Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - i$iga meM, || CT M0] ll mAlAhoramAM 'kiTa 8 umarAvazAhInuM kheta ane pratibhA vard di SAne sADI todi li anaEAvAda
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMravAra prakAni rata
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakanuM nivedana - prasiddha kenya lekhaka vikTara hyugonI A trIjI navalakathA lAphiMga mena' thAne umarAvazAhInuM pita ane pratibhA, gujarAtI bhASA belatI prajA samakSa, vistRta saMkSepa rUpe, sacitra rajU karatAM AnaMda ane gaurava anubhavIe chIe. vizvasAhityamAM potAnuM nAma rozana karanAra viTara hyuge, cArlsa Dikansa ane alekajhAnDara DUmAnI ochAmAM ochI pAMca pAMca mazahUra vArtAonA vistRta saMkSepa gujarAtI vAcakanI sevAmAM sacitra rajU karavAne parivAra saMsthAne zarUthI saMkalpa che; ane te A rIte jhapATAbaMdha siddha thato jAya che e joI, eka prakAranI kutArthatA anubhavAya che. A navalakathAmAM hyugoe iMglenDanI umarAvazAhInuM AbehUba citra rajU karyuM che. I. sa. 1700nA arasAmAM dhana ane sattA bhegAM thatAM te umarAvo kevA namAlA - ezaArAmI ane puruSArtha hIna banI gayA hatA, enuM citra A navalakathAmAM jevuM rajU thAya che, tevuM bIje bhAgye jovA maLe. vikaTara hyuge mazahUra navalakathAkAra uparAMta nATayakAra ane kavi tarIke paNa prasiddha hato. phAnsanA 19mA saikAne eka agragaNya sAhitya-svAmI te gaNAya che. ene jIvanakALa eTale 1802thI 1885. lekhake bahu ochAM pAtrothI A kathAne AlekhI che. ane temAMnuM eka che varu - hemo' che. tema chatAM A vArtA tenI sacoTatAthI ApaNane sparyA vinA rahetI nathI.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvAM suMdara pustaka vAMcIe chIe tyAre ApaNe aMtarAtmA paritRpta thAya che ane saMskAra tathA saMskRtinI bAbatamAM ApaNe eka agatyanuM Agekadama uThAvyuM, ema lAge che. evAM suMdara ane upayogI pustake potapotAnI bhASAmAM saphaLatAthI utArIne mAnavajAtanA e ati kImatI vArasAne lekasulabha karI Apo, e koI paNa dezanI sAhitya pravRttinuM Avazyaka aMga gaNAya. ane e rIte A vizvasAhityanA mazahUra lekhakanI keTalIka pasaMda karelI vArtAo suvAcya ane sacitra svarUpe rajU karI zakAtAM amArI parivAra saMsthA kharekhara gaurava anubhave che. AjanA yugamAM AvI kRtio vadhu ne vadhu lokapriya thatI jAya che. duniyAbharamAM vikTara hyuge, Dikansa, TolasToya che. sAhitya svAmIe rasapUrvaka pAchA pharI pharIne vaMcAvA lAgyA che. parivAra saMsthAe TUMka samayamAM AvA Dajhaneka vistRta saMkSepa prasiddha karyA che; gujarAtanA tema ja AphrikA jeTale dUra vasatA gujarAtI vAcakoe suMdara AvakAra ApIne, amane AgaLa vadhavA jeTalI preraNA pUrI pADI che. - A ja saMpAdake vikTara hRgenA le mijherAlpha" ane "nAInTI zrI" nAmanI navalakathAonA paNa anuvAda karyA che. te bane pustako prasiddha thaI cUkyAM che. te paNa suMdara navalakathAo che, tathA temane anuvAda paNa eTale ja sarasa thayo che. hRgonuM bhASA uparanuM prabhutva, addabhuta varNanazakti tathA vastunI hRdayasparzI rajUAta sau koInI AgaLa mAga mukAve che. tAgonA lakhANanA gaNanApAtra guNamAM ojasa, vaividhya, vizALa phalaka, cArutA, vAvaibhava ane bhavyatA, kAruNya ane jusso, tathA bhAvone asarakAraka rIte vyakta karavAnI hathoTI vagereno samAveza thAya che.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ * A vArtA vAMcIne nAnuM moTuM koI paNa prabhAvita thayA vinA na rahe. keTalAka graMthane mAnavajAtanA amUlya vArasArUpa gaNavA joIe. A navalakathA paNa te kaTinI che. AvI vArtAo vAMcyA pachI ema lAgyA vinA rahetuM nathI ke, evA mahAna lekhakanAM te jeTalAM pustake gujarAtImAM utAryA hoya teTalAM ochAM. che. AvAM pustake gujarAtImAM utAravA jatAM bhASAnI zakti paNa ApoApa khIle che tathA vadhArAmAM vAcakenuM mana paNa viziSTa rIte puSTa thAya che - saMskArI thAya che. navajIvana TrasTa, dharatI mudraNAlaya, ane DAyamaMDa presanA karmacArIo tathA A pravRtti sAthe saMkaLAyelA anya kalAkAro ane mitrAnA sAtha ane sahakAra vinA A navalakathA AvA sughaDa svarUpe bahAra na pADI zakAta. A majedAra ane suMdara saMkSepa saphaLa rIte gujarAtImAM utArIne zrI. gopALadAsa paTele gujarAtI vAcakanI sevA bajAvI che. te mATe amArI sAthe sujJa vAcakavarga paNa temane AbhAra mAnaze. tathA zrI. vajubhAI zAhe enI rajUAta rUpe, aneka vividha rokANe chatAM, "AvakAra'nA be bela lakhI ApavAnI amArI vinaMtI svIkArI, e badala emanA paNa ame AbhArI chIe. AzA che ke, gujarAtI vAcakone A sacitra navalakathA jarUra hRdayaMgama thaze. kamubahena putra che. paTela
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAstAvika ghaNAM varSo pUrve A navalakathA vAMcI hatI, tyAre tenuM ane khApaNuM smRtimAM barAbara eMTI gayuM hatuM. paraMtu eka sadbhAvI mitre AgrahapUrvaka bhalAmaNuM na karI heta, to hAla turata huM tenuM kAma kadAca hAtha upara na leta. chApelAM kula cha pAnathI vadhu pAna jeTalA kadanA pustakane hAthe lakhelAM 338 pAna jeTaluM TUMkAvyuM, tyAre mane ja prazna thayo. hatuM ke, meM vadhAre paDatI kApakUpa te nathI karI ? paraMtu vArtArasa mATe ja A pustaka vAMcanArane te ATalAM pAnamAMthIya haju keTaloka bhAga ocho thaye heta te sAruM, ema kadAca lAgaze, kAraNa ke, A pustakane vArtAtaMtu khAsa lAMbe na kahevAya evo che. paraMtu eTalA sUkSama taMtu upara je rasa-bhAra lUgoe lAdyo che, tene jhIlI zake tevo sabaLa te che ja. A lekhake A vArtA lakhavAnuM prayojana temanI TUMka prastAvanAmAM A pramANe jaNAvyuM che: "IMgleMDanI sAmaMtazAhI paNa tenI dareka vastunI jema mahAna che. tyAMnI sAmaMtazAhI karatAM vadhu noMdhapAtra, vadhu bhayaMkara, tathA vadhu UMDA mULavALI sAmaMtazAhI. bIje kyAMya na maLI Ave. . . . game tema paNa, umarAvazAhI kahevAtI vastune 'abhyAsa igleMDamAM ja karavo joIe,- jema rAjAzAhI nAme oLakhAtI vastune abhyAsa krAMsamAM karavo joIe. "A pustakanuM kharuM nAma "marAvarAhI' rAkhavuM joItuM hatuM. enI pachI AvanAra pustakanuM nAma "gAzAhI " heya. ane
