Book Title: Nishith Sutram
Author(s): Ghasilalji Maharaj, Kanhaiyalalji Maharaj
Publisher: Jain Shastroddhar Samiti
Catalog link: https://jainqq.org/explore/020508/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI-nizIthastram / SHREE NISHITH SUTRAM sA mAgatA janAgAnistAnamagavyAtyAnita paNDitamuni zrIkanhaiyAlAlanInmahArAja gasiMgANAnimAmi aSTiA-kahAM-bImAmalanI lAnagaramA For Private and Personal Use Only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jainAcArya-jainadharmadivAkara-pUjyazrI-ghAsIlAla-ti-viracitayA cUrNibhASyAvacUrirUpayA vyAkhyayA samalaGkRtam zrI-nizIthasUtram / SHREC Nishithsutram niyojakaH saMskRta-prAkRtajJa-jainAgamaniSNAta-priyavyAkhyAni-paNDita muni-zrIkanhaiyAlAlajI-mahArAjaH gaDhasivANAnivAsi zreSThizrI-kAnugA-dhIMgaDamalajI-mulatAnamalajI-kavAr3a mahodayapadattadravyasAhAyyena prakAzakaHa0 bhA0 zve0 sthA0jainazAstroddhArasamitipramukhaH zreSThizrIzAntilAla-maGgaladAsabhAI-mahodayaH mu0 rAjakoTa Y. prathamA-AvRttiH prati 1200 vIra-saMvat 2495 vikrama saMvat 2025 IsavIsan 1 1969 mUlyam-ru0 20-0 immmmmmmMEREK9666666666 For Private and Personal Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhagavAnu / zrI sa... zve. sthAna pAsI jaina zAstroddhAra samiti, The. gareDiyA kUvA reDa, grIna leMja pAse, so , (saurASTra). Published by Shri Akhil Bharat S. S. Jain Shastroddhara Samiti, __Caredia Kuva Road, RAJKOT, (Saurashtra), W. Ry. India. ye nAma kecidiha naH prathayantyavajJAM, jAnanti te kimapi tAn prati naiSa ytnH| utpatsyate'sti mama ko'pi samAnadharmA, kAlo hyayaM niravadhirvipulA ca pRthvI // 1 // harigItacchandaH karate avajJA jo hamArI yatna nA unake liye / jo jAnate haiM tattva kucha phira yatna nA unake liye // janamegA mujhasA vyakti koI tattva isase paaygaa| haiM kAla niravadhi vipula pRthvI dhyAna meM yaha laaygaa||1|| bhUkhya 3. 20-0 prathama AvRtti prati 1200 vIra saMvata : 24lpa " vikrama saMvata 2025 IsavIsana 1969 svAmI zrItribhuvanadAsajI zAstrI zrI rAmAnaMda prinTIMga presa kAMkariyA roDa, amadAvAda-22 For Private and Personal Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir MARCH SHETESH AREERail zrImAna zeTha sA. zrI kAnugA dhiMgaDamalajI sAba For Private and Personal Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // shrii|| lAIpha membara sA. zrImAn zeTha kAnugA dhiMgaDamalajI sA0 kA saMkSipta jIvana-caritra zrImAn zeTha kAnugA dhiMgaDamalajI mulatAnamalamI kuvADa gaDhasivANA ke nivAsI haiN| ApakA janma saM0 1979 pauSavadi dazamI ke dina gaDhasivANA meM zrImAn kAnugA hemarAja jI sA0 kuvADa ke yahA~ huA, ApakI janmadAtrI mAtezvarI kA nAma kannubAI thaa| Apa bacapana se hI baDe buddhimAn aura vyApArakuzala haiM ataH Apa ko 12 varSa kI avasthA meM zeTha mulatAnamalajI kI patnI pyArIbAI ne Apako goda rakkhA / Apa vyApAra ke nimitta ballArI gaye, vahA~ gaNezamalajI pratApamalajI kI dukAna para rahakara bar3I kuzalatA ke sAtha vyApAra kiyA / ApakI kuzalatA aura nItimattA se prasanna hokara solApura ke zrImAn zeTha bhImarAja jI ratanacandrajI ne Apako apanI bhAgIdArI meM rakha liyA / Apane acchA vyavasAya kiyA aura dhana upArjana kiyaa| usake bAda saM0 2007 meM ahamadAbAda meM Aye aura sA* gaNezamalajI vaktAvaramalajI kI dukAna para bhAgIdArI ke sAtha kAma karane lge| Apane apane vyavasAya meM acchI pratiSThA prApta kii| saMvat 2018 meM mRgasiravadi chaTha ke zubhadina meM sA0 dhiMgaDamala candanamala ke nAma se apane svatantra dukAna kii| __ Apa dharma te pratApa ke sampattizAlI bane aura 5000) pA~ca hajAra rupaye dekara Apa zAstroddhArasamiti ke AjIvana sadasya bane / Apa bar3e udAra haiM / jIvadayA Adi dhArmikakAryoM meM Apa udAratApUrvaka kharca karate haiN| dhArmika tithiyoM meM upavAsa pauSadha Adi hara samaya karate rahate haiM, sAtha hI dhArmika sevA karate haiM / belA, telA, colA, pacolA, aThAI Adi tapasyA bhI karate haiM / jaise ye dharmAtmA haiM vaise hI inakI dharmapatnI pAnaku~varavAI bhI dayA pauSadha sAmAyika Adi dharma dhyAna khUba karatI haiM / Apane aneka prakAra kI tapasyA kI hai aura hara samaya dharma dhyAna kA lAbha letI rahatI haiN| ApakI mAtezvarI zrI pyArI bAi bhI parama dharmAtmA haiM unhIM ke puNya pratApa se ye phale phUle haiM aura dharmadhyAna meM agresara bane haiN| ApakI suputrI bhAgyavatI kA vivAha sA. RSabhacandrajI rAMkA ke suputra rUpacandrajI ke sAtha huA hai| ve bhI dharmaparAyaNa haiM zrImAn dhiMgaDamala jI kA yaha dhArmika parivAra saba parivAra ke liye eka Adarza rUpa bane yahIM abhilASA hai| sthA. jainazAstroddhArasamiti rAjakoTa For Private and Personal Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ||nishiithsuutrsy viSayAnukramaNikA // // atha prthmoddeshkH|| sU0 saM0 viSayaH / maGgalAcaraNam / 1 hastakarmaniSedhaH / 2-9 aGgAdAnaprakaraNam / 10-11 sacittatatpratiSThitagandhAghrANaniSedhaH / 12-15 anyatIrthikAdibhiH padamArgodakavINikAsikakasautrikAdicilimilInirmApaNa niSedhaH / 16-19 evam- anyatIrthikAdibhiH sUcI-pippalaka-nakhacchedanaka-karNazodhanakAnAmu ttarakaraNa-tIkSNatAdisaMpAdananirmApaNaniSedhaH / 20-23 sUcyAdInAM niSkAraNayAcananiSedhaH / 11-13 24-27 sUcyAdInAmavidhinA yAcananiSedhaH / 13-14 28-31 svArthayAcitasUcyAdInAmanyasmai pradAnaniSedhaH / 32-35 yatkAryArthayAcita-prAtihArika-sUcyAdInAM tadanyakAryakaraNaniSedhaH / / 36-39 sUcyAdInAmavidhinA pratyarpaNaniSedhaH / 17-18 40- alAbupAtrAdInAmanyatIrthikAdinA parighaTnAdiniSedhaH / 41- evaM daNDakAdInAM paridhaTTanAdiniSedhaH / 19 42-44 traTitapAtre ekathiggalasya, apavAde trithiggalAdadhikathiggalasya, avidhithiggalasya ca niSedhaH / 20-21 45-46 pAtrasyAvidhibandhanatrikAdhikabandhananiSedhaH / 21-22 47-48 sArdai kamAsAdupari sAtirekabandhanApalakSaNabandhananiSedhaH / 23-24 49-50 vastrasyAnyajAtIyavastrathiggalatrithiggalAdhikathiggalaniSedhaH / 25-26 51-58 vastrasyAvidhipsIvanAdiniSedhaprakaraNam / 27-29 59-60 anyatIrthikAdinA gRhadhUmaparizATanasya, pUtikarmAhAraparibhogasya ca niSedhaH / 30-32 // iti prathamoddezakaH samAptaH // 1 // 1H / For Private and Personal Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra sU. saM. 1-8 38 39 www.kobatirth.org 2 // atha dvitIyoddezakaH // viSayaH 9 " 10 - 10 padamArgodakavINikA sikkaka sautrikAdicilimilInAM tathA sUcI - pippalaka- nakhachedanaka-ka ka- karNazodhanakAnAM ca svahastenottarakaraNaniSedhaH / 45 50 51 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dArudaNDakapAda proJcanasya-karaNa grahaNa-dharaNa-vitaraNa- vibhAjana - paribhogadvaghardhamAsAdhikataddharaNa-zuSkIkaraNa - niSedhaH / acittapratiSThitagandhasya rAgadveSabhAvena- AprANaniSedhaH / 18 - 20 laghusvaka ( ISat ) paruSavacana - mRSAvAdA 'dattAdAnaniSedhaH / 21- laghusvakA cittazItoSNa jalena hastAdInAmuccholanapradhAvananiSedhaH / 22-23 kRtsna (akhaNDa) carma - kRtsnavastradhAraNa niSedhaH / 24 - abhinnavastradhAraNa niSedhaH / 25-26 alAbupAtrAdInAM daNDakAdInAM ca svahastena parighaTTanAdiniSedhaH / 27-31 nijaka-para-vara-bala-lava- gaveSitapAtradhAraNa niSedhaH / 32-37 naityikAprapiNDa-piNDa-naityikA pArddha bhAga-bhAga- nyUnArddha bhAgaparibhoganaityika vAsaniSedhaH / dAnAt pUrvaM pazcAcca saMstavakaraNaniSedhaH / sthiravAsa - viharamANabhikSukayoH pUrvapazcAtsaMstutakule pUrvaM pravizya pazcAd bhikSAcaryArtha gamananiSedhaH / 57-59 40 - 42 anyatIrthikAdinA saha bhikSArtha gAthApatikulapraveza - vicArabhUmi - vihArabhUmi - gamana - grAmAnugrAma viharaNaniSedhaH / 59-62 43 - 44 gRhItabhojanapAnajAtamadhyAt surabhivarNAdyupetAhArapAnaparibhogetara pariSThApananiSedhaH / parivarddhitamanojJabhojanajAtasyA dUrasthita sAdharmikA dipRcchAmantareNa pari SThApana niSedhaH / 46 - 49 sAgArikapiNDagrahaNa - paribhogA - 'jJAtatatkula bhikSArthapraveza - tannizrayA'zanAdiyAcananiSedhaH / RtubaddhikazayyAsaMstArakasya pratyarpaNe paryuSaNollaGghananiSedhaH / evaM varSAvAsikazayyA saMstArakasya varSAvAsAnantaraM pratyarpaNe dazarAtro llaGghananiSedhaH / For Private and Personal Use Only pU. saM. 33-36 36 37-40 40-43 43-44 44-48 48 49-50 50-52 52-55 55-56 62-64 65 66-69 70 70-71 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3 sU. saM. viSayA 52- Rtubaddhika-varSAvAsika zayyAsaMstArakAdhikye tadanapasaraNaniSedhaH / 53- prAtihArikazayyAsaMstArakasya dvitIyavAramAjJAmantareNa bahirnayananiSedhaH / 72 54-55 evaM sAgArikasatkaprAtihArika-sAgArikasatkazayyAsaMstArakasya bahinayananiSedhaH / 73-74 56-57 gRhItaprAtihArika zavyAsaMstArakaM tasvAmine'datvA, yathAgRhItaM cAdattvA vihAraniSedhaH / prAtihArikasAgArikasatkazayyAsaMstArake viSaNaSTa tadagaveSaNaniSedhaH / 59- svalpasyApyupadherapratilekhananiSedhaH / 60- prAyazcittakathanapUrvakamuddezakaparisamAptiH / // iti dvitIyodezakaH samAptaH // 2 // // atha tRtiiyodeshkH|| AgantrAgArA''rAmAgArAdiSu anyatIrthikAdikamekaM puruSam , ekAstriyam , anekAn puruSAn , anekAH striyazcAdhikRtya tebhyo'vabhASyAva bhASya azanAdiyAcananiSedhaparakANi catvAri sUtrANi / 5-8 evameva kutUhalArtha gatebhyaH pUrvoktebhyaH pUrvoktarItyA azanAdiyAcananiSedhaH / 80-83 9-12 AgantrAgArAdisthitAnyatIrthikAyekapuruSabahupuruSakastrIbahustrIbhyo'. bhihatya dIyamAnAzanAdi pratiSedhya punaH pazcAd gatvA'vabhASyAvabhASya yAcananiSedhaparakANi catvAri suutraanni| 84-86 13- gRhapatipratiSiddhe kule dvitIyavAraM tatra bhikSArthapravezaniSedhaH / 14- saMkhaDipralokanabuddhayA tatra gatvA'zanAdigrahaNaniSedhaH / bhikSArtha gatasya trigRhavyavadhAnenAnItAzanAdergrahaNaniSedhaH / 16-71 pAdAmArjanAdiprakaraNam / 88-106 16-21 AtmanaH pAdayoH AmArjana-pramArjana-saMbAhana-parimardana-tailAdimrakSaNA bhyaJjana-loghAdyullolanodvartanA'cittazItoSNajaloccholana-pradhAvana-phUtkaraNa-.. rajananiSedhAtmakAni SaT sUtrANi / 88-91 22-27 evaM kAyamAzritya etAnyeva SaT sUtrANi / 86 wh 15 92 For Private and Personal Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 100 ~ 103 ~ sU. saM. viSayaH 28-33 evaM kAyaNamAzrityApi SaT sUtrANi / 34-39 kAyagatagaNDAdaunAM chedana-tadgatapyAdinissAraNa-vizodhanA-'citta zItoSNajalo ccholana-dhAvana-lepanadravyAlepana-vilepana-tailAdyabhyaGganamrakSaNa-dhUpadravyadhUpana-adhUpana-niSedhAtmakAni SaT sUtrANi / 94-99 pAyukRmyAdinissAraNaniSedhasUtram / 41-49 Atmano dona vazivAvasyAdiromakartana nave vapara kAgi nava sUtrANi / 10. 50-52 dantAnAmAgharSaNa pragharSaNA-'cittazItoSNajaloccholana -pradhAvana-phUtkaraNaraJjana-niSedhAtmakaM sUtratrayam / 101-102 53-58 oSThasyAmarjanAdiniSedhaparakANi SaT sUtrANi / 59-60 uttaroSTharomadIrghAkSipakSmakarttananiSedhaparakaM sUtradvayam / 61-66 akSNorAmArjanAdiniSedhaparakANi SaT sUtrANi / 103 67-68 dIrghabhraroma-pArzvaromakarttananiSedhaparakaM sUtradvayam / 104 69-70 akSyAdimalakAyasvedAdinissAraNavizodhananiSedhaparakaM sUtradvayam / 105 71 prAmAnugrAmaviharaNakAle zIrSadauvArikAkaraNaniSedhaH / ___||iti pAdAmArjanAdiprakaraNam // 72 zaNakArpAsAdisUtreNa vazIkaraNasUtrakaraNaniSedhaH / / uccAraprasravaNapariSThApanaprakaraNam / 73-81 gRhAdiSu, mRtakagRhAdiSu, aGgAradAhAdiSu, svedAyatanAdiSu, abhinava golehanikAdiSu, udumbarAdivRkSAsannapradezeSu, ikSuvanAdiSu, DAgA(patrazAkA) dipratyAsannapradezeSu azokavanAdiSu ca uccAraprasraNapariSThApananiSedhaparakANi nava sUtrANi / 107 117 82- rAtrau vikAle vA svaparapAtravyutsRSToccAraprasravaNasya sUryodayAtpUrvamaprati lekhitabhUmau pariSThApananiSedhaH / .83- pUrvoktaprAyazcittasthAnapratisevinAM praayshcittprdrshnpuurvkmuddeshprismaaptiH| 112 // iti tRtIyoddezakaH samAptaH // 3 // 107 For Private and Personal Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 21 115 116 // atha cturthoddeshkH|| sU. sa. viSayaH 1-4 rAjJaH AtmIkaraNA-'rcIkaraNA-'cchIkaraNA-'rthIkaraNaniSedhaviSayANi catvAri / sUtrANi / 113-114 5-20 evam-rAjArakSaka-nagarArakSaka-nigamArakSaka-sarvArakSaketicatura Azritya pratyekam AtmIkaraNAdipadacatuSTayasaMyogena tanniSedhaparakANi SoDaza sUtrANi / 114-115 kRtsna (akhaNDita)-zAligodhUmAghoSadhyAhAraniSedhaH / 115 AcAyopAdhyAyAdattAhArakaraNaniSedhaH / AcAryopAdhyAyAvidattavikRtyAhArakaraNaniSedhaH / parijJAna-pracchana-gaveSaNamantareNa piNDapAtavAJchayA sthApanAkulapravezaniSedhaH / 116-117 nirganthyupAzraye'vidhinA pravezaniSedhaH / 117-118 nirgranthyA AgamanamArge daNDakAdisthApananiSedhaH / 118-119 anutpannanavInAdhikaraNotpAdananiSedhaH / 119-122 28 kSAmitavyupazamitapurANAdhikaraNasya punarudIraNaniSedhaH / mukhaM visphArya hasananiSedhaH / 124 30-39 pArzvasthAdisaMsaktaparyantAnAM saMdhATakadAnA''dAnaniSedhaparakANi daza suutraanni| 124-125 10-60 udakArdAdivizeSaNaviziSTahastAdinA'zanAdigrahaNaniSedhaparakANi ekaviMzatisUtrANi / 126-127 61-80 grAmArakSaka-dezArakSaka-sImArakSakA-'raNyArakSaka-sarvArakSaketipazcasaMkhyaka puruSAnadhikRtya pratyekasya AtmIkaraNA-'rcIkaraNA-'cchIkaraNA-'rthIkara Neti caturaH padAn saMyojya niSedhaparakANi viMzatisUtrANi / 127-128 81-136 bhikSoranyonyasya pAdAmArjanAdizIrSadauvArikAkaraNaparyantaniSedhaparakANi tRtIyodezasadRzAni SaTpaJcAzat sUtrANi / 128 137-146 uccAraprasravaNapariSThApanaprakaraNam / 129-133 apArihArikasya pArihArikaM prati sArddhamazanAdigrahaNArtha pRthak pRtha 27 123 29 147 For Private and Personal Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir va. saM. 1. saM. 12 14. viSayaH gupavizya bhojanArthaM ca kathananiSedhaH / 134 148 pUrvoktaprAyazcittasthAnapratisevinAM prAyazcitta kathanapUrvakamuddezakaparisamAptiH / 134 -135 // iti caturtho dezakaH samAptaH // 4 // ||ath paJcamoddezakaH // 1-11 sacittavRkSamUlAdhaH kAyotsargAdisarvasAdhukriyAniSedhaH / 136 139 svasaMghAcyA anyatIrthikAdinA sIvananiSedhaH / 140 13 evaM svasaMghATyA dIrghasUtrakaraNaniSedhaH / picumandAdivRkSa patrANi acittazotoSNajalena viloddyaahaarkrnnnissedhH| 141 15-22 prAtihArikasAgArikasatkapAdaproJchanakAdInAM-yathAkathitasamayavaiparItyena pratyarpaNaniSedhaH, 141-143 23-24 prAtihArikasAgArikasatkazayyAsaMstArakasya pratyarpaNAnantaraM dvitIyavAramanujJAmantareNa tadadhiSThAnaniSedhaH / 144-145 25 zaNAdisUtreNa dIrghasUtrakaraNaniSedhaH / 145-146 26-34 sacitta-citra-vicitra-dArudaNDAdInAM pratyekeSAM karaNa-dharaNaparibhoganiSedhaH / 147-148 35-36 navanivezitaprAmAdilohAkarAdiSu azanAdigrahaNaniSedhaH / 148-149 37-61 mukhavINikAdikaraNa-vAdana-tathAvidhAnyAnudIrNazabdodIraNaniSedhaH / 149-151 62-64 maudezika-saprAbhRtika-saparikarmavasatipravezaniSedhaH / 151-152 asAMbhogikaiH sahAhArAdikaraNe tatpratyayA kriyA na bhavatItiprarUpaNaniSedhaH, 152 66-68 vastrAdyalAbuprabhRtipAtra-daNDakAdInAM satyapi kAryakSamatve teSAM chedana. bhedana-paribhaJjanaM kRtvA pariSThApananiSedhaH / 153-154 atirekapramANarajoharaNadharaNaniSedhaH / rajoharaNasya zIrSakaraNa bandhanAdi niSedhaparakANi daza sUtrANi / 155-158 80 . pUrvoktaprAyazcittasthAnaprati sevinAM prAyazcittakathanapUrvakamuddezakaparisamAptiH / 158 ||iti paJcamodezakaH samAptaH // 5 // 69 70-79 For Private and Personal Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sU. saM. 1-26 27 1-92 1-9 // atha SaSThoddezakaH / / viSayaH mAtRprAma-maithunapratijJetipadadvayamadhikRtya tadviSayakaniSedhaparakANi SaDUviMzatisUtrANi / 159-170 uparoktapApasthAnapratisevinAM praayshcitprdrshnpuurvkmuddeshksmaaptiH| 170 // iti SaSThoddezakaH samAptaH // 6 // // atha sptmoddeshkH|| SaSThodezakavadeva mAtRprAmamaithupratijJetipadadvayamadhikRtya tadviSayakaniSedhaparakANi dvinavatisUtrANi / 171-187 uparoktapApasthAnapratisevinAM prAyazcittapradarzanarvakamuddezakasamAptiH / 187 // iti saptamoddezakaH samAptaH // 7 // // athASTamoddezakaH // ekAkinyA striyA saha AgantrAgArAdiSu keSucidapi sthAneSu vihArasvAdhyAyAzanAdyazanoccAraprasravaNapariSThApanAnAyaniSThurAdikathAkathananiSedhaparakANi nava sUtrANi / 188-192 rAtrau vikAle vA strImadhyagatatasaMsaktatatparivRtasya pramANAtikramaNa kathAkathananiSedhaH / 192-193 bhikSoH svagaNIyaparagaNIyanirgranthyA saha vihAre purataH pRSThato gamane'vahatamanaHsaMkalpAdivizeSaNaviziSTasya svaadhyaayaashnaadikrnnoccaarprsrvnnprisstthaapnaanaarynisstthuraadikthaakthnnissedhH| 193-194 jJAtakAjJAtakAdInAmupAzrayAnto rAtrau saMvAsananiSedhaH / 194-195 jJAtakAdIn rAtrau saMvAsya tamAzritya upAzrayAdvahiniSkramaNapravezani0 / 196 rAtrau upAzraye saMvAsecchujJAtakAdInAmapratiSedhe prAyazcitam / 196 rAja-kSatriya-mudita-mUrdhAbhiSiktAnAmindramahAdimahotsavasthitAnAM bhikSAgrahaNaniSedhaH / 196-198 evaM pUrvoktAnAM rAjAdInAmuttarazAlAdiSu vicaratAM hayazAlAdigatAnAM bhikSAgrahaNaniSedhaparakaM sUtradvayam / 198-199 16-17 For Private and Personal Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pR. saM. sU. saM. 18-19 viSayaH rAjAdInAM saMnidhisaMcayAt kSIradadhyAdInAm utsRSTapiNDAdInAM ca grahaNaniSedhaH / 199-200 pUrvoktaprAyazcittasthAnapratisevinAM praayshcittprdrshnpuurvkmuddeshsmaaptiH| 201 // ityaSTamoddezakaH samAptaH // 8 // // atha navamoddezakaH // rAjapiNDagrahaNa-tatparibhoga-rAjAntaHpurapravezaniSedhaH / 202 rAjAntaHpurikAM prati rAjAntaHpurato bhikssaanynkthnnissedhH| 203-204 rAjAntaHpurato bhikSAmAnIya tubhyaM dadAmIti vadantyA antaHpurikAyA vcnsviikrnnnissedhH| 204 rAja-kSatriya-mudita-mUrdhAmiSiktAnAM dvauvArikAdibhaktagrahaNaniSedhaH / 205 pUrvoktarAjAdInAM koSThAgArazAlAdiSaDdoSasthAneSu parijJAnapracchana-gaveSaNamantareNa pravezaniSkramaNaniSedhaH / 206-207 rAjAdInAM gacchatAmAgacchatAmavalokanecchayA padanyAsavicAraniSedhaH / 207-209 evameteSAM strINAmavalokanecchayA padanyAsavicAraniSedhaH 209-210 pUrvoktAnAM rAjAdInAM mAMsAdikhAdanArtha bhinirgtaanaamshnaadigrhnnnissedhH| 210 rAjAdInAM balavardhakAzanAdi dRSTvA'nutthitAyAM sabhAyAM tadazanAdigrahaNaniSedhaH 211 rAjakSatriyAdinivAsAsannapradeze viharaNasvAdhyAyAdisarvakAryakaraNaniH / / 212 rAjAdInAM vijayayAtrAsaMsthitAnAmazanAdigrahaNaniSedhaH / 213 evaM yAtrApratinivRttAnAmapi rAjAdInAmazanAdigrahaNaniSedhaH / 214 evaM nadIyAtrA-giriyAtrA-saMprasthitAnAM tataH pratinivRttAnAM ca rAjAdInAmazanAdigrahaNaniSedhaH / 214 rAjAdInAM mahAbhiSeke vartamAne tatra pravezanirgamananiSedhaH / 214 rAjAdInAM campAdidazarAjadhAnISu dvitriHkRtvo nisskrmnnprveshnissedhH| 214-216 15-18 For Private and Personal Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 7-9 atIta sU. saM. viSayaH 21-30 rAjAdInAM kSatriyAdi-naTA-dyazvAdi-poSaka-damaka-mardaka-mArjakA''rohaka sAhakAdi-varSadharAdi-kubjAdidAsIrUpaparanimittaniSkAsitAzanAdigrahaNaniSedhaparakANi daza sUtrANi / 216-221 pUrvokta prAyazcittasthAnapratisevinAM prAyazcittapradarzanapUrvakamuddezakaparisamAptiH / 222 // iti navamoddezakaH smaaptH||9|| // atha dazamoddezakaH // 1-1 bhadantaM (AcAryopAdhyAyaparyAyajyeSTha) prati AgADhaparuSatadubhayavacanAtyAzAtanAkaraNaniSedhaH / 223-225 ananta kAyayuktAhArAdhAkarmAhAraniSedhaH / 226-218 bhatIta-vartamAnA-'nAgatanimittakathananiSedhaH / 229-230 10-11 zaikSasya vipariNamanApaharaNa niSedhaH / 231-233 12-13 dizasya (AcAryopAdhyAyapravartinIprabhRteH) vipariNamanApaharaNaniSedhaH 234-236 anyagacchIyAdezasyAgamanakAraNapRcchAmantareNa trirAtrAdapikasaMvAsananiSedhaH / 236-237 15 evaM sAdhikaraNAvyupazamita kalahasya triraatraaddhiksNvaasnnissedhH| 238 16-19 udghAtikAnudghAtikaviSaye vaiparotyena kathanaprAyazcittA'dAnaniSedhaH 239-240 20-23 udghAtikamudghAtikahetumudghAtikasaMkalpaM tatsarvavizeSaNaviziSTaM ca zrutvA taiH saha saMbhoganiSedhaH / 241-242 24-27 evam-anudghAtikamAzritya catvAri sUtrANi / 242 28--31 evameva udghAtikAnudghAtikasaMmizraNamAzritya catvAri sUtrANi / 32 udgatavRttikAnastamitamanaHsaMkalpasya saMstRtanirvicikitsAsaMpannasya gRhItAzanAderanudgatA'stamitaparijJAne tatparibhoganiSedhaH / 33 evaM saMstRtavicikitsAsaMpannasya tajjJAne gRhItAzanAdeH paribhoganiSedhaH / 241 31-35 evameva asaMstRtanirvicikitsAsaMpannasaMstRtavicikitsAsaMpannaviSayaka sUtradvayam / 245-246 36 rAtrau vikAle ca mukhasamAgatasapAnasabhojanodgAlapratyavagilananiSedhaH / 216 242 For Private and Personal Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 sU. saM. viSayaH 37-38 glAne zrute jJAte ca tadagaveSaNasya- unmArgapratipathagamanasya ca niSedhaH / glAnavaiyAvRttyasamutthitasya tatprAyogyadravyajAtAlAbhe AcAryAderakathana 39 1-3 4-6 7 www.kobatirth.org 8 10 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // iti dazamoddezakaH samAptaH // 10 // // athaikAdazoddezakaH // niSedhaH / 250 251-252 253 253-254 254 evaM pUrvoktasya svalAbhena glAnAstRptau pazcAttApA'karaNaniSedhaH / prathamaprAvRTkAle ASADhamAse - grAmAnugrAmaviharaNaniSedhaH / varSAvAsanivAsakaraNAnantaraM grAmAnugrAmaviharaNaniSedhaH / aparyuSaNAyAM paryuSaNA karaNaniSedhaH / evaM paryuSaNAyAmaparyuSaNAkaraNaniSedhaH / paryuSaNAyAM golomamAtrakezadhArarNAniSedhaH / paryuSaNAyAM - saMvatsarI dine - alpAhArasyApiniSedhaH / anyatIrthikagRhasthaiH saha paryuSaNA- sAMvatsarikapratikramaNa karaNaniSedhaH / 255 256 257 258 258 prathama samavasaraNa - vAturmAsa prAptacIvara grahaNaniSedhaH / pUrvoktaprAyazcittasthAnapratisevinAM prAyazcittapradarzanapUrvaka muddezaka parisamAptiH / 259 pU. saM. 247-249 261-262 ayaHpAtratAmrapAtrAdInAM karaNa-dharaNa- paribhoganiSedhaparakANi trINi sUtrANi / 260-261 ayaH bandhanAdikaraNa - dharaNa - paribhoganiSedhaparakANi trINi sUtrANi / arddhayojanamaryAdAtaH paraM pAtragrahaNavAJchayA gamananiSedhaH / arddhayojanamaryAdAtaH paraM sApAyamArge abhihRtamAgatya dIyamAnapAtragrahaNa - 262 niSedhaH / For Private and Personal Use Only 9 - 10 dharmAvarNavAdasyAdharmavarNavAdasya ca niSedhaH / 11-33 anyatIrthikagRhasthayoH pAdAmArjananiSedhaparaka sUtrAdArabhya zIrSadauvArikA - karaNa niSedhaparyantAni SaTpaJcAzatsUtrANi tRtIyodezaka sadRzAni / 64 - 69 AtmaparayoH bhApana - vismApana viparyAsananiSedhaH / mukhavarNa-jinokta viparItavastu prazaMsananiSedhaH / 70 71 rAjyaviruddha rAjye gamanA -''gamananiSedhaH / 72-73 divasabhojanAvarNavAda rAtribhojanavarNavAdaniSedhaH / 263 263-264 264-265 265-269 269-270 270 271 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 275 sU. saM. viSayaH pR. saM. 74-77 divAgRhItasya divase, divAgRhItasya rAtrau, rAtrigRhItasya divase, ratrigRhItasya rAtrau paribhoganiSedhaparakANi catvAri sUtrANi / 271-272 78-79 azanAdeH paryuSitakaraNasya tAdRzasvalpasyApyazanAderAharaNasya ca niSedhaH / 273 80 mAMsamatsyAdibhojyasthAne tadAzayA tatpipAsayA'nyavasatau rAtrivyatikramaNaniSedhaH / 273 81 nivedanapiNDaparibhoganiSedhaH / 274 82-83 yathAchandaprazaMsamavandananiSedhaH / 84-86 ayogyajJAtakapravrAjanopasthApanasya tatkRtavaiyAvRttyasya ca niSedhaH / 276 87-90 sacelakasya sacelamadhye, acelamadhye ca, evamacelakasya sacelamadhye acelamadhye ca saMvasananiSedhaH / 277-278 91 paryuSitapippalyAdhAhAraniSedhaH / 278 giriptnaadibaalmrnnnissedhH| 279-280 93 pUrvoktaprAyazcittasthAnapratisevinAM prAyazcittapradarzanapUrvakamuddezaparisamAptiH / 281 ||ityekaadshodeshkH samAptaH // 11 // ||ath dvAdazoddezakaH // karuNApratijJayA trasaprANajAtestRNAdipAzena bandhananiSedhaH baddhasya ca mocananiSedhaH / 282-283 abhIkSNaM pratyAkhyAnabhaJjananiSedhaH / 284 sacittavanaspatikAyasaMyuktAhAraniSedhaH / 285 salomacarmadhAraNaniSedhaH / 285 'para-(gRhastha)-vastrAchannatRNAdipIThakAdhiSThAnaniSedhaH / 285 nimranthIsaMghAcyA nimranthasya gRhasthadvArA sIvananiSedhaH / pRthivIkAyAderalpamAtrArambhasyApi niSedhaH / sacittavRkSArohaNaniSedhaH / 287 10-13 gRhasthapAtrabhojana-tadvastraparidhAna-tanniSadyopavezana taccikitsAkaraNaniSedhaparakANi catvAri sUtrANi / 287-288 puraHkarmakRtahastAdinA'zanAdigrahaNaniSedhaH / 288-289 15 gRhasthAnyatIthikAnAM zItodakaparibhogayuktahastAdinA'zanAdigrahaNaniSedhaH / 289-290 286 286 For Private and Personal Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 500 sU. saM. viSayaH pR.saM. 16-29 kASThakarmAdInAM 16, vaprAdInAM 17, kacchAdInAM 18, prAmAdInAM 19, prAmAdimahAnAM 20, prAmAdivadhAnAM 21, prAmAdipathAnAM 22, prAmAdidAhAnAm 23, azvAdizikSaNasthAnAnAm 24, azvAdiyuddhasthAnAnAM 25, goyUthikAdisthAnAnAm 26, abhiSekasthAnAnAM 27, DimbaDamarAdisthAnAnAM 28, nAnAvidhamahotsavagatAnAM gAnAdi kurvatAmazanAdi bhuJjatAM syAdijanAnAM ca 29, cakSuSA darzanecchayA manasi vicArakaraNasyApi niSedhaH / 290-297 aihalokikapAralokikadRSTAdRSTazrutAzrutajJAtAjJAtarUpeSu pariSvaGgAdiniSedhaH / 298-299 prathamapauruSIgRhItAhArasya pazcimapauruSIvyatikramaNe niSedhaH / 299 azanAderarddhayojanamaryAdAvyatikramaNaniSedhaH / 33-36 divAgRhItagomayena divA, divAgRhIsagomayena rAtrau, rAtrigRhItagoma yena divA, rAtrigRhItagomayena rAtrau-kAyavaNasyA''lepana-vilepananiSedhaparakANi catvAri sUtrANi / 300-301 37-40 evamevAlepanajAtena kAyavaNasyAlepanavilepananiSedhaviSaye'pi catvAri sUtrANi / 41-42 anyatIthiMkagRhasthadvArA svopdhivaahn-tnnimittaashnaadidaannissedhH| 302 43 gaGgAdipaJcamahAnadInAM mAsamadhye ekadviHkRtva uttaraNasaMtaraNaniSedhaH / 303 44 pUrvoktaprAyazcittasthAnapratisevinAM praayshcittprdrshnpuurvkmuddeshkprismaaptiH| 304 // iti dvAdazoddezakaH samAptaH // 12 // // atha trayodazodezakaH // 1-8 sacittasarajaskAdivizeSaNaviziSTAyAM pRthivyAM sthAnazayyAdikaraNaniSedhaparakANi aSTau sUtrANi / 305-308 1-11 durbaddhadunikSiptAdivizeSaNaviziSTe sthUNAdau kulikAdau skandhAdau sthAnaniSadyAdikaraNaniSedhaparakANi trINi sUtrANi / 309-311 12 anyatIthikAdInAM zilpazlokAdizikSaNaniSedhaH / 311-312 For Private and Personal Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ba. saM. viSayaH 13-16 anyatIrthika gRhasthaM prati AgADha - paruSA - ssgADhaparuSetitadubhayavacanasya, tayoratyAzAtanayA''zAtanasya ca niSedhaparakANi catvAri sUtrANi / 19-31 anyatIrthikagRhasthAnAM kautukakarma - bhUtikarmAdikaraNaniSedhaparakANipaJcadaza sUtrANi / 1-4 5 www.kobatirth.org 6 13 70 - 83 dhAtrIpiNDAdicaturdazapiNDaparibhoganiSedhaparakANi caturdaza sUtrANi / pUrvoktaprAyazcitasthAnapratisevinAM prAyazcittapradarzanapUrvaka muddezakaparisamAptiH / 84 7 315 - 318 318-319 32 anyatIrthikagRhasthAnAM mArgaparibhraSTAnAM mArgAdipravedananiSedhaH / 33-34 anyatIrthikagRhasthAnAM dhAtunidhipravedananiSedhaH / 319-320 35-45 jalapAtrA''darzAdiSu Atmano mukhAdidarzananiSedhaparakANiekAdaza sUtrANi / 321-322 46-49 vamana virecana - vamana virecaneti tadubhayA''rogyapratikarmakaraNaniSedhaparakANi catvAri sutrANi / 50 - 69 pArzvasthakuzIlAdInAM dazAnAM vandanaprazaMsanetidvayaniSedhaparakANi viMzati sUtrANi / 8-9 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // iti trayadozodezakaH samAptaH // 13 // // atha caturdazodezakaH // krIta-prAmitya-parivarttA''cchedyadoSadUSitadIyamAnapAtragrahaNaniSedhaH / gaNi vizeSa muddizya sthApitAtireka pAtrasya tamanApRcchyAnyasmai vitaraNa - niSedhaH / atireka pAtrasya paripUrNa hastAdyaGgopAGgakSullakAdibhyo dAnaniSedhaH / evaM hastAGgopAGgahInebhyo'tireka pAtrasyA'dAnaniSedhaH / anaLA-(skhaNDitAvayavA ) divizeSaNaviziSTapAtrasya dhAraNaniSedhaH tadviyarItasyAdhAraNaniSedhazca / For Private and Personal Use Only pU. saM. 312-314 322-323 10- 11 varNayuktapAtrasya vivarNakaraNa niSedhaH vivarNasyava varNayuktakaraNaniSedhaH / 12-31 'mayA nUtanaM pAtraM labdham' iti kRtvA zobhAnimittaM tasya tailAdimrakSaNaprabhUtiniSedhaparakANi viMzatisUtrANi / 324-326 327-328 329 330-335 335-336 337 338 338 339 339-341 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 57 ma. saM. viSayaH 32-42 sacittasasnigdhAdipRthivIprabhRtisthAneSu pAtrasyAtApanAdiniSedhaparakANi trayodazodezakoktagamasadRzAni ekAdaza sUtrANi / 341-342 43-54 pAtrasthitapRthivyaptejovanaspatisambandhikandAdisaptau-SadhibIja-trasaprANa jAtanissAraNasya, pAtrasthitapRthivyAditrasaprANajAtAntaM nissArya dIyamAnapAtragrahaNasya ca niSedhaparakANi dvAdaza sUtrANi / 342 pAtrakoraNa-koritadIyamAnapAtragrahaNaniSedhaH / 343 grAmAntaH, grAmapathi jJAtakAdibhyo'vabhANyAvabhASya pAtrayAcananiSedhaH / 343-344 pariSadgatajJAtakAdIn utthApyAvabhANyAvabhASya pAtrayAcananiSedhaH / 344-345 58-59 pAtranizrayA RtubaddhavarSAvAsanivAsaniSedhaparaka sUtradvayam / 345 60 pUrvoktaprAyazcittasthAnapratisevinAM praayshcittprdrshnpuurvkmuddeshprismaaptiH| 346 ||iti caturdazoddezakaH samAptaH // 14 // ||ath pnycdshodeshkH|| 1-3 bhikSoranyabhikSUn prati-bhAgADha-paruSA-''gADhaparuSamizritavacananiSedhaH / 347-348 evaM bhikSoranyabhikSUNAmatyAzAtanayA''zAtananiSedhaH / / 348-349 sacittAmrasya paribhoga-vidazana-(cUSana)-niSedhaparakaM sUtradvayam / 349 7-8 sacittAmratatpezI-(cIrikA)-prabhRtInAM paribhogavidazananiSedhaparaka sUtradvayam / 349-350 9-12 sacittapratiSThitAmraparibhogavidazanatatpezikAdiparibhogavidazananiSedhaparakANi catvAri suutraanni| ___ 350-351 13-68 anyatIrthikagRhasthAbhyAmAtmapAdayorAmArjanAdiniSedhaparakANi tRtIyodezagamasadRzAni SaTpaJcAzatsUtrANi / 351-352 69-77 AgantrAgArAdiSu 1, udyAnAdiSu 2, bhaTTA'TTAlikAdiSu 3, udakAdiSu 4, zUnyagRhAdiSu 5, tRNagRhAdiSu 6 yAnagRhAdiSu 7, paNyagRhAdiSu 8, goNagRhAdiSu 9 ca uccAraprasravaNapariSThApananiSedhaparakANi nava sUtrANi / / 352-356 78-79 anyatIrthikagRhasthebhyo'zanAdipAtrAdidAnaniSedhaparakaM sUtradvayam / 357 80-103 pArzvasthAdidvAdazabhyo'zanAdidAnasya, tebhyo'zanAdigrahaNasya ca niSedhaparakANi caturviMzatisUtrANi / 357-358 For Private and Personal Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra sU. saM. 104 161 - 1962 163 viSayaH caturvidhayAcanAnimantraNA vastrasya parijJAnapRcchAgaveSaNamantareNa grahaNa niSedhaH / 105 - 160 vibhUSApratijJayA - AtmanaH pAdayorAmArjanAdiniSedhaparakANi tRtIyoddezagama sadRzAni SaTpaJcAzatsUtrANi / bibhUSApratijJayA vastrAdyupakaraNasya dhAraNadhAvananiSedhaparakaM sUtradvayam / pUrvoktaprAyazcittasthAnapratisevinAM prAyazcitapradarzanapUrvaka muddezapari 1-3 4-9 10 11 12 13 14-22 23 24 www.kobatirth.org samAptiH / 15 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // iti paJcadazodezakaH samAptaH // 15 // // atha SoDazoddezakaH // sAgArika-sodaka-sAgnikazayyA - vasati pravezaniSedhaparakANi trINi sUtrANi / saci sekSutalpezikA diparibhoga-vidazana- (cUSaNa) - niSedhaH / araNyAdigAminAmazanAdigrahaNaniSedhaH / satyanyasmin sulabhe deze'nekadivasagamanIyATa vIrUpamArge vihArecchayA manasi vicArakaraNaniSedhaH / vasurAjika - jJAnadarzanacAritrArAdhakam - avasurAjikatvena kathananiSedhaH / abasurAjikaM vasurAjikatvena kathananiSedhaH / vasurAjikagaNAd avasurAjika gaNasaMkramaNaniSedhaH / 358-359 vyudmahavyutkrAntAnAm (kalahaM kRtvA nisRstAnAm ) azanAdidAnAssdAna-vastrAdidAnAssdAna -- vasatidAnA''dAna - - vasatipraveza svAdhyAyadAnAssdAnaniSedhaparakANi nava sUtrANi / evaM satyanyasmin sulabhe deze anArya mlecchapratyantarUpa dasyusthAneSu vihArecchayA manasi vicArakaraNa niSedhaH / 25- 34 jugupsita kuleSu azanAdigrahaNa - vastrAdigrahaNa-vasatigrahaNa-svAdhyAyakaraNoM-dezana- samudezana prazaMsana-vAcana- grahaNa - parivartana- niSedhaparakANi daza sUtrANi / 35-37 bhuktAvaziSTAzanAdeH pRthivI saMstAraka zikkakeSu nikSepaNaniSedhaparakANitrINi sUtrANi / For Private and Personal Use Only pR. saM. 359-360 360 362-364 365 365 366 366 367 361 367-369 370 371-374 374-375 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sa0 saM0 viSayaH pR0 saM0 38-39 anyatIrthikagRhasthaiH sahopavizya taiH pariveSTito bhUtvA vA''hAraparibhoganiSedhaH / 375-376 AcAryopAdhyAyAdInAM zayyAsaMstArake pAdena saMghaTTite hastenAnanujJApya (aparAdhamakSamApya) gamananiSedhaH / 376-387 pramANa-gaNanAtirikkopadhidhAraNaniSedhaH / 378 sacittapRthivyAM jIvapratiSThitAdidurbaddhAdivizeSaNaviziSTe ca sthAne uccAraprasravaNapariSThApananiSedhaH / 398-379 pUrvoktaprAyazcittasthAnapratisevinAM prAyazcittapradarzanapUrvakamuddezakaparisamAptiH / 379-38. ||iti SoDazodezakaH samAptaH // 16 // // atha saptadazoddezakaH // / kautUhalapatijJAprakaraNam / kautUhalapratijJayA trasaprANajAtasya tRNapAzakAdinA bndhnnissedhH| 381 evaM badasya mocananiSedhaH / 3-5 kautUhalapratijJayA tRNamukhamAlikAnAM karaNa-dharaNa-paribhoga niSedhaparakANi trINi sUtrANi / 383-381 evam-ayoloha-tAmralohAdInAM karaNadharaNaparibhoganiSedhaparakANi trINi sUtrANi / 9-11 evam-hArArddhahArAdInAM karaNadharaNaparibhoganiSedhaviSayANi trINisUtrANi / 385-386 12-14 evam-Ajina( mRgacarma )vastrAdInAM karaNa-dharaNa-paribhoga-niSedhaviSayANi saptamo dezakagamasadRzAni trINi sUtrANi / 386-387 / kautUhalapatijJApakaraNaM samAptam / 15-70 nirgranthena anyanimranthasyAnyatIrthikagRhasthadvArA-pAdAmArjanAdisaMpAdana niSedhaparakANi tRtIyodezagamasadRzAni zIrSadvauvArikAparyantAni SaTpaJcAzatsUtrANi / 387-389 71-126 evam-nirgranthena nimrandhyAH / 127-182 evam-nirgandhyA nimranthasya / 183-238 evam-nimranthyA-nimranthyAH / 382 For Private and Personal Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir viSayaH 239 nimranthasya sadRzAnyanimranthAya svopAzraye satyavakAze'vakAzA'dAna- . niSedhaH / 389 240 evaM nirmandhyA sadRzAnyanimranthIviSaye sUtram / 389-390 241-243 mAlAvahRtakoSThAyuktamRttikopaliptAzanAdergrahaNaniSedhaparakaM suutrtrym| 390-391 244-247 sacittapRthivyapUtejovanaspatipratiSThitAzanAdergrahaNaniSedhaparakaM sUtracatuSTayam / 391-392 248 atyuSNAzanAdermukhazUrpAdivAyunA phUkRtya dIyamAnasya grahaNaniSedhaH / 392-393 249 atyuSNAzanAdergrahaNaniSedhaH / 393 250 utsekimAdipAnakAnAmadhunAdhautAdivizeSaNaviziSTAnAM grahaNaniSedhaH / 393-394 251 Atmana AcAryapadayogyalakSaNapratipAdananiSedhaH / 394 252- bhikSoH gAnahasanAdikaraNaniSedhaH / / 253-256 meryAdi-tAlAdi-vINAdi-zaGkhAdizabdAnAM karNazravaNavAJchyA manasi vicArakaraNaniSedhaparANi catvAri suutraanni| 396-398 259-270 vaprAdisUtrAdArabhya aihalokikAdirUpAdhyupapattiparyantAni dvAdazo. dezakagamasadRzAni niSedhaparANi caturdaza sUtrANi / 398-399 291 pUrvoktaprAyazcittasthAnapratisevinAM praayshcittprdrshnpuurvkmuddeshksmaaptiH| 400 // iti saptadazodezakaH samAptaH // 17 // // athASTAdazoddezakaH // anartha (akAraNaM) nAvArohaNaniSedhaH / 401-402 2-5 naukAviSaye krayaNa-prAmitya-parivartanA''cchedyanAvArohaNaniSedhaviSa yANi caturdazodezakagamasadRzAni catvAri sUtrANi / 402-403 5-7 naukAyAH sthalAjale'vakarSaNasya, jalAsthale utkarSaNasya ca niSedhaviSaya 403-401 395 sUtradvayam / For Private and Personal Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pR. saM. 405 16 viSayaH naukAjalosiJcananiSedhaH / jalapaGkamagnanaukAyA utplAvana (uparyutthApana) niSedhaH / pratinAvikaM kRtvA nAvArohaNaniSedhaH / jalapravAhAbhimukha-(jalapravAhAnusAra )-gAminInaukArohaNaniSedhaH / 405 yojanArddhayojanavelAgAminInAvArohaNaniSedhaH / naukAyA AkarSAvaNa-kSepana-karSaNaniSedhaH / naukAyA aritrakAdinaukAcAlakasAdhanaizcAlananiSedhaH / naukAdekabhAjanAdinA naukotsiJcananiSedhaH / naukAgatajalAgamacchidrasya hastAdinA nirodhananiSedhaH / 17-32 naugita-jalagata-paGkagata-sthalagata-sAdhudAtRrUpapadadvayasya paraspara viparyAsena dAturazanAdigrahaNaniSedhakaSoDazabhaGgAtmakAni SoDaza sUtrANi SoDazabhaGgapradarzakakoSThakaM ca / 407-409 33-90 vanakrayaNaniSedhasUtrAdArabhya vastranizrayA varSAvAsanivAsaniSedhasUtra paryantAni koraNasUtravarjitacaturdazodezakagamasadRzAni aSTapazcAzatsUtrANi / 410-111 91 pUrvoktaprAyazcittasthAnapratisevinAM prAyazcittapradarzanapUrvakamuddezakasamAptiH / ||iti aSTAdazoddezakaH samAptaH // 18 // ||ath ekonaviMzatitamoddezakaH / / 1 vikRtasya-(dAkSAsavAdiprapANakadravadravyajAtasya ) krayaNakApaNakrItasyAhRtya dIyamAnasya grahaNaniSedhaH / 413 2-4 evaM vikRtasya prAmityaparivartanAcchedyaviSaye'pi trINi sUtrANi / 414-415 glAnArtha vikRtidattitrayAdadhikagrahaNaniSedhaH / 415-417 vikRtiM gRhItvA prAmAnugrAmaviharaNaniSedhaH / 41. vikRtigalanagAlanayoH gAlitavikRterdIyamAnasya ca grahaNaniSedhaH / 417-418 For Private and Personal Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ng g : sU. saM. viSayaH pR.saM. pUrvAdiSu catasRSu sandhyAsu svAdhyAyakaraNaviSedhaH / kAlikazrutasya pRcchAtrayAdadhikapRcchAkaraNaniSedhaH / 118-119 dRSTivAdasya pRcchAsaptakAdadhikapRcchAkaraNaniSedhaH / 419 indamahAdiSu catuSu mahAmaheSu svAdhyAyakaraNaniSedhaH / 419-420 suprISmikAdiSu catasRSu mahApratipatsu svAdhyAyakaraNa niSedhaH / 420 svAdhyAyayogyapauruSIcatuSTayasyAtikramaNaniSedhaH / 420-421 rAtrindive kAlacatuSTayasambandhisvAdhyAyAkaraNaniSedhaH / 421 asvAdhyAyike kAle svAdhyAyakaraNaniSedhaH / 422 mAtmano'svAdhyAyike kAle svAdhyAyakaraNaniSedhaH / 422 adhastanAnAm-AdibhUtAnAM-samavasaraNAnAM (saMmilitasUtrArtharUpANAM) vAcAnamantareNa upritn-(agretn)-smvsrnnvaacnnissedhH| 422-423 AcArAGgaprathamazrutaskandhagatanavabrahmacaryAdhyayanavAcanamantareNa uparimasUtra (chedasUtra) vAcananiSedhaH / 423 apAtrasya vAcanAdAnaniSedhaH / 123-124 pAtrasya vAcanAyA adAnaniSedhaH / 124-425 anyakkAya vAcanAdAnaniSedhaH / 425 vyaktAya vAcanAyA adAnaniSedha / 425 sadRzayoIyormadhye ekasya zikSaNaniSedhaH / 425-426 AcAryopAdhyAyA'nadhyApitazAstravANyA adhyayananiSedhaH / 25 anyatIrthika gRhasthebhyaH sUtrArthavAcanAdAna niSedhaH / 427 26 evamanyatIrthikagRhasthebhyaH sUtrArthavAcanAgrahaNaniSedhaH / 27-36 pArzvasthAdisaMsaktaparyantAnAM vAcanAdAnasya, tebhyo vAcanAgrahaNasya ca niSedhaparakANi daza sUtrANi / 127-428 pUrvoktaprAyazcittasthAnapratisevinAM prAyazcittapradarzanapUrvakamuddezakaparisamAptiH / // iti ekonaviMzatitamoddezakaH samAptaH // 19 // : * * * * * 426 428 For Private and Personal Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sa. saM. pR.saM. 435 13 435 viSayaH // atha viMzatitamoddezakaH // mAsikAdipAJcamAsikaparyantaparihArasthAnapratisevinAm akapaTabhAvenA''locayatAM mAsikAdipAJcamAsikaparyantaprAyazcittadAnam , kapaTabhAvenAlocayatAmekaikamAsavRddhayA pANmAsikaparyantaprAyazcitta-- dAnam / pANmAsikaprAyazcittAduparipratikuJcite'pratikuJcite vA ta eva SaNmAsAH prAyazcittatvena bhavantIti pratipAdakAni SaT sUtrANi / 429-431 7-12 evameva 'bahuso' itipadaM saMyojya pUrvoktasadRzAni SaT sUtrANi / evaM mAsikAdArabhya pAJcamAsikaparyantaparihArasthAnapratisevinAme - katramizritasUtram / evaM 'bahusovi' iti padasaMyojanamAzritya mizritasUtram / 436 evameva 'sAirega' sAtireka-padasaMyojanamAzritya mizritasUtram / 436 evam 'bahusovi sAirega' iti padadvayamAzritya mishritsuutrm| 437-438 'mAsiya vA sAiregamAsiyaM vA' ityAdikrameNa pAJcamAsikaparyanta parihArasthAnAnAM madhye ekatamaparihArasthAnapratisevinaH prAyazcittasevana prakArapradarzanam / 439-442 18-20 evameva prAyazcittasevanaprakArapradarzakANi trINi sUtrANi / 442-445 21-26 SANmAsikapAJcamAsiketi ekaikanyUnamAsikaparihArasthAnaprasthApi tAnagArasyAntarAparihArasthAnapratisevanAlocanAyAmAropaNAvidhipradarzakANi SaT sUtrANi / 446-448 evamagre viMzatitamoddezakaparisamAptiparyantaM parihArasthAnaprasthApitAnagAsyAropaNAvidhipradarzakANi viMzatisUtrANi / // iti viMzatitamoddezakaH samAptaH // 20 // OPPOPPPPMPPPPPPowe iti nizIthasUtrasya viSayAnukramaNikA samAptAH // orururururr rrrrrrmurrai mrrrrrrrrrr ruk 449-458 For Private and Personal Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir InternatitatiLetlarif::::"18413??* Hit, AmurabbIzrIo , , *, >> Price : -kArAvAda ka ta A C E pa ka zrI zAMtilAla maMgaLadAsabhAI amadAvAda. (sva.) zeThazrI zAmajIbhAI velajIbhAI vIrANI-rAjakoTa 5 take valasADa (sva.) zeThazrI chaganalAla zAmaLadAsa bhAvasAra - amadAvAda, zahAjI moDIlAlajI galunDiyA - , saMw para A - - T : kA ka . 1 1 . tamAma 1 = na mA. - - - + 1 zeThazrI rAmajIbhAI zAmajIbhAI vIrANuM-rAjakoTa, vacce beThelA lAlAjI kizanacaMdajI sA. joharI ubhelA suputra ci. mahetAbacandajI sA. nAnA - anilakumAra jaina (dattA) For Private and Personal Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AmurabbIzrIo che.' ' , T-2 ke koI : liE T- 14 kA. Fka che : - HTS (sva.) zeThazrI harakhacaMda kAlIdAsa vAriA bhANavaDa. (sva.) zeTha raMgajIbhAI mohanalAla zAha, amadAvAda karI F '' /HTAT ''HEN iVT mAM - " WE SET 1 st 1, : ': ja. TEL :- .Wis, (4) zeThazrI dinezabhAi kAMtilAla zAha zrI vinodabhAI vIrANI amadAvAda, nA karatA rAjA sva. zeThazrI AtmArAma mANeklAla zeThazrI jesiMgabhAI pAcAlAlabhAI amadAvAda, amadAvAda For Private and Personal Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AghamurabbIzrIo . ' kare, na zakI 1; ke sva. zeThazrI harilAla anepacaMda zAha khaMbhAta, . zeTha tArAcaMdranI sahela gesTahA madrAsa. + kAma karI zakAya zrImAna ra lA. jamanadAnI jA. mAM . anIrava (saparivAra) 1 amIcaMdabhAI thA 2 gIradharabhAI bATaviyA - : vacce beThelA moTAbhAI zrImAna mUlacaMdajI javAharalAlajI baraDiyA 2 bAjumAM beThelA bhAI mizrIlAlajI baraDiyA 3 ubhelA sauthI nAnAbhAI pUnamacaMda baraDiyA zrImAn seThazrI khImarAjajI sA. coraDiyA For Private and Personal Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AmurIzrIo e dara ': ': **mAruM ',' ' , ' e. * : :: zrI vRjalAla durlabhajI pArekha rAjakoTa, kaThArI haragoviMda jecaMdabhAI rAjakoTa, kara *: 1. FEET RE! paTela DosAbhAI gopAladAsa mu. sANaMda (jI. amadAvAda) zeThazrI mizrI lAlajI lAlacaMdajI sA. luNiyA tathA zeThazrI jevaMtarAjajI lAlacaMdajI sA. iiAre ,, ,, ke che (sva.) zeThazrI dhArazIbhAi jIvaNalAla bArasI. sva. zrImAna zeThazrI mukanacaMdajI sA. bAliyA pAlI mAravAha For Private and Personal Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org samyak / zrIvItarAgAya namaH / jainAcArya - jainadharma divAkara - pUjyazrI - ghAsIlAla- vrativiracita - cUrNi - barisamalaGkRtam zrInizIthasUtram prathamoddezaH prArabhyate Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tatra kramaH mUlaM chAyA'thacUrNI ca tadante bhAgyabhASaNam bhAgyA'vacUrirante syAditthamatra kramo bhavet / / zrImaGgalAcaraNam arthapradaM vIrajinaM praNamya, labdherdharaM gautamamAptazaktim / zrIghAsilAlena vitanyate yad, bhAvyAdikaM cAtra nizIthasUtre // 1 // -bhASyAs zrIbhagavanmahAvIrabhASitAgameSu chedasutrANi catvAri santi, tatra prathamaM nizIthasUtra vartate I tatra pUrva chedasUtreti ko'rthaH ? tatrAha - chedanaM chedaH khaNDanam prastute dUSita paryAyasya nyUnIkaraNaM chedaH / yathA zeSazarIrarakSArtha rogAdidUSita zarIraikadezasya chedanamiva zeSaparyAya saMrakSaNArthaM dUSita - pUrvaparyAyasya chedAtvAcchedaH, tadarthapratipAdikAni sUtrANi chedasUtrANi procyante, teSvidaM nizIthasUtraM prathamaM vidyate / atha nizItheti zabdasya ko'rtha: : tatrAha - pApaM nizadyate zAtyate yatra iti nizIthaH ' zala zAtane' ityasmAt pRSodarAditvAt siddham 1 | nir nizcayena zrutaM paThanamiti nizIthaH 2 / athavA etatpaThanamantareNa nitarAM zuddhAcAro naiva pAlayituM zakyate tasmAdayaM nizIthaH 3 / athavA - mokSamArgapracyutAn punarapi mokSamArgamAnIya pUrvakRtakarmANi tapodvArA nijIrya prAyazcittAsstApe tApayitvA nizcayena zodhayati AtmAnaM yaH sa nizIthaH 4 / For Private and Personal Use Only athavA - unmArgagatAn nizcayena zuddhimArge sthApayati iti nizIthaH 5 / athavA samyagdarzanajJAna cAritrata polakSaNaM suvarNa prAyazcittAgnau saMtApya nitarAM zodhayati iti nizIthaH 6 / Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtre vastutastu nizi rAtrAviva yatra aprakAze guptarUpeNa zrutaM sthApyate paThyate sa nizIthaH / pRSodarAditvAsiddham, upayuktAH sarvA vyutpattayaH pRSodarAditvAt sampadyante 7 / athavA- apAtrebhyo yad na prakAzyate anena iti sa nizIthaH 8 / athavA nizerate jIvA asmin mithyAtvA'viratyAdigADhAndhakAre iti nizIthaH, 'ni-pUrvakAt' zIG svapne' ityasmAt dhAtoH 'nizIthagopIthAvagathAH' (uNA0 pA0 2 sU0 9) iti thak pratyaye nizIthazabdasiddhiH, tat mithyAtvAdijanitakarmamalaprakSAlakaM sUtramapi nizIthapadena mazakArthoM dhUma itivad ucyate, AlocanAdiprAyazcittavidhAyake vidhau khalviyamAgamikI saMjJA vijJeyA 9 / / yathA--laukikAni vidyAmantrayogacUrNAdipratipAdikAni sUtrANi aparipakkabuddhInAM na prakAzyante, tathaivedamapi sUtram aparipakvabuddhInAM purato na prakAzyate / ke te apariNatabuddhayaH ? iti tAn darzayati-abahuzrutAH, akRtasUtrAH, rahasyabhedakAH, sUtrapratyanIkAH, mithyAtvavAsitabuddhayaH, jinavacanarahasyAnabhijJAH vairAgyavAsanAvarjitAH, durbalacAritrAH avasannAH pArzvasthAH kuzIlAH saMsaktAH yathAcchaMdAH, ityAdayo'pariNatabuddhayaH kathyante / etebhyaH idaM sUtraM na deyamiti, eteSAM sUtradAne pravacanasya laghutA, ghAtaH, uDDAhaH, tathA durlabhabodhitvaM ca jAyate / ata idaM nizIthAbhidhaM sUtraM yogyebhyo deyam / teSAmabahuzrutAdInAM pratipakSA bahuzrutAdayo vijJeyAstebhyo deyamiti bhAvaH / kathamevam ? yataH 'gacchataH skhalanaM caiva' iti nyAyAt saMyamamArge vicarataH kadAcit pramAdAdaticArAdisaMbhavaH / tadvizuddhiH prAyazcittena bhavatIti prAyazcittaM ca vastutrayaM saMbhavati tathAhi -pratisevakaH 1 pratisevanA 2 pratisevitavyaM ceti 3 / tatra pratisevakaH pratisevanakartA, sa dvividhaH, gItArthA'gItArthabhedAt / pratisevanAzabdenA'tra bhAvo gRhyate, sa dvividhaH kuzalA'kuzalabhedAt / pratisevitavyaM sevanIyaM vastu, tadapi dvividhaM saMyamA'saMyamabhedAt / atra muneryA kuzalapratisevanA, tasyAH nAtrAdhikAraH tasyAH kuzalatvena prAyazcittAviSayatvAt , prastutasUtrasya ca doSazuddhayarthaM prAyazcittavidhAyakatvAt , ato'trA'kuzalapratisevanAyA adhikaarH| tadvizuddhayarthamidaM sUtraM prArabhyate, tasyedamAdimaM sUtram- 'je bhikkhU hatyakamma' ityAdi / sUtram-je bhikkhU hatthakammaM karei karataM vA sAijjai // sU0 1 // chAyA-yo bhikSuH hastakarma karoti kurvantaM vA svadate // sU0 1 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je' yaH kazcit 'bhikkhU' bhikSuH niravadhabhikSaNazIlaH / yadvA bhinatti jJAnAvaraNIyAdhaSTavidhaM karmeti bhikSuH sAdhuH, atra bhikSuzabdena sAdhvI cApi gRhyate / tena-sAdhurvA sAdhvI vetyarthaH 'hatthakamma' hastakarma hastaH zarIraikadezaH tena karma karaNaM vyApAraH, tat hastakarma, upasthaviSaye hastAdinA'tikramApAcaraNaM karoti svayaM, kArayati pareNa, kurvantaM cAnyaM For Private and Personal Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNI-bhASyAvacUrI TIkA0 u0 1 sU0 1-5 akuzalapratisevanA 'sAijjai' svadate anumodate sa gurumAsikaprAyazcittabhAgbhavatIti prathamodezake sarvasUtreSu saMyojanIyam // sU0 1 // sUtram-je bhikkhU aMgAdANaM kaTeNa vA kiliMceNa vA aMguliyAe vA silAgAe vA saMcAlei saMcAlataM vA sAijjai // sU0 2 // chAyA-yo bhikSuH aGgAdAnaM kASThena vA kiliMcena vA aMgulikayA vA zalAkayA vA saMcAlayati saMcAlayaMtaM vA svadate // sU0 2 // cUrNI- 'je bhikkhU aMgAdANaM' iti 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'aMgAdANaM' aGgAdAnam tatrAGgAni aSTau tAni cemAni ziraH 1 uraH 2 udaram 3 pRSTham 4 bAhudvayam 5-6 Urudvayam 7.8 ceti / upalakSaNAt upAGganAmAni grAhyANi, tAni cemAni-kau~ nAsike akSiNI jo hastapArthAH nakhAH kezAH zmazru aMgulyaH talopatalAH-hastatala-pAdatala -samIpasthA bhAgAH, teSAm AdAnam utpattikAraNam aGgAdAnam upasthacihnam tat 'kaTeNa vA' kASThena vA khadirAdikASThakhaNDena 'kiliMceNa vA' kiliJcena vA vaMzAdizalAkayA vA / 'aMguliyAe vA' aGgulikayA- karacaraNAMgulinA vA 'silAgAe vA' zalAkayA lohAdinirmitazalAkayA vA 'saMcAlei' saMcAlayati prerayati, 'saMcAlataM vA' saMcAlayantaM prerayantam 'sAijjaI' svadate anumodate sa prAyazcittabhAgbhavatIti bhAvaH / atra dRSTAntamAha yathA ko'pi puruSaH sukhasupta siMha kASThayaSTayAdinA saMcAlayati tadA sa siMhaH taM saMcAlaka vinAzayati / evameva puruSacihnasaMcAlakasya munezcAritrajIvanaM vinazyatIti // sU02 / / sUtram-je bhikkhU aMgAdANaM saMvAhejja vA palimaddejja vA saMvAhataM vA palimahataM vA sAijjai ||suu0 3 // __chAyA-yo bhikSuH aGgAdAnaM saMvAhayati vA parimardayati vA saMvAhayantaM vA parimardayantaM vA svadate // sU0 3 // cUrNI-'je bhikkhU aMgAdANaM saMvAhejja vA' iti / 'je bhikkhU' yo bhikSuH muniH 'bhaMgAdANaM' aGgAdAnam pUrvoktalakSaNam 'saMvAhejja vA' saMvAhayati vA sAmAnyena mardayati 'palimaddejja' vA parimardayati vizeSeNa mardayati 'saMbAhaMtaM vA' saMvAhayantaM vA 'palimadaMtaM vA parimardayantaM vA 'sAijjai' svadate anumodate sa prAyazcittabhAgbhavatIti / ___ atra dRSTAntamAha--yathA sukhopaviSTaM suptaM vA sarpa ko'pi mardayati hastapAdAdinA tadA sa sarpaH svamardakasya jIvitaM vinAzayati tathaiva marditaM puruSacihna munezcAritraM dhvaMsayatIti bhAvaH / For Private and Personal Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtre sUtram -- je bhikkhU aMgAdANaM telleNa vA ghaeNa vA vasAe vA navaNINa vA abhaMgejja vA makkhejja vA, abhaMgataM vA maktaM vA sAijjai // sU0 4 // chAyA -yo bhikSuH aGgAdAnaM tailena vA ghRtena vA vasayA vA navanItena vA abhya yati akSayati, abhyaMgayantaM vA prakSayantaM vA svadate // sU0 4 // cUrNI - 'je bhikkhU telleNa vA' iti / 'je bhikkhu' yo bhikSuH 'aMgAdANaM' aGgAdAnaM pUrvokalakSaNam ' telleNa vA' tailena vA tilAditailena vA 'gharaNa vA' ghRtena vA 'vasAe vA ' vasA snigdhapadArthajAtena 'NavaNIeNa vA' navanItena 'makkhana ' iti prasiddhena 'abhaMgejja vA ' abhyaGgayati mardayati 'makkhejja vA' mrakSayati vizeSeNa mardayati 'abhaMgataM vA' abhyaGgayantaM vA 'makkhataM vA' prakSayantaM 'sAijjai' svadate anumodate sa prAyazcittabhAg bhavatIti / atra dRSTAntamAha--yathA prajvalitAgnau ghRtAdinA pariSizcite sati asau prajvalito'gnirgRhAdikaM prajvalayati tathaiva aGgAdAnaM tailAdinA mardakasya cAritraM vidhvaMsayatIti bhAvaH // sU0 4 // sUtram -- je bhikkhU aMgAdANaM kakkeNa vA loddeNa vA paumacuNNeNa vAhANeNa vA siNANeNa vA cuNNerhi vA ubvaTTei parikhaTTei ubvataM vA parivaTTaMtaM vA sAijjai // sU0 5 // chAyA - yo bhikSuH aGgAdAnaM kalkena vA logheNa vA padmacUrNena vA snAnena vA snapanena vA cUrNairvA varNairvA udvartayati, parivarttayati udvarttayantaM vA parivarttayantaM vA svadate // sU0 5 // cUrNI - 'je bhikkhU aMgAdANaM kakkeNa vA' iti / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'aMgAdANaM' aGgAdAnam 'kakkeNa vA, kalkena vA' kalko'neka sugandhidravyaniSpanna udvarttanavizeSa:, tena, 'loddeNa vA' lodhreNa vA sugandhadravyavizeSeNa 'paumacuNNeNa vA' padmacUrNena vA sugandhikamalapuSpacUrNena vA 'hANeNa vA' snAnena vA sAmAnyasnAnena vA 'siNANeNa vA' snapanena vA vizeSasnAnena vA sugandhA''modabharitajalasnAnenetyarthaH / 'cuNNehiM vA' cUrNairvA yavAdipiSTaiH 'vaNNehiM vA' varNairvA abIrAdicUrNavizeSaiH, 'ucvaTTei' udvarttayati sAmAnyato mardayati 'parivara' parivartayati vizeSato mardayati, 'ubvahRtaM vA' udvarttayantaM vA 'parivarddhataM vA' parivarttayantaM vA 'sAijjai' svadate anumodate sa prAyazcittArho bhavatIti // sU0 5 // For Private and Personal Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNI-bhASyAvacUrI TIkA0 u0 1 sU0 6-11 akuzalapratisevanA 5 atra dRSTAntamAha-yathA khaDgAdizastrasya mardanena hastAdezchedo bhavati tathaiva guptendriya mardanena saMyamasya chedo bhavatIti // sU0 5 // sUtram-je bhikkhU aMgAdANaM sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholejja vA padhovejja vA uccholaMtaM vA padhAvaMtaM vA saaijji||6|| chAyA-yo bhikSuH aGgAdAna zItodakavikRtena vA uSNodakavikRtena vA utkSAlayati vA pradhAvati vA, utkSAlayantaM vA pradhAvantaM vA svadate // suu06|| cUrNI--'je bhikkhU sIodagakyiDeNa vA' iti / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'aMgAdANaM' aGgAdAnam 'sIodagaviyaDeNa vA' zItodakavikRtena vA vikRtam vikAraprAptam acittaM sat zItodakaM zItodakavikRttam acittazItajalaM tena, 'usiNodagaviyaDeNa vA' uSNodakavikRtena vA vikRtam agnizastreNA'cittIkRtaM yat uSNodakam uSNajalam uSNodakavikRtaM tena, 'uccholejja vA' utkSAlayati vA sAmAnyena tasya kSAlanaM karoti 'padhovejja vA' pradhAvati vA prakarSeNa dhAvati kSAlayati 'uccholataM vA' utkSAlayantaM vA 'padhovetaM vA' pradhAvantaM vA prakarSaNa tasya kSAlanaM kurvantaM vA 'sAijjai' svadate anumodate sa doSabhAg bhavatIti / atra dRSTAntamAha-yathA ekasya kasyacitpuruSasya rogavazAt netraM naSTam tadA sa vaidhena cikitsAM kArayati / sa vaidyaH auSadhimizritajalena netraM ghaSTvA dhRSTvA vAraM vAraM prakSAlayati evaM karaNena netrapIDA duradhisahyA samutpannA, tayA sa maraNamAsAditavAn / evameva muneraGgAdAnasya prakSAlanena mohodayAt cAritrajIvitaM vinazyatIti / sU0 6 // sUtram-je bhikkhU aMgAdANaM Nicchalei NicchalaMtaM vA sAijjai // 7 // chAyA-yo bhikSuH aGgAdAnaM nizchAdayati nizchAdayantaM vA svadate ||suu07|| cUrNI--'je bhikkhU aMgAdANaM Nicchalei' iti / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'aMgAdANaM' aGgAdAnam 'Nicchalei' nizchAdayati nirAvRNoti puruSacihnatvacamapAkaroti 'nizchAleta' nizchAdayantam 'sAijjai' svadate anumodate sa doSabhAgbhavati / atra dRSTAntamAha-yathA ko'pi puruSaH sukhasuptAjagarasarpasya mukhaM sphATayati tamasau sarpaH gilati tathA evaM kartumunezcAritraM nazyati // sU0 7 // sUtram-je bhikkhU aMgAdANaM jigghai jigcaMtaM vA sAijjai ||suu08|| chAyA-yo bhikSuH aGgAdAnaM jighrati jighrantaM vA svadate // sU08 // For Private and Personal Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtre cUrNI -- 'je bhikkhU aGgAdANaM jigghara' iti / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'aMgAdANaM' aGgAdAnam jigdha jiti nAsikayA tadgandhaM gRhNAti yadvA hastena mardayitvA hastA''gataM gandhaM jiprati 'jigvaMtaM' jighaMntaM vA 'sAijjai' svadate tanumodate sa cAritradoSabhAgbhavati / atra dRSTAntamAha yathA kospi ghAtaka gandhapadArthaM nAsikayA jighrati tasya tadgandhena prANaviyojanaM bhavati / yadvA yathA kazcit rAjakumAraH vaidyena pratiSiddho'pi AnaM jighrati AmraM jighratastasya 'Amra' nAmako vyAdhiH samutpannaH gandhapriyeNa kumAreNa gandhaM jighratA svAtmA jIvitAd bhraMzitaH / tathaivA - sGgAdAnaM jighranmunirmohodayena svAtmAnaM saMyamajIvitAd bhraMzayati // sU0 8 // sUtram - je bhikkhU aMgAdANaM aNNayaraMsi acittaMsi soyaMsi aNupavesittA sukkapAle NigghAei NigghAyaMtaM vA sAijjai // sU0 9 // chAyA -- yo bhikSuH aGgAdAnam anyatarasmin acinta srotasi anupravezya zukrapudgalAn nirghAtayati nirghAtayantaM vA svadate // sU0 9 // cUrNI - 'je bhikkhU aMgAdANaM aNNayaraMsi' iti / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'aMgAdANaM' aGgAdAnam 'aNNayaraMsi' anyatarasmin bahUnAM madhye ekasmin kasmiMzcit 'acittaMsi' acitte 'soyaMsi' srotasi - valayAdicchidre 'aNuppavesittA' anupravezya 'sukka - pogale' zukapudgalAn 'NigyAe ' nirghAtayati - vinAzayati sAdhurniHsArayati, sAdhvI ca svayonau kadalIphalAdi pravezya rajaH pudgalAn nistArayati 'NigghAyaMtaM vA' nirghAyantaM vA 'sAijjai' svadate sasA ca doSabhAg bhavati AtmavirAdhanAvAn bhavati sAdhvI doSabhAginI AtmavirAdhanAvatI bhavati zukrarajaHkSayeNa mriyate ityarthaH evaM sarvatra sAdhvIviSaye'pi saMyojyam // sU0 9 // sUtram -- je bhikkhU sacittaM gaMdha jigghai, jigdhaMtaM vA sAijjai // 10 // sUtram -- je bhikkhU sacittapaiTThiyaM gaMdha jigghara jigghaMtaM vA sAijjai // sU0 11 // chAyA - yo bhikSuH sacittaM gandhaM jighrati jighrantaM vA svadate // sU0 10 // yo bhikSuH sacittapratiSThitaM gandhaM jighrata jighrantaM vA svadate / / sU0 11 // cUrNI - 'je bhikkhU sacittaM gaMdhaM' iti / spaSTam / navaram - sacittaM gandhaM puSpaphalAdyAzritam / upalakSaNAdacittaM gandhaM candanAdikamapi jighrati, sacittapratiSThitamiti sacittaja laghaTAdyupari sthApitaM sacittamacittaM vA gandhaM triti sa prAyazcittabhAgbhavati // sU0 10-11 // For Private and Personal Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNI-bhASyAvacUrI TIkA0 u0 1 sU0 12-14 akuzalapratisevanA 7 sUtram-je bhikkhU padamaggaM vA saMkamaM vA avalaMbaNaM vA aNNautthieNa vA gArathieNa vA kArei kAraMtaM vA sAijjai // sU0 12 // chAyA-yo bhikSuH padamArga vA saMkramaM vA avalambanaM vA anyatIrthikena vA gRhasthena vA kArayati kArayantaM vA svadate // sU0 12 // ___ cUrNI-'je bhikkhU' iti / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'padamaggaM vA' padamArga vA padasthAnamArga vA 'saMkamaM vA' saMkramaM vA-jalapaGkAghullaGghanArtha pASANAdisthApanam 'avalambanaM vA'-yadavalambya UrdhvamArutyate, tadvastu sopAnAdikam 'aNNautthieNa vA' anyatIrthikena vA zAkyAdinA 'gArathieNa vA' gRhasthena vA 'kArei' kArayati 'kAraMtaM vA' kArayantaM vA 'sAijjai' svadate anumodate sa doSabhAgbhavatIti // sU012 // sUtram-je bhikkhU dagavINiyaM vA aNNautthiehiM vA gArathiehiM vA kArei karataM vA saaijji||suu0 13 // chAyA-yo bhikSuH udakavINikAm-anyatIrthikairvA gRhasthairvA kArayati kArayantaM vA svadate // sU0 13 // cUrNI-'je bhikkhU dagavINiyaM ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcit bhikSaH niravadya bhikSaNazIlaH zramaNaH / 'dagavINiyaM' udakavINikAm , tatra-udakasya-jalasya vINikA vAhaH praNAlI, jalanAliketi lokaprasiddhA varSAdijalanirgamanAya tAmudakavINikAm / 'anna utthiehiM vA' anyayUthikaiH vA athavA 'gArathiehi vA' gRhasthaiH zrAvakairvA 'kAreI' kArayati / athavA 'kAreMtaM vA sAijjai' kArayantaM janapravAhaM svadate-anumodate / arthAt-yaH sAdhuH jala praNAlI svayameva karoti athavA zrAvakAdidvArA kArayati athavA-jalasya niHsAraNArtha mArga kurvantaM anyamanumodate yathA samyakkRtaM bhavatetyAdi sa sAdhuH prAyazcittabhAg bhavati, jalapravAhakaraNe ekendriyAdi SaDjIvAnAmupamardasyA'vazyaM saMbhavAt iti // sU0 13 // bhASyam-nAliyA duvihA vuttA, saMbaddhA ca taheyarA ! saMbaddhA tivihA gejjA, vakkhamANapabheyao // 1 // chAyA -nAlikAdvividhA proktA saMbaddhA ca tathetarA / saMbaddhA trividhA zeyA vakSyamANaprabhedataH // 1 // avacUrI-'jalanAliyA' iti / 'nAliyA' nAlikA jalanAlikA, yasya jalapravAhasya karaNe'nyadvArA vA karaNe, tadanumodane sAdhUnAM prAyazcittaM kathitam / jalapravAho dvividhaH For Private and Personal Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 8 nizItha sUtre dviprakArako bhavati, eko vasati saMbaddho dvitIyastaditaraH, vasatyasaMbaddhaH / punazca vasati saMbaddho jalapravAho vakSyamANaprabhedatastrividhaH triprakArako bhavati / arthAt varSAsamaye vA - udakavINikA kriyate sA dvividhA vasatisaMbaddhA taditarA ca / tatra vasatisaMbaddhA trividhA bhavati, upari saMbaddhAvasatimadhyasaMbaddhA nIcaiH saMbaddhA ca tatra yA'sau vasatisaMbaddhA - vAhyA sA niyamataH parigalana - rUpA / yA'sAvantaH saMbaddhA: - sA bhUmau nipatati, yA'sau vasatisaMbaddhA - uparisambaddhA sA hatale chidrAdidvArA varSAsaMbandhijalamupAzraye pravizati // sU0 13 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram -- je bhikkhu sikkagaM vA sikkaNaMtagaM vA aNNa utthikeNa vA gArasthieNa vA kArei kareMteM vA sAijjai // sU0 14 // chAyA -yo bhikSuH zikkaM vA zikkAMtakaM vA anyayUthikena vA gRhasthena vA kArayati kurvantaM vA svadate // sU0 14 // cUrNI - 'je bhikkhU sikkagaM vA' iti / 'je bhikkhU' yo bhikSuH niravadyabhikSaNazIlaH, 'sikkagaM vA sikkaNaMtagaM vA' zikkaM vA zikkAMtakaM vA, tatra zikkaM "sIka" iti lokaprasiddham / athavA - yAdRzo hi parivrAjakasya bhavati bhikSAnnasthApanAya mUSaka - mArjArAdibhyo bhikSAnnasya rakSaNAya saMketitapAtra vizeSaH / tathA zikkAntaraM zikkasya pidhAnaM tadAcchAdakaM vA, 'anna utthiSaNa vA gArasthipaNa vA' anyayUthikenA'nyatIrthikena zAkyabhikSukAdinA gRhasthena kenacit zrAvakAdinA vA 'karei' kArayati - svayaM karoti, athavA - anyadvArA kArayati, 'kareMtaM vA sAijjai' kurvantaM vA svadate - anumodanaM karoti sa sAdhuH prAyazcittasya bhAgI bhavatIti // sU0 14 // atrAha bhASyakAra - bhASyam - sikkagaM duvihaM vRttaM tasathAvara nimmiyaM / paDhamaM aMDajAjAyaM vIyaM ya vivihaM mayaM // // chAyA - zikkakaM dvividhaM proktaM trasasthAbara nirmitam / prathamamaNDajAjjAtaM dvitIyaM ca vividhaM matam // // avacUri : - 'sikkagaM duvihaM' ityAdi / sAdhubhiraniSpAdyaM zikkakaM dvividhaM dviprakArakaM bhavati / sasthAvaranirmitam - trasakAya jIvadehena saMpAditam, tathA sthAvarakA yajIvadehena nirmita saMpAditam / tatra dvividhazikkakamadhye prathamam - aMDajAt - aMDaja - mayUra - haMsAdijIva pakSAtsaMpA ditam | aMDajadehAt - vAlayadehAt paTTakozikAdijIvavizeSAt snAyuto vA jAyamAnam / dvitIya sthAvarajIvadehanirmitantu vividham anekaprakArakaM bhavati / tathAhi - kArpAsa - nArikela - muJja -darbha For Private and Personal Use Only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org cUrNI-bhASyAvacUrI TIkA0 u0 1 sU0 14-17 akuzalaprati sevanA 9 sthUlavaMzAdivividhavanaspatimirmitam / eteSAmanyatamena yo bhikSuH svayaM zikkakaM karoti, athavA - zAkyabhikSukAdibhiranyatIrthikena gRhasthazrAvakAdinA vA kArayati, athavA kurbantaM tamanumodate sa AjJAbhaGgAdikAn doSAn prApnuvan prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 14 // sUtram - je bhikkhU sottiyaM vA rajjuyaM vA cilamiliM vA aNNautthieNa vA gAratthieNa vA kArei kareMteM vA sAijjai || sU0 15 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir chAyA - yo bhikSuH sautrikAM vA rajjukAM vA cilamili vA anyayUthikena vA gRhasthena vA kArayati kurvantaM vA svadate // sU0 15 // cUrNI - 'je bhikkhU' iti / 'je bhikkhU' yo bhikSuH zramaNaH sottiyaM vA' sautrikAM vA-sUtrabhavAM vA 'rajjuyaM vA' rajjukIM vA rajjuH 'DorI' lokaprasiddhA tayA zaNakAdirajjubhirvA nirmitA tAm 'cilimiliM vA' cilimilikAM vA tatra cilamilikA - AhArakaraNAya -zayanAya vA kalpitA vastrAdimayIjavanikA 'paDadA' iti lokaprasiddhA tAm 'anna utthieNa vA' anyayUthikena anyatIrthikena vA 'gArasthieNa vA' gRhasthena kalatrAdiparivAraparivRta zrAvakeNa vA 'kArei' kArayati - svayaM nirmAti anyadvAreNa vA nirmApayati / 'kareMtaM vA sAijjai' kurvantaM vA svadate - anumodate, kurvato'numodanAM karoti sa zramaNo labhate prAyazcittam | bhASyam - sutta rajjunakkehiM ca daMDakaDagehiM tahA / cilimilI khu paMcA bhikkhuhiM karaNijjA no || || chAyA -sUtrarajjuvalkalaizca daNDaH kaTakaistathA / cilamilI khalu paMcadhA bhikSubhiH kriyamANA no // // I avacUri : - 'suttarajju' ityAdi / cilamilI zayanAhArAdikaraNAya nirmitA gRhaprati rUpikA javanikA, etAdRzI cilamilI paMcadhA - paMcabhirbhedairvibhinnAH / sA sAdhubhirna karaNIyA tatra paMcaprakArAn bhedAn darzayati- 'sutte ' ityAdi / sUtramayI cilamilI prathamA 1, tatra sUtreNa-kArpAsikena - tadanyena vA meSAdikezanirmitena sUtreNa vA yA kRtA sA sUtramayI cilamilI 1 / rajjumayI - rajjunirmitA "dorI" ti prasiddhA dvitIyA 2 / 'vakke' ti- valkalamayI, valkalaM vRkSatvak tayA nirmitA tRtIyA 3, vaMzo daMDAdiH kaTakamayojavanikA tAbhyAM vaMzakaTakAdibhyAM caturthI paMcamI ca, eSA paJcaprakArA cilamilI sAdhubhirna kAryA // sU0 15 // 2 For Private and Personal Use Only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtre mmmmmmmmmmm sUtram-je bhikkhU sUcIe uttarakaraNaM vA annauthieNa vA gArathieNa vA karei kareMtaM vA sAijjai // sU0 16 // chAyA-yo bhikSuH sUcyA uttarakaraNam anyayUthikena vA gRhasthena vA karoti kurvantaM vA svadate // sU0 16 // cUrNI--'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcibhikSuH 'sUcIe uttarakaraNa' sUcyA uttarakaraNam, tatra 'sUcI sUI' iti prasiddhA, tasyA uttarakaraNaM tIkSNatAdisaMpAdanam / 'annautthiraNa vA' anyayUthikena tIrthAntarikeNa 'gArathieNa vA' gRhasthena zrAvakAdinA vA karoti 'kareMtaM vA sAijjaI' kuventaM vA svadate anumodate / yo hi bhikSuH sUcyottarakaraNamanyatIthiMkena karoti athavA kurvantamanumodate, sa sAdhuH mAjJAbhaMgAdikAn doSAn prApnoti // sU0 16 // atrAha bhASyakAra :-- bhASyam-bilavaDDhakaraNaM laNhassa karaNaM tahA / pajjalaNaM ujukaraNaM uttarakaraNaM buhA // chAyA-bilavardhanakaraNaM glakSNasya karaNaM tathA / prajvalanam RjukaraNamuttarakaraNaM budhAH // avacUriH--'bilavaDDhakaraNaM ityAdi / sUcyA-uttarakaraNam tatra kimida mustarakaraNaM tabAha bhASyakAraH bilavardhanakaraNamityAdi / bilavardhanakaraNaM sUcyA yat-bilaM chidraM tasya barddhanaM vRddhiH tasya karaNaM saMpAdanam , tathA-zlakSNasya-mUcchitasya kArye mandatAmupagatasya tIkSNIkaraNam-zilA gharSaNAdi / tathA pajjalaNaM prajvalanam-mandalauhasyA'gnau saMtApya santADya jale prakSipyojvalIkaraNam / tathA RjukaraNam-vakrasya-kuTilasya saralatA saMpAdanam / etatsarvamuttarakaraNazabdena pratipAditam / sUcyAH uttarakaraNe yasmAdagnikAyavirAdhanadvArA SaTkAyavirAdhanA AjJAbhaMgAdikA doSA bhavanti / tasmAtsUcyA uttarakaraNaM na kuryAnnavA-kuvantamanumodayet, anyathA prAyazcittabhAg bhavatIti // 16 // sUtram-je bhikkhU pippalagassa uttarakaraNaM annautthieNa vA gArathieNa vA karei kareMtaM vA sAijjai // sU0 17 // chAyA-yo bhikSuH pippalakasya uddharakaraNamanyayUthikena vA gRhasthena vA karoti kurvantaM vA svadate // sU. 17 // For Private and Personal Use Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNI-bhASyAvacUrI TokA0 u0 / sU0 18-22 akuzalapratisevanAM 1 carNI-'je bhikkha' iti / 'je bhikkha' yo bhikSuH sAdhuH 'pippalagassa' pippalakasya- katarikAyAH 'kaiMcI' tilokaprasiddhasya / 'uttarakaraNaM' uttarakaraNam pippalakasya tIkSNA disaMpAdanam aparabhAgasya lohakAragRhaM gatvA RjutAdisaMpAdanam / tathA--SoDazasUtroktaM sarvamihottarakaraNazabdena jJAtavyamiti saMkSepaH // sU0 17 // sUtram-je bhikkhU nahaccheyagassa uttarakaraNaM annautthieNa vA-gArathieNa vA karei kareMtaM vA sAijjai // sU0 18 // chAyA-yo bhikSuH nastracchedakasya uttarakaraNam anyayUthikena vA gRhasthena pA karoti, kurvantaM vA svadate // sU0 18 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'nahaccheyagassa' nakha 'chedakasya, nakha pAdajaM, hastajaM vA chinatti yena sa nakhacchedakaH 'naharanI' ti lokaprasiddhaH tasya nakhacchedakasya-uddharakaraNaM karoti kurvantaM vA svadate, pUrvasUtravat doSabhAgbhavatIti jJAtavyam / / sU0 18 // sUtram-je bhikkhU kaNNasohaNagassa uttarakaraNaM anna utthieNa vA gArathieNa vA karei, kareMtaM vA sAijjai // 19 // chAyA- yo bhikSuH karNazodhanakasya uttarakaraNamanyayUthikena vA gRhasthena yA karoti kurvantaM vA svadate // sU0 19 / / / cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'kaNNasohaNagassa' karNazodhanakasya, yena sAdhanavizeSeNa karNayorantarvartimalamapanIyate-tatkarNazodhanakam , etAdRzasya karNazodhanakasya / uttarakaraNaM nAma- kenacit zastravizeSeNa tIkSNIkaraNaM, truTitasya lohakAragRhe saMdhApanAdikaraNam / etAdRzamuttarakaraNa pUrvavat jJeyam // sU0 19 // sUtram-je bhikkhU aNNaTThayAe saI jAyai jAyaMtaM vA sAijjai // 20 // chAyA-yo bhikSuranathatayA sUcI yAcate yAcamAnaM vA svadate // sU0 20 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'aNNaTTayAe' anarthatayA payojana vinA, anyatIthiMkebhyaH zrAvakebhyo vA 'sUI jAyai' sUcI yAcate. kAraNamantareNaiva sUcIyAcanAM kurute / athavA -'jAyaMtaM vA sAijjai yAcamAnamanyaM svadate anumodate / yo bhikSuH kAraNamantareNeva zrAvakAdibhyaH sUcI svayaM yAcate-prArthayati. sadoSabhAgU bhavatIti ||suu020|| For Private and Personal Use Only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtre anyasaMyatArtha yAcakaM yAcamAnaM vA'numodayato bhikSukasya ke doSA bhavanti tatrAha bhASyakAra:--'akAraNaM' ityAdi / bhASyam-akAraNaM jAyamANe bhikkhU saI ca posago / ANANavaTAmicchattaM taheva ya virAhaNaM // chAyA-akAraNaM yAcamAno bhikSuH sUcI ca poSakaH / AzAnavasthAmithyAtvaM tathaiva ca virAdhanam // avacUrI-'akAraNaM' iti / bhikSurniravadyabhikSavRttimAn zramaNaH sUcyAH yAcanAM kurvan sUcI yAcamAnasya poSako'numodako vA sAdhuH AjJAbhaMgadoSAn prApnoti / na khalvetAdRzI tIrthakarasyAjJA, yat--sAdhubhiH anyArtha sUcyAH yAcanAM karotu / tatazca tathAkurvan zramaNastIrthakarAjJAbhaMgaM prApnoti, tathA'navasthAdoSo'pi prasajjate tathA kartuH evaM mithyAtvadoSaM cApi prApnoti tathaiva virAdhanam AtmavirAdhanAM--saMyamavirAdhanAM--bhASAsamitivirAdhanAM ca prApnoti // sU0 20 // sUtram-je bhikkhU aNaTThayAe pippalagaM jAyai, jAyaMtaM vA sAijjai // sU0 21 // chAyA-yo bhikSuH anarthatayA pippalakaM yAcate yAcamAna vA svadate // 20 21 // cUrNI-'je bhikkhU' iti / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'aNahayAe' anarthatayAniSprayojanam , kAraNaM vinetyarthaH / 'pippalagaM' pippalakam-'kaiMcI' ti lokaprasiddham 'jAyaI' yAcateanyatIrthikAdibhyaH / 'jAyaMtaM vA sAijjaI' yAcamAnaM vA svadate-anumodate sa prAyazcittabhAga bhavatIti // sU0 21 // sUtram-je bhikkhU aNaTThayAe kaNhasohaNaM jAyai, jAyaMta vA sAijjai // sU0 22 // chAyA-yo bhikSuranarthatayA karNazodhanakaM yAcate, yocamAnaM vA svadate // sU0 22 // cUrNI---'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH 'aNaTTayAe' anarthatayA, tatrArthaH prayojanam-na-arthaH ityanarthaH prayojanAbhAvaH / tamuddizya--kaNNasohaNaM' karNazodhanakam , karNamalamapahartu, sAdhanavizeSalakSaNam / 'jAyaI' yAcate, anyatIrthikebhyo gRhasthebhyo vA / jAyaMta vA sAijjaI' yAcamAnaM vA svadate -anumodate sa prAyazcittabhAm bhavati // sU0 22 // For Private and Personal Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ghUrNI-bhASyAvadhI TIkA0 u0 1 sU0 23-28 akuzalapratisevanA 13 sUtram-je bhikkhU aNaTThayAe NahaccheyaNaM jAyai jAyaMtaM vA sAijjai // sU0 23 // - chAyA-yo bhikSuH anarthatayA nakhacchedana kaM yAcate, yAcamAnaM vA svadate // sU0 23 // carNI-je bhikkha' iti / 'je bhikkha yo bhikSuH-zramaNaH aNaTTayAe' anarthatayA prayojanaM vinaiva 'NahacleyaNagaM' nakhacchedanakam nakhacchedanikAm - "naharanI" ti lokaprasiddhAm 'jAyai' yAcate atyatIrthikebhyaH zrAvakebhyo vA 'jAyaMta vA sAiz2jai' yAcamAnamanyaM svadateanumodate sa AjJAbhaMgAnavasthAtmavirAdhanAsaMyamavirAdhanAdidoSaiH prAyazcittabhAg bhavati // sU0 23 // sUtram-je bhikkhU avihIe sUI jAyai, jAyaMtaM vA sAijjai // 24 // chAyA-yo bhikSuH avidhinA sUcI yAcate yAcamAnaM vA svadate // sU0 24 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'avihie' avidhinA 'sUI jAyaI' sUcI yAcate, tatra vidhi;--svasamayaprasiddho niyamaH taM vinA / arthAt mahyaM kAryamupasthitaM sIvanasyA'taH sUcI me dehi, kAryaM kRtvA punarAvartayiSyAmi-iti kathanamantareNaiva sUcyAyAcanam avidhinA yAcitaM bhavati / 'jAyaMtaM vA sAijjaI' yAcamAnaM vA svadate / arthAtyaH zramaNaH vidhimantareNaiva yAcanAM karoti-yazca yAcamAnaM tamanumodate, so'pi prAyazcittabhAga bhavatIti // 24 // bhASyam-kAhaM vatthassa saMhANaM tikiccA je u jAyai / karei anna saMhANaM eso'vihI udAhio // chAyA-kariSye vastrasya saMdhAnamiti kRtvA yastu yAcate / karotyanyasya saMdhAnameSo'vidhirudAhRtaH // avacUriH--'kAI' ityAdi / ko'pi sAdhuH kasyacit zrAvakAde gatavAn tatra gatvA sUcI yAcamAno vadati-bho devAnupriya ! zrAvakaH ! ahaM vastrasya prAvaraNasya saMdhAnaM kariSye iti kRtvA kathayitvA sUcI yAcate / kiMtu tayA prAvaraNArtha yAcyamAnayA sUcyA colapaTTAdikasya saMdhAnaM karoti / eSa avidhirudAhRtaH kathitaH / anena vidhinA yo yAcate yAcamAna vA svadate anumodate, sa bhikSurdoSabhAgiti / evaM pippalakAdisUtreSvapi boddhayam // sU0 24 // sUtram-je bhikkhU avihIe pippalagaM jAyai, jAyaMtaM vA sAijjai // sU0 25 // For Private and Personal Use Only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtre mmmmmmmmm amaramannaari chAyA-yo bhikSuH avidhinA pippalakaM yAcate, yAcamAnaM vA svadate // sU0 25 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH sAdhuH avidhinA pippalakaMpippalako nAma pAtramukhAdikaraNaprayojanakaH kiJcidvako hasvakSuravizeSastam yAcate, yAcamAnaM vA svadate anumodayatIti pUrvavat // sU0 25 // sUtram-je bhikkhU avihoe nahaccheyaNagaM jAyai, jAyaMtaM vA sAijjai / / sU0 26 // chAyA-yo bhikSuravidhinA nakhacchedanakaM yAcate yAca mAnaM vA svadate / sU0 26 / / cUrNI---'je mikkhU ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH zramaNaH 'avihIe' avidhinA, 'nahaccheyaNagaM' nakhacchedanakam 'jAyaI' yAcate, anyena yAcayati, 'jAyaMtaM vA sAijjai' yAcamAnaM vA svadate'numodate sa prAgvat // sU0 26 // sUtram-je bhikkhU avihIe kaNNasohaNagaM jAyai, jAyaMtaM vA sAijjai // 27 // chAyA-yo bhikSuravidhinA karNazodhanakaM yAcate, yAcamAna vA svadate suu0||27|| cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'avihIe' avidhinA 'kaNhasohaNagaM' karNazodhanakam 'jAyai' yAcate 'jAyaMtaM vA sAijjaI' yAcamAnaM vA svadate'numodate- iti pUrvavat // sU0 27 // sUtram-je bhikkhU appaNA egassa aTThAe sUI jAittA aNNamapaNassa aNuppaei, aNuppayaMtaM vA sAijjai // sU0 28 // chAyA--yo bhikSurAtmanaH ekasyArthAya svIM yAcitvA anyonyasyA'nupradadAti, anupradadataM vA svadate / / sU0 28 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcit--zramaNaH 'appaNo egassa aTThAra' Atmana ekasyArthAya, tatrAtmanaH svasyA'rthAya prayojanAya / 'sUI jAittae' sUcI yAcitvA, kazcit zramaNaH gRhasthakulaM gato bhavet tatra gatvA mama vastrasaMdhAnAya sUcyAH Avazyakateti kathayitvA sUcI yAcamAnaH sUcI prApnoti prApya ca svavasatimAgatya / 'aNNamaNNassa' anyo'nyasya--anyasmai sAdhave 'aNuppaei' anupradadAti, anupradApayati / 'aNuppayetaM va, sAijjaI' anupradadataM vA svadate'numodate, sa prAyazcittabhAgiti saMkSepaH / / sU0 20 // For Private and Personal Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNI-bhAjyAvarI, TIkA u01 sU0 29-34 akuzalapratisevanA 5 sUtram--je bhikkhU appaNo egassa aTThAe pippalagaM jAittA aNNamaNNassa anuppaei anuppayaMtaM vA sAijjai // sU0 29 // chAyA-yo bhikSuH Atmana ekasyArthAya pippalakaM yAcitvA anyo'nyasthAnupradadAti pradadataM vA svadate // sU0 29 // cUrNI-- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU yo bhikSuH zramaNaH 'appaNo egassa aTTAe' AtmanaH svasyaikasyArthAya-prayojanAya / 'pippalagaM jAittA' pippalaka-katarikA yAcitvA 'aNNamaNNassa' anyonyasya 'aNuppaeI' anupradadAti, 'anuppayaMtaM vA sAijjai' anupradadataM vA svadate'numodate iti pUrvavat / / sU0 29 // sUtram-je bhikkhU egassa aTThAe nahaccheyaNagaM jAittA aNNamaNNassa aNuppaei aNuppayaMtaM vA sAijjai // sU0 30 // chAyA yo bhikSurAtmana ekasyArthAya nakhacchedanaka yAcitvA bhanyo'nyasyA'nupradadAti anupradadataM vA svadate // sU0 30 // cUrNI--'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH 'appaNo egassa aTThAya' AtmanaH svasyaikasyA'rthAya, 'naiccheyaNagaM' nakhacchedanakam nakhakartanasAdhanam, 'jAittA' yAcivA 'aNNamaNNassa' anyonyasya-anyasmai, 'aNuppaeI' anupradadAti 'aNuppayaMtaM vA sAijjaI' anupradadataM vA svadate'numodate iti, sa prAyazcittabhAgiti pUrvavat // sU0 30 // sUtram-je bhikkhU appaNA egassa aTThAe kaNNasohaNagaM jAittA aNNamaNNassa aNuppaei aNuppayaMtaM vA sAijjai // sU0 31 // chAyA-yo bhikSurAtmana ekasyArthAya karNazodhanakaM yAcitvA anyo'nyasyA'nupradadAti, anupradadataM vA svadate // sU0 31 // cUrNI--'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH / 'appaNo egassa aTTAe' AtmanaH svasya kevalamarthAya-prayojanasiddhaye / 'kaNNasohaNagaM jAittA' karNazodhanaka yAcitvA samAnIya tat 'aNNamaNNassa' anyonyasya-parasparam 'aNuppaei' anupradadAti, 'aNuppayaMta vA sAijjai' anupradadataM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAk iti pUrvavat // sU0 31 // sUtram-je bhikkhU pADihAriyaM sUI jAittA vatthaM sIvissAmitti pAyaM sibai sivvaMtaM vA sAijjai // sU0 32 // For Private and Personal Use Only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 16 nizIthasUtre chAyA -- yo bhikSuH prAtihArikIM sUcIM yAcitvA vastraM sIviSyAmi iti pAtraM sIvyati sIvyantaM vA svadate // 32 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi 'je bhikkhU yaH kazcidbhikSuH zramaNaH 'pADihAriyaM' prAtihArikIm, 'sUI' sUcI kArye kRtvA punaH parAvartayiSyAmIti kathayitvA nayati - tAdRzasUcIgrahaNaM prAtihArikasUcIgrahaNam / tAdRzIM sUcIM ' jAittA' yAcitvA 'vatthaM sIvissAmitti' vastraM sIviSyAmIti anayA nIyamAnayA sucyA'haM vastrasya saMdhAnaM kariSyAmIti kathayitvA AnItayA tayA 'pAyaM sivbai' pAtraM sauvyati, yadi kathitAdvastuno'nyadvastu sIvyati, 'sivvaMtaM vA sAijjai' sIvyantaM vA saMdadhantaM vA svadate'numodate sa bhASAsamityA skhalitaH prAyazcittabhAgiti // sU0 32 // sUtram - je bhikkhU pADihAriyaM pippalagaM jAittA vatthaM chiMdissAmi tti pAyaM chiMdai, chiMdataM vA sAijjai // sU0 33 // chAyA -yo bhikSuH prAtihArikaM pippalakaM yAcitvA vastraM chetsyAmIti pAtraM chinatti chindantaM vA svadate || sU0 33 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH zramaNa: 'pADihAriyaM' prAtihA - rikaM - kAryAnantaraM parAvarttanIyam 'pippalagaM' pippalakam - lohamayazastravizeSaM karttarikAdikaM ' jAittA' 'yAcitvA 'vatthaM chiMdissA mi' vastraM chetsyAmi iti kRtvA, 'pAyaM chiMdai' pAtraM chinatti, chedayati vA, 'chiMdataM vA sAijjai' chindantaM vA svadate'numodate iti pUrvavat // sU0 33 // sUtram -- je bhikkhU pADihAriyaM nahaccheyaNagaM jAittA nahaM chiMdissAmiti salluddharaNaM karei, karetaM vA sAijjai // sU0 34 // chAyA - yo bhikSuH prAtihArikaM nakhacchedanakaM yAcitvA' nakhaM chetsyAmi iti zalyoddharaNaM karoti kurvantaM vA svadate // su0 34 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH zramaNaH 'pADihAriyaM' prAtihArikaM punaH parAvarttayiSyAmIti kathayitvA 'nahaccheyaNagaM' nakhacchedanakaM nakhakarttanasAdhanam | ' jAittA' yAcitvA 'nahaM chiMdisyAmiti' nakhaM chetsyAmi iti kRtvA AnItavAn / kintu tena 'sallu - ddharaNaM kare' zalyoddharaNaM karoti, kArayati ' kareM vA sAijjai' kurvantaM vA svadate - anumodate iti pUrvavatprAyazcittabhAk saH // sU0 34 // sUtram - je bhikkhU pADihAriyaM kaNNasohaNagaM jAittA kaNNamalaM NIharissAmiti daMtamalaM vA nakhamalaM vA NIharei NIharaMtaM vA sAijjai ||suu035|| For Private and Personal Use Only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvariH u0 1 sU0 36-40 avidhisUcIpratyarpaNa-pAtraparighaTTanAdiniSedhaH 17 chAyA-yo bhikSuH prAtihArikaM karNazodhanakaM yAcitvA, karNamalaM nihariSyAmIti dantamalaM vA nakhamalaM vA nirharati, nirharantaM vA svadate // sU0 35 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH zramaNaH 'pADihAriyaM' prAtihArikam 'kaNNasohaNagaM' karNazodhanakam 'jAittA' yAcitvA 'kaNNamalaM NIharissAmitti' karNamalaM nirhariSyAmIti kathayitvA''nItena tena dantamalaM vA svecchayA nakhamalaM vA 'NIhareI' nirha rati, nihArayati, 'NIharaMtaM vA sAijjai' nirharantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAra bhavatIti // sU0 35 // atrAha bhASyakAraHbhASyam-sIvissaM vatthameeNaM, vatthaM pAyaM ca sivvai / sivissAmi ca pAyaM vA, vatthagaM khalu sivai // gihI sayaM vA daNaM, suNittA vimaNo have / khisaNaM vA parassagge, kujjA aNAyaraM tahA // chAyA-sIviSyAmi vastrametena vastraM pAtraM ca sIvyati / siviSyAmi ca pAtraM vA vastrakaM khalu sIvyati / gRhI svayaM vA dRSTvA zrutvA vimanA bhavet / nindanaM vA parasyAne kuryAdanAdaraM tathA // avacUriH-'sIvissaM' ityAdi / ahaM bhavatpradattena-etena sUcyAdinA vastraM sIviSyAmi, ityuktvA''nItena sAdhanena sUcIsAdhanena vastraM tato'nyat pAtraM ca sIvyati / evameva-pAtraM vA sIviSyAmIti kathayitvA''nItena tena khala vastrakaM sIvyati / gRhI evaM sUcIdvArA pAtrAdikaM sIvyantamenaM sAdhu kadAcitsvayaM dRSTvA paramukhAdvA zrutvA 'vimaNo' vimanAH manovakRtimAn bhavet vA-athavA parasya-sAdhorgRhasthasya vA agre-samakSaM tasya sAdhonindanaM tathA-anAdaraM yadi kuryAt tadA mRSAbhASaNena dvitIyamahAvratasya bhaGgakaraNAt saMyamAtparibhraSTaH san zAsanalaghutAM kArayetsAdhuH, ataH sAdhubhirevaM na karttavyam / / sU0 35 // sUtram-je bhikkhU avihIe sUI paJcappiNai paccappiNaMtaM vA sAijjai // sU0 36 // chAyA-yo bhikSuravidhinA sUcI pratyarpayati, pratyarpayantaM vA svadate // sU0 36 // For Private and Personal Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtre cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH zramaNaH 'sUI' sUcIm 'avihIe paccappiNai' avidhinA-vidhimatikramya pratyarpayati dAyakaM prati dadAti 'paccappiNataM vA sAijjaI' pratyarpayantaM vA svadate'numodate / avidhinA dadAti, dadataM vA pratyanumodate sa prAyazcittabhAgbhavati // 36 // atrAha bhASyakAra:bhASyam-avihiNA demANo ya, dAyagaM paDi jo muNI / dhammassa lahuyA hojjA, hojjA jIvavirAhaNA // chAyA-avidhinA dadAnazca-dAyakaM prati yo muniH / dharmasya laghutA bhavet bhavejjIvavirAthanA // avacUriH-'avihiNA' ityAdi / yo muniH sUcyAdinA svakArya kRtvA, tAM sUcI pratyarpayituM dAyakaM-dAtAraM prati gatvA-'nIyatAmiyaM sUcI' ityuktvA- avidhinA jAnudezAdUrdhvasthitAdeva svahastAt-dadat-pratyarpayan san vasatiM pratinivartate / tatraivaM karaNe dharmasya laghutA bhavati, tathA-vAyukAyAdijIvAnAM virAdhanA ca bhavati / eSo'vidhiH / ayaM bhAvaH-zobhano'yaM vidhiH yathA svaprayojanArthameva yAceta, yadvastrAdikaM saMdadhIta tadarthameva yAceta, yasya sAdhoH kArya tannAmnaiva yAceta, Atmano'rthAya-parasyArthAya tadubhayAya vA yAceta, yathAka kAmastathaiva yatno vidheya iti paramArthaH / vinItaH san puro bhUmau saMsthApya tamevaM vadet-bhrAtaH ! 'taveyaMsUci riti // sU0 36 // evameva--'pippalagaM' pippalaka0, 37, 'nahaccheyaNagaM'-nakhacchedanakaM0 38 / kaNNasohaNagaM karNazodhanakaM0 39 / eSu triSvapi sUtreSu pUrvokta eva vidhiravidhizca jJAtavyaH // sU0 37-39 // sUtram--je bhikkhU lAupAyaM vA dArupAyaM vA maTTiyApAyaM vA aNNautthieNa vA gArathieNa vA parighaTTAvei vA saMThavei vA jamAvei vA alamappaNA karaNayAe suhumamavi no kappai jANamANe saramANe aNNamaNNassa viyarai viyaraMtaM vA sAijjai // sU0 40 // _chAyA-yo bhikSuH alAbUpAtraM vA dArupAtraM vA mRttikApAtraM vA, anyayUthikena vA gRhasthena vA parighaTTayati vA saMsthApayati vA yamayati vA alamAtmanaH karaNatayA sUkSmamapi no kalpate jAnAnaH smaran anyA'nyasya vitarati vitarantaM vA svadate ||suu040|| For Private and Personal Use Only Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yUNibhASyAvacUriH u0 1 sU0 41-43 daNDakAdiparighaTTana-pAtrasandhAnaniSedhaH 19 cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH zramaNaH 'lAupAyaM vA' alAbUpAtraM vA-tUMbIpAtraM vA, 'dArupAyaM vA dArupAtraM vA, tatra-dAru-kASThaM tatsaMbandhi pAtraM vA, 'maTTiyApAyaM vA' mRttikApAtraM vA, etAni trINi alAbUprabhRtipAtrANi 'aNNautthieNa vA' anyayUthikena anyatIrthikena vA, 'gArathieNa vA' gRhasthena vA 'parighaTAvei vA' parighaTTayati-nirmApayati vA 'saMThavei' saMsthApayati vA -pAtramukhAdInAM nirmANaM kArayati 'jamAvei vA' yamayati vA-saMyamayati vA pAtraikadezoccanIcapradezaM samIkArayati / alaM-paryAptam 'appaNo karaNayAe' AtmanA karaNatayA svayaM kartuM na zakyate / 'muhumamavi' sUkSmamalpamapiH 'no kappai' no kalpate / evaM svazakti. 'jANamANe' jAnAnaH 'saramANe' svasAmaya smaran san vA 'aNNamaNNassa' anyAnyasmai anyasmai anyasmai ityarthaH, tatra-anyatIthiMkAya gRhasthAya vA 'viyarai' vitarati samIkaraNAdyarthAya punaragrahaNAya vA dadAti / 'viyaraMtaM vA sAijjaI' vitarantaM dadatamanyaM vA svadate'numodate iti / yadi kazcit zramaNaH tumbAdipAtraM sphuTitaM gRhasthAdidvArA saMdhApayati navInaM vA nirmApayati kiMcidapi viSamaM samaukArayati sUkSmamapi kArya karoti-kArayati-kurvantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAgbhavati / eteSAM karaNe'nyadvArA saMpAdane vA dAne vA SaDvidhajovanikAyAnAmupamardasaMbhavena sAdhubhistatyAjyam // sU0 40 // sUtram--je mikkhU daMDayaM vA laTThiyaM vA avalehaNiyaM vA veNusUiyaM vA annautthieNa vA gArathieNa vA parighaTTAvei saMThavei jamAvei vA alamappaNo karaNayAe suhumamavi no kappai jANamANe saramANe aNNamaNNassa viyarai viyarataM vA sAijjai // sU0 41 // chAyA-yo bhikSuH daNDakaM vA yaSTikAM vA avalehanikAM vA-veNusUcikAM vA anya-yUthikena vA gRhasthena vA parighaTTayati saMsthApayati yamayati vA alamAtmanaH karaNatayA sUkSmamapi no kalpate jAnAnaH smaran anyA'nyasmai vitarati vitarantaM vA svadate / sU0 41 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU yo bhikSuH zramaNaH 'daMDayaM vA' daNDakaM vA, tatra-daNDo gamanasahAyako lokaprasiddhaH, 'laTiyaM vA yaSTikAM vA, tatra-yaSTirvazAdinirmito laghudaNDavizeSaH, tAM vA / 'avalehaNiyaM vA' avalehanikAM vA varSAsamaye caraNasaMlagnakardamaproJchanazalAkAvizeSaH / 'veNusUiyaM vA' gheNusUcikAM vA, tatra-veNuvaMzastanmayauM sUcI vaMzazalAkAmityarthaH / etatpUrvoktaM 'sarva vastu 'annautthieNa vA gArathieNa vA' anyayUthikenA'nyatIrthikena vA gRhasthena vA "parighaTTAveI' parighaTTayati parighaTTanaM nirmApaNam tatazcA'nyadvArA daNDAdi nirmApayatItyarthaH / 'saMThavei' For Private and Personal Use Only Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 20 mizithastre saMsthApayati, tatra-saMsthApana-daNDasya mukhAdInAM saMpAdanam 'jamAvei vA' yamayati vA saMyamayati daNDAdikaM samIkArayati / 'alamappaNo karaNayAe' malamAtmanaH karaNatayA paryAptamAtmanA svayaM karaNAyAlam na svasya kattuM sAmarthyamityarthaH / 'suhumamavi no kappaI' sUkSma-svalpamapyAtmanaH kAryamanyadvArA kArayituM na kathamapi kalpate / 'jANamANe saramANe aNNamaNNassa viyaraI' svAtmAnaM jAnAnaH smaran vA svasAmarthya anyA'nyasya anyasmai anyasmai ityarthaH vitarati-dadAti / 'viyaraMtaM vA sAijjai' vitarantaM vA-dadataM vA'nyaM svadate'numodate daNDAdInAM gharSaNa-saMsthApanasaMyamanAdikaM kattuM paratIthikebhyo dadAti dadataM vA'nyamanumodate sa prAyazcittabhAgbhavati / kevalaM bAla-glAna-rogi-vRddhAnAM saMcalanArtha yaSTayAdirgRhIto bhavati na tu sazaktAnAM sarvasAdhUnAmiti vivekaH // sU0 41 // sUtram-je bhikkhU pAyassa egaM tuDiyaM tuDei tuDataM vA sAijjai // sU0 42 // chAyA-yo bhikSuH pAtrasyaikaM truTitaM sthagayati-sthAyanta vA svadate ||suu042|| cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH zramaNaH 'pAyassa' pAtrasyatumbIpAtrasya, dArupAtrasya, mRttikApAtrasya vaa| 'egaM tuDiyaM' ekaM truTitam thiggalaM chidramityarthaH upalakSaNAt akhaNDapAtrasyopari zobhAyathaM pAtrasya zobhA varddhatAmiti buddhayA pAtrasyopari dIyamAnaM cihnavizeSam / 'tuDei' sthagayati AvRNute truTitaM saMyojayatItyarthaH / 'tuDataM vA sAijai' sthagayantaM vA svadate / yazca bhikSustumbikAditrividhapAtreSu chidramekaM niruNaddhi, yadvA-pAtrasyopari zobhAtizayasaMpAdanArtha yatra tatra vA svastikAdikaM nirmAti-nirmApayati vA, nirmApayantaM vA'numodate sa prAyazcittabhAgbhavati // sU0 42 / / sUtram-je bhikkhU pAyassa paraM tiNhaM tuDiyANaM tuDei tuDaMtaM vA sAijjai // sU0 43 // ___ chAyA-yo bhikSuH pAtrasya paraM trayANAM truTitAnAM sthagayati sthagayantaM vA svadate // suu043|| cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH zramaNaH 'pAyassa' pAtrasya tumbikAdeH / 'paraM tiNhaM tuDiyANaM' paraM trayANAM truTitAnAm trithiggalAt paraM caturthAdikam 'tuDeI' sthagayatiAvRtaM karoti-kArayati vA 'tuDataM vA sAijjai' -sthagayantaM vA svadate'numodate, trithiggalA For Private and Personal Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u0 1 sU0 44-47 pAtrasyAvidhisaMdhAnAtirekabandhananiSedhaH 21 dadhikaM saMyojayati sa prAyazcittI bhavati / yaH sAdhustumbikAdipAtreSu--eka-dvikaM vA kadAcittrikaM thiggalaM yojayituM prAptAdhikAraH sa yadi caturthAdikaM thiggalaM svasvajAtIyaM khaNDaM yojayati karoti, kArayati, kurvantaM vA svadate'numodate tadA prAyazcittabhAgbhavati // sU0 43 // atrAha bhASyakAra:bhASyam- uDDe tuDiyatiyA ya, jojejja pAyagaM jaI / ANANavatthA micchatta, pAveI ya virAhaNaM / / chAyA-urdhva truTitatrikAcca, yojayetpAtrakaM yatiH / AzAnavasthAmithyAtvaM prApnoti ca virAdhanam // avacUriH-'uDDhaM tuDiya' ityAdi / yo yatiH zramaNaH sphuTitapAtrAdikasya thiggalatrayAt urdhvamadhikaM thiggalena pAtrakaM tumnyAdipAtraM yojayet, caturthAdikaM thiggalaM pAtre sthagati--karoti, sa zramaNaH AjJAbhaGgadoSam-anavasthAdoSam -mithyAtvadoSam--virAdhanaM ca prApnoti, ataH sphuTitasya pAtrAdikasya thiggalatrayAdadhikaM na yojayet , iti // sU0 43 // sUtram-je bhikkhU pAyaM avihIe tuDai turaMtaM vA saaijji|| suu044|| chAyA-yo bhikSuH pAtramavidhinA sthagati sthagayantaM vA svadate // suu044|| cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'pAya' pAtram 'avihIra' avidhinA vidhyatikrameNa, 'tuDaI' sthagayati -yunakti 'tuDataM vA sAijjaI' sthagayantaM vA svadate, yunakti-yojayati--manumodate vA sa prAyazcittabhAgiti // sU0 44 // mUtram-je bhikkhU pAyaM avihIe baMdhai baMdhataM vA saaijji| suu045|| . chAyA-yo bhikSuH pAtramavidhinA badhnAti-vadhnantaM vA svadate // sU0 45 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'jebhikkhU' yo bhikSuH zramaNaH 'pAyaM pAtraM tumbikAdikam * 'avihIe' avidhinA vidhyatikrameNa 'baMdhaI' bannAti avidhinA bandhanaM karoti kArayati / 'baMdhataM vA sAijjai' baghnantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittI bhavati / triprakArake slAbUpAtrAdau dviprakArako baMdho bhavati / tatraiko'vidhibandho dvitIyo vidhibandhaH / tatrA'vidhibaMdho'yam-"tatra svastikabandho dviprakArako bhavati vyatikalitaH / itarau vA vyatikalito samaca For Private and Personal Use Only Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtre uraNau ca koNe // 1 // X malikalita ekala kiyA thA, eko'yam / athAto'm pratItastenabandhaH, sa caa'ym| ete sarve'pyavidhibandhAH / vidhibandhastu mudrikAsaMsthita 5 naubandhasaMsthitazca 6 / eteSu bandheSu-avidhimadhyAdekatareNApi bandhena trayANAM pAtrANAM madhyAt ekamapi pAtraM bandhayet sa AjJAbhaGgAdikaM doSaM prApnotIti / / sU0 45 // sUtram-je bhikkhU pAyaM egeNa baMdheNa baMdhai, baMdhataM vA sAijjai // chAyA-yo bhikSuH pAtramekena baMdhena badhnAti badhnantaM vA svadate // sU0 46 / / cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH, 'pArya pAtraM tumbikAdipAtram 'egeNa baMdheNa baMdhai' ekena bandhena badhnAti / sAmAnyatastAvatkathitam yat "avandhanaM pAtraM tumbikAdikaM grahItavyam" pAtrasyaikabandhanamapi kurvatasta evAjJAbhaGgAdikA doSA bhavantIti kathayitumidaM sUtraM pravRttam / taccaivaM pratipAdayati yat kazcidekabandhanaM pAtre karoti sa AjJAbhaGgAdikAn doSAn prApnoti, tathA 'baMdhataM vA sAijjaI' badhnantaM vA ekena bandhena pAtrAdikaM badhnantaM svadate'numodate yaH so'pi prAyazcittabhAgbhavatIti // sU0 46 // atrAha bhASyakAra:bhASyam-pAyamegeNa baMdheNa, baMdhejjA bhikkhuo jai / vihiNA'vihiNA vA se, ANAbhaMgAi pAvai // chAyA--pAtramekena baMdhena, badhnoyAdbhikSuko yadi / vidhinA'vidhinA vA sa AzAbhaGgAdi prApnoti / / acUriH-- 'pAyamegeNa' ityAdi / yaH kazcit zramaNaH ekena ekAvRtena bandhena vidhinA mudrikAsaMsthAnena naubandhanasaMsthAnena vA, avidhinA svastikAdibaMdhanena vA, pAtramalAbUprabhRtikaM bandhayet pAtrasya bandhanaM kuryAt yadi, evaM kurvANaH sa AjJAbhaGgAdikAn doSAn prApnoti tasmAdvidhinA vA avidhinA vA pAtrasyaikAvRtena bandhanena bandhanaM na kuryAditi // sU0 46 / / sUtram-je bhikkhU pAyaM paraM tiNhaM baMdhANaM baMdhai, baMdhataM vA sAijjai // chAyA--yo bhikSuH pAtraM paraM trayANAM baMdhAnAM badhnAti badhnanta vA svadate / sU0 47 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhu yo bhikSurnirgranthaH 'pAya' pAtraM tumbikAprabhRtikam / 'paraM tiNhaM baMdhANaM baMdhaI' paraM trayANAM bandhAnAM badhnAti trirAvRtabandhanAtparaM catu For Private and Personal Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u0 1 sU0 48 pAtrasyAtirekabandhanakAlamaryAdA 23 dibandhena badhnAti-bandhanaM karoti kArayati 'baMdhataM vA sAijjaI' badhnantaM-bandhanaM kurvANaM svadate'numodate sa prAyazcittabhAgbhavati / / sU0 47 // atrAha bhASyakAraHbhASyam-baMdhattigAiritteNa, pAyaM baMdhai jo jaI / vihiNA'vihiNA vAvi, se pAvai ya dUsaNaM // chAyA-bandhadhikAtiriktena, pAtraM badhnAti yo yatiH / vidhinA'vidhinA vA'pi, sa prApnoti ca dUSaNam // avacUriH-'baMdhattigA' ityAdi / yaH kaivalyaprApakajJAnadarzanacAritrArthaM yatamAno yatiH bandhatrayAtiriktena bandhanatrayAdadhikena caturthabandhanAdinA pAtramalAbUprabhRtikam vidhinA mudrikAdisaMsthAnena, avidhinA svastikAdisaMsthAnena bandhanena badhnAti bandhanaM karoti kArayati, sa dUSaNamAjJAbhaGgAdidoSajAtaM prApnoti tasmAt kathamapi vidhinA'vidhinA vA caturthena bandhanena yatiH pAtrasya bandhana na kuryAditi // sU0 47 // sUtram-je bhikkhU airegabaMdhaNaM pAyaM divaDDAo mAsAo pareNa dharai dharataM vA sAijjai // sU0 48 // chAyA-yo bhikSuratirekabandhanaM pAtra dvayardhAt mAsAtparaM dharati, dharantaM vA svadate // suu048|| cUNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'airegabaMdhaNaM pAyaM' atireka tribandhanAdadhikaM bandhanam , tena baddhaM pAtram 'divaDDhAo mAsAo' dvayardhAt mAsAt ekaM mAsaM paripUrNa dvitIyamAsasyA? bhAgaH paMcadazadinAni, tasmAt dvayardhamAsAt 'pareNa' pareNa parataH yadi dvayardhamAsAdadhikakAlaparyantaM 'gharei' dharati dhArayati / 'dharaMtaM vA sAijjai' dharantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittI bhavati // sU0 48 // atrAha bhASyakAra:bhASyam-avalakkhaNabaMdhaNao, hoi pamAo asaMjamo tatto / . teNa ya ANAbhaMgo, paDaI tatto ya saMsAre // chAyA- apalakSaNabandhanato bhavati pramAvaH asaMyamastasmAt / tena ca AzAbhaGgaH, patati tasmAcca saMsAre // For Private and Personal Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtre avacUriH-'avalakkhaNa.' ityAdi / apalakSaNaM yadvandhanaM tasmAt pramAdo bhavati, tasmAt pramAdAt asaMyamaH, tena ca asaMyamena AjJAbhaGgaH jinAjJAvirAdhanA, tasmAcca bAjJAbhaGgAt sAdhuH saMsAre patati tasya punaH punaH saMsArapAto bhavati / tasmAdavidhibandhanasya sArdhamAsAtparato dhartA-dhArayitA, dhArayato'numodayitA ca prAyazcittabhAg bhavatIti vimarzaH // sU0 48 // ekabandhanabaddhapAtradhAraNe bhikSuH kaM ke doSaM prApnotItyAha bhASyakAraHbhASyam-ANAbhaMgAiyaM dosaM, micchattaM ca virAhaNaM / ... pAvai jamhA ya tamhA, bhikkhU Neva dharejja taM // chAyA-AkSAbhaGgAdikaM doSaM, mithyAtvaM ca virAdhanam / / prApnoti yasmAcca tasmAd , bhikSunaiva dharet tam // avacari:-'ANAbhaMgAiyaM' ityAdi / yasmAtkAraNAt eka-dvika-trikAtirekabandhanaviziSTapAtraM dhArayatastIrthakArANAmAjJAbhaGgAdikA doSA bhavanti, tathA anavasthA, ekena yadi dhAritaM tadA'nyo'pi taddhArayiSyati, tadanyo'pi dhArayiSyati, evaM tadanyo'pi, itthaM krameNA'navasthAdoSaH samApatati / tena mithyAtvamapi prApnoti, tIrthakarANAmAjJAbhaGge mithyAtvaprApteH / tathA virA. dhanam AtmavirAdhanaM saMyamavirAdhanaM ca prApnoti / tasmAtkAraNAt sAdhurekabandhanAvidhibandhanAtirekabandhanaviziSTaM pAtraM na dhArayediti siddhAntaH // sU0 48 // atha bhASyakAro'lakSaNapAtrANi pradarzayati-'huMDaM' ityAdi / bhASyam-huMDaM 1 sabalaM 2 vAyAidaM 3 dupurya 4 ca khIlasaMThANaM 5 / paumuppalaM 6 ca savaNNaM 7 alakkhaNaM daDDha 8 ducaNaM 9 // chAyA huMDaM 1 zabalaM 2 vAtAviddhaM 3 duSputaM 4 ca kIlasaMsthAnam 5 / padmotpalaM 6 ca savarNa 7, alakSaNaM dagdha 8 durvarNam 9 / avacUriH-'huMDaM' yat pAtraM samacaturasraM na bhavati tat huNDam alakSaNam 1, zabalaM tat yasya kRSNAdirUpANi, vicitrarUpopapannam ityarthaH 2 vAtAviddhaM nAma-vAtena Aviddha kSiptam upacArAt sphuTitamityarthaH 3, duSputaM nAma-duSTAdhobhAgaM yat sthApitamUrdhvameva tiSThaticAlitaM sat punaH pratyAvarttate tat tAdRzaM duSputam 4 iti / kIlasaMsthAnam-yat sthApayat sanna tiSThati tatkIlasaMsthAnam 5, pamotpalam-yasya pAtrasyA'dhonAbhiH padmAkRtiH, utpalAkRtiH nolAmA vA tatpamotpalam 6, savarNam kaNTakAdikSatakSataM yatpAtraM tat 7, tathA-dagdham - agninA prajvalitam 8, duvarNam- paJcavarNopetamaniSTavaNe vA 9 / athavA-pravAlAGkurasadRzaM For Private and Personal Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir varNibhASyAvacUriH u0 1 sU0 49-50 vastrasandhAnaprakaraNam 25 suvarNam anya durvarNam-aniSTamityarthaH / etallakSaNayuktaM pAtramalakSaNaM kathyate iti / tatra kasmin alakSaNe sati taddhArayituH kimAkArako doSa Apadyeta ? tatrocyate - huMDanAmake'lakSaNe cAritrabhedaH 1, zabalanAma ke lakSaNe cittavibhramaH 2 vAtAviddhanAmake'lakSaNe sAdhorunmAdo bhavati 3, duSputa - kIlasaMsthAnanAmake'lakSaNake gaNe-- cAritre ca sthAnaM na labhate 4/5 | padmotpalanAmakAlakSaNe - akuzalaM zarIrapIDA bhavati 6, savarNApalakSaNe upakaraNasya jJAna - darzana - cAritrasya ca virAdhanA bhavati 7, dagdhe antarbahirvA maraNaM bhavati 8 / durvarNanAmakA'lakSaNaviziSTapAtradhAraNe jJAnasyAgamo na bhavati 9, tasmAt - alakSaNayuktaM pAtraM na dhArayet / kIdRzaM pAtraM kena vA krameNa kiyantaM vA kAlaM mArgayitavyam ! tatrocyate-prathamaM tAvat caturo mAsAn paryantaM yathAkRtaM nAma pAtraM kevalakASTanirmitaM pUrvakRtamukhaM vA'lAbUpAtraM mArgayitavyaM kintu na parikamitamiti / yadi caturmAsaM yAvadanveSaNe kRte'pi tAdRzaM yathAkRtaM pAtraM na labdhaM bhavati, tadA - tadanantaraM mAsadvayaM yAvat alpaparikarmitameva pAtraM mArgayitavyam / yadyetAvatA kAlenA'pi tAdRzamalpaparikarmitaM pAtraM labdhaM na bhavet, tadA-dvayardhamAsaM yAvat bahuparikarmitamapi pAtraM mArgayet yasmAt - tadanantaraM varSAkAlaH prApto bhavati, varSAkAle ca parikarma na bhavati / yadi yAdRzamAgame kathitaM salakSaNaM pAtram tAdRzaM pAtraM na labheta, tadA tAvad yadeva prAptaM tadeva pAtramanukarSayitavyamiti saMkSepaH // suu048|| " itaH pUrvasUtreSu - eka-dvikAdithiggalaM bandhanaM vA darzitam, adhunA - prakRtasUtre vastre thiggala yojanAprakAramAha - 'je bhikkhU' ityAdi / sUtram -- je bhikkhU vatthassa evaM paDiyANiyaM dei, deyaMtaM vA sAijjai // sU0 49 // chAyA - yo bhikSurvastrasya ekaM pratyanIkaM dadAti dadataM vA svadate // sU0 49 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'vatthassa' vastrasya, tatra -- vAsayati-AcchAdayati rakSati zItoSNAdibhyaH zarIramiti vastram - prAvaraNaka-colapaTTAdikam, tasya vastrasya ' egaM paDiyANiyaM' ekaM pratyanIkam anyajAtIyavastra saMbhavaM thiggalakam kAraNaM vinA tajjAtIyamekaM thiggalam - anyajAtIyavastrasya vA thiggalaM dadAti dApayati 'deyataM vA sAijjai' dadataM vA svadate'numodate, sa AjJAbhaGgAdikamAtmavirAdhanaM saMyamavirAdhanaM ca prApnoti, ataH prAyazcittabhAg bhavati // sU0 49 // " saMprati sUtrapratipAditaM vastraM katiprakArakaM bhavatIti jijJAsAyAmAha bhASyakAra : - 'vatthaM paMcavi' ityAdi / 4 For Private and Personal Use Only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIyasUtre bhASyam-vatthaM paMcavihaM vuttaM, jaMgamAipabheyarga / jahAsatthaM ca tanbheo, NAyavyo hiyabuddhihi / chAyA-vastraM paJcavidhamuktaM jaMgamAdipramedakam / yathAzAstraM ca tadbhedo jJAtavyo hitabuddhibhiH // avacUriH--vastraM paJcavidhaM paJcaprakArakaM bhavati, jaMgamAdibhedAt , paMca prakArAH vastrasya bhavantijaMgie,bhaMgie, sANae, pattie, tirIDapaTTae" jagamam 1, bhaGgikam 2 zANakam 3 patrakam 4 tiroDapaTTakam 5, tatra-jaGgamam-ajameSalomanirmitaM kambalAdi, upalakSaNAtkArpAsikam 1, bhaGgikamatasInirmitaM kRmijaM vA 2, zANakam-zaNasUtramayam 3, patrakam-tAlapatranirmitam 4, tirIDapaTTakam-tiroDavRkSatvagbhinirmitam 5 / eteSu paJcavidheSu vastreSu-utsargamArgeNa vastradvayaM kalpate, UrNAmayaM, kAsikaM ca, tatra ekamUrNAmayaM, prAvaraNadvayaM kArpAsikaM ca / apavAdamArgeNa dvividhavastrayoralAbhe'nyadapi vastraM kalpate / itthaM subuddhibhiryathAzAstraM bhedo jJAtavyaH // su0 49 // athApavAdamAha-'je bhikkhU' ityAdi / sUtram-je bhikkhU vatthassa paraM tiNhaM paDiyANiyaM dei deyaMta vA sAijjai // sU0 50 // chAyA-yo bhikSurvastrasya paraM prayANAM pratyanIkaM dadAti dadataM vA svadate ||suu050|| cUrNI - 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'vatyassa' vastrasya prAvaraNacolapaTTakAdirUpasya 'paraM tiNhaM' paraM trayANAm, trayANAM thiggalAnAM paratazcaturthAdikam , pratyanIkaM anyajAtIyavastrathiggalam , 'dei' dadAti dApayati, 'deyaMta vA sAijjai' dadataM vA svadate'numodatesa prAyazcittabhAra bhavatIti / sU0 50 // atrAha bhASyakAra:- 'kAraNe' ityAdi / bhASyam - kAraNe thiggalaM satye, tiyameyamudAhiyaM / tao ya parato dei, ANAbhaMgAiyA mayA // chAyA-kAraNe thiggalaM zAstre trayametadudAhRtam / tatazca parato dadAti AzAbhaMgAdikA matAH // avacUriH-kAraNe-kAraNavizeSe sati, yAvat-eka-dvikaM trayaM vA thiggalaM ghastropari deyam , etat zAstre evodAhRtam-kathitam / kAraNe sati yAvat thiggalatrayaM tAvadeyam , tatazca parato dadataH tataH paraM trithiggalAtparaM caturthAdi thiggalaM vastropari dadataH zramaNasya- AjJAbhagAdikA doSA matA bhaveyurityarthaH / / sU0 50 // For Private and Personal Use Only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNi bhASyAvacUriH u0 1 sU0 51-56 vastrasya sIvanaphalikAprandhana prakaraNam 27 athAsya prakRtasUtrasya paJcAzatA sUtreNa saha kaH saMbandhaH ? iti cet atrocyate - pUrvapUrvatarasUtreSu thiggalasaMyojanaM kathitam / tat thiggalaM sIvanamantareNa na saMbhavati iti thiggalasIvanaM smAra yati, tatsIvanaM kena vidhinA bhavatIti sIvanavidhipradarzanArthametatsUtramAha - 'je bhikkhU' ityAdi / sUtram - je bhikkhU avihIe vatthaM sivvai sivvaMtaM vA sAijjai / 51 / chAyA - yo bhikSuravidhinA vastraM sIvyati sIvyantaM vA svadate // sU0 51 // / cUrNI -- 'je bhikkhU' yo bhikSuH, 'aviDIe' avidhinA vidhimullaGghya, 'vatthaMsivvai' vastraM prAvaraNacolapaTTAdikaM sorvyAta sIvanaM karoti, kArayati 'sinbaMtaM vA sAijjai' sIvyantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati / ayaM bhAvaH - yathA gRhasthaH zobhArthaM vastrAdau jAlikAM karoti tathA yadi : sAdhuH kuryAt yadvA kurvantamanumodayet tadA tAdRzavastrasya pratilekhanAdikaM karttuM na zakSyati, ato'vidhipUrvakaM tat sIvanam - iti, tathAkaraNe karttuH kAra - yituH kurvantamanumodayiturbhavatyeva prAyazcittam / ayaM bhAvaH - sIvanaM paJcaprakArakam - gaggaraka sIvanam 1 daNDisIvanam 2 jAlikAsIvanam 3 ekasarAsIvanam 4 duSkIlakasIvanam ca 5 bhavati / tatra - gaggarasIvanaM daNDisIvanaM ca yathA gRhasthAnAM 'kurtA- koTa, kotthala - kothalA - kothalI' ityAdibhASAprasiddhAnAM sIvanam 1 -- 2, nAlikAsIvanaM prasiddhaM vastreSu jAlikAdikaraNena vicchittisampAdanam 3 / ekasarAsIvanaM lokaprasiddhaM 'kasIdA' 'bharata' ityAdinAmnA 4 | duSkIlakasIvanaM yathA tathA sIvyate, yathA-ubhayato vastrasya kIlakamiva DokaM bhavati 5 / etatsarvaM sIvanamavidhirUpam, yata eteSu pratyupekSaNAdikaM samyak na saMbhavati ato naitatkartavyam / vidhisIvanaM mosUtrikAkArasIvanaM svasamayaprasiddhamiti dikU // sU0 50 // sUtram -- je bhikkhU vatthassa evaM phaliyaM gaMThiyaM kareDa kareMtaM vA sAijjai // sU0 52 // chAyA - yo bhikSurvastrasyaikAM phalikAM grathitAM karoti kurvantaM vA svadate // sU0 52|| cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'vatyassa' vastrasya, 'egaM phaliyaM gaMTiyaM karei' ekAM phalikAM - vastrAntasthitatantujAlarUpAM prathitAM karoti vastrAntasthitatantujAlaM phalikArUpeNa prathnAtItyarthaH, 'kareMtaM vA sAijjai' kurvantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAgU bhavati / zeSaM prAgvat // sU0 52 // For Private and Personal Use Only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 26 nizIthasatre sUtram--je bhikkhU vatthassa paraM tiNhaM phaliyagaMThiyANaM karei karata vA sAijjai // sU0 53 // chAyA-yo bhikSurvastrasya paraM trayANAM phalikApranthikAnAM karoti kurvantaM vA svadate // sU0 53 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'vatthassa' vastrasya-prAvaraNavastrAdeH, 'paraM tiNhaM' paraM trayANAm 'phaliyagaMThiyANaM' phalikAgranthikAnAM 'karei' karoti svayaM saMpAdayati, kArayati 'kareMtaM vA sAijjaI kurvantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAgiti prAgvat / ataH phalikAtrayAdadhikaM phalikAgranthanaM na vidheyam // sU0 53 // sUtram-je bhikkhU vatthassa egaM viphaliyaM gaMThiyaM dei deyaMta vA sAijjai // sU0 54 // chAyA yo bhikSuH vastrasyaikAM viphalikAM granthikAM dadAti dadataM vA svadate ||suu054|| cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'vatthassa' vastrasya 'egaM viphaliyaM gaMThiyaM' ekAM viphalikAm-phalikArahitA granthikAM 'dei' dadAti-vastrAntabhAgena saha pranthikA yunakti dApayati, yojayati anyadvArA, 'deyaMtaM vA sAijjaI' dadataM vA svadate'numodate tasyAjJAbhaGgA'navasthAmithyAtvasaMyamavirAdhanAdayo doSA bhavantIti sugamam // sU0 54 // sUtram-je bhikkhU vatthassa paraM tiNhaM viphaliyagaMThiyANaM dei deyaMtaM vA sAijjai // sU0 55 // __chAyA-yo bhikSurvastrasya paraM trayANAM viphalika pranthikAnAM dadAti dadataM vA svadate // sU0 55 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'vatthassa' vastrasya 'paraM tiNhaM' paraM trayANAm-trayANAM paramadhikam 'viphAliyagaMThiyANaM dei' viphalikagranthikAnAM dadAti dApayati, 'deyaMtaM vA sAijjai' dadataM vA svadate'numodate sa AjJAbhaGgadoSAtprAyazcittabhAgiti saralo'rthaH // sU0 55 // sUtram-je bhikkhU vatthaM avihIe gaMThai gaMThataM vA sAijjai // 56 // chAyA-yo bhikSurvastramavidhinA pradhnAti prathnantaM vA svadate // sU0 56 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'vatthaM' vasra-colapaTTAdikam 'avihIe' avidhinA-vidhimullaGdhya 'gaMThai' adhnAti avidhipUrvakaM pranthi dadAti-dApayati, For Private and Personal Use Only Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u01 sU0 57-60 vastragRhadhUmapUtikarmaprakaraNam 29 'gaMThataM vA sAijjai' prathnantaM vA svadate'numodate sa AjJAbhaGgAdidoSAtprAgvat prAyazcittabhAgbhavati // sU0 56 // sUtram-je bhikkhU vatthaM atajjAeNaM gaMThei gaThetaM vA sAijjai // 57 // chAyA-yo bhikSurvastramatajjAtena praznAti prathnantaM vA svadate // sU0 57 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU yo bhikSuH 'vatthaM' vastraM colapaTTAdikam, sphATitaM saMghAtum 'atajjAeNaM' matajjAtena, jAtimatikramya yad bhavati tad atajjAtam anyajAtIyam tena vibhinnajAtikena davarakeNa 'gaMThei' adhnAti-sIvanAdikaM karoti, kArayati 'gaMThetaM vA sAijjaI' prathnantaM vA svadate'numodate sa AjJAbhaGgAdidoSAn prApnuvan prAyazcittabhAgiti pUrvavat // sU0 57 // sUtram-je bhikkhU airegagahiyaM vatthaM paraM divaDDAo mAsAo dharei dharataM vA sAijjai // sU0 58 // chAyA-yo bhikSuH atirekagRhItaM vastraM paraM pardhAt mAsAt dharati dharantaM vA svadate // sU0 58 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'airegagahiyaM vayaM' atirekagRhItaM vastram zramaNAnAM yAdRzI vastragrahaNavyavasthA, yAdRyI vA saMkhyA, tato'dhikavastrasya ko'pi grahaNaM karoti / pramANavyavasthAto'dhikaM yad gRhItaM vastraM tat yadi 'paraM divaDDAo mAsAo gharei' paramadhikaM dvayardhamAsAt-ardhAdhikaikamAsAt , sAdhaiMkamAsAt paramadhikaM kAlamapi dharati, svasamIpe sthApayati 'dharetaM vA sAijjai' parantaM vA svadate'numodate sa AjJAbhaGgAdidoSadhArI prAyazcittabhAgbhavati // sU0 58 // atrAha bhASyakAraH- 'avalakkhaNAI0' ityAdi / bhASyam-avalakkhaNAijutta-duga-tiga-airega-gaMThiyaM vatthaM, / dharai ya divaDDhamAsA, ahiyaM jo dosabhAI so|| chAyA-apalakSaNAdiyuktaM-dvika-trikA'tirekaprathitaM vastram / dharati ca vyardhamAsAd adhikaM sa doSabhAgI saH // avacUriH-yo bhikSuH apalakSaNAdiyuktam-trikoNAdhalakSaNayuktam / AdizabdAttathAvidhAnyApalakSaNayuktaM vA yathA ekagranthiyuktaM, pranthidvayayuktaM, pranthitrayayuktaM tadadhikAnthiyuktaM vA, yatsamA For Private and Personal Use Only Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 30 nizithasUtre nA'samAnajAtIyakaM colapaTTAdikaM vastraM sArdhamAsAdadhikaM sAdhaikamAsAdadhikakAlaparyantaM dharatidhArayati, yadvA-dharantamanumodate sa zramaNaH tIrthakRtAmAjJAbhaGgAdidoSabhAgI bhavatIti / tathAanavasthAdoSam-AtmasaMyamavirAdhanAdoSaM ca prApnoti, ataH salakSaNAdivastrasya mArgaNaM karttavyam / tatrA'palakSaNopadherdhAraNe-yasmAt- jJAnadarzanacAritrANAM vinAzo bhavati, tasmAt-alakSaNayutaM vastraM na dhArayitavyam , kintu-savidhivastrasya mArgaNA kartavyA / tatra yathAkRtavastragrahaNe mAsacatuSTayaM yAvat-anveSaNaM karttavyam 1, anyaparikarmitagrahaNe mAsadvayaM yAvat mArgaNaM karttavyam-2, tataH paraM sArdhamAsaparyantaM saparikarmitaM vastraM mArgayet 3, evaMprakAreNa kRte'pi mArgaNe salakSaNAdikamanyadoSarahitaM vastraM yadi na milet , tadA tAvatparyantaM mArgaNaM karttavyam yAvatparyantamanyatsalakSaNaM sarvadoSarAMhataM vastraM na milet // sU0 58 // sUtram--je bhikkhU gihadhUmaM aNNautthieNa vA gArathieNa vA parisADAvei parisADAvetaM vA sAijjai // sU0 59 // - chAyA-yo bhikSuH gRhadhUmaM anyayUthikena vA, gRhasthena vA parizATayati pari, zATayantaM vA svadate // sU0 59 // - cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH 'giDadhUma' gRhadhUmam gRhaM vasatiryatra sAdhavastiSThanti, tasmin gRhe vasatau dhUmaM rogAdyupazAmakaguggulAdijvAlanAjjAyamAnam 'aNNautthieNa vA' anyayUthikena vA paratIthikena vA, 'gArathieNa vA' gRhasthena vA-yena kenacit vA parisADAveI' parizATayati-gRhAdikaM pidhAya tadantadhUmaM nirudhya prasArayati, sarvato vistArayati 'parisADAveta vA sAijjaI' parizATayantaM-itastato dhUpayantaM vA svadate'numodate sa prAgvat prAyazcittabhAgbhavati // sU0 59 // sUtram-je bhikkhU pUikammaM muMjai bhuMjaMtaM vA sAijjai, taM sevamANe Avajjai mAsiyaM parihAraTThANaM aNugghAiyaM // mU0 60 // // NisIhajjhayaNe paDhamo uddeso samatto // 1 // chAyA-yo bhikSuH pUtikarma bhuGkte bhuJjantaM vA svadate, taM sevamAna Apadyate mAsikaM parihArasthAnamanudghAtikam ||suu0 60 // // nizIthAdhyayane prathama uddezaH samAptaH // 1 // For Private and Personal Use Only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir carNibhASyAvariH u01 sU060 pUrtikarmabhASyam-uddezasamAptizca 1 cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'pUikammaM muMbaI' pUtikarma bhuGkte, tatra-vivarNa vinaSTaM kuthitamannajAtaM pUtikaM kathyate, svasamaye punarvizuddhamapyAhArAdikamAghAkarmikAdikaNamAtreNa mizritaM tatpUtikamiti kathyate, etAdRzamAhAraM bhuGkte 'bhuMjataM vA sAijjaI' bhuJjantaM pUtikAdyAhArasyopabhogaM kurvantaM svadate'numodate / 'taM sevamANe AvajjaI' tat-hastakarmAdyArabhya pUtikarbhAntamavidhimArga sevamAna Apadyate-prApnoti 'mAsiyaM parihAradvANaM aNugyAiyaM' mAsikaM parihArasthAnamanudghAtikam / anudghAtikaM mAsikaM prAyazcittaM bhavatIti sarvatra vijJeyam // sU0 60 // hastakarmAdArabhya pUtikarmAntA'vidhimArgasya parisevanaM kurvataH zramaNAdeH prAyazcittam , tatra kimidaM pUtikarma ? katividhaM ca ? tatrAha bhASyakAraH--'pUikamma' ityAdi / bhASyam-pUikammaM duhA vuttaM, davve bhAve ya dhImayA / davve sundaradirseto, bhAve suhumaM ca bAyaraM // chAyA-pUtikarma dvidhA proktaM dravye bhAve ca dhImatA / dravye sundaradRSTAnto bhAve sUkSmaM ca bAdaram // avacUriH-tatra-'pUti' iti kuthitamiti kathyate, karma-ityAdhAkarmikamiti / taccA''dhAkarmika-sAdhvartha SaTkAyopamardanapUrvakaM nirmitamAhArAdikam / AdhAkarmikasya niSiddhatvAt yadyapi zuddha AhAraH tatrA''dhAkarmAdidoSayuktAhArasya sikyamapi-kaNamapi yadi milati tadA'sau pUtikarmAhAra ityucyate, tadAhArakaraNe prAyazcittam / tad dviprakArakaM bhavati, tadeva darzayati bhASyakAra:-'pUikamma' iyAdinA / viditazAstrahRdayaiH pUrvAcAryaiH pUtikarma dvidhA-dviprakArakaM kathitam , tadyathA-dravye bhAve ca, tatra dravye sundaradRSTAnto nidarzanam / tathAhi asti kazcidgAthApatiH, tena gRhakAryakaraNAya sundaro nAmakaH sevakaH svagRhe sthApitaH / ekadA kadAcitkAcit puNyatithiH prAptA / tadavasare gAthApatinA prAGgaNopalepanAya sundaraH sevako niyojitaH / sa ca sundaro gomayamAnItavAn parantu gomayena sAkaM purISamapi-AnIya prAGgaNasyopalepanAdikaM kRtavAn / yadA tu gAthApatiH samAgataH tadA durabhigandhayuktadravyeNa lipta prAGgaNamiti matvA bhRtyaM bhartsitavAn / tathA ca-yathA dRSTAnte'pavitradurgandhimanuSyapurISeNa saMsRSTaM gomayamapi durgandhakAraNam / evameva-dArTAntike'zuddhAhArasaMsRSTaH zuddhAhAro'pi doSAya eveti / For Private and Personal Use Only Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtre bhAvapUtikaM ca dviprakArakaM bhavati sUkSma-bAdaraM ca / tatra-indhanaM dArukam , tasya dhUmaHindhanadhUmaH, sa cA''dhAkarmike bhojane radhyamAne lokAnAM prANapradezaM spRzati tena chivakA jAyate, tataH sarva pratikaM bhavati / gandhapudgalairvA chikkA bhavati tataH sarva pratikaM bhavati / athavAdhUmagandhavarjitaiH sUkSmAvayavaizchikkA, tataH sarva pUtikaM bhavatItyetat sUkSmaM pUtikam / ___bAdaraM triprakAraM bhavati AhAre, upadhau, zayyAyAM ca / tatrAhArapUtikaM caturvidham azanAdibhedAt / AdhAkarmikAdyAhArakaNenApi saMsRSTamAhArajAtamAhArapatikam 1 / upadhiptikaM dviprakArakam-vastre pAtre ca / tatra-vastraM jAMgikAdipazcaprakArakabhedAt paJcavidham / pAtram-alAbUdAru- mRttikAbhedAt trividhaM grAhyam / dhAtunirmitaM sampratikAlaprasiddhaM selolAiTAdinirmitaM sarvamagrAhyam / tatazca pAtrapUtikamapi trividham / tatra vastre-AdhAkarmakRtena sUtreNa sIvyati, thiggalaM vA dadAti / pAtre'pi-AdhAkarmakRtena sUtreNa sIvyati-saMyojayati thiggalaM vA dadAti / vasatipUtikam-zuddhavasatau AdhAkarmikavaMzakASThaprastarAdisaMmelanam / yathA-vasatinirmANe SaT kASThAdIni prAzukAni saptamaM kimapi vAstudravyaM cA''dhAkarmikaM saMyojitaM bhavettad vasatipUtikaM kathyate / vizeSato yathAzAstraM jJAtavyam // sU0 60 // iti zrI-vizvavikhyAta-jagadvallabha-prasiddhavAcaka-paJcadazabhASAkalitalalitakalApAlApakapravizuddhagadyapadyanaikagranthinirmApaka-vAdimAnamardaka- zrIzAhUchatrapatikolhApurarAjapradatta"jainazAstrAcArya-padabhUSita-kolhApurarAjaguru-bAlabrahmacAri-jainAcArya-jainadharma-divAkara-pUjyazrI-ghAsIlAlabati-viracitAyAM "nizIthasUtrasya" cUrNibhASyAvacUrirUpAyAM vyAkhyAyAM prathama uddezakaH samAptaH // 1 // For Private and Personal Use Only Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // dvitIyorezakaH // kathitaH prathamoddezakaH, idAnImavasaraprApto dvitIyodezakaH prArabhyate, asya prathamoddezakena saha kaH sambandhaH ? ityatrAha bhASyakAra:bhASya-paDhame gurumAsaM ca, pAyacchittaM pakittiyaM / bIe u lahumAsaM ca, pAyacchittaM kahissae // chAyA- gurumAsikaM ca prathame, prAyazcittaM prakIrtitam / - dvitIye tu laghumAsaM ca prAyazcittaM kathayiSyate // avacUriH--'paDhame' ityAdi / tatra prathame-prathamoddezake hastakarmAdhArabhya pUtikarmAhAraparyanteSu doSeSu 'gurumAsa' gurumAsikaM prAyazcittaM kathitam / dvitIye-dvitIyodezake tu 'lahumAsaM' laghumAsikaM prAyazcittaM kathayiSyate / yadvA-guru- iti padaM sApekSam vacca-laghukamapekSate'to'troddezake laghuprAyazcittaM kathayiSyate / ayameva saMbaMdhaH pUrvAparodezakIyasUtrANAm / athavA-prathamoddezakacaramasUtrasthabhASye upakaraNapUtikaM kathitam , iha ca dvitIyoddezakasya prathamasUtre tadevopakaraNaM kim ? iti kathayiSyate, ayameva saMbandhaH pUrvAparasUtrayoH / athavA-prathamoddezakasyAdisUtre hastakarmAdivyavahAro niSiddhaH, atrApi dArudaNDaka--pAdapoMchanakaraNaM hastavyavahAra eveti tanniSedhaH kathayiSyate, ayameva saMbaMdhaH pUrvAparasUtrayorbhavati / anena saMbandhenAyAtasya dvitIyodezakIyaprathamasUtrasya vyAkhyAnaM prastUyate- 'je bhikkhU' ityAdi / sUtram-je bhikkhU dArudaMDayaM pAyapuMchaNayaM karei kareM vA sAijai 1 chAyA-yo bhikSudaMDakaM pAdapoMchanakaM karoti kurvantaM vA svadate // sU0 1 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcit-nivabhikSaNazIlo bhikSuH, aSTavidhakarmaNAM kSapaNAya sarvadA yatanAvAn vA bhikSuH 'dArudaMDayaM pAyapuMchaNayaM karei' dArudaNDakaM pAdaproJchanakaM karoti, tatra dAru-kASTham , tanmayo daMDo yasya tadArudaNDakamU-tAdRzaM kASThadaNDamAtrayukta niSadyAbhidhavastravarjitam , evaMbhUtaM pAdaproJchanakam , atra 'pAdaproJchana'-zabdena rajoharaNaM gRhyate, evaMrUpaM niSadyAvastravivarjitaM rajoharaNaM karoti kArayati 'kareMtaM vA sAijjaI kurvantaM vA svadate-anumodate tasya mAsalaghukaM prAyazcittaM bhavati, ato rajoharaNadaNDaM vastravivarjitaM svayaM na kuryAnna vA kArayet tathA-kurvantamanyaM vA nA'numodeta, iti / / sU0 1 // bhASyam-duvihaM rayaharaNaM, uNiyaM ca taheyaraM / ussagge par3hamaM gejhaM, apavAe ya aNNayaM // For Private and Personal Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthastre chAyA--dvividhaM rajoharaNa, auNikaM ca tathetarat / utsarge prathamaM prAcaM, apavAde ca anyat // avacUriH-'duvihaM' ityaadi| rajoharaNaM dvividham-aurNikaM tathA itarat-tadbhinnaM ca / tatrotsargamArge bhauNika grahItavyam / apavAde-UrNAmayasyA'lAbhe tu-anyat bhASikAdikamapi rajoharaNaM grahItavyam / rajoharaNaM paJcavidhaM bhavati-jAjamikaM 1, bhAGgikaM 2, zANakaM 3, potakaM 4, tirITaparakam 5 / tatra jAGgamikaM-jaGgamaprANikezavinirmitaM, yathA bhauNikam mauSTrikamityAdi 1 / bhAGgika 'pATa' iti lokaprasiddhaM yasya tantubhiH kotthalakaM nirmIyate tannimitam 2 / zANakaM zaNasUtranirmitam 3 / potakam-poto vastraM, tannirmitaM kAryAsasUtranirmitamityarthaH 4, tirITapaTTakam-tirITa iti vRkSavizeSaH, tasya tvacAvinirmitatantusampAditam 5 / punarapi rajoharaNaM trividham-autsargikam 1, ApavAdikam 2, tadubhayAtmakam 3 / tatra autsargikaM sarvAtmanA aurNikam , ApavAdikam-bhAGgikAdikaM caturbhedakam / tadubhayAtmakam--UrNAdimizritam / eSAM madhyAtpUrvapUrvAbhAve parAtparaM rajoharaNaM grAhyam / pratimAdhArI zrAvakastu niSadhA--rajoharaNopariveSTanako vastravizeSaH, tadrahitadaNDikAyukta rajoharaNaM dhArayati / sAdhusAdhvInAM tu niSadyArahitadaNDikAyuktaM rajoharaNaM kathamapi na kalpate iti / . tatra--rajoharaNapramANamAha-rajoharaNaphalikAyA hastinaH padanyAsasya yAvat pramANaM bhavet tAvatpramANakaM rajoharaNaM karttavyam / daNDikApramANamAha--gamanasamaye sukhapUrvakaM yayA pramArjayituM zakyate tAdRzapramANA lambAyamAnA rajoharaNadaNDikA grAhyA / laghudaNDikayA samyak pramArjanaM na saMbhavati ata eva rajoharaNe laghudaNDikA na dhAryA / tathA--rajoharaNaM parityajya yugakASThapramANabhUmito dUraM na gantavyam / apramArjitabhUmau gamane cAsamAdhisthAnadoSo bhavatIti dazAzrutaskandhe bhagavatA pratipAditamiti // sU0 1 // sUtram-je bhikkhU dArudaMDayaM pAyapuMchaNaM geNhai geNhataM vA sAijjai 2 chAyA-yo bhikSurdArudaNDakaM pAdaproJchanaM gRhAti gRhantaM vA svadate // sU0 2 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH 'dArudaMDayaM pAyapuMchaNaM' dArudaNDakaM pAdaproJchanam niSadyApariveSTanarahitadArudaNDayuktaM rajoharaNam 'geNhai' svayaM gRhAti 'gehaMtaM vA sAijjaI' gRhNantaM vA svadate, gRhNAti grAhayati gRhNantaM vA anumodate sa prAyazcittabhAgbhavatIti // sU0 2 // sUtram--je bhikkhU dArudaMDayaM pAyapuMchaNaM dharei dharataM vA sAijjai / 3 / For Private and Personal Use Only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir caNibhASyAvariH u0 2 sU0 4-8 dArudaNDakapAdaprojchanaprakaraNam 35 chAyA-yo bhikSurdArudaNDakaM pAdaproJchanaM dharati dharantaM vA svadate // sU0 3 // cUrNI- 'dharei' dharati dhAraNaM karoti dharantaM vaa'numodte| anyatsugamam / / sU0 3 // sUtram-je bhikkhU dArudaMDayaM pAyapuMchaNaM viyarai viyaraMtaM vA sAijjai 4 chAyA-yo bhikSurdArudaNDakaM pAdaproJchanaM vitati vitarantaM vA svadate // sU04 / / cUrNI-'viyarai' vitarati tatra-vitaraNaM anyasmai dAnam / anyatsugamam // sU0 4 // sUtram-je bhikkhU dArudaMDayaM pAyapuMchaNaM paribhAei paribhAeMtaM vA sAijjai / / sU0 5 // chAyA-yo bhikSurdArudaNDakaM pAdaproJchanaM paribhAjayati paribhAjayantaM vA svadate // 5 // cUrNI-yo bhikSurdArudaNDakaM pAdaproJchanaM 'paribhAeI' paribhAjayati-svArthe Nic vibhajati, vibhajanaM-vibhAgakaraNam 'paribhAeMtaM vA' paribhAjayantaM vA vibhajantaM vA'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati // sU0 5 // sUtram-je bhikkhU dArudaMDayaM pAyapuMchaNaM paribhuMjai paribhujaMtaM vA sAijjai // suu06|| chAyA-yo bhikSurudaNDakaM pAdaproJchanaM paribhuGkte paribhuJjantaM vA svadate // 6 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSurdArudaNDakaM pAdaproJchanaM rajoharaNam 'pariMbhujaI' paribhuGkte, tatra-paribhogaH paribhuJjanam tAdRzarajoharaNena pramArjanAdikAryasaMpAdanam / tathA-'paribhujataM vA sAijjai' paribhuJjantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavatIti // sU0 6 // sUtram-je bhikkhU dArudaMDayaM pAyapuMchaNaM paraM divaDDAA mAsAo dhareidharataM vA sAijjai // suu07|| chAyA-yo bhikSurudaNDakaM pAdaproJchanaM paraM dvayarghAt mAsAt dharati dharantaM thA svadate // sU07 // cUrNI-'je bhikkhU ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'dArudaMDayaM' dArudaNDakam 'pAya puMchaNaM' pAdapro chanam-vastraveSTanarahitadArudaNDayuktarajoharaNam kadAcit-vastrA'bhAvAt AgADhabhayAt, agnidAhAt, rAjapradveSAd , azivAdikAraNAt , tAdRzonmAdAdidoSagrastaziSyopasargAdvA, ityAdikAraNavazAd yadi dhArayet tadApi tat sArddhamAsaparyantaM dhArayet / tataH paraM diva For Private and Personal Use Only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizotha o mAMsAo' dvayardhAnmAsAt paramadhikaM yadi dhAraNaM karoti gharantaM vA svadate sa prAyaH virsabhAm bhavati / utsargato vyAghAtitaM rajoharaNaM yaH sArddhamAsAdadhikakAlaparyantaM dhArayati, yathA-parantamanumodate sa AjJAmajadoSa-manavasthAdoSa mithyAtvadoSamAtmavirAdhanaM saMyamavirAdhanaM ca prApnoti // suu07|| sUtram-je mikkhU dArudaMDayaM pAyapuchaNaM visuyAvei visuyAvetaM va sAijjaha / / suu08|| chAyA-yo bhikSurudaNDakaM pAdaproJchanaM vizuSkayati vizuSkayantaM vA svadate / cUrNI-'je bhikkhU' ityaadi| 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH dArudaMDayaM pAyapuMchaNaM dArudaMDakaM niSadhArahitaM pAdaproJchanaM-rajoharaNam 'visuyAvei' vizuSkayati Atape dadAti 'visuyAveta vA sAijjai' vizuSkayantaM vA svadate-Atape dadataM vA'numodate, tasyAjJAbhaGgAdikA doSA bhavanti / 8 / sUtram-je bhikkhU acittapaiTThiyaM gaMdhaM jigghai jigchataM vA sAi jjaha // suu09|| chAyA yo bhikSuracittapratiSThitaM gaMdhaM jighrati jivantaM vA svadate // sU0 9 // cUrNI-je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH 'acittapaiDiyaM' acitapratiSThitam , acitte vastuni candanakASThAdau yatra tatra vA pratiSThitaM vidyamAnam 'gaMdha' gandham murgandham 'jigyai' jiprati, gandho dvividhaH-saMbaddhaH asaMbaddho vA, saMbaddho gandhaH saH yo nAsikAsaMbandhana AghrAyate, asaMbaddho gandhaH sa yo dUrataH samIpato vA vAyudvArA samAgata AprAyate, 'athavA saMbaddho gandhaH sa yazcandanakASThAdau sthitaH, asaMbaddhaH saH yaH gandhadravyAtpRthakkRtazcandanAdInAM tailarUpo niryAsa(atara)rUpo vA, taM dvividhamapi gandhaM rAgeNa dveSeNa vA jighrati, jigyata pI. sAija' jijrantaM vA svadate'numodate tasyAjJAbhaGgAdikA doSA bhavanti // sU0 9 // bhASyam-acitte dadhvajAe jaM, gaMdhajAyaM pavatsae / agghANaM duvihaM tassa, saMbaddhaM ca taheyaraM // duvihaMpi gaMdhajAyaM, jigghaI rAgao jii| bhANAbhaMgAi pAvei, micchattaM paDivajjai / / chAyA-acitte dravyajAte yat, gandhajAtaM pravartate / AghrANaM dvividhaM tasya, saMbaddhaM ca tathetarat / dvividhamapi gandhajAtaM, jighrati rAgato ytiH| AjJAbhaGgAdi prApnoti, mithyAtvaM pratipadyate / " For Private and Personal Use Only Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUANamAra dhUNimAcyAvacUriH u0 2 sU0 9-10 gandhAghrANapadamArgAdinirUpaNam 37 avacUriH-'acitte' ityAdi / acitte dravyajAte zuSkacandanakASThAdau yatra tatra vAsnyatra gandhajAtaM yatkiJcitprakArakaM sugandhajAtaM pravartate, tasya gandhajAtasyA''ghrANaM dvividham-dviprakArakaM bhavati-saMbaddham , tathA taditarat tadbhinnam asambaddham / ayaM bhAvaH-acitte dravye yo gandhastiSThati so'cittadravyapratiSThito gaMdho yathA zuSkacandanakASThAdau, anyatra vA telAdo vartamAnaH, tasya gandhasyA''ghrANaM dviprakArakam yathA-nAsAgrasaMbaddhasya nAsAgrA'saMbaddhasya ca, athavA candanakASThAdisthitasya, tataH pRthakkRtasya tailaniryAsAdirUpasya vA AghrANam / tad yathA-kazcinnAsApuTasalagnaM kRtvA jighrati, kazcinnAsAto dUre'vasthita vAyudvArA samAgataM vA, athavA saMbaddhaM candanakASThAdisthitam , asaMbaddhaM tatpRthakRtaM tailaniyAsAdirUpaM vA yo yatiH-muniH jighrati tasyAjJAbhaGgAdikA doSA bhavanti / tathAhi-tIrthaka rAjJAM samullaGghayati, mithyAtvaM ca prApnoti tatra saMyamAtmavirAdhanAsadbhAvAt / tatra saMyamavirAdhanAittham-nAsikAniHsRtasugandhaniHzvAsena vAyukAyagatajIvAnAM virAdhanaM bhavati / AtmavirAdhanaM yathA-tasmin gandhe yadi viSaM bhavet , tadA tadAghrANe AtmavirAdhanamapi saMbhavati / yathA-sugandhitadravyalolupAH samAgatAH sarpAdayo daMzanaM kuryuH / sacittapratiSThitagandhA''ghrANaM tu prathamodeze ekAdaze sUtre niSiddhameva, iti / sU0 9 // sUtram-je bhikkhU padamaggaM vA saMkamaMvA AlaMbaNaM vA sayameva karei kareMtaM vA sAijjai / / sU0 10 // chAyA-yo bhikSuH padamArga vA saMkramaM vA mAlambanaM vA svayameva karoti kurvantaM SA svadate // sU0 10 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'padamaggaM vA' padamArgapadamArgaH-pAdasthApanArtha mRttikAdi prakSipya gamanAgamanAtha mArgaH kriyate tam , sa sopAmamiti kathyate / padamArgAditrayANAmapi padAnAM vistarato'rtha kariSyati bhASyakAraH / 'saMkamaM vA' saMkramaM bA, saMkramaH kardamAdhullaGghanArtha kASTheSTikAdisthApanarUpastam / 'AlaMbaNaM vA' mAlambanaM vA, Ala. mbanam-yadAlambya kardamaga dikamullaGghayate tat muJjazaNAdinirmitarajjurUpaM, tat 'sayameva karei' svayameva karoti / anyatIkigRhasthaiH kAritapadamArgAdInAM niSedhaH prathamodeze gataH, ato'tra 'svayameva' iti proktam , evamagre'pi bodhyam / kareMtaM vA sAijjai' kurvantaM vA svadate tasyAjJAbhaGgAdikA doSA mavanti // sU0 10 // mASyam -- padamaggo saMkamo ya, AlaMbaNa taheva ya / tivihapi kare bhikkhU, ANAmaMgAi pAvaI // For Private and Personal Use Only Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizithasUtre padamaggo hi sovANaM, taM duhA parikittiyaM / tajjAyaM ca atajjAya, saMbaddhaM ca taheyaraM // chAyA-padamArgaH saMkramazca, AlambanaM tathaiva ca / trividhamapi kuryAda bhikSaH, AzAbhaGgAdi prApnoti / / padamArgo hi sopAnaM tad dvidhA parikIrtitam / tajjAtaM ca matajjAtaM saMbaddhaM ca tthetrt|| avacUriH- yo bhikSuH padamArga saMkramam mAlambanaM ceti trividhamapi kuryAt sa AjJAbhaGgAnavasthAdidoSAn prApnoti // 1 // 'padamaggo' ityAdi / 'padamaggo' padamArgaH-padAnAM mArgaH padamArgaH padasthApanamArgaH sopAnam-yadvArA jalArdramArgamullaGghayAvatIryate pratyavatIyate ca sa sopAna-mityucyate, tad dviprakArakaM parikotitaM-kathitam , tatra tajjAtaM prathamam , atajjAtaM dvitIyam / tatra-tajjAtaM sopAnam pRthivImeva khanitvA saMpAditam / atajAtamiSTakAprastarAdibhiH saMpAditam / punarapi tad dviprakArakam saMbaddhamasaMbaddhaM ca / vasatisaMbaddhaM prathamam , dvitIyamasaMbaddhaM vasatyAH / tatpunaH sopAnaM viSame kardame vA udake vA haritAditRNaprAyeSu sthAneSu vA kriyate iti / saMkramyate yena sa saMkramaH kASTheSTakAdisaMpAditasopAnavizeSaH / ayaM ca saMkamo viSamakardamAdiSu saMpAdito bhavati / AlambanaM ca-viSamakardamAdhullachanArthameva davarikAdi kriyate / eteSu padamArgAdiSu madhyAd yadyekamapi padamArgAdikaM bhikSuH svayaM karoti paradvArA vA kArayati, kurvantaM-kArayantaM vA'numodate sa AjJAbhaGgAdikAn doSAn prApnoti / tatra sopAne svayamanyo vA yadi kodAlAdinA pRthivIM khanati tadA SaDjIvanikAyAnAM virAdhanA bhavati / yadi pRthivI kadAcidacittApi bhavati tathApi tasyAH khanane kRte vanaspatikAyAnAM tadAzrayasthitatrasakAyAnAM vA virAdhanaM bhavatyeva, hastau pAdau vA lUSitau bhavetAm , tena saMyamAtmavirAdhanA bhavati / saMkrame-kASTheSTakAdichidrAntare praviSTaH sarpAdimriyate / Alambane davarikAlambanena mArgollaGghane patanAdinA bhUmigatajIvavirAdhanA bhavati, dehapIDA vA bhavati tena saMyamAtmavirAdhanAsaMbhavaH / yasmAdete doSA bhavanti tasmAt padamArgAdikaM bhikSurna svayaM kuryAt na vA paradvArA kArayet , kurvantaM kArayantaM vA nA'numodeta iti // sU0 10 // sUtram-je bhikkhU dagavINiyaM sayameva karei kareMtaM vA sAijjai // chAyA-yo bhikSurudakavINikAM svayameva karoti kurvantaM vA svadate // sU0 11 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'dagavINiya' udakavINikAM jalapraNAlI vasatito jalaniHsAraNArtham 'sayameva karei' svayameva karoti-saMpAdayati / For Private and Personal Use Only Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNibhASyASacUriH u0 2 sU0 11-18 udakavINikA-zikyakAdiprakaraNam 39 'kareMtaM vA sAijjai' kurvantaM vA svadate'numodate kAyena-vAcA-manasA vA prazaMsati, sa AjJAbhaGgAdikAna doSAna prApnoti / vistAraH prathamoddeze // sU0 11 // sUtram---je bhikkhU sikkagaM vA sikkagaNaMtagaMvA sayameva karei kreN| vA sAijjai / / sU0 12 // ___ chAyA-yo bhikSuH ziphyakaM vA zikyakAntakaM vA svayameva karoti kurvantaM vA svadate // sU0 12 // cUNI-'je bhikkha' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'sikkagaM vA' zikya vA AhArapAtrAdisthApanArtha viyati kIlakAdau yadavalambyate tat zikyakaM procyate 'chIMkA' iti lokaprasiddham / 'sikkagaNaMtagaM vA' zikyakAcchAdanaka-zikyakapidhAnakamityarthaH / 'sayameva karei' svayameva karoti, muJjakAdimayaM zikyakaM saMpAdayati, 'kareMta vA sAijjaI' kurvantaM vA'nyaM svadate'numodate sa AjJAbhaGgAdikAn doSAnApnoti / / sU0 12 // atrAha bhASyakAra:-'sikkagaM' ityAdi / bhASyam-sikkagaM duvihaM vuttaM, tasa-thAvara-dehajaM / aMDajAitasAjjAyaM, thAvare muMjagAiMga // chAyA-zikyaka dvividham uktaM, prasasthAvaradehajam / ___ aNDajAditrasAjjAtaM sthAvare muJjakAdikam // avacUriH--zikyakaM dvividha-dviprakArakaM proktaM kathitam trasasthAvaradehajam trasadehAjjAyamAnam , tathA sthAvarajIvasya dehAjjAyamAnam / prathamabhedamAha-tatrA'NDajAditrasAjjAtam , arthAt-aNDajadehAjjAtam , tatra-aNDajA haMsAdayasteSAM lomabhyo jAyamAnam , evamuSTradehAt , tathA-kITadehAt-'kITaja-rezama' itilokaprasiddhAt jAyamAnam etatsarva sajIvadehavinirmitaM zikyakaM bhavati / iti prathamo bhedaH / atha dvitIyabhedamAha - sthAvaradehajaM tu-kArpAsajanitam , zaNajanitam , nArikelajanitam, mukhajanitam , darbhajanitam , vetrajanitam , veNujanitaM ca / tatazca trasasthAvarajIvadehaniSpannasya zikyakasya nirmANe'vazyaM jIvavirAdhanA syAt ato bhikSuNA svayaM zikyakaM na nirmAtavyam , na vA-nirmAturanumodanaM karttavyam / nirmANe'numodane vA jIvavirAdhanAsaMbhavena saMyamavyAghAtAt // sUtram-je bhikkhU sAttiyaM vA rajjuyaM vA cilamiliM sayameva karekareMtaM vA sAijjai // sU0 13 // For Private and Personal Use Only Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Yo lipika chAyA--yo bhikSuH sautrikaM pA rajjakaM vA cilamili svayameva karoti kutaM vA svadate // sU0 13 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH zramaNaH zramaNI vA sautrikI kArpAsasUtrorNAsUtrasampAditAM vA, rajjukAM vA kAryAsAdisUtranirmitadavarikAsaMpAditajAlikAsampannAM vA cilimilI AcchAdanapaTarUpAM svayaM karoti anyadvArA vA kArayati kurvantaM vA'nyaM zramaNamanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 13 // sUtram-je bhikkhU sUIe uttarakaraNaM sayameva karei kareMtaM vA saaijji|| chAyA-yo bhikSuH sUcyA uttarakaraNa svayameva karoti kurvantaM vA svadate ||suu014|| cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'saIe' sUcyAH uttarakaraNaM, tat paJcavidhaM bhavati, tathAhi-chidravardhanam 1, zlakSaNakaraNam 2, tIkSNakaraNam 3, lohakArazAlAyAM gatvA tApanam 4, RjukaraNaM 5 ceti / etat paJcavidhamapyuttarakaraNaM sUcyAH svayaM sAdhuH sAdhvI vA karoti kurvantaM vA'nyaM zramaNamanumodate sa doSabhAg bhavatIti // sU0 14 // sUtram-evaM pippalagassa uttarakaraNam // muu015||nnhccheynngss uttarakaraNam // sU0 16 // kaNNasohaNagassa uttarakaraNam // suu017|| chAyA-evaM pippalakasyottarakaraNam // sU0 15 // nakhacchedanakasyottarakaraNam ||suu0 16 // karNazodhanakasyocarakaraNam // sU0 17 // cUrNI-cilimilikAmArabhya karNazodhanakAryantaM paJcasUtrI prathamodeze kathitA atra punaH saiva kathyate, tatra ko heturiti cet atrocyate-tatrA'nyatIrthikadvArA gRhasthadvArA vA karaNaM kAraNaM kurvato'. numodanaM ca niSiddham , atra tu-svayaM karaNaM kurvato'numodanaM ca niSidhyate / etAvAn bhedo'to na punaruktiH vyAkhyA sugamA // sU0 17 // sUtram-je bhikkhU lahussagaM pharusaM vayai vayaMtaM vA sAijjai // 18 // chAyA-yo bhikSuH laghusvakaM paruSaM vadati vadantaM vA svadate // sU018 // cUI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH 'lahussagaM pharasaM' laghusvaka paruSam ISadapi kaThoraM vacanam 'bayaI' vadati 'vayaMta vA sAijaI' vadantaM vA svadate'numodane sa snehavarjitakaThoravacanavaktA prAyazcittabhAga bhASAsamiti virAdhayati // sU0 18 // bhASyam-pharusaM cauhA NeyaM, dave khette ya kaalge| bhAve jahakkama vocchaM, jahAsatyaM viyAriyaM // chAyA--paruSaM caturdhA zeyaM, dravve kSetre ca kAlake // bhAve yathAkramaM vakSye, yathAzAstra vicAritam // For Private and Personal Use Only Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir parNimAmbAvacUriH u02 sU0 18-19 paruSavAda-mRSAvAdaniSedhaH 55 avacUriH----'pharusaM' ityAdi / pharuSaM karkazaM vacanaM caturvidham catuSprakArakaM jJeyaM bhavatIti jJAtavyam / dravye-dravyakpiye, kSetre-kSetraviSaye ca, tathA-kAle-kAlaviSaye, tathA-bhAvebhAvaviSaye, paruSavacanasyaiteSu viSayeSu cAturvidhyaM yathAzAstram-zAstraprakAramanatikramya vicAritaM tIrthakaragamaraiH kathitaM tad yathAkramaM vakSye kathayiSyAmi, iti // sU0 18 // punarbhASyakAraH pUrvoktaparuSasya dravyAdibhedAn vizadayati--'davve' ityAdi / bhASyam-damve vatvammi pattammi, khete saMthArayAisu / kAle tIe'NAgae ya, bhAve kohAi sNmyN|| chAyA--dravye vastre pAtre kSetre saMstArakAdiSu / kAle'tIte'nAgate ca bhAve krodhAdi saMmatam / / avacUri-dravye-dravyaviSaye-vastrapAtrAdiSu, yadvA jIvAdiSu dravyeSu paruSavacanaM bhavati / tadyathA-vastra-pAtra-sUcyAdiSu-mAtmana etAn-apazyan evaM bhaNati mamaiva vidyate-iti kRtvA IrSyAbhAvena vadati-'mamAsane ko nidrA labhate ?' punazca IrSyAbhAvena 'mama vastrAdi tena hRtam' ityevaM dravyato laghusvakaM paruSaM bhASate 1 / kSetre saMstArakAdiSu, kSetrataH paruSamevaM bhavati yathA-kazcitsAdhuH svakIyasya saMstArazayyAvasatiSu puruSAntaramupaviSTaM dRSTvA vadati- ko mama saMstArAdiSu sthitaH svakIyaM jAnAnaH / athavAsvakIyAsane upaviSTaM kamapi sAdhuM dRSTvA vadati-kathaM mama saMstArake sthito'sIti 2 / kAle yathA-kamapi sAdhu bahirgantumanasamuttiSThantaM bravIti-nedAnI gamanasya kAlo vidyate kena mUrkheNa kathitaM yat-idAnI gamanakAlaH | yadvA-gamanakAle upasthite durbodhA ete sAdhavaH idAnImapi vilambante iti / yadvA-yasya svAdhyAyAderyaH kAlastasmin kazcit svAdhyAyAdikaM kartuM vyavasitaH, taM prati vadati-nedAnI kAlo vidyate svAdhyAyasya, tatra yadi kazcitkiJciduttaraM dadAti tadA bhoH abhimAnin ! ki nirarthakaM vadasi !, iti paruSaM brate / athavA-AcAryeNa pUrvamAdiSTe auSadhAnayane anyastatra gantukAmaM sAdhuM pRcchati-yat tvaM gacchasi mauSadhamAnetum ?, sa pRSTaH sAdhuH paruSAkSaraM brUte-nedAnImauSadhAnayanakAlo vidyate dhairya dhAraya, kathamevaM tvarAM kuruSe / / yadvA-kazcitsAdhurvastrapAtrAdikamAnetuM guruNA''jJaptaH tenA''nItaM vastrapAtrAdikam , taddRSTvA-IrSyAluranyo vadati- kenaitadAnItam ! sa vadati-mayA''nItam / tat zrutvA-IrSyAlunA'nAdaraM kurvatoktambhoH kimarthaM tvamAneSyasi, nAyaM kAlo vastrAdhAnayanasya svaM tu kASThapASANavajjaDo labdhirahitazca / evaM prakAreNa kAlaviSaye paruSaM vadati-iti 3 / bhAve, paruSaM krodhAdikam , yataH krodhalobhAdimantareNa dravyAdiSvapi paruSaM na saMbhavati, krodhAdimUlakatayaiva sarvatra paruSavacanasya saMbhavaH / For Private and Personal Use Only Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 42 nizIthayo an atra ziSyaH prAha-yadhevaM tadA bhAvaparuSameva vaktavyam dravyAdiSu paruSatvaM kathaM kathyate ! AcAryaH prAha--dravyAdiSu-upacArakaraNamAtram yataste krodhAdayo dravyAdisamutthitA eva bhavanti, tathA ca krodhAdau bhAve mukhyaM paruSatvam , krodhAdikAraNe tu dravyAdau-upacArAt paruSatvaM bhavati / yaH sAdhureteSAmanyatamaM paruSamISadapi badati, sa AjJAbhaGgAnavasthAtmasaMyamavirAdhanaM prApnoti, tathA-mithyAtvaM ca samApadhate ataH sAdhubhiretAdRzaM paruSavacanaM na vaktavyam / / suu018|| sUtram-je bhikkhU lahussagaM musaM vayai vayaMtaM vA saaijji|| suu019|| chAyA--yo bhikSulaghusvakaM mRSA ghadati vadantaM vA svadate // sU0 19 / / cUNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'lahussagaM laghusvakaM stokamalpamapi, 'musaM' mRSA'satyavacanam 'vayai' vadati-alpamappasatyabhASaNaM karotItyarthaH. 