Book Title: Sutrakrutanga Sutram Part 02
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
सेमयार्थयोधिनी टीका प्र. श्रु. अ. ३ उ. २ अनुकूलोपसर्गनिरूपणम् ५९
· टीका-'कालुणीय समुट्टिया' कारुण्य समुपस्थिताः, हीनदीनवचनेन फरु. णया युक्ता मोहजालं प्रसार्य संयमप्रासादशिवरात् पातकाः बन्धुबान्धवाः । 'इच्चेव' इत्येवंरूपेण, पूर्वोतरकारेण 'सुसेहति' मुशिक्षयन्ति, सम्यग् रूपेण मार्थयन्ते । यद्यपि वान्धवकथिनवचनजातस्य संपारे प्रवर्तकतया न सुशिक्षार्थ व सभाति । अपि तु अनिष्टोत्पादकनया. विपरीतमेव, तथापि इह शिक्षारदेन गृहस्याभिमतशिक्षाया एव कथनात् । वान्धवय वनैः शिक्षितो नवदीक्षितः साधुः तेषां बान्ध. वानां मोहपाशैर्वद्धः। 'नाइसंगेहि' ज्ञातिसगैः ज्ञातीनां संगेन 'विवद्धो' विवद्धः दृढ विवाधितः अल्पसत्रः गुरुकर्मा साधुः । 'तओ' ततस्तदनन्तरम् । 'अगा' अगारं-पूर्वगृहमेव 'पहावई' प्रधावति । यथा रज्जुबद्धः पशुः सरज्जुपुरुषेण यथा. कामं नीयते, तथा वान्धवविलपितमोहपाशैवलादल्यसत्यः साधुर्गृहं नीयते ।
टीकार्य-करुणा से युक्त अर्थात् दीनता हीनता से परिपूर्ण वचनों का प्रयोग करके और मोहजाल फैला कर संयम रूपी महल के शिखर से नीचे गिराने वाले बन्धु बान्धव साधु को पूर्वोक्त प्रकार ले सिखलाते हैं-प्रार्थना करते हैं। यद्यपि धन्धु घान्धवों के वे वचन संसार में प्रवृत्ति कराने वाले हैं, अनिष्ट कारक होने से विपरीत हैं,अतएव उन्हें सुशिक्षा नहीं कहा जा सकता, तथापि यहां 'शिक्षा' पद से गृहाभिमत शिक्षा का ही आशय समझना चाहिए । अपने बान्धवों के वचनों से शिक्षित नवदीक्षित साधु मोहपाश में बंध जाता है। ज्ञातिजनों के मोह में फँसा हुआ अल्प सत्व वाला और भारी कर्मों वाला साधु तत्पश्चात् घर चल देता है। जैसे મોહમાં ફસાઈને દીક્ષા પર્યાયને ત્યાગ કરીને પુનઃ ગૃહસ્થાવસ્થાને સ્વીકાર કરી લે છે. શા
ટીકા-કરુણાનક એટલે કે દીનતા હિનતાથી પરિપૂર્ણ વચનો પ્રવેગ કરીને અને મેહજાળ ફેલાવીને સંયમરૂપી મહેલને શિખરથી સાધુને નીચે પછાડનારા સગાંસ્નેહીઓ સાધુને પૂર્વોક્ત પ્રકાર સમજાવે છે, અને સાધુપર્યાયને ત્યાગ કરવાની વિનંતિ કરે છે. જો કે સગાં-સનેહીઓનાં આ વચને સંસારમાં પ્રવૃત્તિ કરાવનારાં હોવાને કારણે અને તેનું અનિષ્ટ કરનારાં હોવાને કારણે વિપરીત શિખામણું રૂપ હેવાને કારણે તે વચનેને સુશિક્ષા કહી શકાય નહીં, છતાં પણ અહીં “શિક્ષા પદને ગૃહાભિમત શિક્ષાનું જ-ઘેર પાછા ફરવાના બંધનું જ–વાચક સમજવું જોઈએ. તેમનાં આ પ્રકારનાં વચનેથી નવદીક્ષિત, અપસવ સાધુ મેહપાશમાં જકડાઈ જાય છે અને પ્રત્રજ્યાને ત્યાગ કરીને ઘેર પાછા ફરી જાય છે. જેવી રીતે દેરડા