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ je e pustake pUrAM karavAnuM A lekhakane mATe sarajAyuM haze, to chevaTe Avaze "nAInTI-zrI" (eTale ke "vAhI ')." che eTale mAnava itihAsanAM traNa mukhya abhyAsabiMdu-sAmaMta zAhI, rAjAzAhI ane lokazAhI- temane lagatAM traNa pustaka lakhavAne lekhakane vicAra hato. temAMnuM paheluM te A, ane chelluM te A saMsthAe pragaTa kareluM "krAMti ke utkrAMti ?' (nAInTI zrI'). vaccenuM rAjAzAhIne lagatuM pustaka lakhAyuM hatuM ke nahi, tathA te karyuM, te mAM nathI. A pustakanI vArtAzelI kaMIka bhAre tathA anAkhI che. lekhakane vArtA kahetAM kahetAM bIjI AnuSagika vastuo kahetA javAne vizeSa rasa che-e kahevA mATe ja to emaNe A navalakathA AraMbhI che. e mULa vaktavya paNa pUratuM sthAna pAme e rIte AkhI vArtAne gujarAtI vAcaka mATe bane teTalI suvAcya karavA prayatna meM karyo che. emAM keTalI saphaLatA maLI che, te te mULa pustaka ane A saMkSepa e baMnethI paricita vAcaka kahI zake. vasuMdharAnAM vahAlAM davalAM" e nAme sva. zrI. jhaveracaMda meghANIe A pustakanA vastune AdhAre kareluM rUpAMtara prasiddha thaI cUkyuM che. paNa tene ane mULa vArtAne vizeSa ke bIjI koI jAtanI sagAI nathI, ane tethI ja temaNe e bAbatane ullekha paNa pustakanI zarUAtamAM nahi, paNa pustakane aMte karyo che, eTaluM noMdhI AgaLa cAlIe. * vikaTara chUge pite A vArtAvastune sthaLa-kALathI bahu dUra na gaNAya. eTale temane mATe A viSaya ApaNuM peThe kevaLa kAlpanika ke dUrane nathI. chatAM kuzaLa lekhaka jyAre mAnava-kathA lakhe che, tyAre
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ tene hA sthaLa-kALathI para banI rahe che ane mAnava hRdayamAtrane sparzI zake che. tethI ja A vArtAo Aje ATalA samaye paNa gujarAtI bhASAmAM utAravI game che- utAravI jarUrI paNa lAge che. IMgleMDanI sAmaMtazAhI vaibhava ane sattA e baMne bAbatamAM anokhI hatI, ema lekhaka ja jaNAvI de che. paNa sattA tathA samRddhi be bhegAM thaye, e badhA umarAvo mANasa tarIke UtaratA Utarato kevA pAmara banI gayA hatA, teno izAro, leDa DeviDa jyAre badhA umarAvone bAraNA AgaLa rokIne paDakAre che, tyAre ApaNane tenA vakatavyamAMthI maLI rahe che. te kahe che, "umarAva-sabhAmAM besanArA tame, gaI kAla sudhI khelADI tarIke jIvana gALanAra vinapleIne je bhASaNa karyuM tenA semA bhAga jeTalA zabdo te bolI batAvo ! A umarAva-sabhAmAM arthahIna belavAnI pahela teNe ja karI che evuM kyAM che tenA moDhA upara vidrapa hAsya che, paNa te kaMI tene vAMda nathI, tenuM kamanasIba che. ane keInI kamanasIbI upara hasavAmAM mANasAI nathI. tamArA lokonI kadrupatA tathA bhavaiyA jevA tamArA paheraveza upara paNa na hasI zakAya evuM kayAM che ?..tamane be vAkayo dalIlabaddha tathA tarkabaddha rIte jiMdagImAM kadI bolatAM AvaDayuM che kharuM?... tame tamArA ALasu paga ekasapharDa ane kaeNbrija sudhI laI gayA cho eTale tamArI jAtane vidvAna mAnatA haze. paNa gadheDAne paNa kolejanI pATalI upara upADIne besADavAM hoya, te besADI zakAya. paNa tethI te kaMI vidvAne na thaI jAya...umarAva-sabhAmAM ApaNe vAta karavA ane vicAra karavA bhegA thaIe chIe; tene badale ahIM tame lokoe kevaLa dhAMdhala macAvyuM che. tethI eka zrotA tarIke tame mAruM apamAna karyuM che, ema huM mAnuM chuM; ane eTale huM ahIM AvIne Ubho chuM. mArI marajI tamArAmAMnA
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ DAkane ochA karavAnI che. mane koI paNa sthaLa, koI paNa samaya, ane koI paNa hathiyAra maMjUra che. tame tamArI ja vAta jaNAvo eTale basa. A mAro paDakAra che, umarAva bahAduro! have tamAre ghera jaI bhUvA-jogInA je jaMtaramaMtara, mAdaLiyAM-tAvIja vagere taiyAra karAvavAM hoya te karAvIne veLAsara AvI jaje. jemanA AzIrvAda laIne ke zukana joIne AvavuM hoya tene mAre vAMdho nathI. paNa huM to tamane jyAM haze tyAMthI khoLIne pUrA karIza, e nakkI jANaje." ane ATaluM nAma daIne apamAna karyA chatAM tathA paDakAryA chatAM koI juvAna umarAvanuM lohI tapI jatuM nathI-eTalI pAmaratA te umarAvonI batAvavAmAM AvI che. lorDa DeviDa paNa ATale prANavAna rahyo che, tenuM kAraNu lekhake e sUcavyuM che ke, te veza badalI, "Toma-jima-jeka' nAmathI nIcalA varganA lokomAM ja bhaLato - rahete hate. ApaNA dezamAM paNa AjhAdI bAda, janAnAM mabalaka nANuthI eka navI ja jAtanI hadayahIna, bhraSTa sAmaMtazAhI UbhI thaI che. moTA moTA udyogapatio, vepArIo, ane dhaMdhAdArIo, sarakArI amaladArone hAtha karI laI dezanI eka sabaLI sAmaMtazAhI banI beThA. che. dezanAM kaLA-hunnara, zikSaNa-saMskAra, AcAra-vicAra badhuM temane pagale temanI pAchaLa pAchaLa pharatuM thaI gayuM. che. dezanA keTayavadhi jIvana upara vepArI-amaladAranI AvI kAramI cUrNa taimUranAdirazAha jevA tAnAzAhanA ItihAsamAM paNa jovA-sAMbhaLavA na maLe ! . bhraSTatA ane lAMcaruzavatane ADo AMka vaLI gayuM che. "deza" ke "dharma" ke "nIti' nAmanI cIja ja jANe bhUMsAI gaI che.