Book Title: Trishashti Shakala Purush Charitam Part 4
Author(s): Hemchandracharya, 
Publisher: Jinshasan Aradhana Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/009657/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo namaH shriigurupremsuurye| pU.kalikAlasarvajJa AcAryadevazrIhemacandrasUrivinirmita zrIviSaSTizalAkApuruSacaritam / bhAga-4 (parva :7) prerakAH pa.pU. vairAgyadezanAdakSa-AcArya zrImadvijaya-hemacaMdrasUrIzvarAH pU.paMnyAsa-kalyANabodhivijayagaNivarazca / prakAzaka: -zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrItriSaSTizalAkApuruSacaritam / 1000 putayaH / mUlya ru.700 (saMpUrNa seTanA) prathamAvRttiH / vi.saM. 2060 vIra saM. 2530 isa.saM. 2004 bhAga-4 (parva : 7) prAptisthAna zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa C/o. bI.sI. jarIvAlA zopa naM. 5, badrIkezvara sosAyaTI, marInaDrAIva, 'I' roDa, muMbaI-400003. phona : 22414360 zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa C/o. caMdrakAMtabhAI saMghavI, 6/bI, azokA kompalekSa, relve garanALA pAse, pATaNa (u.gu.) Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravya sahAyaka zrutasarjaLA sukRtaprazakti jena kAvyasAhityanA ajoDa graMtharatnasamA zrItriSaSTizalAkApuruSacarita' nA saMpUrNa 10 parvonA prakAzanano lAbha lenAra mahAnubhAvo 1. zrI vardhamAna ce.mU.pU. jaina saMgha, vAlakezvara, muMbaI 2. zrI mATuMgA jaina zve.mU.pU. tapAgaccha saMgha enDa cerITIjha (mATuMgA, muMbaI) - (pU. munirAja zrI prazAMtavallabhavijayajI ma. sA.nI preraNAthI) 3. zAha maMchAlAla jagarUpajI sirohIvALA parivAra taraphathI zrutabhakti nimitte, jethI kevaLajJAnanI prApti thAya. ha. zA. caMpAlAlajI, sunIla, zreyAMsa, praNaya, zobhanAbena, uSA, saMgIta, nizA, zruti Adi beTA potA parivAra (pU. munirAja zrI dharmaratanavijayajI ma. sA.nI preraNAthI) Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (prakAzakIya sugrahita nAmadheya pa.pU. kalikAla sarvajJa AcArya bhagavaMta zrImadvijaya hemacaMdrasUrIzvarajI racita " zrAjhirSAbdazalAkApuru paryArad" mahAkAvya graMthanA daza parvane cha bhAgamAM prakAzita karI saMghanA caraNe dharatA TrasTa atyaMta AnaMdanI anubhUti kare che. A kAvyagraMthamAM 24 tIrthakara bhagavaMto, 12 cakravartI, 9 vAsudeva, 9 prativAsudeva, 9 baLadeva Ama kula 63 zalAkApuruSanA jIvana caritrane ati adabhUta zailImAM AlekhavAmAM Avela che. zalAkApuruSa eTale vizvanA zreSTha mahApuruSo... A pUrve paNa TrasTa dvArA parva 2-3-4-5-6 prakAzita karavAmAM Avela che. paraMtu A graMthanI jena saMghamAM ati jarUriyAta hoI daze daza pavana seTa svarUpe punaH prakAzita karavAmAM AvI rahyA che. daza daza parvanuM navuM kaMpojha karavAmAM Avela che. suMdara-TakAu ane kiMmatI kAgaLa upara tenuM mudraNa karavAmAM Avela che. jethI varSo sudhI tenI jIvaMtatA banI rahe. | navuM kaMpojha karI A graMthanuM patuH prakAzita karavAnuM kAma ghaNuM ja kaparuM hatuM, paraMtu pU. AcArya bhagavaMtazrInA ziSyo munizrI ratnabodhivijayajI, munizrI saumyaratnavijayajI tathA muni zrI jinapremavijayajInI cIvaTapUrvakanI mahenatathI A kArya saraLa banyuM che. munirAja zrI padmabodhivijayajI ane munirAja zrI prazAMtavallabhavijayajI paNa keTalAka parvonA pho tapAsavAmAM sahAyaka banyAM che. 'ema.bAbulAla prinTarI' nAM mAlika zrI kIrtibhAIe paNa prinTIMga kAryamAM sakhata jahemata uThAvI che. bhavitavyatAvaza adhavacce ja teo divaMgata thayA. bAkInuM kArya zrI zreNikabhAI tathA zrI dhavalabhAIe sAMgopAMga pAra pADyuM. teo paNa dhanyavAdane pAtra che. dareka bhAgamAM graMthamAM AvatA bodhadAyaka badhA subhASitono saMgraha paNa munioe karyo che je vAcakavani ghaNo ja upayogI thaze. A kAvyanA paThana-pAThana dvArA sau koI samyajJAnasaMpanna bane, paramAtmabhaktisaMpanna bane, vairAgyasaMpanna bane ane Atmazuddhi karI 'mokSa prApta karanArA bane. zrutabhaktino vizeSa lAbha maLyA kare e ja zrutAdhiSThAyikA zrI sarasvatIdevIne punaH punaH prArthanA.. - li. caMdrakamArabhAI jarIvAlA, lalItabhAI koThArI, puMDarIkabhAI e. zAha Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ammmmu pa. pU. paMjAbadezoddhAraka AcAryazrImadvijayAnaMdasUri ma. ( pU. AtmArAmajI ma. ) / pa.pU. jinabhaktirasikaupAdhyAya zrIvIravijayagaNIvarAH / Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa.pU. sakalAgamarahasyavediAcAryadeva-zrImadvijayadAnasUrIzvarAH / pa.pU. siddhAMtamahodadhiAcAryadeva-zrImadvijayapremasUrIzvarAH / Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa.pU. nyaayvishaard-gcchaadhiptishriimdvijybhuvnbhaanusuuriishvraaH| pa.pU. smtaasaagr-pNnyaasshriipdmvijygnnivraaH| Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // vaMdanA tehane mAharI zvAsa mAhe so vAra // divyakRpA suvizuddha saMyabhanA aNe seMDo suvihita zrabhAza ranonuM sapana iranArA pa.pU. AthArtha lagavaMta zrIbha vizva prebhasUrIzvara mahArAja saMgha, zAsana ane seMDaDo ziSyonI zvAmadhArI vathye vardhamAna tapanI 108 oNI haranArA pa.pU. AthArtha bhagavaMta zrIbha6 vizya muvanamAnusUrIzvara mahArA rensaranI ghora jibhArIbhAM pAza bhAsakSabhazAhi tapanA sArAdha, meo'sabhatAnA dhAra pa.pU. paMnyAsapravara zrI pabhavizya mahArAja zubhaAziSa zAstraniSThA, vyavahAra huzaNatA bhane pUrNa prema ane vAtsalya bhAvanA aNe virATa zramAyA sabhuTAyarnu saNa saMthAlana iranArA gacchAdhipati AcArya bhagavaMta zrIbha6 vizya jyaghoSasUrIzvara mahArAja preraka-mArgadarzaka vairAgyabhaya dezanA dvArA aneThonA haiyAne arihaMtabhaya haranArA pa.pU. mAthArya bhagavaMta zrIbha6 vizya hamacaMdrasUrIzvara mahArANa Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 11 prastAvanA adbhuta kalAkRtinI AcherI jhalaka "triSaSTizalAkA purUSa caritra" eTale vartamAnamAM upalabdha jaina sAhityanA najarANAnuM eka jhaLakatuM kAvyaratna, tamAma sAdhu sAdhvIjI bhagavaMtonuM lADIluM kAvyaratna, saMskRtanA prAraMbhika abhyAsa pachI bhASA upara vizeSa prabhutva prApta karavA 'triSaSTi kAvya' e sarvamAnya AdhArastaMbha samu kAvya che. daza parvanuM sAMgopAMga vAMcana thatA buddhipratibhA-jJAnapratibhA ane vairAgyapratibhA pUrabahAramAM khIlI UThe che. kAraNa, A kAvya bejoDa che. temAM kayo 2sa nathI e ja savAla che. A mahAkAvyanA sraSTA che kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA. kAvyano viSaya che vizvanA sarvazreSTha 'tresaTha' purUSonA jIvanacaritrano citAra... kathAonI rocakatA sAthe vyavahArika jIvana prasannatApUrvaka kema jIvavuM ? tenA kimiyA batAvAyA che. AdhyAtmika vikAsa sAdhavAnI mAsTara kI batADI che. paramAtmabhaktimAM taraboLa karI de evA bhAvavAhI zabdonA sAthiyA pUrAyA che, to saMsAra upara phiTakAra Ubho thaI jAya evA vairAgyarasanA dhodha paNa kAvyamAM vahI rahyA che. jIvananI dazA ane dizAo badalI nAMkhe evI sUktionAM bhaMDAra bharelA che. to ajJAnatAnA aMdhakAra ulecI jIvanamAM jJAnano jhagamagATa patharAya evA khajAnAno paNa toTo nathI. buddhine dhAradAra banAve evI tarka saMgata vAtothI kAvyanI upAdeyatA vadhI che to hRdayane bhInuM bhInuM karI de evI Ardra vAtothI kAvyanI AkarSakatA vadhI che. kAvyakRtinI kalAsuMdaratA tenA kartAnA jIvanavaibhava ane jJAnanI agAdhatAne AbhArI hoya che. nava-nava saikA pUrve thayelA hemacaMdrAcAryanuM nAma Aje paNa mAtra gujarAtanA ja nahIM paNa vizvanA khUNe-khUNe guMjI rahyuM che. ko'ka temane kalikAla sarvajJa kahe che, ko'ka Ocean of knowledge kahe che, to koi sarasvatIno zaNagAra kahe che. 1162 thI 1229 sudhIno kALa jANe hemayuga ja banI gayo hato. **** 119 11 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IR II zuM emanI divya pratibhA haze ! ke gurjarezvaronA unnata mastako temane namatA hoya, sarasvatInA taTa upara sarasvatIno sAkSAtkAra karAvatA je sUrIzvaranA caraNone moTA rAjarAjezvaro svarNa kamalathI pUjatA hoya, prakAMDa vidvAno paNa temanI buddhi pratibhA joI pANI pANI thaI jatA hoya. gujarAtanI dharA upara emaNe je upakAro karyA che tene zabdastha karavA azakaya che, ghara-gharamAM Aje paLAtI ahiMsA ane jayaNAnA jharaNAnuM mULa che 'kalikAla sarvajJa'. sarasvatInI sAdhanA karI svayaM jJAnasiddha banyA ane jJAnano dhodha vahevaDAvI anekonA mithyAMdhakArone dUra karyA. sadAcAra ane susaMskAronA siMcanathI gujarAtanI dharatIne guNaniSpanna banAvI hatI. siddharAja jayasiMha jevA pratApI rAjAone pratibodha karI temane jaina dharmanA rAgI banAvyA hatAM. tenA dvArA jaina zAsananI jabarajasta prabhAvanAo karAvI hatI. AcAryazrInA upadezanuM pAlana karI siddharAje 'siddhavihAra', 'rAyavihAra' jevA uttuMga ane bhavya jinAlayonA sarjana karyA hatA. siddharAjanI vinaMtithI 'siddha-hema'nAmanA zabdAnuzAsananI racanA karI. A duSkarasarjanane paTTahastI upara sthApI zobhAyAtrA dvArA AkhA gAmamAM pheravI AcAryazrInI vidvattAnuM gaurava AsamAne pahoMcADavuM. saMskRta-prAkRtazaurasenI-mAgadhI-pizAcI-cUlikApizAcI-apabhraMza vi. bhASAonuM sAMgopAMga bodha karAvatuM A vyAkaraNa vizvanuM bejoDa sarvamAnya rASTrIya vyAkaraNa banyuM. traNaso lahiyAo besADI siddharAje A vyAkaraNanI seMkaDo-hajAro nakalo lakhAvI gAmegAma mokalI. prajA sukhacenathI rahI zake ane rAjA paNa rAjyane surAjya banAvI zake evA kimiyAono prakAza pAtharatAM "arhannIti" jevA graMthonA sarjanamAM paNa temaNe kyAMya kacAza choDI nathI. yogazAstra (mULa 1200 zloka ane bAra hajAra zloka pramANa svopajJa TIkA sahita) jevA graMtho sarjI yogasAdhanA ane dhyAna sAdhanAnI duniyAmAM divya prakAza pAtharyo. sAdhu ane zrAvaka jIvananI AcAracarcAone adbhuta rIte temAM vaNI lIdhI. IR II Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ //rU II daza parvathI alaMkRta "triSaSTi zalAkA purUSa caritra mahAkAvya sarjana karIne to A hemacaMdrAcArye kharekhara kamAla karI che. ukta tamAma viSayone ane bhAvone jANe A eka kAvyamAM samanvita na karyA hoya !.....! zuM padalAlitya !... zuM adbhuta chaMdaracanA!kevI rocaka sUktio!kevI bhAvavAhI prabhu stutio!kevA mohaka kathArasanA khaLakhaLa vahetA rasajharaNAM ! konA vakhANa karavA? kone caDhiyAtA kahevA ? badhu ja rocaka-mohaka ane adbhuta rasasabhara... A mahAkAvyanA vAMcanathI mahApurUSonA jIvana kavanano bodha to thAya ja, sAthe jIvana jIvavAnI kaLA AtmasAt thAya ane vairAgyarasanI puSTi paNa thAya. siddharAjanI vinaMtithI jema "siddhahema vyAkaraNa'nI racanA hemacaMdrasUrijIe karI, tema vItarAga stotra-yogazAstra ane triSaSTi zalAkA puruSa caritra jevA graMtharatnonA sarjana mArA (javAnA bodha) mATe karyuM che,' evI kumArapALanI vAcAne AcAryazrI svayaM tri.za.pu.mAM zabdastha kare che. pUrva pUrvajasiddharAjanRpaterbhaktispRzo yAJcayA sAMga vyAkaraNaM suvRtti-sugama cakrurbhavantaH purAH / maddhetoratha yogazAstramamalaM lokAya ca vyAzraya chaMdo'laGkRtinAmasaMgrahamukhAnyanyAni zAstrANyapi / lokopakArakaraNe svayameva yUyaM, sajjA stha yadyapi tathA'pyahamarthaye'daH / mAdRgjanasya pratibodhakRte zalAkA-puMsAM prakAzayata vRttamapi triSaSTeH / / AcAryazrInA mukhamAMthI sarasvatIne pravAha khaLakhaLa vaheto, ATha/daza lahiyAo eka sAthe besI tene kramazaH jhIlatA-AlekhatA, teo paraspara evI samajUtI ke kaLAthI graMtha AlekhatA ke Akho graMtha sahaja suMdara rIte saMkalita thaI jato. aneka graMthonA nUtana sarjana-paThana-pAThana, pratilipikaraNa, jJAna pracAra-prasAra vi. jJAnavardhaka pravRttio dvArA gujarAtane ane khAsa karIne gujarAtanI rAjadhAnI pATaNane vidyAnuM dhAma banAvyuM. //rU I Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ II kayo viSaya temanA mATe vaNakheDayo hato ? e eka savAla che. zabdAnuzAsana-liMgAnuzAsana-kAvyAnuzAsana-chaMdonuzAsana ane vAdAnuzAsana A pAMca anuzAsanonuM sarjana vizvanA bejoDa sarjana kahI zakAya. zabdAnuzAsana-liMgAnuzAsana, dhAtu pArAyaNa, uNAdigaNapATha, laghuvRtti, bRhadavRtti, bRhanyAsa vi.nA sarjana karI zabdazAstrane samRddha karyuM. abhidhAnaciMtAmaNi, dezInAmamAlA, anekArtha saMgraha, nighaMTu zeSa A cAra mahAkoSo vi.nA sarjana karI zabdArthazAstranI garimA vadhArI che. kAvyAnuzAsana ane chaMdonuzAsananI racanA karI chaMdazAstra, alaMkArazAstra, apabhraMza sAhityanA khajAnAne tarabatara karI dIdhuM. kavio ane sAhityakAro mATe A graMtho to jANe prANa karatAM ya mUlyavAna banI gayA. be AzrayavALA jyAzraya jevA mahAkAvyanI racanA to evI adbhuta rIte karI che ke jemAM samasta zabdAnuzAsana, siddharAjano digvijaya caulukayavaMzano amara ItihAsa, pATaNanI prazasti ane gujarAtanI gauravagAthA mULarAjathI mAMDIne kumArapALa sudhIno gujarAtano ItihAsa vi. badhu eka sAthe vaNAI jAya ane kAvyanI dedipyamAnatA soLe kaLAe khIlI uThe. pramANamImAMsA jevA graMtho sarjI nyAyanuM satata UMDANa kheDyuM, to anyayogavyavaccheda-ayogavyavaccheda ane vItarAgastotra jevA graMthonA nirmANa karI nyAyanI kaThaNa zailImAM paramAtmabhaktinA bhAvone guMthI lIdhA, nyAyanI karkaza zailI ane bhaktinA bhAvone kyAM tAlameLa maLe? paNa A ja to temanI bhakti ane vidvattApUrNa sarjanakaLAno kasaba hato. A thaI temanA sAhityasarjananI vAta... zrI kalikAlasarvajJae lAkhomAM eka kahI zakAya evA gurjarezvara kumArapALa jevA zrAvakaratnanuM sarjana-ghaDatara karyuM. aDhAra dezamAM abhayadAnanI udghoSaNA karI, rAjyamAMthI sAta vyasanone tilAMjalI apAvI. aputrIonuM dhana rAjagrAhya banatuM aTakAvyuM. tribhuvana vihAra-kumAravihAra jevA 1444 gaganacuMbI jinacaityothI pRthvIne maDhI dIdhI. nirdoSa pazuonA nirmama balI caDhAvavAnI prathA jAnanA jokhame baMdha karAvI, lagabhaga 21 jevA virATa jJAnabhaMDAronA nirmANa karyA, samyakatva III Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahita bAra vrata grahaNa karyA. aneka jarjarita jinAlayonA jIrNoddhAra karAvyA, aneka dAnazALAo kholI, lagabhaga cauda karoDa rUpiyAno sarvyaya karI nirdhana ane alpapunyavALA sAdharmika baMdhuonI kAyApalaTa karI dIdhI, prajA uparanA ghaNA AkarA karaverAo mApha karAvyA. zatruMjaya-giranAranA cha'rI pAlita saMgho kaDhAvyA. yogazAstra-vItarAga stotra jevA sUtro kaMThastha karyA. moTI uMmare dharma pAmyA chatAM zAsananA eka eka aMganI jabaradasta ArAdhanA karI lIdhI. zrI kalikAlasarvajJa AcArya bhagavaMte A eka paramArhat zrAvakaratnanuM sarjana karI tenA dvArA jagatabharamAM ane vizeSa karI gujarAtamAM zAsananI bejoDa prabhAvanA karI jaina dharmano DaMko vagADI dIdho hato. jANavA mujaba A zrI hemacaMdrasUrijIe pAMtrIza hajAra jeTalA mAnavone dharmopadeza dvArA navA jaina banAvyA hatA. AcArya hemacaMdrasUrijIe 'ziSyasarjana'nuM kArya pUrI cIvaTathI karyu hatuM. A. bAlacaMdrasUri ma., A. rAmacaMdrasUri ma., A. mahendrasUri ma., paM. vardhamAnagaNi ma., paM. guNacaMdragaNi ma., paM. yazazcaMdragaNi ma., paM. udayacaMdragaNi ma. muni devacaMdrajI, paM. udayasAgaragaNi jevA vidvAna, kavi, zAstramarmajJa ziSyonA sarjana karI eka mahAna kArya AcAryazrIe karyu. AcAryazrInA A vidvAna ziSyaratnoe paNa vividha viSayaka aneka graMthonA sarjana karI jaina sAhitya saMgrahane samRddha karavAmAM anerU yogadAna ApyuM che. vidvattA sAthe hemacaMdrAcAryanI namratA paNa gajaba koTInI hatI. "badhuM jJAnasaMpAdana gurunI pAse ane temanI kRpAthI ja thayuM che." evuM spaSTa temaNe ja tri.za.pu.nI prazastimAM jaNAvyuM che. AcAryo hemacaMdro'bhUttatpadAMbhojaSaTpadaH / tatprasAvAdhiAta-jJAna-saMpatnahoyaH / / diggaja vidvAno paNa hemacaMdrAcAryanI bahumukhI pratibhAthI atyaMta prabhAvita hatA, temanI stuti karatA thAkatA na hatA, ATalI nAnI jiMdagImAM ATaluM virATa sarjana kArya kaI rIte karI zakayA, e badhA mATe AzcaryarUpa hatuM. kiM stumaH zabdapAthodheH hemacaMdrayatermatim / ekenApi hi yenedRk kRtaM zabdAnuzAsanam // Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TddA "ekalapaMDe ATalu sarjana karanAranI zuM stuti karIe?" ema kahI badhA aTakI gayA. mAtA pAhiNI ane pitA cAciMganA kuLamAM Avela cAMgAe saMvata 1150mAM pAMca varSe dIkSA grahaNa karI somacaMdramuni banyA. muni somacaMdranuM jIvana nirdoSa ane pavitra hatuM. temanI dRSTi nirmaLa hatI, kacarAmAM paNa sonAnA darzana thatA hatA. ekadA guru sAthe nirdhana banelA zreSThiputranA ghare gocarI gayA. khUNAmAM paDela kacarAno Dhagalo temane sonAno dekhAyo, temane thayuM jene ghare sonAnA DhagalA che te Avo nirdhana !" cAlAka zreSThiputrae turaMta bAlamuni somacaMdrane kacarAnA DhagalA upara besADyA ane te brahmacArInA naiSThika saMyama prabhAvathI kacarAno Dhagalo sonAno banI gayo. tyArapachI muni somacaMdra, somacaMdrane badale 'hemacaMdra' tarIke khyAta thayA. pAchaLathI AcArya banelA muni hemacaMdrae raivatAvatAra tIrthamAM (khaMbhAtamAM) sarasvatI devInI sAdhanA karI temane pratyakSa karI hatI temanI anahada kRpA varadAna meLavI teo dhanya banyA hatA. vi.saM. 1166mAM khaMbhAtanagare pUjyazrInI AcAryapadavI thaI, tyAre mAtA pAhiNIe paNa dIkSA grahaNa karI hatI. uttama saMyama pALI mAtA sAdhvIe aMtasamaye jyAre pATaNamAM aNasaNa karyuM tyAre AcAryazrIe paNa traNa lAkha zloka sarjananuM punyabhaTaNuM ApI apAra mAtRbhakti pradarzita karI hatI. gurukapA ane sarasvatInI mahera, A be baLanA jore temaNe diggaja jevA gaNAtA digaMbarAcAryane vAdamAM pachaDATa ApI hatI ane zvetAmbara saMpradAyano jayajayakAra phelAvyo hato. AcAryazrI bejoDa vidvAna to hatA ja, sAthe acchA jyotirvi-bhaviSyavettA paNa hatA, eka pratiSThA mahotsavamAM AcAryazrIe jAhera karyuM hatuM ke "mAruM AyuSya have mAtra cha mahinAnuM ja bAkI che ane mArA svargavAsa bAda cha mahinA pachI kumArapALanuM paNa mRtyu thaze" ane akSarazaH temaja thayuM hatuM. 1229mAM pATaNamAM saMgha samakSa potAnA AjJAMkita ane vaphAdAra ziSya A. rAmacaMdrasUrine potAnI pATa soMpI AcAryazrI samAdhipUrvaka kALadharma pAmyA hatA, rAjakavi somezvaradevanA moDhAmAMthI te samaye zabdo sarI paDyA : "vaiduSya vAtAka titi zrIdevake vivaE" A. hemacaMdrasUri devaloka pAmyAthI vidvatA jANe AzrayavagaranI thaI gaI. TddA. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IST AvA mahApuruSa racita triSaSTi zalAkA puruSa caritra eka adbhuta mahAkAvya che. karUNarasa, zauryarasa, bhaktirasa, vairAgyarasa vi. badhA rasono zreSTha samanvaya che. chaMdo suMdara che. alaMkAra adbhuta che, racanA manohara che, zailI saraLa che, bhAvo gahana che, upamAo alaukika che, kathAo manohara che, sUktio coTadAra che, stutio bhAvavAhI che, dezanA asarakAraka che, upadezo preraka che, padalAlitya anupama che. TuMkamAM kahIe to badhuM ja abhUta... abhUta.. adbhuta che. A caritra daza parvamAM vibhakta che, pratyeka parvamAM aneka sargo che, caritramAM kathAnako sAthe ItihAso, paurANika kathAo, zAstra ane sidhdhAMtanI vAto, gahana tattvajJAna ane karmasiddhAMtonI vAto paNa vaNI levAmAM AvI che. * pahelA parvamAM AdIzvara bhagavAna-bharata cakrInA caritra * bIjA parvamAM ajitanAtha bhagavAna-sagaracakrInA caritra * trIjA parvamAM saMbhavanAtha bhagavAnathI zItalanAtha bhagavAna sudhInA 8 bhagavAnanA caritro. * cothA parvamAM zreyAMsanAtha bhagavAnathI dharmanAtha bhagavAna sudhInA pAMca tIrthakaro, pAMca vAsudevo, pAMca prativAsudevo, pAMca baLadevo, maghavA ane sanakumAra cakravartI Ama 22 mahApuruSonA caritra. * pAMcamA parvamAM zAMtinAtha bhagavAnanuM caritra (teo tIrthakara ane cakravartI baMne hatA, eTale be caritra gaNatrImAM levAyA che.) * chaThA parvamAM kuMthunAtha bhagavAnathI munisuvratasvAmI sudhInA cAra tIrthakara, cAra cakravartI, 2 vAsudeva, 2 prativAsudeva, 2 baLadeva Ama 14 mahApuruSonA caritra. * sAtamA parvamAM naminAtha bhagavAna-10mAM cakrI hariSeNa, 11mAM cakI jaya, AThamAM baLadeva-vAsudeva - prativAsudevo kramazaH rAma-lakSmaNa-rAvaNa A chanA caritro che. A caritra jaina rAmAyaNanA nAme pracalita che. * AThamAM parvamAM neminAtha bhagavAna, navamA vAsudeva, baLadeva, prativAsudeva kramazaH kRSNa-baLabhadra ane jarAsaMgha A cAra mahApuruSanA caritra che. uparAMta-pAMDavo ane kauravonA caritro paNa che. * navamA parvamAM pArzvanAtha bhagavAna ane brahmadatta cakrI caritra che. * dazamA parvamAM mahAvIra caritra che, bIjA parvo karatAM A parva moTuM che. 13 sarga che. aMte graMthakAranI prazasti che. IchA Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ liTA || sAthe sAthe zreNika, koNika, sulasA, abhayakumAra, ceDArAjA, halla-vihala, meghakumAra, naMdiSeNa, celaNA, durgadhA, AdrakumAra, RSabhadatta, devAnaMdA, jamAlI, zatAnika, caMDapradyota, mRgAvatI, AnaMda vi. daza zrAvaka, gozALo, hAlika, prasannacaMdra, durdarAMka deva, gautama svAmI, puMDarIka, kaMDarIka, aMbaDa, dazArNabhadra, dhanA-zAlibhadra, rohiNeya, udAyana, zatAnika putra, kapila kevalI, kumAranaMdI, udArya, kulavAlaka, kumArapALa vi. aneka caritra khUba rocaka zailImAM Alekhana thayA che. 36 hajAra zloka pramANa A kRtimAM tIrthakaronI dezanAnA mAdhyame aneka zAstrIya siddhAMtonI adbhUta vivecanA karAI che.khaLakhaLa vahetI saritAnA nIra jevA mulAyama ane madhura kathAnakonI sAthe sAthe kaThaNa-karkaza ane gahana evA naya-pramANanA svarUpo, kSetrasamAsa-jIvavicAra-karmasvarUpa, Atmasidhdhi-bAra bhAvanA jevA viSayone paNa saraLa zailImAM rajU karI AcAryazrIe potAnI kAmaNagArI vidvattAne chatI karI che. darAmAM parvamAM pradarzita karela kumArapALanuM bhaviSyakathana ane aMtima graMtha sarjana prazasti A be vastu ghaNI mahattvanI ane sUcaka che. A eka mahAkAvyanA vAMcanathI, paThana-pAThanathI Atmika sukhonI prajJA soLe kaLAe khIlI uThe che ane sarvatovyApI bodha prApta thAya che e nirvivAda vAta che. triSaSTi e jaina samAja ane savizeSa sAdhu-sAdhvIjIo mATe atilokapriya kAvya che. adhyayana-adhyApananA kSetre savizeSa tenI upayogitA che. kalikAlasarvajJanI A ajAyaba kAvyakRti Aje seMkaDo varSa pachI paNa ApaNane upalabdha thaI che te ApaNuM praSTi punya che. haju sudhI seMkaDo varSo sudhI A sukRtasarjana surakSita rahe e zubhAzayathI prastuta prakAzana sAkAra thaI rahyuM che. amArA pU. gurudevazrI vairAgyadezanAdakSa AcArya bhagavaMta zrImad vijaya hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnI preraNAthI zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa' jinazAsananA sAte kSetranI anupama bhakti karI rahyuM che. temAM paNa chellA 15 varSathI ||8|| Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IRIT zrutabhaktino mahAyajJa AraMbhAyo che. jIrNa-zIrNa thayelA lagabhaga 275thI adhika graMthonA jIrNoddhAra thayA che. ane bhAratabharanA jJAnabhaMDAromAM A tamAma graMtho bheTasvarUpe mokalAyA che. triSaSTinAM daze daza parvanA prakAzananI ghaNI ja AvazyakatA hatI je Aje paripUrNa thaI rahI che. te jaina saMgha mATe ati AnaMdano viSaya che. AvA virATa prakAzanakArya mATe ghaNuM moTuM yogadAna jarUrI hoya che. pa.pU. munirAjazrI ratnabodhivijayajI ma.sA. 5.pU. munirAjazrI saumyaratnavijayajI ma.sA. 5.pU. munirAjazrI jinapremavijayajI ma.sA. Adi mahAtmAoe sakhata parizrama lai prastuta prakAzanane sAkAra karyuM che. mahAtmAonI A zrutabhakti kharekhara anumodanIya che. prAMte eka ja kAmanA ke... prastuta kAvyaracanAnA paThana-pAThanamAMthI sau koI vairAgyabhAvathI bhAvita bano, prabhubhaktimAM lIna bano... rAgadveSathI mukta banI, zIghra muktigAmI bano... eja li. pa.pU. vairAgyadezanAdakSa AcArya bhagavaMtazrI hemacaMdrasUrIzvarajI ma.nA vineya paMnyAsa kalyANabodhivijayajI gaNi saM. 2059 bhAdaravA vada 4 tA. 14-9-03 vaDodarA (100mI oLI pAraNA dina) B Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * // 10 // * * // 5 / / // sUripremASTakam // racayitA : panyAsazrIkalyANabodhivijayagaNI / (upajAtiH) prakRSTazaktAvapi muktavAn hi mugdhIkRtA dRk caritaM nirIkSya vyAkhyAnadAne parasattvavAn yaH / guNaikapazyA-parikuNThitApi / brahmaikaniSThAmanupAlanAya yannAmato sidhyati vAJchitaM drAk pAyAtsa pApAt paramarSi-premaH // 1 // pAyAtsa pApAt paramarSi-premaH miSTAnnabhojyAni phalAni yo hi AyuHkSayeNa cyutayogayAgaH AmrapramukhANyapi bhuktavAnna / samAgatazcaiva gatazca se<<| mAM jihmajihnAjaDanAgapAzAt prANA~zca dattvA jinazAsanAya pAyAtsa pApAt paramarSi-premaH / 2 / / pAyAtsa pApAt paramarSi-premaH AkrozasoDhA'naparAdhakArI kvAsannasiddhasya puno mayAptiH ? svarakSaNe yasya na kA'pi vAJchA / kva tadguNAbdhe-rlavalezalabdhi ? aho prazAnti-natamastakarSiH tathApi yAce bhavarAganAgAt pAyAtsa pApAt paramarSi-premaH // 3 // pAyAtsa pApAt paramarSi-premaH vRddhe'pi kAye bahurugnikAye yadIyasevA iyameva ziSya na yasya kAGkSA pratikarmaNe hi / yadAzayasya pratipAlanaiva / anto'riyoddhA bhavabhItidhartA zrIhemacandrapsitamekameva pAyAtsa pApAt paramarSi-premaH // 4 // pAyAtsa pApAt paramarSi-premaH // 6 // *** // 7 // // 10 // * // 8 // * Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 11 // ||suuribhuvnbhaanvssttkm // racayitA : panyAsazrIkalyANabodhivijayagaNI / (vasaMtatilakA) sajjJAnadIptijananaika-sahasabhAno! guNairmahAnasi guro ! gurutAprakarSa ! saddarzanocchrayavidhau paramAdrisAno ! pApeSvapi prakRtadRSTipiyUSavarSa ! duSkarmabhasmakaraNaikamanaHkRzAno! vRttyaikapUtaparizuddhavacovimarza ! bhAvAd bhaje bhuvanabhAnuguro ! bhavantam / / 1 / / bhAvAd bhaje bhuvanabhAnuguro ! bhavantam / / 5 / / yo varddhamAnatapasAmativarddhamAna kallolakRdvara-kRpA bhavato vibhAti bhAvena bhAvaripubhiH pratiyudhyamAnaH / visphurjate lasadanarghyaguNAkaro'ntaH / krucchadmalobharahito galitAbhimAno gambhIratA'tijaladhe! nayanimngAdhe bhAvAd bhaje bhuvanabhAnuguro ! bhavantam / / 2 / / bhAvAd bhaje bhuvanabhAnuguro ! bhavantam / / 6 / / tejaH paraM paramateja ito samasti sImAnamatra na gatA na hi sA kalA'sti kudRSTibhidtadamicaMdani cAmidRSTiH / prakrAntadiksuguNasaurabhabhAgguro'si bhUtA'pi zailamanasAM nayane'zruvRSTiH dRSTAzca doSanikarA dazamIdazAyAM bhAvAd bhaje bhuvanabhAnuguro ! bhavantam // 3 // bhAvAd bhaje bhuvanabhAnuguro ! bhavantam / / 7 / / tubhyaM namo bhavikapaGkajabodhabhAno! tvapAdapadmabhramareNa deva! tubhyaM namo duritapaGkavizoSabhAno ! zrIhemacandroktikRtA sadaiva / tubhyaM namo nibiDamohatamoghnabhAno! mAno ! nuto'si nanu bhaktibhAvAt bhAvAd bhaje bhuvanabhAnuguro ! bhavantam / / 4 // tvatsaMsmRtisAzrusasambhrameNa // 8 // (indravajA) // 11 // Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||95|| 2. 3. 4. 5. 6. 7. OM huM 10. zrutasamudvAraka bhANabAI nAnajI gaDA, muMbaI(pa.pU. gacchAdhipati AcAryadeva zrImadvijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI ma.sA.nA upadezathI). zeTha ANaMdajI kalyANajI, amadAvAda. zrI zAMtinagara zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha, amadAvAda. (5.pU. tapasamrATa AcAryadeva zrImadvijaya himAMzusUri ma.sA.nI preraNAthI). zrI zrIpALanagara jaina upAzraya TrasTa, vAlakezvara, muMbaI(pa.pU. gacchAdhipati AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUri ma.sA.nI divyakRpA tathA pU. AcAryadeva zrImadvijaya mitrAnaMda sU.ma.sA.nI preraNAthI). zrI lAvaNya sosAyaTI zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha, amadAvAda. (pa.pU. paMnyAsajI zrI kulacaMdravijayajI gaNivaryanI preraNAthI). nayanabALA bAbubhAI sI. jarIvALA hA. caMdrakumAra, manISa, kalpaneza (pa.pU. munirAja zrI kalyANabodhi vijayajI ma.sA. preraNAthI). kezarabena ratanacaMda koThArI ha. lalitabhAI (pa.pU. gacchAdhipati AcAryadeva zrImad vijaya jayaghoSasUrIzvarajI mahArAjanI preraNAthI) zrI zvetAmbara mUrtipUjaka tapagacchIya jaina pauSadhazALA TrasTa, dAdara, muMbaI. zrI muluMDa zvetAmbara jaina saMgha, muluMDa, muMbaI(AcAryadeva zrI hemacaMdrasUri ma.sA.nI preraNAthI). zrI zAMtAkrujha zve. mUti. tapAgaccha saMgha, zAMtAkrujha, muMbaI (AcAryadevazrI hemacaMdrasUri ma.sA.nI preraNAthI). II9RI Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I93 Il zrI devakaraNa mULajIbhAI jaina derAsara peDhI, malADa (vesTa), muMbaI (5.pU. munirAjazrI saMyamabodhi vi.ma.sA.nI preraNAthI). saMghavI aMbAlAla ratanacaMda jaina dhArmika TrasTa, khaMbhAta,(pU.sA.zrI vasaMtaprabhAzrIjI ma. tathA pU.sA.zrI svayaMprabhAzrIjI ma. tathA pU.sA. zrI divyayazAzrIjI ma.nI preraNAthI mULIbenanI ArAdhanAnI anumodanArthe). 13. bAbu amIcaMda panAlAla AdIzvara jaina Tempala cerITebala TrasTa, vAlakezvara, muMbaI-400 006.(pU. munirAja zrI akSayabodhivijayajI ma.sA. tathA pU. munirAja zrI mahAbodhivijayajI ma.sA. tathA pU. munirAjazrI hiraNyabodhivijayajI ma.sA.nI preraNAthI). zrI zreyaskara aMdherI gujarAtI jaina saMgha, muMbaI(pU. munizrI hemadarzana vi.ma. tathA pU. munizrI ramyaghoSa vi.ma.nI preraNAthI). zrI jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha, maMgaLapArekhano khAMco, zAhapura, amadAvAda. (pa.pU. AcAryadeva zrI rUcakacaMdrasUri ma.nI preraNAthI). 16. zrI pArzvanAtha zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha, saMghANI sTeTa, ghATakopara (vesTa), muMbaI. (pU. kalyANabodhivi.ma.nI preraNAthI). 17. zrI navajIvana sosAyaTI jaina saMgha, bombe senTrala, muMbaI. (pU. munirAja zrI akSayabodhi vi.ma.nI preraNAthI). zrI ghATakopara jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha, ghATakopara (vesTa), muMbaI (vairAgyadezanAdakSa pU.A. zrI hemacaMdrasUri ma.sA.nI preraNAthI). zrI kalyANajI sobhAgacaMda jaina peDhI piMDavADA (rAja.)(siddhAMtamahodadhi sva. AcArya zrI vijaya premasUrIzvarajI ma.nA saMyamajIvananI anumodanArthe). 18. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||94|| 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. zrI AMbAvADI zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha, amadAvAda. (pU. muni zrI kalyANabodhi vi. ma.nI preraNAthI). zrI jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha, vAsaNA, amadAvAda. (pU. AcArya zrI nararatnasUri ma.nA saMyamajIvananI anumodanArthe pUjya tapasvIratna AcArya zrI himAMzusUrIzvarajI ma.sA.nI preraNAthI). zrI premavardhaka ArAdhaka samiti, dharaNIdhara, derAsara, pAlaDI, amadAvAda. (pU. gaNivarya zrI akSayabodhivijayajI ma.nI preraNAthI). zrI mahAvIra jaina zve.mU.pUjaka saMgha, pAlaDI, amadAvAda. zeTha kezavalAla mULacaMda jaina upAzraya. (5.pU. AcAryazrI rAjendrasUri mahArAjanI preraNAthI). zrI mATuMgA jaina zve. mUrtipUjaka tapagaccha saMgha enDa cerITIjha, mATuMgA, muMbaI. zrI jIvita mahAvIrasvAmI jaina saMgha, nAMdiyA. (rAjasthAna) (pU. gaNivarya zrI akSayabodhivijayajI ma.sA. tathA munizrI mahAbodhivijayajI ma.sA.nI preraNAthI). zrI vizA ozavALa tapagaccha jaina saMgha, khaMbhAta. (vairAgyadezanAdakSa pa.pU. AcAryadeva zrI hemacaMdrasUri ma.sA.nI preraNAthI). zrI vimalanAtha jaina derAsara ArAdhaka saMgha, bANagaMgA, vAlakezvara, muMbaI-400 006. zrI pAlItANA cAturmAsa ArAdhanA samiti. (paramapUjya vairAgya dezanAdakSa AcAryadeva zrImad vijaya hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAja sAhebanA saMvata 2053nA pAlItANA madhye cAturmAsa prasaMge thayela jJAnadravyanI upajamAMthI). zrI sImaMdhara jina ArAdhaka TrasTa, emaralDa epArTamenTa, aMdherI(I.) muMbaI, (preraka-munizrI netrAnaMdavijayajI). zrI dharmanAtha popaTalAla hemacaMda jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha, jainanagara, amadAvAda. ||94|| Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kRSNanagara jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha, saijapura, amadAvAda. (5.pU. AcArya vijaya hemacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.nA kRSNanagara madhye saMvata 205ranA cAturmAsa nimitte pa.pU. munirAja zrI kalyANabodhivijaya ma.sA.nI preraNAthI). zrI bAbubhAI sI. jarIvALA TrasTa, nijhAmapurA, vaDodarA-390 002. (preraka - munizrI kalyANabodhi vijayajI II16o zrI goDI pArzvanAthajI Tempala TrasTa, pUnA. (pU.gacchAdhipati AcAryadeva zrImavijaya jayaghoSasUrIzvarajI ma.sA. tathA pU. munirAja zrI mahAbodhivijayajI ma.sA.nI preraNAthI). 34. zrI zaMkhezvara pArzvanAtha jaina zvetAmbara maMdira TrasTa, bhavAnI peTha, punA. (pU. munirAja zrI anaMtabodhivijayajI ma.sA.nI preraNAthI). zrI rAMdera roDa jaina saMgha, surata. (pu.paM. zrI akSayabodhi vijayajI ma.sA.nI preraNAthI) zrI zvetAmbara mUrtipUjaka tapAgaccha dAdara jaina pauSadhazALA TrasTa, ArAdhanA bhavana, dAdara, muMbaI(munizrI aparAjita vi.ma.nI preraNAthI). zrI javAharanagara jaina zve. mUrti saMgha, goregAma, muMbaI. (pU.A. zrI rAjendrasUri ma.sA.nI preraNAthI). zrI kanyAzALA jaina upAzraya, khaMbhAta (pU. pravartinI zrI raMjanazrIjI ma.sA., pU. pravartinI zrI IdrazrIjI ma.sA.nA saMyamajIvananI anumodanArthe pa.pU. sA. zrI vinayaprabhAzrIjI ma.sA. tathA pa.pU.sA. zrI vasaMtaprabhAzrIjI ma.sA. II9%o Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IIuddA | tathA pa.pU. sAdhvIjI zrI svayaMprabhAzrIjI ma.sA.nI preraNAthI). 39. zrI mATuMgA jaina zvetAmbara mUrtipUjaka tapAgaccha saMgha enDa cerITIjha, mATuMgA, muMbaI. (paMnyAsa pravara zrI jayasuMdaravijayajI gaNivaryanI preraNAthI). zrI zaMkhezvara pArzvanAtha zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha, 60 phUTa roDa, ghATakopara (I.)(pU.paM. zrI varabodhivijayajI gaNivaryanI preraNAthI). zrI AdinAtha zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha, navasArI, (5.pU.A. zrI guNaratnasUri ma.nA ziSya pU. paMnyAsajI zrI puNyaratnavijayajI gaNivaryanI tathA pU.paM. yazoratnavijayajI gaNivaryanI. 2. zrI koImbatura jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha, koImbatura. zrI paMkaja sosAyaTI jaina saMgha TrasTa, pAlaDI, amadAvAda. (5.pU.A. zrI bhuvanabhAnusUri ma.sA.nI gurUpUrti pratiSThA prasaMge thayela AcArya paMnyAsa-gaNi padAroha dIkSA vagere nimitte thayela jJAnanidhimAMthI). 44. zrI mahAvIra svAmI jaina zvetAmbara mUrtipUjaka derAsara, pAvApurI, khetavADI, muMbaI(preraka munizrI rAjapAlavijayajI tathA paM. zrI akSayabodhi vi.ma.). 45. zrI hIrasUrIzvarajI jagadgurU zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha TrasTa, malADa(pUrva), muMbaI. zrI pArzvanAtha zve. mUrtipUjaka jaina saMgha, saMghANI esTeTa, ghATakopara (vesTa), muMbaI (preraka gaNi zrI kalyANabodhivijayajI ma.). zrI marIna DrAIva jaina ArAdhaka TrasTa (muMbaI). zrI sahasraznA pArzvanAtha jaina derAsara upAzraya TrasTa,bAbulanAtha muMbaI (gaNivarya aparAjita vijayajInA ziSya munizrI sarvabhUSaNavijayajInI preraNAthI). II96I Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ fl9chA zrI govAliyA TeMka jaina saMgha muMbaI (pU. AcAryadevazrI hemacaMdrasUri ma.nA ziSya gaNivaryazrI kalyANabodhivijayajI ma.nI preraNAthI). zrI dharmanAtha popaTalAla hemacaMda jaina zve. mU. pU. saMgha jaina nagara amadAvAda (pU. muni zrI satyasuMdara vi.nI preraNAthI). ratanabena velajI gAlA parivAra, muluMDa muMbaI (munizrI ratnabodhi vi.nI preraNAthI). zrI vimalanAtha jaina derAsara ArAdhaka saMgha bANagaMgA, vAlakezvara, muMbaI-6. (preraka-pU.A. hemacaMdrasUri ma.) zrI vADIlAla sArAbhAI derAsara TrasTa, prArthanA samAja, muMbaI (muni zrI rAjapAlavijayajI tathA paMcAsajI zrI akSayabodhivijayajI gaNi). zrI prInsesa sTrITa, luhAra cAla jaina saMgha (preraka-gaNi kalyANabodhi vi.ma.) 55. zrI dharmazAMti cerITebala TrasTa, kAMdIvalI (I.), (preraka : pU. munizrI rAjapAlavijayajI ma.sA., pU.paM. zrI akSayabodhivijayajI ma.sA.). pU.sA.zrI sUryayazAzrIjI tathA pU.sA.zrI suzIlayazAzrIjInA pArlA (IsTa) kRSNakuMjamAM thayela cAturmAsanI jJAnanidhinI AvakamAMthI. zrI premavardhaka devAsa vhe. mU.pU. jaina saMgha (devAsa-amadAvAda). zrI pArzvanAtha jaina saMgha, samAroDa, vaDodarA. (preraka paM. zrI kalyANabodhivijayajI gaNivarya). 59. zrI munisuvrata svAmI jaina derAsara TrasTa, lakSmIpurA jaina saMgha, kolhApura. (preraka : pU.A.zrI jayasuMdarasUrijI ma.nA ziSya munizrI premasuMdaravi.) l9chA. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I18. 60. zrI dharmanAtha popaTalAla hemacaMda jainanagara gva. mU.pU. jaina saMgha, navA zAradAmaMdira roDa, amadAvAda. (preraka : pU. puNyarativijayajI ma.) zrI dipaka jyoti jaina saMgha, kAlA cokI, parela, muMbaI. (preraka : pU.paM.zrI bhuvanasuMdaravijayajI tathA zrI guNasuMdaravijayajI). zrI padmamaNi jaina zve. tIrtha peDhI pAbala, ji. punA. (5. kalyANabodhi vi.ma.nI vardhamAna tapanI 100 oLInI ArAdhanAnI anumodanArthe). paM. vizvakalyANa vi.ma.nI preraNAthI. 63. OMkArasUrIzvarajI ArAdhanA bhavana, surata. (preraka : pU. A.zrI guNaratnasUrijInA ziSya munizrI jinezarana vi.ma.). zrI goDI pArzvanAtha jaina zve. mU. pU. tapa. saMgha nAyaDu kolonI, ghATakopara (IsTa), muMbaI. 65. zrI AdIzvara vhe. mU.pU. jaina saMgha, goregAma, muMbaI. 66. zrI AdIzvara jaina zve. TrasTa, sAlema. preraka pU. gacchAdhipatizrI jayaghoSasUrijI ma. 67. zrI govAliyA TeMka jaina saMgha, muMbaI. II18aa Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ II98IL (zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa-muMbaI dvArA prakAzita thayelA graMthonI sUci jIvavicAra prakaraNa saTIka, daMDaka |15 puSpamALA (mULa anuvAda) | 28 caityavaMdana bhASya (saMghAcAra prakaraNa saTIka, kAyasthiti 16 mahAvIracariya bhASya saTIka) stotrAbhidhAna saTIka 17 mallinAtha caritra 29 vardhamAnadezanA padya 2 nyAyasaMgraha saTIka 18 vAsupUjya caritra (bhAga-1 chAyA sAthe) 3 dharmasaMgraha saTIka bhAga-1 19 zAMtasudhArasa saTIka 30 vardhamAnadezanA padya 4 dharmasaMgraha saTIka bhAga-2 20 zrAddhaguNa vivaraNa (bhAga-2 chAyA sAthe) 5 dharmasaMgraha saTIka bhAga-3 21 tattvajJAna taraMgiNI 31 vyavahAra zuddhi prakAza 6 jIvasamAsa TIkAnuvAda rara triSazilAkApuruSa caritra parva | 3ra anekAnta vyavasthA prakaraNa 7 jaMbudvIpa saMgrahaNI saTIka 3/4 33 prakaraNa saMdoha 8 syAdvAdamaMjarI sAnuvAda 23 triSaSThizalAkApuruSa caritra parva 34 utpAdAdisiddhi prakaraNa saTIka 9 saMkSepa samarAditya kevaLI caritra | pa/6 35 abhidhAna vyutpatti prakriyA koza 10 bRhat kSetrasamAsa saTIka 24 aSTasahasrI tAtparya vivaraNa bhAga-1 (ciMtAmaNi TIkAnuM 11 bRhat saMgrahaNI saTIka ra5 muktiprabodha akArAdi krame saMkalana) 12 bRhat saMgrahaNI saTIka ra6 vizeSaNavatIcaMdana pratikramaNa 36 abhidhAna vyutpatti prakriyA koza 13 ceiyavaMdaNa mahAbhAsa | avacUrI bhAga-2 (ciMtAmaNi TIkAnuM 14 nayopadeza saTIka 27 pravajyA vidhAnakulaka saTIka akArAdi krame saMkalana) II98I Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||2|| 37 praznottara ratnAkara (senaprazna) | 54 vijayaprazasti bhASya 71 pAMDava caritra bhAga-2 38 saMbodhasaptati saTIka (vijayasenasUri caritra). 72 pANvanAtha caritra gadya 39 paMcavastu saTIka 55 kumArapALa mahAkAvya saTIka 73 hIra praznottarANi 40 zrI jaMbusvAmI caritra (prAkRtidvayAzraya) 74 dharmavidhi prakaraNa 41 zrI samyakatva saptati saTIka pa6 dharmaratna prakaraNa saTIka bhAga-1 75 supAzrvanAtha caritra bhAga-1 42 guru guNa patriMzatpatrizikA hA | pa7 dharmaratna prakaraNa saTIka bhAga-2 76 devadharma parIkSAdi graMtho 58 upadeza pada bhAga-1 saTIka 77 supArzvanAtha caritra bhAga-2-3 pa9 upadeza pada bhAga-2 78 prakaraNatrayI 43 stotra ratnAkara 60 zrAddhadinakRtya bhAga-1 79 samatAzataka (sAnuvAda) 44 upadeza saptati 61 zrAddhadinakRtya bhAga-2 80 upadezamALA-puSpamALA 45 upadeza ratnAkara 62 pArzvanAtha caritra 81 pRthvIcaMdra caritra 46 zrI vimalanAtha caritra 63 vicAra ratnAkara 82 upadezamALA 47 subodhA samAcAri 64 upadeza saptatikA 83 pAiyalacchI nAmamAlA 48 zAMtinAtha caritra graMtha 65 devendra narakendra prakaraNa 84 doDhaso savAso gAthAnA stavano 49 navapada prakaraNa saTIka bhAga-1 66 puSpa prakaraNa mALA 85 dvivarNa ratnamAlA 50 navapada prakaraNa saTIka bhAga-2 67 gurnAvalI 86 zAlibhadra caritra 51 navapada prakaraNa laghu vRti 68 puSpa prakaraNa 87 anaMtanAtha caritra pUjASTaka para zrAddha prakaraNa vRtti 69 neminAtha mahAkAvya 88 karmagraMtha avacUrI 53 zrI pArzvanAtha caritra 7) pAMDava caritra bhAga-1 [89 upamiti bhava prapaMca kathA bhA. 1 I/ra0pa. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IPRIL 90 dharmabindu saTIka 108 zrI bhuvanabhAnu kevaLI caritra | 122 upadeza saptatikA (TIkAnuvAda) 91 prazamarati saTIka (anuvAda). pustaka 92 mArgakhAdvAra vivaraNa 109 zrI caMdraprabhasvAmI caritra (anuvAda)[ 123 pratikramaNa hetu (pustaka) 93 karmasiddhi 110 ApaNA jJAnamaMdiro 124 jaina kumArasaMbhava mahAkAvya 125 devacaMdra stanAvali 94 jaMbusvAmI caritra anuvAda 111 pramAlakSaNa 126 AnaMdakAvya mahodadhi bhAga-1 95 caityavaMdana bhASya sAnuvAda 112 AcAra pradIpa 127 zrI paryata ArAdhanA sUtra 96 guNavarmA caritra sAnuvAda 113 vividha praznottara (avacUrI anuvAda sAthe) 97 savAso doDhaso gAthA stavano |114 AcAropadeza anuvAda 128 jinavANI (tulanAtmakadarzana 98 dvAaizadvatrizikA 115 paTTAvalI samuccaya bhAga-1 vicAra) 99 kathAkoSa 116 paTTAvalI samuccaya bhAga-2 129 praznottara pradIpa graMtha 100 jaina tIrtha darzana 117 ratnAkarAvatArikA anuvAda 130 prAcIna koNa? zvetAmbara ke 101 jaina kathA saMgraha bhAga-1 bhAga-1 digambara (gujarAtI) 10ra jaina kathA saMgraha bhAga-2 | |118 ratnAkarAvatArikA anuvAda 131 jaMbudvIpa samAsa (anuvAda) 103 jaina kathA saMgraha bhAga-3 bhAga-2 132 sumati caritra (anuvAda) 104 rayaNasehara nivakahA saTIka | |119 caityavaMdana covIsI tathA 133 tattvAmRta (anuvAda) 105 AraMbhasiddhi 134 triSaSThizalAkA puruSa caritra parva-1 praznottara ciMtAmaNI 135 triSaSThizalAkA puruSa caritra parvanara 106 neminAtha caritra gadya 120 dAna prakAza (anuvAda) | 136 jaina kathA saMgraha bhAga-4 107 mohobyulanam (vAdasthAnam) |121 kalyANa maMdira laghuzAMti saTIka (pratAkAra saMskRta) //rA Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Irara | 137 jaina kathA saMgraha bhAga-5 | |147 mahopAdhyAyazrI vIravijayajI | 163 Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-4 (pratAkAra saMskRta) mahArAjA caritra 164 Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-1 138 jaina kathA saMgraha bhAga-6 148 mukti mArgadarzana yAne 165 Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-2 (pratAkAra saMskRta) dharmaprAptinA hetuo 166 Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-3 139 jaina dharma bhakti kaMcanamALA 149 cetodUtam 167 Avazyaka sUtranI dIpikA (sAnuvAda) bhAga-1 150 mUrtimaMDana praznottara bhAga-1 140 jaina dharma bhakti kaMcanamALA 151 piMDavizuddhi anuvAda 168 Avazyaka sUtranI dIpikA bhAga-2 | 15ra naMdisUtra (mULa) (sAnuvAda) bhAga-2 141 zrImokSapada sopAna 153 naMdisUtra saTIka (bIjI 169 Avazyaka sUtranI dIpikA AvRtti) bhAga-3. (cauda guNasthAnakanuM svarU5) 154 naMdisUtra cUrNi saTIka 170 uttarAdhyayana saTIka bhAga-1 142 ratnazekhara ratnAvatI kathA 155 anuyoga dvAra saTIka 171 uttarAdhyayana saTIka bhAga-2 (parvatithi mAhAbhya para) 156 dazavaikAlika saTIka 172 uttarAdhyayana saTIka bhAga-3 143 SaSThizatakam (sAnuvAda). 157 dazavaikAlika saTIka 173 jaMbudvIpa prajJapti bhAga-1 144 namaskAra mahAmaMtra (nibaMdha) 158 oghaniryukti saTIka 174 jaMbudvIpa prajJapti bhAga-2 145 jaina gotra saMgraha 159 piMDaniryukti saTIka 175 jIvAjIvAbhigama sUtra bhAga-1 (prAcIna jaina itihAsa sahita) 160 Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-1] 176 jIvAjIvAbhigama sUtra bhAga-2 146 nayamArgadarzana yAne sAtanayanuM 161 Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-2 | 177 rAjapraznIya svarUpa 16ra Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-3] 178 AcArAMga dIpikA I II. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IFrarU II 179 bhagavatI sUtra bhAga-1 |198 kalpasUtra kaumudi 216 zrI yogadaSTisamuccaya 180 bhagavatI sUtra bhAga-2 [199 AnaMda kAvya mahodadhi bhAga-3 | (bhAvAnuvAda) 181 bhagavatI sUtra bhAga-3 200 zrI zrutajJAna amIdhArA 217 navasmaraNa (IglIza sArtha 182 pannavaNA sUtra saTIka bhAga-1 201 uttarAdhyayana sUtramULa anuvAda) 183pannavaNA sUtra saTIka bhAga-2 202 upadhAna vidhi preraka vidhi 218 ATha dRSTinI sajhAya 184 RSibhASitasUtra 203 hIrasvAdhyAya bhAga-1 219 AgamasAra (devacaMdrajI) 185 haribhadrIya Avazyaka TIppaNaka 204 hIrasvAdhyAya bhAga-2 220 nayacakrasAra (devacaMdrajI) 186 sUryaprajJapti saTIka 205 caityavaMdanAdi bhASyatrayI 221 guru guNaSatrizikA (devacaMdrajI) 187 AcArAMga dIpikA bhAga-1 | (vivecana) 222 paMcakarmagraMtha (devacaMdrajI) 188 sUtrakRtAMga dIpikA 206 bhojaprabaMdha 223 vicAra sAra (devacaMdrajI) 189 ThANAMga saTIka bhAga-1 207 zrI vastupAla caritra (bhASAMtara)| 224 zrI payuSaNa parvAdika parvonI 190 ThANAMga saTIka bhAga-2 208 zrI yogabiMdu saTIka kathAo 191 anuyogadvAra mULa 209 guru guNa ratnAkara kAvyam rarapa vimaLa maMtrIno rAsa 192 samavAyAMga saTIka 210 jagaguru kAvyam rara6 bRhat saMgrahaNI aMtargata yaMtrono 193 AcArAMga dIpikA bhAga-2 211 yogadRSTisamuccaya (anuvAda) saMgraha 194 sUtrakRtAMga saTIka bhAga-1 212 jaina jyotigraMtha saMgraha 227 damayaMtI saMgraha 195 sUtrakRtAMga saTIka bhAga-2 213 pramANa paribhASA 228 bRhatsaMgrahaNI yaMtra 196 bhagavatI sUtra 214 prameya ratnakoSa 229 jaina stotra saMgraha 197 kalpasUtra pradIpikA 215 jaina stotra saMgraha bhAga-2 230 yazodhara caritra IRI Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IRI * * 231 caMdravIrazubhAdi kathA catuSTayam 247 baMdhahetudayatribhaMgI prakaraNAdi |ra64 SasthAnakaprakaraNa prata 23ra vijayAnaMda abhyadayam 248 dharmaparIkSA 265 suvrataRSikathAnaka- saMvegakumakaMdalI mahAkAvya ra49 AgamIya sUktAvalyAdi 266 zrI zatruMjaya mahAtIrthoddhAra (mULa) 233 jainadharmavarastotra-godhUlikArtha- ra50 jaina tattvasAra saTIka 267 jIvAnuzAsanam sabhAcamatkAreti rapa1 nyAyasiddhAMta muktAvalI 268 prabaMdha ciMtAmaNI (hindI 234 anekArtha ratnamaMjUSA rapara haimadhAtupATha bhASAMtara) 235 siripAsanAhacariyuM 253 navIna pUjA saMgraha 269 devacaMdra bhAga-2 236 samyakatva kaumudI (bhASAMtara) ra54 siddhacakrArAdhana vidhi vi. saMgraha 270 bhAnucaMdragaNita 237 vimalanAtha caritra (anuvAda) ra55 nAyAdhammakahAo (pustaka). 271 digvijaya mahAkAvya 238 jaina kathAnakoSa bhAga-1 256 pramANanayatatvAlakAlaMkAra | |272 vijJapti lekha saMgraha | (anuvAda). | (sAva.) 273 AbU bhAga-1 239 jaina kathAnakoSa bhAga-2 257 tattvArthadhigamasUtra (gujarAtI) 274 AbU bhAga-2 240 jaina kathAnakoSa bhAga-3 ra58 vicAra saptatikA saTIka 27pa AbU bhAga-3 | 241 zatruMjaya tIrthoddhAra (anuvAda) | -vicArapaMcAzikA saTIka 276 AbU bhAga-4 24ra jaina stotra tathA stavanasaMgraha sAthe 259 adhyAtmasAra saTIka 277 AbU bhAga-5 243 vastupAla caritra 260 lIlAvatI gaNita 278 nyAyAprakAza 244 siddhaprAbhRta saTIka 261 saMkramakaraNa bhA. 1pustaka 279 zobhanastuti 245 sUktamuktAvalI 262 saMkramakaraNa bhAga 2 pustaka 280 RSabhapaMcAzikA 246 nalAyanam (kuberapurANam) 263 bhaktAmara stotram prata 281 kumAravihArazatakam * || 4|| Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha kra. // 25 // RSARASHTRARSHABHASHRSHASHAS saptamaparvaNi viSayAnukramaH / viSayaH / lakSmaNavAsudeva-padmabaladeva-rAvaNaprativAsudeva-caritam / prathamaH sargaH / devyAH kIrtidhavalena saha lagnaH / zrIkaNThena padmAyAH haraNam / zrIkaNThasya vimAnasya skhalanam / taDitkezena vAnarahananam / kiSkindhi-vijayasiMhayuddham / kiSkindhAyAM AdityarajAnRpasya rAjyam / citrasundaryAH putrjnm| indreNa saha mAlIbhUpasya yuddham / kaikasyAH svapne siMhadarzanam / navamANikyahArasya mahimAvarNanaM rAvaNasya janma ca / dvitIyaH sargaH / rAvaNAdibhrAtRtrayeNa vidyAsAdhanaprAptizca / rAvaNasyAmarasundareNa saha yuddham / rAvaNasya vaizravaNena saha yuddham / 9-10 12 | // 25 // 13-18 19-20 21-22 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha kra. 23-24 25-32 33-36 37-44 45-47 // 26 // 48 4 // 21 viSayaH / rAvaNasya yamena saha yuddham / rAvaNasya vAlinA saha yuddhaM, vimAnaskhalanaM, vAlinaH kevalajJAnaM ca / rAvaNasya sahasrAMzunA saha yuddha digyAtrA ca / nAradena maruttakRtAyathArthayajJavarNanaM ziSyatrayakathAvarNanaM ca / yajJotpattevarNanam / nAradaparicayaH / prabhavasya vanamAlAyAmanurAgaH / nalakubarapalyA dazAsyAya AzAlikA vidyAdAnam / indrarAvaNayoryuddham / maharSiNA rAvaNamaraNakathanam / tRtIyaH srgH| pavanaJjayAJjanayoradhikAraH / hanumajjanmAdhikAraH / caturthaH sargaH / janakadazarathayorutpattiH / dazarathena kaikeyyai varadAnadAnaM rAmotpattizca / bharatAdInAmutpattiH / sItA-bhAmaNDalotpattiH / 49-50 51-52 53-56 57 58-70 71-79 // 26 // 80-90 91-92 93-94 95-98 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 27 // Hmmmmm kra. 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 rAmamlecchayoryuddham / sItAyAH svayaMvaraH / viSayaH / dazarathasya vairAgyam / dazarathasya pUrvabhavavarNanam / jAnakIrAmalakSmaNAnAM vanavAsaH / paJcamaH sargaH / nirjanavanasvarupapracchanam / vajrakarNasiMhodarayoH prasaGgaH / kalyANamAlAvAlikhilayoradhikAraH / kapilabrAhmaNAdhikAraH rAmapuryAM varSAkAlApagamanam / vanamAlAdhikAraH / ativIryAdhikAraH / lakSmaNena saha jitapadmAyA lagnaH / upasargakAraNapracchanam / daNDakAraNyajaTAyuskandakAcAryAdhikAraH / zambukasya ziracchedaH / rAvaNena sItAharaNam / SaSThaH sargaH / pRSTha kra. 99-100 101-104 105-106 107-108 109 - 116 117-118 119-122 123-126 127-128 129 - 130 131-132 133 - 134 135-137 138-142 143-144 145-148 // 27 // Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IR8 // hai 48 pRSTha kra. 149-157 158-160 161-162 163-164 165-170 171-174 175-177 mA 50 viSayaH / rAmalakSmaNAbhyAM sItAnveSaNam / sItAbodhanArtha rAvaNaprayAsaH / sItAzodhanArthaM sugrIvAdigamanam / sItAnayanArtha rAmAdibhiH hanumanpreSaNam / laGkAM prati hanumadgamanam / hanumataH sItAyAH milanam / laGkAnagA~ hanumatA parAkramapradarzanam / saptamaH sargaH / rAmAdInAM yuddhArtha laGkAyAmAgamanam / rAmarAvaNasainyayoryuddham / rAvaNasya zaktinAzArtha vizalyAgamanam / zaktinAzAd rAvaNasya cintA / vidyAyai zAntisnAtrAdikaraNam / rAvaNalakSmaNayoryuddham / rAvaNasya mRtyuH / rAmAdInAM laGkAyAM bhramaNam / rAmAdInAmayodhyAyAmAgamanam / bharatabhuvanAlaGkArayoH prasaGgaH / 178-181 182-196 197-198 199-200 201-202 203 204 IRCII 205-209 210-212 213-214 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 // pRSTha kra. 215 216-218 219-220 221-224 225-227 viSayaH / lakSmaNasya rAjyAbhiSekaH / zatrughnasya madhunA saha yuddham / suranandAdInAM tapaH prabhAvavarNanam / sItAyA garbhadhAraNaM zIlakalaGkApattizca / rAmakRtasItAtyAgaH / navamaH sargaH lavaNAGkuzayorjanmavivAhadigvijayAdayaH / lavaNAGkuzayoH rAmalakSmaNAbhyAM saha yuddham / sItAyAH kalaGkanivAraNAyAgnau jhampApAtaH / dazamaH sargaH / rAmAdInAM sarveSAM pUrvabhavavarNanam / sItAyA acyute gamanam / hanumato mokSaH / rAmalakSmaNasnehayoH parIkSA lakSmaNasya mRtyuH rAmasya conmAdaH / rAmasya saMyamagrahaNaM kevalaprAptizca / lakSmaNAdInAM bhAvibhavavarNanaM rAmasya ca nirvANam / 228-234 235-38 239-244 73 245-250 251 252 253-256 257-260 261-62 I29 // Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 30 // kra. 77 78 79 80 81 82 83 84 viSayaH / ekAdazaH sargaH / zrInaminAthacaritam / namijinasya pUrvabhavaH / namijinasya janmakalyANakam / namijinasya zaizava - vivAha - pravrajyA - kevalotpattivarNanam / namijinasya dezanA / namijinasya nirvANam / dvAdazaH sargaH / hariSeNacakricaritam / hariSeNasyotpattiH / digvijayaH / hariSeNasya nirvANam / trayodazaH sargaH / jayacakricaritam / 85 jayacakriNaH pUrvabhavaH / pRSTha kra. 263 264-265 266-267 268-270 271 272 273 274 275 // 30 // Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha kra. // 31 // saptamaparvAntargatAni subhASitAni / subhASitam / prAyo vicAracaJcUnA kopaH suprazamaH khalu / yathA rAjA tathA prjaa| vandanIyaH satAM sAdhuryupakArI vizeSataH / nirnAthAnAM kutaH zaurya ? hataM sainyaM hyanAyakam / mRtyave hi syAdvIrairvairaM cirAdapi / balavAnapi kiM kuryAt prAptaH kezariNA karI? jayAbhiprAyiNAM prAyaH prANA hi tRNasannibhAH / tAlikA naikahastikA / mahatAmaparAddhe hi praNipAtaH pratikriyA / stokaM vihAya bahvicchurna hi lajjAspadaM pumAn / Azrayasya hi daurbalyAdAzritaH paribhUyate / mahatAmAgamo hyAzu klezacchedAya kasya na ? doSmatAM hi priyo yuddhAtithiH khalu / doSmanto hi nijaireva dobhirvijayakAGikSaNaH / kva hastinAmavasthAnaM vane siMhaniSevite / // 31 // Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 32 // | | 22 subhASitam / rale hi bahavo'rthinaH / kimasAdhyaM mahaujasAm ? yadi prANivadhenA'pi svargo jAyeta dehinAm / tacchUnyo jIvaloko'yamalpairapi dinairbhavet / nA''tmIyAH kasyacinnRpAH / satyA vA yadi vA mithyA prasiddhirjayinI nRNAm / na kSobhaH satyabhASiNAm / avimRzya vidhAtAro bhavanti vipadA padam / putrArthe kriyate na kim ? prANairapyupakurvanti mahAntaH kiM punargirA ? prANAtyaye'pi zaMsanti nA'satyaM satyabhASiNaH / na vAgmAtraM kalaGkAya vizuddhamanasAM nRNAm / arthino'rtheSu na tathA doSmanto vijaye yathA / ekAntavikramaH kvA'pi vipade'pi prajApate / ekAntavikramAnnAzaM zarabhAdyAH prayAnti hi // vIrA hi na sahante'nyavIrAhaGkArADambaram / tejasvinAM hi nistejo mRtyuto'pyatiduHsaham / karmANyavazyaM sarvasya phalantyeva cirAdapi / ApurandaramAkITaM saMsArasthitirIdRzI / 533333330 AAAAAAAAAR OMA 24 | 25 5 // 29 // 32 // 2 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 33 // subhASitam / stokamapyamRtaM zreyo bhAro'pi na viSasya tu / kiM svAdunA'pi bhojyena rocate na yadAtmane ? mAnino hyavalepaM na vismaranti yatastataH / vidyAdharANAM vidyaiva sarvasiddhiSu kAmadhuk / svaduHkhAkhyAnapAtraM hi nA'paraH suhRdaM vinA / rahaHsthayorhi dampatyorna cchekAH pArzvavartinaH / svAmivatsvAmyapatye'pi sevakAH samavRttayaH / santaH satAM na vipadaM vilokayitumIzvarAH / acintyaM caritaM strINAM hi vipAko vidheriva / aJjanalezo'pi dUSayatyaMzukaM zuci / punarnavIbhavetprAyo duHkhamiSTAvalokanAt / atyugrapuNyapApAnAmihaiva hyApyate phalam / dhigdhik patimapaNDitam / prahared bAhunA ko hi tIkSNe praharaNe sati ? sarvatra balavacchalam / praNipAtAntaH prakopo hi mahAtmanAm / narmoktirna hi satyaiva prAyA dhavalagItavat / kuladharmaH kSatriyANAM svasandhApAlanaM khalu / *SHAHAHARAS // 33 // Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha kra. // 34 // subhASitam / prAptodayaM hi taraNiM tirodhAtuM ka IzvaraH ? lobhAbhibhUtamanasAM vivekaH syAtkiyacciram / bhAvinyupacAro hi bhUtavat / dUrAdabhyAgamastulyo duIdA suhRdAmapi / chalaniSThA hi vairiNaH / kiM siMhI hanti na dvipAn ? na hyasatprApyate kvA'pi kenA'pyAkAzapuSpavat / na hi bhIrAjJayA rAjJAmanyAyakaraNe'pi hi / AptA hi sphuTabhASiNaH / samayajJA hi dhImanto na tiSThanti yathA tathA / rAjyaM sarvatra doSmatAm / vizeSataH prItaye hi rAjJA bhUH svayamarjitA / lokasthitiriyaM jAte nandane dAnamakSayam / harSe ko nAma tRpyati ? / vrate hyekAhamAtre'pi na svargAdanyato gatiH / kopaH zAmyati mahatAM dIne kSINe hyarAvapi / zoko harSazca saMsAre naramAyAti yAti ca / santaH satAM paritrANe vilambante na jAtucit / // 34 // Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 35 // kra. 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 subhASitam / dIyante kanyakAH sakRt / dhvaste mAne hi duHkhAya jIvitaM maraNAdapi / prastarotkIrNarekheva pratijJA hi mahAtmanAm / mahatAM hi pratijJA tu na calatyadripAdavat / mAyopAyo balIyasi / khalAH sarvaGkaSAH khalu / jAtu dharmamadharmaM vA gaNayanti na mAninaH / bhRtye kopaH zikSAmAtrakRte ziSye guroriva / mantriNAM mantrasAmarthyAt syAdalIke'pi satyatA / zakunaM cA'zakunaM ca gaNayanti hi durbalAH / santo hi natavatsalAH / sAmAnyo'pyatithiH pUjyaH kiM punaH puruSottamaH ? apUrvazastrAloke hi kSatriyANAM kutUhalam / kAmAvezaH kAminInAM zokodreke'pi ko'pyaho ! mahatsu jAyate jAtu na vRthA prArthanA'rthinAm / na siMhasya sakhA yudhi / vijayo hyanyasAhAyyAddoSmatAM hriye / anirvedaH zriyo mUlam / pRSTha kra. 101 104 109 114 118 118 119 121 123 124 132 134 143 143 144 149 150 152 // 35 // Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 36 // pRSTha kra. 155 155 156 156 156 91 158 161 & subhASitam / yad ghAtyA eva ripavaH svato'pi parato'pi vA / 87 satAM saGgo hi puNyataH / svakAryAdadhiko yalaH parakArye mahIyasAm / 89 raNAya nA'lasAH zUrA bhojanAya dvijA iva / na dvitIyA capeya hi harerhariNamAraNe / dhigaho ! kAmAvasthA balIyasI / mahAtmanAM nyAyabhAjAM kaH pakSaM nA'valambate ? anAgataM hi pazyanti mantriNe mantracakSuSAM / chalacchekAH khalAH khalu / dhigaho ! nIcasauhRdam / sarvamastraM balIyasAm / kautukAddhi kSaNaM datte zakto jayamapi dviSAm / | 98 aGgArAn parahastena karSayanti hi dhUrtakAH / baddho hi nalinInAlaiH kiyattiSThati kuJjaraH / ripAvapi parAbhUte mahAnto hi kRpAlavaH / 101 Aptena mantriNA mantraH zubhodarko hi bhUbhujAm / 102 yathA tathAhi vizvAsaH zAkinyAmiva na dviSi / 103 na mudhA bhavati kvA'pi praNipAto mahAtmasu / 161 168 94 169 174 97 175 176 176 // 36 // 178 179 180 181 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kra. pRSTha kra. 190 198 // 37 // 198 198 201 215 220 223 subhASitam / 104 na hIH pujyadbhiH bibhyatAm / 105 paryaste zakaTe hanta kiM kurvIta gaNAdhipaH ? 106 rAjakArye'pi rAjAna utthApyante chupAyataH / 107 nA''ptasyA''pte prarocanA / 108 ayo'pi hemIbhavati sparzavedhirasAnna kim ? 109 viveke hi na raudratA / 110 naikatra munayaH sthirAH / 111 prAyaH pravAdA lokanirmitAH / 112 avazyameva bhoktavye karmAdhIne sukhAsukhe / 113 dharmaH zaraNamApadi / 114 rAjatejo hi dussaham / 115 prAyaH premA'tidustyajam / 116 na bhaktAH kvA'pyupekSakAH / 117 na rakto doSamIkSate / 118 yathA tathA'pavaditA yadabaddhamukho janaH / 119 zikSaNIyo na cettatropekSaNIyaH sa (lokaH) bhUbhujAm / 120 sarva lokaviruddhaM tu tyAjyameva yazasvinaH / 121 eka dharma prapannA hi sarve syurbandhavo mithaH / 223 223 224 224 224 224 226 // 37 // 226 226 228 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 38 // kra. 122 123 124 125 126 127 128 129 subhASitam / strINAM patigRhAdanyat sthAnaM bhrAtRniketanam / vidhureSu hi mitrANi smaraNIyAni mantravat / putrAtparAjayo vaMzodyotanAya na kasya hi / lokApavAdo'lIko'pi balavAnantarAyakRt / daivasyaiva hi divyasya prAyeNa viSamA gatiH / avadhyA bhrAtaraH khalu / karmavipAko duratikramaH / gatayaH karmAdhInA hi dehinAm / pRSTha kra. 229 231 238 239 242 251 253 260 A% // 38 // Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||arhm // kalikAlasarvajJazrIhemacandrAcAryavinirmitaM zrItriSaSTizalAkApuruSacaritam / / sama jainarAmAyaNam / lakSmaNavAsudeva-padmabaladeva rAvaNaprativAsudevacaritam | Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite 119 11 prathamaH sargaH / | lakSmaNavAsudeva - padmabaladeva - rAvaNaprativAsudeva-caritam atha zrIsuvratasvAmijinendrasyA'JjanadyuteH / herivaMzamRgAGkasya tIrthe saJjAtajanmanaH // 1 // baladevasya padmasya viSNornArAyaNasya ca / prativiSNo rAvaNasya caritaM parikIrtyate // 2 // bharate'tra rakSodvIpe laGkAyAM ghanavAhanaH / AsIdraDhakSovaMzakando viharatyajite'rhati // 3 // sa mahArakSase rAjyaM sudhIrdatvA svasUnave / ajitasvAmipAdAnte parivrajya yayau zivam // 4 // mahArakSA api ciraM rAjyaM bhuktvA svanandane / devarakSasi saMsthApya pravrajya ca zivaM yayau / / 5 / / rakSodvIpAdhipeSvevamasaGkhyeSu gateSu tu / zreyAMsatIrthe'bhUtkIrtidhavalo rAkSasezvaraH / / 6 / / tadA ca vaitADhyagirau pure meghapurAbhidhe / vidyAdharanarendro'bhUdatIndro nAma vizrutaH // 7 // zrImatyAM tasya kAntAyAM zrIkaNTho nAma nandanaH / devIti nAmnA duhitA cA'bhUddevIva rUpataH // 8 // vidyAdharendrastAM puSpottaro ratnapurezvaraH / sUnoH padmottarasyA'rthe yayAce cArulocanAm // / 9 / / guNine zrImate 'pyasmai tAmatIndro dadau na hi / dadau kIrttidhavalAya kintu daivaniyogataH // 10 // 1 aJjanasyeva dyutiH kAntiryasya tasya / 2 harivaMze candrasamAnasya / saptamaM parva prathamaH sargaH rAmalakSmaNa rAvaNa caritam / devyAH kIrtidhavalena saha lagnaH / 119 11 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR||| saptamaM parva prathamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / tAM kIrtidhavaloDhAM tu zrutvA puSpottaro nRpaH / vairAyate smAtIndreNa zrIkaNThena ca mAnadaH // 11 // zrIkaNThenaikadA merornivRttena vyudaikSyata / puSpottarasya duhitA padmA padmeva rUpataH / / 12 // manobhavavikArAbdhisamullAsanadurdinam / anyo'nyamanurAgo'bhUtsadyaH zrIkaNThapadmayoH / / 13 // tiSThate sma kumArI sA zrIkaNThAyonmukhAmbujA / svayaMvarasrajamiva kSipantI snigdhayA dRzA / / 14 / / vijJAya tadabhiprAya zrIkaNThastAM smarAturaH / AdAya vyomamArgeNa gantuM pravavRte drutam / / 15 / / padmAM harati ko'pIti pUtkurvanti sma ceTikAH / puSpottaro'pi sannahyA'nvadhAvat saMbalo balI / / 16 / / zrIkaNTho'pi drutaM kIrtidhavalaM zaraNaM yayau / padmAharaNavRttAntaM kathayAmAsa cA'khilam / / 17 / / puSpottaro'pi tatrA''zu prApa sainyairnirantaraiH / AMzAH pracchAdayannadbhiryugAnta iva sAgaraH / / 18 // dUtena kIrtidhavalaH puSpottaramabhASata / avimRSya prayAso'yaM mudhA vaH sAmparAyikaH / / 19 / / kanyA hyavazyaM dAtavyA kasmaicana tayA yadi / svayaM vRto'sau zrIkaNThastadAsau nA'parAdhyati / / 20 // na tadvo yujyate yoddhaM buddhvA svaduhiturmanaH / kartuM vadhUvarodvAhakRtyameva tu saumpratam / / 21 / / dUtImukhena padmApi tadaiveti vyajijJapat / vRto mayA svayamayaM hRtA'haM nA'munA punaH / / 22 / / iti puSpottaraH zrutvA zAntakopo'bhavat kSaNAt / prAyo vicAracaJcanA kopaH suprazamaH khalu / / 23 / / zrIkaNThapadmayostatraivotsavena mahIyasA / kRtvA vivAhaM prayayau nija puyottaraH puram / / 24 // 1 kAmavikAra eva sAgarastasya samullAsane durdinam, anurAgavizeSaNam / 2 sainyasahitaH / 3 dizaH / 4 yuddhasambandhI prayAso yalaH / 5 yuktam / 6 vicAracaturANAm / devyAH kIrtidhavalena saha lagnaH / zrIkaNThena padmAyAH haraNam / | // 2 // Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 3 // saptamaM parva prathamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / zrIkaNThaM kIrtidhavalo'bravIdatraiva tiSTha yat / vaitATyazaile yuSmAkaM bhUyAMso vidviSo'dhunA / / 25 // asyaiva rAkSasadvIpasyA'dUreNa maruddizi / vidyate vAnaradvIpo yojanatrizatImitaH // 26 // anye'pi barbarakUlasiMhalapramukhAH sakhe / dvIpA madIyAstiSThinti bhraSTasvaHkhaNDasannibhAH / / 27 // teSAmekatra kutrApi rAjadhAnI nidhAya bhoH / sukhamAssvA'vidUratvAdaviyukto mayA samam / / 28 / / na yadyapi dviSadbhyaste bhayamasti manAgapi / tathA'pyasmadviprayogabhayAnno gantumarhasi / / 29 / / sasnehamiti tenoktastadviyogAtikAtaraH / zrIkaNTho vAnaradvIpanivAsaM pratyapadyata / / 30 // kRtvA'dhivAnaradvIpaM kiSkindhAdrau mahApurIm / kiSkindhAM nAma tadrAjye taM kIrtidhavalo nyadhAt / / 31 // adrAkSId bhrAmyatastatra mahAdehAn phalAzinaH / bhUyaso vAnarAn ramyAJchIkaNThapRthivIpatiH / / 32 / / teSAmamArimAghoSya so'nnapAnAdhadApayat / saJcakrustAnathAnye'pi yathA rAjA tathA prajAH / / 33 // cakruzcitre ca lepye ca dhvajachatrAdilakSmasu / vidyAdharA vAnarAMstai tadA prabhRti kautukAt // 34 // vAnaradvIparAjyena vAnarairlakSmabhistathA / vAnarA iti kIrtyante tatsthA vidyAdharA api / / 35 // zrIkaNThasya suto jajJe vajrakaNTho'bhidhAnataH / sotkaNTho raNalIlAsu sarvatrA'kuNThavikramaH / / 36 // nandIzvare'tha zrIkaNTho yAtrAyai zAzvatArhatAm / amarAn gacchato'drAkSIdAsthAnImAsthito nijAm // 37 // vAjIva grAmapadrastho vAjinAM mArgayAyinAm / teSAM diviSadAM so'thAnvacAlIdbhaktisaMyutaH / / 38 // vimAnaM gacchatastasya skhalitaM mAnuSottare / taraGgiNIvega iva mArgavartini parvate / / 39 / / 1 patitasvargakhaNDasadRzAH / 2 sukhaM tiSTha / 3 lakSma cihnam / 4 sabhAmaNDapam / zrIkaNThasya vimAnasya skhlnm| // 3 // Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacari 118 11 prAgjanmani mayA tepe tapo'lpaM khalu tena me / nandIzvarArhadyAtrAyAM nA'pUryata manorathaH / / 40 / / iti nirvedamApannaH prAbrAjItsadya eva saH / tapastIvrataraM taptvA siddhikSetramiyAya ca // 41 // zrIkaNThato vajrakaNThAdiSvatIteSvanekazaH / munisuvratatIrthe'bhUd ghanodadhiratho nRpaH / / 42 / / laGkApuryAmapi tadA samabhUdrAkSasezvaraH / taDitkeza iti nAnA jajJe snehastayorapi / / 43 / / aparedyustaDitkezaH sAntaHpuravadhUjanaH / yayau krIDitumudyAne vare nandananAmani // 44 // krIDAsakte taDitkeze ko'pyuttIrya kapirdrumAt / zrIcandrAyAstanmahiSyA vililekha nakhaiH kucau // 45 // roSocchvasitakezastaM taDitkezaH plavaGgam / jaghAnaikena bANenA'sahyo hi strIparAbhavaH / / 46 / / bANaprahAravidhuraH kiJcidgatvA plavaGgamaH / ekasya pratimAsthasya sAdhoragre papAta saH / / 47 / / so'dAttasmai namaskAraM paralokAdhvazambalam / mRtvA ca tatprabhAveNA'bdhikumAro babhUva saH // / 48 / / prAgjanma so'vadherjJAtvAbhyetyAvandiSTa taM munim / vandanIyaH satAM sAdhuhyupakArI vizeSataH / / 49 / / anyAnapi taDitkezabhaTaistatra plavaGgamAn / hanyamAnAn sa aikSiSTa sadyaH kopena cAjvalat // 50 // mahAplavaGgarUpANi vikRtyA'nekazazca saH / varSastaruzilAjAlairupadudrAva rAkSasAn / / 51 / / jJAtvA divyaprayogaM taM taDitkezastamuccakaiH / AnarcovAca ko'sIti kimupadravasIti ca / / 52 / / tataH so'bdhikumAro'pi zAntakopastadarcayA / svavadhaM ca namaskAraprabhAvaM ca zazaMsa tam / / 53 / / laGkezastena devena sahaivopetya taM munim / ityapRcchatprabho ! vairahetuH kaH kapinA mama ? / / 54 / / 1 zambalaM pAtheyam / 2 upadravaM karoSi / saptamaM parva prathamaH sargaH rAmalakSmaNa rAvaNa caritam / taDitkezena vAnara hananam / 118 11 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA saptamaM parva prathamaH puruSacarite sargaH // 5 // rAmalakSmaNarAvaNa caritam / Acakhyau munirapyevaM zrAvastyAM mantrinandanaH / datto nAma purAbhUstvaM kAzyAmeSa tu lubdhakaH / / 55 / / tvamupAttaparivrajyo'nyedhurvArANasImagAH / dRSTo'nenA'pazakunamityAhatya nipAtitaH / / 56 / / mAhendrakalpe devo'bhUzcyutvA cedRgihA'bhavaH / bhrAntvA narakameSo'bhUtkapistadvairakAraNam / / 57 / / vanditvA taM mahAsAdhumasAmAnyopakAriNam / anujJApya ca lakezaM so'tha devastirodadhe / / 58 // tadAkarNya taDitkezaH sukeze tanaye nijam / rAjyaM nyasya pravavrAja vavrAja ca paraM padam / / 59 / / kiSkindhArAjyamAdhAya putre kiSkindhinAmani / dIkSAM ghanodadhiratho'pyAdAyeyAya nivRtim / / 60 / / itazca vaitALyagirau nagare rathanUpure / abhUttadAnImazanivego vidyAdharezvaraH / / 61 / / tasyApi sUnurvijayasiMha ityabhavajjayI / vidhudvego dvitIyastu taddordaNDAvivAparau / / 62 / / girau tatraiva cA''dityapure mandiramAlyabhUt / vidyAdharanRpastasya zrImAleti ca kanyakA / / 63 / / tasyAH svayaMvare tenA''hUtA vidyAdharezvarAH / jyotISIvA'dhivimAnamadhimaJcamupAvizan / / 64 / / kathyamAnAn pratIhAryA tAn vidyAdharapuGgavAn / pasparza dRSTyA zrImAlA kulyA vRkSAnivA'mbhasA / / 65 / / anyavidyAdharAn sarvAnatikramya krameNa sA / gatvA'vatasthe kiSkindhau jAhnavIva payonidhau / / 66 / / tasya kaNThe nicikSepa zrImAlA varamAlikAm / bhaviSyaddorlatApleSasatyaMkAramivAnagham // 67 // uccairvijayasiMho'tha siMhavatpriyasAhasaH / bhUkuTIbhISaNamukhaH saroSamidamabhyadhAd // 68 / / nirvAsitAH purA'pyete sadA durnayakAriNaH / vaitADhyarAjadhAnItaH surAjyAdiva dasyavaH / / 69 / / 1 vimAneSu / 2 maJceSu / 3 kSudranadI / 4 niSkAsitAH / 5 caurAH / zrImAlAhetukaH vijayasiMhasya kopaH / // 5 // Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 6 // saptamaM prathamaH sargaH rAmalakSa rAvaNacaritam tatkenA'mI ihA''nItA durnItAH kulapAMzanAH / tadadyA'punarAvRttyai nihanmyetAn pazUniva // 70 // ityudIrya mahAvIryaH sa utthAya yamopamaH / cacAla kiSkindhinRpavadhAyA''yudhamutkSipan / / 71 / / kiSkindhitaH sukezAdyA anye vijayasiMhataH / raNAyottasthire vidyAdharAH pauruSadurdharAH / / 72 / / dantAdantipravRttebhairutsphuliGgIkRtAmbaraH / kuntAkuntimilatsAdI zarAzarimiladrathI / / 73 / / khaDgAkhaDyApatatpattirasRkpaGkilabhUtalaH / raNastataH pravavRte kalpAnta iva dAruNaH / / 74 / / ||yugmm / / ciraM yuddhvA'tha bANena kiSkindhyavarajo'ndhakaH / ziro vijayasiMhasyA'pAtayat phalavattaroH / / 75 // tresuzca vijayasiMhagRhyA vidyAdharezvarAH / nirbAthAnAM kutaH zaurya ? hataM sainyaM hyanAyakam / / 76 / / zrImAlA samupAdAya jayazriyamivA'GginIm / yayAvutpatya kiSkindhiH kiSkindhAM saparicchadaH / / 77 / / zrutvA putravadhodantamakANDAzanipAtavat / vegenA'zanivego'gAdadhikiSkindhiparvatam / / 78 / / kiSkindhAM nagarI sainyaiH sa cA'veSTadanekazaH / mahAdvIpasthalI dvIpavatIpUra ivA'mbubhiH / / 79 // guhAyA iva paJcAsyau yoddhakAmau sahAndhakau / vIrau sukezakiSkindhI kiSkindhAyA nirIyatuH / / 80 // tataH sarvAbhisAreNAzanivego'tyamarSaNaH / yoddhaM pravavRte vIrastRNavadgaNayan parAn / / 81 / / 1 kulAdhamAH / 2 dantAdantiyuddhe pravRttairgajaiH / 3 sAdI azvavAraH / 4 asRjA-zoNitena paGkilaM bhUtalaM yasmin saH / 5 avarajo'nujaghrAtA / 6 nadIpUraH / 7 siMhau / 8 nirjgmuH| vijaya siMhasya parAjaya Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaM parva prathamaH triSaSTizalAkApuruSacarite 7 // sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / tato vijayasiMhebhasiMhasyA''jimukhe'cchidat / ziro'ndhakasya roSAndho'zanivego mahAbhujaH / / 82 / / tato vAnarasainyAni sadaityAni dizo dizam / pavanAsphAlitAmbhodapaTalAnIva dudruvuH // 83 / / sAntaHpuraparIvArau laGkAkiSkindhanAyakau / pAtAlalaGkAM yayatuH kvA'pyupAyo'pasarpaNam / / 84 / / nihatya sutahantAramArAdharamiva dvipaH / prazAntakopaH samabhUdrathanUpurapArthivaH / / 85 / / mudito vairinirghAtAnnirghAtaM nAma khecaram / sa rAjasthApanAcAryo laGkArAjye nyavezayat / / 86 // tato nivRtya vaitADhye svapure rathanUpure / amarendro'marAvatyAmivAgAdazanirnRpaH / / 87 // anyedhurjAtasaMvego'zaniveganRpaH svayam / sahasrAre sute rAjyaM nyasya dIkSAmupAdade / / 88 // puryAM pAtAlalaGkAyAM sukezasyA'pi sUnavaH / indrANyAmabhavan mAlI sumAlI mAlyavAnapi / / 89 // zrImAlAyAM ca kiSkindhejhai babhUvaturAtmajau / nAmnAdityarajA rukSarajAzceti mahAbhujau / / 90 // aparedhuzca kiSkindhiH sumerau zAzvatArhatAm / yAtrAM kRtvA nivRttaH sannapazyanmadhuparvatam // 91 / / kiSkindherviSvagudyAne tatra merAvivA'pare / manorame mano rantuM vizazrAmAdhikAdhikam / / 92 / / nidhAya kiSkindhapuraM tasyopari parAkramI / nyavAsIt saparIvAraH kailAsa iva yakSarAT / / 93 // putrAste'pi sukezasya rAjyaM zrutvA'ribhirhatam / krudhA trayo'gnaya iva jajvalurvIryazAlinaH / / 94 / / te samAgatya laGkAyAM nirghAta khecaraM raNe / nyagRhNanmRtyave hi syAdvIrairvairaM cirAdapi / / 95 / / tatazca puryA lAyAM rAjA mAlI tadA'bhavat / kiSkindhAyAM tu kiSkindhigirA''dityarajA nRpaH // 96 / / 1 vijayasiMha eva gajastasmin siMhasadRzasyA'ndhakasya / 2 madhuparvatopari / 3 vIraiH sAkam / 4 kiSkindhivacanena / kiSkindhAyAM AdityarajAnRpasya rAjyam / // 7 // Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite saptamaM parva prathamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNa|caritam / // 8 // itazca vaitADhyagirau nagare rathanUpure / sahasrAranarendrasyA'zanivegAGgajanmanaH / / 97 / / bhAryAyAcitrasundaryA garne kazcitsurottamaH / pracyutyA'vAtaratsadyA dRSTe susvapnamagale / / 98 / / / / yugmam // kAle ca dohadastasyAH zakrasambhogalakSaNaH / duSpUro durvacazcA'bhUddehadaurbalyakAraNam // 99 / / nirbandhena tu sA pRSTA kathaJcidapi dohadam / kathayAmAsa taM patye lajjAvanamadAnanA / / 100 // sahasrAraH sahasrAkSarUpaM nirmAya vidyayA / tayA zakra iti jJAtaH pUrayAmAsa dohadam / / 101 / / asUta samaye sUnumanUnabhujavikramam / indra ityuktanAmAnamindrasambhogadohadAt / / 102 / / samprAptayauvanAyA'smai vidyAdorvIryazAline / dadau rAjyaM sahasrAraH svayaM dharmarato'bhavat / / 103 // sa sarvAn sAdhayAmAsa vidyAdharanarezvarAn / indramanyazca samabhUdindradohadajanmataH / / 104 / / dikpAlAMzcaturazcakre saptA'nIkAnyanIkapAn / tisraH pariSado vajramastramairAvaNaM dvipam / / 105 // rambhAdikA vAravadhUrmantriNaM ca bRhaspatim / naigameSisamAkhyaM ca pattyanIkasya nAyakam / / 106 / / ||yugmm // evaM vidyAdharairindraparivArAbhidhAdharaiH / indro'hameveti dhiyA so'khaNDaM rAjyamanvazAt / / 107 / / mAkaradhvajirAdityakIrtikukSisamudbhavaH / tatrA'bhUtsomadikpAlaH prAcyAM jyotiHpurezvaraH / / 108 // varuNAmegharathayoH putraH pazcimadikpatiH / babhUva varuNo vidyAdharo meghapurezvaraH // 109 / / 1 azanivegaputrasya / 2 AgraheNa / 3 indrarUpam / 4 sapta sainyAni sapta senApatIMzca / 5 naigameSiNA tulyAbhidhA yasya tam / 6 makaradhvajasya putraH / |citrasundaryAH putrajanmaH / // 8 // Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 9 // saptamaM parva prathamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / tanayaH sUrakanakAvalyoruttaradikpatiH / kubera iti vikhyAto'bhUt kAJcanapurezvaraH / / 110 / / kAlAgnizrIprabhAsUnuH kiSkindhanagarAdhipaH / abhUdapAcyAM dikpAlo yama ityabhidhAnataH / / 111 // vidyAdharendramindraM tamindro'hamiti mAninam / gandhebho'nyamibhamiva na sehe mAlibhUpatiH / / 112 / / bhrAtRbhizca mantribhizca mitraizcA'tulavikramaiH / sa cacAlendrayuddhAya nA'nyo mantrI hi doSmatAm / / 113 / / / siMhadvipAzvamahiSavarAhavRSabhAdibhiH / yAnaiH praceluH khe'nye'pi rakSovIrAH savAnarAH / / 114 // riSTAH kharAH pherevazca sArasAzca vaivAzire / dakSiNasthA api phale teSAM vAmatvadhAriNaH / / 115 / / anyAnyapyazakunAni durnimittAni cA'bhavan / mAlI sumAlinA'vAri prayANAcca sumedhasA / / 116 // avajJAya vacastasya mAlI dorbalagarvitaH / jagAma vaitAhyagirAvindramAlAsta cA''jaye // 117 // indro'pyairAvaNArUDhaH pANinollAlayan pavim / senAnAthai gameSipramukhaiH parivAritaH / / 118 // somAdyairlokapAlaizca vividhAyudhadhAribhiH / vidyAdharabhaTaizcA'nyai raNakSetramupAyayau / / 119 / |yugmm / / indrarAkSasasainyAnAM sampheTo'bhUt parasparam / taDinnibhAnabhISmANAmambhodAnAbhivA'mbare / / 120 // nipetuH syandanAH kvA'pi zikharANIva bhUbhRtAm / palAyanta gajAH kvA'pi vAtodbhUtA ivA'mbudAH / / 121 // peturbhaTAnAM mUrdhAno rAhuzaGkApradAH kvacit / kRttaikapAdAH kvA'pyazvAzceluH sandAnitA iva / / 122 / / amarSAdindrasainyena mAlisainyamabhajyata / balavAnapi kiM kuryAta prAptaH kezariNA karI ? // 123 / / 1 AkAze / 2 gardabhAH / 3 zRgAlAH / 4 zabdaM cakruH / 5 nyaSedhi / 6 yuddhAya / 7 chinna ekaH pAdo yeSAM te / 8 baddhAH / indreNa saha mAlIbhUpasya yuddham / // 9 // Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 10 // saptamaM parva prathamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / atha rakSaHpatirmAlI sumAlipramukhairvRtaH / sayUtha iva vanyebhaH sasaMrambho'bhyadhAvata / / 124 / / gadAmudgaranArAcaiH karakairiva vAridaH / upadudrAvendracamUM vIryadraviNezvaraH / / 125 / / salokapAlaH sAnIkaH sAnIkapatiruccakaiH / indro'pyairAvaNArUDho DuDhauke raNakarmaNe / / 126 / / sa indro mAlinA lokapAlaprabhRtayaH punaH / sumAlipramukhaiH sArdhaM yoddhamArebhire bhaTAH / / 127 / / teSAM ciramabhUdhuddhaM prANasaMzayakRnmithaH / jayAbhiprAyiNAM prAyaH prANA hi tRNasannibhAH / / 128 / / indro drAgatha nirdambharaNo dambholinA'vadhIt / vidyutevA'mbudo godhAM mAlinaM vIryamAlinam / / 129 // hate mAlini vitresU rAkSasA vanArAzca te / sumAlyadhiSThitAzceyurlaGkAM pAtAlavartinIm / / 130 / / vizravaHsUnave sadyaH kauzikAkukSijanmane / laGkAM vaizramaNAyA'dAdindraH svaM ca puraM yayau / / 131 / / puryA pAtalalaGkAyAM tiSThatazca sumAlinaH / prItimatyAM sadharmiNyAM jajJe ratnazravAH sutaH / / 132 / / samprAptayauvano ratnazravA ramyamathAnyadA / jagAma kusumodyAnaM vidyAsAdhanahetave / / 133 / / tatraikatra rahaHsthAne so'kSamAlAdharo japan / nAsAgranyastadRk tasthAAlekhita iva sthiraH / / 134 / / itthaM ca tasthuSe tasmai kA'pi tasthau samIpataH / vidyAdharyanavadyAGgI kumArI pitRzAsanAt / / 135 / / tadAnIM ca mahAvidyA nAmnA mAnavasundarI / asmi siddhA tavetyuccai ratnazravasamabhyadhAt / / 136 // ratnazravAH siddhavidyo japamAlAM mumoca ca / dadarza ca purasNAM tAM vidyAdharakumArikAm / / 137 / / iAuMgAH hetunA kena ? kasya ? vA kA'si ? veti ca / ratnazravA babhASe tAM sA'pyevaM pratyabhASata / / 138 / 1 vajeNa / 2 citrita iva / 3 AgatA'si / indreNa saha mAlIbhUpasya yuddham / // 10 // Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite 1 // 11 // prathamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / anekakautukAgAre pure kautukamaGgale / vidyAdharapatikremabindu mA'sti vizrutaH / / 139 / / tasyA'sti jyAyasI putrI kauzikA nAma me svasA / UDhA yakSapurezena rAjJA vizravasA tu sA / / 140 // tasyA vaizramaNo nAma babhUva tanayo nayI / rAjyaM karoti laGkAyAM yo'dhunA zakrazAsanAt / / 141 // ahaM tu kaikasI nAma kauzikAyAH kanIyasI / naimittikagirA pitrA dattA tubhyasihA''gamam / / 142 / / AhUtabandhustatraivopayeme tAM sumAlisUH / puSpAntakaM puraM nyasya cA'sthAt krIDaMstayA saha / / 143 / / anyadA kaikasI svapne vizantaM svamukhe nizi / kumbhikumbhasthalIbhedaprasaktaM siMhamaikSata // 144 / / tayA taM svapnamAkhyAtaM vyAkhyAdranazravAH prage / sUnuste vizvazauNDIro bhaviSyati mahAbhujaH / / 145 / / svapnAdanantaraM tasmAccaityapUjAM cakAra sA / babhAra ca mahAsAraM garbha ratnazravaHpriyA / / 146 // tasya garbhasya sambhUteH prabhRtyatyantaniSThurA / vANI babhUva kaikasyA dRDhaM cA'GgaM jitazramam / / 147 / / darpaNe vidyamAne'pi sA khaDge'pazyadAnanam / AjJAM dAtumabhipraiSIt surarAjye'pyazaGkitam // 148 // vinA'pi hetuM huMkAramukharaM sA dadhau mukham / anAmayacca mUrdhAnaM kathaJcinna guruSvapi // 149 / / vidviSAM mUrdhasu ciraM pAdaM dAtumiyeSa sA / ityAdidAruNAn bhAvAn dadhe garbhaprabhAvataH / / 150 // pratipakSAsanotkampaM kurvANastanayastayA / sAdhikadvAdazasamAsahasrAyurajanyata / / 151 / / ullalatsUtikAtalpe'nalpaujAH kampayan mahIm / uttAnazaya uddAmapAdakokanado'tha saH / / 152 // bhImendreNa purA dattaM navamANikyanirmitam / cakarSa pANinA hAraM pArzvasthitakaraNDakAt / / 153 / / 1 AhUtA bandhavo yena saH / 2 kummino gajasya kumbhasthalabhedane prasakta Asaktastam / 3 prAtaHkAle / 4 kokanadaM raktakamalam / 5 navanirmANikyairnirmitam / kaikasyAH svapne siMhadarzanam / // 11 // Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 12 // | saptamaM parva prathamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNa caritam / kaNThe cikSepa taM hAraM bAlaH sahajacApalAt / jagAma vismayaM tena kaikasI saparicchadA / / 154 / / ratnazravase sA''cakhyau rAkSasendreNa yaH purA / meghavAhanarAjAya dattastvatpUrvajanmane / / 155 / / adya yAvaddevatAvadyo'pUji tava pUrvajaiH / na zakyo voDhumanyairyo navamANikyanirmitaH / / 156 / / yazca nAgasahasreNa nidhAnamiva rakSyate / hAra AkRSya kaNThe'sau so'kSepi zizunA tava / / 157 / / ||tribhirvishesskm // navamANikyasaGkrAntamukhatvAttasya tatkSaNam / nAmadheyaM dazamukha iti ratnazravA vyadhAt / / 158 // zazaMsa caivaM yanmerau caityavandanahetave / sumAlinA gatavatA pRSTastAtena ko'pyRSiH / / 159 // caturjJAnabhRdityAkhyaddhAraM tvatpUrvajanmanAm / yo voDhA nevamANikyaM so'rdhacakrI bhaviSyati / / 160 / / kaikasI suSuve cAnyaM bhAnusvapnena sUcitam / bhAnukarNa iti sUnuM kumbhakarNAparAbhidham / / 161 / / candratulyanakhatvena nAmnA candraNakhAM punaH / khyAtAM zUrpaNakhAM loke kaikasI suSuve sutAm / / 162 / / kiyatyapi gate kAle punazcA'sUta kaikasI / putraM bibhISaNaM nAnA zazAGkasvapnasUcitam / / 163 // sAgraSoDazadhanuHsamunnatAste trayo'pyaharahaH sahodarAH / remire gatabhayA yathAsukhaM krIDayA''dyavayaso'nurUpayA // 164 // ityAcAryazrIhemacandraviracite triSaSTizalAkApuruSacarite mahAkAvye saptame parvaNi rAkSasavaMza-vAnaravaMzotpatti-rAvaNajanmavarNako nAma prathamaH sargaH / navamANikyahArasya mahimA varNana rAvaNasya janma ca / // 12 // 1 tava pUrvajAya / 2 nava mANikyAni yasmistam / Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaH sargaH / triSaSTizalAkApuruSacarite // 13 // saptamaM parva dvitIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / athA'nyedhurdazamukhaH sAnujo'pazyadambare / vimAnArUDhamAyAntamRddhavaizravaNaM nRpam / / 1 / / ko'yamityanuyuktA tu tena mAtA'bravIditi / kauzikAyA mama jyeSThabhaginyA hyeSa nandanaH / / 2 / / vizravo nAmadheyasya vidyAdharapateH sutaH / sarvavidyAdharendrasyendrasyA'grasubhaTo hyayam / / 3 / / bhavatpitAmahajyeSThaM hatvendro mAlinaM raNe / laGkAM sarAkSasadvIpAM dadAvasmai ca naH purIm / / 4 / / tataH prabhRti laGkAyAH prAptyai kRtamanorathaH / ihA'sti te pitA vatsa yuktaM zakte dviSi hyadaH // 5 // laGkA sarAkSasadvIpAM saha pAtAlalaGkayA / vidyAM ca rAkSasIM nAma pUrvajanmAtmajanmaje // 6 // rekSovaMzAdikandAya meghavAhanabhUbhuje / rAkSasendro dadau bhImaH pratIkArAya vidviSAm ||7|||yugmm / / tasyAM hRtAyAmAmnAyarAjadhAnyAmarAtibhiH / pitAmahastiSThati te pitA'pi ca parAsuvat / / 8 / / arakSake kSetra ivokSANastasyAmarAtayaH / svairaM carantIti sadA jIvacchalyaM pitustava / / 9 // kadA nu sAnujastatra gatvA paitAmahAsane / AsIno drakSyase vatsa ! mayakA mandabhAgyayA ? / / 10 // vilokya laGkAluNTAkAMstvatkArAyAM niyantritAn / ziromaNirbhaviSyAmi kadA putravatISvaham ? / / 11 / / evaM manorathairvatsa ! khapuSpAvacayopamaiH / kSAmIbhavAmyaharaharmarAlIva marau gatA / / 12 // 1 tava pitAmahasya jyeSThanAtaramityarthaH / 2 rAkSasavaMzasyA''dyAGkarAya / 3 AmnAyena-pAramparyeNA''gatAyAM rAjadhAnyAm / 4 zatrubhiH / 5 mRtavat / 6 vRSAH / 7baddhAn / 8 haMsI iva bhImena meghavAhanAya | rAkSasI vidyA dAnam / // 13 // Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite 1 // 14 // saptamaM parva dvitIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / athaivamavadadroSabhISaNAkSo bibhISaNaH / alaM mAtarviSAdena na vetsi sutavikramam / / 13 / / Aryasya dazakaNThasya purastAddevi ! doSmataH / ka indro ? vaizravaNaH kaH ? ke'nye vidyAdharA api ? || 14 // ajJAtapUrviNA laGkArAjyaM soDhaM dviSAmidam / dazAsyena prasuptena siMhanevebhagarjitam / / 15 / / AstAmAryo dazagrIvaH parAnatibhaTAnapi / apyAyaH kumbhakarNo'yaM niHzeSIkartumIzvaraH / / 16 // astvAryaH kumbhakarNo'pi tadAdezAt karomyaham / dviSAmakANDe saMhAraM mAtaH ! pAtaH paveriva / / 17 // athoce rAvaNo'pyevaM dazanairadharaM dazan / tvaM vajrakaThinA'syamba ! yaduHzalyamadhAzciram / / 18 / / apyekabAhusthAmnA tAn hanyAmindrAdikAn dviSaH / zastrAzastrikathA'pyastu vastutaste tRNaM hi me // 19 // dorvIryeNA'pi nirjetuM yadyapyalamahaM parAn / tathA'pi hi prayoktavyA vidyAzaktiH kramAgatA / / 20 // tadvidyAH sAdhayiSyAmi niravadyAH samantataH / anujAnIhi yAsyAmi tatsiddhyai sAnujo'pyaham / / 21 // evamuktvA namaskRtya pitarau sAnujo'pi saH / tAbhyAM ca cumbito mUni bhImAraNyamupAyayau / / 22 // zayAnazayuniHzvAsakampamAnAntikadrumam / dRptazArdUlalAGkalAcchoTasphoTitabhUtalam / / 23 / / astokaghUkaghUtkAraghorabhUruhagahvaram / nRtyadbhutapadAghAtapatagiritaTopalam / / 24 // bhayaGkaraM diviSadAmapyekaM padamApadAm / bhrAtRbhyAM sahitastAbhyAM tadaraNyaM viveza saH / / 25 // // tribhirvizeSakam / / te jaTAmukuTAnmUrdhni dhArayantastapasvivat / akSasUtradharA nAsavaMzAgranyastadRSTayaH / / 26 / / 1 ekahastabalena / 2 zayurajagaraH / mAtRvacanAt sAnujasya rAvaNasya vaizravaNe kopaH, vidyAyai vnvaasshc| // 14 // Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite // 15 // dvitIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / zvetAMzukabhRto yAmadvitayena trayo'pi hi / sarvakAmapradAmaSTAkSarI vidyAmasAdhayan / / 27 / / / / yugmam / / dazakoTIsahasrANi japo yasya phalapradaH / Arebhire te japituM taM mantraM SoDazAkSaram / / 28 / / tadA tvanAdRto nAma jambUdvIpapatiH suraH / sAntaHpuraH krIDanAya tatrA''yAto dadarza tAn / / 29 / / vidyAsAdhanavighnAya teSAM yakSAdhipaH sa tu / anukUlopasargAya prajighAya svayoSitaH / / 30 / / teSAM kSobhArthamAyAtAstadrUpairatisundaraiH / tAH kSobhaM svayameveyurvismRtasvAmizAsanAH / / 31 / / nirvikArAn sthirAkArAMstUSNIkAnavalokya tAn / akRtrimasmarAvezavivazAste babhASire / / 32 / / bho bho dhyAnajaDA ! yUyaM yatnataH pazyatA'grataH / devyo'pi ca vazIbhUtAH kA vaH siddhirataH parA ? ||33 / / kiM vidyAsiddhaye yatnastatklezenA'munA kRtam / kiM kariSyatha vidyAbhirdevyaH siddhA vayaM hi vaH / / 34 / / ramadhvaM svairamasmAbhistrayANAM jagatAmapi / ramyaramyapradezeSu suradezyA yathAruci / / 35 / / sakAmamiti jalpantyo'nalpadhairyeSu teSu tAH / vilakSA jajJire yakSAstAlikA naikahastikA / / 36 / / jambUdvIpapatiryakSastatastAnabravIditi / mugdhaiH kimetadArabdhaM yuSmAbhiH kaSTaceSTitam / / 37 / / manye pAkhaNDinA kenA'pyakANDe mRtyuhetave / pAkhaNDaM zikSitA yUyamanAptena durAtmanA / / 38 / / yAta yAtA'dhunA'pyetaM muktvA dhyAnadurAgraham / brUtA'hamapi yacchAmi vAJchitaM vaH kRpAparaH / / 39 // ityukte'pi hi tUSNIkAMstAn kruddhaH so'bravIditi / muktvA pratyakSadevaM mAM kimanyaM dhyAyathA'param / / 40 // iti sa krUravAgyakSastatparikSobhahetave / bhrUsaJjJayA samAdikSat kiGkarAn vAnamantarAn // 41 // 1 aMzukaM vastram / 2 devasadRzAH / 3 ekahastena tAlikA na bhavediti yAvat / | anAdRtadeva| taddevIkRtAnu kUlaprati kUlopasarga varNanam / // 15 // Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 16 // saptamaM parva dvitIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / tataH kilakilArAvakAriNo bahurUpiNaH / utpATya girizRGgANi tadagre ke'pi cikSipuH / / 42 // candanadrumavat sIbhUya tAn ke'pyaveSTayan / siMhIbhUya purasteSAM pUccakruH ke'pi dAruNam / / 43 // accha-bhalla vRka-vyAghra-biDAlAdivapurbhUtaH / cakrurbibhISikAM kecinnA'kSubhyaMste tathA'pi hi / / 44 // kaikasI ratnazravasaM jAmi candraNakhAM ca te / vikRtya baddhvA ca purasteSAM sapadi cikSipuH / / 45 / / ratnazravaHprabhRtayaste ca mAyAmayAstadA / udazrunayanA evaM cakranduH karuNasvaram / / 46 / / vayaM hanyAmahe baddhvA tiryaJco lubdhakairiva / ebhirgataghRNaiH kaizcidhuSmAkaM pazyatAmapi / / 47 // uttiSThottiSTha vatsa ! tvaM trAyasva dazakandhara! / ekAntabhaktastAdRk tvamasmAn kathamupekSase ? // 48 // yo bAlo'pi mahAhAraM taM kaNThe vinyadhAH svayam / tasya bAhubalaM kvA'dya ? kvA'haGkArazca te gataH ? / / 49 // kumbhakarNa ! tvamapi no nA''karNayasi kiM vacaH ? / yadevamasmAn dInAsyAnudAsIna ivekSase ? // 50 // bibhISaNa ! kSaNamapi na bhaktivimukho'bhavaH / kiM parAvartita iva duSTadaivena samprati ? // 51 // vilapatsvapi teSvevaM na celuste samAdhitaH / tatastadane tanmaulIMzcicchiduryakSakiGkarAH / / 52 / / apazyanta ivA'grasthamapi tatkarma dAruNam / na manAgapyayuH kSobhaM te dhyAnAdhInacetasaH / / 53 / / rAvaNAgre'pAtayaMste maulI tadanujanmanoH / dazagrIvasya mUrdhAnaM tayoragre tu mAyayA / / 54 // kiJciccukSubhatuH kopAtkumbhakarNabibhISaNau / gurubhaktistatra heturna punaH svalpasattvatA // 55 // rAvaNaH paramArthajJastamanarthamacintayan / viziSTadhyAnaniSTho'bhUdgirIndra iva nizcalaH // 56 // 1 bhaginIm / 2 tasya laghubhrAtroH / anAdRtadevataddevIkRtAnu | kUlapratikUlopasarga varNanam / // 16 // Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite 1199 11 sAdhu sAdhvityabhUdvANI gIrvANAnAmathA'mbare / te ca drutamepAsarpazcakitA yakSakiGkarAH // 57 // tava smo vazavartinya iti jalpantya uccakaiH / vidyAH sahasramabhyeyurdazAsyaM dyotitAmbarAH / / 58 / / prajJaptI rohiNI gaurI gAndhArI ca tathA parA / nabhaH saJcAriNI kAmadAyinI kAmagAminI / / 59 / / aNimA laghimA'kSobhyA manaH stambhanakAriNI / suvidhAnA taporUpA dahanI vipulodarI / / 60 / / zubhapradA rajorUpA dinarAtrividhAyinI / vajrodarI samAkRSTiradarzanyajarAmarA / / 61 / / analastambhanI toyastambhanI giridAraNI / avalokanI tu vahnirghorA dhIrA bhujaGginI // 62 // vAriNI bhuvanA'vandhyA dAruNI madanAzinI / bhAskarI rUpasampannA rozanI vijayA jayA / / 63 / / vardhanI mocanI caiva vArAhI kuTilAkRtiH / cittodbhavakarI zAntiH kauberI vazakAriNI / / 64 // yogezvarI balotsAdA caNDA bhItiH pradharSiNI / durnivArA jagatkampakAriNI bhAnumAlinI / / 65 / / evamAdyA mahAvidyAH purA sukRtakarmaNA / svalpaireva dinaiH siddhA dazAsyasya mahAtmanaH / / 66 // // aSTabhiH kulakam // saMvRddhirnRmbhaNI sarvAhAriNI vyomagAminI / indrANIti paJca vidyAH kumbhakarNasya cA'sidhan // 67 // siddhArthA zatrudamanI nirvyAghAtA khagAminI / vidyAzcatasraH saMsiddhAH kumbhakarNAnujanmanaH / / 68 / / jambUdvIpapatiH so'pi kSamayAmAsa rAvaNam / mahatAmaparAddhe hi praNipAtaH pratikriyA // 69 // sa yakSo'kRta tatraiva rAvaNasya kRte kRtI / svayamprabhaM puraM vighnaprAyazcittacikIriva / / 70 / / 1 devAnAm / 2 anazyan / saptamaM parva dvitIyaH sargaH rAmalakSmaNa rAvaNa caritam / bhrAtRtrayasya vidyAsiddhiH / 119109 11 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 18 // | saptamaM parva dvitIyaH | sargaH zrIrAmalakSmaNarAvaNa| caritam / vidyAsiddhiM tu tAM teSAM zrutvA tau pitarau svasA / bandhavazvA''yayustatra pratipattizca taiH kRtA / / 71 / / pitrodRzAM sudhAvRSTiM bandhUnAmekamutsavam / janayantaH sukhaM tasthurdhAtaraste trayo'pi hi / / 72 // upavAsairatho SaDbhizcandrahAsamasiM varam / dazAsyaH sAdhayAmAsaupayikaM sAdhane dizAm // 73 / / itazca vaitADhyagirau dakSiNazreNibhUSaNe / pure'bhUtsurasaGgIte mayo vidyAdharezvaraH // 74 / / tasya hemavatI nAma guNAnAM dhAma gehinI / tatkukSijanmA duhitA nAmnA mandodarItyabhUt / / 75 / / tAM prAptayauvanAM prekSya tadvarArthI vyacintayat / vidyAdharakumArANAM mayarAjo guNAguNAn / / 76 / / anurUpamapazyaMzca varaM mayanarezvaraH / yAvadviSAdamagno'sthAttAvanmantryevamabravIt / / 77 / / svAminmA viSIda kiJcidastyasyA ucito varaH / ratnazravaHsuto doSmAn rUpavAMzca dazAnanaH / / 78 // siddhavidyAsahasrasyA'kampitasya surairapi / vidyAdhareSu nA'syA'sti tulyo merorivA'driSu // 79 / / evametaditi procya mayo harSamahAmanAH / sabAndhavaH sasainyazca sAntaHpuraparicchadaH / / 80 / / mandodarImupAdAya pradAtuM dazamaulaye / puruSairtApayitvA svaM svayamprabhapuraM yayau // 81 ||yugmm / / sumAlipramukhAstatra gotravRddhA mahAzayAH / mandodarI dazAsyAya grahItuM pratipedire / / 82 / / vivAhaM kArayAmAsustayoratha zubhe dine / vaivAhikAH sumAlyAdyA mayaprabhRtayazca te / / 83 / / yayurmayAdyAH svapuraM kRtodvAhamahotsavAH / rAvaNo'pi ciraM reme ramaNIvarayA tayA / / 84 / / 1 upayoginam / SHAHARASHASANSARANS bhrAtRtrayasya vidyAsiddhiH, mandodaryA saha rAvaNasya lagnaH / // 18 // Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite 1198 11 rAvaNaH krIDayA'nyedyuryayau megharavaM girim / utpakSamiva pArzvAvalambibhirmeghamaNDalaiH / / 85 / sarasyapazyanmajjantIstatra khecarakanyakAH / SaT sahasrAn so'psarasa iva kSIrasarasvati / / 86 / padminya iva mArtaNDaM smeralocanapaGkajAH / nAthIyantyaH sAnurAgAstamIkSAJcakrire'tha tAH // 87 // sadyo'pyapAsya mandAkSamamandasmarapIDitAH / bhartA nastvaM bhavaivaM tAH prArthayAJcakrire svayam // 88 // tatra padmAvatI sarvazrI - surasundarodbhavA / manovegA- budhasutA cA'nyA'zokalatAbhidhA / / 89 / / anyA vidyutprabhA nAma sutA kanaka-sandhyayoH / evamanyA api jagatprakhyAtAnvayasambhavAH / / 90 / / tAH surAgAH sarAgeNa dazagrIveNa kanyakAH / gAndharveNa vivAhena sarvA apyupayemire / / 91 / / tatsauMvidAstatpitRRNAmidametya vyajijJapan / ko'pyeSa kanyA yauSmAkIH pariNIyA'dya gacchati / / 92 // samaM tatpitRbhirvidyAdharairamarasundaraH / kruddho'nvadhAvadrabhasA jighAMsurdazakandharam / / 93 / / navoDhAstA dazagrIvamUcuH prakRtikAtarAH / tvaritaM preraya svAmin ! vimAnaM mA vilambaya / / 94 / / eko'pyajayyo'yaM vidyAdharendro'marasundaraH / kiM punaH kanakabudhapramukhaiH parivAritaH / / 95 / / dazAsyastadgirA smitvA vyAjahAreti sundarIH / pazyatA''jiM mamA'mIbhirgaruDasyoragairiva / / 96 / / iti bruvANameyustaM kurvANAH zastradurdinam / ghanA iva mahAzailaM vidyAdharamahAbhaTAH / / 97 / / astrANyastraiH khaNDayitvA rAvaNo vIryadAruNaH / sadyaH prasvApanAstraiNA'rjighAMsustAnamohayat / / 98 / / 1 sarovare / 2 nAthamicchantyaH | 3 lajjAm / 4 sauvidA antaHpurarakSakA napuMsakanarAH / 5 hantumicchuH / 6 jetumazakyaH / 7 saGgrAmam / 8 hantumanicchuH / saptamaM parva dvitIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNa caritam / rAvaNasyA marasundareNa saha yuddham / / / 19 / / Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite 20 // saptamaM parva dvitIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / rAvaNena nAgapAzairabadhnAcca pazUniva dazAnanaH / preyasIbhiH pitRbhikSAM yAcitastAnmumoca ca / / 99 / / tataste svapuraM jagmuH samaM tAbhizca rAvaNaH / svayamprabhapuraM prApa dattA? muditairjanaiH / / 100 / / atha kumbhapurezasya mahodaramahIpateH / surUpanayanAdevIkukSijAM navayauvanAm / / 101 // sutAM nAmnA taDinmAlAM taDinmAlopamadyutim / pUrNakumbhastanAbhogAM kumbhakarNa upAyata / / 102 / / ||yugmm / / vaitAThyadakSiNazreNyAM jyotiSpurapurezituH / vIranAmno nandavatIdevIkukSisamudbhavAm // 103 / / paGkajazrIdasyudRzaM nAmataH paGkajazriyam / kanyAM surastriyamiva paryaNaiSId bibhISaNaH / / 104 / / / / yugmam / / atha mandodarI devI devendrasamatejasam / putramindrajitaM nAma suSuve'dbhutavikramam // 105 / / kiyatyapi gate kAle dvitIyamapi nandanam / meghavannayanAnandaM suSuve meghavAhanam // 106 / / AkarNya pitRvairaM tatkumbhakarNabibhISaNaiH / vaizravaNAzritAM laGkAmupadudruvatuH sadA // 107 / / vaizravaNo'tha dUtenetyavocata sumAlinam / nijau zAdhi zizU hanta rAvaNAvarajAvimau / / 108 / / svAnyazaktI na jAnIto durmadau vIramAninau / etau pAtAlalaGkAsthau bhekau kUpodbhavAviva / / 109 // asmatpuryAmavaskandaM dadAte chalakarmaNA / jitakAmitayA mattau mayA ciramupekSitau // 110 / / na cecchikSayasi kSudra tadimau mAlivarmanA / tvayA sahaiva neSyAmi tvaM vetsyasmadbalaM na tu // 111 / / ityuktyA rAvaNaH kruddho'bhyadhAditi mahAmanAH / re! ka eSa vaizravaNaH ? karado yaH parasya hi / / 112 // 1 kamalalakSmyAzcorayitryau dRzau netre yasyAstAm / 2 zikSaya / 3 jetumicchayA / khecara kanyAlamam, amarasundareNa saha yuddham vaizravaNasya dUtAgamanaM c| // 20 // Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite 21 // saptamaM parva dvitIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / anyasya zAsanAlA yaH zAstyevaM vadan sa kim / na lajjate ? svAtmano'pi tasya dhAya'mo! mahat / / 113 // dUto'sIti na hanmi tvAM yAhIti dazamaulinA / ukto vaizravaNaM gatvA dUto'zaMsadyathAtatham / / 114 / / dUtAnupadamevA'tha dazakaNThaH sasodaraH / sasainyaH prayayau laGkAmamarSeNa garIyasA / / 115 // agre gatena dUtena tenA''khyAtapravRttikaH / sasainyo niryayau laGkApuryA vaizravaNo yudhi / / 116 / / vanyAmiva mahAvAtaH prasarannanivAritam / kSaNAdabhAGkSIcca tasyA'kSauhiNI dazakandharaH / / 117 / / rAvaNena bale bhagne bhagnaMmanyaH svayaM tataH / evaM vaizravaNo dadhyau vidhmAtakrodhapAvakaH / / 118 / / saraso lUnapadmasya bhagnadantasya dantinaH / zAkhinazchinnazAkhasyAlaGkArasya ca nirmaNeH // 119 / / naSTajyotsnasya zazinastoyadasya gatAmbhasaH / paraizca bhagnamAnasya mAnino dhigavasthitim / / 120 // ||yugmm // tasyA'thavA'stvavasthAnaM yatamAnasya muktaye / stokaM vihAya bahicchurna hi lajjAspadaM pumAn // 121 / / tadalaM mama rAjyenAnekAnarthapradAyinA / upAdAsye parivrajyAM dvAraM nirvANavezmanaH / / 122 / / apyetAvapakartArau kumbhakarNabibhISaNau / jAtau mamopakartArAvIdRkpathanidarzanAt / / 123 // rAvaNo'gre'pi me bandhurbandhuH samprati karmataH / vinAsyopakramamimaM na hi syAnmama dhIriyam / / 124 / / evaM dhyAtvA vaizravaNastyaktvA zastrAdi sarvataH / tattvaniSThaH parivrajyAM svayameva samAdade / / 125 / / taM natvA rAvaNo'pyevamuvAca racitAJjaliH / jyeSTho bhrAtA tvamasi me sahasvA''go'nujanmanaH // 126 // 1 vanAnAM samUho vanyA, tAm / 2 meghasya / 3 aparAdham / rAvaNasya vaizravaNena saha yuddham / / / 21 // Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 22 // saptamaM parva dvitIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / rAjyaM kuruSva niHzaGko laGkAyAmapi bAndhava ! / vayamanyatra yAsyAmo na hIyatyeva medinI / / 127 / / tasminnevaM brUvANe'pi mahAtmA pratimAsthitaH / kiJcinnoce vaizravaNastadbhave'pi zivaGgamI / / 128 // jJAtvA'nIhaM vaizravaNaM kSamayitvA praNamya ca / vimAnaM puSpakaM tasya so'grahItsaha laGkayA / / 129 / / jayalakSmIlatApuSpaM so'dhiruhyA'tha puSpakam / sammetazailazRGge'rhatpratimA vandituM yayau / / 130 / / vanditvA pratimAH zailAdrAvaNasyA'rvarohataH / senAkalakalenaiko jagarja vanakuJjaraH / / 131 // atha prahasta ityUce pratihAro dazAnanam / hastiratnamasau deva ! devasyA'rhati yAnatAm / / 132 / / tataH piGgottuGga ntaM madhupiGgalalocanam / udagrakumbhazikharaM madanirjhariNIgirim / / 133 // saptahastasamucchrAyaM navahastAyataM ca tam / krIDApUrvaM vazIkRtyA'dhyAruroha dazAnanaH / / 134 / / / / yugmam / / cakAra tasya bhuvanAlaGkAraH iti nAma saH / airAvaNagajArUDhazakralakSmI viDambayan / / 135 / / gajamAlAnitaM kRtvA tatraivovAsa tAM nizAm / dazAsyaH prAtaradhyaSThAdAsthAnI saparicchadaH / / 136 / / tatropetya pratIhAravijJapto ghAtajarjaraH / vidyAdharastaM pavanavego natvaivamabravIt / / 137 / / deva ! pAtAlalaGkAyAH kiSkindhinRpanandanau / kiSkindhAyAM gatau sUryarajA RkSarajA api // 138 / / abhUdhuddhaM tayostatra yamena saha bhUbhujA / yamenevA'tighoreNa prANasaMzayadAyinA / / 139 // 1 zivaM mokSaM gamiSyatIti / 2 icchArahitam / 3 jayalakSmIreva latA, tasyAH puSparUpam / 4 avatarataH / 5 vAhanatAm / 6 madanadyA utpannatvena girisamadRzam / vaizravaNena saha yuddham tatparAjayo dIkSA ca, rAvaNasya laGkAhastiratnayozca prAptiH / // 22 // Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 23 // | saptama parva dvitIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / ciraM yuddhvA yamenoccairbaddhvA kArAniketane / kSiptau sUryarajA RkSarajAH sapadi dasyuvat / / 140 / / vidhAya narakAvAsAMstena vaitaraNIyutAn / chedabhedAdiduHkhaM tau prApyete saparicchadau / / 141 / / tau tvadIyau kramAyAtau sevako dazakandhara! / mocaya tvamalacyAjJa ! tavaiva sa parAbhavaH // 142 / / rAvaNo'pi jagAdaivamevametadasaMzayam / Azrayasya hi daurbalyAdAzritaH paribhUyate / / 143 / / parokSataH pattayo'mI yadbaddhAstena durdhiyA / kArAyAM yacca nikSiptA eSa yacchAmi tatphalam / / 144 // ityudIryogradorvIryaH sAnIko'nIkalAlasaH / purI jagAma kiSkindhA yamadikpAlapAlitAm / / 145 / / trapupAna-zilAsphAla-pazucchedAdidAruNAn / dadarza narakAMstatra saptA'pi dazakandharaH / / 146 / / klizyamAnAnnijAn pattIn dRSTvA rudhe dazAnanaH / paramAdhArmikAMstatrA'trAsayadgaruDo'hivat / / 147 / / svapattIn mocayAmAsa tatrasthAnaparAnapi / mahatAmAgamo hyAzu klezacchedAya kasya na ? // 148 / / yamAya narakArakSAstattu nArakamokSaNam / kSaNAd gatvA samAcakhyuH sapUtkArova'bAhavaH / / 149 / / krodhAruNAkSaH sadyo'pi yamo yama ivA'paraH / nagaryA niryayau yoddhaM yuddhanATakasUtrabhRt / / 150 // sainyAH sainyaiH samaM senAdhipaiH senAnya Ahavam / cakruryamaH punaH kruddhaH kruddhena dazamaulinA / / 151 / / zarAzari ciraM kRtvA yamo'dhAviSTa vegataH / zuNDAdaNDamiva vyAlo daNDamutpATya dAruNam / / 152 / / khaNDazaH khaNDayAmAsa nAlakANDamivA'tha tam / kSurapreNa dazagrIvaH klIbavadgaNayan parAn / / 153 / / yamaH pRSatkairbhUyo'pi cchAdayAmAsa rAvaNam / avArayadrAvaNastaoNllobhaH sarvaguNAniva / / 154 // 1 yuddhalAlasaH / 2 yuddhanATake sUtradhAraH / 3 bANavizeSeNa / 4 bANaiH / rAvaNasya yamena saha yuddham / // 23 / / Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite // 24 // yugapadbhUyaso bANAn varSannatha dazAnanaH / yamaM jarjarayAJcakre jareva balanAzakRt / / 155 / / atha praNazya saGgrAmAdyamastvaritamabhyagAt / rathanUpuranetAramindraM vidyAdharezvaram / / 156 / yamaH zakraM namaskRtya jagAdeti kRtAJjaliH / jalAJjalirmayA'dAyi yamatvAya prabho'dhunA / / 157 / / ruSya vA tuSya vA nAtha ! kariSye yamatAM na hi / utthito hi dazagrIvo yamasyA'pi yamo'dhunA / / 158 / / vidrAvya narakArakSAnnArakAstena mocitAH / kSatravratadhanenoccairjIvanmukto'smi cA''havAt / / 159 / / jitvA vaizravaNaM tena laGkApi jagRhe yudhi / tadvimAnaM puSpakaM ca jitazca surasundaraH / / 160 / / kruddho'tha zakro yuddhecchurniSiddhaH kulamantribhiH / taistairupAyairbalinA saha vigrahabhIrubhiH / / 161 // yamAya surasaGgItaM puramindro'tha dattavAn / svayaM tathaiva tasthau ca vilasanrathanUpure / / 162 / / itazcA''dityarajase kiSkindhAM nagarIM dadau / dazAsya RkSarajase puramRkSapuraM punaH / / 163 / / jagAma tu svayaM laGkAmaleGkarmINavikramaH / stUyamAno devateva bandhUbhirnAgaraizca saH / / 164 / / amarendro'marAvatyAmiva tasyAmavasthitaH / dazAsyaH prazazAsA'tha rAjyaM paitAmahaM mahat / / 165 / / itazcA''dityarajasaH kapirAjasya nandanaH / mahiSyAmindumAlinyAM vAlI nAmA'bhavad balI / / 166 // jambUdvIpaM samudrAntaM vAlI bAhubalolbaNaH / nityaM pradakSiNIkurvan sarvacaityAnyavandata / / 167 // sugrIva iti cA'nyo'bhUdAdityarajasaH sutaH / kanyAM kanIyasI tasya suprabheti ca nAmataH / / 168 // abhUtAmRkSarajaso'pyubhau bhuvanavizrutau / bhAryAyAM harikAntAyAM nalanIlAbhidhau sutau / / 169 / 1 balanAzakAriNI vRddhAvastheva / 2 alaM samarthaH karmaNe kAryAya vikramo yasya saH / 6+++++* saptamaM parva dvitIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNa caritam / AdityarajaRkSarajasoH mocanArthaM yamena saha rAvaNasya yuddham, tayozca svarAjyaprAptiH / // 24 // Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR5 // saptamaM parva | dvitIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / narendra AdityarajA vAline balazAline / datvA rAjyaM pravavrAja tapastaptvA yayau zivam / / 170 / / samyagdRSTiM nyAyavantaM dayAvantaM mahaujasam / svAnurUpaM yauvarAjye sugrIvaM vAlyapi nyadhAt / / 171 / / anyadA tu dazagrIvazcaityavandanahetave / sakalatro gajArUDhaH prayayau meruparvate / / 172 / / atrAntare candraNakhAmapazyat kharakhecaraH / jAtarAgo jAtarAgAM jahe meghaprabhAtmajaH / / 173 / / yayau pAtAlalAM ca tatra candrodaraM nRpam / AdityarajasaH sUnuM nirvAsyA''datta tAM svayam / / 174 / / kSaNenA'pyAyayau merorlaGkAyAM dazakandharaH / AkarNya taccandraNakhAharaNaM pracukopa ca // 175 / / kharakhecaraghAtAya cacAlA'tha dazAnanaH / paJcAnana iva krUddho gajAkheTakakarmaNe / / 176 / / atha mandodarI devI nijagAdeti rAvaNam / saMrambhaH ko'yamasthAne manAgvimRza mAnada ! / / 177 // kanyA hyavazyaM kasmaicidAtavyA yadi sA svayam / varaM vRNIte rucitamabhijAtaM ca sAdhu tat / / 178 / / anurUpo varazcandraNakhAyA dUSaNAtmajaH / adUSaNazca te pattirbhaviSyatyeSa vikramI / / 179 / / preSya pradhAnapuruSAMstadudvAhaya taM tayA / asmai pAtAlalaGkAM ca dehi dhehi prasannatAm / / 180 // evaM so'verajAbhyAmapyukto yuktavicArakRt / prasthApya maya-mArIcau tena tAM paryaNAyayat / / 181 / / tataH pAtAlalaGkAyAM sa candraNakhayA samam / nirvighnaM bubhuje bhogAn dadhadrAvaNazAsanam / / 182 / / - nirvAsite tadA tena kAlAccandrodare mRte / anurAdheti tatpatnI naMSTvA'gAdgarbhiNI vane // 183 // 1 kharanAmA vidyAdharaH / 2 nirAkRtya / 3 gajamRgayAkarmaNe / 4 kulinam / 5 anujAbhyAm / 6 tena khareNa nirvAsite candrodare kAlAnmRte satItyanvayaH / khareNa candraNa khAyAH paharaNam / // 25 // Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | saptamaM parva dvitIyaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 26 // sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / sA'sUta ca vane tasmin siMhI siMhamivolbaNam / virAdhaM nAma tanayaM nayAdiguNabhAjanam / / 184 / / samprAptayauvanaH sarvakalAjaladhipAragaH / askhalatprasaraH pRthvIM vijahAra mahAbhujaH / / 185 / / itaH kathAprasaGgena sabhAyAM rAvaNo'zRNot / prauDhapratApaM balinaM vAlinaM vAnarezvaram // 186 // rAvaNo'nyapratApasyA'sahano bhAnumAniva / prejighAyA'nuziSyaikaM dUtaM vAlimahIbhuje / / 187 // sa gatvA vAlinaM natvA vyAjahAreti dhIravAk / dUto'haM dazakaNThasya rAjastadvAcikaM zRNu / / 188 // asmAkaM pUrva kIrtidhavalaM pUrvajastava / zaraNyaM zaraNAyA'gAcchrIkaNTho vairividrutaH / / 189 / / trAtvA'ribhyaH zvazurya taM tadviyogaikakAtaraH / ihaiva vAnaradvIpe zrIkIrtidhavalo nyadhAt / / 190 // tadAdi cA''vayorbhartRbhRtyasambandhato mithaH / bhUyAMsaHkSmAbhujo jagmuH pakSayorubhayorapi // 191 / / athA'bhavatkSitipatiH kiSkindhiste pitAmahaH / sukeza ityabhidhayA mama tu prapitAmahaH / / 192 // tayorapi hi nivyUDhaH sa sambandhastathaiva hi / tato nRpaH sUryarajAstvadIyastvabhavatpitA // 193 / / yamaguptestamAkarSa yathA'haM vetti tajjanaH / yathA ca kiSkindhArAjye nya'dhAM tadapi vizrutam / / 194 / / nayavAMstanayastasya vAliMstvamadhunA'bhavaH / prAgvatsvasvAmisambandhAdasmatsevAM kuruSva tat / / 195 // kruddho'pyavikRtAkAro garvavahnizamItaruH / evaM gambhIragIlI vyAjahAra mahAmanAH / / 196 // anyo'nyaM snehasambandhaM jAnAmi kulayordvayoH / rakSo-vAnararAjAnApadya yAvadakhaNDitam // 197 // 1 akuNThitagamanaH / 2 preSayAmAsa / 3 zikSayitvA / 4 zvazuraputram zyAlakam / 5 nirvAhIkRtaH / 6 sthApitavAn / 7 sevyasevakasambandhAt / 8 garva evAgnistasmin zamIvRkSasamaH / khareNasaha candraNakhAyAH vivAha, vAlinaM prati rAvaNadUtAgamanam / // 26 // Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 27 // saptamaM parva dvitIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / sampadyApadi cA'nyo'nyaM pUrve sAhAyaka vyadhuH / sneho nibandhanaM tatra sevyasevakatA na tu // 198 / / devaM sarvajJamarhantaM sAdhuM ca suguruM vinA / sevyamanyaM na jAnImo mohaH kaH svAminastava ? / / 199 / / manyamAnena sevyaM svamasmAnapi ca sevakAn / kulakramAgataH snehaguNastenA'dya khaNDitaH // 200 / / tasya mitrakulotpatternijAM zaktimajAnataH / na karomi svayaM kiJcidapavAdaikakAtaraH // 201 / / vipriyaM kurvatastasya kariSyAmi pratikriyAm / agregUna bhaviSyAmi pUrvasneha~drukatane / / 202 / / yathAzakti tava svAmI sa karotu vrajA'rere! / vAlinaivaM visRSTaH sa gatvA''khyaddazamaulaye // 203 // tadgiroddIpitakrodhapAvako'tha dazAnanaH / sasainya uddharaskandhaH kiSkindhAmAyayau drutam / / 204 / / sannahya vAlirAjo'pi rAjamAno bhujaujasA / tamabhyagAhoSmatAM hi priyo yuddhAtithiH khalu / / 205 // tataH pravavRte yuddhamubhayorapi sainyayoH / gaNDazailAgaNDazaili dramAmi gadAgadi / 206 // tatrA'cUryanta zatazo bhraSTaparpaTavadrathAH / mRtpiNDavadabhidyanta mahAnto'pi mataGgajAH / / 207 // kuSmANDavadakhaNDyanta sthAne sthAne turaGgamAH / caJcApuruSavadbhUmAvapAtyanta ca pattayaH / / 208 // taM prekSya prANisaMhAra sAnukrozaH plavaGgarATa / vIraH satvaramabhyetya jagAdeti dazAnanam / / 209 / / yujyate na vadhaH prANimAtrasyA'pi vivekinAm / paJcendriyANAM hastyAdijIvAnAM bata kA kathA ? // 210 // dviSajjayAya yadyeSa tathA'pyoM na doSmatAm / doSmanto hi nijaireva dobhirvijayakAriNaH / / 211 // 1 pUrvajAH / 2 kAraNam / 3 agresaraH / 4 pUrvasneha eva vRkSastasya cchedane / 5 arare iti kSudrasambodhane'vyayam / 6 dRDhaskandhaH / 7 agninA bhrathaH ye parpayaH bhASAyAM pApaDa' tadvat / 8 sakaruNaH / 9 eSa prANivadhaH / rAvaNasya vAlinA saha yuddham / // 27 // Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite 28 // saptamaM parva dvitIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / tvaM doSmAJcchrAvakazcA'si sainyayuddhaM vimuJca tat / anekaprANisaMhArAccirAya narakAya yat // 212 // evaM sambodhitastena dazAsyo'pi hi dharmavit / aGgena yoddhamArebhe sarvayuddhavizAradaH // 213 // yadyadastraM dazagrIvo'kSipattattatkapIzvaraH / svAstraiH pratijaghAnoccairvahniteja ivA'ryamA / / 214 // sArpa-vAruNamukhyAni mantrAstrANyapi rAvaNaH / mumoca tAni tAAdyairastrairvAlI jaghAna ca / / 215 / / zastramantrAstravaiphalyakruddho dazamukhastataH / cakarSa candrahAsAsiM mahAhimiva dAruNam / / 216 // ekazRGgo giririvaikadanta iva kuJjaraH / uccandrahAso'dhAviSTa vAline dazakandharaH / / 217 / / sacandrahAsaM laGkezaM sazAkhamiva zAkhinam / vAmena bAhunA vAlI lIlayaiya samAdade / / 218 / / taM kandukamiva nyasyA'vihasto hastakoTare / catuHsamadrIM babhrAma kSaNenA'pi kapIzvaraH / / 219 / / tadAnImeva tatraitya trapAvanatakandharam / dazakandharamujjhitvA vAlirAjo'bravIditi / / 220 / / vItarAgaM sarvavidamAptaM trailokyapUjitam / vinA'rhantaM na me kazcinnamasyo'sti kadAcana // 221 / / aGgotthitaM dviSantaM taM dhiGmAnaM yena mohitaH / imAmavasthAM prApto'si matpraNAmakutUhalI / / 222 / / pUrvopakArAn smaratA mayA mukto'si samprati / dattaM ca pRthivIrAjyamakhaNDAjJaH prazAdhi tat / / 223 / / vijIgISau mayi sati taveyaM pRthivI kutaH / kva hastinAmavasthAnaM vane siMhaniSevite ? / / 224 // tadAdAsye parivrajyAM zivasAmrAjyakAraNam / kiSkindhAyAM tu sugrIvo rAjA'stvAjJAdharastava // 225 / / evamuktvA nije sugrIvaM nyasya tatkSaNAt / svayaM gaganacandrarSipAdamUle'grahId vratam / / 226 / / 1 gAruDAthaiH / 2 avyAkulaH sa taM rAvaNaM-hastakoTare kakSAyAM nyasya-vikSipya / 3 vijetumicchati mayi / rAvaNasya vAlinA saha yuddham, rAvaNasya parAjayaH vAlinazca prvrjyaa| // 28 // Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA- puruSacarite // 29 // vividhAbhigrahastapastatparaH pratimAdharaH / dhyAnavAnnirmamo vAlI munirvyAharatA'vanau / / 227 // vAlibhaTTArakasyA'thotpedire labdhayaH kramAt / sampadaH pAdapasyeva puSpapatraphalAdayaH / / 228 // aSTApadAdrau gatvA ca kAyotsargamadatta saH / lambamAnabhujo baddhadolAdaNDa iva drumaH / / 229 / / kAyotsarga samutsRjya mAsAnte pAraNaM vyadhAt / utsargapAraNAnyevaM bhUyo bhUyazcakAra saH / / 230 // itazca dazakaNThAya sugrIvaH zrIprabhAM dadau / saMzuSyatprAktanasnehataroH sAraNisannibhAm // 231 / / yauvarAjye tu sugrIvo vAliputraM mahaujasam / candrarazmyujjvalayazAzcandrarazmiM nyavIvizat / / 232 // sugrIvapratipannAjJaH zrIprabhAM tatsahodarAm / upayamya gRhItvA ca yayau laGkAM dazAnanaH / / 233 / / vidyAdharanarendrANAmanyeSAmapi kanyakAH / upayeme rUpavatIrbalAdapi hi rAvaNaH // 234 // nityAlokapure nityAlokavidyAdharezituH / kanyAM ratnAvalIM nAmnA tadodvoDhuM cacAla saH / / 235 / aSTApadAdrerupari gacchatastasya puSpakam / vimAnaM skhalitaM sadyo vapre balamiva dviSAm / / 236 / / nyagnAGgaraM mahApotamiva baddhamiva dvipam / vimAnaM ruddhagatikaM prekSyA'kupyaddazAnanaH / / 237 // ko madvimAnaskhalanAdvivikSati yamAnanam ? / evaM vadan samuttIrya so'drimUrdhAnamaikSata // 238 // adhastAt sa vimAnasya dadarza pratimAsthitam / vAlinaM tasya zailasya navaM zRGgamivotthitam // 239 // Uce ca rAvaNaH kruddho viruddho'dyA'pi mayyasi / vrataM vahasi dambhena jagadetaddidambhiSuH / / 240 / / kayA'pi mAyayA'gre'pi mAM vAhIka ivA'vahaH / prAvrAjIH zaGkamAno'smatkRtapratikRtaM khalu / / 241 / / 1 sugrIvena pratipannAjJA yasya saH / 2 praveSTumicchati / 3 asmAkaM kRtasya pratikriyAm / bn saptamaM parva dvitIyaH sargaH rAmalakSmaNa rAvaNa caritam / dazAnanasya vimAna skhalanam / / / 29 / / Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 30 // saptamaM parva dvitIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / nanvadyA'pi sa evA'smi ta eva mama bAhavaH / kRtapratikRtaM tatte prAptakAlaM karomyaham / / 242 / / sacandrahAsaM mAmUDhavA yathA'bhrAmyastvamabdhiSu / tathA tvAM sAdrimutpATya kSepyAmi lavaNArNave // 243 / / evamuktvA vidArya kSmAmaSTApadagirestale / praviveza dazagrIvazcyuto diva ivA'zaniH / / 244 // vidyAsahasraM smRtvA ca yugapaddazakandharaH / dharaM durdharamuddadhe taM dorbalamadoddharaH / / 245 // taDattaDitinirghoSaM vitrastavyantarAmaram / jhalajjhalitilolAbdhipUryamANarasAtalam / / 246 // khaMDatkhaDitibibhrazyadgrAvakSuNNavanadvipam / kaDatkaDitinirbhagnanitambopavanadrumam / / 247 // giri tenoddhRtaM jJAtvA'vadhinA sa mahAmuniH / anekalabdhinadyabdhiriti dadhyau vizuddhadhIH / / 248 / / ||tribhirvishesskm // AH ! kathaM mayi mAtsaryAdayamadyA'pi durmatiH / anekaprANisaMhAramakANDe tanutetarAm ? || 249 / / bharatezvaracaityaM ca bhraMzayitvaiSa samprati / yatate tIrthamucchettuM bharatakSetrabhUSaNam / / 250 / / ahaM ca tyaktasaGgo'smi svazarIre'pi niHspRhaH / rAgadveSavinirmukto nimagnaH sAmyavAriNi / / 251 / / tathA'pi caityatrANAya prANinAM rakSaNAya ca / rAgadveSau vinaivainaM zikSayAmi manAgaham // 252 / / evaM vimRzya bhagavAn pAdAGguSThena lIlayA / aSTapadAdrermUrdhAnaM vAlI kiJcidapIDayat / / 253 / / madhyAhnadehacchAyAvat payobAhyasthakUrmavat / abhitaH saGghacadgAtro dazAsyastatkSaNAdabhUt / / 254 / / atibhaGguradordaNDo mukhena rudhiraM vaman / arAvIdrAvayannurvI rAvaNastena so'bhavat / / 255 // 1 parvatam / 2 khaDa khaDa iti zabdena patadbhirazmabhiH kSuNNA vanagajA yasmiMstamiti girivizeSaNamevaM pUrvottarANi vizeSaNAnyapi / dazAnanasya vAlini parvataprakSepaNArammaH tIrtharakSaNAya vAlinA tacchikSAdAnam / // 30 // Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite saptamaM parva | dvitIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNa // 31 // caritam / tasya cA''raTanaM dInaM zrutvA vAlI kRpAparaH / taM mumocA''zu tatkarma zikSAmAtrAya na krudhA / / 256 / / / niHsRtya dazakaNTho'tha niHpratApo'nutApavAn / upetya vAlinaM natvA vyAjahAretyudaJjaliH / / 257 / / bhUyo bhUyo'parAdhAnAM kartA'haM tvayi nistrapaH / utkRpastvaM ca soDhA'si mahAtman ! zaktimAnapi / / 258 // manye mayi kRpAM kurvannurvI prAgatyajaH prabho ! / na tvasAmarthyatastattu nA'jJAsiSamahaM purA / / 259 // ajJAnAnnAtha ! teneyaM svazaktistolitA mayA / adriparyasane yalaM kalabheneva kurvatA // 260 // jJAtamantaramadyedaM bhavatazcA''tmano'pi ca / zailavalmIkayoryAdRgyAdRggaruDabhAsayoH / / 261 // dattAH prANAstvayA svAminmRtyukoTiM gatasya me / apakAriNi yasyeyaM matistasmai namo'stu te / / 262 / / dRDhabhaktyeti bhASitvA kSamayitvA ca vAlinam / trizca pradakSiNIkRtya namazcakre dazAnanaH // 263 / / tAdRGmAhAtmyamuditAH sAdhu sAdhviti bhASiNaH / uparidhadvAlimuneH puSpavRSTiM vyadhuH surAH / / 264 / / praNamya vAlinaM bhUyastacchailamukuTopame / jagAma rAvaNazcaitye bharatezvaranirmite / / 265 // candrahAsAdizastrANi muktvA sAntaHpuraH svayam / arhatAmRSabhAdInAM pUjAM so'dhavidhAM vyadhAt // 266 // samAkRSya snasAM tantrI pramRjya ca dazAnanaH / mahAsAhasiko bhaktyA bhujavINAmavAdayat / / 267 / / upavINayati grAmarAgaramyaM dazAnane / gAyatyantaHpure cA'sya saptasvaramanoramam // 268 / / caityavandanayAtrAyai dharaNaH pannagezvaraH / tatrA''yayAvarhatazca pUjApUrvamavandata / / 269 / / / / yugmam / / arhaguNamayairgItaiH karaNadhuvakAdibhiH / gAyantaM vINayA prekSya rAvaNaM dharaNo'bravIt / / 270 / / 1 anutApaH pazcAttApastadvAn / 2 nirlajjaH / 3 adhikadayAvAn / 4 bhAsaH gRdhaH / 5 mRtyoragram / 6 snAyum / 7 vINAM vAdayati sati / rAvaNasya vAlivandanam / / / 31 / / Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite | saptamaM parva dvitIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / // 32 // arhaguNastutimayaM sAdhu gItamidaM nanu / nijabhAvAnurUpaM te tena tuSthe'smi rAvaNa! / / 271 / / arhaguNastutermukhyaM phalaM mokSastathA'pyaham / ajIrNavAsanastubhyaM kiM yacchAmi vRNISva bhoH ! / / 272 / / rAvaNo'pyabhyadhAdevaM devadevaguNastavaiH / yuktaM tuSTo'si nAgendra svAmibhaktirhi sA tava / / 273 / / yathA tava dadAnasya svAmibhaktiH prakRSyate / tathA mamA''dadAnasya sA kAmamapakRSyate / / 274 / / bhUyo'pyuvAca nAgendraH sAdhumAnada ! rAvaNa! / vizeSato'smi tuSTaste nirAkAGkSatayA'nayA / / 275 / / uktvetyamoghavijayAM zaktiM rUpavikAriNIm / so'dAdvidyAM rAvaNAya jagAma ca nijAzrayam / / 276 / / tIrthanAthAnnamaskRtya nityAlokapure'gamat / vyUhya ratnAvalIM laGkAmAjagAma dazAnanaH / / 277 / / vAlino'pi tadotpede kevalajJAnamujvalam / kevalajJAnamahimA vidadhe ca surAsaraiH / / 278 / / krameNa karmaNAM so'tha bhavopagrAhiNAM kSayAt / siddhAnantacatuSko'gAt padaM tadapunarbhavam / / 279 // itazca vaitAdayagirau pure jyotiHpurAbhidhe / babhUva nAmnA jvalanazikho vidyAdharezvaraH / / 280 / / tasyA'bhUcchrImatI devI zrImatI rUpasampadA / tasyAM ca duhitA jajJe tArA tAravilocanA / / 281 / / tAmekadA tu cakrAGkavidyAdharanRpAtmajaH / dadarza sAhasagatiH smarAtaH sahasA'pyabhUt / / 282 / / jvalanaM yAcayAJcakre tAM sAhasagatirnaraiH / vAnarendrazca sugrIvo ratne hi bahavo'rthinaH / / 283 / / abhijAtau dvAvapImau rUpavantau mahaujasau / tatkasmai dIyate kanyA papraccha jJAninaM pitA // 284 / / alpAyuH sAhasagatirdIrghAyuzca kapIzvaraH / iti naimittikenokte sugrIvAya dadau sa tAm / / 285 / / 1 sAdhUnAM mAnaM dadAtIti tatsambodhanam / 2 lakSmImatI / 3 dIrghalocanA / 4 kulinau / prasannadharaNena rAvaNAya amoghavijayAvidyApradAnam, vAlinaH kevala jJAnam, tArAyai dvayoH prArthanA / // 32 // Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 33 // saptamaM parva dvitIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / abhilASavipralambhAt sAhaso'pi dine dine / aGgAracumbita iva na prApa kvA'pi nivRtim / / 286 / / tArAyAM ramamANasya sugrIvasya babhUvatuH / dvAvaGgada-jayAnandAvaGgajau diggajorjitau / / 287 / / sa cA'pi sAhasagatistArAyAmanurAgavAn / manmathonmathyamAnAtmA cintayAmAsivAnidam / / 288 / / cumbiSyAmi kadA tasyA mRgazAvakacakSuSaH / pakvabimbAdharadalacchadanaM vadanAmbujam ? || 289 / / kadA sprakSyAmyahaM tasyAH kucakumbhau svapANinA ? / kadA ca tau kariSyAmi gADhAliGganavAmanau ? / / 290 // balenA'picchalenA'pi tAM hartA'smIti cintayan / sasmAra zemuSI vidyAM rUpasya parivartinIm / / 291 / / gatvA ca kSudrahimavadgirau sthitvA guhAntare / tAM sAdhayitumArebhe cakrAGkanRpanandanaH / / 292 / / itazca puryA laGkAyA digyAtrAyai dazAnanaH / vikartanaH pUrvazailataTAdiva viniryayau / / 293 / / vidyAdharAnnarendrAMzca dvIpAntaranivAsinaH / vazIkRtya sa pAtAlalAM nAma purI yayau / / 294 / / tatra candraNakhAbharnA khareNA'kharabhASiNA / prAbhRtairbhUtakeneva nibhRtaM so'bhyapUjyata // 295 / / rAvaNena sahA'cAlIt khara indrajigISayA / vidyAdharANAM sahasraizcaturdazabhirAvRtaH / / 296 / / tataH sugrIvarAjo'pi rakSorAjasya doSmataH / anvacAlItsasainyo'pi vAyoriva vibhAvasuH / / 297 / / anekapRtanAcchannarodasIko dazAnanaH / payorAzirivodbhrAntaH prayayAvaskhaladgatiH / / 298 / / kUjanmarAlamAlAbhirAbaddharasenAmiva / pulinoLa vuipalayA nitambeneva zobhitAm / / 299 / / alakAniva bibhrANAM taraGgairatibhaGguraiH / kaTAkSAniva muJcantIM zapharodvartanairmuhuH / / 300 // 1 abhilASavirahAt / 2 sUryaH / 3 mRdubhASiNA / 4 bhRtyeneva / 5 agniH / 6 rasanA kaTimekhalA / rAvaNasya digyaatraa| / / 33 / / Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 34 // | saptamaM parva dvitIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / tArAyai sAhasasya cintA, kAminImiva caturAM revAM nAma taraGgiNIm / vindhyazailAduttarantIM dadarzA'tha dazAnanaH / / 301 / / ||tribhirvishesskm // rodhasyuvAsa revAyAH sasainyo dazakandharaH / sindhuragrAmaNIpa'thasamAvRta ivoddharaH / / 302 // so'tha tasyAM kRtasnAno vasAno dhautavAsasI / arhabimbaM ralamayaM nyasya paTTe maNImaye / / 303 / / revAmbhobhiH snApayitvA tadambhojairvikAsibhiH / samArebhe pUjayituM samAdhisudRDhAsanaH / / 304 / / ||yugmm / / tatazca pUjAvyagrasya dazagrIvasya tasthuSaH / akasmAdabdhiveleva mahApUra samAyayau // 305 / / unmUlayanmUlato'pi gulmAniva mahIruhAn / taTInAmunnatAnAmapyupari prAsaratpayaH / / 306 / / AsphoTayaMstaTAghAtaistarIstaTaniyantritAH / viSvakchuktipuTAnIvA'bhraMlihA vIcipaGktayaH / / 307 / / rodhoganmihato'pi pAtAlakuharopamAn / sa pUraH pUrayAmAsa bhakSyaM kukSimbharIniva / / 308 / / ||tribhirvishesskm // samantAdantarIpANi sthagayAmAsa sA nadI / jyotizcakravimAnAni candrajyotsneva pArvaNI // 309 // matsyAnucchAdayAmAsa procchaladbhirmahormibhiH / pUro mahAvAta iva vegavAn drumapallavAn / / 310 // tatphenilaM sAvakaraM pUravAri rayAgatam / arhatpUjAmapAnaiSIhazakaNThasya kurvataH / / 311 // tena pUjApahAreNa ziracchedAdhikena saH / jAtakopo dazagrIvaH sAkSepamidamabhyadhAt // 312 / / are re ! kena vArIdaM durvAramativegataH / arhatpUjAntarAyAyA'mucyatA'kAraNAriNA / / 313 / / 1 tIre / 2 gajanAyakaH / 3 tRNagucchAn / 4 nAvaH / 5 dvIpAni / 6 chAdayAmAsa / 7 sapaGkam / 8 akAraNazatruNA / rAvaNasya digyAtrA, revAtIre dazAnanasya arhatpUjAyAM vighnaH / // 34 // Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 35 // | saptamaM parva dvitIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / parastAdasti kiM ko'pi mithyAdRSTirnarAdhipaH ? / kiMvA vidyAdharaH ? kazcidasuro vA suro'thavA ? // 314 // atha vidyAdharaH kazcidAcakhyau dazamaulaye / itaH purastAdastyuccairdeva ! mAhiSmatI purI / / 315 / / tasyAM nAmnA sahasrAMzuH sahasrAMzurivAparaH / sahasrazo nRpaiH sevyaH pArthivo'sti mahAbhujaH / / 316 // setubandhena revAyAM vAribandhaM vyadhAdasau / jalakrIDotsavakRte kimasAdhyaM mahaujasAm ? / / 317 / / samaM rAjJIsahasreNa sahasrAMzurasAvitaH / vazAbhirvaradantIva sukhaM krIDati vAribhiH / / 318 / / AtmarakSA lakSasaGkhyA dvayorapi hi tIrayoH / saMvarmitA udastrAzca tiSThantyasya hareriva / / 319 // adRSTapUrvo'vaSTambhaH ko'pyasyA'pratimaujasaH / zobhAmAtra yathA te'pi yadi vA karmasAkSiNaH / / 320 / / kSubhitaM jaladevIbhiryAdobhizca palAyitam / jalakrIDAkarAghAtairUrjitaistasya doSmataH / / 321 // idamatyantaruddhatvAt strIsahasrayutena ca / tena paryasyamANatvAt kAmamulluThitaM payaH / / 322 / / rodasI plAvayitvobhe vegAdvArIdamuddhatam / iha te plAvayAmAsa devapUjAM dazAnanaH / / 323 / / pazyaitAni ca tatstrINAM nirmAlyAni dazAnana ! / revAtIre tarantyuccaistadabhijJAnamAdimam / / 324 / / tadaGganAjanasyA'GgarAgairmRgamadAdijaiH / idamatyAvilaM vAri durvAraM vIravAraNa! // 325 // iti tadgiramAkarNya prApyA''hutimivA'nalaH / uddidIpe'dhikaM caivamuvAca ca dazAnanaH / / 326 // are murmUSuNA tena vAribhiHsvAGgadUSitaiH / dUSitA devapUjeyaM devadUSyamivA'anaiH // 327 / / tadyAta rAkSasabhaTAstaM pApaM bhaTamAninam / baddhvA samAnayata bho ! matsyamAnAyikA iva / / 328 / / 1UrdhvazastrAH / 2 prArambhaH / 3 mucyamAnatvAt / 4 cihnam / 5 atipaGkilam / 6 dhIvarAH / sahasrAMzurAvaNayo yuddham / SAHARHARASHRSHABHASHAINS // 35 / / Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | saptamaM parva dvitIyaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 36 // sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / uccastenaivamAdiSTA anucarAste dadhAvire / lakSazo rAkSasabhaTA revormaya ivodbhaTAH / / 329 / / tIrasthitaiH sahasrAMzusainikaiH saha te raNam / gajA vanAntaragajairiva cakrurnizAcarAH / / 330 / / vidyAbhirmohayantaste bhUmiSThAMstAnnabhaHsthitAH / upadudruvurambhodAH zarabhAna karakairiva / / 331 / / svAnupadrUyamANAMstu prekSya krodhadhutAdharaH / balatpatAkahastenA''zvAsayat preyasIrnijAH / / 332 / / airAvaNaH surasindhoriva revAta uccakaiH / nirjagAma sahasrAMzuradhijyaM ca dhanurvyadhAt / / 333 / / bANairvidrAvayAmAsa rakSovIrAnnabha sthitAn / sahasrAMzurmahAbAhustRNapUlAnivA'nilaH / / 334 / / vyAvRttAMstAn raNAtprekSya saGghaddho rAvaNaH svayam / upatasthe sahasrAMzumabhivarSaJcheilImukhAn / / 335 // dvAvapyamarSaNau dvAvapyUrjitau dvAvapi sthirau / vividhairAyudhairyuddhaM vidadhAte cirAya tau // 336 / / dorvIryeNA'vijayyaM taM jJAtvA jagrAha rAvaNaH / vidyayA mohayitvebhamiva mAhiSmatIpatim / / 337 // taM prazaMsanmahAvIrya jitvA'pi jitamAnyatha / anutsikto dazagrIvaH skandhAvAre'nayatsvayam / / 338 / / sabhAyAM yAvadAsInastasthau hRo dazAnanaH / cAraNazramaNastAvacchatabAhuH samAyayau / / 339 / / siMhAsanAtsamutthAya tyaktvA ca maNipAduke / abhyuttasthau dazAsyastaM payodamiva barhiNaH / / 340 // papAta pAdayostasya paJcAGgaspRSTabhUtalaH / rAvaNo manyamAnastamarhadgaNadharopamam / / 341 / / Asane cA''sayAmAsa taM muni svayamarpite / praNamya ca dazagrIvaH svayamAmupAvizat / / 342 / / 1 aSTApadamRgAn / 2 bANAn / 3 vijetumazakyam / 4 AtmAnaM jitamanyeneti yAvat manyate iti tathA / 5 gavarahitaH / 6 mayUraH / SASARAHASRASHRSHRSS kenacitpUjA| vighnakartRsvarUpaM rAvaNAyoktaM sahasrAMzurAvaNayoryuddham, cAraNazramaNayorAgamanam / / / 36 / / Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 37 // | saptamaM parva dvitIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / vizvAsa iva mUrtistho vizvAzvAsanabAndhavaH / dharmalAbhAziSaM tasmai so'dAt kalyANamAtaram / / 343 / / baddhvA'aliM rAvaNena samAgamanakAraNam / munipraSThaH paripRSthe'bhASiSTA'duSTayA girA / / 344 / / zatabAhurahaM nAmnA mAhiSmatyAM nRpo'bhavam / bhavavAsAdito bhItaH zArdUlaH pAvakAdiva / / 345 / / sahasrakiraNe rAjyamAropya nijanandane / mokSAdhvasyandanaprAyamahaM vratamazizriyam / / 346 / / ityokte dazagrIvo namadgrIvo'bravIditi / kimasau pUjyapAdAnAmaGgajanmA mahAbhujaH ? / / 347 / / omityukte munIndreNa nijagAda dazAnanaH / digjayAya krameNA'hamihA''gacchaM nadItaTe / / 348 // dattAvAsastaTe'muSmiJjinArcA vikacAmbujaiH / arcitvA yAvadekAgramAnasastanmayo'bhavam / / 349 / / amunA tAvadunmuktairnijasnAnamalImasaiH / vAribhiH plAvitA pUjA tenA'kArSamidaM krudhA / / 350 / / / / yugmam / / ajJAnAdamunA'pyetat kRtaM manye mahAtmanA / tvatsUnureSa kiM kuryAdarhadAzAtanAM kvacit ? / / 351 // evamuktvA sahasrAMzuM natvA''naiSIddazAnanaH / lajjAnamrAnanaH so'pi nanAma pitaraM munim / / 352 / / rAvaNastaM babhANaivaM bhrAtA me tvamataH param / tavevAyaM mamA'pyeSa zatabAhumuniH pitA / / 353 / / gaccha zAdhi nijaM rAjyaM gRhANA'nyAmapi kSitim / asmAkaM hi trayANAM tvaM caturtho'syaMzabhAk zriyaH / / 354 / / evamuktazca muktazca sahasrAMzurado'vadat / na hi rAjyena me kRtyaM vapuSA vA'pyataH param // 355 // pitrA''zritaM zrayiSyAmi vrataM saMsAranAzanam / ayaM hi panthAH sAdhUnAM nirvANamupatiSThate / / 356 // ityudIrya dazAsyAya samarpya tanayaM nijam / vrataM caramadehaH sa pitRpAdAntike'grahIt / / 357 // 1 munInAM praSTha zreSThaH / 2 mokSam / zatabAhordIkSA / / / 37 / / Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaM parva dvitIyaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 38 // sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / anaraNyanarendrAya vAcikena tadaiva saH / svayamAttAM parivrajyAM kathayAmAsa sauhRdAt / / 358 / / so'pyayodhyAdhipo dadhyau priyamitreNa tena me / saGketa evamabhavadAdeyaM yugapad vratam / / 359 / / svapratijJAmiti smRtvA rAjyaM dazarathAya saH / datvA svasUnave satyadhano vratamupAdade / / 360 // zatabAhusahasrAMzU vanditvarSI dazAnanaH / sahasrAMzoH sutaM rAjye nyasva cA'caladambare // 361 // tadA ca nAradamuniryaSTighAtAdijarjaraH / anyAya iti pUtkurvannityabhASiSTa rAvaNam / / 362 / / rAjan ! rAjapure'muSminmarutto nAma bhUpatiH / mithyAdRgasti kurvANa kratuM durdvijavAsitaH / / 363 / / yajJe vadhAya cA''nItAn saunikairiva tadvijaiH / pazUnAraTato'pazyaM pAzabaddhAnanAgasaH / / 364 / / tato vyomno'vatIryA'haM maruttaM brAhmaNAvRtam / aho ! kimidamArabdhamityapRcchaM kRpAparaH / / 365 / / athovAca marutto'pi yajJo'yaM brAhmaNoditaH / antarvedIha hotavyAH pazavo devatRptaye // 366 / / ayaM khalu mahAdharmaH kIrtitaH svargahetave / yakSyAmi pazubhiryajJaM tadebhirahamadya bhoH ! / / 367 // tatastasyA'hamityAkhyaM vapurvedirudIritA / AtmA yA tapo vahnirjJAnaM sarpiH prakIrtitam // 368 / / karmANi samidhaH krodhAdayastu pazavo matAH / satyaM yUpaH sarvaprANirakSaNaM dakSiNA punaH // 369 // triratnI tu trivedIyamiti vedoditaH kratuH / kRto yogavizeSeNa mukterbhavati sAdhanam / / 370 / / krevyAdatulyA ye kuryuryajJaM chAgavadhAdinA / te mRtvA narake ghore tiSThecurduHkhinazciram / / 371 // utpanno'syuttame vaMze buddhimAnRddhimAnasi / rAjan ! vyAdhocitAdasmAnnivartasva tadena'saH / / 372 // 1 cANDAlaiH / 2 niraparAdhinaH / 3 yajJakartA / 4 jJAnadarzanacAritrANi / 5 rAkSasatulyAH / 6 tatpApAt / nAradena maruttakRtAyathArthayajJavarNanam / / / 38 / / Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | saptamaM parva | dvitIyaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 39 // sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / yadi prANivadhenA'pi svargo jAyeta dehinAm / tacchUnyo jIvaloko'yamalpairapi dinairbhavet / / 373 / / idaM mama vacaH zrutvA yajJAgnaya iva dvijAH / krudhA jvalantaH prottasthurdaNDapaTTakapANayaH / / 374 / / tatastaistADyamAnena mayA prApto'si nazyatA / nadIpUrAbhibhUtenA'ntarIpamiva rAvaNa! / / 375 / / nirAgaso vadhyamAnAMstattairnRpazubhiH pazUn / trAyasva trAta evA'haM punastvadavalokanAt / / 376 / / tato vimAnAduttIrya dazAsyastaddidRkSayA / Anarce bhUbhujA tena pAdyasiMhAsanAdinA / / 377 / / kruddho maruttabhUpAlaM jagAdaivaM dazAnanaH / are ! kimeSa kriyate narakAbhimukhairmakhaH ? / / 378 / / dharmaH prokto hyahiMsAtaH sarvajJaistrijagaddhitaiH / pazuhiMsAtmakAdyajJAt sa kathaM nAma jAyatAm ? // 379 / / lokadvayAriM tadyajJaM mA kArSIzcetkariSyasi / maduptAviha te vAsaH paratra narake punaH // 380 / / visasarja makhaM sadyo maruttanRpatistataH / alacyA rAvaNAjJA hi vizvasyA'pi bhayaGkarA / / 381 // amI pazuvadhAtmAnaH kutaH saJjajJire'dhvarAH ! / iti pRthe dazAsyena nijagAdeti nAradaH / / 382 / / asti ca dikSu vikhyAtA nAmnA zuktimatI purI / zaktimatyAkhyayA nadyA narmasakhyeya zobhitA / / 383 / / gateSvanekabhUpeSu suvratAnmunisuvratAt / abhicandro'bhavattasyAM rAjA rAjyabhRtAM varaH // 384 // abhicandrasya tanayo vasurityabhidhAnataH / ajAyata mahAbuddhiH prasiddhaH satyavAktayA // 385 / / pAca~ kSIrakadambasya guroH parvatakaH sutaH / rAjaputro vasuzcA'haM cA'paThAma trayo'pi hi // 386 / / supteSvasmAsu sadanopari pAThazramAnnizi / cAraNazramaNau vyomni yAntAvityUcaturmithaH / / 387 / / 1 mama kArAgRhe / 2 yajJam / 3 satyavAditvena / 4 gacchantau / nAradena ziSyatrayakathAvadanam / ||39 / / Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 40 // | saptamaM parva dvitIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / eSAmekatamaH svarga gamiSyatyaparau punaH / narakaM yAsyatastaccA'zrauSItkSIrakadambakaH / / 388 / / tacchrutvA cintayAmAsa khinnaH kSIrakadambakaH / mayyapyadhyApake ziSyau yAsyato narakaM hahA ! / / 389 / / ebhyaH ko yAsyati svarga narakaM ko ca yAsyataH / jijJAsurityupAdhyAyo'smAstrIn yugapadAhvayat / / 390 // samarpya gururasmAkamekaikaM piSTakukkuTam / uvAcA'mI tatra vadhyA yatra ko'pi na pazyati / / 391 // vasuparvatako tatra gatvA zUnyapradezayoH / AtmanInAM gatimiva jaghnatuH piSTakukkuTau / / 392 / / devIyasi pradeze tu gatvA'haM nagarAbahiH / sthitvA ca vijane deze dizaH prekSyetyatarkayam / / 393 / / gurupAdairadastAvadAdiSTaM vatsa ! yattvayA / vadhyo'yaM kukkuTastatra yatra ko'pi na pazyati / / 394 / / asau pazyatyahaM pazyAmyamI pazyanti khecarAH / lokapAlAzca pazyanti pazyanti jJAnino'pi hi // 395 / / nAstyeva sthAnamapi tadyatra ko'pi na pazyati / tAtparya tadgurugirAM na vadhyaH khalu kukkuTaH / / 396 / / gurupAdA dayAvantaH sadA hiMsAparAGmukhAH / asmatprajJAM parijJAtumetanniyatamAdizan // 397 // vimRzyaivamahatvaiva kukkuTaM cA'hamAgamam / kukkuTAhanane hetuM gurorvyajJapayaM ca tam / / 398 / / svarga yAsyatyayaM tAvaditi nizcitya gauravAt / AliGgito'haM gurubhiH sAdhu sAdhviti bhASibhiH / / 399 / / vasuparvatako pazcAdAgatyaivaM zazaMsatuH / nihatau kukkuTau tatra yatra ko'pi na pazyati / / 400 / / apazyataM yuvAmAdAvapazyan khecarAdayaH / kathaM hatau kukkuTau re! pApAvityazapadguruH / / 401 // tataH khedAdupAdhyAyo dadhyau vidhyAtapAThadhIH / mudhA me'dhyApanaklezo vasuparvatayorabhUt / / 402 / / 1 Atmane hitAm / 2 atidUre / 3 asau kukkuTaH / 4 nizcitam nizcayeneti yAvat / nAradena ziSyatrayakathAvadanam / // 40 // Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite 118911 gurUpadezo hi yathApAtraM pariNamediha / abhrAmbhaH sthAnabhedena muktAlavaNatAM vrajet // 403 / / priyaH parvatakaH putraH putrAdapyadhiko vasuH / narakaM yAsyatastasmAdgRhavAsena kiM mama ? / / 404 // nirvedAdityupAdhyAyaH pravrajyAmagrahIttadA / tatpadaM parvato'dhyAsta vyAkhyAkSaNavicakSaNaH / / 405 / / bhUtvA guroH prasAdena sarvazAstravizAradaH / punareva nijaM sthAnamahaM tu gatavAMstadA / / 406 / nRpacandro'bhicandro'pi jagrAha samaye vratam / tatazcA'bhUdvasU rAjA vAsudevasamaH zriyA / / 407 / / satyavAdIti sa prApa prasiddhiM pRthivItale / tAM prasiddhimapi trAtuM satyameva jagAda saH / / 408 // athaikadA mRgayuNA mRgAya mRgayAjuSA / cikSipe vizikho vindhyanitambe so'ntarA'skhalat // 409 / / iSuskhalanahetuM sa jJAtuM tatra yayau tataH / AkAzasphaTikazilAmajJAsIt pANinA spRzan // 410 // sadadhyAviti manye'syAM saGkrAntaH paratazcaran / bhUmicchAyeva zItAMzAvadarzi hariNo mayA / / 411 / / pANisparzaM vinA neyaM sarvathA'pyupalakSyate / avazyaM tadasau yogyA vasorvasumatIpateH / / 412 // raho vyajJapayadrAjJe gatvA tAM mRgayuH zilAm / hRdhe jagrAha rAjA'pi dadau cA'smai mahaddhanam / / 413 // sa tayA ghaTayAmAsa cchannaM svAsanavedikAm / tacchilpino'ghAtayacca nA''tmIyAH kasyacinnRpAH // 414 // tasyAM siMhAsanaM vedau cedIzasya nivezitam / satyaprabhAvAdAkAzasthitamityabudhajjanaH / / 415 / / satyena tuSTAH sAnnidhyamasya kurvanti devatAH / evamUrjasvinI tasya prasiddhirvyAnaze dizaH / / 416 / / tayA prasiddhyA rAjAno bhItAstasya vazaM yayuH / satyA vA yadi vA mithyA prasiddhirjayinI nRNAm // 417 // 1 vyAdhena / 2 anyataH | saptamaM parva dvitIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNa caritam / vasoH sphaTikasiMhAsanam / / / 41 / / Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 42 // saptamaM parva dvitIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNa caritam / tatrA'nyadA'hamabhyAgAmadrAkSamatha parvatam / vyAkhyAnayantamRgvedaM ziSyANAM zemuSIjuSAm / / 418 / / ajairyaSTavyamityatra meSairityupadezakam / tamavocamahaM bhrAtantyiA kimidamucyate ? / / 419 / / trivArSikANi dhAnyAni na hi jAyanta ityajAH / vyAkhyAtA guruNA'smAkaM vyasmArSIH kena hetunA ? // 420 // tataH parvatako'vAdIdidaM tAtena noditam / uditAH kiM tvajA meSAstathaivoktA nighaNTuSu / / 421 / / avocamahamapyevaM zabdAnAmarthakalpanA / mukhyA gauNI ca tatreha gauNI gururacIkathat / / 422 / / gururdharmopadeSTaiva zrutidharmAtmakaiva ca / dvayamapyanyathA kurvanmitra! mA pApamarjaya / / 423 / / sAkSepaM parvato'jalpadajAnmeSAn gururjagau / gurUpadezazabdArthollaGghanAdharmamarjasi / / 423 / / mithyAbhimAnavAco hi na syurdaNDabhayAnnRNAm / svapakSasthApane tena jihvAcchedapaNo'stu naH / / 425 / / pramANamubhayoratra sahAdhyAyI vasurnRpaH / pratyauSamahaM tacca na kSobhaH satyabhASiNAm / / 426 / / rahaH parvatamUce'mbA gRhakarmaratA'pyaham / ajAstrivArSikaM dhAnyamityauSa bhavatpituH / / 427 // jihvAcchedaM paNe'kArSIryaddattidasAmpratam / avimRzya vidhAtAro bhavanti vipadAM padam / / 428 / / avadatparvato'pyevaM kRtaM tAvadidaM mayA / yathA tathA kRtasyA'mba ! karaNaM na hi bidyate / / 429 / / sA'tha parvatakApAyapIDayA hRdi zalyitA / vasurAjamupeyAya putrArthe kriyate na kim ? // 430 // dRSTaH kSIrakadambo'dya yadamba ! tvamasIkSitA / kiM karomi ? prayacchAmi kiM vetyabhidadhe vasu / / 431 // sA'vAdIddIyatAM putrabhikSA mAM mahIpate ! / dhanadhAnyaiH kimanyairme vinA putreNa putraka! / / 432 / / 1 buddhijuSAm / 2 kozeSu / 3 aGgIcakAra / vasoH sphaTikasiMhAsanam, satya prabhAvaprasiddhiH, vasunA'jasya meSArthakaraNam, paNe nAradasya jihaachednm| // 42 // Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 43 // saptamaM parva dvitIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / vasurUce tato me'mba ! pAlyaH pUjyazca parvataH / guruvadguruputre'pi vartitavyamiti zruteH / / 433 // kasyA'dya patramutkSiptaM kAlenA'kAlaroSiNA ? / ko jighAMsurdhAtaraM me ? brUhi mAtaH ! kimAturA ? || 434 / / ajavyAkhyAnavRttAntaM svaputrasya paNaM ca tam / tvaM pramANaM kRtazcA'sItyAkhyAyA'rthayate sma sA // 435 // kuvArNo rakSaNaM bhrAturajAnmeSAnudIraya / prANairapyupakurvanti mahAntaH kiM punargirA ? / / 436 / / avocata vasurmAtarmithyA vacmi vacaH katham ? / prANAtyaye'pi zaMsanti nA'satyaM satyabhASiNaH / / 437 / / anyadapyabhidhAtavyaM nA'satyaM pApabhIruNA / guruvAganyathAkAre kUTasAkSye ca kA kathA ? / / 438 / / bahUkuru guroH sUnuM yadvA satyavratAgraham / tayA saroSamityuktastadvaco'masta pArthivaH / / 439 / / tataH pramuditA kSIrakadambagRhiNI yayau / ayAva parvato'haM ca vasurAjasya parSadi / / 440 / / sabhAyAmamilana sabhyA mAdhyasthyaguNazAlinaH / vAdinA sadasadvAdakSIranIrasitacchadAH / / 441 / / AkAzasphaTikazilAvedisiMhAsanaM vasuH / sabhApatiralaJcakre nabhastalamivoDupaH / / 442 / / tataH parvatako'haM ca vyAkhyApakSaM nijaM nijam / azaMsAva narendrAya satyaM brUhIti bhASiNau / / 443 / / vipravRddhairathoce sa vivAdastvayi tiSThate / pramANamanayoH sAkSI tvaM rodasyorivA'ryamA / / 444 / / ghaTaprabhRtidivyAni vartante hanta satyataH / satyAdvarSati parjanyaH satyAt sidhyanti devatAH // 445 / / tvayaiva satye loko'yaM sthApyate pRthivIpate! / tvAmihA'rthe brUmahe kiM ? brUhi satyavratocitam // 446 // vacaH zrutveti tatsatyaprasiddhiM svAM nirasya ca / ajAnmeSAn guruAkhyaditi sAkSyaM vasuLadhAt / / 447 / / 1 satyAsatyau ca tau vAdau ca tAveva dugdhajale tayoH pRthakkaraNa iti zeSaH sitacchadA - haMsAH / kSIrakadambaguhiNyAH vasurAjAparSadi gmnm| // 43 // Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaM parva dvitIyaH triSaSTizalAkApuruSacarite / / 44 // sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / asatyavacasA tasya kruddhAstatraiva devatAH / dalayAmAsurAkAzasphaTikAsanavedikAm / / 448 / / vasurvasumatInAthastato vasumatItale / papAta sadyo narakapAtaM prastAvayanniva / / 449 / / devatAbhirasatyoktikupitAbhirnipAtitaH / jagAma narakaM ghoraM naranAtho vasustataH / / 450 // vasoH sutAH pRthuvasuzcitravasuzca vAsavaH / zakro vibhAvasurvizvAvasuH sUrazca saptamaH / / 451 / / aSTamazca mahAzUro niSaNNAH paitRke pade / devatAbhirahanyanta tatkAlamapi kopataH / / 452 / / suvasurnavamaH sUnu STvA nAgapuraM yayau / bRhaddhvajo vasoH sUnurdazamo mathurAM punaH / / 453 / / hasitvA bahudhA pauraistasyAH puryAzca parvataH / nirvAsitaH saJjagRhe mahAkAlAsureNa saH / / 454 / / ko'yaM mahAkAla iti pRSTo dazamukhena tu / uvAca nArado'trA'sti cAraNayugalaM puram / / 455 / rAjA tatrA'yodhano'bhUdditirnAmnA ca tatpriyA / tayozca sulasA nAma duhitA rUpazAlinI / / 456 / / pitrA svayaMvare tasyA AhUtAH samupAyayuH / sarve'pi pArthivAsteSu pArthivaH sagaro'dhikaH / / 457 / / sagarasyAjJayA dvAHsthA mandodaryabhidhAnataH / ayodhananRpAvAse jagAma prativAsaram / / 458 / / ekadA ca gRhodyAnakadalIsadane'vizat / ditiH samaM sulasayA mandodaryapi cA''yayau / / 459 / / latAntaravilInA'tha zrotukAmA tayorvacaH / tasthau mandodarI proce ditizca sulasAmiti // 460 / / vatse ! mama manaHzalyamasti te'smin svayaMvare / tvadadhInastaduddhArastatsamyak zRNu mUlataH / / 461 / / RSabhasvAmino'bhUtAmubhau vaMzadharau sutau / bharato bAhubalizca sUryasomau yayoH sutau / / 462 / / somavaMzo mama bhrAtA tRNabindurajAyata / sUryavaMze te pitA'sAvayodhanamahIpatiH / / 463 / / | rAvaNena pRSTasya yajJotpattevarNanam / // 44 / / Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 45 // saptamaM parva dvitIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / ayodhanasvasA satyayazA nAma mahIpateH / tRNabindorabhUdbhAryA madhupiGgastayoH sutaH / / 464 / / tasmai pradIyamAnAM tvAmahamicchAmi sundari! / praditsate tvatpitA tvAM svayaMvaravarAya tu / / 465 / / na jAne kaM vRNoSi tvaM ? manaHzalyamidaM mama / varaNIyastvayA rAjamadhye madbhAtRjastataH / / 466 // sulasA'pi hi tacchikSAM tathaiva pratyapadyata / mandodaryapi tacchrutvA''cakhyau sagarabhUpateH / / 467 // sagaro'pyAdizadvizvabhUtiM nijapurodhasam / sadyaH kaviH so'pi cakre nRpalakSaNasaMhitAm // 468 / / tatroce sa tathA yena samastai rAjalakSaNaiH / sagaro jAyate yukto hInastu madhupiGgalaH / / 469 // tatpustakaM tu peTAyAM sa cikSepa purANavat / rAjAjJayA'nyadA''kRSTaM tena tadrAjaparSadi / / 470 / / tatrA''dau sagaro'vocadvAcyamAne'tra pustake / bhavellakSaNahIno yo vadhyastyAjyazca so'khilaiH / / 471 / / yathA yathA'vAcayattatpustakaM sa purohitaH / tathA tathA sa jihAya madhupiGgo'palakSaNaH / / 472 / / niryayau madhupiGgo'tha sagaraM sulasA'vRNot / jajJe vivAhaH sadyo'pi sarve svaM sthAnamabhyayuH // 473 / / madhupiGgo'pyapamAnAt kRtvA bAlatapo mRtaH / mahAkAlAbhidhaH SaSTisahasrazo'suro'bhavat / / 474 / / ajJAsIdavadheH so'tha sagarasya vijRmbhitam / svayaMvare sulasAyA nijaM nyakkArakAraNam / / 475 / / rAjAnaM sagaraM rAjJo'nyAMzca hanmIti so'suraH / chidrAnveSI zuktimatInadyAM parvatamaikSata / / 476 / / vipraveSastato bhUtvA gatvA parvatamabhyadhAt / zANDilyo nAma mitraM tvatpiturasmi mahAmate ! / / 477 / / dhImato gautamAkhyasyopAdhyAyasya puraH purA / ahaM kSIrakadambazcA'paThAva sahitAvubhau // 478 / / 1 tatra pustake sa vizvabhUtistathoce racayAmAsa / 2 tiraskArakAraNam / | rAvaNena pRSTasya yajJotpatte|varNanam / // 45 // Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite saptamaM parva dvitIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / // 46 // nAradena janaizca tvAM zrutvA dharSitamAgamam / tvatpakSaM pUrayiSyAmi mantrairvizvaM vimohayan / / 479 / / ityuktvA parvatayutaH kudharmeNA'khilaMjanam / asuro mohayAmAsa durgatau pAtanAya saH / / 480 / / vyAdhibhUtAdidoSAMzca sarvatrA'janayajjane / prapannaparvatamataM nirdoSaM ca cakAra saH / / 481 / / zANDilyasyA''jJayA so'pi rukchantiM parvato vyadhAt / upakRtyopakRtya svamate cA'sthApayajjanam // 482 / / sagarasyA'pi nagare'ntaHpure'tha paricchade / vicakre so'suro rogAn dAruNAnatibhUyasaH / / 483 / / lokapratyayato bheje parvataM sagaro'pi hi / cakAra zANDilyayuto rukchAntiM so'pi sarvataH / / 484 / / sautrAmaNyAM vidhAnena surApAnaM na duSyati / agamyAgamana kArya yajJe gosavanAmani // 485 / / mAtRmedhe vadho mAtuH pitRmedhe vadhaH pituH / antarvedi vidhAtavyo doSastatra na vidyate / / 486 / / AzuzukSaNimAdhAya pRSThe kUrmasya tarpayet / haviSA juhvakAkhyAya svAhetyuktvA prayatnataH // 487 / / yadA na prApnuyAt kUrma tadA zuddhadvijanmanaH / khalateH piGgalAbhasya vikriyasya zucau jale // 488 / / Asyadaghne'vatIrNasya mastake kUrmasannibhe / prajvAlya jvalanaM dIptamAhutiM prakSiped dvijaH // 489 / / ||yugmm // sarvaM puruSa evedaM yadbhUtaM yadbhaviSyati / IzAno yo'mRtatvasya yadannenA'tirohati // 490 // evamekatra puruSe kiM kenA'tra vipadyate ? / kurutA'to yazAbhISTaM yajJe prANinipAtanam / / 491 / / 1 aGgIkRtaM parvatasya mataM yena taM naram / 2 yajJavizeSe / 3 agamyAyAH striyAH gamanaM saGgaH ! 