAMprata kathyatAm / nAyikA-- astyatra vidarbha nAma nagaraM kuntaleSu / tatra sakalajanavallabho vallabharAjo nAma raajaa| devIyo mama mAtRNvasuH patirbhavati / For Private and Personal Use Only
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 javanikAntaram] karpUramaJjarI / / nAyikA-tassa ghariNI sasippahA NAma / devI-(svagatam / ) sA vi me maaussiaa| nAyikA-tehiM ahaM uppaNNetti / devI-(svagatam / ) Na hu sasippahAganbhuppattimaMtareNa IdisI rUarehA hodi / Na hu veDuliabhUmigabbhuppattimaMtareNa veDuliamaNisalAA NippajaI / (prakAzam / ) NaM tumaM kppuurmNjrii| ___(nAyikA salajjamadhomukhI tiSThati / ) devI-ehi bahiNie, AliMgesu maM / (iti pariSvajate / ) karpUramaJjarI-ajje, kappUramaMjarIe eso paDhamo paNAmo / devI-aja bhairavANaMda, tuha ppasAdeNa apubbaM saMvihANaaM aNuhavidaM kappUramaMjarIdasaNeNa / tA cihRdu dAva esA pNcdsdiahaaii| pacchA jhANavimANeNa Naissadha / nAyikAtasya gRhiNI zaziprabhA nAma / devIsApi me mAtRSvasA / nAyikAtAbhyAmahamutpanneti / devI na khalu zaziprabhAgarbhotpattimantareNedRzI rUparekhA bhavati / na khalu vaidUryabhUmigarbhotpattimantareNa vaidUryamaNizalAkA niSpadyate / nanu tvaM karpUramaJjarI / devIehi bhaginike, AliGgaya mAm / karpUramaJjarIArye, karpUramaJjaryA epa prathamaH praNAmaH / prathama ityetAvantaM kAlamadRSTatvAtpraNAmasya prAthamyamuktam / devI Arya bhairavAnanda, tava prasAdenApUrvaM saMvidhAnakamanubhUtaM karpUramaJjarIdarzanena / tattiSThatu tAvadeSA paJcadazadivasAni / pazcAddhyAnavimAnena neSyatha / For Private and Personal Use Only
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| bhairavAnandaH-jaM bhaNAdi deI / vidUSakaH-(rAjAnamuddizya / ) bho vaassa, ahme paraM due vi bAhirA ettha / jado edANaM milidaM kuTumbaM badi / jado imIe duo vi bahiNiAo / bhairavANaMdo uNa edANaM saMjoaaro accido maNNido a| esA vi mahIalasarassaI a kuTTaNI dehatareNa devI jebba / devI-viakkhaNe, NiajebahiNi sulakkhaNaM bhaNia bhairavANaMdassa hiaahiA sapajjA kAdabbA / vicakSaNA--jaM devI ANavedi / devI--(rAjAnaM prati / ) ajautta, pesihi maM, jeNa ahaM bahiNAe edAvatthAe NevacchalacchIlIlANimiccaM aMteuraM gamissaM / saMvidhAnakamupacAraH / dhyAnalabdhaM vimAnaM dhyAnavimAnam / neSyatheti pUjAyAM bhuvcnm| bhairavAnandaHyadbhaNati devii| vidUSakaH bho vayasya, AvAM paraM dvAvapi bAhyAvatra / yata etAsAM militaM kuTumbakaM vartate / yata ime dve api bhaginyau / bhairavAnandaH punaretayoH saMyogakaro'rcito mAnitazca / eSApi mahItalasarasvatI ca kuTanI dehAntareNa devyeva / yathA rAjJI pUjitA tatheyamapIti solluNTham / devIvicakSaNe, nijajyeSTabhaginikAM sulakSaNAM bhaNitvA bhairavAnandasya hRdayepsitA saparyA kartavyA / hRdayasthiteti vArthaH / tadA yathAbhilapitamityarthaH / vicakSaNAyaddevI AjJApayati / devI Aryaputra, preSaya mAm, yenAhaM bhaginyA etadavasthAyA nepathyalakSmIlIlAnimittamantaHpuraM gamiSyAmi / For Private and Personal Use Only
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 javanikAntaram krpuurmnyjrii| rAjA-jujjadi caMpaaladAe katthUriAkappUrehiM AlavAlaparipUraNaM / (nepathye) vaitAlikayorekaH-suhAa saMjhA bhodu devassa / evaM vAsarajIvapiMDasarisaM caMDaMsuNo maMDalaM ___ ko jANAdi kahiM pi saMpadi gadaM etammi kAlaMtare / jAdA kiM ca iaM pi dIhavirahA soeNa NAhe gade mucchAmuddidaloaNe bva NaliNI mIlaMtapaMkeruhA // 35 // dvitIyaHugghADIaMti lIlAmaNimaavalahIcittabhittINivesA palaMkA kiMkarIhiM ridusamaasuhA vittharijjati jhaMti / seraMdhIlolahatthaMgulicalaNavasA paTTanAdo paudyo huMkAro maMDapesuM vilasadi mahuro rutuTuMgaNANaM // 36 // rAjAyujyate campakalatAyAH kastUrIkapUrairAlavAlaparipUraNam / avazyamasyA nepathyaM krtvymityrthH| smaasoktirtr|saa yathA kAvyaprakAze-'paro. ktirbhedakaiH zliSTaiH samAsoktiH' iti / vaitAlikaHsukhAya saMdhyA bhavatu devasya / etadvAsarajIvapiNDasadRzaM caNDAMzomaNDalaM ko jAnAti kvApi saMprati gatametasminkAlAntare / jAtA kiM ceyamapi dIrghavirahA zokena nAthe gate mUrchAmudritalocaneva nalinI mIlatpaGkeruhA // divasasya prANatulyamiti vAsare tyAdyarthaH / kAlAntare sAyaMsamaye / atrotprekSA / bhavadarzanAtsaMjAtamadanA karpUrama jarIti samAsoktizca / nAyikAdharmANAM nalinyAmAropitatvAtsamAdhirapi // dvitIyaHudghATyante lIlAmaNimayavalabhIcitrabhittinivezAH / paryazrAH kiMkarIbhiH RtusamayasukhA vistAryante jhaTiti / sairandhrIlolahastAGgulicalanavazAtpaTTanAdaH pravRtto huMkAro maNDapeSu vilasati madhuro ruSTatuSTAGganAnAm // For Private and Personal Use Only
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| rAjA-ajhe vi saMjhaM vaMdituM gamissAmo / (iti niSkrAntAH sarve / ) iti prathamaM javanikAntaram / lIlArtha maNimayyo valabhyazca citrabhittinivezAzceti vigrahaH / citrbhittiniveshaashcitrgrhaaH| te udghATyante / abhisArikAdyabhisAraNArtham / kiMkarIbhirdAsIbhiH / RtuH prastuto vasantaH / sairandhrI prasAdhikA / paTTo mRdaGgaH / hastetyetAvataiva siddhe'rtha galipadaM tAsAM vAdyavAdanakauzalasUcanAya / [AdyapadenAbhisArikAdyA upakSiptA naayikaaH|] ruSTatuSTetyanena kalahAntaritAstA iti dhvanitam / / rAjAvayamApa saMdhyAM vandituM gamiSyAmaH / iti zrImadvidvadvandavanditAravindasundarapadadvandva kundapratimayaza:prakaraprakharakaTorakiraNakaraprabhapratibhaprabhAkarabhaTTAtmajavAsudevaviracite karparamaJjarI prakAze prathamaM javanikAntaraM samAptam / For Private and Personal Use Only
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2 javanikAntaram krpuurmnyjrii| 39 dvitIyaM javanikAntaram / (tataH pravizati rAjA pratIhArI ca / ) pratIhArI-(parikrAmitakena / ) ido ido mahArAo / rAjA--(katicitpadAni gatvA, taamnusNdhaay|) tahiM khu avasare Na hANAhiM tilaMtaraM vi calidA sutthA NiambatthalI thoubbellabalItaraMgamuaraM kaMTho tiracchi hido / veNIe uNa ANaNeduvalaNe laddhaM thaNAliMgaNaM jAdA tIa cauvvihA taNuladA NijjhAaaMtIa maM // 1 // pratIhArI-(svagatam / ) kadhaM ajja vi so jjebba tAlIpattasaMcao, tAo vvia akkharapaMtIo / tA vasaMtavaNNaNeNa siDhilaAmi se taggadaM pratIhArIita ito mhaaraajH| AyAtviti shessH| rAjA--- gatvetyanantaramAha smeti zepaH / tasminkhalbavasare na sthAnAttilAntaramapi calitA svasthA nitambasthalI ___ stokodveladalItaraGgamudaraM kaNThastiryasthitaH / gheNyA punarAnanenduvalane labdhaM stanAliGganaM jAtAstasyAzcaturvidhA tanulatA nidhyAyayantyA mAm // atra smRtiH / talakSaNaM sAhityadarpaNe-'sadRzajJAnacintAdyairbhUsamunnayanAdikRt / smRtiH pUrvAnubhUtArthaviSayajJAnamucyate // ' parikaro'laMkAraH / tallakSaNamuktaM vRddhaiH-'vizepaNasAbhiprAyatve parikaraH' iti / atra ca sthalItaraGgAdi vizeSaNAnAM tathAtvamahyam / rUpakaM cAtra / tallakSaNamuktaM mammaTena-'tadrUpakamabhedo ya upmaanopmeyyoH|' iti / na sthAnAttilAntaramapItyanena nitambasva garimAtizayo dhanyate / valItaraGgamityanena sva. cchatAtizayo vyajyate / tanulatetyanena ca kAryacApalyazaityAdilatAguNavattvaM vapuSo dhvnyte| pratIhArI kathamadyApi sa eva tADIpatrasaMcayaH, tA evAkSarapatayaH / tadvasantavarNanena zithilayAmyasya tadgataM hRdayAvegam / For Private and Personal Use Only
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| hiaAveaM / (prakAzam / ) dihiM deu mahArAo IsIsi jaraThApramANe kusumaaarmmi| mUlAhiMto parahuavahUkaMThamudaM dalaMtA detA dIhaM mahurimaguNaM jappie chappaANam / saMcAraMtA virahisu NavaM paMcamaM kiMca rAaM rAummattA raikulagharA vAsarA vittharaMti // 2 // rAjA-(tadevAkarNya sAnurAgam / ) atthANIjaNaloaNANa bahalA lAvaNNakalloliNI lIlAvibbhamahAsavAsaNaarI sohaggapAlihiA / Avegazabdena yadyapi sarvathA nAsya tanmanaskatA nirAkartuM zakyate, tathApi viSayAntarasaMcAreNa kiMcicchithilayAmIti cocyate / diTTimiti / dRSTiM dadAtu mahArAja ISadISajjaraThAyamANe kusumaakre| kusumAnAmAkara utpattisthAnamityarthaH / kusumAnAmAkaraH samUho yasminniti vA / kusumairAkara iti vA / 'Akaro nivahotpattisthAnazreSTheSu kthyte|' iti vizvaH / muuleti| mUlAtprabhRti parabhRtavadhUkaNThamudrAM dalanto dadato dIrgha madhurimaguNaM jalpite paTpadAnAm / saMcArayanto virahiSu navaM paJcamaM kiMcidrAgaM rAgonmattA ratikulagRhA vAsarA vistIryante // parabhRtavadhvaH kokilastriyaH / parabhRtA vadhva iveti vA / pakSadvaye'pi saMbhogazRGgAro vyaGgyaH / madhurimaiva guNaH / madhurimNA guNavizeSa iti vA / tena duHsahatve ca teSAM tasya bhAvAditi bhAvaH(?) / 'puSpasAdhAraNe kAle pikaH kajati paJcamam / ' kiMcidrAgamiti paJcamamityasya vizeSaNam / kiMcidrAgo yasyAM kriyAyAmiti yathA bhavati tatheti kriyA. vizeSaNaM vA / ratayaH saMbhogAsteSAM kulaM samahastasya gRhAH sthAnAnItyarthaH / yadvA rati. kulasya prItisamudAyasya gRhAH sthAnAni / tajjanakatvAdityAzayaH / rAjAAsthAnIjanalocanAnAM bahalA lAvaNyakallolinI lIlAvibhramahAsavAsanagarI saubhAgyapArasthitA / For Private and Personal Use Only
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2 javanikAntaram] krpuurmnyjrii| 41 NetteMdIvaradIhiA maha puNo siMgArasaMjIaNI saMjAdA aha mammaheNa dhaNuhe tikkho saro puMkhido // 3 // (sonmAdamiva / ) daMsaNakkhaNAdo pahudi kuraMgacchI citte cihudRdi Na khuTTadi sA guNesu sejjAsu lohadi visappadi dimmuheSu / bollammi vahadi paadi kavvabandhe jhANeNa tuhadi ciraM taruNI tarahI // 4 // avi a| je tIa tikkhacalacakkhutihAadihA te kAmacaMdamahupaMcamamAraNijjA / netrendIvaradIrghikA mama punaH zRGgArasaMjIvinI saMjAtAtha manmathena dhanuSi tIkSNaH zaraH puddhitaH // lAvaNyakallolinItyanena pratikSaNaM saundaryAtizayavRddhiya'jyate / vAsanagarItyanena kSaNamapi tadvicchedAbhAvo dhvanyate / tIkSNa ityanena pUrvamapi zarasaMdhAnamAsIdeva, idAnIM tvatiduHsahaM tadetAdRzazaravistAraNA dyotyte| sonmAdamiti / unmAdalakSaNaM zRGgAratilake-'zvAsaprarodanotkampavasudhollekhanairapi / vyApAro jAyate yatra sa unmAdaH smRto yathA // ' iti / sAhityadarpaNe'pi'cittasya bhrama unmAdaH kAmazokabhayAdibhiH / asthAnahAsaruditagItapralapanAdikRt // ' iti / dasaNeti / darzanakSaNAtprabhRti kuraGgAkSI citte lagati na kSIyate sA guNeSu zayyAyAM luThati visarpati diGmukheSu / vacane vartate pravartate kAvyabandhe dhyAnena truTyati ciraM taruNI calAkSI // api ca / ye tayA tIkSNacalacakSustribhAgadRSTA ste kAmacandramadhupaJcamamAraNIyAH / For Private and Personal Use Only
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 42. kaavymaalaa| jesuM puNo NivaDidA saalA vi diTTI vahati te tilajalaMjalidANajoggA // 5 // (sasmaraNamiva / ) avi a| aggammi bhiMgasaraNI NaaNANa tIe majjhe puNo kaTidaduddhataraMgamAlA / pacchA a se saradi taMsaNirIkkhidesu AaNamaMDaliacAvadharo aNaMgo // 6 // (vicintya / ) kadhaM ciraadi piavaasso / (pravizya vidUpako vicakSaNA ca paritrAmataH / ) vidUSakaH-ai viakkhaNe, sabbaM saccaM edaM / vicakSaNA-sabbaM saccaaraM / vidUSakaH-NAhaM pattijjAmi, jado parihAsasIlA kkhu tumaM / yeSu punarnipatitA sakalApi dRSTi vartante te tilajalAalidAnayogyAH // madhurvasantaH / smRtilakSaNamuktam / api ca / agre bhRGgasaraNirnayanayostasyA madhye punaH kathitadugdhataraGgamAlA / pazcAcca tasyAH sarati tiryanirIkSiteSu AkarNamaNDalitacApadharo'naGgaH / / tadvanirIkSaNAdanu madanakRtavimanaskatAvazyaM bhavatIti bhAvaH / ayaM ca kavinibaddhavaktaprauDhoktisiddho dhvaniH / kathaM cirayati priyavayasyaH / vidUSakaHayi vicakSaNe, sarva satyamidam / vicakSaNAsarva satyataram / vidUSakaHnAhaM pratyemi, yataH parihAsazIlA khalu tvam / kadAcidayamapi parihAsa eva bhavediti bhAvaH / For Private and Personal Use Only
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 2 javanikAntaram ] karpUramaJjarI / 13 vicakSaNA - aja, mA ebvaM bhaNa / aNNo vakruttikAlo, aNNo kajjaviArakAlo / vidUSakaH -- (puro'valokya 1 ) eso piavaasso haMso via vimukkamA - so, karI via maakkhAmo, muNAladaNDo via ghaNaghammamilANo, dinadIo via vialiacchAo, pabhAdapuNNimAcaMdo via paMDuraparikkhINo hidi / ubhe (parikramya ) jaadu jaadu mahArAo / rAjA --- vaassa, kadhaM uNa viakkhaNAe milido si / vidUSakaH - ajja viakkhaNA mae saha saMdhi kA AadA / kidasaMdhIe imIe saha maMtaaMtassa ettiA velA laggA / rAjA - saMdhikaraNassa kiM phalaM / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vicakSaNA Arya, maivaM bhaNa / anyo vakroktikAlaH anyaH kAryavicArakAlaH / tathA ca nedaM sarvamasatyamiti bhAvaH / vidUSakaH- , karIva madakSAmaH, mRNAladaNDa epa priyavayasyo haMsa iva vimuktamAnasaH, iva ghanadharmamlAna, dinadIpa iva vigalitacchAyaH, prabhAtapUrNimAcandra iva pANDuraparikSINastiSThati / vimuktamAnasa udvignamanAH / haMsapakSe vimuktaM tyaktaM mAnasaM saro yenetyarthaH / haMsopamAnena pANDuratA tizayo'sya dyotyate / pANDuraca parikSINatyarthaH / ubhe- jayatu jayatu mahArAjaH / rAjA vayasya, kathaM punarvicakSaNayA milito'si / vidUSakaH rAjA- saMdhikaraNasya kiM phalam / adya vicakSaNA mayA saha saMdhi kartumAgatA / kRtasaMdhyaitayA saha mantrayamA - NasyaitAvatI velA lagnA | For Private and Personal Use Only
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 44 kaavymaalaa| vidUSakaH-esA ahimadajaNapesidA lehahatthA NaM viakkhaNA aaadaa| rAjA--(gandhaM sUcayitvA / ) keMdaIkusumagandho via AAdi / vicakSaNA-kedaIdalaleho ebba eso maha hatthe / rAjA-mahusamaye ki kedaIkusumaM / vicakSaNA-bhairavANaMdadiNNamaMtappahAveNa devIbhavaNujANe kedaIladAe ekko dAva ppasavo dNsido| tassa tAe devIe dalasaMpuDehiM aja hiMdolaappabhaMjaNIe cautthIe haravallahA devI accidA / aNNaM ca dalasaMpuDajualaM uNa kaNihabahiNIAe kappUramaMjarIe psaadiikidN| tIe vi ekeNa dalasaMpuDeNa bhaavadI gorI jebba accidA / aNNaM ca / kedaIkusumapattasaMpuDaM pAhuDaM tua sahIa pesidaM / eNaNAhimasivaNNasohiNA taM siloajualeNa laMchidaM // 7 // (iti lekhamarpayati / ) vidUSakaHeSAbhimatajanapreSitA lekhahastA nanu vicakSaNA AgatA / idameva saMdhiphalamityAzayaH / rAjAketakIkusumagandha ivAyAti / vicakSaNAketakIdalalekha evaiSa mama haste / tasyaiSa gandha ityaashyH| rAjAmadhusamaye kiM ketakIkusumam / vicakSaNA bhairavAnandadattamantraprabhAveNa devIbhavanodyAne ketakIlatayaikastAvatprasavo dArzataH / tasya tayA devyA dalasaMpuTairadya hindolakaprabhaJjanyAM caturthI haravallabhA devI arcitA / anyacca dalasaMpuTayugalaM punaH kaniSThabhaginyai karpUramaarye prasAdIkRtam / tayApyekena dalasaMpuTena bhagavatI gauryevArcitA / anyacca / ketakIkusumapatrasaMpuTaM prAbhRtaM tava sakhyA preSitam / eNanAbhimaSIvarNazobhinA tacchokayugalena lAJchitam // For Private and Personal Use Only
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2 javAnakAntaram] karpUramaJjarI / rAjA-(prasArya vAcayati / ) haMsiM kuMkumakapiMjarataNuM kAUNa jaM vaMcido __tabbhattA kila cakkavAaghariNI esatti mnnnnNto| edaM taM maha dukkidaM pariNadaM dukkhANa sikkhAvaNaM __ ekattho vi Na jAsi jeNa visaaM dihItihAassa vi // 8 // (dvitrirvAcayitvA / ) edAI tAI maaNarasAaNakkharAiM / vicakSaNA-dudIo uNa mae piasahIe avatthANivedao kadua siloo lihido ettha / taM vAcedu mhaaraao| rAjA-(vAcayati / ) saha diahaNisAiM dIharA sAsadaMDA saha maNivalaehiM vAhadhArA galaMti / suhaa tua vioe tea ubbeaNIe saha a taNuladAe dubbalA jIvidAsA // 9 // rAjAhaMsI kuGkumapaGkapiJjaratanuM kRtvA yadvaJcita stadbhartA kila cakravAkagRhiNyeSeti manyamAnaH / etattanmama duSkRtaM pariNataM duHkhAnAM zikSaka ekastho'pi na yAsi yena viSayaM dRSTitribhAgasyApi // etAni tAni madanarasAyanAkSarANi / vicakSaNA dvitIyaH punarmayA priyasakhyA avasthAnivedakaH kRtvA zloko likhito'tra / taM vAcayatu mahArAjaH / rAjA saha divasanizAbhyAM dIrghAH zvAsadaNDAH saha maNivalayairvASpadhArA galanti / subhaga tava viyoge tasyA udveginyA saha ca tanulatayA durbalA jIvitAzA // zvAsadaNDA ityanena niHzvAsaprAcurya vyajyate / iyaM ca sahoktiH / tallakSaNamuktaM vRddhaiH-'sahabhAvakathanaM sahoktiH' iti / For Private and Personal Use Only
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAvyamAlA / vicakSaNA-ettha jebba edAe avatthAe maha jehabahiNiAe sulakkhaNAe uggAviAe bhavia siloo kido, taM mahArAo suNAdu / (paThati / ) NIsAsAhAralaTThIsarisapasaraNA caMdaNaM phoDakArI caMdo dehassa dAho sumaraNasarisI hAsasohA muhammi / aMgANaM paMDubhAo diahasasikalAkomalo kiM ca tIe NicaM bAhappavAhA tuha suhaa kide hoMti kullAhiM tullA // 10 // rAjA-(niHzvasya / ) kiM bhaNIadi / sukaittaNe tuha jehabahiNiA kkhu esA / vidUSakaH-esA viakkhaNA mahIalasarassaI / edAe jebahi - NiA tihuaNasarassaI / tA edAhiM samaM pADisiddhaM Na karissaM / kiM uNa piavaassapurado maaNAvatthaM attaNo ucidehiM akkharehi Nivedemi / vicakSaNA ihaivaitasyA avasthAyA mama jyaSTaginyA sulakSaNayA AdezakAriNyA bhUtvA zlokaH kRtaH, taM mahArAjaH zRNotu / NIsAsatiniHzvAsA hArayaSTisadRzaprasaraNAzrandanaH sphoTakArI ___candro dehasya dAhaH smaraNasadRzI hAsazobhA mugve / aGgAnAM pANDubhAvo divasazazikalAkomala: kiM ca tasyA nityaM bASpapravAhAstava subhaga kRtaM bhavanti kulyAbhistulyAH // smaraNasadRzI tadabhivyakSiketyarthaH / divasa zazikalAsAmyena niSprabhatvamazAnAmabhivyajyate / rAjAkiM bhaNyate / sukavitve tava jyeSTarbhAganikA khalvepA / vidUSakaH epA vicakSaNA mahItalasarasvatI / etasyA jyeSTabhaginikA tribhuvanasarasvatI / tadetAbhyAM samaM pratispardhI na kariSyAmi / kiM punaH priyavayasyapuratA madanAvasthAmAtmana ucitairakSarairnivedayAmi / For Private and Personal Use Only
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org rAjA paTha / etadapi zrUyate / vidUSakaH- karpUramaJjarI / 2 javanikAntaram ] rAjA - paDha / edaM pi suNIadi / vidUSakaH paraM johA ur3A garalasariso caMdaNaraso khadakkhAro hAro ra aNipavaNA dehatavaNA / mugAlI bANAlI jaladi a jaladdA taNuladA riTThA jaM diTThA kamalavaaNA sA suNaaNA // 11 // rAjA - vaassa, tumaM pi thoeNa caMdaNaraseNa samAla hissasi / tA kahitaggadaM kiMpi vRttaMtaM / adha aMteuraM ia devIe ki kadaM tIsa / vidUSakaH - viakkhaNe, kiM kadaM kahe hi / vicakSaNA -- deva, maMDidA TikkidA / sidA tosidA a / madanAvasthAmityanantaraM tasyA iti zeSaH / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paraM jyotsnA uSNA garalasadRzazcandanarasaH kSatakSAro hAro rajanipavanA dehatapanAH / mRNAlI bANAlI jvalati ca jalArdrA tanulatA variSThA yadRSTA kamalavadanA sA sunayanA // kSate kSAra ivetyarthaH / tasyAtyantaduHsahatvAt / rajanipavanA ityanena teSAmatizItalatvaM vyayam / dehe tapanA ivetyarthaH / atyantadAhakatvAt / bANAlIvetyarthaH / atyantakhedapradatvAt / atropamotprekSArUpakAdayo'rthAlaMkArAH / chekalATAnuprAsAdayazca zabdAlaMkArA UdyAH / talakSaNaM coktaM prAk / vicakSaNe, kiM kRtaM kathaya / vicakSaNA rAjA vayasya, tvamapi stokena candanarasena samAlabhyase / tatkathayataM kimapi vRttAntam / athAntaHpuraM nItvA devyA kiM kRtaM tasyAH / vidUSakaH- 47 deva, maNDitA tilakitA bhUSitA toSitA ca / C For Private and Personal Use Only
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| rAjA-kadhaM via| vicakSaNA__ ghaNamubbaTTidamaMgaM kuMkumarasapaMkapiMjaraM tissA / rAjA rosAaNaM kuDaM tA kaMcaNamaavAliArUvam // 12 // vicakSaNA maragaamaMjIrajuzaM caraNe se laMbhiA vaassAhiM / bhamiamahomuhapaMkaajualaM tA bhamaramAlAe // 13 // vicakSaNA rAasuapicchaNIlaM paTuMsuanualaaMNiasidA saa| rAjAkathamiva / vicakSaNA ghanamudvartitamaGgaM kuGkumarasapaGkapiJjaraM tasyAH / rAjA ujjvalIkRtaM tatkAJcanamayabAlikArUpam // rosAaNamityujjvalArthe dezI / kAJcanamayetyasya prakRtipItameva tadrUpamidAnI pIta. tareNa kuGkamenodvartanAcchobhAtizayo jAta iti bhAvaH / vicakSaNA___ marakatamaJjIrayugaM caraNAvasyA lambhitau vayasyAbhiH / rAjA bhramitamadhomukhapaGkajayugalaM tadbhamaramAlayA / / asyAzcaraNo marakatamaJjIrayugaM marakatanapurayugalaM lambhitI praapito| tatsaMbaddhau kR. tAviti yAvat / bhramitetyAdinA tacaraNayugalasya paGkajayugena maJjIrayugalasya ca bhramaramAlayA sAmyaM prakaTitam / vicakSaNA rAjazukapicchanIlaM paTTAMzukayugalakaM nivasitA sA / For Private and Personal Use Only
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2 javanikAntarama] krpuurmnyjrii| . 49 rAjA kaalIkaMdaliA tA kharapavaNavilolliadalaggA // 14 // vicakSaNA tIe NiaMbaphalae NivesiA pNcraaamnnikNcii| rAjA kaMcaNaselasilAe tA barihI kArio NacaM // 15 // vicakSaNA diNNA valaAvalio karakamalapauhaNAlajualammi / rAjA-- tA bhaNa kadhaM Na sohai viparIaM maaNatUNIram // 16 // vicakSaNA kaMThammi tIa Thavido chammAsiamotiANa varahAro / sevai tA paMtIhiM muha aMdaM tAraANiaro // 17 // rAjA kadalIkandalI tatkharapavanavilolitadalAnA // etAvatA tarvoH kadalIkandalyA vasanasya ca taddalAnAM sAmyamuktam / vicakSaNA tasyA nitambaphalake nivezitA paJcarAgamaNikAJcI / rAjA kAJcanazailazilAyAM tadbI kArito nRtyam // anena nitambasya pIvaratvena kAJcanazilAsAmyaM kA myAzca barhisAmyaM prakAzitam / vicakSaNA dattA valayAvalyaH krkmlprkosstthnaalyuge| rAjA tadbhaNa kathaM na zobhate viparItaM madanatUNIram // vicakSaNA kaNThe tasyAH sthApitaH pANmAsikamauktikAnAM varahAraH / rAjA--- sevate tatpatibhirmukhacandraM tArakAnikaraH // For Private and Personal Use Only
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| vicakSaNA ubhaesu vi savaNesuM NivesiaM raaNakuMDalajuaM se / rAjA tA vaaNamammaharaho dohi~ vi cakkehi caMkamido // 18 // vicakSaNA jaccaMbaNajaNidapasAhaNAi~ jAdAi~ tIa NaaNAi / ___ uppuMkhia Navakuvala asilImuhe paMcabANassa // 19 // vicakSaNA kuDilAlaANa mAlA lalAiphalaaggasaMgiNI raidA / rAjA tA sasibiMbassovari vaTThai majjhammi kisaNasAraMgo // 20 // tArakAnikaraH patibhiH zreNIbhiH kRtvA mukhacandra sevate tadityanvayaH / tathA ca muktAhArasya tArakAnikaropamA vyajyate / vicakSaNA ubhayorapi zravaNayonivezitaM ratnakuNDalayugaM tasyAH / rAjA___ tadvadanamanmatharatho dvAbhyAmiva cakrAbhyAM camitaH / / caHmito yukta ityarthaH / atra kuNDalayugalasya cakradvayasAmyaM dyotyate / vicakSaNA-- jAtyAJjanajanitaprasAdhane jAte tasyA nayane / rAjA utpuGkhitau navakuvalayazilImukhI paJcabANasya / / atrApi nayanayonavakuvalayasAmyamaJjanasya ca bhramarasAmyaM jJApyate / zilImukhAvitra zilImukhAviti rUpakeNa ca kAmivihvalatvavidhAnasAmathye smarazaradharmastatrAbhivyajyate / tIkSNatvaM ca netrayorvyaGgayam / utpuTitau sajjitI / vicakSaNA kuTilAlakAnAM mAlA lalATaphalakAgrasaGginI racitA / rAjA tacchazibimbasyopari vartate madhye kRSNasAraGgaH // zazibimbasAmyaM vadanasya kRSNamRgasAmyaM cAlakamAlAnAmanenoktam / For Private and Personal Use Only
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra rAjA - 2 javanikAntaram ] vicakSaNA- ghaNasAratAraNa aNAi gUDhakusumoccao ciurabhArI / sasirAhumalajujjhaM via daMsiameNaNa aNAe / / 21 / / vicakSaNA ia devIa jahicchaM pasAhaNehiM ppasAhidA kumarI / rAjA tA kelikANaNamahI vihUsiA surahilacchIe // 22 // vidUSakaH - deva, edaM paramatthaM viSNavIadi / -- jaissA diTThI taraladhavalA kajjalaM tIa joggaM jA vitthiSNatthaNakalasiNI rehae tIa hAro / cakkAre ramaNaphalahe kovi kaMcImaraho jissA tissA uNavi bhaNimo bhUsaNaM dUsaNaM a // 23 // www.kobatirth.org rAjA karpUramaJjarI / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vicakSaNA -- ghanasAratAranayanAyA gRDhakusumocayazcikurabhAraH / vidUSakaH- zazirAhamayuddhamiva darzitameNanayanAyAm || kusumanicayasya candrasAdRzyam, cikurakalApasya ca rAhusAmyamabhivyaktIkRtam / mallayuddhamityanena tayoH samabalalaM tena ca tulyazobhatvaM dhvanyate / vicakSaNA iti devyA yathecchaM prasAdhanaiH prasAdhitA kumArI | rAjA tatkelikAnanamahI vibhUSitA surabhilakSmyA | kelInAM krIDAnAM kAnanaM samUhastatsaMbandhinI mahI utpattisthAnam / tatsAmyaM kumAryA vasantalakSmIsAbhyaM devyA anena prakaTitam / 51 deva, etatparamArthaM vijJApyate / yasyA dRSTistaraladhavalA kajjalaM tasyA yogyaM yA vistIrNastanakalazinI zobhate tasyA hAraH / For Private and Personal Use Only
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 92 www.kobatirth.org kAvyamAlA | rAjA - ( punastAmanusaMdhAya / ) Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tivalivaliaNAhIbAhumUlesa laggaM thaNakalasaNiaMbADaMbaresssasaMtaM / jalaNiviDamimIe sikkhaNaM dvANapottaM pisuNadi taNulaTTIcaMgimaM laMgimaM a || 24 / / vidUSakaH - (sakrodhamiva / ) bho, mae sabbAlaMkArasahidA vaNidA / tumaM uNa jalaviluttappasAhaNaM jevva sumarasi / tA kiM Na sudaM deveNa / NisaggacaMgassa vi mANusassa sohA samummIladi bhUmaNehiM / maNINa jaccANaM vikaMcaNehiM vihasaNe sajjAda kAvi lacchI // 25 // cakrAkAre ramaNaphalake ko'pi kAvyADambaro yasyAstasyAH punarapi bhaNAmo bhUpaNaM dUpaNaM ca // yadyetAdRzaM dRSTyAdi kAntAyAstiSTati tadA bhUSaNAbhAve'pi zobhAvizeSaH svAbhAviko'vabhASata eveti nAtiprayojanavatvAdbhUSaNamapi dUSaNamiva bhavatIti dUSaNabhUSaNayoH prayojanAbhAvatvena sAmyam / athavA dUSaNaM bhUSaNamitra bhavati / ayamarthaH - etAdRzahaSTyA dimatyA asamIcInavastusaMbandho'pi bhUSaNatulya eva bhavati / zobhAhatikaratvAbhAvAt / ata eva kavicUDAmaNinA bhagavatA kAlidAsenApi varNitam - "kimiva hi madhurANAM maNDanaM nAkRtInAm' iti / rAjA --- trivalivalitanAbhItrAhumUleSu lagnaM stanakalazanitambADambareSUcchrasat / jalanibiDametasyAH zlakSNaM snAnavastraM pizunayati tanuyaSTiGgimAnaM tAruNyaM ca // laMgimaM tAruNyamiti dezI / vidUSakaH bhoH, mayA sarvAlaMkArasahitA varNitA / tvaM punarjalaviluptaprasAdhanAmeva smarasi / tatkiM na zrutaM devena / nisargacaGgasyApi mAnuSasya zobhA samunmIlati bhUSaNaiH / maNInAM jAtyAnAmapi kAJcanaivibhUSaNe sajjati kApi lakSmIH // For Private and Personal Use Only
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2 javanikAntaram] krpuurmnyjrii| u rAjA muddhANaM NAma hiaAi~ haraMti haMta ___NevacchakappaNaguNeNa nnibinniio| cheA puNo pakidicaMgimahAraNijjA ___ dakkhAraso Na mahurijai sakarAe // 26 // vicakSaNA-jadhA deveNAdiheM / thoANaM thaNaANa kaNNakaliAlaMghINa acchINa vA bhUcaMdassa muhassa kaMtisariAsottassa gattassa a| ko NevacchakalAa kIradi guNo jaM taM bi sabbaM piaM saMjuttaM suNa tattha kAraNamiNaM rUDhIa kA khaMDaNA // 27 // rAjA-(vidUSakamuddizya / ) supaMjala kaviMjala, esa sikkhAvIasi / rAjA mugdhAnAM nAma hRdayAni haranti hanta nepathyakalpanaguNena nitambinyaH / chekAH punaH prakRticaGgimabhAvanIyA drAkSAraso na madhurIyati zarkarayA / / yeSAM hRdayAni nepathyakalpana guNena nitambinyo haranti te mugdhA avidagdhA evetyAzayaH / ye punaH prakRtyA svabhAvena yazcaGgimA saundarya yAsAM nitambinInAM tA bhAvayanti ta eva vidagdhA iti bhAvaH / drAkSArasasAmyaM svabhAvasaundaryasya, zarkarAsAmyaM bhUSaNAnAmupadarzitam / vicakSaNAyathA devenAdiSTam / sthUlAnAM stanAnAM karNakalikAlacinorakSNo bhUcandrasya mukhasya kAntisaritsrotaso gAtrasya ca / ko nepathyakalAbhiH kriyate guNo yattadapi sarva priyaM __saMyuktaM zRNu tatra kAraNamidaM rUDheH kA khaNDanA / / rUDhiyogamapaharatIti yathA rUDheogApekSayA prAbalyaM tathA sahajasaundaryasyApIti bhaavH| rAjAsuprAJjala kapiJjala, eSa zikSyase / For Private and Personal Use Only
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 54 kaavymaalaa| kiM kajaM kittimeNa vviraaNavihiNA so NaDINaM viDaMbo taM caMgaM jaM NiaMgaM jaNamaNaharaNaM teNa siimNtinniio| jassi sabbaMgasaMgo saalaguNagaNo so adaMbho alaMbho tassi NecchaMti kAle paramasuhaare kiM pi NevacchalacchI // 28 // vicakSaNA-deva, edaM viNNavI adi--Na kevalaM devIe NioeNa tissA aNugadahmi / tArAmettIe vi sahittaNaM pattA kappUramaMjarIe / teNa takajjasajjA ahaM puNo vi olaggAvia bhavia NivedaissaM / suprAjalaH susaralaH / tathA ca cAturyalezo'pi tava nAstIti bhAvaH / kiM kArya kRtrimeNa viracanavidhinA sa naTInAM viDamba staccaGgaM yannijAGgaM janamanoharaNaM tena sImantinyaH / yasminsarvAGgasaGgaH sakalaguNagaNaH so'dambho'labhya stasminnecchanti kAle paramasukhakara kAmapi nepathyalakSmIm // kRtrimabhUSAbhirnaTonAmevA pAtataH saundaryamula sati na puna: sImantinInAmityarthaH / yacaGgaM samIcInaM tadeva nijAGga svasyAGgamAhAdakagityAhAdakatvaviziSTA'GgamAtravAca. kAnapadavAcyasaMkramAdayamarthAntarasaMkramitavAcyo lakSaNAmalo dhvaniH / tena svAbhAvi. kAGgasaundaryeNaiva sImantinyaH kulAGganA janamanoharaNaM bhavantItyarthaH / yadyapi janamanoharaNamiti bhinnaliGgavacanaM padaM na sImantinya iti padasya vizeSaNatvamarhati, tathApi vastupadAdhyAhAreNa yojyam / tasya cAjahaDiGgatvAna doSa iti dhyeyam / athavA janamanoharaNamiti kAkAkSigolakanyAyenobhayatra saMpadhyate / tathA ca yanijAjhaM svAbhAvi. kAGgaM caGgaM tadeva janamanoharaNaM bhavatItyarthaH / yadA pUrvatraiva saMdhyate tadA ca tena svAbhA. vikAGgacaGgatvenaiva sImantinyo bhavanti / tAsAmuttamasImantinItvaM bhavatItyarthaH / tathA ca sImantinIpadadAcyasyevottamatva viziSTe tasminsaMkramAdatrApyantarasaMkramitavAcyo dhvaniH / yasminkAle sakala: saMpUrNo guNAnAM gaNa: samUhaH sarvAGgasaGgaH sarveSvaGgeSu saGgo yasya tAdRzaH, adambhaH na vidyate dambho yatrAsAvadambhaH svAbhAvikaH, alabhyo'prApyo. 'sti, atha ca tasminkAle sukhakare kAmapi nepathyalakSmI necchanti / vidagdhA iti shessH| nijAGgamityekavacanenaikamapi svAbhAvikasundaramaGgaM lokahRdayaharaNasamartha kimuta sarvAGgANIti dhvanyate / atra ca naTIsImantinyoyatirekAlaMkAro vyAyaH / chekavRttyanuprAsAlaMkArAvapyatra bodhyau tallakSaNaM prAgevoktam / vicakSaNA deva, etadvijJApyate na kevalaM devyA niyogena tasyA anugatAsmi / tArAmaitryApi sakhItvaM prAptA karpUramAryAH / tena tatkAryAsaktAhaM punarapi sevakIbhUya nivedayiSyAmi / For Private and Personal Use Only
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2 javanikAntaram krpuurmnyjrii| tissA dAva parikkhaNattha Nihido hattho thaNutthaMgado ___ DAhuDAmarido sahIhiM bahuso helAa kaDDijadi / kiM teNAvi imaM NisAmaa giraM saMtosiNiM tAsiNi hatthacchattaNivAri-dukiraNA bollei sA jAmiNIM // 29 // kajasesaM kavijalo Nivedaissadi / taM ca deveNa tadhA kAdabbaM / (iti parikramya niSkrAntA / ) rAjA-vaassa, kiM uNa taM kajasesaM / vidUSakaH-ajja hiMdolaNacautthI / tahiM devIe gaurI kadua kappUramaMjarI hiMdolae ArohaidabbA / tA maragaapuMjahideNa deveNa kappUramaMjarI hiMdolaMtI dahavvA / edaM taM kajasesaM / (vicintya / ) tA adiNiuNA vi chalidA devI / pAiA juNNamajjAriA duddhaM tti takaM / tasyAstAvatparIkSaNAya nihito hastaH stanotsaGgato dAhoDDAmaritaH sakhIbhirbahuzo helayA kRSyate / kiM tenApImAM nizAmaya giraM saMtoSiNI trAsinI hastacchatranivAritendukiraNAtivAhayati sA yAminIm / / helayAvajJayA kRssyte| tayeti zeSaH / svasaMbandhivirahArtibhAjanatvena / trAsinImiti caitAdRzaduHsahaviyogapIDitApi svahastenaivendukarAnnivArayatIti teSAM hastasparze'zaGkanIyamapi maraNAdikaM saMbhAvyata iti trAsakaratvam / athavA balAtkAreNa yathendukiraNasparzo bhavati tathA vidhatta ityatiduSkara miti trAsakAraNaM jJeyam / yadvA hattacchatretyanena hastasya saMpUrNazarIre candrakarasparzanivArakatvAsaMbhavAddhastAnavacchannapradeze zazikarasparzA. vazyaMbhAvastatkAraNaM veditavyaH / anena vidhAnaM nAma mukhasaMdhyaGgamuktam / tallakSaNaM dazarUpake-'vidhAnaM sukhaduHkhakRt' iti / atrApi rUpakacchekAnuprAsAdayaH zabdArthAlaMkArA uhyAH / lakSaNaM tUktam / kAryazeSaM kapijalo nivedayiSyati / tacca devena tathA kartavyam / kapiJjalo viduusskH| vayasya, kiM punastatkAryazeSam / vidUSakaH adya hindolanacaturthI / tatra devyA gaurI kRtvA karpUramaJjarI hindolake ArohayitavyA / tanmarakatapuJjasthitena devena karpUramaJjarI hindolantI draSTa For Private and Personal Use Only
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 56 kaavymaalaa| rAjA-ko aNNo tuhmAhito maha kjjsjjo| ko aNNo caMdAhito samuddavaDaNaNiho / * (iti parikramya kadalIgRhapravezaM nATayataH / ) vidUSakaH-iaM uttuNgphlihmnnivediaa| tA iha upavisadu piavaasso / (rAjA tathA kroti|) vidUSakaH--(hastamudyamya / ) bho, dIsadu puNNimAaMdo / rAjA--(vilokya / ) ae, dolArUDhAe maha vallahAe vaaNaM puNNimAcaMdo tti Nidisasi / (samantAdavalokya / ) vicchAaMto NaararamaNImaMDalassANaNAI pacchAlaMto gagaNakuharaM kaMtijohAjaleNa / pecchaMtINaM hiaaNihidaM NidalaMto a dappaM dolAlIlAsaralataralo dIsae se muheMdU // 30 // vyA / etattatkAryazeSam / tadatinipuNApi cchalitA devI / pAyitA jIrNamArjArikA dugdhamiti takram / marakatapuJjaH prAsAdavizeSaH / rAjA-- ko'nyo yuSmatto mama kAryasajjaH / ko'nyazcandrataH samudravardhananiSTaH / vidUSakaHiyamuttuGgasphaTikamaNivedikA / tadihopavizatu priyavayasyaH / vidUSakaHbhoH, dRzyatAM pUrNimAcandraH / rAjAae, dolArUDhAyA mama vallabhAyA vadanaM pUrNimAcandra iti nirdizasi / vicchAyayannagararamaNImaNDalasyAnanAni prakSAlayangaganakuharaM kAntijyotsnAjalena / prekSamANAnAM hRdayanihitaM nirdalayaMzca darpa dolAlIlAsaralataralo dRzyate'syA mukhenduH // For Private and Personal Use Only
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2 javanikAntaram krpuurmnyjrii| avi a| uccehiM gourehiM dhavaladhaavaDADaMbarillAvalIhiM ghaMTAhiM vidurillAsurataruNivimANANurUaM vahaMtI / pAAraM laMghaaMtI kuNai raavasAduNNamaMtI NamaMtI eMtI jaMtI a dolA jaNamaNaharaNaM kaTTaNukkaTThaNehiM // 31 // avi a| raNaMtamaNiNeuraM jhaNajhaNaMtahAracchaDaM kalakkaNidakiMkiNImuharamehalADaMbaraM / vilolavalaAvalIjaNidamaMjusiMjAravaM Na kassa maNamohaNaM sasimuhIa hiMdolaNaM // 32 // vicchAyayanvigatacchAyAni kurvan / mlAnIkurvannityarthaH / kAntireva jyotsnA candrikA tasyA jalaM cAkacakyaM tena gaganaM khameva kuharaM kSAlayanprakAzayan / jalena kSAlanamucitameveti bhAvaH / saralatarala ityAndolanavazAdyAtAyAtamAcarannityarthaH / atra rUpakacche. kAvRttyanuprAsarUpAH zabdArthAlaMkArA vibhAvyA: / spaSTamanyat / Apa ca / ucceSu gopureSu dhavaladhvajapaTADambarabahalAvalISu ghaNTAbhirvidrANasurataruNivimAnAnurUpaM vahantI / prAkAraM laGghayantI karoti rayavazAdunnamantI namantI AyAntI yAntI ca dolA janamanoharaNaM karSaNotkarSaNaiH / / dhavaladhvajapaTADambarANAM bahalA Avalyo yeSu tAdRzeSu gopureSu puradvAreSu ghaNTAbhirupalakSitaM vidrANaM vegena gacchadyatsurataruNivimAnaM devAGganAvimAnaM tadanurUpaM tattulyaM prAkAraM vahantI bibhrANA / karSaNotkarSaNai: rayavazAla yantI / saralagamanAdunnamantI urva gacchantI namantI punaradho yAntI AyAntI yAntI ceyaM dolA kasya kAmino manoharaNaM na karoti / api tu sarvasya vidhatta iti kAkarthaH / iyaM ca dolaasvruupvrnnmaajjaatiH| tallakSaNaM kAvyAdarze daNDinoktam-'nAnAvasthaM padArthAnAM rUpaM saakssaadvivRnnvtii| svabhAvoktizca jAtizcetyAdyA sAlaMkRtiryathA // ' iti / upamAnuprAsAdayo'nye'pyalaMkArA jJeyAH / api ca / raNanmaNinUpuraM jhaNajhaNAyamAnahAracchaTaM kalakkaNitakiGkiNImukharamekhalADambaram / For Private and Personal Use Only