'vayaMta vA sAijjai' vadantaM vA svadate'numodate sa prAyazcitabhAga bhavati, tasyAjJAbhaGgAdidoSA bhavanti // sU0 19 // atrAha bhASyakAraH-'danve' ityaadi| bhASyam-davve khette tahA kAle, bhAve ya tti caunvihA / jahAsatthaM musAbhAsA, tIe bheyA jahakkama // chAyA-dravye kSetra tathA kAle bhAve ceti cturvidhaa| yathAzAstraM mRSAbhASA tasyA medA yathAkramam // avacUriH-mRSAbhASA asatyabhASaNaM, yathAzAstraM zAstroktaprakAreNa caturvidhA catuSprakArA bhavatIti jJeyA / tathA-tasyA mRSAbhASAyA bhedA yathAkramaM AnupUrvyA krameNetyarthaH, jJAtavyA iti / tatra dravye-vastrapAtrAdiSu, kSetre-saMstArakavasatiprabhRtiSu, kAle-atIte'nAgate vartamAne ca bhASAdiSu / tatra-dravye yathA-vastre pAtraM sahasA vadet , punarevaM vadet-nedaM tava kintu mamedaM vastraM pAtraM veti dravyabhUto'nupayukta eva vadet / athavA-vastraM pAtraM vA pareNa samutpAditam parantu--anAnItamapi pRSTaH san etatsarva vastrapAtrAdikaM mayA''nItam , evaM krameNa dravye mRSA vadati / evaM kSetre yathA--rajanyAM tamasAvRtAyAM saMmUDhaH parasya saMstArakAdikaM mamedamiti jJAtvA, tvamito niHsareti mRSA vadati / yadvA-mAsakalpaprAyogya vA varSAvAsaprAyogya vA vasatyAdikaM RtukAlaprAyogyaM vA'nyenotpAditaM mayotpAditamityevaM vadati, eSA kSetraviSaye mRSAbhASA / kAle--mRSAvAdo yathA-ekaH kazcit zraddhAzIla ekaina sAdhunA upazAmitaH, tadanu--anyena sAdhunA pRSTaH-kena zramaNenAyaM zrAvaka upazAmitaH ! tadA kathayati paraH sAdhuH-anyadA kadAcid viharatA satA mayaiSa zrAddha upazAmitaH / evaM bhAve'pi-kaSAyavazena vadatIti jJAtavyamiti / eteSAM dravyakSetrAdibhedabhinnAnAM madhyAt-anyatamamapi mRSAvAdaM vadati tasya bhikSukasyA''jJAbhaGgAnavasthAmithyAtvasaMyamAtmavirAdhanAdayo doSA bhavantIti // sU0 19 // For Private and Personal Use Only Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u02 sU0 20 -22 adattAdAna hastAdiprakSAlana-carmadhAraNaniSedhaH 43 sUtram-je bhikkhU lahussagaM adattamAdiyai AdiyaMtaM vA sAi jjai // sU0 20 // chAyA-yo bhikSurlaghusvakamadattamAdadAti AdadataM vA svadate // sU0 20 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'lahussagaM' laghusvakam svalpamapi, adattaM tatsvAminA'pradIyamAnam 'AdiyaI' AdadAti-gRhNAti, 'AdiyaMtaM vA' AdadataM vA svadate- stokamapi--adattAdAnaM kurvantaM zramaNamanumodate sa prAyazcittabhAg bhavatIti // sU0 20 // bhASyam-davve khette tahA kAle, bhAve ceyaM caunvihaM / eesi ca jahAsatthaM, NANattaM avagammai // chAyA-ve kSetre tathA kAle bhAve caitaccatuvidham / pateSAM ca yathAzAstraM nAnAtvamavagamyate // avacUrI-'davye' ityAdi / adattam adattAdAnaM caturvidham-dravyakSetrakAlabhAvaiH catuSpra. kArakaM bhavati / tatra dravye-vastrapAtrAdau, kSetre -vasatyAdau, kAle-atItAdau, bhAve-bhAvaviSayerAgAdau / eteSAM dravyAdiviSayakAdattAdAnAnAM nAnAtvam-avAntarabhedo yathAzAstraM zAstroktaprakAreNA'vagamyate-budhyate // sU0 20 // - sUtram-je bhikkhU lahussaeNa sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA hatthANi vA pAyANi vA kaNNANi vA acchINi vA daMtANi vA nahANi vA muhaM vA uccholejja vA padhovejja vA uccholeMtaM vA padhovataM vA sAijjai // suu021|| .. chAyA-yo bhikSurlaghusvakena zotodakavikaTena vA-uNNodakavikaTena vA hastau vA pAdau vA karNau vA akSiNI vA dantAn vA nakhAn vA mukhaM vA, uccholedvA pradhAvedvA uccholantaM vA pradhAvantaM vA svadate // sU0 21 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'lahussaeNa' laghusvakena-svalpena bindumAtreNA'pi 'sIodagaviyaDeNa vA' zItodakavikaTena vA, atra vikaTazabdo'cittabodhakaH, vyapagatajIvena jalenetyarthaH, taNDuladhAvanAdhacittajaleneti yAvat / 'usiNodagaviyaDeNa vA' uSNodakavikaTena vA acittenoSNajalenetyarthaH / tathA coparyuktajalena bhikSuH 'hatthANi vA' hastau vA 'pAyANi vA' pAdau vA 'kaNNANi vA' karNau vA 'acchINi vA' akSiNI vAnetre vA 'daMtANi vA' dantAn vA 'nahANi vA' nakhAn vA 'muhaM vA' mukhaM vA 'uccholejja For Private and Personal Use Only Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org nizIthasUtre hastapAdAdyavayavAnAmekavAraM prakSAlana jalena kuryAdityarthaH / vA' uccholet - prakSAlayet, 'padhovejja vA' pradhAvedvA - vAraMvAraM haratAdInAM prakSAlanaM kuryAdityarthaH 'uccholeMtaM vA padhoveMtaM vA sAijjai' ucholantaM vA pradhAvantaM vA prakSAlayantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAgiti // sU0 21 // bhASyam - uccholaNaM ca dubiha, desao savvao tahA / jahAsatthaM ca NAyavvA, tassa bheyA jahakkasaM chAyA - uccholanaM ca dvividhaM dezataH sarvatastathA / yathAzAstraM ca jJAtavyAstasya medA yathAkramam // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir -- avacUri :- -'uccholaNaM' ityAdi / uccholanam - prakSAlanam, tad dvividhaM dviprakArakaM bhavati / tadyathA-dezato- dezaviSayakam / tathA - sarvataH - sarvaviSayakam / tasya dezAdiprakSAlanasya bhedaprabhedAH yathAzAstraM - sarvajJa pratipAditazAstrAt, yathAkramaM krameNa jJAtavyAH / tathAhi - prathamataH 'uccholanaM' prakSAlanaM dvividham-dezataH sarvatazca / tatra - punardezaviSayakaM dvividham- AcIrNamanAcIrNa ca / tatra jJAtajinAgamazramaNairAcaryate yat tat AcIrNam / etadviparItamanAcIrNam / punazcA''cIrNaM dezaprakSAlanaM kAraNAdbhavati niSkAraNAdvA / yatpunaH kAraNe sati bhavati tatpunardvividham, yathA-azanAdinA lepakadravyeNa hastamAtraM liptam, tatprakSAlane yadi maNibandhataH prakSAlayati / etatsakAraNakaM dezaprakSAlanam / yadi vA - yAvanmAtraM zarIrAvayavarUpaM hastapAdAdikamazucidravyeNa liptaM bhavati tAvanmAtrameva prakSAlayati / etadapi sakAraNakaM dezaprakSAlanam / niSkAraNaM tu - etazpirItam, yathA- azucidravyeNa caraNamAtraM liptam kintu - prakSAlanaM tu saMpUrNasya zarIrasya karoti / tatrA'dhikadezasya prakSAlanamakAraNameva / prakSAlayitavyadezAdadhikadezaprakSAlanasya niSprayojanatvAdetad anAcIrNamiti // sU0 21 // sUtram -- je bhikkhU kasiNANi cammAI dharei ghareMtaM vA sAijjai // chAyA -yo bhikSuH kRtsnAni carmANi dharati gharantaM vA svadate / / sU0 22 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'kasiNANi' kRtsnAni saMpUrNAni akhaNDAnItyarthaH 'cammAI' carmANi mRgAdInAm 'gharei' dharati - pArzve sthApayati, upayoge Anayati vA, 'ghareMtaM vA sAijjai' gharantaM - pArzve sthApayantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAgabhavati // sU0 22 // bhASyam - kasiNaM cauhA vuttaM, sathalAipabheyao / cavvissa cammassa, dhAraNaM neva kappara // For Private and Personal Use Only Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvecUriH u0 2 sU0 23 kRtsnavastradhAraNaniSedhaH 45 chAyA--kRtsnaM caturdhA proktaM, sakalAdipramedataH / caturSidhasya carmaNo dhAraNaM naiva kalpate // avacUriH- 'kasiNa' ityAdi / kRtsnaM caturdhA-catuSprakArakaM proktaM bhavati sakalAdiprabhedataH, tadyathA -sakalakRtsnam-1, pramANakRtsnam 2, varNakRtsnam 3, bandhanakRtsnaM 4 ca / etat caturvidhaM kRtsnaM bhavati / etaccaturvidhasya-catuSprakArakasyA'pi kRtsnasya carmaNo dhAraNaM bhikSaNAM na kalpate // sU0 22 // bhASyam -- egapuDa sayalakasiNaM 1, pamANakasiNaM 2 ca hoi dupuDAI / kosaga-khallaga-vagurI-khavusA-jaMgha-dajaMghA ya // kisaNAipaMcavaNNagayammeNaM nimmiyaM ca vaNNakasiNaM 3 / baMdhaNakasiNaM jamihA, baMdhaNatigao paraM cautthAI 4 // chAyA-ekapuTaM sakalaM kRtsnaM, pramANakRtsnaM ca bhavati dvipuTAdikaM / kozaka-khallaka-vAgurI-khapusA-jA-'rddhajajA ca // kRSNAdipaJcavarNakacarmaNA nirmitaM ca varNakRtsnam / bandhanakR'snaM yadiha bandhanatrikataH paraM caturthAdi // avacUriH-'egapuDa' ityAdi / tatraikapuTam-ekatalamakhaNDitaM sakalakRtsnaM bhavati 1 // dvipuTAdikaM-dvayAditalAdikam yatropAnahAdau tatpramANakRtsnaM bhavati / asyaiva pramANakRtsnasya medAnAha-tadyathA-kozaka-khallaka-vAgurI-khapusA javA'rddhajaGghAprabhRtikA loke vyavahiyamANA bhedAH, tatra-kozakaM-carmamayaM (kothalo-thailI) itiprasiddham , yasmin pravezita caraNAGgulinakho mArge saMcalato na bhajyate-na bhidyate tat , sA ca carmamayI kutthalikA 1 / khallakam - atra punartI bhedo-arddhakhallaka, sarvakhallakaM c| tatra-talapratibaddhaM yAvakhallakairanusyUtaM yatropAnahi sA'rddhakhallakopAnat , yA ca-samastameva caraNamAcchAdayati sA sarvakhallakopAnat 2 / yA ca punaraGgulI chAdayitvA caraNAvupari chAdayet sA vAgurI vAgurA vA 3 / khapusA sA yA jAnu pidadhAti-chAdayati 4 / yA jacAparyantamAcchAdayati sA javA samastajaGketi yAvat 5 / javAyA arddhabhAgameva yA''cchAyetsA'rddhajaGghopAnat 6 / iti pramANakRtsnamiti dvitIyo bhedaH 2 / // 1 // samprati bhASyagatatRtIyabhedamAha-'kisaNAI' ityA di, yat punazcarma varNena kRSNAdinA zobhA puSNAti tat varNakRtsnam , tacca varNakRtsnaM carma kRSNAdivarNena paJcavidhaM bhavati, varNasya paJcavidha. svAt 3 / bandhatrayAtparaM caturthAdibandhanayuktaM yat tad bandhanakRtsnaM bhavatIti catuthoM bhedaH 4 / itthaM sakalacarmanirmitopakaraNAnAmupAnahAdInAM ca dhAraNaM sAdhUnAM na kalpate iti digdarzanam / / sU0 22 // For Private and Personal Use Only Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra d www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vizeSata upAnaddhAraNe doSAn darzayati- 'gavbo' ityAdi / bhASyam - gavvo nimmaddavayA, nipyekkho ya Niddaya - niraMtarayA / bhUyANaM uvaghAo, kasiNe cammammi chaddosA // nizodhasUtre chAyA - gava nirmArdavatA nirapekSo nirdaya-nirantaratA / bhUtAnAmupaghAtaH kRtsne carmaNi SaD doSAH // avacUri : -- garvaH - upAnahA saMnaddhacaraNaH puruSo'zvAdAvArUDhaH pAdacAriNaM puruSamivAnupAnahamanAdRtya svasmin garva dhArayati - yadahametebhyo garIyAn upAnadbhayAM calAmi, ete raGkA upAnadvihInAH, itthamupAnaddhInaM puruSaM vilokya sarvadaiva garvayukto bhavati 1 / nirmArdavatA - upAnadrahatacaraNAbhyAM saMcalan caraNasya mRdutvena na tathA jIvopaghAtAya bhavati yathA upAnadbhayAM saMnaddhacaraNA mArdavarAhityena kaThinA adhikabhArAkrAntA jIvopaghAtAya bhavanti / etAvatA garyo nirmArdatvaM ca vyAkhyAtam 2 | nirapekSa iti yasya caraNe - upAnahau na staH sa mArga vilokya vrajati, anyathA calane mama caraNe kaNTakAdivedhaH syAt, iti kaNTakavedhabhayAt sopayoga calati, calan jIvopari upayogaM dadat jIvasa rakSati / yadA tUpAnadbhyAmAcchAditacaraNo vrajati tadA nirapekSatayA calan nirapAyatvAdAtmanaH kaNTakAdikamupekSamANo jIveSvapyupekSAM karoti 3 | 'niddayaniraMtarayA' ityekapadatvAt 'tA' ityasya dvayorapi sambandhaH tena nirdaya iti nirdayatA / bhAdau yadA''tmano manasi nirdayatvaM kRtaM bhavati tadA caraNayorupAnahau gharati evaMprakAreNa svabhAvato dayAlurapi puruSaH kaThoro bhavati, iti dayAparasyApi tasya nirdayatA samAgacchati, itthaM nirdayatvaM bhavati / For Private and Personal Use Only nirantaratA - upAnatsaMnaddhapAdena SaDjIvanikAyAnAM vinAzasyA'vazyambhAvAt nirantaratA pApabandhasya nairantaryAt, iti / zuddhena caraNena yadA bhUmau calati tadA bhUtAnAM virAdhanaM na bhavati / upAnadveSTitacaraNatalagato jIvaH kadApi na jIvati kaThinatvAt, atibhAratyAt, avakAzA'bhAvAcceti 5 / bhUtopaghAtazceti-svabhAvato durbaladehAnAM komalA'vayavAnAM bhUmau calatAM laghujIvAnAM sopAnatkacaraNairupaghAto bhavatyeva iti SaSTho bhUtopaghAtadoSo'pyavazyambhAvI 6 / yata ime doSA upAnaddhAraNe tato bhikSubhirupAnaddhAraNaM naiva karttavyamiti vivekaH // sU0 22 // sUtram -- je bhikkhU kasiNANi vatthAI dharei dhareMtaM vA sAijjai // chAyA -yo bhikSuH kRtsnAni vastrANi dharati dharantaM vA svadate // sU0 23 / / ghUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'kasiNANi vatthAI' kRtsnAni bANa, tatra - pramANAdadhikAni basnANi kRtsnavastrANi 'ghareI' dharati kRtsnavastrANAmupabhogaM Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvarita u0 2 0 24 bhabhinnavastradhAraNaniSedhaH 47 krotiityrthH| 'dhareta vA sAijjai' dharantaM vA svadate / yo hi bhikSuH pramANAtiriktavatrANAM dhAraNaM karoti, kArayati, kurvantaM vA'nyamanumodate sa prAyazcittabhAga bhavatIti // sU0 23 // bhASyam kasiNaM daca khette ya, kAle bhAve caunvihaM / duvihaM davvakasiNaM, sayalaM ca pamANagaM // chAyA-kRtsnaM dravye kSetre ca kAle bhAve caturvidham / dvividhaM dravyakRtsnaM sakalaM va pramANakam // avacUriH-'kasiNaM' ityaadi| prakRtasUtraghaTakakRtsnaM caturvidham catuSprakArakaM bhavati / prathamaM dravye-davyakRtsnam 1, dvitIya kSetre-kSetrakRtsnam 2, tRtIyaM kAle-kAlakRtsnam 3, tathA catuthe bhAve-bhAvakRtsnam 4 / tatra catuSprakArakakRtsneSu madhye dravyakRtsnaM dvividham dviprakArakaM bhavatisakalakRtsnam , pramANakRtsnaM ca / tatra-sakalakRtsnaM nAma yadvastraM dhanaM-tantubhiryaniSThaM cikkaNamatikomalam , tathA-akhaNDitaM pUrva tanmadhyAnna kenApi gRhItaM paripUrNamityarthaH, etAdRzaM sadazika 'thAna-tAkA' ityAdirUpeNA'khaNDaM yadvastraM tatsakalakRtsnamiti kathyate / etacca sarvotkRSTatvAnna grAhyam / etAdRzAni sakalakRtsnAni vastrANi gRhasthebhyaH khaNDayitvA''nItAni jaghanyamadhyamo. skRSTarUpANi mukhavastrikAcolapaTTakaprAvaraNAdIni sAdhunA na dhAraNIyAnIti bhAvaH / atha pramANakRtsnamAha-yadvastram-AyAmato dvisaptatihastamitaM, vistAratazcaturvizatyaGgulakahastapramANakam , nimranthInAM SaNNavatihastapramANam pramANakRtsnamiti kathyate, tanna dhAraNIyaM na ca prAthamiti // sU0 23 // samprati-kSetrakRtsnaM pradarzayati- 'jaM vatthaM' ityAdi / bhASyam-jaM vatyaM jatya dese u, dullahaM bahumollaga / ___kasiNaM khettajuttaM taM, jahannukkosamajhimaM // chAyA-yastra yatra deze tu, durlabhaM bahumUlyakam / kRtsnaM kSetrayuktaM tad jaghanyotkRSTamadhyamam // avacariH-yad vastraM kArpAsAdikaM yatra-yasmin deze magadhAdau durlabhaM prAtyayogyaM maharSitaM ca, tadvastraM tena kSetreNa--dezAdinA yuktaM kSetrakRtsnamiti kathyate / yathA-hastakattitakArpAsikasUtranirmitaM vastraM saMprati 'khaddara' iti lokaprasiddham-uttaravihAradeze'tisulabham alpamUlyasAyaM ca, tadeva vastraM gurjaradraviDAdau deze durlabhaM bhavati tatkSetrakRtsnamiti kathyate / tadapi bahumUlyaM satna kalpate / tadapi kSetrakRtsnaM vastraM triprakArakam jaghanya-madhyamo-kRSTabhedAt , iti / evaM yadvastre yasmin kAle maharSitaM durlabhaM ca tadvatraM tasmin kAle kAlakRtsnaM bhavati / etadapi jaghanyAdibhedAt trividhaM bahumUlyaM na kalpate iti vivekaH // sU0 23 // For Private and Personal Use Only Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir niyarale www samprati bhAvakRtsnaM darzayati- 'duni' ityAdi / 'mANyam-duvihaM bhAvakasiNaM, maNamullapameyo / vaNNao paMcahA butvaM, mollo tivihaM mayaM // chAyA-dvividhaM bhAvakatsnaM varNamUlyaprabhedataH / varNataH paJcavidhaM proktaM mUlyatastrividhaM matam // avacUriH-bhAvakRtsnaM dvividhaM-dviprakArakaM bhavati, varNa-mUlya-bhedAt / varNakRtsnam , mUlyakRtsnaM ca, tatra-varNakRtsnaM paJcavidham paJcaprakArakaM bhavati , varNAnAM paJcaprakArakatvAt / mUlyakRtsnaM tu triprakArakaM bhavati jaghanyamadhyamotkRSTabhedAditi // sU0 23 // tatra varNata idam - bhASyam-paMcaNDamavi vaSNANaM, vaNNaDDhaNNayareNa jaM / kasiNaM vagNajuttaM taM, jahannukkosamajhimaM // chAyA-paJcAnAmapi varNAnAM varNADhayamanyatamena yat / kRtsnaM varNayuktaM tat jaghanyotkRSTamadhyamam // avacUri:-'paMcaNhamavi'-ityAdi / paJcAnAM-paJcaprakArANAM kRSNa-nIla-rakta-pItazuklabhedabhinnavarNAnAM madhyAt yena kenacitkRSNAdinA varNena-ADhayamatizayena yuktam yathA-kRSNaMpuMskokilatulyam , nIlaM-zukapakSasannibham , raktam-indragopakITasannibhama , pIta-tApitasvarNasadRzaM, zuklaM-zazazazAGkatuSArasannibham / tadevaM vividhavarNayuktaM varNakRtsnamiti kathyate / tadapi varNakRtsnaM jaghanyamadhyamotkRSTabhedAt triprakArakam / tasmAt-kRSNa-nIla-raka-pIta vastraM kadApi na grAhyam , zuklaM tu grAhyaM, tadapi zAstradarzitameva sAdhAraNaM zuklaM grAhyam , tadapi bahumUlyaM na grAhyam-iti / / sU0 23 // sUtram-je bhikkhU abhiNNAI vatthAI dharei dheraitaM vA saaijji|24|| chAyA-yo bhikSurabhinnAni vastrANi dharati parantaM vA svadate // sU0 24 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'abhiNNAI vatthAI abhignAni-akhaNDitAni vastrANi 'dharei' dharati-paridadhAti pArve sthApayati vA, anyaM dhArayati, 'dharataM vA sAijjaI' dharanta-dhArayantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAk / abhinnavastraM nAma-vikrayaNasthAne pUrva na khaNDitaM bhavet 'tAkA' iti bhASAprasiddham , tat sAdhubhirna dhAryam kintu 'tAkA' iti bhASAprasiddhAd yad khaNDIkRtaM vastraM bhavet tad dAtuH prApya tasyApabhogaH karaNIya iti sUtrAzayaH // sU0 24 // grAhyam For Private and Personal Use Only Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org cUrNi bhAgyAvacUriH u0 2 sU0 25-26 pAtradaNDakAdInAM parighaTTanAdiniSedhaH 49 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - abhinavAcAra ko doSastagrAha bhASyakAraH -- ' abhiNNa0' ityAdi / bhASyam - abhiNyavatyajurAssa, bhave corabhayAiyaM / paDilehaNabAdhA, saMjamata virAhaNaM // chAyA----abhinnavastrayuktasya bhaveorabhayAdikam / pratilekhanAcAdi saMyamAtmavirAdhanam || avacUri :- abhinnavastrayuktasya sAdhoH caurabhayam, cauro hi-abhinnavastraM dRSTvA tallo - bhAt - corayitumAgacchet, mArayedapi kadAcitsAdhu mityAtma virAdhanAsaMbhavaH / tathA tAdRzavipulavastrasya samyak pratilekhanamapi na saMbhavatIti tadakaraNajanito'pi doSaH / pratilekhanAdyakaraNe saMyamavirAdhanaM syAt, ataH sAdhubhirabhinnavastraM na dhAraNIyam // sU0 24 // sUtram -- je bhikkhU lAupAyaM vA dArupAyaM vA maTTiyApAyaM vA sayame parighaTTei vA saMvei vA jamAvei vA parighaTTetaM vA saMThaveMta vA jamAve vA sAijjai // sU0 25 // chAyA - yo bhikSuH alAbUpAtraM vA dArupAtraM vA mRttikApAtraM vA svayameva pariSadati vA saMsthApayati vA 'jamAvei' iti yamayati vA parighaTTayantaM vA saMsthApayantaM vA yamayantaM vA svadate // sU0 25 // cUrNiH - 'je bhikkhU' dratyAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'lAupAyaM vA' alAbUpAtra vA 'tumbA' iti lokaprasiddham 'dArupAyaM vA' kASThapAtraM vA, 'mahiyApAyaM vA' mRttikApAtraM vA 'sayameva parighaTTei' svayameva parighaTTayati-nirmAti / 'saMThave vA' saMsthApayatitatra - saMsthAnamavayava vizeSaH mukhAdikaM pAtrasya karotItyarthaH ' jamAve vA' yamayati - viSamaM samaM karoti, tathAca - pAtrANAM viSamabhAgaM samIkarotItyarthaH / tathA - 'parighaTTe vA' parigha - TTayantaM vA - nirmANaM kurvataM vA 'saMThaveMtaM vA' saMsthApayantaM vA, 'jamAveMtaM vA' yamayantaM vA, vizeSato viSamabhAgasya samatAM kurvantaM vA 'sAijmai' svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati / tatra -- pUrvaghaTTitAdipAtrANAM grahaNaM kalpate, tatra--trividhamapi pAtraM bahukarmitA'lpaka - rmitA'parikarmitabhedAt triprakArakaM bhavatIti prakRtasUtraviSaye prathamodezake-- eva vyAkhyAnaM kRtaM tata eva draSTavyam / vizeSastu kevalametAvAneva yat prathamodezake parakRtaM niSiddham, atra tu svayaMkaraNasya niSedha iti // sU0 25 // 7 For Private and Personal Use Only Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir miDIyo sUtram-je bhikkhU daMDayaM vA laTThiyaM vA avalehaNiyaM vA veNusUiyaM vA sayameva parighaTTei vA saMThavei vA jamAvei vA parighaTeta vA saMThavetaM vA jamAtaM vA sAijjai // sU0 26 // chAyA-yo bhikSaH daNDakaM vA yaSTikAM vA avalehanikAM vA gheNusUciko ghA, sva. yameva parighaTTayati vA saMsthApayati vA yamayati vA, parighaTTayantaM vA saMsthApayanta vA yamayantaM vA svadate ||suu0 26 / / cUrNiH-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'daMkhyaM vA' daMDakaM vA daNDaH-rajoharaNasambandhI tam 'laTThiyaM vA' yaSTikAM vA-laghudaNDaM 'avalehaNiya vA' avalehanikAM vA-kardamAvaguNThitacaraNe tadapanayanAya zalAkAvizeSastAm , 'veNusaiyaM vA veNusUcikAM vAveNuvaMzastanmayI sUcI tAm , 'sayameva parighaTTeI' svayameva parighaTTayati, parighaTTanaM nirmANam tathAcadaNDAdInAM nirmANa karotItyarthaH / 'saMThavei vA saMsthApayati daNDAdikasya hastimukhasiMhamukhAdInAM nirmANaM karoti / 'jamAvei vA' yamayati vakradaNDAdIn RjUn karoti / 'parighaTetaM vA' parighaTTayantaM-nirmANaM kurvantam , 'saMThateM vA' saMsthApayantam , 'jamAve vA' yamayantaM vakra RjuM kurvantam 'sAijjaI' svadate'numodate sa prAyazcittabhAgbhavati // sU0 26 // sUtram-je bhikkhU NiyagagavesiyaM paDiggahaM dharei dharetaM vA sAijjai // sU0 27 // chAyA-yo bhikSurmijakagaveSitaM pratigraha dharati dharanta vA svadate // sU0 27 // cUrNiH- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'NiyagagavesiyaM nijakagaveSitam , nijakaH svajanaH sAMsAriko mAtR-pitR--bandhubAndhavAdiH tenA'nviSyAnItam 'paDigaI' pratigrahaM -pAtram 'dharei' dharati pArzve sthApayati gRhNAti / 'dharataM vA sAijjai' dharantaM pArthe sthApayantamanyaM svadate'numodate sa prAyazcitabhAgbhavati // sU0 27 // sUtram-je bhikkhU paragavesiyaM paDiggahaM dharei dhareta vA sAijjai // sU0 28 // chAyA yo bhikSuH paragaveSitaM pratigraha dharati, dharantaM pA svadate // sU0 28 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSurityAdi pUrvavat / navaram'paragavesiyaM' paragaveSitam , tatra-paro'nyaH svajanAtirikaH sAmAnyagRhasthaH visaMbhogI saMyato vA, tena gaveSitamanvi yAnItam // sU0 28 // For Private and Personal Use Only Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u0 2 sU0 27-31 nijakAdigaveSitapAtradhAraNaniSedhaH 55 sUtram-je bhikkhU varagavesiyaM paDiggahaM dharei dharetaM vA sAijjai / / chAyA yo bhikSurvaragaveSitaM pratigrahaM dharati gharantaM vA svadate // sU0 29 // / cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je vibhakhU' yo bhikSurityAdi pUrvavat / navaram-'varagavesiyaM' varagaveSitam / tatra-varo nAma grAma pradhAnaH puruSastena gaveSitamanviSyAnautam // sU0 29 // saMprati varazabdArthamAha bhASyakAra:-- 'jo jattha' ityAdi / bhASyam -jo jatya mANaNijjo ya, gAmAimmi mahattaro / pAmANio pahANo so, varo tattha paujjai // chAyA-yo yatra mAnanIya prAmAdau mahattaraH / prAmANikaH pradhAnaH sa varastatra prayujyate / / avacUriH-yaH puruSo yatra grAmAdau nagarAdau lokairnAgarikaiH saMmAnito nAgarAdiSu mukhyaH prAmANikaH pradhAnazca, tatra varazabdaH prayujyate / tenAnItaM pAtrAdikaM gRhRto grAhayataH gRhNantamanumodamAnasyA''dhAkarmikAdimithyAtvA''tmavirAdhanasaMyamavirAdhanAdayo doSA bhavanti // sU0 29 // sUtram-je bhikkhU balagavesiyaM paDiggahaM dharei dharataM vA sAijjai // chAyA--yo bhikSurbalagaveSitaM pratigrahaM dharati dharantaM vA svadate // sU0 30 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSurityAdi pUrvavat / navaram'balagavesiyaM' balagaveSitam / balAtA-zarIrajanapadAdibalaviziSTena puruSeNa gaveSitamandhidhyAnItam // sU0 30 // bhASyam-jassovari pahU jo u, balaDDho vA bhave avi / balavaMto so vinneo, gharasAmI jahA mao // chAyA-yasyopari prabhuryastu valADhayo vA bhavedapi / balavAn sa vijJeyo gRhasvAmI yathA mataH // avacUri:-'jassovari' ityAdi / yaH puruSo yasyopari prabhutvaM-svakIyaM prabhAva karoti, tathA balADhyaH balena-zarIrAdibalena samRddho bhavet sa balavAn vijJeyaH / tatra dRSTAntaM darzayati-'gharasAmI' ityAdi / yathA-yena prakAreNa gRhasvAmI svakIyaparivAropari prabhutvaM kurvan parIvAre balavAn bhavati, yathA vA-zarIrabalenorjitaH siMho vanapazuM prati balaM darzayan balavAn kathyate, yathA vA kazcidvidvAn sAmAnyajanaM prati svavidyAbalaM darzayan prabhurbalavAn iti kathyate / ____ yadvA-kazcidaprabhurapi-abalo'pi balavAn bhavati-yathA gRhasvAmI, na tAdRzaH prabhuH kintu svaparivAre balavAniti kathyate, etAdRzavalavatA puruSeNA'nviSyAnItaM pAtraM yo bhikSurdharati, dharantaM vA'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati tathA tasyAjJAbhaGgAnavasthAmithyAtvasaMyamAtmavirAdhanAdayo doSA bhavantIti ||suu. 30 // For Private and Personal Use Only Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 52 nizIcasUtra sUtram - je bhikkhU lavagavesiyaM paDiggahaM dharei dharataM vA sAijjai // chAyA - yo bhikSurlavagavaiSitaM pratigrahaM dharati gharanta vA svadate // su0 31 // cUrNI - 'je bhikkhU, ityAdi / 'je bhikkhU, yo bhikSurityAdi pUrvavat / navaram - 'lavagavesiyaM, lavagaveSitam tatra - vo nAma - yo dAnaphalaM darzayitvA vastrapAtrAdikamutpAdayati, tAdRzaH puruSo lava iti kathito bhavati, tenAnviSyAnItam / yo hi bhikSurvastrapAtrAdisvAminaM vastrapAtrAdidAnasya phalaM zrAvayitvA tasmAdvatrapAtrAdikamAdate dApayati cAnyasmai / tathA-yathakavyApAreNA''dadAnamanyamanumodate sa prAyazcittabhAgiti bhAvaH // sU0 31 // bhASyam - dANaphalaM tu daMsIya, Adei dAvae khalu / vatthapAyAiMgaM nUNaM, tAriso lava buccai // chAyA - dAnaphalaM tu darzayitvA Adate dApayetkhalu / vastrapAtrAdikaM nUnaM tAdRzo laba ucyate / / avacUri : - - ' dANaphalaM' ityAdi / yo bhikSuH dAnasya phalaM darzayitvA vastrapAtrAdikamAdatte - Anayati lokebhyaH, dApayati cA'nyasmai sa lava ucyate - kathyate / tatra dAnaM dvividhamlaukikaM lokottaraM ca / lokamuddizya yaddIyate tallaukikam / karmanirjarArthaM dAtavyamitibuddhayA pAtrAya mahAvratadhAriNe yaddAnaM tallokottaram // sU0 31 // sUtram - - je bhikkhU NitiyaM aggapiMDaM bhuMjai bhujaMtaM vA sAijjai // chAyA -yo bhikSunaityika- agraviNDe bhuGkte mujamsa vA svadate // sU0 32 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'NitiyaM' naityika niyataM vA, tatra naityikaM pratidinam, niyataM niyatakAlapratibaddhaM yathA kasmiMzcid gRhe kacit dinadvayamantarA - kRtya dinatrayAdikaM vA vyavadhAnIkRtya niyamato gamanaM niyatazabdArthaH / 'aggapiMDa' aprapiNDam agraH pradhAnaH piNDaH- agrapiNDastam, athavA bhojanAtpUrvaM yo niSkAsyate saH tam agrapiNDam / yadA tadA sAdhubhyo'nnapAnavitaraNakAle agrapiNDaM bhuGkte bhuJjantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavatIti // sU0 32 // bhASyam - nimaMtaNaM utpIlaNaM, parimANaM sabhAviyaM / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AillA tiSNi no kappe, kappejjA va vautthagaM // chAyA --- mimantraNamuppIlaNaM parimANaM svAbhAvikam / bhAdyAstrayo na kalpante kalpate ca caturthakam // For Private and Personal Use Only Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir imbhiAlyASacUriH u0 2 sU0 32-36 naityikApiNDAdyupabhoganiSedhaH 13 avari:--'nimaMtaNaM' ityAdi nimaMtaNaM' nimantraNam-mAmantraNam, bhojanAdigrahaNArthamabhyarthanamityarthaH 1 / 'uppIlaNaM dezI zabdaH tadarthastu-upahAsaH 2 / parimANa bhojanasyeyattA 3 / svAbhAvikaM svataH siddham , yathA-gRhasthasya dAnam 4 / atrA''dyAstrayo na kalpante, caturtho'pi naityikAgrapiNDadoSarahitaH svAbhAvikapakSaH sAdhUnAM kalpate / ayaM bhAvaH-nimantraNoppIlaNaparimANAnAmetatsvarUpam ; tathAhi-kazcit zraddhAluH zrAvakaH zramaNasamIpamAgatya nivedayati-bhagavan ! mamopari kriyatAmanugrahaH, madgRhe samAgatva bhaktapAnAdikaM gRhyatAm / iti prathamo bhedaH (nimantraNam) 1 / 'uppIlaNaM' yathA-zramaNo vadati-bho zrAvaka ! tavopari karomyanugraham kintu-kathaya yat kiM dAsyasi ? / zrAvako vadati-yadbhavatAmabhISTam , yena vastunA bhavataH prayojanaM tadAsyAmi / tadanantaraM sAdhurupahAsamiva kurvan vadati-bhoH zrAvaka ! atra pratizrutya gRhaM neSyasi tatra gataH san yadi no dAsyasi tadA kim ? evaM prakAreNa-uppIlaNamu hAsaMpakaroti / iti dvitIyo bhedaH 2 / atha parimANasvarUpamAha-avazyameva dAsyAmi nA'tra sandehaH / evaM kathite gRhasthe sAdhuH parimANa vadati-bhoH zrAvaka ! kiyatparimANaM dAsyasi ? kiyatkAlaparyantaM dAsyasi ? kiM dAsyasi ?, yadi svalpaM dAsyasi adattavat syAt / tato dAtA vadati-yAvatA bhaktena-pAnena vA bhaktaH prayojanam , yAvantaM vA kAlaM bhavataH prayojanaM tAvantaM kAlaM bhavate paripUrNamodanAdikaM dAsyAmi , kiM bahunA - yadvastu bhavate rocate, yAkparimANaM vA rocate, yAkkAlaM vA tAvatkAlaparyantamaparihInamaparizrAnto'haM dAsyAmi / iti tRtIyo bhedaH 3 / atra-nimantraNoppIlaNaparimAmeSu prAyazcittaM bhavati / svAbhAvikaM yad bhaktapAnAdikamAtmArtha gRhasthena niSpAditaM naityikAnapiNDadoSavarjitaM ca tadeva sAdhubhiAhyam natvanyat / iti caturtho bhedaH / / atrAha kazcit-catuSprakArake'pi agrapiNDe na kimapi doSaM pazyAmi ? AcAryaH prAha-yatsvAtmArtha svabhAvata eva niSpAditaM tat-nitikam animantritamanuppIlaNamaparimANamapi yadi nimantraNAdibhikSAkaNenA'pi spRSTaM tatsAdhUnAM na kalpate / etat trayAtiriktaM svAbhAvikamapi bhaktapAnAdika yadi niyatAprapiNDadoSavarjitaM bhavet tat sAdhUnAM kalpate iti / svAtmArtha niSyAdite'pi niyatAapiNDadoSanimantraNAdidoSadUSite ime doSA bhavantiAtmArtha niSyanne'pi-udgamAdidoSA bhavanti, sAdhunimittamayaM piNDo niyamitaH, ityavazyaM dAtavyam , iti kRtvA kuNDAdiSu sthApayati tasmAt-nimantraNAdipiNDo varjanIyaH // sU0 32 // For Private and Personal Use Only Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtre sUtram-je bhikkhU NitiyaM piMDa bhuMjai bhujaMtaM vA sAijjai // 33 // chAyA-yo bhikSu3tyikaM piNDaM bhuGkte bhujAnaM vA svadate // sU0 33 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'Nitiya' naityikaM 'piMDaM' piNDaM aharaharekasmAdeva gRhAdAnItam 'bhuMjai' bhuGkte, bhojayati 'bhujaMtaM vA sAijjai' bhuJjAnaM vA svadate'numodate tasyAjJAbhaGgAdikA doSA bhavanti // sU0 33 // sUtram-je bhikkhU NitiyaM avaDDhabhAgaM bhuMjai bhuMjataM vA sAijjai // sU0 34 // chAyA-yo bhikSu3tyikamapArddhabhAga bhuGkte-bhujantaM pA svadate // sU0 34 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'NitiyaM naityikam 'avaDUDhabhArga' apArddhabhAgaM-bhaktasyAbhAgamapi arthAt pAtre sthAlyAdau sthApitabhojanasyArdhabhAgastri bhAgazcaturthabhAgo vA yo dAnArtha niSkAsitaH yasmin gRhyamANe'nyasyAntarAyasaMbhavAt , evaMvidhabhojanApArddhabhAgam 'jhuMjaI' bhuGkte, bhojayati 'bhuMjataM vA sAijjai' apArdrabhAgaM bhunAnaM svadate'numodate tasyAjJAbhaGgAdikA doSA bhavanti / / sU0 34 // mUtram-je bhikkhU NitiyaM bhAgaM bhuMjai bhuMjaMtaM vA sAijjai // 35 // chAyA-yo mikSu tyika bhAgaM bhuGkte bhujAnaM pA svadate // s0 35 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'NitiyaM bhAgaM' naityikaM bhAgaM yatra pratidinaM yo bhAgo dAnArtha niSkAsyate taM bhAgaM 'bhujaI' bhuGkte 'bhujataM vA sAijjai' bhuJjAnaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati / / sU0 35 // sUtram-je bhikkhU NitiyaM UNaDUDhabhAgaM bhuMjai bhuMjaMtaM vA saaijji|| chAyA-yo bhikSu3tyikamUnArddhabhAgaM bhuGkte bhuJjAna vA svadate // sU0 36 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH "NitiyaM naityikam , 'UNaiDhabhAgaM' UnA:bhAgaM-tribhAgAdito'pyarddhabhAga UnArddhabhAgastam 'bhuMjai' svayaM bhuGkte / muMjataM vA sAijjai' bhuJjAnaM vA svadate / yaH sAdhuH puNyArtharakSitabhojanamadhyAt kamapi bhAgaM bhuGkte, bhojayati, tathA-bhuJjAnamanumodate sa prAyazcittabhAg bhavati / / sU0 36 // bhASyam-piMDo bhattaTThago Neo, tayaddhaM ca avaDDhago / bhAgo tibhAgo tassaddhaM, UNaiDho so viyAhio // piMDe Niie avaDDhe, bhAge UNaDhage tahA / esa eva gamo o, sanvayA satyasaMmao // For Private and Personal Use Only Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paNibhASyAvacUriH u0 2 sU0 37-38 naityikavAsa-puraspaJcAsaMstavaniSedhaH 55 chAyA-piNDo bhaktArthako jJeya-stadardha vA'pArdhakaH / bhAgastribhAgastasyA UnArdhaH sa nyAkhyAtaH // piNDe naityike'pArdhe bhAge UnAIke tathA / eSa eva gamo seyaH sarvadA zAstrasaMmataH // avacUriH - 'piMDo bhattadvago'-ityAdi / piNDaH-piNDazabdo'tra bhaktArthakaH bhaktArthavAcako jJeyaH, tataH piNDa iti bhaktamityarthaH, tasya yadaddhaM so'pArddhabhAgaH procyate, bhAgaH tribhAgaH, tathA tasyApi yad advai sa UnArddhaH UnArddhabhAgaH / tato naityike piNDe, tathA sUtraghaTake'pArdhe tathA bhAge, tathA UnArdhake sarvatra eSa eva gamo'grAhyarUpaH tIrthakaragaNadharaiH sarvadA-sarvakAlaM vyAkhyAtaH kathitaH, ata eva sa zAstrasammato jJeyaH / tatra-gamasvarUpameva darzayati-'piMDe' ityAdi / sUtraghaTakapiNDapadaM bhaktArthakaM bhavati, piNDo bhaktArtha iti paryAyaH / yathA catustriMzatsUtraghaTakaM 'avaida' iti padaM piNDArdhabodhakam , piNDasyAbhAga ityarthaH / bhAgapadam-paJcatriMzatsUtraghaTakapiNDasya tribhAgabodhakam / tathA patriMzatsUtraghaTakam "UNaihabhAga'-padaM tribhAgasyApyUnA'rdhabhAgabodhakaM jJAtavyam, etatsarva dAnAdyartha niSkAsitaviSayakaM bodhyam , tadgrahaNe sAdhurdoSabhAga bhavati // sU0 36 // sUtram-je bhikkhU NitiyaM vAsaM vasai vasaMtaM vA sAijjai // sU0 37 / chAyA-yo bhikSu3tyikaM vAsaM vasati vasantaM vA svadate // sU0 36 // cUNIM- 'je bhikkhU ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'NitiyaM vAsaM' naityikaM vAsaM varSAkAlavarjite RtubaddhakAlAtiriktakAle'pyakAraNamekasmin sthAne nityavAsam 'vasaI' vasativAsaM karoti kArayati 'vasaMtaM vA sAijjaI' vasantaM vA svadate'numodate, sa hi zItakAlAdvarSakAlAta , parataH kAraNe'sati / prAyazcittI vasannityaM, vasato vA'numodanAt // 1 // iti // suu037|| sUtram-je bhikkhU puresaMthavaM pacchAsaMthavaM vA karei kareMtaM vA saaijji| chAyA--yo bhikSuH puraHsaMstavaM pazcAtsaMstavaM vA karoti-kurvantaM vA svadate // 38 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhibhuH 'puresaMthava' puraHsaMstavam vastrapAtrAdidAturdAnAtpUrva-pUrvakAlameva saMstavam prazaMsanam-paricayaM vA 'saMstavaH syAtparicayaH' iti vacanAt , 'pacchAsaMyavaM' pazcAtsaMstavam , vastrapAtrAdidAnAnantarakAle saMstavaM prazaMsanamparicayaM vA 'kareI' karoti 'kareMtaM vA sAijjai' kurvantaM vA svadate-anubhodate sa prAyazcittabhAg bhavati / For Private and Personal Use Only Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtra avacUriH-yadvA sUtre-'samANe' iti vRddhavAsavAsI-vRddhasvaglAnasvAdikAraNavazAt sthiravAsaM sthitaH, tathA--itara:--'vasamANe navakalpavihArI / tatrA'STa kalpAH RtubaddhakAlasaMbaddhAH, navamaH kalyo varSAkAlaH, tatra vihArI navakalpavihArI / gamanaM dvividha-dviprakArakamuktaM- kathitam-ekaM niSkAraNam 1, aparaM-sakAraNam 2 / kAraNavizeSamAzritya jAyamAnaM sakAraNam , kAraNamantareNa jAyamAnaM niSkAraNam / tatra sakAraNaM gamanaM yathAAcAryaprabhRtInAM vaiyAvRttyanimittaM bhikSAnimittaM vA gamanam / evaM-niSkAraNameva prAmAnugrAmaM gamanam, akAle vA bhikSArtha gamanam / tatra ime vakSyamANAH bhUyAMso doSA bhavanti, tathAhi-kadAcinmArgo'zobhano bhavet , bhikSA vasatirapi na sulabhA bhavati, svapakSaparapakSebhyo'pamAnaM bhavati, bhikSArtha niSiddhagRhe gacchataH zAstrasya-jinapravacanasya nindA bhavati, pRthivIkAyikAdInAM jIvAnAM virAdhanA bhvti| evaM niSkAraNaM gacchatA SaDjIvanikAyAnAM virAdhanA kriyate-iti saMyamavirAdhanA bhavati / kaNTayAdidvArA pAde kSatirbhavatItyAtmavirAdhanA'pi / sAgArikabhayAt pramAdena vA parizrAnta upadhInAM pratilekhanaM na karoti, upadhInAM haraNaM vA bhavati / evaM bhikSAkAlAtikramaNe grAmaM prAptastatrA'neSaNIyamapyAhAraM prahiSyati / hiMsrajantunA khAditaH AtmavirAdhanaM prApsyati / evaM-samayAtikrame bhikSArtha gacchataH pazcAtkarmadoSA api bhaveyuH / ityete akAraNagamane doSA Apadyante iti / sakAraNaM gamanaM dvividham-nirvyAghAte vyAghAte ca gamanam / tatra-nirvyAghAtagamanam-Rtubaddhakarupe barSAkalpe vA samApte kSetrAt kSetrAntaragamanam / tatra dvayoH kAlayormadhye ekatarasminnapi kAle mAsakalpaprAyogyAni kSetrANi yo lakSyati sa prAyazcittabhAk / samprati vyAghAtena mAsakalpaprAyogyaM kSetrAntaraM saMkrAmati, tatra-vyAghAtakAraNamAha-azivAdigRhItaM kSetram , tatra svAdhyAyAdikaM samyak na bhavati, upadhirvA tatra na prApyate, AcAryAdiprAyogyaM vA nAsti / etAdRze kAraNe vyAghAtagamanaM bhavati / kAraNavizeSamAzrityaikasmAt kSetrAt kSetrAntaraM gacchato doSo na bhavati yasmAt sa tIrthakarAjJAM nAtikrAmatIti / atra sakAraNAnAmadhikAraH / niSkAraNaM gacchatAM tu doSo bhavatyeva / evaM pUrvoktaprakAreNa vihAraM kurvatAM saMstava-itthaM bhavati // sU0 39 // punarAha bhASyakAraH --- bhASyam- kulasaMthavo ya tesiM, gihatthadhamme taheva sAmaNNe / puNa ekkeko duviho, puvvaM pacchA ya NAyavvo // chAyA-kulasaMstavazca teSAM gRhasthadharme tathaiva zrAmaNye / punarekaiko dvividhaH pUrva pazcAcca jJAtavyaH // avacUriH-'kulasaMthavo' ityAdi / teSAm pUrvoktaprakAreNa vihAraM kurvatAM bhikSaNAM saMstavaH dvividho-dviprakArako bhavati / tatra-saMstavo nAma paricayaH, sa ca dvidhA bhavati-gRhi For Private and Personal Use Only Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u0 2 sU0 40 anyatIthikAdisahabhikSArthagamananiSedhaH 59 dharme-gRhasthe 1, zrAmaNye-sAdhuparyAye ca 2 / sa ca gRhidharme sthitasya paricayo dvidhA dviprakArakaHpUrvasaMstavaH 1, pazcAtsaMstavaH 2 / tatra-pUrvasaMstutAH paricitAH-pitR-mAtR-prabhRtayaH, pazcAtsaMstutAH paricitAH zvazura-zvazrUpramRtayaH / / evaM zrAmaNye sthitasya paricayaH pUrvasaMstutaH pazcAtsaMstutaH / atha sAdhUnAM pUrva vihArasamaye ye paricitAste puurvsNstutaaH| ye vartamAnavihArakAle saMstutAste pazcAtsaMstutAH / eteSAM pUrvasaMstuta-pazcAtsaMstutAnAM zrAvakAdInAM gRhe yaH sAdhuH prAptabhikSAkAle pravizati, athavA vyatikrAntabhikSAkAle pravizati tasyA''jJAbhaGgAnavasthAmithyAtvAdidoSAH sambhavanti, tathA saMyamavirAdhanA AtmavirAdhanA ca bhavati / tatra saMyamavirAdhanA cettham-akAle bhikSArtha paribhramantaM-gehAdgehAntaraM gacchantaM sAdhuM dRSTvA pUrvasaMstutAH pazcAtsaMstutA vA zrAvakAdayaH udgamAdidoSayuktamAhAraM niSpAdayiSyanti, ato'kAle bhikSArtha tatra sAdhubhirna gantavyam iti / anAbhogAdikAraNavazAttu akAle'pi zrAvakakule pravezo na niSiddhaH / yadvA glAnAdyarthamakAlepi pravizet / yadvAAkasmike viSUcikAdiroge samupasthite pUrvasaMstutAdikulaM pravizati / yadvA yasmin kAle rAjJA gamanaM nivAritaM 'kaphya' iti prasiddham , tatsamaye yadi caliSyati tadA drakSyati rAjapuruSaH, itikRtvA'kAle'pi calati yadi tadA tAdRzo doSo na bhavati zramaNAnAm / akA. raNe pUrvasaMstutAdigRhaM velAtikrameNa yadiM gacchati tadA sUtrapratipAditaM prAyazcittaM bhavatyeveti bhAvaH // sU0 39 // sUtram-je bhikkhU aNNautthieNa vA gArathieNa vA pArihArio vA apArihArieNa saddhi gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe Nikkhamai vA aNuppavisai vA, NikkhamaMtaM vA aNuppavisaMtaM vA saaijji|| suu040|| chAyA-yo bhikSuH anyayUthikena vA gRhasthena vA pArihAriko bA apArihArikeNa sArdham gRhapatikulaM piNDapAtapratijJayA niSkAmati vA-anupravizati vA niSkrAmantaM vA-anupravizantaM vA svadate // sU0 40 // ___cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'aNNautthieNa vA' anyayuthikenA'nyatIrthikena, 'gArathieNa vA' gRhasthena vA 'pArihArio vA' pArihAriko vA-mUlo. ttaraguNadhArI parihAratapovAhako vA bhikSuH 'apArihArieNa' apArihArikeNa-apArihAriko mUlottaraguNadoSayuktaH pArzvasthAdistena 'saddhiM' sArdham-yugapadekatretyarthaH 'gAhAvaikulaM' gAthApatikulam , gAthA-gRhaM tasya patiH gAthApatiH gRhasthaH, tasya kulaM prati 'piMDavAyapaDiyAe' piNDapAtapratijJayA bhikSAgrahaNabuddhayA 'NikkhamaI' niSkrAmati-bhikSAM nItvA gRhasthagRhAt nirga For Private and Personal Use Only Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtre cchati 'aNuppavisai vA' anupravizati-bhikSArtha gRhasthagRhe pravezaM karoti / 'NikkhamaMta vA' niSkrAmantaM bahirAyAntam, 'aNuppavisaMta vA' anupravizantam , 'sAijjai' svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati // sU0 40 // atrAha bhASyakAraH - bhASyam-no kappae ya bhikkhussa, aNNutthiya-gihatthihiM / taheva pArihArissa, tavipakkheNa keNavi // saddhiM NikkhamiuM NiccaM, pavisittuM taheva ya / NikkhamaNaM pavesaM ce, jo kare dosavaM bhave // chAyA-no kalpate ca bhikSoH, anyayUthikagRhasthaiH / tathaiva pArihAriNaH, tadvipakSeNa kenApi // sArddha niSkramituM nityaM, praveSTuM tathaiva ca / niSkramaNaM pravezaM ced yaH kuryAd doSavAn bhavet / / avacUriH-'no kappae' ityAdi / bhikSoH zramaNasyAnyatIrthikaiH gRhasthairvA, tathA pArihArikasya mUlottaraguNayuktasya tadvipakSeNa apArihArikeNa mUlottaraguNadoSavatA pArzvasthAdinA sArtha gRhigRhe bhikSArtha niSkramituM praveSTuM vA na kalpate naiva kathamapi yujyate / etaiH saha niSkramaNa pravezanaM ca kurvataH sAghoH pArihArikasya cAdhAkarmikAdidoSAH samApadyante / yaH ko'pi bhikSuH pArihArikazca yadi etaiH saha niSkramaNaM pravezaM ca kuryAt tadA sa AjJAbhaGgAdidoSabhAg bhavati / sUtre 'gAhAvaikulaM' iti padaM, tasyA'yamarthaH-gAthA-gRhaM tasya patiH-svAmI, dArApatyAdisamudAdAyaviziSTo gRhasthaH, teSAM kulaM-samUhaH / tatra-'piMDavAyapaDiyAe' ityasya vyAkhyA-piNDo'zanAdikam , tasya gRhiNA dIyamAnAss. hArasya pAtaH sasatkAraM sAdhave samarpaNam , tasya pratijJayA madhyasthabhAvena grahaNabuddhayA / tathA 'aNuppavisaI' tasyA'yamarthaH-anu--pazcAt carakAdiSu bhikSAmAdAya gateSu / athavA-bhojanakAlataH pazcAt bhojanakAlasamAptyanantaram , evamanuzabdaH pazcAyoge prasiddhaH, bhikSuH pArihArikazca pravizatItyarthaH / gRhi-paratIthikA'parihArikA'nyatamena saha pravizataH zramaNasya pArihArikasya ca-AjJAbhaGgAnavasthAmithyAtvasaMyamavirAdhanA''tmavirAdhanAdikA doSA bhavanti / tathA-parivrAjakAdibhiH saha bhikSArtha gamane pravacanasya nindA bhavati / loko vadatiparivrAjakAdiprasAdAllabhyate bhikSAdikam , svayaM na labhyate asAravacanapravRttatvAt / athavAloko vaded-alabdhimanta ete jainabhikSukAH parabhave'dattadAnAH AtmAnaM na jAnanti, ata ebhiH saha paribhramanti tasmAt kAraNAda ebhiH saha na gantavyam // sU0 40 // For Private and Personal Use Only Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org cUrNibhASyAvacUriH u0 2 sU0 41 anyatIrthika disahavicArabhUmyAdigamananiSedhaH 61 sUtram -- je bhikkhU aNNautthieNa vA gAratthieNa vA pArihArio vA apArihArieNa saddhi bahiyA viyArabhUmi vA vihArabhUmiM vA Nikkhamai vA pavisaivA, NikkhamaMtaM vA pavisaMtaM vA sAijjai // sU0 41 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir chAyA - yo bhikSuH anyayUthikena vA gRhasthena vA pArihAriko vA apArihArikeNa sArddha bahirvicArabhUmiM vA vihArabhUmiM vA niSkrAmati vA pravizati bA, niSkAmantaM vA pravizantaM vA svadate / / sU0 49 // 1 cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'aNNautthi eNa vA' anyayUthikena vA paratIrthikena 'gAratthieNa vA' gRhasthena vA, tathA pArihAriko vA apArihArikeNa mUlottaraguNadoSavatA pArzvasthAdinA 'saddhi' sArdham ekatra militvA 'bahiyA' bahi: - 'viyAra - bhUmiM vA' vicArabhUmiM vA tatra - vicAraH mUtrapurISAdisamutsargaH, tadarthaM yogyA yA bhUmi: sA vicArabhUmiH, tAM vicArabhUmim, 'vihArabhUmiM vA' vihArabhUmim, svAdhyAyabhUmiH vihAra bhUmiH, tAM vihArabhUmim 'Nikkhamai vA' niSkrAmati 'pavisai vA' pravizati vicArAdyarthaM gacchati vA / 'NikkhamaMtaM vA' niSkrAmantaM vA 'pavisaMtaM vA' pravizantaM vA 'sAijjai' svadate'numodate sa prAyazcittabhAgbhavati // sU0 41 // atrAha bhASyakAraH --- bhASyam - bhikkhussa neva kappe, gaMtumaNNutthiyAihiM / : sarddhi cAritapAlassa, viyArahaM kayAivi // 1 chAyA - bhikSornaiva kalpate gantumanyayUthikAdibhiH / sArddhaM cAritrapAlasya vicArArtha kadAcidapi // avacUri : - ' bhikkhussa' ityAdi / yo hi bhikSuH cAritrapAlakaH cAritrasya pAlane sadA yatanAvAn bhavati tasya bhikSoH vicArArthaM mUtra - purISAyutsarjanAya saMjJAbhUmim upalakSaNAd vihArabhUmiM vA gantum - anyayUthikAdibhiH saha arthAt anyayUthikaiH paratIrthikaiH zAkyabhikSuka - carakaparivrAjakaiH saha AdipadAt - gRhasthaiH, pArihArikasya ca aparihArikaiH saha gantuM na kalpate / eteSu gRhasthaparatIrthikA'parihArikAdiSu madhyAdekatareNA'pi saha vicArAdyarthaM cakArAt -vihArAdyartha vA yo bhikSuH pArihAriko vA gacchati tasyA''jJAbhaGgAnavasthAmidhyAtva saMyamAtmavirAdhanAdoSA bhavanti / vicArabhUbhyAM puruSAdyAgamane saMlokadoSaH zaGkA ca lokAnAM bhavet / mapravarttane mUtrapurISAdinirodhAd rogAdisaMbhavaH / uktaM ca kenacitka vinA rAjasamIpe - trayaH zalyAH mahArAja !, asmin dehe pratiSThitAH / vAyumUtrapurISANAM prAptaM vegaM na dhArayet // 1 // For Private and Personal Use Only Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizothasUtra vAyoH-aghovAtasya purISasya ca vegadhAraNe mastakAdirogotpattiH / mUtravegadhAraNe netrahAniH, ato naiteSAM prAptaM vegaM dhArayet / sthAnamArgAdiparicayAbhAvarUpe sati kAraNe punargacchedapi gRhasthAdibhiH saha vicArAdyartham || sU0 41 // sUtram-je bhikkhU aNNautthieNa vA gArathieNa vA pArihArio apArihArieNa saddhiM gAmAnugAmaM dUijjai dUijjaMtaM vA sAijjai // chAyA-yo bhikSuranyayUthikena vA gRhasthena vA pArihAriko'pArihArikeNa sArddha prAmAnugrAmaM dravati dravantaM vA svadate // sU0 42 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH, 'aNNautthieNa vA anyayUthikena 'gArathieNa vA' gRhasthena tathA 'pArihArio vA' pArihAriko vA 'apArihArieNa' apArihArikeNa 'saddhi' sArddham 'gAmANugAma' prAmAnugrAmam ekasmAd grAmAd grAmAntaram 'dUijjai' dravati-gacchati vihAraM karotItyarthaH / 'dUijjata vA sAijjai' dravantaM-gacchantaM svadate'numodate / svayamanyatIrthikAdibhirmAmAdnAmAntaraM gacchan gacchantamanumodamAnazca prAyazcittabhAgabhavati // sU0 42 // atrAha bhASyakAraHbhASyam-gAmANugAmaM bhikkhussa, gamaNaM neva kappai / ___ aNutthiyAilogehi, saddhiM tassa kayAivi // chAyA-grAmAnugrAmaM bhikSoH gamanaM naiva kalpate / ___ anyayUdhikAdilokaiH sArddha tasya kadAcidapi // avacUriH-'gAmANugAma'-ityAdi / bhikSoH pArihArikasya ca cAritrapAlakasya anyayUthikAdilaukaiH, Adizabdena gRhasthaiH apArihArikaizca sArddha prAmAnugrAma-ekasmAd prAmAda grAmAntaraM gamanaM tasya kadAcidapi naiva kalpate / eSu-anyatamena yena kenA'pi saha grAmAnugrAma viharataH sAdhorAjJAbhaGgAnavasthAmithyAtvasaMyamAtmavirAdhanAdidoSA bhavanti / tatra-paratorthikAdibhiH saha gamane tIrthakarANAmAjJA bhaprA bhavati, tIrthakaraistaiH saha gamanasya niSiddhatvAt / anavasthA ca bhavati-ekastathA kuryAt tadA taM dRSTvA'nyo'pi kuryAt , evamanyo'pIti-evamanavasthA / tathA-tAdRzaiH saha gamanaM kurvantaM sAdhuM dRSTvA draSTumanasi azraddhA bhavet , yad ime jainabhikSavo'pi zithilAcArAH santIti / tadvA zravaNAdinA mithyAtvamapi samutpadyeta / tathA-taiH saha yatra tatra vA AdhAkarmikAdyAhAraM bhuJjan saMyamaM virAdhayet / tathA-cauro'yamiti kRtvA tADanabhedanAdisaMbhavAd--AtmavirAdhanamapi saMbhavediti // sU 0 42 // For Private and Personal Use Only Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u0 2 sU0 43-44 durabhikaSAyabhaktapAnapariSThApananiSedhaH 63 sUtram-je bhikkhU annayaraM bhoyaNajAyaM paDiggAhittA subhi bhuMjai dubhi parihavei, parihavetaM vA sAijjai / / sU0 43 // chAyA-yo bhikSuH anyatarat bhojanajAtaM pratigRhya surabhi bhuGkte durabhi pariSThApayati, pariSThApayantaM vA svadate // sU0 43 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'annayaraM bhoyaNajAyaM anyatarad bhojanajAtam-anekaprakArakaM khAdimasvAdimAdibhedabhinnaM vividhaM bhojanajAtaM bhaktAdikam 'paDimgAhittA' pratigRhya, yadi zrAvakAdigRhAdanekaprakArakaM susvAdu duHsvAdu vA bhojanAdikamAnIya tanmadhyAt 'mubhi muMbaI' surabhi manojJaM viziSTavarNa-gandha-rasa-sparzayuktaM bhojanaM bhuGkte / dubhi parihavei' durabhi-durabhigadhanyuktaM durvarNa-prazastavarNarahitaM dUrasaM-prazastarasavarjitaM duHsparza-prazastasparzahInaM bhojyaM pariSThApayati-gAdiSu prakSipati, 'parihavetaM vA sAijjai' pariSThApayantaM vA svadate / yo bhikSuH zrAvakagRhAdAnItAhAramadhyAt susvAdUddhRtya bhuGkte, duHsvAdu parityajati, evaM kurvantamanumodate vA sa prAyazcittabhAg bhavati // sU0 43 // atrAha bhASyakAraHbhASyam-vaNNa-gaMdha-rasehiM jaM, phAsehiM bhoyaNaM judhe / mubhi taM ceva jANijjA, iyaraM iyaraM have // chAyA-varNa-gandha-rasairyat-spa(r)bhojanaM yutam / ___ surabhi tadeva jAnIyAt itaraditarad bhavet // avacUriH--'vaNNa-gaMdha' ityAdi / yadbhojanaM bhoktuM yogyamodanAdikam , vilakSaNavarNena-zvetAdinA, vilakSaNena gandhena-saurabhyAdinA bhojanopayuktena, manojJena-rasena madhurAdinA, manojJasparzena-komalAdisparzayuktena, ebhirvarNAdibhiryuktaM yad bhojanaM tadeva surabhi vijAnIyAt / etAdRzaM bhojanaM sUtraghaTakasurabhivyapadezaM labhate ityarthaH 'iyaraM iyaraM have' itaraditaradbhavet , yadbhojanamitarat-pUrvoktavilakSaNavarNAdinA nopetaM tad bhojanamiratarat , durabhi-durvarNagandhAdiyuktamiti jJeyam / athavA-rasopetamapi bhojanaM durabhigandhayuktaM na prazastam , tathA-arasAlaM-zuSka bhojanaM surabhigandhayuktaM surabhi bhavatIti / atra-surabhi-durabhi, etadubhayaprakArakamapi bhojanamekataH pratyeka vA gRhItvA surabhibhojanaM bhuGkte, durabhi ca pariSThApayati, tasyaivaM kurvato yateH prAyazcittaM bhavati / tathA-AjJAbhaGgAnavasthAmithyAtvAtmasaMyamavirAdhanAH, yasmAdete doSA bhavanti, tasmAd durabhibhojyasya vastunaH pUrva bhojanaM karttavyam , tadanantaraM surabhibhojanaM karttavyamiti // sU0 43 // For Private and Personal Use Only Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizothasUtre sUtram-je bhikkhU annayaraM pANagajAyaM paDiggAhittA puSpagaM-pupphagaM Aviyai kasAyaM-kasAyaM parihavei parihavetaM vA sAijjai / / sU0 44 // chAyA-yo bhikSuH anyatarat pAnakajAtaM pratigRhya puSpakaM puSpakaM Apibati, kaSAyaM kaSAya : pariSThApayati pariSThApayantaM vA svadate // sU0 44 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'annayaraM' anyatarat anyatarapadagrahaNAt-anekaprakArakam , madhurarasayuktaM kaSAyarasayuktaM ca, khaNDa-guDa-zarkarA-dADimI- mRdvIkA''malaka-harItakI-ciJcAdirasarUpaM dvayamapi 'pANagajAyaM' pAnakajAtaM, jAtazabdagrahaNAt prAsukaM 'paDiggAhittA' pratigRhya-vidhipUrvakaM gRhItvA 'pupphagaM-pupphagaM Aviyai' puSpakaM puSpakamApibati, tatra-puSpakaM- zubhavarNa-gandha -rasaspa : pradhAnam acchaM manojJamityarthaH / etAdRzamuttamottama pAnakajAtamApibati, tathA-'sAyaM-kasAyaM' kaSAyaM kaSAyaM kaluSitaM zubhavarNa-gandha-rasa sparzaH pratilomaM-kaluSitamapradhAnaM vA pAnakajAtam 'paridvaveI' pariSThApayati-bhUmau nikSipati / uktaJca puSpakakaSAyaviSayeyacca gandharasopeta-macchaM tat puSpakaM bhavet / durgandhamarasaM yacca, kaSAyaM kaluSaM ca tat // 1 // iti / anekaprakArakAnItapAnakamadhyAt yatsamIcInaM tatpibati, yaccA'samIcInaM tanikSipati / 'parihaveta vA sAijjai' pariSThApayantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAga bhavati / sAdhulakSaNametat tathAhi mA bhUyAsamahaM sAdhuH, prAyazcittI kadAcana / manyate so'samIcInaM, bhuktvA bhuGkte tathetarat // 1 // atra bhASyakAro'pyAhabhASyam - vaNNa-gaMdha-rasoveyaM, davvaM taM pupphanAmagaM / dunbhigaMdhAisaMjuttaM, kasAyaM taM have puNo // kasAyaM puvvamApejja, pupphagaM tayaNaMtaraM / / esA satyavihI vuttA, aNaMtavaranANihiM // chAyA-varNa-gaMdha-rasopetaM dravyaM tatpuSpanAmakam / durabhigandhAdisaMyuktaM kaSAyaM tad bhavetpunaH // kaSAyaM pUrvamApeyaM puSpakaM tadanantaram / paSa zAstravidhiH proktaH anntvrshaanibhiH|| For Private and Personal Use Only Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhAgyAvacUriH u0 2 sU045 sAMbhogikapRSchAM vinA'dhikAhArapariSThApananiSedhaH 65 avariH - 'vaNNagaMdha' ityAdi / yatpAnakanAtaM vastu, varNa-gandha-rasopetaM-suvarNena sugandhena surasena madhurAdinA yuktaM bhavet tad-dravyaM puSpasaMjJakaM bhavati / tathA-yapAnakajAtaM durgandhAdi. viziSTaM durvarNena kutsitagandhena kurasena kaThorasparzena yuktaM sat kaSAya-kaluSitaM bhavet / tatra kaSAyaM pAnakajAtaM pUrvamApeyaM, tadanantaraM puSpakaM pibet , eSa zAstravidhiH anantavarajJAnibhistIrthakarairuktaH, ataH puSpakaM kaSAya caitadvayamapyAnIya yatpuSpakaM tat pItvA yatkaSAyaM tasya pariSThApanaM na kuryAt , kintu prathamaM puSpakaM pItvA pazcAt kaSAyaM pibet / uktaJca - zAstrakartuzca maryAdA, kaSAyaM prathamaM pibet / AzAbhaGgAdikAn doSAn pazyan pazcAttu puSpakam // 1 // anyathA prAyazcittabhAg bhavet // sU0 44 // sUtram---je bhikkhU maNuNNaM bhoyaNajAyaM paDiggAhettA bahupariyAvannaM siyA adUre tattha sAhammiyA saMbhoiyA samaNunnA aparihAriyA saMtA parivasati te aNApucchiya aNimaMtiya pariTThavei parihaveMtaM vA sAijjai // __chAyA-yo bhikSurmanojhaM bhojanajAtaM pratigRhya bahuparyApannaM syAt adUre tatra sArmikAH sAMbhogikAH samanojJA aparihAryAH santaH parivasanti tAn anApRcchaya animantrya pariSThApayati, pariSThApayantaM vA svadate // sU0 45 // / cUrNI-'je bhikkhU' ityaadi| 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'maNuNNaM bhoyaNajAyaM' manojJaM bhojanajAtam-zubha-varNa-gaMdha-rasa-sparza samanvitamuttamabhojanajAtam anekaprakArakamAhArAdikam 'paDimgAhettA' pratigRhya-AnIya bhukte / tacca yadi 'pariyAvanna siyA' paryApannaM syAt-prayojanato'dhikaM bhavet 'adUre tattha sAhammiyA' adUre tatra-na dUramadUram-Asannam krozadvayAntarAvadhau grAmAdau sAdharmikAH-samAnadharmAcaraNazIlAH sAdhavaH 'saMbhoiyA' sAMbhogikAH, yaiH sahakamaNDalyAmAhArAdikaM kartuM kalpate tathAvidhAH sAdhavaH 'samaNunnA' samanojJAH udyatavihAriNaH, etAdRzAH pUrvoktavizeSaNaviziSTAH santo'pi sAticAratvenA'deyAhArA bhaveyustatrAha-'aparihAriyA' aparihAryAH, niraticAracAritratvenAparityAjyAH, niraticArA ityarthaH / etAdRzAH sAdhavo yathAsanne 'saMtA' santaH vidyamAnAH 'parivasaMti' krozadvayaparimite grAmAdau tiSThanti tadA 'te aNApucchiya' tAn-anApRcchayA'pRSTvA 'aNimaMtiya' animantrya, teSAM nimantraNamakRtvA, 'matsavidhe-etAvadadhikaM jAtaM, tasya yadi bhavatAM prayojanaM bhavet-tadA-gRhantu bhavantaH' evaMprakAreNa teSAmAmantraNamakRtvA apRSTvetyarthaH yadi 'parihaveti' pariSThApayanti, yadvA 'parihavataM sAijjai' pariSThApayantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavatIti / / sU0 45 // For Private and Personal Use Only Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasye wwwwww atrAha bhApyakAra:bhASyam-jAvaiyaM uvajuttaM, giNhejjA tAvamettamasaNAi / sAhussa ahiyagahaNe, dosA lomAiNo hoti // chAyA-yAvatkamupayuktaM gRhNIyAt tAvanmAtramazanAdi / sAdhoradhikagrahaNe doSA lobhAdayo bhavanti // avacUriH-'jAvaiyaM uvajuttaM' ityAdi / sAdhUnAM yAvanmAtramupayuktamAhArAdikaM syAt tAvanmAtramAhAraM gRhNIyAt-zrAvakagRhAdAnayet na tu tato'dhikagrahaNaM kuryAt , pramANAdadhikAhAragrahaNe sAdhoH punarlobhAdayo doSA bhavanti / tathAhi-pramANato yAvadevopayuktaM tAvanmAtramevAhArAdikaM gRhNIyAt / adhikagrahaNe lobhadoSaH / tathA-tasya pariSThApane pariSThApanAdoSaH / AjJAbhaGgAdikAzcA'pi doSAH, tatra-ekendriyAdInAM virAdhanAt / adhikabhojanakaraNe viSUcikAdayo rogAH ityAtmavirAdhanam , yasmAdete doSAH tasmAt kAraNAt pramANAdadhikamAhArAdikaM na grahItavyam / matra ziSyaH prAha-he guro ! yadi pramANayuktamevAhArAdikaM prahiSyati tadA-adhikaM na bhavati, atha-yadi adhikam tadA pramANato grahaNamiti vAkyaM nirarthakam , evaM parasparavirodhe sUtraM nirarthakameva bhavati ? AcAryaH prAha-sUtraM sArthakameva na nirarthakam / tathAhi-yatra prAme nagare vA bahUni zrAvakakulAni-atibhAvayuktAni santi, tatra bhikSArtha gatasya sAdhomanojJamitikRtvA tairmAvato'dhikaM pAtre nipAtitaM bhavet . tacca sAdhurAnItavAn , evamadhikaM bhavediti / tatra yadadhikaM tad yadi kozadvayadUre sAMbhogikasAdhUnAM nivAso bhavet tadA teSAmAvazyakatAyAM tatra gatvA dadyAt / tatra pracchane'yaM kramaH-yadi kRte'pi bhojane'dhikamavaziSTa AhAro bhavet tadA-prathamataH svagrAme svakIye upAzraye ca ye sAMbhogikA bhaveyuste pUrva praSTavyAH / yadi te na svIkuryuH tadA svagrAme'nyopAzraye ye bhaveyuste sAMbhogikAH praSTavyAH, yadi svIkuryustadA tebhyo deyam / atha yadi te na svIkuryustadA svakSetre'nyagrAme praSTavyAH, te yadi svIkuryustadA samyak / no cet , tadA svakSetrAdvahiranyanAme kintu krozadvayAbhyantare yadi sAMbhogikA bhaveyuste praSThavyAH, evaM kramazaH sAdhavaH praSTavyAH evamanApRcchayaiva yadyadhikamAhAraM sAdhuH pariSThApayettadA-AjJAbhaGgAdidoSabhAg bhavatIti ||suu0 45 // sUtram-je bhikkhU sAgAriyaM piMDaM giNhai, giNhataM vA sAijjai / / chAyA-yo bhikSuH sAgArikaM piNDaM gRhNAti gRhantaM vA svadate // sU0 46 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'sAgAriyaM piMDaM' sAgArikaM piNDaM, tatra-sAgArikaH-upAzrayAdhipatiH sAdhoH sthAnadAtA zayyAtaro gRhasthaH, tasya For Private and Personal Use Only Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u0 2 sU0 46-48 sAgArikapiNDagrahaNopabhogAzAtatkulapravezani0 67 piNDaM bhaktAdikam 'giNhai' gRhNAti-svIkaroti 'giNhata vA' gRhNantaM vA-svIkurvantaM svadate sa prAyazcittabhAg bhavati // sU0 46 // saMprati sAgArikasya SaD dvArANi prAhabhASyam--sAgAriyassa dArANi, aNegANi havaM ti khu / tAI savvAI jANaMtu, jahAsatthaM viyakkhaNA // chAyA-sAgArikasya dvArANi anekAni bhavanti khalu / tAni sarvANi jAnantu yathAzAstra vica kSaNAH // avacUriH--'sAgAriyasta' ityAdi / sAgArikasya-zayyAtarasya dvArANi anekAnianekaprakArakANi bhavanti, tAni sarvANi yathAzAstraM-zAstrapratipAditaprakAreNa vicakSaNAH-buddhimanto jAnantu / sAgArikasya sapta dvArANi bhavanti, atra tatsaMgrAhaka gAthAdvayam , tathAhi "sAgarika iti ko vA 1, kadA zayyAtaro bhavet 2 / katividhazca tatpiNDaH 3, azayyAtarakaH kadA 4 // 1 // tyAjyo'sau kasya vijJeyo 5, doSAH piNDagrahe ca ke 6 // anekeSu ca teSu syAdekaH sAgArikaH punaH 7 // 2 // " iti tathA ca tadarthaH-kaH punaH sAgArikaH zayyAtaro bhavatIti prathamadvAram 1, kadA sa zayyAtaro bhavatIti dvitIyadvAram 2, katiprakArakaH zayyAtarapiNDaH iti tRtIyAdvAram 3, azayyAtaraH sa kadA bhavatIti caturthadvAram 4, sa ca kasya tyAjyo bhavati, iti paJcamaM dvAram 5, doSAH piNDagrahe ca ke, iti SaSThaM dvAram 6, anekeSu dvivAdiSu sAgArikeSu vA eko grahItavyaH, iti saptamaM dvAram 7 / 'sAgArika iti ko vA' iti prathamaM dvAramAha-tatra-agAreNa gRheNa yat sahitaM tatsAgAraM, tatsaMyogAt sAgArika iti, asya pana nAmAni ekArthakAni nAnAvyaJjanAni santi, tathAhi-sAgArikaH 1, zayyAtaraH 2, zayadAtA 3, zayyAdharaH 4, zayyAkaraH 5, iti / tatra sAgArikazabdasyArthaH pUrvamukta eva 1, sAghave zayyAdAnena bhavaM taratIti zayyAtaraH 2, zayyAdAtA-sAdhave zayyAdAnAt 3, zayyAdharaH-sAdhave zayyAdAnena dharati AtmAnaM durgateruddharatIti 4, zayyAkaraH-yasmAt zayyAM karoti tasmAt zayyAkaraH 5, iti / 'sAgArika iti ko vA' iti prathamaM dvAram 1 / 'kadA zayyAtaro bhavet' iti dvitIyaM dvAramAha-yasmin kAle vasato vastuM yatsakAzAd AjJA gRhyate sa tasmAtkAlAdeva zayyAtaro bhavediti dvitIyaM dvAram 2 / 'katividhazca tatpiNDaH' iti tRtIyaM dvAramAha-zayyAtarapiNDo dvividho bhavati AhAraH-upadhizca / caturvidho vA bhavati, For Private and Personal Use Only Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mizIthasUtre azana-pAna-khAdya-svAdha-bhedAt / Saividho vA bhavati-azanAdayazcatvAraH dvau upadhiviSayakoaudhikopadhiH aupagrahikopadhizceti tRtIyaM dvAram 3 / 'azayyAtarakaH kadA' iti caturtha dvAramAhayadA-vasatiM parityajya gRhasvAmina AjJA parAvartya sthAnAntaraM karoti tadA-so'zayyAtaro bhavatiiti caturthaM dvAram 4 / 'tyAjyo'sau kasya vijJeyaH' iti paJcamaM dvAramAha-sAdhuguNavarjitAnAM liGgamAtradhAriNAM yaH zayyAtaro bhavet , te tasya zayyAtarasya piNDaM gRhNIyAt na vA gRhNIyAt tathApi sa zayyAtaraH sAdhUnAM tyAjya eva bhavatIti paJcamaM dvAram 5 / 'doSAH piNDagrahe ca ke tasya sAgArikasya piNDagrahaNe ke doSA iti SaSThaM dvAramAha-zayyAtarapiNDastIrthakaraiH RSabhAdibhiH pratiSiddhaH tasmAt-zayyAtarapiNDo na grahItavyaH, iti SaSThaM dvAram 6 / 'anekeSu ca0' ityAdi, anekasvAmikeSu vasatyAdiSu "ekasyaivAjJA grahItalyA" iti saptamaM dvAram 7 / zayyAtarasya savistaravarNanaM dazavaikAlikasUtrasya matkRtAyAmAcAramaNimaJjuSAvyAkhyAyAM vilokanIyam // sU0 46 // sUtram-je bhikkhU sAgAriyapiMDaM bhuMjai bhuMjataM vA sAijjai |suu047) chAyA-yo bhikSuH sAgArikapiNDaM bhuGkte bhuJjantaM vA svadate // sU0 47 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'sAgAriyapiMDaM' sAgArikapiNDaM zayyAtarasya bhaktapAnAdikam 'muMjai' bhuGkte-zayyAtarapiNDasyopabhogaM karotItyarthaH / bhujataM vA sAijjai' bhuJjantaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAg bhavati / / sU0 47 / / sUtram--je bhikkhU sAgAriyakulaM ajANiya apucchiya agavesiya puvAmeva piNDavAyapaDiyAe aNuppavisai aNuppavisaMta vA sAijjai ||suu0 48 // chAyA-yo bhikSuH sAgArikakulamakSAtvA-apRSTvA-agaveSayitvA pUrvameva piNDapAtapratikSayA'nupravizati-anupravizantaM vA svadate // sU0 48 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je mikkhU' yo bhikSuH 'sAgAriyakulaM' sAgArikakulaM-zayyAtaragRham , 'ajANiya' ajJAtvA-kimidaM zrAvakasya gRham-anyasya veti nizcayamakRtvA 'apucchiya' apRSTvA-amukazayyAtaragRhaM kva vartate, iti samIpavartizramaNAdibhyaH pRcchAmakRtvA 'agavesiya' bhagaveSayitvA-zayyAsaraH kasmin sthAne vasati-iti gaveSaNAmakRtvA / tatra-- pUrvadRSTe pRcchA, apUrvadRSTe gaveSaNA, iti pRcchA-gaveSaNayorbhedaH / 'puvvAmeva' pUrvameva-zayyAtaragRhAdigaveSaNAkaraNataH-prAgeva 'piMDavAyapaDiyAe' piMDapAtapratijJayA, tatra-piNDo'zanAdikam gRhiNA dIyamAnasyAhArasya pAtre pAtaH prakSepo grahaNaM, tasya pratijJayA piNDagrahaNabuddhayetyarthaH, 'aNuppa For Private and Personal Use Only Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u02 sU049 sAgArikanizrayA'vabhASya bhikSAyAcananiSedhaH 69 visaI' anupravizati zayyAtaramajJAtvA bhikSArthaM nirNayAtpUrvameva zayyAtarakulaM pravizati, 'aNuppavisaMtaM vA sAijjai' anupravizantamanyaM svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati / na doSabhAgI prabhavAmi tasmAjjJAtvA ca pRSTvA'tha gaveSayitvA / tato vizet zrAvakagehamadhyaM, maryAditaH shaastrviloknen||1|| iti / / sU0 41 // sUtram-je bhikkhU sAgAriyaNIsAe asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA obhAsiya-obhAsiya jAyai jAyaMtaM vA sAijjai // sU0 49 // chAyA-yo bhikSuH sAgArikanizrayA-azanaM vA pAnaM vA khAdimaM vA svAdima vA-avabhASyA'vabhASya yAcate yAcamAnaM vA svadate // sU0 49 // cUrNI-je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'sAgAriyaNIsAe' sAgArikanizrayA, sAgArikaH-zrAvakaH, tasya nizrA-paricayarUpA, tayA 'ahamamukasya vasatau sthito'smi' iti paricayarUpayA, athavA svajanasya kasyacid gRhe zayyAtaraM sthitaM dRSTvA-'ayaM me bhikSAM dApayiSyati' tadAzrayeNa 'asaNaM vA pANaM vAkhaimaM vA sAimaM vA' azanaM pAnaM khAcaM svAdyam-azanAdicaturvidhAhAraM 'obhAsiya-obhAsiya' avabhASyAvabhASya viziSTavacanaracanApUrvakam uccaiHsvareNa vaditvA-vaditvA 'jAyai' yAcate yAcanAM karoti-kArayati / 'jAyaMtaM vA sAijjaI' evaM prakAreNa yAcamAnamanumodate sa prAyazcittabhAg bhavatIti / / sU0 49 // atrAha bhASyakAra:bhASyam-sayaNo sAvagassAyaM, tattha daTTaNa saavrg| dAvejjA esa me bhikkhaM,-tikaTu so'vabhAsai / chAyA-svajanaH zrAvakasyAyaM tatra dRSTvA tu zrAvakam / dApayedeSa me bhikSA-mitikRtvA'vabhASate // avacUri:-'sayaNo'- ityAdi / zrAvakasya pratiSThitodAracittasya yaH svajanaH AtmIyo janaH sa yatra prAGgaNAdau tiSThati, tatra prAGgaNe zrAvakaM zayyAtarazrAvakaM dRSTvA eSa mahyamasmAtparijanasakAzAd bhikSAM dApayet , itikRtvA tannizrayoccaiHsvareNa tameva sAgArikabhavabhASate 1, tava svajano'yamatastvaM dApaya etasmAdazanAdikam 2, yadvA-sAgArikasya-pUrvapazcAssaMstutasya nizrAyAM bhASate-yadsyaiva gauraveNAyaM me bhikSAM dAsyatIti taM vA'vabhASate 3, mama cAritrAcArasaMpannasya prabhAveNa vA dApaya 4 / ebhizcatubhirapi prakAraiyoM bhikSurazanAdikamavabhASya For Private and Personal Use Only Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vo nizIthasUtre yAcate, tasyAjJAbhaGgAdikA doSA bhavanti / tathA - pUrvapazcAtsaMstute udgamaiMSaNAdidoSA bhavanti, evamudgamAdidoSAH zrAvake'pi bhavanti / tathA pUrvapazcAtsaMstute'pi ete doSAH- ye zrAvakasya pUrvapazcAtsaMstutAste paragRheSu - avabhASamANA evaM kuryuH:- eSa nityamasmAkameva gRhe tiSThatIti kRtvA, udgamAdidoSaduSTamapyazanAdikaM kariSyanti paruSAdikaM ca vadeyuH / yasmAdime doSA bhavanti tasmAtsAgArikanizrayA pUrvapazcAtsaMstutasya sAgArikasya nizrayA vA zrAvaka kule'vabhANyA'vabhASyAzanAdInAM yAcanA na karttavyA / sAgArika syAhArAdigrahaNaM prAgeva niSiddhaM punaratra sAgArikanizrAghaTakasya sAgArika zabdasya ko'rthaH ? ityata Aha-atra sAgArikazabdena sAmAnyo gRhastho bodhyaH || sU0 49 // sUtram ---- je bhikkhU uubaddhiyaM sejjAsaMthAragaM paraM pajjovasaNAo uvAiNAvei uvAiNAveMtaM vA sAijjai // sU0 50 // chAyA - yo bhikSuH RtubaddhakaM zayyAsaMstArakaM paraM paryuSaNAtaH atikrAmayati atikAmayantaM vA svadate // sU0 50 // " cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'uubaddhiyaM sejjAsaMthAragaM' Rtubaddhakam - RtubaddhakAlasambandhi zayyAsaMstArakam pIThaphalakatRNAdikaM, zayyA ca saMstArakazca, anayoH samAhAre zayyAsaMstArakam tatra zayyA zarIrapramANA, saMstArakaH sArddhahastadvayapramANaH / Rtubaddhe - mArgazIrSAdyASADhaparyantASTamAsAtmake zeSakAle gRhItaM zayyAsaMstArakam zeSakAle samAnItaM zayyAsaMstArakaM 'paraM pajjovasaNAo' paryuSaNAtaH paraM saMvatsarIdinataH param 'uvAiNAve ' atikrAmayati ullaGghayati yasmAd gRhotaM tasmai ya: samarpaNakAlastamullaGghayati, RtubaddhakAlagRhItazayyAsaMstArakaM gRhasthAya na samartha paryuSaNAnantaraM tasyopabhogaM karotItyarthaH, atikAmayantaM vA svadate sa prAyazcittabhAg bhavati / saMvatsarIdinataH prAgeva tad bhoktavyam, saMvatsarIdine tat tatsvAmine samarpaNIyameveti bhAvaH / yadi tasyoSabhogakAraNaM syAt tadA tadupabhogAya tatsvAmina AjJA punargrahItavyeti vivekaH // sU050 // sUtram -- je bhikkhU vAsAvAsiyaM sejjAsaMthArayaM paraM dasarAyakappAo uvAiNAvei uvAiNAveMtaM vA sAijjai || sU0 51 // chAyA - yo bhikSuH varSAvAsikaM zayyAsaMstArakaM paraM dazarAtrakalpAt atikrAmayati atikrAmayantaM vA svadate // sU0 51 // cUrNi: - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH vAsAvAsiyaM' varSAvAsikaM varSAkAle upabhogArthamAnItam tat - 'sejjAsaMthAragaM' zayyAsaMstArakam varSAkAle vyatIte'pi For Private and Personal Use Only Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u0 2 sU0 50-53 zayyAsaMstArakasya pratyarpaNasaMrakSaNAdividhiH 71 barSAdikAraNagauravAt paJcadazarAtraparyantaM vyavahartumupabhoktuM zaknoti kathaJcit, kintu - ' paraM dasarAyakapAo' paramadhikaM dazarAtrakalpAt yadi - 'uvAiNAvei' atikrAmayati-ullaGghayati 'uvAiNAveMtaM vA sAijjai' atikrAmayantaM vA yo yadA svadate'numodate sa tadA prAyazcittabhAg bhavati / zayyA saMstArakaM dvividhaM bhavati - parizATi aparazATi ca / tatra - kuzatRNAdinirmitasya yasyopabhogakAle kazcidaMzaH parizaTati - nazyati tat parizATi, yasya ca vaMzakASThAdinirmitasyopabhogakAle kiJcinmAtro'pyaMzo na parizaTati - na nazyati tadaparizATi - iti bodhyam / parizATi ca sAdhUnAM no kalpate yatastadgrahaNe aneke jIvavadhAdayo doSAH, tena ca saMyamAtmavirAdhanA bhavati / parizaTitapIThaphalakAdiSu zuSirasthitajIvAnAM virAdhanA bhavati, zaTitaM tat truTyati tadA AtmavirAdhanA'pi bhavati / tathA--AjJAbhaGgAnavasthAmithyAtva saMyamAtmavirAdhanaM ca bhavati / tIrthakRtAmAjJAbhaGgastairniSiddhatvAt, anavasthA ca-anyAnyakaraNasaMbhavAt, loke - midhyAtvamapi jAyate jIvavirAdhakavastUpabhogAt / saMyamavirAdhanamityam-- zuSirAdiSu kundhukAdisukSmajIvAH saMmUcchitA bhavanti / tatra parizATizayyA saMstArakamAstIrya svapataH kunthukAdijIvA virAdhitA bhaveyuriti saMyamavirAdhanam / tathA--anye'pi bahavo jIvAH pipIlikAdayaH varSAyAM zuSire saMmUcchitA bhavanti ityevamapi saMyamavirAdhanam / AtmavirAdhanaM cettham - varSAyAM tatra zayane kRte zuSire sthitaH sarpAdirdazati - ityAtmavirAdhanam, tatra zuSira sadbhAvAt panaka: ( lIlanaphUlana) api saMmUrcchito bhavati / ete prANavighAtakAdayo doSAH / tathA tadgandhAdupadhau yUkAdijIvA bhavanti / ityAdayo doSAH parizA TizayyA saMstArakagrahaNe bhavanti / yasmAdete doSAH tasmAt - - kAraNAt varSAkAle parizATi zayyA saMstArakaM grahItavyam / tadapi vidhipUrvakaM grahaNaM karttavyam / yadA khalu pIThaphalakAdikaM labhyate-- tadaivaM vaktavyam -- bhoH zrAvaka ! asya zayyAsaMstArakasyopabhogAnantaraM punararpayiSyAmei prAtihArikaM ca grahiSyAmi niyamato'mukena kAlenA'rpayiSyAmi / yadyevaM zrAvakaH svIkaroti tadA grahItavyam / atha yadi kadAcidevaM na svIkaroti zrAtrakaH tadA'nyadeva saMsArakAdikaM mArgayitavyam / yadi gRhItaM ca zayyAsaMstArakAdikaM netu na zakyate tadA-- chan pradeze sthApayitavyam yena varSAjalena plAvitaM na bhavet / evaM dAtA ( zrAvakaH ) praSTavyaH madIye kArye samApte zayyAsaMstArakaM mayA kasme - arpaNIyam 3 zrAvako vadati mahyameva dAtre'rpaNIyam / tadA punaH sAdhurvadati-- yadi tvaM kadAcid dRSTo na bhaveH tadA kasmai arpaNIyam ? zrAvako vadati - atraiva gRhe bhavadbhirAnetavyam / tadA vaktavyaM sAdhunA--kasmin sthAne sthApayiSyAmi ! atha sa vadet--atraiva gRhe pracchannapradeze sthApayitavyam / athavA evaM vadet yasmAt - sthAnAda gRhItaM tatraiva sthApanIyam / evaMprakAreNa gRhItazayyAsaMstArakAdiviSaye bhaNitavyam // sU0 51 // For Private and Personal Use Only Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 72 nizIthasUtre sUtram -- je bhikkhU uuvaddhiyaM vA vAsAvAsiyaM vA sejjAsaMthAragaM ubvarisijjamANaM pehAe na osArei na osAreMtaM vA sAijjai // sU0 52 // chAyA -yo bhikSu RtubaddhakaM vA varSAvAsikaM vA zayyAsaMstArakaM udvarNyamANaM prekSya mA'pasArayati, nA'pasArayantaM vA svadate // su0 52 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'uubaddhiyaM vA' RtubaddhakaM vAmArgazIrSAdyASADhaparyantASTamAsAtmake kAle svenAtmanA pareNa vA gRhItam / 'vAsAvAsiyaM vA' varSAvAsikaM vA cAturmAsa sambandhikam, upabhogAya varSAkAle samAnIya svavasatau sthApitam / 'sejjAsathAragaM' zayyAsaMstArakaM pIThaphalakatRNAdikamanAvRtasthAne prasAritaM 'uvvarisijjamANaM' udva mANaM vRSTayA klidyamAnaM jalena AdabhavantamityarthaH 'pehAe' prekSya - dRSTvA 'na osAraI' nApasArayati - na dUrIkaroti, anAvRtapradezAdAvRtapradeze na karoti, na kArayati 'na osAreMtaM vA sAijjai' nA'pasArayantaM - no'ntaH kurvantaM svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati // sU0 // 52 // atrAha bhASyakAraH -- bhASyam - vAsAjaNa sitaM, sejjAsaMthAragaM ca pIDhAi / no osArai jo u, pAvai so ANabhaMgAi // chAyA - varSAjalena siktaM zayyAsaMstArakaM ca pIThAdi / no apasArayati yastu prApnoti sa AzAbhaGgAdi // avacUri : - 'vAsAja leNaM' - ityAdi / yo bhikSuH RtubaddhakAle varSAkAle vA anA - vRtasthAne prasAritaM yat - zayyAsaMstArakaM pIThAdi-pIThaphalakatRNAdikaM tadyadi vRSTijalena siktaM sicyamAnaM vA bhavet tat nA'pasArayati no dUrIkaroti varSApradezAt varSArahitapradeze - vasaterantarbhAge na karoti yaH sa AjJAbhaGgAdidoSAn prApnoti // sU0 52 // sUtram -- je bhikkhU pADihAriyaM sejjAsaMthAragaM doccaMpi aNaNuNNavettA bAhiM NI NAtaM vA sAijjai // sU0 53 // chAyA yo bhikSuH prAtihArikaM zayyAsaMstArakaM dvivAramapi - ananujJAyya bahiH nirNayati nirNayantaM vA svadate // sU0 53 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'pADihAriyaM' prAtihArikam zrAvakagRhAttasya gRhapaterAjJayA samAnIya vasatau sthApitaM - punaH pratijJAtasamaye pratyarpaNIyam For Private and Personal Use Only Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNimAthApacUriH u02 sU054 57 zayyAsaMstArakasyAnAzAbahirnayanAvidhipratyarpaNani04 'sajjAsaMdhAragaM' zayyAsaMstArakam yadyanyasthAne nayanaprayojanaM bhavettadA 'doccaMSi vittIyavAramapi 'aNaNuNNavettA' ananujJApya, svAmina AjJAM vinA yadi 'vAhiNII bahiH upazrayAvahiranyasthAne nirNayati, ayaM bhAvaH-azayyAtarasya-zayyAtarasya vA zayyAsaMstArakaM pUrNa mAsakalpe punardvitIyavAraM svAminamananujJApya vasaterbahirupAzrayAntaraM nayati cet , tathA-'NINetavA' sAi. jjaI' nirNayantaM yaH svadate'numodate, tasya prAyazcittamiti // sU0 53 // atrAha bhASyakAra:bhASyam-bhikkhU jaM bAhiraM Nei, aNaNuNNAya saMyaraM / ANAbhaMgAiyA dosA, havaMti tassa nicchiyaM // chAyA- bhikSuryada bahirnayati ananujJAppa saMstaram / / AzAmAdikA doSA bhavanti tasya nizcitam // avacUri:-'bhikkhU aM' ityAdi / yo bhikSuryat saMstaraM-saMstArakaM pIThaphalakAdikaM etAdRzaM yat-amanujJApya tatsvAmino dvitIyavAramAjJAmagRhItvA zayyAsaMstArakaM vasatebahiranyasthale nayati, tasya bhikSukasyA''jJAbhaGgAdikA doSA nizcitaM bhavanti, atra na ko'pi saMzaya . iti // sU0 53 // sUtram-je bhikkhU sAgAriyasaMtiyaM sejjAsaMthAraMga doccaMpi aNaguNNavettA bAhiM jINei NINetaM vA sAijjai // sU0 54 // ... chAyA-yo bhikSuH sAgArikasatkaM zayyAsaMstArakaM dvitIyamapi ananuzApya bahinirNayati nirNayantaM vA svadate // sU0 54 // . cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'sAgAriyasaMtiyaM' sAgArikasatkam -gRhasthasaMbaMdhi 'sejjAsaMthAragaM' zayyAsaMstArakam , yadvasatau vartamAnaM yadA tadA tatsvAminA gRhAdAgatyopabhujyamAnam RtubaddhakAle varSAkAle vA kaJcitkAlamupabhogAya yAcita. vAn tadi-upAzrayAntaraM prasthAtukAmaH punarditIyavAramapi zayyAsaMstArakasvAminamanivedya 'bAhi NINeI' bahirdvitIyAM vasatiM nayati / itthameva-'NINetaM vA sAijjai' nirNayantamanyaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati / pUrvasUtre- zrAvakagRhAdAnItavastuna AjJAM vinA bahineyane doSaH kathitaH, asmin sUtre tu-vasatisthitazrAvakasaMbandhivastunaH AjJAM vinA bahirnayame doSaH kathita ityanayorbhedaH // sU0 54 // sUtram--je bhikkhU pADihAriyaM sAgAriyasaMtiyaM vA sejjAsaMthAragaM doccaMpi apaNuNNavettA bAhiM NINei / NINetaM vA sAijjai // 55 // For Private and Personal Use Only Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizItha chAyA-yo bhikSuH prAtihArika-sAgArikasatkaM vA zacyAsaMstArakaM dvitIyamapi ananujJApya bahiH nirNayati nirNayantaM vA svadate // sU0 55 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'pADihAriyaM' prAtihArika upabhogAnantaraM pratyarpaNayogyam 'sAgAriyasaMtiyaM vA' sAgArikasatkaM-sAgArikasambandhikaM vA 'sejjAsaMthAragaM' zayyAsaMstArakaM-pIThaphalakAdikaM aparizATilakSaNaM (51 sU0 dra0) pIThaphalakatRNAdikam 'doccaMpi aNaNuNNavettA' dvitIyamapi vAramananujJApya / prathamavAraM tu mAsakalpazeSakAle'nujJApitam , idAnI punarbahinirNayane'nujJApyam , kintu-ekadaivA'nujJApyAnItaM zayyAsaM. stArakaM punardvitIyopAzraye nayanasamaye'nanujJApya nayati / tathA 'NINetaM bA sAijjaI' ananujJApyaiva bahiNirNayantamanyaM svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati / catuSpaJcAzatsUtre sAgArikAdhInavastuno nayane doSaH kathitaH / atra tu-punaH prAtihArikavastunayane doSa ityanayorbhedaH / mandamatInAM sukhabodhAya punaH kathanam / / sU0 55 // sUtram-je bhikkhU pADihAriyaM sejjAsaMthArayaM AdAe apaDihaTTa saMpavvayai saMpavvayaMta vA sAijjai // sU0 56 // chAyA-yo bhikSuH prAtihArika zayyAsaMstArakam-AdAya apratihatya saMprabrajati saMpravrajantaM vA svadate // sU0 56 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'pADihAriyaM sejjAsaMthArayaM' prAtihArikam-pratyarpaNayogyam / ayaM bhAvaH-yad mAsakalpAdikaraNArtha sAgArikakulAdAnItaM zayyAsaMstArakam , tat-mAsakalpe paripUrNe sati yasmAd gRhItaM punastasmai pratyarpaNIyama, etAdRzazayyAsaMstArakasya dhAraNaM bhavati tatprAtihAyye zayyAsaMstArakaM kathyate, etAdRzaM zayyAsaMstArakaM pIThaphalakAdikaM zrAvakasakAzAt 'AyAe' AdAya-gRhItvA-anujJApUrvakaM pratigRhye. tyarthaH 'apaDihaTuM' apratihRtya anarpayitvA, pUNe mAsakalpe punararpaNamakRtvaiva yadi-'saMpanyayai' saMpravrajati-vihAraM karoti / tathA 'saMpavvayaMta vA sAijjai' saMpravrajantamanyaM 'vA' svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati // sU0 56 // sUtram-je bhikkhU sAgAriyasaMtiyaM sejjAsaMthArayaM AyAe avigaraNa kaTu aNappiNittA saMpanvayai saMpavvayaMtaM vA sAijjai / / mU0 57|| chAyA-yo bhikSuH sAgArikasatkaM zayyAsaMstArakamAdAyA'vikaraNaM kRtvA ana payitvA saMpravrajati saMpravrajantaM pA svadate // sU0 57 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH sAgAriyasaMtiyaM' sAgArikasatkaM-gRhasthasambandhikam 'sejjAsaMthArayaM' zayyAsaMstArakam 'AyAe' AdAya tadupabhogaM For Private and Personal Use Only Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u0 2 sU0 54-60 praNaSTazayyAdyagevaSaNopadhyapratilekhananiSedhaH 75 kRtvA vihArakAle 'avigaraNaM kaTu aNappiNittA' avikaraNaM kRtvA-anarpayitvA, vikaraNam anyathA karaNaM, na tathA-avikaraNaM-yathAgRhItaM tathAkaraNamityarthaH, tat kRtvA zrAvakAt pIThaphalakatRNAdikaM yathAgRhItaM tathAkRtvA-tathAsaMpAdanapUrvakam , anarpayitvA-adattvA matkuNAdijIvasahitameva pIThaphalakAdikaM tRNAdisaMstArakaM ca dattveti bhAvaH 'saMpanbayai' saMpravrajati-vihAraM karoti, tathA 'saMpavyayaMtaM' saMpravrajantamanyam 'sAijjai' svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati // sU0 57 // mUtram--je bhikkhU pADihAriyaM vA sAgAriyasaMtiyaM vA sejjAsaMthAragaM vippaNaTuM na gavesai na gavasaMtaM vA sAijjai // sU0 58 // chAyA-yo bhikSuH prAtihArikaM vA sAgArikasatkaM vA zayyAsaMstArakaM vipraNaSTaM na gaveSayati na gaveSayantaM vA svadate // sU0 58 // ___ cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'pADihAriyaM vA' prAtihArikaM-pratyarpaNAham 'sAgAriyasaMtiyaM' sAgArikasatkam sAgArikasambandhikaM sAMprataM zramaNAdhInam 'sejjAsaMthAragaM' zayyAsaMstArakaM-pIThaphalakAdikaM rakSyamANamapi 'vippaNI' vipraNaSTam-caurAdinA'pahRtam tadyadi 'Na gavesaI' na gaveSayati, itastato'nyAnyaM na pRcchati tadrUpAM gaveSaNAM na karotItyarthaH, tathA 'na gavasaMtaM sAijjaI' na gaveSayantamanyaM svadate'numodate sa prAyazcittabhAra bhavati // sU0 58 // sUtram--je bhikkhU ittariyapi uvahiM Na paDilehai Na paDilehaMta vA sAijjai // sU0 59 // ___ chAyA yo bhikSuH itvarikamapi upadhiM na pratilekhayati na pratilekhayantaM vA svadate // sU0 59 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'ittariyapi uvahi' itvarika svalpamapyupadhi vastrapAtrAdikam , sa tridhA-jaghanya-madhyamo-skRSTabhedAt / tatra-jaghanyo mukhavatrikA vastrakhaNDaM vA, madhyamaH-prAvaraNacolapaTTakAdirUpaH, utkRSTaH-sarva vastrapAtrAdikam , tasmin svalpamapi mukhavastrikArUpamapi 'na paDilehai' na pratilekhayati tasya pratilekhanAM na karoti ubhayakAlaM sarvabhANDopakaraNAdInAm , tena pramAdI bhavati / pramAdaprabhAvAt saMyamakriyAM vismarati / ekasyAM saMyamakriyAyAM vismRtAyAmanyApi svAdhyAyAdikriyA vismRtA bhavati, tatazcAritrabhraMzaH, cAritrabhraMzAt-cAturgatikasaMsArabhramaNamanantajanmamaraNaprAptiH, tasmAdubhayakAlaM sarvabhANDopakaraNAnAM pratilekhanA krttvyaa| 'Na paDilehaMtaM vA sAijjaI' na pratilekhayantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAga bhavati / / sU0 59 // For Private and Personal Use Only Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIya sUtre-itvaragrahaNena sarvopakaraNagrahaNa kRtam , ataH prathamata upakaraNaM nirUpaNIyam , atrAha bhASyakAra:bhASyam-uvagaraNaM duvihaM, ohiyaM ca taheyaraM / ekkekkaM tivihaM NeyaM, jahannukkiTThamajjhimaM // chAyA-upakaraNaM dvividha,-maudhikaM ca tathetarat / pakaikaM trividhaM zeyaM, jaghanyotkRSTamadhyamam / / avacUri:--'uvagaraNaM' ityAdi / upakaraNaM-vastrapAtrAdikaM dvividha-dviprakArakamuktamekamauSikaM-sarvasAmAnyam , vastrapAtrAdisAmAnyam / tathA - itarat aupagrahikam , prAtihArikapIThaphalakAdikam / tad-ekaikamapi jaghanyamadhyamotkRSTabhedAt trividham / tatra-jaghanya-mukhavatrikA, vastrakhaNDaM vA, madhyama-"caddara" colapaTTakAdikam , utkRSTaM vanapAtrAdikaM sarvam // sU0 59 / / / sUtram-taM sevamANe Avajjai mAsiyaM parihArahANaM ugghAiyaM / 60/ ||nnisiihjjhynne bIo uddeso samatto // 2 // chAyA-tatsevamAna Apadyate mAsikaM parihArasthAnamudghAtikam // 0 60 // // iti nizIthAdhyayane dvitIya udezaH samAptaH // 2 // cUrNI-taM sevamANe' ityAdi / 'taM sevamANe' tat uddezakaprAraMbhe-'dArudaMDayaM pAyapuMchaNaM karei' ityAdiprathamasUtrAdArabhya, uddezakAnte-'itariyapi ubahiM Na paDilehai' iti sUtraparyantamekonaSaSTisUtrANi santi, tatra-yAni yAni prAyazcittasthAnAni kathitAni tanmadhyAdanyatamamapi-aparAdhasthAnaM sevamAnaH pratisevanAM kurvan zramaNaH 'AvajjaI' Apadyate-prApnoti / kimitijijJAsAyAmAha-'mAsiyaM parihArahANaM ugdhAiyaM' mAsikaM parihArasthAnamudghAtika prAyazcittam laghukamityarthaH // sU0 60 // iti zrI-vizvavikhyAta-jagallabha-prasiddhavAcaka-paJcadazabhASAkalitalalitakalApAlApakapravizuddhagadyapadyanaikagranthanirmApaka-vAdimAnamardaka-zrIzAhUchatrapatikolhApurarAjapradatta"jainazAstrAcArya"-padabhUSita-kolhApurarAjaguru-bAlabrahmacAri-jainAcArya-jainadharma-divAkara-pUjyazrI-ghAsIlAlabati-viracitAyAM "nizIthasUtrasya" cUrNibhASyAvacUrirUpAyAM vyAkhyAyAM dvitIya uddezakaH samAptaH // 2 // For Private and Personal Use Only Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // tRtiiyoddeshkH|| atha tRtIyodezakaprathamasUtrasya dvitIyodezakAntimasUtreNa saha kaH saMbaMdhaH ? iti cedatrAha bhASyakAra:-'uvahi' ityAdi / bhASyam-uvahipaDileho ya, puvvutto tayaNaMtaraM / ___ AhAraM paDigiNhijjA, saMbaMdho'ttha viyAhio // 1 // chAyA--upadhipratilekhazca pUrvoktastadanantaram / / AhAraM pratigRhNIyAt, sambandho'tra vyAkhyAtaH // 1 // avacUriH- 'uvahIpaDileho ya' upadhipratilekhazca, upadhipratilekhaH upadheH-pratilekhanA 'puvvutto' pUrvoktaH pUrvamuktaH kathitaH, tadantaram upadhiM pratilikhya upadheH vastrAdeH AhAraprasaGgAtpAtrasya ca pratilekhanAM kRtvA AhAraM pratigRhNIyAt , iti asmin tRtIyodeze AhAragrahaNavidhiH pradarzyate, eSa evAtra tRtIyodezasya dvitIyodezAntimasUtreNa saha sambandho vyAkhyAtaH kathitaH / anena sambandhenAyAtasyAsya tRtIyodezakasyedamAdimaM sUtram , tatra prathamaM puruSamadhikRtyaekavacanasUtramAha-'je bhikkhU' ityAdi / - sUtram-je bhikkhU AgaMtAgAresu vA, ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesu vA aNNautthiyaM vA gAratthiya vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM bA obhAsiya-obhAsiya jAyai, jAyaMtaM vA sAijjai ||suu01|| chAyA-yo bhikSuH AgantrAgAreSu vA-ArAmAgAreSu vA gAthApatikuleSu vA paryAvasatheSu vA anyayUthikaM vA-gArhasthikaM bA azanaM vA pAnaM yA khAdyaM vA svAdya vA bhavabhASyA'vabhASya yAcate, yAbamAnaM vA svadate // sU0 1 // cUrNI-je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'AgaMtAgAresuvA' AgantrAgAreSu vA, tatra-AgantAra:-pathikAH teSAM vizrAmakaraNAya kRta AgAro gRham 'dharmazAlA' iti loke prasiddham , tatra gatvA, arthAt-yatra sthAnavizeSe nirmite gRhe AgantukAH sArthavAhAdayo gamanAgamanasamaye samAgatya vizrAmArtha nivasanti tAdRzagRhavizeSe sthitazrAvakANAM purato'zanAdikaM yAcateityagrimeNa saMbandhaH / 'ArAmAgAresu vA' mArAmAgAreSu, tatra-"ArAmaH syAdupavanaM kRtrimaM vanameva yat" ityamaraH, tasminnArAme-upavane -AgAro gRham kaJcitkAlaM manovinodanAya krIDArtha vastum nirmIyate, teSu vA 'gAhAvaikulesu vA' gAthApatikuleSu vA-gAthAH-gRhAH, teSAM patayasteSAM kuleSu / 'pariyAvasahesu vA' paryAvasatheSu vA, tatra-gRhiparyAya parityajya pravagyAparyAye ye sthitAstApasA For Private and Personal Use Only Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 78 nizIthastre steSAmAvasathAH, teSu tApasanivAsasthAneSu vA 'aNNautthiyaM vA gAratthiyaM vA anyayUthikaM vA gArhasthikaM va gRhasthaM, 'asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAimaM vA' azanAdicaturviSAhAram 'obhAsiya obhAsiya jAyaI' avabhASyA'vabhASya yAcate, arthAt pUrvoktadharmazAlAprabhRtiSu sthitamanyayUthikaM gRhasthaM vA avabhASyoccaiHsvareNa saMbodhya, yathA-"bho bhoH ! tvaM mahyamazanAdikaM dehi" iti krameNA'zanapAnAdikaM yAcate / ekavacanAtmakamidaM suutrm| 'jAyaMtaM vA sAijjai' yAcamAnaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAga bhavati // sU0 1 // atrAha bhASyakAra:bhASyam AgaMtAgArAisu, obhAsiya jAyae ya jo samaNo / ANAbhaMgAIe, dose pAvei so niyamA // chAyA -AgantrAgArAdiSu avabhASya yAcate ca yaH zramaNaH / __ AzAbhaGgAdikAMzca doSAn prApnoti sa niyamAt // avacUriH --'AgaMtAgArAisu' ityAdi / yaH zramaNaH yA zramaNI vA AgantrAgArAdiSu, AdipadAt-upavanasthitagRheSu gAthApatikuleSu vA sthitAn zAkyabhikSukAdIn-anyadarzanA'nuyAyinaH, zrAvakAn vA avabhASya tArasvareNa "bhikSAM dadata" iti kathayitvA, azanaM-pAna-khAdya-svAcaM vA yAcate sa AjJAbhaGgAdikAn AjJAbhaGgA'navasthAmithyAtvAtmavirAdhana-saMyamavirAdhanalakSaNAn doSAn prApnoti / tatrAjJAbhaGga ittham-nahi-etAdRzyAjJA tIrthakarasya vidyate yadetAdRzasthAneSu gatvA'nAthavat zramaNairyAcitavyamiti, tatastIrthakarAjJAprAtikUlye na yAcanAkaraNe bhavatyeva tIrthakarAjJAbhaGgaH / tathA yadhekaH zramaNa evaM kariSyati, tadA tadRSTvA'nyo'pi tathA kariSyate-iti spaSTaivA'navasthA / tathA-dharmazAlAdo bhikSAyA alAbhe'pamAne ca sati sAdhorjinavacasi-anAsthA saMpadyeta tena midhyAvasaMbhavaH / evameva jainabhikSava itastato bhramanti-iti loke jinazAsanasyA'vahelanA bhvet| tathAtIrthakarAjJAbhaGgenaiva saMyamavirAdhanam / tathA-kadAcit-dveSayukto dAtA viSamizritAM bhikSAM dadyAt iti tAdRzabhikSAprAptyA vividharogotpAdanadvArA maraNamapi saMbhavedityAtmavirAdhanam / / sU0 1 // atha puruSamevAdhikRtya bahuvacanasUtramAha-- sUtram-je bhikkhU AgaMtAgAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA, pariyAvasahesu vA, aNNautthiyAo vA gArasthiyAo vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA obhAsiya-obhAsiya jAyai jAyaMta vA sAijjai // suu02|| For Private and Personal Use Only Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir wwwwwwwwwwwand pUrNibhASyAvacUriH u03 sU01-5 AgantrAgArAdiSugatvA'vabhASyAvabhASyayAcanani0 79 chAyA-yo bhikSuH AgantrAgAreSu vA ArAmAgAreSu vA gAthApatikuleSu vA paryAvasatheSu vA, anyayUthikAn vA gArhasthikAn vA, azanaM vA pAnaM vA khAdyaM vA khAdya vA, avabhASyA'vabhASya yAcate yAcamAnaM vA svadate // sU0 2 // cUrNI-'je bhikkhU' ityaadi| 'je bhikkhU' yo bhikSuH, 'AgaMtAgAresu vA AgantrAgAreSu dharmazAlAdiSu 'ArAmAgAresu vA' ArAmAgAreSu vA 'gahAvaikulesu vA gAthApatikuleSu vA 'pariyAvasahesu vA' paryAvasatheSu vA, eteSu pUrvapradarzitaprakAreSu sthAneSu ye sthitAstAn 'aNNautthiyAo vA' anyayUthikAstIrthAntarIyAH tApasa-zAkyabhikSukAdayastAn vA 'gAratthiyAo vA' gArhasthikA gRhasthAH zrAvakAstAn vA 'asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA' azanAdicatuvirdhA''hAram 'obhAsiya-obhAsiya jAyaI' avabhASyA'vabhASya yAcate, mahatA dIrghasvareNa yAcanAM karoti / AgantrAgArAdiSu sthitAn tIrthAntarIyAn zrAvakAn vA-uccaiHsvareNa saMbodhya tebhyo'zanAdikaM yAcate ityarthaH / 'jAyaMtaM vA sAijjaI' yAcamAnaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati / patra sUtre prathamasUtravadbhASyaM jJAtavyam / ekatra-prathama sUtre dAyakapade ekavacanam , aparatra-dvitIyasUtre bahuvacanamityanayorbhedaH // sU0 2 / / pUrva puruSamadhikRtya ekatvabahutvena sUtradvayamuktam , sAmprataM strImadhikRtya-ekavacana-bahuvacanAbhyAM sUtradvayamAha___ sUtram-je bhikkhU AgaMtAgAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesuvA, aNNautthiNi vA gArasthiNi vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA obhAsiya-obhAsiya jAyai jAyaMta vA sAijjai / / sU0 3 // chAyA-yo bhikSuH AgantrAgAreSu vA ArAmAgAreSu vA gAthApatikuleSu vA paryA' vasatheSu vA anyayUthikI vA gArhasthikI vA azanaM vA pAnaM vA khAdyaM vA svAdyaM vA avabhASyA'vabhASya yAcate yAcamAnaM vA svadate // sU0 3 // cUrNI- 'je bhikkhu' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'AgaMtAgAresu vA' AgantrAgAreSu 'ArAmAgAresu vA' ArAmAgArepu vA 'gAhAvaichulesa vA' gAthApatikuleSu vA 'pariyAvasa hesu vA' paryAvasatheSu vA 'aNNautthiNi vA' anyayUthikI-anyatIrthikastrIM 'gArasthiNi vA' gArha sthikI gRhasthastrI vA 'asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA' azanAdicaturvidhA'hAram , etadazanAdikamAgantrAgArAdisthitAnAm anyayUthikAdistrINAM sakAzAdityarthaH / yadi-'obhAsiya-obhAsiya' avabhASyA'vabhASya-"sAdhurahaM mahyamazanAdikaM bhavatyA deyam" ityevaM. For Private and Personal Use Only Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 80 mizAyarI prakAreNa tArasvareNa kathayitvA kathAvasyA 'jAyaI' yAcate 'jAyaMtaM vA sAijjaI' yAcamAnaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati / idaM sUtraM strIjAtIyaviSayakamekavacanaparaka prAyazcittaparakaM ca / / sU. 3 // atha bahuvacanaparakaM strIsUtramAha sUtram-je bhikkhU AgaMtAgAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvadakulesu vA pariyAvasahesu vA aNNautthiNIo vA gArasthiNIo vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA obhAsiya-AbhAsiya jAyai, jAyaMta vA sAijjai // suu04|| __ chAyA-yo bhikSuH AgantrAgAreSu vA ArAmAgAreSu vA gAthApatikuleSu vA paryAvasatheSu vA anyayUthikorSA gArhasthikIrvA, azanaM vA pAnaM vA khAdya vA svAdya vA avabhASya-avabhASya yAcate yAcamAnaM vA svadate // suu04|| cUrNI-vyAkhyAnaM pUrvavat / idaM strIsUtraM bahuvacanaparakamityeva bhedaH ||suu0 // amaach maakkaaHbhASyam - paDhame jo gamo vutto, so ceva ya bitiiyge| saievi cautthevi, bheo egabahuttago // chAyA-prathame yo gamaH proktaH sa eva ca dvitIyake / tRtIye'pi caturthe'pi bheda ekabahutvakaH // avacUriH-'paDhameM'- ityAdi / prathame-tRtIyodezakasya prathamasUtre yo gamaH-prakAraH prAyazcittAdInAmAjJAbhaGgAdidoSANAM kathitaH sa eva gamo dvitIyake, tRtIyodezakasya dvitIye puruSabahutvasUtre'pi jJAtavyaH / evameva tRtIye'pi tRtIyodezakasya tRtIye strIsUtre'pi sa eva gama ekavacanAtmako jJAtavyaH / tathA-camurthe'pi tRtIyodezakasya camurthe sUtre strIbahutvaviSayako gamo jJAtavyaH, kevalaM. bhedo nAnAtvaM ekatvavahutvayoH / arthAt prathamaM dvitIyaM ca sUtraM puruSamAzrityaikavacanabahuvacanaviSayakam , tRtIyaM caturtha ca sUtraM striyamAzritya ekavacanabahuvacanaviSayaka jJAtavyam // sU0 4 // sUtram-je bhikkhU AgaMtAgAresu vA, ArAmAgAresuvA gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesu kA aNNautthiyaM vA, gArathiyaM vA, kouhalapaDiyAe paDiyAgayaM samANaM asaNaM vA pANaM vA, khAimaM vA sAimaM vA AbhAsiya-obhAsiya jAyai jAyaMta vA sAijjai / / sU0 5 // For Private and Personal Use Only Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir www. cUrNibhASyASacUriH u03 sU0 6-7 pratyAgatAnyathikAdikamavabhAjyayAcananiSedhaH 81 chAyA--yo bhikSuH AgannAmAreSu vA ArAmAgAreSu vA gAthApatikuleSu vA paryAvasatheSu vA anyayUthikaM vA gArha sthikaM vA, kautUhalapratizayA pratyAgataM santaM azanaM vA pAnaM vA khAdyavA svAdhavA mavabhASyA'vabhASya yAcate, yAcamAnaM vA svadate ||suu05|| cUrNI- 'je mikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'AgaMtAgAresu vA' AgantrAgAreSu vA 'ArAmAgAresuvA' mArAmAgAreSu vA 'gAhAvaikulesu vA' gAthApatikuleSu vA 'pariyAvasahesu vA' paryAvasatheSu vA 'aNNautthiyaM vA' anyayUthikaM-darzanA'ntarIyaM yaM kamapyekam , 'gArasthiya vA' gArhasthikaM gRhasthaM vA 'kouhalapaDiyAe paDiyAgaya samANaM' kautUhalapratijJayA pratyAgataM santam kautUhalaM krIDAdikaM-dharmapRcchA vA, tatkautUhalapratijJayA pratyAgatamAgataM santaM tiSThantam 'aNNautthiyaM anyayUthikam 'gAratthiyaM vA gArhasthikaM vA upetya, tatsakAzAt-'asaNaM vA' azanaM bA, 'pANaM vA' pAnaM vA khAimaM vA' khAdyaM vA, 'sAimaM bA' svAcaM vA yadi-'obhAsiya-obhAsiya' avabhASyA'vabhASya uccairuccAryya tiSThantamAgantukaM paratIrthikaM zrAvakaM vA-'bho bhoH mahyaM sAdhave'nnapAnAdikaM dehi' ittham 'jAyai' yAcate, 'jAyaMta vA sAijjai' yAcamAnaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati // sU0 5 // atrAha bhASyakAra:bhASyam-AgaMtugAigehesu, kougahu~ uvadviyaM / obhAsiya jAyamANo, samaNo, dosabhA have // chAyA-AgantukAdigeheSu kautukArthamupasthitam / avabhASya yAcamAnaH zramaNo doSabhAg bhavet // avacUri:-'AgaMtugAi.' ityaadi| yo bhikSuH AgantukAdigeheSu-ArAmAgAreSu vA gAthApatigeheSu vA kautukAthai sAdhorAgamanAt pUrvamAgatya samupasthitaM vartamAnaM paratIrthikaM gRhasthaM vA ekamapi AbhASyoccasvareNa zabdaM kRtvA-azana-pAna-khAdya-svAcAdikaM yAcate sa zramaNaH doSabhAga bhavet / kathamete paratIthikAH gRhasthA vA samAgatya sthitA bhavanti ? iti cet zRNu-kecit--yathAbhAvena, kecana kautukena, kecana sAdhUnAM darzanArtham , kecana-svakIyasaMzayanirAkaraNArtham , kecana-zrAvakadharma zramaNadharma vA zrotum-Agacchanti / eSu samupasthiteSu-ekatamAdapiavabhAdhyA'zanAdikaM yAcate tasyaite bhadraprAntadoSA bhavanti / tatra bhadradoSaH-svasya bhadratvena udgamAdidoSaduSTAhAragrahaNarUpaH / prAntadoSaH adattAdAnaviSayakalokagar2yArUpa iti / tatra yadi avabhASya kRtepi yAcane na labhyate tadA sAdhorapamAnaM bhavati / kathayanti lokAHkSudrAH sAdhavo na labhante / adatte dAturapamAnaM kRpaNo'yamiti ||suu0 5 // For Private and Personal Use Only Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtre sUtram -- je bhikkhU AgaMtAMgAresu vA ArAmAgAresu vA gahAvaikulesu vA pariyAvasa hesu vA kohalapa DiyAepaDiyAgayA samANA aNNautthiyA vA gAratthiyA vA asaNaM vA, pANaM vA, khAimaM vA sAimaM vA obhAsiya- obhAsiya jAyai, jAyaMtaM vA sAijjai // sU0 6 // chAyA - yo bhikSuH AgantrAgAreSu vA ArAmAgAreSu vA gAthApatikuleSu vA paryAvasatheSu vA kautUhalapratijJayA pratyAgatAn sataH - anyayUthikAna vA gArhasthikAn, vA azanaM vA pAnaM vA khAdya vA svAdyaM vA, avamAcyA'vabhASya yAcate, yAcamAnaM vA svadate // sU0 6 // , cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'AgaitAgAresu vA' AgantrAgAreSu vA - dharmazAlAsu 'ArAmAgAresu vA' ArAmAgAreSu vA 'gAhAvaikulesu vA' gAthApati - kuleSu vA 'pariyAvasa vA' paryAvasatheSu vA 'kohalapaDiyAe' kautUhalapratijJayA 'paDiyAgayA samANA' pratyAgatAn sataH - - sthitAn AgantukAdigRheSu kecana - svabhAvataH kecana-darzanArtham, kecana kautukena, kecana - dharmazravaNArtham kecana saMzayanirAkaraNArthaM samAgatAstAn / kAMstAn ? tatrAha - 'aNNautthiyA' ityAdi / 'aNNautthiyA' anyayUthikAn- tIrthAntarIyAn vA tathA 'gAratthiyA vA' gArhasthikAn- gRhasthAn 'asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA' azanAdicaturvidhAhAram, 'obhAsiya - obhAsiya jAyara' avabhASyA'vabhASya uccairuccArya yAcanAM karoti, tathA-'jAyaMtaM vA sAijjai' yAcamAnaM vA svadate sa prAyazcittabhAg bhavati / pUrvasUtre puruSamadhikRtyaikavacanaprayogaH, atra bahuvacanasya prayoga ityanayorbhedaH // sU0 6 // sUtram -- je bhikkhU AgaMtAgAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesu vA koUhalaDiyAe paDiyAgayaM samANaM aNNautthiNi vA gAratthiNi vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA obhAsi - obhAsiya jAya jAyaMtaM vA sAijjai // sU0 7 // chAyA -yo bhikSuH AgantrAgAreSu vA bhArAmAgAreSu vA gAthApatikuleSu bA paryAvasatheSu vA kautUhalapratijJayA pratyAgatAM satIM anyayUthikIM vA gArhasthika vA, azanaM vA pAnaM vA khAdyaM vA svAdya vA avabhASyA'vabhASya yAcate, yAcamAnaM vA svadate // sU0 7 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'AgaMtAgAre vA' AgantrAgAreSu vA 'ArAmAgAresu vA' ArAmAgAreSu vA 'gAhAvaikulesu vA' gAthApatikuleSu vA 'pariyA For Private and Personal Use Only Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u0 3 208-5 niSedhAnantaraM punaranuvartya yAcana niSedhaH 83. vasahesu vA paryAvasatheSu vA parimAbakAvasatheSu 'koUhalaDiyAe paDiyAgayaM samANaM' kautUhalapratijJayA pratyAgatAM satIm-kautukArtha darzanArtha saMzayAdicchedanArthaM dharmazravaNArtha vA samAgatAm 'aNNausthiNi vA gArasthiNi vA anyapUthikI gRhasthinI vA 'asaNaM cA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA'azanAdicaturvidhAhAram 'yobhAsiya-obhAsiya' avabhANyA'vabhASya uccaiH sambodhanaM kRtvA 'jAyai' yAcate 'jAtaM vA sAijjaI' yAcamAnaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAra bhavati // sU0 7 // sUtram-je bhikkhU AgaMtAgAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesu vA koUhalapaDiyAe paDiyAgayA samANA aNNautthiNIo vA gArathiNIo vA, asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA obhAsiya-obhAsiya jAyai, jAyaMtaM vA sAijjai / / suu08|| chAyA-yo bhikSuH AgamyAgArepu yA ArAmAgAreSu vA gAthApatikuleSu vA paryAvasatheSu vA kautUhalapratikSayA pratyAgatAH satIH anyayUthikIrvA gArhasthikIrvA azanaM yA pAna vA khAdya vA khAdya vA avabhASyA'vabhASya yAcate yAcamAna vA svadate // 8 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'AgaMtAgAresu vA' AgantrAgAreSu 'ArAmAgAresu vA' mArAmAgAreSu 'gAhAvaikuchesu vA' gAthApatikuleSu 'pariyAvasahesu vA' paryAvasatheSu-parivrAjakAksatheSu kohalapaDiyAeM kautUhalapratijJayA 'paDiyAgayA samANA' pratyAgatAH satIH 'annautthiNIyo vA anyayUthikIrvA gArasthiNIo vA' gArha sthikIrvA asaNaM vA' azanaM vA 'pANaM vA' pAnaM vA 'khAimaM vA khAyaM vA 'sAimaM vA svAyaM vA, 'obhAsiya-obhAsiya' avabhASyAvabhASya uccasvaraiH udghoSya paratorthika niyo gRhasthastriyo vA 'jAyaI' yAcate 'jAyaMta vA sAijjaI' yAcamAna vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAga bhavati // suu08|| atrAha bhASyakAraHbhASyam--purisANaM gamo dhulo, paMcame chaTThage jahA / sacamaTTamamukhasa, itthoNegapuhuttao // chAyA-puruSANAM gamaH proka paJcame SaSThake yathA / saptamASTamasUtrayoH briinnaamekpRthktptH|| avacUriH - 'purisAI' ityAdi / yathA yena prakAreNa paJcame SaSThe vA sUtre puruSANAmAgantukAdInAM dharmazAlAdo sthivAnAmanyayUSikAnAM gRhasthAnAM vA ekasya bahUnAM vA samI For Private and Personal Use Only Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 84 nizIthasUtre dsabhASya yAcanA karaNe yo gamaH prakAraH proktaH sa eva gamaH saptame'STame ca sUtre'nyayUthikAdistrINAM ekatvapRthaktvata ityekavacana - bahuvacanata ekasyAH striyAH, bahvInAM strINAM vA purato'vabhASya yAcanA - karaNe sa eva prakAro jJAtavyaH / paMcamaM SaSThaM ca sUtraM puMviSayakam saptamamaSTamaM tu strIviSayakam / etAvAneva bhedaH / tatrApi yathA paJcamasUtramekapuruSaviSayakam, yathA vA - SaSThasUtraM bahupuruSaviSayakam tathaiva-saptamasUtramekastrIviSayakam, aSTamasUtraM tvanekastrIviSayakam / anyatsarvaM samAnam // sU0 8 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram -- je bhikkhU AgaMtAgAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvaikule vA pariyAvasa vA aNNautthieNa vA gAratthieNa vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA abhihaDaM AhaTTa dijjamANaM paDisehettA tameva aNuvattiya - aNuvattiya parivediya parivediya - parijaviya - parijaviya obhAsiya - obhAsiya jAyai, jAyaMtaM vA sAijjai // sU 9 // chAyA -yo bhikSuH AgantrAgAreSu vA ArAmAgAreSu vA gAthApatikuleSu vA paryAvasatheSu vA anyayUthikena vA gArhasthikena vA azanaM vA pAnaM vA khAdya vA svAdya abhitam (pura AnItam) AhRtya dIyamAnaM pratiSebhya, tamevA'nuvartyanuvartya pariveSTae pariveSTaya parijalpya parijalpya, avabhASyA'vabhASya yAcate, yAcamAnaM vA svadate |9| cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'AgaMtAgAresu vA' AgantrAgAreSu 'ArAmAgAresu vA' ArAmAgAreSu 'gAhAbaikulesu vA' gAthApatikuleSu 'pariyAvaddesu vA' paryAvasatheSu vA parivrAjakAvasatheSu 'aNNautthi eNa vA anyayUthikena vA - paratIrthikena 'gArasthipaNa vA' gArhasthikena vA, azanaM vA pAnaM vA khAdyaM vA svAyaM vA 'abhiharDa' abhihRtam sAdhvarthaM saMmukhamAnItaM, tat ' AhadaDa' AhRtya - gRhItvA 'dijjamANaM' dIyamAnamazanAdikam 'paDisehettA' pratiSidhya, pUrvamabhimukhIbhUya dadataM niSidhya - prahaNArtha niSedhaM kRtvA punaH - tameva 'aNuvattiya - aNuvattiya' tameva dAtAramanuvartyanuvartya paJca- sapta-padagamanAnantaramanuvarttanaM kRtvA pRSThato gatvA 'parivediya - pariveDhiya' pariveSTaya - pariveSTaya purataH pRSThataH pArzvato vA sthitvA / 'parijatriya - parijaviya' parijalpya parijalpya ' tvayA madarthamidamazanAdikamAnItam parizramastava nirarthako mA bhavatu tavA'zanAdikaM grahiSyAmI' - yevaMprakAreNoktvA 'obhAsiya- obhAsiya' avabhASyA'vabhASya 'jAyai' yAcate, 'jAyaMtaM vA sAijjai' yAcamAnaM vA evaMvidhamanyaM svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavatIti // sU0 9 // bhASyam - Aha dijjamANaM jaM, paDisehiya pumbaoM / pacchA taM aNuvaddittA, jAyae dosamAvahe || For Private and Personal Use Only Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhUrNibhASyAMvacUriH u0 3 sU0 10-13 niSedhAnantaraM punaryAcanagRhapravezaniSedhaH 85 chAyA-AhRtya dIyamAnaM yat, pratiSidhya pUrvataH / pazcAttamanuvartya, yAcate doSamAvahet // avacUriH-'AhaTu' ityAdi / 'AiTu' AhRtya saMmukhamAnIya 'dijjamANaM' dIyamAnamazanAdikaM yat 'puvao' pUrvataH pUrva pratiSidhya grahaNArtha tasya niSedhaM kRtvA pazcAt dAtari prasthite sati tameva anuvayaM paJcasaptapadAni anugamanaM kRtvA purataH pRSThataH pArzvato vA sthitvA parijalpya 'tvayA yanmadarthamAnItamazanAdikaM tatastava prayAso viphalo mAbhUditi grahISyAmi tvatto'zanAdika'-miti avabhASya punarazanAdikaM yo bhikSuryAcate sa doSamAvahet doSamAjJAbhaGgAdikaM prApnuyAditi // sU0 9 // sUtram-je bhikkhU AgaMtAgAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvai'kulesu vA pariyAvasahesu vA aNNa utthiehiM vA gArathiehiM vA, asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA abhihaDaM AhaTu dijjamANaM paDisehettA tameva aNuvattiya-aNuvattiya, pariveDhiya-parivaDhiya, parijaviya-parija. viya, AbhAsiya-obhAsiya jAyai jAyaMtaM vA sAijjai // sU0 10 // chAyA-yo bhikSuH AgantrAgAreSu vA ArAmAgAreSu vA gAthApatikuleSu yA paryAvasatheSu vA anyayUthikairvA gAIsthikairvA, azanaM vA pAnaM vA khAdya vA svAdya vA, abhihatamAhRtya dIyamAnaM pratiSedhya tamevA'nuvA'nuvartya pariveSTaya pariveSTaya prajalpyaprajalpya, avabhASyA'vabhASya yAcate, yAcamAnaM vA svadate ||suu0 10 // cUrNI-'je bhikkhU AgaMtAgAremu vA' ityAdi sarva pUrvavadeva, vizeSa etAvAneva-yat pUrva puruSaviSayakaM tRtIyaikavacanamAzritya sUtraM proktam, atra tu tRtIyAbahuvacanamAzritya sUtraM pravartate iti // sU0 10 // sUtram-je bhikkhU AgaMtAgAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvai'kulesu vA pariyAvasahesu vA aNNautthiNIe vA gArathiNIe vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA abhihaDaM Ahahu dijjamANaM paDisehettA tameva aNuvattiya-aNuvattiya sviDhiya-parivaDhiya, parijaviya-parijaviya obhAsiya-obhAsiya jAyai jAyaMtaM vA sAijjai // sU0 11 // ___chAyA-yo bhikSuH AgantrAgAreSu vA ArAmAgAreSu vA gAthApatikuleSu bA paryAvasatheSu bA, anyayUthikyA vA gAIsthikyA vA azanaM vA pAnaM vA khAcaM vA svArtha For Private and Personal Use Only Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir DAM nizIthasa vA, abhihatamAhatya dIyamAnaM pratiSedhya tAmeva anuvA'nuvartya pariveSTaya-pariveSTayaprajalpya prajalpya avabhASyA'vabhASya yAcate yAcamAnaM vA svadate // sU0 11 // . cUrNI-navamaM dazamaM ca sUtraM yAcyamAnapuruSaviSayakamekatva-pRthaktvena vyAkhyAtam , saMpratiekAdazasUtraM yAcyamAnastrIviSayakaM vyAkhyAtumAha-'je bhikkhu' ityAdi spaSTam // sU0 11 // ___ekAdazaM sUtramekAM strImAzritya yAcanAviSayakaM vyAkhyAya tadanu-anekastrIviSayakaM dvAdazaM sUtramAha - 'je bhikkhU' ityaadi| sUtram-je bhikkhU AgaMtAgAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesu vA aNNautthiNIhiM vA gAratthiNAhiM vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA abhihaDaM AhaTu dijjamANaM paDisehettAtAoaNuvattiya-aNuvattiya pariveDhiya-parivaDhiya parijaviya-parijaviya obhAsiya-AsAsiya jAyai jAyaMta vA sAijjai // sU0 12 // ___ chAyA - yo bhikSuH AgantrAgAreSu vA mArAmAgAreSu vA gAthApatikuleSu SA pAvasatheSu vA anyayUthikIbhirvA gArhasthikIbhirvA azanaM vA pAnaM vA khAdyaM vA svAdha vA abhihatamAhRtya dIyamAna pratiSedhya tA evA'nuvA'nuvartya pariveSTaya-parive. ya, parijalpya parijalpya avabhASyA'vabhASya yAcate yAcamAnaM vA svadate // sU0 12 // cUNI-'je bhikkhU' ityAdi / yAcyamAnA'nekastrIviSayakaM sUtram-'je bhikkhU' yo bhikSuH, ityAdi spaSTam / etacca sUtraM yAcyamAnA'nekastrIviSayakamityetAvatA-ekAdazasUtrAdekastrIviSayakAdbhidyate // sU0 12 // . - sUtram-je bhikkhU mAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe paviThe paDiyAikkhie samANe doccaMpi tameva kulaM aNuppavisai aNuppavisaMtaM vA saaijji|| chAyA-yo bhikSuH gAthApatikulaM piNDapAtapratikSayA praviSTaH pratyAkhyAtaH san dvitIyamapi (vAraM) tameva kulaM anupravizati anupravizanta vA svadate // sU0 13 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityaadi| 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'gAhAvaikulaM' gAthApatikulam gRhiNAM gRham 'piMDavAyapaDiyAe' piMDapAtapratijJayA azana-pAnAdigrahaNecchayA 'pabiTTe' praviSTaH-ko'pi sAdhuH keSAJcit-zrAvakAdInAM gRhe bhikSAM grahItuM gataH parantu 'paDiyAikkhie samANe' pratyAkhyAtaH-niSiddhaH san-sAdhubhikSArtha gRhasthagRhe pravizati kintu gRhasvAmI niSepati "nA'trAgantavyam" itthaM pratiSedhito'pi san sAdhuH 'doccaMpi tameva kulaM aNuppavisaI' dvitIyamapi vAraM-gRhasvAmina AjJAmantareNA'nupravizati, tadgRhe punaH praveza karoti / tathA 'vaSavisaMta kA sAijAi' anupravizantraM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati // 13 // For Private and Personal Use Only Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrSibhAjyAvacUriH u0 3 sU014-15 saMkhaDitacaturthAdigRhAntaratazca bhikSAgrahaNAni0 80 bhASyam-gAhAvaikulaM bhikkhU , pazcakkhAo gao jh| puNo pavesametteNaM, ANAbhaMgAiyaM bhaje // chAyA-gAthApatikalaM bhikSuH pratyAkhyAto gato yadi / punaH pravezamAtreNa-AzAbhaGgAdikaM bhajet // avacUriH-'gAhAvaikulaM' ityAdi / kazcidbhikSuH bhikSAprAptyartha gRhapatikulaM gataH, tatra pravizanneva gRhapatinA pratyAkhyAtaH "nAsti madgRhe bhikssaavkaashH| evaMprakAreNa nirAkRto. 'pi yadi punargRhapaterAjJAM vinA tasmin gRhe pravizati / tataH pravezamAtreNAjJAbhaGgAdikaM doSa bhajate tasmAttatkulaM na pravizedananujJAta iti / / sU0 13 // sUtram-je bhikkhU saMkhaDipaloyaNAe asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai / / sU0 14 // chAyA-yo bhikSuH saMkhaDipralokanayA azanaM vA pAnaM vA svAcaM vA svAdhavA pratigRhNAti, pratigRhantaM vA svadate // sU0 14 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'saMkhaDipaloyaNAe' saMkhaDipralokanayA, saMkhaDIti dezI zabdaH tadarthastu yatra sthAne'nekajanAnAM bhojanaM niSpAvate, tAdRzasthAnaM saMkhaDI / yatrA'nekapRthivyAdiSaDjIvanikAyajIvAnAM prANAH khaNDitAH birASitA bhavanti sA saMkhaDIti vyutpatteH-"jimanavAra" iti bhASAyAm tatra-saMkhaDIsthale gatvA-'asaNaM kA' azanaM vA, pANaM vA' pAnaM vA, 'khAimaM vA' khAdyaM vA, 'sAimaM vA' svAdya vA, 'paDiggAhei pratigRhNAti 'paDiggAheMtaM vA sAijjai' pratigRhNantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati / / sU0 14 // sUtram-je bhikkhU gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe aNuppaviTThe samANe paraM tigharaMtarAo asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA abhihaDaM AhaTu dijjamANaM paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai // suu015|| - chAyA-yo bhikSuH gAthApatikula piMDapAtapratikSayA anupraviSTaH san paraM trigRhAntarAt azanaM vA pAna vA khAdya vA svAdya vA abhihRtamAhRtya dIyamAnaM pratigRhAti pratigRhantaM vA svadate // sU0 15 // cUrNI-'je bhikkhU' ityaadi| 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'gAhAvaikula' gAthApatikulam 'piMDavAyapaDiyAe' piNDapAtapratijJayA tatra-piNDo'zanAdikaM, tasya gRhiNA dIyamAnAhArasya pAne For Private and Personal Use Only Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Ce nizIthasne pAtaH prakSepaH, tasya pratijJayA madhyasthabhAvena tadgrahaNabuddhayA bhikSAgrahaNArthamityarthaH 'aNuppaviDhe samANe' anupraviSTaH san bhikSAgrahaNAya gAthApatigRhaM gataH san 'paraM tigharaMtarAo' paramadhikaM trigRhAntarAt , tatra-trayANAM gRhANAM samAhArastrigRham trigRhamevA'ntaraM vyavadhAnamiti trigR. hAntaram gRhatrayAtparata ityarthaH, prathamagRhAdarabhya tRtIyagRhAntarAla eva, na tu-caturthAdigRhe bhikSAniyamaH / tataH paraM yadi caturthAdigRhAt 'asaNaM vA' azanam 'pANaM vA' pAnam 'khAimaM vA' khAdyam 'sAimaM vA' svAdyam 'abhihaDaM' abhihatam-AbhimukhyenAhRtam AnItam , tat 'AiTu dijjamANaM' AhRtya gRhItvA dIyamAnamazanAdikaM caturvidha paDiggAhei' pratigRhNAti / 'paDiggAheMtaM vA sAijjai' pratigRhNantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati / sU0 15 // sUtram-je bhikkhU appaNo pAe Amajjejja vA pamajjejja vA AmajjaMtaM vA pamajjaMtaM vA sAijjai // sU0 16 // ... chAyA-yo bhikSuH mAtmanaH pAdau mArjayedvA pramArjayear AmArjayantaM va pramArjayantaM vA svadate / / sU0 16 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'appaNo pAe' AtmanaH pAdausvacaraNo 'Amajjejja vA' AmArjayedvA-malanivAraNArtha zobhAdisaMpAdanArtha vA yena kenA'pi dravyeNa sakRtpramArjanaM kuryAt 'Samajjeja vA' pramArjayedvA punaH punaH pramArjanaM kuryAt / tathA'AmajjaMtaM vA pamajjaMtaM vA' AmArjayantaM vA pramArjayantaM vA 'sAijjaI' svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati // sU0 16 // atrAha bhASyakAra:bhASyam-pamajjaNaM ca duvihaM, AiNNAiSabheyao / aNAiNNaM sevamANe, ANAbhaMgAi pAvai // chAyA-pramArjanaM ca dvividha-mAcIrNAdipramevataH / anAvINaM sevamAna AzAmakAdikaM prApnoti // * avacUriH-'pamajjaNaM'-ityAdi / sUtre-caraNapramArjane sAdhUnAM doSamuktavAn , tatrapramArjanaM dvividhaM dviprakArakaM bhavati AcIrNAdiprabhedataH-AcIrNA'nAcIrNabhedAt / tatrasAdhubhirAcaryamANaM caraNapramArjanam-AcIrNapramArjanam , etadviparItamanAcINa bhavati / tatrA''cIrNa pramArjanamanekaprakArakaM bhavati tadyathA-saMsakto caraNau pramArjayitavyau, mArge vA calataH sAdhoryadi dhUlyAdibhizcaraNau dhUsaritau bhavetAM tadA pramArjanIyau / asthaNDilAt sthaNDile gacchataH paGkilabhUmau vA gacchato yadi paGkena caraNau lisau tadA pramArjanIyau / For Private and Personal Use Only Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNi bhAgyAvacUriH u03 sU0 16 - 19 svapAdayoH saMvAhana - prakSaNo-llolanAdiniSedhaH 89 bhikSAkaraNena pratinivRttaH, yadvA-saMjJAbhUmita AgataH, vihArabhUmita AgataH, svAdhyAyaM kRtvA samAgataH, yadvA- grAmAntarAda gaNakAryaM kRtvA pratyAgataH / I eteSu kAryeSu sAdhucaraNau pramArjayati / etat pramArjanamAcIrNam, etadviparItamanAcIrNa pramArjanamiti kathyate / tatrA'nAcIrNa caraNa pramArjanaM kurvan zramaNaH AjJAbhaGgAdIn doSAn labhate / tatra saMyamavirAdhanettham - rajoharaNena yena kenacidanyenApi sAdhanena caraNapramArjane vAyavaH saMghaTTitA bhavantIti vAyukAyikajIvAnAM virAdhanaM bhavati / tathA - anye'pi vAyukAyikeSu samuDDIyamAnA mazakAdayo jIvA bAdarAtha pataGgAdayaH saMghanena virAdhitA bhaveyuH, bakuzadoSaH, brahmacaryA guptizca yasmAt pAdapramArjane saMyamavighAtaH anekavidhaprANAnAM virAdhanAt tasmAtkAraNAt sAdhubhiranAcIrNaM caraNapramArjanaM na kathamapi karttavyam // sU0 16 // sUtram -- je bhikkhU appaNo pAe saMvAhejja vA palimaddejja vA saMvArheta vA palimaddataM vA sAijjai // sU0 17 // chAyA - yo bhikSuH AtmanaH pAdau saMvAhayedvA parimadayedvA saMvAhayantaM vA parimardayantaM vA svadate // sU0 17 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'appaNo pAe' AtmanaH svasya pAdau -: - caraNA 'saMvAhejja vA' saMvAhayet - ekavAraM caraNau saMvAhayeta - niSpIDayet 'pagacaMpI' ti bhASAprasiddhaM kArayet 'palimaddejja vA' parimardayedvA vAraM vAraM caraNayoH saMvAnaM kArayet | 'saMvA vA paLimadetaM vA' saMvAhayantaM parimardayantaM vA tatra saMvAhanaM caraNAdiniSpIDanam, tat saMvAhanaM caturvidham- asthisukhakaram 1, mAMsasukhakaram 2, romasukhakaram 3, tvaksukhakaram 4 / evaM saMvAhayantaM vA parimardayantaM vA'nyaM 'sAijjai' svadate - yaH zramaNaH svayaM caraNayoH saMvAhanaM parimardanaM vA kArayati kArayantaM vA zramaNAntaraM anumodate sa prAyazcittabhAg bhavati / tathA-AjJAbhaGgAnavasthAmithyAtva saMyamavirAdhanAtmavirAdhanAdidoSAn labhate tasmAccaraNayoH saMvAhanaM - parimardanaM vA na svayaM kArayet na vA kArayantamanyaM zramaNamanumodayet // sU0 17 // sUtram -- je bhikkhU appaNo pAe telleNa vA ghaeNa vA NavaNIeNa vA basAe vA makkhejja vA bhiliMgejja vA makrkhetaM vA militaM vA sAijjai // sU0 18 // 12 For Private and Personal Use Only Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthastre chAyA-yo bhikSuH AtmanaH pAdau tailena vA ghRtena vA navanItena vA basayA thA brakSayedvA-abhyaJjayedvA prakSayantaM vA abhyabjayantaM pA svadate // sU0 18 // pUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'appaNo pAe' Atmana:svasya caraNo, 'telleNa vA tailena-tilatailena sarpapAditailena vA, 'ghaeNa vA' ghRtena-gomahimyAdInAm 'gavaNIpaNa vA' navanItena 'makkhana' iti prasiddhena, 'vasAe vA' vasayA 'carcI'-ti lokaprasiddhayA, cikkaNapadArthavizeSeNetyarthaH, pUrvoktavastuvizeSaiH svakIyau caraNau 'makkhejja vA' prakSayet-ekavAraM mardayet 'miligejja vA' abhyaJjayedvA-punaH punaH stokaM-smokaM tailAdinA mardaSet / tathA-'makkheMtaM vA bhiliMgeMtaM vA sAijjaI' mrakSayantaM vA abhyaJjayantaM vA svadate / thI hi bhikSuH svakIyacaraNau-ekavAramanekavAraM vA tailAdinA'bhyaJjayati, yazca tamanumodate so'sau prAyazcittabhAg bhavati, bhavanti ca tasya AjJAbhaGgAnavasthAmithyAtvasaMyamAtmavirAdhanAdayo doSAH / tasmAtkAraNAd bhikSuNA kadApi tailAdinA'bhyaJjanaM na karttavyam , na ca kurvato vA'numodanaM karaNIyamiti // sU0 18 // sUtram-je bhikkhU appaNo pAe loddheNa vA kakkeNa vA cuNNeNa vA vaNNeNa vA paumacuNNeNa vA ullAlejja vA uvaTeja vA, ullolaMtaM vA uvvItaM vA sAijjai // sU0 19 // - chAyA-yo bhikSuH AtmanaH pAdau lodheNa vA kalkena vA cUrNana pA varNena pA pAcUrNena vA ullolayadvA udvartayedvA, ullolayantaM vA udvartayantaM vA svadate // suu019|| cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'appaNo pAe' AtmanaH svasya pAdau-caraNau, 'loreNa vA loNa-lodhradravyeNa 'kakkeNa vA' kalkenA'nekadravyamizritadravyavizeSeNa vA, 'cuNNeNa vA' cUrNena-piSTasugandhidravyavizeSeNa 'vaNNeNa vA' varNenA'bIrAdidravyavizeSeNa, 'paumacuNNeNa vA' padmacUrNena-surabhigandhadravyavizeSeNa 'ulloleja vA' ullolayedvA-ekavAraM mardayet 'ubaTeja vA' udvartayedvA -anekavAraM mardayet 'ullolaMtaM vA uvvaTuMtaM vA sAijai' ullolayantaM vA udvartayantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati // sU0 19 / / - sUtram-je bhikkhU appaNo pAe sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholejja vA padhovejja vA uccholeMtaM vA padhotaM vA sAijjai // sU0 20 // For Private and Personal Use Only Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u03sU020-21 svapAdayoracittazItoSNajalenoccholanAdiphUtkArAdini ra chAyA-yo bhikSuH AtmanaH pAdau zItodakavikaTeza vA uSNodakavikaTena kA uccholayeDA pradhAvayedvA uccholayantaM vA pradhAvayanta vA svadate ||suu0 20 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'appaNo pAe' AtmanaH pAdau 'sIodagaviyaDeNa vA' zItodakavikaTena vA, tatra zItaM ca tadudakaM zItodakaM tacca vikaThamacittaM taNDuladhAvanAdijalaM, tena 'usiNodagaviyaDeNa vA' uSNodakAvakaTena vA-uSNaM tadudakam , kathaMbhUtam !-vikaTam , tena-acittoSNodakena 'uccho chejja vA' uccholayet-ekabAraM prazAsana 'padhoejja vA' pradhAvayet-vAraM vAraM prakSAlayet / tathA 'uccholeMtaM vA padhotaM vA sAijmAI uccholayantaM vA pradhAvayantaM vA svadate / yo hi bhikSurAtmanazcaraNau zItajalenoSNajalena vAekavAramanekavAraM vA prakSAlayati taM yo'numodate vA sa prAyazcittabhAga bhavati, tasyAmAbhakAdayo doSA bhavanti / / sU0 20 // sUtram-je bhikkhU appaNA pAe phumejjA vA raejja vA, phugataM kA raeMtaM vA sAijjai ||suu0 21 // chAyA-yo bhikSuH AtmanaH pAdau phUtkArayedvA-rajjayedvA, phUtkArayannaM vA mA. yantaM vA svadate ||suu022|| cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH pAdau pUrva malatakAdinA liptvA pazcAttadAtAzoSaNArtha phU-karotIti phUkaraNaviSakaM raJjanaviSayakaM cedaM sUtram, tato yo bhikSuH 'appaNo pAe' bhAtmanaH pAdau-caraNau 'phumejja bA' dezI zabdo'yam , mukhAdivAyumA phUtkuti 'raejja vA' raJjayedvA alakkakAdiraJjanadravyeNa ruJjayet / tathA-'phumaMtaM vA etaM vA sAijA' phUtkArayuktau alaktakAdirAgaraJjitau ca kurvantaM vA svadate'numodate sa prAyavicabhAgI bhavati // sU0 21 // atrAha bhASyakAraHbhASyam-saMbAhaNAi kuvvaMto, samaNo jiNasAsaNe / __ ANAbhaMgAidose ya, pAveI nettha saMsao // chAyA-saMbAhanAdi kurvANaH zramaNo jinazAsame / AhAbhaGgAdidoSAMzca prApnoti nA'tra saMzayaH // avacUriH- 'saMvAhaNAi'- ityAdi / tatra-saMvAhanaM caraNamardanaM saptadazasUtrakathitam 1, tailagadinA''tmanazcaraNamardanAdikamaSTAdazasUtrakathitam 2, lodhrAdinollolanodvarttanamekonaviMzatisUtrakathitam 3, zItodakavikaTAdinA caraNaprakSAlanaM viMzatisUtrakathitad 1, tathA- mukhAdivAyunA caraNayo For Private and Personal Use Only Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 66 nizIthasUtre phUtkaraNamalaktakAdirasena lepanaM caikaviMzatisUtrakathitam 5 / etat paJcasUtroktaM paJcaprAyazcittasthAnamAsevamAnaH, tathA - etAn paJca doSAn sevamAno'numodamAnazca bhikSurAjJAbhaGgAdikAn doSAn prApnuvan prAyazcittabhAg bhavati // sU0 21 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir evamita UrdhvaM SaT sUtrANi ekagamAni santi / vizeSa etAvAneva - yat pUrvaM pAdau Azritya SaT sUtrANi kathitAni, atra tu kAyamAzritya SaT sUtrANi vyAkhyeyAni tAni cemAni -- 'je bhikkhU' ityAdi / sUtram -- je bhikkhU appaNo kArya Amajjejja vA, pamajjejja vA, AmajjaMtaM vA pamajjaMtaM vA sAijjai // sU0 22 // je bhikkhU appaNA kArya saMvAhejja vA palimaddejja vA saMvAhataM vA palimaddetaM pA sAijjai / su023|| je bhikkhU appaNI kAyaM telleNa vA ghaeNa vA NavaNIeNa vA basAe vA makkhejja bA bhiliMgejja vA makrkhetaM vA bhiliMgeta sAijjai // sU0 24 // je bhikkhU appaNA kAryaM loddheNa vA kakkeNa vA cuNNeNa vA vaNNeNa vA paumacuNNeNa vA ullolejja vA ubvaTTejja vA ulloleMtaM vA uvvadvaita vA sAi jjai // suu025|| je bhikkhU appaNo kArya sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholejja vA padhovejja vA uccholeMtaM vA padhoveMtaM vA sAijjai ||sU0 26 // je bhikkhU appaNI kAyaM phumejja vA raejja vA phurmetaM vA rataM vA sAijjai // sU0 27 // chAyA -yo bhikSuH AtmanaH kArya AmArjayedvA pramArjayedvA AmArjayantaM vA pramAjayantaM vA svadate // 022|| yo bhikSuH AtmanaH kArya saMvAhayedvA parimardayedvA saMvAdayantaM vA parimardantaM vA svadate // sU023|| yo bhikSuH AtmanaH kArya tailena vA ghRtena vA navanItena vayA vA prakSayed vA abhyaJjayed vA prakSayantaM vA abhyaJjayantaM vA svadate || sU024 || yo bhikSuH AtmanaH kArya lodhreNa vA kalkena vA cUrNena vA varNena vA padmacUrNena vA ullolayed vA udvarttayedvA, ullolayantaM vA udvarttayantaM vA svadate || sU0 25|| yo bhikSuH AtmanaH kArya zItodakavikaTena vA uSNodakavikaTena vA uccholayedvA pradhAvayedvA uccholayantaM vA pradhAvantaM vA svadate || su026|| yo bhikSuH AtmanaH kArya phUtkuryAdvA rajjayedvA phUtkurvanta pAM rajjayantaM vA svadate // 027|| For Private and Personal Use Only Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvariH u03 sU022,33 kAyasya kAyagatavaNasya cA''marjanAdiniSedhaH 93 cUrNI-'je bhikkhU' ityaadi| eSAM dvAviMzatitamasUtrAdArabhya saptaviMzatitamasUtraparyantAnAM kAyasambandhinAM SaNNAM sUtrANAM vyAkhyA pAdasaMbandhisUtraSaTkavadeva karttavyA // sU0 22-27 // ___ evamevAtrA'pyo aSTAviMzatitamasUtrAdArabhya trayastriMzattamasUtraparyantAni SaT sUtrANi ekagamAni santi, vizeSa etAvAneva-yat pUrva pAdau kAyaM cAzritya pratyekaM SaT sUtrANi kathitAni, atra tu kAyagatavraNamAzritya tatsadRzANyeva SaT sUtrANi vyAkhyeyAni, tAni cemAni-'je bhikkhU' ityAdi / sUtram-je bhikkhU appaNo kAryasi vaNaM Amajjejja vA pamajjejja vA AmajjaMtaM vA pamajjaMtaM vA sAijjai // je bhikkhU appaNo kAryasi vaNaM saMvAhejja vA palimadejja vA, saMvAhataM vA palimahataM vA sAijjai // je bhikkhU appaNo kAyaMsi vaNaM telleNa vA gharaNa vA navaNIeNa vA vasAe vA makkhejja vA bhiliMgejja vA makvaMtaM vA bhiliMgetaM vA sAijjai // je bhikkhU appaNo kAryasi vaNaM lodreNa vA kakkeNa vA cuNNaNa vA vaNNeNa vA paumacuNNeNa vA ullolejja vA uvvaTejja vA ulloleMtaM vA unvaTeMtaM vA sAijjai // je bhikkhU appaNo kAryasi vaNaM sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholejja vA padhovejja vA uccholeMtaM vA padhotaM vA sAijjai // je bhikkhU appaNo kAryasi vaNaM phumejja vA raejja vA, phutaM vA, etaM vA sAijjai // sU0 28-33 // chAyA-yo bhikSuH AtmanaH kAye vraNaMAmarjayedvA, pramArjayedvA AmArz2ayantaM vA pramAjayantaM vA svadate // yo bhikSuH AtmanaH kAye vraNaM saMvAhayed vA parimardayedvA saMvAhayantaM SA parimardayantaM vA svadate // yo bhikSuH AtmanaH kAye-vaNaM, tailena vA, ghRtena vA navanItena vA vasayA vA mrakSayedvA, abhyajayedvA, mrakSayantaM pA abhyajayantaM vA svadate // yo bhikSuH AtmanaH kAye ghaNaM lobhreNa vA kalkena vA cUrNena vA varNena vA padmacUrNena vA ullolayedvA udvartayedvA ullolayantaM pA udvArtayantaM vA svadate // yo bhikSuH AtmanaH kAye vaNaM zItodakavikaTena vA uSNodakavikaTena vA, uccholayedvA, pradhAvayedvA uccholayantaM vA pradhAvayantaM vA svadate // yo bhikSuH AtmanaH kA ye vraNaM phUtkArayedvA raJjayedvA, phUtkurvantaM vA rajayantaM vA svadate // sU0 28-33 // cUrNI-'je mikkhU' ityAdi / evam-aSTAviMzatitamasUtrAdArabhya (28-29-30-3132-33) trayastriMzattamasUtraparyantaM pratyekaikasya sUtrasya vyAkhyA kramazaH SoDazapAdasUtrAdArabhya (16-17-18-19-20-21) ekaviMzatitamasUtraparyantavadeva karttavyA // sU0 28-33 // For Private and Personal Use Only Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org atrAha AmyakAraH - bhASyam-varNa ca dubihaM jejjaM, sAbhAviyamatheyaraM / sAbhAviyaM dehajAyaM, satthAijamatheyaraM // chAyA - praNaM va dvividhaM jJeyaM svAbhAvikamathetarat / svAbhAvikaM jAtaM zastrAdijamathetarat // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtre avacUriH - 'vaNaM ca' ityAdi / zarIrasaMbandhi baNaM dvividhaM - dviprakArakaM bhavati / tatraikaM svAbhAvika - bAlakAraNarahitaM sat-jAyamAnam / athetarat ito'nyat dvitIyam iti jJeyam / tatrasvAvAvikaM dehasthitadoSato jAyamAnam AntarikadoSamUlakamityarthaH, kuSTha - (koDha) - dadru - (dAda) pAmA - ( khujalI ) - iti lokaprasiddhaM gaNDamAlAdikaM ca / athetarat - ito dvitIyaM zastrAdijAtamA - gantukam yAdipadAt-khaDga- kaNDaka - sthANu-prabhRtivastujAtasaMbAdhAjanitAnAM saMgrahaH / eteSAM vaNAbhAM madhyAdanyatamamapi varNa ekavAramanekavAraM vA''mArjanAdikaM karoti sa prAyazcittabhAgU bhavati, tasyAjJAbhaGgAdayo doSA bhavanti / atra gurorupadezo yathA "na rodanaM hanta ! pitarna mAtarAlapya tADayaH zirasaH pradezaH / basannacitena tadIyatIvra saMvedanAyAH sahanaM kriyeta" // 1 // prasannamanasA rogasaMjAtatIvrasaMvedanAyAH sahanameva kAryam, na tu hA pitaH ! hA mAtaH ! iti muhurmuhurAlamya rodanaM kAryam, na vA ziraso mastakasya pradezo bhAgastADanIyaH / jinakalpikapara kamidaM sUtram, sthavirakampikasya tu kAraNavazAt vaNasya AmArjanapramArjanAdikaM niravadyatayA karttuM kalpate // sU0 28-33 // sUtram---je bhikkhU appaNI kAyaMsi gaMDa vA pilagaM vA araiyaM vA asiyaM vA bhagaMdalaM vA, annayareNa tikkheNa satthajAeNa Acchidajja vA vicchidejja vA, AcchidaMtaM vA vicchidaMtaM vA sAijjai // sU0 34 // For Private and Personal Use Only chAyA- yo bhikSuH AtmanaH kAye gaNDaM vA pilakaM vA aratikAM vA arzo vA bhagaduraM vA anyatareNa tIkSNena zastrajAtena, AchinyAhA vicchindyAdvA AcchindantaM vA vicchi dantaM vA svate // sU0 34 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'appaNo kAryasi' AtmanaH kAye - svazarIre 'gaMDaM vA' gaNDaM vA tatra gaNDo nAma ya uccapradezAt nIcapradezaM gacchati sa RNaH gaNDamAlA - kaNThamAleti lokaprasiddhaH, tam, tathA-- pilakaM vA pAdavaNam, 'araiyaM kA' paratikAM vA yasyA vedanayA manasi bharavirutpadyate, zarIra raktavikAreNa jAyamAnalaghutraNa pula Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org cUrNimA vyAvacUriH u0 3 sU0 34-35 kAyagatagaNDAdInAM chedanapUyAdinissAraNani0 95 rUpAm, yasyAH svarjane tatsamaye sukhamiva jAyate pazcAt duHkhAdhikyam 'phunasI' - tiM lokaprasiddham, 'asiyaM vA' arzo vA gudAgato rogaH 'bavAsIra ' iti lokaprasiddhastam, 'bhagaMdalaM vA' bhagandaraM vA bhagandaro guhyasthAnagataroga vizeSo lokaprasiddhastam / etAn vraNavizeSAn 'annavareNa tikkheNa satthajAeNa' anyatareNa yena kenA'pi tIkSNena nizitena - zatrajAtena kSurAdinA 'Acchidejja vA' AcchindyAt nyUnamekavAraM vA chedanaM kuryAt 'vicchidejja bA' vicchi nyAt adhikamanekavAraM vA chedanaM kuryAt / tathA - 'AcchidaMta vA vicchidataM vA sAijjara' macchindantaM vA vicchindantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati / tasyAjJAbhaGgAdidIvA bhavanti // sU0 34 // atrAha bhASyakAraH -- bhASyam - sarIratthaM ca gaMDAi, chiMdato pAvara jaI / ANAbhaMgAie dose, duvihaM ca virAhaNaM // chAyA - zarIrasthaM ca gaNDAdi chindan prApnoti yatiH / AzAbhaGgAdikAn doSAn dvividhaM ca virAdhanam // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir avacUri : - 'sarIratthaM' ityAdi / yaH khalu yatiH samvag yatanAvAn zramaNaH - zramaNI vA zarIrasthaM - svakIyazarIre varttamAnaM gaNDAdivaNaM tIkSNena kSurakAdizatreNa svayameva chindan chedayan vA pareNa AjJAbhaGgAnavasthAmidhyAtvalakSaNAn doSAn prApnoti / tathA dvividhaM dvipra kArakaM virAdhanam saMyama virAdhanamAtmavirAdhanaM ca prApnoti / traNacchedanakaraNe sUkSmabAdarAyanekaprakArakajIvAnAM virAdhanaM sambhavati / tathA-8 - kSurakAdizastreNa vaNAdicchedane AtmavadhasyA'pi saMbha venAtmavirAdhanA ceti // sU0 34 // sUtram -- je bhikkhu appaNo kAryasi gaMDa vA pilagaM vA araiyaM vA bhagaMdalaM vA annayareNaM tikkheNaM satthajAeNaM AcchidittA - vicchidittA, pUyaM vA soNiyaM vA, NIharejja vA visohejja vA, pIhereMtaM vA visohataM vA sAijjai || sU0 35 // chAyA --- yo bhikSuH AtmanaH kAye gaNDa vA pilakaM vA aratikAM vA bhagandaraM bA anyatareNa tIkSNena zastrajAtena Acchidya vicchidya pUyaM vA zoNite vA niIredvA vizodhayedvA, nirantaM vA vizodhayantaM vA svadate // sU0 35 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'appaNo kAryasi' AtmanaH kAye sthitam 'gaMDaM vA' gaNDAmighatraNam, 'pigaM vA' pilakaM vA 'araiyaM vA' bharatikAM 'bhamaMdalaM nA' For Private and Personal Use Only Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir . 8 nizIthastre bhagandaraM-liGgagudayormadhye nADIsthaM vraNam , yadi 'annayareNa' anyatareNa-yena kenA'pi 'tikkheNaM' tIkSNena, 'satyajAeNaM' zastrajAtena 'AcchidittA' Acchidya-ISadekavAraM vA chedanaM kRtvA 'vichidittA' vicchidya-adhikamanekavAraM vA chedanaM kRtvA tato vraNapradezAt 'pUyaM vA soNiyaM vA' pUrva vA zoNitaM vA-pakvarudhiraM pUyaH, apakvaM rudhiraM zoNitam 'NIhareja vA' niharetniSkAsayet 'viso hejja vA' vizodhayet-vraNagatapyAdikasya zodhanaM kuryAt / tathA 'NIharataM vA' nirharantaM vraNapradezAt pUyAdikaM niSkAsayantam, 'visoheMtaM vA' vizodhayantaM pyazoNitAdeH zuddhiM kurvantam 'sAijjaI' svadate, yo bhikSuH svazarIrasthitavraNAdivizeSa chittvA tato galantaM pUyazoNitAdikaM niSkAsayati vizodhayati vA, yo'numodate vA sa prAyazcittabhAg bhavati, bhavanti ca tasyAjJAbhaGgAnavasthAmithyAtvasaMyamavirAdhanAtmavirAdhanAdoSAH, tasmAt kAraNAt zarIrasthamapi vraNavizeSaM chitvA chedayitvA vA tato nirgalantaM pyazoNitAdikaM na nirharet , na vA vizodhayet , kintu tato jAyamAnAM vedanAM sAmyabhAvena saheteti / / sU0 35 // atrAha bhASyakAraHbhASyam - jammatarovajjiyamatyu dukhaM, muhaM samAgacchau vA jahicchaM / . itthaM samAhitthamaNo muNaMto, jo sammabhAveNa sahe sa sAhU // chAyA-janmAntaropArjitamastu duHkhaM sukhaM samAgacchatu vA yatheccham / itthaM samAdhisthamanA jAnan yaH sAmyabhAvena saheta sa saadhuH|| avacUriH- 'jammaMtarovajjiya' ityAdi / janmAntare parabhave yad upArjitaM duHkhamastu sukhaM vA yathecchaM samAgacchatu nAtra mama kA'pi cintA, istham anena prakAreNa samAdhisthamanAH svakRtakarmaphalaM jAnan san yo muniH duHkhaM sukhaM vA sAmyabhAvena saheta sa sAdhuH kathyate // ayaM bhAvaH-samAdhau vartamAno bhikSuH svAtmAnaM bhUSayantaM chedayantaM vA na jAnIte tatra tasya kiM mahattvam , yat sukhaM duHkhaM vA sahate hai| itthamoSadhiprayogeNa bhiSambhiracaitanyAvasthAmAnItastAvatsukhaM duHkhaM vA na jAnAti tatrApi tasya sukhaduHkhasahane na mahattvam / mahattvaM tu-yazcaitanyadazAyAM sthito na samAdhau-na vA mUrchitAvasthAyAM tatra pratikSaNaM svazarIre vraNAdijanitamasahyamapi duHkhaM janmAntarakarmopArjitamiti matvA samabhAvena sahate tasya tadeva mahattvam , uktaM ca viSagaNaparivegAdvA samAdheH prayogAda, yadi sahanasamarthaH svAGgaduHkhasya bhoge / nahi bhavati sa soDA nAsya tattanmahattvaM,paribhajati samasthastanmahattvaM mahattvam // 1 // sukhaM tu so'pi janaH sAnando bhUtvA hasan sahate kintu-dhIrastatrAnandamajAnAnastIthaMkarokabhAvanAM bhAvayan divasaM vA rAtriM vA vyatikrAmatIti // 35 // For Private and Personal Use Only Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNimAmyAvariH u0 3 sU0 36-39 ___ kAyagatagaNDAdInAmuccholanAdiniSedhaH 5 sUtram-je bhikkhU appaNo kAyaMsi gaMDe vA pilagaM vA araiyaM vA asiyaM vA bhagaMdalaM vA annayareNaM tikkheNaM satthajAeNaM AcchidittA vicchidittA pUrva vA soNiyaM vA nIharittA visohittA sIodagaviya. DeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholejja vA padhovejja vA uccholeM vA padhoveMtaM vA sAijjai / / sU0 36 // . chAyA-yo bhikSuH AtmanaH kAye gaNDaM vA pilakaM vA aratikAM vA azoM kI bhagandaraM vA anyatareNa tIkSNena zastrajAtena, Acchidya vicchidya pUrva vA zoNitaM kA nihatya vizodhya, zItodakavikaTena vA uSNodakavikaTena vA, uccholedvA pradhAvedvA, uccho. lantaM vA pradhAvantaM vA svadate // khU0 36 / ! / cUrNI-'je bhikkha' ityAdi / 'je bhikkha' yo bhikSuH 'appaNo kAryasi' AtmanaH kAye 'gaMDaM vA' gaNDaM-kaNThamAlA vA, 'pilagaM vA'-pAdatraNaM vA 'araiyaM vA' aratiko vA-laghuvaNajAlarUpAm 'asiyaM vA' arzo vA 'bhagaMdalaM vA' bhagandaraM vA 'annayareNaM tikkheNaM satyajAeNaM' anyatareNa tIkSNena zastrajAtena 'AcchidittA vicchidittA' Acchidya vicchidya, tato nirgalantaM payaM vA 'soNiyaM vA zoNitaM vA 'nIharitA' nirhatya-niSkAsya 'visohittA' vizodhya, tadanantaram 'sIodagaviyaDeNa vA' zItodakavikaTena vA- acittazItodakena- taNDulAdidhAvanajalena vA, 'usiNodagaviyaDeNa vA' uSNodakavikaThena-acittoSNodakena, 'uccholejja vA' uccholet-ekavAramalpaM vA prakSAlayet , 'padhovejja vA pradhAvayet-anekavAramadhikaM vA prakSA. layet / tathA-uccholeMtaM vA padhotaM vA sAijjai' uccholantaM vA pradhAvantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati, bhavanti ca tasyAjJAbhaGgAnavasthAmithyAtvasaMyamavirAdhanAlmavirAdhanAdoSAH, tasmAttathA na karttavyaM bhikSuNA / / sU0 36 // sUtram-je bhikkhU appaNo kAyaMsi gaMDaM vA pilagaM vA araiyaM vA asiyaM vA bhagaMdalaM vA annayareNaM tikkheNaM satthajAeNaM AcchidittAvicchidittA NIharettA visohettA uccholittA padhovittA annayareNaM Ale. vaNajAeNaM AliMpejja vA vilipejja vA, AliMpetaM vA vilitaM vA sAi jjai // sU0 37 // . chAyA-yo bhikSuH AtmanaH kAye-gaNDaM vA pilakaM vA aratiko vA azI vA bhagandaraM vA anyatareNa tIkSNena zastrajAtena, Acchidya vicchidya nihatya vizodhya uccholya For Private and Personal Use Only Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2. nizIthasUtre pradhAvya anyatareNa AlepanajAtena AlimpedvA vilimpedvA AlimpantaM vA vilimpantaM vA svadate // sU0 37 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH ityAdi spaSTam / navaramuccholanapradhAvanAnantaram 'annayareNa AlevaNajAeNaM' anyatamenA''lepanajAtena - auSadhivizeSeNa 'malahama' iti lokaprasiddhena, 'AliMpejja vA' Alimpet ISadekavAraM vA AlepanaM kuryAt, 'vilipejja vA 'vilimpet - adhikamanekavAraM vA dravyalepanaM vraNopari kuryAt / 'AlipetaM vA viliM petaM vA sAijjara' AlimpantaM vA vikimpantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati, bhavanti ca tsyaajnyaabhngg| didoSAH / sU0 37 // sUtram -- je bhikkhU appaNA kAryasi gaMDa vA pilagaM vA araiyaM vA asiyaM vA bhagaMdalaM vA, annayareNaM tikkheNaM satthajAeNaM AcchidittA vicchidittA NIharitA visohettA uccholittA padhoittA viliMpittA telleNa vA gharaNa vA basAe vA NavaNIeNa vA abbhaMgejja vA makkhejja vA abhagataM vA maktaM vA sAijjai // sU0 38 // chAyA - yo bhikSuH AtmanaH kAye gaNDaM vA pilakaM vA aratikAM vA bhazoM vA bhagandaraM vA anyatareNa tIkSNena zastrajAtena Acchidya vicchidya nihatya vizodhya uccholya pradhAvya vilipya tailena vA ghRtena vA vasayA vA navanItena vA abhyaGgayevA brakSayevA abhyaGgayantaM vA prakSayantaM vA svadate // sU0 38 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSurityAdi spaSTam / pUrvoktaM saMrvakRtvA tadanantaraM ' telleNa vA' tailena sArSapAdinA 'gharaNa' ghRtena 'vasAe vA' vasayA 'NavaNIpaNa vA' navanItena mrakSaNena 'abhaMgejja vA' abhyaGgayet - alpamekavAraM vA'bhyaGganaM kuryAt, 'makkhejja vA' prakSayedvA - atyadhikamanekavAraM vA tailAdinA mardanaM kuryAt / 'abhaMgeta vA makkhataM vA sAijjai' abhyaGgayantaM vA mrakSayantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAgu bhavati, tasyAjJA bhaGgAdayo doSA bhavanti // sU0 38 // sUtram - je bhikkhU appaNo kAryasi gaMDa vA pilagaM vA araiyaM vA asiyaM vA bhagaMdalaM vA annayareNaM tikkheNaM satthajAeNaM AcchidittA vicchidittA nIharitA visohittA uccholittA padhoittA viliMpittA For Private and Personal Use Only Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u0 3 sU0 40-49 pAyukRmikAdinissAraNanakhazikhAdikarttanani0 95 maMkhettA, aNNayareNaM dhUvajAeNaM dhUvejja vA padhUvejja vA, dhUvetaM vA padhUveMtaM vA sAijjai // suu039|| chAyA-yo bhikSuH AtmanaH kAye gaNDa vA pilakaM vA aratikAM vA artho vA bhandaraM vA anyatareNa tIkSNena zastrajAtena Acchidya-vicchidya nihatya vizodhya uccholyapradhAvya vilipya mrakSayitvA anyatareNa dhUpajAtena dhUpayedvA pradhUpayedvA dhUpayantaM vA pradhU. payantaM vA svadate / / sU0 39 // __cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'appaNo kAyaMsi' AtmanaH kAye, gaNDAdikaM spaSTam / pUrvoktaM sarva prakSaNAdiparyantaM kRtvA tadanantaraM 'annayareNaM dhUvajAeNaM' anyatareNa dhUpajAtena yaM kamapi dhUpaM vahnau prakSiyya-tajjAtadhUmena 'dhUvejja vA' dhUpayet-dhUmenaikavAraM dhUpayet 'padhUvejja vA' pradhUpayettAdRzadhumena vAraM vAram 'dhUveMtaM vA padhUvetaM vA sAijjaI' dhUpayantaM vA, pradhUpayantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAga bhavati / tasyAjJAbhaGgAdayo doSAzca bhavanti // sU0 39 // atrAha bhASyakAraHbhASyam-kAryasi appaNo bhikkhU , gaMDAI jai chiMdae / chidittA ya vicchidittA, nIhare pUyasoNiyaM // NIharettA visohettA, sIosiNaviyaDeNa vA / uccholejjA padhovejjA, viliMpejjAhavA jai // maMkhettA dhUvajAeNaM, dhUvejjA aNumoyae / ANAbhaMgAidosAI, pAvaI natthi saMsao // chAyA-kAye-Atmano bhikSu-rgaNDAdiM yadi chinatti / chitvA ca vicchidya nirharet pUyazoNitam // nitya vizodhya zItoSNavikaTena vA / ucchole pradhAvet viliMpedathavA yadi // prakSayitvA dhUpajAtena dhUpayevanumodayet / mAzAbhakAdidoSAn prApnoti nAsti sNshyH|| avacUri:-'kAryasi appaNo' ityAdi / yo bhikSurgaNDAdimAtmanaH kAye sthitaM yadi chinatti / athA'nantaram-chittvA, vicchidya, ekavAramanekavAraM vA / tataH-pUyaM vA zoNitaM vA niha reta , nihatya-vizodhya vA zItodakavikRtena acittazItajalena taNDulaghAvanAdinA, acitteSNodakena vA uccholedvA pradhAvedvA / athavA vilipya mrakSayitvA hastalAghavena mardanaM kRtvA, tato dhUpajAtena kenApi dhUpena dhUpayet / tathAbhUtamanyaM vA'numodate sa AjJAbhaGgAdidoSAn prApnoti matra saMzayo nA'stIti / / sU0 39 // For Private and Personal Use Only Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 100. nizIthasUtre sUtram - - je bhikkhU appaNo pAukimiyaM vA kucchikimiyaM vA aMgulIe nivesiya nivesiya NIharai, NIharaMtaM vA sAijjai // sU0 40 // chAyA -yo bhikSuH AtmanaH pAyukRmikaM vA kukSikRmikaM vA'GgulyAM nivezya - nivezya nirdvati, nirharantaM vA svadate // sU0 40 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'appaNo pAukimiyaM vA ' AtmanaH pAyukRmikaM vA svagudAsthitakSudrajIvAn - 'kucchikimiyaM vA' kukSikRmikam, tatrakukSAvudare bhavAn -laghujIvAn 'aMgulIe nivesiya nivesiya' aGgulyAM nivezya nivezya - svAGgulImantaH pAyau - kukSau vA pravezya pravezya 'NIharai' nirharati- niSkAsayati 'NIharaMtaM vA sAijjai' nirharataM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati / tasyAjJAbhaGgAnavasthAmithyAtva saMyamAtmavirAdhanAdoSA bhavanti / tatra vidhinA'vidhinA niSkAsane jIvAnAM virAdhanasaMbhavena saMyamavirAdhanam / tathA - kadAcit dehakSatau svAtmavirAdhanam / tasmAtkAraNAt saMyamArthinA kadAcidapi kRmINAM nirharaNaM na karttavyam, kintu samabhAvena kRmibAdhAjanitaM duHkhaM sarvadA'dInabhAvenA'dhisoDhavyam, iti // sU0 40 // sUtram -- je bhikkhU appaNo dIhAo mahasIhAo kappejja vA saMvejja vA kappaM vA saMThavataM vA sAijjai // sU0 41 // chAyA -yo bhikSuH Atmano dIrghAH nakhazikhAH kalpeta vA saMsthApayedvA kalpayantaM vA saMsthApayantaM vA svadate // sU0 41 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'appaNo dIhAo' Atmano dIrghA ativarddhamAnAH 'nahasihAo' nakhazikhAH - nakhAgrabhAgAn ' kappejja vA' kalpetakarttayet, 'saMThavejja vA' saMsthApayet - saMskuryAt rAgAdinA, kappetaM vA saMThataM vA sAijjai' kalpamAnaM-karttayantaM saMsthApayantaM saMskurvantaM vA svadate'numodate sa prayazcittabhAg bhavati / tasyA''jJAbhaGgAdayo doSA bhavanti / ita AramyaikonapaJcAzatsUtraM yAvat - jinakalpikamadhikRtya jJAtavyam || sU0 41 // mUlam -- evaM - dIhAI basthiromAI 0 || 42 || dIhAI cakkhuromAI * 43 dIhAI jaMgharomAI 0 ||44 || dI hAI kakkharAmAI || 45 // dI hAI maMsuromAI 0 // 46 // dIhAI ke sAIM 0 || 47|| dIhAI kaNNarAmAI 0 // 48 // evaM nAsAromAI0 || sU0 49 // For Private and Personal Use Only Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNibhASyAvacUriH u0 3 sU0 50-58 dantagharSaNAdyauSThA''marjanAdiniSedhaH 101 ' chAyA - pavam-dIrghANi bastiromANi0 // 42 // dIrghANi cakSuromANi0 // 43 // dIrghANi jaGghAromANi0 // 44 // dIrghANi kakSAromANi0 // 45 // dIrghANi zmazruromANi // 46 // dIrghAn kezAn0 // 47 // dorghANi karNaromANi // 48 // evaM nAsAromANi // 49 // cUrNI-etAni dvicatvArizatsUtrAdArabhya ekonapaJcAzatsUtraparyantAni sUtrANi pUrvavad vyAkhyeyAni // sU0 42-49 // sunnam-je bhikkhu appaNo daMte AghaMsejja vA padhaMsejja vA AghaMsaMtaM vA paghaMsataM vA sAijjai // sU0 50 // chAyA-yo bhikSuH Atmano dantAn AgharSadvA pragharSadvA AgharSantaM vA pragharSantaM vA svadate // sU0 50 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'appaNo daMte' AtmanaH svasya dantAn 'AghaMsejja vA' AgharSat mRttikayA kSArapuTAdinA vA sakRt gharSet, 'paghaMsejja vA' praghat-anekavAraM vA gharSet / tathA-'AghaMsaM vA paghaMsaMtaM vA sAijjaI' mAgharSantaM vA praghaSantaM vA svadate / yo bhikSuH svakIyadantAn mRttikAdinaikavAramanekavAraM vA gharSati gharSantaM vA'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / tasyAjJAbhaGgAnavasthAmithyAtvasaMyamAtmavirAdhanAdayo doSA bhavanti // sU0 50 // sUtram-jebhikkhU appaNo daMte sIodagaviyaDeNa usiNodagaviyaDeNa vA uccholejja vA padhovejja vA, uccholeMtaM vA padhotaM vA sAijjai // sU0 51 // chAyA-yo bhikSuH Atmano dantAn zItodakavikaTena vA uSNodakavikaTena vA. uccholeDA pradhAvedvA uccholantaM vA pradhAvantaM vA svadate / sU0 51 // cUrNIH-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'appaNo daMte' AtmanaH svasya dantAn 'sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA' zItodakavikaTena-taNDuladhAvanAdi. jalena acittena, uSNodakavikaTena-acittoSNodakena 'uccholejja vA' uccholet ekavAraM vA 'padhovejja vA' praghAved vAraM vAram / tathA-'uccholeMtaM vA padhotaM vA sAijjai' uccholantaM vApradhAvantaM vA svadate / yo bhikSuH svakIyadantAnekavAramanekavAraM vA prakSAlayet athavA-prakSAlayantamanumodate sa prAyazcittAbhAg bhavati / tasyAjJAbhaGgAdayo doSA bhavanti / yasmAdadantadhAvaneete doSA mato bhikSubhirdantA na prakSAlayitavyAH // sU0 51 // For Private and Personal Use Only Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtra sUtram-je bhikkhU appaNo daMte phumejja vA raejja vA phutaM raeMtaM vA khAijjai ||suu0 52 // chAyA-yo bhikSurAtmano dantAn phUtkuryAdvA rajjayedvA phUtkurvantaM vA rajjayantaM vA svadate // suu052|| cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'appaNo daMte' Atmano dantAn 'phumejja vA' phUtkuryAt mukhavAyunA 'raejja vA' raJjayedvA-rAgAdidravyeNa svadantAn rAgayuktAn kuryAt / tathA 'phutaM vA etaM vA sAigjai' phUtkurvantaM vA raJjayantaM svadate sa prAyazcittabhAgU bhavati / tasyAjJAbhaGgAdayo doSA bhavanti / dantAnAM phUtkAre vAyukAyavirAdhanA bhavati raJjane'neke doSA uktA atastAnna phUkuryAt na vA raJjayet // sU0 52 // sUtram-je bhikkhU appaNo oThe Amajjejja vA pamajjejja vA AmajjaMtaM vA pamajjaMtaM vA sAijjai ||suu0 53 // sUtram-evaM oThe pAyagamao bhANiyanvo jAva phumejja vA raejja vA, phutaM vA raetaM sAijjai // sU0 54-58|| chAyA-yo bhikSuH Atmana oSThau-AmArjayedvA pramArz2ayedvA mAmArjayanta vA pramAjayantaM vA svadate ||suu0 53 // ___evam-oSThe pAdagamako bhaNitavyo yAvatphUtkuryAdvArajayedvA, phUtphurvantaM vA raJja. yanta vA svadate // sU0 54-58 / / cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'appaNo oDhe' AtmanaHbhauSThI, 'Amajjejja vA' AmArjayet-ekavAraM vastrAdinA oSThayoH pramArjanaM kuryAt 'pamajjejja vA' pramArjayedvA-anekavAraM pramArjanaM kuryAt / 'AmajjataM vA pamajjaMtaM vA sAijjaI' AmajayantaM vA pramArjayantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati // sU0 53 // evaM oDhe' ityAdi / 'evaM oDhe' evam- anena prakAreNoSThe-oSThaviSaye'pi 'pAyagamao' pAdasUtrokto gamakaH prakAraH 'bhANiyanvo' bhaNitavyaH 'jAva phumejja vA-raejja vA' yAvat-phUtkuryAdvAraJjayedvAra, 'phumeMtaM vA raetaM vA sAijjai' phUtkurvantaM vA raJjayantaM vA svadate ||suu0 54-58 // ___ tathAhi-"je bhikkhU appaNo oDhe saMvAhejja vA palimahejja vA saMvAhataM vA palimadeta vA sAijjai ||m0 54 // je bhikkhU appaNo oDhe telleNa vA gharaNa vA vasAe pANavaNIeNa vA, maMkhejja vA bhiliMgejja vA makhaMta vA bhiliMgetaM vA sAijjai ||suu055|| For Private and Personal Use Only Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u0 3 sU0 59.68 uttarauSThAdiromakarttanAkSyAmarjanAdiniSedhaH 103 je bhikkhU appaNo oDhe loreNa vA kakkeNa vA cuNNeNa vA paumacuNNeNa vA, ullolejja vA udhvaTejja vA, uccholeMtaM vA uvvaTeMtaM vA sAijjai // suu056||je bhikkhU appaNo oDhe sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholejja vA padhovejja vA uccholeMtaM vA badhoveMntaM vA sAijjai ||suu057|| je bhikkhU appaNNo oDhe phumejja bA raejja bA phutaM vA raetaM vA sAijai ||suu0 58 // " vyAkhyA pUrva pAdasUtre gatA // suu054-58|| sUtram--je bhikkhU appaNo dIhAiM uttaroTharomAI kappejja vA saMThavejja vA, kaptaM vA saMThavetaM vA sAijjai // sU0 59 // evaM dIhAI acchipttaaii| suu060|| chAyA-yo bhikSuH Atmano dIrdhANi-uttaroSTharomANi kalpayedvA saMsthApayedvA, kalpayantaM vA saMsthApayantaM vA svadate // sU0 59 // evam-dIrdhANi-azipatrANi / / sU0 60 // . cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU yo bhikSuH 'appaNo' AtmanaH 'dIhAI dIrghANi-pravRddhAni 'uttaroharomAI' uttaroSTharomANi 'kappejja vA' kalpayet-zobhArthaM chindyAt, saMThaveja vA saMsthApayet , zobhAvRddhayarthamazomAnivAraNArthamUrdhvamadhaH kuryAt / tathA 'kaptaM vA saMThaveMtaM vA sAijjai' kalpayantaM vA saMsthApayantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati / tasyAjJAbhaGgAdayo doSA bhavanti ||suu0 59 // 'evaM dIhAiM acchipattAI' evam-pUrvoktottaroSThasUtravadevaakSipatrasUtramapi jJeyam / akSipatrANIti-akSipakSmANItyarthaH, evaM pUrvasUtravat-akSipatrastraM jJeyam / tathAhi-"je bhikkhU appaNo dIhAiM acchipattAI kappejja vA saMThavejja vA, kaptaM vA saMThavetaM vA sAijjai" vyAkhyA pUrvoktottaroSTharomakartanasUtrasyeva bodhyA // sU0 60 // sUtram-je bhikkhU appaNo acchINi Amajjejja vA pamajjejja vA AmajjaMtaM vA pamajjaMtaM vA sAijjai / / suu061|| evamacchisu pAyagamao bhANiyavvo, jAva phumejja vA raejja vA phutaM vA etaM vA sAijjai // 66 // chAyA-yo bhikSuH Atmano'kSiNI AmArjayedvA pramArjayedvA, AmArjayantaM vA, pramArjayantaM vA svadate // sU0 61 // evamakSiSu pAdagamako bhaNitavyaH yAvat phUtkuryAdvA rajjayedvA phUtkurvantaM pA raJjayantaM vA svadate // sU0 62-66 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'appaNo acchINi' Atmano'kSiNI-netre, "Amajjejja vA' AmArjayet-tayorekavAraM mArjanaM kuryAt 'pamajjejja vA' pramArjayedvA, anekavAraM pramArjanaM kuryAt / tathA 'AmajjaMtaM vA pamajjataM vA 'sAijjai' AmArjayantaM vA-pramArjayantaM vA-svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati // sU0 61 // 'evamacchimu' For Private and Personal Use Only Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir wwww nizI ityAdi / 'evamacchisu' evam- anenaprakAreNA'kSNoH viSaye pAdasUtravadgamakaH prakAro bhaNitavyaH, yAvat-'phUmejja vA-raeujavA, phUmaMta vA-raeta vA khAijjaI' // tathAhi-"je bhikkhU appaNo acchINi saMbAheja vA palimaddejja vA, saMvAheMta vA palimataM vA sAijjai // sU0 62 // je bhikkhU appaNo acchINi telleNa vA gharaNa vA vasAe vA NavaNIeNa vA maMkheja ghA bhiliMgejja vA, makhaMtaM vA bhiliMgeta kA sAijjai // suu063|| je bhikkhU appaNo acchINi loddheNa vA kakkeNa vA cuNNeNa vA vaNNeNa vA paumacuNNeNa vA, ullolejja vA unvaTejja vA, ulloleMtaM vA uvvaTetaM vA sAijjaI // sU0 64 // je bhikkhU appaNo acchINi sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA, uccholejz2a vA padhovejja vA, uccholeMtaM vA-padhovate vA sAijai / / sU0 65 // je bhikkhU appaNo acchINi phumejja vA-raejja vA, phutaM vA etaM vA sAijjai // sU0 66 // " eSAM vyAkhyA pAdasUtravat karttavyA // je bhikkhU appaNo dIhAI bhamuharAmAI kappejja vA saMThavejja vA kaptaM vA saMThaveMtaM vA saaijji|| sU0 67 // chAyA-yo bhikSuH Atmano dIrghANi bhUromANi kalpayed vA-saMsthApayedvA, kalpayantaM vA saMsthApayantaM vA svadate // su. 67 // ___ cU:-'je bhikkhU' ityAdi / je bhikkhU' yo bhikSuH 'appaNo' AtmanaH 'dIhAI dIrvANi-lambamAnAni 'bhamuharomAI' bhUromANi-bhuvo romANi kezAn , 'kappejja vA' kalpayed vA-zobhArtha karttayet , 'saMThavejja vA' saMsthApayedvA, tatra saMsthApana katarikAdivat-tIkSNIkaraNaM, zukatuNDavadvA''kuzcitaM kuryAt / tathA-'kapta vA saMThaveMtaM vA sAijjaI' kalpayantaM vA saMsthApayantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati // sU0 67 // sUtram-je bhikkhU appaNo dIhAI pAsarAmAiM kappejja vA saMThavejja vA kaptaM vA saMThaveMtaM vA sAijjai // sU0 68 // chAyA-yo mikSuH Atmano dIrghANi pArzvaromANi kalpayevA saMsthApayedvA kalpayantaM vA saMsthApayantaM vA svadate // sU0 68 // cUrNI-"je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'appaNo dIhAiM pAsaromAI Atmano dIrghANi pArzvaromANi 'kappejja vA' kalpayet kartIprabhRtinA 'saMThavejja vA' saMsthApayedvA-zukatuNDAdivat kuryAt / "kaptaM vA--saMThaveMtaM vA sAijjai' kalpayantaM saMsthAparantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAga bhavati // sU0 68 // For Private and Personal Use Only Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org cUrNimA yAvacUriH u03069-71 akSyAdimala niSkAsanakAyagatasvedAdinirharaNani0 105 sUtram - je bhikkhU appaNo acchimalaM vA kaNNamalaM vA daMtamalaM vA hamalaM vA NIharejja vA visohejja vA, NIharaMtaM vA visorhetaM vA sAijjai // sU0 69 // chAyA -yo bhikSuH Atmano'kSimalaM vA karNamalaM vA dantamalaM vA nakhamalaM vA nirharedvA vizodhayedvA, nirharataM vA vizodhayantaM vA svadate || sU0 69 || carNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'appaNo' AtmanaH acchi - malaM vA' - akSimalaM netramalam, tathA - 'kaNNamalaM vA' karNamalaM vA, 'daMtamalaM vA' dantamaladantapaGkti saMlagnam | ' hamalaM vA' nakhamalaM vA nakhAnAM karacaraNagatAnAM madhye vidyamAnaM mam tatsthAnAt 'NIharejja vA' nirharet niSkAsayet, tathA--' bisohejja vA' vizodhayet -malamapanIya zobhAM saMpAdayet / 'NIhareMtaM vA visorhetaM vA sAijjai' nirharantaM vAvizodhayantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 69 // sUtram -- je bhikkhU appaNo kAyAo seyaM vA jallaM vA paMkaM vA malaM vANIharejja vA visohejja vA nI hareMtaM vA visorhetaM vA sAijjai // 70 // 14 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir chAyA - yo bhikSurAtmanaH kAyAt svedaM vA jallaM vA paGka vA malaM vA nirharedvAvizodhayedvA, nirantaM vA vizodhayantaM vA svadate // sU0 70 / / cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU, yo bhikSuH, 'appaNo kAyAo' AtmanaH kAyAt - svazarIrAt 'seyaM vA' svedaM vA dharmA'tizayena zarIrAdvinirgataM jalam, 'jallaM vA' jallaM zarIramalam 'paMkaM vA' tatra - paGkaH - zarIrasaMlagna prasvedamizrita dhUlirUpastam ' ' malaM vA' malaM - zoNitAdirUpam 'nIharejja vA' nirharet - niSkAsayet 'visohejja vA' vizodhayeta, tathA - ' - 'nIhareMtaM vA - visorhetaM vA sAija' nirharantaM vA vizodhayantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati tasyAjJAbhaGgAdayo doSA bhavanti // sU0 70 // ( vasantatilakAvRttam) bhASyam - diddhaM malaM sayamahettha paDejja cittaM, tappADaNe jai ejja mumukkhalogo / siMgArakAgajasuya sAhuloge, o ki ahaha saMsaiyaM ca ceo || seyAiyaM dehamalaM, nIharejjA sadehao / ANAbhaMgAie dose, pAvejjA nettha saMsao || For Private and Personal Use Only Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - vidhIyasUtra chAyA-digdhaM malaM svayamathA'tra patet citraM-, tatpAtane yadi yateta mumukSulokaH / zRGgArakAmukajaneSu ca sAdhuloke, bhedaH kiyAnahaha ! saMzayitaM ca cetaH // svedAdikaM dehamalaM niharet svadehataH / AzAbhaGgAdikAn doSAn prApnuyAnnAtra saMzayaH // . avacUriH-'diddhaM malaM' ityAdi / atha-atra dehe digdhaM-liptaM-zarIrasaMgnaM malaM vRddhiMgataM 'sat' svayameba patet-zarIrAt pRthag bhavet tasya-svayaM patato malasya pAtane-niSkAsane, zRGgArikajano vyava. syati tathaiva kSudrakarmaNi malaniSkAsane yadi mumukSulokaH sAdhuvargoM yateta, atra citraM manye / yaH sAdhurmokSaM yatnataH sAdhayati, sa yadi yatnamAsthAya zarIrazobhAmeva varddhayet, zarIrazobhAmeva sAdhayet-tadA zRGgArakAmukeSu janeSu ca punaH sAdhuloke kiyAn bhedaH ! ko bhedaH ! ahaha (1) madIyaM cetaH saMzayitam , yathA na saMbhAvayAmi yat zarIrazobhAsaMlAno muniokSaM sAdhayiSyatIti / * itthaMmuhurmuhuH zAstratattvavidbhirbodhyamAno'pi yadi bhikSuH svedehata svadAdikaM dehamalam upalakSa NAkarNa-netrAdimalaM nirharet , tadA-AjJAbhaGgAdikAn doSAn prApnuyAt , atra sandeho na mantavyaH ||suu070|| sUtram-je bhikkhU gAmANugAmaM dUijjamANe appaNo sIsaduvA. riyaM karei karateM vA sAijjai / sU0 71 // chAyA-yo bhikSu mAnugrAma dravan-AtmanaH zIrSadvArikAM karoti kurvantaM vA svadate // sU0 7 // cUrNI--'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'gAmANugAmaM dUhajjamANe' prAmAnugrAmaM dravan-ekasmAd grAmAd grAmAntaraM gajchan , ziziraRtau-grISmaRtau ca zIta-dharmavAraNArtha 'appaNo' AtmanaH, 'sIsavAriya' zIrSadvArikAM -zIrSasya mastakasya dvArikA AvarakAM, zIrSA''varaNamiti yAvat / sAdhvI tu mastaka 'cUMghaTa' iti lokaprasiddhenA'vaguNThayituM zaknotItyapavAdaH / 'karei' karoti, AtapaH zItaM vA mA bAdhatAmiti buddhayA yena kenApi sAdhanena mastakamAchAdayati / 'kareMtaM vA sAijjaI' kurvantaM vA svadate / yo hi bhikSurmAsakalpaM parisamApya grAmAdgrAmAntaraM gacchan svAtmanaH zirasi vastrAdinA chatravat prAvaraNa-mavaguNThanaM karoti tathA kurvantaM svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati / / sU0 71 / / atrAha bhASyakAra:bhASyam- matthe pAvaraNaM aMse, karemANe'varovaNaM / gihissa liMgamannassa, karaMto dosabhA have // For Private and Personal Use Only Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bUrNi0 u03 sU0 72-75 vazIkaraNasUtrasyAsthAneSUccArAdipariSThApanasya ca ni0 107 chAyA-mastake prAvaraNamaMse kurvANo'varopaNam / / gRhiNo liGgamanyasya kurvan doSabhAg bhavet // avacUriH-'matthe' ityAdi / grAmAdnAmAntaraM gacchan saMyataH mastake svazirodeze prAvaraNam AcchAdanam, ase-skandhasyaikadeze zobhArtham avaropaNaM-sthApanaM vA kurvan, mastake skandhadeze vA colapaTTAdikaM badhnan , yadvA-gRhiNo liGgam-gRhasthaveSaM, yadvA -gRhasthavat vanAcchAdanaM karoti, anyasya vA liGgam anyayUthikavat vastrasya paridhAnAdi kurvan tiSThati sa doSabhAga bhavet , AjJAbhaGgAdikAn doSAn labheta ||suu0 71 // sUtram-je bhikkhU saNakappAsAo vA uNNakappAsAo vA boMDakappAsAo vA amilakappAsAo vA vasIkaraNasuttAI karei kreN| vA sAijjai // suu072|| chAyA-yo bhikSuH zaNakArpAsAdvA UrNAkArpAsAdvA boMDakArpAsAdvA amilakAH sAvA vazIkaraNasUtrANi karoti kurvantaM vA svadate ||suu0 72 / / cUrNo-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH, 'saNakappAsAo vA' zaNakArpAsAdvA--zaNasUtrAt 'uNNakappAsAo vA' UrgAkArpAsAdvA-UrNAsampAditasUtrAdvA 'boDakappAsAmo vA' boMDakArpAsAt tatra 'borDa' iti dezI zabdaH karpAsavAcI tena boDasUtrAditi kArpAsasUtrAdvA 'amilaM' iti dezI zabdaH UrNAvizeSavAcI tena amilaM- UrNAvizeSaH, tannirmitasUtrAddhA etaiH zaNakArpAsAdibhiH sUtraiH 'vasIkaraNamuttAI karei' vazIkaraNasUtrANi karoti, ayaM bhAvaHyo bhikSurvazIkaraNArtha patiputrAdi vazIkartuM zaNakArpAsAdinA sUtrANi karoti-nirmAti / 'kreN| vA sAijjai' kurvantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAga bhavati // sU0 72 // sUtram-je bhikkhU gihaMsi vA gihamuhaMsi vA gihaduvAraMsi vA gihapaDiduvAraMsi vA gihelUyaMsi vA gihaMgaNaMsi vA gihavaccaMsi vA uccAraM vA pAsavaNaM vA pariTThavei parihaveta vA sAijjai ||suu073|| - chAyA-yo bhikSuH gRhe vA gRhamukhe vA gRhadvAre pA gRhapratidvAre vA gRhailuke vA gRhAGgaNe vA gRhavarcasi vA uccAraM vA prasravaNaM vA pariSThApayati pariSThApayantaM vA svarate ||suu0 73 // __cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'girhasi vA' gRhe vA 'gihamuhaMsi vA' gRhamukhe vA 'gihaduvAraMsi vA' gRhadvAre vA yadAzritya gehe pravizati--tasmin sthAne vA, 'gihapaDivAraMsi vA' gRhapratidvAre vA--gRhasyA'vAntaradvAre ityarthaH 'giheluyaMsi vA' For Private and Personal Use Only Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 108 nizIthasatra gRhailuke vA--gRhasya--eluke'prabhAge 'gihaMgaNaMsi vA' gRhAGgaNe vA-gRhamadhye nirAvRtasthAnavizeSe 'gihavaccaMsi vA' gRhavarcasi vA--gRhasthavoMgRhe, gRhasthasyoccAranivAraNasthAne, "uccAraM vA' uccAraM--purIpotsarga vA 'pAsavaNaM vA' prasravaNam--mUtraM vA 'paridvaveI' pariSThApayati-vyutsRjati gRhasthasyaiteSu pradezeSu yadi bhikSurmUtrapurISAdikaM karotItyarthaH / 'parihavetaM vA sAijjaI' pariSThApayantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati // sU0 73 // sUtram--je bhikkhU maDagagihaMsi vA maDagachAriyaMsi vA maDagathUmiyaMsi vA maDagaAsayaMsi vA maDagaleNaMsi vA maDagathaMDilaMsi vA maDagavaccaMsi vA uccAraM vA pAsavaNaM vA pariTThavei parihavetaM vA sAijjai / / sU074 // chAyA--yo bhikSuH mRtakagRhe vA mRtakakSAre vA mRtakastUpe vA mRtakAzraye vA mRtakalayane vA- mRtakasthaNDile vA mRtakavarcasi vA, uccAraM vA prasravaNaM vA, pariSThApayati pariSThApayantaM vA svadate ||suu074|| .. cUNIM-'je bhikkhU' ityAdi 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'maDagagihaMsi vA' mRtakagRheyatraM mRtakaM sthApayitvA tadupari mRttikAdinA cayanaM kriyate kintu na dahati tat mRtakagRhaM kathyate, tasmin 'maDagachAriyasi vA' mRtakakSAre vA-dagdhamRtakasya pujIkRtabhasmasthAne 'maDagathUbhiyaMsi vA' mRtakastUpe mRtakoparikRtazikhararUpe sthAne vA 'maDagaAsayaMsi vA mRtakAzrayezmazAvAsammapradeze yatrAnIya mRtakaM sthAppate tasmin 'maDagaleNaMsi vA' mRtakalayane mRtakadAhasthAne kRtaM devakulAdikaM sthAnam , tasmin , 'maDagathaMDilaMsi vA' mRtakasthaNDile vA mRtakabhasmacitAvarjite mRtakadahanasthAne maDagavaccasi vA' mRnakavarcasi zaTitamRtakasthAne, yatra-zvAdayo mRtakasyAapratyaGgAkhAnIya pAtayanti, tatsthAne 'uccAraM vA pAsavaNaM vA parihavei' uccAraM-purISaM prasravaNaMmanaM pariSThApayati, tathA parihavetaMvA sAijjaI' pariSThApayantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati // sU0 74 // sUtram--je bhikkhU iMgAladAhaMsi vA khAradAhaMsi vA gAyadAhaMsi vA tusadAhaMsi vA bhusadAhaMsi vA uccArapAsavaNaM paridvavei, pariTha-taM vA sAijjai // mU0 75 // chAyA-yo bhikSuH aGgAradAhe vA kSAradAhe vA gAtradAhe vA tuSadAhe vA bhusadAhe vA uccAraM vA pranavaNaM vA pariSThApayati, pariSThApayantaM vA svadate ||suu0 75 / / . cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'iMgAladAhaMsi vA' aGgAradAhe ghA; yatra-saMdirAdhaGgArA (kolasA) iti lokaprasiddhAH kriyante tatsthAne 'khAradAIsikA' kSAra For Private and Personal Use Only Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNibhASyAvo u0 3 sU076-79 asthAneSu-uccArAdipariSThApananiSedhaH 109 dAhe vA-kSArakaraNasthAne, yatra sthAnavizeSe kSAradravya (sAjI khAra-Adi) karaNArtha kSAranAtIyakASThaM dahyate tAdRzasthAnaM kSAradAha iti kathyate, tatra, 'gAyadAhaMsi vA' gAtradAhe vA jvarAdirogAkrAntAnAM pAlitapazUnAM gavAdInAM tattadaGgAvayavastaptalohazalAkayA daMdahyate tasmin gAtradAhasthAne 'tusadAhaMsi vA' tuSadAhe vA-yatra sthale kumbhakArAdayaH nUtanaghaTAdInAM pAkakriyAyAM tuSAdikaM dahanti tasmin tuSadAhasthAne 'bhusadAhaMsi vA busadAhe vA ' kaDaGgaro busaM klIbe, ghAnyatvaci pumAMstuSaH" ityamaraH "bhusA" iti lokaprasiddhasya dAhasthAne / etAdRzadAhasthAne yadi 'uccArapAsavaNaM paridvavei' uccAraprasravaNaM pariSThApayati, tathA-'pariThaveMtaM vA sAijjai' pariSThApayantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati // sU0 75 // sUtram-je bhikkhU seyAyayaNaMsi vA paMkasi vA paNagaMsi vA uccArapAsavaNaM pariTThavei parihaveMtaM vA sAijjai // sU0 76 // chAyA-yo bhikSuH svedAyatane vA, pake vA panake vA uccAraprasravaNaM pariSThApayati pariSThApayantaM vA svadate // sU0 76 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'seyAyayaNaMsi vA, svedAyatane vA-sacittajalamizritakardamabahulasthAne 'paMkasi vA' paGke vA sAmAnyapaGke 'paNagaMsi vA' panake vA-jalaprapAtajanitazevAla ('nIlana-phulana') iti lokaprasiddhasthAne vA 'uccArapAsavaNaM parihavei' uccAraprasravaNaM pariSThApayati, 'paridvavetaM vA sAijjai' pariSThApayantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati // sU0 76 // sUtram-je bhikkhU ahiNaviyAsu golehaNiyAsu vA ahiNaviyAsu maTTiyAkhANIsu vA paribhujamANiyAsu vA aparibhujamANiyAsu vA uccArapAsavaNaM paridvavei pariThThavataM va sAijjai // mU0 77|| chAyA--yo bhikSuH abhinavikAsu golehanikAsu vA abhinavikAsu mRttikAkhAniSu vA paribhujyamAnAsu vA aparibhujyamAnAsu vA uccAraprenavaNaM pariSThApayati pariSThApayantaM vA svadate / / sU0 77 // . cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'ahiNaviyAsu' abhinavikAsu-nava nirmitAsu 'golehaNiyAsu' golehanikAsu-yatra gavAmavalehanAthai lavaNAdikSAradravyaM sthApyate yadavalihya gAvo rucipUrvakaM pAnIyaM pibanti tRNAdikaM vA khAdanti tAdRzAni sthAna:ni golehanikAH kathyante, tAsu gonimittaM navanirmitAsu golehanikAsu 'ahiNaviyAsu vA maTTiyAkhANImu' navInAsu vA mRttikAkhAniSu yasmAt-mRttikA niSkAsyate tAdRzasthAneSu 'parisujamANiyAsu vA aparibhuja For Private and Personal Use Only Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtre AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAJ mANiyAsu vA' paribhujyamAnAsu-vyavahriyamANAsu aparibhujyamAnAsu-avyavahriyamANAsu vA bhUmiSu 'uccArapAsavarNa parivei' uccAraprasravaNaM pariSThApayati, parihavetaM vA sAijjaI' pariSThApayantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAga bhavati, saMyamAtmavirAdhanAlokanindAdidoSasadbhAvAt // suu077|| sUtram--je bhikkhU uMbaravaccaMsi vA naggohavaccaMsi vA AsatthavaccaMsi vA uccArapAsavaNaM parihavei parihaveMtaM vA sAijjai ||suu0 78|| chAyA-yo bhikSuH udumbaravarvasi vA nyagrodhavarcasi vA azvatthavarcasi vA uccAraprasravaNaM pariSThApayati pariSThApayantaM vA svadate / sU0 78 / cUrNI- 'je bhikkhU ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'uMbaravaccaMsi vA' udumbaravarcasi vA, udumbaro vRkSavizeSaH 'umara' iti 'gulara' iti vA loke prasiddhastasya varcasi pratyAsannapradeze yatra giritaTe phalAni patanti pAtyante puJjIkriyante vA, tasmin pradeze, 'naggohavaccaMsi vA' nyagrodhavarcasi vA, nyagrodho vaTavRkSastasyAsannapradeze yatra phalAni patanti pAtyante vA tatra, 'AsatthavaccaMsi vA' azvatthavarcasi vA tatrA'zvatthaH pippalavRkSastatphalapatana-pAtanapradeze, 'uccArapAsavarNa' uccAraprasravaNaM 'pariTThaveI' pariSThApayati 'parihavetaM vA sAijjaI' pariSThApayantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati / / sU0 78 // sUtram--je bhikkhU ikkhuvarNasi vA sAlivaNaMsi vA kusuMbhavaNaMsi kA kappAsavarNasi vA uccArapAsavaNaM parihavei parihaveMtaM vA sAijjai // sU0 79 // ___ chAyA-yo bhikSuH ijhupane vA zAlivane vA kusumbhavane vA kArpAsavane vA uccAraprasravaNaM pariSThApayati pariSThApayantaM vA svadate // sU0 79 // cUrNI-- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'ikkhuvaNaMsi vA' ikSuvane vA, ikSuH-'selaDI'-tibhASAprasiddhaH, tasya vanaM-kSetraM, tatra / yathA-vane vRkSA niviDA: saghanAH sadvarakSetre-ithUNAM saghanatvAt kSetre vanatvasyopacAraH, tathA ca etAdRzekSuvane vA 'sAlivaNaMsi vA' zAlivane vA, zAli:-vrIhistasya vanaM tatra 'kusuMbhavaNaMsi vA' kusumbhavane vA tatra-kusumbhaH-raktaraGgasamutpAdakapuSpavizeSaH 'kusuMbA' iti bhASAprasiddhaH, tasya vanaM kSetraM tatra 'kappAsavaNaMsi vA' kArpAsavane vA kArpAsakSetre 'uccArapAsavaNaM parihavei' uccAraprasravaNaM pariSThApayati, 'pariDhataM vA sAijjai' pariSThApayantaM vA svadate sa prAyazcitabhAg bhavati // sU0 79 // sUtram-je bhikkhU DAgavaccaMsi vA sAgavaccaMsi vA mUlagavaccaMsi vA kotthubhakhiccaMsi vA khArakhaccaMsi vA jIrayavaccaMsi vA damaNaya For Private and Personal Use Only Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNi0 u0 3 sU0 80-83 uccArAdInAmasthA'nugatasUryakAle ca pariSThApanani0 111 vaccaMsi vA maruyavaccaMsi vA uccArapAsavaNaM parihavei pariThaveta vA sAijjai // suu080|| chAyA-yo bhikSuH DAgavarcasi vA zAkavarcasi vA mUlakavarcasi vA kotthumbharivarcasi vA kSAravarcasi vA jIrakavarcasi vA damanakavarcasi vA marukavacaMsi vA. uccAraprasravaNaM pariSThApayati, pariSThApayantaM pA svadate // sU0 80 // cUNIM-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'DAgavaccaMsi vA' DAgavarcasi vA-DAgaH patrazakistasya varcasi tadAsannasthAne yatra patrazA kaH puJjIkriyate tatsthAne 'sAgavaccaMsi vA' zAkavarcasi vA-zAko vRntAkAdistasya sthAne 'mUlagavaccaMsi vA' mUlakavarcasi vA mUlaka 'mUlI'-tilokaprasiddhaM, tasya kSetre 'kotdhuMbharivaccaMsi vA' kotthumbharivarcasi vA-kotthumbharirdhAnyAkam 'dhAnA' 'kothamI' iti bhASAprasiddhaH, tasya puje 'jIrayavacaMsi vA' jIrakavarcasi yatra jIrakamutpadyate saMsthApyate vA tAdRzasthAne 'damaNayavaccaMsi vA' damanakavarcasi vA damanakonAma-vanaspativizeSastasya varcasi sthAne 'maruyaMvaccaMsi vA' marukavarcasi vA, maruko'pi vanaspativizeSastasya puJjasthAne 'uccArapAsavarNa parihavei' uccAraprasravaNaM pariSThApayati, 'parihaveMtaM vA sAijjai' pariSThApayantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati / / sU0 80 // sUtram-je bhikkhU asogavaNaMsi vA sattavaNNavaNaMsi vA caMpayasi vA cUyavarNasi vA aNNayaresu vA tahappagAresu pattoveesu puSphoveesu phaloveesu chAoveesu uccArapAsavaNaM pariTThavei paridvavetaM vA sAijjai // chAyA-yo bhikSuH azokavane vA saptaparNavane vA campakavane vA cUtavane vA anyatareSu vA tathAprakAreSu patropeteSu puSpopeteSu phalopeteSu chAyopeteSu uccArapatra vaNaM pariSThApayati pariSThApayantaM vA svadate // sU0 81 // cUrNI-"je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'asogavaNaMsi vA' azokavane vA-lokaprasiddho'zokavRkSastasya vanaM, tatra 'sattavaNNavaNaMsi vA' saptaparNavane vA tatra-saptaparNI nAma-vRkSavizeSastasya vana, tatra, 'caMpagavaNaMsi vA' campakavane, 'cUyavarNasi vA' Amravane vA 'aNNayaresu vA tahappagAresu' anyatareSu vA tathAprakAreSu azokAdivRkSabhinnA'zokAdisamAneSu vRkSasamudAyeSu / kathambhUteSu teSu ? tatrAha-'pattoveesu' ityAdi / 'pattoveesu' patropeteSu-patrayukteSu vRkSeSu 'puSphoveemu' puSpopeteSu puSpasahiteSu 'phaloveesu' phalopeteSu 'chAoveesu' chAyopeteSu patra-puSpa-phala-cchAyA-samanvitavRkSasamUheSu ityarthaH uccArapAsavaNaM 'paridvaveI' uccAraprasravaNaM pariSThApayati, tathA-'parihaveMtaM vA sAiz2jaI' pariSThApayantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati, tasyAjJAbhaGgAdayo doSA bhavanti / / sU0 81 // For Private and Personal Use Only Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 112 nizIthasUtre sUtram -- je bhikkhU sapAyaMsi vA parapAyaMsi vA diyA vA rAo vA viyAle vA ubvAhijjamANe sapAyaM gahAya, parapAyaM vA jAittA uccArapAsavaNaM paridvavettA aNuggae sUrie eDai eDataM vA sAijjai // sU0 82 // chAyA - yo bhikSuH svapAtre vA parapAtre vA divA vA rAtrau vA vikAle vA udvAdhyamAnaH svapAtraM gRhItvA parapAtraM vA yAcitvA uccAraprasravaNaM pariSThApya anudgate sUrye eDati paDataM vA svadate || su0 82|| cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'sapAyaMsi vA svapAtre vA svanizritodake va pAtre ityarthaH 'parapAyaMsi vA' parapAtre vA - parakIyondake vA 'diyA vA' divA vA - divase ityarthaH, 'rAo vA' rAtrau vA 'viyAle vA' vikAle vA, vikAle -saMndhyAsamaye vA 'ubvAdijjamANe' udghAdhyamAnaH uccAraprasravaNavegena bAdhyamAnaH uccAraprasravaNabAdhAmanubhavan 'sapAyaM gahAya' svapAtraM gRhItvA svakIyaM pAtra gRhItvA 'parapAyaM vA jAitA' parapAtra vA yAcitvA tasmin 'uccArapAsavaNaM' uccAraprasravaNam, 'paridvavettA' pariSThApya kRtvetyarthaH 'aNubhyara sUrie' anugate sUrye sUryodayAtprAgeva 'eDai' eDati - pariSThApayati apratilikhitabhUmau vyutsRjati, 'eDavaM vA sAijjai' eDantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati // sU0 82 // sUtram - taM sevamANe Avajjai mAsiyaM parihAraTThANaM ugghAiyaM // 83 // taio uddeso samatto // 3 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir chAyA - tatsevamAna Apadyate mAsikaM parihArasthAnamudghAtikam || sU0 83 // // iti tRtIyoddezaH samAptaH // cUrNI - 'taM sevamANe' ityAdi / taM sevamANe, tatsevamAnaH, tRtIyodezake Adita Arabhya samAptiparyaMtaM yadyat prAyazcittakAraNaM varNitaM tadekamapi yatkiJcitsevamAnaH zramaNaH zramaNI vA ' ugghAiyaM' udghAtikam, 'mAsiyaM parihAraThThANaM' mAsikaM parihArasthAnam, laghumAsikaM prAyazcittam 'Avajjai' Apadyate prApnoti // sU0 83 // iti zrI - vizvavikhyAta - jagadvallabha - prasiddhavAcaka - paJcadazabhASAkalitalalitakalA pAlApakapravizuddha gadyapadyanaikapranthanirmApaka- vAdimAnamardaka- zrIzAhU chatrapati kolhApurarAjapradatta"jainazAstrAcArya " - padabhUSita - kolhApurarAjaguru - bAlabrahmacAri - jainAcArya - jainadharma - divAkara - pUjyazrI - ghAsIlAlavati - viracitAyAM "nizIthasUtrasya " cUrNi bhASyAvacUrirUpAyAM vyAkhyAyAM tRtIya uddezakaH samAptaH ||3|| For Private and Personal Use Only Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // caturthodazakaH // vyAkhyAtastRtIyodezakaH, tadanu- avasarasaGgatyA caturthodezakaH prArabhyate - athA'sya caturthoddezakIyAdisUtrasya tRtIyodezakIyAntimasUtreNa saha kaH sambandhaH ? iti jijJAsAyAmAha bhASyakAraH -- bhASyam - paridvAve uccAraM, basahIo bahiM gayaM / giNDijjA jai meM rAyA, evaM taM Na vasaM nae || chAyA - pariSThApayitumuccAraM, basatito bahirgatam / gRhIyAdyadi mAM rAjA, pavaM taM na vazaM nayet / avacUriH - 'paridvAveu0 ' ityAdi / tRtIyodezakAntimasUtre - uccAraprasravaNayoH pariSThApanaM kathitam / tatra-rAtrau uccAram - upalakSaNAt prasravaNAdikaM pariSThApayituM yadyupAzrayAd bahirgataM mAM 'cauro'yaM vicaratI 'ti zaGkayA gRhNIyAt gRhIto'daNDaco'pi tata AtmAnaM mocayituM nRpAzrayaHrAjJA saha paricaya AvazyakaH, evam iti matvA taM rAjAnaM na vazaM nayet rAjAnaM vazIkattu na yateteti bhAvaH / ya evaM kuryAt sa prAyazcittabhAgI bhavatItyasminnudeza ke pratipAdayiSyate / ayameva sambandhaH pUrvAparodezakastrayoH / tadanenasambandhenAyAtasyA'syodezakasya prathamaM sUtramAha sUtram -- je bhikkhU rAyaM attIkarei attIkareMtaM vA sAijjai ||suu0 1 // chAyA - yo bhikSuH rAjAnamAtmIkaroti AtmIkurvanta vA svadate // sU0 1 || cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'rAyaM atIka rei' rAjAnaM tatratyamaNDalAdhipatimAtmIkaroti svAdhInaM nayati, 'attIkareMtaM vA sAijjai' AtmIkurvantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittI bhavati / tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSAzcApi bhavanti / tatra - rAjJa AtmIkaraNaM dviprakArakam - pratyakSaM, parokSaM ca / tatra - tat pratyakSaM yatsvayameva karoti 1, parokSaM tu punaranyena amAtyAdinA kArayati / yatra svakIyaprayatnena svayameva gatvA rAjJA saha paricaya karaNaM tat pratyakSam / parokSamanyadvArA rAjJA saha sambandhasaMpAdanamiti / sU0 1 // sUtram -- je bhikkhU rAyaM accIkarei accIkareM taM vA sAijjai // sU0 2 // chAyA - yo bhikSuH rAjAnamarcIkaroti arcIkurvanta vA svadate || sU0 2 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'rAya' rAjAnam 'accIkarei' arcIkaroti - zauryAdiguNavarNanena prazaMsati, tad arcIkaraNaM dvividham - sadasadguNavarNanabhedAt / punarapi ekaikaM dvividham -- pratyakSam 1 parokSaM ca 2 / tatra - pratyakSaM svayamevAtmanA guNavarNanam 1, paroMkSaM tu paradvArA guNavarNanam 2 / tathA- 'accIkareMtaM vA sAijjai' arcIkurvantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati / tasyAjJAbhaGgAdayo doSA bhavanti / rAjaguNavarNanenA'nukUlAH pratikUlA vA 15 For Private and Personal Use Only Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 114 nizIthasUtre pariSahA bhavanti / rAjJA sahAtiparicaya karaNe'nukUlapratikUlopasargasaMbhavena saMyamAtmavirAdhanAdiprasaGgo'pi, tasmAdrAjJo'tiprazaMsanaM na karttavyamiti // sU0 2 // sUtram - je bhikkhU rAyaM acchI karei acchI kareMtaM vA sAijjai // sU0 3 // chAyA - yo bhikSuH rAjAnamacchIkaroti, acchIkurvanta vA svadate ||suu0 3 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'rAya' rAjAnam 'acchI karei' acchI karoti,accho nirmalastaM karoti acchIkaroti, auSadhayantramantrAdidAnena rugNaM nIrogaM karoti / 'acchI kareM vA sAijjai' acchIkurvantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati / / sU0 3 // sUtram -- je bhikkhU rAyaM atthIkarei atthI kareMtaM vA sAijjai // sU0 4 // chAyA - yo bhikSuH rAjAnamarthIkaroti arthIkurvanta vA svadate ||suu0 4 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'rAyaM' rAjAnam atthIkare ' arthIkaroti yAvatA vyApAreNa rAjA zramaNe'rthI prayojanavAn bhavet tathA karotItyarthIkaroti / vyatItA'nAgatavastuno jJAtA'yaM zramaNo mayyanukUlo mAM mantrAdi dAsyatItyAzAvantaM rAjAnaM svasamIpe samAgamanAya prayojanavantaM karotyarthIkaroterarthaH / ' atthI kareM taM vA sAijjara' arthIkurvantaM vA'nyaM svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati, tasyAjJAbhaGgAdayo doSA bhavanti // sU0 4 || 1 1 evaM - 'rAyArakkhayaM' rAjArakSakaM rAjJa AtmarakSakam - 'attIkarei 5, accIkarei 6, acchIeis 7, atthIkarei 8 iti catvAri sUtrANi ||suu0 8 || evameva 'nagarArakkhayaM' nagarArakSakaM nagarapAlakaM rAjapuruSam, atrApi catvAri sUtrANi // sU0 12 // evameva 'NigamArakkhayaM' nigamArakSakaM, tatra nigamaH - vyApArapradhAnasthAnaM, tasyAdhiSThAtAram / atrApi catvAri sUtrANi // sU0 16 // evaM 'sancArakkhayaM' sarvArakSakam sarvAn rAjArakSakAdArabhya nigamArakSakaparyantAn sarvAn, A pAmarAH prajA vA A-samantAd rakSati yaH sa sarvArakSakaH pradhAno'dhikArI tam / atrApi catvAri sUtrANi ||20|| 'attIkarei 1, accIkarei 2, acchIkares 3. atthIkarei 4' ityetadviSayANi pratyekaM catvAri catvAri sUtrANi rAjArakSakAdArabhya sarvArakSakaparyantAnAM viSaye vyAkhyeyAni rAjasUtrAdArabhya sarvArakSakasUtraparyantAni paJcApi sUtrANi AtmIkaraNAdikamadhikRtyai kagamAni santIti // sU0 5-20 // bhASyam - attI karei ya NivAra kayAi accI, acchIkarer3a jai vAse karejja atthI sanvattha ettha duhao uvasaggadosA, tamhA jaI nahi karejja vayaMti sutte // chAyA - AtmIkaroti ca nRpAdi kadAcidarcI acchIkaroti yadivA'tha kuryAdarthI / sarvatrA'tra dvighAta upasargadoSAH tasmAdyatinaMhi kuryAdvadanti sUtre // For Private and Personal Use Only Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u0.4 sU021-23 kRtsnauSadherAcAryAdyadattasya cAhArasya niSedhaH 115 avacUriH-'attIkarei' ityAdi / yo hi bhikSuH-'nivAI' nRpAdi arthAt-rAjAnam , rAjArakSakam , nagarArakSakam , nigamArakSakam , sarvArakSakaM vA, yaM kamapyekamAtmIkaroti, ca punaHarcIkaroti, yadi vA-acchIkaroti, atha kadAcit arthIkaroti / atrA''mIyakaraNAdau sarvatrApi dvidhAta ubhayathApi- anukUla-pratikUlAdinopasargadoSAH saMbhaveyuH, yathA'GgAraH zIto vA uSNo vA(ThaNDA-kolasA) (jalatA-kolasA) karaspRSTaH san zItoSNAbhyAM guNadoSAbhyAmupasargakara eva bhavati, yadA zItastadA karaM kRSNAyate yadoSNo jAjvalyamAnastadA karaM dahati / evameva--rAjA dayo'pi kuryuH, tasmAt -yatimadhyasthabhAve vartamAno naiteSAmupakAramapakAraM vA kuryAt / iti sUtre--viMzatisUtrasamudAye gaNadharAdayo vadanti / sU0 20 // sUtram--je bhikkhU kasiNAo osahIo AhArei AhAreta vA sAijjai // sU0 21 // chAyA-yo bhikSuH kRtsnA oSadhIrAharati-Aharanta vA svadate ||suu0 // 21 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'kasiNAo osahIo' kRtsrAH sampUrNA akhaNDitAH dravyato bhAvatazca oSadhayaH zAligodhUmAdayaH, tatra--dravyato'khaNDitAH svarUpeNA'vasthitAH, bhAvataH sacittAH, tAH 'AhArei' Aharati, 'AhAreMtaM vA sAijjaI' AharantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati / atra kRtsnauSadhInAM dravyabhAvabhedena catvAro bhaGgA bhavanti, tathAhi-dravyato'khaNDitAH bhAvataH khaNDitAH iti prathamo bhaGgaH 1, dravyataH khaNDitA bhAvato'khaNDitAH, iti dvitIyo bhaGgaH 2, dravyato'khaNDitA bhAvato'khaNDitAH, iti tRtIyo bhaGgaH 3, dravyataH khaNDitAH, bhAvatazca khaNDitAH, iti caturtho bhaGgaH 4 / tatra--prathamacaturtho bhaGgau zuddhau / suu021|| sUtram-je bhikkhU AyariyauvajjhAehiM adattaM AhArei AhAreM sAijjai // sU0 22 // chAyA-yo bhikSurAcAryopAdhyAyairadattamAharati AharantaM vA svadate // sU0 22 / / cUrNI-je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'AyariyauvajjhAehi' AcAyopAdhyAyaiH--upalakSaNAdratnAdhikairvA 'adA' anavatIrNamazanAdikam 'AhArei' Aharati, 'AhAreta vA sAijjaI' AharantaM vA svadate sa prAyazcittabhAg bhavati // 22 // bhASyam-AyariyAiadiNNaM, asaNAi caunvihaM / vattha kaMbala--pattAI, kayAvi neva gehae / For Private and Personal Use Only Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 116 nizIthasUtre . chAyA-AcAryAdyadattamazanAdi caturvidham / vastra-kambala-pAtrAdi kadApi naiva gRloyAt // avacUriH--'AyariyAI' ityAdi / azanAdikaM caturvidhamAhAram , tathA-vastrakambalapAtrAdi, AdizabdAdoSadha-bhaiSajyAdikaM ca sarvavastujAtam , bhAcAryopAdhyAyAdinA'dattaM muniH kadApi kAle naiva gRhNIyAt / yadi gRhNIyAttadA prAyazcittabhAg bhavet / / sU0 22 // sUtram-je bhikkhU AyariyauvajjhAehiM avidiNNaM vigaI AhArei AhAretaM vA sAijjai // sU0 23 // chAyA-yo bhikSuH AcAryopAdhyAyaiH avidattAM vikRtim Aharati aharantaM vA svadate // sU0 23 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'AyariyauvajjhAehi' AcAyopAdhyAyaiH upalakSaNAdratnAdhikairvA, 'avidiNaM' avidattAmananujJAtAm 'vigaI' vikRti-dadhidugdhAdirUpAm 'AhArei' Aharati-bhuGkte 'AhArataM vA sAijjaI' bhAharantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati, tasyAjJAbhaGgAdayo doSA bhavanti / sU0 23 / / atrAha bhASyakAra:bhASyam - vigaI ya ghayaM, tellaM, dahiduddhaguDAiyaM / ___ muMjei avidiNaM jo, pAyacchittaM sa pAvaI // chAyA-vikRtizca ghRtaM tailaM, dadhi-dugdha-guDAdikam / ... bhuGkte'vidatte yaH prAyazcittaM sa prApnoti // avacUriH-'vigaI' ityAdi / sUtre vikRtizca ghRtaM, tailaM, dadhidugdhaguDAdikaM procyate / AdipadAnmadhurAdi, tadvikRtipadAnItaM sarvamapi-AcAryopAdhyAyaratnAdhikAcairavidattaM sat yo yati Gkte sa prAyazcittaM prApnoti // sU0 23 // sUtram-je bhikkhU ThavaNakulAiM ajANiya, apucchiya, agavesiya puvAmeva piMDavAyapaDiyAe aNuppavisai aNuppavisaMtaM vA sAijjai // sU0 24 // ___ chAyA-- yo bhikSuH sthApanAkulAni ajJAtvA, apRSTvA, agaveSayitvA pUrvameva piNDapAtapratijJayA anupavizati, anupavizantaM vA svadate // sU0 24 // cUrNI---'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'ThavaNakulAI' sthApanAkulAni, tatra sthApanAkulam yatra sAdhvAdinimittamannapAnAdikaM sthApyate tat sthApanAkulam 'ajANiya' For Private and Personal Use Only Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u.4 sU024.26 sthApanAkulAhAra-nirgranthyupAzrayA'vidhigamanAdini0 117 ajJAtvA 'apucchiya' apRSTvA, tatra-pRcchA tu nAmnA gotreNa ca / 'agavesiya' agaveSayitvA--anveSaNamakRtvA, tatra gaveSaNa- vRkSaratUpAdicihnaH parijJAnam 'pubbAmeva' pUrvameva gaveSaNakaraNAditaH prAgeva, 'piMDavAyapaDiyAe' piNDapAtapratijJayA-AhAragrahaNecchayA 'aNuppavisaI' anupravizati sthApanAkuleSu pravizati / 'aNuppavisaMta vA sAijjaI' anupravizantaM vA svadate sa prAyazcittabhAra bhavatIti // sU0 24 // atrAha bhASyakAra:bhASyam-loguttaraM logigaM ca, duvihaM kulamuccai / logigaM duvihaM tattha, sAhAraNaM duguMchiyaM // 1 // tattha loguttaraM gacche, gacche ya aduguMchiyaM / tatthAvi ThavaNAdosaM, muNI jANiya no vae // 2 // chAyA-lokottara laukikaM ca-dvividhaM kulmucyte| laukikaM dvividhaM tatra-sAdhAraNa jugupsitam // 1 // tatra lokottaraM gacched gaccheccA'jugupsitam / tatrApi sthApanAdoSa munirdhAtvA no vrajet // 2 // avacUriH-'loguttaraM' ityAdi / yat khala sUtre kulaM kathitaM tatkulaM dvividhaM dvikArakamucyate-laukikaM lokottara ca, tatra laukikaM dvividhaM sAdhAraNaM jugupsitaM ca / tatra-sAdhAraNaM brAhmaNAdikulam , jugupsitaM cANDAlAdikulam lokaninditaM ca / lokottaraM zrAvaka-samyaSTaSTikulam , tatra munirgacchet bhikSAlAmAya / tathA-lokikamapyajugupsitaM kulaM gacchet / bhikSArtha yadyatkula prazastaM tatrApi yatkula sthApanAdoSaduSTaM bhavati, tajjJAtvA tatra no vrajet // 24 // sUtram--je bhikkhU NiggaMthINaM uvassayaMsi avihIe aNuppavisai aNuppavisaMtaM vA sAijjai / / sU0 25 // chAyA-yo bhikSurnirgranthInAmupAzraye avidhinA'nupavizati anupravizantaM vA svadate // sU0 25 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'NiggaMthINaM' nirgranthInAM-sAdhvInAm 'uvassayaMsi' upAzraye-vasatau tadAvAsasthAne 'avihIe' avidhinA-maryAdAmatikramya 'aNuppavisaI' anupravizati-sahasA yAti, anupratizantaM vA'nyaM svadate'numodate sa prAyazcittabhAra bhavati / / sU0 25 // For Private and Personal Use Only Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtra atrAha bhASyakAra:bhASyama-akAraNe jo vihiNA, kAraNe'vihiNA vise / akAraNe avihiNA, kAraNe vihiNA jaI // etya bhaMgatige doso, eso satyaviNicchao / kAraNe vihiNA eyaM, cautthaM bhaMgamAyare // chAyA--akAraNe yo vidhinA kAraNe'vidhinA vizet / akAraNe'vidhinA kAraNe vidhinA yatiH // atra bhaMgatrike doSa eSa zAstravinizcayaH / kAraNe vidhinaitaM caturtha bhaGgamAcaret // avacUriH- 'akAraNe' ityAdi / sUtre'vidhinA zramaNyA upAzraye pravezo vAritaH / tatra praveze catvAro bhaGgA bhavanti tathAhi-akAraNe-vidhinA, iti prathamaH 1, kAraNe-'vidhinA, iti dvitIyaH 2, akAraNe-'vidhinA, iti tRtIyaH 3, kAraNe-vidhinA, iti caturthaH 4 / atra yadi bhaGgatrayamAzritya pratizet tadA doSaH prAyazcittamiti zAstravinizcayaH zAstranirNayaH, tasmAtkAraNAt , 'kAraNe vidhinA' etaM caturtha bhaGgamAcaredbhikSuH / upAzraye sthAnatrayaM bhavati, taccettham-agrabhAgadvAramekam 1, upAzrayamadhyaM dvitIyam 2, zramaNyA AsannasthAnaM tRtIyam 3 / eteSu triSvaSi sthAneSu naiSedhikIM 'nisIhi-nisIhi' ityuccAraNaM vinA zramaNyA upAzraye pravizataH zramaNasya prAyazcittam / atha yadi-zramaNovasatermUladvArasamIpe bahistiSThet tadApi prAyazcittam , yadyantamadhyaM vA pravizati tadApi prAyazcittamApadyate, iti zrutvA ziSyaH pRcchati he guro ! yadi zramaNaH zramaNyA upAzrayaM gacchati tadA tu tatra na bhavati kiJcitprANAtipAtAdikam , tathApyadhunA kena kAraNena prAyazcittaM kadhyate ? kasmAt kAraNAt mUladvArasya bahibharbhAge'pi tiSThataH prAyazcittam ? kena vA kAraNena dvArasya madhyaM gacchato'ntargacchatazca prAyazcittam ! iti praznaH / AcArya uttaraM prAha-tatra vihvalAdayo bahavo doSAH, tathAhi-'sukhAsInA kadAkisyAt -prAvRtA'vRttA yadi vA, naiSedhikI vinA yAntaM dRSTvA sA vihvalA bhavet / evamanye'pi doSA bhaveyuriti // sU0 25 // sUtram-je bhikkhU NiggaMthINAM AgamaNapahaMsi daMDage vI layiM vA syaharaNaM vA muhapattiyaM vA aNNayaraM vA uvagaraNajAyaM Thavei ThaveMtaM vA sAijjai / / sU0 26 // / chAyA-yo bhikSuH nirgranthInAmAgamanapathe daNDakaM vA yaSTikAM vA rajoharaNaM vA mukhavastriko vA anyatarad vA' upakaraNajAtaM sthApayati sthApayantaM vA svadate ||suu0 26 // cUrNI -'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'NiggaMdhINaM' nimranthInAmsAdhvInAm 'AgamaNapahaMsi' Agamanapathe, yena pathA zramaNyaH sAdhorupAzrayaM pAkSikakSamApamA For Private and Personal Use Only Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir wwwv pUrNibhASyAvariH u. 4 sU0-27 anutpannAdhikaraNotpAdananiSedhaH 119 rogAdikAraNeSvAgacchanti tasmin mArge sAdhvInAM gamanAgamanamArge 'daMDagaM vA' daNDakaM vA, tatra daNDo nAma-ya haste nidhAya vRddhatva-rogAdikAraNe sAdhurgacchati sa tam 'laTThiyaM vA' yaSTikAM vA, yaSTikA laghuryaH pratalo daNDazcalanasahAyabhUtaH, sA'pi kAraNavazAdeva gRhyate, tAM vA 'rayaharaNaM cA' rajoharaNam 'muhapattiyaM vA' sadorakamukhavastrikAm , prakSAlitA yA zuSkakaraNArtha sthApyate 'aNNayaraM vA uvagaraNajAyaM'anyatarad vA upakaraNajAtam pramAjikAdi, anyatarapadagrahaNAt-audhikamaupagrahikaM ceti dvividhamapyupakaraNajAtaM gRhyate / tatra-auSikaM sAmAnyaM vastrapAtrAdikam , aupagrahikaM-rogAdikAraNe'lpakAlArthaM yad gRhyamANaM zayyAsaMstArakapIThaphalakAdikamupakaraNajAtaM, tat 'Thavei' sthApayati, 'ThaveMtaM vA sAijjaI' sthApayantaM vA svdte| yo bhikSuH pAkSikakSamApanArogAdikAraNena sAdhUnAmupAzraye samAgacchantInAM sAdhvInAM mArge pUrvoktopakaraNAdikaM sthApayati sa prAyazcittabhAg bhavati // sU0 26 // ___ nanu sAdhoH rajoharaNAdikaM sarvadaiva sAdhaM grAhyatvena sUtre kathitaM tatazca tasya mArge sthApanasaMbhAvanA kutaH, yasya sambhAvanaiva nAsti tasya niSedhaH sutarAM nirarthakaH ? ityAzaGkayAha bhASyakAra: bhASyam-ciTuMto paDilehaMto, kuNaMto vAvi lucaNaM / miseNaM vA'ha vatthUNaM, Nikkhevassa hi saMbhavo // chAyA-tiSThan pratilikhan kurvan vA'pi luJcanam / miSeNa vA'tha vastUnAM nikSepasya hi sambhavaH // avacUriH-'ciThaMto' ityAdi / mArge tiSThan vA sAdhuH kadAcit rajoharaNaM nikSipet , bhaktapAnAdikaM pratilikhan vA, athavA-luJcanamapyAtmanaH