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMgrejonA vakhatamAM "vera-ephaTamAM pitAne hisso batAvanAra koI paNa bhAratIyane "reDa prAyoriTi maLatI. paNa AjhAdI bAda te paMcavarSIya yojanAnI ANa, hajAre majUro bekAra thavAnI ANa dezane udyoga pAyamAla thavAnI ANa ke bIjI tethI kaMI paNa aNu kAma ja karAvI zakatI nathI. kAminIkAMcana jevA "sekyulara' zanI ja ANa vadhu cAlatI lAge che. - A badhuM e dhera jotAM A deza mATe kazI ja AzA nathI, evI ghora nirAzA bhalabhalA rASTrapremIomAM paNa UbhI thavA lAgI hI. hai vakhate acAnaka jANe paramAtmA ja bhAratavarSanI sahAya dhA!cInanI caDAIne Ibe pI gayelA dezanai hacamacAvI nAkhe evI pAkistAnI caDAI deza upara AvI paDI; ane dezanI Ajha do te zuM, astitva ja jokhamamAM mukAI gayuM. te vakhate Amajane kahI zakAze tevo dezanA javAnoe ja - jemane pagara kadAca sau dhaMdhAdArIomAM ochAmAM ocho haze - temaNe potAnA jAnanI bAjI lagAvI daIne sau koIne pitAnI pharajanuM bhAna karAvI dIdhuM; ane tethI zAstrIone paNa "jaya hiMda phezanebala mAre badalIne "jaya javAna jaya kisAna e navo mAro svamukhe pikAra paDayo. kAraNa ke, have kahevAtA rAjakAraNIo, arthe zAstrIo ke aMgrejI bhaNelA UjaLA vepArI ke amaladAra vargo nahi, paNa sAdAsIdhA abhaNa kahevAtA vargo je dezane bacAvI zake tema hatuM ! have kharAkharIne khela AvI gayo hato! anAja vadhAre ugADavA have " mAre -nI aMgrejI bhASAmAM aMgrejI akhabAramAM "kempaIna calAvanAra bhADUtI pATaluniyA amaladAranI nahi, paNa cAlu eka TaMka bhUkhe marIne paNa mATInAM DhephAM sAthe majUrI karanAra kheDUtanI jarUra dezane vadhu dekhAI che. e ja kheDUtane atyAra sudhI AjhAdo haThaLanA sarakArI taMtre pitAnI karAmatathI aMgrejI mAdhyama
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane yaMtrodyogI janAo vaDe jJAna-vijJAna tathA kAmakAja vinAne karI nAkhyo haze ! Izvara taraphathI paNa AvI cAnake ke take vAre ghaDIe maLatI nathI. bhAratavarSa A vakhate pUrepUro jAgrata tathA pratnazIla banI, pitAnI AjhAdIne khatarArUpa banI zakanArA badhA bhayane barAbara samajI laI, temanI sAme joItuM baLa-sAmarthya prApta karI le, evI prabhu pratye prArthanA. gopAladAsa jIvAbhAI paTela
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI. vajubhAI zAha 14 2 anukrama prakAzakanuM nivedana prAstAvika AvakAra : - khaDa 1 le * dariyo ane rAta 1. ursasa 2. chokarAMnA vepArI . mANasa karatAM aMdhAruM chuM kALuM ! 4. nedhAre 5. dariyA upara 6. "pApa tArAM saMbhALa !" 7. baraphathI hadaya TADhuM na paDe 8. garIbane ghera garIba pariNa khaMDa 2 je rAjAjInA hukamathI 1. laoNrDa blencAla 2. Dacesa je sayAnA 3. rANuM enA 4. bAliphero 5 kalejA muMhaka AtA hai 6. vinapleIna ane DiyA 7. sukha ane saMpatti 8. saMpattinA mAlika 42 51 58 77 85 126
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ khe che e hasate mee 1. TaMDasTa2 vIzI 2. eka jaNanA be zatru, ApasamAM mitra 3. navI navAI ! 145 152 187 1992 197 5. zvina Ina gaye 6. oLakhapatra ! che. rANI enanI kheladilI 8. sukha-vaibhavanI Toce khaDa ja che sukhasaMpattinA mAlike 1. grIna bokasanuM patana ane nAza 2. premI jaIe! pati nahi ! 5. Tema jima-jeka 4. umarAva-sabhAmAM 5. bhAI ! 1. avazeSa 7. vaicATa jahAja upara 8. huM AvuM chuM. diyA ! 20 225 242 245 280 287.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvakAra vikhyAta lekhaka vikTara hyugonuM nAma enI "lA mijherAnta" copaDIne kAraNe duniyAmAM tema gujarAtamAM paNa sArI peThe jANItuM che. e pachI enI nAInTI thI" ("kAti ke utkrAnti') paNa gujarAtImAM pragaTa thaI ane have e ja lekhakanI eka vizeSa vArtAkRti gujarAtImAM UtarI rahI che e AnaMdanI vAta che. vizvasAhityanI keTalIka uttamottama kRtio gujarAtImAM utAravAnuM kAma upADIne parivAra prakAzana maMdire kharekhara eka upayogI sAhasa hAtha dharyuM che. duniyAbharanA mahAna lekhakanI kRtione A rIte sAdhAraNa gujarAtI samAja mATe sulabha karI ApavA mATe temane jeTalAM abhinaMdana ApIe teTalAM ochAM che. A prastuta navalakathA e lekhakanI eka kapriya vArtA tarIke yuropa ane bahAra badhe jANItI thaI che. A vArtAmAMthI saheja nirdeza. laIne ApaNA lekakavi sadgata meghANIbhAIe "vasuMdharAnAM vahAlAM davalAM" lakhelI. koI manorama citra jotAM, tenI ekAda be rekhAo pakaDI laIne enA uparathI kalAkAra keI svataMtra citra dare, enA jevuM e gaNAya. saMpUrNa soraThI ane taLapadA rUparaMgavALI e svataMtra kalAkRti paNa eTalI ja suMdara banI che. samAjane cheka nIcene taLiye aneka prakAranI gaMdakI ane garIbImAM sabaDatAM lekenI eka vizALa ane vAstavika sRSTi ja emAM AbehUba khulI karI dIdhI che; eTaluM ja nahi paraMtu, e sRSTimAM paNa kevuM hRdayasauMdarya paDeluM che enI samRddhinuM darzana karAvIne vAMcanAranA dilamAM garIbanI duniyA pratye karuNA, sahAnubhUti ane Adara pragaTAvyAM che. paNa e vAta ahIM rahevA daIe. hRgonI A vArtA 18 mA sikAnA yuropanuM - khAsa karIne