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 58 kaavymaalaa| vidUSakaH-bho, suttaAro tumaM / ahaM uNa vittiAro bhaviSa vitthareNa vaNNemi / uvarihiathaNapanbhArapIDiaM caraNapaMkajajuaM se / pukkArai bba maaNaM raNaMtamaNiNeuraraveNa // 33 // hiMdolaNalIlAlalaNalaMpaDaM cakkacakkalaM ramaNaM / kilakilai bba saharisaM kaMcImaNikiMkiNiraveNa // 34 // dolaMdolaNalIlAsaraMtasariAchaleNa se haaro| vitthArai bba kusumAuhaNaravaiNoi kittivallIo // 35 // vilolavalayAvalIjanitama ziJjAravaM ___ na kasya manomohanaM zazimukhyA hindolanam // zazimukhyA hindolanaM kasya kAmino manomohanaM na / mano mAnasaM mohayati tadetAdRzaM na / api tu sarvasyApIti kAkuH / kiMbhUtam / raNanto maNayo yayoste raNanmaNI, raNanmaNI napure yatra tt| jhaNajhaNAyamAnA hAracchaTA yatra / ityAdInAmAndolanavizeSaNatvam / athavA kriyAvizeSaNAni / yadvA zazimukhyA raNanUpurAdikasya manomohanaM naiti pratyekameva vidhiH / tadA dolanAMze pratyakSamanyAMze smaraNam / 'raNa shbde'| jhaNajhaNAyamAnamityAdi zabdAnukaraNam / atrApyanuprAsajAtyAdyAH zabdArthAlaMkArA jJeyAH / vidUSakaH-- bhoH, sUtrakArastvam / ahaM punarvRttikAro bhUtvA vistareNa varNayAmi / sUcanAddhi sUtratvaM bhavatIti bhAvaH / ata eva tallakSaNamuktamAbhiyuktai:--'alpAkSaramasaMdigdhaM sAravadvizvatomukham / astobhamanavadyaM ca sUtraM sUtravido viduH // ' iti / uparisthitastanaprAgbhArapIDitaM caraNapaGkajayugaM tasyAH / / pUtkArayatIva madanaM raNanmaNinUpuraraveNa // etanmaNinapuraravazravaNasamakAlameva kAminAM madanakRtA manovihvalatA bhavatIti bhAvaH / atrApi jAtyutprekSe alNkaarau|| hindolanalIlAlalanalampaTaM cakravartulaM ramaNam / kilakilAyatIva saharSa kAJcImaNikiGkiNiraveNa // atrApi kilakilAyatIti zabdAnukaraNam / ramaNaM jaghanam / dolAndolanalIlAsaratsarikAchalenAsyA hAraH / vistArayatIva kusumAyudhanarapateH kIrtivallIH // sarikA muktApatiH / atrotprekSAlaMkAraH / For Private and Personal Use Only
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 2 javanikAntaram ] karpUramaJjarI / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMmuhapavaNapaNoli avarichadaradAviAi~ aMgAi~ | hakkAriUNa maaNaM pAsammi NivesaaMti bba // 36 // tADaMkajuaM gaMDesu bahalaghusiNesu ghaDaNalIlAhiM / ts or doladolaNa hAo gaNaNakoDeNa || 37 // NaaNAi~ pasaisarisAi~ jhatti phuDAi~ ko duhalleNa / appeMtia vtra kuvalaasilImuhe paMcabANassa // 38 // dolAraaviccheo kahaM vi mA hou itti paDai bba / pudRmmi veNidaMDo mammahacammadviAaMto // 39 // iAi~ vilAsujjalAi~ dolAppavaMcacariAI | kassa Na lihei citte NiDaNo kaMdappacittaaro // 40 // saMmukhapavana prerita parivastre daradarzitAnyaGgAni / AkArya madanaM pArzve nivezayantIva // atrApi sa evAlaMkAraH / tATaGkayugaM gaNDayorbahalaghusRNayorghaTanalIlAbhiH / dadAtIva dolAndolanarekhA gaNanakautukena // atrApyutprekSAlaMkAraH / nayane prasRtisadRze jhaTiti phule kautUhalena / arpayata iva kuvalayazilImukhe paJcavANasya || kuvalaye eva zilImukhau zarau / kusumazaratvAttasyeti bhAvaH / rUpakamutprekSA cAlaMkAraH / talakSaNaM tu pUrvoktameva / dolArasaviccheda: kathamapi mA bhavatviti patatIva / pRSThe veNidaNDo manmathacarmayaSTikAyamAnaH || atrApi rUpakotprekSe | ityetAni vilAsojjvalAni dolAprapaJcacaritAni / kasya na likhati citte nipuNaH kaMdarpacitrakaraH // 59 ityamunA prakAreNaitAni dolAprapaJcacaritAni karmabhUtAni kaMdarpacitrakaraH kartA kasya kAminazcitte na likhati / api tu sarvasyApItyarthaH / kiMbhUtAni / vilAsA ujjvalAH zucayo yeSu tAni / vilAsa ujjvalazca yeSu tAnIti vA / ' zRGgAraH zucirujjvalaH ' iti koSAt / atra rUpakam / For Private and Personal Use Only
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| rAjA-(saviSAdam / ) kadhamavaiNNA kappUramaMjarI / rittA dolA, rittaM a majjha cittaM, rittAI dasaNussuAI majjha NaaNAI / vidUSakaH-tA vijjullehA via khaNadiDhaNahA / rAjA-mA ebbaM bhaNa / hariaMdapurI via didyA paNaDA a / (smR. tinATitakena / ) maMjiTTI oDhamuddA NavaghaDaNasuvaNNujalA aMgalahI diTThI bAleMdulehAdhavalimajaiNI kuMtalA kajjalAhA / itthaM vaNNANa rehA viharai hariNIcaMcalacchI a esA kaMdappo dIhadappI juajaNajaaNe puNNalakkho ci bhAdi // 41 // rAjAkathamavatIrNA karpUramaJjarI / riktA dolA, riktaM ca mama cittam, riktAni darzanotsukAni mama nayanAni / vidUSakaHtadvidyullekheva kSaNadRSTanaSTA / rAjAmaivaM bhnn| harizcandrapurIva dRSTA praNaSTA ca / smRtIti / smRtilakSaNamuktaM prAk / mNjitttthiiti| mAJjiSTI oSThamudrA navaghaTanasuvarNojjvalAGgayaSTi dRSTibarbAlendurekhAdhavalimajayinI kuntalAH kajalAbhAH / itthaM varNAnAM rekhA viharati hariNIcaJcalAkSI caiSA ___ kaMdarpo dIrghadapI yuvajanajaye pUrNalakSa iva bhAti // mAJjiSTItyanena maJjiSTaniSTharaktatAtizayavattvamoSTa mudrAyAM dhvanyate / navA ghaTanA yasyeti bahuvrIhiH / tathA ca tAdRzasvarNanirUpitacAkacakyAtizayavattvamaGgeSu vyajyate / yaSTirUpakeNa ca taniSThAdhikakRzatvamaGgeSu dyotyate / indurekhetyanena cAkalaGkitvaM jJApyate / kajjalAbhA ityanena kajjalaniSThanIlimAtizayavattvaM kuntlessvbhivyjyte| athavA kajjale AbhA yeSAmiti viparyAsopamA / tallakSaNaM kAvyAdarza daNDinoktam-'sA prasiddhiviparyAsAdviparyAsopameSyate / ' iti / itthamanirvacanIyAH / rekhApadena coccAraNagatAtizayavizeSo lakSyate / dI| darpo'syAstIti dIrghadI / anena ca lakSyasvAdhInIkaraNe klezalezasyApyabhAvAdrvakaNo'pi na kSINa iti bhAvaH / pUrNalakSyatvaM svAdhInaM yAvallakSyatvameva / atrApi rUpakopamotprekSAnuprAsalakSaNA: zabdArthAlaMkArA jJeyAH / For Private and Personal Use Only
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2 javanikAntaram krpuurmnyjrii| vidUSakaH-edaM taM mrgapuNj| iha uvavisia piavaasso paDivAledu taM / saMjhAvi saMNihidA vadi / (ubhau tathA kurutH|) rAjA-adisisiraM pi himANi saMdAvadAiNiM aNuhavAmi / vidUSakaH-tAlacchIsahaaro khaNaM cihadu devo, jAva ahaM sisiropaArasAmaggi saMpAdemi / (iti nATyena niSkramya puro'valokya ca / ) kiM uNa esA viakkhaNA ido NiaDA Aacchadi / rAjA-saMNihido saMkeakAlo kahido maMtIhiM pi / (smRtvA / mdnaakuutmbhiniiy|) kisalaakaracaraNA vi hu kuvalaaNaaNA miaMkavaaNAvi / / ahaha NavacaMpaaMgI taha bi tAvei accariaM // 42 // vidUSakaH etattanmarakatapuJjam / ihopavizya priyavayasyaH pratipAlayatu tAm / saMdhyApi saMnihitA vartate / vayasyeti saMbuddhizca / 'viSakeNa vaktavyo vayasyeti ca bhUpati: / ' ityuktaH / rAjA--- atizizirAmApi himAnI saMtApadAyinImanubhavAmi / 'himAnI himasaMhatiH' iti trikaannddii| vidUSakaHtallakSmIsahacaraH kSaNaM tiSTatu devaH, yAvadahaM ziziropacArasAmagrI saMpAdayAmi / kiM punareSA vicakSaNA ito nikaTA Agacchati / tallakSmI tatkAntiH / tanmAtrasahAya ityarthaH / rAjAsaMnihitaH saMketakAla: kathito mantribhyAmapi / kisalayakaracaraNApi khalu kuvalayanayanA mRgAGkavadanApi / ahaha navacampakAGgI tathApi tApayatyAzcaryam // atrApi cchekAnuprAsavibhAvanArUpakAhetusaMkararUpAH zabdArthAlaMkArA uhyAH / vibhAvanAlakSaNamuktamabhiyuktaiH---'kAraNAbhAve'pi kAryopakSepo vibhAvanA' iti / ahetulakSaNamapyuktam - 'kAraNe satyapi kAryAbhAvo'hetuH' iti / asyaiva saMjJA vizeSoktiriti kAvyaprakAze / saMkaralakSaNamapyuktam----'svAtantryeNAGgatvena saMzayenaikapona vAlaMkArANAmekatrAvasthAnaM saMkaraH' iti / For Private and Personal Use Only
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 62 kAvyamAlA | vidUSakaH - ( samyagavalokya 1 ) ae, viakkhaNA sisirovaArasAma ggIsahidahatthA AadA / www.kobatirth.org (tataH pravizati ziziropacArasAmagrIsahitA vicakSaNA | ) vicakSaNA -- (parikramya / ) aho, piasahIe mahaMto kkhu virahadAhajjaro / vidUSakaH - ( upasRtya / ) bhodi, kiM edaM / vicakSaNA -- sisirovaArasAmaggI / vidUSakaH karasa kade | vicakSaNA --- piasahIe kade / vidUSakaH - tA maha vi addhaM dehi / vicakSaNA -- kiM NimiccaM / vidUSakaH - mahArAassa kade / - vidUSakaH bhavati, kimetat / vicakSaNAziziropacArasAmagrI / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vidUSakaH aye, vicakSaNA ziziropacArasAmagrIsahita hastAgatA / 'nA sUcitasya pAtrasya praveza:' iti pUrvameva vidUSakamukhena sUcanam / vicakSaNA aho, priyasakhyA mahAnkhalu virahadAhajvaraH / vidUSakaHkasya kRte / vicakSaNA priyasakhyAH kRte / vidUSakaHtanmamApyardhe dehi | vicakSaNAkiM nimittam / vidUSakaHmahArAjasya kRte / For Private and Personal Use Only
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2 javanikAntaram] karpUramaJjarI / vicakSaNA-kiM uNa kAraNaM tassa / vidUSakaH-kappUramaMjarie vi kiM / vicakSaNA-kiM Na jANAsi mahArAassa daMsaNaM / vidUSakaH-tumaM vi kiM Na jANAsi mahArAassa kaMppUramaMjarIe daMsaNaM / (ityubhau hasataH / ) vicakSaNA-tA kahIM mahArAo / vidUSakaH-tuha vaaNeNa maragaapuMje ciDhadi / vicakSaNA-tA mahArAeNa saha maragaapuMjaduAre ciTa khaNaM, jeNa uhaadaMsaNe jade sisirovaArasAmaggIe jalaMjalI dijadi / vicakSaNAkiM punaH kAraNaM tasya / vidUSakaHkarparamaaryA api kima / kAraNamiti pUrvatanAdhyAhAra: / vicakSaNAkiM na jAnAsi mahArAjasya darzanam / vidUSakaHtvamapi kiM na jAnAsimahArAjasya karpUramaJjaryA darzanam / vicakSaNAtatkutra mahArAjaH / vidUSakaHtava vacanena marakatapuchu tiSThati / vicakSaNA tanmahArAjena saha marakatapuJjadvAre tiSTa kSaNam, yenobhayadarzane jAte ziziropacArasAmagryA jalAJjalirdIyate / 10 For Private and Personal Use Only
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| vidUSakaH-(tAmAhatya / ) tahiM gaccha jahiM NAgacchasi / (iti kssipti|) (punastAM prati / ) tA kIsa duAradese hodavvaM / vicakSaNA devIe AdeseNa kappUramaMjarI samAacchadi / vidUSakaH-ko tIe aadeso| vicakSaNA-tahiM devIe bAlataruNo tiNNi ArovidA / vidUSakaH-ko ko| vicakSaNA-kurabaatilaAsoA / vidUSakaH--tA kiM tehiM / / vicakSaNA-bhaNidA sA devIe jadhA kurabaatilaAsoA aaliNgnndNsnnaaggcannhaa| viasaMti kAmiNINaM tA tANaM dehi dohlaN|| 43 // vidUSakaHtatra gaccha yato nAgacchasi / tatki dvAradeze bhavitavyam / vicakSaNAdevyA Adezena karpUramaJjarI samAgacchati / vidUSakaHkiM tasyA aadeshH| vicakSaNAtatra devyA bAlataravastraya AropitAH / vidUSakaHkaH kaH / vickssnnaakurbktilkaashokaaH| vidUSakaHtatki taiH / vicakSaNAbhaNitA sA devyA yathA kurabakatilakAzokA AliGganadarzanAgracaraNahatAH / vikasanti kAminInAM tatteSAM dehi dohadakam / / For Private and Personal Use Only
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2 javanikAntaram] krpuurmnyjrii| ehiM taM sNpaadissdi| vidUSakaH-tA maragaapuJjAdo piavaassaM ANIa tamAlaviDabaMtaridaM ThAvia evaM paJcakkhaM karaissaM / (tathA nATa yitvA / rAjAnaM prati / ) bho bho, uhia pekkha NiahiaasamudacaMdalehaM / (rAjA tathA karoti / ) (tataH pravizati vizeSabhUSitAGgI karpUramaJjarI / ) karpUramaJjarI-kahiM uNa viakkhaNA / vicakSaNA-(tAmupasRtya / ) sahi, karIadu devIe samAdiheM / rAjA-vaassa, kiM uNa taM / yadyasmAtkAraNAkAminInAmAliGganadarzanAgracaraNahatAH santaH kurabakAdayo vRkSA vikasanti utphalA bhavanti tattasmAtteSAM dohadakaM dehIti yatpadAdhyAhAreNa yojyam / yadvA tadidamiti tacchabdena parvoktAliGganAdi parAmRzya yojyam , tadA na yatpadAdhyAhAraH / kurabakA ditrayasya kAminyAliGganAditrayeNaiva vikAso varNyata iti kavisaMpradAyaH / tathoktam-'pAdAhata: pramadayA vikasatyazokaH zokaM jahAti bakulo mukhasIdhusiktaH / AliGgitaH kurabakaH kurute vikAsamAlokitastilaka utkaliko vibhAti // ' iti / 'AliGganenaiva mRgAyatAkSyA: praphullatAM vai tilakaH prayAti / azokazAkhI punaraGgipAtaivivekazAlI viralo hi loke // ' iti ca / atrApi cchekAnuprAsaH / idAnIM tatsaMpAdayiSyati / vidUSakaH tanmarakatapuJjAtpriyavayasyamAnIya tamAlaviTapAntaritaM sthApayitvA etapratyakSa kArayiSyAmi / bho bhoH, utthAya prekSasva nijahRdayasamadracandralekhAm / nijahRdayameva samudrastatra candralekheva kaparama arI tAm / kapUramaJjarI-- ka punrvickssnnaa| vicakSaNAsakhi, kriyatAM devyA samAdiSTam / kurabakAdInAM dohadadAnamityarthaH / rAjA-- vayasya, kiM punastat / For Private and Personal Use Only
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAvyamAlA / vidUSakaH-tamAlaviDabaMtarido jANa / (rAjA tathA karoti / ) vicakSaNA-esa kurabaatarU / (kaparamanjarI tamAliGgati / ) rAjA Navakurabaarukkho kuMbhathoratthaNIe rahasaviraideNa NNibbharAliMgaNeNa / taha kusumasamiddhi lambhido suMdarIe jaha bhasalakulANaM tattha jattA pauttA // 44 // viSaka:-bho, pekkha pekkha mahiMdajAlaM / jeNa bAlo vi kurabaatarU taruNIe gADhamuvagUDho / sahasatti phullaNiaraM madanasaraM via samuggira // 45 // vidUSakaHtabhAlaviTapAntarito jAnIhi / vicakSaNAeSa kurabakataruH / rAjA navakurabakavRkSaH kumbhasthUlastanyA rabhasaviracitena nirbharAliGganena / tathA kusumasamRddhiM lambhitaH sundA yathA bhramarakulAnAM tatra yAtrA pravRttA // jAteti yAvat / atha ca tatreti tata ityarthe / tatra tato yAtrA gamanAgamanaM samAptamityarthaH / sarvadA tatraiva tiSThantIti bhaavH| yadvA asamApteti naJcazreSaH / tatreti viSayasaptamI / tathA ca tadviSaye yAtrA vRkSAntagattatrAgamanaM tanna samAptamityarthaH / anena kusu. mabhUmA, tatra ca saurabhAtizayo dhvanyate / atrApi cchekAnuprAsarUpako pamAsaMkarA alNkaaraaH| vidUSakaHbhoH, prekSasva prekSasva mahendrajAlam / yena bAlo'pi kurabakatarustaruNyA gADhamupagUDhaH / sahaseti puSpanikaraM madanazaramiva samudgirati // For Private and Personal Use Only
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 2 javanikAntaram ] karpUramaJjarI / rAjA - Idiso jebba dohalaassa ppabhAvo / vicakSaNA - aha eso tilaaddumo / ( karpUramaJjarI ciraM tiryagavalokayati / ) Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjA tikkhANaM taralANaM kajjalakalAsaMvaggidANaM pise pAse paMcasaraM silImuhadharaM ciM karNatAe~ a / ttANaM tilaahame viDidA ghADI miacchIa jaM taM somaMjaripuMjadaMturasiro romaMcido v hido // 46 // vicakSaNA - eso aso asAhI / (karpUramaJjarI caraNatADanaM nATayati / ) rAjA IdRza eva dohadasya prabhAvaH / vicakSaNA athaiSa tilakadrumaH / rAjA - 67 tIkSNayostaralayoH kajalakalAsaMvalgitayorapyasyAH pArzve paJcazaraM zilImukhavaraM nityaM kurvato / netrayostilakadrume nipatitA vATI mRgAkSyA ya tatsa maJjarIpuJjadanturazirA romAJcita iva sthitaH // tIkSNayordIrghakRzAprayoH, kajjalakalA sUkSmaM kajjalaM tatsaMvalgitayostatsaMbaddhayoH, paJcazaraM kAmamasyAH karpUramaJjaryAH pArzve zilImukhadharaM bANadharaM nityaM sarvadA kurvato:, mRgAkSyA netrayorghATI racanAvyApAravizeSastilakadrume yadyasmAtkAraNAtpatitastasmAtsa tilakatarurmaJjarINAM puJjaH samUhastena danturaM sAGkuraM ziro'yaM yasya saH / ata eva romAcita iva saMjAtaromAJca iva vartata ityarthaH / zilImukhadharaM paJcazaraM pArzve nityaM kurvatorityanena kaMdarpabANasAmyaM netrayorvyaJjitam / tena ca kAmikhinnatAsaMpAdakatvaM kAmamArgadharmo'nayorvyajyate / atrApi cchekavatyanuprAsopamotprekSAsaMkarAlaMkArA dhyeyAH / I vicakSaNAepa azokazAkhI / For Private and Personal Use Only
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 68 rAjA - rAjA www.kobatirth.org aso tarutADaNaM raNidaNeureNaviNA kadaM ca mialaMchaNacchavimuhIa helullasaM / sihAsu saalAsu vitthavaamaMDaNADaMvaraM ThidaM ca gaNaMgaNaM jaNaNirikkhaNijjaM khaNaM // 47 // vidUSakaH - bho vaassa, jaM saaM Na kadaM dohalaadANaM devIe jAsi ettha kiM kAraNaM / - kAvyamAlA | rAjA - tumaM jANesi / vidUSakaH -- bhaNAmi jai devo Na kuppadi / rAjA - ko ettha rosAvasaro / bhaNa ummuddiAe jIhAe / azokatarutADanaM raNitanUpureNAGghriNA kRtaM ca mRgalAJchanacchavimukhyA helollAsam / zikhAsu sakalAsvapi stabakamaNDanADambaraM Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sthitaM ca gaganAGgaNaM jananirIkSaNIyaM kSaNam // mRgalAJchanacchaviH zazAGkakAntirmukhe yasyAH / mRgalAJchanasya cchaviryasmiMstattAdRzaM mukhaM yasya iti vA / tAdRzyA karpUramaJjaryA / cadvayenobhayamapi samakAlamevodavaditi dyotyate / atrApicchekAvRttilATAnuprAsopamAdayo'laMkArA UhyAH / ---- vidUSakaH bho vayasya, yatsvayaM na kRtaM dohadakadAnaM devyA jAnAmi tatra kiM kAraNam / rAjA tvaM jAnAsi / vidUSakaH - bhaNAmi yadi devo na kupyati / rAjA ko'tra roSAvasaraH / bhaNonmudritayA jihvayA / For Private and Personal Use Only
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2 javanikAntaram] krpuurmnyjrii| vidUSakaHiha jai vi kAmiNINaM suMderaM dharai avaavANa sirI / ahidevade ba Nivasai taha vi hu tAruNNae lacchI // 48 // rAjA-suNido de ahippAo / kiM uNa kiM pi bhaNAmo / bAlAa hoti koUhaleNa emea cblcittaao| daralasiathaNIsu puNo Nivasai maaradvaarahassaM // 49 // vidUSakaH-taruNo vi rUarehArahasseNa phulThati / Na uNa rairahassaM nANaMti / (nepthye|) vaitAlikaH-suhasaMjhA bhodu devassa / loANaM loaNehiM saha kamalavaNaM addhaNidaM kuNaMto ___ muMcato tikkhabhAvaM saha a sarabhasaM mANiNImANasehiM / vidUSakaH-- iha yadyapi kAminInAM saundarya dhArayatyavayavAnAM zrIH / adhidevateva nivasati tathApi khalu tAruNye lakSmIH // atrApi vytirekopme| rAjAzrutaste'bhiprAyaH / kiM punaH kimapi bhaNAmaH / bAlA bhavanti kautUhalenaivameva capalacittAH / daralasitastanISu punarnivasati makaradhvajarahasyam // vidUSakaHtaravo'pi rUparekhArahasyena vikasanti / na punA ratirahasya jAnanti / yatastaruNIkucasaMsparzana vinApi vikasantoti bhAvaH / vaitAlika:sukhasaMdhyA bhavatu devasya / lokAnAM locanaiH saha kamalavanamardhanidraM kurvanmuJcastIkSNabhAvaM saha ca sarabhasaM mAninImAnasaiH / For Private and Personal Use Only
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| maMjihArattasuttacchavikiraNacao cakkavAekkamitto jAdo atthAcalatthI uva diNamaNI pakkaNAraMgapiMgo // 10 // rAjA-bho vaassa, saMNihido saMjhAsamao vadRdi / vidUSakaH--saMkeakAlo kahido baMdIhiM / karpUramaJjarI-sahi viakkhaNe, gamissaM dAva / viAlo saMvutto vdRdi| vicakSaNA-evaM kIradu / (iti parikramya niSkrAntAH sarve / ) iti dvitIyaM javanikAntaram / bhaJjiSThAraktasUtracchavikiraNacayazcakravAkaikamitraM jAto'stAcalArthI pazyata dinarmANaH pakanAraGgapiGgaH // uvaheti dezI pazyatetyasminnatheM / atrApi svabhAvAkyupamAdayaH / rAjAbho vayasya, saMnihitaH saMdhyAsamayo vartata / vidUSakaHsaMketakAlaH kathito bandibhiH / karpUramaJjarIsakhi vicakSaNe, gamiSyAmi tAvat / vikAlaH saMvRtto vartata / vicakSaNAevaM kriyatAm / iti zrImadvidvadvandavanditAravindasundarapadadvandakundapratimayazaHprakaraprakharakaThAra. kiraNakaraprabhapratibhaprabhAkarabhaTTAtmajavAsudeva viracita kaparamaJjarI prakAze dvitIyaM javanikAntaraM samAptam / For Private and Personal Use Only
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3 javanikAntaram karpUramaJjarI / tRtIyaM javanikAntaram / (tataH pravizati rAjA vidUSakazca / ) rAjA--(tAmanusaMdhAya / ) dUre kijadu campaassa kaliA kajaM hariddAa kiM uttatteNa a kaMcaNeNa gaNanA kA NAma jacceNa vi| lAvaNNassa NavuggadendumahuracchAassa tissA puro paJcaggehiM vi kesarassa kusumakkerehiM kiM kAraNaM // 1 // avi a| maragaamaNijuTThA hAralahi vva tArA bhamarakavaliaddhA mAlaImAlie vva / rahasavaliakaNThI tIa diTThI varihA savaNapahaNiviTThA mANasaM me paviTThA // 2 // vidUSakaH-bho vaassa,, kiM tumaM majAjido via kiMpi kiMpi kurukurAanto cihsi| duureti| dUre kriyatAM campakasya kalikA kArya haridrAyAH kiM ___uttaptena ca kAJcanena gaNanA kA nAma jAtyenApi / lAvaNyasya navodgatendumadhuracchAyasya tasyAH puraH pratyagrairapi kesarasya kusumotkaraiH kiM kAraNam // tasyA lAvaNyasyeti saMbandhaH / atrAkSepopame / AkSepalakSaNamuktaM vRddhaiH-'pratiSedhapuraHsaroktirAkSepaH / ' kAvyAdarze'pi-pratiSedhoktirAkSepaH' iti / 'Apa ca / marakatamaNijuSTA hAraTa STiriva tArA bhramarakavalitArdhA mAlatImAlikeva / rabhasavalitakaNThI tasyA dRSTirvariSThA zravaNapathaniviSTA mAnasaM me praviSTA // tAraiva bhramarastena kavalitamadhaiM yasyA iti vA / atrApi rUpakotprekSe / vidUSakaHbho vayasya, kiM tvaM bhAryAjita iva kimapi kimapi kurukurAyamANastiSThasi / For Private and Personal Use Only
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| rAjA-vaassa, siviNaaM dihamaNusaMdhemi / vidUSakaH-tA kahedu piavasso| rAjA jANe paGkahANaNA siviNae maM kelisajjAgadaM kandoTTeNa taDitti tADidumaNA hatthantare sNtthidaa| tA koDeNa mae vi jhatti dharidA ThillaM varillaJcale taM mottUNa gadaM atIa sahasA NaTThA aNiddA vi me||3|| vidUSakaH-(svagatam / ) bhodu evaM dAva / (prakAzam / ) bho vaassa, anja mae vi siviNaM diheM / rAjA-(sapratyAzam / ) tA kahijjadu kIrisaM taM sivinnaN| vidUSakaH-aja jANe siviNae surasariAsotte suttohi / tA harasirasovari diNNalIlAcalaNAe gaGgAe pakkhAlidomi toeNa / rAjA vayasya, svapnaM dRSTamanusaMdadhAmi / vidUSakaHtatkathayatu priyavayasyaH / rAjAjAne paGkaruhAnanA svapne mAM kelizayyAgata mindIvareNa taTiti tADitumanA hastAntare saMsthitA / tatkautUhalena mayApi jhaTiti dhRtA zithilaM vastrAJcale tanmocayitvA gataM tayA ca sahasA naSTA ca nidrApi me // kandomindIvaramiti, ThillaM zithilamiti ca deshii| vidUSakaHbhavatvevaM tAvat / bho vayasya, adya mayApi svapno dRSTaH / rAjAtatkathyatAM kIdRzaH sa svapnaH / vidUSakaH adya jAne svapne surasaritsrotasi supto'smi / taddharazirasa upari dattalIlAcaraNAyA gaGgAyAH prakSAlito'smi toyena / For Private and Personal Use Only
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3 javanikAntaram] krpuurmnyjrii| rAjA-tado tdo| vidUSakaH-tado saraasamaavarisiNA jalahareNa jahicchaM piidomi| rAjA-acchariaM acchariaM / tado tdo|| vidUSakaH--tado sattiNakhattagade bhaavai mattaNDe tammavaNNINaIsaMgadaM samudaM gado mahAmeho / jANe ahaM vi mehagabbhahido gacchemi / rAjA-tado tdo| vidUSakaH-tado so tahiM thUlajalabinduhiM varisi, pautto / ahaM ca raaNAarasuttIhiM muttANAmaheAhiM saMpuDaM samugdhADia jalabindUhi samaM pIdosi / tANaM ca dasamAsappamANaM mottAhalaM bhavia gambhe Thido / rAjA-tado tdo| rAjAtatastataH / vidUSakaHtataH zaratsamayavarSiNA jaladhareNa yathecchaM pIto'smi / rAjAAzcaryamAzcaryam / tatastataH / vidUSakaH tataH svAtinakSatragate bhagavati mArtaNDe tAmraparNInadIsaMgataM samudraM gato mahA ghaH / jAne'hamapi meghagarbhasthito gacchAmi / rAjAtatastataH / vidUSakaH tato'sau tatra sthUlajalabindubhirvarSituM pravRttaH / ahaM ca ratnAkarazuktibhirmuktAnAmadheyAbhiH saMpuTaM samudghATya jalabindubhiH samaM pIto'smi / tAsAM ca dazamAsapramANaM muktAphalaM bhUtvA garbhe sthitaH / rAjAtatastataH / For Private and Personal Use Only
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 74 kaavymaalaa| vidUSakaHtado caussadvisu suttisu hido ghaNambubindU jiavasaroaNo / suvattulaM NittalamacchamujjalaM kameNa patto NavamuttiattaNam // 4 // rAjA-tado tdo| vidUSakaH-tado sohamattANaM tANaM suttINaM gabbhagaaM muttAhalattaNeNa maNNemi / rAjA-tado tdo| vidUSakaH-tado pariNade kAle samuddAhiMto kar3idAo tAo muttIo, phADidAo a / ahaM catussadvimuktahalattaNaM gado hido / kiNido a ekkeNa seTiNA suvaNNalakkhaM deia / / rAjA-aho vicittadA siviNaassa / tado tdo| vidUSakaH-tado teNa ANia vedhaAraehiM vedhAviAI mottiAI / mama vi IsIsi veaNA samuppaNNA / vidUSakaH tatazcatuHSaSTiSu zuktiSu sthito ghanAmbubindurjitavaMzarocanaH / suvartulaM nistalamacchamujjvalaM krameNa prApto navamauktikatvam / / rAjAtatastataH / vidUSakaHtataH so'hamAtmAnaM tAsAM zuktInAM garbhagataM muktAphalatvena manye / raajaattsttH| vidUSakaH tataH pariNate kAle samudrAtkarSitAstAH zuktayaH, vidAritAzca / ahaM catuHpaSTimuktAphalatvaM gataH sthitaH / krItazcaikena zreSTinA suvarNalakSaM dattvA / rAjAaho vicitratA svapnasya / tatastataH / vidUSakaHtatastenAnIya vedhakArairvedhitAni mauktikaani|mmaapiissdiipdvednaa smutpnnaa| For Private and Personal Use Only
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 75 3 javanikAntaram] karpUramaJjarI / rAjA-tado tdo| vidUSakaH-tado teNAvi muttAhalamaNDaleNa ekkekkadAe dasamAsieNa / ekkAvalI gaNThikameNa gutthA jA saMThidA koTimuvaNNamullA // 5 // rAjA-tado tdo| vidUSakaH-tado taM karaNDiAe kadua sAgaraMdatto NAma vANio gado paJcAlAdhipassa sirivajjAuhassa NaaraM kaNNaujjaM NAma / tahiM ca sA vikkINIdA koTie suvaNNassa / rAjA-tado tdo| vidUpakaH-tado a| daNa thoratthaNatuGgimANaM ekkAvalIe taha caGgimANam / sA teNa diNNA daiAikaNThe rajanti cheA samasaMgamammi // 6 // rAjAtatastataH / vidUSakaHtataH tenApi muktAphalamaNDalenaikaikatayA dazamASikeNa / ekAvalI granthikrameNa gumphitA sA saMsthitA koTisuvarNamUlyA // rAjAtatastataH / vidUSakaH tatastAM karaNDikAyAM kRtvA sAgaradatto nAma vaNiggataH pAJcAlAdhipasya zrIvajrAyudhasya nagaraM kAnyakubjaM nAma / tatra ca sA vikrItA kovyA suvarNasya / rAjAtatastataH / vidUSakaHtatazca For Private and Personal Use Only
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 76 avi a / www.kobatirth.org kAvyamAlA / rAjA havahalidajo hANi bhare rattimajjhe kusumasara pahArattAsasaMmIlidANaM / NihuvaNaparirambhe NigbharuttuGgapINatthaNakalasaNivesA pIDidohaM vibuddho // 7 // rAjA - ( kiMcidvihasya, vicintya ca / ) Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir siviNaamiaM asaccaM taM dihaM meNusaMghamANassa / paDisivieNa tassa vi NiAraNaM tuha ahippAo // 8 // vidUSakaH - bhaTTho Thakkuro, kkhuhAkilanto brahmaNo, aviNIdahi A bAlaraNDA, virahido a mANuso maNorahamodaehiM attANaM viDambedi / avi a vaassa, pucchemi kassa uNa eso pahAo / dRSTvA sthUlastanatuGgimAnamekAvalyAstathA caGgimAnam | sA tena dattA dayitAyAH kaNThe rajyanti cchekA samasaMgame // kaNThadAnAccaikAvalIstanasaMgamo bhaviSyatIti bhAvaH / chekA vidagdhAH / api ca / / nabhobahalita jyotsnAnirbhare rAtrimadhye kusumazara prahAratrAsasaMmIlitayoH / nidhuvanaparirambhe nirbhattuGgapInastanakalazanivezAtpIDito'haM vibuddhaH // svapramimamasatyaM taddRSTaM mamAnusaMdadhataH / pratisvamena tasyApi nivAraNaM tavAbhiprAyaH // na tu vastutaH svapna dRSTa iti bhAvaH / vidUSakaH bhraSTa rAjA, kSudhAkkAnto brAhmaNaH, avinItahRdayA bAlaraNDA, virahitazca mAno manorathamodakairAtmAnaM viDambayati / api ca vayasya, pRcchAmi kasya punareSa prabhAvaH / bhraSTaH / rAjyAditi zeSaH / Thakkuro rAjA / avinItahRdayA puruSasaMsargAbhilASicittA / varahito virahayuktaH / For Private and Personal Use Only
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 77 3 javanikAntaram] karpUramaJjarI / rAjA-pemmassa / vidUSakaH-bho, devIgade paNaapparUDhe vi pemme kiM ti kappUramaJjarI sabbaGgavitthArialoaNo pianto via avalokesi / kiM tado vi parihIappamANaguNA devI / rAjA-mA evvaM bhnn| kIe vi saMghaDai kassa vi pemmagaNThI __ emevva tattha Na hu kAraNamatthi rUaM / caGgattaNaM uNa mahinadi jaM tahiM pi / tA dijjae pisuNaloamuhesu muddA // 9 // vidUSakaH-bho, kiM uNa evaM pemma pemmatti bhaNanti / rAjA-aNNoNNamilidassa mihuNassa maaraddhaasAsaNe parUDhaM paNaagaNThi pemmetti chaillA bhaNanti / rAjApremNaH / vidUSakaH bhoH, devIgate praNayaprarUDhe'pi pramNi kimiti karpUramaJjarI sarvAGgavistAritalocanaH pibannivAvalokayasi / kiM tato'pi parihINapramANaguNA devI / parihINaM pramANaM yeSAmevaMvidhA guNA yasyAH sA / rAjAmaivaM bhnn| kayAcitsaMghaTate kasyApi premagranthi revameva tatra na khalu kAraNamasti rUpam / caGgatvaM punarmugyate yattatrApi ___ taddIyate pizunalokamukheSu mudrA // premagranthisaMghaTane na rUpAtizayaH kAraNaM kiM tu tatsvabhAvAdeva bhavati / tathApi yatsaundaryAnveSaNaM kriyate kevalaM tatkuTilamukheSu mudrA dIyate / kimityasyAmasya premAnubandha iti pizunajanAkAGkSAyAM tannivartakatvena paraM saundaryamupayujyata ityarthaH / atrApyarthAntaranyAsAnuprAsAdayaH / vidUSakaHbhoH, kiM punaretatprema premeti bhaNanti / For Private and Personal Use Only
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 78 vidUSakaH - kIdiso so | rAjA rAjA www.kobatirth.org vidUSakaH - kathaM via so lakkhIadi / rAjA ---- kAvyamAlA / jassi vikappaghaDaNAikalaGkamuko attANa assa saralattaNamei bhAvo / ekkka assa pasarantarasappavAho siMgAravaDriamaNobhavadiNNasAro // 10 // jANaM sahAvapasarantasaloladiTThIperantaluNThiamaNANaM parappareNa / anyonyamilitasya mithunasya makaradhvajazAsane prarUDhaM praNayagranthi premeti vidagdhA bhaNanti / vidUSakaH- kIdRzaH saH / rAjA yasminvikalpaghaTanAdikalaGkamuktaH AtmanaH saralatvameti bhAvaH / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vidUSakaHkathamiva sa lakSyate / rAjA ekaikasya prasaradrasapravAhaH zRGgAravardhitamanobhavadattasAraH // we yasminpremNa vikalpaghaTanA tatsaMbandhastadAdireva kalaGkastasmAnmuktastadrahito bhAvavittAbhiprAya AtmanaH saralatvaM saralabhAvameti / kIdRzaH / ekaikasya prasaranrasapravAho yatra / punaH kIdRk / zRGgAreNa vardhito yo manobhavastena dattaH sAro yatra / atrApi svabhAvoktyAdayaH zabdArthAlaMkArA UhyAH / yayoH svabhAvaprasaratsaloladRSTiparyantaluNThitamanasoH paraspareNa / For Private and Personal Use Only
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3 javanikAntaram] krpuurmnyjrii| 79 vaDantamammahaviiNNarasappasAro tANaM paAsai lahuM via cittabhAvo // 11 // avi a| anto NiviTThamaNavinbhamaDambaro jo so bhaNNae maaNamaNDaNamettha pemmaM / dullakkhaaMpi paaDei jaNo jaammi taM jANimo subahulaM maANindajAlam // 12 // vidUSakaH-jai cittagadaM pemmamaNurAamuppAdodi, tA kiM kajjadi mnnddnnaaddmbrviddmbnnaae| rAjA-vaassa, saccamiNam / ki mehalAvala aNeuraseharehi kiM caGgimAa kimu maNDaNaDambarehiM / vardhamAnamanmathavitIrNarasaprasAra stayoH prakAzate laghuriva cittabhAvaH // svabhAvataH prasarantyaH salolA yA dRSTayastAsAM prAntai NThitaM mano yayoH / luNThita. mityanena tadekarasatA dhvanyate / Api ca / antarniviSTamanovibhramaDambaro yaH sa bhaNyate madanamaNDanamatra prema / durlakSyamapi prakaTayati jano jagati tajjAnImaH subahulaM madanendrajAlam // vidUSakaH yadi cittagataM premAnurAgamutpAdayati, tarika kriyate maNDanADambaraviDambanayA / vayasya, satyamidam / kiM mekhalAvalayanUpurazekharaiH kiM caGgimatvena kimu maNDanADambaraiH / For Private and Personal Use Only
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| taM aNNamatthi iha kiMpi NiambiNIo jeNaM lahanti suhaattaNamaJjarIo // 13 // avi a| kiM geaNaTTavihiNA kimu vAruNIe __dhUveNa kiM aguruNA kimu kuGkumeNa / miTTattaNe mahialammi Na kiM vi aNNaM ruccIa atthi sarisaM puNa mANusassa // 14 // avi a| jA cakkavahighariNI jaNagehiNI vA pemmammi tANa Na tilaM vi visesalAbho / jANe sirIa jai kinjadi ko vi bhAvo ___ mANikabhUsaNaNiaMsaNakuGkumehiM // 15 // avi a| ki loaNehiM taralahiM kimANaNeNa candobameNa thaNaehiM kimuNNaehiM / tadanyadastIha kimapi nitambinyo yena labhante subhagatvamaJjarIH / / api ca / kiM geyanRtyavidhinA kimu vAruNyA - dhUpena kimaguruNA kimu kuGkumena / madhuratve mahItale na kimapyanya drucerasti sadRzaM punarmAnuSasya / / api ca / yA cakravartigRhiNI janagehinI vA premNi tayorna tilamAtramapi vizeSalAbhaH / jAne zriyA yadi kriyate ko'pi bhAvo mANikyabhUSaNanivasanakuGkumaiH // For Private and Personal Use Only
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3 javanikAntaram] krpuurmnyjrii| taM kiM pi aNNamiha bhUvalae NimittaM jeNAGgaNAa hiaAu Na osaranti // 16 // vidUSakaH- evvaM Nedam / kiM puNa aNNaM pi me kadhesu, jaM kumArattaNe mANusassa amaNojametassi vi taruNattaNe caGgattaNaM vaDadi / rAjA guNaM duve iha pavAaiNo jaammi je dehaNimmavaNajovvaNadANadakkhA / eko ghaDedi paDhama kumarINamaGga mukkAriUNa paaDei puNo dudIo // 17 // api ca / kiM locanaistaralaiH kimAnanena candropamena stanaiH kimunnataiH / tatkimapyanyamiha bhUvalaye nimittaM yenAGganA hRdayAnnApasaranti / yUnAmiti shessH| vidUSakaH evametat / kiM punaranyadapi me kathaya, yatkumAratve mAnuSasyAmanojJametasminnapi tAruNye caGgatvaM vardhate / amanojJamaGgAdikamiti zeSaH / etsminnmnojnye| apibhinnakramastAruNya ityanantaraM draSTavyaH / yadvA etasminniti tAruNya ityasyaiva vizeSaNam / etasminnapyetAdRzotkarSava. tyapItyarthaH / tadA na bhinnakramo'piH / rAjA nUnaM dvAviha prajApatI jagati . yau dehanirmANayauvanadAnadakSau / eko ghaTayati prathamaM kumarINAmaGga mutkIrya prakaTayati punardvitIyaH / / atrokIrya prakaTayatItyanena nirmANakartacaturmukhApekSayA kAmasyAdhikyamabhivyajyate / tathA ca yauvane'manojJasyApi saubhAgyavRddhirbhavatIti bhAvaH / For Private and Personal Use Only
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| teNa a| raNiavalaakaJcINeurAvAsalacchI maragaamaNimAlA goriA haarltttthii| hiaaharaNamantaM jovvaNaM kAmiNINaM - jaadi maaNakaNDaM chahaaM var3a a|| 18 // tahA a| aGga lAvaNNapuNNaM savaNaparisare loaNA hAratArA vacchaM thoratthaNilaM tivalivalaiaM muhigelaM a majjhaM / cakkAAro Niambo taruNimasamae kiM Nu aNNeNa kajaM paJcehiM jevva bAlA maaNajaamahAvaijaantIa honti // 19 // (nepathye / ) sahi kuraGgie, imiNA sisirovaAreNa NaliNivva kAmaM kilimmAmi / tena ca / raNitavalayakAJcInUpurAvAsalakSmI marakatamaNimAlA gairikA hArayaSTiH / hRdayaharaNamantraM yauvanaM kAminInAM jayati madanakANDaH paSTako baliSThazca // jayatIti sarvatra kAcyAdAvanveti / na ca kAJcyAdInAM bahutvAnmadanakANDa: SaSTako'yamityetadananvayi syAditi vAcyam / sarvasamudAye SaSTamadanakANDatva vidhAne doSAbhAvAt / athavA yauvanavizeSaNam / baliSThajayatipadAbhyAM cAnyakANDApekSayAsya vyatireko dhvanyate / yato baliSTho'ta eva jayatIti hetuhetumadbhAvenAnvayaH / anyo'pi yo baliSThaH sa jayatItyetaducitameveti bhAvaH / tathA ca / aGgaM lAvaNyapUrNa zravaNaparisare locane hAratAre vakSaH sthUlastanaM trivalivalayitaM muSTigrAhyaM ca madhyam / cakrAkAro nitambastaruNimasamaye kiM nvanyena kArya paJcabhireva bAlA madanajayamahAvaijayantyo bhavanti // hAre haraNazIle tAre yayoste / For Private and Personal Use Only