4 agnim / 5 khalatiH khalvATaH "TAlIyo" iti bhASAyAm / 6 mukhaparyantapramAge jale / 7 mokSasyezAna IzvaraH / | rAvaNena pRSTasya yajJotpatte varNanam / / / 46 // Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 47 // saptamaM parva dvitIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / mAMsasya bhakSaNaM teSAM kartavyaM yajJakarmaNi / yAyajUkena pUtaM hi devoddezena tatkRtam // 492 / / ityAdi samupAdizya sagare svamatasthite / antarvedi kurukSetrAdiSu so'kArayanmakhAn / / 493 // sa labdhaprasaro'kArSIdrAjasUyAdikAnapi / asuro'pyadhvarahatAn vimAnasthAnadarzayat / / 494 / / tataH sapratyayo lokaH prANihiMsAtmakAn makhAn / niHzaGkamakarottasya parvatasya mate sthitaH / / 495 / / tatprekSyA'haM tadA vidyAdharaM nAmnA divAkaram / avocaM yattvayA yajJe hartavyAH pazavo'khilAH // 496 // 4 pratipadya sa me vAcaM jar3e yAvatpazUna makhe / paramAdhArmikastAvattadajJAsItsurAdhamaH / / 497 / / RSabhapratimAM tatra tadvidyAghAtanAya saH / asthApayanmahAkAla upAraMsIcca khecaraH / / 498 / / tato'hamapi tUSNIkaH kSINopAyo'nyato'bhyagAm / yajJeSu bhAvayAmAsa sagaraM so'tha mAyayA / / 499 // sagaraM sulasAyuktaM sa juhAvA'dhvarAnale / kRtakRtyo jagAmA'tha mahAkAlaH svamAzrayam / / 500 // evaM ca parvatAtpApaparvatAdhvarA dvijaiH / hiMsAtmakA akriyanta te niSedhyAstvayaiva hi / / 501 // tadvAcamurarIkRtya praNipatya ca nAradam / maruttAt kSamayitvA ca visasarja dazAnanaH / / 502 / / marutto rAvaNaM natvovAca ko'yaM kRpAnidhiH / pApAdamuSmAdyo hyasmAMstvayA svAminyavArayat ? // 503 // Acakhyau rAvaNo'pyAsInnAmnA brahmarucirdvijaH / tApasasya satastasya bhAryA kUrmIti guLabhUt / / 504 / / tatreyuH sAdhavo'nyedhusteSvekaH sAdhurabravIt / bhavabhItyA gRhavAsatyakto yatsAdhu sAdhu tat / / 505 // bhUyaH svadArasaGgasya viSayairluptacetasaH / gRhavAsAdvane vAsaH kathaM nAma viziSyate ? / / 506 // 1 punaH punaryajatIti yAyajUkastena / 2 garbhavatI / %25AHARASASHASASHA5805 rAvaNena pRSTasya yajJotpattevarNanam / / / 47 // Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 48 // | saptamaM parva dvitIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / zrutvA brahmarucistattu prapannajinazAsanaH / tadaiva prAvrajatsA ca kUrmyabhUcchrAvikA parA / / 507 / / mithyAtvavarjitA tatra sA vasantyAzrame sutam / suSuve nAradaM nAma rodanAdivivarjitam / / 508 / / gatAyAzcA'nyatastasyAstaM jahurjumbhakAmarAH / putrazokAdindumAlAsavidhe prAvrajacca sA / / 509 / / te'marAH pAlayAmAsuH zAstrANyadhyApayaMzca tam / AkAzagAminI vidyAM dadustasmai krameNa ca / / 510 / / aNuvratadharaH prApa yauvanaM ca manoharam / sa zikhAdhAraNAnnityaM na gRhastho na saMyataH / / 511 / / kalahaprekSaNAkAGkSI gItanRtyakutUhalI / sadA kandarpakaukucyamaukharyAtyantavatsalaH // 512 / / vIrANAM kAmukAnAM ca sandhivigrahakArakaH / chatrikA'kSavRSIpANirArUDhaH pAdukAsu ca / / 513 // devaiH saMvardhitatvAcca devarSiH prathito bhuvi / prAyeNa brahmacArI ca svecchAcAryeSa nAradaH / / 514 / / ityuktavantaM laGkezamajJAnakRtamAtmanaH / maruttaH kSamayAmAsA'parAdhaM makhasambhavam / / 515 / / maruttarAjaH svAM kanyAM nAmataH kanakaprabhAm / tadA dadau dazAsyAya dazAsyo'pyuduvAha tAm / / 516 // prabhaJjana ivaujasvI maruttamakhabhaJjanaH / tato jagAma mathurA nagarI guruvikramaH / / 517 / / upatasthe dazagrIvaM tannRpo harivAhanaH / putreNa madhunA sArdhamIzAneneva zUlinA / / 518 / / taM bhaktyopasthitaM prIto'vArtayaddazakandharaH / papracchaiva bhavatsUnoH kuto'daH zUlamAyudham ? / / 519 / / pitA bhrUsaJjayA''diSTo madhuraM madhurabhyadhAt / idaM me camarendreNa prAgjanmasuhRdA'rpitam / / 520 / / 1 kAmaceSTitavAcAlatvayoratyantavatsalaH / 2 darbhAsanavizeSo vRSI / 3 IzAnendreNa / rAvaNaH maruttaM nAradaparicayaM kaaryti| // 48 // Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / / 49 // | saptamaM parva dvitIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / avocaccamarazcaivaM dhAtakIkhaNDanAmani / dvIpa airAvatakSetre zatadvAre mahApure / / 521 // sumitro rAjaputro'bhUtprabhavaH kulaputravaH / ubhAvabhUtAM te mitre vasantamadanAviva / / 522 / / / / yugmam / / gurorekasya pArzve tau bAlye jagRhatuH kalAH / saha cikrIDatuzcA'viprayuktAvazvinAviva / / 523 / / udyauvanaH sumitro'tha tatrA'bhUnnagare nRpaH / maharddhirvidadhe tena prabhavo'pyAtmasannibhaH / / 524 // rAjaikadA turaGgeNa hataH prApa mahATavIm / pallIpatisutAM tatra vanamAlAmupAyata / / 525 / / tAmAdAya samAyAtaH sa rAjA svapure punaH / prabhaveNa ca sA praikSi rUpayauvanazAlinI / / 526 / / taddarzanAtprabhRtyeva sa manobhavapIDitaH / dine dine kRzo jajJe kRSNapakSa ivoDupaH / / 527 / / asAdhyaM mantratantrANAM taM jJAtvA'tikRzaM nRpaH / ityUce bAdhate kiM te ? samyagAkhyAhi bAndhava ! / / 528 / / abhyadhAtprabhavo'pyevaM vaktumetanna zakyate / alaM kulakalaGkAya yanmanaHsthamapi prabho! / / 529 / / nirbandhAdbhUbhujA pRSTaH sa Akhyat kulaputrakaH / vanamAlAnurAgo me dehadaurbalyakAraNam / / 530 // rAjA'pyUce rAjyamapi tvadarthe santyajAmyaham / kiM punarmahilAmAtramiyamadyaiva gRhyatAm / / 531 / / ityuktvA taM visRjyA'tha tasyA'nupadameva tAm / svayaM dUtImiva preSIttadokasi nizAmukhe // 532 / / ityUce sA'pi rAjJA'haM tubhyaM dattA'smi sIdate / jIvAturiva tacchAdhi patyAjJA me balIyasI / / 533 / / mama bhartA tvadarthe hi prANAnapi vimuJcati / kiM punarmAdRzIM dAsImudAsInaH kimIkSase ? / / 534 / / babhASe prabhavo'pyevaM dhigdhiG mAM nirapatrapam / aho ! sa tu mahAsattvo yasyedRk sauhRdaM mayi / / 535 / / 1 aviyoginau / 2 duHkhine / prabhavasya vnmaalaayaamnuraagH| // 49 / / Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkAsuruSacarite // 50 // | saptamaM parva dvitIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / prANA api hi dIyante parasmai na punaH priyA / iti duSkarametaddhi kRtaM tenA'dya matkRte / / 536 / / pizunAnAmivA'vAcyaM nA'yAcyaM bata mAdRzAm / kalpaguNAmivA'deyaM nA'sti kiJcittu tAdRzAm / / 537 / / sarvathA gaccha mAtA'si nA'taH paramimaM janam / pazya bhASasva sA pAparAziM patyAjJayA'pi hi / / 538 / / tatra ca cchannamAgatya rAjA zuzrAva tadvacaH / suhRdaH sattvamAlokya prakarSeNa jaharSa ca / / 539 / / banamAlAM namaskRtya visRjya prabhavo'pi hi / svaziracchettumArebhe khaDgamAkRSya dAruNam / / 540 // AvirbhUya sumitro'pi mitra ! mA sAhasaM kRthAH / iti jalpannapAhArSIt kRpANaM tasya pANitaH // 541 / / vivikSanniva vasudhAM prabhavo'dhomukho hriyA / kathaJcana sumitreNa svasthAvasthAmanAyi saH // 542 / / cakratustau ciraM rAjyaM prAgvanmaitrIparAyaNau / sumitrastu parivrajya mRtvezAnasuro'bhavat / / 543 / / tatavyutvA mathurezaharivAhaNanandanaH / tvaM subAhurmadhunAmA mAdhavIkukSibhUrabhUH / / 544 / / prabhavo'pi bhavaM bhrAntvA ciraM vizvAvasorabhUt / jyotirmatyAM zrIkumAra iti nAmnA tanUruhaH / / 545 // nidAnaM tapaH kRtvA kAlayogAdvipadya ca / abhavaM camarendro'haM pUrvajanmasuhRttava / / 546 // ityAkhyAya sa me'datta zUlametadupetya yat / AyojanadvisahasyAH kRtvA kArya nivartate / / 547 / / iti zrutvA dazagrIvo bhaktizaktivirAjine / dadau madhukumArAya kayAM nAma manoramAm / / 548 / / atha laGkAprayANAhAdvarSeSvaSTAdazasvagAt / svarNAdrau pANDake caityAnyA 'tuM dazakandharaH / / 549 / / sotkaNThastatra caityAni dazakaNTho'bhyavandata / RddhyA mahatyA saGgItapUjotsavapuraHsaram // 550 / / durlacanagare'thendradikpAlaM nalakUbaram / grahItuM kumbhakarNAdyA dazagrIvAjJayA yayuH / / 551 / / prabhavasya vnmaalaayaamnuraagH| // 50 // Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite // 51 / / AzAlIvidyayA vahnimayaM vapramatha vyadhAt / svapure yojanazatapramANaM nalakUbaraH / / 552 / / hutAzanamayAnyeva cakre yantrANi tatra ca / pradIpanamiva vyomni kurvANAni zikhotkaraiH / / 553 / / taM ca vapramavaSTabhyA'vatasthe nalakUbaraH / bhaTaiH parivRtaH kopAjjvalan vahnikumAravat / / 554 / / te'pyetya kumbhakarNAdyAstaM draSTumapi nA'zakan / grISmamadhyAhnamArtaNDamiva suptotthitA narAH / / 555 / / durlaGghametaddurlavapuramityapasRtya te / bhagnotsAhAH kathamapi dazAsyAya vyajijJapan / / 556 / / svayaM dazAsyastatrA'gAttaM vapraM prekSya tAdRzam / apazyaMstadgrahopAyaM ciraM dadhyau sabAndhavaH / / 557 / / anuraktA dazAsyasya nalakUbarapalyatha / praiSId dUtImuparambhA sA tametyaivamabravIt / / 558 / / jayazrIriva mUrtIparambhA tvayi riraMsate / sA tvadguNairhRtamanAstatra mUrtyaiva tiSThati / / 559 / / imAM ca vidyAmAzAlImasya vaprasya rakSikAm / kariSyati tavA''yattAmAtmAnamiva mAnada ! / / 560 / / grahISyati tayA cedaM puraM sanalakUbaram / setsyatyatra ca te cakraM daivaM nAmnA sudarzanam / / 561 / / saprahAsaM dazAsyena vIkSito'tha bibhISaNaH / evamastviti bhASitvA dUtikAM visasarja tAm / / 562 // atha kruddho dazagrIva AbabhASe bibhISaNam / are ! kulaviruddhaM kiM pratipannamidaM tvayA / / 563 / / hRdayaM jAtuciddattaM parastrINAM na kairapi / asmatkulabhavairmUDha ! raNe pRSThaM dviSAmiva / / 564 / / navaH kulakalaGko'yaM vacasA'pi kRtastvayA / re bibhISaNa ! keyaM te matiryenedamabravIH ? / / 565 / / bibhISaNo'pyuvAcaivaM prasIdA''rya ! mahAbhuja ! / na vAgmAtraM kalaGkAya vizuddhamanasAM nRNAm / / 566 // 1 svagRhe mUrtyA - kevalazarIreNaiva tiSThati, manastu tvayi vartata iti bhAvaH / ** saptamaM parva dvitIyaH sargaH rAmalakSmaNa rAvaNacaritam / AzAlI vidyayA vahnimayava pravidhAnam / 1149 11 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite | saptamaM parva dvitIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / // 52 // sA samAyAtu vidyAM te prayacchatu sa ca dviSan / vazyo'stu mA bhajethAstAM vAcoyuktyA parityajeH / / 567 // yAvad bibhISaNavaco'numene taddazAnanaH / tAvadAgAduparambhA tatparIrambhalampaTA / / 568 // dadau cA''zAlikA vidyAM patyA vaprIkRtAM pure / moghetarANi zastrANi vyantarAdhiSThitAni ca / / 569 / / dazAsyaH saJjahArA'gniprAkAraM vidyayA tayA / praviveza ca durlapuraM sabalavAhanaH / / 570 / / uttasthe cA'tha sannahya raNAya nalakUbaraH / bibhISaNena cA'grAhi carmabhastreva dantinA / / 571 / / devAsurairapyajayyaM zakrasambandhi durdharam / cakra sudarzanaM nAma tatra prApa ca rAvaNaH / / 572 / / praNatAya tatastasmai dazAsyastatpuraM dadau / arthino'rtheSu na tathA doSmanto vijaye yathA / / 573 / / uparambhAmapyuvAca dazAsyaH svakulocitam / bhadre ! bhajA''tmabhartAraM kartAraM vinayaM mayi / / 574 / / vidyAdAnAdgurusthAne mama tvamasi samprati / svasRmAtRpade pazyAmyanyA api parastriyaH / / 575 / / putrI kAmadhvajasyA'si sundaryudarasambhavA / kuladvayaviruddhAyAH kalo mA sma bhUttava / / 576 / / tAmityuktvA'rpayAmAsa nalakUbarabhUbhuje / aduSitAM piturgehe reSitveva samAgatAm / / 577 / / nalakUbararAjena kumbhakarNAgrajo'rcitaH / cacAla saha senAbhI rathanUpurapattanam / / 578 // AyAntaM rAvaNaM zrutvA sahasrAro mahAmatiH / sutamindraM sutasnehAt snehapUrvamabhASata / / 579 // bhavatA vatsa! jAtena vaMzo'smAkaM mahaujasA / anyavaMzonnatiM hatvA prApitaH pronnatiM parAm / / 580 // ekena vikrameNaiva tvayA hIdamanuSThitam / nItInAmapyavakAzo dAtavyaH samprati tvayA // 581 // 1 saphalAni / 2 ropaM kRtvA / nalakubarapalyA dazAsyAya AzAlikA vidyAdAnam rAvaNasya sudarzanacakrasya prAptiH / // 52 // Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 53 // saptamaM parva dvitIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / ekAntavikramaH kvA'pi vipade'pi prajApate / ekAntavikramAnnAzaM zarabhAdyAH prayAnti hi / / 582 / / balIyaso balibhyo'pi prasUte hi vasundharA / sarvebhyo'pyahamojasvItyahaGkAraM sma mA kRthAH // 583 / / utthito'styadhunA vIraH sarvavIratvataskaraH / pratApena sahasrAMzuH sahasrAMzuniyantrakaH / / 584 / / helotpATitakailAso maruttamakhabhaanaH / jambUdvIpezayakSendreNApya'kSobhitamAnasaH // 585 / / upArhannijadorvINAgItatoSitacetasaH / dharaNendrAdamoghAptazaktiH zaktitrayorjitaH / / 586 / / bhrAtRbhyAM svAnurUpAbhyAM svabhujAbhyAmivotkaTaH / rAvaNo nAma laGkezaH sukezakulabhAskaraH / / 587 / / ||cturbhiH kalApakam / / sa yamaM helayA'bhAGkSIt patiM vaizravaNaM ca te / pattIcakre vAnarendra sugrIvaM vAlisodaram / / 588 // durlacavahniprAkAraM durlacapuramasya ca / praviSTasyA'nujo baddhvA jagrAha nalakUbaram / / 589 // sa tvAM pratyApatannasti yugAntAgnirivoddhataH / praNipAtasudhAvRSTyA zamanIyo'nyathA na tu / / 590 / / rUpiNIM ca sutAmasmai yaccha rUpavatImimAm / evaM hyuttamasandhAna sambandhAtte bhaviSyati / / 591 / / evaM pitRvacaH zrutvA kupyannevamuvAca saH / kanyakA svA kathaGkAramasmai vadhyAya dIyate ? // 592 / / kiM ca nA'dhunikaM vairamamunA kiM tu vaMzajam / tAtaM vijayasihaM prAgetadgRhitaM smara / / 593 / / etatpitAmahasyA'pi mAlino yanmayA kRtam / tadasyA'pi kariSyAmi samAyAtveSako hyayam ? // 594 / / snehataH kAtaro mA bhUH sahajaM dhairyamAzraya / svasUnoH sarvadA dRSTaM kiM na vetsi parAkramam ? // 595 / / 1 adhapadAdyAH / 2 sahasrAMzuH sUryaH / 3 sahasrAMzu ma rAjA tanniyantrikaH / 4 kailAso'dhapadagiriH / 5 arhatsamIpe nijadorvINAyA gItena prasannaM cittaM yasya tasmAt / 6 prabhumantrotsAharUpAstisraH zaktayaH / 7 asya rAvaNasya / 8 abhyAgacchan / 9 etatpakSyaiH / indrarAvaNayoH yuddham / / / 53 / / Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite SS-RR saptamaM parva dvitIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / // 54 // tasyaivaM vadato'bhyetya nagaraM rathanUpuram / camUbhirveSTayAmAsa durdharo dazakandharaH / / 596 // pUrvameva dazAsyena prahito mahitaujasA / atha dUto'bhyupetyendramityuvAca sasauSThavaH / / 597 // ye kecidiha rAjAno vidyAdorvIryadarpitAH / tairupetyopAyanAdyaiH pUjito dazakandharaH / / 598 / / dazakaNThasya vismRtyA bhavatazcA''rjavAdayam / iyAn kAlo yayau tasmin bhaktikAlastavA'dhunA / / 599 / / bhaktiM darzaya tattasmin zaktiM vA darzayA'dhunA / bhaktizaktivihInazcedevameva vinakSyasi / / 600 / / indro'pi nijagAdaivaM varAkaiH pUjito nRpaiH / rAvaNastadayaM mattaH pUjAM matto'pi vAJchati / / 601 // yathA tathA gataH kAlo rAvaNasya sukhAya saH / kAlarUpastvayaM kAlastasyedAnImupasthitaH // 602 / / gatvA svasvAmino bhakti zakti vA mayi darzaya / sa bhaktizaktihInazcedevameva vinakSyati // 603 / / dUtenA''gatya vijJapto rAvaNaH kopadAruNaH / samanahyanmahotsAhaH samaM sakalasainikaiH / / 604 / / drutamindro'pi sannahya niryayau rathanUpurAt / vIrA hi na sahante'nyavIrAhakArADambaram // 605 // sAmantAH saha sAmantaiH sainikAH sainikaiH punaH / senAnIbhizca senAnyo dvayoryuyudhire tayoH // 606 / / tayorbalAnAmanyo'nyaM sampheTaH zastravarSiNAm / saMvartapuSkarAvartavAridAnAmivA'bhavat / / 607 // varAkaiH sainikairebhiH kiM hatairmazakairiva ? / iti bruvANo bhuvanAlaGkArakaripuGgavam // 608 // svayamAruhya yuddhAyA'dhijyakRtazarAsanaH / aDhaukatairAvaNasthendreNa saha rAvaNaH / / 609 / / ||yugmm / / nAgapAzamivA'nyo'nyaM mukhayoH karaveSTanaiH / vitanvAnau mimilatuH kariNau rAvaNendrayoH / / 610 / / indrAya pitRzikSA, indrarAvaNayoH yuddham / // 54 / / Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 55 // | saptamaM parva | dvitIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / dvAvapIbhau mahAprANau dantairdantAn prajaghnatuH / utthApayantau sphuliGgAnaraNyunmathanAdiva / / 611 / / mithoghAtairviSANebhyaH sauvarNavalayAvaliH / papAtoyA virahiNIbAhubhya iva tatkSaNam / / 612 / / taddantaghAtakSuNNebhyaH zarIribhyo nirantaram / gaNDebhyo madadhArAvadraktadhArAH prasusruvuH / / 613 / / kSaNAcchalyaiH kSaNAd bANaiH kSaNAdapi ca mudgaraiH / gajAvivAdvitIyau tau rAvaNendrau prajaghnatuH / / 614 / / mahAbalau pipiSaturastrairastrANi tau mithaH / naiko'pyahIyataikasmAdabdhI pUrvAparAviva / / 615 // bAdhyabAdhakatAbhAgbhiAgutsargA'pavAdavat / mantrAstrairapyayudhyetAM tau raNakratudIkSitau / / 616 / / gADhaM militayorekavRntasthaphalayoriva / airAvaNabhuvanAlaGkArayoH kariNoratha / / 617 / / chalajJo rAvaNaH svebhAdutpatyairAvaNaM yayau / hatvA ca tanmahAmAtraM babandhendraM karIndravat / / 618 ||||yugmm / / sa hastI parito'dhastAdrakSovIrairaveSTyata / harSAduttAlatumulairmadhumaNDa ivA'libhiH // 619 // rAvaNena dhRte zakre tatsainyamapi sarvataH / vidudrAva jite nAthe jitA eva padAtayaH // 20 // sahaivairAvaNenendraM rAvaNaH zibire nije / ninAya nAyakyabhavatsvayaM zreNidvaye'pyatha / / 621 / / tato nivRtya lakSAyAM jagAma dazakandharaH / kArAyAM cA'kSipacchavaM kIravatkASThapaJjare / / 622 / / sahasrAraH sadikpAlo laGkAyAmetya rAvaNam / namaskRtyetyabhASiSTa pattivadracitAJjaliH / / 623 // kailAsamudadhArSIdho lIlayA grovakhaNDavat / doSmatA tena bhavatA vijitA na trapAmahe / / 624 / / tAdRze tvayi yAJcA'pi na pAyai manAgapi / tadyAce'haM muJca zakra putrabhikSAM prayaccha me / / 625 / / 1 araNiH kASThavizeSaH / 2 virahavatyAH striyAH bAhubhyaH / 3 pASANakhaNDavat / indrarAvaNayoH yuddham / / / 55 / / Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 56 // saptamaM parva dvitIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / uvAca rAvaNo'pyevaM zakraM muJcAmi yadyasau / sadikpAlaparIvAraH karma kuryAt sadedRzam / / 626 / / parito'pi purI laGkAM karotveSa kSaNe kSaNe / tRNakASThAdirahitAM vAsAgAramahImiva / / 627 / / prAtaH prAtardivyagandhairambuvAha ivA'mbubhiH / celotkSepaM purImetAmabhito'pyabhiSiJcatu / / 628 / / mAlAkAra ivoccitya granthitvA ca sadA svayam / puSpANi pUrayatveSa devatAvasarAdiSu / / 629 / / evaM vidhAni karmANi kurvanneSa sutastava / punargRhNAtu rAjyaM svaM matprasAdAcca nandatu / / 630 / / evaM kariSyatItyukte sahasrAreNa rAvaNaH / mumoca zakraM kArAyAH satkRtya nijabandhuvat / / 631 / / rathanUpurametyendrastasthAvudvigna uccakaiH / tejasvinAM hi nistejo mRtyuto'pyatiduHsaham / / 632 / / nivArNasaGgamo nAma jJAnI tatrA'nyadA muniH / samavAsaradindro'pi taM vanditumupAyayau / / 633 / / bhagavan ! karmaNA kena rAvaNAdidamAsadam |nykkaarmiti zakreNa pRSTaH sa munirabravIt / / 634 / / zrImatyariJjayapure purA vidyAdharAgraNIH / nAmnA jvalanasiMho'bhUdvegavatyasya tu priyA / / 635 // ahilyA nAma duhitA rUpavatyabhavattayoH / tasyA svayaMvare'bhyeyuH sarve vidyAdharezvarAH / / 636 // AnandamAlI tatrA''gAccandrAvartapurezvaraH / sUryAvartapurezastvamAgAnnAmnA taDitprabhaH / / 637 // sahA''yAtamapi tyaktvA tvAmahilyA nijecchayA / AnandamAlinaM vave tavA'bhUcca parAbhavaH / / 638 / / AnandamAlinIAlustvamabhUstatprabhRtyapi / mayi satyapyasAvetAmahilyAmUDhavAniti / / 639 / / AnandamAlI nirvedAdanyadA vratamagrahIt / tapyamAnastapastIvra vyahArSIcca saharSibhiH / / 640 / / viharana sa rathAvarta jagAma girimedakA / tvayA ca dadRze'smAri cA'hilyAyAH svayaMvaraH / / 641 / / rAvaNasya jyH| sahasAreNa pitRbhikSAyAcanam / indrasya pUrvabhava varNanam / / / 56 // Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 57 // saptamaM parva dvitIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNa caritam / dhyAnArUDhastvayA baddhastADito'nekazazca saH / manAgapi na ca dhyAnAdacAlIdacalAcalaH / / 642 / / kalyANaguNadharastu tadbhrAtA zramaNAgraNIH / prekSya tvayyamucattejolezyAM zampAmiva drume / / 643 / / satyazriyA ca tvatpalyA zamito bhaktijalpitaiH / tejolezyAM sa saMjahe na dagdho'si tadaiva tat / / 644 / / muninyakkArajAt pApAttvaM bhrAntvA katicidbhavAn / zubhaM karma vidhAyendraH sahasrArasuto'bhavaH / / 645 / / mahAmunitiraskAraprahArodbhavakarmaNa: / upasthitaM phalamidaM rAvaNAdyAH parAbhavaH / / 646 / / karmANyavazyaM sarvasya phalantyeva cirAdapi / ApurandaramAkITaM saMsArasthitirIdRzI / / 647 / / tacchrutvA dattavIryasya rAjyaM dattvA'GgajanmanaH / indraH paryavrajattaptogratapAzca yayau zivam / / 648 / / rAvaNo'pi yayau svarNatuGgazaile'pare'hani / anantavIryaM nAmarSi vandituM jAtakevalam / / 649 / / taM vanditvA yathAsthAnaM niSaNNo dazakandharaH / zuzrAva ca zrotrasudhAsAraNiM dharmadezanAm / / 650 / / dezanAnte dazAsyena kutaH syAnmaraNaM mama ? / iti pRSTo maharSiH sa bhagavAnevamabhyadhAt / / 651 / / pAradArakadoSeNa vAsudevAdbhaviSyati / bhaviSyati vipattiste prativiSNordazAnana ! / / 652 / / parastriyamanicchantI ramayiSyAmi na hyaham / jagrAhA'bhigrahamimaM sa tasyaiva muneH puraH / / 653 / / munivaramatha natvA jJAnaratnAmbudhiM taM, dazavadana iyAya svAM purI puSpakasthaH / nikhilanagaranArInetranIlotpalAnAM, pramadavibhavadAnAdyAminIjAnikalpaH / / 654 / / ityAcAryazrIhemacandraviracite triSaTizalAkApuruSacarite mahAkAvye saptame parvaNi rAvaNadigvijayo nAma dvitIyaH sargaH / 1 zampA vidyut / 2 bhaktivacanaiH / 3 agAmini kAle / 4 yAminIjAniHcandrastattulyaH / maharSiNA rAvaNamaraNakathanam / // 57 // Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaH sargaH / triSaSTizalAkApuruSacarite / / 58 // | saptamaM parva tRtIyaH |sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / pituH / yathAvadAlanakukSijanma atheha vaitALyagirAvAdityapurapattane / prahlAdo nAma rAjA'bhUtketumatyasya tu priyA / / 1 / / tayorbabhUva tanayo nAmataH pavanaJjayaH / jayI pavanavasthAmnA gagane gamanena ca // 2 // itazca bharate'traivopArNavaM dantiparvate / vidyAdharendro mahendro mahendranagare'bhavat / / 3 / / palyA hRdayasundaryAM tasya cA'anasundarI / arindamAdiputrANAM zatasyoparyabhUtsutA / / 4 / / udyauvanAyAstasyAzca varaM cintayataH pituH / zazaMsurmantriNo vidyAdharayUnaH sahasrazaH / / 5 / / mahendrasyA''jJayA'mAtyAstadrUpANi pRthak pRthak / yathAvadAlekhya paTTeSvAnAyya samadarzayan / / 6 / / tatra vidyAdharAdhIzahiraNyAbhAGgajanmanaH / rUpaM vidyutprabhAkhyasya sumanaHkukSijanmanaH / / 7 // prahlAdasUnoH pavanaJjayasya ca manoramam / citrasthaM sacivo'nyedhurmahendrasyA'bhyaDhaukayat / / 8 / / ||yugmm / / rUpavantau kulInau ca dvAvapyetau tadetayoH / kanyAyAH ko vara ? iti rAjJoktaH sacivo'bhyadhAt / / 9 / / eSo'STAdazavarSAyurmokSaM vidyutprabho gamI / iti naimittikAH svAmin ! vyaktamAkhyAtapUrviNaH / / 10 // prahlAdatanayastveSa cirAyuH pavanaJjayaH / yogyo varastadetasa prayacchA'JjanasundarIm // 11 // atrA'ntare tu yAtrAyai dvIpaM nandIzvaraM yayuH / vidyAdharendrAH sarve'pi sarvA saparicchadAH / / 12 / / 1 balena / 2 gamiSyati / 3 pUrva AkhyAtavantaH / pavanaJjayasya aJjanAyAzca varNanam / // 58 // Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarita // 59 / / saptamaM parva tRtIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / prahlAdastanayAM prekSya mahendramidamabhyadhAt / dIyatAM matsutAyaiSA svasutA'anasundarI / / 13 / / mahendraH pratipede tadagre'pi hRdayasthitam / nimittamAtramevAsIt prahAdaprArthanA tu sA / / 14 / / itastRtIye divase mAnasAkhye sarovare / kAryo vivAha ityuktvA tau yathAsthAnamIyatuH / / 15 / / tato mahendraprahlAdau sAhlAdau svajanaiH samam / jagmaturmAnasasarasyAvAsaM cakratuzca tau / / 16 / / mitraM prahasitaM nAmovAceti pavanaJjayaH / dRSTA'sti kiM tvayA ? brUhi kIdRzyaJjanasundarI / / 17 // hasitveSatprahasito'pyevamUce mayekSitA / sA hi rambhAdikAbhyo'pi sundaryaJjanasundarI / / 18 / / tasyA nirupamaM rUpaM yAdRzaM dRzyate dRzA / tAdRzaM vacasA vaktuM vAgminA'pi na zakyate / / 19 / / pavanaJjaya ityUce dUre hyudvAhavAsaraH / sA dRggocaramadhaiva kathaM neyA mayA sakhe ! ? // 20 // vallabhotkaNThitAnAM hi ghaTikA'pi dinAyate / mAsAyate dinamapi ki punastaddinatrayam / / 21 / / tataH prahasito'pyevaM vyAjahAra sthirIbhava / nizi tatraitya tAM kAntAM drakSasyanupalakSitaH / / 22 / / utpatya saprahasito niragAt pavanaJjayaH / Asthite'anasundaryA prAsAde saptabhUmike / / 23 // rAjaspaza iva cchannIbhUyaM so'anasundarIm / samyagIkSitumArebhe samitraH pavanaJjayaH / / 24 / / dhanyA'si yA hi prApastvaM taM patiM pavanaJjayam / sakhI vasantatilaketyuvAcA'anasundarIm / / 25 / / hale ! muktvA varaM vidyutprabha caramavigraham / ko varaH zlAdhyata ? iti mizraketyavadat sakhI // 26 // prathamA pratyuvAcaivaM mugdhe ! vetsi na kiJcana / vidyutprabho hi svalpAyuH svAminyA yujyate katham ? // 27 // dvitIyA'pItyabhASiSTa vayasye ! mandadhIrasi / stokamapyamRtaM zreyo bhAro'pi na viSasya tu / / 28 // 1 prazastA vAgasyeti vAgmI tena / 2 ajJAto'nyenetyadhyAhAra / 3 adhiSThite / 4 spazo gUDhacaraH / 5 caramazarIriNam / 6 samUhaH / pavanaJjayasya ajanAyAmaprItiH / / / 59 // Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 60 // saptamaM parva | tRtIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / ityAlApaM tayoH zrutvA'cintayat pavanaJjayaH / asyAH priyamidaM nUnaM tena naiSA niSedhati / / 29 / / iti kruddho'simAkRSyA''virAsItpavanaJjayaH / nizAcara ivA'kasmAdandhakArAt samutthitaH / / 30 // vidyutprabho hRdi yayordvayorapi tayoH ziraH / chinamIti vadanroSAccacAla pavanaJjayaH // 31 // bAhudaNDe dhArayaMstamiti prahasito'vadan / sAparAdhA'pyavadhyaiva strI gauriva na vetsi kim ? / / 32 / / kiM punarniraparAdhaiveyamaJjanasundarI / tathA'pavAdinI naiSA niSedhati punarriyA / / 33 / / iti prahasitenoccairniSiddhaH pavanaJjayaH / utpatyA''gAt svamAvAsaM jAgrattasthau ca duHkhitaH / / 34 / / prAtazcoce prahasitaM sakhe ! kimanayoDhayA ? / bhRtyo'pi hi viraktaH syAdApade kiM punaH priyA ? // 35 // tadehi yAvaH svapurImurIkRtya paraM reyam / kiM svAdunA'pi bhojyena rocate na yadAtmane ? / / 36 // ityudIryoccakairyAvaccacAla pavanaJjayaH / dhRtvA tAvatprahasitastaM sAmnaivamabodhayat // 37 / / na yuktaM mahatAM yatsvapratipannasya laGghanam / anulakyaistu gurubhiH pratipannasya kA kathA ? // 38 // vikrINate vA mUlyena dadate vA prasAdataH / guravo hItyapi satAM pramANaM nA'parA gatiH / / 39 // kiM cehA'JjanasundaryAmasti doSalavo'pi na / dUSyate daivadoSeNa suhRdo hRdayaM punaH / / 40 / / mahAtmAnau ca pitarau svasya tasyAzca vizrutau / kiM na lajjayasi bhrAtargacchan svacchandavRttitaH // 41 // uktaH prahasitenaivaM vimRSya pavanaJjayaH / tathaiva kathamapyasthAt sazalya iva cetasi // 42 // pavanaJjanasundaryornirNIte ca dine'bhavat / pitRnetrotpalazazI pANigrahamahotsavaH // 43 // 1 kutsitavAdinIm / 2 vegam / 3 vidhidoSeNetyarthaH / 4 nizcite / pavanaJjayasya aJjanAyAma prItiH, tporvivaahH| // 6 // Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaM parva tRtIyaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 61 // sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / tadvadhUvaramAdAya sadAyAdaH pramodabhAk / mahendreNA'rcitaH snehAt prahlAdaH svAM purI yayau / / 44 / / prahlAdo'JjanasundaryAH prAsAdaM saptabhUmikam / arpayAmAsa vAsAya vimAnamiva bhUsthitam / / 45 / / tAM na sambhAvayAmAsa vAcA'pi pavanaJjayaH / mAnino hyavalepaM na vismaranti yatastataH / / 46 // vinA zazAGka zyAmeva sA vinA pavanaayam / bASpAndhakAravadanA tasthAvasvAsthyabhAjanam / / 47 / / pArzvadvitayamAghnantyAH paryaGkasya muhurmuhuH / tasyAzca saMvatsaravad drAdhIyasyo'bhavannizAH / / 48 // ananyamAnasA jAnumadhyanyastamukhAmbujA / bharturAlekhanaireva vyatIyAya dinAni sA / / 49 / / muhurAlapyamAnA'pi sakhIbhizcATupUrvakam / parapuSTeva hemante na sA tUSNIkatAM jahau / / 50 / / evaM ca kAle vrajati prahlAdanRpamanyadA / dUto rAkSasarAjasya samupetyaivamabravIt // 51 / / samaM rAkSasanAthena yAdonAthaH sa durmatiH / vairAyate'dya nitarAM praNipAtamamAnayan / / 52 / / yAcitaH sa namaskAramahaGkAramahAgiriH / dordaNDo cakSuSA pazyannidaM vadati kadvadaH / / 53 / / are! ko rAvaNo nAma ? tena kiM nanu sidhyati ? / nA'hamindraH kubero vA na cA'smi nalakUbaraH / / 54 / / sahasrarazmirnA'pyasmi na marutto na vA yamaH / na ca kailAsazailo'smi kiM tvasmi varuNo nanu / / 55 / / devatAdhiSThitai ratnairyadi darpo'sya durmateH / tadAyAtu hariSyAmi taddapaM cirasaJcitam / / 56 // ityuktyA rAvaNaH kruddhaH samarAyA'bhyaSeNayat / arautsIttatpuraM cA'bdhiveleva taTaparvatam / / 57 / / purAnniHsRtya varuNo raNAyA'ruNalocanaH / rAjIvapuNDarIkAdyairvRtaH putrairayudhyata / / 58 // 1 sakuTumbaH / 2 rajanI / 3 kokilA / 4 maunam / 5 kutsitaM vadatIti kadvadaH / | pavanaJjanayoH niHsnehaH sNsaarH| Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 62 // | saptamaM parva | tRtIyaH sargaH rAmalakSmaNa rAvaNa caritam / tasminmahati saGgrAme vIrairvaruNasUnubhiH / yodhayitvA ca baddhvA ca ninyAte kharadUSaNau / / 59 / / abhajyata tataH sainyaM rAkSasAnAmazeSataH / kRtArthamAnI varuNo'pyavizannagarI nijAm / / 60 / / vidyAdharendrAnAhvAtuM prAhiNodrAvaNo'pi hi / dUtAn pratyekamapyadya bhavate preSitastvaham / / 61 / / prahlAdo'tha dazAsyAya sAhAyakakRte svayam / yAvaccacAla tAvattamuvAca pavanaJjayaH / / 62 / / ihaiva tiSTha tAta ! tvaM dazagrIvamanoratham / pUrayiSyAmyahamapi tavA'smi tanayo nanu / / 63 / / ityudIrya sanirbandhaM pitaraM cA'numAnya saH / lokaM cA'zeSamAbhASya cacAla pavanaJjayaH / / 64 / / zrutvA'anA janamukhAtpatyuryAtrAmathotsukA / devIva vyomazikharAt prAsAdAdavaruhya ca / / 65 / / tamIkSitumavaSTabhya stambhaM pAJcAlikeva sA / nirnimeSekSaNA tasthAvasvAsthyamathitAzayA // 66 / / / / yugmam / / dvArastambhaniSaNNAGgIM pratipaccandravatkRzAm / lulitAlakasaJchannalalATAM nirvilepanAm / / 67 // nitambanyastavisrastazlathalambibhujAlatAm / tAmbUlarAgarahitadhUsarAdharapallavAm / / 68 // bASpAmbukSAlitamukhImunmukhAM purataH sthitAm / aJjanAM vyaJjanadRzaM dadarza pavano vrajan / / 69 / / ||tribhirvishesskm / / tAM nidhyAyannidaM dadhyau sadyaH prahlAdanandanaH / aho nihItvametasyA nirbhItvamapi durdhiyaH / / 70 / / athavA jJAtametasyA daurmanasyaM purA'pi hi / udUDhA tu mayA pitrorAjJAlacanabhIruNA / / 71 / / 1 asvAsthyena mathitaM cittaM yasyAH sA / 2 nitambe nyastA-dhAritA visrastA-zlathA lambinI bhujalatA yayA sA / 3 aJjanarahitanetrAm / 4 pazyan / | pavanaJjanayoH niHsnehaH saMsAra:, rAvaNasAhAyyArtha pavanagamanam / / // 62 // Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaM parva triSaSTizalAkA puruSacarite // 63 // tRtIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / patitvA pAdayostasya sA'pyUce racitAJjaliH / tvayA sambhASitaH sarvo'pyahaM tu na manAgapi / / 72 / / vijJapyase tathA'pi tvaM vismAryA na hyahaM tvayA / punarAgamanenA''zu panthAnaH santu te zivAH / / 73 / / iti bruvANAM tAM dInAmahInacaritAmapi / yayAvavagaNayyaiva jayAya pavanaJjayaH // 74 / / patyavajJAviyogArtA gatvA'ntarvezmabhUtale / vAribhinnatalA sindhutaTIva nipapAta sA / / 75 / / pavamAnavadutpatya tadA prahlAdanandanaH / jagAma mAnasasarasyuvAsa ca nizAmukhe / / 76 // vikRtya tatra prAsAdamadhyAsta pavanaJjayaH / vidyAdharANAM vidyaiva sarvasiddhiSu kAmadhuk / / 77 / / tatra paryaGkamArUDhaH saraHparisarAvanau / ArtI priyaviyogena cakravAkI dadarza saH / / 78 / / pUrvopAttAmabhujAnAM mRNAlalatikAmapi / tapyamAnAM himenA'pi kvathiteneva vAriNA / / 79 / / dUyamAnAM jyotsnayA'pi vahnayarcizchaTayeva tAm / krandantI karuNaM prekSya sa evaM paryacintayat / / 80 / / ||yugmm // sakalaM vAsaraM patyA ramante cakravAkikAH / na soDhumIzate naktamapi tadvirahaM punaH / / 81 // udvAhato'pi yA tyaktA bhASitA yA na jAtucit / AgacchatA'pyavajJAtA paranArIva yA mayA / / 82 / / AkrAntA duHkhabhAreNa parvateneva mUlataH / adRSTamatsaGgasukhA sA kathaM hA ! bhaviSyati ? / / 83 / / / / yugmam / / dhigdhiG mamA'vivekena mriyate sA tapasvinI / taddhatyApAtakenA'haM kva gamiSyAmi durmukhaH ? / / 84 / / iti cintitamAtmIyamAkhyatprahasitAya saH / svaduHkhAkhyAnapAtraM hi nA'paraH suhRdaM vinA / / 85 // proce prahasito'pyevaM sAdhyajJAsIzcirAdapi / nUnaM vipadyate sA'dya sArasIva viyogataH / / 86 / / 1 patyuravajJayA viyogena ca pIDitA / 2 vivAhAt / aJjanAyAH patyavajJAa viyogau| // 63 / / Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaM parva tRtIyaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 4 // sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / AzvAsayitumadyA'pi sakhe ! sA tava yujyate / priyoktyA tAmanujJApya svArthAya punarApateH / / 87 / / hRdeva suhRdA tena bhAvasaMvAdineritaH / yayAvaJjanasundaryA vezmanyutpatya mArutaH / / 88 // kiJcittirohitastasthau dvAryeva pavanaJjayaH / agre bhUtvA prahasitaH prAvizacca tadokasi / / 89 // vellantImadhiparyata toye'lpe zapharImiva / pIDyamAnAM jyotsnayA'pi himeneva sarojinIm / / 90 / / antarhRdaya'santApaprasphuTaddhAramauktikAm / unmuktadIrghaniHzvAsataralAlakamAlikAm / / 91 / / adhiniSaNNaniHsrastadorlagnamaNikaGkaNAm / vasantatilakAsakhyAzvAsyamAnAM muharmuhuH / / 92 / / zUnyadattadRzaM zUnyacitAM kASThamayImiva / IkSAJcake prahasitastatra cA'anasundarIm / / 93 // ||cturbhiH kalApakam // akasmAdyantara iva ko nAmeha samAyayau ? / iti bhItA'pi sA dhairyamavalambyedamabrIvat // 94 / / aho ! kastvamihA''yAsIH ? parapuMsA'thavA tvayA / alaM jJAtena meha sthAH paranArIniketane / / 95 // vasantatilake ! doSNA vidhRtyainaM bahiH kSipa / kSapAkaravizuddhA'smi nainaM draSTumapi kSamA / / 96 / / pavanaJjayamujjhitvA'muSminmama niketane / na pravezAdhikAro'sti kasyA'pi kimudIkSase ? / / 97 // natvA prahasito'vAdIddiSTyA svAmini ! vardhase / cirAdAyAtasotkaNThapavanaJjayasaGgamAt / / 98 / / tasya mitraM prahasito manmathasyeva mAdhavaH / agresaro'hamAyAto'nvAyAtaM viddhi ca priyam / / 99 // 1 cATuvacanena / 2 bhAvo manogatAbhiprAyastaM saMvadati tena / 3 luThantIm / 4 hRdayasantApena prasphuTanti hArasya mauktikAni yasyAstAm / 5 alakAH kezAH / | aJjanAyAH patyavajJAvayogau, cakravAkI darzanAt pavanasyAanAyAM snehaH / // 64 // Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 65 // saptamaM parva tRtIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / aJjanA'pi jagAdaivaM hasitAM vidhinaiva mAm |maa hasIstvaM prahasita ! kSaNo'yaM na hi narmaNaH / / 100 // athavA naiSa doSaste doSo matpUrvakarmaNAm / kulInastAdRzo bhartA tyajenmAM kathamanyathA ? / / 101 // pANigrahAtprabhRtyeva muktAyAH svAminA mama / dvAviMzatiHsamA jagmurjIvAmyadyA'pi pApinI / / 102 / / atha saGkrAntataduHkhaprAgbhArapavanaJjayaH / antaH pravizya vyAhArSId bASpagadgadavAgidam / / 103 / / nirdoSA doSamAropya tvamudvAhAtprabhRtyapi / avajJAtA'syavijJena mayakA vijJamAninA / / 104 / / maddoSAdIdRzImAgA duHsahAM durdazAM priye! / mRtyu prAptA'pi madbhAgyaiH stokAnmuktA'si mRtyunA / / 105 / / ityuktavantaM sA nAthamupalakSya trapAvatI / paryaveSAmavaSTabhyA'bhyuttasthau vinamanmukhA / / 106 / / latAM hastIva haste doSNA vailayitena tAm / AdadAno'dhiparyata nyaSadatpavanaJjayaH // 107 / / bhUyastA pavano'vocanmayA'tikSudrabuddhinA / nirogAH kheditA'si tvaM tatsahasva priye ! mama / / 108 / / avocadaJjanA'pyevaM nAtha ! mA sma bravIridam / sadaiva tava dAsyasmi kSAmaNA'nucitA mayi / / 109 / / nirjagAma prahasito vasantatilakA'pyatha / rahaHsthayorhi dampatyorna cchekAH pArzvavartinaH / / 110 / / remAte tatra ca svairamaanApavanaJjayau / virarAma rasAvezAccaikayAmeva yAminI // 111 // prabhAtAM rAtrimAlokya tAmUce pavanaJjayaH / jayAya kAnte ! yAsyAmi jJAsyanti guravo'nyathA / / 112 // khedaM mA'taH paraM kArSIH sukhaM tiSTha sakhIkRtA / dazAsyakRtyaM sampAdya yAvadAyAmi sundari! // 113 // sA'pyuvAceti tatkRtyaM doSmataH siddhameva te / kRtArthaH zIghramAgaccherjIvantIM mAM yadIcchasi / / 114 // 1 ISA paryaGkasyAvayavavizeSaH / 2 valayamivAcaritena / 3 niraparAdhA / 4 caturAH / 5 pArzvasthAH / pavanAnayoH rtikriiddaa| // 65 // Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 66 // | saptamaM parva tRtIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / aparaM ca RtusnAtA'smyadyaiva yadi me bhavet / garbhastattvatparokSe'pavadeyuH pizunA mayi / / 115 / / pavano'pyAlalApaivaM zIghrameSyAmi mAnini ! / mayyAyAte kathaM kSudrAvakAzo bhavitA tvayi ? / / 116 / / athavA guhyatAmetanmadAgamanasUcakam / mannAmAGkamaGgulIyaM samaye tatprakAzayeH / / 117 / / arpayitvA'DalIyaM svamutpatya pavanaJjayaH / jagAma mAnasasarastIrasthe zibire nije / / 118 / / tato'pi saha sainyena nAkIva vyomavartmanA / jagAma lagAnagarI rAvaNaM praNanAma ca / / 119 // rAvaNo'pi pravizyA'tha pAtAlaM pRtanAnvitaH / prayayau prati varuNaM taruNArka iva tviSA / / 120 // itazca taddine garbha babhArA'JjanasundarI / vizeSasundarIbhUtasarvAvayavazAlinI / / 121 // mukhamApANDugaNDazri zyAmavaktrau payodharau / gatiM nitAntamalasAM netre ca prasRtojjvale / / 122 / / garbhalakSmANi cA'nyAni tasyA vyaktAni varSANi / dRSTvA ketumatI zvazrUH sAdhikSepamado'vadat / / 123 / / ||yugmm / / hale ! kimidamAcArIH kuladvayakalaGkakRt / dezAntaragate patyau pApe yadudariNyabhUH / / 124 / / svaputre tvedavajJAyAmajJAyyajJAnadoSitA / iyacciraM tvamasmAbhirna hi jJAtA'si pAMsulA / / 125 / / evaM nirbhasitA zvazrvA sAzruraJjanasundarI / patyurAgamanacihna tadaDalIyamadarzayat / / 126 / / 1 vizeSeNa sundarIbhUtAH sarvAvayavAstaiH zAlinI / 2 prasRte ca te ujjvale ceti samAsaH / 3 zarIre / 4 garbhiNI / 5 tava tiraskAraviSaye mayA svaputre'jJAnadoSitvamajJAyi-jJAtam mama putrastava tiraskAraM karoti tatra putrasyaiva doSo mayA purA jJAta AsIditi tAtparyam / pavanaJjanayoH ratikrIDAH / aJjanAyAH grbhvRddhiH| / / 66 // Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 67 // | saptamaM parva | tRtIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / sA lajjAnamramukhyevaM zvazvA bhUyo'pyabhayaMta / yaste'grahInna nAmA'pi kathaM te tena saGgamaH ? // 127 / / aGgulIyakamAtreNa pratArayasi naH katham ? / pratAraNAprakArAn hi bahUn jAnanti pAMsulAH / / 128 / / madgRhAdadya nirgaccha gaccha svacchandacAriNi ! / piturvezmani mA'tra sthAH sthAnametanna hIdRzam / / 129 / tarjayitvA'anAmevaM netuM pitRniketane / AdikSadArakSanarAnniHkRpA rAkSasIva sA / / 130 // tAM ca te yAnamAropya vasantatilakAnvitAm / mahendranagaropAnte nItvA'muJcannudazravaH // 131 / / tAM mAtRvannamaskRtya kSamayitvA ca te yayuH / svAmivatsvAmyapatye'pi sevakAH samavRttayaH / / 132 / / taduHkhaduHkhita iva tadA cA'stamagAdraviH / santaH satAM na vipadaM vilokayitumIzvarAH // 133 // ghUkAnAM ghoraghUtkAraiH phetkAraiH pheruyoSitAm / kranditairvRkavRndAnAM zvAvidhAM vividhaiH svanaiH / / 134 / / tumulaiH piGgalAnAM ca saGgItairiva rakSasAm / sphuTatkarNeva sA kaSTaM tAM jAgratyanayannizAm / / 135 // ||yugmm // prAtarutthAya sA dInA zAlIneva hiyA zanaiH / yayau pitRgRhadvAre bhikSukIvA'paricchadA // 136 / / dRSTvA sasambhramastAM ca pratIhAro'nuyujya ca / avasthAM tAdRzIM sakhyAkhyAtAM rAjJe vyajijJapat / / 137 / / lajjAnatazyAmamukho rAjA'pyevamacintayat / acintyaM caritaM strINAM hi vipAko vidheriva / / 138 / / iyaM kulakalaGkAya kulaTA gRhamAgatA / aJjanA'Jjanalezo'pi dUSayatyaMzukaM zuci / / 139 // iti cintAprapannaM tamaprasannIbhavanmukhaH / prasannakIrtistanayo nayaniSTho'bravIditi / / 140 / / 1 zvAvit bhASAyAM 'zAhuDI' iti / 2 nakulAnAm / 3 lajjA / 4 pRSTvA / aJjanAyAH pitRgRhe gmnm| / / 67 // Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite // 68 // drutaM nirvAsyatAmeSA dUSitaM hyanayA kulam / ahidaSTAGguliH kiM na chidyate buddhizAlinA ? / / 141 / / athA'vocanmahotsAho nAma mantrIti bhUpitam / zvazrUduHkhe duhitRRNAM zaraNaM zaraNaM pituH / / 142 / / kiJca ketumatI zvazrUrnirdoSAmapyamUM prabho ! / nirvAsayedapi krUrA doSamutpAdya kaJcana / / 143 / / vyaktiryAvadbhaveddoSA'doSayostAvadatra hi / pracchannaM pAlyatAmeSA svaputrIti kRpAM kuru / / 144 / / rAjA'pItyavadacchvazrUH sarvatra bhavatIdRzI / IdRzaM caritaM tu syAdvadhUnAM na hi kutracit / / 145 / / kiM ca saMzRNmahe'gre'pi dveSyeyaM pavanasya yat / garbhaH sambhAvyate'muSyAH pavanAdeva tatkatham ? / / 146 // sarvathA doSavatyeSA sAdhu nirvAsitA tayA / nirvAsyatAmito'pi drAk pazyAmastanmukhaM na hi / / 147 / / itthaM rAjAjJayA dvAHstho niravAsayadaJjanAm / janairapi kRtAkrandairdInAsyaiH kaSTamIkSitAm // 148 / / kSudhA tRSitAzrAntA niHzvasantyazruvarSiNI / darbhaviddhapadAsRgbhI raJjayantI mahItalam / / 149 / / pade pade praskhalantI vizrAmyantI tarau tarau / saha sakhyA'JjanA'cAlIdrodayantI dizo'pi hi / / 150 / / yatra yatra pure grAme sA'gacchattatra tatra ca / pUrvAyAtanRpapumbhirniSedhAnnA''sadat sthitim / / 151 / / paryaTantI tu sA prApa kAmapyekAM mahATavIm / girikuJje tarormUle niSadya vilalApa ca / / 152 / / aho ! me mandabhAgyAyA gurUNAmavicArataH / agre daNDo'bhavatpazcAdaparAdhavivecanam / / 153 / / sAdhu ketumati ! kulakalaGko rakSitastvayA / tvayA'pi sambandhibhayAttAta ! sAdhu vicAritam / / 154 / / duHkhitAnAM hi nArINAM mAtA''zvAsanakAraNam / paticchandajuSA mAtastvayA'pyahamupekSitA / / 155 / / 1 zoNitaiH / 2 patIcchAnuvartinI / saptamaM parva tRtIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / kalaGkAptA JjanAyAH pitRgRhe sthAnAprAptiH, mahATavyAM vAsazca / // 68 // Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 69 // saptamaM parva tRtIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / bhrAtardoSo'pi nA'styeva tAte jIvati te nanu / nAtha ! tvayi ca dUrasthe jajJe sarvo'pyarirmama / / 156 / / sarvathA strI vinA nAthaM maikAhamapi jIvatu / yathA'hamekA jIvAmi mandabhAgyaziromaNiH / / 157 // vilapantyaJjanA sakhyA ninye sambodhya cA'grataH / dadarzA'ntarguhaM dhyAnasthaM cA'mitagatiM munim // 158 // cAraNazramaNaM taM ca praNamya vinayena te / niSedatuH puro bhUmau so'pi dhyAnamapArayat // 159 / / manazcintitakalyANamahArAmaikasAraNim / dharmalAbhAziSa so'dAtkaramunnamya dakSiNam // 160 // namaskRtya punarbhaktyA vasantatilakA tu sA / sarvamapyaJjanAduHkhamAcakhyau mUlato'pi hi // 161 // ko'syA garbhe'bhavat ? kena karmaNA cedRzIM dazAm / samprAptaiSeti ? tatsakhyA pRSTaH sa munirabravIt / / 162 / / asyaiva jambUdvIpasya kSetre bharatanAmani / mandare nagare nAmnA priyanandItyabhUdvaNik / / 163 / / jayAnAmnyAM ca jAyAyAM tasyA'jAyata nandanaH / damayantaH priyadamaH kalAnAM nidhirinduvat / / 164 // krIDan so'nyedhurudhAne svAdhyAyadhyAnatatparAn / dadarza sAdhUMstebhyazca dharma zuzrAva zuddhadhIH / / 165 / / samyaktvaM niyamAMzcA'tha jagrAha kramayogataH / abhUtkalpe dvitIyasminnamaraH paramarddhikaH / / 167 / / cyutvA tato jambUdvIpe mRgAGkanagarezituH / priyaGgulakSmyAM putro'bhUddharicandramahIpateH / / 168 / / siMhacandra iti khyAto jaina dharma prapadya saH / vipadya kramayogAcca devabhuvamupeyivAn / / 169 / / cyutvA cA'traiva vaitADhaye nagare vAruNe'bhavat / sukaNTharAjakanakodostuka siMhavAhanaH // 170 // 1 svargam / 2 putraH / aTavyAmaJjanAyA munidarzanam / / / 69 / / Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite 1190 || bhuktvA sa suciraM rAjyaM tIrthe zrIvimalaprabhoH / lakSmIdharamuneH pAdamUle vratamupAdade / / 171 / / dustapaM sa tapastaptvA mRtvA'bhUllAntake suraH / cyutvA tato'syAstvatsakhyA udare samavAtarat / / 172 // guNAnAmAlayazcA'yaM doSmAn vidyAdharezvaraH / putrazvaramadeho'syA anavadyo bhaviSyati / / 173 / / anyacca kanakapure nagare'bhUnnarezvaraH / nAmataH kanakaratho mahArathaziromaNiH / / 174 / palyau tasya ca kanakodarI lakSmIvatIti ca / atyantazrAvikA tatra lakSmIvatyabhavatsadA / / 175 / / gRhacaitye ratnamayaM jinabimbaM vidhAya sA / apUjayadavandiSTa pratyahaM kAlayordvayoH / / 176 / / mAtsaryAtkanakodaryA hRtvA'rhatpratimA tu sA / cikSipe'varkarasyA'ntarapavitre hatAzayA / / 177 // jayazrIrnAma gaNinI viharantyAgatA tadA / taddRSTvA tAmuvAcevamakArSIH kimidaM zubhe ! / / 178 // bhagavatpratimAmatra prakSipantyA tvayA kRtaH / anekabhavaduHkhAnAmAtmA'yaM hanta bhAjanam / / 179 // ityuktA sAnutApA sA gRhItvA pratimAM tataH / pramRjya kSamayitvA ca yathAsthAnaM nyavezayat / / 180 / / tadAdi samyaktvadharA jainaM dharma prapAlya ca / kAle vipadya saudharme kalpe sA devyajAyata / / 181 / / cyutvA tato mahendrasyA'bhUtsuteyaM sakhI tava / asyAstadarhadarcIyA duHsthAnakSepajaM phalam / / 182 // asyAstasmin bhave jAmistvamabhUstasya karmaNaH / anumantrI ca tatpAkamanubhuGkSe'nayA saha / / 183 // bhuktaprAyamidaM cA'syAstasya duHkarmaNaH phalam / gRhyatAM jinadharmastacchubhodarko bhave bhave / / 184 / / 1] avakaraH saGkaraH pramArjyekIkRtaM tRNAdi / 2 hatacittA / 3 arcA pratimA / 4 bhaginI / 5 zubha udarka uttarakAlo yasya sa / saptamaM parva tRtIyaH sargaH rAmalakSmaNa rAvaNa caritam / aTavyA maJjanAyA muni darzanam / taistasyA duHkhakAraNa pUrvabhava kathanam / / / 70 / / Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite 71 // | saptamaM parva tRtIyaH sargaH rAmalakSmaNa| rAvaNacaritam / AyAto mAtulo'kasmAdetAM netA svavezmani / melakazcA'cirAtpatyA sahaitasyA bhaviSyati / / 185 / / evamuktvA''rhate dharme sthApayitvA ca te ubhe / samutpapAta nabhasA sa munIndraH khagendravat / / 186 / / atha pucchacchaTAcchoTaiH sphoTayantamivA'vanim / bUtkArapUrNadikkuJja kuJjarAsRkkarAlitam / / 187 / / dIpAyamAnanayanaM vajrakandAbhadaSTrikam |krkckruurdshnN jvAlAsodarakesaras / / 188 // lohADazopamanakhaM zilAsadRguraHsthalam / paJcAnanayuvAnaM te samAyAntamapazyatAm / / 189 / / ||tribhirvishesskm // tato vepathumatyau te vivijhU iva bhUtalam / kAndizIke hariNike iva yAvadatiSThatAm / / 190 / / maNicUlAbhidhastAvadgandharvatadhAdhipaH / vikRtya zArabhaM rUpaM taM paJcAsyamanAzayat / / 191 / / saMhRtya zArabhaM rUpaM svaM rUpaM patipadya ca / tayoH pramodAya jagau saipriyo'rhaguNastutim // 192 / / tena cA'muktasAnnidhye guhAyAM tatra susthite / munisuvratadevArcA sthApayitvA'rcataH sma te / / 193 / / anyedhuH suSuve tatra siMhI siMhamivotkaTam / kulizA'DazacakrAGkapAdaM tanayamaJjanA / / 194 / / tasyAzca sUtikarmANi vasantatilakA'karot / svayaM samAhRtairharSavazAdedhojalAdibhiH / / 195 // Arogya sutamutsaGge duHkhitA'JjanasundarI / udazruvadanA'rodIdrodayantIva tAM guhAm // 196 // mahAtmannatra vipine tava jAtasya kIdRzam / janmotsavaM karomyeSA varAkI puNyavarjitA ? | 197 / / evaM tAM rudatI prekSya samupetya ca khecaraH / pratisUryo madhuragIrapRcchad duHkhakAraNam // 198 // 1 gajazoNitena bhayaGkaram / 2 adhapadarUpam / 3 bhAryAsahitaH / hnumjjnm| // 71 // Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 72 // saptamaM parva tRtIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / athA''vivAhAdAputrajanmA''cakhyAvazeSataH / aJjanAyA duHkhahetuM bASpAyitamukhI sakhI / / 199 // sadyo rudana so'pyavAdIdahaM hanupurezvaraH / eSo'smi sundarImAlAkukSibhUzcitrabhAnujaH // 200 / / bhrAtA mAnasavegAkhyastvajjananyAzca bAlike! / diSTyA tvAM dRSTavAnasmi jIvantImAzvasihyataH // 201 / / ||yugmm // taM mAtulaM viditvA sA'pyarodIdadhikAdhikam / punarnavIbhavetprAyo duHkhamiSTAvalokanAt / / 202 // rudantIM vArayitvA tAM pratisUryaH sahAgatam / sUnorjanmAdi papraccha daivajJamatha so'vadat / / 203 // bhAvyavazyaM mahArAjo bhave cA'traiva setsyati / zubhagrahabale lagne jAto'yaM puNyabhAk zizuH / / 204 / / tathAhi sutithiriyaM caitrasya bahulASTamI / nakSatraM zravaNaM svAmI vAsarasya vibhAvasuH // 205 / / Adityo vartate meSe bhavanaM tuGgamAzritaH / candramA makare madhye bhavane samavasthitaH / / 206 // lohitAGgo vRSe madhye madhye mIne vidhoH sutaH / kulIre dhiSaNo'tyuccairadhyAsya bhavanaM sthitaH // 207 // mIne daityagurustuGgastasminneva zanaizcaraH / mInalagnodaye brahmayoge sarvamidaM zubham / / 208 / / ||cturbhiH kalApakam / / pratisUryo'tha yAmeyIM sasakhI sAtmajAM ca tAm / vimAnavaramAropya pratasthe svapuraM prati / / 209 // vimAne lambamAnoccaratnaprAlambakiGkiNIH / jighRkSurmAturutsaGgAdutpapAtA'tha bAlakaH // 210 // 1 vivAhAdArabhya putrajanmaparyantam / 2 siddhimeSyati / 3 kRSNASTamI / 4 maGgalaH / 5 karkarAzau dhiSaNo bRhaspatiH / 6 bhaginIputrIm / 7 grahItumicchuH / aJjanAyAH svamAtulAgamanam, tadgrAma prayANam / / / 72 / / Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | saptamaM parva tRtIyaH triSaSTizalAkApuruSacarite 73 // sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / papAta ca girermUrdhina vyomnaH paviriva cyutaH / tatpAtanirghAtavazAt sa giriH kaNazo'bhavat / / 211 / / Ajaghne hRdayaM sadyaH pANinA'JjanasundarI / darIrapi pratiravai rodayantI ruroda ca / / 212 / / pratisUryo'nupatyA''zu bhAgineyyAstamarbhakam / akSatAGgamupAdAyA'rpayannaSTanidhAnavat / / 213 // pratisUryo vimAnena manovegena tadyutaH / yayau pure hanuruhe sadyaH kRtamahotsave / / 214 / / nItvA cottArayAmAsa svavezmanyaJjanAM mudA / kuladevImivA''yAtAM tacchuddhAnto'pyapUjayat // 215 // pure hanuruhe yasmAjjAtamAtro'yamAyayau / tat sUnormAtulazcakre'bhidhAnaM hanumAniti / / 216 // yacchailazcUrNito'nena patitena vimAnataH / tataH zrIzaila ityAkhyAM tasyA'nyAmapi so'karot / / 277 / / hanumAnapyavardhiSTa tatra krIDan yathAsukham / rAjahaMsArbhaka iva mAnasAmbhojinIvane // 218 // doSo'dhyAropitaH zvazrvA kathaM nAmottariSyati ? / sadaiva cintayA'tAmyadantaHzalyeya cA'JjanA / / 219 / / itazca pavanaH sandhiM vidhAya kharadUSaNau / varuNAnmocayAmAsa toSayAmAsa rAvaNam / / 220 / / tatazca rAvaNo laGkAM jagAma saparigrahaH / pavano'pi tamApRcchya svameva puramAyayau / / 221 // praNamya pitarau tatrA'JjanAvAsagRhaM yayau / taccA'naJjanamadrAkSIdgatajyotsnamivoDupam / / 222 // kvA'JjanA sA nayanayoramRtAanadarzanA / matpreyasIti tatrasthAmekAM papraccha ca striyam / / 223 // sA'pyAkhyattvayi yAtrAyAM gate'hassu kiyatsvapi / nirvAsitA ketumatyA garbhasambhavadoSataH / / 224 / / mahendranagarAsanne sA nItvA''rakSapUruSaiH / araNye mumuce pApairhariNIva bhayAkulA / / 225 // 1 guhAH / 2 tasyAntaHpuram / 3 aJjanArahitam / aJjanAnveSaNam / // 73 // Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite saptamaM parva tRtIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / 74 // iti zrutvA'tha pavano yayau pavanaraMhasA / pArApata iva preyasyutkaH zvazurapattanam / / 226 // priyAmapazyaMstatrA'pi papracchaikAM sa yoSitam / ihA'anA preyasI me kimAyAtA'thavA na hi ? || 227 / / sA''cakhyAviha sA''yAsIdvasantatilakAnvitA / paraM nirvAsitA pitrotpannadauHzIlyadoSataH / / 228 / / pavinevA''hatastena vacasA pavanaJjayaH / priyAmanveSTumabhrAmyad bhRzaM zailavanAdiSu / / 229 / / tatpravRttiM na ca prApa zApabhraSTa ivA'maraH / viSaNNaH sa jagAdaivaM mitraM prahasitaM nijam / / 230 // sakhe ! gatvA zaMsa pitromA'myatApi mahImimAm / mayA'dya yAvadAloki na kvA'paanasundarI / / 231 / / punargaveSayiSyAmi tAmaraNye tapasvinIm / drakSyAmi cetsAdhu tarhi no cedvekSyAmi pAvakam / / 232 / / evamuktaH prahasito gatvA''dityapure drutam / prahlAdaketumatyostat kathayAmAsa vAcikam // 233 // zrutvA ketumatI tacca grAvNeva hRdaye hatA / mUrchitA nyapatad bhUmau saJjJAM labdhvetyuvAca ca / / 234 / / sa kiM tvayA prahasita ! vyApattau kRtanizcayaH / priyamitraM vane mukta ekAkI kaThinAzaya ! / / 235 // athavA kiM mayA sA'pi nirdoSA paramArthataH / avimRSya vidhAyinyA pApinyA niravAsyata / / 236 / / labdhaM mayA'traiva sAdhvyA doSAropaNajaM phalam / atyugrapuNyapApAnAmihaiva hyApyate phalam / / 237 / / evaM rudantI prahlAdastAM nivArya kathaJcana / cacAla sabalaH sUnumanveSTuM sa ivA'anAm // 238 / / sarvavidyAdharendrANAmAptAnAM cA'ntike narAn / aJjanApavanAnveSahaite prajighAya saH / / 239 // saha vidyAdharaiH sUnuM snuSAM cA''lokayan svayam / prAdurbhUtatvaro bhrAmyan so'gAd bhUtavanaM vanam / / 240 // 1 priyAyAmutsukaH / 2 pravezaM kariSyAmi / 3 dRSadA / 4 prAdurbhUtA tvarA yasya saH / pavanasya svagrAmagamana maJjanAyA anveSaNaJca / / / 74 / / Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite 75 // saptamaM parva tRtIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / pavano'trA'ntare tatra viracayya citAM vane / jvalanaM jvAlayAmAsa prahAdastaM dadarza ca / / 241 / / sthitvopacitaM pavanaH proce he vanadevatAH ! / vidyAdharendraprahlAdaketumatyoH suto'smyaham / / 242 / / mahAsatyaJjanA nAma patnI me sA ca durdhiyA / nirdoSA'pi mayodvAhAtprabhutyapi hi kheditA / / 243 / / tAM parityajya yAtrAyAM calitaH svAmikAryataH / daivAjjJAtvA tAmadoSAmutpatya punarAgamam / / 244 / / ramayitvA ca tAM svairamabhijJAnaM samarpya ca / pitRbhyAmaparijJAtaH punaH kaTakamApatam / / 245 // jAtagarbhA ca sA kAntA maddoSAddoSazaGkibhiH / nirvAsitA me gurubhiH kvA'pyastIti na budhyate / / 246 / / sA'gre'dhunA ca nirdoSA samprAptA dAruNAM dazAm / mamaivAjJAnadoSeNa dhigdhika patimapaNDitam / / 247 / / mayA bhrAntvA'khilAM pRthvI samyaG mArgayatA'pi hi / na sA''ptA mandabhAgyena ratna ratnAkare yathA / / 248 // tadadya svAM tanumimAM juhomyatra hutAzane / jIvato me yAvajjIvaM duHsaho virahAnalaH / / 249 / / yadi pazyatha me kAntAM jJApayadhvaM tadA hyadaH / tvadviyogAttava patiH praviveza hutAzane / / 250 // ityuktvA tatra cityAyAM dIpyamAne havirbhuji / jhampAM pradAtuM pavanaH protpapAta nabhastale / / 251 // zrutatadvacano vegAt prahlAdo'pyatisambhramI / vakSaHsthalopapIDaM taM svabAhubhyAmadhArayat // 252 // mRtyoH priyaviyogArtipratIkArasya samprati / ko vighno'yaM mametyuccairuvAca pavanaJjayaH / / 253 // prahlAdo'pyabravItsAzrureSa pApo'smi te pitA / nirdoSAyA yaH snuSAyA nirvAsanamupaikSata // 254 / / avimRzya kRtaM tAvattvanmAtraivaikamAditaH / dvitIyaM mA kRthAstvaM tu sthirIbhava sudhIrasi / / 255 // 1 citAsamIpam / pavanasya citApravezanasaGkalpaH / // 75 / / Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 76 // saptamaM parva tRtIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / snuSAnveSaNahetozcA''diSTAH santi sahasrazaH / vidyAdharA mayA vatsA''gamayasva tadAgamam / / 256 // atrA'ntare tatprahitAH ke'pi vidyAdharottamAH / gaveSayantaH pavanAJjane hanupuraM yayuH // 257 // pratisUryAJjanayoste'anAvirahaduHkhataH / pavanasyA'gnipravezapratijJAmAcacakSire // 258 // duHzravaM tadvacaH zrutvA pItvA viSamivA'anA / hA hatA'smIti jalpantI papAta bhuvi mUrchitA / / 259 / / AsiktA candanAmbhobhistAlavRntaizca vIjitA / labdhasaJjJA samutthAya sA rurodeti dInagIH / / 260 / / pativratAH patizokAt pravizanti hutAzane / tAsAM vinA hi bhartAraM duHkhAya khalu jIvitam / / 261 / / nArIsahasrabhoktRRNAM bhartRNAM zrImatAM punaH / kSaNikaH preyasIzokastatkuto'gnipravezanam / / 262 / / viparItamidaM jajJe tvayi vahnipravezini / virahe'pi mayi punarhA jIvantyAmiyacciram // 263 // mahAsattvasya tasyA'lpasattvAyAzca mamA'ntaram / upalabdhamidaM nIlakAcayoriva samprati / / 264 / / na me zvazurayordoSo doSaH pitrorna cA'pyayam / mamaiva mandabhAgyAyAH karmadoSo'yamIdRzaH / / 265 / / rudantI bodhayitvA tAM pratisUryaH sanandanAm / vimAnavaramAropya pavanAnveSaNe yayau / / 266 // sa bhrAmyan prApa tatraiva vane bhUtavanAbhidhe / dUrAdapi prahasitenekSAJcakre ca sAzruNA // 267 // sAJjanaM taM samAyAntamArAt prahasitaH sa tu / AkhyatprahlAdapavanaJjayayorjayapUrvakam / / 268 // tato vimAnAduttIrya pratisUryo'JjanA'pi ca / prahlAdaM nematurdurAdbhaktyA bhUnyastamastakau // 269 // pratisUryaM pariSvajya pautramaGke nivezya ca / prahlAdo jAtasaMhlAdo jagAdaivaM sasambhramaH / / 270 / / 1nIlamaNeH kAcasya ca / pratisUryAJjana| yorAgamanam / // 76 // Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacari // 77 // majjantaM vyasanAmbhodhau mAmadya sakuTumbakam / samuddharaMstvamevA'si bandhuH sambandhinAM dhuri // / 271 / / madvaMzaparvabhUteyaM zAkhAsantAnakAraNam / snuSA tyaktA vinA doSaM sAdhviyaM rakSitA tvayA // 272 // sadyo vyasanavelAyA nyavartata payodhivat / prazAntazokajvalano muditaH pavano'pi hi / / 273 // vidyAsAmarthyatastatra sarvavidyAdharezvarAH / mahAntamutsavaM cakrurAnandAbdhinizAkaram // 274 // puraM hanuruhaM jagmustataH sarve'pi te mudA / vimAnairvidadhAnAH svairdivaM jyotiSmatImiva / / 275 / / mahendro'pyAyayau tatra samaM mAnasavegayA / sA ca ketumatI devI sarve'pyanye ca bAndhavAH // 276 // vidyAdharendrairvidadhe mithaH sambandhibandhubhiH / pUrvotsavAdapyadhikastatrA'pi hi mahotsavaH // 277 / / tatazcA'nyo'nyamApRcchya sarve svaM svaM puraM yayuH / tatraiva pavanastasthAvaJjanAhanumadyutaH / / 278 / / hanumAn vavRdhe tatra pituH saha manorathaiH / kalAzca jagRhe sarvA vidyAzca samasAdhayat // 279 // nAgarAjAyatabhujaH zastrazAstravicakSaNaH / kramAcca yauvanaM prApa hanumAn bhAnumAMstviSA / / 280 // itazcA'marSaNapraSTho rAvaNaH sandhidUSaNam / utpAdya varuNaM jetuM pratasthe sthemaparvataH / / 281 / / dUtAhutAstatazceyuH sarve vidyAdharezvarAH / kaMTakaM tasya kurvanto vaitADhyakaTakopamam // 282 // pavanapratisUryau tau tatra yAvatpracelatuH / ityUce hanumAMstAvadavaSTambhaikasAnumAn // 283 // ihaiva tiSThataM tAtau jeSyAmyahamapi dviSaH / prahared bAhunA ko hi tIkSNe praharaNe sati ? // 284 // bAlatvAnnA'nukampyo'smi yadyuSmatkulajanmanAm / pauruSAvasare prApte na pramANaM vayaH khalu // 285 // 1 krodhavatsu zreSThaH / 2 sthairyaparvataH / 3 sainyam / 4 girimadhyabhAgaH kaTakam / saptamaM parva tRtIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / hanumatsA hAyyena rAvaNasya jayaH / / / 77 / / Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite 78 // evaM tAvatinirbandhAt pratIkSyA''pRcchya coccakaiH / tAbhyAM ca cumbito mUrji kRtaprasthAnamaGgalaH / / 286 / / mahAsAmantasenAnIsenAzatasamAvRtaH / prayayau rAvaNaskandhAvAre durvAravikramaH / / 287 / / / / yugmam / / hanumantaM samAyAtaM dRSTvA jayamiva svayam / praNamantaM mudA svAGke nidadhe dazakandharaH / / 288 / / abhyarNe varuNapuryAstasthau yuddhAya rAvaNaH / varuNo vAraNeyAzca doSmanto niryayuH zatam / / 289 / / abhyetya yodhayAmAsU rAvaNaM varuNAtmajAH / sugrIvAdyaiH samaM vIrairyuyudhe varuNo'pi hi // 290 / / mahaujaso vAruNayo'ruNAkSA dazakandharam / jAtyazvAna iva kroDa khedayAmAsurAhave // 291. // atrA'ntare ca hanumAn dAruNo varuNAtmajAn / kuJjarAn kezarIvaityA'yodhayat krodhadurdharaH / / 292 // vidyAsAmarthyato'stabhnAdvAruNIMstAn babandha ca / pazUniva krudhA raktahanuko hanumAnatha // 293 // tAn dRSTvA varuNaH kruddho'bhyadhAviSTa hanumate / sugrIvaprabhRtIn dhunvan dantI mArgatarUniva / / 294 / / rAvaNo'pyApatantaM taM nadIrayamivA'calaH / antarA skhalayAmAsa varSan vizikhadhoraNIm / / 295 // vRSabho vRSabheNeva kuJjareNeva kuJjaraH / varuNo rAvaNenoccaiH krodhAndho yuyudhe ciram / / 296 / / sarvojasA''kulIkRtya varuNaM rAvaNazchalI / utpatyendramivA'badhnAt sarvatra balavacchalam / / 297 / / tato jayajayArAvairmukharIkRtadiGmukhaH / skandhAvAraM pRthuskandho jagAma dazakandharaH / / 298 // rAvaNo varuNaM tatra saha putrairvazaMvadam / mumoca praNipAtAntaH prakopo hi mahAtmanAm // 299 // 1 varuNaputrAH / 2 kirim / 3 bANazreNim / saptamaM parva | tRtIyaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / ASKHASRASHASASHRSHASIAN | sarveSAM mAtulagRhe gamanam, hanumatsAhAyyena rAvaNasya jayaH / // 78 // Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 79 // putrI satyavatIM nAma varuNo'dAddhanUmate / dRSTasAraH svayaM hIdRgjAmAtA durlabhaH khalu / / 300 / / laGkAyAM rAvaNo'thAgAdadatta ca hanUmate / hRSTazcandraNakhAputrImanaGgakusumAbhidhAm / / 301 / / sugrIveNa padmarAgA nalena harimAlinI / anyaiH sahasrasaGkhyAzca tasmai dattAH svakAH sutAH / / 302 / / zliSTvA dRDhaM dazamukhena mudA visRthe doSmAnatho hanupure hanumAagAma / anye'pi vAnarapatipramukhAH prajagmurvidyAdharA nijanijaM nagaraM prahRSTAH / / 303 / / | saptama parva | tRtIyaH |sargaH rAmalakSmaNa rAvaNacaritam / | hanumatsA jhAyyena ityAcAryazrIhemacandraviracite triSadhizalAkApuruSacarite mahAkAvye saptame parvaNi hanumadutpatti-varuNasAdhano nAma tRtIyaH sargaH / | rAvaNasya |jyH| // 79 // Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthaH sargaH / SHRISHASHA | saptamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite / / 80 // caturthaH | sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / S itazca mithilApuryA harivaMze mahIpatiH / AsIdvAsavakatvAkhyo vipulA tasya ca priyA // 1 // tayoH sUnuranUnazrIrbabhUva bhuvi vizrutaH / prajAnAM janaka iva janako nAma pArthivaH // 2 // itazca puryayodhyAyAmRSabhasvAmirAjyataH / ikSvAkuvaMzAntarbhUtA''dityavaMzeSu rAjasu // 3 // yAteSu keSucinmokSaM svarga yAteSu keSucit / saGkhyAtIteSu viMzasyA'rhatastIrthe prasarpati / / 4 / / babhUva vijayo rAjA himacUlA ca tapriyA / tayorabhUtAM dvau putrau vajrabAhupurandarau // 5 // // tribhirvizeSakam / / itazcA'bhUnnAgapure pure rAjebhavAhanaH / cUDAmaNizca tatpatnI tatputrI ca manoramA / / 6 / / gatvodyadyauvanAM vajrabAhuH pariNinAya tAm / mahena mahatA zvetamarIciriva rohiNIm // 7 // bhaktyA ca zyAlenodayasundareNA'nugAminA / manoramAmathA''dAya pratasthe svapurAya saH // 8 // sa gacchannantarA'pazyattapastejobhirIzvaram / vasantAdristhamudayAcalasthamiva bhAskaram // 9 // mokSAdhvamIkSakamivotpazyamAtApanAparam / guNasAgaranAmAnaM tapasyantaM mahAmunim / / 10 / / ||yugmm // mayUra iva jImUtaM taM dRSTvA jAtasammadaH / kumAra idamAha sma dhRtvA sapadi vAhanam / / 11 / / aho ! mahAtmA ko'pyeSa vandya eva mahAmuniH / cintAmaNiriva mayA dRSTaH puNyena bhUyasA // 12 // 1 mahotsavena / 2 candraH / 3 UrdhvaM dradharam / 4 jAtaharSaH / hanumataH satyavatyAdinA lagnaH janaka dazarathayorutpattiH / ABHARASHRSHASHRSS // 80 // Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 81 // saptamaM parva caturthaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / uvAca caivamudayasundaro'tha kumAra ! kim / Aditsase parivrajyAM ? so'vadaccittamasti me // 13 // udayo narmaNA bhUyaH proce yadyasti te manaH / tadadya mA vilambasva sahAyo'hamapIha te // 14 // kumAro vyAjahAraivaM maryAdAmiva vAridhiH / mA tyAkSIH svAmimAM sandhAM so'pyomevetyabhASata // 15 // kumAro vAhanAnmohAdivottIryA''ruroha tam / vasantazailamudayasundarAdibhirAvRtaH / / 16 // vajrabAhumathA'vAdIdibhavAhananandanaH / svAminmA pravrAjIradya dhigme nAbhibhASaNam / / 17 // narmoktirAvayorAsIt ko doSastadvyatikrame / narmoktirna hi satyaiva prAyA dhavalagItavat // 18 // bhaviSyasi sahAyastvaM vyasaneSvakhileSvapi / ityakANDe'pi mA bhAGkSIrasmatkulamanorathAn // 19 // idamadyA'pi mAGgalyaM tava haste'sti kaGkaNam / tadvivAhaphalaM bhogAn sahasA kathamujjhasi ? // 20 // sAMsArikasukhAsvAdavaJciteyaM manoramA / jIviSyati kathaM nAtha ! tvayA tRNavadujjhitA ? ||21 / / vajrabAhukumAro'tha jagAdodayasundaram / sundaraM martyajanmadroH phalaM cAritralakSaNam // 22 // narmoktirapi te'smAsu babhUva paramArthasAt / zuktiSu svAtijImUtavAri mauktikasAdiva // 23 // tvatsvasA ca kulInA cettatpravrajyAM grahISyati / no cedasyAH zivaH panthA bhogaiH punaralaM mama ||24 / / tad vratAyA'numanyasva mAM tvamapyanuyAhi naH / kuladharmaH kSatriyANAM svasandhApAlanaM khalu // 25 // udayaM pratibodhyaivaM vajrabAhurupAyayau / sAgaraM guNaratnAnAM maharSi guNasAgaram // 26 // tatpAdAnte vajrabAhuH parivrajyAmupAdade / udayo manoramA'tha kumArAH paJcaviMzatiH // 27 // 1 sarvaparamArtharUpA / vajrabAhu| prvrjyaa| // 81 // Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | saptamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite // 82 // caturthaH |sargaH rAmalakSmaNarAvaNa|caritam / vajrabAhuM pravrajitaM zrutvA vijayabhUpatiH / varaM bAlo'pyasau nA'hamiti vairAgyamAsadat // 28 // tatazca vijayaH putra rAjye nyasya purandaram / nirvANamohasya muneH pArthe vratamupAdade / / 29 // purandaro'pi sve rAjye pRthivIkukSijaM sutam / nyasya kIrtidharaM kSemaGkararNyante'bhavadyatiH // 30 // atha kIrtidharo rAjA'bhuta vaiSayikaM sukham / sahadevyA samaM palyA paulomyeva purandaraH / / 31 // pravivrajiSuranyedhuH sa mantribhirabhaNyata / tavA'nutpannaputrasya na vratAdAnamarhati / / 32 / / tvayyaputre vratabhAji nirnAtheyaM vasundharA / tatpratIkSasva yAvatte svAminnutpadyate sutaH // 33 // tataH kIrtidharasyA'pi tathaiva guhavAsinaH / kAle gacchatyabhUtputraH sahadevyAM sukozalaH // 34 // jJAtvA jAtamimaM bAlaM patirme pravrajiSyati / sahadevIti buddhyA taM jAtamAtramagopayat / / 35 / / viveda medinInAthastaM guptamapi bAlakam / prAptodayaM hi taraNiM tirodhAtuM ka IzvaraH ? / / 36 / / rAjA'tha svArthakuzalo rAjye nyasya sukozalam / sUrervijayasenasya pAdAnte vratamAdade / / 37 // tapyamAnastapastIvra sahamAnaH parISahAn / svagurvanujJayaikAkivihAreNA'nyato yayau // 38 // sAketamanyadA mAsopavAsI pAraNecchayA / sa AjagAma bhikSArtha madhyAhne tatra cA'bhramat / / 39 // saudhAgrasthA sahadevI taM ca dRSTvetyacintayat / patyau pravrajite'muSmin patihInA purA'bhavam / / 40 // vatsaH sukozalo'pyadya dRSTvainaM pravrajedyadi / tadA putro'pi pe na syAnnirvIrA syAM tataH param / / 41 / / tasmAnniraparAdho'pi bhartA'pi vratadhAryapi / nirvAsyo nagarAtsUno rAjyasthemacikIrSayA / / 42 // 1 sUryam / |strIzyAlAbhyAM saha vjrbaahordiikssaa| mAsopavAsa pAraNArtha kIrtidhavalasyAtrAgamanam / // 82 / / Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaM parva caturthaH triSaSTizalAkApuruSacarite / 83 / / sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / ityanyaliGgibhiH sArdhaM taM rAjJI niravAsayat / lobhAbhibhUtamanasAM vivekaH syAtkiyacciram / / 43 // dhAtrI sukozalasyA'tha svAminaM vratadhAriNam / purAnnirvAsitaM jJAtvA roditi sma nirargalam / / 44 / / kiM rodiSIti papraccha sukozalanRpo'pi tAm / kathayAmAsa sA'pyevamakSaraiH zokagadgadaiH // 45 // rAjye tvAM bAlakaM nyasya tava kIrtidharaH pitA / prAbrAjIt so'dya bhikSArtha prAvikSadiha pattane / / 46 / / taddarzanAttavA'pyadya vratagrahaNazaGkayA / nirvAsitaH sa te mAtrA duHkhenA'nena rodimi / / 47 / / sukozalo'pi tacchrutvA gatvA ca piturantike / baddhAJjalirviraktAtmA tasmAd vratamayAcata / / 48 / / citramAlA ca tatpatnI gurvyatya saha mantribhiH / uvAcA'svAmikaM svAmin ! na rAjyaM tyaktumarhasi / / 49 // rAjA'pyavocadgarbhastho'pi hi sUnurmayA tava / rAjye'bhiSikto bhAvinyapyupacAro hi bhUtavat / / 50 / / ityuktvA sakalaM lokaM sambhASya piturantike |sukoshlH pravavrAja tapastepe ca dustapam / / 51 / / nirmamau niHkaSAyau tau pitAputrau mahAmunI / vijahUturyutAveva pAvayantau mahItalam / / 52 / / tanayasya viyogena khedabhAk sahadevyapi / ArtadhyAnaparA mRtvA vyAghrayabhUgirigahvare / / 53 / / itazca tau kIrtidharasukozalamahAmunI / prAvRTakAlacaturmAsImatyetuM dAntamAnasau / / 54 / / niHspRhau svazarIre'pi svAdhyAyadhyAnatatparau / gireguhAyAmekasya tasthatuH susthitAkRtI / / 55 / / |yugmm / / samprApte kArtika mAsi prayAntau pAraNAya tau / dRthai mArge tayA vyAghrayA yamadUtyeva duSTayA // 56 / / sA vyAghrI zIghramabhito dadhAve sphAritAnanA / dUrAdabhyAgamastulyo duhRdAM suhRdAmapi // 57 // sahadevyA svaputrapatyorhanam / // 83 // 1 vyaattmukhaa| Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite // 84 // ApatantyAmapi vyAghrayAM tau kSamAzramaNottamau / dharmadhyAnaM prapedAnau kAyotsargeNa tasthatuH // 58 // sA tu vyAghrI vidyudiva papAtA''dau sukozale / dUrApAtaprahAreNa pRthvyAM ca tamapAtayat // 59 // caTaccaTiti taccarma dAraM dAraM nakhAGkuzaiH / pApA sA'pAdatRptA'zraM vArIva marupAnthikA / / 60 / / troTayitvA troTayitvA traNattraTiti sA radaiH / jagrase mAMsamapi hi vAluGkamiva raGkikA / / 61 / / dantayantrAtithIcakre karkeza kIkasAnyapi / kaTatkaTiti kurvantI sekSUniva mataGgajI / / 62 // karmakSayasahAyeyamiti mamlau munirna saH / vizeSatastvabhUduccAvacaromAJcakaJcukaH / / 63 / / vyAghrayaivaM khAdyamAno'pi zukladhyAnamupeyivAn / tatkAlotkevalo mokSaM sukozalamuniryayau // 64 // muniH kIrtidharaH so'pi samutpAditakevalaH / kramAdAsAdayAmAsa sukhAdvaitAspadaM padam / / 65 / / itazca citramAlA'pi sukozalanRpapriyA / hiraNyagarbhaM suSuve nandanaM kulanandanam // 66 // AgarbhavAsanRpatestasya prAptasya yauvanam / sadharmacAriNyabhavanmRganetrA mRgAvatI // 67 // rAjJo hiraNyagarbhasya mRgAvatyAmajAyata / tanayo naghuSo nAma vapuSA sa ivA'paraH / / 68 / / hiraNyagarbhaH sve'pazyanmaulau palitamanyadA / tRtIyavayasaH satyaGkArAbhamupasarpataH / / 69 / / tadaiva jAtavairAgyaH sa rAjA naghuSaM sutam / sve rAjye nyasya vimalamunyante vratamagrahIt // 70 // ghuSasya nRsiMhasya siMhikA nAma palyabhUt / tayA ca ramamANaH sa paitRkaM rAjyamanvazAt // 71 // uttarApathabhUpAlAnnaghuSo jetumanyadA / jagAma siMhikAM devIM nijarAjye mumoca ca // 72 // 1 dArayitvA dArayitvA / 2 atRptA sA azraM - rudhiraM apAd-apibadityanvayaH / 3 dantaiH / 4 kaThorA / 5 tatkAlamutpannaM kevalajJAnaM yaH / saptamaM parva caturthaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNa caritam / sahadevyA svaputrapatyorhanam, tayo mokSaH, naghuSasya rAjyaprAptiH / / / 84 / / Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite // 85 // caturthaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / nA'stIha naghuSa iti dakSiNApathabhUbhujaH / tadA'yodhyAM rurudhire chalaniSThA hi vairiNaH // 73 // tadA ca siMhikA devI puMvattAnabhyaSaNayat / jigAyA'nAzayaccA''zu kiM siMhI hanti na dvipAn ? |74 / / jitvottarApathaM rAjA naghuSazcA''gato'nyadA / zuzrAva ca jayodantaM palyA dadhyAvidaM ca saH // 75 // spaSTadhAya'midaM karma duSkaraM mAdRzAmapi / mahAkulaprasUtAnAM mahilAnAM na yujyate / / 76 // tannUnamasatI seyaM satyo hi patidevatAH / patisevAM vinA nA'nyajjAnate kvedRzaM punaH // 77 / / iti cetasi nizcitya siMhikAM preyasImapi / rAjA parijahArA''zu nyagittapratimAmiva / / 78 // naghuSasyA'nyadA dAhajvaraH samudapadyata / dudharivanna cA'zAmyadupacArazatairapi / / 79 / / svasatItvaM jJApanAya bharturarticchide'pi ca / tatsamIpaM tadeyAya toyamAdAya siMhikA / / 80 / sA satyazrAvaNaM cakre tvAM vinA nAtha ! cenmayA / pumAnnaikSi kadA'pyanyo jvarastadapayAtu te // 81 // tatazca sA'mbhasA tenA'bhiSiSeca nijaM patim / tadaiva sa jvaronmuktaH sudhAdhauta ivA'bhavat / / 82 // siMhikAyA upariSTAt puSpavRSTiM surA vyadhuH / rAjA'pi bahu mene tAM tataH prabhRti pUrvavat / / 83 / / kAle gacchati jajJe ca naghuSasya mahIpateH / siMhikAyAM mahAdevyAM sodAso nAma nandanaH / / 84 // sodAse rAjyamAropyA'paredhunaghuSo nRpaH / ekamaupayikaM siddheH parivrajyAmupAdade // 85 // sodAsanRpate rAjye'rhatAmaSTAhnikotsave / mantriNo ghoSayAmAsuramAriM pUrvarAjyavat / / 86 / / sodAsamapi te procurarhadadhatikotsave / nA'khAdi mAMsaM tvatpUrvaiH khAdIstvamapi mA sma tat / / 87 / / 1 khaNDitAM pratimAmiva / 2 satyasya zrAvaNaM / | siMhikAyA asatItvazaGkA / // 85 // Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA saptamaM parva caturthaH sargaH puruSacarite // 86 // rAmalakSmaNarAvaNa caritam / sodAso'pyavadatsUdaM sadA mAMsAdanapriyaH / pracchannaM mAMsamAdeyaM tvayA'vazyamataH param / / 88 // sUdo'pyamAryAM ghuSTAyAM mAMsaM na prApa kutracit / na hyasatprApyate kvA'pi kenA'pyAkAzapuSpavat / / 89 // mAMsAprAptirita ito rAjAjJA bAdhate ca mAm / kiM karomIti vimRzan sUdo'pazyanmRtArbhakam / / 90 // mRtArbhakasya tasyaivA''dAya mAMsaMsa vallavaH / saMskRtya taistairvijJAnaiH sodAsAya dadau tadA / / 91 // sodAso'pi hi tanmAMsamaznannevamavarNayat / aho ! amuSya mAMsasya ko'pyatiprINako rasaH / / 92 / / sUpakAraM ca papraccha janmApUrvamidaM mama / kasya jIvavizeSasya mAMsamAkhyAhi sarvathA / / 93 // nRmAMsamiti so'pyAkhyadrAjA'vocadataH param / adyeva dadyAH saMskRtya pratyahaM nRpalaM mama / / 94 / / DimbhAn sUdo'pyathA'hArSIttadarthaM pratyahaM pure / na hi bhIrAjJayA rAjJAmanyAyakaraNe'pi hi / / 95 / / iti dAruNakarmANaM nRpaM vijJAya mantriNaH / dhRtvA'tyajannaraNyAntarguhotpannamivoragam // 96 // taizca sodAsasUH siMharatho rAjye'bhyaSicyata / sodAso'pyATa vasudhAM mAMsaM khAdannirargalaH // 97 // sodAsenA'pi cA'nyedhurdhamatA dakSiNApathe / maharSiH ko'pi dadRze so'tha dharmamapRcchayata / / 98 // bodhArha iti taM jJAtvA jagau tasmai mahAmuniH / madyamAMsaparIhArapradhAnaM dharmamArhatam // 99 / / sodAso'pi hi taM dharmamAkarNya cakito'bhavat / prasannahRdayo bhUtvA zrAvakaH paramo'bhavat / / 100 // ito mahApurapure ko'pyaputro nRpo mRtaH / paJcadivyAbhiSikto'tha 5, sastatra rADabhUt / / 101 // sodAsaH prAhiNod dUtamatha siMharathaM prati / sodAsasya kuruSvA''jJAmiti dUto'pyuvAca tam // 102 // 1 sUdaH / 2 manuSyamAMsam / siMhikAyA asatItvazakkA, tannAzazva; sodAsasya mAMsabhakSaNam / // 86 // Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 87 // saptamaM parva caturthaH sarga: rAmalakSmaNarAvaNacaritam / dUtaH siMharathenoccaistiraskRtya visRjyata / AgatyA''khyacca sodAsabhUbhuje sa yathAtatham / / 103 / / sodAso'tha siMharathaM so'pi sodAsapArthivam / abhyaSeNayatAM yoddhaM yuyudhAte ca tau mithaH // 104 // sodAso'pi siMharathaM jitvA jagrAha pANinA / tasmai rAjyadvayaM cA'dAtpravavrAja svayaM punaH // 105 / / sUnuH siMharathasyA'bhUdrAjA brahmarathastataH / caturmukhastato hemarathaH zatarathastataH // 106 // athodayapRthuriratha indurathastataH / AdityarathamAndhAtRvIrasenAstataH kramAt / / 107 // pratimanyunRpastasmAtpratibandhunRpastataH / ravimanyunRpastasmAdvasantatilakastataH / / 108 / / kuberadatto'tha kunthuzarabhadviradAH kramAt / tatazca siMhadazano hiraNyakazipustataH / / 109 // punasthalaH kakustho'tha raghurevaM nRpeSu tu / keSucinmokSamApteSu svargamApteSu keSucit / / 110 // anaraNyo nAma rAjA zaraNyaH zaraNArthinAm / AnRNyakRtpraNayinAmabhUtsAketapattane / / 111 // tasyA'bhUtAmubhau putrau pRthvIdevyAzca kukSijau / eko'nantaratho nAmnA tathA dazaratho'paraH // 112 / / ito'naraNyasya suhRtsahasrakiraNo nRpaH / rAvaNena jito yuddhe vairAgyAd vratamAdade // 113 // tatsakhyAdanaraNyo'pi zriyaM nyasya laghau sute / mAsajAte'nantarathasahito vratamAdade // 114 anaraNyo'gamanmokSamathA'nantaratho muniH / tapyamAnastapastIvra vijahAra vasundharAm / / 115 // rAjyabhRtkSIrakaNTho'pi rAjA dazarathaH punaH / vayasA vikrameNaiva vRddhimAsAdayat kramAt / / 116 / / rAjA rAjasu so'rAjad dvijarAja ivoDuSu / graheSviva greharAjaH sumeruH parvateSviva / / 117 // 1 candraH / 2 sUryaH / sodAsasya | dIkSA, dazarathotpattiH / / / 87 // Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite // 88 // caturthaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / tatra svAmini lokasya paracakrAdisambhavaH / adRSTapUrva evA''sIt khapuSpavadupadravaH / / 118 / / sa vittAbharaNAdIni yathecchaM dadadarthinAm / kalpadrumANAM madyAGgAdInAmekAdazo'bhavat / / 119 // nijavaMzakramAyAtaM tatsAmrAjyamivA'nagham / sa dadhAvArhataM dharma sarvadA'pyapramadvaraH / / 120 // dabhrasthalapurezasya sukozalamahIpateH / kanyAM pavitrAmamRtaprabhAkukSisamudbhavAm / / 121 / / nAmnA'parAjitAM cArurUpalAvaNyazAlinIm / uduvAha sa bhUpAlo jayazriyamivA''have // 122 / / ||yugmm // subandhutilakasyA'tha pure kamalasakule / mitrAdevIkukSijAtAM kaikeyImAdinAmataH / / 123 / / mitrAbhUH suzIlA ceti sumitretyaparAbhidhAm / paryaNaiSIddazarathaH zazAGka iva rohiNIm / / 124 / / ||yugmm / / puNyalAvaNyasaundaryavaryAGgIsuprabhAbhidhAm / anyAmapyupayeme sa rAjaputrImaninditAm / / 125 // sukhaM vaiSayikaM tAbhirbubhuje bhUbhujAM varaH / abAdhamAno dharmArtho sa vivekaziromaNiH / / 126 // itazca bharatasyA'dhaM bhujAno dazakandharaH / sabhAyAmAsthito'pRcchaditi naimittikottamam / / 127 / / amarA api nAmnavA'marA na paramArthataH / bhAvyavazyaM tu sarvasya mRtyuH saMsAravartinaH / / 128 // tatki me svaparINAmAdvipattiH parato'thavA ? | tanmamA''cakSva niHzaGkamAptA hi sphuTabhASiNaH / / 129 / / so'pyAcakhyau bhaviSyantyA jAnakyAH kAraNena te / bhaviSyato dazarathaputrAnmRtyubhaviSyati / / 130 // 1 madyAnAdIni daza nAmAni kalpavRkSANAm / | sodAsasya dIkSA, dshryotpttiH| // 88 // Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite ||89 // saptamaM parva caturthaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / bibhISaNo babhASe'tha yadapyasya sadA Rtam / vacastathA'pi hyanRtIkariSyAmi tadAzvaham // 131 / / janakaM dazarathaM ca kanyAtanayayostayoH / anarthayorbIjabhUtaM haniSyAmyastu naH zivam / / 132 // utpattireva hi tayoniSiddhA bIjanAzataH / vaco naimittikasyA'to mithyaiva hi bhaviSyati / / 133 / / Ametyukto rAvaNena svavezmA'gAd bibhISaNaH / tatrastho nAradastacca zrutvA dazarathaM yayau / / 134 / / taM devarSi dazaratho'bhyuttasthau dUrato'pi hi / namaskRtyA''sayAmAsa guruvadgauraveNa ca / / 135 / / tvamAyAsIH kutaH sthAnAtpRSTasteneti nAradaH / AkhyatpUrvavideheSu gato'haM puNDarIkiNIm / / 136 / / zrIsImandharanAthasya draSTuM niSkramaNotsavam / surAsurakRtaM taM ca dRSTvA merumagAmaham / / 137 // tatrA'bhivandya tIrthezAn laGkAyAM gatavAnaham / tasyAM zAntigRhe zAntiM natvA'gAM rAvaNAlayam // 138 / rAvaNasya vadhastatra jAnakyarthe tvadAtmajAt / naimittikena kenA'pi kathyamAnaH zruto mayA // 139 / / zrutvA bibhISaNastacca hantuM tvAM janakaM tathA / kRtapratijJo na cirAdihaiSyati mahAbhujaH / / 140 / / etatsarvaM parijJAya lakSApuryAH sasambhramaH / sAdharmika iti prItyA tava zaMsitumAgamam / / 141 / / tacchrutvA bhUbhujA'bhyarcya visRthe nArado drutam / tathaiva kathayAmAsa janakAyA'pi bhUbhuje / / 142 / / mantriNAM tatsamAkhyAya rAjA rAjyaM samarpya ca / niryayau yogavidiva cikIrSuH kAlavaJcanAm / / 143 / / mUrti dAzarathIM lepyamayImantapAlayam / nyadhuzca mantriNo dhvAnte vidviSanmohahetave / 144 / / janako'pi tathA cakre tathA tanmatriNo'pi hi / tau tvalakSau dazarathajanakau bhramaturmahIm / / 145 / / dazarathajanakayo mahIbhramaNam / // 89 / / 1 satyam / Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | saptamaM parva caturthaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 10 // sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / bibhISaNazca saMrambhAdetya santamase'sinA / lepamayyA dazarathamUrtezciccheda mastakam / / 146 // jajJe kalakalastatra nagare sakale'pi hi / AkrandadhvaniruttasthAvantarantaHpuraM mahAn / / 147 / / sannahya samadhAvanta sAmantAH sAGgarakSakAH / vidadhurmRtakAryANi gUDhamantrAzca mantriNaH // 148 // mRtaM dazarathaM jJAlA yayau laGka bibhISaNaH / akiJcitkaramekaM tu nA'vadhInmithilezvaram / / 149 / / mithazca maithilaikSvAko bhrAmyantau militAvubhau / ekAvasthau suhRdau tAvuttarApathamIyatuH / / 150 / / rAjJaH zubhamatestatra pure kautukamaGgale / duhituH kaikeyInAmnyAH pRthvIzrIkukSijanmanaH / / 151 / / droNameghasodarAyA dvAsaptatikalAnidheH / tau svayaMvaramAkarNya tanmaNDapamupeyatuH / / 152 / / / / yugmam // harivAhaNamukhyAnAM tau madhye pRthivIbhujAm / haMsAvivA'dhipAthojamadhimaJcaM niSedatuH / / 153 / / kaikeyI kanyakAratnaM ratnAlaGkArabhUSitA / sAkSAlakSmIrivA'bhyAgAttaM svayaMvaramaNDapam / / 154 / / dattahastA pratIhAryA pazyantI sA nRpAn kramAt / nakSatrANIndulekheva vyaticakrAma bhUyasaH / / 155 / / krameNa sA dazarathaM prApa gaGgeva sAgaram / tasthau tatraiva nirmuktanAGgarA naurivA'mbhasi / / 156 // sadyo romAJcitatanuH kaikeyyatenusammudA / tatrA'kSipadvaramAlAM nijAM bhujalatAmiva / / 157 / / harivAhaNamukhyAzca nRpA nya'kkRtamAninaH / mAnino jajvaluH krodhAjjvalajjvalanasannibhAH // 158 // ayaM varAka ekAkI vavre kArpaTiko'nayA / AcchidyamAnAmasmAbhirimikAM trAsyate katham ? / / 159 / / sATopamiti jalpanto'nalpaM svazibireSu te / gatvA saMvarmayAmAsuH sarve sarvAtmanA'pi hi / / 160 // 1 gADhatamasi / 2 paGkaje / 3 atiharSeNa / 4 tiraskRtaM AtmAnaM manyante iti / 5 imAmevemikAm / nAradena dazarathajanakayoH sarvavRttAnta kathanam, vibhISaNasya bhramaH / // 90 // Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite // 91 // mahIpatiH zubhamatiH pakSe dazarathasya saH / sannanAha mahotsAhaH senayA caturaGgayA / / 161 / / kuru priye ! sArathitvaM yathA mathnAmyamUn dviSaH / ityavocata kaikeyIM tadaikAkI hi rAghavaH / / 162 / / kaikeyI razmimAdAyA'dhyAruroha mahAratham / dvAsaptatAvapi kalAsvabhijJA sA hi dhImatI / / 163 // dhanvI niSaGgI sannAhI rAja dazaratho'pi tam / adhyAsta rathameko'pi tRNavad gaNayan parAn // 164 / / harivAhaNamukhyAnAM rathairnijarathaM rayAt / pratyekaM yugapadiva tvekA kaikeyyayojayat / / 165 / / zIghravedhI dazaratho'pyekaikamami tAn rathAn / akhaNDayadakhaNDaujA AkhaNDala ivA'paraH / / 166 / / itthaM vidrAvayAmAsa sarvAnapi sa bhUpatIn / upayeme ca kaikeyIM jagatImiva jaGgamAm // 167 // uvAca ca navoDhAM tAM rAjA dazaratho rathI / varaM yAcasva devi ! tvatsArathyenA'smi raJjitaH / / 168 / / yAciSye samaye svAmin ! nyAsIbhUto'stu me varaH / ityabhASata kaikeyI rAjA'pi pratyapAdi tat / / 169 / / samaM zriyeva kaikeyyA parasainyairhaThAhRtaiH / asaGkhyAtaparIvAro rAjA rAjagRhaM yayau / / 170 / / jagAma rAjA janako'pyAtmIyAM nagarImatha / samayajJA hi dhImanto na tiSThanti yathA tathA / / 171 / / rAjA dazarathasta vijitya magadhezvaram / tatraivA'sthAnna tu yayAvayodhyAM zaGkayA tayA // 172 // tatrA'parAjitAmukhyamantaHpuramilApatiH / nijamAnAyayAmAsa rAjyaM sarvatra doSmatAm / / 173 / / rAjJIbhI ramamANo'sthAtpure tatra ciraM nRpaH / vizeSataH prItaye hi rAjJAM bhUH svayamarjitA // 174 // athA'parAjitA'nyedyurgajasiMhendubhAskarAn / svapne'pazyannizAzeSe balajanmAbhisUcakAn / / 175 / / 1 balAdAnItaH / 2 pRthvIpatiH / saptamaM parva caturthaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNa caritam / kaikeyyaivaradAnadAnam / // 91 // Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite // 92 // brahmalokAtparicyutya tathA devo maharddhikaH / kukSAvavAtarattasyAH puSkariNyAM marAlavat / / 176 // nRpuNDarIkaM varNena puNDarIkaviDambinam / sampUrNalakSaNaM sUnuM suSuve'thA'parAjitA / / 177 / / prathamApatyaratnasya tasyA''syakamalekSaNAt / rAkendudarzanAdabdhirivA'timumude nRpaH / / 178 / / nRpazcintAmaNiriva dadau dAnaM tadA'rthinAm / lokasthitiriyaM jAte nandane dAnamakSayam / / 179 / / mahAntamutsavaM cakrustadA lokAstathA svayam / yathA'bhUvannetimudo rAjJo dazarathAdapi / / 180 / / nRpaukasi sainAthAni durvApuSpaphalAdibhiH / ninyuH kalyANapAtrANi pUrNapAtrANi nAgarAH / / 181 / / sarvatra kalagItAni sarvatra ghusRNacchaTAH / sarvatra toraNazreNyo vyadhIyanta tadA puri / / 182 // acintitopanItAni prAbhRtAni mahIbhRtAm / tadA rAjJe samAjagmustasya sUnoH prabhAvataH / / 183 // padmAnivAsasadmasya padma ityabhidhAM nRpaH / sUnostasyA'karot so'bhUtprathito rAma ityapi // 184 / / gajasiMhArkacandrAgnizrIsamudrAnnizAtyaye / svapne'pazyat sumitrA'pi viSNujanmAbhisUcakAn / / 185 // devalokAt paricyutya tridazaH paramarddhikaH / tadA devyAH sumitrAyA udare samavAtarat / / 186 // samaye prAvRDambhodavarNaM sampUrNalakSaNam / sumitrA'pi jaganmitraM putraratnamajIjanat // 187 // puracaityeSu sarveSu zrImatAmarhatAM tadA / vizeSeNA'STadhA pUjAM snAtrapUrvaM vyadhAnnRpaH // 188 // nRpatirmocayAmAsa dhRtAn bandiripUnapi / ko vA na jIvati sukhaM puruSottamajanmani // 189 // socchvAsaH saprajo rAjA na kevalabhUttadA / vasurmatyapi devI drAgucchvAsaM pratyapadyata / / 190 / / 1 janeSu puNDarIkasamAnam / 2 atiharSavantaH / 3 sahitAni / 4 kuGkumacchaTAH / 5 lakSmyA nivAse kamalasadRzasya / 6 mahI / saptamaM parva caturthaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam | kaikeyyaivaradAnadAnam, rAmotpattizca / / / 92 / / Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A triSaSTizalAkApuruSacarite / / 93 // saptamaM parva caturthaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / rAmajanmani bhUpAlo yathA'kRta mahotsavam / tathA tamadhikaM cakre harSe ko nAma tapyati ? || 191 / / nAma nArAyaNa iti vidadhe tasya pArthivaH / sa lakSmaNa iti khyAto'paranAmnA ca bhavyabhUt / / 192 / / tau dvAvapi pituH kUrcakacAkarSaNazikSakam / viziSTaM prApaturbAlyaM krameNa kSIrapAyiNau / / 193 / / dhAtrIbhirlAlyamAnau tAvapazyatparayA mudA / muhurmuhurmahIpAlaH svadordaNDAvivA'parau / / 194 // saJceratuH sadasyAnAmaGkAdata mahIbhujAm / teSAmaGgeSu varSantau tau sparzena sudhAmiva / / 195 // krameNa tau vardhamAnau nIlapItAmbarau sadA / vijahatuH pAdapAtaiH kampayantau mahItalam / / 196 / / kalayAmAsatustau tu krameNa sakalAH kalAH / sAkSIkRtakalAcAryoM puNyarAzI ivA'Gginau / / 197 // lIlAmuSTiprahAreNa himakarparalIlayA / dalayAmAsatustau ca girInapi mahaujasau / / 198 / / zramasthAne'pi hi tayoradhijyIkRtacApayoH / cakampe tepano'pyuccastasthau vedhAbhizaGkayA / / 199 / / tRNAya manyamAnau tau doHsthAmnA'pi dviSAM balam / kautukAyaiva menAte zastrakauzalamAtmanaH // 200 / / zastrAstrakauzalenoccairdoHsthAmnA ca tayornRpaH / api devAsurAdInAM svamajayyamamanyata // 201 // anyadA dhairyamAlambya vikrameNa kumArayoH / ikSvAkUNAM rAjadhAnImayodhyAM nRpatiryayau // 202 / / abhrAtyaya ivA''dityo durdazAtikrame bhRzam / dyotamAnaH pratApena mahIM dazaratho'nvazAt / / 203 / / tatrA'paredhuH kaikeyI zubhasvapnAbhisUcitam / asUta bharataM nAma sutaM bharatabhUSaNam / / 204 / / zatrughnamabhidhAnena zatrughnabhujavikramam / ajIjanatsuprabhA'pi nandanaM kulanandanam / / 205 / / 1 zmazrukezAkarSaNe zikSakam / 2 sabhyAnAm / 3 caraNaghAtaiH / 4 himapAtrasya lIlayA / 5 sUryaH / 6 meghanirAse / ASARASHRSHRSHASHRSHASHASABHASHA | bharatalakSmaNazatrughnAdInAmutpattiH / // 93 / / Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | saptamaM parva caturthaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 14 // sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / snehAdbharatazatrughnAvaviyuktau divAnizam / baladevavAsudevAvabhAtAmaparAviva / / 206 / / reje rAjA dazarathazcaturbhirapi taiH sutaiH / gajadantAkRtinagairiva merumahIdharaH / / 207 // itazca jambUdvIpe'smin kSetre cA'traiva bhArate / dArugrAme vasubhUtiriti nAmnA'bhavad dvijaH / / 208 / / palyAM tasyA'nukozAyAmatibhUtirabhUtsUtaH / atibhUterapi patnI babhUva sarasAbhidhA / / 209 / / kayAnanAmnA vipreNa jAtarAgeNa saikadA / apajahe cchalenA'zu kiM na kuryAtsmarAturaH ? || 210 // tAmanveSTuM mahImATA'tibhUtibhUtavaddhRzam / sutasnuSArthe'nukozAvasubhUtI ca ceratuH / / 211 / / sutasnuSe apazyantau paryaTantAvathA'nyadA / ekaM dadRzatuH sAdhuM vavandAte ca bhaktitaH / / 212 // zrutadhau ca tatpAdhai tau dvau jagRhatuvratam / gurvAdiya'nukozA'gAdAryikAM kamalazriyam / / 213 // tau vipadya ca saudharme kalpe devo babhUvatuH / vrate hyekAhamAtre'pi na svargAdanyato gatiH / / 214 / / vasubhUtistatazcyutvA'traiva vaitAThyaparvate / rathanUpuranAtho'bhUnnAmnA candragatirnRpaH / / 215 // tatazvyutvA'nukozA'pi tasya vidyAdharaprabhoH / abhUtpuSpavatI nAma bhAryA''ryacaritA satI / / 216 // tadA ca sA'pi sarasA kAmapi prekSya saMyaMtAm / pravrajya mRtvA cezAne devI samudapadyata / / 217 / / sarasAvirahAdArto'tibhUtizca vipadya saH / ciraM bhrAntvA ca saMsAraM haMsapotaH kadA'pyabhUt / / 218 // bhakSyamANo'nyadA zyenenopasAdhu papAta saH / kaNThasthAsonamaskAraM tasya sAdhurdadau ca saH // 219 / / vipannaH sa namaskAraprabhAveNA'tibhUyasA / dazavarSasahasrAyuH kinnareSu suro'bhavat / / 220 / / 1 gajadantAkAraparvataiH / 2 sAdhvIm / 3 kaNThasthaprANasya / bharatalakSmaNazatrughnAdInAmutpattiH; vipreNa sarasAharaNam / // 94 // Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | saptamaM parva caturthaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 95 // |sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / cyutvA pure vidagdhe sa prakAzasiMhabhUpateH / suto'bhUtpravarAvalyAM panyAM kuNDalamaNDitaH / / 221 / / bhogAsaktaH kayAno'pi ciraM bhrAntvA bhavATavIm / pure cakrapure cakradhvajarAjapurodhasaH / / 222 / / dhUmakezAbhidhAnasya svAhAnAmnyAmajAyata / sUnuH sadharmacAriNyAM nAmadheyena piGgalaH / / 223 / / ||yugmm / / rAjJazcakradhvajasyA'tisundarInAmayA saha / putryA papAThaikagurorantike sa tu piGgalaH / / 224 / / kAlena gacchatA jAte tvanurAge parasparam / tAM chalAt piGgalo hRtvA vidagdhanagare yayau / / 225 / / vijJAnarahitastatra tRNakASThAdivikrayAt / AtmAnamajijIvatsa nirguNasyocitaM hyadaH / / 226 / / tAM cA'tisundarI tatrA'drAkSIt kuNDalamaNDitaH / anyo'nyamanurAgazca tatkAlamabhavattayoH // 227 / / apajahe ca tAM rAjaputraH kuNDalamaNDitaH / piturbhiyA durgadeze pallIM kRtvA ca saMsthitaH / / 228 / / virahAccA'tisundaryA unmatta iva piGgalaH / kSmAM bhramannekadA''cAryaguptAkhyamaikSata / / 229 / / zrutvA dharmaM ca tatpArthe vrataM jagrAha piGgalaH / paraM premA'tisundaryAM na mumoca kadAcana / / 230 / / pallIsthito dazarathabhuvaM kuNDalamaNDitaH / sarvadA luNTayAmAsa sArameya iva cchalAt / / 231 / / sAmanto bAlacandrAkhyastato dazarathAjJayA / pradAya sauptikaM baddhvA tamAnaiSIttadantike / / 232 // kAlena taM dazaratho'mucatkuNDalamaNDitam / kopaH zAmyati mahatAM dIne kSINe hyarAvapi / / 233 // pitRrAjyAya sa bhrAmyanmahIM kuNDalamaNDitaH / municandrAnmunerdharmamAkarNya zrAvako'bhavat / / 234 / / 1 AjIvikAmakarota / bhAmaNDalotpattivarNanam / / / 95 / / Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite // 96 // caturthaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / rAjyecchureva mRtvA sa mithilAyAM mahApuri / garbhe janakabhAryAyA videhAyAH suto'bhavat / / 235 // sarasA'pi bhavaM bhrAntvA purohitasutA'bhavat / nAmnA vegavatI tatra pravrajya ca vipadya ca / / 236 / / brahmaloke'gamaccyutvA videhAyAstadodare / kuNDalamaNDitajIvayugmatvena sutA'bhavat / / 237 / / / / yugmam / / videhA samaye'sUta yugapatputrakanyake / mRtvA tadA piGgalarSiH saudharme tridazo'bhavat / / 238 / / prAgjanmA'vadhinA'pazyad dviSaM kuNDalamaNDitam / tadA janakaputratvenotpannaM sa udaikSata / / 239 // sa prAgvairAjjAtaroSo jAtamAtraM jahAra tam / dadhyau ca kiM nihanmyenamAsphAlyA''zu zilAtale ? ||240 / / athavA yadbhave pUrve duHkarmA''caritaM mayA / phalaM tasyA'pi bhUyassu bhaveSvanvabhavaM ciram / / 241 / / daivAcchrAmaNyamAsAdya prApto'hamiyatI bhuvam / hatvA bhrUNamamuM bhUyaH syAmanantabhavaH katham ? // 242 / / itthaM vimRzya sa suro bhUSaNaiH kuNDalAdibhiH / bhUSayitvA ca taM bAlaM patajjyotibhraMmapradam / / 243 // vaitADhyadakSiNazreNau rathanUpurapattane / zanakainandanodyAne tUlikAyAmivA'mucat / / 244 / / / / yugmam // kimetaditi sambhrAnto dRSTvA candragatizca tam / tannipAtAnusAreNa nandanopavanaM yayau / / 245 / / dadarza tatra taM bAlaM divyAlaGkArabhUSitam / vidyAdharendraH so'putraH putrIyannAdade svayam / / 246 / / preyasyAH puSpavatyAzcA'rpayAmAsa tamarbhakam / devyadya suSuve putramiti cA'ghoSayatpuri / / 247 / / uccairjanmotsavaM tasya rAjA paurAzca cakrire / sa bhAmaNDalasambandhAnnAmnA bhAmaNDalo'bhavat / / 248 / / puSpavatIcandragatyornetrakairavacandramAH / sa vardhituM pravavRte khecarIkaralAlitaH / / 249 / / 1 bAlam / 2 zayyAyAm / 3 putraM kurvan / bhAmaNDalotpattivarNanam / // 96 / / Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | saptamaM parva caturthaH triSaTizalAkApuruSacarite // 17 // sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / itazcA'pahRte putre videhA karuNasvarA / rudatI pAtayAmAsa bandhUna zokamahArNave // 250 / / janako'nveSayAmAsa preSya pratidizaM narAn / tatpravRtti punaH kvA'pi na prApa sucirAdapi / / 251 / / anekaguNasasyAnAM praroho'treti maithilaH / duhituryugmajAtAyAH sIteti vidadhe'bhidhAm / / 252 / / kAlena gacchatA zokastayormandIbabhUva ca / zoko harSazca saMsAre naramAyAti yAti ca // 253 / / sItA ca vavRdhe sAdha rUpalAvaNyasampadA / indulekheva zanakaiH kalApUrNA babhUva ca / / 254 / / kramAdudyauvanA puNyalAvaNyalaharI sarit / saritpatitanUjeva sA'lakSi kamalekSaNA / / 255 / / anurUpo varaH ko'syA bhaviteti divAnizam / acintayattajjanako janakaH pRthivIpatiH / / 256 / / rAjJAM kumArAn pratyekaM sa vIkSya caracakSuSA / vyacArayan mahAmAtyairna ko'pi ruruce punaH / / 257 / / tadA'rdhabarbarairAtaraGgattamAdipArthivaiH / daityakalpairanalpairbhUrjanakasyopadudruve / / 258 / / teSAM rodhAya kailpAntavArdhivArAmivA'kSamaH / dUtaM dazarathAhUtyai prAhiNonmithilezvaraH / / 259 / / aikSvAko dUtamAyAtaM tamAhUya sasambhramam / saprasAdaM niSAdyA'gre jagAdaivaM mahAmanAH / / 260 // tasyA'smatsuhRdo dUrasthitasyA'pi tvadAgamAt / manye sauhArdamadvaitaM mayIndAviva vAridheH / / 261 // kazcidrASTre pure gotre sainye svAGge'nyato'pi ca / kuzalaM mithilAbharturbrahyAgamanakAraNam / / 262 / / dUto'pyavAdInmadbhartuH satsvapyApteSvanekazaH / suhRddhRdayamAtmA vA tvamevA'si mahAbhuja! / / 263 / / janakasya sukhairduHkhairyatsadA gRhyase tataH / vidhure'dya smRtastena tvaM yathA kuladevatA / / 264 / / 1 saritAM patiH samudrastasya tanUjA lakSmIH / 2 tatpitA / 3 kalpAntasamudrajalAnAm / 4 upavezya / jaankiijnm| // 97 / / Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 98 // saptamaM parva caturthaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / jAnakI vaitAhyAdrerdakSiNataH kailAsasyottareNa ca / santyanAryA janapadA bhUyAMso bhISaNaprajAH / / 265 / / teSvardhabarbaro nAma dezo barbarakUlavat / vidyate dAruNAcArairnarairatyantadAruNaH / / 266 / / mayUramAlanagare tasya dezasya bhUSaNe / AtaraGgattamo nAma mleccharAjo'sti dAruNaH / / 267 // zukamaGkanakAmbojaprabhRtIn viSayAnapi / bhuJjate tanayAstasya nRpIbhUya sahasrazaH / / 268 // idAnImAtaraGgastaiH paritaH parivAritaH / akSayyAkSauhiNInAthairabhArIjjanakakSitim // 269 / / pratisthAnaM ca caityAni babhaJjuste durAzayAH / teSAM hyAjanma sampadbhyo'pyabhISTaye dharmaviplavaH / / 270 // anAratamabhISTasya dharmasya janakasya ca / tatkuruSva paritrANaM prANabhUtastayorasi / / 271 // AkayevaM dazaratho yAtrAbherImavAdayat / santaH satAM paritrANe vilambante na jAtucit / / 272 / / rAmo'thoce dazarathaM mlecchocchedAya cetsvayam / tAto yAsyati tadrAmaH sAnujaH kiM kariSyati ? // 273 / / putrasnehAcca tAtenA'kSamo vA tarkito'smyaham / A bharatAjjanmasiddhaM nanvikSvAkuSu pauruSam // 274 / / prasIda virama mlecchAnucchettuM mAM samAdiza / acirAcchroSyasi svAmin ! jayavArtA svajanmanaH / / 275 // itthaM kathazcidrAjAnamanujJApya sahAnujaH / senAparivRto rAmo jagAma mithilAM purIm / / 276 // camUrudvIpizArdUlasiMhAniva mahAvane / purIparisare'drAkSIdrAmo mlecchamahAbhaTAn / / 277 // raNakaNDladordaNDA mlecchAste jitakAzinaH / rAmaM drutamupadrotuM prAvartanta mahaujasaH // 278 / / yugapadrAmasainyaM tairastrairandhIkRtaM kSaNAt / mahAvAtairivodbhrAntairjagadutkSiptareNubhiH // 279 // 1 jitena-jayena kAzante-zobhante iti tathA / janma, arghabarbarAdi nigrahArya rAmasyA gamanam / // 98 // Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 99 // | saptamaM parva caturthaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / **GARSHASE jitamAniSu sainyeSu pareSu jayamAniSu / mRtamAnini janake loke saMhatamAnini / / 280 // rAmo hasitamAnI svamadhijyaM vidadhe dhanuH / avAdayacca tanmauvI raNanATakaDiNDimam / / 281 // ||yugmm // bhrUbhaGgamapyakurvANo gIrvANa iva bhUgataH / rAmastAn koTizo'pyasvairvivyAdha vyAdhavanmRgAn // 282 // ayaM varAko janakastatsainyaM mazakopamam / tatsAhAyyAgataM sainyaM dainyamAgAdito'pyabhUt / / 283 / / are! kuta ime bANAzchAdayanto nabhastalam / pakSirAjA ivA''yAntItyanyo'nyamabhibhASiNaH // 285 / / AtaraGgAdayo mlecchAdhipAH kupitavismitAH / varSanto'strANi yugapatpratirAma DuDhaukire // 285 / / ||tribhirvishesskm // dUrApAtI dRDhAghAtI zIghravedhI ca rAghavaH / tAn mlecchAn helayA'bhAGkSIccharabhaH kuJjarAniva // 286 // mlecchAH praNazya te jagmuH kAkA iva dizo dizi / babhUva svastho janako janairjAnapadaiH samam / / 287 // hRSTo'tha svasutAM sItAM rAmAya janako dadau / dvayaM rAmAgamAttasya varaprAptirjayo'pyabhUt / / 288 // tadA ca jAnakIrUpaM janAdAkarNya nAradaH / tatrA'gAtkautukAd draSTuM kanyAvezma viveza ca // 289 // piGgakezaM piGganetraM tundile chatrikAdharam / daNDapANiM sakaupInamapInAGga sphuracchikham // 290 // bhISaNaM nAradaM prekSyaM bhItA sItA savepathuH / hA mAtarityAraTantI garbhAgArAntare'vizat / / 291 / / ||yugmm // rAmamlecchayoyuddham / // 99 / / 1 AtmAnaM jitaM manyante teSu / 2 zatruSu / 3 saMhAramAnini / 4 dUrAdApatatIti tathA / 5 bRhadudaram / 6 kRzAGgam / Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite 11900 || kaNThe zikhAyAM bAhrauzca dhRtvA tumulakAribhiH / dAsikAdvArapAlAdyai rurudhe nAradastataH / / 292 / / teSAM kalAyuH zastraNo rAjapUruSAH / yamadUtA iva kruddhA hatainamiti bhASiNaH / / 293 / / kSubhito nAradastebhyaH svaM vimocya kathaJcana / yayAvutpatya vaitADhyaM tatra caivamacintayat / / 294 / / vyAghrIbhya iva gaurjIvan dAsIbhyo niragAmaham / diSTyA prApto'smi vaitADhyaM bahuvidyAdharezvaram // 295 // astIha dakSiNazreNau candragatyAtmajo yuvA / bhAmaNDalo nAma doSmAnAkhaNDalaparAkramaH / / 296 // paTe likhitvA tatsItAM darzayAmyasya yena tAm / haThAdapaharatyeSa kRte pratikaromyadaH / / 297 / / tathaiva nAradaH kRtvA sItArUpamadarzayat / bhAmaNDalakumArasyA'dRSTapUrvaM jagattraye // 298 // sadyo bhAmaNDalo bhUtenevA''krAmi manobhuvA / lebhe na jAtucinnidrAM vindhyAkRSTa iva dvipaH / / 299 / / bubhuje na hi bhojyAni peyAnyapi papau na saH / avatasthe ca maunena yogIva dhyAnatatparaH / / 300 // taM tathA vidhuraM prekSyAvocaccandragatirnRpaH / kimAdhirbAdhate ko'pi tvAmatha vyAdhiruddhataH / / 301 / / kimAjJAkhaNDanaM kenA'pyakAri bhavato'thavA ? / anyadvA brUhi he vatsa ! yatte duHkhasya kAraNam // 302 // bhAmaNDalakumAro'bhUddhiyA dvedhA'pyavAGmukhaH / guruNAM tAdRgAkhyAtuM kulInAH kathamIzate ? // 303 // UcurvayasyA atha bhAmaNDalasyA'rtikAraNam / kAmanAM nAradAnItapaTAlikhitayoSiti / / 304 / / vezmanyAnIya bhaktyA''zu nAradaM rAjapuGgavaH / kA sA kasyAtmajetyAdi papraccha paTayoSitaH / / 305 // Acakhyau nArado'pyevaM videhAjanakAtmajA / nAmadheyena sItA sA yA mayA darzitA paTe // 306 // yAdRzI sA'sti rUpeNa likhituM tAdRzIM punaH / nA'bhijJo'haM na cA'nyo vA mUrtyA lokottaraiva sA // 307 // saptamaM parva caturthaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNa caritam / rAmamlecchayo yuddham, bhAmaNDalasya vyAmohaH / / / 100 / / Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaM parva caturthaH triSaSTizalAkApuruSacarite / / 101 / / sAH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / nA'marISu na nAgISu na gandharvISu tAdRzam / sItAyA yAdRzaM rUpaM kA kathA mAnavISu tu ? // 308 / / yAdRgrUpaM yathAvasthaM vikartuM nezvarAH surAH / nA'nukatu suranarA na ca kartuM prajApatiH / / 309 / / tasyA madhuratA kAcidAkRtau vacane'pi ca / kaNThe ca pANipAde ca raktatA kAciduccakaiH / / 310 // athavA tAM yathAvasthAM yathA nA''lekhituM kSamaH / nA'laM tathA vaktumapi vacyataH paramArthataH / / 311 // yogyA bhAmaNDalasyeti vicArya manasA mayA / yathAprajJaM samAlikhya darziteyaM paTe nRpa ! // 312 / / bhaviSyati tavaivaiSA patnI khidyasva mA tataH / ityAzvAsya sutaM rAjA vyasRjannArada munim / / 313 / / tatazca capalagatiM nAma vidyAdharaM nRpaH / ityAdideza janakamapahRtyA''naya drutam / / 314 // rajanyAM janakaM hRtvA'nupalakSita eva saH / samAnIyA'rpayAmAsa rAjJazcandragateratha / / 315 / / janakaM bandhuvatsnehAdrathanUpurapArthivaH / samAzliSyA''sayitvA ca sasauhArdamado'vadat / / 316 / / lokottaraguNA putrI tava sIteti vidyate / bhAmaNDalazca me sUnuranUno rUpasampadA / / 317 // dvayorvadhUvaratvena saMyogo'stUcito'dhunA / sambandhAdAvayozcA'pi mitho bhavatu sauhRdam / / 318 / / ityUce janako dattA rAmAya svasutA mayA / kathamanyasya yacchAmi dIyante kanyakAH sakRt // 319 / / atha candragatiH proce snehavRddhikRte mayA / AnIya yAcito'si tvaM tAM kSamo hartumapyaham // 320 // yadyapi svasutA sItA tvayA rAmAya kalpitA / tathA'pi naH parAjitya rAmastAM pariNeSyati / / 321 / / vajrAvartA'rNavAvarte dhanuSI devatAjJayA / sadA yakSasahasrAdhiSThite duHsahatejasI / / 322 / / | candragatyAgrahAtsItAyAH svyNvrH| / / 101 // 1 dhanurnAmI ete| Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 102 // | saptamaM parva caturthaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / pUjye te naH sadA gotradevatAvanniketane / kRte bhaviSyato rAmazAhmiNostad gRhANa te // 323 / / AbhyAmAropayatyekamapi dAzarathiH sa cet / vayaM jitAstadA tena sa udbahatu te sutAm / / 324 / / pratijJAmityanugrAhya balAdapi hi maithilam / mithilAyAmanaiSIcca cApe te ca sanandanaH / / 325 / / mumoca janaka rAjaukasi candragatirnRpaH / svayaM tu saparIvAro'vAtsItpuryA bahirmuvi / / 326 / / Acakhyau janakastacca vRttaM nizi tadaiva hi / mahAdevyA videhAyAH sadyo hRdayazalyadam // 327 / / videhA'pi rurodaivaM re daivA'tyantanighRNa ! / putraM hRtvA na me tRptaH putrImapi hariSyasi ? / 328 / / svecchayaiva varAdAnaM loke na hi parecchayA / parecchayA varAdAnaM daivAdApatitaM mama / / 329 / / parecchayA pratijJAtaM kodaNDAropaNaM yadi / kuryAnna rAmo'nyaH kuryAttadA'niSTo varo bhavet / / 330 / / athetthaM janako'vocanmA bhaiSIreSa rAghavaH / dRSTasAro mayA devi ! latAvat tasya taddhanuH / / 331 // videhAmiti sambodhya prabhAte janako'mucat / arcitvA cAparatne te maNDape maJcamaNDite / / 332 // sItAsvayaMvarAyA'tha vidyAdharanarezvarAH / tatraitya janakAhUtA adhimaJcamupAvizan // 333 / / tataH sakhIparivRtA divyAlaGkAradhAriNI / bhUcAriNIva tridazI tatropeyAya jAnakI // 334 / / tatra kRtvA dhanuHpUjAM rAmaM manasikRtya ca / atiSThajjAnakI tatra jananetrasudhAsarit / / 335 / / nAradoditasaMvAdisItArUpekSaNAttadA / bhAmaNDalakumArasya mAro'bhUnmArakAtmakaH / / 336 / / athoce janakadvAHstho bho bhoH sarve'pi khecarAH! / mahIcarAzca rAjAno ! janako'yaM vadatyadaH // 337 // candragatyAgrahAtsItAyAH svayaMvaraH / / / 102 // 1 saputraH / 2 rAmo na kuryAdanyazca kuryAdityanvayaH / 3 kAmadeva / Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | saptamaM parva | caturthaH triSaSTizalAkApuruSacarite / / 103 / / sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / Aropayati yaH kazcidanayozcApadaNDayoH / apyekataramadyaiva sa udvahatu naH sutAm / / 338 / / ekaikazo'tha doSmantaH khecarA bhUbhujo'pi ca / upadhanvaM samAjagmustadAropaNakAmyayA / / 339 / / veSTite pannagai raudraizcApe te tIvratejasI / nA'laM babhUvuste spraSTumapyAdAtuM tu kA kathA ? || 340 // dhanuHsphuliGgajvAlAbhirniryAntIbhiranekazaH / pluSyamANA nivRttyeyuste'nyato'dhomukhA hriyA / / 341 / / atha dAzarathI rAmazcalatkAJcanakuNDalaH / gajendralIlAgamanazcApopAntamupAsarat / / 342 / / vIkSyamANaH sopahAsaM candragatyAdibhirnRpaiH / janakena ca sAzaGkaM niHzaGko lakSmaNAgrajaH // 343 // vajramiva vajrapANirvajrAvartaM mahAdhanuH / zAntoragAnalaM sadyaH paripasparza pANinA / / 344 / / ||yugmm // sthApayitvA'dhyayaHpITha nAmayitvA ca vetravat / adhijyaM vidadhe dhanvaM tadrAmo dhanvinAM varaH / / 345 / / AkarNAntaM tadAkRSya rodaHkukSimbharidhvani / dhanurAsphAlayAmAsa svayazaHpaTahopamam / / 346 // svayaMvarasrajaM rAme svayaM cikSepa maithilI / cApAccotArayAmAsa rAmabhadro'pi ziJjinIm / / 347 / / lakSmaNo'pyarNavAvarta kArmukaM rAmazAsanAt / adhijyaM vidadhe sadyaH prekSito vismitairjanaiH // 348 // AsphAlayacca tannAdabadharIkRtadiGmukham / uttArya maurvI saumitriH punaH sthAne mumoca ca / / 349 / / daduH saumitraye vidyAdharAzcakitavismitAH / aSTAdaza nijAH kanyAH surakanyA ivA'dbhutAH / / 350 / / 1 sapaiH / 2 dahyamAnAH / 3 lohapIThopari / 4 antarIkSasya kukSimbharirdhvaniryasya tattathA / 5 maurvIm pratyaJcAm / sItAyAH svayaMvaraH / / / 103 // Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite ||104 // saptamaM parva caturthaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / vilakSAzcandragatyAdyAstAmyadbhAmaNDalAnvitAH / vidyAdharendrAH prayayuH puraM nijanijaM tataH / / 351 / / atha maithilasandezAdAgAd dazaratho drutam / mahotsavena jajJe ca vivAho rAmasItayoH / / 352 / / tadA ca janakabhrAtA kanako'pi nijAM sutAm / bharatAya dadau bhadrAM suprabhAkukSisambhavAm / / 353 // samaM sutaiH snuSAbhizca rAjA dazaratho'pi hi / yayAvayodhyAM nagarI nAgaraiH prakRtotsavAm / / 354 / / aparedhurdazaratho rAjA caityamahotsavam / RddhyA mahatyA vidadhe zAntisnAtraM cakAra ca // 355 / / snAnAmbhaH sauvidallena mahiSyai prathamaM tadA / pazcAttvaparapatnIbhyo dAsIbhiH prAhiNonnRpaH / / 356 // yauvanAcchIghragAminyo dAsyaH prathamameva tAH / rAjInAmArpayan snAtrapayastAzca vavandire // 357 // vRddhatvAtsauvidalle tu zanivanmandagAmini / asamprAptasnAtrajalA mahAdevItyacintayat // 358 // sarvAsAmeva rAjJInAM jinendrasnAtravAriNA / prasAdo vidadhe rAjJA mahiSyA api me na hi // 359 // tatkRtaM mandabhAgyAyA jIvitenA'pyato mama / dhvaste mAne hi duHkhAya jIvitaM maraNAdapi / / 360 / / vimRzyeti pravizyA'ntarmaraNe kRtanizcayA / vastreNodbandhumAtmAnamArebhe sA manasvinI / / 361 // tadaivA''gAnnarendrastAM tadavasthAM dadarza ca / tanmRtyubhItaH svotsaGge nivezyaivamuvAca ca / / 362 // kuto'pamAnAdArabdhaM duHsAhasamidaM tvayA ? / kiM nAma devAdvidadhe mayA kA'pyavamAnanA ? ||363 / / sA'pi gadgadavAgUce jinasnAtrapayaH pRthak / sarvAsAM praiSi rAjJInAM bhavatA na punarmama / / 364 // ityavocata sA yAvattAvadAgAcca kaJcukI / rAjJA'rhatsnAtravArIdaM prasthApitamiti bruvan / / 365 / / 1 tAmyan yo bhAmaNDalastena yuktAH / 2 putravadhUbhiH / 3 prakarSeNa kRta utsavo yasyAM tAm / 4 kaJcukinA / 5 apamAnam / sItayA, rAmovRttaH snAtrajalAprAptyA mahiSyAH zokaH / // 104 // Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaM parva caturthaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 105 // sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / so'bhyaSiJcacca tAM mUni tena puNyena vAriNA / vilambena kimAgAstvaM ? rAjJA caivamapRcchyata / / 366 // kaJcukyapi jagAdaivaM vArddhakaM me'parAdhyati / sarvakAryAkSama svAmin / mAM pazya svayamapyamum / / 367 // tato mumUrSumiva taM praskhalantaM pade pade / ghaNTAntAlikAloladazanaM valibhAjanam / / 368 / / zvetasarvAGgaromANaM dhUlomacchannalocanam / zuSkamAMsAsRjaM prAdurbhUtasarvAGgavepathum / / 369 // vilokyA'cintayadrAjA smo yAvannedRzA vayam / caturthapuruSArthAya tAvaddhi prayatAmahe / / 370 // ||tribhirvishesskm / / evaMmanoratho rAjA viSayebhyaH parAGmukhaH / kamapyanaiSIt samayaM bhave vairAgyatanmayaH / / 371 / / tasyAM nagaryAmanyedhuzcaturjJAnI mahAmuniH / satyabhUtiriti saGghaprAvRtaH samavAsarat / / 372 / / saputrAdiparIvAro rAjA dazaratho'pi tam / gatvA vavande zuzrUSurdezanAM niSasAda ca / / 373 / / tadAnImeva vaitAdayagirezcandragatirnupaH / sItAbhilASasantaptabhAmaNDalasamanvitaH / / 374 / / vidyAdharendraranvIto rathAvartA'cale'rhataH / vanditvA vinivRttaH saMstatrA''yAto nabhaHsthitaH / / 375 / / ||yugmm / / taM muni samavasRtaM vIkSAzcakre'vatIrya ca / vavande'thAgrato dharma zuzrUSurniSasAda ca // 376 / / sItAbhilASajaM tApaM jJAtvA bhAmaNDalasya tu / satyabhUtiH satyavAdI sUriH prastutya dezanAm / / 377 // 1 ghaNTAyAH antarmadhye yA lAlikA-vAdanavastu tadvallolAzcapalA dazanA-dantA yasya saH, tam / dazarathasya vairAgyaH / // 105 // Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaM parva caturthaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 106 // sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / candragatipuSpavatyoH sabhAmaNDalasItayoH / samAcakhyau pUrvabhavAMsteSAM pApAnnivRttaye // 378 // ||yugmm / / sItAbhAmaNDalayozca bhave'smin yugmajAtatAm / bhAmaNDalApahAraM ca yathAvadavadanmuniH / / 379 / / bhAmaNDalakumAro'pi tadAkarNya munervacaH / sajjAtajAtismaraNo mUcchito nyapatad bhuvi / / 380 // bhAmaNDalo labdhasaJjJaH kathitaM satyabhUtinA / svapUrvabhavavRttAntaM zazaMsa svayamapyatha / / 381 / / yayuH paramasaMvegaM candragatyAdayo'pyatha / svaseti sItAM ca namazcake bhAmaNDalaH sudhIH / / 382 / / jAtamAtro yo'pajate so'yaM mama sahodaraH / iti hRSTA''ziSaM tasmai dadau sItA mahAsatI / / 383 / / namazcakAra rAmaM ca lalATaspRSTabhUtalaH / bhAmaNDalo vinayavAn sadyaH sAtasauhRdaH / / 384 / / samaM videhayA devyA janakaM bhUpati tataH / tatrA''naiSIccandragatiH preSya vidyAdharottamAn / / 385 // jAtamAtrApahArAdivRttAntAkhyAnapUrvakam / bhAmaNDalasutaste'sAviti tasmai zazaMsa saH / / 386 // jaharSa vacasA tena staniteneva barhiNaH / janako jananI sA ca videhA stanyamakSarat / / 387 / / bhAmaNDalo namazcakre pitarAvupalakSya tau / cumbyamAno muni tAbhyAM snApyamAno'zruvAribhiH / / 388 / / atha candragatI rAjyaM nyasya bhAmaNDale sute / bhavodvignaH pravavrAja satyabhUtimuneH puraH / / 389 // satyabhUtiM candragatiM pitarAvarnaraNyajam / sItArAmau ca natvA'gAnnijaM bhAmaNDalaH puram / / 390 // _satyabhUti maharSi taM natvA dazaratho nRpaH / apRcchadAtmanaH pUrvabhavAnAkhyanmunizca saH / / 391 / / dazarathasya vairAgyaH bhAmaNDalAdInAM pUrvabhava varNanam / // 106 // 1 meghagarjitena / 2 dazaratham / Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaM parva caturthaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 107 // sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / senApure tvaM vaNijo bhAvanasya mahAtmanaH / palyAmabhUddIpikAyAmupAstirnAma kanyakA / / 392 / / sAdhUnAM pratyanIkA sA bhUtvA tatra bhave ciram / paribabhrAma kaSTAttu tiryagAdiSu yoniSu / / 393 / / tajjIvastvaM bhavaM bhrAntvA pure candrapure tataH / dhanasyA'bhUtsutaH panyAM sundaryA varuNAbhidhaH / / 394 / / tadodAraH prakRtyA tvaM sAdhubhyaH zraddhayA'dhikam / nirantaramadA dAnaM kAladharmamathA''sadaH / / 395 / / dvIpe'tha dhAtakIkhaNDe yugmyuttarakuruSvabhUH / mRtvA cA'gA devabhUyaM paricyutya tato'pi hi / / 396 / / vijaye puSkalAvatyAM puSkalAyAM ca puryabhUH / nandighoSanRpapRthvIdevyostuG nandivardhanaH / / 397 / / nandighoSaH sutaM rAjye nyasya tvAM nandivardhanam / yazodharamunerAttadIkSo graiveyake yayau / / 398 // zrAvakatvaM pAlayitvA tvaM mRtvA nandivardhanaH / tridazo brahmaloke'bhUH paricyutya tato'pi hi // 399 / / pratyagvidehe vaitAbye cottarazreNibhUSaNe / pure zazipure ratnamAlinaH khecarezituH / / 400 // vidyullatAbhidhAnAyAM sadharmiNyAM mahAbhujaH / sUnuH sUryaJjaya iti nAmnA tvaM tanayo'bhavaH // 401 // // tribhirvizeSakam / / anyadA ratnamAlI sa dRptaM vidyAdharezvaram / vijetuM vajranayanaM puraM siMhapuraM yayau / / 402 / / sa jvAlayitumArebhe puraM siMhapuraM tataH / sabAlavRddhaM sastraiNaM sapazUpavanaM haThAt // 403 / / abhidhAnenopamanyoH pUrvajanmapurodhasaH / jIvo devaH sahasrArAttaM tadaityaivamabravIt / / 404 / / bho bho ! mahAnubhAvaivaM mA kRthAH pApamutkaTam / tvaM bhUrinandano nAma rAjA'bhUH pUrvajanmani / / 405 / / dazaratharAjJaH pUrvabhavavarNanam / / / 107 // 1 dveSiNI / 2 putraH / Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 108 // saptamaM parva caturthaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / tadA mAMsanivRtti tvaM pratyajJAsIvivekataH / purohitena tenopamanyunoktazca bhagnavAn / / 406 / / purodhAH so'nyadA puMsA skandanAmnA nipAtitaH / gajazcA'bhUd gRhItazca bhUrinandanabhUbhujA / / 407 / / hatazcebho raNe so'tha bhUrinandanabhUpateH / gandhArAyAmabhUtpalyAM sUnurnAmnA'risUdanaH / / 408 // sAtajAtismaraNaH pravrajya ca vipadya ca / so'haM devaH sahasrAre kalpe jAto'smi viddhi mAm // 409 / / bhUrinandanarAjo'bhUdvipadyA'jagaro vane / dagdho dAvena so'yAsId dvitIyAM narakAvanim / / 410 // narake'pi mayA gatvA sa prAkrasnehAtprabodhitaH / tasmAddhRtya so'bhUstvaM ratnamAlIha pArthivaH / / 411 / / mAMsapratyAkhyAnabhaGga tadAnImiva samprati / anantaduHkhodakaM tatpuradAha sma mA kRthAH // 412 / / tadAkarNya vaco yuddhAdratnamAlI nyavartata / rAjye nyadhatta ca kulanandanaM sUryanandanam // 413 // sUryaJjayena putreNa sahaiva vratamAdade / tatkAlameva tilakasundarAcAryasannidhau / / 414 // dvAvapyabhUtAM tau mRtvA mahAzukre'marottamau / sUryaJjayastatazcyutvA bhostvaM dazaratho'bhavaH // 415 // pracyutya ratnamAlI tu janako'yamajAyata / abhUccyutvopamanyustu kanako janakAnujaH / / 416 // nandighoSaH pitA yaste nandivardhanajanmani / so'haM graiveyakAccyutvA satyabhUtirihA'bhavam / / 417 // tacchrutvA jAtasaMvegastaM vanditvA'naraNyajaH / pravivrajiSurAdhAtuM rAme rAjyaM gRhaM yayau / / 418 // atha rAjJIH sutAnmantrimukhyAnAhUya pArthivaH / Apapracche yathaucityaM dattAlApasudhArasaH / / 419 / / natvA babhASe bharato'haM sarvaviratiM prabho! / tvayA samamupAdAsye'vasthAsye tvAM vinA na hi / / 420 / / 1 sUryaJjayasya putraM kulanandananAmAnam / 2 sthApayitum / 3 datta AlApa eva sudhAraso yena saH / dazaratharAjJaH pUrvabhavavarNanam / // 108 / / Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaM parva caturthaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 109 // sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / mamA'nyathA hi dve kaSTe svAminnatyantaduHsahe / ekaM tvatpAdaviraho'paraM saMsAratarpaNam / / 421 // tacchrutvA cA'tha kaikeyI nizcitaM bhAvyataH param |n patirna ca me sUnuriti dhyAtvA'bravIdidam // 422 // svAmin ! smarasi yo'dattastvayA mahyaM svayaM varaH / svayaMvarotsave tatra tena sArathyakarmaNA ? || 423 / / taM prayacchA'dhunA mahyaM nAtha ! satyapratizrava! / prastarotkIrNarekheva pratijJA hi mahAtmanAm / / 424 / / athA'vadaddazarathaH pratipannaM smarAmyaham / yAcasva yanmamA'dhInaM vinA vrataniSedhanam // 425 / / tato yayAce kaikeyI tvaM cetpravrajasi svayam / svAmin ! vizvambharAmetAM bharatAya prayaccha tat / / 426 // adyaiva gRhyatAmeSA madbharityabhidhAya tAm / salakSmaNaM samAhUya rAmaM dazaratho'vadat / / 427 // asyAH sArathyatuSTena dattaH pUrva mayA varaH / so'yaM bharatarAjyena kaikeyyA yAcito'dhunA / / 428 // rAmo'pi hRSTo'bhASiSTa mAtredaM sAdhu yAcitam / yanmabhrAtre bharatAya rAjyadAnaM mahaujase / / 429 / / Apapracche prasAdAnmAmidaM tAtastathA'pyadaH / dunoti mAmavinayasUcanAkAraNaM jane / / 430 // apyekabandine rAjyaM tuSTastAto dadAtvadaH / niSedhe'numatau vA me na svAmyaM paittimAninaH / / 431 // bharato'pyahamevA'smi nirvizeSAvubhau tava / ato'bhiSicyatAM rAjye bharataH parayA mudA / / 432 / / iti rAmavacaH zrutvA bhUpatiH prItivismitaH / AdikSanmantriNo yAvad bharatastAvadabravIt / / 433 / / svAmin ! saha vratAdAnamAdAvaSyarthitaM mayA / tAta! tannA'nyathA kartuM kasyA'pi vacasA'rhasi // 434 // rAjA'pyuvAca mA vatsa ! matpratijJA mudhA kuru / varo mayA hi tvanmAturdatto nyAsIkRtazciram / / 435 // 1 he satyapratijJa / 2 prastaraH pASANaH / 3 pRthvIm / 4 avinayasUcanasya kAraNam / 5 pattisadRzasya mama nAdhipatyam / kaikeyyA varayAcanam / // 109 // Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 110 // saptamaM parva caturthaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / so'dya te rAjyadAnena kaikeyyA yAcito'nagha! / AjJAM mama ca mAtuzca nA'nyathA kartumarhasi / / 436 / / rAmo bharatamityUce na te garvo'sti yadyapi / tathA'pi satyApayituM tAtaM tvaM rAjyamudvaha / / 437 // athA'zrubharitadRSTirbharato gadgadAkSaram / patitvA pAdayo rAmamityuvAca kRtAJjaliH / / 438 / / tAtapAdAryapAdAnAM mahecchAnAmadaH khalu / ucitaM dadatAM rAjyamAdadAnasya bhe na tu / / 439 / / tAtasya sUnuH kiM nA'haM ? kiMvA nA''ryasya cA'nujaH ? |styN mAtRmukho'syeSa garvamevaM karomi cet / / 440 // rAmo rAjAnamityUce bharato mayi satyasau / rAjyaM nA''dAsyate tasmAdvanavAsAya yAmyaham / / 441 // ityanujJApya rAjAnaM rAmo natvA ca bhaktitaH / bharate ca rudatyuccairniryayau cApatUNavAn // 442 // vanavAsAya gacchantaM dRSTvA dazarathaH sutam / bhUyo bhUyo yayau mUrchAmatucchAM snehakAtaraH // 443 / / athA'parAjitAM devIM natvA rAmo'bhyadhAditi / mAtaryathA'haM tanayo bharato'pi tathaiva te // 444 // svAM satyApayituM sandhAM tasmai rAjyamadAtpitA / mayi satyeSa nA''datte tad gantavyaM mayA vane // 445 // tad dRzA bharataM pazyeH savizeSaprasAdayA / kadAcidapi mA bhUstvaM madviyogena kAtarA / / 446 // tAmAkarNya giraM devI papAta bhuvi mUrchitA / ceTIbhizcandanAmbhobhiH siktottasthAvuvAca ca // 447 / / AH ! kena jIvitA'smyeSA ? mUrcha hi sukhamRtyave / sahiSye rAmavirahaduHkhaM jIvantyahaM katham ? // 448 // vanaM vrajiSyati sutaH patizca pravrajiSyati / zrutvA'pyetanna yaddIrNA kauzalye ! vajramayyasi // 449 // rAmo jagAda bhUyo'pi mAtaH ! palyasi matpituH / tataH kimidamArabdhaM kAtarastrIjanocitam ? // 450 // 1 tasmAtkAraNAt / 2 kauzalyetyaparAjitAyA aparaM nAma / kaikeyyA varayAcanam, rAmasya vanavAsazca / giraM devI pArcha hi sukhaptanna yahANa / / 110 // Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / / 111 // | saptamaM parva caturthaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / vanAnyaTitumekAkI yAti kesariNIsutaH / svasthA tu kesariNyAste na tAmyati manAgapi // 451 // tAtasya RNamastyuccaiH pratipannavaro hyayam / atra sthite ca mayyamba ! tasyA''nRNyaM bhavetkatham ? // 452 / / ityAdiyuktivacanairbodhayitvA'parAjitAm / tAM natvA'nyAzca jananIrniryayau lakSmaNAgrajaH // 453 // dUrAd dazarathaM natvA sItopetyA'parAjitAm / natvA cA'yAcatA''dezaM rAmAnugamana prati / / 454 / / Uce'parAjitA devI kroDamAropya jAnakIm / bAlAmiva snapayantI kavoSNairnayanodakaiH // 455 // vatse ! vatso rAmabhadro vinayI pitranujJayA / vanaM prayAti tasyaitannRsiMhasya na duSkaram // 456 / / devIvaM lAlitA'si tvamAjanmottamavAhanaiH / sahiSyase kathaM vatse ! pAdacaGkramaNavyathAm ? // 457 / / tavA'GgaM saukumAryeNa kamalodarasodaram / kliSTaM tApAdinA kuryAtklezaM dAzaratherapi // 458 / / svabharturanuyAnenA'niSTakaSTAgamanena ca / na niSedhaM na cA'nujJA yAntyAste kartumutsahe // 459 / / sItA'pyuvAca niHzokA namaskRtyA'parAjitAm / dadhatI prAtarutphullasaroruhamivA''nanam // 460 // adhitvadastu me bhaktirnityaM kSemaGkarA pathi / eSA'hamanuyAsyAmi rAmaM vidhudivA'mbudam / / 461 / / ityuktvA tAM punarnatvA niryayau janakAtmajA / AtmAnamAtmArAmeva dhyAyantI lakSmaNAgrajam // 462 / / aho ! atyantamanayA patibhaktyA'dya jAnakI / AdyodAharaNaM jajJe patidaivatayoSitAm // 463 // kaSTAdabhItA sIteyaM satIjanamatallikA / aho zIlena mahatA punAti svaM kuladvayam / / 464 / / 1 siMhIputraH / 2 aGkam / 3 paTTarAjJIva / 4 rAmasyApi klezaM kuryAttApAdinA kliSTaM tavAGgam kartR / 5 tvayi adhi iti adhitvat / 6 patireva daivata-devaH yAsAM, tAsAM nArINAm / 7 satIsamUhe prazasyA / rAmasya vanavAsaH / // 111 // Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite 11993 11 iti vyAvarNayantIbhiH zokagadgadayA girA / paurIbhiH kathamapyaikSi sItA yAntI vanaM prati / / 465 / / // tribhirvizeSakam // rAmaM vanAya niryAntaM zrutvA sapadi lakSmaNaH / sadyaH saMndhukSitakrodhavahnirdadhyAvidaM hRdi / 466 / / RjustAtaH prakRtyA'pi prakRtyA'nRjavaH striyaH / iyacciraM dhRtvA yAcate sA'nyathA katham ? / / 467 / dattametAvatA rAjyaM bharatAya mahIbhujA / apanItamRNaM svasya gatA nazca pitRRNabhIH / / 468 / / nirbhayaH sAmprataM hRtvA bharatAt kulapAMsanAt / nyasyAmi rAjyaM kiM rAme virAmAya nijakrudhaH ? / / 469 / / athavA'sau mahAsattvastRNavadrAjyamujjhitam / rAmo nA''dAsyate duHkhaM tAtasya tu bhaviSyati // 470 / / tAtasya mA sma bhUd duHkhaM rAjAstu bharato'pi hi / ahaM tvanugamiSyAmi rAmapAdAn padAtivat // 471 / / evaM vicintya saumitrirnatvA''pRcchya ca bhUpatim / yayau sumitrAmApraSTuM natvA caivamavocata / / 472 // gamiSyati vanaM rAmo'nugamiSyAmi taM tvaham / maryAdAbdhi vinA hyAryaM na sthAtuM lakSmaNaH kSamaH // 473 // kathaJciddhairyamAlambya sumitrA'pyabravIdidam / sAdhu vatsA'si me vatso jyeSThaM yadanugacchasi / / 474 / / mAM namaskRtya vatso'dya rAmabhadrazciraM gataH / atidUre bhavati te mA vilambasva vatsa ! tat / / 475 / / idaM sAdhvamba ! sAdhvamba ! madambA'sItyudIrya tAm / natvA ca lakSmaNo'gacchat praNantumaparAjitAm // 476 // tAM natvovAca saumitrirArya ekAkyagAcciram / tvAmApraSTumahaM tvAgAmAryAnugamanotsukaH / / 477 // udazrurUce kauzalyA mandabhAgyA'smi hA ! hatA / vatsa ! tvamapi mAM muktvA prasthito'si vanAya yat // 478 // 1 sandhukSitaH - dIptaH krodhAgniryasya saH / 2 vakrAH / 3 kulAdhamAt / j saptamaM parva caturthaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNa caritam / sItArAma lakSmaNAnAM vanavAsa prArambhaH / / / 112 / / Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite 11993 11 tvameko'trA'vatiSThasva mA pratiSThasva lakSmaNa ! / mamASS zvAsakRte rAmavirahArditacetasaH / / 479 // pratyUce lakSmaNo'pyevaM mAtA rAmasya nanvasi / mAtaH ! kRtamadhairyeNA'rheNa sAmAnyayoSitAm / / 480 / dUre gacchati me bandhuranuyAsyAmi taM drutam / tadvighnaM mA kRthA devi ! romanighnaH sadA'pyaham / / 481 / / tAmityuktvA ca natvA ca saumitriratha satvaram / anudhAvyA'gamat sItArAmau kArmukatUNabhRt // 482 // yo'pi niryayuH puryA vikasvaramukhAmbujAH / vilAsopavanAyeva vanavAsAya sodyamAH / / 483 // prANairiva viniryadbhirmaithilIrAmalakSmaNaiH / kaSTathaM narAzca nAryazca nagaryAM lebhire dazAm // 484 // vegAttAnanvadhAvantA'nurAgeNa garIyasA / nAgarAH krUrakaikeyIvidhyorAkrozadAyinaH / / 485 / / bASpAyamANo rAjA'pi sAntaHpuraparicchadaH / drutamanvasaradrAmamAkRSTaH sneharajjubhiH / / 486 // drutaM rAjJi jane cA'pi rAmabhadrAnugAmini / nagaryayodhyA samabhUdudvaseva samantataH / / 487 / / athA'vasthAya kAkutsthaH pitaraM jananIrapi / nyavartayatkathamapi girA vinayasArayA / / 488 // tathA yathocitAlApaiH paurAnapi visRjya saH / sItAsaumitrisahitastvaritatvaritaM yayau / / 489 // grAme grAme grAmavRddhairmahebhyaizca pure pure / prArthyamAno'pyavasthAtuM kAkutstho na hyavAsthita / / 490 / / itazca bharato rAjyaM nA''dade kiM tu pratyuta / kaikeyIM svaM ca cukroza svabhrAtRvirahAsahaH / / 491 / / parivrajyotsuko rAjA sAmantAn sacivAnapi / prAhiNodrAmamAnetuM rAjyAya sahalakSmaNam / / 492 / 1 rAmAdhInaH / 2 krUrAyAH kaikeyyA vidheradRSTasya ca / 3 udvasA nirjanA 'ujjaDa' iti bhASAyAM anukaraNe / 4 rAmaH / saptamaM parva caturthaH sargaH rAmalakSmaNa rAvaNa caritam / rAmadInAM vanavAsaH / / / 113 / / Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite ||114 // | saptamaM parva caturthaH vargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / pazcimAyAyinaM rAmaM prApustvaritameva te / nivRttyai cA'bhyadhurbhaktyA rAjAjJAkhyAnapUrvakam / / 493 / / tairdInaiH prArthyamAno'pi na nyavartata rAghavaH / mahatAM hi pratijJA tu na calatyadripAdavat / / 494 / / visRjyamAnA api te rAghaveNa muhurmuhuH / sahaiva celuH sarve'pi kRtAzAstannivartane / / 495 / / athograzvApadapadaM nirmAnuSyAM ghanadumAm / pAriyAtrATavIM prApurjAnakIrAmalakSmaNAH / / 496 / / abhidhAnena gambhIrAM gambhIrAvartabhISaNAm / pRthupravAhAM pathi te samIkSAJcakrire nadIm // 497 // tatra sthitvA'vadadrAmaH sAmantAdInidaM vacaH / itaH sthAnAnnivartadhvamadhvA kathe hyataH param / / 498 / / asmAkaM kuzalodantaM gatvA tAtasya zaMsata / upAdhvaM bharataM madvattAtavadvA'pyataH param / / 499 / / dhigasmAn rAmapAdAnAmayogyAniti bhUrizaH / te rudanto nyavartanta bASpAmbhaH stimitAMzukAH // 500 / / uttatAra tato rAmo dustarAM tAM taraGgiNIm / sasItAlakSmaNaH saniHprekSitastaistaTasthitaiH / / 501 // rAme'tha dRkpathAtIte sAmantAdyAH kathaJcana / ayodhyAnagarImIyustadrAjJe vyAcacakSire / / 502 / / rAjA'pyuvAca bharataM nA''yAtau rAmalakSmaNau / rAjyaM gRhANa mama taddIkSAvighnAya mA sma bhUH // 503 // bharato'pyavadadrAjyaM nA''dAsye'haM kathaJcana / AneSye tu svayaM gatvA prasAdya nijamagrajam / / 504 // AgAttadA ca kaikeyI rAjAnamiti cA'bravIt / bharatAya tvayA rAjyaM dattaM satyapratizrava! // 505 // parameSa na gRhNAti rAjyaM te vinayI sutaH / anyAsAM cA'sya mAtRRNAM mahad duHkhaM mamA'pi ca // 506 / / 1 pazcimAyAM gAminam / 2 nivartanAya / 3 parvatapratyantavat / 4 baddhAzAH / 5 pAriyAtranAmA kulAcalastasyA'TavIm / kecit saurASTradezeSu prasiddha 'baraDA' ityAkhyaM giri pAriyAtraM vadanti / / 6 sevadhvam / 7 bASpajalenArdravastrANi yeSAM te / 8 azrusahitaiH / | rAmadInAM vanavAsaH, bharatena rAjyAgrahaNam / // 114 // Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite 11115 // saptamaM parva caturthaH sargaH rAmalakSmaNa| rAvaNacaritam / avimRzya vidhAyinyA pApIyasyA mayA kRtam / sati tvayi suputre'pi hahA ! rAjyamarAjakam / / 507 / / kauzalyAyAH sumitrAyA suprabhAyAzca duHzravam / ruditaM mama zRNvantyA hRdayaM bhavati dvidhA / / 508 // bharatena samaM gatvA tau vatsau rAmalakSmaNau / anunIya samAneSyAmyanujAnIhi nAtha ! mAm / / 509 // athA''diSTa prahRSTena rAjJA dazarathena sA / yayau sabharatAmAtyA prati rAmaM kRtatvarA / / 510 // kaikeyIbharatau SaDbhiH prApatustadvanaM dinaiH / apazyatAM dumUle ca jAnakIrAmalakSmaNAn / / 511 // rathAduttIrya kaikeyI vatsa ! vatseti bhASiNI / praNamantaM rAmabhadraM cucumbopari mUrdhani / / 512 // pAdAbjayoH praNamantau vaidehIlakSmaNAvapi / Akramyopari bAhubhyAM tAratAraM ruroda sA / / 513 // bharato'pi namazcakre rAmapAdAvudazrudRk / pratyapadyata mUrchA ca mUrcchatkhedamahAviSaH // 514 / / bodhito rAmabhadreNa vinayI bharato'vadat / abhaktamiva mAM tyaktvA kathamatra tvamAgamaH ? / / 515 / / rAjyArthI bharata iti mAtRdoSeNa yo'bhavat / mamA'pavAdo hara tamAtmanA saha mAM nayan // 516 // nivRtya yadvA'yodhyAyAM gatvA rAjyazriyaM zraya / kaulInazalya me bhrAtarevamapyapayAsyati / / 517 // jaganmitraM hi saumitristavA'mAtyo bhaviSyati / ayaM janaH pratihAraH zatrughnastvAtapatrabhRt / / 518 // evaM bruvANe bharate kaikeyyapyabravIdidam / kuru bhrAtRvaco vatsa ! sadA'si mAtRvatsalaH // 519 / / atra na tvatpiturdoSo na doSo bharatasya ca / kaikeyyA eva doSo'yaM sulabhaH strIsvabhAvataH // 520 // kaulaTyavarjA ye ke'pi doSAH strINAM pRthak pRthak / te sarve kRtasaMsthAnA mayi doSakhanAviva / / 521 / / 1 mUrcchat vyAptIbhavat kheda eva mahAviSaM yasya saH / 2 kulanAzakaM zalyam / 3 kulaTAyAH karma kaulaTya tadvarjAH / | rAmadInAM | vnvaasH| // 115 / / Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | saptamaM parva caturthaH triSaSTizalAkApuruSacarite ||116 // | patyuH sutAnAM tanmAtRjanasya ca mayA kRtam / idaM duHkhAkaraM karma tatsahasva suto'si yat / / 522 // ityAdi sAzru jalpantIM tAmUce lakSmaNAgrajaH / tAtasya sUnurbhUtvA'haM pratijJAtaM tyajAmi kim ? / / 523 // tAtena dattametasmai rAjyaM hyanumataM mayA / astvanyathA kathaGkAraM vAgdvayorjIvatorapi ? // 524 / / tadastu bharato rAjA dvayorapi nidezataH / asyA'smyahamanullacchayo mama tAta ivA'mbike! / / 525 // ityuktvotthAya kAkutsthaH sItAnItajalaiH svayam / rAjye'bhyaSiJcad bharataM sarvasAmantasAkSikam / / 526 / / rAmaH praNamya kaikeyI sambhASya bharataM tathA / visasarja pratasthe ca kekubhaM dakSiNAM prati / / 527 // yayAvayodhyAM bharatastatra cA'khaNDazAsanaH / UrIcakre rAjyabhAraM piturdhAtuzca zAsanAt / / 528 / / mahAmuneH satyabhUteH pAveM dazaratho'pyatha / bhUyasA parivAreNa samaM dIkSAmupAdade // 529 / / svabhrAtRvanavAsena bharataH zalyito hRdi / arhatpUjodhato'rakSadrAjyaM yAmikavatsudhIH // 530 / / saumitrimaithilasutAsahito'tha rAmo gacchannatItya girimadhvani citrakUTam / AsAdayatkatipayairdivasairavantidezaikadezamavanisthitadevadezyaH / / 531 / / sargaH rAmalakSmaNarAvaNa caritam / rAmadInAM vanavAsaH, bharatasya rAjyAbhiSekaH / ityAcAryazrIhemacandraviracite triSaSTizalAkApuruSacarite mahAkAvye saptame parvaNi rAma-lakSmaNotpatti-pariNayana-vanavAsagamano nAma caturthaH sargaH / // 116 // 1 azrusahitaM yathA syAttathA / 2 dizam / Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [paJcamaH sargaH / triSaSTizalAkApuruSacarite // 117 // saptamaM parva paJcamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / ASKRISHRARSHASHASHASARALS vnsvruupprcchnm| rAmo'tha vizramayituM zrAntAmadhvani jAnakIm / vaTasya mUle nyaSadad guhyakAnAmivezvaraH // 1 // taM dezaM sarvato vIkSya rAmaH saumitrimabhyadhAt / dezaH kasyA'pi bhItyA'yamadhunaivodvaso'bhavat // 2 // azuSkakulyAnyudyAnAnIkSuvATAzca sekSavaH / sAnnAni ca khalAnyAhunUtanodvasatAmiha // 3 // tadA ca rAmaH papraccha gacchantaM janamekakam / kimuccacAla dezo'yaM ? kva cA'si calito'nagha! // 4 // so'pyUce'vantideze'smin puryavantyAM narezvaraH / asti siMhodaro nAma siMhavad duHsaho dviSAm // 5 // tasya ca pratibaddho'sti viSaye'sminmahAmatiH / sAmanto vajrakarNAkhyo dazAGgapuranAyakaH / / 6 / / sa pApaddhayAM gato'nyedhurvanamadhye mahAmunim / kAyotsargasthamaikSiSTa nAmataH prItivardhanam // 7 // kiM tiSThasi duma ivAraNye'mutreti tena tu / anuyukto munirAtmahitArthamiti so'vadat / / 8 // bhUyo'pyUce vajrakarNaH khAdyapeyAdivarjite / atra sampadyate'raNye kiM nAmA''tmahitaM tavaM? // 9 // taM ca yogyaM muniqhatvA dharmamAtmahitaM jagau / zrAvakatvaM so'pi sadyaH prapede tatpuraH sudhIH // 10 // vinA ca devamarhantaM vinA sAdhUMzca nA'param / nasyAmIti tadagre sa jagrAhA'bhigrahaM dRDham / / 11 // tatazca taM sa vanditvA'gAd dazAGgapuram / pAlayan zrAvakatvaM ca cintayAmAsivAnidam // 12 // 1 nirjanaH / 2 adhInaH / 3 mRgayAyAm / // 117 // Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite ||118 // saptamaM parva paJcamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / namaskAryo mayA nA'nya iti tAvadabhigrahaH / siMhodarazca me vairI bhaviSyatyanamaskRtaH / / 13 // evaM vimRzyotpratibhaH svAGgulIye maNImayIm / munisuvratanAthasya pratimAM sannyavIvizat / / 14 / / tad bimbaM svAGgulIyasthaM naman vaJcayate sma saH / siMhodaraM narapati mAyopAyo balIyasi / / 15 / / taM vajakarNavRttAntaM sihodaramahIpateH / AcacakSe khalaH ko'pi khalAH sarvakaSAH khalu / / 16 / / sadyaH siMhodaro'kupyanmahAhiriva niHzvasana / vajrakarNAya tatkopaM ko'pyAgatya zazaMsa ca / / 17 / / tasya kopo mayi kathaM tvayA jJAta ? iti sphuTam / vajrakarNena pRSTaH sannAcakhyau sa pumAniti / / 18 / / pure kundapure zrAddhaH samudrasaGgamo vaNik / yamunA nAma tatpatnI vidhudaGgo'smi tatsutaH / / 19 / / kramAcca yauvanaM prApto bhANDamAdAya cA'gamam / ujjayinyAmahaM puryAM krayavikrayahetave / / 20 / / tatra kAmalatAM nAmnA'pazyaM vezyAM mRgIdRzam / sadyazca kAmabANAnAmabhUvamahamAspadam / / 21 // nizAmekAM vasAmIti tayA kRtasamAgamaH / dRDhaM rAgeNa baddho'haM mRgo vAgurayA yathA / / 22 / / Ajanma kaSTena dhanaM yanmatpitrA'rjitaM bahu / tedvazena mayA tattu SaDbhirmAsairvinAzitam // 23 // siMhodaramahiSyAH zrIdharAyA ye hi kuNDale / tAdRze dehi mahyaM tvamityUce sA'nyadA tu mAm / / 24 / / na me'rthaH kazcidapyasti te evA'paharAmyaham / iti rAtrau sAhasikaH khAtreNA'gAM nRpaukasi // 25 // siMhodaraM zrIdhareti pRcchantI zuzruve mayA / nAthodvigna ivedAnoM nidrAM na labhase katham ? ||26 // 1 utpannA pratimA buddhiryasya saH / 2 mAyA kapaTamevopAyaH / 3 sarvaM kaSanti nAzayantIti sarvakaSAzchurikAtulyA ityarthaH / 4 pAzena / 5 vezyAvazena / nirjanavanasvarUpaM rAmaH kasmai citpRcchati / // 118 // Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite 11919 // saptamaM parva paJcamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / siMhodaro'vadaddevi ! tAvannidrA kuto mama / praNAmavimukho yAvadvajrakarNo na mAryate ? ||27 // amuM prAtarhaniSyAmi sasuhRtputrabAndhavam / yAtviyaM rajanI tAvadvinidrasyA'pi me priye ! // 28 // tadAkarNya tavA''khyAtuM tyaktakuNDalacaurikaH / tvAM sAdharmikavAtsalyAdiha tvaritamAgamam / / 29 / / vajrakarNastadAkarNya purI tRNakaNAdhikAm / sadyo vyadhattA'pazyacca paracakrarajo'mbare // 30 // kSaNAccA'veSTyata siMhodareNa prabalairbalaiH / tad dazAGgapuraM viSvak candanadurivA'hibhiH / / 31 // siMhodaro'tha dUtena vajrakarNamado'vadat / praNAmamAyayA mAyin vaJcito'smi tvayA ciram // 32 // vinA tenA'GgulIyena mAmAgatya namaskuru / anyathA sakuTumbastvaM yamavezmA'dya yAsyasi / / 33 // pratyUce vajrakarNo'pi mama hyayamabhigrahaH / vinA'rhantaM vinA sAdhuM praNamAmyaparaM na hi / / 34 / / na pauruSAbhimAno'tra kiM tu dharmAbhimAnitA / namaskAraM vinA sarvaM mamA''datsva yathAruci / / 35 / / dharmadvAraM dehi mahyaM yathA dharmAya kutracit / ahamanyatra gacchAmi dharma evA'stu me dhanam / / 36 / / ityukte vajrakarNena na hi tatpratyapAdi saH / jAta dharmamadharma vA gaNayanti na mAninaH / / 37 // puraM savajrakarNa tadruddhvA siMhodaro bahiH / sthito'sti muSNan dezazca tadbhayAdayamudvasaH // 38 // ahaM ca sakuTumbo'pi naSTo'smin rAjavigrahe / dagdhAnyatrA'dya saudhAni jIrNA sA ca kuTI mama / / 39 // zUnyebhya ibhyavezmabhyo vezmopakaraNAnyaham / AnetuM krUragehinyA preSito yAmi tanmukhaH // 40 // tasyA durvacaso'pyetatphalaM zubhamabhUnmama / yanmayA devakalpastvaM dRSTo daivavazAdasi / / 41 // 1 gRhANa / 2 devasadRzaH / vajakarNa| siMhodarayorvirodhaH / // 119 // Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite saptamaM parva paJcamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / RESERESTMASSACR ||120 // evamuktavatastasya daridrasya raghUdvahaH / ratnasvarNamayaM sUtramadatta karuNAnidhiH / / 42 / / taM visRjya tato rAmo dazAGgapuramIyivAn / candraprabha bahizcaitye natvA tatrA'pyavAsthita // 43 / / rAmAdezena saumitristatpravizya kSaNAt puram / vajrakarNAntike'gacchadalakSyANAM hyasau sthitiH // 44 // vajrakarNaH sadAkAraM jJAtvA taM naramuttamam / Uce mahAbhAga ! bhava bhojanAtithyabhAg mama // 45 // rAmAnujo'pyabhidadhe sakalatro mama prabhuH / sthito'sti bahirudyAne tamAdau bhojayAmyaham / / 46 / / tataH saumitriNA sAdhaM vajrakarNo mahIpatiH / bhUyiSThavyaJjanaM bhojyamuparAmamanAyayat / / 47 // bhuktottare cA'nuziSya rAmeNa preSito yayau / lakSmaNo'vantinRpati jagAdeti ca sauSThavI // 48 // rAjA dAzarathisIkRtAzeSamahIpatiH / virodhaM vajrakarNena bharataste niSedhati / / 49 // siMhodaro'pi pratyUce bhRtyAnAM bharato'pi hi / bhaktAnAmeva kurute prasAdaM nA'nyathA punaH // 50 // ayaM punarvajrako matsAmanto durAzayaH / na mAM namati tenA'sya prasIdAmi kathaM ! vada / / 51 / / bhUyo'pi lakSmaNo'vocannA'sAvavinayI tvayi / asyA'praNAmasandhA hi jajJe dharmAnurodhataH // 52 / / mA kupyo vajrako'yaM mAnyaM bharatazAsanam / AsamudrAntamedinyA bharataH zAsitA yataH / / 53 // kruddhaH siMhodaraH smA''ha ko nAma bharato nRpaH / yo vajekarNagRhyaH san vAtulo mAM vadatyadaH // 54 / / kopAruNAkSaH saumitriH sphuradoSThadalo'vadat |re na jAnAsi bharataM! jJApayAmyeSa makSu tam // 55 // uttiSThasva yudhe sarvAtmanA saMvarmito bhava / na bhavasyeSa godheva madbhujAzanitADitaH / / 56 // 1 bahutarANi zAkAni yasmistat / 2 prApayat / 3 sauSThavaM bhadratvamasyA'stIti / 4 praNAmAkaraNe pratijJA / 5 vajakarNasya pksspaatii| vajakarNa| siMhodarayorvirodhaH, samAdhAnArtha rAmeNa lakSmaNapreSaNam / // 120 // Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 121 // saptamaM parva paJcamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / kA siMhodaraH sasainyo'tha saumitriM hantumudyataH / bAlaH parispraSTumiva bhasmacchannaM hutAzanam / / 57 / / lakSmaNo'pi gajAlAnaM bhujenonmUlya nAlavat / vidviSastADayAmAsodastadaNDa ivA'ntakaH / / 58 // atha saumitrirutpatya siMhodaramabhisthitam / tadvAsasA pazumivA'badhnAt kaNThe mahAbhujaH // 59 // AzcaryaM pazyatAM tatra dazAGgapuravAsinAm / taM ninDaye gAmivA''kRSya lakSmaNo rAmasannidhau // 60 // dRSTvA siMhodaro rAmaM natvA cedamabhASata / na jJAtastvamihA''yAto mayA raghukulodvaha ! // 61 // athavA kimidaM deva ! matparIkSAkRte kRtam ? / kRtaM naH prANitenA'pi yUyaM chalaparA yadi / / 62 // kSamasvA'jJAnadoSa me yatkartavyaM tadAdiza / bhUtye kopaH zikSAmAtrakRte ziSye guroriva / / 63 / / sandhehi vajrakarNenetyAdizattaM raghUdvahaH / siMhodaro'pi tAM vAcaM tatheti pratyapadyata / / 64 // tatrA''gAdvajrakarNo'pi rAmabhadrasya zAsanAt / vinayena purobhUya kRtAJjaliruvAca ca / / 65 // svAminau vRSabhasvAmivaMzajau rAmazAhiNau / yuvAM dRSTau mayA diSTyA kiM tu jJAtau cirAdiha / / 66 / / bharatArdhasya sarvasya yuvAM nAthau mahAbhujau / ahamanye ca rAjAno yuvayoreva kiGkarAH / / 67 // muJcainaM matprabhuM nAtha ! zAdhi cainamataH param / yathA'sau sahate me'nyapraNAmAbhigrahaM sadA / / 68 // vinA'rhantaM vinA sAdhuM namasyo nA'paro mayA / iti hyabhigraho'grAhi maharSeH prItivardhanAt / / 69 / / rAmabhrUsaJjJayA siMhodarastapratyapadyata / saumitriNA vimuktaH san vajakarNaM ca sasvaje // 70 / / siMhodaro'pi parayA prItyA rAghavasAkSikam / rAjyAdhaM vajrakarNAya sodarAyeva dattavAn / / 71 / / 1 gajabandhanastambham / 2 UrvIkRta daNDaH / 3 zikSA dehi / vajakarNasiMhodarayorvirodhaH, samAdhAnArtha rAmeNa lakSmaNapreSaNam / // 121 // Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite // 122 // zrIdharAkuNDale te ca yAcitvA'vantipArthivAt / adatta vidyudaGgAya dazAGgapurapArthivaH / / 72 / / saumitraye vajrakarNo dadAvaSTau svakanyakAH / siMhodaraH sasAmantaH punaH kanyAzatatrayam // 73 // athoce lakSmaNaH kanyAH pArzve vaH santu samprati / bhrAtA no bharato rAjye yataH pitrA nivezitaH // 74 // samaye'GgIkRtarAjyaH pariNeSyAmi vaH sutAH / idAnIM tu vayaM gatvA sthAsyAmo malayAcale / / 75 / omityuktvA sthitau vajrakarNasiMhodarau nRpau / visRSTayai rAmabhadreNeyaturnijanijaM puram // 76 // rAmastatra nizAM nItvA sasItAlakSmaNaH prage / gacchan krameNa samprApa dezaM kamapi nirjalam // 77 // pipAsitAyAM sItAyAM vizrAntAyAM tarostale / rAmAjJayA'tha saumitrirjalamAnetumabhyagAt // 78 // gacchan saro dadarzekamanekAmbhojamaNDitam / dUrAdAnandajananaM vayasyamiva vallabham // 79 // tadA ca krIDituM tatrA''gAt kUbarapurAdhibhUH / nRpaH kalyANamAlAkhyaH prekSAJcakre ca lakSmaNam // 80 // sa kAmabANaiH sadyo'pi bibhide bhidurAtmakaiH / natvA lakSmaNamUce ca bhava me bhojanAtithiH // 81 // vikAraM mAnmathaM dehalakSaNAni ca lakSmaNaH / nirIkSya dadhyau nAryeSA puMveSA kAraNena tu // 82 // dhyAtvetyuvAca saumitriH sabhAryo'sti mama prabhuH / itazcA'dUradeze'smin bhuJje tena vinA na hi // 83 // tena pradhAnapuruSairbhadrAkAraiH priyaMvadaiH / tatrA''ninye samabhyarthya sasIto'pi raghUdvahaH // 84 // so'namasyadrAmabhadraM bhadradhIrmaithilImapi / tayoH kRte paTakuTI tatkAlaM ca nyavezayat // 85 // tatra rAmaM kRtasnAnabhojanaM sa upAyayau / sahaikamantriNA yuktaH strIvezo niHparicchadaH / / 86 / / 1 adhibhU rAjA / 2 bhedanazIla AtmA yeSAM taiH / 3 kUbarapatiH / 4 vastragRham tambu iti loke / saptamaM parva paJcamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNa caritam / lakSmaNena tayoH sandhikaraNam, sItAyai jalArtha saumitrigamanam / / / 122 / / Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarita // 123 // lajjAnatamukhIM tAM ca nijagAdeti rAghavaH / bhadra ! puruSaveSeNa strIbhAvaM nihuSe kutaH ? // 87 // Uce'tha kUbarapatiH kUbare'smin mahApure / vAlikhilyo nAma rAjA pRthvInAmA'sya tu priyA // 88 // ApannasattvA sA jajJe'nyedyumlecchairmahAbhaTaiH / avaskandAgatairninye vAlikhilyo niyamya saH / / 89 // pazcAcca pRthivI devI tanayAM mAmasUta sA / putro'janIti cA'ghoSi sacivena subuddhinA / / 90 / / tajjJApitaH putrajanma prabhuH siMhodaro'vadat / tatra rAjA'stu bAlo'yaM vAlakhilyAgamAvadhi / / 91 // krameNa vardhamAnA'haM mUlAt puMveSadhAriNI / mAtRmantrijanaM muktvA'parairanupalakSitA // 92 // rAjyaM karomi kalyANamAlAkhyA prathitA satI / mantriNAM mantrasAmarthyAt syAdalIke'pi satyatA / / 93 / / mlecchAnAM bhUri yacchAmi draviNaM pitRmuktaye / dravyamete tu gRhNanti muJcanti pitaraM na tu // 94 // tatprasIdata me tAtaM tebhyo mocayatA'dhunA / siMhodarAnmocitaH prAgvajrakarNo nRpo yathA / / 95 / / rAmo'pyuvAca puMveSaiva svarAjyaM prazAsaMtI / yAvadgatvA mocayAmo mlecchebhyaH pitaraM tava / / 96 // mahAprasAda ityUce sA strI puMveSadhAriNI / Uce subuddhimantrI tu lakSmaNo'syA varo'stviti // 97 // rAghavo'pyabravIttAtAdezAddezAntaraM vayam / yAsyAmo'tha nivRtteSu lakSmaNaH pariNeSyati / / 98 // pratipadyeti kAkutsthastasthau tatra dinatrayam / nizAzeSe suptajane sasItAlakSmaNaH yayau / / 99 / / sA'pi prAtarapazyantI jAnakIrAmalakSmaNAn / vimanAH svaM puramagAccakre rAjyaM tathaiva tu // 100 // prApa krameNa rAmo'pi narmadAmuttatAra ca / pathikairvAryamANo'pi vindhyATavyAM viveza ca // 101 // 1 yuddhAgataiH / 2 baddhvA / 3 zAsanaM kuvatI satI tiSThetyadhyAhAryam / saptamaM parva paJcamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNa caritam / kalyANa mAlAyAH Agamanam / / / 123 / / Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 124 // saptamaM parva paJcamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / tatrA''dau dakSiNadizi kaNTakiTThasthito dvikaH / rarAsa virasaM kSIradustho'nyo madhuraM punaH / / 102 // na viSAdo na vA harSo'bhUdrAmasya tathA'pi hi / zakunaM cA'zakunaM ca gaNayanti hi durbalAH // 103 / / gacchan dadarza cA'gacchanmlecchasainyamudAyudham / asaGkhyebharathAzvIyaM dezaghAtAya nirgatam / / 104 // yuvA senApatistatra dRSTvA sItAM smarAturaH / svacchandavRttiH svAn mlecchAnuccakairevamAdizat / / 105 // are re ! pathikAvetau nAzayitvA vinAzya vA / etAM varastriyaM hatvA samAnayata matkRte // 106 // ityuktAH saha tenaivA'dhAvanta prati rAghavam / praharantaH zaraprAsaprAyaiH praharaNaiH zitaiH / / 107 // uvAca lakSmaNo rAmaM tiSThA''ryeha sahA''ryayA / amUn zuna iva mlecchan yAvadvidrAvayAmyaham // 108 // ityuktvA lakSmaNo'dhijyaM kRtvA dhanuranAdayat / tannAdAccA'trasamlecchAH siMhanAdAdiva dvipAH / / 109 / / asahyazcApanAdo'pi zaramokSo'sti dUrataH / itthaM vimRzya sa mleccharAjo rAmamupAyayau / / 110 // vimuktazastro dInAsyaH syandanAdavatIrya saH / rAmabhadraM namazcakre krudhA saumitriNekSitaH / / 111 // so'vocaddeva ! kauzAmbyAM puryA vaizvAnaro dvijaH / sAvitrI nAma tatpatnI rudradevo'smi tatsutaH / / 112 // Ajanma krUrakarmatvAttaskaraH pAradArikaH / na tatkimapi karmA'sti yatpApo nA''carAmyaham / / 113 // athaikadA khAtramukha prApto'haM rAjapuruSaiH / zUlAM samAropayituM nItazca nRpazAsanAt / / 114 / / upazUlaM ca dIno'hamupazUnamiva cchagaH / dRSTaH zrAvakavaNijA datvA daNDaM ca mocitaH / / 115 // mA kArSIzcaurikAM bhUya ityudIrya mahAtAnA / visRSTo tena taM dezaM tyaktavAnaham // 116 // 1 kAkaH / 2 kaThoram / 3 tIkSNaiH / 4 parastrIrataH / 5 prANivadhasthAnasamIpam / 6 ajaH / kalyANamAlAyAH Agamanam, mleccharAjena saha yuddham / // 124 // Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 125 // saptamaM parva | paJcamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / bhramannAgAmimAM pallIM kAka ityAkhyayA'nyayA / iha khyAtaH kramAtpallIpatitvamidamAsadam // 117 // iha sthitazca luNTAkairguNTayAmi purAdikam / AnayAmi svayaM gatvA bande dhRtvA nRpAnapi // 118 // vazyo'smi vyantara iva tava svAmin samAdizaH / kiGkaraH kiM karomyeSa sahasvA'vinayaM mama / / 119 / / vAlikhilyaM vimuJceti rAmeNoktaH kirAtarAT / taM mumoca namazcakre vAlikhilyo'pi rAghavam / / 120 // rAmAjJayA ca kAkena sa ninye kUbaraM punaH / kalyANamAlAM puMveSAmapazyacca sutAM nijAm / / 121 / / rAmalakSmaNavRttAntaM mitho'kathayatAM ca tau / kalyANamAlikAvAlikhilyAvakhilamapyatha / / 122 / / kAko'pi svAM yayau palliM tato rAmo'pi nirgataH / vindhyATavImatikramya prApa tApI mahAnadIm / / 123 / / / tApImuttIrya ca krAmastaddezaprAntavartinam / aruNagrAmanAmAnaM rAmo grAmamathA''sadat / / 124 / / pipAsitAyAM sItAyAM tatra rAmaH salakSmaNaH / gRhe yayau kopanasya kapilasyA'gnihotriNaH / / 125 / / brAhmaNI ca suzarmAkhyA tebhyo'dAt pRthagAsanam / svayaM ca pAyayAmAsa salilaM svAdu zItalam / / 126 // AgAttadA ca kapilaH pizAca iva dAruNaH / nirIkSya copaviSTastAna ruSTo'bhASiSTa gehinIm / / 127 / / malinAnAM kimeteSAM pravezo mama vezmani / pApIyasi ! tvayA datto'gnihotramazucIkRtam ? / / 128 / / evamAkrozinaM vipra kruraM rAmAnujaH krudhA / karIvAramatoddhRtya paribhramayituM divi // 129 // rAmo'pyuvAca ko nAma kopo'smin kITamAtrake ? / dvijebruvaM vibruvantamapyamuM muJca mAnada ! / / 130 / / rAmAjJayA ca saumitristaM mumoca zanairdvijam / sasItAlakSmaNo rAmo nirjagAma ca tadgRhAt / / 131 / / mlecchAd vAli khilyamocanam / // 125 // 1 kopavataH / 2 aghamabrAhmaNam / Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | saptamaM parva paJcamaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 126 // sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / te gacchantaH kramAtprApuraNyamaparaM mahat / kajjalazyAmajaladaH kAlazca samupAyayau / / 132 / / varSatyabde ca kAkutsthastasthau vaTataroradhaH / varSAkAlaM vaTe'traiva nayAma iti cA'vadat / / 133 / / AkarNya tadvaco bhItastanyagrodhAdhidaivatam / ibhakarNAbhidho yakSo gokarNa svaprabhuM yayau / / 134 / / taM praNamyetyabhASiSTa svAminnudvAsitastataH / kaizcid duHsahatejobhirnijAvAsAdvaTAdaham / / 135 // tatkuruSva paritrANamatrANasya mama prabho ! / te hi sthAsyanti sakalAM prAvRSaM madvadrume / / 136 / / gokarNo'pyavadhi jJAtvA'cakhyAviti vicakSaNaH / ardhyAvetau gRhAyAtAvaSTamau rAmazAGgiNau / / 137 / / ityuktvA nizi tatraitya navayojanavistRtAm / dvAdazayojanAyAmAM dhanadhAnyAdipUritAm / / 138 / / uttuGgavapraprAsAdAM bhANDapUrNApaNAvalim / purI rAmapurI nAmA'kRta rAmAya so'maraH / / 139 / / ||yugmm / / prAtarmaGgalazabdena prabuddho rAma aikSata |tN vINAdhAriNaM yakSa maharddhinagarI ca tAm / / 140 // so'vocadvismitaM rAmaM svAmI tvamatithizca me / gokarNo nAma yakSo'hamakArSa tvatkRte purIm / / 141 // mayA saparivAreNa sevyamAno divAnizam / iha tiSTha sukhaM svAmin ! yathAkAlaM yathAruci // 142 / / iti tenA'rthito rAmo yakSapummirniSevitaH / avatasthe sukhaM tatra sItAsaumitrisaMyutaH / / 143 / / itazca vipraH kapilaH samidAdikRte'nyadA / bhramaMstasminmahAraNye pazupANiH samAyayau / / 144 / / sa dadarza purI tAM ca dadhyau cetasi vismayAt / mAyeyamindrajAlaM vA gAndharvamathavA puram ? ||145 / / mlecchAd vAli khilya mocanam krameNa | mahAraNye vAsaH / // 126 // 1 tadvaTasyAdhidaivataM devtaa| Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite 1192011 tatraikAM mAnuSIrUpAM cArunepathyavAsasam / so'pRcchadyakSiNIM dRSTvA kasyeyaM nUtanA purI ? || 146 // soce gokarNayakSeNa kRteyaM nUtanA purI / nAmnA rAmapurI rAmasItAsaumitrihetave / / 147 // dInAdibhyo dadAtyarthamatra rAmo dayAnidhiH / sarvaH kRtArthIbhUto'tra yo yo duHsthaH samAyayau / / 148 // tyaktvA so'pi samidbhAraM patitvA tatpadAbjayoH / Uce mayA kathaM rAmo draSTavyaH ? zaMsa me'naghe ! // 149 // sA'pyavAdIdatra puryAmasti dvAracatuSTayam / nityaM ca rakSyate yakSaiH pravezo'mutra durlabhaH / / 150 / / pUrvadvAre'tra yaccaityaM tadvanditvA yathAvidhi / zrAvakIbhUya cedyAsi pravezaM labhase tadA / / 151 / / tadvarA kapilo'rthArthI sAdhUnAmantike yayau / abhyavandata tAn sAdhUn dharmaM tebhyo'zRNocca saH / / 152 / / tataH sa laghukarmatvAdvizuddhaH zrAvako'bhavat / gatvauko dharmamAkhyAya bhAryAM ca zrAvikAM vyadhAt / / 153 / / Ajanma dausthyadagdhau tau rAmAdarthayituM dhanam / upeyatU rAmapurIM tacca caityaM praNematuH / / 154 // rAjavezma pravizyA'tha maithilIrAmalakSmaNAn / upalakSya bibhAyoccairdattAkrozAn dvijaH smaran / / 155 / / taM naSTumanasaM sAnukrozaH saumitrirabravIt / mA bhaiSIrbho dvijA'rthI cedehyarthaM prArthayasva tat / / 156 // tato'pazaGkaH kapilo gatvA rAmAya cA''ziSam / datvopAvizadagre ca guhyakairarpitAsane / / 157 / kutastvamAgato'sIti pRSye rAmeNa so'vadat / kiM mAM na vetsi taM vipramaruNagrAmavAsinam ? // 158 // yUyaM yenA'tithIbhUtA api durvacasA mayA / AkruSTA mocito'smyasmAdyuSmAbhizca kRpAparaiH / / 159 / / suzarmA brAhmaNI sA'pi prAgvRttAkhyAnapUrvakam / gatvopaisItaM dInAsyA pradattAzIrupAvizat / / 160 / / 1 duHkhI / 2 dhanArthI / 3 gRham / 4 dayAsahitaH / 5 dvijeti sambodhanam / 6 sItAyAH samIpam / Li Li Di Tu Guan saptamaM parva paJcamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / kapila brAhmaNAdhikAraH / / / 127 / / Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 128 // saptamaM parva paJcamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / tataH sa vipro draviNaiH kRtArthIkRtya bhUribhiH / rAghaveNa visRSTaH san svagrAmamagamat punaH / / 161 / / prabuddho brAhmaNaH so'pi datvA dAnaM yathAruci / nandAvataMsasUrINAmantike vratamagrahIt / / 162 / / atha prAvRSyatItAyAM yiyAsuM prekSya rAghavam / gokarNayakSo vinayAdevamUce kRtAJjaliH / / 163 // yadyato yAsyasi svAmistatprasIda kSamasva me / yad bhaktiskhalitaM kiJcinmanAgapyabhavattvayi / / 164 / / tavA'nurUpAM kaH pUjAM kartumIzo mahAbhuja! / ityuktvA'datta rAmAya hAraM nAnA svayamprabham / / 165 / / saumitraye ca tADaGke divyaratnavinirmite / cUDAmaNi ca sItAyai vINAM cepsitanAdinIm / / 166 // rAmo'numAnya taM yakSa pratasthe svecchayA tataH / tAM purImupasaahe so'pi yakSaH svayaM kRtAm / / 167 / / te krAmantaH pratidinaM jAnakIrAmalakSmaNAH / tyaktvA'raNyAni vijayapuraM sandhyAkSaNe yayuH / / 168 // tasmizca bahirudyAne maruddizi mahIyasaH / tale nyagrodhavRkSasya te'vAtsurvezmasannibhe / / 169 / / pure ca tasminnabhavadrAjA nAmnA mahIdharaH / indrANI nAma tatpatnI vanamAleti tatsutA / / 170 / / vanamAlA ca bAlye'pi saumitrerguNasampadam / rUpaM cA''karNya taM muktvA nA'nyaM varamiyeSa sA / / 171 / / tadA pravrajitaM zrutvA nRpaM dazarathaM tathA / nirgatau rAmasaumitrI viSaNNo'bhUnmahIdharaH / / 172 / / adatta candranagare vRSabhakSmApajanmane / nAmnA surendrarUpAya vanamAlAM mahIdharaH / / 173 // vanamAlA'pi tacchrutvA maraNe kRtanizcayA / tasyAM nizyekikA daivAttadudyAnamupAyayau / / 174 / / pravizya tatrA''yatane'pUjayadvanadevatAm / janmAntare'pi saumitriH patirme'stvityuvAca ca / / 175 / / yakSakRtanagaryA varSAyai vAsaH / krameNa vijaya purodyAne Agamanam / // 128 / / 1 vRSabhanRpasya putrAya / Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / / 129 // saptamaM parva paJcamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNa caritam / yayau ca sA taM nyagrodhaM dadRze lakSmaNena ca / prasuptajAnakIrAmayAmikena prajAgratA // 176 / / idaM ca dadhyau saumitriH kimiyaM vanadevatA ? / adhiSThAtrI vaTatarorasya vA ? kA'pi yakSiNI ? / / 177 // 2 evaM cintayatastasya sA'dhyArohadvadrumam / kariSyati kiSeti lakSmaNo'pyAruroha tam / / 178 / / sA proce prAJjalirbhUtvA mAtaro vanadevatAH! / digdevyo ! vyomadevyazca sarvAH zRNuta madvacaH // 179 / / nA'bhUdiha bhave tAvanmama bhartA sa lakSmaNaH / bhUyAd bhavAntare tarhi bhaktistatra mamA'sti cet / / 180 // ityuditvA kaNThapAzaM vidhAyottaravAsasA / baddhvA ca vaTazAkhAyAM drAk sA''tmAnamalambayat / / 181 / / bhadre ! mA sAhasaM kArbarlakSmaNo'hamiti bruvan / lakSmaNo'pAsya tatpAzaM tAmAdAyottatAra ca / / 182 // prabuddhayornizAzeSe lakSmaNo rAmasItayoH / zazaMsa vanamAlAyA vRttAntaM tamazeSataH / / 183 / / hriyA'vaguNThitamukhI vanamAlA'pi tatkSaNam / jAnakIrAmacaraNAravindebhyo namo'karot / / 184 / / ito'pi ca tadendrANI mahIdharanRpapriyA / vanamAlAmapazyantI pUccakre karuNasvaram / / 185 / / vanamAlAnveSaNAya niryayau ca mahIdharaH / itastataH paribhrAmyaMstatrasthAM ca dadarza tAm / / 186 // hata hata tAn kumArItaskarAniti bhASiSu / udastreSu ca sainyeSUttasthau rAmAnujaH krudhA / / 187 / / dhanuSyAropayAmAsa sa jyAM bhAla iva dhruvam / akArayacca TaGkAraM vairyahaGkArahArakam / / 188 / / cukSubhustatrasuH petustaddhanurdhvaninA pare / mahIdharaH puraH sthitvA saumitriM svayamaikSata // 189 // upalakSya tato'vAdIjjyAmuttAraya dhanvanaH / saumitriM matsutApuNyairiSyamANastvamAgataH / / 190 // vanamAlAlakSmaNayossamAgamaH / / / 129 // Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite saptamaM parva paJcamaH sargaH | rAmalakSmaNarAvaNacaritam / // 130 // uttAritajye saumitrau susthitaH sanmahIdharaH / prekSya rAmaM namazcakre'vatIrya syandanottamAt / / 191 // uvAca ca tava bhrAtre'muSmai saumitraye mayA / svayaM jAtAnurAgeti kalpiteyaM purA'pyabhUt / / 192 / / idAnImanayorjajJe madbhAgyena samAgamaH / jAmAtA lakSmaNastvaM ca sambandhI durlabhaH khalu // 193 / / ityuditvA mahatyA ca pratipattyA mahIdharaH / ninAya jAnakIrAmalakSmaNAnnijasadmani / / 194 / / teSu tatra ca tiSThatsu kadAcana sabhAsthitam / etyA'tivIryarADdUto nRpamUce mahIdharam / / 195 / / nandyAvartapurAdhIzo'tivIryo vIryasAgaraH / sAhAyyAyA''hvayati tvAM jAte bharatavigrahe / / 196 / / bhUyAMso bhUbhujo'bhyeyustasya dAzaratherbale / tattvamapyativIryeNA''hUyase sumahAbalaH / / 197 // athaivaM lakSmaNo'pRcchannandyAvartamahIbhujaH / bharatakSmAbhujA sArdhaM kiM virodhanibandhanam ? / / 198 // dUto'pyuvAca naH svAmI bharatAd bhaktimicchati / sa tu pratIcchati na tAmidaM vigrahakAraNam / / 199 // rAmaH papraccha taM dUtamativIryasya saGgare / samartho bharataH kiM bhostatsevAM yanna manyate // 200 // dUto'pyUce mahAvIryo'tivIryastAvadeSa naH / bharato'pi na sAmAnyastad dvayoH saMzayo jaye / / 201 / / ityuktavantaM taM dUtamAgacchAmyeSa satvaram / ityuktvA vyasRjadrAjA rAmaM caivamabhASata / / 202 / / aho ! ajJatvametasyA'tivIryasyA'lpamedhasaH / yadasmAnayamAhUya bharataM yodhayiSyati / / 203 / / tatsarvasenayA gatvA'nupalakSitadaurkhadA / amumeva haniSyAmo bhAratAdiva zAsanAt / / 204 / / Uce rAmo'tra tiSTha tvaM tvatsutaiH sabalaiH saha / tatrA'hameva yAsyAmi kariSyAmi yathocitam / / 205 / / 1 ajJAtena zatrutvena / vanamAlAlakSmaNayossamAgamaH, ativIryasya duutaagmnm| // 130 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite 119 39 11 evamastviti tenoktastatputrabalasaMyutaH / nandyAvartapuraM rAmaH sasItAlakSmaNo yayau / 206 // uSitaM bahirudyAne rAmaM tatkSetradevatA / abhASata mahAbhAga ! kimabhISTaM karomi te ? / / 207 / / nanaH kimapi kartavyamityukte rAghaveNa tu / sA'bhyadhAdevametaddhi tathA'pyupakaromyadaH / / 208 // ativIryo jitaH strIbhiriti tasyA'yazaskRte / sasainyasya kariSyAmi strIrUpaM kAmikaM tava // 209 // strIrAjyamiva tatsainyaM strIrUpamabhavatkSaNAt / strIrUpau rAmasaumitrI cA'bhUtAM sundarAkRtI / / 210 / / mahIdhareNa sva sainyaM tava sAhAyyahetave / praiSIdamiti rAmastaM dvAHsthenA'jJApayannRpam / / 211 / / ativIryo'pyuvAcaivaM svayaM nA''gAnmahIdharaH / kRtaM tadasya sainyena mumUrSorbahumAninaH / / 212 / / jeSyAmyeko'pi bharataM sahAyAH kiM mamA'pi hi ? / nirvAsyatAM drutamidaM tatsainyamayazaskaram // 213 // athA'nyaH kazcidapyuce svayamAgAnna kevalam / sa pratyutopahAsAya strIsainyaM prAhiNodiha / / 214 / tacchrutvA sumahAkrodhaM nandyAvartezvaro'karot / strIrUpadhAriNaste ca rAmAdyA dvAramAyayuH / / 215 / / AdikSadativIryo'pi dAsIvadimikAH striyaH / gADhaM gRhItvA grIvAsu nirvAsyantAM purAd bahiH // 216 // samantAttasya sAmantA utthAya sapadAtayaH / strIsainyaM tadupadrotuM prAvartanta mahAbhujAH // 217 / / rAmabhadro bhujastambhenebhastambhamathoccakaiH / samutpATyA''yudhIkRtya tAn samantAdapAtayat / / 218 / / tena sAmantabhaGgenA'tivIryaH kupito bhRzam / raNAya svayamuttasthe khaDgamAkRSya bhISaNam // 219 // atha tatkhaDgamAcchidya lakSmaNastatkSaNAdapi / tamAcakarSa kezeSu tadvastreNa babandha ca / / 220 / / saptamaM parva paJcamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNa caritam / rAmAdibhirativIryAbhi mAnadhvaMsaH / / / 131 / / Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite saptamaM parva paJcamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / // 132 // mRgaM vyAghra ivA''dAya taM nRvyAghrazcacAla saH / dRzyamAno janaiH paurairuttrAsataralekSaNaiH / / 221 // atha taM mocayAmAsa maithilI karuNAparA / sadyo bharatasevAM ca saumitriH pratyapAdayat / / 222 // strIveSamatha saJjahe sarveSAM kSetradevatA / ajJAsIdativIryo'pi tau tadA rAmalakSmaNau / / 223 / / ativIryastayoH pUjAM mahatIM vidadhe tataH / dadhyau ca mAnadhvaMsena mAnI vairAgyamuccakaiH / / 224 // ki seviSye'hamapyanyamityahaGkArabhAgghRdi / dIkSArthI vijayarathe putre rAjyaM nyadhatta saH / / 225 // dvitIyo bharato me'si zAdhi kSamA pravraja sma mA / rAmeNetthaM niSiddho'pi sa prAvAjInmahAmanAH / / 226 / / tatsUnurvijayaratho ratimAlAbhidhA nijAm / lakSmaNAya dadau jAmi tAM pretIyeSa lakSmaNaH / / 227 // yayau sasainyo vijayapuraM rAmo'pi pattanam / ayodhyAM vijayaratho bharataM sevituM punaH / / 228 / / vijJAtatadudanto'pi bharato garimAcalaH / saccakAra tamAyAtaM santo hi natavatsalAH / / 229 / / kaniSThAM ratimAlAyA nAnA vijayasundarIm / dadau svasAraM strIsAraM bharatAya sa bhUbhuje // 230 // tadA ca viharaMstatrA'tivIryo munirAyayau / vanditvA kSamayAJcakre bharatena sa bhUbhujA // 231 / / visRSTaH saprasAdena bharatena mahIbhujA / sAnando vijayaratho nandyAvartapuraM yayau / / 232 / / mahIdharamanujJApya rAme gantuM samudyate / vanamAlAmApapracche yiyAsuratha lakSmaNaH / / 233 / / jagAda vanamAlA'pi bASpapUrNavilocanA / prANatrANaM tadA'kArSIH prANeza! mama kiM mudhA ? ||234 // varaM bhavet sukhamRtyustadaiva mama vallabha ! / na tvardhavaizasamidaM duHkhaM tvadvirahotthitam / / 235 / / 1 adhikatrAsena capalanetraiH / 2 svasAram / 3 jagrAha / 4 ardhavadhasadRzam / raamaadibhirtiviiryaabhimaandhvNsH| // 132 / / Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite |133 // | saptamaM parva paJcamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / adyaiva pariNIya tvaM sahaiva naya mAM prabho ! / tvadviyogAccchalaM prApya neSyatyaparathA'ntakaH / / 236 / / anvanaiSIlakSmaNo'tha bhrAtuH zuzrUSako hyaham / zuzrUSAvighnakRnmA bhUH sahA''yAntI manasvini ! // 237 / / prApayyA'bhIpsitaM sthAnaM jyAyAMsaM varavarNini! / tvAM sameSyAmi bhUyo'pi vAstavyA hRdaye hyasi / / 238 // ghorebhyaH zapathebhyo yaM tvaM kArayasi mAnini! / taM karomi punarihA''gamapratyayahetave / / 239 // na cedAyAmi bhUyo'pi tadahaM rAtribhojinAm / gRhye'haMseti zapathaM saumitriH kAritastayA // 240 // rAtrizeSe tato rAmaH sasItAlakSmaNo'calat / kramAdvanAni laccitvA prApa kSemAali purIm / / 241 // rAmastadbahirudyAne vanyAhAraiH phalAdibhiH / bubhuje lakSmaNAnItairjAnakIkarasaMskRtaiH / / 242 / / tatra rAmamanujJApya kautukAtprAvizat purIm / saumitristatra cA'auSIduccairAghoSaNAmiti / / 243 / / zaktiprahAraM sahate yo'muSya pRthivIpateH / tasmai pariNayanAya dadAtyeSa svakanyakAm / / 244 / / tena cA''ghoSaNAhetuM pRSTa eko'vadat pumAn / atrA'sti zatrudamano nAma rAjA mahAbhujaH / / 245 // tasyA'sti kanakAdevIkukSijA varakanyakA / jitapadmati pAyAH sabaikaM padmalocanA / / 246 // varasyaujaHparIkSArthamidamArabhyate tataH / pratyahaM kSmAbhujA'nena tAdRkSo naiti ko'pi nA / / 247 // zrutvetthaM lakSmaNo'gacchattaM rAjAnaM sabhAsthitam / kuto hetoH ? kutastyastvaM ? tatpRSTazcaivamabravIt / / 248 // ahaM bharatadUto'smi gacchannarthena kenacit / tava kanyAmimAM zrutvA pariNetumihA''gamam / / 249 / / sahiSyase zaktighAtaM mametyukto mahIbhujA / kimekena ? sahiSye'haM paJcetyUce ca lakSmaNaH // 250 // 1 anyathA / 2 varaH varNo yasyAH sA varavarNinI tatsambodhane / 3 pApena / 4 lakSmyAH sadma-gRham / 5 balaparIkSArtham / lakSmaNena jitapadyAyA lagnaH / / / 133 / / Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 134 // saptamaM parva paJcamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / jitapadmA tadAnIM ca tatrA''gAdrAjakanyakA / babhUva lakSmaNaM prekSya kSaNAcca madanAturA / / 251 // tayA sadyo'nurAgiNyA vAryamANo'pi bhUpatiH / cikSepa lakSmaNAyA''zu duHsahaM zaktipaJcakam / / 252 / / dve karAbhyAM dve kakSAbhyAM dantairekAM ca lakSmaNaH / agrahIjjitapadmAyAH kanyAyA manasA saha / / 253 / / jitapadmA'kSipattatra svayaM varaNamAlikAm / uduhyatAmiyaM kanyetyabravItpArthivo'pi tam / / 254 / / lakSmaNo'pyavadad bAhyopavane'sti mamA'grajaH / rAmo dAzarathistena paratantro'smi sarvadA / / 255 // tau rAmalakSmaNau jJAtvA tatkSaNaM sa kSamApatiH / gatvA rAmaM namazcakre svavezmanyAninAya ca / / 256 / / mahatyA pratipattyA sa rAjA rAmamapUjayat / sAmAnyo'pyatithiH pUjyaH kiM punaH puruSottamaH ? // 257 // tato'pi calite rAme saumitristaM mahIpatim / uvAca pariNeSyAmi vyAvRttastvatsutAmiti / / 258 // nizAyAM niryayau rAmaH prApa sAyaM ca pattanam / vaMzasthalaM nAma vaMzazailAkhyAdritaTasthitam / / 259 / / tasmin sabhUpati lokamAluloke bhayAkulam / papraccha ca naraM kaJcidrAmastadbhayakAraNam / / 260 / / Acakhyau puruSaH so'pi tArtIyIko'dya vAsaraH / amuSmin parvate rAtrau raudrasyocchalato dhvaneH // 261 // tadbhayAdrAtrimanyatra gamayatyakhilo janaH / prAtazca punarAyAti kaSTA nityamiyaM sthitiH / / 262 // tatazca kautukAdrAmaH prerito lakSmaNena ca / tatrA''rurohA'pazyacca kAyotsargasthitau munI // 263 // bhaktyA vavandire tau tu jAnakIrAmalakSmaNAH / tadagre'vAdayadrAmo gokarNArpitavallakIm // 264 / / hRdyaM jagau ca saumitriAmarAgamanoharam / citrAGgahArakaraNaM sItA devI narta ca / / 265 / / lakSmaNena | saha jitapadyAyA |lagnaH , vaMzasthale trayANAmAgamanam / // 134 / / 1 vallakI viinnaa| Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkApuruSacarite // 135 // saptamaM parva paJcamaH sargaH | rAmalakSmaNarAvaNacaritam / tadA cA'staM yayAvarko jajRmbhe ca vibhAvarI / vikRtAnekavetAlazcA''gAddevo'nalaprabhaH / / 266 // svayaM vetAlarUpaH so'TTahAsaiH sphoTayannabhaH / maharSI tAvupadrotuM prAvartata durAzayaH // 267 / / muktvopasAdhu vaidehI sannaddhau rAmalakSmaNau / uttasthAte taM nihantumakAle kAlatAM gatau / / 268 / / so'pi devastayostejaHprasaraM soDhumakSamaH / nijaM sthAnaM yayau sAdhvostayozcA'jani kevalam / / 269 // devaizca kevalajJAnamahimA vidadhe tayoH / natvA rAmazca papracchopasargavidhikAraNam / / 270 // tatrA''khyadeko maharSirAkhyayA kulabhUSaNaH / AsInnagaryAM padminyAM rAjA vijayaparvataH // 271 / / tasyA'mRtasvarAkhyo'bhUdu dUto dUtasya tasya ca / bhAryopayogA tatputrAvudito mudito'pi ca / / 272 // vayasyastasya dUtasya vasubhUtiriti dvijaH / upayogA tadAsaktA'jiMghAMsadamRtasvaram / / 273 / / nRpAdezAdvidezAyA'nyadA'gAdamRtasvaraH / saha gacchan vasubhUtirmAneM taM cA'vadhIcchalAt / / 274 / / vasubhUtiH purImetya janAyaivamavocata / kuto'pi kAryAdamRtasvareNA'haM nivartitaH / / 275 / / zazaMsa copayogAyAH sa nau sambhogavighnakRt / mayA vyApAdito mArge cchalaM labdhvA'mRtasvaraH / / 276 / / sA'pyUce sAdhvakArSIstvaM jahi putrAvimAvapi / astu nirmakSikamiti so'pi tatpratyapadyata / / 277 // daivAcchrutvA ca taM mantraM vasubhUtisadharmiNI / IrSNayA''khyacca tatsUnvormuditasyoditasya ca // 278 // uditena ruSA sadyo vasabhUtirnipAtitaH / mRtvaiSa nalapallyAM sa mlecchaH samudapadyata / / 279 / / dharmaM zrutvA'nyadA rAjA maharSermativardhanAt / pravrajyAmAdade tAvapyudito mudito'pi ca // 280 // | upasargakAraNapracchanam / / / 135 // 1 yamatvaM prAptau rAmalakSmaNau / 2 hantumaicchat / Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 136 // saptamaMca paJcamaH sargaH rAmalakSa rAvaNa caritam sammete vandituM caityAnyudito mudito'pi ca / pracelatuH pathi bhrAntau pallI tAM ca sameyatuH / / 281 // pUrvavairAdvasubhUtijIvo mleccho nirIkSya tau / hantuM dadhAve mlecchAdhipatinA ca nyaSidhyata / / 282 // mlecchezaH prAgbhave so'bhUnmRgo vyAdhAcca mocitaH / muditoditajIvAbhyAM karSakAbhyAM ca tadbhave / / 283 / / tena mlecchAdhipenA'tastrAtau sammetametya ca / tau caityAni vavandAte vijar3Ate cirAya ca / / 284 / / vidhAyA'nazanaM mRtvA mahAzukre surottamau / tau sundarasukezAkhyAvajAyetAM maharddhikau / / 285 // bhrAntvA bhavaM vasubhUtijIvo mlecchaH kathaJcana / avApa mAnuSaM janma tatra so'bhUcca tApasaH // 286 / / sa vipadya samutpede jyotiSkeSu sureSu tu / dhUmaketurnAma devo mithyAdRSTirdurAzayaH / / 287 / / uditamuditajIvau zukrAcyutvA'tra bhArate / mahApure'riSTapure priyaMvadamahIpateH // 288 / / padmAvatyAM sadharmiNyAmajAyetAmubhau sutau / vizrutau nAmato ratnarathacitrarathAviti / / 289 / / dhUmaketurapi cyutvA palyAM tasyaiva bhUpateH / babhUva kanakAbhAryAM nAmnA sUnuranudvaraH / / 290 / / abhUtsamatsaro ratnarathe citrarathe ca saH / tasyopari na mAtsaryaM bibharAJcakratustu tau / / 291 // nyasya ratnarathe rAjyaM yauvarAjyaM dvayoH punaH / priyaMvadaH SaDdinAni prAyaM kRtvA suro'bhavat / / 292 // rAjyaM pAlayato ratnarathasyaiko nRpo dadau / zrIprabhA nAma kanyAM svAM yAcamAne'pyanudvare / / 293 / / kruddho'thA'nudvaro ratnarathasyorvImaluNTayat / pAtayitvA raNe ratnarathena jagRhe ca saH / / 294 // viDambya bahudhA ratnarathena mumuce'tha saH / tApaso'bhUcca strIsaGgAnmoghIcakre nijaM tapaH / / 295 / / 1 anazanam / 2 viphalIcakre / upasarga kAraNapRSTe muninA pUrvabhavakathanam / // 136 // Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 137 // saptamaM parva paJcamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / tato mRtvA bhavaM bhrAntvA cirAnmayo babhUva saH / tApasIbhUya bhUyo'pi cakArA'jJAnakaM tapaH / / 296 / / mRtvA'nalaprabhaH so'yaM jyotiSkastridazo'bhavat / dIkSAM ratnarathacitrarathau jagRhatuzca tau // 297 // vipadya cA'cyute kalpe'tibalo'tha mahAbalaH / nAmadheyena jajJAte tridazau pravararddhikau // 298 // cyutvA ca siddhArthapure kSemaGkaramahIpateH / mahiSyA vimaladevyAstau kukSAvavateratuH // 299 / / kramAdajaniSAtAM ca vimalAyAmubhau sutau / kulabhUSaNa eSo'haM tathA'yaM dezabhUSaNaH // 300 // upAdhyAyasya ghoSasyA'rpitau pAThAya bhUbhujA / apaThAva kalAH sarvA dvAdazAbdImavasthitau / / 301 // trayodaze'bde ghoSeNa sahA''yAtau nRpAntike / rAjavezmanyapazyAva kanyAM vAtAyanasthitAm / / 302 / / jAtAnurAgau tasyAM ca sadyo'pi vimanAyitau / agamAvA'ntikaM rAjJo'darzayAvA'khilAH kalAH // 303 / / upAdhyAyo'rcito rAjJA jagAma nijamandiram / AvAM ca mAtaraM nantuM gatau rAjAjJayA tataH // 304 / / tatra cA''vAmapazyAva tAM kanyAM mAturantike / azaMsaccA'mbA yuvayoH svaseyaM kanakaprabhA / / 305 // ghoSopAdhyAyasadane yuvayostasthuSoH satoH / jAteyaM vatsau ! tenemAM nopalakSayatho yuvAm / / 306 // tacchrutvA lajjitAvAvAmajJAnAt svasRkAkSiNau / kSaNAdvairAgyamApannau prAvrajAvA'ntike guroH // 307 // tapyamAnau tapastIvramihA''yAtau mahAgirau / kAyotsargeNa cA'sthAva nirapekSau vapuSyapi // 308 // pitA''vayorviyogena gRhItvA'nazanaM mRtaH / garuDezo'bhavaddevo mahAlocananAmakaH // 309 / / vijJAyA''sanakampena copasarga sa AvayoH / sampratyayamihA''yAtaH prAgjanmasnehapIDitaH // 310 // muninA pUrvabhavakathanam / // 137 / / 1na jAnIthaH / Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 138 // saptamaM parva paJcamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / analaprabhadevaH so'nantavIryamahAmuneH / pArthe kevalino'gacchat saha devaiH kutUhalAt / / 311 / / dezanAnte'nantavIryaH pRSTaH ziSyeNa kenacit / munisuvratatIrthe'smin kaH pazcAttava kevalI ? // 312 // so'pyAkhyanmama nirvANe kevalI kulabhUSaNaH / dezabhUSaNa iti ca bhrAtarau dvau bhaviSyataH / / 313 // taccA'nalaprabhaH zrutvA nijaM sthAnamupetya ca / vibhaGgenA'nyadA jJAtvA kAyotsargasthitAviha / / 314 / / mithyAtvenA'ntavIryavacanaM kartumanyathA / prAgjanmavairAcca sa nAvupadudrAva dAruNam // 315 // |yugmm // dinAnyatIyuzcatvAri tasyopadravato dRDham / adyA''yAtau yuvAmatra yuSmadbhItyA'nazacca saH // 316 / / karmakSayAdAvayozca kevalaM samajAyata / karmakSaye sahAyo'yamupasargaparo'pyabhUt / / 317 // mahAlocanadevo'pi tadoce garuDAdhipaH / kAkutstha ! sAdhvakArSIstvaM kiM pratyupakaromi te ? // 318 / / no'rtho naH kazcidapyastItyukte rAmeNa so'maraH / tathA'pyupakariSyAmi kvA'pItyuktvA tirodadhe / / 319 // atha vaMzasthalAdhIzo rAjA nAnA suraprabhaH / tatrA''gatya namazcakre rAmamAnarca coccakaiH / / 320 / / rAmAjJayA tatra zaile so'rhaccaityAnyakArayat / rAmanAmnA rAmagirigiriH so'bhUttadAdi ca // 321 // suraprabhamathA''pRcchya pratasthe raghupuGgavaH / uddaNDaM daNDakAraNyaM praviveza ca nirbhayaH / / 322 / / vidhAya tatra cA''vAsaM mahAgiriguhAgRhe / kAkutsthaH susthitastasthau svakIya iva vezmani / / 323 // tatra bhojanavelAyAmanyedhuzcAraNau munI / nAnA triguptasuguptau nabhasA samupeyatuH / / 324 // 1 nau AvAm / 2 na prayojanam / upasargakAraNakathanam, daNDakAraNye rAmasyAvAsaH, caarnnyoraagmnm| // 138 / Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaM parva paJcamaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 139 // sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / dvimAsopoSitau tau tu pAraNArthamupasthitau / bhaktyA vavandire rAmasItAsaumitrayastrayaH // 325 // yathocitairannapAnaiH sItA tau pratyalAbhayat / tadA devairvidadhire ratnagandhAmbuvRSTayaH / / 326 // tadA ratnajaTI kambudvIpavidyAdharezvaraH / dvau surau caitya rAmAya prItAH sAzvaM rathaM daduH / / 327 / / gandhAmbuvRSTigandhena tatra gandhAbhidhaH khagaH / uttIrya pAdapAdogI tadvAstavyaH samAyayau / / 328 / / sAtajAtismaraNo munedarzanamAtrataH / papAta mUrchayA bhUmau sItA'mbhobhiH siSeca tam / / 329 // labdhasaJjJaH samutthAya sAdhupAdeSu so'patat / sAdhoH sparzISadhIlabdhyA nIrogazcA'bhavatkSaNAt / / 330 // pakSau hemAvajAyetAM caJcUrvidrumavibhramA / padmarAgaprabhau pAdau nAnAratnaprabhaM vapuH / / 331 / / ratlAGkurazreNinibhA jaTAH zirasi cA'bhavan / jaTAyu ma tasyA'bhUttataH prabhRti pakSiNaH / / 332 / / ||yugmm // rAmo'pRcchanmaharSI tau gRdhraH kravyAdayaM kudhIH / sthitvA vaH pAdayoH pArthe zAntaH kasmAdajAyata / / 333 / / bhadantAvayamatyantavirUpAvayavaH purA / kathamadya kSaNAjjAtau hemaratnotkuradyutiH / / 334 // suguptarSirathAcakhyAvAsIdiha purA puram / kumbhakArakaTaM nAma rAjA tatraiSa daNDakaH / / 335 / / zrAvastyAM ca tadA rAjA jitazatrurajAyata / dhAriNI nAma tatpanI skandako nAma tatsutaH / / 336 / / purandarayazA nAmA'bhavacca duhitA tayoH / kumbhakArakaTezastAM paryaNaiSIcca daNDakaH / / 337 / / anyadA'rthena kenA'pi jitazatrunRpAntike / prAhiNoddaNDako dUtaM pAlakaM nAmato dvijam // 338 // 1 kravyaM mAMsamattIti kravyAd kvippratyayAntaH / 2 he bhagavantau / jttaayuadhikaarH| // 139 / / Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite ||140 // | saptamaM parva | paJcamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / jitazatrustadA cA'rhaddharmagoSThIparo'bhavat / Arebhe pAlakastaM tu dharma dUSayituM kudhIH / / 339 / / sa skandakakumAreNa mithyAdRSTirdurAzayaH / yuktyA niruttarIcakre satyasaMvAdapUrvakam / / 340 / / tadA sa hasitaH sabhyairamarSa skandake'dadhat / visRSTazcA'nyadA rAjJA kumbhakArakaTaM yayau // 341 // viraktazcA'nyadA paJcarAjaputrazatAnvitaH / munisuvratapAdAnte skandako vratamAdade / / 342 / / purandarayazomukhyalokaM bodhayituM pure / kumbhakArakaTe yAmItyApapracche sa ca prabhum / / 343 // uvAca prabhurapyevaM tatra te mAraNAntikaH / gatasya saparIvArasyopasargo bhaviSyati // 344 / / vayamArAdhakAstatra bhAvino vA na vetyatha / bhUyo'pi skandako'pRcchat svAminaM munisuvratam // 345 // tvAM vinA''rAdhakAH sarve'pItyAkhyad bhagavAnapi / sarvametarhi sampUrNamityuktvA skandako'calat // 346 / / krameNa skandakAcAryo munipaJcazatIyutaH / gacchannAsAdayAmAsa kumbhakArakaTaM puram / / 347 / / taM dRSTvA pAlakaH krUraH saMsmaraMstaM parAbhavam / sAdhUpayogyodyAneSu zastrANyuAmakhAnayat / / 348 / / udyAne skandakAcArya ekasmin samavAsarat / Ayayau vandituM taM ca daNDakaH saparicchadaH // 349 // skandako dezanAM cakre jahUSurbahavo janAH / prahRSTo dezanAnte ca vezmA'gAddaNDako nRpaH // 350 // gatvA rahasi rAjAnamityUce pAlakaH kudhIH / svAminneSa bakAcAraH pAkhaNDI skandakaH khalu / / 351 / / sahasrayodhibhiH pumbhirmuniveSadharairasau / tvAM hatvA rAjyamAdAtumAgAdiha mahAzaThaH / / 352 / / atrodyAne svasthAne ca muniveSairmahAbhaTaiH / channaM kSiptAni zastrANi dRSTvA pratyetu bhUpatiH / / 353 // tatazcA'khAnayadrAjA munisthAnAni sarvataH / citrANyastrANyapazyacca viSAdaM ca paraM yayau / / 354 / / jayayupUrvabhavasvarUpam, skandakAcAryavRttAntam / // 140 // Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 141 // saptamaM parva paJcamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / avicArya tato rAjA'pyAdidezeti pAlakam / sAdhu mantristvayA jJAtaM cakSuSmAn bhavatA hyaham / / 355 / / kartuM tvameva jAnAsi durmaterasya cocitam / tatkuruSva na bhUyo'pi praSTavyo'haM mahAmate! / / 356 // ityuktaH pAlakaH zIghraM gatvA yantramakArayat / skandakasyA'grataH sAdhUnekaikaM ca nyapIlayat / / 357 // niHpIlyamAnAnetAMstu dezanApUrvakaM svayam / akArayat skandako'pi samyagArAdhanAvidhim / / 358 / / upayantraM zizau nIte parivArAntime munau / kAruNyAt skandakAcArya ityabhASata pAlakam / / 359 // Adau pIlaya mAmeva kuruSvaitadvaco mama / bAlaM muni na pazyAmi pIlyamAnaM yathA hyamum / / 360 / / tatpIDApIDitaM jJAtvA skandakaM pAlako'pi hi / tameva bAlakamuni tatpIDArthamapIlayat / / 361 // utpannakevalAH sarve'pyavApuH padamavyayam / pratyAkhyAya skandakastu nidAnamiti nirmame / / 362 / / daNDakasya pAlakasya tathA'tra kularASTrayoH / vyApAdanAya bhUyAsaM tapaso'sya phalaM yadi / / 363 / / evaM kRtanidAnaH san pIlitaH pAlakena saH / devo vahnikumAro'bhUt kAlAgniriva tatkSaye / / 364 / / purandarayazodattaratnakambalatantujam / tadrajoharaNaM rektenA'ktaM zakunikA'harat / / 365 / / dordaNDabuddhyA yatnena gRhItamapi tat tataH / puraH purandarayazodevyA daivAt papAta saH / / 366 / / vidAJcakAra sA bhrAturmaharServipadaM tataH / kimakArSIH pApa ! pApamityAkrozacca daNDakam // 367 // tAM zokamagnAmuddhRtyA'naiSIcchAsanadevatA / munisuvratapAdAnte pravrajyAmAdade ca sA // 368 // skandakAgnikumAro'pi prAgjanmA'vadhinA vidan / sapAlakaM sapUrlokamadahaddaNDakaM nRpam / / 369 / / 1 parivAre'ntimazcaramastasmin / 2 raktena zoNitenA'kta-vyAptam / 3 pakSiNI / skandakAcAryavRttAntam / // 141 // Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite ||142 // | saptamaM parva paJcamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / tadAdi daNDakAraNyamidaM dAruNamudvasam / daNDakasyA'bhidhAnena babhUva bhuvi vizrutam / / 370 // daNDako'pi bhave bhrAntvA duHkhakhAniSu yoniSu / gandhAkhyo'yamabhUt pakSI mahArogI svakarmabhiH / / 371 // asyA'smaddarzanAjjAtismaraNaM samajAyata / asmatsparzISadhIlabdhyA rogAzca kSayamAsadan / 372 // tacchrutvA muditaH pakSI bhUyo'pi munipAdayoH / papAta dharma cA'auSIcchrAvakatvaM ca zizriye / / 373 / / jIvaghAtapalAhArarAtribhojanakarmaNAm / pratyAkhyAnaM dadau tesyepsitaM jJAtvA mahAmuniH / / 374 / / ityUce ca munI rAmaM sAdharmika ihaiSa vaH / sAdharmike ca vAtsalyamuktaM zreyaskara jinaiH / / 375 / / bandhuna eSa parama ityuktvA rAghaveNa tau / vanditau nabhasotpatya munI jagmaturanyataH / / 376 / / taM divyaM rathamAruhya jAnakIrAmalakSmaNAH / vijahuH krIDayA'nyatra sahacArijaTAyavaH / / 377 / / itaH pAtAlalaGkAyAM kharacandraNakhAtmajau / zambUkasundanAmAnAvabhUtAM navayauvanau / / 378 // pitRbhyAM vAryamANo'pi daNDakAraNyamanyadA / zambUkaH sUryahAsAsisAdhanArthamupeyivAn / / 379 // so'tha krauJcaravAtIre sthitvA'ntarvaMzagahvaram / vArayiSyati mAM yastaM haniSyAmItyavocata / / 380 / / ekAnnabhugvizuddhAtmA brahmacArI jitendriyaH / adhomukho vaTazAkhAnibaddhacaraNadvayaH / / 381 // vidyAM japitumArebhe sUryahAsAsisAdhinIm / saptAhAgradvAdazAbdyA yA siddhimupagacchati / / 382 / / evaM ca tasthuSastasya valgulIsthAnakaspRzaH / varSANi dvAdazA'tIyuzcatvAri divasAni ca / / 383 // seddhakAmaH sUryahAsaH pretyAkAratirohitaH / sphUrjatparimalo vyomnA tatrA''gAdvaMzagahare / / 384 / / 1 palaM mAMsam / 2 pakSiNaH / 3 sahacArI jayapuryeSAM te / 4 valgulo'dhomukhasthAyI pakSI tasya sthAnamAzritaH / 5 kozacchannaH / daNDakAraNyasvarUpam sUryahAsAsisAdhanArtha dvayorAgamanam / // 142 // Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaM parva paJcamaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 143 // sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / krIDayetastato bhrAmyaMstatra saumitrirAyayau / dadarza sUryahAsAsiM sUryasyeva karotkaram / / 385 / / taM khaDgamAdade so'tha pratyAkArAccakarSa ca / apUrvazastrAloke hi kSatriyANAM kutUhalam / / 386 / / tattIkSNatvaparIkSArtha tatkSaNaM tena lakSmaNaH / abhyarNasthAM vaMzajAlI nAlalAvaM lulAva ca / / 387 / / / vaMzajAlAntarasthasya zambUkasyA'tha kartitam / bhUtale maulikamalaM so'pazyatpatitaM puraH / / 388 / / pravivezA'grato yAvat saumitrivaMzagahvaram / tAvatkabandhamaikSiSTa vaTazAkhAvalambinam / / 389 // ayudhyamAno'zastrazca pumAn ko'pi hato mayA / amunA karmaNA dhiGmAmityAtmAnaM nininda saH // 390 / / gatvA ca rAmabhadrAya tadazeSa zazaMsa saH / asiM ca darzayAmAsa rAmo'pyevamabhASata / / 391 / / asAvasiH sUryahAsaH sAdhako'sya tvayA hataH / asya sambhAvyate nUnaM kazciduttarasAdhakaH // 392 / / atrA'ntare dazagrIvasvasA candraNakhAbhidhA / matsUnoH sUryahAso'dya setsyatIti kutatvarA // 393 / / pUjApAnAnnasahitA tatra pramuditA yayau / dadarza ca ziraH sUnozcchinnaM lulitakuNDalam // 394 // ||yugmm // kvA'si hA vatsa! zambUka zambUketi rudatyatha / apazyalakSmaNasyA'grinyAsapaDkti manoharAm / / 395 // mama sUnurhato yena tasyeyaM padapaddhatiH / iti tatpadapaddhatyA drutaM candraNakhA yayau // 396 // yAvat kiJcidagAttAvat sasItAlakSmaNaM puraH / netrAbhirAmaM rAmaM sA'pazyattarutale sthitam / / 397 / / nirIkSya rAmaM sA sadyo riraMsAvivazA'bhavat / kAmAvezaH kAminInAM zokodreke'pi ko'pyaho ! / / 398 / / 1 kiraNasamUham / 2 zIrSakamalam / 3 rantumicchA riraMsA / 4 zokAdhike / lakSmaNena | sUryahAsagrahaNam / / / 143 // Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi- zalAkA puruSacarite 1198811 kanyArUpaM vikRtyA'tha nAgakanyAsahodaram / sA manmathArttA kAkutsthamupatasthe savepathuH / / 399 / / bhASe rAmabhadratAM bhadre ! kuta ihA''gamaH / dAruNe daNDakAraNye kRtAntaikaniketane ? // 400 // sA'pyUce'vantirAjasya kanyA'haM bhavanopari / suptA hRtA'smi kenA'pi khecareNa kSapAntare / / 401 // ihA'raNye samAyAto dRSTaH so'nyena kenacit / vidyAdharakumAreNa jagade ceti sAsinA / / 402 / / strIratnamapahRtyedaM cillo hAralatAmiva / kva gamiSyasi re pApa ! mRtyuste'hamupasthitaH // 403 // ityuktaH so'tra mAM muktvA tenA''jiM suciraM vyadhAt / ubhAvapi vipedAte mattau vanagajAviva / / 404 / / ekAkinI kAndizIkA bhrAmyantyahamitastataH / prAptA tvAM puNyayogena cchAyAdrumiva jaGgale / / 405 / / tanmAM pariNaya svAmin! kumArIM kulasambhavAm / mahatsu jAyate jAtu na vRthA prArthanA'rthinAm // 406 // dhruvaM mAyAvinI kAcinnaTavadveSadhAriNI / kUTanATakamutpAdyA''gAdvaJcayitumatra naH / / 407 / / cintayantAviti ciraM buddhisaMvAdinau mukham / anyo'nyamIkSAJcakrAte smerIkSau rAmalakSmaNau // 408 // // yugmam // atha rAmaH smitajyotsnApUrastabakitAdharaH / tAmityUce sabhAryo'hamabhAryaM bhaja lakSmaNam // 409 // tayA'rthitastathaivaitya lakSmaNo'pyevamabravId / AryaM gatA tvamAryeva tadalaM vArtayA'nayaH / / 410 / / sA yAJcAkhaNDanAt putravadhAcca ruSitAdhikam / AkhyadgatvA kharAdInAM tatkRtaM tanayakSayam // 411 / / vidyAdharasahasraiste caturdazabhirAvRtAH / tato'bhyeyurupadrotuM rAmaM zailamiva dvipAH / / 412 / / 1 kAmArttA / 2 rAtrimadhye / 3 khaDgasahitena / 4 pakSivizeSaH / 5 yuddham / 6 praphullanetrI / saptamaM parva paJcamaH sargaH rAmalakSmaNa rAvaNa caritam / lakSmaNena sUryahAsa grahaNam / zambUkasya ziracchedaH / candraNakhAprArthanA khaNDanam / / / 144 / / Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite saptamaM parva paJcamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / // 145 // kimAryaH satyapi mayi yotsyate svayamIdRzaiH ? / iti rAmamayAciSTa teSAM yuddhAya lakSmaNaH / / 413 // gaccha vatsa ! jayAya tvaM yadi te saGkaTaM bhavet / siMhanAdaM mamA''hUtyai kuryA ityanvazAtsa tam // 414 // rAmAjJAM pratipadyoccairlakSmaNo'tha dhanuHsakhaH / gatvA pravavRte hantuM sa tAMstArkSya ivoragAn / / 415 // pravardhamAne tayuddhe svabhartuH pAwivRddhaye / gatvA tvaritamityUce rAvaNaM rAvaNasvasA / / 416 // AyAtau daNDakAraNye manuSyau rAmalakSmaNau / anAtmajJau ninyatuste jAmeyaM yamagocaram / / 417 // zrutvA svasRpatiste tu sAnujaH sabalo yayau / tatra saumitriNA sArdhaM yudhyamAno'sti samprati / / 418 // kaniSThabhrAtRvIryeNa svavIryeNa ca garvitaH / parato'sti sthito rAmo vilasan sItayA saha / / 419 / / sItA ca rUpalAvaNyazriyA sImeva yoSitAm |n devI noragI nA'pi mAnuSyanyaiva kA'pi sA / / 420 // tasyA dAsIkRtAzeSasurAsuravadhUjanam / trailokye'pyapraticchandaM rUpaM vAcAmagocaram / / 421 / / AsamudrasamudrAjJa ! yAni kAnyapi bhUtale / tavaivA'rhanti ratnAni tAni sarvANi bAndhava! // 422 / / dRzAmanimiSIkArakAraNaM rUpasampadA / strIratnametad gRhNIyA na cettannA'si rAvaNaH / / 423 // Aruhya puSpakamathA''dideza dazakandharaH / vimAnarAja ! tvaritaM yAhi yatrA'sti jAnakI // 424 / / yayau cA''tyantavegene vimAnamanujAnaki / spardhayeva dazagravImanasastatra gacchataH / / 425 / / dRSTvA'pi rAmAdatyugratejaso dazakandharaH / bibhAya dUre tasthau ca vyAghro hutavahAdiva // 426 / / 1 dhanuHsahAyaH / 2 garuDaH / 3 pANiH senApRSThabhAgaH / 4 abudhau / 5 yuddhasthAnAdanyatra / 6 samudraparyantaM mudrayA sahitAjJA yasya yatsambodhanam / vidyAraissaha lakSmaNasya yuddham / // 145 // Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite ||146 // saptamaM parva paJcamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / iti cA'cintayaditaH kaSTaM rAmo durAsadaH / itazca sItAharaNamito vyAghra itastaTI / / 427 // vimRzya ca tato vidyAmasmArSIdavalokanIm / upatasthe ca sA maJja kiGkarIva kRtAaliH // 428 // tatazcA'jJApayAmAsa tatkAlaM tAM dazAnanaH / kuru sAhAyyamahnAya mama sItAM hariSyataH // 429 // sA'vocadvAsukeauliratnamAdIyate sukham / na tu rAmasamIpasthA sItA devAsurairapi / / 430 // upAyaH kiM tvasAvasti yAyAdhenaiSa lakSmaNam / tasyaiva siMhanAdena saGketto hyanayorayam // 431 // evaM kurviti tenoktA vajitvA paratastataH / sA sAkSAdiva saumitriH siMhanAdaM vinirmame / / 432 / / siMhanAdaM ca taM zrutvA rAmo dadhyau sasambhramaH / jagatyapratimallo me hastimalla ivA'nujaH / / 433 / / taM na pazyAmi saumitriryena prApnoti saGkaTam / tasya saGkaTasaGketakSveDA tvatra nizamyate / / 434 / / evaM vitarkavyagro'bhUdyAvadrAmo mahAmanAH / sItA lakSmaNavAtsalyAttAvadevamavocata / / 435 / / Aryaputra ! kimadyA'pi vatse saGkaTamAgate / vilambase ? drutaM gatvA trAyasva nanu lakSmaNam / / 436 / / ityAdi sItAvacanaiH siMhanAdena ceritaH / jagAma tvaritaM rAmo'zakunAnyapyamAnayan / / 437 / / athottIrya dazagrIvo vimAne puSpakAbhidhe / AropayitumArebhe rudantI janakAtmajAm // 438 // svAminyeSo'smi mA bhaiSIstiSTha tiSTha nizAcara! / roSAditi vadan dUrAjjaTAyustamadhAvata // 439 / / sa noTinakhakoTIbhirnizitAbhirmahAkhagaH / cakarSa rAvaNasyoraH sIraiH kRSimahImiva / / 440 // tataH krUddho dazagrIvaH khaGgamAropya dAruNam / pakSau chittvA'pAtayattaM paitaGgaM pRthivItale // 441 // 1 yena-upAyenaiSa rAmo lakSmaNaM yAyAt / 2 lakSmaNasyaiva / 3 cacUnakhAgraiH / 4 halaiH / 5 pakSiNam / vidyAraissaha lakSmaNasya sItAharaNArtha rAvaNasyAgamanam / // 146 // Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaM parva paJcamaH triSaSTizalAkApuruSacarite ||147 // |sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / niHzaGko'tha dazagrIvaH sItAmAropya puSpake / cacAla nabhasA tUrNaM pUrNaprAyamanorathaH // 442 / / hA nAtha ! vidviSanmAtha ! rAma ! hA vatsa! lakSmaNa! |haa tAtapAdA! hA bhrAtarbhAmaNDala ! mahAbhuja! // 443 // sItA vo hriyate'nena kAkeneva balizchalAt / evaM sItA rurodoccai rodayantIva rodasIm / / 444 // zrutvA tadruditaM ratnajaTyarkajaTinandanaH / khecaro vimamarzavaM nUnaM rAmasya palyasau // 445 / / samudropari zabdo'yaM zrUyate yena tena tu / hriyate rAvaNeneyaM chalitau rAmalakSmaNau // 446 // prabho maNDalasyA'dyopakaromIti jAtadhIH / dadhAve khaDgamAkRSya dazakandharamAkSipan / 447 / / yuddhAyA''hvayamAnaM taM hasitvaiSa dazAnanaH / sadyo jahAra tadvidyAM vidyAsAmarthyato'khilAm / / 448 / / nikRttapakSaH pakSIva hRtavidyaH papAtaH saH / kambudvIpe kambuzailamAruhya samavAsthitaH / / 449 / / rAvaNo'pi vimAnastho gacchan vyomnA'rNavopari / iti sAnunayaM proce maithilI manmathAturaH / / 450 // nabhazcarakSmAcarANAM bharturme mahiSIpadam / prAptA'si rodiSi kathaM ? harSasthAne kRtaM zucA / / 451 / / mandabhAgyena rAmeNa saha tvAM yojayan vidhiH / nA'nurUpaM purA cakre mayA'kAryadhunocitam / / 452 / / mAM patiM devi ! manyasva sevayA dAsasannibham / mayi dAse tava dAsAH khecaryaH khecarA api // 453 // bruvANe rAvaNe tvevaM sItA tasthAvadhomukhI / smarantI mantravadbhaktyA rAma ityakSaradvayam / / 454 / / jAnakIpAdayormUrnA sa papAta smarAturaH / sA'pyapAsArayatpAdau parapuMsparzakAtarA / / 455 / / Acukroza ca sItaivaM niranukroza ! nistrapa! / acirAllapsyase mRtyu parastrIkAmanAphalam // 456 // 1 vidviSatAM zatrUNAM mAtho mathanaM yasmAttatsambodhane / 2 acintayat / 3 lUnau pakSau yasya saH / 4 parapuruSasparzane kAtarA / rAvaNena sItA haraNam / / / 147 // Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 148 // tadAnI sammukhA eyurmantriNaH sAraNAdayaH / anye ca rakSaHsAmantAH samantAdrAkSasaprabhoH / / 457 / / mahotsavAM mahotsAho mahAsAhasakRtpurIm / AgamadrAvaNo laGkAmalakINavikramaH // 458 / / na yAvadrAmasaumitrikSemodantasamAgamaH / bhokSye na tAvadityuccaiH sItA'bhigrahamAdade / / 459 // laGkApUrvadizi sthite suravarodyAnopame khecara, strINAM vibhramadhAmni devaramaNodyAne svayaM jAnakIm / raktAzokatarostale trijaTayA cA''rakSakairAvRtAM, muktvA'gAddazakandharaH pramuditaH svaM dhAma dhAmnAM nidhiH / / 460 / / | saptama parva | paJcamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNa caritam / ityAcAryazrIhemacandraviracite triSaSTizalAkApuruSacarite mahAkAvye saptamaparvaNi sItAharaNo nAma paJcamaH sargaH / rAvaNena sItAharaNam / // // // // // / / 148 // Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite 1198811 SaSThaH sargaH / itazca rAmaH samprAptastvaritaM tatra cApabhRt / amitraiH saha saumitriryatrA'bhUdraNakelikRt // 1 // AyAntaM rAmamAlokya saumitriridamabravIt / AryAmekAkinIM muktvA kimAryeha tvamAgamaH ? // 2 // AhUtaH siMhanAdena tava vaidhuryalakSmaNA / lakSmaNA'hamihA''yAto vyAjahAreti rAghavaH // 3 // lakSmaNo'pyavadatsiMhanAdo'kAri mayA na hi / zrutazcA''ryeNa tannUnaM vayaM kenA'pi vaJcitAH // 4 // apahartuM satyamAryAmapanIto'syupAyataH / siMhanAdasya karaNe za stokaM na kAraNam // 5 // tadgaccha zIghramevA''rya ! trAtumAryAM mahAbhuja ! | hatvA' rInahamapyeSa yAvadAyAmi pRSThataH / / 6 / ityukto rAmabhadro'gAt svasthAnaM tatra jAnakIm / nA'pazyacca mahIpRSThe mUcchito nipapAta ca // 7 // labdhasaJjJaH samutthAya taM mUmuSu jaTAyuSam / IkSAJcakre rAmabhadro dadhyAviti ca tIkSNadhIH // 8 // kenA'pi dayitA nUnaM jar3e cchlapareNa me / tenA'pahArakuddho'yaM mahAtmA nihataH khagaH // 9 // tataH pratyupakArAya zrAvakasya jaTAyuSaH / dadau rAmo namaskAraM paralokAdhvazambalam // 10 // sa vipadyA'bhavat kalpe mAhendre pravaraH suraH / rAmo'pi sItAmanveSTumATA'TavyAmitastataH / / 11 / / itazca lakSmaNo vIraH khareNa projyapattinA / yoddhuM prAvartataiko'pi na siMhasya sakhA yudhi // 12 // 1 zatrubhiH / 2 vaikalyacihnena / 3 he lakSmaNa / 4 dUraM nItaH / 5 prAjyAH bahavaH pattayo yasya tena / saptamaM parva SaSThaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNa caritam / rAmalakSmaNAbhyAM sItAnveSaNam / / / 149 / / Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite ||150 // saptamaM parva SaSThaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / atrA'ntare ca trizirAH kharasyA'varajo bhaTaH / ko nAmA'smiMstavA''kSepa iti jyeSThaMnyavArayat // 13 // atho rathasthaM trizirorAkSasaM samarodyatam / jaghAna rAmAvarajo gaNayastaM pataGgavat // 14 // tadA pAtAlalaGkezacandrodaranRpAtmajaH / virAdhaH sarvasannAhisainyastatra samAyayau / / 15 // ArirAdhayiSurnatvA virAdho rAmasodaram / ityUce tava bhRtyo'hameteSAM tvadviSAM dviSan / / 16 / / candrodarAkhyaM nirvAsya pitaraM me mahAbhuja ! / pAtalalAM jagUhuramI rAvaNapattayaH / / 17 // kaH sakhAM'zostamodhvaMse ! dviSadvidalane ca te! / tathA'pi bhRtyalezatvAdraNAyA''diza mAM prabho! // 18 // smitvA ca lakSmaNo'vocaddhanyamAnAnmayA dviSaH / pazyA'mUna vijayo hyanyasAhAyyAhoSmatAM hiye / / 19 // adyaprabhRti te svAmI jyeSTho mama raghUdvahaH / pAtAlalakArAjye ca sthApito'si mayA'dya bhoH ! / / 20 // virodhinaM virAdhaM svaM taM dRSTvA lakSmaNAntike / kruddho'dhikaM kharo'bhyetyA'dhijyadhanvaivamabravIt // 21 // tanayo mama zambUkaH kvA'ste vizvastaghAtaka!? | virAdhena varAkeNa sakhyA kiM rakSyase'dhunA ? // 22 // smitvA covAca saumitristrizirA api te'nujaH / bhrAtuHputrasya sotkaNThastamanupreSito mayA / / 23 // putre bhrAtari cotkaNThA cettavA'pi balIyasI / netuM tvAmapi tatrA'smi sadyaH sajyadhanurnanu // 24 // mayA pramAdaghAtena pAdanyAsena kunthuvat / tava sUnurhato mUDha! tatra me pauruSaM na hi / / 25 // adhunA tvaM bhaTammanyazcetpUrayasi kautukam / tvayA prINAmi kInAzaM vanavAse'pi saMtryaham / / 26 / / 1 kanIyAn bhrAtA / 2 sarva sannaddhaM sainyaM yasya saH / 3 ArAdhayitumicchuH / 4 sUryasya / 5 zatrudalane / 6 jyayA-pratyaJcayA sahitaM sajyaM dhanuryasya saH / 7 yamam / 8 satrI daataa| rAmalakSmaNAbhyAM sItAnveSaNam / / / 150 // Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite 11949 11 +44 1 ityuktavati saumitrAvamitro rAkSasaH kharaH / kharaM prahartumArebhe dantIva girisAnuni / / 27 / / lakSmaNo'pi kSaNenA'pi kaGkapatraiH sahasrazaH / ambaraM tirayAmAsa bhAnubhirbhAnumAniva // 28 // bhayaGkaraH khecarANAM garIyAn saGgarastayoH / ajAyata zrAddhadevadaivataikamahotsavaH // 29 // viSNunA'pi raNe yasya zaktirIdRk kharaH sa hi / prativiSNorapyadhiko vyomanyevaM giro'bhavan // 30 // kAlakSepo vadhe'syA'pItyamarSAllajjitaH svayam / saumitriH kharamUrdhAnaM kSurapreNA'cchidat kSaNAt // 31 // dUSaNo lakSmaNenA'pi sasainyo yoddhumudyataH / saJja kuara iva sayUtho davavahninA / / 32 / / tataH sArdhaM virAdhena vavale rAmasodaraH / sphuradvAmekSaNaH kAmamAzaMsannAryayoH zubham // 33 // gatvA dUramapazyacca rAmabhadraM drumAntare / sItAvirahitaM dRSTvA viSAdaM paramaM yayau / / 34 / / puraHsthamapi saumitrimapazyan raghupuGgavaH / sItAvirahazalyena pIDitaH khe'bravIditi / / 35 / / vanaM bhrAntamidaM tAvanmayA dRSTA na jAnakI / yuSmAbhiH kiM na sA dRSTA ? brUte he vanadevatAH ! / / 36 / / amuSman bhISaNe'raNye bhUtazvApadasaGghale / vimucyaikAkinIM sItAM lakSmaNAya gato'smi hA ! / / 37 / / rakSobhaTasahasrAgre saMyatyekaM ca lakSmaNam / muktvA bhUyo'hamatrA''gAmaho ! dhIrmama durdhiyaH // 38 // hA sIte ! nirjane'raNye kathaM muktA mayA priye ! ? / hA vatsa ! lakSmaNa ! kathaM mukto'si raNasaGkaTe ? // 39 // evaM bruvan rAmabhadro mUrcchayA nyapatat kSitau / krandadbhiH pakSibhirapi vIkSyamANo mahAbhujaH // 40 // lakSmaNo'pyabravIdevamAryAya kimidaM nanu ? / tavA'yaM lakSmaNo bhrAtA jitvA'rIn samupAsthitaH // 41 // 1 tIkSNa yathA syAttathA / 2 kiraNaiH / 3 zrAddhadevo yamaH, sa eva daivataM, tasya mahotsavaH / 4 AkAze AkAzAbhimukhaM dRSTvA'bravIdityarthaH / 5 raNe / saptamaM parva SaSThaH sargaH rAmalakSmaNa rAvaNa caritam / rAmalakSmaNAbhyAM sItAnveSaNam / / / 151 / / Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite ||152 // saptamaM parva SaSThaH sargaH rAmalakSmaNa rAvaNacaritam / pIyUSeNeva saMsikto rAmabhadrastayA girA / labdhasajJo dadarzA'gre sasvaje ca nijAnujam // 42 // udazrurUce saumitriH siMhanAdasya kAraNam / jAnakIharaNamidaM dhruvaM kasyA'pi mAyinaH / / 43 // tasya prANaiH sahaivA'hamAhariSyAmi jAnakIm / tatpravRttyupalambhAya samprati prayatAmahe / / 44 / / pAtAlalaGkArAjye ca sthApyatAmeSa paitRke / virAdhaH pratipannaM hi mayA'muSmai kharAhave // 45 // sItApravRttimAnetuM vidyAdharabhaTAnatha / prajighAya virAdhastAvArirAdhayiSuH prabhU / / 46 // kAkutsthau tasthatustatra zokAnalakarAlitau / muhurmuhuniHzvasantau nirdazantau krudhA'dharam / / 47 / / dUraM vidyAdharAH bhrAntvA virAdhaprahitAzca te / sItApravRtti na prApustatraityA'sthuradhomukhAH // 48 / / teSAmadhomukhatvena jJAtvA rAmo'bravIditi / svAmikArye yathAzakti sAdhu yuSmAbhirudyatam // 49 // sItApravRttina prAptA ko doSastatra vo bhaTAH !? | daivasya viparItasya ke yUyaM ko'paro'thavA ? // 50 // natvA virAdho'pyavadanmA nirvedaM kRthAH prabho! / anirvedaH zriyo mUlaM tava bhRtyo'smi nanvaham / / 51 // ehi pAtAlalaGkAyAM nivezayitumadya mAm / sItApravRttiH sulabhA tatra bharturbhaviSyati / / 52 // virAdhena sasainyena tato rAmaH salakSmaNaH / yayau pAtAlalAyAH puryAH parisarAvanau // 53 // tatrA'risUdanaH sundo nAma rakSaH kharAtmajaH / sammukhIno raNAyA''gAnmahAsainyasamAvRtaH // 54 / / purogeNa virAdhena samaM pUrvavirodhinA / sundazcakre raNaM ghoraM sadyaH pitRvadhakrudhA // 55 // atho raNasthe kAkutsthe sundazcandraNakhAgirA / sadyaH praNazya laGkAyAM rAvaNaM zaraNaM yayau // 56 // 1 pratijJAtam / 2 kharasaGgrAme / kharaduSaNAbhyAM saha lakSmaNasya yuddham, sItAyA anveSaNazca / / 152 // Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite 11943 11 tataH pAtAlalaGkAyAM pravizya raghupuGgavau / nivezayAmAsatustaM virAdhaM paitRke pade // 57 // prAsAde khararAjasya tasthatU rAmalakSmaNau / yuvarAja iva punarvirAdhaH sundavezmani // 58 // itazca sAhasagatezciraM tArAbhilASiNaH / siddhA pratAraNI vidyA himavadgirikandare / / 59 // tayA sugrIvarUpaH sa kAmarUpa ivA'maraH / jagAma kiSkindhapure dvitIyo'rka ivA'mbare / / 60 / / krIDArthaM bahirudyAne sugrIve ca gate tadA / sa tadantaHpuramagAttArAdevIvibhUSitam // 61 // AgAcca satyasugrIvo dvAri ca dvArapAlakaiH / skhalito'gre gato rAjA sugrIva iti vAdibhiH // 62 // sugrIvadvitayaM dRSTvA sandehAdvAlinandanaH / zuddhAntaviplavaM trAtuM tadddvAraM tvarito yayau / / 63 / / zuddhAnte viTasugrIvaH pravizan vAlisUnunA / mArgAdriNA saritpUra iva praskhalitastataH / / 64 / / athA'milan sainikAnAmakSauhiNyazcaturdazaH / AhUtAni jagatsArasarvasvAnIva sarvataH / / 65 / / dvayorapi tayorbhedamajAnanto'tha sainikAH / satyasugrIvato'rthe'rdhe viTasugrIvato'bhavan / / 66 / tataH pravavRte yuddhaM sainyayorubhayorapi / kuntapAtairdivaM kurvadulkApAtamayImiva // 67 // yuyudhe sAdinA sAdI niSAdI ca niSAdinA / padAtinA padAtizca rathiko rathikena ca / / 68 / / caturaGgacamUcakravimardAdatha medinI / avApa kampaM mugdheva prauDhapriyasamAgamAt / / 69 / / ehyehi re peragRhapravezinniti taM bruvan / viTasugrIvamudgrIvaH sugrIvo yoddhumAhvata // 70 // tatazca viTasugrIvo mattebha iva tarjitaH / UrjitaM garjitaM kurvan sammukhIno yudhe'bhavat // 71 // 1 antaHpurasyopadravam / 2 he paragRhapravezin iti sambodhanam / saptamaM parva SaSThaH sargaH rAmalakSmaNa rAvaNa caritam / sAhasagateH sugrIvarUpa karaNam / / / 153 / / Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / / 154 // saptamaM parva SaSThaH |sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / yuyudhAte mahAyodhau tau krodhAruNalocanau / vidadhAnau jagattrAsaM kInAzasyeva sodarau / / 72 / / tau nizAtairnizAtAni zastraiH zastrANyatho mithaH / cicchidAte tRNacchedaM raNacchekAvubhAvapi / / 73 / / zastrakhaNDairucchaladbhirdudruve khecarIgaNaH / mahAyuddhe tayovRkSakhaNDo mahiSayoriva / / 74 / / tau chinnAstrAvathA'nyo'nyamamarSaNaziromaNI / mallayuddhenA''sphalatAM parvatAviva jaGgamau // 75 / / utpatantau kSaNAd vyogni nipatantau kSaNAd bhuvi / tAmracUDAvivA'bhAtAM vIracUDAmaNI ubhau // 76 // tau dvAvapi mahAprANA mitho jetumanIzvarau / apasRtya ca dUreNa vRSabhAviva tasthatuH / / 77 // sAhAyyakArthaM sugrIvaH samAhUyA'anAsutam / bhUyo'pi yuyudhe mAyAsugrIveNograkarmaNA / / 78 // hanUmataH pazyato'pi dvayorbhedamajAnataH / kuTTayAmAsa sugrIvaM viTasugrIva utkaTaH // 79 // punaryuddhena sugrIvaH khinnaH khinnatanustataH / bahirnirgatya kiSkindhapurAdAvAsamagrahIt / / 80 // tatraiva viTasugrIvastasthAvasvasthamAnasaH / antaHpurapravezaM ca na lebhe vAlinandanAt / / 81 // sugrIvo nyazcitagrIvamathaivaM paryacintayat / aho ! strIlampaTaH kUDapaTuH ko'pyeSa no dviSan / / 82 // AtmIyA apyanAtmIyA dviSanmAyAvazIkRtAH / aho babhUvustadasAvaveskando nijairhayaiH / / 83 / / / mAyAparAkramotkRSTaH kathaM vadhyo dviSanmayA ? / dhigmAM parAkramabhraSTaM vAlinAmnastrapAkaram / / 84 // dhanyo mahAbalo vAlI yo'khaNDapuruSavrataH / rAjyaM tRNamida tyaktvA jagAma paramaM padam // 85 / / candrarazmiH kumAro me balIyAn jagato'pyasau / kiM tu dvayorabhedajJaH kaM rakSatu nihantu kam ? / / 86 // 1 raNe chekau caturau / 2 vRkSasamUhaH / 3 hanUmantam / 4 namrazIrSaM yathA tathA / 5 saGgrAmaH / dvayossugrIvayoryuddham / // 154 // Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaM parva SaSThaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 155 // sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / idaM tu vidadhe sAdhu sAdhvaho candrarazminA / tasya pApIyaso ruddhaM zuddhAnte yatpravezanam / / 87 / / vadhAya balino'muSya balIyAMsaM zrayAmi kam ? / yad ghAtyA eva ripavaH svato'pi parato'pi vA // 88 // bhUrbhuvaHsvastrayIvIraM maruttamakhabhaJjanam / bhajAmi vidvaSadghAtahetave kiM dazAnanam ? / / 89 / / asau kiM tu prakRtyA strIlolastrailokyakaNTakaH / taM ca mAM ca nihatyA''zu tArAmAdAsyate svayam // 90 // IdRze vyasane prApte sAhAyyaM kartumIzvaraH / AsIt kharaH kharataro rAghaveNa hataH sa tu // 91 / / tAveva rAmasaumitrI gatvA mitrIkaromi tat / tatkAlopanatasyA'pi tau virAdhasya rAjyadau / / 92 / / tau tu pAtAlalAyAmalaGkarmINadorbalau / virAdhasyopairodhena tathaivA'dyA'pi tiSThataH // 93 / / evaM vimRzya sugrIvo'nuziSya rahasi svayam / virAdhapuryAM vizvAsabhUtaM dUtaM nyayojayat / / 94 / / gatvA pAtAlalaGkAyAM virAdhAya praNamya saH / svAmivyasanavRttAntaM kathayitvA'bravIdidam / / 95 // mahati vyasane svAmI patito nastadIdRze / rAghavau zaraNIkartuM tava dvAreNa vAJchati // 96 / / drutamAyAtu sugrIvaH satAM saGgo hi puNyataH / tenetyukto dUta etya sugrIvAya zazaMsa tat / / 97 // pracacAlA'tha sugrIvo'zvAnAM graiveyakasvanaiH / dizo mukharayan sarvA vegAd dUramadUrayan / / 98 // pAtAlalaGkAM sa prApa kSaNenA'pyupavezmavat / virAdhamupatasthe cA'bhyuttasthau so'pi taM mudA / / 99 / / virAdho'pi purobhUya rAmabhadrAya tAyine / taM namaskArayAmAsa taduHkhaM ca vyajijJapat / / 100 // sugrIvo'pyevamUce'smin duHkhe tvamasi me gatiH / kSute hi sarvathA mUMDhe zaraNaM taraNiH khalu / / 101 // 1 strIlampaTaH / 2 mAyAsugrIvam / 3 AgraheNa / 4 kaNThAbharaNasvanaiH / 5 samIpIkurvan / 6 rakSitre / 7 naSTe / 8 sUryaH / *SARASWASHRASIRSA viTasugrIva vahananArtha | sugrIvasya rAmAzrayaNam / // 155 // Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 156 // saptamaM parva SaSThaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / svayaM duHkhyapi taduHkhaM chettuM rAmo'bhyupAgamat |svkaaryaaddhiko yatnaH parakArye mahIyasAm / / 102 / / sItAharaNavRttAntaM virAdhenA'vabodhitaH / rAmaM vijJApayAmAsa sugrIvo'tha kRtAJjaliH // 103 // trAyamANasya te vizvaM tathA dyotayato raveH / na kA'pi kAraNApekSA deva ! vacmi tathA'pyadaH / / 104 // tvatprasAdAtkSatAriH san sasainyo'pi tavA'nugaH / AneSyAmi pravRttiM ca sItAyA nacirAdaham // 105 // sasugrIvaH pratasthe ca kiSkindhAM prati rAghavaH / virAdhamanugacchantaM sambodhya visasarja ca / / 106 // rAmabhadre'tha kiSkindhApuradvAramadhiSThite / sugrIvo viTasugrIvamAtAsta raNakarmaNe / / 107 / / ninadana viTasugrIvo'pyAgAdAhvAnamAtrataH / raNAya nA'lasAH zarA bhojanAya dvijA iva / / 108 / / durdharaizcaraNanyAsaiH kampayantau vasundharAm / tAvubhAvapyayudhyetAM mattAviva vanadvipau / / 109 // rAmaH sarUpau tau dRSTvA ko'smadIyaH ? parazca kaH ? / iti saMzayatastasthAvudAsIna iva kSaNam / / 110 // bhavatvevaM tAvaditi vimRzan raghupuGgavaH / vajAvAbhidhadhanuSTaGkAramakarottataH // 111 // dhanuSTaGkAratastasmAt sA sAhasagateH kSaNAt / rUpAntarakarI vidyA hariNIva palAyata / / 112 // vimohya mAyayA sarvaM paradArai riraMsase ? / pApA'ropaya re! cApamiti rAmastatarja tam // 113 // ekenA'pISuNA prANAMstasyA'hArSIdraghUdvahaH / na dvitIyA capeTA hi harerhariNamAraNe // 114 / / virAdhamiva sugrIvaM rAmo rAjye nyavezayat / sugrIvo'pi svalokena prAgvadevA'namasyata / / 115 / / trayodazaH nijAH kanyA dAtumatyantasundarIH / rAmabhadramayAciSTa prAJjalirvAnarezvaraH // 116 // 1 stumicchasi / AASARASHREIAS | viTasugrIvavahananArtha sugrIvasya rAmAzrayaNam, tasya svarAjyaprAptizca / // 156 // Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 157 // saptamaM parva SaSThaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / rAmo'pyuvAca sugrIvaM sItAnveSaNahetave / prayatasva kimetAbhirapareNA'pi vastunA // 117 / / ityuktvA bahirudyAne gatvA tasthau raghUdvahaH / sugrIvo'pi tadAdezAtpraviveza nijAM purIm // 118 // itazca puryA laGkAyAM rAvaNAntaHpurastriyaH / kharAdihananodantAnmandodaryAdayo'rudan / / 119 / / rudatI saha sundena svasA candraNakhA'pi ca / prAvizadrAvaNagRhaM pANibhyAM kuTTayantyuraH // 120 // dRSTvA ca rAvaNaM kaNThe lagitvoccatarasvaram / rudatI nijagAdaivaM daivena nihatA'smi hA ! / / 121 // hataH putro hato bhartA hatau ca mama devarau / caturdaza sahasrANi hatAzca kulapattayaH // 122 // pAtAlalaGkA cA''cchinnA rAjadhAnI tvadarpitA / darpavadbhirvidviSadbhirbandho ! jIvatyapi tvayi / / 123 / / jIvagrAhaM praNazyA'haM sundena saha sUnunA / tvAM zaraNyamihA''yAtA kutra tiSThAmi zAdhi ? mAm / / 124 / / abodhayaddazAsyo'pi rudantIM tAM sasauSThavaH / tvadbhartRputrahantAraM haniSyAmyacirAdapi / / 125 // zokena tena vaidehIvipralambharujA'pi ca / phAlacyuta iva dvIpI talpe tasthau nipatya saH / / 126 // atha mandodarI devI tamupetyA'bhyadhAditi / kathaM prAkRtavat svAminnizceSTa iva tiSThasi ? // 127 // rAvaNo'pyabravIdevaM vaidehIvirahajvarAt / na ceSTituM na vaktuM ca na cA''lokayituM kSamaH // 128 // mayA cejjIvatA te'rthastanmAnaM projjhya mAnini ! / gatvA'nunaya vaidehIM yathA mayi riraMsate // 129 / / nA'nyanArImanicchantI bhujhe jAtucidapyaham / argalA niyamo hyatra mamA'sti gurusAkSikaH // 130 // pIDitA pIDayA patyuH kulInA sA'pi tatkSaNam / jagAma devaramaNodyAne sItAmuvAca ca / / 131 // candraNakhAvilApaH / ||157 // 1 sItAvirahapIDayA / 2 tyaktvA / Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite 1194211 eSA mandodarI nAma dazAnanamahiSyaham / prapatsye tvayi dAsItvaM bhajasva dazakandharam / / 132 / / sIte ! tvameva dhanyA'si yAM siMseviSate'nizam / vizvasevyAGghrikamalaH patirmama mahAbalaH / / 133 // adyApi tava rAmeNa bhUcareNa tapasvinA / pattimAtreNa kiM patyA ? prApyate ceddazAnanaH / / 134 / / ruSA babhASe sItaivaM kva siMhaH ? kva ca jambukaH ? / kva suparNaH ? kva vA kAkaH ? kva rAmaH ? kva ca te patiH ? // 135 / / dampatitvamo yuktaM tava tasya ca pApmanaH / riraMsureko'nyastrISu dUtIbhavati cA'parA / / 136 // draSTumapyucitA nA'si kimu sambhASituM hale ! ? / sthAnAdito gaccha gaccha tyaja dRSTipathaM mama // 137 // rAvaNo'pi tadA tatrA''jagAma nijagAda ca / kupitA'si kutaH sIte ! dAsI mandodarI tava / / 138 // dAsaste svayamapyasmi prasAdaM kuru devi ! me / jAnaki ! tvaM janamamuM prINAsi na dRzA'pi kim ? / / 139 // sItA parAGmukhIbhUyetyabhASata mahAsatI / kRtAntadRSTyA dRSTo'si haranmAM rAmagehinIm / / 140 / / ghigAzAM te hatAzasyA'prArthitaprArthakasya re ! / jIviSyasi kiyadrAme sAnuje dviSadantake / / 141 / / tayetyAzyamAno'pi bhUyo bhUyo dazAnanaH / tathaivovAca dhigaho ! kAmAvasthA balIyasI / / 142 // atrA'ntare vipanmagnAM sItAM draSTumivA'kSamaH / nimamajja nidhirdhAmnAM pazcime lavaNAmbudhau // 143 // prAvartata nizA ghorA ghorabuddhizca rAvaNaH / sItAyai krodhakAmAndha upasargAn pracakrame // 144 // ghutkAriNo mahAghUkAH phetkurvANAzca pheravaH / vRkA vicitraM krandanta otavo'nyo'nyayodhinaH // 145 / / pucchAccho kRto vyAghrAH phUtkurvANAH phaNAbhRtaH / pizAcapretavetAlabhUtAzcA''kRSTakairtrikAH / / 146 / / 1 prApsyAmi / 2 sevitumicchati / 3 kartrI kartarI / AAAAAA saptamaM parva SaSThaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNa caritam / candraNakhAvilApaH, sItAbodhanArthaM rAvaNa prayAsaH / / / 158 / / Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite 1194811 ullalanto durlalitA yamasyeva sabhAsadaH / vikRtA rAvaNeneyurupasItaM bhayaGkarAH / / 147 / / // tribhirvizeSakam // dhyAyantI manasA paJcaparameSThinamaskriyAm / sItA tasthAvabhItaiva na tu bheje dazAnanam / / 148 // bibhISaNaH prabhAte tu nizAvRttaM nizamya tat / AgAdupadazagrIvaM sItAM caivamavocata / / 149 / / bhadre ! kA tvaM ? kutaH sthAnAt ? kasya cA'si ? kimatra ca ? / mA bhaiSIH sarvamAkhyAhi parastrIsodarasya me / / 150 / / taM madhyasthaM parijJAya sItA'pyAkhyadadhomukhI / ahaM janakaputryasmi sItA bhAmaNDalasvasA / / 151 / / gRhiNI rAmabhadrasya snuSA dazarathasya ca / samaM patyA sAnujena daNDakAraNyamAgamam / / 152 // tatraikadA devaro me krIDayetastato bhraman / khe mahAsiM dadarzekaM jagrAha ca kutUhalAt / / 153 / / abhyarNasthAM vaMzajAlIM tena ciccheda so'sinA / ajJAnAcca tadantaHsthatatsAdhakaziro'cchidat // 154 // ayudhyamAno'nAgaskaH ko'pyayaM hA ! hato mayA / sAnutApa iva bhrAtuH samIpaM sa upAgamat / / 155 / / tasyA'sisAdhakasyaiva kAciduttarasAdhikA / maddevarasyA'nupadaM tatra kopAdupAgamat / / 156 // bhartAraM mama dRSTvA cA'dbhutarUpapurandaram / ayAcIdrantukAmArtA'vAjJAsIttAM ca matpatiH / / 157 // sA'gacchadAgamadatha rakSasAM balamulbaNam / kSveDAM vaidhuryasaGketIkRtyA'gAllakSmaNo yudhi / / 158 / / mAyAkSveDAmatho kRtvA dUraM nItvA ca matpatim / durAzo'hRta mAmeSa svavadhAyaiva rAkSasaH / / 159 / tacchrutvA rAvaNaM natvA babhASe ca bibhISaNaH / kulasya dUSaNamidaM svAmin ! karma tvayA kRtam / / 160 / / 1 ucchalantaH / 2 durvinItAH / 3 niraparAdhI / 4 vaidhurye saGkaTe saGketabhUtAM kRtvA / Twittali saptamaM parva SaSThaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNa caritam / sItA bodhanArthaM rAvaNaprayAsaH / / / 159 / / Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite // 160 / / na yAvadiha hantuM naH kAkutstho'bhyeti sAnujaH / mucyatAM tAvadAzveva nItvA sItA tadantike / / 161 / / ityukte rAvaNaH krodhAruNAkSo'pyabravIditi / kimidaM bhASase bhIro ! vyasmArSIrmama pauruSam ? / / 162 / sItA'nunItA'vazyaM hi mama bhAryA bhaviSyati / tau cA''yAtau haniSyAmi varAkau rAmalakSmaNau // 163 // Uce bibhISaNo bhrAtaH ! satyaM tajjJAnino vacaH / yadrAmapalyAH sItAyAH kRte naH kulasaGkSayaH / / 164 / / bhaktasya bandhorme vAcaM manyase nA'nyathA katham ? / mayA to dazarathaH sa tAvajjIvitaH katham ? / / 165 / / na yadyapyanyathAbhAvi bhAvi vastu mahAbhuja ! / tathA'pi prArthyase muJca sItAM naH kulaghAtinIm // 166 // anAkarNitakeneva bibhISaNagirAmatha / Aropya puSpake sItAM bhramannevamadarzayat // 167 // amI krIDAdrayo ratnasAnavaH svAdunirjharAH / nandanodyAnasodaryANyamUnyupavanAni ca / / 168 / / yathAkAmInavRSTIni dhArAvezmAnyamUni ca / amUzca kelikulinyaH sahaMsA haMsagAmini ! / / 169 / / etAni rativezmAni svargakhaNDopamAni ca / mayA saha ramasvaiSu subhru ! yatra ratistava / / 170 / / dhyAyantI rAmapAdAbje haMsIva janakAtmajA / vasundhareva dhairyeNa cukSobha na hi tadgirA / / 171 / / sarveSu ramyasthAneSu bhrAntvA bhrAntvA dazAnanaH / mumocA'zokavanikAmadhye bhUyo'pi jAnakIm // 172 / / prekSyonmattamiva jyeSThaM vAcoyukteragocaram / bibhISaNo mantrayituM kulAmAtyAnathA''hvayat / / 173 / Uce ca bhoH kulAmAtyAH ! kAmAdyA hyAntaradviSaH / bhUtA ivaite teSveko'pyunmathnAti pramAdinam // 174 // 1 ratnazikharAH / 2 nandanopavanasadRzAni / 3 yathecchavRSTIni / saptamaM parva SaSThaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNa caritam / sItA bodhanArthaM rAvaNa prayAsaH / / / 160 / / Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / / 161 // | saptamaM parva SaSThaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / kAmaM kAmAturaH svAmI kAmastveko hi durjayaH / kiM punaH kRtasAhAyyaH paranArIriraMsayA ? || 175 / / tadataH paramatyantaM mahati vyasanArNave / patiSyati patirlakSApuryA doSmAnapi drutam / / 176 // atha te mantriNaH procurvayaM nAmnaiva mantriNaH / tvameva mantrI mantrAttu yasyedRgdUradarzitA / / 177 // kiM karoti paraM mantraH prabhau kAmavazaMvade ? | mithyAdRSTau jane jainadharmasyevopadezanam / / 178 // sugrIvahanumanmukhyA militA rAghavasya te / mahAtmanAM nyAyabhAjAM kaH pakSaM nA'valambate ? / / 179 / / sItAnimitto hyekSvAkAjjJAnyukto naH kulakSayaH / tathA'pi puruSAdhInaM kartavyaM samayocitam / / 180 / / tato bibhISaNazcakre vapre yantrAdiropaNam / anAgataM hi pazyanti mantriNo mantracakSuSA / / 181 // itazca kAlaM kamapi kathamapyatyavAhayat / saumitriNA''zvAsyamAno rAmo virahapIDitaH / / 182 / / anuziSyA'tha rAmeNa preSito lakSmaNaH svayam / pratasthe prati sugrIvaM tUNacApakRpANabhRt / / 183 // dalayana kSmAM padanyAsaiH kampayaMstaM ca parvatam / vegAndolitadoHsparzAnmArgavRkSAMzca pAtayan // 184 / / utkaTabhUkuTIbhImalalATo'ruNalocanaH / bhItAHsthairmuktamArgaH prApa sugrIvavezma saH / / 185 // ||yugmm / / AyAtaM lakSmaNaM zrutvA nirgatyA'ntaHpurAd drutam / upatasthe kapirAjaH kampamAnavapurbhayAt / / 186 // Uce ca lakSmaNaH kruddhaH kRtakRtyo'si vAnara ! |sukhN tiSThasi niHzaGkaH svAntaHpurasamAvRtaH ? / / 187 / / svAmI tarutalAsIno divasAnabdasannibhAn / yathA'tyeti na tadvetsi pratipannaM ca vismRtam ? / / 188 // 1 paranArIriraMsayA kRtaM sAhAyyaM yasyaitAdRzaH kAmo durjayastatra kiM vaktavyamityarthaH / 2 pRthvIm / | bibhISaNasya mntrnnaa| // 161 / / Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite ||162 // saptamaM parva SaSThaH | sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / sItApravRttimAnetumuttiSThasvA'dhunA'pi hi / mA sAhasagatermArga gamaH saGkacito na saH / / 189 / / patitvA pAdayostasya sugrIvo'thA'bravIditi / prasIdaikaM pramAdaM me sahasvA'si prabhuryataH // 190 // evamArAdhya saumitrimagre kRtvA kapIzvaraH / drutaM yayau rAmabhadraM namazcakre ca bhaktitaH // 191 // ityAdizacca svAn sainyAn bho bhoH ! sarve'pi dobhRtaH / sarvatrA'skhalitA yUyaM gaveSayata maithilIm / / 192 // ityuktAstena te sainyA dvIpeSvadriSu sindhuSu / bhUmirandhreSvathA'nyatra tvaritatvaritaM yayuH // 193 / / sItAharaNamAkarNya tadA bhAmaNDalo'pi hi / AgamadrAmamasthAcca se ivA'tyantaduHkhitaH // 194 // virAdho'pi samaM sainyaiH svAmivyasanapIDitaH / etya zuzrUSamANo'sthAttatraiva cirapattivat / / 195 // sugrIvo'pi svayaM gacchan kambudvIpamupAyayau / taM ca ratnajaTI dRSTvA dUrAdevamacintayat // 196 / / saMsmRtya kiM mamA''gastatpraiSyayaM dazamaulinA / madvadhAya mahAbAhuH sugrIvo vAnarezvaraH ? / / 197 / / hRtA vidyA dazAsyena purA tAvanmahaujasA / idAnImeSa me prANAn hariSyati harIzvaraH / / 198 / / iti cintAparaMtaM drAksugrIvo'gAduvAca ca / nA'bhyudasthAH kathaM mAMtvaM ?vyomayAne'laso'si kim ? // 199 // so'pyabhyadhAddazAsyena vidyA me sarvato hRtA / jAnakI haratastasya yuddhe hyahamupasthitaH / / 200 / / tatazca rAmapAdAnte sa nItaH kapiketunA / tena vijJApitaH sItodantamevaM vyajijJapat / / 201 // deva ! devI nRzaMsena satI sItA durAtmanA / hRtA lApurIzena vidyA ca mama kupyataH // 202 // hA rAma ! vatsa saumitre! bhrAtarbhAmaNDaleti ca / devyAM rudatyAM sItAyAmakupyaM dazamaulaye / / 203 / / 1sa sAhasagatermArgo mRtyurUpo na saGkucitaH tavA'pi maraNaM bhaviSyatIti dhvaniH / 2 rAma iva / bibhISaNasya mantraNA, sItAzodhanArtha | sugrIvAdi| gamanam / / / 162 / / Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 163 // saptamaM parva SaSThaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / sItodantena tenA'tha mudito raghupuGgavaH / surasaGgItapurezaM ratnajaTinamAzliSat / / 204 / / bhUyo bhUyo'pi papraccha sItodantaM raghUdvahaH / bhUyo bhUyo'pi so'pyAkhyattanmanaHprItihetave / / 205 / / apRcchadrAmabhadrastAn sugrIvAdInmahAbhaTAn / itaH kiyati dUre sA laGkApUstasya rakSasaH / / 206 // te'pyUcuH kiM tayA puryA''sannayA'tha daviSThayA / rAvaNasya jagajjiSNoryatsarve tRNavadvayam // 207 // rAmo'pyUce kRtaM tasya jayyAjayyavicintayA / derzanapratibhUvannastaM darzayata kevalam // 208 // tasya darzitamAtrasya sAmarthya jJAsyathA'cirAt / saumitrimuktanArAcapIyamAnagalAsRjaH / / 209 / / babhASe lakSmaNo'pyevaM ka eSa nanu rAvaNaH ? / sArameya ivA'sAracchalenaivaM cakAra yaH / / 210 / / kSatrAcAreNa tasyA'haM chetsyAmi cchalinaH ziraH / saGgrAmanATakaM yUyaM sabhyIbhUyaiva pazyata / / 211 // jAmbavAn vyAjahArA'tha sarva vo yujyate param / yo hi koTizilotpATI sa haniSyati rAvaNam // 212 // sAdhunA'nantavIryeNA''khyAtaM jJAnavatA hyadaH / asmatpratyayahetostatsamutpATaya tAM zilAm / / 213 // evamastvityuktavantaM te nayanti sma lakSmaNam / sapadi vyomayAnena yatra koTizilA'sti sA // 214 // uccikSepa zilA doSNA lakSmaNastAM latAmiva / sAdhu sAdhvityucyamAnastridazaiH puSpavarSibhiH // 215 // sAtapratyayAste'pi vyomayAnena pUrvavat / kiSkindhAyAM samAninyurlakSmaNaM rAmasannidhau // 216 / / kapivRddhAstataH procuryuSmatto rAvaNakSayaH / Adau preSyo dviSAM dUta iti nItimatAM sthitiH // 217 / / / 1 samIpasthayA / 2 darzane pratibhUvat sAkSivat / 3 no'smAkam / 4 lakSmaNena muktena nArAcena pIyamAnaM kaNThazoNitaM yasya saH / | sItAnayanAtha | sarvamantribhiH hanumanpreSaNam / SASHASHASANS // 163 / / Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / / 164 // saptamaM parva SaSThaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / sandezahArakeNA'pi yadi sidhyetprayojanam / paryApta svayamudyogakarmaNA bhUbhujAM tadA / / 218 / / samarthaH preSyatAM tatra ko'pi dUto mahAbhujaH / sA duHpravezaniSkAzA laGkA hi zrayate kSitau / / 219 / / gatvA dUtaH sa laGkAyAM bhaNiSyati bibhISaNam / sItArpaNakRte rakSaHkule sa khalu nItivAn / / 220 / sItAM mocayituM so'pi rAvaNaM bodhayiSyati / rAvagena tvavajJAtastvAmeSyati tadaiva hi // 221 / / evaM vacasi teSAM tu rAmeNA'numate sati / zrIbhUtiM preSya sugrIvo hanUmantamathA''hvata / / 222 / / atha rAmaM sabhAsInaM sugrIvAdisamAvRtam / namazcakAra hanumAn bhAnumAniva tejasA / / 223 / / tato rAmAya sugrIvaH zazaMsaivamayaM hi naH / vidhure paramo bandhurvinayI pAvanaayiH / / 224 / / nA'sya tulyo dvitIyo'sti sarvavidyAdhareSvapi / sItApravRttilAbhArthaM svAminnenaM tadAdiza / / 225 / / hanumAnapyuvAcaivaM kapayaH santyanekazaH / matprAyAH snehatastvetadvakti sugrIvabhUpatiH // 226 // gavo gavAkSo gavayaH zarabho gandhamAdanaH / nIlo dvividamaindau ca jAmbavAnaGgado nalaH / / 227 // anye'pi bahavaH svAmin santIha kapipuGgavAH / teSAM saGkhyApUraNo'hamapi tvatkAryasiddhaye / / 228 // laGkA sarAkSasadvIpAmutpATyeha kimAnaye ? / baddhvA sabAndhavamathA''nayAmi dazakandharam ? / / 229 / / sakuTumba dazagrIvaM hatvA tatraiva vA drutam / devIM janakajAmevA''nayAmi nirupadravAm ? || 230 // rAmo'pi nijagAdaivaM sarvaM sambhavati tvayi / tadgaccha puryA lakSAyAM sItAM tatra gaveSayeH / / 231 // maidUrmikAmimAM devyA madabhijJAnamarpayeH / tasyAzcUDAmaNiM cA'bhijJAnamatra samAnayeH / / 232 / / 1 pavanaJjayasyApatyaM pumAn pAvanaJjayiH hanumAn / 2 matsadRzAH / 3 mama aGgulIyakam / sItAnayanAtha sarvamantribhiH hanumanpreSaNam / // 164 // Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / / 165 // saptamaM parva SaSThaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNa caritam / idaM madvAcikaM zaMserdevi ! yallakSmaNAgrajaH / tvadviyogAturo'tyantaM dhyAyaMstvAmeva tiSThati / / 233 // mA tyAkSImadviyogena jIvitaM jIvitezvari! / lakSmaNena hataM drakSyasyacirAdeva rAvaNam / / 234 / / hanumAnapyuvAcaivaM yAvadAjJAM vidhAya te / laGkAyAH punarAyAmi tiSThestAvadiha prabho ! // 235 // ityuktvA rAghavaM natvA mArutiH saparicchadaH / laGkApurI pratyacAlIdvimAnenA'tiraMhasA // 236 // sa gacchannabhasA'pazyanmahendragirisAnuni / mAtAmahamahendrasya mahendrapurapattanam / / 237 / / evaM ca dadhyau hanumAnmahendrasya puraM hyadaH / yena me'naparAdhA'pi mAtA nirvAsitA tadA / / 238 // iti saMsmRtya saGghaddho raNatUryamavAdayat / brahmANDaM sphoTayadiva diGmukhapratizabditaiH / / 239 / / dRSTvA parabalaM rAjA mahendro'pIndravikramaH / samaM sainyairniragamat saputro raNakarmaNe / / 240 / / mahendrahanumaccamvorajAyata mahAraNaH / vyomanyutpAtajImUta ivA'sRgvRSTibhISaNaH // 241 // prAbhaanirbabhA'tha prabhaJjana iva drumAn / parasainyAn kSaNenA'pi bhraman vegena saGgare / / 242 // prasannakIrtirmA hendrirayudhyata hanUmatA / nighnannazaGkaM jAmeyasambandhamavidannatha / / 243 // ubhAvapi mahAbAhU ubhAvapyatyamarSaNau / anyo'nyaM dRDhayuddhena janayAmAsatuH zramam / / 244 / / athaiva cintayAmAsa yudhyamAno'pi pAvaniH / Arambhi dhigmayA yuddhaM svAmikAryavilambakRt / / 245 / / ye jIyante kSaNAtte'nye mama mAtRkulaM hyadaH / tathA'pyArabdhanirvAhakRte jetavyameva hi / / 246 / / dhyAtveti hanumAn kruddhaH prahArairmohayan kSaNAt / prasannakIrti jagrAha bhagnAstrarathasArathim / / 247 / / laGkata prati hanumadgamanam / // 165 / / 1 mama sandezam / 2 diGmukhAnAM pratidhvAnaiH / 3 jImUto meghaH / 4 mahendraputraH / Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacArate ||166 // saptamaM parva SaSThaH |sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / agrahId bhRzamAyodhya mahendramapi mArutiH / natvA caivaM samAcakhyau naptA te'smyaJjanAsutaH / / 248 // rAmAjJayA ca vaidehIzuddhyai layaM vrajannaham / atrA''yAtaH samasmArSa mAtRnirvAsanaM cirAt / / 249 / / jAtAmarSeNa tattAta ! yodhito'si sahasva me / svAmikAryAya yAsyAmi yAhi naH svAmisannidhau // 250 / / mahendro'pi samAliGgya tamityUce mahAbhujam / prAkcchUto'si janazrutyA diSTyA dRSye'dya vikramI // 251 // gaccha svasvAmikAryAya panthAnaH santu te zivAH / ityuditvA mahendro'gAt sasainyo rAghavAntike // 252 / / vyomnA'tha hanumAn gacchan dvIpe dadhimukhAbhidhe / kAyotsarge tasthivAMsau prekSAJcakre mahAmunI // 253 / / tayoranatidUre cA'pazyattisraH kumArikAH / dhyAnasthA niravadyAGgIrvidyAsAdhanatatparAH / / 254 // davAnalastadA dvIpe prajajvAlA'khile'pi hi / tau sAdhU tAH kumAryazca nipeturdavasaGkaTe / / 255 / / tadvAtsalyena hanumAn vidyayA''dAya sAgarAt / taM davAgniM megha iva zamayAmAsa vAribhiH // 256 / / tadaiva siddhavidyAstAH kanyA dhyAnasthitau tu tau / munI pradakSiNIkRtya hanUmantaM babhASire / / 257 // sAdhUpasarga sAdhUnAmarakSaH paramAIta! / tvatsAhAyyena vidyA naH siddhAH kAlaM vinA'pi hi / / 258 // kA yUyamiti tenoktAH kanyAstA evamabruvan / asmin gandharvarAjo'sti rAjA dadhimukhe pure / / 259 / / smastasya kanyAH kusumamAlAkukSibhavA vayam / tAtaM yayAcire'smAMstu bahavaH khecarezvarAH // 260 // khecaro'GgArako nAmonmattazcA'smatkRte'bhavat / tatastasmai cA'nyasmai dadau tAtastvarocakI / / 261 // matputrINAM patiH kaH syAdityapRcchatpitA munim / yaH sAhasagaterhantA sa syAditi ca so'vadat / / 262 / / |laGka prati | hanumad gamanam, | mahendreNa saha tasya | yuddham / // 166 / / 1 dauhitraH / 2 arucivAn / Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite // 167 // sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / tadrAi'nveSayaMstAto nopalebhe tu taM kvacit / vidyAsAdhanamasmAbhistaM jJAtuM ca pracakrame / / 263 // vidyAbhraMzanimittaM cA'GgArakeNa kRto davaH / tvayA ca zamitaH sAdhu bho ! niSkAraNabandhunA // 264 // mAsaiH sidhyati yA SaDbhistvatsAhAyyAt kSaNAdapi / sA manogAminI nAma vidyA naH siddhimAyayau / / 265 / / AmUlAtsAhasagatervadhaM rAmeNa nirmitam / zazaMsa hanumAMstAsAM laGkAyAM cA''tmano gatim / / 266 / / muditAstAH piturgatvA zazaMsustadazeSataH / so'pi tAbhiH samaM sadyaH sasainyo'gAdraghUdvaham / / 267 / / utpapAtA'tha hanumAnupalaGka gatazca san / dadarzA'zAlikA vidyAM ghorAM kAlanizAmiva / / 268 // are kape! kva yAtA'si ? yAto'si mama bhojyatAm / iti bruvANA sAkSepaM vyAdadAti sma sA mukham / / 269 // hanUmAMzca gadApANiH praviveza tadAnanam / abhramadhyamivA''dityastA vidArya ca niryayau // 270 / / tayA kRtaM ca prAkAraM laGkApuryA marutsutaH / vidyAsAmarthyato'bhAGkSInmaGgha karparalIlayA / / 271 / / tadvaprArakSamapyuccaiH kruddhaM vajramukhAbhidham / so'vadhItsahayudhvAnaM yuddhAdhvanyadhurandharaH // 272 / / hate vajramukhe laGkAsundarI tasya kanyakA / vidyAbalavatI kopAyuddhAyA''hvAsta mArutim / / 273 / / vyomanIva taDillekhA sA'cArIccaturaM raNe / praharantI muhuH sAnumatIva hi hanUmati // 274 / / tadastrANi nijairastraizchindAnaH pAvanaJjayiH / tAM nirastrIcakArA''zu niSpatrAmiva vIrudham / / 275 // ka eSa iti sA''zcaryAdAJjaneyamudIkSitum / sampravRttA ca kAmena tADitA ca zilImukhaiH / / 276 // sA hanUmantamityUce mayA pitRvadhotthayA / avicArya krudhA vIra ! yodhito'si mudhaiva hi / / 277 // 1 gamanam / 2 gacchannasi / 3 karparI mRnmayaM jIrNapAtram / 4 latAm / 5 bANaiH / hanumato lavaM gamanam / // 167 / / Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * H saptamaM parva SaSThaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 168 // sargaH rAmalakSmaNarAvaNa caritam / AkhyAtaM sAdhunA pUrva yaste janakaghAtakaH / bhAvI bharteti tannAtha ! mAmudvaha vazaMvadAm / / 278 // sakale'pi jagatyasmin ko'nyastava samo bhaTaH / tataH sthAsyAmi nArISu tvayA patyA'tigarvitA // 279 // evaM vinItAM tAM kanyAM mudito hanumAnapi / gAndharveNa vivAhena sAnurAgamupAyata / / 280 // snAtukAma iva vyomATavIparyaTanazramAt / tadA tviSAmadhipatirmamajjA'paravAridhau / / 281 // pratIcImupabhujyA''zAM gacchatA bhAnumAlinA / sandhyAghracchadmanA tasyA vAsAMsIvApaninyire / / 282 / / cakAze dizi vAruNyAmaruNAbhraparamparA / astakAle ravi tyaktvA tejaH pRthagiva sthitam / / 283 // navarAgo navarAgAM siSeve vAruNImasau / mAM hitvetyapamAnena mlAnAsyA prAcyabhUdu dhruvam // 284 / / krIDAsthAnabhuvA tAsAM parityAgabhuvA rujA / khagaiH kolAhalamiSAdAkrandastatra nirmame / / 285 // mlAnimAsAdayAmAsa cakravAkI varAkikA / dUrIbhUtapriyatamA lalaneva rajasvalA / / 286 // padminI kalayAmAsa mukhasaGkocamuccakaiH / pativratAvratevA'staGgate patyAvaherpatau / / 287 // tarNakotkaNThitAstUrNaM gAvo vyAjughuTurvanAt / vAyavyasnAnasamprAptimuditairvanditA dvijaiH / / 288 // astakAle tviSAmIzo nijaM tejo havirbhuje / rAjeva yuvarAjAya rAjyasampadamArpayat / / 289 / / nAgarIbhiH pratipadamadIpyanta pradIpakAH / divo'vatIrNanakSatrazreNizrIparimoSiNaH / / 290 // astamIyuSi caNDAMzau zazinyanudite sati / tamo jRmbhitumArebhe chalacchekAH khalAH khalu / / 291 // 1 pariNItavAn / 2 AkAzATavyAM yajramaNaM tasya zramAt / 3 pratIcyA vastrANi sUryo'pajar3e / 4 pratIcyAm / 5 pativratAyA vrataM yasyAH sA iva / 6 sUrye / 7 vatseSUtkaNThitAH / 8 pratinivavRtire / hanumato gamanam, ARASARSA5% tisRbhiH kanyAbhiH saha lagnaH / // 168 // Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite / / 169 / / kimaJjanAdrezcUrNena pUrNametadathA'JjanaiH / rodasIbhANDamabhitastamaHpUrNamalakSyata // 292 // na hi sthalaM na hi jalaM na dizo na nabho na bhUH / tadAnIM kiM bahUktena ? svahasto'pi na lakSyate // 293 // tArA vyomanyasiMzyAme tamolipte vizeSataH / ciraM vyaDambayan dyUtakaritrasthavarATikAH / / 294 // vyaktoDu kalayAmAsa kajjalazyAmalaM nabhaH / utpuNDarIkakAlindIhadasabrahmacAritAm / / 295 / / ekAkArakare viSvak tamaHpUre prasarpati / vizvaM vizvamanAlokamabhUtpAtAlasannibham / / 296 / / sphIte'ndhakAre niHzaGkAH kAmisaGghaTTanotsukAH / svairaM jajRmbhire dUtyo hrade zapharikA iva / / 297 // AjAnUtkSiptamaJjIrAstamAlazyAmalAMzukAH / mRganAbhiviliptAGgyo'bhisakhurabhisArikAH / / 298 // athodayAdriprAsAde suvarNakalazopamaH / karAGkuramahAkanda udiyAya nizAkaraH / / 299 / / naisargikeNa vaireNa lakSmavyAjAtsahendunA / niyuddhamiva tanvAnamandhakAramalakSyata / / 300 // vipule gokula iva krIDanti sma nabhastale / svairaM goSviva tArAsu gavendra iva candramAH / / 301 / / vyaktamantaHsphurallakSmA mRgalakSmA vyarAjata / mRgenAbhidravAdhAra raupyabhAjanasannibhaH / / 302 / / skhalyamAnA virahibhirantarA dattapANibhiH / prasasruH zItaMgukarAH zarA iva manobhuvaH // 303 // cirabhuktAmapi projjhya padminIM prAptadurdazAm / bhRGgAH kumudvatIM bhejurdhigaho ! nIcasauhRdam / / 304 / / 1 1 khaDgavat zyAme / 2 dyUtapaTTasthitakapardikAH / 3 spaSTanakSatram / 4 adhikAni puNDarIkANi yasmiMstasya kAlindIidasya samAnatAm / 5 samagram / 6 jAnuparyantaM dhAritAni maJjIrANi - nUpurANi yAbhistAH / 7 kalaGkamiSAt / 8 bAhuyuddham / 9 mRgamadasya zyAmatvAtkalaGkasAdRzyaM raupyapAtrasya ca zvaityAccandrasAdRzyam / 10 zItA gAvaH kiraNA yasya tasya candrasya karAH kiraNAH / saptamaM parva SaSThaH sargaH rAmalakSmaNa rAvaNa caritam / hanumato laGkAMnagaryAM pravezaH / / / 169 / / Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / / 170 // saptamaM parva SaSThaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / zephAlyAH kusumAnInduH karapAtairapAtayat / priyamitrasya puSpeSoH sajjIkartumiSUniva // 305 / / pravarSayannindukAntAn kurvANaH sarasIvAH / svAni zItaruciH pUrtakIrtanAnIva nirmame ||306 / / kulaTAnAmaTantInAM padminInAmivoccakaiH / vitatAna mukhamlAniM sA jyotsnA dhautadiGmukhA // 307 // samaM ca laGkAsundaryA pavanaJjayanandanaH / ramamANo nirAzaGkastAmatIyAya yAminIm / / 308 // athodiyAya kiraNaiH svarNasUtrasahodaraiH / mArtaNDo maNDayannAzAM priyAM prAcInabarhiSaH / / 309 / / avyAhataM niSpatantyo rucayazcaNDarociSaH / kumudvatISu smerAsu yayuH prasvApanAstratAm / / 310 / / tyaktAni maulimAlyAni prabuddhAbhiH purandhribhiH / kezapAzaviyogenA'linAdairarudanniva / / 311 // rAtrijAgaraNAyAsakaSAyitavilocanAH / nivartante sma gaNikAH kAmukAnAM niketanAt / / 312 / / smerapaGkajakozebhyo niryayubhRGgarAjayaH / khaiNDitA mukhapadmabhya iva niHzvAsavallayaH / / 313 / / uditAdityatejobhirkhaNTitadyutivaibhavaH / abhavadrajanIjAnilUtAtantupuTopamaH / / 314 / / yad brahmANDe'pi mAtaM na tattamazcaNDarociSA / meghazcaNDAnileneva nidhUya kvA'pyanIyata // 315 // rAtrerivA'nubaddhAyA nidrAyA apasarpaNAt / svasvakarmANi nirmAtuM prAvartata purIjanaH / / 316 / / tadA ca hanumAlla~GkAsundarI sundaroktibhiH / ApRcchya prAvizalaGkAnagarI guruvikramaH / / 317 // 1 kAmasya / 2 pItatvAt suvarNarajjusadRzaiH / 3 indrasya priyAM dizaM pUrvAm / 4 kuTumbinIbhiH strIbhiH / 5 yA svapatimanyayA saha ramamANaM dRSTveyAM karoti sA khaNDitetyucyate / 6 lUtA UrNanAbhaH tasya mukhAnnirgatAnAM tantUnAM puTaH-pAtraM tatsadRzaH / hanumato lakanagA~ prveshH| // 170 // Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 171 // | saptamaM parva SaSThaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / bibhISaNasya sadanaM dviSadbhaTabibhISaNaH / jagAma sthAmadhAmA'tha pavanaJjayanandanaH / / 318 // bibhISaNena satkRtya pRSTazcA''gamakAraNam / avocadaJjanAsUnuH sAragambhIragIradaH / / 319 / / yad bhrAtA rAvaNasyA'si zubhodaka vicintya tat / rAmapatnI hRtAM sItAM satI mocaya rAvaNAt / / 320 // duHkhakRdihaloke'pi paraloke na kevalam / kAkutsthapatnIharaNaM tvadbhAturbalino'pi hi / / 321 // bibhISaNo'pyabhASiSTa sAdhUktaM hanumaMstvayA / sItAM mocayituM pUrvamapyuktaH svAgrajo mayA / / 322 / / bhUyo'pi hi sanirbandhaM prArthayiSye svabAndhavam / sItAM yadi punarmuzcatyeSa samprati madgirA // 323 / / evaM bibhISaNenokte samutpatyA'JjanAsutaH / jagAma devaramaNodyAne vaidehyadhiSThate / / 324 / / tatrA'zokatarormUle kapolalulitAlakAm / santatAzrupayodhArApalvalIkRtabhUtalAm / / 325 // pramlAnavadanAmbhojAM himA" padminImiva / atyantakSAmavapuSa prathamendukalAmiva / / 326 / / uSNanizvAsasantApavidhurAdharapallavAm / dhyAyantI rAma rAmeti niHspandAM yoginImiva / / 327 / / malinIbhUtavasanAM nirapekSAM vapuSyapi / dadarza devI vaidehIM pavanaJjayanandanaH // 328 / / ||cturbhiH kalApakam // evaM ca dadhyau hanumAnaho ! sItA mahAsatI / asyA darzanamAtreNa pavitrIbhUyate janaiH / / 329 / / asyAzca virahe rAmaH sthAne sa khalu khidyate / rUpavacchIlavaccedRk kalatraM yasya pAvanam // 330 / / 1 zatrubhaTabhayaGkaraH / 2 zubhapariNAmam / 3 nizcalAm / 4 sthAna iti yuktArthe'vyayam / hanumataH sItAyAH milanam / / / 171 / / Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite ||172 // saptamaM parva SaSThaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / dvidhA'pi hi varAko'yaM patiSyatyeva rAvaNaH / raghUdvahapratApena svapApena ca bhUyasA // 331 / / tato vidyAtirobhUtaH sItotsaGge'GgulIyakam / hanumAn pAtayAmAsa tad dRSTvA mumude ca sA // 332 / / tadaiva gatvA trijaTA dazakaNThaM vyajijJapat / iyatkAlaM viSaNNA''sIt sAnandA tvadya jAnakI // 333 // manye vismRtarAmeyaM riraMsurmayi samprati / tadgatvA bodhyatAmevamUce mandodarI sa tu / / 334 / / tatazca patyurdItyena punarmandodarI yayau / pralobhanakRte sItAM vinItA setyavocata / / 335 / / advaitaizvaryasaundaryavaryastAvaddazAnanaH / tvamapyapratirUpaiva rUpalAvaNyasampadA // 336 / / yadyapyajJena daivena yuvayorubhayorapi / na vyadhAyyucito yogastathA'pi hyastu samprati // 337 // upetya bhajanIyaM taM bhajantaM bhaja jAnaki! / ahamanyAzca tatpalyastvadAjJAM subhra ! bibhratu / / 338 // // sItA'pyavocadAH pApe ! patidautyavidhAyini / tvadbharturiva vIkSeta mukhaM durmukhi! kastava ? ||339 / / rAmasya pArve mAM viddhi saumitrimiha cA''gatam |khraadiiniv hantuM drAgvaM tava sabAndhavam / / 340 // uttiSThottiSTha pApiSThe! vacmi nA'taH paraM tvayA / sItayA tarjitaivaM sA sakopA prayayau tataH // 341 / / athA''virbhUya hanumAn sItAM natvA kRtAJjaliH / ityUce devi ! jayati diSTyA rAmaH salakSmaNaH / / 342 // tvatpravRttikRte rAmeNA''diSTo'hamihA''gamam / mayi tatra gate rAma ihaiSyati ripucchide // 343 / / / bASpAyitekSaNA sItA'pRcchatvamasi ko nanu ? / durlayamarNavaM caitaM kathaM lacitavAnasi ? || 344 / / kacciyANiti me prANanAthaH saumitriNA saha ?|kva vA sthAne tvayA dRSTaH ?kAlaM nayati vA katham ? // 345 // 1 vismRto rAmo yayA sA / 2 patim / 3 tvayA saha / 4 samudram / hanumataH sItAyAH |milanam / // 172 / / Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 173 // | saptamaM parva SaSThaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / Akhyacca hanumAnasmi pavanAanayoH sutaH / vidyayA vyomayAnena lachitto jaladhirmayA / / / / 346 / / samastavAnarAdhIzaM sugrIvaM vidviSadvadhAt / pattIkRtyA'dhikiSkindhamasti rAmaH salakSmaNaH / / 347 // rAmo'sti tvadviyogena tapyamAno divAnizam / girirdavAnaleneva tApayannaparAnapi / / 348 / / gaveva vatso rahitastvayA svAmini ! lakSmaNaH / na jAtu labhate saukhyaM zUnyAH pazyandizo'nizam / / 349 / / kSaNaM sazokau sakrodhau kSaNaM te patidevarau / sugrIveNA''zvAsyamAnAvapi na prApnutaH sukham // 350 // bhAmaNDalo virAdhazca mahendrAdyAzca khecarAH / pattIbhUyopAsate tau zakrezAnAvivA'marAH // 351 // tava pravRttimAnetumahaM sugrIvadarzitaH / rAmeNa preSito devi ! samarpya svAGgulIyakam // 352 / / cUDAmaNirabhijJAnaM tvatta AnAyito mayA / taddarzanena mAmatrA''yAtaM pratyeSyati prabhuH / / 353 // hanUmaduparodhena rAmodantamudA ca sA / ekaviMzatyahorAtraprAnte vyadhita bhojanam / / 354 / / provAcaivamabhijJAnaM cUDAmaNimimaM mama / gRhItvA vatsa ! gacchA''zu tiSThataH syAdupadravaH / / 355 // atra tvAmAgataM jJAtvA krUrakarmeSa rAkSasaH / hantumantakavannUnaM samupasthAsyate balI // 356 / / smitvA saprazrayaM so'pi jagAdeti kRtAJjaliH / tvaM mAtarmayi vAtsalyAdevaM vadasi kAtarA / / 357 // rAmalakSmaNayoH pattistrijagajjaitrayoraham / tapasvI rAvaNaH ko'yaM sasainyo'pi mamA'grataH // 358 // tvAmapi skandhamAropya svAmini ! svAmino'ntike / nayAmi paribhUyainaM sasainyamapi rAvaNam // 359 // smitvA sItA'pyuvAcaivaM na hi rupayasi svakam / rAmabhadraM prabhuM bhadra ! vadannevaM sasauSThavam / / 360 // hanumataH sItAyAH milanam / // 173 // 1 tava tiSThataH stH| Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / / 174 // saptamaM parva SaSThaH sargaH rAmalakSmaNa| rAvaNa|caritam / tvayi sambhAvyate sarva padAtau rAmazAhmiNoH / parantu parapuMsparzo na me'rhati manAgapi / / 361 / / tadgaccha zIghramevaivaM sati sarvaM kRtaM tvayA / gate tvayi yadudyogamAryaputraH kariSyati / / 362 / / athetyaM smA''ha hanUmAneSa gacchAmyahaM param / rakSasAM darzayiSyAmi kiJcidvikramacApalam / / 362 // jitakAzI dazAsyo'yaM paravIryaM na manyate / jAnAtu rAmabhadrIyapatterapi parAkramam / / 364 / / AmetyuktvA'rpayattasya sItA cUDAmaNi nijam / natvA so'pi cacAloccaiH pAdanyAsaidhuvan dharAm // 365 / / tadeva devaramaNodyAnaM bhaktuM pracakrame / sa vanaM vanadvipavat prasaratkaravikramaH / / 366 / / raktAzokeSu niHzUko bakuladruSvanAkulaH / sahakAreSvakAruNyo niSkampazcampakeSvapi // 367 / / amandaroSo mandAreSvadayaH kadalISvapi / anyadruSvapi ramyeSu bhaGgalIlAM cakAra saH // 368 |||yugmm / / tadudyAne caturi dvArapAlAH kSepAcarAH / adhAvanta nihantuM taM tadA mudgarapANayaH / / 369 / / hanUmati skhalanti sma teSAM praharaNAni tu / mahAmbhonidhikallolA iva tIramahIdhare // 370 / / pauvaniH kupitastebhyastairevodyAnapAdapaiH / prajahAra nirAyAsaH sarvamastraM balIyasAm / / 371 // maJju vRkSAnivA'bhAGkSIttAnArakSakSapAcarAn / kSudrAnaikSvAkupattiH sa samIraNa ivA'skhalan / / 372 / / hanUmatA kriyamANamudyAnArakSasaGkSayam / gatvA''cacakSire kecitkSapAcarapatestadA / / 373 / / tataH saha balairakSakumAraM rAkSasezvaraH / samAdikSaddhanUmato ghAtanAyA'righAtanam / / 374 / / AkSipantaM raNAyA'kSaM babhASe pAvanAyiH / bhojanAdau phalamiva raNAdau me tvamApataH / / 375 / / 1 jitena-jayena kAzate-zobhate iti jItakAzI / 2 nizAcarAH / 3 hanUmAn / | jAnakI hanumatovAtAlApaH, lakSayAmapi hanumatparAkramaH / // 174 / / Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite ||175 // | saptamaM parva SaSThaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / mudhA kape ! garjasIti tarjayana rAvaNAtmajaH / vavarSa vizikhaistIkSNairakSNoH prasararodhibhiH / / 376 // zrIzailo'pISuvarSeNa saprakarSeNa rAvaNim / pidadhe vAribhirvIpamudvela iva vAridhiH / / 377 / / zastrAzastri ciraM kRtvA kautukAdaJjanAsutaH / raNapAraMpariprepsurakSaM pazumivA'vadhIt // 378 / / tato bhrAtRvadhAmarSAdAyayau drutamindrajit / mArute ! tiSTha tiSTheti sasauSThavamudIrayan / / 379 / / dvayorapi mahAbAhroH kalpAnta iva dAruNaH / vizvavikSobhakaraNazciraM pravavRte raNaH / / 380 // varSantau vAridhArAvannIrandhrAH zastradhoraNIH / vyomasthau tAvalakSyetAM puSkarAvartakAviva // 381 // antarIkSaM tayorastrairAsphaladbhirnirantaraiH / kSaNAdajani duHprekSyaM yAdobhiriva vAridhiH / / 382 / / mumoca yAvantyastrANi durvAro rAvaNAtmajaH / tadanekaguNairastraistAni ciccheda mArutiH / / 383 / / hanUmadastrakSuNNAGgAH sarve'pIndrajito bhaTAH / anazyan rektahadinIparvatA iva jaGgamAH / / 384 / / dRSTvA naSTaM nijaM sainyaM svaM ca moghIkRtAyudham / amuJcannAgapAzAstraM zrIzailAya dazAsyasUH / / 385 / / nAgapAzairdraDhIyobhistadaivA''pAdamastakam / abandhi candana ivA'bhitaH pavananandanaH / / 386 / / sa nAgapAzabandho'pi samasAhi hanUmatA / kautukAddhi kSaNaM datte zakto jayamapi dviSAm / / 387 / / hRSTenendrajitA ninye hanUmAnuparAvaNam / nirIkSyamANaH phullA! rAkSasairjayasAkSibhiH / / 388 / / 1 bANaiH / 2 hanUmAn / 3 yuddhasya pAraM prAptamicchuH / 4 antararahitAH / 5 zastraparamparAH zastrasamUhAniti yAvat / 6 zoNitanadInAM parvatAH / 7 viphalIkRtAnyAyudhAni yasya tam / 8 asahyata / 9 samarthaH puruSaH kautukam kSaNaM yAvat zatrUNAM jayamapi datte parAjayaM tu datta eva / | hanumatA parAkramapradarzanam / // 175 // Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 176 // saptamaM parva SaSThaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / mArutiM rAvaNaH smA''ha durmate ! kiM kRtaM tvayA ? |aajnm mAmakInenA''zritau yattau tapasvinau / / 389 // vanevAsau phalAhArau malinau malinAMzukau / kirAtAviva tau tuthai tubhyaM kAM dAsyataH zriyam ? // 390 // tatrA'pi mandabuddhe ! tvaM tadvAcA kimihA''gamaH ? |yenehaa''yaatmaatro'pi prApto'si prANasaMzayam // 391 // dakSau bhUcAriNau tau tu yattAbhyAM kArito'syadaH / aGgArAn parahastena karSayanti hi dhUrtakAH / / 392 / / yatsevakavaro me tvamadya dUtaH parasya ca / tadavadhyo'si re ! zikSAmAtrAya tu viDambyase / / 393 // hanumAnapyuvAcaivaM kadA'haM tava sevakaH ? / kadA mamA'bhUstvaM svAmI ? vadannevaM na lajjase ? // 394 / / ekadA yudhi sAmanto bahummanyaH kharaH sa te / tvanmaitryA varuNabandhAnmatpitrA mocitaH purA / / 395 / / sAhAyyArthaM tvayA''hUto'hamapyabhyAgamaM purA / raNe varuNaputrebhyastvAmarakSaM ca saGkaTe / / 396 // sAhAyyasya na yogyo'si sAmprataM pApatatparaH / sambhoSo'pi hi pApAya parastrIhAriNastava / / 397 // tvadIye taM na pazyAmi yo hi tvAM trAsyate'dhunA / ekasmAdapi saumitredUra rAmastadagrajaH / / 398 // tadrAi kupito bhAlAhitabhUkuTibhISaNaH / dazAnano dazannoSThaM dazanairidamabhyadhAt / / 399 // maddarI yacchrito'si tvaM mAM cA'rIkRtavAnasi / tannUnaM martukAmo'si vairAgyaM tatra kiM tava ? // 400 // yathA kuSTavizIrNAGga mumUrSumapi ko'pi na / hatyAbhayAnnihantyevaM hanyAt ko dUtamapyare! // 401 // Aropya rAsabhe paJcazikhIkRtya ca samprati / antarlaGka pratipathaM bhrAmyase lokaveSTitaH / / 402 // ityukto mArutiH kruddho'troTayat pAzapannagAn / baddho hi nalinInAlaiH kiyattiSThati kuJjaraH ? // 403 // taDiddaNDa ivotpatya kirITaM rAkSasaprabhoH / kaNazazcUrNayAmAsa pAdaghAtena mArutiH / / 404 / / 1 vane vAso yayostAvaluksamAsaH / 2 AlApo'pi / 3 tava parivAre / 4 mAmazatru zatru kRtavAn viH / rAmasevaka| syApi kiyatparAkrama, | taddhanumAn | darzayati / / / 176 // Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite / / 177 / / hanyatAM gRhyatAM caiSa iti jalpati rAvaNe / anAthAmiva so'bhAGkSIttatpurIM pAdadardaraiH / / 405 / / krIDAM kRtvaivamutpatya suparNa iva pAvaniH / rAmametyA'namatsItAcUDAratnaM samarpayan / / 406 / / sItAcUDAmaNi taM tu sAkSAtsItAmivA''gatAm / AropayAmAsa hRdi spRzan rAmo muhurmuhuH // 407 // AliGgya dAzarathinA sutavatprasAdAt pRSTaH zazaMsa dazavaktravimAnanAM tAm / sItApravRttimakhilAM hanumAn yathAvadAkarNyamAnabhujavikramasampadanyaiH // 408 // // // // // // | ityAcAryazrIhemacandraviracite triSaSTizalAkApuruSacarite mahAkAvye saptame parvaNi sItApravRttyAnayano nAma SaSThaH sargaH / // // 1 pAdAveva dardarAH parvatAstaiH / 2 garuDaH / 3 rAvaNasyApamAnaparyantAm / saptamaM parva SaSThaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / / / 177 / / Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite 11902 11 saptamaH sargaH atha rAmaH sasaumitriH sugrIvAdyairvRto bhaTaiH / laGkAvijayayAtrAyai pratasthe gaganAdhvanA // 1 // bhAmaNDalo nalo nIlo mahendraH pAvanaJjayiH / virAdhazca suSeNazca jAmbavAnaGgado'pi ca // 2 // mahAvidyAdharAdhIzAH koTizo'nye'pi tatkSaNam / celU rAmaM samAvRtya svasainyaizchannadiGmukhAH // 3 // // yugmam // vidyAdharairAhatAni yAtrAtUryANyanekazaH / nAdairatyantagambhIrairbibharAJcakrurambaram // 4 // vimAnaiH syandanairazvairgajairanyaizca vAhanaiH / khe jagmuH khecarAH svAmikAryasiddhAvayaivaH / / 5 / uparyudanvato gacchan sasainyo rAghavaH kSaNAt / velandharapuraM prApa velandharamahIdhare / / 6 / / samudrasetU rAjAnau samudrAviva durdharau / tatra rAmAgrasainyenA''rebhAte yoddhumuddhatau // 7 // nalaH samudraM setuM ca nIlo'badhnAnmahAbhujaH / uparAmamanaiSIcca manISI svAmikarmaNi // 8 // kAkutsthaH sthApayAmAsa tathaiva punareva tau / ripAvapi parAbhUte mahAnto hi kRpAlavaH // 9 // samudro'pi hi rUpAbhirAmA rAmAnujanmane / raumAmatallikAstisraH pradadau nijakanyakAH / / 10 / / uSitvA tAM nizAM setusamudrAnugataH prage / kSaNAdAsAdayAmA suvelAdriM raghUdvahaH // 11 // suvelaM nAma rAjAnaM jitvA tatrA'pi durjayam / uvAsaikAM nizAM rAmaH prAtarbhUyazcacAla ca / / 12 / / 1 garviSThAH / 2 manISA buddhirasyAstIti tathA / 3 rAmAsu strISu matallikAH zreSThAH / saptamaM parva saptamaH sargaH rAmalakSmaNa rAvaNa caritam / rAvaNena saha yuddhArtha sasainyasya rAmasya laGkAM prati prayANam / / / 178 / / Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / / 179 // RESIHARSHASHARAS- saptamaM parva saptamaH targaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / upalaGkamatho haMsadvIpe haMsarathaM nRpam / jitvA tasthau kRtAvAsastatraiva raghupuGgavaH // 13 // Asannasthe'tha kAkutsthe mInasthita ivA'rkaje / laGkA kSobhamupeyAya viSvak pralayazaGkinI / / 14 / / sannahyanti sma yuddhAya sAmantA rAvaNasya te / hastaprahastamArIcasAraNAdyAH sahasrazaH / / 15 / / rAvaNo raNatUryANi dAruNAnyatha koTizaH / kiGkaraistADayAmAsa dviSattADanapaNDitaH / / 16 / / tadA dazAsyamabhyetya natvA'vocad bibhISaNaH / kSaNaM prasIda vimRza zubhodakaM vaco mama // 17 // avimRzya purA cakre lokadvitayaghAtakam / paradArApaharaNaM lajjitaM tena te kulam / / 18 // nijabhAryA samAnetuM kAkutstho'yamupasthitaH / AtithyamidamevA'smai tatkalatrArpaNaM kuru / / 19 / / sItAM tvatto'nyathAkAramapi rAmo grahISyati / nigrahISyati cA'zeSaM tvayA saha kulaM tava / / 20 // dUre stAM rAmasaumitrI tau sAhasakharAntakau / tatpattireko hanumAn dRSye devena kiM na hi ? ||21 / / indrazriyo'dhikA zrIste tAM sItAkAraNena mA / parihArSIrbhavedevamubhayabhraSTatA tava / / 22 // athendrajiduvAcaivaM tvayA hyAjanmabhIruNA / dUSitaM naH kulaM sarvaM nA'si tAtasya sodaraH / / 23 / / indrasyA'pi vijetAraM netAraM sarvasampadAm / tAtaM sambhAvayannevaM nUnaM mUrkha ! mumUrSasi / / 24 / / purA'pi cchalitastAtastvayA hyanRtabhASiNA / pratijJAya dazarathavadhaM yadakRthA na hi // 25 // ihA''yAtaM dAzarathiM tAtAdrakSitumicchasi / darzayan bhayamutpAdya bhUcarebhyo'pi nistrapa! // 26 // tanmanye rAmagRhyo'si mantre'pyadhikaroSi na / Aptena mantriNA mantraH zubhodarko hi bhUbhujAm / / 27 / / 1 zanau mInarAzisthite / 2 rAmapakSapAtI / | lAyAM straataa| // 179 // INSPEE Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite ||180 // saptamaM parva saptamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / bibhISaNo'pyuvAcaivaM zatrugRhyo na khalvaham / putrarUpastu zatrustvamutpannaH kulanAzakRt / / 28 / / ayamaizvaryakAmAbhyAmandhastAvat pitA tava |jnmaandh iva re mugdha ! dugdhAsya ! tvaM tu vetsi kim ? // 29 / / / rAjannanena putreNa caritreNa nijena ca / patiSyasyacirAdeva tAmyAmi tvatkRte mudhA // 30 // rAvaNo'pyadhikaM kruddhaH khaDgamAkRSya bhISaNam / bibhISaNavadhAyoccairudasthAdevadUSitaH / / 31 // bibhISaNo'pi bhrakuTIbhISaNaH stambhamAyatam / utpATya gajavadyoddhamuttasthAvabhirAvaNam / / 32 / / kumbhakarNendrajiyAM tau patitvA drutamantarA / yuddhAnniSidhya nItau svaM sthAnaM zAlAmiva dvipau / / 33 / / are ! niryAhi matpuryA AzrayAzo'si vahnivat / ityukto rAvaNenA'gAdrAmAbhyaNe bibhISaNaH / / 34 / / rakSovidyAdharANAM cA'kSauhiNyastriMzadutkaTAH / hitvA laGkAdhipaM sadyo'pyanujagmurbibhISaNam / / 35 // ApatantaM ca taM prekSya sugrIvAdyAH pracukSubhuH / yathA tathA hi vizvAsaH zAkinyAmiva na dviSi / / 36 / / Adau sa puruSa preSya rAmAya svamajijJapat / vizvAsapAtrasugrIvamukhaM rAmo'pyudaikSata / / 37 / / sugrIvo'pyabravIdete yadyapyAjanmamAyinaH / prakRtyA rAkSasAH kSudrAstathA'pyAyAtvasAviha // 38 / / jJAsyAmaH preSaNaireva bhAvamasya zubhAzubham / dRSTabhAvAnurUpaM ca kariSyAma iha prabho ! / / 39 // tadabhijJo'bhyadhAdevaM vizAlo nAma khecaraH / mahAtmA dhArmikazcaiSa rakSaHsveko bibhISaNaH // 40 // sItAmokSAya jalpaMzcA'nalparoSeNa bandhunA / nirvAsitaH zaraNyaM tvAmAgAnnaivaitadanyathA // 41 / / zrutveti rAmo dvAHsthena bibhISaNamavIvizat / pAdayoH kSiptamUrdhAnaM parirebhe ca sambhramAt / / 42 / / 1kSIrakaNTha / 2 AzrayamaznAti bhakSayatIti tathA / 3 gUDhapuruSaiH / lazayAM yuddha sannahyatA, | bibhISasya rAmAzraye Agamanam / / / 180 // Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / / 181 // saptamaM parva saptamaH sargaH rAmalakSmaNa rAvaNacaritam / bibhISaNo'pyuvAcaivaM hitvA durnayamagrajam / tvAmAgato'smi bhaktaM mAM tatsugrIvavadAdiza / / 43 / / laGkArAjyaM tadA tasmai pratyapadyata rAghavaH / na mudhA bhavati kvA'pi praNipAto mahAtmasu / / 44 / / haMsadvIpe dinAnyaSTAvativAhya raghUdvahaH / kalpAntavAtavallaGkAM pratyacAlIccamUvRtaH / / 45 / / camvA ruddhvA pRthutvena pRthvyA vizatiyojanIm / raNAya sajjo kAkutstho'vatasthe sthemaparvataH / / 46 / / rAmasenAkalakalo velAdhvanirivodadheH / laGkAM badhirayAmAsa sphuTadbrahmANDabhUriva // 47 / / dazakandharasenAnyo'nanyasAdhAraNaujasaH / sadyaH saMvarmayAmAsuH prahastAdyAH udAyudhAH / / 48 // kecinmataGgajodvAripare vAhavAhanaiH / zArdulavAkhairanye tu kharavAyai rathaiH paraiH // 49 / / kuberavannaraiH kecinmeSaiH kecittu vahnivat / yamavanmahiSaiH kecitkecidrevantavaddhayaiH / / 50 // vimAnairdevavatkecitpratAH samarakarmaNe / utpatya yugapadvIrAH parivaturdazAnanam / / 51 / / ||tribhirvishesskm // roSAruNAkSaH sannahya vividhAyudhapUritam / adhyAsta syandanaM ratnazravaH prathamanandanaH / / 52 // bhAnukarNaH zUlapANirdaNDapANirivA'paraH / upetya dazakaNThasya samabhUtpAripArzvakaH / / 53 // kumArAvindrajinmeghavAhanAvaparAviva / dordaNDau dazakaNThasya pArzvayoretya tasthatuH // 54 / / sUnavo'nye'pi doSmantaH sAmantAH koTizo'pi ca / zukasAraNamArIcamayasundAdayo'bhyayuH / / 55 // akSauhiNInAM sahasrairasaGkhyaiH saGkhyakarmaThaiH / dizaH pracchAdayan puryAH pracacAla dazAnanaH / / 56 // 1 balaparvataH / 2 uSTravAhanaiH / 3 azvaiH / 4 zaktAH / 5 yuddhacaturaiH / rAmabalasya ljhyaamaagmnm| // 181 // Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 182 // saptamaM parva | saptamaH | sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / zArdUlaketavaH kecitkeciccharabhaketavaH / camUruketavaH kecitkecitkaraTiketavaH / / 57 // mayUraketavaH kecitkecitpannagaketavaH / mArjAraketavaH kecitkecitkukkuTaketavaH / / 58 // kodaNDapANayaH kecitkecinnistrizapANayaH / muzuNDIpANayaH kecitkecid mudgarapANayaH / / 59 // trizUlapANayaH kecitkecitparighapANayaH / kuThArapANayaH kecitkecicca pAzapANayaH / / 60 // vipakSavIrAn pRcchanto nAmagrAhaM muharmuhuH / dazAsyavIrAzcaturaM vicerU raNakarmaNi // 61 / / ||pnycbhiH kulakam / vaitAThyasyeva sainyasya prathinA''cchAdya medinIm / paJcAzadyojanAnyasthAdrAvaNo raNakarmaNe / / 62 / / svanAyakAn prazaMsanto nindantaH paranAyakAn / parasparaM cA''kSipantaH kathayanto mitho'bhidhAH / / 63 / / || astrANyastrairvAdayantaH karAsphoTapuraHsaram / rAmarAvaNayoH sainyAH mimiluH kAMsyatAlavat / / 64 // ||yugmm // gaccha gaccha tiSTha tiSTha mA bhaiSIrutsRjA''yudham / kuruSvA''yudhamityAjau bhaTAnAM tatra vAgabhUt / / 65 / / / zalyAni zaGkavo bANAzcakrANi parighA gadAH / samutpeturdvayozcamvorvanAntarvihagA iva // 66 / / khaD mitho ghAtabhagnairvegAt kRtaizca maulibhiH / ucchaladbhirabhUnnAnAketurAdviva khaM tadA / / 67 / / subhaTA mudrAghAtairloThayanto dvipAna muhuH / daNDakandukinI krIDAM tanvAnA iva rejire / / 68 // 1 zarabho'SyapadamRgaH sa ketau yeSAM te tathA / 2 camUru[gavizeSaH / 3 karaTI gajaH / 4 nAnA ketavo rAhavazca yasmistat / rAmabalasya lAyAmA gamanam, dvayossainyayoryuddham / // 182 // Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite saptamaM parva saptamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / / / 183 // kuThAraghAtairAcchinnA bhaTAnAmaparairbhaTaiH / paJcazAkhAH patanti sma zAkhAH zAkhAvatAmiva / / 69 // vIrAH zirAMsi vIrANAM chitvA bhUmau pracikSipuH / bubhukSitAya kInAzAyocitAn kavalAniva / 70 / / rakSasAM vAnarANAM ca yuddhe tasmin mahaujasAm / dAyAdAnAM dhanamiva jayaH sAdhyo'bhavacciram / / 71 / / ciraM pravartamAne ca samare tatra vAnaraiH / abhaJji rAkSasabalaM kAnanavanmahAbalaiH / / 72 / / bhagne rakSobale hastaprahastau yoddhamudyatau / vAnaraH saha laGkezajayapratibhuvau sadA // 73 // dvayorapi tayoryuddhAdhvaradIkSitayoratha / sammukhInAvudasthAtAM nalanIlau mahAkapI / / 74 / / hasto nalazcA''dito'pi sammukhInau mahAbhujau / rathArUDhAvamilatAM vakrAvakragrahAviva / / 75 / / AsphAlayAmAsatustAvadhijyIkRtya dhanvanI / jyAnAdena mitho yuddhanimantraNaparAviva / / 76 // tathA vavRSaturbANAMstau dvAvapi parasparam / zarazUlairyathA'bhUtAM rathau zvovinnibhau tayoH // 77 // kSaNaM nale kSaNaM haste'bhUtAM jayaparAjayau / tadbalAntaramajJAyi na tatra nipuNairapi / / 78 / / sabhyIbhUtasvavIrANAmagre hINo nalo balI / avihasto hastaziraH kSurapreNA'cchidakrudhA / / 79 / / sadyaH prahastaM nIlo'pi hastaM nala ivA'vadhIt / divo'bhUt puSpavRSTizcopariSTAnnalanIlayoH // 80 // hastaprahastanidhanAd dazAnanabale krudhA / mArIcaH siMhajaghanaH svayambhUH sAraNaH zukaH / / 81 // 1 hastau pAdau mastakaM ceti paJcazAkhAH / 2 yamAya / 3 pratibhUH-sAkSI / 4 dhanuSI / 5 zvAvicchalyakaH bhASAyAM zAhuDI" iti khyAtam / 6 avyAkulaH / -RRRRRRASSHRS50988SAGE rAmarAvaNasainyayo yuddhm| / / 183 / / Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 184 // saptamaM parva saptamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / candrA'rkoddAmabIbhatsAH kAmAkSo makaro jvaraH / gambhIraH siMharathAzvarathA anye'pyupAsaran / / 82 / / yugmam // madanADarasantApaprathitAkrozanandanAH / duritAnaghapuSpAstravighnaprItikarAdayaH / / 83 / / / kapayo rAkSasaiH sArdhamayudhyanta pRthak pRthak / utpatantaH patantazca kukkuTairiva kukkuTAH / / 84 // ||yugmm / / mArIcarakSaH santApaM nandano jvararAkSasam / uddAmarAkSaso vighnaM zukaM duritavAnaraH / / 85 / / rAkSasaH siMhajaghanaH prathitaM nAma vAnaram / yodhayitvA dRDhaM jaghnuryayAvastaM ca bhAskaraH / / 86 / / ||yugmm // dvayorapi hi sainyAni rAmarAvaNayostataH / nivRttyA'sthuH zodhayantaH svAna hatAnahatAnapi // 87 // vibhAtAyAM vibhAvaryA pratyarka dAnavA iva / prati rAmabalaM rakSoyodhA yoddhaM DuDhaukire / / 88 // madhyesainyaM dazAsyo bhUmadhye merurivA'calaH |gjrthyrthaaruuddhshccaal raNakarmaNe // 89 / / bibhrANo vividhAnyastrANyantakAdapi bhISaNaH / tatkAlAruNayA zatrUn dRzA'pi hi dahanniva // 90 // pazyan pratyekamapyAtmasenAnyaM zetamanyuvat / manyamAnastRNAyA'rIn rAvaNo'gAdraNAvanim // 91 // ||yugmm // 1 rAmapakSIyANAM nAmAni / 2 prabhAte / 3 prAtaH sUryodayAtprAk sUrya prati dAnavA asurA yo mAyAntIti laukikazAstre prasiddham / 4 gajA rathyA-rathavobaro yasyaitAdRzaM rathamArUDhaH / 5 indravat / rAmarAvaNa sainyayo yuddham / / / 184 / / Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite 1192411 te'pi rAghavasenAnyaH sainyaiH saha mahaujasaH / vIkSyamANA divyamaraiH samarAyopatasthire / / 92 / / sanadIkamiva kvA'pi raktavAribhiruddhataiH / utparvatamiva kvA'pi patitaiH kapikuJjaraiH / / 93 / / kvacicconmakaramiva mekarAsyai rathacyutaiH / uddantamiva ca kvA'pi sAmibhagnairmahArathaiH / / 94 / uttANDavaiH kabandhaizca nRttasthAnamiva kvacit / ajAyata kSaNenA'pi samarAjirabhUtalam / / 95 / / // tribhirvizeSakam // atha rAvaNahuGkArapreritai rajanIcaraiH / sarvaiH sarvAbhisAreNa kapisainyA babhaJjire / / 96 / / kruddhaH svasainyabhaGgena sugrIvo'dhijyakArmukaH / svayaM cacAla calayannacalAM prabalairbalaiH / / 97 / / rAjannihaiva tiSTha tvaM mamaivekSasva vikramam / evaM niSidhya sugrIvaM hanumAnacaladyudhi / / 98 / / hanumAn rAkSasAnIkamanekAnIkadurmadam / durgrAhamapyagAhiSTa mahAbdhimiva mandaraH / / 99 / / atha parjanyavadgarjannUrjitaM yudhi durjayaH / aDhaukata dhanustUNamAlI mAlI hanUmate // 100 // hanumanmAlinau vIrau dhanuSTaGkArakAriNau / pucchAsphoTakarau siMhAvivoddAmau virejatuH / / 101 / / astrairmAlihanumantau prajahrAte parasparam / cicchedAte mitho'strANi mitho'tarjayatAM ca tau / / 102 / / ciraM ca yuddhvA hanumAnmAlinaM vIryazAlinam / cakre nirastraM nistoyaM grISmArka iva palvalam // 103 // gaccha gaccha jaradrakSaH ! kiM hatena tvayA nanu ? / iti bruvANaM zrIzailametya vajrodaro'vadat // 104 // are re ! mriyase pApa ! vadannevaM hi kaidvada ! / ehyehi yudhyasva mayA na bhavasyeSa mA sma gAH / / 105 // 1 makaramukhaiH kASThamayamakarAkRtayo rathe nikSipyante / 2 ardhabhagnaiH / 3 kutsitaM vadatIti kadvadastatsambuddhau / saptamaM parva saptamaH sargaH rAmalakSmaNa rAvaNacaritam / rAmarAvaNasainyayo yuddham / / / 185 / / Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 186 // saptamaM parva saptamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / mArutistadvacaH zrutvA hakkAmiva mRgAdhipaH / bUtkurvannurvahaGkArazchAdayAmAsa taM zaraiH // 106 / / tadbANavRSTiM nidhUya zarairvajodaro'pi tam / tirayAmAsa mArtaNDaM prAvRTkAla ivA'mbudaiH // 107 / / aho ! vajrodaro vIro yo'lamasmai hanUmate / aho ! vIraH pAvaniryo'laM vajrodararakSase / / 108 // evaM giro raNakrIDAsadasyAnAM divaukasAm / asahiSNurdviSajjiSNurhanumAn mAnaparvataH / / 109 // varSan yugapadastrANi citrANyutpAtameghavat / vajrodaraM tamavadhItpazyatAmapi rakSasAm / / 110 // ||tribhirvishesskm / / vajodaravadhakruddho rAvaNirjambumAlyatha / tarjanmArutimAhvAsta pratikAra iva dvipam / / 111 // ubhAvapi mahAmallAvanyo'nyavadhakAkSiNau / yuyudhAte ciraM bANaiH pannagairvArtikAviva // 112 / / iSubhyaH pratiyacchantau dviguNadviguNAniSUn / parasparaM prApatustAvadhamottamarNatAm / / 113 / / kruddho'tha kRtvA hanumAnarathyarathasAritham / taM dviSaM tADayAmAsa mudgareNa garIyasA // 114 // mUrchito jambumAlyut nipapAtotpapAta ca |russaa mahodaro rakSovIro varSaJchilImukhAn / / 115 // anye'pi rAkSasabhaTA hanUmantaM jighAMsavaH / jAtyazvAna iva kroDaM veSTayAmAsuruccakaiH / / 116 // doSNoH ke'pi mukhe ke'pi ke'pyaGgyohadi ke'pi ca / kukSau ke'pi zaraistIkSNairjajirete hanUmatA / / 117 // antarvaNaM dava iva madhye'mbhodhIva vADavaH / madhyerakSobalaM vIrazvakAsAmAsa mArutiH // 118 // 1 mahAgavAn / 2 hastipakaH / 3 gAruDinau / 4 jambumAlI papAta mahodarazcotpapAtAbhijagAmeti sambandhaH / 5 varAham / rAmarAvaNasainyayoyuddham / / / 186 // Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 187 // saptamaM parva saptamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / kSaNAdabhAGkSIdrakSAsi tamAMsIva divAkaraH / mahaujasAM ziroratnaM pavanaJjayanandanaH / / 119 // rakSobhaGgena saGkruddhaH kumbhakarNo'tha zUlabhRt / IzAna iva bhUmiSThaH svayaM yoddhumadhAvata / / 120 / / kAnapyadhriprahAreNa muSTighAtena kAnapi / kAMzcitkUrparaghAtena talaghAtena kAMzcana / / 121 / / kAzcinmudgaraghAtena zUlaghAtena kAMzcana / kAnapyanyo'nyaghAtena kumbhakarNo'vadhIt kapIn / / 122 / / ||yugmm // kalpAntArNavakalpaM tamApatantaM tarasvinam / rAvaNAnujamAlokya sugrIvaH samadhAvata / / 123 / / bhAmaNDalo dadhimukho mahendraH kumudo'GgadaH / apare'pyanvadhAvanta pradIpana ivodyataH / / 124 / / dazAnanAnujaM paJcAnanaM vyAdhA ivA'rudhan / varSanto'strANi citrANi yugapadvAnarottamAH / / 125 // prasvApanAstraM teSUccaiH kAlarAtrimivA'parAm / rAtriJcaravaro'muJcadamoghaM munivAkyavat / / 126 / / nidrAyamANaM svaM sainyaM divA kumudakhaNDavat / dRSTvA sasmAra sugrIvo mahAvidyAM prabodhinIm / / 127 / / are! kva kumbhakarNo'stItyuccaistumulakAriNaH / uttasthurvAnarabhaTAH khagA iva nizAtyaye / / 128 / / upAdravan kumbhakarNamAkarNAkRSTakArmukAH / sugrIvAdhiSThitAH suSThuyodhinaH kapikuJjarAH / / 129 // sugrIvo dalayAmAsa kumbhakarNasya sArathim / rathaM rathyAMzca gadayA'gadAro gadAniva // 130 // bhUmiSThaH kumbhakarNe'tha hastenodestamudgaraH / ekazRGgo giririva sugrIvAyA'bhyadhAvata / / 131 // yuddhArtha dhAvatastasyA'GgavAtena garIyasA / bhUyAMsaH kapayaH petuH karisparzena vRkSavat / / 132 / / 1 hanumadvizeSaNam / 2 balinam / 3 siMham / 4 vaidyo rogAniva / 5 udastaH-UrvIkRto mudgaro yena saH / rAmarAvaNasainyayoyuddham / // 187 / / Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarita ||188 // saptamaM parva saptamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / rAmarAvaNa plavaGgamairaskhalitaH sthalairiva nadIrayaH / sugrIvarathamAhatyA'cUrNayanmudreNa saH / / 133 // khe samutpatya sugrIvaH zilAmekAM mahIyasIm / mumoca kumbhakarNAya vajrI vajramivA'draye // 134 / / kumbhakarNo mudgareNa tAM zilAM kaNazo'karot / utpAtikI rajovRSTiM kapInAM darzayanniva / / 135 / / taDattaDiti kurvANaM taDiddaNDAstramutkaTam / rAvaNAvarajAyA'tha vAlino'varajo'mucat / / 136 // taDiddaNDAya caNDAya tasmai zastrANyanekazaH / kumbhakarNaH pracikSepa moghIbhUtAni tAni tu // 137 // kumbhakarNaH papAtoA taDiddaNDena tADitaH / jagadbhayaGkarAkAraH kalpAnta iva parvataH / / 138 / / mUrchite bhrAtari kruddhaH svayameva dazAnanaH / sAkSAdivA'ntako'cAlId bhRkuTIbhISaNAnanaH / / 139 // natvendrajittamityUce svAmiMstava puro raNe / na yamo varuNo nA'pi na kubero na vA hariH // 140 // tiSThanti kiM nu plavagA evaite deva ! tiSTha tat / gatvaiSa tAn haniSyAmi ruSTo mazakamuSTivat // 141 / / niSidhyaivaM dazagrIvaM mAnodgrIvaH sa zakrajit / AghnAnaH pravivezA'ntaHkapisainyaM mahAbhujaH // 142 // kAsAraH kausarasyeva bhekarApatataH sataH / kapibhirmumuce tasya samarorvI mahaujasaH / / 143 / / sa trasyataH kapInUce re re ! tiSThata vAnarAH ! / ayudhyamAnAnno hanmi rAvaNasyA'smi nandanaH / / 144 / / kva mArutiH ? kva sugrIvastAbhyAmapyathavA kRtam / kva nu tau rAmasaumitrI abhyamitrIyamAninau // 145 // iti bruvANaM dordAdamarSAruNitekSaNaH / raNAyA''hvata sugrIvastaM dazagrIvanandanam / / 146 // bhAmaNDalo'pIndrajito'varajaM meghavAhanam / AyodhayitumArebhe zarabhaM zarabho yathA / / 147 / / 1 indraH / 2 mAnenordhvagrIvaH / 3 mahiSasya / 4 vIramAninau / sainyayoyuddham / // 188 // Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaM parva saptamaH triSaSTizalAkApuruSacarite ||189 // sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / diggajA iva catvArazcatvAraH sAgarA iva / AsphAlantaH zuzubhire te trilokIbhayaGkarAH / / 148 / / gatAgataistadrathAnAmakampata vasundharA / cakampire sAnumantazcakSobha ca mahodadhiH / / 149 // bubudhe nA'ntaraM teSAM bANAkarSaNamokSayoH / atyantalaghuhastAnAmavihastatvazAlinAm / / 150 / / Ayasairdaivatairastrairayudhyanta cirAya te / paraM na ko'pi kenA'pi teSAM madhyAdajIyata / / 151 / / atho mumucatuH kruddhAvindrajinmeghavAhanau / sugrIvabhAmaNDalayornAgapAzAstramuddhatam // 152 / / nAgapAzaistathA baddhau bhAmaNDalakapIzvarau / anIzvarau niHzvasitumapyabhUtAM yathA hi tau // 153 // itazca labdhasajJena kumbhakarNena roSataH / gadayA tADitaH pRthvyAM mArutirmUrchito'patat / / 154 / / doSNA takSakakalpena taM karIva kareNa saH / samuddadhe valayitenA'ntaHkakSaM nyadhatta ca / / 155 / / Uce bibhISaNo rAmaM svAminnetau hi te bale / balIyasau sArabhUtAvAnane nayane iva // 156 / / baddhau vaidehisugrIvau rAvaNibhyAM mahoragaiH / yAvallaGkAM na nIyete tAvattau mocayAmyaham / / 157 // hanumAn kumbhakarNena baddho doSNA mahIyasA / laGkAmaprApta evA'yaM mocanIyo raghUdvaha ! / / 158 / / svAmin ! vinA hi sugrIvabhAmaNDalahanUmataH / avIramiva naH sainyamanujAnIhi yAmi tat // 159 / / evaM tatra bruvatyeva vegAdgatvAGgado bhaTaH / AkSipya kumbhakarNena yuyudhe yuddhakovidaH // 160 // krodhAndhyAt kumbhakarNena protkSiptabhujapAzataH / yayau mArutirutpatya vihaGga iva paJjarAt / / 161 / / 1 atizIghrahastavatAmanAkulitatvena ca zAlinAM teSAM caturNA bANAnAM karSaNe mokSaNe ca kiyatkAlAntaramastIti kenA'pi na bubudhe iti bhAvaH / 2 kakSAyAmityantaHkakSam / 3 UrcIkRto muja eva pAzastasmAt / rAmarAvaNasainyayoyuddham / // 189 / / Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama parva triSaSTizalAkApuruSacarite / / 190 // saptamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / bibhISaNo mocayituM bhAmaNDalakapIzvarau / rAvaNibhyAM samaM yoddhumadhAvata rathasthitaH // 162 / / dadhyatuzcendrajinmeghavAhanAveSa naH pituH / anujaH svayamabhyeti kartumasmAbhirAhavam / / 163 / / anena tAtakalpena yoddhavyaM kathamadya hA ! / ito'pasaraNaM yuktaM na hIH pUjyAddhi bibhyatAm / / 164 / / / pAzabaddhAvimau cA'rI nizcitaM hi mariSyataH / ihaiva hi tadAsAta tAto nA'nveti nau yathA / / 165 // vicintyaivaM nezatustau dhImantau rAvaNI raNAt / pazyan bibhISaNazcA'sthAdbhAmaNDalakapIzvarau / / 166 // cintAmlAnAnanau tatra tasthatU rAmalakSmaNau / himAnIcchannavapuSau sUryAcandramasAviva / / 167 / / rAmabhadrastataH pUrvapratinnavaraM suram / mahAlocanamasmArSIt suparNAmarapuGgavam / / 168 // jJAtvA cA'vadhinA'bhyetya dadau padmAya so'maraH / vidyAM siMhaninAdAkhyAM muzalaM syandanaM halam / / 169 / / lakSmaNAya dadau vidyAM gAruDI syandanaM tathA / gadAM ca vidyudvadanAM samare ripunAzinIm / / 170 / / varuNA''gneyavAyavyapramukhANyaparANyapi / divyAnyastrANi chatre ca sa dadAvubhayorapi / / 171 // saumitrervAhanIbhUtaM garuDaM prekSya tatkSaNam / sugrIvabhAmaNDalayoH praNezuH pAzapannagAH / / 172 / / jajJe jayajayArAvo rAmasainye samantataH / rakSobalamivA'staM ca yayau devo'bjinIpatiH / / 173 // prAtarbhUyo'pi sainyAni raghUdvahadazAsyayoH / sarvAbhisArasArANi raNAGgaNamupAsaran / / 174 / / teSAM kRtAntadantAbhasphuradastrabhayaGkaraH / akANDArabdhasaMvarta pAvartata mahAraNaH / / 175 / / kruddhairakSobhi rakSobhirvAnarANAM varUthinI / madhyAhnatApasantaptai. sarasI sUkarairiva // 176 // 1 mahad himaM himAnI, tayA channaM vapuryayostau / 2 rAmAya / 3 kSubdham / | rAmarAvaNasainyayoyuddham / // 190 // Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 191 // saptamaM parva saptamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / bhagnaprAyAM ca prekSya sugrIvAdyA mahaujasaH / rakSo'nIkeSu vivizuryogino'nyavapuHSviva / / 177 / / vidudruvU rAkSasAste'pyAkrAntAstaiH kapIzvaraiH / nAgA iva garutmadbhiradbhirAmaghaTA iva / / 178 / / rakSobhaGgena saGghaddho dadhAve rAvaNaH svayam / mahArathapracAreNa dArayanniva medinIm / / 179 / / tasya prasarato dAvavaDheriva tarasvinaH / muhUrtamapi nA'gre'sthAt kapivIreSu kazcana / / 180 / / tadyuddhe calitaM rAmaM niSidhya prazrayAdatha / bibhISaNaH kSaNAdetya rurodha dazakandharam / / 181 / / taM rAvaNo'vadadre re! kaM zrito'si bibhISaNa! / krUddhasya mama yenA''jau kSiptaH kavalavanmukhe / / 182 / / vyAdheneva kirau zvAnaM mayi tvAM re! prahiNvatA / rAmeNa mantritaM sAdhu sAdhvidaM hyAtmarakSaNam / / 183 // adyA'pi mama vAtsalyaM tvayi vatsA'sti gaccha tat / etau hyadya haniSyAmi sasainyau rAmalakSmaNau // 184 // amISAM vadhyamAnAnAM mA saGkhyApUraNaH sma bhUH / ehi svasthAmeva tvaM pRSThe hasto'yamadya te / / 185 / / bibhISaNo'pyuvAcaivaM rAmo'ntaka iva svayam / acAlIttvAM prati kruddho niSiddhazca mayA balAt / / 186 / / tvAM bodhayitukAmo'haM yuddhavyAjAdihA''gataH / adyA'pi mucyatAM sItA prasIda kuru madvacaH / / 187 // hanta ! mRtyubhayAnnA'haM rAjyalobhena nA'pi vA / gato'smi rAmaM nirvAdabhayAt kiM tu dazAnana ! // 188 // sItArpaNena nirvAdaM praNAzaya yathA hyaham / punareva zrayAmi tvAM vihAya raghupuGgavam // 189 // kruddho'tha rAvaNaH proce kimadyA'pi bibhISikAm / re bibhISaNa ! durbuddhe ! pradarzayasi kAtara! / / 190 / / bhrAtRhatyAbhayAdukto'syevaM nA'nyena hetunA / ityuktvAsphAlayAmAsa kArmukaM dazakandharaH / / 191 / / / 1 jalaiH / 2 apakvaghaTA iva / 3 apavAdabhayAt / 4 bhItim / rAmarAvaNasainyayoyuddham / // 191 / / // Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - triSaSTizalAkApuruSacarite // 192 // saptamaM parva saptamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNa caritam / %ARASHARASHRSHASHASASSHAS bhrAtRhatyAbhayAdukto'syevaM nA'nyena hetunA / ityuktvAsphAlayAmAsa dhanuH so'pi bibhISaNaH // 192 / / tataH pravavRtAte to bhrAtarau yoddhamudyatau / citrANyastrANi karSantau varSantau ca nirantaram / / 193 // athendrajitkumbhakarNI rAkSasA apare'pi hi / svAmibhaktyA'bhyadhAvanta kRtAntasyeva kiGkarAH / / 194 // rAmo'rautsIt kumbhakarNa lakSmaNo rAvaNiM punaH / nIlastu siMhajaghanaM durmarSazca ghaTodaram / / 195 / / svayambhUrdurmatiM zambhu nalavIro'Ggado mayam / skandaH punazcandraNakhaM vighnaM candrodarAtmajaH / / 196 / / ketuM bhAmaNDalanRpaH zrIdatto jambumAlinam / kumbhakarNasutaM kumbhaM pavanaJjayanandanaH / / 197 / / kiSkindhezaH sumAlAkhyaM kundo dhUmrAkSarAkSasam / vAlisUzcandrarazmizca bhaTaM sAraNarAkSasam / / 198 / / rAkSasAnevamanyo'nyamarautsuH kapayo'pare / ayudhyanta ca taiH sArdhaM naqarnakA ivA'rNave / / 199 / / evaM yuddhe vartamAne bhISaNebhyo'pi bhISaNe / lakSmaNAyA'mucakrodhAdastraM tAmasamindrajit / / 200 / / tadastraM tapanAstreNa saumitriH zatrutApanaH / sadyo vidrAvayAmAsA'gninA maidanapiNDavat / / 201 // saumitrirnAgapAzAstraM mumocendrajite krudhA / tantunA'mbhasi hastIva sa tena drAgabadhyata / / 202 // AkramyamANasarvAGgo nAgAstreNa dazAsyasUH / nipapAtA'zaniriva dArayan sAgarAmbarAm / / 203 // cikSepa svarathAGke taM virAdho lakSmaNAjJayA / kArApAla ivA'naiSInnije ca zibire drutam / / 204 // nAgapAzaiH kumbhakarNa tvabadhnAlakSmaNAgrajaH / bhAmaNDalastaM zibire'naiSIdrAmAjJayA tataH // 205 // anye'pi pratiyoddhAro baddhA rAmasya sainikaiH / meghavAhanamukhyAste ninyire zibire nije // 206 // 1 madano bhASAyAM "mINa" iti khyAtaH / 2 svarathamadhye / 3 kArAgRharakSakaH / | rAmarAvaNasainyayoyuddham / // 192 // Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkApuruSacarite 11983 11 dRSTvA dazamukhastattu krodhazokasamAkulaH / bibhISaNAya cikSepa zUlaM mUlaM jayazriyaH // 207 // tacchUlamantarAle'pi kadalIkANDalIlayA / cakAra kaNazo rAmAvarajaH patribhiH zitaiH / / 208 / / dharaNendrapradatAM tAmamoghavijayAhvayAm / vijayArthI dazagrIvo mahAzakti samuddadhe // 209 // dhagaddhagiti jvalantIM taDattaDiti nAdinIm / saMhArAbdataDillekhAmiva khe'bhramayatsa tAm / / 210 / / apasakhurdivi surA dRzaM sainyA nyamIlayan / tAM vilokya na ke'pyasthuH susthitaM susthitA api // 211 // rAmaH saumitrimityUce'smAkameSa bibhISaNaH / Aganturhanyate hanta dhig na AzritaghAtinaH / / 212 / / iti rAmavacaH zrutvA saumitrirmitravatsalaH / bibhISaNAgre gatvA'sthAdAkSipan dazakandharam // 213 // puraHsthaM garuDasthaM taM prekSyovAca dazAnanaH / na tubhyaM zaktirutkSiptA mA mRthAH paramRtyunA / / 214 // mriyasva yadi vA mAryastvamevA'si yato mama / varAkastvatpade hyeSa mamA'gre'sthAd bibhISaNaH / / 215 / / ityuktvA bhramayitvA tAM zakti rAmAnujanmane / mumoca patedutpAtAzanikalpAM dazAnanaH / / 216 / / tAmApatantIM saumitriH sugrIvo hanUmAnnalaH / bhAmaNDalo virAdho'nye'pyastraiH svaiH svairatADayan // 217 // sA'vajJAya tadastraughaM vyAladvipa ivAGkuzam / urvAnalaH ivA'mbhodhau lakSmaNoraH sthale'patat // 218 // tayA bhinno mahIpRSThe nipapAta ca lakSmaNaH / utpapAta ca tatsainye viSvagdhA hA ravo mahAn // 219 // kruddho'tha jyeSThakAkutstho jighatsuriva rAvaNam / AyodhayitumArebhe paJcAnanarathasthitaH // 220 // kSaNAccakAra virathaM paJcAnanaratho dviSam / dazAnano'pi vegenA'dhyAruroha rathAntaram / / 221 / / 1 patat yat utpAtavajraM tatsadRzIm / 2 vaDavAgniriva / 3 hantumicchuH / saptamaM parva saptamaH sargaH rAmalakSmaNa rAvaNa caritam / rAmarAvaNa sainyayo yuddham / / / 193 / / Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 194 // saptamaM parva saptamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / bhaktvA bhaGktvA rathAnevaM paJcavArAn dazAnanam / kAkutstho virathIcakre jagadadvaitapauruSaH // 222 / / dazAsyo'cintayaccaivaM bhrAtRsnehAdayaM svayam / mariSyatyeva tatki me yodhitenA'dhunA'munA ? // 223 / / dazagrIvo vimRSyaivaM yayau laGkApurI drutam / astaM jagAma ca ravI rAmazokAdivA''turaH / / 224 / / bhagne'tha rAvaNe rAmo nivRttyeyAya lakSmaNam / taM ca dRSTvA nipatitaM papAta bhuvi mUrchitaH / / 225 / / sugrIvAdibhirAsikto rAmazcandanavAriNA / labdhasaJjJo niSadyopasaumitrItyagadadrudan // 226 / / tava kiM bAdhate vatsa !? brUhi tUSNIM sthito'si kim ? / saJjayA'pi samAkhyAhi prINayA'grajamAtmanaH // 227 / / ete tvanmukhamIkSante sugrIvAdyAstavA'nugAH / nA'nugRhNAsi kiM vAcA dRzA vA priyadarzana ! ? / / 228 / / jIvanaNAdrAvaNo'gAditi lajjAvazAd dhruvam |n bhASase tadbhASasva pUrayiSye tavepsitam / / 229 / / re re rAvaNa duSTAtmastiSTha tiSTha kva yAsyasi ? / eSa prasthApayAmi tvAM nacirAya mahApathe / / 230 // ityuktvA dhanurAsphAlyodasthAdyAvadraghUdvahaH / tAvat kapIzvareNaivamUce vinayapUrvakam / / 231 / / svAminnizeyamagamallaGkAM ca sa nizAcaraH / zaktiprahAravidhuraH svAmI nazcaiSa vartate / / 232 / / dhairyamAdhehi jAnIhi hatameva dazAnanam / pratijAgaraNopAyaM saumitrereva cintaya / / 233 / / bhUyo rAmo jagAdaivaM hRtA bhAryA hato'nujaH / tiSThatyadyA'pi rAmo'yaM zatadhA na vidIryate // 234 // sakhe sugrIva ! hanuman ! bhAmaNDala ! nalA'Ggada / virAdhAdyAzca sarve'pi yAta svaukasi samprati // 235 / / sItApahArAt saumitrivadhAdapyadhikaM zuce / sakhe ! bibhISaNA'bhUstvaM yatkRtArthIkRto'si na // 236 / / 1 jagatyadvitIyaparAkramaH / 2 saumitreH samIpamupasaumitri / rAmarAvaNasainyayo / / 194 // Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuSacarite / / 195 // | saptamaM parva saptamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / prAtaH pazya paraM bandho ! nijabAndhavavarmanA / nIyamAnaM svabandhuM taM bandhurUpeNa vairiNam // 237 / / prAtaH kRtArthIkRtya tvAmanuyAsyAmi lakSmaNam / lakSmaNaM hi vinA kiM me sItayA jIvitena ca ? / / 238 / / bibhISaNo babhASe'tha kimadhairyamidaM prabho ! ? |zaktyA hato'pi hyanayA pumAn jIvati yAminIm / / 239 / / mantratantrAdinA ghAtapratIkArAya sarvathA / prayatyatAM prabho ! yApanna vibhAti vibhAvarI / / 240 // Ameti rAghaveNokte sugrIvAdyAstu vidyayA / saptavaprAMzcaturdhArAn rAghavau parito vyadhuH / / 241 // prAcyA dvAreSu tatrA'sthuH sugrIvaH pAvanaJjayiH / tAraH kundo dadhimukho gavAkSo gavayaH kramAt // 242 / / || udIcyAmaGgadaH kUrmo'Ggo mahendro vihaGgamaH / suSeNazcandrarazmizca dvAreSvasthuH kramAdamI / / 243 / / pratIcyAM nIlasamarazIladurdharamanmathAH / jayazca vijayazcaiva sambhavazcA'vatasthire / / 244 / / bhAmaNDalo virAdhazca gajo bhuvanajinnalaH / maindo bibhISaNazcA'sthurdakSiNasyAM kramAdamI / / 245 / / madhye kRtveti kAkutsthau sugrIvAdyA mahAbhujAH / prajAgaraparAstasthurAtmArAmA ivodyatAH / / 246 / / sItAyAH kazcidAcakhyau yacchaktyA lakSmaNo hataH / prAtarvipatsyate rAmabhadro'pi bhrAtRsauhRdAt / / 247 / / vajranirghoSavad ghoraM tacchrutvA janakAtmajA / papAta mUrchayA pRthvyAM lateva pavanAhatA // 248 // vidyAdharIbhirambhobhiH saMsiktA labdhacetanA / utthAya vilalApaivaM jAnakI karuNasvaram / / 249 / / hA vatsa ! lakSmaNa ! kvA'gAstyaktvaikAkinamagrajam / muhUrtamapi hi sthAtuM vinA tvAmeSa na kSamaH / / 250 // dhigahaM mandabhAgyA'smi yato mama kRte'dhunA / svAmidevarayordevatulyayorIdRgAgatam / / 251 / / 1 lakSmaNavartmanA mRtyurUpeNetyarthaH / 2 svasya tava bandhuM rAvaNam / 3 rAtriH / 4 yoginaH / rAmarAvaNasainyayoyuddham / // 195 // Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / / 196 // | saptamaM parva | saptamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / prasIda matpravezAya dvidhA bhava vasundhare! / prANanirvANahetostvaM bhava vA hRdaya ! dvidhA / / 252 / / evaM rudantI karuNaM sItA kA'pi kRpAvatI / avalokyA'valokinyA vidyAdharyabravIditi // 253 / / bhaviSyatyakSatAGgaste prabhAte devi ! devaraH / samaM ca rAmabhadreNa tvAmetyA''nandayiSyati / / 254 / / svasthAvasthA tadgirA'sthAt kAkutsthagRhiNI tadA / sUryodayaM cintayantI cakravAkIva jAgratI / / 255 / / saumitrirmArito'dyeti kSaNaM jaharSa rAvaNaH / kSaNaM smRtvA bhrAtRputramitrabandhaM ruroda ca / / 256 / / hA vatsa ! kumbhakarNa ! tvaM mamA''tmaivA'paraH paraH / dvitIyAviva me bAhU hendrajinmeghavAhanau ! / / 257 / / hA vatsA! jambumAlyAdyA ! mama rUpAntaropamAH / aprAptapUrva prAptAH stha kathaM bandhaM gajA iva ? ||258 // smAraM smAraM svabandhUnAmitthaM bandhAdi nUtanam / bhUyo bhUyo dazagrIvo mumUrcha ca ruroda ca / / 259 / / itazca padmasainye prAkprAkAradvArarakSakam / bhAmaNDalamupetyaivaM ko'pi vidyAdharo'vadat / / 260 // padmapAdAn darzaya me tadApto nanu yadyasi / alaM lakSmaNajIvAtumAkhyAsyAmi hito'smi vaH / / 261 // vidhRtya pANinA doSNi nIto bhAmaNDalena saH / padmasya pAdapadmAnte praNamyaivaM vyajijJapat // 262 / / saGgItapuranAthasya zazimaNDalabhUpateH / tanayaH praticandro'haM suprabhAkukSisambhavaH // 263 / / krIDArthaM sakalatro'haM calito'nyedhurambare / dRSTaH sahasravijayanAmnA vidyAdhareNa ca / / 264 / / tena maithunikAdvairAdhodhito'haM ciraM tadA / pAtitazcaNDaravayA zaktyA cA''hatya bhUtale / / 265 / / sAketapuryA mAhendrodayodyAne luThan bhuvi / dRSTazca bharatenA'haM tvadbhAtrA'tikRpAlunA / / 266 // | rAmarAvaNasainyayoyuddham / // 196 // Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite saptamaM parva saptamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / ||197 // sadyo gandhAmbubhistena sikto'haM pRthivIbhujA / mattazca niragAcchaktirdasyuH paragRhAdiva / / 267 / / sadyo rUDhaprahAreNa mayA vismitacetasA / pRSo gandhAmbumAhAtmyamityazaMsattavA'nujaH / / 268 / / / sArthavAho vindhyanAmA'bhyAgAdgajapurAdiha / ekastanmahiSo mArge'tibhAratruTito'patat / / 269 // tanmUrdhni pAdaM vinyasya saJcacAra purIjanaH / upadraveNa mahatA vipannaH so'tha sairibhaH / / 278 / / so'kAmanirjarAyogAcchvetaGkarapurezvaraH / suro vAyukumAro'bhUnnAmnA pavanaputrakaH / / 271 // jJAtvA cA'vadhinA pUrva mRtyu prakupito'tha saH |pure janapade cA'smin vyAdhInnAnAvidhAn vyadhAt / / 272 / / deze gRhe ca na vyAdhirabhUnmanmAtulasya tu / droNameghanarendrasya manmahIvartino'pi hi / / 273 / / avyAdhikAraNaM pRthe mayA droNaghano'vadat / bhAryA priyaGkarA me'bhUtpurA'tivyAdhibAdhitA // 274 // jAte garbhe tatprabhAvAd vyAdhinA'mucyatA'tha sA / suSuve ca kramAtputrI vizalyAmabhidhAnataH / / 275 / / tvaddeza iva maddeze'pyudbhUte vyAdhyupadrave / vizalyAsnAnatoyena sikto loko'bhavadviruk / / 276 / / pRthe mayA satyabhUtazaraNo muniranyadA / vadati sma vizalyAyAH prAgjanmatapasaH phalam / / 277 / / vraNarohaNaM zalyApahAro vyAdhisaGkSayaH / nRNAM snAnAmbhasA'pyasyA bhAvI bhartA ca lakSmaNaH / / 278 / / tayA munigirA samyagjJAnAdanubhavAdapi / vizalyAsnAnapayasaH prabhAvo nizcito mayA / 279 / / ityuditvA droNamegho vizalyAsnapanodakam / mamA'pi hyarpayattenA'bhavad bhUmirmamA'pyaruk // 280 // tasyAH snAnAmbhasA'nena mayA siktastvamapyaho ! / niHzaktizalyaH saMrUDhavraNazca tvamabhUH kSaNAt / / 281 // 1 cauraH / 2 mahiSaH / 3 rogarahitaH / rAvaNasya zaktinAzArtha vizalyAgamanam / // 197 // Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite / / 198 / / bharatasya mamA'pyevamutpannaH pratyayaH prabho ! / A pratyUSAdAnayata vizalyAsnAnavAri tat // 282 // tvaryatAM tvaryatAM tasmAtpratyUSe kiM kariSyatha ? / paryaste zakaTe hanta kiM kurvIta gaNAdhipaH ? / / 283 / / bhAmaNDalaM hanUmantamaGgadaM ca raghUdvahaH / AdizatpratibharataM vizalyAsnAnavAriNe // 284 // prayayuste vimAnenA'yodhyAM pavanaraMhasA / prAsAdAGke ca dadRzuH zayAnaM bharataM nRpam / / 285 / / bharatasya prabodhAya te gItaM cakrurambare / rAjakArye'pi rAjAna utthApyante hyupAyataH / / 286 / / vibudhya bharatenA'pi dRSTaH pRSTaH puro naman / Uce bhAmaNDalaH kAryaM nA''ptasyA''pte prarocanA / / 287 // setsyatyetanmayA tatreyuSeti bharatastataH / tadvimAnAdhirUDho'gAt puraM kautukamaGgalam / / 288 // bharatena droNaghano vizalyAmatha yAcitaH / sahodvAhya strIsahasrasahitAM tAmadatta ca / / 289 / / bhAmaNDalo'pyayodhyAyAM muktvA bharatamutsukaH / Ayayau saparIvAro vizalyAsaMyutastataH / / 290 / jvaladdIpavimAnastho bhItaiH sUryodayabhramAt / kSaNaM dRSTathe nijaiH so'dhAdvizalyAmupalakSmaNam // / 291 / / tayA ca pANinA spRSTAllakSmaNAttatkSaNAdapi / nirjagAma mahAzaktiryaSTineva mahoragI / / 292 / / samutpatantI sA zaktiH samutpatya hanUmatA / prasabhaM jagRhe zyenavihageneva vartikA / / 293 / / sA'pyUce devatArUpA na me doSo'sti kazcana / pradattA dharaNenA'smai prajJaptibhaginI hyaham // 294 // vizalyAprAgbhavatapastejaH soDhumanIzvarI / eSA yAsyAmi mAM muJca praiSyabhAvAdanAgasam / / 295 / / 1 prastAvanA rocakavAkya vA / 2 saha lakSmaNenetyadhyAhAraH "sa" "ha" iti pRthak padaM vA tatra heti sphuTArthe'vyayam / 3 kiGkarabhAvAt / saptamaM parva saptamaH sargaH rAmalakSmaNa rAvaNacaritam | rAvaNasya zaktinAzArthaM vizalyA gamanam / / / 198 / / Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite 11988 11 ityukto muktavAn zakti mArutistAM mahAbhujaH / muktamAtrA ca sA zaktirlajjiteva tirodadhe / / 296 / / vizalyA'pi hi saumitriM bhUyaH pasparza pANinA / vililepa ca gozIrSacandanena zanaiH zanaiH / / 297 // rUDhavraNo'tha saumitrirdrAk prasupta ivotthitaH / sasvaje rAmabhadreNa varSatA'zrujalaM mudA / / 298 / / sarvaM vizalyAvRttAntaM rAmastasmai zazaMsa ca / tatsnAnapayasA cA''zu svAn parAMzcA'bhyaSecayat // 299 // kanyAsahasrasahitAM vizalyAM rAmazAsanAt / tadAnImeva saumitrirupayeme yathAvidhi / / 300 / / saumitrerjIvanodvAhotsAhajanmA mahotsavaH / vidyAdharanRpaizcakre jagadAzcaryakAraNam / / 301 / / saumitrirjIvita iti carairnaktaJcarAdhipaH / vijJAya mantrayAJcakre samaM mantrivarairiti // 302 // abhavanmama bhAvo'yaM saumitriH zaktitADitaH / prAtarmariSyati tato rAmo'pi snehapIDitaH // 303 // yAsyanti kapayo naMSTvA te ca madbandhusUnavaH / kumbhakarNendrajinmukhyAH svayameSyanti mAmiha / / 304 // adhunA daivavaiguNyAllakSmaNaH so'pi jIvitaH / mayA mocayitavyAste kumbhakarNAdayaH katham ? / / 305 / / mantriNo'pyevamUcustaM jAnakImokSaNaM vinA / na mokSaH kumbhakarNAdivIrANAM pratyutA'zivam // 306 // iyatyapi gate svAmin ! rakSa rakSa nijaM kulam / upAyazcA'tra nA'nyo'sti rAmAnunayanaM vinA // 307 // rAvaNastAnavajJAya dUtaM sAmantamAdizat / sAmadAmadaNDapUrvamanuziSyoparAghavam / / 308 / / sa gatvA dvAHsthavijJaptaH sugrIvAdisamAvRtam / padmanAbhaM namaskRtya vyAjahAreti dhIragIH / / 309 / / dazAsyastvAM vadatyevaM bandhuvargaM vimuJca me / jAnakImanumanyasva rAjyArdhaM ca gRhANa me / / 310 / / 1 nizAcarAdhipaH rAvaNaH / saptamaM parva saptamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNa caritam / zaktinAzAd rAvaNasya cintA / / / 199 / / Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaM parva saptamaH triSaSTizalAkApuruSacarite 200 // sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / trINi kanyAsahasrANi tubhyaM dAsyAmi tena ca / santuSya no cette sarvaM na hyetanna ca jIvitam / / 311 // babhASe padmanAbho'tha nA'rtho me rAjyasampadA / na cA'nyapramadAvargabhogena mahatA'pi hi / / 312 // preSayiSyatyarcayitvA jAnakI rAvaNo yadi / tadA mokSyAmi tadbandhutanayAnanyathA na hi // 313 // sAmantaH punarapyUve rAma ! naitattavocitam / strImAtrakasthA'sya kRte svaM kSeptuM prANasaMzaye / / 314 // saumitrirekavAraM cejjIvito rAvaNAhataH / jIviSyati kathaM so'dyaM tvaM cA'mI ca plavaGgamAH / / 315 / / eko'pi rAvaNo hantumidaM vizvamapIzvaraH / sarvathA tadvaco mAnyamudakaM vimRza svayam / / 316 / / lakSmaNastadgirA kruddho'bhyadhAdre dUtapAMzana ! / svazakti parazakti vA vettyadyA'pi na rAvaNaH / / 317 / / hatabandhuparIvAro bhAryAzeSIkRto'pi san / pauruSaM nATayatyeSa eSA kA tasya dhRSTatA ? || 318 / / zeSaikamUlamuzalacchinnAzeSajaTastaruH / yathA so'pi tathaikAGgaH kiyatsthAsyati rAvaNaH // 319 / / tadgaccha saMvAhaya taM yuddhAya dazakandharam / kRtAnta iva sajjo me taM vyApAdayituM bhujaH / / 320 / / lakSmaNenaivamAkSipto vibhASitumanAH sa tu / utthAya dhRtvA grIvAyAM vAnarairniravAsyata / / 321 / / rAvaNAya sa gatvA''khyat sarvaM rAghavavAcikam / sacivAn rAvaNo'pyUce kiM kAryaM ? brUta samprati / / 322 // abruvanmantriNo'pyevaM sItArpaNamihocitam / vyatirekaphalaM dRSTaM pazyA'nvayaphalaM prabho ! / / 323 / / anvayavyatirekAbhyAM sarvaM kArya parIkSyate / ekena vyatirekeNa kiM sthito'si dazAnana ! / / 324 // akSatA bahavo'dyA'pi bandhavaH sUnavazca te / sItArpaNAdvimuktaistaiH samamedhasva sampadA // 325 // 1 santuthe bhava / 2 jaTAH zAkhAH / 3 sItArpaNAbhAve'nartharUpaM phalaM dRSTamiti vyatirekaH, sItArpaNarUpasyA'nvayasya phalaM pazyeti sambandhaH / zaktinAzAd rAvaNasya cintA, mantribhirupadezanam / / 200 // Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite I/201 // saptamaM parva saptamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / teSAM sItArpaNagirA marmaNIva hato'dhikam / antardUno dazamukhazciraM svayamacintayat / / 326 / / vidyAyA bahUrUpAyA hRdi nirNIya sAdhanam / zAnticaityaM yayau zAntakaSAyIbhUya rAvaNaH / / 327 / / snAtraM zrIzAntinAthasya payaskumbhairdazAnanaH / svayamindra ivA'karSIdbhaktyA vikasitAnanaH // 328 / / gozIrSacandanenA'gArAgaM puSpaizca daivataiH / pUjAM vidhAya zrIzAnteH stutimeva vinirmame // 329 / / devAdhidevAya jagattAyine paramAtmane / zrImate zAntinAthAya SoDazAyA'rhate namaH / / 330 // zrIzAntinAtha ! bhagavan ! bhavAmbhonidhitAraNa ! / sarvArthasiddhamantrAya tvannAmne'pi namo namaH / / 331 / / ye tavA'STavidhAM pUjAM kurvanti paramezvara ! / aSTA'pi siddhayasteSAM karasthA aNimAdayaH / / 332 / / dhanyAnyakSINi yAni tvAM pazyanti prativAsaram / tebhyo'pi dhanyaM hRdayaM tadRSye yena dhAryase / / 333 / / deva ! tvatpAdasaMsparzAdapi syAnnirmalo janaH / ayo'pi hemIbhavati sparzavedhirasAnna kim ? // 334 / / tvatpAdAbjapraNAmena nityaM bhUluNThanaiH prabho ! / zRGgAratilakIbhUyAnmama bhAle kiMNAvaliH // 335 / / padArthaH puSpagandhAdyairupahArIkRtaistava / prabho ! bhavatu madrAjyasampadvalleH sadA phalam / / 336 // bhUyo bhUyaH prArthaye tvAmidameva jagadvibho ! / bhagavan ! bhUyasI bhUyAttvayi bhaktirbhave bhave / / 337 / / stutveti zAnti laGkezaH puro ratnazilAsthitaH / tAM sAdhayitumArebhe vidyAmakSamrajaM dadhat / / 338 / / atha mandodarI dvAHsthaM yamadaNDamado'vadat / jinadharmarato'STAhAnyastu sarvo'pi pUrjanaH / / 339 // na kariSyati yastvevaM tasya daNDo vadhAtmakaH / bhaviSyatIti laGkAyAmAghoSaya hatAnakaH // 340 // 1 nizcitya / 2 jagadrakSitre / 3 tairakSimidRSTaH / 4 kSatAvaliH / 5 hata Anako vAdyavizeSo yena saH / vidyAyai zAntisnAtrAdikaraNam / // 201 // Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite 202 // saptamaM parva saptamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / tadAdezena sa dvAHstha puryAmAghoSayattathA / tacca cAranarairetya sugrIvAya nyavedyata / / 341 // sugrIvo'pyabravIdevaM na yAvad bahurUpiNIm / vidyAM sAdhayati svAmiMstAvatsAdhyo dazAnanaH / / 342 / / smitvA padmo'pyuvAcaivaM zAntaM dhyAnaparAyaNam / kathaM dazAsyaM gRhNAmi ? na hyahaM sa iva cchalI / / 343 / / iti rAmavacaH zrutvA channamevA'GgadAdayaH / vidyAbhraMzAya laGkezaM zAnticaityasthitaM yayuH / / 344 / / vidadhurvividhAMstatropasargAste nirargalAH / manAgapi na tu dhyAnAdacAlIddazakandharaH / / 345 / / athA'Ggado jagAdaivaM rAmAdbhItena kiM tvayA / idaM pAkhaNDamArabdhamaprAptazaraNena bhoH ! ?