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 IMgleMDanA samAjanuM paNa evuM ja Abedaba darzana karAve che. vAMcanArane e kSaNamAM ja vAstavika sRSTimAMthI vArtAsRSTimAM kheMcI jaIne enI sAthe tadAkAra karI de che; eTaluM ja nahi paraMtu, e vArtAsRSTi, vAstavika sRSTi karatAMya vadhu vAstavika hoya e anubhava karAve che. mahAna kRtionI e ja khUbI hoya che. mAnavajIvananA keTalAka mULagata ane zAzvata uradhabakAra emAM jhilAvAne kAraNe e kRtio sarva koIne hRdayaMgama banI jAya che. sthaLa, kALa, bhASA ke varNanI maryAdAo ene bahu naDatI nathI. eTale ja to kALidAsa ane zekasapiyara, zaratacaMdra, DUmA ke Dikansa athavA TolasToya, rome rolAM ke ravIndranAtha jevAnI kRtio duniyAbharamAM badhe ja ane badhe vakhate ekasarakhA rasa ane AnaMdathI vaMcAya che. prastuta vArtA AvI eka kalAkRti che. hyugo jevA kalAkAranI vArtAkRtimAM vArtArasa to chale chala hoya emAM zI navAI ! paraMtu enI anya navalakathAonA hisAbe pramANamAM nAnA phalakamAM samAyelI A vArtAkathAmAM paNa vicAra-mauktika, ciMtana-kaNikAo. tattavadarzananAM tejakiraNa, bhAvanAnA manahara raMga vagere bharapUra bharelAM che, je vAMcanAranA cittane prakAza ane preraNAthI bharI de che. sAthe sAthe hadayane AMcake Ape evAM sAmAjika jIvananAM kaThera satya vidhAne tema ja eTadAra vyaMgatie paNa TheraThera verAyela che, je vAMcanArane UMDo vicAra karatAM karI mUke che. A prastuta kRtimAM mukhyatve 18 mA sikAnA IMgleMDamAM amIraumarAvonA jIvana-prabhutvanA ochAyA nIce samAja kevI rIte goThavAyelA hato tenuM citra jovA maLe che. svarAja pahelAMnA se base varasanA kALamAM ApaNe tyAM rajavADI riyAsatomAM tema ja tAlukadArI jAgIradArI pradezamAM je ardhagulAmI jevI sthiti pravartatI hatI,
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ tenuM e smaraNa karAve che. dhana ane sattA amuka jagAe kendrita . thAya, ane mAnavI saMskAranuM pita pAtaLuM paDI jAya, te pachI niraMkuza chArI jIvanamAMthI AkhA samAja mATe kevA anartho UbhA thAya, tene ApaNI rajavADI prajAne tAjo ja anubhava che. paraMtu hRgonI A vArtAmAM IMgleDanA e vakhatanA samAjanuM je citra aMkita karavAmAM AvyuM che, tenA karatAM vadhu yathArtha chatAM vadhu sacoTa citra AlekhAyeluM bIje bhAgye ja jovA maLI zake. sattAmadamAM cakacUra ane dhanavaibhavamAM ALoTatA rahetA e upalA varganI aMdara kevI jaDatA, dayAhInatA, pharatA AvI jatI hoya che ane emanAM jIvana Akhare kevAM adhama ane pAmara banI jatAM hoya che, tene kharo khyAla AmAMthI maLe che. AjanA aMgreja samAjane viSe. enAM zikSaNa, saMsakAra, sAhitya, lekataMtrAtmaka rAjyavyavasthA tema ja mAnava Adarzone kAraNe, duniyAbharamAM je AdaradaSTi phelAyelI che, te jotAM haju 200 varasa pahelAM ja e dezanI aMdara, ApaNe tyAM kharAbamAM kharAba kALe paNa kadI nahotI evI bhayaMkara sAmAjika sthiti pravartatI hatI enI kalpanA paNa kAne AvI zake ? dorAdhAgA, maMtarajaMtara, UMTavaiduM, melI vidyA, vahema, ajJAna, mithyA kulAbhimAna, dagalabAjI, rAjakhaTapaTa, eka cheDe ativilAsa te bIje cheDe dArUNa garIbI, durAcAra, jaDatA, kruratA- Ama ati viSamatAmAMthI nIpajatAM tamAma dUSaNo, pApe ane vikRtio IMgleMDa jevA dezamAM paNa kevAM phelAyelAM hatAM tene sacoTa khyAla zikSita samAjane paNa AvI vArtAo vAMcyA vinA bhAgye ja Ave. - Ama chatAM e ja samAja AvI viSama ane vikRta avasthAmAMthI paNa AjanI vikasita avasthAe pahoMcI zakya che. tyAM dainya ane dAridya nirmULa thayAM che. manuSya manuSya
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 vaccenA samAna adhikArone svIkAra thayo che ane mAnavI vyavasthAe sarjelI bhayaMkara yAtanAo bhUtakALanuM duHsvapra banI gaI che, e paNa hakIkata che. samAjanAM mUlyo ane enA AdhAre thayelI racanA manuSyanA jIvana upara keTalI badhI asara kare che, tene A namUne che. vicAraka ane lekhake ApaNane bhAna karAvatA rahyA che ke, manuSya svabhAve UrdhvagAmI che ane tethI ajJAnamAMthI jJAna tarapha, azubhamAMthI zubha tarapha ane svArthamAMthI sarvakalyANa tarapha javAnI enI sahaja gati hoya che. paraMtu samAja-vyavasthAne kAraNe je AvaraNa ke aMtarAya Ave che, te tene laIne enI gati rUMdhAya che; eTaluM ja nahi paraMtu, keTalIka vAra avaLI paNa thAya che. hA, dareka kALe, dareka samAjamAM keTalAMka manuSya evAM avazya hoya che ke, game tevA aMtarAyo chatAM paNa emane jIvanapravAha zubha saMskAro tarapha UrdhvagAmI ja rahe che ane eo potAne carama vikAsa paNa sAdhI zake che. paraMtu moTA bhAganA leke anukULa samAja-vyavasthAnI aMdara saheje UMce caDe che ane pratikULa vyavasthA hoya te sadguNo keLavavAnuM emane mATe kaThaNa paDe che; eTaluM ja nahi paraMtu, bhAre pratikULatA hoya to hIna saMskArone paNa teo bhoga bane che. mAnavasamAje sAmaMtane, rAjAone, dhanikone, saramukhatyArone kendramAM rAkhIne emanI AsapAsa jeTalI jeTalI samAja-vyavasthAo ajamAvI joI, te badhI vyavasthAomAM sAdhAraNa mAnavInuM anekavidha zoSaNa thatuM rahyuM, enuM jIvana kacaDAtuM rahyuM, enI saMsakAravela kadI pAMgarI zakI ja nahi ane pariNAme jagatamAM duHkha, kleza, saMdharSane pAra na rahyo. ane manuSyane manuSya tarIke vikAsa rUMdhAto ja rahyo. evo Aja sudhIne lagabhaga ekadhAre anubhavI rahyA che ane tethI ja mAnavInA yogya niraMtarAya vikAsa mATe anukULa samAja-vyavasthA upara bhAra :
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 mUkavAmAM Ave che. je vyavasthAmAM manuSyamAM utama guNe pragaTe ane vikasatA rahe evI vyavasthAne Aje mAnavI jhaMkhI rahyo che. ene khyAla AvavA mAMDyA che ke, AvA prakAranI ja keI samAja-vyavasthA AjanA yuganI samasyAone - garIbAIthI mAMDIne yuddha sudhInI tamAma samasyAone - ukela karI zakaze ane tethI ja jAti, kuLa, varNa, dharma ke rASTranA bhedabhAvathI para rahIne mAnavI mAnavI vaccenI ekatA tema ja samAnatAne pAyAmAM rAkhanAra samAjavAda jevI sAmAjika vyavasthAo lokapriya thatI rahI che. sAdhAraNa mANasane, manuSya tarIke paNa UMce caDavA mATe anukULa samAjavyavasthA anivArya che, e vAta vizeSa ne vizeSa spaSTa thatI jAya che. * prastuta vArtA uparathI eka bIjI vAta paNa samajavA noMdhavA jevI che. mahela, rAjabhavane, havelIo, bAgabagIcA, vastrAlaMkAra ke sArAM sArAM khAnakhAna - e badhuM sukha ApanAruM manAyuM che. alabatta, zarIrane mATe yogya khAnapAna, vastra ane nivAsa vagere sAdhana-sAmagrInI saune jarUra paDe che. tenAthI mANasanAM sukhasagavaDa paNa sacavAya che enI nA nathI. paraMtu sukha ApavAnI bAbatamAM A badhI vastuone maryAdA che. khAnapAna, vastrAla kAra ke ArAmabhavanemAMthI game teTaluM sukha maLatuM hoya, toye sukhane e mULa AdhAra nathI. jIvanamAM sukhane kharo AdhAra te manuSyahRdayane prema che. jene e maLe che tenA jevuM sukhI koI nathI. AvuM sukha te IzvarakRpAthI sAdhanahIna evA aneka garIbonA bhAgyamAM paNa hoya che ane kyAreka kaI atizrImaMtane paNa AvAM sukhathI vaMcita rahevuM paDe che. kudaratane te e niyama ja che ne ke jenA vinA jIvana azakya hoya evI amUlya cIja eNe