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3 javanikAntaram krpuurmnyjrii| visa vva bisakandalI visahara vva hAracchaDA vaassamiva attaNo kirai tAlavintANilo / tahA a karaNiggaaM jalai jantadhArAjalaM ___Na candanamahosahaM harai dehadAhaM a me // 20 // vidUSakaH- sudaM piavaasseNa / bhariA kaNNA pIUsagaNDsehiM / tA kiM ajavi upekkhIadi ghaNaghammeNa kilimantI muNAliA, gADhakaDaNaduHsaheNa salileNa siJcijantI kelikuGkumatthalI, chammAsiamottiANaM jhaDitti phuDantI ekkAvaliA, gaNThivaNNakeAliA luNThijantI gandhahariNeNa / tA saccaM de siviNaaM saMpaNNaM / ehi, pavisamha / uhijadu maaraddhaapatAA / paadRdu kaNThakuharammi paJcamahuMkArANAM rinycholii| thakantu bAhappavAhA / mantharijantu NIsAsappasarA / lahadu lAvaNNaM puNa NavabhAvaM / tA ehi, khiDakkiAduAreNa pavisamha / (iti pravizata: / ) (nepathye / ) sakhi kuraGgike, anena ziziropacAreNa nalinIva kAmaM klAmyAmi / ziziropacAraH zItalopacAraH, zizirartusamIpAgamanaM ca / viSamiva bisakandalI viSadhara iva hAracchaTA vayasyamivAtmanaH kirati tAlavRntAnilaH / tathA ca karanirgataM jvalati yantradhArAjalaM na candanamahauSadhaM harati dehadAhaM ca me // tAlavRntAnila Atmano vayasyaM sakhAyaM zikhinamiva kiratItyarthaH / vidUSakaH zrutaM priyavayasyena / bhRtau karNau pIyUSagaNDUSaiH / tatkimadyApyupekSyate ghanadharmeNa klAmyantI mRNAlikA, gADhakkathitaduHsahena salilena sicyamAnA kelikuGkamasthalI, SaNmAsikamauktikAnAM jhaTiti sphuTantyekAvalI, granthipa kedArikA luNThyamAnA gandhahariNena / tatsatyaM te svapnaM saMpannam / ehi, pravizAvaH / utthApyatAM makaradhvajapatAkA / pravartatAM kaNThakuhare paJcamahuMkArANAM racanA / stokI kriyantAM bASpapravAhAH / mantharIkriyantAM niHzvAsaprasarAH / labhatAM lAvaNyaM punarnavabhAvam / tadehi, khiDakkikAdvAreNa pravizAvaH / For Private and Personal Use Only
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| (tataH pravizati nAyikA kuraGgikA ca / ) nAyikA- (sasAdhvasaM svagatam / ) ammo, kiM eso sahasA gaaNaGgaNAdo avaiNNo puNNimAhariNako / kiM vA tuheNa NIlakaNTheNa NiadehaM lambhido mnnoho| kiM vA hiaassa dujaNo NaaNANaM sajaNo jaNo maM saMbhAvedi / (prakAzam / ) sahi kuraGgie, indajAlaM via pekkhAmi / vidaSakaH-(rAjAnaM haste gRhItvA / ) bhodi, saccaM indajAlaM saMpaNNaM / (nAyikA lajjate / ) kuraGgikA-sahi kappUramaJjari, abbhuTTANeNa saMbhAvehi bhaTTAraaM / __(nAyikA utyAtumicchati / ) rAjA-(hastena gRhItvA / ) uhiUNa thaNabhArabhaGguraM mA miaGkamuhi bhaJja mjjhaN| tujjha IrisaNivesadasaNe loaNANa maaNo pasIdadu // 21 // avi a| jiNNA puro Na haridA daliA haliddA rosANiaMNa kaNakaM Na ca cmpaaii| nAyikA ammo, kimeSa sahasA gaganAGganAdavatIrNaH pUrNimAhariNAGkaH / kiM vA tuTena nIlakaNThena nijadehaM lambhito manobhavaH / kiM vA hRdayasya durjano nayanAnAM sajjano jano mAM saMbhAvayati / sakhi kuraGgike, indrajAlamiva pazyAmi / tuSTena ratyAdistutyA tuTenetyarthaH / kiM vAruSTena' iti pAThe'ruSTenetyakAraprazleSaH / tathApi ratyAdistutyA roSarahitenetyarthaH / athavA nAkAraprazleSaH / kiM tu ruSTena Rddhena nIlakaNThena punaH zarIramutpAdya punardA henAdhikatarapoDAdAnAya punaH svadehaM prApito manobhava ityarthaH / vidUSakaHbhavati, satyamindrajAlaM saMpannam / kuraGgikAsakhi karpUramajari, abhyutthAnena saMbhAvaya bhaTTArakam / rAjA utthAya stanabhArabhaGguraM mA mRgAGkamukhi bhaJjaya madhyam / tavedazanivezadarzanAllocanayobhadanaH prasIdatu // For Private and Personal Use Only
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3 javanikAntaram] krpuurmnyjrii| tAI suvaNNakusumahiM viloaNAI ___ accemi jehiM hariNacchi tumaMsi diTThA // 22 // vidUSakaH--gabbhagharavAseNa seasalilasittagattA saMbhUdA tatthabhodI kappUramaJjarI / tA imaM sicaaJcaleNa vIjaissaM dAva / (tathA kurvan / ) hA hA kadhaM varillapavaNeNa NivvaNo padIvo / (vicintya svagatam / ) bhodu / lIlojANaM jevva gacchara / (prakAzam / ) bho, andhaAraNaccidaM vadi / tA NikAmahma suraGgAmuheNa jevva pamadujANaM dAva / (sarve niSkramaNaM nATayanti / ) rAjA-(karparamaJjarI kare dhRtvaa|) majjha hatthaThidapANipallavA Isa saMcaraNabandhurA bhava / jaM cirAya kalahaMsamaNDalI bhodu keligamaNammi dubbhagA // 23 // (sparzasukhamabhinIya / ) je Navassa tiusassa kaNTaA je kadambamaulassa kesarA / aja tujjha karaphaMsasaGgiNo te huanti maha aGgaNijjidA // 24 // api ca / yasyAH puro na haritA dalitA haridrA - ujjvalIkRtaM na kanakaM na ca campakAni / tAni suvarNakusumairvilocane arcayAmi yAbhyAM hariNAkSi tvamasi dRSTA / vidUSakaH garbhagRhavAsena svedasalilasiktagAtrA saMbhUtA tatrabhavatI karpUramaJjarI / tadimAM sicayAJcalena vIjayiSyAmi tAvat / hA hA kathaM vastrAJcalapavanena nirvANaH pradIpaH / bhavatu / lIlodyAnameva gacchAmaH / bhoH, andhakAranRtyaM vartate / taniSkramAmaH suraGgAmukhenaiva pramadodyAnaM tAvat / rAjA mama hastasthitapANipalavA ISatsaMcaraNabandhurA bhava / yaccirAya kalahaMsamaNDalI bhavatu keligamane durbhagA / / For Private and Personal Use Only
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 86 kaavymaalaa| (nepathye / ) vaitAlikaH-suhaNibandhaNo hodu devassa cndujoo| bhUgole timirANubandhamaliNe bhUmIruhe vva hide saMjAdA NavabhujapiJjaramuhI jolAa puvvA disA / muzcanto mucukundakesarasirIsohANuAre kare cando pekkha kalAkameNa agado saMpuNNabimbattaNam // 25 // avi a| akuGkumamacandaNaM dahadihAvahUmaNDaNaM __ akaGkaNamakuNDalaM bhuaNamaNDalIbhUsaNam / asosaNamamohaNaM maaralaJchaNassAuhaM miaGkakiraNAvalI Nahaalammi puJjijjai // 26 // ye navasya pusasya kaNTakA ye kadambamukulasya kesarAH / adya tava karasparzasaGginaste bhavanti mamAGganirjitAH // kArye kAraNavadupacArAdehajanyaromAJcanijitA ityarthaH / vaitAlikaHsukhanibandhano bhavatu devasya candroddayotaH / bhUgole timirAnubandhamaline bhUmiruha iva sthite __ saMjAtA navabhUrjapiJjaramukhI jyotsnayA pUrvA dizA / muJcanmucukundakesarazrIzobhAnukArAnkarAM zcandraH pazya kalAkrameNa ca gataH saMpUrNabimbatvam / / timirasyAnubandhastena maline bhUgole bhUmIruha iva sthite / candrodayAnantaraM yathA vRkSamAtrameva nIlamIkSyate tathA zyAme bhUgole sthite satItyarthaH / 'bhUmIghare' iti vA pAThaH / tatra bhUmigRhe ityarthaH / ekakalAdvikalAdyudayakrameNeti kalAkrameNetyasyArthaH / api ca / akuGkamamacandanaM dazadizAvadhUmaNDanaM _akaGkaNamakuNDalaM bhuvanamaNDalIbhUSaNam / azoSaNamamohanaM makaralAJchanasyAyudhaM mRgAGgakiraNAvalI nabhastale puJjIbhavati / For Private and Personal Use Only
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3 javanikAntaram] karpUramaJjarI / vidUSakaH-bho, kaNaacaNDeNa vaNNidA candujjoalacchI / tA saMpadaM maannikkcnnddssaavsro| (nepathye / ) dvitIyo vaitAlika:dajjhantAgurudhUpavaTikaliA dIantadIujjalA lambijantavicittamottialadA mujjhantapArAvadA / sajjijantamaNojakelisaaNA jappantadUIsaA sajjucchaGgavalantamANiNijaNA vaTTanti lIlAdharA // 27 // avi a| dentA kappUrapUracchuraNamiva disAsundarANa muhesu slakkhaM joDaM kiranto bhuaNajaNamaNANandaNaM candaNaM vva / jiNNaM kaMdappakandaM tihuaNakalaNAkandalillaM kuNanto jAdA eNakapAdA saalajalaharammukkadhArANuArA // 28 // akuGkamamityanena navodgatAyAstasyAH pItatvaM dhvanyate / acandanamityanena candanAdhikazAtalatA dyotyate / dazazabdena caikavadhUmAtrazobhAkaramaNDanAntaravailakSaNyaM dyotyate / akaGkaNamityAdinA bhUSaNAntaravaicitryamasyA abhivyajyate / azoSaNamityAdinAyudhavailakSaNyaM cAsyA dyotyte| vidUSakaH bhoH, kanakacaNDena varNitA candroddayotalakSmIH / tatsAMprataM mANikyacaNDasyAvasaraH / dvitIyo vaitAlikaHdahyamAnAgurudhUpavartikalikA dIyamAnadIpojjvalA lambyamAnavicitryamauktikalatA mucyamAnapArAvatAH / sajjIkriyamANamanojJakelizayanA jalpatIzatAH zayyotsaGgavalanmAninIjanA vartante lIlAgRhAH / dahyamAnA agurudhUpavartaya evaM kalikA yeSu / yadvA dahyamAnetyAdi ujjvalA ityantamekaM padam / tadA dahyamAnAgurudhUpAzca te vartikalikAbhirdIyamAnadIpojjvalAzcetyarthaH / athavA dahyamAnAgurudhUpayuktavartikalikAbhireva dIyamAnadIpojjvalA ityarthaH / tadA zobhAdhikyaM vyjyte| 13 For Private and Personal Use Only
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ..sa kaavymaalaa| vidUSakaH disavahutaMso nnhsrhNso| NihuaNakando pasarai cando / / 29 // kuraGgikA sasahararaiamaraho maanninnimaannghrho|| NavacampaakodaNDo maaNo jaai paaNDo // 30 // (karpUramaJjarI prati / ) piasahi, tue kadaM candavaNNaNaM mahArAassa purado paDhissaM / (karpUramaJjarI lajjate / kuraGgikA paThati / ) maNDale sasaharassa gorae dantapaJjaravilAsacorae / bhAdi laJchaNamio phurantao kelikoilatulaM dharantao // 31 // api c| dadataH karpUrapUracchuraNamiva dizAsundarINAM mukheSu zlakSNAM jyotsnAM kiranto bhuvanajanamanaAnandanaM candanamiva / jIrNa kaMdarpakandaM tribhuvanakalanAkandalitaM kurvanto jAtA eNAGkapAdAH sajalajaladharonmuktadhArAnukArAH // zvakSaNAM komalAM jyotsnAM kiranta iti saMbandhaH / tAdRzAste kIdRzA iva karpUrapUracchuraNaM dadata iveti viziSTavaiziSTayanyAyena saMbandhaH / dizAsundarINAmityubhayatra saMbadhyate / tribhuvaneti / vinAkAmaM kasyApi sRSTerabhAvAt / kandalayantaH pallavayantaH / ityanena kAminAM kAmAtizayajanakatvaM kiraNAnAM vyaGgayam / jaladharonmuktadhArAsAmyena meghAdyapratihatatvaM teSu dyotyate / vidUSakaH digvadhUttaMso nabhaHsarohaMsaH / nidhuvanakandaH prasarati candraH // haMsa ityanena dhavalimAtizayo dyotyate / kuraGgikA zazadhararacitagaryo mAninImAnagharaTTaH / navacampakakodaNDo madano jayati pracaNDaH // gharaha: peSaNakartA / priyasakhi, tvayA kRtaM candravarNanaM mahArAjasya purataH paThiSyAmi / For Private and Personal Use Only
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3 javanikAntaram] karpUramaJjarI / 89 rAjA-aho kappUramaJjarIe ahiNavatthadaMsaNaM, ramaNIo saddo, uttivicittadA, rasaNissando a / (tAM prati / ) mA kahiM pi vaaNeNa vibbhamo hou itti tuha NUNaminduNA / laJchaNacchalamasIvisesao pekkha bimbaphalae Nie kido // 32 / / kiM ca / paNDureNa jai rajae muhaM komalaGgi khaDiAraseNa de / dijae uNa kapolakajalaM tA lahedi sasiNo viDambaNaM // 33 // (candramuddizya / ) mukkasaGka hariNaGka kiM tumaM sundarIparisareNa hiNDasi / goragaNDaparipaNDurattaNaM peccha diNNamamuNA muheNa de // 34 // maNDale zazadharasya gaure dantapaJjaravilAsacaure / bhAti lAJchanamRgaH sphurankelikokilatulAM dhArayan / / rAjA aho karpUramaJjaryA abhinavArthadarzanam, ramaNIyaH zabdaH, uktivicitratA, rasaniHSpandazca / mA kathamapi vadanena vibhramo bhavatviti tava nuunmindunaa| . lAJchanacchalamapIvizeSakaH pazya bimbaphalake nije kRtaH // kiM ca / pANDureNa yadi rajyate mukhaM komalAGgi khaTikArasena te / dIyate punaH kapolakajalaM tadA labhate zazino viDambanam // muktazaGkaH hariNAGka kiM tvaM sundarIparisareNa hiNDase / gauragaNDaparipANDuratvaM pazya dattamamunA mukhena te // anena sundarImukhena te tubhyaM gauragaNDaparipANDuratvaM dattamiti tvameva pazyeti vAkyArthaH karma / tAdRzasundarIsavidhe tvaM kiM kuto na paribhramasi / atyanucitaM karoSIti bhAvaH / ata eva sAbhiprAyaM saMbodhanamAha-muktazaGketi / etAdRzaM vastu yata: prAptaM tatra bhaktirnAstIti kimacyate, zaGkApi lokalajjApi te nAstIti mahadAzcaryamiti bhAvaH / yadvA yadekadezamukhaikadezenApi tavaitAvaddattaM tanikaTATanena vizeSAntaraprAptirapi saMbhAvyate / tadapi tvaM nAcarasIti mahAnajJastvamiti bhAvaH / For Private and Personal Use Only
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| (nepathye mahAnkalakalaH / sarve AkarNayanti / ) rAjA-kiM uNa esa kolAhalo / karparamArI-(sasAdhvasam / ) piasahi, edamavagamia Aaccha / (kuraGgikA niSkramya pravizati / ) vidUSakaH-devIe piavaassassa vaJcaNA kidetti takkemi / kuraGgikA-piasahi, bhaTTAraassa vaJcaNaM kadua tue saha saMgamaM jANia Aacchadi devI / teNa kujavAmaNakirAtavarisavarasovidalDANaM esa hlhllo| karpUramaJjarI-(sabhayam / ) tA maM pesadu mahArAo jeNAhamimiNA suraGgAmuheNa jevva pavisia rakkhAgharaaM gacchemi / jaha devI mahArAeNa saha saMgama Na jANAdi / . (iti niSkAntAH sarve / ) iti tRtIyaM javanikAntaram / rAjAkiM punareSa kolaahlH| karpUramaJjarIpriyasakhi, etadavagamyAgaccha / ettklklvissyvstu| vidUSakaHdevyA priyavayasyasya vaJcanA kRteti tarkayAmi / kuraGgikApriyasakhi, bhaTTArakasya vaJcanAM kRtvA tvayA saha saMgama jJAtvAgacchati devii| tena kubjavAmanakirAtavarSavarasauvidallAnAmeSa kolAhalaH / karpUramaJjarI tanmAM preSayatu mahArAjo yenAhamanena suruGgAmukhenaiva pravizya rakSAgRhakaM gacchAmi / yathA devI mahArAjena saha saMgamaM na jAnAti / iti zrImadvidvadvandavanditAravindasundarapadadvandvakundapratimayaza :prakaraprakharakaThorakiraNakaraprabhapratibhaprabhAkarabhaTTAtmajavAsudevaviracite karpUramaJjarI prakAze tRtIyaM javanikAntaraM samAptam / For Private and Personal Use Only
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 4 javanikAntaram ] wxxx.com www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjA - aho, sahidavvo / jado / iha kusumasareko arANaM idamubhaaM vi suduHsahaM ti maNNe / jaraTharaikarAlido a kAlo taha a jaNeNa pieNa vippalambho || 1 || vidUSakaH -- eke dAva mammaha vAhaNijjA, aNNe dAva sosaNijjA / ajhAriso uNa jaNo na kAmassa vAhaNijo Na tAvassa sosaNijjo / (nepathye / ) tA kiM Na khu de mUluppADiacUDiAvialaM sIsaM kariste / rAjA - (vihasya / ) vaassa, lIlAvaNasacchandacAriNA ke lieNa kiM bhaNidaM / vidUSakaH -- (sakrodham / ) A dAsIe utta, sUlAaraNajoggo'si / - karpUramaJjarI / caturtha javanikAntaram / (tataH pravizati rAjA vidUSakazca / ) gADhaaro gihmo, pavaNo a paaNDo / tA kadhaM zu rAjA aho gADhataro grISmaH, pavanazca pracaNDaH / tatkathaM nu soDhavyaH / yataH / iha kusumazaraikagocarANAmidamubhayamApe suduHsahamiti manye / jara ravikarAlitazca kAlastathA ca janena priyeNa vipralambhaH // --- 91 vidUSakaH eke tAvanmadanasya bAdhanIyAH, anye tAvacchoSaNIyAH / asmAdRzaH punarjano na kAmasya bAdhanIyo na tApasya zoSaNIyaH / nepathye tatkiM na khalu te mUlotpATitacUlikAvikalaM zIrSa kariSye / rAjA vayasya, lIlAvanasvacchandacAriNA kelizukena kiM bhaNitam / vidUSakaH - AH dAsyAH putra, zUlAkaraNayogyo'si / For Private and Personal Use Only
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAvyamAlA / (nepathye / ) savvaM tuhmArisAhinto saMbhAvijadi, jai me Na honti pkkhaavliio| rAjA-(vilokya / ) kahaM uDINo jevva / (vidUSakaM prati / ) NisA talinavittharA taha diNesu vattaNaM ___sasI lahadi khaNDaNaM taha a caNDabimbo rii| NidAhadiasesu vipphuradi jassa evvaM kkamo ___kahaM Na sa vihI tado khurasihAiM khaNDijadi // 2 // kiM ca NiuNaM sevaNijjo jai suhasaMgamo bhodi / jado / majjhaNNe sirikhaNDapaGkakalaNA A saMjhamollaMmuaM lIlAmajaNamA padosasamaaM sAraM surA sIalA / gimhe pacchimajAmiNINihuvaNaM jaM kiM pi paJcesuNo ede paJca silImuhA vijaiNo sesA sarA jajjarA // 3 // nepathyesarva yuSmAdRzebhyaH saMbhAvyate, yadi me na bhavanti pakSAvalyaH / rAjAkathamuDDIna eva / nizAstalinavistarAstathA dineSu vRddhatvaM ___ zazI labhate khaNDanaM tathA ca caNDabimbo raviH / nidAghadivaseSu visphurati yasyaivaM kramaH kathaM na sa vidhistataH kSurazikhAbhiH khaNDyate // kiM ca nipuNaM sevanIyo yadi zubhasaMgamo bhavati / zubhaH saMgamo yasya / tAdRzatvaM ca strIyuktapumAMsaM pratyeveti bhAvaH / zubha: saMgamo yasminniti vA / yataH / madhyAhne zrIkhaNDapakakalanA A saMdhyamAdrIzukaM lIlAmajanamA pradopasamayaM sAyaM surA zItalA / grISme pazcimayAminInidhuvanaM yatkimapi paJceSo rete paJca zilImukhA vijayinaH zeSAH zarA jarjarAH // For Private and Personal Use Only
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 javanikAntaram] karpUramaJjarI / 93 vidUSakaH-mA evvaM bhnn| paNDucchaviccharidaNAaladAdalANaM sAhAratellaparipesalapophalANaM / ka ppUrapaMsuparivAsidacandaNANaM ___bhadaM NidAhadiasANa vaassa bhodu // 4 // rAjA-edaM puNa ettha ramaNijaM / sapaJcamataraGgiNo savaNasIalA veNuNo . samaM sisiravAriNA vaaNasIalA vaarunnii| sacandaNaghaNatthaNI saaNasIalA kAmiNI NidAhadiasosahaM sahaasIalaM kassavi // 5 // nanu kaMdarpasya paJcAdhikAnAM zarANAmevAbhAvAtkathaM zeSAH zarA jarjarA ityuktamiti cenna, kAryakSamapaJcazaravattAmAtrAdeva paJcazaratvavyavahAropapattAvatiriktazarAbhAvakalpane mAnAbhAva ityabhiprAyAt / yadvA paJcaiveSavo madanasya tathApi kAlabhedenAnyAnanyAnupAdatta iti pUrvasvIkRteSu jarjaratA yuktaiveti na ko'pi doSaH / vidUSakaHmA evaM bhaNa / pANDucchavicchuritanAgalatAdalAnAM ___ sahakAratailaparipezalapUgaphalAnAm / karpUrapAMsuparivAsitacandanAnAM bhadraM nidAghadivasAnAM vayasya bhavatu // pANDucchavItyAdi hetugarbhavizeSaNAni / tathA ca yata eta etAdRzA ata eSAM bhadraM bhavatvityarthaH / rAjAidaM punaratra ramaNIyam / sapaJcamataraGgiNaH zravaNazItalA veNavaH samaM ziziravAriNA vadanazItalA vAruNI / sacandanaghanastanI zayanazItalA kAminI nidAghadivasauSadhaM sahanazItalaM kasyApi // For Private and Personal Use Only
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 94 kaavymaalaa| avi a| lIluttaMso sirIsaM sihiNaparisare sinduvArANa hAro ___ aGge olaM varillaM ramaNapaNaiNI mehalA uppalehiM / dosuM dokandalIsuM NavabisavalaA kAmavejjo maNojo tAvAtaGkakkhamANaM mahusamaagade esa veso'balANaM // 6 // vidUSakaH-ahaM uNa bhaNAmi majjhaNNalahraghaNacandanapaGkilANaM sAaM NisevidaNirantaramajjaNANaM / sAmAmu vIaNaavArikaNukkhidANaM dAsattaNaM kuNai paJcasaro'balANaM // 7 // raajaa--(smrnnmbhiniiy|) paJcaGgaM NavarUabhaGgighaDaNA ramme jaNe saMgamo ___jANaM tANa khaNaM vva jhatti diahA vadanti dIhA api / kasyApItyapirvArthaH / zItalaM yadvastu tannidAghadivasauSadham / tApazamanAyeti zeSaH / kasya vA na bhavati / api tu sarvasyApi bhavatIti kAkuH / api ca / lIlottaMsaH zirISaM stanaparisare sinduvArANAM hAraH aGge Ardra vastraM ramaNapraNayinI mekhalotpalaiH / dvayordo:kandalyornavabisavalayA kAmavaidyo manojJa stApAtaGkakSamANAM madhusamaye gate eSa veSo'balAnAm / / tApasaMbandhinyAtaGke kSamAH samarthAH / tadyuktA iti yAvat / abalAnAM kAminI. nAm, balarahitAnAM ca / vidUSakaHahaM punarbhaNAmi madhyAhnazlakSNaghanacandanapaGkilAnAM sAyaM niSevitanirantaramajjanAnAm / zyAmAsu vyajanajavArikaNokSitAnAM dAsatvaM karoti paJcazaro'balAnAm // For Private and Personal Use Only
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 javanikAntaram krpuurmnyjrii| . jANaM te a maNammi denti Na raI cittassa saMdAviNo tANaM jAnti jammi dIharatamA mAsovamA vAsarA // 8 // (vidUSakaM prati / ) vaassa, atthi taggadA kAvi vttaa|| vidUSakaH-atthi / suNAdu piavaasso / kadhemi suhAsidaM de| jado pahudi kappUramaJjarI rakkhAbhavaNAdo muraGgAduAre devIe dihA tado pahudi taM muraGgAduAraM devIe bahalasilAsaMcaeNa NIrandhaM kadua pihidaM / aNaGgaseNA kaliGgaseNA kAmaseNA vasantaseNA vinbhamaseNeti pazca seNANAmadheAo cAmaradhAraNIo phArapphurakdikaravAlahatthapAikkasahasseNa saha kArAmandirassa rakkhANimittaM puvvadisi nniuttaao| __ aNaGgalehA cittalehA candalehA miaGkalehA vibbhamalehetti lehANAmadheAo paJca serandhIo pukhidasilImuhadhagRhattheNa NiviDaNivaddhatUNIraduddhareNa dhANukkasahasseNa samaM dakkhiNAe disAe NivesidAo / rAjApratyaGgaM navarUpabhaGgighaTanA ramye jane saMgamo yeSAM teSAM kSaNamiva jhaTiti divasA vartante dIrghA api / yeSAM te ca manasi dadati na ratiM cittasya saMtApina steSAM yAnti jaganti dIrghatamA mAsopamA vAsarAH // vayasya, asti tadgatA kApi vArtA / vidUSakaH asti / zRNotu priyavayasyaH / kathayAmi subhASitaM te / yataH prabhRti kapUramaJjarI rakSAbhavanAtsuraGgAdvAre devyA dRSTA tataH prabhRti tatsuraGgAdvAraM devyA bahulazilAsaMcayena nIrandhaM kRtvA pihitam / anaGgasenA kaliGgasenA kAmasenA vasantasenA vibhramaseneti paJca senAnAmadheyAzcAmaradhAriNyaH sphArasphuratkaravAlahastapadAtisahasreNa saha kArAmandirasya rakSAnimittaM pUrvadizi niyuktAH / __ anaGgalekhA citralekhA candralekhA mRgAGkalekhA vibhramalekheti lekhAnAmadheyAH paJca sairandhyaH pujitazilImukhadhanurhastena nibiDanibaddhatUNIradurdhareNa dhAnuSkasahasreNa samaM dakSiNasyAM dizi niveshitaaH| 14 For Private and Personal Use Only
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| kundamAlA candaNamAlA kuvalaamAlA kaJcaNamAlA baulamAlA maGgalamAlA mANikkamAle ti satta mAlettiNAmadheAo NavaNisidakuntahatthapAikkasahasseNa samaM tambUlakaraGkavAhiNIo pacchimAe disAe nnivesidaao| aNaGgakelI pukkarakelI kaMdappakalI sundarakelI kandoDakelIti paJca kelIttiNAmadheAo majjaNakAriNIo phala akhaggakampavidurilleNa pAikkasahasseNa samaM uttaradisAe ANattAo / tANaM vi uNa uvari madirAvadI kelivadI kallolavadI taraGgavadI aNaGgavadItti paJca vadIttiNAmadhaAo paricAriAkumArIo kaNaacittadaNDahatthAo muhAsiapADhiAo bandINAmadheAo seNAe addhakkhIkadAotti / rAjA--aho devIe sAmaggI anteurocidaa| vidUSakaH-bho vaassa, esA devIe sAraGgiANAma sahI kiM pi NivedidaM pesidA / kundamAlA candanamAlA kuvalayamAlA kAJcanamAlA bakulamAlA maGgala. mAlA mANikyamAleti sapta mAletinAmadheyA navanizitakuntahastapadAtisahasreNa samaM tAmbUlakaraGkavAhinyaH pazcimadizi nivezitAH / ___ anaGgakeliH puSkarakeliH kaMdarpakeliH sundarakeliH utpalakeliriti paJca kelItinAmadheyA majjanakAriNyaH phalakakhaDgakampabhISaNena padAtisahasreNa samamuttaradizyAjJaptAH / tAsAmapi punarupari madirAvatI kelivatI kallolavatI taraGgavatI anaGgavatIti paJca vatItinAmadheyAH paricArikAkumAryaH kanakacitradaNDahastAH subhASitapAThikA bandInAmadheyAH senAyA adhyakSIkRtA iti / rAjAaho devyAH sAmagryantaHpurocitAH / vidUSakaHbho vayasya, eSA devyA sAraGgikAnAma sakhI kimapi nivedituM preSitA / For Private and Personal Use Only
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 javanikAntaram] krpuurmarii| (tataH pravizati sAraGgikA / ) sAraGgikA-jaadu jaadu bhttttaa| deva, devI viNNavedi-aja catutyadiahe bhaviavaDasAittImahUsavovaaraNAI kelivimANappasAdamAruhia pekkhidavvAI tti / rAjA-jaM devI ANavedi / (ceTI niSkrAntA / ubhau prAsAdAdhirohaNaM nATayataH / ) (tataH pravizati carcarI / ) vidUSakaHmottAhalillAharaNuccaAo lAsAvasANe cliaNsuaao| siJcanti aNNoNNamimIa pekkha jantAjalehiM maNibhAjanehiM // 9 // ido a| paribbhamantIa vicittabandhaM imAi dosolaha nncnniio| khelanti tAlANugadappadAo tuhaGgaNe dIsai daNDarAso // 10 // samAMsasIsA samabAhuhatthA rehAvisuddhA aparA a denti / pantIhiM dohiM laatAlabandhaM parapparaM sAhimuhA huvanti // 11 // sAraGgikA jayatu jayatu bhartA / deva, devI vijJApayati-adya caturthadivase bhAvivaTasAvitrImahotsavopakaraNAni kelivimAnaprAsAdamAruhya prekSitavyAnIti / rAjAyaddevyAjJApayati / vidUSakaH muktAphalAbharaNoccayA lAsyAvasAne calitAMzukAH / siJcantyanyonyamimAH pazya yantrajalairmaNibhAjanaiH / / lAsyAvasAne imA anyonyaM siJcantIti saMvandhaH / itazca / paribhramantyo vicitrabandhaM imA dviSoDaza nartakyaH / khelanti tAlAnugatapadAstavAGgaNe dRzyate daNDarAsaH // samAMsazIrSAH samabAhuhastA rekhAvizuddhA aparAzca dadati / patibhyAM dvAbhyAM layatAlabandhaM parasparaM sAbhimukhA bhavanti / For Private and Personal Use Only
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAvyamAlA / mottUNa aNNA maNivAraAI jantahiM dhArAsalilaM khivanti / paDanti tAA a piANamaGge maNohuo vAruNabANakappA // 12 // imA masIkajjalakAlakAA tikkaNDacAvA a vilaasinniio| . pulindarUveNa jaNassa hAsaM samorapicchAharaNA kuNanti // 13 // hatthe mahAmaMsabalIdharAo huMkAraphekkAraravA rauddA / NisAarINaM paDisIsaehiM aNNA masANAbhiNaaM kuNanti // 14 // kAvi vAdidakarAlahuDukkA rammamaddalaraeNa miacchI / bhUladAhiM paDivADicalAhiM cedikammakaraNammi paaTTA // 15 // kiGkiNIkadaraNajjhaNasaddA kaNThagIdalaajantidatAlA / jogiNIvalaaNacaNakeliM tAlaNeuraraaM viraanti // 16 // kouhallavasacaJcalavesA veNuvAdaNaparA avraao| kAlavesavasahAsidaloA osaranti paNamanti hasanti // 17 // (pravizya / ) sAraGgikA-(puro'valokya / ) eso mahArAo puNo maragaapujhaM jevva gado / kadalIgharaM a aNuppaiTo / tA aggado gadua devIviNNaviraM vi muktvA anyA maNivAraNAni yantrairdhArAsalilaM kSipanti / patanti tAzca priyANAmaGge manobhuvo vAruNabANakalpAH / / imA maSIkajalazyAmakAyAstrikANDacApAzca vilAsinyaH / pulindarUpeNa janasya hAsaM samayUrapicchAbharaNAH kurvanti / / haste mahAmAMsabalidhAriNyo huMkAraphetkAraravA raudrAH / nizAcarINAM pratizIrSakairanyAH zmazAnAbhinayaM kurvanti / kApi vAditakarAlahuDukkA ramyamardalaraveNa mRgAkSI / bhrUlatAbhyAM paripATIcalAbhyAM ceTIkarmakaraNe pravRttA // kiGkiNIkRtaraNajjhaNazabdAH kaNThagItalayayantritatAlAH / yoginIvalayanartanakeliM tAlanapuravaM viracayanti / kautUhalavazacaJcalaveSA veNuvAdanaparA aparAH / kAlaveSavazahAsitalokA apasaranti praNamanti hasanti / For Private and Personal Use Only
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir * 4 javanikAntaram] krpuurmnyjrii| NNavemi / (upamRtya / ) jaadu jaadu devo / devI evaM viNNavedi jadhA saM. jhAsamae jUaM mae pariNedavvA / vidUSakaH-bho, kiM evaM akAlakohaNDapaDaNam / rAjA-sAraGgie, savvaM vitthareNa kadhehi / sAraGgikA-evaM viNNavIadi, aNantarAtikkantacauddasIdiahe devIe pommarAamaNimaI gorI kadua bhairavANandeNa paDihAvidA / saaM a dikkhA gahidA / tado tAe viNNatto jogIsaro gurudakSiNANimittaM / bhaNidaM ca teNa jai avassaM gurudakkhiNA dAdaLavA tA esA dIadu mahArAassa / tado devIe viNNattaM jaM Adisadi bhaavaM / puNo vi ullavidaM teNa / atthi ettha lATadese caNDaseNo NAma raajaa| tassa duhidA ghaNasAramaJjarI NAma / sA devaNNehiM AdihA esA cakkavahighariNI bhavissadi tti / tado mahArAassa pariNedavvA / teNa guruda sAraGgikAeSa mahArAjaH punarmarakatapuJjameva gataH / kadalIgRhaM cAnupraviSTaH / tadagrato gatvA devIvijJApitaM vijJApayAmi / jayatu jayatu devaH / devIdaM vijJApayati yathA saMdhyAsamaye yUyaM mayA pariNetavyAH / vidUSakaHbhoH, kimetadakAlakUSmANDapatanam / rAjAsAraGgike, sarva vistareNa kathaya / sAraGgikA evaM vijJApyate, anantarAtikrAntacaturdazIdivase devyA padmarAgamaNimayI gaurI kRtvA bhairavAnandena pratiSThApitA / svayaM ca dIkSA gRhItA / tatastayA vijJapto yogIzvaro gurudakSiNAnimittam / bhaNitaM ca tena yadyavazyaM gurudakSiNA dAtavyA tadeSA dIyatAM mahArAjasya / tato devyA vijJaptaM yadAdizati bhagavAn / punarapyullupitaM tena / astyatra lATadeze caNDaseno nAma rAjA / tasya duhitA ghanasAramaJjarI nAma / sA daivajJairAdiSTA eSA cakravartigRhiNI bhaviSyatIti / tato mahArAjasya prinnetvyaa| tena gurudakSiNA dattA bhavati / For Private and Personal Use Only
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| kkhiNA diNNA bhodi / bhaTTA vi cakkavaTTI kido bhodi / tado devIe vihasia bhaNiaM jaM Adisadi bhaavaM / ahaM ca viNNaviduM pasidA gurussa gurudakSiNANimittam / / vidUSakaH-(vihasya / ) evaM taM saMvidhANaaM sIse sappo desantare vejo| iha aja vivAho lATadese ghaNasAramaJjarI / rAjA-kiM te bhairavANandassa pahAo Na paJcakkho / (tAM prati / ) kahiM saMpadaM bhairvaannndo| sAraGgikA-devIkAridapamadujANassa majjhahidabaDatarumUle cAmuNDAadaNe bhairavANando devI a Agamissadi / tA aja dakkhiNAvihido kohalaparo vivAho / tA iha jevva deveNa ThAdavvaM / (iti parikramya niSkrAntA / ) rAjA-vaassa, savvaM edaM bhairavANandassa vijambhidaM tti takkemi / vidUSakaH-evvaM NedaM / Na hu maalaJchaNamantareNa aNNo mia. kamaNiputtaliaM passavaedi / Na hu saraasamIramantareNa sehAliAkusumukkaraM vikAsedi / bhartApi cakravartI kRto bhavati / tato devyA vihasya bhaNitaM yadAdizati bhagavAn / ahaM ca vijJApayituM preSitA gurorgurudakSiNAnimittam / vidUSakaH etattatsaMvidhAnakaM zIrSe sarpo dezAntare vaidyaH / ihAdya vivAho lATadeze ghanasAramaJjarI / rAjAkiM te bhairavAnandasya prabhAvo na pratyakSaH / kutra sAMprataM bhairavAnandaH / sAraGgikA devIkAritapramadodyAnasya madhyasthitavaTatarumUle cAmuNDAyatane bhairavAnando devI cAgamiSyati / tadadya dakSiNAvihitaH kautUhalaparo vivAhaH / tadihaiva devena sthAtavyam / rAjAvayasya, sarvametabhairavAnandasya vijRmbhitamiti tarkayAmi / For Private and Personal Use Only
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 4 jarvanikAntaram ] karpUramaJjarI / (tataH pravizati bhairavAnanda : 1) bhairavAnandaH - iaM sA vaDatarumUle NibbhiNNassa suraGgAduArassa pihANaM cAmuNDA / (hastena praNamya paThati / ) Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kappantakelibhavaNe kAlassa purANaruhirasuram / jaadi piantI caNDI pammeTikavAlacasaeNa // 18 // (pravizyopavizya / ) ajjavi Na Niggacchadi suraGgAduAreNa kappUramaJjarI / (tataH pravizati suraGgodghATitakena karpUramaJjarI / ) karpUramaJjarI - bhaavaM, paNamijjasi / bhairavAnandaH --- uidaM varaM lahesu / iha jjevva uvavisasu / (karpUramaJjarI tathA karoti 1 ) bhairavAnandaH - (svagatam / ) ajja vi Na Aacchadi devI / ( pravizya 1 ) rAjJI - (parikramyAvalokya ca ) iaM bhaavadI cAmuNDA / (praNamyAva - lokya ca / ) ae, iaM kappUramaJjarI / tA kiM NedaM / (bhairavAnandaM prati / ) adyApi na nirgacchati suraGgAdvAreNa karpUramaJjarI / karpUramaJjarI - bhagavan, praNamyase | bhairavAnandaH 101. vidUSakaH evametat / na khalu mRgalAJchanamantareNAnyo mRgAGkamaNiputtalIM prasvedayati / na khalu zaratsamIramantareNa zephAlikAkusumotkaraM vikAsayati / bhairavAnandaH iyaM sA vaTatarumUle nirbhinnasya suraGgAdvArasya pidhAnaM cAmuNDA / kalpAntakelibhavane kAlasya purANarudhirasurAm / jayati pibantI caNDI parameSThikapAlacaSakeNa // ucitaM varaM labhasva / ihaivopaviza / bhairavAnandaH - adyApi nAgacchati devI / For Private and Personal Use Only
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 102 kaavymaalaa| idaM viNNavIadi, NiabhavaNe kadua vivAhasAmaggi Aadami / tado taM gehnia AgamissaM / bhairavAnandaH-vacche, evaM karIadu / ___ (rAjJI vyAvRtya parikrAmati / ) bhairavAnandaH--(vihasya / svagatam / ) iaM kappUramaJjarIThANaM aNNesid gadA / (prakAzam / ) putti kappUramaJjari, suraGgAduAreNa jevva turitapadaM gadua sahANe ciTa / devIAgamaNe puNo AgantavvaM / (karpUramaJjarI tathA karoti / ) devI-edaM rakkhAgeham / (pravizyAvalokya ca / ) ae, iaM kappUramaJjarI / sA kA vi saricchA mae dihaa| vacche kappUramaJjari, kIrisaM de sarIraM / (AkAze / ) kiM bhaNasi maha sarIre veannaa| rAjJI iyaM bhagavatI cAmuNDA / aye, iyaM karpUramaJjarI / tatkimidam / idaM vijJApyate, nijabhavane kRtvA vivAhasAmagrImAgatAsmi / tatastAM gRhItvAgamiSyAmi / bhairavAnandaHvatse, evaM kriyatAm / bhairavAnandaH iyaM karpUramaJjarIsthAnamanveSTuM gatA / putri karpUramaJjari, suraGgAdvAreNaiva tvaritapadaM gatvA svasthAne tiSTha / devyAgamane punarAgantavyam / devI___ idaM rakSAgRham / aye, iyaM karpUramaJjarI / sA kApi sadRzA mayA dRSTA / vatse karpUramaJjari, kIdRzaM te zarIram / AkAza iti / 'kiM bravIdhyevamityAdi vinA pAtraM bravIti yat / zrutvevAnuktamapi cettatsyAdAkAzabhASitam // ' iti bharataH / kiM bhaNasi mama zarIre vedanA / For Private and Personal Use Only
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 4 javanikAntaram ] karpUramaJjarI / 103 rAjJI -- (svagatam / ) tA puNo tahiM gamissaM / ( pravizya pArzvato'valokya 8 ca) halA sahIo, vivAhovakaraNAiM lahu gehi Aacchadha / ( iti parikrAmati / ) Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (pravizya karpUramaJjarI tathaivAste / ) rAjJI - (puro'valokya 1) iaM kappUramaJjarI / bhairavAnandaH--vacche vibbhamalehe, ANIdAI vivAhovaaraNAI / devI -- ANIdAI / kiM uNa ghaNasAramaJjarIsamucidAI AharaNAI vimumaridAI / tA puNo gamissaM / bhairavAnandaH --- evaM karIadu / ( devI nATitakena niSkrAmati / ) bhairavAnandaH - putti kappUramaJjari, taha jebba karIadu / ( karpUramaJjarI niSkrAntA / ) rAzI iyaM karpUramaJjarI / bhairavAnandaH rAzI tatpunastatra gamiSyAmi / halA sakhyaH, vivAhopakaraNAni gacchata / vatse vibhramalekhe, AnItAni vivAhopakaraNAni / devI putri karpUramaari, tathaiva kriyatAm / 15 AnItAni / kiM punardhanasAramaJjarI samucitAnyAbharaNAni vismRtAni / tatpunargamiSyAmi / bhairavAnandaHevaM kriyatAm / bhairavAnandaH laghu gRhItvA - For Private and Personal Use Only
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 104 kaavymaalaa| rAjJI-(rakSAgRhaM pravizya karpUramaJjarIM dRSTvA / ) ae, sAricchaeNa viDambidahmi / (svagatam / ) jhANavimANeNa NivvigdhaparisappiNA tAmANedi mahAjoI / (prakAzam / ) sahIo, jaM jaM NivedidaM taM taM gehnia Aacchadha / (cAmuNDAyatanapravezanATitakena tAmavalokya / ) aho saaricch| bhairavAnandaH-devi, uvavisa / mahArAo vi Aado jebba vahadi / (tataH pravizati rAjA vidUSakaH kuraGgikA ca / ) bhairavAnandaH-AsaNaM mahArAassa / (sarve yathocitamupavizanti / ) rAjA-(nAyikA prati / ) esA sarIriNI marddhapaaliddhiaa| dehAntareNa saMThidA siGgArarasalacchIva / diasasaMcAriNI puNNimAandacandiA / avi a paguNaguNamANikkamaJjUsA / raaNamaI aJjaNasalAA / tadhA a esA raaNakusumaNippaNNA mhulcchii| kiM ca / rAjJI aye, sAdRzyena viDambitAsmi / dhyAnavimAnena nirvighnaparisarpiNA tAmA. nayati mhaayogii| sakhyaH, yadyanniveditaM tattagRhItvAgacchata / aho sAdRzyam / bhairavAnandaHdevi, upaviza / mahArAjo'pyAgata evaM vartate / bhairavAnandaHAsanaM mahArAjasya / rAjA eSA zarIriNI makaradhvajapApaddhikA / dehAntareNa saMsthitA zRGgArarasalakSmIva / divasasaMcAriNI pUrNimAcandracandrikA / api ca praguNaguNamANikyamaJjUSA / ratnamayyaJjanazalAkA / tathA caiSA ratnakusumaniSpannA madhulakSmIH / kiM ca / 1. 'prArabdhikA' iti kAmarAjataTIkAyAm; 'pratispadhikA' iti pustakAntare; 'pApaddhikA mRgayA' ityekasminmUlapustake TippaNam. For Private and Personal Use Only
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 javanikAntaram] krpuurmnyjrii| bhuaNajaavaDAA rUasohA imIe jaha jaha NaaNANaM goare jassa jAdi / vasai maarakedU tassa citte vicitto valaidadhaNudaNDo pulidehiM sarehiM // 19 // vidUSakaH-(janAntikam / ) saccaM kadaM tue AbhANakaM / taDaM gadAe vi NaukAe Na visasIdavbaM / tA tuhIM ciTTha / rAjJI-(kuraGgiko prati / ) tumaM mahArAassa NevacchaM kuru / sAraGgiA ghaNasAramaJjarIe kredu| ___(ityubhe ubhayorvivAhanepathyakaraNaM nATayataH / ) bhairavAnandaH-uvajjhAo hakkArIadu / rAjJI-ajautta, eso uvajjhAo ajjakaviJjalao ciTThadi / tA karedu aggiaariaN| bhuvanajayapatAkA rUpazobhAsyA yathA yathA nayanayorgocaraM yasya yAti / vasati makaraketustasya citte vicitro - valayitadhanurdaNDaH puTitaiH zaraiH // vidUSakaH satyaM kRtaM tvayAbhANakam / taTaM gatAyA Apa naukAyA na vizvasitavyam / tattUSNIM tiSTha / rAzItvaM mahArAjasya nepathyaM kuru / sAraGgikA ghanasAramaJjaryAH karotu / bhairavAnandaHupAdhyAya AkAryatAm / rAjJIAryaputra, eSa upAdhyAya AryakapiJjalastiSThati / tatkarotvagryAcAryakam / For Private and Personal Use Only
