________________
અલંકારરહિત હોય તે પણ તે કઈ સ્થળે કાવ્ય કહી શકાય, એમ કાવ્યપ્રકાશમાં મમ્મટભટ્ટનું મંતવ્ય છે.
काव्यशब्दोऽयं गुणालङ्कारयुक्तयोः शब्दार्थयोर्वर्त्तते" આ કાવ્ય શબ્દ ગુણ અને અલંકાર સહિત શબ્દ તથા અર્થ માં પ્રવર્તે છે એમ કાવ્યાલંકારની વૃત્તિમાં વામન ભટ્ટનું કહેવું છે.
દવામાં વાર થ” ધ્વનિબંધક જે વાક્ય હોય, તેને કાવ્ય સમજવું. એમ વ્યક્તિવિવેક ગ્રંથમાં મહિમભટ્ટ કહે છે.
તેમજ પ્રભાકરાદિક પંડિતાએ કહેલા કાવ્યના સામાન્ય લક્ષણની કેટલાક અંશમાં અહીં સંગતિ થાય છે.
પરંતુ મળીયાર્થઘતિપાત્ર શારદામ્” રમણીય અર્થનું પ્રતિપાદન કરનાર જે શબ્દ હેય તે કાવ્ય કહેવાય, એમ રસગંગાધરમાં જગનાથ પંડિતને ઉલ્લેખ છે.
વાવ જવામર્જ થ” રસાત્મક જે વાક્ય હોય તેને કાવ્ય કહી શકાય, એમ સાહિત્યદર્પણમાં વિશ્વનાથ કવિરાજને ઉલ્લેખ છે.
(ાદાન) તાવાર્થ ઘછિન્ના ઘાવરી” ઈષ્ટાર્થની પ્રતિપાદન કરનારી જેમાં પણ રહેલી હોય તે કાવ્ય કહેવાય છે. એમ કાવ્યાદર્શ માં દંડી કવિને ઉલ્લેખ છે. "रसाऽलङ्कारोपेत सुखविशेष साधनं वा काव्यम् ॥