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvasulabha banAvI che. tethI havAnI jema prema paNa kudarate sarvasulabha rAkhe che. AthI ja te dhanasaMpatti ane vaibhavavilAsamAM ALoTatAM zrImaMta kenAM karatAM ghaNuM vAra garIbI ane kaMgAliyatamAM sabaDatAM dekhAtAM leke paNa A bAbatamAM vadhAre sukhI hoya che. ane e premasukhane baLe ja ATalI musIbata vacce paNa jIvanane vikaTa ratha kheMcI zakatAM hoya che. A vArtAne nAyaka samAjanA sAva nIcalA ane upekSita staramAMthI eka vAra acAnaka IgleMDanA umarAva pade pahoMce che. ghaDI be ghaDI ene vizALa sattA, aDhaLaka saMpatti ane rUpayauvananA svarganuM bhAre AkarSaNa paNa thAya che. paraMtu gheDI vAramAM ja e svarga tene naraka jevuM lAgavA mAMDe che ne enI potAnI asala duniyA -laDagADI, rIMcha, madArI ane aMdha chokarIvALI duniyA,-ene svarga samAna lAge che. lakkaDagADInI melI aMdhArI oraDI, godaDInA gAbhA ke rAbanAM hAMDalavALI e duniyAmAM paraspara samapaNanI je saMjIvanI hatI, premane pArasamaNi hato, tene to pelI UjaLI gaNAtI umarAvonI duniyAmAM ene AbhAsa paNa maLe tema nahoto. hyugo jevo kavi-lekhaka potAnI kRtiomAM garIbonI duniyAnI A amUlya saMpattine haMmezAM biradAvato rahyo che; ene sarvopari mahattva Apato rahyo che, te sahaja ja che. e samaje che ke, khulluM AkAza, sUryane prakAza, vahetuM pANI, nibadha havA ane vRkSanI chAyAnI jema manuSya-hRdayane prema paNa kudaratanI dena hovAne kAraNe, IzvaranI prasAdI hovAne laIne, sAdhAraNuM janasamAjane paNa e niraMtarAya maLI zake che, ane emAM game tevI musIbata ane saMkaTone pAra karavAnI ne navA ghATa ghaDavAnI zakti paDelI che. kuTumbajIvananI maryAdAo sudhI te mANasane Ane anubhava thayo che; koI koI vAra ethI saheja AgaLane anubhava paNa eNe karI joyo che. paraMtu viziSTa samAjanA tamAma vikaTa keyaDAone pAra karIne duniyAne navo ghATa ghaDavA mATe paNa emAM je apAra
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmarthya paDeluM che, tene anubhava karavAne Are AjanuM jagata AvI UbhuM che. eka navI ja dAnayA AkAra pAmavAne mathI rahI che. sAdhAraNa mANasa pitAnAmAM rahelI A zaktine keTale aMze oLakha zakaze, keLavI zakaze ne vyApaka karI zakaze, tenA para navI racanAne AdhAra che. tatvaciMtako ane vicArake ApaNane samajAvI rahyA che ke, AvatI kAlanI A duniyAnI vibhUti nathI keI samrATa, nathI ke senApati ke nathI koI dhanika. sAdhAraNa manuSya e ja A navI racanAnuM adhiSThAna banavAnuM che. ethI AjanA yuganuM sauthI moTuM kAma duniyAnA sAdhAraNa mANasamAM zakti pragaTAvavAnuM, enAmAM abhikrama jagADavAnuM che. samAnatA, baMdhutA ane mAnavapremanA pAyA upara na samAja racAya, te mATe e taiyAra thAya, evI zakti tenAmAM pUravAnI che. ema karavAmAM ane jyAM jyAMthI samarthana maLe tema hoya tevI kRtio khUba khUba vaMcAya e jarUrI che. tethI vizvasAhityanI AvI kRtio pitApitAnI bhASAmAM UtaratI rahe evA prayAsa haMmezAM AvakArane pAtra che. prastuta kathAkRtine A rIte gujarAtImAM utAravA mATe bhAIzrI. gopALadAsa paTelane tema ja prakAzana saMsthAne gujarAtI samAjanA dhanyavAda ghaTe che. tA. 6-2-66 vajubhAI zAha
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikaTara hyuge kRta lAphiMga mena', khaMDa pahele dariyo ane rAta
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
_
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ usa ursasa ane hemo e be jaNa mitro hatA. usa hatuM mANasa; ane homo hato varu. paNa temanA svabhAva paraspara baMdhabesatA AvI gayA hatA. varunuM nAma mANase ja pADyuM hatuM, ane kadAca pitAnuM paNa. pitAne mATe rIMcha arthanuM ursasa" nAma sAruM lAgyuM eTale jAnavara mATe mANesa arthanuM "ha" nAma teNe pasaMda karyuM. mANasa ane varune A bhege sahacAra meLAomAM, bajAramathakamAM, utsavomAM ane zerIonAM cakalAMmAM ke jyAM mANasonAM ToLAM jhaTa bhegAM thaI jAya che, tyAM lAbhadAyaka nIvaData. kAraNa ke, lokene navarA taDAkA sAMbhaLavAnI ke UMTavaidAnI davAo kharIdavAnI Teva ja heya che. ane ursasa e baMne vAnAM pUrAM pADatA. uparAMta, A namra tathA hoMzabhera hukama mAnanAruM varu paNa lokonA ToLAMne khAsa pasaMda paDatuM. pALIne vaza karelAM prANIo jovAM mANasene haMmezAM game che; ane tethI ja evAM badhAM prANIonAM saraghasavALI savArIe jovA lekonAM ToLAM khAsa bhegAM thAya che. ' ursasa ane heme eka cakalethI bIje cakale, eka gAmathI bIje gAma, ane eka pagaNAthI bIje paragaNe vicaryA karatA. ursasa paiDAMvALI koTaDImAM raheto. divase homo tene kheMcato ane rAte tenI cokI karato. jyAre caDANavALA, khADATekarAvALA ke kAdavavALA rastA AvatA, tyAre mANasa jhuMsarAno paTo potAne khabhe bheravI varu sAthe tene kheMcavA lAgato.