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 106 kAvyamAlA | vidUSakaH - esa sajja / bho vaassa, uttarIe gaNThi dAissaM / dAva hattheNa hatthaM gela kappUramaJjarIe / rAjA - ( karamAdAya 1 ) je kaNTa rAjJI - ( sacamatkAram ) kudo kappUramaJjarI / bhairavAnandaH - (taM tasyA bhAvamupalabhya vidUSakaM prati / ) tumaM suTTutaraM bhullosi / jado kappUramaJjarIe ghaNasAramaJjarIti NAmantaraM jANAsi / www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tiusamuddhaphalANa santi je ke aIkusumagabbhadalAvalIsu / phaMseNa NUNamiha majjha sarIra assa te sundarIa bahalA pulaaGkurAo || 20 || vidUSakaH - bho vaassa, bhAmarIo dijjadu / huavahe lAjaJjalIo khivIadu | rAzI kutaH karpUramaJjarI / vidUSakaH eSa sajjo'smi / bho vayasya, uttarIye granthi dAsyAmi / tAvaddhastena hastaM gRhANa karpUramaJjaryAH / rAjA bhairavAnandaH - tvaM suSThutaraM bhrAnto'si / yataH karpUramaJjaryA ghanasAramaJjarIti nAmAntaraM jAnAsi / ye kaNThakAstra samugdhaphalAnAM santi ye ketakIkusumagarbhadalAvalISu / sparzena nUnamiha mama zarIrasya vidUSakaHbho vayasya, te sundaryA bahalAH pulakAGkurAH / bhrAmaryo dIyantAm / hutavahe lAjAJjalayaH kSipyantAm / For Private and Personal Use Only
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 javanikAntaram] . karpUramaJjarI / 107 (rAjA zramaNaM nATayati / nAyikA dhUmaina vyAvRtamukhI tiSThati / rAjA pariNayati / __ rAjJI saparivArA niSkrAntA / ) bhairavAnandaH-vivAhe dakkhiNA dijadu AcAriassa / rAjA-dijjadu / vaassa, gAmasa te diNaM / vidUSakaH-sotthi hodu / (iti nRtyati / ) bhairavAnandaH-mahArAa, kiM te puNo vi piaM kuNomi / rAjA-joIsara, kimavaraM piaM vadi / jdo| kuntlesrsuaakrphNspphaarsaukkhsiddhiliikidsgo| pAlaemi vasuhAtalarajaM cakkavadvipaavIramANijaM // bhairavAnandaHvivAhe dakSiNA dIyata AcAryasya / rAjAdIyate / vayasya, grAmazataM te dattam / vidUSakaHsvasti bhavatu / bhairavAnandaHmahArAja, kiM te punarapi priyaM karomi / rAjAyogIzvara, kimaparaM priyaM vartate / yataH kuntalezvarasutAkarasparzasphArasaukhyazithilIkRtasvargaH / pAlayAmi vasudhAtalarAjyaM cakravartipadavIramaNIyam // For Private and Personal Use Only
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 108 kaavymaalaa| tahAvIdaM hodu daav| sattho Nandadu sajjaNANa saalo vaggo khalANaM puNo NicaM khijadu hodu bahmaNajaNo saccAsiho savvadA / meho muzcadu saMcidaM vi salilaM sassociaM bhUale loo lohaparammuho'NudiahaM dhamme maI bhodu a|| 21 // _(iti niSkrAntAH sarve / ) iti caturtha javanikAntaram / tathApIdaM bhavatu tAvat / sArtho nandatu sajjanAnAM sakalo vargaH khalAnAM puna__ nityaM khidyatu bhavatu brAhmaNajanaH satyAzIH sarvadA / megho muJcatu saMcitamApa salilaM sasyocitaM bhUtale loko lobhaparAGmukho'nudivasaM dharme matirbhavatu ca // / iti zrImadvidvadvandavanditAravindasundarapadadvandvakundapratimayazaHprakaraprakharakaThorakiraNakaraprabhapratibhaprabhAkarabhaTTAtmajavAsudevaviracite karpUramaarI prakAze caturtha javanikAntaraM samAptam / For Private and Personal Use Only
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir KAVYAMALA 27. THE JIVANANDANA OF ANANDARAYA MAKHI. EDITED BY PANDIT DERGAPRASAD KASINATI PANDURANG PARAB. PUINTED AND TIDLISTIED THE PROPRIETOR TITE NIRNAYA SASARA" PRESS, BOMBAY 1891. Price 12 Amuns For Private and Personal Use Only
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( Registered according to Act LIV. 1867) All rights reservoid by the publisher ) For Private and Personal Use Only
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAvyamAlA. 27. - 4 AnandarAyamakhipraNItaM jIvAnandanam / "nayapuramahAgajAzritena paNDitavrajalAlasanunA paNDitadurgAprasAdena, mumbApuravAsinA paravopADhapANDuraGgAtmajakAzinAthazarmaNA ca saMzodhitam / mumbacyA nirNayasAgarAkhyayantrAlaye tadadhipatinA mudrAkSarairaGkayitvA prAkAzya nItam / (asya granthasya punarmudraNAdivipaNe sarvathA jAvajI dAdAjI itysyaivaadhikaarH|) bhUlyaM 12 ANakAH / For Private and Personal Use Only
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra api ca / www.kobatirth.org kAvyamAlA | zrImadAnandarAyamakhipraNItaM jIvAnandanam / prathamo'GkaH / lakSmIkairavabandhukalpakatarUMllabdhvAtha labdhepsite bhUyo mati devadAnavagaNe dugdhAbdhimRddhazrame / tasyAnandathunA samaM samudayankumbhaM sudhApUritaM vibhrANaH svakare karotu bhavatAM bhadrANi dhanvantariH // 1 // api ca / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prAgjanmIyatapaH phalaM tanubhRtAM prApyeta mAnuSyakaM tacca prAptavatA kimanyaducitaM prAptuM trivarga vinA / tatprApterapi sAdhanaM prathamato deho rujAvarjita stenArogyamabhIpsitaM dizatu vo devaH pazUnAM patiH // 2 // (nAndyante) sUtradhAraH - mAripa, itastAvat / (pravizya) pAripArzvakaH- bhAva, epo'smi / sUtradhAraH rItiH sukhapadanyAsA zAradIyA vijRmbhate / pUrNacandrodayazcAyaM nihanti dhvAntamAmayam || 3 || kramamANeSu digante jaladharajAleSu zaGkhadhavaleSu / zAntimupayAti sahasA kAlupyadazA bhRzaM payasAm // 4 // For Private and Personal Use Only
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| pAripArthakaH-ataH kimAcaritavyam / sUtradhAraH-zRNu tAvat / atra taJjApure paurajAnapadA dezAntarAdAgatAzca bRhadIzvararathotsavadidRkSayA saMghIbhUtAH / sarasakavitAnAmno hemnaH kapopalatAM gatA viharaNabhuvaH SaDdarzanyA vivekadhanAkarAH / vidadhati tapolamyAH sabhyA ime mama kautukaM tadiha hRdayaM nATyenaitAnupAsitumIhate // 5 // pAripArthakaH--(sazira:kampam / ) kaM punaH prabandhamavalambya / sUtradhAraH-nanvasti mama vaze sahRdayajanahRdayacandanaM jIvAnandanaM nAma navInaM nATakamiti / pAripArzvakaH-kastasya prabandhasya kaviH / sUtradhAraH-vidvatkavikalpatarurAnandarAyamakhI / ya eSa iha gurudevadvijabhakto naimittikanityakAmyakarmaparaH / dInajanAdhInadayo viharati samare ca vikramArka iva // 6 // yaH snAto'jani divyasindhusalile yaH svAtmavidyAzrito yenAkAri sahasradakSiNamakho yaH sadbhirAzrIyate / so'yaM vyambakarAyayajvatilako vidvatkavInAM prabho yattAtasya nRsiMharAyamakhinastulyaprabhAvo'nujaH // 7 // pAripArzvakaH-(sabahumAnam / ) AH, jJAyata evAyam / kiM tvasya sarvalokaviditA apyete guNAH prabandhanirvAhadhUrvahatvamavabodhayituM nezate / ytH| ArAdhnoti yadeSa bhaktibharito devAndvijAtIngurU__ nyacca zraddadhadAtanoti samaye nityAdikarmatrikam / yaddIneSu dayAM karoti samare zaurya yadAlambate ____ tatsarva narasiMhayajvasutatAlAbhasya lIlAyitam // 8 // idaM tu zrotavyam / AnandarAyamakhino vAlmIkeriva yoginaH / itarApekSaNAtsAraH svataH sArasvatodayaH // 9 // For Private and Personal Use Only
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 aGkaH] jIvAnandanam / sUtradhAraH-(vihasya / ) mAriSa, tvaM na jAnAsi yata evaM bravISi / zRNu tAvat / AbAlyAdapi poSito'jani mayA premNA tathA lAlita___ stenAsau sarasAmupaitu kavitAmAnandarAyAdhvarI / ityekakSitipAlavaMzajaladherdevyA girAM jAtayA zrIzAhAvaninAyakAkRtibhRtA nUnaM prasAdaH kRtaH // 10 // ata eva kavInAM pUrveSAM kathamapi ca cittairavahitai__gRhItA yA nAsItsarasakavitAsArapadavI / asau tAmAkrAmanharati narasiMhAdhvarikula pradIpaH sUrINAM zravaNayugajADyAndhatamasam // 11 // pAripArzvakaH--zrIzAharAja iti nAma dadhatyAH sarasvatyAH kiyAnAnandarAyamakhini dayAvizepaH / yataH / pupyatkautukapadmasaMbhRtakaradvandvAGgulIvellana drAtippIDitacandramaNDalagalatpIyUpadhArAsakhaiH / vAggumphailavairidhAritazacIdhammilamallIsara sphArAmodamadApahaizca kavayatyAnandarAyAdhvarI // 12 // yuktamuktaM ca bhAvena 'zAhabhUpatirUpeNa girAM devI jAtA' iti / kathamanyathAnanyasAdhAraNamasya prAgalbhyam / tadidAnImidamutprekSyate bhartu lAlayituM bhuvi prathayituM viTThajanAnAzritA- . __ zrIzAhakSitipAtmanA kSitigatAM matvA girAM devatAm / AsiJcannasakRtkamaNDalujalairaGgAni pryaakulo| dhAtA vAhanahaMsapakSapavanastApaM kilApohati // 13 // sUtradhAraH-tanniyojaya bhUmiparigrahAyAsmadvarya zailUSagaNam / pAripArthakaH-bADham / kiM tu santi kathAnAyakasya jIvasya parijanA vijJAnazarmaprabhRtayaH pratinAyakasya ca yakSmaNaH parijanAH pANDazvAsakAsajvaragulmAtisAraprabhRtayaH / teSAM yadyapi bhUmikAgrahaNapaTavo naTabaTavaH For Private and Personal Use Only
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 4 www.kobatirth.org kAvyamAlA | Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir puNDarIka keyUrakamayUrakasAraGgakataraGgakaprabhRtayaH saMnahyanti / tathApi prayogasya bahutvena duravagAhatayA kathamabhIpsitArthasiddhirbhaviSyatIti vicAreNa vyAkRSyata iva me hRdayam / sUtradhAraH --- yatkiMcidetat / mahatAmeSAM sAmAjikAnAmanugraha evAsmAkamabhIpsitamartha samagrayiSyati / yataH / jADyaM bhinatti janayatyadhikaM paTutvaM sArvajJamAvahati saMmadamAtanoti / vidveSivargavijayAya dhRtiM vidhatte kiM kiM karoti na mahadbhajanaM janasya // 14 // pAripArzvakaH evaM ca manye tvayA saha spardhamAno'pi vikaTanAmA naTavadurabhinayavidyAyAM mahadanugrahAttvayaiva vijepyata iti / sUtradhAraH -- vikaTo nAma naTabaTurmayA saha spardheta ityatattvavido vacanam / zRNu tAvat / abhinayavidyAviSaye durahaMkArAkulIkRto vikaTaH / sa baTu vAJchantyabhibhavituM jIvamiva yakSmA // 15 // (nepathye) are re zailUSApasada, 'abhibhavituM jIvamitra yakSmA' iti kimasaMbhAvita - ma dRSTAntayasi / mayi jIvati jIvasya svAmino mantriNi priye / durbalo yakSmahatakaH kathaM vAbhibhUSati // 16 // sUtradhAraH - (AkarNya ) mAriSa, jIvarAjamantriNo vijJAnazarmaNo bhUmikAmAdAya mama kanIyAnkalahaMso raGgabhuvamavatarati / tadAvAmapyanantarakaraNIyAya sajjIbhavAvaH / ( iti niSkrAntI / ) prastAvanA | For Private and Personal Use Only
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 aGkaH] jIvAnandanam / (tataH pravizati jIvamantrI vijJAnazarmA / ) vijJAnazA-('arere zailUSApasada-' ityAdi paThitvA vicintya / ) sarvathA rAjasamIpaM gatvA tadanujJayA yakSmaNaH pravRttimupalabdhaM cArAnpreSayiSyAmi / athavA 'tatpravRttyupalambhAya prepaya dhAraNAm' iti mayokto rAjA tathA kuryAt / (zrutimabhinIya / ) dikSudaJcati tAmracUDarasitaM yadbhasvadIrghapluta prAyovarNanibhaM bravIti tadidaM vyuSTA nizAbhUditi / strINAM nirgamanaM vihRtya patibhibrUte vinaivAkSaraiH krIDAvezmakapATikAvighaTanakArapAramparI // 17 // tadidAnI devyA prasannayA buddhayA saha rAjA pratibudhya nivaset / tadupasami / (iti puro dRSTikSepamabhinayan / ) caJcatkheTakRpANakaJcukazirastrAkalpadRpyadbhaTA saadivynyjitvkrmnnddlgtitvnggttrnggbjaa| gaNDadvandvagalanmadAmbumukharIbhUtadvirephadvipA dRSTayorme kutukAya rAjabhavanadvAropakaNThasthalI // 18 // api c| prauDhAmAtyaniruktamantrapadavI vistrambhasaMcAriNo rAjJo duHsahatejaso nizamane yadvaddhati dvepiNaH / prAsAdapratihAravedipu tathA snehAGkapAtrasthitAH pratyUpopagame pradIpamukulAH kAnti tyajantyaJjasA // 19 // (puro vilokya / ) kA punariyaM tapazcaraNajanitaprabhutvagauraveva mAmabhivartate / gADhonnaddhajaTAkalApakapilazrIdhUtavAlAtapA vibhrANA bhasitAnulepadhavalacchAyAM tanuM pAvanIm / bhikSApAtramayUrapicchacayabhRtpANidvayA me'dhunA / kApAyAmbaradhAriNI kalayati svAnte dhRti tApasI // 20 // (nipuNaM nirUpya / ) asyAmakSidhruvaM nAsA radapatI radacchadaH / cubukaM mandahAsazca dhAraNAyAmivekSyate // 21 // For Private and Personal Use Only
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| (tataH pravizati tApasIveSA dhAraNA / ) dhAraNA-ahaM khu paJcatthirAAbhiseNaNasaMNAhaM kassa vi purisassa muhAdo sudavanteNa raNNA 'imaM uttantaM puraM pavisia jANIhi' tti pesidahmi / mae vi tAvasIvesAe taha jANia raNNo samIve samAgamIadi / (agrato dattadRSTiH svagatam / ) eso viNNANasammA amacco aaacchdi|hodu / veseNa padAremi Nam / jajjavi savvassi vi kajje imamsa aNumadi viNA rAA Na pavaTTai taha vi jaM maha saMsao vaTTai tA eakassa paAso Na bhave / (iti parikrAmati / ) (ka) ___ matrI--(dRSTvA svagatam / ) iyaM tApasI rAjaprahitA pracchannA kiM dhAraNA bhavet / bhavatu / pRcchAmi / (prakAzam / ) aye tApasi, kA tvam / kuta aagcchsi| dhAraNA-(svagatam / ) imassa paDivaaNaM bhAsantareNa bhaNemi / abNahA kahaM vi jANissadi iaM seti / (prakAzam / ) ahaM khalu gArgI yakSmaNo rAjJo vayasyA devyA gRhiNyAH snehasarvasvabhAjanaM tadantaHpurAdevAgacchAmi / (kha) matrI-(svagatam / ) bhavedeveyaM dhAraNA tApasIveSeNa ripupravRttimupalabhyAgatavatI / ayaM svanAmAnuguNamabhijJo vA na veti mAM parIkSituM saMskRta (ka) ahaM khalu pratyarthirAjAbhiSeNanasaMnAhaM kasyApi purupasya mukhAcchatavatA rAjJA 'imaM vRttAntaM puraM pravizya jAnIhi' iti preSitAsmi / mayApi tApasIveSayA tathA jJAtvA rAjJaH samIpe samAgamyate / epa vijJAnazarmA amAtya Agacchati / bhavatu / veSeNa pratArayAmyenam / yadyapi sarvasminnapi kArye'syAnumati vinA rAjA na pravartate tathApi yanmama saMzayo vartate tadekakasya prakAzo na bhavet / (kha) asya prativacanaM bhASAntareNa bhaNAmi / anyathA kathamapi jJA. syati iyaM seti / For Private and Personal Use Only
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 aGkaH ] jIvAnandanam / bhASayA veSAnuguNamapalapate pratipakSakule ca pakSapAtamAtmanaH sUcayati / bha vatuM / ahamapyajAnannivAnunayanpRcchAmyenAm / (prakAzam / ) aye tApasi, nikhilaM jagatazcaritaM vijJAtaM te samAdhinaiva bhavet / tanme mahAprabhAvA bhAgyenAsAditA bhavatI // 22 // dhAraNA - (svagatam / ) maM tAvasiM evva jANia maha muhAdo paccatthi - appatti suNi aNuNaappaAro eso / hodu / ahaM vi ajANantIva pucchAmi / (prakAzam / ) kastvam / kva gacchasi / sUnRtena te vacanena sAdhurbhavAniti pRcchAmi / (ka) 6. mantrI - (svagatam 1) iyamAtmAnaM gopayati / ahamapi tathaivottarayAmi / (prakAzam / ) kAryavizeSe'dhikRtaM jAnIhi yenaivamadhikRtastannikaTe gacchAmi / dhAraNA - (svagatam / ) esA vipakkhajaNapakkhavAdiNitti gopaNappaAro eso / ( prakAzam ) kenAdhikRto'si / (kha) mantrI - bhagavati, tvameva jAnAsi / yataH praNidhAnena yoginaH sakalamapi pratyakSayanti / dhAraNA - (svagatam 1) kahaM edaM ApaDidam / hodu / joiNo via AsiaM karia amacaM vaJcami / ( iti dhyAnArUDhA tiSThati / ) (ga) mantrI - (svagatam ) eSA khalu kRtvA svastikamAsanaM karayugaM vinyasya jAnudvaye nAsAgrArpitatArakA natamRjUkRtyAvalagnaM dRDham / niHzvAsocchusitoparodhaghaTitastaimityapInastanI citte me kRtasaMyameva kurute dhUrtA mahatkautukam // 23 // (prakAzam / ) pariniSThitaM yogAbhAsanaM bhavatyAH / ( ka ) mAM tApasImeva jJAtvA mama mukhAtpratyarthirAjapravRttiM zrotumanunayaprakAra eSaH / bhavatu | ahamapyajAnatIva pRcchAmi / (kha) epA vipakSajanapakSapatinIti gopanaprakAra eSaH / (ga) kathametadApatitam / bhavatu / yogina ivAsikAM kRtvA amAtyaM vaJcayAmi / For Private and Personal Use Only
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| dhAraNA-(dhyAnAdviramya sasmitam / ) jIvasya rAjJo mantrI vijJAnazarmA bhavAn / matrI-mahAprabhAvA yogasiddhimatI bhavatI / tathAhi / buddhyA mahatyA kRtasAhacaryA deve nije darzitabhUribhaktiH / parapravRtti vidatI mahimnA sAdhAraNA tvaM tvahite hite ca // 24 // dhAraNA-(svagatam / ) kiM jANidaM mhi amacceNa jahatthaNAmadheeNa naM tAvasIvaNNaNavvAjeNa ahaM jevva vnnnnidaa| hodu / evvaM bhaNAmi / (prakAzam / ) mahAnkhalu yogaprabhAvaH / (ka) ___ matrI-bhagavati, tava na kiMcitprANinAmantargatamaviditamasti / atastvAM prArthaye / kathamasmAkaM rAjani yakSmA manyate / yoginyAstava duHkhiteSu kathameSAM duHkhavimuktiH syAditi cittaparikarmavizeSaH karuNA bhavatyeva / yogAGgeSu yameSu vAGmanasayoryathArthatvarUpaH satyaM nAma dvitIyo yamo'pi tathA / ata idaM nirvizaGka prArthanApUrva pRSTAsi / dhAraNA--(svagatam / ) jakkharAjapakkhavAdavisese vi joiNIe pucchidassa jahatthuttaraM abhaNia asakaM TArdu tti maNNai amacco / (prakAzam / ) kimanyat / purAnniSkramayitavyo'yamiti manyate / (kha) ___ matrI-kathametadetasya saMghaTate sAmAdiSu catuSUpAyepvekaikasyApi prayogeNa susAdho hi ripumanorathamaGgaH / dhAraNA--nanvimaM dupkaraM pazyAmi / yakSmaNi vibhau prayogaM ghaTayanti na sAmabhedadAnAni / daNDaH prabhavennu kathaM prabalatare ripujane svasmAt // 25 // matrI-yathArthamAha bhavatI / kiM tvidaM pakSapAtavacanam / kenemamasmatprabalataraM manyase / (ka) kiM jJAtAsmyamAtyena yathArthanAmadheyena yattApasIvarNanavyAjenAha' meva varNitA / bhavatu / evaM bhaNAmi / (kha) yakSmarAjapakSapAtavizeSe'pi yoginyA pRSTasya yathArthottaramabhaNitvA na zakyaM sthAtumiti manyate'mAtyaH / For Private and Personal Use Only
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 aGkaH] jIvAnandanam / dhAraNA--(svagatam / ) eso attakeraassa pahuNo amacco / tA pahujaaviSaaNIe mantavicArasiddhIe parapakkhavalaTThidi edassa jevva kahaimsam |(k) (prakAzam / ) sarvarogarAjo yakSmA niSpratIkAra iti sarvajanaviditametat / zRNu tAvat / parIvArA etasya rogavizeSA bhImarUpA bahavaH / tathAhi / jvarapANDupramehArzaH zUlagulmabhagaMdarAH / kAsazvAsAvatIsArasaMnipAtAzmarItraNAH // 26 // ki c| rogA mUni zataM caturnavatirevAkSNostathA nAsikA pratyASTAdaza karNayorapi tathA bake catuHsaptatiH / paJcaivaM hRdi kiM ca santi bahavaH sarve'pyamI dustarAH prAptau kalkakapAyaleAvaTakaprAyauSadhAnAmapi // 27 // tasmAdurjayo yupmAbhiH / mantrI--(svagatam / ) iyaM kila bhItyA nisargakAtarA prabalaparabalapravezahRdayA madIyaprabhAvamajAnatI svabudhyanurUpaM kimapi pralapati / bhavatu / kimanayA vRthA saMvAdakadarthanayA / prastutakAryasAdhanArthamimAM tAvadantarayAmi / (prakAzaM sopahAsam / ) Alokya zAtravabalaM bahudhAraNe tvaM bhItAsi saMprati rasaM pratipannadhairyA / jIvasya jIvitasame mayi satyamAtye bhUyAtkathaM bata virodhizirodhirohaH // 28 // dhAraNA-(vihasya / ) kadhaM jANidahmi amacceNa / tA kahemi vissaddhaM jahatthaM suNAdu amacco / ahaM khu deIe buddhIe sahaarI raNNA jIveNa tAvasIvesaM karia rattimmi puraM pavisia jakkharAassa viAraNIo va (ka) epa AtmIyasya prabhoramAtyaH / tatprabhujanaviSayiNyA mantravicArasiddheH parapakSabalasthitimetasyaiva kathayiSyAmi / For Private and Personal Use Only
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| vasAo tti pesidahmi / taha jeva vicAria ajaM padAredaM pacchaNNe va Thidahmi / (ka) mantrI-yujyata etat / ato rAjasamIpameva gacchAvaH / dhAraNA-tumaM jevva gadua imaM vuttantaM bhaNAhi / raNo NivedaNAdo vi tuha purado kajaNivedaNaM abmahidam / ahaM uNa dujaNasaMsaggakidaM kalusaM pakkhAledaM mahANadi hAdaM gacchemi / (kha) (iti niSkrAntA / ) ___ matrI-(savicAram / ) yadyapi kuTilaprakRtayaH svAmini nivaddhadRDhabhaktayo durjayA eva parasainikAstathApi kimasAdhyaM buddhivibhavasya / yataH / durjAte sumahatyapi kSitipateH zAlInatAM saMtyaja__ zatrU tumathepsitaM ghaTayituM zaknolyupAyena yaH / prAyo mantripadaM mahonnatamatiH prAptuM sa evArhati khotsekI na tu paNDito bhuvi jano vAcA vadanporupam // 29 // ata idAnIm / saMcintayAmi kaMcana saMprati samayocitaM jayopAyam / yenAsmAkaM zreyo bhavitA sahasA parAjayo dvipatAm // 30 // (iti dhyAnaM nATayan / ) AH, cintito'yamabAdhitopAyaH / tathAhi / prathante yAstisraH prabalaja DatIkSNAH prakRtayo ___ vazIkAre tAsAM jagati sadupAyAH paramamI / kramAtsnehAste te kuzalamatibhiH sadbhiditA stathA tIkSNopAyA niyatamupacArAzca madhurAH // 31 // (ka) kathaM jJAtAsmyamAyena / tatkathayAmi vizrabdhaM yathArtha zRNotvamAtyaH / ahaM khalu devyA buddheH sahacarI rAjJA jIvena tApasIvepaM kRtvA rAtrau puraM pravizya yakSmarAjasya vicAraNIyo vyavasAya iti prepitAsmi / tathaiva vicArya pratArayituM pracchanneva sthitAmmi / __(kha) tvameva gatvA imaM vRttAntaM bhaNa / rAjJo nivedanAdapi taba purataH kAryanivedanamabhyarhitam / ahaM punaTurjanasaMsargakRtaM kaluSaM prakSAlayituM mahAnadI snAtuM gacchAmi / . For Private and Personal Use Only
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 aGkaH ] jIvAnandanam / 11 tasmAtpravalajaDatIkSNaprakRtInAM vAtapittakaphAnAM madhye prabalo yo vAtaH sa tu bahuvidhasnehavizeSaprayogeNa vazIkAryaH / tadanugatasya pittasya madhuro - pacAreNaiva sukaro vazIkAraH / ubhayaviruddho jaDo yaH kaphastatreta ropAyasyAprasArAttIkSNaprayogeNaiva sa vazamAnetavyaH / evaM ca tattatsamucitairupAyaiH sarvA - mayanidAneSu vAtAdiSu svAdhIneSu tajjanitAnAmitareSAmunmeSa eva dUrato'pAstaH / kiM ca / ' sarvasminviSaye niraGkuzatayA yadurnirodhaM manaH prAyoM vAyuriva prakRSTabalavatsarvAtmanA caJcalam / tatkAmAdibhiruddhatairupahataM saMpreritairyakSmaNA tatsauhArdamupetya yadyapi punarnaH prAtikUlyaM caret // 32 // atastadapi mahAdhikAreNa vazIkRtya mahati vyApAre viniyojya tairapi durbhedaM kariSyAmi / yadyapi madvirodhiceSTo'jJAnazarmA madasaMnidhAne rAjJa upajApena kAryabhedameva janayet tathApi jAgratiH phalakarmaiva (?) | sarvAnarthanidAne yakSmaNi tasminsamUlameva mayA / unmUlite tato naH kartavyaM nAvaziSyate kiMcit // 33 // tathAkartumeva tAvadrAjanikaTameva gacchAmi / ( iti katicitpadAni gatvA puro vilokya / ) idaM tadvAjabhavanam / yAvatpravizAmi / kaH ko'tra bhoH / (pravizya 1) pratIhAraH - - mantrin kimAjJApayasi / mantrI - prANa dauvArika, saMprAptaM mAM rAjJe nivedaya / prANaH - tathA / (ityantaHpuraM praviSTaH / ) mantrI - (parito vilokya 1) iha khalu saMmRjya zodhinIbhizcatvaravedItaleSu ramyeSu / racayanti raGgavallIrantaHpuracArikA etAH // 34 // gRhNanvetAM vasatyavasarApekSo jaratkaJcukI rAjA mAmavalokayediti samaM vatsena gaustiSThati / For Private and Personal Use Only
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 12 kaavymaalaa| vAditradhvanimaNDalIkRtagarudvahIM naTatyaGgaNe deva tvaM vijayIbhaveti guNayannAste zukaH paJjare // 35 // (pravizya / ) dauvArikA-(mantriNaM prati / ) svAmin , bhavantaM draSTuM buddhyA saha devyA bhadrAsanamadhivasati raajaa| mantrI atiparicaye'pi rAjJo vibhemi sahasopagantumabhyarNam / yenAgneriva tejaH sphuradasyArAnnivartayati // 36 // (vicintya / ) parapakSaM prati prativicAraNAya prepitAM dhAraNAM pratIkSamANa iva lakSyate / bhavatu tadetadahaM vakSyAmi / (tataH pravizati buddhyA devyA saha rAjA jIvaH / ) mantrI--(upasRtya / ) vijayatAM mahArAjaH / rAjA--ito niSIdatu bhavAn / (iti mantriNe AsanaM nirdizati / ) mantrI-(Asane upavizya svagatam / ) epa khalu gaNDUSodakazodhite'pi vadane tAmbUlaraktAdharaH snAnApohitacandane'pi vapupi proddAmatatsaurabhaH / nirNikte sicaye dhRte'pi kanakAkalpena pItAmbaraH so'yaM satyapi na pramAdyati sadAcArAdatiprAbhave // 37 // (prakAzam / ) mahArAjena prahitAyA dhAraNAyA mukhAttatratyaH sarvavRttAnto vidita eva / sA punardurjanasaMsargadoSaparihArAya nadI snAtuM gatA / tayA ca mayi saMkramitastatratyavRttAntaH / rAjA-(sotkaNTham / ) kathamiva / devI--ahaM vi avahidami / (ka) mantrI-(svagatam / ) iyaM hi devI kimapi niyamitApraiH kuntalaiH snigdhanIlaiH parilasadaparAGgA dhArayantI dukUlam / (ka) ahamapyavahitAsmi / For Private and Personal Use Only
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 13 1 aGkaH jIvAnandanam / dhavalamupari bhartuzcAmaraM dhUyamAnaM viramayati kareNa vyaktamAkarNanAya // 38 // (prakAzam / ) zrotavyamidaM dhAraNAvacanam / yakSmahatakaH purAnniSkrAmaNamevAsmAkamicchatIti / rAjA-kimatra pratividhAtavyam / devI-(sodvaigam / ) dANiM kiM kumbho / (ka) mantrI-devi, mA bhaiSIH / pratividhAnaprakAro'pi dhAraNayA viditaH / rAjA-kathamiva / mantrI--(karNe) evamevam / rAjA-kathamidaM dhAraNayA nirdhAritam / matrI--rasagandhakaprayogamantareNa saparivAro'hamajaya iti yakSmarAjasya hRdayaM vizvasanIyayA tApasIveSayA dhAraNayA gRhItam / devI-(sAzvAsam / ) jai evvaM tA kahaM ahmehiM rasagandhaA saMpAdaNijjetti / (kha) rAjA zaMbhorvIya raso nAma zarvANyA nAma gandhakaH / / __tAbhyAmeva prasannAbhyAM to grAhyAviti me matiH // 39 // devI-keNa uNa uvAeNa tANaM pasAdo saMpAdaNijjo / (ga) matrI-upAsanayaiva / rAjA-yuktamuktaM bhavatA / zrUyate hi purA mRkaNDarumApatimupAsya putraM lebhe / tatputro'pi tadupAsanayA mRtyumukhAnmukto dIrghamAyuralabhateti / matrI-samyagavagataM mahArAjena / yataH khalveSa pAdAghAtatruTitayamunAbhrAntabAvantarodya draktasrotaH samupazamitAzeSazokAzrayAzam / (ka) idAnI kiM kurmaH / (kha) yadyevaM tatkathamasmAkaM rasagandhako saMpAdanIyau iti / (ga) kena punarupAyena tayoH prasAdaH saMpAdanIyaH / For Private and Personal Use Only
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| mArkaNDeyaM vyatanuta yadA sarvabhUtaistadAdi stutyaM mRtyuMjaya iti yazaH sphAramIzaH prapede // 40 // rAjA-purA khalu devadAnavairamRtArthibhirmahoragayokrapariveSTitavikRSyamANamandaramanthAnadaNDairmathyamAne dugdhasAgare garalamudbhaTamutthitamasahamAneSu bhuvaneSu vinaSTaprAyeSu palAyanAbhimukhe caturmukhe vigalitaujasi biDaujasi bhagavAnevaiSa viSamanan jagadanucakampe / tathAhi / meghAkrAntadigantadarzarajanImUrchattamomecakaM tApadrAvitadevadAnavanaraM yaH kAlakUTaM garam / jagdhvA jambviva bAlakastribhuvanatrANaM tatAnAJjasA tasya drAGmahimA na vAGmanasayoH panthAnamArohati // 11 // matrI-kimucyate mahimeti / zrUyatAM tAvat / tripuravijayaprasaktAvasakta iva svayaM tadartha katicitsAdhanAni saMpAdya tAnyapi vitathIkRtya sa bhagavAnnijameva mahimAnamabhivyaktavAn / tathAhi / sUryAcandramasau rathAGgayugalaM sUto vidhAtA svayaM __ rathyAzvA nigamAzca yasya rathamArUDhena bhUmImayam / meruM dhanvaviSaktavAsukiguNaM kRtvA zaraM cAcyutaM titastena puraH smitena tu paraM dagdhAH suradveSiNAm // 42 // rAjA-evamaparimitAnyAzcaryacaritAni devasya / devI-kiM accariaM / mahesaramsa jaha jaha jAriso upAsanaM karedi taha taha tArisaM so taM taM phalaM pAvedi / (ka) matrI-evametat / rAjA-evamanirdhAraNIyanAnAsvarUpA bhagavatIparametat / paraMtu bhagavato dayArUpaiveyam / ata eva lokarakSaNArthI pravRttiretasyAH / zrUyatAM tAvat / (ka) kimAzcaryam / mahezvarasya yathA yathA yAdRza upAsanaM karoti tathA tathA tAdRzaM sa taM taM phalaM prApnoti / For Private and Personal Use Only
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 1 aGkaH] Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jIvAnandanam / bhaktiprahamahendra mukhyamakhabhukprArabdhabhUristavaprAdurbhAvitanirbharapramadayA kAruNyabhAjA yayA / nidrAbhaGgamavApitena hariNA dIptaujasA ghAtayAmAsAte madhukaiTabhAvatibalau sA kena vA varNyate // 43 // mantrI- - rAjan, tathyamevAha bhavAn / asyAH kila bhaktavAtsalyamananyatulyaM pazyAmi / dUroddhRtavipANakoTivaTanA cUrNIkRtAmbhodharaM preGkhatpAdacatuSTayakhurapuTaprakSuNNapRthvItalam / kalpAntAbhrakaThorakaNThaninadatrastatrilokIjanaM vikrAntaM mahiSAsuraM yudhi purA ciccheda zUlena yA // 44 // devI-sAkhu paramesarI bahuvihadeva AsattirUAvaavA paaNDaparakkama - khaNDi acaNDamuNDadhummaloaNarattabIjappahudidANavamaNDalA suNIadi caDiANA madhetti | (ka) rAjA -- tadapi jJAyate / yathA khalu / zastracchinnasurArisainyapizitagrAsagrahaprItimatkaGkakoSTari saMgare suravadhUmuktaprasUne sthitam / devyA zumbhanizumbhadAnavavadhapraklinnacittastuvadudrendrAgnikRtAntanairRtajalAdhIzAnilazrIdayA // 45 // 15 mantrI - rAjan, evaM bhaktavatsalayoranAdidaMpatyorupAsanayA saMpAdanIyA siddhiH / kiM ca / sAmarthyasiddhyai rasagandhakAnAM saMyojanArthaM sakalaupadhIzca / saMpAdayAmo'tha tadAzritasya sarvopadhIzasya vidhoH prasAdAt // 46 // devI - kadamaM uNa detaM pavisia uvAsaNijjA e de / (kha) (ka) sA khalu paramezvarI bahuvidhadevatAzaktirUpAvayavA pracaNDaparAkramakhaNDitacaNDamuNDadhUmralocana raktabIjaprabhRtidAnava maNDalA zrUyate caNDikAnAmadheyeti / (kha) katamaM punardezaM pravizyopAsanIyAvetau / For Private and Personal Use Only
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| mantrI-puNDarIkapuraM pravizya / devI-kahaM tattha paveso / (ka) mantrI -devi, zakyaM tatkhalu puNDarIkanagaraM gantuM manodvArata statrAste zivabhaktirityanupamA kApi pramodAspadam / dRSTvA tAM prathamaM tathA paricayastasyA vidheyamtvayA catvAro'pi bhavanti te karatalaM prAptAH pumarthA yathA // 47 // rAjA--(sotkaNTham / ) tAmadvaitAM svarUpeNa bhakti hRdayaraJjinIm / / __ svIkRtyAhaM bhaviSyAmi prAptAkhilamanorathaH // 48 // devI-(sAsUyamiva svagatam / ) kahaM savvapurusatthappasavittiA setti suNia sudaghaNAghaNagajjido moro via ukkaNThido ajautto / hodu / tA mae vi saha gantavvam / (prakAzam / ) ajautta, ahaM vi Agamimsam / (kha) rAjA-(svagatam / ) kathamanayApyAgantavyam / (vicintya / ) bhavatu / (prakAzam / ) ayi bhadre, bhaktiparAdhInaM sAmbamupAsyAvAmabhilaSitamartha sAdhayAvaH / (mantriNaM prati / ) rAjyaM tvayi samAropya yogye sarvAGgasaMhitam / devyA saha zivaM sAmbamupAstuM yAmi tatpuram // 49 // matrI-yathA rocate devasya / (iti niSkAntA: maveM / ) iti prathamo'GkaH / (ka) kathaM tatra pravezaH / (kha) kathaM sarvapuruSArthaprasavitrikA seti zrutvA zrutaghanAghanagarjito mayUra ivotkaNThita AryaputraH / bhavatu / tanmayApi saha gantavyam / Aryaputra, ahamapyAgamiSyAmi / For Private and Personal Use Only
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2 aGkaH] jIvAnandanam / dvitIyo'GkaH / (tataH pravizati ceTa: kAsaH / ) kAsa:-ahaM khalu svamantrihatakopadiSTaM kimapi rahasyaM zRNvaJjIvo nAma pratirAjA svasminkimapi ceSTitumantarmukhastiSThatIti cAramukhAdavagatavatA saMbhrAntena mahArAjena yakSmaNA kimayaM vRttAntaH zrutastvayA na veti yuvarAja pANDaM pRSTvAgaccheti preSito'smi / atastvarannito yuvarAjasamIpaM gacchAmi / aho mahArAjasya yuvarAje mahatI prItiH / yataH / yadyajjJAtaM svayaM tattadyuvarAjo'pi vetti cet / tadA rAjyAdhikAre'sya zaktiH syAditi manyate // 1 // (pArzvato vilokya / ) kathamiyaM chadiH / yaiSA pravAlamRdulAdharaprakaracArubimbaprabhA hRtAhRtavilocanAJjanavizeSadRzyAnanA / mayUrapadakasphuratkaThinatuGgapInastanI naraGgayati kautukaM taruNimazriyA cetasi // 2 // (smrnnmbhiniiy|) zlathajaladharajAlazliSTazItAMzubimbA nabhinavamukurAvirbhUtamuktAkadambAn / darataralitacakradvandvakhelanmRNAlA vivazahRdayamasyA vibhramAnanvabhUvam // 3 // (sabhayam / ) tadiyaM mAmavalokayati cedidAnI vibhramamUlyamanupayujya mAM nirundhIta tato gamanavighnaH syAt / (ityuttarIyapaTena mastakamavaguNThayannanyato gacchati / ) (pravizya) chardiH--ae saTha, ttimmi muttAphalaM paripaNIkadua purusAidaM mae kAravia dANi maM pekvia oguNThitasIso baddhakaTI kudo palAesi / (ka) (iti kAsaM haste gRhNAti / ) (ka) aye zaTa, ratI muktAphalaM paripaNIkaya puruSAyitaM mayA kArayitvA idAnI mAM prekSyAvaNThitazIrSo baddhakaTiH kutaH palAyasa / For Private and Personal Use Only
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 18 kaavymaalaa| kAsa:-muJca muJca / (iti hastaM dhunoti / / chardiH-(dRDhaM hastamavalambya / ) hadAsa, maha paDiNNAdaM dAUNa gacchehi / (ka) kAsa:--haje, yAvadAgatya dAsyAmi / chardiH-kudo Agamia / (kha) kAsa:-dhimUrkha, nAyamavasaraH / pazcAtkathayipyAmi / chardiH-jar3a dANiM Na kahesi ahaM vi Na muJcami / (ga) kAsaH--tarhi gRhANa muktAphalasya pratinidhimimAmUmikAm / (ityaGgalIyakaM vimucya prayacchati / ) chardiH----idaM hodu / kudo Agamia tti kahehi / (gha) kAsa:-kiM mama vadhamicchasi / yataH / kArya rAjJAM mantribhirmantritaM yatsarveSAM tatsarvathA gopanIyam / ye'bhivyaJjantyetadudyatpramAdAH zIrSacchedyAstanvate taannrendraaH||4|| chardiH-jaha taha hodu / evaM dAva kahehi / (Ga) kAsaH--(svagatam / ) aho dAsyAH snehaparipAkaH / yaH paramanAya saMpadyate / tathA hi / striyaH svArthaparAH prAyaH paraduHkhaM na jAnate / apraSTavyaM yadaprAkSIdhiNI kaikayAdhipam // 5 // (prakAzam / ) rAjakolInametaditi na kathayAmi / muJca / (iti tvarayati / ) chadiM:-mA bhayAhi tumaM / jaM maJjasA kkhu ahaM rAjakajANaM / ado Na paAsemi / (ca) ....... - - -- -- .............(ka) hatAza, mama pratijJAtaM dattvA gaccha / (kha) kuta Agatya / (ga) yadIdAnI na kathayasi ahamapi na muJcAmi / (gha) idaM bhavatu / kuta Agatyeti kathaya / (Ga) yathA tathA bhavatu / idaM tAvatkathaya / (ca) mA bibhehi tvam / yanmanapA khalvahaM rAjakAryANAm / ato na prakAzayAmi / For Private and Personal Use Only
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 2 aGkaH] kAsaH www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jIvAnandanam / 19 - (vihasya 1 ) chardikA kila tvaM prakRtyA / tatkuto na prakA zayasi / chardi : - (vihasya 1 ) bhasaNasIlimsa kukuramsa via tuha jAo aham / ho / edaM kahehi patzrudam / (ka) kAsaH - (svagatam / ) iyaM rAjakAryakathananirvandhAnna muJcati mAm / --- kA gatiH / (prakAzam / ) haje, kathayAmi / zRNu tAvat / chardi :- ohidamhi / (kha) kAmaH --mayA kaTakapravezaH kartavyo yuvarAjasya pANDodarzanAya / chardiH - tA kiM vicArIadi / amhakera bhaDakante sugamo sattaNo pure maggo tujha / sAndaNakkhatte he induNo via / (ga) kAsaH - tvaM puroparodhamAtraM jAnAsi / tata evaM bravImi / chardiH - - kiM aNNaM vi tattha kaDae pauttaM jaM mae Na jANIadi / (gha ) kAsaH -- zrUyatAm / asmatsainyairnirodhaM kRtamagaNayatA sve pure sUpadiSTaM jIvo'mAtyena yogaM sa kila nizamayanprApadantarmukhatvam / ityasmAkaM nizamya prabhurativizadaM cAravaRRAtkumAraM gatvA pRccha tvayedaM viditamatha na vetyAkulaH prAhiNonmAm || 6 || chardi :- juvarAeNa paNDuNA vididaM Na vetti Natthi saMdeho | jeNa evaM evva suNia saalasAmantacakeNa saha siddhaseNio rahassAgAre NiddAbhaGgakasAidaloaNo cintApajAulo juvarAo ciTThadi / tue vi tattha (ka) bhaSaNazIlasya kukurasyeva tava jAyAham / bhavatu / etatkathaya prastutam / (kha) avahitAsmi | (ga) kiM vicAryate / asmadIyabhaTAkrAnte sugamaH zatroH pure mArgastava / sAndranakSatre nabhasi indoriva / (gha) kimanyadapi tatra kaTake pravRttaM yanmayA na jJAyate / For Private and Personal Use Only