zirasaH kurvan mArge rajoharaNAdikaM nikSipet / athavA-miSeNa-kenacid vyAjena upahAsAdyartha vA vastUnAM rajoharaNAdyupakaraNAnAM nikSepasya sambhavaH / sambhAvyate-ebhiH kAraNairmArge rajoharaNArdInAM nikSepaH / itthaM mArge nikSipataH sAdhoH, rajoharaNAdikaM nikSipantaM vA anumodamAnasya sAdhoH prAyazcittamAjJAbhaGgAdayA doSAzca bhavanti // suu026|| sUtram-je bhikkhU NavAI aNuppaNNAI ahigaraNAI uppAei uppAeMtaM vA sAijjai / / sU0 27 // chAyA-yo bhikSuH navAni-anutpannAni adhikaraNAni-utpAdayati, utpAdayanta vA svadate // sU0 27 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH, 'NavAI' nabAni-navInAni-apUrvANi 'aNuppaNNAI' anutpannAni-tatkAle'vidyamAnAni 'ahigaraNAI' adhikaraNAni-kalahAn , For Private and Personal Use Only Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 120 AAM nizIthasUtre tatrA'dhikaraNaM nAma-adhikriyate'dhogatau pAtyate AtmA'nenetyadhikaraNaM kalahaH, tathAbhUtAni-adhikaraNAni 'uppAei' utpAdayati- navInaklezAnutpAdayati 'uppAentaM vA sAijjai' utpAdayantaM vA navInamadhikaraNam , svadate'numodate, sa prAyazcittabhAga bhavati tasyAjJAbhaGgAdayo'pi doSA bhavanti // sU0 27 // atrAha bhASyakAraH-- bhASyam-duhAhigaraNaM vuttaM, dava-bhAvappabhayo / davve cauvvihaM NejjaM, bhAve stthaannusaaro|| chAyA-dvidhA'dhikaraNaM proktaM dravya-bhAva-pramedataH / dravye caturvidhaM jJeyaM bhAve shaastraanusaartH|| avacUriH-'duhAhigaraNa' ityAdi / yadidamadhikaraNaM kathitaM tad dravya-bhAvaprabhedato dvidhA dviprakArakaM proktam / tatra dravyato'dhikaraNaM caturvidham , tadyathA-nirvartanAdhikaraNam 1, nikSepAdhikaraNam 2, saMyojanAdhikaraNam 3, nisarjanAdhikaraNam 4 ceti / tatra-nirvartanA'dhikaraNa' dvividham-mUlottarabhedAt / tatra-mUlanivartanA'dhikaraNaM paJcavidham , tAni-audArikAdizarIrapaJcakasya nirvatanarUpANi paJca, tAnyapi ekai saMghAtakaraNazATakaraNatadubhayakaraNabhedAt trividham / tatra-saMghAtakaraNaM-pudgalAnAM piNDIkaraNam / zATakaraNaM pudgalAnAM parizATanam / ubhayakaraNam-saMghAta-parizATobhayakaraNam / etadviSaye'dhikaraNam / tatra-taijasakArmaNarUpe zarIradvaye sarvasaMghAtakaraNaM na bhavati, anAditvAt , zeSeSu triSu zarIreSu-audArika-vaikriyA-''hArakarUpeSu saMghAtaparizATa-tadubhayarUpaM trayamapi nivartanAdhikaraNaM bhavati, tatra sthitiH saMghAta-parizATayoH pratyekamekasAmayikI, tadubhayasyAniyatA sthitiH, yathA-saMghAta Adau, parizATo'nte bhavati / atrAppadRSTAntaHyathA-apUpaH, sa ca ghRte prakSiptaH prathamasamaye ekAntena ghRtagrahaNaM karoti, dvitIyAdisamayeSu ghRtaM gRhNAti muJcati ca, evaM yathA lohakArastaptamAyasaM jale prakSipati tadA tat prathamasamaye ekAntena jalAdAnaM karoti, dvitIyAdisamayeSu gRhNAti muJcati ca / evaM triSu audArikAdizarIreSu prathamasamaye grahaNaM, dvitIyAdisamayeSu saMghAta--parizATo dvAvapi bhavataH / taijasakArmaNayoH sArvakAlikaH saMghAtaH parizATazca, tayoranAditvAt / paJcAnAmapi sarvazATo'nte bhavati / idaM mUlanivartanAdhikaraNam / athavA-audArika-vaikriyA''hAraketi trayANAM zarIrANAM mUlakAraNAni aSTau-ziraH 1, uraH, 2, udaraM 3, pRSThiH 4, bAhudvayam 5, 6, urudvayaM 7-8 ceti / zeSamuttarakaraNam / athavA AyeSu audArikavaikriyAhArakarUpeSu-triSu zarIreSu karNavedhakaraNaM, karNacchedakaraNaM triphalAdighatAdinA varNakaraNaM cetyuttarakaraNam / athavA triSu AyeSu zarIreSu nirvartanAdhikaraNaM bhavati / tatraaudArikam-ekendriya-dvindriya-trIndriya-caturindriya-paJcendriya-bhedAtpaJcavidham / tattaccharIranirvartana For Private and Personal Use Only Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org dhUrNibhASyAvacUriH u0 4 0 27-28 vyapazamitAdhikaraNasya punarudIraNaniSedhaH 122 rUpaM nirvarttanAdhikaraNam / uktaJca bhagavatI sUtre SoDazazatakasya prathamoddeze - "jIve NaM bhaMte ! orAli yasarIraM nivvatemANe ahigaraNI ahigaraNaM ? goyamA ! ahigaraNIvi ahigaraNaMpi" / jIvaH khallu bhadanta ! audArikaM zarIraM nirvarttayan adhikaraNI adhikaraNam ? gautama ! adhikaraNa api adhikaraNamapi / iti cchAyA / tataH jIvo'dhikaraNI, zarIramadhikaraNam / gataM nirvarttanAdhikaraNa prathamam / dvitIyaM- nikSepAdhikaraNam, tatra nikSepo nAma pAtrAdInAmadhaH sthApanam, tadviSaye yadadhikaraNaM, taccaturvidham, tatra - pramArjanAyAH pratilekhanAyAzcA'karaNe dvau 2, tathaivatayoreva pratilekhana - pramArjanayoravidhikaraNe dvau 2, evaM nikSepaNAdhikaraNasya catvAro bhedAH / tRtIyaM - saMyojanAdhikaraNam - saMyojanA - saMmelanam, tadviSaye'dhikaraNam, tad dvividham-bhaktasaMyojanAdhikaraNam 1, upadhisaMyojanAdhikaraNaM ca 2 / tatra bhaktasaMyojanAdhikaraNam- sarasabhojane'rasabhojanasya, arase sarasasyetyAdirUpeNa saMyojanam tatra kalaho'dhikaraNam / caturtha - nisarjanAdhikaraNam- nisarjanaM niSkAsanaM pradAnam tadviSayakamadhikaraNam / tat triprakArakam, tadyathA-sahasAnisarjanam 1, pramAdanisarjanam 2, anAbhoganisarjanam 3, krameNa trayo bhedAH / tatra-sahasAnisarjanamAkasmikam / pramAdanisarjanam - karttavyA karttavyA'navadhAraNe niHsAraNam / anAbhoganisarjanam ajJAnavazAt nissAraNam / *C Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 9 " pUrvavarNiteSu madhye nirvarttanA'dhikaraNaM vizeSataH pUrvaM nirUpitam / atha nikSepAdhikaraNaM vivicyate - nikSepAdhikaraNaM dvividham--laukikaM lokottarikaMca / tatra laukikamanekaprakArakaM - hala - musala - mRgabandhanyAdInAM sthApanam, lokottarikaM vastrapAtrAdInAM sthApanam tacca saptavidham, tadyathA - 'na pratyupekSate na pramArjayati 1, na pratyupekSate - pramArjayati 2, pratyupekSate na pramArjayati 3, duSpratyupekSate duSpramArjayati 4, duSpratyupekSate supramArjayati 5, supratyupekSate - duSpramArjayati 6, yastu-saptamo bhaGgaHsupratyupekSate supramArjayati 7, eSa nAdhikaraNam, tasya zuddhatvAt / yadvA-azanAdInAmapAvRtatvena sthApanaM tadapi nikSepAdhikaraNam / iti nikSepAdhikaraNam // atha saMyojanAdhikaraNaM prArabhyate--saMyojanAdhikaraNaM dvividham--laukikaM 1, lokottarikaM ca 2 / tatra--laukikaM tad yad rogAdikAraNe nAnAvidhauSadhInAM sammelanam, viSagarAdInAM niSpattinimittakaM sammelanam / lokottarikaM saMyojanAdhikaraNaM dvividham- - AhAre - upakaraNe ca 2 / tatrAhAre'pi dvividham--anta-rbahizca 2 / tatrAntarvasatau yat saMyojanA dhikaraNaM tat-trividham--bhAjane 1, haste 2, mukhe ca 3 / tatra bhAjane kSIrakhaNDAdInAM sammelanam, haste - guDAdikasya / mukhe prathamaM DAdikaM prakSippa pazcAt guDAdikaM prakSipet / bahistat-yadbhikSAmaTan yadyena saha saMyujyate tattena saha saMyojayet / yatsAmAnyaM dugdhaM, ghanIbhUtA dugdhavikRtizca (mAvA) iti loke prasiddhA, yadi labhyate tatra vicAraNA jAyeta - For Private and Personal Use Only Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasne "mAcAryoM dugdhameva mahyaM dAsyati, na dugdhavikRtim" iti hetostAvubhAvapi padArthI sammelayatItyAdi / upAdhI--akAraNe'vidhinA vastrAdikaM sIvyate 1, akAraNe vidhinA saumyate 2, kAraNe'vidhinA sIvyate 3, ete trayo'pi bhaGgA adhikaraNam / 'kAraNe vidhinA sIvyate' iti caturthI bhaGgastu zuddhaH, anadhikaraNatvAt / tadetatsaMyojanAdhikaraNam / / . atha nisarjanAdhikaraNaM pradarzyate--tad-dvividham-laukikaM lokottarikaM ca 2, tatra-laukika yathAkRtaM nisRjati, yathA kasmaicidvastrabhUSaNAdInAM krodhAdivazAtpradAnam , ityAdikam / lokottarikaM nisarjanaM.trividham-sahasA 1, pramAdena 2, anAbhogena ca 3 / tatra-pUrvAdiSTena yogena kiJcitsahasA nisRjet / paJcavidhapramAdA'nyatareNa pramatto nisRjet / ekato vismRtyA'nAbhogena nisRjet , tadetannisarjanA'dhikaraNam / iti dravyAdhikaraNam / idAnIM-bhAvAdhikaraNaM pradarzayAmi-tadyathA-saMrambhe 1, samArambhe 2, Arambha ca 3 / uktaJca - saMkappo saMraMbho, paritAvakaro bhave samAraMbho / AraMbho uddavao, savvanayANaM visuddhANaM // prANAtipAtAdeH saGkalpaH-saMrambhaH1, paritApakaraNaM-samArambhaH 2, upadravaNaM-hananam-ArambhaH 3 vizuddhAnAM sarvanayAnAM matametat / eteSAmadho manovacanadehAH sthApanIyAH, tadadhaH karaNa-kAraNA'nu. modanAni, etAni trINi sthApayitavyAni / eteSAmapyadhaH krodhamAnamAyAlobhAH, ete catvAraH sthApayitavyAH / tatrA''lApaprakAra ittham-krodhasamprayukto manasA saMraMbhaM karoti 1, mAnasamprayukto manasA saMrambhaM karoti 2, mAyAsamprayukto manasA saMrambhaM karoti 3, lobhasamprayukto manasA saMrambhaM karoti 4, ete catvAra AlApakAH karaNe / evamanyadvArA kAryamANe'pi catvAra AlApakAH / tathA-krodhasamprayukto manasA saMraMbha kArayati 1, mAnasamprayukto manasA saMrambhaM kArayati 2, mAyAsamprayukto manamA saMrambha kArayati 3, lomasaMprayukto manasA saMrambhaM kArayati 4 / evaM krovasamprayukto manasA saMrambhamanumodate 1, mAnasaMprayukto manasA saMrambhamanumodate 2, mAyAsamprayukto manasA saMrambhamanubhodate 3, lobhasamprayukto manasA saMrambhamanumodate 4, ___ evaM dvAdaza viyarupA manasA labdhAH / evameva-dvAdaza vacanena / tathaiva dvAdaza kAyena / tadevaM saMrambhasya SaTtriMzadbhaGgAH / evaM-samArambhasyA'pi SaTtriMzadbhaGgAH / evamArambhasyA'pi SaTtriMzadbhaGgAH / sarvasaGkalanayA'STottarazataM bhaGgAnAM bhavati / eteSAM dravya--bhAvAdhikaraNAnAmanyatareNA'pi--adhikaraNaM yo bhikSurutpAdayati sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyA''jJAbhaGgAdikA doSA bhavanti / For Private and Personal Use Only Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u0 4 sU0 29-30 hasanapArzvasthAdisaMghATakAdAnapradAnaniSedhaH 123 ___atra sUtre-bhAvAdhikaraNena prathamabhaGgenA'dhikAraH, tatra caite doSAH-tApo bhavati-ahaM tenA'tIva tamye, evaM bhavati tApaH sAdhikaraNasya / evaM-bhedaH-ayazo bhavati sAdhikaraNasya / tathA-jJAnadarzana-cAritra-tapasAM hAso bhavati / tathA-sAdhikaraNasya puruSasya saMsAro'pi varddhate, ityAdayo'neke doSA bhavanti / tasmAt kAraNAt zramaNaiH zramaNIbhirvA'dhikaraNaM notpAdanIyam , kintu-samabhAvamAsthAya cAritrArAdhanaM karttavyamiti tIrthakarANAmAjJA zAstrANAM maryAdA ceti / / sU0 27 // sUtram-je bhikkhU porANAI ahigaraNAI khAmiya-viosamiyAI puNo udIrei udI reta vA sAijjai // sU0 28 chAyA-yo bhikSuH paurANAni adhikaraNAni kSAmitavyupazamitAni punaH udIrayati udIrayanta vA svadate ||suu0 28 // ___ cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'porANAI' paurANAni pUrvakAlikAni-pUrvakAlabhavAni vyatItAnItyarthaH 'ahigaraNAI' adhikaraNAni-kalahAn / 'khAmiyavimaosamiyAI kSAmitavyupazamitAni, kSAmitAni vandanAdinA, ato vyupazamitAni zAntIkRtAni tAni yadi 'puNo udIrei' punarudIrayati utpAdayati, tathA 'udIraMtaM vA sAijjaI' udIrayantaM samutpAdayantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tasyA''jJAbhaGgAdayo doSA bhavanti ||suu028|| atrAha bhASyakAra:bhASyam-ahiMgaraNaM puThavarga, uppAei jaI jai / ANAbhaMgAie dose, pAyacchittaM ca pAvai // chAyA-adhikaraNaM pUrvagamutpAdayati yatiryadi / AzAbhaGgAdikAn doSAn prAyazcittaM ca prApnoti // avacariH--'ahigaraNaM' ityAdi / yaH kazcidbhikSuH pUrvagaM--pUrva gataM kSAnta-vizodhitam . mithyAduSkRtAdinopazamitamadhikaraNaM klezarUpaM punarutpAdayati / yatra yadA kadAcit dvayoH zramaNayoH kalaho jAtastatastaM mithyAduSkRtadAnAdinA zAntIbhUtamapi punarekaH kathayati-"tvaM pUrva mamApamAnaM kRtavAnasi" evaMprakAreNa parasparaM vArtAlApapravAhe pUrvajAtamapi vismRtaM navInaM karoti sa AjJAbhaGgAdIn doSAn prAyazcittaM ca prApnoti / evaM kalahakaraNena manasi tApo bhavati loke'yazo bhavati / evaM--jJAna--darzana--cAritra-tapasAM parihAnirbhavati, svAdhyAyAdikAlasya kalahenaiva parisamApteH / tathA sAdhubhiH saha pradveSo'pi jAyate / evaM-kalahakaraNAt saMsAro'pi, parivarddhate, kalahe'vazyaM kaSAyodayAt , kaSAyANAM ca saMsArakAraNatvAt / For Private and Personal Use Only Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 24 nizIthasUtre yasmAdete doSAH kalahakAriNAM bhavanti tasmAt kAraNAt vyapazamitaM purAtanaM kalahaM notpAdayet / kadAcit utpannamapi mithyAduSkRtidAnAdinA prazamayet, saMyamArAdhane kAlaM nayet ||suu028 // sUtram -- je bhikkhU muhaM viSphAliya viSphAliya hasai hasaMta vA sAijjai // sU0 29 // chAyA -yo bhikSurmukhaM visphAryya visphArthya hasati isantaM vA svadate // sU029 // cUNa - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'muhaM' mukham 'viSphAliyaviphAliya' visphArya - visphArya 'hasai' hasati, hAsyaM ca nomohanIya karmodayAdbhavati / taccaturvidham- nagnAdikaM dRSTvA hasati 1, athavA - vikRtaM vAkyaM samuccArya 2, kAka - saraTAdInAmAkhyAnakaM zrutvA 3, mohajanakaM vA'nyasya hAsotpAdakaM savikAraM vAkyaM zrAvaM zrAvaM mahatA - utkalikAzabdena kahakahaM hasati 4 / 'hataM vA sAijjai' hasantaM vA'nyaM zramaNaM svadate'numodate sa prAyazcittI bhavati, tasyAjJAbhaGgAdikA doSA bhavanti / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir evaM - yo yati sati tasya pUrvakAle yaH zUlAdiko rogo'bhUt sa idAnIM ca zAntaH, parantu - atihasanena punarapi sa rogaH prAdurbhavati / evaM navIno'pi zUlAdirogo'tihAsyena samutpadyate / evaM karNarogo'pi bhavati, mukhamapi vikRtaM viSphAritaM vA bhavati / evaM kadAcit ekatrA'neke tApasA Asan, tatraikena tApasenA'dezakAle kezAdInAM muNDanaM kRtam, tad dRSTvA sarve'pyanye hasitumArebhire, na virAmaM nItavantaH, tena ca teSAM rogodayAnmaraNaM saJjAtamiti zrUyate / evaM yaM hasati tasya manasi zoko bhavati 'ahamupahasitaH' tatazca teSu zatrubhAvo varddhate, zarIre hAniglonizca bhavati / yasmAdete doSA bhavanti tasmAtkAraNAt mukhaM vyAdAya nopahAsaH karaNIyaH kintu - zamabhAvena saMyamA rAdhanaM karttavyamiti // sU0 29 // sUtram - je bhikkhU pAsatthassa saMghADayaM dei detaM vA sAijja | sU0 30 // chAyA - yo bhikSuH pArzvasthAya saMghATakaM dadAti dadataM vA svadate || sU0 30 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'pAsatthassa' pArzvasthAya, tatrayo jJAna - darzana - cAritra- tapasAM pArzve - samIpe tiSThati na tu teSAmArAghako bhavati sa pArzvasthaH, tasmai 'saMghADayaM' saMghATakaM-svaparaziSyarUpa sAhAyyam ' dei' dadAti, tathA 'detaM vA sAi-jjai' pArzvasthAya saMghATakaM dadatamanyaM mazramaNaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyA''jJAbhaGgAdayo doSA bhavanti // sU0 30|| For Private and Personal Use Only Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u04 sU031-60 udakAdisaMsRSTahastAdinA'zanAdigrahaNa ni0 125 sUtram-je bhikkhU pAsatthassa saMghADayaM paDicchai paDicchaMta vA sAijjai // sU0 31 // chAyA-yobhikSuH pAzvasthasya saMghATakaM pratIcchati pratIcchantaM vA svadate ||suu031|| cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'pAsatthassa' pArzvasthasya 'saMghADayaM' saMghATaka-ziSyasAhAyyam 'paDicchaI' pratIcchati--svIkaroti-.gRhNAtItyarthaH, 'paDicchaMtaM vA sAijjaI' pratIcchantaM vA svadate / yaH pArzvasthasya ziSyAdiparivAra svasAhAyyatayA vAJchati taM yo'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tasyAjJAbhaGgAnavasthAmithyAtvasaMyamavirAdhanAtmavirAdhanAdayo doSA bhavanti, ataH pArzvasthasaMghATakasya sAhAyyaM na gRhNIyAt // sU0 31 // evam - 'osannassa saMghADayaM dei paDicchai' // 32 // 33 // evaM 'kusIlassa' iti sUtradvayam // 34 // 35 // 'Nitiyassa' iti sUtradvayam // 36 // 37 // 'saMsattassa' iti sUtradvayam // 38-39 // ceti sUtrASTakaM pArzvasthasUtradvayavad vyAkhyeyam // sU0 38-39 / / / atrAha bhASyakAraHbhASyam-pAsatthAINa saMghADaM, dei tesi paDicchai / ANAbhaMgAie dose, pAvaI so jaI sayA / chAyA-pArghasthAdibhyaH saMghADaM, dadAti teSAM pratIcchati / __ AkSAbhaGgAdikAn doSAn prApnoti sa yatiH sadA // avacUriH-'pAsatthAINa' ityAdi / yadi bhikSuH pArzvasthAdibhyaH saMghATaM dadAti tadA''jJAbhaGgAnavasthAmithyAtvasaMyamAtmavirAdhanAyo doSA bhavanti / tatra saMyamAtmavirAdhanA yathApArzvasthAdibhyaH pradattaH saMghATako yadi pratilekhana-pramArjanAdikAM sAdhukiyAM samyaktayA karoti tadA svApamAnaM vijJAyeta pratiSedhiSyati ca / tatastadvacanaM sa yadi svIkaroti, tadA''cAre zaithilyaM pratipadyate tena saMyamavirAdhanA jAyate / yadi na karoti tadA-kalaho yuddhaM vA saMbhavati, tenA''tmavirAdhanA samApayeta / eva. mazanAdigrahaNe'grahaNe ca pUrvoktA doSAH samAporan , ataH pArzvasthAdibhyaH saMghATako na dAtavyaH / evaM-yadi pArzvasthAdInAM saMdhATa pratIcchati tadA'pi pUrvoktA eva doSA bhavanti / tathAhi-yadi zramaNaH pArzvasthAdisaMghATakaM svIkRtya tena saha viharati tadA vihArasamaye sa udgamAdidoSadUSitaM bhaktapAnAdikaM gRhNAti / tasya copabhogaH zramaNasyApi avazyameva bhavet saMghATA''nItatvAt / atha yadi kutracit sAdhunA pratiSiddhe pArzvasthAdisaMghATakena gRhIte sadoSAnnapAnAdike sAdhumaunamAlambate tadA''jJAbhaGgadoSaH syAt / tathA- dAtRRNAM gRhiNAmavizvAso'pi syAt / tathA " For Private and Personal Use Only Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasatre 126 te zrAvakA evaM vadeyuH - " kiM tIrthakareNa dviprakArako dharmaH sAdhUnAM kRte kathitaH yadatra sadoSamapi eke gRhNanti na punareke" evaM gRhasthaiH kathite'pi yadi sAdhuH pArzvasthAdisaMghATakasyA'nurodhAnmaunamAlambate - anumati vA dadAti tadA dharme mahAn avizvAso bhavet / tathA--dI - dIrghasaMsArakAntArASarftarbhavet / atha yadi sAdhurvadati - "na dvividho dharmastorthakareNa kathitaH" tadA pArzva sthAdervacanaM pratihataM bhavati tatazca sa eva kalaho dvayorbhaviSyati tenA''tma virAdhanAyAH sambhavaH / tadAnItASzanAdisvIkAre SoDaza udgamAdidoSAH, utpAdanAdoSAzcApi SoDaza, daza-- eSaNAdoSAH, evaM dvicatvAriMzadAhAradoSA bhaviSyantIti pArzvasthAdibhiH saha saMghATakasyAdAnaM pradAnaM vA na karttavyamiti // sU0 39 // sUtram -- je bhikkhU udaulleNa hattheNa vA matteNa vA davvIe vA bhAyaNavA, asaNaM vA 4 DiggAhei, paDiggArhataM vA sAijjai // suu040|| 11 chAyA - yo bhikSuH udakArdreNa hastena vA mAtreNa vA daryA vA bhAjanena vA azanaM vA 4 pratigRhNAti pratigRddhantaM vA svadate // sU0 40|| cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'udaulleNa' udakAdvaiNa sacittajalANa 'hattheNa' hastena udakalepAda yAvad AIH karastAvad tAdRzenaiva kareNa 'matteNa vA' mAtreNamRttikAdi nirmita laghupAtreNa vA 'davvIe vA' davya - 'kaDacho' iti bhASAprasiddhayA vA 'bhAyaNeNa vA' bhAjanena - kAMsyAdipAtreNa vA / hastavat - amatra - dava - bhAjaneSu vizeSyeSu sacittodakAIpadaM pratyekamabhisaMbaddhyate / tAdRzebhyo hastAdibhya 'asaNaM vA 4' azanAdicaturvidhamAhAram 'paDiggA he' pratigRhNAti Adatte, 'paDiggArhataM vA sAijjai' pratigRhNantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati, tasthAjJAbhaGgAdayo doSAzca bhavanti // sU0 40 // sUtram -- evaM sasaNi0 2 | | 041 || sasarakkheNa 03 ||sU042 // ||maTTiyAsaMsaTTheNa04 ||sU043 || osA0 5 || sU0 44 // loNa0 6 || sU045 || hariyAla0 7 || sU046|| maNosilA0 8 // suu047|| vaNNiya0 9 // suu048|| geruya0 10 || sU049 // seThiya0 11 // su050 // hiMguluya0 12 || sU051 || aMjaNa0 13 || sU052 || loddha0 14 // sU 53 // kukkusa 0 15 || sU054 || piThTha0 16 || sU0 55 || kaMda 0 17 // suu056|| mUla0 18 || sU057|| siMgabera0 19 ||sU0 58 // puphaga0 20 || suu059|| kuTThagasaMsadaTTheNa vA 21, egavIsabheeNa hattheNa vA matteNa vA davIe vA bhAyaNepaNa vA asaNaM vA 4 paDiggAhei paDiggAhataM vA sAijjai ||suu060|| For Private and Personal Use Only Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhUrNimA dhyAvacUriH u04061-133 grAmArakSakAdyAtmIkaraNAdyanyommapAdAmArjanAdini0 127 chAyA - evam sasnigdhena0 2 // sU0 41 // sarajaskeNa0 3 // sU0 42|| mRttikA04 || sU043 avazyAya0 5 || sU044 || lavaNa0 6 || sU0 45 // haritAla 7 || sU046 // manaHsilA08 ||4|| varNika0 9 ||048 || gairika0 10 sU049 || seTikA0 11 || sU050 // hiMguluka0 12 || sU051 // aJjana0 13 / sU052 || lodhra0 14 || sU053|| kukkusa015 ||054 || piSTaka0 16 ||055 // kaMda0 17 | | 056|| mUla0 18 | su057|| zRGgabera0 19 // 058 || puSpaka0 20 sU0 59 // koSThaka saMsRSTena 21, ekaviMzatimedena hastena vA mAtreNavA 1 daof vA 3 bhAjanena vA 4 azanaM ghA 4 pratigRhNAti pratigRhNantaM vA svadate ||sU0 60|| cUrNI - evam - yadi ko'pi bhikSuH sasnigdhena - sacittajalA'lpArdratA saMzliSTenA'pi "hastena mAtreNa-darvyA-bhAjanena vA" iti sarvatra saMyojyam ||su041 // sarajaskeNa - sacittarajoyuktena // 42 // mRttikAsaMsRSTena - sacittamRttikAsaMyuktena // sU043 // avazyAya ( tuSAra) saMsRSTena - sacittatuSArayuktena || sU0 44 // lavaNasaMsRSTena sacittalavaNayuktena // sU0 45 // haritAlasaMsRSTena - lokaprasiddha sacitta haritAla nAma kepItakhanijadravyayuktena ||sU0 46 // manaHzilAsaMsRSTena - sacitamana:* zilAbhidhaukhanijadravyasaMzliSTena // sR0 47 // varNika saMsRSTena - sacittapItamRttikAsaMzliSTena || sU0 48 // gairikasaM sRSTena - sacittagairikadhAtuliptena ||suu0 49 // seTikA saMsRSTena - saMcita zvetamRttikAsaMlagna | sU0 50 // hiMguluka saMsRSTena - sacitta hiMguletiprasiddha raktadravyasaMlagnena // s0 51 // aJjanasaMsRSTena - sacittasauvIrAdyaJjanayuktena // suu052|| lodhasaMsRSTena - lIghradravyasaMzliSTena // s053 // kukkusasaMsRSTena tatkAlasaMmardita sacittatuSasaMlagnena ||suu0 54 // piSTaka saMsRSTena - sacittagodhUmAdicUrNayuktena || sU0 55 || kandasaMsRSTena - sacittakandasaMzliSTena ||sU0 56 // mUlasaMsRSTena - sacittamUlalepayuktena ||s0 57 // zRGgaberasaMsRSTena - sacittArdraka saMsRSTena || sU058 || puSpakasaMsRSTena - sacitapuSpayuktena ||suu0 59 / koSThaka saMsRSTena - sacittasugandhitadravya samudAya saMmizraNarUpa koSThapuTAbhighadravyavizeSasaMzliSTena 21, pUrvoktaikaviMzatibhedayuktena hastena vA mAtrena vA darSyA vA bhAjanena vA azanaM vA 4 pratigRhNAti pratigRhNantaM vA svadate sa prAyazcittabhAg bhavati || sU060 // sUtram - - je bhikkhU gAmArakkhayaM atIkarei attIkareMteM vA sAijjai 6 evaM so ceva rAyagamao bhANiyavvo / sU0 61-64 // chAyA -yo bhikSumArakSakamAtmIkaroti AtmIkurvantaM vA svadate // su061 // pavaM sa eva rAjagamako bhaNitavyaH ||suu0 61-64 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH 'mAmArakkhayaM' prAmArakSakam grAmapAlakam 'attIkarei' AtmIkaroti- mantrAdinA svAdhInaM karoti / tathA 'atIkareMtaM vA sAhauja' AtmIkurvantaM vA'nyaM svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tasyAjJAbhaGgAnavasthA midhyA For Private and Personal Use Only Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 128 nizItharace tvasaMyamavirAdhanA''mavirAdhanAdoSA bhavanti ||su0 61 // evaM so ceva rAyagamao bhANiyavvI' evam anenaiva rItyA sa eva yo'syaivoddezakasya dvitIyAdisUtragato rAjagamaka:-'accIkarei' |mu062|| acchIkarei ||suu0 63 // atyIkarei ||suu0 64 // ityevaMrUpaH, so'pi sUtratrayAtmako'trApi bhaNitavyaH // sU0 64 // sUtram-evaM desarakkhayaM 4 (68) evaM sImArakkhayaM4 (72) evaM rannArakkhayaM4 (76) evaM svvaarkkhyN4|| sU0 80 // chAyA-evaM dezarakSakam4 (68) evaM sImArakSakam (72) evamaraNyArakSakam (76) evaM sarvArakSakam 4 ||suu080|| cUrNI-eSAM vyAkhyA ca pUrvavad bodhyA ||suu0 5-80 // sUtram--je bhikkhU aNNamaNNassa pAe Amajjejja vA pamajjejja vA, AmajjaMtaM vA pamajjaMtaM vA sAijjai / / sU0 81 // chAyA- yo bhikSuranyonyasya pAdau AmArjayedvA pramArjayedvA AmArjayantaM vA pramAjayantaM vA svadate // sU0 81 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / yo bhikSuH anyonyasya parasparaM sAdhuH sAdhvyAH, sAdhvI sAdhorvA, ityevaM parasparaM pAdau AmArjayedvA pramArjayed vA AmArjayantaM vA pramArjayantaM vA svadate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 81 // sUtram-evaM taiyauddesagamo bhANiyabbo (sU0 82 se sU0 133 jAva chAyA--evaM tRtIyoddezagamo bhaNitavyaH (sU0 82 se sU0 133) yAvat // cUrNI--evaM' ityAdi / evam- anenaivAlApakaprakAreNa tRtIyodezagamaH-tRtIyoddeze yo gabhastripaJcAzatsUtrAtmakaH proktaH so'trA'pi jJAtavyaH / kiyatparyantam ! ityAha-'jAva' ityAdi, 'jAba' yAvat zIrSakadvArikAsUtraparyantam / ekAzItitamAdAmArjanasUtrAdArabhya trayastriMzadadhikazatatama zIrSadvArikAsUtraparyantaM tripaJcAzatsUtrasamudAyo'tra vAcyaH / vizeSastvayam-tatra tRtIyodeze 'apapNo pAe' ityAdi paThitam , atra tu-'annamannassa pAe' ityAdi paThitavyam / tathAhi tadantimasUtram je bhikkhU gAmANugAmaM dUijjamANe aNNamaNNassa sIsaduvAriyaM karei kareMta vA sAijjai // sU0 133 // chAyA--yo bhikSu mAnugAma dravan anyonyasya zIrSadvArikAM karoti kurvantaM yA badate ||suu0 133 // For Private and Personal Use Only Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u. 4 sU0 134-135 uccAraprasravaNabhUmeH pratilekhanAdhikAraH 129 cUrNI--'je mikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH 'gAmANugAmaduijjamANe' prAmAnugrAmaM dravan ekasmAt grAmAd prAmAntaraM dvitIya prAmaM prati gacchan mArge gamanasamaye AtapAdibhyo rakSaNabuddhayA 'aNNamaNNassa sIsavAriyaM karei' anyonyasya parasparasya sAdhusAdhvIti parasparaM zIrSadvArikAm mastakoparivastrAcchAdanalakSaNAM karoti saMpAdayati tathA 'kareM vA sAijjai' anyonyasya zISadvArikAM kurvantaM svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / eteSAM sarveSAM pAdapramArjana-kAyavraNagaNDa-keza-roma mala-jallAdisUtrANAM cUrNIbhASyA'vacyastattatsUtravyAkhyA'vasare tRtIyodezake eva draSTavyAH // sU0 133 // atrAha bhASyakAra:bhASyam - pamajjaNAisuttANaM, taie jo gamo mao / sAhUNINa ya sAhUNaM, annonnamettha Ahio // chAyA-pramArjanAdisUtrANAM tRtIye yo gamo mtH| sAdhvInAM ca sAdhUnA-manyonyamatrAkhyAtaH // avacUriH- 'pamajjaNAI' ityAdi / pramArjanAdisUtrANAM pAdapramArjanAdArabhya zaurSadvArikAparyantaM tripaJcAzatsUtrANAM yo gamo yAdRzastRtIye uddezake arakhyAtaH sa eva gamaH prakAraH atra caturthe caturthoddezake sAdhvInAM sAdhUnAM ca anyonya zoSadvArikAkaraNe jJAtavya iti sarvamatra tRtIyoddezakavadeva vyAkhyAtavyamiti ||suu0 133 // ___ yAvat zabdena gRhItAni sUtrANi vyAkhyAtAni samprati kramaprAptaM sUtramAha-'je bhikkhU' ityAdi / sUtram--jekkhU sANupAe uccArapAsavaNabhUmi Na paDilehei, Na paDileheMtaM vA sAijjai ||suu0 134 // chAyA-yo bhikSuH sAnupAde uccAraprasravaNasUmi na pratilekhayati na pratilekhayantavA svadate ||suu0 134 // ___cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / yaH kazcid bhikSuH zramaNaH 'sANupAe' sAnupAde, pAdaH caturthabhAgarUpaH, tam anu-adhikRtya yad bhavati tad anupAdaM, tena sahitaM sAnupAdam-divasasya caturthabhAgAvazeSa, tasmin sAnupAde caturthabhAgAvazeSAyAM caramAyAM pauruSyAmityarthaH, yo bhikSuH 'uccArapAsavaNabhUmi Na paDileheI' uccAraprasravaNabhUmi na pratilekhayati, ayaM bhAvaH-rAtrau yatra uccAraprasravaNaM vyutsrakSyate tAdRzabhUmyA yadi divasAvasAne caramaporuSyAmeva pratilekhanaM na karoti tathA 'Na paDileheMtaM vA sAijjaI' na pratilekhayantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 13 // For Private and Personal Use Only Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nidhIthamace atrAha bhASyakAraH-- bhASyam-sANuppAe kAle, paDilehaM no karijja jo mikkhU / uccArapAsavaNassa, bhUmIe pAvae micchaM // chAyA-sAnupAde kAle pratilekhaM no kuryAd yo bhikSuH / uccAraprasravaNasya, bhUmyAH prApnuyAt mithyAtvam // avacUriH-'sANuppAe' ityAdi / sAnupAde kAle divasasya caturtha bhAgAvazeSe kAle uccAraprasravaNasya bhUmyAH pratilekhanaM yo bhikSurna kuryAt sa mithyAtvam AjJAbhaGgAdidoSA~zca prApnotIti / rAtrau yatroccAraprasravaNaM pariSThApanIyaM bhavet tAdRzaM bhUmibhAgaM divasasya caramabhAge evAvazyaM pratilekhayediti, tasyaH yaH pratilekhanaM na karoti tasya AjJAbhaGgAnavasthAmithyAtvAdikAn doSAn prApnoti / tatrA'pratilekhitAyAM bhUmau uccAraprasravaNayoH pariSThApane ime doSAH, tathAhi-apratilekhitAyAM bhUmau pariSThApayati uccAraprasravaNaM tadA dravyataH SaTkAyAnAmupamardanasaMbhavena saMyamavirAdhanam , tathA tatra bilAdikasaMbhave'pratilekhite pratiSThApane sarpavRzcikAdijantusaMbhave tenopaghAtasaMbhavenAtmavirAdhanam , tathA andhakAre gamane uccArapatravaNAdinA caraNau upaliptau bhavetAmiti upakaraNAdivinAzaH, sAdhovipariNAmo vA bhavet , yasmAt apratilekhitAyAM bhUmau mUtrapurISapariSThApane ime doSA bhavanti tasmAt kAraNAt divasasya caramapauruSyAmeva prayatnapUrvakam uccAraprasravaNabhUmimavazyameva pratilekhayet / / 134 // sUtram-je bhikkhU tao ujvArapAsavaNabhUmIo Na paDilehei Na paDilehataM vA sAijjai / sU0 135 // chAyA-yo bhikSuH tisraH uccAraprasravaNabhUmI pratilekhayati na pratilekhayantaM vA svadate. ||suu0 135 // cUrNI--'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU yaH kazcid bhikSuH zramaNaH 'tao uccArapAsavaNabhUmIo' tisraH-trisaMkhyakA uccAraprasravaNabhUmIH trINi maMDalAnIti yAvat 'Na paDile hei' na pratilekhayati, 'Na paDileheMte' na pratilekhayantaM pratilekhanaM na kurvantaM vA svadate'numodate / ekasyA bhUmyA eva pratilekhanakaraNena tatra uccAramanavaNaparitiSThApasaMbhave'pi bhUmitrayasya pratilekhanaM kimarthamiti cet Aha-yadi kadAcit rAtrau ekasyAM bhUmau pariSThApane kazcit vyAdhAto bhavet tadA dvitIyatRtIyapratilekhitabhUmau prasravaNAdInAM pariSThApanaM katavyam , atobhUmitrayasya pratilekhanaM sUtre pradarzitam / .. yo hi bhikSuH bhUmitrayaM na pratilekhayati kintu apratilikhitAyAmeva bhUmau uccAraprasravaNaM pariSThApayati sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA AjJAbhaGgAdikAn doSAn prApnoti, tathA apratilekhitabhUmau vyutsarjane vyataH SaDjIvanikAyavirAdhane saMyamavirAdhanam , bilAdisaMbhave sarpAdInAM For Private and Personal Use Only Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u0 4 sU0 136 -139 uccAraprasavaNapariSThApanAdhikAraH 131 daMzane cAtmavirAdhanaM ca / yasmAdete doSAstasmAt kAraNAt divasasya caramapauruSyAmeva bhUmitrayasyAvazyameva pratilekhanaM kartavyam / timro bhUmaya Asanna--madhya--dUrarUpAH, tatra-AsannabhUmisatisamIpasthA, madhyabhUmirlokAnAM gamanAgamanamArgarUpA, dUrabhUmiH-sA dvizatahastapramANAtparaM yA bhUmiH sA iti // sU0 135 // sUtram-je bhikkhU khuDDAgaMsi thaMDilaMsi uccArapAsavaNaM pariThavei, pariTThavetaM vA sAijjai 136 // chAyA-yo bhikSuH kSullake sthaNDile uccAraprasravaNaM pariSThApayati pariSThApayantaM vA svadate ||suu0 136 // . cUrNI -- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid mikSuH 'khuDDAgaMsi thaMDilaMsi' kSullake'tisaMkucite sthaNDile sthAne, tatra hastapramANato yat nyUnaM sthAnaM tat kSullakaM sthAnaM, tasmin kSullakasthAne 'uccArapAsavaNaM parihavei' uccAraprasravaNaM pariSThApayati / 'parihavetaM vA sAijjaI' pariSThApayantaM vA svadate sa prAyazcittabhAg bhavati // 136 // kSullakasya kiM pramANam ! atrAha bhASyakAraHbhASyam-vikkhaMbhAyAmehi, rayaNImettaM havejja thaMDillaM / cauraMgulamogADhaM, jahaNNavitthiNNamaccittaM // etto hINataraM jaM, khuDDAgaM thaMDilaM muNeyavvaM / ettha ya parihaveMto, ANAbhaMgAi pAve // chAyA-viSkambhAyAmAbhyAM ratnimAtraM bhavet sthaNDilam / caturaGgulAvagAda, jaghanyavistIrNamacittam // asmAt hInataraM yat kSullakaM sthaNDilaM jJAtavyam / atra ca pariSThApayan , AjJAbhaGgAdi prApnoti // avacUriH-'vikkhaMbhAyAmehiM' ityAdi / viSkambhAyAmAbhyAM ranimAtraM baddhamuSTikahastapramANaM yad bhavet , tathA yacca caturaGgulAvagAI bhUmeradhazcaturaGgulaM yAvad acittaM bhavet tat sthaNDilaM jaghanyavistIrNa jaghanyato vistIrNa kathyate / 'etto' ityAdi, asmAt jaghanyavistIrNAt yat hInataraM bhavet tat kSullaka sthaNDilaM jJAtavyam , atra-asmin etatparimite sthaNDile uccAraprasravaNaM pariSThApayan sAdhuH AjJAbhaGgAdi prApnoti / / sU0 136 // sUtram-je bhikkhU uccArapAsavaNaM avihIe pariTThavei, pariThavaitaM vA sAijjai // sU0 137 // . chAyA-yo bhikSuruccAraprasravaNam avidhinA pariSThApayati pariSThApayantaM vA svNdteN|suu0137|| For Private and Personal Use Only Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 132 nizIthasatre cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'uccArapAsavaNaM' uccAraprasravaNam 'avihIra' avidhinA zAstrapradarzita vidhivyatikrameNa 'pariTThaveI' pariSThApayati vyutsajati 'parihavata vA avidhinA uccAraprasravaNAdikaM pariSThApayantaM vyutsRjantaM svadate sa prAyazcittabhAgI bhavati / tatra vidhimAha-yatra pariSThApayitumicchati tatra sthAnasya dizAyAzca dRSTayA pratilekhanaM karaNIyam , tathA tAdRzasthAne trasasthAvarAdijIvo bhavet tadA tAdRzasthAnasya pramArjanaM kartavyam , pramArjanaM kRtvA bhUmerupari caturaGgulocchritahastena pariSThApayet , iti vidhirjJAtavyaH / etAdRzavidhivyatirekeNa ya uccAraprasravaNaM pariSThApayati pariSThApayantaM vA anumodate tasya pUrvoktA doSA bhavantIti // 137 // sUtram-je bhikkhU uccArapAsavaNaM paridvavettA napuMchai, na puMchaMtaM vA sAijjai // sU0 138 // chAyA-yo bhikSuruccAraprasravaNaM pariSThApya na proJchati, na projchantaM vA svadate // __cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'uccArapAsavaNaM' uccAraprasravaNam 'paridvavettA' pariThApya vyutsRjya 'na puMchaI' na proJchati tayorlepa nApanayati, tathA 'na puMchataM vA sAijjai' na proJchantaM vA svadate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 138 // sUtram-je bhikkhU uccArapAsavaNaM parivettA kaTeNa vA kiliM ceNa vA aMguliyAe vA salAgAe vA puMchai puMchaMtaM vA sAijjai // 139 // chAyA-yo bhikSuruccAraprasravaNaM pariSThApya kASThena vA kiliMcena vA aGgalyA vA zalAkayA vA proJchati projchantaM vA svadate ||suu0 139 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'uccArapAsavarNa' uccAraprasravaNaM 'paridvavettA' pariSThApya 'kaheNa vA' kASThena vA 'kiliMceNa vA kiliMcena vA tatra kiliMco vaMzacIrikA, veNunA nirmitaH kSurikAsadRzo vastuvizeSastena vA 'aMguliyAe vA' aGgalyA vA 'salAgAe vA' zalAkayA vA lohAdinirmitazalAkayA 'puMchai' proJchati-svacchaM karoti 'puchataM vA sAijjai' proJchata vA svadate / jIrNavastrasyAGgulatrayadIrghAyAmaparimitena khaNDavastreNa kramazaH prathamamuccArasthAnaM proJchanIyam , tadanu ca nAvApUratrayaparimitAcittajalena tat sthAnaM prakSAlanIyaM, tatta ekanAvApUraparimitenAcitta jalena hastau prakSAlanIyau, iti / sU0 139 // sUtram--je bhikkhU uccArapAsavaNaM pariTThavettA NAyamai, NAyamaMtaM vA sAijjai // 140 // chAyA--yo bhikSuruccAraprasravaNaM pariSThApya nAcamati nAcamantaM vA svadate / 140 / cUrNI-- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'uccArapAsavaNaM' For Private and Personal Use Only Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u0 4 sU0 140-145 uccAraprasravaNapariSThApanAdhikAraH 133 uccAraprasravaNaM 'parihavettA' pariSThApya vyutsRjya 'NAyamaI' nAcamati AcamanaM na karoti-zaucaM na karotItyarthaH 'NAyamaMtaM vA sAijjaI' nAcamantaM vA svadate mutrapurISotsarjanAnantaramacittajalena prakSAlanaM na karoti na kurvantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 140 // sUtram-je bhikkhU uccArapAsavaNaM parivettA tattheva Ayamai, AyamaMtaM vA sAijjai // 14 // chAyA- yo bhikSuruccAraprasravaNaM pariSThApya tatraivAcamati AcamantaM vA svadate / cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhu yaH kazcid bhikSuH 'uccArapAsavaNaM' uccAraprasravaNam 'paridvavettA' pariSThApya vyutsRjya 'tattheva AyamaI' yatraiva sthaNDilAdau pariSThApayati tatraiva sthaMDilAdau-Acamati zaucaM karoti, tatraivAcamane uccArAdinA hastasya lepasaMbhavAt / tathA tatraiva 'AyamaMtaM vA sAijjai' AcamantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 141 // sUtram-je bhikkhU uccArapAsavaNaM pariThavettA ajhdUre Ayamai bhAyamaMtaM vA sAijjai // 142 // chAyA-yo bhikSuruccAraprasravaNaM pariSThANyAtidUre Acamati bhAcamanta ghA svadate // 142 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'uccArapAsavaNaM' uccAraprasravaNam 'paridvavettA' pariSThApya vyutsRjya 'aidare AyamaI' atidUre Acamati yatra sthaNDilAdau pariSThApanaM kRtaM tasmAt sthaNDilAdatidUre hastazatapramANe sthAne gatvA Acamati zaucaM karoti tathA 'AyamaMtaM vA sAijjaI' purISapariSThApanasthAnAdatidUraM gatvA AcamantaM zaucAdikaM kurvantaM zramaNaM svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSA bhavantIti // sU0 142 // - sUtram-je bhikkhU uccArapAsavaNaM pariThThavettA paraM tiNhaM nAvArANaM Ayamai AyamaMtaM vA sAijjai // 143 // chAyA-yo bhikSuruccAraprasavaNaM pariSThApya paraM trayANAM nAvApUrANAmAcamati bhAcamantaM vA svadate // sU 143 // cUrNI -- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'uccArapAsavaNaM' uccAraprasravaNam 'paridvavetA' pariSThApya vyutsRjya 'paraMtiNhaM' paramadhikaM trayANAm 'nAvApUrANaM For Private and Personal Use Only Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 134 nizIthasUtra nAvApUrANAM nAvAkAratAnAme kahastatalAnAM 'pasalo' iti prasiddhAnAM 'Ayamai' Acamati zaucai karotItyarthaH, prathamaM tu yadi ekenaiva nAvAreNa nirleptuM zakyate tadA ekenaiva nAvApUreNa nilepayet na tu tadadhikena, kintu kAraNavazAttadadhikena dvitIyena tRtIyena vA nAvApureNApi nirle. payet / tato'dhikena caturthapaJcamAdinA nAvAreNe yadyAcamati / 'AyamaMtaM vA sAijjaI' nAvAparatrayAn adhikena nAvApUreNa AcamantaM zauca kurvantaM svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 143 // sUtram-je bhikkhU apArihArie NaM pArihAriyaM vaejjA-ehi ajjo ! tumaM ca ahaM ca egao asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDigAhettA, taoM pacchA patteyaM patteyaM bhokkhAmo vA pAhAmI vA, jo taM evaM vayai, vayaMta vA sAijjai ||suu0 144 // chAyA - yo bhikSuH apArihArikaH khalu pArihArikaM vadet "pahi Arya ! tvaM ca ahaM ca aikato'zanaM vA pAna vA khAdyaM vA svAdyaM vA pratigRhya tataH pazcAt pratyeka pratyeka bhokSyAvo pAsyAvA vA" yastamevaM vadati vadantaM vA svadate // sU0 144 / / - cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'apArihArie Na' apArihArikaH khalu, tatra pArihArikaH parihAranAmakaprAyazcittarahito vizuddhaH zuddhAcAro vA sAdhurityarthaH, 'pArihAriya' pArihArika-prAptaparihAranAmakaprAyazcittaM mAsikAdiyAvatpANmAsikAntaM parihAranAmakaprAyazcittatapo vehamAnaM pArihArikam 'vaejjA' vadet-kathayet, kiM vadet ! syAha-ehi ajjo' ! ityAdi / 'ehi ajjo' ehi Arya ! he Arya ehi atrAgaccha 'tumaM caM bhaI ce' tvaM cAhaM ca 'egI' ekataH-ekatra militvA 'asaNaM vA' azanam vA 'pANaM vA pAnaM vA 'khAima' khArya vA 'sAimaM vA' svAdya vA 'paDiggAhettA' parigRhya eteSAmazanAdInAM militvaiva grahaNaM kRtvA 'tao pacchA' tataH pazcAt grahaNAdanantaram 'patteyaM patteya' pratyeka pratyekaM-bhinnaminnasthAne upavizya 'bhokkhAmo vA pAhAmo vA' bhokyAvaH AhAraM kariSyAvaH, pAsyAvaH-jalAdipAnaM kariSyAvaH, 'jo taM evaM vayaha' yo bhikSurevaMprakAreNa taM pArihArikaM prati vadati-kathayati 'vayaMtaM vA sAijjaI' vadantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / / s0144|| saMprati uddezakopasaMhAramAha-'taM sevamANe' inyAdi / sUtram-taM sevamANe Avajjai mAsiyaM parihAraTThANaM ugghAiyaM / 145/ // nisIhe catyo uddeso samatto // 4 // For Private and Personal Use Only Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u0 5 sU0 1 sacittavRkSamUle sthAnAdikaraNaniSedhaH 135 chAyA - taM sevamAna Apadyate mAsikaM parihArasthAnamudghAtikam ||suu0 145 // || nizIthAdhyayanasya caturtho dezakaH samAptaH // 4 // cUrNI - 'taM sevamANe' ityAdi / 'taM sevamANe' tat sevamAnaH caturthodezakasya 'rAyaM attI kare ' itiprathamasUtrAdArabhya 'je bhikkhU apArihAri NaM' etatsUtraparyantaM yat yat prAyazcitasthAnaM pradarzitam teSu ekaM kimapi aparAdhapadaM sevamAnaH ekasyApi sthAnasya pratisevanAM kurvan 'Avajjai' Apadyate prApnoti 'mAsiya' mAsikam 'parihArANaM ugghAiyaM' parihArasthAnamudghA - tikam - laghumAsikaM prAyazcittaM prApnotItyarthaH // 145 // iti zrI - vizvavikhyAta - jagadvallabha - prasiddha vAcaka - paJcadazabhASAka litalalitakalA pAlApakapravizuddhagadyapadyanaikapranthanirmApaka - vAdimAnamardaka zrI zAhU chatrapati.kolhApurarAjapradatta"jainazAstrAcArya " - pada bhUSita - kolhApurarAjaguru -- bAlabrahmacAri - jainAcArya - jainadharma - divAkara pUjyazrI - ghAsIlAlavati - viracitAyAM "nizIthasUtrasya" cUrNi bhASyAvacUrirUpAyAM vyAkhyAyAM caturthodezakaH samAptaH // 4 // For Private and Personal Use Only . Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ||pnycmoddeshkH|| caturthodezakaM vyAkhyAya samprati paJcamoddezako vyAkhyAyate, tatra caturthoddezakIyAntimantreNa saha paJcamoddeza kAdisUtrasya kaH sambandhaH ? ityatrAha bhASyakAraHbhASyam-parihAratavaDhio u, kAussaggaM karejja kahiM no vaa| cottharasa paMcamassa ya, saMbaMdho esa akkhAo // 1 // chAyA-parihAratapasthitastu, kAyotsarga kuryAt kutra no vA / caturthasya paJcamasya ca, sambandha eSa AkhyAtaH // 1 // avacariH-'parihAratavadriou' ityAdi / parihAratapaHsthitaH pUrva catuthoM dezakasyAntimasUtre yat parihAratapaH proktaM tad vahamAnaH sAdhuH kAyotsarga tathA zayyAniSadyAdikaM vA karoti, taM kAyotsargAdikaM sAdhuH kutra sthitvA kuryAt ! kutra vA no kuryAt ? iti tadatra paJcamodezake pradarzayiSyate. iti caturthasya paJcamasya ca uddezakasya eSa sambandha AkhyAtaH // 1 // tadanena sambandhenAyAtasyAsya paJcamodezakasyedaM prathamaM sUtraM prastUyate- 'je bhikkhU' ityAdi / sUtram-je bhikkhU sacittarukkhamUlaMsi ThiccA ThANaM vA sejja vA nisIhiyaM vA tuyaTTaNaM vA ceei ceetaM vA sAijjai ||suu0 1 // chAyA-yo bhikSuH sacittavRkSamUle sthitvA sthAna vA zayyAM vA naiSedhikoM vA svaravartanaM vA cetayati cetayantaM vA svadate ||suu0 1 // cUrNI-'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH 'sacittarukkhamUlaMsi' sacittavRkSamulesacittavRkSasyAdhaH 'ThiccA' sthitvA-sacittavRkSasya yadi hastipadapramANaH skandhaH syAt tAdRzasya vRkSasya sarvataH samantAt ratnipramANaM yAvad bhUmiH sacittA bhavati, etadanusAreNa yasya vRkSasya yAvaparimitaH skandhaH syAt tattatpramANena tadapretanA bhUmiH sacittA bhavatIti svayamUhanIyam / ato vRkSasya hasti suNDAmAtre dUre eva sthAtavyamiti niyamAnAdaraNena tatropavizya 'ThANaM vA' sthAnaM vA tatra sthAnaM nAma kAyotsargaH, sthIyate sthirIbhUyate yatra tat sthAnaM kAyotsargaH tat 'seja vA' zayyAM vA zarIrapramANAM karoti tathA 'nisIhiyaM vA' naiSedhikI vA-pApakriyAniSedhakatvAt naiSedhikI svAdhyAyabhUmiH svAdhyAyasthAnaM, tAM vA 'ceeI' cetayati karoti, tathA yadi kopi sAdhuH svayaM sacittavRkSamUle kAyotsarga karoti zayyAM vA karoti naiSedhikI svAdhyAyabhUmi nirdhArayatItyarthaH / tathA 'ceetaM vA sAijjai' cetayantaM kurvantaM vA svadate / yo bhikSuH sacittavRkSamUle kAyotsargAdikaM karoti tamanumodate vA yaH sAdhuH sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA api doSA bhavanti tasmAttathA na kartavyamiti // suu01|| For Private and Personal Use Only Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNimAthASacUriH u0 5 sU0 2-6 sacittavRkSamUlesthitvA''lokanAdisarvaniSedhaH 110 sUtram-je bhikkhU sacittarukkhamUlaMsi ThiccA Aloejja vA palo. ejja vA AloeMtaM vA paloeta vA sAijjai // sU0 2 // chAyA-yo bhikSuH sacittavRkSamUle sthitvA AlokayedvA pralokayeDA AlokayantaM vA pralokayantaM vA svadate // 90 2 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'sacittarukkhamUlaMsi' sacittavRkSamUle, prakRtasUtraM sacittavRkSamUlagatasacittabhUmiparakam , tatra sthitvA yo bhikSuH 'Aloejja vA' Alokayet-UrvAdhastiyakSu dikSu vidikSu kAJcidekAM dizamAzritya pazyet ephavAraM vA pazyet 'paloejja vA' pralokayet-sarvAsu dikSu vidikSu Urdhvamadho vAraM vAraM vA pazyet tathA 'AloetaM vA paloetaM vA sAijjaI' AlokayantaM vA pralokayantaM kA svadate / yo hi sAdhuH sacittavRkSamle sthitvA ekavAramanekavAraM vA Alokayati tasyAnumodanAM vA karoti sa prAyazcittabhAgI bhavati / vRkSamUlaM dvividhaM saparigrahaM vA aparigrahaM vA, saparigrahaM tu caturvidhamdivyamanujatiyamizraparigRhItabhedAt / tatra divyaparigRhItaM devAdhiSThitam 1, evaM manuSyaparigRhItaM manuSyAdhiSThitam 2, tiryaparigRhItaM tiyaMgadhiSThitaM yatra gomahiSyAdayo baddhA bhaveyustal 3, mizraparigRhItaM tribhirapyadhiSThitam 4, tatra devaparigRhItavRkSamUle sthitvA pazyati tadA sAdhoH kSiptacittayakSAviSTonmAdaprAptatvAdayo doSAH saMbhaveyuH 1, manuSyaparigRhItavRkSAdhaH sthitvA'balokane tadadhiSThAtuH zaGkA syAt-"kimarthamayamevaM pazyati ! kiM vRkSasya chedAdikaM kariSyati !" ityAdi 2, tiryakaparigRhIte teSAmAhArAdAvantarAyaH syAt, sAdhudarzanAt pazavaH udvignA bhUtvA bandhanaM troTayitvA nazyantItyAdi 3, mizraparigRhIte pUrvoktAH sarve'pi doSAH samApateyuH 4 / etadvacatiriktamaparigRhItam, tatrA'pi aneke doSA bhavantIti svayamUhanIyam / ataH sAdhurvRkSamUle sthitvA AlokanapralokanAdikaM na kuryAt / atrAha bhASyakAra:bhASyam - sacittarukkhamUlaMsi, ThiccA ThANAiyaM kre| pAvai bhikkhuo sajjo, AgAmaMgAiyaM tayA // chAyA-sacittavRkSamUle sthitvA sthAnAdikaM kuryAt / prApnoti bhikSukaH sadya AzAbhaGgAdikaM tadA / / avacUriH- 'sacittarukkhamUlaMsi' ityAdi / sacittavRkSamUle sthitvA yo bhikSuH sthAnAdikaM kAyotsargazayyAdikam kuryAt , yadi sacittavRkSamUle sthitvA yaH kAyotsargAdikaM karoti 18 For Private and Personal Use Only Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 158 WM nizIthasce sa bhikSurAjJAbhaGgAdikAn doSAn prApnoti / tathA sacittavRkSamUle sthitasya bhikSorhastapAdAdinA vRkSasya saMghaTTanaM bhavet tadA tasya sasthAvarajIvAdivirAdhanaM bhavati tena saMyamavirAdhanA, tathA chAyA tatpatrAdibhakSaNArtha zarIrasaMgharSaNArtha vA samAgatatiryagAdibhya upaghAtopi bhavati tenAtmavirAdhanA bhavati tasmAt sacittavRkSamUle sthitvA sAdhunA kAyotsargAdikaM na kartavyamiti ||suu02|| sUtram--je bhikkhU sacittarukkhamUlaMsi ThiccA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA AhArei AhArataM vA sAijjai // suu03|| chAyA-yo bhikSuH sacittavRkSamUle sthitvA azanaM vA pAnaM vA khAdya vA svAdya vA Aharati AharantaM vA svadate ||suu0 3 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / evaM sacittavRkSamUle sthitvA'zanAderAhAro'pi na karttavya iti ||suu03|| sUtram-je bhikkhU sacittarukkhamUlaMsi ThiccA uccArapAsavaNaM parihuvei parihaveMtaM vA sAijjai // sU0 4 // chAyA-yo bhikSuH sacittavRkSamUle sthitvA uccAraprasravaNaM pariSThApayati pariSThA. payantaM vA svadate ||suu0 4 // ___ cUrNI-'je bhikkhU, ityAdi / evaM sacittavRkSamUle sthitvA uccAraprasravaNAdipariSThApanamapi na karttavyam |suu04|| sUtram-je bhikkhU sacittarukkhamUlaMsi ThiccA sajjhAyaM karei kareM vA sAijjai // sU 5 // chAyA-yo bhikSuH sacittavRkSamUle sthitvA svAdhyAyaM karoti kurvanta vA svdte| cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / asmin sUtre svAdhyAyaniSedhaH pratipAditaH ||suu05|| sUtram-je bhikkhU sacittarukkhamUlaMsi ThiccA sajjhAyaM udisai uddisaMtaM vA sAijjai // suu06|| chAyA-yo bhikSuH sacittavRkSamUle sthitvA svAdhyAyamuddizati uddizantaM vA svadate // sU // __cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / asmin sUtre sacittavRkSamUle sUtrArthatadubhayarUpasvAdhyAyasya pAThanaM niSiddham ||suu0 6 // sUtram-je bhikkhU sacittarukkhamUlaMsi ThiccA sajjhAyaM samudisai samudisaMta vA sAijjai // suu07|| For Private and Personal Use Only Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u05 sU07-13 anyatIthikAdibhyaH saMghATikAsIvanAdiniSedhaH 139 chAyA yo bhikSuH sacittavRkSamUle sthitvA svAdhyAyaM samuddizati samuddizantaM vA svadate ||suu0 7 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / atra pUrvoktasvAdhyAyasya vAraM vAraM pAThanaM, parebhyaH samupadezazceti dvayamapi niSiddham ||suu0 7 // sUtram--je bhikkhU sacittarukkhamUlaMsi ThiccA sajjhAyaM aNujANai anujANaMtaM vA sAijjai // sU0 8 // ___ chAyA-yo bhikSuH sacittavRkSamUle sthitvA svAdhyAyamanujAnAti anujAnantaM thA svadate // 20 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / svAdhyAyAdikaraNArthamAjJApradAnamanujJAnam , anyat sarva pUrvavadeveti ||suu0 8 // sUtram-je bhikkhU sacittarukkhamUlaMsi ThiccA sajjhAyaM vAei vAeMta vA sAijjai // sU0 9 // chAyA-yo bhikSuH sacittavRkSamUle sthitvA svAdhyAyaM vAcayati pAcayantaM pA svadate ||suu. 9 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / tatra vAcayati vAcanAM dadAti tathA vAcanAM dadata svadate'numodate, anyatsarvaM pUrvavadeva // sU0 9 // sUtram-je bhikkhU sacittarukkhamUlaMsi ThiccA sajjhAyaM paDicchai paDicchaMtaM vA sAijjai / / sU0 10 // chAyA-yo bhikSuH sacittavRkSamule sthitvA svAdhyAya pratIcchati pratIcchantaM vA svadate // suu.10|| cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / evaM pUrvoktaprakAreNa sacittavRkSamUle sthitvA svAdhyAya pratIcchati AcAryebhyaH pradattA vAcanAM gRhNAti, tathA vAcanAM gRhantaM svadate'numodate ||suu0 10 // sUtram-je bhikkhU sacittarukkhamUlaMsi ThiccA sajjhAyaM pariyaTTai pariyadRtaM vA sAijjai // sU0 11 // ____ chAyA-yo bhikSuH sacittavRkSamUle sthitvA svAdhyAyaM parivartayati parivartayanta vA svadate // sU0 11 // cUrNI-je bhikkhU' ityAdi / evaM pUrvoktaprakAreNa sacittavRkSamUle sthitvA svAdhyAya parivartayati pUrvAdhItasyA''vartanaM karoti, tathA parivartayantaM vA svadatte'numodate // sU0 11 // For Private and Personal Use Only Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 40 nizIthasUtre sUtram -- je bhikkhu appaNo saMghADiyaM aNNautthieNa vA gArasthi eNa vA sAgArieNa vA sivvAvei vA sivvAveMtaM vA sAijjai // sU0 12 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir chAyA - yo bhikSurAtmanaH saMghATikAm anyayUthikena vA gArhasthikena vA sAgArikeNa vA sIvaryAta sIvayantaM vA svadate // sU0 12|| cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'appaNo saMghADiyaM AtmanaH svasya saMghATikAM prAvaraNavastraM 'cAdara' 'pachevaDI' iti bhASAprasiddhAm 'aNNautthi eNa vA' anyayuthikena vA paratIrthikena 'gAratthieNa vA' gArhasthikena vA yena kenacit pUrvasaMstutAdinA tadanyena vA gRhasthena 'sAgArieNa vA' sAgArikeNa vA tatra sAgArikaH zrAvaka ityarthaH tena 'sivvAvei' sIvayati - paradvArA svakIyaprAvaraNavastrasya saMdhAnaM kArayatItyarthaH tathA 'sicvAveMtaM vA sAijjai' sIvayantaM vA svadate / atrAha bhASyakAraH -- bhASyam -- paratitthi gihatthe hiM saMghADIe ya sIvaNaM / kAre samaNo jo u, ANAbhaMgAi pAvai || chAyA - paratIrthigRhasthaiH, saMghATayAzca sIvanam / kArayati zramaNo yastu, AzAbhaGgAdi prApnoti // avacUri : -- 'paratitthi0 ' ityAdi / yastu zramaNaH sAdhuH paratIrthikagRhasthaiH, upalakSaNAt zramaNIbhirvA saMghATacA : - 'cAdara' 'pachevaDI' iti bhASAprasiddhAyAH sIvanam, upalakSaNatvAt AhArAdyAnayanavaiyAvRtyAdikaM vA kvApi kasminnapi kAle kAraNe'kAraNe vA kArayet tadA AjJAbhaGgAdidoSAn prApnoti / yasmin saMpradAye gacche vA saMyatIbhiH uparyuktaM kAryaM kArayati sa gaccha lokAnAM purato napuMsaka iva zAstravidAM pariSadi sarvathaiva anAdRto bhavatIti bhAvaH || sU012 // sUtram -- je bhikkhU appaNA saMghADIe dIhasuttAI karei kareMtaM vA sAijjai || sU0 13 || chAyA - yo bhikSurAtmanaH saMghATayA dIrghasUtrANi karoti kurvantaM vA svadate // sU013 || cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'apaNo' AtmanaH svasya 'saMghADIe' saMghATyAH prAvaraNavastrasya 'cAdara' 'pachevaDI' iti lokaprasiddhAyAH 'dIhasuttAI kare ' dIrghasUtrANi prAvaraNavastrAntabhAgasthitAni dazikArUpANi laghusUtrANi tAni dIrghasUtrANi kArpAsikasUtreSu UrNAsUtrANAM UrNAsUtreSu kSaubhikAdisUtrANAM bandhanaM dattvA dIrghANi caturaGgulAdadhikAmi vistRtAni sUtrANi zobhA karoti - saMpAdayati 'kareMtaM vA sAijjai' kurvantaM vA svadate anumodate sa prAyazvittabhAgI bhavati tathA tasyAjJAmaGgAdikA doSA api bhavantIti ||suu0 13 // For Private and Personal Use Only Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUNibhASyAvariH u05 sU014-16 prAtihArikapAdaproJchanasyoktakAle pratyarpaNani0 141 sUtram-je bhikkhU piumaMdapalAsayaM vA paDolapalAsayaM vA billapalAsayaM vA sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA saMphANiya saMphANiya AhArei AhAreMtaM vA sAijjai // sU0 14 // chAyA-yo bhikSuH picumandapalAsakaM vA paTolapalAsakaM vA bilvapalAsakaM vA zItodakavikaTema vA uSNodakavikaTena vA saMphANiya saMphANiya Aharati Aharanta vA svadate / / khU0 14 // cUrNI-'je bhikkhU ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'piumaMdapalAsayaM vA' picumandapalAzakaM vA, tatra picumandaH nimbavRkSaH, tasya palAzakaM patraM vA 'paDolapalAsathaM vA' paTolapalAzakaM vA, tatra paTolo latAvizeSaH 'paravala' iti bhASAprasiddhaH, tasya palAzakaM patram , tadA billapalAsayaM vA' bilvapalAzakaM vA, tatra bilvo bilvavRkSa 'billI' 'bela' iti prasiddhaH, tasya palAzakaM patram / eteSAM patrANAM bhakSaNasya darzanAntarIyasAdhau prasiddhatvenAtra tasya pratiSedho varNitaH, kitvatra patramAtrANAM sarveSAM patrANAM prahaNaM bodhyam , teSAM sajIvatvena jIvavirAdhanAt , tAdRzAni sacittAni patrANi 'sIodagaviyaDeNa' zItodakavikaTena bA, tatra vikaTena vyapagatajIvena acittazItajalena taNDuladhAvanAdija netyarthaH, athavA 'usiNodagaviyaDeNa vA' uSNodakavikaTena vA vyapagatajIvenoSNodakena acittoSNodakenetyarthaH, 'saMphANiya saMphANiya' tatra 'saMphANiya' iti dezI zabdastena 'saMphANiya' iti phenayuktAni kRtvA kRtvA, tathA ca acittAbhyAM zItoSNajalAbhyAM samyak tAdRzapatrANi saMmaI saMmadyetyarthaH 'AhArei' Aharati teSAM bhakSaNaM karoti, tathA 'AhArataM vA sAijjai' AharantaM vA svadate / nimbAdivRkSapatrANAmacittajalena prakSAlane kRtvA AhAraM kurvantaM svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati // sU0 14 // sUtram--je bhikkhU pADihAriyaM pAyapuMchaNaM jAittA 'tameva rayaNi paccappiNissAmi'-tti sue paJcappiNai paccappiNataM vA sAijjai ||suu0 15 // chAyA-yo bhikSuH prAtihArikaM pAdapoMchanakaM yAcitvA 'tasyAmeva rajanyAM pratyarpayidhyAmI'-ti zvaH pratyarpayati pratyarpayantaM vA svadate / sU0 15 / / cUrNI-'je mikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'pADihAriyaM pAyapuMchaNaM' prAtihArikaM pAdaprochanakam , tatra zrAvakAdibhya AnItaM pratyarpaNayogya vastu prAtihArikamiti kathyate, tathA pAdapochanakaM rajoharaNam 'jAittA' yAcitvA 'tameva rayaNi paccappiNissAmi'-tti vasyAmeva rajanyAM pratyarpayiSyAmIti, sUtre 'tameva rayaNi' ityatra saptamyarthe dvitIyA prAMkRtatvAt , For Private and Personal Use Only Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtre zrAvakAdibhyo gatvA kathitam- mahya rajoharaNaM dehi ahaM punaH kArya saMpAdya tasyAmeva rajanyAM rAtrau pratyarpayiSyAmi rAtreH prAgevetyarthaH, rAtrau AdAnapradAnasya niSiddhatvAt rajanItipadaM divasAvasAnabodhakam , ityevaM prakAreNa yAcanAM kRtvA rajoharaNamAnItavAn kintu 'mue paccappiNaI' zvaH pratyarpayati zvaH paradine prAtaHkAle rAtrivyapagamAnantaraM pratyarpayati rajoharaNam, tathA 'paccappiNaMtaM vA sAijjaI' pratyapeyantaM vA svadate / yo hi rajoharaNAdikaM tadivasamAtrasya kRte yAcitvA AnItavAn / yadyapi prAtihArika rajoharaNamAhAravastrapAtrAdi kambalaM ca na kalpate sAdhUnAmiti rajoharaNasya prAtihArikatvena yAcanaM na saMgacchate tathApi akasmAt caurAdinA apahRtam , agninA dagdhaM, kutrApi vismRtaM ced rajoharaNaM bhavet tadA tAtkAlikakAryakaraNAya tadyAcanasya saMbhavaH kintu pratyarpayati dvitIyadine prAtaHkAle / etAdRzaM zramaNaM svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati mRSAvAdAdidoSasaMbhavAt , tathA etAdRzasyAjJAbhaGgAdayo'pi doSA bhavantIti ||suu0 15 // sUtram--je bhikkhU pADihAriyaM pAyapuMchaNaM jAittA 'sue paccappiNissAmi'-tti tameva rayaNi paccappiNai paJcappiNataM vA sAijjai / suu016| chAyA-yo bhikSuH prAtihArikaM pAdapoMchanakaM yAyitvA 'zvaH pratyarpayiSyAmI'-ti tasyAmeva rajanyAM pratyarpayati pratyarpayantaM vA svadate ||suu016||| cUrNI-'je bhikkhU pADihAriyaM' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcit bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'pADihAriyaM' prAtihArikaM punaH pratyarpaNayogyam 'pAyapuMchaNaM' pAdapoMchanakaM 'jAittA' yAcitvA zrAvakebhyo pAdapoMchanasya yAcanAM kRtvA''nItaM 'mue paccappiNissAmi'-tti zvaH prAtaHkAle pratyarpayiSyAmi, arthAt kazcit sAdhuH zrAvakagRhaM gatvA kathayati-bhoH! mahyamekaM pAdapoMchanaka dehi kArya kRtvA prAtaH punaH pratyarpayiSyAmi' iti kathayitvA zrAvakebhyo pAdapochanakaM gRhAti kintu 'tameva rayaNi paccappiNai' tasyAmeva rajanyAM-rajanImukhe divasAvasAne pratyarpayati, yadivase eva yAcanAM kRtvA dvitIyadivase dAtuM kathayitvA AnItavAn tat tasyAmeva rAtrau rAtreH pUrvameva punaH pratyarpayati, tathA 'paJcappiNataM vA sAijjai' pratyarpayantaM vA vA svadate, prAtaHkAle pratyarpayiSyAmIti kathayitvA prAtihArika rajoharaNaM yAcitvA AnItavAn parantu tadAtreH prAgeva pratyarpaNaM karoti, tAdRzaM zramaNaM yo'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, evaM karaNe sAdhorvacane mRSAvAdadoSApattiH syAt / sUtram-je bhikkhU sAgAriyasaMtiyaM pAyapuMchaNaM jAittA 'tameva rayaNi paccappiNissAmi'-tti sue paccappiNai paccappiNataM vA sAijjai / sU0 17 // For Private and Personal Use Only Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhAjyAvadri u.55.17-23 prAtihArikasAgArikasatkadaNDAderuktakAle pratyarpaNani0 143 chAyA-yo bhikSuH sAgArikasatkaM pAdoMchanakaM yAcitvA 'tasyAmeva rajanyAM pratyapaiyiSyAmI-'ti zvaH pratyarpayati pratyarpayantaM pA svadate ||suu017|| cUrNI-'je bhikkhU sAgAriya0' ityAdi / 'je bhikkhU yaH kazcid bhikSu. zramaNa zramaNI vA 'sAgAriyasaMtiyaM' sAgArikasatkam-sAgAriko gRhasthaH tatsatkaM tatsambandhi 'pAyapuMchaNaM jAittA' pAdapoMchanakaM yAcitvA / zeSaM paJcadazasUtravad vyAkhyeyam ||suu0 17 // sUtram-je: bhikkhU sAgAriyasaMtiyaM pAyapuMchaNaM jAittA 'sue paccappiNissAmi'-tti tameva rayaNi paccappiNai paccappiNataM vA sAijjai // ____ chAyA-yo bhikSuH sAgArikasatkaM pAdanoMchananaM yAcitvA zvaH pratyarpayiSyAmI-ti' sasyAmeva rajanyAM pratyarpayati pratyarpayantaM vA svadate ||suu0 18 // cUrNI-'je bhikkhU sAgAriya' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'sAgAriyasaMtiyaM' sAgArikasatkam gRhasthasvAmikaM yad upAzraye sthitaM tat 'pAyapuMchaNaM jAittA' pAdaprochanakaM yAcitvA, zeSaM SoDazasUtravad vyAkhyeyam ||suu0 18 // sUtram--je bhikkhU pADihAriyaM daMDayaM vA laTThiyaM vA avalehaNiyaM vA veNusUI vA jAittA evaM eehiM dohiM vi ceva pADihAriya-sAgAriyagamaehiM do do AlAvagA NeyavvA // sU0 19 // 20 // 21 // 22 // chAyA-yo bhikSuH prAtihArika daNDaka vA yaSTikAMcA avalehanikAM vA veNusUcI vA yAcitvA, evam etAbhyAM dvAbhyAmapyeva prAtihArika-sAgarikagamakAbhyAM dvauM dvau AlApakau jJAtavyau / sU0 19 / 20 / 21 / 22 // cU-'je bhikkhU pADihAriya0' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'pADihAriya' prAtihArikam punaH pratyarpaNayogyam 'daMDayaM vA' daNDakaM vA, tatra daNDaH pUrvoktasvarUpastam 'laTThiyaM vA' yaSTikAM laghudaNDarUpAM vA rugNAdyavasthAyAM grahaNayogyAm 'avalehaNiyaM vA' avalehanikAM vA, tatra caraNAdisaMlagnakardamAdikaM yayA apanIyate sA vetraprabhRtinirmitA kSurikAdisadRzavastuvizeSarUpA, tAm avalehanikAm, tathA 'veNuvaIvA' veNusUcI vA vaMzanirmitA sUcIm 'jAittA' yAcitvA zrAvakAt tadyAcanAM kRtvA 'evaM eehi' ityAdi-evam anenaivA''lApakaprakAreNa etAbhyAM pUrvapradarzitAbhyAmapi dvAbhyAmeva, kIdRzAbhyAmityAha-'paDihAriya0' ityAdi-"prAtihArika-sAgArikasatkarUpAbhyAM gamakAbhyAM pratyekasya dvau dvau AlApako karttavyau, tathAhi-prAtihArikasya daNDakAdikasya tasminneva divasAvasAne pratyarpayiSyAmoti kathayitvA zvaH prAtaHkAle pratyarpayatIti tadviSayakaM sUtram For Private and Personal Use Only Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizISa // 19 // tataH prAtihArikasya daNDakAdikasya prAtaHkAle pratyarpaNArtha kathayitvA divasAvasAne eva pratyarpayatIti tadviSayakaM sUtram // 20 // evam-sAgArikasatkasya daNDakAdikasya tasminneva divasAvasAne pratyarpayiSyAmIti kathayitvA prAtaH pratyarpayatIti tadviSayaM sUtram // 21 // evaM sAgArikasatkasya daNDakAdeH prAtaH pratyarpayiSyAmIti kathayitvA tasminneva divasAvasAne pratyarpayatIti tadviSayakaM sUtram // 22 // etatsUtracatuSTayamapi sAdhorvacane mRSAvAdadoSavatvena niSedhaviSayakamasti / zeSaM paJcadazasUtravad vyAkhyeyam ||suu022|| atrAha bhASyakAra:bhASyam-pADihArivasAgAri,-saMtie je gamA bhave / pAyapuMchaNage daMDAie cettha taheca ya // chAyA-prAtihArikasAgAri,-sarake ye gamA bhaveyuH / pAdaproJchanake daNDAdike cAtra tathaiva ca // avacUriH-'pADihAriya' ityAdi / prAtihArike prAtihArikapAdaproJchanakaviSayakapaJcadazaSoDazasUtrayoyoM gamadvayaprakAraH kathitaH sa eva hi gamadvayaprakAraH sAgArikapAdaproJchanaviSayakasaptadazASTAdazasUtrayorapi jJAtavyaH / tathA pAdapoMchanakaviSayake paJcadazAdisUtracatuSTaye yadvat yena prakAreNa rajoharaNasya pratipAdito dvitIyodezekaprakAreNa sa eva prakAraH prAtihArikasAgArikasatkadaNDAdiSvapi sUtracatuSTayI prayokavyA / etatsarva dvitIyoddezake prathamasUtrAdArabhyASTamasUtraparyantaM yathA varNitam tathaivAtrApi paJcamodezake varNayitavyam / zrAvakAt yAcitvA AnItasya pAdaproJchanakasya daNDAdervA yathAsamayamapradAne prAyazcittaM bhavati, tathA AjJAbhaGgAdikA doSA api bhavantIti |suu022|| sUtram-je bhikkhU pADihAriyaM vA sejjAsaMthAraMgaM paccappiNittA doccaMpi aNaNunaviya ahiTThei ahiTUTetaM vA sAijjai ||suu0 23 // chAyA-yo bhikSuH prAtihArikaM vA zayyAsaMstArakaM pratyarpayitvA dvitIyamapi ananujJApyAdhitiSThati adhitiSThataM vA svadate ||suu0 23 / cUrNI-je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'pADihAriyaM vA' prAtihArikaM vA 'sejjAsaMthAraga' zayyAsaMstArakaM zrAvakAdAnItaM zravakAya 'paJcappimittA' pratyarpayitvA pratyarpaNArthaM tu gatavAn kintu tatsvAmino'mupasthityAdikAraNavazAt anarpa yitvA tadAdAyaiva samAgataH, tat zayyAsaMstArakaM tatraiva tiSThati, tAdRzaM zayyAsaMstArakaM punaH 'doccaM pi aNaNunnaviya' dvitIyaM-dvitIyamapi vAram ananujJApya tasyAjJAmagRhItvaiva yadi kAraNavazAt 'ahiDhei' adhitiSThati tadupari samupavizati tasyAnanujJApitasya zayyAsaMstArakasyopabhogaM For Private and Personal Use Only Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir wwwimmmmwwww gaNamAnyASacUriH u. 5 sU0 24-25 dIrghasUtrakaraNaniSedhaH 0 karoti, tathA 'ahitaM yo sAijai adhitiSThanta vA tvadate / yo hi AnItaM zayyAsastAraka zrAvakAyArpayitvA punarapi AjJAmantareNe tasyopogaM karoti upabhoktAramanumodate ca sa prAyazcittaH bhAgI bhavati / prAtihArikA'prAtihArikazayyAsaMstArakamayituM gataH kintu kAraNavazAda na samapitavAn tacca zayyAsaMstAraka tathaivAvatiSThate tAdRzaM zayyAsaMstArakaM dvitIyavAramananujJApyaM tadAjJAmanavApya tasyopabhogaM karoti sa prAyazcitabhAgI bhavatI, tathA tasyA''jJAbhaGgAdikA doSA bhavanti / mana: nujJAtasya zayyAderana jopya punarupabhoge mAyitvaM mRSAvaditvaM ca syAt , tathA adattAdAnam apratyayaH kalahaH upAlambhazca syAt , yasmAdete doSAstasmAt , kAraNAt samarpitaM zayyAsastAraka dvitIyakAramanaM jJApya na bhoktavyamiti sU0 23 // sUtram-je bhikkhU sAgAriyasaMtiyaM sejjAsaMthAraMga paccappiNittI doccaMpi aNaMNunnaviya ahiThei ahidvaita vA sAijjai // sU0 24 // chAyA--yo bhikSuH sAgArikasatkaM zayyAsaMstArakaM pratyarpayitvA dvitIyamadhyananuzA pyAdhitiSThati kadhitiSThaMntaM SA svadate / / sU0 24 // cUrNI-je bhikkhU sAgAriya' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcit bhikSuH zramaNa: zraMmaNI vA 'sAgAriyasaMtiyaM sejjAsaMthAragaM' sAgArikasatkaM zrAvekasambandhi yadupAzrayasthitaM tat punaH zayyAsaMstArakaM pIThaphalaMkAdikaM 'paccaMppiNittA' pratyaye tadupabhogAjJAM samaya tat punaH 'doccaMpi aNaNunnaSiya' dvitIyamapi vAram ananujJApya zrAvakasyAjJAmanAdAya 'ahiMThei' adhitiSThati tAdRzazayyAsaMstArakasyopabhogaM karoti, tathA 'ahiThetaM vA sAijjaI' adhitiSThantamupabhogaM kurvantaM vA zrapaNaM svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAmaGgAdikA doSAzcApi bhavanti tasmAt kAraNAt tasya tAdRzasya sAgArikasatkazayyAsaMstArakasya dvitIyavAram ananujJApya nopabhogaH karaNIyaH, na vA tadupabhokturanumodana karaNIyamiti / sU0 24 // sUtram-je mikkhU saNakappAsAovAM uNNakaMppAsAo vA poMDakappAsAo vA amilakappAsAauM vA dIhasuttAI karei kareMta vA saaiijjii| - - chAyA-yo mizaNakapisito thA UrNAkAsito vA bauNDakAsito vA amilakAryAsato vA dIrghasUtrANi karoti kurvantaM vA svadate ||suu0 25 // For Private and Personal Use Only Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 156 nizImasa cUrNI-'je mikkhU' ityaadi| 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'saNakappAsAo vA' zaNakArpAsAt zaNasUtrAt 'zagaM' lokaprasiddham 'uNNakappAsAmo vA' UrNAkArpAsAdA- ajoSTrAdInAm-UrNAsUtreNetyarthaH, poDakappAsAo vA' poMDUkArpAsAsa-banajAtakApAsenetyarthaH, 'amilakappAsAo vA' amilakArpAsAdvA kAryAsavizeSAt , kartitazaNAdisUtreNetyarthaH dIDa. muttAI karei' dIrghasUtrANi karoti zaNAdisUtreNa dIrghasUtrANi vastrAntabhAgasthitasUtrANi dIrghANi saMpAdayatItyarthaH tathA 'kareMtaM vA sAijjaI' kurvantaM vA svadate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSA bhavanti / evaM zaNAdinA sUtrANi saMpAdayataH zramaNasya sUtrArthayorhAnibhavati / yasmAt dIrghasUtranirmANe eva samayasya vyatIyamAnatvAt svAdhyAyArtha samaya eva na milati, ityevaM krameNa sUtrArthayovismaraNaM jAyate / evaM yadi kazcit zrAvakAdi dIrghasUtraM kurvataM sAdhu pazyati tadA 'dIrghasUtranirmANa gRhiNAM karma' iti kRtvA tasya zramaNasya zAsanasya ca laghutA bhavati / evaM teSu dIrghastreSu zuSirabhAge mazakAdijIvAnAM vinAzopi jAyate iti saMyamavirAdhanamapi bhavati / yasmAt kAraNAt dIrghasUtranirmANe ete uparyuktA doSA bhavanti tasmAt kAraNAt zramaNaH svayaM dIrghasUtranirmANa na kuryAt na vA dIrghasUtrANi kurvantamanumodayediti / dIrghasUtrArtha yantrAdicAlanamAvazyaka tatazca yantracAlanena vAyukAyikA jIvA vinazyanti tatazca saMyamavirAdhanam , saMyatAstu vAyuvirAdhanApekSayA svAtmavirAdhanameva varamiti manyante, vAyukAyikavirAdhane SaTakAyAnAmapi virAdhanaM saMbhavati tena saMyamavinAzaH, saMyamavinAze ca sarveSAM mahAvratAnAM virAdhanamapyApadheta, uktaM ca AcArAgasUtreprathamAdhyayane saptamodezake prathamasUtre-'iha saMtigayA daviyA NAvakhaMti jIviuM' iti / iha zAntigatAH zAntimagnAH dravikAH dravaH-saMyamastadvantaH karmanivAraNazIlAH saMyaminaH jIvitum vyajanAdinA vAyukAyikasya virAdhanenaprANAn dhArayituM nAvakAGkSanti necchanti-ityarthaH / yastu ekajIvavirAdhanaM karoti sa SaNNAmapi virAdhanaM karoti / uktaM cAcArAgasUtre dvitIyAdhyayane SaSThodezake dvitIyasUtre-'siyA tattha egayare viparAmusai chesu annayaraMmi kappaI' syAttatraikataraM viparAmazati SaTsa anyatarasmin kalpate, iti chAyA / ayaM bhAvaH-ekakAyavirAdhanAyAM satyAM SaTkAya virAdhanA bhavati, vistaratastu tatraiva vilokanIyam / evaM dhvanivardhakayaMtre (lAuDaspIkara) iti saMpratikAlaprasiddha vyAkhyAnAdikaraNe SaTkAyavirA dhanaM bhavatIti, tatra vAyukAyavirAdhanAt / evaM dIrghasUtranirmANa vAyukAyikavirAdhanAsaMbhavAt sUtre dIrghasUtrakaraNasya niSedhaH kRta iti, tasmAt vAyukAyarakSaNArtha yatanA kartavyA, akaraNe prAyazcittaprasaMgAt // sU0 25 // . sUtram-je bhikkhU sacittAI dArudaMDANi vA veNudaMDANi vA vettadaMDANi vA karei kareMtaM vA sAijjai // sU0 26 // For Private and Personal Use Only Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNi0 u05 sU028-35 sacittAdidArudaNDakAdernavanivezitamAmAdaubhikSAyAzcani0 147. chAyA-'yo bhikSuH sacittAn dArudaMDAn vA veNudaMDAn vA vetradaMDAn vA karoti kurvantaM vA svadate ||suu0 26 // cUrNI-'je bhikkhU sacittAI' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'sacitAI sacittAn-sajIvAn 'dArudaMDANi vA' dArudaNDAn vA ziMzapAdivRkSasaMpAditadaNDAn ityarthaH 'veNadaMDANi vA' veNudaNDAn vA, tatra veNuvaMzastatsambandhino daNDAn 'vettadaMDANi vA' vetradaNDAn vA. tatra vetram latAvizeSalakSaNaM 'veta' 'netara' iti lokaprasiddham , tasya vetrasya sacittadaNDAn vetyarthaH 'karei' karoti sacittadArudaNDAdIn svasaMpAdayatItyarthaH tathA 'karataM vA sAijjaI' sacittadArudaNDAn kurvantaM saMpAdayantamanyamanumodate / yo hi bhikSuH zramaNaH sacittadAruvaMzAdidaNDaM svayaM karoti kurvantamanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgA'navasthAdayo doSA bhavantIti // sU0 26 // evaM 'dhareI' dharati-haste dhArayati ||suu0 27 // 'paribhujaI' paribhuH anyasmin kArye paribhogaM karoti, zeSaM pUrvavat // 20 28 // mutram-je bhikkhU cittAI dArudaMDANi vA veNudaMDANi vA vettadaMDANi vA karei kareMtaM vA sAijjai // sU0 29 // . chAyA-yo bhikSa: citrAn dArudaNDAn vA gheNudaNDAn vA vetradaNDAn vA karoti kurvantaM vA svadate ||suu0 29 // cUrNI-'je bhikkhU citAI' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'cicAI' citrAn varNayuktAn 'dArudaMDANi vA' dArudaNDAn , tatra citraH ekavarNena nolapItAdinA vA ekena varNena atizayenojjvalaH, tathA ca ekavarNena yena kenApi atizayena dArudaNDAn ujjvalAn 'karoti' ityagrimeNa sambandhaH, tathA 'veNudaMDANi vA' veNudaNDAn vA tatra veNuvaMzaH, tasya daNDAn , tAn varNenoujvalAn karoti, tathA 'vettadaNDANi vA' betradaNDAn vA ekavarNenAtizayenojjvalAn 'kareI'. karoti svayaM saMpAdayati, tathA 'kareMtaM vA sAijjai' kurvantaM vA saMpAdayantamanyaM zramaNaM svadate'numodate / yo bhikSucitraM dArudaNDaM veNudaNDaM vetradaNDaM karoti kurvantaM vA anumodate sa prAyazchitabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSA bhavantIti |mu029|| evaM 'gharei' sU0 30 // 'paribhaMjaI' suu031|| vyAkhyAnaM pUrvavat // sUtram-je bhikkhU vicittAI dArudaMDANi vA veNudaMDANi vA vetta. daMDANi vA karei kareMtaM vA sAijjai / / sU0 32 // chAyA-yo bhikSuH vicitrAn dArudaNDAn vA veNudaNDAn vA vetradaNDAn vA karoti kurvantaM vA svadate ||suu0 32 // For Private and Personal Use Only Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhadra nizIthasUtre 1 cUrNI - 'je bhikkhU vicittAI' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH vicittAI vicitrAn nAnAvarNopetAn 'dArudaMDANi' dArudaNDAn 'veNudaMDANi vA' vaMzadaNDAn 'vecadaM-.. DApi kA' vetradaNDAn vA 'karer3a' karoti 'kareMtaM vA sAijjai' kurvantaM vA svadate'numodate / yaH zramaNaH nAnAvarNopetAn dArudaNDAdikAn svayaM karoti kurvantaM vA anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSA bhavantIti / / sU0 32 // evaM 'dharei' ||sU0 33| 'pari-'jhuMja' vyAkhyAnaM pUrvavat ||suu0 34 // sUtram -- je bhikkhU navaNivesaMsi gAmaMsi vA jAva saMnivesaMsi vA aNuppavisittA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAI paDi. ggA sAijjai // sU0 35 // chAyA -yo bhikSurnava niveze grAme vA yAvat saMniveze vA anupravizyAzanaM vA pAnaM vA khAdya vA svAdyaM vA pratigRhNAti pratigRddhataM vA svate | su0 35 // 'cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcida bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'navaNivesaMsi vA' navaniveze vA navatayA nivezaH sthApanaM yasya se navaniveza: - tasmin prathamatayA nivAsite, brAhaze 'sAmaMsi vA' grAme vA 'jAva saMniveti vA' yAvat saMniveze vA atrayAvat-padena nagarakheTakarbaTAdInAM saMgraho bhavati, eteSu navaniveziteSu prAmAdiSu 'anuSpavisittA' anupravizya pravezaM kRtvA, yo hi bhikSurnavanirmitagrAmAdiSu madhye pravezaM kRtvetyarthaH 'asaNaM vA ' anamAhArAdijAtaM vA 'pANaM vA pAnaM taNDuladhAvanAdikamacittajalam : 'khAimaM vA' khAyaM - drAkSAkhaNDAdikabhU 'sAimaM bA' svAdyaM lavaGgAdikam 'paDiggA hei' pratigRhNAti - grahaNaM karoti 'paDi - ggArhataM vA sAijjai' pratigRhNantaM vA svadate / yo hi zramaNo navanirmitagrAmAdAvanupravizyAhA - dergrahaNAM karoti tamanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSAzcApi bhavanti tasmAt kAraNAt zramaNo navanirmitaprAmAdiSu pravizya na caturvidhAhArAdikaM gRhNIyAt na bA. gRhNantamanu modayediti / arthaM bhAvaH - navanirmitaprAmAdau pravizantaM zramaNaM dRSTvA bhadrakA anivastikAmA api evaM vicArayanti - aho bhAgyavazAt sAdhuH samAgato mahanmaGgalaM jAtam, sthirIbhUtaM ca / evaM jAnanti kRSThiM ca- aho sAdhudarzanaM dhanyam, sAdhumAtra prathamameva mikSAgrahaNaM kRtam, tena kAraNena grAmopi sthiro bhaviSyati, vayamapi cAtra susthirAH santo vasiSyAmaH iti kRtvA te tatrAgatya nivasanti tenArambhapravRttiH / tataste bhadrakAH teSAM sAdhUnAmanyeSAM vA nimittamudramAdidoSaduSTamAhArAdikaM kuryuH / yazca abhadrakaH sa punarnavanirmitagrAmAdau AvAsaM kartukAmeopi prathamataH sAdhuM dRSTvA For Private and Personal Use Only Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vibhAdhyAyacUriH u05 sU036-60 navalohAdikhanyAmikSAyAH mukhavINikAdezca niSedhaH 149 amaGgalamiti kRtvA na vAsaM karoti tato nivartate / asthire ca grAme jAte lokA vadanti-kutosmAkaM sukham yasmAt prathamameva tu muNDaziraso dRSTAH bhikSayA lambhitAzca, iti tasyAnyeSAM ca zramaNAnAM bhakkAdIn nivArayiSyanti, evaM cAntarAyadoSo bhavati / evaM ca navanirmitagrAmAdau praveze doSA bhavanti / evaM navanirmitagrAmAdau praveze kRte sacittapRthivyAdisaMghaTanAdoSaH, apkAyaharitakAyAdisaMghaTTanadoSopi bhavet tasmAt kAraNAt navanirmitagrAmAdau pravezo na kartavyo na vA pravizantamanumodayediti ||suu0 35 // sUtram-je bhikkhU navaNivesaMsi ayAgaraMsi vA taMbAgaraMsi vA tau. AgaraMsi vA sIsAgaraMsi vA hiraNNAgaraMsi vA suvaNNAgaraMsi vA rayaNA. garaMsi vA vairAgaraMsi vA aNuppavisittA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai ||suu0 36 // chAyA-yo bhikSurnavaniveze vA aya Akare vA tAmrAkare vA apvAkare vA sIsA. kare vA hiraNyAkare vA suvarNAkare vA ratnAkare vA vajrAkare vA anupravizyAzanaM vA pAnaM vA khAdya vA svAdya vA pratigRhAti pratigRhantaM vA svadate // sU0 36 // __cUrNI-je bhikkhU' ityAdi / yo bhikSuH zramaNaH zramaNI vA ityadinA yathA navanivezite grAmAdau pravizya bhikSAgrahaNaniSedhaH kRtastathaiva navanivezite lohakhanyAdAvapi bhikSAgrahaNaniSedho jnyaatvyH| tathAhi-navanivezite ayaAkare-lohakhanyAM, evaM tAmrAkare-tAmrakhanyAM, trapvAkare trapuH-jasadA' iti prasiddho dhAtuvizeSaH, tasya khanyAM, sIsAkare-sIsakanAmadhAtuvizeSakhanyAM, hiraNyAkare-rajatakhanyAM; suvarNAkare, ratnAkare-ratnakhanyAM, vajrAkare-vajaratnakhanyAM vA'nupravizya zramaNaH zramaNI vA'zanAdikaM gRhNAti grahantaM vA svadate sa doSabhAgU bhavati / tatra gamane saMyamAtmavirAdhanA'vazyambhAvinI, eSAM sacittatvAsaMyamavirAdhanA / patanAdisaMbhavenA''tmavirAdhanA ca bhavati / tathA tatra sthitAnAM caurAdizaGkAsaMbhavo'pi syAt ||suu0 36 // sUtram-je bhikkhU muhavINiyaM karei kareMtaM vA sAijjai ||suu037 chAyA-yo bhikSurmukhINikAM karoti kurvantaM vA svadate ||suu0 37 / cUrNI--'je bhikkhU muhavINiya' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'muhaboNiyaM karei' mukhavINikAM karoti, tatra vINA vAdyavizeSalakSaNA, tathA ca vINAvat mukhaM karoti, vINayA hi madhurazabdo'bhivyajyate tato mukhasya tathA ceSTrAM karoti yathA mukhaM vINA For Private and Personal Use Only Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 150 nizIthasUtra vad bhavati, tathA 'kareMtaM vA sAijjaI' kurvantaM vA svadate / yo hi bhikSuH svakIyaM mukhaM kuceSTayA vINAvat karoti tamanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikAH doSA bhavanti ||suu0 37 // evaM mukhavINikAkaraNasUtravadevAnyAnyapi dantavINikAkaraNasUtrata Arabhya haritavINikAkaraNasUtraparyantAni ekAdaza sUtrANi vyAkhyeyAni / tathAhi-'je bhikkhU daMtavINiyaM kareI' yo bhikSurdantavINikAM karoti // 38 // evam 'uDhavINiyaM // 39 // 'nAsAvINiyaM // 40 // 'kakkhavINiyaM // 41 // 'hatthavINiya' // 42 // 'nahavINiyaM // 43 // 'pattavINiyaM // 44 // 'puSphavI. NiyaM // 45 // 'phalavINiyaM' // 46 // 'bIyavINiyaM' // 47 // hariyavINiyaM' // 48 // chAyA-yo bhikSurdantavINikAM karoti // 38 // evam-oSThavINikAm // 39 / / nAsAvINikAm // 40 // kakSAvINikAm // 41 // hastavINikAm // 42 // nakhavINikAm // 43 // patravINikAm // 44 // puSpavINikAm // 45 // phalavoNikAm // 46 // bIjavINikAm // 47 // haritavINikAm // 48 // etAni sUtrANi mukhavINikAkaraNasUtravad vyAkhyeyAni ||suu0 48 // sUtram-je bhikkhU muhavINiyaM vAei vAeMtaM vA saaijji|| sU0 49 // chAyA-yo bhikSurmukhavINikAM vAdayati pAdayantaM vA svadate ||suu0 59 // .. cUrNI- 'je bhikkhU muhavINiyaM' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcit bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'muhavINiyaM vAei' mukhavINikAM vAdayati mukhaM vINAvat vAdayati mukhena vINAvat zabdaM karoti, mohaM vilakSaNaM madhurazabdakaraNena janayati, tathopazAntamapi mohamudIrayati / tathA 'vAeMtaM vA sAijjai' vAdayantaM vA svadate'numodate / yo hi sAdhuH mukhaM vINAvad vAdayati vAdayantaM vA anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tasyAjJAbhaGgAdikA doSA bhavanti ||suu049|| evaM mukhavINikAvAdanasUtravadevA'nyAnyapi dantavINikAvAdanasUtrata Arabhya haritavINikAvAdanasUtraparyantAni ekAdaza sUtrANi vyAkhyeyAni / tathAhi-'je bhikkhUdaMtavINiyaM vAei' su0 50 // 'oDhavINiyaM vAei' // 51 // 'nAsAvoNiyaM vAeI' // 52 // 'kakkhavINiyaM' vAei // 53 // 'hatthavINiyaM vAeI' // 54 // 'nahavINiyaM vAeI' // 55 // 'pattavINiyaM vaaei||56|| 'pupphavINiyaM pAei' // 57|| 'phalavINiyaM vAei' // 58 // 'bIyavINiyaM vAei // 59 // 'iriyavINiyaM vAeDa' // 60 // chAyA-yo bhikSurdantavINikAM vAdayati ||suu050|| oSThavINikAM vAdayati // 51 // nAsAvINikAM vAdayati // 52 // kakSAvINikAM vAdayati // 53 // dastavINikAM vAdayati // 54 // navavINikAM vAdayati // 55 // patravINikAM vAdayati // 56 // puSpavINikAM vAdayati // 17 // phalavINikAM vAdayati // 58 // bIjavoNikAM vAdayati // 59 // haritavINikAM vAdayati // 6 // etAni sUtrANi mukhavINikAvAdanasUtravad vyAkhyeyAni // 90 60 // For Private and Personal Use Only Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrtibhASyAvacUriH u0 5 0 61-64 auhe zivayAdivasa tivAsaniSedhaH 151 sUtram -- evaM aNNayarANi vA tahappagArANi vA aNudinnAI saddAI udIres udIteM vA sAijjai // sU0 61 // chAyA - pavamanyatarAn vA tathAprakArAn vA anudIrNAn zabdAn udIrayati udIrayantaM vA svadate // sU0 61 // , cUrNI - 'evaM aNNayarANi' ityAdi / saMprati prakRtaprakaraNamupasaMharannAha - 'eva'mityAdi / 'evaM' evaM yathoktaprakAreNa 'aNNayarANi vA anyatarAn vA vINAvAdanaprakAreNa anyAnapi zabdAn pazupakSisarpAdInAM zabdAn 'tahappagArANi vA' tathAprakArAn vA taM prakAramApannA iti tathAprakArAH tAn zabdAn vAditrazabda samAnAnanyAnapi 'aNudinnAI' anudIrNAn 'sadAI' zabdAn 'udIrei' udIrayati uccArayati, arthAt yat mohanIyaM karma upazAntaM tat punaranekaprakArakazabdoccAraNena udIrayati, tathA 'udIreMtaM vA sAija ' udIrayantaM vA svadate / yo hi zramaNo'nekaprakArakAn zabdAnudIrayati taM yo'numodate sa prAyazcitabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSA bhavantIti // sU0 61 // sUtram -- je bhikkhU uddesiyaM sejjaM aNuppavisaha aNuppavisaMta vA sAijjai || sU0 62 // chAyA - yo bhikSurauddezikIM zayyAmanupravizati anupravizantaM vA svadRte // sU0 62 / cUrNI - 'je bhikkhU uddesiyaM' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'uddesiyaM sejjaM' maudezika zayyAm ekaM zramaNaM zramaNa vA uddizya kRtA iti auzikI, sA cAsau zayyA vasatiH sthAnakamityarthaH tAmaudezikIM zayyAm ' aNuSpavisai' anupravizati sAdhumuddizya kRtopAzraye upAgacchati upAzraye nivAsakaraNArthe yaH zramaNaH pravezaM karoti, tathA 'aNuvitaM vA sAijjai' anupravizantaM vA svadate / yaH zramaNa audezika sthAke upAgacchati taM yo'nyaH zramaNo'numodate sa prAyazcitabhAgI bhavati tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSA bhavanti // sU0 62 // sUtram -- je bhikkhU sapAhuDiyaM sejjaM aNuppavisai aNuSpaksiMtaM vA sAijjai // sU0 63 // chAyA -yo bhikSuH saprAbhRtikAM zayyAmanupravizati anupravizantaM vA svadate 63 For Private and Personal Use Only Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 153 nizIyasUtre cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcida bhikSuH 'saMvAhuDiya sejjaM saprAbhRtikAM zayyAm, prAbhRtam - upahAraH yatra karma prAbhRtaM bhavati karmaNa AgamanaM bhavati tena sahitA yA sA prAkRtikA, yasyAM vasatau chAdanalepanabhUmikarmAdikaM kriyate tAdRzIM zayyAM vasatim Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prAcUrNakAnAM nivAsAya kiyatkAlArtha dattA sA'pi vasatirupacArAt saprAbhRtikA procyate, tAdRzIM zayyAM vasatiM sthAnakamityarthaH 'aNuSpavisai' anupravizati etAdRzopAzraye nivAsArthamAgacchati 'aNupavitaM vA sAijjai' anupravizantaM vA svadate / yo hi bhikSuH saprAbhRtakaM sthAnakaM nivAsArthamAgacchati tamanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSA bhavanti / yasmAt kAraNAt samrAbhRtikAvasatau nivAsakaraNe ete pUrvoktA doSA bhavanti tasmAt kAraNAt zramaNaH saprAbhRtakasthAnake nivAsaM na kuryAt, na vA saprAbhRtakasthAnake nivasantaM zramaNamanumodayediti // sU0 63 // sUtram - je bhikkhU saparikammaM sejjaM aNuSpavisai aNuSpavisaMta vA sAijjai // sU0 64 // chAyA -- yo bhikSuH saparikarmA sayyAmanupravizati anupravizantaM vA svadate ||suu064|| cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'saparikammaM sejjaM 'aNuSpavisai' saparikarmA zayyAm anupravizati, tatra saparikarmA - parikarmasahitA lipsA ghRSTA mRSTA dhavalitA bhavet, yatra nivAsakaraNena mUlaguNottaraguNAnAM vighAtoM jAyate, athavA yasyAM vasatau sAdhumuddizyAnuddizya vA kazcit ghAvanagharSaNalepanAdikaM citrakarmAdikaM vA saMpAditaM bhavet tAdRzI vasaMtiH saparikarmA zayyA kathyate / tAmanupravizati tatra nivAsaM karoti, tathA 'aNuSpavisaMta vA sAijjai' anupravizantaM vA svadate / yo hi bhikSuH saparikarmavasatau nivAsaM karoti taM yo'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSA bhavanti / / sU0 64 // sUtram -- je bhikkhU 'Natthi saMbhogavattiyA kiriya' -tti vayai vayaMtaM vA saoNijjai // sU0 65 // chAyA - yo bhikSuH 'nAsti saMbhogapratyayA kriyA' iti vadati vadantaM vA svadate // 65 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcida bhikSuH Natthi saMbhogavattiyA kiriya'- tti vayai' nAsti saMbhogapratyayA kriyeti vadati / tatra mAsyarya pratiSedhaH, 'samoga' ityatra saMzabdaH ekIbhAve bhujadhAtuH pAlanAbhyavaharaNArthakaH, tatazca ekatra bhojanamityarthaH, ekamaNDalyA For Private and Personal Use Only Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNimAlyAvaH u05 sU066-68 basapAtrAdInAM chedanAdi kRtvA pariSThApananiSedhaH 113 mupavizyAhArAdikaraNam , tataH asamAnasAmAcArIkairapi sahAhArAdikaraNe saMbhogapratyayakAraNikA kriyA karmabandho na bhavati, ityevaMprakAreNa yo vadati / atra 'saMbhoga'--zabdena dvAdazaprakArakasaMbhogo jJAtavyaH, yena sAdhunA saha ekatra bhojanAdivyavahAro na bhavettena, athavA yaH viruddhasAmAcArokastena saha bhojanAdikriyAM karotu na tatra ko'pi karmabandhaH, ityevaM yo vadati, tathA 'vasaMtaM vA sAijjaI' vadantaM vA svadate / yo hi bhikSuH 'saMbhogakAraNakaH karmabandho na bhavati'. evaM vadati, tamanumodate ca sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJA bhaGgAnavasthAmithyAtvAdikA doSA bhavanti tasmAt saMbhogapratyayA kriyA na bhavatItyevaM na vadet ||suu065|| sUtram-je bhikkhU vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNaM vA alaM thiraM dhuvaM dhAraNijja palicchidiya palicchidiya parihavei parihaveta vA saaijji|| sU0 66 // chAyA-yo bhikSurvastraM vA pratigrahaM vA kambalaM vA pAdaproJchanakaM vA alaM sthira dhruvaM dhAraNIyaM praticchidya praticchidya pariSThApayati pariSThApayantaM vA svadate // sU0 66 // cUrNI-'je bhikkha' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH niravadyabhikSaNazIla: zramaNaH zramaNI vA 'vatthaM vA vastraM vA-kSaumikaM kAmikaM vA 'paDiggahaM vA' pratigrahaM vA-pAtraM vA 'kaMbalaM vA' kambalaM vA-UrNAdiniSpannaM 'pAyapuMchaNaM vA' pAdapoMchanakaM vA-rajoharaNamityarthaH, 'alaM thiraM dhuvaM tatra alaM kAryakaraNe paryAptaM samarthamapi, sthiram yathAvasthitaM, dhruvaM cirakAlaparyantavartanayogyaM 'dhAraNijja' dhAraNIya-dhAraNayogyaM kAryakaraNayogyamapi vastrAdikam 'plicchidiy:| palicchidiya' praticchidya praticchidya hastena churikAdinA vA khaNDaM khaNDaM kRtvA 'parihaveI' pariSThApayati-kAryakSamamapi vastrAdikaM hastena zastrAdinA vA chittvA bhUmau pariSThApayati nikSipati tathA 'pariTThaveMtaM vA sAijjai' pariSThApayantaM vA svadate, tamanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSA bhavanti / yasmAdete doSA bhavanti tasmAt kAraNAt zramaNaH zramaNI vA kAryakaraNakSamaM vastrAdikaM chitvA na pariSThApayet , na vA pariSThApayantamanumodayediti ||suu066|| sUtram--je bhikkhU lAuyapAyaM vA dArupAyaM vA maTTiyApAyaM vA alaM thiraM dhuvaM dhAraNijja palibhidiya palibhidiya paridvavei paridvavetaM vA sAijjai sU0 67 // chAyA-yo bhikSuralAvukapAtraM vA dArupAtraM vA mRttikApAtraM vA alaM, sthiraM dhavaM dhAraNIya paribhidya paribhidya pariSThApayati pariSThApayantaM vA svadate // sU0 67 // For Private and Personal Use Only Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIyasI cUrNI-'je bhikkhU ' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'lAuyapAyaM vA' alAbukapAtraM 'alAbu' iti tumbiketi lokaprasiddhaM, tasya pAtram 'dArupAyaM vA' dAruSAnaM vA-kASThapAtramityarthaH 'maTTiyApAyaM vA mRttikApAtraM vA mRNmayaM bhAjanamityarthaH 'alaM' mAlam-akhaNDam 'thiraM' sthiraM dRr3ha 'dhuvaM' dhruvaM bahukAlaparyantaparibhogayogyaM dhAraNijja' dhAraNIyaM dhArayituM yogyaM na tu tyAgayogyam , etAvatA pAtrANAM pariSThApanAbhAve kAraNaM pradarzitam , etAdRzaM kAryakSamamapi bhalAbupAtrAdikam 'palibhidiya palibhidiya' paribhidha paribhidya prasphoTya prasphoTayetyarthaH 'pariveI pariSThApayati pAtrANi cUrNIkRtya bhUmau nikSipatIvyarthaH, tathA 'parihaveMtaM vA sAijjai' pariSThApayantaM vA svadate / yaH zramaNaH kAryakSamamapi alAbupAtrAdikaM khaNDIkRtya pariSThApayati, tamanumodate ca sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAnavasthAmithyAtvasaMyamavirAdhanAdikA doSAzcApi bhavanti, yasmAtkAraNAt kAryakSamAnAmapi pAtrANAM khaNDIkRtya pariSThApane pariSThApayituranumodane ca pUrvoktA doSA bhavanti, tasmAt kAraNAt zramaNaH alAbupAtrAdikaM kAryakSamaM cUrNIkRtya na pariSThApayet , na vA pariSThApayantamanumodayediti ||suu067|| sUtram-je bhikkhU daMDagaM vA laTThiyaM vA avalehaNiyaM vA veNasaiyaM vA palibhaMjiya palibhaMjiya pariTThavei parihavetaM vA sAijjai // sU0 68 // chAyA-yo bhikSuH daNDakaM vA yaSTikAM vA avalehanikAM vA veNusUcikAM vA parimamjya paribhajya pariSThApayati pariSThApayantaM vA svadate // sU0 68 // cUrNI:-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'daMDagaM vA' daMDakaM-dAruveNuprabhRtidaNDaM vA 'laTThiya vA' yaSTikAM vA 'avalehaNiyaM vA' bhava. hanikAM vA tatra avalehanikA caraNalagnakardamaniHsAraNAya vaMzAdinirmittakSurikAdirUpA, tAm 'veNuna iyaM vA' veNusUcikAM vA 'palibhaMjiya palibhaMjiya' paribhaJjya paribhaJjya troTayitvA troTayitvetyarthaH 'pariTravei' pariSThApayati, tathA 'pariveMtaM vA sAijjaI' pariSThApayantaM vA svadate / yo hi bhikSurdaNDAdikaM boTayitvA pariSThApayati, taM vA yo'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati sthA tasyAjJAbhaGgAdikA doSAH bhavanti ||suu0 68 / / / sUtram--je bhikkhU airegapamANaM rayaharaNaM dharei dharataM vA sAijjai ||suu0 69 // chAyA-yo bhikSuratirekapremANaM rajIharaNaM dharati dharantaM vA svadate // sU0 69 // For Private and Personal Use Only Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNimAmyAvacUriH u0 5 sU0 69-74 rajoharaNasyAnucitabandhaniSedhaH 155 cUrNIH- 'je mikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'airegapamANaM' atirekapramANam 'rayaharaNaM' rajoharaNam ; rajoharaNasya mAnamitthamtathAhi-gamanasamaye adhomukhatAmantareNaiva sukhato bhUmeH pramArjanaM kartuM zaknoti tAvatpramANako daNDaH, tadghaTitarajoharaNaM hastipadapramANakaM zAstrasaMmatam , etasmAdadhikamalpaM vA pramANam rajoharaNasyAtirekapramANam / athavA dvAtriMzadaGgulapramANo daNDaH, bhaSTAGgulapramANAphalI, tAzca jaghanyataH sArddhazatasaMkhyakAH, madhyamata UnazatadvayasaMkhyakAH, utkRSTataH zatadvayasaMsvakA phalikAH, etAdRzaM bhUmikarmakaraNasamartham bhavabhramaNakAraNasya kamarajaso haraNe samartha rajoharaNaM dhartavyam , itoSikapramANakaM nyUnapramANakaM vA rajoharaNamatirekapramANarajoharaNamiti kathyate / dravyabhAvabhedena dviprakArakarajaso haraNa karotIti rajoharaNamiti vyutpatteH / tat 'dharei' etAdRzapramANato'tirekapramANaM rajoharaNa gharati, tathA 'dharetaM vA sAijjai' dharansa vA svadate / yo hi bhikSuratirekapramANakaM rajoharaNaM dharati dharantaM vA yo'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSA bhavanti tasmAt kAraNAdatirekapramANaka rajoharaNaM na dharet na vA dharantaM zramaNa kathaM kathamapi anumodayediti // sU0 69 // sUtram-je bhikkhU suhumAI syaharaNasIsAI karei karataM vA sAijjai // sU0 70 // chAyA - yo bhikSuH sUkSmANi rajoharaNazIrSANi karoti kurvantaM vA svadate | cUrNo--'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'muhumAI' sUkSmANi zlakSNAni zobhArtham 'rayaharaNasIsAi' rajoharaNazIrSANi-rajoharaNasya zIrSANi phalikAstadaprabhAgAn 'karei' karoti saMpAdayati 'kareMtaM vA sAijjai' kurvantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / / sU0 70 // sUtram-je bhikkhU syaharaNassa ekaM baMdhaM dei deMtaM vA sAijjai 71 / chAyA-yo bhikSuH rajoharaNasyaika bandhaM dadAti dadataM vA svadate / / sU0 79 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'rayaharaNassa ekkaM baMdha deha' rajoharaNasyaka bandhanaM dadAti rajoharaNasyopari nizIthikAsUtrasya ekameva bandhanaM dadAti, ayaM bhAvaH-rajoharaNadazAnAM madhye prathamamekaM bandhanaM dAtavyaM, tadanantaraM dvitIyaM bandhanaM phalikAmadhye dAtavyam , tadanantaram tRtIyaM bandhanaM rajoiraNasya daNDoparibhAge aGgulatrayaM parityajya deyam , etAdRzasthitI ekameva bandhanaM dadAti, samanumodate ca sa prAyazcittabhAgI bhavati / / sU0 71 // For Private and Personal Use Only Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 156 nizIthasUtre sUtram -- je bhikkhU syaharaNasya paraM tiNhaM baMdhANaM dei detaM vA sAi jjai // sU0 72 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir chAyA -yo bhikSuH rajoharaNasya paraM trayANAM bandhAnAM dadAti dadataM vA svadate // 72 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcida bhikSuH 'rayaharaNassa' rajoharaNasya 'paraM tihUM baMdhANaM' paraM trayANAM bandhAnAm bandhanatrayAdadhikaM bandhanam 'deva' dadAti bandhanacatuSakAdinA badhnAtItyarthaH, 'detaM vA sAija' dadataM vA svadate / yo hi rajoharaNe ghanatrayAdadhikAni catuH pazca vA bandhanAni dadAti taM yo'numodate ca sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJA bhaGgAdikA doSAzcApi bhavantIvyato rajAharaNe bandhanatrayAdadhikaM bandhanaM na dadyAt tathA dadataM mAnumodayet / / sU0 72 // sUtram -- je bhikkhU syaharaNaM avihIe baMdhai baMdhaMtaM vA sAijjai / 73 / chAyA - yo bhikSuH rajoharaNamavidhinA vadhnAti badhnantaM vA svadate / / sU0 73 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcida bhikSuH 'rayaharaNaM' rajoharaNam afatty baMdha' pravidhinA zAstroktavidhyatikrameNa badhnAti bandhanaM dadAti tathA 'baMdhataM vA sAijjai' banantaM vA svadate, avidhinA yo rajoharaNe bandhanaM dadAti tamanumodate vA sa prAyazcittabhAgI bhavati / yasmAt avidhibandhane pUrvoktA doSA bhavanti tasmAtkAraNAt zramaNaH kathamapi rajoha - raNe avidhibandhanaM na dadhAt, na vA avidhinA bandhanaM dadatamanyamanumodayediti // sU0 73 // sUtram--je bhikkhU rayaharaNaM kaMDusagabaMdheNaM baMdhai baMdhataM vA sAijjai / P chAyA - yo bhikSuH rajoharaNaM kandukabandhena badhnAti badhnantaM vA svadate // suu074| cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcida bhikSuH 'syaharaNaM' rajoharaNam ''kaMsa' kandukabandhanena, kandukamiti bAlAnAM khelanopakaraNa vizeSaH 'daDA' 'bolaM' iti prasiddhaM, tadbandhanasaddazabandhanena 'baMdha' badhnAti, tathA 'baMdhataM vA sAijjai' badhnantaM bandhanaM kurvantaM vA svadate anumodate / yaH zramaNaH kandukabandhanasadRzabandhanena rajoharaNaM badhnAti tasya kaThinabandhanakaraNe punarmocane bilambo bhavati tena sUtrArthayorhAnirbhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSA bhavanti tasmAt rajoharaNe tAdRzaM bandhanaM na dAtavyaM, na vA dadataM kamapyanumodayediti // sU0 74 // sUtram - je. bhikkhU syaharaNaM vosaTTaM gharei dharetaM vA sAijjai // 75 // For Private and Personal Use Only Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhUrNibhASyAvariH u.5 sU. 75-80 rajoharaNasyAnucitopabhoganiSedhaH 157 chAyA-yo bhikSuH rajoharaNaM vyutsRSTaM dharati dharantaM vA svadate // 20 75 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'rayaharaNaM' rajoharaNam 'vosaTuM' vyuHsRSTaM svasmAd atidUraM-sArddhahastatrayAt dUram , etAvaddUre avasthitaM rajoharaNam 'dharei' dharati-sthApayati tathA 'dhareMtaM vA sAijjai' dharantaM vA svadate anumodate / yo hi bhikSuratidUre rajoharaNaM dharati sthApayati, athavA rajoharaNamantareNaiva gamanAgamanaM karoti tadA zarIropari upakaraNopari vA pipIlikAdi Agacchet tat hastAdinA nivAraNena pipIlikAdInAM virAdhanaM bhavati, tathA hastena zarIrakaNDUyane vA jIvavirAdhanAsaMbhavaH, tena saMyamavirAdhanA bhavati, tathA kadAcidakasmAd ko'pi viSakITaH zarIropari samApatati tadA rajoharaNAbhAve AtmavirAdhanAyA api saMbhavaH / yata ime doSA bhavanti tasmAt rajoharaNasya dUre sthApanaM na kuryAt , na vA tathAkarturanumodanamapi kuryAditi / / sU0 75 // sUtram-je bhikkhU syaharaNaM aNisiTUThaM dharei dharetaM vA saaijji|| chAyA-yo bhikSuH rajoharaNamanisRSTaM dharati dharantaM vA svadate // sU0.76 / / cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'rayaharaNaM' rajoharaNam 'aNisirTa' anisRSTam yadanekasvAmika vastu tadekena dIyamAnam anisRSTamiti kathyate, etAdRzaM rajoharaNam 'dharei' dharati tAdRzarajoharaNasya dhAraNaM karoti tathA 'dharataM vA sAijjaI' dharantaM vA svadate / yo hi zramaNa anekasvAmikamekena dIyamAnaM rajoharaNaM dharati taM yo'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAmaGgAdikA doSA bhavanti / tathA sarvasvAminA'pradattasya grahaNe itarasvAminA kalahAdirapi bhavet tasmAttAdRzaM rajoharaNa na dhArayet , na vA dhArayantamanumodayediti sarvasvAmidattaM rajoharaNaM grAhyAmati bhAvaH / / sU0 76 // sUtram-je bhikkhU rayaharaNaM ahiThei ahiTataM vA sAijjai // 77 // chAyA-yo bhikSuH rajAharaNaM adhitiSThati adhitiSThantaM vA svadate // sU0 77 // cUrNI-'je bhikkhU rayaharaNaM' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zyaharaNaM' rajoharaNam 'ahiTeI' adhitiSThati rajoharaNopari upavizati 'ahilutaM vA sAijjai' adhitiSThantaM vA svadate / yo hi rajoharaNopari upavizati tamanumodate sa prAyazcittabhAgI mavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSA bhavanti tasmAt rajoharaNopari upavezana na karttavyam , na vA upavizantaM zramaNamanumodayediti // sU0 77 // sUtram-je bhikkhU syaharaNaM ussIsamUle Thavei ThaveMtaM vA sAijjai 78/ chAyA-yo bhikSuH rajoharaNam ucchIrSamUle sthApayati sthApayantaM vA svadate // 7 // cUrNI-'je bhikkhU rayaharaNaM' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'syaharaNaM' rajoharaNam 'ussIsamUle Thavei' ucchIrSamUle sthApayati zayanasamaye mastakAdhobhAge nidadhyAta For Private and Personal Use Only Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 158 nizIthara rajoharaNIpari mastakaM datvA zayanaM karotItyarthaH, 'ThavetaM yA sAijmai' sthApayantaM vA svadate yo hi zramaNaH rajoharaNopari mastakaM dattvA zayanaM karoti taM zramaNaM yo bhikSuranumodate sa prAyazi tabhAgI bhavati tasmAt rajoharaNopari mastakaM dattvA zayanaM na kuryAt , ma vA tadupari mastA dattvA zayanaM kurvato'numodanameva kuryAditi // sU0 78 // sUtram-je bhikkhU syaharaNaM tuyaTTei tuyaTeMtaM vA sAijjai 7 chAyA -yoo bhikSuH rajoharaNaM tvagavartayati tvagvartayanta vA svadate // su0 79 cUrNI-'je bhikkhU rayaharaNaM' ityaadi| 'je bhikkhU yaH kazcid bhikSuH 'rayaharaNa rajoharaNam 'tupaTTei' tvagvartayatti rajoharaNopari zayAnastatraiva tvagvartanaM pArzvaparAvartana karo itastataH tvacaH parAvartana kasetItyarthaH 'tuyaTetaM vA sAijjai' tvagvartayantaM vA svadate anumodate yo hi zramaNaH rajoharaNopari zayanaM kRtvA tadupari pArzvaparivartanaM karoti taM zramaNaM yaH zramaNa bhanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tasmAt kAraNAt rajoharaNopari sthagavarsanai na kurvAt , : vA tvagvarta yantamanumodayediti // sU0 79 // sUtram-taM sevamANe Avajai mAsiyaM parihAraThANaM ugghAiyaM / 80 ||nisiihjhynne paJcamo udeso smtto|| chAyA-tatsevamAnaH Apase mAsika parihArasthAnamudghAtikam // sU0 80 // nizIthAdhyayane paJcama uddezakaH samAptaH // 5 // cUrNI-'ta sevamANe' ityAdi / 'taM sevamANe' tat sevamAnaH sacittavRkSamUlAvasthAnAdA rebhya rajoharaNopari tvagavartamaparyantakathitaprAyazcittasthAmeSu madhye yet kimadhyekaM prAyazcittasthA pratisevamAnaH 'AvajjaI' Apadyate prApnoti mAsiyaM parihAradvANaM ugdhAiye mAsika parihAra sthAnamudghAtikam laghumAsikaM prAyazcittaM prApnotItyarthaH / ayaM bhAvaH-paJcamodezaka yAvanti prAra cittasthAnAni proktAni teSu ekamamekaM vA prAyazcittasthAnaM vo bhikSuH sevate sa laghucAturmAsi prAyazcisa labhate ||suu0 80 // iti zrI-vizvavikhyAta-jagadvallabha-prasiddhavAcaka-paJcadazabhASAkalitalalitakalApAlApakapravizuddhagadyapadyanaikagranthanipika-vAdimAnamardaka - zrIzAichatrapatikolhApurarAjapradatta"jainazAstrAcArya-padabhUSita-kolhApurarAjaguru-bAlabrahmacAri-jaimAcArya-jainadharma divAkara- pUjyazrI-ghAsIlAlabati-viracitAyAM "mizIvasUtrasya" - cUrNibhASyAvacUrirUpAyAM nyAravAyAM paJcamoddezakaH samAptaH // 5 // For Private and Personal Use Only Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org // SaSTodezakaH // ) (mAtRgrAma prakaraNam paJcamoddezakaM vyAkhyAya sAmpratamavasaraprAptaM SaSThoddezaM vyAkhyAtumAha -tatra paJcamoddezakena saha SaSThodezakasya kaH sambandhaH ? ityatrAha bhASyakAra : - 'ussIsaM' ityAdi / bhASyam - ussIsaM puNvakahiyaM, teNaM ratiM ca suvbAI sAhU | rattIe mohudao hoi jayA tassa pacchittaM // 1 // chAyA - ucchIrSa pUrva kathitaM tena rAtrau ca svapiti sAdhuH / rAtrau mohodayo bhavati yadA tasya prAyazvitam // 1 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir avacUriH - paJcamodezakasyAntimasUtre rajoharaNena ucchIrSakaraNasya niSiddhatvena pratipAditam etAvatA rAtrau zayanaM kathitaM divase tu sAdhoH zayanaM na kalpate / ucchIrSeNa zayane rAtrau sAdhoryadA mohodayo bhavet tena sa maithunapratijJayA mAtRgrAmaM striyaM vijJapayet tasyAtra SaSThodezake prAyazcittaM nirupayiSyate, ayameva paJcamoddezakena saha paSThodezakasya sambandho'sti // 1 // anena sambandhenAyAtasyAsya SaSThodezakasyehamAdisUtram -'je bhikkhU mAumgAmaM' ityAdi / sUtram - je bhikkhU mAuggAmaM mehuNavaDiyAe viSNave viNaveMtaM vA sAijjai // sU0 1 // chAyA -yo bhikSurmAtRgrAmaM maithuna pratijJayA vijJapayati vijJapayantaM vA svadate // sU0 1 // cUrNI - 'je bhikkhu' ityAdi / yaH kazcid bhikSuH - zramaNa zramaNoH vA 'mAuggAmaM' mAtRgrAmaM - mAtuH samAnaH grAmaH indriyasamudAya iti mAtRgrAma iti SaSThItatpuruSastam / dezavizeSabhASayA 'mAtRgrAma' zabdena strI gRhyate tena 'striyam' ityartho bodhyaH sarvAH striyo bhikSuNA mAtRvadadraSTavyA ato'tra mAtRgrAmazabdena nirdezaH kRta iti bhAvaH / 'mehuNavaDiyAe ' maithunapratijJayAmaithunavAJchayA mithunasya strIpuruSasya karma maithunam abrahmacaryamityarthaH, tasya vAJchayA striyam 'viSNave ' vijJapayati-maithunArthe striyaM prArthayatItyarthaH 'viSNaveMtaM vA sAija' vijJapayantaM maithunArthaM striyaM prArthayantaM svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA prArthayituH prArthayitAramanumodayitudhAjJA bhaGgAdikA doSA api bhavantIti // sU0 1 // sUtram -- je bhikkhU mAumgAmassa mehuNavaDiyAe hatthakammaM kareha kareMtaM vA sAijjai // sU0 2 // chAyA - yo bhikSurmAdaprAmasya maithunapratijJayA dastakarma karoti kurvantaM vA svadate // 2 // For Private and Personal Use Only Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 160 nizIthasye cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH 'mAuggAmassa' mAtRprAmasya striyAH 'mehuNavaDiyAe' maithunapratijJayA maithunavAJchyA 'hatthakamma' hastakarmahastena saMpAdyamAnaM karma kriyA vyApAraH, tat karoti svayam tathA 'kareMtaM vA sAijjaI' kurvantaM vA svadate / yo hi maithunecchayA hastakarma karoti tamanumodayati sa prAyazcittamApnoti, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSA bhavanti / yasmAt hastakarmakaraNe'numodane caite doSA bhavanti tasmAtkAraNAt svayaM zramaNo hastakarma na kuryAt na vA hastakarma kArayet kurvantamanumodayet , caturthamahAvratavirAdhanAyA avazyambhAvAditi ||suu0 2 // sUtram-je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe aMgAdANaM kaTTeNa vA kiliMceNa vA aMguliyAe vA salAgAe vA saMcAlei saMcAleMtaM vA sAijjai // sU0 3 // chAyA- yo bhikSurmAtRprAmasya maithunapratikSayA aGgAdAnaM kASThena vA kiliJcena vA zalAkayA vA saMcAlayati saMcAlayantaM vA svadate // sU0 3 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'mAuggAmassa' mAtRprAmasya-striyAH 'mehuNavaDiyAe' maithunavAJchayA 'aMgAdANaM' aGgAdAnam , tatrAGgaM zarIraM tasya AdAnaM prasUtirityarthaH, aGgAdAnam-aGgasyotpattibhavati yasmAt tat aGgAdAnam , yadyapi dAdhAturdAnArtha kastathApi dhAtoranekArthatvAdupasargavattvAt ArSaprakaraNabalAccAtrotpattiroM bhavatIti / aGgAdAnaM medraM strIpuruSayozcihnavizeSamityarthaH, etAdRzaM strINAM svasya vA aGgAdAnam mohanIyakamoMdayAt 'kaTheNa vA' kASThena ziMzapAdidArudaNDena vA 'kiliMceNa' vA kiliJcena vA tatra kiliJco vaMzakarparI, tAdRzena kiliJcena vA 'aMguliyAe vA' aMgulyA vA 'salAgAe vA' zalAkayA vA lauhAdizalAkayA vetrazalAkayA vA 'saMcAlei vA' saMcAlayati 'saMcAlata vA sAijjai' saMcAlayantaM vA svadate / yo hi aGgAdAnam kASThAdinA saMcAlayati taM yo'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSAzcApi bhavanti // sU0 3 // sUtram-je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe aMgAdANaM saMvAhenja vA palimaddejja vA saMvAheMtaM vA palimahataM vA sAijjai ||suu0 4 // ____ chAyA -yo bhikSurmAtRprAmasya maithunapratikSayA aGgAdAnaM saMvAhayedvA. parimardayedA saMvAdayantaM vA parimarvayantaM vA svadate // sU0 4 // For Private and Personal Use Only Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNimAyAvacUriH u06 sU04-8 mAtagrAmaprakaraNam 135 cUI'je mikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'mAugmAmassa' mAtRprAmasya-yasyAH kasyAzcit striyAH 'mehuNavaDiyAra' maithunapratijJayA-maithumecchayetyarthaH aMgAdANaM' aGgAdAnaM 'saMvAhejja vA' saMbAhayedvA 'palimadejja vA parimardayed kA 'saMvAheta yA' saMbAhayantaM vA ekavAraM mardayantam 'palimaheMtaM vA' parimardayantaM vA anekavAraM parimardanaM kurvantaM vA 'sAinjAI' svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 4 // sUtram-je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe aMgAdANaM telleNa vA ghaeNa vA vasAe vA navaNIeNa vA anbhaMgejja vA makkhejja vA anmageMtaM vA makkheMtaM vA sAijjai // sU0 5 // chAyA-yo bhikSurmAtRgrAmasya maithunapratikSayA aGgAdAnaM tailena vA ghRtena vA vasA vA navanItena vA abhyaJjayedvA mrakSayedvA abhdhajayantaM vA prakSayantai vA svadate ||suupaa cUrNI-'je bhikkhU mAuggAmassa' ityAdi / 'je bhikkhU yaH kazcid bhikSuH zramaNaH 'mAuggAmassa' mAtRgrAmasya-striyAH 'mehuNavaDiyAe' maithunavAJchayA 'aMgAdANaM' bhaGgAdAnam 'telleNa vA' tailena vA tilasarpapAdijAtena 'ghaeNa cA' ghRtena vA 'vasAe vA' balyA vAcarcAti-lokaprasiddhayA 'NavaNIeNa vA' navanItena vA 'makkhana' iti lokaprasiddhena 'abhaMgeja vA' abhyaJjayedvA ekavAraM tailAdinA mardayet 'makkheja vA' mrakSayedvA anekavAraM vizeSato vA mardayet 'abhaMgataM vA makkheMtaM vA sAijjai' abhyaJjayantaM vA mrakSayantaM vA svadale sa prAvazcittabhAgI bhavati // sU0 5 // sUtram-je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe aMgAdANaM kakkeNa vA lAddheNa vA paumacuNNeNa vA siNANeNa vA pahANeNa vA cuNNehiM vA vaNNehi vA uvvaTei vA pakhiTUTei vA ubbaDetaM vA pakhiTeMte vA sAijjai / chAyA-yo bhikSurmAtRgrAmasya maithunapratikSayA aGgAdAnaM kalkena vA lodhraNa vA pAnacUrNena vA snapanena vA snAnena vA cUrNairvA varNairvA uddhartayati vA parivartayati vA udvartayantaM vA parivartayantaM vA svadate // suu06|| cUrNI-'je bhikkhU mAungAmassa' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'mAuggAmassa' mAtRprAmasya 'mehuNavaDiyAe' maithunavAJchayA 'aMgAdANaM' aGgAdAnaM 'koNa vA' kalkena vA- anekadravyasaMyogena kriyamANo vastuvizeSaH, tena 'lodreNa vA' lobhreNa vA 'paumacuNNeNa vA' padmacUrNena vA 'hANeNavA' sapanema vA, tatra snapanaM dhiSTAdinirmitodvarttanadravyamizritajalena siAbanaM, For Private and Personal Use Only Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtra tena, 'siNANeNa bA' snAnena vA, tatra snAna-sugandhadravyasamudrAyanirmitavastuvizeSamizritajalena 'sAbU' iti lokaprasiddhavastumizritajalena vA dhAvanam , 'cuNNehiM vA' cUrNairvA candana cUrNAdibhiH 'vaNNehiM vA' varNakairvA sugandhAcUrNarityarthaH, eteSu anyatareNa dravyeNa 'uvvaTei' udvartayati ekavAramudvartanaM karoti 'parivaTei vA' parivartayati anekavAramudvartanaM karoti, tathA 'uvvaTeMtaM vA' udvartayantaM vA ekavAramudvartanaM kurvantaM vA 'parivaThetaM vA' parivartayantam anekavAramudratanaM kurvantaM vA 'sAijai' svadate'numodanaM karoti sa prAyazcittabhAgI bhavati / yathA khaDgAdizastrasya mardanena hastasya chedo bhavati tathaivAGgAdAnasyodvartanAdikaraNena saMyamasya cchedo bhavatIti // sU0 6 // sUtram-je bhikkhU mAuggAmassa mehuNaDiyAe aMgAdANaM sIo. dagaviyaDeNa vA usiNAdagaviyaDeNa vA uccholejja vA padhovejja vA uccho leMtaM vA padhotaM vA sAijjai // suu07|| chAyA-yo bhikSAvRprAmasya maithunapratikSayA anAdAnaM zItodakavikaTena vA uSNo. dakavikaTena vA uccholayedvA pradhAvedvA uccholayantaM vA pradhAvantaM vA svadate // suu07|| . caNI-'je bhikkhU mAuggAmassa' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH, 'mAuggAmassa' mAtRprAmasya 'mehuNavaDiyAe' maithunapratijJayA 'aMgAdANaM' aGgAdAnam 'sIodagaviyaDeNa vA' zItodakavikaTena vA, tatra vikaTena vyapagatajIvena acittazItajalenetyarthaH, 'usiNodagaviyaDeNa vA' uSNodakavikaThena vA acittena uSNajalenetyarthaH 'uccholejja vA' uccholayedvA ekavAram 'padhovejja vA' praghAvedvA anekavAram 'uccholeMtaM vA' uccholayantaM ekavAram 'padhoeMtaM vA' pradhAvantaM vA anekavAraM 'sAijjai' svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSAzcApi bhavanti / atra dRSTAnto yathA-kasyacit puruSasya netrarogo jAtastataH sa netraM ghaSTvA dhRSTvA jalena vAraM vAraM prakSAlayati tena tasya netraM praNaSTam , evamevAGgAdAnasyoccho. lana pradhAvanena saMyamaH praNazyatIti // sU0 7 // sUtram-je bhikkhU mAuggAmassa mehuNa vaDiyAe aMgAdANaM Nicchallei NicchalleMtaM vA sAijjai // sU0 8 // chAyA-yo bhikSurmAtRprAmasya maithunapratikSayA aGgAdAnaM nizchallayati nizchallayantaM vA svadate // 20 8 // cUrNI- 'je bhikkhU mAuggAmassa' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'mAuggAmassa' mAtRnAmasya 'mehuNavaDiyAe' maithunapratijJayA 'aMgAdANaM' aGgAdAnam 'Nicchallei' nizchallayati challIrahitaM karoti, tatra nizchallanabhaGgAdAnasya challyAH-stvaco'panayanaM tatazcAGgAdAnasya For Private and Personal Use Only Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u. 6 sU0 9-13 / mAtRgrAmaprakaraNam 163 tvaco'panayanaM karoti-aGgAdAnasya tvam apanIya maNi niSkAsayatItyarthaH 'picchalleta vA sAijjai' nizchallayantaM vA tvagapanayanaM kurvantamanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / atra dRSTAnto yathA-kazcit puruSaH sukhasuptasyA'jagarasya mukhaM sphATayati sa kruddhena tena nirgalito mriyate, evamaGgAdAnasya tvagapanayanaM kurvataH sAdhozcAritraM vinazyatIti // sU0 8 // sUtram-je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe aMgAdANaM jigghai jigyaMta vA sAijjai // sU0 9 // chAyA-yo bhikSurmAtRgrAmasya maithunapratikSayA aGgAdAnaM jiprati jivantaM vA svadate // sU0 9 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'mAuggAmassa' mAtRgrAmasya 'mehuNavaDiyAe' maithunapratijJayA 'aMgAdANaM' aGgAdAnam 'jigghaI' jighrati-nAsikayA AghrAtItyarthaH 'jigyeta vA sAijjai' jighantaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 9 // sUtram-je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe aMgAdANaM annayaraMsi acittaMsi soyaMsi aNuppavesettA sukapoggale nigyAei nigyAetaM vA sAijjai // sU0 10 // ___chAyA-yo bhikSurmAtRgrAmasya maithunapratijJayA aGgAdAnamanyatarasmin acitte srotasi anupravezya zukrapudralAn nirghAtayati nirghAtayantaM vA svadate // sU0 10 // cUrNI- 'je bhikkhU mAumgAmassa' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'mAugAmassa' mAtRprAmasya 'mehuNavaDiyAe' maithunapratijJayA 'aMgAdANaM' aGgAdAnam svamedam 'annayaraMsi' anyatarasmin srotassu bahuSu madhye yasmin kasmiMzcidapi 'acittaMsi soyaMsi' acitte nirjAve srotasi chidre 'aNuppavesittA' anupravezya tatra praviSTaM kRtvA 'mukkapoggale zukrapudgalAn vIryapudgalAn 'nigyAeI' nirghAtayati-pAtayati 'NigyAeMtaM vA sAimjaI' nirghAtayantaM vA svadate anumodate // sU0 10 // sUtram-je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe avAurDi sayaM kujjA sayaM bUyA karate vA bUetaM vA sAijjai / sU0 11 // chAyA- yo bhikSurmAtRprAmasya maithunapratikSayA aprAvRti svayaM kuryAt svayaM brUyAt kurvantaM vA truvantaM vA svadate // sU0 11 // For Private and Personal Use Only Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AAN nizItharace pUrNI-'je bhikkhU mAuggAmassa' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'mAuggAmassa' mAtRprAmasya 'mehuNavaDiyAe' maithunapratijJayA 'avAuDhi sayaM kujjA' aprAvRti vanAharaNa nagnakaraNabuddhyA, svayaM svayameva kuryAt yaH zramaNaH suptAM striyaM vanarahitAM kuryAditi bhAvaH, 'sayaM brUyA' svayaM brUyAt namArtha striyaM kathayet maithunArtha prArthanAM vA kuryAt , tathA 'sayaM kareMtaM samayaM etaM vA sAijjaI' svayaM svayameva triyA vastrApaharaNaM kurvantaM tathA prArthanAvacanaM bruvantaM vA zramaNaM svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 11 // sUtram-je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe kalahaM kujjA kalahaM bayA kalahavaDiyAe bUyA kalahavaDiyAe gacchai bUetaM vA gacchaMta vA sAijjai / / sU0 12 // ' chAyA-yo bhikSurmAtRgrAmasya maithunapratijJayA kalahaM kuryAt kalahaM ghUyAt kalApratijJayA vyAt kalahapratikSayA gacchati dhruvantaM vA gacchantaM vA svadate // sU0 12 // cUrNI-'je bhikkhU mAuggAmassa' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'mAumApassa' mAtRprAmasya 'mehuNavaDiyAe' maiMthunapratijJayA 'kalA kujjA' kalahaM kuryAt maithunAsIbAre kalaha kAphkalaha vA kuryAt 'kalaI vA byA' kalahaM vA brUyAt 'yadi tvaM mayA saha maithunaM na seviSyasi sadA tava duHkhamutpAdayiSyAmi' ityevaMprakArakaM lkezakAri vacanaM vadet 'kalahavaDiyAe brayA' kalahapratijJayA brUyAt-krodhAvezena vadet 'kalahavaDiyAe gacchaI' kalahapratijayI kAmakalehecchayA strIsamIpa gacchati, tathA 'bReM taM vA gacchetaM vA sAijjaI' bravantaM vA gacchantaM vA svadate'numodate, sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 12 // . sUtram--je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe lehaM lihai lehaM lihAvei lehavaDiyAe vA gacchai gacchaMtaM vA sAijjai // sU0 13 // chAyA-yo, bhikSurmAtRprAmasya maithunapratikSayA lekha likhati lekhayati lekhapratikSayA vA gacchati gacchantaM vA svadate ||suu0 13 // cUrNI-'je bhikkhU mAuggAmassa' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'mAuggAmassa' mAtRprAmasya 'mehuNavaDipAe' maithunapratijJayA 'lehaM lihai' lekhe-premapatrarUpaM likhati 'lehaM lihAveI' lekhaM lekhayati anyadvArA vA lekha lekhayati 'chehavaDiyAe vA gacchaI' lekhapratijJayA lekhanArthAya vA bahirgacchati yatra sthitena lekho nirvighnaM likhyate etAdRzaM sthAnaM gacchati, 'gaccheta vA sAijjaI' gacchantaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / . For Private and Personal Use Only Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhUmibhAgyAvacUriH u. 6 sU. 14-17 mAtRgrAma prakaraNam 165 atra ziSyaH pRcchati - he guro ! bhagavatA maithunasevanecchayA sAdhUnAM patralekhanaM niSiddhaM tenA - kAryArthe patralekhanaM sAdhUnAM kalpate iti siddham / AcAryaH prAha - he ziSya ! sAdhUnAM kutrApi pannAdilekhanaM na kalpate zAstre tasya niSedhAt / punaH ziSyaH pRcchati - he guro ! zAstre tu maithunArthameva lekhanaM pratiSiddhaM dRzyate tadA kathamevaM bhavAn kutrApi patralekhanaM niSedhayati ? | AcArya prAhaziSya ! zAstre maithunArtha yo niSedhaH kRtaH tasyopalakSaNatvAt sAmAnyasyApi niSedhaH sUcitaH, sAdhUnAM navakoTeH pratyAkhyAnAt patrAdilikhane navakoTivirAdhanasyAvazyambhAvAt ||suu0 13 // sUtram -- je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe posaMtaM vA piTThaMvA soyaMtaM vA bhallAyaeNa uppAei uppAeMtaM vA sAijjai // sU0 14 // chAyA -yo bhikSurmAtRgrAmasya maithunapratijJayA poSAntaM vA pRSThAntaM vA sroto'ntaM vA bhallAtakena utpAdayati utpAdayantaM vA svadate ||suu0 14 || 1 cUrNI - 'je bhikkhU mAuggAmassa' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'mAuragAmassa' mAtRgrAmasya 'mehuNavaDiyAe' maithunapratijJayA 'posataM vA' poSAntaM vA sevanAda yaH puSyate puSTo bhavati sa poSaH, poSayati maithunArthinaM yaH sa poSaH mRgIpadaM yonirityarthaH, tasya antam prAntabhAgam 'piTThataM vA' pRSThAntaM vA pRSThasya apAnadvArasya gudAyA ityarthaH antam bhAgaM 'soyaMtaM vA ' khoto'ntaM vA tatra srotaH - chidra vizeSaH striyA nAbhikarNAdikaM maithunecchayA 'bhallAyaeNa' bhallAtakenabhallAtaketi auSadhivizeSaH tena auSadhivizeSeNa - auSadhivizeSalepena saundarya saugandhyAdikaM 'uppAe' utpAdayati - karoti ' upAeMtaM vA sAijjai' utpAdayantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati ||sU0 14 // sUtram - je bhikkhU mAuggA massa mehuNavaDiyAe posaMtaM vA piTataM vA soyaMtaM vA bhallAyaraNa uppAetA sIodagaviyaDeNa vA usiNodagavi. baDeNa vA ucchollejja vA padhoejja vA uccholeMtaM vA padhoeMtaM vA sAi jjai // sU0 15 // chAyA - yo bhikSurmAtRgrAmasya maithunapratijJayA poSAntaM vA pRSThAntaM vA sroto'ntaM at bhaklAtakena utpAda zItodakavikaTena vA uSNodakavikaTena vA uccholayedvA pradhA vedvA uccholayantaM vA pradhAvantaM vA svadate // sU0 15 / / cUrNI- 'je bhikkhU mAuggamassa' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcida bhikSuH 'mAuggAmassa' mAtRgrAmasya 'mehuNavaDiyAe' maithunapratijJayA-maithunabAchayA 'posaMtaM vA' poSAntaM vA 'pihRtaM vA' pRSThAntaM vA 'soyaMta bA' sroto'ntaM vA pUrvanirdiSTasvarUpam 'bhallAyaraNa uppAe vA ' For Private and Personal Use Only Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 166 nizIthasUtre bhallAtakena poSakauSadhivizeSeNa saundaryAdikamutpAdya punastadapanayanArtham 'sIodagaviya'DeNa vA' zItodakavikaTena vA, tatra vikaTena vyapagatajIvenA cittenetyarthaH tathA ca acittazItajalena tathA 'usiNodagaviyaDeNa vA uSNodakavikaTena vA acittoSNana lenetyarthaH, 'uccholenja vA ' uccholayedvA ekavAram 'padhoejja vA' pradhAvedvA anekavAram 'uccholeMtaM vA padhoeMtaM vA sAijjai' uccholayantaM vA pradhAvantaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 15 // sUtram - je bhikkhU mAuggAmassa me haNavaDiyAe posaMtaM vA pitaM vA soyaMta vA uccholettA padhovettA annayareNaM AlevaNajAeNaM AliM pejja vA vilipejja vA AlipataM vA vilipaMtaM vA sAijjai // sU0 16 // chAyA - yo bhikSuH mAtRgrAmasya maithunapratijJayA poSAntaM vA pRSThAntaM vA sroto'ntaM vA uccholya pradhAvya anyatareNa AlepanajAtena Alepayed vA vilepayed vA AlepayantaM vA vilepayantaM vA svadate || sU0 16 || cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / bhikSuH 'mAuggAmassa' mAtRprAmasya, 'mehuNavaDiyAe' maithunapratijJayA maithunecchayA 'posaMtaM vA pitaM vA soyataM vA' poSAntaM pRSThAntaM sroto'ntaM vA pUrvoktasvarUpaM 'uccholettA' uccholya 'padhovettA' pradhAvya prakSAlya tadanantaraM 'annayareNaM AvaNajAeNaM' anyatareNa kenApyekena AlepanajAtena AlepanavizeSeNa 'Alipeja vA ' Alepayet ekavAram, 'vilipejja vA' vilepayed vA vAraM vAram / evaM 'AliMpataM vA vilipaMta vA' AlepayantaM 'vA' vilepayantaM vA 'sAijjai' svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati sU0 16 // sUtram - je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe posaMtaM vA piTThataM vA soyaMtaM vA uccholettA padhoettA AlipettA viliMpettA telleNa vA gharaNa vA vasAe vA NavaNIeNa vA abbhaMgejja vA makkhejja vA abhaMgata vAmakrkhetaM vA sAijjai // sU0 17 // chAyA - yo bhikSurmAtRgrAmasya maithunapratijJayA poSAntaM vA pRSThAntaM vA stroto'ntaM vA uccholya pradhAvya Alipya vilipya tailena vA ghRtena vA vasayA vA navanItena vA abhyaJjayet vA prakSayet vA abhyaJjayantaM vA prakSayantaM vA svadate // sU0 17 // cUrNI -- 'je bhikkhU mAumgAmassa' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'mAuggAmassa' mAtRgrAmasya 'mehuNavaDiyAe' maithunapratijJayA 'posaMtaM vA' poSAntaM vA 'pitaM vA' pRSThAntaM vA 'soyaMta vA' sroto'ntaM vA 'uccholettA - padhoettA uccholya pradhAnya zItoSNa For Private and Personal Use Only Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvadbhiH u06sU018-23 mAtRprAmaprakaraNam 167 jalena ekavAramanekavAraM vA prakSAlanaM kRtvA tadanantaram 'aliMpettA vilipettA' Alipya vilipya pUrvoktoSadhirUpeNa lepanadravyeNaikavAramanekavAraM vA lepayitvA tadanantaraM 'telleNa vA' tailena vA 'ghaeNa vA' ghRtena vA 'vasAe vA' vasayA vA ca/tilokaprasiddhayA 'NavaNIeNa vA' navanItena vA mrakSaNena 'makkhana' iti prasiddhena 'abhaMgejja vA' abhyaJjayedvA ekavAraM vA abhyaJjanaM kuryAt 'makkhejja vA' mrakSayedvA pratidinamanekabAraM vA tailAdinA abhyaGgaM vA kuryAt 'abhaMgeMtaM vA makkhaMta vA sAijjaI' abhyaJjayantaM vA mrakSayantaM vA svadate / yo hi zramaNaH striyAH yonyAdika tailAdinA abhyaJjayati maithunecchayA taM yo'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhagAnavasthAmithyAtvasaMyamavirAdhanAdidoSAzcApi bhavanti, yasmAdete doSA bhavanti tasmAtkAraNAt strINAmaGgaM zramaNastailAdinA nAbhyaJjayet na vA tailAdinA abhyaGga kurvataH kathamapi anumodanaM kuryAditi ||suu0 17 // sUtram-je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe posaMtaM vA piTetaM vA soyataM vA uccholettA padhoettA AliMpettA viliMpettA abhaMgettA makkhettA annayareNa dhUvaNajAeNa dhUvejja vA padhUvejja vA dhUtaM vA padhUveMtaM vA sAijjai // sU0 10 // chAyA-yo bhikSurmAtRprAmasya maithunapratikSayA poSAntaM vA pRSThAntaM vA sroto'ntaM pA uccholya pradhAvya Alepya vilepya abhyajya prAyitvA anyatareNa dhUpanajAtena dhUpayedvA pradhUpayehA dhUpayantaM pA pradhUpayantaM vA svadate ||suu0 18 // cUrNI---'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'mAuggAmassa' mAtRgrAmasya 'mehuNavaDiyAe' maithunapratijJayA-maithunavAJchayA 'posataM vA' poSAntaM vA 'piTutaM vA' pRSThAntaM vA 'soyataM vA' sroto'ntaM vA 'uccholettA padhoecA' uccholya pradhAnya ekavAramanekavAraM vA zItoSNajalena prakSAlanaM kRtvA 'AlipettA vilipettA' Aleya vilepyaekavAramanekavAraM vA lepanadravyeNa vilepanaM kRtvA tadanantaram 'anbhaMgettA makkhettA' abhyaJjya prakSayitvA ekavAramanekavAraM vA tailaghRtavasAnavanItAnyatamenA'bhyaJjanaM kRtvA 'annayareNa dhUpaNajAeNaM' anyatareNa dhUpanajAtena kenApyekena sugandhidravyadhUpena 'dhUvejja vA' dhUpayedvA ekavAraM dhUpitaM kuryAt 'padhUvejja vA' pradhUpayedvA anekavAraM dhUpadravyajAtena dhUpayet , tathA 'dhRtaM vA parvata vA sAijjai'dhUpayantaM vA pradhUpayantaM vA svadate / yo hi mikSuH maithunasevanecchayA striyA aGgAdikaM prakSAlanalepanAbhyaJjanAnantaraM dhUpanadravyeNa ekavAramanekavAraM vA dhUpayati saH, taM yo bhikSuranumodate so'pi ca prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAmaGgAdikA doSAzcApi bhavanti / yasmAdete For Private and Personal Use Only Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org nizIthasUna doSA bhavanti tasmAtkAraNAt zramaNaH strINAmaGgAdikaM na dhUpayet na vA dhUpayantamanyaM kathamapthamumodayet kintu zAstramaryAdAmAzrityaiva sarvadA tena saMyamArAdhanAya prayatno vidheya iti ||suu0 18 // . sUtram--je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe kasiNAI vatthAI gharei dharataM vA saaijji|| sU0 19 // chAyA-yo bhikSurmAtRgrAmasya maithunapratijJayA kRtsnAni vastrANi dharati-dharantaM vA svadate ||suu0 19 // cUrNI--'je bhikkhU mAuggAmassa' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'mAuggAmassa' mAtRgrAmasya 'mehuNavaDiyAe' maithunapratijJayA-maithunavAJchayA 'kasiNAI vatthAI' kRtsnAni saMpUrNAni akhaNDitAni 'thAna' 'tAkA' iti prasiddhAni vastrANi 'dharei' dharati-anAgatakAle paribhogArtha 'kasyAzcit striyA dAsyAmi' iti buddhayA 'vA' pArzve sthApayati 'dhareMtaM vA sAijjai' parantaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati ||suu0 19 / / sUtram-je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe ahayAI vatthAI dhareidharetaM vA sAijjai ||suu020||je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe dhovAI vatthAiM dharei dharataM vA sAijjai ||suu021|| je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe cittAI vatthAI gharei dharataM vA sAijjai khuu022|| je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe vicittAI vatthAI dhareidharetaM vA sAijjai ||suu0 23 // chAyA -- yo bhikSurmAtRprAmasya maithunapratikSayA ahatAni vastrANi dharati paramtaM pA svadate ||suu0 20 / / yo bhikSurmAtRprAmasya maithunapratikSayA dhautAni vastrANi dharati gharantaM vA svadate ||suu0 21 // yo bhikSurmAtRgrAmasya maithunapratikSayA citrANi vastrANi dharati dharantaM vA svadate ||suu0 22 // yo bhikSurmAtRprAmasya maithunapratikSayA vicitrANi vastrANi dharati dharantaM vA svadate ||suu0 23 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdIni-ahatavastrasUtrAdArabhya vicitravastrasUtraparyantAni catvAri sUtrANi sugamAni / navaram ahatAni-tantUdgatAni tantuvAyAdAnItAni // suu020|| dhautAni-rajakAdinA ujjvalIkRtAni ||suu021|| citrANi-ekatararaGgaraJjitAni // suu022|| vicitrANinAnAraGgaraJjitAni // suu023|| For Private and Personal Use Only Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u0 6 sU0 24-27 mAtRprAmaprakaraNam 169 sUtram-je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe appaNo pAe Amajjejja vA pamajjejja vA AmajjaMtaM vA pamajjaMtaM vA sAijja ||suu0 24 // chAyA-yo bhikSurmAtRprAmasya maithunapratikSayA AtmanaH pAdau AmArjayedvA pramArjayedvA AmArjayantaM vA premArjayantaM vA svadate ||suu0 24 // cUrNI- 'je bhikkhU mAuggAmassa' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'mAuggAmassa' mAtRprAmasya 'mehuNavaDiyAe' maithunapratijJayA-maithunavAJchayA 'appaNo pAe' AtmanaH svasya pAdau caraNau 'Amajejja vA' AmArjayedvA ekavAraM vastrAdinA 'pamajejja vA' pramArjayedvA anekavAram 'AmajjaMtaM vAM pamajjaMtaM vA sAijjai' AmArjayantaM vA pramArjayantaM vA svadate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 24 // sUtram- evaM taiyauddese jo gamo so ceva ihaMpi mehuNavaDiyAe Neyanvo jAva je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe gAmANugAmaM dUijjabhANe appaNo sIsaduvAriyaM karei karataM vA sAijjai // suu025|| chAyA-evaM tRtIyoddezake yo gamaH sa eva ihApi maithunapratijJAyAM jJAtavyaH yAvat yo bhikSurmAtRgrAmasya maithunapratijJayA grAmAnuprAmaM dravan AtmanaH zIrSadvArikAM karoti kurvantaM vA svadate // sU0 25 // __ cUrNI--'evaM taiyauddesae' ityAdi / 'evaM taiyauddesae' evaM tRtIyoddezake 'jo gamo' yo gamaH sUtraprakAraH 'so ceva ihaMpi mehuNavaDiyAe Neyavyo' sa eva gamaH ihApi SaSThoddezake maithunapratijJAyAmapi jJAtavyaH / kiyatparyantam ! ityAha-'jAva' ityAdi, itaH pAdasaMbAhanasUtrAdArabhya zIrSadvArikAsUtraparyantAni sUtrANi tRtIyodezakoktasUtravad atrApi maithunapratijJayA vyAkhyeyAni / atrAha bhASyakAraH "pAyappamajjaNAI, sIsaduvArAMta jo gamo taie / mehuNavaDiyAe puNa, chaThuisaMmi so ceva / / chAyA-pAdatramArjanAdi, zorSadvArikAntaM yo gamastRtIyoddezake / __ maithanapratijJayA punaH SaSThoddezake sa eva // avacUriH-- 'pAyappamajjaNAI' ityAdi sugamam // sU0 25 // sUtram--je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe khIraM vA dahiM vA NavaNIyaM vA sappiM vA gulaM vA khaMDaM vA sakkaraM vA macchaMDiyaM vA annayaraM vA paNIyaM AhAraM AhArei AharaMtaM vA sAijjai ||suu0 26 // For Private and Personal Use Only Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 170 vizISa chAyA - yo bhikSurmAtRprAmasya maithunapratijJayA kSIraM vA dadhi vA navanItaM vA sapiM guDaM vA khaNDaM vA zarkarAM vA matsyaNDikAM vA anyataraM praNItamAhAramAharati AdarataM vA svadate ||suu0 26 || cUrNI - 'je bhikkhU mAuggAmasla' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcida bhikSuH 'mAuggAmassa' mAtRgrAmasya 'mehuNavaDiyAe' maithunapratijJayA-maithunavAJchayA 'khIraM vA' kSIraM vA dugdham gavAdInAM dugdham 'dahiM vA' dadhi vA 'NavaNIyaM vA' navanItaM vA 'makkhana ' iti lokaprasiddham 'vivA' sarpitaM vA 'gulaM vA' guDaM vA 'khaMDa vA' khaNDaM vA 'khAMDa' 'cInI' iti lokaprasiddham 'kraM vA' zarkarAM vA 'bUrA' iti prasiddhAm ' macchaMDiyaM vA' matsyaNDikAM vA misarIti lokaprasiddhAm ' anmayaraM vA paNIyaM' anyataraM vA praNItam sarasam ' AhAraM ' AhAram 'Aharei' Aharati dugdhAdivikRtInAM bhojanaM karoti / ayaM bhAvaH - vivarNaH zarIradurbalaH zramaNaH dugdhAdInAM bhojanAdupacitazarIraH sukumArazarIraH kAminInAM kamanIyaH syAmiti buddhayA dugdhAdyanyatamaM vikRtInAM bhojanaM karoti saH, tathA 'AhareMtaM vA sAijjai' AharantaM vA svadate anumodate yaH so'pi prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSA bhavantIti // sU0 26 || sUtram - taM sevamANe Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANaM aNugdhAiyaM ti // sU0 27 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir chAyA- - tat sevamAna Apadyate cAturmAsikaM parihArasthAnamanudvAtikamiti // 27 // cUrNI - 'taM sevamANe' ityAdi / 'taM sevamANe' tat sevamAnaH SaSThodezakasya 'je bhikkhU mAumAmA mehuNavaDiyAe viSNavei viSNavetaM vA sAijjai' iti prathamasUtrAdAramya 'je bhikkhU mAgAsa mehuNavaDiyAe khIraM vA etatsUtraparyantaM kathitaM prAyazcittasthAnaM sarva, tathA anyatamamapi prAyazcittasthAnaM sevamAnaH tasya pratisevanAM kurvan bhikSuH 'Avajjai' Apadyate prApnoti 'cAummAsi parihArahANaM aNusvAiyaM' cAturmAsikaM parihArasthAnamanudghAtikam gurucAturmAsikaM prAyazcittamApadyate iti bhAvaH / sU0 27 // iti zrI - vizvavikhyAta - jagadvallabha- prasiddhavAcaka - paJcadazabhASAkalita lalita kalApAlApakapravizuddhagadyapadyanaikapranthanirmApaka - vAdimAnamardaka- zrIzAhU chatrapati kolhApurarAjapradatta"jainazAstrAcArya " - padabhUSita - kolhApurarAjaguru - bAlabrahmacAri - jainAcArya - jainadharma - divAkara - pUjyazrI - ghAsIlAlavati - viracitAyAM "nizIthasUtrasya " cUrNi bhASyAvacUrirUpAyAM vyAkhyAyAM SaSThodezakaH samAptaH // 6 // For Private and Personal Use Only Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // sptmoddeshkH|| (mAtagrAmaprakaraNam ) vyAkhyAtaH SaSThodezakaH, sAMpratamavasaraprAptaH saptamoddezako vyAkhyAyate, asya saptamodezakItyAdisUtrasya SaSThodezakAntimasUtreNa saha kaH sambandhaH ? iti ced atrAha bhASyakAraHbhASyam-aMto bhUsaNamAhAro, bAhiM bhUsA u mAliyA / iNamo ceva saMbaMdho, chaTheNa sattamassa u // chAyA-antarbhUSaNamAhAro bAhyabhUSA tu mAlikA / ___ayameva hi sambandhaH SaSThena saptamasya tu // avacUriH-'aMto bhUsaNamAhAro' ityAdi / 'AhAraH' dugdhadadhyAdivikRtipadArthAnAmAhAro antarbhUSaNam / mAlikA-puSpamAlAdikaM tu bAhyabhUSaNaM sAdhUnAM pratiSiddham , ayameva sambandhaH SaSThena-SaSThAntimasUtreNa saha saptamodezakAdisUtrasya bhavatIti / ayaM bhAvaH-SaSThodezakasyopAntya sUtre 'je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe khoraM vA' ityAdivikRtyAhArasya pratiSedhaH kRtaH, atra tu saptamodezakAdisUtre mAlikAnAM pratiSedhaH kriyate yato mA bhavatu sAdhorbAhyabhUSaNam iti bAhyAbhyantarabhUSaNapratiSedhasya samAnatvAt SaSThoddezakAnantaraM saptamoddezakasya nirUpaNaM kriyate, ayameva sambandhaH pUrvAparasUtrayorbhavati / tadanena sambandhenAyAtasya saptamodezakasya prathamaM sUtraM prastUyate'je bhikkhU' ityaadi| sUtram-je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe taNamAliyaM vA muMjamAliyaM vA vettamAliyaM vA mayaNamAliyaM vA piMchamAliyaM vA daMtamAliyaM vA siMgamAliya vA saMkhamAliyaM vA haDDamAliyaM vA kaTThamAliyaM vA puSphamAliyaM vA phalamAliyaM vA bIyamAliyaM vA hariyamAliyaM vA karei kareMtaM kA sAijjai // sU0 1 // chAyA-yo bhikSurmAtRprAmasya maithunapratikSayA tRNamANikAM vA muJjamAlikAM vA vetramAlikAM vA madanamAlikAM vA picchamAlikAM vA dantamAlikAM vA zRGgamAlikA vA zaGkhamAlikAM vA asthimAlikAM vA kASThamAlikAM vA patramAlikAM vA puSpamAlikAM vA phalamAlikAM vA bIjamAlikAM vA haritamAlikAM vA karoti kurvantaM vA svadate ||suu0 1 // cUrNI-'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSurniravadhabhikSaNazIlaH zramaNaH 'mAUggAmassa' mAtRgrAmasya 'mehuNavaDiyAe' maithunavAJchayA 'taNamAliyaM vA' tRNamAlikAM vA vIraNAditRNajanita For Private and Personal Use Only Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtre 172 mAlAM karoti, yathA mathurAyAM karoti, karotItyagrimeNa kriyApadena sambandhaH, tathA 'muMjamAliyaM vA' muJjamAlikAM muMjasya tannAmaka tRNa vizeSasya mAlAM karoti yathA dvijAnAM vratabandhane kriyate, tathA 'vettamAliyaM vA' vetramAlikAM vA vetraM latAvizeSaH 'vetra' 'netra' iti lokaprasiddham, tasya vetrasya mAlAM kaTakakeyUrAdirUpAM karoti tathA 'mayaNamAliyaM vA' madanamAlikAM vA, tatra madanaM puSpavizeSaH, tasya mAlAM karoti tathA 'piMchamAliyaM vA' picchamAlikAM vA vraNAdipIDA nivAraNArthaM mayUrAdipicchairmAlAM karoti 'daMtamAliyaM vA' dandamAlikAM vA - bAlasya dRSTidoSanivAraNArthaM hastyAdidantAnAM mAlAM karoti tathA 'siMgamAliyaM vA' zRGgamAlikAM vA - mahiNyAdizRGgeNa mAlAM karoti yathA pArasIyajAtivizeSe 'saMkhamAliyaM vA zaGkhamAlikAM vA - bAlasya gale dhAraNArthe zaGkhasya mAlAM karoti 'haDamAliyaM vA' asthimAlikAM vA gajAdijIvAnAm 'jarakha' iti prasiddha catuSpadapazuvizeSasya vA asnAM mAlAM karoti 'kaTTamAliyaM vA' kASThamAlikAM vA, tatra kASThasya tulasyAdikASThasya mAlAM karoti 'pattamAliyaM vA' patramAlikAM vA patrANAM tagarAdi sugandhitapatrANAM mAlAM karoti 'pupphamAliyaM vA' puSpamAlikAM vA, tatra puSpANAM caMpakAdivRkSasamudbhUtAnAM mAlAM karoti, 'phalamAliyaM vA' phalamAlikAM tatra phalAnAM guJjAdiphalAnAM mAlAM karoti 'bIyamAliyaM vA ' bIja mAlikAM vA, tatra bIjAnAM rudrAkSAdInAM mAlAM saMpAdayati 'hariyamAliyaM vA' haritamAlikAM vA, tatra - haritakAyAnAM pANDuprabhRtirogazamanAya ' dUrvA punarnavAdInAM mAlA 'karei' karoti svayaM karoti 'kareMtaM vA sAijjai' kurvantaM vA svadate anumodate tRNamAlikAdikaM yaH svayaM karoti paradvArA vA kArayati kurvantaM vA anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSAzcApi bhavanti, yasmAdete doSA bhavanti tasmAt kAraNAt zramaNo mAtRgrAmasya maithuna sevanecchayA svaparazarIrazobhArthaM dRSTidoSarogAdinivAraNArthaM vA'nyArthe tRNAdimAlAM na svayaM kuryAt na paradvArA kArayet na vA kurvantamanyamanumodayediti // sU0 1 // sUtram -- je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe taNamAliyaM vA muMjamAliyaM vA vettamAliyaM vA mayaNamAliyaM vA pichamAliyaM vA daMtamAliyaM vA siMgamAliyaM saMkhamAliyaM vA haDDamAliyaM vA kaTThamAliyaM vA pattamAliyaM vA pupphamAliyaM vA phalamAliyaM vA bIyamAliyaM vA hariyamAliyaM vA dhare i dhareM vA sAijjai // sU0 2 // chAyA - yo bhikSurmAtRgrAmastha maithunapratijJayA tRNamAlikAM vA munjamAlikAM vA vetramAlikAM vA madanamAlikAM vA picchamAlikAM vA dantamAlikAM vA zRGgamAlikAM vA zaGkha For Private and Personal Use Only Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org cUrNi bhASyAvacUriH u0 7 sU0 2-5 mAtRgrAma prakaraNam 173 mAlikAM vA asthimAlikAM vA kASThamAlikoM vA patramAlikAM vA puSpamAlikAM vA phalamAlikAM vA bIjamAlikAM vA haritamAlikAM vA dharati dharantaM vA svadate || 2 || cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / pUrvoktA mAlA H 'dhareI' dharati - pArzve sthApayati, gharantaM vA svadate iti / zeSaM pUrvavat // sU0 2|| Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram -- je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe taNamAliyaM vA muMjamAliyaM vA vettamAliyaM vA mayaNamAliyaM vA pichamAliyaM vA daMtamAliyaM vA siMgamAliyaM vA saMkhamAliyaM vA haDDamAliyaM vA kaTThamAliyaM vA pattamAliyaM vA puSpamAliyaM vA phalamAliyaM vA bIyamAliyaM vA hariyamAliyaM vA piNas piNarddhataM vA sAijjai // sU0 3 // chAyA - yo bhikSurmAtRgrAmasya maithunapratijJayA tRNamAlikAM vA muJjamAlikAM vA vetra mAlikAM vA madanamAlikoM vA picchamAlikAM vA dantamAlikAM vA zRGgamAlika vA zaGkhamAlikAM vA asthimAlikAM vA kASThamAlikAM vA patramAlikAM vA puSpamAlikAM vA phalamAlikAM vA bIjamAlikAM vA haritamAlikAM vA pinahyati pinAntaM vA svadate || 3 || cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / yo bhikSuH tRNAdInAM mAlAM pUrvoktavastujAtanirmitAM mAlAM 'piNaddhei' pinahyati - kaNThe dhArayati pinahyantaM vA svadate anumodate / AbhirmAlAbhirmadIyaM zarIramalaMkRtaM sundaraM bhavatu, alaMkRtena sundareNa zarIreNAhaM kAminInAM priyo bhaviSyAmi tena sA mama maithunecchAM pUrayiSyatIti buddhayA tRNAdimAlAH yaH kazcidvikSuH svayaM kaNThe ghArayati dhArayantaM cAnyamanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, AjJAbhaGgAdidoSAMzca prApnotIti // sU0 3 // bhASyam ---taNamAimAliyANaM karaNaM dharaNaM ca me huNicchAe / kujjA appaparaTThA, ANAbhaMgAi pAve || chAyA -tRNAdimAlikAnAM karaNaM dharaNaM ca maithunecchayA / kuryAt AtmaparArtha, AzAbhaGgAdi prApnoti // avacUriH - 'taNamAi ' ityAdi / yo bhikSuH 'mehuNavaDiyAe' 'maithunapratijJayA maithunecchayA tRNAdimAlikAnAM karaNaM saMpAdanaM dharaNaM svazarIre dhAraNaM ca kuryAt sa AjJA bhaGgAdidoSAn AjJAbhaGgAnavasthAmithyAtvasaMyamavirAdhanAtmavirAdhanAdidoSAn prApnoti / ayaM bhAvaH1 :- tRNAdimAlAkaraNe dhAraNe mAjhyA zarIravibhUSA karaNe ca svasya parasya mohodayo jAyate, tathA tRNAdimAlAkaraNe taddhAraNakaraNe ca sUtrArthapaThanapAThanasamayasya vyarthanirgamanena sUtrArthayorhAnirbhavati, tIrthakaraira nAjJaptaM For Private and Personal Use Only Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 174 nizItha ca / dravyalolupaizcAraiH kadAcid gRhIto bhavati, mAlAdi dRSTvA asAdhusyamiti kRtvA koTTapAlAdibhiH gRhIto rAjadaNDabhAgbhavati kasmaicida vitaraNe kasmaicid adAne ca kadAcit adhikaraNamapi syAt, tathA loke nindApi syAt, lokA evaM vadiSyanti yat aho Azcaryametat yat jainasAdhavo nivRttabhAvasampannA api mAlAM kurvanti dhArayanti ca / kecana evaM badiSyanti yat - ete AtmAnaM nivRttarAgadveSaM manyamAnA api mAlAM kurvanti dhArayanti cetyAdirUpeNa kramaparamparayA zAsanasya loke'vahelanA syAt atastRNamAlAdInAM karaNaM dhAraNaM tadanumodanaM ca na kartavyamiti bhAvaH | 3 || sUtram - je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe taNamAliyaM vA muMjamAliyaM vA vettamAliyaM vA mayaNamAliyaM vA piMchamAliyaM vA daMtamAliyaM vA siMgamAliyaM saMkhamAliyaM vA haDDamAliyaM vA kaTTamAliyaM vA pattamAliya vA pupphamAliyaM vA phalamAliyaM vA bIyamAliyaM vA hariyamAliyaM vA paribhuMjai paribhujaMta vA sAijjai // sU0 4 // chAyA -yo bhikSurmAtRgrAmasya maithunapratijJayA tRNamAlikAM vA muJjamAlikAM vA areroni at madanamAlikAM vA picchamAlikAM vA dantamAlikAM vA zRGgamAlikAM vA zaGkhamAlikAM vA asthimAlikAM vA kASThamAlikAM vA patramAlikAM vA puSpamAlikAM vA phalamAlikAM vA bImAlikAM haritamAlikAM vA paribhuke paribhuJjAnaM vA svadate // sU0 4 || cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / tRNAdimAlikAnAM paribhogaM karoti - nAnAprakAreNa tAsAM svakAryanimittaM paribhogaM karotIti bhAvaH // sU0 4 // sUtram - je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe ayalohANi vA taMbalohANi vA taulohANi vA sIsagalohANi vA ruppalohANi vA suvaNNalohANi vA karei kareMtaM vA sAijjai || sU0 5 // chAyA - yo bhikSurmAtRgrAmasya maithunapratijJayA ayolohAn vA tAmralohAn vA puloddAn vA sIsakalohAn vA rUpyalohAn vA suvarNalohAn vA karoti kurvantaM vA svadate // 05 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcida bhikSuH 'mAumgAmassa' mAtRgrAmasya 'mehuNavaDiyAe' maithunapratijJayA 'ayalohANi vA' ayolohAn vA 'lohANI' - yatra lohazabdo dezIyaH, tadarthastu AkAravizeSastAn tathA ca ayaso lohasya AkAravizeSAn vA tathA 'taMbalohANi vA' tAmralohAn vA tAmrasya dhAtuvizeSasya AkAravizeSAn 'tauyalohANi vA ' 1 For Private and Personal Use Only Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNidhAnyAvacUriH u07 su06-11 mAtRgrAmaprakaraNam 175 trapulohAn vA trapu 'jasada' iti lokaprasiddham tasyAkAravizeSAn 'sIsagalohANi vA' sIsakalohAn vA, tatra sIsakaM dhAtuvizeSaH 'sIsA' iti prasiddhaH tasya AkAravizeSAn 'ruppa - lohANi vA' rUpyalohAna vA, tatra rUpyaM rajataM, tasya AkAravizeSAn 'suvaNNalohANi vA suvarNalohAn vA suvarNasya AkAravizeSAn vA 'karei' karoti mAtRgrAmasya maithunasekmecchayA lauhAdidhAtUnAmAkAravizeSAn karoti tathA ' kareMtaM vA sAijjai' lauhAdInAmAkAravizeSAn kurvantaM vA svadate sa prAyazcittabhAgI bhavati, lohAdidhAtubhirAkAravizeSakaraNe agnyArambho'nivAryo bhavati, tathA tatra dhamanaM phUtkaraNamapyAvazyakaM tena SaTkAyopamardanaM bhavati, tataH saMyamavirAdhanA, vanazarIrAdidahane AtmavirAdhanA cAvazyambhAvinI tato bhikSurlohAdidhAtUnAmAkAravizeSaM na svayaM kuryAt nApi kurvantamanyamanumodeta iti bhAvaH ||sU0 5 || evaM 'gharei' 'paribhuMjai' iti sUtradvayamapi vyAkhyeyam // sU0 6-7 / / sUtram -- je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe hArANi vA addhahArANi vA gAvalIM vA muktAvalIM vA kaNagAvalIM vA syaNAvalIM vA kaDagANi vA tuDiyANi vA keUrANi vA kuMDalANi vA paTTANi vA mauDANi vA palaMbasuttANi vA suvaNNasuttANi vA karei kareMtaM vA sAijjai ||sU08|| chAyA - yo bhikSurmAtRgrAmasya maithunapratijJayA hArAn vA arddhahArAn vA bakAvalI ghA muktAvalIM vA kanakAvalIM vA ratnAvalI vA kaTakAn vA truTikAni vA keyUrANi vA kuMDalAni vA paTTAni vA mukuTAni vA pralambasUtrANi vA suvarNasUtrANi vA karoti kurvantaM vA svadate ||8|| cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'mAuggAmassa' mAtRgrAmasya 'mehuNavaDiyAe' maithunapratijJayA - maithunavAJchayA 'hArANi vA' hArAn vA tatra hArA bhraSTAdazasarikAH, tAn 'addhahArANi vA' arddhahArAn vA, tatrArddhahArAH navasarikAH, tAn 'emAvalIM ar' ekAvalI vA ekasarikA mAlA mityarthaH ' kaNagAvalI vA' kanakAvalIM vA kanakasya suvarNasyAvalI mAlA iti tAm 'muttAbalIM vA' muktAvalIM vA, tatra muktA gajAdimuktAH, tAsAm AvalImAlA tAm 'rayaNAvaLI bA' ratnAvalIM vA, tatra ratnAnAM karketanAdInAmAvalI mAlA tAm 'kaDagANi vA' kaTakAn vA, tatra kaTakAH 'kaDA' itilokaprasiddhAH, tAn kaTakAn 'tuDiyANi vA truTikAni vA - hastAbharaNavizeSAn vA 'keUrANi vA' keyUrANi vA 'bhujabaMdha' itilokaprasiddhAni 'kuDalANi vA' kuNDalAni vA, tatra kuNDalAni karNAbharaNAni tAni 'paTTANivA' paTTAni vA, tatra paTTAni caturaGgulasuvarNapaTTAni tAni 'mauDANi vA' mukuTAni vA zirobhUSaNAni 'palaMvasuttANi vA' For Private and Personal Use Only Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtre pralambasUtrANi vA suvarNanirmitAni lambAyamAnAni sUtrANi tAni 'suvaNNasuttANi vA' suvarNasUtrANi vA-suvarNasya sUtravizeSalakSaNAni 'kareI' karoti, etAni hArAdikAni mAtRprAmasya maithunasevanecchayA svayaM saMpAdayati paradvArA kArayati vA tathA 'kareMtaM vA sAijjaI' kurvantaM vA svadate'numodate // sU0 8 // evaM pUrvoktavastuviSaye 'dhareha' 'parijai' iti sUtradvayamapi pUrvavad vyAkhyeyam ||suu09-10|| mUlam-je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe AINANi vA AINapAurANi vA kaMvalANi vA kaMbalapAurANi vA koyarANi vA koyarapAurANi vA goramiyANi vA kAlamiyANi vA NIla-miyANi vA sAmANivA mahAsAmANi vA uTTANi vA uTTalessANi vA vagyANi vA vivagyANi vA palavaMgANi vA sahiNANi vA sahiNakallANi vA khomANi vA dugullANi vA tirIDapaTTANi vA patulANi vA paDalANi vA cINANi vA aMsuyANi vA kaNagakaMtANi vA kaNagakhaciyANi vA kaNagacittANi vA kaNagavicittANi vA AbharaNANi vA AbharaNacittANi vA AbharaNavicittANi vA karei kareMtaM vA sAijjai // sU0 11 // chAyA-yo bhikSurmAtRprAmasya maithunapratizayA AjinAni vA AjinaprAvaraNAni vA kaMbalAn vA kambalaprAvaraNAni vA koyarANivA koyaraprAvaraNAni gauramRgANi vA kAlamRgANi vA nIlamRgANi vA zyAmAni vA mahAzyAmAni vA uSTrANi vA uSTralezyAni vA vyAghrANi vA vivyAghrANi vA plavaGgAni vA zlakSNAni vA zlakSNakalyAni vA kSaumANi vA duklAni vA tirITapaTTAni vA pratulAni vA paTalAni vA cInAni vA aMzukAni vA kanakakAntAni vA kanakakhacitAni vA kanakacitrANi vA kanakavicitrANi vA AbharaNAni bA AbharaNacitrANi vA AbharaNavicitrANi vA karoti kurvantaM vA svadate // sU0 11 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcit bhikSuH 'mAuggAmassa' mAtRgrAmasya 'mehaNavaDiyAe' maithunapratijJayA-maithunavAJchyA 'AINANi vA' AjinAni vA-mRgacarmavastrANi 'AINapAurANi vA' AjinaprAvaraNANi vA, tatrAjinaM mRgacarma tasya prAvaraNANiAcchAdanAni yaH karotItyagrimeNa sambandhaH, 'kaMbalANi vA' kambalAn , tatra kambalA UrNAdinirmitAstAn 'kaMbalapAurANi vA' kambalaprAvaraNAni vA, tatra kambalasya prAvaraNAni AcchAdanAni tAni yaH karoti tathA 'koyarANi vA' koyarANi vA, tatra koyarANi koyaradezaniSpannA vanavizeSAH For Private and Personal Use Only Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhUrNimAyAvacUriH u07 sU0 11-67 mAtRprAprakaraNam 177 tAni yaH karoti 'koyarapAurANi vA' koyaraprAvaraNAni vA koyarasya vastravizeSasya yAni prAvaraNAni AcchAdanAni karoti 'goramiyANi vA' gauramRgANi vA zvatamRgacarmANi taccarma - nirmitavastrANItyarthaH 'kAlamiyANi vA' kAlamRgANi vA kAlamRgacarmANi tatra kAlamRgaH - kRSNa - mRgaH tasya yAni carmANi teSAM vastrANi yaH karoti 'NIlamiyANi vA' nIlamRgANi vA-nIlamRgacarmANi 'sAmANi vA' zyAmAni vA - zyAmamRgacarmANi 'mahAsAmANi vA' mahAzyAmAni vAatizayitazyAmamRgacarmANi 'udyANi vA' uSTrANi vA uSTrasya yAni carmANi tAni vastrarUpANi yaH karoti 'uTTalessANi vA' uSTralezyAni vA uSTracarmaNaH prAvaraNAni, 'vAgghANi vA ' vyAghrANi vA vyAghrasambandhicarmavastrANItyarthaH, 'vivagghANi vA' kivyAghrANi vA vivyAghraH 'cittA' iti prasiddhaH, tatsambandhicarmANi carmavastrANi 'palavaMgANi vA' plavaGgAni vA tatra plavaGga :- vAnaraH tasya carmANi 'sahiNANi vA' sahinAni vA zlakSNAni tatra sahinAni zlakSNAni zlakSNavastrANi yaH karoti 'saNikallANi vA' sahinakalyAni tatra sahinAni zlakSNAni kallAni snigdhAni komalAni komalatvalakSaNayuktAni vA vastrANi karoti 'dugullANi vA' dukUlAni vA, tatra dukUlAni kArpAsikAni vastrANi 'paDalANi vA' paTalAni vA 'cINANi vA' cInAni vA cIna dezodbhavAni vastrANi 'aMsuyANi vA' aMzukAni vA kITajavastrANi 'rezama' iti prasiddhavastuvastrANi vA 'kaNagakatANi vA' kanakakAntAni vA, tatra kanakaM suvarNaM tatsadRzakAntiyuktAni vastrANi 'kaNagakhaciyANi vA' kanakasvacitAni vA - kanakajaTitAni vastrANi 'kaNagacittANi vA' kanakacitrANi vA kanakena suvarNena citritAni vastrANi 'kaNagavicittANi vA' kanakavicitrANi kanakena vicitraprakArakANi vastrANi 'AbharaNANi vA' - AbharaNAni alaMkArayukta vastrANi 'AbharaNacittANivA' AbharaNairalaMkAraizcitritAni 'AbharaNavicittANi vA' AbharaNavicitrANi vA vicitraprakArakAbharaNairmeNDitAti vastrANi, etAdRzAni uparyuktAni carmAdInAM vastrANi yo bhikSumaithunasevanecchayA 'karei' karoti 'kareMtaM vA sAijjai' kurvantaM vA svadate // sU0 11 // evam pUrvasUtroktavastraviSaye 'dharei' 'paribhuMjai' iti sUtradvayamapi bodhyam ||12|| sU0 13 // sUtram -- je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe itthi akkhasi vA uraMsi vA uyaMraMsi vA thaNaMsi vA gahAya saMcAlei saMcAleMtaM vA sAijjai // chAyA - yo bhikSurmAtRgrAmasya maithunapratijJayA striyam akSe vA urasi vA udare vA stane vA gRhItvA saMcAlayati saMcAlayantaM vA svadate // sU0 14 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcida bhikSuH 'mAuragAmassa' mAtRgrAmasya 'mehuNavaDiyAe' maithanapratijJayA - maithunabAJchayA 'itthi' striyam 'akkhasi vA' akSe 23 For Private and Personal Use Only Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 178 nizIthasUtre kasmiMzcidindriyapradeze vA 'urasi vA' urasi vA hRdayapradeze 'uyaraMsi vA' - udare vA kukSipradeze 'thaNaMsi' vA' stane vA upalakSaNAt hastAdike vA 'gahAya' gRhItvA - striyo'kSAdikaM gRhItvetyarthaH 'saMcAlei' saMcAlayati itastataH cAlayati 'saMcAleMta vA sAijjai' saMcAlayantaM vA svadate / yo hi bhikSumaithunasevanecchayA strINAmakSAdikaM gRhItvA cAlayati cAlayantaM vA anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 14 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - sUtram-je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe aNNamaNNassa pAe Amajjejja vA pamajjejja vA AmajjaMtaM vA pamajjaMtaM vA sAijjai / chAyA - yo bhikSurmAtRgrAmasya maithunapratijJayA anyonyasya pAdau AmArjayedvA pramAjayedvA AmArjayantaM vA pramArjayantaM vA svadate / / sU0 15 / / cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'mAuggAmassa' mAtRgrAmasya 'mehuNavaDiyAe' maithunapratijJayA - maithunavAJchayA 'aNNamaNNassa' anyonyasya parasparam strI sAghoH, sAdhuzca striyAH 'pAe' pAdau caraNau 'Amajjejja vA' AmArjayet vA ekavAram 'pamajjejja vA' pramArjayedvA anekavAram 'AmajjataM vA' AmArjayantaM vA 'pamajjaMtaM vA' pramArjayantaM vA 'sAijjai' svadate'numodate / yo hi bhikSurmaithuna sevanecchayA parasparaM caraNau pramArjayet pramArjayantaM vA vadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / / sU0 15 // sUtram - - evaM taiyaudese jo gamo so Neyavvo jAva je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe gAmANugAmaM duijjamANe aNNamaNNassa sIsaduvAriyaM karei kareMtaM vA sAijjai // sU0 16-67 // chAyA - evaM tRtIyodezake yo gamaH sa jJAtavyo yAvat yo bhikSurmAtRgrAmasya maithunapratijJayA grAmAnugrAmaM dravan anyonyasya zIrSadvArikAM karoti kuvantaM vA svada ityAdi // sU0 16-67 // cUrNI - ' evaM taiya' ityAdi / evaM taiyaudde se gamo' evaM tRtIyodezake yo gamaH AApakaH saH atrApi mAtRgrAmasya maithunapratijJayA parasparaM pAdayorAmarjanAdisUtreSu 'Neyabvo' jJAtavyaH / kiyatparyantamityAha - 'jAna' ityAdi / 'jAva' yAvat yo bhikSurmAtRgrAmasya maithunapratijJayA 'aNNamaNNassa pAe Amajjejja vA' ityAdi sUtrAdArabhya 'je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe gAmANugAmaM dUijmANo aNNamaNNassa sosa dubAriyaM karei' etatsUtraparyantaM sa gamo jJAtavya iti bhAvaH / sU0 16 - 67 // For Private and Personal Use Only Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNimA yAvadriH u.7 sU. 68-76 mAtRprAmaprakaraNam 179 sUtram-je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe aNaMtarahiyAe puDhavIe NisIyAvejja vA tuyadyAvejja vA NisIyAbeMtaM vA tuyaTTAvetaM vA sAijjai ||suu0 68 // chAyA-yo bhikSurmAtagrAmasya maithunapratikSayA anantarahitAyAM pRthiyAM niSIdayet vA tvagvartayedvA niSIdayantaM vA tvagvartayantaM vA sthadate ||suu068|| cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'mAuggAmassa' mAtRgrAmasya 'mehuNavaDiyAe' maithunapratijJayA 'aNaMtarahiyAe puDhavIe' anantarahitAyAM pRthivyAm tatra anantarahitAyAM zItavAtAdizastrairanupahatAyAM sacittAyAm , pRthivyAm tathA caitAdRzasacittabhUmau yo bhikSubhaithunasevanecchayA atra 'striyaM' iti gamyate tataH striyamityarthaH 'NisIyAvejja vA' niSIdayedvA upavezayet 'tuyadyAvejja vA' tvaravartayedvA-pArzvaparivartanaM kArayet svApayed vA ityarthaH tathA 'NisIyAvetaM vA' niSIdayantaM vA upavezanaM kArayantam 'tuyaTAveta vA' tvagvartayantaM vA pArzvaparivartanaM kArayantam 'sAijjai' svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati ||suu068|| evaM pUrvoktasUtrakrameNa yo bhikSurmAtRprAmasya maithunecchayA striyaM 'sasaNiddhAe puDhavIe' sasnigdhAyAM-sacittajalena ISadArdrAyAM pRthivyAm ||suu0 69 // 'sasarakkhAe puDhavIe' sarajaskAyAM sacittarajo'vaguNThitAyAM pRthivyAm ||suu0 70 // 'maTTiyAkaDAe puDhavIe' mRttikAkRtAyAM sacitta mRttikAnirmitAyAM pRthivyAm ||suu0 71 // 'cittamaMtAra puDhavIe' cittavatyAM svabhAvataH-sacittAyAM khanirUpAyAM pRthivyAm ||suu0 72 // 'cittamaMtAe silAe' cittavatyAM sacittAyAM khanitaH sadyo niSkAsitAyAM zilAyAm ||suu0 73 // 'cittamaMtAe lelue' cittavati sacitte leluke-loSTarUpe pRthivIkhaNDe, eteSu pUrvapradarziteSu sthAneSu striyam, 'nisIyAvejja vA niSIdayet vA upavezayet 'tayaTTAvejja vA' tvamvartayet vA pArzvaparivartanaM kArayet zAyayet vA tatra zayanaM kArayedvA, evaM kArayantamanya vA'numodayet sa prAyazcittabhAgI bhavati / / sU0 74 // sUtram-je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe kolAvAsaMsi vA dArue vA jAvapaiTThie, saMaMDe sapANe sabIe saharie saose saudae sauttiMga-paNaga-dagamaTTiya-makkADAsaMtANagaMsi NisIyAvejja vA tuyaTTAvejja vA NisIyAvetaM vA tuyaTTA vA sAijjai // sU075 // chAyA-yo bhikSurmAtRprAmastha maithunapratijJA kolAvAse vA dAruke vA jIvapratiSThite sANDe saprANe sabIje saharite sAvazyAye sodake sottiGgapanakada kamRttikAmarkaTasantAnake niSIdayet vA tvagvartayedvA niSIdayantaM vA tvagvartayantaM vA svadate |suu0 75 / / For Private and Personal Use Only Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 180 nizIthasUtre cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcida bhikSuH 'mAuragAssa' mAtRprAmasya 'mehuNavaDiyAe' maithunapratijJayA maithunavAJchayA 'kolAvAsaMsi vA' kolAvAse vA, tatra kolA:ghuNAH kASThagatAH kASThakSatikArakA jIvavizeSAH 'ghuNa' iti lokaprasiddhAH teSAM kolAnAM ya AvAsaH * sthAnaM tatra vA 'dArue vA jIvapaiTThie' dAruke vA jIvapratiSThite yasmin kASThe jIvA vidyamAnA bhaveyuH tAdRzamatkuNAdi jIva viziSTapIThaphalakAdike 'saaMDe' sANDe pipolakAcaNDasahite sthAne kASThe vA 'sapANe' saprANe kSudraTTIndriyAdiprANiyuktasthAne 'sabIe' sabIje zAlyAdisacittabIjayuktasthAne 'saharie' sahari haritakAyasahitasthAne 'sao se' sAvazyAye. sUkSmahimakaNasahitasthAne 'sauliMga' sauttiGge, uttiGgakAH - bhUmau vartulavivarakAriNo gardabhamukhAkRtayaH kITavizeSAH, yadvA kITikAnagarAdayaH, taiH sahite sthAne 'paNaga' panakaH - aGkarito anaGkurito vA paJcavarNAnantakAya vizeSaH 'phulaNa' iti bhASAprasiddhaH 'dagamaTTiya' udakamRttikA sajalapRthivIkAyaH 'makkaDAsaMtANagaMsi' markaTasantAnakaH lRtAjAlam, tasmin, eteSu prvoktaghuNAdiyuktasthAneSu yaH zramaNaH striyaM 'NisIyA vejja vA' niSIdayet - upavezanaM kArayet, 'tuyaTTA vejja vA' tvadhvartayedvA pArzvaparivartanaM kArayesU tathA 'nisIyAveMtaM vA' niSIdayantam upavezayantaM vA 'tuyaTTAveMtaM vA' tvagvartayantaM vA zAyayantaM vA 'sAijjai' svadate'numodate / yo bhikSumAtRgrAmasya maithunecchayA sUtroktasthAneSu striyamupavezayati zAyayati 1 'vA, upavezayantaM zAyayantaM vA anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSA bhavanti ||sU075 || Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram -- je bhikkhU mAuggAmassa me huNavaDiyAe AgaMtAgA resu vA ArAmAgAre vA gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesu vA NisIyAvejja vA tuyaTTA vejja vA NisIyAvetaM vA tuyaTTAveMtaM vA sAijjai // sU0 76 // chAyA - yo bhikSurmAtRgrAmasya maithunapratijJayA AgantrAgAreSu vA ArAmAgAreSu vA gAthApatikuleSu vA parivAjakAvasatheSu vA niSIdayedvA svagvartayedvA niSIdayantaM vA svagvartayantaM vA svadate // sU0 76 // I cUrNI - 'je bhikkhU ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'mAuggAmassa' mAtRprAmasya 'mehuNavaDiyAe' maithunapratijJayA-maithunavAJchayA 'AgaMtAgAresu vA' AgantrAgAreSu vA AgantRRNAm AgantukAnAM gamanAgamanasamaye vizrAmArthakAriteSu gRheSu dharmazAletiprasiddheSu vA 'ArAmAgAre vA' ArAmAgAreSu vA krIDAkaraNAya upavanagRheSu 'gAhAvaikulesu vA' gAthApati kuleSu vA - gRhasthagRheSu 'pariyAvasaheSu vA' paritrAjakAvasatheSu vA tApasanivAsasthAneSu 'NisIyAvejja vA' niSIdayet vA uvavezayet 'tuyadvAvejja vA' tvagvartayedvA zAyayet 'pisI yAtrete vA niSIdayantaM vA 'tuyaTTAveMtaM vA' tvagvartayantaM vA zayanaM kArayantam 'sAijjai' For Private and Personal Use Only Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u07 sU077-79 mAtRprAmaprakaraNam 181 svadate / yo bhikSurmAtRprAmasya maithunasevanecchayA AgantrAgArAdiSu svayamupavizati striyaM vA upavezayati tathA svayaM zete striyaM vA zAyayati ca tamanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSAzcApi bhavantIti // sU0 76 // sUtram-je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe AgaMtAgAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesu vA nisIyAvettA vA tuyaTTAvettA vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM aNugghAsejja vA aNupAejja vA aNugghAsaMtaM vA aNupAeMtaM vA saaijji|| sU0 77 // chAyA-yo bhikSurmAtRgrAmasya maithunapratikSayA AgantrAgAreSu vA ArAmAgAreSu vA gAthApatikuleSu vA parivrAjakAvasatheSu vA niSadha vA tvagvartayitvA pA azanaM vA pAnaM vA khAdhaM vA svAya vA anugrAsayet vA anupAyayet vA anugrAsayanta vA anupAyayantaM vA svadate // suu077|| cUrthI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH 'mAuggAmassa' mAtRprAmasya 'mehuNavaTiyAe' maiMthunapratijJayA-maithunavAJchayA 'AgaMtAgAresu vA' AgantrAgAreSu vA yatrAgantukA gamanAgamanasamaye vizrAmyati tAdRzaM gRhamAgantukAgAraH dharmazAletilokapraviddhaH, teSu 'ArAmAgAresu vA' ArAmAgAreSu vA krIDAmAgatapuruSavizrAmArthopavanasthitagRheSu 'gAhAvaikulesu vA' gAthApatikuleSu vA gRhasthagRheSu pariyAvasahesu vA' parivrAjakAvasatheSu vA tApasAnAmAzrameSu, bhikSuretAdRzasthAneSu striyam 'NisIyAvettA' niSadya-upavezya 'tuyaTTAvettA vA' tvagvartayitvA vA 'asaNaM vA' azanaM vA 'pAnaM vA' pAnaM vA 'khAimaM vA' svAdya vA 'sAimaM vA' svAyaM vA 'aNugghAsejja vA' anugrAsayedvA-anu-pazcAt svagrAsagrahaNAnantaraM striyaM prAsayet tanmukhe prAsaM dadyAt 'aNupAejja vA' anupAyayedvA svayaM jalAdikaM pItvA tadantaraM striyaM pAyayet 'aNugyAsaMtaM vA' anuprAsayantaM vA svagrAsAnantaraM grAsaM dadataM vA 'aNupAetaM vA' anupAyayantaM vA svapAnAnantaraM pAyayantaM vA 'sAijjai' svadate'numodate / yo bhikSurAgantrAdigRheSu maithunanecchayA striyamupavedya zAyayitvA vA svayamazanAdikaM bhuktvA pAnIyaM vA pItvA bhojayantaM vA pAyayantaM vA anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSAzcApi bhavantIti ||suu0 77 // sUtram-je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe aMkasi vA paliyaMkasi vA nisIyAvejja vA tuyaTTAvejja vA nisIyAvetaM vA tuyaTTAveMtaM vA sAijjai // sU0 78 // For Private and Personal Use Only Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 185 nizIyasUtre chAyA-yo bhikSurmAtRgrAmastha maithuna pratikSayA aGke vA paryakre SA niSIdayet vA sampartapet vA niSodayantaM vA tvavartayantaM vA svadate // suu.78|| cUrNI-je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkh' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH 'mAuggAmassa' mAtRnAmasya 'mehuNapaDiyAe' maithunapratijJayA-maithunavAJchayA 'aMkaMsi vA' aGke vA-svakIyotsane 'paliyakasi vA' paryake vA, tatra paryaGkaH 'maMca' 'palaMga' iti bhASAprasiddhaH, tadupari 'NisIyAvejja vA' niSIdayet vA upavezayet 'tuyaTTAvejja vA' tvagvartayet vA-zayanaM kArayet 'gisIyAveta bA' niSIdayantaM vA upavezayantaM vA 'tuyaTTAveMtaM vA tvagvartayantaM vA zAyayantaM vA 'sAijjai' svadale anumodate / yo bhikSa mathunasevanecchayA striyaM svAGke paryaGke vA upavezayati vA zAyayati vA tathA svAke upavezayantaM vA zAyayantaM vA zramaNamanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSA bhavanti ||suu0 79 // mUtram--je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe aMkasi vA paliyaMkaMsi vA NisIyAvettA vA tuyaTTAvettA vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA aNugghAsejja vA aNupAejja vA aNugghAsaMtaM vA aNupAetaM vA sAijjai // sU0 71 // chAyA-yo mikSurmAnugrAmasya maithunapatitrayA aGka vA paryake vA nipaTa vagya tayitvA azanaM vA pAnaM vA khAdya vA svAya vA anuprAsayedA anupAyayedvA anugrAsayantaM vA anupAyayantaM vA svadate ||suu0 79 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'mAuggAmassa' mAtRprAmasya 'mehuNavaDiyAe' maithunapratijJayA-maithunavAJchayA 'aMkasi vA' akke vA 'paliyaMkasi pA' paryake vA 'NisIyAvettA vA' niSadha 'tuyaTThAvettA vA' tvAvartayitvA kA azanaM vA pAnaM vA khAdyaM vA svAyaM kA 'aNugghAsejja vA' anuprAsayedvA 'aNupAejja vA' anupAyayed vA 'aNugyAsaMta ga' anugrAsayantaM vA 'aNupAeMtaM vA' anupAyayantaM vA anyam 'sAijjaI' svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAnavasthAmithyAtvasaMyamavirAdhanAtmavirAdhanAdidoSA bhavanti / / sU0 79 // sUtram-je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe aNNataraM teicchaM AuTTai AuTaeNtaM vA sAijjai // suu080|| For Private and Personal Use Only Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nimAcAvariH u07 sU 80-84 rajoharaNasyAnucitabandhaniSedhaH 185 chAyA-yo bhikSurmAtprAmasya maithunapratikSayA anyatamAM cikitsA mAvartayati AvatyantaM vA svadate ||suu0 80 // cUrNI-je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'mAuggAmassa' mAtRprAmasya 'mehuNavaDiyAe' maithunapratijJayA-maithunavAcyA 'aNNataraM teicha anyasamA cikitsAM, tatrAnyatamA nAma-caturvidhAsu cikitsAsu ekAM kAJcit cikitsAm , tAzcatasro yathAvAtikI 1, paittikI 2, zlaiSmiko 3, sAMnipatikI 4, tAsu ekAM kAJcit cikitsAM rogopacArarUpAm 'AuTai' Avarttayati kArayati 'AuTuMtaM vA sAijjaI' AvartayantaM kArayantaM vA svadate'numodate sA prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 80 // sUtram-je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe amaNunnAiM poggalAI nIharei nIharetaM vA sAijjai // suu081|| chAyA-yo bhikSurmAtRgrAmasya maithunapratikSayA amanozAn pudgalAn nirharati nirantaM vA svadate ||suu0 81 // __ cUrNI-'je bhikkhU' ityaadi| 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'mAuggAmassa' mAtRprAmasya 'mehuNavaDiyAe' maithunapratijJayA -maithunavAJchayA 'amaNunnAI pomgalAI' amanojJAn pudgalAn zarIrasthAn azucidurgandhipudgalAn 'nIharei' nirharati-niSkAsayati 'nIharataM vA sAijjai' nirharantaM vA zarIrAdibhyo'manojJapudgalAn niSkAsayantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 81 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe maNunnAI poggalAI uvakirai uvakiraMtaM vA sAijjai / / sU0 82 // chAyA-yo bhikSurmAtRgrAmasya maithunapratijJayA manomAna punalAn upakirati upakirantaM vA svadate ||suu0 82 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcit bhikSuH 'mAumgAmassa' mAtRgrAmasya 'behulavaDiyAe' maithunapratijJayA-maithunavAJchayA 'maNunnAI poggalAI manojJAna pudgalAn manasa AlhAdajanakAn zarIropacayakArakAn vA pudgalAn zarIre 'uvakiraI' upakirati prakSipati, ayaM bhAvaH-svazarIre zrIzarIre vA svakIyavastre strIvastre vA svavasatau zrIvasatauM vA manoharANi candanAdisugandhidravyANi prakSipati yena zarIrAdikaM sugandhiyuktaM bhavati, tathA 'uvakiraMtaM vA' upakirantamanyaM vA 