Book Title: Uttaradhyayan Sutram Part 03
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रियदर्शिनी टीका अ १८ सगरचनचीकथा
१६५ अता हे ब्राह्मण ! विनोऽपि सन यत्व खिद्यसे, तदत्यन्तमनुचितम् । तस्माद शोक परित्यज्य किंचिदात्महित साधय, यावत्त्व सिंडून मृग व मृत्युना न परिगृह्यसे । ब्राह्मणेनोक्तम्-राजन । भवदुक्त सहमहमपि जानामि । किन्तु किं करोमि । एक एराय मम शिशु । अयमपि मृतः । साम्प्रत मम कुलक्षयो जातः । कुम्भय परिचिन्तयतो मे धैर्य गत वा परिभ्रष्टम् । हृदय च मे सहस्रपा दिीयते । अतो नाह शग्नोमि धैर्यमाम्याय हृदय दृढीकर्तुम् । तस्माद् हे राजेन्द्र ।
"अस्थि कोई भवणे जस्स, जायाइ नेव यायाइ ।
निकम्मपरिणईए जम्मरणाइ ससारे ॥१॥" है कोड निभुवन में ऐमा कि जिमके जन्मे हा मरे नहीं है ? ससारमें अपनी २ कर्मपरिणति से ही जन्ममरण होते है। इसलिये जब ऐसी गत है तो हे ब्राह्मण । तुम समझदार होकर भी जो दु:ग्वित हो रहे हो यह बात बहुत ही अनुचित है इसलिये अब शोरुका परित्याग कर कुल आत्महित को साधन करने का प्रयत्न करो कि जिस से मृग तुल्य तुम मृत्युरूपी सिंह के द्वारा गृहीत न हो सको।
चक्रवर्ती की इस प्रकार शिक्षाप्रद वाणी सुनकर ब्राह्मणने कहाहे राजन् । आप जो कुछ कह रहे है वह मैं सब समझता हूँ। परतु क्या करू? यह एक ही तो मेरा पुत्र था, सो यह भी मर गया, अब तो मेरे कुलका ही मर्वया विनाश हो चुका हैं। कुलक्षय का विचार आते ही मेरा धैर्य टूट जाता है। हृदय भी इस समय इसी विचार से फटा जा रहा है इसलिये मै किसी भी तरह धैर्यका अव
"अत्थि कोइ भवणे, जस्स जायाइ नेव यायाइ ।
नियफम्म परिणड ए, जम्म मरणाइ ससारे ॥१॥" આ ત્રિભુવનમાં એવું કંઈ પણ નથી કે, જેને જન્મ થયો હય પર તુ મૃત્યુ ન થયુ હેય મસામા પિત પિતાના કર્મની પરિણતીથી જ જન્મ મરણ થાય છે આ કારણે જયારે આવી વાત છે તે, હે બ્રાહ્મણ તમે સમજદાર હોવા છતા પણ કમ દુ ખીત થઈ રહ્યા છો આ વાત ખૂબજ અનુચિત છે આવી હવે શોકને પરિત્યાગ કરી આત્મહીતનું સાધન કરવા પ્રયત્ન કરે કે જેનાથી મૃગતુલ્ય એવા તમે મૃત્યરૂપી સિહ વડે ઝડપાઈ ન જાવ
ચક્રવતીની આ પ્રકારની શિક્ષાપ્રદ વાણીને સાભળીને બ્રાહ્મણે કહ્યું- હે રાજન આપ જે કાઈ કહી રહ્યા છે તે સઘળું હુ સારી રીતે જાણું છું અને તે હુ સમજુ છું પરંતુ શું કરૂ? આ એકજ મારે પુત્ર હતો અને એ પણ મરી ગયો હવે તો મારા કુળનો સર્વથા વિનાશ જ થઈ ચૂકેલ છે કુળક્ષયને વિચાર આવતા જ મારૂ હૈ" ખૂટી જાય છે, હૃદય પણ આ સમયે એવા વિચારથી ફાટી જાય છે, આથી હ