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 20 kAvyamAlA / gacchIadu / NAha, paJca vi tuha vaammA sAsA sevAtapparA taha jevva vaTTandi / (ka) kAsaH-kathamidaM jJAtaM tvayA / chardiH-tuha puvvagihiNIe kaNThakaNDUe paridevaNamuheNa deie visUcIe saMNihANe savvaM rAakajaM Nivedidam / tahiM saMNihidathambhantaridAe mae sudam / (kha) kAsaH-kutaH kIdRzaM ca paridevanaM tasyAH / / chardiH-jaMtue maM kAmaanteNa puvagihiNIe tAe paNaabhaGgo kido teNa kAdavvaM paridevaNaM kkhu tAe / taha khu kaNThakaNDU devIe kahidavadI jaM kila bhaTTiNi, edaM maha dujAdaM paNDugihiNIe Nivedi, gadamhi / sA uNa kAlantare evaM hodutti jaha taha maha amsuppamajaNaM kidavadI / taM jaha-(ga) (smaraNamabhinIya mabhayam , saMskRtamAzritya / ) asyAtyAhitakarmaNo vyapagame kAsena bhI samaM ___ saMdhAsyetyavatI (?) tu tatpriyasakhAnsaMpreSayantI rahaH / (ka) yuvarAjena pANDunA viditaM na veti nAsti saMdehaH / yenaitadeva zrutvA sakalasAmantacakreNa saha siddhasainiko rahasyAgAre nidrAbhaGgakaSAyitalocanazcintAparyAkulo yuvarAjastiSThati / tvayApi tatra gamyatAm / nAtha, pa. JcApi tava vayasyAH zvAsAH sevAtatparAstatraiva vartante / __ (kha) tava pUrvagRhiNyAH kaNThakaNDUyAH paridevanamukhena devyA viSUcikAyAH saMnidhAne sarva rAjakArya niveditam / tatra saMnihitastambhAntaritayA mayA zrutam / (ga) yattvayA mAM kAmayamAnena pUrvagRhiNyAstasyAH praNayabhaGgaH kRtastena kartavyaM paridevanaM khalu tayA / tathA khalu kaNThakaNDUdevyai kathitavatI yatkila bhaTTini, etanmama durjAtaM pANDugRhiNyai nivedituM gatAsmi / sA punaH kAlAntare etadbhavatviti yathA tathA mamAzrupramArjanaM kRtavatI / tadyathA / For Private and Personal Use Only
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 2 aGkaH ] jIvAnandanam / itthaM zvAsavilAsinIrupagatAH paJcApi hikkAH sukhI kRtya drAgupasAntvya pANDudayitA mAM prAhiNotkAmalA // 7 // tattha vi mandabhAiNI ahaM hadamaNorahA jAdetti / (ka) kAsaH - ( vicintya |) mA bibhehi / jJAtastava bhAvaH / tvayi praNayasya bhaGge kaNThakaNDDA yatnaH kriyata iti gacchAmi tatraiva tAnapi vazIkuryAm / dspi mayaiva puSTAH kathaM mahyaM duhyeyuH / chardiH - gacchehi kajjasiddhIe ahaM vi deIe sakAsaM gamissam / ( iti niSkrAntI / ) pravezakaH / (tataH pravizati rahasyAgArasthaH suptotthitaH sacintaH pANDuH 1) pANDuH - kaH ko'tra bhoH / (pravizya) dauvArikaH - vijayatAM devaH / / api ca / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( pANDurnidrAlaso jRmbhate / ) dauvArikaH - ( Atmagatam / ) eSa kila AraktasaMkucadapAGgamudagradaMSTraM vyAdAya vakramurupATaladIrghajihvam / uccairbhujau valayitau grathitAGgulIko kurvansazabdamiha jRmbhaNamAtanoti // 8 // jRmbhAvasare dAruNamAnanavimbaM sajiddametasya / nipatitadIrghakapATaM pAtAladvAramiva hi pazyAmi // 9 // 21 (prakAzam 1) devasya kIdRzo mayi niyogaH | pANDu : - galagaNDa, senApatInAhUya mama nikaTaM pravezaya / (galagaNDo niSkramya trayodazaprakArAnsaMnipAtAnpravezayati / sarve pravizya prAJjalaya stiSThanti / ) (ka) tatrApi mandabhAginyahaM hatamanorathA jAtA / For Private and Personal Use Only
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| tatra ekaH-savicAra iva dRzyate yuvarAjaH / tatkSaNaM joSamAsyatAm / yadeSaH khaTvAmaGgavivartanena lulitakSaumAstarAmAvasa nvITI bhRtyakarArpitAmagamayanvakraM gRhItAmapi / uttAnastimite dRzAvapi cirAduccairvitAne'paMya natyartha zvasitodgamairvivRNute cintAM nijAntargatAm // 10 // kiM ca pUrvamapi / na snAti vAriSu ciraM tvaritaM dukUlaM vaste vilambasahano na kadApi bhute / bhUSAgaNaM vahati kiM ca viparyayeNa rAjA yuvaiSa hRdi kAryavicArakRSTaH // 11 // galagaNDaH-(daNDena bhUmimAghaTyan / ) deva, senApatayaH prAptAH / pANDa:-(vilokya / ) bho bhoH saMnipAtAH, pratirAjasya jIvasya sakAzAdasmadIyarAjasya yakSmaNo'dhunA parAbhavaH saMbhAvayiSyata iti zrUyate / sa yathA na bhavettathA sainyaiH saha saMnaddhavyaM bhavadbhiH / saMnipAtA: asmAdRzeSu balazAliSu sainikeSu rAjannalaM prabhuparAbhavacintayA te / syAtki vasantadivaseSu visRtvareSu padmAkarasya tuhinAbhibhavaprasaktiH // 12 // kati katyasmadIyAH sainikAH / tatraikaikasya parAkramavato yuddhAya na paryAptamakhilaM zatrusainyam / kiM punaH sarveSAm / zrUyantAM tAvadasmadIyAH / aSTau kuSThA daza ca balinaH plIhagulmAstathASTau __ SaT conmAdA vasati dazakaM paJcakaM ca vraNAnAm / arzIbhedAH SaDaMtidhRtayo viMzatizca pramehAH kiM cAzmaryo daza daza punaH santi saptAtisArAH // 13 // 1. atidhRtaya ekonaviMzatiH. For Private and Personal Use Only
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2 aGkaH] jIvAnandanam / 23 (galagaNDaM prati / ) svAminaH kumArasya saMnidhi prApaya sarvAnapi sainikAn / galagaNDaH-tathA / (iti niSkramya sarvaiH saha pravizati / ) (sarve pANDuM praNamya prAJjalayastiSThanti / ) pANDuH--evaM pravRtte rAjakArye kiM bhavanto manyante / tatrAdau kuSTAH kAryA na cetasi kumAra kadApi cintA sthAsyanti ke vada puraH pratigarjatAM naH / zatroH pravizya puramIkSitumapyayogya kurmo vayaM tanubhRtAmatikutsanIyam // 14 // unmAdA:-sarve sainikAstiSThantu / jJAyatAmasmAkamabhiprAyaH / kopAdhmAtakakutsthapuMgavakaravyAkRSTagarjaddhanu AnirgatvaramArgaNAnalazikhAdIne naMdIne bhRzam / pAThInAnkamaThaiH samaM viluThataH sarve'nukurvantu te zArdUlA iva zambarAnsarabhasaM yAnadya gRhNImahe // 15 // vaNA:--svAminkumAra, prathama purameva vAdhitavyam / tadvAdhayA zithilIbhaviSyatyantarmukhatApi jIvasya / ata idAnIm pracaNDamadapANDavahitakANDavargatruTa ttarAkarikesaripriyakazalyazArdUlakam / araNyamiva khANDavaM dhanasaraNyatIta druma va dahanahetayaH puramarerdahAmo vayam // 16 // sarve'pi arzIbhedA:--svAmin , yaduktaM vraNaistadasmabhyamapi rocte| tena vayaM ca niruddhamUladvArAH / gRhNIyAma vyathayitumarestatpuraM yena sarve vyAghrAkRSTA iva hi pazavaH prANino'smadgRhItAH / 1. samudra. 2. mRgabhaMdAna. For Private and Personal Use Only
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 24 www.kobatirth.org kAvyamAlA | sthAtuM gantuM zayitumazituM yAtumAbhASituM vA nApekSante manasi dadhato duHkhamAtrAnubhUtim // 17 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pramehAH - svAmin, asmAsu vidheyeSu purovartiSu kimarthamanyeSAM prastutakArya prati preSaNam / tatkriyatAmasmaduktizravaNAdaraH / pANDuH -- vaktavyAni vo vivakSitAni / pramehAH- tathA hi / saMprasrAvAtpariNatima sRGmAMsabhedosthimajJAM vyAtanvanto vayamanudinaM tatpuraM zoSayAmaH / kAntako bhavatu vidhurIbhUya jIvaH kva mantrI tatsAhAyyaM kalayatu bhavAMstadviSAdaM jahAtu // 18 // azmaryaH -- sarve sainikAH svasvabalAnurUpaM garjanti / svAmin, na vayaM garjanaparAH / kiM tu bhUtArthavAdinyaH / vardhiSyate na yAvatsa hitaH sarvabheTenijairvairI / tAvannigrahaNIyaH zreyaskAmena puruSeNa // 19 // velAlaGghiprasarpattaTaviTapisamutpATanATopamUrddhatkallolAkrAntapRthvIvalayajanalayollekhasaMtrastalekhaH / ambhodhimI janIti pratikalamudayadvAribhUrIbhaviSya, cUpatyadAya vahirvighaTitavaDavAvakrarandhrAdudaJcan // 20 // pANDuH yuktamuktaM bhavadbhiH / atIsArAH ----svAminaH kRpayaiva bhujapratApaM darzayanto vayaM vijeSyAmaha iti kimatra citram | ataH kimapi brUmaH / vidAMkarotu svAmI / netre majjayituM mukhaM gpayituM jatrudvayaM vyaJjituM pArzvasAM gaNanIyatAM gamayituM sattvaM bhrazaM luNThitum / saptatve'pi nije sthite vayituM paJcatvamevAGginAM zaktAnnaH prahiNoSi yatra tarasA tatsAdhayAmo vayam // 21 // For Private and Personal Use Only
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2 aGkaH) jIvAnandanam / pANDuH -(sbhumaanm|) atisArA iti spaSTaM viSTapatrayavizrutam / yuSmannAmaiva yuSmAkaM brUte'tizayitaM balam // 22 // gulmaplIhAnaH-zrUyatAM svAminA / asmAsu pravizatsu zAtravapuraM pIDAkareSu drutaM / kAryAkAryaviveka eva na bhavedalpo'pi tasminkSaNe / AstAmetadidaM vaco nizamaya kSantuM vyathAmakSamo ___ vijJAnena ca mantriNA saha purAjIvaH palAyiSyate // 23 // pANDuH--asmatsainikoparuddhe pure pipIlikApi na prasarIsarIti, kutaH punariyaM tasya palAyanazaGkA / paraMtu sarvairidamAkarNanIyam / nItizAstrAnusAriNi mantriNi tadanurakte vikramAbhimAnarakSaNaikapare dvijadevapoSaNaikatAnamAnase rAjani tasminnipuNaM kimapi pratividhAnamanusaMdheyam / ataH prAgevAtarkayaM kiMcidatyAhitahetustadIyAntarmukhateti / kuSTheSvekaH-(svagatam / ) prAgasmAbhiH preSitaH zatruzibiraM praviSTaH karNamUlo'dyApi nAgataH kiM tairgRhItaH syAt / (tataH pravizatyadhvazrAntaH karNamUlaH / ) karNamUla:-(dRSTvA / ) etatkhalu tattatkAryanivedanArthamilitAnyonyAnabhijJaspaiza prAptavyAvasarapratIkSaNakRtadvA pArzvavedyAsikam / antarmandiraniHsarajjanavacovijJApyamAnaprabhu vyApArazravaNepsubAhyamanujaM pazyAmi pANDorgRham // 24 // (dvAHtyaM prati / ) galagaNDa, kathaya karNamUlaM saMprAptaM mAm / (galagaNDaH pravizya niSkramya karNamUlena sahAntaH pravizati / ) karNamUla:-(AtmAnaM dRSTvA svagatam / ) zramAmbhaHsaMsiktAlikalalitapuNDrAGkavadano dravaccarmopAnaddaDhapihitapArvAJcalapaTaH / 1. spazazcaraH. For Private and Personal Use Only
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 26 kaavymaalaa| samudyanniHzvAsaprasaraparizuSkAdharapuTo vilavayAhaM dIghI saraNimagamaM pANDusavidham // 25 // (pANDaM dRSTvA / ) kumAra, vijayI bhava / pANDuH-bhadra, kim / kiMcidupalabdhaM tatra bhavatA praviSTena / karNamUla:-kiM saphalo na bhaviSyati kumAraniyogo vizeSopalambhena / pANDuH kathaya / karNamUlaH-zrUyatAm / uparuddhamasmatsainikaiH puram / pANDuH-kimetatparijJAnAya preSito'si / viditaM khalvidaM sarveSAm / karNamUla:-(sarvato vilokya / ) etadeva prastotumayamavasaraH / pANDuH-visrabdhaM kathaya / kiM na jAnAsi asmaccharIrANyeva kiilte| karNamUla:-deva, bhavadAjJayA praviSTo'smi puNDarIkapuram / tatrAdrAkSaM ca sannirIkSaNaikapare IkSaNe / nigamArthazravaNaprasite zravasI / zivanirmAlyagandhasaMtarpitaM ghrANam / vighasAmRtAsvAdanaikatAnAM rasanAm / tretAbhasmAvaguNThitAM tvacam / dharmArthasaMgrahItArau karau / tadartha kRtasaMcaraNau caraNau / ciraMtanasarasvatIcikuraparimalAmodasadanaM vadanaM ca / taddarzanena kvacidapi sthalamalabhamAnaH sthAtumapi nAzaknuvam, kiM punardevasyAjJAM paripAlayitum / kuSThaH-(vihasya / ) anAsAravarSaNamajAgalastanasamavasthaM tava gamanAgamanaM ca / saMnipAtaH-kuSTha, sAvazeSamiva tava vacanam / kuSThaH-svAmipoSitasvakalevaranirarthakatA ca / karNamUla:--jAgrati macchirasi mahArAjapAdapaGkajareNau kathametadbhaviSyati / paanndduH-ttsttH| karNamUlaH-tatazca / tasminpure sthAnamahaM vivektuM caransamantAtkvacidapyapazyam / triSvAzayeSu sthitimatsvazakaM saMcAritaM kena ca paGgunyugmam // 26 // For Private and Personal Use Only
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2 aGkaH jIvAnandanam / pANDuH-(svagatam / ) vAyusaMcAryamANaM kaphapittayoyugaM tadbhavet / (prakAzam / ) tatastataH / karNamUlaH-tasmAdantaHpuracAriNaH paGguyugmAttatsaMcArayataH puruSAcca pravRttirupalabdhuM zakyeti tacca taM copAsarpamaham / sa ca tacca mayi dRSTamAtre bhadra gaccha parisarpa mA kuto dezatastvamasi nanvihAgataH / kasya vA vada parigraho bhavAnityapRcchadatha so'pi tacca mAm // 27 // bho bho bhadramukhAH parigrahatayA kasyApi nAhaM sthito rAtri netumihAgato'smi niyataM sAyAni bhikSAmaTan / sthAnaM me yadi zakyate'pagataye prAnta(?)stadAdIyatA___mityukte tu mayA tadantarudabhUdanyonyamAlocanA // 28 // anantaraM ca kAryAntaravyApte ca rAjani nUtanapuruSaparimArgaNapare ca nAgarike, bhikSo, rAtrau nAvasarastvAdRzAmatra zayitumityuktavatsu teSu, kka kArye rAjA vyApriyate kuta evaM bhikSukANAmapyuparodha iti pRSTavAnasmi / paanndduH-ttsttH| karNamUlaH-te'pi mAM bhadretyAmantrya samakathayan / puNDarIkapure mantripreritaH paramezvaram / ArAddhaM gatavAnarAjA manodvAreNa tiSThati // 29 // kiM ca / zatruniruddhe ca pure parisazaGkayA nagaraguptyai / nAgarikazikSaNamiti prAvocanmAM tadAnIM te // 30 // atrAntare vijRmbhamANaM yAmikakalakalamazRNavam / zrutvA ca kathaMcilabdhAvakAzaH khAmikAryagauravAdAgato'smi / pANDuH-(AkAze lakSyaM baddhA sopahAsam / ) re re mantrihataka, asmajjayArtha sahajavairiNaM rasaM sAdhayituM kila tava prayatnaH / tarhi pazya / sAdhito'pi sa kiM kuryAdrasaH pathyakramaM vinA / jihAcApalamudbhAvya sa eva dhvaMsayiSyate // 31 // For Private and Personal Use Only
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 28 www.kobatirth.org kAvyamAlA | kiM ca / bhaktyA ta ghaTayitvA caturo'pi pumarthAstasya sAdhayituM kilAyamaparo yatnastatrApi pratividhAsyate / kiM ca | Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir karNamUla: - (saprazrayam / ) deva, yugavigamasamayasamasamuditamArtaNDamaNDalasyevAkhaNDitapratApasya tavApi kiyAnsa rasaH zoSaNa iva tasya (?) tava kiM mahimAtizayaH / tathAhi / dRSTvA vairicamUsamUhamavazAdudvelamujjRmbhitakrodhAtsaMgararaGgasImani bhavatyaddhA nibaddhAdare / jIvaH kaH kva ca tasya mantrihatako vijJAnazarmA punadRzyeranka tRNAgnitulyamahasastasyAlpasArA rasAH // 32 // pANDuH- AH, astvetat / bhadra, kathaya kIdRzI prakRtInAM pravRttiH / ke svAmini dRDhabhaktA ke prabalAH ke ca durbalA nagare | arimitrodAsInAH ke punaraGga tvayA dRSTAH || 33 // karNamUlaH - kathayAmi deva, zrUyatAm / tatra prakRtayastisro vAtapittakaphAtmakAH / tatra yaH prabalo vAtaH sa tu snehairvazIkRtaH // 34 // pANDuHkarNamUla: tadanugataM yatpittaM madhuramayaistadvijeyamupacAraiH / paGguryastatra kaphastIkSNopAyairvazaM sa cAnItaH // 39 // -atha kIdRzo manaso vRttAntaH / uddAmabuddhivibhavena manastu tatra vijJAnazarmasacivena vazIkRtaM sat / kArye mahatyadhikRtaM hitakArirAjJaH sarvAtmanApyanusaratyadhunA tameva // 36 // pANDuH - atha vijJAnazarmaspArdhino jJAnazarmamantriNaH kIdRzaH prakAraH / For Private and Personal Use Only
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2 aGkaH] jIvAnandanam / 29 karNamUla:vijJAnamantrimantrairvividhairasakRdvidhUtaninazaktiH / sa jJAnazarmamantrI tiSThati kevalamasau svarUpeNa // 37 // evaMvidhavividhavicitracaritravismApitasakalalokasya svAmihitakaraNaikatAnasya mantriNaH pAre khalu vAGmanasozcaritAmRtAni / tathAhi / tttdurghttraajkaaryghttnaavyaapaarpaariinnyaa| ___ zaktyA duSprasahasya tasya vacanairnAnopapattyanvitaiH / nirdvandvo'pi sa nirguNo'pi ca nirAkAro'pi nirlepano 'pyAH kaSTaM pratipakSatAmupagato jIvo viceSTeta naH // 38 // tasmAdevaMsthite prakRtimaNDale durbheye ca zatrupakSe mahadatyAhitamApatiSyati / (iti bhayaM nATayati / ) pANDuH-(vicintya / ) mA bibhihi| tatrApi kAcidastyabAdhitA nItiH / karNamUlaH kiidRshii| pANDuH zrUyatAm / yaccaJcalaM prakRtyA viSayeSu mano nisargadurdAntam / tatkAmAdimiretairbhedayituM zakyate zanakaiH // 39 // tassinsaviSayAdhiSThAne manasi svAdhIne sukara eva kAryazeSaH / kiM ca yAH kilAdyAstatra tisraH prakRtayastAsu yastIkSNopAyaiH saMyamitavRddhiH zleSmA tasyopacayaM kenApyupAyena vidhAya tenaiva tAvapi kSobhayituM shkyte| vijJAno'yaM yadyapi svAmibhaktastatrApyasyAsaMnidhAne vivikte / bhedo rAjJastasya taistairupAyaiH zakyaH kartuM jJAnazarmopajApaiH // 40 // evaM rAjamantriNovirodhena vizliSTe prakRtimaNDale'cirAdeva hastagatA mahArAjasya yakSmaNo jayalakSmIH / karNamUla:- (saharSam / ) sAdhu cintitA mantrivaryeNa rAjatantranItiH / pANDuH-bhadra, nAdyApi mahArAjanikaTagato'trAyAti kAsaH / (pravizya) galagaNDa:-deva, mahArAjapAdamUlAtkAsaH prAptaH / pANDuH-tvaritaM pravezaya / For Private and Personal Use Only
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| (tataH pravizati galagaNDenAnugamyamAnaH kAsaH / ) (kAso jAnubhyAM praNamya kiMcidupasarpati / ) pANDuH----bhadra, kIdRzo mayi rAjaniyogaH / kAsaH--(karapihitamukhaH / karNe / ) evamevam / pANDuH-bhadra, tadarthameveyaM baddhaparikaratA / tiSTha tvmtraiv| rAjAnamimamudantamanyamukhena prApayiSye / (nepathye yAmaprahAradhvaniH / ) pANDuH-(zrutvA sainikAnprati / ) tadahamidAnI kAryazeSaM nivartya prakRtakAryAthai saMnahyAmi / bhavanto'pi tAvat bibhrANAstAnyupamitamahAbhogibhirbAhudaNDai ryeSAM yeSAM dadhati nijatAM yAni yAnyAyudhAni / khasvasthAneSvavahitamanovRttayastyaktazaGkAH sarve tiSThantvaripuramabhivyApya sainyAH pravIrAH // 41 / / (iti niSkrAntAH sarve / ) iti dvitIyo'GkaH / tRtiiyo'ngkH| . (tataH pravizati pazcAdvaddhaM puruSaM kiMkareNa vikarSan vicAro nAgarikaH / ) nAgarikaH-aGga gada, kastvamasi / puruSaH--(svagatam / ) kimahaM jJAto'smyanena gada iti / nAgarika:-kiM vicArayasi / yadi satyaM gado'si tato mokSyase / puruSaH-(svagatam / ) nAhamanena jJAtaH / bibhrANo mukhabAhuvakSasi kRtaM puNDUtrayaM bhasmanA ____ hastopAttavizuddhatAmrakalazo rudrAkSamAlI gale / dhRtvA vaidikaveSamAvizamiha svasvAminA prerito hRdrogo'hamareravekSitumanA jIvasya rAjJaH sthitim // 1 // anantaramanena nAgarikeNa saMyamitaH / bhavatu / evaM bravImi / (prakAzam / ) Arya, muzca mAm / vipraznikatAmupajIvyedaM jaTharahatakaM puSNAmi / For Private and Personal Use Only
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3 aGkaH] jIvAnandanam / nAgarika:-astvetat / kuto rAtrisaMcAraH / puruSaH-yasyakasyacidyatkicidbhAviphalamuktvA pAritoSikaM gRhNAmIti / nAgarikaH-kiM divasaste tatkarmaNo na paryAptaH / puruSaH-bADham / zrUyatAm / yAmo yAtyavilambitaM dinamukhe snAnAdibhiH karmabhiH pazcAdbhikSitumArabhe pratidinaM dhAnyAni vA taNDulAn / tairannAdyupapAdya dhUrjaTimukhAndevAnnivedyAtithI nsaMtAnata eva yAti divasaH zeSaH kutaH saMcaraH // 2 // kiMkaraH-aye, yuktamidam / iha tu yAmAdUrdhva rudhyate nagarasaMcAraH / puruSaH-yadIdAnI yAmAdUrva kAlastahi na saMcarAmi svapsyAmi / kiMkaraH-kutra nidrAsthAnam / puruSaH-dharmazAlAyAm / nAgarikaH-kimidaM rAjamandiraM tava dharmazAlA / atra hi noMkAraH puvate na gItiraTati svAheti na zrUyate na nyAyavyavahAratAravacasaH saMghIbhavanti dvinAH / nAtyuccaiH pRSadAjyahomasurabhidhUmyA jarIjRmbhate bhaktAH paJcajanAH svapanti parito na strI kumAro na ca // 3 // puruSaH-astvidaM rAjamandiraM tathApi supravezamasAdRzAmiti zrutamasti / nAgarikaH-supravezamiti kasmAttvayA zrutam / puruSaH----Aryamizrebhya eva / nAgarika: hanta, kimasmAbhiridaM kathitam / puruSaH-nahi nahi / anyajanaiH / nAgarikaH-kaiste kathitam / yadidaM paricitajanasyApi rAjazAsanamantareNa duSpravezam, kiM punaraparicitasya te / kiMkaraH-visaMsthulevAsya vacanavyaktiH gRhIta iva corastaralatArakavilocanaH pazyannayaM vaktuM na zaktaH pratyuttaraM tatazcara iva lakSyate / For Private and Personal Use Only
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| nAgarikaH-tarhi zikSayatu bhavAnimam / kiMkaraH-are, kathaya tathyam / mRSAvAdinastava vaidikatA rAjazAsanasya na pratirodhinI / (iti kazAmudyacchati / ) puruSaH-mA tADaya / tathyaM vadAmi / nAgarikaH-yadi tathyaM vadasi tadA vijJAnamantriNaM darzayitvA saMbhAvayiSyAmi / kiMkaraH-pratIhAryA dhAraNayA saha prAsAdamadhirUDho mantrI / tatsaMnidhau tvamapi neSyase / puruSaH-(svagatam / ) tathA cenmama durlabhameva jIvitam / (prakAzaM bhItimabhinIya / ) abhayaM me dIyatAM yadi tathyameva zrotavyam / (iti praNati / ) nAgarika:-dattabhayo'si / kathayAtmAnam / puruSaH-(utthAya prAJjaliH / ) hRdrogo'smi / visRja mAM dayayA / nAgarikaH-cAra evAyaM vaidikaveSamavalambyAgato dattAbhayazca / kiMkaraH-tarhi kiM kartavyam / nAgarika:-'sarvamidaM rAjakArya tvayA kasmaicidapi na kathanIyam' iti zapathaM gRhItvA purAbahirvisRjyatAm / athavA kimanena varAkeNa kathanIyam / dattAbhayo'yamiti mantriNe nivedya kathaMcinmocayitavyaH / kiMkaraH-tathA karomi / (iti niSkrAntaH / ) (nepathye kukuTadhvaniH / ) nAgarikaH-(AkarNya / ) kathaM rajanIvirAmaH / (punarnepathye) vaitAlika:patyAvastaM vrajati vigalaccaJcarIkAJjanAzru trAsAnmIladdaladRzamito rAgamarkakrameNa / drAgAliGgedapi kumudinImityapanyAyazaGkI kUkUzabdaM visRjati javAtkukkuTaH pUrvameva // 4 / / For Private and Personal Use Only
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3 aGkaH] jIvAnandanam / dvitIyo vaitAlika: rAga mugvena daradarzitatArakeNa - mAM vyaJjatImapi sametya kareNa gADham / AliGgayate kumudinIti ruSAparAdri yAtAM nizAM drutamanuvrajatIva candraH // 5 // api ca / prAtarjAtamiti drutaM prazithilaM baddhA dukUlaM dRDhaM dhammilaM cyutamAlyamapyupavanAnnirgatvarIritvarIH / AkRSTAMzukapallave kaThinayorAliGgaya vakSojayo rAghrAyAnanapaGkaje ca kathamapyujjhantyaho kAminaH // 6 // nArgArakaH-tadadhunA rAjakArye cAvahitastiSThAmi / (iti niSkrAntaH / ) zuddhaviSkambhakaH / (tataH pravizati prAsAdAdhirUTa: pratIhAyA~ dhAraNayA dazitamAgoM matrI / ) matrI-saMprati hi sopAnAni hiraNmayAni paritaH pratyuptaratnAnyahaM pAdAbhyAM samatItya kiMkaragaNAlambI svayaM pANinA / bhittipvAlikhitairvRtaM khagamRgastrIpuMsavRkSAcalai rArukSaM niTilAkSazailadhavalaM prAsAdamabhraMliham // 7 // (vicintya svagatam / ) aho durantatA rAjadharmANAm / AtmAnaM parirakSya duSkaratapovRddhadvijArAdhana rdAnIyeSu ca bhaktipUrvamasakRddAnapradAnairapi / daNDaM daNDayitavyamAtraviSayaM kRtvA dharitrItala rAjJA dharmapatha mati kramayatA saMrakSitavyAH prajAH // 8 // ki bahunA / vazreyasAthai yatate'nizaM yA rAjJA kilAnena pRthgvimrshH| svasminnamAtyeSu suhRtsu rASTra durgeSu kopeSu baleSu kAryaH // 9 // For Private and Personal Use Only
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 34 www.kobatirth.org kAvyamAlA | nirjJAtasarvatantreSu vigUDhAmoghamantreSu mantriSu vinyastasamasta kAryabhArasya tu rAjJo nizcintataiva / paraMtu teSAM vyAkRSyante durantayA cintayA hRdayAni | sAmantAvinameyurityupacayaH koSasya sicchediti Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sthAneSu dviSatAM sthitIrapi carAH pazyeyurAptA iti / syAdAyopagamo yatheti vibhavaistuSTAH pravIrA bhaTA varteranniti mA malimlucagaNArudvijeteti ca // 10 // ahamapi rAjJA vinyastasamasta kAryabhAratayA yatsatyaM vyAkula eva / tathA hi / kAryeSUkteSu rAjJA katicidapi mayA sAdhitAnyeva pUrva sAdhiSyante parastAtkaticana katiciccApi sAdhyanta eva / kiMcAnukteSu sadyaH kimapi kila kuzAgrIyayAtmIyabuddhyA paryAlocyaiva tattatsamayasamucitaM kartumutkaNThito'smi // 11 // ata eva sarvatra tatratatra vyAvRte mayA puraguhayai matsadRza eva ko'pi viniyukto vicAranAmA nAgarikaH / tatprakRtakArye vyApRtavyam / kaH ko'tra bhoH / ( pravizya 1) dauvArikaH -- vijayatAM devaH / mantrI - bhadra, madvacanenAnuzAsanIyAH paurA nagarAlaMkArAya / AlimpantAM sudhAbhiH purasadanagatA bhittayoM bhRtyavarge rambhAstambhAH kriyantAM kapizaphalabhRtaH pArzvayordvArabhUmeH / badhyantAM toraNAni zritanavamaNibhirdAmabhiH santu rathyAH saMmRSTAzcAmbusiktAH pratigRhamupari grathyatAM ketanAlI // 12 // yataH saMpratyeva siddhapratijJo rAjA samAgamiSyati / dauvArikaH - yadAjJApayatyArthaH / ( iti niSkrAntaH / ) -- mantrI ---- (sadRSTikSepaM parivRttyAvalokya ca / ) aho ripUNAM purAvaskandanaprakAraH / tathA hi / pANDunA preritA rogAH, For Private and Personal Use Only
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3 aGkaH] jIvAnandanam / mUrdhAnaM vyAptukAmAH zatamatha navatirlocane cAdhicatvA nAsAmaSTAdazAsyaM khalu caturadhikA saptatirhaca paJca / vakSojau paJca zUlaiH saha samagaNanaiH kukSimaSTau ca gulmAH svArhasthAnAnyupetaM triguNagaNanayA paJcakaM ca vraNAnAm // 13 // atha ca svayameva mantribhUtasya yuvarAjasya pANDoH puroparodhavaicitrI vAcAmativartate panthAnam / ( sAmarSe sAvahitthaM cAkAze ) sAdhu mantridhurINa, sAdhu / anayA guptaprayogaprakAra gauravayA dhiSaNayA zauryeNa ca daityaguruM vRSaparvANaM cAdhizeSe / ( sopahAsam / ) mayi - ( ityardhokta viramati / ) I api ca / dhAraNA - ( sasmitam 1) amaccasya vAkyaseseNa takkIadi dhIrodatattaNam / (ka) ------ amAtyaH --- askhalitAsAdhAraNakAryAvadhAraNadhaureyaskhalitAni tava manISitAni bhavanti / (iti puro vilokya / ) aho nagarAlaMkAracAturI paurANAm / kIrNAnyambupRSanti kiMkaragaNairabhyantare tADitA - nyAtodyAni niketakekinaTanaprArambhamUlAni ca / baddhA mandiramArgasIma hasannAthApanItAMzukavyaktorojasalajjasiddhayuvativyAkRSTaceladhvajAH // 14 // 35 manye rambhAH puramRgadRzAmUrusaubhAgyacauryA ddhA bhRtyaiH pratigRhamapi dvArapArzvadvayeSu / ambhodurgAtkathamapi hRtA yantritoccairvitAne tAsAM vakrAmbujaparimalagrAhiNI padmamAlA // 19 // kiM ca / sudhAlepadhavalIkRtasaudhavasatayaH paurayuvatayaH zAradAbhragataparamAdbhutataDillatAvibhramamudbhAvayanti / kiM ca, caJcarIkagaNazcitralikhitasahakAramaJjarIkalitotkalikayA saMcaramANo'pi kadaryamavanIpatimupagato vanIpakaloka iva niSphala eva nivartate / katicana niketanAni ca nUtanAli 1. (ka) amAtyasya vAkyazeSeNa tarkyate dhIrodAttatvam / For Private and Personal Use Only
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAvyamAlA / khitenAhinakulenAzvamahiSeNa govyAgheNa ca bhittiSu nirvairasattvAnyanukurvanti catvarANi tapodhanAzramapadasya / (anyato'valokya sahAsam / ) dRSTvAkRSTakacAmudastacibukAM patyA karAbhyAM balA kAmapyeNadRzaM karau vidhuvatImAsvAdyamAnAdharAm / Alekhye purazilpinA viracitAM bhittau bahirmandirA nAryaH sasmitanamravakrakamalAH karSanti yUnAM manaH // 16 // nanvidAnImatra nagarAlaMkAradarzino rAjJaH samAgamaM pratIkSamANAH paurAstasya paramupacArAya saMnahyanti / tathA hi / mthApyante gRhavAsavediSu ghaTAH saMveSTitAstantubhiH pratyagrAmradalaprasAdhitamukhA vipraiH payaHpUritAH / kanyAbhighRtasiktavartinikarairnIrAjanAbhAjanaiH ___ sAdhyante samameva lAjasumanazcitrANi pAtrANi ca // 17 // (vicintya / ) kathamasau rAjA lipsitaM phalaM labdhvA samAyAsyati / kathamasya sAmbazivaprasAdamantareNa lipsitaphalalAbhaH / kathaM vA kaThorANi tapAMsi vinAnena sulabhaH zivaprasAdaH / kathamanena svakAlavikasvarazirISadalakomalazarIreNa sukarA kaThorA tapazcaryA / na caitasya tAdRzatapazcaraNAte'khilapuruSArthasAdhanaM bhagavatazcandrakalAvataMsasya nirantaradhyAnaM saMbhAvyate / nalinIdalAntarAlataralodabindusamasyandA dunirodhA hi cittavRttayaH / tadidAnIM madIyamantaHkaraNaM durantacintodadhau nimajya punarunmajati / athavA kasya kimasaMbhAvitamanukUlatAmupagate daive / (dakSiNabhujampandamabhinIya / ) kathamasthAne mama vicAraH / sarva sughaTitaM bhaviSyati / (nepathye) vaitAlika:vAtaM prAvRSikaM nirudhya sahasA gAtraprakampapradaM saMphullAni vidhAya cArukamalAnyAsAdya haMsAgamam / diSTayA labdhavatA prasAdamadhikaM vApInalAdhArayoH sadyaH zAradavAsareNa dhavalo megho'mbaraM prApitaH // 18 // For Private and Personal Use Only
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3 aGkaH] jIvAnandanam / mantrI--(zrutvA saharSam / ) samadyuta(?)prANanirodhena nidhUtasakalatapovighnena vizuddhAdvaitajJAnasAdhanena samArAdhitayobUMjaTidhararAjakanyayoH prasAdena rAjJA raso hastagataH kRta ityanena vaitAlikavacanena sUcyate / (punarnepathye / / dimaNDalamya vimalIkaraNe pravINA nirvighnamutsRjati nIrajabandhuraMzUn / paGkazca pAnthapadayogamamRSyamANaH ___ saMzoSametya zakalIbhavati kSaNena // 19 // mantrI:-(zrutvA / ) etenApi vacasA nirogIkaraNasamarthAnrasAnprayoktaM,, gajJastamya ca yakSmahatakasya vinazituM prAptaH kAlo'yamiti ca sUcyate / (sabahumAnam / ) sAdhu re vaitAlika, sAdhu / yadadhunA gUDhAbhiprAyeNa bhavatA bodhitavyaM bodhitam / tadeva vRttaM saprakAramavagamayituM rAjAnaM pratyudgamanena bahumantuM ca tatraiva gacchAmi / (ityutthAya AkAze / ) are yakSmahataka, bhavadIyamataHparaM pazyAmi zauNDIryam / (puro vilokya / ) kathamAgata eva devaH / yato devI puromArgapradarzinI puro dRzyate / yaiSA dhammille ghanasaMnibhe sitataDidvalyeva mallIsrajA ___ vakrendo rucireNa nAbhitilakavyAjAtkalaGkena ca / hAreNa stanakokayorapi bisasvacchena cAyAminA pAdAmbhoruhayozca haMsakayugenArAviNA rAjate // 20 // ayamapi mahArAjastasyA anupadamAgacchati / saMprati hi etasya vicAravigamAdidaM vilasati prasannaM mukhaM ___ gRhItasuSamaM himavyapagamAdivAmbhoruham / viSANina iva pratidviradadarzanAmarSiNo gatizca kila medinI namayatIva dhIroddhatA // 21 // (tataH pravizati jIvo buddhizca / ) jIvaH-aho zrutismRtivihitAnAM karmaNAM prabhAvaH / yAni mayA samayeSu samanuSThitAni madIyamantaHkaraNamazodhayan / zodhite ca tasminbha For Private and Personal Use Only
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| gavadbhaktirnAma kApi kalpalatA prathamamaGkuritA pazcAdupacitaparicayA ca sA mama hRdayAnuraJjanI krameNa bhagavantau paramezvarau sAkSAddarzitavatI / anitarasAdhAraNayA ca tayA prasannau bhagavantau saMpratyabhilaSitAnrasagandhakAdInprasAdIkRtyArpitavantau / agre'pi tasyA eva mahimnA sakalamapyabhilaSitaM pumartha lapsyAmahe / buddhiH-ajautta, kiM ede rasagandhaA aNNaNivvekkhA sa jevva vivakkhakkhavaNaM Nivvahandi / (ka) rAjA-devi, divyauSadhIbhiH zodhitAH santo vividharasAyanadvArA uktasAmarthyA hyete / devI-tA evvaM saMvihANasamattheNa keNa vi hodavvam / (kha) rAjA-vijJAnazarmaivAtra nirvoDhA / yataH / . RSireva vijAnAti dravyasaMyogajaM guNam / vijJAnazarmaNaH ko'nyaH sarvajJAnanidhirRSiH // 22 // kiM ca / mahezatejaHsaMbhUto rasaH kAruNikAgraNIH / yaH svAniSTamurIkRtya paraMpIDAM vyapohati // 23 // taduktam 'mUrchitvA harati rujaM bandhanamanubhUya muktido bhavati / amarIkaroti hi mRtaH ko'nyaH karuNAkaraH sUtAt // 24 // 'suragurugodvijahaMsApAyakalApodbhavaM kilAsAdhyam / zcitraM mahadapi zamayati ko'nyastasmAtpavitrataraH // 25 // ' gandhakasyApi mAhAtmyamuktam 'ye guNAH pArade proktAste guNAH santi gandhake / (ka) Aryaputra, kimete rasagandhakA anyanirapekSAH svayameva vipakSakSapaNaM nirvahanti / (kha) tadevaM saMvidhAnasamarthana kenApi bhavitavyam / For Private and Personal Use Only
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3 aGkaH] jIvAnandanam / 39 zuddho gandho haredrogAnkuSThamRtyujarAdikAn / agnikArI mahAnuSNo vIryavRddhiM karoti ca // 26 // ' .. kiM ca pratidinaM niSevyamANairetaiH priyaratInAM yuvatInAmanabhimatAnAM puMsAM jarAmuparudhya tAsAmabhimate yauvane teSAM sthApanaM bhavati / devI-(salajaM sadRSTikSepaM ca / ) saMpatto eso viNNANaNAmaheo amacco / tA NammAlAvassa Na eso samao / (ka) rAjA-(vilokya / ) aye, mantribRhaspatiH saMprAptaH / (sAnuzayam / ) kartavyo vidhiritthamitthamiti mAmuktvA jigISurdviSaM ___ svasyaivopari rAjyatantramakhilaM draSTavyamAsajya ca / adyedaM kriyate kariSyata idaM pazcAdakAri tvidaM prAgeveti durantayA kRzatanuM pazyAmyamuM cintayA // 27 // etadanujJayaiva nirvicAramAnasena mayA kRtaM bhagavadArAdhanam / matrI-(upasRtya / ) svasti saphalamanorathAbhyAM svAmibhyAm / jIva:-bhavatsAhAyyamevAtra hetuH / buddhiH-evamappamatteNa cittavAvAreNa sahAyattaNaM kuNanto dIhAU hoi / (kha) rAjA-atra niSIdatu bhavAn / __ matrI-(upavizya / ) nirvighnena kAryasiddhirjAteti manorathAnAmupari vartAmahe / rAjA-tadeva vaktukAmo'smi / matrI-avahito'smi / rAjA--tvaduktamArgeNa prathamaM padmAsanaM baddhA tathaivopaviSTo'ham / zuddhAntaHkaraNena saMtataparidhyAtArkakoTiprabha prAleyadyutikoTizItalazivArUDhAGkagaGgAdharaH / (ka) saMprApta eSa vijJAnanAmadheyo'mAtyaH / tannAlApasya naiSa samayaH / (kha) evamapyamAtyena cittavyApAreNa sahAyatvaM kurvandIrghAyurbhava / For Private and Personal Use Only
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| sAnandAzrukaNo dRzoH sapulako gAtreSu saprazraya stutyuktirvadane kRtAJjalipuTo mUrdhanyabhUvaM ciram // 28 // tadanu mayi prasAdAbhimukhaH prajvaladagnizikhAkalApakapilajaTAmaNDalATavIviluThajjAhnavIcarabAlahaMsAyamAnacandralekhaH kaNThagatakAlakUTadyutiyamunobhayapArzvaniHsarannirjharAyamANarudrAkSamAlikaH parihitazArdUlacarmasaMdarzanabhItamiva mRgamekaM saMrakSituM kare bibhrANaH karAntare ca praNatajanaduradRSTazilAbhaJjanaM TakaM ca kaMcana bhagavAnkAJcanagiridhanvA girikanyAsameto mAmetadavocata dhyAnena te prasanno'smi vRNISva varamarpaye / ityuktavantaM taM devamayAce rasagandhakAn // 29 // tatastena dIyamAnAnrasagandhakAnagrahIpam / punazca praNamya saprazrayamayAciSam / devadeva, phalinyaH phalahInA yAH puppiNyo yA apuppikAH / guruprasUtAstA muJcantvaMhaso na iti zrutiH // 30 // yasmai dadAsi taM rugbhyaH sarvAbhyaH pArayAmahe / iti somenauSadhayaH saMvadantIti ca zrutiH // 31 // ataH sarvAstAH siddhauSadhayaH somAyattAH sa ca bhagavataH zirobhUSaNamatraiva saMnihitaH / ataH / zodhayituM rasagandhAnakartuM ca rasauSadhAni vividhAni / divyauSadhIzca sarvA dApaya maulisthitena candreNa // 32 // tatazca bhagavadAjJayA tena somena sarvAstA mahyaM dattAH / (iti mantrihaste'rpayati / ) mantrI--(saharSa gRhItvA dRSTvA ca / ) saptakaJcakAdidopanirAkaraNena zuddhAnetAnoSadhIbhiH saha zatrujayAya prayokSyAmahe / devI-kittiA te sattujaNA kiMNAmaheA a kamsi samae puroparoha kidavanto / (ka) (ka) kiyantaste zatrujanAH kinAmadheyAzca kasminsamaye puroparodhaM kRtvntH| For Private and Personal Use Only
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3 aGkaH] jIvAnandanam / matrI-zrUyatAM tAvat / puNDarIkapuraM rAjJi praviSTe randhralAbhataH / svarAjAnujJayA pANDurarudhasainikaiH puram // 33 // yakSmahatakasyAsmacchatrorbahavaH sainikAH / grahaNyazmaryatIsArazUlArzaHpANDukAmalAH / viSUcikAkuSThagulmasaMnipAtajvarAdayaH // 34 // devI-amaJca, etti puroparohasaMrambhaM kuNanteNa sahasaiNieNa teNa jakkhahadaeNa amhANaM kiM accAhidaM kAdavvam / (ka) _matrI-devi, purAnniSkramayitavyA vayamityeva tasya hatAzasya durAzAbhinivezaH / devI-aho aNattaNINattaNaM jakkhahadaassa / jo amhesu purAdo Nikantesu saaM kahiM ThAissaMti appaNo vi NAsaM Na gaNedi / (kha) matrI-satyamuktaM devyA / mahApAtakasaMbhUtestasya pApasya ykssmnnH|| vairAyitamidaM citraM vavinAzamapIcchataH // 35 // yaduktamabhiyuktaiH 'apathyasevinazcaurA rAjadAraratA api / jAnanta eva svAnarthamicchantyArabdhakarmataH // 36 // " iti / ye nighnanti nirarthakaM parahitaM te ke na jAnImahe hyevaM yA samabhANi bhartRhariNA kASThA parA pApinAm / tAmetAmatizeta epa saparIvArasya nAzaM nija syotpazyannapi niSkramAya yatate yo naH purAtpAtakI // 37 // (ka) amAtya, etAvantaM puroparodhasaMrambhaM kurvANena sahasainikena tena yakSmahatakenAsmAkaM kimatyAhitaM kartavyam / (kha) aho anAtmanInatvaM yakSmahatakasya / yo'smAsu purAnniSkrAnteSu svayaM kutra sthAsyAmItyAtmano'pi nAzaM na gaNayati / For Private and Personal Use Only