'sAijjaI' svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 82 / / For Private and Personal Use Only Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 184 nazIthasUtre sUtram-je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annayaraM pasujAyaM vA pakkhijAyaM vA pAyaMsi vA pakvaMsi vA pucchaMsi vA sIsaMsi vA gahAya saMcAlei saMcAlataM vA sAijjai / / suu083|| chAyA- yo bhikSurmAtanAmasya maithunapratijJayA anyataraM pazujAtaM vA pakSijAtaM vA pAde vA pakSe vA pucche vA zIrSe vA gRhItvA saMcAlayati saMcAlayantaM vA svadate // 8 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'mAuggAmassa' mAtRprAmasya 'mehaNavaDiyAe' maithanapratijJayA-maithanavAJchayA 'annayaraM' anyataraM anekeSu madhyAt yaM kamapyekam 'pasujAyaM vA' pazujAttaM vA gomahiSAdikam 'pakkhijAyaM vA' pakSijAtaM vA mayUrAdikam 'pAyaMsi vA' pAde vA-pazupakSyAdInAM caraNe vA 'pakkhaMsi vA' pakSe vA-'pucchaMsi vA' pucche vA 'sIsaMsi vA' zirasi vA 'gahAya' gRhItvA 'saMcAlei' saMcAlayati paribhrAmayati 'saMcAlataM vA sAijjaI' saMcAlayantaM vA svadate'numodate / striyA manovinodArthamevaM karotIti tAtparyam / sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 83 // sUtram-je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annayaraM pasujAyaM vA pakkhijAyaM vA soyaMsi kaLaM vA kiliMcaM vA aMguliyaM vA salAgaM vA aNuppavesittA saMcAlei saMcAlataM vA sAijjai // sU0 84 // chAyA-yo bhikSurmAtRgrAmasya maithunapratijJayA pazujAtaM vA pakSijAtaM vA srotasikASThaM vA kiliMcaM vA aGgulikA vA zalAkAM vA anupravezya saMcAlayati saMcAlayantaM vA svadate ||suu0 8 // __ cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'mAuggAmassa' mAtRgrAmasya 'mehuNavaDiyAe' maithanapratijJayA-maithanavAJchyA 'annayaraM pamujAyaM vA' anyataraM pazujAtaM vA 'pakkhijAyaM vA' pakSijAtaM vA mayUrahaMsAdikam 'soyaMsi' srotasi chidre guptAGge 'karTa vA' kASThaM vA-kASThakhaNDam 'kiliMcaM vA' kiliMcaM vA, tatra kiliMco vaMzakarparI tam aMguliyaM vA' aGgulikAM vA 'salAgaM vA' zalAkAM vA-lauhAdizalAkAm 'aNuppavesittA' anupravezya 'saMcA. leI' saMcAlayati 'saMcAlata vA sAijjaI' saMcAlayantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 84 // For Private and Personal Use Only Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhUmibhASyAvacUriH u07 sU085-90 mAtRgrAmaprakaraNam 285 sUtram -- je bhikkhU mAGammAmassa mehuNavaDiyAe annayaraM pasujAyaM vA pakkhijAyaM vA 'ayamitthi-ci kaTTu AliMgejja vA parissaejja kA paricuMbejja vA AliMgaMta vA parissvaMtaM vA paricuMvaMtaM vA sAijjai 85 chAyA - yo bhikSurmAtRgrAmasya maithunapratijJayA anyataraM pazujAtaM vA pakSijAtaM vA iyaM strI - ti kRtvA AliGgayedvA pariSvajet vA paricumbet vA AliGgantaM vA pariSvajamAnaM paricumvantaM vA svadate // sU085 // cUrNo - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'mAuggAmassa' mAtRgrAmasya 'mehuNavaDiyAe' maithunapratijJayA - maithunavAJchayA 'annayaraM pasujAyaM vA' anyataraM pazujAtaM vA 'pakkhijAyaM vA' pakSijAtaM vA 'ayamitthi' - ci kaTTu ayam pazu pakSI vA 'bI iti' strIbuddhi teSu kRtvA 'AliMgejz2a vA' AliGgayedvA-AliGganaM kuryAt 'parissaejja vA' pariSatajeta vA pariSvajanaM vizeSataH AliGganam 'paricuMbejja vA' paricumbet vA mukhena cumbanaM kuryAt 'AliMgaMtaM vA' AliGgantaM vA 'parisyaMtaM vA' pariSvajamAnaM vA 'paricuMbataM vA' paricumbantaM vA 'sAijjai' svadate'numodate / sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 85 // sUtram - - je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA deha detaM vA sAijjai // sU0 86 // chAyA -yo bhikSurmAtRgrAmasya maithunapratijJayA azanaM vA pAnaM vA khAdya vA khAdya vA dadAti dadataM vA svadate ||suu0 86 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'mAuragAmassa' mAtRgrAmasya 'mehuNavaDiyA' maithunapratijJayA - maithunavAJchayA azanaM vA pAnaM vA khAdyaM vA svAyaM vA caturvidhamahArajAtaM striyai 'i' dadAti 'detaM vA' dadataM vA 'sAijjai' svadate'numodate / yaH kazcit zramaNo mAtRgrAmasya maithunasevanecchayA striye azanAdikaM dadAti dApayati dadataM vA anumodayati sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 86 // sUtram -- je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDicchai par3icchaMtaM vA sAijjai // sU0 87 // chAyA - yo bhikSurmAtRgrAmasya maithunapratijJayA azanaM vA pAnaM vA svAdya vA svAdya vA pratIcchati pratIcchantaM vA svadate // sU0 87 // cUrNI: - 'je bhikkhU' ityAdi / yo bhikSurmaithunasevanecchayA caturvidhamAhArajAtaM pratIcchati gRhNAti pratIcchantaM vA gRhantaM vA svadate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 87 // 24 For Private and Personal Use Only Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 186 nizIthasUtre sUtram -- je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNaM vA dei detaM vA sAijjai // sU0 88 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir chAyA - yo bhikSurmAtRgrAmasya maithunapratijJayA vastra vA pratigrahaM vA kambalaM vA pAdaprachanakaM vA dadAti dadataM vA svadate ||sU0 88|| cUrNI : - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcida bhikSuH 'mAumgAmassa' mAtRgrAmasya 'mehuNavaDiyAe' maithunapratijJayA - maithunavAJchayA 'vatthaM vA' vastraM vA 'paDiggahaM vA' pratigrahaM vA pAtrAdikaM vA 'kaMbalaM vA' kambalaM vA 'pAyapuMchaNaM vA' pAdaproJchanakaM vA rajoharaNam ' dei' dadAti 'detaM vA' dadataM vA 'sAijjai' svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 88 // sUtram - je bhikkhu mAuggAmassa mehuNavaDiyAe vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNaM vA paDicchai paDicchaMtaM vA sAijjai // sU0 89 // chAyA -yo bhikSurmAtRgrAmasya maithunapratijJayA vastra vA pratigrahaM vA kambalaM vA pAda procchanakaM vA pratIcchati pratIcchantaM vA svadate // sU089 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH maithunavAJchayA strIbhyaH vastrAdikam 'paDiccha' pratIcchati gRhNAti 'paDicchaMtaM vA sAijjai' pratIcchaMtaM vA gRhantaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 89 // sUtram -- je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe sajjhAyaM vAei vAeMtaM vA sAijjai // sU0 90 // chAyA - yo bhikSurmAtRgrAmasya maithunapratijJayA svAdhyAyaM vAcayati vAcayantaM vA svadate // 0 90 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcida bhikSuH 'mAumgAmassa' mAtRgrAmasya 'mehuNavaDiyAe' maithunapratijJayA - maithunavAJchayA 'sajjhAyaM vAei' svAdhyAyaM vAcayati, tatra svAdhyAyaM sUtramarthaM tadubhayaM vA'dhyApayati tathA 'vAeMtaM vA sAijjai' svAdhyAyaM vAcayantaM vA . svadate'numoda ke sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 90 // sUtram -- je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe sajjhAyaM paDicchai paDicchaMtaM vA sAijjai // sU0 99 // chAyA - yo bhikSurmAtRgrAmasya maithunapratijJayA svAdhyAyaM pratIcchati pratIcchantaM vA svadate // sU0 99 // cUrNo - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'mAuggAmassa' mAtRgrAmasya 'mehuNavaDiyAe' maithunapratijJayA maithanavAJchayA 'sajjhAyaM paDicchai' svAdhyAyaM sUtrArthaMrUpaM For Private and Personal Use Only Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u07 sU091-93 mAtRprAmaprakaraNam 187 pratIcchati strIbhyaH gRhNIyAt 'paDicchaMta vA sAijjaI' pratIcchantaM gRhantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / / sU0 91 // sUtram-je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe aNNayareNaM iMdieNaM AkAraM karei kareMtaM vA sAijjai // sU0 92 // vA svadate ||suu0 92 chAyA-yo bhikSurmAtRprAmasya maithunapratikSayA anyatareNa indriyeNAkAraM karoti kurvantaM cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'mAuggAmassa' mAtRgrAmasya 'mehuNavaDiyAe' maithunapratijJayA-maithunavAJchayA 'aNNayareNaM iMdieNaM' anyatareNa kenApi indriyeNa puruSasya striyo vA indriyAkAreNa stanamukhAdyaGgopAGgarUpaM kizcidapi indriyamAzrityetyarthaH, stanamukhAdInAmiti bhAvaH 'AkAraM kareI' AkAraM karoti, striyo'gre hastAdinA citrakarmaNA vA etA dRzamAkAraM racayati citrayati vA yena striyo manasi rAgaH samutpadyeta, zarIraM romAJcitaM kampAyamAnaM ca bhavet , 'mukhAdyAkArAvalokanena dravIbhUtA satI strI mAmamilaSiSyati' iti buddhyA striyoDo AkAraM kuryAt citrayedvA upalakSaNAta hastanetrabhraprabhRtibhirvikArajanakA ceSTAM vA kuryAt 'kareMtaM vA sAijjaI' kurvantamanyaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // 92 // sUtram-taM sevamANe Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANaM aNugyAiyaM // sU0 93 // // sattamo uso samatte // 7 // - chAyA-tat sevamAna Apadyate cAturmAsikaM parihArasthAnamanudghAtikam // 13 // ||saamoreshkH samAptaH // 7 // cUrNI-taM sevamANe' ityAdi / 'taM sevamANe' tat sevamAnaH tat uddezakasyAdau tRNamAlikAdikaraNAdArabhya uddezakAnte AkAraparyantaM yAni prAyazcittasthAnAni proktAni tanmadhyAt yat kimapyeka prAyazcittasthAnaM sevamAnaH pratisevanaM kurvANaH 'AvajjaI Apadyate prApnoti 'cAummAsiyaM' cAturmAsikam 'parihArahANaM' parihArasthAnaM prAyazcittasthAnam 'aNugdhAiyaM' anudghAtikaM gurukam / ayaMbhAvaH-yaH ko'pi bhikSuH eteSu saptamo dezakoktaprAyazcittasthAneSu madhyAt yat kimapi ekam-aneka sarva vA prAyazcittasthAnaM pratisevate sa gurucAturmAsikaM prAyazcittaM prApnotIti bhAvaH // 93 / / iti zrI-vizvavikhyAta-jagadallabha-prasiddhavAcaka-paJcadazabhASAkalitalalitakalApAlApakapravizuddhagadyapadyanaikagranthanirmApaka-vAdimAnamardaka- zrIzAhUchatrapatikolhApurarAjapradatta"jainazAstrAcArya"-padabhUSita-kolhApurarAjaguru-bAlabrahmacAri-jainAcArya-jainadharmadivAkara-pUjyazrI-ghAsIlAlabati-viracitAyAM "nizIthasUtrasya" cUrNibhASyAvacUrirUpAyAM vyAkhyAyAM saptamodezakaH samAptaH // 7 // For Private and Personal Use Only Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir || aSTamodezakaH // gataH saptamo dezakaH, athASThamaH prAramyate, saptamodezakasyAntimasUtreNa sahAsyASTamodezakAdisUtrasya kaH sambandhaH ? iti sambandhapratipAdanAyAha bhASyakAraH - 'pulaM khalu' ityAdi / bhASyam - pucvaM khalu AgArA, kahiyA te kahi~ kaiMvihA hoti / AgaMtAgArAisu, vihAra-sajjhAya-pabhiIo // 1 // chAyA - pUrva khalu mAkArAH kathitAste kutre katividhA bhavanti / bhagantrAgArAdiSu vihAra svAdhyAya-prabhRtayaH // 2 // avacUriH --- pUrva saptamo dezakasyAntimasUtre AkArAH kathitAH, te ca keSu keSu sthAneSu bhavantIti prazne kathayati - te AkArA AgantrAgArAdiSu bhavanti te katividhAH / iti prazne kathayati vihAra-svAdhyAya-prabhRtayo bhavanti / saptamoddezakasyAnte AkArAH kathitAsteSAM sthAnAni tatprakArANi cAsmin aSTamodezake pradarzayiSyante eSa eva sambandhaH saptamASTamodezakagatapUrvAparasUtrayoriti, anena sambandhenA yAtasyAsyASTamodezakasyedamAdisUtram 'je mikkhU AgaMtAgAre vA' ityAdi / sUtram - je bhikkhU AgaMtAgAresu vA arimAgAresu vA gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesu vA ego egitthIe saddhi vihAraM vA karei sajjhAya vA kares asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaMvA AhA reDa, uccAraM vA pAsavarNa vA pariThThavei, aNNaya raM vA aNAriyaM miiduraM mehuNaM assamaNapAoggaM kaha kaha kahate vA sAijjai // sU0 1 // chAyA -- yo bhikSurAgantrAgAreSu vA AramiAMgAreSu vA gAthApatikuleSu vA parivAja kAvasatheSu vA ekaH pakayA striyA sArddhaM vihAraM vA karoti, svAdhyAyaM vA karoti, azane vI pAne vA khAdya vA svAdyaM vA Aharati, uccAraM vA prasravaNaM vA pariSThApayati, anyanta vA anArya niSThurAM maithunIma zramaNaprayogyAM kathAM kathayati kayayantaM vA svadate // su0 1 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / yaH kazciva bhikSuH 'AgaMtAgAresu vA ArAmAgAreSu vA 'gAhAikulesu vA pariyAvasahesu vA' eSAmarthaH saptamodezake gataH / eSu sthAneSu ' ego egiFrre saddhi' ekaH svayamekAkI san ekayA striyA sArddham 'vihAraM vA karei' vihAraM vA karoti ekaH sAdhurekAkinyA striyA zrAvikayA zramaNyA vA sArddham vihAraM gamanAgamanaM grAmAd grAmAntaragamanaM vA karoti 'sajjhAyaM vA karei' svAdhyAyaM vA karoti, tatra svAdhyAyaH sUtrArthayoradhyayanaM For Private and Personal Use Only Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir animAyAvacUriH u08 sU01-3 sAdhorekAkinyA striyA saha vihArAdiniSedhaH 189 karoti 'asaNaM kA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA' azanAdicaturvidhamAhAraM 'AhArei' Aharati karoti'uccAraM vA pAsavarNa vA parihavei' uccAraM vA prasravaNaM vA pariSThApayati 'aNNayaraM vA aNAriyaM niThuraM' bhanyatarAM vA kAJcit anAryAm AryeNa satpuruSeNAcaritumayogyAm ninditAmityarthaH niSThurAm azlIlAm 'mehuNaM' maithunI maithunasambandhinIm 'assamaNapAoggaM' azramaNaprAyogyAm azramaNAnAmasAdhupuruSANAmucitAM na tu zramaNAnAm , tAdRzI 'kaha' kathAM vAkyaprabandharUpAM kAmAdivikArotpAdikAM kathA-rAjakathA-dezakathA-bhaktakathA-strIkathArUpAM caturvidhAmapi vikathAM vA 'kaheI' kathayati 'kaheMtaM vA sAijjaI' kathayantaM vA tAdRzI kathAM kurvantaM vA svadate'numodate / yo hi zramaNaH ekAkI AgantrAgArAdyanyatamasthAne ekAkinyA striyA sArddham vihAraM svAdhyAyamAhAraM vA karoti kArayati kurvantaM vA'nyamanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSA bhavanti, tasmAt kAraNAt ekAkI zramaNaH AgantrAgArAdiSu ekAkinyA striyA sArddham vihArAdikaM na kuryAt na kArayet na vA kurvantamanumodayediti bhAvaH / atrAha bhASyakAraH-- bhASyama--mAyA bhagiNI duhiyA, saddhi eyAhi no vase bhikkha / egaMte jai evaM, kiM puNa annAe ityIe // 1 // sAmanneNa nisiddho, thIhiM saddhiM muNissa saMbAso / kiM puNa vihAramAisu, kareja jaM tAhi saha vAsa // 2 // thImuM kahA paDisiddhA kAvi ya jA dhammiyA pasatyA vaa| kiM puNa aNAriyA sA, kahijjae yINa majjhammi // 3 // jo evaM Atharai, pAvai so ANabhaMgamaNavatthaM / micchatta birAhaNaM ca, tamhA ee vivajjejjA // 4 // sAyA mAtA bhaginI duhitA, sArddham etAbhinoM vaseda bhikSuH / ekAnte yadyevaM kiM punaranyayA striyA // 1 // sAmAmgena niSiddhaH strIbhiH sArddha muneH saMghAsaH / kiM punavihArAdiSu kuryAd yat tAbhiH saha vAsam // 2 // strISu kathA pratiSiddhA kA''pi ca yA dhArmikI prazastA vA / ki punaranAryA sA kathyate strINAM madhye // 3 // ya evamAcarati, prAmoti sa AzAbhakAmanavasthAm / mithyAtvaM virAdhanAM ca tasmAd etAn vivarjayetU // 4 // avacUriH--'mAyA mAgiNI' ityAdi / mAtA janmadAtrI, bhaginI-sahodarA duhitA putrI etAbhirapi sAI bhikSuH zramaNaH ekAnte no vaset etAmirapi saha ekAntavAsa na kuryAt , yadyevaM barhi For Private and Personal Use Only Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 190 nizIthasUtre " anyayA kayAcit sambandhavarjitayA paricitayA aparicitayA vA saha kathaM vaset vAsaM kuryAt na kadAcidapi vasediti bhAvaH / gRhiNAmapyeSa niSiddhaH uktaJcAnyatrApi , Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - " mAtrA svavA duhitrA vA na vivikAsano bhavet / balavAnindriyagrAmo, vidvAMsamapi karSati // 1 // bhA0 gA0 1 // 'sAmane ' ityAdi / 'muNissa' muneH sAmanyenApi strIbhiH sArddhaM saMvAso bhagavatA niSiddhastarhi kiM punaH 'vihAra mAisu' vihArAdiSu - mAdipadena svAdhyAye AhAre uccArAdipariSThApane vizeSato'nAryaniSThura maithunAzramaNa prAyogyakathAsu yat tAbhiH saha vAsaM kuryAt, bhikSUNAM kutrApi puruSasAkSiNamantareNa strIbhiH saha sAmAnyavArttApi na kalpate iti bhAvaH // bhA0 gA0 2 // 'thI kahA' ityAdi / 'thIsu' strISu strINAM madhye kA'pi yA dhArmikI prazastA vA kathA bhavet sApi bhagavatA pratiSiddhA tahiM kiM punaryA anAryA aprazastA kathA bhavet sA strINAM madhye kathyate, na kAcidapi kathyate iti bhAvaH // bhA0 gA0 3 || athaitadviSaye prAyazcitaM pradarzyate - 'jo evaM ' ityAdi / yaH ko'pi zramaNaH evamAcarati strI sahavAsakathAkathanAdikaM karoti sa ' ANAbhaMga' AjJAbhaGgaM tIrthakarAjJAbhaGgadoSam, anavasthAdoSaM, mithyAtvaM, virAdhanAM, - saMyamAtmavirAdhanAM prApnoti / tatra saMyamavirAdhanA spaSTaiva / striyA saha saMvAsaM vihArAdikaM vA kurvantamabrahmasevanazaGkayA sAdhuM mArayet rAjapuruSAdinA grAhayed vA, tenAtmavirAdhanA'vazyambhAvinI 'tumhA' tasmAt kAraNAt etAn vihArAdikAn khiyA saha 'vivajjejjA' vivarjayet, bhikSurna kuryAditi bhAvaH // bhA0gA0 4 // 1 evaM prathamasUtroktakrameNaiva ito'gre dvitIyasUtrAdAramya navamasUtraparyantamaSTAvapi sUtrANi vyAkhyeyAni / teSu vizeSapadAni vyAkhyAyante, tathAhi 'je bhikkhU ujjANaMsi vA' ityAdi / 'ujjANaMsi vA' udyAne vA, tatrodyAnamupavanaM yatra lokAH krIDArtha gacchanti 'ujjANagihaMsi vA' udyAnagRhe vA udyAnasthitaM krIDAkaraNAya samAgatAnAM puruSANAM nivAsasthAnam 'ujjANa sAlaMsi vA' udyAnazAlAyAM vA upavanasthitazAlAyAM 'dharmazAlA' iti lokaprasiddhalakSaNAyAm 'nijjANaMsi vA niryANe vA, niryANaM rAjJAM nirgamanamArgaH yena mArgeNa rAjA nirgato bhavati, yena rAjA gacchati Agacchati ca tAdRzasthAnaM, tasmin niryANe vA 'nijjANagihaMsi vA' niryANagRhe vA rAjamArgasthitagRhe 'nijjANasAlaMsi vA' niryANazAlAyAM vA rAjamArgasthitazAlAyAM vihAradikaM karoti // sU0 2 // For Private and Personal Use Only 'je bhikkhU asi vA' ityAdi / 'ahaMsi vA' aTTe vA grAmAdiprAkArasyAdhobhAge 'aTTAlayaMsi vA' aTTAlikAyAm nagarasya yaH prAkAraH tasyaikadeze yA aTTArikA tasyAM vA 'cariyaMsi vA ' Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u08 0 4-10 sAdhoH strImadhye kathAkathananiSedhaH 191 rikAyAM vA prAkArasyAvo'STahastaparimito mArga : carikA tasyAM vA 'pAgAraMsi vA' prAkAre vA prakAropari vidyamAne gRhe vA 'dAraMsi vA' dvAre vA nagaradvAre 'gopuraMsi vA' gopure vA, gopuraM nagaraddhArasya agradvAram tasmin vA // sU0 3 // 9 'je bhikkhU dagaMsi vA' ityAdi / 'dagaMsi vA' udake vA jalamadhye 'dagamamAMsi vA' udakamArge vA yena pathA jalasya pravAho vahati tasmin udakamArge 'dagapahaMsi vA' udakapathe vA yena pathA jalamAnetuM gacchatyAgacchati ca janaH sa udakapathaH, tasmin udakapathe vA 'dagamalaMsi vA ' udakamale vA kardamasahitamArge 'dagatIraMsi vA' udakatIre vA udakasya samIpadeze 'dagaTThANaMsi vA' udakasthAne vA yatra jalaM tiSThati tatra taDAgAdiSu // sU0 4 // 'je bhikkhU suNNagihaMsi vA' ityAdi / 'suNNagirhasi vA' zUnyagRhe vA manuSyAdivAsarahite gRhe 'suNNasAlaMsivA' zUnyazAlAyAM manuSyAdirahitAyAM zAlAyAm 'bhinnagihaMsi vA ' bhinnagRhe vA truTitasphuTitagRhe 'bhinnasAlaMsi vA' bhinnazAlAyAM vA truTitasphuTitazAlAyAM vA 'kUDAgAraMsi bA' kUTAgAre vA, tatra kUTaH parvatazikharaM tatsadRzagRhe adhovizAlam uparyupari saMkucitaM kUTAgAraM tasmin 'koThAgAraMsi vA' koSThAgAre zAligodhUmayavAdhannAgAre || sU05 // 'je bhikkhU tahiMsi vA' ityAdi / 'taNagihaMsi vA' tRNagRhe vA darbhAditRNasaMpAditagRhe kuTIre 'jhopaDI' iti lokaprasiddhe 'taNasAlaMsi vA' tRNazAlAyAM vA darbhAditRNasaMpAditazAlAyAm 'tusagihaMsi vA' tuSagRhe vA zAlyAdi tuSasthApanagRhe 'tusasAlaMsi vA' tuSazAlAyAM vA tuSasthApanAya nirmitAyAM zAlAyAm 'bhusagihaMsi vA' bhusagRhe vA godhUmayavAdInAM mardanena jAyamAno 'bhUsA' iti lokaprasiddho vastuvizeSaH, tAdRze bhUsAsthApanAya nirmite gRhavizeSe 'bhusAlasi vA' bhusazAlAyAM vA tAdRzazAlAyAm || sU0 6 // 'je bhikkhU jANasAlaMsi vA' ityAdi / 'jANasAlaMsi vA' yAnazAlAyAM vA yAnamavAdikaM tasya zAlA iti yAnazAlA vizAlagRhaM zAletyucyate tasyAM yAnazAlAyAm ' jANagiraMsi vA' yAnagRhe vA azvAdigRhe vA 'juggazAlaMsi vA' yugyazAlAyAM vA, tatra yugyaM zakaTarathAdikaM yatra sthApyate tAdRzazAlAyAm 'juggagihaMsi vA' yugyagRhe vA // sU0 7 // 'je bhikkhU paNiyasAlaMsi vA' ityAdi / 'paNiyasAlaMsi vA' paNyazAlAyAM yatra vikreyyaM bhANDAdikaM vikrayArthaM sthApitaM bhavet tAdRzagRhaM paNyazAlodhyate tatra 'paNiyagihaMsi vA paNyagRhe vA 'kuviyasAlaMsivA' kupyazAlAyAM vA yatra lauhAdikaM vastu sthApitaM bhavet tAdRzaM gRhaM kupyazAlA, tatra 'kuviyagihaMsi vA' kupyagRhe vA lauhAdisthApanagRhe // sU0 8 // 'je bhikkhU goNasAlaMsi vA' ityAdi / 'goNasAlaMsi vA' govRSabhazAlAyAM vA 'goNagihaMsi vA ' gavAM gRhe vA 'mahAkulaMsi vA' mahAkule vA tatra mahatAM kulam mahAkulam tasmin For Private and Personal Use Only Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 192 mizIyasako 'mahAgihaMsi vA' mahAgRhe vA, eteSu aSTasUtrakathiteSu sthAneSu yaH kazcid bhikSubihAra-svAdhyAyA''hAro-cArAdipariSThApatA'nAryAdikathAkathanaM karoti kurvantaM vA svadate sa prAyazcittamAmI bhavasi // 9 // atrAha bhASyakAraH-- bhASyam-ujjANAo samArambha, goNasAlaMtasaMThio / vihArAI kare bhikkhU , ANAbhaMgAi pAvaI // chAyA- udyAnataH samArabhya gozAlAntasaMsthitaH / vihArAdi kuryAd bhikSuH AzAbhaGgAdi prApnoti // avacUriH-'ujjANAo' ityAdi / udyAnataH samArabhya udyAnamAdau kRtvA gozAlAparyantasthAneSu saMsthitaH bhikSuH zramaNaH ekayA striyA sArddha vihArAdikaM vihAramAhAramuccArAdipariSThApanamanAryAdikathAkathanaM ca kuryAt kurvantamanumodayet vA sa AjJAbhaGgAdikAn AjJAbhaGgAnavasthAmithyAtvasaMyamavirAdhanAtmavirAdhanAdidoSAn prApnoti tasmAtkAraNAt zramaNaH AgantrAgArAdiSu ekAkinyA striyA sAI vihArAdikaM na kuryAt / / sU0 9 // sUtram--je bhikkhU rAo vA viyAle vA itthImajjhagae itthIsaMsatte itthIparighuDe aparimANayAe kahaM kahei kaheMtaM vA sAijjai // sU0 10 // chAyA yo bhikSuH rAtrau vA vikAle vA strImadhyagataH strIsaMsaktaH strIparivR. to'parimANatayA kathAM kathayati kathayantaM vA svadate // sU0 10 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / yaH kazcid bhikSuH 'rAo vA' rAtrau vA 'viyAle vA vikAle vA, tatra vikAlaH divasAvasAne rAtriprAgabhAve, rAtryavasAne divasaprAgabhASe vartate, tathA ca-rAtridivasayorantarAlakAlo vikAlaH, tasmin vikAle vA 'isthimajjhagae' strImadhyagataH strINAM madhye sthitaH strIsamudAye sthitaH 'isthisaMsatte' strIsaMsaktaH-striyA saMghaTTitaH striyA UrvAdinA saMsSTaSTaH tatsparzayuktaH 'iviparituDe' strIparivRtaH pari sarvataH samantAt strIbhiH parivRtaH yasya caturdikSu striya upaviSTA bhaveyuH sa strIparivRta iti kathyate, itthaMbhUtaH sAdhuH 'aparimANayAeM' aparimANatayA parimAdhyamatitamya, parimANa ca ekadvitricatuHpaJcapraznottararUpaM bhavati tadatikamya SaSThaM praznosamaparimANaM bhavati, etAdRzyA aparimANatayA 'kaha' kathAM-dharmakathAm-praznottararUpAM vA kasaM 'kaheha' kazcayati 'kahetaM kA sAijjaha' kathayantaM kA svadate'numodate, sa prAyazciAtabhAmI bhavati / avAha bhASyakAraHbhAgyam-satro ya biyAle vA, itthImanmagao muNI / pamANamairegeNa, kahAzo dosamAvahe // 1 // For Private and Personal Use Only Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cuNibhASyAvacUriH u08 sU0 11 sAdhoniprandhyA sArddha viharAdiniSedhaH 111 chAyA rAtrI ca pikAle vA strImadhyagato muniH / pramANAtirekeNa, kathAto doSamAvahet // 1 // avacUriH-'rAo ya' ityAdi / 'rAo ya' rAtrau ca vikAle vA pUrvapradarzitarUpe divasA. vasAne rAvasAne vA strImadhyagataH strIsamudAyasya madhye sthitaH evaM strIsaMsaktaH strIparivRto muniH strIbhyaH puruSasAkSiNamantareNa kevalaM strIbhyaH 'pamANamairegeNa' pramANAtirekeNa strINAM dharmaviSayakavivAdazaGkAdiprasaMge sati pramANa-ekadvitricatuHpaJcapraznottararUpamatikramya SaSThAdipraznottararUpAM kathAM kathayati, 'kahAo' kathAtaH etAdRzakathAkaraNataH doSam-AjJAbhaGgAdirUpaM dUSaNaM Avahet prApnuyAt / atra kazcit zaGkAM karoti-sAdhUnAM madhye ekAkisAdhusamIpe strIbhirna gantavyamiti doSazravaNAt , strImadhye kathAkaraNasya zAstre niSedhAt striyo divase'pi na gacchanti tarhi rAtrau vikAle vA tAsAM gamanaM kathaM saMbhavati kathamatrAsya sUtrasyAvasaraH ? tatra kathyate-yadi strINAM parasparaM dharmaviSaye kAcit zaGkA kazcid vivAdo vA samuttiSThet tAdRzaprasaGge strINAM rAtrAdAvapi sAdhusamIpe gamanasaMbhavaH / etAdRzaprasaMge tatra kaJcit puruSaM sAkSiNaM kRtvA dUrata eva eka-dvitri-catuH-paJca-samAdhAnaistAsAM zaGkAM vivAdaM ca nirAka kalpate, tadadhikaM tu naiva kalpate, ata eva sUtre 'aparimANayAe' ityuktam , anena ekadvayAdiparimANataH kathane na kazcidoSa iti vyajyate, kintu strImadhyagatAdivizeSaNaviziSTo bhUtvA tu kiM divA kiM rAtrau kiM vikAle vA ki pramANataH kimapramANato vA kathaJcidapi kathAM kartuM sAdho va kalpate iti sUtraniSkarSaH / evaM karaNe strINAM pitRbhrAtRputrAdisvajanAnAM manasi zaGkA samutpadyate yat nirlajjo lampaTo'sau sAdhurdazyate yaH strINAM madhye sthitvA rAtrau vikAle cApi avicAryaiva cirakAlaM kathAM kathayati, iti kRtvA te kupyerana tataH sAdhu tADayet rAjapuruSaihiyedvA tena saMyamavirAdhanA AtmavirAdhanA dharmasyAvahelanA ca bhavitumarhati / ityAdibahudoSaprasaGgAt sAdhuH strImadhyagato rAtrau vikAle vA pramANamatikramya kathAM na kuryAt na kArayet kurvantamanyaM vA nAnumodayediti bhASyagAthArthaH // sUtram---je bhikkhU sagaNicciyAe vA paragaNicciyAe vA NiggaMthIe saddhiM gAmANugAmaM dUijjamANe purao gacchamANe piTThao rIyamANe ohayamaNasaMkappe ciMtAsoyasAgarasaMpaviDhe karayalapalhatthamuhe aTTajjhANovagae vihAra vA karei sajjhAyaM vA karei, asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA AhArei, uccAraM vA pAsavaNaM vA parihavei, aNNayaraMvA aNAriyaM niThuraM mehuNaM asamaNapAoggaM kahaM kahei kaheMtaM vA sAijjai ||suu011|| For Private and Personal Use Only Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizothasUtre chAyA-yo bhikSuH svagIyayA paragaNIyayA nirgranthyA sAddhaM prAmAnugrAma dravan purato gacchan pRSThataH rIyamANaH (gacchan) apahatamanaHsaMkalpaH cintAzokasAgarasaMpraviSTaH karatalapranyastamukhaH ArtadhyAnopagato vihAraM vA karoti, svAdhyAyaM vA karoti, azanaM vA pAna vA khAdya vA svAdha vA Aharati, uccAraM vA zravaNaM vA pariSThApayati, anyatarAM vA anAryA niSThurAM maithunImazramaNaprAyogyAM kathAM kathayati kathayantaM vA svadate // 11 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'sagaNiccAe vA' svagaNIyayA-svagaNasambandhinyA 'paragaNicciyAe vA' paragaNIyayA-paragacchasambandhinyA vA 'NiggathIe saddhi' nimranthyA zramaNyA sArddham 'gAmANugAma duijjamANe' prAmAnugrAmaM dravan ekasmAt grAmAt grAmAntaraM prati gacchan 'purao gacchamANe' purato gacchan- purato zramaNyA agre gacchan 'piTThao rIyamANe' pRSThato rIyamANaH-pRSThatazcalan tadviyogAt 'ohayamaNasaMkappe apahatamanaHsaMkalpaH, tatrApahato vinaSTo manasaH saMkalpo vicAro yasya sa tathA udbhrAntamanA ityarthaH, 'ciMtAsoyasAgarasaMpaviTe' cintAzokasAgarasaMpraviSTaH cintAsamudre zokasamudre ca praviSTaH 'karayalapalhatthamuhe' karatalapranyastamukhaH sAdhvIviyogataH svahastatale sthApitamukha ityarthaH, 'ajjhANovagae' ArtadhyAnopagataH-ArtadhyAnaM saMprApta ityarthaH, etAdRzaH san 'vihAraM vA karei' vihAraM vA karoti ayaM bhAvaH-svagaNasambandhinyA paragaNasambandhinyA vA zramaNyA saha mArge gacchan zramaNaH yadi kadAcit agre gacchati dUraM pazcAd vA zramaNo bhavati, kadAcit zramaNaH purato bhavati sAdhvI pazcAt bhavati, kadAcit zramaNaH pazcAd bhavati zramaNI agre bhavati tadA zramaNIviyogAt zramaNo'pahatamanaHsaMkalpo bhUtvA zokasAgare patita ivArtadhyAnopagataH san vihAraM karoti, anyasarva pUrvavad vyAkhyeyam ||suu011|| sUtram-je bhikkhU NAyagaM vA aNAyagaM vA uvAsayaM vA aNuvAsayaM vA aMto uvassayassa addhaM vA rAI kasiNaM vA rAiM saMvasAvei saMvasAveMtaM vA sAijjai ||suu0 12 // chAyA-yo bhikSuAtakaM vA ajJAtakaM vA upAsakaM vA anupAsakaM vA antarupA zrayasyArddhA vA rAtriM kRtsnA vA rAtri saMvAsayati saMvAsayantaM vA svadate ||suu012|| cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'NAyagaM vA' jJAtakaM vA svajanaM svaparicitaM vA 'aNAyagaM vA' ajJAtakam-svajanAtiriktamaparicitaM vA 'uvAsayaM vA upAsakam-jinadharmopAsakaM zrAvakaM vA 'aNuvAsayaM vA' anupAsakaM vA-anyamatAvalambinaM vA 'anto uvassayassa' antarmadhye upAzrayasya vasatemadhye ityarthaH 'ada vA rAI ardhI vA rAtrim For Private and Personal Use Only Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvadriH u08 sU0 12-14 rAtrau zAtakAdInAM svopAzraye saMvAsananiSedhaH 195 rAtrya yAvat 'kasiNaM vA rAI' kRtsnA saMpUrNAm yAmacatuSTayarUpAM sampUrNA vA rAtri yAvat 'saMvasAveI' saMvAsayati upAzraye vAsaM sthiti kArayati, 'atra vasatI saMvAsaM kuru he Arya ! ityevaM vadati 'saMvasAvetaM vA sAijjaI' saMvAsayantaM vA svadate, yaH khalu svajanamasvajanaM vA zrAvakama. zrAvakaM vA svena sArddha vasatimadhye ardhI vA rAtriM sampUrNA vA rAtri yAvat saMvAsayati tathA saMbAsayantamanyamanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, upAzraye saMvasan sa rAtribhojanaM karoti, sacittajalaM vA pibati, anyaM vA ArambhasamArambhaM karoti, tasmAtkAraNAt jJAtakAdikamupAzraye na saMvA. sayet tasya saMvAsane sAdhorAjJAbhaGgAdikAzcApi doSAH samApatanti // sU0 12 // atrAha bhASyakAraHbhASyam -NAyagamaNAyagaM vA, sAvagaM vA taheyaraM / vasahIe vAsae rAo, ANAbhaMgAi pAvai // chAyA-zAtakamajJAtakaM vA zrAvakaM vA tathetaram / vasatau vAsayed rAtrI, AzAbhaGgAdi prApnuyAt // avacUriH- yo bhikSuH arddharAtri vA saMpUrNarAtri vA vasatau upAzrayasya madhye jJAtakaM svakI yajJAtijanaM paricitaM vA ajJAtakaM -jJAtibhinnamaparicitaM vA, tathA zrAvaka-jinadharmopAsakaM gRhasthaM vA anupAsakam anyatairthikaM vA svopAzraye yatra svayaM tiSThati tatra vAsati / yadi kazcit zramaNasya svajano'svajanaH paricito'paricitaH zrAvako'zrAvako vA rAtrau vastuM samupasthito bhavet taM zramaNo rAtrau tatra vAsayet vAsayantaM vA'numodate sa AjJAbhaGgAdikAn doSAn prApnuyAt / / atha kAraNe'pavAdamAha bhASyakAraHbhASyam - dikkha? vA dayaTuM vA posaha samAgayaM / ____kAsei rayaNi tassa, na doso kiM tu saMvaro // 1 // chAyA -dIkSArtha vA dayArtha vA pauSadhArtha vA samAgatam / vAsayati rajanI tasya na doSaH kintu saMvaraH // 1 // avacUriH- yaH kazcit zramaNaH dIkSArtha pauSadhAthai pauSadhatratAcaraNArtha upalakSaNAt glAnAdinimittaM samAgataM vacaM zrAvakaM vA yadi rAtrau svavasatau vAsayati tadA tasya rAtrI vasativAsadAne'pi na kazcidoSaH pratyuta saMvara eva bhavati, yataH sa saMvAsaH sakalasAvadyakarmaparityAgagarbhito bhavati tAdRzavAsasya saMvarasaMpAdakatvAt , tasmAt tAdRzasya vasativAso dAtavya eveti bhAvaH / tamapi svasamIpAt Sar3ahastaM dUre saMvAsayet yena gRhasthasya zarIravastrAdinA svasya zarIravatrAdeH saMdhaTTanaM na syAt / yadi SahastAbhyantare taM saMvAsayati tadA sa sAdhuH prAyazcittabhAgI bhavati // For Private and Personal Use Only Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtre sUtram-je bhikkhU NAyagaM vA aNAyagaM vA uvAsayaM vA aNuvAsayaM vA aMto uvassayassa addhaM vA rAI kasiNaM vA rAI saMvasAvei taM paDucca nikkhamai vA pavisai vA nikkhamaMta vA pavisaMtaM vA sAijjai ||suu013|| chAyA-yo bhikSutikaM vA akSAtakaM vA upAsakaM vA anupAsakaM vA aMtarUpAzrayasya ardhI rAtri vA kRtsnAM rAtri vA saMvAsayati taM pratItya niSkAmati vA pravizati vA niSkAmantaM vA pravizantaM vA svadate ||suu013|| cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH jJAtakamajJAtakamupAsakamanupAsakaM vA 'aMto uvassayassa' antarupAzrayasya upAzrayamadhye 'addhaM vA rAI' ardhI vA rAtrim 'kasiNe vA rAI' kRtsnA sampUrNA vA rAtrim 'saMvasAveI' saMvAsayati tadanantaraM 'taM paDuccanikkhamai vA pavisai vA' taM pratItya taM jJAtakAdikamAzritya 'ayamatra sthito'sti' iti kRtvA uccAraprasavaNArtham niSkrAmati nirgacchati tataH parAvRtya pravizati vA tathA 'nikkhamaMta vA pavisataM vA sAijjai' niSkrAmantaM vA pravizantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // 13 // sUtram-je bhikkhu taM na paDiyAikkhei na paDiyAikvetaM vA sAijjai / / sU0 14 // chAyA-yo bhikSuH taM na pratyAcakSota na pratyAcakSANaM vA svadate |suu0 14 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'taM na paDiyAikkhei' taM na pratyAcakSota taM jJAtakamajJAtakamupAsakamanupAsakaM vA vasatimadhye vasantaM na pratyAcakSIta na niSedhaM kuryAt 'bho Arya ! atra mA vasa' ityAdi na kathayet tathA 'na paDiyAikkheta vA sAijjaI' na pratyAcakSANaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAnavasthAmithyAtvasaMyamavirAdhanAdayo doSA bhavanti // sU0 14 // sUtram-je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM samavAesu vA piMDaniyaresu vA iMdamahesu vA khaMdamahesu vA ruddamahesu vA muguMdamahesu vA bhUtamahesu vA jakkhamahesu vA NAgamahesu vA thUbhamahesu vA ceiyamahesu vA rukkhamahesu vA girimahesu vA darimahesu vA agaDamahesu vA taDAgamahesu vA dahamahesu vA NaImahesu vA saramahesu vA sAgarama hesu vA For Private and Personal Use Only Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNimA0 u08 sU015 samavAyapiNDanikarendramahAdiSu rAjAdInAM bhikSAgrahaNaniSedhaH 197 Agaramahesu vA aNmayaresu vA tahappagAresu virUvarUvesu mahAmahesu asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei paDiggAheta vA saaijji||15|| ___ chAyA-yo bhikSuH rAkSaH kSatriyANAM muditAnAM mUrdhAbhiSiktAnAM samavAyeSu vA piNDanikareSu vA indramaheSu vA skandamaheSu vA rudramaheSu vA mukundamaheSu vA bhUtamaheSu vA yakSamaheSu vA nAgamaheSu vA stUpamaheSu vA caityamaheSu vA vRkSamaheSu vA girimaheSu vA daro. maheSu vA agaDamaheSu vA taDAgamaheSu vA idamaheSu vA nadImaheSu vA saromaheSu vA sAgara maheSu vA AkaramaheSu vA anyatareSu vA tathAprakAreSu virUparUpeSu mahAmaheSu azanaM vA pAnaM vA khAdyaM vA khAdya pratigRhNAti pratigRhyantaM vA svadate / sU0 15 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'raNNo' rAjJaH rAjasiMhAsane sthitasya 'khattiyAgaM' kSatriyANAM kSatriyatvajAtiviziSTAnAM grAmapatInAm 'mudiyANaM muditAnAM tatra muditA jAtyA zuddhAH mAtApitrAdinA zuddhavaMzIyA ityarthaH, teSAm 'muddhAbhisitANaM' mUrdhAbhiSiktAnAm , tatra pitRpitAmahAdikrameNa rAjye'bhiSiktA mUrdhAbhiSiktAH yuvarAjapade'bhiSiktA bA, teSAM mUrdhAbhiSiktAnAm , atropalakSaNAta-amAtya-purohite-zvara-talavara-mADambikakauTumbike-bhya-zreSThi-senApatyA-dInAmapi grahaNaM karttavyam / rAjAdyatiriktAnAmamAtyAdInAmapi vakSyamANeSu samavAyAdiSu indramahAdiSu ca sAdhurazanAdikaM na gRhNIyAditi sambandhaH / tadeva darzayati-'samavAesu vA' ityAdi / 'samavAemu vA' samavAyeSu vA samAnavayasyasamudAyeSu, yatra samavayaskA militvA goSThobhaktaM kurvanti tAdRzeSu saravAyeSu 'piMDaniyaresu vA piNDanikareSu vA, yatra sapiNDAH (ekamUlaSuruSAH) kuTumbino militvA pitRpiNDadAnaM kurvanti tatra, athavA-piNDo nAma dAyabhaktaM yatra dAyAdA militvA bhuJjate tasya nikaraSu dAyabhaktasamUheSu vA, 'iMdamahesu vA indramaheSu vA, tatra indro devarAjastasya maha utsavaH, tathA cendraM devarAjamuddizya kriyamANepUrasaveSu kArtikazulkapratipadi devarAjodezena mahAnutsavo bhavatIti lokAcAraH, tAdRzotsaveSu vA 'khaMdamahesu vA' skandamaheSu vA-skandaH kArtikeyo mahAdevaputro devavizeSaH taduddezena kriyamANeSatsaveSu vA 'ruddamahesu vA' rudramaheSu vA-rudramahotsaveSu vA, tatra rudraH zivastamuddizya kriyamANepUtsaveSu 'muguMdamahesu vA' mukundamaheSu vA, tatra mukundaH kRSNaH tasyotsavA mukundamahAH kRSNajanmASTabhyA. dyutsavAH, tAdRzamahotsaveSu 'bhUtamahesu vA' bhUtamaheSu vA, tatra bhUtAnAM vyantaradevavizeSANAM mahA utsavA bhUtamahAH, yAdRzotsaveSu bhUtAH pUjyante tAdRzamahotsaveSu 'jakkhamaheSu vA' yakSamaheSu kA, tatra yakSo vyantaradevavizeSa eva, tasya mahA utsavavizeSAH, yatra mahotsave yakSAH pUjyante tAdRzamahotsaveSu 'NAgamahesu vA' nAgamaheSu vA, tatra nAgAH sarpAH, yeSu mahotsaveSu nAgAH pUjyante nAgapaMcamItilokaprasiddhAdimahotsaveSu 'thUbhamahesu vA' stUpamaheSu vA-stUpAnAM mahotsavAH, stUpaH-smRtistambhaH, For Private and Personal Use Only Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mwww 198 nizIthasUtre kutracit stupamuddisyApi lokA utsavaM kurvanti tAdRzastUpamahotsaveSu vA 'ceiyamahesu vA' caityamahotsaveSu vA caityAni nAma mRtakadAhasthAne kriyamANAzcihnavizeSAH zmazAnAdiSu nirmitA bhavanti, teSAM mahorasaveSu 'rukkhamahesu vA' vRkSamaheSu vA kutracit vRkSavizeSa vaTapippalAdikamuddizya utsavAH kriyante teSu 'girimahesa vA' girimaheSu vA, tatra girayaH parvatAH, tAnuddizya kriyamANA mahotsavAH parvatAdikamuddizyApi yatra mahotsavAH kriyante tatra darimahesu vA' darImaheSu vA, tatra darI-girikandarA, taduddezena kriyamANA mahotsavA darImahAH teSu vA 'agaDamahesu vA' agaDamaheSu vA, yatra kUpasamIpe pazUnAM jala pAnArtha gartAdikaM karoti tAdRzagartavizeSA agaDAH, teSAM mahotsaveSu 'taDAgamaheSu vA' taDAgamaheSu vA, tatra taDAgaH sAmAnyajalAzayaH, taduddezena kriyamANA utsavAH taDAgamahAH, teSu vA 'dahamahesu vA' hRdamahe su vA, tatra hRdo nAma agAdhajalAzayaH, taduddezena kriyamANA utsavA hRdamahAH, teSu vA, 'NaImahesu vA' nadImaheSu vA-nadIvizeSamuddizya kriyamANeSu mahotsavedha 'saramahesa vA' saromaheSu vA, tatra saraH taDAgavizeSaH taduddezena kriyamANA mahotsavAH saromahAH, te. vA 'sAgaramahesu vA' sAgaramaheSu vA-samudramuddizyakriyamANamahotsaveSu vA 'Agaramahesu vA' AkaramaheSu vA, tatrAkaraH suvarNAdInAmudgamasthAnaM, taduddezena kriyamANA utsavA AkaramahAH, teSu AkaramaheSu vA 'aNNayaresu vA tahappagAresu vikhvarUvesu mahAmahesu' anyatareSu vA tathAprakAreSu pUrvoktamahotsavasadRzeSu virUparUpeSu nAnAprakArakeSu mahAmaheSu anyajAtIyakeSvapi janmapariNayanAdimahAmahotsaveSu jAyamAneSu tatra 'asaNaM vA 4' azanAdikaM caturvidhamAhAram upalakSaNAt vastrapAtrAdikaM vA 'paDiggAheI' pratigRhNAti 'paDiggAheMtaM vA sAijjai' pratigRhNantaM vA svadate'numodate / yo hi bhikSurupayukteSu mahotsaveSu gatvA rAjJo mUbhiSikkAdInAM vA azanAdikaM svayaM gRhNAti anyadvArA grAhayati vA gRhNantaM vA anumodate / etAni mahArambhasthAnAni, atra SaTkAyopamardanaM bhavati, eSu sthAneSu rAjAdInAM bhikSAgrahaNe sAdhoH rasalolupatA sidhyati, SaTkAyopamadenajanyA doSA api samApadheran , tasmAt kAraNAdatrato yadi yaH sAdhurazanAdikaM gRhNAti so'vazyaM prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAnavasthAdikA doSA api samApadyante iti bhAvaH // 15 // sUtram-je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM uttarasAlaMsivA uttaragihaMsi vArIyamANANaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai / / sU0 16 // chAyA-yo bhikSuH rAjJaH kSatriyANAM muditAnAM mUrdhAbhiSikAnAM uttarazAlAyAM vA uttaragRheSu vA rIyamANAnAm azanaM vA pAnaM vA khAdyaM vA svAdyaM vA pratigRhNAti pratigRhantaM vA svadate ||suu016|| For Private and Personal Use Only Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvariH u08 sU016-19 hayAdizAlAgatarAjAdInAM bhikSAhapraNaniSedhaH 199 cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je mikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'raNNo' rAjJaH 'khattiyANaM' ityAdi, kSatriyAdInAm pUrvasUtrapradarzitasvarUdhANAM 'uttarasAlaMsi vA' uttarazAlAyAM vA bhramaNArtha nirmApitA yA nijazAlAto'nyA zAlA, tasyAM 'uttaragihaMsi vA' uttaragRhe vA tAdRze gRhe vA 'rIyamANANaM' rIyamANAnAm tatra caMkramatAM bhramaNaM kurvatAm 'asaNaM vA' ityAdi, azanAdikaM caturvidhadhamAhAraM 'paDiggAheI' pratigRhNAti 'paDiggAheMtaM vA sAijjai' pratigRhNantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati ||suu0 16 // sUtram--je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM hayasAlAgayANa vA gayasAlAgayANa vA maMtasAlAgayANa vA gujjhasAlAgayANa vA rahassasAlAgayANa vA mehuNasAlAgayANa vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai ||suu0 17|| chAyA-yo bhikSuH rAmaH kSatriyANAM muditAnAM mUrdhAbhiSiktAnAM hayazAlAgatAnAM vA gajazAlAgatAnAM vA maMtrazAlAgatAnAM vA guhyazAlAgatAnAM vA rahasyazAlAgatAnAM vA maithunazAlAgatAnAM vA azanaM vA pAnaM vA khAdya vA svAdya vA pratigRhNAti pratigRhantaM thA svadate ||su0 17 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'raNo' ityAdi, rAjJaH kSatriyANAm murdAbhiSiktAnAm pUrvanirdiSTasvarUpANAm 'hayasAlAgayANa vA' hayazAlAgatAnAm vA azvazAlAsthitAnAm 'gayasAlAgayANa vA' gajazAlAgatAnAM vA hastizAlAsthitAnAm 'maMtasAlAgayANa vA' mantrazAlAgatAnAM vA, yatra rAjAdayaH svapuruSaiH saha mantraNAM karoti tAdRzazAlAsthitAnAmityarthaH: 'gujjhasAlAgayANa vA' guhyazAlAgatAnAM guptakArya yatra zAlAyAM karoti tAdRzazAlAyAM sthitAnAm 'rahassasAlAgayANa vA' rahasyazAlAgatAnAM vA rahasyaM daNDavidhAnAdikArya tasya zAlAyAM sthitAnAm 'mehuNasAlAgayANa vA' maithunazAlAgatAnAM vA maithunasevanazAlAsthitAnAm, hayAdizAlAsthitAnAM rAjAdInAM pArvAt 'asaNaM vA 4' ityAdi, azanAdicatuvidhamAhArajAtaM 'paDiggAhei' pratigRhNAti-svIkaroti svIkArayati vA tathA 'paDiggAheMtaM vA sAijjai' pratigRhNantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati ||suu0 17 // sUtram-je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM saNNihisaNNicayAo khIraM vAdarhi vA NavaNIyaM vA sappi vA tellaM vA For Private and Personal Use Only Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 200 nizIthasUtra gulaM vA khaMDa vA sakkaraM vA macchaMDiyaM vA bhoyaNajAyaM paDiggAhei paDiggAhetaM vA sAijjai ||suu0 18 // ___ chAyA-yo bhikSuH rAjJaH kSatriyANAM muditAnAM mUrdhAbhiSiktAnAM sannidhisa nicayAt kSIraM vA dadhi vA navanItaM vA sarpirvA tailaM vA guDaM vA laMDaM vA zarkarAM vA matsyaMDikaM vA anyatarad vA bhojanajAtaM pratigRhNAti pratigRhantaM vA svadate ||suu0 18 // cUrNI-- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'raNNo' ityAdi-rAjAdInAM 'saNNihisaNNicayAo' sannidhisaMnicayAt , tatra sannidhirnAma dadhidugdhaguDakhaMDAdidravyam tada ddhividhaM-vinAzi avanAzi ca, tatra vinAzidram-dadhidugdhanavanItaprabhRti alpakAlena vikRtisaMbhavAt, avinAzidavyam ghRtatailaguDakhaNDazarkarAmatsyaNDikapramRti bahukAlasthAyitvAt uktaJca modaNagorasamAdI, viNAsidavvA u saNNihI hoti, sakkulitellaghayagulA, aviNAsI saMcazyadavvA // 1 // chAyA-odanagorasAdIni vinAzidravyANi tu saMnidhayo bhavanti / zaSkulitailaghRtaguDAni, avinAzIni saMcitadravyANi // 1 // iti / tasya-dvividhasyApi saMnicaya ekatrIkRtasaMcayaH, tasmAt saMcitAt saMcitadravyamadhyAt yat kimapyekamanekaMvA vA 'khIraM vA' kSIraM vA dugdhaM vA 'dahi vA' dadhi vA 'NavaNIyaM vA' navanItaM vA mrakSaNaM 'sapi vA sarpirvA ghRtam 'tellaM vA' tailaM vA 'gulaM vA'guDaM vA 'khaMDaM vA' khaNDaM vA 'burA' iti lokaprasiddham 'sakkaraM vA' zarkarAM vA-khaNGajAtivizeSa 'macchaMDiyaM vA' matsyaNDikaM vA mIsarItilokaprasiddham 'aNNayaraM vA bhoyaNajAyaM' anyatarad vA bhojanajAtam , etadatiriktaM vA bhojanajAtam 'paDiggAheI' pratigRhNAti 'paDiggAheMtaM vA sAijjai' pratigRhyantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati ||suu0 18 // sUtram--je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM ussahapiMDaM vA saMsaTThapiMDaM vA aNAhapiMDaM vA kiviNapiMDaM vA vaNImagapiMDaM vA paThiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai |sU0 19 // chAyA-yo bhikSuH rAjJaH kSatriyANAM muditAnAM mUrdhAbhiSiktAnAm utsRSTapiNDaM vA saMsRSTapiNDaM vA anAthapiNDaM vA kRpaNapiNDaM vA vanIpakapiNDaM vA pratigRhNAti pratigRhNantaM vA svadate ||suu0 19 // ___ cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'raNoM' ityAdirAjAdInAM 'ussapiMDe vA' utsRSTapiNDaM vo kAkAdibhyaH prakSepaNAya sthApitaM piNDamodanAdikam For Private and Personal Use Only Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u0 8 sU. 19-20 rAjAdInAmutsRSTapiNDAdigrahaNaniSedhaH 201 utsRSTapiNDamiti kathyate tam 'saMsapiMDaM vA' saMsRSTapiNDaM vA, tatra bhuktAvazeSamannamakizcanebhyo dAtuM sthApita saMsRSTAnnam saMsRSTapiNDamiti, tam 'aNAhapiMDaM vA' anAthapiNDaM vA anAthebhyo dAtuM sthApitaM piNDam 'kiviNapiMDaM vA' kRpaNapiNDaM vA dInajanArthasthApitamodanAdikam 'vaNImagapiMDaM vA' vanIpakapiNDaM vA yAcakAthaM sthApitamodanAdikaM vanIpakapiNDamiti kathyate, yadvA vanIpakaH siddhAnnamAtropajIvI, yadvA vanI-svakIyaduravasthApradarzanapUrvakapriyAlApAdinA labhyadravyam , tAM vanI prApnotIti vanIpakastadartha sthApitaM piNDam, etAdRzamodanAdikaM yo bhikSuH 'paDiggAheI' pratigRhNAti 'paDiggAheMtaM vA sAijjai' pratihantaM vA svadate'numodate / yo hi bhikSuH rAjasambandhi utsRSTamodanAdikaM svayaM gRhNAti gRhNantaM vA anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSAzcApi bhavanti tasmAtkAraNAt zramaNa utsRSTapiNDAdikaM rAjAdInAM na gRhNIyAt na grAhayet na vA gRhNantamanumodayediti ||suu0 19 // sUtram--taM sevamANe Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANaM aNugdhAiyaM // sU0 20 // ||nnisiihjjhynne aTThamo uddeso samatto // 8 // chAyA-tatsevamAna Apadyate cAturmAsika parihArasthAnaM anudghAtikam // 1020 // // nizIthAdhyayane'STamoddezakaH samAptaH // 8 // cUrNI-- 'taM sevamANe' ityAdi / 'taM sevamANe' tat aSTamoddezakoktamekamanekaM vA prAyazcittasthAnaM sevamAnaH tatpratisevanAM kurvan bhikSuH 'Avajjai' Apadyate prApnoti 'cAummAsiyaM' cAturmAsikam 'parihArahANaM' parihArasthAnaM prAyazcittasthAnam 'aNugghAiyaM' anudghAtikam na vidyate udghAto laghulakSaNo yasya tapovizeSasya tat anudghAtaM, tat yasya vidyate tat tathAbhUtaM gurumAsikamityarthaH / yo bhikSuH AgantrAgArAdiSu ekAkinyA striyA sArddha vihArAdita Arabhya vanIpakapiNDagrahaNaparyantaproktaprAyazcittasthAnamadhyAt yat kimapyekamanekaM vA aSTamoddezoktaM sarva vA prAyazcittasthAnaM sevate sa sUtroktaM prAyazcittaM prApnoti / sU0 20 // iti zrI-vizvavikhyAta-jagadvallabha-prasiddhavAcaka-paJcadazabhASAkalitalalitakalApAlApakapravizuddhagadyapadyanaikagranthanirmApaka-vAdimAnamardaka-zrIzAhUchatrapatikolhApurarAjapradatta"jainazAstrAcArya"-padabhUSita-kolhApurarAjaguru-bAlabrahmacAri-jainAcArya-jaina dharmadivAkara-pUjyazrI-ghAsIlAlabati-viracitAyAM "nizIthasUtrasya" ... cUrNibhASyAvacUrirUpAyAM vyAkhyAyAm aSTamodezakaH samAptaH // 8 // For Private and Personal Use Only Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org // navamo dezakaH // vyAkhyAto'STamodezakaH, samprati navamaH prArabhyate, tatrAsya navamoddezakasyASTamoddezakAntima sUtreNa saha kaH sambandhaH ? iti cedatrAha bhASyakAraH Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhASyam - piMDahigAro rAyA, iyANa vRtto ya aTThamudde se / rAyAiNo ya ke te, piMDo vA kaibiho'ttha navamammi || chAyA-piNDAdhikAro rAjAdikAnAM protazcASTamoddeze / rAjAdayazva ke te, piNDo vA katividho'tra navame // avacUri : - 'piMDa higAro' ityAdi / pUrvamaSTamodezakasyAntimasUtre rAjAdInAM piNDagrahaNasyAdhikAraH proktaH / te ca rAjAdayaH ke ? piNDo vA katividho bhavati ?, eSo'dhikAraH atra namo dezake nirUpayiSyate, ityeSa sambandho'STama navamoddezakayoriti, anena sambandhenAyAtasyAsya navamoddezakasyedamAdisUtram -- 'je bhikkhU rAyapiMDaM' ityAdi / sUtram -- je bhikkhU rAyapiMDaM givhas giNhaMtaM vA sAijjai // sU0 1 // chAyA - yo bhikSuH rAjapiNDaM gRhNAti gRhantaM vA svadate // sU0 1 || " cUrNI :- 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'rAyapiMDaM gioes' rAjapiNDaM gRhNAti, atrA - mAtyAdInAM piNDo'pi rAjapiNDaH procyate / tannAmAni aSTamodezake pradarzitAni / piNDazabdenatra caturvidhamazanAdikaM vastrapAtrAdikaM ca gRhyate, taM gRhNAti svIkaroti tathA 'givhataM vA sAijma' gRhantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, yata uparyuktavastuprApyathai rAjAdInAM stutyAdikaM kartavyaM bhavet, tathA rAjaprabhRtInAM mahArghavastuprAptau mohodayopi adhikAdhika eva bhavati, bahumUlya vastugrahaNe parigrahadoSo bhavati, tathA tAdazavastunaH svasamIpe sthApane sAdhumaryAdA'pi skhaNDitA syAt tena maryAdAbhaGgo'trAvazyambhAvI, sAghorasamAdhirapi syAt, tathA'dhikamUlyakavastrapAtrAdikaM svasamIpe sthApayataH caurAdibhayamapi syAt, tathA vastrapAtrAdInAmadhikAdhikasya lAme lobhavRddhirapi bhavet tena eSaNAsamiterapi vinAzaH syAt evaM tAdRzavastUnAM rakSaNAdikaraNe eva samayasya vyayAt sUtrArthayorapi hAniH syAt, saMyamavirAdhanamAtmavirAdhanaM ca syAt yasmAt rAjapiNDagrahaNe pUrvoktA ete doSA bhavanti tasmAtkAraNAt bhikSuH kathamapi rAjapiNDaM svayaM na gRhIyAt na vA paraM grAhayet na vA gRhNantamanumodayediti // sU0 1 // , " 1 sUtram - je bhikkhu rAyapiMDe bhujai bhujaMta vA sAjjai // sU0 2 // chAyA -yo bhikSuH rAjapiNDaM bhuGkte bhuJjAnaM vA svadate ||02|| For Private and Personal Use Only Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gharmimApyAvariH u09 sU0 1-5 rAjapiNDA'ntapurapravezatadakSikAnItAhAraniSedhaH 203 cUrNIH-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'rAyapiMDaM bhuMnai' rAjapiNDaM, tatra rAjJAmupalakSaNAdamAtyAdInAM ca piNDam azanAdikaM caturvidhamAhArajAtaM, tathA vanapAcadikamaSTaprakArakaM piNDam bhuGakte rAjAdipiNDAnAmaSTaprakArakANAmupabhogaM karoti kArayati vA tathA 'bhuMjataM vA sAijjai' bhuJAnaM vA svadate / yo hi rAjAdInAmaSTaprakArakAzanAdipiNDamadhyAt yat kimapyanyataraM piNDamupabhuGkte tasyAnumodanaM karoti sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSAzcApi bhavantIti ||suu0 2 // sUtram-je bhikkhU rAyaMtepuraM pavisai pavisaMtaM vA sAijjai ||suu03|| chAyA-yo bhikSuH rAjAntaHpuraM pravizati pravizantaM vA svadate ||suu0 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'rAyaMtepuraM pavisaI' rAjAntaHpuraM pravizati, tatra rAjJo'ntaHpuraM rAjAntaHpuram , tat triprakArakam -prAcInAntaHpuram, navAntaHpuram, kanyAntaHpuraM ca, tadantaHpuraM punaH kSetrata ekaikaM dviprakArakaM bhavati-svasthAne parasthAne ca, tatra svasthAnaM rAjagRhaM (rAjabhavana), parasthAnaM vasantAdisamaye udyAnAdigatam , tAdRzaM rAjAntaHpuramazanAdilobhena yaH yena kenApi kAraNena vA pravizati, tathA 'pavisaMtaM vA sAijjaI' pravizantaM rAjAntaHpure pravezaM kurvantaM zramaNa svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgA'navasthAmithyAtvasaMyamavirAdhanAtmavirAdhanAdayo doSA bhavanti / evaM rAjadvArasthitadaNDadharAdipuruSakRtA avahelanAzaGkAdayo doSAzca bhavantItyataH kathamapi rAjAntaHpureSu praveza na karyAt , na vA anyAn zramaNAn pravezaM kArayet , na vA anya pravezaM kurvantamanumodeta 10 3 // sUtram-je bhikkhU rAyaMtepuriyaM vaejjA "Auso rAyatepurie No khalu amhaM kappai rAyaMtepure Nikkhamittae vA pavisittae vA imaM tuma paDiggahaM gahAya rAyaMtepurAo asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA amihaDaM Aha1 dalayAhi" jo taM evaM vayai vayaMtaM vA sAijjai ||suu04|| chAyA-yo bhikSuH rAjAntaHpurikAM vadet 'AyuSmati ! rAjAntaHpurike ! no khalu mama kalpate rAjAntaHpure niSkramituM vA praveSTuM vA imaM tvaM pratigrahaM gRhItvA rAjAntaHpurAt azanaM vA pAnaM vA khAdya vA svAdya vA abhihatamAhRtya dehi' yaH tAmeva ghadati vadantaM pA svadate ||suu0 4 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU yaH kazcid bhikSuH 'rAyaMtepuriyaM vaejjA' rAjAntaHpurikAM rAjAntaHpurarakSikAM prati evaM vakSyamANaprakAreNa vadet-kathayet / kiM vadet ! For Private and Personal Use Only Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 204 nizIthasUtre tatrAha-'Auso' ityAdi / 'Auso rAyatepurie' he AyuSmati ! rAjAntaHpurike ! antaHpurarakSike ! 'No khallu amhaM kappaI' no khalu mama kalpate 'rAyatepure' rAjAntaHpure 'Nikkhamittae vA' niSkramituM vA, tatra niSkramaNaM gamanam, rAjJAmantaHpure gamanamasmAkaM na kalpate 'pavisittae vA' praveSTuM vA pravezaM kartuM no asmAkaM kalpate tasmAtkAraNAt 'imaM tumaM paDiggaI gahAya' imaM tvaM pratigrahaM pAtraM gRhItvA pAtraM tvameva gRhItvA mama tatra gaccha, gatvA ca 'rAyaMtepurAo' rAjAntaHpurAt rAjJo'ntaHpurAt 'asaNaM vA0' azanAdicaturvidhamAhAram 'abhihaDaM AiTu' abhihRtamAhRtya abhimukhamAnI ya antaHpurAt ihaiva matsamIpamAnIya 'dalayAhi dehi yasmAt rAjAnta:pure asmAkaM gamanaM na kalpate tasmAtkAraNAt tvaM mama pAtraM gRhItvA tatra gatvA azanAdikaM gRhItvA ihaiva sthitAya mahyaM samarpayeti / 'jo taM evaM vayai' yaH khalu zramaNaH evamuktena prakAreNa tAM rAjAntaHpurarakSikAM striyaM rAjAntaHpurarakSakapuruSaM dvArapAlAdikaM vA prati brUte saH, tathA 'vayaMtaM vA sAijjaI' eva mupayuktaprakAreNa antaHpurikAM prati vadantamanyaM vA zramaNaM svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / antaH-purikAsamAnItAhArAdigrahaNe bahavo doSA bhavanti, tathAhi-gacchantI samAgacchantI vA IryAsamitimajAnantI mArge SaTkAyavirAdhanAM kuryAt , apratilekhitAyAM bhUmau pAtraM sthApayet, apratilekhitapAtrAd gRhNIyAt , eSaNAdoSAnabhijJA sA'neSaNIyamapi gRhNIyAt, saMghaTTadoSAnabhijJA sacittasaMghaTTitamapi gRhNIyAt , skhalitA vA bhAjanaM bhindyAt , sAdhurUpamugdhA AhAre vazIkaraNAdicUrNamapi prakSipet , dadhyAdiSu virodhidravyaM dhRtadugdhAdikamekatra gRhNIyAt , pAtrabandhaM vA zAkAdinA svaraNTitaM kuryAt, ityAdhaneke doSAH samApadheran, tasmAtkAraNAt sAdhurantaHpurikayA samAnItamAhAraM no gRhNIyAt , nAnyaM prAhayet , gRhNantaM vA'nyaM nAnumodayediti bhAvaH ||suu0 4 / / sUtram-je bhikkhU no vaejjA rAyaMtepuriyA vaejjA "AusaMto samaNA ! No khalu tujhaM kappai rAyaMtepure nikkhamittae vA pavisittae vA AhareyaM paDiggahaM ato ahaM rAyaMtepurAo asaNaM vA pANaM vA khAibhaM vA sAimaM vA abhihaDaM Ahahu dalayAmi" jo taM evaM vayaMtiM paDisuNei paDisuNetaM vA sAijjai ||suu0 5 // ___chAyA yo bhikSunoM vadet rAjAntaHpurikA vadetU-"AyuSman ! zramaNa ! no khalu tava kalpate rAjAntapure niSkramituM vA praveSTuM vA AharemaM pratigrahaM ato'haM rAjAntaH purAt azanaM vA pAnaM vA khAdyaM vA svAdyaM vA abhihatamAhRtya dadAmi" yastAmevaM vadantI pratizRNoti pratizRNvantaM vA svadate ||suu05|| cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'no vaejjA' no vadet rAjJo'ntaHpuradvAramupasthito bhikSurantaHpurarakSikAM prati svayaM no vadet-rAjAntaHpurAt azanA For Private and Personal Use Only Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNibhASyAvariu0 9 sU0 6 rAjAdInAM dauvArikabhaktAdibhaktaniSedhaH 205 dikamAnIya mahya tvaM dehItyevaM na vadet kintu sAdhUnAmAcAragocaraM jAnantI sA 'rAyaMtepuriyA vaejjA' rAjAntaHpurikA eva vadeta-kathayet-azanAdikAhArajAtagrahaNAya samupasthito'yaM zramaNaH, asyAntaHpuragamanaM na kalpate ityAlakSyAntaHpurikA svayaM zramaNamevaM kathayet-'AusaMto samaNA' he AyuSman ! zramaNa ! yat 'No khalu tujhaM kappaI' no khalu tava kalpate 'rAyaMtepure nikkhamittae vA pavisittae vA' rAjAntaHpure pratiniSkrAmituM nissartum praveSTuM vA pravezaM. kartuM vA 'AhAreyaM paDiggaI' Ahara dehi imaM pratigrahaM bhavadIyaM pAtraM mahyaM samarpaya, 'ato amhaM rAyaMtepurAo' ato'haM rAjAntaHpurAt 'asaNaM vA' ityAdi azanAdicaturvidhamAhAraM 'abhiiDaM AiTu' abhihRtamAhRtya bhavatAM samIpamAnIya bhavate 'dalayAmi' dadAmi 'jo taM evaM vayaMti paDisuNeI' yaH kazcit zramaNaH zramaNI vA tAmantaHpurikA evaM pUrvoktaprakAreNa vadantI kathayantI pratizRNoti tasyA vacanamaGgIkaroti tathA 'paDisuNetaM vA sAijjaI' pratizRNvantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati ||suu0 5 / / sUtram-je bhikkhU raNNA khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM duvAriyabhattaM vA pasubhattaM vA bhayagamattaM vA balibhattaM vA kayagabhattaM vA hayabhattaM vA gayabhattaM vA kaMtArabhattaM vA dubhikkhabhattaM vA dukkAlabhattaM vA damagabhattaM vA gilANabhattaM vA badaliyAbhattaM vA pAhuNabhattaM vA paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai ||suu0 6 // chAyA-yo bhikSuHrAkSaH kSatriyANAM muditAnAM mUrdhAbhiSiktAnAM dauvArikabhaktaM vA pazubhaktaM vA bhUtakamakaM vA balibhaktaM vA krayakabhakaM dhA hayabhakaM vA gajabhaktaM vA kAntArabhaktaM vA durbhikSabhaktaM vA duSkAlabhaktaM vA dramakabhaktaM vA glAnabhaktaM vA badalikAbhaktaM vA prAbUrNabhaktaM vA pratigRhAti pratigRhantaM vA svadate ||suu0 6 // ____ cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'raNNo' ityAdi rAjAdInAM 'duvAriyabhattaM vA 1' dvauvArikabhaktaM vA rAjJA dvArapAlAdikArtha sampAditaM yad bhaktamodanAdikaM tat pratigRhNAtItyaprimeNa sambandhaH 'pasubhattaM vA 2' pazubhaktaM vA rAjJAM pazUnAM gavAdInAM kRte sampAditaM yat bhaktaM tat 2, 'bhayagamattaM vA 3' bhRtakabhaktaM vA-rAjAdigRhe karmacArinimittaM saMpAditaM bhaktaM vA 3, 'balibhattaM vA 4' balibhaktaM vAvAyasAdinimittaM niSpAditaM bhaktaM vA 4, 'kayagamattaM vA 5' krayakabhaktaM vA-krItvA samAnItadAsadAsyartha sampAditaM bhaktaM vA 5, 'hayabhattaM vA 6, hayabhaktaM vA azvAdikRte sampAditaM bhaktaM vA 'gayabhattaM vA' gajabhaktaM vA gajAdhatha saMpAditaM bhaktaM vA 7 'katArabhattaM vA ' kAntArabhaktaM vA' aTavImullabhya samAgatAnAmarthAya aTavIM gamanArthAya vA yadodanAdikaM For Private and Personal Use Only Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 206 nizIthasUtra sampAditaM tAdRzamodanAdikaM kAntArabhaktam 8, 'dubhikkhamataM vA 9' durbhikSabhaktaM vA durbhikSasamaye ye annAdikaM na prApnuvanti tadarthaM sampAditaM bhaktaM vA durmikSabhaktam 9, dukAlabhattaM vA duSkAlabhaktaM vA duSkAlapIDitebhyaH saMpAditaM bhaktam / tatra ekavArSikAnnAvanutpattirUpaH samayo durbhikSam, anekavArSikAnnAdyanutpattirUpaH samayo duSkAlazabdena kathyate ityevamanayorbhedaH 10, 'damagabhattaM vA 11' damakabhaktaM vA, tatra dramako daridro bhikSukaH, tadarthaM sampAditaM bhaktaM vA 11, 'gilANamattaM vA 12' glAnabhaktaM vA tatra glAno jvarAdidIrgharogapIDitaH, tadarthe sampAditaM bhaktaM glAnabhaktam 12, 'baddaliyAbhattaM vA 13' balikAbhaktaM vA, ativRSTipIDitajanArthaM sampAditamodanAdikaM baIlikAbhaktam 13, 'pAhuNabhattaM vA 14 ' prAcUrNakabhaktaM vA prAghUrNakArthaM sampAditaM prAghUrNakabhaktam 14, etAdRzacaturdazaprakArakaM rAjabhavane sampAditaM bhaktaM 'paDiggAhe ' pratigRhNAti svayaM svIkaroti, anyaM zramaNaM svIkArayati vA, tathA 'paDiggArhataM vA sAijjai' pratigRhNantaM vA svadate sa prAyazcittabhAgI bhavati ||sU0 6 || sUtram - je bhikkhU raNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM imAIM chadosapayAIM ajANiya apucchiya agavesiya paraM caurAyapaMcarAyAo gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe nikkhamai vA pavisai vA nikkhamaMtaM vA pavitaM vA sAijjai taMjA - koTTAgArasAlANi vA bhaMDAgArasAlANi vA pANasAlANi vA khIrasAlANi vA gaMjasAlANi vA mahANasasAlANi vA // 0 // chAyA - yo bhikSuH rAjJaH kSatriyANAM muditAnAM mUrddhAbhiSiktAnAmimAni par3a doSapadAni ajJAtvA apRSTvA agaveSayitvA paraM catUrAtrapaJcarAtrAt gAthApatikulaM piNDapAtapratizayA niSkrAmati vA pravizati vA nikrAmantaM vA pravizantaM vA svadate, tadyathAkoSThAgArazAlAni vA bhaNDAgArazAlAni vA pAnazAlAni vA kSIrazAlAni vA gaJjazAlAbhi vA mahAnasazAlAni vA // sU0 7 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kacid bhikSuH 'raSNo' ityAdi rAjAatri 'imAI' imAni vakSyamANAni 'chaddosapayAI' SaD doSapadAni doSasthAnAni yatra niSkramaNena pravezena ca zramaNaH prAyazcittabhAg bhavati, tAni doSapadAni tadayamANAni koSThAgArAdIni 'ajANiya' ajJAtvA, tatra lAni varttante, iti svabuddhayA samyag jJAnamantareNetyarthaH apucchiya' apRSTvA pUrvadRSTeSu parebhyaH pRcchAdikamakRtvA 'agavesiya' agaveSayitvA adRSTeSu gaveSaNaM yathA - kAni vA''yatanAni ?, kutomukhAni vA ? kasmin vA sthAne tAni kiMcihnAni vA vAni ? ityAdirUpaM gaveSaNamakRtvA For Private and Personal Use Only Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrvibhAdhyAvacUriH u0 9 sU0 7-8 rAjAdonAMdoSapadasthAnapraveza- taddarzanArthagamanani0 207 'paraM caurAya paMcarAyAo' paraM catUrAtrapaJcarAtrAdanantaram tadadhikaM vAraM vAramityarthaH ' gAhAvaikulaM' gAthApatikulam, tatra gAthA - gRhaM tasyAdhipatiH svAmI tattatsthAnAdhipatiH, tasya kulaM gRhaM tat 'piMDa vAyapaDiyAe' piNDapAtapratijJayA piNDasyAzanAdicatuvidhAhArasya vastrapAtrakambalarajoharaNAdInAM vA pAtaH prAptiH tasya pratijJayA prAptivAJchayA 'nikkhamai vA' niSkrAmati vA nissarati tathA 'pavisa vA' pravizati vA gAthApatikule pravezaM karoti vA, tathA 'nikkhamaMta vA' niSkAmantaM vA nissarantamanyaM bhramaNaM vA 'pavisaMta vA' pravizantaM vA anyam 'sAijjai' svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / atha yeSAM doSapadAnAm ajJAnAt prAyazcittaM bhavati tAni kAni tatrAha - 'taMjahA' ityAdi, 'taMjahA' tathathA - ' - 'koTTAgArasA lANi vA' koSThAgArazAlAni vA, tatra koSThAgAraM taNDulagodhUmacaNakatrIhiyavAdInAM dhAnyAnAM sthApanAya nirmitaM 'koThAra' iti bhASAprasiddha koSThAgArazAlamiti nAmnA kathyate 'zAlAni' iti zAlazabdo napuMsakaliGge'pi varttate tathA 'bhaMDAgArasA lANi vA' bhANDAgArazAlAni vA, tatra bhANDAgArazAlAni yatrA GkaratnasphaTika - ratnAdiSoDazavidharatnAnAM hiraNyasuvarNAdibhAjanAnAM vA sthApanaM karoti tAni tathA 'pANasA lANivA' pAnazAlAni vA, yatra mAdirA - sIdhu - khaNDamRdvIkAdInAM pAnakadravyANi sthApyante tAni tathA ' khIrasAlANi vA' kSIrazAlAni vA, dugdhadadhyAdidravyasthApanazAlAni 'gaMjasAlANi vA ' gaJjazAlAni vA, tatra gaJjam--anekopaskaraNasamUhaH, tat sthApitaM bhavati yatra tat gaJjazAlAmiti kathyate, bahutvavivakSAyAM tAni 'mahANasasALANi vA' mahAnasazAlAni vA, yatra rAjJAmanekavidhAzanAdi pAdhyate tAni mahAnasazAlAni vA, etAni SaD doSapadAni tAni ajJAtvA apRSTrA agaveSayitvA yadi sAdhuH niSkrAmati vA pravizati vA tadA prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSAzcApi bhavantIti / sUtre ' catUrAtra paJcarAtrAtparaM ' ityuktaM tasyAyaM bhAvaH - catuHpaJcarAtraparyantamaparicitatvena sAdhupravezaH kSantavyo bhavitumarhati tadanantaragamane tattatsthAnAdhipatayaH kupitA bhavanti yadayaM sAdhurvAraM vAraM SaTsaptAdirAtramapi niSkrAmasi pravizati ceti cauryalolupatAdiviSaye teSAM manasi zaGkA samutpadyate ataH -' : - 'batUrAtrapaJcarAtrAtparaM' ityuktam ||sU0 7 // sUtram - je bhikkhu raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM AgacchamANANa vA NiggacchamANANa vA payamavi cakkhudaMsaNapaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAreMtaM vA sAijjai // suu08|| chAyA - yo bhikSuH rAjJaH kSatriyANAM muditAnAM mUrddhAbhiSikAnAmAgacchatAM vA nirgacchatAM vA padamapi cakSurdarzanapratijJayA abhisaMdhArayati abhisandhArayantaM vA svadate ||5|| For Private and Personal Use Only Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 208 nizIthasUtre cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'raNNo' ityAdi rAjAdInAM 'AgacchamANANa vA' AgacchatAM padAtisainyabalaiH saha nagare pravezaM kurvatAm 'NiggacchamANANa vA' nirgacchatAM vA nagarAnnirgatya kaumudIkrIDAdyarthamupavanAdau gamanaM kurvatAM parasainyamardanAya vA gacchatAM 'payamavi' padamapi ekapadanyAsamapi 'cakkhUdaMsaNapaDiyAeM cakSurdarzanapratijJayA cakSuSA darzanavAJchayA nagare Agamanasamaye nagarAt gamanasamaye rAjAnaM draSTuM cakSurdarzana viSaya tAM kartuM padamapi ekacaraNanyAsamapi 'abhisaMdhAre ' abhisandhArayati gantuM manasi vicAraM karoti darzanasya tu kA kathA vicAramAtramapi yadi karoti, athavA darzanArthamekapadanyAsamapi gantuM vicArayati, tathA 'abhisaMdhAretaM vA sAijjai' abhisandhArayantaM vA vicAraM kurvantamanyaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir atrAha bhASyakAraH - bhASyam - gamanAgamaNe raNNo, daMsaNamahaM papi dhArei / jo bhikkhU so pAva, ANAbhaMgAie dose // 1 // chAyA - gamanAgamane rAzaH, darzanArtha padamapi dhArayati / yo bhikSuH sa prApnoti, AzAbhaGgAdikAn doSAn // avacUri - 'gamaNAgamaNe' ityAdi / 'raNNo' rAjJaH sUtroktaprasaMgAt kSatriyANAM muditAnAM rAjyAbhiSiktAnAM ca gamane upavana sevanAdinimittaM nagarAdbahirnissaraNasamaye, Agamane udyAnAdito nagarapravezasamaye darzanArthaM tadavalokanArthaM gantuM yaH kazcid bhikSuH padamapi - ekapadanyAsamapi 'dhAre ' dhArayati karoti, kiMbahunA abhisaMdhArayati manasi vicAramapi karoti sa AjJA bhaGgAdikAna doSAn 'pAvei' prApnotIti bhASyagAthArthaH / evamAjJAbhaGgAdito'tiriktA api AtmavirAdhanabhadrAbhadrakadoSAzcApi bhavanti / tathAhi - yadi rAjA bhadrako bhavet tadA yAtrAsamaye sAdhuM dRSTvA evaM vicArayati-yat yAtrAsamaye dRSTaH sAdhuravazyaM me kalyANaM bhaviSyati jayo vA, yadi yuddhAdau vijayI bhavati tadA Agatya sAdhu sammAnayatIti sammAnAdikaraNena sAdhorgarvo bhavati yat mAM rAjA'pi sammAnayatIti, tathA tuSTo rAjA vastrAdinA yadi satkArayati tadA sa satkRtazca sAdhuH parigrahI bhavati, tataH sAdhukriyAyAM pramAdaM kurvan saMyamaM vinAzayet / atha yadi rAjA cAbhadrastadA yAtrA samaye sAdhuM dRSTvA manasi vicArayati - yAtrAsamaye dRSTo'yaM luJcitakezo'to'vazyameva vighno bhavi yatIti gantukAmo'pi nivartate, atha kathamapi gatastadA yadi bhAgyavazAt tasya ko'pi vighno jAtaH, athavA yuddhe tasya parAjayo vA jAtastadA pratyAgataH zramaNena saha dveSaM kuryAt, pradviSTazca rAjA bhaktapAnauSadhabhaiSajyAdInAM dAnaniSedhaM nagare kuryAt, upakaraNAdikaM vA apaharet, hRtvA cApamAnapUrvakaM nirvAsayedapi, tadanantaraM zramaNAntarasyApi bhaktapA nAdivyavacchedaM kuryAt tasmAt rAjJo darzanArthe vicAra For Private and Personal Use Only Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nibhAyAvariH u09 sU09-10 rAjAdistrovilokana-mAMsAdikhAdakAhAra-niSedhaH 201 mapi na kuryAt / athavA yadi sa sAdhurgamanAgamanasamaye rAjAnaM draSTuM yAsyati tadA sabaikatritajanasamUhe kAJcid vibhUSitAGgI vanitAM dRSTvA mohavazo bhaviSyati, pratinivRtto manasA ni dhyAna tAmalabhamAnazca anyAmeva kAcit banitAM svatIparatIrthasambandhiI kAmayet , saMyattIkSetra kA kAJcit kAmayet , tadabhAne hastakarmAdikameva kuryAt , evaM rotyA'ntataH sarvathA sa saMcamAn paribhraSTo bhaviSyati / athavA sa yadi rAjaputraH san prabajito'sti tadA va yadi tAdarza samadvisampannaM rAjAnaM dRSTvA sa cintayati-yA etAdRzarAjalakSmyA upabhogaH kartavya iti vicArya kadAcit saMyama parityajya svakulaM pratigacchet / yasmAt rAjAdIvAM darzan ete sarvoccA dokA bhavanti tasmAtkAraNAt saMyataH saMksI vA rAjAdInAM gamanAgamanasamave taddarzanasya vicAra karamapi na kuryAt , na vA vicAraM kArayet , navA sAdRzaM vicAraM kurvantaM kamapi dhamaNAntaramasumocayet, kintu mivRttadarzanakutUhako vazvAzAstraM yathAtIrthakarAdiSThaM dharmadhyAnaM kurvan saMyamArAdhanasaMkAnavitta evaM liSThet iti bhAvaH // sU0 86 sUtram-je bhikkhU raNNA khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM itthIo savvAlaMkAravibhUsiyAo payamavi cakkhudaMsavaNaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAretaM vA sAijjai // sU0 9 // chAyA-yo bhikSuH rAmaH kSatriyANAM muditAnAM mUrdhAbhiSiktAnAM striyaH sarvAlaMkAravibhUSitAH padamaSi cakSudarzanapratikSavA abhisandhArayati abhisandhArayantaM vA svadate // 9 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'raNo' ityAdi rAlA dInAM 'itthIo' striyaH 'sandAlaMkAravibhUsiyAo' sarvAlaGkAravibhUSitAH anekaprakArakarAjakulocitavastrabhUSaNAdibhiH susajjitAH striyaH 'cakkhadaMsabavaDiyAe' cakSurdarzanapratijJayA-cakSuSA darzanavAJchayA drakSyAmi rAjavanitAmitIcchayA 'pavamavi padamaSi ekapadanyAsamapi karnu amisNpaare| abhisandhArayati manasA cintayati tathA 'abhisaMdhAretaM vA sAijjai' abhisandhArayantaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA basyAjJAbhaGgAdikkA doSA bhavantIti / atrAha mAgyakAraHbhASyam---isthi pAsati je raNo, sadhyAsakArabhUsiyaM / labhaMte nemadose te, samaNA mestha saMsao // chAyA-striyaM pazyanti ye rAkSaH sarvAlaGkArabhUSitAm / labhante'nekadoSAn ta zramaNA mAtra saMzayaH // For Private and Personal Use Only Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizothastre .... avacUriH-'irthi' ityAdi / ye kecit zramaNAH bhikSukAH rAjJaH prasaMgAt kSatriyANAM muditAnAM mUrdhAbhiSiktAnAm sambandhinI striyaM rAjavallabhAM, kIdRzIm ? sarvAlaGkAravibhUSitAM svacchasundarakamanIyavastrAbhUSaNasajjitAM pazyanti cakSurjanitajJAnaviSayatAM kurvanti te zramaNAH anekadoSAn vividhadoSAn AjJAbhaGgAdikAn labhante prApnuvanti atraitadviSaye na ko'pi saMzayaH, api tu teSAM doSA bhavantyeveti, tathAhi-yastu bhuktabhogI pazcAt zramaNaH saMjAtaH sa tAdRzI striyaM dRSTvA vicintayatimamApi etAdRzI vallabhA AsIt , evaM vicArayatastasya kAlakrameNa tatsamaye vA udIritakAmavyathayA jajaritazarIraH saMyamAt paribhraSTo bhavati / yastu abhuktabhogI sa cintayati-etAdRkssIsevane kIdRza AnandAnubhavo jAyeta ? ityAdivicAreNa vihvalIbhUtaH sa tAdRzI striyaM dRSTvA saMyamAt patito bhavati, kAmavihvalazarIro bhavan zAsanasya nindako vA bhavet-kimanena sAdhvAcAreNa ! gArhasthameva zreyaskaramityAdi vadet , tadaprAptau kadAcit AtmaghAtamapi karoti, tena zAsanasya laghutA bhavati / yasmAdete doSA bhavanti tasmAtkAraNAt zramaNaH rAjAdInAmupalakSaNAtsAdhAraNajanAnAmapi striyaM draSTuM vicAramapi na kuryAt, na vA'nyAn zramaNAn strIdarzanaviSayakavicAramapi kArayet , na vA vicAraM kurvantamanyamanumodayediti ||suu0 9 // sUtram-je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM maMsakhAyANaM vA macchakhAyANaM vA chavikhAyANaM vA bahiyA NiggayANaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei paDiggaheMtaM vA sAi jjai // sU0 10 // chAyA-yo bhikSuH rAjJaH kSatriyANAM muditAnAM mUrdhAmiSiktAnAM mAMsavAdakAnAM vA matsyakhAdakAnAM vA chavikhAdakAnAM vA pahinirgatAnAm azanaM vA pAnaM vA khAdya vA svAdya vA pratigRhNAti pratigRhantaM vA svadate ||suu0 10 // - cUrNI-"je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'raNNo' ityAdirAjAdInAM 'maMsakhAyANaM vA' mAMsakhAdakAnAM vA-mAMsabhakSakANAM mAMsabhakSaNanimittaM mRgayAM kattuM bahinirgatAnAmiti sarvatra sambandhaH kAryaH, tena mAMsArtha vane mRgayAkaraNAya grAmAd bahirnirgatAnAM mAMsakhAdanArthamityartho bodhyaH, evaM 'macchakhAyANaM vA' matsyakhAdakAnAM vA-matsyabhakSakANAM vA-matsyaprahaNanimittaM nadIhadasamudrAdau gamanAtha bahirnirgatAnAM vA 'chavikhAyagANaM vA' chavikhAdakAnAM vA, chaviH capalamudgAdiphalistAsAm-capalamudgAdiphalibhakSaNArtha kSetre gamanArtha vA 'bahiyA NiggayANaM vA' tattadvastubhakSaNArtha bahinirgatAnAM vA tatsambandhi 'asaNaM vA' ityAdi azanAdicaturvidhamAhAra 'paDiggAheI' pratigRhNAti, ayaM bhAvaH-rAjAdayo mAMsAdibhakSaNecchayA vanAdipradezeSu samAgatAH For Private and Personal Use Only Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhUrNibhASyAvacUriH u09 sU.11-12 rAjAdisabhAsamaye tatratyAhAragrahaNanidhaH 211 bhavanti tatra sthitAste azanAdikaM caturvidhamAhArajAtaM pAcayanti tAdRzA'zanAdi tebhyo yo bhikSurgRhNAti 'paDiggAheMtaM vA sAijjaI' pratigRhNantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 10 // sUtram-je bhikkhU raNNA khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM aNNayaraM uvavUhaNiyaM samIhiyaM pehAe tIse parisAe aNuThiyAe abhiNNAe avAcchiNNAe jA taM asaNaM vA 4 paDiggAhei paggiAheM vA sAijjai // sU0 11 // chAyA-yo bhikSuH rAkSaH kSatriyANAM muditAnAM mUrdhAbhiSiktAnAmanyatarad upahaNIyaM samIhitaM prekSya tasyAM pariSadi anutthitAyAM abhinnAyAM avyavacchinnAyAM yaH tadsanaM vA 4 pratigRhAti pratigRhantaM vA svadate ||suu0 11 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'raNo' ityAdi rAjAdInAM 'aNNayaraM' yat anyatarat azanAdiSu madhye yat kimapyekamazanAdikam 'uvavRhaNiyaM' upavRMhaNIyam zarIrapuSTikArakam medhendriyAyuSyAdibalabarddhakaM ca, evAdRze sati punaH 'samIhiyaM' samIhitam mano'bhilaSitam 'pehAe' prekSya dRSTvA 'tIse parisAe' tasyAM yasyAM pariSadi sarvakSatriyAdikAH saMsthitA tasyAM ca pariSadi 'aNuTTiyAe' anutthitAyAM yAvatparyantaM sabhA nosthitA tasyAM 'abhiNNAe' abhinnAyAM yAvatparyantam eko'pi janastato nirgato na bhavati sA abhinnA tasyAM 'avvocchiNNAe' avyavacchinnAyAM yadA sarve vinirgatA bhavanti tadA sA vyavacchinnA, na vyaSchinnA avyavacchinnA tasyAM 'jo taM asaNaM vA 4 paDiggAhei' yaH tad upavRhaNIyAdiguNayuktamazanapAnakhAdyasvAdyaM pratigRhNAti svokaroti 'paDiggAheMtaM vA sAijjaI' pratigRhantaM vA svadate tAdRzamazanAdika yo gRhAti gRhantamanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / atrAha bhASyakAraHbhASyam-mehAiMdiya AUAINaM jaM vivahagaM hoI / uvavRhaNIyamasaNaM, rAyasahAo ya no giNhe // chAyA--medhendriyAyurAdInAM yat vivardhakaM bhavati / upabRMhaNIyamazanaM rAmasabhAtazca no gRhIyAt / / avacUriH- 'mehA' ityAdi / tatra medhA dhAraNAvatI buddhiH, kAlAntare avismaraNa dhAraNA tasyAH, indriyANi zrotrAdIni, teSAm, Ayuzca jIvanasthitirUpaM tasya, upalakSaNAd dehasya ca vibarddhakaM bhavati tat upabRhaNIyamazanaM caturvidha bhaktAdikam azanaM pAnaM khAdyaM svAdyaM sAdhuH rAjasabhAtaH, For Private and Personal Use Only Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nidhIyasUtre tasthAmanusthitAyAM tatsakAzAt 'mo giDe' no naiva gRhIyAt, svIkuryAt , na vA svIkurvantamanyamadumodavet, tadgrahaNe AjJAbhaGgAdi-rAjapiNDahaNajanyAdhanekadoSasaMbhavAditi // sU0 11 // sUtram-aha puNa evaM jANejjA-'ihajja rAyakhattie pakhuisie' meM bhikkhU tAe gihAe tAe paesAe tAe uvAsaMtarAe vihAraM vA karei sajjhAya vA karei asaNaM vA pArNa vA, khAimaM yA sAimaM yA AhArei, udhAraM vA pAsavaNaM vA parihabei, aNNayaraM vA aNAriyaM niThuraM assamaNapAoggaM kahaM kahei kaheMtaM vA sAijjai ||suu012|| __chAyA-atha punareva jAnIyAta "ihA'dha rAjakSatriyaH paryapitaH" yo mikSaH tasmin gRha tasmin pradeze tasmin avakAzAntare vihAraM vA karoti svAdhyAyaM vA karoti azanaM vA pAnaM vA khAdya vA svAyaM vA thAharati, udhdhAra yA pratravarNa vA pariThApayati, anyatarAM vA banAyAm miSThurAm azramaNaprAyogyAM kathAM kathayati kathayantaM yA svadate ||suu0 12 // cUH-'aha puNa' ityAdi / 'aha' atha athetyayaM nipAtaH AnantarvArthakaH, ukko hi rAbapiNDaH, atha tadanantaram rAjapiNDakathanAnantaram 'puNa' punaH 'evaM jANejjA' eva jAnIyAt evaM yathAvasyamANaM jAnIyAt, kiM jAnIyAt ! satrAha-rahe'-tyAdi, 'ihajja rAyakhattie parisie' ihAya rAmakSatriyaH-kSatriyavaMzIyo sajA paryuSitaH, tatra ihAsmin bhUmipradeze adha vartamAladivase rAjA kulaparamparayA prAptarAjyazrIkaH kSatriyaH upalakSaNAt-muditaH mUbhiSikto vA paryuSiko niksan astIti, athaivaM zAtvA'pi 'je bhikkhU yaH kazcid bhikSuH 'tAe gihAe' tasmin gRhe yatra rAjA nivAsaM karoti tadAsannagRhasthagRhe 'kAe parasAe' tasmin pradeze rAjAdinivAsAsanmagradeze yatra khaDgAdizastrANi sthApitAni bhaveyustatra 'tAe uvAsaMtarAe' tasmin avakAzAntare tatpArthasthazuddhabhUmau ca visaraM kA kare' vihAraM-biharaNaM vA karoti 'samjhAyaMSA karei' svAdhyAyaM vA karoti 'asaNaM vA' azanaM vA ityAdi, azanAdicaturviSamAhAraM 'AhArehe' Aharati-AhAraM karoti 'uccAraM SA pAsavaNaM vA parihaveI' uccAraM vA pratravaNaM vA pariSThApayati 'aNNayaraM vA' anyatarAM vA 'aNAriyaM' anAryAm satpuruSAnAcaraNIyAm 'NiDuraM' niSThurAm-azlIlA 'assamaNapAoggaM' azramaNaprAyogyAm asAdhupuruSayogyAM 'kaha' kathAm 'kaheI' kathayati 'kaheMtaM vA sAijjaI' kathayantaM vA svadate anumodate / atrAha bhASyakAraH-- bhASyam-rAyA ya jattha ciTThai, tatthatyesuM gihAiThANemu / bhikkhU dose pAyada, rijharabhAissa karaNAo // For Private and Personal Use Only Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrSimAdhyAvariH u09 sU0 13-19 yAtrAsaMprasthitanivRttarAjAdonAmAhAragrahaNani0 213 ayA-rAjA va yatra tiSThati, vatrastheSu gRhAdisthAneSu / bhikSudoSAn prApnoti, vihArAdeH karaNAt // avadhUriH- 'rAyA ya jattha ciDhaI' yA pradezavizeSe rAjakSatriyaH kSatriyavaMzIyo rAjA tiSThati 'tatvatyemuM' tatrastheSu tadAsannasthiteSu gRhAdisthAneSu 'vihAramAissa karaNAo' vihArAdeH, vihArasya AdizabdAt svAdhyAyasya mAhArasya uccArAdipariSThApanasya anyataradanAryaniSThusazramaNaprAyogyakathAyAzca karaNAt 'bhikkhU bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'dose' doSAn bhAzAmajhAnavasthAdikAn 'pAvaI' prApnoti / yaH ko'pi sAdhuH rAjAdinivAsAsannagRhAdipradeze bicaret svAdhyAya kuryAt hAraM kuryAt uccAraprasavaNaM pariSThApayet ziSTavigarhitAM kAJcit kaSAM vA kuryAt , evaM kArayet vA, tathA kurvantamanumodayet vA sa AjJAbhaGgamanabasthA mithyAtvaM saMyamavirAdhanamAtmavirAdhanaM ca prApnuyAt , evaM bhadrakAbhadrakakRtA aneke doSA api bhaveyuriti / yasmAda ete pUrvoktA doSA bhavanti tasmAtkAraNAt zramaNaH zramaNI vA rAjAdinivAsAsanna sthitagRhAdau tatsamIpe vA vihAramAramya ziSTajanAnAcaraNIyakathAparyantaM svayaM na kuryAt na yA kArayet ma bA kurvantaM kamapi anumodayediti ||su0 12 // sUtram-je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM bahiyA jattAsaMpaTThiyANaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai ||suu013|| chAyA--yo bhikSuH rAjJaH kSatriyANAM muditAnAM mUrdhAbhiSiktAnAM bahiryAtrAsaMsthitAnAm azanaM vA pAnaM vA khAdyaM vA svAdyaM vA pratirakSAti prati gRhantaM pA svadate ||suu0 13 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'raNo' rAjJaH 'khattiyANaM' kSatriyANAm 'mudiyANaM' muditAnAm 'mudAbhisittANaM' mUrdAbhiSiktAnAm pUrvoktasvarUpANAM 'bahiyA jattAsaMpaTiyANaM' bahiryAtrAsaMsthitAnAM pararAjavijayArtha prasthitAnAm , yadA rAjA pararAjavijayAthaM gacchati tadA maGgalArtha bhojanaM kRtvA gacchati tAdRzabhojanAdityarthaH 'asaNaM vA' azanaM yA pANaM pA' pAnaM vA 'khAima pA' khAdyaM vA 'sAimaM vA' svArtha vA 'paDiggAhei' pratigRhNAti tathA 'paDimgAta vA sAijjaI' pratigRhantaM vA svadate / yo hi vijayArtha prasthitasya rAjAdemArge mAlyArtha nirmitabhojanAdisAmagrIto'zanAdikaM svIkaroti svIkArayati vA, tathA tAdRzamazanAdikaM svIkurvantamanumodayati sa prAyazcittabhAgI bhavati // 2013 // sUtram-je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM bahiyA jattApaDiNiyattANaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhai paDiggAheMtaM vA sAijjai ||suu0 14 // For Private and Personal Use Only Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtre chAyA-yo bhikSuH rAmaH kSatriyANAM muditAnAM mUrdhAbhiSiktAnAM bahiryAtrApratinivRttAnAmazanaM vA pAnaM vA sAdhaM vA svAdya vA pratigRhAti prativantaM vA svadate ||suu014 cUrNI-'je bhikkha' ityAdi / 'yathA pUrvasUtre yAtrArtha prasthitAnAM rAjAdInAmazanAdigrahaNasya niSedhaH kRtastathaivAtra yAtrAtaH pratinivRttAnAM rAjAdInAmazanAdigrahaNaniSedho vaktavyaH / sUtrasyAkSaragamanikA sugamA // sU0 14 // evam 'naIjattAsaMpaTiyANaM' nadInAM yAtrArtha saMprasthitAnAM rAjAdInAmazanAdigrahaNaniSedhasUtram // sU0 15 // tathA evameva 'naIjattApaDiniyattANaM' nadIyAtrAtaH pratyAgatAnAM rAjAdInAmazanAdigrahaNaniSedhasUtram // sU0 16 / / evameva 'girijattAsaMpaTiyANaM' giriyAtrArtha saMprasthitAnAm, iti sUtram // suu017|| tathA 'girijattApaDiniyatANaM' giriyAtrAtaH pratinivRttAnAm, iti sUtram / eSA sUtracatuSTayI trayodazasUtrayAtrAprasthitasUtravadeva vyAkhyeyA // sU0 18 // sUtram-je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyANaM mudrAbhisittANaM mahAbhiseyaMsi vaTTamANaMsi Nikkhamai vA pavisai vA NikkhamaMtaM vA pavisaMtaM vA sAijjai ||suu0 19 // chAyA-yo bhikSuH rAzaH kSatriyANAM muditAnAM mUrdhAbhiSiktAnAM mahAbhiSeke varta mAne niSkAmati vA pravizati vA niSkAmantaM vA pravizantaM vA svadate ||suu 19 // cUrNI-- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'raNNo' ityAdi rAjAdInAM 'mahAbhiseyaMsi' mahAbhiSeke tatrAbhiSekAnAM madhye mahAn abhiSeko mahAbhiSekaH, tasmin mahAbhiSeke 'vaTTamANasi' vartamAne pravarttamAne mahAbhiSekasya samaye tatra 'Nikkhamai vA' niSkrAmati tatra gantumupAzrayAt nirgacchati vA 'pavisai vA' pravizati vA tatra mahAbhiSekasthAne pravezaM kurute vA 'NikkhamaMtaM vA' niSkAmantaM vA 'pavisaMtaM vA sAijjaI' pravizantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati ||suu0 19 // sUtram--je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM imAo dasa abhiseyAo rAyahANIo uddivAogaNiyAo vaMjiyAo aMto mAsassa dukkhuttovA tikkhutto vA Nikkhamai vA pavisai vA NikkhamaMtaM vA pavisaMtaM vA sAijjai / taMjahA-caMpA 1, mahurA 2, vANArasI 3, sAvatthI 4, sAeyaM 5, kaMpillaM 6, kosaMbI 7, mihilA 8, hathiNApuraM 9, rAyagihaM vA 10 // sU0 20 // For Private and Personal Use Only Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvadhiH u09 sU0 20 campAdidazA'bhiSekyarAjadhAnISudvitrivAragamanani0 215 chAyA-yo bhikSuH rAjJaH kSatriyANAM muditAnAM mUrdhAbhiSiktAnAmimA daza Abhi. kyAH rAjadhAnya uddiSTAH gaNitAH vyaJjitA antarmAsasya dviHkRtvo vA triHkRtvo vA niSkAmati vA pravizati vA niSkAmantaM vA previzantaM vA svadate / tadyathA-campA 1, mathurA 2, vArANasI 3, zrAvastI 4, sAketam 5, kAMpilyam 6, kauzAmbI 7, mithilA 8, hastinApuraM 9, rAjagRhaM vA 10 // sU0 20 // cUrNI--- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'raNNo' rAjJaH 'khattiyANaM' kSayitrANAm 'mudiyANaM' muditAnAm 'muddhAbhisittANaM' mUrdAbhiSiktAnAm 'imAo' imA vakSyamANAH 'dasa abhiseyAo' daza-dazasaMkhyakAH AbhiSekyAH abhiSekayogyAH abhiSe. kArthamupayujyamAnAH 'rAyahANIo' rAjadhAnyaH 'uhiTThAo uddiSTAH kathitAH 'gaNiyAo' gaNitAH yAsAM mahAbhiSeke gaNanA'sti, 'baMjiyAo' vyaJjitAH nAmnA prasiddhAH, tatra 'aMtomAsassa' antarmadhye mAsasya mAsAbhyantare ityarthaH, 'dukkhutto' dviHkRtvo dvivAram 'tikkhutto' triHkRtvaH trivAram 'Nikkhamai vA' niSkrAmati vA upAzrayAt 'pavisai vA' pravizati vA utsavArambhe pravartamAne vA mahotsave anyasthAnAdAgatya tatra pravizatItyarthaH tathA 'NikkhamaMtaM vA' niSkrAmantaM vA 'pavisaMtaM vA' pravizantaM vA 'sAijjaI' svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / abhiSekayogyarAjadhAnyAmutsavArambha mAsAbhyantare dvivAraM trivAraM vA niSkramaNaM pravezazca nivAritaH, tatrAyaM bhAvaH-yatra utsavArambho jAyate tatra rAjAdayastatprakriyAsaMyojanArtha prathamaM gatvA nivasanti, utsave pratinivRtte ca tatrataH pratinivartante ataH ekavAraM niSkramaNasya pravezasya ca niSedho na kRtaH, kintu dvitrivArasya niSedhaH kRtaH vAraM vAraM gamane teSAM dveSotpattisaMbhavAditi / kAstAdRzyo rAjadhAnyo yatrA'bhiSekaH kriyate ? iti jijJAsAyAmAha-'taMjahA' ityAdi / 'taMjahA' tadyathA-'caMpA' campAnAmnI rAjadhAnI prathamA yA vAsupUjyasya janmabhUmiH 1, 'mahurA' mathurAnAmnI rAjadhAnI dvitIyA yatra hi kRSNavAsudevasya janmA'bhUta 2, vArANasI' vArANasI tRtIyA yA pArzvanAthatIrthakarasya janmabhUmiH 3 'sAvatthI' zrAvastInAmnI rAjadhAnI caturthI yA saMbhavatIrthaGkarasya janmamamiH 4, 'sAeyaM' sAketamayodhyA paJcamI yA RSabhadevasya anantanAthasya rAmacandrasya ca janmabhUmiH 5, 'kaMpillaM' kAmpilyaM SaSThI rAjadhAnI yA vimalanAthatIrthaGkarasya janmabhUmiH 6, 'kosaMbI' kauzAmbInAmnI saptamI rAjadhAnI padmaprabhorjanmabhUmiH 7, 'mihilA' mithilA aSTamI rAjadhAnI yA mallinAthasya janmabhUmiH 8, 'hatthiNApurai' hastinApuraM navamI rAjadhAnI yA zAntinAthasya kunthunAthasya ca janmabhUmiH 9, 'rAyagihaM vA' rAjagRhaM dazamI rAjadhAnI yA munisuvratasvAmino janmabhUmiH 10, tA etA daza rAjadhAnyo nAmanirdezena gaNitAH kathitAH, etadatirikA api vAsudeva-baladeva-cakravAdInAM rAjadhAnyo bahujanasamAkIrNA grahItavyAH, tAsvapi utsavaprasaMge mAsAbhyantare dvivAraM trivAraM vA gamanAgamanaM For Private and Personal Use Only Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 216 vizodhaNe na kartavyam / etAsu dazasu rAjadhAnISu tAdRzISvanyAsu vA mAsAbhyantare yo bhikSudvivAraM trivAraM vA gamanAgamanaM karoti kArayati vA tathA gamanAgamanaM kurvantaM vA'nyamanumodate sa prAyazvitabhAgau bhavati / atrAha bhASyakAraH - bhASyam - caMpAiyaM ca eyaM puvyuttaM rAyahANidasagaM jaM / rajjAbhisegalamae, dutiyavAraM na gacchettha ||1|| chAyA -- campAdikaM caitat pUrvoktaM rAjadhAnIdazakaM yat rAjyAbhiSekasamaye, dvitrivAraM na macchedatra || 2 || avacUri : - 'caMpAiyaM' ityAdi / etat campAdikaM rAjadhAnIdazakaM daza rAjadhAmya ityarthaH yat pUrvoktam, atra dazasu rAjadhAnISu rAjyAbhiSekasamaye rAjyAbhiSeka mahotsabakAle bhikSuH zramaNaH zramaNI vA na gacchet / utsavasamaye etAsu rAjadhAnISu ekavArAdadhikaM dvivAraM trivAraM ja bhikSArthamanyakAryArthaM vA gamane sAdhorbahavo doSA bhavanti, tathAhi - utsavasamaye tatra hayAnAM gajAnAM rathAnAM janAnAM ca parasparaM saMghaTTanarUpaH saMmardo bhavati tena tatratyo mArgo'varuddhaH syAt tatastatra gamane AtmavirAdhanAsaMbhavaH, tathA tatra bhikSAyAM bahukAlakSepo jAyate, tena svAdhyAyadhyAnAdiSu vyAghAto bhavati, tatra bhikSArtha bhramaNe lokApavAdo'pyavazyambhAvI - yadayaM sAdhurAhAralolupaH syAdvidarzanasparzanalolupazca dRzyate, ityAdi / yasmAdete doSA bhavanti tasmAtkAraNAt zramamastatra niSkamaNaM vA praveza vA na kuryAt na kArayet kurvantaM vA nAnumodayet / yathevaM kuryAcadA sAma zcittabhAgI bhavati, AjJAbhaGgAdidoSAMzcApi prApnotIti bhAvyamAvAbhAvArthaH // // 20 // sUtram - je bhikkhU raNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA parassa nIhaDaM paDiggAhei paDiggA vA sAijjai / taMjahA - khattiyANa vA rAyANa vA kurAyANa vA rAyapesiyANa vA rAyavaMsiyANa va-ti // sU0 21|| chAyA -yo bhikSuH rAjJaH kSatriyANAM muditAnAM mUrddhAbhiSikAnAmazanaM vA pAnaM atra ar are vA parasmai nihataM pratigRhNAti pratigRvantaM vA svadate tadyathA-triyebhyaH yA rAjabhyo vA kurAjebhyo vA rAjazreSyebhyo vA rAjabaMzyebhyo vA iti sU0 22 // cUrNo - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'raNbo' rAjJaH 'svaciyANaM' kSatriyANAm 'mudiyANaM' muditAnAm 'suddhAbhisittArtha' mUrddhAbhiSikAnAm 'asaNaM pAkhAmaM vA sAimaM bA' azanaM pAnaM khAyaM svAyaM vA yat 'rassa bIhaDa' atra 'para' For Private and Personal Use Only Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u09 sU0 21-27 rAjAdInAM kSatriyAdiparArthanissAritAzanAdeni0 217 wwvvvvww iti caturthyA rUpam 'caturthyAH SaSThI' iti prAkRtasUtrapAThAt , prAkRte caturthIsthAne SaSThyeva vibhaktiH prayujyate tataH 'parassa' 'parasmai' iticchAyA bhavati, evamagre'pi vijJeyam / tataH parasmai jAtAvekavacanaM tataH parebhya ityarthaH, paranimittaM 'nIhaDaM' nirhatam-anyeSAM vakSyamANAnAM kRte bahiH nissArita tat 'paDiggAhei' pratigRhNAti svIkaroti tathA 'paDiggAheMtaM vA sAijjaI' pratigRhNantaM vA svadate. 'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / kebhyaH parebhya iti tAneva darzayati-'taMjahA' ityAdi / 'taMjahA' tadyathA-'khattiyANa vA' kSatriyebhyo vA 'rAyANa vA' rAjabhyo vA 'kurAyANa vA' kurAjebhyaH-kutsitAH rAjAna kurAjAH, tebhyaH pratyantadezAdhipatvAt 'rAyapesiyANa vA' rAjapreSyebhyo vA, eteSAmeva kSatriyAdInAM ye preSyA bhRtyAstebhyaH 'rAyasiyANa vA' rAjavaMzyebhyo vA eteSAmeva vaMze samutpannAH putramAtRbhrAtRprabhRtayaH, teSAM kRte nissAritaM cAzanAdikaM gRhNataH zramaNasya prAyazcittaM bhavati, parajanyapradveSAntarAyAdo etAdRzAnnasyApi rAjapiNDatvAdeva / tathA-parajanyapradveSAntarAyAdibhyo'nye'pi bahavo doSAH saMbhavantIti // sU0 21 // sUtram-je bhikkhU raNNA khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA parassa nIhA~ paDiggAhei paDiggAheMtaM vA saaijji| taMjahA-NaDANa vA paTTagANa vA kacchuyANa vA jallANa vA mallANa vA muTThiyANa vA velaMbagANa vA kahagANa vA pavagANa vA lAsagANa vA khelayANa vA chattANuyANa vA // sU0 22 // chAyA- yo bhikSuH rAkSaH kSatriyAgAM muditAnAM mUrdhAbhiSiktAnAmazanaM vA pAnaM vA khAdyaM vA svAdhavA parasmai nihata pratigRhNAti pratigRhantaM vA svadate / tadyathA naTebhyo vA nartakebhyo vA kacchukebhyo vA jallebhyo vA mallebhyo vA mauSTikebhyo vA belambakebhyo vA kathakebhyo vA plavakebhyo vA lAsakebhyo vA khelakebhyo vA chatrAnugebhyo vA // 22 // cUrNI-je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'raNNo' ityAdi vyAkhyA pUrvasUtravat karttavyA / anAgatapadAni vyAkhyAyante-'NaDANa vA' naTebhyaH nATakAdikartRbhyovA 'NagANa vA' nartakebhyo vA nRtyakartRbhyaH, tatra nartakA nRtyakartAraH, athavA anyAn ye nartayanti te'pi nartakAH tebhyaH kacchyANa vA' kacchukAnAM vA, tatra kacchuH rajjustadupari nRtyakArakAH kanchukAH, tebhyo vA 'jallANa vA' jallebhyo vA tatra jallAH rAjastutipAThakAH, athavA vaMzoparinartakAH, tebhyaH 'mallANa vA' mallebhyo vA, tatra mallA-mallayuddhakArakAH prasiddhAH, tebhyaH 'muTThiyANa vA' mauSTikebhyo vA muSTiprahArakAH-muSTiyuddhakArakAH, tebhyaH 'belabagANa vA' velambakebhyo vA, tatra For Private and Personal Use Only Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 218 nizIthasUtre , lambakA bhaNDavat kuceSTAkArakAH, tebhyaH 'kahagANa vA' kathakebhyo vA kathakAH rAjasabhAyAM kathAkArakAstebhyaH 'patragANa vA', plavakebhyo vA plavakAH - markaTAdivat kUrdakAstebhyaH 'lAsagANa vA' lAsakebhyo vA lAsakAH gAthAgAyakAH rAjayazogAyakAstebhyaH 'khelayANa vA ' khelakebhyo vA lIlAkArakebhyaH 'chattANuyANa vA' chatrAnugebhyo vA rAjAdInAM chatraM gRhItvA'nugacchanti tebhyaH chatradhArakebhya ityarthaH eteSAM naTAdInAmuddezena rAjabhavane saMpAditamAhArajAtaM yo gRhNAti gRhNantaM vA anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 22|| sUtram -- je bhikkhU raNNA khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA khAimaM vA parassa nIhaDaM paDiggAes paDiggataM vA sAijjai / taM jahA - AsaposayANa vA hatthiposayANa vA mahisaposayANa vA vasahaposayANa vA sIhaposayANa vA vagghaposayANa vA ayaposayANa vA migaposayANa vA suNagaposayANa vA sUyaraposayANa vA TaposayANa vA kukkuDaposayANa vA makkaDaposayANa vA tittiraposayANa vA vayaposayANavA lAvayaposayANa vA cIrallaposayANa vA haMsaposayANa vA mayUraposathANa vA suyaposayANa vA || sU0 23 || chAyA - yo bhikSuH rAjJaH kSatriyANAM muditAnAM mUrddhAbhiSiktAnAmazanaM vA pAnaM vA nAtha va svAdyaM va parasmai nihataM pratigRhNAti pratigRhNantaM vA svadate / tadyathAabhyapoSakebhyo vA hastipoSakebhyo vA mahiSapoSakebhyo vA vRSabhapoSakebhyo vA siMhapoSakebhyo vA vyAghrapoSakebhyo vA ajapoSakebhyo vA mRgapoSakebhyo vA zvapoSakebhyo vA zUkarapoSakebhyo vA meSapoSakebhyo kukkuTapoSakebhyo vA markaTapoSakebhyo vA tittirapoSa kemyo vA varttakapoSakebhyo vA lAvakapoSakebhyo vA cilhapoSakebhyo vA IsapoSakebhyo vA mayUrapoSakebhyo vA zukapoSakebhyo vA // su0 23|| cUrNI - idamapi sUtraM pUrvavadeva vyAkhyeyam / atra azvAdizabdAH sarve prasiddhA eva te lokato jJAtavyAH ||suu023|| evamanenaiva krameNAgretanAni catvAri sUtrANyapi vyAkhyeyAmi, tathAhi - 'AsadamANa vA hatthidamagANa vA' azvadamakebhyaH azvadamanakArakebhyaH, hastidamakebhyaH hastida manakA - rakebhyaH 0 sUtram 24 || 'AsamaddagANaM vA itthimaddagANaM vA' azvamardakebhyaH azvAnAM hastAdinA mardanakArakebhyaH, hastimardakebhyaH hastinAM hastAdinA mardanakArakebhyaH 0 iti sUtram 25 // 'AsamaTThANa vA hasthimANa vA' azvamArjakebhyo vA hastimArjakebhyo vA / azvAnAM hastinAM ca rajo'vaguNThitazarIrasya mArjanakArakebhyaH rajonivArakebhyaH 0 iti sUtram 26 // ' Asa For Private and Personal Use Only Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNibhASyAvacUAra, u09 sU0 28-29 sacivasandezakAdiparArthanissAritAzanAdeni0 219 rohANa vA hatthirohANa bA' azvArohakebhyo vA-azvAnAmArohaNakArakebhyaH, hatyArohakebhyo vA hastinAmArohaNakArakebhyaH0 iti / eteSAM pUrvoktAnAmazvadamakAdInAM nimittaM bahinissAritaM saMpAditaM vA azanAdi sAdhurna gRhNIyAt , na grAhayet , gRhNantaM vA nAnumodayet / evaM karaNe sAdhuH prAyazcitabhAgI bhavati, AjJAbhaGgAnavasthAdidoSAMzca prApnotIti ||suu0 27 // sUtram-je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittaNaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA parassa nIhaDaM paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai / taMjahA-satthAhAvANa vA saMvAhAvayANa vA anbhagAvayANa vA uvvadyAvayANa pA majjAvayANa vA bhaMDAvayANa chattaggahANa vA cAmaraggahANa vA haDappaggahANa vA pariyadRggahANa vA dIviyaggahANa vA asiggahANa vA dhaNuggahANa vA sattiggahANa vA kotaggahANa vA hatthipattaggahANa vA ||suu0 28 // chAyA-yo bhikSu rAkSaH kSatriyANAM muditAnAM mUrdhAbhiSiktAnAmazanaM vA pAnaM vA khAdyaM vA svAdya vA parasmai nihataM pratigRhNAti pratigRhNantaM vA svadate / tadyathAsAhikebhyo vA saMvAhakebhyo vA abhyaJjakebhyo vA uddhartakebhyo vA majjakebhyo vA maMDakebhyo vA chatragrahebhyo vA cAmaragrahebhyo vA haDappagrahebhyo vA parivartagrahebhyo vA dIpikAgrahebhyo vA asigrahebhyo vA dhanurghahebhyo vA zaktigrahebhyo vA kuntagrahebhyo vA hastipatragrahebhyo vA // sU0 28 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi vyAkhyA pUrvavat , kebhyaH parebhyaH ! tAn pradarzayati-taM jahA' ityAdi / 'taMjahA' tapathA-'satthAhAvANa vA' sArthAhakebhyo vA rAjJAM sArthAni sacivAdirUpANi Ayanti Amantrayanti rAjasaMdezaM vA kathayanti ye te tathA, tAnuddizya sampAditaM sthApitam tathA 'saMvAhAvayANa vA' saMvAhakebhyo vA, tatra zayanakAle rAjAdInAM saMvAhanaM zarIrAdervA saMvAhanaM 'pagacaMpI' iti prasiddhaM kurvanti ye te, tebhyaH 'abhaMgAvayANa vA' abhyaJjakebhyo vA zatapAkasahasrapAkAditailena rAjAdInAmabhyaJjanaM 'mAliza' iti prasiddhaM kurvanti ye te abhyaJjakAH tailAbhyaGgakArakAH, tebhyaH 'unbaTThAvayANa vA' uddhartakebhyo vA, tatra rAjAdInAM zarIre sugandhidravyamizritapiSTacUrNAdinA udvartayanti 'uvaTanA' iti prasiddhaM kurvanti ye te urtakAH, tebhyaH 'majjAvayANa vA' majjakebhyo vA, tatra ye rAjAdInAM snAnaM kArayanti te majjakAH tebhyaH, 'maMDAvayANa vA' maMDakebhyo, vA tatra mukuTAdinA rAjAdIn maNDayanti-maNDitaM kurvanti alaGkurvanti ye te maNDakAH, tebhyaH 'chattagahANa vA' chatragrahebhyo vA, tatra ye rAjAdInAM chatraM gRhanti dhArayanti ye te chatraprahAH, tebhyaH 'cAmarammANa For Private and Personal Use Only Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 220 nizIthasUtre vA' cAmaragrahebhyo vA, tatra ye cAmaraM gRhNanti dhArayanti te cAmaragrahAH, tebhyaH 'haDappaggahANa vA' haDappagrahebhyo vA, tatra AbharaNasthApanAya yad bhANDaM tat haDappaM kathyate taM gRhNanti dhArayanti ye te haDappAhAH, tebhyaH 'pariyadRggahANa vA' parivartanahebhyo-parivartaH parivartitavastrAdisthApanapAtraM maJjUpAdirUpaH, taM gRhNanti dhArayantei ye te parivartagrahAH, tebhyaH 'dIviyaggahANa vA' dIpikAgrahebhyo vA, tatra rAjAdInAmagre gRhe vA dIpikA 'dIvaDa' iti prasiddha, gRhNanti dhArayanti ye te dIpikAgrahAH, tebhyaH 'asiggahANa vA' asigrahebhyo vA, tatrAsiH khaGgaH, taM rAjAdikhaGgaM gRhNanti dhArayanti ye te asigrahAH, tebhyaH 'dhaNuggahANa vA' dhanurghahebhyo vA, tatra dhanuzcApaH, tad gRhNanti ye te dhanurgrahAH, tebhyaH 'sattiggahANa vA zaktigrahebhyo vA, tatra zaktiH zastravizeSaH, taM gRhNanti ye te zaktigrahAH tebhyaH 'kotaggahANa vA' kuntaH bhallaH 'bhAlA' iti lokaprasiddhaH, taM gRhNanti dhArayanti ye te kuntagrahAH, tebhyaH 'hatthipattaggahANa vA' hastipatragrahebhyo vA aGkuzadhAribhyaH, ityAdikAryakAriNAM prayojanAya bahinissAritaM pAcitaM sthApitaM vA'zanAdikaM yaH svIkaroti svIkArayati vA svIkurvantaM zramaNAntaraM yo'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 28 // sUtram-je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA parassa nIhaDaM paDiggAhei paDiggAhetaM vA sAijjai / taMjahA-varisadharANa vA kaMcuijjANa vA dovAriyANa vA daMDArakkhayANa vA // sU0 29 // . chAyA--yo bhikSuH rAzaH kSatriyANAM muditAnAM mUrdhAbhiSiktAnAmazana vA pAnaM vA khAdyaM vA svAdyaM vA parasmai nihataM pratigRhNAti pratigRhNantaM vA svadate / tadyathA-varSadharebhyogviA kaJcukibhyo vA dauvArikebhyo vA daNDArakSakebhyo vA // sU0 29 // cUrNI-'je bhikkhU' ityaadi| spaSTam / navaram-tatra ke te pare tatrAha-'taMjahA' ityAdi, 'taM jahA' tadyathA-'varisadharANa vA' varSadharebhyo vA-varSadharAH vardvitakIkaraNena napuMsakIkRtA antaHpurarakSakAH, tebhyaH 'kaMcuijjANa vA' kaMcukibhyo vA, tatra kaMcukino rAjJAmantaHpure nivasanto napuMsakA eva, tebhyaH varSadharakaJcukinorayaM bhedaH yat varSadharaH kRtrimanapuMsakaH, kaMcukI tu janmajAto napuMsaka iti / 'dovAriyANa vA' dauvArikebhyo vA dvArapAlebhyaH 'daMDArakkhayANa vA' daNDArakSakebhyo vA, daNDena ArakSantIti daNDArakSakAH, tebhyaH daNDena rakSAkartRbhyaH / dvArapAlastu kevalaM dvArameva rakSati, daNDArakSakastu yatra tatra rAjJo'bhimataM kArya rakSatItyanayoripAladaNDArakSakayorvizeSaH, tatazca rAjJAM gRhe varSadharAdInAmuddezena bahinissAritaM pAcitaM tadartha sthApitaM vA'zanAdikaM yo bhikSaH lobhAt mohAt svAdavazAd vA gRhNAti gRhNantaM vA'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati ||suu029|| For Private and Personal Use Only Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNi bhASyAvacUriH u. 9. 30-31 rAjAdInAM kubjAdidAsInimitta nissAritAzanAdeniM0 221 sUtram -- je bhikkhu raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA parassa nIhaDaM paDiggAhe pariggA vA sAijjai / taMjahA - khujjANaM jAva pArasINaM // sU0 30 // chAyA - yo bhikSuH rAjJaH kSatriyANAM muditAnAM murddhAbhiSiktAnAmazanaM vA pAna vA vAdyaM vA svAdyaM vA parasmai nirhRtaM pratigRddhAti pratigRhNantaM vA svadate / tadyathA - kubjAbhyo yAvat pArasIbhyaH // 30 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / spaSTam, navaram - atha dAsInAM nimittaM nirhRtamazanAdiniSedhe tAH dAsyaH pradarzyante - 'taMjahA' ityAdi / 'taMjahA' tadyathA 'khujjANaM vA' kubjAbhyo vA, tatra kubjA zarIrato vA dAsyaH, tAsAM kRte sthApitamazanAdikamityanvayaH 'jAva' yAvatayAvatpadena - 'cilAiyANaM vA vaDabhINaM vA babbarINaM vA bausINaM vA joNiyANaM vA palhabiyANaM vA IsINiyANaM vA dhorugiNINaM vA lAsiyANaM vA lakusiyANaM vA damilINaM vA sahalINaM vA ArabINaM vA puliMdINaM vA pakaNINaM vA bahalINaM vA muraMDINaM vA sabarINaM vA' AsAM dAsIrnA grahaNaM bhavati, tatra cilAiyANaM vA' kirAtikAbhyo vA kirAtadezotpannAbhyaH 'vAmaNINaM vA' vAmanAbhyo vA hrasvazarIrAbhyaH 'baDabhINaM vA' vaDabhIbhyo vA vakArdhakAyakAbhyo vA 'babbarINaM vA' barbarIbhyo vA barbara dezotpannAbhyaH 'bausiyANaM vA' bakuzikAbhyo bakuzadezotpannAnyaH 'joNiyANaM vA' yAvanikAbhyo vA - yavana dezotpannAbhyaH 'palhabiyANaM vA ' palhavikAbhyo vA--palhavadezotpannAbhyaH 'IsINiyANaM vA' IsInikAbhyo vA - IsInikAdezotpanAbhyo vA 'ghorugiNINaM vA' dhorukinIbhyo vA ghorukadezotpannAbhyaH 'lAsiyANaM vA' lAsikAbhyo vA lAsadezotpannAbhyaH 'lausiyANaM vA' lakuzikAbhyaH lakuzadezotpannAbhyaH 'damiliyANaM vA' drAviDikAbhyo vA draviDadezotpannAbhyaH 'sIhalINaM vA' siMhalIbhyo vA siMhaladezotpannAbhyaH 'ArabINaM vA' ArabIbhyo vA araba dezotpannAnyaH 'puliMdINaM vA' pulindIbhyo vA pulindadezotpannAbhyaH bhillajAtIyAbhyo vA 'pakkaNINaM vA' pakkaNIbhyo vA pakkaNadezotpannAbhyaH 'bahalINaM vA' bahulIbhyo vA bahaladezotpannAnyaH 'muraMDINaM vA' muraNDIbhyo vA muraNDadezotpannAbhyaH 'sabarINaM vA' zabarIbhyo vA zabara dezotpannAbhyaH, athavA zabara: bhillavizeSaH, tajjAtIyAbhyaH, 'pArasINaM vA' pArasIbhyo vA pArasadezotpannAbhyaH sarvA api etA dAsya eva jJAtavyAH / tathA ca rAjAdInAM bhavane dAsIbhyaH pAcitaM sthApitaM ca azanAdikaM yo gRhNAti svayaM parAn vA grAhayati gRhantaM vA anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavatIti // sU0 30|| For Private and Personal Use Only Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ra3 nazIthasUtre sUtram - taM sevamANe Avajjai ca / ummAsiyaM parihAraTThANaM aNugdhA iyaM // sU0 31|| Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir || nisIhajjhayaNe navamo uddeso samatto // 9 // chAyA - tat sevamAna Apadyate cAturmAsikaM parihArasthAnamanuddhAtikam // sU0 31 // || nizIthAdhyayane navama uddezaH samAptaH ||9|| cUrNI- 'taM sevamANe' ityAdi / 'taM sevamANe' tatsevamAnaH tat navamoddeza koktaM rAjapiNDAdArabhya dAsInimitta nirhatAzanAdigrahaNaparyantaM prAyazcittasthAnaM sevamAnaH tAdRzasthAnAnAM madhye yasya kasyApyekasya anekasya sarvasya vA prAyazcittasthAnasya pratisevanAM kurvan zramaNaH zramaNI vA 'Avajjai' Apadyate prApnoti 'cAummAsiyaM parihAradvANaM aNusvAiyaM' cAturmAsikaM parihArasthAnamanudghAtikam gurucAturmAsikaM prAyazcittaM prApnotIti // 31 // iti zrI - vizvavikhyAta - jagadvallabha - prasiddhavAcaka - paJcadazabhASAkalita lalita kalApAlApakapravizuddha gadyapadyanaikaprandhanirmApaka - vAdimAnamardaka- zrI zAhU chatrapatikolhApurarAjapradatta" jaivazAstrAcArya " - padabhUSita - kolhApurarAjaguru - bAlabrahmacAri - jainAcArya - jainadharmadivAkara-pUjyazrI- ghAsIlAlavati - viracitAyAM "nizIthavatrasya" bhASyarUpAyAM vyAkhyAyAm navamoddezakaH samAptaH // 9 // For Private and Personal Use Only Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // dazamodezakaH // vyAkhyAto navamoddezakaH, atha dazamoddezakaH prArabhyate, asya dazamodezakasya navamoddezakena saha kaH sambandha iti cedatrAha bhASyakAra:--'rAyapiMDa' ityAdi / bhASyam-rAyapiDaM ca mA muMje, tahA dAsInimittagaM / giddho bayai AgADhaM, dasame tannisehaNaM // 1 // chAyA-rAjapiNDaM ca mA bhukSa tathA dAsInimitta / gRddho vadati AgAI, dazame tanniSedhanam // 1 // avacUriH-pUrva navamodezakAntimasUtre rAjapiNDaM dAsInimittakaM piNDaM ca na bhuJjIta iti bhagavatA niSiddhaM tata AcAryaH ziSyaM kathayati-he Arya ! 'rAyapiMDaM' rAjapiNDaM tathA dAsInimittakaM piNDaM mA bhuva, evamuktaH ziSyaH 'giddho' gRddhaH rAjapiNDe dAsInAM rUpe ca mUrchitaH san tannivAraNe kRte AcAryam AgAda-paruSaM vadatIti dazame'smin uddezake tanniSedhanaM tasya tAdRzasyAgADhavacanasya niSedhanaM nivAraNaM kRtam / yasmAt rAjAdaunAmazanAdikaM viziSTa bhavati tatra, tathA rAjAdInAM dAsyaH prAyaH saundaryazAlinyo bhavanti AhAraprasaGgAhAsIbhiH saha paricayasaMbhavAttadrUpe ca mUrcchito mohodayAtsaMyamAd bhraSTo bhavitumarhati tasmAtkAraNAd rAjapiNDAdeniSedhe ziSyaH paruSaM vadediti tanniSedhanamatra pratipAdayiSyate / eSa eva navamodezakena saha dazamauzakasya sambandhaH / anena sambandhenAyAtasyAsya :dazamoddezakasyedamAdisUtram- 'je bhikkhU bhadaMta' ityAdi / sUtram-je bhikkhU bhadaMtaM AgADhaM vayai vayaMtaM vA sAijjai |suu01|| chAyA-yo bhikSurbhadantamAgADhaM vadati vadantaM vA svadate // 20 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / je bhikkhU yaH kazcid bhikSuH 'bhadaMta' bhadantaM 'bhadi kalyANe sukhe ca' iti dhAtoH rUpam / tena bhadantaM kalyANakArakam AcAryamupAdhyAyaM paryAyajyeSThaM ca prati 'AgAda' AgADham, tatra gAda kaThoram atyartha gADhamAgADhaM saroSavacanam 'vayaI' vadati kthyti| yo bhikSuH rAjapiNDAdiSu gRddhaH AcAryAdinA nivArita AcAryAdikaM atizayAdhika kaThoravacanaM vadati tathA 'vayaMta vA sAijjaI' vadantaM vA svadate / yo bhikSurAcAryeNa rAjapiNDAdiSu nivArita mAcAryAdikaM AzAtanArUpaM kaThoravacanaM vadati tAdRzaM zramaNAntaraM yo anumodate ca sa prAyazcittabhAgI bhavati / atrAha bhASyakAraHbhASyam-AgAI duvihaM buttaM, sUyayA ya azyayA / tesiM doNhaM sakhvaM ca, NeyaM styaanusaaro| For Private and Personal Use Only Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 224 nizIthasUtre chAyA- AgADhaM dvividhaM proktaM sUcayA va asUcayA / tayoddhayoH svarUpaM ca jJeyaM zAstrAnusArataH // avacUriH-atra tu sUcayati parasya doSAn kathayatIti sUcA paradoSAviSkaraNam, asUcAna sUcA paradoSAviSkaraNarUpeti-asUcA / yatra parasya doSAH sUcyante nAtmana-iti sUcA / yatra parasya doSA na sUcyante svAtmanaH sUcyante sA-asUceti bhAvaH, atredaM prathamamAgADhasUtram 1, dvitIyaM paruSasUtram 2, tRtIyamAgADhaparuSamubhayarUpam 3, tatra yenoktena svaparazarIre USmA samutpadyate tadAgADham 1, yat sneharahitamupekSAvacanaM tat paruSam 2, yatra dvayorAgADhaparuSayoH saMyogo bhavettad AgADhaparuSaM kathyate 3, / etat trividhamapi vacanamekaikaM sUcA'sUcAbhyAM dvividhaM bhavati / tatra prathamamAgADhavacanaM vitriyate-'AgADhaM duvihaM' ityAdi / tat AgADham-AgADhavacanaM dvividhaM proktam-sUcayA asUcayA ceti / eSA sUcA asUcA ca saptadazaprakArake vastuni bhavati-jAtau 1, kule 2, rUpe 3, bhASAyAm 4, dhane 5, bale 6, paryAye 7, yazasi 8, tapasi 9, lAbhe 10, sattve 11, vayasi 12, buddhau 13, dhAraNAyAM 14, upagrahe 15, zIle 16, sAmAcAryA ca 17 / tatra jAto sUcA parasya sphuTameva doSaM bhASate nAtmano doSaM vadati yathA jAtiviziSTe'pi na tvaM jAtiviziSTo'si ahaM punarjAtimAn , ityAdikathanarUpA jAtiviSayA sUcA 1, asUcA tu yathA bhoH ! ahaM jAtihIno'smi bhavAn jAtimAn tathA ca jAtimatA saha jAtihInasya me ko virodhaH ? eSA jAtiviSayA asUcA, ahaM bhoH ! kulavAn bhavAn kulahona iti kulaviSayA sUcA / evam ahaM bhoH ! kulahInaH, kulaputraiH saha ko virodho'smAkamiti kulaviSayA asUcA 2, tathA ahaM bhoH ! rUpavAn bhavAn rUpahInaH kurUpo'stIti rUpaviSayA sUcA / evam ahaM bhoH ! rUpahInaH surUpadehavatA saha ko virodhaH ? 3 / evaM prakAreNa bhASAdiSu sarvepu sthAneSvapi sUcA asUcA ca bhaNitavyA, tatra sUcA paragatA, asUcA AtmagatA bhavati / tatra bhASA-vANI 4, dhanam-hiraNyasuvarNarajatAdikam 5, balam aurasaH parAkramaH 6, paryAyaH pravrajyAkAlaH 7, yazaH lokakhyAtiH 8, tapaH saMyamazcaturthabhaktAdirbA 9, lAbhaH-AhAropakaraNAdilabdhiH 10, sattvam-Atmabalam 11, vayaHavasthA 12, buddhiH-autpattikyAdiH 13, dhAraNA-dRDhasmRtiH 14, upagrahaH-bahubahuvidhakSiprA-- nizritAsaMdigdhadhruvANAmupakArakaraNam 15, zIlam-akrodhAdiprakRtiH 16, sAmAcArI-cakravAlarUpA sAdhusAmAcArI 17, etAni sarvANi sthAnAni samavalambya sUcayA vA'tha asUcayA''cAryAdikaM prati ekamapyAgADhavacanaM na vadet, nApyanyaM vaktuM prerayet vadantaM vA nAnumodayet / yaH ko'pyevaM karoti sa prAyazcittabhAgI bhavati, tasyAjJAbhaGgA'navasthAdayo'neke doSA bhavantIti ||suu10|| sUtram-je bhikkhU bhadaMtaM pharasaM vayaivayaMta vA sAijjai ||suu0 2 // chAyA yo bhikSurbhadantaM paruSaM vadati vadantaM vA svadate ||suu0 2 // For Private and Personal Use Only Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org cUrNabhASyAvacUriH 10 sU0 1-4 bhadantaM prati AgaDhAdibhASaNatadAzAtanAniSedhaH 225 cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'bhadaMtaM' bhadantamAcAryo - 1 pAdhyAyAdikaM paryAyajyeSThaM vA 'pharuSa' paruSaM karkazaM kaThoravacanaM sneharahita rUkSamityarthaH vAkyaM 'tvaM vyavahAraM na jAnAsi' ityAdikam 'vayai' vadati bhASate 'vayaMtaM vA sAijjai' vadantaM vA svadate / AcAryAya kaThoravacanabhASakaM zramaNamanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 2 // sUtram - je bhikkhU bhadaMtaM AgADhaM pharusaM vayai vayaMtaM vA sAijjai // chAyA - yo bhikSurbhadantaM AgADhaMparuSaM vadati vadantaM vA svadate // sU0 3 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'bhadaMta' bhadantam AcAryopAdhyAyaparyAyajyeSThAdikaM 'bhAgAdaM pharusaM' AgAdaM paruSaM sUcA'sUcAdibhedabhinnaM prathamasUtravarNitamAgADhaM tathA paruSaM karkazaM rUkSaM vacanam 'vayam' vadati bhASate 'vayaMtaM vA sAijjai' vadantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati ||sU0 3 // sUtram - je bhikkhU bhadaMtaM aNNayarIe accAsAyaNAe accAsAei accAsAeMtaM vA sAijjai ||sU0 4|| Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir chAyA - yo bhikSurbhadantamanyatarayA atyAzAtanayA atyAzAtayati atyAzAtayanta ghA svadate || 4 || cUrNI -- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'bhadaMtaM' bhadanta - mAcAryAdikaM paryAyajyeSThaM ca 'aNNayarIe' anyatarayA dazAzrutaskandhe trayastriMzatprakArA AzA - 29 kathitAH tAsAM madhyAt anyatarayA yayA kayAcidekayApi 'accAsAyaNAe' atyAzAtanayA tathA''cAryAdikaM prati vinayavaiyAvRtyAdikaraNena yat phalaM prApyate tat phalaM AzAtayati vinAzayatIti AzAtanA, yadvA jJAnAdiguNA A-sAmastyena zAtyante apadhvasyante yayA sA tayA anyatarayA AzAtanayA AcAryAdikaM paryAya jyeSThaM ca 'accAsArai' atyAzAtayati teSAmAzAtanAM karoti 'accAsAeMtaM vA sAijjai' atyAzAtayantam AzAtanAM kurvantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / atrAha bhASyakAraH -- bhASyam - AsANA cauvvihA, davvakhettAibheyabho / eesiM khalu NANataM vocchaM satthAnusArao // For Private and Personal Use Only Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasve dabve bhoyaNamAisu, khero gamaNAiemu gAyavvaM / kAle vipajjao khalu, bhAve micchAiyA dosA // chAyA-AzAtanA caturvidhA, drvykssetraadi-medtH| patAsAM khalu nAnAtvaM, vakSye zAstrAnusArataH / / dravye bhojanAdiSu, kSetre gamanAdikeSu zAtavyam / / kAle viparyayaH khalu, bhAve mithyAtvAdikA doSAH // avacUriH-yAstrayastriMzatprakArA dazAzrutaskandhoktA AzAtanAstA dravyakSetrakAlabhAvabhedAt pratyekaM caturvidhAH catuSprakArAH santi, etAsAM ivyakSetrAdi medabhinnAnAmAzAtanAnAM nAnAtvaM bhedopabhedavarNanaM svarUpavarNanaM ca zAstrAnusArato yathAzAstra yathAmati ca vakSye kathayiSyAmi, tatra dravye AzAtanA bhojanAdiSu AhArAdiSu bhavatIti jJAyatAm, yathA zaikSako rAtnikena saha azanAdikamAhArajAtam Aharan tatra zaikSakaH guruNA saha bhuJAnastamanApRcchayaiva bhadraM bhadraM Aharati, tathA zaikSako rAsnikena paryAyAdhikena vA saha azanAdikaM pratigRhya tad ratnAdhikamanApRcchacaiva yasmai icchati tasmai dadAti, evaM vastrapAtrAdikeSvapi vijJeyam 1 / kSetre zAstramaryAdAmullaGadhya vihAre purataH pArzvato mArgato vA Asannato vA gamanaM karoti, evaM sthityupavezanAdikeSvapi vijJeyam 2 / kAle viparyAso yathA zaikSako ratnAdhikasya rAtrau vikAle vA Ahvayato gurorvacanamapratizRNvan iva tiSThati, nottaraM dadAti 3 / bhAve viparyAsaH--yad yad guruH sAdhusamAcArauM sUtrArthatadubhayaM vA zikSayati tattat na zaNoti, athavA bhANvan api azruta iva tiSThati, anyathA vA vadati, athavA gurudharmakathAyAM prasanno na bhavati, paruSaM vA bhASate ityAdi 4 / tathA dravyata AzAtanAkaraNe ime doSAH, tathAhi-yadi gurumanApRcchaya bhuGkte tadA kadAcit sacittaM sadoSamapathyamapi ca bhuJjIta, atipramANaM vA bhuJjIta tadA ajIrNa syAt vamanAdikaM vA bhavet , ityAdikA aneke doSA bhaveyuriti 1 / kSetrata AzAtanAyAmime doSAH, tathAhi-guroH purataH pArzvato mArgataH AsannatazcaH gacchataH ziSyasya sAdhumaryAdollavitA bhavet , eSA kSetrAzAtanA 2 / kAlata azAtanA yathA glAno gururvikAle rAtrau vA ziSyamAhvayati tadA tatrApratizRNvataH ziSyasya glAnavirAdhanAdidoSA bhavanti, upakaraNAdivinAzo vA asaM. yamo vA bhavet , AcAryaH kruddhopi bhavet / tathA zRNvan api azRNvan iva tiSThati tadA anyaH kazcit sAdhuH kathayet kiM bhoH na zaNoSi kimakarNo badhiro bhavAn , tadA tatrottarapratyuttarakaraNe parasparaM kalahopi saMbhavediti kAlAzAtanA 3 / evaM yo bhAvAzAtanAM guroH karoti tadA tasyAnyaH ziSyo'pamAnaM karoti, zrutAlAbhazca bhavati evaM tasya loke'pi parAbhavo bhavati / ityAdayo doSA bhavantIti |sU0 4 // sUtram-je bhikkhU aNaMtakAyasaMjutta AhAraM AhArei AhArataM vA sAijjai ||suu0 5 // For Private and Personal Use Only Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vibhASyAvariH u010 sa05-6 AdhAkAhAraparibhoganiSedhaH 297 chAyA-yo bhikSuranantakAyasaMyuktamAhAram Aharati AharantaM vA svadate // sU0 5 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'aNaMtakAyasaMjurta' anantakAyasaMyuktam , tatra anantakAyaH panakazaivAlAdiH tena saMyukta saMmilitam 'AhAra' AhAram azanAdicaturvidhAhAram 'AhAreI' Aharati-panakazaivAlAdimizritamAhAramupabhukte 'AhArataM vA sAijjaI' AharantaM vA svadate / yo hi zramaNaH zramaNI vA anantakAyasaMyuktamAhAraM bhuGkte tamanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 5 // sUtram-je bhikkhU AhAkammaM bhuMjai bhujaMta vA sAijjai // suu06|| chAyA--yo bhikSurAdhAkarma bhuGkte bhuJjAnaM vA svadate ||suu0 6 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU yaH kazcid bhikSuH 'AhAkamma' AdhAkarma AdhAnam AdhA cetasi sAdhUna AdhAya manasi nidhAya tannimittaM SaDjIvanikAyopamardanAdinA karma-bhaktAdipAkakriyA kriyate tadayogAd bhakkAdyapi AdhAkarma, tAdRzamAhAraM 'bhujaI' bhuGkte mAharati AdhAkarmAhArajAtasya bhojanaM karoti kArayati vA tathA 'bhuMjata vA sAijjaI' bhuJjAnaM vA svadate / yo hi zramaNa AdhAkarmAhAramupabhuGkte tamanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / atrAha bhASyakAraH-- bhASyam -saMjayaM ca maNe kiccA, nipphAe oyaNAiyaM / chAyajIvamaddeNaM, AhAkammaM muNehi taM // 1 // taM ca giNDai jo bhikkhU , asaNAi caunvihaM / dAyAraM NiyamappANaM, dosajuttaM karei so // 2 // chAyA-saMyataM ca manasi kRtvA niSpAdayet odanAdikam / SaTrakAyajIvamana AdhAkarma jAnIhi tat // 1 // tacca guphAti yo bhikSuH azanAdi caturvidham / dAtAraM nijamAtmAnaM doSayuktaM karoti saH // 2 // avacari:-'saMjayaM' ityAdi / 'saMjayaM' saMyataM sAdhuM ca manasi kRtvA kamapi sAdhumuddizya yat odanAdikaM niSpAdayet, tad odanAdikaM SaTkAyajIvamardaina SaTkAyajIvavirAdhanayA ASAkarma jAnIhi // 1 // tacca tAdRzamazanAdi caturvidhamAhAraM yaH ko'pi bhikSurgRhNAti sa dAtAram AdhAkAhAradAyaka, tathA nijamAtmAnaM ca doSayuktaM karoti / tathAhi-kasyApi zrAvakAdergRhe kamapi sAdhumuddizya For Private and Personal Use Only Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 225 nizIthasUtre " odanAthannaM SaDjIvanikAyopamardanapUrvakaM niSpAditam, dAtA ca vicintayati - idamodanAdyannaM kasmai cit sAdhave deyaM tena dAnena mahAn puNyodayo bhavet iti vicintya tenAzanAdinA sAdhu nimantrayati, sAdhuzva tAdRzamodanAthAhAraM gRhNAti tadA gRhataH sAdhorAjJAbhaGgAdidoSA atikramAdayo doSAzca dadatazca dAtuH sadoSAhAradAnaprabhavA doSAzca samApatanti / dAtAraH zrAvakA vividhA bhavanti nAlabaddhakAH, madhyasthAH, bhadrakAca, tatra kopi bhadraka AdhAkarmakamannaM sampAdya upAzraye samAgatya sAdhave kathayati--madgRhe AgatyAhAraM gRhANa, tadgrahaNAya sAdhuH sajjIbhUto bhavatIti atikramaH, zrAvaNa saha gacchatIti vyatikramaH, zrAvakagRhAt pAtre gRhItvA cAhAramAnIya mukhe prakSipati carvati ityaticAraH, tadanu galabilAdadho'vatArayati tadA tasyAnAcAro bhavati, evaM dAtRviSaye'pi AdhAkarmAhArAdisaMpAdane'tikramaH, nimantraNe vyatikramaH, sAdhorgRhAnayane'ticAraH, dAne cAnAcAra iti / tat AdhAkarmakaM triprakArakaM bhavati- AhAre upakaraNe vasatau ca, AdhAkarmakAhArazca caturvidho bhavati - azanapAna khAdyasvAdyabhedA t, upadhidvividhaH vastrapAtrabhedAt, tatra vastre AdhAkarmakaM paJcaprakArakaM bhavati jAGgamikabhAGgikAdibhedAt, tatra jAmikaM - jaGgamaprANiromaniSpannaM UrNAmayaM vastram 1, bhAGgikam atasyAdisUtraniSpAditavastram 2, zANakaM zaNaniSpAditavastram 3, potakaM - kArpAsikavastram 4, tirIDapaTTakam - arkatUlAdiniSpAditavastram 5 / tasmin tAdRze paJcavidhe vatre AdhAkarmakam / pAtre cAdhAkarmakaM trividham - alAbukadArukamRtikApAtrabhedAt / vasatyAdhAkarmakaM dvividhaM mUlaguNe AdhAkarma, uttaraguNe AdhAkarma ca tatra zramaNArthaM gRhAdinirmANaM mUlaguNe AghAkarma / nirmitasyaiva gRhAdeH chAdanopalepanAdikamuttaraguNe AdhAkarma iti / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir atra - AdhA karmagrahaNAd aprasthA auddezikAdayaH sarve'pi udgamadoSAH saMgrAhyAH, tatparibhoge sAdhuH prAyazcittabhAgI bhavati / atrodAharaNaM yathA pUrvasmin kAle ekaH samantabhadrAcAryaH ziSyaparivAraparivRto viharati sma / sa grAmAnugrAmaM viharan kasmiMzcinnagare cAturmAsyaM kartukAmo mArgasthite ekasmin laghugrAme gantuM prasthitaH, tatratastannagaramatidUraM vatrttate / tannagara zrAvakAH, AcAryo'trAgamanArthaM prasthita iti jJAtvA cintayanti - yada - AcAryazcAturmAsAvadhi kAle atrAgantumasamarthoM nAtrAgamiSyAtIti kRtvA te zrAvakA AcAryAgamanAt pUrvameva madhyamArgasthite tasmin laghugrAme samAgatya nivAsaM kRtavantaH / grAmAnuprAmaparipATyA viharan sa AcAryastasmin laghuprAme saMprAptaH / tatrato vihartu - kAmAya tasmai te sarve niveditavantaH - bho AcAryAH ! yasminnagare bhavantI gantukAmAstanna garamatidUraM varIvartti cAturmAsAgamane cA'lpIyAMsa eva divasA iti bhavadbhiratraiva cAturmAsyaM karttavyam / iti teSAM prArthanAM svIkRtyAcAryaz cAturmAsArthaM tatraiva sthitaH / pUrNe cAturmAse'nyatra vihRtavAn / tato janapadavihAraM viharan dvAdazavarSAnantaraM punastatraiva laghugrAme saMprAptaH pazyati taM grAmaM samRddhajana ra hitaM , For Private and Personal Use Only Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhUrNibhASyAvacUriH u0 10 sU0 7-9 atotavarttamAnAnAgatanimittabhASaNaniSedhaH 229 pRcchati ca tatratyalokAn bhoH ! samRddhajanasaMkulo'yaM grAmaH pUrvamAsIt samprati kathametAdRzaH samRddhajanazUnyo jAtaH ? lokAH kathitavantaH - bho AcAryAH, laghugrAme'tra bhavatsevA nimittamevAtrAgatya te samRddhajanA nirvAsitAH Asan, bhavadvihArAnantaraM gatavantaste svasvasthAne / iti zrutvA-AcAryazcintayati- aho ! asmAbhiratrAghAkarmAdidoSaduSTa AhArA diravazyaM paribhuktastataH prAyazcittasthAnaM prAptA vayamiti taddoSinivAraNArthaM prAyazcittaM karaNIyaM syAditi ziSyasahitaH sa zAstroktaM prAyazcittaM kRtavAn / tasmAt kAraNAt darzanArthamAgatAnA mazanAdi sAdhubhiH kadApi kathamapi na grahItavyam, na vA'nyaM grAhayet, gRhNantaM vA'nyaM zramaNaM nAnumodayediti / sU06 / / sUtram -- je bhikkhU tItaM nimittaM kahe kahataM vA sAijjai // suu07|| chAyA 1 yo bhikSuratI nimittaM kathayati kathayantaM vA svadate // sU0 7 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'tItaM nimittaM' atItam bhUtakAlikam bhUtakAle jAtaM sukhaduHkhalAbhAlAbha jIvanamaraNabhedAt SaDUvidhaM nimittam 'kahei' kathayati lokAnAM purataH prakAzayati, atItakAlikaM jyotiHzAstrokta grahAdijanyaM sAmudrika zAstroktarekhAdijanyaM ca nimittaM svasya satyanimittajJAtRtva prakhyApanArthaM kathayati-yathA ko'pyatItakAle kenApi svasya zArIrika-mAnasika sukhaduHkhAdiviSayo lAbhAlAbha jIvanamaraNAdiviSayo vA praznaH kRto'bhUt tadviSaye taM vadet-mayA tubhyaM yad yat kathitaM tattatsarvaM satyatayA tvayA'nubhUtam, ityAdi - rUpamatItakAlaviSayakaM nimittaM prakAzayati / tathA 'kaheMtaM vA sAijjai' kathayantaM vA'nyaM zramaNaM svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati ||sU0 7|| sUtram -- je bhikkhU paDuppaNNaM nimittaM vAgarei vAgareMtaM vA sAijjai // chAyA -yo bhikSuH pratyutpannaM nimittaM vyAkaroti vyAkurvantaM vA svadate // su08 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kAzcad bhikSuH 'paDuppannaM' pratyutpannam vartamAnakAlikam 'nimittaM nimittaM jyotiHzAstrAdijanyam / yathA ko'pi pRcchet-videzasthito'muko mama svajanaH saMprati sukhI duHkhI vA'sti ? lAbhavAn alAbhavAn jIvito mRto vA ?, tathA ahaM saMprati sukhI duHkhI vA'smi ?, tathA mayA amukasya pArzva majjanaH preSitaH so'muko janastasya milito na militoM vA ? ityAdirUpaM nimittaM 'vAgarei' vyAkaroti prakAzayati kathayatIti yAvat 'vAgarretaM vA sAijjai' vyAkurvantaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / / sU0 8 // sUtram -- je bhikkhU aNAgayaM nimittaM vAgarei vAgareMtaM vA sAijjai // sU09 // For Private and Personal Use Only Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 230 nizIthasUtre chAyA -yo bhikSuranAgataM nimittaM vyAkaroti vyAkurvantaM vA svadate // 9 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'aNAmayaM nimittaM vAgares' anAgataM nimittaM vyAkaroti, tatra anAgataM bhaviSyatkAlikaM sukhaduHkhalAbhAlAbha jIvanamaraNaviSayakaM yathA tavaitAvatkAlAnantaraM sukhaduHkhAdikaM bhaviSyati, loke subhikSaM durbhikSaM vA bhaviSyati rAjyaparivartanaM yuddhAdikaM vA bhaviSyati, ityAdirUpaM nimittaM 'vAgarei' vyAkaroti kathayati 'vAgataM vA sAijjai' vyAkurvantaM bhaviSyatkAlika lAbhAlAbhAdikaM kathayantaM prakAzayantaM vA svadate'numodate, sa prAyazcitta bhAgI bhavati / atrAha bhASyakAraH - bhASyam - lAbhAlAbhaM suhaM dukkhaM, jIviyaM maraNaM tahA | vAgare gihimAINaM, saMjamattavirAhao || chAyA - lAbhAlAbhaM sukhaM duHkhaM jIvitaM maraNaM tathA / vyAkuryAd gRhyAdonAM saMyamAtmavirAdhakaH // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir avacUri : - lAbhAlAbhau sukhaduHkhe jIvitaM tathA maraNam, etat SaDvastujAtam atItAnAgatavartamAnakAlaviSayakam gRhiNAM gRhasthAnAM zrAvakANAM tathA AdizabdAt anyatIrthikAnAM vA vyAkuryAt kathayet sa sAdhuH saMyamAtmavirAdhako bhavati / tatra saMyamavirAdhanA nimitta bhASaNe sAdhukriyAvyavacchedarUpA, AtmavirAdhanA cAzubhe saMpanne sAdhuM tADayet, rAjapuruSAdinA sAdhuM grAhayet, rAjAdinA vA nigRhIto bhavet, ityAdikA aneke doSAH, zAstraniSiddhatvenAjJAbhaGgAdikA doSAzca bhaveyuH tasmAtkAraNAt zramaNaH trikAlaviSayakaM lAbhAlAbhasukhaduHkha jIvitamaraNAdikaM nimittaM kadAcidapi na kathayet svayam, na vA paradvArA prakAzayet, na vA prakAzayantamanumodeta / atraitadudAharaNamAsIt magadhadeze azvakarNo nAma talavaraH (koTTapAlaH) sa kadAcit yuddhArthaM gatavAn, kadAcit tasya gehe bhikSArtha kazcit sAdhurAgataH, tatpatnya pRSTaH - bho sAdho ! mama patiH kadA AgamiSyati ? sAdhunA kathitam zravaH samAgamiSyati / tataH sA dvitIya divase kRtazRGgArA tadAgamanaM pratIkSamANA tiSThati tAvat azvakarNaH taLavaraH samAgataH / sa kRtazRGgArAM patnImapRcchatkathaM tvaM kRtazRGgArAsthitA ? tathA kathitam bhavata AgamanasamAcAraM jJAtvA tena kathitam - kathaM jJAtaM tvayA ? tatastayA kathitam - sAdhusakAzAt vijJAya kRtazRGgArA sthitA'smi / tasminnevAvasare sa eva sAdhuH bhikSArthaM samAgataH asau talavarastatparIkSArthaM taM sAdhuM pRSTavAn mama vaDavAyA 'udare kIdRzaH garbho vidyate ? sAdhunimittavazAdavocat tasyAH garbhe zvetatilako ghoTakastiSThati, iti zrutvA sa talavarastatparijJAnArthaM vaDavAM hatavAn, tAdRzameva garma dRSTvA sAzcaryo jAtaH / sAdhuzva svasa tataH For Private and Personal Use Only Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNiyAcyAvacUriH u0 10 sU0 10 anyazaikSabuddhivipariNamananiSedhaH 231 makSaM tAdRzajIbadvayavadhaM dRSTvA AtmaghAtaM kRtavAn / talavaraputro'pi baDabAdivadhaM dRSTvA tathevAtmaghAtaM kRtavAn , putrazokAt talavarapatnI api mRtA, tadanantaraM kalatraputrazokot talavaro'pi svazarIramatyajat / evaM nimittakathane mahAn anartho jAyate, ataH sAdhuH kadApi nimittaM na prakAzayediti bhAvaH ||suu0 9 // sUtram-je bhikkhU sehaM vipariNAmei seha vipariNAmeMtaM vA sAijjai // suu010|| chAyA--yo bhikSuH zaikSakaM vipariNamayati zaikSaka vipariNamayantaM vA svadate // sU0 10 // cUrNI--'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'sehaM vippariNAmei' zaikSaM ziSyaM vipariNamayati anyasAdhuziSyasya buddhiM vyAmohayati tasya guronindAkaraNena svaguNotkIrtanAdinA ca kazcit zaikSakaM vadet- mamAcArya eva zreSTho na tu tava, ityAdi kathayitvA'nyasya zaikSaka vividhaiH prakArestasyAtmAnaM vipariNamayati pUrvaguruviSaye taM vigatapariNAma karoti, athavA vastrapAtrAhArasUtrArthAdInAM pralobhanaM dattvA svakIyaM ziSyaM kartuM tanmatiM vyAmohayati tathA 'vipariNAmeMtaM vA sAijjaI' vipariNamayantaM vA svadate anyadIyaziSyasya buddhivyAmohaM kurvantaM zramaNaM yo'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / bhatrAha bhASyakAra:bhASyam -- duviho vippariNAmo, pavvajjiya appavajjie taha ya / ekkeko puNa duviho, parisitthIbheyao hoI // chAyA-dvividho vipariNAmo, prabajite'praznajite tathA ca / ekaikaH punadvividhaH, puruSastrImedato bhavati // avacUriH-vipariNAmaH dvividhaH dviprakArako bhavati, eko vipariNAmaH prabajite zaikSe, tathA ca dvitIyaH apravajite zaikSe / punarapi ekaiko vipariNAmaH dvividhaH puruSastrIbhedato dvividho bhavati jJAtavyaH / dvividhe pariNAme prathamaM pravrajitaziSyaviSayaM vipariNAmaM darzayati-yathA kazcit sAdhuranyaziSyaM sthaNDilAdibhUmimArge militaM kathayati-tava gururna zreSThaH, svAM samIcInatayA na rakSitumarhati, na pAThayati, na vastrapAtrAhArAdinA tvAM toSayati, atastvaM mama samIpe Agaccha, tvAmahaM sammaktayA paThanapAThanAdinA toSayiSyAmi, ityAdi kathanena tanmatiM vyAmohya svaziSyaM karotIti pravajisaziSyaviSayako vipariNAmaH / apravrajitaviSayako vipariNAmazcettham-kazcidIkSArthI amukasthAcAryasya samIpe dIkSA grahIyAmIsi saMpradhAya' gRhAt prasthitaH, mArge ca kazcit vittIyaH sAdhu For Private and Personal Use Only Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 232 nizIthasUtre " militaH, sa sAdhuveSaM dRSTvA vandanAdikaM kRtavAn tataH sAdhurAha - kutra gacchasi ? sa prAha amukasyAcAryasya samIpe dIkSAM grahItuM gacchAmi, iti zrutvA sa sAdhuH tasya dIkSArthino mati vipariNamayati, svapakSe kartuM bhaktAdidAnadharmakathAdiprajJApanena tasya buddhervipariNAmaM karoti / atha vipariNAmanaprakArAn pradarzayati bhASyakAra : Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhASyam - AhiMDai aNisaM so, vayaM tu hiMDaga ahiMDagA vAfa | ahavA egaTTANe, Thio ya so no vayaM evaM // chAyA - AhiMDate'nizaM saH vayaM tu hiMDakA ahiNDakA vApi / athavA ekasthAne sthitazca sa no vayamevam // avacUriH--mArge militaH sAdhuranyaziSyaM vipariNamayituM pravrajitaM vadati - aho zraddhAzIla ! mamAcAryasamIpamAgaccha, yasya samIpe tvaM varttase sa tu anizaM pratidinam AhiNDate itastato gamanazIlo vihAraM karoti, tvamapi tena sahaiva gacchan sUtrArthayorabhyAsaM kadA kariSyasi gamanAgamane evaM samayasya vyayAt ? vayaM tu hiMDakA: mAsakalpavidhinA viharaNazIlAH, athavA ahiNDakAH dharmopakArAdigADhAgADhakAraNamAzritya cAturmAsakalpamAzritya ca ekasthAnasthitA api bhavAmaH ato vayaM hiNDakA vA ahiNDakA vAsmaH kintu naikAntato hiNDakA ahiNDakA vA / cAritra - maryAdayA vyavasthita vihArakAriNo vayaM kriyoddhArakatvAt, ato mamAcAryasamIpe vasataH tava sUtrArthayoradhyayanaM samyagurUpeNa bhaviSyati, athavA ziSyAbhiprAyaM jJAtuM sa sAdhurevaM vadati - athavA sa tu niyatavAsaH yasya samIpe tvaM varttase sa tu ekagrAmanivAsI kUpamaNDUka iva vidyate na grAmAntaraM nagaraM vA pazyati, vayaM punaraniyatavAsAcAturmAsaM varjayitvA tvamapi asmAbhiH saha viharan nAnAprakArakagrAmanagara saMnivezarAjaghAnIjanapadAdikaM pazyan abhijJAnakuzalo bhavi dhyasi, evamasmAbhiH saha viharataste dugdhAdikaM ca prabhUtaM miliSyati / evaM mamAcAryAH niraticArA pavitrAH sunAmadheyAzca yasya samIpe tvaM vartase sa tu avivikto mUlaguNaskhalitA sArambhaH saparigrahazca / na tathA mama punarAcAryAH, te tu sarvaguNasampannA varttante / punazca sa tu alpaparivAraH krodhazIlaH svalpepyaparAdhe bahukrodhaM karoti bahudaNDaM ca dadAti / tathA mamAcAryA jAtikulasampannAH sarvajanasya pUjanIyA guNagurukAzca sa tu punarjAti kulahInaH / api ca madIyAcAryAH labdhisaMpannAstata AhAropakaraNavasatyAdikaM sulabhatayA prApnuvanti, sa tu labdhirahitaH, tasya ziSyA nityamAhAropakaraNAdyarthamaTantaH sUtrArthahInA agItArthAzca tatra dIkSitastvamapi tAdRza eva bhaviSyasi / tathA asmAkamAcAryA bahuzrutA rAtrindivaM vAcanAM dadati, tasya tu namaskAra mantrapratikramaNAdiSvapi sandeha eva asmAkaM For Private and Personal Use Only ; Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u. 10 sU.0 -11-12 zaikSApaharaNAcAryAdidizavipariNamananiSedhaH 233 punarAcAryA arthadhAriNaH zAstrArtha ziSyebhyaH prayacchanti ziSyaparivArairyuktAH, sa tu punaragItArthaH tasya samIpe ekAkinA tvayA sthAtavyaM bhavet ziSyAdiparivArarahitatvAt tasya / asmAkaM punarAcAryA rAjezvara talavarAdibhirmahAjanaiH sarvadaiva sammAnitA bhavanti, taM punarna ko'pi jano jAnAti, na vA satkaroti mAyAdiyuto hiNDamAno lokairanAdRtazca / asmAkamAcAryAH mahAjanAnAM netAraH, sa tu ekAko, nAsti tasya ko'pi jano yasya sa netA syAt / asmAkaM punarAcAryA bAlavRddhazaikSadurbalaglAnAdInAM saMgrahopagrahakuzalAH, sa tu punarnakiJcidapi jAnAti / error mAcAryA dharmakathAM rAjAdiparSadAyAmapi kathayituM samarthAH, sa tu punarvA canAzakti vikalaH paravAdipariSadi ekamapyakSaramuttaraM dAtumasamartha :- ekamapyakSaraM jJAtumasamarthaH evaM vividhaiH prakAraivipariNamayatIti / atha apravrajitaviSaye prakArAn pradarzayati athavA kazcit zaikSaH pravrajyAgrahaNArthamamukam AcArya manasi saMpradhArya gacchan mArge kazcit sAdhumilitaH taM pRcchati bho Arya ! mamAmukaH AcAryaH kutracit dRSTaH zruto vA bhavatA : sa sAdhurvadati tAvatA kiM prayojanaM te vidyate ! zaikSako vadati pratrajitukAmo'smi teSAM samIpe / tadA sa sAdhurdRSTAcAryo'pi vadati-na mayA sa AcAryo dRSTaH zruto'pi vadati na mayA zrutaH, athavA svadezasthe'pi AcArye vadatisa tu AcAryo videzaM gataH / athavA aglAnepi vadati sa tu glAnaH / athavA vadati -yo hi tasya samIpe pravrajati sa avazyameva glAno bhavati, athavA yaH tasya samIpe pravrajati sa nityaM glAnavaiyAvRtye vyApRto bhavati / athavA evaM vadati - sa tu AcAryoM mandadharmA kiM tvamapi mandadharmA bhavitumicchasi ? kiM te mandadharmeNa saha saMgatyA ! | athavA evaM vadati-sa alpazrutaH svaM ca grahaNadhAraNasamarthaH tasya samIpe gatvA kiM kariSyasi ? athavA evaM vadatisa manovAkkAyairgoM karoti, athavA jJAne darzane caraNe ca gh| karoti / evaM vividhaiH prakAraiH pravajitukAmaM taM vipariNamayati / yo hi bhikSuruparyuktaprakAreNa parazaikSakaM vipariNAmayati vipariNamayantaM vA anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 10 // sUtram -- jebhikkhU sehaM avaharai avahareMtaM vA sAijjai || suu011|| chAyA - yo bhikSuH zaikSakamapaharati apaharantaM vA svadate // sU0 11 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'seha' zaikSakam, tatra sUtramathai sAdhusamAcArIM vA zikSayituM yogya: zaikSakaH ziSyaH taM zaikSakam 'avaharai' apaharati tasyApahAraM 30 For Private and Personal Use Only Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 234 ... nidhIyo karoti, ayaM bhAvaH-kopi sAdhuH zramaNAntaraziSyasya vA pAtrAdilobhena prakArAntareNa vA'pahAraM karoli kArayati vA tathA 'avahareMtaM bA sAijjai' apaharantaM zramaNAntarasya yaH ziSyaH tasyApahAraM kurvantaM zramaNAntaram anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / kathaM punaH zaikSakasyApahAro bhavatIti ceducyate-kazcit zramaNaH navadIkSitaziSyaM gRhItvA prasthitaH kutrApi prAme bhikSAkAle saMprApte taM ziSyaM vasatau sthApayitvA bhikSArtha svayaM gatavAn tadA tatrAnyaH ko'pi zramaNaH saMjJAdibhUmi galastaM dRSTvA tadapaharaNabuddhayA tatsamIpaM gcchti| tataH sAdhuveSaM taM dRSTvA sa ziSyaH tasya vandanaM karoti tataH sa zramaNaH pRcchati-kastvam ! kasmAtsthAnAdAgato'si ! kutra vA gantumicchasi !, evaM sAdhunA pRSTo ziSyo vadati-amukena sAdhunA pravrAjiso'smi me gururmikSAthai prAme gataH, tenAnasthAtumAjJaptaH sthito'smi, tadA sa sAdhurvadati-kimarthamatra sthito'si mayA sArddhamAgaccha azanavakSapAtrAdinA tvAM toSayiSyAmi, ityAdi nAnA vidhapralobhanavAkyaistaM prattAryApaharati svasamIpe nayati / tadA sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 11 // sUtram-je bhikkhU disaM vippariNAmei vipariNAmeM sAijjai sU0 chAyA-yo bhikSuH dizaM vipariNamayati vipariNamayantaM pA svadate ||suu0 12 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'disaM vippariNAmei' dizam dizati upadizati dharmamiti dizaH, sa zramaNAnAM dvividhaH AcArya upAdhyAyazca, zramaNInAM ca sa trividhaH-AcArya upAdhyAyaH pravartanIceti, taM tathAvidhaM dizaM dvividhaM trividhaM vA zramaNaH zramaNI yA 'vippariNAmeI' vipariNamayati AcAryAdebuddhivyAmohaM karoti, tathAhi-kazcit zramaNaH svasyAcArya kathayati-bho guro ! mAyaM gacchaH samIcInaH yato'trAlpAH zrAvakAH, te'pi daridrAH kRpaNAzca, nAtrAhAravastrapAtrAdiH sulabhaH, amuko gacchaH samIcInaH, yatra bahavaH zrAvakAH, te punardhanasamRddhA udArAzca tena tatrAhAravastrApAtrAdiH sulabhaH, ityAdi kathayitvAs'cAryasya tadgacchasambandhipariNAmaM zithilIkarotIti / athavA dizamAcArya vipariNAmayatIti tasmin doSavizeSa samAropya parAvartayati AcAryaparivartanaM karoti, pUrvAcArya muktvA'nyAcAryapArthaM gacchati / kathamityAha- nAyaM mAdRzasyAdhItazrutasyAnadhItazruto'yamArcAditvena yogyaH, athavAayamapariNatavayaskaH, ahaM tu pariNatavayaskaH, ityAcAkSepamavalamAcAyAdikaM mukvA'nyamAcAryAdikaM sevate / tathA 'disaM vipariNAmeMtaM vA sAijjai' dizaM vipariNamayantaM parAvartayantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / . atrAha bhASyakAraH-- . bhASyam--annagacchassa rAgeza, guruM vippariNAmae / puvvagacchassa dose jo, kahittA dosavaM bhave // For Private and Personal Use Only Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvariH u0 10 sU0 13 AcAryAdirUpadizApaharaNanivedhaH 215 chAyA-- anyagacchasya rAgeNa guruvippariNamayet / pUrvagacchasya doSAn yaH kathayitvA doSavAn bhavet / / avacUri-'annagacchassa' ' ityAdi / yaH kazcit zramaNaH anyagacchasya gacchAntarasya rAgeNa tadrAgamAvena pUrvagacchasya doSAn kathayitvA guruM svasyAcAryAdikaM vipariNamayati-vyAmohayati AcAryasya cittavikRti karoti tathAhi-bho guro ! nAyaM gacchaH samIcInaH ityAdicUrNiproktaprakAreNa kathayitvA gurostadgacchasambandhipariNAmaM zithilIkaroti sa dISavAn AjJAbhaGgAdi. doSabhAgI bhavatIti / athavA vipariNamayatIti AcArya parivartayati svAcArye doSAn pradAnyamAcArya karotItya rthaviSaye'pyAha bhASyakAraH-- bhASyam--rAgeNa ya doseNa ya, disaM vippariNAmae / tassa dose bhaNittA jo, ANAbhaMgAi pAvai / chAyA-rAgeNa ca dveSeNa ca diza vipariNamayati / tasya doSAn bhaNitvA yaH AzAbhaGgAdi prApnoti // avacUriH-yaH kazcit zramaNaH zramaNI vA rAgeNa AcAryAntarAnurAgeNa vA dveSeNa pUrvA-- cAryagatadveSeNa vA tasya pUrvAcAryasya doSAn bhaNitvA kathayitvA dizaM svAcArya vipariNamayati parivartayayi parAvartanaM karoti anyAcAryapArzva, gacjhatIti bhAvaH, parAvartanaM kArayati vA kurvantaM vA anumodate sa AjJAbhaGgAdidoSaM prApnoti / tatra vipariNamanaprakArastu evam-ko'pi ziSya AcAryAdivaM pratyevaM vadati- yasyAcAryasya samIpe'haM prabajitaH sa tu alpavayaskaH ahaM ca vRddhaH, tasmAt eSa AcAryaziSyasambandho na samyag ghaTate kathamahaM putrasamAnasyAsyAcAryasya ziSyo bhUtvA tiSThAmi ?, kathaM vA alpavayasa AcAryasya vinayavaiyAvRtyAdikaM karomi ! kiM vA mama svajanAdivargoM jAnAti :, athavA asau AcAryaH aparipakvabuddhistaina saM akartavyamapi kArya kadAcit kariSyati / evaM sadbhUtamasadbhUtaM vA doSa vadet / athA'yamakulInoM madIyo gururahaM ca kulInaH, meghAvI cAhaM sa tu durmedhAH / ahaM dhanADhyaH san pravajitaH, sa tu akiMcano daridraH prabajitaH, ahaM buddhimAn sa tu abuddhiH, abuddheH kuto labdhiriti nAsau labdhimAn , athavA pUrvoktaprakAreNaiva svakIyamAcArya nindati, yasya pArthaM gantumicchati taM ca prazaMsate, yathA-ayaM na pUrvoktaguNavAn sa tu pUrvoktaprabhUtaguNavAn vartate, ityAdiprakAreNa yaH kazcit zramaNaH svakIyAcAryasya doSAn sadabhUtAnasarbhUtAn vA prakAzayitvA anyasyAcAryasya ca guNAn pradarzva bhUtapUrvamAcAyaM tyakvA'nyamAcArya parisevate sa prAyazcittabhAgI bhavati / tasyAjJAbhaGgAdikA doSA bhavantIti ||suu0 12 // sUtram-je bhikkhU disaM avaharai avaharaMtaM vA sAijjai // suu013|| For Private and Personal Use Only Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 26 ANAM nizIthasUtra chAyA-yo bhikSurdizamapaharati apaharantaM vA svadate / sU0 13 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'disaM' dizamAcAryam 'avaharai' apaharati--pUrvasUtroktaprakAreNa nAnAvidhavAkyaprabandhaM kathayitvA'nyagacche nayati tathA 'avaharaMtaM vA sAijjai' apaharantam anyagacche nayantaM svadate anumodate sa prAyazcittabhAgo bhavati / atrAha bhASyakAra:bhASyam-rAgeNa doseNa disAvahAraM, karei vA kArai jo ya bhikkhU / ANANavatthAi virAhaNaM ca, micchattadosaM samuvei so'ttha // chAyA--rAgeNa dveSeNa dizApahAraM karoti vA kArayati yazca bhikssuH| ___ AzAnavasthAdi virAdhanaM ca mithyAtvadoSaM samupaiti so'tra // avacUriH--yaH kazcit zramaNaH zramaNI vA rAgeNa-anyagaccharAgeNa dveSeNa-svagacche sabhutpannadveSeNa vA dizApahAra-AcAryAderapahAram-anyagacche nayanarUpaM karoti, athavA anyadvArA kArayati tadA so'tra viSaye AjJAbhaGgAnavasthAdidoSAn saMyamAtmavirAdhanAM mithyAtvadoSaM ca samupaiti prApnoti / ziSya AcArya nAnAvidhavAkyaiH pratAryAnyagacche nayati tadA bhUtapUrvagaccha AcAryarahito bhavati tena tadgacche dharmopadezakAbhAvAt dharme lokAnAM glAni nizca bhavati, gacchasya nirAdhArakaraNe tIrthakarAjJAbhaGgo bhavet , taM dRSTvA'nyo'pyevaM karoti, taM dRSTvA cAnyaH, evamanavasthAdoSaH samApadyate / gacchavirAdhanA ca bhavati dharmahAnyA saMyamavirAdhanA'vazyambhAvinI, AcAryApahAre kAraNabhUtaM ziSyaM vijJAya gacchavAsino lokAstaM tADayeyurapItyAtmavirAdhanAsaMbhavaH, gacchanindAyAM mithyAvadoSamapi sa bhajate, ityAdyaneke doSA saMbhavanti tato dizApahAraM na kuryAt nApi kArayet kurvantaM vA nAnumodayediti bhAvaH // 13 // mutramaje bhikkhU bahiyAvAsiyaM AesaM paraM tirAyAo aviphAlettA saMvasAvei saMvasAveMtaM vA sAijjai // sU0 14 // chAyA-yo bhikSurbahirvAsikamAdezaM paraM trirAtrAt avisphAlya saMvAsayati saMvAsayantaM vA svadate ||suu014|| cUrNI:-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'bahiyAvAsiyaM' bahirvAsikaM bahiH svagacchAd bahirvastuM zIlaM yasya sa bahirvAsI sa eva bahirvAsi kastam anyagacchavAsinaM 'AesaM' Adezam AgataH san AdezamAjJAM karoti sa AdezaH prAghU. rNakaH sAdhustamAdezaM 'aviphAlettA' avisphAlya aprakaTya tadAgamanakAraNamapRSTvetyarthaH yathA he bhadanta ! tvaM kiMnimittamatrAgato'si ?, tvamasmAkamajJAto'si !, kodaggacchavAsI tvam kuta AgataH? For Private and Personal Use Only Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org cUrNi bhASyAvacUriH u010 sU014-15 bahirvAsi - sAdhikaraNayoH rAtrivAsadAnaniSedhaH 237 kutragamanakAmo'si ? ityevamapRSTvA 'paraM tirAyAo' paraM trirAtrAt rAtritrayAdanantaram rAtritrayAt paratazcaturthAdidine 'saMvasAvei' saMvAsayati svavasatau vAsayati nivAsaM dadAti tathA 'saMvasAveMtaM bA sAijjaI' saMvAsayantaM vA svadate visphAlanAmakRtvA rAtritrayAt paratazcaturthAdi dine'pi vAsaM vAsayantaM svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / ajJAtakulazIlaM vasativAsaM dadAti tadA kadAcit sa cauro muniveSadhArI bhavet, lampaTo luNTako vA bhavet, cauryaM kRtvA rAjapuruSAdibhayAt svAtmarakSArthaM sAdhuvasatau samAgato vA bhavet, ityAdi saMbhavAdekarAtramapi na saMvAsayeta / trirAtrAt paramiti yat kathitaM tatraivaM jJAtavyam - ko'pi sAdhuH mArgavismRtyA svasAgharmisaMghAt pRthagbhUto bhavet, glAnAdivaiyAvRtyArthaM guruNA preSita ekAkI tatra gantukAmo bhavet, ityAdikAraNavazAt samAgato bhavet tadA taM divasatrayaM yAvat vAsaM dadyAt / etAdRzamapi trirAtrAtparaM na saMvAsayet / caturthAdidine vAsadAnAt bahudoSasaMbhavaH ziSyApaharaNAdikalaGkazcApi samApateteti / atrAha bhASyakAraH bhASyam - pAhUNagaM sasamIve, AgayaM jo na puccha / tirAyAo paraM vAse, ANAbhaMgAi pAvai || chAyA - prAghUrNakaM svasamIpe, AgataM jo na pRcchati / trirAtrAt parata: vAsayet AzvAbhaGgAdi prApnoti // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir avacUriH: - yaH ko'pi sAdhuH anyagacchAt svasamIpe samAgataM prAcUrNakaM anyagacchavAsinaM sAdhuM yo na pRcchati yaH sAdhustasya paricayAdikaM na pRcchati kintu advaiva trirAtrAt parataH rAtritrayAdanantaraM svavasatau vAsayet tadA sa zramaNaH AjJAbhaGgAdidoSabhAgI bhavatItyarthaH / apRSTvA yadi vAsayati tadA ime doSA bhavanti tathAhi - kadAcit sa tena sAdhuveSeNa upadravakArakaH kazcit samAgato bhavet, vastrAdilobhAt kazcit luNTako vaMcako vA samAgato bhavet, svapakSaparapakSAd vA caurya kartu cauro vA samAgato bhavet, maithunasevanArthaM kazcit maithunArthI vA samAgato bhavet rAjJAM vA apakAraM kRtvA samAgato bhavet, AcAryasya mAraNAya kenacit preSito ghAtako vA bhavet, ataH sarvaM samyak pRSTvA yadi yogyo'yamiti jAnIyAt tadA bAso deyo no cet vAso na deya iti / apRSTaH pRSTo vA yadi evaM vadati tadA tasya rAtritrayaM yAvat vAso deyaH, tathAhi - bhavantamevopasaMpattuM samAgato'smi, aparAdhasyAlocanAM gRhItuM samAgato'smi, kulagaNasaMghakAryeNa vA samAgato'smi, vyazivAdikAraNairvA samAgato'smi, sUtrArthajAtanimittena vA samAgato'smi, evamAdikathane vAsayet / sakAraNAgamane'pi tadgurorAjJAM vinA rAtritrayAt parato na saMvAsayediti bhAvaH / sU14 // " For Private and Personal Use Only Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizothasUtra sUtram-je bhikkhU sAhigaraNaM aviosamiyapAhuDaM akaDapAyacchittaM paraM tirAyAo viSphAliya aviSphAliya saMbhuMjai saM jaMtaM vA sA ijjai ||suu0 15 // chAyA-yo bhikSuH sAdhikaraNamavyupazAmitaprAbhRtamakRtaprAyazcitaM paraM trirAtrAt visphAsya avisphAlya saMbhuGkte saMbhujAnaM vA svadate ||suu. 15 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'sAhigaraNaM' adhikaraNena-kaSAyabhAvena sahito yuktaH sAdhikaraNaH, tam sAdhikaraNam 'aviosamiyapAhuDaM' avyupazAmitaprAbhRtam vi-vividhairmanovAkkAyaiH karaNakAraNAnumodanaizca trividhamadhikaraNaM trividhatrividhaiH upazAmitaH svAparAdhasvIkArapUrvakaM kSAmitaH prAbhRtaH kalaho yema sa vyupazAmitaprAbhRtaH, na tatheti avyupazAmitaprAbhRtaH kalahavyupazAmanArahita ityarthastam-'akaDapAyacchittaM' akRtaprAzcittam akRtaM kRte ca kalahe yat prAyazcittamApadyate tat na kRtaM na gRhItaM yena sa akRtaprAyazcittastam 'viSphAliya' visphAlya-pRSTvA kalahakaraNaviSaye tadvayupazAmanAyAH karaNAkaraNe, tatprAyazcittasya grahaNAgrahaNe ca ApRcchya 'avipphAliya' avisphAlya pUrvoktaviSayamanApRcchya vA pRcchAmantareNetyarthaH 'paraM tirAyAo' paraM trirAtrAt rAtritryAt parataH 'saMbhuMjaI' tena saha ekasmin maNDale saMbhuGkte caturvidhAhArajAtasyopabhogaM karoti kArayati vA tathA 'saMbhuMjataM vA sAijjaI' saMbhuJjAnaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgo bhavati / atrAha bhASyakAra:-- bhASyam-sAhigaraNo ya duviho, sapakkha-parapakkha-bheyao hoi / ___ikviko puNa duviho gacchagao gacchaniggao vAvi / / chAyA-sAdhikaraNo dvividhaH, svapakSa-parapakSa-bhedato bhavati / ekaikaH punadvividhaH gacchagato gacchanirgato vApi // avacUriH-sAdhikaraNaH adhi-adhikaM sAdhumaryAdAtiriktaM karaNam adhikaraNaM kalahakaraNamityarthaH, tena adhikaraNena kalahena saha varttate yaH saH sAdhikaraNaH kalahaviziSTaH sAdhuH sa svapakSaparapakSamedato dvividho bhavati-svapakSagataH sAdhikaraNaH, parapakSagataH sAdhikaraNazceti / tatra svapakSagata iti svaganchasAdhuH parapakSagata iti paragacchasAdhuH / athavA svapakSe sAdhikaraNaH sAdhunA saha kalahakaraNazIlaH, parapakSe sAdhikaraNaH gRhasthena saha kalahakaraNazIla iti / ayamekaiko dvividhaH gacchagataH, athavA gacchanirgatazca / tathAhi-tadidamadhikaraNam sacittAcittamizravastu pratItya jAyate, tathAhi-kasyacit ko'pi ziSyoH jAtaH, taM dRSTvA anyaH svaganchavAsI sAdhurvadani-ayaM mama ziSya For Private and Personal Use Only Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir limAyAvaH u010 sU016-19 udghAtAnudghAtayoviparyAsavAdatatkathanani0 239 tayA pUrva pratipannaH kathaM bhavAn enaM ziSyamakarot yadA mAlave viharannAsIttadA mayA eSaH pratibodhitaH tasmAta mamAyaM bhAvI ziSya iti / evaM krameNobhayoH kalaho jAyate ayaM svapakSe sAdhikaraNaH / evaMprakAreNAcitte vastrapAtrakambalAdyupakaraNaviSaye'pi adhikaraNaM samutpadyate / evaM sacittAcittamizravastrasahitaziSyAdau kalaho jAyate / evaM ko'pi ! svagacchagataH sAdhuH svAdhyAyaM karoti tadA apara Agatya kathayati-katha tvaM nyUnamadhikaM vA svAdhyAyaM karoSi utsUtraM vA prarUpayasi ? ityAdikrameNAdhikaraNaM samutpadyate, ayamapi svapakSagataH sAdhikaraNa iti / evaM paragacchagatasAdhikaraNaviSaye'pi ziSyaviSaye vastrapAtrAdiviSaye svAdhyAyAdiviSaye ca jJAtavyam / ayamekaiko gacchagato gacchanirgato vA sAdhikaraNo dvividho bhavati tadviSaye'pyadhikaraNatvaM svayamUhanIyam / evaM ko'pi sAdhuradhikaraNamutpAditavAn punazca tadadhikaraNaM na vyavazAmitaM na kSAmitaM kintu anupazAmya sa yadhAgacchettaM tatratyaH sAdhuryadi avyupazAmitakalaham akRtaprAyazcittaM ca svasamIpe sthApayati tathA tena saha AhAraM karoti kArayati kurvantaM vAM anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati ||suu0 15 // sUtram-je bhikkhU ugghAiyaM aNugghAiyaM vayai vayaMta vA sAijjai // chAyA - yo bhikSurudghAtikamanudghAtikaM vadati vadantaM vA svadate ||suu0 16 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'ugyAiyaM' udghAtikaM- laghuprAyazcittam 'aNugghAiyaM anudghAtikaM guruprAyazcittam 'bayai' vadatiprarUpayati, yasya kasyacit zramaNasya laghuprAyazcittamAyAti tasmai gurukaM prAyazcittaM vadati prarUpayati, evaM laghuka prAyazcittavantaM guruka prAyazcittaM vadati prarUpayati, tathA 'vayaM vA sAijjaI' vadantaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavatIti // sU0 16 // evam 'aNugghAiyaM ugyAiyaM vayaI' iti sUtram | gurupAyazcittayogyAya zramaNAya laghukaM prAyazcittaM prarUpayatIti ||suu0 17 // anenaiva prakAreNa 'ugyAiyaM aNugyAiyaM dei' laghuprAyazcittayogyAya zramaNAya guruprAyazcittaM dadAti-- AropayatIti ||suu0 18 // tathA 'aNugyAiyaM ugyAiyaM deI' guruprAyazcittayogyAya laghuprAyazcittaM dadAti-bhAropayatIti / evaM saptadazasUtrAt ekonavitisUtraparyantAni trINi sUtrANi SoDazasUtravad vyAkhyeyAnIti // sU0 19 // avAha bhASyakAraH-- bhASyam - ugyAyamaNugghAyaM, cANugyAyaM puNo ya ugghAyaM / evaM jo viparIyaM, vae dae pAvae dose / chAyA-udyAtamanudghAtaM cAtudhAtaM punazca udghAtam / evaM yo vipa padevItaM dadyAt prApnuyAt doSAn / For Private and Personal Use Only Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 240 nizIthasUtre avacUriH-yaH kazcit bhikSuH udghAtaM laghumAsikaM prAyazcittasevinam anudghAtaM gurumAsikaM prAyazcittaM vadet prarUpayet tathA dadyAt Aropayet / evamanudghAtaM gurumAsikaprAyazcitta sevinam udghAtaM laghumAsikaM vadet prarUpayet tathA dadyAt Aropayet / yo hi zramaNa evaM viparItaM laghumAsikaprAyazcittasyAdhikArI taM gurumAsikaM prAyazcittaM vadet prarUpayet dadyAt Aropayecca, tathA yo gurumAsikaprAyazcittasya adhikArI taM laghumAsikaM prAyazcittaM prarUpayed AropayedvA sa zramaNaH doSAn AjJAbhaGgAnavasthAmithyAtvavirAdhanArUpAn prApnuyAt / tathAhi evaM vaiparItyena prarUpaNe ca sa tIrthakarANAmAjJAbhaGgaM karoti, tathA anyathAprarUpaNAyAmAropaNAyAM ca kRtAyAmanavasthApi syAt , tathA viparItaprarUpaNAyAM kRtAyAM mithyAtvamapi syAt yathA etat , tathA anyadapi sarvamasatyamiti / evamalpaprAyazcittasya kathane dAne ca cAritrasya zuddhirna syAt , adhike ca prAyazcitte datte sAdhoH pIDA syAt evaM dvividhA virAdhanA'pi syAt / yasmAt ete doSAstasmAt kAraNAt aviparItameva vadet dadyAdapi, na tu viparItaM prAyazcitaM vadet dadyAdvA / evaM yo'prAyazcitte prAyazcittaM dadAti, tathA alpA'parAdhe'dhikaM prAyazcittaM dadAti, adhikAparAdhe cAlpaM prAyaH zcittaM dadAti sa zrutacAritradharmasyAzAtanAM karoti, tathA samyagjJAnadarzanacAritratapolakSaNamokSamArgasya virAdhanAM karoti / tatra dharmo dviprakArakaH zrutalakSaNaH cAritralakSaNazca, tatra adhika prAyazcittaM prarUpayan dadan zrutadharma virAdhayati, nyUnaM prAyazcittaM ca vadan AropayaMzca cAritralakSaNaM dharma virAdhayati / jJAnadarzanacAritratapolakSaNaH catuHSprakArako mokSamArgaH viparItarUpeNa prAyazcittaM dadatA AropayatA virAdhitaH kRto bhavet / atrAya vivekaH-AcAryoM yadi svaparaMparopadezena laghukaM gurukaM, gurukaM vA laghukaM prAyazcittaM vadati dadAti vA tadA sa zuddhaH, anyathA tu azuddhaH san prAyazcibhAgI bhavati / athavA-AcAryoM bahuzrutatvena tatpArzve yaH kazcit ziSya caturthAditapazcaraNe'pi dhRtisaMhananabaliko bhavet sa laghuprAyazcittadAne vadet-'ki mamaitenA'lpena prAyazcittena ?' tadA'nyadapi udghAtike'nudghAtikamapi dadhAt , na tatra doSaH / yadi prAyazcittAdhikArI ziSya ubhayataH ghRtyA saMhanena ca durbalo bhavet taM tAdRzaM dhRtisaMhananadurbalaM jJAtvA guruprAyazcite'pi laghuprAyazcittaM dadyAt yena sa voDhuM zaknoti tAdRzaM laghuprAyazcittamapi dadyAt / tathA dhRtisaMhananayomadhye ekatareNa baliko bhavet tadA tasmai tadanurUpaM prAyazcittaM dadyAt / tathA ya AcAryAdiglAnAdivaiyAvRttyakaraNe abhyudyato bhavet tasmai sAnugrahaM prAyazcittaM dadyAt , ukkaJca-'veyAvaccakarANaM hoi aNugyAevi ugghAya' vaiyAvRtyakarebhyo bhavati anudAte'pi udghAtam , iti vacanAt / yasmAt prAyazcittasya viparyayakaraNe pUrvoktA ete doSA bhavanti tasmAt kAraNAt zramaNaH laghuprAyazcittasthAne gurukaM prAyazcittaM tathA guruprAyazcittasthAne ca laghukaM prAyazcittaM na vadait na dadyAt , na vA vadantaM dadataM vA anumodayet ||suu0 19 // For Private and Personal Use Only Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ghUNabhASyAvadbhiH u0 10 sU0 20-31 udghAtikAnudghAtikasahasaMbhoganiSedhaH 241 sUtram-je bhikkhU ugghAiyaM soccA NaccA saMbhuMjai saMbhujaMtaM vA sAijjai // sU0 20 // chAyA-'yo bhikSurudghAtikaM zrutvA jJAtvA ca saMbhuGkte saMbhujAnaM vA svadate // cUrNI-- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'ugghAiyaM udghAtikaM laghuprAyazcittadhAriNam , tatra udghAtikaM nAma yat sAntaraM vahati, ayaM sAdhulaghumAsikaM prAyazcittaM vahati iti 'soccA' zrutvA anyasakAzAt 'NaccA' jJAtvA svayameva sadyo jJAtvA kAraNopapattito vA jJAtvA--'saMbhuMjai' saMbhuGkte 'ayaM laghukaM prAyazcittaM vahati' iti zrutvA jJAtvA'pi tena zramaNena saha ekatra maNDalyA mAhAramAharati tathA 'saMbhuMjataM vA sAijjaI' saMbhuJAnaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavatIti // 20 20 // / sUtram-je bhikkhU ugghAiya he soccA NaccA saMbhuMjai saM jaMtaM vA sAijjai // sU0 21 // chAyA-- yo bhikSuruddhAtikahetuM zrutvA zAsvA saMbhuGkte saMbhuJjAnaM vA svadate // cUrNI---'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'ugyAiyahe' udghAtikahetu-udghAtikaM nAma yat prAyazcittaM sAntaramuhyate laghuprAyazcittamityarthaH, tasya hetuM kAraNam , asya sAdholaghuprAyazcittasevanasya kAraNaM varttate, ityevaM kAraNam, athavA prAyazcittApannasya yAvatprAyazcittamanAsevitaM bhavettAvat heturucyate, sa dvidhA uhyate zuddhitapasA parihAratapasA vA, taM tAdRzaM hetum 'soccA' zrutvA anyasakAzAt tathA 'NaccA' jJAtvA svayameva tatkAraNaM vijJAya ayaM laghumAsikaprAyazcittahetumAniti anyasAdhusakAzAt zrutvA svayameva vA buddhidvArA vijJAyApi tena saha ekatramaNDalyAm 'saMbhujaI' saMbhuGkte 'saMbhujataM vA sAijjai' saMbhuJjAnaM vA svadate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 21 // sUtram-je bhikkhU ugdhAiyasaMkappaM soccA NaccA saMbhaMjai saMbhuMjataM vA sAijjai // sU0 22 // chAyA-yo bhikSurudghAtikasaMkalpaM zrutvA jJAtvA saMbhuGkte saMbhuJjAnaM vA svadate // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'ugyAiyasaMkappaM udghAtikasaMkalpam-udghAtikaprAyazcisaMkalpavantaM yathA--'ahamudghAtikaprAyazcittaM grahISyAmI'-ti svaviSayakaM saMkalpam, athavA guruNA kathito bhavet yat tavaitat prAyazcittaM dAsyAmI'-ti guruviSayakaMsaMkalpam , ayamapi dvidhA uhyate zuddhatapasA parihAratapasA For Private and Personal Use Only Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizItharI bI, te sAdRzaM saMkalpaM 'soccA naccA' zrutvA jJAtvA vA pUrvavat punarapi-'saMbhuMjai' saMbhuGkte tena saha ekamaNDalyAmAhArAdikaM karoti 'saM jaMtaM vA sAijjaI' saMbhuJjAnaM vA svadate'numodate, yo hi laghumAsikaprAyazcittasevI prAyazcittaM kRtvA zuddho na jAtaH tanmadhye eva tena saha bhojanAdikaM karoti tamanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavatIti // sU0 22 // .. sUtram-je bhikkhU ugghAiyaM ugghAiyahau~ vA ugghAiyasaMkalpaM vA socyA gaccA saMbhuMjai saMbhujaMtaM vA sAijjai // sU0 23 // chAyA--yo bhikSurudghAtikamudghAtikahetuM vA udghAtikasakarUpaM vA zrutyA jJAtvA samuphte sabhuJjAnaM vA svadate / / sU0 23 // cUrNI-'je bhikkhU ityAdi / etatsUtram udghAtiko-ghAtikahetU-dghAtikasaMkalpeti viviSayamizraM vartate / vyAkhyA pUrvavat kartavyeti ||suu0 23 // evam-'je bhikkhU' aNugghAiyaM soccA' // sU0 24 // 'aNugghAiyaheuM soccA' // muu025|| 'aNugyAiyasaMkappaM soccA' ||suu0 26 // 'aNugyAiyaM-aNugyAiyaDeu' aNugyAiyasaMkappaM soccA' iti triviSayamizraM ceti catvAri sUtrANi pUrvavadeva vyAkhyeyAnIti ||suu0 27 // anenaiva prakAreNa-'je bhikkhU ugdhAiyaM vA aNugghAiyaM vA soccA' ||suu0 28 // 'ugghAiyahe vA aNugghAiyau~ vA soccA'0 ||suu0 29 // 'ugyAiyasaMkappaM vA aNugyAgyAiyasaMkappaM vA soccA0 ||suu0 30 // 'ugyAiyaM vA aNugyAiyaM vA, ugdhAiyaheuM vA aNugyAiyaheuM vA, ugyAiyasaMkappaM vA aNugdhAiyasaMkappaM vA soccA' etAni catvAri sUtrANi pUrvavadeva vyAkhyeyAni ||suu0 31 // atrAha bhASyakAra:bhASyam- ugyAiya'NugyAiyapayadugaM jo muNI ya ahikiccA / tacisayaM heuM taha, saMkappaM iya dugaM ca savveyaM // 1 // soccA NaccA bhuMjai, teNaM saha egamaMDalImajjhe / so pAvai micchattaM, ANAbhaMgAidose ya // 2 // chAyA--udghAtikAnudghAtikapadvikaM yo munizra adhikRtya / tadviSayaM hetuM tathA saMkalpamiti dvikaM ca sarvametat // 1 // zrutvA jJAtvA bhuGkte, tena saha ekamaNDalImadhye / sa prApnoti mithyAtvam AzAbhaGgAdidoSAMzca // 2 // avacUriH-'ugdhAiya'0 ityAdi / yo muniH udghAtikamanuddhAtikaM ceti padadvayamadhikRtya tadadhikAramAzritya tadviSayaM hetum udghAtikahetumanudghAtikahetuM ca, tathA tadviSayaM For Private and Personal Use Only Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNibhASyAvariH u010 sa032-33 udgatavRttikAdeH sUryAnudgamanAdinizcaye bhojanani0 243 saMkalpam-udghAtikasaMkalpamanudghAtikasaMkalpaM ceti dvikaM ca, evaM dvAdazasUtrIkathitaM sarvametat zrutvA'nyasakAzAt , svayaM vA jJAtvA'pi tena tAdRzena muninA saha maNDalImadhye ekasyAM maNDalyAM sthitvA bhuGkte azanAdicatuvidhAhAraM karoti, upalakSaNAt vastrapAtrAdInAmAdAna: pradAnaM vA karoti sa mithyAtvamAjJAbhaGgAdidoSAMzca prApnotIti bhASyagAthAdvayArthaH // 1 // 2 // sUtram--je bhikkhU uggayavittie aNathamiyamaNasaMkappe saMthaDie NibvitigicchAsamAvaNNeNaM appANeNaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhettA saMbhuMjai saMbhuMjaMtaM vA sAijjai, aha puNa evaM jANejjA aNuggae sUrie atthamie vA se jaM ca muhaMsi yA jaM ca pANisi vA jaM ca paDiggahaMsi vA taM ca vigiMciya visAhiya taM pariTThAvemANe NAikamai, jo taM bhuMjai bhuMjaMtaM vA sAijjai ||suu0 32 // chAyA yo bhikSurudgatavRttikaH anastamitamanaHsaMkalpaH saMstRto nirvicikisAlamApannemAtmanA azanaM vA pAnaM vA khAdya vA svAdya vA pratigRhya bhuGkte saMbhuH jAnaM dhA svadate, atha punarevaM jAnIyAt-anudgataH sUrya: astamito thA atha yacca mujhe vA yacca pANI vA yacca pratigrahe vA taM ca vibicya vizodhya taM pariSThApayan nAtikAmati, yastaM bhukte bhujjAnaM vA svadate ||suu0 32 // cUrNI-'je bhikkhU ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcit bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'uggayavittie' udgatavRttikaH udgate sUrye vRttivartanaM zarIrayAtrArtha saMyamayAtrArtha ca vyavahAro yasya sa udgatavRttikaH udgate eva sUrye AhAravihArAdisakalasAdhukriyAkArakaH 'aNatyamiyamaNasaMkappe' anastamitamanaHsaMkalpaH-anastamite astaM na gate sUrye eva manaHsakalpaH AhAravihArAdiviSayako manovicAro yasya sa anastamitamanaHsaMkalpaH sUryAstAtpUrvameva sakalasAdhukriyAkaraNazIlamanovicAravAn 'saMthaDie' saMstRtaH dhRtibalasaMhanAdinA samarthaH adhvapratipannaH kSapakaH lAno vA na bhavediti bhAvaH, etAdRzo bhikSuH 'NinvitigicchAsamAvanneNaM appANeNaM' nirvicikitsAsamApannena AtmanA, vicikitsA-saMdehaH, na vicikitsA nirvicikitsA-sUryoditA-stamanaviSayakasandeharAhityaM, tAM samApannena prAptena sUryasya anudgatatvAstamitatvasandeharAhityena mAtmanA udgate sUrye anastamite vA sUrye yadi 'asaNavA 4 / ' azanAdicaturvidhamAhAraM 'paDiggAhittA' pratigRhya yadA 'saMjhuMjai' saMbhuGkte 'saMdhuMjavaM vA sAijjai' saMbhuJjAnaM vA svadate anumodate tadA sa bhikSuH 'ahapuNa' atha punaH atha zabdo viSayAntarasUcakastena AhAraM kartuM prArabdhastatsamaye punaH 'evaM jANejjA' evaM jAnIyAt For Private and Personal Use Only Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtra anyakathanena svabuddhayA vA nizcinuyAt , kiM jAnIyAdityAha-'aNugae sUrie' anudgataH sUryaH sAMprataM sUryo noditaH 'atyamie vA' astamitaH astaMgato vA sUryaH iti, 'se' atha tadanantaraM 'jaM ca muhaMsi vA' yaccAzanAdi mukhe kSiptaM vartate 'jaM ca pANisi vA' yaccAzanAdi pANau haste vartate bhoktuM haste gRhItaM bhavet , 'jaM ca paDiggahaMsi vA' yaccAzanAdi pratigrahe pAtre vartate 'taM' tat sakalamazanAdikaM 'vigiciya' vivicya tatraiva vimucya 'visohiya' vizodhya mukhaM hastaM pAtraM ca niravayavaM leparahitaM kRtvA 'taM' tat yatpAtre sthitaM tad azanAdikaM 'paridvavemANe' pariSThApayan bhikSuH 'nAikakamaI' nAtikAmati tIrthakarAjJA nollaGghayati, AjJAyA ArAdhaka eva sa na tu virAdhaka iti bhAvaH 'jo taM muMjaibhujataM vA sAijjai' yaH kopi sAdhuryadi anyakathanena svabuddhayA vA sUryasyAnudgamanA'stamane nizcite satyapi azanAdicaturvidhamAhAraM bhuGkte bhojayati bhuJjAnaM vA svadate sa prAyazcittabhAgI bhavatIti / sU0 32 // sUtram-je bhikkhU uggayavittie aNathamiyamaNasaMkappe saMthaDie vitigicchAsamAvaNNeNaM appANeNaM asaNaM vA 4 jAva jo taM bhuMjai bhujaMtaM vA sAijjai // sU0 33 // chAyA-yo bhikSuH udgatavRttiko'nastamitamanaHsaMkalpo saMstRto vicikitsAsamApannenAtmanA azana vA 4 yAvat yastaM bhuGkte bhuAnaM vA svadate / / sU0 33 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA udgatavRttikaH anastamitamanaHsaMkalpaH pUrvavyAkhyAtasvarUpaH saH 'saMthaDie' saMstRtaH dhRtibalasaMhananasaMpannaH 'vitigicchAsamAvanneNaM appANeNaM' vicikitsA sUryasyodgamanaviSayakaH sUryo nAstaMgataH ityevaMviSayakaH sadehaH abhrachannAdivazAt tAM vici ketsAM samApannenAtmanA 'udgataH saryaH, nAstaM gato vA sUryaH, ityevaM dAtRkathanena 'asaNaM vA 4' azanAdicaturvidhamAhAraM pratigRhya bhukte bhuJjAnaM vA svadate tadA atha punaH AhArArambhasamaye evaM jAnIyAt--nizcinuyAta-'noditaH sUryaH astamito vA sUryaH' iti anyajanakathanena svabuddhyA vA nizcite satyapi yo'zanAdikaM bhuGkte bhojayati hastapAtramukhagatamazanAdi vivicya vizodhya na pariSThApayati tadA so'vazyaM prAyazcittabhAgI bhavatIti bhAvaH / akSaragamanikA spaSTeti ||suu0 33 // ___ pUrvasUtradvayaM-'saMthaDie, nivvitigicchAsamAvanneNaM appANeNaM' tathA -'saMthaDie vitigicchAsamAvanneNaM appANeNaM' iti padadvayamAzritya proktam / sAmpratam 'asaMthaDie' iti padena saha 'ninvitigicchAsamAvanneNaM appANeNaM' iti, tathA 'vitigicchAsamAvanneNaM appANeNaM iti ca padadvayaM saMyojya sUtradvayaM procyate-'je bhikkhU' uggayavittie' ityAdi / For Private and Personal Use Only Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriHu. 10 sU0 35 udgatavRttikAdeHsUryAnudgamanAdinizcayebhojananiSedhaH 245 sUtram-je bhikkhU uggayavittie aNasthamiyamaNasaMkappe asaMthaDie nivvitigicchAsamAvanneNaM appANeNaM asaNaM vA 4 jAva jo taM bhuMjai bhuMjataM vA sAijjai // sU0 34 // chAyA--yo bhikSuH udgatavRttikaH anastamitamanaHsaMkalpaH asaMstutaH nirvicikitsAsamApannena AtmanA asaNaM vA 4 yAvat yastaM bhuGkte bhuJjAnaM vA svadate ||suu0 34 // cUrNI-je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH zramaNaH zramaNo vA udgatavRttikAdivazeiSaNaviziSTaH saH 'asaMthaDie' asaMstRtaH adhvapratipannatapoglAnatvAdikAraNAt dhRtibalAdirahitaH 'nivitigicchAsamAvanneNaM appANeNaM' nirvicikitsA sUryasyodgamanAnastamanazaGkArAhitya, tAM samApannena AtmanA sandeharahitenAtmanA azanAdikaM gRhItvA bhuGkte kintu bhoktuM pravRtte sati yadi jAnIyAt 'sUryo noditaH, astaM vA gataH' ityevaM nizcaye satyapi yo muGkte na tadazanAdikaM pariSThApayati sa prAyazcittabhAgI bhavatIti bhAvaH / / sU0 34 // sUtram-je bhikkhU uggayavittie aNathamiyamaNasaMkappe asaMthaDie vitigicchAsamAvaNNeNaM appANeNaM asaNaM vA 4 jAva jo taM muMjai bhuMjaMtaM vA sAijjai ||suu0 35 // chAyA--yo bhikSuH udgatavRttikaH anastamitamanaHsaMkalpaH asaMstRtaH vicikitsAsamApannena AtmanA azanaM vA 4 yAvat yastaM bhukte bhuJjAnaM vA svadate sU0 35 / / cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / vyAkhyA pUrvavadeva, navaram -'asaMthaDie' asaMstRtaH asamarthaH yaH ko'pi munirdUrakSetrAd vidvatyAgamanena zrAntaH, mAsakSapaNasya pAraNakadivasatvena glAnatvamApannaH, rogAdinA glAnatvamApanno vA bhavet, ityAdikAraNaidhai tibalavarjitaH 'vitigicchAsamAvaNNeNaM appANaNaM' vicikitsA-sUryasyodayasaMbhavaH saMprati abhracchannAdikamAzrityaivaM dRzyate, athavA-astaM na gata iti saMbhavaH, ityevaMrUpA, tAM samApanneNa AtmanA 'uditaH sUryo nAstaM gato vA sUryaH' iti dAtRvacanena azanAdikaM gRhItvA bhuGkte bhoktuM prArabhate atha tatsamaye sUrya tyAnudgamanAstamanayonizcaye sati yo bhuGkta na pariSThApayati tadA sa prAyazcittabhAgI bhavatIti bhAvaH ||suu0 35 // atra bhASyakAro gAthAtrayamAhabhASyam-uggaya vittI bhikkhU , hoi ya jo aNatthamiyasaMkappo / saMthaDio so duviho, Nibitigiccho ya vitigicchI // 1 // For Private and Personal Use Only Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 246 nizIthasUtre emevA'saMthaDio, so viya duviho bhavejja puvvaMva / so geNDiya asaNAI, taM paribhottuM samAraddho // 2 // jANiya anuggamaM taha, asthamaNaM ceva jai ya sUrassa / bhuMjai jai asaNAI, pAvei ya ANabhaMgAI // 3 // chAyA-udgatavRttibhikSurbhavati ca yaH anastamitasaMkalpaH / saMstRtaH sa dvividho nirvicikitsazca vicikitsaH // 1 // pavamevA'saMstRtaH so'pi ca dvividhI bhavet pUrvavat / sa gRhItvA'zanAdi tat paribhoktuM samArabdhaH // 2 // jJAtvA'nudgamaM tathA astamanaM caiva yadi ca sUryasya / bhuGkte yadi azanAdi, prApnoti ca AkSAbhaGgAdi // 3 // avaghUriH-'uggayavittI' ityAdi / udgatA vRttiH ugane eva sUrye vRttiH varttanaM pratilekhanAhAravihArAdInAM yasya sa tathA, etAdRzaH, tathA punaH anastamitasaMkalpaH sUryAstApUrvameva sAdhukriyAkaraNe eva saMkalpaH manobhAvo yasya sa tathA, etAdRzo bhikSuH, sa saMstRtAsaMstRta. bhedena dvividho bhavati, tatra saMstRtaH dhRtibalAdisaMpannaH, asaMstRtaH-dhRtibalAdirahitaH / sa ekaiko dvividhaH-nirvicikitsavicikitsabhedAt , tatra nirvicikitsaH-sUryasyodgame anastamane ca zaGkAvarjitaH, vicikitsaH udgamanA'nastamanaviSaye zaGkAzIlaH, ete catvAro'pi azanAdi caturvidhAhAra gRhItvA tat paribhoktuM samArabhante tatsamaye 'noditaH sUryaH astamito vA sUryaH' iti nizcaye tanna bhujAnAH santaH AjJA tArthakarAjJA nAtikAmyanti, ete bhujAnAstIrthakarAjJAyA virAdhakA evaM natvArAdhakA ityarthaH, 'sUrya uditaH, nAstamito vA' itthAdirUpadAtrAdivacanaprAmANyamAzritya gRhItamazanAdi bhujAnAnAM doSaM pratipAdayati-'jANiya' ityAdi, yadi sUryasyAnudgamanamastamanaM ca jJAtvA anyasakAzAt svabuddhayA vA parijJAya sUryo nogitaH astamito vA iti nizcayena jJAte sati yadi gRhItamazanAdi bhuJjate kintu yadi yat mukhe haste pAtre vA tiSThati tat tyaktvA mukhahastapAtrAdikai niravayavaM kRtvA na pariSThApayanti tadA te mAjJAbhaGgAdidoSAn prApnuvanti, iti bhASyagAthAtrayArthaH // 1-2-3 // sU0 35|| sUtram--je bhikkhU rAo vA viyAle vA sapANaM sabhoyaNaM uggAlaM AgacchejjA taM vigiMcamANe vA visohemANe vA gAikkamai taM uggilittA paccogilamANe rAibhoyaNapaDisevaNapatte, jo taM paccogilai paccAgilaMtaM vA sAijjai ||suu0 36 // For Private and Personal Use Only Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNimApyAyacUriH u0 10 sU0 36-38 mukhAgatogArapunarmilana-glAnAgaveSaNAdini0 247 chAyA- yo bhikSuH rAtrau vA vikAle vA sapAnaH labhojana udgAra Agacchet taM viSican vA pizodhayan vA mAtikAmati, tam udgIrya pratyavagilan rAtribhojanapratisevanAprAptaH yastaM pratvavagilati pratyavagilantaM vA svadate // sU036 // carNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'rAo vA' rAtrau vA 'viyAle vA vikAle vA saMdhyAsamaye sUryodayAtprAga vA tasya zramaNasya 'sapANe' sapAna:-pAnaM jalaM tena sahitaH sapAnaH 'sabhoyaNe vA' sabhojano vA yad bhojanaM bhuktamodanAdikaM tena sahitaH sabhojanaH, upalakSaNAd ubhayaprakAro vA 'uggAle' udgAraH 'DakAra' iti lokaprasiddhaH sa Agacchet mustramadhye Agacchet 'taM vigiMcamANe' taM sajalaM sabhojanamudgAram vivican parityajan mukhAd-bahiniSkAsayan 'visohemANe vizodhayan mukhasya svacchatA vastrAdinA saMpAdayan zramaNaH zramaNI vA 'nAikkAmai' nAtikAmati nollaMdhayati tIrthaMkarasyAjJAm 'rAtrau na bhoktavyamityAkArakaM yadasti tasyAtikramaNaM na karoti sapAnasabhojanodgArasya mukhAt niSkAzanAt mukhasya vizuddhikaraNAccetyarthaH 'taM' tam atha yadi sa zramaNo rAtrI vikAle vA samAgataM sapAnaM sabhojanamudgAram 'uggilittA paccogilamANe' udgIryya pratyavagilan yadi taM sapAnaM sabhojanamudgAraM mukhAdahina niHsArayati kintu punaH tadudgArasthaM jalaM bhojanaM ca galAdadhaH kurvan sa 'rAibhoyaNapaDisevaNapatce' rAtribhojanapratisevanAprAptaH rAtribhojanajanitadoSayukto bhavati ato yadi 'jo taM paJcogilai paccogilaMtaM vA sAijjai' yaH ko'pi zramaNaH zramaNI vA tadudgArasthaM jalaM bhojanaM pratyavagilati galAdadhaH karoti tathA pratyavagilantaM vA svadate amumodate sa prAyazcittabhAgI bhavatIti / s. 36 // sUtram-je bhikkhU gilANaM soccA NaccA Na gavesai Na gavesaMtaM vA sAijjai // suu037|| chAyA-yo bhikSuH glAnaM zrutvA zAtvA na gaveSayati na gaveSayanta vA svadate ||suu.37|| cUrNI-'je mikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' ya, kazcid mikSuH zramaNaH zramaNI vA 'gilANaM glAnam tatra yasya rogeNa AsaGkena vA zarIraM kSINaM bhavati zarIrasya kSayo bA bhavati sa glAmaH, tAdRzaM glAnaM sarogAtaGkam samAnasAmAcArIkaM svagacchIya vA zramaNaM 'soccA' zrutvA anyamukhAt 'NaracA' jJAtvA svayameva vA jJAnaviSayokRtya 'Na gavesaI' na gaveSayati nAnveSa. yati tathA 'Na gavasaMta vA sAijjaI' na gaveSayantaM vA svavate anumodate / yo bhikSuH svagrAme khopAzraye paragrAma paropAzraye vA svagacchIyaH paragacchIyo vA samAnasAmAcArIkaH mamukaH zramaNo glAno jAta iti parebhyaH zrutvA svayameva vA jJAtvA tasya gaveSaNaM tatsthiterjijJAsArUpaM tadvaiyAva For Private and Personal Use Only Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 248 nizIthastra tyarUpaM vA na karoti, tathA gaveSaNamakurvantaM vA zramaNamanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSAzcApi bhavanti ato glAnaM zramaNamavazyameva gaveSayet na tasyopekSA kartavyeti bhAvaH / atrAha bhASyakAra:bhASyam-sagAme paragAme vA, soccA jANiya saMThiyaM / gilANaM no gavesei, ANAbhaMgAi pAvai // chAyA-svagrAme paranAme vA, zrutvA jJAtvA saMsthitam / glAnaM no gaveSayati, AzAbhakAdi prApnoti // avacUriH-yaH zramaNaH svagrAme- svavasatau anyavasatau vA paramAme- yatra svayaM sthitastato'nyagrAme vA saMsthitaM glAnam samAnasAmAcArIkaM sAdhuM zrutvA-amukatra sAdhuH rogAtaGkena duHkhI jAta iti lokebhyaH zrutvA svayameva jJAtvA vA taM yadi zramaNaH zramaNI vA no gaveSayati tasya rogAtaGkAdisthiterjijJAsAM zuzrUSAM ca na karoti sa zramaNa AjJAbhaGgAdikAn doSAn prApnoti / yo hi zramaNaH svagrAme svavasato paravasatau vA paragrAme vA glAnaM zramaNaM na gaveSayati na gaveSayantaM vA anumodate sa prAyazcibhAgI bhavati / yato hi rogAtakAdinA duHkhito glAna Asannasthena sAdhunA agaveSito manasi paritApaM prApnoti tajjanyaprAyazcittasya sa bhAgI bhavatIti bhAvaH / / sU0 37 // sUtram--je bhikkhU gilANaM soccA NaccA ummaggaM vA paDipahaM vA gacchai gacchaMtaM vA sAijjai // suu030|| chAyA yo bhikSuglAnaM zrutvA jJAtvA unmArga pratipathaM vA gacchati gacchantaM vA svadate vA ||suu0 38 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'gilANaM' glAnaM rogAtaGkAkrAntaM 'soccA NaccA' zrutvA anyasakAzAt jJAtvA svayameva vA yadi 'ummaggaM vA' unmArga vA-AlAnasthAnamArgAdanyaM mArga 'paDipahaM vA' pratipathaM vA gacchati yatra mArge glAnaH sthitastato viparItaM panthAnaM yathA sa yadi pUrvadizAyAM sthito bhavettadA svayaM pazcimadizAyAM gacchati rogAtaGkAdinA glAyamAno yatra vartate tatra yadi gamiSyAmi tadA tasya sevAdikamavazyakartavyatayA samApateditibuddhayA yatra sa vidyate tasmin mArge na gacchati kintu tatpratikUlamArgeNa gamanaM karoti yena glAnasya vaiyAvRttyaM na kartavyaM syAt , tathA 'gacchaMtaM vA sAijjai' unmArga pratipathaM vA gacchantaM zramaNAntaraM svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI For Private and Personal Use Only Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNibhASyAvadriH u.10 2.0-38-39 glAnavaiyAvRtyAkaraNaniSedhaH 29 bhavati / yato rogAvasthAyAmupasargAvasthAyAM cakSurAdIndriyavikalatAvasthAyAM glAnasya sAdhovinayavaiyAvRttyAdinA saMrakSaNakaraNamAvazyakam , anyathA rugNaH sAdhurmanasi duHkhitaH san saMyamAt paribhraSTo bhavet , tathA asaMrakSitAvasthAyAM taM dRSTvA lokAH zAsanasya nindA kariSyanti tena pravacanasya laghutA syAt , tathA anyavairAgyavatAM gRhasthAnAM tasya glAnasya tAdRzI duravasthAM dRSTvA manasi vairAgyamapi hIyeta, te vicArayiSyanti yat kimanayA pravrajyayA yattatraitAdRzaM duHkhaM bhavati, na ko'pi vaiyAvRttyaM karotIti vinayamArgo'pi lupyeta tasmAt kAraNAt zramaNaH plAnaM sAdhu zrutvA jJAtvA kathamapi nonmArga na vA pratipathaM gacchet , na vA.pratipathaM gacchantamanumodayet kintu glAnasya vaiyAvRttyamavazyameva kartavyamiti / atrAha bhASyakAra:bhASyam-soccA gilANaM ummaggaM, gacche paDipahaM jai / __jo samaNo pAvaI so, ANAbhaMgAiyaM tayA // chAyA-zrutvA glAnamunmArga gacchet pratipathaM yadi / ___ yaH zramaNaH prAmoti sa AhAbhaGgAdikaM tadA // avacariH-yastu zramaNo bhikSuH glAnaM rogAtaGkena prakSIyamANadeham zramaNaM zrutvA unmArga pratipathaM vA gacchet , yatra glAnaH sAdhurvidyate tatra na gacchati kintu unmArgeNa viparItamArgeNa yAti, tatrATavyAdimArgeNa gamanam unmArgagamanam , viparItamArgeNa gamanaM pratipathagamanam , evaM gamanaM karoti, yathA yena pathA AgataH tenaiva pathA pratinivartate tasmAdvA mArgAt mArgAntareNa saMkrAmati, evaM kurvan zramaNaH prAyazcittabhAgI bhavatIti / kathaM punarevaM sa unmArgAdinA gacchati glAnasamIpaM nAga chati ? tatrocyate-lAnaM sAdhu zrutvA sa manasi evaM vicArayati-yadyahaM glAnena dRSTaH tadA yadi glAnasya vaiyAvRtyaM na kariSyAmi tadA adhArmiko'yamiti loko mAM gaNayiSyati, athavA yadi tasya glAnasya vaiyAvRtyaM kariSyAmi tadA tatraiva vyApRtasya me sarva svakIyaM kArya vinaSTaM bhaviSyatItyAdi kAraNavazAtsa tatra na gacchatIti / tathA glAno yat duHkhaM prApnoti tanniSpannamapi prAyazcittaM tasya bhavati / tasmAt zrutvA glAnaM mArge vA gacchatA grAmaM vA pravizatA bhikSArthaM vA aTatA sAdhunA tarakSaNAdeva tvaritaM glAnasamIpe gantavyamiti / yathA bhramaraH kusumitAmravaNaM dRSTvA vanAntaraM vihAya taM prati zIghra gacchati, evaM sAdhunA dharmavRkSAzrayaNArtha vaiyAvRtyakaraNAya tatrAvazyaM gantavyameva, evaM karaNena sAdharmikavAtsalyaM kRtaM bhavet , tathA svasya karmanirjarA ca saMpadyeta tasmAt yo glAnasamIpe tadupacArArtha gacchati sa zuddhaH, yastu na gacchati tasya prAyazcittaM bhavati / tatrAyaM pRcchAkramaH, tathAhi -yatra grAme upAzraye vA glAnastiSThati tatra gatvA praSTavyam-ko'tra glAnamupacarati, athavA asya kimupacaritamiti praSTavyam / sAdhUnAmiyaM maryAdA yat glAnasyAnuvartanaM kartavyamiti, 32 For Private and Personal Use Only Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir wwwwwwww nizIthasUtre evaM satra glAnasamosaM gatvA tatratyo ya AcAryastaM prati vadet-he bhadanta ! AjJApaya kimahaM karomi vaiyAvRtye svAtmAnaM niyojayAmi mahamanenaivAbhiprAyeNyAgato'smi yad glAnaM paricariSyAmi, glAnasya vaiyAvRtye ye saMlagnAH sAdhavastAn bhaktapAnAdibhiyAvRtyaM kariSyAmIti / evaM kurvataH zramaNasya tIrthakarAjJAyA ArAdhanA kRtA bhavati / evaM kathite yadi AcAryaH kathayati-yat amukaM kArsa kuru, tadA tatratyaM sarva kAryamAcAryAjJayA kartavyam / auSadhabhaktapAnAdinA vaiyAvRttyaM kartavyaM yAvat sa sAdhuna rujo bhavet / tasmAt sAdhunA avazyameva glAnasya samIpe gantavyam / yastu zramaNo glAnaM zrutvA tatra jhaTiti na gacchati unmArgeNa pratipathena vA gacchati sa tIrthakarasyAjJAyA virAdhako bhavan prAyazcittabhAgI bhavatIti // 38 // sUtram-je bhikkhU gilANaveyAvacce abbhuTThie gilANapAugge davvajAe alabhamANe jo taM Na paDiyAikkhai Na paDiyAikvaMtaM vA sAijjai // suu039|| chAyA--yo bhikSuglAnavaiyAvRtye abhyutthito glAnaprAyogyaM dravyajAtamalabhAno yastaM na pratyAcakSate na pratyAcakSANaM vA svadate ||suu0 39 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcit bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'gilANaveyAvacce' plAnavaiyAvRtye, tatra rogAtaGkAdinA glAnasya sAdhoH vaiyAvRtyaM auSadhabhaiSajyAnapAnAdinA sevAkaraNe 'abbhuTTie' abhyutthitaH samudyataH sevAkaraNArtha kRtaprayatno jAto yadi 'gilANapAugge glAnaprAyogyam glAnasya prAyogyamanukUlaM prAsukamAhAramauSadhAdikaM vA 'dadhvajAe' dravyajAtam-tadanukUlavastuvizeSam 'alabhamANe' alabhamAnaH-aprApnuvan 'jo taM ma paDiyAikkhaI' yo glAnasevAkArakaH sAdhuH glAnasAdhvarthamauSadhamazanAdikaM ca AnetuM kRtaprayatno'pi tAdRzadra vyajAtam antarAyabalAdalabhamAno yadi zramaNAntaraM prati AcArya prati vA rogiNaM prati vA na pratyA cakSate na kathayati tathA 'Na paDiyAikkhaMta vA sAijjaI na pratyAcakSANaM vA svadate anumodate / yo hi bhikSurlAnasya zramaNasya vaiyAvRttye niyukto glAnasya prAyogya auSadhabhaiSajyAnnapAnAdikamAnetuM prayatnaM karoti tatra yadi tAdRzaM prAsukamauSadhAdikaM tena ma labdham tadA AgatyAcArya prati anyasmai sAdhave vA gla'nAya vA kathayitavyaM yat auSadhAdikaM lAbhAntarAyakarmaNA mayA na labdhamiti / evaM na kathayati sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSAzcApi bhavantIti / atrAha bhASyakAraHbhASyam-veyAvacce gilANassa, vAvaDo samaNo jai / dabajAyaM alabhaMto, guruNo taM niveyae // For Private and Personal Use Only Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u010 sU040 glAnocitavastvalAmepazcAttApA'karaNaniSedhaH 259 chAyA- vaiyAvRtye glAnasya vyApRtaH zramaNo yadi / - dravyajAtamalabhamAno gurave taM nivedayet // avacUriH- zramaNo bhikSuH glAnasya rogAtaGkAdinA pIDyamAnadehasya vaiyAvRttye sevAkamaNi niyuktaH glAnArtha dravyAdijAtam prAsukamauSadhaM bhaktaM pAnaM vA anveSayan taM yadi na labhate tadA pratyAgatya 'glAnArtha prAsukamauSadhAdikaM nAhaM labdhavA'-nityevaMprakAreNa gurave AcAryAya gacchanAyakAya glAnAya anyasmai sAdhave vA avazyameva kathayet / yadi kadAcit sa punarAgato na kathayati tadA tasya prAyazcittaM bhavati, tathA tasyAjJA bhaGgAdikA doSAzcApi bhavanti / tatra dravyajAtapadena prAsukaM bhaktapAnAdikam , tathA rogiNe yAdRzamupayuktamauSadhAdikaM bhavati tAdRzamauSadhAdikam , pathyaM bhojanam , saMstArakavastrAdikaM ca gRhyate / yadi pratyAgataH sAdhuna kathayati tatreme doSA bhavanti tadyathA-amukena auSadhena tasya glAnasya roganivRttirbhaviSyati parantu tena nAnItaM na vA kathitam , yadi kathitaM bhavet tadA anyaH ko'pi zramaNaH tadartha prayatnaM kuryAt / tadakaraNAt glAnasyAgADhaparitApo bhavet , mahadaduHkhaM jAyeta, glAnasya mUrkhApi bhavet , evaM kadAcit prANaviyogo'pi saMbhavet , yasmAdete doSAH saMbhavanti tasmAt kAraNAt glAnasya vaiyAvRttye niyukto bhikSuryadi glAnArthamauSadhAdikaM na prApnoti tadA avazyamevAgatya gurave zramaNAntarAya vA nivedanIya, natu tatrAlasyaM kartavyamiti ||suu0 39 // sUtram-je bhikkhU gilANaveyAvacce abbhuTThie saeNa lAmeNa asaMtharamANe jo tassa na paDitappaina paDitappaMtaM vA sAijjai // suu040|| chAyA-yo bhikSuglAnavaiyAvRtye abhyutthitaH svakena lAmenAsaMstaran yaH tasya na paritapyate na paritapyamAnaM vA svadate ||suu0 40 // cUrNI'je mikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'gilANaveyAvacce' glAnavaiyAvRtye, tatra glAnasya rogAtaGkAdinA pIDitasya zramaNasya vaiyAvRtye sevAkarmaNi 'abbhuTTie' abhyutthitaH samudyataH, tena vandanAdikAryavazAd belAtikrame'lpaM labdha bhavet , tAdRzena 'saeNa lAmeNa' svakena svakRtodhamajanitena lAbhena 'asaMtharamANe' asaMstaran paryAptatAmalabhamAnaH etAvatA'spena vastujAtena prAptena glAnasya ki bhaviSyatItyevaM paryAptamaprApnuvan 'jo tassa na paDitappai' yastasya tadviSayasya glAnaviSayasya vA na paritapyate upasargabalAdatra pazcAttApArtho gRhyate, pazcAttApaM na karoti 'Na paDitappaMtaM vA sAijjaI' na paritapyamAnaM vA pazcAttApamakurvantaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / For Private and Personal Use Only Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 252 nizIthasUtre glAnasya vaiyAvRttyakaraNe kIdRzaH sAdhuniyoktavyaH ? evaMvidhe prazne bhASyakAraH prAhabhASyam -khaMtikhamo mahavio, asaDho'cavalo ya ladisaMpaNNo / dakkho anidda subharo, hiyayaggAhI aparitaMto // 1 // muttatthaapaDibaddho, nijjarapehI jiiMdio dNto| koUhalavippamukko, aNANukArI saucchAho // 2 // ussaggavavAyaviU, sahago eriso ya jo hoi / / AuraveyAvacce, niuMjae taM ca Ayario // 3 // chAyA-- kSAntikSamaH mArdavikaH azaThaH acapalazca labdhisaMpannaH / dakSaH anidraH subharaH hRdayagrAhI ca bhpritaantH||1|| sUtrArthApratibaddhaH nirjarAprekSI jitendriyaH dAntaH / kautUhalavipramuktaH ananukArI sotsaahH| utsargApavAdavit zraddhakaH Idazazca yo bhavati / AturavaiyAvRtye niyojayet taM ca AcAryaH // 3 // avacariH -- 'khaMtikhamo' kSAntikSamaH kSAntyA kSamayA kSamate sahate na tu asamarthatayA yaH saH kSAntikSamaH, etAdRzaM kSAntikSamaM zramaNaM glAnasya vaiyAvRtye niyojayet ityagreNasambandhaH, tathA mArdavikaH, tatra mAnanigrahakArI mArdavikaH mRdutAguNasampannaH, tathA azaThaH, tatra mAyAzIlaH zaThaH na zaTho'zaThaH mAyAnigrahakArI saralacitta ityarthaH, acapala:-cAJcalyarahitaH, tathA labdhisampanna:-AhArAdigaveSaNe vilakSaNazaktisaMpannaH, landhiH-labhyavastunaH parizramamantareNa lAbhaH, tAdRzazaktisampanna ityarthaH, tathA dakSaH-lAnasya kAryakaraNe caturaH, tathA anidraH-AlasyarahitaH, subharaH-su-suSTutayA bharati poSayati alpena bahukena vA samayocitena AhArAdinA glAnasya poSaNaM karoti yaH sa tathA, athavA AtmanA anyadvArA vA glAnasya kAryasAdhakaH, tathA hRdayagrAhI-tatra yaH glAnasya cittaraJjakaH, tena saha hRdayaMgamavA"numodanapUrvakamapathyanivArako yaH sa hRdayagrAhI, aparitAntaH- sucirakAlamapi glAnasya vaiyAvRttyaM kurvan udvigno na bhavati yaH sa tathA // 1 // tathA sUtrArthA'matibaddhaH-sUtrArthe pratibandharahitaH samyaksUtrArthajJAtA gRhItasUtrArtha ityarthaH, tathA nirjarAprekSI-karmanirjarArthI nirjarArthameva vaiyAvRttyakArI, jitendriyaHyo hi iSTAniSTaviSaye rAgadveSaM na prApnoti sa jitendriyaH, dAntaH-icchAyA manasazca damanakartA, kautUhalavimamuktaH- yasmin kasmin viSaye kautukavarjitaH, ananukArI-anu- pazcAt na kArayatIti ananukArI 'ahamasya vaiyAvRttyaM karomi ato'yamapi anu-pazcAt mama vaiyAvRttyaM kariSyatI'-ti anukaraNavarjitaH kRtapratikRtivAJchArahita ityarthaH, tathA sotsAhaH-vaiyAvRtye utsAhazIlaH, For Private and Personal Use Only Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUNabhASyAvadbhiH u0 10 sU041-42 prathamaprATkAlavarSAkAlavihAraniSedhaH 253 na kadApi manomAlinyaM karoti yaH saH // 2 // tathA-utsargApavAdavit-yathAsamayamutsargamArgasyApavAdamArgasya ca samyag jJAtA, glAnakAyeM kadA kasmin viSaye utsargamArgaH, kadA kasmin viSaye cApavAdamArgaH svIkaraNIyaH, ityasya samyaktayA jJAnavAn , zraddhakaH-glAne zraddhAzIlaH, etAdRzaH pUrvoktaguNaviziSTo yo bhavati tam AcAryaH AturavaiyAvRttye glAnasevAyAM niyojayet sthApayet // 3 / / iti bhASyagAthAtrayArthaH // sU0 40 // sUtram-je bhikkhU paDhamapAusaMsi gAmANugAmaM dUijjai duijjaMtaM vA sAijjai // sU0 41 // __chAyA-- yo bhikSuH prathamAvRSi prAmAnugrAma dravati dravantaM vA svadate ||suu0 14 // cUrNI--'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'paDhamapAusaMsi' prathamaprAvRSi, tatra prAvRTzabdena ASADha-zrAvaNamAsau gRhyete, tatra tayosiyordvayormadhye prathamaH prAvRTkAla ASADhamAsaH, tasmin prathame prAvRTkAle ASADhamAse ayavA SaNNAmapi RtUnAM madhye prathamaH prAvRTakAlo bhavati tena kAraNena prathamaH prAvRTkAla: kathyate, tatra prathamaprAvRTkAle yaH zramaNaH 'gAmANugAma duijjaI' prAmAnugrAmaM dravati ekasmAt grAmAt prAmAntaraM prati gacchati tathA 'daijjata vA sAijjai' prAmAnugrAma dravantaM gacchantaM yathA zizirahemantAdimadhye prAmAnugrAma prati dravati tathA prathamaprAvRTkAle yaH dravati tamanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati ||suu0 41 // sUtram-je bhikkhU vAsAvAsaM pajjosaviyaMsi gAmANugAmaM dUijjai dUijjataM vA sAijjai // sU0 42 // chAyA-yo bhikSurvarSAvAsa paryuSite grAmAnugrAmaM dravati dravantaM vA svadate ||suu042|| cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'vAsAvAsaM pajjosaviyaMsi' varSAvAsaM paryuSite sati varSAvAsanivAsakaraNAnantaraM ASADhazulkapaurNamAsyAH pratikramaNe kRte satItyarthaH 'gAmANugAmaM dUijjai' grAmAnugrAmam ekasmAt grAmAt prAmAntaraM prati dravati gacchati vihAraM karotItyarthaH tathA 'daijjataM vA sAijjaI' dravantaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati saMyamAtmavirAdhanAsadbhAvAt / vizeSajijJAsujanArtha bhASyakAro'tidezamAha --- bhASyam-AyArassa ya bIe, suyakhaMdhe tassa taiya ajhayaNe / tassavi paDhamudde se, tattha vi puNa Adimutte ya // 1 // iriyAe jaM bhaNiyaM, dasamuddesaMmi taM niravasesaM / vAsAvAsavihAre, ettha nisIhe muNeyavvaM // 2 // For Private and Personal Use Only Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 254 chAyA www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - AcArasya ca dvitIye zrutaskandhe tasya tRtIye'dhyayane / tasyApi prathamoddeze, tatrApi punarAdisUtre ca // 1 // (IryAdhyayane) yad bhaNitaM dazamoddeze tat niravazeSam / varSAvAsavihAre, atra nizIthe jJAtavyam ||2|| For Private and Personal Use Only nizIthasUtre avacUri : --- AcArAGgasUtrasya dvitIyazrutaskandhe tadadhikRtya tRtIyAdhyayane Adito dvAdazAdhyayane tatrApi prathamodezake tatrApi AdisUtre IryAyAmiti IryAdhyayane yatkathitaM tanniravazeSaM varSAvAsaviSaye atra nizIthasUtre dazamoddeze jJAtavyam / tatrAcArAGgasUtraprakaraNaM yathA"aorary khalu vAsAvA se abhippa bahave pANA abhisaMbhUyA bahave bIyA aNubhiNNA, aMtarA se maggA bahuppANA bahubIyA jAva saMtANagA aNNokakaMtA paMthA, no vinnAyA maggA sevaM paccA No gAmAzugAmaM dUijjejjA tao saMjayAmeva vAsAvAsaM uballiejjA" | abhyupagate khalu varSAvAse abhipravRSTe bahavaH prANAH abhisaMbhUtAH, bahUni bIjAni adhunodbhinnAni, antarA tasya mArgA bahuprANA bahubIjA yAvat saMtAnakAH anukrAntAH panthAnaH no vijJAtA mArgAH, tadevaM jJAtvA no grAmAnuprAmaM dravet / tataH saMyata eva varSAvAsaM upayeta, iti cchAyA / varSAkAle grAmAnugrAmavihAre saMyamAtmavirAdhanA darzyate varSAkAle samAyAte bahavo vanaspatikAyAH prAdurbhavanti, mArgAzca picchalAH sakardamA bhavanti, tathA mArgopari vanaspatInAmutpAdAttatra mArgA api samyag na jJAyante ato varSAkAle sAdhurna vihAraM kuryAt, na vA kurvantamanumodayet kintu ekasmin grAme cAturmAsyaM nivasya zrutacAritralakSaNaM dharma samArAdhayediti bhAvaH / (AcArAGga 0 zruta0 2 IryAkhyamadhyayanam 3 sUtram 1) saMyamavirAdhanamAtmavirAdhanaM ca tatra saMyamavirAdhanamittham - akSuNNA amarditA jalapravahaNena pRthivI skhaNDitA bhavati tatazca pRthivI sacittA bhavati tatra vihAraM kurvato vanaspatikAyikAnAM pRthivIkAyikAnAM ca virAdhanA bhavati, evaM jalaM dvividhaM varSodakam bhUbhyudakaM ca, tatra calan apkAyikajIvAnAmapi virAdhanaM bhavati / tathA varSAkAle kundhuprabhRtikA aneke trasA jIvAH prAdurbhavanti iti varSAkAle vihAre kRte sati sUkSmatvAdadRzyamAnA ete kunthuprabhRtikA jIvA virAdhitA bhavanti itthaM tadvirAdhanena saMyamopaghAto bhavatIti saMyamavirAdhanam / AtmavirAghanaM cettham - varSAkAle yadi vihAraM karoti tadA vRSTyA zarIraM plAvitaM syAt, evaM varSaNAt mArgaH picchalo bhavati tatra calanena kadAcit patanamapi saMbhavediti tato'pi AtmavirAdhanaM bhavati, tasmAt kAraNAt cAturmAse zramaNo prAmAnugrAmaM na viharet na vA viharantamanumodayet ||suu0 42 // sUtram - je bhikkhU apajjAsavaNAe pajjosavei pajjosaveMtaM vA sAijjai // sU0 43 // Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir caNibhASyASacUriHu.10 sU043-45 paryuSaNAvyatikramaniSedhaH 255 chAyA--- yo bhikSuraparyuSaNAyAM paryuSati payuSantaM vA svadate / sU0 43 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'apajjosavaNAe' aparyuSaNAyAm aparyuSaNAkAle, atra 'USa' ugha' iti dhAtudvayam , tena 'papaNA' 'paryuSaNA' iti dvayamapi rUpaM siddhayAtIti paryuSaNasya sAMvatsarikasya yaH kAlaH pratiniyataH cAtu sIpratikramaNAnantaraM paJcAzattame divase saMvatsarIpratikramaNaM karttavyam , ityevaMrUpaH kAlaH, tasya kAlasyAprAptAveva tadatikramaNe vA 'pajjosavei' paryuSati-paryuSaNAM karoti kArayati vA sAMvatsarikam pratikramaNaM caturthabhaktakSamApanAdikaM ca karoti, tathA 'pajjosaveMtaM vA sAijjai' payupantaM vA aprApte'tikrAnte :vA paryuSaNAkAle sAvatsarikapratikramaNaM paryuSaNAmUlakatapaHprabhRtikaM vA kurvantaM svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tasyAjJAbhaGgAdikA doSA bhavantIti / / 1043 / / sUtram-je bhikkhU pajjosavaNAe Na pajjosavei Na pajjosaveMtaM vA sAijjai // sU0 44 // chAyA-yo bhikSuH paryuSaNAyAM na paryuSati, na paryuSantaM vA svadate / sU0 44 / cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'pajjosavaNAe' paryuSaNAyAM paryuSaNakAle cAturmAsikapratikramaNAnantaraM pazcAzattamadivasarUpe prApte'pi 'Na pajjosaveI' na paryuSati zAstroktaprakAreNa paryuSaNAM na karoti, na vA kArayati tathA 'Na pajjosaveMtaM vA sAijjaI' na paryuSantaM vA svadate sAMvatsarikakAle prApte'pi sAMvatsarikapratikramaNaM yo na karoti na kArayati vA tamanumodate yaH sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSAzcApi bhavanti tasmAt paryuSaNakAle paryuSaNakRtyaM na parityajet / atrAha bhASyakAra:bhASyam-patte pajjosaNAkAle, jo na pajjosave maNI / ___ apatte vA aIe vA, kuNai dosabhA bhave // chAyA--prApte paryuSaNAkAle, yo na paryuSed muniH / aprApte vA atIte vA, kurute doSabhAga bhavet // avacUriH-yaH zramaNaH zramaNI vA paryuSaNAkAle prApte samupasthitte saMvatsarIkAle paryuSaNAM sAvatsarikakRtya kSamApanAdikaM na kurute sAMvatsarIsamaye tannimittakadharmadhyAnAdikaM na karoti tathA paryuSaNAkAle aprApte anAgate atIte vyatIte vA cAturmAsikapratikramaNAnantaraM paJcAzattamadivasarUpe samaye yaH sAMvatsarikaprayuktadharmadhyAnAdikaM kurute sa doSabhAg bhavet , tasya gurucAturmAsikaM prAyazcittaM bhavati, tathA tasya AjJAbhaGgAnavasthAmithyAtvasaMyamavirAdhanAtma For Private and Personal Use Only Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtra virAdhanAdayo doSA bhavanti tasmAt zramaNaH zramaNI vA paryuSaNAkAle paryuSaNaM kuryAt , tathA aprApte kAle atikrAnte vA paryuSaNAkAle paryuSaNaM na kuryAt na vA kArayet na vA kurvantaM kamapya numodayet / uktaM ca samavAyAGgasUtrasya tRtIyasamavAye-"samaNe bhagavaM mahAvIre vAsANaM savIsairAimAse vaikkate sattariehiM rAIdiehiM sesehiM vAsAvAsaM pajjosavei" zramaNo bhagavAn mahAvIro varSANAM saviMzatirAtrimAse vyatikrAnte saptatyAM rAtriMdiveSu zeSeSu varSAvAsaM paryuSati / varSAkAlasya viMzatirAtrindivottare mAsAtmakakAle vyatikrAnte sati, tathA saptatirAtrindiveSu zeSeSu paryuSaNAM paryupAste sAMvatsarika pratikramaNaM karoti kRtavAniti prakaraNArthaH, etAvatA jJAyate yat uparyuktasamaye sAMvatsarikapratikramaNaM kartavyaM na pUrva na vA pazcAt karaNIyaH, tathAkaraNe sUtroktaprAyazcittaprasaMgAt , iti // sU0 44 // sUtram--je bhikkhU pajjAsavaNAe gAlomAiMpi bAlAI uvAiNAvei uvAiNAvetaM vA sAjjai ||suu0 45 // chAyA-yo bhikSuH paryuSaNAyAM golomAnapi bAlAna upAdadAti upAdadataM vA svadate ||suu0 45 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'pajjosavaNAe' paryuSaNAyAM paryuSaNAdivase 'golomAiMpi bAlAI golomAnapi golomapramitAnapi bAlAn yAvatpramANakANi gavAM romANi kezAH bhavanti tAvatpramANakAn api kezAn mastake 'uvAiNAveI' upAdadAti svIkaroti dhArayatItyarthaH tathA 'uvAiNAvetaM vA sAijjaI' upAdadataM dhArayantaM vA svadate anumodate sAMvatsarikapratikramaNasamaye svazirasi gokezapramANAnapi kezAn na dhArayet kimuta tato dIrghAn kezAn kintu tatsamaye kezaluJcanaM kRtvaiva tatsamaye pratikramaNaM kartavyam , atra yo vyatikramaM karoti kezaluJcanamakRtvA sAMvatsarikaprati. kramaNaM karoti kurvantaM vA anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSAzcApi jAyante iti / atrAha bhASyakAra:bhASyam -- pajjosavaNAkAle, golomappamANamettakesevi / je bhikkhU jai ThAvai, ANAbhaMgAi pAvei // chAyA-paryuSaNAkAle golomapramANamAtrakezAnapi / yo bhikSuryadi sthApayati mAzAbhAdi prApnoti // avacUriH-yo bhikSuH zramaNaH zramaNI vA paryuSaNAkAle sAMvatsarikapratikramaNasamaye mastakAdigatAna kezAn golomapramANamAtrAnapi gavAM kezapramANakAnapi api-zabdAt kimuta For Private and Personal Use Only Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhAcyASacUriH u0 10 sU046-47 paryuSaNAkRtyanirUpaNam 257 tato dIrghAn golomapramANamAtrAdadhikAn sthApayati mastakopari dhArayati kezaluJcanaM na karoti sa bhikSuH AjJAbhaGgAdikAn doSAn AjJAbhaGgAnavasthAmithyAtvasaMyamavirAdhanAtmavirAdhanAdoSAn prApnoti, tathA sakezamastakopari kadAcit jalAdipatane apkAyikajIvAnAM virAdhanena saMyamavinAzaH, tathA pravRddhakezeSu yUkAlikSAdayo'pi saMmUrchitAH santo virAdhitA bhaveyuH iti zirasaH kharjana yUkAlikSAdInAM vinAzena saMyamavinAzaH, tathA atizayena kaNDyane kadAcidAtmavirAdhanamapi saMbhavet tasmAt kAraNAt sAdhuH varSAkAle paryuSaNAyAmavazyameva kezAn luJcayet , paryuSaNAM naivAtikrAmet / yadi taruNo balavAn bhavet tadA utkarSatazcaturmAsAnantaramavazyameva kezaluJcanaM kuryAt , sthavirasyApyevameva utkarSataH SaNmAsAnantaramiti ||suu0 45 // / sUtram--je bhikkhU pajjAsavaNAe ittariyaMpi AhAramAhArei AhAreMtaM vA sAijjai ||suu0 46 // chAyA-yo bhikSuH paryuSaNAyAmitvarikamapi AhAramAharati Aharanta vA svadate // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNo vA 'pajjosavaNAe' paryuSaNAyAM sAMvatsarikapratikramaNadivase bhAdrapadazuklapaJcamyAm 'ittariyaMpi' itvarikamapi alpamapi 'AhAra' AhAram azanapAnakhAdimasvAdimarUpaM caturvidhAhAramadhyAt yat kimapyekamalpapramANakamapi AhArajAtam sikthamAtramapi, jalasya bindumAtramaSi 'AhAreI' Aharati-AhArasyopabhogaM karoti kArayati vA tathA 'AhArataM vA sAijjaI' AharantaM-paryuSa. NAdivase alpapramANamapi azanAdikamupabhujAnaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / atrAha bhASyakAraH-- bhASyam-ittariyapi ya asaNaM, pajjosavaNAe Ahare jo u| so pAnai pacchittaM, ANAbhaMgAidose ya // chAyA-itvarikamapyazanaM paryuSaNAyAM Ahared yastu / sa prApnoti prAyazcittamAzAbhaGgAdidoSA~czra / / avacUriH--yo bhikSuH zramaNaH zramaNI vA paryuSaNAyAM sAMvatsarikapratikramaNadivase itvarikamapi, tatra itvaraM-stokamalpamapi azanaM caturvidhamAhAraM Aharati sa bhikSuH prAyazcittaM prApnoti, tathA AjJAbhaGgAdidoSAMzca prApnoti labhate cAturmAsikaM guruprAyazcittamapi tasya bhavatIti tasmAt kAraNAt zramaNaH zramaNI vA sAMvatsarikapratikramaNadivase stokamapyAhAraM na svayamAharet na vA parAnAhArayet na vA Aharantamanumodayet kintu yA sAmAcArI sAdhUnAM tAm avalambyaiva dharmadhyAnAdikaM kuryAditi ||suu0 46 // For Private and Personal Use Only Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 258 nizIthasUtra sUtram--je bhikkhU aNNautthieNa vA gArathieNa vA pajjosavei pajjosaveMtaM vA sAijjai / / sU0 47 // chAyA-yo bhikSuranyayUthikena vA gRhasthena vA paryuSayati paryuSayantaM vA svadate / cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'aNNautthieNa vA' anyayUthikena-paratIrthikena 'gArathieNa vA' gRhasthena vA saha sthitvA 'pajjosaveI' paryuSayati sAMvatsarikapratikramaNaM karoti kArayati 'pajjosaveMtaM vA sAijjaI' paryuSayantaM vA svadate anyatIrthikairgRhasthaizca saha paryuSaNApratikramaNaM kurvantaM kArayantamanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati ||suu0 47 // sUtram--je bhikkhU paDhamasamosaraNuddese pattAI vA cIvarAI vA paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai // sU0 48|| chAyA-yo bhikSuH prathamasamavasaraNoddeze pAtrANi vA cIvarANi vA pratigRhNAti pratigRhantaM vA svadate ||suu0 48 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkh' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'paDhamasamosaraNuddese' prathamasamavamaraNo deze prAthamikasamavasaraNamadhye ityarthaH, tatra samavasaraNaM trividhaM varSAkAlikaM hemantakAlikaM grISmakAlikaM ca, tatra varSAkAlikasamavasaraNe cAturmAsye 'pattAI' pAtrANi 'cIvarAI' cIvarANi vastrANi 'paDiggAhei' pratigRhNAti svIkaroti tathA 'paDiggAheMtaM vA sAijjaI' pratigRhNantaM varSAkAlikapratikramaNAnantaraM yo bhikSaH gRhasthebhyo vastrapAtrAdikaM svIkaroti tathA svIkurvantaM vA anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, parantu vastrapAtrasahitaziSyagrahaNaM tu kalpate eveti strArthaH / atrAha bhASyakAra:bhASyam-AiMmi samosaraNe, vatthaM pAyaM ca jo paDiggAhe / so pAvejjA NiyayaM, ANA-aNavattha-micchattaM // chAyA--. Adye samavasaraNe vastraM pAtraM ca yaH pratigRhNIyAt / / sa prApnuyAnniyataM AjJAnavasthAmithyAtvam // avacUriH- yo bhikSuH zramaNaH zramaNI vA Aye prathabhe samavasaraNe varSAkAlikapratikramaNAnantaraM cAturmAse prArabdhe sati tathA caturmAsasamApteH pUrva vastraM pAtraM sAdhUnAM yogyam pratigRhNIyAt svIkuryAt tathA svIkurvantamanumodate sa niyataM nizcitaM AjJAbhaGgadoSaM prApnuyAt tIrthakarasyAjJAmatikrAmatItyarthaH tathA anavasthAdoSaM mithyAtvaM ca prApnuyAt loke mithyAtvaM janayati yathA vadati tathA na karoti iti sAdhutvavirAdhanaM saMyamAtmavirAdhanaM ca prApnuyAt // 10 48 // For Private and Personal Use Only Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u010 sU049 uddezakasamAptiH 259 sUtram--taM sevamANe Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANaM aNugghAiyaM // sU0 49 // ||nnisiihjjhynne dasamo uddeso samatto // 10 // chAyA -- tat sevamAna Apadyate cAturmAsikaM parihArasthAnamanudghAtikam ||suu049|| // iti nizIthAdhyayane dazamodezakaH samAptaH // 10 // cUrNI- 'taM sevamANe' ityAdi / 'ta' tat uddezakasyAditaH AcAryasyA''gADhavacanAdArabhya dazamoddezakasya caramabhAge 'paDhamasamosaraNodese' iti sUtraparyantaM kathitam varSAkAlasya pratikramaNAnantaraM vastrapAtrAdigrahaNAntaM prAyazcittasthAnaM 'sevamANe' sevamAnaH tanmadhyAd ekasya sarvasya vA prAyazcittasthAnasya pratisevanAM kurvan zramaNaH zramaNo vA 'Avajjai' ASayate prApnoti 'cAummAsiyaM parihArahANaM aNughAiyaM' cAturmAsikaM parihArasthAnamanudghAtikaM gurukaM gurucAturmAsikaM prAyazcittaM labhate iti / ayaM bhAvaH dazamoddezakoktaprAyazcittasthAneSu madhyAt yat kimapyekaM sarva vA doSasthAnamAsevamAnasya gurucAturmAsikaM prAyazcittaM bhavatoti // 90 49 // iti zrI-vizvavikhyAta-jagadvallabha-prasiddhavAcaka-paJcadazabhASAkalitalalitakalApAlApakapravizuddhagadyapadyanaikagranthanirmApaka-vAdimAnamardaka-zrIzAhUchatrapatikolhApurarAjapradatta"jainazAstrAcArya"-padabhUSita-kolhApurarAjaguru-bAlabrahmacAri-jainAcArya-jainadharmadivAkara-pUjyazrI--ghAsIlAlabati-viracitAyAM "nizIthasUtrasya" cUrNibhASyAvacUrirUpAyAM vyAkhyAyAm dazamodezakaH samAptaH // 10 // For Private and Personal Use Only Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org // ekAdaza dezakaH // vyAkhyAto dazamoddezakaH, athaikAdazo vyAkhyAyate, tatra - dazamodezakAntimasUtrasya ekAdazodezakasyAdisUtreNa saha kaH sambandha iti cedAha bhASyakAraH- bhASyam - dasamAMtimasute ya, nisiddho cIvaraggaho / gArasA sutte u, pAyaggAho paJca // 1 // chAyA - dazamAntimasUtre ca niSiddha zrIvaragrahaH / ekAdazAdisUtre tu pAtra grahaH procyate // 1 / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir avacUri : - dazamAntimasUtre tu dazamodezakasyAntime carame sUtre cIvarayAcanaM cIvarasya vastrasya yAcanaM grahaNaM ca niSiddham, atra tu ekAdazodezakasyAdisUtre prathamasUtre pAtrasya lohAdi - pAtrasya niSedhaH procyate - ayameva sambandhaH dazamaikAdazoddezakasUtrayorbhavati, tadanena sambandhenAyAtasyAsya ekAdazoddezakIyaprathamasUtrasya vyAkhyAnaM prastUyate - 'je bhikkhU' ityAdi / sUtram - je bhikkhu ayapAyANi vA taMbapAyANi vA tauyapAyANi vA sIsagapAyANi vA kaMsapAyANi vA rupapAyANi vA suvaNNapAyANi vA jAyakhvapAyANi vA maNipAyANi vA kaNagapAyANi vA daMtapAyANi vAsiMgapAyANi vA cammapAyANi vA celapAyANi vA aMkapAyANi vA saMkhapAyANi vA vairapAyANi vA karei karetaM vA sAijjai || sU0 1|| chAyA - yo bhikSurayaH pAtrANi vA tAmrapAtrANi vA pukapAtrANi vA zIzakapAtrANi vA kAMsyapAtrANi vA rUtyapAtrANi vA suvarNapAtrANi vA jAtarUpapAtrANi vA maNipAtrANi vA kanakapAtrANi vA dantapAtrANi vA zRGgapAtrANi vA carmapAtrANi vA kolapAtrANi vA aMkapAtrANi vA zaGkhapAtrANi vA vajapAtrANi vA karoti kurvantaM vA svadate / sU0 1 cUrNI - 'je bhikkhU' yaH kazcida bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'ayapAyANi vA' aya:pAtrANi, tatra ayo - lohaH tasya pAtrANi jalAnayanAya bhikSAnayanAya vA etAdRzAni ayaHpAtrANi karoti ityagrimeNa kriyApadenAnvayaH 'taMbapAyANi vA' tAmrapAtrANi vA tatra tAmraM prasiddhaM tasya pAtrANi vA 'taupAyAtrANi vA' trapukapAtrANi vA tatra trapuH 'rAMgA kalaiH' iti lokaprasiddhaH tasya pAtrANi vA 'sIsagapAyANi vA zIzakapAtrANi vA zIzakaM 'sIsA' iti prasiddhaM tasya pAtrANi 'kaMsapAyANi vA' kAMsyapAtrANi vA tatra kAMsyaM 'kAMzA' iti lokaprasiddhaM tasya pAtrANi For Private and Personal Use Only Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u0 11 sU0 1-7 AyasAdipANAM karaNa dharaNa- paribhogAdini0 261 vA 'rUppapAyANi vA' rUpyapAtrANi vA tatra rUpyaM rajataM tasya pAtrANi vA 'suvaNNapAyANi vA' suvarNapAtrANi vA 'jAyarUvapAyANi vA' jAtarUpapAtrANi vA, tatra jAtarUpaM suvarNavizeSaH, tasya pAtrANi vA, 'maNipAyANi vA' maNipAtrANi vA tatra maNiH karketanAdiH, tasya pAtrANi vA 'kaNaga pAyANi vA' kanakapAtrANi vA suvarNavizeSasyapAtrANi vA 'daMtapAyANi vA' dantapAtrANi hastidantAdikasya pAtrANi vA 'siMgapAyANi vA' zRGgapAtrANi vA, tatra zRGgaM khaDgimRgamahiSAdInAM tasya pAtrANi vA 'cammapAyANi vA' carmapAtrANi vA, tatra carma mRgAdInAM, tasya pAtrANi vA 'celapAyANi vA' cailapAtrANi vA tatra cala kArpAsikaM ghanIbhUtavastraM yasmin jalAdivastu sthApayituM zakyate, tasya pAtrANi vA 'aMkapAyANi vA' aGkapAtrANi vA sphaTikapAtrANi vA 'saMkhapAyANi bA' zaGkhapAtrANi vA tatra zaGkho lokaprasiddhaH tasya pAtrANi vA 'vaharapAyANi vA' vajrapAtrANi vA, tatra vajra - hIrakaM tasya pAtrANi upalakSaNAt sAmpratakAlInaplASTikAdipAtrANi, eteSu lohAdiSu madhyAt anyatamasyApi pAtrANi yaH 'karei' karoti svayameva nirmAti saMpAdayati 'kareMtaM vA sAijjai' etAdRzapAtrANi kurvantaM zramaNAntaraM svadate anumodate / yo hi zramaNaH zramaNI vA lauhAdInAM pAtrANi svayameva karoti kurvantaM vA anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati ||suu0 1 // sUtram -- evaM dharei dharetaM vA sAijjai // sU0 2 || - chAyA - evaM dharati dharantaM vA svadate ||suu0 2 || cUrNI - evaM pUrvoktaprakAreNa aya: prabhUtika pAtrANi yo 'dharei' dharati - anyakRtAni pArzve sthApayati 'dhataM vA sAijjai' dharantaM vA pArzve sthApayantaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 2 // sUtram -- evaM paribhuMjai paribhraMjaMtaM vA sAijjai ||sU0 3|| chAyA -- evaM paribhuGkte paribhuJjAnaM vA svadate ||suu0 3 // cUrNI - evaM pUrvoktalohAdipAtrANi paribhuGkte lohAdipAtrANAmupabhogaM karoti paribhujAnaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 3 // sUtram -- je bhikkhU ayabaMdhANi vA jAva vairakhaMdhANi vA karei kareMteM vA sAijjai // sU0 4 // chAyA - yo bhikSurayobandhAni vA yAvat vajabandhAni vA karoti kurvantaM vA svadate // sU0 4|| cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / ayobandhanAdArabhya yAvat vajrabandhanAni davarakarUpANi karoti kurvantaM vA svadate anumodate upalakSaNAta sAmpratakAlIna plASTikAdi bandhananiSedho'pi vijJeyaH || sU0 4 || For Private and Personal Use Only Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 162 www.kobatirth.org sUtram - evaM - dharei dhareMtaM vA sAijjai || sU0 5 || chAyA - evaM dharati dharantaM vA svadate // sU0 5|| Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNI -- cauhabandhanayuktapAtrANi vA yAvat anyena kRtAni lohAdibandhanAni vajrabandhanAni vajravandhanayukta pAtrANi vA pArzve dharati sthApayati gharantaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 5 // sUtram -- evaM paribhujai paribhujataM vA sAijjai ||suu0 6 // chAyA - evaM paribhukte paribhuJjAnaM vA svadate ||suu06|| nizothasUtre cUrNI -- lohAdibandhanAnAM lohAdibandhanayuktapAtrANAM vA upabhogaM karoti kurvantaM vA svadate tabhAgI bhavati // sU0 6 // sUtram -- je bhikkhU paraM addhajoyaNamerAo pAyavaDiyAe gacchai gacchataM vA sAijjai || sU0 7 // chAyA - yo bhikSuH paramarddhayojanamaryAdAtaH pAtrapratijJayA gacchati gacchantaM vA svadate // cUrNI -- ' je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'paraM' paramadhikam 'addhajoyaNa merAo' ayojanamaryAdAtaH, tatra krozacatuyasya yojanaM bhavati tadarddha kozadvayaM tasya maryAdA avadhiH, tathA ca krozadvayapramANAdadhikaM 'pAyavaDiyAe' pAtraprati - jJayA-pAtragrahaNavAJchyA upalakSaNAt vastrapIThaphalakopadhyAdInAM grahaNavAJchayA 'gacchai' gacchati 'gacchaMtaM vA sAijjai' gacchantaM vA svadate anumodate sa prAyazcitabhAgI bhavati / atrAha bhASyakAraH For Private and Personal Use Only bhASyam - paramaddhajoyaNAo, vasamANo cetra navasu khezesu / pAyaM jo ya gavesei, ANAbhaMgAi pAve || chAyA - paramarddhayojanato vasan eva navasu kSetreSu / pAtraM yazca gaveSayati, AzAbhaGgAdi prApnoti // avacUri:re:- yaH kazcit bhikSuH zramaNaH zramaNI vA navasu kSetreSu RtubaddhakAle aSTasu kSetreSu tathA varSAvAse ekasmin kSetre militvA navasu kSetreSu vasan arddhayojanAt paraMparataH arddha yojanAdagre yadi pAtrAdikaM gaveSayati anveSayati pAtrAdInAM yAcanArthaM gacchati sa AjJAbhaGgAdidoSAn prApnoti, tasya maryAdAbhaGgakartuH zramaNasya zramaNyAzca AjJAbhaGgAdidoSA bhavanti, yasmAt Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvadbhiH u. 11 sa.0-8-11 dharmAdharmayoravarNavarNavAdaniSedhaH 263 kAraNAdete doSAH tasmAt kAraNAt zramaNaH zramaNI vA arddhayojanAt parato gatvA pAtrAdInAM yAcanaM na kuryAt na vA yAcanaM kArayet na vA yAcamAnaM zramaNamanumodeta ||suu0 7 // sUtram--je bhikkhU paraM addhajoyaNamerAo sapAyapahaMsi pAyaM abhihaDaM AhaTu dijjamANaM paDiggAhei paDiggAheMtaM vA saaijji|| chAyA-- yo bhikSuH paramarddhayojanamaryAdAtaH sApAyapathi pAtramabhihRtamAhRtya dIyamAnaM pratigRhNAti pratigRhNantaM vA svadate ||suu0 8 // cUrNI--- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'paramaddhajoyaNamerAoM' paramaIyojanamaryAdAtaH 'sapAyapahaMsi' sApAyapathi savighne mArge sati sApAye mArge vidyamAne sati ityarthaH tatrApAyo vighnaH tena sahito mArgaH caurazvApadasajalamahAnadI vanaspatirUpo'pAyastena sahitaH tasmin tAdRze mArge sati kazcit zrAvakaH 'pAyaM' pAtraM yat 'abhihaDaM AhaTu dijjamANaM' abhihRtamAhRtya sAdhuvasato AnIya dIyamAnaM tat 'paDiggAheI' pratigRhNAti, yadi mArgaH sApAyo bhavet tatra gatvA sAdhuH pAtrAdikamAnetuM na zaknoti tadavasthAyAM yadi ko'pi zrAvakaH prAmAntarAt arddhayojanAdadhikakSetrata AnIya sAdhorabhimukhaM kazcit pAtrAdikaM sAdhave dadAti taM tAdRzaM pAtrAdikaM sAdhuH pratigRhNAti tathA 'paDiggAheMtaM vA sAijjaI' pratigRhNantaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati iti / atra saMyamAtmavirAdhanA'vazyambhA. vinI, yathA-sAdhvarthaM saMmukhamAnIya pAtrAdigrahaNe'pkAyaharitakAyAdisaMmardajanyA saMyamavirAdhanA, sApAyamArgeNAgacchan dAtA zvApadAdinA ghAtito mArito vA bhavet tena tasya svajanAdiH sAdhu tADayedityAdinA''tmavirAdhanA bhavedato naitAdRzaM pAtrAdikaM sAdhurgRhIyAditi bhAvaH ||suu0 8 // sUtram--je bhikkhU dhammassa avannaM vayai vayaMtaM vA sAijjai // chAyA--yo bhikSudharmasyAvarNaM vadati vadantaM vA svadate ||suu0 9 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'dhammassa' dharmasya vatacAritralakSaNasya 'avaNaM avarNam avarNavAdam , tatra varNaH prazaMsanaM stutirityarthaH na varNo'varNaH nindanaM tam 'vayai' vadati prakAzayati lokAnAM purataH dharmasya nindA karoti tathA 'vadaMta vA sAijjaI' vadantaM vA svadate anumodate, yo hi zramaNaH zramaNI vA zrutacAritralakSaNadharmasyAvaNevAdaM vadati vadantaM vA anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / atrAha bhASyakAraH-- bhAgyam --dhammo ya duviho vutto, suyacArittalakkhaNo / tassAvaNNo duhA hoi, taM vae dosabhA bhave // 1 // For Private and Personal Use Only Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 264 www.kobatirth.org chAyA - dharmazva dvividha uktaH, zrutacAritralakSaNaH / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tasyAsar dvidhA bhavati, taM vadet doSabhAg bhavet // 1 // nizIthasutre , avacUriH --- dharmaH narakapAtAdidurgatisakAzAt dhArakaH, sa dvividho dviprakArako bhavati zrutracAritrabhedAt, tatra ekaH zrutadharmaH aparaH khalu cAritradharmazca, tatra zrutadharmaH AgamalakSaNaH, A punardvividhaH sUtre arthe ca / cAritradharmastu zramaNadharmaH ayaM ca cAritradharmo'pi dvividho bhavati, agAradharmaH dezatazcAritrabhAvAt, anagAradharmazca, punazcAyaM pratyekaM dvividhaH - mUlaguNalakSaNaH uttaraguNalakSaNazca tasyaivaMprakArasya dharmasyAvarNavAdI dvidhA dviprakArako bhavati dezato'varNavAdaH sarvato'varNavAdazca / taM tAdRzamavarNavAdaM yadi zramaNaH zramaNI vA vadet vadantaM vA svadate sa doSabhAg bhavet, doSAzcaAjJA bhaGgAnavasthAmithyAtvAdikAsteSAM sa bhAjanaM bhavatIti bhAvaH / yasmAt kAraNAt zrutacAritralakSaNadharmasyAvarNavAda karaNe pUrvoktA doSA bhavanti tasmAt kAraNAt zramaNaH zramaNI vA dharmasyA varNa na svayaM vadet na vA vAdayet na vA dharmasyAvarNaM vadantaM zramaNAntaraM kathamapyanumoyet // 9 // -------- -je bhikkhU adhammassa vaNNaM vayai vayaMtaM vA sAijjai // 10 // -- yo bhikSuradharmasya varNa vadati dadantaM vA svadate ||suu0 10 // sUtram chAyA cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'assa' adharmasya hiMsAdilakSaNasya 'vaNNaM' varNa- prazaMsanaM yazaH kIrti vA 'vayai' vadatikathayati lokAnAM purato hiMsAdilakSaNadharmasya prazaMsAM karoti tathA 'varyaMta bA sAijjai' vadantaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, adharmasya prazaMsane tadanumodanajanyakriyAdoSasadbhAvAt // sU0 10 // sUtram - je bhikkhU aNNautthiyassa vA gAratthiyassa vA pAe Amajjejja vA pamajjejja vA AmajjetaM vA pamajjaMtaM vA sAijjai || sU0 11 // chAyA -yo bhikSuranyayUthikasya vA gRhasthasya vA pAdau AmArjayet vA pramArjayet vA AmArjayantaM vA pramArjayantaM vA svadate // sU0 11|| For Private and Personal Use Only cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'aNNautthiyassa' anyayUthikasya anyatIrthikasya tApasAde : 'gAratthiyassa vA' gRhasthasya zrAvakAdervA 'pAe' pAdau caraNau ' Amajjejja vA' AmArjayed vA ekavAraM rajoharaNena vastreNa vA pramArjanaM kuryAt 'pamajjejja vA' pramArjayet anekavAram ' Amajjeta vA pamajjaMtaM vA Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vvvvvvvv pUrNibhASyAvadhiH u0 11 sU0 12-65 anyaptIthikAdipAdAmArnanAdisvaparabhApanani0 265 sAijjai' AmArjayantamekavAramekadinaM vA pramArjayantamanekavAraM pratidinaM vA pramAjanaM kurvanta zramaNaM svadate anumodate / yo hi zramaNaH zramaNI vA anyayUthikasya zrAvakAdervA caraNayorekabAramanekavAraM vA rajoharaNAdinA pramArjanaM karoti tathA pramArjayantamanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati ||suu0 11 // sUtrama-evaM taiyauddesagamA Neyavvo NavaraM aNNaasthiyassa vA gAratthiyassa vA abhilAvo jAva je bhikkhU gAmANugAma dUijjamANe aNNautthiyassa vA gAratthiyassa vA sIsaduvAsyiM karei kareMtaM vA sAijjai ||suu0 12-63 // chAyA-evaM hanIyoddezakagamo hAtavyaH nagharam anyayUthikasya vA gRhasthasya vA abhilApo yAvat yo bhikSuH prAmAnuprAmaM dravan anyayUthikasya vA gRhasthasya vA zIrSadvArikAM karoti kurvantaM vA svadate ||suu. 12-63 // cUrNI-evamuparyuktaprakAreNa tRtIyoddezakasya gamaH prakAraH sa atrApi ekAdazodezake'pi jJAtavyaH, navaram-vizeSo'yaM yadatra 'anyayUthikasya vA gRhasthasya vA' ityevaM prakArakaH abhilApaH sUtroccAraNaprakAro vaktavyaH, kiyatparyantaM tRtIyodezakagamo jJAtavyaH ! atrAha'jAva' ityAdi / 'jAva' yAvatparyantaM zIrSadvArikAsUtram pAdAmarjanasUtrAdArabhya triSaSTitamazIrSaduvArikAsUtraparyantasUtrANi atrApi ekAdazodezake vaktavyAnIti bhAvaH // 12-63 // sUtram-je bhikkhU appANaM bIhAvei bIhAvetaM vA sAijjai // chAyA-yo bhikSurAtmAnaM bhApayati bhApayantaM vA svadate ||suu0 64 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'appANaM' svakameva 'bIhAveI' bhApayati bhayAttai karoti 'vIhAveMtaM vA sAijjaI' bhApayantaM vA svadate'numodavate // 10 64 // sUtram-je bhikkhU paraM bIhAvei bIhAvetaM vA sAijjai ||suu0 65 // chAyA-yo bhikSuH paraM bhApayati bhApayantaM vA svadate ||suu. 65 // cUrNI-'je bhikkhU ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcit bhikSuH zramaNaH zramaNI vA For Private and Personal Use Only Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 216 nizIthasUtre 'paraM paraM svasmAdanyam 'bIhAvei' bhApayati parasmai bhayaM samutpAdayati tathA 'bIhAreMtaM vA sAija' bhApayantaM bhayaM samutpAdayantamanyaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / - Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir atrAha bhASyakAra: bhASyam - bhayaM cauvvihaM butaM divyamANusateriyaM / AkahiyaM ca ekkekkaM saMtAsaMtaM puNo duhA // 1 // chAyA---bhayaM caturvidha proktaM divyamAnuSaterazcam / AkasmikaM ca pakaikaM sadasat punardvidhA // 1 // - " " avacUriH - bhayaM caturvidhaM catuHprakArakaM bhavati tathAhi - divyaM - devasambanti, mAnuSaM manuSyasambandhi, tairazcaM- tiryaksambandhi, tatra pizAcAdivyantarajanitaM bhayaM divyam, stenAdibhijayamAnaM bhayaM mAnuSaM, tathA pRthivyaptejovAyuvanaspatisiMhAdibhyo jAyamAnaM bhayaM taira - zvam, tathA caturthaM bhayamAkasmikaM nirhetukam / ekaikaM bhayaM punarapi dviprakArakaM bhavati satvidyamAnam, asat - avidyamAnaM, bhayaM dvividhaM sadrUpeNa asadrUpeNa ca tatra pizAcastenajalA disiMhAdikeSu samupasthiteSu dRSTeSu ca yad bhayaM samutpadyate tatsadrUpaM bhayam, yad eteSu adRSTeSvapi bhayaM jAyate tat adrUpaM bhayam / Akasmikam - akasmAd bhayam AtmasamutthaM mohanIyabhayaprakRtyudayAt yad avidhamAnaM sat samutpayate tadAkasmikaM bhayam idaM bhayakAraNasaMkalpitAbhiprAyotpannaM bhavatIti / atra ziSyaH prAha - bho guro ! zAstre tu ihalokAdikaM saptavidhaM bhayaM kathitaM, tadyacA - ihalokabhayam 1 paralokabhayam 2, AdAnabhayam 3, AjIvikAbhayam 4, akasmAdbhayam 5, maraNabhayam 6, azlokabhayaM ceti / tatkathamatra caturvidhameva bhayaM pratipAdyate ? iti / evaM ziSyeNa pRSTa AcAryaH prAha - bhoH ziSya ! yadyapi saptaprakArakaM bhayaM tathApi saptAnAmapi caturvvevAntarbhAva saMbhavAdatra caturvidhaM proktam, tathAhi - ihalokabhayaM manuSyabhaye samAviSTaM bhavati 1, paralokabhayaM devabhaye tiryagbhaye ca samAvizati 2, AdAnabhayamAjIvikAbhayaM maraNabhayam azlokabhayaM ceti bhayacatuSTayamapi divyamAnuSatairazcarUpe bhayatraye yathAyathaM samAviSTaM bhavati 6, yataH AdAnena hastasthitena vastunA bhayaM 'hastagataM me vastu devamanujatiryazvo mA hriyeran' ityevaM rUpaM bhayamAdAnabhayam, tathA AjIvikA nAma vRttiH, sA ca vRttirdevamanujatiryagadhInA, tathA maraNaM prANaparityAgaH, sadapi divyamanujatiryagbhavAvasthitasyaiva bhavati, akasmAtkAraNAt divyAdibhyastribhya eva maraNabhayaM bhavati 6, azlokabhayamapi divyamanujatiryakSveva saMbhavati 7, tasmAtkAraNAt bhayacatuSTaye saptAnAmapi bhayAnAM samAvezo bhavati / tathA ca rAkSasapizAcAdijanyaM bhayaM divyabhayam 1 stenAdi - kabhayaM manujabhayam 2- udakAdisiMhAdibhayaM tiryagbhayam 2, mohanIyaprakRtyudayajanyamAtmasamutthamAkasmika bhayam 4, asmAccaturvidhabhayamadhyAdanyatamabhayena svAtmAnaM paraM vA tadubhayaM ca bhApayati For Private and Personal Use Only Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org bhAvAvacUriH. 11 sU0 66-69 svapara vismApana viparyAsananiSedhaH 267 prAyazcittabhAgI bhavati / tatrAtmAnaM paraM ca bhApayan svAtmAnaM paraM ca nApekSate vibhyan svayaM paro vA kSiptacitto bhavet glAnatvaM ca bhavet bhIto vA bhUtena gRhIta iva bhavet grahagRhIto vA'nyaM bhApayati / evaM saMyamavirAdhanaM kadAcidAtmavirAdhanaM cApi prApnuyAt tasmAtkAraNAt na svAtmAnaM tathA paraM ca bhApayediti // s0 65|| sUtram -- je bhikkhU appANaM vighAvei vimhAveMtaM vA sAijjai // 66 // chAyA- - yo bhikSurAtmAnaM vismApayati vismApayantaM vA svadate // sU0 66 || cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'appA' AtmAnaM - svAtmAnam 'vimhAve' vismApayati, tatra vismayotpAdanaM vismApanam AzcaryasamutpAdanamityarthaH, 'vimhAveMtaM vA sAijjai' vismApayantaM vA svadate anumodate / yo hi svAtmAnaM vismApayati vismApayantaM vA anyamanumodate sa prAyazcittaMbhAgI bhavati ||sU0 66 // sUtram - je bhikkhU para vimhAvei vimhAveMtaM vA sAijjai ||suu0 67 // chAyA - yo bhikSuH paraM vismApayati vismApayantaM vA svadate // sU0 67 // cUrNo - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'paraM' paraM - svasmAdanyam janam ' vimhAve' vismApayati tatra vismApanamAzcaryaM janayati 'vimhAveMtaM vA sAijjaI' vismApayantaM vA svadate, yo hi anyajanasya AzcaryakArivAkyAdinA AzcaryamutpAdayati taM yo anumodane sa prAyazcittabhAgI bhavati / atrAha bhASyakAraH - bhASyam - vimhAvaNaM uduvihaM, abhUyapucvaM ca bhUyaputraM ca / tava - iMdajAla - vijjA - nimitta vayaNAihiM ceva || chAyA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - vismApanaM tu dvividham abhUtapUrvaM ca bhUtapUrvaM ca / tapa - indrajAla-vidyA-nimitta-vacanAdibhizcaiva // avacUriH - SaTSaSThIsUtre saptaSaSThIsUtre ca yat vismApanaM kathitam tat dvividhaM dviprakArakaM bhavati ekamabhUtapUrvaM, dvitIyaM bhUtapUrvaM tatra yAdRzamAzvaryaM pUrvaM kadAcidapi nAbhUt tad abhUtapUrvam, yatpUrva kadAcid abhUt tAdRzaM bhUtapUrvam, etat dviprakArakamapi vismApanam tapa AdinA tapasA tapolabdhyA bhavati, indrajAlena vismayakAriprayogapratipAdakazAstreNa, vidyayA dRSTibandhAdirUpayA maMtrAdivizeSeNa vA vismApanaM bhavati, tathA nimittavacanenApi atItAnAgatavartamAna sambandhinimittavacanena, AdizabdAt antarddhAnAdinA pAdalepanAdiprayogeNa vA, ebhiH kAraNaiH vismApanaM bhavati, For Private and Personal Use Only Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtra tat abhUtapUrva bhUtapUrva ca vismApanaM bhavati / tatra yad vismApanaM vidyAmantrendrajAlikAdiprayogarUpam AtmanA akRtapUrvam , anyena vA kriyamANaM na dRSTaM na zrutaM vA tad abhUtapUrva vismApanaM kathyate / etadviparItaM yat svayaM kRtaM pareNa vA kriyamANaM dRSTaM zrutaM vA tAdRzaM vismApane bhUtapUrva kathyate / etAdRzaM vismApanaM svasya parasya vA yo bhikSuH karoti kArayati vA kurvantaM vA anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / tathA etAdRzavismApanena harSAtirekAt AzcaryAtirekAdvA kadAcita svayameva vikSiptacico bhavet tataH sa vikSiptacittena cAnyaiH sahAdhikaraNaM karoti, adhikaraNe ca jAte sUtrArthayoniH saMyamAtmavirAdhanA ca syAt, tathA paro vA kadAcit tAdRzamAzcaryAdikaM dRSTvA zrutvA ca vikSiptacitto bhavet tatrApi ete doSA bhaveyuH / asadbhute ca vismApane mAyAkaraNaM mRSAvAdo'pi bhavet / yasmAdete doSA vismApane bhavanti tasmAtkAraNAt zramaNaH zramaNI vA kadAcidapi svAtmAnaM vA paraM vA na vismApayediti bhAvaH ||suu0 67 // sUtram--je bhikkhU appaNaM vippAriyAsei vipariyAsaMtaM vA sAijjai ||suu068|| chAyA-yo bhikSurAtmAnaM viparyAsayati viparyAsayantaM vA svadate ||suu06|| cI-je bhikkha' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'appANaM' AtmAnaM svAtmAnam 'vippariyAsei' viparyAsayati, tatra viparyAso viparyayakaraNaM, yo dravyAdibhAvo yena prakAreNa sthitaH taM bhAvam anyathA prakArAntareNa manasA bhaNati kriyAyAM vA pariNamayati, yathA jIvamajIvaM prarUpayati, ajIvaM jovaM prarUpayati dharmamadharma prarUpayati, adharma dharmamityAdi / anyasya vA purataH prarUpayati, tathA 'vipariyAsaMtaM vA sAijjai' viparyAsayantaM vA svadate, yo hi anyathA sthitasya bhAvasya prakArAntareNa prajJApanAdikaM karoti taM yo'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati ||suu0 68 // sUtram-je bhikkhU paraM vipariyAsei vipariyAsaMtaM vA sAijjai // sU0 69 // chAyA-yo bhikSuH paraM viparyAsayati viparyAsayantaM vA svadate |suu0 69 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'paraM' paraM-svasmAdanyaM zramaNaM zrAvakaM vA 'vipariyAsei' viparyAsayati anyathAsthitasya dravyAdibhAvasya prakArAntareNa prarUpaNAM karoti tathA 'vipariyAsaMtaM vA sAijjaI' viparyAsayantaM vA svadate / sa prAyazcittabhAgI bhavati / / For Private and Personal Use Only Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvariH u. 11 sU.0-70-71 jinoktA'nyaprazaMsanavairAjyaviruddharAjyagamanAdini 269 atrAha bhASyakAraH-- bhASyam-jarUvo jo bhAvo, bhavejja Niyo ya aNNahA so u / ___ bhaNNai kijjai loe, vippariyAso imo hoi // 1 // chAyA-yadrUpo yo bhAvo bhavet niyatazca anyathA sa tu / ___ bhaNyate kriyate loke, viparyAsaH ayaM bhavati // 1 // avacUriH-loke yadrUpo yAdRzo bhAvo niyataH nizcito bhavati sa tu anyathA bhaNyate, etAvadeva na kintu kriyate'pi ca ayaM viparyAso bhavatIti viparyAsalakSaNam // 1 // atha viparyAsasya bhedAn udAharaNAMzcaH darzayati bhASyakAra:bhASyam-davye khette kAle, bhAve ya caunviho vivajjAso / kamaso vocchaM tesiM, nANacaM satyabhAsAe // 1 // davve asoogamAI, khette NagarAiyaM muNeyavvaM / kAle ogAr3hAI, bhAve puNa nivvuyAI ya // 2 // chAyA-dravye kSetre kAle, bhAve ca caturvidho viparyAsaH / kramazo vakSye seSAM, nAnAtvaM zAstrabhASayA // 2 // dravye azokAdi, kSetre nagarAdikaM jJAtavyam / kAle AgADhAdi, bhAve punanirvRtAdi ca // 3 // avacUriH-yo'yaM sUtradvaye viparyAsaH kathitaH sa dravyakSetrakAlabhAvabhedena- caturvidhaH catuHprakArako bhavati / eSAM dravyakSetrAdibhedabhinnAnAM viparyAsAnAM nAnAtvaM kramazaH AnupA zAstrabhASayA zAstroktabhASAvidhinA vakSye kathayiSyAmi / tatra dravye viparyAso yathA-ajAnatA pRcchakena pRSTe kimapi azokAdikaM vRkSaM prati nimbAdikathanam , nimbAdikaM prati azokAdikathanam / kSetre viparyAsaH-hastizIrSanagarasya hastinAgapuratvena kathanam , athavA tadviparItakathanam 2, kAle viparyAsaH-AgADhaM-prAptaM pauruSyAdikAlaM prati anAgADhamaprAptaM kAlaM kathayati, tadviparItaM vA kathayati 3, bhAve viparyAsaH-svakamanirvRtaM nirvRtatvena darzayati, paraM nirvRtamapi anivRtaM prakAzayati / evaM tapasvinamatapasvinam , atapasvinaM tapasvinaM kathayatItyAdi / evamAdizabdAt kSamAdiviSaye'pi bhAvA jJAtavyAH 4, evaM yaH kazcid bhikSuzcaturvidhena viparyAsena etAdRzena anyena vA kenApi viparyAsena AtmAnaM paraM vA viparyAsayati viparyAsayantaM vA anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // su. 69 // sUtram-je bhikkhU muhavaNaM karei kareMtaM vA sAijjai ||suu0 70 // chAyA-yo bhikSurmukhavaNaM karoti kurvantaM vA svadate // sU0 70 // For Private and Personal Use Only Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 270 nizIthasaMtra cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'muhavaNNaM' mukhavarNam-mukhamiti pravezaH AdaraNam jinapraNItAdanyavastunaH svIkaraNamityarthaH tasya varNa varNanaM prazaMsanaM 'karei' karoti, kArayati 'kareMtaM' kurvantaM jinoktaviparItavastunaH prazaMsA kurvantamanyaM 'sAijjai' svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 70 // atrAha bhASyakAraH-- bhASyam --muhavaNaM taM cauhA, davve khette ya kAla bhAve ya / tesiM cauNha vocchaM, nANattaM ANupubvIe // 1 // davve kusatthamAI, khette gaMgAi kAla uvarAgo / bhAve kudhammamAI, tesiM vaNaM na kAyavvaM // 2 // chAyA-mukhavaNaM taccaturdhA dravye kSetre ca kAle bhAve ca / teSAM caturNA vakSye nAnAtvamAnupUrtyA / / 1 / / dravye kuzAstrAdi, kSetre gaGgAdi kAle uparAgaH / bhAve kudharmAdi teSAM varNa na karttavyam // 2 // avacUriH-mukhavaNe-jinapraNItAnyasvIkAraprazaMsanaM dravyakSetrakAlabhAvamedAt caturdhA-catuvidhaM bhavati, teSAM caturNAmapi nAnAtvaM bhedAn AnupA-anukrameNa vakSye kathayiSyAmi // 1 // tathAhidravye dravyataH kuzAstrAdi, zAkya-kapile-zvaravAdiprabhRtInAM zAstraM, mandiranirmANajinapratimAtatpratiSThApanAdi vA upalakSaNAt kumArgasya grahaNaM bhavati, sa ca trizatatriSaSTipASaNDinAM zAstraM vA ?, kSetre kSetrataH gaGgAdi-gaGgAprayAgaprabhAsAditIrthakSetram / athavA-zatruJjaya-giranArAditIrthakSetram 2, kAle-kAlataH uparAgAdi, tatra-uparAgazcandrasUryagrahaNaM tadviSayakaH samayaH 3, bhAve-bhAvataH kudharmAdi-cAndrAyaNAdikuvratagobhUmisuvarNadAnAdikudAnaprabhRtiH 4 / eteSAM pUrvoktAnAM prazaMsanaM na kartavyam / yaH ko'pi bhikSureSAM prazaMsanaM karoti kArayati kurvantaM vA paramanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tasya AjJAbhaGgAnavasthAmithyAtvAdayo'neke doSA bhavantIti saptatitamasUtrasya bhASyagAthAdvayArthaH ||suu070|| sUtram --je bhikkhU verajjavirUddharajaMsi sajjo gamaNaM sajjo AgamaNaM sajje gamaNAgamaNaM karei kareMtaM vA sAijjai // sU0 71 // chAyA-yo bhikSuH vairAjyaviruddharAjye sadyo gamanaM sadya AgamanaM sadyo gamanAgamanaM karoti kurvantaM vA svadate ||suu0 71 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkha' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'verajjaviruddharajjasi' vairAjyaviruddharAjye yatra dvayoH rAjJoH parasparaM vairabhAvaH samutpannaH, tathA dvayoH rAjJoH parasparaM gamanAgamanaM niSiddhaM tat vairAjyaviruddharAjyamiti kathyate / athavA yatra rAjye pUrvapuruSa For Private and Personal Use Only Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNibhASyAvariH u0 11 sU0 72-77 divAbhojanAvarNavAdAdiniSedhaH 271 paramparAgataM vairaM bhavati tat vairAjyam, athavA yasya rAjJo rAjye koTTapAlAdayo virajyanti virodhaM kurvanti tat vairAjyam, athavA vigato rAjA mRtaH pravAsito vA tad vairAjyamiti kathyate, viruddhasya rAjJo rAjyaM viruddharAjyam etAdRzaM yatra bhavati tad vairAjyaviruddharAjyaM kathyate, tasmin vairAjyaviruddharAjye 'sajjo gamaNaM' sadyo gamanam, vartamAnakAle yatra nagare dvayoH rAjJoH virodho jAyate yuddhAdipravartanazaGkA vA pravarttate, tatra gamanaM karoti, yatra vA yuddhaM bhaviSyati abhUt vA tatrApi yo gamanaM karoti 'sajjo AgamaNaM' sagha Agamanam 'sajjo gamaNAgamaNaM karei' sadyaH gamanAgamanaM karoti, tathA 'kareMtaM vA sAijjai' kurvantaM vA svadate, yo hi bhikSukiMgatarAjani viruddharAjye vA gamanaM karoti AgamanaM vA gamanAgamanaM vA karoti kurvantamanyaM zramaNaM vA anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 71 // sUtram--je bhikkhU diyAbhoyaNassa avaNNaM vayai vayaMtaM vA saaijji|| suu072|| chAyA-yo bhikSurdivAbhojanasya avarNa vadati vadantaM vA svadate // sU0 72 // cUrNI-- 'je bhikkha' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'diyAbhoyaNassa' divAbhojanasya-divase bhojanakaraNasya 'avaNaM' avarNa nindAm 'vayai' vadati kathayati lokebhyaH prarUpayati kathAprasaMge lokAnAM purataH divasabhojanasya nindAM karoti tathA 'vayaMtaM vA sAijjai' divAbhojanasyAvaNa vadantaM vA bhASamANaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati ||suu0 72 // sUtram-je bhikkhU rAibhoyaNassa vaNNaM vayai vayaMtaM vA sAijjai // 73 // chAyA-yo bhikSuH rAtribhojanasya varNa vadati padantaM vA svadate ||suu0 73 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'rAibhoyaNassa' rAtribhojanasya 'vaNNaM' varNa prazaMsAm 'vayai' vadati kathayati rAtribhojane nAsti ko'pi doSaH pratyuta guNo bhavatItyevaMprakAreNa lokAnAM purato yo rAtribhojanasya prazaMsAM karoti tathA 'vayaMtaM vA sAijjaI' vadantaM lokAnAM purato rAtribhojanasya prazaMsAM kurvantaM svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 73 // sUtram-je bhikkhU diyA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhettA diyA muMjai diyA bhujaMtaM vA saaijji|| suu074|| : chAyA-yo bhikSudivA azanaM vA pAnaM vA khAdha vA svAdhaM vA pratigRhya vimAbhukte divA bhuJjAnaM vA svadate // sU0 14 // For Private and Personal Use Only Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 272 nizIthasUtre cUrNI--'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'diyA' divA-divase 'asaNaM vA pANaM vA khAimaM sAimaM vA' azanAditurvidhAhAram 'paDiggAhettA' pratigRhya 'diyA muMjai divA bhuGkte-divase gRhItvA divase eva kAlAtikrameNa rAtrau saMsthApya dvitIyadivase vA bhuGkte tathA 'diyA muMjataM vA sAijjaI' evaM prakAreNa divA bhuJjAnaM vA svadate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 74 // sUtram-je bhikkhU divA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAirma vA paDiggAhettA ratiM bhujai ratiM bhujaMtaM vA sAijjai ||suu0 75 // chAyA-yo bhikSurdivA azanaM vA pAnaM vA khAdyaM vA svAdyaM vA pratigRhya rAtrI bhui.kte rAtrau bhuJjAnaM vA svadate // sU. 75 // __ cUrNI--'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'diyA' divA-divase 'asaNaM vA 4' azanAdicaturvidhAhAram paDiggAhettA' pratigRhya 'rati bhujaI' rAtrau sUrye'staMgate bhuGkte ratiM muMjataM vA sAijjai' rAtrau bhuJjAnaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 75 // sUtram-je bhikkhU rattiM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhettA diyA bhuMjai diyA bhujaMtaM vA sAijjai // suu076|| __chAyA-yo bhikSuH rAtrau azanaM vA pAnaM vA vAgha vA svAdha vA pratigRhya divAbhuGkte divA bhujAnaM vA svadate sa prAyazcittabhAgI // sU0 76 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA ratti' rAtrau sUryodayApUrva 'asaNaM vA 4' azanaM vA-azanAdi caturvidhamAhAraM 'paDiggAhittA' pratigRhya rAtrau sUryodayAtpUrvam azanAdikaM caturvidhamAhArajAtamAnIya 'diyA muMjai' divA bhuGkte 'diyA muMjataM vA sAijjai' divA bhuJjAnaM vA svadate sa prAyazcittabhAgI bhavati / / sU0 76 // sUtram-je bhikkhU rati asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhettA ratti bhuMjai ratti bhujaMta vA sAijjai ||suu0 77 // chAyA-yo bhikSuH rAtrau azanaM yA pAnaM vA khAdya vA svAdya vA pratigRhya rAtrau bhukte rAtrau bhujAnaM vA svadate // sU0 77 // - cUrNI-je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'rati' rAtrI udayAstAtpUrvapazcAt "asaNaM vA 4' azanaM vA 4 'paDiggAhettA' pratigRhya 'rattiM muMjai' rAtrau udayAstAtpUrvapazcAdeva bhuGkte 'raci bhuMjataM vA sAijjai' rAtrau bhuJjAnaM vA svadate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 77 // For Private and Personal Use Only Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNibhASyAvacUriH u0 11 sU0 78-80 paryuSitAzanAdhAhAraniSedhaH 273 sUtram-je bhikkhU asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA parivAsei parikhAseMtaM vA sAijjai // sU0 78 // __chAyA-yo bhikSuH azanaM vA pAnaM vA khAdya vA svAdha vA parivAsayati parivAsayantaM vA svadate ||suu0 78 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'asaNaM vA4' azanaM vA 4 azanAdicatuvidhAhAram 'parivAsei' parivAsayati saMsthApayati sundaramidamazanAdi AgAmidine bhokSyAmIti rAtrau sthApayitvA paryuSitaM karoti 'parivAseMtaM vA sAijjai' parivAsayantaM vA svadate // sU0 78 // sUtram-je bhikkhU parivAsiyassa asaNassa vA pANassa vA khAimassa vA sAimassa vA tayappamANaM vA bhUippamANaM vA biMduppamANaM vA AhAra AhArei AhArataM vA sAijjai // suu079|| chAyA-yo bhikSuH parivAsitasya azanasya vA pAnasya vA khAdyasya vA svAyasya vA tvacApramANaM vA bhUtipramANaM vA bindupramANaM vA AhAramAharati harantaM vA svdte| sU0 79 // __ cUrNI-je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'parivAsiyassa' parivAsitasya paryuSitasya divase bhuktAvazeSasya rAtrau sthApitasya 'asaNassa vA' azanasya vA 'pANassa vA' pAnasya vA 'khAimassa vA' khAdyasya vA 'sAimassa vA' svAdyasya vA 'tayappamANaM vA' tvacApramANaM vA-tvacA tanutarA bhavatIti tvacApramANaM alpapramANamityarthaH 'bhUippamANaM vA' bhUtipramANa vA bhUtiH-rakSA-bhasma tatpramANaM bhasmarajaHkaNapramANaM svalpamAtra mapItyarthaH 'biduppamANaM vA' bindupramANaM vA jalAdevindupramANaM vA 'AhAraM AhArei' AhArasAharati rAtrau sthApitAzanAdeH svalpamapi bhAgamAharati bhuGkte tathA 'AhAretaM vA sAijja' Aharantam-alpamAtrasyApyazanAderbhAgasyopabhogaM kurvantaM svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 79 // sUtram-je bhikkhU maMsAiyaM vA macchAiyaM vA maMsakhalaM vA macchakhalaM vA AheNaM vA paheNaM vA saMmelaM vA hiMgolaM vA annayaraMvA tahappagAraM virUvaruvaM vA hIramANaM pehAe tAe AsAe tAe pivAsAe taM syaNi aNNattha uvAiNAvei uvAiNAvetaM vA sAijjai // sU0 80 // For Private and Personal Use Only Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtra chAyA-yo bhikSurmAsAdikaM vA matsyAdikaM vA mAMsakhalaM vA matsyaskhalaM vA mAheNa vA praheNaM vA saMmelaM vA hiMgolaM vA anyatarad vA tathAprakAraM virUparUpaM hiyamANaM prekSya tayA AzayA tayA pipAsayA tAM rajanImanyatra upAtikAmati upAtikrAmantaM vA svadate // sU0 80 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'masAiyaM vA' mAMsAdikaM vA yasmin bhojane Adau mAMsaM dadAti pazcAt odanAdikaM dadAti tat mAMsAdikaM kathyate 'macchAiyaM vA' matsyAdikaM vA yasmin bhojane Ado matsyaM dadAti ante odanAdikaM tat matsyAdikaM bhojanam 'maMsakhalaM vA' mAMsakhalaM vA yatra sthAne mAMsaH zobhyate tat mAMsakhalam 'macchakhalaM vA' matsyakhalaM vA yatra sthAne matsyA zoSyante tat matsyakhalaM vA 'AheNaM vA paDeNaM vA' AheNaM vA praheNaM vA bhojanagRhAt yad AnIyate tat AheNam , bhojanagRhAt yad anyatra nIyate tat praheNam , yadvA vadhUgRhAt varagRhe yat nIyate tat bhAheNaM, yat varagRhAt vadhUgRhe nIyate tat praheNam 'saMmelaM vA' vivAhAdau yat bhakkAdikaM nirmIyate tat saMmelam 'hiMgolaM vA' yat mRtabhaktaM tat hiMgolam 'aNNayaraM vA tahappagAraM' manyatarad vA tathAprakAram , tatrAnyatarat kathitAtirikta tathAprakAraM kathitasadRzam 'virUvarUvaM' virUparUpamanekaprakArakam 'hIramANaM' hriyamANam gRhAt udyAnAdiSu bhojanArtham nIyamAnam , athavA ekasmAd prAmAd prAmAntaraM prati nIyamAnaM mAMsAdiyuktabhojanam 'pehAe' prekSya-dRSTvA 'tAe AsAe' tanmAMsAdikaM lapsye iti tallAmecchayA 'tAe pivAsAeM tayA pipAsayA tasya mAMsAdiyuktAhArasya pipAsayA tRSNayA abhilASayetyarthaH odanAdInAmazitumicchA AzA, drAkSApAnakAdInAM pAtumicchA pipAsA, tayA AzayA pipAsayA vA 'taM yaNi aNNatya uvAiNAveI' tAM rajanIm anyatra tadgrahaNecchAyA zayyAtara vasatito'nyavasato gatvA rAtrim upAtikrAmati ullaGghayati 'uvAijAtaM vA sAijjai' upAtikrAmantaM vA ullaGghayantaM vA anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / nanu evaM khalu cauhi ThANehiM jIvA NeyarittAe kampaM pareMti NeraiyattAe kamma pakarettA Neraiesu uvajaMti, 'taM jahA'-mahAraMbhayAe mahApariggahAe paMciMdiyavaheNaM kuNimAhAreNa" ityAdinA yadyapi mAMsabhakSaNaM madyapAnaM ca sUtreSu sarvathaiva niSiddhaM tat kathamatraiva pratipAdyate ? iti cedAha-kazcit mAMsabhakSakakulotpanno dIkSito jAta iti tasya kadAcidevaMprakArikA'bhilASA jAtisvabhAvAt saMbhavet iti saMbhAvya tasya zAstre niSedhaH kRtaH // sU0 80 / / sUtram-je bhikkhU niveyaNapiMDaM bhuMjai bhujaMtaM vA sAijjai // 81 // chAyA-yo bhikSurnivedanapiNDaM bhuGkte bhuJjAnaM vA svadate ||s. 85 // For Private and Personal Use Only Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir buNibhASyAvariH u011 sU0 81-86 yathAchandaprazaMsAdyanalapravAjanAdiniSedhaH 275 cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'NiveyaNapiMDa nivedanapiNDam devayakSavyantaranivedanAya prastutaMbhaktAdikaM tat nivedanapiNDam 'bhuMjaI' bhuGkte devatAdhartha yat piNDaM sthApitaM tAdRzaM nivedanapiNDaM yo bhikSurupabhuGkte tathA 'bhuMjataM vA sAijjaI' bhuJjAnaM vA svadate sa prAyazcittabhAgI bhavati // s0 81 // sUtram-je bhikkhU ahAchaMdaM pasaMsai pasaMsaMtaM vA sAijjai // suu082|| chAyA--yo bhikSuryathAchandaM prazaMsati prazaMsantaM vA svadate ||suu0 82 // cUrNI-je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkha' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'ahAchaMda' yathAchandaM, tatra chando'bhiprAyaH, tena yathA yena prakAreNa svasyAbhiprAyastadanusAreNa prarUpayati karoti sa yathAchandaH procyate, taM 'pasaMsaI' prazaMsate tasya prazaMsAM karoti kArayati 'pasaMsaMtaM vA' prazaMsantamanyaM vA 'sAijjai' svadate sa prAyazcittabhAgI bhavati // atrAha bhASyakAraH-- bhASyam-jahachaMdattaM duvihaM, paruvaNe taha bhavejja caraNe ya / paDilehAisu paDhama, bIyaM puNa sAhukiriyAm // 1 // chAyA-yathAchandatvaM dvividhaM prarUpaNe tathA bhavet caraNe ca / pratilekhAviSu prathama, dvitIyaM punaH sAdhukriyAsu // 1 // avacUriH-sAdhoryathAchandatvaM dvividhaM bhavati, tatra ekaM prarUpaNe prarUpaNAviSaye, dvitIyaM caraNe cAritraviSaye ca / tatra prarUpaNe yathAchandatvaM yathA-vastrapAtrAdInAM nityaM pratilekhanA na karttavyA kiM tatra nirantaraM jIvAH parivasanti yena nityameva pratilekhanA kriyate, dvitrAdidivasavyavadhAnena karaNe na ko'pi doSaH / rajoharaNadazikAH (rajoharaNaphalikAH) UrNAdikarkazasparzasUtraH kimartha kriyante, kSaumikAdimRdusparzasUtraiH kiM na kriyante ? ko'tra doSaH :, ityAdi prarUpaNam 1 // caraNe yathAchandasvaM yathA-asmadApatha sampAditamazanAdi grahItavyaM yena yathAruci bhojanaM labhyate tena saMyamArAdhanaM sukaraM bhavati, ke'trAdhAkarmAdidoSAH samApatanti, evaM sAdhunimittasaMpAditA'zanAdigrahaNarUpaM yathAchandatvam , yathA- zayyAtarapiNDAdAnam , gRhipAtragrahaNaM, nimranthyA saha vasanam , ityAdisAdhukriyAsu caraNaviSayakaM yathAchandatvaM bhavati / ityAdhAcaraNavantaM yathAchandaM sAdhuM na prazaMset , na vA prazaMsAM kurvantamanyamanumodeta / yastasya prazaMsAM karoti tathA prazaMsantamanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 82 / / sUtram-je bhikkhU AhachaMdaM vaMdai vaMdaMtaM vA sAijjai // sU0 83 // chAyA-yo bhikSuryathAchandaM vandate vandamAna vA svadate ||suu0 83 // For Private and Personal Use Only Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtra cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA "ahAchaMda' yathAchandam pUrvoktaprakArakaM 'vaMdai' vandate namaskArAdikaM karoti kArayati vA 'vaMdaMtaM kA sAijjaI' yathAchandaM vandamAnaM namaskArAdikaM tathA tadIyaguNotkIrtanAdikaM ca kurvANaM svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 83 // sUtram-je bhikkhU NAyagaM vA aNAyagaM vA uvAsagaM vA aNuvAsagaM vA aNalaM pavAvei pavAvetaM vA sAijjai // sU0 84 // - chAyA- yo bhikSutikaM vA ajJAtakaM vA upAsakaM vA anupAsakaM vA analaM pravAjayati pravAjayantaM vA svadate ||suu0 84 // cUrNI--'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'NAyagaM vA' jJAtakaM vA 'aNAyagaM vA' ajJAtakaM vA, tatra jJAtakaH svajanaH pitRputrapautradauhitrabhrAtRprabhRtiH, ajJAtakaH asvajanaH svajanabhinnaH, athavA jJAtakaH prajJAyamAnaH paricitaH saMsArAvasthAyAH pravrajyAvasthAyA vA, ajJAtako'jJAyamAnaH aparicitaH, etAdRzam tathA 'uvAsagaM vA' upAsakaM zrAvakaM vA 'aNuvAsagaM vA' anupAsakaM vA zrAvakabhinnamanyatIrthikaM vA 'aNalaM' analaM tatrAlaM paryAptaH na alamiti analam aparyAptam-pravrajyAyogyaguNarahitam ayogyamityarthaH yaH pravAjanasya yogyo na bhavati tAdRzam 'pancAvei' pravrAjayati dIkSayati tathA 'pavvAtaM vA sAijjai' pravAjayantaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 84 // sUtram-je bhikkhU NAyagaM vA aNAyagaM vA uvAsagaM vA aNuvAsagaM vA aNalaM uvaTThAvei uvaTThAveMtaM vA sAijjai // sU0 85 // . chAyA-yo bhikSuAtakaM vA ajJAtakaM vA upAsakaM vA anupAsakaM vA analamupasthApayati upasthApayantaM vA svadate ||suu0 85 // .. cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'gAyagaM vA' jJAtakaM paricitaM svajanaM putrabhrAtRprabhRtikam 'aNAyagaM vA' ajJAtakamaparicitaM svajanabhinnaM vA tathA 'uvAsagaM vA' upAsakaM vA zrAvakaM sAdhvArAdhakaM 'aNuvAsagaM vA' anupAsakaM zrAvakabhinnamanyatIrthikaM vA 'aNalaM' analamaparyAptamayogyamityarthaH 'uvaTThAveI' upasthApayati-tyaktamahAvrataM punarmahAvrate Aropayati chedopasthApanIyacAritraM dadAti 'ucaDhAvetaM vA sAijaI' upasthApayantaM vA svadate sa prAyazcittabhAgI bhavati ||suu085|| sUtram--je bhikkhU NAyageNa vA aNAyageNa uvAsaeNa vA aNuvAsaeNa vA aNaleNa veyAvaccaM kArAvei kArAvetaM vA sAijjai / / suu086|| For Private and Personal Use Only Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvariH u0 11 sU0 87-91 sacelAcelaparasparasahavAsaniSedhaH 277 chAyA--yo bhikSatikena vA ajJAtakena vA upAsakena vA anupAsakena vA analena vaiyAvRtyaM kArayati kArayantaM vA svadate ||suu0 86 / / cUrNI-je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'NAyageNa vA' jJAtakena vA-svajanena vA 'aNAyageNa vA' ajJAtakena asvajanenA'paricitena vA tathA 'uvAsageNa vA' upAsakena zrAvakeNa ArAdhitazrutacAritralakSaNadharmeNa ityarthaH 'aNavAsageNa vA' anupAsakena zrAvakabhinnena paratIrthikenetyarthaH 'aNaleNa' analena ayogyena upalakSaNAd yogyenApi kenacidapi gRhasthena svakIyam 'veyAvaccaM' vaiyAvRttyaM sevAzuzraSAdilakSaNam kArAveha' kArayati 'kArAvetaM vA sAijjaI' kArayantaM vA svadate sa prAyazcittabhAgI bhavati // suu086|| sUtram-je bhikkhU sacele sacelagANaM majjhe saMvasai saMvasaMtaM vA sAijjai // sU0 87 // chAyA--yo bhikSuH sacelaH sacelikAnAM madhye saMvasati saMvamantaM vA svadate // 8 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH 'sacele' sacailaH, tatra celaM vastraM tadvAn sacelaH sthavirakalpotyarthaH 'sacelagANaM' sacelakAnAM sthavirakalpikAnAM bhinnasAmAcArIkANAm 'majjhe' madhye 'saMvasaI' saMvasati nivAsaM karoti 'saMvasaMta vA sAijjaI' saMvasantaM vA svadate, yo hi sacelaH sthavirakalpI zramaNaH sacelakAnAM bhinnasAmAcArIka sthavirakalpisaMyatAnAM madhye nivAsaM karoti tamanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / bhinnasAmAcArIkasaMyataiH saha vAsaM kurvato'nekaprakArakadoSasaMbhavAt , ato na taiH| saha kadAcidapi saMvAso vidheya iti / / sU0 87 // sUtram-je bhikkhU sacele acelagANaM majjhe saMvasai saMvasaMtaM vA sAijjai ||suu0 88|| chAyA-yo bhikSuH sacelo'celakAnAM madhye saMvasati saMvasantaM vA svadate // 8 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'sacele' sacela:- sthavirakalpika ityarthaH 'acelagANaM' acelakAnAM jinakalpikAnAm 'majhe madhye 'saMvasaI' saMvasati nivAsa karoti 'saMvasaMta vA sAijjaI' saMvasantaM acelakAnAM madhye nivAsaM kurvantaM sacelaM svadate anumodate, yo hi sthavirakalpI jinakalpikAnAM madhye nivAsaM karoti kurvantaM vA anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 88 / / sUtram--je bhikkhU acele sacelagANaM majjhe saMvasai saMvasaMta vA sAijjai // suu089|| For Private and Personal Use Only Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir M 278 nizIthastre chAyA -- yo bhikSuracelaH sacelakAnAM madhye saMvasati saMvasantaM pA svadate // 89 // cUrNI:-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'acele' acelo jinakalpI. 'sacelagANaM majjhe' sacelakAnAM sthavirakalgikAnAM madhye samudAye 'saMvasai' saMvasati nivAsaM karoti 'saMvasaMtaM va, sAijjai' saMvasantaM vA sacelakAnAM samudAye nivAsaM kurvantaM svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // suu089|| sUtram--je bhikkhU acele acelagANaM majjhe saMvasai saMvasaMtaM vA sAijjai ||suu0 90 // chAyA--yo bhikSuracelo'celakAnAM madhye saMvasati saMvasantaM vA svadate ||suu0 90 // cUrNI:-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH 'acele' acelaH-jinakalpikaH 'acelagANaM' acelakAnAM jinakalpikAnAm 'majjhe' madhye 'saMvasaI' saMvasati-nivAsa karoti 'saMvasaMta vA sAijjaI' saMvasantaM nivAsaM kurvantaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati jinakalpikasya ekAkivihAravidhAnAt / yato jinakalpikAH parasya sahAyatAM necchati-ekAntavAsasyaiva teSAM zAstrasiddhatvAt . etAdRzasthitau yadi jinakalpiko jinakalpikAnAM madhye nivasati tadA tIrthakRtAmAjJA virAdhitA bhavati, ato jinakalpikaH sAdhuH jinakalpikAnAM madhye na vaset na vA vasaMtamanumodeta zAstramaryAdAbhaGgaprasaGgAt // suu090|| / sUtram--je bhikkhU pakhisiyaM pippaliM vA pippalicuNNaM vA siMgaveraM vA siMgaveracuNNaM vA vilaM vA loNaM ubbhiyaM vA loNaM AhArei AhAretaM vA sAijjai ||suu0 91 // chAyAyo bhikSuH paryuSitAM pippaliM pA pippalicUrNa vA zRGgavera vA zRGgaveracUrNa vA vilaM vA lavagam udbhidaM vA lavaNam Aharati AharantaM vA svadate // sU. 91 // ___cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'parivasiyaM' paryuSitam , tatra 'parivasiyaM' nAma rAtrau sthApitaM yat tat tAdRzIm 'pippaliM vA' pippaliM vA acittapAcitapippalIm 'pippalicuNNaM vA' laghupippalIcUrNa vA 'sigaMberaM vA' zRGgaberaM vA zuSkamAdakaM suMThIti lokaprasiddham 'siMgaberacaNNaM vA' zRGgaveracUrNa vA suMThIcUrNa vA 'vilaM vA loNaM' vilaM vA lavaNam yatra deze lavaNo na prAdurbhavati tatroSaramRttikAM pAcayitvA lavaNaH saMpAdhate tAdRzaM lavaNaM viulavaNamiti kathyate 'ubhiyaM vA loNaM' udbhidaM vA lavaNam , tatra udbhidalavaNaH svayaM jAyamAno yathA saindhavaH, yaH svasvabhAvata eva saMjAtastam / evamAdikaM paryuSitaM For Private and Personal Use Only Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir carNibhASyAvacUriH u0 11 sU0 92 giripatanAdiviMzatividhamaraNaprazaMsAni0 279 pippalyAdikaM yaH zramaNaH zramaNau vA 'AhAreI' Aharati paryuSitapipalyAdInAm upabhogaM karoti tathA 'AhAretaM vA sAijjai' AharantaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati ||suu91|| sUtram-je bhikkhU giripaDaNANi vA marupaDaNANi vA bhigupaDaNANi vA tarupaDaNANi vA giripakvaMdaNANi vA marupakkhaMdaNANi bhigupakkhaMNANi vA tarupakkhaMdaNANi vA jalappavesANi vA jalaNapavesANi vA jalapakkhaMdaNANi vA jalaNapakhaMdaNANi vA visamakkhaNANi vA satthopA. DaNANi vA valayamaraNANi vA vasaTTANi vA tabbhavamaraNANi vA aMtosallamaraNANi vA vehAyasANi vA giddhapaTThANi vA jAva aNNayarANi vA tahappagArANi vA bAlamaraNANi pasaMsai pasaMsaMtaM vA sAijjai // sU0 92 // chAyA--yo bhikSuH giripatanAni vA 1, marUpatanAni vA 2, bhRgupatanAni vA 3, tarupatanAni vA 4, giripraskandanAni vA 5, marupraskandanAni vA 6, bhUgupraskandanAni 7, tarupraskandanAni vA 8, jalapravezanAni vA 9, jvalanapravezanAni pA 10, jalapraskandanAni vA 11, jvalanapraskandanAni vA 12, viSabhakSaNAni vA 13, zastrotpAtanAni vA 14, ghalayamaraNAni vA 15 vazArtamaraNAni vA 16, tadbhavamaraNAni vA 17, antaHzalyamara NAni vA 18, vaihAyasAni vA 1, gRddhaspRSTAni vA 20 yAvad anyatarANi ghA tathA prakArANi vA bAlamaraNAni prazaMsati prazaMsantaM vA svadate ||suu0 92 // cUrNI:-- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'giripaDaNANi vA' giripatanAni vA-parvatAgrAt patanAni, maraNaprasaGgAt giripatanamaraNAnI tyarthaH, evamagre'pi, 'marupaDaNANi vA' marupatanAni vA maro UparabhUmo dhUlIpuje vA patanam marupatanam , marau UparabhUmau zrIrapAtanaM, yadvA yatrataH patanaM dRzyate tad giripatanam , adRzyamAnaM patanaM marupatanam , tAni, 'bhigupaDaNANi vA' bhRgupatanAni vA-nadItaTAditaH garrAdito vA patanaM bhRgupatanaM, tAni, 'tarupaDaNANi vA' tarupatanAni vA-tarazAkhAmavalambya patanaM tarupatanam tAni, 'giripakkhaMdaNANi vA giripraskandanAni vA-praskandanaM-girita ulluptya patanaM, tAna, patanapraskandanayorayaM bhedaH-patanaM sAmAnyato luThanam , praskandanamutluputya-kUrdayitvA patanamiti / 'marupakkhaMdaNANi vA' marupraskandanAni vA-UparabhUmau dhUlipuje vA utpkrutya patanAni 'bhigupakkhaMdaNANi vA' bhRgupraskandanAni vA-nadItaTAdiSu gAdiSu adRzyamAnasthAne vA utplutya patanAni, 'tarupakkhaMdaNANi vA' tarupraskandanAni vA vRkSata utplutya patanAni, 'jalappavesaNANi vA' jalapravezanAni vA nadIkUpataDAgAdiSu pravezanAni 'jalaNappavesaNANi vA' jvalanapravezanAni vA For Private and Personal Use Only Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 280 wwwwwwwww nizIthamace jvalane-agnau pravezanAni 'jalapakhaMdaNANi vA' jalapraskandanAni vA jale utplutya patanAni vA 'jalaNapakkhaMdaNANi vA' jvalane vanhI utplutya patanAni 'visabhakkhaNANi vA' viSabhakSaNAni vA 'satyopADaNANi vA' zastrotpAtanAni vA uccasthAnAt zarIre zastrasya khaGgAdeH pAtanAni 'valayamaraNANi vA' valayamaraNAni vA, tatra saMyamayogeSu hInasattvatayA valanaM valayaH saMyamAnniva rtana, tena kAraNena akAmatayA maraNAni, yadvA valayaH vastrarajvAdipAzena galasya veSTanaM, tena maraNaM, tAni gale rajvAdikaM baddhvA maraNAni valayamaraNAni, 'vasaTTamaraNANi vA' vazArttamaraNAni vA indriyaviSayeSu rUparasAdiSu vazavartitayA Arttasya duHkhitasya maraNAni, 'tabbhavamaraNANi vA' tadbhavamaraNAni vA, tadbhavamaraNaM nAma yasmin manuSyAdibhave vartate tasyaiva bhavasya hetuSu vartamAnaH AyuH karma baddhvA punaH tatraiva bhave utpattukAmasya yanmaraNaM tat tadbhavamaraNamiti kathyate tAninidAnapUrvakaM maraNAnotyarthaH 'aMtosallamaraNANi vA' antaHzalyamaraNAni vA, zalyaM dvividhaM dravyazalyaM bhAvazalyaM ca, tatra dravyazalyaM bANAprabhAgAdirUpam , tasya nehAdhikAraH, bhAvazalyaM mUlottaraguNasaMlAnadoSAnAlocane pazcAttAparUpam , asyAtrAdhikAraH, mAyAnidAnAdizalyaM vA, tad antaH-antaHkaraNe bhavet tad antaHzalyaM, tena maraNAni, 'vehAyasANi vA' vaihAyasAni vA vihAyasi AkAze bhavaM vaihAyasaM vRkSazAkhAdiSu Atmana udbandhanaM, tAni maraNAni, 'giddhapadvANi vA gRddhaspRSThAni vA-gRdherAmamAMsabhakSakaiH pakSivizeSaH, athavA gRddhaiH mAMsalubdhakaiH zRgAlAdibhiH spRSTasya vidAritasya, athavA karikarabharAsamAdizarIrAntargatatvena yanmaraNaM tAni gRdhraspRSTAni gRddhapRSThAni vA maraNAni, athavA gRdhaibhakSitapRSThasya yanmaraNaM tad gRdhrapRSThamaraNamiti tAni, etAni viMzatisaMkhyakAni, tathA 'jAva aNNayarANi vA tahappagArANi vA bAlamaraNANi' yAvat anyatarANi vA tathAprakArANi vA bAlamaraNAni 'pasaMsai' prazaMsati teSAM prazaMsAM karoti tathA 'pasaMsaMtaM vA sAijjai' prazaMsantaM prazaMsAM kurvantaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // atrAha bhASyakAra:bhASyam-bAlamaraNANi vIsai, annANi ya tArisANi maraNANi / jo ya pasaMsai pAvai, micchAyejjAibahudose // chAyA-bAlamaraNAni viMzati, anyAni ca tAdRzAni maraNAni ___ yazca prazaMsati prAmoti, mithyAsthairyAdibahudoSAn / avacUriH-yaH kazcit zramaNo bhikSukaH zramaNI vA yathA tathA yena kenacit prakAreNa lobhAt mohAta prakArAntareNa vA bAlamaraNAni giripatanAdikAdArabhya gRdhrapRSThamaraNaparyantAni viMzatiprakArakANi anyAni vA tAdRzAni maraNAni bAlamaraNAni tanmadhyAt yat kimapyekaM For Private and Personal Use Only Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNibhASyAvadbhiH u.11 sU.0-93 uddezakasamAptiH 281 maraNaM prazaMsati teSAM prazaMsAM karoti kurvantaM vA anumodate sa parasmin Atmani vA mithyAtvasthirIkaraNAdibahudoSAn prApnoti, yathA lokA evaM vicArayanti yat ime sAdhavaH sarvathA susthitA. tmanaH te Ime giripatanAdikaM maraNaM prazaMsanti ato nizcitametat giripatanAdikaM maraNaM zreyaskaramato'vazyameva karaNIyam nAsti etAdRzamaraNakaraNe kopi doSaH, evaM prakAreNa mithyAtvameva sthirIkRtaM bhavati / tathA evaM kurvanto AjJAbhaGgAdikAnanekAn doSAnapi labheran / evam bAlamaraNasya prazaMsAkaraNe zaikSakaH pariSahaparAbhUtaH viMzatimaraNAnAM madhyAdekataramapi maraNaM pratipadyeta tadA nirdayatA samApadyate, tena tadvirAdhanAjanyaM prAyazcittaM prApnuyAt tasmAt bAlamaraNAni na prazaset / eSu viMzatividheSu maraNeSu vaihAyasaM gRdhrapRSThaM ceti maraNadvayamAgamajJA--jIvadayAcAritrapatanAdikAraNe samutpanne prazaMsanti, tathAhi-yathA kenApi hiMsakapuruSeNa gRhIto bhavet sa yadi taM jIvahiMsAyAMpre rayati, athavA maithunArthinyA kAminyA gRhIto bhavet sA yadi taM maithunasevanArtha prerayati etAdRzyAM sthitau agatikagatikaH san vaihAyasa maraNaM samAdriyate tadA tattasya maraNaM prazaMsanIya bhavet / tathA dhRtibalasaMpanno muni dhrapRSThamaraNaM karotIti sAdhorAcaraNIyatvena gRdhrapRSThamaraNamapi prazaMsanIyameva bhavati tenaitadvayamapi maraNaM kAraNe prazaMsAyogyaM bhavati / sUtre yo niSedhaHsa duHkhAbhibhUtamaraNaviSayako vijJeya iti vivekaH / / sU0 92 // sUtram--taM sevamANe Avajjai cAummAsiyaM parihArahANaM aNugghAiyaM // sU0 93 // ||nisiihjjhynne egArasoddesI samatto // 11 // chAyA-tat sevamAna Apadyate cAturmAsikaM parihArasthAnamanudghAtikam ||suu0 93 // // iti nizIthAdhyayane ekAdazodezakaH samAptaH // 11 // cUrNI-'taM sevamANe' ityAdi / 'taM sevamANe' tat sevamAnaH 'ayapAyANi vA' ityArabhya 'bAlamaraNANi pasaMsaI' iti paryantaprAyazcittasthAnAnAM madhyAdekasyApi kasyacitrAyazcittasthAnasya pratisevanAM kurvan zramaNaH zramaNI vA AvajjaI Apadyate prApnoti 'cAummAsiyaM cAturmAsikam 'parihAraTThANaM' parihArasthAnaM prAyazcittam 'aNugdhAiyaM' anudghAtikam gurukam prAyazcittaM labhate iti // sU0 93 // iti zrI-vizvavikhyAta-jagadallabha-prasiddhavAcaka-paJcadazabhASAkalitalalitakalApAlApakapravizuddhagadyapadyanaikagranthanirmApaka-vAdimAnamardaka-zrIzAhUchatrapatikolhApurarAjapradatta"jainazAstrAcArya"-- padabhUSita-kolhApurarAjaguru-bAlabrahmacAri-jainAcArya-jaina dharmadivAkara-pUjyazrI-ghAsIlAlabati-viracitAyAM "nizIthasUtrasya" ____ cUrNibhASyAvacUrirUpAyAM vyAkhyAyAm ekAdazodezakaH samAptaH // 11 // For Private and Personal Use Only Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // dvaadshoddeshkH|| byAkhyAta ekAdazoddezakaH, sAmpratamavasaraprApto dvAdazodezakaH vyAkhyAyate, tatra-ekAdazodezakasyAntima sUtreNa saha dvAdazodezakasyAdisUtrasya kaH sambandha iti cedatrAha bhASyakAraHbhASyam-maraNapasaMsA no ce, kappai bhikkhussa taM kahaM kAuM / baddhassa hojja maraNaM, katthai tassa ya niseho'ttha // 1 // chAyA-maraNaprajhaMsI no cet kalpate bhikSoH tat kathaM kartum / baddhasya bhavenmaraNaM, kathyate tasya ca niSedho'tra // 1 // avacUriH- giripatanAdikaM bAlamaraNaM prANAtipAta iti kRtvA yadi tasya prazaMsanaM na kalpate tadA tat maraNaM kattuM kathaM kalpate ! tattu suttarAM naiva kalpate, tacca maraNaM baddhasya bhavet ityato'tra dvAdazoddezake tasya bandhasya niSedhaH kathyate, eSa eva ekAdazodezakena sahAsya dvAdazodezakasya sambandhaH / anena sambandhenAyAtasyAsya dvAdazoddezakasyedamAdisUtram- 'je bhikkhU koluNavaDiyAe' ityaadi| sUtram-je bhikkhU koluNavaDiyAe aNNayaraM tasapANajAI taNapAsaraNa vA muMjapAsaeNa vA kaTThapAsaeNa vA cammapAsaraNa vA vettapAsaeNa vA suttapAsaeNa vA rajjupAsaeNa vA baMdhaibaMdhataM vA sAijjai / muu01|| chAyA--yo bhikSuH kAruNyapratikSayA anyatarAM trasaprANajAti tRNapAzakena vA mujapAzakena vA kASThapAzakena vA carmapAzakena vA vetrapAzakena vA sUtrapAzakena vA rajjupAzakena vA badhnAti baghnantaM vA svadate ||suu0 1 // ___ cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'koluNavaDiyAe' kAruNyapratijJayA-karuNAbuddhayA, tatra karuNAyA bhAvaH kAruNyaM tasya pratijJeti vAJchA kAruNyapratijJA, tayA zayyAtarakaruNAbuddhayA yadi bubhukSito vatsaH svecchayA dugdhaM pAsyati tadA dohanasamaye gRhasthasyAlpaM dugdhaM miliSyati tato gRhasthattyAdhikaM dugdhaM bhavatu iti gRhasthasya prasannatArtha, tathA yadi gRhasthaH prasanno bhaviSyati tadA mahyaM anyasmai vA sAdhave prabhUtamazanAdi vasatyAdikaM ca dAsyatIti gRhasthAnugrahArtha 'aNNayaraM tasapANajAI anyatarAM saprANajAti gomahiSyajApramRtirUpAM 'taNapAsaeNa' tRNapAzakena vA, tatra tRNo darbhAdiH tasya pAzako bandhanam , tena tRNabandhanena badhnAtItyagreNa sambandhaH / 'muMjapAsaraNa vA' sujapAzakena vA, tatra muJjo nAma tRNavizeSaH tasya pAzakena bandhanenetyarthaH, 'kaTTapAsaraNa vA' kASThapAzakena vA kASThabandhanenetyarthaH 'cammapAsaraNa vA' carmapAzakena vA mRgAdicarmabandhanena 'vettapAsaeNa vA kSetrapAzakena vA, tatra vetro For Private and Personal Use Only Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNimAmyAvacUriH u0 12 sU0 1-2 saprANajAtibandhanamocananiSedhaH 283 nAma latAvizeSaH 'netara' 'beMta' iti lokaprasiddhaH, tasya bandhanena 'muttapAsaeNa vA' sUtrapAzakena vA kArpAsAdikasUtrabandhanenetyarthaH, 'rajjupAsaraNa vA' rajjupAzakena vA, tatra rajjuH zaNAdinirmitA tadvandhanenetyarthaH 'baMdhaI' badhnAti yaH khala zramaNaH zramaNI vA zayyAtaraprasannatAbuddhayA tRNAdhanyatamabandhanena prasaprANijAtaM badhnAti bandhane kSipati tathA 'baMdhataM vA sAijjA' badhnantaM vA svadate, anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, bandhanakaraNe prANAtipAtasya saMbhavAt ato bhikSuH kasyApi prANijAtasya zayyAtaraprasannatAbuddhyA tRNAdyanyatamabandhanena na bandhanaM kuryAt na vA bandhanaM kArayet na vA badhnantamanumodeta // sU0 1 // sUtram-je bhikkhU koluNavaDiyAe aNNayaraM tasapANajAI taNapAsaraNa vA muMjapAsaeNa vA kaTTapAsaeNa vA cammapAsaeNa vA vettapAsaeNa vA suttapAsaeNa vA rajjupAsaeNa vA baddhellagaM muMcai muMcaMtaM vA saaijji|| chAyA-yo bhikSuH kAruNyapratizyA anyatarAM trasaprANajAti tRNapAzakena vA mubjapAzakena vA kASThapAzakena vA carmapAzakena vA vetrapAsakena vA sUtrapAzakena vA rajjupAzakena vA baddhaM muJcati muJcantaM vA svadate // sU0 2 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI yA 'koluNavaDiyAe' kAruNyapratijJayA gRhasthAnukaMpayetyAdi sarvaM pUrvavad vyAkhyeyam , navaram 'baddhallaga' baddhaM santaM gomahiSyajAdikaM zayyAtarAnupasthitau vanagamanavelAyAM tatprasannArtham 'muMcaI' muzcati bandhanamuktaM karoti 'muMcata vA sAijjaI' muzcantaM vA svadate bhanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / atrAha bhASyakAra:bhASyam-sijjAyarapasannaTuM, baMdhae muMcae pam / dosabhAI bhave bhikkhU, na doso aNukaMpaNe // chAyA-zacyAtaraprasannA badhnAti mumbati pazUn / doSabhAgI bhaved bhikSuH, na doSo'nukampane // avacUriH- yaH sAdhuH zayyAtaraprasannArtha zayyAtarasya prasannatAnimittaM 'para' pazUn govatsAdIn 'baMdhae' badhnAti tathA 'muMcae' muJcati sa bhikSuH 'dosabhAI' doSabhAgI AjJAbhaGgAdidoSabhAg 'bhave' bhavet , kintu 'aNukaMpaNe' anukampane anukampAyAM 'doso na' doSo na bhavati, pazoranukampayA agnyAyupadrave tasya baMdhane mocane vA sAdhurdoSabhAg na bhavatItyarthaH / atrAyaM vivekaH-gRhasthaprasannArtha badhnAti muJcati yathA-gomahiSyAdivanAt ghAsaM caritvA samA For Private and Personal Use Only Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org z 384 nizIthasUtre gato bhavet tadA sAdhurgRhasthasya prasannatAnimittaM tadvazIkaraNArthaM ca taM svAbhimukhIkaraNArthaM badhnAti, evaM prAtarvanagamanavelAyAM muJcati ca sa caivaM vicArayati yadatra gRhastho'nupasthitaH pazuzca nAdAgataH enaM yadi na badhnAmi tadA'yamanyatra gamiSyati coro hariSyati tadA gRhasthasya mahatI hA nirbhaviSyatItyAdi, tathA yadi vATake gaurmahiSI vA nirbandhanA sthAsyati tadA vatso dugdhaM pAsyati tena gRhasthasya dugdhamalpaM bhaviSyati tena tasya dugdhahAnirbhaviSyati tena kupito gRhastho mahyamanAdi na dAsyati vasatito vA niSkAsayiSyatIti badhnAti, evaM prAtarvanagamanasamaye gRhasthAnupasthitau muJcati ca evaM tatkaruNayA tadbhayena vA gomahiSyAdikaM badhnAti muJcati ca tadA sa prAyazvitabhAgI bhavati, etad gRhasthakAryamiti saMyamAtmavirAdhanAvazyambhAvinI yathA - evaM karaNe sAdhorgRhasthAnucaratA tatkiMkaratA ca bhavati, tena saMyame mahAn doSa Apadyeteti saMyamavirAdhanA spaSTA / tathA pazorbandhane yadi pazavaH svacaraNAdinA sAdhuM hanti tena pIDito bhavet mriyeta veti AtmavirAdhanA'vazyambhAvi nIti saMyamAtmavirAdhanA spaSTA / tathA bhASye yat kathitam -'na doso aNukaMpaNe' iti, asyAyaM vivekaH - pazubandhanasthAne yadi sarpAdayo ghAtakaprANinaH saMcaranti tadA taddezanAdisaMbhavaH, kUpe gartAdau vA pazuH patet gRhasthazcAnupasthito varttate iti tadrakSAbuddhayA paristhityanusAreNa pazorbandhanaM mocanaM cAvazyakaM bhavet, athavA pazugRhaM vahUninA prajvalitaM prajvalanazaGkA vA tatra bhavet tadA gRhasthAnuprasthitau tadrakSaNArthaM pazorbandhanaM mocanaM cAvazyakamiti tatra pazorbandhane mocane ca sAdhorna ko'pi doSaH, evamakaraNe prANivadhajanyapApabhAgI bhavati " ahiMsA paramo dharmaH" iti jainasiddhanto'pi bilIno bhavet mata etAdRzAvasthAyAM sAdhuH pazorbandhanaM mocanaM ca karoti tadA na ko'pi doSa iti // sU0 2 // sUtram -- je bhikkhU abhikkhaNaM abhikkhaNaM paccakkhANaM bhaMjai bhaMjaMta vA sAijjai // sU0 3 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir chAyA - yo bhikSurabhIkSNamabhIkSNaM pratyAkhyAnaM bhanakti bhaJjantaM vA svadate / sU0 3 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNAH zramaNI vA 'abhikkhaNaM abhikkhaNaM' abhIkSNamabhIkSNaM vAraMvAram 'pacakkhANaM' pratyAravyAnaM namokkArapaurudhyAdipratyAkhyAnam 'bhaMjai' bhanakti troTayati 'bhajataM vA sAijjai' bhaJjantaM troTayantaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSA bhavanti, anyo'pi doSo bhavati - yathA'yaM namaskArAdipratyAkhyAnaM bhanakti tathA mUlaguNapratyAkhyAnasyApi bhaGgakariSyati evam agItArthAnAM gRhasthAnAM ca avizvAsaM janayati tathA pratyAkhyAnabhaJjane lokaH sAdhUnAmavarNavAdaM kariSyati, evaM pratyAkhyAnabhaGgakaraNe pratyAkhyAnadharme zramaNadharme vA For Private and Personal Use Only Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhAgyAvacUriH u0 12 su0 3-8 pratyAkhyAnabhaGgAdiniSedhaH 285 adRDhatvaM jAyeta, tathA anyaM parityakSyati kariSyati cAnyamiti mAyA syAt, anyaM bhASate anyaM karotIti mRSAvAdo'pi bhavet, evaM karaNe sUtrArthapauruSINAM vinAzo'pi bhavet, ityAdayo bahavo doSA bhavanti tasmAtkAraNAt pratyAkhyAnasya bhaGgaM na kuryAt na vA pratyAkhyAnabhaGgaM kurvantamanumodeta // sU0 3 // sUtram -- je bhikkhU parittakAyasaMjuttaM AhAraM AhArei AhAreMtaM vA sAijjai // sU0 4 // chAyA - yo bhikSuH parItakAyasaMyuktamAhAramAirati AharantaM vA svadate // 4 // cUrNI 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid nira bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'parittakAyasaMjuttaM' parIttakAyasaMyuktaM, tatra parItakAya:- vanaspatikAyaH sAdhAraNa pratyeketa - dvividho vanaspatikAyaH tena sacittavanaspatikAyena saMyukta saMmilitam AhAram - azanapAnasvAdyasvAdyAtmakacaturvidhamAhAram ' AhArei' Aharati bhuGkte tathA 'AhAreMtaM vA sAijjai' Aharantam sacittavanaspatikAyasaMyuktamazanAdikaM bhuJjAnaM svadate anumodate sa prAyazcitabhAgI bhavati // sU0 4 // sUtram --je bhikkhU salAmAIM cammAI dharei dhareMtaM vA sAijjai // chAyA -yo bhikSuH salomAni karmANi dharsata dharantaM vA svadate // 05|| cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcit bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'salomAI' salomAni-romayuktAnItyarthaH 'cammAI' carmANi mRgAdInAm 'gharei' dharati svasamIpe upabhogAya sthApayati tatropavizati tatra niSIdati tatra svagavartanaM ca karoti, tathA 'ghareM vA sAijjai' dharantaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati teSAM duSpratilekhyatvAt / dezavizeSe himabAhulyAdikAraNavazAccarmadhAraNa mAvazyakaM bhavettatastadviSayako'yaM niSedha iti vivekaH // sU0 5 // sUtram - je bhikkhu taNapIDhagaM vA palAlapIDhagaM chagaNapIDhagaM vettapIDhagaM paravattheNocchannaM ahiTThei ahidvaitaM vA sAijjai // sU0 6 // chAyA -yo bhikSuH tRNapIThakaM vA palAlapIThakaM vA chagaNa (gomaya) pIThakaM vA vetrapIThakaM vA paravastreNAvacchannamadhitiSThati adhitiSThantaM vA svadate // 6 // cUrNI - 'je bhikkhU ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'taNapIDhagaM vA tUNapIThakaM vA, tatra tRNo darbhAdikaH, tasya pAThamityarthaH tRNamayamAsanamiti yAvada For Private and Personal Use Only Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 286 nizIthasUtre 'paLAlapIDhagaM vA' palAlapIThakaM vA palAlamayaM pIThakam 'chagaNapIDhagaM vA' chagaNapIThakaM gomayapIThakaM vA 'vettapIDhagaM vA' vetrapIThakaM vA, tatra kSetraM nAma latAvizeSaH tena saMpAditaM phalakAdikaM vetrapIThakam, etAdRzaM pIThaphalakAdim 'paravatyeNocchannaM' paravastreNAvacchannam, tatra paro gRhasthaH / zrAvakosonant vA tasya yad vastram tena AcchAditaM pIThaphalakAdikaM yo bhikSuH 'ahi' adhitiSThati taduparyupavizati zete tvagvartanaM vA karoti kArayati vA param sa tathA 'ahitaM vA sAijara' adhitiSThantaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati gRhasthavopabhogadoSaprasaGgAt // sU0 6 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram -- je bhikkhU NiggaMthINaM saMghArDi aNNautthieNa vA gAratthi - eNa vA sivvAvei sivvAvetaM vA sAijjai // sU0 7 // chAyA - yo bhikSurnirbranthInAM saMghATIm anyayUthikena vA gRhasthena vA sIvayati sIvayantaM vA svadate // 0 7|| cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcit bhikSuH zramaNaH AcArya upAdhyAyAdiko vA 'NiggaMthINaM' nirgranthInAM zramaNInAm 'saMghArDi' saMghATIm - zATikAm upalakSaNatvAt kaJcukyAdikaM kimapi upakaraNam 'aNNautthiraNa vA' anyamathikena vA anyatIrthikena sAdhunA 'gAratthiraNa vA' gRhasthena vA - zrAvakAdinA 'sivvAvei' sIvayati - saMghApayati tathA 'sivvAtaM vA sAijara' sIvayantaM saMdhApayantaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgo bhavati saMyamavirAdhanA AtmavirAdhanA ca bhavati / yathA -nirgranthI kAryakaraNena sA prasannA mohagrastA vA sAdhu strImohe pAtayatItyAdikAraNAt saMyamavirAdhanA | mohagrastA sA sAdhorupari vazIkaraNacUrNAdiprayogaM vA karoti tena grahagRhIto vA bhavedityAtmavirAdhanA / loke uDDAho vA bhavet yadayaM nirgranthImoha mohito varttate avazyamanayA sahAsya ko'pi gopyaH saMbandho vidyate yena nirgrandhyA vakha sIvanAdikaM gRhasthAdinA kArayatIti sAdhunA nirmanthIsaMghATayAH sIvanaM na kArayitavyamiti bhAvaH // sU0 7 // sUtram -- je bhikkhU puDhavIkAyassa vA AukAyassa vA agaNikAyassa vA vAukAyassa vA vaNassaikAyassa vA kalamAyamavi samArabhai sabhArataM vA sAijjai // sU0 8 // chAyA -yo bhikSuH pRthivIkAyasya vA akAyasya vA agnikAyasya vA vAyukAyasya vA vanaspatikAyasya vA kalAyamAtramapi samArabhate samArabhamANaM vA svadate |8|| For Private and Personal Use Only Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNibhASyAvacUriH u012 sU09-13 vRkSArohaNa-gRhipAtravastraniSadyAcikitsAni0 287 cI 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'puDhavIkAyassa bA' pRthivIkAyasya vA pRthivIkAyikajIvasyetyarthaH evamaptejovAyuvanaspatikAyasya vA 'kalamAyamavi' kalAyamAtramapi, tatra kalAyo vRttadhAnyavizeSaH tAvanmAtrapramANakamapi stokapramANamapi 'samArabhaI' samArabhate pRthivIkAyikAdijIvasya alpamAtramapi virAdhanAM karoti tathA 'samArabhaMtaM vA sAijjaI' samArabhamANaM vA pRthivIkAyikAdijIvAnAm alpamAtramapi virAdhanAM kurvantaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 8 // sUtram-je bhikkhU sacittarukkhaM dUrUhai dUruhaMtaM vA sAijjai // 9 // chAyA-yo bhikSuH sacitavRkSaM dUrohati dUrohantaM pA svadate ||suu0 9 // cUrNI--'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'sacittarukkhaM' sacitta vRkSam 'durUhai' rohati sacittavRkSopari mArohaNaM karoti tathA 'darUiMtaM vA sAijjaI' dUrohantaM vA svadate, yaH sacittavRkSopari mArohaNaM karoti tadupari caraNo vA sthApayati tamanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / tatra :sacittavRkSAH triprakArakA bhavanti saMkhyeyajIvavantaH yathA tAlAdivRkSAH, asaMkhyeyajIvavanto yathA AmrAdivRkSAH, anantajIvavanto yathA thoharAdikAH, eSAM madhye kasyApi vRkSasyopari ArohaNaM kurvataH pAdaM vA sthApayata bhAjJAbhaGgAdikA doSA bhavantIti // sU0 9 // sUtram-je bhikkhU gihimatte bhuMjai bhuMjataM vA saaijji||suu0 10 // chAyA-yo bhikSuH gRhimAtrake bhuGkte bhujAnaM pA svadate // sU0 10 // carNI--'je bhikkha' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI bA 'gihimatte' gRhimAtrake gRhasthasya zrAvakAdeH mAtrake bhAjane sthAlyAdAvityarthaH 'bhujai' bhuGkte azanAdikacaturvidhamAhArajAtamupabhuGkte upalakSaNAd jalAdi vA sthApayati, tathA bhujaMta vA sAijjaI' azanAdikacaturvidhamAhArajAtaM bhujAnaM zramaNaM svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / tatra gRhasthamAtrakaM dvividham trasajIvadehaniSpannam sthAvarajIvadehaniSpannaM ca, tatra hastidantAdinirmitaM pAtraM trasajIvadehanirmitamiti kathyate suvarNara jatatAmrakAMsyAdinirmitaM pAtraM sthAvarajIvadehanirmitaM dhAtupAtram / tathA bhojanasyopalakSaNatvAt vastrAdiprakSAlanArthamapi gRhasthasya pAtraM na grahItavyamiti / tatra yaH gRhasthaH sa pUrvameva zramaNArtha pAtraM prakSAlya sthApayet iti purAkarmadoSaH, pazcAdapi zramaNapratinivRttaM pAtraM prakSAlayatIti pazcAtkarmadoSaH / evamAdayo bahavo doSA bhavanti tasmAt kAraNAt zramaNaH zramaNI vA gRhasthasya pAtre sthAlyAdau na kadAcidapi svayaM bhuJjIta na vA paraM bhojayet bhuJjantaM nAnumodeta ||suu0 10 // For Private and Personal Use Only Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 288 nizIthasUtre sUtram - je bhikkhU gihivatthaM parihei parihataM vA sAijjai // sU0 11 // chAyA - -yo bhikSuH gRhivastraM paridadhAti paridadhantaM vA svadate // 11 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'givitthaM' gRhasthavastra' gRhasthena paridhRtaM vastram ' parihei' paridadhAti zrAvakAdivatrasya paridhAnaM karoti kArayati vA tathA 'parihataM vA sAijjai' paridadhantaM vA svadate sa prAyazvittabhAgI bhavati / pAtragrahaNe ye purA karma pazcAtkarmAdidoSAH kathitAste doSA ihApi jJAtavyAH || sU0 11 // sUtram - je bhikkhU gihinisejjaM vAi vAhataM vA sAijjai // 12 // chAyA-yo bhikSurgRhiniSadyAM vahati vahantaM vA svadate // su0 12 // * cUrNi: - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA gihinisejjaM' gRhiniSazcAm tatra gRhiNo gRhasthasya niSadhA - AsanaM paryaGkAdi yatra upavizyate tAhazIM niSadhAm 'bAhei' vahati - niSIdati gRhasthasya niSadyopari samupavizati / 'vAhataM vA sAija ' vahantaM vA svadate, upavizantaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / ayaM bhAvaH- bhikSA1 caryAdiprasaMgena gRhigRhaM gataH zramaNaH gRhasthasya paryaGkAdau samupavizya vArtAlApaM kuryAt dharmakathAdikaM vA zrAvayet tadA gRhasthaprAyogyAsane samupaviSTasya brahmacaryabhaGgaprasaGgaH bhuktabhogAnAM smaraNa - bhavAt / tathA lokAnAM sAdhubrahmacaryai zaGkApi prAdurbhavet kathamayaM zramaNo bhUtvApi gRhasthAsane samupaviSTaH ! evam anekeSAM citte anekaprakArikA zaGkA prAdurbhUtA syAt tasmAtkAraNAt zramaNaH zramaNI vA gRhasthasyAsane kadApi nopavizet na vA samupavizantamanumodeta / / sU0 12 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram -- je bhikkhU gihiteicchaM karei karateM vA sAijjai // sU0 13 // chAyA - yo bhikSurgRhicikitsAM karoti kurvantaM vA svadate // sU013 || cUrNi: - 'je bhikkhU' ityAdi 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'gihiteiccha' gRhicikitsAM, tatra gRhI gRhasthaH, tasya cikitsA rogapratIkAralakSaNA tAm 'karer3a' karoti, yo bhikSurgRhasthasya vamanavirecanapAnAdiprakAraiH rogasya jvarAdeH viSUcikAdervA pratIkAramoSadhAcupacAraM karoti tathA 'kareM vA sAijjai' kurvantaM vA svadate sa prAyazcitabhAgI bhavati // sU0 13 // sUtram -- je bhikkhU purekammakaDeNa hattheNa vA matteNa vA davvIe vA bhAyaNeNa vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei paDiggArhataM vA sAijjai // sU0 14 // For Private and Personal Use Only Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNibhASyAvacUriH u012 sU0 14-15 purAkarmikajalAdahastAdinA bhikSAgrahaNaniniSedhaH 249 chAyA--yo bhikSuH purAkarmakRtena hastena vA mAtrakeNa vA dA vA bhAjanena pA azanaM vA pAnaM vA khAdya vA svAdya vA pratigRhNAti pratigRhantaM vA svadate ||suu0 15 // cUrNiH---'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNIka 'purekammakaDeNa' pugakarmakRtena 'hatyeNa' hastena, hastAdInAM sacittajalAdinA dAnAtpUrva prakSAlanAdikaraNaM purAkarma tAdRzapurAkarmayuktena hastenetyarthaH 'matteNa vA' mAtrakeNa purAkarmakRtapAtreNetyarthaH 'davIe bA' dA vA purAkarmayuktayA dA 'kaDachI' iti bhASAprasiddhayA 'bhAyaNeNa vA' bhAjanena purAkarmayuktena bhAjanena sthAlyAdi netyarthaH 'asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA azanAdicaturvidhamAhAraM 'paDiggAhei' pratigRhNAti svIkaroti tathA 'paDiggAheMtaM vA sAijjaI' pratigRhNantaM vA svIkurvantaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / atrAha bhASyakAraH bhASyam - kaha hoi purekammaM, sAhunimittaM ca kijjae puvvaM / dANAo pattahatthA,-INaM ja dhAvaNappabhiI // 1 // chAyA-kathaM bhavati purAkarma, sAdhunimittaM ca kriyate pUrvam / ___ dAnAt pAtrahastAdInAM yat dhAvanaprabhRti // 1 // avacUriH-atra ziSyaH pRcchati he guro ! purAkarma kathaM bhavati kIdRzaM kathaM ca purAkarma bhavatIti / gururAha zRNu he ziSya ! yat sAdhunimittaM sAdhave vastudAnamAzritya dAnAt pUrva pAtrahastAdInAM, tatra pAtrasya saMsRSTasya piSTAdinA kharaNTitasyAzuddhasya vA tAdRzayorhastayorvA AdizabdAt dAdInAM dhAvanaprabhRti dhAvanAdikaM kriyate tat purAkarma kathyate / yathA gRhasthagRhe bhikSArtha sAdhurAyAtaH tatsamaye pAtraM dAtavyavastuno viruddhapadArthena kharaNTitamA vA jalena bhavet anyadvA pAtraM nopasthitaM bhavet tadavasthAyAM bhikSAdAnAtpUrvaM tat pAtraM gRhasthaH sacittajalena prakSAlayati dhUlivastrAdinA vA''dai pAtraM zuSkaM karoti, evaM hastaviSaye'pi karoti tadA tat purAkarma bhavati, sacittajalAdijanyArambhadoSasadbhAvAt , tAdRzena hastAdinA dIyamAnamazanAdi sAdhuna gRhNIyAt na vA tAdRzamazanAdi gRhNantamanumodeta, evaM karaNe sAdhuH prAyazcittabhAgI bhavati bhagavadAjJAbhaGgAdidoSaprasaGgAditi // sU0 4 // sUtram-je bhikkhU gihatthANa vA aNNatitthiyANa vA sIo. dagaparibhogeNa hattheNa vA matteNa vA dabIe vA bhAyaNeNa vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai / / sU015|| For Private and Personal Use Only Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 290 nizIthasUtre chAyA - yo bhikSugrahasthAnAM vA anyatIthikAnAM vA zItodakaparibhogena hastena vA mAtrakeNa vA daryA vA bhAjanena vA azanaM vA pAnaM vA khAdyaM vA svAdya vA pratigRhNAti pratigRhvantaM vA svadate || sU0 15|| cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'gihatthANa vA' gRhasthAnAM vA tatra gRhasthAH zrotriyabrAhmaNAdikAH zucivAdinaH teSAM gRhasthAnAM zrotriya brAhmaNAnAM tathA 'aNNatitthiyANa vA' anyatIrthikAnAM vA, tatrAnyatIrthikAH parivrAjakAdayaH, teSAmanyatIrthikAnAM parivrAjakatApasAdInAM 'sIodagaparimogeNa' zItodakaparibhogena, zItodakasya paribhogaH nityamAtArUpo yasya sa zItodakaparibhogaH nirantarazItodakAtAyukta ityarthaH tena hastena 'matteNa vA' mAtrakeNa vA pAtravizeSeNa 'dabbIe vA' daryA, kASThamayyA 'cATu' iti prasiddhayA 'bhAyaNeNa vA' bhAjanena vA sacittazItodakaprakSAlitabhAjanena vA 'asaNaM vA 4' azanAdicaturvidhamAhAraM 'paDiggAhei' pratigRhNAti svIkaroti tathA 'paDiggAtaM vA sAijjaI' pratigRhNantaM vA svadate anumodate sa prAyazcitabhAgI bhavati / zucivAdizrotriyA brAhmaNA gRhasthAH parivrAjakAdayo vA, te ca prAyaH pAtrAdi kASThamayameva rakSanti, nirantarazItodakArdrasya anto jalalepatvena tasyArdratA na nirgacchati, hastAvapi te vAraM vAraM dhAvanti tata - stAvapi prAya Adrau eva labhyete tatastAdRzahastAdinA yadi sAghurazanAdi gRhNAti tadanantaraM te zItajalena tAni hastapAtrAdIni avazyameva prakSAlayiSyanti tatastadgatalepasya parihAraduH zakyatvena bahunA sacittajalena vAraM vAraM prakSAlanaM kariSyanti tena sAdhoH pazcAtkarmadoSaH samApadheta, tathA purA karmadoSo'pi samApatheta yataste bhikSAdAnAt pUrvamapi hastAdi prakSAlayanti tasmAt pazcAtkarmapurA karmeti doSadrayasaMbhavAt tAdRzagRhasthAdInAM hastAdinA sAdhurazanAdi caturvidhamAhAraM na gRhNIyAt, gRhNantaM cAnyaM nAnumodeti // sU0 15 || sUtram -- je bhikkhU kaTukammANi vA potthakammANi vA cittakammANi vA leppakammANi vA daMtakammANi vA maNikammANi vA selakammANi vA gaMthimANi vA vedamANi vA pUrimANi vA saMghAimANi vA pattacchejjANi vA vivANi vA vehimANi vA cakkhudaMsaNavaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMghAtaM vA sAijjai || sU0 16 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir chAyA -yo bhikSuH kASThakarmANi vA pustakarmANi vA citrakarmANi vA lepyakarmANi vA dantakarmANi vA maNikarmANi vA zailakarmANi vA pranthimAni vA veSTimANi vA parimANi vA saMghAtimAni vA patracchedyAni vA vividhAni vA vedhimAni vA cakSurdarzanapratijJayA abhisandhArayati abhisandhArayantaM vA svadate // sU0 16 || For Private and Personal Use Only Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir carNibhASyAvacUriH u0 12 sU0 16-18 kASTha karmAdi-vaprAdi-kacchAdidarzanecchAniSedhaH 291 cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'kaTThakammANi vA' kASThakarmANi vA kASThanirmitapratikRtiputtalikAvizeSalakSaNAni 'cittakammANi vA' citrakarmANi vA-citralikhitaputtalikArUpANi 'potthakammANi bA' pustakarmANi vA-pustakarUpANi vanakhaNDanirmitaputtalikAdilakSaNAni vA 'leppakammANi vA' lepyakarmANi vA lepanAdinA nirmitaputtalikAdirUpANi 'daMtakammANi vA' dantakarmANi vA hastidantAdinirmitavastUni 'maNikammANi vA' maNikarmANi vA candrakAntamaNyAdinirmitAni vastUni 'selakammANi vA' zailakarmANi vA prastarakhaNDe citritAni rUpANi gaMthimANi vA' pranthimAni vA granthinirmitaputtalikAdIni 'veDhimANi vA' veSTimAni vA vastrAdibhirveSTanaM kRtvA nirmitAni vastUni 'pUrimANi vA' pUrimANi vA taNDulAdi prayitvA nirmitAni svastikAdIni 'saMghAimANi vA' saMghAtimAni anekavatrakhaNDAn saMyogya kRtAni 'pattacchejjANi vA' patrachedyAni vA kadalyAdInAM patrANi chitvA nirmitAni puttalikAdIni bhramarAdivat chidrANi kRtvA citritAni 'vivihANi vA' vividhAni-anekaprakArANi vA 'vehimANi vA' vaidhikAni vA patrakASThAdiveghanena nirmitAni 'koraNI' iti bhASA prasiddhakarmaNA kRtAni, etAni pUrvoktAni sarvANi 'cakkhudaMsaNavaDiyAe' cakSurdarzanapratijJayA cakSuSA darzanecchayA 'abhisaMdhArei' abhisaMdhArayati cakSuSA draSTuM manasi dhArayati nizcayaM karotI. tyarthaH 'abhisaMdhArataM vA sAijjaI' abhisandhArayantaM vA svadate anumodate, yo hi zramaNaH kASThakarmAdIni draSTuM nizcayaM karoti tathA nizcayaM kurvantaM yo'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 16 // sUtram-je bhikkhU vappANi vA phalihANi vA uppalAni vA pallalANi vA ujjharANi vA nijjharANi vA vAvINi vA pokkhariNI vA dIhiyANi vA guMjAliyANi vA sarANi vA sarapaMtiyANi vA sarasarapaMtiyANi vA cakkhudaMsaNavaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAreMtaM vA sAijjai ||suu017|| chAyA-yo bhikSuH vaprAn vA parikhA vA utpalAni vA paravalAni vA ujjharAn vA nirjharAn vA vApIrvA puSkariNIrvA dIrghikA vA guMjAlikA vA sarAMsi vA saraHpaMktIrvA sarasaraHpaMktIrvA cakSudarzanaprativayA abhisaMdhArayati abhisaMdhArayantaM vA svdte|| cUrNI--'je bhikkhU, ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'vappANi vA' vaprAn kSetrANi vA 'phalihANi vA' parikhA vA-khAtavizeSAn 'uppalANi vA' utpalAni vA-utpalasthAnabhUtAn jalAzayavizeSAn 'pallalANiva' palvalAni vA, tatra palvalAni kSudra jalAzayAH tAni 'ujjharANi vA ujjharAn vA-uparitaH patajjalapravAhAn vA 'nigjharANi vA' nijharAn vA For Private and Personal Use Only Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtra parvateSu bhUmita udgacchajjalapravAhasthAnAni 'vAcINi ga' vApIrvA vApyaH prasiddhAstAH, 'pokkhariNI vA' puSkariNIrvA-kamalotpattisthAnajalAzayavizeSAn laghutaDAgAn vA dIDiyANi vA' dIrghikA vA catuSkoNA vApIH 'guMjAliyA vA' guJjAlikA vA vApIvizeSAn vA, 'sarANi vA' sarAMsi vA-taDAgAH tAni 'sarapaMtiyANi vA' saraHpaGktIrvA sarAMsi taDAgAsteSAM paMktIrvA 'saraMsarapaMtiyANi vA' saraHsaraHpaMktIrvA yeSu ekasmAt sarasaH anyatsaraH prati jalaM gacchati tAH saraHsaraHpaMktIH, etAni jalasthAnAni 'cakkhudaMsaNavaDiyAe' ityAdipadAnAM vyAkhyA pUrvavad vijJeyA / vaprAdInAM ca darzane 'samyak sundaraM caita' diti kathane tadanumodanaM syAdityanumaudane tadArambhajanyadoSasadbhAvAt prAyazcittabhAgI bhavati / aprazaMsane lokAnAM manasi khedo bhavati tajjanyaprAyazcittamApadyeta saMyamAtmavirAdhanA'pi bhavati ataH pUrvoktavastUni draSTuM na manasi vicArayet , na vA pazyet na vA dRSTipathaM kurvantamanumodeta // sU0 17 // sUtram-je bhikkhU kacchANi vA gahaNANi vA NUmANi vA vaNANi vA vaNaviduggANi vA pavvayANi vA pavvayaviduggANi vA cakkhudaMsaNavaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAretaM vA sAijjai ||suu0 18 // - chAyA-yo bhikSuH kacchAn vA gahanAni vA nUmAni vA vanAni vA vanavidurgANi vA parvatAn vA parvatavidurgANi vA cakSudarzanapratikSayA abhisaMdhArayati abhisaMdhArayantaM vA svadate ||suu0 18 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'kacchANi bA' kacchAn vA, tatra kacchAH jarabahulapradezAH ikSvAdivATikA vA tAn 'gahaNANi vA' gahanAni anekavRkSAkulakAnanAni vA 'zamANi vA' namAni vA, tatra 'namaM' iti dezI zabdaH chAdanArthaH, tena namAni guptagRhavanAni, 'vaNANi vA' vanAni vA ekajAtIyavRkSasamudAyarUpANi, tAni 'vaNaviduggANi kA' vanavidurgANi vA, tatra nAnAjAtIyavRkSayuktavanasamudAyarUpANi 'pancayANi vA' parvatAn vA 'pancayaviduggANi vA' parvatavidurgANi vA anekaparvatasamudAyarUpANi -tAni 'cakkhudasaNavaDiyAe' ityAdi vyAkhyA pUrvavat / / sU0 18 // sUtram--je bhikkhU gAmANi vA NagarANi vA nigamANivA kheDANi vA kabaDANi vA maDaMbANi vA doNamuhANi vA paTTaNANi vA AgarANi vA saMbAhANi vA saMnivesANi vA cakkhudaMsaNavaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAretaM vA sAijjai // sU0 19 // For Private and Personal Use Only Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNibhASyAvacUriH u0 12 sU0 19-23 prAmAdInAM maha-vadha patha-dAha-darzanecchAniSedhaH 293 chAyA- yo bhikSu mAn vA nagarANi vA nigamAn vA kheTAni vA karbaTAni vA maDambAni vA droNamukhAni vA pattanAni vA AkarAn vA saMbAhAn vA saMnivezAn vA cakSurdarzanapratikSayA abhisaMdhArayati abhisaMdhArayantaM vA svadate // sU0 19 // cUrNI--- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'gAmANi vA' prAmAn vA, tatra grAmAH vRtiveSTitAH tAn 'NagarANi vA' nagarANi vA nagarANi yatra aSTAdazakarAdikaM na gRhyate tAdRzAni sthAnAni, tAni, 'NigamANi vA' nigamAn vA, nigamAH prabhUtataravaNigjananivAsAH, tAn vA, 'kheDANi vA' kheTAni vA, tatra kheTAni nAma dhUliprAkAraveSTitAni, tAni 'kabaDANi vA' kabaTAni vA, tatra kaTAni kutsitAni nagarANi, alpajananivAsasthAnAni vA 'maDaMbANi vA' maiMbAni vA' maDambAni sArddhakozadvayAbhyantare grApAntararahitAni, tAni, 'doNamuhANi vA' droNamukhAni vA-droNamukhAni jalasthalopetA jananivAsAH, tAni 'paTTaNANi vA' pattanAni vA, tatra pattanAni samastavastuprAptisthAnAni, tAni dvividhAni jalapattanAni sthalapattanAni ca, tatra naubhiryeSu gamyate tAni jalapattanAni, yeSu ca zakaTAdibhirgamyate tAni sthalapattanAni, tAni 'AkarANi vA' AkarAn vA suvarNAdInAmutpattisthAnAni 'saMbAhANi vA' saMbAhAn vA, tatra saMbAhA nAma anyatra kRSibalairdhAnyarakSArtha nirmitAni durgamasthAnAni, tAn 'saMnivesANi vA' saMnivezAn vA, tatra saMnivezA:--samAgatasArthavAhAdinivAsasthAnAni, tAn 'cakkhudaMsaNavaDiyAe' ityAdi vyAkhyA pUrvavat // sU0 19 // sUtram-je bhikkhU gAmamahANi vA NagaramahANi vA NigamamahANi vA kheDamahANi vA kabbaDamahANi vA maDaMbamahANi vA doNamuhamahANi vA paTTaNamahANi vA AgaramahANi vA saMbAhamahANi vA saMnivesamahANi vA cakkhudaMsaNavaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAretaM vA sAijjai / / suu020|| chAyA yo bhikSumamahAn vA nagaramahAn vA nigamamahAn vA karbaTamahAn vA maDambamahAn vA droNamukhamahAn vA pattanamahAn vA AkaramahAn vA saMbAhamahAn vA saMnivezamahAn vA bakSudarzanapratikSayA abhisandhArayati abhisandhArayantaM vA svadate // 20 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcit bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'gAmamahANi vA' prAmamahAn vA, tatra grAmasya mahA utsavA grAmamahAH grAmotsavA ityarthaH tAn 'melA' iti bhASAprasiddhAn evaM nagarAdizabdAnAM vyAkhyA pUrvasUtrato vijJeyA, teSAM nagarAdInAM pUrvoktAnAM sarveSAM mahAna nagarAyutsavAn 'cakkhudaMsaNavaDiyAe' cakSurdarzanapratijJayA ityAdi nyAkhyA pUrvavat // sU0 20 // For Private and Personal Use Only Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 294 nizIthastre sUtram--je bhikkhU gAmavahANi vA NagaravahANi vA NigamavahANi vA kheDavahANi vA kabbaDavahANi vA maDaMbavahANi vA doNamuhavahANi vA paTTaNavahANi vA AgakhahANi vA saMbAhavahANi vA saMnivesavahANi vA cakkhudaMsaNavaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhA retaM vA sAijjai // sU0 21 // . chAyA-yo bhikSumavadhAn vA nagaravadhAn vA nigamavadhAn vA kheTavadhAn vA karbaTavadhAn vA maDambabadhAn vA droNamukhavadhAn vA pattanavadhAn vA AkaravadhAn vA saMbAhavadhAn vA saMnivezavadhAn vA cakSurdarzanapratizyA abhisandhArayati abhisandhArayantaM vA svadate // sU0 21 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'gAmavahANi vA' prAmavadhAn vA tatra prAmasya vadhA prAmavadhAH devatArAjAghupadraveNa prAmaghAtAH grAmavinAzAH, tAn vadhasya nAnAprakArakatvAdatra bahuvacanam / evamagre'pi vijJeyam , evaM naga rAdInAM pUrvavyAkhyAtAnAM vadhAn 'cakkhudaMsaNavaDiyAe' ityAdi vyAkhyA pUrvavat // su0 21 // sUtram--je bhikkhU gAmapahANi vA NagarapahANi vA nigamapahANi vA kheDapahANi vA kabbaDapahANi vA maDaMbapahANi vA dANamuhapahANi vA paTTaNapahANi vA AgarapahANi vA saMbAhapahANi vA saMnivesapahANi vA cakkhudaMsaNavaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAretaM vA sAijjai / / sU0 22 // chAyA-yo bhikSuAmapathAn vA nagarapathAn ghA nigamapathAn vA kheTapathAn vA kammaDapathAna vA droNamukhapathAn vA pattanapathAn vA AkarapathAn vA saMbAhapathAn vA saMnivezapathAn vA cakSudarzanapratikSayA abhisaMdhArayati abhisaMdhArayantaM vA svadate // suu022|| cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'gAmapahANi vA' prAmapathAn vA, tatra grAmasya panthAnaH mArgAH grAmapathAH tAn , yatra prAmAdau nutanamArgANAM darzanIyAdiguNaviziSTAnAM nirmANaM kRtaM bhavet tAdRzAn mArgAn , evaM nagarAdInAM tAdRzAn mArgAn 'cakkhudasaNavaDiyAe' ityAdi pUrvavat svayaM vyAkhyeyam / / sU0 22 // sUtram-je bhikkhU gAmadAhANi vA NagaradAhANi vA nigamadA. hANi vA kheDadAhANi vA kabbaDadAhANi vA maDaMbadAhANi vA doNamuhadAhANi vA paTTaNadAhANi vA AgaradAhANi vA saMbAhadAhANi vA saMnivesadAhANi vA cakkhudaMsaNavaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAretaM vA sAijjai // sU0 23 // For Private and Personal Use Only Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvadbhiH u0 12 sU024-27 azvAdInAM zikSAyuddhAdisthAnadarzanecchAniSedhaH 295 chAyA--yo bhikSumidAhAn vA nagaradAhAn vA nigamadAhAn vA kheTadAhAn karbaTadAhAn vA maDaMbadAhAn pA droNamukhadAhAn cA pattanadAhAn vA AkaradAhAn vA saMbAhadAhAn vA saMnivezadAhAn vA bakSudarzanapratikSayA abhisandhArayati abhisandhArayantaM vA svadate ||s. 23 // ___cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'gAmadAhANi bA' grAmadAhAn vA, tatra grAmasya dAhAH bahinA prajvalanAni, tAdRzAn prAmadA. hAn, evaM nagarAdInAM dAhAn 'cakkhudaMsaNavaDiyAe' ityAdi pUrvavat / sU0 23 // sUtram-je bhikkhU AsakaraNANi bA hatthikaraNANi vA uTTakara. gANi vA goNakaraNANi vA mahisakaraNANi vA sUyarakaraNANi vA cakkhudasaNavaDiyae abhisaMdhArei abhisaMdhAretaM vA sAijjai / / suu024|| chAyA -yo bhikSurazvakaraNAni vA hastikaraNAni yA uSTrakaraNAni vA gokaraNAni vA mahipakaraNAni vA zUkarakaraNAni vA cakSudarzanapraticyA abhisaMdhArayati abhisaMdhArayantaM vA svadate // sU0 24 // cUrNI-- 'je bhikkha' ityAdi / 'je bhikkha' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'AsakaraNANi vA' azvakaraNAni-azvakaraNasthAnAni, yatrAzvAnAM karaNAni vinayAdizikSaNAni kIDanAni vA bhavanti tAni azvakaraNAni tAdRzasthAnAni azvazikSaNakrIDanasthAnAnItyarthaH, 'hasthikaraNANi vA' hastikaraNAni vA-hastizikSaNakrIDanasthAnAni, evam 'uTTakaraNANi vA' uSTrakaraNAni vA-uSTrANAM zikSaNakrIDanasthAnAni, 'goNakaraNANi vA' gokaraNAni vA-gotrINAM gopuruSANAM vA zikSaNakrIDanasthAnAni, 'mahisakaraNANi vA' mahiSakaraNAni vA-mahiSazikSaNakrIDanasthAnAni vA, 'mUyarakaraNANi vA' zUkarakaraNAni vA-zUkarazikSaNakrIDanasthAnAni vA 'cakkhudaMsaNabaDiyAe' ityAdi pUrvavat // sU0 24 // sUtram-je bhikkhU AsajuddhANi vA hatthijuddhANi uTTajuddhANi vA mahisajuddhANi vA sUyarajuddhANi vA cakkhudaMsaNavaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAretaM vA sAijjai / sU0 25 // chAyA-- yo bhikSurazvayuddhAni hayayuddhAni yA uSTrayuddhAni SA goyuddhAni vA mahiSayuddhAni vA zakarayuddhAni vA cakSurdarzanapraticyA abhisandhArayati abhisandhArayantaM pA svadate ||suu. 25 // cI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'AsajuddhANi vA' azvayuddhAni vA-azvayoracAnAM vA vinodAtha parasparaM yuddha kAryate svayaM For Private and Personal Use Only Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 296 nizIthasUtre kurvanti vA tAni azvayuddhakaraNasthAnAnItyarthaH, evam hastyAdInAM yuddhasthAnAni 'cakkhudaMsaNavaDiyAe' ityAdi pUrvavat / / sU0 25 // / sUtram-je bhikkhU gAujUhiyaThANANi vA hayajUhiyaThANANi vA gaya. jUhiyaThANANi vA cakkhudaMsaNavaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAretaM vA sAi. jjai // sU0 26 // chAyA-yo bhikSu gothikasthAnAni vA hayayUyikasthAnAni vA gajayUthikasthAnAni vA cakSurdarzanapratikSayA abhisandhArayati abhisandhArayantaM vA svadate ||suu. 26 // cUrNI-- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'gAujahiyaThANANi vA' goyUthikasthAnAni vA goyUthAnAM momamudAyAnAM yAni sthAnAni tAni goyUthikasthAnAni tAni, athavA gomithunasthAnAni goyUthikasthAnAni, enamagre sarvatrApivijJeyam, 'hayajUhiyaThANANi vA' hayayUthikasthAnAni vA 'gayajUhiyaThANANi vA' gajayUthikasthAnAni vA 'cakkhudasaNavaDiyAe' ityAdi pUrvavat // sU0 26 // sUtram-je bhikkhU abhise yaThANANi vA akkhAiyaThANANi vA mANummANapamANaThANANi vA mahayAhayanaTTagIyavAiyataMtAtalatAlatuDiya. ghaNamuiMgapaDuppavAiyaravaThANANi vA cakkhudaMsaNavaDiyAe abhisaMdhArei abhi. saMdhAreta vA sAijjai / sU0 27 // chAyA-yo bhikSurabhiSekasthAnAni vA AkhyApikAsthAnAni vA mAnonmAnapramANasthAnAni vA mahadAhatanRtyagItavAditratantrItalatAlatruTitaghanamRdaGgapaTupravAditaravasthAnAni vA cakSudarzanapratikSayA abhisandhArayati abhisandhArayantaM vA svadate // 20 27 // ___ cUrNI---'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'abhiseyaThANANi vA' abhiSekasthAnAni vA, yatra mUrdhAbhiSiktarAjJAmabhiSekAdi bhavati tAhazAni sthAnAni abhiSekasthAnAni 'akkhAiyaThANANi vA' AkhyAyikAsthAnAni vA, yatra bhAratarAmAyaNAdikathA kriyate tAdRzasthAnAni 'mANummANapamANaThANANi vA' mAnonmAnapramANasthAnAni vA, yat dhAnyAdi pallAdinA mIyate tad mAnam , yata tulayA uddhRtya dIyate tad unmAnam, yat hastAGgalAdinA pramANitaM kRtvA dIyate tat pramANam , yauvaM prakAreNa vastUnAM krayo vikrayo bhavet tAdRzAni sthAnAni dhAnyAdivastukrayavikrayasthAnAnItyarthaH, 'mahayAhayanadRgIyavAiya taMtItalatAlatur3iyapaDappavAiyaravaThANANi vA' mahadAhatanRtyagItavAditrataMtrItalatAtruTitaghanamRdaGgapaTupravAditaravasthAnAni vA, yatra sthAnavizeSe nRtyagItAdikaM bhavati tatrAtibalena tADitAni paTupuruSeNa For Private and Personal Use Only Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNibhASyAvacUriH u0 12 sU0 28-30 DimbAdi-mahotsavagatastryAdirdazana -rUpAsaktini297 pravAditAni yAni vAditrANi taMtrItala tAlatruTitaghana mRdaGgarUpANi, teSAM ravaH zabdo bhavati tAdRzAni sthAnAni, etAni uparyuktasthAnAni 'cakkhudasaNavaDiyAe' ityAdi sugamam // sU0 27 // sUtram-je bhikkhU DiMbANi vA DamarANi vA khArANi vA verANi vA mahAjuddhANi vA mahAsaMgAmANi vA kalahANi vA bolANi vA cakkhudaMsaNa vaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAretaM vA sAijjai / / sU0 28 // chAyA--yo bhikSuH DimbAni vA DamarANi vA kSArANi vA vairANi cA mahAyuddhAni vA mahAsaMgrAmAn vA kalahAn vA bolAn vA cakSurdarzanapratijJayA abhisandhArayati abhisandhArayantaM vA svadate ||suu0 28 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'DivANi' DimbAni-rASTraviplarUpANi teSAM sthAnAni sthAnAnIti padaM sarvatra yojyam / 'DamarANi bA' DamarANi vA, tatra DamagaNi nAma rASTrasya bAhyAbhyantarajanakRtopadravAsteSAM sthAnAni, 'khArANi vA' kSArANi vA kSArA nAma parasparamantaRsSAH tajanitopadravasthAnAni, 'verANi vA' vairANi vA, vairANi nAma vaMzaparamparA''gatA dveSAstatsamutpAditakalahAdi sthAnAni, 'mahAjuddhANi vA' mahAyuddhAni vA, tatra mahAyuddhAni nAma anekeSAM puruSANAM jAyamAnAni kalahAdIni, teSAM sthAnAni zastrAdiprahArasthAnAni vA 'mahAsaMgAmANi vA' mahAsaMgrAmAn caturaMgiNIsenAdvArA jAyamAnazastrAdiprahArasthAnAni 'kalahANi vA' kalahAn vA kalahasthAnAni 'bolANi vA' bolAni bA, tatra bolAH kalakalazabdAH, teSAM sthAnAni, etAni pUrvoktAni DimbAdIni yaH zramaNaH zramaNI vA cakkhudaMsaNavaDiyAe' ityAdi sugamam // s0 28 // sUtram-je bhakkhU virUvarUvesu mahussavesu itthINi vA therANi vA majjhimANi vA DaharANi vA aNalaMkiyANi vA sualaMkiyANi vA gAyaMtANi vA vAyaMtANi vA naccaMtANi vA hasaMtANi vA maMtANi vA mohaMtANi vA vipulaM asaNaM vo pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paribhAyaMtANi vA paribhujaMtANi vA cakkhudaMsaNavaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAretaM vA sAijjai // sU0 29 // __chAyA- yo bhikSuvirUparUSeSu mahotsaveSu strIrvA puruSAn vA sthavirAn vA madhyamAm vA DaharAn vA analaGkRtAn vA svalaGkRtAn vA gAyato vA 38 For Private and Personal Use Only Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 298 nizIthasUtre pAdayato bA nRtyato vA hasato vA ramamANAn vA mohayato vA pipulamazana vA pAnaM vA khAdyaM bA svAdya vA paribhAjayato vA paribhujAnAn vA cakSurdarzanapratikSayA abhisaMdhAra yati abhisandhArayantaM vA svadate / su0 59 // cUrNI-'je bhikkhU' isyAdi / 'je bhikkha' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'viruvarUvesu' virUparUpeSu anekaprakAreSu vilakSaNeSu vA 'mahussavesu' vA mahotsaveSu mahAntazca te utsavAzceti mahotsavAH, teSu indramahotsavAdiSu, yadvA yatrotsave anekaprakArakAH dhanikA ADhayatamAH akiMcanAzcApi saMmilitA bhavanti, yadvA-anekaprakArakAH zreSTino rAjAno rAjapurohitatalavagadayo militA bhavanti tAdRzA utsavA mahotsavAH, tAdRzamahotsaveSu 'itthINi vA' striyo vA pUrvoktamahotsaveSu saMmilitAH striya ityarthaH 'purisANi vA' purupAn vA sAdhAraNataH puruSavargAnityarthaH, 'therANi vA' sthavirAn vA, tatra sthavirAH paripakavayasaH tAn vA 'majjhimANi vA' madhyamAn vA vayaso madhye sthitAnityarthaH, 'DaharANi vA' DaharAn vA, tatra DaharAH-alpavayaskAH tAn tAdRzamahotsave samupasthitAn, kIdRzAn tAn ! tatrAha-'aNalaMkiyANi vA' analakRtAn vA kaTakakuNDalAcalaGkArarahitAn vA 'sualaMkiyANi vA' svalaGkRtAn vA kaTakakuNDalAyaGkAreNa susajjitaveSAn vA 'gAyaMtANi vA' gAyato vA tAdRzamahotsave saMmilitapuruSeSu madhye kecana gAnaM kurvanti tAn gAnaM kurvato veti 'vAyaMtANi vA' vAdayato vA, talatAlamRdaGgAdi vAdya vAdayato vA 'gaccaMtANi vA' nRtyato vA nRtyaM kurvato vA 'hasaMtANi vA' hasato vA anekaprakArakahAsopahAsalAsyAdikaM kurvato vA 'ramaMtANi vA' ramamANAn vA aneka prakArakakoDAM kurvato vA 'mohaMtANi vA' mohayato vA tAdRzIM ceSTAM ye kurvanti yayA pareSAM moha utpAdito bhavet tAdRzAn mohotpAdakAnityarthaH / punaH kiM kurvatastAn ? tatrAha-'viulaM' ityAdi / 'viulaM' vipulamatyadhikam 'asaNaM vA' 4 azanaM vA 4 caturvidhamAhArajAtam 'paribhAyaMtANi vA' paribhAjayato vA azanAdibhojyavastUnAM parasparaM vibhAgaM pravibhajya parasparamAdAnapradAnaM kurvato vA 'paribhujaMtANi vA paribhujjAnAn vA azanAdyAhArajAtamekatra sthitvA''harato vA' etAdRzAn pUrvavarNitaprakArakAn strIpuruSAdIn 'cakkhudaMsaNavaDiyAe' ityAdi pUrvavat // sU0 29 // sUtram-je bhikkhU ihaloiesu vA svesu paraloiesu vA rUvesu diThesu vA rUvesu adiThesu vA rUvesu suesu vA rUvesu vA asuesu vA rUvesu vinnAesu vA rUvesu avinnAesu vA rUvesu sajjai rajjai gijjhai ajhovavajjai sajjaMta vA rajjata vA gijhaMtaM vA ajjhovabajjata vA sAijjai // sU0 30 // For Private and Personal Use Only Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u0 12 sU0 30-33 AhArAdimaryAdA'tikramaNaniSedhaH 299 chAyA- yo bhikSuraihalokikeSu vA rUpeSu pAralokikeSu vA rUpeSu dRSTeSu vA rUpeSu araSTeSu vA rUpebu vizAteSu vA rUpeSu avijJAteSu vA rUpeSu svajati rajyati gRdhyati adhyupapadyate svajantaM vA rajyantaM vA gRdhyantaM vA adhyupapadyamAnaM vA svadate ||suu030|| cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'ihaloiesu vA rUvesu' aihalokikeSu vA rUpeSu, tatra aihalaukikAH manuSyatryAdipadArthAH tatsambandhiSu rUpeSu anurAgakAraNabhUtapadArtheSu 'paraloiesu vA rUvesu' pAralokikeSu vA, tatra pAralokiko devadevyAdihastituragAdirvA, tatsaMbandhiSu rUpeSu anukUlavedanIyeSu rUpAdiSarArthajAteSu 'dihesu vA rUvesu' dRSTeSu vA rUpeSu pUrva pratyakSato dRSTeSu rUpAdiSu vastujAteSu 'adiDhesu vA rUvesu' adRSTeSu vA rUpeSu, tatrAdRSTA devAdayaH tatsaMbandhiSu rUpAdiSu 'suesu vA rUvesu' zruteSu vA rUpeSu zravaNendriyeNa sAkSAtkRteSu zravaNendriyajanyajJAnaviSayatAvatsu anukUlavedanIyapadAyeM jAteSu 'asu. esu vA rUvesu' azruteSu karNapathabhanAgateSu vA rUpeSu padArthajAteSu 'vinnAemu vA ruvesu' vijJAteSu vA rUpeSu vartamAnakAlikAnubhavAtmakajJAnaviSayatAvatsu padArthajAteSu 'avinnAema vA svesu' avijJAteSu vA rUpAdiSu mAnasikAnubhavAtmakajJAnaviSayeSu anukUlavedanIyapadArthajAteSu uparyuktahalokikAdipadArthajAteSu yaH zramaNaH zramaNI vA 'sajjai' svajati AsaktimAn bhavati 'rajjai' rajyati tasmin rUpAdiSu anurAgavAn bhavati 'gijAi' gRddhayati rUpAdipadArthaSu gRddhimAn bhavati teSu gRddhibhAvaM prApnoti, tatra sarvadA samupalabhyamAneSvapi abhiramaNaM gRddhiH tAM prApnoti 'ajhovavajjhai' adhyupapadyate atizayenAsaktimAn bhavati tathA 'sajjaMta' svajantam-Asakti kurvantam 'rajjata' rajyantam rUpAdizvanurAgaM kurvantam 'gijhaMtaM' gRddhacantaM rUpAdiSu gRddhibhAvaM kurvantam 'ajjhovavajjataM' adhyupapadyamAnam atizayenAsakti kurvantam 'sAijjaI' svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, teSu saGgAdikaraNena cAritrapatanasaMbhavAditi // sU0 30 // sUtram-je bhikkhU paDhamAe porisIe asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhettA pacchimaM porisi uvAiNAvei uvAiNAveMtaM vA sAijjai // sU0 31 // chAyA-yo bhikSuH prathamAyAM pauruSyAmazana vA pAnaM vA khAdyaM vA svAdhaM vA prati. gRhya pazcimAM pauruSImatikAmati atikrAmantaM vA svadate / / sU0 3 // cUrNI-je bhikkha' ityAdi / 'je bhikkha' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'paDhamAe porisIe' prathamAyAM pauruSyAm divasasya prathamapauruSyAmityarthaH 'asaNaM vA 4' azanaM vA 1 caturvidhAhArajAtam 'paDiggAhettA' pratigRhya-gRhasthebhya AnIya 'pacchimaM porisi' For Private and Personal Use Only Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtre pazcimAM pauruSI divasasya caramapauruSImityarthaH, 'uvAiNAvei' atikAmati ullayati caramapauruSIparyanta sthApayatItyarthaH 'uvAiNAvetaM bA sAijjaI' atikAmantaM vA svadate sa prAyazcittabhAgI bhavati paryuSitadoSasaMbhavAt / / sU0 31 // sUtram--je bhikkhU paraM addhajoyaNamerAo pareNaM asaNaM vA 4 uvAiNAvei uvAiNAveMtaM vA sAijjai / / sU0 32 // chAyA--yo bhikSuH paramarddhayojanamaryAdAtaH pareNa azanaM vA 4 atikAmayati atikAmayantaM vA svadate // sU0 32 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'paraM addhajoyaNamerAo' paremarddhayojanamaryAdAtaH-krozadvayamaryAdAto'ye 'pareNaM' pareNa anyena zrAvakAdinA zrAvakAdidvArA samAnItamityarthaH 'asaNaM vA 4 azanaM vA caturvidhamAhArajAtam 'uvAiNAveI' atikAmayati-azanAderullaMghanaM kArayati arthAt atra gRhItamAhAraM kozadvayAdadhikamapi dUraM bhoktumanyadvArA nayati, athavA krozadvayAdapi adhikadUrato'zanAdikamAhArajAtaM paradvArA Anayati AnayanaM kArayati tathA 'uvAiNAvetaM vA sAij naI' atikrAmayantaM vA svadate anumodate, krozadvayAdadhikadUramazanAdi pareNa yaH nayati Anayati vA taM tAdRzaM zramaNamanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // suu032|| sUtram-je bhikkhU diyA gomayaM paDiggAhettA diyA kAyaMsi vaNaM AliMpejja vA vioNlapejja vA Aliyata vA viAlepaMtaM vA sAijjai // chAyA-yo bhikSudivA gomayaM pratigRhya divA kAye vraNamAlimpet vA vilimpet vA AlimpantaM vA vilimpantaM vA svadate // sU0 33 // cUrNI--'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'diyA' divA-divase 'gomayaM' gomayaM 'gobara' iti bhASAprasiddham 'paDiggAhettA pratigRhyarAtrau sthApayitvA 'diyA' divA-dvitIyadivase 'kAsi varNa' kAye vraNam tatra kAye zarIre jAyamAna pAmAdijanyaM vraNam 'AliMpejja vA' Alimpet vA ekavAram 'viliMpejja vA' vilimpet vA anekavAram / 'AlipaMtaM vA' AlimpantaM vA ekavAraM lepaMkurvantaM 'vilitaM vA' vilimpantaM vA anekavAraM lepaM kurvantaM vA 'sAijjai' svadate anumodate sa prArthAzcattabhAgI bhavati / / su0 33 // sUtram-je bhikkhU diyA gAmayaM paDiggAhettA ratti kAyaMsi vaNaM AliMpejja vA vilipejja vA AliMpataM vA vilipaMta vA sAijjai // suu034|| For Private and Personal Use Only Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhUrNibhASyAvacUriH u 12 sU034-42 gomayA-lepanajAtamaryAdAtikramo-padhivAhanani0 301 chAyA-yo bhikSurdivA gomayaM pratigRhya rAtrau kAye vraNam Alimpet vA vilimpet vA AlimpantaM vA vilimpantaM vA mvadate / sU0 35 // cUrNI--- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'diyA gomayaM paDiggAhettA' divA divase gomayaM pratigRhya 'ratti' rAtrau rajanyAM 'kAyaMsi' kAye zarIre saMjAyamAnam 'varNa' vraNaM pAmAdijanyam 'AliMpejja vA' Alimpet vA ekavAram 'viliMpejja vA' vilimpet vA anekavAraM 'AliMpataM vA' AlimpantaM vA 'vilipaMtaM vA' vilimpantaM vA 'sAijjaI' svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / rAtrau kasyApi vastunaH saMgrahaniSedhAt // sU0 34 // sUtram-je bhikkhU ratiM gomayaM paDiggAhettA diyA kAyaMsi vaNaM AliMpejja vA vilepejja vA AlipaMtaM vA vilipaMtaM vA sAijjai // 35 // chAyA-yo bhikSuH rAtrau gomayaM pratigRhya divA kAye vraNamAlimpet vA vilimpet vA AlimpantaM vA vilimpantaM vA svadate / sR. 35 / / cUrNI--'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'rati' rAtrau rajanyAm 'gomayaM paDiggAhettA' gomayaM pratigRhya gRhItvA 'diyA kAyaMsi varNa' divA divase dvitIyadivase kAye zarIre saMjAyamAnaM vragam 'AliMpejja vA' Alimpet vA viliMpejja vA' vilimpet vA AlipaMtaM vA vilipaMtaM vA sAijjai' AlimpantaM vA vilimpantaM vA svadate sa prAyazcittabhAgI bhavati / rAtrau kasyApi vastuno grahaNaniSedhAt , paryuSitadoSasaMbhavAcca / / sU0 35 // sUtram-je bhikkhU rattiM gomayaM paDiggAhettA ratiM kAyaMsi vaNaM aliMpejja vA vilipejja vA AlipaMtaM vA viliMpaMtaM vA sAijjai // chAyA -- yo bhikSuH rAtrau gomayaM pratigRhya rAtrau kAye vraNamAlimpet vA vilimpet vA AlimpantaM vA vilimpantaM vA svadate / / sU0 36 // cUrNI --'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'ratti' rAtrau rajanyAm gomayaM paDiggAhettA' gomayaM pratigRhya gRhItvA ratti' rAtrau rajanyAm tasyAmeva rajanyAM dvitIyara nanyAM vA 'kAsi varNa' kAye zarIre saMjAyamAnaM vraNam 'Alipejja vA' Alimpet vA 'viliMpejja vA' vilimpet vA 'AliMpataM vA vilipaMtaM vA sAijjai' AlimpantaM vA vilimpantaM vA svadate sa prAyazcittabhAgI bhavati, rAtrau grahaNasya saMgrahasya paribhogasya ca doSasadbhAvena niSiddhatvAt // sU0 36 // For Private and Personal Use Only Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 02 nizIthasutre sUtram - je bhikkhU diyA AlevaNajAyaM paDiggAhetA diyA kAryasi varNa Alipejja vA vilepejja vA AliMpataM vA viliMpataM vA sAi jjai // sU0 37 // chAyA -yo bhikSudivA AlepanajAtaM pratigRhya divA kAye vraNamA limpet vA vilispet vA AlimpantaM vA vilimpantaM vA svadate // sU0 37 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'diyA' divA - divase 'AlevaNajAyaM paDiggAhettA' AlepanajAtam vilepanadravyaM pratigRhya gRhItvA rAtrau sthApayitvA 'diyA' divA - dvitIyadivase 'kAryasi varNaM' kAye zarIre zarIrAvayave vA vraNaM pAmAbhagandarAdikam 'AliMpejja vA' Alimpet vA 'viliMpejja vA' vilimpet vA 'ApitaM vA vilitaM vA sAijjai' AlimpantaM vA vilimpantaM vA svadate sa prAyazcittabhAgI bhavati / / sU0 37|| evaM pUrvoktasUtraM saMgRhya catvAri sUtrANi - AlepanajAtaviSayANyapi gomayasutravadeva vyAkhyeyAni ||suu0 38-39-40 // sUtram ---- je bhikkhU annautthieNa vA gArasthieNa vA uvarhi vahAve vahAveMtaM vA sAijjai || sU0 41 // // chAyA -yo bhikSuranyayUthikena vA gRhasthena vA upadhi vAhayati vAhayantaM vA svadate // 41 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'annautthiSNa vA' anyayUthikena vA anyatIrthikeNa puruSeNa stri yAvA 'gAratthi eNa vA' gRhasthena vA vakeNa tadbhinnena vA yena kenApi zrAvikayA tadbhinnayA vA 'uvahiM vahAvei' upadhiM svakI - yavanapAtrAdikam vAhayati ekasmAt sthAnAt sthAnAntaraM prApayati 'vahAveMteM vA sAijara' vAhayantaM prApayantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, gRhasthAdinA kasyApi kAryasya kAraNe sAdhoraviratidoSaprasaGgAt // sU0 41 // sUtram - je bhikkhU tannIsAe asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vAde detaM vA sAijja || sU0 42 // chAyA - -yo bhikSuH tanizrayA'zanaM bA pAnaM bA khAdyaM vA svAdyaM vA dadAti dadataM vA svadate / sU0 42 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcit bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'tannIsAe' tannizrayA - upadhivahanAdikArthanizrayA upadhyAdivAhakAya 'ayaM me upadhiM vahatI'- ti For Private and Personal Use Only Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNimAmyAvariH u0 12 sU0 43-44 mAsikadvitridhAragaGgAdimahAnadhuttaraNaniSedhaH 303 kRtvA, upalakSaNAdanyasmai vA kasmaicid gRhasthAya bAlakAdibhyo vA 'asaNa vA 4' azanaM vA 4, caturvidhamAhArajAtam 'deI' dadAti anyasmAdApayati vA 'detaM vA sAijjaI' dadataM vA svadate / yo hi anyayUthikAdibhyaH kAryamupadhivAhanAdikaM kArayitvA tebhyaH tanmUlyarUpeNAnugraheNa vA AhArAdikaM dadAti dApayati dadatamanumodate vA sa prAyazcittabhAgI bhavati, bhikSitAzanAderanyasmai dAne sAdhoranadhikArisvAt , bhagavatAniSiddhatvAcca / / sU0 42 // sUtram--je bhikkhU imAo paMca mahaNNavAo mahAnaIo udivAo gaNiyAo vaMjiyAA aMto mAsassa dukkhutto vA tikkhutto vA uttarai vA saMtarai vA uttaraMtaM vA saMtaraMtaM vA sAijjai / taM jahA-gaMgA, jauNA, saraU, erAbaI, mahI-tti / sU0 43 // chAyA-yo bhikSurimAH paJca mahArNavA mahAnadya uddiSTA gaNitA vyajitA antAH sasya dvikRtvo vA vikRtvo vA uttarati saMtarati uttarantaM vA santarantaM vA svadate tadyathA-gaGgA, yamunA, sarayU, airAvatI, mahI, iti // sU0 43 // cUrNI--'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'imAo' imA-vakSyamANAH 'paMca' paJca-paJcasaMkhyAvizighrAH 'mahaNNavAo' mahArNavAH samudratulyAH, AsAM paJcanadInAM mahArNavatulyatA ca bahUdakatvena tathA AyAmavistArAbhyAM vA yathA samudro bahUdako dIrghA vistRtazca tathaiva etA api bahUdakAH dIrghA vistRtAzca santi ata eva 'mahAgaIo' mahAnadyaH yata eva bahUdakAdiviziSTA ata eva mahAnadIpadavAcyAH 'uDhiAo' uddiSTAH kathitAH 'gaNiyAo' * gaNitAH anyanadISu mahattvena gaNanAM prAptAH 'vaMjiyAo' vyaJjitAH prakaTIkRtA zAstre pratipAditA vA, etA mahAnadIH 'aMto mAsassa' antarmAsasya ekasya mAsasyAntaH-madhye 'dukkhutto vA tikkhutto vA' dviHkRtvo vA triHkRtvo vA dvivAraM vA trivAraM vA 'uttarai vA saMtarai vA' uttarati vA saMtarati vA, tatra nirantaraM taraNam uttaraNaM caraNAbhyAM pArakaraNam , saMtaraNaM nAvAdinA pArakaraNam / gADhatarakAraNAbhAve nadInAmuttaraNe saMtaraNe cApkAyikasya virAdhane saMyamavirAdhanam , tathA gartAdau caraNapatanAt pArakaraNasamaye jalapUrAgamanAcca AtmavirAdhanam / anena prakAreNa mAsAbhyantare yaH zramaNaH zramaNI vA dvivAraM vA trivAraM vA uttarati santarati vA tathA 'uttaraMtaM vA saMtaraMtaM vA sAijjai' uttarantaM vA santarantaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / atrAha bhASyakAraHbhASyam-jai hojja ya yalamaggo, jaleNa gacchejja neva pArahi / neva durohe NAvaM, tatthAvAyANa saMbhavao // For Private and Personal Use Only Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 304 nizIthasUtre chAyA- yadi bhavecca sthalamArgaH, jalena gacchet naiva pAdAbhyAm / naiva dUrohet nAvaM, tatrA'pAyAnAM saMbhavataH avacUriH-yadi glAnasya sAdhoyAvRtyAdike gADhatare kAraNe samupasthite sati gamanamAvazyakaM bhavet tadA yadi tatra gamanArtha sthalamArgo dUrataro'pi bhavet tarhi jalena nadyAdijalamArgeNa pAdAbhyAM naiva gacchet . naiva ca nAvaM dUzehet naukopari nopavizet , kimarthamityAha tatra NadAbhyAM naukayA vA gamane-apAyAnAM vighnAnAM bahUnAM saMbhavAt / apAyA dvividhAH- saMyamApAyAH AtmApAyAzca / tatra nadIjale pAdAbhyAM gamane akAyasya pAdaprahAreNa tatrasthitatrasakAyAnAM maNDUkamatsyAdInAM ca virAdhanArUpA aneke saMyamApAyA bhavanti / jale gartAdau pAdapatanAt tatsamaye jalapUrasyAgamanAdinA cAneke AtmApAyA api bhavanti, evaM naukayA gama ne'pi vijJeyam , tathAhi-naukAyAH saMcaraNena jalaviloDanaM bhavati tenApkAyasya tadadhogatAnAM trasANAM maNDUkamatsyalaghujalacarAdijIvAnAM ca virAdhanA bhavati tena saMyamApAyasaMbhavaH, tathA naukAyA bruDanabhajanAdinA-AtmApAyasaMbhavaH, tataH saMyamAtmavirAdhanAdoSasadbhAvAt dUratarasthalamArgasaMbhave sAdhurjalamArgeNa no gacchediti bhAvaH // sU0 43 // sUtram--taM sevamANe Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANaM aNugyAiyaM // suu044|| ||nisiihjjhynne bArasamo uddeso samatto // 12 // chAyA-taM sevamAna Apadyate cAturmAsikaM parihArasthAnamanudghAtikam // 4 // // nizIthAdhyayane dvAdaza uddezaH samAptaH // 12 // cUrNI-'taM sevamANe' ityAdi / 'taM sevamANe' tat sevamAnaH, tat uddezakAdau kathitatrasapANAtibandhanAdArabhyodezakAnte varNitanadosaMtaraNaparyantamAyazcittamthAnamadhyAt ekamaneka sarva vA prAyazcittasthAnaM 'sevamANe' sevamAnaH samAcaran zramaNaH zramaNI vA 'AvajjaI' Apa dyate prApnoti 'cAummAsiya' cAturmApikam 'parihAraTThANaM' parihArasthAnam prAyazcittasthAnam 'aNugghAiyaM' anudghAtikam -laghumAsikamityarthaH / sU0 44|| iti zrI-vizvavikhyAta-jagadallabha-prasiddhavAcaka--paJcadazabhASAkalitalalitakalApAlApaka pravizuddhagadyapadyanaikagranthanirmApaka-vAdimAnamardaka-zrIzAhUchatrapatikolhApurarAjapradatta"jainazAstrAcArya"-padabhUSita-kolhApurarAjaguru-bAlabrahmacAri--jainAcArya-jainadharmadivAkara-pUjyazrI-ghAsIlAlabati-viracitAyAM "nizIthasUtrasya" cUrNibhASyAvacUrirUpAyAM vyAkhyAyAm dvAdazoddezakaH samAptaH // 12 // For Private and Personal Use Only Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // trayodazoddezakaH // gato dvAdazoddezakaH, samprati trayodazodezako vyAkhyAyate, tatra dvAdazodezakAntimasUtreNa sahAsya trayodazoddezakAdisUtrasya kaH sambandhaH - iti cedAha bhASyakAra - bhASyam - nAvAiNA uttariya, kAussagaM kare muNI / kattha kujjA na vA kujjA, saMbaMdho Irio ihaM || chAyA -- nAvAdinA uttIrya kAyotsarga kuryAt muniH / kutra kuryAt na vA kuryAt sambandha Irita iha // avacUri : - 'nAvAiNA' ityAdi / dvAdazodezakasyAntimasUtre gaGgAdikA paJca mahAnadyo varNitAH, tA nadIH kAraNavazAt mAsAbhyantare dvivAraM trivAraM vA uttarati tadA tasya prAyazcittaM kathitam, tatra nAvAdinA tA mahAnadIM samuttIya pAraM gatvA aiyapathikaH kAyotsargaH avazyameva kartavyaH / sa ca kutra sthAne kartavyaH kutra na kartavyaH : iti vicAraNAyAM sacittapRthivyAM na kartavyaH, etasya niSedhasya varNanAya trayodazoddezakaH prArabhyate, asmin uddeza ke sacittapRthivyAdiSu samupavizyairyApathikAdyAvazyaka kAryakaraNe prAyazcittaM kathayiSyate, ayameva sambandhaH pUrvAparasUtrayorbhavati, tadanena sambandhenAyAtasyAsya trayodazoddezakasya prathamasUtramAha sUtram -- je bhikkhU aNaMtarahiyAe puDhavIe ThANaM vA sejjaM vA NisejjaM vA NisIhiyaM vA ceei cetaM vA sAijjai // sU0 1 // chAyA -yo bhikSuranantarahitAyAM pRthivyAM sthAnaM vA zayyAM vA niSadyAM vA naiSedhika vA cetayate cetayamAnaM vA svadate || su01 || cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'aNaM tarahiyAe puDhavIe' anantarahitAyAM pRthivyAm anantena jIvena rahitA kintu asaMkhyeyena jIvena yuktatA anantarahitA sacittetyarthaH yato hi pRthivI asaMkhyAta jIvAtmikA bhavati na tvanantajIvAtmA, ataH anantarahitetyuktam, yadvA-na antaraM vyavadhAnam anantaraM jIvanyavadhAnarahitaM yathA syAttathA hitAH sthitA anantarahitA vyavadhAna rahitajIvayuktA sarvAtmanA sacittetyarthaH / tasyAM sacittapRthivyuparItyarthaH 'ThANaM vA' sthAnaM vA, tatra sthAnaM kAyotsargaH tat kAyotsargalakSaNaM sthAnam UrdhvatvenAvasthitirUpaM karoti ityagrimeNa sambandhaH, upalakSaNatvAt tvagvartanAdikamapi karoti 'sejjaM vA' zayyAM vA tatra zayyA zarIrapramANA tAM, zayanaM vA karoti 'NisejjaM vA' niSadhAM vA upavezanaM vA 'nisIhiyaM vA' naiSedhikIM vA prANAtipAtAdiniSedhapUrvakaM jAyamAnA kiyA svAdhyAyarUpA naiSedhikI, tAm 'cepai' cetayate karoti 'ceetaM vA sAijja' cetayamAnaM vA svadate / yo hi zramaNaH 39 For Private and Personal Use Only Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthastre azivAdikAraNavizeSamAdAya nAvAdinA pAraM gallA catra sacittapRthivyAM sthitaH san tatraiva sacittabhUmau sthAnAdikaM karoti tamanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSA api bhavantIti // sU0 1 // sUtram-evaM je bhikkhU sasaNiddhAe puddhviie0||suu02||je bhikkhU sasarakkhAe puDhavIe0 // suu03|| je bhikkhU maTTiyAkaDAe puddhviie0|| suu04|| je bhikkhU cittamaMtAe puDhavIe0 // sU. 5 // je bhikkhU cittAmaMtAe silAe // suu06|| je bhikkhU cittamaMtAe lelUe ThANaM vA sejjaM vA misejjaM vA nisIhiyaM vA ceei ceetaM vA sAijjai // sU0 7 // chAyA-evaM yo bhikSuH sasnigdhAyAM pRthivyAmu0 // suu02|| yo bhikSuH sarajaskAyAM pRthivyAm // sU0 3 // yo bhikSuH mRttikAkRtAyAM pRthivyAm ||suu0 4 // yo bhikSuH cittavatyAM pRthivyAm / / suu05|| yo bhikSuH cittavatyAM zilAyAm // suu06|| yo bhikSuHcittavati deluke sthAma vA zamyAM vA niSadyAM vA naiSedhikI vA ghetayate ghetayaMmAna vA svadate // sU0 7 // __ cUrNI-'evaM je bhikkhU' ityAdi / evam-anenaiva prakAreNa 'je bhikkhU' yo bhikSuH'sasaNiddhAezur3havIe, sasnigdhAyAM sacittajalena ISajhArdAyAM pRthivyAm0 / / sU0 2 // yo bhikSuH 'sasarakakhAe puDhavIe' sarajaskAyAM sacittasUkSmareNuguNThitAyAM pRthivyAm ||suu0 3 // yo bhikSuH 'mahiyAkuDAe puDhavIe' mRttikAkRtAyAM-mRttikayA kRtAyAM saMpAditAyAM liptAyAM vA sacittamRttikAsaMcayena pujIbhUtAyAM pRthivyAm0 // sU0 4 // yo bhikSuH 'vicamAe pumcIe' cittaktyAM vitta-jIvaH tad vidyate yasyAM sA cittavatI sUkSmatrasajIvayuktA tasyAM pRthivyAm // 20 5 // mo bhikSuH 'cittamaMtAe silAe' cittavatyAM jIkyuklAyAM zilAnAM mahApASANaskhaNDarUpAyAM, yasyAH sandhibhAge'dho vA jIvAnAM saMbhavAt tasyAM zilAyAm ||suu0 6 // yo bhikSuH 'cittamaMtAe lelue, cittavati leluke, lelukaM nAma mRttikAkhaNDaM, tasmin 'ThANaM vA' sthAnaM kAyotsarga vA upalakSagAt tvagvarttanAdikamapi, tathA 'sejja vA' zayyAM vA zarIrapramANAM zayanaM bA, 'niseja vA niSadyAm upavezanaM kA 'nisIhiyaM kA' naidhikI vA svAdhyAyarUpaM kriyAvizeSa vA 'ceeha' cetayate karoti, 'ceeMtaM kA sAijjai' cetayamAtaM kurvantaM svadate anumodate sa prAyazcittabhAga bhavati ||suu0 7 // sUtram-je bhikkhU kolAvAsaMsi vA dArue jIvapaiTie saaMDe sapANe sabIe saharie saosse saudae sauttiMgapaNagadagamaTTiya For Private and Personal Use Only Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNimAmyAvariH u0 13 sU0 1-8 sasnigdhAdipRthivyAdiSu sthAnAdikaraNaniSedhaH 300 makkaDAsaMtANagaMsi ThANaM vA sejjaM vANisejjaM vA NisIhiyaM vA ceei ceetaM vA sAijjai // sU0 // chAyA-yo bhikSuH kolIvAse vA dAIke jIvapratiSThite sANDe saMmANe sabIje seharite samose sodake sottigapanakodakamRttikAmakaTasaMtAnake sthAna vA zamyAM kA niSadyAM vA meSedhikI vA cetayate cetayamAnaM vA svadate / / sU0 8 // cUrNI-- 'je bhikkhU' ityAdi / je bhikkhU' yaH kacit bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'kolAvAsaMsi vA' kolAvAse, tatra kolAH ghuNA teSAm AvAse nivAsasthAne etAdRze 'dArue' dAruke kASThe yatra kASThavizebe ghuNAH santi tAdRzakASThavizeSopari AsanAdikaM kurute ityaprimeNa sambandhaH, tathA 'jIvapaiTTie' jIvapratiSThite dAruke kASThe-yatra kASThavizeSe dvIndriyAdayo jIvAsanti tAdRzajIvapratiSThitakASThe 'saaMDe' sANDe dAruke, tatra aNDAni gRhaMgodhikAdInAm tathA ca yatra kASThe gRhagodhikAdInAmaNDAni santi tAdRzadAruke tathA 'sapANe' saprANe dAruke, tatra prANA prANavAn jIvaH dvIndriyatrIndriyAdiH pIpilikAdiH tAdRzaprANayukte kASThe tAdRzaprANayuktapRthivyAm vA tathA 'sIe' sabIje dAruke pRthivyAM vA, tatra bIjaM zAlyAdInAm 'saharie' saMharite-aritabIjasahita dArukeM pRthivyAM vAM tathA ca haritakAyaviziSTe dAruke pRthivyA vA 'saMosse' samose 'osa' iti dezI zabdoM nizAjalavAcakaH, tasmin, zItakAle rAtrau sakmaH jalabindavI nipatanti vRkSAdau saMsthitamalavindUnAm 'osa' iti nAma bhavati, tathA ca tAzaausaviziSTe dAruke pRthivyA bA 'sau~dage' saudake dAruke jalasaMmizritadAruke dilkI vA 'sauttiMgapaNagadagamaTTiyamakkar3AsaMtANagaMsi' sottiMgapanakodakamRttikAmarkaTasantAnake; satra uttirgaH-bhUmau vartulavivarakAriNaH gardabhamukhAkRtikAH kITavizeSAH, tatsamUhaH kITikAnagararUpaH; tasmin tatsaMhite vA sthAne tathA panakaH paJcavarNaH sAkuro'naGakuro vA paJcavarNAnantakAmavizeSaH, udakamattikA udakena sahitA mRttikA sakardamA sacittA mizrA kA mRttikA, yadvA daka jaila mRttikA sacittamRttikA tatra, markaTasantAnakaM lUnAjAlam , eteSu vastuSu yaH zramaNaH pramaNI vI 'ThANaM vA' sthAnaM vA, tatrA sthAnamUrdhvasthAnam 'sejja vA' zayyAM vA 'Nisejja vA niSadhAM vA 'NisIhiyaM vA' naipedhikI vA 'ceei' cetayate karoti tathA 'ceetaM vA sAijai' cetayamAnaM vA kolAvAsAdiSu sthAmAdikaM kurvantaM zramaNAnantaraM svadate amumodate sa prAyazcittabhogI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSA bhavanti / atrAha bhASyakAra:bhASyam-puDhabImAiThANaM tu, jattiyamecamudAhiyaM / tattha ThANAiyaM kujjA, ANAbhaMgAi pAvaI // For Private and Personal Use Only Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 304 nizIthasUtre chAyA--pRthivyAdisthAnaM tu yAvanmAtramudAhRtam / tatra sthAnAdikaM kuryAt AvAbhaGgAdi prAnoti / / avacUriH-prathamasUtrAdArabhyASTamasUtraparyantasUtreSu yat yat pRthivyAdikasthAnamadhikaraNatvena udAhRtam kathitam sacittapRthivIta Arabhya markaTasantAnakAntasthAnaM sUtre yAvanmAtraM yAvatpramANakaM kathitam teSu sacittapRthivyAdisthAneSu sthAnAdikaM sthAnazayyAniSadyAsvAdhyAyAdikaM yaH kuryAt sa zramaNaH zramaNI vA AjJAbhaGgAdikAn doSAn AjJAbhaGgAnavasthAmithyAtvasaMyamAtmavirAdhanAlakSaNAn doSAn prApnuyAt labhate / / atha pRthivyAyekendriyANAM saMghaTTanAdikaraNe yAdRzI vedanA bhavati tAM vedanAM dRSTAntadvAreNa darzayati tathAhi-yathA kazcit svabhAvato durvalo jarAjINoM rogeNApi AkrAnto bhavet , sa ca vRddho balavatA taruNena triMzadvarSAyuSkena yugalapANinA sarvavalenAkAnto bhavet tadanantaraM tasya vRddhasya taruNenAkrAntasya yAdRzI vedanA bhavati pRthivyAyekendriyajIvAnAmupari sthAnAdikaraNena tato'pyadhikatarA anantaguNA vedanA bhavati, parantu avyaktatvAt carmacakSuSA jJAtuM na zakyate, yAni ca jIvasya cihnAni tAni pRthivyAyekendriyajIveSu na vyaktAni yathA gADhanidrAnidritapuruSe mUcchite vA sukhaduHkhacihAni avyaktAni, evaM pRthivyAyekendriyajIveSvapi caitanyaM caitanyacihna cAtIvAvyaktam tenAyaM jIva iti na sakalasAdhAraNapuruSeNa jJAtaM bhavati, paraM kevalaM kevalajJAninA eva dRzyate, tadupadezAt zraddhAluH paropi jAnAti, azraddhAlavo vastutattvaM na jAnanti / teSAmeva jJAnAya pRthivyAyekendriyANAmupayogasAdhakaM dRSTAntaM darzayAmi, tadyathA-rUkSe bhojane atizayitaH sUkSmaH snehaguNo vidyate yataH tAdRzabhojanakaraNenApi zarIrasyopacayo bhavati parantu avyaktatvAt sattvasnehaguNo na lakSyate, evaM pRthivyAmapi vidyate sUkSmaH snehaH parantu atisUkSmatvAt na dRzyate yataH pRthivyAdiSu sa tanUsthito'lpaH tena teSAM prabalasnehakArye hastAdizarIrANAM cAlanAdikaM kartumazakyaM bhavati / ekendriyajIvAnAM krodhAdikAH pariNAmA api bhavanti sAkAro'nAkArazcopayogaH, tathA sAtAdikA vedanAH, ete sarve'pi bhAvAH sUkSmatvAt anatizayasyAnupalakSitA bhavanti yathA saMjJinAM paryAptAnAM krodhAdayaH pariNAmA bhavanti, tena ca pariNAmena saMjJino jIvA AkrozAdikaM kurvanti trivalIcAlanAdikaM ca kurvanti parantu saMjJijIvavat ekendriyAH prAbalyena tAdRzakAryakaraNaM prati samarthA na bhavanti, etAvAneva bhedaH saMjJijIvebhya ekendriyajIvAnAm, kintu cetanAyogAt sarvameva bhavati pRthivyAyekendriyajIvAnAmapi, kiM bahunA yathA vayamanubhavaM kurmaH tathaiva pRthivyAyekendriyajIvA api kurvanti tepi sukhakAraNe samupasthite sukhino bhavanti duHkhakAraNe. mAte duHkhamapyanubhavanti, krodhAdikam AkrozAdikamapi kurvanti, kintu yathA udumbarapuSpamana For Private and Personal Use Only Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u 13 sU0 9-11 durbaddhAdiviziSTasthUNAdiSu sthAnAdikaraNani0 309 bhivyaktaM na sarveSAM dRSTipathamAvirbhavati tathaiva anabhivyaktatvAt ekendriyANAM krodhAdikaM nAvirbhavati, kintu pRthivyAdiSu vartante evaikendriyajIvAH, taduktam krodhAdikapariNAmAH ekendriyAdijantunAm / prAbalyaM teSu kAryeSu avyaktatvAt na bhavanti hi // 1 // yasmAt kAraNAt pRthivyAdikA ekendriyajIvA api evaMvidhavedanAdikamanubhavanti tasmAt kAraNAt pRthivyAyekendriyajIvopari kAyotsarga zayanIyamAsanaM svAdhyAyAdisaMpAdanaM ca kathamapi sarvavirataH zramaNaH zramaNI vA svayaM na kuryAt na vA parAnapi tadupari sthAnAdikaM kArayet , na pRthivyAyekendriyajIvAnAmuparisthAnAdivaM kurvantamanumodeta kintu zAstramaryAdAmAzrityAcittabhUmyAdAdeva sthAnAdikaM kuryAt kurvantamanumodeta ||suu08|| sUtram-je bhikkhU thUNasi vA giheluyaMsi vA usuyAlaMsi vA kAmajalaMsi vA dubaddhe duNNikkhitte aNikkaMpe calAcale ThANaM vA sejjaM vA NisejjaM vA NisAhiyaM vA ceei ceetaM vA sAijjai // sU0 9 // chAyA-yo bhikSuH sthUNAyAM vA gRheluke vA usukAle (udUkhale) vA kAmajale vA (snAnapIThe vA) durbaddha dunikSipte aniSkaMpe calAyale sthAna vA zayyAM vA niSadyoM pA naivedhikoM vA cetayate cetayamAnaM vA svadate / sU0 9 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'thUNasi vA' sthUNAyAM vA, tatra sthUNA nAma staMbhaH tasyAM sthUNAyAM stambhe 'giheluyasi vA' gRhailake vA dehalyAmityarthaH, 'usuyAlaMsi vA' usukAle vA, tatra usukAlo nAma udUkhalam 'Ukhala' iti lokaprasiddham tasmin 'kAmajalaMsi vA' kAmajale vA, tatra kAmajalaM nAma snAnapIThAdikaM yasyopari upavizya snAnaM karoti tAdRzaM sAdhanavizeSalakSaNaM kAmajalamiti tasmin kAmajale / kathaMbhUte sthUNAdau ! iti sthUNAdivizeSaNAnyAha-'dubbaddhe' ityAdi / 'dubbaddhe' durvaddhe tatra bandhanaM dvividham-rajjubandhanaM, kASThAdiSu vedhabandhanaM vA tat bandhanaM samyak na kRtaM tat durvaddhaM zithilabandhanamityarthaH tasmin 'duNNikkhitte' dunikSipte tatra durnikSiptaM, dur-asamyak nikSiptaM nihitaM tat, na samyak sthApitamiti durnikSiptam tasmin durnikSipte sthUNAdau 'aNikkaMpe' aniSkaMpe, tatra niSkampaH-kampanavarjitaH, na niSkampaH aniSkampaH, tasmin kampanaviziSTe, yata evam ata eva 'calAcale' calAcale asthire ityarthaH, etAdRzasthUNAdiSu sthUNAghaSari yaH zramaNaH zramaNI vA 'ThANaM vA' sthAnaM vA 'sejjaM vA' zayyAM vA 'NisejjaM vA' niSadyAM vA 'nisIhiyaM vA' naiSedhikIM For Private and Personal Use Only Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir su nizIthasUtre vA svAdhyAyAdikaraNam 'e' cetayate 'ceetaM vA sAijjara' cetayamAnaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 9 // sUtram -- je bhikkhU kuliyaMsi vA bharttisi vA silasi vA leluMsi vA aMta likkhajAyaMsi vA dubbaddhe duNNikkhitte aNikkaMpe calAcale ThANaM vA sejjaM vA NisejjaM vA NisIhiyaM vA ceei vA cetaM vA sAijjai 10 chAyA -yo bhikSuH kuDaye vA bhittau vA zilAyAM vA leluke vA antarikSajAte vA durbaddhe durnikSipte aniSkampe calAcale sthanaM vA zayyAM vA niSadyAM vA naiSedhikoM vA cetayate cetayamAnaM vA svadate // sU0 10 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcida bhikSuH zramaNaH zramaNI vAM 'kuliyaMsi vA' kuDye vA tRNabhittirUpakuDye vA 'bhittisi vA' bhittau vA pASANamRttikA - nirmitabhittau girinadItaTarUpAyAM vA 'silesi vA' zilAyAM vA dhAnyAdipeSaNa bRhatpASANakhaNDe vA 'leluMsi vA' leke vA lopTe bRhanmRtpiNDe 'aMta likkhajAyaMsi vA' antarikSajAte vA - AkAzabhAganirmitamaJcakArdo vA, kaMthambhUteM kuDyAdike ? tatrAha - 'dubbaddhe' ityAdi / 'dubbaddhe' durbaddhe samyag rUpeNa bandhanarahite kuDacAdau 'duSNakkhite' durnikSipte asamyagurUpeNa sthApite 'aNikarkape' aniSkaMpe- kampanAdidharmaviziSTe mata eva 'calAcale' calAcale asthire kuMDayAdau yaH zramaNaH zramaNI vA 'ThANaM vA' sthAnaM vA 'sejjaM vA' zayyAM vA 'nisejjaM vA' viSaya vA 'NisIhiya vA' kiyA 'ceer' celayati 'ceetaM vA sAijjai' 'vetayamAnaM vA svadate sa prAyazcitabhAgI bhavati // sU010 // sUtram -- je bhikkhU khadhasi vA phalihaMsi vA maMcaMsi vA maMDavaMsi vA mAlaMsi vA pAsAyaMsi vA hammatalaMsi vA dubbaddhe duSNikkhitte aNikkaMpe calAcale aNaM vA sejjaM vA NisejjaM vA nisIhiyaM vA ceei cetaM kA sAijai / sU0 19 // chAyA - yo bhikSuH skandhe vA parighe vA maJce vA maNDape vA mAle vA prAsAde vAtale vA durbaddhe durnikSipte aniSkampe calAcale sthAnaM vA zayyAM vA niSedha arun at atayate cetayamAnaM vA svadate // su. 11 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'aria vA' skandhe vA tatra skandho nAma ekabhUmaprAsAdavizeSaH, athavA skandho nAma gRham For Private and Personal Use Only Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAyAvadhiH u0 13 sU0 12 anyatIthikAdInAM zilpAdikalAzikSaNaniSedhaH / / iSTikAdArasaMghAto vA tasmin 'phalihaMsi vA' paridhe kA, batra paridho nAma argakAkAro chakASThavizeSaH, tasmin 'maMcaMsi vA' maJce vA kASThastambhopari nirmite khaDvAkAre macce 'mAsi vA maNDape vA, tatra maNDapaH-kASThanirmitaM nirmittikaM sthAnaM tasmin 'mAsaMsiyA' mALe kA, tatra mAlaM gRhopari dvibhUmikAdi tasmin / 'pAsAyaMsi vA' prAsAde vA-prAsAdaH-jIrNazamagRhaM tasmin 'hammatalaMsivA' harmyataLe vA, hayaM jIrNadhanikajananivAsasthAnam, tasmin , kIDaze ! ityAha'dubbaddhe' durbaddhe zithilabandhanayukte 'duNNivikhatte' dunikSipte- samyaganavasthApite 'aNikkameM bhaniSkampe-kampanAdiviziSTe ata eva calAcaLe asthire, etAhazaskandhAdau yo bhikSuH 'ANaM kA sthAnaM vA kAyotsarga vA 'senjaM vA' zayyAM vA zayanIyam 'NisejjaM vA' niSadhAmAsa vA 'NisIhiyaM vA' naiSedhikI vA svAdhyAyAdikaraNam 'ceeI' celayate 'ceetaM vA sAhalyA cetayamAnaM skandhAdiSu asthirAdiSu sthAnAdikaM kurvantaM zramaNAntaraM-aH zramaNaH zramaNI vA svado anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // bhatrAha bhASyakAra:bhASyam-thUNA-kuliya-kkhaMdhA,-iyaM khujaM AhiyaM ca muttesu / tesuM ThANAikaraNA, lambhejjA ANabhaMgAI // chAyA ---sthUNA-kuDaya-skandhAdikaM khu yat AphyAtaM ca sUtreSu / teSu sthAnAdikaraNAt lametAvAbhaGgAdikam // avacUriH-sUtreSu-navamadazamaikAdazeSu sthUNAkuDyaskandhAdikaM yat yAvanmAtramAkhyAtaM kathitaM teSu sthUNAdiSu sthAneSu sthAnAdikaraNAt kAyotsarga-zayyA-niSadyAdi-saMpAdanAt zramaNaH zramaNI vA AjJAbhaGgAdikAn AjJAbhaGgAnavasthAmithyAtvasaMyamavirAdhanAtmavirAdhanAlakSaNAn doSAn umeta prApnuyAt // sU. 11 // sUtram--je bhikkhU aNNautthiyaM vA gAratthiyaM vA sippaM vA siloga vA aTThAvayaM vA kakkaDagaM vA vuggahaM vA salAha vA salAhakahatthayaM vA sikkhAvei sikkhAvetaM vA sAijjai // sU0 12 // chAyA-yo bhikSurampayUthikaM pA gAIsthikaM bAzi kA lokaM vA aSTApadaM vA karkaTakaM vA yudraha vA glAghaM vA glAghakathAstavaM vA zikSapati zikSAmantaM kA svadate // sU0 12 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA aNNautthiyaM vA' bhanyavRthikaM kA paradarzanAnuyAyinaM sApasAdikam 'yArasthiya mA gAhasvika For Private and Personal Use Only Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 312 nizIthasUtre vA-gRhasthaM zrAvakamazrAvakaM vA 'sippaM vA' zilpaM vA-zilpakalA vastrAdisaMpAdanakalAmityarthaH 'silogaM vA' zlokaM vA-saMskRtaprAkRtapadyAtmakaM vA kAvyanATakAdikam 'aTThAvayaM vA' aSTApadaM vA-aSTApadamiti dhUtaphalakaM paTTikArUpam , yasyopari cUtaM krIDayate, upacArAttadviSayakakalAM vA, athavA aSTApadamiti 'pAsA' iti prasiddham , tadviSayAM kalAm , yathA-vayaM no jAnImaH, idaM pAsakaM subhikSadarbhikSAdikaM kathayatItyevaMrUpAM kalAM vA, 'kakkaDagaM vA' karkaTakaM vA karkaTakamiti kacavaraM sarvavastusaMmizraNaM, karkaTamiva karkaTakaM sarvabhAvaikyaM, sarvavastubhAvaikyamityarthaH, evaM kathane ubhayathA'pi doSApattirApatediti / athavA-karkaTakaM nimittazAstrasAmudikazAstrajyotirvidyAdisaMmizraNarUpaM vA, 'buggaI vA vyudgraham-rAjAdiyuddhajanitajayaparAjayajJAnarUpAM kalAm 'salAhaM vA' glAghAM vA-anyaguNavarNanarUpAM kAvyakalAM vA, 'salAhakahatthayaM vA zlAghakathAstavaM vA-lAghAtmikA kathAM stavaM vA, athavA apUrvAbhinavAnekakAvyavarNanakalAM vA yaH zramaNaH zramaNI vA tApasAdikaM zrAvakamazrAvakaM vA 'sikkhAvei' zikSayati-tadviSayAM zikSA dadAti tathA-'sikkhAveMtaM vA sAijjaI' zikSayantaM zilpakalAdInAM zikSaNaM dadataM vA zramaNAntaraM svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / bhatrAha bhASyakAraHbhASyam-sippasilogAikalaM, sikkhAvai annautthiyaM gihiNaM / so pAvai pacchitta, ANAbhaMgAiruvaM ca // chAyA-zilpazlokAdikalAM zikSayati anyatIrthikaM gRhiNam / __ sa prApnoti prAyazcittaM AzAbhaGgAdirUpaM ca // avacUri:-prakRtasUtre zilpazlokAdikalAm , Adipadena zeSAH etadbhinnAH yA anyAH kalAH aSTApadAdirUpAH, tAH sarvA api sUcitAH bhavanti, etAH kalAH zilpAdikAH kadAcidapi zramaNaH tApasAdikaM gRhasthAdikaM vA na zikSayet , yastu zramaNaH mohAtkAraNAntarAd vA anyatIrthikAnAM tApasAdInAM gRhasthAnAM zrAvakANAmanyeSAM vA pUrvoktakalAM zikSayati etatkalAzikSako bhavati sa zramaNaH zramaNI vA AjJAbhaGgAdidoSarUpaM prAyazcittaM prApnoti sa prAyazcittabhAgI bhavatItyarthaH // sU0 12 // sUtram-je bhikkhU aNNautthiyaM vA gAratthiyaM vA AgADhaM vayai vayaMtaM vA sAijjai // sU0 13 // je bhikkhU aNNautthiyaM vA gAratthiyaM vA pharusaM vayai vayaMtaM vA sAijjai // sU0 14 // je bhikkhU aNNautthiyaM vA gAratthiyaM vA AgAdapharusaM vayai vayaMtaM vA sAijjai // sU0 15 // For Private and Personal Use Only Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhUrNibhASyAvariH u013 sU0 13-16 janyatodhikAdInAmAgAADhAviSacanAtyAzAtanAni0 313 je bhikhU aNNautthiyaM vA gAratthiyaM vA aNNayarIe accAsAyaNAe accAsAei accAsAeMtaM vA sAijjai // suu016|| chAyA-yo bhikSuranyatIthikaM vA gAIsthikaM vA AgADhaM vadati dhadantaM vA svadate ||suu0 13 // yo bhikSuranyatIthikaM vA gAIsthikaM vA paruSa vadati ghadantaM vA svadate // 14 // yo bhikSuranyatIthikaM vA gArhasthikaM vA AgADhaparuSa vadati vadantaM vA svadate / / sU0 15 // yo bhikSuranyatIthikaM vA gAIsthikaMvA anyatarayA atyAzAtanayA atyAzAtayati bhatyAzAtayantaM vA svadate // sU0 16 // cUrNI-je bhikkha' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'aNNautthiyaM vA' anyayUthikaM vA tApasAdikaM 'gAratthiyaM vA' gArhasthikaM gRhasthaM vA 'AgAI AgADham-AgADhavacanaM kopayuktavacanamityarthaH 'vayaI' vadati-kathayati 'vayaMtaM vA sAijjaI' badantamAgADhavacanamanyatIthiMka gRhasthaM prati vA vadantaM zramaNAntaraM svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSAzcApi bhavanti // sU0 13 // evaM 'pharusaM' paruSaM kaThoravacanaM vadati vadantaM vA svadate // sU0 14 / / tathA 'AgADhapharusaM' AgADhaparuSaMkopayuktakaThoravacanaM vadati vadantaM vA svadate saH // sU0 15 // evam- anyatIrthika gRhasthaM vA 'aNNayarIe-accAsAyaNAe' bhanyatarayA, anyatIthikAzAtanA-anyatIthikaM prati 'saMsArasvarUpaM jJAtvApi tvaM jinoktaM dharma nAcarasi, sAvadhakriyAmavalambase'tastvAM dhik' ityevaM kathanarUpA / gRhasthAzAtanA-gRhasthaM prati 'tvaM gRhasthaH san dvAdaza vratAni nAcarase, rAtribhojanasaMrambhasamArambhAdikArya kuruSe'tastvAM dhik' ityevaM kathanarUpA, ityAdisvarUpayA ekayA kayAcidAzAtanayA'pi 'accAsAeI' atyAzAtayati-anyatIrthikasya gRhasthasya vA AzAtanAM karoti 'accAsAeMta' atyAzAtayantaM vA AzAtanAM kurvantaM vA 'sAijjaI' svadate sa prAyazcittabhAgI bhavati // 16 // etadAgADhAdikaM kasmin viSaye kimarthaM vA no vadet ! ityatrAha bhASyakAra:-'jAikula' ityaadi| bhASyam--jAi-kula-ruva-bhAsA, gaNa-bala-pariyAga-jasa-tavo-lAbhA / satta-vaya-buddhi-dhAraNa,-uggaha-sIlaM-samAyAro // 1 // eesa visaesu ya, gAratthiya anautthiyaM vAvi / AgADhaM pharusaM no, vaejja AsAyae no vA // 2 // eehiM vayaNehi, sAha kuppeja kiM puNo anno| evaM mamme vayaNe, dosA maraNAiyA bahavo // 3 // For Private and Personal Use Only Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtra chAyA-jAti-kula-rUpa-bhASA-dhana-bala-paryAya-yaza-stapo-lAbhAH / 11 12 13 14 15 16 17 sattva-cayo-buddhi-dhAraNA-'vagraha-zolaM samAcAraH // 1 // eteSu viSayeSu ca, gArhasthika anyatIrthikaM vA'pi / AgADhaM paruSaM no vadet AzAtayet no vA // 2 // etairvacanaiH sAdhuH kupyet kiM punagnyaH / / evaM marmaNi vacane, doSA maraNAdikA bahavaH // 3 // avacUriH--jAti-kuleti gAthAtrayam / atra jAtyAdayaH sannadaza proktAH, te'rthataH sugamAH // 1 // dvitIyagAthAmAha-'eesa' ityAdi, 'eema' eteSu pUrvokteSu jAtyAdiSu biSayeSu gRhasthamanyatIrthikaM vA AgADhaM, paruSam, AgADhaparuSaM ca no vadet, tathA no vA gRhatthamanyatIrthikaM vA 'AsAyae' AzAtayet, na tayoH kAJcidapyAzAtanAM kuryAt // 2 // evaM karaNe kiM syAt ! ityAha'eehi' ityAdi, 'eehi vayaNehiM' etaiH pUrvoktairAgADhAdirUpairvacanaiH 'sAhU' sAdhuH krodhanigrahaparo munirapi 'kuppejja' kupyet-kopAviSTo bhavet tahiM 'kiM puNo anno' kiM punaranyaH no kupyet ? iti kAkupAThaH, etAdRzavacanaiH sAdhorapi kopaH syAt anyasya tu kA kathA iti bhAvaH / atra ke doSAH iti tAn darzayati-evaM' ityAdi 'evaM' evam etAdRze marmaNi vacane marmavedhake vacane kathite sati atra maraNAdikA bahavo doSA bhavanti / marmodghATanasantApataptAH kecit mriyeran , sAdhuM vA AntaralagnavairabhAvena doSAropaM kRtvA rAjadvAre nayeyuH, ityAdi bahudoSasaMbhavAt sAdhurAgADhAdikaM vacanaM na vadet , no vA vadantaM svadeta, no vA atyAzAtanayA tAn asyAzAtayet parakRtAmatyAzAtanAM nAnumodayet / evaM karaNe sAdhurAjJAbhaGgAdidoSabhAgI bhavatIti // 3 / / jAtyAdiSu AgADhA. divacanaprakAraH pradazyate ahaM jAtimAn tathA kulavAn tvaM tu nIco jArajAto vetyAdi 1-2 / ahaM rUpavAn vaM tu kurUpaH 3 / ahaM madhurabhASI tvaM naitAdRzaH 4 / ahaM dhanI san dIkSitaH, tvaM tu nirdhanaH 5 / mahaM balavAn , tvaM nirbalaH 6 / ahaM paryAyajyeSTo'smi bahu jAnAmi tvaM naitAdRzaH 7 / ahaM yazasvI tvaM lokanindho'si 8 / ahaM tapasvI tvaM naitAdRzaH, 9 / mama bahulAbho bhavati tvaM na kimapi labhase 10 / ahaM sattvavAn AntarabalI tvaM kAtaraH 11 / ahaM vayovAn tvamacirajAto bAlaH 12 / ahaM buddhimAn tvaM niddhikaH 13 / mama dhAraNAzaktistIvA vartate tvaM tu vismaraNazIlaH 14 / ahamavaprahe gurvAdijyeSThAjJAyAM varte, tvamuddhataH 15 // ahaM zIlavAn tvaM naitAdazaH 16 / samAcAra iti mahaM sAdhusAmAcAryA varte tvaM svakIyamaryAdAmapi na pAlayasi 17 / ityAdi / sU0 13-16 // For Private and Personal Use Only Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNibhASyAvacUriH u 13 sU017-13 anyasthAnAM kautukaka maikaraNAdiniSedhaH 315 sUtram-je bhikkhU aNNautthiyANa vA gAratthiyANa vA kougakamma karei kareMtaM vA saaijji|| sU0 17 // je bhikkhu aNNautthiyANa vA gAratthiyANa vA bhUikammaM karei kareMtaM vA sAijjai // sU0 18 // je bhikkhU aNNautthiyANa vA gAratthiyANa vA pasiNaM karei kareMtaM vA sAijjai // sU0 19 // je bhikkhU aNNautthiyANa vA gAratthiyANa vA pasiNApasiNaM karei kareMtaM vA sAijjai // sU0 20 // je bhikkhU aNNautthiyANa vA gArathiyANa vA pasiNaM kahei kaheMtaM vA sAijjai // sU0 21 // je bhikkhU aNNautyiyANa kA gAratthiyANa vA pasiNApasiNaM kahei kaheMtaM vA sAijjai // sU0 22 // je bhikkhU aNNautthiyANa vA gAratthiyANa vA tIyaM nimittaM kahei kaheMtaM vA sAijjai ||suu023|| je bhikkhU aNNautthiyANa vA gAratthiyANa vA paDDappaNNaM nimittaM kahei kaheMtaM vA sAijjai // sU0 24 // je bhikhU aNNautthiyANa vA gAratthiyANa vA AgamissaM nimittaM kahei kaheMtaM vA sAijjai / sU0 25 // je bhikkhU aNNautthiyANa gAratthiyANa vA lakSaNaM kahei kaheMtaM vA sAijjai / / sU0 26||je bhikkhU aNNautthiyANa vA gArathiyANa vA vaMjaNaM kahei kaheMtaM vA sAijjai // sU0 27 // je bhikkhU aNNautthiyANa vA gAratthiyANa vA sumiNaM kahei kaheMtaM vA sAijjai / / suu028|| je bhikkhU aNNautthiyANa vA gAratthiyANa vA vijjaM pauMjai pauMjjataM vA sAijjai // sU0 29 // je bhikkhU aNNautthiyANa vA gAratthiyANa vA maMtaM pauMjai pauMjaMtaM vA sAijjai // sU0 30 // je bhivakhU aNNautthiyANa vA gAratthiyANa vA jogaM pauMjai pauMjaMtaM vA saaijji|| suu031|| chAyA-yo bhikSuranyayUthikAnAM vA gRhasthAnAM vA kautukakarma karoti kurvantaM pA svadate // sU0 17 // yo bhikSuHanyayuthikAnAM vA gRhasthAnAM vA bhUtikarma karoti, kurvantaM ghA svadate ||suu0 18 // tho bhikSuranyayUthikAnAM vA gRhasthAnAM vA praznaM karoti kurvantaM For Private and Personal Use Only Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 316 nizIthasUtre bA svadate || sU0 19 // yo bhikSuH anyayUthikAnAM vA gRhasthAnAM vA praznApraznaM karoti kurvantaM vA svadate // sU0 20 // yo bhikSuranyayUthikAnAM vA gRhasthAnAM vA praznaM kathayati kathayantaM vA svadate // sU0 21 // yo bhikSuranyayUthikAnAM vA gRhasthAnAM vA praznApradana . kathayati kathayantaM vA svadate || sU0 22|| yo bhikSuranyayUthikAnAM vA gRhasthAnAM ghA atItaM nimittaM kathayati kathayantaM vA svadate sU0 23 / / yo bhikSuranyayUthikAnAM vA gRhasthAnAM vA pratyutpannaM nimittaM kathayati kathayantaM vA svadate // sU0 24|| yo bhikSuranyayUthikAnAM gRhasthAnAM vA AgamiSyat nimittaM kathayati kathayantaM vA svadate / / sU0 25 // yo bhikSu nyUthikAnAM vA gRhasthAnAM vA lakSaNaM kathayati kathayantaM vA svadate ||suu0 26 / yo mikSuramyUthikAnAM vA gRhasthAnAM vA vyajjanaM kathayati kathayantaM vA svadate || su027|| yo bhikSuranyayUthikAna vA gRhasthAnAM vA svapnaM kathayati kathayantaM vA svadate ||suu0 28|| yo bhikSuranyayUthikAnAM vA gRhasthAnAM vA vidyAM prayukte prayuJjAnaM vA khadate // sU0 29|| yo bhikSuranyayUthikAnAM vA gRhasthAnAM vA mantraM prayukte prayujjAnaM vA svadate ||suu0 30|| yo bhikSuranyayUthikAnAM vA gRhasthAnAM vA yogaM prayuGkte prayuAnaM vA svadate || sU0 31|| cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'aNNautthiyANa vA' anyayUthikAnAM vA 'gAratthiyANa vA' gRhasthAnAM vA 'kougakammaM karei ' kautukakarma karoti, tatra kautukaM - dRSTyAdidoSanivAraNArthaM snAnAdikamauSadhAdikaM vA karoti, tathA ca yaH zramaNaH paratIrthikAnAM kautukakarma karoti arthAt zmazAnacatvarAdiSu snAnaM kArayati athavA kospi tApasAdikaH gRhastho vA jvarazUlAdirogeNa glAno jAtaH tasya jvarAdi rogazAntyarthaM sacittamacittaM vA auSadhAdikamAnIya dadAti yena tasya rogaH saba eba zAnto bhavati sa nIrogatAM labhate tadetat zmazAnAdisnAnamauSaghAdidAnaM ca kautukakarma kathyate / athavA kutukasya bhAvaH kautukaM kutUhalatA gRhasthAdInAM manoraJjanAya kriyamANaM karma kautukakarma tathA 'kareMtaM vA sAija ' kurvantaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSA bhavanti // sU0 17 // evam 'bhUikammaM karei' bhUtikarma - zarIrAdirakSArthaM bhasma poTTalikAbhimantraNarUpaM karoti || sU0 18 || 'pasiNaM kare' praznaM karoti - anyatIrthikAdinimittaM darpaNAdau devAdyAhnAnaM kRsvA zubhAzubhaphalapracchanarUpaM karoti / / sU0 19 // 'pasiNApasiNaM karei' praznapraznaM karoti -vidyAmantritAghaNTAyAH karNamUle vAdanena tatra devatA'vatIrya pRSTasya praznasya viSaye sA punarapi praznaM karoti yattava pUrvamevamAsIt na vA?' iti ekasmin prazne dvitIyapraznakaraNam evaM prazne praznakaraNarUpaM praznapraznamanyatIrthikagRhasthanimittaM karoti kurvantaM vA svadate // sU0 20|| 'pasiNaM kahe ' praznaM kathayati anyatIrthikagRhasthemyaH darpaNAdyavatIrNadevatA kathita zubhAzubhaphalarUpamuttaraM kathayata. / / sU0 21 / evam 'pasiNApasiNaM kahei' prazna praznaM kathayati praznoM paripraznasyottaraM kathayati // 22 // 'tIyaM nimittaM kahei' atItaM nimittaM kathayati anyatIrthika gRhasthebhya: 'tavAtItakAle 1 For Private and Personal Use Only Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNibhASyAvadbhiH u0 13 sU0 17-31 anyatIrthikagRhasthAnAM kautukakarmAdikaraNani0 317 etAdRzaM zubhamazubhaM vA jAtam, amukaprakArako lAbhastvayA labdhaH, etAdRzaM sukhaM duHkhaM vA prAptam', ityAdirUpaM nimittaM kathayati // sU0 23 // evameva 'paDappanna nimittaM' pratyutpannaM vartamAnakAlika nimittaM kathayati // sU0 24 // evaM 'AgamissaM nimittaM kaheI' gamiSyatkAlikaM bhaviSyakAlikaM yat 'tavAne etAdRzaM zubhamazubhaM vA bhaviSyatI'tyAdirUpaM nimittaM kathayati // sU. 25 // evaM 'lakkhaNaM kaheI' lakSaNaM kathayati, tatra lakSaNaM dvividham - bAhyamAbhyantaraM ca, tatra bAhya-hasvadIrghazarIrAvayavarekhAdikam, AbhyantaraM-svabhAvasatvAdikam / bAhyalakSaNaM-hastapAdAdizarIrAvayavasaMbhavaM dvAtriMzatpramANakaM bhavati yathA 'ayaM dvAtriMzallakSaNaH puruSaH' iti, etadbhinnAnyAnyapi lakSaNAni bhavanti, yathA 'baladevavAsudevazarIre'STottarazatam , cakravartitIrthakarazarIre'STottaraM sahanaM lakSaNAnAM bhavati tanmadhyAttava zarIre iyanti lakSaNAni viSante'tastvaM mahApuruSo bhaviSyasI'tyAdi, tathA 'tava zarIre kAnicidazubhalakSaNAni santItyato'gre tvaM duHkhI bhaviSyasI'tyAdi ca lakSaNaM kathayati // 26 // evaM 'vajaNaM kaheI' vyaJjanaM kathayati, tatra-vyaJjana-mazatilAdikaM kathayati-tadviSayakaM zubhAzubhaphalaM pratipAdayati // sU0 27 // 'mumiNaM kahei' svapnaM kathayati-svapnaphalaM pratipAdayati, tatra svapno dvividhaH-manoviSayo jJAnaviSayazca, taM svapnaM prAyaH suptajAgarAvasthaH pazyati, saca svapno bhaviSyakAlikasukhaduHkhayonimittaM bhavati yathA manuSyANAM maraNakAle pUrvamevAriSTadarzanaM bhavati tacca sukhaduHkhanimittaM jAyate, tadariSTaM trividhaM kAyikaM vAcikaM mAnasaM ca, tatra kAyika rogapIDAvaNAghanekaprakArakam 1, vAcikaM sahasAvAkpratibandhAdikamanekavidham 2, mAnasikamapyariSTamArthikakauTumbikamanomAlinyAdivividhaprakArakam 3 / svapnadarzanaM paccaprakArakaM bhavati yAthAtathya-pratata-cintA-viparItA-vyaktamedAt, tatra sarvapApaviratAH sAdhavaH saMghRtAH yAthAtathyasvapnadarzakAH, itare gRhasthAdayaH pArzvasthAdayazca yAthAtathyaM prati bhajanIyAH, eSAM svapnaM yAthAtathyaM tadviparItaM vA bhavet / yat svapnadarzanaM yathaiva dRSTaM tathaiva bhavati tat yAthAtathyaM svapnadarzanam 1, pratatastu svapnasaMtAnaH zrRMkhalAvat 2, jAgaritAvasthAyAM yat cintitaM tadeva rAtrau pazyati tat ciMtAnAmakaM svapnadarzanam3, viparItaM viparotaphaladAyakaM svapnadarzanaM tu tat yat zucisugandhyAdike medhye svapne dRSTe phalamamedhyaM bhavati, amedhye svapne dRSTe tat phalaM medhyaM bhavati, yathA dRSTaM tadviparItaM phalaM yatra bhavati tad viparItaM svapnadarzanaM caturtham 4, svapnadazAyAM yat dRSTaM pratibuddho'yaM sphuTarUpeNa na saMsmarati, saMsmaran vA yasyAthai samyag nAvagacchati tadavyaktanAmakaM svapnadarzanaM paJcamam 5 / paJcaprakArako'pi svapnaH paJcendriyaviSayo bhavati, sarve'pi svapnAH prAyaH indriyaviSaye eva bhvntiiti| ayaM bhAvaH-dRSTasya zrutasya tadatiriktasya vA vastuno vAsanAvazAt suptAvasthAnaM mAnasajJAnaM svapnadarzanam, tat trividhaM-dhAtuvikArajanitam 1, vAsanAjanitam 2, adRSTajanitaM 3 c| tatrAdRSTajanitaM svapnadarzanaM sarvathaiva zubhAzubhaM phalaM dadAtyeva, etadatirikaM tu phalaM dadAti na vA dadAtIti / For Private and Personal Use Only Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 320 nizIthasUtre sUtram -- je bhikkhU aNNautthiyANa vA gAratthiyANa vA nihiM paveei pavetaM vA sAijjai // sU0 34 // chAyA - yo bhikSuranyayUthikAnAM vA gArhasthikAnAM vA nidhi pravedayati pravedayantaM vA svadate // sU0 34 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'aNNautthiyANa vA' anyayUthikAnAM vA 'gAratthiyANa vA' gArhasthikAnAM gRhasthAnAM vA 'nihi pavei' nidhim pravedayati, tatra nidhAnaM nidhiH nihitaM sthApitaM draviNajAtamityarthaH pravedayati, mantrAdinA jJAtvA bhUminihitaM dravyaM kathayati prakAzayatIti tathA 'pavetaM vA sAijjai' pravedayantaM kathayantaM zramaNAntaraM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSA api bhavantIti / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir atrAha bhASyakAra H-- bhASyam -- ghAuM suvaNNajaNayaM, nihiM vA paveyae ya je bhikkhU / giriNaSNa titthiyANaM so pAvara ANabhaMgAI || chAyA - dhAtu suvarNajanakaM nidhi vA pravedayet yo bhikSuH / gRhiNAmanyatIthikAnAM sa prApnoti AzAbhaGgAdim // avacUriH - yo bhikSuH zramaNaH zramaNI vA dhAtuM yasmin dhamyamAne suvarNAdikaM patati sa dhAtuvizeSaH, taM pUrvasUtroktaM trividhamapi, tathA nidhiM vA, tatra nidhAnaM nidhiH nihitaM sthApitaM draviNajAtaM gRhiNAM gRhasthAnAmanyatIrthikAnAM tApasAdInAM pravedayet kathayet sa zramaNaH AjJAbhaGgAdikAn doSAn prApnoti, tatra dhAtukhiprakArako bhavati pASANarasamRttikAbhedAt, tatra yatra pASANe dhamyamAne suvarNAdikaM patati sa pASANaghAtuH 1, yena dhAtujalenAsitaM tAmrAdikaM suvarNA. dikaM bhavati sa rasadhAturiti kathyate 2 yA tu mRttikA yogayuktA dhmAyamAnA vA suvarNAdi bhavati sa mRttikAdhAtuH 3 / taM dhAtuM, tathA nidhiH sthApitadravyajAtaM sa nidhiH manuSyadevataiH adhiSThito'nadhiSThito vA bhavati, tathA nidhirjale vA bhavati, sthaLe vA bhavati, tatra yo nidhiH sthale bhavati sa dvividhaH nikSipto vA anikSipto vA, sarvopyayaM nidhiH svarUpato dviprakArako bhavati kRtarUpo'kRtarUpazca / dhAtunidhikathane ime doSAH - dhAtUnAmagninA ghamane SaDjIvanikAyavirAdhanA bhavati / nidhidarzane tasya devAdhiSThitatvenAneke vighnAH samudbhavanti / rAjJA jJAte rAjadaNDamapi prApnuyAt / tatra cakradhvajo rAjA dRSTAntaH tathAhi - AsIt magadhadeze puSpapuranagare cakradhvajo rAjA, tena rAjJA cakrAGkitA aneke dInArA AnAyya nidhAnatvena sthApitAH nidhAnasthApanAnantaraM bahudinAni vyatItAni tadanantaraM For Private and Personal Use Only Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNi bhASyAvacUriH u0 13 sU0 35-48 pAtrAdiSu mukhadarzanasyavamana virecanayozcani* 321 nidhijJaH kazcit tApaso nidhilakSaNena jJAtvA khanitvA nidhAnaM niSkAsya nItavAn tena ca vyavahAraM karoti tad hastAt anyaH tadanyo vyavahAraM karoti, evaM kramaparaMparayA rAjapuruSeNa dRSTaH / sa rAjapuruSaH taM rAjasamIpaM nItavAn / rAjJA pRSTaH - kasmAdime dInArAstvayA labdhAH, tena kathitamamukasamIpAt labdhavAnasmi / evaM paramparayA yena nidhAnamutkhAtitam sa rAjJA nigRhya daNDitaH / ityevaM nidhidarzane'neke doSAH samApadyante / tasmAtkAraNAt zramaNaH zramaNI vA ghAtuM nidhi vA na svayaM pravedayet, na paradvArA pravedayet na vA pravedayantaM kamapyanumodayediti / sU0 34 // " sUtram -- je bhikkhu mattae appANaM dehe dehaMtaM vA sAijjai // sU0 35 // je bhikkhU adAe appANaM dehe dehataM vA sAijjai // 36 // je bhikkhU asIe appANaM dehe dehataM vA sAijjai // sU0 37 // je bhikkhU maNie appANaM dehe dehataM vA sAijjai // sU0 38 // je bhikkhU kuMDapANIe appANaM dehe dehaMtaM vA sAijjai // sU0 39 // bhikkhu phANie appANaM dehe dehataM vA sAijjai // sU0 40 // je bhikkhU tella appANaM dehai dataM vA sAijjai || sU0 41 // je bhikkhU mahue appANaM dehei dehaMtaM vA sAijjai // sU0 42 // je bhikkhU sappie appANaM dehe dehaM vA sAijja || sU0 43 // je bhikkhU majjae appANaM de hei dehaMtaM vA sAijjai // sU0 44 || je bhikkhU vasAe appANaM de he dehata vA sa ( ijjai || sU0 45 // chAyA - yo bhikSurmAtrake AtmAnaM pazyati pazyantaM vA svadate ||35|| yo bhikSurAdarza AtmAnaM pazyati pazyantaM vA svadate ||suu0 36|| yo bhikSurasyAmAtmAnaM pazyati pazyantaM vA svadate // sU0 37 // yo bhikSurmaNau AtmAnaM pazyati pazyantaM vA svadate // sU0 38 | yo bhikSuH kuNDapAnIye AtmAnaM pazyati pazyantaM vA svadate // suu39|| yo bhikSuH phANite (taralaguDe) AtmAnaM pazyati pazyantaM vA svadate / sU 40 || yo bhikSustaile AtmAnaM pazyati pazyantaM vA svate // 41 // yo bhikSurmadhuke AtmAnaM pazyati pazyantaM vA svadate // suu2|| yo bhikSuH sarpiSi AtmAnaM pazyati pazyantaM vA svadate / sU0 43|| yo bhikSurmadye AtmAnaM pazyati pazyantaM vA svadate // 44 // yo bhikSurva sAyAmAtmAnaM pazyati pazyantaM vA svadate ||su0 45 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcit bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'mattae, mAtrake, tatra mAtrakaM nAma yena pAtreNa jalaM pibati tat tathA ca jalapUritapAnapAtre 'appANaM 41 For Private and Personal Use Only Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizayasUtre dehe' AtmAnaM mukhAdikaM pazyati prekSate tathA 'deheta vA sAjjai' pazyantaM vA jalaparitamAtrake svAtmAnaM pazyantaM zramaNAntaraM svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSA api bhavanti ||suu0 35 // evam 'adAe appANaM dehei' Adarza-darpaNe AtmAnaM pazyati // sU0 36 // 'asIe appANaM deheI' asau khaDge AtmAnaM pazyati // sU0 37 // 'maNIe appANaM deheI' maNau AtmAnaM pazyati // sU0 38 // 'kuMDapANIe appANaM dehei' kuNDapAnIye hRdAdijale AtmAnaM pazyati / / sU0 39 / 'phANie appANaM dehei' phANite ikSuvikArabhUte tarale guDe AtmAnaM pazyati / / suu040||'telle appANaM dehei' taile AtmAnaM pazyati // sU0 41 // 'mahue appANaM dehei' madhuke-madhau 'sahada' iti prasiddhe dravabhUte tarale madhau AtmAnaM pazyati // sU0 42 / / 'sappie appANaM deheI' sarpiSi-ghRte AtmAnaM pazyati // sU0 43 // 'majjae appANaM dehei' madhake-madye surAyAmAtmAnaM pazyati // sU0 44 // 'vasAe appANaM dehei' vasAyAM zArIrikaghAtuvizeSe 'carbI' iti prasiddhAyAM AtmAnaM pazyati pazyantaM vA anumodate sa doSabhAgI bhavati // sU0 45 // atrAha bhASyakAraHbhASyam-mattayAivasAMtesu, erisannayaresu vA / ____ appANaM dehae bhikkhU, ANAbhaMgAi pAvaI // chAyA- mAtrakAdivasAMteSu IdRzAnyatareSu vA / AtmAnaM pazyati bhikSuH, AzAbhaGgAdi prApnoti // avacUriH-paJcatriMzattamasUtrAdArabhya paJca catvAriMzattamaparyantasUtreSu mAtrakAdIni vastUni kathitAni teSu sarveSu, tathA tAdRzeSu anyeSvapi vastuSu yo bhikSurAtmAnaM zarIramukhAdikaM pazyati 'jattiyamettA u AhiyA ThANA' iti vacanAt yAvanmAtrANi AkhyAtAni sthAnAni-mukhAdi. darzanayogyAni vastUni teSu sarveSu ya AtmAnaM pazyati sa AjJAbhaGgAdidoSAn prApnoti // sUtram-je bhikkhU vamaNaM karei kareMtaM vA sAijjai ||suu0 46 // chAyA-yo bhikSarvamanaM karoti kurvantaM vA svadate // sU0 46 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kacit bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'vamaNaM kareI' vamanaM karoti, tatra vamanaM sukhadvArA mazitAzanAdehiniSkAsanamityarthaH 'karataM vA sAijjai, vamanaM kurvantaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 46 // sUtram-je bhikkhU vireyaNaM karei kareMtaM vA sAijjai // sU0 47 // chAyA-yo bhikSu virecanaM karoti kurvantaM vA svadate ||suu0 47 // For Private and Personal Use Only Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir burNibhASyAvariH u0 13 sa0 49-51 ArogyArthapratIkArapArzvasthavandanaprazaMsanani0 23 cUrNo-'je bhikkhU' ityAdi / 'je 'bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramamAH zramapI bA 'vireyaNaM kareI' virecanaM karoti, tatra virecanaM nAma adhaH-srAvaNam, saMgRhItamalasya apAnadvArA bahinissAraNaM tAdRzaM virecanaM karoti tathA kareMta vA sAijjaI' virecanaM kurvantaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSA api bhavanti / / sU0 47 // sUtram-je bhikkhU vamaNavireyaNaM karei kareMtaM vA sAijjai ||suu0 48 // chAyA- yo bhikSurvamanavirecanaM karoti kurvantaM vA svadate // sU0 48 // cUrNI--'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'vamaNavireyaNaM karei' vamanaviracanaM-samakAlaM vamanaM virecanaM ca karoti tathA 'kareM vA sAijjai' bamanaM ca virecanaM ca kurvantaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 48 // sUtram-je bhikkhU AroggapaDikammaM karei kareMtaM vA sAijjai // sU 49 // chAyA - yo bhikSarArogyapratikarma karoti kurvantaM vA svadate // sU0 49 // cUrNI -'je bhikkha' ityAdi / 'je bhikkha' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'AroggapADakamma' Arogyapratikarma karoti, tatrArogyaM nairujyaM tasmin satyapi pratikarma cikitsA karoti anAgatarogasya pratikarma karoti arthAt yo hi rogarahitazarIropi anAgatakAle'pi mama zarIra kopi rogaH zarIravinAzako mA bhUyAt, iti kRtvA balAdivRddhyartha bhAvirogazamanArtha vA auSadhagadInAM sevanalakSaNaM pratikarma karotIti tathA 'kareMtaM vA sAijjaI' Arogyapratikarma kurvantaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSA api bhavanti / / sU0 49 // avAha bhASyakAra:bhASyam-- arogatte sarIrassa, balabuddinimittagaM / sevae osahaM jo u, ANAbhaMgAi pAbai / chAyA- arogatve zarIrasya, balavRddhinimittakam / sevate auSadhaM yastu mAjhAbhaGgAdi prApnoti // avacUriH-yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA nIrogazarIropi balAdivRddhayartham upalakSaNAt AgAmikAle mama zarIre rogo mA bhavatu, iti buddhyA ca auSadhAdikaM sevate, For Private and Personal Use Only Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 324 nizIthasUtre auSadhAdisevanaM karoti sa bhikSuH zramaNaH zarIrapratikarma kurvANaH punarAjJAbhaGgAdikAn doSAn prApnoti // sU0 49 // sUtram - je bhikkhU pAsatthaM vaMdai vaMdataM vA sAijjai || sU0 50 // chAyA - yo bhikSuH pArzvasthaM vandate vandamAnaM vA svadate // su. 50 // cUrNiH - 'je bhikkhU' ityAdi' 'je bhakkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'pAsatthaM' pArzvastham, tatra pArzve jJAnadarzanacAritrasya samIpe tiSThati na tatra udyamati yaH saH pArzvasthaH, athavA 'pAzasthaH' iticchAyA, tatra pAzo nAma bandhanam, tatkAraNamaniratyAdi kimapi pAzapadena procyate, tAdRze pAze aviratyAdirUpe tiSThati yaH sa pAzasthaH, sa dvividho dviprakArakaH dezataH sarvatazca tatra dezataH pArzvasthaH zayyAtarapiNDabhogyAdibhedairanekavidhaH / sarvatastrivikalpaH jJAnadarzanacAritrabhedena tatra jJAnavirAdhako darzana virAdhakazcAritravirAdhakazceti, tathAhi - jJAnasya virAdhakaH pArzvasthaH 1, darzanAticAre vartate 2, cAritre sthito na bhavati, ato'ticArajAtaM parityajati sa pArzvasthaH 3, tAdRzaM pArzvastham 'vaMdai' vandate vidhipUrvakaM vandananamaskArAdikaM karoti tathA 'vaMdetaM vA sAijjara' vandamAnaM svadate pArzvasthasya vandanaM kurvantaM zramaNAntaramanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSA api bhavanti // sU0 50 // " sUtram -- je bhikkhU pAsatthaM pasaMsai pasaMsaMtaM vA sAijjai // sU015 chAyA - yo bhikSuH pArzvasthaM prazaMsati prazaMsantaM vA svadate // 0 51 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'pAsatthaM' pArzvastham 'pasaMsad' prazaMsati 'eSa zuddhacAritrArAdhakaH' ityevaMrUpAM prazaMsAM karoti tathA 'pasaMsaMtaM vA sAijjai' prazaMsantaM vA svadate, yo hi zramaNaH pArzvasthasya prazaMsAM karoti tamanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSA bhavanti // sU0 51 // sUtram - je bhikkhU kusIlaM vaMdai vedaMtaM vA sAijjai // sU0 52 // je bhikkhU kusIlaM pasaMsai pasaMsaMtaM vA sAijjai // sU0 53 || je bhikkhU osaNaM vaMda vaMdataM vA sAijjai // sU0 54 || je bhikkhU osaNNaM pasaMsai pasaMsaMtaM vA sAijjai / sU0 55 // je bhikkhU saMsattaM vaMdana vaMdataM vA sAijjai || sU0 56 // je bhikkhu saMsattaM pasaMsai pasaMsaMtaM vA sAijjai // sU0 57 // je bhikkhU ahAchaMda vaMda vaMdataM vA sAijjai // sU0 58 // je bhikkhU ahAchaMdaM pasaMsai pasasaMtaM vA sAijjai || sU0 59 || je bhikkhU nitiyaM For Private and Personal Use Only Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kuzIlAdinavAnAM vandanaprazaMsananiSedhaH 325 dhUrNibhASyAvacUriH u0 13 sU0 52-69 vaMda vaMdataM vA sAijjai // sU0 60|| je bhikkhu nitiyaM pasaMsai pasaMsaMtaM vA sAijjai // sR0 61 // je bhikkhU kAhiyaM vaMdana vaMdataM vA sAijjai // sU062 je bhikkhu kAhi pasaMsa pasaMsaMtaM vA sAijjai || sU0 63 // je bhikkhU pAsaNiyaM vaMdai vaMdataM vA sAijjai // sU0 64 // je bhikkhU pAsaNiyaM pasaMsai pasaMsaMta vA sAijjai // sU0 65 || je bhikkhu mAmagaM vaMdai vaMdataM vA sAijjai // sU0 66 // je bhikkhU mAmagaM pasaMsai pasaMsaMtaM vA sAijjai // sU0 67 // je bhikkhU saMpasAriyaM vaMda vaMdataM vA sAijjai ||sU0 68 // je bhikkhU saMpa sAriyaM pasaMsai pasaMta vA sAijjai ||suu0 69 // // chAyA -yo bhikSuH kuzIlaM vandate vandamAnaM vA svadate // sU0 52|| yo bhikSuH kuzIlaM prazasati prazaMsantaM vA svadate || sU0 53|| yo bhikSuravasanna vandate vandamAnaM vA svadate // sU0 54 || yo bhikSuravasannaM prazaMsati prazaMsantaM vA svadate ||su0 55 // yo bhikSuH saMsaktaM vandate vandamAnaM vA svadate // sU0 56|| yo bhikSuH saMsaktaM prazaMsati prazaMsantaM vA svadate // sU0 57 // yo bhikSuryathAchanda vandate vandamAnaM vA svate // sU0 58 // yo bhikSuyathAchanda prazaMsati prazaMsantaM vA svadate // sU0 59 / yo bhikSunaityika' vandate vandamAna vA svadate // sU0 60 // yo bhikSurnaityika' prazaMsati prazaMsantaM vA svadate // sU0 61 / / yo bhikSuH kAfthaka vandate vandamAnaM vA svadate ||su* 62 // yo bhikSuH kAthikaM prazaMsati prazaM sandate / / 0 63 // yo bhikSuH prAznikaM vandate vandamAna vA svadate // sa0 64 yo bhikSuH prAznika prazaMsati prazasantaM vA svadate // su0 65 // yo bhikSurmAmakaM vandate vandamAnaM vA svadate / sU0 66 // yo bhikSurmAmakaM prazaMsati prazaMsantaM vA svadate // su0 67 // yo bhikSuH sAMsArika vandate vandamAnaM vA svadate // sU0 68 // yo bhikSuH sAMprasArika prazaMsati prazaMsaMtaM vA svadate // sU0 64 || cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'kusIlaM kuzIlam, tatra kutsitaM zIlaM yasya sa kuzIlaH tam, athavA kutsiteSu ninditeSu karmasu suzIlaM karotItyataH kuzIlaH, evaM vandanaM prazasanaM cAdhikRtya kuzIlA vasanna-saMsakta-yathAchanda - naityika-kAthikaprAznika--mAmaka-sAMprasArika- paryantaM sUtrANi pArzvasthasUtravadeva vyAkhyeyAni tatra kuzIlaH kutsitaM zIlam AcAro yasya sa kuzIlaH, athavA kutsiteSu ninditeSu karmasu zIlaM svabhAvo yasya sa kuzIlaH kautukakarmata Arabhya vidyAmantracUrNa paryantakaraNakAraNAdibhirupajIvI taM vandate0 || sU0 52 // 'pasaMsaI' prazaMsati // sU0 53 || 'osannaM' avasannam, tatra avasannaH yaH sarvAmapi sAmArcArI vitathAM karoti saH, taM vandate || sU0 54 || prazaMsati ||su0 55 // 'saMsattaM' saMsaktaM tatra saMsaka: 1 For Private and Personal Use Only Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 326 www.kobatirth.org nizothasUtre " cAritravirAdhakadoSeSu saMsaktaH AsaktaH cAritravirAdhakadoSayukta ityarthaH, yathA gaMvAdimRtazarIraM kathitaM sadanekaprakArakakRmijAlAkIrNaM bhavati tathaiva saMsakto'pyanekadoSAkIrNo bhavati, sa bahurUpipuruSavat anekarUpadhArI bhavati, naTavat anekarUpANi karoti, vastravat yathA haridvArAgaraktaM prakSAlya gerukAdi - rAgaraktaM karoti, evaM saMsakto'pi nAnAprakArako bhavati, yathA pArzvastheSu tiSThan pArzvastho bhavati, kuzIleSu tiSThan kuzalo bhavati, evamavasannAdiviSaye'pi vijJeyam / evamanyeSvapi yathAvidheSu tiSThan yathAvidha eva jAyate / etAdRzaM saMsaktaM vandate / / sU0 56 || prazaMsati / sU0 57|| 'ahAcchaMda' yathAcchandam, yathAcchandaH yathA yatprakArakaH chandaH abhiprAya utpadyate tadanusAraM varttate yaH sa yathAcchandaH yatheccha kAryakArI AgamanirapekSacArItyarthaH taM vandate // sU0 58 // prazaMsati // sU0 59 // 'nitiyaM' naityikam naityika:- nityapiNDabhojI yaH pratidinamekasmAdeva gRhAt niyamata AhArAdikaM gRhNAti saH tAdRzaM vandate // sU0 60|| prazaMsati // sU0 61 // 'kAhiye' kAthikam kAthikaH kathAkArakaH, yo'zanAdyarthe yazaH kIrtiprAptyarthaM ca dharmAdikathAM kathayati yaH saH taM vandate // sU0 62 || prazaMsati // sU0 63 // 'pAsaNiyaM' prAznikam, prAznikaH yaH sAvadhapraznaM karoti, sAvadhamapi praznasyottaraM dadAti bhUtabhaviSyatkAlikaM zubhAzubhaM praznasyottaraM dadAti saH taM vandate // sU0 64 || prazaMsati // sU0 65 || 'mAmagaM' mAmakam, mAmakaH-yaH upadhivastrapAtravasatyAdau mama mameti mamakArakaraNAt mAmakaH procyate, ete upadhyAdayo . mama santi na ko'pyanyaH eSAmupabhogaM karotu, ityevaM kathanazIlo mAmakaH, yathA - madIyo dezaH sundaraH, vRkSavApIsa rastaDAgAdizobhitaH naitAdRzo'paro dezaH, suvihAro mama dezaH, yatra sulabhavaatikopa karaNAdayo bahavo gugAH santi, yatra zAligodhUmAdIni anekaprakArakANi vastUni niSpadyante yatra gomahiSyAdInAM prabhUtatvena dugdhadadhinavanItaghRtAdIni pracurANi bhavanti, yatra vastrAlaGkArAdibhirupazobhitaH strIpuruSAdirvarttate, tatra sAdhusAdhvInAmupadravakArako jano na ko'pi vartate, etAdRzo dezo mama, ityAdirUpeNa sarvatra mamakArako mAmakaH procyate taM vandate // sU0 66 // prazaMsati // sU0 67|| 'saMpasAriyaM' sAmprasArikam, sAmprasArika : - gRhasthAnAM kAryeSu gurulAghavaM saMprasArayituM vistArayituM vistareNa tadvistareNa tadviSaye saMmatiM dAtuM zIlaM yasya sa saMprasArI, sa eva sAmprasArikaH gRhasthAnAM vyApArAdiSu kauTumbikocitAnucitakAryeSu mArgapradarzaka, taM yo vandate // su068|| prazaMsati prazaMsantaM vA'nyaM svadate anumodate saH AjJAbhaGgAdidoSAn prApnotIti / * atrAha bhASyakAraH -- bhASyam -- pAsatthaM ca samArambha, saMpasAriyamaMtagaM / vaMdai pasaMsaI ceva, ANAbhaMgAi pAvaI || Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yUNimAjyAvariH u0 13 sU0 70-83 dhAtrIdUtyAdipiNDaparibhoganiSedhaH 327 chAyA-pArzvasthaM ca samArabhya, sAMprasArikAntam / . vandate prazaMsati caiva, AzAbhaGgAdi prApnoti // avacUriH - 'je bhikkhU' iti / yo bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'pAsatya' pArzvasthamArabhya sAmprasArikAntaM sAmprasArikaparyantaM zithinAcAraM muniveSadharaM vandate vadanAM karoti prazaMsati prazaMsAM karoti ca sa AjJAbhaGgAdidoSAn prApnotItyata teSAM vandanA prazaMsAM ca na kuryAt tatkaraNAt mitthyAtvAdidoSa Apadyeta / sU0 69 // sUtram-je bhikkhUdhAIpiMDaM bhuMjai bhujaMtaM vA sAijjai // sU0 70 // chAyA -yo bhikSurdhAtrIpiNDa bhuGkte bhuJjAnaM vA svadate // suu070|| cUrNiH-je bhikkhU ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcit bhikSu 'dhAIpiMDaM bhuMjaI' dhAtrIpiNDaM bhuGkte, tatra dhAtrIkarmakaraNena yat piNDAdikaM bhavati tat dhAtrIpiNDam gRhasthabAlakAdeH krIDanaM kArayitvA tato gRhyamANaH piNDaH sa dhAtra piNDaH, tam dhAtrIpiNDam tAdRzadhAtrIpiNDasyopabhogaM karoti tathA 'muMjataM vA sAijjaI' bhuJjAnaM vA svadate / yo hi bhikSurdhAtrIpiNDasyopabhogaM karoti tamanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati |suu0 70 // sUtram-je bhikkhU duIpiMDaM bhuMjai bhujaMtaM vA sAijjai ||suu0 7 // je bhikkhU NimittapiMDaM bhuMjai bhujaMtaM vA sAijjai // sU072|| je bhikkhU AjIviyapiMDaM bhuMjai bhuMjaMtaM vA sAijjai // sU0 73 // je bhikkhU vaNImagapiMDaM bhuMjai bhuMjaMtaM vA sAijjai // sU0 74 // je bhikkhU tigicchapiMDaM muMjai bhuMjataM vA sAi jai // sU0 75 // se bhivakhU kohapiMDaM bhuMjai bhujaMtaM vA sAijjai // sU0 76|| je bhikkhU mANapiMDaM bhuMjai bhujaMtaM vA sAijjai // sU0 77|| je bhikkhU mAyApiNDaM bhuMjai bhujaMtaM vA sAijjai // sU0 78||je bhikkhU lobhADaM muMjai bhujaMtaM vA sAijjai // sU0 79 // je bhikkhU vijjApiMDaM muMjai bhujaMtaM vA sAijjai / / sU080 // je bhikkhU maMtapiMDaM bhuMjai bhujaMta vA sAijjai // sU0 81 // je bhikkhU jogapiMDaM bhuMjai bhujaMtaM vA sAijjai ||suu0 82 // je bhikkhU cuNNapiMDaM bhuMjai bhuMjataM vA sAijjai ||suu0 83 // __chAyA-yo bhikSu tIpiNDa bhuGkte bhuJjAnaM vA svadate // suu071|| yo bhikSunimitapiNDaM bhuGakte bhujAnaM vA svadate // sU0 72 // yo bhikSuH AjIvikApiNDa bhuGkte bhumjAna For Private and Personal Use Only Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 328 nizIthasUtre ghA svadate || sU073|| yo bhikSurvanIpakapiNDaM bhuGkte bhujJAnaM vA svadate // sU074 || yo bhikSuH cikitsA piNDaM bhuGkte bhujAnaM vA svadate / / sU0 75 // yo bhikSuH krodhapiNDaM bhuGkte bhuJjAnaM vA svadate // sU0 76 / / yo mithurmAnapiNDaM bhuGkte bhuJjAna vA svadate // sU0 77 // yo bhikSurmAyApiNDaM bhuGkte bhujAnaM vA svadate // sU0 78 // yo bhikSurbhANDaM bhuGkte bhuJjAnaM vA svadate // su079 // | yo bhikSurvidyApiNDaM bhuGkte bhuJjAnaM vA svadate / sU0 80|| yo bhikSurmantrapiNDaM bhuGkte bhuJjAnaM vA svadate // sU0 89 // yo bhikSuryogapiNDaM bhuGkte bhujA vA svadate ||suu0 8 2 || yo bhikSu cUrNapiNDaM bhuGkte bhuJjAnaM vA svadate || sU083 || cUrNI - evam - dUtIpiNDAdArabhya cUrNapiNDaparyantAni trayodaza sUtrANi vyAkhyeyAni, tatra'duIpiMDa bhuMjai' dUtIpiNDaM bhuGkte, tatra yo gRhasthasya sandezaM grAmAd pramAntarAdvA grAmaM grAmAntaram Anayati nayati sa dUtaH, etatkArye striyA mukhyatvamiti dUtIzabdo'tra prayuktaH, tadyogyakArye kRtvA AhArAdipiNDo gRhyate sa dUtIpiNDa' taM bhuGkte // sU0 71 || 'nimittapiMDe bhuMjai' nimitta piNDaH atItAnAgatavarttamAnakAlikaM zubhAzubhaM kathayitvA piNDaprahaNaM ninittapiNDastaM bhuGkte ||suu0 72|| 'AjIbiya piMDa bhuMjai' AjIvikApiNDam, AjIvikApiNDaH sa ya AjIvikArthe jIvananirvAhArtham 'ahaM bhogavaMzIyaH, ugravaMzIyaH' iti svasya jAtikulAdikaM pradarzya gRhyate, taM bhuGkta // sU0 73 // ' vaNImagapiMDaM' vanIpakapiNDam, vanIpakapiNDa sa ya:- 'ahaM sAdhurasmi, yadi bhavAn mahyaM bhikSAM na dAsyati tadA ko dAsyati ?' ityevaM dInazabdamuccArya piNDo gRhyate taM bhuGkte // 74 // 'timicchapiMDe' cikitsApiNDam, cikitsApiNDaH sa yaH gRhasthAnAM rogAdau auSadhadAnAdirUpAM cikitsAM kRtvA gRhyate taM bhuGkte // sU0 5 || 'kohapiMDaM' krodhapiNDam, krodhapiNDaH saH yaH krodhapUvarka gRhyate sa taM bhuGkte / / sU076 // ' mANapiMDaM' mAnapiNDama, mAnapiNDaH saH yo'bhimAnapUrvakaM gRhyate, yathA 'idamAhArajAtaM mahyaM dehi nAnyat grahISyAmi kimahaM sAdhA - raNo'smi yadetAdRzamAhArajAtaM gRhNAmi' ityAdirUpAbhimAnapUrvakaM gRhyate sa taM bhuGkte // sU077|| 'mAyApiMDaM' mAyApiNDam, mAyApiNDaH saH yaH mAyayA kapaTenAlIkAdibhASaNaM kRtvA gRhyate taM bhuGkte // sU0 78|| 'lobharpiGa' lobhapiNDam, lobhapriNDaH saH yaH lobhavazAt praNItarasayukto gRhyate, taM bhuGkte ||sU0 79|| 'vijjApiMDa' vidyApiNDam, vidyApiNDaH saH, yo rohiNIprabhRtistrAdevatAdhiSThitA sasAdhanA vA vidyA, tatprayogaM kRtvA gRhyate, taM bhuGkte // su0 80|| 'maMtapiMDaM' mantrapiNDam, mantrapiNDaH saH, yaH mantraH puruSadevatAdhiSThito mAraNa moha navazIkaraNoccATanAdi rUpaH tatprayogeNa gRhyate, taM bhuGkte // sU0 8 1 || 'jogapiMDaM' yogapiNDam, yogapiNDaH saH yaH garbhAdhAnakaraNagarbhasthirIkaraNa-vazIkaraNAdiyogaM kRtvA gRhyate taM bhuGke || 8 2 || 'cuNNapiMDaM' cUrNapiNDam cUrNapiNDaH cUrNam - kuTTitAneka vastu saMmizraNarUpam, yatprayogeNa prakSepaNapAnAdirUpeNa vazIkaraNagarmasthirIkaraNAdikaM jAyate tatprayogakaraNapUrvakaM gRhyate taM bhuGkte, bhuJjAnaM vA anumodate sa bhAjJAbhaGgAdidoSabhAgI bhavati // sU0 83 // For Private and Personal Use Only Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra dhUrNibhASyAvacUriH u0 14 sU0 1 atrAha bhASyakAraH -- bhASyam - dhAIpiMDaM samArabbha, cuNNapiMDagamaMtagaM / bhuMje aha aNumo ya, ANAbhaMgAi pAvai || chAyA - dhAtrIpiNDaM samArabhya cUrNapiNDAntakam / bhuJjItAthAnumodeta va AzAbhaGgAdi prApnoti // www.kobatirth.org avacUri : atha anumodeta ca sa AjJAbhaGgAdidoSAn prApnoti // sU0 83 // ugghAiyaM // su0 84 // pratigrahasya krayaNakApaNAdinA grahaNaniSedhaH 329 'ghAIpiMDaM' ityAdi / dhAtrIpiNDAdArabhya cUrNapiNDaparyantaM yo bhuJjIta aharet, athopasaMhAramAha- 'taM ThANaM ityAdi / sUtram -- taM ThANaM sevamANe Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANa 42 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // nisIhajjhayaNe terasamo uddeso samatto // 13 // chAyA - tatsthAMnaM sevamAna Apadyate cAturmAsikaM parihArasthAnamuddhAtikam // 84 // || nizIthAdhyayane trayodazoddezakaH samAptaH || 13 // cUrNI - 'taM ThANaM sevamANe' tatsthAnaM pRthivIkAyikAdiSu sthAnakaraNAdita Arabhya cUrNa piNDaprahaNaparyantaM prAyazcittasthAnaM sevamAnaH, tasya sthAnasya pratisevanAM kurvan bhikSuH eSu sthAneSu madhyAt yat kimapyekamanekaM sarvaM vA prAyazcittasthAnaM pratisevamAnaH 'AvajjaI' Apa prApnoti 'cAummAsiyaM parihAradvANaM ugghAiyaM' cAturmAsikaM parihArasthAnamuddhAtikaM laghucAturmAsikaM prAyazcittaM prApnoti // sU0 84 // iti zrI-vizvavikhyAta -jagadvallabha - prasiddhavAcaka - paJcadazabhASAkalita lalita kalApAlApakapravizuddhagadyapadyanaikapranthanirmApaka- vAdimAnamardaka- zrIzAhUchatrapati kolhApurarAjapradatta"jainazAstrAcArya " -- pada bhUSita - kolhApurarAjaguru - bAlabrahmacAri - jainAcArya - jainadharmadivAkara - pUjyazrI - ghAsIlAlavati - viracitAyAM "nizIthasUtrasya" cUrNi bhASyAvacUrirUpAyAM vyAkhyAyAm trayodazoddezakaH samAptaH // 13 // For Private and Personal Use Only Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // cturdshodeshkH|| atha trayodazodezakaM vyAkhyAyAvasaraprAptaM. caturdazoddezaM. vyAkhyAtumAi, tatra trayodazodezakAntimasUtreNa saha caturdazodezakAdisUtrasya kA sambandhaH / ityatrAha bhASyakAraHbhASyam-paDiseho ca punvaMmi, piMDAimsa padaMkhiyo / so ceva paDiseho u, pattAissA kahijjana chAyA-pratiSedhazca pUrvasmin piNDAle pradarzitaH / sa eva pratiSedhastu pAtrAdeH kanyate // avacariH- trayodazodezakasya antime piNDAderavihitadhAtryAdipiNDasya pratiSedhaH dhAtrIpiNDaprabhRtipiNDagrahaNasya niSedhaH pradarzitaH kathitaH, tAdRzapiNDasya saMyamopaghAtakatvAt , sa eva pratiSedho'tra caturdazodezake pAtrAthupadheH kathyate, tatrAvihitapiNDagrahaNasya tadupabhogasya ca nimeSaH kRto'trAvihitapAtrasyopalakSaNAdupadheH niSedho varNyate iti ubhayatrApi pratiSedha eva, tatazca yathA avizuddhapiNDagrahaNaM na kartanyaM tathaiva-avizuddhapAtrAdikamapi varjanIyameva, tadanema sambandhenAyAtasyAsya caturdazoddezakIyaprathamasUtrasya vyAkhyAnaM prastUyate- 'je bhikkhU' ityAdi / sUtram-je bhikkhU paDiggahaM kiNai kiNAvei kIyamAhaTu dijjamANaM paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai // sU0 1 // chAyA-yo bhikSuH pratigrahaM krINAni krApayati krItamAhatya dIyamAnaM pratigRti pratigRhantaM vA svadate // sU0 1 // cUrNI-je bhikkhU' ityAdi / 'jebhikkhU' yaH kazcit bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'paDiggaha' pratigrahaM patraM 'kiNai' krINAti, dravyAdikaM dattvA svayameva pAtrasya krayaNaM karoti tathA 'kiNAvei' krApayati, paradvArA dravyAdikaM dApayitvA pAtraM krINAti tathA 'kIyamAhahu dijjamANaM paDiggAheI' krItamAhRtyadIyamAnaM gRhNAti, anyaH kopi zraddhAlurgRhasthaH mUlyaM dattvA pAtraM krItavAn, krItvA pradIyate tAdRzaM krItamAhRtamabhimukhamAnIya TIyamAnaM pAtrAdikaM pratigRhAti svIkaroti svIkArayati vA tathA 'paDiggAheMtaM vA sAijjaI' pratigRhNantaM vA svatate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAnavasthAmithyAtvasaMyamavirAdhanAdayo doSA bhavantIti / / sU0 1 // atrAha bhASyakAra: ..... bhASyam -- kIyaM kiNAviyaM vAvi, aNumoiyameva vA / ekkekkaM duvihaM vuttaM, dadhvabhAvappameyo || chAyA-krIta krApitaM vApi, anumoditameva vA / pakaikaM dvividha proktaM dravyabhAvagramedataH // For Private and Personal Use Only Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir arNibhASyAvariH u0 14.2 pratigrahasya prAmityAdinA grahaNaniSedhaH avacUriH-yat krIta svayameva mUlyaM samarpya yasya krayaNaM kRtaM tat, yadvA krApitam anya dvArA krayaNaM kAritam 'anyena krItvA abhimukhamAnIya samarpitaM tat tAdRzam anumoditaM vA, etat triviSamapi pAtramekaikaM dvividhaM dviprakArakaM kathitaM dravyabhAvabhedAt , tatra dravyato gandhaguTikAbasmAdidAnena, bhAvataH dharmakathAdikathanena jAtikulagaNAdidarzanena, zilpAdizikSaNena bhavati / tathA punarapi krItAdikaM dvividhaM bhavati AtmaparabhedAt , tadapi punardvividhaM dravyabhAvabhedAt , tatra yat parakrItaM gRhasthena svayaM krItaM tat trividhaM bhavati sacittakrItam , acittakrItaM, mizrakrItam , tatra sacittakotaM-sacittena dvipadacatuSpadAdinA krINAti, acittakrItam-acittena hiraNyAdinA krINAti, mizrakrItaM mizritena vastrAbhUSaNasahitadAsodAsAdinA krINAti tat mizrakrItam / dravyata AtmakrItaM cettham - yo bhikSuH pAtrArtha svasya vastraM dattvA pAtraM gRhNAti, bhAvata AtmakrItaM dharmakathAdinA yat gRhyate / parakrItaM tu itthas-gRhasthaH svayameva krINAti tat parakrItam / eteSAM svakrIta-parakrIta-dravyakIta-bhAvakrItAbhimukhAnItapAtrAdikamadhyAt anyataramapi pAtrAdi upabhogAya gRhNAti tathA gRhItvA upabhogaM kurvANaM samanumodate ma prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 1 // sUtra-je bhikkhU paDiggahaM pAmiccei pAmicyAvei pAmicciyamAhaTu diJjamANa paDiggAhei paDigyAhataM vA sAijjai // sU0 2 // chAyA-yo bhikSuH pratigrahaM prAmityati prAmityayati pAmityam AhRtya dIyamAna pratigRhAli pratigRhantaM vA svadate ||suu0 2 // cUrNI-'me bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcit bhikSuH 'paDimAI' pratigraha pAtram 'pAmicdeI' prAmityati mitiH pramANaM, tasmAd AgataM prAmityam , pramANa kRtvA prati pradAna prakSizayA yad grahaNaM sat prAmivyam / tatkarototi prAmityati, yathA yasya bastunaH grahaNakAle kathayasi 'yadidAbImidaM vastu tvaM mama dehi kAlAntare etasya mUlyaM tadeva vastu vA pratidAsyAmi' iti kRtvA RNarUpeNAnIyate tat prAmityam 'udhAra' iti lokaprasiddham , tatkarotIti, jyA 'pAmiccAI' prAmityayati , anyadvArA RNarUpeNa AnAyayati 'pAmicciyamATu dijjamANaM' Amityiptam-prAmityena gRhItam AhRtya dIyamAnam uddhAraM kRtvA pAtraM krItavAn , bAdazapAtramabhimukhamAnIya dIyamAnam yo bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'paDiggAheI' pratigRhNAti svIkaroti prAtiprAsyati svIkAsyati vA tathA paDimagAheMta' vA sAijjaI' pratigRhNantaM vA svadale modate sa prAyazcittabhAgI bhavati / atrAha bhASyakAraH-- bhASyampAmiccAiyapAyaM tu. duSihaM parikiTTiyaM / loDavaraM loiyaM ca, tammahaNe dosabhA jaI // For Private and Personal Use Only Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizothasatre chAyA-prAmityAdikapAtraM tu dvividhaM parikIrtitam / lokottaraM laukikaM ca tadgrahaNe doSabhAg yatiH // avacUriH-prAmittyAdikapAtram ucchinnakrItam kApitamanumoditametatsarva dvividhaM dviprakAraka parikIrtitaM kathitaM bhavatItyarthaH, laukikaM lokottarikaM ca, tatra laukikaM prAmityaM gRhatthena zramaNArtha 'mUlyaM dAsyAmI'-tikRtvA yat uddhArarUpeNa krItaM, tasyodAharaNamidam __eko jinadattanAmA kauzalapuravAstavyaH zrAvako dIkSito jAtaH, sa cAcAryasamIpe vasan zrutamadhItavAn , adhItya ca gItArtho jAtaH / tadanantaraM sa guruM pRSTavAn-guro ! svakIyaM saMsAribandhuvarga darzanaM dAtuM svadezaM gantumicchAmi / tato guruNA AjJaptastaM saMsArigrAmaM gatavAn yatra svakIyA bandhubAndhavA Asan , tataH saH prAmAd bahirena sthitvA tadgrAmINaM kamapi pRSTavAn yat bhoH ! amukazrAvako asmin grAme pUrvakAle nivasan AsIt tasya parivAro samprati kaH ko vidyate ! tato grAmINastamamukoyamiti jJAtvA kathayati-bhoH ! tava parivAre kevalaM tava bhaginI eva jIvati nAnyaH / tadanantaraM sa sAdhuH svabhaginyA gRhaM gatavAn , gatvA ca kuzalAdikathanAntaraM sAdhuruvAca he bhagini ! madarthamAhAro na kartavyaH tvayA / iti kathitepi sA ucchinnamAhA. rajAtaM tanmUlyapradAnapratijJayA kasyacit gRhAdAnIya dattavatI / tataH sA yasya gRhAdAnItaM yadvastu tasya mUlyaM tasmai punarne dattavatI dAridrayAt , tat uddhAradravyamUlyamadattaM pratidina vivRddhaM yasya pratyarpaNaM katta sA zramaNabhaginI samarthA na jAtA / tadanantaraM sA zramaNabhaginI dhanasvAmino gRhe dAsI saMjAtA uddhAradravyamUlyavimocanAya, tadanantaraM viharan kadAcit sa sAdhuH svabhaginI milituM tadgRhaM gattavAn parantu sA na militA tadA sAdhunA pRSTaM mama bhaginI kutra gatA na dRzyate gRhe, tadanantaramanyena kathitaM bhavadbhaginI davyamUlyaM dAtumasamarthA uddhAradravyadAtuH zreSThino gRhe dAsI saMjAtA, tasya zreSThina AjJAnusAreNa dAsIkarma kurvANA kAlaM gamayati / tato gamanasamaye kathaMcit militA bhaginI rodanaM kurvANA sAdhuM sarva samAcAraM kthitvtii| zramaNazca sAmA cAsayan provAca-he bhagini ! mA ruda acirAdeva tvAM duHkhAnmocayiSyAmi / yadAhaM tasya zreSThino gRhe bhikSArthamAgamiSyAmi tadA gRhapatestasya zreSThinaH pratyakSaM yadA sacittodakAdinA AraMbha kurvANA tvaM bhaviSyasi tadAhaM dezakAlocitaM sarvaM kariSyAmi / tataH kadAcit sa zramaNaH tasya zreSThino gRhaM bhikSArtha gatavAn / taM samAgataM dRSTvA tadbhaginI udakAdhArambha sNlaanaa| sAdhubhikSArthamAgataM dRSTvA gRhasvAminA dAsyai provAca he karmakari ! sAdhave bhikSAM dehi / zramaNaH tadIya vacanaM zrutvA provAca -nAhaM grahiNyAmi bhikSAM dAsIhastAt / gRhasvAmI provAca bho-zramaNa ! kathaM bhikSAM dAsIhastAt na gRhyate ! tato labdhAvasaraH sAdhuH bhikSAyA vizuddhaprasaGgena zramaNadharma zramaNasyAcAravicAraM sarva zrAvitavAn / tataH sAvadhAno gRhasvAmI punarapi sAdhu prati provAca For Private and Personal Use Only Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir carNibhASyAvacUriH u0 14 sU03 pratigrahasya parivartanAdinA grahaNaniSedhaH 333 he dayAlo ! kutra bhavAn nivAsaM karoti ? sAdhuruvAca amukopAzraye samprati vasAmi / tato dvitIyadvivapte sa gRhasvAmI gRhakArya sarva kRtvA tasmin upAzraye sAdhordarzanArtha gatavAn / tataH sa gRhasvAmI sAdhorvandananamaskArAdikaM vidhAya samupaviSTaH, tataH sa sAdhustasmai dharmakathAM kathitavAn-he zrAvaka ! sarvo jIvaH svasvakarmaparAdhInaH sarvamapi kArya karoti tatra dayAdidharmaH samyak pAlanIyo yena ihaloke paraloke ubhayatrApi sukhaM bhavet , ArambhasamArambhAdikaM jIvAnAM narakapAtAyaiva kevalaM bhavati / evaM krameNa vRhatI dharmakathAM kathitavAn / tataH sAdhumukhAt saMsArasya navarabhAvaM mokSasya ca zAzvatabhAvaM niratizaya sukharUpaM ca jJAtvA saMsArAt jAtavairAgyo'bhavat / tadIyasvajanAdayopi nAnAvidhamabhigrahaM gRhItavantaH / samyaktvaM pratipannaH san aNuH vatAni gRhItvA dvAdazavratadhArI jAtaH / jJAtadAsIvRttAnto dAsI muktavAn / lokottaraM prAmityaM sAdhuH sAdhutaH prAmityaM karoti, tatrApi punaradAne parasparaM kalahavaimanasyAdayo bahavo doSAH samApadyante, tasmAt prAmityapAtrAdigrahaNaM na kAryam / upalakSaNatvAt vasnAhArAdikaM kimapi na grAhyam // sU0 2 / sUtram--je bhikkhU paDiggahaM pariyaTTei pariyaTTAvei pariyaTTiyamAhaTu dijjamANaM paDiggAhei paDiggAhataM vA sAijjai / sU0 3 // chAyA-yo bhikSuH pratigrahaM parivartate parivartayati parivartitamAhRtya dIyamAnaM pratigRhNAti pratigRhantaM vA svadate // 0 3 // / cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU yaH kazcid bhikSuH 'paDiggaha' pratigraha pAtram 'pariyaTeI parivartate svayaM parivartanaM karoti svakIyaM pAtram anyasmai dadAti anyasya ca pAtraM svayaM gRhNAti tathA 'pariyaghAvei' parivartayati anyadvArA pAtraM parivartayati 'pariyahiyamAhada dijjamANaM' parivartitamAhRtya dIyamAnaM parivartitaM pAtraM abhimukhamAgatya dadatam 'paDiggAheI' pratigRhNAti svIkaroti tathA 'paDiggAheMtaM vA sAijjai' pratigRhNantaM vA svadate sa prAyazcittabhAgI bhavati / atrAha bhASyakAraH-- bhASyam-parivaTTiyaM ca duviI, loiya loguttaraM samAseNa / ekkekkaMpi ya duvihaM, tadabve aNNadavve ya // chAyA--parivartitaM ca dvividhaM laukikaM lokottara samAsena / ekaikamapi dvividha tadravye anyadravye ca // . - avacUriH-stre parivartitapAtrAdehaNe tadupagoge ca niSedhaH kathitaH, tat parivartita pAtrAdikaM dvividhaM dviprakArakaM bhavati-eka laukikamaparaM lokottaraM ca, tatra laukikaM gRhasthAnAM For Private and Personal Use Only Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 334 nizodhana lokottaraM sAdhUnAm / punarapi ekaikaM dvividhaM dviprakArakaM bhavati tadravye tathA anyadravye ca / taadhye parivartanaM yathA pAtraM pAtreNa parivartayati / anyadravye parivartanaM yathA pAtraM vastreNa parivartayati, bastraM vA pAtreNAnyema vA yena kenacit vastunA parivarttayati / tatra gRhasthaH saMyatAya dAtukAmaH pAtrAdikam anyasmai gRhasthAya parivartayituM dadAti etat parivartanaM laukikam / tathAhi - kasmiMzcit grAme dvau zrAvako AstAm , tayorekaikA bhaginI api mAsIt , tatraikasya bhaginI apareNa pariNotA, aparasya bhaginI apareNa pariNItA, parasparaM tayoH bhaginIpatitvena sambandho jAtaH / tataH kAlAntare tayorekasyAnyo bhrAtA saMsArasyAsAratAM jJAtvA pravrajito jAtaH / sa sUtraM samyagavItyAcAryAjJayA svajanavargAya darzanaM dAtuM sAMsArikagrAme gatavAn parantu tasya bhaginI daridrA bhAsol kodavAdyannena jIvanaM yApayati parantu zramaNAya bhrAtre bhikSArtha kodravaM nItvA bhrAtRgRhAt zAlyannamAnItavatI, evaMprakAreNa sAdhvarthamodanaM parivartitaM kRtam, tato yadA tayA svAmine bhojanakAle kodrayo dattastadA pRSTavAt kasmAt kodravaH samAgataH ? kintu sA noktavatI kimapi / tataH krodhAt gRhapatinA gRhAt sA nisskaasitaa| tacchutyA anyopi sadbhaginI niSkAsitavAn , evaM krameNa tayoH parasparaM kalaho jAtaH / tataH sa sAdhuH tayoH kalahaM jJAtvA samyaktvadharmopadezena krodhaphalaM zrAvitavAn / tataH sAdhorupazamavacanaM zrutvA kalahAnivRttA jAtAH / yasmAdete kalahAdidoSAH saMbhavanti tasmAtkAraNAt pAtrapiNDAdInAM parivartana na kartavyam / evaM sAdhuryatra parasparaM parivartanaM pAtrAdInAM karoti tat lokottaraM parivartanam , evaM sAdhubhirapi parasparaM parivartanaM na kartavyam / sU0 3 // sUtram-se bhikkhU paDiggahaM acchijja aNisiTTha abhihaDa mAhaTudijjamANaM paDiggA hei paDiggAheMtaM vA sAijjai // mU0 4 // chAyA-yo bhikSuH pratigrahamAcchedya anisRSTamabhihatamAhRtya dIyamAnaM pratigRhAsi pratibantaM thA svadate dhAsU0 4 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcit bhikSuH 'paDiggaI' pratigrahaM pAtram 'acchijja' Acchedyam anyasvAmikaM pAtraM sAdhvathai balAt gRhItvA dIyate tat Acchedyam , anyasvAmikavastu balAtkArapUrka gRhItvA dIyamAna tathA svakIyamapi vastu dAsAdihaste sthitaM tad vastu taddhastAdAcchiya sAdhave yad dIyamAnaM tadapi Acchedyamucyate 'aNisidrU' anisRSTamyadvastu anekasvAmikaM tat sarveSAmAjJAM binA ahaNam anisRSTamityarthaH, 'abhiDaM AhaTa dijjamANaM' abhimukhamAhRtya dIyamAnaM sAdhvarthamabhimukhamAgatya yat dIyate tAdRzam pAtrAdikam 'paDiggAhei' pratigRhNAti svIkaroti tathA 'paDiggAheMtaM vA sAijjai' pratigRhNantaM vA svadatai'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / For Private and Personal Use Only Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nibhANyAvadbhiH u014 204-5 AcchedyapAtragrahaNAnAzAvitaraNaniSedhaH 335 babAha bhASyakAra:-- bhASyam - acchijja tivihaM vuttaM, pahu sAmi ya teNae / ehiM chijjaM ca pattAi, sAhUNaM Neva kappai / chAyA- Acchedya trividha prokta, prabhu svAmi ca stenakam / pataizchedya ca pAtrAdi sAdhUnAM naiva kalpate / / avacUriH-sUtre yat balAtkArAdinA pAtrAdInAmAchedyatvaM kathitaM tat AchedyaM trividhaM triprakArakaM bhavati, prabhavAchedya, svAmyAchedya stenAle ya ca / tatra etaiH prabhuprabhRtibhirAchetha balAtkAsadinA gRhItaM pAtrAdikaM piNDavastrapAtrAghupadhiH zramaNAnAM zramaNInAM ca naiba kalpate upabhogAya tathA ca prabhvAcchece udAharaNam-- ____ kasmiMzcit prAme eko gopa AsIt , sa ca payovibhAgena gAH rakSati, gavAM yat dugdha bhavati tatrakaM bhAgaM svayaM gRhNAti bhAgatrayaM ca gosvAmitve dadAti / athavA dinatrayaM sarva dugdhaM mosvAmine dadAti caturthe dine yat yat dugdhaM tatsarvaM svayaM gRhNAti, etadeva gopasya vetanam / evaMprakAreNa gopAlanaM kurvan gAH rakSati / ekadA kadAcit gopAlasya payograhaNadivaseH kazcit zramaNaH samAgataH tadA gosvAmI gavAM payo gRhItvA zramaNAya dattavAn , yadyapi gopasyedRzaM kArya nAbhimataM tena tasya manasi apriyamabhUt tathApi tUSNImeva sthitaH maunamevaH sthitaH nyUnabheva dugdha pAyobhAjane gRhItvA svagRhaM gatavAn / tadanantaraM taspAnyA gopikayA payobhAjanamabhRtaM dRSTam , tadRSTya sA provAca gopaM prati-kathamadhaH payodhAjane nyUnameva dugdhaM ghidyate / gopo'vadat he gopike ! kiM kathayAmi mama daurbhAgyAt tatraiko durvarNaH zramaNaH svamAgataH tasmai mama dugdhaM balAt, gRhItvA gosvAminA dattaM tato riktaM payobhAjanaM vidyate, tadA sA. gopaM prati kruddhA durvAyaM kathitavatI / tataH sa sAdhu mArayituM samAgataH, prayatnena mocitaH sAdhuriti / tasmAdAcchica dIyamAnamancAdikaM na grAhyamiti / evaM svAmyAcchedyamanekasvAmikaM vastu. ekasyaivAcyA grahaNe svAminAM parasparaM kalahAdikaM jAyate atastadapi tyAjyam / evaM stenAccheSaM caureNa yaccauryakarmaNA''nItaM tat bhayapradarzana, pUrvakaM taddhastAdAcchidya dIyamAnaM bhavati, etAdRzavastugrahaNe tadIyasaMtatyAdinA zrAvakalyaH prANabhayAdisaMbhAvanA, tatastathA na kAryam / sU0 4 // sUtram-je bhikkhU atiregapaDiggahaM gaNi uddesiya gaNiM samuddesiya te gaNiM aNApucchiya aNAmaMtiya aNNamaNNassa viyarai viyarata vA sAijjai // sU0 5 // For Private and Personal Use Only Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 336 nizIthasUtre chAyA - yo bhikSuratirekapratigrahaM gaNimuddizya gaNi samuddizya taM gaNimanApRse anAmantrya anyonyasmai vitarati vitaraMtaM vA svadate // sU0 5 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNI 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcit bhikSuH 'are gapaDigga' atirekapratigraham - pramANAdadhikaM pAtraM yAvatpramANakaM pAtrAdikaM zramaNArthaM zAstre kathitaM tato'dhikam, ayaM bhAvaH-utkRSTena ekasya sAdhoH kRte pAtratrayaM caturthamundakaM tIrthakareNAnujJAtaM, tato'dhikaM pAtram atirekamiti kathyate / athavA - yAvatsaMkhyaka pAtragrahaNaM kathitaM tadapekSayA yadi bahutaraM gRhNAti tato'tirekamiti kathyate / athavA anena prakAreNAtireko bhavet- - yathA kopi sAdhuH pAtrayAcanArthaM prasthitaH tata AcAryaH pRcchati ka gacchasi tadA sa vadati pAtra mAnetum pAtreSu chidrANi jAtAni / tadA AcAryaH kathayati - sarvasAdhvartha pAtrANi Anayatu / tadA sa nirgataH pAtramAnetum mArge gacchan saMbhogisAdhunA sa dRSTaH, saMbhogI sAdhurvadati - ka gacchasi ? sa provAca AcAryeNa sarveSAM pAtragrahaNAya prasthApito'smi / tadA sAMbhogikaH sAdhurvadati - bho zramaNa ! yAvanti pAtrANi guruNA te grahItuM saMdiSTAni tAvatsu pAtreSu gRhIteSu yadi tadatiriktaM pAtraM labdhaM bhavet tadA grahItavyaM gRhItvA ca mahyaM samarpaNIyam, ahamAcArya vijJApayiSyAmi / tataH pAtrAnveSakaH sAdhurvadati - evaM kariSyAmIti / tataH sa gataH pAtra mAnetum tato labdhaM tAvatpramANakaM pAtraM yAvanmAtraM guruNA saMdiSTaM tatosdhikamapi pAtraM labdhaM gRhItaM ca / evaM prakAreNAtirekaparigraho bhavati / athavA yadIdaM pAtraM truTitaM sphuTitaM sphaTitaM vA syAt tadA grahItavyaM bhavet saMprati prAyogyaM ca labhyate iti kRtvA AtmachandasA anirdiSTAnyapi pAtrANi gRhItAni ityatirekaparigraho bhavatIti / "gaNi uddesiya gaNi samuddesiya" yaM gaNimuddizya yaM gaNi samuddizya atirekapAtraM gRhItam tatra vizeSita uddezo yathAgRhItamatireka pAtrAdikaM sAdharmikAya dAsyAmIti tathA vizeSitaH samuddezaH yathA sati sAdharmike sAdharmikAya dAmyAni, athavA uddezaH -gaNino dAsyAmi vAcakAya vA dAsyAmi, samuddezo yathA amukagaNine dAsyAmi amukhavAcakAya vA dasyAmIti / tatra sAmAnyato'vadhAraNamuddezo vizeSato nirdhAraNaM samuddeza iti niSkarSaH / "taM gaNi aNApucchiya aNAmaMtiya" taM gaNinaM yadarthamatirekaSAtrasya grahaNaM kRtavAn tam anApRSThya pRcchAma kRtvaiva anAmatrya AmaMtraNamakRtvaiva, yamuddizya atireka pAtrAdikaM gRhItavAn taM dRSTvA gimantraNaM yathA - idaM tvadIyaM pAtrAdikaM svecchayA gRhANa, atha yadarthamAnItavAn sa pratyakSato na milati tadA anyaM pRcchati kutra gatavAn sa sAghuramuko vAcako gaNI vA iti pracchanam, dRSTe AmantraNamadRSTe pRccheti vivekaH / " aNamaNNassa viyarai" anyonyasmai vitarati yaM samuddizyA''nItavAn tamanApRcchaya anAmantryAnyasmai khecchayA vitarati dadAti tathA 'viyaraMtaM vA sAijjai' vitarantaM dadataM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSA bhavanti // su0 5 // For Private and Personal Use Only 9 Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org cUrNibhASyAva bUriH u041 su06-8 atirekapratigrahasya samarthAMsamarthAya dAnAdAnani0 337 sUtram -- je bhikkhU airegaM paDiggahaM khuDDagassa vA khuDDiyAe vA therassa vA theriyAe vA ahatthacchinnassa apAyachiSNassa anAsAchiNNassa akaNNachiSNassa aNoTThachiNNassa sakkssa dei detaM vA sAijjai // sU06 // chAyA - yo bhikSuratirekapratigrahaM kSullakAya vA kSullikAyai vA sthavirAya vA sthavirAyai vA asta chinnAya apAdachinnAya anAsAchinnAya akarNachinnAya anoSThachinnAya zaktAya dadAti dadataM vA svadate // sU0 6 // 1 cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'airegaM paDiggahaM' atirekaM pratigrahaM pramANAdadhikaM pratigrahaM pAtraM yasya pAtrasya yAvat pramANaM zAstre kathitaM tadapekSayA adhikaM pAtramatirekamiti kathyate tAdRzapAtram 'khuDDagassa' kSullakAyAnatikrAntavAlavayaskAya bAlakAyetyarthaH, 'khuDDiyAe vA' kSullikAyai vA bAlikAyai 'theragassa vA' sthavirAya - vRddhAya vA 'theriyAe vA' sthavirAyai vA vRddhAyai ityarthaH, kathaMbhUtebhya-kSullakAdibhyaH ! tatrAha - 'ahatthacchiSNassa' ahastacchinnAya na hastau chinnau bhagnau yasya sa ahastachinnaH hastAdya - yavasaMpannaH, tasmai ahastachinnAya tathA 'apAyacchiNNassa' apAdachinnAya na pAdau caraNau chinnau vibhagnau yasya sa apAdachinnaH pAdAvayavasampannaH; tasmai apAdacchinnAya tathA 'aNAsAchiNNassa' anAsAchinnAya na chinne kartite nAsike yasya sa anAsAchinnaH tasmai anAsAchinnAya nAsikAvayavasampannAya 'akaNNachiSNassa' akarNachinnAya - acchinnakarNAya karNasaMpannAyetyarthaH 'aNoTThachiSNassa' anoSThachinnAya na chinnau oSThau pUrvAparau yasya sa tathAvidhaH tasmai anoSThachinnAya oSThAvayavasampannAya, etAvatA sarvAvayavasampannatvaM pradarzitam ata eva 'sakkasma' zaktAya samarthAya, tatra zArIrika mAnasikAdibalayuktaH samarthaH tAdRzAya zaktisampannAya 'dei' dadAti sarvAGgopAGgayuktabalavIryAdisampannAya yo bhikSuratirekapAtraM samarpayati tathA 'detaM vA sAijjai' dadataM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / atrAha bhASyakAraH - bhASyam - bAlassa ya vuiDassa ya, sAhussa sAhuNissa vA / sakkarasANa gachinnassa, dejja pattAi dosabhA || Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir chAyA - bAlAya ca vRddhAya va sAdhave sAdhdhyai vA / hrestGgachinnAya dadyAt pAtrAdi doSabhAk // avacUri: re: - bAlAya bAlyAvasthA sampannAya, vRddhAya sthavirAya vA sAghave tathA etA st sAdhyai vA kIdRzAya ? zaktAya zaktisampannAya gamanAgamanasamarthAya tathA anaGga chinnAya 43 For Private and Personal Use Only Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizothasne hastapAdAdiparipUrNAGgAya sAdhaye sAdhva vA yadi kopi muniH yat pAtrAdi vasapAtrAghupakaraNajAtaM sAtireka sAdhukalpAdadhikaM tat dadyAt sa doSabhAg bhavati-AjJAmaGgAdidoSAn prApnotIti bhAvaH // sU0 6 // sUtram-je bhikkhU airegaM paDiggahaM khuDgassa vA khuDDiyAe vA theragassa vA theriyAe vA hatthachiNNassa pAyacchiNNassa nAsAchiNNassa kaNNachiNNassa oTThachiNNassa asakassa na dei na deMtaM vA sAijjai // chAyA-yo bhikSuratirekaM pratiprahaM kSuslakAya vA jhuslikAya vA sthavirAya pA sthavirAyai vA hastachinnAya pAdachinnAya nAsAchinnAya karNachinnAya oSThachinnAya azaktAya na dadAti na dadataM vA svadate // sU0 7 // cUrNI--sUtroktahastachinnAdivizeSaNaviziSTebhyaH, sAdhusAdhvIbhyaH atirekaM pAtraM na dadAti na dadatamanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 7 // sUtram-je bhikkhU paDiggaha aNalaM athiraM adhuvaM adhAraNijjaM gharei dharataM vA sAijjai ||suu08|| chAyA-yo bhikSuH pratigrahamanalamasthiramadhruvamadhAraNIyaM dharati dharantaM pA svadate // cUrNI--'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'paDiggaI' pratigraha pAtram 'aNalaM' analam-aparyAptam , tatra alaM zabdaH paryAptyarthakaH na alamanalam aparyAptam asaMpUrNa khaNDitAvayavamityarthaH 'athiraM' asthiram adRDham 'adhurva adhruvam , tatra dhruvaM dIrghakAlabhAvi tathA ca dIrghakAlabhAvi yat na bhavati tat adhruvam 'adhAraNijja' adhAraNIyam na dhArayituM yogyaM yat tat adhAraNIyam alakSaNasampannamityarthaH yAdRzaM lakSaNaM pAtrasya kathitaM tAdRzalakSaNavihInaM yat pAtraM tat adhAraNIyamiti kathyate, etAdRzamanalamasthiramadhruvamadhAraNIyapAtram yo bhikSuH 'dharei' dharati, svasamIpe sthApayati tathA 'dharata' vA sAijjaI' dharantaM vA svadate, yo hi analAdikapAtrasya dhAraNaM karoti kArayati tasyAnumodanaM vA karoti sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 8 // sUtram-je bhikkhU paDiggahaM alaM thiraM dhuvaM dhAraNijja na dharei na dharetaM vA sAijjai // sU0 9 // chAyA-yo bhikSuH pratigrahaM alaM sthiraM dhruvaM dhAraNIyaM na dharati na gharanta vA svadate / / sU0 9 // For Private and Personal Use Only Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNibhASyAvapriH 2014 sU09-31 pratiprahasya varNAdiviparyayakaraNaniSedhaH 331 cUrNI-je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'paDiggaI' pratiprahaM pAtram 'alaM' malaM paryAptam 'thira sthiraM dRDham 'dhuvaM' dhruvaM cirakAlaparyantamapi sthAyi 'dhAraNijja' dhAraNIyaM dhartuM yogyaM pAtrasya yat lakSaNaM pradarzitam tAdRzalakSaNayuktam 'na ghareI' na dharati yat pAtraM kAryakaraNasamartha dRDhaM cirakAlasthAyi sarvalakSaNalakSitaM na dharati na svakIya. pArzve'vasthApayati tathA 'na dharataM vA sAijjaI' na dharantaM vA svadate, yo hi bhikSuH sarvathAlakSaNAdisampannamapi pAtrAdikaM na dharati tasyAnumodanaM karoti sa prAyazcittabhAgI bhavati / / suu09|| sUtram-je bhikkhU vaNNamaMtaM paDiggahaM vivaNNaM karei kareM vA sAijjai // sU0 10 // chAyA-yo bhikSurvarNavantaM pratigrahaM vivarNa karoti kurvantaM vA svadate // sU0 10 // cUrNI-je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcit bhikSuH 'vaNNamaMtaM paDiggahe' varNavantaM pratimahaM zobhAyuktam 'vivaNaM karei' vivarNa karoti, tatra kutsito varNo nIlAdikaH yasya darzanena manasi aprItirjAyate tAdRzena kutsitavarNena yuktaM karoti 'kareMtaM vA sAijjai' kurvantaM vA svadate sa prAyazcittabhAgI bhavati / / sU0 10 // sUtram-je bhikkhU vivaNNaM paDiggahaM vaNNamaMtaM karei kareMta vA sAijjai ||suu0 11 // chAyA-yo bhikSurvivarNa pratigrahaM varNavat karoti kurvantaM vA svadate // s0 11 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcit bhikSuH 'vivaNaM paDiggaha' vivarNa pratigrahaM pAtram vigatavarNa kSArattikoSNajalAdinA vigatavarNa pratigrahaM pAtrAdikaM punarapi 'vaNamaMtaM kare' varNavat karoti zobhanavarNayuktaM karoti 'kareMtaM vA sAijaI' kurvantaM vA svadate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 11 // sUtram-je bhikkhU navae me paDiggahe laDhe tti huTu telleNa vA gharaNa vA NavaNIeNa vA vasAe vA makkhejja vA bhiliMgejja vA maktaM vA bhiliMgetaM vA sAijjai // sU0 12 // chAyA-yo bhikSurnayo mayA pratigraho labdha iti kRtvA tailena vA ghRtena vA navanItena vA vasayA yA prakSayet vA abhyaGgayet vA mrakSayantaM vA abhyaGgayantaM vA svadate // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcit bhikSuH 'navae me paDiggahe laddhe' navo mayA pratigraho labdhaH pratigrahaH pAtraM labdham 'tti kaTu' iti kRtvA labdhasya prati For Private and Personal Use Only Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 340 nizIthasUtre grahasya saundaryaprasAdhanAya 'telleNa vA' 'tailena vA - atasyAditailena 'gharaNa vA' ghRtena vA 'NavaNINa vA' navanItena vA 'vasAe vA' vasayA vA carbIti lokaprasiddhayA tat pAtram 'makkhejbA' prakSayet vA ekavAraM lepaM kuryAt 'bhiliMgejja vA' abhyannayet vA anekavAraM vA mrakSaNaM kuryAt kArayet vA tathA 'makkhataM vA' mrakSayantaM vA 'bhiliMgeMta vA' abhyaGgayantaM vA 'sAijjai' svadate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 12 // evam anena nUtanapAtraviSayakatai lAdyAlApakaprakAreNa lodhAdinA 13, zItodakavikRtA dinA 14, evaM bahudairvAsakena tailAdinA 15, lodhAdinA 16, zItodakavikRtAdinA 17. evaM tailAditaH zItodakavikRtAdiparyantAni sarvANi SaT sUtrANi, nUtanapAtraviSayANi 17, tathA surabhigandhapAtrasya durabhigandhakaraNaviSayaM 18, durabhigandhasya surabhigandhakaraNaviSayamiti dve sUtre 19 / surabhigandhapAtrasya tailAdiviSayaM 20 lodhAdiviSayaM 21, zItodakavikRtAdiviSayaM ceti trINi sUtrANi 22, evaM surabhigandhapAtrasya bahudai vasika-taila- lodha - zItodakavikRtAdinA trINi sUtrANi, evaM SaT sUtrANi 25 / anenaiva prakAreNa tailAdinA lodhAdinA zItodakavikRtAdinA, evaM bahudaivasika-taila-lodhra-zItodakavikRtAdinA durabhigandhaviSayANi SaDapi sUtrANi bodhyAni 31 / etAni dvAdazasUtrata ArabhyaikatriMzatsUtraparyantAni viMzatisUtrANi yathAyogaM paribhAvya vyAkhyeyAni sUtrAlApakAzcettham-- " je bhikkhu Navae me paDiggahe laddhetti kaTTu loddheNa vA kakkeNa vA cupazeNa vA daNNeNa vA ullolejja vAu TUTena vA ullolataM vA ubbataM vA sAinai || sU0 13 || je bhikkhU Navae meDiggahe laddhe - tikaTTu sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholejja vA padhovejja vA uccholeMtaM vA0 / / sU0 14 || je bhikkhU Navae me paDiggahe lade - tti kaTTu bahudevasi eNa telleNa vA 0 // sU0 15 // bahudevasieNa lodreNa vA 0 || sU0 16 // bahudevasieNa sIodagaviyaDeNa vA0 // sU017 / / je bhikkhU subhigaMdhe paDiggahe laddhe-ti kaTTu dubbhigaMghe kare || 18 || je bhikkhU dubbhigaMthe paDiggahe dve tti kaTTu sunbhigaMdhekarei // sU0 19 // je bhikkhU subhigaMdhe paDhiggahe ladve-tti kaTTu telleNa vA0 // sU0 20 || lodveNa bA0 // sU0 21 // sIodagaviyaDeNa vA0 // sU0 22 // evaM bahudevasieNa telleNa vA0 // sU0 23 // bahudesieNa lodreNa vA0 || sU0 24 // bahudevasieNa sIodagaviyaDeNa vA0 || sU0 25 / / je bhikkhU dubbhigaMdhe paDiggahe dve - ti kaTTu telleNa vA0 // s0 26 // lodveNa vA0 // sU027 sobhodagaviyaDeNa vA0 || sU0 28 || evam - bahudevasieNa telleNa vA0 / sU0 29 / / bahudevasieNa lodreNa vA0 // sU0 30 || bahudevasieNa sIodagaviyaDeNa vA0 // sU0 31 // " ityevaM sUtrAlApakA bodhyAH / For Private and Personal Use Only Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org cUrNi bhASyAvacUriH u0 14 sU0 32-54 pAtrasyAtAM panatadgata pRthivIkAyAdinissAraNani* 341 atrAha bhASyakAraH - bhASyam -- ghasaNe khAlaNe levakaraNe pAyagassa hi / pAvaI bahuNo dosA, bhikkhu ettha na saMsao || chAyA - gharSaNe kSAlane lepakaraNe pAtrakasya hi / prApnoti bahUn doSAn bhikSuratra na saMzayaH // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir avacUriH - navaM mayA pAtraM labdhamiti kRtvA yo bhikSuH zramaNaH zramaNI vA gharSaNamekavAramamekavAraM vA karoti tathA navInapAtrasya navAkArameva pAtraM sarvathA tiSThatu iti buddhayA tailAdinA mardanaM karoti kArayati vA kurvantaM vA anumodate, tathA kSAlanaM pAtrasya sugandhikaraNAya durabhigandhanivRttaye, navasya navAkArameva sarvathA tiSThatu iti buddhayA acittazItoSNajalena karoti paradvArA vA kArayati tathA kurvantamanumodate, tathA chepane navaprAptasya pAtrasyaH navatvadRDhatAyai surabhigandhapAtrasya surabhigandhasthApanAya durabhigandhapAtrasya durgandhanivRttyarthaM lodhAdidravyeNa lepanaM karoti kArayati tathA kurvantamanumodate / evaM bahudaiva sikasUtreSvapi tailaghRtanavanItAdinA - sakRt asakRdvA mardanam, acittazItoSNajalena prakSAlanaM karoti kArayati kurvantamanumodate sa bhikSuH zramaNaH zramaNI vA bahUn AjJAbhaGgAdikAn AjJAbhaGgAnavasthA mithyAtvasaMyama virAdhanAtma virAdhanA rUpAn doSAn prApnoti, atraitasmin na kopi saMzayaH, ete doSA bhavantyeva teSAmiti bhAvaH / ime cAnyepi doSA bhavanti tathA hi-tailAdinA pAtrasya gharSaNe kRte hastAyaGgAnAmupaghAto bhavati, tathA navanItAdiSu vidyamAnajIvAnAmapyupaghAto bhavati, tathA pAtrasya durgandhanivAraNAya AtApasthAne dhUpanAdikaraNe sampAtikajIvAnAM virAdhanamapi jAyate, tathA utpIDane ca bhUmigatA jIvA api virAdhitA bhavanti, yasmAt tailAdinA gharSaNAdikaraNe ete pUrvoktA doSA bhavanti tasmAtkAraNAt zramaNaH zramaNI vA aparikarmitaM yadRcchayA prAptameva pAtrAdikaM dhArayet, tathA tAdRzasyaivopabhogamapi kuryAt natu kadAcidapi sugandhitalabdhapAtrAdInAM sugandhitAM dRDhayituM durabhisaMprAptapAtrastha durgandhasyApanayanAya telAdinA bahudaivasi katailAdinA mardanale panazItoSNAnyatarAcitajalena prakSAlanAdikaM svayaM na kuryAt na vA paradvArA kArayet na vA tailAdinA madanAdikaM kurvantaM zramaNAntaraM kathamapi kadAcidapyanumodayediti, kintu zAstra saMmata paddhatimAzrityaiva saMyamArAdhanaM kartavyaM kArayitavyaM kurvantaM vA anumodanIyam na tu kadAcidapi svamanISayA krimapi tatra nyUnAdhikabhAvaH karaNIyaH, sarvajJabhASitaparamasUkSmaviSaye svamanISayA vicArasyAyogyatvAt // sU0 31|| sUtram - je bhikkhU anaMtarahiyAe puDhavIe paDiggahaM AyAvejja vA payAvejja vA, AyAtaM vA payAvetaM vA sAijjai // sU0 32 // For Private and Personal Use Only Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 342 nizothasatre chAyA-yo bhikSuH anantarahitAyAM pRthivyAM pratigrahaM AtApayed vA pratApayed pA, AtApayantaM vA pratApayantaM vA svadate // sU0 32 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityaadi| 'je bhikkhU' yaH kazcit bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'aNaMtarahiyAe' bhanantarahitAyAm anantarahitA nAma sacittA tasyAM sacittAyAm 'puDhavIe' pRthivyAM pUrvoktarupAyAH pRvivyA uparItyarthaH 'paDiggaI' pratimahaM pAtram 'AyAvejja vA' AtApayed vA ekavAram 'payAveja vA' pratApayed vA anekavAram evam, 'AyAtaM vA' AtApayantaM vA 'payAveta vA' pratApayantaM vA'nyam 'sAijjai' svadate'numodate sa prAyazcittabhAg bhavati // 32 // evaM 'sasaNiddhAe puDhavIe' prayastriMzattamasUtrAdArabhya dvicatvAriMzattamasUtraparyantadazasUtrANAM vyAkhyA trayodazoddezako tadvitIyasUtrAdArabhyaikAdazaparyantasUtravyAkhyAvadavaseyA, vizeSastvetAvAneva yata-tatrA sacitapRthivyAdau sthAnazayyAniSayAnaiSedhikInAM pratiSedhaH kRtaH, atra tu pratigrahasyAtApanapratApanaviSayaH pratiSedhaH prokta iti // sU0 33-42 // sUtram-je bhikkhu paDiggahAA puDhavIkArya nIharei nIharAvei nIhariyaM AhaTu dijjamANaM paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai // 43 // evaM AukAyaM // sU0 44 // teukAyaM / / sU0 45 // chAyA-yo bhikSuH pratigrahAt pRthivIkArya niharati nirhArayati nihataM AhatyadIyamAnaM pratigRhNAti pratigRhantaM vA svadate / / sU0 43 // evaM apkAyam // sU0 44 // tejaskAyam / / sU0 45 // cUrNiH- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcit bhikSuH gRhasthagRhe pAtragrahaNasamaye yadi 'paDiggahAo' pratiprahAt pAtrAt 'puDhavIkArya sacittapRthivIkArya lavaNagairikAdikaM yadi patet tat 'nIharei' nirharati niSkAsayati svayameva tathA 'nIharAveI' nirvArayati anyena gRhasthena vA 'nIhariyaM AiTu dijjamANaM' nirdRtaM niSkAsitaM sadapi Ahatya abhimukhamAnIya doyamAnaM pAtram 'paDiggAheI' pratigRhNAti svIkaroti svIkArayati vA 'paDiggAheMtaM vA sAijjai' pratigRhNantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / / sa0 43 // 'evaM AukAyaM teukArya' iti, anenaiva prakAreNa apkAyatejaskAyayorapi nirharaNaviSayaM sUtradvayaM vyAkhyeyam / agnikAyanirharaNamevaM bhavati pAtre kenApi kAraNena akasmAdvA agnikaNaH patito bhavet taM niSkAsya dadAti iti // 44-45 // evameva kasda-mUla-patra-puSpa-phala-bIja-haritaviSayakANi sapta sUtrANi // su0 52 // evam auSadhibIjaviSayakaM sUtram , tatra- auSadhiH zAlyAdyannaM tasya bIjAnIti kaNAn nirharati, ityAdi For Private and Personal Use Only Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir NibhASyAvacUriH u.14 sU055-57 pAtrasya koraNa-mArgasabhAgatayAtakAdiyAcanani0 343 sUtram // sU0 53 / / evaM trasaprANajAtaM kunthupipIlikAdikaM tadaviSayakamapi sUtraM vijJeyaM vyAkhyeyaM ca // suu054|| sUtram- bhikkhU paDiggahaM korei korAvei koriyaM AhaTTadijjamANaM paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai / / sU0 55 // chAyA-yo bhikSuH pratigrahaM korayati korAvayati koritamAhatya dIyamAnaM pratigRsAti pratigRhyantaM vA svadate // sU0 55 // cUrNi:-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcit bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'paDiggaha' pratigrahaM pAtram 'korei korei iti dezIzabdo'yama tadarthastu sUkSmacchinaizcitrayati arthAt yo bhikSuH pAtrasya mukhAdikaM vicchitya svayaM sampAdayati citrAdikaM ca pAtre svayaM karoti 'korAveI' korAvayati citrayati manyadvArA pAtrasya mukhAdikaM citrAdikaM ca kArayati 'koriyaM AhaTudijjamANaM' koritamAhRtya dIyamAnaM citritaM pAtraM paradvArA sammukhamAgatya dIyamAnam 'paDiggAhei' pratigRhNAti svIkaroti svIkArayati vA 'paDiggAheMtaM vA sAijjai' pratigRhantaM vA svadate'numodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 55 // sUtram-je bhikkhU NAyagaM vA aNAyagaM vA uvAsaMgaM vA aNuvAsagaM vA gAmaMtaraMsi vA gAmapahaMtaraMsi vA paDiggahaM obhAsiya AbhAsiya jAyai jAyaMtaM vA sAijjai // sU0 56 // chAyA---yo bhikSutikaM vA abAtakaM vA upAsakaM vA anupAsakaM prAmAntare vA prAmapathAntare vA pratigrahamavabhANyAvabhASya yAcate yAcamAnaM vA svadate // sU0 56 // cUrNi-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhivakhU' yaH kazcid bhikSuH 'NAyagaM vA' jJAtakaM vA svajanaM vA tatra svajanaH pUrvasaMstutaH pazcAtsaMstutazca, tatra pUrvasaMstutaH pUrvaparicito mAtApitRbhrAtRprabhRtikaH, pazcAtsaMstutaH zvazurazvazrUzyAlakAdiH 'aNAyagaM vA' ajJAtakam asvajanaM svajanabhinno vA pUrvaparicitaH grAmavAsI dezavAzI vA tam 'uvAsagaM vA' upAsakaM jinadharmAnuyAyinaM zrAvakaM zrAdhikA vA 'aNuvAsagaM vA' anupAsakaM zrAvakabhinnaM yaM kamapi vA 'gAmaMtaraMsi vA' prAmAntare vA-dvayomiyormadhyabhAge 'gAmapataraMsi bA' prAmapathAntare vA grAmasya mArgadvayamadhye 'obhAsiya obhAsiya' avabhASyAvabhASya uccaiHzabdena kathayitvA kathayitvA 'paDiggaI' pratiprahaM pAtrAdikam 'jAyai' yAcate pAtrayAcanAM karoti 'jAyaMta vA sAijjaI' yAcamAnaM vA svadate sa prAyazcittabhAg bhavati / atrAha bhASyakAra: For Private and Personal Use Only Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtre bhASyam-aNAyagaM NAyagaM kA, gAme magge'havA jaI / obhAssa jAyaI pattaM, ANAbhaMgAi pAvaI // chAyA-ajJAtakaM hAtakaM vA prAme mArge'thavA yatiH / avabhASya yAcate pAtramAkSAbhaGgAdi prApnoti // avacariH-- yo yatiH zramaNaH zramaNI vA grAmamadhye grAmamArge grAmamadhyavartimArga vA grAmadvayamadhyavartimArgamadhye ityarthaH ajJAtakam jJAtakaM zrAvakamazrAvakaM vA avabhASya uccaiH svareNa kathayitvA kathayitvA yAcate sa yatiH zramaNaH zramaNI vA AjJAbhaGgAdikAn AjJAbhaGgAnavasthAmithyAtvasaMyamavirAdhanAtmavirAdhanAdoSAn prApnuyAt tasmAtkAraNAt zramaNaH zramaNI vA grAmasya mArgamadhye anyatra vA mArgamadhye svajanAsvajanAdikaM zrAvakamazrAvakaM vA avabhASya pAtrAdikaM na yAceta na vA yAcamAnaM zramaNAntaraM kathamapi kadAcidapyanumodayet iti / / sU0 56 // . sUtram--je bhikkhU NAyagaM vA aNAyagaM vA uvAsagaM vA aNuvAsaMga vA parisAmajjhao uTThavettA paDiggahaM obhAsiya obhAsiya jAyai jAyaMtaM vA sAijjai // sU0 57 // chAyA-yo bhikSuAtakaM vA acAtakaM vA upAsa vA anupAsakaM vA pariSanmadhyAt utthApya pratigrahamavabhAjyAvabhASya yAcate yAcamAnaM vA svadate // sU0 57 // cUrNiH-- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcit bhikSuH 'NAyagaM vA' jJAtakaM vA 'aNAyagaM vA' ajJAtakaM vA 'uvAsarma vA' upAsakaM zrAvakaM vA 'aNuvAsagaM vA' anupAsakaM zrAvakabhinnaM vA yaM kamapi vyaktivizeSam 'parisAmajjhao udvavettA' pariSanmadhyAt utthApya, tatra pariSat sabhA, tanmadhyAt utthApya 'paDiggahe' pratigrahaM pAtram obhAsiya 'obhAsiya' avakSAdhyAkbhASya miSTamanojJAdivacanaM vA kathayitvA kathayitvA 'jAyai' yAcate 'jAyaMta vA sAijjaI' yAcamAnaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / atrAha bhASyakAra:bhASyam-NAyagAI sabhAmajjhA, uhAviya jaI jai / jAyaI pattavatthAI, ANAmaM gAi pAvaI // chAyA--pAtakAdikaM sabhAmadhyAdutthApya ytirydi| . yAcase vanapAtrAvIla AhAbhaGgAdi prApnoti // avacUriH--yadi kadAcit sabhA pariSat tanmadhyAt utthApya jJAtakAdikaM svajanamasvajanaM vA zravakamazrAvakaM vA pAtravastrAdIn yAcate prArthayate tadA AjJAbhaGgAdikAn doSAn prApnuyAt tasmAt tathA na kuryAt , na vA tathAkurvantamanumodayediti / sabhAta utthApya svajanAdinA vArtAlApakaraNe For Private and Personal Use Only Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir purNibhASyAvacUriH u0 14 sU0 58- 60 pratigrahanizrayA RtubaddhAdikAlanivAsaniSedhaH 345 Spi doSA bhavanti tathAhi sabhAmadhye dharmakathAM zrotumaneke jJAtakA ajJAtakA vA zrAvakA azrAvakA vA samAgatA bhavanti tatra tanmadhyAt yaM kamapi samuvthApya pAtrAdiyAcanaM karoti zramaNaH tadA tasya tatra kazcit zatrurapi dharmakathAM zRNvan AsIt, tacchatrorbhinnA api Asan, taddivase tatkAle vA tacchatroH catuSpadamazvAdikaM kopi cauryeNAharat svayaM vA vinaSTo jAtaH, tadIyasvajano vA upadrAvitaH kenApi bhavet tadA zatrormanasi evaM zaGkA bhaviSyati yad catuSyadAdirmama naSTastaddivase abhukaH zrAvakaH sabhAmadhyAdutthAya bahirgata iti mayA dRSTaH prAyastenaivApaharaNaM kRtaM bhavet, evaMprakAreNa zrAvako pari zramaNopari vA zaGkA kariSyati, athavA sAdhurevApaharaNaM kRtavAnityapi zaGketa, ruSTA vA te saMtApanAdikaM kuryuriti tanniSpannaM prAyazcittaM zramaNasya bhavet tasmAtkAraNAt zramaNaH sabhAta svajanA - dikamutthApya pAtrAdiyAcanAM na kuryAt na vA kurvantamanumodeteti // sU0 57 // sUtram -- je bhikkhU paDiggahanIsAe uDubaddhaM vasai, vasaMtaM vA sAijjai // 0 58 // chAyA - yo bhikSuH pratigrahanizrayA RtubaddhaM basati vasantaM vA svadate || sU0 58 // cUrNI - je 'bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcit bhikSuH 'paDigahanIsAe' pratigrahanizrayA pAtrAdilAbhecchyA anyaM mAsakalpayogyaM kSetraM parityajya atra kSetre pAtrAdikaM lapsye iti lobhena yaH zramaNaH zramaNI vA Rtubaddhe kAle mAsakalpasyAprAyogyepi prAmAdau 'vasaI' vasati nivAsaM karoti 'vasaMtaM vA sAijara' vasantaM vA svadate sa prAyazcittabhAg bhavati // sU0 58 || sUtram -- je bhikkhU paDiggahanIsAe vAsAvAsaM vasai vasaMtaM vA sAijjai // sU0 59 // chAyA - yo bhikSuH pratigrahanizrayA varSAvAsaM vasati vasantaM vA svadate // sU0 59 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcit bhikSuH 'paDiggahanIsAe' prati prahanizrayA arthAt amukakSetre nivAsakaraNe pracuraM pAtrAdikaM me miliSyatIti vicArya yogye ayogye vA kSetre 'vAsAvAsaM' varSAvAsaM varSAkAlanivAsaM cAturmAsyamityarthaH 'vasaI' vasati nivAsa karoti tathA 'vasaMta vA sAijjai' vasantaM vA svadate, yo hi zramaNaH zramaNI vA pAtrAdilobhena varSAkAlika nivAsAya yogye'yogye vA kSetre varSAkAlikanivAsaM karoti tamanumodate sa prAyazcittabhAg bhavati / 11 For Private and Personal Use Only Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthara atrAha bhASyakAra:bhASyam-uDubaddha mAsaM vA, cAummAsa taheva ya / paDiggahatya je bhikkhU, vasai dosabhA bhave // chAyA-- Rtubaddha mArsa vA cAturmAsaM tathaiva c| pratigrahArtha yo bhikSurvasati doSabhAg bhavet // avacUriH- yo bhikSuH pratigrahAzayA Rtubaddhe kAle hemantaprISmAdisamaye mAsaM mAsakalpaM vasati nivAsaM karoti tathaiva tenaiva prakAreNa caturmAsaM vasati nivAsaM karoti pratigrahAzayA tadA tAdRza nivAsaM kurvan bhikSuH doSabhAg AjJAbhaGgAdidoSabhAg bhavati / / sU0 59 // sUtram-taM sevamANe Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANaM ugghAiyaM // ||nnisiihjmynne caupasamo uddeso samatto // 14 // chAyA-tatsebamAna Apadyate cAturmAsikaM parihArasthAnamudghAtikam / / suu049|| // nizIthAdhyayane caturdaza uddezakaH samAptaH // 14 // cUrNI-'taM sevamANe' ityAdi / 'taM sevamANe' tat 'paDiggaI kiNai' ityArabhya 'paDiggAhanIsAe vAsAvAsaM' iti paryantaM sthAnaM pratisevamAnaH pratisevanAM kurvANaH zramaNaH zramaNI vA 'Avajjai' Apadyate prApnoti 'cAummAsiyaM' cAturmAsikam 'parihArahANaM' parihArasthAnam 'ugdhAiyaM' udghAtikaM laghukama laghucAturmAsikaM prApnoti // sU0 60 // iti zrI-vizvavikhyAta-jagadvallabha-prasiddhavAcaka-paJcadazabhASAkalitalalitakalApAlApakapravizuddhagadyapadyanaikagranthanirmApaka-vAdimAnamardaka-zrIzAhachatrapatikolhApurarAjapradatta"jainazAstrAcArya"- padabhUSita-kolhApurarAjaguru-bAlabrahmacAri-jainAcArya-jainadharmadivAkara-pUjyazrI-ghAsIlAlabati-viracitAyAM "nizIthasUtrasya" cUrNibhASyAvacUrirUpAyAM vyAkhyAyAm caturdazodezakaH samAptaH // 14 // For Private and Personal Use Only Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org // paJcadazoddezakaH // gatazcaturdazodezakaH samprati avasara prAptaH pazcadazodezakaH prArabhyate / tatra pUrvoktacatuIzodezakena sahAsya paJcadazoddezakasya sambandhaH pradarzyate-caturdazoddezakasyAntimasUtre proktam sAdhuHpratigrahanizrayA varSAvAsaM na vaset iti, evaM pratigrahanizrayA vasantaM sAdhuM yadi ko'nyaH sAdhu revaM karaNe pratiSedhayet tadA taM prati sa krodhAvezena paruSaM vadiSyatItyatra paJcadazodezake paruSabhApAyA niSedhaH kariSyate iti sambandhenAha bhASyakAra:--' Na me riTThago' ityAdi / bhASyam - Na me Niradvago vAso, vallI rUDhaphalAhuNA / evaM vayaM samaNaM, ajjo ! mevaM vayAhi bho || 1 // chAyA--na me nirarthako vAso vallI rUDhaphalA'dhunA / evaM vadantaM zramaNaM Arya ! maivaM vada bhoH || 1 || Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir avacUriH - kazcit zramaNazcaturmAsakaraNArthaM kutracit kSetre varSAvAsanivAsaM kRtavAn, tatra pAtrArthaM vasan ekAM tumbikAlatAM pazyan evaM vadati - aho atra kSetre mama vAso na nirarthako jAtaH, kintu saphala eva, yasmAtkAraNAt eSA purato dRzyamAnA tumbikAvallI samutpannA na kevalaM samutpannaiva kintu kramazo vRddhiMgatA satI bhityAdau Azraye prasarati, patrAdikamapi asyAM ballyAM paryAptaM jAtam, na kevalaM patrANAmevA''dhikyam kintu puSpaprAcuryamapi jAtam, na kevalaM puSpANAmeva prAcuryam api tu phalAnyapi anekAni jAtAni na kevalaM phalAnyeva saMjAtAni, kintu katipayaphalAni pakAni saMjAtAni, ataH paraM tumbikAyAH phalAni me pAtrANi bhaviSyanti yadarthaM mamAtra vAso jAtastatkArya me vinaiva parizramaM bhaviSyati, anukUlaM madIyabhAgyam, evaMprakAreNa harSAtirekAd vadantaM zramaNaM dRSTvA ko'pi tatsamIpavartI zramaNaH taM zramaNaM prati vadati - he Arya ! zramaNa ! maivaM tvaM vada, evaM vadataste mahAn karmabandho bhaviSyati, tataH sa zramaNaH pratiSedhenAruSTo'sau taM prati kaThoravacanaM vadet tAdRzakaThoravacanasya pratiSedhAya pazcadazodezakasUtramidamArabhyate, bhayameva sambandhaH pUrvAparasUtrayorbhavati, tadanena sambandhena AyAtasyAsya paJcadazodezIyaprathamasUtrasya vyAkhyAnaM prastUyate - 'je bhikkhU' ityAdi / ' sUtram -- je bhikkhU bhikkhUNaM AgADhaM vayai vayaMtaM vA sAijjai // sU0 1|| chAyA - yo bhikSurbhikSUNAm AgADhaM vadati vadantaM vA svadate || su0 1 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'bhikkhUNaM' bhikSUNAM -preraka'bhikSUNAM 'AgADhaM vayai' AgADhaM vadati -tatra atyarthaM gADham AgADham - uccairvacanam uccairAkrozava For Private and Personal Use Only Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtre canamityarthaH evaMbhUtaM vacanaM bhASate, tathA 'vayaMta vA sAijjai' badantaM vA zramaNamAkrozavacanaM svadateanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / etatsUtrasya vizeSato vyAkhyAnamatraiva dazamoddezake draSTavyam, etAkAn vizeSaH-yat dazamoddezake AcArya paryAyajyeSThaM vA prati Akrozavacanasya pratiSedhaH kRtaH, atra tu bhikSukamAtraM prati Akrozavacanasya niSedhaH kriyate // sU0 1 // - sUtram--je bhikkhU bhikkhUNaM pharasaM vayai vayaMta vA saaijji||suu0 2 // chAyA--yo bhikSubhiSaNAM paruSaM vadati vadantaM vA svadate // sU0 2 / / cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'bhikkhUNa' bhikSuNAm 'pharusaM kyai' paruSaM vadati, tatra paruSaM-kaThoraM vAkyaM bhASate tathA 'vayaMtaM vA sAijjaI' vadantam kaThorakhAkyaM bhASamANaM svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / / sU0 2 // sUtram-je bhikkhU bhikkhUNaM AgADhapharusaM vayai vayaMtaM vA sAi. jjai // sU0 3 // chAyA-yo bhikSurbhikSaNAm AgADhaparuSa vadati padantaM vA svadate ||suu0 3 // cUrNI--'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'bhikkhUNaM' bhikSUNAm 'AgADhapharusaM vayaI' AgADhaparuSaM vadati, tatra AgADham-AkrozavacanaM-marmodghATanapUrvakamuccaiH sakrodhaM paruSaM vAkyaM vadati-AkSepaM karoti, tathA 'vayaMta vA sAijjaI' vadantaM vA svadate sa prAyazcittabhAgI bhavati / dazamoddezasyAdau eva asya vyAkhyAnaM kRtaM tata eva daSTavyamiti // sU0 3 // sUtram-je bhikkhU bhikkhUNaM aNNayarIe accAsAyaNAe accAsAei, accAsAeMtaM vA sAijjai // suu04|| chAyA-yo bhikSurbhikSUNAm anyatarayA atyAzAtanayA adhAzAtayati atyAzAtayantaM vA svadate // suu04|| ___cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'bhikkhU ' bhiSaNAm 'aNNayarIe' anyatarayA-anekaprakArakAzAtanAmadhyAd ekayA kayAcit 'accAsAyaNAe' atyAzAtanayA 'accAsAeI' atyAzAtayati-mAjJAtanAM karoti, tathA 'accAsAeMtaM vA sAijjaI' atyAzAtayantam-AzAtanAM kurvantaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / atrAha bhASyakAra:bhASyam-AgADhaM pharusaM vakkaM, dasame khalu vanniyaH / . taM vetthavi NAyanvaM, navaraM bhikkhuyaM pai // For Private and Personal Use Only Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir parSibhASyAvahiH u0 15 sU0 1-12 AgADhAdivacana sacittAmraparibhoganiSedhaH 349 chAyA-AgADhaM paruSaM vAkyaM dazame khalu varNitam / tadevAtrASi pAtavyaM navaraM bhikSukaM prati // avacUriH-AgAI paruSaM vAkyam , AgADhaparuSatadubhayA''zAtanAdInAM svarUpam yadeva dazamodezake varNitam tadeva atrApi jJAtavyam yat pUrvamuktaM tadeva punarava pradarzitam kintu 'navaraM' ityAdi, navaram etAvAn medaH dazamapaJcadazodezakayorbhavati yat-dazamoddezake AcAryaparyAyajyeSThaM prati AgADhavacanAdeH prayogakaraNaniSedho darzitaH, atra paJcadazodezake tu bhikSuka-sAmAnyazramaNaM prati AgADhAdInAM niSedho darzitaH, tAdRzaprayogakaraNe ca prAyazcittAdikaM kathitamityayaM bhedaH / / su. 4 // sUtram-je bhikkhu sacittaM aMba bhuMjai bhuMjataM vA sAijjai // suu05|| chAyA-yo bhikSuH savittam AnaM bhuGkte bhujAnaM vA svadate // sU0 5 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkha' yaH kazcidbhikSuH 'sacittaM aMba' sacittamAmram tatra cittaM-jIvaH tena jIvena saha vartate iti sacittaM-sajIvam sAmraphalam 'bhuMjA' bhuGkte-abhyavaharati tathA 'bhuMjata vA sAijjaI' bhuJjAnaM vA svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 5 // sUtram-je bhikkhU sacittaM aMbaM viDaMsai viDaMsaMtaM vA sAijjai ||suu06|| chAyA-yo bhikSuH sacittamAnaM vidazati vidazantaM vA svadate ||suu0 // cUrNI --'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH 'sacitraM aMba' sacittaM sajIvamAnam 'viDaMsai' vidazati-cUSati bhakSayati vA 'viDaMsaMtaM vA sAijjai' vidazantaM vA svadate--anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / / suu06|| / sUtram-je bhikkhU sacittaM aMbaM vA aMbapesiyaM vA aMbabhittaM vA aMvasAlagaM vA aMbacoyagaM vA bhuMjai bhuMjata vA sAijjai // suu07|| chAyA-yo bhikSuH sacittamAnaM vA bAghrapezikAM vA AnamittaM vA AmrasAlaka vA AmracoyagaM vA bhuGkte bhujjAna vA svadate ||suu.7|| cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'sacittaM aba vA' sacittamAnaM vA sajIvamAmraphalamityarthaH 'aMbapesiyaM vA' AmrapezikAM vA sacittAmAmrapezIm , tatra pezI dIrghAkArAmraphalasyAvayavalakSaNA tAdRzIm Amraphalapezom, 'aMbabhittaM vA' AmrabhittaM vA tatra bhittam-khaNDaH AmraphalasyArddhabhAga ityarthaH tat 'aMbasAlagaM kA' AmrasAlakaM vA, tatra-bAzA challI sAlamiti kathyate 'aMbacoyagaM vA' AmracoyagaM vA tatra-coyagram - sAntatvacA tat 'bhujaI' bhuGkte sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 7 // For Private and Personal Use Only Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 350 nizIthasUtre sUtram-je bhikkhU sacittaM aMba vA aMbapesiyaM vA aMbabhittaM vA aMbasAlagaM vA aMbacoyagaM vA viDaMsai viDaMsaMtaM vA sAijjai // suu08|| chAyA-nyo bhikSuH savisamAna vA AmrapezikAM vA AnabhittaM vA AnasAlaka pA AmracoyagaM vA vidazati vidazantaM vA svadate // sU. 8 // . cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazvid bhikSuH savittaM aMbaM vA' sacittamAnaM vA 'aMbapesiyaM vA' AmrapezikAM vA 'aMbabhittaM vA' AmrabhittaM vA 'aMbasAlagaM vA' AmrasAlakaM vA 'aMbacoyagaM vA' AmracoyagaM vA 'viDaMsai' vidazati-cUSati tathA 'viDaMsaMtaM vA sAijjai' vidazantaM vA svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / / sU . 8 // sUtram-je bhikkhU sacittapaiDhiyaM aMbaM bhuMjai bhuMjataM vA sAijjai / / sU0 9||je bhikkhU sacittapaiTThiyaM aMbaM viDaMsai viDaMsaMtaM vA sAijjai / / sU0 10 // chAyA- yo bhikSuH sacittapratiSThitamA bhuGkte bhuAna vA svadate // sU0 9 // yo bhikSuH sacittapratiSThitamAna vidazati vivazantaM vA svadate // suu010|| cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'sacisapaiDiyaM' sacittapratiSThitam sacitte-sacittajalaharitakAyAdyupari pratiSThitaM-vidhamAnam AnaM bhuGkte. vidazati cUSati / zeSa sUtradvayagataM sarvaM sugamam // sU0 9-10 // sUtram--je bhikkhU sacittapaiDiyaM aMbaM vA aMbapesiyaM vA aMbabhittaM vA aMbasAlagaM vA aMbacoyagaMvA bhuMjai bhuMjaMtaM vA sAijjai / / suu011|| chAyA-yo bhikSuH sacittapratiSThitamAnaM vA AmrapezikAM vA AmrabhittaM vA AghrasAlakaM vA AmracoyagaM vA bhuGkte bhuJjAnaM vA svadate / / sU0 11 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / sacittapratiSThitam sacitte-sacittajalAyu pari vidhamAnaM tat sacittapratiSThitam zeSam sugamam // sU0 11 // sUtram-je bhikkhU sacittapaiTThiyaM aMba vA aMbapesiyaM vA aMbabhittaM vA aMbasAlagaM vA aMbacoyagaM vA viDaMsai viDaMsaMtaM vA sAijjai ||suu0 12 // chAyA-yobhikSuH sacittapratiSThitamAnaM vA AmrapezikAM vA Amrabhitta vA Amra. sAlakaM vA Amracoyaga vA vidati vidazantaM vA svadate sU0 12 // For Private and Personal Use Only Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org cUrNi bhAgyAvacUriH u. 15 s 13-68 anya tIrthakAditaH pAdAmArjanAdiniSedhaH 351 cUrNI -- 'je bhikkhu' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'sacittapaidviyaM' sacittapratiSThitam, itivizeSaNaviziSTamA mrAdikaM vidazati - cUSati zeSaM sugamam / atrAha bhASyakAraH- sacittaMvaM tahA pesiM, taM sacittapaTThiyaM / jo bhuMjejja viDaMsejja, ANAbhaMgAi pAi // 1 // chAyA - savitA tathA pezIM, tatsacittapratiSThitam / yo bhuGkte vidazati, AjJA bhaGgAdi prApnoti // 1 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Amra avacUriH - yaH kazcid bhikSuH - zramaNaH upalakSaNAt zramaNI vA sa sacittAmram - sacittAmraphalam tathA pezIm-AmracIrikAm upalakSaNAd --AzrabhitaM AmrasAlakam AmracoyagaM vA, phalasya ko'pi prakAro bhavet taM sacittaM yadi bhuGkte vidazati vA tadA sa zramaNaH AjJAbhaGgAdidoSAn prApnotIti // sU0 12 // sUtram -- je bhikkhU aNNautthiSNa vA gAratthieNa vA appaNa - pAe AmajjA vejja vA pamajjAvejja vA AmajjAveMtaM vA pamajjAveMtaM vA sAijjai // sU0 13 // chAyA - yo bhikSuranyayUthikena vA gAIsthikena vA AtmanaH pAdau AmArjayevU vA pramArjayed vA AmArjayantaM vA pramArjayantaM vA svadate // sU0 13 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH- :- zramaNaH zramaNI vA 'aNNautthipaNa vA' anyayUthikena - anyamatAnuyAyinA tApasAdinetyarthaH ' gArasthipaNa vA' gArhasthikena gRhasthena zrAvakeNa tadbhinnena vA 'appaNo pAe' AtmanaH svasya pAdau - caraNau 'AmajjA vejja vA' AmArjayedvA- ekavAraM vA mArjanaM kArayedvA 'pamajjAveja vA' pramArjayedvA anekavAraM vA pramArjanaM kArayedvA, tathA 'AmajjAveMtaM vA' AmArjayantaM vA ekavAraM caraNamArjanaM kArayantaM vA 'majjAveMtaM vA' pramArjayantaM vA - pratidinamanekavAraM vA pAdayoH pramArjanaM kArayantaM zramaNAntaram 'sAijjai' svadate - anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSA api bhavanti // sU 13 // sUtram -- evaM taiyauddasagamao yavvo jAva gAmANugAmaM dRijjamANe aNNautthieNa vA gAratthieNa vA appaNo sIsaduvAsyiM karAve karAveMtaM vA sAijjai // sU0 14-68 // For Private and Personal Use Only Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizothasUtre chAyA- pavaM hatayodezagamako netavyaH yAvat prAmAnugrAma drayan anyatIrthikena vA gAIsthikena pA mAtmanaH zIrSadvArikAM kArayati kArayantaM vA svadate // sU0 14-18 // carNI-'evaM' ityAdi / 'evaM taiyauddesagamao Neyavvo' evaM tRtIyodezagamako netavyaH, evam anenaiva prakAreNa tRtIyodezagamakA-bhasyaiva tRtIyoddezakagato gamaH sarvo'pi netavyaHjJAtavyaH 'jAva' yAvat , atra yAvatpadena 'ne bhikkhU appaNo pAe saMvAhejja vA' ityAdisaptadazasUtrAdArabhya 'je bhikkhU gAmANugAmaM dUijjamANe0' ityekasaptatitamasUtraparyantaM paJcapazcAzasaMkhyakasUtrANi tadarthazceti sarvaM tatrata eva draSTavyam / atra tu (14) caturdazasUtrAdArabhya aSTaSaSTi (68) tamasUtraparyantaM tRtIyodezagamavad vyAkhyeyam / kevalaM bheda etAvaneva yat-tatra tatIyoddezake pramArjanAdInAM svayaM karaNaviSayako niSedhaH kRtaH, atra tu anyatIthikAdibhiH pramArjanAdInAM kAraNA'numodanaviSayako niSedho vartate iti / / atrAha bhASyakAra: pAyappamajjaNArambha, aMte sIsavAriyaM / gihihiM annatitthIhi, karAve dosabhA bhave // 1 // chAyA-pAdapramArjamAdArabhya, ante zIrSadauvArikAm / gRhibhiH anyatIthibhiH kArayet doSabhAg bhavet // 1 // avacUriH- yo yatiH pAdapramArjanAdArabhya ante zIrSadauvArikAm gRhibhiH-gRhasthaiH, anyatIrthikaiH tApasAdibhiH kArayati, tathA kArayantaM zramaNAntaram anumodate sa prAyazcittabhAg bhavati, tathA tasyAjJAbhannAdikA doSA api bhavanti gRhasthAdikRtasevAzuzrUSAdikAryasya bhagavatA niSiddhatvAt / atha paratIrthikAdibhiH pAdapramArjanAdikaM kArayataH ko doSaH : iti cedatrAha-te anya. tIpikA gRhasthA vA yadi pramArjanAdikaM kariSyanti tadA te pAdapramArjanAdikaraNAnantaram pazcAt hastadhAvanAdi karma kariSyanti prasvedamalAdikaM sAdhoH zarIre'vasthitaM dRSTvA ghAvA azucaya ime iti kRtvA bhavarNavAdaM vadiSyanti, bhayatanayA vA pAdapramArjanAdikaM kurvantaH sAMpAtikAn jIvAn hanyuH, athavA bahumA dravyeNAyatanayA prakSAlayantaH uccholaNAdoSaM kuryuH, mUmiSThAn jIvAn virAdhayeyuriti tasmAt kAraNAt tApasAdibhirgRhasthaizca pAdapramArjanAdikaM na kArayediti // sU0 68 // sUtram-je bhikkhU AgaMtAgAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesu vA uccArapAsavaNaM parihavei paridvavetaM vA sAijjai // suu069|| For Private and Personal Use Only Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNi bhASyAvacUriH u 11 sU0 69-72 AgantrAgArAdiSu - uccArAdipariSThApanani0 353 chAyA yo bhikSuH AgantrAgAreSu vA ArAmAgAreSu vA gAthApatikuleSu vA paryAvasatheSu vA uccAraprasravaNaM pariSThApayati pariSThApayantaM vA svadate // || sU0 69 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zrabhaNI vA 'AgaMtAgAresu vA' AgantrAgAreSu, yatra sthAne AgantAro gantArazca vizrAmAya nivasanti saH AgantrAgAraH - dharmazALeti lokaprasiddhaH teSu - Agantuka nivAsasthAneSu tathA - 'ArAmAgAresu vA ' ArAmAgAreSu, tatrArAmaH - upavanam tatra vidyamAnaH agAro gRhaM yatra krIDArthamAgatAH puruSAH vizrAmArthaM nivasanti tAdRzasthAneSu 'gAhAvaikulesu vA' gAthApatikuleSu, tatra gAthApatirgRhasthaH, tasya kuleSu gRheSu gRhasvAminAM grAmAntaragamanena zUnyaprAyeSu gRheSvityarthaH 'pariyAvasahesu vA' paryAvasatheSu vA tApasAnAM nivAsasthAneSu ityarthaH, eteSu sthAneSu ' uccAra pAsavaNaM' uccAraprasravaNaM mUtrapurISAdikam upalakSaNatvAt SThIvanAdikamapi gRhyate 'pariTThavei' pariSThApayati tatra vyutsRjatItyarthaH tathA 'paridvaveMta vA sAijjai' pariSThApayantaM vA mUtrapurISAdInAM vyutsarjanaM kurvantaM zramaNAntaraM svadate - anumodate prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA. doSA api bhavanti, tathA ye etAdRzasthAneSu uccAraprasravaNAdikaM vyatsRjanti teSAmapayazo bhavati - 'ete sAdhavaH azucisamAcArAH yogAcArabAhyA malamUtraparAyaNAH durvRttA bhogopabhogasthAnAni apavitrANi kurvanto viharantI, - tyevamAdyapayazI bhavati, lokApavAdAcca na ko'pi dIkSAM grahISyatItyataH pravacanasya hAnihalanA ca bhavati evaM koTTapAlAdinA nivAritA grAmAdau pravezamapi no labheran // sU0 69 // sUtram -- je bhikkhU ujjANaMsi vA ujjANagihaMsi vA ujjANa - sAlaMsi vA nijjANaMsi vA nijjANagihaMsi vA nijjANasAlaMsi vA uccArapAsavaNaM parigas paridvaveMtaM vA sAijjai || sU0 70 // chAyA - yo bhikSurudyAne vA udyAnagRhe vA udyAnazAlAyAM vA niryANe vA niryANagRhe vA niryANazAlAyAM vA uccArapressravaNaM pariSThApayati pariSThApayantaM vA svadate sU0 70 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'ujjANaMsi vA' udyAne vA, tatrodyAnaM nAma ekajAtIyavRkSANAM samudAyalakSaNam, tAdRze udyAne 'ujjANagihaMsi vA' udyAnagRhe vA udyAnasthite gRhe vizrAmasthAne 'ujjANasAlasi vA' udyAnazAlAyAm udyAne sthitA yA zAlA tasyAm 'nijjANaMsi vA' niryANe vA lokAnAM gamanAgamanamArge 'nijjANa girhasi vA' niryANagRhe vA gamanAgamanamArgasthitagRhe vA 'nijjANasAlasi vA' niryANazAlAyAM vA tAdRzeSu sthAneSu zramaNaH zramaNI vA 'uccArapAsavaNaM' uccArapratravaNaM 'paridvavei' pariSThApayati mUtrapurISayorvyutsarjanaM karoti 'paridvaveMtaM vA 'pariSThApayantaM vA 'sAijjai' svadate sa prAyazcittabhAgI bhavati / / sU0 70 || 45 For Private and Personal Use Only Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir iha nizIthasUtre sUtram -- je bhikkhU aTThasi vA aTTAliyaMsi vA cariyaMsi vA pAgAMraMsi vA dAraMsi vA gopuraMsi vA uccArapAsavaNaM parihave pariveM vA sAijjai // sU0 79 // chAyA - -yo bhikSuH aDDe vA aTTAlikAyAM vA carikAyAM vA prAkAre vA dvAre vA gopure yA uccArapravaNaM pariSThApayati pariSThApayantaM vA svadate / / sU0 71 / / cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'ahaMsi vA' aTTe vA koTa iti lokaprasiddhe 'aTTAliyaMsi vA' aTTAlikAyAm aTToparividhamAnasthAne ityarthaH 'cariyaMsi vA' carikAyAM vA aTTAlikAyA uparitanaM sthAnaM carikA - tAdRzasthAnavizeSe ityarthaH, 'pAgAraMsi vA' prAkAre vA 'dAraMsi vA' dvAre vA gRhasyadvArabhAge ityarthaH, 'gopuraMsi rvA' gopure vA - dvArAdvAre, eteSu sthAneSu 'uccAra pAsavaNaM' uccAraprasravaNam 'paridvaveI' pratiSThApayati, tathA 'parihaveMtaM vA sAijjai pariSThApayantaM vA svadate - anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 71 // sUtram - je bhikkhU dagaMsi vA dagamaggaMsi vA dagapahaMsi vA dagatIraMsi vA dagaTThANaMsi vA uccArapAsavaNaM parivei parivetaM vA sAijjai // sU0 72 // chAyA - -yo bhikSurudake vA udakamArge vA udakapathe vA udakatIre vA udakasthAne ghA uccAraprasravaNaM pariSThApayati pariSThApayantaM vA svadate / / sU0 72 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH yaH kazcit zramaNaH zramaNI vA 'damaMsi va'' udake-jale jalAzaye saritaDAgAdau jalAzaya maryAditasthAne ityarthaH 'dagamaggaMsi vA' udakamArge - jala mArge yena mArgeNa jalaM pravahati yadbodakamizritamArge, 'dagapahaMsi vA' udakapathe vA jaLAnaMyanamArge vA 'dagatIraMsi vA' udakatIre-jalataTe jalAsannavattisthAne ityarthaH 'dagaDAsiva' udakasthAne vA yatra sthAne udakaM saMgRhya saMsthApyate tAdRzasthAne, eteSu - upapayukta jala sthAneSu 'uccArapAsavaNaM' uccAraprasravaNam 'paridvavei' pariSThApayati vyutsRjati tathA 'parihaveMtaM vA sAijjara' pariSThApayantaM vA svadate - anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 72 // sUtram - je bhikkhU sunnagihaMsi vA sunnasAlaMsi vA bhinnahiMsi vA bhinnasAlaMsi vA kUDAgAraMsi vA kATThAgAraMsi vA uccArapAsavaNaM parives paridvaveMtaM vA sAijjai // sU0 73 // For Private and Personal Use Only Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir carNibhASyAvadhUriH u0 15 sU0 73-77 zUnyagRhAdiSu-uccArAdipariSThApanani0 355 chAyA-yo bhikSuH zUnyagRhe vA zUnyazAlAyAM vA bhinnagRhe vA bhinnazAlAyAM vA kUTAgAre vA koSThAgAre vA uccAraprasravaNaM pariSThApayati pariSThApayantaM vA svadate // 73 // cUrNiH-- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'munnagihaMsi kA' zUnyagRhe vA yatra gRhe na ko'pi vasati tAdRzagRhe 'munnasAlaMsi vA' zUnyazAlAyAm yatra zAlAyAM na ko'pi vasati tasyAm 'bhinnagihaMsi vA bhinnagRhe vA-bhamnagRhe ityarthaH 'bhinnasAlaMsi vA' bhinnazAlAyAM vA bhagnazAlAyAm 'kUDAgAraMsi vA' kUTAgAre vA-kUTAkAragRhe 'koDAgAraMsivA' koSThAgAre vA yA dazasthAne dhAnyAdikaM sthApayati tasya koSThAgAra iti nAma bhavati drasmin koSThAgAragRhe koSThAgArazALAyAM ca 'uccArapAsavaNaM paridvavei' uccArapranavaNaM pariSThApayati 'parihavate vA sAijjai' pariSThApayantaM vA svadate-anumodate sa prAyazcittabhAg bhavati / / suu073|| sUtram-je bhikkhU taNagihaMsi vA taNasAlaMsi vA tusagirhasi vA tusasAlaMsi vA bhusamihaMsi vA bhusasAlaMsi vA uccArapAsavarNa pariTThavei pariThavate vA sAijjai // sU074 // chAyA-yo bhikSuH tRNagRhe vA tRNazAlAyAM vA tuSagRhe vA tuSazAlAyAM kA bhusagRhe vAbhusazAlAyAM vA uccAraprasravaNaM pariSThApayati pariSThApayantaM vA svadate 7 cUrNI-'je bhikkhU ityAdi / 'je bhikkhU yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'taNagihaMsi vA' tRNagRhe vA-tRNasthApanagRhe athavA tRNanirmite gRhe 'taNasAlaMsi vA' tRNazAlAyAM vA tRNabhRtazAlAyAm 'tusagirhasi vA' tuSagRhe 'tusasAlaMsi vA' tuSazAlAyAM vA 'bhusagirhasi vA bhusagRhe vA, tatra godhUmAdInAM stambaH, tasya cUrNAkRto'vayavaH 'bhUpA' itilokaprasiddhaH tasya saMsthApanasthAnaM bhusagRhamiti tasmin bhusagRhe 'bhusasAlaMsi vA' bhusazAlAsaM vA, etAdazasthAneSu yo bhikSuH 'uccArapAsavaNaM' uccAraprasravaNam 'parihaveI' pariSThApayati 'paridvavetaM kA sAijjai' pariSThApayantaM vA svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / / sU0 74 // sUtram-je bhikkhU jANagihaMsi vA jANasAlaMsi vA jummagihaMsi vA juggasAlaMsi vA uccArapAsavaNaM parihavei pariThavetaM vA sAijjai / suu075|| chAyA-yo bhikSuryAnagRhe vA yAnazAlAyAM vA yugyagRhe vA yugyazAlAyAM vA uccArapra varNa pariSThAparyAta pariSThApayantaM vA svadate / sU0 75 / / cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'jANagirhasi vA' yAnagRhe-rathAdisthApanagRhe vA 'jANasAlaMsi vA' yAnazAlAyAM vA 'juggagihaMsi ' yugyagRhe vA, For Private and Personal Use Only Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 356 nizIthasUtre tatra yugyaM - zibikAdikam, tasya sthApanArthaM gRhaM tasmin, 'juggasAlaMsi vA yugyazAlAyAM vA 'uccArapAsavaNaM' uccAraprasravaNam, 'paridvavei' pariSThApayati tathA 'parihaveMtaM vA sAijja ' pariSThApayantaM vA svadate - anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 75 // sUtram -- je bhikkhU paNiyagihaMsi vA paNiyasAlaMsi vA kuviyagihaMsi vA kuviyasAlaMsi vA uccArapAsavaNaM pariTThave pariveM vA sAijjai || sU0 76 // chAyA -yo bhikSuH paNyagRhe vA paNyazAlAyAM vA kupyagRhe vA kupyazAlAyAM vA uccAraprasravaNaM pariSThApayati pariSThApayantaM vA svadate // sU0 76 // cUrNI - 'je bhikkhU ityAdi / je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'paNiyagihaMsi vA' paNyagRhe vA krayavikrayasthAne dhA paNiyasAlaMsi vA' paNyazAlAyAM vA 'kutriyagihaMsi vA' kupyagRhe vA, tatra - kupyaM suvarNarajatabhinnaM koSTAdipAtraM tasya gRhe 'kuviyasA - laMsi vA' kupyazAlAyAM vA 'uccAra pAsavaNaM' uccAraprasravaNam, 'paridvavei' pariSThapayati tathA 'paridvavetaM vA sAijjai pariSThApayantaM - zramaNAntaram svadate - anumodate sa prAyazcittabhAgI bhabati // sU0 76 // sUtram -- je bhikkhU goNagihaMsi vA goNasAlaMsi vA mahA. kulaMsi vA mahAgihaMsi vA uccArapAsavaNaM paridvavei paridvaveMta vA sAi jjai // sU0 77 // chAyA -yo bhikSugaNagRhe vA goNazAlAyAM vA mahAkule vA mahAgRhe vA uccArapravarNa pariSThApayati, pariSThApayantaM vA svadate // su077 // cUrNI - je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'goNagi haMsi vA' goNagRhe vA, tatra goNagRhaM gavAM gRham yatra gAvo badhyante gozAleti prasiddham tasmin 'goNasAlaMsi vA' gozAlAyAM vA 'mahAkulaMsi vA' mahAkule vA - imrmyAdikule 'mahAgihaMsi vA ' mahAgRhe vA bRhatparivArayukte bRhadAkArayukte vA gRhe 'uccArapAsavarNa' uccArapravaNam 'paridvave ' pariSThApayati 'paridvaveMtaM vA sAijjai' pariSThApayantaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / atrAha bhASyakAraH -- AgaMtu gAiThANesu, uccAraM passava tahA / parigs jo bhikkhu, ANAbhaMgAi pAvaI || chAyA - AgantukAdisthAneSu uccAraM prasravaM tathA / pariSThApayati yo bhikSurAzAbhaGgAdi prApnoti // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir M pUrNi0 u015 sU0 78-103 . gRhasthapArzvasthAderazanAdidAnA''dAnani0 357 avacUriH-AgantukAdisthAneSu AgantrAgAreSu ityArabhya 'mahAgihaMsi' etatsUtraparyantakathitasyAneSu uccAraprasravaNaM yo yatiH pariSThapayati pariSThApayantaM vA anumodate sa bhikSaH AjJAbhaGgAdikaM doSajAtaM prApnoti, tathA--mahadayazo'pi jAyate 'azucyAcArA ete sAdhavo hi zucIni bhogopabhogasthAnAni azucIni kurvANA viharanti, tatazca lokApavAdena pravacanahAnirapi syAt , tasmAt bhAgantukAgArAdiSu uccAraprasravaNayoH pariSThApanaM na kuryAt na vA kArayet na vA kurvantamanumodayediti / / sU0 77 / / sUtram--je bhikkhU aNNautthiyassa vA gAratthiyassa vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA dei deMtaM vA sAijjai // suu078|| chAyA-yo bhikSuH anyayUthikAya vA gRhasthAya vA azanaM vA pAnaM vA khAdya vA svAdhaM vA dadAti vadataM vA svadate // 1078 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'aNNautthiyassa' anyUthikAya tApasAya vA gArasthiyassa vA' gRhasthAya vA azanAdikaM dadAti dadataM vA svadate sa prAyazcittabhAgI bhavatIti ||suu0 78 // sUtram-je bhikkhU aNNautthiyassa vA gAratthiyassa vA vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNaM vA dei deMtaM vA sAijjai / yA-yo bhikSuranyayUthikAya vA gAIsthikAya vA vanaM vA pratigrahaM vA kambalaM vA pAdaproJchanaM vA dadAti dadataM vA svadate ||s. 79 // cUrNI---.'ja bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'aNNautthiyassA vA' anyayUthikAya vA tApasaparivrAjakAyetyarthaH 'gAratthiyassa vA' gArhasthikAya gRhasthAya vA 'vatthaM vA' vastraM vA-colapaTTakamuttarIyavastrAdikaM anyadapi vastrajAtaM vA 'paDiggaha vA' pratigrahaM pAtramalAbukaM mRttikApAtraM vA 'kaMbalaM bA' kambalamUrNAvastrAdikaM vA 'pAyapuchaNaM vA' pAdaproJchanaM rajoharaNaM vA 'deI' dadAti detaM vA sAijjai' dadatam vastrapAtrAdikaM prayacchantaM vA svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 79|| sUtram-je bhikkhU pAsatthassa asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA dei deMtaM vA sAijjai // sU0 80 // chAyA-yo bhikSuH pAvasthAya azanaM vA pAnaM vA khAdya vA svAdha vA dadAti dadataM vA svadate // sU0 80 // For Private and Personal Use Only Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 358 nizIthasUtra cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNo vA zramaNI vA 'pAsasthassa' pArzvasthAya-pArzva saMyamasya samIpe tiSThatIti pArzvasthaH na tu saMyamasthaH, tasmai 'asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAimaM vA' azanaM vA pAnaM vA vAcaM vA svAyaM vA 'dei' dadAti 'daMtaM vA' dadataM vA 'sAijjaI' svadate sa prAyazcittabhAgI bhavati ||suu0 8 0 // evameva pArzvasthAya azanAdikaM 'paDicchai' pratIcchati tatpArthAt gRhNAti ||suu0 81 // evaM pArzvasthAya 'vatthaM vA' vastraM vA colapaTTAdikam paDiggaraM vA pratigrahaM vA pAtra vA 'kaMbalaM vA' kambalaM vA UrNAmayaM, 'pAyapuchaNaM vA' pAdaproJchanaM vA pAdapramArjanavastrakhaNDaM vA dadAti0 ||suu0 82 // evaM pratIcchati gRhNAti // sU0 83 // evaM azanAderdAna-grahaNarUpaM sUtradvayam, tathA vastrAderdAnagrahaNarUpaM ca sUtraddha yamiti sUtracatuSTayam avasannaviSayakam ||suu0. 87 // kuzIlaviSayakam ||suu0 91 // sthAcchandaviSayakam ||suu0 95 // saMsaktaviSayakam / / sa0 99 // evaM naityikaviSayakamapi sUtra catuSTayam / / sU0 103 // etAni caturviMzatisUtrANi trayodazodezakoktasUtravyAkhyA navad vyAkhyeyAni, vizeSatvetAbAneva yat-tatra vandana-prazaMsanaviSayANi sUtrANi santi, atra tu azanAdInAM vastrAdInAM ca dAna-prahaNaviSayANi vAcyAnIti / / atrAha bhASyakAra: pAsatyAo samArambha, NitiyaMtassa sAhuNo / , deto jo paDigiNhaMto'saNAI dosabhA bhave // ayA-pAvasthAt samArabhya naityikAntAya sAghave / dadan yaH pratigRhna azanAdi doSabhAgU bhavet // avacUriH-yo bhikSuH zramaNaH zramaNI vA pArzvasthAt samArabhya naityikAntAya sAdhave pArzvasthAvasanna-kuzIla-yathAchanda-saMsakta-naityikebhya ityarthaH yo'zanAdikam-azanapAnAdikaM dadan pratigRhNan vA, tathA pArzvasthAdibhyo'zanAdikaM dadataH svIkurvatazcAnumodakaH sa yatiH doSabhAra bhavet // sU0 103 // sUtram-je bhikkhU jAyaNAvasthaM vA nimaMtaNAvatthaM vA ajANiya apucchiya agavesiya paDimgAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai / se ya vatthe cauNhamaNNayare siyA taMjahA-NiccanivasaNie 1 majjaNie2 chaNUsabie 3 rAyaburArie 4 // sU0 104 // chAyA-yo bhikSuryAcanAvasa vA nimantraNAvastra vA azAnyA apRSThavA agavepayitvA pratigRhyAti pratigRhNantaM vA svadate / tacca vastra caturNAmanyatama syAt tadyathAnityanivasanikam 1 majjanikam 2 kSaNotsavikam 3 rAjadauvArikam 4 // sU0 104 // For Private and Personal Use Only Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paNimAyAvadbhiH u015sU0104-161SibhUSAbuddhayA pAdapramArjanAdiSastrAdidhAraNani0 352 cUrNI---'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'jAyaNAvatthaM vA' yAcanAvastraM vA yad yAcanena prApyate tat tathA 'nimaMtaNAvatyaM vA' nimantraNAvastraM vA yat nimantraNApUrvakaM prApyate tat, etad dvividhamapi vastraM bhikSuH 'ajANiya' ajJAtvA kutrata AnItam , ityAdi vastrotpattikAraNam ajJAtvA, tathA-'apucchiya' apRSTvA- tadviSaye pRcchAmakRtvA kasyedam , kathaM vedaM vastramAsIt , ityAdikrameNa pRcchAmakRtvA, 'agavesiya' agaveSayitvA madarthamevedaM vastramanenAnItam anyAthai vA''nItam , kayA buddhayA mahyaM dadAtItyAdikrameNa gaveSaNAmakRtvaiva yAcanAvastranimantraNAvastramiti dvividhamapi vastraM sAdhuH 'paDiggAhei' pratigRhNAti-svIkaroti 'paDiggAheMtaM vA sAijjaI' pratigRhantaM vA ajJAtvA apRSTvA agaveSayitvA yAcanAnimantraNAvastraM pratigRhantaM zramaNAntaraM svadate- anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / 'se ya vatthe' tacca dvividhamapi vastram 'cauNDamaNNayare siyA' caturNAmanyatamaM syAt vakSyamANAnAM caturNA vastrANAM madhye anyatamam ekaM syAt , 'taM jahA' tayathA-'NiccaNivasaNie 1, majjapie 2, chaNasavie 3, rAyaduvArie 4, tatra 'NiccaNivasaNie' nityanivasanikam-yat nityaM paridhIyate tat 1, 'majjaNie' majjanika-yat snAnAvasare paridhIyate tat 2, 'chaNasavie' kSaNotsavikam-yat vivAhAyasave paridhIyate tat 3, 'rAyaduvArie' rAjadauvArikam-yat rAjadvAre sabhAdau vA gamanasamaye paridhIyate tat 4, evaM caturvidhaM vastraM bhavati, emvanyatamaM yAcanAvastraM nimantraNAvastraM ca ajJAnA'pRcchanA'gaveSaNApUrvakaM yo bhikSuH pratigRhNAti pratigRhantaM vA svadate sa AjJAbhaGgAdidoSabhAg bhavatIti // sU0 104 // sUtram-je bhikkhU vibhUsAvaDiyAe appaNo pAe Amajjejja vA pamajjejja vA AmajjaMtaM vA pamajjaMta yA sAijjai / / sU0 105 // chAyA-yo bhikSurvibhUSApratyayena AtmanaH pAdau AmArjayedvA, pramArjayedvA AmAjayantaM vA pramArjayantaM vA svadate // sU0 105 // cUrNI--- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH 'vibhUsAvaDiyAe, vibhUSApratyayena-vibhUSAnimittena sukumAlatAdisaMpAdanAbuddhayetyarthaH, 'appaNo pAe' AtmanaH svasya pAdau caraNau 'Amajjejja vA' AmArjayedvA-tatrAmArjanaM dhUlyAdInAm pRthakkaraNam , tat kuryAdvA tathA--'pamajjejja vA' pramArjayedvA-pratidinamanekavAraM caraNayoH pramArjanaM kuryAt kArayedvA / tathA-'AmajjaMtaM vA' AmArjayantaM vA-ekavAramAmArjanaM kurvantaM kArayantaM vA 'pamajjataM vA' pramArjayantaM vA-pratidinamanekavAraM pramArjanaM kurvantaM kArayantaM vA zramaNAntaram 'sAijjaI' svadateanumodate sa prAyazcittabhAga bhavati // sU0 105 // For Private and Personal Use Only Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 360 nizIthasUtre sUtram-evaM taiyaudde sagamaojA va-je bhikkhU gAmANugAmaM dUijjamANe vibhUsAvaDiyAe appaNo sIsaduvAriyaM karei karataM vA sAijjai // sU0 106-160 // chAyA-evaM tRtIyodezagamako yAvad yo bhikSuH prAmAnugrAma dravan vibhUSApratyaH yena AtmanaH zorSadauvArikaM karoti, kurvantaM vA svadate // sU0 106-160 // cUrNI-evaM taiya uddesagamao' ityAdi / evam-anenaiva prakAreNa 'tadayauddesagamao' tRtIyoddezagamakaH-tRtIyodezakagataSaTpaJcAzatsUtrAtmakasandarbhakathitAni pAdAmArjanasUtrAt SoDazarUpAdArabhya 'jAva' yAvat 'je bhikkhU gAmANugAma' ityekasaptatisUtraparyantasUtrANi agre saMgrAhyANi, tatratyAntimasUtramevaM paThanIyam , tathAhi-je bhikkhU' yo bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'gAmANugAma' prAmAnugrAmam ekasmAd prAmAd anupadaM dvitIyaM grAmam 'daijjamANe' dravan viharan 'vibhUsAbaDiyAra' vibhUSApratyayena vibhUSAnimittaM zobhAthai tatsaMpAdanabuddhacetyarthaH 'appaNo' AtmanaH svasya upari 'sIsavAriyaM' zIrSadovArikA zIrSAvaraNa chatrAkAreNa zIrSasthaganam 'karei kareMtaM vA sAijjaI' karoti kurvantaM vA svadate anumodate sa doSabhAga bhavatIti / eSAM vyAkhyA'pi vibhUSApratyayapadaM saMyojya tatraiva draSTavyA / vizeSaH kevalamayam-yat tatra pAdAdInAM sAmAnyatayA pramArjanAdikaM kathitam , atra tu vibhUSAnimittaM pramArjanAdikaM vaktavyam / / suu0106-160| sUtram-je bhikkhU vibhUsAvaDiyAe vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapucchaNaM vA aNNayaraM vA uvagaraNajAyaM dharei dharaMtaM vA sAijjai // __chAyA-yo bhikSuH vibhUSApratyayena vastra vA pratigrahaM vA kambalaM vA pAdaproJchanaM vA anyatamaM vA upakaraNajAtaM dharati dharantaM vA svadate // sU0 161 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'vibhUsAvaDiyAe' vibhUSApratyayena-vibhUSAnimittena saundaryamAzritya zobhArthamityarthaH, 'vatthaM vA vastraM vA 'paDiggahaM vA' pratigraha-pAtraM vA 'kaMbalaM bA' kambalamUrNAvastraM vA 'pAyapucchaNaM vA' pAdaproJchanaM vA-pAdarajaHzodhakaM vastrakhaNDaM rajoharaNa vA 'aNNayaraM vA uvagaraNajAyaM' etadatiriktaM yatkiJcidanyatamamupakaraNajAtam 'gharei dharaMtaM vA sAijjai' dharati-gRhNAti dharantaM vA svadate vanapAtrAdikamidaM sundaramidamasundaramiti kRtvA svazobhAvRddhibuddhayA sundaraM sundaravastrapAtrAdikaM dharati dharantaM vA'nyamunimanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavatIti / / sU0 161 // sUtram-je bhikkhU vibhUsAvaDiyAe vatthaM vA jAva pAyapuMchaNaM vA aNNayaraM vA uvagaraNajAyaM dhovei dhovaMtaM vA sAijjai ||suu0 162 // For Private and Personal Use Only Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir NibhASyAvadbhiH u0 15 sU0 -163 uddezakapArasamAptiH 361 chAyA- yo bhikSurvibhUSApratyayena vastraM vA yAvat pAdapromchanakaM vA anyatamaM vA upakaraNajAtaM dhAvati dhAvantaM vA svadate // sa0 162 // cUNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH-zramaNaH zramaNI vA vastrAdikamanyatamaM vA upakaraNajAtam 'vibhUsAvaDiyAe' vibhUSApratyayena zobhAnimittaM dhAvati-prakSAlayati. dhAvantamanyamuni vA svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 162 // kiM prAyazcittaM prApnotItyAha-'ta sevamANe' ityAdi / sUtram-taM sevamANe Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANaM ugghAiyaM ||suu0 163 // ||nnisiihjjhynne paNarasamo uddeso samatto // 15 // chAyA-tatsevamAna Apadyate cAturmAsikaM parihArasthAnam udghAtikam ||suu0163|| // nizIthAdhyayane paJcadazoddezakaH smaaptH|| 15 // cI-'taM sevamANe' ityAdi / 'ta' tat uddezakAdita Arabhya zobhArthavastradhAvanaparyantapApasthAnamadhyAt yat kimapi ekamanekaM vA pApasthAnam 'sebamANe' sevamAnaH-pratisevanAM kurvana zramaNaH zramaNI vA 'Avajjai' Apadyate prApnoti 'cAummAsiya' cAturmAsikam 'parihArahANaM' parihArasthAnam prAyazcittam 'ugdhAiyaM' udghAtikam-laghucAturmAsikaM prAyazcittaM tasya bhavatIti // sU0 163 // iti zrI-vizvavikhyAta-jagadvallabha-prasiddhavAcaka-paJcadazabhASAkalitalalitakalApAlApakapravizuddhagadyapadyanaikagranthanirmApaka-vAdimAnamardaka-zrIzAhUchatrapatikolhApurarAjapradatta"jainazAstrAcArya"-padabhUSita-kolhApurarAjaguru-bAlabrahmacAri-jainAcArya-jainadharmadivAkara-pUjyazrI-ghAsIlAlabati-viracitAyAM "nizIthasUtrasya" cUrNibhASyAvacUrirUpAyAM vyAkhyAyAm paJcadazodezakaH samAptaH // 15 // For Private and Personal Use Only Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org // SoDazoddezakaH // vyAkhyAtaH paJcadazodazakaH, sAmprattamavasara prAptaH SoDazodezako vyAkhyAyate, tatra SoDazodezakAdisUtrasya paJcadazoddezakAntimasUtreNa saha kaH sambandha iti cet atrAha bhASyakAraH -- puvvaMtaMmi vibhUsAe, paDiseho ya bannio / cari dosabhAvAo, ettha sejjA Nisinjhai || chAyA - pUrvAnte vibhUSAyAH pratiSedhazca varNitaH / cAritre hi doSabhAvAdatra zayyA niSiddhayate // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir avacUri :- pUrvAnte - pUrvasya - etadapekSayA pUrvasya prAkathitasya pacadazodezakasyAnte - caramasUtre vibhUSAnimittaM -zobhArtha pAdAdipramArjanAdInAm tathA vibhUSArthaM ca ujjvalopavidhAraNasya pratiSedhaH varNitaH kathitaH / kathaM vibhUSAdInAM pratiSedhaH kRtastatrAha - 'carite' ityAdi, cAritre doSabhAvAt - doSotpAdakatvAt ujjvalopadhidhAraNaM zarIravibhUSAdikaM ca sAkSAt paramparayA vA cAritrasya virAdhanakAraNaM tasmAt kAraNAt tasya pratiSedhaH kRtaH, tatsambandhAdatra SoDazo dezake'pi sAgArika zayyAyAH sAgArikavasateH pratiSedha eva kriyate, sAgArikAyyAyA api saMyamavirAdhakatvAt iti saMyamavirAdhakatvasya ubhayatrApi samAnatvena ayameva sambandhaH pUrvAparasUtrayoH / pUrvasmin uddezake laghucAturmAsikaM prAyazcittaM kathitam atrApi tadeva kathayiSyate iti / tadanena sambandhena AyAtasyAsya SoDazodezakasyedamAdisUtram - sUtram -- je bhikkhU sAgAriyasejjaM aNuSpavisai aNuppavisaMtaM vA sAijjai // sU0 1 // d For Private and Personal Use Only chAyA -- yo bhikSuH sAgA rikazayyAmanupravizati anupravizantaM vA svadate // sU0 1 // cUrNI -- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'sAgAriyasejjaM ' sAgArikazayyAma, tatra sAgArikaH gRhasthaH tasya zayyA vasatiriti sAgArikazayyA, zete yasyAM sA zayyA - vasatirnivAsasthAnam yatrAvasthAnena maithunabhAva udbhavati sA sAgAriketyeSA sAmayikI saMjJA tena sAgArikazamyeti dampatyoH zayanasthAnamityarthaH etAdRzaM sthAnaM yo bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'aNuSpavisai' anupravizati odanAdigrahaNArthaM praveza karoti kArayati vA tathA--' aNuSpavisaMta vA sAijjai' anupravizantaM vA strIpuruSayoH zayanasthAne pravezaM kurvantaM zramaNAntaraM svadate - anumodate sa doSabhAgI bhavati etAdRzasthAne zRGgArasAmagrIbAhulyena manovikRteH saMbhavAditi // sU0 1 // , Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNibhASyAvacUriH u. 16 sU0 1-3 sAgArika-sodaka-sAgnikazayyApravezaniSedhaH 31 matrAha bhASyakAraH sejjA duvihA etya ya, danve bhAve tahA muyavvA / jaM sahANaM davve visarisarU tu bhAvammi // chAyA- zayyA dvividhA atra ca, dravye bhAve tathA sAtavyA / yat svasthAna dravye visarazarUpaM tu bhAve // avariH-zayyA-sAgArikazayyA dampatyornivAsarUpA, sA atra ca dvividhA-dviprakArikA dravye tathA bhAve dravyabhAvabhedAt jJAtavyA, sAgArikaM dvividham , tatra yat svasthAnaM svasadRzarUpaM tat dravyedravyataH, yat visazarUpaM svasAdRzyabhinnaM tad bhAve bhAvato bhavati / tatra svasAdRzye sAgArike manovikArA-saMbhavAd dravyatvam, visadRzarUpe sAgArike manovikArabAhulyAd bhAvatvamiti vivekaH / tathAhidravyabhAvasAgArikaM rUpe mAbharaNavidhau vastrAlaGkArabhojanagandheSu tathA AtonRtyanATyagItazAyanAdidravyeSu ca bhavati, tatra rUpaM nAma yat kASThacitrazepyakarmaNi puruSarUpaM kRtaM tat, athavA jIvarahitaM puruSazarIraM tat zramaNAnAM kRte puruSarUpaM svasthAnatvAt dravyasAgArikam / etArasameva puruSarUpaM visadRzatvAt zramaNInAM bhAvasAgArikaM bhavati / evameteSveva kASThakarmAdiSu yatra strINAM zarIraM tat zramaNInAM kRte dravyasAgArikaM sAdhUnAM kRte tadeva zarIraM bhAvasAgArikam / evamAbharaNaM puruSopabhogya tat puruSANAM dravyasAgArikaM strINAM kRte bhAvasAgArikam, tathA-strINAmupabhogyaM yat AbharaNAdika tastrINAM kRte dravyasAgArikaM, puruSANAM kRte bhAvasAgArikam / evaM vakhAlaMkArAdikaM catuHprakArakam tatpuruSayogyaM puruSANAM dravyasAgArikaM srINAM bhAvasAgArikam / yatpunavastrAlaGkArAdikaM stroNAM yogyaM vat strINAM dravyasAgArikaM puruSANAM kRte tadeva bhAvasAgArikam / evaM bhojanam, azanapAnakhAdyasvAdhabhedena caturvidham, tadapi puruSopabhogayogyaM puruSANAM dravyasAgArikaM, strINAM kRte bhAvasAgArikam, yat punaH strINAmupabhogayogyam azanAdikaM tatstrINAM kRte dravyasAgArikaM tadeva puruSANAM kRte bhAvasAgArikam / evaM gandhe'pi, tatra gandhaH-koSThapuTakAdiH, tatra yo gandhaH puruSopabhogayogyaH sa zramaNAnAM dravyasAgArikam, sa eva gandhaH zramaNInAM bhAvasAgArikama, yazca gandhaH strINAmupabhogayogyaH sa strINAM dravyasAgArikaM, zramaNAnAM sa eva bhAvamAgArikam / evamAtoye, tatrAtoyaM caturvidham, tatam 1, vitatam 2, ghanam 3, zuSiraM ca 4, tatra yat Ato, puruSasAdhyaM puruSayogyaM tat zramaNAnAM dravyasAgarikaM, zramaNInAM bhAvasAmArikam, yat punarAtoyaM strIsAdhya trIyogyam tat zramaNInAM dravyasAgArikaM zramaNAnAM bhAvasAgArikam / evaM nRtye'pi, tatra nRtyaM caturvidham-aJcitam 1, ribhitam 2, ArabhaTam 3, bhasolaM ca 4, tatra yat nRtyaM puruSasaMpAdanIyaM sat zramaNAnAM dravyasAgArikaM zramaNInAM bhAvasAgArikam, yat punarnRtyaM strIbhiH sampAdanIyam tat zramaNInAM dravyasAgArikaM zramaNAnAM bhAvasAgArikam , iti / For Private and Personal Use Only Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 364 nizothasUtre evaM nATaye'pi, tatra nRtyanATakayoraya bhedaH-yat gItarahitaM tat nRtyaM tatra kevalaM gAtrasaJcAlanameva, nATakaM tu gItasamanvitam, yatra gautamapi gAyati gAtrasaJcAlanamapi karoti iti, tatra nATake'pi strIpuruSayovibhAgena dravyabhAvamedo jJAtavya iti / evaM gIte'pi, tatra gIta-svarasAmyena gAnaM, taccaturvidhaM bhavati, tantrIsamam 1, tAlasamam 2, prahasamam 3, layasamaM ca 4, tatra yat gItaM puruSairgAtuM yogyaM tat zramaNAnAM dravyasAgArikaM zramaNInAM tadeva bhAvasAgArikam, yat punaH strIbhirgAtuM yogyaM tat zramaNInAM dravyasAgArikaM zramaNAnAM bhAvasAgArikam / evaM zayanIye'pi, tatra zayanIyaM payaGkAbanekaprakArakam , tatra yat zayanIyaM puruSeradhiSThAtuM yogyaM tat zramaNAnAM dravyasAgArikaM tadeva zayanIyaM zramaNInAM bhAvasAgAkiram, yatpunaH trIbhiradhiSThAtuM yogyaM tat zayanIya zramaNInAM dravyasAgArikaM zramaNAnAM tu bhAvasAgArikam / ityAdibhedabhinnAM sAgArikazayyAM yaH kazcidbhikSuranupravizati sa doSabhAgI bhavatIti // sU0 1 // mUtram-je bhikkhU sodagaM sejjaM aNuppavisai aNuppavisaMtaM vA sAijjai // sU0 2 // __chAyA--yo bhikSuH sodakAM zayyAmanupravizati anupravizantaM vA svadate // suu02|| cUrNi:-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'sodakaM sejja' sodakA zayyAm sacittajalasahitA jalasthAnarUpAM sAgArikavasatiM gRhasthAnAM jalasthAnaM prapAdikam yatrodakaM vidyate tAdRzasthAnaM yasya vA samIpe udakaM vidhate tAdRzaM sthAnaM sodakazayyeti padena kathyate iti tAdRzI sodakAM vasatiM yaH zramaNaH zramaNI vA 'aNuppavisaI' anupravizati tatra pravezaM karoti, kArayati vA 'aNuppavisaMtaM vA sAijjaI' anupravizantaM vA sodakazayyAyAM vAsaM kurvantaM zramaNAntaraM svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 2 // sUtram-je bhikkhU sAgaNiyaM sejjaM aNuppavisai aNuppavisaMtaM vA sAijjai // sU0 3 // chAyA-yo bhikSuH sAgnikAM zayyAmanupravizati anupravizantaM vA svadate ||suu0 3 // cUrNI-'je bhakkhU' ityAdi / 'je bhikkhU yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNo vA 'sAgaNiyaM sejja' sAgnikAM zayyAm , tatra agrinA sahitA-saMyuktA bhagnisamIpasthA vA zayyA vasatiH-sthAnaM sA sAgnikazavyA tAM sAgnikazayyAM pAkasthAnaM mahAnasAdikam , kumbhakArasya bhANDa. pacanasthAnaM vA yatrAgnirbhavet tatra, athavA agnisamIpavartisthAnaM vA 'aNuppavisaI' anupravizati agnizAlAdiSu pravezaM karoti kArayati vA tathA 'aNuppavisaMtaM vA sAijjaI' anupravizantaM vA zramaNAntaraM svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // For Private and Personal Use Only Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u0 16 sU 4-13 sacittezyAraNyagabhikSAvasurAjikaviparyayani0 365 atrAha bhASyakAraH sodagAgaNiyaM sejjaM, khaNigaM sabakAliyaM / pavise tatya jo bhikkhU, ANAbhaMgAi pAvai // 1 // chAyA-sodakAgnikAM zayyAM, kSaNikAM sarvakAlikAm / pravizet tatra yo bhikSuH, AhAbhaGgAdi prApnoti // 1 // avacariH-'sodagAgaNiyaM' sodakAgnikAm-sodakAM sAgnikAM vA udakasahitAmagnisahitAM vA 'sejja' zayyAm , sA dvividhA-kSaNikA-alpakAlabhAvinI. sarvakAlikA-sarvakAlabhAvinI jalAzayarUpA iSTikApAkAdirUpA ca, tAM dvividhAmapi zayyAm-vasatiM pravizet yo bhikSuH tiSThet sa AjJAbhaGgAdidoSAn prApnotIti / sU0 3 // sUtram-je bhikkhU sacittaM ucchu bhuMjai bhujaMtaM vA sAijjai // suu04|| chAyA-yo bhikSuH sacittamirdhA bhukte bhulAnaM vA svadate // sU0 4 // cUrNI-je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkha' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'sacittaM ucchu' sacittamikSum 'bhuMjaI' bhuGkte tathA 'bhujaMtaM vA sAijjaI' bhuJjAnaM vA svadate-sacittekSudaNDasyopabhogaM kurvANaM zramaNAntaraM svadate anumodate sa prAyazcittabhAg bhavati // suu04|| / sUtram-evaM paNNarasame uddese aMbassa jahA gamo so ceva ihaMpi Neyavvo // sU0 5-9 // chAyA-pavaM paJcadaze uddeze Aprasya yathA gamaH sa eva ihApisAtavyaH ||suu05-2|| cUrNI-evaM-anenaiva prakAreNa yathA paJcadazodezake sacittAmraphalabhakSaNe gamaH kathitaH sa eva gamo niravazeSo'trApi jJAtavyaH kevalAmraphalasthAne sacittamikSumitipadaM nivezanIyamiti / navaram 'aMtarucchuyaM' iti antarikSukam-ikSorantarbhAgavyavasthitamavayavavizeSam / zeSaM sUtrapaJcakaM paJcadazo. dezakagatAmrasUtravad vyAkhyeyam // sU0 5-9 // sUtram--je bhikkhU AraNNagANaM vaNavayANaM aDavijattAsaMpaTTiyANaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei paDiggAheMta vA sAijjai // suu010|| chAyA--yo bhikSurAraNyagAnAM vanavajAnAm aThavIyAtrAsaMprasthitAnAm azanaM vA pAnaM vA khAdya vA svAdya vA pratigRhAti, pratigrAntaM vA svadate // sU0 10 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kamdi bhikSuH 'AraNagANaM' AraNyagANAm , araNyam-ekajAtIyavRkSasamUhAtmakaM tadeva AraNyam tatra gacchantIti AraNyagAH, teSAmAraNyagA For Private and Personal Use Only Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 366 nizIthasUtre nAm-arapayagAminAm vaNavayANaM' vanavajAnAm, tatra vanaM prati, vrajanti-vane gacchanti ye te vanavrajAH, teSAM vanagAminAm AjIvikArtham araNye vane vA gacchatAmityarthaH, 'aDavijattAsaMpaTiyANa' aTavIyAtrAsaMprasthitAnAm-knayAtrA) nirmatAnAm , tatra vanavRkSAkulaM nirjanaM bhayaGkaraM vanamaTavI kathyate, tatsambandhinI yAtrA-rAmanarUpA tadartha saMprasthitAnAM kASThAdiharaNArtha nirgatAnAM tathA vanopajIvinAM kASThahArekANAM saMbandhi yo bhikSuH 'asaNaM vA' azanaM vA-pANaM vA' pAnaM vA 'khAimaM vA' khAcaM vA 'sAimaM vA' svAyaM vA 'paDiggAheI' pratigRhNAti-svIkaroti svIkArayati vA tathA 'paDiggAheMtaM vA sAijjai' pratigRhNantaM vA zramaNAntaram svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSA api bhavanti yato yo vanaM gacchati sa tu parimitamevAzanAdikaM svasyAbhoktuM gRhNAtid yadi sAdhumrahISyati tadA sa puruSaH svakIyodarapUraNe kaThamanubhaviSyati tasmAdaraNyAdau gacchatAM vanopajIvinA sambandhi yadazanAdikaM tat na gRhNIyAt na vA grAhayet na vA gRhantamanumodayediti / / sU0 10 // sUtram--je bhikkhu vasurAiyaM avasurAiyaM vayai vayaMtaM vA sAi. jjai // sU0 11 // chAyA-yo bhikSurvasurAjikamavasurAjikaM vadati vadantaM vA svadate // sU0 11 // carNI-'je bhikkha' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'vasurAiyaM vasurAjikam-vizuddhajJAnadarzanacAritrArAdhakaM damitendriyaM jainadIpakasvarUpam , tatra vasUni ratnAni paJcamahAvratarUpANi jJAnadarzanacAritratapAMti vA bhAvaratnAni taiH rAjate-zobhate yaH sa vasurAjikaH tathA caitAdRzaM vasurAjika muni 'yakmurAiyaM' avasurAjikam-jJAnadarzanacAritratapobhAvaratnarahitaM- vayaI' vadati-kathayati arthAt jJAnadarzanacAritrArAdhakaM munivaryam 'nAyaM vasurAjikaH apitu dhUttau vaJcako virAdhitasayamamArgaH' ityAdikrameNa nindA karoti, tathA 'vayaMta vA sAijjaI' vadantaM vA tAdRzazramaNAntaraM yaH kazcit svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSA api bhaktIsi // sU0 11 // sUtram--je bhikkhU avasurAiyaM vasurAiyaM vayai vayaMtaM vA sAijjai // sU0 12 // chAyA-yo bhikSuravasurAjika vasurAjikaM vadati badantaM pA svadate // sU0 12 // cUNoM-'je bhikkhU' ityAdi / 'je mikkhU' yaH kazcibrikSuH zramaNaH zramaNI bA 'avasurAiya' avasurAjikam yaH khalu jJAnadarzanacAritrANAmanAgadhakaH zramaNabhinnaH zramaNasadazazca kevalaM veSamAtraiNa sAdhusamAnaH jJAnadarzanacAritrAtmakaratnarahitatvAt, tamavasurAjikaM pArzvasthAdikam 'vasurAiyaM' For Private and Personal Use Only Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNibhASyAvacUriH u016 2014-18 vyudgrahavyutkrAntAnAmazanAdidAnA''dAnaniSedhaH 367 pasugajikam-zAnadarzanacAritrANAmArAdhakaM 'vayai' vadati-kathayati snehAt mohAdvA porzvasthAdikamasAdhumapi ayaM sAdhuriti kathayati tathA 'vayaMta vA sAijjai' vadantamanya vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasya AjJAbhalAdidoSA api bhavanti // sU0 12 // sUtram--je bhikkhU vasurAiyagaNAo avasurAiyagaNaM saMkamai saMka maMtaM vA sAijjai | sU0 13 // chAyA-yo bhikSuH vasurANikagaNAt avasutajikamaNaM saMkrAmati saMkrAmanta / svadate // sU0 13 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' ya kazcizikSuH zramaNaH zramaNI vA 'vasurAiyagaNAo' vasurAjikagaNAt-jJAnadarzanacAritratapaHsamArAdhakAH vasusajikAsteSAM gaNaH- samudAyastasmAt tAdazasamudAyamadhyAt 'aksurAiyagaNaM saMkamaI' avasurAjikagaNaM saMkrAmati-gacchativasurAjikAnAM gaNam-samudAya parityajya yaH ka mandamAgyaH aSasurAjikAnAM gaNaM prati gacchati tathA 'saMkamaMtaM vA sAijjA' jJAnadarzanacAritrArAdhakAnAM gaNaM parityagya jJAnAdyanArAdhakapArzvasthAdigaNe saMkrAmanta-gacchannaM vA zramaNAntaraM svadale anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU013 sUtram-je miAkhU buggahatukkaMtANaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA dei deMtaM vA sAijjai / / sU014 // chAyA-yo bhikSudduhavyutkrAntAnAmAnaM yA pAnaM vA khAdyaM vA svAdhaM vA dadAti dadataM vA svadate // s014|| . __ cUrNI... 'je bhivakhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'buggahabu kaMtANaM' mudgrahavyutkrAntAnAm , tanna vyudgraho'dhikaraNaM kalahaH, taM kalahaMkRtvA ye vyutkrAntAHniSkrAntAste vyugrahavyutkrAntAH, teSAM zramaNAnAm vyuvhavyutkrAntebhyaH zramaNebhyaH ityarthaH 'asaNaM vA' azanaM vA pANaM vA' pAnaM vA 'khAimaM vA' khArtha vA 'sAimaMcA' svAyaM vA 'deI' dadAti-samarpayati yo hi zramaNaH zramaNI vA kalahaM kRtvA svamamAdavakrAntastasmai caturvidhamAhArajAtaM samarpayati tathA 'deMtaM vA sAijjaI' dadataM vA kalahakAriNe azAdikaM samarpayantaM zramaNAntaraM svadateanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / / sU0 14 // sUtram-je bhikkhu buggahavukaMtANaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDicchai paDicchaMtaM vA sAijjai // suu015|| ___ chAyA- vo bhikSuryugrahavyutkrAntAnAm azarma vA pAna vA khAdya vA svAyA pratIcchati prasocchantaM vA svate // 15 // For Private and Personal Use Only Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 368 nizIthasUtre cUrNI - 'je bhikkhU ityAdi / yaH kazcidbhiH zramaNaH zramaNI vA 'buggahakkaMtANaM' vyudgrahavyutkrAntAnAM pUrvoktasvarUpANAM zramaNAnAM zramaNInAM vA saMbandhi tebhya ityartha 'asaNaM vA pANa vA khAimaM vA sAimaM vA' azanAdikaM caturvidham 'paDiccha ' . pratIcchati - svIkaroti tathA 'paDicchaMtaM vA sAija' pratIcchantaM vA svadate sa prAyazcittabhAgI vavati // su0 15 // sUtram -- je bhikkhu vuggahavukkaMtANaM vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapoMchaNagaM vA dei detaM vA sAijjai // sU0 16 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir chAyA - yo bhikSugrahavyutkrAntAnAM vastra vA pratigrahaM vA kambalaM vA pAdaprojchanakaM vA dadAti dadataM vA svadate // sU0 16 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'buggahabukkaMtANaM' vyudgrahavyutkrAntAnAm - zramaNAnAM zramaNInAM vA 'vartha vA' vasraM vA - colapaTTaprAvaraNAdikam 'paDigganaM vA' pratigrahaM vA pAtrAdikam 'kaMbalaM vA' kambalaM trA - UrNAmayam 'pAyapauchaNagaM vA' pAdaproJchanakaM vA rajoharaNam ' dei' dadAti - samarpayati tathA 'detaM vA sAijjai' dadataM vA zramaNAntaraM svadate - anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 16 // sUtram - je bhikkhU vuggahavukkaMtANaM vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNagaM vA paDi cchai paDicchaMtaM vA sAijjai || sU0 17 // chAyA -yo bhikSugrahanyutkrAntAnAM vastraM vA pratigrahaM vA kambalaM vA pAdaprocchanakaM vA pratIcchati pratIcchantaM vA svadate // su. 17 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'buggahavRkkaMtANaM' vyuprahavyutkrAntAnAm sAdhUnAm sakAzAt 'vatthaM vA' vastraM vA - colapaTTAdikam 'paDiga vA' pratigrahaM vA pAtrAdikam 'kaMbalaM vA' kambalaM vA 'pAyapoMchaNagaM vA' pAdaproJchanakaM vA - etAni vastrAdIni yaH 'paDicchai' prasIcchati svIkaroti tathA 'paDicchataM vA sAijjai' pratIcchantaM vA- svIkurvantaM zramaNAntaraM svadate - anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 17 // sUtram -- je bhikkhU vuggahavukkaMtANaM vasahi dei detaM vA sAijjai // sU0 18 // chAyA -yo bhikSurvyuhanyutkrAntAnAM vasatiM dadAti dadataM vA svadate // sU0 18 cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI va 'buggahavukkaMtANaM' vyuprahanyutkAntAnAm 'vasahiM dei' vasatim - upAzraye AzrayaM dadAti tathA detaM vA sAijja' dadataM vA svadate - anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 18 // For Private and Personal Use Only Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNi0 u016 sU0-19-23 vyudgahavyutkrAntAnAM vasatisvAdhyAyadAnA''dAnani0 369 sUtram-je bhikkhU vuggahavukkaMtANaM vasahiM paDicchai paDilchantaM vA sAijjai // sU0 19 // chAyA - yo bhikSuryudgrahavyutkrAntAM vasatiM pratIcchati pratIcchantaM vA svadate // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'buggahavukaMtANaM' vyudgrahavyutkrAntAnAm sambandhikAM tadAzrayabhUtAmityarthaH / 'vasahi' vasatimsthAnam 'paDicchaI' pratIcchati-svIkaroti tathA 'paDicchaMta vA sAijjai' pratIcchantaM-svIkurvantaM vA zramaNAntaraM svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 19 // sUtram-je bhikkhU buggahavukkaMtANaM vasahi aNuppavisai aNuppavisaMta vA sAijjai / / sU0 20 // chAyA-yo bhikSuryudgrahadhyutkrAntAnAM vasatimanupravizati anupravizantaM pA svadate // 20 20 // ___carNI-'je bhikkhU' ityAdi / je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNo vA 'buggahavukatANaM' vyudgrahavyutkrAntAnAM saMbandhinI 'vasahi' vasatim-upAzrayam aNuppavisaI' anupravizati teSAmupAzraye pravezaM karoti / tathA 'aNuppavisaMtaM vA sAijjai' anupravizantaM vA zramaNAntaraM svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / / sU0 20 // sUtram-je bhikkhU vuggahavukkaMtANaM sajjhAyaM dei deMte vA sAi' jjai // sU0 21 // chAyA yo bhikSuyugrahagyutkrAntAnAM svAdhyAyaM dadAti dadataM vA svadate // 21 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNo vA 'buggahavukaMtAgaM' vyudgrahavyutkrAntAnAm 'sajjhAyaM' svAdhyAyam-svAdhyAyapadavAcyAnAM sUtrA rthAnAM sUtrArthaviSayakaM jJAnaM sUtrArthayoradhyayanamityarthaH 'dei' dadAti-sUtramartha tadubhayaM vA adhyApayatItyarthaH, tathA-'detaM vA sAijjai' dadataM vA zramaNAntaraM svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 21 // sUtram-je bhikkhU vuggahavukkaMtANaM sajjhAyaM paDicchai paDicchaMta vA sAijjai // sU0 22 // chAyA - yo bhikSuryudgrahavyutkrAntAnAM svAdhyAyaM pratIcchati pratIcchantaM vA svadate // sU0 22 // For Private and Personal Use Only Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthastre .cUrNI- 'je bhikkhU ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'cumgahanukkaMtANaM' vyudgrahavyutkrAntAnAm vyudgrahavyutkrantebhya ityarthaH sajjhAyaM' svAdhyAyamsUtrArthatadubhayarUpam 'paDicchaI' pratIcchati 'paDicchaMtaM vA sAijjai' pratIcchantaM vA zramaNAntaraM svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // atrAha bhASyakAraH'buggahavukkaMtANaM, asaNA Arabbha jo ya samAyaM / dei paDicchai bhikkhU, ANAbhaMgAi pAvei // chAyA-vyudgraha vyutkrAntAnAM (vyugrahavyutkrAntebhyaH) azanAdArabhya yadha svAdhyAyam / dadAti pratIcchati bhikSuH, AzAbhAdi prApnoti // avacUriH--yazca bhikSuH vyudgrahavyutkrAntAnAM azanAdArabhya svAdhyAyam-azanAdika vastrAdikaM vasatiM dadAti pratIcchati tatra pravizati vA, tathA svAdhyAyaM ca dadAti, teSAM sakAzAt svAdhyAyaM svIkaroti vA sa mAjJAbhaGgAdikaM prApnotIti // sU0 22 // sUtram--je bhikkhU vihaM aNegAhagamaNijjaM saMti lADhe vihArAe saMtharamANesu jaNavaesu vihArakhaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAretaM vA sAi. jjai / / sU0 23 // chAyA- yo bhikSurvIthimanekAhagamanIyAM sati lADhe vihArAya saMstriyamANeSu mamapadeSu vihArapratikSayA abhisaMdhArayati abhisaMdhArayantaM vA svadate // sU0 23 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'vihaM' vIthim kathaMbhUtAM vIthim ? tatrAha-'aNegAha' ityAdi, 'aNegAhagamaNijja' anekAhagamanIyAm anakairahobhiH-divasaH gamanIyAm-gantuyogyAmaTavIrUpAM vihArapratijJayA gantumabhisedhArayati ityagreNa sambandhaH / kathamityAha-'saMti lADhe' sati lADhe vidyamAne'nyasmin deze yatra 'vihArAe' vihArAya vihAranimittam taponiyamasaMyamasvAdhyAyAdyartham 'saMtharamANesu' saMstriyamANeSu-AhAropadhivasatyAdinA sulabheSu nirvAhayogyeSu 'jaNavaesu' janapadeSu satsu 'vihAravaDiyAe' vihArapratijJayAvicaraNabhAvanayA 'abhisaMdhArei' abhisaMdhArayati-gantuM manasi vicArayati, 'abhisaMdhAreta' anekadivasagamanIyAmaTavIM vihAravicAraNAM kurvantam zramaNAntaram 'sAijjaI' svadate anumodate sa prAyazcittabhAga bhavatIti / ayaM bhAvaH-kathamane kadivasagamanIyamArge gamananiSedhaH kRtastatrAhayatra deze gamyamAne saMyamAtmavirAdhanAdayo'neke doSAH prasajyeyuH, taponiyamasvAdhyAyAdhabhAvarUpA saMyamavirAghanA, zvApadAdihiMsakaprANibhirAtmavirAdhanA ca sambhavatItyato'nekadivasagamanIyamArge gamanAya muniH manasyapi vicAraM na kuryAditi / / sU0 23 // For Private and Personal Use Only Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvariH u0 16 sU0 24-29 jugupsikulAzanAdigrahaNaniSedhaH 371 sUtram-je bhikkhU virUvarUvAI dassuyAyayaNAI aNAriyAI mila. kkhuiM paccaMtiyAI saMti lADhe vihArAe saMtharamANesu jaNavaesu vihAkhaDi. yAe abhisaMdhArei abhisaMdhAretaM vA sAijjai / / sU0 24 // chAyA--yo bhikSuH virUparUpANi dasyukAyatanAni anAryANi mlecchAni prAtyantikAni sati lADe vihArAya saMstriyamANeSu janapadeSu vihArapratikSayA abhisaMdhArayati abhisaMdhArayantaM vA svadate // sU0 24 // cUrNI--'je bhikkhU' ityAdi / yaH kizcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'visvarUvAI' virUparUpANi zakayavanAdyanyAnyaveSabhUSAdinA'nekaprakArakANi 'dassuyAyayaNAi' dasyukAyatanAni dasyukAH-caurAsteSAmAyatanAni-sthAnAni kIdRzAnItyAha-'aNAriyAI' . anANianAryaiH-AryabhinnaiH parisevyamAmAni 'milakkhuI' mlecchAni-mlecchaiH parisevyamAnAni, tatra mlecchAste ye avyaktabhASiNaH yadA ruSTAstadA duHkhamutpAdayanti dharme duSprabodhAH sarvAdareNa bhojanazIlAH akAlaparibhogino rAtrAveva jAgaraNazIlAH dharmamadharma manyamAnA itthaMbhUtA mlecchAsteSAM sthAnAni, punaH 'paccaMtiyAI' prAtyantikAni pratyantAni anAryANi taiH sevitAni 'saMti sADhe' sati lADhe satyanyasmin deze 'vihArAe' vihArAya 'saMstharamANesu' saMstriyamANeSu 'jaNavaesu' nanapadeSu vyAkhyA pUrvavat 'vihAravaDiyAe' vihArapratijJayA yo bhikSurdasyukAnAryamlecchadezeSu gamanAbara vihArabhAvanayA 'abhisaMdhAreI' abhisaMdhArayati-vicAraM karoti kArayati vA tathA 'abhisaMdhAreta vA sAijjaI' abhisaMdhArayantaM-tatra gamanAya vicAraM kurvantaM kArayantaM vA zramaNAntaraM svadate anumodate sa prAyazcittabhAga bhavati // sU0 24 // sUtram-je bhikkhU duguMchiyakulesu asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAiyaM vA paDiggAhei paDiggAha~ta vA sAijjai // sU0 25 // chAyA-yo bhikSuH jugupsitakuleSu azanaM ghA pAnaM vA bAdhaM vA svAyaM vA pratigrahAti pratigRhantaM vA svadate ||suu0 25 / / cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'duguMchiyakulesu' jugusitakuleSu-ninditakuleSu, tacca-carmakAra madyavikrayi-madyapAyi-bhilla-dhIvarAdikulam , yadA yad hi yatra deze ninditatvena prapiddham teSu tathAvidheSu kuleSu asaNaM vA' azanaM vA 'pANaM vA' pAnaM vA 'khAimaM vA' khAdya vA 'sAimaM vA' svAyaM vA 'paDiggAhei' pratigRhNAti-svIkaroti 'paDiggAhetaM vA sAijjaI' pratigRhNantaM vA zramaNAntaraM svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 25 // For Private and Personal Use Only Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 372 nizIthastre sUtram-je bhikkhU duguchiyakulesu vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNagaM vA paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai ||suu0 26 // chAyA-yo bhikSuH jugupsitakuleSu vastraM vA pratigrahaM vA kambalaM vA pAdaproDcha. nakaM vA pratigRhAti pratigRhantaM vA svadate // sU0 26 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcibhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'duguMchiyakulesu' jugupsitakuleSu 'vatthaM vA' vastraM vA 'paDiggahaM vA' pratimahaM vA pAtraM vA 'kaMbalaM vA' kambalaM vA 'pAyapuMchaNagaM vA' pAdapnoJchanakaM vA rajoharaNamityarthaH 'paDiggAhei' pratigRhNAti-svIkaroti tathA 'paDiggAheMtaM vA sAijjaI' pratigRhantam-svIkurvantaM zramaNAntaraM svadgate anumodate sa prAyazcittabhAg bhavati / / sU0 22 // sUtram-je bhikkhU duguMchiyakulesu vasahi paDiggAhei paDiggA. heta yA sAijjai // sU0 27 // chAyA--yo bhikSuH jugupsitakuleSu vasati pranihAti pratigRhantaM vA svadate // 27 // __ cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / yaH kazcidbhikSaH zramaNaH zramaNI vA 'duguMchiyakulesu' jugupsitakuleSu 'vasahi' vasatim-nivAsasthAnam 'paDiggAheI' pratigRhNAti 'paDiggA. heta vA sAijjai' pratigRhNantaM vA svadate-anumodate sa prAyazcittabhAra bhavati // sU0 27 / / sUtram-je bhikkhU duguchiyakulesu sajjhAyaM karei kareMtaM vA sAijjai // sU0 28 // chAyA-yo bhikSuH jugupsitakuleSu svAdhyAyaM karoti kurvantaM vA svadate ||suu0 28 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi je bhikkhU yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'durguchiyakulesu' jugupsitakuleSu 'sajjhAya' svAdhyAya sUtrArthayoradhyayanam 'kareI' karoti . 'kareMtaM vA sAijjaI' kurvantaM vA zramaNAntaraM svadate -anumodate sa doSabhAg bhavati // sU0 28 // sUtram--je bhikkhU duguMchiyakulesu sajjhAyaM udisai udisataM vA sAijjai // sU0 29 // chAyA--yo bhikSuH jugupsitakuleSu svAdhyAyamudizati udizantaM vA svadate // 29 // cUrNI--'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'dugaMchiyakulesu' jugupsitakuleSu 'sajjhAyaM uddisai' svAdhyAyamudizati-sUAmartha tadubhayaM vA ekavAramadhyApayati pAThayati tathA 'udisaMtaM vA sAijjai' uddizantam-svAdhyAyamadhyApayantaM zramaNAntaraM svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / / sU0 29 // For Private and Personal Use Only Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNibhASyAvacUriH u0 16 sU0 30-36 jugupsitakulasvAdhyAyAdyazanAdipariSThApanani0 373 sUtram-je bhikkhU duguMchiyakulesu sajjhAyaM samudisai samudisaMta vA sAijjai // suu030|| chAyA-yo bhikSuH jugupsitakuleSu svAdhyAyaM samuddizati samuddizantaM vA svdte|| cUrNI- 'je bhikkhU ityAdi / 'je bhikkhU yaH' kazcida bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'duguMchiyakulesu' jugupsitakuleSu 'sajyAyaM samuddisai' svAdhyAyaM samuddizati-sUtramartha tadubhayaM vA anekavAramadhyApayati tathA 'samudisaMta vA sAijjaI' samuddizantaM zramaNAntaraM svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 30 // sUtram--je bhikkhU duguMchiyakulesu sajjhAyaM aNujANai aNujANaMtaM vA sAijjai // suu031|| chAyA--yo bhikSuH jugupsitakuleSu svAdhyAyamanujAnAti anujAnantaM vA svadate // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yo bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'duguMchiyakulesu' jugupsitakuleSu samupavizya zramaNaM yaM kamapi vA 'sajjhAyaM' svAdhyAyam-sUtrArthatadubhayAtmakaM dvAdazAzIlakSaNam 'aNujANaI' anujAnAti-prazaMsati tathA 'aNujANataM vA sAijjaI' anujAnantaM vA svadate-anumodate sa prAyazciddhabhAgI bhavati // sU. 31 // sUtram-je bhikkhU duguchiyakulesu sajjhAyaM vAei vAyaMtaM vA sAijjai // sU0 32 // ___chAyA-yo bhikSuH jugupsitakuleSu svAdhyAyaM vAcayati vAvayantaM vA svadate // 32 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH bramaNI vA 'duguMchiyakulesu' jugupsitakuleSu 'sajjhAyaM vAeI' svAdhyAyaM vAcayati-zAstrasya vAcanAM dadAti 'vAyataM vA sAijjai' vAcayantam vAcanAM dadataM zramaNAntaraM svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / / sU0 32 // sUtram--je bhikkhU duguMchiyakulesu sajjhAyaM paDicchai paDicchaMta vA sAijjai / suu033|| chAyA--yo bhikSuH jugupsitakuleSu svAdhyAyaM pratIcchati pratIcchantaM vA svadate // 3 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'duguchiyakulesu' jugupsitakuleSu 'sajjhAyaM' svAdhyAyaM-sUtramarthaM ca 'paDicchai' pratIcchati-svIka For Private and Personal Use Only Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 374 nizIthastre roti tathA 'paDicchaMtaM vA sAijjaI' pratIcchantaM vA zramaNAntaraM svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / / sU0 33 / / sUtram-je bhikkhU duguMchiyakulesu sajjhAyaM pariyaTTei pariyahataM vA sAijjai // sU0 34 // chAyA -yo bhikSuH jugupsitakuleSu svAdhyAyaM parivartayati parivartayantaM vA svadate 34 cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazci bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'duguchiyakulesu' jugupsitakuleSu 'sajzAya' svAdhyAyam-sUtramartha vA 'pariyaTTaI' parivartayati. sUtrArthatadubhayasya punarAvartanaM karoti karayati vA tathA 'pariyahata vA sAijjai' parivartayantaM vA zramaNAntaraM svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgo bhavati / / sU0 34 // sUtram-je bhikkhU asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA puDhavIe Nikkhivai nikkhivaMtaM vA sAijjai // 35 // chAyA-- yo bhikSuH azanaM vA pAnaM vA khAdya svAdya vA pRthivyAM nikSipati nikSipantaM pA svadate // sU0 35 // ___ cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'asaNaM vA' azanaM vA 'pANaM vA' pAnaM vA 'khAimaM vA' khAyaM vA 'sAimaM vA' svArtha vA 'puDhavIe' pRthivyAm 'NikkhivaI' nikSipati-AhArAvaziSTamazanAdikaM pRthivyAM sthApayatItyarthaH, tathA 'NikkhivaMtaM vA sAijjaI' nikSipantaM vA zramaNAntaraM svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati pipIlikAdiprANyupamardanasaMbhavAt // 31 / / sUtram--je bhikkhU asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA saMthArae Nikkhivai NikkhivaMta vA sAijjai // sU0 36 // chAyA- yo bhikSurazanaM vA pAnaM vA khAdyaM vA svAdya vA saMstArake nikSipati nikSipanta vA svadate // sU0 36 // cUrNI- 'je bhikkha' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'asaNaM vA' azanaM vA 'pANaM vA' pAnaM vA 'khAimaM vA' khAdyaM vA 'sAimaM vA' svAyaM vA 'saMthArae' saMstArake-Asane yatra svapiti upavizati vA tatraiva Asane tamazanAdicaturvidhamAhArajAtaM darbhAditRNasaMstArake vastrasaMstArake kASThapaTTakAdau vA 'Nikkhivai' nikSipati-saMsthApayati tathA 'NikkhivaMtaM vA sAijjaI' nikSipantaM-sthApayantaM vA-zramaNAntaraM svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / / sa0 36 // For Private and Personal Use Only Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNimA yAvadriH u0 16 sU0 37-39 anyatIthikAdisahabhojananivedhaH 375 sUtram--je bhikkhU asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA vehAse Nikkhivai NikkhivaMtaM vA sAijjai / / suu037|| chAyA-yo bhikSurazanaM vA pAnaM vA khAdya vA svAyaM vA vihAyasi nikSipati nikSipantaM vA svadate // sU0 37 // cUrNI- 'je bhikkha' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'asaNaM vA' azanaM vA 'pANaM vA' pAnaM vA 'khAimaM vA' khAdya vA 'sAimaM vA' svAyaM vA 'vehAse' vihAyasi-AkAze nAgadante sikkAdau pRthivyasaMbaddhapradezAdau 'Nikkhivai' nikSipati-vyavasthApayati nAgadantAdau AlambyAnyavelAyAM bhojanArthamAhArajAtaM vyavasthApayatItyarthaH, tathA 'NikkhivaMtaM vA sAijjaI' nikSipantaM vA zramaNAntaraM svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tasyAjJAbhaGgAnavasthAmithyAtvasaMyamAtmavirAdhanAdayo doSA bhavanti, tatra saMyamavirAdhanettham-yadi pRthivyAdau sAdhurazanAdIni nikSepsyati tadA tatra dhRtaguDAdInAM gandhamAghrAya pipIlikAdilaghujantavaH samAgamiSyanti, teSAM virAdhanArUpA saMyamavirAdhanA bhavati, tallavujantubhakSaNArtha tatra gRhagodhikA mUSako vA samAgamiSyati / tadbhakSaNArtha mArjAro dhAviSyati, taM dhAvantaM dRSTvA kukkuraH samAgamiSyati, ityevaM prakAreNAparAparajantUnAM samAgamanAt prANAtipAtaH syAt, evaM nAgadantAdau sthApane pAtrAdika pRthivyAM patiSyati patanAcca bhAjanabhedaH SaTkAyavirAdhanaM ca syAt , evaM prakAreNApi saMyamavirAdhanA prasajyeta / AtmavirAdhanettham bhUmyAdau nikSiptamazanAdikaM gRhagodhikayA sarpeNa vA AghAtaM bhakSitaM vA syAt tasyAghrANanenA'zanAdau tanmukhalAlAsaMspRSTaM viSamapi saMcariSyati, vRzcikAdayo vA tatra patiSyanti tatazca tAdRzaviSasaMspRSTA'zanAdibhakSaNe kRte sAdhUnAM maraNamapi syAt / yadi kadAcit tAdRzamazanAdikaM pRthivyAM pariSThApayiSyati tadA tatrAhAralIbhAt samAgatakukkuraiH sAdhurdaSTo'pi bhavet tena tatrApi AtmavirAdhanA syAt, evaMprakAreNA''tmavirAdhanA prasajyeta tasmAt kAraNAt zramaNaH zramaNI vA pRthivIsaMstArakanAgadantAdau azanAdikamAhArajAtaM na sthApayet na vA paradvArA tasya sthApanaM kArayet, na vA pRthivyAdisthAne saMsthApayantaM zramaNAntaramanumodayediti // s0 37 // sUtram--je bhikkhU aNNautthiehiM vA gArathiehiM vA saddhiM bhuMjai bhuMjaMtaM vA sAijjai // sU0 38 // chAyA--bhikSuranyayUthikairvA gRhasthairvA sArddham bhuGkte bhujAnaM vA svadate / sU0 34 // cUrNI---'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhivakhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'aNNauthiehi vA' anyayUthikairvA, tatrAnyayUthikA darzanAntarIyAH pArzvasthAdayastApasAdayazca, tairanyayUthikaiH For Private and Personal Use Only Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasne 'gArasthiehi vA sarddhi' gRhasthairvA sArddham ekasmin bhAjane ekapaGktau vA samupavizyAzanAdicaturvidhamAhArajAtam 'bhujaI' bhuGkte-mAharati AhArayati vA tathA 'bhuMjataM vA sAijjaI' bhuJjAnaM vA zramaNAntaraM svadate--anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // 38 // sUtram-je bhikkhU aNNautthirahiM vA gArathiehiM vA saddhiM AveDhiya parivaDhiya bhuMjaI bhuMjaMtaM vA sAijjai // sU0 39 // chAyA-yo bhikSuranyayUthikairvA gRhasthaivA sArddhamAveSTaya pariveSTaya bhuGkte bhujAnaM ghA svadate ||suu0 39 // cUrNI-je bhikkha' ityAdi / je bhikkhU' yaH kazcidbhikSaH zramaNaH zramaNI vA 'aNNauthiehi vA' anyatIrthikairvA tApasAdibhiH 'gArathiehi vA saddhi' gRhasthairvA sArddham 'AveDhiya' AveSTya tatra AveSTanamekadvitridizAsu paratIthikAdibhirAveSTito bhUtvA tathA-'pariveDhiya' pariveSTaya, tatra pariveSTanaM sarvadisaMbaMdhi dizAsu vidisAsu vA sthitaiH paratIthikAdibhiH pariveSTito bhUtvA azanapAnAdikam 'bhuMjaI' bhuGkte bhojanaM karoti kArayati vA tathA 'bhuMjataM vA sAijjaI' bhuJjAnaM vA manyatIthiMkairAveSTitaH pariveSTito mUtvA azanAdikaM bhujAnaM zramaNAntaraM svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati anyatIthikAdInAM samakSamAhArakaraNasya niSiddhatvAt / atrAha bhASyakAraHbhASyam- aNNatitthigihatyehi, saddhi saMpariveDhio / AhAraM muMjaI jo u, ANAbhaMgAi pAvai // chAyA-anyatIrthigRhasthaiH, sAI pariveSTitaH / __ AhAra mukta yastu, AzAbhaGgAdi prApnoti // avacUriH-bo hi zramaNaH zramaNI vA anyatIthikaiH tApasAdibhiH gRhasthaiH pUrvaparicitairaparicitairvA, pUrvasaMstutaiH pazcAtsaMstutairvA, tatra pUrvasaMstutA mAtApitRbhaginIbhrAtrAdayaH, gRhasthAvasthAparicitA anye vA, pazcAtsaMstutAH zvazurazvazrazyAlakAdayaH sAdhvasthAparicitA vA, taiH sArddham saMpariveSTitaH AveSTitaH pariveSTito vA bhUtvA yaH kazcit zramaNo mohAdivazAt azanAdikaM bhuGkte tathA bhujAnaM zraNAntaramanumodate sa AjJAbhaGgAdikAn doSAn prApnoti tasmAt ebhiH saha na bhoktavyam, na vA bhuJjAnamanumodayet pravacanahIlanAsaMbhavAditi // sU0 39 // sUtram-je bhikkhU Ayariya uvajjhAyANaM sejjAsaMthAragaM pAraNaM saMghaTittA hattheNaM aNaNuNNaittA padhAremANe gacchai gacchaMtaM vA saaijji|| suu040|| For Private and Personal Use Only Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir simAyAvadbhiH u016 sU0 40-45 AcAryAdhavinayapramANAdhikopadhiniSedhaH 371 chAyA-yo bhikSurAbAyaryopAdhyAyAnAM zayyAsastArakaM pAdena saMghaTya isteta ananujJApya pradhArayan gacchati gacchantaM vA svadate ||suu040|| cUrNI je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'AyariyauvajjhAyANa" AcAryopAdhyAyAnAm, tatra AcAryo- gacchanAyakaH, upAdhyAyaH, sUtrArthayoradhyApakaH, teSAmAcAryopAdhyAyAnAm upalakSaNAt paryAyajyeSThAnAM ca sAdhUnAm 'sejjAsaMbaragaM' malyAsaMskArakam tatra zayyA-zarIrapramANA- saMstArakara-sArddhadvayahastapramANakam upalakSaNAt AhAropadhidehapIThaphalakAdikaM ca pAeNaM saMghadRttA' pAdena-caraNena saMghaTya zayyAsaMstArakAdIn pramAdavazyat padeca saMspRzya, yadA bamanAsamanasamaye'nAbhogavazAt AcAryopAdhyAyAdInAM zayyAsaMstArakAdIni caraNena saMspRSTAni bhavanti tadA 'harakSeNaM aNaNuemaittA' hastena ananujJApya-hastena tat spRSTvA svadoSaprakaTanarUpAmAjJAmagRhItvA upalakSamAt zayyAsaMstArakamapramArNya vandanAmakRtvA mithyAduSkRtaM cAdatvA padhAremANe gacchaI' pradhArakta prasthAnaH kurvan gacchati-calanneva calati, mayaM bhAkaH-yadi AcAryAdIvAsAnacAdiSuH anupayogAt padaspoM bhavettadA tad hastena spRSTvA mastakaM spRzan vadeccaheguro ! mayA'parAdhaH kRta iti kSamasva, ta punarevamanuphyogena caliNyAmi' ityAdirUpeNa kSamAyAcanaM kartavyameketi / tathA-'acchaMka kA sAijja AcAryadInAmAsanaM caraNeca saMspRzya kSamAyAcanamA kRtvA mibhyAduSkRtamadattvA ca gacchantaM zramaNAntaraM svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhvti|| atrAha bhASyakAra:bhASyam- 'sejjAsathAradehAI, saMghaTTe guruNo pyaa| khamAvaNamakAUNa, gacchaMto dosabhA bhave / / chAyA- zayyAsaMstAradehAdi saMghadeta guroH padAt / kSamApanamakRtvA gacchan doSabhAga bhavet // avacUriH- guroH-AcAryopAdhyayaparyAyajjeSTharUpasya zayyAsaMstArakadehAdi, tatra zayyA-zarIrapramANA, saMstArakaM sArddhadvayahastapramANam, dehaM karacaraNAdikam Adita-AhAropadhyAdIca pramAdavazena padAt yadi saMghaTTeta caraNena spRzet yo bhikSuH zramaNaH zramaNI vA tadA-githyAduSkRtamadattvA kSamApanamakRtvaiva gacchet tathA evaM gacchantaM zramaNAntaraM yo'numodate sa doSabhAgU bhavet prAyazcittabhAgI bhavedityarthaH / atha AcAryopAdhyAyAdisambandhinAM zayyAsaMstA kAdInAM kathaM saMghaTTanaM bhavati ! tatrocyate-upAzraye pravizato niSkrAmato mArge calato vA, upavizato guroH pAdasaMbAhanAdikaM kurvANasya kA pAvana saMghaTTana saMbhavati, evaM zayanasamaye pAdaprasAraNAdikaraNe ca saMghaTTacasya saMbhako bhavati tatra sadi bhAcAryopAdhyAyAdi sambandhizamAsaMstArakavahAdIvAM pAdena zarIreNa ca saMpanna 18 For Private and Personal Use Only Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 378 nizIthastre AM kadAcit bhramAt pramAdAdvA jAyeta tadA avazyameva kSamApanAdikaM kuryAta, akaraNe ca sAdhuH prAyazcittabhAg bhavediti // sU0 40 // sUtram-je bhikkhU pamANAiritaM vA gaNaNAirittaM vA uvahiM dharei dharaMtaM vA sAijjai // sU0 41 // chAyA-yo bhikSuH pramANAtiriktaM vA gaNanAtiriktaM vA upadhiM dharati dharantaM vA svadate // sU0 41 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'pamANAiritaM vA' pramANAtiriktaM vA yasya yAdRzaM pramANam ekadvayAdistat pramANaM yadbhagavatA''jJaptaM tato'tiriktam , tathA 'gaNaNAiritaM vA' gaNanAtiriktaM vA gaNanayA-saMkhyayA'dhikam / tatra pramANAtiriktaM vastram-yasya vastrasya yAvatkaM pramANaM hastAdimApanarUpaM zAsne pratipAditaM tasmAdadhikaM pramANAtiriktaM vastra kathyate tathAhi--"kappai niggaMyANaM tao saMghADIo dharittae vA pariharittae vA / kappai niggaMthINaM cattAri saMghADIo dharittae vA pariharittae vaa| kappai niggaMthANaM bAvattarihatthaparimiyaM vatthaM dharittae vA pariharittae vA / kappai niggaMthINaM chaNNauihatthaparimiyaM batthaM dharittae vA pariharittae vA.