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga maeNna teone utAra gAma pAsenA carAmAM, rastAonI dhAra upara, zaheranA daravAjA bahAra, bajAra-mathakomAM, upavanonI paravADe ke devaLe AgaLanI khullI jamInamAM raheta. koI meLAmAM temanuM gADuM jaIne thele ane leke ughADe meMe AsapAsa ToLe vaLe, eTale tarata ursasa bhASaNa ApavA mAMDe. homo temAM hAjiyo pUravA lAge; ane vakhata Avye moMmAM lAkaDAnuM tAMsaLuM laI prekSakomAM ugharANuM paNa karavA mAMDe. Ama baMne maLI pitAnI AjIvikA calAvatA. varu bahu zANo hatA; mANasa paNa tevo ja hato. varune mANase keLavyA hatA eTale te paNa pitAnI theDI jata-karAmatothI prekSakone khuza karI ugharANuM meLavavAmAM madada karato. jo ke, mANasa tene avAranavAra tAkIda ApyA ja karato, "jo beTA, bagaDIne mANasa na banI jato !" ' varu kadI karaDatA nahotA; je ke mANasa kaI kaI vAra karaData. ursasa mANasajAtane dhikkAranAruM prANI hato; ane tethI ja te madArI banyo hato. joke AjIvikA mATe paNa tene te dhaMdho karavo paData ja. A uparAMtamAM te vaida hato; tethI tenA madArIpaNAmAM pUti thatI hatI ke goTALo thato hato te khabara nathI. vaLI te badhAM prANIonA avAja kADhI zakato. koI paNa mANasanA ke pazupaMkhInA avAjanuM te evuM anukaraNa karI zakato ke, leke daMga thaI jAya. te ekalo ja mANasenA AkhA ToLAne gaNagaNATa saMbhaLAvI zakata; uparAMta ekIsAthe keTalAMya paMkhIone kalabalATa. AvI AvaData bahu virala hovA chatAM, hoya che e vAta sAcI che. 1 . ursasa daMtakathAo kaheto; jANe sAcI mAnato hoya tema. lekanA hAtha jo, ane cepaDIo phAve tema ughADI, bhaviSya bhAkhI Apato. vaLI kALI ghaDI sAme maLe te zuM jokhama AvI paDe, ane tame musApharIe nIkaLavAnA che tyAre tame kyAM javAnA cho e na jANa
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ usaMsa nAro mANasa tamane bolAve te zuM thAya, evA evA zukana-apazukana paNa te batAvate. ursasa roga maTADaH vaidya DrovAthI ke vaidya hovA chatAM te koNa jANe. judI judI jAtanI vanaspationA guNadoSa te jANato hato. judA judA rogonA khAsa nusakhA paNa tene AvaDatA hatA. baLadanA, gheDAnA keTalAya rogonI te davA karata. judA judA cheDavAemAMthI nara-mAdA koNa hoya che te e jANato, ane kayA cheDane uparathI nIce cUMTIe te zo guNa kare, ane nIcethI upara cUMTIe to zuM thAya, e badhuM tene AvaDatuM. eka vAra tene gAMDA tarIke keda paNa pakaDavAmAM Avyo hato; paNa pachI te mAtra kavi che, evI khAtarI thatAM tene choDI mUkavAmAM AvyA hatA. ane vAta paNa kharI hatI e jUnI leTina bhASAne jANakAra - kaho ke, paMDita hatA. jUnA kavionA chaMda prAsa tene AvaDatA hovAthI te sAdAM sAdAM subhASitenAM joDakaNAM bahu khUbIbhera banAvI jANato. ATalA badhA jJAnanA bhAravALo chevaTe bhUkhe ja mare ! kahevatamAM kahyuM che ke, "theMDuM khAo paNa vAraMvAra khAo." ursasa thoDuM khAto ane te paNa keka keka vAra. Ama te pelI zikhAmaNane arthe bhAga pALa ane arthe avagaNatA. paNa e vAMka lokone hatoH teo tenA khela jevA, bhASaNa sAMbhaLavA ke davAo kharIdavA ToLe na vaLe, to bIjuM zuM thAya ? usa jarUra paDye phAraso racate ane pote ja bhajavato. davAo vecavAmAM e koka koka vAra kAma AvatAM. paNa ghaNe bhAge tene pitAnI jAtane saMbhaLAvatA hoya tema ekalA ekalA vAta karavAnI vizeSa Teva hatI. ekalA rahenArane e vastu svAbhAvika che. hRdayamAM bharAyelo zabda khaMjavALa UbhI kare che; bolI nAkhavAthI te
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga maeNna bahAra nIkaLI jAya che. sekreTIsane paNa A Teva hatI; ane lyutharane paNa. te potAnI jAtane ja prazno pUchato ane javAba ApatA. pitAne dhanyavAda paNa pite ja Apato ane pitAnuM apamAna paNa pote ja karato. joke tene tenI koTaDImAM ekalo ekalo moTethI vAto karato ke savAla-javAba karatA sAMbhaLatA ane kahetA ke, e gAMDe che. - te kadI heleMDamAM gaye na hato; je gaye hota te tenI mAThI vale thAta. teo tene tarata taLavAne prayatna karata. tyAM dareka mANasa mATenuM svAbhAvika vajana kAyadAthI nakkI kareluM hatuM. te vajana karatAM uparanA ke nIcenA vajanathI te mANasa melI vidyAvALo che ke nahi, te tyAM nakkI thatuM. je vadhAre vajanavALo nIkaLe, te te mANasane phAMsIe laTakAvI detA; ane ochA vajanavALo nIkaLe, te tene jIvato saLagAvI detA. atyAre paNa AuDavoTara zaheramAM melI vidyAvALAone tolavAne jUno kAMTe che; paNa have teo tene upaga cIjha jokhavAnA mahAjananA kAMTA tarIke kare che. duniyA kevI nIce paDatI jAya che! ursasa bahu garIba tathA bahu gamagIna prakRtine hovAthI zarUAtamAM jaMgalomAM bhaTakavyA karato; tyAM ja tene homonuM oLakhANa thayuM hatuM. ane tyAra bAda teNe A rakhaDu jiMdagI pasaMda karI hatI. pitAnA bolavAcAlavAmAM tathA dhaMdho calAvavAmAM te amuka samatelapaNuM jALavo, eTale te melI vidyAvALo gaNAte bacI gaye hatA. te vakhate melI vidyAvALA gaNAvuM eTale jAna upara Aphata AvI jANavI. tethI auSadhopacAra uparAMta bIjA kazA camatkAro karavA ke batAvavAne te prayatna ja nahote karate. eTale polIsavALA tenI pajavaNI karatA baMdha thayA hatA. che tenI koTaDImAM eka lAMbI peTI hatI, te tenI pathArI hatI. peTImAM dhULadhamAM kaMIka kapaDAM jevuM paDI rahetuM. uparAMta tenI pAse