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| astyatra laukiko'pyAbhANaka:--'svanAzAchedena zatroramaGgalamApAdayatyanAtmanIno mUrkhaH' iti / devI-tA kahiM dANiM ettiANaM rogANaM Niggaho suaro / (ka) matrI-devi, mA bhaiSIH / nikhilaroganisargavairiNi rase svAdhIne kaH zatrujaye sNdehH| rAjA-tarhi kuto vilambyate / matrI-ahaM punaradhunA rasamoSadhIbhiH saha saMyojayituM gacchAmi / devenApi vizramyatAm / (iti niSkrAntAH sarve / ) iti tRtIyo'GkaH / caturtho'GkaH / (tataH pravizati vidUSakaH / ) vidUSakaH-uttaM khudoArieNa pANeNa raNNo rasagandhaavarappadANaM suNia baliaM rosavasaMgadeNa jakkhahadaeNa paNDuNA saha kiMvi mantUNa saparivArassa amhANaM raNNo uvari vaikkama kiMvi kAdaM ujjoo karIaditti sudavandeNa viNNANaNAmaheeNa mantiNA kajagadi AvediamANo anteuravediantare citttthditti| tA rAasamIpaM gamissam / (iti parikramyodaraM karatalena parAmRSya / ) aho, muhuttAdo puvvaM khAdidaM mAtuluGgaphalappamANANaM modaANaM sadaM vi niNaM jAdam / jaM tassi samae dhaNNakumbhIpINuttuGgo maha picaNDo Thido / dANi uNa tiNNakido kaTo via tnnuuhodi| (vimRSya / ) NaM majjhaNNo vaTTadi / taha hi| pattagadaM gharahariNo tilAe pibai sIalaM salilam / ' gandheNa kuNai suhidaM ghANaM ghidamissasakkarApUvo // 1 // aho pamAdo / rAasamIvaM gamissaM ti mahANasasamIvaM gado hmi / ado evva taha vattulataNuaragodhUmApUrvasaMhitasarAvehiM mAhisadahimaNDamissidamAsaviraiabhakkhavisesaNibiDiabhAaNehiM paritattambarisabhajjidacaNaacaapUriapiNDaehiM phANiasaMkaliajavadhANAsamullasidavisAlAmattehiM duddhadahisakarAsalilabhAvidavivihapithuarAsisaMpuNNavisaGkaDacasaavisesehiM malliamuulapuJjadhavalasAlitaNDulannasamuccaavirAjidatammamaabhaNDagaNanbhantaraTThAvidasuvaNNasavaNNasUpaNihANapiTharehiM kittaparivakkavantAkakAraillapaDola (ka) tatkathamidAnImetAvatAM rogANAM nigrahaH sakaraH / For Private and Personal Use Only
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3 aGkaH] jIvAnandanam / kosAtaINippAvarAamAsakadalIpaNasakubbhaNDappamuhasalATukhaNDamayazAkaSaNDamaNDidabahuvidhabhAaNavisesehiM a parisohamANassa mahANasassa visamaro gandho / ghumaghumAadi me NAsAbilam / silasilAadi tAlurasaNAmUle suNiggattaraM lAlAjalam / pajaladivva haNUmantavAlaggalaggaggisihAgahidagharaparamparaM laGkAuraM via bubhukkhAuraM me udaram / (kiMcitpurato vilokya / ) iha khu mahANasaduvAradese avaNadapuvvakAo viloIadi cuhnipAvaapajjalaNatyaphukkArapavaNavikiNNabhasitalezapuJjadhUsaramukho NiDiladIsantaviralasedambukaNio karaGgulIlaggahimuparimalasaMtappidasamIvagadajaNaghANendio IsasaMkamideGgAlalaJchidaparidhANapaDo dakkhiNakaraggahIdadanvIsiharataNutaradIsantaviloliasAapAavappho aNNakaralambitendhaNasaalo bhaddamuho NAma paurogavo / tA eNaM evva pucchAmi / ae bhaddamuha, tue pakkesu bhakkhavisesesu kiM vi kiM vi maha hatthe dAdavvaM jaM bhakkhia evaM suTTa evaM Netti viAria kahemi jaM suTu taM parivesia raNNo hatthAdo pAritosiaMgehRdu bhavam / (sAmarSam / ) kahaM eso dAsIeputto 'jai tuha bubhukkhA tado raNNo samIpaM gadua bhoaNaM dAdavvaM ti puccha / ahaM udaraMbhariNo tuha kiM vi Na dAissaM' ti bhaNia mahANasambhantaraM gado / hodu / rAasamIpaM gamissam / (iti parikramyAvalokya ca / ) kahaM ettha rAasamIve viaNe alagaddeNa gihnia bilaM pavesido maNDUo via kiM vi aNakkharaM palavanto amacco vedhaveo (2) ciTThai / tA samaaM paDivAlaissam / (iti tiSThati / ) (ka) (ka) uktaM khalu dauvArikeNa prANena rAjJo rasagandhavarapradAnaM zrutvA balavadroSavazaMgatena yakSmahatakena pANDunA saha kimapi mantrayitvA saparivArasyAsmAkaM rAjJa upari vyatikramaM kimapi kartumudyogaH kriyata iti zrutavatA vijJAnanAmadheyena mantriNA kAryagatimAvedyamAno'ntaHpuravedikAntare tiSThatIti / tadrAjasamIpaM gamiSyAmi / aho, muhUrtAtpUrva khAditaM mAtuluGgaphalapramANAnAM modakAnAM zatamapi jIrNa jAtam / yattasminsamaye dhAnyakumbhIpInottuGgaM mama picaNDaM sthitam / idAnI punastRNakRtaH kaTa iva tanUbhavati / nanu madhyAhno vartate / tathAhi / For Private and Personal Use Only
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 44 kaavymaalaa| (tataH pratizati rAjA mantrI ca / ) / rAjA-(kaNe dttvaa|) kAryaparyAlocanayAtikrAnto'pyadivaso na jnyaatH| yata idAnIm pAtragataM gRhahariNastRSNayA pibati zItalaM salilam / gandhena karoti sukhitaM ghrANaM ghRtamizrazarkarApUpaH // aho prmaadH| rAjasamIpaM gamiSyAmIti mahAnasasamIpaM gato'smi / ata eva tathA vartulatanutaragodhUmApUpasaMhitazarAvaiH mAhiSadadhimaNDamizritamASaviracitabhakSyavizeSanibiDitabhAjanaiH paritaptAmbarISabharjitacaNakacayapUritapiNDakaiH phANitasaMkalitayavadhAnAsamulusitavizAlAmatraiH dugdhadadhizarkarAsalilabhAvitavividhapRthukarAzisaMpUrNaviSaGkaTacaSakavizeSaiH mallikAmukulapuJjadhavalazAlitaNDulAnnasamuccayavirAjitatAmramayabhANDagaNAbhyantarasthApitasuvarNasavarNasUpanidhAnapiTharaiH kRttaparipakkavRntAkakAravellapaTolakozAtakIniSpAvarAjamASakadalIpanasakUSmANDapramukhazalATukhaNDamayazAkaSaNDamaNDitabahuvidhabhAjanavizeSaizca parizobhamAnasya mahAnasasya visRmaro gandhaH / ghumaghumAyate me nAsAbilam / silasilAyate tAlurasanAmUle sunirgatvaraM lAlAjalam / prajvalatIva hanUmadvAlAgralagnAgnizikhAgRhItagRhaparamparaM laGkApuramiva bubhukSAturaM me udaram / iha khalu mahAnasadvAradeze'vanatapUrvakAyo vilokyate culIpAvakaprajvalanArthaphUtkArapavanavikIrNabhasitalezapuJjadhUsaramukho niTiladRzyamAnaviralasvedAmbukaNika/karAGgulilagnahiGguparimalasaMtarpitasamIpagatajanaghrANendriyaH IpatsaMkramiteGgAlalAJchitaparidhAnapaTo dakSiNakaragRhItadarvIzikharatanutaradRzyamAnavilolitazAkapAkabASpaH anyakaralambitendhanazakalo bhadramukho nAma paurogavaH / tadenameva pR. cchAmi / aye bhadramukha, tvayA pakkeSu bhakSyavizeSeSu kimapi kimapi mama haste dAtavyaM yadbhakSayitvA idaM suSTha idaM neti vicArya kathayAmi yatsuSThu tatpariveSya rAjJo hastAt pAritoSikaM gRhNAtu bhavAn / kathameSa dAsyAHputraH 'yadi tava bubhukSA tadA rAjJaH samIpaM gatvA bhojanaM dAtavyamiti pRccha / ahamudaraMbharestava kimapi na dAsyAmi' iti bhaNitvA mahAnasAbhyantaraM gataH / bhavatu / rAjasamIpaM gamiSyAmi / kathamatra rAjasamIpe vijane alagardena gRhItvA For Private and Personal Use Only
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3 aGkaH] jIvAnandanam / prAsAdodarapuJjitapratiravaprAgbhAradIrdhIkRtaM sadyaH paJjaragarbha eva cakitAnudrAmayantaM zukAn / kAryavyApriyamANamAnavamukhaM karSantamAtmonmukhaM __ madhyAhnAgamasUcanAya paTaho dhatte dhvani tADitaH // 2 // saMprati hi ghorAtapasaMtApamasahamAnAH prANinaH prAyeNa pracchAyazItalaM pradezamAvAsAya prArthayante / tathA hi| AsIdanti vizAlazailazikharabhrazyannadInijharAM zuklApAGgakulAni sUryakiraNaiH zUnyAmaraNyAvanIm / AvartasphuTapuNDarIkamukulapreGkholanodgandhinA tRpyanto marutA svapanti ca nadItIre bileSUragAH // 3 // matrI-aho yauvanazriyaM puSNAtyeSa divasaH / yataH / chAyAzItalamadhvani drumatalaM caNDAtapopaplutAH zauriM dAnavapIDitA iva surAH pAnthA bhananti drutam / duSkIrti kSitipA iva prakRtibhirlobhAvadhUtArthino gAhante ca kareNubhiH saha nadImAraNyakA vAraNAH // 4 // api cedAnIm dharmAmbhaHkaNalupyamAnamakarIpatrAGkurAlaMkriyaM ___ bhUyiSThodgatakriyAnilagalanmAsRNyabimbAdharam / tAmyallocanatArakAlasagativyAkhyAtanidrAgamaM pracchAye pathi rocate sthitavate pAnthAya kAntAmukham // 5 // rAjA-(svagatam / ) nanvasminnavasare snAtavyaM japitavyaM vasitavyaM namasitavyamattavyam / a........."manukUlaM daivatamatra krameNa mayA // 6 // (prakAzam / ) kimataHparamAcaritavyam / bilaM pravezito maNDUka iva kimapyanakSaraM pralapannamAtyo .........."tiSThati / tatsamayaM pratipAlayiSyAmi / For Private and Personal Use Only
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| ___ matrI-madhyAhna iti bubhukSitAH parijanAH / tataH snAnArthamuttiSThatu mhaaraajH| (rAjA uttiSTati mantrI ca / ) vidUSakaH-(zrutvA / ) evaMvAdiNo mantiNo hodu punnnnloo| (upasRtya / ) jedu jedu mahArAo / (ka) rAjA-vayasya, kathamAgato'si / vidUSakaH-(mantriNaM prati / ) avi kusalaM amaccassa / (kha) matrI-kathamabhyavahArasamaya iti prApto'si / vidUSakaH-dANi jevva Niaghare bhoaNaM kadua AadeNa ajeNa vi kiM Na viNNAdaM majjhahro vaTTaditti / (ga) - matrI-vijJAtameva / zrUyatAmidAnIm / yUnA saspRhadRzyamAnakabarIbhArorupInastanI __pAnthenAdhvani zAligopavanitA zUnye sphuradyauvanA / AsannAM......"vAraNabusApatrApanItAtapA mArAmakSitimApagAtaTagatAM sAkUtamAlokate // 7 // vidUSakaH-(samukhabhaGgam / ) aNNassa purisassa aNNAe itthiAe saMpakkasUaNaM NAma aNuidaM kiM ti vaNNIadu ajeNa / jai majjhano vaNNaNIo tti Aggaho tado mANavANaM saMbhAvidaM pANabhoaNaM vaNNIadu / jeNa sudametteNa vi maha saMtoso hodi / (gha) (ka) evaMvAdino mantriNo bhavatu puNyalokaH / jayatu jayatu mahArAjaH / (kha) api kuzalamamAtyasya / (ga) idAnImeva nijagRhe bhojanaM kRtvA AgatenAryeNApi kiM na vijJAtaM madhyAho vartata iti / (gha) anyasya puruSasyAnyayA striyA saMparkasUcanaM nAmAnucitaM kimiti varNyate AryeNa / yadi madhyAhro varNanIya ityAgrahastadA mAnavAnAM saMbhAvitaM pAnabhojanaM varNayatu / yena zrutamAtreNApi mama saMtoSo bhavati / For Private and Personal Use Only
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3 aGkaH jIvAnandanam / 47 matrI-(vihasya / ) bhojanena tatprakArasya tatsAdhanasya ca zravaNe kutUhalI bhavAn / (pravizya) dauvArika:--mahArAa, uvAaNahatthA sAmantabhUvAlA saMpattA mae vi tidIakacchaM pavesidA mahArAo pekkhidavvotti ciTThanti / (ka) (rAjA mantrI ca taddarzanapradAnAya nirgamanaM nATayataH / ) vidUSakaH--(Atmagatam / ) ae dAsIeputtehiM sAmantarAehiM mama UsAhabhaGgo kido| (kha) (iti tadanusaraNaM nATayati / ) matrI-ete svAminaM praNamanti / rAjA-(AkAze / ) api kuzalino yUyam / matrI-ete 'svAminaH kuzalapraznena kRtArthAH smaH' iti vadanti / vidUSakaH-(svagatam / ) bubhukkhidassa maha akusalaM ti Na jANAdi vaasso / (ga) matrIkazcitsvarNauvameko maNigaNamaparo bhUSaNabAtamanyaH kSaumastomaM paro'zvAnrathakulamitaro bAlamAtaGgasaMgham / sAmantakSoNipAlepvahamahamikayopAharadRSTipAtai devasyAnugrahItuM sakaruNamucitaM sarvamityarthaye'ham // 8 // api ca / haMsAzcitragatAH zukAH sphuTagiro lAvA mitho'marSiNaH zyenAH zIghrajavAH zikhaNDina upaarohtklaapoccyaaH| AnItAstapanIyapaJjaragatA bhUpairamIbhirmudA kiM cAvekSitavikramAzca mRgayAkAleSu kauleyakAH // 9 // (ka) mahArAja, upAyanahastAH sAmantabhUpAlAH saMprAptA mayApi tRtIyakakSAM pravezitA mahArAjaH prekSitavya iti tiSThanti / (kha) aye, dAsyA:putraiH sAmantarAjairmamotsAhabhaGgaH kRtaH / (ga) bubhukSitasya mamAkuzalamiti na jAnAti vayasyaH / For Private and Personal Use Only
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| rAjA-mantrin, dattAni bhUpatibhirebhirupAyanAni teSAM vaze kuru mayAdhikRtA narA ye| etAnsabhAjayitumarpaya tattadarhA ___ nyuSNISakaJcukadukUlavibhUSaNAni // 10 // mantrI--yathAjJApayati devaH / / vidUSakaH-NaM vaassa, mae vi vijaI hoitti vAAmetteNa tuha u. vAaNaM diNNaM tado bubhukkhidaM maM kiM tti Na saMbhAvesi / (ka) matrI-rAjan , zrotavyaH kAryazeSaH / vidUSakaH-huM, ciTThadu dAsIe vaccho kajaseso / vaassa, kiM maha paDivaaNam / (kha) rAjA-mantrin , brAhmaNasya prathamaM bhojanaM nivartayeti antaHpuraM gatvA devIM vada / ataH prAgeva saMbhAvyAtra sAmantabhUpAnsvasthAnaM preSaya / vayasya, tvamapi mantriNA saha gaccha / vidUSakaH-dIhAo hoi / (ga) matrI-vijayI bhavatu devaH / (iti vidUSakena saha niSkrAntaH / ) rAjA-kaH ko'tra bhoH| (pravizya) dauvArikaH-ANavedu mahArAo / (gha) rAjA-majjanagRhamArgamAdezaya / dauvArikaH-ido ido bhavaM / (Ga) (parikramyAvalokya ca saMskRtamAzritya / ) (ka) nanu vayasya, mayApi vijayI bhaveti vAcAmAtreNa tavopAyanaM dattaM taddhabhukSitaM mAM kimiti na saMbhAvayasi / (kha) huM, tiSThatu dAsyA vatsaH kAryazeSaH / vayasya, kiM mama prativacanam / (ga) dIrghAyurbhava / (gha) AjJApayatu mahArAjaH / (Ga) ita ito bhavAn / For Private and Personal Use Only
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 aGkaH] jIvAnandanam / . 49 snAtuM te paricArikAH stanabharazrAntAH zanaiH sAMprataM kvAthoSNAni jalAni majjanagRhe kumbhISu saMgRhNate / AyAntIva tRSA jalArthanamiSAdAsAM vilAsAdgati haMsAH kezabharazriyaM ca zikhinaH snehAdimA yAcitum // 11 // atra ca hiraNmayasya gRhasthUNasya pArzvabhAge abhyaGgAya suvarNapAtranihitaM tailaM calatsaurabhaM vistIrNasphuTakarNikArakusume yenAbhibhAvyaM madhu / nyastaM candanadArunirmitamidaM kUrmAsanaM cAsituM __ yatpRSThe pRthivIva ca triguNitA kauzeyazATI sthitA // 12 // api ca navAmbudazyAmalAyAM vipulAyatAyAmindranIlamaNinirmitAyAM harmyabhittau pratiphalitavapuzceTIjanastaDillatAvinyAsamavalambate / atraiva kaJcalyA dRDhasaMyatastanabharA hAraM gale kurvatI __ pazcAllambitamambaraM ca jaghane kAcyA dRDhaM badhnatI / vedAmbhaHkaNamaJjarI ca bhajatI celAJcalenAnane ceTIpvekatameyamatra yatate kartuM tavAbhyaJjanam // 13 // rAjA-dauvArika, mantrI vidUSakazca kRtocitavyApAro na veti vicAryatAm / ahamapyatra snAtvA kRtazivArcano bhojanAya yatiSye / dauvArikaH----taha / (ka) (iti niSkrAntaH / ) rAjA-(smRtimabhinIya / ) aye mahAnubhAvA zivabhaktiH, yasyAH prasAdAdbhagavantaM sAmbaM sAkSAtkRtya tadIyakaruNAkaTAkSAmRtaniHSyandakandalitAkhilapumartho'pi sansaMprati prAkRtAnarthanivartakArasagandhakAnAsAdya tAvataiva kRtakRtyaMmanyo mUDho'haM vismRtavAnasmi tAM bhagavatI zivabhaktim / aho dhik pramAdam / nUnaM sA bhagavatI mAM kRtaghnaM manyeta / (niHzvasya / ) dRGmAtradarzitanijaprathitaprabhAvA prahlAdabhUmasurabhUruhamUlabhUtA / (ka) tathA / For Private and Personal Use Only
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 50 kaavymaalaa| janmAntarIyatapasAM paripAkataH sA prAptApi daivahatakena mayA vimuktA // 14 // tAmeva hA smitasudhAmadhurAnanendaM bhakti tathA nirupamAmasakRticintya / snAtuM ca bhoktumazituM zayituM vihartu _zaknomi nAhamadhunA paritapyamAnaH // 15 // hRdayAnandavidhAtrI bhakti tAmantarA na me saukhyam / AsAreNa vinA kiM dharmamlAnasya zAlinastRptiH // 16 // tatkathamahaM prAkRtamimaM vyAsaGgaM parityajya tAmeva paramAnandalIlAmanubhUya kRtArtho bhUyAsam / (iti sacintastiSThati / ) (tataH pravizati smRtiH / ) smRtiH-ammo, bhaavadIe zivabhattIe vioeNa baliaM ukkaNThido rAA saMpadaM pahANabhoaNavvAvAraM vi NANumaNNedi / tA turiaM gadua bhaavadIe imaM vuttantaM Nivedia tAe NaM saMyojaidaM yatissaM ti puNDarIapuraM gadua tattha saddhAe sevijantI bhaavadi diTThaNa saddhAmuheNa taha saMvidhANaM kadua Aadami / tA rAasamIvaM gadua evaM Nivedemi / (iti parikramyopasRtya / ) jedu jedu devo / (ka) / rAjA-(dRSTvA / ) aye, kathamiyaM smRtiH / sakhi, diSTyA cirAdAgatAsi / smRtiH-deva, bhaavadi zivabhattiM uddisia tuha eArisI baliaM ukkaNThaM diTThaNa-(kha) (saMskRtamAzritya / ) ___ (ka) ammo, bhagavatyAH zivabhakterviyogena balavadutkaNThito rAjA sAMprataM snAnabhojanavyApAramapi nAnumanyate / tattvaritaM gatvA bhagavatyA idaM vRttAntaM nivedya tayainaM saMyojayituM yatiSye iti puNDarIkapuraM gatvA tatra zraddhayA sevyamAnAM bhagavatI dRSTvA zraddhAmukhena tathA saMvidhAnaM kRtvA AgatAsmi / tadrAjasamIpaM gatvA idaM nivedayAmi / jayatu jayatu devaH / (kha) deva, bhagavatIM zivabhaktimuddizya tavaitAdRzIM balavadutkaNThAM dRSTvA For Private and Personal Use Only
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 aGkaH ] jIvAnandanam / yAtaM deva mayA javena mahatA tatpuNDarIkaM puraM zraddhAyai viniveditaM ca bhavadIyautkaNThyametAdRzam / tAM tvadvismRtikopitAmiva muhuH saMprArthya bhakti tayaivAgatyAnujighRkSyase na tu yathA zraddhA samAdhAttathA // 17 // rAjA - (saharSam 1) kathametAvadanugRhItaH / aho prasAdAtizayo mayi bhagavatyAH / kathaya sakhi, kimatraivAgamanAnugrahaM kariSyati bhagavatI / smRtiH - agha iM / (ka) (tataH pravizati zraddhayA saha bhakti: 1) bhaktiH - sakhi zraddhe, sahajaniHsaGganirmalasvabhAvo'pi devo jIvastathA sarvapumarthaprasavitrImapi mAM vismRtya buddhipAravazyamApanno virasaviSayAbhimukha eva saMvRttaH / zraddhA - amba, deIe guNamaIe duraccaAe mAAe kuDilAe eso aNAdisiddho sahAvo jaM viveiNaM vi purisaM mohia virasavisaappavaNaM karei / taha a kadidaM ahijuttehiM / (kha) (saMskRtamAzritya / ) jaraThApi kAcidasatI saMdarbhya guNAnparasya puruSasya / saGgaM vinaiva hasitaiH sarvasvaM harati hanta kiM brUmaH // 18 // bhaktiH - bhavatu / atastasminmama dRDhaH premAtizayaH / satyajJAnanidhiH sadaiva sahajAnandasvabhAvo'pyayaM devo buddhivazaM gataH puramidaM trAtuM vyavasyatya ho / astvetadvyapayuktamAtmakalane tasmAnnirastAmayaM nizcintaM punarIzatatparamamuM kuryAmabhISTAptaye // 19 // 11 For Private and Personal Use Only - (ka) atha kim / (kha) amba, devyA guNamayyA dukhyayAyA mAyAyA: kuTilAyA epo'nAdisiddhaH svabhAvo yadvivekinamapi puruSaM mohayitvA virasaviSayapravaNaM karoti / tathA ca kathitamabhiyuktaH /
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 52 kaavymaalaa| zraddhA-jujjai edaM NirupadhiNiravadhikaruNAe bhaavadIe / tA ehi taM jevva aNuggahIdum / (ka) rAjA-aho amRtAsAramayaH ko'pyAlApaH karNavivaramApyAyayati / sakhi, kimAgatavatI bhagavatI / smRtiH-ko saMdeho / (kha) rAjA-(puro'valokya / ) aho / nirupAdhikaniHsImakaruNAmRtavAridhiH / diSTayA dRSTA bhagavatI pumarthaghaTanApaTuH // 20 // (utthAya sarabhasaM pratyudgacchati / zraddhAbhaktI parikramyopasarpataH / rAjA sASTAGgaM praNamati / ) bhaktiH-sakalAbhISTabhAjanaM bhUyAH / zraddhA-jedu jedu devo / (ga) rAjA--(utthAya / ) devi nirUpadhikaruNAnidhe, aparAdhinamapi mAmevamanugRhItavatyasIti sakalamanorathAnAmupari vartAmahe / / avane hi nirAgasAM janAnAM bhajatAM jAgrati daivatAntarANi / avanAdvihitAgaso'pi me'stu prathitaM te nirupAdhivatsalatvam // 21 // uktaM cAtrAbhiyuktaiH / pravahantI tu dayA tava prihRtniicoccvstuvaissmyaa| patatu mayi sphuTamadhunA paGgoruparIva gaganagaGgormiH // 22 // bhaktiH-deva, bhavAnmAmanusRtya balavadutkaNThitaH prakRtakAryavimukhaH saMvRtta iti zrutvA tatrabhavantaM sAntvayitumAgatAsmi / saMprati vijJAnamantrimatAnusAreNaiva prakRtazatruvijayAya vyApriyasva / tadanantaram nirjitanikhilavipakSa nIrujamurususthamapagatAtaGkam / ahamAgatya vidhAsye paramAnandAbdhimAptakAmaM tvAm // 23 // (ka) yujyata etannirupadhiniravadhikaruNAyA bhagavatyAH / tadehi tamevAnugrahItum / (kha) kaH saMdehaH / (ga) jayatu jayatu devaH / For Private and Personal Use Only
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 aGkaH] jIvAnandanam / rAjA-(saprazrayam / ) paramanugRhIto'smi / idaM tu prArthaye / yA prItiravivekAnAmiti nyAyAtsadA mama / hRdayAnmApasarpa tvaM prasIda karuNAnidhe // 24 // bhaktiH -tathA bhavatu / (smRti prati / ) ayi vatse, etattvadAyattam / smRtiH-bhaavadi, avahidahmi / (ka) bhaktiH -tathA bhavatu / (iti niSkrAntA / ) rAjA-(sotkaNTham / ) kathaM gatavatI bhagavatI / (smRti prati / ) sakhi, sarvadA hRdi saMnihitA bhava / smRtiH-taha / (kha) (iti niSkrAntA / ) _ (pravizya) dauvArikaH-deva, eso amacco bhuttavanteNa vidUsaeNa aNugado Aacchadi / (ga) (tataH pravizati mantrI vidUSakazca / ) matrI-bhoH, sAdhu bhuktaM bhavatA / vidUSakaH-devIe buddhIe sAhupaDivesaNaM kida jahamaNorahaM udaraM pUriam / (gha) (saharSa saMskRtyamAzritya / ) bhUmau sAdhu vitatya gAruDamaNizyAmaM kadalyA dalaM ___ zAlyanyaM ghRtapakkaphANitamathApUpaiH sahAvArpitam / dhanyA eva hi sUpapAyasamadhukSIrAjyadadhyanvitaM ___ nAnAzAkayutaM phalaizca madhurairevaM sadA bhuJjate // 25 // matrI-bhuktavato'pyevamihAdarazcetkimuta bubhukSitasya / (rAjAnamupasRtya / ) vijayatAM devaH / devAnujJayA sarve'pi sAmantA yathArha saMbhAvitAH / ayamapi baTurAkaNThamabhIpsitAbhyavahAryeNa bhojito devyA / taddevenApi snAnapUjanabhojanAdividhinivartyatAm / (ka) bhagavati, avahitAsmi / (kha) tathA / (ga) deva, eSo'mAtyo bhuktavatA vidUSakeNAnugata Agacchati / (gha) devyA buddhayA sAdhupariveSaNaM kRtaM yathAmanorathamudaraM pUritam / For Private and Personal Use Only
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| rAjA-tatraivAvasthIyatAM bhavatA / ahamapi prakRtamAhnikaM nirvAMgacchAmi / (iti dauvArikeNa saha niSkrAntaH / ) (nepathye / ) abhyaktaH snApitAGgaH zucivasanadharo japyamantrAJjapitvA devAnabhyarcya bhaktyA ghumaghumitavapuzcandanaizcandramitraiH / rajyattAmbUlapUrNAnanasarasiruho ramyamArAmabhAgaM sAkaM devyaiSa rAjA pravizati sulabho yatra dolAvihAraH // 26 // matrI-(AkarNya / ) yatra mahArAjastiSThati tatraiva gacchAmaH / (iti vidSakeNa saha parikrAmati / ) (tataH pravizati devyA saha rAjA / ) rAjA-devi, pazya pazya rAmaNIyakamArAmasya / krIDaccikrIDadantakSatavivaragalannAlikerAmbudhArA___ saMpUrNAvAlapuSpyatphalaDDuhukadalIdADimImAtuluGgA / saMpuSpyatpUgapAlI parimalamilitotphullamAlatyudaJca saurabhyocchrAyalabhyazramazamapathikA seyamArAmasImA // 27 // devI-malaapavaNacalidataruladApupphagandhA disAsu visappanti / ido tado parivbhamanto bhamarA kalaM kUjandi / (ka) rAjA-yuktamAha bhvtii| kurabakakalikA vilokamAne taruNapike mRdu gAyati dvirephe / naTati kila muhuH kRtopadezA malayamahIdhrabhavena mArutena / / 28 / / devi, sarvatazcAraya cArusaroruhadalasmayamuSI cakSuSI / kaMdIgamamantrapAThakhare puMskokile kAnana___ zrIpANigrahamaGgale sati madhodevasya dIptaujasaH / vahnau pATalakAntipallavamaye smeraprasUnotkaraH prakSiptasya matiM na kiM vitanute lAjavajasyAdhunA // 29 // (ka) malayapavanacalitatarulatApuSpagandhA dizAsu visarpanti / itastataH paribhramanto bhramarAH kalaM kUjanti / For Private and Personal Use Only
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 aGkaH] jIvAnandanam / mandArabakulacampakakurabakasahakAramaJjarIlolaH / alinikaraH kelizlathavanalakSmIkezapAza iva lasati // 30 // devI-pekkhadu bhavaM / (ka) kiamAle TiTTibhao rasAlarukkhammi koilo vasai / NIvaviDave sihaNDI jambUsihare suo eko // 31 // vidUSakaH---(upamRtya / ) jedu vaasso / devi, sotthi bhodIe / (kha) matrI-deva, vijayI bhava / devi, jayatu bhavatI / rAjA-atra niSIdatu vayasyaH / ihAsyatAmamAtyena / mantrI-(upavizya udyAnabhUmimabhito vilokya / ) AzcaryamAzcaryam / ihodyAne tAdRkpazupatidayAsAditamahA mahimnaste sevArasaparavazAH sarvata ime / yathAsvaM puppyanto yugapadRtavaH saMnidadhate prasaGgAdatrAhaM katicana vadAmyAtavaguNAn // 32 // rAjA-avahitAH zRNumastAvat / (puro vilokya / ) mantrina , pazya pshy| sphuTakuTajamandahAsA kadambamukulAbhirAmaromAJcA / nIlAmbudakucavigaladdhanapuppA viharatIva vanalakSmIH // 33 // mantrI-rAjan , tarhi varSA etAH / pittasaMcayo'tra bhavati / evaM hi RtucaryA bhipajo bhASante / rAjA-kathamiva / mantrI zaMsanti bhAdrapadamAzvayujaM ca varSA stAsvauSadhipracuratA sudRzo'lpavIryAH / (ka) pazyatu bhavAn / kRtamAle TiTTibhako rasAlavRkSe kokilo vasati / nIpaviTape zikhaNDI jambUzikhare zuka ekaH // (kha) jayatu vayasyaH / devi, svasti bhavatyai / ---- For Private and Personal Use Only
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| vIrya prasannamasumatsu ca zItavAtA viSTeSu tatra zikhinodayate vidAhaH // 34 // sa eva pittasaMcayamApAdayati / rAjA-zaradi katham / matrI-- mAsau zaratkArtikamArgazIrSoM tatrAbhrakArye sati paGkazoSaH / vilApitaH pittacayo'rkabhAsA sapaittikaM vyAdhikulaM prasUte // 35 // rAjA-hemante kIdRzo rogaH / matrI-zrUyatAm / hemantaH pauSamAdhAviha bhavati balaM vIryamapyauSadhInAM snigdhAzcApaH prasannA bhRzagarimabhRto yAH pibantyaGgabhAjaH / mandAMzutvAcca bhAnoH sahimamarudupastambhitAGgeSu dehi pveSu snehAdvidagdhAdbhavati himabharAcchepmaNaH saMcayazca // 36 // rAjA-kadA punarayaM zlaiSmikAnvyAdhIJjanayati / mantrI-phAlgunacaitramAsarUpe vasante yato'rkarazmipravilApitaH zleSmasaMcayo'sminnRtau bhavati / evaM ca / niHsArA raukSyabhAjo dadhati ca laghutAmoSadhInAM samUhAH ___ sarve te grISmasaMjJAM bhajati kila Rtau jyeSThavaizAkharUpe / tasminsUryapratApaglapitatanubhRtAM lAghavAcApi raukSyA___ jantUnAM pIyamAnaM janayati salilaM saMcayaM mArutasya / / 37 // sa saMcayaH prAvRSi zItavAtavarSarito vAtikarogakArI / klinnAGgabhAjAM payasaiva nityaM prakopahetustrayasaMcayasya // 38 // rAjAko mAsau prAvRT / matrI-ASADhazrAvaNau tathA bhiSambhirucyate / rAjA-kadA punareSAmupazamaH / For Private and Personal Use Only
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 aGkaH] jIvAnandanam / matrI-so'pyeteSAM jJAtavya eva svAminA / tadyathAhemante kila paittikAmayazamo grISme kaphodyadrujaH zAntirvAtikarogazAntirudayedvarSAtyaye kevalam / evaM par3atuSu svabhAvajatayA vyAkhyAyi tubhyaM mayA pittazleSmanabhasvatAM saha cayenApi prakopaH zamaH // 39 // api c| ___ rajanImukhArdharAtrapratyUSA naktamahaha pUrvAhnaH / madhyAgo'pyaparAhro varSAdyAH SaT prakIrtitA RtavaH // 40 // epvapi pittazleSmavAtAnAM saMcayaprakopazamAH prAgvadeva jJAtavyAH / rAjA-astvetat / dauvArika, AntaHpurikaM janaM pravezaya / vidUSakaH-kiM ukkaNThido bhavaM dolAvihArassa / (ka) rAjA-smAritaM bhavatA / tathaiva kriyate / mantrivinyastasamasta kAryabharasya mama vihArAhate ko'nyo vyApAraH / __ mantrI-devyA saha dolAmadhirohatu mahArAjaH / dauvArika, pAmukhI candramukhI ca ceTImAnaya / dauvArikaH--tathA / (iti niSkramya ceTIbhyAM saha pravizati / ) (rAjA devI ca dolAdhirohaNaM nATayataH / ) mantrI-(ceTyo prati / ) gAyantyau dolayataM bhavatyau / prathamA--- jaai mahutundiraguNo surahisaro mahurakammuo vIro / jassa khu vi jaapatAA sAmAruNavAmadakkhiNAvaavA / / 4 1 ||(kh) vidapakaH----(sakopam / ) AH dAsIe putti, vAlisA kkhu tumaM / jaha atthabodho Na hodi taha paDhidam / (ga) (ka) kimutkaNThito bhavAndolAvihArAya / (kha) jayati madhutundilaguptaH surabhizaro madhurakArmuko vIraH / yasya khalvapi jayapatAkA zyAmAruNavAmadakSiNAvayavA // (ga) AH dAsyAH putri, bAlizA khalu tvam / yathArthabodho na bhavati tathA paThitam / For Private and Personal Use Only
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| rAjA-vayasya, jayati bhramaraguNaH puSpabANa ikSucApo manmathaH yasyArdhanArIzvararUpA vijayapatAketi padyArthaH / vidUSakaH-(saziraHkampam / ) jujjai / (ka) dvitIyA kairavaNiddAbhaGge caoratihANivAraNe a paDu / so ko vi jaau devo pekkhantaNiDAlapurusamaulimaNI ||42||(kh) vidUSakaH-edassa pajjassa attho vaNNIadi / (ga) rAjA-kathamiva / vidUSakaH-kairavaviAsaArI cakoratittiArI bhaavaM tamsa tiNatassa sihAmaNI cando jaai ti / (gha) matrI--samyaguktaH padyArtho bhavatA / vidUSakaH-(sagarvam / ) putvapajassa vi maha atthabodho jAdo jevva / vaasseNa attho vaNNIadi Na veti tuhi Thidam / (Ga) mantrI-(vihasya / ) kaH saMdehaH / vidUSakaH-amacca, kiM uvahasasi maM / edaM suNAdu bhavaM / dharaNIe via maha gharaNIe anakkharAe vAAe vi maha atthabodho hoi / (ca) (sarve hasanti / ) (ka) yujyate / (kha) kairavanidrAbhaGge cakoratRSNAnivAraNe ca paTuH / sa ko'pi jayati devaH pazyanniTAlapurupamaulimaNiH // (ga) etasya padyasyArtho varNyate / (gha) kairavavikAsakArI cakoratRptikArI bhagavAn tasya trinetrasya zikhAmaNizcandro jayatIti / (Ga) pUrvapadyasyApi mamArthabodho jAta eva / vayasyenArtho varNyate na veti tUSNIM sthitam / (ca) amAtya, kimupahasasi mAm / etacchRNotu bhavAn / baraNyA iva mama gRhiNyA anakSarAyA vAcAyA api mamArthavodho bhavati / For Private and Personal Use Only
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5 aGkaH] jIvAnandanam / / (nepathye) vaitAlika:gandhena sphuTakairavAkarabhuvA vipvagvikarSannalI svacchandaM divasAvasAnapizuno mandAnilaH syandate / bhAvI nau virahAdhirityavidite'pyantaH zucA sthIyate ___ kokena priyayA sahaikanalinInAlAdhirUDhena ca // 43 / / dvitIyaHmoktuM tApamiva pratIcijaladhau majjatyayaM bhAnumA rAgaH ko'pi vijRmbhate ghanapathe citte vadhUnAmapi / AdIgAH kupitAmupAsisiSate kAntAM vilAsI jano bhaktyA karmaThabhUmidevapariSatsaMdhyAM ca sAyaMtanIm / / 44 // mantrI-ahamapi saMdhyopAsanArtha gacchAmi / vipakaH-ahaM pi / (ka) rAjA-~-ahamapyantaHpurameva gacchAmi / (iti niSkrAntAH sarva / ) iti caturtho'GkaH / __paJcamo'GkaH / (tataH pravizati dhAvanmatsaraH / ) matsaraH-(vicintya / ) jIve sAdhayituM rasaM pazupateAnasya siddhau sthite ___ tadvighnAcaraNAya paT praNihitAH kAmAdayaH pANDunA / te gatvApi vayaM parairabhibhavaM prAptA yathA pUrvajAH ___paJcApi vyagalannahaM ca cakitaH paSThaH palAyyAgataH // 1 // itaHparaM kiM karomi mandabhAgyaH / kiM pANDonikaTaM vrajAmi dhRtimAnevaM kRte bhrAtRbhi stasyAgre kathamastakAryanikaraH saMdarzayiSye mukham / (ka) ahamapi / For Private and Personal Use Only
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| nAta rAjAnaM yadi vAnuvartitumaye kiM rAjatantre'munA pRSTe cottarayAmi hanta zaraNaM kaM vA karipye'dhunA // 2 // tatsarvathA nAsti daivAnukUlyam / (vicintya / ) bhavatu / vanameva gatvA tapazraNenAtmAnaM kRtArthayAmi / ytH| azrAntapravahattuSArataTinIzItAluzAtodarI saMvAyAsagRhItazoSitasamitsaMvardhitAgnitrayAH / prAleyAcalakAnanoTajagatA viprAstRtIyAzrame sthitvApuH kati vAJchitAni tapasAmAzcaryayA caryayA // 3 // (puro vilokya / ) samantAdAloke saviturupagacchatyupazamaM ___ gurordiSTayA labdhe mahata iva sevAparicaye / tamaH sarvAmurvI sthagayati khalAnAmiva matiM ___ tadasyAmatyartha na bhavati vivekaH sadasatoH // 4 // tathApi pazyato mama dvAvapi puruSau gRhyate / (katicitpadAni gatvA nipuNaM nirUpya / ) hanta, sakiMkaraH kuSTho'yamAgacchati / svajanenApyanenAhamidAnI saMbhASaNAya jimi / tadasya darzanaM pariharaNIyam / mArgo'pi na dRzyate nilIya gantum / bhavatvatraiva sthANutAmavalambya tiSThAmi / gate caitasmimtvaritapadaM brajeyam / (iti tathA sthitaH / ) (tataH pravizati kiMkaraNAnugamyamAnaH kuSTaH / ) kuSThaH-(sadRSTikSepam / ) kimidaM dRzyate pazya / kiMkaraH-(sAndre tamasi nyazcitapUrvakAyaH pazyan / ) pazyAmi na karacaraNaM na cAtra pazyAmi calanamapi kiMcit / vaiziSTayamUrdhvatAyAH pazyAmi sthANurayamato bhavati // 5 // kuSThaH-bhadra, vadanti khalvevaM nItizAstravidaH / AkrAnte ripubhiH pure'nnasalilAdInAmabhAvAbahistAnyAnetumazabdakalpitapadanyAsAstamamyAgatAH / For Private and Personal Use Only
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 5 aGkaH ] jIvAnandanam / saMprApte sati saMnidhiM parijane drAgvibhrataH sthANutAM lInatvaM dadhato'thavAdhisaraNi svaM sAdhayantIpsitam // 6 // ataH samyaGgirUpaya / ( kiMkaro gatvA matsaraM haste gRhNAti / ) www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir matsaraH - (svagatam / ) mama khalu mAzabdakIyamavasthA saMprAptA / yadyahaM zabdaM kuryA tataH svareNa mAM jAnIyurato'vikaTaM praviSTena malimlucena gRhIta urabhra iva tUSNImAsapye / ( iti hastaM vidhunoti / ) ---- kiMkaraH - cora, dRDhaM gRhIto'si / vRthA te hastadhUnanam / ( kuSTaM prati / ) Avuka, puruSaH puruSaH / gRhIta eSa dRDhaM mayA / kuSTaH - saphalo me tarkaH / dRDhabaddhamenamatraivAnaya / - kiMkara : - ehi re cora, ehi / raktakaravIramAlAmAmucya kaNThe tvAM saMbhAvayAmi / aho tava tapaHprabhAvaH / gaGgAcandrAdiparikaraM vinA zUlI bhaviSyasi / matsaraH - (svagatam / ) dagdha manoratho me bata cintitamanyadApatitam | ( harSamabhinIya / ) bhasmAnulepaghavalIkRtasarvagAtraH 6 1 mokSyAmyathavA zokAddehaviyogena bhAvinA daivAt // 7 // (kiMkaro balAnmatsaramAkRSya kuSTanikaTaM gamayati / ) kuSThaH -- bhadra, dIpikAsamIpamAnaya ka eSa iti pazyAmi / sAdhAraNazvenmokSyAma enam / kiMkaraH -- Arya, jJAtacara iva dRzyate / ( iti dIpikAsamIpamAnayati / ) kuSTaH - ( nirUpya ) aho rUpamidaM matsarasyeva lakSyate, veSastu kApAlikasya / tathAhi / zvetAM vaJcarasi nArakapAlamAlAm / ekena zUlamitareNa dadhatkapAlaM hastena tiSThati puro mRgacarmavAsAH // 8 // bhavatu / enaM saMbodhayAmi / sakhe, kIdRzIyamavasthA te saMprAptA / For Private and Personal Use Only
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 62 www.kobatirth.org kAvyamAlA | Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir matsaraH - (Atmagatam / ) hanta, jJAto'smyanena mandabhAgyaH / jJAtasyAdhunA mamAtmApalApo'nucitaH / (prakAzam / tasyaiveyaM dazA daivahatakasya / kuSThaH (kiMkaraM prati 1 ) bhadra, sakhAyaM me matsaraH / tanmuJcainam / (kiMkarastathA karoti / ) matsara: kuSTha: - sakhe matsara, kathaM gRhItA bhavatA kApAlikatApizAcikA / matsaraH - sakhe, satyamAha bhavAn kApAlikatApizAcIti / yA khalu mAmAkRSya maraNasukhAdduravasthAmimAM prApitavatI / kuSTha: sukhaM maraNamapyevaMvidhaM tava bhaviSyati / saMgatiH svajanenApi kathaM taddurdazA param // 9 // (matsarastUSNImadhomukhastiSThati / ) kuSThaH sakhe, na vadasi kimuttaraM me kathaya kathayituM kSamaM yadi tavedam / zrutvA vicArayiSye payA cAlaM miyA cAlam // 10 // matsaraH -- sakhe, mama kimuparodhena / kimanyadvanagamanAdRte kartavyam / kuSTa: kApAlikatAdya kutaH kutastarAM te vane gamanam / sakhyuparodhe'rikRte sarva saMbhAvyate'bhimAnajuSAm // 11 // kuSTha: - kiM zatruzrUpajApArthaM pravRttAH sakhAyaste niruddhAH / matsaraH -- atha kim / kuSThaH - kathaya kIdRzo vRttAntaH / matsaraH- - (svagatam 1) kathayAmi kiM rahasyaM paryAlocitamamAtyavaryeNa / upajApasya kathaM vA jAtAmAkAzacitratAmariSu // 12 // athavA tapasitumicchansakhyuH kuSThasya gopayAmi yadi / tohasya na kiM syAdAsthAnAya svahastadAnamidam // 13 // For Private and Personal Use Only
