Book Title: Uttaradhyayan Sutram Part 03
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रियदर्शिनी टीका अ. १८ द्विमुपराजकथा
३४३ विचित्र चित्ररचना चियित जगत्त्रयीं स्वा दर्शयितु देवानाहयन्तोष टश्यते स्म। जय शुभदिसे स भूपालस्तस्या वित्रशासमा प्रविश्य श सि धृतमुकुटः सिंहासने समुपविष्टः । मुकुटे शिरमिते राना तत्प्रभावेण द्विमुखी दृश्यते । अतः स द्विमुख इति नाम्ना जगति प्रसिद्धिं गतः । अथ तस्य द्विमुत्वस्य राज्ञ. पुत्रवत्प्रजाः परिपालयतो वहनि वर्षाणि व्यतीतानि । अत्रान्तरे तस्य सप्त पुत्रा जाताः। ततो राज्ञी गुणमाला चिन्तीतवती-सुतेप्वेतेषु सत्स्वपि कुलद्वय कीर्तिकरीमेका पुत्रीं विना मम जन्म निरर्थकमिव प्रतिभाति । एव पुत्रीनिपवनद्वारा चलायमान होती तो उस समय यही बात मन में आती थी कि मानों यह चित्रशाला की जिसने अपनी विचित्र चित्ररचासे जगत्त्रय को भी विस्मिन कर दिया है अपने को दिखाने के लिये देवों को ही बुला रही है। इस प्रकार मर्वाङ्गरूप से पूर्ण सुशोभित उस चित्रशाला मे गजाका सिंहासन स्थापित किया। राजा उस मिले हुर मुकुट से माथे पर बाधकर वहा उस पर बैठते थे। उस मुकुट का यह प्रभाव था कि उससे देग्वनेवालोंकी नजर में वे राजा दो मन्दवाले दिग्वलाई पड़ते थे। इसलिये लोगों में "विमुग्व" इस नाम से उनकी प्रमिद्वि हो गई। हिमुव राजा 'अपनी प्रजा पालनपोषण अपने पुत्र के समान ही किया करते थे। इस तरह आनन्द के साथ प्रजासरा सरक्षण करते हन राजा का अनेक वर्षों का समय निकाला। इनके सात पुन थे। परतु पुत्री एक भी नहीं थी। इस स्थिति से रानाकी रानी गुगमाला विशेष चिन्तित रहती थी। उसने विचार किया कि-इन सात पुत्रों के होने पर भी कुलव्य की कीर्ति को अखड़ रखने તે પવનથી ઉડતી હતી ત્યારે એવી વાત મનમાં આવતી હતી કે આ ચિત્રશાળાને રચના જેવાથી જગતભરને વિમય બનાવી દીધેલ છે તેને જોવા માટે તે દેને બોલાવી રહેલ છે. આ પ્રમાણે સર્વાગ રૂપથી પૂર્ણ સુશે ભિત એવી એ ચિત્રશા ળામાં ગ ળનું સિહાસન ગોઠવવામાં આવ્યું રાજા ખોદકામમાં મળેલા મુગટને પહેરીને તેની ઉપર બેસતા હતા આ મુગટના પ્રભાવથી તેને જોવાવાળાનો નજમા તે ગજા બે મોઢાવાળે-દ્વિમુખી દેખાતે હતો આ કારણે લોકોમાં “પ્રિમખ આ નામથી એની પ્રસિદ્ધિ થઇ દ્વિમુખ રાજા પોતાની પ્રજાનું પાલણપોષણ પુત્રવત કરતા હતા આ પ્રમાણે આનદની સાથે પ્રજનું સ રક્ષણ કરતા કરતા એ રાજાને અનેક વર્ષોને સમય નીકળી ગયા તેમને સાત પુત્ર હતા, પરંતુ એક પણ પુત્રી ન હતી આથી શાની રાણી ગુણમાલા વિશેષ ચિતિત રહેતી હતી એણે વિચાર કર્યો કે, પિતાને સાત પુત્રો દ્ધાવા છતા પણ કુળદ્રયની કીર્તિને અખંડ રાખવા