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ usasa eka phAnasa hatuM, DAM vAsaNa khIMTIoe bharavelAM hatAM, ane thoDAM vAjiMtro. rIMchanuM eka cAmaDuM paNa tenI pAse hatuM, jyAre khela batAvavA hoya tyAre te oDhI leto. tene vAMsaLI ane vAyolina vagADatAM AvaDatuM hatuM. koTaDInA uparanA bhAgamAM thaIne tenI aMgIThInA dhumADiyAnuM bhUMgaLuM nIkaLatuM hatuM. aMgIThIne be khAnAM hatAM eka upara tenI davAonA kADhA taiyAra thatA, ane bIjA upara baTAkA baphAtA. rAte homa e koTaDI nIce ja sAMkaLe baMdhAI nirAMte sUI raheto. . usasa bahu UMce na hato, paNa lAMbo hato, ane vAMke vaLI gayuM hatuM. e vastu tenA khinna dekhAvamAM umero karatI hatI. tene mATe hasavuM jema muzkela hatuM, tema raDavuM paNa zakya nahotuM. na tene zeka AMsuthI dhovAI zake ke na AnaMdathI teno upAya thaI zake. gharaDo mANasa vicAronuM khaMDera hoya che. ahIM ja kahI daIe ke, ursasa barAbara e jAtanuM khaMDera hato. juvAnImAM eka umarAvane tyAM te tattvajJAnI tarIke nokarI bajAvate hato. A vAta ekaso eMsI varSa pahelAMnI che eTale ke lagabhaga 1680nA arasAnI. te vakhate mANaso Aja karatAM varu jevA vizeSa hatA. paNa ApaNe have varunI vAta upara ja AvIe. hama sAmAnya prakArane varu nahato. te pAMca phUTa lAMbe hate. ane te bahu zaktizALI hato. tenI najara trAMsI hatI; paNa te tene vAMka na kahevAya. tenI jIbha suMvALI hatI ane tenA vaDe te ursasane keI koI vAra cATato. ursasane meLApa thayA pahelAM ane gADuM kheMcavAne kAme joDAtA pahelAM te eka rAtamAM sahelAIthI cAlIsa gAu jeTalo paMtha kApI zakato. ursa se tene eka jhADImAM cokhA pANInA jharAne kinAre mAchalAM pakaDato hata; ane tyArathI
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga meM tene tenA DahApaNuM ane samajadArI bAbata bahu UMco abhiprAya baMdhAyo hato. ursasane gadheDA karatAM vAhana tarIke huM vadhu pasaMda Avyo hato. gadheDA jevA prANa pAse pitAnI koTaDI kheMcAvavI tene ucita lAgatuM nahatuM. gadheDuM e cAra page vicAraka che; ane philasUpha jyAre gAMDI vAta kare che, tyAre te aNagamAthI pitAne kAna UMcA kare che-e vAta ursasa jANato hato. eTale jIvanamAM potAnI ane potAnA vicAronI vacce gadheDA jevA samajadAra prANIne lAvavuM, e trIjA mANasane hAjara rAkhavA jevuM thAya. e vastu usane maMjUra na hatI. mitra ane sobatI tarIke hamo ja ursasane pUrata hato. te lagabhaga tenA pratibiMba jevo ja hato. ursasa tenA paDakhAne, thAbaDatAM kaheto ke, mArA ja bIbAmAM DhALeluM A bIjuM naMga che. mArA mRtyu bAda kaIne mAre viSe vizeSa jANakArI joItI haze, te mArA A hemono abhyAsa karaze te basa thaze. mArI pAchaLa ene mArI sAcI nakala tarIke huM mUkato jaIza. - aMgreja kAyado jaMgalI prANIo mATe bahu karaDo che. eTale eka varu zaheramAM Ama chUTathI pharatuM phare, e tene kaMI maMjUra na hoya. paNa eka kAyadAmAM pitAnA mAlikanI pAchaLa pAchaLa jatA nekarane chUTathI rastA upara avarajavara karavAnI chUTa hatI; tene lAbha hemene maLyo hato. uparAMta te jamAnAnI rAjadarabAranI bAnuone bilADInA kadanA varune pALavAne zekha hovAthI- kaho ke evI phezana temanAmAM pracalita hovAthI varuo mATe pratibaMdha haLa ke nahivata banI gayuM hatuM. usase potAnI keTalIka AvaData homone arpI hatI - jema ke TaTAra UbhA rahevuM. pitAnA gussAne cIDarUpe pAtaLuM karI nAkho,
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ usasa ane karaDavAne badale mAtra gharaghurATa karavo che.. sAmethI varue paNa pitAnI AvaDato mANasane zIkhavI hatI - chAparA vinA calAvavuM, roTI vinA calAvavuM, agni vinA calAvavuM, ane mahelanI gulAmI karatAM jaMgalanI bhUkha vadhu pasaMda karavI, i. koTaDIne cAra paiDAM hatAM ane te halakA paNa majabUta lAkaDAnI banAvelI hatI. AgaLanI bAju tene eka kaThAro te -tyAM Ubho rahI usa bhASaNa ApI zakato; ane pAchaLanI bAju AkhuM bAraNuM hatuM, paNa temAM khaseDI zakAya tevI nAnI bArI hatI. mijAgarA upara UMcAM thatAM pagathiyAM nIce namAvI dIdhAM ke tarata aMdara caDavAne raste thaI jAya. AgaLanI bAjue jaDelI eka takhatI upara nIce lekhA lakhelA hatA, paNa te have bhUMsAI javA Avyo hato dara varSe tenuM ghasArAne lIdhe bhAga jeTaluM ghaTe che. eTale AkhI duniyAmAM 1,40,00,00,000 senAmahoro calaNamAM rahetI hoya ema mAnIe, te 1,00,00,000 senAmahoro ghasAIne varasovarasa rajakaNuM banI jAya che tathA zvAsecchavAsamAM bhaLI mANasenA aMtarAtmAo upara vajanarUpe jAme che. tavaMgaronA aMtarane te tumAkhIbharyuM banAve che ane garIbanA aMtarane vikarALa." sAruM thayuM ke A lekha bhUMsAI jaI na vaMcAya tevo banI gayA hatA. nahi te zvAsamAM jatA sonAnI A philasUphI ursasa mATe jokhamakAraka banI raheta. te vakhatane aMgreja kAyade AvI badhI bAbatone ramatamAM gaNI kADhato na hato. paraMparAthI nyAyAdhIzo hiMsa banI gayelA hatA ane nyAya cUkavo eTale jallAdanuM kAma karavuM evo ja artha thatA hatA. koTaDInI aMdara bhIMtanA eka dhaLelA pATiyA upara eka lAMbe lekha zAhIthI lakhelo hato. temAM umarAva-amaranA judA judA
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekiMga menA vargonI caDatI UtaratI zreNInA pizAkanI khAsiyatonI vigato, temane saMbodhavAnAM saMbaMdhane, temanA haka, dIvAne-Ama ane dIvAnekhAsanA bhedo, umarAvonAM pada-pratiSThA, temanI jAgIronAM mApa-kada, temanA vaMzavArasAnA niyame, kAyadAmAM temane maLatuM khAsa saMrakSaNa, lekenA jAna-mAla uparanA temanA hake, rAjA sAthenA temanA saMbaMdhe, vagere vigate noMdhelI hatI. A rahyA temAMthI keTalAka namUnA : IMgleMDane bairana-umarAva mAthe cha motIvALI sera pahere che." "mugaTa paheravAnuM vAIkAuMTa zreNIthI zarU thAya." yuvarAja rAjA jevo mugaTa pahere, paNa te uparathI baMdha karela na hoya." cUka "hijha gresa" kahevAya; bIjA umarAvo 'laeNDe." umarAvane rAjA sAme ke adAlatamAM suMgaMda khAvA na paDe tene zabda ja basa thAya." "dIvAne-AmavALA dIvAne-khAsamAM jAya, tyAre khule mAthe,. nIcA namele moMe jAya." dIvAne-AmavALA pitAnAM bila dIvAne-khAsamAM cAlIsA sabhya dvArA mokale, ane teo traNa vAra namana karIne te raju kare." - "umarAvane kedakhAnAmAM na pUrI zakAya-sivAya ke rAjA tene "TAvara epha laMDana ne yogya TharAve." - "umarA pArlAmenTamAM gheDAgADImAM besIne jAya. AmanI sabhAvALA na jaI zake. "umarAva pitAnA gharamAM cha paradezIo rAkhI zake; sAmAnya. aMgrejo cAra jaNane ja." "leDa leke jakAta bharyA vinA ATha Tana dArU rAkhI zake." "leDa upara rAjadrohano guno kabUlAvavA paNa trAsa na gujArI. zakAya."