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5 aGkaH ] jIvAnandanam / 63 ataH sarvamasmai nivedayAmi / yadayamapi tasya pANDovizvAsasthAnameveti / (prakAzam / ) sakhe, tavApyakathanIyaM nAma kimasti zrUyatAm / vijJAnaprahitena rAjahata kenAsmannisargadviSo yAvatsAdhayituM rasaM kathamapi dhyAnasya siddhyA kramAt / svacchandena ca puNDarIkanagarIM gatvA manodvArataH sAmbasyaiva mahezvarasya dRDhayA bhaktyA prasAdAtsthitam // 14 // tadidamAkarNya mantriNA pANDunA etasya vighnAcaraNaM manasaH pAratantryaM vinA nopapadyata iti tadarthe kAmAdayaH SaDeva prabhavantIti ta eva vayaM preSitAH / asmAbhizca tatra sakhisnehavazAdaGgIkRtaM manasaH pAratantryakaraNam / kuSThaH -- tatastataH / matsaraH -- tatazca teSvahameko mandabhAgya imAM duravasthAmanubhavAmi / kuSTha: - atha kAmasya kAvasthA / matsaraH - sakhe, kiM kathayAmi mantrihatakasya durbuddhivilasitam / zrutvA pittakaphAtmapaGguyugala spaSTopajApaM tathA hRdrogasya vimocanaM ca sacivaH svAtkiikarAdvismitaH / (AkAze lakSyaM baddhA / ) pANDo sAdhu bhavAnyadeva paramezArAdhane sAdhanaM cetaHsthairyavadudyatastadariNA taddhettumityabravIt // 19 // itaH paramapi sa buddhimAnpANDurmama rasauSadhasenAsaMdhAnavyApRtatAM tAM rAjJa ekAkitAM manasazcaJcalatAM nirUpya pravalAMstadvedinaH kAmAdInpreSayiSyatIti matvA kiMkaramukhenaiva svanAgarikAya vicArAya nagaraparyaTanamapahAya tatraiva kAmAdibhedane sAvadhAnena stheyamiti vijJAnamantriNA samAdiSTam / kuSThaH -- tato vicAreNa kiM kRtam / matsaraH - tena ca tatsadRzabuddhinA kAmaH kAmapi yoga kalAmutpAdyo - pajApena dhyAnaviSayatAmApAditaH / kuSTha: - hA kAmasyApi pariNatiH / atha krodhasya ko vRttAntaH / For Private and Personal Use Only
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| matsaraH kamapi pradarzya doSaM vicArahatakena so'pi ca krodhaH / asmAsveva pratyuta jhaTiti parAvRttimeva nIto'bhUt / / 16 / / kuSThaH-hA krodha, tvamapi sakhInevAbhidrogdhuM prvRttH| atha lobhaH kthm| matsaraH--yAdRzaH kAmaH / kuSThaH sAdhu lobha sakhe sAdhu samyagvyavasitaM tvayA / yAdRzI prApito'vasthAM kAmastvamapi tAdRzIm // 17 // atha dambhaH kva / matsaraH upajapto'pi bahudhA tairasmAkaM sa kevalam / sauhArdamuparundhAnaH zastraghAtahato'jani // 18 // kuSThaH-dhanyo'si dambha, dhanyo'si / yataH sakhyuranRNatAM gato'si / atha kathaya kimadhyavasitaM madena / matsaraH-madastu nigRhya kArAgAre sthApitaH / kuSThaH-tataH / matsaraH-nirgate ca puNDarIkanagarAdrAjani narmakarmaNyenamupayokSyAmaha iti / __kuSThaH-matsara, evaMsthite zatrumaNDalAdeka eva tvaM kathaM nirgato'si / __matsaraH-zRNu tAvat / nahi mama svecchayA tato nigamo jAtaH / yato rasasiddhyanantaraM saMnaddhe ca sainye imameva matsaramatratyavRttAntahAriNaM kariSyAma iti nigRhya sthApito'smi / kuSTha:--tarhi sakhe, tavAgamanamidAnIM tatra rasasiddhi senAsaMnAhaM ca sUcayati / matsaraH-evametat / samanantarameva rAjJaH saMnidhimRccha bhadra kathaya tvaM pANDumAviSkuru svAmiprItimupehi mantrakalanAkauzalyamapyazlatham / For Private and Personal Use Only
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5 aGkaH] jIvAnandanam / . mA glAsIriti mAstu bhItiriti mAmuktvA camUnAyakA nAmagrAhamapi pradarya nagarAnniHsArito'haM zanaiH / / 19 // prajJonmadaH sa sacivastadanoM bhaviSyati / gatvA nivedyatAM rAjJe mantriNe'haM nivedaye // 20 // matsaraH-- tapsyamAnastapaH sakhyuravikIrtyamidaM tava / kuSThaH phalipyati tapaH kiM te na cetsakhyamajIgaNaH // 21 // glAnirmanasastapase pravartayati zaktimantamapi puruSam / aglAnistasya yadi kramAhatasyApi sAdhayati kAryam // 22 // tasmAdaglAnireva kriyatAm / matsaraH-kA gatiH / (iti kuSThena kiMkareNa ca saha nisskraantH|) shuddhvisskmbhkH| (tataH pravizati pANDuH kuSThazca / ) pANDuH -(mAmarSam / ) agrAhyamalpamatibhiH sacivasya tasya vaiyAtyamUrjitamaho kimiti bravImi / yaH preSayankimapi tAdRzavAcikaM drA gunmastakaM nijamasUcayadUSmalatvam // 23 // jIvasamAdhibhaGgAya preSiteSu kAmAdiSvapi tathAbhUteSu bhaktimUlA khalvetasyAbhimatasiddhiriti tadvighAtAya preSito vyAkSepo nAma gUDhacAraH / sa gato'pi tatsakhyA zraddhayApahato vyarthayatno'bhUt / kimataH pratividhAtavyam / kuSThaH-mama tvevaM pratibhAti / mantriNAmUSmalatvaM hi pazyadbhiH pratimantribhiH / / zauryeNa pratikartavyaM tathA ceducitaM bhavet // 24 // pANDuH-maivaM vAdIH / parasya mantrazaktiH svasya mantrazaktyaiva pratiha For Private and Personal Use Only
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAvyamAlA / ntavyA / yathA khalu zAstravida AcakSate / yo yAdRzena sAdhanena praharati sa tAdRzasAdhanenaiva pratihantavya iti / ato mantrakRtaM saMvidhAnamupAyAntarAbhAve zauryeNa pratikriyatAmityantimamidamaupayikam / ahamidAnIM taducitaM pra. tiikaarmaalocyaami| kuSThaH-Alocayatu bhavAn / AkarNayiSyati yadA vRttAntamidaM sa matsaramukhena / dIpitaroSo hRdaye devo'pi samAgamiSyati tadaiva // 25 // tasya purastAdasmadAyattamupAyaM saphalIkariSyAmaH / pANDuH-astvevam / bhavAnavahitastiSThatu / kuSTha:-tathA / (iti niSkrAntaH / ) pANDu:-kaH ko'tra bhoH / (pravizya / ) galagaNDa:-AjJApaya karaNIyam / pANDu:-bhadra, apathyatAM pravezaya / galagaNDaH-(niSkramya punastayA saha pravizya / ) Arya, kaTakasImani devaH prApta iti vallabhapAlo. vijJApayati / pANDaH--(apathyatAM prati / apavArya / ) aye, tvaM kvacinmahati rAjakArye niyojayitavyAsi / apathyatA-avahidami / (ka) pANDuH-jIvaM pravizya tamapathyepvAhAravihAgadiSu niyojaya / apathyatA-taha / (iti niSkrAntA / ) pANDaH-(puro'valokya / ) aye, devaH prAptaH / galagaNDa, gacchAgrataH / (tataH pravizati rAjayakSmA matsarazca / ) pANDuH -(praNamya / ) rAjan, kathametat / tanvanpunaH punarapi bhrukuTi lalATe niHsImaniHzvasitamuccalitAdharoSTham / (ka) avahitAsmi / For Private and Personal Use Only
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5 aGkaH] jIvAnandanam / devasya zaMsati mukhAmbujamantaraGge ___ rUDhAM ruSA ripujane sahasaiva cintAm // 26 // rAjA-pANDo, vijane prAsAde samupavizya sarva bodhayiSyAmi / pANDuH--galagaNDa, prAsAdamArgamAdezaya / galagaNDa:--ita ito devaH / pANDuH-(vilokya / ) rAjan, AruhyatAmayam / zrIkaNThakSitidharazRGgabhaGgadAyI prAsAdaH zikharavirAjihemakumbhaH / sopAnaiH sphaTikamayaiH sukhena gamyo ramyo'yaM bhavati kalasvanaiH kpotaiH||27|| (sarve prAsAdArohaNaM nATayitvopavizanti / ) rAjA-pANDo, kiM na tvayA zruto matsarAtparavRttAntaH / pANDuH-zrutaM kuSThamukhAtpuravRttaM taM vizeSataH zrotumicchAmi / rAjA-pANDo, zrUyatAM matsaramukhAt / tataH samucitaM pratIkAraM vidhAsyasi / matsara, kathaya / matsaraHsaMnadvaiH purarakSaNe parigataM prANAdibhiH paJcabhi. stattaddezagataizca yatnanicayaistaduSpravezaM puram / randhrAnveSitayA kathaM kathamapi prAptAH sma devAjJayA ___ yatrAntarmukhatAmupetya niyataM jIvastapo'tapyata // 28 // rAjA-ke te prANAdayaH katividhAH kutra gatAH kinAmadheyAzca / kAni ca tAni yatnAni kIdRzAnIti saprakAramAvedaya / matsaraHhRdayasatatAvAsaH prANo mahAbalavikramaH sakalamapi tadyasyAyattaM puraM saparicchadam / kalitanilayo'pAno mUlasthale hitakRdvibho vasati ca samAnAkhyo gulphe balI ghanazUlabhRt // 29 // ki c| kaNThopakaNThe nivasannudAnaH karotyakuNThAM kila rAjabhaktim / vyAnastu sarvatracaraH pure'sminkaroti jIve sakalAnubhUtim // 30 // For Private and Personal Use Only
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 68 yAni kila api ca / www.kobatirth.org api ca / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAvyamAlA | zalyAni yAni kila dehabhRtAM zarIraM nAnAGgakeSu mahatIM prathayanti bAdhAm / teSAM samuddharaNakarmaNi sAdhanAni yantrANi kAnicana saMghaTitAni tatra // 31 // arzobhagaMdaramukhasya rujAM gaNasya kSArAgnizastra pariyojanamaGgarakSAm / bastyAdikarmaghaTakAdi ca kAryajAtaM kurvantyapAyarahitAni ca tatra tatra // 32 // yaddharyakSasadRkSarUkSavadanaM tatsiMhavatrAbhi yaccarkSasya mukhAbhabhISaNamukhaM bhallUkavakraM hi tat / tatkaGkAnananAmakaM pratibhayaM yatkaGkatulyAnanaM yantraM kAkamukhaM tadeva yadapi dhvAGkSAtitIkSNAnanam // 33 // vistIrNAni navadvayAGgulaparINAhAni kaNThe paraM saMnaddhAni ca kIlakaiH sughaTitairmUle'GkuzAbhAni ca / paryanteSu punarmasUrasadRzAkArANi tiSThantyaho tatra svastikanAmakAni katicidyantrANi ghorANi ca // 34 // tAnyeva sudRDhAnyasthignazalyApakarSaNam / kurvanti svastikAkhyAni yantrANi hi zarIriNAm // 35 // ekAnyekamukhAnyapi nADIyantrANi sUkSmasuSirANi / srotogatazalyAnAM darzanacUSaNavidhau samarthAni // 36 // evamAdibhirbahuvidhairyantranivahairanyairapi pariguptatayA durgamamapi puraM kathaMcana pravizya manasaH pAratantryakaraNAya vayaM yAvaditastataH saMcarituM pravRttAstAvadeva vijJAnavidheyena vicAranAmnA nAgarikahatakena parijJAtAH / pANDuH -- tatastataH / For Private and Personal Use Only
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5 aGkaH] jIvAnandanam / matsaraH-tataH kAmAdiSu tatra tAdRzI duravasthAM prapanneSvahameka eva hatabhAgyatayA vairivazaM gatastatkRtamavamAnajAtamazaraNatayA sahamAnastadIyabhaTairitastato vikRSyamANastaduditavAcikamapi nizamayaMzcAravadhavimukhaistaireva kRpayA vimuktaH prajvaladavamAnAgnisaMtapyamAnaH svajanamukhAvalokane kRtalajjatayA vacana vijanakAnanasImani kaThoratapazcaryayA vinipAtitatanurbharturAnRNyaM bhajeyamiti purAnniHsarannantarA sakiMkareNa kuSThena devapAdamUlaM prApita ityetadavasAnaM pravRtteH zrutvA devaH pramANam / rAjA-kumAra, zrutaM khalu niravazeSamasya mukhAt / kimatra pratividheyam / pANDaH-(vicintya / ) deva, kimanyat / santu yantrANyanekAni santu vA sainikAH pare / tvatkopAgnau pataGgatvaM bhajeranniti me matiH // 37 // rAjA-pANDo, satyameva kiM kAlavilambena / sarvathA pravizyAntaHkozAgAram zastreNa sarvamapi khaNDaza eva kRtvA gRdhravajAya nikhilaM balimarpayAmi / yenaudano diviSadAM vikalIkRto'bhU ki tasya me bhayamamI kitavA vidadhyuH // 38 // api ca / amRtanidhirayaM yaH so'pi matpIDitaH sa_nna visRjati madIyenAdhinAdyApi kAryam / nijavikaTajaTAlIkAnanasthApitasya . prabhavati sa mahezo'pyasya kiM pUraNAya // 39 // hanta hanta / sa dadAti nAma girizo rasameteSAmupAsanaparANAm / labdhenaitenAsmAnete nAma prazamayanti // 40 // (vihasya / ) aho vicAracAturI vijJAnahatakasya / For Private and Personal Use Only
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAvyamAlA / (AkAze / ) are vijJAnahataka, Azritya yaM satatamutpatasi smayena nirvApayAmi tamahaM sahasaiva jIvam / pazcAdvinaGyati bhavAnapi cAzrayasya nAzAnna sidhyati kimAzrayiNo'pi nAzaH // 41 // rAjA-kaH ko'tra bhoH, zastram / (ityutthAtumicchati / ) pANDuH-nanu saMnihitameva zastram / tathApi kiMcidvijJApayAmi / astyevAyamantimaH prakAraH / api tu triSUpAyeSu satsvantyo na yukta iti tAntrikAH / upAyamimamevAto mano me prayuyukSate // 42 // rAjA-ko'yamupAyaH / pANDuH--(kaNe / ) evamevam / rAjA--bhavatu tathA / astyevaitadanantarakartavyam / pANDuH-deva, mArgazrama iva dRzyate siddhaM ca sarva zayanAdi / rAjA-tvamapi svakArye'vahitastiSTha / ahamapi bhuktvA nidrAsthAnaM gcchaami| (iti niSkrAntAH savai / ) iti paJcamo'GkaH / sssstto'ngkH| (tataH pravizati karmaNA saha kAlaH / ) kAla:----vatsa karman, jIvasya rAjJaH purabAdhanArtha yakSmarAjamantriNA pANDunA prayuktAnrogarUpAnbhaTAnpratiyudhA jetuM vijJAnamantriNA niyuktaM sarasatatpratibhaTajAtaM kiM karotIti jijJAsate me hRdayam / karma-bhagavan , sarvAnusyUtasya tava kiM nAmAviditamasti / kAla:-~-bhavAnapi tAdRza eva / mahAnkhalu tava prabhAvaH / tathAhi / For Private and Personal Use Only
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 6 aGkaH] jIvAnandanam / - tvAmajJAtamanugrahAya jagatAM devI vidhatte zruti lokaH sAdhayatIpsitaM bhavadanuSThAnAdihAmutra ca / kiM cAyaM samanuSThitena bhavatA cittasya zuddhiM gata stattvaM veditumAtmanaH prabhavati trayyantasaMdarzitam // 1 // api c| tvaM nityanaimittikakAmyabhedAtsthitvA vidhAnekaphalAni datse / indratvamindrasya vidhevidhitvaM hareharitvaM ca phalaM tvadIyam // 2 // karma-Arya, avAGmanasagocarastava mahimA / sumatibhiranumeyastvaM sahasrAMzugatyA (savinayam / ) bhavati bhavadadhInaM madvidhAnaM janAnAm / bhagavan , kimanyadravImi / pariNamayasi puMsAM dAtumarthAtmanA mAM tvayi kRtimati poDhA vikriyante ca bhAvAH // 3 // kiM ca / traidhaM janaH zaMsati vartamAnaM bhUtaM bhaviSyantamahaM punastvAm / aikadhyamApannamakhaNDarUpamAghArameSo jagatAmavaimi // 4 // nimeSakASThe ca kalAkSaNau ca muhUrtarAtriMdivapakSamAsAn / bhavattanUbhRttvayane tathAbdaM yugaM ca manvantaramapyavaimi // 5 // kAla:-tadidAnI pANDuvijJAnamantribhyAM yuddhAya niyuktAnAM bhaTAnAM vikramavilAsAnavalokya cakSuSI kRtArthayipyAvaH / pANDunA khalu jIvarAje prayukto bhaviSyato rogasya puro bhAvI bubhukSAjanako bhasmakarogastadgRhIto rAjeti jaanaami| AvAM yathA na vidyuH sarve'pi divisthitAvuccaiH / ubhayeSAmapi yuddhaM pazyAvaH saMlapAvazca // 6 // kiM ca, jJAnazarmaNopajApito'pi rAjA bhUyo vijJAnazarmaNA pratyAvRtya paryavasthApitaH / For Private and Personal Use Only
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAvyamAlA / karma-bhagavan , kIdRzo jJAnazarmaNopajApaH / kAla:-vatsa, zrUyatAm / tattatkAryavizeSasAdhanavidhAvuktvetikartavyatAM jIvasyAsya vibhoH svakIyapRtanAsaMnAhamAlokitum / niSkrAnte sacive kadAcana bhanatyekAkitAM rAjani zrutvA tatsamayaM tadantikabhuvaM sa jJAnazarmA yayau // 7 // anantaramAyAntamavalokya dUrAdeva atha suciraviyogAtsaMdihAnaH sakhitve kimapi vivazacetA nirbharairhapabhAraiH / kathamapi samudazrurbAppasaMruddhakaNTho vacanamidamavocanmattahaMsasvareNa // 8 // cetaH zItalatAmupaiti nayane vistAriNI kautukA___ nirmaryAdamupaityamAniva tanau ko'pyantarAnandathuH / bAhU mAM parirambhaNe tvarayatastvAM vIkSya kastvaM sakhe ___ puNyaiH pUrvakRtaizvirAnmama dRzoH panthAnamArohasi // 9 // karma-tatastataH / kAla:-tato'sau jIvasya vacanamidamAkarNya jJAnazarmAkathayat / so'haM jIva vibho cirantanasakhaste jJAnazarmA tathA __ prANeSvanyatamo muhustava hitAkAGkI ca sarvAtmanA / vijJAnasya kumantritaiH paravati tvayyavyavasthasthitI zAntastvannagarAdviraktahRdayaH prAsthAmanAsthAvazAt // 10 // saMprati hi / duHsAmAjikabodhanaiH kupadavIsaMcAramAseduSa___ stenApajjaladhau nirAzrayatayA rAjJo vRthA majjataH / brUte yo na hitaM vaco'priyamapi sveSTaM nigRhyAgrahA svAmibhyaH sa tu buddhimatpazuriti prApnoti mantrI prathAm // 11 // For Private and Personal Use Only
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 6 aGkaH] jIvAnandanam / ataH kila vijJAnazarmahatakasya vRthA kumantrai ghorAmimAM sumahatIM gatamApadaM tvAm / AkarNya deva hitavAgupadezaheto radyAntikaM tava gato'smyanRNo bubhUSuH / / 12 // krm-ttsttH| kAlaH-tatazca rAjA saralaprakRtitayA 'sakhe jJAnazarman, cireNa dRSTo'si / tvatto'pi me zreyaHsaMpAdakaH ko'nyo'sti / tatkathaya prastutocitaM hitam' iti tamanvayuGkta / krm-ttsttH| kAla:--tato jJAnazarmA rAjAnamupahare svairamitthaM bodhayAmAsa / zazcannazvarameva vizvaviditaM pApaprarohasthalaM medomajjavasAsthimAMsarudhiratvagromakUpaM vapuH / etasminmalamUtrabhANDakuhare heye manISAvatAM duHkhe nyAyavido vimohamiha ke tanvanti nanvantime // 13 // jagatprotaM yasminvividha iva sUtre maNigaNaH samastaM yadbhAsA tadapi ca vibhAti sphuTamidam / akhaNDAnandaM yanniravadhikasaccitsukhamayaM nirAkAraM yattattvamasi paramaM brahma na pumAn // 14 // tattAdRzaH sukhaghanasya niraJjanasya ___ sarvAtmanApi nanu heyatare pure'smin / vijJAnazarmavacanaiviparItavRtte manye na yukta iva te mamatAbhimAnaH // 15 // ityAdibhirbahuvidhairupapattipUrva retairvacobhiratha tena rahaH prayuktaiH / / koSe bale ripuvadhe ca babhUva sadyo jIvo viraktahRdayo vigatAbhimAnaH // 16 // For Private and Personal Use Only
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 74 kAvyamAlA / __ karma-bhagavan , itthaM jJAnazarmaNopajaptasyApi jIvasya rAjJaH kathamadhunA ripuvadhe pravRttiH / __ kAla:- zrUyatAm / itthaM jJAnazarmA rAjJo rahasyupajApaM kurvansenAsaMnivezAdAgatasya vijJAnazarmaNo vacanamAkarNya na naH paramiha sthAtavyamiti rAjAnamAmanya jagAma / karma-tatastataH / kAla:-tatazca niSkrAnte jJAnazarmaNi pravizya vijJAnazarmA rAjAnamAlokya aye, kimayamapUrva iva rAjA purAdiSu parityaktAbhimAna iva dRzyate / tadbahudhA jJAnazarmaNopajApitaH syAt / bhavatu / sarvamidaM svayameva vyaktIbhaviSyati / (iti rAjasamIpaM gataH / ) karma-tatastataH / kAla:-rAjA ca tamAlokya sAvahitthastamanusaranniva sAdaramapracchat / 'mantrin, kathaya kIdRzaH puravRttAntaH paravRttAntazca' iti / karma-tatastataH / kAla:-- iti rAjJA samAjJapto nayajJo mantrizekharaH / pratyuttaraM tadAdatta prajJAvajJAtavAkpatiH // 17 // svAyattaM purameva naH samanani svAminbhavacchAsanA ttattaddezaniviSTapatranicayavyApArasaMrakSitam / nirdagdhA bhavataH pratApamahasA nUnaM pataGgA iva pratyarthiprakarA bhaveyuradhunA nAmAvazeSAH kSaNAt // 18 // karma-tatastataH / kAla:-ityAkarNya rAjA jJAnazarmavaco'nusmarannubhayormatayorapi dolAyamAnamAnasa itikartavyatAmavyavasyannitthamAkSepamukhena vyAjahAra / nisargato ye ripavo hi rogA vAtAdibhistajanakaiH samantAt / adhiSThite'sminkuTilaiH pravRttyA svAyattatA hanta kathaM pure naH // 19 // For Private and Personal Use Only
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jIvAnandanam / kiM ca / saMrakSyate nijavazaMvadasevakena ___ yaH pANDunA vimatakhaNDanapaNDitena / so'yaM pratApaparidagdhapuro visarpa jeyaH kathaM kathaya saMprati rAjayakSmA // 20 // karma-tatastataH / kAla:--iti rAjJo vacanamAkarNya samaJjasayuktikaM vaco'bravIt / rAjan , zrRyatAm / vAtAdijA yadyapi sarvarogAstathApi tAneva vinAzayanti / yathAraNevahnirudacirudyandahatyayatnAdaraNiM tameva // 21 // apanthAnaM tviti nyAyAdAtmadrohiSu tepvamI / AtmajeSvapi na snehamAtanvantyadhunA prabho // 22 // atastadadhiSThitamapi puraM svAdhInameveti nizcinu / kiM ca / svAyatte nagare tasminsvAmipAdaprasAdataH / jayazriyaM hastagatAM jAnAtu bhagavAnkSaNAt // 23 // karma-tatastataH / kAla:-itthaM matrivaravacananizamanena kiMcidiva nirvRtacetasA rAjJA manin , 'iyatApi kAlena purasya svAyattatve kimanena phalaM pazyasi' iti pRSTo mantrI kathayAmAsa purasya dADhaye yogasya siddhiH sarvArthasAdhinI / akhaNDAnandasiddhizca phalaM tenaiva jAyate // 24 // karma-tatastataH / kAla:-ityAkarNya kSudrAbhimAnena na bhvtiissttsiddhiH| pratyuta hAnireva phalam / ataH svayameva tyakteSveteSu siddhaivAtmano dRDhayogasiddhirakhaNDAnandatA ca / kuta etAvAnyatna iti vadati rAjani punarapItthaM samAhitavAnmantrI For Private and Personal Use Only
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| prArabdharahitasyaivaM bhavedeva na saMzayaH / prArabdhaparatantraM tvAM te muJcanti kathaM punaH // 25 // kiM ca / zlathAbhimAne puri hanta deve kSobho bhavettvatprakRtipvakasmAt / tato'vakAzaM pratilakSya sarve pratyarthinamte prabalA bhaveyuH // 26 // kiM ca / yakSmaNi jAgrati tasminpANDujvarasaMnipAtaparivAre / devasya kathaM bhavitA sthitiriha yatnAdapi svarUpeNa // 27 // imamarthamapratihatayA pratibhayA svayameva vicArayatu devaH / karma-tatastataH / kAla:-tata ityAtmanInAni vacanAnyAkarNayankutUhalAkulitahRdayaH samarayatnakRtatvaraH muhurmuhustamitthaM prazaMsannavocattvayi dattabharasya me'dhunA kiM bahunAnena vicAraNazrameNa / bhavate nanu rocate yathA vA yatitavyaM hi tathaiva nirvizaGkam / / 28 / / karma-tatastataH / kAla:-tatazca kila yadevaM devasya manaso vyAkulIbhAvaH sa sarvo'pi zatrUpajApa iti mantavyam / ato vijJApayAmi / tiSThatu dADhyaM madvacasi iti rAjAnaM paryavasthApya svakArya eva vyApriyate / karma-bhagavan , jJAnavijJAnayorekarUpayoriva satoH kuta iyAnvirodhaH / kAla:----vatsa, mokSe dhImA'namanyatra vijJAnaM zilpazAstrayoH / tayovirodha ityetatkimAzcaryakaraM tava // 29 // karma-bhavatu nAma tayovirodhaH / tadevAntaramupalabhya kriyatAM ca dviSadbhipajApaH / jJAnazarmaNA tu svAmihitaiSiNA vipakSAnukUlaM purAbhimAnazaithilyaM kathamupadiSTam / kAla:--nahi vipakSAnukUlamiti na ca tadIyopajApa iti vA pravRttiretasya / kiM tu vastu tattvamupadeSTavyamityeva tasya svabhAvaH / For Private and Personal Use Only
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 6 aGkaH] jIvAnandanam / 77 jJAnamadvaitasanmAnaM vipakSastatra ko vada / svarUpasthitiretasya smAritA pAramArthikI // 30 // mUDhavaddehatAdAtmyaM rAjA na pratipadyatAm / bAdhitaM tadagdhapaTanyAyenAstviti tasya dhIH // 31 // taduktamabhiyuktaiH 'bAdhitaM dRzyatAma:mtena bAdho na zakyate / jIvannAkhuna mAjIraM hanti hanyAtkathaM mRtaH // 32 // kiM ca / mAyayA bahurUpatve satyadvaitaM na nazyati / mAyikAnAM hi rUpANAM dvitIyatvamasaMbhavi // 33 // karma-bhagavan , yujyata etat / kAlaH-evaM ca jJAnazarmaNopajapto'pi vijJAnazarmamantrimantravazAtprotsAhito rAjA yadAcaripyati tadAlokayipyAvahe / (bhuvabhavalokya / ) kathaM vidUSakeNa sahAyamAgacchati rAjA tatraiva gacchAvaH / (iti parikrAmataH / ) (tataH pravizati rAjA vidUSakazca / ) rAjAsaMkhyApetatayA rasAnapi bhRzaM SaTsevamAnasya me tepvevAtibubhukSutA pratimuhuhAhA sakhe jAyate / evaM vyApRtiraicchikI mama yato bhuJje'nnarAzInahaM pIyante ca rasAlamAkSikadadhikSIrAjya kulyA mayA // 34 // annAnyeva nirantaraM vivRNutAM sarvANi sasyAni bhU ri prAvRSi ko'pi varSatu dadhikSIrAtmakaM vAridaH / sarvo'yaM lavaNAmburAzirapi cedugdhAmbudhirjAyatAM bhuJjAnasya tathApi hanta pivato na kSutpipAsAzamaH // 35 // tadatizayena saMpAdanIyo mama pAnabhojanavidhiridAnIm / For Private and Personal Use Only
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAvyamAlA / vidUSakaH--(saharSam / ) aja evva evaM karaNijaM / jeNa ahaM vi edassi kaje tua sahAattaNe dakkho homi / jammeNa tu viNNANeNa bhavaM midabhoaNe savvadA sikkhIadi teNa viNNatto vi tumaM tassa vaaNaM mA karehi / (ka) rAjA-sAdhu sakhe, sAdhu / samyagupadiSTam / tathA kariSye / kAla:-vatsa, zrutaM bhavatA / / karma-zrutameva / eSa pANDunA prahitAbhapathyatAjananIM vasya bahu vu. bhukSAM na jAnAti vidUSako'pyajAnannevaM bhASate / rAjA-kaH ko'tra bhoH / vidUSakaH-sikkhido vi mae kiM tumaM paDiUlakAriNo amaccassa AAraNatthaM doAriaM Amantesi / (kha) rAjA--vayasya, mA vibhihi / tava matamevAnusarAmi / vidUSakaH-jai evvaM thirapaDiNNo hohi / edamsa avimaraNatyaM vasaNante mae baddho gaNThI / ahaM jevva taM ANemi / (ga) (iti niSkramyAmotyana saha pravizati / ) amAsaH-sati dauvArike rAjJA kimartha tvaM prahitaH / vidUSakaH-ettha kajje ahaM jevva dovArio / (gha) amAsa:-kIdRze kArye / (ka) adyaivaitatkaraNIyam / yenAhamapyetasminkArye taba sahAyatve dakSo bhavAmi / jAlmena tu vijJAnena bhavAnmitabhojane sarvadA zikSyate tena vijJapto'pi tvaM tasya vacanaM mA kuru / (kha) zikSito'pi mayA kiM tvaM pratikUlakAriNo'mAtyasyAkAraNArtha dauvArikamAmantrayasi / (ga) yadyevaM sthirapratijJo bhava / etasyAvismaraNArthaM vasanAnte mayA baddo granthiH / ahameva tamAnayAmi / (gha) atra kArye'hameva dauvArikaH / For Private and Personal Use Only
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 6 aGkaH] jIvAnandanam / . kAlaH-karman , mantriNApi na vijJAtA aupAdhikI rAjJo bubhukSA / karma-bADham / vidUSakaH-amacca, raNNo dANi bahubhakkhaNaNAmaheai uvaDide kajje / (ka) mantrI kIdRzI bahubhakSaNatA / / vidapakaH-kimaNNaM / bubhukkhido vagyo via savvapakidINaM ahmANaM jIvaNaM bhakkhidukAmo rAA mA khu NaM NivArehi jaM palaakAlakuvido ruddo via ciTThadi / (kha) __ mantrI--(vihasya / svagatam / ) rAjJaH pAnabhojanasaMpAdane svasyApi tadbhavipyatItyetasya hRdayam / (prakAzam / ) gacchAgrataH / ahamapyAgamiSyAmi / (AkAze dattadRSTiH / ) kiM nvetatsyAt / kAryAnvavekSaNavidhau sadasi sthitena yena samAjani ciraM sahituM bubhukSA / bhuktvA ca yasya kiyadapyazanaM nitAntaM ___ tRptirbhavetsa kathamIdRzabuddhimeti // 36 // kAla:-ahaM khalu prANinAmavyavasthitAmavasthAM karomi / karmaH--bADham / alamidam / anyadapyacintanIyaM buddhivilasitamiti jAnAmi / yatkila dRSTvA dakSakRtAparAdhajanitakrodhojjhitAGgI satI yaH zAntastapasi sthitaH sa girizaH khaM pratyupAttAyudham / kopodghATitanaiTilekSaNapuTaproddAmadhUmajvala ujvAlAjAlavijRmbhaNena sahasA bhasmIcakAra smaram // 37 // kAla:---(vihasya / ) zRNu tAvat / (ka) amAtya, rAjJa idAnI bahubhakSaNanAmadheye upasthite kArye / (kha) kimanyat / bubhukSito vyAghra iva sarvaprakRtInAmasmAkaM jIvanaM bhakSitukAmo rAjA mA khalvenaM nivAraya yatpralayakAlakupito rudra iva tiSThati / For Private and Personal Use Only
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAvyamAlA / mArutaM yaH pibanneva maharSistapasi sthitaH / tamahaM kumbhajanmAnaM toyarAzimapAyayam // 38 // mantrI-atibubhukSayA rAjJaH kimapyAzaGkate me hRdayam / yathAhurnItijJAH-- 'atibubhukSA rAjJo rAjyacyutisRcikA' iti / (rAjAnaM nirUpya / ) zuSyantyA dhRtazoSaNe rasanayA zazvallihansRkkiNI kiMcinmagnavilocanaH zramajalaklidyatkapolAlikaH / ArUDhabhrukuTIbhayaMkaramukho niHzvAsadanAdharo dRSTayA kUNitayA vilokayati mAmAyAntamevAntike // 39 // (upasRtya / ) jayatu jayatu devaH / rAjA-upavizyatAm / (ityAsanaM nirdizati / ) vidUSakaH---vaassa, mae gahidattho kido amacco / (ka) rAjA-amAtya, sajjIkriyatAmanenoktaM sarvamapi / mantrI kimiyamapUrvA buddhirdevasya vijRmbhate sasaMrambham / nanu kurve yadidAnImanena durmedhasA kathitam // 40 // vidUSakaH-dANiM vaassa, tumaM jevva maha saraNaM, jaM kuvido amcco|(kh) rAjA-alaM cApalena / mantrI-tiSTha tUSNIm / jAnAmi te dauSTayam / (vidayako lAjjatastiSThati / ) mantrI-(svagataM vicitya / ) syAdetatki nAtra pazyAmi hetuM rAjJo na kSudrAjyavibhraMzacihnam / asya zreyaH siddhaye baddha kakSaH kiM nAhaM syAM kiM na me svaamibhktiH||41|| paraM tvevaM nizcinomi dvipadrAjamantriNA pANDunA kRtamidaM vaikRtamiti / (ka) vayasya, mayA gRhItArthaH kRto'mAtyaH / / (kha) idAnI vayasya, tvameva mama zaraNam / yatkupito'mAtyaH / For Private and Personal Use Only
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jIvAnandanam / bhavatu / asya cittaM bahubhakSaNAyattamanyatra vyAkSipAmi / sa evAsya pratIkAraH / (prakAzam / ) prAsAdasyopari calatu devaH / tatraiva saMpAdyate mahatI tRptiH / rAjA-bADham / (sarva prAsAdAdhirohaNaM nATyanti / ) vidapakaH----(sarvato vilokya / ) bho vaamsa, kiM evaM bhAsiNIpAAre apuvvaM kiM vi dIsai / (ka) rAjA-amAtya, kimidam / karma----bhagavankAla, santi khalu zarIre bhAsinIprabhRtayaH saptatvacaH natra tvapaprathamaprAkAra sidhmakapadmakakaNTakA nAma trayo rogAH pANDunA prahitA dRzyante / tAnvidUSako gajA ca na vetti, ataH pRcchati / kAla:--satyamevedama / mantrI---gajana, sidhmakapadAkakaNTakAH / vidapaka:--(mabhayam / ) vaamsa. edANaM ede bhaTA pahAraM kuNanti tado te vi ahmANaM uvari paDismanti / tA ammado sigdhaM palAaNaM karema / (kha) mantrI-vidUSaka, mA bhaiSIH / guJjAphalAgnilepaH pratiyoddhA sidhmapadmayoH samare / epa haridrAkSAraH kaNTakahRtaye mayA prahitaH // 42 // rAjA-suSTa kRtamamAtyena / kAla:-guJjAphalAgnilepaharidrAkSArAnauSadhivizeSAnpraharato dRSTvA vidRSako bravIti / karma-evametat / vidUSakaH-aja, ko eso / (ga) (ka) bho vayasya, kimetadbhAsinIprAkAre'pUrva kimapi dRzyate / / (kha) vayamya, eteSAmete bhaTAH prahAraM kurvanti tadA te'pyasmAkamupari patiSyanti / tadasmAcchIghraM palAyanaM kurmaH / (ga) Arya, ka epaH / For Private and Personal Use Only
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 82 sai / (ka) www.kobatirth.org mantrI - kAvyamAlA | mantrI -- vyaGganAmA rogaH / abhimukhamavekSamANaH zazarudhirAliptatanurimaM hantum / tiSThati mukhamAvRNvanmaJjiSThApramukhasAdhano lepaH || 43 // vidUSakaH - kiM edaM mallANaM AjohaNaM via jaM rattappavAho dI - Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vaiveya zastradhArAkSuNNaM pravahati puro na raktaM yat / tava mUDhatAM viSa prAkAro lohinI nAma // 44 // kAla:-- tvagrUpa epa dvitIyaH / karma tathaiva / vidUSakaH - aho pamAdo / suvedAe upari savvattha gaakaNNA vitthiNNA / (kha) kAla:-- karman zvetanAmni tRtIyatvakprAkAre carmadale nAma rogaM pRcchati vidUSakaH / rAjA - ka ete saMvartante zratAyAm / mantrI - deva yodhena tatrApi niyuktena mayA purA / AmrapezyabhidhAnena lepenAkramya bhUyate // 49 // vidUSakaH -- vaamsa, pekkha ettha kA viduddhataraGgiNI via vaha / nA aJjalIhiM hi pitra / (ga) mantrI - dhigaudarya, sarvatrAbhyavahArabhrAntiH / bhrAnta, neyaM dugdhataraGgiNI pravahati zritro'yaminduprabhaH prAkAraM kila turyatAmupagataM tAmrAkhyamAkrAmati / (ka) kimetanmalAnAmAyodhanamiva yadraktapravAho dRzyate / (kha) aho pramAdaH / zvetAyA upari sarvatra gajakarNA vistIrNAH / (ga) vayasya, pazyAtra kApi dugdhataraGgiNIva vahati / tadaJjalibhirgRhItvA pitra | For Private and Personal Use Only
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 6 aGkaH] jIvAnandanam / saMrambho bhavato vRthA smarayasi tvaM kiM tRSaM vistRtAM pAtuM zakyata epa kiM tava tato mauDhyaM tvayAviSkRtam // 46 // (iti sabhrakSepaM tarjayate / ) rAjA-ka enamabhisarati / matrI--eSa mayA niyukto mahAtAlezvaraH / kAla:--karman, auSadhavizeSo'yam / vidUSakaH---adha vediNIlohidANaM uvari ke vi ullUThaanto via dIsanti / (ka) matrI--sarve'pi kuSThA galagaNDAdayazca nRtyanti / karma---bhagavan , vedinIlohite paJcamISaSThayo tvanau / tatra kusstthaaderutpttiH| kAla:--astyetat / vidUSaka:...-ettha uNa thUlANAmmi sattame pAAre ko vi lohaArabhatthiA via pUrijamANasarIro dIsai / (kha) mabI-sthUlAyAM vidradhireSa zatrumallaH / vidUSakaH--(mabhayam / saMskRtamAzrinya / ) prAkArasaptakamapi prasabhaM gRhItvA khedyAni sapta ca vizopya tathaiva koSAna / ulluNThayipyati ripornivaho bhaTAnAM ___ mlAyaMstvamandha iva mUDha iva sthito'si // 47 // rAjA-dhika pramAdam / hanta vijJAnazarman , AkrAntamevAribhirAntaram / (ka) atha vedinIlohitayorupari ke'pyulluThanta iva dRzyante / (kha) atra punaH sthUlAnAmni saptameM prAkAre ko'pi lohakArabhatrikeva pUryamANazarIro dRzyate / For Private and Personal Use Only
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| matrI-deva, dhIro bhava / yadi nAhaM prANipyastadidamabhaviSyat / vidUSakaH- (sakopopahAsam / ) evaM paJcakkhaM khu vaTTai / tuma uNa aNumANeNa evaM Natthitti vaNNesi / tA acchariaM tako viNNANasammamantiNo / vaassa, AkaNNehi me vaaNaM / eso amacco evva savvaduvAresu sattuhiM Akvantesu bhikkhuvesaM gehnia palAissadi / tuha puNo dulaho mokkho / tA ehi / suraGgAduvAreNa tumaM Naisse / (ityutthAya sarvato vilokya / ) haddhI haddhI / kiM karemi mandabhaggo / jalamattaM vi kahiM vi Na dIsai / mattApi jaM parihAo rittAo via dIsanti / (punadRSTrA / ) vaassa, kiM evaM indajAlaM via dIsai jaM sattAvi parihAo dANiM eva sukkAo puNo vi aparimidarasAo dIsanti / kadhaM imAo uttaria gacchama / (ka) rAjA-amAtya, zrutametasya vacanam / matrI etanna kicana tatastava mAstu bhIti rojAyitaM ripujanasya nirIkSya kicit / yatveyapUraNavizoSaNayoH samartha tanmUlameva hi viz2ambhaNamapyarINAm // 48 // api c| ripavo labdhvA mArga rasAdiparikhAH prakopya tanmalam / deva bhavanti yatheSTaM puramulluNThayitumIzAnAH // 49 // (ka) etatpratyakSaM khalu vartate / tvaM punaranumAnenaitannAstIti varNayasi / tadAzcaryaM tarko vijJAnazarmamantriNaH / vayasya, AkarNaya me vacanam / eSo'mAtya eva sarvadvAreSu zatrubhirAkrAntepu bhikSuvepaM gahItvA palAyidhyate / tava puna?labho mokssH| tdehi| suraGgAdvAreNa tvAM neSye / hAdhika hAdhika / ki karomi mandabhAgyaH / jalamAtramapi kutrApi na dRzyate / saptApi yatparivA riktA iva dRzyante / vayasya, kimetadindrajAlamiva dRzyate yatsaptApi parikhA idAnImeva zuSkAH punaraNyaparimitarasA dayante / kathamigA avatIrya ganlAmaH / For Private and Personal Use Only
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 6 aGkaH jIvAnandanam / kAla:-rasaraktamAMsamedosthimajjazukrarUpAH parikhAtvena nirUpitAH / karma--epAM vRddhau zlepmavidradhiraktavisarpAdayo bhavanti / kArye tu raukSyazramazoSAdayaH / kAla:-yuktaM bhavatoktam / mantrI-evamete svAmikArye baddhaparikarA yatantu nAma / santyevaiSAM pratIkArazastrANyasmadAyattAni / vidapaka:---ki esA vAdAlI via maha akkhIhi Auledi / (ka) rAjA---aho pracaNDo'yamanilaH / tathAhi / tArAcyAvayituM dhanAnvikirituM kRtvArkatUlopamA bhittvA pAtayituM bhuvi kSitibhRtAM tuGgAni zRGgANi ca / madyaH zoSayituM samudramavanIkartuM tu pAMsvAtmanA dAgunmUlya ca bhUruhAnbhramayituM zakto bhavatyambare // 50 // patrI----ayameva vRddhizopahetuH parikhANAm / enamupajIvyotkupyanti zupyanti ca sarvataH parikhAH / vidUSakaH--kiM mUDho via pekvasi / kahi edANaM paDIAraM / (kha) matrI-adRSTvA kimevaM pralapasi / vidapaka:---.(upagrIvikayA vilokya / ) accariaM accariaM / ettha sattAsatti vaTTai / vaDantesu sattusu ede vIrA roaulaM paharandi / (ga) mantrI-tatra zleSmaprabhRtIraktaputrAMzcandraprabhA praharati / vidUSakaH----kadhaM itthiA vi sUrAadi / (gha) matrI-raktaputrANAM visarpaplIhaprabhRtInAmamRtagugguluca(tRNapaJcakA(ka) kimepA vAtAlIva mamAkSiNI Akulayati / (kha) ki mRDha iva pazyasi / kuteSAM pratIkAram / (ga) AzcaryamAcaryam / atra zastrAzastri vartate / vardhamAneSu zatruSu eta vIrA rogakula praharanti / (gha) kathaM strI api zarAyana / For Private and Personal Use Only
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| dayaH prahartAraH / tathA mAMsaputrANAM zAkhoTakatailaprabhRtayaH / medasaH putrANAM kaphakesariprabhRtayaH / kAla:-karman , evaM vAtapittakapheSu vAta eko rasaraktamAMsAdidhAtUnAM zoSakaH poSakazca / karma-evamevaitat / dhAtUnAM prakApe dhAtukArya ca bhiSajo vadanti 'kaTukAdayo mAMsavRddhihetavaH' iti / 'kaTukAdvardhate mAMsaM kaSAyAcchoNito rasaH / lavaNAdvardhate hyasthi majjA tvamlAtpravardhate / madhurAdvardhate zukraM tiktAnmedaH pravardhate // ' vidapakaH--(parivRtyAvalokitakena / ) aja evaM hAda jujjhadasaNam / pekkhadu bhavaM puraTThidaM accariaM / (ka) rAjA--Arya, kimetatpazyasi / matrI-(vihasya / ) pazyAmyetat / etatpaGgudvitayamanilazcArayatyAzayaSu tripvazrAntaM jaraThagaNikA kAcideSA purastAt / AjAnvagrapravitatakucA lobhayantI prasRte hantAnAGkaramanugatA sarvadA dehabhAnAm // 11 // kAla:-samyaguktaM mantriNA yatpittakaphI paGga iti bhiSakprasiddhiH / AzayeSviti kaphapittavAtAnAmAzayA vivakSitAH / apathyatA jaraThagaNiketi nirUpayanti / anarthAGkura iti ca tatprabhavarogasamudAyam / karma-sAdhu nirUpitam / rAjA-kimidamapyaribhirevaM kRtam / mantrI-kaH saMdehaH / zrUyatAm / pANDuH svasya nizamya matsaramukhAttUlAyita vikrama seyoM mAmakavAcikena hRdaye rAjJA niSiddho'pi san / (ka) adyaitadbhavatu yudbhadarzanama / pazyatu bhavAmpuraHsthitamAzcaryama / For Private and Personal Use Only