|| 346 / / tvayA parokSe madbharturhatA bhAryA mahAsatI / mandodarI tu te patnI pazyato'pi harAmyaham / / 347 / / ityudIryA'mandaroSo'karSanmandodarI kaicaiH / so'nAthAmiva rudantI kurarIkaruNasvarAm / / 348 / / rAvaNo dhyAnasaMlInaH prekSAJcakre'pi tAM na hi / prAdurAsIcca sA vidyA dyotayantI nabhastalam / / 349 / / setyUce tava siddhA'smi brUhi kiM karavANi bhoH ! ? / karomi te vaze vizvaM kiyanmAtro hi rAghavau / / 350 // rAvaNaH pratyuvAcaivaM sarvaM niSpadyate tvayA / smRtA samApateH kAle svasthAnaM gaccha samprati / / 351 // tadvisRSTa tirodhatta sA vidyA te'pi vAnarAH / skandhAvAraM nijaM jagmurutpatya pavamAnavat / / 352 // mandodaryaGgadodantaM zuzrAva ca dazAnanaH / cakre ca sadyo'haGkAragarbha huGkAramuccakaiH / / 353 / / snAtvA bhuktvA ca laGkezo'gAddevaramaNe vane / Uce sItAM ca suciraM mayA te'nunayaH kRtaH / 354 / / ujjhitvA niyamabhaGgabhIrutvamadhunA punaH / ramayiSye prasahya tvAM hatvA tvatpatidevarau / / 355 / / 1 kezaiH / vidyAyai zAntisnAtrAdikaraNam, tatsiddhizca / // 202 / / Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite 203 // saptamaM parva saptamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / tadvAcA viSasadhrIcyA mUrcchitA janakAtmajA / nipapAta dazAsyasya tasyAmAzeva tatkSaNam / / 356 / / kathaJcillabdhasaJjJA sA jagrAhaivamabhigraham / mRtyuzcedrAmasaumitryostadA'stvanazanaM mama / / 357 / / tacchrutvA rAvaNo dadhyau rAme sneho nisargajaH / asyAstadasyAM me rAgaH sthale kamalaropaNam / / 358 / / kRtaM yuktaM mayA tanA'vajJAto yad bibhISaNaH / nA'mAtyAH mAnitAH svaM ca kulametatkalaGkittam / / 359 / / muJcAmyetAmadya cettanna vivekapade patet / rAmAkrAntena mukteyamiti syAtpratyutA'yazaH / / 360 / / baddhveha rAmasaumitrI samAneSye tatastayoH / arpayiSyAmyamUM dharmya yazasyaM ca hi tadbhavet / / 361 / / iti nizcitya lakezastAmatItya vibhAvarIm / yuddhe cacAlA'zakunairvAryamANo'pi durmadaH / / 362 / / bhUyaH pravavRte yuddhaM rAmarAvaNasainyayoH / atyudbhaTabhaTabhujAsphoTatrAsitadiggajam / / 363 / / vidhUyA'zeSarakSAMsi tUlAnIva mahAbalaH / lakSmaNastADayAmAsa vizikhairdazakandharam / / 364 / / saumitrervikramaM dRSTvA sAzaGko dazakandharaH / sasmAra bahurUpAM tAM vidyAM vizvabhayaGkarAm / / 365 / / smRtimAtropasthitAyAM vidyAyAM tatra rAvaNaH / vicakre bhairavANyAzu svAni rUpANyanekazaH / / 366 / / bhUmau nabhasi pRSThe'gre pArzvayorapi lakSmaNaH / apazyadrAvaNAneva vividhAyudhavarSiNaH / / 367 / / tAvadrapa ivaiko'pi tAryastho lakSmaNo'pi tAn / jaghAna rAvaNAn bANaizcintitopanataiH zaraiH / / 368 / / nArAyaNasya tairbANairvidhuro dazakandharaH / sasmAra jAjvalaccakramardhacakritvalAJchanam / / 369 / / roSAruNAkSastaccakraM bhramayitvA nabhastale / mumoca rAvaNaH zastramantyaM rAmAnujanmane / / 370 / / 1 viSatulyayA / 2 sItAyAM viSaye rAvaNasyA''zeva / 3 bhavet / 4 vAyuH / rAvaNalakSmaNayo // 203 // Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite 204 // kRtvA pradakSiNAM tattu saumitrerdakSiNe kare / avatasthe ravirivodayaparvatamUrdhani / / 371 // viSaNNo rAvaNo dadhyau satyaM jAtaM munervacaH / teSAM bibhISaNAdInAM satyazcAlocanirNayaH / / 372 / / viSaNNaM bhrAtaraM prekSya bhUyo'pyUce bibhISaNaH / bhrAtaradyA'pi vaidehIM muJca tvaM cejjijIviSuH / / 373 / / kruddhastaM rAvaNo'vocat kiM me'straM cakrameva re!? | dviSaM sacakramapyenaM drAgghaniSyAmi muSTinA / / 374 / / iti dadvibruvato rakSonAthasya lakSmaNaH / vakSastenaiva cakreNa kUSmANDavadapATayat / / 375 / / tadA ca jyeSThakRSNaikAdazyAmanazca pazcime / yAme mRto dazagrIvazcaturtha narakaM yayau / / 376 / / sapadi jaya jayeti vyAharadbhiryusadbhirvyaraci kusumavRSTilakSmaNasyopariSTAt / samajani ca kapInA tANDavaM caNDaharSotthitakilakilanAdApUrNarodonikuJjam // 377 // saptamaM parva saptamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / rAvaNalakSmaNayoyuddham, rAvaNasya ghaatshc| ityAcAryazrIhemacandraviracite triSadhizalAkApuruSacarite mahAkAvye saptame parvaNi rAvaNavadho nAma saptamaH sargaH / / / 204 / / 1 mantranirNayaH / Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite 205 // saptamaM parva aSTamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / aSTamaH srgH|) atho bibhISaNastatra kAndizIkAnnizAcarAn / evamAzvAsayAmAsa jJAtisnehavazIkRtaH // 1 // padmanArAyaNAvetAvaSTamau balazAGgiNau / zaraNyau zaraNAyA''zu shrydhvmvishngkitaa|| 2 // te sarve zizriyuH padmasaumitrI tau ca cakratuH / teSAM prasAdaM vIrA hi prajAsa samadRSTayaH / / 3 / / hataM ca bhrAtaraM dRSTvA zokAvezAd bibhISaNaH / martukAmaH svayamapi cakarSa churikA nijAm / / 4 / / tayA svakukSimAghrAtaM dadhe rAmo bibhISaNam / hA bhrAta_tarityuccaiH krandantaM karuNAkSaram / / 5 // mandodaryAdibhiH sArdhaM rudantamuparAvaNam / iti taM bodhayAmAsa padmanAbhaH salakSmaNaH // 6 // IdRkparAkramaH so'yaM na hi zocyo dazAnanaH / yasyA''zazaGkire dUre samareSvamarA api // 7 // vIravRttyA'nayA mRtyuM gato'sau kIrtibhAjanam / tadasyottarakAryANi kurudhvaM ruditairalam / / 8 // ityuditvA padmanAbho mahAtmA prAptabandhanAn / kumbhakarNendrajinmeghavAhanAdInamocayat / / 9 // bibhISaNaH kumbhakarNaH zakrajinmeghavAhanaH / mandodaryapi sambhUyA'pare'pi patadazravaH // 10 // dazagrIvAGgasaMskAraM sadyo gozIrSacandanaiH / karpUrAgarusammizrairvidadhuAlitAnalaiH / / 11 // ||yugmm / / padmaH padmasarasyetya te ca snAtvA jalAalim / samamazrujalaiH koSNaiH pradadurdazamaulaye // 12 // girA'bhirAmayA rAmaH kiranniva sudhArasam / salakSmaNaH kumbhakarNaprabhRtInityabhASata / / 13 / / 1 bibhISaNAdayaH / 2 ISaduSNaiH / rAmalakSmaNAdInAM lAyAM prveshH| / 205 // Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaM parva aSTamaH triSaSTizalAkApuruSacarite IR06 // sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / pUrvavat svasvarAjyAni kurudhvamadhunA'pi hi / yuSmallakSmyA na naH kRtyaM he vIrAH ! kSemamastu vaH / / 14 // || ityuktAH padmanAbhena yugapacchokavismayau / bibhrANAH kumbhakarNAdyA jagadurgaddAkSaram / / 15 // nArtho rAjyena naH kazcitprAjyenA'pi mahAbhuja! / grahISyAmaH parivrajyA mokSasAmrAjyasAdhanIm / / 16 // atrA'ntare ca kusumAyudhodyAne mahAmuniH / aprameyabalo nAma caturjJAnI samAyayau / / 17 / / tatraiva nizi tasyA'bhUt kevalajJAnamujjvalam / cakruzca kevalajJAnamahimAnaM divaukasaH / / 18 // prAtazca rAmasaumitrI kumbhakarNAdayazca te / upetya tamavandanta tato dharma ca zuzruvuH // 19 // papracchaturdezanAnte zakrajinmeghavAhanau / paraM vairAgyamApannau purAtanabhavAnnijAn / / 20 // muniH so'thA'bravItpuryAM kauzAmbyAmiha bhArate / niHsvau bandhU yuvAM jAtau nAmnA prathamapazcimau // 21 / / tAvanyadA bhavadattAddharma zrutvA mahAmuneH / vrataM jagRhatuH zAntakaSAyau ca vijahatuH // 22 // anyedhustau tu kauzAmbyAM gatau dadRzaturnupam / palyendumukhyA krIDantaM nandighoSa madhUtsave / / 23 // taM dRSTvA pazcimo'kArSInnidAnaM tapasA'munA / IdRkkrIDAparaH putro bhUyAsamanayoraham // 24 // sAdhubhirvAryamANo'pi nidAnAnna nyavartata / mRtvA ca pazcimo jajJe tayostugrativardhanaH // 25 // krameNodyauvanaH prAptarAjyaH sa rativardhanaH / piteva reme vividhaM ramaNIbhiH samAvRtaH // 26 // mRtvA prathamasAdhustu nirnidAnatapovazAt / babhUva paJcame kalpe tridazaH paramarddhikaH / / 27 / / 1 vasantotsave / 2 tuk-putraH / rAmalakSmaNAdInAM lAyAM pravezaH, jJAninaH pUrvabhavapRcchanam / / / 206 // Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkApuruSacArete // 207 // so'vadherbhrAtaraM jJAtvA tatropannaM mahIpatim / taM bodhayitumabhyAgAnmunirUpadharaH suraH / / 28 // rativardhanarAjenA'rpite paTTe niSadya saH / zazaMsa prAgbhavaM tasya svasya ca bhrAtRsauhRdAt // 29 // saJjAtajAtismaraNAdvirakto rativardhanaH / prAvrAjIdatha mRtvA ca brahmaloke suro'bhavat // 30 // cyutvA tato videheSu vibuddhanagare yuvAm / abhUtaM bhrAtarau bhUpau pravrajyA'cyutamIyathuH / / 31 / / cyutvA'cyutAddazAsyasya prativiSNostu samprati / putrau yuvAmajAyethAmindrajinmeghavAhanau // 32 // rativardhanamAtA tu bhavaM bhrAtvendumukhyapi / mandodarI samabhavaJjananI yuvayoriyam // 33 // kumbhakarNendrajinmeghavAhanAdyA nizamya tat / mandodaryAdayazcA'pi tadaivA''dadire vratam // 34 // muniM natvA tu taM rAmaH sasaumitrikapIzvaraH / bibhISaNena prahveNa vetriNevA'gragAminA / / 35 / / darzyamAnapatho vidyAdharIbhiH kRtamaGgalaH / RddhyA mahatyendra iva laGkAyAM prAvizatpuri // 36 // // yugmam // gireH puSpagirermUrdhanyudyAne tatra maithilIm / gatvA dadarza kAkutstho yathAkhyAtAM hanUmatA // 37 // tAmutkSipya nijotsaGge dvitIyamiva jIvitam / tadaiva jIvitammanyo dhArayAmAsa rAghavaH // 38 // iyaM mahAsatI sItA jayatviti mairutpathe / tadAnIM jughuSuH siddhagandharvAdyAH pramodinaH / / 39 / / sItAdevyA namazcakre pAdau prakSAlayanniva / nirantarairazrujalaiH sumitrAnandano mudA // 40 // ciraM jIva ciraM nanda ciraM jaya madAziSA / iti bruvANA vaidehI jaghrau zirasi lakSmaNam // 41 // 1 Asane / 2 namreNa / 3 AkAze / saptamaM parva aSTamaH sargaH rAmalakSmaNa rAvaNa caritam / sItArAmayormilApaH / / / 207 / / Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite I208 // | saptamaM parva aSTamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / bhAmaNDalo namazcakre sItAM sItA'pi taM mudA / AziSA''nandayAmAsa munivAkyasamAnayA / / 42 / / svanAmAkhyAnapUrvaM ca kapirAjo bibhISaNaH / hanUmAnaGgado'nye'pi praNemurjanakAtmajAm / / 43 / / pArvaNena zazAGkena cirAt kumudinIva sA / rAmeNa zuzubhe sItA vikAzaM samupeyuSI / / 44 / / / sasIto'dhyAsya bhuvanAlaGkAraM rAghavo gajam / jagAma rAvaNAvAsaM sugrIvAdyaiH samAvRtaH // 45 // tadantazca maNistambhasahasrAGka jinezituH / caityaM zrIzAntinAthasya praviveza vivandiSuH / / 46 // bibhISaNArpitaistatra kusumAdyairupaskaraiH / zAntimAnarca kAkutsthaH sItAsaumitrisaMyutaH / / 47 // bibhISaNAbhyarthito'tha bibhISaNagRhaM yayau / rAmaH sasItAsaumitriH sugrIvAdibhiranvitaH // 48 // tatra devArcanaM snAnabhojanAdi ca rAghavaH / cakre saparivAro'pi mAnayan rAvaNAnujam / / 49 // rAmaM siMhAsanAsInamagrAsIno bibhISaNaH / vAsasI paridhAyobhe babhASe'tha kRtAJjaliH / / 50 // ratnasvarNAdikozo'yamidaM hastihayAdi ca / ayaM ca rAkSasadvIpo gRhyatAM pattirasmi te / / 51 / / rAjyAbhiSekamadhunA kurmahe te tvadAjJayA / pavitraya purI laGkAM prasIdA'nugRhANa mAm / / 52 / / rAmo'pyuvAca dattaM te laGkArAjyaM mayA purA / vyasmArSIstadidAnI kiM mahAtman ! bhaktimohitaH ? / / 53 // evaM niSidhya taM padmo laGkArAjye tadaiva hi / abhyaSiJcat svayaM prItaH pratijJAtArthapAlakaH / / 54 // sItAsaumitrisugrIvapramukhairAvRto yayau / rAmo'tha rAvaNagRhe sudharmAyAmivA'dribhit / / 55 / / tatra siMhodarAdInAmudvoDhuM prAk pratizrutAH / kanyA rAmAjJayA''naiSustatra vidyAdharottamAH // 56 / / 1 pUrNimAsambandhinA / 2 indraH / 3 aGgIkRtAH / sItArAmayormilApaH, laGkAyAM rAmAdInAM paribhramaNam / / / 208 // Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite 209 // saptamaM parva aSTamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / atha svasvapratipannAstAH kumArIryathAvidhi / rAghavAvupayemAte khecarIgItamaGgalau / / 57 / / bhogAMstatropabhuAno nirvighnaM rAmalakSmaNau / sugrIvAdyaiH sevyamAnau SaDabdImatininyatuH / / 58 // atrA'ntare vindhyasthalyAmindrajinmeghavAhanau / tau siddhimIyaturjajJe tIrtha megharathaM ca tat / / 59 // narmadAyAM kumbhakarNo nadyAM siddhimiyAya ca / pRSTarakSitamityAsItattIrthaM cA'bhidhAnataH / / 60 // itazca sAketapure rAmalakSmaNamAtarau / tadvArtAmapyajAnantyau tasthaturbhRzaduHkhite / / 61 // tadA ca dhAtakIkhaNDAdAgatastatra nAradaH / papraccha bhaktinane te vimanaske kuto yuvAm / / 62 / / athA'parAjitovAca putro me rAmalakSmaNau / pitrAjJayA vanaM yAtau snuSayA sItayA saha / / 63 / / sItApahArAllaGkAyAM jagmatustau mahAbhujau / rAvaNena raNe zaktyA lakSmaNastADitaH kila / / 64 // zaktizalyoddharaNAya vizalyA''nAyi tatra ca / na vidmo yadabhUtkiJcidvatso jIvati vA na vA ? / / 65 / / abhidhAyeti hA vatsa ! vatseti karuNasvaram / ruroda sA rodayantI sumitrAmapi nirbharam / / 66 / / tataste nArado'vocadbhavataM susthite yuvAm / yuSmatputrAvupeSyAmi tathA''neSyAmi tAviha / / 67 // tayorevaM pratizrutya nArado gaganAdhvanA / janazrutyA jJAtavRtto laGkAyAM rAmamabhyagAt / / 68 // satkRtya pRthe rAmeNa kimatrA''gA ? iti svayam / tanmAtRduHkhavRttAntamAcakhyau nArado'khilam // 69 // sadyaH saraNaraNakaH padmo'vAdId bibhISaNam / vismRtya duHkhaM mAtRRNAM tvadbhaktyA'sthAmihA'dhikam // 70 // asmaduHkhAdvipadyante na yAvanmAtaro hi naH / tAvattatrA'dya yAsyAmo'numanyasva mahAzaya ! / / 71 / / 1 raNaraNakenodvegena sahitaH / | meghavAha| nAdInAM siddhiH / / / 209 // Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / 210 // saptamaM parva aSTamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / natvA bibhISaNo'pyUce tiSThA'trA'hani SoDaza / yAvat svaiH zilpibhI ramyAM tAmayodhyAM karomyaham / / 72 // evamastviti rAmoktaH sa vidyAdharazilpibhiH / dinaiH SoDazabhizcakre'yodhyAM svargapurInibhAm // 73 / / tadA rAmeNa satkRtya visRthe nArado yayau / Akhyacca rAmamAtRNAM putrAgamamahotsavam / / 74 / / athA'hni SoDaze sAntaHpurAvAruhya puSpakam / zakrezAnAvivaikasthau pratasthAte raghUdvahau / / 75 // rAvaNAnujasugrIvabhAmaNDalanRpAdibhiH / anvIyamAnau nagarImayodhyAM ceyatuH kSaNAt // 76 // AyAntau puSpakArUDhau dUrAdapi nirIkSya tau / abhyagAtkuJjarArUDho bharataH sAnujo'pi hi // 77 // AyAti bharate rAmAjJayopakSiti puSpakam / jagAma pAlakamiva pAkazAsanazAsanAt / / 78 / / AdAvapyuttatArebhAdbharato bhrAtRsaMyutaH / uttaretuH puSpakAcca sotkaNThau rAmalakSmaNau / / 79 // pAdayoH patitaM rAmo bharataM sAzrulocanam / parirebhe samutthApya mUni cumban muhurmuhuH / / 80 / / zatrughnamapi pAdAnte luThantaM raghupuGgavaH / utthApya parimRjya svAMzukena pariSasvaje // 81 // tato bharatazatrughnau namantau lakSmaNo'pi hi / prasAritabhujo bADhamAliliGga sasambhramaH / / 82 / / ArohadanujaiH sArdhaM tribhI rAmo'tha puSpakam / samAdideza cA'yodhyApravezAya kRtatvaraH / / 83 // tUryeSu vyomni bhUmau ca vAdyamAneSvathonmudau / ayodhyA rAmasaumitrI nijAM prAvizatAM purIm / / 84 // sotkaNThairunmukhaiH paurairmayUrairiva vAridau / nirnimeSaiH prekSyamANau stUyamAnau ca nirbharam / / 85 // arkavaiddIyamAnArthI sthAne sthAne purIjanaiH / svaM prAsAdaM prasannAsyau jagmatU rAmalakSmaNau / / 86 ||yugmm / / 1 indrazAsanAt / 2 svavastreNa / 3 sUryavaddIyamAno'rthaH pUjopacAravizeSo yAbhyAM tau / HARSHAHARASHASASHASIRSS | meghavAha| nAdInAM | siddhiH, | rAmAdInA|mayodhyA| yAmAgamanam / // 210 // Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaM parva aSTamaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 211 // sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / rAmAdInAM uttIrya puSpakAttatra rAmaH saumitriNA saha / jagAma mAtRsadanaM suhRdhRdayanandanaH / / 87 // rAmo'parAjitAM devI mAtRvargamathA'param / namazcakre sasaumitristAbhizcA''zIbhiraidhyata / / 88 // atha sItAvizalyAdyAH praNemuraparAjitAm / zvazrUranyAzca tatpAdapaddheSu nihitAlakAH / / 89 / / asmadvadvIraprakANDaprasavinyo'smadAziSA / bhUyAsta yUyamiti tAH zvazrvo'pyAzAsatoccakaiH / / 90 / / athA'parAjitA devI bhUyo bhUyo'pi lakSmaNam / spRzantI pANinA mUni cumbantI caivamabravIt / / 91 // diSTyA dRSTo'si he vatsa ! punarjAto'si cA'dhunA / kRtvA videzagamanaM vijayIha yadAgamaH / / 92 / / tAni tAni ca kaSTAni vanavAsabhavAnyasau / rAmaH sItA cA'tininye tavaiva paricaryayA // 93 / / lakSmaNo'pyavadattAtenevA''ryeNA'tilAlitaH / tvayeva sItAdevyA ca vane'pyasthAmahaM sukham / / 94 / / svecchAdurlalitairme cA''ryasya vairANi jajJire / sItApahAro yanmUlaH kimanyaddevi ! gadyate ? / / 95 / / parantu yuSmadAzIrbhirlacitvA vairisAgaram / mAtaH saparivAro'pi kSemeNA''rya ihA''yayau / / 96 // athotsavamayodhyAyAM bharato'kArayanmudA / purato rAmapAdAnAM pattimAtratvamAcaran / / 97 // anyadA rAmabhadraM tu praNamya bharato'bhyadhAt / Arya ! tvadAjJayA rAjyamiyatkAlaM mayA dhRtam / / 98 // prAvrajiSyaM tadaivA'haM tAtapAdaiH saha prabho! / argalA nA'bhaviSyaccedAryAjJA rAjyapAlane // 99 // mAM vratAyA'numanyasva svayaM rAjyaM pratIccha ca / bhavodvignastvayi prApte na hyataH sthAtumutsahe / / 100 // rAmo'pyudazrustaM smA''ha kimevaM vatsa ! bhASase ? | kuru rAjyaM tvameveha tvayyutkA vayamAgatAH // 101 // 1 sthApitakezAH / 2 vIraputraprasavinyaH / 3 gRhANa / 4 tvayi utkA utkaNThitAH / | svajanamilApaH / / / 211 / / Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite 212 // sargaH tyajannaH saha rAjyena bhUyastvadvirahavyathAm / kiM datse ? vatsa ! tattiSTha kurvAjJAM mama pUrvavat / / 102 / / ||* ityAgrahaparaM rAmaM jJAtvA natvA ca so'calat / yAvatsaumitriNA tAvadutthAyA'dhAri pANinA // 103 / / saptamaM parva bharataM ca tathA yAntaM vratAya kRtanizcayam / jJAtvA sItAvizalyAdyAstatrA''jagmuH sasambhramAH // 104 / / | aSTamaH vismArayitukAmAstA bharatasya vratAgraham / jalakrIDAvinodArthamarthanAM cakriretarAm / / 105 / / uparodhena tAsAM ca yayau sAntaHpuro'pi saH / krIDAsarasi cikrIDa virakto'pi muhUrtakam / / 106 / / rAmalakSmaNajalAnnirgatya bharatastIre'sthAdrAjahaMsavat / stambhamunmUlya bhuvanAlaGkArastatra cA''yayau / / 107 / / rAvaNa caritam / madAndho'pyamadaH so'bhUt sadyo bharatadarzanAt / taddarzanena bharato'pyavApa paramAM mudam / / 108 / / sambhramAdrAmasaumitrI tasyopadravakAriNaH / kariNo bandhanAyA''zu sasAmantAvupeyatuH / / 109 / / | rAmAdInAM rAmAjJayA hastipakaiH sa stambhe hastyanIyata / Agatau ca munI dezabhUSaNaH kulabhUSaNaH / / 110 // svajanaudyAne samavasRtau vandituM tau mahAmunI / prayayuH padmasaumitribharatAH saparicchadAH / / 111 // bharatasya vanditvA tau ca papraccha rAmo mama karI katham / amado'jani bhuvanAlaGkAro bharatekSaNAt ? / / 112 // jalakrIDA athA''khyatkevalI dezabhUSaNo nAbhisUnunA / samaM sahasrAzcatvAro rAjAnaH prAvrajana purA / / 113 // te tu svAminyanAhAre kRtamaune vihAriNi / nirviNNA jajJire sarve tApasA vanavAsinaH / / 114 // prahlAdanasuprabharATtanayau teSu tApasau / ciraM candrodayasUrodayAkhyau bhramaturbhavam / / 115 / / / / 212 // candrodayo gajapure rAjJo harimaterabhUt / bhAryAyAM candralekhAyAM sUnurnAmnA kulaGkaraH / / 116 / / 1 prArthanAm / 2 tApasA jAtA iti sambandhaH / milApaH, Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 213 // saptamaM parva aSTamaH sarga rAmalakSmaNarAvaNacaritam / bharatabhuvanA sUrodayo'pi tatraiva vizvabhUterdvijanmanaH / bhAryAyAmagnikuNDAyAM nAmnA zrutiratiH sutaH / / 117 // abhUt kulaGkaro rAjA sa gacchaMstApasAzramam / avadhijJAninetyUce cA'bhinandanasAdhunA / / 118 / / tapyamAnena paJcAgnitapastatra tapasvinA / dagdhumAnItakASThasya madhye tiSThati pannagaH // 119 / / so'hiH purA bhave kSemaGkarAkhyaste pitAmahaH / taddAru dArayitvA taM yatnAdAkRSya rakSa bhoH ! / / 120 // AkulastadvacaH zrutvA gatvA taddArvadArayat / dadarzA'ntaH sthitaM cA'hiM rAjA vismayate sma ca / / 121 / / Aditsate sma pravrajyAM yAdadrAjA kulaGkaraH / dvija zrutiratiH so'tha tAvadevamavocata / / 122 / / dharmo nA''mnAyiko vo'yaM nirbandhazcettavAntime / dIkSA vayasyupAdeyA kiM sampratyapi khidyate ? // 123 // rAjA'pi tadgirA bhagnadIkSotsAho manAgapi / mayA kimatra kartavyamiti dhyAyannavAsthitaH / / 124 // zrIdAmAkhyA'tha tadrAjJI sadA saktA purodhasA / nUnaM mAM jJAtavAneSa ityAzaGkata durmatiH / / 125 / / AvAM yAvanna hantyeSa tAvaddhanmIti sA viSam / purodho'numatA datvA kulaGkaramamArayat / / 126 / / kramAcchutiratiH so'pi mRto bhUyo'pyubhAvapi / ciraM bhava bhramatustau nAnAyoninipAtinau / / 127 // pure'nyadA rAjagRhe kapilabrahmaNaH sutau / sAvitryAM yugmato'bhUtAM vinodaramaNAbhidhau // 128 / / ramaNo vedamadhyetuM yayau dezAntaraM tataH / kAlenA'dhItavedaH sannAgAdrAjagRha nizi / / 129 / / akAlo'sAviti dhiyA tadA'sthAd bahireva saH / sarvasAdhAraNe'svApsIdekasmin yakSamandire / / 130 // vinodabhAryA zAkhAkhyA dattena brahmaNA samam / tatrA''gAtkRtasaGketA vinodo'pi hi tAmanu / / 131 / / 1 ayaM dharma AmnAyiko vaidiko nA'stIti sambandhaH / lajharayoH [prsnggH| // 213 // Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite 214 // saptamaM parva aSTamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / sA dattabuddhyA ramaNamutthApyA'ramayattadA / vinodo'pyasimAkRSyaM taM jaghAnA'vizadvitaH / / 132 / / zAkhayA ramaNacchuryA vinodo'pi hatastadA / ciraM bhrAntvA bhavaM cA'bhUdibhyaputro dhanAbhidhaH / / 133 / / ramaNo'pi bhavaM bhrAntvA dhanasyaivA'bhavatsutaH / lakSmIkukSisamudbhUto bhUSaNo nAmadheyataH / / 134 / / dvAtrizadibhyakanyAH sa dhanoktaH pariNItavAn / tAbhiH krIDannanyadAsthAnnizi svagRhamUrdhani / / 135 // tatra yAme nizasturye zrIdharasya mahAmuneH / utpanne kevale'drAkSIddevairArabdhamutsavam / / 136 / / jAtadharmaparINAmaH sadyo'tyuttIrya vezmataH / taM vanditumacAlIcca mArge daSTazca so'hinA / / 137 / / zubhena pariNAmena bhrAntvA zubhagatIzciram / jambUdvIpe'tra videhe pure ratnapure pure // 138 / / mahiSyAM hariNInAmnyAmacalAkhyasya cakriNaH / priyadarzananAmA'bhUt sa sUnurdharmatatparaH / / 139 / / sa pravivrajiSuH pitranurodhAtpariNItavAn / trINi kanyAsahasrANi saMvigno'sthAttathA'pi hi / / 140 // catuHSaSTisahasrANi varSANAM sa tapaH param / caritvA gRhavAse'pi brahmaloke suro'bhavat / / 141 / / bhrAntvA dhano'pi saMsAraM sa potanapure'bhavat / zakunA'gnimukhabrahmapalyAM mRdumatiH sutaH / / 142 / / sa pitrA durvinItatvAd gRhAnnirvAsito'bhramat / dhUrtaH sarvakalAkalpo bhUtvA bhUyo'pyagAd gRham / / 143 / / / sadA dideve dyUtena na tvajIyata kenacit / dine dine devakebhyo bhUyiSThamajayaddhanam // 144 / / vasantasenayA sArdhaM bhuGktvA bhogAn sa vezyayA / ante gRhI zrAmaNyo brahmaloke suro'bhavat / / 145 / / cyutvA pUrvabhavamAyAdoSAdvaitADhyaparvate / ayaM babhUva bhuvanAlaGkAro nAma kuJjaraH / / 146 / / 1 zakunA cA'sau agnimukhabrahmaNaH patnI ceti samAsaH, tasyAm / 2 sarvakalAsu yogyaH / 3 dideva-cikrIDa / bharatabhuvanAlaGkArayoH pUrvabhavaH / // 214 / / Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarita 215 // saptamaM parva aSTamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / priyadarzanajIvo'pi brahmalokAt paricyutaH / babhUva bharato bhrAtA bhavato'yaM mahAbhujaH / / 147 / / bharatAlokanAjjAtajAtismRtirasau gajaH / sadyo gatamado jajJe viveke hi na raudratA / / 148 / / iti pUrvabhavAn zrutvA virakto bharato'dhikam / vrataM rAjasahasreNA'grahInmokSamiyAya ca / / 149 / / sahasra te'pi rAjAnaH pAlayitvA ciraM vratam / nAnAlabdhijuSo bhUtvA'nurUpaM padamAsadan / / 150 // kuJjaraH so'pi vairAgyAdvidhAya vividhaM tapaH / prapannAnazano mRtvA brahmaloke suro'bhavat / / 151 / / vrataM bharatamAtA'pi kaikeyI samupAdade / pAlayitvA niSkalaGkaM prapede padamavyayam / / 152 / / bharate ca pravrajite bhUpA bhUcarakhecarAH / arthayAJcakrire rAmamabhiSekAya bhaktitaH / / 153 / / lakSmaNo vAsudevo'yaM bhavadbhirabhiSicyatAm / tAnevamAdizadrAmaste tathaivA''zu cakrire / / 154 / / baladevatvA'bhiSekaM rAmabhadrasya ca vyadhuH / rAjyaM dvAvapyapAtAM cA'STamau tau balazAGgiNau / / 155 // padmo bibhISaNAyA''dAdrakSodvIpaM kramAgatam / sugrIvAya kapidvIpaM zrIpuraM ca hanUmate / / 156 / / virAdhAya tu pAtAlalaGkAmRkSapuraM punaH / nIlAya pratisUryAya puraM hanUpuraM punaH / / 157 / / devopagItanagaraM tadratnajaTine punaH / bhAmaNDalAya vaitADhye nagaraM rathanUpuram / / 158 // anyebhyo'pi pradAyaivaM rAmaH zatrughnamabhyadhAt / yastubhyaM rocate vatsa ! taM dezamurarIkuru // 159 // mathurAM me prayaccheti zatrughnenA'rthitaH punaH / rAmo jagAda duHsAdhyA sA vatsa ! mathurA purI / / 160 // tatra rAjJo madhoH zUlaM camareNa purA'rpitam / dUrAt parabalaM sarvaM nihatyA'bhyeti tatkare / / 161 / / zatrughno'pyevamavadaddeva ! rakSaHkulAntaka! / tavA'smi nanvahaM bhrAtA trAtA kastasya madhudhi ? || 162 / / lakSmaNasya rAjyAbhiSekaH / / / 215 // Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite I216 // saptamaM parva aSTamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNa caritam / prayaccha mathurAM mahyaM svayameva madhoraham / pratIkAraM kariSyAmi vyAdheriva bhiSagvaraH / / 163 / / zatrughnamatyAgrahiNaM jJAtvA rAmo'nvazAditi / apazUlaH pramattazca yodhanIyo madhustvayA / / 164 / / anuziSyetyadAdrAmastUNAvakSayyasAyakau / kRtAntavadanaM nAma senAnyaM ca sahA'dizat / / 165 // zilImukhAnagnimukhAnaNavAvartadhanva ca / lakSmaNo'pi dadau tasmAyAzaMsan vijayaM param / / 166 / / tataH pratasthe zatrughnaH prayANaizca nirantaraiH / yayAvupamadhUpaghnamavAtsIcca nadItaTe / / 167 / / tatrA''dau preSitAzcArAstasyA''khyannetya yanmadhuH / gataH kuberodyAne'sti mathurApUrvadisthite / / 168 / / palyA jayantyA sAdhU sa tatra krIDAparo'dhunA / astrAgAre ca tacchUlaM kAlo'yaM tasya yodhane / / 169 // tatazchalajJaH zatrughnaH prAvizanmathurAM nizi / pravizantaM madhuM tatra rurodha ca balaiH svayam / / 170 // jaghAna samare cA''dau lavaNaM madhunandanam / rAmAyaNaraNArambhe kharaM nArAyaNo yathA / / 171 // madhuH sutavadhakruddho dhAvitvA sphAlayan dhanuH / yuyudhe dAzarathinA rathinA rathinAM varaH / / 172 / / anyo'nyamastrairastrANi cchindAnau tAvubhAvapi / zastrAzastri pracakrAte ciraM devAsurAviva / / 173 / / dhanuH samudrAvarta cA'gnimukhAMzca zilImukhAn / saumitridattAnasmArSItturyo dazarathAtmajaH / / 174 / / tatsmRtopanataM dhanvA'dhijyIkRtyA'gnipatribhiH / tairjaghAna madhuM vIraH zArdUlamiva lubdhakaH / / 175 / / tadbANaghAtavidhuro madhurevamacintayat / zUlaM pANau na me'bhyAgAnna hato lakSmaNAnujaH / / 176 // gataM mama mudhA janma jinendro na yadarcitaH / kAritAni na caityAni dattaM pAtreSu no mayA / / 177 / / 1 zUlarahitaH / 2 akSayyAH sAyakA iSavo yayostau / 3 madhUpaghnasya samIpam / 4 agnizaraiH / lakSmaNasya | rAjyA|bhiSekaH, sarveSAM rAjyavibhAgaH, zatrughnasya madhunA saha yuddham / / / 216 / / Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite |217 // saptamaM parva aSTamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / iti dhyAyannAttadIkSo namaskAraparAyaNaH / mRtvA sanatkumAre'bhUnmadhurdevo maharddhikaH / / 178 / / madhudehasyopariSTAttadvimAnasurA vyadhuH / pRSpavRSTiM jughuSuzca madhurdevo jayatviti / / 179 // tatchUlaM devatArUpamupetya camarAntike / zatrughnAnmadhunidhanaM chalotpannaM zazaMsa ca / / 180 // tato mitravadhAmarSAcTamaraH prAcalat svayam / pRSTaH kva yAsIti tArkSyasvAminA veNudAriNA / / 181 / / hantu svamitrahantAraM zatrughnaM mathurAsthitam / yAsyAmIti tadAkhyAte veNudAryavadatpunaH // 182 / / dharaNendrAdrAvaNena yA labdhA sA'pi nirjitA / zaktiH saumitriNA puNyaprakRSTenA'rdhacakriNA / / 183 / / rAvaNo'pi hatastena tatpattistu kiyAn madhuH ? / zatrughno lakSmaNAdezAdavadhIt pradhane madhum / / 184 / / uvAca camarendro yacchaktiH saumitriNA jitA / kanyakAyA vizalyAyAH prabhAveNa tadA khalu / / 185 // tasyAzcA'brahmacAriNyAH sa prabhAvo gato'dhunA / kiM vA tenena ? yAsyAmi taM hantuM mitraghAtakam / / 186 / / ityuktvA camaro roSAcchatrughnaviSayaM yayau / saurAjyasusthitaM tatra sarvaM lokaM dadarza ca / / 187 // prAk prajopadraveNopadravAmyetaM madhudviSam / iti buddhyA vyadhAdvyAdhIn vividhAMstatprajAsu saH / / 188 // kuladevatayA tacca jJApito vyAdhikAraNam / zatrughno'gAdayodhyAyAM rAmalakSmaNasannidhau / / 189 / / tau dezabhUSaNakulabhUSaNAvAgatau tadA / rAmalakSmaNazatrughnA upetya ca vavandire // 190 / / AgrahI hetunA kena zatrughno mathurAM prati ? / iti rAmeNa pRSTaH san babhASe dezabhUSaNaH // 191 / / zatrughnajIva utpadya mathurAyAmanekazaH / vipro'bhUcchrIdharo nAma rUpavAn sAdhusevakaH / / 192 / / 1 gRhItadIkSo bhAvacAritravAnityarthaH / 2 yuddhe / 3 he ina svAmin / zatrujasya | madhunA saha yuddham / / / 217 // Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite 218 // saptamaM parva | aSTamaH | sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / so'nyadA'dhvani yAtrAjamahiSyA lalitAkhyayA / dRdhe rAgAdathA''nAyi svAntike rantukAmyayA / / 193 // || AgAccA'tarkito rAjA kSubhitA lalitA'pi ca / cauro'sAviti pUccakre rAjJA'dhAri sa tu dvijaH // 194 / / rAjAdezAdvadhArthaM sa vadhasthAnamanIyata / pratijJAtavrato'moci kalyANamuninA tataH / / 195 / / vimuktaH prAvrajat so'pi tapastaptvA divaM yayau / cyutvA'bhUnmathurApuryAM candrabhadranRpAtmajaH / / 196 // sa kAJcanaprabhArAjJIkukSibhUracalAbhidhaH / atyantavallabhazcA''sIccandrabhadrasya bhUpateH / / 197 / / bhAnuprabhAdyaiH sApatnaiH so'calo'STabhiragrajaiH / vyApAdayitumArebhe rAjA'yaM mA sma bhUditi / / 198 / / tanmantre mantriNA''khyAte naMSTvA'gAdacalo'nyataH / bhramaMzcA'vidhyata vane kaNTakena garIyasA / / 199 / / sa krandan pathi dRSTazca puMsA zrAvastivAsinA / pitRnirvAsitenA'GkanAmnaidhobhAradhAriNA / / 200 // kASThabhAraM vimucyA'Gko'paninye tasya kaNTakam / hRSTaH sa kaNTakaM datvovAcA'Gka sAdhu bhoH ! kRtam / / 201 / / acalaM mathurApuryAM tvaM zRNoSi yadA nRpam / tadA tatra samAgaccheH paramo hyupakAryasi / / 202 // kauzAmbyAmacalo'thA'gAttatra siMhaguroH puraH / indradattanRpaM dhanvA'bhyasyantaM samudaikSata / / 203 // siMhendradattayoH so'pi dhAnuSkatvamadarzayat / tasmai dattAmindradatto'datta putrI bhuvA saha / / 204 / / so'sAdhayajjAtabalo dezAnaGgAdikAMstataH / mathurAM cA'nyadA'gacchadyuyudhe cA'grajaiH saha // 205 // bhAnuprabhAdIn sa bhrAtRRn baddhvA'thavapi cA'grahIt / tanmuktyai mantriNAM praiSIccandrabhadro'calAntike // 206 // AkhyatteSAM svavRttAntamacalaste'pi mantriNaH / vijJAya gatvA cA''cakhyuzcandrabhadrAya satvaram / / 207 // 1 gacchan / 2 kASTabhAravAhakena / 3 dattAnAmnIm / 4 pRthvyA / zatrughnena madhordhAtaH dezabhUSaNamuninA zatrughnasya mthuraagrhkthnm| / / 218 // Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite saptamaM parva aSTamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / 219 // acalaM candrabhadro'pi hRSTaH puryAmavIvizat / krameNa nijarAjye taM laghIyAMsamapi nyadhAt / / 208 / / pitrA nirvAsyamAnAMstAn bhrAtRRn bhAnuprabhAdikAn / kathaJcidacalo'rakSaccakre cA'dRSTasevakAn // 209 / / anyadA naTaraGgasthenA'Gko dRSye'calena saH / hanyamAnaH pratIhArairAnAyi ca nijAntike / / 210 / / tasmai tajjanmabhUmi tAM zrAvastImacalo dadau / tau dvau sambhUya cakrAte rAjyamadvaitasauhRdau / / 211 / / tAvanyadA prAvrajatAM samudrAcAryasannidhau / mRtvA kAlena cA'bhUtAM brahmaloke surottamau / / 212 / / cyutvA tato'calajIvaH zatrughno'bhUttavA'nujaH / prAgjanmamohanIyena tato'sau mathurAgrahI // 213 / / cyutvA tato'GkajIvo'pi senApatirayaM tava / kRtAntavadano nAma samajAyata rAghava ! // 214 / / itazca zrInandanasya prabhApurapurezituH / bhAryAyAM dhAraNInAmnyAM saptA'bhUvan kramAtsutAH / / 215 / / suranandaH zrInandaH zrItilakaH sarvasundaraH / jayantazcAmarazcA'pi jayamitrazca saptamaH / / 216 / / mAsajAtaM sutaM rAjye nyasya zrInandano'nyadA / guroH prItikarasyA'nte prAvrAjIttaiH sutaiH saha / / 217 // zrInandano yayau mokSaM suranandAdayastu te / saptA'pyAsaMstapaHzaktyA javAcAraNalabdhayaH / / 218 / / viharantaH purI jagmurmathurAM te maharSayaH / prAvRT cA'bhUttadA tasthuradhizailaguhAgRham / / 219 / / cakruH SaSTASTamAdIni te tapAMsi sadA'pi hi / utpatya dUradezeSu pAraNaM cakrire punaH / / 220 / 1 guptasevakAn / 2 AnItaH / 3 etacchlokAnantaraM-"ityuktvA munivauM tau tato'nyatra vijahatuH / rAmacandrAdayaH sarve svaM svaM sthAnaM mudA yayuH / iti bhAvArthakaH zloko'pekSita iti pratibhAti / 4 aSTama sutamityarthaH / suranandAdInAM tapaH prabhAvavarNanam / ||219 // Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR20 // saptamaM parva aSTamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / bhUyo'pi mathurAzailaguhAyAM tasthuretya ca / tatprabhAvAccamarabhULadhistatra kSayaM yayau / / 221 // pAraNAyA'nyadopetyA'yodhyAyAM te yayuH puri / arhaddattazreSThinazca bhikSArtha prAvizan gRhe / / 222 // sAvajJaM tAn sa vanditvA dadhyau zreSThIti ke hyamI ? | nehatyAH sAdhuveSAstadvarSAsvapi vihAriNaH // 223 // pRcchAmi kimamUn ? yadvA pAkhaNDairbhASitairalam / tasyaivaM dhyAyataste tu taddhvA pratilambhitAH / / 224 // AcAryasya dhuterjagmurvasatau te maharSayaH / abhyutthAya dyutinA'pi vanditAste sagauravam / / 225 // akAlacAriNaH iti tatsAdhubhiravanditAH / dattAsanAste dyutinA tatra pAraNakaM vyadhuH / / 226 // AyAtA mathurApuryA yAsyAmastatra samprati / ityAkhyAya samutpatya svaM sthAnaM te punaryayuH / / 227 // teSAM jaGghAcAraNAnAM guNastotraM dhutiya'dhAt / tatsAdhavaH kRtAvajJAH pazcAttApaM pracakrire / / 228 // tatchutvA zrAvakaH so'rhaddatto'pyanuzayaM vyadhAt / kArtikazvetasaptamyAM yayau ca mathurAM purIm / / 229 // arcitvA tatra caityAni saptarSIstAnavandata / kSamayAmAsa cA'vajJAdoSaM zaMsan svayaM kRtam / / 230 / / saptarSINAM prabhAveNa zAntarogaM svamaNDalam / vijJAyeyAya kArtikyAM zatrughno'pi hi tAM purIm // 231 // tAnnatvovAca zatrughno bhikSA me gRhyatAM gRhe / pratyUcuste'pi sAdhUnAM rAjapiNDo na kalpate / / 232 // bhUyo'pyuvAca zatrughno yUyaM mayyupakAriNaH / maddeze daiviko rogaH zAnto yuSmatprabhAvataH // 233 / / tallokAnugrahAyeha kiJcidadyA'pi tiSThata / sarvA pravRttirbhavatAM hyanyopakRtihetave // 234 // te'pyUcire gataH prAvRTakAlo'yaM tIrthayAtrayA / adhunA vihariSyAmo naikatra munayaH sthirAH / / 235 / / 1 camarendrakRtaH / 2 atra vAstavyAH / 3 tasya dhuteH sAdhubhiH / 4 guNastutim / 5 kRtA'vajJA yaiste / 6 pazcAttApam / suranandAdInAM tapaH prabhAva varNanam / // 220 // Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaM parva aSTamaH triSaSTizalAkApuruSacarite / / 221 // sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / gRhe gRhe tvaM gRhiNAM kArayerbimbamArhatam / puryAmasyAM tato jAtu vyAdhirbhAvI na kasyacit // 236 // ityuktvA te samutpatya yayuH saptarSayo'nyataH / zatrughno'pi tathA cakre lokazcA'bhUnnirAmayaH / / 237 / / teSAM saptaRSINAM ca pratimA ratnanirmitAH / sa cakre mathurApuryAM kakupsu catasRSvapi / / 238 / / ittazca vaitADhyagirau dakSiNazreNibhUSaNe / pure ratnapure ratnaratho rAjA tadA'bhavat / / 239 / / tasya candramukhIkukSijanmA nAmnA manoramA / udyauvanA kanyakA'bhUpeNA'pi manoramA / / 240 / / dAtavyA kasya kanyeyamiti mantrapare nRpe / upetya nArado'vocallakSmaNasyeyamarhati / / 241 / / putrI ratnarathasyA'tha kupitA gotravairataH / bhRtyAn bhrUsaJjJayA''dikSadviTo'yaM kuTayatAmiti / / 242 / / uttiSThato jighAMsUstAn dhImAn vijJAya nAradaH / samutpatya paMtatrIva prayayAvupalakSmaNam / / 243 // likhitvA tAM paTe kanyAM darzayAmAsa nAradaH / lakSmaNAya svavRttAntaM taM cA''cakhyAvazeSataH / / 244 // tadrapadarzanAjjAtAnurAgo lakSmaNaH kSaNAt / samaM rAmeNa tatrA''gAdrakSovidyAdharairvRtaH / / 245 / / jitaH saumitriNA cA''zu tatra ratnaratho dadau / rAmAya kanyAM zrIdAmAM lakSmaNAya manoramAm // 246 / / vaitADhyadakSiNazreNiM jitvA sarvAM ca rAghavau / bhUyo'yodhyAmIyatuH kSmAM pAlayantau ca tasthatuH / / 247 / / SoDazAntaHpuravadhUsahasraM lakSmaNasya tu / mahiSyo'Syava'bhavaMstatra vizalyA rUpavatyapi / / 248 // vanamAlA ca kalyANamAlikA ratnamAlikA / jitapadmA'bhayavatI cA'STamA tu manoramA / / 249 / / ||yugmm // 1 hantumicchUn / 2 pakSIva / manoramAyA lakSmaNena saha lagnaH / ||221 // Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite ||222 // saptamaM parva aSTamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / sUnavo dve zate sArdhe teSvaSTa mahiSIbhavAH / zrIdharo'bhUdvizalyAbhUH pRthivItilakaH punaH / / 250 // rUpavatyaGgajo vanamAlAjo'rjunasaGghakaH / zrIkezI jitapadmAyAH kalyANAyAstu maGgalaH / / 251 / / supArzvakIrtistu manoramAyA vimalaH punaH / ratimAlAbhUrabhayavatIbhUH satyakIrtikaH / / 252 / / rAmasyA''sanmahAdevyazcatatastatra maithilI / prabhAvatI ratinibhA zrIdAmA tu caturthikA / / 253 // sItaikadA RtusnAtA nizAnte svapnamaikSata / cyutau vimAnAccharabhau pravizantau nijAnane / / 254 // vyAkhyAdrAmastayA''khyAte vIrau te bhAvinau sutau / cyutau vimAnAccharabhau yattu tanna mude mama / / 255 / / dharmasya te ca mAhAtmyAt sarva bhAvi zubhaM prabho ! / ityUce jAnakI devI tadA garbha dadhAra ca / / 256 // sItA prANapriyA'gre'pi prAptagarbhA vizeSataH / babhUva rAmacandrasya locanAnandacandrikA / / 257 // IrSyAlavaH sapalyastAM mAyAvinyo'bruvannadaH / kIdRgrUpo rAvaNo'bhUt ? taM likhitvA pradarzaya / / 258 / / sItA'pyUce mayA dRSTaH sarvAGgaM na hi rAvaNaH / dRSTau taccaraNAveva kathaM nAma likhAmi tam ? / / 259 / / tatpAdAvapyAlikha tvaM kautukaM nastadIkSaNe / ityuktA prakRtiRjvI dazAsyAGgrI lilekha sA / / 260 / / sthAne tatrA''gamadrAmo babhASe tAbhirapyadaH / rAvaNasya smaratyadyA'pyasau sItA tava priyA / / 261 // sItAsvahastalikhitaM rAvaNasya kramadvayam / pazyaitannAtha ! jAnIhi sItA tasyaiva nAthate / / 262 / / dRSTvA'pi tattathA rAmo gambhIratvAnmahAmanAH / tathaiva vavRte sItAdevyAmanupalakSitaH / / 263 / / 1 aSTApadamRgau / 2 prakRtyA svabhAvena RjvI saralA / 3 kramazcaraNaH / 4 pUrvavat / manoramAyA lakSmaNena saha lagnaH , sItAyA garbhadhAraNam / // 222 // Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite // 223 // sItAdoSapadaM tacca devyo dAsIjanairnijaiH / jane prAkAzayan prAyaH pravAdA lokanirmitAH / / 264 / / vasante'thA'bravIdrAmaH sIte ! tvAM garbhakheditAm / vinodayitukAmeva madhulakSmIrihA''yayau / / 265 / / puSpanti bakulaprAyA vRkSAH strIdattadohadaiH / rantuM vrajAmo mahendrodayodyAnaM tato'dhunA // 266 // sItA'pyUce dohado me devatArcanalakSaNaH / taM pUrayodyAnabhavairnAnApuSpaiH sugandhibhiH / / 267 // rAmaH sadyo'pi devAnAM pUjAcaryAmakArayat / yayau mahendrodaye ca sasItaH saparicchadaH / / 268 / / vicitranagarakrIDaM tatrA'pazyanmadhUtsavam / arhatpUjotsavamayaM sukhAsIno raghUdvahaH / / 269 / / atrA'ntare ca sItAyA dakSiNaM cakSurasphurat / AcacakSe ca sadyo'pi sAzaGkA rAghavAya sA / / 270 / / daM sAdhviti rAmeNASSkhyAte sItA'bravIditi / kiM rakSodvIpavAsAnme santuSdhe'dyA'pi no vidhi: ? / / 271 / / tvadviyogabhavAd duHkhAd duHkhamadyA'pi me'dhikam / kimasau dAsyati vidhirnimittaM naitadanyathA // 272 // rAmo'pi tAmuvAcaivaM devi ! mA khedamudvaha / avazyameva bhoktavye karmAdhIne sukhAsukhe / / 273 // tadgaccha mandire svasmin devAnAmarcanaM kuru / prayaccha dAnaM pAtrebhyo dharmaH zaraNamApadi / / 274 / / sItA'pi sadanaM gatvA saMyamena mahIyasA / arhato'pUjayaddAnaM pradade cA'vadAnavat / / 275 / / raghunAthamathA''jagmU raujadhAnImahattarAH / yathAbhUtapurIvRttakIrtanaikAdhikAriNaH / / 276 // vijayaH sUradevazca madhumAnatha piGgalaH / zUladharaH kAzyapazca kAlaH kSemazca nAmataH / / 277 / / 1 prAyeNA'pavAdA lokaireva nirmitA bhavanti, na tu tadvAstavikAH / 2 pUjAcaraNam / 3 rAjadhAnyA mahattarA grAmakUTA grAmaNya iti yAvat / 4 yathAbhUtaM satyaM yatpurIvRttAntaM tasya kIrtane'dvitIyAdhikAriNaH / Tubi saptamaM parva aSTamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNa caritam / sItAyAH zIlakalaGka prAptiH / // 223 // Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR24 // saptamaM parva aSTamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / natvA rAmAgratastasthuH kampamAnA drupatravat / na tu vijJapayAmAsU rAjatejo hi dussaham / / 278 // tAnUce rAmabhadro'pi bho bhoH ! puramahattarAH ! / abhayaM vo bruvANAnAmekAntahitavAdinAm / / 279 // / teSvAdyaH sarvasaMvittyA vijayAkhyo mahattaraH / iti vijJapayAmAsa sAvaSTambhaH prabhogirA / / 280 / / svAminnavazyavijJapyaM yadi vijJapyate na hi / vaJcitaH syAttadA svAmI vijJaptaM cA'tiduHzravam / / 281 // deva ! devyAM pravAdo'sti ghaTate durghaTo'pi hi |yuktyaa hi yad ghaTAmeti zraddheyaM tanmanISiNA / / 282 / / tathAhi jAnakI hatvA rAvaNena riraMsunA / ekaiva ninye tadvezmanyavAtsIcca ciraM prabho! // 283 // sItA raktA viraktA vA saMvittyA vA prasahya vA / strIlolena dazAsyena nUnaM syAdbhogadUSitA / / 284 / / loko'pi pravadatyevaM pravadAmo vayaM tathA / yuktiyuktaM pravAdaM tanmA sahasva raghUdvaha ! / / 285 / / AjanmopArjitAM kIrti nijaM kulamivA'malAm / pravAdasahanena tvaM mA deva ! malinIkRthAH / / 286 / / kalaGkasyA'tithIbhUtAM sItAM nizcitya rAghavaH / sadyo'bhUd duHkhatUSNIkaH prAyaH premA'tidustyajam / / 287 // dhairyamAlambya kAkutsthastAnuvAca mahattarAn / sAdhu vyajJapi yuSmAbhirna bhaktAH kvA'pyupekSakAH / / 288 // na strImAtrakRte jAtu sahiSye'hamihA'yazaH / iti padmaH pratijJAya visasarja mahattarAn / / 289 / / nizAyAmatha kAkutsthaH pracchannaH sadanAd bahiH / niragAditi cA'auSIjjanavAdaM pade pade / / 290 / / rAvaNenA'panIteyaM tadgRhe ca ciraM sthitA / sItA''nItA ca rAmeNa satIti ca sa manyate / / 291 // sItAraktena teneyaM nopabhuktA kathaM bhavet ? / nA'do'pi vyamRzadrAmo na rakto doSamIkSate / / 292 // 1 vRkSaparNavat / 2 saMvittirbudviH / 3 balAtkAreNa / 4 ada etad / 3555555 sItAyAH shiilklngkpraaptiH| ||224 / / Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite 225 // saptamaM parva aSTamaH |sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / ityAdisItAnirvAdaM zRNvanAmo gRhe yayau / bhUyo'pi tacchravaNArthamAdideza carAn varAn / / 293 / / evaM ca dadhyau kAkutstho mayA yasyAH kRte kRtaH / rakSaHkulakSayo raudrastasyAH kimidamAgatam ? / / 294 // jAne mahAsatI sItA strIlolaH sa ca rAvaNaH / kulaM ca me niSkalaGka hA rAmaH kiM karotvasau ? // 295 / / drAk carAste bahiH zrutvA sItAnirvAdamabruvan / rAmasya sAnujakapirakSorAjasya susphuTam / / 296 // kruddho'tha lakSmaNo'vocaddoSAn saGkalpya hetubhiH / ye nindanti satI sItAM teSAmeSo'ntako'smyaham / / 297 / / rAmo'pyUce mama purA vyajJapIdaM mahattaraiH / svayaM ca zuzruve tasya saMvAdo'yaM caraiH kRtaH / / 298 / / zrutvA cA'mI samAyAtAH pratyakSaMcA'pi bhASitAH / sItAtyAge mA'pavAdIt sItAsvIkAravajjanaH / / 299 // Uce ca lakSmaNo lokagirA sItAM sma mA tyaja / yathA tathA'pavaditA yadabaddhamukho janaH / / 300 / / lokaH saurAjyasustho'pi rAjadoSaparo bhavet / zikSaNIyo na cettatropekSaNIyaH sa bhUbhujAm / / 301 / / rAmo'pyUce satyametadIdRg lokaH sadA'pi hi / sarvalokaviruddhaM tu tyAjyameva yazasvinaH / / 302 / / ityuktvovAca senAnyaM kRtAntavadanaM balaH / araNye tyajyatAM kvA'pi sIteyaM garbhavatyapi / / 303 / / patitvA rAmapAdeSu babhASe lakSmaNo rudan / sItAdevyA mahAsatyAstyAgo'yamucito na hi / / 304 / / nA'taH paraM tvayA vAcyamiti rAmeNa bhASite / nIraGgIcchannavaktro'gAt saumitriH svagRhaM rudan / / 305 // kRtAntavadanaM rAmo'nvazAt sItAM vane naya / sammetayAtrAvyAjena tasyAH khalveSa dohadaH / / 306 / / senAnIrapi sammetayAtrAyai rAmazAsanam / AkhyAya sItAmAropya syandane prAcalad drutam / / 307 // 1 yathA sItAsvIkAre jano'pavadati tathA sItAtyAge mA'pavadatvataH sItAtyAgaH kartavya itibhAvaH / rAmakRtasItAtyAgaH / // 225 / / Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite 226 // aSTamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / dunimitteSvazakuneSvapi sItA rathasthitA / jagAma dUramadhvAnamArjavAdavizaGkitA / / 308 // gaGgAsAgaramuttIryA'raNye siMhaninAdake / gatvA kRtAntavadanastasthau kiJcidvicintayan / / 309 / / sAdu mlAnamukhaM taM ca prekSya sItA'bravIditi / kathamitthaM sthito'si tvaM sazoka iva durmanAH ? ||310 / / kRtAntaH kathamapyUce durvacaM bacyahaM katham ? / duSkaraM kRtavAMzcaitat preSyabhAvena dUSitaH / / 311 // rAkSasAvAsasaMvAsApavAdAllokajanmanaH / bhItena devi ! rAmeNa tyAjitA'si vane'naghe! // 312 / / apavAde carAkhyAte rAmaM tvattyajanodyatam |nyssedhiilkssmnno lokaM prati krodhAruNekSaNaH / / 313 / / siddhAjJayA niSiddhazca rAmeNa sa rudan yayau / ahaM ca preSito'muSmin kArye pApo'smi devi! hA! / / 314 / / amuSmi~chvApadAkIrNe mRtyorekaniketane / jIviSyasi mayA tyaktA svaprabhAveNa kevalam / / 315 / / tacchrutvA syandanAt sItA mUrchitA nyapatadbhuvi / mRteti buddhyA senAnIH pApammanyo ruroda saH / / 316 / / sItA'pi vanavAtena kathaJcit prApa cetanAm / bhUyo bhUyo'pyamUrchacca cetanAmAsasAda ca / / 317 // mahatyAmatha velAyAM susthIbhUyetyuvAca sA / ito'yodhyA kiyahare ? rAmastiSThati kutra vA ? / / 318 / / senAnIrabhyadhAd dUre'yodhyA kiM pRcchayA'nayA ? | ugrAjJasya ca rAmasya paryAptaM devi ! vArtayA / / 319 / / iti zrutvA'pi sA rAmabhaktA bhUyo'pyabhASata / bhadra ! madvAcikamidaM zaMse rAmasya sarvathA / / 320 / / yadi nirvAdabhItastvaM parIkSAM nA'kRthAH katham ? zaGkAsthAne hi sarvo'pi divyAdi labhate janaH / / 321 // 1 siMhAnAM ninAdo yasmiMstasmin / 2 kiGkaratvena / 3 praznena / 4 matsandezam / 5 paJcadivyAnAM madhye kimapi divyaM karoti yena satyAsatye parIkSyete iti bhAvaH / rAmakRtasItAtyAgaH / PRASHASHASHRAM / / 226 // Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite 227 // anubhokSye svakarmANi mandabhAgyA vane'pyaham / nA'nurUpaM tvakArSIstvaM vivekasya kulasya ca / / 322 / / yathA khalagirA'tyAkSIH svAminnekapade'pi mAm / tathA mithyAdRzAM vAcA mA dharma jinabhASitam / / 323 / / ityuktvA mUrcchitA bhUmau patitotthAya cA'bhyadhAt / mayA vinA kathaM rAmo jIviSyati ? hRtA'smi hA ! // 324 / / rAmAya svastyathA''zaMzerAzirSa lakSmaNasya ca / zivAste santu panthAno vatsa ! gacchoparAghavam / / 325 // evaMvidhe'pi dayite viparItavRttau yaivaMvidhA tadiyameva satISu dhuryA / saJcintayanniti bhRzaM praNipatya muktvA sItAM kRtAntavadano vavale kathaJcit / / 326 / / saptamaM parva aSTamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / rAmakRtasItAtyAgaH / ityAcAryazrIhemacandraviracite triSaSTizalAkApuruSacarite mahAkAvye saptamaparvaNi sItAparityAgo nAmA'STamaH srgH| / / 227 // Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite // 228 // navamaH sargaH / atha sItA bhayodbhrAntA babhrAmetastato vane / AtmAnameva nindantI pUrvaduSkarmadUSitam // 1 // bhUyo bhUyazca rudatI skhalantI ca pade pade / gacchantI purato'pazyanmahat sainyaM samApatat // 2 // mRtyujIvitayostulyAzayA prekSyA'pi tad balam / sItA tasthAvabhItaiva namaskAraparAyaNA / / 3 / / tAM dRSTvA bibhayAJcakruH sainikAH pratyutA'pi te / kA nAma divyarUpeyaM bhUsthitetyabhibhASiNaH / / 4 / / sItAyA ruditaM zrutvA svairavittaccamUnRpaH / iyaM mahAsatI kA'pi gurviNI cetyavocata / / 5 / / kRpAluH sa mahIpAla upasItaM jagAma ca / sItA'pyAzaGkitA tasya svaM nepathyamaDhaukayat // 6 // rAjA'pyevamabhASiSTa mA bhaiSIstvaM manAgapi / tavaiva bhUSaNAnyetAnyaGge tiSThantu he svasaH ! // 7 // kA tvaM ? kastvAmihA'tyAkSInnirghRNebhyo'pi nirghRNaH ! / AkhyAhi mA sma zaGkiSThAstvatkaSTenA'smi kaSTitaH // 8 // tanmantrI sumatirnAma sItAmetyA'bravIditi / gajavAhanarAjasya bandhudevyAzca nandanaH / / 9 / / nRpatirvajrajaGgho'yaM puNDarIkapurezvaraH / mahArhato mahAsattvaH paranArIsahodaraH / / 10 / / / / yugmam / / gajAn grahItumatraitya kRtArthIbhUya ca vrajan / tvaduHkhaduHkhito'trA''gAd duHkhamAkhyAhi tannijam / / 11 / / vizvasya sItA'pyAcakhyau svavRttAntamazeSataH / rudatI rodayantI tau kRpAlU rAjamantriNau // 12 // nirvyAjo vyAjahAraivaM rAjA dharmasvasA'si me / ekaM dharmaM prapannA hi sarve syurbandhavo mithaH // 13 // 1 Agacchat / 2 svaraM vettIti svaravit sa cA'sau tatsenAnRpaH / 3 nirdayebhyaH / 4 mahArhadbhaktaH uttamazrAvaka iti yAvat / 5 vizvAsaM kRtvA / 6 niSkapaTaH / saptamaM parva navamaH sargaH rAmalakSmaNa rAvaNa caritam / sItAyA vajrajaha nRpamilApaH / / / 228 / / Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite 229 // | saptamaM parva navamaH | sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / mama bhAmaNDalasyeva bhrAturehi tadokasi / strINAM patigRhAdanyat sthAnaM bhrAtRniketanam / / 14 / / rAmo'pi lokavAdena tvAmatyAkSInna tu svayam / pazcAttApena so'pyadya manye tvamiva kaSTabhAk // 15 // gaveSayiSyatvacirAttvAM so'pi virahAturaH / cakravAka ivaikAkI tAmyan dazarathAtmajaH / / 16 // ityuktA nirSikAreNa tenAmetyabhidhAyinI / sItA ruroha zibikAM sadyastadupanAyitAm / / 17 / / puNDarIkapuraM cA''gAnmithilAmaparAmiva / aharnizaM dharmazIlA cA'sthAttaddarzite gRhe / / 18 / / itazca rAmasenAnIrgatvA rAmAya so'vadat / vane siMhaninAdAkhye tyaktavAnasmi jAnakIm / / 19 / / muhurmuhuH sA mUJchitvA cetitvA ca muhurmuhuH / kathaJcid dhairyamAlambya vAcikaM caivamAdizat / / 20 / / nItizAstre smRtau deze kasminnAcAra IdRzaH / ekapakSoktadoSeNa pakSasyA'nyasya zikSaNam ? / / 21 / / sadA vimRzya kartuste'pyavimRzya vidhAyitA / manye madbhAgyadoSeNa nirdoSastvaM sadA'pyasi / / 22 / / khaloktyA'haM yathA tyaktA nirdoSA'pi tvayA prabho ! / tathA mithyAdRzAM vAcA mA tyAkSIdharmamArhatam / / 23 / / ityuktvA mUJchitA sItA patitvotthAya cA'bravIt / mayA vinA kathaM rAmo jIviSyati ? hatA'smi hA !||24 // ityAkarNya vaco rAmaH papAta bhuvi mUrchayA / sambhramAllakSmaNenaitya siSice candanAmbhasA / / 25 / / utthAya vilalApaivaM kva sA sItA mahAsatI ? / sadA khalAnAM lokAnAM vacasA hI mayojjhitA // 26 // athoce lakSmaNaH svAmistasminnadyA'pi sA vane / mahAsatI svaprabhAvatrAtA nUnaM bhaviSyati / / 27 / / gatvA gaveSayitvA ca svayamAnIyatAM prabho ! / sItA devI tvadvirahAnna hi yAvadvipadyate / / 28 / / 1 AmetyaGgIkAre'vyayam / 2 daNDaH / 3 hIti khede'vyayam / sItAyAH puNDarIkapure vAsaH / // 229 / / Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 230 // | saptamaM parva navamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / zrutvaivaM saha tenaiva senAnyA khecaraizca taiH / rAmo'gAdvyomayAnena tatrA'raNye'tidAruNe / / 29 / / pratisthalaM pratijalaM pratizailaM pratidrumam / rAmo gaveSayAmAsa dadarza na tu jAnakIm / / 30 / / manye vyAghraNa siMhena zvApadenA'pareNa vA / sItA jagdheti suciraM dadhyau rAmo'tiduHkhitaH / / 31 / / sItAprApsau vimuktAzo nivRtya svapurI yayau / pauraiH sItAguNagrAhaM nindyamAno muharmuhuH / / 32 / / pretakArya ca sItAyAH padmo'kArSIdudazrudRk / pazyan sItAmayamiva sarva zUnyamivA'tha vA // 33 / / saikA hRdi dRzoragre tasthau rAmasya vAci ca / kvA'pi tiSThati sIteti tathA'pi na viveda saH / / 34 / / itazca tatra vaidehI suSuve yugminau sutau / nAmato'naGgalavaNaM madanAGkuzamapyatha / / 35 / / vajrajaGghastayozcakre janmanAmamahotsavau / svaputralAbhAdadhikaM modamAno mahAmanAH / / 36 // dhAtrIjanai lyamAnau lIlAdurlalitAvubhau / krameNa vavRdhAte tAvazvinAviva bhUcarau / / 37 / / kalAgrahaNayogyau tAvajAyetAM mahAbhujau / kalabhAviva zikSA) narendranayanotsavau / / 38 // tadA ca nAmnA siddhArtho'NuvratI siddhaputrakaH / vidyAbalarddhisampannaH kalAgamavicakSaNaH / / 39 / / trisandhyamapi mervadrau caityayAtrAsu caGkramaiH / AkAzagAmI bhikSArthaM vaidehIgRhamAyayau // 40 // ||yugmm / / vaidehyA bhaktapAnAdyaiH zraddhayA sa tu bhojitaH / tathA sukhavihAraM ca tathA pRSTastadA'vadat / / 41 / / 1 bhakSitA / 2 sItAyA guNAn gRhItvA / 3 janmano nAmnazca mahotsavau / 4 lIlayA capalau / 5 kalAsvAgameSu zAstreSu ca vicakSaNaH / 6 gamanaiH / | sItAyAH puNDarIkapure vAsaH, rAmasya virahadAhaH, lvnnaangkushyorjnm| / / 230 / / Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite // 231 / / nA'pi pRSTA vaidehI sutajanmAvadhi svakam / mUlAdvRttAntamAcakhyau tasya bhrAturivA'grataH / / 42 / / Uce'GganimittajJaH siddhArthaH karuNAnidhiH / kiM tAmyasi mudhA ? yasyAstanayau lavaNAGkuzau / / 43 / / prazastalakSaNau sAkSAdiva tau rAmalakSmaNau / manorathaM tava sutau nacirAt purayiSyataH / / 44 / / tenetyAzvAsitA sItA tamabhyarthya kRtAgrahA / svagRhe dhArayAmAsa putrAdhyApanahetave / / 45 / / sa bhavyAviti tatputrau sarvA agrAhayat kalAH / tathA yathA tAvabhUtAM durjayau ghusadAmapi // 46 // tAvadhItAkhilakalau prapedAte ca yauvanam / nUtanAviva kandarpavasantau sahacAriNau / / 47 / / vajrajaGghaH zazicUlAM putrIM lakSmIvatIbhavAm / kanyA dvAtriMzataM cA'nyA lavaNenodavAhayat // 48 // sozAya yAce tu pRthvIpurapateH pRthoH / kanyakAmamRtavatIjAtAM kanakamAlikAm / / 49 / / vaMzo na jJAyate yasya tasmai svaduhitA katham / dIyatAmityabhASiSTa pRthuH pRthuparAkramaH / / 50 / / vajrajavastadAkarNya taM krodhAdabhyaSeNayat / pRthugRhyaM vyAghrarathaM yuddhe baddhvA'grahInnRpam / / 51 / / svamitraM potanapatiM sAhAyyAyA'hvayatpRthuH / vidhureSu hi mitrANi smaraNIyAni mantravat / / 52 / / vajrajaGgheo'pi putrAn svAnnarairAnAyayadyudhi / tairvAryamANAvapi tau ceyaturlavaNAGkuzau / / 53 / / anyedyurvavRte yuddhaM camvormilitayordvayoH / parairatibalairvajrajaGghasainyaM tvabhajyata // 54 // saGkruddhau mAtulacamUbhaGgena lavaNAGkuzau / niraGkuzAviva gajau praNighnantAvadhAvatAm / / 55 / / tayorojasvino raMho manAgapi na sehire / dviSantaH prAvRDutpUrazrotasoraGghripA iva / / 56 / / abhajyata sasainyo'pi pRthuryAvannarezvaraH / UcatustAvadevaM tau smerAsyau rAmanandanau / / 57 / / saptamaM parva navamaH sarga. rAmalakSmaNarAvaNa caritam / lavaNAGkuzayorvivAhaH / / / 231 // Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarita 232 // kA saptamaM parva navamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / aparijJAtavaMzAbhyAmapyAvAbhyAmihA''have / vijJAtavaMzajA yUyaM palAyadhve kathaM tvaho ? // 58 // iti tadvacanaM zrutvA valitvA pRthurabravIt / vyajJAyi vaMzo yuSmAkaM vikrameNA'munA mayA / / 59 / / aGkuzAyA'rthitA kanyA vajrajacena bhUbhujA / nUnaM mama hitenaiva varo hIdRk kva labhyate ? // 60 // iti sAnunayaM procya so'GkuzAya tadaiva hi / kanyAM kanakamAlAkhyAM pradadau pUrvayAcitAm / / 61 / / sandhAnaM vajrajacena samakSaM sarvabhUbhujAm / cakre pRthunRpaH putryAH spRhayannaDazaM varam / / 62 // tatrA'sthAcchibiraM nyasya vajrajaGghanarezvaraH / AgAcca nAradamuniH saccakre tena coccakaiH / / 63 / / vajrajo niSaNNeSu rAjasUvAca nAradam / aGkuzAya pRthurdAsyatyasau kanyAM nijAM mune! // 64 / / lavaNAGkuzayovaMzamasmatsambandhino'sya tat / AkhyAhi jJAtajAmAtRvaMzo yenaiSa tuSyati / / 65 / / athoce nAradaH smitvA vaMzaM ko vetti nA'nayoH ? / yasyotpattyAdikandaH sa bhagavAnRSabhadhvajaH / / 66 // cakriNo hyanayorvaMze bharatAdyAH kathAzrutAH / ko na vettyanayostAto pratyakSo rAmalakSmaNau / / 67 / / garbhasthayorapyanayorayodhyAlokajanmanaH / apavAdAccakitena tyaktA rAmeNa jAnakI // 68 // athA'Dazo hasitvoce brahmanna khalu sAdhu tat / cakre rAmeNa vaidehIM tyajatA dAruNe vane / / 69 / / bhUyAMsi hyapavAdasya kAraNAni nirAkRtau / bhavanti tatra kiM nvevaM vidvAnapi cakAra saH ? // 70 / / papraccha lavaNo'thaivaM dUre kiyati sA purI / yasyAM vasati me tAtaH sAnujaH saparicchadaH ? || 71 / / munizcoce tava pitA yasyAM vizvaikanirmalaH / sA'yodhyA pUritaH SaSTiyugyojanazataM khalu / / 72 // 1 ayodhyAlokAjjanma yasya tasmAdapavAdAt / lavaNAGkuzayorvivAhaH / / / 232 / / Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite // 233 // vajrajaGghamathovAca lavaNaH prazrayaM zrayan / icchAvastatra gatvA''vAM prekSituM rAmalakSmaNau // 73 // pratipadya sa tadvAcamaGkuzaM paryaNAyayat / mahotsavena pRthurATputryA kanakamAlayA // 74 // vajrajaGghapRthubhyAM tAvanvitau lavaNAGkuzau / sAdhayantau bahUn dezAn lokAkhyapuramIyatuH / / 75 / / yuddhabhUmau ca tadbhUpaM dhairyazauNDIryazAlinam / kuberakAntanAmAnaM tatra mAninaM jigyatuH / / 76 / / lampAkeSvekakarNAkhyaM vijigyAte nRpaM ca tau / tatazca vijayasthalyAM bhUpaM bhrAtRzatAbhidham // 77 // gaGgAmuttIrya kailAsasyottarAM dizamIyatuH / tatra nandanacArUNAM dezAnAM cakraturjayam // 78 // reSakuntalakAlAmbunandinandanasiMhalAn / zalabhAnanalAJchUlAn bhImAn bhUtaravAdikAn // 79 // tau jayantau nRpAn siMdhoH parakUlamupeyatuH / tatra cA''ryAnanAryAMzca sAdhayAmAsaturnRpAn // 80 // // yugmam // bahudezezvarAnevaM sAdhayitvA sahaiva taiH / nivRtyopeyatustau tatpuNDarIkapuraM puram // 81 // aho ! dhanyo vajrajajJe yadIyau yAminandanau / IdRzAviti jalpadbhirvIkSyamANau purIjanaiH / / 82 // jagmatuH svagRhaM bhUpavIraiH samAvRtau / praNematuzca jAnakyAzcaraNau vizvapAvanau / / 83 / / // yugmam // cucumba mUrdhni tau sItA snapayantI mudazrubhiH / rAmalakSmaNayostulyau bhUyAstamiti cA'vadat // 84 // UcaturvajrajaGgha tau mAtula ! prAk tvayA''vayoH / mene yAnamayodhyAyAmidAnImanutiSTha tat // 85 // AjJApyantAM ca lampAkaruSakAlAmbukuntalAH / zalabhAnalazUlAdyAzcA'pare'pi mahIbhujaH // 86 // 1 lampAkadezeSu / 3 dezanAmAnyetAni / 3 bhaginIputrau / saptamaM parva navamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNa caritam / rAmaputrakRtadezavijayaH / / / 233 / / Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarita I234 // saptamaM parva navamaH | sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / prayANabhambhA vAdyantAM chAdyantAM ca dizo balaiH / tyaktA yenA''vayormAtA vIkSyastasyA'dya vikramaH // 87 // sItA'pi sadyo rudatI jagAdaivaM sagadgadam / vatsau ! keyamanarthecchA yuvayoH karmaNA'munA ? // 88 // vIrau pitRpitRvyau vAM durjayau dhusadAmapi / yakAbhyAM nihato rakSaHpatistrailokyakaNTakaH / / 89 / / utkaNThA pitaraM draSTuM yuvayoryadi bAlakau ! / vinItIbhUya tadyAtaM pUjye hi vinayo'rhati / / 90 // tatastAvevamUcAte vinayaH kriyate katham / tasmin dviSatpadaprApte tvattyAjini pitaryapi ? // 91 / / putrau tavA''vAmAyAtAviti tasya puraH katham / gatvA svayaM vadiSyAvastasyA'pi hIkaraM vacaH ? // 92 / / AnandajanakaM tasya janakasyA'pi doSmataH / yuddhAhvAnaM yujyate tu kuladvayayazaskaram / / 93 / / abhidhAyeti sItAyAM rudantyAmapi celatuH / mahotsAhau mahAsainyau tau rAmanagarI prati / / 94 / / kuThArakuddAlabhRtAM sahasrANi nRNAM daza / tayoH pathyacchidana vRkSAdikaM mAM ca samAM vyadhuH / / 95 / / krameNa gatvA senAbhI rundhAnau sarvato dizaH / tAvUSaturupAyodhyaM yoddhukAmau mahAbhujau // 96 / / viruddhaM tadbalaM bhUri zrutvA''yAtaM puro bahiH / ubhau visiSmiyAte ca siSmiyAte ca rAghavau / / 97 / / athetthamUce saumitriH pare ke'mI pataGgavat / martukAmAH samApeturAryavikramapAvakam ? // 98 / / ityuktvA saha rAmeNa sugrIvAdibhirAvRtaH / yuddhe cacAla saumitriramitradhvAntabhAskaraH / / 99 / / itazca nAradAcchrutvA tadbhAmaNDalabhUpatiH / puNDarIkapure sItAmupeyAya sasambhramaH / / 100 // tasyA''khyadrudatI sItA rAmo mAM bhrAtaratyajat / mattyAgamasahiSNU ca tvadyAmeyau yudhe gatau / / 101 / / 1 zatrusthAnaprApte / 2 Aryasya rAmasya vikrama eva pAvako'gnistam / 3 tvadbhaginIputrau / rAmaputrakRta dezavijayaH, tayorayodhyAyAmAgamanam / // 234 / / Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite ||235 // saptamaM parva navamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / bhAmaNDalo'pyuvAcaivaM tvattyAgaM rabhasAvazAt / cakre rAmo dvitIyaM tu mA kArSItputrayorvadham / / 102 / / Atmajau tAvajAnAnau na yAvaddhanti rAghavaH / uttiSTha tAvadgacchAvastatrA''vAmavilambitam / / 103 // ityuktvA jAnakImAtmavimAnamadhiropya ca / lavaNAGkuzayoH skandhAvAre bhAmaNDalo yayau / / 104 / / tau namazcakratuH sItA kumArau lavaNAGkazau / mAtulo'yamiti sItAkhyAtaM bhAmaNDalaM tathA / / 105 / / sa tau zirasi cumbitvA svotsaGgamadhiropya ca / harSaromAJcitavapurityUce gadgadAkSaram / / 106 / / vIrapatnI purA'pyAsId diSTyA samprati vIrasUH / abhUdhuvAbhyAM me yAmiryAminIjAninirmalA / / 107 // vIraputrau ca vIrau ca yuvAM yadyapi mAnadau / raNaM pitRpitRvyAbhyAM mA kRSAthAM tathA'pi hi / / 108 // na raNe rAvaNo'pyAsIdyayormallastayoH katham / yuddhaM yuvAbhyAmArebhe doHkaNDUrabhasAvazAt ? / / 109 / / tAvUcaturmAtulA'laM snehabhIrutayA'nayA / tvatsvasA'pyasmadambeyamUce'daH kAtaraM vacaH // 110 // AvAmapi hi vidvo yanna mallaH ko'pi tAtayoH / yuddhaM tyaktvA tayorevotpAdayAvaH kathaM hriyam ? ||111 / / tayorbuvANayoreva sainyAnAM rAmasainikaiH / samaM pravavRte yuddhaM saMvartAvartadarzakam // 112 / / sugrIvAdyaiH khecarairmA'nayoH sainyaM mahIcaram / hanyatAmiti sAzako yayau bhAmaNDalo yudhi / / 113 // uttasthAte kumArAvayAhavAya mahAbalau / ucchvAsyamAnavarmANau romAJcenA'tizAyinA / / 114 / / niHzakaM yudhyamAnAste sugrIvAdyA nabhazcarAH / yudhi bhAmaNDalaM dRSTvA papracchuH kAvimAviti // 115 // bhAmaNDalAcca te jJAtvA rAmaputrAvimAviti / gatvA sItAM namazcakrughSadaMzca puro bhuvi / / 116 / / 1 vIraM sUte iti vIrasUrvIramAtetyarthaH / 2 yAminI rAtrirjAyA yasya sa candrastadvannirmalA / lavaNAkuzayoH rAmalakSmaNA bhyAM saha yuddham / // 235 / / Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite ||236 // saptamaM parva navamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / itazca tau kSaNenA'pi doSmantau lavaNAGkuzau / rAmasainyaM dudhuvatuH kSayoddhAntAbdhidurdharau / / 117 // yatra yatra bhramatustau vane siMhAvivoddhatau / rathI sAdI niSAdI vA na tatrA'sthAd dhRtAyuddhaH / / 118 // hatavidrutamevaM ca rAmasainyaM vidhAya tau / kenA'pyaskhalitau rAmaM saumitriM ceyaturyudhi / / 119 / / tau prekSya rAmasaumitrI evamanyo'nyamUcatuH / kAvapyetAvabhirAmau kumArau vidviSau ca naH ? || 120 // nisargAt snihyati mano balAd druhyati kiM tvidam / udyacchAvaH kimAzleSTumetau yodhayituM nu vA ? ||121 // iti vyAhAriNaM rAmaM rathasthaM lavaNo rathI / lakSmaNaM cA'Dazo'vocat sauSThavaprazrayAnvitam / / 122 / / jaitraM jagadajayyasya rAvaNasyA'pi doSmataH / diSTyA'drAkSaM vIrayuddhazraddhAlustvAmahaM cirAt / / 123 / / nA'pUryata raNazraddhA rAvaNenA'pi te dhruvam / eSa tAM pUrayiSyAmi tvaM ca me pUrayiSyasi / / 124 // ityukte rAmasaumitrI dvau tau ca lavaNAGkuzau / AsphAlayAmAsatuH svaM svaM dhanurvAnabhISaNam / / 125 // kRtAntasArathI rAmasyandanaM vajrajavarAT / anaGgalavaNarathamabhyaDhaukayatAM mithaH // 126 // rathaM virAdhaH saumitreraDazasya punaH pRthuH / anyo'nyamabhyamitrINaM cakrAte varasArathIM // 127 / / caturaM bhramayAmAsuste'grasArathayo rathAn / prajahUrvividhaM te ca catvAro dvandvayodhinaH // 128 // vijJAtajJAtisambandhau sApekSau lavaNADDazau / yuyudhAte nirapekSau tvajJAnAdrAmalakSmaNau / / 129 / / vividhairAyudhairyuddhvA yuddhAntecchU raghUdvahaH / Uce kRtAntavadanaM rathaM pratyari vAhaya / / 130 / / kRtAnto'pi babhASe'daH khedaM prAptA hyamI hayAH / sarvAGga vizikhairviddhAH pratiyodhena te'munA / / 131 / / 1 kSaye pralayakAla udghAntasamudravad durgharau / 2 Adau hataM pazcAdvidrutam / 3 amitrasyemam / lavaNAkuzayoH rAmalakSmaNAmyAM saha yuddham / / / 236 // Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR37 // saptamaM parva navamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / turaGgA na tvarante'mI kazAbhistADitA api / rathazca jarjaraste'bhUdasau vairyastratADitaH / / 132 // etau ca mama dordaNDau dviTkANDAghAtajarjarau / na hi razmi pratodaM vA kSamau cAlayituM prabho! // 133 // padmanAbho'pyabhASiSTa mamA'pi zithilAyate / dhanuzcitrasthitamiva vajAvata na kAryakRt / / 134 / / abhUnmuzalaratnaM ca vairinirdalanAkSamam / kaNakaNDanamAtrAhamevaitadapi samprati / / 135 / / anekazo'DDazIbhUtaM yad duSTapadantinAm / halaratnaM tadapyetadabhUdbhapATanocitam / / 136 // sadA ya? rakSitAnAM vipakSakSayakAriNAm / teSAmeva mamA'strANAmavasthA keyamAgatA ? / / 137 / / yathA'parAjitAsUnorabhUnmoghAstratA tadA / tathaiva lakSmaNasyA'pi madanAGkuzayodhinaH / / 138 / / atrA'ntare ca saumitriraDazenorasISuNA / tADitaH kulizeneva mUJchito nyapatadrathe / / 139 // saumitrimUrchAvidhuro virAdhaH syandanaM raNAt / acAlayatpratyayodhyaM saJjJAM lebhe'tha lakSmaNaH / / 140 / / sAkSepaM lakSmaNazcoce kiM virAdhA'kRthA navam / rAmabhrAturdazarathasUnoranucitaM hyadaH ? // 141 // tacchIghraM naya tatraiva rathaM yatra sa me dviSan / eSa cchinadmi tacchIrSa cakreNA'mogharaMhasA / / 142 // evamukto virAdho'thA'naiSItpratyakuzaM ratham / tiSTha tiSTheti jalpaMzca cakraM jagrAha lakSmaNaH / / 143 / / bhramadarkabhramakaraM bhramayitvA ca taddivi / kruddho mumoca saumitrirahuzAyA'skhaladrayam / / 144 / / ApatattADayAmAsA'nekazo'straistadaDazaH / sarvAtmanA lavaNo'pi na tu tatpratyahanyata / / 145 // vegenA''patya taccakramaDazasya pradakSiNAm / kRtvA lakSmaNahaste'gAt punarnIDa ivA'NDejaH // 146 // 1 kazAm / 2 pkssii| lavaNA ikuzayoH rAmalakSmaNAbhyAM saha yuddham / // 237 // Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR38 // saptamaM parva navamaH sargaH rAmalakSmaNa rAvaNacaritam / tadbhUyo lakSmaNo'muJcat kRtvA tadvatpradakSiNAm / punastatpANimevA''gAcchAlA bhagna iva dvipaH / / 147 / / cintayAmAsatuzcaivaM viSaNNau rAmalakSmaNau / kiM sIrizAGgiNAvetau na tvAvAmiha bhArate ? | 148 // atrA'ntare nAradarSiH siddhArthena sahaiva hi / tatropetyA'vocadevaM khinnaM rAmaM salakSmaNam / / 149 / / harSasthAne viSAdo'yaM yuvayoH kiM raghUdvahau ? | putrAtparAjayo vaMzodyotanAya na karaya hi ? // 150 // sItAkukSibhavau putrau tAvimau lavaNAGkuzau / tvAM draSTumAgatAvatra yuddhavyAjena na tvarI / / 151 // abhijJAnamidaM te'tra yaccakraM prababhUva na / mudhA'bhU rataM cakraM purA bAhubalAvapi / / 152 / / tyAgAtprabhRti sItAyA vRttAntaM nArado'khilam / putrayuddhAntamAcakhyau vizvavismayadAyakam / / 153 // rAmo'pi vismayavrIDAkhedaharSasamAkulaH / mumUrcha saJjJAM lebhe ca saMsiktazcandanAmbhasA / / 154 / / lakSmaNena sahodazruH putravAtsalyapUritaH / jagAma rAmo lavaNADazayodbhutamantike / / 155 / / avatIrya rathAtsadyo vinItau lavaNAGkazo / pAdeSu padmasaumitryostyaktAstrau petatuH kramAt / / 156 / / tAvAliGgya nijotsaGgamAropya ca raghUdvahaH / mUrdhni cumbana rurodoccaiH zokasnehasamAkulaH / / 157 // rAmotsaGgAnnijotsaGgaM tAvAropyA'tha lakSmaNaH / cumbana zirasi bAhubhyAM parirebhe'zrupUrNadRk / / 158 // viluThantau pituriva vinItau pAdapadmayoH / dUrAtprasAritabhujaH zatrughno'pyAliliGga tau / / 159 / / apare'pi hi bhUpAlAH senayorubhayorapi / pramodante sma sambhUya vivAhamilitA iva / / 160 // 1 arI zatrU / 2 bharatacakrisambandhi / 3 putraparAkrameNa vismayaH, svaparAjayena vrIDA, sItAviyogena khedaH, putraprAptyA ca harSastena yuktaH / putrayoH pitRpitRvyAbhyAM yuddham, nAradena bhedaprakaTanam / ||238 // Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite 239 // putrayorvikramaM dRSTvA pitrA ca saha saGgamam / hRSTA sItA vimAnena puNDarIkapuraM yayau / / 161 // sadRkSaputralAbhena muditau rAmalakSmaNau / jahaSuH svAmiharSeNa bhUcarAH khecarAzca te / / 162 / / bhAmaNDalanRpAkhyAto vajrajaGghanRpo'pi hi / nanAma rAmasaumitrI vinItazcirapattivat / / 163 / / rAmastamAlalApaivaM bhAmaNDalasamo'si me / putrau yo'vardhayastvaM me'naiSIH kASThAmimAM ca yaH / / 164 / / ityuktvA puSpakArUDhaH padmanAbhaH salakSmaNaH / ardhAsanopaviSTAbhyAM putrAbhyAM prAvizatpurIm // 165 / / udagrIvapANibhiH paurai rAjamArge ca vismitaiH / prekSyamANaH stUyamAnasuto rAmo'gamagRhe / / 166 / / tatrottatAra putrAbhyAM saha rAmaH salakSmaNaH / mahAntamatyantamudA kArayAmAsa cotsavam // 167 // atha rAmaM sumitrAbhUH kapIzvarabibhISaNau / hanUmAnaGgadAdyAzca sambhUyaivaM vyajijJapan / / 168 / / paradeze sthitA devI tvayA virahitA'dhunA / vinA'mUbhyAM kumArAbhyAmatikaSTena tiSThati // 169 / / yadyAdizasi tatsvAminnAnayAmo'dya tAmiha / vipatsyate'nyathA sA tu patiputrojjhitA satI // 170 // kiJcidrAmo vicintyoce jAnakyAnIyate katham ? / lokApavAdo'lIko'pi balavAnantarAyakRt / / 171 / / jAne'haM yatsatI sItA sA'pi svaM vetti nirmalam / divyaM dAtumathA'dAtuM tad dvayorapi nA'sti bhIH // 172 // pratyakSaM sarvalokAnAM divyaM devI karotu sA / zuddhayA ca tayA sArdhaM gRhavAso'stu me punaH / / 173 // evamastvityuditvA te puryA bahirakArayan / vizAlAnmaNDapAnuccaistadantamaJcadhoraNIH / / 174 / / teSu copAvizan bhUpAH paurAmAtyAdayo'pi ca / te bibhISaNasugrIvapramukhAH khecarA api // 175 // 1dizAm / 2 UrdhvA grIvA pArTjayazca yeSAM taiH / 3 maJcazreNIH / saptamaM parva navamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / SAHARASHTRA sItAyAH kalaGkanivAraNAya divya paJcakanivedanam / SASARALA // 239 // Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite 240 // saptamaM parva navamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / tato rAmAjJayotthAya puNDarIkapure svayam / gatvA natvA ca vaidehImityuvAca kapIzvaraH / / 176 // tvatkRte praiSi rAmeNa vimAnaM devi ! puSpakam / idAnImidamadhyAssva rAmopAntamupehi ca / / 177 // sA'pyUce'dyApi me'raNyatyAgaduHkhaM na zAmyati / tataH kathaM yAmi rAmaM bhUyo duHkhAntarapradam ? // 178 // natvA bhUyo'pi so'vocanmA kupastava zuddhaye / samaM paurairnRpaiH sarvairmacArUDho'sti rAghavaH / / 179 / / tenetyukte pUrvamapi jAnakI zuddhikAGkSiNI / Aruroha vimAnaM tadayodhyAyAM jagAma ca / / 180 // mAhendrodayamudyAnaM samupetyottatAra sA / dattArghA lakSmaNenaitya namazcakre nRpairapi / / 181 // agre niSadya saumitrinUpaiH samamado'vadat / nijAM purI nijaM vezma pravezAddevi ! pAvaya // 182 // sItA'pyUce prAptazuddhiH pravekSyAmi purImimAm / gRhaM ca nA'nyathA vatsA'pavAdo jAtu zAmyati // 183 // iti sItApratijJAM te'zaMsan rAmAya bhUbhujaH / rAmo'pyupetya vaidehImityUce nyAyaniSThuram / / 184 / / bhogA na ceddazAsyena tasthuSyA api tadgRhe / samakSaM sarvalokAnAM taddivyaM kuru zuddhaye / / 185 / / smitvA sItA'pyuvAcaivaM vijJastvatto'paro na hi / ajJAtvA yo hi me doSa tyAgaM kuryA mahAvane / / 186 / / daNDamAdau vidhAyA'dya kuruSe matparIkSaNam / vicakSaNo'si kAkutstha ! sajjA tatrA'pi nanvaham / / 187 // Uce vilakSo rAmo'pi jAne doSastavA'sti na / janotpAditadoSasyottAraNAyedamucyate / / 188 // jagAda jAnakI divyapaJcakaM svIkRtaM mayA / vizAmi vahnau jvalite bhakSayAmyatha taNDulAn / / 189 / / 1 rAmasannidhau / 2 rAvaNagRhe tasthuSyA vasantyAstava rAvaNena samaM bhogA na cetsyuriti sambandhaH / 3 mantritAMstaNDulAniti tAtparyam / sItAyAH kalaGkanivAraNAya divya paJcaka nivedanam / // 240 / / Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA saptamaM parva navamaH puruSacarite ||241 // sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / tulAM samadhirohAmi taptaM kozaM pibAmyaham / gRhNAmi jihvayA pholaM kiM tubhyaM rocate ? vada // 190 // yugmam / / atrAntare'ntarIkSasthaH siddhArtho nArado'pyatha / lokaH sarvazca tumulaM niSidhyedamabhASata / / 191 / / bho bho rAghava ! sIteyaM nizcayena satI satI / mahAsatIti mA kArSIrvikalpamiha jAtucit / / 192 / / rAmo'pyuvAca he lokA ! maryAdA kA'pi nA'sti vaH / saGkalpya doSaM yuSmAbhireveyaM dUSitA purA / / 193 / / brUthA'nyat purato yUyamanyad dUre sthitAH punaH / tadA kathaM sadoSA''sIcchIlavatyadhunA katham ? | 194 / / bhUyo'pi gRhNatAM doSamargalA nA'sti kA'pi vaH / pratyayAya tataH sItA vizatu jvalite'nale / / 195 / / ityuktvA'khAnayadrAmo garta hastazatatrayam / puruSadvayadanaM cA'pUrayaccandanendhanaiH // 196 // atrA'ntare ca vaitADhyasyottarazreNivartinaH / harivikramarAjasya kumAro jayabhUSaNaH / / 197 / / UDhASTazatanArIkaH patnI kiraNamaNDalAm / suptAM hemazikhAkhyena samaM mAtulasUnunA / / 198 / / dRSTvA nirvAsayAmAsa tadaiva prAvrajat svayam / sA'pi mRtvA samajani vidyuiMSTreti rAkSasI // 199 / / ayodhyAbahirabhyetya sa tadA jayabhUSaNaH / tasthau pratimayA vidyudaMSTrA ca tamupAdravat / / 200 / / kevalaM asya cotpede tadutsavavidhitsayA / tadAnIM ca samAjagmuH sunAsIrAdayaH surA // 201 / / sItAyAH prekSya taddevAH zakramevaM vyajijJapan / lokAlIkApavAdena sItA vahnau pravekSyati // 202 / / 1 sIsakam / 2 zastradhAram / 3 jayabhUSaNaH / 4 sunAsIraH indraH / sItAyAH kalakanivAraNAya divya paJcaka nivedanam / // 241 / / Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite 242 // saptamaM parva navamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / pattyanIkapatiM sItAsAnnidhyAyA''dizaddhariH / tasyarSeH kevalajJAnotsavaM tu vidadhe svayam / / 203 / / rAmAjJayA'tha mRtakAstaM gataM candanAJcitam / parito jvAlayAmAsurduHprekSyaM cakSuSAmapi / / 204 // jvAlAkarAlaM taM prekSya rAmo dadhyAvidaM hRdi / aho ! atyantaviSamaM kiM mamedamupasthitam ? / / 205 / / iyaM mahAsatI nUnaM niHzaGkA'gnau pravekSyati / daivasyeva hi divyasya prAyeNa viSamA gatiH / / 206 / / mayA sahA'syA nirvAso haraNaM rAvaNena ca / vane tyAgo mayA bhUyo bhUyo'pyetecca matkRtam // 207 / / evaM so'cintayadyAvattAvatsItopapAvakam / sthitvA smRtvA ca sarvajJaM cakre satyApanAmiti / / 208 / / he lokapAlA ! lokAzca sarve zRNuta yadyaham / anyamabhyalaSaM rAmAttadA'gnirmA dahatvayam / / 209 / / anyathA tu sukhasparzI vArIvA'stvityudIrya sA / jhampAM smRtanamaskArA dadau tasmin hutAzane / / 210 // yAvatsA prAvizattAvadvidhyAto vahnirAzvapi / gartaH svacchodakApUrNaH sa tu vApItvamAyayau // 211 // sItA tvadhijalaM padmopari siMhAsanasthitA / painevA'sthAtsatIbhAvatuSTadevaprabhAvataH / / 212 / / kurvANaM kvA'pi huGkAraM kvacid gulugulAravam / kvA'pi bhambhAyitadhvAnaM kvacitpaTapaTAdhvani / / 213 // kvaciddilidilisvAnaM kvacit khalakhalAsvanam / samudrAmbha ivA'mbhastattatra sAvartamaikSyata // 214 // ||yugmm / / taducchalajjalaM vApyA udvelasyeva vAridheH / AplAvayitumArebhe maJcAnapi garIyasaH / / 215 // 1 sevakAH / 2 agnipravezanam / 3 lakSmIriva / kalaGkanivAraNAya sItAyA hutAzane jhampApAtaH / // 242 // Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite 243 // saptamaM parva navamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / vidyAdharA bhayobhrAntAH samutpatyeyurambare / bhUcarAzcukruzuzcaivaM pAhi sIte ! mahAsati ! / / 216 / / sItA'pyuttIrNamambhastat svapANibhyAmavAlayat / punarvApIpramANaM tadbhUttasyAH prabhAvataH / / 217 / / utpalaiH kumudaiH padmaH puNDarIkairnirantarA / saurabhodbhrAntabhRGgAlIsaGgItA haMsazAlinI / / 218 // AsphailadvIcinicayamaNisopAnabandhurA / baddhobhayataya ratnopalairvApI babhUva sA / / 219 / / ||yugmm // nanRturnAradAdyAH khe sItAzIlaprazaMsinaH / sItopariSTAttuSTAzca puSpavRSTiM vyadhuH surAH / / 220 / aho zIlamaho zIlaM rAmapalyA yazaskaram ! / iti lokapraghoSo'bhUdrodaHkukSimbhariH kSaNAt / / 221 // mAtuH prabhAvaM taM dRSTvA muditau lavaNAGkuzau / haMsAviva tarantau tau tatsamIpamupeyatuH / / 222 / / tau mUrdhyAghrAya vaidehyA pArzvayorupavezitau / kalabhAviva rejAte nadItIradvayasthitau / / 223 / / gatvA saumitrizatrughnabhAmaNDalabibhISaNAH / sugrIvAdyAzca vaidehIM namazcakruH sabhaktayaH / / 224 // sItAmupAyayau rAmo'pyabhirAmataradyutiH / pazcAttApatrapApUrNa ityUce racitAJjaliH / / 225 / / svabhAvAdapyasadoSagrAhiNAM puravAsinAm / chandAnuvRttyA tyaktA'si mayA devi ! sahasva tat / / 226 // tyaktograzvApade'raNye'jIvastvaM svaprabhAvataH / ekaM divyaM tadapyAsInnA'jJAsiSamahaM punaH // 227 // kSAntvA sarvaM mamedAnImidamadhyAssva puSpakam / cala svavezmani prAgvadramasva sahitA mayA // 228 / / 1 IyurjagmuH / 2 ucchalitam / 3 saurabheNa sugandhenodghAntA yA bhRGgAlI, bhramarasamUhastasyAH saGgItaM yasyAM sA / 4 Asphalanto vIcinicayAstaraGgasamUhA yatraitAdRzairmaNisopAnairbandhurA vyAptA / 5 icchAnuvartanena / kalaGkanivAraNAya sItAyA hutAzane jhmpaapaatH| // 243 // Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / 244 // sItA'pyUce na te doSo na ca lokasya kazcana / na cA'nyasyA'pi kasyA'pi kiM tu matpUrvakarmaNAm / / 229 / / nirviNNA karmaNAmIdRgduHkhAvartapradAyinAm / grahISyAmi parivrajyAM taSAmucchedakAriNIm / / 230 / / ityuktvA maithilI kezAnuccakhAna svamuSTinA / rAmasya cA'rpayAmAsa zakrasyeva jinezvaraH / / 231 // sadyo mumUrcha kAkutstho nottasthau yAvadeSa ca / tAvatsItA yayau sAdhujayabhUSaNasannidhau / / 232 // kevalI sa jayabhUSaNo munimaithilI vidhivadapyadIkSayat / suprabhAkhyagaNinIparicchade tAM cakAra ca tapaHparAyaNAm / / 233 / / saptamaM parva navamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / ityAcAryazrIhemacandraviracite triSazilAkApuruSacarite mahAkAvye saptame parvaNi sItAzuddhi-vratagrahaNo nAma navamaH sargaH / zIlaprabhAveNa jalopadravanAzaH, sItayA saMyamagrahaNam / // 244 / / Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazamaH sargaH / triSaSTizalAkApuruSacarita 245 // saptamaM parva dazamaH | sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / atha siktazcandanena labdhasaJo raghUdvahaH / vyAjahAra kva nanu sA sItAdevI manasvinI ? ||1 // bho bhUcarAH ! khecarAzca na cedyuyaM mumUrSavaH / tanme luJcitakezAmapyAzu darzayata priyAm / / 2 / / vatsa ! vatsaihi saumitre! tUNau tUNau dhanurdhanuH / yadamI santyudAsInAH susthitA dusthite mayi // 3 // ityuktvA dhanva gRhNantaM taM natvA lakSmaNo'bravIt / AryA''rya ! kimidaM ? lokaH khalveSa tava kiGkaraH // 4 // sItAM yathA doSabhIto'tyAkSIstvaM nyAyanaiSThikaH / bhavabhItA svArthaniSThA tathA sA sarvamatyajat / / 5 / / pratyakSamiha vaH sItA svayamutpATya kuntalAn / Adade vidhivaddIkSAM jayabhUSaNasannidhau // 6 // idAnImeva tasyarSerudapadyata kevalam / tajjJAnamahimA'vazyakRtyamasti tavA'pi hi // 7 // tatrA''ste svAminI sItA svAminnAttamahAvratA / darzayantI muktimArga satImArgamivA'naghA // 8 // rAmaH prakRtimAlambyovAca sAdhu mama priyA / upAdade parivrajyAM tasya kevalino'ntike // 9 // ityuktvA saparIvAro jagAma jayabhUSaNam / natvA ca dezanAM tasmAcchuzrAva raghupuGgavaH / / 10 // dezanA'nte ca papraccha nA'tmAnaM vemyahaM prabho !| bhavyo'haM kimutA'bhavyastadAcakSva prasIda me / / 11 // athA''khyatkevalI so'pi bhavyo'si tvaM na kevalam / siddhi yAsyasyanenaiva janmanotpannakevalaH // 12 // rAmaH papraccha bhUyo'pi mokSaH pravrajyayA bhavet / sarvatyAgena sA kiM tu lakSmaNo dustyajo mama // 13 // 1 sA pravrajyA sarvatyAgena bhavet, parantu lakSmaNaH mama dustyajo'taH sarvatyAgaH kathaM bhavediti tAtparyam / 2 kevalam-avyayam mAtrArthe / rAmAdayo jJAninaM svapUrva bhavAn pRcchanti / ||245 // Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / 246 // saptamaM parva dazamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / munirAkhyadavazyaM te bhoktavyA balasampadaH / tadante tyaktasaGgaH san pravrajya zivamApsyasi / / 14 // natvA bibhISaNo'pRcchat kena prAgjanmakarmaNA / jahAra rAvaNaH sItAM lakSmaNastaM nyahan yudhi ? / / 15 // sugrIvo bhAmaNDalazca tathemau lavaNAGkuzau / ahaM ca karmaNA kenA'tyantaraktA raghUdvahe ? // 16 / / bhagavAnAcacakSe'tha bharatArdhe'tra dakSiNe / pure kSemapure nAmnA nayadatto'bhavadvaNik / / 17 / / dhanadattavasudattau sunandAkukSijau sutau / tasyA'bhUtAM tayormitraM yAjJavalkyo'bhavad dvijaH / / 18 / / nAmnA sAgaradattazca pure tasminnabhUdvaNik / tasya sUnurguNadharaH kanyA guNavatI punaH / / 19 / / dattA sAgaradattena nayadattAtmajanmane / dhanadattAya guNavatyanurUpaguNAya sA / / 20 / / zrIkAntanAmne cA''DhyAya tatratyAyA'rthalobhataH / dadau guNavatI channaM mAtA ratnaprabhA punaH / / 21 // yAjJavalkyastu tajjJAtvA nayadattAtmajanmanoH / svamitrayoH samAcakhyAvasaho mitravaJcane // 22 // vasudattastato gatvA zrIkAntamavadhInnizi / zrIkAntenA'pi khaDgena vasudatto nipAtitaH // 23 // vindhyATavyAmabhUtAM tAvubhAvapi kuraGgako / guNavatyapyanUDhaiva mRtvA tatrA'bhavanmRgI // 24 / / tasyAH kRte ca tatrA'pi yuddhvA paJcatvamIyatuH / mitho vaireNa tAvevaM bhUyAMsaM prematurbhavam / / 25 // tadAnIM dhanadatto'pi svabhrAtRvadhapIDitaH / nirdharmo'Tannizi sAdhUn dadarza kSudhito'nyadA // 26 // yayAce bhojanaM tebhyasteSveko munirabravIt / divA'pi na hi sAdhUnAM bhaktapAnAdisaGgrahaH // 27 // tavA'pi nocitaM rAtrau bhoktuM pAtuM ca bhadraka! / ko vetti jIvasaMsaktimannAdau tamasIdRze ? // 28 / / rAmAdayo jJAninaM svapUrvabhavAna pRcchanti, gurustaanh| // 246 / / Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / / 247 // saptamaM parva dazamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / ityAdi bodhitastena sudhayevokSito hRdi / zrAvakIbhUya mRtvA ca saudharme tridazo'bhavat / / 29 // cyutvA mahApurapure dhAraNImerunandanaH / nAmnA padmaruciH zreSThI paramazrAvako'bhavat / / 30 / / so'nyadA gokulaM gacchannazvArUDho yadRcchayA / jaradvRSabhamadrAkSInmumUrSu patitaM pathi // 31 // kRpAluH so'varuhyAzvAnnikaTIbhUya tasya tu / karNamUle dadau paJcaparameSThinamaskRtIH / / 32 / / mRtvA ca tatprabhAveNa tatraiva sa suto'bhavat / chatracchAyanarendrazrIdattayovRSabhadhvajaH // 33 // svairaM bhraman so'nyadA tAM jaradvRSabhuvaM yayau / lebhe ca jAtismaraNaM prAgjanmasthAnadarzanAt / / 34 / / tatra cA'kArayaccaityaM tasya caityasya caikataH / bhittAvAlekhayAmAsa mumUrSu taM jaradvam / / 35 / / tatkarNAnte namaskAradAyinaM puruSaM ca tam / tadabhyarNe tadIyaM ca saparyANaM turaGgamam / / 36 / / / / yugmam / / ArakSAstatra cA''dikSadyazcitraM paramArthataH / idaM vidannudIkSyeta sa jJApyastvaritaM mama // 37 // ityuktvA sa yayau vezma caitye tatrA'nyadA punaH / vandanAyA''yayau padmaruciH sa zreSThipuGgavaH / / 38 / / vanditvA tatra so'rhantaM bhitticitramurdakSata / sarvaM me saMvadatyetadityUce ca savismayaH // 39 // vijJapto'tha tadArakSastatrA''gAdvRSabhadhvajaH / kiM vetsi citravRttAntamityapRcchacca taM naram / / 40 // gave'smai mriyamANAya namaskArAnadAM purA / ihA'bhijJena kenA'pi likhito'smItyuvAca saH / / 41 // taM natvovAca vRSabhadhvajo yo'yaM jaradgavaH / rAjaputro'bhavaM so'haM namaskAraprabhAvataH // 42 // kAmayAsyamahaM yoni ? tiryagyonistadA'pyaham / kRpAlustvaM na cenmahyaM namaskArAnadAsyathAH // 43 / / sItArAmasugrIvAdInAM pUrvabhavavarNanam / ||247 // 1siktaH Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite 248 // saptamaM parva dazamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / sarvathA tvaM guruH svAmI daivataM cA'si me khalu / bhujhva rAjyamidaM prAjyaM tvayAyattaM mamA'pi yat / / 44 / / ityuktvA padmarucinA sahaiva vRSabhadhvajaH / vijahArAkRtadvaidhaH pAlayaJcchrAvakavratam / / 45 // zrAvakatvaM ciraM samyak pAlayitvA vipadya ca / IzAnakalpe jajJAte to devau paramarddhikau // 46 / / cyutvA tataH padmarucirmaroraparato girau / vaitAbye nagare nandAvarte nandIzvarAtmajaH // 47 // kanakAbhAkukSijanmA nayanAnanda ityabhUt / rAjyaM bhuktvA parivrajya mAhendre tridazo'bhavat / / 48 / / ||yugmm // cyutvA ca prAgvideheSu kSemAyAM puri bhUpateH / vipulavAhanasyA'bhUtpadmAvatyAM sa nandanaH / / 49 // zrIcandro nAma bhuktvA ca rAjyaM pravrajya cA'ntike / samAdhiguptasya munebrahmalokendratAM yayau / / 50 // ||yugmm / / cyutvA tato'yaM padmo'bhUd balabhadro mahAbalaH / sugrIva eSa vRSabhadhvajajIvastvabhUkramAt / / 51 // bhrAntvA zrIkAntajIvo'bhUnmRNAlakandapattane / rAjasUnurvajrakaNTho zambhuhemavatIbhavaH / / 52 // bhrAntvA ca vasudatto'bhUcchambhurAjapurodhasaH / vijayasya ratnacUDAbhavaH zrIbhUtirAtmajaH // 53 // guNavatyapi sA bhrAntvA zrIbhUtestasya nandanA / sarasvatIkukSibhavA nAmnA vegavatItyabhUt / / 54 // sodyauvanA'nyadA sAdhuM pratimAsthaM sudarzanam / vandyamAnaM janairdRSTvA sopahAsamado'vadat / / 55 / / aho sAdhurayaM dRSTaH purA krIDanmahelayA / sA'nena preSitA'nyatra taM vandadhvaM kathaM janAH ? / / 56 // 1 na kRtaM dvaidhaM yena so'bhinna iti yAvat / 2 striyA / sItArAmasugrIvAdInAM pUrvabhavavarNanam / // 248 // Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR49 / / saptamaM parva dazamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / zrutvA vipariNamyA''zu lokaH sarvo'pi taM munim / viplAvayitumArebhe kalaGkodghoSapUrvakam // 57 // na me yAvatkalaGko'yamuttariSyati sarvathA / na tAvatpArayiSyAmItyabhijagrAha so'pyaSiH / / 58 / / tatazca devatAroSAcchUnaM vegavatImukham / sAdhuvyatikaraM jJAtvA sA pitrA bhasitA bhRzam / / 59 // roSAt pituzca sA bhItA sudarzanamuneH puraH / pratyakSaM sarvalokAnAmityuccaiHsvaramabravIt / / 60 // nirdoSaH sarvathA'si tvaM doSo'lIko'yameva te / mayaivA''ropitaH svAmistitikSasva kSamAnidhe! // 61 // zrutveti tadvaco loko bhUyo'pyAnarca taM munim / ullAghA'bhUdvegavatI tadAdi zrAvikA ca sA / / 62 / / tAM ca rUpavatIM dRSTvA yayAce zambhubhUpatiH / dAsye mithyAdRze neti zrIbhUtiH pratyuvAca tam / / 3 / / zambhurnihatya zrIbhUtiM bubhuje tAM balAdapi / bhavAntare te vadhAya bhUyAsamiti sA'zapat / / 64 / / zambhunA'pi vimuktA sA harikAntAryikAntike / pravavrAjA'tha pUrNAyurbrahmalokamupAyayau / / 65 / / tatazcyutvA zambhujIvarakSonAthasya mRtyave / nidAnavazato jajJe sIteyaM janakAtmajA / / 66 / / sudarzanamunestasyA'lIkadoSAdhiropaNAt / asyAH kalo'lIko'yaM lokenehA'dhiropitaH / / 67 // bhavaM bhrAntvA zambhujIvo'pyudapAdi dvijanmaH / kuzadhvajasya sAvitryAM prabhAso nAma nandanaH / / 68 // sa pravavrAja vijayasenarSerantike'nyadA / paramaM ca tapastepe sahamAnaH parISahAn / / 69 // sammetayAtrAcalitaM vidyAdharanarezvaram / kanakaprabhamadrAkSIdindravatparamarddhikam / / 70 / / tapasA'nena bhUyAsamIdRgRddhiriti vyadhAt / sa nidAnaM vipadyA'thotpede kalpe tRtIyake / / 71 / / 1 zyAmam / 2 nirmalA / rAma-lakSmaNa bibhISaNavizAlyAbhAmaNDalAdInAM pUrvabhavAH / / / 249 / / Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite saptamaM parva dazamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / 250 // tatazcyutvA rAvaNo'bhUt khecarendrastavA'grajaH / kanakaprabhaRddheryo nidAnamakarottadA / / 72 / / dhanadattavasudattamitra yastu dvijo'bhavat / yAjJavalkyo bhavaM bhrAntvA tvamabhUH sa bibhISaNaH / / 73 / / rAjJA hatastu zrIbhUtirdhA jagAma tatazcyutaH / supratiSThapure vidyAdharo'jani punarvasuH / / 74 / / sa puNDarIkavijaye'pajahAra smarAturaH / kanyAM tribhuvanAnandacakriNo'naGgasundarIm / / 75 / / cakriNA preSitairvidyAdharairyuddhAkulasya tu / vimAnAttasya cA'paptannikuo'naGgasundarI / / 76 / / kRtvA nidAnaM tatprAptyai pravrajya ca punarvasuH / svarga yayau tatazcyutvA lakSmaNo'yamajAyata // 77 / / vanasthitA sA'pyanaGgasundaryugraM tapo'karot / vihitAnazanA cA'nte jagrase'jagareNa sA / / 78 / / mRtvA samAdhinA sA'bhUddevI kalpe dvitIyake / tatazcyutvA vizalyA'bhUlakSmaNasya mahiSyasau / / 79 // yo'bhUd guNavatIbhrAtA nAmnA guNadharaH sa tu / bhavaM bhrAntvA'bhavadrAjaputraH kuNDalamaNDitaH / / 80 / / zrAvakatvaM pAlayitvA cirAya ca vipadya saH / sItAsodara eSo'bhUdbhAmaNDalanarezvaraH / / 81 // ito'bhUtAM ca kAkandyAM vAmadevadvijanmanaH / zyAmalAkukSijau putrau vasunandasunandanau / / 82 // ekadA ca tayorgehe tiSThatorAyayau muniH / mAsopavAsI tAbhyAM ca bhaktiH pratilambhitaH / / 83 / / mRtvA taddAnadharmeNottareSu tu kuruSvatha / abhUtAM yugminau mRtvA saudharme tau surau tataH / / 84 / / cyutvA'bhUtAM ca kAkandyAM rativardhanabhUpateH / sudarzanAbhavau putrau priyaGkarazubhaGkarau / / 85 / / rAjyaM ciraM pAlayitvA pravrajya ca vipadya ca / surau graiveyake'bhUtAM cyutvA ca lavaNAGkuzau / / 86 / / sudarzanA tayoH pUrvabhavamAtA bhavaM ciram / bhrAntvA'bhUdeSa siddhArtho'dhyApako rAmaputrayoH / / 87 / / rAma-lakSmaNa vibhISaNavizAlyAbhAmaNDa lAdInAM pUrvabhavAH / // 250 // Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR51 // saptamaM parva dazamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / evaM munivacaH zrutvA saMvegaM bahavo yayuH / tadaiva rAmasenAnIH kRtAntaH prAvrajatpunaH / / 88 // athotthAya namazcakre kAkutstho jayabhUSaNam / upasItaM ca gatvaivaM cintayAmAsa cetasi / / 89 / / asau zirISamRdvaGgI rAjuputrI mama priyA / sItA zItAtapaklezaM kathaM nAma sahiSyate ? // 90 // imaM saMyamabhAraM ca sarvabhArAtizAyinam / udvakSyati kathaM nAma hRdayenA'pi durvaham ? // 91 // yadvA satIvrataM yasyA na bhaktuM rAvaNo'pyalam / sA niyUMDhapratijJaivaM bhAvinI saMyame'pi hi / / 92 // evaM vimRzya vaidehIM vavande lakSmaNA'grajaH / lakSmaNo'nye ca rAjAnaH zraddhAnirdhAtacetasaH // 93 / / itazca saparIvAro rAmo'yodhyAM yayau punaH / sItAkRtAntavadanau tepAte ca paraM tapaH / / 94 // tapastaptvA brahmaloke kRtAntavadano yayau / sItA'pi SaSTiM varSANi vidadhe vividhaM tapaH / / 95 // trayastrizadahorAtrI kRtvA'nte'nazanaM mRtA / dvAviMzatyarNavAyuH so'cyutendraH samajAyata // 96 / / itazca zaile vaitADhye'bhUtu kAJcanapure pure / nAmataH kanakaratho vidyAdharapatistadA // 97 // mandAkinIcandramukhyoH kanyayoH sa svayaMvare / saputrAn bhUpatIn rAmalakSmaNAdInathA''hvayat / / 98 / / tatrA''sIneSu bhUpeSu mandAkinyA nijecchayA / anaGgalavaNo vane candramukhyADazaH punaH // 99 // lakSmaNasya sutAstatra krodhAduttasthire yudhi / sArdhe zate dve api te yugapacchrIdharAdayaH / / 100 // zrutvA sannahyatastAMzca procAte lavANAGkuzau / ko nAma yotsyate'mIbhirakhadhyA bhrAtaraH khalu / / 101 / / yathA na tAtayorbhedaH ko'pi jyeSThakaniSThayoH / tatputrANAM tathA'smAkamamISAmapi mA'stu saH // 102 // 1 sa bhedaH / sItAyA acyute gamanaM lavaNA ikuzayo lagnaH / // 251 / / Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite 252 // saptamaM parva dazamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / evaM tayorvaco jJAtvA carebhyo lakSmaNAtmajAH / vIkSApannA nininduH svaM duHkarmArambhasammukham / / 103 / / sadyaH saMvegamApannAH pitarAvanumanya te / mahAbalamuneH pAdapadmAnte jagUhuvratam / / 104 / / jAtodvAhI tadAnIM tAvanaGgalavaNAGkuzau / sahaiva sIrizAGgibhyAmayodhyAmIyatuH purIm / / 105 / / itazca svapure harmyamUni bhAmaNDalaH sthitaH / kadAcidevaM manasA cintayAmAsa zuddhadhIH / / 106 // zreNidvayaM vazIkRtyA'skhalan sarvatra lIlayA / vihRtyA'nte cA''ttadIkSo bhaveyaM pUrNavAJchitaH // 107 // evaM cintayatastasya mUrdhni vidyutpapAt khAt / sa mRtvA devakuruSu jajJe yugaladharmiSu / / 108 / / itazca hanUmAMzcaitre caityavandanahetave / meruM gato nivRtto'stamaiyantaM sUryamaikSata / / 109 // evaM ca dadhyAvudayo yathA hyastaM tathA khalu / niderzanamayaM sUryo dhigdhik srvmshaashvtm||110 / / evaM vicintya svapure gatvA rAjyaM sute nyadhAt / dharmaratnAcAryapArzve pravrajyAmAdade svayam // 111 // tamanuprAvrajannAjJAM sArdhasaptazatAni ca / AryAlakSmIvatIpArzve'sthustatpalyazca dIkSitAH // 112 / / dhyAnAnalena nirdahya kramAt karmANi mUlataH / zrIzailaH prApya zailezI jagAma padamavyayam // 113 / / hanUmantaM pravrajitaM jJAtvA dadhyau raghUdvahaH / hitvA bhogasukhaM kaSTAM dIkSAM kimayamAdade ? / / 114 // tAM rAmacintAmavadherjJAtvA saudharmavAsavaH / Uce madhyesabhamaho ! karmaNAM viSamA gatiH // 115 // rAmazcaramadeho'pi yaddharma hasati svayam / saukhyaM viSayasambhUtaM pratyutaiSa prazaMsati // 116 / / athavA jJAtamanayo rAmalakSmaNayormithaH / sneho gADhataraH ko'pi bhavAnirvedakAraNam / / 117 // 1 vismayaM prAptAH / 2 ayati gacchati tamayantam / 3 dRSTAnta / sItAyA acyute gamanam, lavaNA ikuzayo lagnaH hanumato mokSaH / // 252 / / Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite | saptamaM parva dazamaH | sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / IR53 // dvau devau kautukAttatra tayoH snehaM parIkSitum / upeyaturayodhyAyAM lakSmaNasya niketane / / 118 // darzayAmAsatuH sadyo mAyayA lakSmaNasya tau / sarvamantaHpurastraiNamAkrandat karuNasvaram / / 119 // hA padma ! padmanayana ! bandhupadmadivAkara! / akANDamRtyuH ko'yaM te vizvasyA'pi bhayaGkaraH ? // 120 // evaM ca rudatIrvakSAMsyAnAnA muktakuntalAH / antaHpuravadhUH prekSya viSaNNo lakSmaNo'vadat / / 121 / / mamA'sau kiM mRto bhrAtA jIvitasyA'pi jIvitam ? | pizunena kRtAntena kiM kRtaM chalaghAtinA?|| 122 // evaM ca bhASamANasya vacasA saha jIvitam / saumitrerniryayau karmavipAko duratikramaH / / 123 // svarNastambhamavaSTabhya sthitaH siMhAsane'pi hi / so'tha prasAritAkSo'sthAllepyamUrtirivA'kriyaH / / 124 / / parAsuM lakSmaNaM dRSTvA viSaNNau tau surAvapi / mitho jajalpaturaho ! kimAvAbhyAmidaM kRtam ? / / 125 // vizvAdhAraH pumAneSa kimAvAbhyAM hahA ! hataH ? / iti svaM bahu nindantau svakalpaM jagmatuH punaH // 126 // perAsuM lakSmaNaM prekSya tatra cA'ntaHpurastriyaH / cakranduH saparIvArA vilulatkuntalAlikAH / / 127 // taccAkranditamAkarNya tatra rAmaH samAyayau / uvAca ca kimArabdhamavijJAyA'pyamaGgalam / / 128 // jIvannevaiSa tiSThAmi jIvatyeSa ca me'nujaH / ko'pyamuM bAdhate vyAdhirbheSajaM tatpratikriyA // 129 // ityuktvA'jUhavadrAmo vaidyAjyotiSikAnapi / prayogaM mantratantrANAM kArayAmAsa cA'sakRt / / 130 // vaiphalye mantratantrANAM mUrchA prApa raghUdvahaH / kathaJcillabdhasaJjJaH san vilalApoccakaiHsvaram / / 131 / / te bibhISaNasugrIvazatrughnAdyA udazravaH / vimuktakaNThaM rurudurhatAH sma iti bhASiNaH / / 132 / / 1 bandhava eva padmAni teSu divAkaraH sUryastatsambuddhau / 2 mRtam / 3 vilulan kuntalAliH kezapaGktiryAsAM tAH / rAmalakSmaNasnehayoH parIkSA, lakSmaNasya mRtyuH / ||253 / / Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR54 // saptamaM parva dazamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / kauzalyAdyA mAtarazca snuSAbhiH saha sAzravaH / bhUyo bhUyo'pi mUrchantyazcakranduH karuNasvaram // 133 // pratimArga pratigRhaM pratyarlDa krandanAttadA / zokAdvaitamabhUt sarvaM rasAntaramalimlucam / / 134 // natvA'tha rAmamUcAte kumArau lavaNAGkuzau / bhavAdadyA'tibhItau svaH kanIyastAtamRtyunA / / 135 / / akasmAdApatatyeSa mRtyuH sarvasya tannaraiH / tatparaiH paralokAya sthAtavyaM mUlato'pi hi / / 136 // anumanyasva dIkSAyai na no yuktamataH param / kanIyastAtamuktAnAM gRhe sthAtuM manAgapi // 137 // ityuktvA rAmamAnamyA'mRtaghoSamuneH puraH / ubhau jagRhaturdIkSAM kramAcca zivamIyatuH / / 138 / rAmo bhrAtRvipattyA ca viyogena ca putrayoH / mumUrcha bhUyo bhUyo'pi mohAdevaM jagAda ca / / 139 / / mayA'pamAnatA kAcitkvaciccakre'dya bAndhava ! / kasmAdakasmAdAlambi bhavatA maunamIdRzam // 140 // tvayi hyevaM sthite bhrAtaH ! putrAbhyAmapi cojjhitaH / pravizanti cchidrazate nRNAM bhUtazatAni hi // 141 // unmattabhASiNaM caivaM rAmametya kathaJcana / bibhISaNAdyAH sambhUya jagadurgadgadasvaram / / 142 / / dhIreSvapi hi dhIrastvaM vIro vIreSviva prabho ! / lajjAkaramidaM tasmAdadhairya muJca samprati / / 143 / / lokaprasiddhamadhunA saumitreraurdhvadaihikam / aGgasaMskArapUrvaM hi kartavyaM samayocitam / / 144 / / ityuktyA kupito rAmastAnUce vidhutAdharaH / jIvatyeSa hi me bhrAtA kimidaM vo vacaH khalAH !? || 145 // sarveSAM vaH sabandhUnAM jvalena dAhapUrvakam / mRtakArya vidhAtavyaM dIrghAyustAnmamA'nujaH / / 146 / / bhrAtardhAtabrUhi zIghraM vatsa ! lakSmaNa ! nanvayam / durjanAnAM pravezo'sti kiM khedayasi mAM ciram ?||147 // yadvA khalasamakSaM na vatsa ! kopastavocitaH / ityuktvAM'se tamAropya yayAvanyatra rAghavaH // 148 // rAmalakSmaNasnehayoH parIkSA, lakSmaNasya mRtyuH , rAmasyonmattabhASaNam / // 254 // ASPERS Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi saptamaM parva dazamaH zalAkApuruSacarite sargaH IR55 // rAmalakSmaNarAvaNacaritam / nItvA snAnagRhe rAmaH kadA'pyasnapayat svayam / tatazca taM svahastena vililepa vilepanaiH / / 149 / / AnAyya divyabhojyAni pUrayitvA ca bhAjanam / kadAcittasya purato mumoca svayameva ca / / 150 / / kadA'pyAropayadaGke nije'cumbacchiro muhuH / kadA'pyasvApayattalpe vAsasA''cchAdite svayam / / 151 / / kadA'pi svayamAbhASya svayaM sma pratibhASate / svayaM saMvAhakIbhUya mamarda ca kadAcana / / 152 // ityAdi ceSTA vikalAH snehonmattasya kurvataH / yayau rAmasya SaNmAsI vismRtAzeSakarmaNaH // 153 // zrutvA ca taM tathonmattamindrajitsundasUnavaH / khecarA vidviSo'nye'pi rAmasyeyurjighAMsavaH / / 154 / / ayodhyAM rurudhuH sainyairunmattaraghupuGgavAm / suptasiMhAM giriguhAmiva vyAdhAzchalaujasaH / / 155 // rAmo'pi lakSmaNaM svAGke nidhAyA''sphAlayaddhanuH / vajrAvartamakAle'pi saMvartasya pravartakam / / 156 / / tadA cA''sanakampena mAhendrAnnAkibhiH samam / jaTAyurAyayau rAmaM dRDhAtprAgjanmasauhRdAt / / 157 // adyA'pi nAkino rAmagRhyA itivibhASiNaH / indrajitputramukhyAste dudruvuH khecarA drutam / / 158 // atra devasakhA rAmo hantA no'grebibhISaNaH / iti bhItA lajjitAzca te saMvegaM paraM dadhuH / / 159 / / te munerativegasya pArthe saMvegadhAriNaH / upetya dIkSAM jagUhurgRhavAsaparAGmukhAH // 160 // tato jaTAyuramaro bodhArtha rAghavasya saH / puraHsthAya taruM zuSkaM siSeca muhurambhasA / / 161 / / kSiptvA karISaM dRSadi ropayAmAsa padminIm / bIjAnyuvApA'kAle'pi mRtokSNA lAgalena ca / / 162 / / 1 agre puraH bibhISaNo yasya iti rAmavizeSaNam / 2 puraH sthitvA / 3 zuSkagomayAdi / 4 mRtavRSabheNa / rAmalakSmaNasnehayoH parIkSA, lakSmaNasya mRtyuH , raamsyonmttbhaassnnm| / / 255 / / Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite 256 // saptamaM parva dazamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / yantre ca vAlukAH kSiptvA tailArtha paryapIlayat / ityAdyasAdhakaM rAmasyA'nyadapyudabhAvayat / / 163 / / rAmastamUce kiM zuSkaM taruM siJcasi bho! mudhA ? | phalaM dUre'stu kiM nAma musalaM kvA'pi puSyati ? // 164 / / zilAyAM padminIkhaNDamAropayasi mugdha ! kim ? / kiM vA vapasi bIjAni nirjale'pi mRtairvRSaH? // 165 // na vAlukAbhyastailaM syAt kiM pIlayasi mUrkha! bhoH?| anupAyavidaste'sau prayAsaH sarvathA vRthA ! 166 // smitvA jaTAyurapyUce yadIyadapi vetsi bhoH ! / ajJAnacihnaM mRtakaM skandhe vahasi tarhi kim ? // 167 // saumitrivapurAliGgya rAmastaM pratyabhASata / amaGgalaM bhASase kiM ? tyaja dRSTipathaM mama / / 168 / / evaM jaTAyuSa rAme bhASamANe'vadhervidan / kRtAntavadano devastabodhArtha samAyayau / / 169 / / skandhe strImRtakaM nyasyoparAmaM vicacAra saH / rAmo'pyUce kimunmatto'syevaM strImRtakaM vahan ? / / 170 // pratyuvAca kRtAnto'pi bhASase kimamaGgalam ? / mamaiSA preyasI tvaM tu kiM zavaM vahasi svayam ? // 171 // mRtAM jAnAsi me bhAryAmuhyamAnAM mayA yadi / nijaskandhasthitaM kiM na mRtakaM vetsi buddhiman ! ? // 172 // tenaivaM darzitaistairhetubhirjAtacetanaH / rAmo dadhyau kiM nu satyaM na jIvati mamA'nujaH? // 173 / / tatastau labdhabodhAya rAmAya svamazaMsatAm / devau jaTAyuHkRtAntau nijasthAnaM ca jagmatuH / / 174 / / mRtakArya tato rAmazcakAra svAnujanmanaH / dIkSAM prapitsuH zatrughnaM rAjyAdAnAya cA''dizat / / 175 // ahamapyanuyAsyAmi bhavatpAdAniti bruvan / pratyAdideza zatrughno rAjyaM bhavaparAGmukhaH / / 176 / / tato lavaNaputrAyA'naGgadevAya rAghavaH / dadau rAjyaM svayaM turyapuruSArthAya satvaraH / / 177 / / 1 niSiSedha / 2 turyaH puruSArtho mokSastasmai / rAmasyonmAdaH jaTAyukRtAntavadanadevAbhyAM rAmaprabodhanam / // 256 // Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite 257 // saptamaM parva dazamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / munisuvratavaMzasya suvratasya mahAmuneH / arhaddAsazrAvakeNopadiSTasyA'ntikaM yayau / / 178 / / tatra zatrughnasugrIvabibhISaNavirAdhitaiH / anyaizca rAjabhiH sArdha rAmo vratamupAdade / / 179 // rAmabhadre tu niSkrAnte niSkrAntAnyatha SoDaza / mahIbhujAM sahasrANi bhavavairAgyayogataH / / 180 / / saptatriMzatsahasrANi prAvrajana varayoSitaH / zrImatyAH zramaNAyAzca tA babhUvuH paricchade / 181 / / SaSThyabdI gurupAdAnte vividhAbhigrahodyataH / tepe tapAMsi rAmarSiH pUrvAGgazrutabhAvitaH / / 182 / / atha rAmaH pracchannaikavihAro gurvanujJayA / ekAkI prayayau nirbhIraTavyAM girikandare / / 183 / / tasyAmeva vibhAvaryAM tatra dhyAnajuSaH sataH / udabhUdavadhijJAnaM rAmabhadramahAmuneH / / 184 / / pazyaMzcaturdazarajjupramaM vizvaM karasthavat / devAbhyAM hatamajJAsIdgataM ca narake'nujam / / 185 / / idaM ca cintayAmAsa rAmabhaTTArakastadA / dhanadattAbhidho'bhUvamahaM pUrvatra janmani / / 186 / / vasudatto'bhidhAnena lakSmaNo'bhUnmamA'nujaH / tatrA'pyakRtakRtyo'sAvevameva vyapadyata / / 187 / / bhave'sminme vasudattajIvo'bhUllakSmaNo'nujaH / tatrA'pyamuSya kaumAre mudhA'gAccharadAM zatam / / 188 // zatatrayaM maNDalitve catvAriMzattu digjaye / varSakAdazasahasrAH sArdhA rAjye'bdaSaSTi ca / / 189 / / dvAdazAbdasahasrANi sarvamAyuriti kramAt / yayAvaviratasyaiva kevalaM narakAvaham / / 190 / / na doSo devayoH ko'pi mAyAvadhakayostayoH / vipAkaH karmaNAmIdRgbhavatyeva zarIriNaH / / 191 // evaM vicintayannAmaH karmacchede'dhikodyataH / tapaHsamAdhiniSTho'bhUnnirmamaH san vizeSataH / / 192 / / 1 mAyayA vadhakoMH / rAmeNa saMyamatapo'bhigrahAdInAM dhAraNam / // 257 // Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite | saptamaM parva | dazamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / 258 // atha SaSThopavAsAnte prAvizat pAraNAya saH / yugamAtradattadRSTirnagare syandanasthale / / 193 // nizAkaramivA'vanyAmAyAntaM nayanotsavam / sammukhInAH samApetuH paurAH pracurasammadAH / / 194 / / pauryaH svasvagRhadvAri bhikSAdAnAya tasya ca / vicitrabhojyapUrNAni bhAjanAni puro dadhuH / / 195 // paurANAM harSatastatra tumulo'bhUttathA yathA / stambhAn bamajhuH kariNo yayuzcotkarNatAM hayAH / / 156 / / rAmo'pyujjhitadharmAbhiratatvAt pauraDhaukitam / AhAraM nA'grahIttebhyo'bhyAgAttu nRpavezmani / / 197 / / tatra cojjhitadharmeNA''hAreNa pratyalambhayat / pratinandinRpo rAmaM vidhivad bubhuje ca saH / / 198 / / amarairvidadhe tatra vasudhArAdipaJcakam / bhagavAn rAmabhadro'pi tadaraNyaM yayau punaH / / 199 // mA bhUd bhUyaH purakSobhaH saGgho me ca mA sma bhUt / iti buddhyA zuddhabuddhiH so'bhigrahamimaM vyadhAt // 200 / / araNye'traiva cedbhikSAkAle bhikSopalapsyate / tadAnIM pAraNaM kAryamasmAbhirnA'nyathA punaH / / 201 // ityabhigrahabhRdrAmo nirapekSo vapuSvapi / paraM samAdhimApanno'vatasthe pratimAdharaH / / 202 / / tatrA'nyedhurviparyastazikSaNA'zvena veginA / AkRSyamANa AyAsItpratinandinarezvaraH // 203 / / paGke nandanapuNyAkhyasaraso'zvo mamajja saH / samApapAtA'nupadaM sainyaM ca pratinandinaH / / 204 / / paGkAttamazvamuttArya zibiraM nyasya tatra ca / snAtvA ca sa nRpazcakre bhojanaM saparicchadaH / / 205 // tadA ca pAritadhyAno rAmarSiH pAraNecchayA / tatrA''jagAma bhagavAnabhyuttasthau ca taM nRpaH / / 206 // avaziSTairbhaktapAnaiH sa rAmaM pratyalambhayat / kRtapAraNake tasmin ratnavRSTirabhUddivaH / / 207 / / 1 pracuraH sammado harSo yeSAM te / 2 ujjhito dharmAya ya AhArastasminnAsaktatvAt / 3 viparItazikSaNa / | rAmeNa saMyamatapo'bhigra hAdInAM dhAraNam / / / 258 // Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarita / 259 // | saptamaM parva dazamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / rAmarSirdezanAM cakre pratinandyAdayo'tha te / babhUvuH zrAvakAH samyagdvAdazavratadhAriNaH / / 208 / / tataH prabhRti tatraiva rAmastasthau ciraM vane / devIbhirvanavAsAbhiH pUjyamAno mahAtapAH / / 209 / / mAsenaikena mAsAbhyAM mAsaistricaturairapi / rAmarSiH pArayAmAsa bhavapArayiyAsayA / / 210 / / paryaGkasthaH kadA'pyasthAt pralambitabhujo'nyadA / kadA'pyutkaTikAsIna UrdhvabAhuH kadAcana / / 211 / / aGguSThastho'nyadA tasthau pArNisthazca kadA'pi hi / iti nAnAsano dhyAnI sa tepe dustapaM tapaH // 212 / / viharannanyadA rAmo yayau koTizilAM zilAm / vidyAdharasamakSaM yA lakSmaNena puroddadhe / / 213 / / tAmadhyAsIcchilAM rAmaH kSapakazreNimAzritaH / zukladhyAnAntaraM bheje nizAyAM pratimAdharaH // 214 / / tadA cA'vadhinA jJAtvA sItendraH paryacintayat / ayaM bhavI bhavati cedrAmo yujye'munA punaH // 215 / / anukUlairupasargaH kSapakazreNivartinaH / upadravaM karomyasya yathA syAnmatsuhRtsuraH // 216 / / iti saJcintya sItendra uparAmaM samAyayau / vicakre ca mahodyAnaM vasantartuvibhUSitam / / 217 / / cukUja kokilAkulaM vavau ca malayAnilaH / raNanto bhramarA bhramuH kusumAmodamodinaH / / 218 / / cUtacampakakaGkIllipATalAbakulAdayaH / dadhuH sadyo'pi puSpANi navyAstrANi manobhuvaH / / 219 / / sItArUpaM ca sItendro vikRtya strIjanAnapi / Uce priya ! priyA te'smi sIteha samupasthitA / / 220 / / raktaM tyaktvA tadAnIM tvAmahaM paNDitamAninI / prAvraja nAtha ! pazcAcca pazcAttApo mamA'tyabhUt / / 221 / / vidyAdharakumArIbhirAbhiradyA'hamarthitA / prasIda nAtha ! svaM nAthaM rAma nAthIkuruSva naH / / 222 / / rAmasya sItendreNopasargakaraNam / ||259 / / 1sNsaarii| Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR60 // saptamaM parva dazamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / tvaM ca muJca parivrajyAM rAmasya mahiSI bhava / tvadAdezAttasya palyo bhaviSyAmo'dhunA vayam / / 223 / / amUrvidyAdharavadhUstadudvaha raghUdvaha ! / prAgvatsaha tvayA raMsye tAM sahasvA'vamAnanAm / / 224 / / iti bruvANe sItendre vaikriyyaH khecarastriyaH / saGgItaM vividhaM cakruH smarojjIvanabheSajam / / 225 / / sItendravacanaistaizca tena saGgItakena ca / vasantena ca nA'kSubhyadrAmabhadramahAmuniH / / 226 / / mAghasya zukladvAdazyAM tadA yAme'ntime nizi / udapadyata rAmarSeH kevalajJAnamujjvalam // 227 / / rAmasya kevalajJAnamahimAnaM sabhaktikaH / sItendro nAkino'nye ca vidadhurvidhipUrvakam / / 228 / / divyasvarNAmbujAsIno divyacAmararAjitaH / divyAtapatravAnrAmo vidadhe dharmadezanAm / / 229 / / dezanAnte kSamayitvA sItendreNa praNamya ca / saumitrirAvaNagati pRSTo rAmarSirabhyadhAt / / 230 / / adhunA narake turye sazambUko dazAnanaH / lakSmaNazcA'sti gatayaH karmAdhInA hi dehinAm / / 231 / / narakAyuzcA'nubhUya tau dazAnanalakSmaNau / nagaryA vijayAvatyAM prAgvidehavibhUSaNe / / 232 / / sunandarohiNIputrau jinadAsasudarzanau / bhaviSyato'rhaddharmaM ca satataM pAlayiSyataH / / 233 / / ||yugmm // tato vipadya saudharme tridazau tau bhaviSyataH / cyutvA ca vijayApuryAM zrAvako bhAvinau punaH / / 234 / / tato'pi mRtvA puruSau harivarSe bhaviSyataH / tau cA'vasAnamAsAdya devalokaM gamiSyataH / / 235 // cyutvA ca vijayApuryAM jayakAntajayaprabhau / kumAravArtarADlakSmyostau kumArau bhaviSyataH / / 236 / / 1 vikriyayA samutpannAH / rAmasya sItendreNIpasargakaraNam, kevalaprAptizca lakSmaNadInAM bhAvibhavavarNanam / ||260 // Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite // 261 // jinoktaM saMyamaM tatra pAlayitvA vipadya ca / gIrvANau lAntake kalpe bhaviSyata ubhAvapi / / 237 / / tadA tvamacyutAccyutvA kSetre cA'traiva bhArate / sarvaratnamatirnAma cakravartI bhaviSyasi / / 238 // cyutvA tau bhAvinAvindrAyudhamegharathAbhidhau / sutau te tvaM parivrajya vaijayante vrajiSyasi / / 239 // indrAyudhaH sa tu jIvo rAvaNasya bhavatrayam / zubhaM bhrAntvA tIrthakaragotrakarmA'rjayiSyati // 240 // tato rAvaNajIvaH sa tIrthanAtho bhaviSyati / vaijayantAccyutastasya bhAvI gaNadharo bhavAn / / 241 // tatastau yAsyato mokSaM sa jIvo lakSmaNasya tu / bhavatsUnurmegharatho vrajiSyati gatIH zubhAH / / 242 // tatazca puSkaradvIpe prAgvidehavibhUSaNe / nagaryAM ratnacitrAyAM cakravartI bhaviSyati // 243 // cakravartizriyaM bhuktvA parivrajya krameNa ca / sa tIrthanAtho bhavitA nirvANaM ca prapatsyate / / 244 / / evamAkarNya sItendro rAmabhadraM praNamya ca / yayau prAksnehavazato duHkhabhAgyatra lakSmaNaH / / 245 / / siMhAdirUpairvikRtaistatra zambUkarAvaNau / lakSmaNena samaM kruddhau yudhyamAnau dadarza saH / / 246 / / naivaM vo yudhyamAnAnAM duHkhaM bhAvIti vAdinaH / paramAdhArmikAH kruddhA agnikuNDeSu tAnnyadhuH / / 247 / / dahyamAnAstrayo'pyuccai raTanto galitAGgakAH / tataH kRSTvA taptatailakumbhyAM nidadhire balAt // 248 // vilInadehAstatrA'pi bhrASTre cikSipire ciram / taDattaDiti zabdena sphuTanto dudruvuH punaH / / 249 / / ityAdi duHkhaM teSAM sa prekSyovAcA'surAniti / kiM re na vittha yadamI Asan puruSapuGgavAH ? / / 250 / / apayAtA'surA ! dUraM muJcataitAnmahAtmanaH / niSidhyetyasurAnUce so'tha zambUkarAvaNau / / 251 / / saptamaM parva dazamaH sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / lakSmaNAdInAM bhAvibhava varNanam / / / 261 / / Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaM parva dazamaH triSaSTizalAkApuruSacarite // 262 // sargaH rAmalakSmaNarAvaNacaritam / yuvAbhyA tatkRta pUrva yanama naraka gatau / pUrvavaira kimadyA'pi dRSTodarkaM na muJcitam / / 252 / / tAvapyevaM niSidhyendraH saumitre rAvaNasya ca / rAmakevalinAkhyAtamAcakhyau bodhahetave / / 253 / / tAvapyatha babhASAte sAdhvakArSIH kRpAnidhe ! / bhavacchubhopadezena jAtA no duHkhavismRtiH / / 254 / / prAgjanmopArjitaistaiH krUraiH karmabhirarpitaH / dIrgho nau narakAvAsastad duHkhaM ko'paneSyati ? || 255 / / ityuktyA karuNApUrNaH sItendraH pratyavocata / neSyAmi suraloke trInapi vo narakAditaH / / 256 / / ityuktvA pANinoddadhe sa tAMstrInapi te punaH / vizIrya kaNazaH petuH pANeH pAradavatkSaNAt / / 257 / / bhUyo'pi militAGgAMstAnuddadhe sa yathA yathA / punareva patanti sma pUrvavatte tathA tathA / / 258 / / tataH sItendramUcuste bhavatyadhikameva naH / duHkhamuddhiyamANAnAM tanmuJcA'smAn divaM vraja / / 259 // tAnmuktveyAya sItendro rAmaM natvA tato'gamat / zAzvatArhattIrthayAtrAkRte nandIzvarAdiSu // 260 / / gacchannatho devakurupradeze nirIkSya bhAmaNDalarAjajIvam / prAsnehayogAt pratibodhya samyag nijaM sa sItendra iyAya kalpam / / 261 // utpanne sati kevale sa zaradAM paJcAdhikAM viMzati, medinyAM bhavikAn prabodhya bhagavAJcchrIrAmabhaTTArakaH / Ayuzca vyatilaya paJcadaza cA'bdAnAM sahasrAn kRtI, zailezI pratipadya zAzvatasukhAnandaM prapede padam // 262 / / ityAcAryazrIhemacandraviracite triSaSTizalAkApuruSacarite mahAkAvye saptame parvaNi rAmanirvANagamano nAma dazamaH sargaH / zrIrAma-lakSmaNa-rAvaNa caritasaMvalitaM jainarAmAyaNaM samAptam / ) 1 dRSTa udarkaH pariNAmo yasya tat / | sItendreNa lakSmaNAdInAM prabodhanam, rAmasya nirvANam / / / 262 / / Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdazaH sargaH / zrInaminAthacaritam / triSaSTizalAkApuruSacarite // 263 // saptamaM parva ekAdazaH sargaH zrInaminAtha caritam / namijinasya pUrvabhavaH / *HARAHASRASHRS-RSS namo namijinendrAya surendramahitAGghaye / karmadrumagajendrAya dharitrIkalpazAkhine / / 1 / / tasyaiva kIrtayiSyAmazcaritramatipAvanam / vizvasyA'pyupakArAya paralokehalokayoH / / 2 / / jambUdvIpe'traiva pratyagvidehe bharatAbhidhe / vijaye sampadA kozaH kauzAmbI nAmato'sti pU: / / 3 / / AkhaNDala ivA'khaNDazAsanastatra cA'bhavat / siddhArthIkRtasarvArthI siddhArtho nAma pArthivaH / / 4 / / gAmbhIryaM dhairyamaudArya vIryaM buddhirathA'pare / anyo'nyasparddhayevA''san sarve tasyA'dbhUtA guNAH / / 5 / / sampadvistAramApannA tasyA'tyunnatizAlinaH / abhUdvizvopakArAya chAyA mArgataroriva // 6 // dharmo manasi tasyaiko nityamatyantanirmale / nivAsaM kArayAmAsa rAjahaMsa ivA'mbuje // 7 // bhavAdviraktaH so'nyedhurutsRjya tRNavacchriyam / sudarzanamuneH pAdamUle dIkSAmupAdade / / 8 / / ArjayatsthAnakaiH kaizcittIrthakRnnAma karma saH / samyagvrataM pAlayitvA mRtvA'gAdaparAjite / / 9 / / itazca jambUdvIpe'smin kSetre cA'traiva bhArate / nagarI mithiletyasti dharmAzithilanAgarA / / 10 / / prAkAravalayo ratnasvarNahATTagarbhitaH / tasyAmAbhAti sarvasvasamudgaka ivA'vaneH / / 11 // 1 surendreNa pUjitAvazI caraNau yasya tasmai / 2 asiddhArthAn siddhArthIkRtAH, sarve'rthino yAcakAHyena saH / 3 svArthajyantasya rUpam / 4 dharme'zithilA analasA nAgarAH paurA yasyAM sA / // 263 / / Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR64 // | saptamaM parva ekAdazaH | sargaH zrInaminAtha caritam / parito ratnakhacitAstasyAmudyAnadIrghikAH / tadrumaparAgeNa yAnti paGkilatAM yadi / / 12 / / tasyAM sarvArivijayI vijayo nAma pArthivaH / babhUva bhUvAsavatAM dadhAnaH parayA zriyA / / 13 / / bhrUbhaGgamapyakRtvaivA'sannAhyA'pi varUthinIm / sa lIlayA parAjigye parAn yUna iva smaraH / / 14 / / sa sAgara ivA'gAdho'bhirAmazcandramA iva / samIraNa ivaujasvI tejasvI bhAnumAniva / / 15 // vapreti nAmatastasya sarvAntaHpuramaNDanam / maNDanIbhUtazIlA'bhUd bhUrivA'GgavatI priyA / / 16 // gaGgeva svacchagambhIrA jagato'pi hi pAvanI / jyotsneva nayanAnandadAyinI sA vyarAjata / / 17 / / ye ye sUnRtazIlAdyA nirakSyante guNAH kila / avadAtairabhUttaistaiH strINAM saikA nidarzanam / / 18 / / itazca siddhArthajIvo vimAne so'parAjite / svamAyuH pUrayAmAsa trayastrizArNavopamam // 19 // cyutvA'zvayukpUrNimAyAmazcakinyAmavAtarat / vaprAdevyAH sa udare kRtodyoto jagattraye // 20 // tadA ca yAminIzeSe vaprAdevI caturdaza / udaivata mahAsvapnAMstIrthakRjjanmasUcakAn / / 21 / / piturmanoratha iva garbhaH pravavRdhe kramAt / atilAvaNyajanano jananyAH sukhakRcca saH / / 22 // parNe kAle nabhaHkRSNASTamyAM bhe cA'zvadevate / nIlotpalAGkaM svarNAbhaM devI sutamasUta sA / / 23 / / athaityA''sanakampena cakrurdevIkumArayoH / tadaiva sUtikarmANi vidhivaddikkumArikAH / / 24 // zakro ninye merumUrdhanyacyutAdyAzca vAsavAH / catuHSaSTirapi tIrthAmbhobhirasnapayan prabhum / / 25 / / 1 aGgacatI mUrtimatI bhUH pRthvIva / 2 Azvinasya pUrNimAyAm / 3 azvinInakSatre / 4 zrAvaNakRSNASTamyAm / 5 azvo devatA yasya tasminnazvinInakSatra ityarthaH / namijinendrasya cyavanajanmakalyANakavarNanam / ||264 // Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / 265 // saptamaM parva ekAdazaH sargaH zrInaminAtha caritam / snapanAnte jagannAthamabhyarcya kusumAdibhiH / racitArAtrikaH zakraH iti stotuM pracakrame // 26 // vyAhartA mokSamArgasya saMhartA sarvakarmaNAm / prahartA ca kaSAyANAM jaya tvaM paramezvara! // 27 // kumatasyA'panetAraM netAraM jagatAmapi / sadbodhasya praNetAraM tvAM namAmi jagadguro ! / / 28 / / vizvaizvaryasyA'dhika; nyakartA vizvapApmanAm / avikoMpakartA ca sanAthaM bhavatA jagat / / 29 / / dharmabIjasamuddhatrai dhartre'tizayasampadAm / zrutaskandhavidhAtre ca bhagavan ! bhavate namaH / / 30 // pratyAdeSTuH kumArgANAmAdeSTurmuktivartmanaH / dharmaH prabhavitA tvatta upadeSTurataH param // 31 // navyatIrthapratiSThAturanuSThAtustapaHzriyAm / prabho ! jagadadhiSThAturbhavataH kiGkarA vayam / / 32 // AdAtaryapavargasya vizvasyA'bhayadAtari / tvayi trailokyazaraNe pa~pannazaraNo'smyaham / / 33 / / asmin bhave yathAbhUstvaM prabhurmama jagatpate ! / bhavAntareSvapi tathA bhUyA nA'nyo manorathaH / / 34 / / iti stutvA jagannAthaM punarAdAya vAsavaH / mumoca vaprAsvAminyAH pArzve nItvA yathAsthiti / / 35 // rAjA'pi vijayaH prAtaH sUnorjanmamahotsavam / cakAra kArAmokSAdipUrvakaM parayA mudA // 36 // prabhau garbhasthite ruddhA puryAsInmithilA'ribhiH / adhiprasAdamArohadvaprAdevI ca tatkSaNam // 37 // vaprAM prekSya ca tadgarbhAnubhAvAdvijayaM nRpam / yannemurdviSa ityasya namirityabhidhA dade / / 38 / / pAlyamAno'tha dhAtrIbhiH zakrAdiSTAbhiranvaham / naminAthaH pravavRdhe nizAnAtha ivA'paraH // 39 // 1 kathayitA-vaktA / 2 dUraM kartAram nAzakamitiyAvat / 3 nAyakam / 4 kartAram / 5 avikAriNA / 6 A samantAddAtari / 7 prapannaM zaraNaM yena saH / 8 svAmI jAto'si / | zakrAstutiH / // 265 / / Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR66 // saptamaM parva | ekAdazaH sargaH zrInaminAtha caritam / vimuktazaizavaH svAmI dhaSi daza paJca ca / ucchritAGgaH paryaNaiSIt kanyAM pitRnidezataH / / 40 / / sArdhavarSasahasre dve vyatikramya sa janmataH / dattaM pitrA''dade rAjyaM karmabhogaphalaM vidan / / 41 // paJcasvabdasahasreSu rAjyAdhAteSvatha prabhum / tIrthaM pravartayetyUcuretya lokAntikAmarAH / / 42 / / nivezya suprabhaM nAma putra rAjye nabhiprabhuH / pradadau vArSikaM dAnaM draviNaijRmbhakAhRtaiH / / 43 / / suprabhAdhairnRpaiH zakrAdibhirdevairvRtaH prabhuH / devakurvA zibikayA sahasrAmravaNaM yayau / / 44 / / kadambacumbanAsaktamadhuvratakadambakam / mallikAkusumoccAyavyAkulodyAnapAlakam / / 45 // vigalatpATalApuSpapATalIbhUtabhUtalam / kAmukasrastarIbhUtazirISakusumotkaram / / 46 / / vahamAnAraghaTTotthaiH procchalacchIkarotkaraiH / grISme'pi darzitAbdatu tadvanaM prAvizatprabhuH // 47 / / ||tribhirvishesskm / / ASADhakRSNanavamyAmazcinyAM carame'hani / samaM rAjJAM sahasreNa SaSThena prAvrajat prabhuH / / 48 // tadotpannamanojJAno dvitIye'hani pAraNam / sa kSareyyA vIrapure cakre dattanRpaukasi // 49 / / cakre ca vibudhaistatra vasudhArAdi dattarAT / pIThaM ca vyahRtA'nyatra navamAsAMstataH prabhuH / / 50 // tataH sahasrAmravaNaM dIkSAsthAnaM tadA yayau / SaSThena bakulasyA'dhastasthau ca pratimAdharaH // 51 / / 1 kadambapuSyANAM cumbane Asakto madhuvratAnAM bhramarANAM kadambakaH samUho yasmistat / 2 mallikApuSpANAmavacaye vyAkulA udyAnapAlA yasmistat / 3 srastaramAsanaM zayyA vA / 4 araghajhe jalayantram / 5 darzito'bdAnA meghAnAmRturyena tat / naminAthasya zaizavavivAha pravrajyAdInAM varNanam / // 266 // Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR67 // saptamaM parva ekAdazaH sargaH zrInaminAtha caritam / mArgasya zuklaikAdazyAmazvinyAM bhe namiprabhoH / ghAtikarmakSayAdAvirabhUt kevalamujjvalam / / 52 // sadyo'pi devAH samavasaraNaM vidadhustataH / azItyagrazatadhanustuGgAzokadrubhUSitam / / 53 // tatra pradakSiNIkRtyA'zokaM tIrthAya cA'namat / nyaSadatprAGmukhaH pUrvaratnasiMhAsane prabhuH / / 54 / / ratnasiMhAsanasthAni pratibimbAni ca prabhoH / vicakrurvyantarasurA dikSvanyAsvapi tatkSaNam / / 55 / / avatasthe yathAsthAnaM zrImAn saGghazcaturvidhaH / bhagavantaM namaskRtya saudharmendro'stavIditi / / 56 // kevalajJAnasajhena cakSuSA vIkSase'khilam / jagadetattadevaM te trinetrAya namaH prabho ! / / 57 / / paJcatriMzadatizayavacase parameSThine / catustrizadatizayAnvitAya bhavate namaH / / 58 // mAlavakaizikImukhyagrAmarAgamanoramAm / sarvabhASAnugAM nAtha! tava vAcamupAsmahe / / 59 / / tvaddarzanAt praNazyanti karmapAzAH zarIriNAm / tAAvalokanAnnAgapAzA iva dRDhA api // 60 // tvaddarzanAddehabhAjo'dhirohanti zanaiH zanaiH / niHzreNimiva mokSasya guNasthAnakamAlikAm // 61 / / smRtaH zrutaH stuto dhyAto dRSTaH spRSTo namaskRtaH / yena tena prakAreNa svAmin ! bhavasi zarmaNe / / 62 / / svAmin ! puNyAnubandhIni pUrvapuNyAni naH khalu / yastvaM dRggocaraM nIto'sAdhAraNagatipradaH / / 63 / / yathA tathA mamA'stvanyat svargarAjyAdi sarvataH / mA jAtu hRdayAdyAntu nAtha ! tvaddezanAgiraH / / 64 / / iti svAmiguNastotraM vidhIya virate harau / jagattrayagurudharmadezanAmakarodimAm / / 5 / / asAraH khalu saMsAraH caladUrmicalaM dhanam / vidyudvilAsasadRzaM zarIramapi nazvaram / / / 66 / / 1 paJcatriMzadatizayA yasminnetAdRzaM vaco yasya tasmai / namijinasya kevalotpattiH / / / 267 // Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / / 268 // | saptamaM parva | ekAdazaH sargaH zrInaminAtha caritam / anAsthA sarvathA teSu tadvidhAya vicakSaNaH / yateta yatidharmAya mumukSurmokSavarmane / / 67 / / azaktastadvidhAna cettadAkAGkSI tathA'pi hi / samyakDrAvakadharmAyottiSTheta dvAdazAtmane / / 68 // nayennityamahorAtraM zrAvakastvapramadvaraH / dhAbhiriti ceSTAbhirmanovAkkAyajanmabhiH / / 69 / / brAhma muhUrta uttiSThet parameSThistutiM paThan / kiMdharmAkiMkulazcA'smi ? kiMvrato'smIti ca smaran // 70 / / zuciH puSyAmiSastotrairdevamabhyarcya vezmani / pratyAkhyAnaM yathAzakti kRtvA devagRhaM vrajet // 71 // pravizya vidhinA tatra triH pradakSiNayejjinam / puSpAdibhistamabhyarcya stavanairuttamaiH stuyAt / / 72 // tato guruNAmabhyarNe pratipattipuraHsaram / vidadhIta vizuddhAtmA pratyAkhyAnaprakAzanam / / 73 // abhyutthAnaM tadAloke'bhiyAnaM ca tadAgame / zirasyaJjalisaMzleSaH svayamAsanaDhaukanam / / 74 // AsanAbhigraho bhaktyA vandanA paryupAsanam / tadyAne'nugamazceti pratipattiriyaM guroH // 75 / / tataH pratinivRttaH san sthAnaM gatvA yathocitam / sudhIdharmAvirodhena vidadhItA'rthacintanam / / 76 / / tato madhyAhnikI pUjAM kuryAt kRtvA'tha bhojanam / tadvidbhiH saha zAstrArtharahasyAni vicArayet / / 77 / / tatazca sandhyAsamaye kRtvA devArcanaM punaH / kRtAvazyakakarmA ca kuryAt svAdhyAyamuttamam / / 78 / / nyAyye kAle tato devagurusmRtipavitritaH / nidrAmalpAmupAsIta prAyeNA'brahmavarjakaH // 79 // nidrAcchede yoSidaGgasatattvaM paricintayet / mahAtmanAM munInAM hi tannivRtti parAmRzan / 80 / / 1 saMsArAdiSu / 2 cAritrAkAGkSI / 3 ko dharmo yasya sa tathA / 4 AmiSaM naivedyam / 5 nAryaGgasya sattattvaM yAthArthya vakSyamANamazucitvAdi / 6 vicArayan / deshnaa| / / 268 // Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite 269 // saptamaM parva ekAdazaH |sargaH zrInaminAtha caritam / yakRcchakRnmalazleSmamajjA'sthiparipUritAH / snAyusyUtA bahI ramyAH striyazcarmaprasevikAH / / 81 / / bahirantarviparyAsaH strIzarIrasya cedbhavet / tasyaiva kAmukaH kuryAd gRdhragomAyugopanam / / 82 / / strIzastreNA'pi cetkAmo jagadetajjigISati / tucchapicchamayaM zastraM kiM nA''datta sa mUDhadhIH? / / 83 / / saGkalpayoninA'nena hahA ! vizvaM viDambitam / tad duHkhanAmi saGkalpaM mUlamasyeti cintayet / / 84 / / ||cturbhiH kalApakam / / yo yaH syAdbAdhako doSastasya tasya pratikriyAm / cintayeddoSamukteSu pramodaM yatiSu vrajan / / 85 / / duHsthAM bhavasthitiM sthemnA sarvajIveSu cintayan / nisargasukhasarga teSvapavarga vimArgayet / / 86 / / jino devaH kRpA dharmo guravo yatra sAdhavaH / zrAvakatvAya kastasmai na zlAghetA'vimUDhadhIH? || 87 / / jinadharmavinirmukto mA bhUvaM cakravartyapi / syAM ceTo'pi daridro'pi jinadharmAdhivAsitaH / / 88 / / tyaktasaGgo jIrNavAsA malaklinnakalevaraH / bhajanmAdhukarI vRttiM municaryA kadA''zraye ? / / 89 / / tyajan duHzIlasaMsarga gurupAdarajaH spRzan / kadA'haM yogamabhyasyan prabhaveyaM bhavacchide ? / / 90 / / mahAnizAyAM prakRtakAyotsarge purAd bahiH / stambhavat skandhakaSaNaM vRSAH kuryuH kadA mayi ? / / 91 / / vane padmAsanAsInaM kroDasthitamRgArbhakam / kadA ghrAsyanti vaktre mAM jaranto mRgayUthapAH ? / / 92 / / zatrau mitre tRNe straiNe svarNe'zmani maNau mRdi / mokSe bhave bhaviSyAmi nirvizeSamatiH kadA ?|| 93 // 1 carmagoNI / 2 gRdhrazRgAlAbhyAM rakSaNam / 3 kAmena / 4 tattasmAt asya kAmasya mUlaM saGkalpaM ahaM duHkhanAmi khananaM karomi / 5 sthairyeNa / 6 nisargasukhasya sargaH utpattiryasminnetAdRzamapavarga mokSam / 7 dAsaH / 8 prakarSeNa kRtaH kAyotsargo yena tasminmayi / deshnaa| / / 269 / / Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite 270 // saptamaM parva ekAdazaH sargaH zrInaminAtha caritam / adhiroDhuM guNezreNI niHzreNI muktivezmanaH / parAnandalatAkandAn kuryAditi manorathAn / / 94 // ||sptbhiH kulakam // ityahorAtrikI caryAmapramattaH samAcaran / yathAvaduktavRttastho gRhastho'pi vizudhyati / / 95 / / zrutvemA dezanAM bharturbahavaH prAvrajajjanAH / kumbhAdayo gaNadharAstatra saptadazA'bhavan / / 96 // dezanAnte jagadbhartuH kumbho vyadhita dezanAm / taddezanAnte natveza zakrAdyAH svaM padaM yayuH / / 97 / / tattIrthajanmA bhUkuTiryakSastryakSazcaturmukhaH / svarNavarNo vRSarathazcaturbhirdakSiNairbhujaiH / / 98 / / dhRtamAtuliGgazaktimudgarA'bhayadairyutaH / vAmaiH punarnakulakapazuvajrA'kSasUtribhiH / / 99 // ||yugmm / / tathaiva devI gAndhArI zvetAGgI haMsavAhanA / doA varadakhaGgibhyAM dakSiNAbhyAM virAjitA / / 100 // vAmAbhyAM bIjapUribhyAM bAhubhyAmupazobhitA / abhUtAmityubhe bharturnameH zAsanadevate / / 101 // tAbhyAmamuktasAnnidhyo vijahAra vasundharAm / sArdhe varSasahasre dve navamAsonite vibhuH // 102 // prabhorabhUvan sAdhUnAM sahasrANyatha viMzatiH / vratinInAM punarekacatvAriMzatsahasyapi / / 103 / / caturdazapUrvabhRtAM sArdhaM zatacatuSTayam / avadhijJAnabhAjAM tu sahasraM SaT zatAdhikam / / 104 // SaSTyagrA dvAdazazatI manaHparyayazAlinAm / zatAni SoDazaH punaH kevalajJAnadhAriNAm / / 105 / / jAtavaikriyalabdhInAM sahasrAH paJca saGkhyayA / tathA sahasramekaM tu vAdalabdhyupazobhinAm // 106 // 1 paraH zreSTho ya AnandaH sa eva latA tasyA kandAH mUlabhUtAstAn / 2 AcaraNAm / 3 bIjapUramasti anayoriti / | naminAthasya | dezanAparivAra varNanam / / / 270 // Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / 271 // zrAvakANAM lakSamekaM sahasrANi ca saptatiH / zrAvikANAM trilakSyaSTacatvAriMzatsahasrayuk / / 107 // mokSakAlamatha jJAtvA sammetAdrimagAtprabhuH / samaM munisahasreNA'nazanaM pratyapAdi ca / / 108 / / mAsAnte vaizAkhakRSNadazamyAmazvinIyuji / samaM tairmunibhiH svAmI prapede padamavyayam / / 109 // kaumAre'bdAnAM sahasrau sArdhI rAjye tu paJca te / vrate sA| sahasrau cetyayutAyurnamiprabhuH / / 110 // munisuvratanirvANAnnirvANaM zrInamiprabhoH / varSANAM SaTsu lakSeSu vyatikrAnteSvajAyata / / 111 / / nirvANakalyANamupetya tatra gIrvANanAthAstridazaiH sametAH / zarIrasaMskArapuraHsaraM zrInamerakArSuH saparicchadasya / / 112 / / saptamaM parva ekAdazaH sargaH zrInaminAtha caritam / namijinasya nirvANam / ityAcAryazrIhemacandraviracite triSaSTizalAkApuruSacarite mahAkAvye saptame parvaNi naminAthacaritavarNano nAmaikAdazaH sargaH / / / 271 // 1ta sahasrAH Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite IR72 // saptamaM parva dvAdazaH sargaH zrIhariSeNacakricaritam / dvAdazaH sargaH / zrIhariSeNacakricaritam / itazca virahatyeva naminAmni jinezvare / hariSeNo'bhavaccakrI caritaM tasya kIrtyate / / 1 / / ihaiva bharate'nantatIrthe narapure pure / narAbhirAmo nRpatirabhirAmo nareSvabhUt // 2 // krameNa ca bhavodvignaH parivrajyAM prapadya saH / sanatkumArakalpe'bhUdamaraH paramarddhikaH // 3 // itazca paiJcAladezAkalpaH svaHkalpamRddhibhiH / parairakampyaM kAmpIlyamityasti pravaraM puram / / 4 / / tasminmahAhari ma rAjA haririvaujasA / ikSvAkuvaMzatilako babhUva bhuvi vizrutaH / / 5 / / tasyA'bhUnmahiSI nAmnA merA smerAmbujAnanA / zIlAlaGkaraNA rUpeNA'laGkRtamahItalA // 6 // narAbhirAmajIvo'pi tasyAH kukSAvavAtarat / caturdazamahAsvapnAkhyAtazcakradhararddhikaH // 7 // sA kAle'sUta hemAbhaM hariSeNAbhidhaM sutam / paJcadazadhanUcchAyo yuvarAjye'bhyaSeci saH // 8 // paitRkaM zAsatastasya rAjyaM prAjyabhujaujasaH / anyedhurastrazAlAyAM cakraratnamajAyata // 9 // purodhovardhakigRhisenAnIprabhRtInyapi / tasya trayodazA'nyAni kramAdratnAni jajJire // 10 // cakramArgAnugaH prAcyAM gatvA tIrthe sa mAgadhe / mAgadhatIrthakumAraM digjayAdAvasAdhayat / / 11 / / dakSiNasyAmathopetya dakSiNAmbhodhivartinama / varadAmapatiM devaM vazIcakre mahAbhajaH // 12 // 1 paJcAladezasyAkalpo bhUSaNam / 2 svargatulyam / 3 svarNakAntim / hariSeNasyotpattiH / // 272 / / Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite saptamaM parva dvAdazaH sargaH zrIhariSeNacakri / / 273 // caritam / upetya dizi vAruNyAM prabhAsAdhipatiM suram / so'sAdhayadakhaNDaujA biDaujA iva bhUsthitaH / / 13 / / mahAnadImetya sindhuM diksindhuraparAkramaH / kramAdvazaMvadIcakre cakrabhRddazamo'tha saH // 14 // tato'bhisRtya vaitADhyAdrikumArakam / vidhinA sAdhayAmAsa sa diksAdhanapaNDitaH / / 15 / / kRtamAlAnaraM cA'tha kRtI svayamasAdhayat / pazcAcca senApatinA pazcimaM sindhuniSkuTam / / 16 / / vAmAnyakumbhavinyastamaNiratnena kumbhinA / senAnyudghATitadvArAM tamisrAM praviveza saH // 17 // kAkiNIratnalikhitamaNDalodyotitAntarAm / padyayottIrya conmagnAnimagne tAmalaGghayat / / 18 // svayamudghATitodIcyadvArA tasyA viniryayau / ApAtasajJAnmlecchAMstAn svacchandAnajayacca saH / / 19 // ajJApayacca senAnyA sindhoH pazcimaniSkuTam / gatvA ca kSudrahimavatkumAramajayat svayam / / 20 / / kAkiNyA RSabhakUTe svanAmA''likhya saJcalan / jagAma sAdhayadgAjhaM senAnyA pUrvaniSkuTam / / 21 / / vidyAdharairdattadaNDa ubhayazreNivartibhiH / svayaM cAsAdhayAmAsa nATyamAlamathA'param / / 22 / / senAnyodghATitAM khaNDaprapAtAM prAvizad guhAm / cakrAnugazcakravartI nirjagAma ca pUrvavat / / 23 / / senAnyA sAdhayAmAsa gAGgaM prAcInaniSkuTam / svayamAvAsayAmAsa gaGgAyAM vasudhAdhipaH / / 24 / / navA'pi nidhayo gaGgAmukhamAgadhavAsinaH / sidhyanti sma svayaM tasyotkRSTapuNyAnubhAvataH / / 25 / / sampUrNacakravartizrIrjitaSaTkhaNDabhArataH / athA''jagAma kAmpIlyapuraM sa zrIpurandaraH / / 26 / / tasya cakritvAbhiSekazcakre devairnarairapi / mahotsavaH pure cA''sIdyAvad dvAdaza vatsarAn / / 27 // 1 sindhuro gajaH / 2 vAmAnyaM dakSiNam / 3 padyayA setunA / hariSeNacakrikRta ssttkhnnddvijyH| / / 273 / / Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 274 // bhUpAlaiH pAlyamAnAjJo bharate sakale'pi ha / dharmAvibAdhayA bhogAn bubhuje sa mahAbhujaH / / 28 / / bhavAdviraktaH so'nyedhU rAjyamutsRjya lIlayA / upAdatta parivrajyAM zivavrajyotsavotsukaH / / 29 / / hariSeNasya kaumAre sapAdAbdazatatrayI / maNDalitve'pi saivA'tha sArdhamabdazataM jaye / / 30 / / cakrabhRttve punaraSTI sahasrANi zatASTakam / paJcAzacca vratakAle punaH sArdhaM zatatrayam / / 31 / / varSAyutAyuH paripAlya samyak tIvra vrataM ghAtitaghAtikarmA / utkevalajJAna iyAya nityasukhaM padaM taddhariSeNacakrI / / 32 / / saptamaM parva dvAdazaH sargaH zrIhariSeNacakri caritam / hariSeNacakre: nirvANam / ityAcAryazrIhemacandraviracite triSaSTizalAkApuruSacarite mahAkAvye saptame parvaNi hariSeNacakravarticaritavarNano nAma dvAdazaH srgH| / / 274 / / 1zivaM mokSaM prati vrajyA gamanaM tasyotsava utsukaH / Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite 275 // saptamaM parva trayodazaH sargaH jayacakri caritam / trayodazaH sargaH / jayacakricaritam / narbhagavatastIrthe samutpannasya cakriNaH / jayasya jayinaH puNyaM caritramidamucyate // 1 // asyaiva jambUdvIpasyairavate zrIpure pure / vasundharApatirabhUt khyAto nAmnA vasundharaH // 2 // sa preyasyAH padmavatyA mRtyunodvignamAnasaH / rAjye nivezayAmAsa tanayaM vinayandharam / / 3 / / manoharavane pArthe varadharmamahAmuneH / tattvaM zrutvA pratibuddhaH parivrajyAmupAdade / / 4 / / / cirakAlaM parivrajyAM sa yathAvadapAlayat / vipadya saptame kalpe devabhUyamiyAya ca / / 5 / / itazcA'sti rAjagRhaM puraM magadhamaNDanam / zriyAmekaM kulagRhaM svaHpuryA iva sodaram / 6 / / ikSvAkuvaMzaprabhavaH prabhavo nyAyavartmanaH / vijayI vijayo nAma tatrA'bhUtpRthivIpatiH // 7 // vaprAbhidhAnA tasyA'bhUnmahiSI zIlazAlinI / bhUgatA kA'pi devIva rUpalAvaNyasampadA / / 8 // kAle gacchati tasyAzca kukSAvavatatAra saH / vasundharamahIpAlajIvaH zukrAt paricyutaH // 9 // jajJe tasyAM jayo nAma dhanurvAdazakonnatiH / sUnuzcaturdazasvapnasUcitaH kAJcanacchaviH // 10 // pitrA rAjye'bhiSiktazca tasyA''yudhagRhe'nyadA / cakraratnaM samutpede prathama cakrilakSaNam // 11 / / tathA cchatraM maNirdaNDo nistrizazcarma kAkiNI / jajJire tasya saptaivaM ratnAnyekendriyANi tu // 12 // 1 jayanazIlasya / 2 manoharanAmni vane / 3 cakreNa saha sapta / jayacakriNaH pUrvabhavaH / // 275 // Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite 276 / / saptamaM parva trayodazaH sargaH jayacakri caritam / purodhogahihastyazvasenAnIvardhakistriyaH / paJcendriyANi saptaivaM tasya ratnAni jajJire // 13 // digyAtrArthaM so'nucakraM pUrvaM pUrvAbdhimabhyagAt / mAgadhatIrthakumAraM tatra cakre vazaMvadam / / 14 / / tato nivRtya yAmyAbdhau varadAmapatiM suram / so'sAdhayanna devo'pi bhavyalaM cakravartine / / 15 / / gatvA ca pazcimAmbhodhau prabhAsAdhIzvaraM suram / kSiptenaikena bANena vazIcakre sa lIlayA / / 16 // tatazcA'sAdhayat sindhuM sindhurAja ivA'paraH / vaitADhyAdrikumAraM ca suraM suravaropamaH / / 17 // so'tha svayaM vazIcakre kRtamAlAbhidhaM suram / senAnyA tu mahAnadyAH sindhoH pazcimaniSkuTam / / 18 // yathAvidhi tamisrAM sa pravizya ca nirIya ca / ApAtanAmnaH kirAtAnnirjigAya mahAbhujaH / / 19 / / pazcimaM niSkuTa sindhoH senAnyA sa vijitya ca / vazIcakAra himavatkumAraM devavikramaH // 20 // kAkiNyA RSabhakUTe sa likhitvA''tmano'bhidhAm / senAnyA niSkuTaM gAGgaM prAcInaM calito'jayat / / 21 / / sAdhayitvA svayaM gaGgAM jitvA vidyAdharezvarAn / khaNDaprapAtAdvArasthaM nATyamAlamasAdhayat / / 22 / / khaNDaprapAtAguhayA vaitADhyAnnirjagAma saH / senAnyA'sAdhayaccA''zu gAGgaM prAcInaniSkuTam / / 23 / / AvAsitasya gaGgAyAM te'tha gaGgAmukhasthitAH / navA'pi nidhayastasya naisarpAdyAH vaze'bhavan / / 24 / / so'tha sampUrNacakrizrIrAjagAma nijaM puram / cakre cakritvA'bhiSekazcA'sya devairnRpairapi / / 25 // SaTkhaNDAM bubhuje pRthvImakhaNDitaparAkramaH / krameNa ca parivrajyAM bhavodvignaH sa Adade / / 26 / / evaM jayasya kaumAre vatsarANAM zatatrayam / tadeva maNDalitve'bdazataM tu kakubhAM jaye // 27 / / 1nirgatya / jayacakriNo janma, tatkRtaSaTakhaNDavijayavarNanaJca / // 276 // Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekonaviMzatizatI varSANAM cakrisampadi / vratakAle tu catvAri saMvatsarazatAnyaguH // 28 / / samAsahasratrayamAyurAtmanaH sa pUrayitvA paripAlya ca vratam / ghAtikSayAviSkRtakevalo yayau kaivalyamakSINasukhAspadaM jayaH / / 29 / / triSaSTizalAkApuruSacarite 277 // saptamaM parva trayodazaH sargaH jayacakri caritam / ityAcAryazrIhemacandraviracite triSaSTizalAkApuruSacarite mahAkAvye saptame parvaNi jayacakravarticaritavarNano nAma trayodazaH sargaH / jayacakriNo nirvANam / rAmalakSmaNadazAnanA namistIrthakRcca hariSeNacakrabhRt / cakrabhRcca jaya ityAmutra SaD varNitAH zrutisukhAya santu vaH / / 1 / / / / 277 / / NDER saptamaM parva samAptam / /