- kalpate nimranthAnAM tisraH saMghATIH dhartuM vA parihatte vA / kalpate nimranthInAM catasraH saMghATIH dhartuM vA parihatu vA ! kalpate nimranthAnAM dvAsaptatihastaparimitaM vastraM dhatu vA parihatuM vA / kalpate nimranthInAM SaNNavatihastaparimitaM vastraM dhattuM vA parihartuM vA, iti chAyA / evaM gaNanAtiriktam , gaNanA vakhaviSayA pAtraviSayeti dvividhA bhavati, tatra vastraviSayA gaNanA pUrvamuktaiva, pAtraviSayA gaNanA procyate, sA ca gaNanA ekadvayAdisaMkhyA pAtrANAmekadvayAdirUpeNa vA saMkhyA zAstra pratipAditA tadatirikta gaNanAtirikta kathyate, tathAhi-"kappai niggaMthANaM tinni pAyaI cautthaM uMdagaM dhaaritte| kappai niggaMthoNaM cattAri pAyAI pacamaM uMdagaM dhArittae // " iti zAstroktag2aNanAto'dhikam 'uvarhi' upadhim-vastrapAtrAdikaM yo bhikSuH 'dharei' svayaM dharrAta paradvArA vA dhArayati tathA- 'dharataM vA sAijjaI' dharantaM pramANagaNanAtiriktamupadhi dhArayantaM vA zramaNAntaraM yaH svadate-anumodate sa prAyazci ttabhAgI bhavati / / sU0 41 // sUtram-je bhikkhU aNaMtarahiyAe puDhavIe jIvapaiTThie saaMDe sapANe sabIe saharie saose saudae sauttiMgapaNagadagamaTTiyamakkaDAsaMtANagaMsi dubaddhe duNNikkhitte aNikaMpe calAcale uccArapAsavaNaM paridvavei parihaveMtaM vA sAijjai ||suu0 42 // For Private and Personal Use Only Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNibhASyAvacUriH u0 16 sU0 42-53 sacittapRthivyAdiSaccArAdipariSThApananiSedhaH379 chAyA-yo bhikSuranantarahitAyAM pRthivyA jIvapratiSThite sANDe saprANe sabIje saharite saose sodake sottiApanakadakamRttikAmarkaTasaMtAnake durbaddha dunikSipte ani kampe calAyale uccAraprasravaNaM pariSThApayati pariSThApayantaM vA svadate // sU0 42 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'jebhikkhU' yaH kazcit bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'aNaMtarahiyAe puDhavIe' anantarahitAyAM pRthivyAm , tatra-antarahitA-antaraM-vyavadhAnaM tena hitA sthitA antarahitA-jyavadhAnayuktA na antarahitA anantarahitA acittatAvyavadhAnavarjitA, caturaGgulaparyantasacittatAsambandhayuktA sacittetyarthaH tasyAmanantarahitAyAM sacittAyAM pRthivyAm 'jIvapaiTie' ityAdivizeSaNAni sthAnasAmAnyasya bodhyAni tatazca jIvapratiSThite-dIndriyAdijIvaviziSTe-dArukAdau 'saaMDe' sANDe, tatra aNDena sahitaM sANDaM sthAnaM tasmin-aNDaviziTasthAne 'saharie' saharite-haritaviziSTe sthAne 'saose' saose, tatra osa iti nizAjalaM tena sahite sthAne 'saudae' sodake-sacittodakasahite sthAne 'sautrtigapaNagadagamaTTiyamakkaDAsaMtANagaMsi' sottiGga-panaka-dakamRtikA-markaTasantAnake, tatra uttiGgo jIvavizeSo gardabhAkRtibhUmauvartulachidrakArakaH, tadviziSTe bhUbhAge, panakaH- 'lIlanaphulana-kAI' iti lokaprasiddhastatsahite bhAge, dakamRttikA-udakamizritamRttikA, tadviziSTe bhUbhAge-sAmRttikAyukta sthAne, tathA-markaTasantAnake lUtA(makaDI)jAlapratiSThitasthAne, punaH kathaMbhUte 'dubbaddhe'durbaddhe-samyagbandhanarahite 'duNNikkhitte' dunikSipte-asamyagrUpeNa sthApite dArukAdau 'anikkaM' aniSkaMpe-kampanasahite 'calAcale' calAcale-asthire sthAne yaH zramaNaH zramaNI vA 'uccArapAsavaNaM' uccAraprasravaNam 'parihavei' pariSThApayati-vyutsRjati tathA 'parihavetaM vA sAiujai' pariSThApayantaM vA zramaNAntaraM svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / // sU042 / / 'je bhikkhU sasaNiddhAe puDhavIe' iti sUtrAdArabhya -'je bhikkhU khaMdhasi vA' iti sUtraparyantAni daza sUtrANi, tacchAyA, tavyAkhyA tadbhASyaM ceti sarva trayodazodezake vilokanIyam / vizeSastu etAvAneva yat-tatra 'ThANaM vA saMjjaM vA' ityuktam , atra tu 'uccArapAsavaNaM parihavei iti vAcyam // sU0 42-10-52 // sUtram--taM sevamANe Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANaM ugghAiyaM / / sU0 53 // // nisIhajjhayaNe solasamo uddeso samAptaH // 16 // chAyA-tatsevamAna Apadyate cAturmAsikaM parihArasthAnamudghAtikam // sU053 // // nizIthAdhyayane SoDazoddezakaH smaaptH|| 16 // For Private and Personal Use Only Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIla cUrNI-te sevANe' ityAdi / 'te sevamANe tat-sAMgArikazayyAta Arabhya uddezakaparisamAptiparyantaM prAyazcittasthAna sevamAnaH tasya pratisevanAM kurvan-zramaNaH zramaNI vA 'AvajjaI' Apadyate-prApnoti 'cAummAsiyaM' cAturmAsikam 'parihArahANaM' parihArasthAnamprAyazcittam 'ugdhAiyaM' udghAtikam-sAgAMrikazayyAdipravezAdArabhya uddezakaparisamAptigatoccAraprasravaNapariSThApanasUtraparyantaM yAni yAni prAyazcittasthAnAni darzitAni teSu madhyAt ekamaneka sarva vA pApasthAnaM pratisevamAnasya laghu cAturmAsive prAyazcittaM bhavati, tathA tasyA''jJAbhaGgAdikA doSA api bhavanti // sU0 53 // iti zrI-vizvavikhyAta-jagadallabha-prasiddhavAcaka-paJcadazabhASAkalitalalitakalApAlApaka - pravizuddhagadyapadyanaikagranthanirmApaka-bAdimAnamardaka-zrIzAhachatrapatikolhApurarAjapradatta"jainazAstrAcArya"-padabhUSita-kolhApurarAjaguru-bAlabrahmacAri-jainAcArya-jainadharmadivAkara-pUjyazrI-ghAsIlAlavrati-viracitAyoM "nisIyasUtrasya" cUrNibhASyAvarirUpAyAM vyAkhyAyAm SoDazodezakaH samAptaH // 16 // For Private and Personal Use Only Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org // saptadazoddezakaH // vyAkhyAtaH SoDazaudezakaH, samprati saptadazodezako vyAkhyAyate, tatrAsya saptadazodezakA. disUtrasya SoDazodezakAntimasUtreNa saha kaH sambandha ! iti vedatrAha mAgyakAraH - uddete samakkhAyaM, saMjamattabirAhaNaM / taM caiva satadasage, katthaI ya virAhaNaM // chAyA - uddezAnte samAyAtaM, saMyamAtmavirAdhanam / tadeva saptadazake kathyate ca virAdhanam // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir avacUri :- uddezAnte SoDazodezakasyAnte skandhAdau uccAraprasravarNa pariSThApanaM kurvataH skandhAditaH patatazca saMyamavirAdhanamAtmavirAdhanaM ca bhavati, iti kathitam, tadeva saMyamavirAdhanamAtmavirAdhanaM ca kautUhalapratijJayA trasaprANAderbandhane'pi bhavatIti saptadazodezaka kathyate, tadevamubhayatrApi virAdhanameva pratipAditaM bhavatIti ayameva sambandhaH pUrvAparasUtrayorbhavati, tadanena saMbandhaina zrayAtasyAsya saptadazodezakasyedaM prathamaM sUtram - sUtram -- je bhikkhU kouhallavaDiyAe aNNayaraM tapApAjAya taNapAsaeNa vA muMjapAsaeNa vA, kaTTapAsaeNa vA, cammapAsaeNa bA, vepAsaeNa vA rajjupAsaeNa vA suttapAsaeNa vA baMdhai baMdhataM vA sAijjai // chAyA -yo bhikSuH kautUhalapratijJayA anyatamaM saprANajAtaM daNapAzakena vA mujapAzakena thA, kASThapAzakena vA, carmapAzakena vA, vaitrapAzakena vA, rajjupAzakena vA sUtrapAzakena vA badhnAti badhnantaM vA svadate / 0 1 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'koDa'illavaDiyAe' kautUhalapratijJayA - kautUhala vRttitayA thA, tatra kautUhalaM hAsyavinodAdilakSaNam, tasya kautUhalasya pratijJayA abhilASayA vRttitayA vA 'aNNayaraM tasapANajAya' anyatamaM kizcidekaM trasaprANajAtam, tatra santi ekasmAtsthAnAt sthAnAntaraM prati gacchantIti zrasAH- gavAdayacatuSpadAH pakSiNazca, etadanye'pi sthalacarakhecarAdayo gRhItA bhavanti, eteSu anyatamaM tra - praNajAtam 'taNapAsaeNa vA' tRNapAzakena vA tatra tRNo-darbhAdikastasya pAzakena darbhAditRNavinirmitadavarikayA pAzazabdasya davarikAyAcakatvAt 'muMjayA saraNa vA' mukhamAzakena vA tatra muJjo nAma tRNavizeSaH, tannirmitaH pAzo davarikA tena muJjapAzakena 'kaTuprAsapaNa vA' kASThapAzakena vA 'cammapAsaeNa vA' carmapAzakena - pazvAdi carmanirmitena pAzakena 'vetapAsaNa vA' vetrapAzakena For Private and Personal Use Only Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 382 nizIthasUtre vA, tatra vetraM nAma latAvizeSaH 'veMta' iti lokaprasiddhaH tena vetreNa nirmitaH pAzako davarikA tena trapAzakena 'rajjupAsaraNa vA rajjupAzakena vA tatra zaNAdinA nirmitA yA rajjuH tasyAH pAzako davarikA tena rajjupAzakena 'suttapAsaeNa vA' sUtrapAzakena vA tatra sUtra - kArpAsikAdikaM tena nirmitaH pAzako davarikA tena sUtrapAzakena, eteSAM tRNAdipAzakAnAmanyatamena pAzakena kautUhalapratijJayA anyatamaM trasaprANajAtaM yaH zramaNaH zramaNI vA 'baMdhai' badhnAti trasaprANajAtasya bandhanaM karoti kArayati vA tathA 'baMdhaMtaM vA sAijjai' badhnantaM vA zramaNAntaraM svadateanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 1 // sUtram -- je bhikkhU kouhallavaDiyAe aNNayaraM tasapANajAyaM taNa - pAsaeNa vA, muMjapAsaeNa vA, kaTThapAsaeNa vA, cammapAsaeNa vA, vettapAsaeNa vA, rajjupAsaeNa vA suttapAsaeNa vA, baMdhellagaM muyai muyaMtaM vA sAijjai || sU0 2 // chAyA -yo bhikSuH kautUhalapratijJayA anyatamaM jasaprANajAtaM tRNapAzakena vA apakena vA kASThapAzakena vA dharmapAzakena vA vetrapAzakena vA rajjupAzakena vA sUtrapAzakena vA baddha mubvati, muJcantaM vA svadate // sU0 2 // atrAha bhASyakAraH - cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kanikSuH zramaNaH zramaNI vA 'kou - illavaDiyAe' kautUhalapratijJayA - hAsyavinodArthAbhilASeNa 'aNNayaraM tasapANajAyaM' anyatamaM trasaprANajAtam tRNAdipAzakena 'baMdhellagaM ' baddhaM 'muMbaI' muJcati bandhanavimuktaM karoti, tathA 'muyaMtaM vA sAijjai' muJcantaM vA svadate - bandhanabaddhaM prANijAtaM bandhanAt vimocayantaM zramaNAntaraM svadate - anumodate sa prAyazcittabhAgo bhavati, tasyAjJAbhaGgAdikA doSA api bhavanti / atra kutUhalAdinA saprANinAM bandhane mocane ca teSAmabodhatvena jalAgnigartapAtAdinA maraNasaMbhavAttanniSedhaH kRtaH kintu agninA jvalatAM jalena plAvayamAnAnAM hiMsrairhanyamAnAnAM sarpAdibhirdazyamAnAnAM tu dayAbuddhyA bandhanaM mocanaM ca kartavyameva, na tanniSedhaH / sUtre tu kautUhalapratijJayA bandhanavimocanasyaiva niSedho na tu dayAbuddhayeti tattvam // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir taNAipAsajAeNaM, tasANaM baMdhamoyaNaM / kohalleNa no kujjA, dayahaM Na NisizaI // chAyA - tRNAdipAzajAtena trasANAM bandhamocanam / kautUhalena no kuryAt, dayArthe na niSidhyate // For Private and Personal Use Only Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvariH u0 17 sU0 1-4 tRNAdimAlikA karaNa dharaNaparibhoganiSedhaH 383 avacUri :- tRNAdipAzajAtena - tRNamuJjAdinA nirmitena pAzajAtena kenApi prakAreNa pAzena davarikayA trasANAM bandhamocanaM bandhanaM mocanaM ca kautUhalena kutUhalabuddhayA vinodahAsyAdyartha no kuryAt, kintu dayArthaM dayAnimittaM bandhanaM mocanaM ca na niSidhyate jalAgnyAdito rakSaNArthaM bandhanasya mocanasya ca niSedho bhagavatA na kRtaH, ataeva 'koUhalavaDiyAe' iti sUtre kathitam / sU02 | sUtram -- je bhikkhU kouhallavaDiyAe taNamAliyaM vA muMjamAliyaM vA bhiDamAliyaM vA mayaNamAliyaM vA picchamAliyaM vA daMtamAliyaM vA siMgamAliyaM vA saMkhamAliyaM vA haDDamAliyaM vA kaTTamAliyaM vA pattamAliyaM vA pupphamAliyaM vA phalamAliyaM vA bIyamAliyaM vA hariyamAliyaM vA kares kareMtaM vA sAijjai // sU0 3 // chAyA - yo bhikSuH kautUhalapratijJayA tRNamAlika vA muJjamAlikAM vA bhiNDamAoini ar madanamAlikAM vA picchamAlikAM vA dantamAlikAM vA gRGgamAlikAM vA zaGkhamAoiri vA asthimAlikAM vA kASThamAlikAM vA patramAlikAM vA puSpamAlikAM vA phalamAfoni vA bIjamAlikAM vA haritamAlikAM vA karoti kurvantaM vA svadate // sU0 3 // -- cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'kouillavaDiyAe' kautUhalapratijJayA - Atmano vinodAbhiprAyeNa 'taNamAliyaM vA' tRNamAlikAM vA, tatra tRNAnAM - darbhAditRNavizeSANAM mAlikAM mAlAM karoti - tRNAdinA mAlAM nirmAti 'muMjamAliyaM vA' muJjamAlikAM vA- tRNa vizeSarUpamuJjasya mAlikAM nirmAti 'bhiMDamAliyaM vA' bhiNDamAlikAM vA, bhiNDa : - vanaspativizeSaH tasya mAlAm 'mayaNamAliyaM vA' madanamAlikAM vA - madanasya 'moma' iti lokaprasiddhasya mAlAm 'picchamAliyaM vA' picchamAlikAM vA - mayUrAdipicchAnAM mAlAm 'daMtamAliyaM vA' dantamAlikAM vA - gajAdidantAnAM mAlAm 'siMgamAliyaM vA' zRGgamAlikAM vA - hariNamahiSAdizRGgANAM mAlAm 'saMkhamAliyaM vA' zaGkhamAlikAM vA zaGkhAnAM mAlAm 'haDDamAliyaM vA' asthimAlikAM vA mahiSyAdyasnAM mAlAm, 'kaTTamAliyaM vA' kASThamAlikAM vA-tulasyAdikASThAnAM mAlAm 'pattamAliyaM vA' patramAlikAM vA tulasyAdipatrairnirmitAM mAlAm 'pupphamAliyaM vA' puSpamAlikAM vA - campAdipuSpANAM mAlAm 'phalamAliyaM vA' phalamAlikAM vA - aneka prakAra kaphalAnAM mAlAm 'bIyamAliyaM vA' bIjamAlikAM vA rudrAkSAdibIjAnAM mAlAm ' hariyamAliyaM vA' haritamAlikAM vA - haritakA yavanaspatInAM sambandhinIM mAlAm, 'karei' karoti - saMpAdayati, tathA 'kareMtaM vA sAijjai' kurvantaM - tRNAdivividhavastUnAM mAlAM kurvantaM saMpAdayantaM zramaNAntaraM svadate - anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tasyAjJAbhaGgaradi kA doSA api bhavanti // su0 3 // For Private and Personal Use Only Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIdhasUtre sUtra-je bhikkhU kouhallavaDiyAe taNamAliyaM vA muMjamAliyaM vA bhiMDamAliyaM vA mayaNamAliyaM vA picchamAliyaM vA daMtamAliya vA siMgamAliyaM vA saMkhamAliyaM vA haDmAliyaM vA kaTThamAliyaM vA pattamAliyaM vA puSpamAliyaM vA phalamAliyaM vA bIyamAliyaM vA hariyamAliyaM vA dharei gharetaM sa sAijjai // 104 // chAya-yo bhikSuH kautuhalapratikSayA taNamAlikAM vA mukhamAlikAM vA bhiNDamA likAM vA madanamAlikAM pA picchamAlikAM vA dantamAlikAM vA zRGgamAlikA vA zamAlikAM vA asthimAlikA vA patramAlikA vA purupamAlikAM vA phalamAlikAM vA bIjamAlikA vA haritamAlikAM vA dharati dharanta vA svadate // 20 // cUrSI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'kouislapaDisae' kautUhalapratijJayA vayAdisampAditAM mAlAM dharati-hastAdau sthApayati dharantaM vA svAdate sa vAcatabhAra bharati // 4 // evaM paribhujaI' ityapi sUtram-'paribhujai' paribhuGkte-tRNAdimAlAyAH sugandhasparzAdinA upabhogaM karoti kaNThe dhArayati vA / tRNAdimAlAviSayakakaraNa-dharaNa-paribhogapradarzakAnAM trayANAM sUtrANAM vyAkhyA saptamoddezake draSTavyA / vizeSastu etAvAneva yattatra 'methunaprativayA' iti padena kathitam , atra tu 'kautuhalapratijJayA' iti padena vAcyam, evamagre'pi // atrAha bhASyakAra: koDaharUleNa anneSya, keNAvi kArameNa jo / taNAimAliyaM kumA, dharejjA parizrRMjae // 1 // ANAbhaMghAidosAI, pAvaI so aphemahA / samhA bhikkhU vivajjejjA, mAliyAkaraNAiyaM // 2 // ayA-kautUhalena anyena kenApi kAraNenamaH / / samAdimAsikAM kuryAt dharet paribhuJjIta // 1 // AhAhAdidoSAra, prApnoti saH anekadhA / basmAd bhikSurvivarjayet , mAlikAkaraNAdikam / / 2 / / avacarisa-yaH ko'pi nirgranthaH nimranthI vA kutUhalena hAsyavinodAdinA tathA anyena vA kenA'pi kAraNena rAgadveSamohAdinA tRNAdimAlikAM kuryAt gharet paribhuJjIta vA sa AjJAbhaGgAdidoSAn anekaprakArakAn prApnoti tasmAt kAraNAt bhikSuH mAlikAkaraNAdikaM, mAla For Private and Personal Use Only Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNibhASyAvariH u0 17 sU05-14 kutUhalavAJchyA'yolohAdihArAdikaraNAdini0 385 kAyAH karaNa dharaNaM paribhogaM ca vivarjayet dUrataH parivarjayet sAdhvAcAraviruddhatvena bhagavadananumatatvAditi // 1-2 // sU0 5 // sUtram-je bhikkhU kouhallavaDiyAe ayalohANi vA taMbalohANi vA tauyalohANi vA sIsalohANi vA ruppalohANi vA suvaNNalohANi vA karei kareMtaM vA sAijjai // sU0 6 // evaM dharei / / sU0 7 // paribhuMjai / / suu08|| chAyA - yo bhikSuH kautUhalapratikSayA ayolohAn vA trapulohAn vA sIsakalohAn vA rUpyalohAn vA suvarNalohAn vA karoti kurvantaM vA svadate // sU. 6 // evaM dharati / sU0 7 // paribhuGkte // sU08 // carNI--'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'kouhallavaDiyAe' kautUhalapratijJayA-AtmanovinodAbhiprAyeNa upalakSaNAd anyenApi kenacitkAraNena 'ayalohANi vA' ayolohAn vA, tatrAyaso lohasya lohAn sUtrazAlAkAdirUpeNA''kRtivizeSAn 'taMbalohANi vA' tAbalohAn vA-tAmrasyA''kRtivizeSAn vA 'tauyalohANi vA pulohAn vA, tatra trapoH-dhAtuvizeSasya 'jastA' iti lokaprasiddhasya lohAn-AkRtivizeSAt 'sIsalohANi vA' sIsakalohAn vA. tatra sIsakaM sIsA' iti lokaprasiddham tasyA''kRtivizeSAn ruppalohANi vA rUpyalohAn vA, tatra rUpyaM rajatam tasyA''kRtivizeSAn 'suvaNNohANi vA' suvarNalohAn vA suvarNasya kaTakakuNDalAdyAkRtivizeSAn 'karei' karoti-ayaHprabhRtInAmAkRtivizeSAn manoraJjanArtha yo bhikSuH svayaM karoti-sampAdayati, tathA 'kareMtaM vA sAijjaI' kurvantaM vA zramaNAntaraM svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / / sU0 6 // evaM 'dharei paribhujaI iti sUtradvayamapi svayamUhanIyam karaNa-dharaNa-paribhogaviSayakasUtratrayasya vizeSavyAkhyA saptamodezake draSTavyA / sU0 7-8 // sUtram-je bhikkhU kouhallavaDiyAe hArANi vA advahArANi vA egAvaliM vA muttAvaliM vA kaNagAvali vA rayaNAvaliM vA kaDagANi vA tuDiyANi vA keUrANi vA kuMDalANi vA paTTANi vA mauDANi vA palaM. basuttANi vA suvaNNasuttANi vA karei kareMtaM vA sAijjai / / sU0 9 // evaM gharei0 // sU0 10 // paribhujai // sU0 11 // For Private and Personal Use Only Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 386 nizIthasUtre chAyA - -yo bhikSuH kautUhalapratijJayA hArANi vA arddhahArANi vA ekAvalIM ghA muktAvalIM vA kanakAvalIM vA ratnAvalIM vA kaTakAni vA truTitAni vA keyUrANi vA kuNDalAni vA paTTAni vA mukuTAni vA pralambasUtrANi vA suvarNasUtrANi vA karoti kurvantaM vA svadate // 0 9 // evaM dharati* // sU0 10 // paribhuGkte // sU0 11 // carNI - 'je bhikkhU' ityAdi / yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA mohanIyakarmodayAt 'kouhallavaDiyAe' kautUhalapratijJayA - svAtmavinodecchyA anyenApi kAraNena vA 'hArANi vA hArAn vA aSTAdazasarikAn 'addhahArANi vA arddhahArAn vA navasarikAn arddhahArAn 'egAbaliM vA' ekAvalIM vA- ekasarikAm 'muktAvaliM vA' muktAvalIM vA, tatra muktAnAM mauktikAnAmAvalI - paMktiryatra sA, tAM muktAvalIm 'kaNagAvaliM vA' kanakAvalIM vA, tatra kanakAnAM suvarNamaNakAnAmAvalI yatreti kanakAvalI tAm, 'rayaNAvaliM vA' ratnAvalIM vA, tatra ratnAnAM mANikyaprabhRtInAmAvalI -paMktiryatra tAM ratnAvalIm, 'kaDagANi vA kaTakAni vA kaGkaNAni - suvarNavalayAn vA 'tuDiyANi vA' truTitAni vA bAhrAbharaNAni 'keUrANi vA' keyUrANi vA 'bhujabandha' iti prasiddhAni bhujAbharaNAni 'kuNDaLANi vA' kuNDaLAni vA - karNAbharaNAni 'paTTANi vA' paTTAni vA kaTipaTTAni kaTayAbharaNAni 'mauDANi vA' muTAni vA - zirobhUSaNAni 'palaMbasuttANi vA pralambasUtrANi vA kaNThAdau pralambamAnAbharaNAni 'suvaNNasuttANi vA' suvarNasUtrANi vA kaNThe dhAryamANAni suvarNasUtraprathitAnyAbharaNAni, etAni hArAdIni yaH zramaNaH zramaNI vA svAtmavinodAbhiprAyeNa anyena vA kenApi kAraNena 'kareI' karoti - svayaM sampAdayati tathA 'kareMtaM vA sAijai' kurvantaM vA - saMpAdayantaM vA svadate - anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 9 // evam - hArAdInAM viSaye 'dharei paribhuMjai iti sUtradvayamapi svayamUhanIyam, karaNa - dharaNa - paribhogaviSayANAM sUtrANAM vyAkhyA saptamodezake draSTavyA || sU0 10-11 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram -- je bhikkhU kouhallavaDiyAe AINANi vA AI - pAuraNANi vA kaMbalANi vA kaMbalapAuraNANi vA koyarANi vA koyara pAuraNANi vA goramiyANi vA kAlamiyANi vA nIlamiyANi vA sAmANi vA mahAsAmANi vA udyANi pA uTTalessANi vA vagghANi vA vivarANi vA pataMgANi vA sahiNANi vA sahiNakallANi vA khomANi vA dugullANi vA tiDapaTTANi vA patulANi vA paNalANi vA AvaraMtANi vA cINANi vA asuyANi vA kaNagakaMtANi vA kaNagakhaciyANi vA kaNagavicittANi vA AbharaNavicittANi vA karei kareMtaM vA sAijjai // sU0 12 // For Private and Personal Use Only Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvariH u017 sU0-15-238 anyathikAdikAritapAdAmArjanAdini0 387 chAyA-yo bhikSuH kautUhalapratikSayA AjinAni vA AjinaprAvarANAni vA kambalAni vA kambalaprAvaraNAni vA kotarANi vA kotaraprAvaraNAni vA gauramRgANi yA kRSNamRgANi vA nIlamRgANi vA zyAmAni vA mahAzyAmAni vA uSTrANi vA uSTralezyAni vA vyAghrANi vA vivyAghrANi vA plavaGgAni vA pralakSNAni pralakSNakalpAni vA kSaumANi vA dukUlAni vA tirITapaTTANi vA pratulAni vA paNalAni vA avaratrANi vA cInAni vA aMzukAni vA kanakakAntAni vA kanakacitAni vA kanakacitrANi bA kanakavicitrANi vA AbharaNavicitrANi vA karoti kurvantaM vA svadate // sU0 12 // _ 'cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU kouhallavaDiyAe AINANi vA' yo bhikSuH kautUhalapratijJayA AjinAni vA, tatra ajinaM-mRgacarma tena nirmitAni AgniAni-mRgacarmavastrANi / ityArabhya 'AbharaNavicittANi vA' AbharaNavicitrANi-AbhUSaNamaNDitAni vA, iti paryantAni vastrANi 'karei. dharei, parijhuMjai' karoti 12 , dharati 13, paribhukGte 14, itisUtratrayaM saptamode zakasUtravad vyAkhyeyam // sU0 12-13-14 // sUtram-je niggaMthe NiggaMthassa pAe aNNautthieNa vA gArasthieNa vA AmajjAvejja vA pamajjAvejja vA AmajjAtaM vA pamajjAtaM vA saaijji|| suu015|| chAyA-yo nirgranthaH nirgranthasya pAdau anyayuthikena vA gAIsthikena vA AmArjayet vA pramArjayed vA AmAjayantaM vA pramArjayantaM vA svadate // sU0 15 // cUrNI--'je niggaMthe' ityAdi / 'je niggaMthe' yaH kazcit nimranthaH zramaNaH niggaMthassa' nirgranthasya svAtmabhinnasya 'pAe' pAdau-caraNau 'aNNautthieNa vA' anyayUthikena anyatIthikena vA 'gArathieNa vA' gArhasthikena gRhasthena vA 'AmajjAvejja vA' AmArjayed vA ekavAram 'pamajjAvejja vA' pramArjayed vA anekavAram 'AmajjAvetaM vA' mAmArjayantaM vA 'pamajjAveMte vA' pramArjayantaM vA zramaNAntaraM 'sAijjai' svadate sa prAyazcittabhAgI bhavati ||suu0 15 // sUtram-evaM taiyauddesagamo bhANiyabvo jAva je niggaMthe niggaMthassa gAmANugAmaM dUijjamANassa aNNautthieNa vA gArathieNa vA sIsaduvArisya kArAvei kArAvetaM vA sAijjai // (55) // sU0 16-70 // evaM je niggaMthe niMggaMthIe0 (56) // sU0 71-126 // evaM jA niggaMthI niggaMthI niggaMthassa0 (56) // sU0 127-182 // evaM jA niggaMthI niMggaMthIe0 (56) // sU0 183-238 // For Private and Personal Use Only Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 288 nizIthasUtre chAyA - evam - tRtIyoddezakagamo bhaNitavyaH yAvat yo nirbranyaH nirgranthasya grAmAnugrAmaM dravataH anyayUthiketa gArhasthikena vA zIrSadauvArikAM kArayati kArayantaM vA svada (55) // su0 16 - 70 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pavam yo nirgranthaH nirgrandhyAH 0 (56) // sU0 71-126 // pavam - yA nirgranthI niryanthasya. (56) / / sU0 127-182 / / evam - yA nirvrantho nirgranthyAH 0 (56) ||sU0183- 238 // cUrNI - ' evaM ' ityAdi / evam anena krameNa 'taiyauddesagamo bhANiyadhvo' tRtIyo - dezakagamo bhaNitavyaH kathayitavyaH kiyatparyantamityAha - 'jAva' ityAdi / 'jAva' yAvattRtoyodezakagata saptadazasUtrAdAramya ekasaptatitamasUtraparyantaM paJcapaJcAzatsUtra kadambakamatra vAcyam, tadantimasUtramAha-'je niggaMthe' ityAdi / 'je niggaMthe' yaH kazcit nirgranthaH 'nimgaMthassa' nirgranthasya- svAtmabhinnAnyazramaNasya 'gAmANugAmaM dUijjamANassa' pramAnuprAmaM prAmAd grAmAntaraM viharataH 'annautthieNa vA' anyayUthikena anyadArzanikena 'gAratthipaNa vA' gArhasthikena gRhasthena vA 'sIsaduvAriyaM' zIrSadauvArikAM zirasi chatrAkArAcchAdanarUpAM 'kArAve ' kArayati 'kArAveMtaM vA sAijjai' kArayantaM vA zramaNAntaraM svadate - anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati (55) // sU0 16-70 / / evam- 'je niggaMthenigaMthIe0' atrApi pAdAmArjanAdArabhya zIrSadauvArikAparyantAni SaTpaJcAzatsUtrANi vAcyAni ( 56 ) // sU071-126 // evam- 'jA niggaMthI niggaMthassa 0 ' atrApi SaTpaJcAzatsUtrANi vAcyAni (56) // sU0 127-182) evam 'jA nimgaMthI niggaMthIe0' atrApi SaTpaJcAzat sUtrANi bodhyAni (56) / / sU0183 - 238 // etAni sarvANi sUtrANi tRtIyodezaka sUtrakadambakavada vyAkhyeyAni, bhedastAvadetAvAneva - yat tatra pAdAmArjanAdaH svayaM karaNaM kathitam atra tu pareNa kAraNamiti / SaTpaJcAzatsUtrANi yathAsUtrANi pAdaviSayakANi 6, evaM SaT kAyasya 12, SaD vraNasya 18, SaD gaNDaviSayasya 24, pAyukkAma - donatrazikhAta dvayam 26, aSTa raumaviSayANi 34, troNi dantAnAm 37, SaD oSThasya 43, ekamuttaroSThasya 44, ekagakSipatravipayakam 45, SaD akSNoH 51, roma-pArzvaromaviSayakaM dvikam 53, akSyAdimalaviSayakamekam 54, kAyasvedaviSayakamekam 55, ekaM ca zIrSadvArikA viSayakam 56, iti SaTpaJcAzat sUtrANi 56 / evametAni SaTpaJcAzatsUtrANi 'je nimgaMthe niggaMthIe pAe' ityAdinirmanthakAritA nanthIpAda pramArjanAdyAramya zIrSadvArikAparyantAni vAdhyAni 56 / evametra 'jA nigathA niggaMthassa pAe' ityAdinirmanthA kAritanirgranthapAdapramArjanAdIni zIrSadvArikA For Private and Personal Use Only Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ghUrNabhASyAvacUriH u0 17 sU0 239-242 mAlAvatAdyazanAdiniSedhaH 389 paryantAni SaTpaJcAzatsUtrANi paThitavyAni 56 / evameva 'jA niggaMthI nimgaMthIe pAe' ityAdi, nirgranthIkAritanirgranthIpAdapramArjanAdIni zIrSadvArikAparyantAni SaTpaJcAzatsUtrANi vaktavyAni 56 / etAni sarvANi paJcadazasUtrAdArabhya- aSTatriMzadadhikadvizata (238) sUtraparyantAni caturviMzatyadhikadvizata(224) saMkhyakasUtrANi tRtIyodazekagata SoDazasUtrAdArabhya ekasaptatitamasUtraparyantoktagamAnadhikRtya SaTpaJcAzatsUtrANi 'je niggaMthe niggaMthassa' ityAdiSu caturSvapi pratyekaM paThitavyAni, tadartho'pi tadanusAreNaiva jJAtavyaH / / sU0 15- 238 // je NiggaMthe NiggaMthassa sarisagassa aMte ovA se saMte ovAsaM na de na deMtaM vA sAijjai // sU0 239 // chAyA -- yo gintho nirgranthAya sadRzakAyA'ntaravakAze sati avakAzaM na dadAti na dadataM vA svadate // sU0 239 // cUrNI 'je NiggaMthe' ityAdi / 'je NiggaMthe' yaH kazcid nirgranthaH zramaNaH 'NigaMthassa sarisagassa' nirgranthAya sadRzakAya - yo yasya samAnasAmAcArIkaH sa tasya sadRzaH kathyate, etAdRzAya samAgatAya zramaNAya 'aMte ovAse saMte' antaH - svavasatimadhye avakAze nivAsasthAne sati-vidyamAne'pi 'ovAsaM' avakAza - nivAsasthAnam 'na dei' na dadAti-na samarpayati tathA 'na detaM vA sAijjai' vidyamAnamapi avakAzaM na dadataM zramaNAntaraM svadateanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tasyAjJA bhaGgAdikA doSA api bhavanti / / sU0 239 // sUtram -- jANiggathI NiggaMthIe sarisiyAe aMte ovAse saMte ovAsaM na dei na detaM vA sAijjai // sU0 240 // chAyA - yA nirgranthI nirgrandhyai sadRzakAye antaravakAze sati avakAzaM na dadAti na dadartI vA svadate // sU0 240 // cUrNo- 'jA NigaMthI ityAdi 'jA NiggaMthI' yA kAcit nirmanthI - zramaNI NiggaMthIe sarisiyAe' nirgranthyai- zramaNyai sadRzakAyai samAna kalpasthityAdimatyai 'aM te ovA se saMte' antarmadhye sati avakAze-nivAsasthAne svavasatau 'ovAsaM na dei' avakAza - nivAsasthAnaM na dadAti na prayacchati, kAcit zramaNI paragrAmAdisthAnAntarAt samAgacchet tasyai yadi 'iyaM zramaNI matsamAnadharmiNI' iti jJAtvA'pi svavasatau nivAsaM na dadAti tathA 'na detaM vA sAijjai' na dada vA tAM yA svadane - anumodate sA prAyazcittabhAginI bhavati tathA tasyAH AjJAbhaGgAdikA api doSA bhavanti // For Private and Personal Use Only Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtre atrAha bhASyakAra:bhASyam-niggaMtho taha niggaMthI, sassa sassa paropparaM / __ saMtAvAsaM na jaM deI, ANAbhaMgAi pAvaI // 1 // chAyA nimranthastathA nirgranthI svasya svasva parasparam / santamAvAsaM na yat dadAMti, AzAbhaGgAdi prAnoti // 1 // avacUriH- nirgranthaH sAdhuH tathA nimranthI sAdhvI svasya svasya parasparaM sAdhuH samAnasAmAcArIkAya sAvave, sAdhvI samAnasAmAcArIkAyai sAdhyai santaM vidyamAnaM svasthitopAzraye AvAsaM sadapi nivAsasthAnaM yat- yadi na dadAti tadA saH sAdhuH sAdhvI vA AjJAbhaGgAdidoSAn prApnotIti || sa0 240 // sUtram-je bhikkhU mAlohaDaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA khAimaM vA dijjamANaM paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai // sU0 241 // ___ chAyA - yo bhikSurmAlAvahRtam azanaM vA pAnaM vA khAdyaM vA svAdyaM vA dIyamAnaM pratigRhNAti pratigRhantaM vA svadate // sU0 241 // cUrNiH- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'mAloDarDa' mAlA'vahRtam, tatra mAlAvahRtam-mAlaH sthAnavizeSaH tasmAd avahRtam-apakRSTaM mAlAvahRtam-tat trividham -UrdhvAdhastiryagbhedAt, tatra UrdhvamAlAvahRtam-uccapradezAt nizreNyAdinA'vatAritam 1 adhomAlAvahRtam -bhUmigRhAdita AnItam 2, tiyeGmAlAvahRtam - maJcAdito'valAritam 3 / etAdRzam, 'asaNaM vA' azanaM vA 'pANaM vA' pAnaM vA 'khAimaM vA' khAdya vA 'khAimaM vA' svAdyaM vA caturvidhamAhArajAtam 'dijjamANaM' dIyamAnam, yo bhikSuH 'paDiggAhei' pratigRhNAti-svIkaroti tathA 'paDiggAheMtaM vA sAijjaI' pratigRhNantaM vA zramaNAntaraM svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / / sU0 241 // sUtram-je bhikkhU koTThAuttaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA ukkujjiya Nikkujjiya dijjamANaM paDiggAhei paDiggAheMta vA sAijjai // sU0 242 // chAyA-yo bhikSuH koSThAyuktam azanaM vA pAnaM vA khAdyaM vA svAdyaM vA utkujya niSkubjya dIyamAnaM pratigRhAti pratigRhantaM pA svadate / / 242 // . ___ cUrNI--'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'kohAuttaM' koSThAyuktam , tatra koSThaM nAma-mRttikAdinirmitapuruSaikapramANaM tato hInamadhikaM vA 'koThA' iti lokaprasiddha tAdRzakoSThAdau sthitam 'asaNaM vA' azanaM vA 'pANaM vA' pAnaM vA For Private and Personal Use Only Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir burNibhASyAvacUri-u017 sU0243-248 mRttikAliptasacittapRthivyAdisthitAzanAdini0 391 'khAimaM vA' khAdhaM vA 'sAimaM vA' svAdhaM vA caturvidhamAhArajAtam 'ukunjiya Nikkujjiya' utkubjya niSkubjya--uccaiH kubjIbhya nIcaiH kubjIbhya ca-kAyamunnamya avanamya 'dijjamANaM' dIyamAnaM tAdRzamAhArajAtaM yaH zramaNaH zramaNI vA 'paDiggAheI' pratigRhNAti svIkaroti tathA 'paDiggAheMtaM vA sAijjai' pratigRhNantaM vA svadate-anumodate prAyazcittabhAgI bhavati / / suu0242| satram-je bhikkhU maTTiolittaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA ubhidiya nibhidiya dijjamANaM paDiggAhei paDiggAheMta vA sAijjai // sU0 243 // chAyA--yo bhikSuH mRttikopalipramazana vA pAnaM vA bAdya vA svAdya vA nidha nibhidya dIyamAnaM pratigRti pratigRhantaM vA svadate // sU0 243 // ___ cUrNiH-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcibhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'maTiolita' mRttikopaliptam-mRttikayA upalita-muditam 'asaNaM vA' azanaM vA 'pANaM vA' pAnaM vA 'khAimaM vA' khAdyaM vA 'sAimaM vA' svAyaM vA 'ubhidiya nibhidiya' udbhiya nirbhidha-yadvastu ghRtaguDAdikaM pAtravizeSa sthApayitvA mRttikayA liptaM tat udbhidya-utkRSTa balapUrvakaM bhittvA boTayitvA nirbhidya-nitarAM bAraM bAraM bhitvA 'dijjamANaM' dIyamAnam 'paDiggAhei' pratigRhNAti svIkaroti 'paDiggAheMtaM' tAdRzamazanAdikaM pratigRhNantaM zramaNAntaram 'sAijjaI' svadate-anumodate sa prAyazcittabhAga bhavatIti // sU0 243 // sUtram-je bhikkhU asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA puDhavIpaiTThiyaM paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai // sU0 244 // evaM AupaiTThiyaM // sU0 245 // teupaiTThiyaM // mU0 245 // vaNapphaikAyapaiTThiyaM // sU0 247 // chAyA--yo bhikSurazanaM vA pAna vA khAdyaM vA svAdya vA pRthivopratiSThitaM prati. gRhNAti pratigRhantaM vA svadate // sU0 244 // evam appratiSThitam // sU0 245 // tejaHpratiSThitam / / sU0 246 / / vanaspatikAyapratiSThitam // sU0 247 // cUrNiH----'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhivakhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'asaNaM' vA' azanaM vA 'pANaM vA' pAnaM vA 'khAimaM vA' khAdya vA 'sAimaM vA' svArtha vA 'puDhavISaihiyaM' pRthivIpratiSThitaM, pRthivyAm-yat sacittapRthivIkAye-sacittamRttikAlavaNagairikArUpe pratiSThitam-anantaraparampararUpeNa sAkSAt parasparayA vA sthApitaM bhavet tad azanAdikaM dIyamAnaM yaH zramaNaH zramaNI vA 'paDiggAhei' pratigRhAti-svIkaroti tathA 'paDiggAheMtaM vA sAijjaI' For Private and Personal Use Only Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 392 nizIthasUtre pratigRhantaM vA zramaNAntaraM svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / / sU0 244 // evaM 'AupaidviyaM' apkAyapratiSThitaM-sacittamizrApkAyoparisthitamazanAdikam // sU0 245 // 'teupaidviyaM tejaHpratiSThitaM tejaskAyopari sthitamazanAdikam / / sU0 246 // vaNapphaikAyapaiTriyaM' vanaspatikAyapratiSThitaM haritakAyoparisthitam upalakSaNAd vrIhyAdibIjadhAnyAdipratiSThitaM vA 'zanAdikaM yo bhikSuH pratigRhNAti pratigRhNantaM vA svadate sa prAyazcittabhAg bhavati / atra ziSyaH pRcchati-he guro ! yadi pRthivyAdipratiSThitamazanAdikaM gRhNAti tadA ko doSaH, na sparzamAtreNa kasyApi jIvasya pIDA saMbhavati ? iti, AcArcaH prAha-he ziSya ! bhavatyeva tajjIvAnAM pIDA, yat zramaNArtha zrAvakaH pAtrAdikamavatArayati iti bhavatyavatAraNAdisamaye saMghaTTanaM, saMghaTTanamAtreNaiva te ekendriyA mahatI vedanAmanubhavanti, yathA kazcit jarAjIrNadeho vRddho balavatA taruNayamalapANinA zirasi tADyate tatra yAdI vedanAmanubhavati vRddhastato'pyadhikatarAM vedanAM saMghaTanamAtreNaiva ekendriyajIvA anubhavanti tasmAt kAraNAt ekendriyajIvAnAM saMghaTTanaM yena bhavet tathA na kartavyamityataH sUtre tanniSedhaH kRta iti / evaM yo hi doSaH pRthivyAdipratiSThitA'zanAdigrahaNe bhavati sa eva doSo niyamataH sacittapRthivyAdipratiSThitavasrapAtrAdigrahaNe'pi jJAtavyaH // sU0 247 // sUtram-je bhikkhU accusiNaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA muheNa vA suppeNa vA vihuNaNeNa vA tAliyaMTeNa vA patteNa vA pattabhaMgeNa vA sAhAe vA sAhAbhaMgeNa vA pehuNeNa vA pehuNahattheNa vA celeNa vA celakaNNeNa vA hattheNa vA phumittA vIittA AhaTu dijjamANaM paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai // sU0 248 // chAyA-yo bhikSuratyuSNamazana vA pAnaM vA khAdhaM vA svAdhaM vA mukhena vA sUrpaNa vA vidhunanena vA tAlavRntena vA patreNa vA patrabhaGgena vA zAkhayA vA zAkhAbhaGgena vA pehuNena vA pehuNahastena vA cailena celakarNena vA hastena vA phUtkRtya vIjayitvA AhRtya dIyamAna pratigRhNAti pratigRhantaM vA svadate // sa0 248 / / cUrNI--'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'accusiNaM' atyuSNam-atizayoSNam 'asaNaM vA' azanaM vA 'pANaM vA' pAnaM vA 'khAimaM vA' khAyaM vA 'sAimaM svAdyaM vA 'muheNa vA' mukhena vA mukhavAyunetyarthaH 'muppeNa vA' sUrpaNa vA sUrpavAyunA ityarthaH, 'vihuNaNeNa vA' vidhunanena vA-vyajanena 'paMkhA' iti lokaprasiddhena tadIyavAyunetyarthaH 'tAliyaMTeNa vA tAlavRntena vA tAlavyajanena tadIyavAyunetyarthaH, 'patteNa vA' pa Na vA For Private and Personal Use Only Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNibhASyAvadhiH u0 17 sU0 248-251 phUtkRtasacittAzanAdigrahaNaniSedhaH 393 'pattabhaMgeNa vA' patrabhaGgena vA-patrakhaNDena ityarthaH 'sAhAe vA' zAkhayA vA-vRkSAvayavarUpayA 'sAhAbhaMgeNa vA zAkhAbhaGgena-zAkhAkhaNDenetyarthaH, 'pehuNeNa vA' mayUrapicchena vA 'pehuNahattheNa vA mayUrapicchapuJjena vA 'celeNa vA' celena vA-vastreNa vA 'celakaNNeNa vA celakarNena vA vastrAvayavena vastrakhaNDenetyarthaH, hattheNa vA' hasteNa vA-hastasaJcAntivAyunA 'phumittA' phUtkRtya mukhena phUtkAraM kRtvA 'vIittA' bIjayitvA-vyajanAdinA zItalIkRtya 'AhaTuM' AhRtya-AnIya haste gRhItvetyarthaH 'dijjamANaM' dIyamAnam 'paDiggAheI' pratigRhNAti-svIkaroti tathA 'paDiggAiMtaM vA sAijjaI' pratigRhantaM vA-cUlhyAdito'vatAritamanyuSNamazanAdikaM mukhAdivAyunA bIjayitvA--zItalIkRtya dIyamAnamazanAdikaM gRhNantaM zramaNAntaraM svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / tathA tasyA''jJAbhaGgAdikA doSA api bhavanti // sU0 248 // / sUtram-je bhikkhU asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA accusiNaM paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai // sU0 249 // chAyA --yo bhikSurazanaM vA, pAnaM vA, vAdyaM vA svAyaM atyuSNaM pratigRhNAti pratigRhantaM vA svadate // sU0 249 // cUrNI--- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'asaNaM vA' azanaM vA 'pANaM vA' pAnaM vA 'khAimaM vA' khAcaM vA 'sAimaM vA' svAcaM vA 'accusiNaM' atyuSNam-atyantoSNaM yena hastAdi dahyane tAdRzamazanAdikaM 'paDiggAheI' pratigRhNAti-svIkaroti tathA 'paDiggAheM taM vA sAijjaI' pratigRhNantaM vA zramaNAntaraM svadate-anumodate ya prAyazcittabhAgI bhavati / yataH- atyuSNagrahaNe vAyukAyasaMpAtimadvIndriyAdInAM hiMsAsadbhAvAt saMyamavirAdhanA, hastAdidahanasadbhAvAdAtmavirAdhanA ca bhavatIti tAdRzAzanAdikaM na grAhyam |suu0 24 // sUtram--je bhikkhU usseimaM vA saMseimaM vA cAulodagaM vA vArodagaM vA tilodagaM vA tusodagaM vA javodagaM vA AyAmaM vA sovIraM vAaMbakaMjiyaM vA suddhaviyaDaM vA ahuNAdhoyaM aNaMbilaM apariNayaM avukkaMtajIvaM aviddhatthaM paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai / / sU0 250 / / chAyA-yo bhikSuH utsekima vA saMsekima vA taNDulodakaM vA vArodakaM vA tilodakaM vA tuSodakaM vA yavodakaM vA AcAmaM vA sauvIraM vA AmrakAjikaM vA zuddhavikaTaM vA adhunAdhautam manAmlam apariNatam avyutkrAntajIvam avidhvastaM pratigRhNAti pratigRhantaM vA svadate // sU0 250 // 50 For Private and Personal Use Only Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIdhasUtre cUrNI -'je bhikkha' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'usseimavA' utsekima vA-vASpitagodhUmapiSTatilAdi yena jalena sicyate-dhAvyate tajjalam, athavA-yena jalena piSTakAdisaMzliSTaM pAtram 'kaThautI' tilokaprasiddhaM prakSAlyate tajjalaM vA 'saMseimaM vA' saMsekima vA vASpitavAstukatandulIyakAdipatrazAkaM saMsicyate tajjalam / 'cAu lodagaMvA taNDulodakaM vA taNDuladhAvanajalaM yena jalena taNDulA dhAvyante pAkAtpUrva tAdRzaM jalam 'bArodagaM vA' vArodakaM vA-vAraH ghaTaH yena jalena guDAdighaTaH prakSAlyate tAdRzaM jalaM vArodakamiti kathyate 'tilodagaM vA' tilodakaM vA-tiladhAvanajalam 'tusodagaM vA' tuSodakaM vA-tumadhAvana jalam brIhyAdiprakSAlitajalamityarthaH 'javodagaM vA' yavadhAvanajalaM yena jalena yavAH prakSAlyante tAdRzaM jalamityarthaH, 'AyAma vA' AcAmaM vA avasrAvaNaM siddhataNDulajalam, athavA uSNalauhaM yasmin jale zItalIkriyate tAdRzaM jalamAcAmamiti kathyate 'sovIraM vA' sauvIra vA kAJjikajalamityarthaH 'aMbakajiyaM vA' AmrakAlikaM 'muddhaviyaDaM vA' zuddhavikaTaM vA zuddham uSNaM jalam, etAdRzaM sarva pAnakajAtam yadi 'ahuNAdhoyaM' adhunAdhauta-tatkAladhautam 'aNaMbilaM anAmlam yasya rasam AmlaM na jAtaM bhavet 'apariNayaM' apariNatam -zastrAparihatam 'avukaMtajIvaM' atyutkrAntajIvam-avyutkrAntA anapagatAH jIvA yasmAt tat tathA, jIvenAvipramuktaM sacetanaM mizraM vetyarthaH aviddhatthaM' avidhvastam yat varNa-gandha-rasa-sparzena vidhvastam-varNAdibhyo na jalita tat svabhAvAvasthamityarthaH, etAdRzaM pUrvoktavizeSaNaviziSTaM jalaM bhavettajjalaM yaH zramaNaH zramaNI vA 'paDiggAheI' pratigRhNAti-dIyamAnaM svIkaroti tathA 'paDiggAheMtaM vA sAijjaI' pratigRhNantaM vA svIkurvantaM zramaNAntaraM yaH svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 250 // sUtram-je bhikkhU appaNo AyarivattAe lakkhaNAI vAgarei vAgaretaM vA sAijjai // sU0 251 // chAyA - yo bhikSurAtmana AcAryatAyai lakSaNAni vyAkaroti vyAkurvantaM vA svadate cUrNI- je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'appaNo AtmanaH svasya lakkhaNAI' lakSaNAni-karacaraNasthAni cakrAGkuzAdIni, tathA svadehasya mAnonmAna-pramANa-saMsthAna saMhananAdIni vA 'AyariyattAe' AcAryatAyai-svasyAcAryapadaprAptyartham 'vAgarei' vyAkaroti- anyasmai kathayati, cakrAGkazatilamazAdiviSaye evaM kathayati-yAni AcAryasya lakhANAni bhavanti tAni mama zarIre'pi labhyante tenAhamAcAryo bhaviSyAmIti / kathanaprakAro yathA "amugAyariyasaricchAI lakkhaNAI NaM pAsaha mahaMpi / erisalakkhaNajutto, ya hoi acireNa Ayario" // 1 // For Private and Personal Use Only Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org cUrNimAyAvacUriH u017 sU0 252-253 gAyanAdikaraNa bheryAdizabdazravaNecchAniSedhaH 395 chAyA - amukAcAryasadRzAni lakSaNAni khalu pazya mamApi / IdRzalakSaNayuktazca bhavati acireNa AcAryaH // 1 // ityAdi svasya viSaye vyAkaroti tathA 'vAgareMtaM vA sAijjai vyAkurvantaM vA svazarIrasthaM lakSaNAni prakAzayantaM zramaNAntaraM yaH svadate - anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 259 // sUtram -- je bhikkhU gAejja vA hasejja vA vAejja vA Naccejja vA abhiNaejja vA hayahesiyaM, hatthigulagulAiyaM ukkaTThasIhanAyaM vA karei kareMtaM vA sAijjai // sU0 252 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir chAyA - yo bhikSuH gAyet vA hasedvA vAdayedvA nRtyedvA abhinayedvA hayaheSitaM hastigulagulAyitam utkRSTasiMhanAda vA karoti kurvantaM vA svadate // sU0 252 / / cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'gAejja vA' gAyedvA - gAnaM kuryAt, tatra svarakaraNaM svarasaJcAro vA gAnaM tatkuryAt 'isejja vA' hasedvA mukhaM visphAlya savikArakaha kahakaraNarUpaM hasanaM kuryAt 'vAejja vA' vAda yet-zaGkhavINAmRdaGgAdikaM vAdayet 'naccejja vA' nRtyedvA pAdajaGghoruka Tyudara bAhaGgulvidaM ba nayanabhramukhAdInAM vikArakaraNaM gAtra saJcAlanAparaparyAyaM nRtyaM kuryAt, 'abhiNaejJja vA' abhi nayedvA-abhinaya dRzyazravyAdinATakAGgarUpaM kuryAt 'hayahesiyaM vA' hayaheSitaM vA - azvavat deSAzabdaM kuryAt 'hatyigulagulAiyaM va' hastigulagucAyitaM vA hastizabdavat zabdaM karoti 'ukkisIhanAyaM vA' utkRSTa siMhanAdaM vA' siMho yathA vilakSaNa huGkArazabdaM karoti tathaiva siMhazabdAnukArizabdam 'kareI' karoti svayameva, paradvArA vA kArayati tathA 'kareMtaM vA sAija ' kurvantaM vA zramaNAntaraM svadate - anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / maMtrAha-bhASyakAraH- gAejja ahavA Nacce. hasejja jai mohao / pAva ANAbhaMgAI, micchattaM ca virAhaNaM // chAyA - gAyedvA athavA nRtyet isedvA yadi mohataH / prApnotyAzAbhaGgAdi mithyAtvaM ca virAdhanam // avacUriH -- yadi mohata : - mohavazAt kAraNAdakAraNAdvA zramaNaH zramaNI vA gAyet - gAnaM kuryAt, athavA haset-kaha kaha - zabdaM kuryAt upalakSaNatvAt vAdayet abhinayet-ava gajAdizabdaM vA kuryAt tadA sa AjJAbhaGgAdikaM midhyAtvaM virAdhanaM ca prApnoti // sU0 252 // For Private and Personal Use Only Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtre sUtram-je bhikkhU bherIsadANi vA paDahasadANi vA murayasadANi vA muiMgasahANi vA naMdisadANi vA jhallarisadANi vA vallarisadANi vA DamarugasahANi vA madalasadANi vA saduyasahANi vA paesasadANi vA goluMki sahANi vA annayarANi vA tahappagArANi vitatANi sadANi kaNNasoyapaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAretaM vA sAijjai / sU0 253 // chAyA-yo bhikSuH merIzabdAn vA paTAzabdAn pA murajazabdAn vA mRdaGgazabdAn vA nandizabdAn vA jhallarIzabdAn vA vallarIzabdAn vA DamarukazabdAn vA mardala zabdAn vA sadukazabdAn vA pradezazabdAn vA golukIzabdAn vA anyatarAn vA tathAprakArAn vitatAn zabdAn karNazrotaHpratikSayA abhisaMdhArayati abhisaMdhArayantaM vA svadate // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'bherIsahANi vA. merIzabdAn vA-dundubhizabdAn vA 'paDahasahANi vA paTahazabdAn vA 'Dhola' iti lokaprasiddhazabdAn 'murayasahANi vA murajazabdAn vA-paTahavizeSazabdAn vA 'muiMgasadANi vA mRdaGgazabdAn vA 'naMdisadANi vA. nandizabdAna vA-yatra dvAdaza vAdyAni sahaiva vAdyante tAdRzo vAdyavizeSo nandi riti kathyate, tatsambandhizabdAn vA 'mallarIsahANi vA' jhallarIzabdAn vA, tatra 'jhallarI:- 'jhAlara' iti lokaprasiddhA tasyAH zabdAn 'vallari sahANi vA' vallarIzabdAn vA 'DamarugasahANi vA. DamarukazabdAn vA-'Damaru' iti lokaprasiddhazabdAn 'madalasadANi vA mardalazabdAn vA-mardala:-tannAmako vAdhavizeSaH, tacchabdAn 'sadayasadANi vA sadukazabdAn vA vAdyavizeSazabdAn vA 'paesasahANi vA' pradezazabdAn vA 'golakisahANi vA' golakIzabdAn vA-goluGkInAmako vAyavizeSastacchandAn vA tathA 'annayarANi vA' anyatarAn anyAn vA 'tahappagArANi vA' tathAprakArAn-pUrvoktapradarzita zabdasadRzAn anyAnapi anekaprakArAn 'vitatANi sadANi' vitatAn zabdAn-vitatajAtIyavAdisamutthAna zabdAn 'kaNNasoyapaDiyAe karNazrotaHpratijJayA-karNendriyeNa zravaNapratijJayA - karNAbhyAM zravaNecchayA 'abhisaMdhArei' abhisaMdhArayati-zrotuM manasi nizcinoti tathA 'abhisaMdhAreta vA sAijjaI' abhisaMdhArayantaM vA zramaNAntaraM svadate-anumodate sA prAyazcittabhAgI bhavati // 253 / / .. sUtram--je bhikkhU tAlasadANi vA, kaMsatAlasadANi vA littiyasadANi vA gohiyasadANi vA makariyasadANi vA kacchabhIsadANi vA mahaisadANi vA saNAliyAsadANi vA valiyAsadANi vA annayarANi vA For Private and Personal Use Only Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvadriHu017 sU0 254-256 tAlAdivINAdizaGkhAdizabdazravaNecchAniSedhaH 397 tahappagArANi ghaNANi sahANi vA kaNNasoyapaDiyAe abhisaMdhAreDa abhisaMdhAretaM vA sAijjai // sU0 254 // chAyA-yo bhikSustAlazabdAn vA kAMsyatAlazabdAn vA littikAzabdAn vA go. dhikAzabdAn vA makarikAzabdAn vA kacchapIzabdAn vA mahatizamdAn vA saNAlikAzabdAn vA palikAzabdAn vA anyatarAn vA tathAprakArAn ghanAn zabdAn vA karNazrotaHpratikSayA abhisandhArayati abhisandhArayantaM vA svadate // sU0 254 // cUrNI-je bhikkhU' ityAdi / yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'tAlasadANi vA' tAlazabdAn vA-saMyogAbhighAtajanyatAsambandhena jAyamAnAn zabdAn 'kaMsatAlasahANi vA' kAMsyatAlazabdAn vA, tatra kAsya-dhAtuvizeSastasya tAlo-vAditravizeSaH tatsaMyogena jAyamAnAn zabdAn kAMsyatAlazabdAn 'littiyasahANi vA' littikAzabdAn vA, tatra littikA vAditravizeSaH tasyAH zabdAn 'gohiyasadANi vA' godhikAzabdAn vA-godhikA''kRtiko vAdyavize. SastacchandAn 'makariyasahANi vA' makarikAzabdAn vA-makarAkRtiko vAdyavizeSastasya zabdAn 'kacchabhIsahANi vA' kacchapIzabdAn vA kacchapAkRtivApavizeSazabdAn vA 'mahiyasapANi vA' mahatikA zabdAn vA 'saNAliyAsadANi vA' sanAlikAzabdAn vA, atra tAlAdikaM sarvamapi vAdyavizeSalakSaNameva, teSAM vizeSato nAmAni lokato dezatazca jJAtavyAni, atra tu sAmAnyarUpeNaiva arthAH pratipAditAH / 'annayarANi vA' anyatarAn vA 'tahappagArANi vA' tathAprakArAn anyAnapi tatsadRzAn 'ghaNANi sadoNi' dhanAn-janajAtIyavAdinasamutthAn zabdAn 'kaNNasoyapaDiyAe' karNazrotaHpratijJayA-karNAbhyAM zrotumicchayA 'abhisaMdhAreI' abhisaMdhArayati manasA zravaNArtha nizcayaM karoti tathA 'abhisaMdhAreMtaM vA sAijjaI' abhisaMdhArayantaM karNasukhAvahAn tAlAdizabdAn zrotuM manasA nizcayaM kurvantaM zramaNAntaraM yaH svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sa0 254 // sUtram-je bhikkhU vINAsadANi vA vivaMcIsahANi vA tuNNasadANi bavvIsadANi vA vINAiyasadANi vA tuMbavINAsadANi vA saMkoDayasahANi vA ruruyasadANi vA daMkuNasahANi vA annayarANi vA tahappagAgaNi tatANi sahANi kaNNasoyavaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAreMtaM vA saaijji||255 chAyA- yo bhikSuH voNAzabdAt vA vipaJcIzabdAn vA tUNazabdAn vA cavvIsazabdAn vA vINAtikazabdAn vA tumbavINAzabdAn vA saMkoTakazabdAn vA rurukazabdAn vA For Private and Personal Use Only Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 398 nizIthasUtre DhaMkuNazabdAn vA anyatarAn vA tathAprakArAn tatAn zabdAn karNazrotaHpratikSayA abhisaM. dhArayati abhisaMdhArayantaM vA svadate // sU0 255 / / cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkha' yaH kazcidbhikSaH zramaNaH zramaNI vA 'vINAsadANi vA koNAzabdAn vA iti vINAdInAM sUtroktAnAM zabdAn , anyatarAn vA tathAprakArAn tatajAtIyavAditrasamutthAn zabdAn vA 'kaNNasoyavaDiyAe' karNazrotaHpratijJayA 'abhisaMdhArei' abhisaMdhArayati 'abhisaMdhAreMtaM vA sAijjai' abhisaMdhArayantaM vA svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 255 // sUtram-je bhikkhU saMkhasadANi vA vaMsasadANi vA veNusadANi vA kharamuhAsadANi vA parilIsadANi vA cecAsadANi vA annayarANi vA tahappagArANi jhusirANi sadANi kaNNasoyapaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAreMtaM vA sAijjai // sU0 256 // __chAyA - yo bhikSuH zaGkhazabdAn vA vaMzazabdAn vA veNuzabdAn vA kharamukhIzabdAn vA parilIzAn vA cecAzabdAn vA anyatarAn vA tathAprakArAn zupirAn zandAn karNazrotaHpratikSayA abhisaMdhArayati abhisaMdhArayantaM vA svadate / sU0 256 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityaadi| jebhikkhU yaH kazcidbhikSuH zradaNaH zramaNI vA 'saMkhasahANi vA' zaGkhazabdAn vA 'vaMsasadANi vA' vaMzazabdAn vA vaMzena jAyamAnAna zabdAn vA 'veNusahANi vA veNuzabdAn vA, tatra veNuriti sazuSiro vaMzasyaiva jAtivizeSaH yo mukhAdivAyunA paritaH zabda karoti, yena niSpAditavAditram 'vAMsurI' iti lokaprasiddhaM tasya zabdAn vA 'kharamuhIsajhaNi vA' kharamukhIzabdAn vA, tatra kharo-gardabhaH tasya mukhamiva mukhaM vasyAH sA svaramukhI-bAditravizeSaH tasyAH zabdAn 'parilIsahANi vA' parilIzabdAn vA vAdyavizeSasya zabdAn 'cecA. sadANi vA' cecAzabdAn vA 'cecA' iti vAdyavizeSasya zabdAn vA 'annayarANi vA tahappagArANi' anyatarAn vA tathAgrakArAn-zaGkhavaMzaveNuprabhRtizabda sadRzazabdAn 'jhusirANi sadANi' zuSirAnzuSirajAtIyavAditrajanyAn zabdAn 'kaNNasoyavaDiyAe' karNazrotaHpratijJayA - karNAbhyAM zravaNecchayA 'abhisaMdhArei' abhisaMdhArayati-manasi nizcayaM karoti tathA 'abhisaMdhAretaM vA sAijjaI' abhisaMdhArayantaM vA zramaNAntaraM svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tasyA''jJAbhaGgAdikA doSA api bhavanti // sU0 256 // sUtram-je bhikkhU vappANi vA phalihANi javA [va ihaloiesu vA rUvesu paraloiesu vA svesu jAva ajjhovavajjataM vA sAijjai / / sU270 For Private and Personal Use Only Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vRNibhASyAvadbhiH u0 17 sU0 270-271 vaprAdInAM prazaMsAnindAdizravaNecchAniSedhaH 399 chAyA-yo bhikSuH vaprAn vA pariravA vA yAvat pehalokikeSu dhA speSu pAralokikeSu vA rUpeSu yAvat adhyupapadyamAnaM vA svadate // sU0 270 // cUrNI---'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'vappANi vA' vaprAn vA 'vA' iti kedAraH, durgaH, prAkAraH kSetram, unnatabhUbhAgo bA procyate, tAn tAdRzAn. vA sthAnavizeSAn , 'phalihANi vA' parikhA vA yA grAmAdeH samantAt parivRtA gartarUpA yAH 'khAI' iti prasiddhAstAH, 'jAva' yAvata , yAvatpadena ita Arabhya 'ihaloiesu vA rUvesu' iti sUtraparyantAni dvAdazodezakoktAni caturdaza sUtrANi saMgrAhyANi, tatra vaprAdInAM prazaMsAnindAtmakAni vArtAdIni karNazrotaHpratijJayA abhisaMdhArayati, abhisaMdhArayantaM vA svdte,|| suu0269|| tathA 'ihalo iesu' aihalokikeSu aihalokikazabdena manuSyA gRhyante tena aihalokikeSu manuSyasambandhiSu 'rUvesu' rUveSu tathA 'paralaiemu rUvesu' atra pAralokikazabdena tiryaJco gRhyante, tena pAralokikeSu hayagogajAditiyA dRSTAdRSTAdibhedabhinmeSu rUpeSu 'jAva' yAvat-yAvatpadena 'sajjaDa rajA mijmai ajhovavajjai sajjaMtaM rajjataM gijhaMta' AsakkiM karoti, rAgaM karoti, gRddhiM karoti, adhyupapattiM karoti, tathA-pUrvoktaM kurvantam tathA 'ajjhovavajjata' adhyupapadyamAnam -adhyupapattiM kurvantam zramaNAntaram 'sAijjaDa' svadate--anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavatItyantimasUtrArthaH / atra prathamayAvatpadena-'jebhikkhU kpANi vA phalihANi vA0 1 evaM vaNANi vA gahaNANi vA 2, gAmANi vA NagarANi vA0 3, gAmamahANi vA NagaramahANi vA0 4, gAmavahANi vA NagaravahANi vA0 5, gAmapahANi vA NagarapahANi vA 6, AsakaraNANi vA hasthikaraNANi vA0 7, AsajudrANi vA hatthijuddhAji vA0 8, iyaThANANi vA hayajahiyaThANANi vA0 9 abhiseyaThANANi vA akkhAiyaThAsuNANi vA 10, kaTTakammANi vA cittakammANi0 vA 11, DiMbANi vA DamarANi vA0 12, viruvarUvesu mahussavesu itthINi vA purisANi vA0 13 ihaloiesu vA rUvesu0 14, iti caturdaza sUtrANi dvAdazodezake'valokanIyAni, artho'pi tatraiva draSTavya iti / vizeSastvayam-yattatra 'cakkhudasaNavaDiyAe' ityuktam , atra tu 'kaNNasoyavaDiyAe' iti vAcyam / punazca tatra vaprAdInAM cakSuSA darzanaviSayako niSedhaH pratipAditaH, atra tu vaprAdInAM prazaMsAnindAtmakavartAyAH karNAbhyAM zravaNaviSa. yako niSedho jJAtavya iti / tasmAt kAraNAt zramaNaH zramaNI vA vaprAdInAM prazaMsAnindA makavArttAdizravaNecchayA vicAraM na kuryAt nApi vicAraM tatkurvantamanumodayet, tathA pAralokikadRSTAdRSTajJAtAjJAtazrutAzrutarUparasagandhasparzeSu kadAcidapi AsaktirAgAdikaM na kuryAt na vA kArayet tathA tAdRzarUpAdiSu AsaktayAdi kurvANaM zramaNAntaraM kathamapi kadAcidapi nAnumodayet / / For Private and Personal Use Only Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 400 nizothasatre atrAha bhASyakAra:bhASyam-'vappAiyaM tahA khvA,-iyaM soyapaDinayA / abhisaMdhArae sajje ANAbhaMgAi pAvai // chAyA-ghaprAdikaM tathA rUpAdikam shrotrprtijnyyaa| abhisaMdhArayet sajjeta AhAbhaGgAdi prApnoti // . avacariH- yo bhikSuH vAdikaM tathA rUpAdikam aihalokikapAralokiketi manuSyatiryaksambandhirUpAdikaM tadvArtAdikaM zrotaHpratijJayA zravaNecchayA manasi abhisaMdhArayet , zrotuM manasi nizcayaM kuryAt sajjeta vA tatra Asakto vA bavet tadA sa bhikSuH AjJAbhaGgAdikaM prApnoti // 270 // sUtram-taM sevamANe Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANaM ugghAiyaM // sU0 271 // // nisIhAyaNe sattarasamo uddeso samatto // 17 // chAyA-tat sepamAna mApayate cAturmAsikaM parihArasthAnam udghAtikam // sU0 271 // // nizIthAdhyayane saptadazodezakaH samAptaH // 17 // cUrNI-'ta' tat uddezakAdita ArabhyAdazakAnta paryantakathitaprAyazcittasthAnAni 'sevamANe sevabhAnaH-pratisevanAM kurvan 'AvajaI' Aphyate-prApnoti 'cAummAsiya' cAturmAsikam 'parihAraThANaM' parihArasthAnam arthAt prAyazcittaM kIdRzam ! 'ugdhAiyaM udghAtikam laghukamiti // 33 // iti zrI-vizvavikhyAta-jagadvallabha-prasiddhavAcaka-paJcadazabhASAkalitalalitakalApAlApakapravizuddhagadyapadyanaikagranthanirmApaka-vAdimAnamardaka-zrIzAhUchatrapatikolhApurarAjapradatta"jainazAstrAcArya"-padabhUSita-kolhApurarAjaguru-bAlabrahmacAri-jainAcArya-jainadharmadivAkara-pUjyazrI-ghAsIlAlabati-viracitAyAM "nizIthasatrasya" cUrNibhASyAvacUrirUpAyAM vyAkhyAyAm saptadazodezakaH samAptaH // 17 // For Private and Personal Use Only Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // aSTAdazodezakaH // saptadazodezakaM vyAkhyAya tadanu avasaraprApto'STAdazodezakaH prArabhyate, athAsyASTAdazodezakAdisUtrasya saptadazodezakAntimasUtreNa saha kaH sambandhaH ? iti cedatrAha bhASyakAraHbhASyam-- sahassa savaNahAe, gamaNaM duhiM bhave / jaleNa thalamaggeNa jaleNettha nisijjhai // chAyA- zabdasya zravaNAya gamanaM dvividhaM bhavet / jalena sthalamArgeNa jalenAtra niSidhyate // avacUriH- saptadazoddezake zabdasya zravaNArthAya tatavitatazuSirAdivAditrANAM tathA anekeSAM vividhazabdAnAM zravaNArthAya, tatra sthalavizeSe 'tatavitatazuSirAdivAditrANAM manoharazabdo'vazyameva zrotavyaH' ityevaM prakAreNa manasA nizcayaM karoti, tacchavaNaM ca zabdasthAnamagatvA asaMbhavi iti matvA avazyameva gamanaM kariSyati, tad gamanaM dvividhaM-dvipakArakaM bhavet ekaM gamanaM jalena-jalamArgeNa dvitIyaM ca gamanaM sthalamArgeNa / tatra pUrva zabdazravaNArtha sthalamArgasya niSedhaH kRtH| jalamArgeNa gamanaM tu nAvamAzritya bhavatIti naukAviSayako niSedho'trAsmin uddezake kariSyate, ayameva sambandhaH pUrvAparodezakasUtrayorbhavatIti, tadanena saMbandhena AyAtasyAsyASTAdazodezakasyedaM prathamaM sUtram sUtram-je bhikkhU aNaTThAe NAvaM dUrUhai dUruhaMtaM vA sAijjai // chAyA-yo bhikSuH anarthAya nAvaM durohati dUrohantaM vA svadate // sU. 1 // cUrNI --'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'aNahAe' anarthAya tatra na arthAya iti anarthAya atrArthazabdaH prayojanArthadyotakastathA ca prayojana mantareNaiva ityarthaH / athavA-anarthAya-sveSTasiddhevighAtakAya sAdhUnAmiSTaM mokSaprAptaye saMyamArAdhanam, nahi saMyamArAdhanamakRtvA ko'pi mokSabhAgI saMbhavati 'jJAnadarzanacAgtritapAMsi mokSamArgaH' iti niyamAt nAvAdinA jalasaMtaraNe'vazyaM SaTkAyajIvAnAmatipAto bhavet tatazca saMyamo vizadhito bhavati tataH 'aNadvAe' anarthAya yena saMyamavirAdhanA saMpavate so'narthastasmai, athavA naja - zabdo'tra alpArthakaratena anarthAya alpaprayojanAya saMyamasambandhigADhA''gADhakAraNamantareNa sAdho vArohaNaM zAstre niSiddham, tato yo gADhAgADhakAraNamantareNa 'NAvaM' nAvaM naukA nadyAdijalAzayasya pAragamanAya 'durUhai' dRrohati naukAyAmadhirohaNaM karoti tathA 'durUhataM vA For Private and Personal Use Only Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 02 nizIthasUtre sAijjai' dUrohantaM vA svadate, yo hi zramaNaH jalAzayapAragamanAya naukAmadhirohati tamanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSA api bhavanti // atrAha bhASyakAraH-- bhASyam--'NAvArohaNa sAhussa aNaTAe aseyase / kouhalleNa nArohe, nannatyAgADhakAraNA // 1 // chAyA-naukAdhirohaNaM sAdhoranarthAya azreyase / kautUhalena nArohet, anyatrAgADhakAraNAt // 1 // avacUriH-'sAhussa' sAdhoH nAvArohaNa manAya-azreyase akalyANAya ca bhavati tatra SaTkAyavirAdhanAyA avazyammAvAt , athavA anarthAya-aprayojanAya prayojanaM vinA sAdho vArohaNam azreyase-amokSAya saMsArAya bhavatyeva ataH kautUhalena zabdazravaNAdikutUhalamAzritya sAdhuH kadApi nAvaM nArohet, kadevyAha-AgAhakAraNAdanyatra-gADhAgADhakaraNaM vinA nArohet / tatra gADhAgADhakAraNaM ca gurusevAglAnavaiyAvRtyAdikam // sU0 1 // sUtram-je bhikkhU NAvaM kiNai kiNAvei kIyaM Ahadu dijjamANaM durUhai duruhaMtaM vA sAijjai // sU0 2 // chAyA-yo bhikSuH naukAM krINAti-krApayati krotamAhatya dIyamAnaM dUrohati dUrohantaM thA svadate // sU0 2 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'NAvaMkiNai' naukAM krINAti-mUlyaM datvA svIkaroti 'kiNAveI' kApayati - mUlyaM datvA anyadvArA naukAyAH krayaNaM kArayati, tathA 'kIyaM AhaTu dijjamANaM' krItamAdRtya dIyamAnam anyaH ko'pi mUlyaM datvA naukAM krINAti, sa ca krItvA abhimukham AhRtya zramaNAya dadAti tat krItamAhRtya dIyamAnamiti kathyate, krayakrItAmabhimumAnIya dIyamAnAM naukAM zramaNaH zramaNI vA 'dakhhai' dUrohati-tadadhirohaNaM karoti, tathA 'durUhaMtaM vA sAijjai' dUrohantaM vA-naukAyA apari adhirohaNaM kurvantaM zramaNAntaraM vA svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati ||suu0 2 // sUtram-evaM jA cauddasame uddese paDiggahagamo so Neyavvo jAva acchejjaM aNisiDhe abhihaDamAhaTu dijjamANaM dUruhai dUruhaMtaM vA sAijjai // suu03-5|| For Private and Personal Use Only Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvariH u018 sU0-1.9 naukAyA ArohaNakrayaNAdiniSedhaH 403 chAyA-evaM yaH caturdaze uddeze pratigrahagamaH sAtavyaH yAvad Achedyam anisRSTam abhihatam mAhRtya dIyamAnaM drohati dohantaM vA svadate ||suu0 3 // cUrNI-'evaM' ityAdi / 'evaM' evam anena prakAreNa naukrINanarItyA 'jo cauddasame uddese paDigahagamoM' yazcaturdaze uddeze pratiprahagamaH pAtragrahaNagamakaH proktaH 'se Neyanno' so'tra naukAviSaye jJAtavyaH-vaktavyaH, kiyatparyantamityAha-'jAva' yAvat 'accheJja' mAncheSAM kasyApi hastAdAcchiya sthApitAM 'aNisiTU' bhanisRSTAM naukAM svAminA'dattAM tatsvAmina ajJAmantareNa gRhItAm 'abhihaDaM' abhihatAM-sthAnAntarAt mAnItAm 'ATu dijjamANaM' hatya-saMmukhamAnIya dIyamAnAM nAvam 'durUhai' dUrohati-Arohati 'duruhaMta vA sAijjaI' dUrohantaM-nAvamadhirohantaM zramaNAntaraM svadate sa prAyazcittabhAgI bhavati / matra sUtre 'jAva' iti yAvatpadena "je bhikkhU' nAvaM pAmiccei nAvaM pariyaTeI' iti sUtradvayaM saMgrAhyam arthastatraiva caturdazodeke draSTavya iti / vizeSastAvadetAvAneva yat-caturdazodezake pratigrahazabdaH proktaH, atra tu 'nau' zabdaM prayojya AlApakA vidhAtavyA iti // bhatrAha bhASyakAra:bhASyam- 'jo kINai sayaM NAvaM, pAmiccAiyamAruhe / ANAbhaMgAi pAvei, micchattaM ca virAhaNaM // chAyA--yaH kroNAti svayaM naukAM prAmityAdikAmArohet / AzAbhaGgAdi prApnoti mithyAtvaM ca virAdhanam / / avacUriH--yo bhikSuH zramaNaH zramaNI vA svayameva naukAM krINAti-mUlyasamarpaNena svAtmAdhInAM karoti anyadvArA vA naukAyAH krayaNaM kArayati tathA prAmityAdidoSaduSTAM nAvamAroheta pUrvoktaprakArAM naukAmadhirohati, mArohantaM naukAyAmadhirohaNaM kurvantaM zranaNAntaramanumodate, sa AjJAbhaGgamanavasthA mithyAtvaM saMyamavirAdhanamAtmavirAdhanaM ca prApnotIti bhAbhyArthaH // sU0 3-5 // sUtram--je bhikkhU thalAo nAvaM jale okkasAvei okkasAvetaM vA sAijjai // sU0 6 // chAyA-yo bhikSuH sthalAt nAvaM jale avakarSayati avakarSayantaM vA svadate // 206 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH 'yalAo' sthalAtjalapArzvasthabhUmibhAgAt taTAdityarthaH 'NAvaM' nAvam-naukAm 'jale okkasAveI' jale-nadyAdijalapravAhe avakarSayati-avatArayati sthale vidyamAnAM naukAM jale karoti-kArayati vA tathA For Private and Personal Use Only Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthastre 'okkasAvetaM vA sAijjai' avakarSayantaM sthalAt jale naukAmavatArayantaM zramaNAntaraM svadateanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 6 // . sUtram-je bhikkhU jalAo nAvaM thale ukkasAvei ukkasAveMtaM vA sAijjai // sU0 7 // chAyA-yo bhikSuH jalAt nAvaM sthale utkarSayati utkarSayata vA svdte||suu0 7 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH 'jalAo nAvaM thale ukkasAveI' jalAt- nadyAdijalamadhyAt naukAM sthale utkarSayati-jalasthAM sthale karoti paradvArA vA kArayati jale saMtarantI naukAM jalAt niSkAsya bhUmibhAge sthApayatItyarthaH, tathA-'ukkasAvetaM vA sAijjai' utkarSayantaM-jalAt naukAM sthale kurvantaM zramaNAntaraM svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 7 // sUtram-je bhikkhU puNNaM NAvaM ussicai umsicaMtaM vA sAijjai // chAyA--yo bhikSuH pUNI nAvamutsiJcati utsiJcantaM vA svadate ||suu0 8 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH 'puNNaM nAvaM' pUNAM jalapUrNA naukAm sacchidratvAjjalena paripUrNA nAvaM yaH zramaNaH zramaNI kA 'ussiMcai' usiJcati naukAyAM sthitaM jalam aJjalyAdinA anyena kenApi sAdhanena bahiniSkAsayati tathA 'ussiMcaMtaM vA sAijjai' utsiJcantaM vA svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 8 // sUtram-je bhikkhU vikhuNNaM NAvaM uppilAvei uppilAveMtaM vA sAijjai // sU0 9 // chAyA-yo bhikSurvikSuNNAM nAvam utplAvayati utplAvayantaM vA svadate // sU0 7 / / cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'vikhuNNaM' vikSuNNAm-jale pake vA magnAm naukAm 'uppilAvei' utplAvayati naukAM jalAt paGkAdvA upari utthApayati svayaM paradvArA vA tathA-'uppilAveMtaM vA sAijjai' utplAvayantaM vA svadate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 9 // sUtram-je bhikkhU paDiNAviyaM kaTu NAvAe dUrUhai dUruhaMtaM vA sAijjai // sU0 10 // chAyA -yo bhikSuH pratinAvikaM kRtvA naukAyAM dUrohati dUrohantaM svadate // 2010 // For Private and Personal Use Only Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNi0 u0 18 sU010-14 UrdhvagAminyAdinaukAyA ArohaNA''karSaNAdiniSedhaH 405 cUrNI--'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'paDiNAviyaM' pratinAvikam ekaM nAvikaM prati anyo nAvikaH pratinAvikastam / ayaM bhAvaH-asmin taTe sthitaH san sAdhuH kazcinnAvikaM vadati yat nadyAderardhabhAge'nyo nAvika Agatya mAM neNyati mato nadyAderarghabhAgaparyantaM mAM tvaM naya, ityuktvA nAviko nirNIyate sa pratinAvikaH kathyate, etAdRzaM pratinAvikam 'kaTu' kRtvA 'nAvAe' nAvi-naukAyAma 'darUhaI' dUrohati-adhirohati, anya vA dUrohayati tathA 'durUhata dUrohantam-adhirohantaM zramaNAntaraM 'sAijjai' svadate-anumodate sa pAyazcittabhAgo bhavati // sU0 10 // sUtram-bhikkhU uDDagAmiNiM vA NAvaM ahogAmiNiM vA NAvaM dUruhai dUruhaMtaM vA sAijjai // sU0 11 // chAyA---yo bhikSurUrdhvagAminI vA nAvamadhogAminI vA nAvaM dUrohati dUro. hantaM vA svadate // sU0 11 // carNI- 'je bhikkhU ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'uDDhagAmiNi vA nAvaM' UrdhvagAminI vA nAvam srotasaH saMmukhaM gacchatI naukA yA khalu nadyAdau vartamAnA naukA pratisrotaH sroto'bhimukhaM prayAti yasmAt pradezAt nadI Agacchati tameva pradezaM prati yA gacchati sA UrdhvagAminI naukA kathyate, tAMtAdRzI naukAm tathA 'ahogAmiNi vA NAvaM darUhA, adhogAminI vA nAvaM dUrohati, yA jalapravAheNa saha jalapravAhAnusAreNa gacchati sA'dhogAminI naukA kathyate, tAmadhogAminI jalasroto'nugAminnI naukAM dUrohati; tAdRzyA naukAyA upari adhirohaNaM karoti kArayati vA tathA 'durUhataM vA sAijjai' dUrohantaM vA zramaNAntaraM svadateanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 11 // sUtram--je bhikkhU joyaNavelAgAmiNi vA addhajoyaNavelAgAmiNi vA NAvaM dUrUhai duruhaMtaM vA sAijjai // sU0 12 // chAyA--yo bhikSuH yojanavelAgAminI vA arddhayojamavelAgAminI vA nAvaM duuro| hati, dRrohantaM vA svadate / sU0 12 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'joyaNavelAgAmiNi vA NAvaM' yojanavelAgAminI vA nAvam yojanapramANAM velAM taTaM gantuM zIlaM yasyAH sA yojanavelAgAminI yojanaparimita jalamaryAdollacinItyarthaH. tAM yojanavelAgAminI naukAm 'addhayojaNavelAgAmiNa vA NA' arddha yojanavelAgAminI vA naukAm- arddhayojanaparimita For Private and Personal Use Only Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 406 nizIthasatre jalamaryAdAyAM gamanazIlAm nAvam naukAm 'durUhaI' dUrohati tAdRzanaukAyAmadhirohaNaM karoti kArayati vA tathA 'durUhaMtaM vA sAijjaI' dUrohantaM vA naukAmadhirohantam adhirohaNaM kurvantaM zramaNAntaraM svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati ||suu0 12 // sUtram-je bhikkhU NAvaM AkasAvei khevAvei rajjuNA kaTeNaM vA kaDDhAvei AkasAvaMtaM vA khevAvaMtaM vA kaDDAvaMtaM vA sAijjai / / sU013 // chAyA-yo bhikSuH nAvamAkarSayati kSepayati rajjvA kASThena vA karSayati, AkarSayantaM vA kSepayantaM vA karSayantaM vA svadate // sU* 13 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'NAvaM' nAvaM naukAM jale saMtarantI jale nimajantI vA 'AkasAveI' AkarSayati-samIpe AnayituM prerayati 'khevAvei kSepayati cAlanakASThena anyadvArA cAla yati, tathA 'rajjuNA' rajjvA 'kaDeNa vA' kASThana vA yaSTayAdinA 'kahaDhAveI' kaSayati-jalAdvahiniSkAsayati, evam Akaprayanta kSepayantaM rajjvA kASThena vA nAvaM karSayantaM zramaNAntaram 'sAijjai' svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 13 // sUtram-je bhikkhu NAvaM alittaeNa vA daMDeNa vA paphiDieNa vA vaMseNa vA valeNa vA vAhei vAheMtaM vA sAijjai ||suu0 14 // chAyA---yo bhikSuH aritrakeNa vA daNDena vA papphiDipaNa vA vaMzena vA valena thA vAhayati vAhayantaM vA svadate // sU0 14 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'NAvaM' nAvam-naukAm 'alittaeNa vA' aritrakeNa vA-naucAlakadaNDavizeSeNa 'daMDeNa vA' daNDena vA sAmAnyadaNDavizeSeNa 'papphiDieNa vA' 'pamphiDiya' iti naucAlakopakaraNavAcako dezI zabdaH tena vA 'baseNa vA' vaMzena vA-vaMzayaSTyA vA 'valena vA' valA iti prasiddhana pRthulakASThena vA, etairupayuktanaukAcAlakasAdhanaiH yaH zramaNaH zramaNI vA naukAm 'vAhei' vAha. yati- cAlayati svayaM paradvArA vA cAlayati tathA 'vAheMtaM vA sAijjaI' vAhayantaM vA naukAM cAlayantaM vA zramaNAntaraM svadate-anumodate sa 'prAyazcitabhAgI' bhavatIti / / sU0 14 // sUtram-je bhikkhU NAvAudagabhAyaNeNa vA paDiggaheNa vA mattaeNa vA NAvAusiMcaNeNa vA NAvaM ussiMcai ussicaMtaM vA sAijjai / For Private and Personal Use Only Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u0 18 sU0 15- 32 nauchidrapidhAna - tadgatadAturazanAdiprahaNani0 407 chAyA - yo bhikSuH nAdakabhAjanena vA pratigraheNa vA mAtrakeNa vA nAvutsiJcanakena vA nAvam utsiyati utsimbantaM vA svadate // sU0 15 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidabhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'NAvAudagabhAyaNeNa vA' nAvudakabhAjanena - naukodakabhAjanena, naukAsaMbandhinodaka pAtreNa jalaniHsArakapAtreNa 'paDiggaheNa vA' pratigraheNa svakIyAhArapAtreNa vA 'mattaeNa vA' mAtrakena - svakIya laghupAtreNa vA 'NAvAussiMcaNeNa vA' nAvutsizcanakena vA naukotsiJcanakena vA yena pAtreNa naukAsthitaM jalaM bahirniSkAsyate tAdRzapAtreNa 'NAvaM' nAva nAkAm 'ussicara utsiJcati - naukAsthaM jalaM naukAto bahirniSkAsayati tathA 'ussitaM vA utsiJcantaM vA zramaNAntaram 'sAijara' svadate - anumodate sa prAyazcittabhAgau bhavati / / sU0 15 // sUtram -- je bhikkhU nAvaMuttigeNa udagaM AsavamANaM uvaruvariM ca kajjalAvemANaM pehAe hattheNa vA pAeNa vA AsatthapatteNa vA kusapatteNa vA maTTiyAe vA veleNa vA celakaNNeNa vA paDipiss paripitaM vA sAijjai || sU0 16 // chAyA -yo bhikSurnAtikrena udakamAstravantam uparyupari ca kajjalAvamAnAM prekSya hastena vA pAdena vA azvatthapatreNa vA mRtikayA vA celena vA belakarNeNa vA paripidadhAti pratipidadhantaM vA svadate // sU0 16 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH-:- zramaNaH zramaNI vA 'NAvaM utrttigeNa' nAvuttiGgena naubilena nauchidreNetyarthaH 'udagaM AsatramANaM' udakam Asravantam chidreNa naukAyAM jalaM pravizantaM 'uvaruvariM ca kajjalAvemANaM' uparyuparIti begapUrvakaM kajjalAvamAnAM bruGantIM plAvyamAnAmityarthaH 'bruDaH kajjalAva' iti vacanAt 'pehAe' prekSya - dRSTvA tannirodhArtham 'hatthe vA' hastena vA 'pAeNa vA' pAdena vA 'AsatthapatteNa vA' azvatthapatreNa vA pippalapatreNa vA 'kusapatteNa vA' kuzapatreNa vA darbhasamUhena vA 'maTTiyAe vA' mRttikayA vA 'celeNa vA' celena vastreNa vA 'celakaNNeNa vA' celakarNena vA vanakhaNDena vastrAnti mabhAgena vA 'paDipits' pratipidadhAti - chidrasya mukhaM niruNaddhi anyena vA chidanirodhaM kArayati 'paDipiDeMtaM vA sAijjaha' paripidadhataM vA chidreNa naukAyAM pravizato jalasya hastAdinA nirodhaM kurvantaM zramaNAntaraM yaH svadate - anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / / sU0 16 // sUtram -- je bhikkhu NAvAgao NAvAgayassa asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAimaM vA paDaggA paDiggArhataM vA sAijjai // sU0 17 // For Private and Personal Use Only Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 408 nizIthasUtre chAyA - yo bhikSu gato naugatasyAzataM vA pAnaM vA khAdya vA svAdyaM vA pratigRhNAti pratigRhNantaM vA svadate / / sU0 17 // cUrNI -- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'NAbAgao' svayaM naukAsthitaH san 'NAbAgayassa naugatasya naukAyAmeva sthitasya dAtuH 'asaNaM vA azanaM vA 'pANaM vA pAnaM vA 'khAimaM vA khAdyaM vA 'sAimaM vA svAdyaM vA' caturvidhamAhArajAtam 'paDiggAi pratigRhNAti svIkaroti, ayaM bhAva-ne - naukAyAmeva sAdhurbhavet tathA naukAyAmevopaviSTaH zrAvako'pi bhavet tatra naukAsthitaH zramaNaH zramaNI vA naukAmadhyasthitadAtuH saMbandhi azanAdikaM svIkarotIti, tathA 'paDiggAhataM vA sAijjai' pratigRhNantaM zramaNAntaraM vA svada anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 17 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram -- evaM eeNaM gameNaM NAvAgao jalagayassa0 || sU0 18 // pAvAgao pNkgyss0|| sU0 19 // NAvAgao thalagayassa0 // sU0 20 // evaM jalagaeNavi cattAri // sU0 24|| paMkagaeNavi cattAri // sU0 28 // thalagaeNavi cattAri // sU0 32 // chAyA - pavam anena gamena naugato jalagatasya0 // sU0 18 || naugataH paGkagatasya // sU0 19 // naugataH sthalagatasya // sU0 20 // evaM jalagatenApi catvAri0 // sU0 24 || paGkagatenApi catvArio || sU0 28 // sthalagatenApi catvAri0 / / sU0 32 // cUrNi - ' evaM eeNaM gameNaM' evam anenaiva prakAreNa - anayaiva rItyA etena gamena anenaiva AlApakaprakAreNa 'NAvAgao jalagayassa 0 || sU0 1 // NAvAgayo paMkagayatsa || sU0 2 || NAvAgao thalagayassa0 || sU0 3|| ityAdIni trINi sUtrANi, ekaM ca pUrvoktam 'NAvAgao NAvAgayassa' ityadhikam - evaM catvAri sUtrANi naukAgatasambandhIni vAcyAni / 0 20 / evam anenaiva prakAreNa 'jalagaeNavi cattAri' jalagatenApi catvAri, catvAri sUtrANi tathAhi - 'jalagao nAvAgayassa' || sU0 1 || 'jalagao jalagayassa0||02|| 'jalagao paMkagayassa' || sU0 3 || 'jalagao thalagayassa0' // sU0 4 // ityAdIni catvAri sUtrANi 4 paMkagaeNa vi cattAri' paGkagatenApi catvAri sUtrANi tathAhi - 'paMkagao 'nAvAgayassa 0 ' // sU0 1 // paMkagao jalagayassa0 ' // sU0 2|| 'paMkagao paMkagayassa0 ' // sU0 3 || 'paMkagao thalagayassa0 ' // sU0 4 // ityAdIni catvAri sUtrANi 4 / 'thalagaeNa vi cacAri sthalagatenApi catvAri sUtrANi, tathAhi - 'thalagao nAvAgayassa 0 ' // sU0 1 || 'thalagao jalagayassa0 ' // sU0 2|| 'thalagao paMkagayassa 0 ' // 0 3 || 'thalagao thalagayassa 0 ' ityAdIni catvAri sUtrANi For Private and Personal Use Only Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNimAyAvaNiH u0 18 sU0 33-90 vastrasya krayaNakApaNAdinivedhaH 409 hai, evam 'gAvagao jalagayassa ityArabhya 'thalagao thalagayassa iti paryantAni paJcadazasUtrANi 'NAvAgao NAvAgayassa inisUtravad vyAkhyeyAni bhedastAvadetAvAneva, yat svasvasthAnaviparyayo yathAyogaM karttavya iti // 32 // // naukA-jala-paGka-sthaleti catura AzrityAtra SoDaza bhaGgA bhavanti, tatpradarzakakoSThakamidam // bhaGgAH zramaNaH dAtA zrAvakAdiH 1-naukAsthitaH sAdhuH naukAsthitasya dAtuH 2-naukAsthitaH sAdhuH jale sthitasya dAtuH 3-naukAsthitaH sAdhuH paGke sthitasya dAtuH 4-naukAsthitaH sAdhuH sthaLe sthitasya dAtuH 5-jale sthitaH sAdhuH naukAsyitasya dAtuH 6-jale sthitaH sAdhuH jale sthitasya dAtuH 7-jale sthitaH sAdhuH paGke sthitasya dAtuH 8-jale sthitaH sAdhuH sthale sthitasya dAtuH 9-pake sthitaH sAdhuH naukAsthitasya dAtuH 10-paGke sthitaH sAdhuH jale sthitasya dAtuH 11-paGke sthitaH sAdhuH paGke sthitasya dAtuH 12-paGke sthitaH sAdhuH sthale sthitasya dAtuH 13-sthale sthitaH sAdhuH naukAsthitasya dAtuH 14-sthale sthitaH sAdhuH jale sthitasya dAtuH 15-sthale sthitaH sAdhuH paGke sthitasya dAtuH 16-sthale sthitaH sAdhuH sthale sthitasya dAtuH atrAha bhASyakAraHsoLasANaM ca bhaMgANaM, jamhA kamhA ya ginnhe| asaNAI va jo bhikkhU, ANAbhaMgAi pAvai // chAyA-SoDazAnAM ca bhanAnAM yasmAt kasmAcca gRhIyAt / azanAdi ca yo bhikSuH, AzAbhaGgAdi prApnoti / / For Private and Personal Use Only Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasse .. avacUriH- yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA SoDazAnAM ca bhaGgAnAM madhye 'ne bhikkhU gAvAgao gAvAgayassa asaNaM 4 paDiggAhei paDiggAheta vA sAijja ityArabhya 'je bhikkhU thalaga thalagayassa asaNaM 4 paDiggAhei paDiggAheta vA sAija etatparyantaSoDazasUtrapratipAditaSoDazamaGgamadhyAt yasmAt kasmAccidapi bhaGgAt yasmAtkasmAcca kAraNAt azanAdikaM caturvidhamAhArajAtaM gRhNAti gRhNantaM vA anumodate sa mAjJAbhaGgAdikAn doSAn AjJAbhaGgAnavasthAmithyAtvasaMyamAtmavirAdhanAdidoSAn prApnoti, tasyAjJAbhaGgAdikA doSA bhavantItyarthaH / / sU0 32 // sUtram-je bhikkhU katthaM kiNai kiNAvei kIyamAhaTu dijjamANaM paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai // suu033|| - chAyA-yo bhikSurvasvaM krINAti kApayati krItamAhRtya dIyamAnaM pratigRhNAti pratigRhyantaM vA svadate // sU0 33 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'vatthaM' vastram colapaTTakAdikaM ca kiNaI' krINAti-mUlyaM dattvA dApayitvA vA svabuddhyA vivicyA''paNAditaH krayaNaM karoti 'kiNAvei' krApayati svayameva mUlyaM datvA pareNa vA mUlyaM dApayitvA paradvArA vastrasya krayaNa kArayati, tathA, 'kIyamAhaTu dijjamANaM paDiggAhei' krItamAhatya dIyamAnaM pratigRhNAti, ko'pi dAtA vastraM krItvA abhimukhamAgatya zramaNAya zramaNyai vA tAdRzavastraM dadAti, tacca vastraM sAdhuH svIkaroti tathA 'paDiggAheta vA sAijjai' pratigRhNantaM vA krayaNaM kurvantaM krApayantaM krItamabhimukhamAgatya dIyathAnaM svIkurvantaM zramaNAntaraM yaH svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyA''jJAbhaGgAdikA doSA api bhavanti // sU0 33 // sUtram-evaM cauddasame uddesae paDiggahe jo gamo bhaNio so ceva ihaMpi vattheNa Neyabbo jAva je bhikkhU vatthanIsAe vAsAvAsaM vasai vasaMta vA sAijjai, NavaraM koraNaM nntthi|| sU0 34-90 // chAyA evaM caturdaze uddezake pratigrahe yo gamo bhaNitaH sa eva ihApi vastreNa sAtavyaH / yAvad yo bhikSuH vastranizrayA varSAvAsaM vasati vasantaM vA svadate, navaraM koraNaM nAsti / sU0 34-90 // __cUrNI-'evaM' ityAdi / 'evaM' evam- anena prakAreNa yathA-'cauddasame udesae 'caturdaze uddezake 'jo gamo bhaNio' yo gamaH-pratigrahaviSayako ekonaSaSTi(59)saMkhyakasUtrAtmako bhaNitaH-kathitaH 'so ceva' sa eva-tAdRza eva gamaH 'ihaMpi' ihApi 'vatyeNa' vastreNa saha For Private and Personal Use Only Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNimAdhyAvariH u0 18 sU0 34-91 uddezakaparisamAptiH.41 'Neyavyo' jJAtavyaH-vastraviSayako gamaH sarvo'pi pratigrahagamavadevAtra vaktavyaH / kiyatparyantamityAha'jAva' ityAdi / 'jAva' yAvat 'je bhikkhU vatthanIsAe vAsAvAsaM basaI' yo bhikSuH vastranizrayA varSAvAsaM vasati, 'vasaMtaM vA sAijjai' vasantaM vA svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavatIti / pratigrahagamApekSayA yadvailakSaNyaM tadAha-NivaraM ityAdi / 'gavaraM' navareM kevalaM vizeSa etAvAneva yat pratigrahagame pAtrasya koraNaM tIkSNalohAdizalAkayA AkRtivizeSavilikhana tidvaSayakamekaM paJcapaJcAzattama sUtraM proktam , vastragame 'koraNaM nasthi' koraNaM nAsti eka paJcapaJcAzattamaM koraNasUtraM na vaktavyamiti bhAvaH vastre koraNAsaMbhavAditi / atra caturdazodezakaprathamasUtrAdArabhya ekonaSaSTisUtraparyantAni koraNasUtramantareNa aSTapaJcAzasaMkhyakAni sUtrANi atrASTAdazoddezake paThitavyAnIti bhAvaH // sU0 34-90 atrAha bhASyakAra:-- jo u cauddasodese, gamo vutto paDiggahe / koraNeNa viNA savvo, vatthe'dvArasame mao // chAyA-yastu caturdazoddeze gamaH proktaH pratigrahe / koraNena vinA sarvo vastre'STAdazake mataH // avacUriH- etasyaiva nizIthasUtrasya caturdazoddezake pratigrahe pAtraM dArupAtramadhikRtya yo gamaH kRtaH sa eva sarvaH saMpUrNo'pi koraNasUtraM parityajya aSTapaJcAzatsUtrAtmako'tra aSTAdazoddezake vastre vastramadhikRtya mato jJAtavyaH / ayaM bhAvaH-'je bhikkhU vatthaM kiNai kiNAvei kIyaM Ahahu dijjamANaM paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjaI' ityArabhya 'je bhikkhU vatthanIsAe vAsAvAsaM vasai vasaMtaM vA sAijjai' itiparyantAni aSTAdazodezakasUtrANi caturdazodezake yathA vyAkhyAtAni te va prakAreNa atrApi teSAM sUtrANAM vyAkhyAnaM karttavyam , ubhayatratAvAneva bhedo yat caturdazodezake pAtraM dArukAghadhikRtya sUtrapraNayanaM tadvayAkhyAnaM ca kRtam , atra aSTAdazodezake tu pAtrasthAne vastraM nivezayitvA sUtrANAM praNayanaM tathA tadvayAnaM ca karttavyam , vizeSajivRkSubhizcaturdazoddezakasyaiva avalokanaM karttavyamiti // sU0 34-90 // sUtram-taM sevamANe Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANaM ugghAiyaM // sU0 91 // // nisIhajjhayaNe aTThArasamo uddeso samatto // 18 // chAyA--tat sevamAna Apadyate cAturmAsika parihArasthAnamudghAtikam // 18 // // nizIthAdhyayane aSTAdazoddezakaH samAptaH // 18 // For Private and Personal Use Only Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 412 nizothasatre cUrNI-'ta sevamANe" ityAdi / 'taM sevamANe' tat aSTAdazodezakoktaM prAyazcittasthAnam 'sevamANe' sevamAnaH-tAdRzaprAyazcittasthAnasya pratisevanAM kurvan zramaNaH zramaNI vA 'Avajjai Apadyate-prApnoti-'cAummAsiyaM' cAturmAsikam 'parihArahANaM' parihArasthAnaM-prAyazcitam 'ugdhAiyaM' udghAtikaM laghukam, naukArohaNata Arabhya vastranizrayA varSAvAsanivAsaparyantokeSu akRtyasthAneSu madhyAt ekaM dvikam anekaM sarva vA pApasthAnaM sevamAnaH zramaNaH zramaNI vA madhucAturmAsikaM prAyazcittaM prApnoti // sU0 91 // iti zrI vizvavikhyAta-jagadvallabha-prasiddhavAcaka-paJcadazabhASAkalitalalitakalApAlApakapravizuddhagadyapadhanaikagranthanirmApaka-vAdimAnamardaka-zrIzAhachatrapatikolhApurarAjapradatta"jainazAstrAcArya"-padabhUSita-kolhApurarAjaguru-bAlabrahmacAri-jainAcArya-jainadharmadivAkara-pUjyazrI-ghAsIlAlavrati-viracitAyAM "nizIthasUtrasya" cUrNibhANyAvacUrirUpAyAM vyAkhyAyAm aSTAdazodezakaH samAptaH // 18 // For Private and Personal Use Only Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // ekonaviMzatitamodezakaH // aSTAdazodezakaM vyAkhyAya avasaraprApta ekonaviMzatitamodezako vyAkhyAyate / tatra ekonavizatitamodezakAdisUtrasya aSTAdazodezakAntimasUtreNa saha kaH sambandhaH ! ityatrAha bhASyakAraHbhASyam ---aTThArase nisiddhaM jaM, taM cevettha nisijmai / pucapacchimasuttANaM, saMbaMdho iNamo ihaM // 1 // chAyA- aSTAdaze niSiddhaM yat tadevAtra niSidhyate / pUrvapazcimasUtrayoH sambandho'yamiha // 1 // avacUriH-aSTAdaze uddezake yad vastu niSiddhaM yasya vastuno niSedhaH kRtaH tadeva vastu atra ekonaviMzatitame uddezake niSidhyate, ayaM bhAvaH-yaH zramaNaH zramaNI vA Rtubaddhe varSAvAse vA kAle vastrAdilAbhabhAvanayA nivAsa karoti sa zramaNaH zramaNI vA yatanAyukto'pi pramAdaM labhate, evaM prakAreNa aSTAdazoddezakasyAntimabhAge pramAda eva pradarzitaH, atrApi ekonaviMzatitamodezakasyAdisUtre pramAda eva pradarzyate, ayameva-ekakAryakAritvarUpa eva sambandhaH pUrvapazcimasUtrayoH aSTAdazodezakAntimasUtrakonaviMzatitamo dezakAdisUtrayoH sambandho bhavati, tadanena sambandhena AyAtasya prakRto dezakaprathamasUtrasya vyAkhyAnaM prastUyate / tatra yadyapi krayakrItAdivastuno nirAkaraNaM pUrva kRtameva tathApi bahumUlyavastu sAdhorakalpanIyaM bhavatIti tadgrahaNe mahAn doSa ASadhate iti jJApanAya punarapyAha sUtram-je bhikkhU viyarDa kiNai kiNAvei kIyaM AhaTu dijjamANaM paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai / / sU0 1 // chAyA-yo bhikSurbikRtaM krINAti kApayati krItamAhRtya dIyamAnaM pratigRhAti pratigAntaM vA svadate // suu01|| cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'viyaI kiNai' vikRtaM krINAti, tatra vikRtaM vikRtyA saMpAdyamAnaM vyapagatajIvamacittaM prapANakAdikaM vastu yat sAdhUnAM sAdhvInAM vA grahItuM kalpate tAdRzamacittamapi prapANakAdi vastu bahumUlyaM krINAtimUlyaM datvA svayameva kayaNaM karoti mUlyaM datvA svIkarotItyarthaH 'kiNAvei' krApayati, acittabahumUlyaprapANakAdi vastunaH paradvArA mUlyaM dApayitvA krayaNaM kArayati tathA 'kIyamAiTu dijjamANaM' krItamAhRtya dIyamAnam anyaH ko'pi zramaNArtha mUlyaM datvA prapANakAdi krINAti tadvastu abhimukha For Private and Personal Use Only Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizothasUtre mAgatya zramaNAya samarpayati tAdRzaM dIyamAnaM vastu yaH zramaNaH zramaNI vA 'paDiggAheI' pratigRhNAtisvIkaroti tathA 'paDiggAheMtaM vA sAijjai' pratigRhNantaM vA svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / / sU0 1 // sUtram-je bhikkhU viyaDaM pAmiccei pAmiccAvei pAmiccaM AhaTu dijjamANaM paDiggAhei paDiggAheMtaM vA // sU0 2 // chAyA- yo bhikSuH vikRtaM prAmityati prAmityayati prAmityamAhRtya dIyamAnaM pratigRhNAti pratigRhantaM vA svadate // sU0 2 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'viyarDa' vikRtaM-bahumUlyamacittaM zramaNAnAM zramaNInAM vA kalpanIyaM prapANakAdikaM 'pAmiccei' :prAmityati pratipradAnapratijJayA grahaNaM karoti uddhArarUpeNa gRhNAtItyarthaH 'pAmiccAveI' prAmityayati-uddhArarUpeNa paradvArA grahaNaM kArayati tathA 'pAmiccaM AiTu dijjamANaM paDiggAheDa' prAmityamAtya dIyamAnaM pratigRhNAti tathA 'paDiggAheMtaM vA sAijjaI' pratigRhNantaM vA svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 2 // sUtram--je bhikkhU viyarDa pariyaTTei pariyaTTAvei pariyaTTiyaM AhaTTa dijjamANaM paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai // sa0 3 // chAyA yo bhikSuH vikRtaM parivarttate parivartayati parivartitamAhRtya dIyamAnaM pratiguhAti pratigRhantaM vA svadate // sU0 3 // ___cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'viyaDa' vikRtamacittaM vyapagatajIvam drAkSAsavAdiprapANakaM bahumUlyam 'pariyaTTei' parivartate, satra parivartanaM parAvartanam svakIyAzanavastrAderanyasmai samarpaNam anyasya prapANakAdikasya svayaM prahaNam, svakIyamazanavastrAdikamanyasmai dadAti anyasya prapANakAdi dravadravyaM svayaM gRhNAti evaM parivartana karoti 'pariyaDAveI' parivartayati paradvArA parAvartanaM kArayati tathA pariyaTTiyaM AhaTTadijjamANaM paDiggAhei' parivartitamAhRtya dIyamAnaM pratigRhNAti, anyaH ko'pi samIcInAzanakvAdImAM parAvartanaM kRtvA tAdRzaM prapANakAdivastujAtaM gRhItvA zramaNAya dadAti tAdRzaM dIyamAnaM tat prapANakAdikaM yaH zramaNaH zramaNI vA pratigRhNAti svIkaroti svIkArayati vA tathA 'paDiggAheM vA sAijjai' pratigRhNantaM vA parAvartitAcittabahumUlyadravapadArthasya grahaNaM kurvantaM zramaNAntaraM yaH svadate anumodate sa prAyazcittamAgo bhavati / / sU0 3 // For Private and Personal Use Only Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org cUrNibhASyAvacUriH u019 sU0 1-5 vikRtasya krayaNakApaNAdiniSedhaH 415 sUtram -- je bhikkhu acchejjaM aNisiddhaM abhihaDaM AhaTu dijjamANaM paDiggAhei paDiggArhataM vA sAijjai // sU0 4 // chAyA -yo bhikSurAcchadyamanisRSTamabhihRtamAhRtya dIyamAnaM pratigRhNAti, pratigRtaM vA svadate // 4 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'acchejjaM' AcchedyaM balAtkArapUrvakaM gRhItam 1, 'aNisiddhaM' anisRSTam vastusvAmina mananujJApya gRhItaM yat tat anisRSTam 2, 'abhiharDa Aha' abhihRtam - anyapradezAdAnItaM saMmukhamAgatya 'dijjamANaM' dIyamAnam 'paDiggA hei' pratigRhNAti pareNa vA pratigrAhayati 'paDiggA vA sAijjai' pratigRhNantaM vA svadate - anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // atrAha bhASyakAraH - viDaM bahumullaM jaM, kIyAi bheyagaM jaI / giors mohao jo u, ANAbhaMgAra pAvaI // 1 // chAyA - vikRtaM bahumUlyaM yat krItAdibhedakaM yatiH / gRhNAti mohato yastu AzAbhaGgAdi prApnoti // 1 // avacUri : - yaH kazcit yatiH zramaNaH zramaNI vA mohato - mohanIya karmodayAt vikRtaM bahumUlyaM krItAdibhedabhinnam Adizabdena prAmityamAccheSamanisRSTamabhihRtamityevaM medayuktaM gRhNAti, tAdRzasya grahaNaM svayaM kuryAt kArayedvA tat krItAdikamabhimukhamAnIya dIyamAnaM svIkuryAt svIkurvantamanumodate tathA azanavastrAdinA parivartanaM karoti kAsyati vA tathA pareNa dIyamAnaM parivartitadravyagrahaNaM kurvANaM zramaNAntaraM svadate - anumodate sa AjJAbhaGgAdikaM mithyAtvaM saMyamavirAdhanamAtmavirAdhanaM ca prApnoti tasmAt krItAdibhedayuktasya dravyasya grahaNaM svayaM kuryAt kArayet vA kurvantaM zramaNAntaraM kamapi anumodayediti // sU0 U sUtram -- je bhikkhU gilANassa aTThAe paraM tinhaM viyaDadattINaM paDiggAhei paDiggArhataM vA sAijjai // sU0 5 // chAyA - -yo bhikSuglanasyArthAya paraM tisRNAM vikRtadattInAM pratigRhAti pratigRhataM vA svadate // sU0 5 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'milANassa aTTAe' glAnasyArthAya tatra glAnaH- sadyoghAtikukSizUlAdirogAtaGkaH paripIDitaH, For Private and Personal Use Only Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtre tasya tAdRzasya glAnasya arthAya prayojanAya gADhAgADhakAraNamAzrityetyarthaH yadi vikRtadatte haNAvazyakatA lakSyeta tadA ekadvitridattIgrahItuM kalpate nAdhikamityAha-'paraM tiNiM paraM tisRNAm 'viyaDadattINaM' vikRtadattInAm tatra vikRtaM-drAkSAdivikRtyA saMpAdyamAnaM vikRtikArakatvAda vikRtaM tasya vikRtasya tisRbhyo dattibhyo'dhikam , tatra dattiriti avicchinnaM patantI dravadravyadhArA gRhyate, tathA ca vikRtAnAmacittabahumUlyaprapANakadrAkSAsavakumAryAsavAdInAm anyeSAM vA tathAvidha. dravapadArthAnAM dattitrayAdadhikam 'paDiggAhei' pratigRhNAti glAnaprayojanamAsAdya dattitrayAdadhika vikRtaM svIkaroti. tathA-'paDiggAheMtaM vA sAijjaI' pratigRhantaM vA glAnaprayojanenApi dattitrayAdadhikaM gRhNantaM zramaNAntaraM svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / nAtra vikRtazabdasya madyAdyarthaH kintu vikRtasya madyAyoM nizIthacUNyA labhyate, tadgrahaNavidhizca, tathAhi-tatra bhASye yaduktam-"vitiyapadaM gelaNNe, vijjuvaese taheva sikkhAe / etehi kAraNehi, jayaNAe kappatI ghettuM // 603 4 / (pR0 220 sanmatijJAnapITha AgarAmudita) taccUrNiyathAH-'vejjovae seNagilANahA gheppeja kassati koti vAhI teNeva upasamati tti Na doso| gilANaTTA vA vejjo ANito tassaTTA vA dhippejjaa| pakappaM vA sikkhaMto gahaNaM karejjA // 6034 // chAyA-dvitIyapadam-glAne vaidyopadeze tathaiva zikSAyAm / etaiH kAraNaiH vatanayA kalpate prahItum // 6034 // vaidyopadezena glAnAtha gRhNIyAt kasyApi ko'pi vyAdhistenaiva upazAmpati iti na doSaH / glAnArtha vA vaidha AnItaH tasyArtha vA gRhNIyAt , prakalpaM vA zikSan grahaNaM kuryAt // 6034 / / iti tanmohavijRmbhitam / sAdhUnAM tasya sarvathA niSiddhatvAt / atrAha bhASyakAra:bhASyam-jo ya bhikkhU gilANahA, tihaM dattINa jaM paraM / giNhejjA gAhaejjA vA, ANAbhaMgAi pAvai // 1 // chAyA-yazca bhikSuglAnArtha tisRNAM dattInAM yat param / gRhIyAd prAhayeda vA AkSAbhaGgAdi prApnoti / / avacUriH-- yazca kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA glAnArtha kukSizUlAdirogavataH zramaNasya prayojanAya yadi grahaNIyamApayeta tadA visRNAM vikRtadattInAm acittadravasambandhinInAM paraM trayAdadhikaM gRhNIyAt-svIkuryAt grAhayed vA'nyadvArA sa zramaNaH zramaNI vA AjJAbhaGgAdikaM mithyAtvaM saMyamavirAdhanAmAtmavirAdhanAM ca prApnoti, tathA dattitrayAdadhikagrahaNe lokAnAM tadupari avizvAsaH For Private and Personal Use Only Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriHu* 19 sU0 5-8 vikRtagrahaNagAlana-catuHsandhyAsvAdhyAyaniSedhaH 417 syAt yathA'yaM pravrajito bhUtvA'pi zAstrAjJArahitadattitrayAdadhikaM svIkarotIti, tathA sAdholobhadazA'pi prakaTA bhavati, tathA-glAnasyAtimAtrAgrahaNenA'sahyatayA zarIra'nyo rogaH samutpadyate tenA''tmavirAdhanA, zarIre viSayavikAro'pi samutpadyate tena saMyamavirAdhanA'vazyambhAvinI, loke ca tadviSaye zaGkA jAyate yadayametAdRzavastujAtamadhikaM vinA kAraNaM zarIrapuSTayartha bhuGkte tena jJAyate'yaM kAmI kAmaviSayamapi sevate iti pratibhAti, tathA'yaM daridrakulotpanno'sti yenA'yaM pUrva svagRhe naitAdRzaM vastu dRSTavAn ato'dhikAhAralolupo'stItyevaM loke nindA pravacanaholanA cApi bhavati, ityAdikAraNAt glAnArthamapi dattitrayAdadhikaM kimapi etAdRzadravavastu na svayaM gRhNIyAt , vA parAn grAhayet na, vA gRhNantaM zramaNAntaramanumodayediti // sU0 5 // sUtram-je bhikkhU viyaDaM gahAya gAmANugAmaM dUijjai dUijjataM vA sAijjai // suu06|| chAyA-yo bhikSurvikRtaM gRhItvA prAmAnugrAmaM dravati dradhantaM vA svadate // sU0 6 // cUrNI-'je bhikkhU ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'viyarDa gahAya' vikRtam-acittamapi prapANakAdikam ekasmin grAme gRhItvA agre pAnArtha 'gAmANugAmaM daijjaI' grAmAnugrAmaM dravati-ekasmAdgrAmAt krozadvayAdUrva prAmAntaraM gacchati tathA 'daijja mANaM vA sAijjaI' dravantaM-gacchantaM vA svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / atrAha-bhASyakAra:bhASyam-kAraNAkAraNehiM jo, gahAya viyarDa jai / gAmANugAmaM dUijjA, ANAbhaMgAi pAvai // 1 // chAyA-kAraNAkAraNAbhyAM yaH gRhItvA vikRtaM yatiH / prAmAnugrAmaM dravet AjJAbhaGgAdi prApnoti // 1 // avacUriH-kAraNAkAraNAbhyAM-kAraNato'kAraNato vA yo yatiH-sAdhuH acittaM vikRtaM davajAtaM prapANakAdikaM gRhItvA yatra RtubaddhaM vasati varSAvAsaM vA vasati tasmin grAme evamasati lAbhe acittaM prapANakAdikaM gRhItvA yadi yaH zramaNaH zramaNI vA prAmAnugrAmaM dravet-krozadvayAdUrdhva gacchet-sa zramaNaH zramaNI vA AjJAbhaGgAdidoSAn prApnoti / / sU0 6 // sUtram-je bhikkhU viyaDaMgAlei gAlAvei gAliyaM AhaTTa dijjamANaM paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai // su07|| ____ chAyA-yo bhikSurvikRtaM galati gAlayati gAlitamAhRtya dIyamAnaM pratigRhNAti pratigRhantaM vA svadate // sU0 7 // For Private and Personal Use Only Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 418 nizIthastre cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNau vA 'vitharDa' vikRtam acittaM guDazarkarAdijalam 'gAI' svayaM galati-vastreNa nistArayati, vastrapUtaM karotItyarthaH / yadvA-vikRtam acittaM guDazarkarAdikaM galati-jale nikSipya dravIkaroti guDAdikaM jalamizritaM karotItyarthaH 'gAlAveI' gAlayati paradvArA tathAbhUtaM kArayati tathA- 'gAliyaM. AhaTu dijjamANaM' gAlitamAhRtya galitaM sat saMmukhamAgatya dIyamAnam 'paDiggAheI' pratigRhNAti svIkaroti tathA 'paDiggAheMtaM vA sAijjaI' pratigRhNantaM vA zramaNAntaraM svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyA''jJAbhaGgAdikA doSA api bhavanti / / sU0 7 / / sUtram-je bhikkhU cAhiM saMjhAhiM sajjhAyaM karei kareMtaM vA saaijji| taM jahA-puvvAe saMjhAe, pacchimAe saMjhAe, avaraNhe, addharatte // sU0 8 // chAyA-yo bhikSuzcatasRSu saMdhyAsu svAdhyAyaM karoti kurvantaM dhA svadate / tadyathApUrvasyAM sandhyAyAM, pazcimAyAm sandhyAyAma, aparANhe, arddharAtre // sU0 8 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'jebhikkhUyaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'cauhi saMjhAhi' catasRSu saMdhyAsu 'sajjhAya' svAdhyAyaM sUtrArthatadubhayAnAM paThanaM, paThitAnAM ca parivartanam 'karei' karoti tathA 'kareMtaM vA sAijjaI' kurvantaM vA zramaNAntaraM svadate-anumodate / atha kAstA catasraH sandhyAH ! ityAha-'taMjahA' ityAdi / 'taMjahA' tadyathA-'puncAe saMzAe' pUrvasyAM sandhyAyAm-pUrvakAlikasaMdhyAyAM sUryodayasamaye-sUryodayAtpUrva muhartAdiArabhya sUryodayAnantaraM muhUrtAddhe yAvat asvAdhyAyakAlaH tasmin asvAdhyAyakAle, tathA 'pacchimAe saMjhAe' pazcimAyAM saMdhyAyAM sUryAstakAle evaM sUryAstAtpUrva mui'idArabhya sUryAstAnantaraM muhartArddha yAvat pazcimasandhyA, sa ca kAlaH asvAdhyAyakAlaH tasmin muhUrtekakAle 'avaraNhe' aparANhemadhyAhnasyArdhA muhUrtapUrvAparakAle ityarthaH 'addharatte' arddharAtre nizIthe tatrA'pi-ardhA muhUrtapUrvAparakAle, etAzcatsraH sandhyAH asvAdhyAyakAlaH, etAsu asvAdhyAyakAlarUpAsu casRSu sandhyAsu yaH zramaNaH zramaNI vA sUtrArthatadubhayAnAM parivartanalakSaNaM svAdhyAyaM karoti tathA kurvantaM svadateanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / / sU0 8 // sUtram-je bhikkhU kAliyasuyassa paraM tiNhaM pucchANaM pucchai pucchaMtaM vA sAijjai // sU0 9 // ___ chAyA-yo bhikSuH kAlikazrutasya paraM tisRNAM pRcchAnAM pRcchati pRcchantaM pA svadate // sU0 9 // For Private and Personal Use Only Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u019 sU0 9-12 kAlikazrutAdyatipRcchA mahAmahAdisvAdhyAyani0 419 cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'kAliyanuyassa' kAlikazrutasya, yat zrutaM kAle niyatakAle evAdhIyate tat kAlikazrutam, yasya zrutasyAdhyayanam divasasya rAtrervA pratyekaM prathamAntimaprahare asvAdhyAyakAlaM varjayitvA'dhyayayanaM kriyate tatkAlikazrutam AcArAGgAdikam tasya, kAlikazrutasya 'paraM tihaM pucchANaM' paraM tisRNAM pRcchAnAm pRcchAtrayAdadhikam, tatra ekasyAM pRcchAyAM sUtratrayaM bhavati tataH pRcchAtraye nava sUtrANi bhavanti tatazca kAlikazrutasya akAle yatra kAle sUtraM nAdhIyate so'kAlaH, tasmin navasUtrAdadhikam 'pucchai' pRcchati-pRcchAM karoti 'pucchata vA sAIjjai' pRcchantaM vA zramaNAntaraM svadate- anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 9 // sUtram--je bhikkhU dihivAyassa paraM sattaNhaM pucchANaM pucchai pucchaMtaM vA sAijjai // sU0 10 // chAyA-yo bhikSudRSTivAdasya paraM saptAnAM pRcchAnAM pRcchati pRcchantaM vA svadate // sa. 10 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'dihivAyassa' dRSTivAdasya dvAdazamaGgaM dRSTivAdastasya 'paraM sattaNhaM pucchANaM pucchaI' paramadhikaM saptAnAM pRcchAnAm-saptapRcchAto'dhikam tatra-kAlikazrute ekasyAM pRcchAyAM sUtratrayaM bhavati, pRcchAtraye ca nava sUtrANi bhavanti, dRSTivAde'pi ekasyAM pRcchAyAm sUtratrayaM bhavati saptapRcchAyAM tu ekaviMzatiH sUtrANi bhavanti tatazca yathoktapRcchAto'dhikaM yaH zramaNaH zramaNI vA AcAryam 'pucchai' pRcchati tathA 'pucchaMtaM vA sAijjai' pRcchantaM vA zramaNAntaraM yaH svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 10 // sUtram--je bhikkhU causu mahAmahesu sajjhAyaM karei karataM vA saaijji|tN jahA-iMdamahe, khaMdamahe, jakkhamahe, bhUyamahe || suu011|| chAyA-yo bhikSuzcatuSu mahAmaheSu svAdhyAyaM karoti kurvantaM vA svadate / tadyathAindramahe, skandamahe, yakSamahe, bhUtamahe / sU0 11 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'causu. mahAmahesu' catuSu-catuHsaMkhyakeSu vakSyamANeSu mahAmaheSu-mahAmahotsaveSu, tatra randhana-pacana-pAcanakhAdana-pAna-nRtya-gIta-pramodAdirUpeSu ye mahatA samAroheNa mahotsavAH te mahAmahAH, teSu mahotsaveSu tAdRzamahotsavasamaye tatsthAne yaH zramaNaH zramaNI vA 'sajjhAyaM' svAdhyAya sUtrArthatadumayapaThanarUpam 'karei' karoti tathA 'kareMtaM vA 'sAijjai' kurvantaM vA zramaNAntaraM svadate-anumodate For Private and Personal Use Only Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasatre M sa prAyazcittabhAgI bhavati / tAneva mahAmahAn pradarzayati-'taM jahA' ityAdi / 'taM jahA' tadyathA'damahe' indranAmakadevasya mahotsave caitrIpUrNimAyAM jAyamAne 'khaMdamahe' skandamahe skandaH kArtikeyaH, tasya mahotsave ASAr3hI pUrNimAyAM jAyamAne 'jakkhamahe' yakSamahe-yakSamahotsave-AzvinIpUrNimAyAM jAyamAne 'bhUyamahe' bhUtamahe-vyantaradevamadhikRtya jAyamAne mahotsave-kArtikIpUrNimAyAM jAyamAne, uparyuktamahotsavacatuSTayasamaye yAvat mahotsavasyAntimaH samayo bhavati tAvadityarthaH tatsthAne ca yaH zramaNaH zramaNI vA svAdhyAyaM samAcarati tathA samAcarantamanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 11 // sUtram-je bhikkhU causu mahApaDivaesu sajjhAyaM karei kareMtaM vA saaijji| taM jahA-sugimhiyapADivae, AsADhIpADivae, AsoIpADivae, kattiyapADivae // sU0 12 // chAyA-yo bhikSuzcatasRSu mahAmatipatsu svAdhyAyaM karoti kurvantaM vA svadate tadyathA-sugrIsmikapratipadi, ASADhIpratipadi, AzvinIpratipadi, kArtikIpratipadi sU0 12 cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'jebhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'causu mahApaDivaema, catasRSu mahApratipatsu pUrvIkacaturmahotvAnAmanantaraM jAyamAnAsu bahulapratipatsu 'sajjhAyaM karei' svAdhyAya-sUtrArthatadubhayasya adhyayanaM karoti tathA 'kareMtaM vA sAijjai' kurvantaM vA zramaNAntaraM svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tatra kAH tAH mahApratipadaH yAsu svAdhyAyasya pratiSedhaH kriyate ? tatrAha-'taM jahA' ityAdi / 'taM jahA' tadyathA-'mugimhiyapADivae' sugrISmikapratipadi caitrazuklapUrNimAyA anantaraM jAyamAnAyAM vaizAkhakRSNapratipadi, 'AsADhIpADivae'ASADhIpratipadi ASADhasambandhipratipadi ASADhazuklapUrNimAyA anantaraM jAyamAnAyAM zrAvaNakRSNapratipadi, evam 'AsoIpADivae' AzvinIpratipadi-AzvinapUrNimAyA anantaraM jAyamAnAyAM kArtika kRSNapratipadi kattiyapADivae' kAttikopratipadi kArttikapUrNimAyA anantaraM jAyamAnAyAM mArgazIrSakRSNapratipadi / etAsu pUrvoktAsu catasRSu pratipatsu devA gamanAgamanaM kurvanti zAstra. sya devAnAM ca bhASA ekaiveti yadi etAsu tithiSu adhyayanaM kariSyanti tadA yadi tatrAzuddhamuccAraNaM syAt tadA ruSTAste devA vighnaM kariSyantIti kRtvA ettAsu tithiSu svAdhyAyasya niSedhaH kRto bhavati ||suu0 12 // sUtram--je bhikkhu porisiM sajjhAyaM uvAiNAvei uvAiNAvetaM vA sAijjai // sU0 13 // chAyA-yo bhikSuH pauruSI svAdhyAyImatikAmati atikrAmantaM vA svadate // sU0 13 // For Private and Personal Use Only Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvacUriH u0 19 sU0 13-16 kAlAnapekSasvAdhyAyakaraNAkaraNaniSedhaH 421 cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'porisiM' pauruSIm ahorAtrayoH prathamacaramakAlabhAvitvena canurvidhAM pauruSIm, kathambhUtAm ! 'sajjhAyaM' svAdhyAyI-svAdhyAyayogyAM, yataH kAlikazrutasya ahorAtrAbhyantare catuHpauruSIrUpAzcatvAraH svAdhyAyakAlA bhavanti tAdRzIH svAdhyAyayogyAzcatasraH pauruSIH catuHsaMkhyakAH pauruSorityarthaH, 'uvAiNAveI' atikrAmati pauruSIkAle svAdhyAyaM na karoti. tathA 'uvAiNAvetaM vA sAijjai' pauruSIkAlikasvAdhyAyamatikrAmantaM zramaNAntaraM svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / tadeva vizapate-divasasya prathamacaramakAlabhAvinyauddha pauruSyo, evaM rAtreH prathamacaramakAlabhAvinyau dve pauruSyo, evamahorAtramadhye catasraH pauruSyo bhavanti, etAsu catasRSveva pauruSISu kAlikazrutasya svAdhyAyo guNanaM vA bhavitumarhati, anyAsu ahorAtrasambadhidvitIyatRtIyarUpAsu catasRSu pauruSISu evaM kramaH-divasasya dvitIyapauruSyAmutkAlikathutasya grahaNaM dhyAnaM vA kuryAt, artha vA zRNuyAt / tRtIyapaurudhyAM bhikSArthahiNDanaM, tadabhAve utkAlikazrutasya paThanaM pUrvagRhItasya guNanaM tadarthazravaNa vA kuryAt / evaM rAtreditIyaporubhyAmutkAlikazratasya grahaNaM dhyAnamarthazravaNaM vA kuryAt, tRtIyapauruSyAM nidAM tanmokSaM ca kuryAt , athavotkAlikasya grahaNaM guNanaM vA kuryAt / uktaMca zAstre-"paDhame porisI samAyaM, bIe jhANaM priyAyai / taiyAe bhikkhAyariyaM, cautthIe puNovi sajjhAyaM // 1 // paDhame porisI samAya bIe jhANaM jhiyAyai / taiyAe niddamokkhaM ca, cautthIe puNovi sajjhAyaM // 2 // " iti / chAyA-prathamAyAM auruSyAM svAdhyAya, dvitIyAyAM dhyAnaM dhyAyati / tRtIyAyAM bhikSAcaryA, catuthyoM punarapi svAdhyAyam // 1 // divase / prathamAyAM pauruSyA svAdhyAya, dvitIyAyAM dhyAna dhyAyati / tRtIyAyAM nidrAM tanmokSaM ca (kuryAt) catuthyoM punarapi svAdhyAyam ||raatrau|| sUtram-je bhikkhU caukkAlaM sajjhAyaM na karei na kareMtaM vA sAijjai // suu014|| chAyA-yo bhikSuzcAtuSkAla svAdhyAyaM na karoti na kurvantaM vA svadate // sU0 14 // cUrNI---'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'caukAlaM' cAtuSkAlam-kAlacatuSTayasaMbandhinaM svAdhyAya divasasya prathamaprahare caramaprahare ca tathA rAoH prathamaprahare caramaprahare ceti ahorAtrasya kAlacatuSTaye ityarthaH 'samAyaM na karei' svAdhyAyaM ma karoti tathA ' na kareMtaM vA sAijjaI' na kurvantaM vA zramaNAntaraM svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // 14 // For Private and Personal Use Only Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 422 nizIthasUtre sUtram--je bhikhU asaljhAie sajjhAyaM karei kareMtaM vA sAijjai // chAyA --yo bhikSurasvAdhyAyika svAdhyAyaM karoti kurvantaM vA svadate / sU0 15 // cUrNI- -'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'asajjhAie' asvAdhyAyike kALe-sUryodayAda nantaramarddhamuhUrtasamaye sUryAstasamayAtpUrva arddhamuhUrtasamaye tathA rAtrAvapi sUryAstasamayAdanantaramarddhamuhUrtasamaye, nizAvasAne'pi sUryodayAtpUrvamamuhUrtasamaye, evaM divA rAtrau ca caturyu asvAdhyAyakAleSu 'sajjhAyaM' svAdhyAyaM sUtrArthayorvAcanAlakSaNam 'karei' karoti tathA 'kareMta' vA sAijjai' kurvantaM vA zramaNAntaraM svadate-anumodate tasyAjJAbhaGgAdikA doSA bhavanti ||suu0 15 // sUtram--je bhikkhU appaNo asajjhAie sajjhAyaM karei kareMtaM vA sAijjai // suu016|| __ chAyA-yo bhikSurAtmano'svAdhyAyika svAdhyAyaM karoti kurvantaM vA svadate // cUrNI-- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'appaNo asajjhAie' AtmanaH svakIyazarIrasaMbandhini asvAdhyAyike kAle, tatra sa zramaNasyai kavidhaH-traNAzoM. bhagandarA derUpaH, zramaNyA dvividhaH vraNAdisamutthaH 1 Rtusamutthazca 2, tasmin etAdRze AtmanaH svazarIrasya sambandhini asvAdhyAyike kAle 'sajjhAyaM' svAdhyAyaM karoti tathA 'kareMtaM vA sAijjai' Atmano'svAdhyAyike kAle svAdhyAyaM kurvantaM vA zramaNAntaraM svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati ||suu0 16 // sUtram-je bhikkhU heThillAiM samosaraNAI avAettA uvarillAI samosaraNAI vAei vAeMtaM vA sAijjai // mU0 17 // ___ chAyA--yo bhikSuradhastanAni samavasaraNAni avAcayitvA uparitanAni samavasara NAni vAnati vAcayantaM vA svadate // 90 17 // ___ cUrNI -'je bhikkha' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'heThillAiM samosaraNAI' adhastanAni AdhAni samavasaraNAni, tatra samavasaraNamiti melanaM saMmizraNaM vA, atra samavasaraNaM sUtrArthayoH jIvAjIvAdinavapadArthAnAM vA saMmelanam , tataH samavasaraNAni saMmilitasUtrArtharUpANi 'avAettA' avAcayitvA pUrvasUtraviSayiNI vAcanAmadatvA pUrvasUtramanadhItyetyarthaH 'uvarillAI samosaraNAI uparitanAni-uttarakAlikAni samavasaraNAni sUtrArtha rUpANi 'vAeI' vAcayati-parebhyo vAcanAM dadAti evaM 'vAeMta vA sAijjaI' vAcayantamanyaM vA zramaNAntaraM svadate. anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, tatra yat yasyAdimaM sUtram tat tasyAdhastanamiti kathyate, For Private and Personal Use Only Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org cUrNimAyAvacUriH u019 sU017- 20 sUtravAcanotkramApAtra pAtra vAcanA'vAcanani0 423 tathA yat sUtraM yasya sUtrasyAgretanaM tat tasya uparitanaM sUtraM kathyate, yathA dazavaikAlikasUtrasyAvazyakasUtram aghastanamiti bhavati, evamuttarAdhyayanasUtrasya dazavaikA likasUtramadhastanaM bhavati, athavA - dravyakSetra kAlabhAvAH ete sarve yatra samavagADhAH bhavantItyucyate tat samavasaraNam / tat samavasaraNaM, punaH kiMsvarUpakam ? tatrocyate-aGgam, zrutaskandhaH, adhyayanam, uddezakazca, tatrAGgaM yathA-AcArAGgAdikam tathA ca sUtrakRtAGgAdAcArAGgamadhastanamiti, AvArAGgasutramavAcayitvA yadi sUtrakRtAGgasUtraM vAcayati tadA sutrokto doSo bhavati / zrutaskandho yathA AvazyakasUtram tathAvazyakasUtramavAcayitvA dazavai - kAlikasUtraM vAcayati tadA zrutaskandhokto doSo bhavati / adhyayanaM yathA- sAmAyikamavAcayitvA caturviMzatistavaM vAcayati tadA adhyayanokto doSaH, athavA zastra parijJAdhyayanamavAcayitvA lokavijayanAmakamadhyayanaM vAcayati tasya tadA adhyayanokto doSo bhavati / uddezakeSu yathA - zastraparijJAdhyayane prathamaM zrAmaNyo dezakamavAcayitvA dvitIyaM pRthivIkAyikoddezakaM vAcayati / evamAcArAGgAdisutreSvapi pUrvAparAtikramaNe doSo jJAtavyaH / evaM vyutkrameNa sUtrArthavAcanA na karttavyeti // sU0 17 // sUtram - - je bhikkhU NavabaMbhacerAI avAettA uvarimasuyaM vAei vAtaM vA sAijjai // sU0 18 // ' Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir chAyA -yo bhikSurnavabrahmacaryANi avAcayitvA uparimasUtraM vAcayati vAcayanta vA svadate // sU0 18 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'NavabaMbhacerAI' navabrahmacaryANi-AcArAGgasUtrasya prathamazrutaskandhagatAni zastraparijJArdIni mahAparijJAparyantAni navAdhyayanAni, atra navabrahmacaryagrahaNena sarvo'pi AcAro gRhIto bhavati, smathavA sarvo'pi caraNAnuyogo gRhIto bhavati etAdRzAni navatrahmacaryANi 'avAettA' avAcayitvA 'uvarimasurya' uparimazrutam chedasUtram 'vAi' vAcayati - adhyApayati- adhIte vA brahmacaryAdyAcArAGga prathamatovAcayitvA yaH zramaNaH zramaNI vA dharmAnuyogam samutthAnasUtrAdi vA vAcayati yadvA sUryaprajJaptyAdikaM gaNitAnuyogaM vAcayati, athavA dRSTivAda dravyAnuyogaM vAcayati, athavA yadA caraNAnuyogo vAcito bhavetadA dharmAnuyogamavAcayitvA gaNitAnuyogaM vAcayati / evam 'vAeMtaM vA sAijjai' vAcayantaM vA zramaNAntaraM yaH svadate anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 18 // sUtram - je bhikkhU apattaM vAei vAeMtaM vA sAijjai // sU0 19 // chAyA - yo bhikSuH apAtra ghAyayati vAcayantaM vA svadate // 19 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidvikSuH zramaNaH zramaNI vA 'apatta' apAtram - anadhikAriNam, yo hi zAstravAcanAgrahaNasya nAdhikArI tAdRzamapAtram zramaNaM tadbhinnaM kA For Private and Personal Use Only Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ra4 nizIthasatre 'vAie' vAcayati-vAcanAM dadAti, tatra koyamapAtrako yasmai vAcanAM na dadyAt ? tatrocyate-apAtrako nAma kramAnadhItazrutakaH yathAkramaM zrutaM yo nAdhItavAn so'pAtrakaH ayogya iti, tasmai-tAhazAya apAtrAya vAcanAM dadAti, tathA 'vAetaM vA sAijjai' vAcayantaM vA zramaNAntaraM svadateanumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati, yato hi apAtrAya vAcanAdAne sa taddattAM vAcanAM vaiparItyena pariNamayati tadA tadvAcanAdAtA taddoSabhAga bhavati, uktaM cAtra "Ame ghaDe nihitaM, jahA jalaM taM ghaDaM viNAseDa / iya siddhaMtarahassaM, appAhAraM viNAsei // 1 // " iti / chAyA-Ame (apakve) ghaTe nihitaM yathA jalaM ghaTaM vinAzayati / iti siddhAntarahasyaM alpAdhAraM vinAzaryAta // 19 // iti sU0 19 je bhikkhU pattaM Na vAei Na vAetaM vA sAijjai ||suu0 20 // chAyA-yo bhikSuH pAtra na vAcayati na vAcayantaM vA svadate / sU0 20 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'pattaM Na vAei' pAtraM na vAcayati. tatra-apAtrapratipakSabhUtaM pAtraM vAcanAgrahaNayogyam bhavasthAvinayAdibhiyogyaM kramAdhItazrutaM vA zramaNaM vAcanAM na dadAti tathA 'Na vAeMtaM vA sAijjaI' na vAcayantaM vA, na vAcayantamiti-avAcayanta-pAtrAya vAcanAmadadataM zramaNAntaraM yaH svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / / atha kodazo'pAtrako yasmai vAcanA na deyA, tathA kodazazca pAtrako yasmai vAcanA'dAne doSastatrAha bhASyakAraHbhASyam-titiNie calacitte, gANaMgaNie ya dubbalacaritte / AyariyappaDibhAsI, vAmAvaDe ya pisuNe ya // 1 // eyaM jo vAeI, vivarIyaM no ya vAyae jo u / ANAbhaMgappabhiI dose pAvei so niyamA // 2 // chAyA- titiNikazvalacittaH gANaMgaNikazca durbalacaritraH / AcAryapratIbhASI vAmAvattapracapizunazca / / 1 // pataM yo vAcayati, biparItaM no ca vAcayed yastu / AjJAbhaGgaprabhRtIna, doSAn prAmoti sa niyamAt // 2 // avacUriH-tatra titiNikaH baDabaDeti bhASakaH rUkSasvabhAvakaH 1, calacittaH-asthiracittaH 2, gANaMgaNikaH sa yaH khalu kAraNaM vinaiva ekasmAt gaNAt gaNAntare gacchati 3, durbalacaritraH sa yaH khalu mUlaguNottaraguNavirAdhanAyAH pratisevanAM karoti tathA dhRtibalaparihInaH 4, AcAryapratibhASI saH For Private and Personal Use Only Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNibhASyAvadhUriH u0 19 sU0 21-23 avyaktavyaktAdInAM vAcanAdAnA'dAnaniSedhaH 425 yaH khalu AcArya prati asaMbaddhapralApI, vAmAvartastu sa yaH khalu AcAryasya prati kUlaM kArya karoti, pizunaH sa yaH parokSanindakaH (cugalakhora) iti bhASAprasiddhaH, ette apAtrAH pravacanavAcanAnadhikAriNaH, etebhyo yaH pravacanasya vAcanAM dadAti sa prAyazcittabhAgI bhavati / yaH khalu AcAryaH zramaNaH zramaNI vA viparItam-etadbhinna pAtraM vAcanAdhikAriNaM na vAcayati sa AjJAbhaGgAdidoSAn mithyAtvaM ca prApnoti, tasyeme doSA bhavanti, tathAhi-yadi pAtramapi na vAcayati tadA loke mahatI apakItirbhavati yadayaM yogyamapi na vAcayati, evaM pravacanasya hAnirapi bhavati. evaM pAtraM yadi na vAcayati tadA kramazaH sUtrArthayorucchedo'pi syAt, tasmAt pAtraM tu avazyameva vAcayet. tatazca yaH zramaNaH zramaNI vA apAtraM vAcayati tathA pAtraM na vAcayati sa prAyazcittabhAgI bhavati, tathA tasyAjJAbhaGgAdikA doSA api bhavanti tasmAdapAtraM na vAvayet , pAtraM tu dezakAlAdikamAzritya avazyameva vAcayediti // sU0 20 // sUtram-je bhikkhU avvattaM vAei vAeMtaM vA sAijjai // sU0 21 // chAyA--yo bhikSuravyaktaM vAcayati vAcayantaM vA svadate // 21 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'avvataM vAei'avyakta vAcati, tatra avyaktaH yAvatparyantaM kakSAdiSu romANi na bhavanti tAvat so'vyaktaH, athavA yAvatparyantaM SoDazavarSaparimito na bhavati tAvadavyaktaH, etAdRzamavyaktaM yaH zramaNaH zramaNI vA vAcayati dRSTivAdAdizAstravAcanAM dAdAti. tathA 'vAeMtaM vA sAijjaI' vAcayantaM zramaNAntaraM svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // sU0 21 // sUtram--je bhikkhU vattaM Na vAei Na vAeMtaM vA sAijjai // sU0 22 // chAyA--yo bhikSuvyaktaM na vAcayati na vAcayantaM vA svadate // sU0 22 // cUNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'vattaM Na vAei' vyaktaM na vAcayati, tatra kakSAdiSu jAtomA vyaktaH, athavA parisamAptaSoDazavarSoM vyaktaH, etAdRzaM vyaktaM yaH zramaNo vAcanAM na dadAti tathA 'Na vAeMtaM vA sAijjai' na vAcayantaMvyaktAya vAcanAmadadataM zramaNAntaraM svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / / sU0 22 // sUtram-je bhikkhU doNhaM marisagANaM eka sikkhAvei ekaM na sikkhAvei, ekaM vAei ekkaM na vAei, ekkaM sikkhAveMtaM ekkaM na sikkhAveta vA, ekkaM vAeMtaM ekkaM Na vAeMtaM vA sAijjai ||suu0 23 // chAyA- yo bhikSuH dvayoH sadRzayorekaM zikSati ekaM na zikSayati ekaM vAcaryAta ekaM na vAcati, pakaM zikSayantaM pakaM na zikSayantaM vA, ekaM vAcayantaM patraM na vAcayantaM vA svadate / / sU0 23 // For Private and Personal Use Only Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 426 nizIthasUtre carNI-je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'doNhaM sarisagANaM' dvayoH sadRzayoH vinayabuddhimyAM tulyayoH dvayoH, sAdRzyaM ca saMvignatvena samanujJAtatvena pariNAmakatvena ca, tathA ca dvayoH saMvignayormadhyAt 'ekkaM sikkhAveI' eka saMvigna zikSayati-samyag caraNAdisambandhinI zikSAM dadAti 'ekkaM na sikkhAveI' ekaM saMvignaM na zikSayati-caraNAdisaMbandhinI zikSA samyak na dadAti 'ekkaM vAeI' ekaM vAcayati-zAstravAcanAM dadAti 'eka na vAeI' ekaM saMvignaM na vAcayati-vAcanAM na dadAti tathA 'ekkaM sikkhAveMtaM' ekaM zikSayantaM 'ekkaM na sikkhAtaM vA' dvayoH sadRzayoH saMvignayormadhyAdekaM saMvignaM na saMzikSayantaM zramaNAntaram tathA- 'ekkaM vAeMta' ekaM vAcayantaM 'ekkaM na vAeMta' ekaM dvayoH sadRzayoH saMvignayormadhyAdekaM saMvignaM na vAcayantaM zramaNAntaraM yaH svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / tathA tasyA''jJAbhaGgAdikA doSA api bhavanti / atha yadi dvayoH sadRzayomadhyAdekaM zikSayati vAcayati ca, ekaM na zikSayati tathaikaM na vAcayati tadA ko doSaH / iti cet atrAha-tulyayordvayormadhyAt yadi ekaM zikSayet ekaM vAcayet tadA tadupari rAgaH prakaTitaH syAt , atha yaM nAdhyApayiSyati tadupari dveSaH prakhyApito bhavet , tena sa bahirbhAvaM gacchet , tatpratyayAM karmanirjarAM na prApnoti anyaM prati sa pradveSaM ca gacchet , pradviSTazca yat kariSyati tannimittaM prAyazcittaM prasajyeta / ebhiH kAraNaiH sadRzadvayormadhyAt ekaM zikSayet aparaM na zikSayet , ekaM vAcayet aparaM na bAcayet , ityevaM na kuryAt na vA evaM kurvantamanumodayet iti, kintu yadi zikSayettadA dvAvapi zikSayet yadi na zikSayet tadA dvAvapi na zikSayet bhedabuddhiM na kuryAditi bhAvaH / / sU0 23 // sUtram--je bhikkhU AyariyauvajjhAehiM avidiNNaM giraM Aiyai AiyaMtaM vA sAijjai // sU0 24 // ____ chAyA-yo bhikSugavAryopAdhyAyairavidattAM giramAdadAti AdadataM vA svadate // 24 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'AyariyauvajjhAehi' AcAryopAdhyAyaiH AcAryena upAdhyayena upalakSaNAt ratnAdhikaH 'avidiNNaM giraM' avidattAM giram zAstravANIm avidattAm-anadhyApitAM giraM-sUtrArtharUpAm 'AiyaI' AdadAti-svIkaroti adhIte ityarthaH, yaM sUtramathaM vA AcArya upAdhyAyo vA nAdhyApayati tamapi svayamevAdhIte-tadadhyayanaM karoti 'ahaM bahuzrutaH sarvaratnikaH' iti kRtvA garveNa AcAryAdikamanAdRtya svayameva tadadhyayanaM karoti tathA 'AiyaMta vA sAijjaI' AdadataM vA-AcAryAdhanadhyApitaM svayamevAdhIyAnaM zramaNAntaraM svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati / mA cAryAdibhiradattAm-anadhyApitAM zAstravAcanAM yaH svayaM vAcayati tadA tasya apUrNajJAnatvena taduktamarthAdikaM bhramabuddhayA vaiparItyena pariNamate, tena sa jinavacanAzAtanAM mithyAtvaM ca prApnoti // sU0 24 // For Private and Personal Use Only Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNi0 u0 19 sU0 25-37 anyatIthikAdipArzvasthAdInAM vAcanAdAnA''dAnani0 427 sUtram-je bhikkhU aNNautthiyaM vA gAratthiyaM vA vAei vAeMtaM vA sAijjai // sU0 25 // chAyA-yo bhikSuranyayUthikaM vA gRhasthaM vA vAcayati vAcayantaM vA svadate / / cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'aNNautthiyaM vA' anyayuthikaM - anyatIrthikaM tApasaparivrAjakAdikam 'gArasthiyaM, gRhasthaM vA 'vAeI' vAcayati-sUtravAcanAM dadAti sUtramadhyApayati tathA 'vAeMtaM vA sAijjaI' vAcayantamevaM vAcanAM dadataM zramaNAntaraM yaH zramaNaH zramaNI vA svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // 25 // sUtram--je bhikkhu aNNautthiyassa vA gAratthiyassa vA paDicchai paDicchaMtaM vA sAijjai / / sU0 26 // chAyA-yo bhikSuranyayUthikasya vA gRhasthasya vA pratIcchati pratIcchantaM vA svadate // 20 26 // cUrNI-'je bhikkhU ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'aNNautthiyassa vA' anyayUthikasya vA tApasaparivrAjakAdikasya 'gArasthiyassa vA gRhasthasya vA sakAzAt 'paDicchaI' pratIcchati-vAcanAM svIkaroti, tApasAdito gRhasthAd vA sUtramartha bA adhIte tathA 'paDicchaMtaM vA sAijjai' pratIcchantaM vA tApasAditaH sUtramartha vA adhIyAnaM zramaNAntaraM svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati // 26 // . sUtram-je bhikkhU pAsatyaM vAei vAeMtaM vA saijjai // sU0 27 // chAyA-yo bhikSuH pArzvasthaM vAcayati vAcayantaM vA svadate // 27 // carNI---'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhivakhU' yaH kazcid bhikSu zramaNaH zramaNI vA 'pAsatthaM' pArzvastham-jJAnadarzanacAritrasya pArzva-samIpe tiSThati yaH sa pArzvasthaH jJAnAdisamIpe sthitaH kintu na tadArAdhakaH, sa dravyeNa zramaNaH na tu bhAvena, tAdRzaM pArzvasthaM yaH zramaNaH zramaNI vA 'vAei' vAcayati- sUtrArthayorvAcanAM dadAti tathA 'vAetaM vA sAijjaI' vAcayantaM-pArzvasthaM sUtrArthayoH vAcanAM dadataM zramaNAntaraM svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati ||suu027|| sUtram-je bhikkhU pAsatthassa paDicchai paDicchaMtaM vA saaijji|| chAyA-yo bhikSuH pArthasthasya pratIcchati pratIcchantaM vA svadate // sU0 22 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcid bhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'pAsatyassa' pArzvasthasya-yathoktalakSaNasya sakAzAt 'paDicchai' pratIcchati-pArvasthAt sUtrArthayoradhyayana For Private and Personal Use Only Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 428 nizIthasUtra karoti tathA 'paDicchaMta vA sAijjai' pratIcchantaM vA-sUtrArthayoradhyayanaM kurvantaM zramaNAntaraM svadate-anumodate sa prAyazcittabhAgI bhavati tasyA''jJAbhaGgAdikA doSA api bhavanti tasmAtkAraNAt zramaNaH zramaNI vA pArzvastha sakAzAt adhyayanaM na kuryAt na kurvantamanumodayediti ||suu0 28 // evamavasannAdInAm aSTau sUtrANi vAcyAni tathAhi sUtram--je bhikkhU osannaM vAei0 // sU0 29 // osannassa paDicchai // suu030|| kusIlaM vaaei0|| sU0 31 // kusIlassa paDicchai0 // sU0 32 // NitiyaM vAei0 // sU0 33 // Nitiyassa paDicchai0 // suu034|| saMsattaM vAei0 // sU0 35 // je bhikkhU saMsattassa paDicchai paDicchaMtaM vA sAijjai / / sU0 29-36 // chAyA-yo bhikSuravasannaM vAcayati // suu029|| avasannasya pratIcchati0 ||s030|| kuzolaM vAcayati // 0 31 // kuzIlasya pratIcchatiH |suu 32 // naityikaM vAca. yati / / suu033|| naityikasya pratIcchati ||suu. 34|| saMsaktaM vAcayati0 // sU0 35 // yo bhikSuH saMsaktasya pratIcchati pratIcchantaM vA svadate // sU0 36 // ___ cUrNI-eSAM vyAkhyA pArzvasthasUtrasyeva kartavyeti / / sU0 29-36 // sUtram-taM sevamANe Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANaM ugghAiyaM // sU0 37 // // nisIhajjhayaNe egRNavIsaimo uddeso samatto // 19 // - chAyA-tat sevamAna Apadyate cAturmAsikaM parihArasthAnamudghAtikam ||suu037|| // nizIthAdhyayane ekonaviMzatitamoddezakaH samAptaH // 19 // cUrNI-'te' ityAdi / 'taM' tat-vikRtaM-krINAtItyArabhya saMsaktasya pratIcchatIti paryantam ekonaviMzatyudezakoktaM prAyazcittasthAnam 'sevamANe' sevamAnaH tasya pratisevanAM kurvan ekaM dvikamanekaM sarva vA prAyazcittasthAnaM pratisevamAnaH 'Avajjai' Apadyate-prApnoti 'cAummAsiyaM cAturmAsikam 'parihAradvANa parihArasthAnaM prAyazcittam ugghAiyaM udghAtirpha laghukamityarthaH laghucAturmAsikaM prAyazcittaM prApnotItyarthaH // sU0 37 // iti zrI-vizvavikhyAta-jagadvallabha-prasiddhavAcaka-paJcadazabhASAkalitalalitakalApAlApaka pravizuddhagadyapadhanaikagranthanirmApaka-vAdimAnamardaka-zrIzAhUchatrapatikolhApurarAjapradatta"jainazAstrAcArya"-padabhUSita-kolhApurarAjaguru-bAlabrahmacAri-jainAcArya-jainadharmadivAkara-pUjyazrI-ghAsIlAlavati-viracitAyAM "nizIthasUtrasya" cUrNibhASyAvarirUpAyAM vyAkhyAyAm ekonaviMzatitamodezakaH smaaptH||19|| For Private and Personal Use Only Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // viMzatitamoddezakaH vyAkhyAta ekonaviMzatitamodezakaH sAmpratamavasaraprApto viMzatitamodezako vyAkhyAyate, athAtra viMzatitamodezakasya pUrvoktodezakaiH saha kaH saMbandhaH ? iti cedatrAha bhASyakAraHbhASyam-hatthakammaM samArambha, vAyaNaMtamudAhiyaM / ettha tassa visuddhaTTA, pAyacchittaM nigajjai // 1 // chAyA-hastakarma samArabhya, vAcanAntamudAhRtam / atra tasya vizuddhayarya prAyazcittaM nigadhate // 1 // avacUriH- hastakarma samArabhya pArzvasthAdInAM vAcanAdAna-grahaNaparyantaM kutsitakarmaprakaraNaM prathamoddezakAdArabhya ekonaviMzatitamoddezakaparyantodezakeSu bRhatkalpAdau ca udAhRtaM kathitam , tAdRzaprAyazcittasthAnAnAM vizuddhaye vizeSato na kimapi prAyazcittaM pratipAditamittyatra viMzatitame uddezake teSAM hastakarmAdivAcanAdAnagrahaNaparyantacaraNavirAdhakaprAyazcittasthAnAnAM vizuddhayaMtha prAyazcitaM tathA prAyazcittaprakArazca nigadyatte-pratipAdyate, ayameva sambandhaH pUrvodezakaiH saha asyodezakasya bhavati, tadanena sambandhena AyAtasyAsya viMzatitamodezakasya prathamaM sUtraM vyAkhyAyate sUtram--je bhikkhU mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA apaliuMciya AloemANassa mAsiyaM, paliuMciyaM AloemANassa domAsiyaM // suu01|| chAyA-yo bhikSurmAsikaM parihArasthAnaM pratisevya Alocayet apratikucyA''. locayato mAsikaM pratikucyA''locayato dvaimAsikam ||suu0 1 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'mAsiyaM' mAsikam, tatra mAsena nirvRttaM mAsikam 'parihArahANaM' parihArasthAnam , tatra parihAraH- varjanam yadvA parihAro vahanaM, prAyazcittasya, yadvA parihiyate-parityajyate yo gurusAnnidhyAt sa parihAraH pApam , tathA tiSThanti prANinaH karmakaluSitA asmin iti sthAnam, parihArazca sthAnaM ceti parihArasthAnam 'paDisevittA' pratisevya-prakarSeNa tatsevanaM kRtvA 'AloejjA' Alocayet gurusamIpe svakRtaM pApasthAnaM prakAzayet 'jaha bAlo jaMpaMto' ityAdirUpeNa Alocayet yathA svabhAvato vizuddho bAlakaH svacaritamakapaTabhAvena pitroH purataH prakAzayati tathaiva gurusamIpe sarva prakAzayedityarthaH, tatra mAlocanA nAma yathA AtmanA jAnAti tathaiva guroH samIpe prakAzanam. tatra apaliuMciya AloemANassa mAsiyaM' aparikucya Alocayato mAsikam , tatra parikuzcanam-mAyA kapaTam , na parikucya iti aparikucya mAyAmakRtvetyarthaH, tathA ca mAyAmakRtvA Alocayata AlocanA For Private and Personal Use Only Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtre 124 svapApaprakAzanarUpAM-kurvataH zramaNasya zramaNyA vA mAsikaM gurukaM laghukaM vA pratisevanAsnusAri prAyazcittaM bhavati, pApasthAnasya pratisevanAM kRtvA kapaTarahitabhAvena upAgatAya ziSyAya pratisevanAnusAri laghukaM gurukaM vA prAyazcittaM gururdadhAt ityarthaH / 'paliuMciya AloemANassa domAsiyaM' parikucya Alocayato dvaimAsikam parikucya dvaimAsakapaTam Alocayata AlocanAM kurvataH ziSyasya sikaM laghukaM gurukaM vA prAyazcittaM gururdadyAditi / yadatra mAsikaM prAyazcittaM kathitaM tatra mAsaH paJcaprakArako bhavati tadyathA-nakSatramAsazcandramAsa RtumAsa AdityamAso'bhivaddhi tamAsazca, tatra nakSatramAsaH saptaviMzatyahorAtrapramANaH tathA ekasyAhorAtrasya ca ekaviMzatiH saptaSaSTibhAgAzca (2739 eSa lakSaNataH parimANatazca nakSatramAsaH / candramAsa ekonatriMzadahorAtrapramANaH tathA ekasyAhorAtra dinasya ca dvAtriMzad dvASa. STibhAgAzca (29-30) / RtumAsaH triMzadahorAtrapramANaH (30) / AdityamAsaH sArddhatriMzadinapramANaH (30) / abhivarddhitamAsastu ekatriMzadinAni, ekasya ca dinasya caturvizatyadhikazataskhaNDitasya ekaviMzatyadhika bhAgazatam (31221) / uktaJca ekkattIsaM ca diNA, diNabhAgasayaM tahekkavIsaM ca / abhivaDhio u mAso, cauvIsasaraNa chedeNa // chAyA-ekatriMzacca dinAni dinabhAgazataM tathaikaviMzatizca / / abhivaddhitastu mAsaH, caturvi zazatena chedena // iti| atra teSAM paJcAnAmapi nAsAnAM madhye karmamAsenA'dhikAraH, tatra kramamAsaH RtumAsaH trizadinAtmakaH, tapazcaryAdikaM prAyazcittaM ca RtumAsenaiva bhavati / prAyazcittadAne RtumAsasyaivAdhikArAditi / atha yadatra sUtre pratisevanamazubhakarmaNAM kathitaM tat pratisevanaM dvividhaM mUlaguNapratisevanamuttaraguNapratisevanaM ca, tatra punarmUlaguNapratisevanaM paJcavidhaM paJcamahAvatAtmakam , uttaraguNapratisevana dazavidham AlocanArha 1-atikramaNArha 2-tadubhayAI 3-vivekAha 4-vyutsAha 5-tapo'haM 6-chedAI 7 - mUlA 8-navasthApyAI 9-pArAJcika 10-bhedAt / punarapi ekaikaM dvividhaM dravyeNa kalpena ca, idaM prati sevanaM karmodayena bhavati, karma ca pratisevanayA bhavati bIjAGkuravat anayoH parasparApekSatvam, etAdRzapratisevanasyA''locanaM dviprakAreNa bhavati zuddha bhAvena kapaTabhAveca, tatra zuddhabhAvena mAlocayataH zuddhirbhavati, kapaTabhAvena Alocayatastu zuddhirna bhavati / tatra dRSTAnto yathA-AsIt kazcit narmadAtaTe nivasan bubhukSayA khinnaH tApasaH phalamUlAdikamAnetuM vanaM gatavAn, tatra istata paribhraman narmadAtaTe kutracit mRtamatsyakalevaraM prAptavAn, prApya tamevAnIya bhakSayitvA bubhukSAmapanItavAn parantu matsya For Private and Personal Use Only Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNimASyAvadhiH u020 sU01-3 mAsikAdipApasthAnapratisevinAM prAyazcittaprakAraH 431 bhakSaNena tasyodare vikRti tA ajIrNarogazca prAdurabhUt , tataH sa tApasastaM rogamapAka kamapi vaidya pRSTavAn-he vaidya ! madudare rogo jAtaH, vaidyaH prAha tvayA kiM bhakSitam ? tApasena kathitam -phalAdibhakSaNaM kRtam, tato vaidyaH tadanukUlamauSadhaM dattavAn parantu tAdRzauSadhena tasya rogo na zAntaH / punarapi tApaso vaidyAntikaM gatvA provAca-madudarAd rogo na gataH, tato vaidhaH prAha-bho tApasa ! satyaM vada kiM tvayA bhakSitam , tataH sa tApasaH kapaTarahitaH san satyameva kathitavAn yanmayA matsyabhakSaNaM kRtamiti, tato vaidyo vamanavirecanataH rogasya nivAraNaM kRtavAn, tApasaH svasthaH sabala cApi abhUt / evameva pApasthAnaM pratisevya yaH zramaNaH zramaNI vA sakapaTamAlocayati tasya zuddhirna bhavati krayAsiddhirapi na bhavati / atha yadi mAyArahitaH Alocayati tadA sa zudhyati; yathA vaidyasta tApasaM zuddhaM kRtavAn tathaiva vaidyarUpa AcAryaH tApasatulyaM zramaNaM zramaNI vA prAyazcittalakSaNavamanavirecanAdinA zodhayati / atha ca zuddhaH zramaNaH zramaNI vA janmajarAmaraNarogarahito'nantasukhabhAgI bhavatIti // 1 // sUtram-je bhikkhU dAmAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA apaliuMciya AloemANassa domAsiyaM, paliuMciya Aloe mANassa temAsiyaM // sU0 2 // chAyA-yo bhikSuH dvaimAsikaM parihArasthAnaM pratisevya Alocayet aparikucya Alocayato dvaimAsikaM. parikucya AlocayatastraimAsikam // sU. 2 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'domAsiya' dvaimAsikam dvAbhyAM mAsAbhyAM niSpannaM mAsadvayena nirvartanayogyam 'parihArahANaM' parihArasthAnaM pApaM pApajanakasAvadhakarmAnuSThAnam 'paDisevittA' pratisevya- kutsitakarmaNaH pratisevanAM kRtvetyarthaH 'AloejjA' Alocayet - AlocanAM kuryAt tatra 'apaliuMciya AloemANassa' aparikucya AlocayataH, tatrAparikucya-mAyAmantareNaiva zuddhAntaHkaraNena Alocayata AlocanAM kurvataH gurusamIpe prAyazcittasthAnaM prakAzayataH zramaNAdeH 'domAsiyaM dvaimAsikaM-laghukaM guruka vA prAyazcittaM pratisevanAnusAri gururdadyAt , 'paliuMciya AloemANassa' parikucya AlocayataH, tatra parikuSya sakapaTamAlocayataH AlocanAM prAyazcittaM kurvataH zramaNAdeH 'temAsiyaM' traimAsikaM prAyazcittaM dadyAt guruH, pratikuJcanAniSpannasya gurumAsasyAdhikasya prakSepAt / ayaM bhAvaH-yadi ko'pi zramaNaH zramaNI vA dvaimAsikaM prAyazcittasthAnaM pratisevya zuddhabhAvena gurusamIpe prAyazcittamabhilaSati tadA guruH tAdRzaziSyAya dvaimAsikaM laghukaM gurukaM vA prAyazcittaM dadyAt , atha yadi sakapaTamAlocayati tadA tramAsikaM laghukaM gurukaM vA prAyazcittaM dadyAt-mAyAprayuktamAsAdhikasyA''vazyakatvAt / udAharaNAdikaM pUrvasUtravadeva boddhavyamiti // sU0 2 // For Private and Personal Use Only Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 432 nizIthasUtre sUtram--je bhikkhU temAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA Alo. ejjA apaliuMciya AloemANassa temAsiyaM, paliciya, Alo emANassa cAummAsiyaM // sU0 3 // ___chAyA- yo bhikSuH traimAsikaM parihArasthAnaM pratisevya Alocayet aparikucya AlocayataH traimAsikam parikucya AlocayatazcAturmAsikam // sU0 3 // cUrNI- 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'temAsiya' traimAsikam-mAsatrayeNa nirvartanayogyam mAsatrayasaMpAdyamityarthaH 'parihArahANaM parihArasthAnam-pApaM pApajanakaM vA sAvadyakarmAnuSThAnam 'paDisevittA' pratisevya-prakarSeNa sevanAM kRtvA 'AloejjA' Alocayet-svakRtasAvadyakarmaNo gurusamIpe AlocanAM dadyAt , tatra ca 'apaliuMciya AloemANassa' aparikucya-AlocayataH- mAyAmakRtvA zuddhabhAvena gurusamIpe svakIyaM pApaM nivedayitvA pApasthAnamAlocayataH 'temAsiyaM' traimAsikaM prAyazcittaM laghukaM gurukaM vA pratisevanAnusAri gururdadhAditi / 'paliuMciya' parikucya-mAyApUrvakam 'AloemANassa' AlocayataH zramaNAdeH 'cAummAsiyaM' cAturmAsikam-mAsacatuSTayena nivartanayogyaM laghukaM gurukaM vA pratisevanAnusAri prAyazcittaM gururdadyAt , iti / ayaM bhAvaH-mAsikapApasthAnasya pratisevanAM kRtvA yadi kazcit zramaNaH zramaNI vA svakIyapApanivAraNAya gurusamIpe zuddha manobhAbena prAyazcittamicchet tadA gurustAdRzaziSyAya traimAsikaM laghukaM gurukaM vA prAyazcittaM pratisevanAnusAri dadyAt / atha yadi kadAcit mAyApUrvakamAlocayitumicchettadA guruH pratisevanAnusAri cAturbhAsikaM laghukaM gurukaM vA prAyazcittaM dadyAt-mAyAdaNDarUpeNa mAsAdhikyaM vadet / atrAyaM dRSTAntaH-astikasyacidrAjJo'tIva vallabhaH ekaH senApatiH, sa ca saGgrAme vividhazastreNAhataH taccharIre anekAni zalyAni praviSTAni tena durbalaH sa vaidyamAhUtavAn , AhUya ca svasyAsvAsthyakAraNaM provAca, tato vaidyo nirdiSTa sthAnAt zalyoddharaNaM kRtavAn parantu sa svastho nAbhUt pratidinaM durbala eva bhavati, zalyaniSkAsanasamaye zalyapIDayA pIDitaH eka zalyasthAnaM na darzitavAn tena svastho nAbhUt zalyasya zarIre vidyamAnatvAt , taSThalyaM zarIrAntarvidyamAnaM tasya svasthatAyAM pratibandhakam ata eva sa durbala eva bhavati, punarapi vaidyamAhUtavAn , AhUya ca avaziSTazalyasthAnaM darzitavAna, tato vaidyaH zalyaM niSkAsitavAn tena yodhaH svastho jAtaH / evaM vaidyasthAnIya AcAryaH yodhasthAnIyazramaNAdeH pAparUpaM zalyaM prAyazcittadvArA niSkAsya jJAnadarzanacAritralakSaNaM balaM saMpAdayati tasmAt zuddhabhAvenA''locanAM kuryAt na tu kapaTapUrvakamAlocayet , yadi kapaTabhAvenAlocayet tadA kapaTAparAdhanimittaka mAsAdhikyaM prAyazcittaM gururdadyAditi // sU0 3 // For Private and Personal Use Only Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNibhASyAvacUriH u0 20 sU04-6 mAsikAdiparihArasthAnapratisevanaprAyazcittavidhiH 433 sUtram-je bhikkhU cAummAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA apaliuMciya AloemANassa cAummAsiyaM, paliuMciya AloemANassa paMcamAsiyaM // sU0 4 // chAyA-yo bhikSuzcAturmAsikaM parihArasthAnaM pratisevya Alocayet-aparikucyAlocayataH cAturmAsika parikucya AlocayataH pAJcamAsikam // sU0 4 // cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'cAummAsiyaM cAturmAsikam-cAturmAsena caturbhiH mAsaiH nirvartanayogyam 'parihArahANaM' parihArasthAnampApasthAnam 'paDisevittA' pratisevya-pratisevanAM kRtvA 'AloejjA' Alocayet-AlocanAMkartumabhilapet 'apaliuMciya' aparikucya-mAyAmakRtvA 'AloemANassa' AlocayataH-- AlocanAM kurvataH zramaNAdeH 'cAummAsiyaM' cAturmAsikam caturbhirmAsaiH saMpAdanayogyam laghukaM gurukaM vA prAyazcittaM pratisevanAnusAreNa dadyAt 'paliuMciya AloemANassa paMcamAsiyaM' parikucyAkocayataH pAJcamAsikam, tatra parikucya mAyApUrvakamAlocanAM kurvataH pAJcamAsikam-mAsapaJcakena nirvartanayogyaM laghukaM gurukaM vA pratisevanAnusAri prAyazcittaM gururdadyAditi / ayaM bhAvaH-yatraivAparAdhe mAyArahitasya ziSyasya zramaNasyAnyasya vA cAturmAsikaM laghukaM gurukaM vA pratisevanAnusAri prAyazcittaM bhavati tatraivAparAdhe mAyAsahitasya pAJcamAsikaM laghukaM gurukaM vA pratisevanAnusAri prAyazcittaM dadyAt, mAsAdhikyasya mAyAprayojyatvAt / atra mAlAkArayodRSTAntaH- ekasminnagare dvau mAlAkArau nivasataH / tatraikena vasantasamaye bahUni puSpANi AnIya vidhinA sthApitAni, tAni dRSTvA krayakA upatiSThanti / upasthiteSu teSu krayakeSu mAlA nirmitA / taitviA mAlAkretRbhiH tasmai bahu mUlyaM dattaM puSkalo lAbho jAtaH / apareNa na puSpANi AnItAni, naiva ca mAlA nirmitA atastatsamIpe na ko'pi kretA AgataH, na tena ko'pi lAbho labdhaH / evaM yo mUlaguNottaraguNAparAdhAn na prakaTayati sa zuddhiM nirvANalAbhaM ca na labhate iti // sU0 4 // sUtram-je bhikkhU paMcamAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA apaliuMciya AloemANassa paMcamAsiyaM paliuMciya AloemANassa chammAsiyaM // sU0 5 // chAyA-yo bhikSuH pAJcamAsikaM parihArasthAnaM pratisevya Alocayet aparikucyAlocayataH pAJcamAsikaM parikucya AlocayataH pANmAsikam / / sU0 5 // 55 For Private and Personal Use Only Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 434 nizIthasUtre cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH niravadyabhikSaNazIlaH aSTavidhakarmakSapako vA 'paMcamAsiyaM pAJcamAsikam - paJcabhirmAsairnivarttana yogyam ' parihAradvANaM' parihArasthAnam-pApasthAnam 'paDisevittA' pratisevya tatpratisevanAM kRtvA 'AloejjA' mAlocayet AlocanAM kuryAt tatra 'apaliuMciya' aparikudhya- mAyAmakRtvA 'AloemANassa' AlocayataH 'paMcamAsiya' pAJcamAsikaM - laghukaM gurukaM vA prAyazcittaM pratisevanAnusAri gururdadhAt / 'paliuMci AloemANassa' parikucya - mAyAM kRtvA AlocanAM kurvataH zramaNAdeH 'chammAsiya' SANmAsikam - laghukaM gurukaM vA pratisevanA'nusAri prAyazcittaM gurubhirdAtavyamiti / SANmAsikaprAyazcittaviSaye parikuJcake meghadRSTAntaH yathA zaratkAliko megho garjanaM kRtvA no varSati, evaM he ziSya ! svamapi AlocayAmItyevaM prakAreNa pratijJAM kRtvA AlocayituM nArabdhavAnasi tatra yadi mAyAM kariSyasi tadA pratijJAbhraSTo bhaviSyasi ataH samyagAlocaya iti / tatra dvaimAsikAdi - parihArasthAneSu mAyApUrvakAlocake yathAkramamime dRSTAntAH saMbhavanti tadyathA - dvaimAsikaM parihArasthAnaM prAptasya pratikuzcakasya dRSTAntaH tApasaH 1, traimAsikaM parihArasthAnaM prAptasya yodho dRSTAntaH 2, cAturmAsikaM parihArasthAnaM prAptasya mAlAkAro dRSTAntaH 4, pAzcabhAsikaM parihArasthAnaM prAptasya meo dRSTAntaH 5 / tatra pratikuzJcanAyAM kRtAyAm 'samyagAlocaya mA pratikuzcanAM kuru' evamupalabdho yadi vadet bhagavan ! no kupyatu samyagAlocayAmi / tataH sa zrutavyavahArI guru: vAratrayamAlocanAM zRNuyAt / tatra tribhirvArairyadi sadRzamAlocayati tadA jJAtavyaM yadayaM samyakU pratikrAnta iti tadanantaraM yaddeyaM prAyazcittaM taddAtavyamiti / atha yadi visadRzamAlocayati tadA yathAyogyamadhikAdhikaM prAyazcittaM dadyAt yAvat SANmAsikamiti // sU0 5 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram -- teNa paraM paliuMcie vA apaliuMcie vA te caiva chammAsA || sU0 6 // chAyA- - tataH paraM parikuJcite vA aparikuJcite vA te patra SaNmAsAH // sU0 6 // cUrNI - pAzcamAsikaparihArasthAnasUtrANi kathayitvA SANmAsikaparihArasthAnaviSaye prAha'teNa paraM' ityAdi / 'teNa paraM' tataH param tato'nantaram pAzcamAsikAt parihArasthAnAt param-AlocanAkAle 'paliuMcie vA' parikuJcite vA - mAyAsahite vA 'apilauMcie vA ' aparikuJcite vA mAyArahite vA mAyApUrvakamamAyApUrvakaM vA Alocite ityarthaH 'te ceva chammAsA' te eva - SaNmAsAH ta eva pratisevanAniSpannA eva SaNmAsAH SaDeva mAsA nAdhikaM pratikuzcanAnimittamAropaNaM varttate tadadhikaprAyazcittasya abhAvAditi // sU0 6 // For Private and Personal Use Only Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNibhAdhyAvariH u0 20207-14 mAsikAdiparihArasthAnapratisevanaprAyazcittavidhiH435 sUtram--je bhikkhU bahusovi mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA apaliuMciya AloemANassa mAsiyaM paliuMciMya AloemANassa domAsiyaM // suu07|| __ chAyA-yo bhikSuH bahuzo'pi mAsikaM parihArasthAnaM pratisevya Alocayet aparikucya Alocayato mAsikaM parikucya Alocayato dvaimAsikam / / sU07 // cUrNI-'je bhikkhU' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'bahusovi' bahuzo'pi, atra bahutvaM tribhRtikaM vijJeyam / tataH triprabhRti vAratrayamapi mAsikaM parihArasthAnaM sevitvA RjubhAvena mAlocayato mAsikameva, kapaTabhAvena Alocayatastu dvaimAsikamiti / / sU0 7 // ___ evamagre 'bahusovidomAsiyaM' // sU08 // 'bahusovi temAsiyaM0' // sU09 // 'bahusobi cAummAsiyaM0 ||suu0 10 // 'bahusovi paMcamAsiyaM // s011|| iti catvAri sUtrANi vAcyAni / eSAM caturNAmapi sUtrANAmanayaiva rItyA yathAyogaM vyAkhyA'pi kartavyA // suu08-11|| sUtram-teNa paraM paliuMcie vA apaliuMcie vA te ceva chammAsA // chAyA-tataH paraM parikuJcite vA aparikuJcite vA te pava SaNmAsAH // sU0 12 // cUrNI-- 'teNa paraM' ityAdi / 'teNa paraM' tato'nantaraM pANmAsike parihArasthAne pratisevite AlocanAkAle 'paliuMcie vA apaliuMcie vA parikuJcite vA aparikuJcite vA parikuJcanayA vA aparikuJcanayA vA Alocite ityarthaH 'te ceba' te eva pratisevanAniSpannAH sthitAH 'chammAsA' SaNmAsAH nAdhikamapratikuJcanApratikuJcanAnimittamAropaNamiti // sU0 12 // sUtram-je bhikkhU mAsiyaM vA domAsiyaM vA temAsiyaM vA cAummAsiyaM vA paMcamAsiyaM vA eesi parihAraTThANANaM annayaraM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA apaliuMciya AloemANassa mAsiyaM vA domAsiyaM vA temAsiyaM vA cAummAsiyaM vA paMcamAsiyaM vA, paliuMciya AloemANassa domAsiyaM vA temAsiyaM vA cAummAsiyaM vA paMcamAsiyaM vA chammAsiyaM vA teNa paraM paliuMcie vA apalicie vA te ceva chammAsA ___ chAyA-yo bhikSurmAsikaM vA dvaimAsikaM vA traimAsikaM vA cAturmAsikaM vA pAJcamAsikaM vA eteSAM parihArasthAnAnAmanyatama parihArasthAna pratisevya Alocayet aparikucya AlocayataH mAsikaM vA dvaimAsika vA traimAsika vA cAturmAsikaMvA pAJcamAsika ghA parikucya AlocayataH dvaimAsika vA traimAsika vA cAturmAsika vA pAJcamAsika vA pANmAsika vA tataH paraM parikuJcite vA aparikuJcite vA te eva SaNmAsAH // sa0 13 // For Private and Personal Use Only Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 436 nizIthasutre 'cUrNI - 'je bhikkhU' ityAdi / spaSTaM pUrvasUtravadeva vyAkhyeyam // sU0 13 // sUtram -- je bhikkhU bahusovi mAsiyaM vA bahusovi domAsiyaM vA bahusovi temAsi vA bahusovi cAummAsiyaM vA bahusovi paMcamAsiyaM vA eesa parihAraTThANANaM aNNayaraM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA apaliuMciya AloemANassa mAsiyaM vA domAsiyaM vA temAsiyaM vA cAummAsiyaM vA paMcamAsiyaM vA paliuMciya AloemANassa domAsiyaM vA temAsiyaM vA cAummAsiyaM vA paMcamAsiyaM vA chammAsiyaM vA teNa paraM paliuMcie vA apaliuMcie vA te ceva chammAsA || sU0 14 // chAyA - yo bhikSuH bahuzo'pi mAsika vA bahuzo'pi dvaimAsika vA bahuzo'pi traimAsika vA bahuzospi cAturmAsika vA bahuzo'pi pAJcamAsika vA pateSAM parihArasthAnAnAM anyatarat parihArasthAnaM pratisevya Alocayet apratikucya AlocayataH mAsika' vA dvaimAsika vA traimAsika vA cAturmAsika vA pAJcamAsika vA pratikunya Alo. yataH dvaimAsika vA traimAsika vA cAtumAsika vA pAJcamAsika vA SANmAsikaM vA tataH para parikuJcite vA aparikuJcite vA te eva SaNmAsAH // sU0 14 // cU--' je bhikkhU' ityAdi / asyApyarthaH pUrvavadeva vyAkhyeyaH // sU0 14 // sUtram - je bhikkhu mAsiyaM vA sAiregamAsiyaM vA domAsiyaM vA sAiregadomAsiyaM vA temAsiyaM vA sAiregatemAsiyaM vA cAummAsiya vA sAiregacAummA siyaM vA paMcamAsiyaM vA sAiregapaMcamAsiyaM vA eesi parihAraTThANANaM aNNaya raM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA apaliuMciya AloemANassa mAsiyaM vA sAiregamAsiyaM vA domAsiya vA sAiregadomAsi vA temAsiyaM vA sAiregate mAsiyaM vA cAummAsiyaM vA sAiregacAummAsiyaM vA paMcamAsiyaM vA sAiregapaMcamAsiyaM vA paliuMciya AloemANassa domasiyaM vA sAiregadomAsiyaM vA temAsiyaM vA sAiregatemA siyaM vA cAummAsiyaM vA sAiregacAummAsiyaM vA paMcamAsiyaM vA sAiregapaMcamAsiyaM vA chammAsiyaM vA teNa paraM paliuMcie vA apali uMcie vA te ceva chammAsA // sU0 15 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhASyAvariHu0 20 sU015-16 mAsikAdiparihArasthAnapratisevanaprAyazcittavidhiH 437 chAyA-yo bhikSurmAsika vA sAtirekamAsika vA dvaimAsika vA sAtirekadai mAsika vA traimAsika vA sAtirekatraimAsika vA cAturmAsika vA sAtirekacAtumAsika vA pAJcamAsikaM vA sAtirekapAJcamAsikaM vA eteSAM parihArasthAnAnAmanyatamaM parihArasthAna pratisevya Alocayet-aparikuSya mAlocayataH mAsikaM vA sAtirekamAsikaM vA dvaimAsikaM vA sAtirekadvaimAsika vA traimAsikaM vA sAtirekatraimAsikaM vA cAtumAsika vA sAtirekacAtumAsika yA pAzcamAsika vA sAtirekapAJcamAsika vA parikucya AlocayataH dvaimAsikaM vA sAtirekadvaimAsika vA cAturmAsika vA sAtirekacAturmAsikaMvA pAJcamosika vA sAtirekapAJcamAsika vA pANmAsika vA tataH para parikuJcite vA aparikuJcite vA te eva SaNmAsAH // suu015|| cUrNI-je bhikkhU ityAdi / vyAkhyA spaSTA, navaram 'sAtireka' miti pUrvoktAdadhika vyAkhyeyam / sU0 15 // sUtram--je bhikkhU bahusovi mAsiyaM vA bahusA vi sAiregamasiyaM vA bahusovi domAsiyaM vA bahusovi sAiregadomAsiyaM vA bahusovi temAsiyaM vA bahusovi sAiregatemAsiyaM vA bahusovi cAummAsiyaM vA bahusovi sAiregacAummAsiyaM vA bahusovi paMcamAsiyaM vA bahutovi sAiregapaMcamAsiyaM vA eesiM parihAraTThANANaM aNNayaraM parihAra TThANaM paDisevittA AloejjA apaliuMciya AloemANassa bahusovi mAsiya vA bahusovi sAiregamAsiyaM vA bahusovi domAsiyaM vA bahusovi sAiregadomAsiyaM vA bahusovi temAsiyaM vA bahusovi sAiregatemAsiyaM vA bahusovi cAummAsiyaM vA bahusovi sAiregacAummAsiyaM vA bahasovi paMcamAsiyaM vA bahusovi sAiregapaMcamAsiyaM vA paliuMciya AloemANassa bahusovi domAsiyaM vA bahusovi sAiregadomAsiyaM vA bahusovi temAsiyaM vA bahusovi sAiregatemAsiyaM vA bahusovi cAummAsiyaM vA bahusovi sAiregacAummAsiyaM vA bahusovi paMcamAsiyaM vA bahusovi sAiregapamAsiyaM vA bahusovi chammAsiyaM vA teNa paraM paliuMcie vA apali ucie vA te ceva chammAsA // sU0 16 // For Private and Personal Use Only Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 438 nizIthasUtre chAyA - yo bhikSurbahuzo'pi mAsikaM vA bahuzo'pi sAtirekamAsikaM vA bahuzospi dvaimAsikaM vA bahuzo'pi sAtirekadvaimAsikaM vA bahuzo'pi traimAsika vA bahuzo'pi sAtireka traimAsika vA bahuzo'pi cAturmAsika vA bahuzo'pi sAtirekacAtumAsika vA bahuzospi pAJcamAsika vA bahuzo'pi sAtirekapAJcamAsika vA eteSAM parihArasthAnAnAmanyatamaM parihArasthAnaM pratisevya Alocayet aparikucya AlocayataH bahuzopi mAsikaM vA bahuzopi sAtirekamAsika vA bahuzo'pi dvaimAsika vA bahuzo'pi sAtirekadvaimAsikaM yA bahuzo'pi traimAsika vA bahuzo'pi sAtirekatraimAsikaM vA bahuzo'pi cAturmAsikaM vA bahuzo'pi sAtirekacAturmAsikaM vA bahuzo'pi pAJca mAsikaM vA bahuzo'pi sAtirekapAJcamAsika vA parikucya AlocayataH bahuzo'pi dvaimAsika vA bahuzo'pi sAtirekadvaimAsika vA bahuzo'pi traimAsika vA bahuzo'pi sAtirekatraimAsika vA bahuzovi cAturmAsika vA bahuzopi sAtirekacAturmAsika vA bahuzo'pi pAJca mAsika vA bahuzo'pi sAtirekapAJcamAsikaM vA bahuzo'pi SANmAsika vA tataH paraM parikuJcite vA aparikuJcite vA te eva SaNmAsAH // sU016 | Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 cUrNI 'je bhikkhU' ityAdi / vyAkhyA spaSTA, navaram - bahuza iti tryAdiprabhRtyanekavAramiti vAcyam / atra ziSyaH praznayati-sUtre yaduktam - SANmAsikaprAyazcittAdupari '.... te caiva chammAsA' te eva SaNmAsAH nAdhikamiti, tat kuto nASikaM prAyazcittaM varttate yathA mAsika parihArasthAnapratisevanAnimittakaprAyazcittAvasare sakapaTasya dvaimAsikaprAyazcittavidhAnaM kRtam tathA SaNmAsaprAyazcittAvasare sakapaTasya saptamAsAdikaM vaktavyam kintu tathA na kRtvA SaNmAsAvadhikameva prAyazcittaM pratikuJcanAyA avatikuJcanAyAzca vihitam / evameva ' bahusovi mAsi' ityAdisUtreSvapi SaNmAsAvadhikameva prAyazcittadAnaM vihitaM tadatra kiM kAraNam iti cet atrocyatesatyam, SaNmAsAdadhikaM prAyazvittaM pratikuJcitAya vaktavyam kintu iha jItakalpo'yam / ayaM bhAvaH yasya tIrthakarasya RSabhAdeH yAvatpramANakam utkRSTaM tapaHkaraNam, tasya tIrthakarasya zAsane'nyasAdhUnAmutkRSTaM prAyazcittadAnaM tAvatpramANakameva na tato'dhikaM kadAcidapi dAtavyaM bhavet, tato'ntimatIrthakarasya bhagavato mahAvIrasvAmina utkRSTaM tapaH SANmAsikam, tato mahAvIrasvAminaH zAsane sarvotkRSTaM prAyazcittadAnaM SANmAsikameveti bodhyam / tIrthakara RSabhadelasvAminaH zAsane dvAdazamAsikaM prAyazcittamAsIt bhagavatA AdinAthena dvAdazamAsikatapasaH samAcaritatvAt / madhyamAnAM dvAviMzatitIrthakarANAM zAsane tu aSTamAsikameva prAyazcitam tatra tapaHkaraNasya tathApramANatvAt iti / atra mahAvIrazAsane tu SANmAsikaparihArasthAna pratisevanayA'pi AlocanAM kurvato nAdhikamAropaNam, atastadeva - SANmAsikameva prAyazcittaM nAdhikamiti, atrAha bhASyakAra:-- " " For Private and Personal Use Only Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNimA yAvacUriH u0 20 sU017 mAsikAdiparihArasthAnatisevanaprAyazcittavidhiH 439 bhASyam- esA rII Ariya,-gaNaharamAihiM bhAsiyA mutte / paMca gamA NAyabvA, bahusovi ya sevaNAvisae // chAyA--eSA rItiH AryagaNadharAdibhirbhASitA sUtre / paJca gamA jJAtavyAH, bahuzo'pi ca sevanAviSaye // avacUriH -- 'esA' eSA-pUrvoktasUtraproktA 'rII rItiH prakAraH 'AriyagaNaharamAihiM' AryagaNadharAdibhiH tIrthakaragaNadharAdibhiH 'mutte' sUtre-Agame 'bhAsiyA' bhASitAprarUpitA, kutra viSaye ? ityAha-'bahusovi ya sevaNAvisae' bahuzo'pi-bahuvArAnapi sevanAviSayesevyamAnapApasthAnaviSaye 'paMca gamA' paJca gamAH-sUtraprakArAH 'NAyavvA' jJAtavyA iti / ayaM bhAva:prAyazcittadAnaM ca dravyakSetrakAlabhAvAdyAzritya sevituH pariNAmavizeSaM ca vicintyaiva bhavati, yathAanena dravyakSetrAdiviSaye kIdRzaM kAraNavizeSamAzritya pApasthAnaM sevitamityAdi, tathA-pApasthAnasevanasamaye'sya kIdRza AtmapariNAma AsIdityAdi, tathA pratisevakasya-RjujaDa-vakrajaDAditvamapi vicAraNIyaM bhavet , gItArthAgItArthatvAdikam AbhogAnAbhogAdikaM ca bhAvanIyaM bhavet , ityAdhanekakAraNAni vibhAvyaiva tIrthakaragaNadharAdibhireSA rItiH prarUpiteti nAtra kimapi zaGkAsthAnaM teSAmanantajJAnitvAditi // suu016|| sUtram-je bhikkhU mAsiyaM vA sAiregamAsiyaM vA domAsiyaM vA sAiregadomAsiyaM vA temAsiyaM vA sAiregatemAsiyaM vA cAummAsiyaM vA sAiregacAummAsiyaM vA paMcamAsiyaM vA sAiregapaMcamAsiyaM vA eesi parihAraTThANANaM annayaraM parihAraThANaM paDisevittA AloejjA apaliuMciya AloemANassa ThavaNijja ThAvaittA karaNijjaM veyAvaDiyaM gavie vi paDisevittA se vikasiNe tattheva Aruhiyavve siyA punviM paDiseviyaM pubbiM AloiyaM 1 pubviM paDiseviyaM pacchA Alo iyaM 2 pacchApaDiseviyaM pubbiM AloiyaM 3 pacchA paDiseviyaM pacchA AloiyaM 4, apaliuMcie apaliuMciyaM 1, apaliuMcie paliuMciyaM 2, paliuMcie apaliuMciyaM 3, paliuMcie paliuMciyaM 4, apaliucie apaliuMciyaM AloemANassa savvameyaM sakayaM sAhaNiya jaM eyAe paTThavaNAe paTTavie nivisamANe paDisevei se vikasiNe tattheva Aruhiyavve siyA // 17 // For Private and Personal Use Only Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 440.... . nizIthasatre chAyA-yo bhikSurmAsikaM vA sAtirekamAsikaM vA dvaimAsikaM vA sAtirekadvaimAsikaM vA traimAsikaM vA sAtirekatraimAsikaM vA cAturmAsikaM vA sAtirekacAturmAsika vA pAJcamAsikaM vA sAtirekapAJcamAsikaM vA eteSAM parihArasthAnAnAmanyatamaM parihArasthAnaM pratisevya Alocayet aparikucya AlocayataH sthApanIyaM sthApayitvA karaNIyaM vaiyAvRttyaM sthApite'pi pratisevya tadapi kRtsnaM tatraiva AropayitavyaM syAt , pUrva pratisevitaM pUrvamAlocitam 1, pUrva pratisevitaM pazcAdAlocitam 2, pazcAtpratisevitaM pUrvamAlocitam 3, pazcAtpratisevitaM pazcAdAlocitam 4, aparikuJcite aparikuJcitam 1, aparikuJcite parikuJcitam 2, parikuJcite aparikuJcitam 3, parikuJcite parikuJcitam 4; bhaparikuJcite aparikuJcitamAlocayataH sarvametat svakRtaM saMhatya yat etayA prasthApanayA prasthApito nirvizamAnaH san pratisevate tadapi kRtsnaM tatraiva AropayitavyaM sthAt // sU0 17 // cUrNI-yaH khalu prAyazcittakaraNasamaye punarapi pApasthAnaM pratisevate tamadhikRtya sUtramidaM pravartate-'je bhikkha' ityAdi / 'je bhikkhU' yaH kazcidbhikSuH zramaNaH zramaNI vA 'mAsiyaM vA mAsikaM dhA 'sAiregamAsiyaM vA' sAtirekamAsikaM vA kiJcidadhikaikamAsena saMpAditam , evaM dvaimAsikaM vA sAtirekadvaimAsikaM vA, traimAsikaM vA sAtirekatraimAsikaM vA, cAturmAsikaM vA sAtirekacAturmAsikaM vA atirekeNA'dhikena paJcadinAdyadhikena sahitaM cAturmAsimiti sAtirekacAturmAsikam , evam 'paMcamAsiyaM vA' pAJcamAsikaM vA 'sAiregapaMcamAsiyaM vA' sAtirekapAJcamAsikaM vA mAsapaJcakAt kiJcidadhikaM parihArasthAnam 'eesi' eteSAM pUrvoktAnAm 'parihAradvANANaM' parihArasthAnAnAM madhyAt 'annayaraM' anyatamaM yat kimapi anyatamamekaM 'parihArahANaM' parihArasthAnam prAyazcittasthAnam 'paDisevittA' pratisevya uparyuktapApasthAnamadhyAt yasya kasyApyekasya parihArasthAnasya pratisevanAM kRtvA 'AloejjA' Alocayet tAdRzapApasthAnaM prakaTIkuryAt , tatra 'apaliuMciya AloemANassa' aparikucya mAyAmakRtvAsslocayataH AlocanAM kurvataH zramaNAdeH / idaM khallu sUtraM parihAranAmakaprAyazcittatapasaH pratipAdakam atastasya parihAranAmakatapaso vidhimAha-'ThavaNijja' ityAdi, 'ThavaNijja ThAvaittA' sthApanIyaM sthApayitvA, tatra aparikucyAlocayataH parihAratapaso dAnasamaye AcAryaH tasmai tAdRzaM vidhimupadarzayati-yaH khalu pratisevakaH parihAratapasaH prAyazcittasthAnaM prAptavAn sa pari. hAranAmakatayA grahaNAya sarveSAM zramaNazramaNojanAnAM parijJAnAya sakalagacchasamakSaM nirupasarganimittakaM kAyotsarga pUrva karoti tasya pratisevakasya kAyotsargakaraNAnantaram AcAryaH pratisevakaM prati kathayati tvaM parihArI, ahaM kalpasthito'to yAvattava tapaH pUrNa bhaviSyati tAvadahaM vAcanAdirUpaM sAhAyyaM kariSyAmIti, anyo vA'nupArihArikastava vAcanAdisAhAyyaM kariSyati, anyo vA'nupArihArikastava vaiyAvRtyaM kariSyati, ityevaMrUpeNa 'ThavaNijja' sthApanIyam-sAhAyyAdyarthasthApa For Private and Personal Use Only Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org " cUrNibhASyAvacUriH u0 20 sU017 mAsikAdiparihArasthAnapratisevanaprAyazcittavidhiH 441 nayogyam - anupArihArikaM pArihArikAnukUlavattinaM kaJcitsAdhum 'ThavaittA' sthApayitvA - niyataM "kRtvA anupArihArikeNa vaiyAvRtyakAreNa ca 'kara NijjaM veyAvaDiyaM' karaNIyaM vaiyAvRttyam, asya parihAratapasi vartamAnasya yathAyogyamanuziSTayupAlambhopagrahalakSaNaM vaiyAvRtyaM karaNIyam | 'ThAvievi paDisevittA' sthApite'pi-anuziSTyupAlambhAdibhiH kriyamANe'pi vaiyAvRtye pratisevitA kadAcit kimapi aparAdhasthAnaM pratisevako bhavet pApasthAnaM seveta kathayecca he bhagavan! ahamamukaM prAyazcittasthAnamApannaH, tatastasya 'sevi' tadapi tatsaMbandhyapi prAyazcittam 'kasiNe' kRtsnam sabai pUrvasevitaM samprati sevitaM ceti dvayamapi 'tatyeva' tatraiva parihAratapasyeva 'Aruhiyavve siyA' AropayitavyaM syAt sarvaM saMmelanIyamityarthaH, atra pApasthAnasya pUrvapazcAtsevanAviSayAM catubhaGgIM darzayitumAha- 'puvvi' ityAdi, 'puvvi paDiseviyaM puvi AloiyaM' pUrva pratisevitaM - pUrvamAlocitam 1, atra pUrvamityatra padaikadeze padasamudAyopacArAt pUrvAnupUrvyA iti jJAtavyam, tatazcAyamarthaH-- gurulaghuparyAlocanayA pUrvAnupUrvyA laghupazcakAdikrameNa yat pratisevitam tat pUrvaM pUrvAnupUrvyA pratisevanAnukrameNa Alocitamiti prathamo bhaGgaH 1 / dvitIyabhaGgamAha - 'puvvi paDiseviyaM pacchA AloiyaM' pUrvaM pratisevitaM pazcAdAlocitam - pUrvaM gurulaghuparyAlocanayA pUrvAnupUrvyA mAsalaghukAdi pratisevitam tadanantaraM ca tathAvidhAlpaprayojanotpattau pramAdAdinA gurulaghuparyAlocanayaiva laghupacakAdi pratisevitam AlocanAsamaye ca pazcAt - pazcAnupUrvyA Alocitam - yathApUrva laghupaJcakAyAlocitam pazcAt laghumAsikAdikamAlocitamiti dvitIyo bhaGgaH 2 / atha tRtIyabhaGgaM darzayitumAha- 'pacchA paDiseviyaM' ityAdi 'pacchA paDiseviyaM puvi AloiyaM' pazcAtpratisevitaM pUrvamAlocitam, tatra pazcAnupUrvyA pratisevitaM gurulaghuparyAlocanAmantareNa pUrva gurumAsAdikaM pratisevitam pazcAt laghupaJcakAdIti AlocanAsamaye AnupUrvyA nAlocitam pUrva laghupaJcakAdyAlocitam pazcAt tadanantaraM gurumAsAdikamAlocitamiti tRtIyo bhaGgaH 3 / atha caturthabhaGgamAha - 'pacchA paDiseviyaM' ityAdi / 'pacchA paDiseviyaM pacchA AloiyaM' pazcAtpratise vitaM pazcAdAlocitam, tatra pazcAnupUrvyA pratisevitaM gurulaghuparyAlocanAdivirahitaM yathAkathaMcana pratisevitamiti pazcAt pazcAnupUrvyA AlocitaM pratisevanAnukrameNaiva Alocitam, athabA smRtvA smRtvA yathAkathaMcanApi Alocitamiti caturtho bhaGgaH 4 / atra prathamacaturthabhaGgau aprati kuJcanAyAm, dvitIyatRtIyabhaGgau tu pratikuzJcanAyAmiti apratikuzcita - pratikuJcitAbhyAmiyaM caturbhaGgIkRteti / tAmeva apratikuci apratikuJcitam ityetadviSayAM caturbhaGgIM darzayitumAha- 'apaliuMcie apauiMciyaM' ityAdi, 'apaliuMcie apaliuMciyaM' apratikuJcite apratikuJcitama, yadA skhalu aticArAn prAptavAn AlocanAkAle mAlocanAbhimukho bhavettadA sa evaM saMkalpayati yathA ye kecana mayi aticArAH jAtAste sarve'pi aticArA mayA AlocanIyAH na ko'pi gopa 56 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasU nIyaH evaM pUrvasaMkalpakAle apratikucile AlocanA samaye apratikuMcitameva AlocayatIti prathamo 1 atha dvitIyabhaGgamAha--apa liutrie paliuMciyaM' iti, 'apaliuMcie paliuMciya' pratikuJcite pratikucitam yathA- pUrva saMkalpakAle AlocanAvicArakAle apratikuJcitam - niSkapabhAvena samupasthitaH AlocanAsamaye tu pratikuJcitaM kapaTabhAvena AlocayatIti dvitIyo bhaGgaH 2, atha tRtIyabhaGgamAha 'paliuMcie apaliuMcithaM' pratikuJcite apratikuJcitam pUrvasaMkalpakAle pratikuJcitam yathA mayA na sarve aticArA AlocanIyAH evaMprakAreNa vUrvasaMkalpakALe pratikuJjite AlocanAsamaye antaHkaraNasya parAvartanAt apratikuJcitam - kapaTarahitaM yathA syAt tathA AlocayatIti tRtIyo bhaGgaH 3 / atha caturthabhaGgamAha - 'paliuMcie paliuMciyaM' pratikuJcite pratikuJcitam pUrvasaMkalpakAle pApasthAnpratisevakena pratikuJcitaM yathA mayA na sarve aparAdhA AlocanIyAH, tata evaMprakAreNa saMkalpakAle pratikuMcite tataH AlocanAkaraNasamaye'pi pratikucitaM kapaTameva AlocayatItyeSa caturtho bhaGgaH 4 / eSu caturSu bhaGgeSu madhye yat 'apaLiuMcie apaliuciyaM apratikuJcite apratikucitam pUrva saMkalpakAle niSkapaTena saMkalpitam AlocanA grahaNakAle'pi niSkapaTapUrvakam 'Alo emApassa' AlocayataH, tatazcAyamarthaH - yAvanto'ticArAH pratisevitAH tAn sarvAneva niravazeSamAlocayataH zramaNAde: 'savvameyaM' sarvametat yat yadA yattadaparAjAtam, yadi vA kathamapi pratikuJcatA kRtA syAt tataH pratikuJcanAniSpannaM yacca guruNA sahAlocanAkAle uccAsana tulyAsanopavezanAdijanitaM tathA yAca AlocanAsamaye asamA cArI sevitA tanniSpannaM ca sakalametat aparAdhakAriNA prAyazcitta pratisevakena zramaNAdinA 'sakrayaM' svakulam - svayameva AtmanA pratisevitam Atmanaiva kRtam 