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 aGkaH] jIvAnandanam / prajJAgarvavazAnmadIyavijaye jAtAbhilASo'bravI ditthaM sAntvamapathyatAM nijakule snehaprakarSAnvitAm // 12 // vidUSakaH-kahaM santaM uttavanto pANDU / (ka) mantrI evam apyasmatkulapakSapAtini pathA kAmopabhogaprade kiM nAtmaprabhavaM kulaM gaNayasi prakSIyamANaM zanaiH / audAsInyamidaM kutastava vinopekSAM yadi vyAmRtA tvaM nAlaM balavAnapi prabhurariH sthAtuM kuto'syAnugAH // 53 // atastvAM vijJApayAmi / saMprati zatrupuraM pravizantI tattadabhimatena tena tena rasenAzayagatAnasmalkulakArakArasavAhinIbhirnADIbhizca poSayantI rAjAnamapi mvavazaM nayantI bhedaya vijJAnahatakAt ityupadizya mandAgninA saha prepitavAn / vidUSakaH-accariaM edAe dRtattaNaM jAe paGguNo vi cAlidA / pekkha dANiM vi kiM vi mantaantI ciTTadi / suNAhi dAva tUhIo bhavia / (kha) (tataH pravizantyapathyatayA saha mandAgnivAtakaphapittAH / ) .. mandAgnivAtakaphapittAH-ayi rasavati, kimu vaktavyamasmadIyA rogA iti / yatamtvatsaMtatiH khalvete / tvayaiva vazIkRte'sminrAjani etatpure sukaramteSAM pravezaH / vayaM tu tatra nimittamAtram / kAla:--karman, rasavatItyapazyatAyA nAmAntareNa bhavitavyam / karma---rucimatItyapyetasyA nAma / vidUSakaH-esA tADaA via bhIsaNA aNuvaTTadi / (ga) (ka) kathaM sAntvamuktavAnpANDuH / (kha) AzcaryametasyA dUtatvaM yayA paGgayo'pi cAlitAH / pazyedAnImapi kimapi mantrayantI tiSThati / zRNu tAvattUSNIko bhUtvA / (ga) epA tAikeva bhISaNAnuvartate / For Private and Personal Use Only
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| matrI-rAjA cAhaM ca rAmalakSmaNAviva vartAvahe / vidUSakaH-ahaM vi kosio via / (ka) rAjA-(vihasya / ) tAdRkprabhAvo maharpiH khalu bhavAn / vidUSakaH-bho vaasma, eso amacco edAe meM baliM dAUNa appANaM mocedaM ahilasanto via dIsai / dANiM bhavaM jeva maha saraNam / (kha) matrI-vaidheya, kSaNaM tUpNI tiSTha / zRNumaH zeSamapi vacanameSAm / vAtAdayaH-ayi rucimati, tvAM vIkSya jAgarUkAM tasyAM tamyAM rucipraviSTAyAma / mvata eva bhidyate'sau vijJAnAdaJjasA rAjA // 14 // rAjA AlApAdeteSAM kulAladaNDAvaghaTTanAdiva me / hRdayaM bhramatIdAnI sahasA cakramiva kiM nvetat // 15 // vidUSakaH-aNNaM kim / didaM khu NigihIdo si tuma edAe apatthadApisAciAe / ahaM uNa chavedo brahmaNo hAmitti sajjhaseNa imAe visajjido mi / (ga) matrI-(vihasya / ) par3edA ityanayA saMgkhyayaiva sUcitaM vedavijJAnam / rAjA--ki vismRtaM tvayA yatprAgeva mama manIpitArtha vidRpakeNa bodhito'si / mantrI-(svagatam / ) aho truTitasaMghaTitAyA dAmyA vilasitaM yadiyantaM kAlaM vimmRtApi bubhukSA smRtA satI rAjJA hRdayamAkulayati / (prakAzam / ) tadapyagre bhaviSyati / devena tu etadvairiprayuktamiti nizcitya tadvaze na bhavitavyamiti bahuzaH prArthaye / (ka) ahamapi kauzika iva / (kha) bho vayasya, epo'mAtya etasyA mAM baliM, dattvA AtmAnaM mocayitumabhilapanniva dRzyate / idAnIM bhavAneva mama zaraNam / (ga) anyatkim / dRDhaM khalu nigRhIto'si tvametayA apathyatApizAcikayA / ahaM punaH SaDDheTo brAhmaNo bhavAmIti sAdhvasenAnayA visarjito'smi / For Private and Personal Use Only
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jIvAnandanam / . 89 rAjA-(sabahumAnam / ) tathyaM pathyaM cAha bhavAn / tadahamavahito'smi / vidUSakaH-ko eso vijapuJjo via dhagadhaggaamANo savvado vi maha acchI Auledi / (ka) matrI-parivAraparivRto jvararAja eSaH / yamanamuparudhya sarve'pi rogAH praharanti / ata evAyaM rAjapadabhAgiti bhiSagvyavahAraH / karma-yuktamAha mantrI / tathAhi / jvaro rogapatiH pApmA mRtyurojozano'ntakaH / krodho dakSAdhvaradhvaMsI rudronayanodbhavaH / / 57 / / janmAntayoM mohamayaH saMtApAtmApacArajaH / vividhairnAmabhiH krUro nAnAyoniSu vartate // 58 // kAla:-karman , nAnAyonipviti suSTuktaM tvayA / pAkalastadyathebhAnAmabhitApo hayeSu ca / vAntAdAnAmalarkaH myAnmatsyevindramadaH smRtaH // 59 // oSadhIpu tathA jyotizca'NapA dhAnyajAtiSu / jaleSu nIlikA bhUmAvUpo nRNAM jvaro mataH // 60 // rAjA--pazya sagve, pazya / trikUTAdreH kUTaistribhiriva zirobhiH pratibhayo dizaH pazyandRgbhiH zazarudhirasodaryarucibhiH / trayANAM pAdAnAM tRNatarusamucchAyanayinA mayaM nyAsabhUmi namayati gadAnAmadhipatiH // 61 // kAla:-karman , pazyAyaM yasminnudepyati tamya janamya / AlasyamazmamayatAM pulakodgamaM ca gAne karoti na ratiM kvacidAtanoti / jAtAca jRmbhayati saptivighUrNamalpa prANaM tamambu ca pipAsayate'nuvelam // 62 // (ka) ka eSa vidyutpuJja iva dhagadhagAyamAnaH sarvato'pi mamAkSiNI Akulayati / 12 For Private and Personal Use Only
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAvyamAlA / karma-evametat / api cAnenAviSTaH / yadbhakSyamamlakaTutiktamapekSate ta__ na svAdu khAdati ca sUkSayate hitoktam / javAM viveSTayati huMkRtimAdadhAti ... bAleSu na vacana darzayate ruciM ca // 13 // vidUSakaH-diTThI vi Na pahuvadi NaM pekkhi, / (ka) matrI-eSa jvaro'pi yakSmarAjasakhaH / krodhanArocakAdhmAnaistribhiH putrairupaidhate / bhAryayA paJcavidhayA grahaNyabhidhayA saha // 64 // vidaSakaH-(anyato vilokya sabhayakampam / ) vaamsa, ahaM dANiM Na jIvimsa, jado khu karagahidakhaggakheDaasarakammuaparighasUlagadA paJcatthirAaseNA abhivaDui sAaro via / (kha) ___ matrI-(vilokya / ) ete vraNarAjaputrA aSTavidhA bhagaMdarAH / ete ca SaDidhA mUlAdhiSThAnamabhivyApnuvanti / ete ca kaphasaMbhavA daza mehAH pittasaMbhavaiH SadbhirvAtasaMbhavaizcaturbhizca saha viMzatisaMkhyAkA yakSmarAjaputrAH / aparatra ca trayodaza mUtraghAtAH prasajjante / etAnyapi ca vAtapittakaphasaMnipAtabhuktaviTadhAtvazmarIkRcchrANItyaSTau kRcchrANi catasRbhirazmarIbhiH saha sajIbhavanti / eSa gulmo'pi zUlamavalambya vijRmbhate tathASTavidhazUlAzca nirundhanti / kAla:---karmana, samartho'yaM mantrI rogavizeSaparijJAne / matrI-tathAnye'pyatra bahavaH prabhavanti / ye kila, mandAnyutthodarasthAmayasuhRda udAvartabhedA azIti totthAH pittajA viMzatiyugagaNitA viMzatiH zleSmajAzca / (ka) dRSTirapi na prabhavatyenaM prekSitum / (kha) vayasya, ahamidAnI na jIviSye, yataH khalu karagRhItakhaDgagveTakazarakArmukaparighazUlagadA pratyarthirAjasenAbhivardhate sAgara iva / For Private and Personal Use Only
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 6 aGkaH jIvAnandanam / catvAro'kSNovasanto navatirapi catuHsaptatirvakraniSThA mUrdhasthAH patisaMkhyAH krimigadanivaho'pyasti naike ca zophAH // 65 // tathA bhUtonmAdA viMzatiH / AmavAta iti ko'pi caturdhA jAyate nikhilaroganivAsaH / vAtapittakaphazoNitamadyakSveDajA paDudayanti ca mUrchAH // 66 // api ca / ete poDhA bhinnA unmAdAzca pravartante / abhivartante cAmI hRdrogAH paJcadhA bhinnAH // 67 // vidUSakaH-pamAdo pamAdo / edehiM arihiM duvArAiM pAArA parigvA kosAArAI a savvaM vi akkattam / kiM bahujampideNa / hRdayaM gummaM karia adhiTThidaM / tilappamANo vi deso aNakanto Na dIsai / (aJjaliM bavA / ) vaassa, ado varaM Natthi me jIvidAsA / mama bahmaNIe vihurAe andhakUvaNettAe tuma evva sumaria joakkhemaM vahehi / paDhamaM evva eso aNatyo suNAvido si mae / tuma uNa dummantiNo se vaaNavIsambheNa imaM duravatthaM pAvado si / pekkha dAva tassa phalaM evaM saMvuttaM / (ka) rAjA-amAtya, saMvadatyeva vidRSakavacanam / tvadbuddhiprasaro'tra dhigviphalito nikSipya sarvAmapi tvayyevAtmadhurAM mayA nivasatA saMprAptamIhakphalam / vaiyagryaM hRdi sarvathAsmi gamito dvArANi koSAlayAH prAkArAH parikhAzca hA nikhilamapyAkrAntamevAribhiH // 68 // (ka) pramAdaH pramAdaH / etairaribhizANa prAkArAH parikhAH koSAgArANi ca sarvamapyAkrAntam / kiM bahujalpitena / hRdayaM gulmaM kRtvA adhiSTitam / tilapramANo'pi dezo'nAkrAnto na dRzyate / vayasya, ataHparaM nAsti me jAvitAzA / mama brAhmaNyA vidhurAyA andhakUpanetrAyAstvameva smRtvA yogakSemaM vaha / prathamameva epo'narthaH zrAvito'sti mayA / tvaM puna?mantriNo'sya vacanavizambheNemAM duravasthA prApito'si / pazya tAvattasya phalamidaM saMvRttam / For Private and Personal Use Only
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 92 evaM sthite kimanyadbravImi / www.kobatirth.org kAvyamAlA | ato vijJApayAmi / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gAtraM me paritapyate padayugaM zaknoti na spandituM stabdhaM coruyugaM bhujau ca bhajataH kampaM mukhaM zupyati / nAstyakSNorviSayagrahaH zravaNayorapyevameva tvaco stee calatIva hRnnijapadAdAzA bhramantIva ca // 69 // api ca / nanu me duHkhabhAgAtmA na dhairyamavalambate / kAThinyamiva mRtpiNDo banavArisamukSitaH || 70 // kiM ca mayA bhavatsaMvihitarasagandhakauSadhaghaTitarasAyanapratyAzayA tvadupadeza vazaMvadacetamA vapuSi nazvarake mamatA vRthA / vidadhatA zivabhaktirasAyanaM zivazivAntaritaM paramArthadam // 71 // mantrI -- satyametacchivabhaktirasAyanaM paramArthadamiti sakalaihika saMkaTavighaTanaM ca / kiM tu purAbhimAno na vRthA taddAna vinA katham / cittasvAsthyaM vinA taca zivabhaktirdRdA katham // 72 // kRcchre'pi dhairyagrahaNaM rAjJo vijayasAdhanam / iti nItividaH prAhurvairyamAlamvyatAM tataH // 73 // ki ca tava nidarzayAmi tAdRzamitihAsam / yathA / zreyaH prApadagastinAsa nahupaH zapto'pi dhairyagrahA nnanvAlambya vRti zubhaM nalaharizcandrAvapi prApatuH / kRtvA chadmakRte'riNA praNayinIcaurye'pi dhairya vahanvA setumudanvadambhasi na kiM rAmo vijigye ripUn // 74 // vidUSakaH - vaassa, sudaM kiM dANi vi edassa mantiNo evaM evva vaa For Private and Personal Use Only
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jAvAnandanam / . 93 Nam / saMpadaM eso attANaM vi Na jANAdi rAjakajaM kudo uNa ummAdaM vA uvajAvaM vA sattukidam / (ka) / __ matrI-(vihasya / ) vaidheya, kiM vRthA pralapasi / deva, alaM dhairyatyAgena / ete ca matsaMnihitA rasauSadhivizeSA bhavatsevanameva pratIkSamANA vipakSakSapaNAya sajjIbhavanti tAnetAnanugRhANa / (nepathye / ) deva, ete vayam zivabhaktiprasAdena labdhA mantrivareNa ca / samyaksaMvihitAH sarva vipakSAvijayAmahe // 75 // purastAdacirAdevAsmAbhivAdhyamAnaM. yakSmANaM sAmAtyaM saputrakalatraM sasainyaM ca pshy| rAjA--(dRSTvA / ) priyaM priyam / sarve yUyamapramattA vipakSakSapaNAya yatadhvam / (tataH pravizati yakSmA pANDuzca / ) yakSmA-pANDo, ka punarasmadIyA bhaTAH prahArArtha vartante / pANDuH-deva, pazya / kecidanugacchanti, kecitpuro gacchanti / kAla:-karman , yaduktaM pANDunA tattathaiva / yataH, anekarogAnugato bahurogapurogamaH / rAjayakSmA kSayaH zoSo rogarADiti yaH smRtaH / / 76 // karma-----jAnAmi yAdRza epa iti / nakSatrANAM dvijAnAM ca rAjAbhUdyo vidhuH purA / taM prajagrAha yakSmAsau rAjayakSmA tataH smRtaH // 77 / / deheSu yaH kSayakRteH kSayastatsaMbhavAcca saH / rasAdizoSaNAcchoSo rogarADrogaraJjanAt // 78 / / yakSmA-sakhe pANDo, prabaleSu sAmadAnabhedA na prasaranti, ato'ntima eva prayogaH saMpratipattavyaH / tadatra kiM vilambana / / (ka) vayasya, zrutaM kimidAnImapyetasya mantriNa idameva vacanam / sAMpratamepa AtmAnamapi na jAnAti rAjakArya kutaH punarunmAdaM vA upajApaM vA zatrukRtam / For Private and Personal Use Only
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| zastrAzastri prasahyAtha pravRtte raNavaizase / ajIvakamaroga vA purametadbhaviSyati // 79 // tadehi / tatkSamAM bhUmimeva gacchAmaH / (iti pANDunA saha niSkrAntaH / ) kAla:-karman , pazya pazya vipakSavijayAya vijJAnamantriprayuktAnbhaTAn / rAjA-vayasya, mantriNA darzitena vikramavyApAreNa hRdayaM mama nivRNoti / yataH / bhUpatirasasindUrajvarAGkuzAnandabhairavaiH sAkam / cintAmaNizca zatrurAjamRgAGkazca jetumudyute // 8 // pazya cAtrArogyacintAmaNaruttaraNa ! kRtasiddharasezvaraH purastAtkaramAlambya ca vAtarAkSasasya / samarAGgaNameti pUrNacandrodaya epo'gnikumAradarzitAdhvA // 81 // pratApalakezvara eSa yazca pratApayatyatra nijapratApAt / gadAndhanurvAtamukhAnazeSAMllaGkezvaraH zatrubhiraprasahyaH // 82 // vasantakusumAkaraH sarabhasaM vidhatte raNaM suvarNarasabhUpatirvazayate rujAM maNDalam / prasahya vaDavAnalAbhidhamidaM ca cUrNa javA dvizoSayati sarvataH prabalamagnimAndyArucim // 83 // sudarzana cakramivAmarArInsudarzanaM cUrNamidaM raNAgre / nihanti jIrNajvaramAzu pittajanyA rujazcUrNayati prasahya / / 84 // prabalAnalasaMkulitaM gadagahanaM duravagADhamanyena / hanti dhuri tIkSNasAro vAtakuThAraH samUlamunmUlya / / 85 // asakRtskhalataH kiMcidgatimAnyavidhAyinaH / pramehAnmAdyato hanti mehakuJjarakesarI // 86 // gatimantharatAdhAyivarmavaipulyazAlinaH / sarvAnvAtagajAnhanti vAtavidhvaMsano hariH / / 87 // For Private and Personal Use Only
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jIvAnandanam / . vidaSakaH-deva, acetaNA vi ede cintAmaNipahudiNo saMpadaM saMpa. hAraM kuNanti tti accariam / tA indajAlaM via edaM me paDibhAdi / (ka) rAjA--dhimakha, anabhijJo'si zAstratattvasya / acintyo hi maNi. mantrauSadhInAM prabhAvaH / abhimAnidevatAzcaiSAM sacetanAH zrUyante / (karNa dattvA / ) mantrin , ko'yaM kalakalAvirbhAvaH / matrI-pazyatu devaH / zastrAzastri gadAgadi prathamato nirvartite saMyuge ___ muSTImuSTi talAtali pravavRte pazcAdidaM bhISaNam / jitvArIniha deva tAvakabheTegapUryate kAhalA zaGkhaH saMprati zabdyate dRDhataraM saMtADyate dundubhiH // 88 // api ca / AmphAlayanti dRDhamUruyugaM karAgraiH kurvanti kuNThitaghanAravamandahAsam / jIvo'yamammadadhipo jitavAnamitrA nityuddhataM yudhi bhaTAstava paryaTanti // 89 // vidUSakaH-kahaM ettha eva bhaggamaNorahadAe. paruNNo via jakkha. gao lakkhIadi / (gva) rAjA-vayasya, samyaDirUpitaM bhavatA / gaNDasthalaprasamarAtha karaM kareNa nippIDayankaTakaTAkRtadantapatiH / yakSmA lalATaghaTitabhRkuTiH kilAya mantaHspRzaM ruSamabhIkSNamabhivyanakti // 90 // matrI-na kevalAM ruSaM zucaM ca / (ka) deva, acetanA apyete cintAmaNiprabhRtayaH sAMprataM saMprahAraM kurvantItyAzraryam / tadindrajAlamivaitanme pratibhAti / (ba) kathamatraiva bhagnamanorathatayA prarudita iva yakSmarAjo lakSyate / For Private and Personal Use Only
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAvyamAlA / vidUSakaH-eso soeNa palavanto via dIsai / (ka) mantrI-zRNumastahi pralApametasya / viSUcImatsarAvapyenamanuvartete / (tataH pravizati viSacImatmarAbhyAM sahito yakSmA / ) yakSmA-hanta kathaM tAdRzAnAmapi matsainyAnAmIdRzIyaM duravasthA / AzcaryamAzcaryam / jIvasya dhvajinIcarAnatibalAzaknoti kaH zAsituM duvIreyudhi pAtitAni mama yaiH sarvANi sainyAni ca / pANDurme sacivaH pararavadhi vA bhItaH palAyiSTa vA no jAne mama jIvato bata hatAH putrAstathA bAndhavAH // 91 / / (sazokAvegam / ) bho bhoH mutAH kva nu gatAH mtha vinA bhavadbhi jIrNATavIva jagatI paridRzyate me / Akramyate ca tamasA haridantarAlaM zokAgnisaMvalitamuttapate vapuzca / / 92 // (iti marchati / ) matsaraH--samAzvasihi samAzvasihi / ykssmaa-(smaashvsy|) vatsA he vadanAmbujAni mudito drakSyAmi kepAmahaM keSAM mAkSikamAkSipanti vacanAnyAkarNayiSye mudA / mAnAM tanuSu praviSTamacirAnmAM vardhayiSyanti ke yUyaM yatsamare parairatibalairnAmAvazeSIkRtAH // 93 / / putrapravilayAhuHkhaM na soDhuM zakyate janaiH / vasiSTho'pi mahAnyena vavAJcha patanaM bhRgoH / / 94 // tadimaM putrazokasaMtaptaM yakSmANamavekSituM na zaknomi / (ka) eSa zokena pralapanniva dRzyate / For Private and Personal Use Only
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 6 aGkaH] karma - ahamapyevameva / matsaraH www.kobatirth.org jIvAnandanam / --- (ityubhI niSkrAmataH / ) Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir devAlaM zokena dvipi jIvati na khalu dharmo'yam / yAvacchati tato'nhatvA zocanti naiva tAnvIrAH // 99 // ata idAnIM punarAnIya paribhavamarihatA nAmasmadIyAnAmAnRNyamRcchatu bhavAn / viSUcI dANi khu eva diTThA rAjakumArA kahiM gadA tujhe / jara hiaaM soo aggI via sukkatiNajAlam // 96 // (ka) yakSmA -- gaNDadvaye'pi galitairnayanAmbupUrairAmRSTapatralatamA kulakezapAzam / pANidvayaprahatapATalavAhumadhya masyA vapurmama zucaM dviguNIkaroti // 97 // 197 matsaraH - rAjan, dhairyamavalambyatAm / kRtaM zokena / saMpratikatipaye devapAdamUlopajIvinaH sainyAH kenApi durapaneyapravRttayaH / yakSmA tataH kim / matsaraH -- tatazca tatprayogeNa kuNThitazaktirbhaviSyati vijJAnamantrihatakaH / tathA ca vairaniryAtanaM kartumucitamiti pratibhAti / yakSmA-- (savimarzam / ) avandhyo'yaM prayatnaH / tadarthameva zatrUnmUlanAya gacchAmaH / ( iti viSucImatsarAbhyAM saha niSkrAntaH 1 ) mantrI - matsareNa karNe'smAjjayArthe kimapyupadiSTo yakSmA niSkrAntaH (ka) idAnIM khalveva dRSTA rAjakumArAH kutra gatA yUyam / dahati hRdayaM zoko'gniriva zuSkatRNajAlam // 93 For Private and Personal Use Only
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 98 tadvayamapi tadiGgitAnumitaM paryAlocya tatpratividhAnAya vyApriyamANA iSTaM sAdhayAmaH / jIvarAja : - (saharSam 1) Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAvyamAlA / ( iti niSkrAntAH sarve 1) saptamo'GkaH / (tataH pravizati jIvarAjo vijJAnamantrI ca ) mantristvadIyamatikauzalanaubalena tIrNo raNAmbudhirabhUdatidustaro'pi / yasminbhayaMkaragatirjvarapANDumukhyo rogatrajaH kila timiMgilatAmayAsIt // 1 // kiM bravImi saMkulayuddhe'smadIyAnAM tadIyeSu pravRttamojAyitam / ekatra maNDabhedo guTikAbhedaH paratra mandAgnim / nikhilAmayajananakaraM nijapAnaM prathamamidamahamadarzam // 2 // atha gulUcyAdipaJcabhadrakaSAyaM nikaSA yannavaM (?) tamavalokya palAyanta pittasamIrajvarAH / tadanantaraM jagadantaraprasiddhaH svayamanazvarasAro yakSmaparikSapaNadakSiNaH sannapi saMnanAha svayaM trailokyacintAmaNirvinipAtAya saMnipAtena sAkamaSTavidhAnAmapi jvarANAm / sthAvarajaGgamagaralaM jvaramAmotthaM vraNopajAtaM ca / Arogya pUrvacintAmaNirapi nighnanmayA raNe dRSTaH || 3 // tataH sarvajvarAnapi nigRhItavantaM jvarAGkuzamuttareNa gulmArzaH saMgrahiNIvipATitavato grahiNI kapATasya pUrvabhAge yA paJcAmRtaparpaTI grahiNikAyakSmAtisArajvarastrIrupANDugadAmlapittagadarukkSunmAndyavidhvaMsinI / tAmadrAkSamahaM raNe striyamapi vyAtanvatIM pauruSaM cAmuNDAmiva caNDamuNDasamaraprakrAntadovikramAm // 4 // For Private and Personal Use Only
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 7 aGkaH jIvAnandanam / pazcAdbhAge tasyAH aruciplIhavamijvarakAsArzaHzvAsazUlAnAm / sUkSmailAdimacUrNa niravarNayamAzu yudhi nihantAram // 5 // tadanu jalajAkSa iva danujalokasya siddhavasantaH zukradoSasya gokSurakAdicUrNamizritapayaHpAnavidhiH puMstvadoSasya trivikramaraso mUtrakRcchrAzmaryoviSyandanatailayogo bhagaMdarasya laghulakezvaraH kuSThasya nityoditaraso mUlAnAM vidyAdhararaso gulmAnAM trinetrarasaH zUlAnAM mahAvahnirasa udararogANAM girikAdividhirguJjAtailalepazca zirorogasya candrodayavartizca cakSurogasya sauvIrAdipakvatailaniSekaH karNarogANAM siddhArthatriphalAdyauSadhayogavizeSapAnavidhiH kRtyonmAdaviSajvarasarvagrahANAM madhusapiryutacUrNavizeSalehanavidhiH pANDuhRdrogabhagaMdarazophakuSThodarArzasAM mehakuJjarakesarIpramehANAM ca vinayamahotsavena samutsAritasarvarogakhedAH samarajanairapyastUyanta / tataH kimapyavaziSyate kAryamasmAkam / matrI-svAmin , zrUyatAm / janyArNavo'rijanitaH sumahAnidAnI tIrNo'pyatIrNa iti nizcinute mano me / yanmatsareNa raNabhuvyupadiSTakAryaH karNe sa tatparamito vidadhIta yakSmA // 6 // rAjA-vijJAnasaciva yathArthanAmadheya, matsareNa yakSmaNaH karNe kimuktaM bhavet / yakSmA ca tadAkarNya kiM vidadhyAt / tadvidhAnena cAsmAkamuttiSTheta kIdRzamatyAhitam / ___ matrI-(kSaNaM vicintya / ) kimanyadravImi / kecidasAdhyarogA yakSmANamu. pAsate tairamAnbAdhituM yakSmANaM prati matsareNa saMketitamiti zaGke / rAjA-(savitarkam / ) evamevAsmAsu yakSmA yadi vakra vidhimupa-syate tatra kamupAyaM pazyati bhavAn / ___ matrI-bhaktAya bhavate kadApi mayA darzayiSyate sAmvaH' iti bhagavatyA tubhyaM jAtucidAveditaM bhaktyA iti kadAcitkathAntare devenaiva mAM For Private and Personal Use Only
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| prati prAguktam / tadidAnI tAmeva bhagavatI bhakti hRdi dRDhamavalambya bhagavadarzanArtha saMnidhAnAnugrahaH prArthyatAm / tata evAsAdhyarogAbhibhavaH sulabhaH pratibhAti / rAjA-yadyevamanudhyAya vidhyAdivibudhakRtaniSevaNaM karomi manasA zaraNaM zaMkaram / (ityanudhyAyati / ) __ matrI-AzcaryamAzcaryam / bhaktavatsalA bhagavatazcandracUDasya parAM koTimavalambate / yadanudhyAnamAtramanutiSThati svAmini tadAvirbhAvasUcanametadAlakSyate / yatkila zailasthUlazirobhirugrabhujagaprAyazravobhUSaNe___ rjAnusparzibRhatpicaNDacaTulestAladrudIrghAJjibhiH / prAvRNzatamisranIlatanubhibhasmatripuNDAGkitaiH zUlodbhAsibhujaiH samAvRtamidaM bhUtairabhUdbhutalam // 7 // rAjA--(dhyAnAdviramya karNa dattvA / ) aho bhAgyaprakarSo jIvalokasya / yataH / 'jaya vizvapate jayendumaule jaya zaMbho jaya zaMkareti zaMsan / paritaH zrutigocaro janAnAM kalupaM lumpati kAhalIninAdaH // 8 // matrI-(saharSam / ) rAjan, phalitaste manorathaH / pazya / ArUDhaH sphATikakSmAdharanibhavRSabhaM sArdhamadrIndraputryA vItAvaSTambhakumbhodarakarayugalodastamuktAtapatraH / gAyadgandharvanRtyatsuragaNikapurobhAgopanmRdaGgo gaGgAbhRtyuttamAGge zazizakaladharaH zaMkaraH saMnidhattaM // 9 // api ca / maulinyastAJjalInAM daramukulitayidAnandavAppa. klidyadgaNDasthalAnAmaviralapulakAlaMkRtasvAkRtInAm / vedAntaprAyabhUristutimukharamukhAmbhojabhAjAmRpINAM patayA pAzcAtyabhAgo jhaTiti niviDito dRzyatAmasya zaMbhoH // 10 // rAjA-mannin , itaH paraM praNipAtAdinA bhagavantaM prasAdya svAbhISTamartha prArthayiSye / . For Private and Personal Use Only
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 7 aGkaH] jIvAnandanam / . 101 __ matrI-anitarasAdhAraNametasya bhaktAbhIpsitapradAnacAturyam / yaH prasAditavate pArthAya pAzupatamastraM pratipAditavAn / yena ca nikhilakSatriyakulajighRkSave bhArgavAya prasAdIkRtaH parazuH / rAjA-upapannamidam / evamaparimitAni mahAntyAzcaryacaritAni devasya / yacca kapilabhasmIkRtaprapitAmahasaMghasamuttAraNakRtaprayatnabhagIrathaprasAditAyAH surApagAyA bhuvamuttarantyA garvabhaJjanaM nAma mRtyuMjayasya caritaM tadapi paramAdbhutameva / matrI-jagatprasiddharmavedam / tathAhi / vegAkRSToDucakrAnukaraNanipuNazvetaDiNDIrakhaNDa zliSTormInirmito:valayavilayanAzaGkasAtaGkadevA / vibhramyAkAzagaGgA vidhibhuvanabhuvaH sarvadurvAragarvA nirviNNA dhUrjaTIyodbhaTaghaTitajaTAjUTaga nililye // 11 // kiM ca / adhvaravidhAvaparAdhino dakSaprajApateH zikSaNAvasare roSasaMdhukSitena nIlalohitena visRSTaH svAMzabhUtaH prabhUtakopavidhUtavinayamudro vIrabhadra eva kiM na kRtavAn / tathAhi / zUlAgrakSatadakSakaNTharudhiraiH zoNe raNaprAGgaNa ___ kIrNo dantagaNazcapeTadalitAdarkasya vakrAntarAt / vIrazrIkarapIDanotsavavidhAvetasya vaizvAnara prakSiptojjvalalAjavibhramakaro nAloki lokena kim // 12 // rAjA-kimiti varNyatAmayamAzcaryacaryo bhagavAn / krodhArUDhabhrukuTiralike krUrakhaDgaprahAra zchinnazrIvatridazanikaracchannasaGgrAmabhUmiH / zakazrIzadruhiNazaraNAlAbhavidrANavidyA dAnonnidraH praNatajanatAbhadrado vIrabhadraH // 13 // kaH punarasya svarUpaM tattvataH zanotyavadhArayituM yadantarvANayaH sarve'pi svacchandAnurodhAtkalayanti svarUpametasya / tathAhi--- For Private and Personal Use Only
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 102 www.kobatirth.org api ca / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAvyamAlA 1 kartAraM katicitkilAnumimate kAryArthamurvyAdibhiH aster : puruSasya yasya purataH sRjyaM prakRtyA jagat / klezaiH karmabhirAzayaizca sakalairaspRSTarUpo'khilaprajJo'nAdiguruH sa Izvara iti vyAkhyanti kecittu yam // 14 // zrutamiti nigamAnteSvekamevAdvitIya niravadhi paripUrNa brahma saccitsukhAtma | vilasati kila yasminvizvametattamitre khaji phaNivadabodhAdityamAhuH kilAnye // 15 // mantrI -- tattAdRzamenamavAGmanasagocaramahimAnaM paGkajAsanapAkazAsanaprabhRtayo devAH praNamanti bhagavantam / ataH sevAvasaraM pratipAlaya kSaNamAtram | rAjA - samyaGgirUpitamamAtyena / namadamarasahasramaulimAlAparigalitairbhuvi pArijAtapuSpaiH / alikulamanavAptadivyagandhagrahaNakutUhali kRpyate samantAt // 16 // mantrI - avasaro'yamakhilasurAsuraguroH saroruhAkara saMvezavidyAdezikakalAzekharasya sevanAya devasya / ata eva saMbhrAntanandikaraghUrNitavetrapAta - bhItApagatvara gaNavrajavarjitena / etena kIrNakusumena pathA mahezaM sevasva bhaktimadadurlabhasaMnidhAnam // 17 // (tataH pravizati yathAnirdiSTaH paramezvaryA saha paramezvaraH / ) paramezvaraH - ayi girIndrasute, anitarasAdhAraNayA bhaktyA jIvasya mAmanusmarataH / sapadi mayAsya purastatsaMnihitaM saparivAreNa // 18 // devI- deva, turiaM tuha AgamaNaM evva daMsedi aNaNNatulle bhattimattaNam / (ka) (ka) deva, tvaritaM tavAgamanameva darzayatyananyatulyaM bhaktimattvam / For Private and Personal Use Only
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 7 bhaGkaH] jIvAnandanam / rAjA-(mantriNA saha tvaritamupasRtya / ) vidhihariviSamekSaNAtmakaH sansRjati vibharti nihanti yo jaganti / tadahamamalamekameva saccitsukhavapuSaM paramezvaraM nato'smi // 19 // (iti praNamati / ) bhagavAna-vatsa, mantriNA samamabhimatena yujyasva / jIvaH-(mantriNA sahottiSThan / zirasyaJjaliM baddhA / ) jaya jaya jagadIza devAsurAvadhyatAdarpavegoddhRtatvatpadAGguSThaniSpIDanamtabdhakailAsamUlAttadorviMzatiprastutastotrapuSyaddayArakSitonmuktalaGkApate niprapaJcAkRte jananamaraNalAbhapaunaHpunodItatadbhaJjanArabdhaghoravrataprINitatvakaThorazravaHprArthanAjAtakopotthazApAmiSAzIbhavattApasatrANakRdrAmarUpagraha sveSu sAnugraha / anupamitagRhItatAruNyalakSmInirIkSonmiSaddArukAraNyanArIvratabhraMzakupyanmunIndrAbhicArotthitaM tuGganAdaM kuraGgaM jvalajjvAlamagniM karAbhyAM vahandazyase sadbhirAmRzyase kalazabhavamaharSivAtApinirvApaNAdakSiNorvIbharApAdanAvindhyasaMstambhanAsindhunAthAmbuniHzeSaniSpAnazaktipradAyisvapAdAmbujadhyAnamAhAtmya zaMbho namaste namaste // 20 // punaH prasUnazaradAhine prabalakAlakUTAzine kRtAntaparipanthine tripuragarvanirvAsine / naTApaTalayantritAmarataraGgiNIsrotase prapannabhayahAriNe pramathanAtha tubhyaM namaH // 21 // niSkriyasyApi devasya jagatsRSTayAdikarmaNi / pravRtti kurvatI devIM prapadye bhaktavatsalAm // 22 // devI-NAha, imassa maNorahaM pucchia jhatti taM Nivattehi (ka) (ka) nAtha, asya manorathaM pRSTvA jhaTiti taM nirvataya / For Private and Personal Use Only
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaavymaalaa| bhagavAn-priye, kimatra praSTavyam / viditameva / yakSmarAjaH kaizcidasAdhyarogaiH sahAnugato vikurvANo nirmUlaM chettavya ityetasya manoratha iti tata etasmai yogasiddhimupadizya nirjitanikhilarogaM brahmarandhrasthitacandramA NDalaniHSyandamAnAmRtAplutazarIraM nijAnandAnubhavatucchIkRtAkhilaprAkRtasu. khAntaraM saphalamanorathamenaM kRtArthayiSyAmi / devI--(saharSam / ) sarisaM khu edaM tumhakeramsa bhattavacchalamma / (ka) bhagavAna---vatsa jIva, yogasiddhimupadizAmi te / jIva:---bhagavan , ko nAma yogaH kIdRzI vA tasya siddhiH / bhagavAn-vatsa, zrRyatAm / yogazcittavRttinirodhaH / cittaM nAmAntaHkaraNam / yaccakSurAdikaraNadvArA bahirnigacchadviSayAkAreNa pariNamati / yattAdAtmyApanno draSTApi tadrUpAkAra eva paribhAvyate / taduktam-. "dhyAyantyAM dhyAyatIvAtmA calantyAM calatIva ca / buddhisthe dhyAnacalane kalpyete buddhimAkSiNi // ' iti / 'dhyAyatIva lelAyatIva' iti zrutiH / tasya vRttayo nAma kAmaH saMkalpo vicikitsA zraddhAzraddhA dhRtiradhRtihIM rityAdyAH zrutIritA AntarAH, bAhyAzca zabdasparzAdiviSayagrAhiNyaH / sattvarajastamorUpaguNatrayAtmikAnAM ca tAsAM daivAsurasaMpadrUpatvena dvedhA vibhAga ukto gItAyAm--- "abhayaM sattvasaMzuddhirjJAnayogavyavasthitiH / dAnaM damazca yajJazca svAdhyAyastapa Arjavam // ' ityAdirdaivI saMpat / 'dambho darpo'bhimAnazca krodhaH pAruSyameva ca' ityAdirAsurI saMpat / tatra daivI saMpatsAttvikI / AsurI tu rajastamaHpra. dhAnA / 'daivI saMpadvimokSAya nibandhAyAsurI matA' / tAsAM ca sarvAsAmAntarINAM bAhyAnAM ca cittavRttInAM nirodho nAma svaviSayebhyaH pratinivartya kvacitsaguNe nirguNe vA vastuni cittasya samavasthAnam / tacca dRDhataravairAgyasatkAranirantarasevanAbhyAM sabalena labhyate / taduktam(ka) madazaM khalvetASmAdazamya bhaktavatmalasya / For Private and Personal Use Only
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 7 aGkaH] jIvAnandanam / 'asaMzayaM mahAbAho mano durnigrahaM calam / abhyAsena tu kaunteya vairAgyeNa ca gRhyate // ' iti / etAdRzasya yogasya siddhirnAma dhyeyvstupsaakssaatkaarruupaavsthitiH| matrI-bhagavan , evaMbhUtAH ka iva ghaTate cittavRttIniroddhaM vairAgyeNAbhyasanavidhinA syAccirAttannirodhaH / jeyaH zIghraM ripuraparathA na sthitirnaH pure'to yoge siddhirbhavati ca yathAnugrahaste tathAstu // 23 // jIva:-bhagavan, smRtiste sakalAbhISTaM datte kimuta darzanam / tatprAptamamitaiH puNyaiH sadyaH siddhi dadAtu me // 24 // devI-(sadayam / ) deva, saMkappAdo jevva se joasiddhI hodu tti aNugelIadu eso / (ka) bhagavAn---vatsa, devyaivamanugRhIto'si / saMkalpAdeva te yogsiddhirbhvtu| matrI-rAjan, bhagavatyA bhagavatA ca saMkalpAdevAkhilayogasiddhiranugRhItA / tatsarvathA kRtArthAH smaH / rAjA-(sapraNAmam / ) anugRhItaiveyam / yataH / yA pratyakSapadArthamAtraviSayA sA yogasaMskArataH saMskArAnpratibanatItara kRtAndhIH kApi me jRmbhate / sUkSmaM yattu vidUramavyavahitaM sarvAnvizeSAnsphuTaM pazyAmyeSa yathAvadadya paramArthodbhUtayA prajJayA // 25 // Azcaryo'yaM bhagavatprasAdamahimA / bhagavAn-devi, evaM saMprajJAtasamAdhiretasya prAdurbhUtaH, ya evamAlambanAmanubhavati RtaMbharA nAma prajJAm / ataH paraM nirbIjayogasaMjJamasaMpratisamAdhimasyAnugRhNAmi / (ka) deva, saMkalpAdevAsya yogasiddhirbhavatvityanugRhyatAmeSaH / For Private and Personal Use Only
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAvyamAlA / devI-aNugehIadu appaNivviseso eso / (ka) jIvaH-(saharSollAsaromAJcam / ) AzcaryamAzcaryam / bhagavankaruNAsamitsamiddhe dRDhani/jasamAdhiyogavahnau / pravilApitasarvacittavRttiH paramAnandaghano'smi nityatRptaH // 26 // bhagavAn-devi, jhaTiti vighaTitAkhilaparAgvRttiH pratyagAtmaikyAna bhavarUpo'saMprajJAtasamAdhirAvibhUto vatsasya / yata evamanubhUtamarthamanuvadati / devI-deva, kidatyo khu eso jo evaMvidhassa devANuggahamsa ma, aNaM jaado| (kha) bhagavAn--saMpratyenaM vyutthApya prakRtakAryapravaNaM karomi / (jIvaM prati / / vatsa, anyadapi kiMcidanuzAsanIyo'si / jIvaH-(vyutthAya / ) bhagavan , avahito'smi / bhagavAn prAcInaH sacivaH priyastava suhRyo jJAnazA muniH ___ so'nyasyApi sudurlabhaH sa bhavatA mAnyaH sadAhaM yathA / zreyaHsaMghaTanAya hanta bhavataH satyaM sa evArhati preyastvaihikamAtanotu satataM vijJAnazarmApi te // 27 // zazvajJAnAdabhinnaH sanvijJAnamapi mAnaya / evaM sati ghaTeyAtAM bhuktimuktI kare tava // 28 // rAjamatriNI--(sASTAGgaM praNamyotthAya / ) anugRhItau svaH / devI-sumaraNamettasaMNihidaM gANasammANaM sacivaM viNNANeNa muttavirohaM karia duve vi mantiNo raNNo hatthe samappaanteNa bhaavadA bahulIkidaM bhattavatsalattaNam / (ga) (ka) anugRhyatAmAtmanivizeSa eSaH / (kha) deva, kRtArthaH khalveSa ya evaMvidhasya devAnugrahasya bhAjanaM jAtaH / (ga) smaraNamAtrasaMnihitaM jJAnazANaM sacivaM vijJAnena samaM muktavire kRtvA dvAvapi mantriNI rAjJo haste samaparyatA bhagavatA bahulIkRtaM bhaktavatsalatva For Private and Personal Use Only
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jIvAnandanam / 107 (nepathye / ) jIve zivaprApitayogasiddhau kAlo janAndhyena samaM tamovat / pApo viSUcyA saha rAjayakSmA gadairasAdhyaiH saha nAzameti // 29 // IzAnasya nidezAtprAptA sApyatra zAMkarI bhaktiH / ___ catvAro'pi pumarthAH puMbhiryasyAH prasAdato labhyAH // 30 // mantrI--(AkarNya / ) priyaM naH priyam / bhagavAnkAla eSa evaM naH prithamAcaSTe / rAjA--(saharSollAsam / ) mUrdhanyamaNDalaniketasudhAMzubimba niHpyandizItalasudhAtinivRtAGgaH / meghAvRtivyapagame gaganaM yathAcchaM caitanyamAvaraNavarjitamasmi tadvat // 31 // matrI---evamevAyaM jIvo rAjA bhagavatoH prasAdAnnIrogo nityamukto nirAvAdho bahukAlaM jIyAditi prArthaye / bhagavAn-tathaivAstu / devI-taha hodu / (ka) rAjA--(saharSavismayaM mantriNaM prati / ) mantriJjanmaiva dopaH prathamamatha tadapyAdhibhirvyAdhibhizce jjuSTaM kaSTaM batAtaH kimadhikamapi tu tvanmatervebhavena / devyA bhaktyAH prasAdAtparamazivamahaM vIkSya kRcchrANi tIrNaH ___ sarvANi drAktadatyadbhutamiha zubhadaM saMvidhAnaM tavedam // 32 // mantrI-rAjan, bahujanmArjitaiH puNyaistAvakairepa topitaH / sarvAbhISTaM dadAtIzaH saMvidhAnaM kimatra me // 33 // - bhagavAna-vatsa, kimataH paramanyattava priyaM kurmaH / . (ka) tathA bhavatu / For Private and Personal Use Only
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 108 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAvyamAlA | " rAjA - devadeva bhagavan sarvamapi priyamAcaritameva / sarve'pi me prazamitA ripavaH pure'bhUdArogyamaikSipi bhavantamumAsahAyam / yogaM tatastvadupadiSTamavApya jIva tathApIdamastu bharatavAkyam / nmukto'smi te karuNayA kimataH priyaM me // 34 // parjanyaH samaye'bhivarSatu phalaM vAJchAnurUpaM mahIM prauDhAmAtyanirUpite pathi mahIpAlAH padaM tanvatAm / karNAlaMkRtaye bhavantu viduSAM kAntAH kavInAM giro bhUyAdasya kavezvarAyurarujo bhaktizca zaivI dRDhA // 39 // (iti niSkrAntAH sarve 1) kRtiriyaM zrImadbhAradvAjakulajaladhikaustubhasya zrInarasiMharAyamantrivaranandanasya zrImadAnandarAyamakhinaH / samApto'yaM granthaH / 1. ayaM jIvAnandanapraNetA zrImadAnandarAyamakhI nRsiMharAyAdhvarisUnukhyambakadIkSitasya bhrAtRvyasta auranagaramahIpaterekakSitipAlavaMzatilakasya zarabhAparaparyAyasya zrI zAharAjasya matripravara AsIdityAdi sarva jIvAnandanasyaitatpraNItasyaiva vidyApariNayanATakasya ca prastAvanAtaH pratIyate sa ca zarabhamahIpatiH khristAbdIya saptadazazataka pUrvArdha AsIditi sa evAsya samayaH etatkRtiSu jIvAnandanaM vidyApariNayaM ceti nATakadvayamasmAbhirupalabdham. jIvAnandane yadyapi nAsti kavitvacamatkArastathApi saMvidhAnakamanucchiSTaM cikitsAzA - ' strAnukUlamiti kRtvaivAsya kAvyamAlAyAM pravezaH tatra jayapurarAjagurukulaprasUtabhaTTa zrI-kRSNakumArANAM saMgrahAdekamevAsya zuddhaM pustakamupalabdham ciraM vihite'pyanveSaNe pusta stakAntarAlAbhAttasmAdeva pustakAdetanmudraNamakArIti bhadram. m For Private and Personal Use Only
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only