'sAhaNiya' saMhRtya - ekatra mIla millA, tathA punazca 'jaM eyAe' yat evayA anantarapUrvakathitayA SANmAsikyA ekamAsikAdikrayA vA 'paTTavaNAra' prasthApanayA pUrvakAle kRtasyAticArasya viSaye yA prasthApanA prAyacittadAnarUpA tathA prasthApanamA 'paTTavie' prasthApitaH - prAyazcitta karaNe niyojitaH 'nivvisamANe' nirvizamAna: tapaso nissaran prAyazcittasya caramaM tapaH sevamAnaH tapaH samApya tato nivarttayanityarthaH yat punaH pramAdato viSayakaSAyAdibhirvA 'paDi sevaI' pratisevate - pApasthAnasya pratise vanAM karoti tasyAM pratisevanAyAM yat prAyazcittaM prApyate 'sevi kasiNe' tadapi kRtsnam - tadapi sabai prAzcittam 'tatyeva' tatraiva pUrva prasthApite eva prAyazcitte 'Aruhiyantre siyA' AropayitavyaM syAt sarvamekatra saMmelanIyamityarthaH / / sU0 17 // sUtram -- je bhikkhU bahusovi mAsiyaM vA, bahusovi sAiregamAnsiyaM vA bahusovi domAsi vA bahusovi sAiregadomAsiyaM vA For Private and Personal Use Only Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paNibhASyAvacUriHu0 28 sU018-20 mAsikAdiparihArasthAnapratisevanaprAyazcittavidhiH zara bahusovi temAsiyaM vA bahusovi sAiregatemAsiya vA bahusovi cAummAsiya vA bahusovi sAiregacAummAsiyaM vA bahusovi parcamAsiya vA bahusovi sAiregapaMcamAsiyaM vA, eesi parihAraThANANaM aNNAyara parihAraThANaM paDisevittA AloejjA apali uMciya AloemANassa ThANa jja avaittA karaNijjaM veyAvaDiyaM avie vi paDisevittA se vikasiNe tattheva Aruhiyavve siyA, puvvaM paDiseviyaM puSvaM AloiyaM 1, puvvaM patiseviyaM pacchA AloiyaM 2, pacchA paDiseviyaM puvvaM AloiyaM 3, pacchA paDiseviyaM pacchA AloiyaM 4 / apaliuMcie apaliuMciyaM 1, apali acie paliuMciyaM 2, paliuMcie apaliuMciyaM 3, paliuMcie pali uMciyaM 4 / apaliuMcie apaliMciyaM AloemANassa savvameya sakayaM sAhaNiya je eyAe paTThavaNAe paTTavie nivisamANe paDisevA sevikasiNe tattheva Aruhiyavve siyaa|| sU0 18 // je bhikkhu mAsiyaM vA sAiregamAsiyaM vA domAsiya vA sAiregadomAsiyaM vA temAsiyaM vA sAiregatemAsiyaM vA cAummAsiya vA sAiregacAummAsiyaM vA paMcamAsiyaM vA sAiregapaMcamAsiyaM vA, eesi parihAraTThANANaM aNNayaraM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA pali. uMciya AloemANassa ThavaNijja ThAvaittA karaNijja vaiyaviDiyaM Thovie~ vipaDisevittA sevikasiNe tastheva Arahiyavve siyA, puci paDiseciyaM puci AloiyaM 1, pubbi paDiseviyaM pacchA AloiyaM 2, pacchApaDiseMkyiM puci AloiyaM 3, pacchApaDiseviyaM pacchAAloiyaM4, apaliuMcie apaliciyaM 1, apaliuMcie paliuMciyaM 2, paliMcie apaliciyaM 3, paliuMcie paliuMciyaM 4, paliuMcie paliu~ciye AloemANassa savvameyaM sakayaM sAhaNiya je eyAe paTThavaNAe paTTavie NivvisamANe paDisevai se vikasiNe tattheva Aruhiyavve siyA // sU0 19 // For Private and Personal Use Only Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 444 nizIthasatre je bhikkhU bahusovi mAsiyaM vA bahusovi sAiregamAsiyaM vA bahusAvi domAsiyaM vA bahusovi sAiregadomAsiyaM vA bahusovi temAsiyaM vA bahusovi sAiregatemAsiyaM vA bahusovi cAummAsiyaM vA bahusovi sAiregacAummAsiyaM vA bahusovi paMcamAsiya vA bahusovi sAiregapaMcamAsiyaM vA eesiM parihArahANANaM aNNayaraM parihArahANaM paDisevittA AloejjA paliuMciya AlAemANassa ThavaNijja ThAvaittA karrAgajjaM veyAvaDiyaM ThAvievi paDisevittA sevi kasiNe tattheva Aruhiyavve siyA puci paDiseviyaM pubbi AloiyaM 1, pubbi paDiseviyaM pacchA AlAiyaM 2, pacchA paTiseviyaM puci AlAiyaM 3, pacchApaDiseviyaM pacchA AlAiyaM 4 / apaliuMJcie apaliuMciyaM 1, apaliMcie paliuMciyaM 2, paliucie apaliuMciMya 3, paliuccie paliuciyaM 4 / paliuMcie paliuMciyaM AloemANassa sabameyaM sakayaM sAhaNiya je eyAe paTThavaNAe paTTabie nivisamANe paDisevei sevi kasiNe tattheva aaruhiyvvesiyaa|| sU0 20 // chAyA -yo bhikSurbahuzo'pi mAsikaM vA bahuzo'pi sAtirekamAsikaM vA, bahuzo'pi vaimAsikaM vA bahuzo'pi sAtirekadvaimAsikaM vA, baduzo'pi traimAsika vA bahuzo'pi sAtirekatraimAsikaM vA bahuzo'pi cAturmAsikaM vA bahuzo'pi sAtirekacAtumAsikaM vA bahuzo'pi pAzcamAsikaM vA bahuzo'pi sAtirekapAzcamAsikaM vA, pateSAM parihArasthAnAnAm anyatamaM parihArasthAnaM pratisevya Alocayet apratikucya AlocayataH sthApanIyaM sthApayitvA karaNIyaM vaiyAvRtyam, sthApite'pi pratisevya tadapi kRtsnaM tatraiva ArohayitavyaM syAt, pUrva pratisevitaM pUrvamAlocitam 1, pUrva pratisevitaM pazcAdAlocitam 2, pazcAt pratisevitaM pUrvamAlocitam 3, pazcAtpratisevitaM pazcAdAloci. tam 4 / aparikuJcite aparikuJcitam 1, aparikuJcite parikuJcitam 2. parikuJcite aparikuJcitam 3, parikuJcite parikuJcitam / aparikuJcite, aparikuJcitam AlocayataH sarvametat svakRtaM saMhRtya ya etayA prasthApanayA prasthApito nirvizamAnaH pratisevate tadapi kRtsnaM tatraiva ArohayitavyaM syAt // sU0 18 // / yo bhikSurmAsika vA sAtirekamAsikaM vA dvaimAsikaM vA sAtireka dvaimAsikaM vA traimAsikaM vA sAtirekatraimAsikaMvA cAturmAsikaM vA sAtirekacAturmAsikaM vA pAjyamAsikaM vAsatire For Private and Personal Use Only Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNi bhASyAvacUriH u0 20 sU021 parihArasthAnaprasthApitasyA''ropaNAvidhiH 445 kapAJca mAsikaM vA pateSAM parihArasthAnAnAm anyatamaM parihArasthAnaM pratisevya Alocayet parikucya AlocayataH sthApanIyaM sthApayitvA karaNIyaM vaiyAvRtyaM, sthApite'pi prati sevya tadapi kRtsnaM tatraiva ArohayitavyaM sthAt, pUrva pratisevitaM pUrvamAlocitam), pUrva pratisetitaM pazcAdAlocitam 2, pazcAtpratisevitaM pUrvamAlocitam 3 pazcAtpratisevitaM pazcAdAlocitam 4 / apratikuJcite apratikuJcitam 1, apratikuJcite pratikuJcitam 2, pratikuJcite pratikuJcitam 3, pratikuJcite pratikuJcitam 4 / pratikuJcite pratikucitamAlocayataH sarvametat svakRtaM saMhRtya ya patayA prasthApanayA prasthApito nirvizamAnaH pratisevate tadapi kRtsnaM tatraiva ArohayitavyaM syAt // sU0 19 // yo bhikSurvazo'pi mAsikaM vA bahuzo'pi sAtirekamAsikaM vA bahuzo'pi dvaimAsikaM vA bahuzo'pi sAtirekadvaimAsikaM vA bahuzA'pi traimAsikaM vA bahuzo'pi sAtirekatraimAsikaM vA bahuzospi cAturmAsikaM vA bahuzo'pi sAtirekacAturmAsikaM vA bahuzo'pi pAJcamAsikaM vA bahuzo'pi sAtirekapAJvamAsikaM vA eteSAM parihArasthAnAnAmanyatamam parihArasthAnaM pratisevya Alocayet pratikuvya AlocayataH sthApanIyaM sthApafear karaNIyaM vaiyAvRtyaM sthApite'pi pratisevya tadapi kRtsnaM tatraiva ArohayitavyaM syAt pUrvaM pratisevitaM pUrvamAlocitam 1, pUrva pratisevitaM paJcAdAlocitam 2, paJcAtprati sevitaM pUrvamAlocitam 3, paJcAtpratisevitaM pazcAdAlocitam 4 / apratikuJcite apratikucitam 1, apratikuJcite pratikubitam 2, pratikuJcite apratikucitam 3, pratikuJcite pratikuJcitam 4 / pratikuJcite pratikuJcitamAlocayataH sarvametat svakRtaM saMhRtya ya etayA prasthApanayA prasthApito nirvizamAnaH pratisevate tadapi kRtsnaM tatraiva ArohayitavyaM syAt // sU0 20 // cUrNI - idaM sUtratrayaM (18 - 19-20 ) bahuzaH sAtireketi saMyogarUpaM prAyazcittAropaNAviSayakaM bahuzaH sAtireketi saMyogamadhikRtya pUrvavadeva vyAkhyeyam / pUrvoktAnAM sarveSA parihArasthAna sevanaviSayakaprAyazcittasUtrANAmupasaMhAraM vaktukAmoM bhASyakAraH pUrvasUtrAtidezena prAha suttavibhAsA jA u hiTThimasute solasesu ya / sA ceva ihaM NeyA, ThavaNA - parihAra NANataM 1 // chAyA -- sUtravibhASA yA tu adhastanasUtreSu SoDazasu ca / saiva iha jJAtavyA sthApanA - parihAra- nAnAtvam ||1|| avacUri : - yA tu sUtravibhASA 'je bhikkhU' ityAdi sUtrAvayavavyAkhyA ekadvikatrikAdisaMyoga pradarzanasvarUpA adhastanasUtreSu - AdhasUtreSu SoDazasaMkhyakeSu varNitA sA eva vibhASA iha uparitaneSu saptadazAdArabhya ' bahusovi sAirega' iti saMyogasUtraparyanteSvapi sUtreSu jJAtavyA vaktavyetyarthaH / atha yadi saiva vaktavyatA ihApi tadA pUrvasUtrebhya eteSAM sUtrANAM ko vizeSastatrAha - For Private and Personal Use Only Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasatra 'ThavaNA' ityAdi, sthApanAparihAranAnAvaM-sthApanAparihAraviSaye bhedo jJAtavyaH, ayaM bhAva:adhastanapUrvasUtreSu AditaH SoDazastraparyantasUtreSu parihAratapo na kathitam , iha tu saptadazasUtrAdanantarasUtreSu parihAratapasaH pratipAdanaM kRtam , ityetAvAneva vizeSa iti // sU. 18-20 // idAnI mAsAdau prasthApite antarA yadanyadinamAsAdipApasthAnaM pratisevate tatra yasmin pApasthAne diksagrahaNapramAmaM prasthApitaM sthApanAvapaM bhavyate tadeva darzayati-'chammAsiyaM ityAdi / sUtram-chammAsiyaM parihAraTThANaM paThavie aNagAre aMtarA domAsiyaM parihAraTThANaM paDise vittA AloejjA ahAvarA vIsairAiyA ArovaNA AimajjhAvasANe saMaTuM saheuM sakAraNaM ahIMNamairitaM teNa paraM sakIM. sairAiyA do mAsA // sU0 21 // chAyA pANmAsika parihArasthAna prasthApito'nagAraH antarA dvamAsikaM parihArasthAnaM pratisevya mAlocayet athAparA viMzatirAtrikI mAropaNA AdimadhyAvasAne sArtha sahetuM sakAraNamahInAtiriktaM tena paraM saviMzatirAtrau dvau mAsau // sU0 21 / / cUrNI- 'chammAsiyaM' ityAdi / 'chammAsiyaM' pANmAsikam tatra ghaDiti saMkhyAvizeSalakSaNaM mAsikam, tatra mAnAni samayAvalikAdIni masatIti mAsaH, mAsI mAsAntakaH kAlaH parimANamasyeti mAsikam, SabhirmAsai niSpannaM yat tat pANmAsikam 'parihAradANaM' parihArasthAnam-parihArasya sthAnaM parihArasthAnam-sAvadhakarmaNAmanuSThAnalakSaNam tatprati 'paTTavie' prasthApitaH mazubhakarmaNAM kSayArtha sthApitaH prAyazcittaM vahamAna ityarthaH 'aNagAre' anagAra:-zramaNaH zramaNI vA 'aMtarA domAsiyaM parihArahANaM paDisevittA' antarA dvaimAsikaM parihArasthAnaM pratisevya tatra antarA madhye samArabdhaprAyazcittasya madhye ityarthaH dvaimAsikam-mAsadvayena saMpAdanayogyaM parihArasthAnaM pApasthAnam 'paDisevittA' pratisevya-prAyazcittakaraNasamaye'pi dvaimAsikaprAyazcittasthAnasya pratisevanaM kRtvA 'pAloejjA' Alocayet kRtapApakarmaNa AlocanA gurave darzayet / tatra mAyArahitabhAvena bAlocanAM kurvataH 'ahAvarA vIsaharAiyA' ArovaNo' athApara vizatirAtrikI AropaNA, tatraM athetyayamAnantaryArthako nipAtaH, aparA-mAsadvayAdanyA, yadi ayaM pANmAsikaM tapo vahan madhye dvaimAsikaM parihArasthAnaM pratisevate pratisevya mAyArahitamAlocayet tadA guruH tasmai pratisevitamAsadvayopariviMzatirAtrikI. AropaNA kartavyA viMzatirAtrisampAdanIyaprAyazcittaM vardhayediti bhAvaH / SaNNAM mAsAnAM tribhAgaM kRtvA tatra bhAgadvayaM parityajet , eka bhAgaM mAsadvayapramANaM prAyazcittaM punaraparaM dadyAt tadevaM mAsadvayasampAdyaM prAyazcittaM samIlayitvA viMzatirAtrikaM prAyazcittaM dadyAt / For Private and Personal Use Only Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAyAvadbhiH u0 20 sU0 22-26 parihArasthAnaprasthApitasyAropaNAvidhiH 89 satra rAnimahamamahosatrasyopalakSapAm satrAveva ahorAtrasna parisamApteH tadanaM niSkarSaH brAjA. litaSANmAsikaprAyazcitte eva punarapi dvaimAsikaparihArasthAnapratisevakAya viMzatyahorAtrapramANa punarapi prAyazcitta dadyAt-SaNmAsasya dvau dvau bhAgau parityAjyo ekaiko bhAgo grahItavyaH, tAvatA mAsayayuktaviMzatyahorAkAmAmakameca prAyazcittamApannaM bhavanti / mAsabhAgatrayaM vizadayatimaNmAsasya dvidvibhAgarUpeSu triSu bhAgeSu 'cAimajhAvasAne' AdimadhyAvasAme prAmAsasya Adau sadhye avaghAne ca dvibhAgarUle 'saaTuM' sArtham-tatra arthaH prayojanam yena prayojanena prayuktaH san tadAcaritam tena prayojanena sahitam 'saheu' sahetum , tatra hetuH sAmAnyakAraNam , yena hetunA prayuktaH san tadAcaritaM tatsahitam 'sakAraNaM' sakAraNam, vizeSArthahetukAraNaH prayuktaH san ladAcaritaM bhAsadyAtmakaM pharihArasthAnam apAtra saMpUrNa pANmAsikasambandhitimAsam visyahorAtrANAM vikArakaraNAt , laJca 'ahoNamaharita' mahInamatiriktam na hInaM nyUnaM nAtirikaM nAdhikam ekadvidinAdinApi na nyUna nApyadhika saMpUrNameva / ayaM bhAvaH-yadi pracalitAmAsikaprAyazcitta. karaNAvasare kenApi kAraNAdinA punarapi mAsadvayAtmakaparihArasthAnasya pratisevanaM karoti kRtvA cAkapaTamAlocayet tadA viMzatyahorAtraMdvimAsAdaparam prAyazcittaM dadhAt viMzatyahorAjAdhika saMpUrNamAsadvayaM prAyazcittaM drayAditi, ataeva 'teNa paraM savIsairAiyA do mAsA' tena paraM tasmA. pAmAsAduparItyarthaH saviMzatirAtriko dvau mAsau prAyazcittatvena bhavataH tatra na kiJcidapi hAtavyamiti bhAvaH // sU0 21 // sUtram-paMcamAsiyaM parihArahANaM paTTavie aNagAre aMtarA domAmAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AlIejjA ahAvarA vIsairAjhyA ArovaNA AimajhAvasANe saaThaM saheuM sakAraNaM ahINamatirisa teNa paraM savIsarAiyA dA mAsA // sU0 22 // ___ cAummAsiyaM parihAraTThANaM paTThavie aNagAre aMtarA domAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA vIsairAiyA ArovaNA AimajhAvasANe saaSTuM saheuM sakAraMNaM ahINamairisaM teNa paraM savIsairAiyA do mAsA // sU0 23 // lemAsiyaM parihArahANaM paTTavie aNagAre aMtarA domAsiyaM parihArahANaM paDisebittA AloejjA ahAvarA pIsairAiyA Aro For Private and Personal Use Only Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtre vaNA AimajjhAvasANe saaTTha saheDaM sakAraNaM ahINamairitaM teNa paraM savIsairAiyA dA mAsA // sU024 // domAsiyaM parihAraTThANa paTTavie aNagAre aMtarA domAsiyaM parihAraTThANaM paDise vittA AloejjA ahAvarA vIsairAiyA ArovaNA AimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairitaM teNa paraM savIsairAiyA do mAsA // suu025|| mAsiyaM parihAraTThANaM paTTavie aNagAre aMtarA domAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA vIsairAiyA ArovaNA AimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairitaM teNa paraM savIsairAiyA domAsA // sU0 26 // chAyA-- pAJcamAsikaM parihArasthAnaM prasthApito'nagAraH antarA dvaimAsikaM parihArasthAnaM pratisevya Alocayayet athAparA vizatirAtrikI AropaNA AdimadhyAva sAne sArtha sahetuM sakAraNamahInatiriktaM tena para saviMzatirAtriko dvau mAsau // sU0 22 // cAturmAsikaM parihArasthAnaM prasthApito'nagAraH antarA mAsikaM parihArasthAnaM pratisevya Alocayet athAparA vizatirAtrikI AropaNA AdimadhyAvasAne sArtha sahetuM sakAraNamahonamatiriktaM tena paraM saviMzatirAtriko dvau mAsau // sU0 23 // traimAsika parihArasthAna prasthapito'nagAraH aMtarA dvaimAsikaM parihArasthAna pratisevya Alocayet athAparA vizatirAtrikI AropaNA AdimadhyAvasAne sArtha sahetu sakAraNamahInamatiriktam tena paraM saviMzatirAtriko dvau mAsau // sU0 24 // dvaimAsikaM parihArasthAna prasthApito'nagAraH dvaimAsikaM parihArasthAnaM pratisevya Alocayet athAparA viMzatirAtrikI AropaNA sArtha sahetuM sakAraNamahInamatirikta tena paraM sarvizatirAtriko dvau maasau||suu0 25 / / mAsikaM parihArasthAnaM prasthApito'nagAro'ntarA dvaimAsikaM parihArasthAnaM pratisevya Alocayet athAparA vizatirAtrikI AroSaNA AdimadhyAvasAne sArtha sahetuM sakAraNamahInamatiriktam tena paraM maviMzatirAtriko dvau mAsau 26 / / sU0 22-26 // cUrNI-etAni pAJcamAsikaparihArasthAnaprasthApitAnagArasya dvaimAsikaparihArasthAnasevanasUtrAdArabhya cAturmAsika traimAsika dvaimAsika mAsikaparihArasthAnaprasthApitAnagArasya dvaimAsikaparihArasthAnasevanasUtraparyantAni paJca sUtrANi pANmAsikasUtravadeva pAzcamAsikAdiyathA For Private and Personal Use Only Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUNibhASyAvariH u0 20 sU0 27-29 parihArasthAnaprasthApitasyA''ropaNAvidhiH // 3 yogaM vyatyayena vyAkhyeyAni / vizeSastvayam-yat AdimadhyAvasAne pazcAdimAsAnAM yathAyogaM trayo bhAgAH karaNIyA iti // sU0 22-26 // pUrva pANmAsikAdimAsikaparyantaparihArasthAnaprasthApitA'nagArasya dvaimAsikaparihArasthAnasevane saviMzatirAtrikadvimAsaprAyazcittadAnasvarUpaM pradarzitam, atha saviMzatirAtrikadvimAsaprAyazcittasevanAsamaye tatrApi yaH kazcit sAdhuH punarapi dvaimAsikaparihArasthAna sevate tasya prAyazcitta vidhiM darzayati- 'sabIsairAiyaM' ityAdi / sUtram--savIsairAiyaM dAmAsiyaM parihAraTThANaM paThavie aNagAre aMtarA domAsiyaM parihAraThANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA vIsairAiyA ArovaNA AimajjhAvasANe saaThaM saheuM sakAraNaM ahINamairitaM teNa paraM sadasarAyA tiNNi mAsA // sU0 27 // chAyA-saviMzatirotrikaM dvaimAsika parihArasthAna prasthApito'nagAro'ntarAmA. sikaM parihArasthAnaM pratisevya Alocayet athAparA viMzatirAtrikI AropaNA AdimadhyAvasAne sArtha sahetuM sakAraNamahInamatiriktaM tena paraM sadazarAtrAstrayo maasaaH||suu027|| cUrNI-'savIsairAiyaM' ityAdi / 'savIsairAiyaM domAsiyaM' saviMzatirAtrikaM dvaimA. sikam , tatra viMzatirAtribhiH sahitamiti saviMzatirAtrikam-viMzatirAtryadhikaM dvaimAsikaM mAsadvayasaMpAdanayogyam 'parihArahANaM' parihArasthAnam-sAvadhakarbhAnuSThAnam , etAdRzakarmaNAM nirAkaraNAya tadanukUlaparihAratapasi 'padavie' prasthApita AropitaH 'aNagAre' anagAra-bhikSukaH-zramaNaH zramaNI vA 'aMtarA' antarA-tanmadhye'pi 'domAsiyaM parihAraTThANa paDisevittA' dvaimAsikaM parihArasthAnaM pratisevya dvaimAsikapApasthAnapratisevanaM kRtvA 'AloejjA' Alocayet-svakRtakarmaNaH prakAzanaM kuryAt tadA 'ahAvarA vIsairAiyA ArovaNA' athAparA-tato'nyA pUrve sevyamAnadvimAsAdanyA viMzatirAtrikI AropaNA, tatra tAdRzamaparaM dvaimAsikaM parihArasthAnamAsevya yadi akapaTamAlocayati tadA viMzatyahorAtrasya prAyazcittaM bhavati / tacca 'AimajjhAvasANe' AdimadhyAvasAne viMzatidivasAtmake pratibhAge 'saaTTa saheuM sakAraNaM ahINamairitaM' sArtha sahetukaM sakAraNa-mahInamatiriktam anyUnAnadhikam yat yat pratisevitaM tatsarvameva dAtavyaM prAyazcittarUpeNa / teNa paraM' tena tataH paraM prasthApitadvaimAsikaprAyazcittasya viMzatirAtrikAropaNAsahitasaviMzatirAtrikaM sarvasaMkalitaM prAyazcittam 'sadasarAyA tiNNi mAsA' sadazarAtrAstrayo mAsAHdazAhorAtrasahitAstrayo mAsAH prAyazcittasya bhavantIti // sU0 27 // For Private and Personal Use Only Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtre sUtram--sadasarAiyaM temAsiyaM parihAraTThANa paTTavie aNagAre aMtarA domAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA vIsairAiyA ArovaNA AimajjhAvasANe saaTTha saheuM sakAraNaM ahINamairittaM teNa paraM cattAri mAsA // sU0 28 // _chAyA sadazarAtrikaM traimAsikaM parihArasthAnaM prasthApito'nagAraH antarA dvaimAsikam parihArasthAna pratisevya Alocayet athAparA viMzatirAtrikI AropaNA AdimadhyAvasAne sArtha sahetuM sakAraNamahInamatiriktaM tena paraM catvAro mAsAH // sU0 28 // - cUrNI-'sadasarAiyaM' ityAdi / 'sadasarAiyaM temAsiyaM' sadazarAtrikaM traimAsikamdazAhorAtrasahitaM traimAsikaM pUrvasUtroktam 'parihArahANaM' parihArasthAnaM sAvadyakarmaNAmanuSThAnalakSaNam , tasmin sadazarAtrikatraimAsikapApanAzanAya parihAratapasi 'padvavie aNagAre' prasthApito'nagAraH prAyazcittakaraNAya niyukto bhikSukaH yadi 'aMtarA' antarA-madhye 'domAsiyaM pari sAraThANaM' dvaimAsikam mAsadvayasaMpAdanIyaM parihArasthAnam 'paDi sevittA AloejjA' prati'sevya pratisevanAM kRtvA Alocayet-gurusamIdhe AlocanA kuryAt tadA 'ahAvarA vIsairAiyA ArovaNA' athAparA viMzatirAtrikI AropaNA karttavyA prakRtaprAyazcittAdatiriktA viMzatirAtripramANA dAtavyA / kathamityAha-'AimajjhAvasANe' AdimadhyAvasAne pratyekabhAge 'saaTuM sahe sakAraNaM ahINamairittaM' sArtha sahetuM sakAraNamahInamatiriktaM sarva saMpUrNa prAyazcittaM dAtavyam 'taiNa paraM cattAri mAsA' tena param-tataH-pUrvasUtroktAtparaM sadazarAtrikamAsadvayaviMzatirAtrikAropaNasaMmelanAtparaM catvAro mAsAH prAyazcittarUpeNa bhavanti // sU0 28 // - sUtram-cAummAsiyaM parihAraTThANaM paTThavie aNagAre aMtarA domAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA vIsairAiyA ArovaNA AimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairittaM teNa paraM savIsairAiyA cattAri mAsA // sU0 29 // - chAyA--"cAturmAsikaM parihArasthAna prasthApito'nagAro'ntarA dvaimAsikaM parihArasthAnaM pratisevya Alocayet athAparA viMzatirAtrikI AropaNA AdimadhyAvasAne sAthai sahetuM sakAraNamahInamatiriktaM tena paraM saviMzatirAtrikAzcatvAro mAsAH // sU0 29 // - cUrNI-'cAummAsiyaM' ityAdi / 'cAummAsiyaM parihArahANaM' cAturmAsikaM parihArasthAnam-mAsacatuSTayena saMpAdanIyaM pUrvasUtroktaM parihArasthAnaM prati 'padvavie' prasthApitaH tasmin cAturmAsikaparihArasthAne samupasthApitaH 'aNagAre' anagAraH, zeSaM sarva pUrvasUtravadeva vyAkhyeyam , For Private and Personal Use Only Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNi bhAgyAvacUriH u0 2030-33 parihArasthAnaprasthApitasyA''ropaNAvidhiH 651 vizeSastvayam - atra sUtre sarva prAyazcittamAropaNAsahitam 'savIsairAiyA cattAri mAsA' saviMzati-ratrikA viMzatyahorAtrasahitAzcatvAro mAsAH prAyazcittarUpeNa bhavantIti zeSaM pUrvavaditi // sU029 sUtram - savIsairAiyaM cAummA siyaM parihAradvANaM pavie aNagAre aMtarA domAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA vIsairAiyA ArovaNA AimajjhAvasANe saahaM saheu sakAraNa ahINamaharita teNa paraM sadasarAiyA paMca mAsA || su0 30|| chAtha - sarvizatirAtrikaM cAturmAsikaM parihArasthAnaM prasthApito'nagAro'ntarA dvaimAsikaM parihArasthAnaM pratisevya Alocayet athAparA viMzatirAtrikI AropaNA Adi - madhyAvasAne sArtha sahetuM sakAraNama hInamatiriktaM tena paraM sadazarAtrikAH paJca mAsAH // 30 // cUrNI - 'savI sairAiyaM' ityAdi / savIsairAiyaM cAummAsiya' saviMzatirAtrikaM cAturmAsikam viMzatirAtrisahita mAsa catuSTaya saMpAdanayogyam ' parihAradvANaM' parihArasthAnam, atra viMzatyahorAtrasahiteSu caturSu mAseSu viMzatyahorAtrikAropaNAsaMmelane sarve 'sadasarAiyA paMca mAsA' iti dazAhorAtrasahitAH paJca mAsAH prAyazcitatvena bhavanti, zeSaM sarva pUrvavadeva vyAkhyeyamiti // sU030|| sUtram - sadasarAiyaM paMcamAsiyaM parihAraTThANaM paTTavie aNagAre aMtarA domAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA vIsarAiyA ArovaNA AimajjhAvasANe saahaM saheuM sakAraNa ahINamAharitaM teNa paraM chammAsA // sU0 31 // chAyA - sadazarAtrikraM pAJca mAsikaM parihArasthAnaM prasthApito'nagAro'ntarA dvaimAsikaM parihArasthAnaM pratisevya Alocayet athAparA viMzatirAtrikI AropaNA AdimadhyAvasAne sArtha sahetuM sakAraNamahInamatiriktaM tena paraM SaNmAsAH // 31 // cUrNI - 'sadasarAiyaM' ityAdi / 'sadasarA iyaM paMcamAsika' sadazarAtrikaM pAJcamAsikam, pUrvasUtrasaMprAptaM dazAhorAtrasahitaM pAJcamAsikama, zerSaM sarvaM pUrvavad vyAkhyeyam, vizeSastvayam atra dazAhorAtrika pAJca mAsikaprAyazcitte viMzatirAtrikI AropaNA bhavati 'teNa paraM chammAsA' tataH sarvasaMkalitAH aaH SaD pAsA bhavanti, na SaNmAsAdadhikaM prAyazcittaM bhavatIti // sU0 31 // atha SANmAsikAdiparihArasthAnaprasthApanAyAM mAsikaparihArasthAnapratiseknAyAM pAkSikAropaNAviSayaM prAyazcittavidhi pradarzayati- 'chammA siyaM' ityAdi / sUtram - chammAsayaM parihAraTThANaM paTTavie aNagAre aMtarA mAsiya parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA pakkhiyA ArovaNA For Private and Personal Use Only Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jara nizIthasU AimajjhAvasANe asaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairittaM teNa paraM divaDDo mAso // sU0 32 // chAyA-pANmAsikaM parihArasthAnaM prasthApito'nagAro'ntarA mAsikaM parihArasthAna pratisevya Alocayet athAparA pAkSikI AropaNA AdimadhyAvasAne sArtha sahetuM sakAraNamahInamatirikta tena paraM dvayaM? mAsaH ||suu0 3 // cUrNI-'chammAsiyaM' - ityAdi / 'chammAsiyaM parihAraTThANaM' pANmAsikaM parihArasthAnam-mAsaSaTkena saMpAdanayogyaM parihArasthAnaM pratisevya tat pApanirAkaraNAya pANmAsikaparihAratapasi 'paTTavie aNagAre' prasthApito'nagAraH tAdRzaprAyazcittakaraNAya tatra niyojito bhikSuH yadi 'aMtarA' antarA-tanmadhye tAdRzaprAyazcittakaraNAvasare pramAdato mohanIyakarmoM. dayAdvA 'mAsiyaM parihAraTThANaM' mAsikaM parihArasthAnaM pratisevate 'paDisevittA' pratisevyamAsikaparihArasthAnasya pratisevanAM kRtvA tAdRzakarmaNAM vinAzAya 'AloejjA' AlocayetsvakRtapApasya gurusamIpe prakAzanaM kuryAt / tatrAkapaTabhAvena AlocanAM kurvataH zramaNAdeH 'ahAvarA pakkhiyA ArovaNA' athAparA pAkSikI AropaNA, arthAt-prAyazcittamadhye punaH pratisevitaparihArasthAnatyApanodanAya mAsamadhye paJcadazadivasasyaiva prAyazcittaM dAtavyam , kathamityAha'AimajyAksANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamaharita' AdimadhyAvasAne sahetuM sakAraNamahInamatiriktam-na nyUnaM nAdhikaM paripUrNa prAyazcittaM dAtavyam na kiJcidapi parityaktavyam / 'teNa paraM divaDDho mAso' tena paraM ya? mAsaH paJcadazadivasAdhika eko mAsaH prAyazcittarUpeNa bhavati, atra pAkSikAropaNAyAH sadbhAvAdiiti // sU0 32 // sUtram-paMcamAsiyaM parihAraTThANaM paTTavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA pakkhiyA ArovaNA AimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairittaM teNa paraM divaDDo mAso |suu0 33 // chAyA--pAJcamAsikaM parihArasthAna prasthApito'nagAro'ntarA mAsikaM parihArasthAna pratisevya Alocayet athAparA pAkSikI AropaNA AdimadhyAvasAne sArtha saheta sakAraNamahInamatiriktaM tena paraM dvayoM mAsaH ||suu0 33 // - sUtram--cAummAsiyaM parihAraTThANaM paTTavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA pakkhiyA ArovaNA AimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairitaM teNa paraM divaDDo mAso // sU0 34 // For Private and Personal Use Only Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNibhApyAvaNiH u0 20 sU0 34 39 parihArasthAnaprasthApitasyA''ropaNAvidhiH 453 chAyA-cAturmAsikaM parihArasthAnaM prasthApito'nagAro'ntarA mAsikaM parihArasthAna pratisevya Alocayet athAparA pAkSikI AropaNA AdimadhyAvasAne sArtha sahetu sakAraNamahInamatiriktaM teNa paraM dvayoM mAsaH / / sU0 34 // sUtram-temAsiyaM parihAraTThANaM paTTavie aNagAre aMtaga mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA pakkhiyA ArovaNA AimajjhAvasANe saaTThaM saheDaM sakAraNaM ahINamairittaM teNa paraM divaDDho mAso // sU0 35 // chAyA--traimAsika parihArasthAnaM prasthApito'nagAro'ntarA mAsika parihArasthAna pratisevya Alocayet athAparA pAkSikI AropaNA AdimadhyAvasAne sArtha sahetu sakAraNamahInamatiriktaM tena para dvayoM mAsaH // sU0 35 // sUtram-domAsiyaM parihAraTThANaM paTThavie aNagAre aMtarA mAsiyaM pArahAraTThANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA pakkhiyA ArovaNA AimajjhAvasANe saaLaM saheuM sakAraNaM ahINamairitaM teNa paraM divaDDho mAso // sU0 36 // .. chAyA-dvaimAsikaM parihArasthAnaM prasthApito'nagAro'ntarA mAsikaM parihArasthAnaM pratisevya Alocayet athAparA pAkSikI AropaNA AdimadhyAvasAne sAthai sahetu sakA. raNam ahInamatirikta tena paraM dvaSoM mAsaH // 1036 / / sUtram-mAsiyaM parihAraTThANaM paTTavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA pakkhiyA ArovaNA AimajjhAvasANe saaTTa sahe sakAraNaM ahINamairittaM teNa paraM divaDDo maaso|| mU0 37 // ___ chAyA-mAsikaM parihArasthAna prasthApito'nagAro'ntarA mAsika parihArasthAna pratisevya Alocayet athAparA pAkSikI AropaNA AdimadhyAvasAne sArtha sahetuM sakAraNamahInamatirikta tena paraM dvayoM maasH|| sU0 37 // cU!-- pUrva pANmAsikaparihArasthAne prasthApitasya tanmadhye mAsikaparihArasthAnapratisevanAyAM pAkSikI mAropaNA tena dvayoM mAsaH prAyazcittatvena bhavatItyuktaM tathaiva pAJcamAsikacAturmAsika-traimAsika-dvaimAsika-mAsika-parihArasthAnaprasthApitAnagArasyApi tanmadhye mAsikaparihArasthAnapratisevanAyAM pAkSikI AropaNA bhavati tena paraM dvayoM mAsaH prAyazcittasya bhavatIti For Private and Personal Use Only Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizothasatra pAJcamAsikAdita Arabhya mAsikaparyamtAmi paJcApi sUtrANi vyAkhyeyAnIti viramyate / / sU0 37 // tadevaM pUrvokteSu pANmAsikAdiSu SaTsu sUtreSu dvayoM mAsaH prAyazcittatvena pratipAditaH / atha yo dvayardhamAsikaparihArasthAnaprasthApitaH san tanmadhye yadi mAsikaparihArasthAnaM pratisevate tadviSayakaM prAyazcittavidhimAha--'divaDDhamAsiya' ityaadi| sUtram-divaDDhamAsiyaM parihAraTThANaM paTThavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA pakkhiyA ArovaNA AimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairitaM teNa paraM do mAsA // suu038|| chAyA-dvayardhamAsika parihArasthAna prasthApito'nago'ntarA mAsika parihArasthAna pratisevya Alocayet athAparA pAkSikI AropaNA sArtha sahetu sakAraNamahInamatirikta tena para chau mAsau // sU0 38 / ___ cUrNI- 'divaDmAsiyaM' ityAdi / 'divaDDmAsiyaM' dvayardhamAsikam dvitIyo'dhoM yatra sa dvacaH sa mAso yatra tad dvayarthamAsikam 'parihArahANaM' parihArasthAnaM pApaprayojaka karmAnuSThAnaM tatprati 'paddhavie, prasthApitaH tAdRzakarmavinAzAya tAdRzaprAyazcittakaraNAya niyojitaH 'aNagAre' anagAro-bhikSukaH 'aMtarA' antarA-madhye 'mAsiyaM parihArahANa' mAsikaM parihArasthAnam piDisevittA' pratisevya-parihArasthAnapratisevanAM kRtvA 'AloegjA' Alocayet tasya 'ahAvarA pakkhiyA AroSaNA' athAparA pAkSikI paJcadazadivasapramANAtmikA AropaNA prAyazcittadAnarUpA prastutatapaHsthApitaprAyazcittAdadhikaM pAkSikaM prAyazcittaM dAtavyam / tacca 'AimajjhAvasANe' AdimadhyAvasAne 'samaI saheuM sakAraNaM ahINamaharitaM' sArtha sahetukaM sakAraNamahInamatiriktam pratisevitAnusAraM sarva prAyazcittarUpeNa dAtavyaM na kimapi tyaktavyam 'teNa paraM do mAsA' tena paraM dvau mAsau tataH paraM sarva dvau mAsau prAyazcittarUpeNa bhavataH / dvayardhamAsikaprAyazcitte AropaNAyAH pakSaH saMmelyate tadA paripUrNoM dvau mAsau jAyete iti bhAvaH // sUtram-domAsiyaM parihAraTThANaM paThavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA pakkhiyA ArovaNA AimajjhAvasANe saaLaM saheuM sakAraNaM ahINamairitaM teNa paraM aDDA ijjA mAsA // sU0 39 // chAyA- dvaimAsikaM parihArasthAnaM prasthApito'nagAro'ntarA mAsika parihArasthAna pratisevya Alocayet athAparA pAkSikI AropaNA AdimadhyAvasAne sArtha sahetu sakAraNam ahInatirikta tena param sAdhatRtIyau mAsau // su. 39 // For Private and Personal Use Only Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNimAmyAvacUriH u0 2. sU. 40-43 parihArasthAnaprasthApitasyA''ropaNAvidhiH 455 cUrNI-'domAsiyaM' ityAdi / 'daumAsiya parihArahANaM' dvaimAsikaM pUrvasUtrasaMprApta parihArasthAnam 'paTTavie amagAre' prasthApito'nagAra; ityAdi vyAkhyA spaSTA / atra vizeSasvayam - yadA dvaimAsikaparihArasthAnasebanAyAM pAkSiko AropaNA saMmelyate tadA 'aDDAijjA domAsA' arghatRtIyau dvau mAsau prAyazcittarUpeNa bhavataH iti // sU0 39 // . sUtram-aDDAijjamAsiyaM parihAraTThANaM pavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihAraThANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA pakkhiyA ArobaNA AimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairittaM teNa paraM tiNNi mAsA // suu040|| ___ chAyA-sArdhadvaimAsika' parihArasthAna prasthApito'nagAro'ntarA mAsika parihArasthAna pratisevya Alocayet athAparA pAkSiko AropaNA AdimadhyAvasAne sArtha sahetu sakAraNamahInamatirikta tena paraM trayo mAsA ||suu. 40 // / . cUrNI- 'aTThAijjamAsiyaM' ityAdi / 'aDDhAijjamAsiya' ardhatRtIyamAsikam sArdhamAsadvayaM pUrvasUtrasaMprAptam 'parihAraTThANaM' parihArasthAnaM prati 'paTTavie' prasthApito'nagAraH, ityAdi vyAkhyA prAgvat, atra sArdhadvaimAsikaparihArasthAnapratisevanAyAM pAkSikI AropaNA saMmelyate tadA 'tiNNi mAsA' trayo mAsAH prAyazcittarUpeNa bhavantIti // sU0 40 // sUtram-temAsiyaM parihAraTThANaM paTThavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA pakkhiyA ArovaNA AimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairittaM teNa paraM achuTTA mAsA / / sU0 41 // chAyA -- traimAsika parihArasthAna prasthApito'nagAro'ntarA mAsika parihArasthAna pratisevya Alocayet athAparA pAkSiko AropaNA AdimadhyAvasAne sArtha sahetuM sakAraNamahInamatirikta tena param ardhacaturthA mAsAH // su. 41 // cUrNI-'temAsiyaM' ityAdi / 'temAsiyaM parihArahANaM paTTavie' traimAsikaM pUrvasUtrasaMprApta parihArasthAnaM . prasthApito'nagAraH, zeSaM pUrvavat, matra sarva prAyazcittam 'adhuvAmAsA' iti ardhacaturthAH, caturthaH ma| yantra te ardhacaturthAH-sArdhAstrayo mAsA bhavanti, yadA triSu mAseSu pAkSikI AropaNA saMmelyate tadA sArdhAtrayo mAsAH prAyazcittarUpeNa bhavantIti bhAvaH // sU041 // For Private and Personal Use Only Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 456 nizIthasUtre sUtram-aTuTThamAsiyaM parihAraTThANaM paTThavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA ahaavr| pakkhiyA Aro, vaNA AimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairittaM teNa paraM, cattAri mAsA // sU0 42 // chAyA-ardhacaturthamAsika parihArasthAna prasthApito'nagAro'ntarA mAsika parihArasthAna pratisevya Alocayet athAparA pAkSikI aropaNA AdimadhyAvasAne sArtha sahetuM sakAraNamahInamatirikta tena paraM catvAro mAsAH // sU0 42 / cUrNI--asyApyarthaH pUrvasUtravadeva jJAtavyaH, vizeSastvayam-'achuTTamAsiyaM' ardhacaturthamAsikam-sArdhatraimAsikaM-yat pUrvasUtre saMprAptaM tat prati tatra prasthApito'nagAraH, ityAdi pUrvavad vyAkhyeyam, 'teNa paraM' tadanantaraM sarva prAyazcittaM 'cattAri mAsA' catvAro mAsA bhavanti / yadA sArdheSu triSu mAseSu pAkSikI AropaNA saMmelyate tadA paripUrNAzcatvAro mAsAH prAyazcittarUpeNa bhavantIti bhAvaH // sU0 42 // sUtram-cAummAsiyaM parihAraTThANaM paTThavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihArahANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA pakkhiyA ArovaNA AimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairitaM teNa paraM aDDapaMcamA mAsA // suu043|| chAyA-cAturmAsika parihArasthAna prasthApito'nagAro'ntarA mAsika parihArasthAnam pratisevya Alocayet athAparA pAkSikI AropaNA AdimadhyAvasAne sArtha sahetu sakAraNamahInamatiriktaM tena param arddha paJcamA mAsAH // 20 43 // cUrNI-'cAummAsiyaM' ityAdi / 'cAummAsiyaM parihAraTThANaM paTTavie aNagAre cAturmAsikaM pUrvasUtrasaMprAptaM parihArasthAnam 'padavie' prasthApitaH-tAdRzaprAyazcitte niyojitaH 'aNagAre' anagAro bhikSukaH, zeSaM pUrvavad vyAkhyeyam , atra sarva prAyazcittam- caturSu mAseSu pAkSikI AropaNAyAH saMmelanena 'aDDhapaMcamA mAsA' iti arddhaH paJcamo yatra te arddhapaJcamAH, etAdRzA mAsAH sArdhAzcatvAro mAsA bhavantIti bhAvaH // sU0 43 // sUtram--aDDapaMcamamAsiyaM parihAraTThANaM paTThavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihArahANaM paDisebittA AloejjA ahAvarA pakkhiyA ArAvaNA AimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairitaM teNaparaM paMca mAsA // suu044|| For Private and Personal Use Only Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vibhAvacariH u060 sU044-46 parihArasthAnaprasthApitasyA''ropaNAvidhiH 457 chAyA-gapaJcamamAsika parihArasthAna prasthApito'namAro'ntarA mAsika parihArasthAna atisevya Alocayet bhathAparA pAkSikI AropaNA AdimadhyAvasAne sArtha pokhaM sakAraNamahInamatirikta tena paraM paJca mAsAH // sU0 44 // cUrNI--'aDDhapaMcamamAsiyaM' ityAdi / 'aDDhapaMcamamAsiya' arddhapazcamamAsikam catvAro mAsAH saMparNAH pazcamamAsasyAjhai bhAga iti apaJcamamAsikaM yat pUrvasUtre saMprAptaM tat ityAdi vyAkhyAnaM pUrvavat kartavyam, kevalaM tena param-tataH pazcAt-atrApi ardhapaJcamamAseSu iti sArdheSu caturyu mAseSu yadi pAkSikI AropaNA saMmelyate tadA paripUrNAH paJca mAsA prAyazcittarUpeNa bhavantIti bhAvaH // sU0 44 // sUtram-paMcamAsiyaM parihArahANaM paTTavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA pakkhiyA ArovaNA AimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairittaM teNa paraM aDDachaTThA mAsA // sU0 45 // chAyA-pAzcamAsika parihArasthAna prasthApito'nagAraH antarA mAsika parihArasthAna pratisevya Alocayet athAparA pAkSikI AropaNA AdimadhyAvasAne sArtha sahetu sakAraNamahInamatirikta tena paramarddhaSaSThA mAsAH ||suu0 45 // cUrNI--paMcamAsiya' ityAdi / 'paMcamAsiya parihArahANaM' pAJcamAsikaM yatpUrvasUtrasaMprAptaM tat parihArasthAnaM prasthApito'nagAraH, ityAdi sarva pUrvavadeva vyAkhyeyam / atra paJcasu mAseSu pAkSikI AropaNA saMmelyate tadA 'aDDhachaTThA mAsA' iti arddhaSaSThA mAsAH-sArdhAH paJcamAsAH prAyazcittarUpeNa bhavantIti bhAvaH // sU0 45 // sUtram-addhachaTThamAsiyaM parihAraTThANaM paTTavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA pakkhiyA ArovaNA AimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNa ahINamairitaM teNa paraM chammAsA / / suu046|| // nizIhanjhayaNe vIsaimo uddeso samatto // 20 // chAyA-arddha SaSThamAsika parihArasthAna prasthApito'nagAro'ntarA mAsika parihArasthAna pratisevya Alocayet athAparA pAkSikI AropaNA AdimadhyAvasAne sArtha sahetu sakAraNamahInamatirikta tena paraM SaNmAsAH ||suu0 46 // // nizIthAdhyayane viMzatitamoddezakaH samAptaH // 20 // For Private and Personal Use Only Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 458 nizIthasUtre cUrNI -- ' addhachaTTamAsiyaM' ityAdi / 'addhachaTTamAsi' ardhaSaSThamAsikam, paJca mAsAH saMpUrNAH SaSThamAsasya arko bhAgaH ityevamarddhAdhikaM pAJcamAsikaM parihArasthAnamityevaM krameNa prakRtasUtrasya vyAkhyAnaM kartavyaM kevalaM tataH paramiti tataH paJcAt arddhaSaSThamAseSu - sArdheSu paJcasu mAseSu pAkSikI AropaNA saMmelyate tadA paripUrNAH SaD mAsAH prAyazcittarUpeNa bhavanti, nAsti SaNmAsA nantaraM prAyaJcittamiti bhAvaH // sU0 46 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir iti zrI - vizvavikhyAta - jagadvallabha - prasiddhavAcaka - paJcadazabhASAkalitalalita kalApAlApaka pravizuddhagadyapadyanaikapranthanirmApaka - vAdimAnamardaka- zrI zAhU chatrapati kolhApurarAjapradatta"jainazAstrAcArya"- padabhUSita - kolhApurarAjaguru - bAlabrahmacAri - jainAcArya - jainadharmadivAkara - pUjyazrI - ghAsIlAlavati - viracitAyAM "nizIthasUtrasya" cUrNi bhASyAvacUrirUpAyAM vyAkhyAyAm viMzatitamodezakaH samAptaH // 20 // // samAptaM nizIthAdhyayanam // ?Z>>MEZ+M&E+MW For Private and Personal Use Only Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nizIthasUtrasya kiJcit zuddhipatram pRSTa paMkti u.1 azuddhiH zudiH 2 8 ....pratipAdikAni pratipAdakAni 9 15-16 suttarajjuvakkehiM ca, daMDakaDagehiM tahA, suttarajjuvakalehi, daMDakaDagehiM tahA, cilimilI khupacahA, bhikkhuhiM cilimilI paMcahA khu kAyadhAkaraNijjA no|| bhikkhuhiM na saa|| 917-18 sUtrarajjuvalkalaiza, daNDa- sUtrarajjuvalkalaiH, daNDakaTakaistathA / kaTakAbhyAM tathA / cilimilI khalu paMcadA, bhikSubhiH kriya cilimilI paJcadhA khala karttavyAbhikSamANA no|| bhine sA // baMzo daMDAdiH, kaTakamayI javanikA, vaMzo daNDAdiH, kaTaka vaMzavaka, tAbhyAM vaMzakaTakAdibhyAM tAbhyAM vaMzakaTakAbhyAM u.4....133 ....136 gamastripazcAzatsUtrAtmakaH gamaH SaTpazcAzatsUtrAtmakaH / trayaviMzadadhikazatatamaM triMzadadhikazatatamaM tripazcAzatsUtrasamudAyo'tra SaTpaJcAzatsUtrasamudAyo'tra // sU. 133 // // sU0 136 // ||suu. 133 // // sU. 136 // 215 8 12-63 12-66 pAdAmArjanasUtrAdArabhya pAdAmArjanaSoDazatamasUtrAdAramya ekasaptatitriSaSTitamazIrSadauvArikAsUtraparyanta- tamazIrSadauvArikAsUtraparyantaSaTpaJcAzat sUtrANi sUtrANi 265 16 12-63 12-66 / Age udezasamAptisaka tIna tIna saMkhyA bar3hAte naamo| 265 16 ||suu0 5-9 // ||suu0 5-11 // 265 2. sUtrapaJcaka sUtrasaptakaM 128 17 27 For Private and Personal Use Only Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir / zrIvItarAgAya nmH| // nizIthasUtrasya muulpaatthH|| // prthmoddeshkH|| je bhikkhU hatthakammaM karei karataM vA sAijjai // 1 // je bhikkhU aMgAdANaM kaTeNa vA kiliMceNa vA aMguliyAe vA silAgAe vA saMcAlei saMcAlataM vA sAijjai // 2 // je bhikkhU aMgAdANaM saMvAhejja vA palimadejja vA saMvAhataM vA palimadaMtaM vA sAijjai // 3 // je bhikkhu aMdAdANaM telleNa vA gharaNa vA vasAe vA NavaNIeNa vA abbhaMgejja vA makkhejja vA, abhaMgeMtaM vA makkheta vA sAijjai // 4 // je bhikkhU aMgAdANaM kakkeNa vA loreNa vA paumacuNNeNa vA hANeNa vA siNANeNa vA cuNNehiM vA uccaTTeI parivaThUi uvvadRtaM vA parivardRtaM vA sAijjai // 5 // je bhikkhU aMgAdANaM sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholeja vA padhovejja vA uccholaMtaM vA padhovaMtaM vA sAijjai // 6 // je bhikkhU aMgAdANaM Nicchalei NicchalaMtaM vA sAijjai // 7 // je bhikkhU aMgAdANaM jigyai jigdhaMta vA sAijjai // 8 // je bhikkhU aMgAdANaM aNNayaraMsi acittaMsi soyaMsi aNuppavesittA mukkapoggale NigyAei NigyAyaMtaM vA sAijjai // 9 // je bhikkhU sacittaM gaM, jigghai, jigdhaMtaM vA sAijjai // 10 // je bhikkhU sacittapaiTTiyaM gaM, jigghai jigyaMta vA sAijjai // 11 // je bhikkhU padamaggaM vA saMkama vA avalaMbaNaM vA aNNautthieNa vA gArasthieNa vA kArei kAraMtaM vA sAijjai // 12 // je bhikkhU dagavINiyaM vA aNNauthiehi vA gArathiehiM vA kArei kAreMtaM vA sAijjai // 13 // je bhikkhU sikkagaM vA sikkagaNaMtagaM vA aNNautthiraNa vA gArathieNa vA kArei kAreMtaM vA sAijjai // 14 // For Private and Personal Use Only Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2 je bhikkhU sottiyaM vA rajjuyaM vA cilamiliM vA aNNautthiSNa vA gAratthieNa vA kArei kAreMtaM vA sAijjai // 15 // je bhikkhU sUcIe uttarakaraNaM annautthieNa vA gAratthieNa vA kArei kAreMtaM vA sAijjai // 16 // je bhikkhU pippalagassa uttarakaraNaM annautthiSNa vA gArasthieNa vA kArei kAreMtaM vA sAijjai // 17 // je bhikkhU naiccheyaNagassa uttarakaraNaM annautthieNa vA gArasthiraNa vA kAreha kA vA sAija // 18 // je bhikkhU kaNNasohaNagassa uttarakaraNaM annautthieNa vA gAratthiSaNa vA kArei, kAreMtaM vA sAijjai // 19 // je bhikkhU aNaTTayAe sUI jAyai, jAyaMtaM vA sAijjai ||20|| je bhikkhU aNaTTayAe pippalagaM jAyara, jAyaMtaM vA sAijjai // 21 // je bhikkhU aNDayAe kaNNasohaNagaM jAyara, jAyaMtaM vA sAijjai // 22 // je bhikkhU aNaTTayAe NahaccheyaNagaM jAyai, jAyaMtaM vA sAijjai ||23|| je bhikkhU avihIe sUI jAyai, jAyaMtaM vA sAijjai ||24|| je bhikkhU aainte pippalagaM jAyara, jAyaMtaM vA sAijjai ||25|| je bhikkhu avihIra nahaccheyaNagaM jAya, jAyaMta vA sAijjai ||26|| je bhikkhU avihIe kaNNasohaNagaM jAyaha, jAyaMtaM vA sAijjai // 27 // je bhikkhU appaNo egassa aTThAe saI jAittA aNNamaNNassa aNuppaei, aNuparyaMta vA sAijjai // 28 // je bhikkhU appaNo egassa aTThAe pippalagaM jAittA aNNamaNNassa aNuppaes aNupataM vA sAijjai // 29 // je bhikkhU essa aTThA nahaccheyaNagaM jAittA aNNamaNNassa aNuppaei aNuSpayaM vA sAijjai // 30 // je bhikkhU apaNo egassa aTThAe kaNNasohaNagaM jAittA aNNamaNNassa aNuSpaei aNuppayataM vA sAijjai ||31|| je bhikkhU pADihAriyaM mUI jAittA vatthaM sIvissAmi-tti pAyaM sivvai sinvaMtaM vA sAijjai ||32| For Private and Personal Use Only Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir je bhikkhU pADihAriyaM pippalaga jAittA vatthaM chidissAmi-tti pAyaM chidai, chidaMtaM vA sAijjai // 33 // je bhikkhU pADihAriyaM nahaccheyaNagaM jAittA naI chidissAmi-tti salluddharaNaM karei, kareMtaM vA sAijjaI // 34 // je bhikkhU pADihAriyaM kaNNasohaNagaM jAittA kaNNamalaM NIharissAmi-tti daMtamalaM vA nahamalaM vA gIharei gIharaMtaM vA sAijjai // 35 // je bhikkhU avihIe saI paccappiNaI paccappiNataM vA sAijjai // 36 // je bhikkhU lAupAyaM vA dArupAyaM vA maTTiyApAyaM vA aNNautthieNa vA gArathieNa vA parighaTTAvei vA saMThavei vA jamAvei vA alamappaNo karaNayAe suhumamavi no kappai jANamANe saramANe aNNamaNNassa viyarai viyaraMtaM vA sAijjai // 40 // je bhikkhU daMDayaM vA laTThiyaMvA avalehaNiyaM vA veNusUiyaM vA annautthieNa vA gArathieNa vA parighaTTAvei vA saMThavei vA jamAvei vA alamappaNo karaNayAe muhuma mavi no kappai jANamANe saramANe aNNamaNNassa viyarai piyaraMtaM vA sAijjai // 41 // je bhikkhU pAyassa egaM tuDiyaM tuDei tuDaMta vA sAijjai // 42 // je bhikkhU pAyassa paraM tiNDaM tuDiyANaM tuDei tuDaMta vA sAijjai // 43 // je bhikkhU pAyaM avihIe tuDei tuDataM vA sAijjai // 44 // je bhikkhU pAyaM avihIe baMdhai baMdhataM vA sAijjai // 45 // je bhikkhU pAyaM egeNa baMdheNa baMdhai, baMdhataM vA sAijjai // 46 // je bhikkhU pAyaM paraM tiNDaM baMdhANaM baMdhai, baMdhataM vA sAijjai // 47 // je bhikkhU airegabaMdhaNaM pAyaM divaiDhAo mAsAo pareNa dharaha dharaMtaM vA sAijjai // je bhikkhU vatthassa egaM paDiyANiyaM dei, deyaMtaM vA sAijjai // sU0 49 // je bhikkhU vatthassa paraM tiNiM paDiyANiyANaM dei deyaMtaM vA sAijjai // 50 // je bhikkhU avihIe vatthaM sivvai sivvaMtaM vA sAijjai // 51 // je bhikkhU vatthassa ega phaliyaM gaMThiyaM karei kareMtaM vA sAijjai // 52 // For Private and Personal Use Only Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir je bhikkhU vatthassa paraM tiNDaM phaliyagaMThiyANaM karei kareMtaM vA sAijjai // 53 // je bhikkhU vatthassa egaM viphaliyagaMThiyaM dei deyaMtaM vA sAijjai // 54 // je bhikkhU vatthassa paraM tiNhaM viphaliyagaMThiyANaM dei deyaMta vA sAijjai 55 // je bhikkhU vatthaM avihIe gaMThai gaMThataM vA sAijjai // 56 // je bhikkhU vatthaM atajjAeNaM gaMThei gaMThe vA sAijjai // 57 // je bhikkhU airegagahiyaM vatthaM paraM divaDhAo mAsAo dharei dharetaM vA saaijji| je bhikkhU gihadhUmaM aNNautthieNa vA gArathieNa vA parisADAvei parisADAvetaM vA sAijjai // 59 // je bhikkhU pUikammaM muMjai bhujaMtaM vA sAijjai // 60 // taM sevamANe Avajjai mAsiyaM parihAraTThANaM aNugghAiyaM // 6 // // nisIhajjhayaNe paDhamo udde so samatto // 1 // For Private and Personal Use Only Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // dvitiiyodeshkH|| je bhikkhU dArudaMDayaM pAyapuMchaNaM, karei kareMtaM vA sAijjaI // 1 // je bhikkhU dArudaMDayaM pAyapuMchaNaM geNhai geNhataM vA sAijjai // 2 // je bhikkhU dArudaMDayaM pAyapuMchaNaM dharei dharataM vA sAijjai // 3 // je bhikkhU dArudaMDayaM pAyapuMchaNaM viyarai viyaraMtaM vA sAijjaI // 4 // je bhikkhU dArudaMDayaM pAyapuMchaNaM paribhAei paribhAeMtaM vA sAijjai // 5 // je bhikkhU dArudaMDayaM pAyapuMchaNaM paribhuMjai parijhuMjataM vA sAijjai // 6 // je bhikkhU dArudaMDayaM pAyapuMchaNaM paraM divaDhAo mAsAo dharei dharataM vA saaijji| je bhikkhU dArudaMDayaM pAyapuchaNaM visuyAvei visuyAvetaM vA sAijjai // 8 // je bhikkhU acittapaiTThiyaM gaMdha jigghai jigchataM vA sAijjai // 9 // je bhikkhU padamaggaM vA saMkarma vA AlaMbaNaM vA sayameva karei kareMtaM vA sAijjai / je bhikkhU dagavINiyaM sayameva karei kareMtaM vA sAijjai // 11 // je bhikkhU sikkagaM vA sikkagaNaMtagaM vA sayameva karei kareMtaM vA sAijjai // 12 // je bhikkhU sottiyaM vA rajjuyaM vA cilamili sayameva karei kareMtaM vA sAijjai / je bhikkhU saIe uttarakaraNaM sayameva karei karataM vA sAijjai // 14 // evaM pippalagassa uttarakaraNam // 15 // NahaccheyaNagassa uttarakaraNam // 16 // kaNNasohaNagassa uttarakaraNam // 17 // je bhikkhU lahussagaM pharusaM vayai vayaMtaM vA sAijjai // 18 // je bhikkhU lahussagaM musaM vayai vayaMtaM cA sAijjai // 19 // je bhikkhU lahussagaM adattamAdiyai AdiyaMta vA sAijjai // 20 // je bhikkhU lahussaeNa sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA hatthANi vA pAyANi vA kaNNANi vA acchINi vA daMtANi vA nahANi vA muhaM vA uccholejja vA padhovejja vA uccholeMtaM vA padhoveMtaM vA sAijjai // 21 // je bhikkhU kasiNANi cammAI dharei dharataM vA sAijjai // 22 // je bhikkhU kasiNAgi vatthAI dharei dharataM vA sAijjai // 23 // je bhikkhU abhiNNAiM vatthAI dharei dharataM vA sAijjai // 24 // je bhikkhU lAupAyaM vA dArupAyaM vA maTiyApAyaM vA sayameva parighaTei vA saMThavei bA jamAvei vA parighaTeMtaM vA saMThaveMtaM vA jamAtaM vA sAijjai // 25 // For Private and Personal Use Only Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir je bhikkhU daMDayaM vA laTThiyaM vA avalehaNiyaM vA veNusUiyaM vA sayameva parighaTei vA saMThavei vA jamAvei vA parighaTeMtaM vA saMThavataM vA jamAtaM vA sAijjai // 26 / / je bhikkhU NiyagagavesiyaM paDiggahaM dharei dharetaM vA sAijjai // 27 // je bhikkhU paragavesiyaM paDiggahaM gharei dhareMtaM vA sAijjai // 28 // je bhikkhU varagavesiyaM paDiggaha~ dharei dharetaM vA sAijjai // 29 // je bhikkhU balagavesiyaM paDiggahaM dharei dharetaM vA sAijjai // 30 // je bhikkhU lavagavesiyaM paDiggahaM dharei dharataM vA sAijjai // 31 // je bhikkhu NitiyaM aggapiMDaM muMjai bhuMjataM vA sAijjai // 32 // je bhikkhU NitiyaM piMDaM bhuMjai bhuMjataM vA sAijjai // 33 // je bhikkhU Nitiya avaDUDhabhAgaM bhuMjai muMjaMtaM vA sAijjai // 34 // je bhikkhU NitiyaM bhAgaM jhuMjai bhutaM vA sAijjai // 35 // je bhikkhU NitiyaM UNaDDhabhAgaM bhuMjai bhujataM vA sAijjai // 36 // je bhikkhU NitiyaM vAsaM vasai vasaMtaM vA sAijjai // 37 // je bhikkhU puresaMthavaM vA pacchAsaMthavaM vA karei kareMtaM vA sAijjai // 38 // je bhikkhU samANe vA vasamANe yA gAmANugAmaM duijjamANe vA puresaMthuyANi vA pajchAsaMthuyANi vA kulAI puvvAmeva aNuppavisittA pacchA bhikkhAyariyAe aNuppavisai aNuppavisaMtaM vA sAijjai // 39 // je bhikkhU aNNautthieNa vA gArathieNa vA pArihArio vA apArihArieNa saddhiM gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe Nikkhamai vA aNuppavisaI vA, NikkhamaMtaM vA aNuppavisaMtaM vA sAijjai // 40 // je bhikkhU aNNautthieNa vA gArathieNa vA pArihArio vA apArihArieNa saddhiM bahiyA viyArabhUmi vA vihArabhUmi vA Nikkhamai vA pavisai vA, NikkhamaMtaM vA pavisaMta vA sAijjai // 41 // je bhikkhU aNNautthieNa vA gArathieNa vA pArihArio vA apArihArieNa saddhiM gAmANugAmaM dUijjai dUijjaMtaM vA sAijjai // 42 // je bhikkhU annayaraM bhoyaNajAyaM paDiggAhittA subhira bhuMjai dubhira parihavei, parihaveM taM vA sAijjai // 43 // je bhikkhU annayaraM pANagajAyaM paDiggAhittA pupphagaM-pupphagaM Aviyai kasAyaMkasAyaM parihavei parihaveM taM vA sAijjai // 44 // For Private and Personal Use Only Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaM bhikkhU maNuNNaM bhoyaNajAyaM paDiggAhettA bahupariyAvannaM siyA are tatya sAhammiyA saMbhoiyA samaNunnA apArihAriyA saMtA parivasati te aNApucchiya aNimaMtiya parihavei parihaveM taM vA sAijjai // 45 // je bhikkhU sAgAriyapiMDaM giNi, giNhataM vA sAijjai // 46 // je bhikkhU sAgAriyapiMDaM bhujai muMjataM vA sAijjai // 47 // je bhikkhU sAgAriyakulaM ajANiya apucchyi agavesiya putvAmeva piMDavAyapaDiyAe aNuppavisai aNuppavisaMtaM vA sAijjai // 48 // je bhikkhU sAgAriyaNIsAe asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA vA obhAsiya obhAsiya jAyai jAyataM vA sAijjai // 49 // je NikkhU uubaddhiyaM sejjAsaMthAragaM paraM pajjovasaNAo uvAiNAvei uvAiNAveMtaM vA sAijjai // 50 // je bhikkhU vAsAvAsiyaM sejjAsaMthArayaM paraM dasarAyakappAo uvAiNAvei uvAiNAveMtaM vA sAijjai // 51 // je bhikkhU uubaddhiyaM vA vAsAvAsiyaM vA sejjAsaMthAraMga uvvarisijjamANaM peDAe na osArei na osAreMtaM vA sAijjai // 52 // . je bhikkhU pADihAriyaM sejjAsaMthAragaM doccaMpi aNaNuNNavettA bAhiM jINei NINetaM vA sAijjai // 53 // je bhikkhU sAgAriyasaMtiyaM sejjAsaMthAraMga doccaMpi aNaNuNNavettA bAhiM jINei NINetaM vA sAijjai // sU0 54 // je bhikkhU pADihAriyaM sAgAriyasaMtiyaM vA sejjAsaMthAragaM doccaMpi aNaNuNNavettA bAhiM NINei gINetaM vA sAijjai // 55 // je bhikkhU pADihAriyaM sejjAsaMthArayaM AdAe apaDihaTu saMpavyayai saMpavyayaMta vA sAijjai // 56 // je bhikkhU sAgAriyasaMtiyaM sejjAsaMthArayaM AyAe avigaraNaM kaTu aNappiNittA saMpanvayai saMpavvayaMta vA sAijjai // 57 // je bhikkhU pADihAriyaM vA sAgAriyasaMtiyaM vA sejjAsaMthAragaM vippaNahU~ na gavesai na gavasaMtaM vA sAijjai // 58 // je bhikkhU ittariyapi uvahiM Na paDilehai Na paDilehaMtaM vA sAijjai // 19 // taM sevamANe Avajjai mAsiyaM parihArahANaM ugghAiyaM // 6 // / nisIpajyaNe bIo uddeso samato // 2 // For Private and Personal Use Only Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // tRtiiyodeshkH|| je bhikkhU AgaMtAgAresu vA, ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesu vA aNNautthiyaM vA gAratthiyaM vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vAobhAsiyaobhAsiya jAyai, jAyaMtaM vA sAijjai // 1 // je bhikkhU AgaMtAgAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA, pariyAvasahesu vA aNNautthiyAo vA gAratthiyAo vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA obhAsiya-omAsiya jAyai jAyaMta vA sAijjai // 2 // je bhikkhU AgaMtAgAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesu vA aNNautthiNi vA gArasthiNi vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA obhAsiyaobhAsiya jAyai jAyaMta vA sAijjai // 3 // je bhikkhU AgaMtAgAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesu vA aNNautthiNIo vA gAratthiNIo vA asaNaM vA pANavA khAima vA sAimaM vA obhAsiya-obhAsiya jAyai jAyaMta vA sAijjai // 4 // . je bhikkhU AgaMtAgAresu vA, ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesuvA aNNautthiyaM vA, gAratthiyaM bA, kouhalavaDiyAe paDiyAgayaM samANaM asaNavA pANaM vA, khAima vA sAima vA obhAsiya-obhAsiya jAyai jAyaMta vA sAijjai // 5 // je bhikkhU AgaMtAgAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesu vA koUhalavaDiyAe paDiyAgayA samANA aNNautthiyA vA gArasthiyA vA asaNaM vA, pANaM vA, khAimaM vA sAimaM vA obhAsiya-obhAsiya jAyai, jAyaMtaM vA sAijjai // je bhikkhU AgaMtAgAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesu vA koUhalavaDiyAe paDiyAgayaM samANaM aNNautthiNi vA gAratthiNi vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA obhAsiya-obhAsiya jAyai jAyaMta vA sAijjai // je bhikkhU AgaMtAgAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesu vA koUhalavaDiyAe paDiyAgayA samANA aNNautthiNIo vA gArathiNIo vA asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAima vA obhAsiya-obhAsiya jAyai, jAyaMtaM vA sAijjai // suu08|| For Private and Personal Use Only Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir je bhikkhU AgaMtAgAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesu vA aNNautthiNa vA gArasthieNa vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA abhihaDaM AhaTTu dijjamANaM paDisehettA tameva aNuvattiya - aNuvattiya pariveDhiya-pariveDhiya parijaviya - parijaviya obhAsiya - obhAsiya jAya, jAyaMtaM vA sAijjai // 9 // je bhikkhU AgaMtAgAre vA ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesu vA aNNausthirahiM vA gAratthi ehiM vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA rass or dinamANaM paDisehettA tameva aNuvattiya - aNuvattiya, pariveDhiyapariveDhiya, parijaviya - parijaviya; obhAsiya- obhAsiya jAyai jAyaMta vA sAijjai // je bhikkhU AgaMtAgAre vA ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesu vA aNNautthiNIe vA gAratthiNIe vA asaNaM vA pANa vA khAimaM vA sAimaM vA abhihaDaM AhaTTu dijnamANaM paDisehettA tameva aNuvattiya - aNuvattiya pariveDhiya-parivediya parijaviya - parijaviya abhAsiya - obhAsiya jAyai jAyaMtaM vA sAijjai // 11 // je bhikkhU AgaMtAgAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA pariyAsahesu vA aNNautthiNIhi vA gAratthiNIhiM vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA abhihaDaM Ahadu dijjamANaM SaDisehettA tAo aNuvattiya - aNuvattiya pariveDhiya - pariveDhiya parijaviya - parijaviya abhAsiya- AsAsiya jAyai jAyaMnaM vA sAijjai // 12 // je bhikkhU gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe paviTThe paDiyAikkhie samANe doccapi tameva kulaM aNuppavisai aNuppavisaMtaM vA sAijjai || 13|| je bhikkhU saMkhaDipaloyaNAra asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei paDiggArhataM vA sAijjai // 14 // je bhikkhU gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe aNuppaviTThe samANe paraM tigharaMtarAo asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA abhiharaM Ahadadu dijjamANaM paDiggAhei paDiggA vA sAijjai // 15 // je bhikkhU appaNo pAe Amajjejja vA pamajjejja vA AmajjaMtaM vA pamajjeta vA sAijjai ||16|| je bhikkhU appaNo pAe saMvAhejja vA palimaddejja vA saMvArhetaM vA pamitaM vA sAijjai // 17 // 2 For Private and Personal Use Only Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir je bhikkhU appaNo pAe telleNa vA gharaNa vA NavaNIeNa vA vasAe vA makkhejja vA bhiliMgejja vA makkheta vA bhiliMgeMtaM vA sAijjai // 18 // je bhikkhU appaNo pAe lodreNa vA kakkeNa vA cuNNeNa vA vaNNeNa vA paumacuNNeNa bA ullolejja vA unvaTeja vA, ullolaMtaM vA uvvataM vA sAijjai // 19 // je bhikkhu appaNo pAe sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholejja vA padhovejja vA uccholeMtaM vA padhotaM vA sAijjai // 20 // je bhikkhU appaNo pAe phumejja vA raejja vA, phutaM vA raeMtaM vA sAijjai // 21 // je bhikkhU appaNo kAyaM Amajjejja vA, pamajjejja vA, AmajjaMtaM vA pamajjaMtaM vA sAijjai // 22 // je bhikkhU appaNo kArya saMvAhejja vA palimaddejja vA saMvAheMtaM vA palimahataM vA sAijjai // 23 // je bhikkhU appaNo kArya telleNa vA ghaeNa vA gavaNIeNa vA vasAe vA makkhejja vA bhiliMgejja vA makkhaMta bA bhiliMgeMtaM sAijjai // 24 // je bhikkhU appaNo kAyaM lodreNa vA kakkeNa bA cuNNeNa vA vaNNeNa vA paumacuNNeNa vA ullolejja vA uvvade'jja vA ulloleMtaM vA unvaTeMtaM vA sAijjai // 25 // je bhikkhu appaNo kAyaM sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholejja vA padhoveja vA uccholeMtaM bA padhotaM vA sAijjai // 26 // je bhikkhU appaNo kArya phumejja vA raejja vA phuta vA raetaM vA sAijjai // 27 // je bhikkhU appaNo kAryasi vaNaM Amajjejja vA pamajjejja vA AmajjaMtaM vA pamajjaMtaM vA sAijjai // 28 // je bhikkhU appaNo kAryasi vaNaM saMvAhejja vA palimadejja vA, saMvAheta vA palimadataM vA sAijjai // 29 / / je bhikkhU appaNo kAryasi vaNaM telleNa vA ghaeNa vA navaNIeNa vA vasAe vA makkhejja vA bhiliMgejja vA makkheMtaM vA bhiliMgeMtaM vA sAijjai // 30 // je bhikkhU appaNo kAryasi vaNaM loddheNa vA kakkeNa vA cuNNeNa bA vaNNeNa vA paumacuNNeNa vA ullolejja vA uvvade'jja vA ulloleMtaM vA unvaTetaM vA sAijjai // 31 // je bhikkhU appaNo kAryasi vaNaM sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholejja vA padhovejna vA uccholeMta vA padhoveMtaM vA sAijjai // 32 // je bhikkhU appaNo kAryasi vaNaM phumejja vA raejja vA, phumataM vA, raetaM vA sAijjai // 33 // je bhikkhU appaNo kAryasi gaMDaM vA pilagaM vA araiyaM vA asiyaM vA bhagaMdalaM vA, annayareNa tikkheNa satthajAeNa Acchidejja ga vicchidejja vA, AcchidaMtaM vA vicchidaMta vA sAijjai // 34 // For Private and Personal Use Only Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir je bhikkhu appaNo kAryasi gaMDaM vA pilagaM vA araiyaM vA asiyaM bhagaMdalaM vA annayareNaM tikkheNaM satthajAeNaM AcchidittA-vicchidittA, pUrva vA soNiyaM vA, NIharejja vA visohejja vA, NIhareMtaM vA visoheMtaM vA sAijjai // 35 // je bhikkhU apaNo kAryasi gaMDaM vA pilagaM vA araiyaM vA asiyaM vA bhagaMdalaM vA annayareNa tikkheNaM satthajAeNaM AcchidittA vicchidittA pUrva vA soNiya vA nIharittA visohittA sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholejna vA padhovejja vA uccholeMtaM vA padhotaM vA sAijjai // 36 // je bhikkhU appaNo kAryasi gaMDa vA pilagaM vA araiyaM vA asiyaM vA bhagadalaM vA annayareNaM tikkheNaM satthajAeNaM AcchidittA viJchidittA NIharettA visohettA uccholittA padhovittA annayareNaM ATevaNajAeNaM AliMpejja vA viliMpejja vA, AlitaM vA vilitaM vA sAijjai // 37 // je bhikkhU appaNo kAryasi gaMDaM vA pilagaM vA araiyaM vA asiyaM vA bhagaMdalaM vA annayareNaM tikkhaNaM satthajAeNaM AcchidittA vicchidittA NIharittA visohettA uccholittA padhoittA AliMpittA viliMpittA telleNa vA gharaNa vA vasAe vA gavaNIpaNa vA abhaMgejja vA makkhejja vA abhaMgataM vA makkheMtaM vA sAijjai // 38 // je bhikkhU appaNo kAryasi gaMDaM vA pilagaM vA araiyaM vA asiyaM vA bhagadalaM vA, annayareNaM tikkheNa sasthajAeNaM AcchidittA vicchidittA nIharittA visohitA uccholittA padhoittA AliMpittA viliMpittA abhaMgettA maMkhettA, aNNayareNaM dhUvajAeNa dhUvejja vA padhUvejja vA, dhUvetaM vA padhUta vA sAijjai // 39 // je bhikkhu appaNo pAukimiyaM vA kucchikimiyaM vA aMgulIe nivesiya nivesiya NIharai, NIharaMta vA sAijjai // 40 // je bhikkhU appaNo dIhAo NahasIhAo kappejja vA saMThavejja vA kappata vA saMThavaMtaM vA sAijjai // 41 // evaM-dIhAI batthiromAiM0 // 42 // dohAI cakkhuromAiM0 // 43 // dIhAI jaMgharomAI0 // 44 // dIhAiM kakkharomAI // 45 // dIhAI maMsuromAiM0 // 46 // dohAI kesAI0 // 47 // dIhAI kaNNaromAI0 // 48 // evaM dIhAI nAsAromAI0 // 49 // For Private and Personal Use Only Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir je bhikkhU apaNo dete AghaMsejja vA paghaMsejja vA AghaMsaMta vA pasaMtaM vA sAijjai // 50 // je bhikkhu appaNo daMte sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholejja vA padhovejja vA, uccholeMtaM vA padhoveta vA sAijjai // 51 // je bhikkhU appaNo daMte phumejja vA raejja vA phumeta raetaM vA sAijjai // 52 // je bhikkhU appaNo oDhe Amajjejna vA pamajjeja vA AmajataM vA pamajjaMta vA sAijjai // 53 // evaM oDhe pAyagamao bhANiyabvo jAva phumeja vA raejja vA, phutaM vA raeMta vA sAijjai // 54-58 // je bhikkhU appaNo dIhAI uttaroDharomAI kappejja vA saMThavejja vA, kapta vA saMThaveMtaM vA sAijjai // 59 // evaM dIhAI acchipattAI0 // 60 // je bhikkhU appaNo acchINi Amajjejja vA pamajjejja vA Amajjata vA pamajjataM vA sAijjai / / 61 // ebamacchim pAyagamo bhANiyabo, jAva phumeja vA raejja vA phutaM vA raetaM vA sAijjai // 66 // je bhikkhU appaNo dIhAI bhamuharomAI kappejja vA saMThavejja vA kappetaM vA saMThavetaM vA sAijjaha // 67 // je bhikkhU appaNo dIhAiM pAsaromAI kappejja vA saMThavejja vA kaptaM vA saMThaveMtaM vA sAijjai // 6 // je bhikkhU appaNo acchimalaM vA kaNNamalaM vA daMtamalaM vA NahamalaM vA NIharejja vA visohejja vA, gohareMtaM vA visota vA sAijjai // 69 / / je bhikkhU appaNo kAyAo seyaM vA jallaM vA paMkaM vA malaM vA NIhareja vA visohejja vA nIharataM vA visoheMtaM vA sAijjai // 7 // je bhikkhU gAmANugAmaM duijjamANe appaNo sIsaducAriyaM karei kareMtaM vA sAijjai // 71 // je bhikkhU saNakappAsAo vA uNNakappAsAo vA boDakappAsAo vA amila. kappAsAo vA vasIkaraNamuttAI karei kareMtaM vA sAijjai // 72 // For Private and Personal Use Only Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 13 je bhikkhU girhasi vA himuhaMsi vA gihaduvAraMsi vA gihapaDiduvAraMsi vA gilayaMsi vA hiMgaNaMsi vA gihavaccaMsi vA uccAraM vA pAsavaNaM vA parive paritaM vA sAijjai // 73 // je bhikkhU maDagagirhasi vA maDagachAriyaMsi vA maDagadhUbhiyaMsi vA maDagaAsasivA maDagaife vA maDagathaMDilaMsi vA maDagavaccaMsi vA uccAraM vA pAsavaNaM vA paridvave parihaveMtaM vA sAijjai // 74 // je bhikkhU iMgAladAhaMsi vA khAradAhaMsi vA gAyadAhaMsi vA tusadAhaMsi vA bhusadAhaMsi vA uccArapAsavarNa paridvavei paridvaveMtaM vA sAijjai // 75 // je bhikkhU seyAyayaNaMsi vA paMkaMsi vA paNagaMsi vA uccArapAsavaNaM paridvave parivetaM vA sAijjai // 76 // je bhikkhU ahiNaviyAsu golehaNiyAsu vA ahiNaviyA maTTiyAkhANI vA paribhuMjamANiyAsu vA aparibhuMjamANiyAsu vA uccArapAsavaNaM pariTThavei pariTThavaeNtaM vA sAijjai // 77 // je bhikkhU uMbaravaccaMsi vA naggohavaccaMsi vA AsatthavaccaMsi vA uccArapAsavaNaM parivei paritaM vA sAijjai // 78 // je bhikkhU ikkhuvaNaMsi vA sAlivaNaMsi vA kusuMbhavaNaMsi vA kappAsavaNaMsi vA uccArapAsavaNaM paridaThaveM parivetaM vA sAijjai // 79 // je bhikkhU DAgavaccaMsi vA sAgavaccaMsi vA mUlagavaccaMsi vA kolthu bharivaccasi vA khAravaccasi vA jIrayavaccasi vA damaNayabaccaMsi vA maruyavaccaMsi vA uccArapAsavarNa parives pariTThataM vA sAijjai // 80 // je bhikkhU asogavaNaMsi vA sattavaNNavaNaMsi vA caMpagavaNaMsi vA cyavarNasi vA aNNayaresu vA tahappagAre pattoveesa pupphoveesa phaloveesa chAoveesa uccArapAsavaNaM parive parihaveMtaM vA sAijjai // 81 // je bhikkhU sapAyaMsi vA parapAsi vA diyA vA rAo vA viyAle vA uccAhijjamANe sapAyaM gAya, parapAyaM vA jAittA uccArapAsavaNaM paridvavettA aNumgae sUrae eDa eDataM vA sAijjai // 82 // taM sevamANe Avajjara mAsiyaM parihAradvANaM ugghAiyaM // 83 // | // nisIhajjhayaNe tahao usosamato // 3 // For Private and Personal Use Only Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 15555 ||cturthiideshkH|| je bhikkhU rAyaM attIkarei attIkareMtaM vA sAijjai // 1 // je bhikkhU rAyaM accIkarei accIkareMtaM vA sAijjai // 2 // je bhikkhU rAyaM acchIkarei acchIkareMtaM vA sAijjai // 3 // je bhikkhU rAyaM atthIkarei atthIkareMtaM vA sAijjai // 4 // je bhikkhU kasiNAo osahIo AhArei AhArataM vA sAijjai // 21 // je bhikkhU AyariyauvajjhAehi adattaM AhArei AhArataM vA sAijjai / 22 // je bhikkhU AyariyauvajjhAehiM avidiNaM vigaI AhArei AhAreMtaM vA sAijjai // 23 // je bhikkhU ThavaNakulAI ajANiya, apucchiya, agavesiya puvAmeva piMDavAyapaDiyAe aNuppavisai aNuppavisaMtaM vA sAijjai // 24 // je bhikkhU NiggaMthINaM uvassayaMsi avihIe aNuppavisai aNuppavisaMtaM vA sAijjai // 25 // je bhikkhU NiggaMthINaM AgamaNapahaMsi daMDagaM vA laTThiyaM vA rayaharaNaM vA muhapattiyaM vA aNNayaraM vA uvagaraNajAyaM Thavei ThaveMtaM vA sAijjai // 26 // je bhikkhU NavAI aNuppaNNAI ahigaraNAI uppAei upyAeMtaM vA sAijjai // je bhikkhU porANAI ahigaraNAI khAmiya-viosamiyAI puNo udIrei udIretaM vA sAijjai // 28 // je bhikkha muhaM viSphAliya vipphAliya hasai hasaMtaM vA sAijjai // 29 // je bhikkhU pAsatthassa saMghADayaM dei deMtaM vA sAijjai // 30 // je bhikkhU pAsatthassa saMghADayaM paDicchai paDicchataM vA sAijjai // 31 // evaM-'osattassa saMghADayaM dei0 paDicchai0 // 32-33 // kusIlassa saMghADayaM dei0 paDicchai0 // 34-35 / / Nitiyassa saMghADayaM dei0 paDicchai0 // 36-37 // saMsattassa saMghADayaM dei0 paDicchai0 // 38-39 // je bhikkhU udaulleNa hattheNa vA matteNa vA dabbIe vA bhAyaNeNa vA asaNaM vA 4 paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai // 40 // For Private and Personal Use Only Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir evaM sasaNideNa0 2 // 41 // sasarakkheNa 3 // 42 // maTTiyAsaMsaTeNa0 4 // 43 // osA0 5 // 44 // loNa0 6 // 45 // hariyAla07 // 46 // maNosilA0 8 // 47 // vaNiya0 9 // 48 // geruya0 10 // 49 // seDhiya0 11 // 50 // hiMguluya0 12 // 51 // aMjaNa. 13 // 52 // loddha0 14 // 53 // kukkusa0 15 // 54 // piTha* 16 // 55 / / kaMda0 17 // 56 // mUla0 18 // 57 / / siMgabera0 19 // 58 // pupphaga0 20 // 59 // kuTThagasaMsaTheNa vA 21, egavIsabheeNa hattheNa vA matteNa vA davvIe vA bhAyaNeNa vA asaNaM vA 4 paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai // 60 // je bhikkhU gAmArakkhayaM attIkarei attIkareMtaM vA sAijjai // 61 // evaM so ceva rAyagamao bhANiyanbo // 62-64 // evaM desarakkhayaM0 4 // 68 // evaM sImArakkhayaM04 // 72 // evaM rannArakkhayaM04 // 76 // evaM savvArakkhayaM0 4 // 8 // je bhikkhU aNNamaNNassa pAe Amajjejja vA pamajjejja vA, AmajjaMtaM vA pamajjaMtaM vA sAijjai // 81 // evaM taiyauddesagamo bhANiyavvo (82 se 135 jAva-- je bhikkhU gAmANugAmaM duijjamANe aNNamaNNassa sIsavAriyaM karei kareMtaM vA sAijjai // 136 // je bhikkhU sANupAe uccArapAsavaNabhUmi Na paDilehei, Na paDileheta vA sAijjai // 137 // je bhikkhU to uccArapAsavaNabhUmIo Na paDilehei Na paDileheMtaM vA sAi. jjai // 138 // je bhikkhU khuDDAgaMsi thaMDilaMsi uccArapAsavaNaM parihavei, parihaveMtaM vA sAijjai // 139 // je bhikkhU uccArapAsavaNaM avihIe parihavei, parihaveMtaM vA sAijjai // 140 // je bhikkhU uccArapAsavaNaM parihavettA na puMchai, na puMchaMta vA sAijjai // 141 // je bhikkhU uccArapAsavaNaM parihavettA kaTeNa vA kiliMceNa vA aMguliyAe vA salAgAe vA puchai puchataM vA sAijjai // 142 // je bhikkhU uccArapAsavaNaM parihavettA NAyamai, NAyamaMtaM vA sAijjai // 143 // For Private and Personal Use Only Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 16 je bhikkhU uccArapAsavaNaM paridvavettA tattheva Ayamai, AyamaMtaM vA sAijjai || je bhikkhU uccArapAsavaNaM paridvavettA aidUre AyamA AyamaMtaM vA sAijjai || je bhikkhU uccArapAsavaNaM paridvavettA paraM tihUM nAvApUrANaM Ayama AyamataM vA sAija || 146 // -KAY'S Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir je bhikkhU apArihArie NaM pArihAriyaM vaejjA - ehi ajjo ! tumaM ca ahaM ca o asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDigAhettA, tao pacchA patteyaM patteyaM bhokkhAmo vA pAhAmo vA, jo taM evaM vayaha, vayaMta vA sAijjai // 147 // taM sevamANe Avajjai mAsiyaM parihAraTThANaM ugghAiyaM // 145 // // nisIhaNe cauttho uddesa samato || 4 || For Private and Personal Use Only Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // pnycmodeshkH|| je bhikkhU sacittarukkhamUlaMsi ThiccA ThANaM vA sejja vA nisIhiyaM vA tuyadRNaM vA ceei ceeMtaM vA sAijjai // 1 // je bhikkhU sacittarukkhamUlaMsi ThiccA Aloejja vA paloejja vA AloetaM vA paloetaM vA sAijjai // 2 // je bhikkhU sacittarukkhamUlaMsi ThiccA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA AhArei AhArataM vA sAijjai // 3 // je bhikkhU sacittarukkhamUlaMsi ThiccA uccArapAsavaNaM parihavei parihavetaM vA sAijjai // 4 // je bhikkhU sacittarukkhamUlaMsi ThiccA sajjhAyaM karei kareMtaM vA sAijjai // 5 // je bhikkhU sacittarukkhamUlasi ThiccA sajjhAyaM uddisai udisataM vA sAijjai // je bhikkhU sacittarukkhamlaMsi ThiccA sajjhAyaM samudisai samuddisaMtaM vA sAijjai // 7 // je bhikkhU sanittarukkhamlaMsi ThiccA sajjhAyaM aNujANai anujANaMtaM vA sAijjai // 8 // je bhikkhU sacittarukkhamlaMsi ThiccA sajjhAyaM vAei vAeMtaM vA sAijjai // 9 // je bhikkhU sacittarukkhamlaMsi ThiccA sajjhAyaM paDicchai piDacchaMta vA sAijjai / je bhikkhU sacittarukkhamlaMsi ThiccA sajjhAyaM pariyadRi pariyadRta vA sAijjai / je bhikkhU appaNo saMghADiyaM aNNautthieNa vA gArathieNa vA sAgArieNa vA sivvAvei vA sivAvetaM vA sAijjai // 12 // je bhikkhU appaNo saMghADIe dIhasuttAI karei kareMtaM vA sAijjai // 13 // je bhikkhU piumaMdapalAsayaM vA paDolapalAsayaM vA billapalAsayaM vA sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA saMphANiya-saphANiya AhArei AhAreMtaM vA sAi. jjai // 14 // je bhikkhU pADihAriyaM pAyapuMchaNaM jAittA 'tameva rayaNi paccappiNissAmi'tti sue paccappiNai paccappiNaMta vA sAijjai // 15 // je bhikkhU pADihAriyaM pAyapuMchaNaM jAittA 'sue paccappiNissAmi'-tti tameva rayaNi paccappiNai paccappiNataM vA sAijjai // 16 // For Private and Personal Use Only Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir je bhikkhU sAgAriyasaMtiyaM pAyapuMchaNaM jAittA 'tameva rayaNi paccappiNissAmi'tti sue paccappiNai paccappiNataM vA sAijjai // 17 // je bhikkhU sAgAriyasaMtiyaM pAyapuMchaNaM jAittA 'sue paccappiNissAmi'-ti tameva rayaNi paccappiNai paccappiNataM vA sAijjai // 18 // je bhikkhU pADihAriyaM daMDayaM vA ladriyaM vA avalehaNiyaM vA veNusUI vA jAittA evaM eehiM dohiM vi ceva pADihAriya-sAgAriyagamaehiM do do AlAvagA NeyavvA // 19 // // 20 // 21 // 22 // je bhikkhU pADihAriyaM vA sejjAsaMthAraMga paccappiNittA doccaMpi aNaNunaviya ahilaii ahiTheta vA sAijjai // 23 // je bhikkhU sAgAriyasaMtiyaM sejjAsaMthAraMga paccappiNittA doccaMpi aNaNunnaviya ahilei ahiDetaM vA sAijjai // 24 // je bhikkhU saNakappAsAo vA uNNakappAsAo vA poDa-kappAsAo vA amilakappAsAo vA dIhasattAI karei kareMtaM vA sAijjai // 25 // je bhikkhU sacittAI dArudaMDANi vA veNudaMDANi bA vettadaMDANi vA karei kareMtaM bA sAijjai // 26 // evaM-dharei // 27 // paribhujai // 28 // je bhikkhU cittAI dArudaMDANi vA veNudaMDANi vA vettadaMDANi vA karei kreN| vA sAijjai // 29 // evaM gharei // 30 // paribhujai // 31 // je bhikkhU vicittANi dArudaMDANi vA veNudaMDANi vA vettaMdaDANi vA karei kreN| vA sAijjai // 32 // evaM dharei // 33 // paribhuMjai // 34 // je bhikkhU navaNivesaMsi gAmaMsi vA jAva saMnivesaMsi vA aNuppavisittA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei paDiggAheMtaM sAijjai // 35 // je bhikkhU navaNivesaMsi ayAgaraMsi vA taMbAgaraMsi vA tauAgaraMsi vA sIsAgaraMsi vA hiraNNAgaraMsi vA suvaNNAgaraMsi vA rayaNAgaraMsi vA vairAgaraMsi vA aNuppavisittA asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAimaM vA paDiggAhei paDiggAheta vA saaijjii|| je bhikkhU muhavINiyaM karei karate vA sAijjai // 37 // je bhikkhU daMtavINiyaM krei0||38|| evam utttthvinniyN0||39|| nAsAvINiyaM0 // 40 // kakkhavINiyaM // 41 // hatthavINiya0 // 42 // nahavINiyaM0 // 43 // patta vANiyaM0 // 44 // puSphatrINiya0 // 45 // phalavINiyaM0 // 46 // bIyabINiyaM0 // 47 // hariyavINiyaM0 // 48 // For Private and Personal Use Only Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir je bhikkhU muhavINiyaM vAei vAetaM vA sAijjai // 49 // je bhikkhU daMtavINiyaM vAei // 50 // auvINiyaM vAei // 51 // nAsAvINiyaM vAei // 52 // kakkhavINiyaM vAei // 53 // hatthavINiyaM vAei 54 // nahavINiyaM vAei // 55 // pattavINiyaM vAei // 56 // pupphavINiyaM vAie // 57 // phalavINiyaMvAie // 58 // bIyavINiyaM vAei // 59 // hariyavINiya vAei // 6 // je bhikkhU evaM aNNayarANi vA tahappagArANi vA aNudinnAi sahAI udIrei udIreMtaM vA sAijjai // 61 // je bhikkhU uddesiyaM sejjaM aNuppavisai aNuppavisaMtaM vA sAijjai // 62 // je bhikkhU sapAhuDiyaM sejja aNuppavisai aNuppavisaMta vA sAijjai // 63 // je bhikkhU saparikamma sejja aNuppavisai aNuppavisaMtaM vA sAijjai // 64 // je bhikkhU 'Natthi saMbhogavattiyA kiriya'-tti vayai vayaM vA sAijjai // 65 // je bhikkhU vatthaM vA paDiggaI vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNaM vA alaM thiraM dhuvaM dhAra Nijja palicchidiya palicchidiya paridvavei parihaveMtaM vA sAijjai // 66 // je bhikkhU lAuyapAya vA dArupAyaM vA maTiyApAyaM vA alaM thiraM dhuvaM dhAraNijja palibhidiya palibhidiya pariTavei parihaveMtaM vA sAijjai // 67 // je bhikkhu daMDagaM vA laTThiyaM vA avalehaNiyaM vA veNasU iyaM vA palibhaMjiya palibhaMjiya paridvavei pariTThataM vA sAijjaI // 6 // je bhikkhU airegapamANaM rayaharaNaM dharei dharenaM vA sAijjai // 69 / / je bhikkhU suhumAI rayaharaNasIsAiM karei karataM vA sAijjai // 7 // je bhikkhU rayaharaNassa ekaM baMdha dei deMtaM vA sAijjai // 7 // je bhikkhU rayaharaNasya paraM tiNhaM baMdhANaM dei deMtaM vA sAijjai // 72 // je bhikkhU rayaharaNa avihIe baMdhai baMdhataM vA sAijjai // 73 // je bhikkhU rayaharaNaM kaMDusagabaMdheNaM baMdhai baMdhataM vA sAijjai / / 74 / je bhikkhU rayaharaNaM vosarTa gharei dhareta vA sAijjai // 75 // je bhikkhU rayaharaNaM aNisiDhe dharei dharateM vA sAijjai // 76 / / je bhikkhU rayaharaNaM ahiTei ahiTuMtaM vA sAijjai // 7 // je bhikkhU rayaharaNaM ussIsamUle Thavei ThaveMtaM vA sAijjai / / 78 // je bhikkhU rayaharaNaM tuya?i tuyate'taM vA sAijjai // 79 // taM sevamANe Avajjai mAsiyaM parihAraTThANaM ugghAiyaM / / 80 // // nisIhajhayaNe paMcamo uddeso samatto // For Private and Personal Use Only Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // SaSThoddezakaH // je bhikkhU mAuggAmaM mehuNavaDiyAe viNNavei viNavetaM vA sAijjai // 1 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe hatthakammaM karei kareMtaM vA sAijjai // 2 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe aMgAdANaM kaTeNa vA kiliMceNa vA aMguliyAe vA salAgAe vA saMcAlei saMcAlata vA sAijjai // 3 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe aMgAdANaM saMvAhejja vA palimaddejja vA saMvAhataM vA palimahata vA sAijjai // 4 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe aMgAdANaM telleNa vA ghaeNa vA vasAe vA navaNIeNa vA abhaMgejja vA makkhejja vA abhaMgataM vA makkhetaM vA sAijjai // 5 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe aMgAdANaM kakkeNa vA lAddheNa vA paumacuNNeNa vA siNANeNa vA NhANeNa vA cuNNehi vA vaNNehi vA ubvaTTei vA parivaTei vA uvvaTeMtaM vA parivaTeMtaM bA sAijjai // 6 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe aMgAdANaM sIodagaviyaDeNa vA usiNAdagaviyaDeNa vA uccholejjavA padhovejja vA uccholeMtaM vA padhotaM vA sAijjai // 7 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe aMgAdANaM Nicchallei NicchalletaM vA sAijjai // 8 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe aMgAdANaM jigghai jigyataM vA sAijjai / je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe aMgAdANaM annayaraMsi acittaMsi soyaMsi aNuppave settA sukkapoggale nigyAei nigyAeMtaM vA sAijjai // 10 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe avAuDi sayaM kujjA saMyaM bUyA kareMtaM vA etaM vA sAijjai // 11 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe kalahaM kujjA kalaI bUyA kaLahavaDiyAe bUyA kalahavaDiyAe gacchai bUeMtaM vA gacchata vA sAijjai // 12 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe lehaM lihai lehaM lihAvei lehavaDiyAe vA gacchai gacchaMtaM vA sAijjai // 13 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe posataM vA piTuMtavA soyaMtaM vA bhallAyaeNa uppAei uppAeMtaM vA sAijjai // 14 // For Private and Personal Use Only Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe posataM vA piTThataM vA soyaMta vA bhallAyaeNa uppAettA sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA ucchollejja vA padhoejja vA uccholeMtaM vA padhoeMta vA sAijjai // 15 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe posaMtaM vA pilutaM vA soyaM vA uccholettA padhovettA annayareNaM AlevaNajAeNaM AliMpejja vA viliMpejja vA AliMpataM vA vilipaMtaM vA sAijjai // 16 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe posataM vA piTataM vA soyaMta vA uccholettA padhoettA AliMpettA viliMpettA telleNa vA ghaeNa vA vasAe vA NavaNIeNa vA abhaMgejja vA makkheja vA abhaMgeMtaM vA makkheta vA sAijjai // 17 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe posataM vA piTThataM vA soyaMtaM vA uccholettA padhoettA AliMpettA viliMpettA abbhaMgettA makkhettA annayareNa dhUvaNajAeNa dhUvejja vA padhUvejja vA dhUtaM vA padhUveMtaM vA sAijjai // 18 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe kasiNAI vatthAI dharei dharataM vA sAijjai / je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe ahayAI vatthAI dharei dharetaM vA sAijjai // 20 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe dhovAi vatthAI dharei dharetaM vA sAi. jjai // 21 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe cittAI vatthAI dharei dhareMta vA sAijjai // 22 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe vicittAI vatthAI gharei dharataM vA sAijjai // 23 // je bhikkhU mAuggAmamsa mehuNavaDiyAe appaNo pAe Amajjejja vA pamajjejja vA AmajjataM vA pamajjaMtaM vA sAijjai // 24 // evaM taiyauddese jo gamo so ceva ihaMpi mehuNavaDiyAe Neyavvo jAva je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe gAmANugAmaM duijjamANe appaNo sIsaduvAriyaM karei kreN| vA sAijai // 25 // je bhikkhU mAungAmassa mehuNavaDiyAe khIraM vA dahiM vA NavaNIyaM vA sappi vA gulaM vA khaMDaM vA sakkaraM vA macchaMDiyaM vA annayaraM vA paNIyaM AhAraM AhA rei AharaMtaM vA sAijjai // 26 // taM sevamANe Avajjai cAummAsiyaM parihArahANaM aNugdhAiyaMti // 27 // // nisIhajjhayaNe chaTTho uddeso samatto // For Private and Personal Use Only Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // sptmoddeshkH|| je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe taNamAliyaM vA muMjamAliyaM vA vettamAliyaM vA mayaNamAliya vA piMchamAliyaM vA daMtamAliyaM vA siMgamAliyaM vA saMkhamAliyaM vA haDDamAliyaM vA kaTThamAliyaM vA pupphamAliyaM vA phalamAliyaM vA bIyamAliyaM vA hariyamAliyaM vA karei karataM vA sAijjai // 1 // je bhikkha mAuggAmassa mehuNavaDiyAe taNamAliyaM vA muMjamAliyaM vA bettamAliyaM vA mayaNamAliyaM vA pichamAliyaM vA daMtamAliya vA siMgamAliya saMkhamAliyaM vA haDDamAliya vA kaTThamAliyaM vA pattamAliya vA pupphamAliyaM vA phalamAliyaM vA bIyamAliyaM vA hariyamAliyaM vA dharei dhareta vA sAijjai // 2 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe taNamAliyaM bA muMjamAliyaM vA vettamAliyaM vA mayaNamAliyaM vA piMchamAliyaM vA daMtamAliyaM vA siMgamAliya vA saMkhamAliyaM vA haiDamAliya vA kaTThamAliyaM vA pattamAliyaM vA pupphamAliyaM vA phalamAliyaM vA bIya. mAliyaM vA hariyamAliyaM vA piNaHi piNadeMtaM vA sAijjai // 3 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe taNamAliyaM vA muMjamAliyaM vA vettamAliyaM vA mayaNamAliyaM vA piMchamAliyaM vA daMtamAliyaM vA siMgamAliya vA saMkhamAliyaM vA haDDamAliyaM vA kaTThamAliyaM vA pattamAliyaM vA pupphamAliyaM vA phalamAliyaM vA bIyamAliyaM vA hariyamAliyaM vA paribhujaI paribhujaMtaM vA sAijjai // 4 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe ayalohANi vA taMbalohANi vA taulohANi vA sIsagalohANi vA ruppalohANi vA suvaNNalohANi vA karei kareMtaM vA sAijjai // 5 // evaM 'dhareI' 'paribhuMjai // 6 7 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe hArANi vA addhahArANi vA egAvalI vA muttAvalI vA kaNagAvalI vA rayaNAvalI vA kaDagANi vA tuDiyANi vA keUrANi vA kuMDalANi vA paTTANi vA mauDANi vA palaMbasuttANi vA suvaNNasuttANi vA karei kareMtaM vA sAijjai // 8 // evaM 'dhareI' 'paribhujaI' // 9-10 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe AINANi vA AINapAurANi vA kaMbalANi vA kaMbalapAurANi vA koyarANi vA koyarapAurANi vA goramiyANi vA kAla. miyANi vA NIlamiyANi vA sAmANi vA mahAsAmANi vA uTTANi vAuTa lessANi vA vagvANi vA vivagyAgi vA palavaMgANi vA sahiNANi vA sahiNakallANi vA khomANi vA dugullANi vA tirIDapaTTANi vA patulANi vA paDalANi vA cINANi For Private and Personal Use Only Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 23 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vA asuyANi vA kaNagakaMtANi vA kaNagakhaciyANi vA kaNagacittANi vA kaNagavicittANi vA AbharaNANi vA AbharaNacittANi vA AbharaNavicittANi vA karei vA kareM vA sAija ||11|| 'ghare' 'paribhuMja' // 12- 13 // je bhikkhu mAggAmassa mehuNavaDiyAe itthi akkhasi vA uraMsi vA uyaraMsi vAsi vA gahAya saMcAlei saMcAleMta vA sAijjai ||14|| je bhikkhU mAumgAmassa mehuNavaDiyAe aNNamaNNassa pAe Amajjejja vA pamajjejja vA Amajjeta vA pamajjaMtaM vA sAijjai ||15|| evaM tayaude se jo gamo so Neyavvo jAva je bhikkhU mAumgAmassa mehuNabaDiyAe gAmANugAmaM duijjamANe aNNamaNNassa sIsaduvAriya karei kareMtaM vA sAijjai // 16-67 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe anaMtarahiyAe puDhavIe NisIyAvejja vA tuyaTTAvejja vA NisIyAveMta tuyaTTAveMtaM vA sAijjai // 68 // 'saNiddhA puDhavIe // 69 / / ' sasarakkhAe puThavIe // 70 // 'mahiyAkaDAe puThavIe' // 71 // 'cittamaMtAe puThavIe' // 72 // ' citamaMtA silAe' // 73 // 'cittatAe lelue' 'nisIyAvejja' vA 'tuyadvAvejjA vA' // 74 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe kolAvAsaMsi vA dAru vA jAvaparaTThie, saaMDe sapANe sabIe saharie saose saudae sauttiMga - paNaga-dagamaTTiya-makkADAsaMtANagaMsi NisIyA vejja vA tuyaTTAvejja vA NisIyAveMtaM vA tuyaTTAveMtaM vA sAijjai // 75 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe AgaMtAgAresu vA ArAmAgAre vA gAhAikulesu vA pariyAvasahesu vA NisIyAvejja vA tuyaTTAvejja vA NisIyAveMtaM vA tuTTA vA sAijjai // 76 // je bhikkhU mAumgAmassa mehuNavaDiyAe AgaMtAgAre vA ArAmAgAre vA gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesu vA nisIyAvettA vA tuyaTTAvettA vA asaNaM vA pANaM khAimaM vA sAimaM aNugyAsejja vA aNupAejja vA aNugdhAsaMta vA aNupAeMta vA sAijjai // 77 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe aMkasi vA paliyaMsi vA nisIyAvejja vA tuyaTTAvejja vA nisIyAveMta vA tuyaTTAveMtaM vA sAijjai ||78 || je bhikkhU mAumgAmassa mehuNavaDiyAe aMkaMsi vA paliyaMkaMsi vA NisIyAvetA vA yaTTAvettA vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA aNugdhAsejja vA For Private and Personal Use Only Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 24 aNupAejja vA aNugyAsaMtaM vA aNupAeMtaM vA sAijjai // 79 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe aNNataraM teicchaM AudaTai AuTuMtaM vA sAijjai // 80 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe amaNunnAI poggalAI nIharei nIharetaM vA sAijjai // 8 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDi yAe maNunnAI poggalAI uvakirai uvakiraMtaM vA sAijjai // 82 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annayaraM pasujAyaM vA pakkhijAyaM vA pAyaMsi vA pakkhaMsi vA pucchaMsi vA sIsaMsi vA gahAya saMcAlei saMcAlataM vA sAi. jjai // 83 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annayaraM pasujAyaM vA pakkhijAyaM vA soyaMsi karTa vA kiliMcaM vA aMguliyaM vA salAgaM vA aNuppavesittA saMcAlei saMcAleMtaM vA sAijjai // 84 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe annayaraM pasujAyaM vA pakkhijAyaM vA 'ayamitthi'-tti kaTu AliMgejja vA parissaejja vA paricuMbejja vA AliMgataM vA parissayaMta vA paricuMbataM vA sAijjai // 85 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA dei dete vA sAijjai // 86 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDicchai paDicchataM vA sAijjai // 87 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM cA pAyapuMchaNaM vA vA dei deMtaM vA sAijjai // 88 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe vatthaM vA paDiggaraM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNaM vA paDicchai paDicchaMtaM vA sAijjai // 89 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe sajjhAyaM vAei vAeMta vA sAijjai // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe sajjhAyaM paDicchai paDicchaMtaM vA sAijjai // 9 // je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe aNNayareNaM iMdieNaM AkAraM karei kreN| vA sAijjai // 92 / / taM sevamANe Avajai cAummAsiyaM parihAraTThANaM aNugghAiyaM // 93 // // nisI hajjhayaNe sattamo uddeso samatto // 7 // For Private and Personal Use Only Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // aSTamoddezakaH // je bhikkhU AgaMtAgAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA pariyAvasasu vA ego etthiIe saddhiM vihAraM vA karei sajjhAyaM vA karei asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA AhArei, uccAraM vA pAsavarNaM vA paridvaveda, aNNayaraM vA aNAriyaM niraM mehuNa assamaNapAoge kahaM kahe kahataM vA sAijjai // 1 // je bhikkhU ujjANaMsi vA0 // 2 // je bhikkhU asivA || 3 || je bhikkhU dagaMsi vA0 // 4 // je bhikkhU suSNa girhasi vA0 // 5 // je bhikkhU taNagihaMsi vA0 // 6 // je bhikkhu jANasAlaMsi vA0 || 7 || je bhikkhU paNiyasAlaMsi bA0 // 8 // je bhikkhU goNasAlaMsi vA0 // 9 // je bhikkhU rAo vA viyAle vA itthImajjhagae itthamaMsate itthIparivuDe aparimANayAe kahaM kahe kaheMtaM vA sAijjai // 10 // je bhikkhU sagaNicciyAe vA paragaNicciyAe vA NigaMthIe saddhiM gAmANugAmaM dRijjamANe purao gacchamANe piTThao rIyamANe ohayamaNa saMkappe ciMtAsoyasAgarasaMpa kara palhatthamuhe ajjhANo gae vihAraM vA karei sajjhAyaM vA kare, asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA AhArei, uccAraM vA pAsavaNaM vA paridvavei, aNNayaraM vA aNAriyaM niThuraM mehuNaM asamaNapAoggaM kahaM kahei kahataM vA sAijjai // 11 // je bhikkhu NAya vA aNAyagaM vA uvAsayaM vA aNuvAsayaM vA aMto uvassayasa arddha vA rAI kasiNaM vA rAI saMvasAvei saMvasAveMtaM vA sAijjai // 12 // je bhikkhU NAyagaM vA aNAyagaM vA uvAsayaM vA aNuvAsayaM vA aMto uvassayassa addhaM vA rAI kasiNaM vA rAI saMvAsAvei taM pahucca nikkhamai vA pavisara vA nikkhamaMtaM vA patrisaMtaM vA sAijjai // 13 // je bhikkhU taM na paDiyAikkhei na paDiyAikkhataM vA sAijjai // 14 // je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM samavAsu vA piMDaniyaresu vA iMdama vA khaMdamahesu vA ruddamahesu vA muguMdamahesu vA bhUyamahesu vA jakkhamahesu vA NAgamahesu vA dhUmamahesu vA ceiyamahesu vA rukkhamahesu vA girimahesu vA darimahesu vA agaDama vA taDAgamahesu vA dahamahesu vA NaImahesu vA saramahesu vA sAgaramahesu vA Agaramahesu vA aNNayaresu vA tahappagAresu virUvarUvesu mahAmahesu asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA DiggAhei paDiggArhataM vA sAijjai ||15|| 1 For Private and Personal Use Only Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir je bhikkhU raNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM uttarasAlaMsi vA uttaragihaMsi vA rIyamANANaM vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei paDiggAhata vA sAijjai // 16 // je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM hayasAlAgayANa vA gayasAlAgayANa vA maMtasAlAgayANa vA gujjhasAlAgayANa vA rahassasAlAgayANa vA mehuNasAlA. gayANa vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei paDiggAhetaM vA sAijjai // 17 // je bhikkhU raNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM saNNi hisaNNicayAo khIraM vA dahi vA NavaNIyaM vA sapi vA telaM vA gulaM vA khaMDaM vA sakkaraM vA macchaMDiyaM vA bhoyaNajAyaM paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai // 18 // je bhikkhu raNNo khattiyANaM mudiyANa muddhAbhisittANaM ussapiMDa vA saMsaTTapiMDaM vA aNAhapiMDaM vA kiviNapiDaM vA vaNImagapiMDaM vA paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai / / taM sevamANe Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANaM aNugyAiyaM // 20 // // NisIhajjhayaNe ahamo uddeso samatto // 8 // ||nvmo dezakaH // je bhikkhU rAyapiMDa giNhai giNhataM vA sAijjai // 1 // je bhikkhU rAyapiMDaM muMjai bhuMjataM vA sAijjai // 2 // je bhikkhU rAyaMtepuraM pavisai pavisaMta vA sAijjai // 3 // je bhikkhU rAyaMtepuriyaM vaejjA "Auso rAyaMtepurie No ! khalu amhaM kappai rAyaMtepure Nikkhamittae vA pavisittae vA imaM tumaM paDiggahaM gahAya rAyatepurAo asaNaM vA pANa vA khAima vA sAima vA abhihaDaM AhaTu dalayAhi" jo taM evaM vayai vayaMtaM vA saaijji||4|| je bhikkhU no vaejjA rAyaMtepuriyA vaejjA "AusaMto samaNA ! No khalu tujhaM kappai rAyaMtepure nikkhamittae vA pavisittae vA AhareyaM paDiggahaM ato amhaM rAyaMtepurAo asaNa vA pANavA khAimaM vA sAima vA abhihaDaM AhaTu dalayAmi" jo taM evaM vayaMtiM paDimuNei paDisuNetaM vA sAijjai / / 5 / / je bhikkhU raNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM duvAriyabhattaM vA pamubhattaM vA bhayagabhattaM vA balibhattaM vA kayagamattaM vA hayabhattaM vA gayabhattaM vA katAramattaM vA dubbhi For Private and Personal Use Only Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 27 kkhabhattaM vA dukkAlabhattaM vA damagamattaM vA gilANabhattaM vA baddaliyAbhattaM vA pAhuNabhattaM vA paDiggAhei paDiggAheM vA sAijjai // 6 // je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM imAI chaddosapayAI ajANiya apucchiya agavesiya paraM caurAyapaMcarAyAo gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe nikkhamai bA pavisai vA nikkhamaMtaM vA pavisaMtaM vA sAijjai taMjahA-koTThAgArasAlANi vA bhaMDAgArasAlANi vA pANasAlANi vA khIrasAlANi vA gaMjasAlANi vA mahANasasAlANi vaa||7|| je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyAyaM muddhAbhisittANaM AgacchamANANa vA NiggacchamANANa vA payamavi cakkhudaMsaNapaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAretaM vA sAijjai // je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM itthIo savvAlaMkAravibhUsiyAo payamavi carakhudaMsaNapaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAretaM vA sAijjai // 9 // je bhikkhU raNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM maMsakhAyANaM vA macchakhAyANaM vA chavikhAyANaM vA bahiyA NiggayANaM asaNaM vA pANavA khAima vA sAima vA paDiggAhei paDiggaheMtaM vA sAijjai // 10 // je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM aNNayaraM ubavUhaNijja samIhiyaM pehAe tIse parisAe aNuTiyAe abhiNNAe avocchiNNAe jotaM asaNaM vA 4 paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai // 11 // _aha puNa evaM jANejjA-'ihajja rAyakhattie parivusie' je bhikkhU tAe gihAe tAe paesAe tAe uvAsaMtarAe vihAraM vA karei sajjhAyaM vA karei asaNaM vA pANavA khAima vA sAima vA AhArei, uccAraM vA pAsavaNaM vA pariDhavei, aNNayaraM vA aNAriyaM niThuraM assamaNapAoggaM kahaM kahei kaheMtaM vA sAijjai // 12 // je bhikkhU raNNo khattiyANa mudiyANa muddhAbhisittANaM bahiyA jattAsaMpahiyANaM asaNavA pANa vA khAima vA sAima vA paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai // 13 // je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM bahiyA jattApaDiNiyattANaM asaNavA pANaM vA khAima vA sAimaM vA paDiggAhei paDiggAheMta vA saaijji|| evaM-'naIjattAsaMpaTiyANaM' // 15 // 'naI jattApaDi niyattANaM' // 16 // 'girijattAsaMpaTThiyANaM' // 17 // girijattApaDiniyattANaM' // 18 // je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyANa muddhAbhisittANa mahAbhiseyaMsi vaTTamANaMsi Nikkhamai vA pavisai vA NikAvamata vA pavisaMtaM vA sAijjai // 19 // For Private and Personal Use Only Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 28 je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM imAo dasa abhiseyAo rAhANIo uddiTThAo gaNiyAo vaMjiyAo aMto mAsassa dukkhutto vA tikkhutto bA Nikkhamai vA pavisa vA NikkhamaMtaM vA pavisaMtaM vA sAijjai / taMjahA - caMpA 1, mahurA 2, 2, vANAsI 3, sAvatthI 4, sAyaM 5, kaMpillaM 6, kosaMbI 7, mihilA 8, hariNApuraM 9, yahiM vA 10 ||20|| je bhikkhU raNNo khattiyAgaM mudiyAgaM muddhAbhisittANaM asaNa N vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA parasma nIhaDaM paDiggAhe paDiggAheMtaM vA sAijjai / taMjahA - khattiyANa vArAyANa vA kurAyANa vA rAyapesiyANa vA rAyavaMsiyANa va-tti // 21 // t B. je bhikkhU raNakhattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAimaM vA parassa nIhar3a paDiggAhei paDiggArhataM vA sAijjai / taMjahA - NaDANa vA gANa bA kacchrayANa vA jallANa vA mallANa vA muTThiyANa vA velaMbagANa vA kahagANa vA patragANa vA lAsagANa vA khelayANa vA chattANuyANa vA // 22 // je bhikkhu raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA parassa nIhaDaM paDiggAhei paDiggAhataM vA sAijjai / taMjahA - AsaposayANa vA itthaposayA vA mahisaposayANa vA vasahaposayANa vA sIhaposayANa vA vagghaposayANa vA aposayANa vA migaposayANa vA suNagaposayANa vA sUyaraposayANa vA meMDhaposayANa vA kukkuDaposayANa vA makkaDaposayANa vA tittiraposayANa vA vaTTayaposayANa vA lAvayaposayANa vA cIrallaposayANa vA haMsaposayANa vA mayUraposayANa vA suyaposayANa vA // evaM - ' AsadamagANa vA itthidamagANa vA 10 // 24 // - AsamaddagANa vA hatthimaddagANa vA0 ||25|| 'AsamaTThANa vA hasthimaTThANa vA' 0 ||26|| 'AsarohANa vA hatthirohANa vA0 // 27 // je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA parassa nIhaDaM paDiggAhei paDimgArhataM vA sAijjai / taM jahA - satthAhAvANa vA saMvAhAvayANa vA abhaMgAvayANa vA uvvadvAvayANapA majjAvayANa vA maMDAvayANa vA chattaggahANa vA cAmaraggahANa vA haDapparagahANa vA pariyaTTaggahANaM vA dIviyaggahANa vA asiggahANa vA dhaNuggahANa vA sattiggahANa vA kataggahANa vA hatthipattaggahANa vA // 28 // je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM asaNaM vA pANaM vA khAmaM vA sAimaM vA parassa nIhaDaM paDiggAhei paDiggArhataM vA sAijjai / taMjahA - varisagharANa vA kaMcuijjANa vA dovAriyANa vA daMDArakkhayANa vA // 29 // For Private and Personal Use Only Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA parassa nIhaDaM paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai / taMjahA-khujjANaM jAva pArasINaM // 30 // taM sevamANe Avajjai cAummAsiyaM parihArahANaM aNugyAiyaM // 31 // ||nisiihjmynne navamo uddeso samatto // 9 // // dazamodezakaH // je bhikkhU bhadaMtaM AgADhaM vayai vayaMtaM vA sAijjai // 1 // je bhikkhU bhadaMtaM pharusaM vaya vayaMtaM vA sAijjai // 2 // je bhikkhU bhadaMtaM AgADhapharusaM kyA vayaMtaM vA sAijjai // 3 // je bhikkhU bhadaMtaM aNNayarIe accAsAyaNAe accAsAei accAsAeMta vA sAijjai // 4 // je bhikkhU aNaMtakAyasaMjutaM AhAraM AhArei AhArataM vA sAijjai // 5 // je bhikkhU AhAkammaM bhuMjai bhujaMtaM vA sAijjai // 6 // je bhikkhU tItaM nimittaM kahei kaheMtaM vA sAijjai // 7 // je bhikkhU paDappaNNaM nimittaM vAgarei vAgareMtaM vA sAijjai // 8 // je bhikkhU aNAgayaM nimittaM vAgarei vAgareMtaM vA sAijjai // 9 // je bhikkhU sehaM vipariNAmei sehaM vipariNAmeMtaM vA sAijjai // 10 // je bhikkhU sehaM avaharai avahareMtaM vA sAijjai // 11 // je bhikkhU disaM vipariNAmei vipariNAmeMtaM sAijjaI // 12 // je bhikkhU disaM avaharai avaharaMtaM vA sAijjai // 13 // je bhikkhU bahiyAvAsiyaM AesaM paraM tirAyAo aviphAlettA saMvasAvei saMvasAvetaM vA sAijjai // 14 // je bhikkhU sAhigaraNaM aviosamiyapAhuDaM akaDapAyacchittaM paraM tirAyAo viSphAliya aviSphAliya saMbhujai saMbhuMjataM vA sAijjai // 15 // je bhikkhU ugyAiyaM aNugyAiyaM vayai vayaM vA sAijjai // 16 // evaM- 'aNugghAiyaM ugghAiyaM vayai' // 17 // 'ugghAiyaM aNugdhAiyaM dei' // 18 // 'aNugdhAiyaM ugyAiyaM dei // 19 // For Private and Personal Use Only Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir je bhikkhU ugghAiyaM soccA NaccA saMbhuMjai saMbhuMjataM vA sAijjai // 20 // je bhikkhU ugghAiyaheuM soccA gaccA saMbhujai saM taM vA sAijjai // 21 // je bhikkhU ugyAisaMkappaM soccA NaccA saMbhuMjai saMbhuMjata vA sAijjai // 22 / / je bhikkhU ugghAiyaM ugdhAiyaheuM vA ugyAiyasaMkalpaM vA soccA NaccA saMbhujai saMbhujeta vA sAijjai // 23 // 'aNugyAiyaM soccA' 0 // 24 // 'aNugghAiyaheuM soccA' 0 // 25 // 'aNugghAiyasaMkappaM soccA'0 // 26 // 'aNugdhAiyaM-aNugyAiyaheuM aNugyAisaMkappaM socA'0 // 27 / / 'je bhikkhU ugdhAiyaM vA aNugdhAiyaM vA soccA0 // 28 // 'ugyAiyahau~ vA aNugdhAiyarDa vA soccA0 // 29 // ugghAiyasaMkappaM vA aNugyAiyasaMkappaM vA soccA0 // 31 // 'ugyAhayaM vA aNugghAiyaM vA ugghAiyaheuM vA aNugyAiyaheuM vA ugghAiyasaMkappaM vA aNugyAiyasaMkappaM vA soccA0 // 31 // je bhikkhU uggayavittie aNatyamiyamaNasaMkappe saMthaDie NivvitigicchAsamAvaNNeNaM appANeNaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhettA saMbhuMjai saMbhuMjataM vA sAijjai, aha puNa evaM jANejjA aNuggae sarie atthamie vA se jaM ca muhaMsi vA jaM ca pANisi vA jaM ca paDiggahaMsi vA taM vigiMciya visohiya taM parihAvemANe NAikkamai, jo taM bhujai bhuMjataM vA sAijjai // 32 // je bhikkhU uggayavittie aNathamiyamaNasaMkappe saMthaDie vitigicchAsamAvaNeNaM appANeNaM asaNaM vA 4 jAva jo taM bhuMjai bhuMjataM vA sAIjjaI // 33 // je bhikkhU uggayavittie aNatyamiyamaNasaMkappe asaMthaDie nivitigicchAsamAvanneNaM appANeNaM asaNaM vA 4 jAva jo taM jai bhuMjataM vA sAijjai // 34 // je bhikkhU uggayavittie aNathamiyamaNasaMkappe asaMthaDie vitigicchAsamA. vaNNeNaM appANeNaM asaNaM vA 4 jAva jo taM bhujai bhujaMtaM vA sAIjjai // 35 // je bhikkhU rAo vA biyAle vA sapANaM sabhoyaNaM uggAlaM AgacchejjA taM vigiMcamANe vA visohemANe vA NAikkamai taM uggilittA paccogilamANe rAibhoyaNapaDisevaNapatte, jo taM paccogilai paccogilaMta vA sAijjai // 36 // je bhikkhU gilANaM soccA NaccA Na gavesai Na gavasaMtaM vA sAijjai // 37 // je bhikkhU gilANaM soccA NaccA ummaggaM vA paDipahaM vA gacchai gacchaMtaM vA sAijjai // 38 // For Private and Personal Use Only Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir je bhikkhU gilANaveyAvacce abbhuTie gilANapAugge davvajAe alabhamANe jo taM Na paDiyAikkhai Na paDiyAikkhaMtaM vA sAijjai // 39 // __je bhikkhU gilANaveyAvacce abhuTie saeNa lAbheNa asaMtharamANe jo tassa na paDitappaI na paDitappaMtaM vA sAijjai // 40 // je bhikkhU paDhamapAusasi gAmANugAma duijjai duijjataM vA sAijjai // 41 // je bhikkhU vAsAvAsaM pajjosaviyaMsi gAmANugAma duijjai duijjataM vA sAiujai // 42 // je bhikkhU apajjosavaNAe pajjosavei pajjosaveMtaM vA sAijjai // 43 // je bhikkhU pajjosavaNAe Na pajjosavei Na pajjosaveMtaM vA sAijjai // 44 // je bhikkhU pajjosavaNAe golomAiMpi bAlAI uvAiNAvei uvAiNAveMtaM vA sAijjai // 45 // je bhikkhU pajjosavaNAe ittariyapi AhAramAhArei AhAreMtaM vA sAijjai // 46 // je bhikkhU aNNautthieNa vA gArathieNa vA pajjosavei pajjosaveMtaM vA sAijjai // 47 // je bhikkhU paDhamasamosaraNuhese pattAI vA cIvarAI vA paDiggAhei paDiggAheM vA sAijjai // 48 // taM sevamANe AvajjaI cAummAsiyaM parihArahANaM aNugyAiyaM // 49 // // nisIhAyaNe dasamo uddeso samatto // 10 // // ekAdazodezakaH // je bhikkhU ayapAyANi vA taMbapAyANi vA taupAyANi vA sIsagapAyANi vA kaMsapAyANi vA ruppAyANi vA suvaNNapAyANi vA jAyakhvapAyANi vA maNipAyANi vA kaNagapAyANi vA daMtapAyANi vA siMgapAyANi vA cammapAyANi vA celapAyANi vA aMkapAyANi vA saMkhapAyANi vA vairapAyANi vA karei kareMtaM vA sAijjai // 1 // evaM dharei dhareMtaM vA sAijjai // 2 // evaM paribhujai paribhujaMtaM vA sAijjai // 3 // je bhikkhU ayabaMdhANi vA jAva vairabaMdhANi vA karei kareMtaM vA sAiijjai // 4 // evaM-dharei dharataM vA sAijjai // 5 // evaM paribhujai paribhuMjataM vA sAijjai // 6 // je bhikkhU paraM addhajoyaNamerAo pAyavar3iyAe gacchai gacchaMtaM vA sAijjaha / / For Private and Personal Use Only Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir je bhikkhU paraM addhajoyaNamerAo sapAyapahaMsi pAyaM abhihaDaM AhaTu dijjamANaM paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai // 8 // je bhikkhU dhammassa avannaM vayai vayaM vA sAijjai // 9 // je bhikkhU adhammassa vaNNaM vayai vayaMta vA sAijjai // 10 // je bhikkhU aNNautthiyassa vA gArasthiyassa vA pAe Amajjejja vA pamajjejja vA AmajjaMtaM vA pamajjata vA sAijjai // 11 // evaM taiyauddesagamo Neyavvo NavaraM aNNaatthiyassa vA gAratthiyassa vA abhilAvo bhAva je bhivakhU gAmANugAma duijjamANe aNNausthiyarasa vA gArapiyarasa vA sIsaduvAsyiM karei kareMta vA sAijjai // 12-63 // je bhikkhU appANaM bIhAvei bIhAvetaM vA sAijjai // je bhikkhU paraM bIhAvei bIhArvetaM vA sAijjai // 65 // je bhikkhU appANaM vimhAveI vimhAveta vA sAijjai // 66 // je bhikkha paraM vimhAvei vimhAveMtaM vA sAijjaI // 67 // je bhikkhU appANaM vipariyAsei vipariyAsataM vA sAijjai // 68 // je bhikkhU paraM vipariyAsei vipariyAsaMtaM vA sAijjai // 69 // je bhikkhu muhavaNNaM karei kareMtaM vA sAijjai // 7 // je bhikkhU verajjavirUddharajjaMsi sajjo gamaNaM sajjo AgamaNaM sajjo gamaNAgamaNaM karei kareMtaM vA sAijjaI // 71 // je bhikkhU diyAbhoyaNassa avaNaM vayai vayaMtaM vA sAijjai // 72 // je bhikkhU rAibhoyaNassa vaNaM vayai vayaMta vA sAijjai // 73 // je bhikkhU diyA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhettA diyA bhuMjai diyA muMjataM vA sAijjai // 74 // je bhikkhU divA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhettA ratti bhujai rati muMjataM vA sAijjai / / 75 // je bhikkhU rattiM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhettA diyA bhuMjai diyA muMjata vA sAijjai // 76 // je bhikkhU rattiM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhettA ratti muMjai rati muMjataM vA sAijjai // 77 // For Private and Personal Use Only Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir je bhikkhU asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA parivAsei parivAseM vA sAijjai // 78 // je bhikkhU parivAsiyassa asaNassa vA pANassa vA khAImassa vA sAimassa vA tayappamANaM vA bhUippamANaM vA biMduppamANaM vA AhAraM AhArei AhAreMtaM vA sAijjai / je bhikkhU maMsAiyaM vA macchAiyaM vA maMsakhalaM vA macchakhalaM vA AheNaM vA paheNaM vA saMmelaM vA hiMgolaM vA annayaraM vA tahappagAraM virUvarUvaM vA hIramANaM pehAe tAe AsAe tAe pivAsAe taM rayaNi aNNattha uvAiNAvei uvAiNAveMtaM vA sAijjai 180 je bhikkhU niveyaNapiMDaM bhuMjai bhujataM vA sAijjai // 8 // je bhikkhU ahAchaMdaM pasaMsai pasaMsaMtaM vA sAijjai // 82 // je bhikkhU ahAchaMdaM vaMdai vaMdaMtaM vA sAijjai // 83 // je bhikkhu NAyagaM vA aNAyagaM vA uvAsaMga vA aNuvAsagaM vA aNalaM panvAvei pavAvetaM vA sAijjai // 84 // je bhikkha NAyagaM vA aNAyaga vA uvAsagaM vA aNuvAsagaM vA aNalaM uvahAvei uvadyAvetaM vA sAijjai // 85 // je bhikkhu NAyageNa vA aNAyageNa uvAsaeNa vA aNuvAsaraNa vA aNaleNa veyAvacca kArAvei kArAvetaM vA sAijjai // 86 // je bhikkhU sacele sacelagANaM majjhe saMvasai saMvasaMtaM vA sAijjai // 8 // je bhikkhU sacele acelagANaM majjhe saMvasai saMvasaMta vA sAijai // 8 // je bhikkhU acele sacalagANaM majjhe saMvasai saMvasaMtaM vA sAijjai // 89 // je bhikkhU acele acelagANaM majjhe saMvasai saMvasaMtaM vA sAijjai // 10 // je bhikkhU parivasiyaM pippaliM vA pippalicuNNaM vA siMgaberaM vA siMgaberacuNNaM vA vilaM vA loNaM ubbhiyaM vA loNa AhArei AhAreta vA sAijjai // 91 // je bhikkhU giripaDaNANi vA marupaDaNANi vA bhigupaDaNANi vA tarupaDaNANi vA giripakkhaMdaNANi vA marupakkhaMdaNANi bhigupakkhaMdaNANi vA tarupakkhaMdaNANi vA jalapavesANi vA jalaNapavesANi vA jalapakkhaMdaNANi vA jalaNapakkhaMdaNANi vA visabhakkhaNANi vA satthopADaNANi vA valayamaraNANi cA vasahANi vA tabbhavamaraNANi vA aMtosallamaraNANi vA vehAyasANi vA giddhapaTTANi vA jAva aNNayarANi vA tahappagArANi bAlamaraNANi pasaMsai pasaMsaMta vA sAijjai // 92 // taM sevamANe Avajjai cAummAsiyaM parihArahANaM aNugyAiyaM // 93 // ||nisiihjjhynne egArasamo uddeso smtto||11|| For Private and Personal Use Only Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // dvAdazodezakaH // je bhikkhU koluNavaDiyAe aNNayaraM tasapANajAI taNapAsaraNa vA muMjapAsaeNa vA kaTTapAsaeNa vA cammapAsaeNa vA vettapAsaeNa vA muttapAsaeNa vA rajjupAsaraNa vA baMdhai baMdhataM vA sAijjai // 1 // je bhikkhU koluNavaDiyAe aNNayaraM tasapANajAI taNapAsaraNa vA muMjapAsaeNa vA kaTTapAsaraNa vA cammapAsaeNa vA vettapAsaraNa vA suttapAsaeNa vA rajjupAsaeNa vA baddhe lagaM muMcai muMcataM vA sAijjai // 2 // je bhikkhU abhikkhaNaM abhikkhaNaM paJcakkhANaM bhajai bhajaMtaM vA sAijai // 3 // je bhikkhU parittakAyasaMjuttaM AhAraM AhArei AhAretaM vA sAijjaha // 4 // je bhikkhU salomAI cammAI dharei dharetaM vA sAijjai // 5 // je bhikkhU taNapIDhaga vA palAlapIDhagaM chagaNapIDhagaM vettapIDhaga vA paravattheNocchannaM ahiTei ahiTeta vA sAijjai // 6 // je bhikkhU NiggaMthINa saMghArDi aNNautthieNa vA gArathieNa vA sivvAveha sivAvate vA sAijjai // 7 // je bhikkhU puDhavIkAyassa vA AukAyassa vA agaNikAyassa vA vAukAyassa vA vaNassaikAyassa vA kalamAyamavi samArabhai samArabhaMtaM vA sAijjai // 8 // je bhikkhU sacittarukkhaM dUrUhai dUrUhaMtaM vA sAijjai // 9 // je bhikkhU gihimatte bhuMjai bhuMjataM vA sAijjai // 10 // je bhikkhU gihivatthaM parihei parihataM vA sAijjai // 11 // je bhikkhU gihinisejja vAhei vAheMtaM vA sAijjai // 12 // je bhikkhU gihiteicchaM karei kareMtaM vA sAijjai // 13 // je bhikkhU purekammakaDeNa hattheNa vA matteNa vA davvIe vA bhAyaNeNa vA asaNa vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai // 14 // For Private and Personal Use Only Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir je bhikkhU gihatthANa vA aNNatitthiyANa vA sIodagaparibhogeNa hattheNa vA matteNa vA davvIe bA bhAyaNeNa vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai // 15 // je bhikkhU kaTakammANi vA potthakammANi vA cittakammANi vA leppakammANi vA daMtakammANi vA maNikammANi vA selakammANi vA gaMthimANi vA veDhimANi vA pUrimANi vA saMghAimANi vA pattacchejjANi vA vivihANi vA vehimANi vA cakkhudaMsaNavaDiyAe abhiMsadhArei abhisaMdhAretaM vA sAijjai // 16 // je bhikkhU vappANi vA phalihANi vA uppalAni vA pallalANi vA ujjharANi vA nijjharANi vA vAvINi vA pokkhariNI vA dIhiyANi vA guMjAliyANi vA sarANi vA sarapaMtiyANi vA sarasarapaMtiyANi vA cakda saNavaDiyAe abhiMsadhArei abhisaMdhAreMtaM vA sAijjaha // 17 // je bhikkhU kacchANi vA gahaNANi vA zUmANi vA vaNANi vA vaNaviduggANi vA pavvayANi vA pavvayaviduggANi vA cakkhudasaNavaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAretaM vA sAijjai // 18 // je bhikkhU gAmANi vA NagarANi vA nigamANi vA kheDANi vA kabbaDANi vA maDaMbANi vA doNamuhANi vA paTTaNANi vA AgarANi cA saMbAhANi vA saMnive. sANi vA cakkhudasaNavaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAra vA sAijjai // 19 // je bhikkhU gAmamahANi vA NagaramahANi vA NigamamahANi vA kheDamahANi vA kabbaDamahANi vA maDaMbamahANi vA doNamuhamahANi vA paTTaNamahANi vA AgaramahANi vA saMbAhamahANi vA saMnivesamahANi vA cakkhudaMsaNavaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAretaM vA sAijjai // 20 // je bhikkhU gAmavahANi vA NagaravahANi vA NigamavahANi vA kheDavahANi vA kabbaDavahANi vA maDaMbavahANi vA doNamuhavahANi vA paTTaNavahANi vA AgaravahANi vA saMbAhavahANi vA saMnivesavahANi vA cakkhudaMsaNavaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAretaM vA sAijjai // 22 // For Private and Personal Use Only Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir je bhikkhU gAmapahANi vA NagarapahANi vA nigamapahANi vA kheDapahANi vA kabbaDapahANi vA maDaMbapahANi vA doNamuhapahANi vA paTTaNapahANi vA AgarapahANi vA saMbAhapahANi vA saMnivesapahANi vA cakkhudaMsaNavaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAreM vA sAijai // 22 // ___ je bhikkhU gAmadAhANi vA NagaradAhANi vA nigamadAhANi vA kheDadAhANi vA kabbaDadAhANi vA maDaMbadAhANi vA doNamuhadAhANi vA paTTaNadAhANi vA AgaradAhANi vA saMbAhadAhANi vA saMnivesadAhANi vA cakkhudaMsaNavaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAretaM vA sAijjai // 23 // je bhikkhU AsakaraNANi vA hatyikaraNANi vA uTTakaraNANi vA goNakaraNANi pA mahisakaraNANi vA sUyarakaraNANi vA cakkhudaMsaNavaDiyae abhisaMdhArei abhisaMdhAretaM vA sAijjai // 24 // je bhikkhU AsajuddhANi vA hathijuddhANi uTTajuddhANi vA mahisajuddhANi vA sayarajuddhANi vA cakkhudaMsaNavaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAretaM vA sAijjai // 25 // je bhikkhU gAujUhiyaThANANi vA hayajUDiyaThANANi vA gayajUhiyaThANANi vA cakkhudasaNavaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAreMtaM vA sAijjai // 26 // je bhikkhU abhiseyaThANANi vA akkhAiyaThANANi vA mANummANapamANaThANANi vA mahayAhayanadRgIyavAiyataMtItalatAlatuDiyaghaNamuiMgapaDuppavAiyaravaThANANi vA dhakkhudaMsa. NavaDiyAe abhisaMdhArei abhiMsadhAreMtaM vA sAijjai // 27 // je bhikkhU DiMbANi vA DamarANi vA khArANi vA verANi vA mahAjuddhANi vA mahAsaMgAmANi vA kalahANi vA bolANi vA cakkhudaMsaNavaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAreta vA sAijjai // 28 // je bhikkhU virUvarUvesu mahussavesa itthINi vA therANi vA majjhimANi vA DaharANi vA aNalaMkiyANi vA mualaMkiyANi vA gAyaMtANi vA vAyaMtANi vA naccatANi vA hasaMtANi vA ramaMtANi vA mohaMtANi vA vipulaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paribhAyaMtANi vA parijhuMjaMtANi vA cakkhudaMsaNavaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAretaM vA sAijjai // 29 // For Private and Personal Use Only Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 37 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paraloiesa vA rUsa disu vA sve je bhikkhU ihaloiesa vA rUve adi vA rUve susu vA rUvesu vA asurasu vA rUvesu vinnAesu vA rUvesu avinnAsu vA rUve sajjai rajjai gijhara ajjhovavajjai saJjataM vA rajjataM vA gijjhataM vA ajjhovavajrjjata vA sAijjai // 30 // je bhikkhU paDhamAe porisIe asaNaM vA pANaM khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhettA pacchimaM porisiM uvAiNAvei uvAiNAveMtaM vA sAijjai // 31 // je bhikkhu paraM addhajoyaNamerAo pareNa asaNaM vA 4 uvAiNAvei uvAiNAveMtaM vA sAijjai // 32 // je bhikkhU diyA gomayaM parigAttA diyA kAryasi varNa Alipejja vA viliMpeja vA AliMpataM vA vilipataM sAijjara | 33 // je bhikkhu diyA gAmayaM paDiggAhetA ratti kAryasi vaNaM Alipejja vA viliMpeja vA AlipataM vA vipitaM vA sAijjai // 34 // je bhikkhU rartti gomayaM paDiggAhettA diyA kAryasi vaNaM AliMpejja vA viliMpeja vA ALipataM vA vilipaMtaM vA sAijjai // 35 // je bhikkhU ratiM gomayaM paDiggAhettA ratti kAryaMsi vaNaM alipejja vA viliMpeja vA AliMpataM vA vilipaMtaM vA sAijjai // 36 // je bhikkhU diyA AlevaNajAyaM paDiggAhettA diyA kAryaMsi varNa ALipejja vA vilipejja vA AlipataM vA vilitaM vA sAijjai // 37 // je bhikkhU annautthiraNa vA gArasthiraNa vA ubahiM vahAvei kahAveMtaM vA sAijjai // 41 // je bhikkhU tannIsAe asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA dei detaM vA sAijai // 42 // je bhikkhU imAo paMca mahaNNavAo mahAnaIo uddidvAo gaNiyAo jiyAo to mAsassa dukkhutto vA tikkhutto vA uttarai vA saMtarai vA uttaraM vA saMtaraMta vA sAijjai / taM jahA-gaMgA, jauNA, saraU, erAbaI, mahI - ti // 43 // taM sevamANe Avajjai cAummAsiyaM parihAradvANaM aNugdhAyaM // 44 // ---- // nisIhajhayaNe bArasamo uddeso samatto // 12 // For Private and Personal Use Only Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org // trayodazo deshkH|| je bhikkhU aNaMtarahiyAe puDhavIe ThANaM vA sejja vA Nisejja vA NisIhiyaM vA ceei ceeMtaM vA sAijai // 1 // evaM je bhikkhU sasaNiddhAe puDhavIe0 // 2 // je bhikkhU sasarakkhAe puDhavIe. // 3 // je bhikkhU maTiyAkaDAe puDhavIe0 // 4 // je bhikkhU vittamaMtAe puDhavIe. // 5 // je bhikkhU cittamaMtAe silAe // 6 // je bhikkhU cittamaMtAe lelae ThANaM vA sejja vA niseja vA nisIhiyaM vA ceei ceetaM vA sAijjai // 7 // je bhikkhU kolAvAsaMsi vA dArue jIvapaiTThiya saaMDe sapANe sabIe saharie saosse saudae sautrtigapaNagadagamaTTiyamakkaDAsaMtANagaMsi ThANaM vA sejja vA Nisejja vA NisIhiyaM vA ceei ceetaM vA sAijjai // 8 // je bhikkhU thUNasi vA giheluyaMsi vA usuyAlaMsi vA kAmajalaMsi vA dubbaddha duNNikkhitte aNikaMpe calAcale ThANaM vA sejja vA NisejjaM vA NisIhiyaM vA ceei ceetaM vA sAijjai // 9 // je bhikkhU kuliyaMsi vA bhittisi vA silasi vA lelusi vA aMtalikkhajAyaMsi vA dubbaddhe duNikkhitte aNikape calAcale ThANaM vA seja vA nisejjaM vA NisIhiyaM vA ceei ceeMtaM vA sAijjai // 10 // je bhikkhU khaMsi vA phalihaMsi vA maMcaMsi vA maMDavaMsi vA mAlaMsi vA pAsAyasi vA hammatalaMsi vA dubaddhe duNNikkhitte aNikkaMpe calAcale ThANaM vA seja vA nisejja vA nisIhiyaM vA ceei ceetaM vA sAijjai // 11 // je bhikkhU aNNautthiyaM vA gAratthiyaM vA sippaM vA silogaM vA aTThAvayaM vA kakkaDagaM vA vuggahaM vA salAha vA salAhakahatthayaM vA sikkhAvei sikkhAveMtaM vA sAijjai // 12 // je bhikkhU aNNautthiyaM vA gAratthiyaM vA AgADhaM vayai vayaMtaM vA sAijjai // 13 // je bhikkhU aNNautthiyaM vA gAratthiyaM vA pharusaM vayai vayaMtaM vA sAijjai // 14 // For Private and Personal Use Only Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir je bhikkhU aNNautthiyaM vA gAratthiyaM vA AgADhapharusaM vayai vayaMtaM vA sAijjai // 15 // je bhikkhU aNNautthiyaM vA gAratthiyaM vA aNNayarIe accAsAyaNAe accA sAei accAsAeMtaM vA sAijjai // 16 // je bhikkhU aNNautthiyANa vA gAratthiyANa vA kougakammaM karei kareMtaM vA sAijjai // 17 // je bhikkhU aNNautthiyANa vA gAratthiyANa vA bhUikamma karei kareMnaM vA sAijjai // 18 // je bhikkhU aNNautthiyANa vA gAratthiyANa vA pasiNaM karei karate vA sAijjai // 19 // je bhikkhU aNNautthiyANa vA gAratthiyANa vA pasiNApasiNaM karei kareMtaM vA sAijjai // 20 // je bhikkhU aNNautthiyANa vA gAratthiyANa vA pasiNaM kahei kaheMtaM sAijjai // 21 // jebhikkhU aNNautyiyANa vA gAratthiyANa vA pasiNA-pasiNaM kahei kaheMtaM vA sAijjai // 22 // je bhikkhU aNNautthiyANa vA gArasthiyANa vA tIyaM nimittaM kahei kaheMtaM vA sAijjai // 23 // je bhikkhU aNNautthiyANa vA gAratthiyANa vA paDuppaNNa nimittaM kahei kaheMtaM vA sAijjai / / 24 // je bhikkhU aNNautthiyANa vA gArasthiyANa vA AgamissaM nimittaM kahei kaheMtaM vA sAijjai // 25 // je bhikkhU aNNausthiyANa gAratthiyANa vA lakkhaNaM kahei kaheMtaM vA sAijjai // 26 // je bhikkhU aNNautthiyANa vA gAratthiyANa vA vaMjaNaM kahei kahate vA sAijjai // 27 // je bhikkhU aNNautthiyANa vA gArasthiyANa vA sumiNaM kahei kaheMtaM vA sAijjai // 28 // je bhikkhU aNNautthiyANa vA gAratthiyANa vA vijja pauMjai pauMjaMtaM vA sAijjai // 29 // je bhikkhU aNNautthiyANa vA gAratthiyANa vA maMtaM pauMjai pauMjaMtaM vA sAijjai // 30 / je bhikkhU aNNautthiyANa vA gArasthiyANa vA jogaM paujai pauMjaMtaM vA sAijjai // 31 // je bhikkhU aNNautthiyANa vA gAratthiyANa vA naTThANaM mUDhANaM vippariyAsiyANaM maga vA paveei saMdhi vA paveei maggao vA saMdhi paveei, saMdhio vA maggaM paveei paveetaM vA sAijjai // 32 // je bhikkhU aNNautthiyANa vA gAratthiyANa vA dhAuM paveei paveetaM vA sAijjai // 33 // For Private and Personal Use Only Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir je bhikkhU aNNautthiyANa vA gAratthiyANa vA nihiM paveei paveeMta vA sAijjai // 34 // je bhikkhU mattae appANaM dehei dehataM vA sAijjai // 35 // je bhikkha adAe appANaM dehei dehaMtaM vA sAijjai // 36 // je bhikkhU asIe appANaM dehei dehaMtaM vA sAijjai / / 37 // je bhikkhU maNie appANaM dehei dehaMta vA sAijchai // 38 // je bhikkhU kuMDapANIe apANaM dehei detaM vA sAijjai // 39 // je bhikkhU phANie appANaM dehei dehaMtaM vA sAijjai // 40 // je bhikkhU telle appANaM dehei detaM vA sAijjai // 41 // je bhakkhU mahue appANaM dehei dehaMtaM sAijjai // 42 // je bhikkhU sappie appANaM dehei dehaMtaM vA sAijjai // 43 // je bhikkhU majjae appANaM dehei dehaMtaM vA sAijjai // 44 // je mikkhU vasAe appANaM dehei dehataM vA sAijjai // 45 // je bhikkhU vamaNaM karei kareMtaM sAijjai // 46 // je bhikkhU vireyaNaM karei kareMtaM vA sAijjai // 47 // je bhikkhU vamaNavireyaNaM karei kareMtaM vA sAijai // 48 // je bhikkhU AroggapaDikammaM karei kareMtaM vA sAijjai // 49 / / je bhikkhU pAsatyaM vaMdai vaMdaMtaM vA sAijjai // 50 // je bhikkhU pAsatthaM pasaMsai pasaMsaMtaM vA sAijajjai // 51 // je bhikkhU kusIlaM vaMdai vaMdaMtaM vA sAijjai // 52 // je bhikkhU kusIlaM pasaMsaha pasaMsataM vA sAijjai // 53 // je bhikkhU osaNaM vaMdai vaMdaMtaM vA sAijjai // 54 // je bhikkhU osaNaM pasaMsai pasaMsaMtaM vA sAijjai // 55 // je bhikkhU saMsattaM vaMdai vaMdaMtaM vA sAijjai // 56 // je bhikkhU saMsattaM pasaMsaha pasaMsaMta vA sAijjai // 57 // je bhikkhU ahAchaMdaM vaMdai vaMdaMtaM vA sAijjai // 58|| je bhikkhU ahAchaMdaM pasaMsai pasaMsaMtaM vA sAijjai // 59 // je bhikkhU nitiyaM vaMdai vaMdaMtaM vA sAijjai // 60 // je bhikkha nitiyaM pasaMsai pasaMsaMtaM vA sAijaha // 61 // je bhikkhU kAhiyaM vaMdai vaMdataM vA sAijjaha // 62 // je bhikkhU kAhiyaM pasaMsaI pasaMsaMtaM vA sAijjai // 63 // je bhikkhU pAsaNiyaM vaMdai vaMdataM vA sAijjai // 64 // je bhikkhU pAsaNiyaM pasaMsai pasaMsataM ga sAijjai // 65 // je bhikkhU mAmagaM vaMdai vaMdaMtaM vA saaijji||66|| je bhikkhU mAmagaM pasaMsai passaMsaMtaM For Private and Personal Use Only Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vA sAijjai ||67 || je bhikkhU saMpasAriyaM vaMda vaMdana vA sAijjai ||68 || je bhikkhU saMpasAriyaM pasaMsai pasaMsaMta vA sAijjai // 69 // je bhikkhU dhAIpiMDa bhuMjai bhuMjataM vA sAijjai // 70 // je bhikkhU duIpiMDe bhuMjai bhujataM vA sAinai // 71 // je bhikkhU nimittapiMDa bhuMja bhutaM vA sAijjai ||72 || je bhikkhU AjIviyapiMDe bhuMjai bhuMjaMtaM vA sAijjai ||73 || je bhikkhU vaNImagapiMDa bhujai bhujaM vA sAijjai // 74 // je bhikkhU tigicchapiMDa bhuMjai bhujaMtaM vA sAijjai // 75 // je bhikkhU kohapiMDaM bhuMjai bhuMjaMtaM vA sAijjai // 76 // je bhikkhU mANa piMDa bhuMjai bhuMjataM vA sAijjai || 77|| je bhikkhU mAyApiMDa muMja jhuMjataM vA sAijjai ||78 || je bhikkhU lobhapiMDaM bhujai bhuMjataM vA sAijjai // 79 // je bhikkhU vijjApiDaM bhuMjai bhujataM vA sAijjai ||80|| je bhikkhU maMtapiMDa bhuMjai bhuMjaMta vA sAijjai // 81 // je bhikkhU jogapiMDaM bhuMjai bhujaMtaM vA sAijjai || 82|| je bhikkhU cuNNapiMDaM bhuMjai bhuMjata vA sAijjai // 83 // taM sevamANe Avajjai cAummAsiyaM parihAdvANaM ugghAiyaM // 84 // | // nisIhajjhayaNe terasamo uddeso samatto // 13 // // caturdazo dezakaH // je bhikkhU paDiga kiNai kiNAvei kI mAhaTu dijjamANaM paDiggAhe paDiggA vA sAijjai // 1 // je bhikkhU paggidaM pAmiccei pAmiccAvei pAmicciyamAhaTu dijjamANaM paDi - gAhe paDiggArhataM vA sAijjai ||2|| je bhikkhU paDiggahaM pariyaTTei pariyaTTA vei pariyaTTiyamAhaTu dijjamANaM paDiggA paDiggArhataM vA sAijjai ||3|| je bhikkhU paDiggahaM acchijjaM aNisihaM abhihaDamAhaTu dijjamANaM paDiggAhei paDimgAtaM vA sAijjai ||4|| je bhikkhU atiregapaDiggahaM gaNi uddesiya gaNi samuddesiya ta aNApucchiya aNAmaMtiya aNNamaNNassa viyarai viyaraMtaM vA sAijjai ||5|| For Private and Personal Use Only Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 42 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir je bhikkhU airegaM paDiggahaM khuDDagassa vA khuDDiyAe vA therassa vA theriyAe vA ahatthacchinnassa apAya chiNNassa anAsAchiNNassa akaNNachiSNassa aNoTTa chiNNassa sakkasa dei detaM vA sAijjai // 6 // je bhikkhU airegaM paDiggahaM khuDDagassa vA khuDDiyAe vA theragassa vA theriyAe vA itthachiSNassa pAyacchiSNarasa nAsAchiSNassa kaSNachiSNassa oTThachiSNassa asakrasa na dei na detA sAijjai // 7 // je bhikkhU paDiga aNalaM ' athiraM adhuvaM adhAraNijjaM dharei dhareMtaM vA sAijjai // je bhikkhU paDiggahaM alaM thiraM dhuvaM dhAraNijjaM na dharei na dhareMtaM vA sAijjai // 9 // je bhikkhU vaNNamaMta paDiggahaM vivaraNaM karei kareMtaM vA sAijjai // 10 // je bhikkhU vivaNNaM paggidaM vaNNamaMtaM karei kareMtaM vA sAijjai // 11 // je bhikkhU 'nava me paDiggahe laddhe' ti kaTTu telleNa vA gharaNa vA NavaNIpaNa vA vasAe vA makkhejja vA bhiliMgejja vA makrkheta vA bhiliMgataM vA sAijjai // 12 // 66 je bhikkhU vara me paDiggahe laddhetti kaTu lodreNa vA kakkeNa vA cuNNeNa vA vaNeNa vA ullolejja vA udhavtraTTejja vA ullolataM vA uvvahRtaM vA sAijjai // 13 // je bhikkhU Navae me paDiggahe ladve-tti kaTTu sIodagaviyaDeNa vA usiNodgaviyaDeNa vA uccholejja vA padhovejja vA uccholeMtaM vA0 ||14|| je bhikhU Navae me paDimgahe lade ki bahudevasieNa telleNa vA0 || 15 || vahudevasieNa lodreNa vA0 // 16 // bahudevasieNa sIodagaviyaDeNa vA0 ||17|| je bhikkhU subbhigaMdhe paDiggahe lade -tti kaTTu dubhigaMdhe kare || 18 || je bhikkhU dubbhigaMdhe paDimgahe laddhe tti kaTu sunbhigaMdhe kare ||19|| je bhikkhU subhigaMdhe paDiggahe lade - ti kaTTu telleNa vA0 ||20|| lodveNa bA0 ||21|| sIodagaviyaDeNa vA 0 ||22|| evaM bahudevasieNa telleNa vA0 // 23 // bahudesieNa loDega vA0 ||24|| bahudevasieNa sIodagaviyaDeNa vA0 || 25 || je bhikkhU dubhigaMdhe paDiggahe laddhe-tti kaTTu telleNa vA0 ||26|| lodreNa vA0 ||27|| sIodAgaviyaDeNa vA0 ||28|| evam bahudevasieNa telleNa vA0 ||29|| bahu devasieNa loNa vA0 // 30 // bahudeva sieNa sIodagaviyaDeNa vA0 // 31 // je bhikkhU aNaMtarahiyAe puDhavIe paDiggahaM AyAvejja vA payA vejja vA, AyAtaM vA payAveta va sAijjai ||32|| For Private and Personal Use Only Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 43 evaM sasaNiddhAra puDhavIe0 // 33 - 42 // 0 je bhikkhU paDiggahAo puDhavIkArya noharei nIharAvei nohariyaM Ahaddu dijja mANaM DiggA DiggA vA sAijjai ||43|| evaM AukAryaM * || 44 || teukAyaM 0 // 45 // evaM kaMda-mUla-patta - puSpha - phala - bIya hariyakAyaM 0 ||46 - 52 || osahibIyaM // 53 // tasa pANajAyaM // 54 // je bhikkhU paDiggahaM korei korAvei koriyaM AhadaTu dijjamANaM paDiggAhe paDiggAtaM vA sAijjai // 55 // je bhikkhU NAyagaM vA aNAyagaM vA uvAsagaM vA aNuvAsagaM vA gAmaMtaraMsi vA vA gAmapahaMtaraMsi vA paDiggaha obhAsiya obhAsiya jAyai jAyaMtaM vA sAijjai // 56 // je bhikkhU NAya vA aNAyarga vA uvAsa vA aNuvAsagaM vA parisAmajjhao utA Digga obhAsiya abhAsiya jAyA jAyaMta vA sAijjai ||57|| je bhikkhU paDigganIsAe uDubaddha vasaI, vasaMtaM vA sAijjai // 58 // je bhikkhU paDiggahanIsAe vAsAvAsaM vasaI vasaMta vA sAijjai // 59 // taM sevamANe Avajjai cAummAsiyaM parihAradvANaM ughAI ||60 || // NisIhajjhayaNe caudasamo uddeso samatto // 14 // || paJcadazodezakaH // je bhikkhU bhikkhUNaM AgADhaM vayai vayaMtaM vA sAijjai // | 1 || je bhikkhU bhikkhUNaM pharusaM vayai vayaM vA sAijjai // 2 // je bhikkhU bhikkhUNaM AgADhapharusaM vayaI vayaMtaM vA sAijjaI ||3|| je bhikkhU bhikkhUNaM aNNayarIe accAsAyaNAe accAsAei, accAsAeM taM vA sAijjai ||4|| je bhikkhU sacittaM avaM bhuMja bhujataM vA sAijjai ||5|| je bhikkhU sacittaM aM viDaMsada viDaMsaMta vA sAijjai ||6|| je bhikkhU sacittaM aM vA aMbapesiyaM vA aMbabhittaM vA aMvasAlagaM vA aMbacoyagaM yA bhuMjai bhujataM vA sAijjai // 7 // je bhikkhU sacitta avaM vA aMbapesiyaM vA ababhittaM vA aMbasAlagaM vA aMbacoaj vA viDaMsai viDaMsaM vA sAijjai // 8 // je bhikkhU sacittapaiTThiyaM avaM bhuMjai bhuMjaMtaM vA sAijjai ||9|| je bhikkhU sacittapaiTThiyaM aMba viDaMsaha viDaMsaMtaM vA sAijjai // 10 // // For Private and Personal Use Only Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir je bhikkhU sacittaipaTThiyaM aMba vA aMbapesiyaM vA aMbabhittaM vA aMbasAlagaM vA aMbacoyagaM vA bhuMjai muMjata vA sAijjai // 11 // je bhikkhU sacittapaiDiyaM aMba vA aMbapesiyaM vA aMbabhittaM vA aMbasAlagaM vA aMbacoyaga vA vihaMsai viDaMsaMta vA sAijjai // 12 / / / je bhikkhU aNNautthieNa vA gArathieNa vA appaNo pAe AmajjAvejja vA pamajjAvejja vA AmajjAtaM vA pamajjAtaM sAijjai // 13 // evaM taiyauddesagamao Neyavyo jAva gAmANugAma dUijjamANe aNNautthiraNa vA gArathieNa vA appaNo sIsaduvAriyaM karAvei karAveta vA sAijjai // 14-68 // |uccaarprsrvnnprisstthaapnprkrnnm / / je bhikkhU AgaMtAgAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvaikulemu vA pariyAvasahesu vA uccArapAsavaNaM parihavei pariveta vA sAijjai // 69 // je bhikkhU ujjANaMsi vA ujjANagihaMsi vA ujjANasAlaMsi vA nijjANaMsi vA nijjANagihaMsi vA nijjANasAlaMsi vA uccArapAsavarNa parihavei parihavetaM vA sAhajjai // 70 // je bhikkhU aTTasi vA aTTAliyaMsi vA cariyasi vA pAgAraMsi vA dAraMsi vA gopuraMsi vA uccArapAsavaNaM pariDhavei parihaveMtaM vA sAijjaI // 71 // je bhikkhU dagaMsi vA dagamaggaMsi vA dagapahaMsi vA dagatIraMsi vA dagaDANaMsi vA uccArapAsavaNaM paridvavei parihaveMtaM vA sAijjai // 72 // je bhikkhU sunnagihaMsi vA sunnasAlaMsi vA bhinnagihaMsi vA bhinnasAlaMsi vA kUDAgAraMsi vA kohAgAraMsi vA uccArapAsavaNaM parihavei parihaveMtaM vA sAijjai // 73 // je bhikkhU taNagirhasi vA taNasAlaMsi vA tusagirhasi vA tusasAlaMsi vA bhusagihaMsi vA bhusasAlaMsi vA uccArapAsavaNaM parihavei pariDavetaM vA sAijjai // 74 // je bhikkhU jANagihaMsi vA jANasAlaMsi vA juggagihaMsi vA jumgasAlaMsi vA uccArapAsavaNaM parihavei parihavetaM vA sAijjai // 75 // je bhikkhU paNiyagihaMsi vA paNiyasAlaMsi vA kuviyagihaMsi vA kuviyasAlaMsi vA uccArapAsavaNaM parihavei parihaveMtaM vA sAijjai / / 76 // je bhikkhU goNagihaMsi vA goNasAlaMsi vA mahAkulaMsi vA mahAgihaMsi vA uccArapAsavaNaM parihavei paridvavetaM vA sAijjai // 77 // / iti-uccAraprasravaNa-pariSThApanaprakaraNam / For Private and Personal Use Only Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir je bhikkhU aNNautthiyassa vA gArasthiyassa vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA dei deMtaM vA sAijjai / / 78 // je bhikkhU aNNautthiyassa vA gAratthiyassa vA vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNaM vA dei deMtaM vA sAIjjai // 79 // je bhikkhU pAsatthassa asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA dei deMta vA sAijjai // 80-103 // je bhikkhU jAyaNAvatthaM vA nimaMtaNAvatthaM vA ajANiya apucchiya agavesiya paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai / se ya vatthe cauNDamaNNayare siyA taM jahA-Nicca nivasaNie 1 majjaNie 2 chaNasavie 3 rAyaduvArie 4 // 10 // je bhikkhu vibhUsAvaDiyAe appaNo pAe Amajjejja vA pamajjejja vA AmajjaMtaM vA pamajjaMtaM vA sAijjai // 105 // evaM taiyauddesagamao jAva-je bhikkhU gAmANugAma duijjamANe vibhUsAvaDiyAe appaNo sIsaduvAriyaM karei karataM vA sAijjai // 106-160 // je bhikkhU vibhUsAvaDiyAe vatthaM vA paDiggaraM vA kaMbalaM vA pAyapucchaNaM vA aNNayaraM vA uvagaraNajAyaM dharei dharaMtaM vA sAijjai // 161 // je bhikkhU vibhUsAvaDiyAe vatthaM vA jAva pAyapuMchaNaM vA aNNayaraM vA uvagaraNajAyaM dhovei dhovaMtaM vA sAijjai / / 162 // taM sevamANe Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANaM ugyAiyaM // 163 // // NisIhajjhayaNe paNarasamo uddeso samatto // 15 // // SoDazoddezakaH // je bhikkhU sAgAriyasejja aNuppavisai aNuppavisaMtaM vA sAijjai // 1 // je bhikkhU sodagaM sejjaM aNuppavisai aNuppavisaMtaM vA sAijjai // 2 // je bhikkhU sAgaNiyaM sejjaM aNuppavisai aNuppavisaMtaM vA sAijjai // 3 // je bhikkhU sacittaM ucchaM muMjai muMjataM vA sAijjai // 4 // evaM paNNarasame uddese aMbassa jahA gamo so cetra ihapi Neyavvo // 5-9 // je bhikkhU AraNNagANaM vaNavayANaM aDavijattAsaMpaTThiyANaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai // 10 // For Private and Personal Use Only Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 56 je bhikkhU vasurAiyaM avasurAiyaM vayaha vayaMta vA sAijjai // 11 // je bhikkhU avamurAiyaM vasurAiyaM vayai vayaM vA sAijjai // 12 // je bhikkhU vasurAiyagaNAo avamurAiyagaNaM saMkamai saMkamaMtaM vA sAijjaI // 13 // |vyudgrhvyutkraantprkrnnm / je bhikkhU vuggahavukatANaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA deha deMtaM vA sAijjai // 14 // je bhikkhU buggahavukaMtANaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDicchai paDicchaMtaM vA sAijjai // 15 // je bhikkhU vuggahavukatANaM vatthaM vA paDiggaraM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNagaM vA dei deMtaM vA sAijjai // 16 // je bhikkhU buggahavukaMtANaM vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNagaM vA paDicchai paDicchaMtaM vA sAijjai // 17 // je bhikkhU buggahavukkaMtANaM vasahi dei deMtaM vA sAijjai // 18 // je bhikkhU buggahavukkaMtANaM vasahi paDicchai paDicchaMtaM vA sAijjai // 19 // je bhikkhU buggahavukaMtANaM vasahi aNuppavisai aNuppavisaMtaM vA sAijjai // 20 // je bhikkhU vuggahavukkaMtANaM sajjhAyaM dei deMtaM vA saijjai // 21 // je bhikkhU buggahavukkaMtANaM sajjhAyaM paDicchai paDicchaMtaM vA sAijjai // 22 // iti vyudgrahavyutkrAntaprakaraNam / je bhikkhU vihaM aNegAhagamaNijjaM saMti lADhe vihArAe saMtharamANesu jaNavaesu vihAravaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAreMtaM vA sAijaha // 23 // je bhikkhU virUvarUvAI dassuyAyayaNAI aNAriyAI milakkhuiM paccaMtiyAI saMti lADhe vihArAe saMtharamANesu jaNavaesu vihAravaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAretaM vA sAAijjai // 24 // / jugupsitakulapakaraNam / je bhikkhU duguMchiyakulesu asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAimaM vA paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai // 25 // je bhikkhU duguMchiyakulesu vatthaM vA paDigagaha vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNagaM vA paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai // 26 // For Private and Personal Use Only Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir je bhikkhU duguMchiyakulesu vasahi paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai // 27 // je bhikkhU duguMchiyakulesu sajjhAyaM karei kareMtaM vA sAijjai // 28 // je bhikkhU duguMchiyakulesu sajjhAyaM udisai udisaMtaM vA sAiijjai // 29 // je bhikkhU duguMchiyakulesu sajjhAyaM samudisai samuddisaMtaM vA sAijjai // 30 // je bhikkhU duguMchiyakulesu sajjhAyaM aNujANai aNujANataM vA sAijjai // 31 // je bhikkhU duguchiyakulesu sajjhAyaM vAei vAyataM vA sAijjai // 32 // je bhikkhU duguMchiyakulesu sajjhAyaM paDicchai paDicchaMtaM vA sAijjai // 33 // je bhikkhU duguMchiyakulesu sajjhAyaM pariyaTei pariyaTetaM vA sAijjai // 34 // / iti jugupsita-kulapakaraNam / je bhikkhU asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA puDhavIe Nikkhivai nikkhivaMtaM vA sAijjai // 35 // je bhikkhU asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAimaM vA saMthArae Nikkhivai NikkhivaMtaM vA sAijjai // 36 // je bhikkhU asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA vehAse Nikkhivai NikkhivaMtaM vA sAijjai // 37 // ____ je bhikkhU aNNa utthiehi vA gArathiehi vA saddhiM bhuMjai bhujataM vA sAijjai // 38 // je bhikkhU aNNautthiehiM vA gArathiehiM vA saddhiM AveDhiya pariveDhiya muMbaI muMjataM vA sAijjai // 39 // je bhikkhU AyariyauvajjhAyANaM sejjAsaMthAragaM pAraNaM saMghaTittA hatyeNaM aNaNuNNaittA padhAremANe gacchai gacchaMtaM vA sAijjai // 40 // je bhikkhU pamANAirittaM vA gaNaNAirittaM vA uvahiM dharei dharataM vA sAjjai // 41 // je bhikkhU aNaMtarahiyAe puDhavIe jIvapaiTie saaMDe sapANe sabIe saharie saose saudae sauttiMgapaNagadagamaTTiyamakkar3AsaMtANagaMsi dubbaddhe duNNikkhitte aNikaMpe calAcale uccArapAsavaNaM paridvavei pariTavetaM vA sAijjai // 42 // taM sevamANe Avajjai cAummAsiyaM parihArahANaM ugghAiyaM // 43 // // nisIhajjhayaNe solasamo uddeso samatto // 16 // For Private and Personal Use Only Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // saptadazodazakaH // |kautuuhlptijnyaaprkrnnm / je bhikkhU kouhallavaDiyAe aNNayaraM tasapANajAI taNapAsaraNa vA muMjapAsaeNa vA, kaTTapAsaeNa vA, cammapAsaeNa vA, vettapAsaeNa vA rajjupAsaraNa vA suttapAsaraNa vA baMdhai baMdhataM vA sAijjai // 1 // je bhikkhU kouhallavaDiyAe aNNayaraM tasapANajAI taNapAsaeNa vA, muMjapAsaeNa vA, kaTTapAsaeNa vA, cammapAsaeNa vA, vettapAsaeNa vA, rajjupAsaraNa vA, suttapAsaeNa vA, baMdhellagaM muyai muyaMtaM vA sAijjai // 2 // je bhikkhU kouhallavaDiyAe taNamAliyaM vA muMjamAliyaM vA bhiMDamAliyaM vA mayaNamAliyaM vA picchamAliyaM vA daMtamAliyaM vA siMgamAliyaM vA saMkhamAliyaM vA haiDamAliyaM vA kaTThamAliyaM vA pattamAliyaM vA pupphamAliyaM vA phalamAliyaM vA bIyamAliyaM vA hariyamAliyaM vA karei kareMtaM vA sAijjai // 3 // je bhikkhU kouhallavaDiyAe taNamAliyaM vA muMjamAliyaM vA bhiMDamAliyaM vA mayaNamAliyaM vA picchamAliyaM vA daMtamAliya vA siMgamAliya vA saMkhamAliyaM vA haDDamAliyaM vA kaTThamAliyaM vA pattamAliyaM vA pupphamAliyaM vA phalamAliyaM vA bIyamAliyaM vA hariyamAliyaM vA dharei dhareta vA sAijjai // 4 // evam-parijhuMjai0 // 5 // je bhikkhU kouhallavaDiyAe ayalohANi vA taMbalohANi vA tauyalohANi vA sIsalohANi vA ruppalohANi vA suvaNNalohANi vA karei kareMtaM vA sAijjai // 6 // evaM ghare * // 7 // paribhujai0 // 8 // je bhikkhU kouhallavaDiyAe hArANi vA addhahArANi vA egAvaliM vA muttAvaliM vA kaNagAvaliM vA rayaNAvaliM vA kaDagANi vA tuDiyANi vA keurANi vA kuMDalANi vA pANi vA mauDANi vA palaMbasuttANi vA suvaNNasuttANi vA karei kareMta vA sAijjai // 9 // evaM dharei0 // 10 // paribhujai0 // 11 // je bhikkhU kouhallavaDiyAe AINANi vA AINapAuraNANi vA kaMbalANi vA kaMbalapAuraNANi vA koyarANi vA koyarapAuraNANi vA goramiyANi vA kAlamiyANi vA nIlamiyANi vA sAmANi vA mahAsAmANi vA uTTANi vA uTTalessANi vA vagyANi vA vivagyANi vA pavaMgANi vA sahiNANi vA sahiNakallANi vA khomANi vA dugullANi vA tirIDapaTTANi vA patulANi bA paNalANi vA AvaraMtANi vA cINANi vA For Private and Personal Use Only Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 49 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir asuyANi vA kaNagakaMtANi vA kaNagakhaciyANi vA kaNagavicittANi vA AbharaNa vicittANi vA karei kareMtaM vA sAijjai ||12|| evam - dharei0 ||13|| paribhuMjai // 14 // / iti kautUhalapratijJAkaraNam / je nigthe NiggaMthassa pAe aNNautthieNa vA gAratthieNa vA AmajjAveja vA pamajjAvejja vA AmajjAveMta vA pamajjAveMta vA sAijjai ||15|| evaM tayauddesagamo bhANiyavvo jAva je niggaMthe niggaMthassa gAmANugAmaM duijjamANassa aNNautthiSaNa vA gArasthipaNa vA sIsaduvAriyaM kArAvei kArAveMtaM vA sAijjai // 16-70 // evaM je nigye niggaMthIe0 // 71 - 126 // evaM jA niggaMthI nimgaMthassa0 / / 127 - 182 // evaM jA niggaMthI nimgaMdhIe0 // 183-238 // je NiggaMthe NiggaMthassa sarisagassa aMte ovAse saMte ovAsaM na dei na detaM bA sAijjai || 239 // jANiggaMthI NiggaMthIe sarisiyAe aMte ovAse saMte ovAsaM na dei na detaM vA sAijjai // 240 // je bhikkhU mAlohaDaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA dijjamANaM paDiggAts paDiggArhataM vA sAijjai // 249 // je bhikkhU kodvAuttaM asaNaM vA pANaM vA khAr3amaM vA sAimaM vA ukkujjiya Nikkujjiya dinamANaM paDiggAhei paDiggAhataM vA sAijjai // 242 // 'je bhikkhU maTTiolittaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA ubhidiya nibbhidiya dijjamANaM paDiggAhei paDiggArhataM vA sAijjai // 243 // je bhikkhU asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA puDhavIpaidviyaM paDiggAhe paDiggA vA sAijjai || 244 || evaM AupaidviyaM 0 || 245|| te upaiDiyaM0 // 246 // kApaTTiyaM 0 // 247 // je bhikkhU accusiNaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA muheNa vA suSpena vA viNaNeNa vA tAliyaMTeNa vA patteNa vA pattabhaMgeNa vA sAhAe vA sAhAbhaMgeNa vA pehuNeNa vA pehuNahattheNa vA veleNa vA celakaNNeNa vA hattheNa vA phumitA vIitA AhaTTa dijjamANaM paDiggAhei paDiggArhataM vA sAijjai // 248 // ng For Private and Personal Use Only Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 50 je bhikkhU asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA accusiNaM paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai // 249 // je bhikkhU usseimaM vA saMseimaM vA cAulodagaM vA cArodagaM vA tilodagaM vA tasodagaM vA javodagaM vA AyAmaM vA socIraM vA aMbakaMjiyaM vA suddhaviyarDa vA ahaNAdhoyaM aNaMbilaM apariNayaM avukkaMtajIvaM aviddhatthaM paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai / / je bhikkhU appaNo AyariyattAe lakkhaNAI vAgarei vAgarata vA sAijjai // 25 // je bhikkhU gAejja vA hasejja vA vAejja vA Naccejja vA abhiNaejja vA hayahesiyaM, hathigulagulAiyaM, ukkaTThasIhanAya vA karei kareMtaM vA sAijjai // 252 // - je bhikkhU bherIsadANi vA paDahasadANi vA murayasadANi vA muiMgasahANi vA naMdisahANi vA jhallarisadANi vA vallarisadANi vA DamarugasadANi vA maddalasadANi vA saduyasadANi vA paesasahANi vA golaMkisadANi vA annayarANi vA tahappagArANi vitatANi sadANi kaNNasoyavaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAretaM vA sAijjai // 253 // je bhikkhU tAlasadANi vA, kasatAlasahANi vA littiyasahANi vA gohiyasadANi vA makariyasahANi vA kacchabhIsahANi vA mahaisahANi vA saNAliyAsadANi vA valiyAsahANi vA annayarANi vA tahappagArANi ghaNANi sahANi vA kaNNasoyapaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAretaM vA sAijjai // 254 // je bhikkhU vINAsadANi vA vivaMcIsadANi vA tuNNasahANi bavvIsadANi vA vINAiyasadANi vA tuMbavINAsahANi vA saMkoDayasadANi vA ruruyasahANi vA DhaMkuNasahANi vA annayarANi vA tahappagArArANi tatANi sadANi kaNNasoyavaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAreta vA sAijjai // 255 // je bhikkhU saMkhasadANi vA vaMsasadrANi vA veNusahANi vA kharamuhIsahANi vA parilIsavANi vA cecAsadANi vA annayarANi vA tahappagArANi jhusirANi sadANi kaNNasoyavaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAretaM vA sAijjai // 256 // je bhikkhU vappANi vA phalihANi jAva vA ihaloiesu vA rUvesa parakoiesa vA rUvesu jAva ajjhovavajjataM vA sAijjai / / 257-270 // taM sevamANe Avajjai cAummAsiyaM parihArahANaM ugyAiyaM // 27 // // nisIhajmayaNe sattarasamo uddeso samatto // 17 // For Private and Personal Use Only Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // assttaadshodeshkH|| je bhikkhU aNahAe NAvaM durUhai dUruhaMtaM vA sAijjai // 1 // je bhikkhU NAvaM kiNai kiNAvei kIyaM AhaTu dijjamANaM durUhai durUhaMta vA sAijjai // 2 // evaM jo cauddasame uddese paDiggahagamo so Neyavvo jAva acchejja aNisihaM abhiiDamAhaTu dijjamANaM durUhai dUruhaMtaM vA sAijjai // 3-5 // je bhikkha thalAo nAvaM jale okkasAvei okkasAveta vA sAijjai // 6 // je bhikkhU jalAo nAvaM thale ukasAvei ukasAvetaM vA sAijjai // 7 // je bhikkhU puNaM NAvaM ussiMcai ussiMcaMtaM vA sAijjai // 8 // je bhikkhU vikhuNNaM NAvaM uppilAvei uppilAveMtaM vA sAijchai // 9 // je bhikkhU paDiNAviyaM kaTu NAvAe durUhai durUhataM vA sAijjai // 10 // je bhikkhU uDDhagAmiNi vA NAvaM ahogAmiNiM vA NAvaM dUrUhai durUhataM yA sAijjai // 11 // je bhikkhU joyaNavelAgAmiNiM vA addhajoyaNavelAgAmiNi vA NAvaM dUrUhA dUrUhaMtaM vA sAijjai // 12 // je bhikkhU NAvaM AkasAvei khevAvei rajjuNA kaTeNaM vA kahaDhAvei AksAvaMta SA khevAvaMtaM vA kaiDhAvaMtaM vA sAijjai // 13 // je bhikkhU NAvaM alittaeNa vA daMDeNa vA papphiDieNa vA seNa vA valeNa ko bAhei vAheMtaM vA sAijjai // 14 // je bhikkhU NAvAudagamAyaNeNa vA paDiggaheNa vA mattaeNa vA NAvAussiMcaNeNa vA gAvaM ussicai ussicaMtaM vA sAijjai // 15 // je bhikkhU nAvaM uttigeNa udagaM AsavamANaM uvaruvari ca kajjalAvemANaM pehAe hatyeNa vA pAraNa vA AsatthapatteNa ga kusapatteNa vA maTTiyAe vA celeNa vA celakagaNeNa vA paDipihei paDipiheMtaM vA sAijjai / 16 // je bhikkhU NAvAgao NAvAgayassa asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM pA paDiggAhei paDiggAheMtaM vA sAijjai // 17 // For Private and Personal Use Only Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 52 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir eva eNaM gameNa NAvAgao jalagayassa 0 ||18|| NAvAgao paMkagayassa0 // 19 // tarao thalaga sa0 ||20|| evaM jalagaeNavi cattAri ||24|| paMkagaeNavi cattAri ||28|| thalagaeNavi cattAri // 32 // je bhikkhU vatthaM kirs kiNAvei kIyamAisTu dijjamANaM paDiggAhe paDiggAtaM vA sAijjai // 33 // evaM usame uddesae paDiggahe jo gamo bhaNio so ceva ihaMpi vattheNa Neyaco jAva je bhikkhU vatthanIsAe vAsAvAsaM vasai basaMtaM vA sAijjai, NavaraM koraNaM Natthi / 34-90 taM sevamANe Avajjai cAummAsiyaM parihAradvANaM ugghAiyaM // 91 // // nisIhajjhayaNe aTThArasamo uddeso samatto // 18 // // ekonaviMzatitamoddezakaH // je bhikkhU viDaM kirt kiNAves kI AhaTu dijjamANaM pariggAha paDagAvA sAija // 1 // je bhikkhU viDaM pAmicceha pAmiccAvei pAmiccaM AhaTu dijjamANaM paDigAhe paDhiggA vA sAijjai ||2|| je bhikkhU viyaDaM pariyaha pariyaTTAvei pariyaTTiyaM AhaTu dijjamANaM pariggAts DiggA vA sAijjai ||3|| je bhikkhU acchejjaM aNisiMha abhiharDa AhadaTu dijJamANaM paDiggAhe paDiggA vA sAijjara ||4|| je bhikkhU gilANassa aTThA paraM tinhaM viyaDadattINaM paDiggAhei paDiggAhataM vA sAijjai ||5|| je bhikkhU viyaDaM gahAya gAmANugANaM duijjai duijjataM vA sAijjai ||6|| je bhikkhU viyarDa gAlei gAlAvei gAliyaM Ahahdu dijjamANaM paDiggAhei paDivA sAija // 7 // je bhikkhU caurhi saMjJAhiM sajjhAyaM karei kareMtaM vA sAijjai / taM jahA - pubvAe saMjhAe, pacchimAra saMjhAe, avaraNDe, addharate // 8 // For Private and Personal Use Only Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir je bhikkhU kAliyasuyassa paraM tiNDaM pucchANaM pucchai pucchaMta vA sAijjai // 9 // je bhikkhU diThivAyassa paraM sattaNDaM pucchANaM pucchai pucchaMta vA sAijjai // 10 // je bhikkhU causu mahAmahesa sajjhAyaM karei kareMtaM vA sAijjai / taM jahA-iMdamahe, khaMdamahe, jakkhamahe, bhUyamahe // 11 // je bhikkhU causu mahApaDivaesa sajjhAyaM karei kareMtaM vA sAijjai / taM jahAmugimhiyapADivae, AsADhIpADivae, AsoIpADivae, kattiyapADivae // 12 // je bhikkhU porisiM sajjhAyaM uvAiNAvei uvAiNAvetaM vA sAijjai // 13 // je bhikkhU caukkAlaM sajjhAyaM na karei na kareMta vA sAijjai // 14 // je bhikkhU asajjhAie sajjhAyaM karei kareMne vA sAijjai // 15 // je bhikkhU appaNo asajjhAie sajjhAyaM karei kareMtaM vA sAijjai // 16 // je bhikkhU heThillAiM samosaraNAI avAettA uvarillAI samosaraNAI vAei vAeMtaM vA sAijjai // 17 // je bhikkhU NavavaMbhacerAI avAettA uvarimasuyaM vAei vAeMtaM vA saijjai // 18 // je bhikkhU apattaM vAei vAeMtaM vA sAijjai // 19 // je bhikkhU pattaM Na vAei Na vAeMtaM vA sAijjai // 20 // je bhikkhU avvattaM vAei vAeMtaM vA sAijjai // 21 // je bhikkhU vattaM Na vAei Na vAeMtaM vA sAijjai // 22 // je bhikkhU doNhaM sarisagANaM ekkaM sikkhAvei ekkaM na sikkhAvei, ekkaM vAei ekkaM na vAei, ekkaM sikkhAtaM ekkaM na sikkhAveMta vA, ekkaM vAeMtaM ekkaM Na vAeMtaM vA sAijjai // 23 // je bhikkhU AyariyauvajjhAehi avidiNaM giraM Aiyai AiyaMtaM vA sAijjai / je bhikkhU aNNautthiyaM vA gAratthiyaM vA vAei vAeMta vA sAijjai // 25 // je bhikkhU aNNautthiyassa vA gAratthiyarasa vA paDicchai paDicchaMta vA saaijji||26|| je bhikkhU pAsatyaM vAeI bAeMtaM vA sAijjai // 27 // je bhikkhU pAsatthassa paDicchai paDicchaMta vA sAijjai // 28 // For Private and Personal Use Only Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir je bhikkhU osannaM vAei0 // 29 // osannassa paDicchaI // 30 // kusIla vAei0 // 31 // kusIlassa paDicchai0 // 32 // NitiyaM vAei0 // 33 // Nitiyassa paDicchai0 // 34 // saMsattaM vAei0 // 35 // je bhivakhU saMsattassa paDicchai paDicchaMtaM vA sAijjai // 29-36 // - taM sevamANe Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANaM ugghAiyaM // 37 // ||nisiihjjhynne egUNavIsaimo uddeso samatto / / // viMzatitamo dezakaH // je bhikkhU mAsiyaM parihArahANaM paDisevittA AloejjA apaliuMciya AloemANassa mAsiya, paliuMciyaM AloemANassa domAsiyaM // 1 // je bhikkhU domAsiyaM parihArahANaM paDisevittA AloejjA apaliuMciya AloemANassa domAsiyaM, paliuMciya AloemANassa temAsiyaM // 2 // je bhikkhU temAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA apaliuMciya AloemANassa temAsiyaM, paliuMciya, AloemANassa cAummAsiyaM // 3 // je bhikkhU cAummAsiyaM parihArahANaM paDise vittA AloejjA apaliuMciya AloemANassa cAummAsiyaM, paliuMciya AloemANassa paMcamAsiyaM // 4 // je bhikkhU paMcamAsiyaM parihArahANaM paDisevittA AloejjA apaliuMciya Alo emANassa paMcamAsiyaM paliuMciya AloemANassa chammAsiyaM // 5 // je bhikkhU bahusovi mAsiyaM parihAradvANaM paDisevittA AloejjA apaliuMciya AloemANassa mAsiya paliuMciya AloemANassa domAsiyaM // 7 // bahusovi domAsiya0 // 8 // bahusovi temAsiyaM0 // 9 // bahusovi cAummAsiyaM0 // 10 // bahusovi paMcamAsiyaM0 // 11 // teNa paraM paliuMcie vA apaliuMcie vA te ceva chammAsA // 12 // je bhikkhU mAsiyaM vA domAsiyaM vA temAsiyaM vA cAummAsiyaM vA paMcamAsiyaM vA eesi parihArahANANaM annayaraM parihArahANaM paDisevittA AloejjA apaliuMciya AloemANassa mAsiyaM vA domAsiyaM vA temAsiya vA cAummAsiyaM vA paMcamAsiyaM vA, paliuMciya AloemANassa domAsiyaM vA temAsiyaM vA cAummAsiyaM vA paMcamAsiyaM vA chammAsiyaM vA, teNa paraM paliuMcie vA apaliuMcie vA te ceva chammAsA // 13 // For Private and Personal Use Only Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir je bhikkhU bahusovi mAsiyaM vA bahusovi domAsiyaM vA bahusovi temAsiyaM vA bahusovi cAummAsiyaM vA bahusovi paMcamAsiyaM vA eesi parihArahANANaM aNNayaraM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA apaliuMciya AloDamANassa mAsiMyaM vA domA. siyaM vA temAsiyaM vA cAummAsiyaM vA paMcamAsiyaM vA, paliuMciya AloemANassa domAsiya vA temAsiyaM vA cAummAsiyaM vA paMcamAsiyaM vA chammAsiyaM vA teNa paraM paliuMcie vA apaliuMcie vA te ceva chammAsA // 14 // je bhikkhU mAsiyaM vA sAiregamAsiyaM vA domAsiyaM vA sAiregadomAsiyaM vA temAsiyaM vA sAiregatemAsiyaM vA cAummAsiyaM vA sAiregacAummAsiyaM vA paMcamAsiyaM vA sAiregapaMcamAsiyaM vA, eesiM parihAraTThANANa aNNayaraM parihArahANaM paDisevittA AloejjA apaliuMciya AloemANassa mAsiyaM vA sAiregamAsiyaM vA domAsiyaM vA sAiregadomAsiyaM vA temAsiyaM vA sAiregatemAsiyaM vA cAummAsiyaM vA sAiregacAummAsiyaM vA paMcamAsiyaM vA sAiregapaMcamAsiyaM vA, paliuMciya AloemANassa domAsiyaM vA sAiregadomAsiyaM vA temAsiyaM vA sAiregatemAsiyaM vA cAummAsiyaM vA sAiregacAummAsiya vA paMcamAsiyaM vA sAiregapaMcamAsiyaM vA chammAsiyaM vA teNa paraM paliuMcie vA apaliuMcie vA te ceva chammAsA // 15 // je bhikkhU bahusovi mAsiyaM vA bahusovi sAiregamAsiyaM vA bahusovi domAsiyaM vA bahusovi sAiregadomAsiyaM vA bahusovi temAsiyaM vA bahusovi sAiregatemAsiyaM vA bahasovi cAummAsiyaMHvA bahusovi sAiregacAummAsiyaM vA bahasovi paMcamAsiyaM vA bahusovi sAiregapaMcamAsiyaM vA, eesi parihArahANANaM aNNayaraM parihArahANaM paDisevittA AloejjA apaliuMciya AloemANassa bahusovi mAsiyaM vA bahusovi sAiregamAsiyaM vA bahusovi domAsiyaM vA bahusovi sAiregadomAsiyaM vA bahusovi temAsiyaM vA bahusovi sAiregatemAsiyaM vA bahusovi cAummAsiyaM vA bahusovi sAiregacAummAsiyaM vA bahusovi paMcamAsiyaM vA bahusovi sAiregapaMcamAsiyaM vA, paliuMciya AloemANassa bahusovi domAsiyaM vA bahusobi sAiregadomAsiyaM vA bahusovi temAsiyaM vA bahusovi sAiregatemAsiyaM vA bahusovi cAummAsiyaM vA bahusovi sAiregacAummAsiya vA bahusovi paMcamAsiyaM vA bahusovi sAiregapaMcamAsiyaM vA bahusovi sammAsiyaM vA teNa paraM paliiMcie bA apaliuMcie vA te ceva chammAsA // 16 // For Private and Personal Use Only Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 56 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir je bhikkhU mAsiyaM vA sAiregamAsiyaM vA domAsiyaM vA sAiregadomAsiyaM vA temA siyaM vA sAiregatemA siyaM vA cAummA siyaM vA sAiregacAummAsi vA paMcamAsiyaM vA sAiregapaMcamAsiyaM vA, eesi parihAradvANANaM annayaraM parihAra - dvANaM paDisevittA AloejjA apaliuMciya AloemANassa ThavaNijjaM ThAvahattA karaNijjaM veyAvaDiya ThAvie vi paDisevittA se vikasiNe tattheva Aruhiyavve, siyA putri paDiseviya puvvi AloiyaM 1, puvi paDiseviyaM pacchA AloiyaM 2, pacchApaDiseviyaM puci AloiyaM 3, pacchA paDiseviyaM pacchA AloiyaM 4, apaliuMcie apaliuMciya 1, apaliuMcie paliuMciyaM 2, paliuMcie apaliuMciyaM 3, pali - uMcie paliuMciyaM 4 | apaliucie apaliuMciyaM AloemANassa savvameyaM sakayaM sAhayi jaM eyAe pavaNAe paTThavie nivvisamANe paDi seve se vikasiNe tattheva Arufood siyA ||17| je bhikkhU bahusotri mAsiyaMvA, bahusovi sAiregamAsiyaM vA bahusovi domA - siya vA bahusovi sAiregadomAsiyaM vA bahusovi temAsiya vA bahusovi sAiregatemA - siyaM vA bahusobi cAummA siyaM vA bahusovi sAiregacAummAsiyaM vA bahusovi paMcamAsiyaM vA bahusovi sAiregapaMcamAsiyaM vA, eesi parihArahANANaM aNNayaraM parihArahANaM paDisevittA AloejjA apaliuMciya AloemANassa ThavaNijjaM ThAvaittA karaNijjaM veyAvaDiyaM ThAvie vi paDisevittA se vikasiNe tattheva Aruhiyavve siyA, puvvaM paDiseviyaM puvvaM AloiyaM 1, puvvaM paDiseviyaM pacchA AloiyaM 2, pacchA paDiseviyaM puvvaM AlAiyaM 3, pacchA paDiseviyaM pacchA AloiyaM 4 | apaliuMcie apaliuMciyaM 1, apaliacie paliuMciyaM 2, paliuMciyaM apaliuMciyaM 3, paliuMcie paliuMciyaM 4 | apaliuMcie apaliuMciyaM AloemANassa savvameyaM sakayaM sAhaNiya je yA pavaNAe pavie nibbisamANe paDisevei sevi kasiNe tattheva Aruhiyavve siyA ||18|| je bhikkhU mAsiyaM vA sAiregamAsiyaM vA domAsiyaM vA sAiregadomAsiyaM vA temAsiyaM vA sAiregate mAsiyaM vA cAummAsiyaM vA sAiregacAummAsiyaM vA paMcamAsiya vA sAiregapaMcamAsiyaM vA, eesiM parihAradvANANaM aNNayaraM parihAradvANaM paDisevittA AloejjA paliuMciya AloemANassa ThavaNijjaM ThAvaittA karaNijjaM veyAvaDiyaM ThAvie vipaDisevittA sevi kasiNe tattheva Aruhiyavve siyA, puvvi paDiseviyaM puvvi AloiyaM 1, puvvi paDiseviyaM pacchA AloiyaM 2, pacchApa DiseviyaM pubi AloiyaM 3, For Private and Personal Use Only Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pacchApaDiseviya pacchAAloyaM 4 / apaliuMcie apaliuMciyaM 1, apaliuMcie paliuMciyaM 2, paliuMcie apaliuMciyaM 3, paliuMcie paliuMciyaM 4 / paliuMcie paliuMciyaM AloemANassa savvameya sakaya sAhaNiya je eyAe paDhavaNAe paDhavie NivvisamANe paDi sevai sevi kasiNe tattheva Aruhiyavve siyA // 19 // je bhikkhU bahusovi mAsiya vA bahusovi sAiregamAsiya vA bahusovi domAsiya vA bahusovi sAiregadomAsiya vA bahusovi temAsiyaM vA bahusovi sAiregatemAsiyaM vA bahasovi cAummAsiyaM vA bahusovi sAiregacAummAsiya vA bahusovi paMcamAsiyaM vA bahusovi sAiregapaMcamAsiyaM vA, eesi parihAraTThANANaM aNNayaraM parihAraTThANaM paDi sevittA AloejjA paliuMciya AloemANassa ThavaNijja ThAvaittA karaNijja veyAvaDiyaM ThAvievi paDi se vittA sevi kasiNe tattheva Aruhiyavve siyA puci paDiseviyaM puci AloiyaM 1, pubdhi paDi seviyaM pacchA AlAiyaM 2, pacchA paDiseviyaM puTiva AloiyaM 3, pacchApaDiseviyaM pacchA AloiyaM 4 / apaliuMcie apaliuMciyaM 1, apaliuMcie paliuMciyaM 2, paliuMcie apaliuMniyaM 3, paliuMcie paliuMciyaM 4 / paliuMcie paliuMciyaM AloemANassa savvameyaM sakayaM sAhaNiya je eyAe paTTavaNAe paTTabie nivisamANe paDisevei sevi kasiNe tattheva Aruhiyavve siyA // 20 // chammAsiyaM parihAraTThANaM paTTavie aNagAre aMtarA domAsiyaM parihAradvANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA vIsairAiyA ArovaNA AimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakA. raNaM ahINamairittaM teNa paraM savIsairAiyA do mAsA // 21 // paMcamAsiyaM parihAradvANaM paTTavie aNagAre aMtarA domAmAsiyaM parihAradvANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA vIsairAiyA ArovaNA AimajjhAvasANe saaThaM saheuM sakAraNaM ahINamairittaM teNa paraM savIsarAiyA do mAsA // 22 // cAummAsiya parihAraTThANaM paTThavie aNagAre aMtarA domAsiyaM parihArahANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA vIsairAiyA ArovaNA AimajjJAvasANe saaTuM saheuM sakAraMNaM ahINamairittaM teNa paraM savIsairAiyA do mAsA // 23 // temAsiyaM parihAraTThANaM paTTavie aNagAre aMtarA domAsiyaM parihArahANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA vIsairAiyA ArovaNA AimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairittaM teNa paraM savIsairAiyA do mAsA // 24 // For Private and Personal Use Only Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir domAsiyaM parihArahANaM paTTavie aNagAre aMtarA domAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA vIsairAiyA ArovaNA AimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakA. raNaM ahINamairittaM teNa paraM savIsairAiyA do mAMsA // 25 // ____ mAsiyaM parihAraTThANaM paTTavie aNagAre aMtarA domAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA vIsairAiyA ArovaNA AimajjhAvasANe saaTuM saheu sakAraNaM ahINamairitaM teNa paraM savIsairAiyA do mAsA // 26 // ___savIsairAiya domAsiya parihArahANaM paTTavie aNagAre aMtarA domAsiyaM parihArahANaM paDi se vittA AloejjA ahAvarA vIsairAiyA ArovaNA AimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairittaM teNa paraM sadasarAiyA tiNi mAsA // 27 // sadasarAiyaM temAsiyaM parihAraTThANaM paTTavie aNagAre aMtarA domAsiyaM parihAraThANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA bIsairAiyA ArovaNA AimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairittaM teNa paraM cattAri mAsA // 28 // cAummAsiya parihAraTThANaM paTTavie aNagAre aMtarA domAsiyaM parihArahANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA vIsairAiyA ArovaNA AimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairittaM teNa paraM savIsairAiyA cattAri mAsA // 29 // savIsairAiyaM cAummAsiyaM parihAraTThANaM paTTavie agaNAre aMtarA domAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA vIsairAiyA ArovaNA AimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairittaM teNa paraM sadasarAiyA paMca mAsA // 30 // sadasarAiyaM paMcamAsiyaM parihAraTThANaM paTTavie aNagAre aMtarA domAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA vIsairAiyA ArovaNA AimajjhAvasANe saahaM saheuM sakAraNaM ahINamairitaM teNa paraM chammAsA // 31 // chammAsiya parihArahANaM paTavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA pakkhiyA ArovaNA AimajjhAvasANe asaheM saheuM sakAraNaM ahINamairittaM teNa paraM divaiDho mAso // 32 // paMcamAsiMya parihAraTThANaM paTThavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AlopajjA ahAvarA pavikhayA ArovaNA AimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairittaM teNa paraM divaDDho mAso // 33 // For Private and Personal Use Only Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cAummAsiyaM parihAraTThANaM paTTavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA pakkhiyA ArovaNA AimajjhAvasANe saaTTa saheuM sakAraNaM ahINamairittaM teNa paraM divaiDho mAso // 34 // temAsiyaM parihArahANa paTTavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihArahANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA pakkhiyA ArovaNA AimajjhAvasANe saaheM saheuM sakAraNa ahINamairittaM teNa paraM divaDho mAso // 35 // domAsiyaM parihArahANaM paTTavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihArahANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA pakkhiyA ArovaNA AimajjhAvasANe saaLaM saheuM sakAraNaM ahINamairitta teNa paraM divaiDho mAso // 36 // mAsiyaM parihAraTThANaM paTTavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA pavikhayA ArovaNA AimajjAvasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairittaM teNa paraM divaiDho mAso // 37 // divaiDhamAsiyaM parihArahANaM paThThavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihArahANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA pakkhiyA ArovaNA AimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairittaM teNa paraM do mAsA // 38 // domAsiyaM parihAraTThANaM paTThavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA pakkhiyA ArovaNA AimajjhAvasANe saaLaM saheuM sakAraNaM ahINamairitaM teNa paraM aDDhAijjA mAsA // 39 // ____ aDDhAijjamAsiyaM parihAraTTANaM pavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihAradvANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA pavikhayA ArovaNA AimajjhAvasANe saaTuM sahe sakAraNaM ahoNamairittaM teNa paraM tiNi mAsA // 4 // temAsiyaM parihArahANaM paTTavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihAradvANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA pakkhiyA arovaNA AimajjhAvasANe saarTa sahe sakAraNaM ahINamairittaM teNa para aTuTA mAsA // 41 // adbhuTThamAsiyaM parihArahANaM paTTavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihArahANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA pakkhiyA ArovaNA AimajjhAvasANe saaha~ saheuM sakAraNaM ahINamairittaM teNa paraM, cattAri mAsA // 42 // For Private and Personal Use Only Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cAummAsiyaM parihArahANaM paTTavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihAraTThANaM paDi. sevittA AloejjA ahAvarA pavikhayA ArovaNA AimajjhAvasANe saaheM saheuM sakAraNa ahINamairittaM teNa paraM aDDhapaMcamA mAsA / / 43 // aDDhapaMcamamAsiyaM parihArahANaM paTTavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihArahANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA pakkhiyA orAvaNA AimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairitaM teNa paraM paMca mAsA // 44 // paMcamAsiyaM parihArahANaM paTTavie aNagAre tarA mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA pakkhiyA ArovaNA AimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairitta teNa paraM aDDhachaTThA mAsA // 45 // ____ addhachaTThamAsiyaM parihAraTThANaM paTTavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA ahAvarA pakkhiyA ArovaNA AimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairittaM teNa paraM chammAsA // 46 // // nisIhajjhayaNe vIsaimo uddeso samatto // 20 // ||iti nizIthasUtrasya mUlapAThaH samAptaH // arururururururukaarrrrai maarrrr vrumaa For Private and Personal Use Only Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only