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ usasa "lorDanA hAtha upara DAma na daI zakAya." "prajAno sAmAnya mANasa laIne prahAra kare, to tenA hAtha kApI nAkhavAmAM Ave." "laDa lagabhaga rAjA ja che." rAjA lagabhaga Izvara ja che." "aMgrejo Izvarane "mAya loDa' kahe che." A lekhanI barAbara sAme, judA judA umarAvonI Avaka, sthAvara-jaMgama milakatanI kiMmata, temanA mahelanAM nAma, temano rasAlo, temane tyAMnI navAInI cIjo vagerenI mAhitI lakhelI hatI. ane aMte A lakhANa hatuM- rAjA jemsa bIjAnA vakhatanA 172 umarAvonI Avaka daravarSe 1272 lAkha pAuMDa jeTalI thaI hatI, je AkhA IMgleMDanI . kula AvakanA agiyAramA bhAga jeTalI thAya." e yAdImAM chevaTe AvatA laoNrDa ThalencArlI sAme usasanA hastAkSaramAM nIcenI noMdha hatI : -baMDakhora; dezanikAla; tenA killA ane jAgIre japtImAM; lAyaka ja che." ursasa asaMtoSane avatAra hato. svabhAvathI ja dareka vastuthI te asaMtuSTa ja rahetA. AkhA jagatanI kaI bAbata tene saMtoSa ApI zakatI nahi. madhamAkha bhalene mIThuM madha banAvatI hoya, paNa tethI tenA DaMkhane vakhANI zakAya ? sUrya gulAbane bhale khIlavata hoya, paNa pILe tAva lAvato hoya ke kALI UlaTI karAvato hoya, te teno vakhANuM zI rIte thaI zake ? * usasane IzvaranI ghaNI ghaNI bAbatomAM TIkA karavAnI hatI. rAjAo vinA bIjA koInI prazaMsA te karato nahi. paraMtu te prazaMsA karavAnI tenI rIta anokhI hatI, rAjA jemsa bIjAe eka
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 lAphiMga mena * vakhata AIriza kethalika devaLamAM kuMvArikA mAtA merIne senAnI vajanadAra dIvI bheTa karI, tyAre homa sAthe tyAM thaIne jato ursasa badhA loko samakSa vakhANa karatA bolyoH ughADa-pagAM pelA chokarAne jaDAnI jarUra hatI te karatAM kuMvArikA mAtAne senAnI dIvInI vadhAre jarUra hatI." ursasa Akhe vakhata sthaLAMtara karyA ja karato. ane mANasa jema vadhu bhaTake che, tema te vadhu ekalapaMthI banato jAya che. kyAMya sthira thaIne rahevuM e tene pAlatu DhoranI peThe khIle baMdhAyA jevuM lAgatuM. zaherene joI joI tenI jaMgala mATenI tRSNA ja baLavattara banatI. alabatta, lekenA ToLAmAM tene jhADonA jhuMDamAM rahetA hoya tevuM ja lAgatuM. pitAnI koTaDI paNa jeTale aMze bArIo ane bAraNuvALA dhara jevI hatI, teTale aMze tene gamatI nahotI; je kaI guphAne te cAra paiDAM upara caDAvIne pheravI zakato hota, to temAM rahevAnuM te vadhu pasaMda karata. te kadI smita nahoto karate; paNa khaDakhaDATa hasato kharo. smita e kazAthI saMtoSa pAmyAnI nizAnI che, tyAre khaDakhaDATa hAsya e tucchakAranI. tene moTAmAM moTe dhaMdhe mAnavajAtane dhikkAravAne hato. te siddha karI batAvato ke mAnavajIvana e kevaLa trAsa bharI vastu che H juo, leke upara rAjAne trAsa che; rAjAo upara yuddhane trAsa che; yuddha upara mahAmArIne; mahAmArI upara dukALane; ane badhA upara besamajadArIne ! ane Ama jo ke mANasanA astitvane te sajArUpa mAnata tathA mRtyune chuTakArArUpa gaNato, tema chatAM kaI mAMde mANasa tenI AgaLa lAvavAmAM Ave che te tene avazya upacAra karate. kharAbamAM kharAba rIte apaMga banelA mANasane te cAlatA karyA pachI kahe : "have tame paga upara cAlatA thayA; AMsuonA
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ karanA vepArI mulamAM lAMbe vakhata pharavA mATe!" koI garIba mANasane te bhUkhe marato jue, tyAre te tarata pitAnI pAsenAM badhAM kAvaDiyAM tenI AgaLa ThAlavI dIdhA pachI kaheto : "jIvato rahe, beTA ! have khA, ane lAMbe vakhata A jelanI sajA bhegavyA kara ! huM tArI jelanI sajA zuM karavA mATe hAthe ochI karuM ?" ane pachI AnaMdathI hAtha ghasato te manamAM gaNagaNataH "vAha, mANasone thAya teTaluM nukasAna huM karI rahyo chuM." pAchalI bArInA kANAmAMthI aMdara kelasA vaDe me akSare lakheluM pATiyuM leke bahArathI vAMcI zakatA : vasaMta, taravajJAnI. chokarAMnA vepArI * ke prezika' e zabda Aje koNa jANe che ? ane tene artha paNa? e lekenI bhaTakatI jAti sattaramA saikAmAM jANItI hatI; aDhAramA sikAmAM te bhulAI gaI; ane have to te ajJAta ja che. kepezika lo ke, jUnA jamAnAnI eka viziSTa sAmAjika vigata cheH jUnA jamAnAnA kadarUpApaNAnuM eka aMga ja kahone. samagra daSTine apanAvatA itihAsanI rIte joIe, te kepezike lekenI kAravAIne gulAmanA vepAranI eka vigatarUpa ja gaNavI paDe. te zabda be speniza zabdono banelo che ane tene artha thAya ? nAnAM chokarAM kharIdanArA. arthAta karAMne kharIdIne vecanArA. chokarAM upADI javAM e vaLI judA lekene dhaMdhe hato.
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga mena ane A leke chokarAMnuM zuM karatA ? kema vaLI, - temanA mAjhA ghaDatAH lekene hasAvavA sAru. lekene hasavA joIe; ane rAjAone paNa hasavA joIe. zerInAM cakalAomAM jema mazkaro, tema rAjadarabAramAM vidUSaka. mANasane jAta manaraMjana mATe je prayatna kare che ke je upAye le che, te lisUphee vicAravA jevA che. A zarUAtanAM pAnAMmAM ApaNe "sukhIo dvArA thate duHkhIeno upayoga" e nAmanA bhayaMkara pustakanuM eka prakaraNa utAravAnA chIe. | nAnA bALakane ramakaDA tarIke upayoga jagatamAM eka jamAnAmAM thayo che. Aje paNa e upayoga nathI thatuM ema na kahevAya. paraMtu sattaramA saikAmAM te e upayoga eka ghAtakI udyoga-dhaMdhAnuM nimitta banyuM hatuM. mAnavane ghaDIne tenuM saphaLa ramakaDuM banAvavuM hoya, te tene kumaLI vayamAM hAtha upara le joIe. sIdhuM bALaka zuM manoraMjana ApI zake ? tethI tene aSTAvakra banAvavuM joIe, ke kiMgujI banAvavuM joIe ! ane tethI e aMgenI eka kaLA ja astitvamAM AvI. jyAM Izvare AMkha mUkI hatI, tyAM teoe trAMsa banAvI. jyAM Izvare susaMvAditA mUkI hatI, tyAM teoe visaMvAditA UbhI karI. jyAM Izvare pUrNatA UbhI karI hatI, tyAM teoe apUrNatA AropI. e bAbatanuM eka AkhuM vijJAna ja astitvamAM AvyuM, ema kahene! mANasa haMmezAM IzvaranI kArIgarImAM umero karavA mAge che. te tenA sarjanane judu svarUpa Ape che; kaI vAra sArA mATe te kaI vAra bhUMDA mATe. rAjadarabArane vidUSaka, e mANase pAchI vAnaraceSTA dhAraNa karavAne ja prayatna nathI ? sAthe sAthe vAnarane mANasa jevo banAvavAno prayatna paNa karavAmAM Avyo che. Dacesa opha
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ karAMnA vepArI kalIvalenDa eka brAjhiliyana mAMkaDAne ja chokarAne pozAka paherAvI anucara tarIke rAkhatI; beranesa DaDalI, rAjyanI AThamI umarAvabAnuM gaNAtI, tene tyAM jarIne pozAka pahereluM mAMkaDuM ja cA pIrasatuM; kAunTasa opha DoracesTara pArlAmenTamAM pitAnI beThaka levA jatI, tyAre tenA kocanI pAchaLa vardI paherelAM traNa vAMdarAM UbhA rahetAM. arthAta mANasane vAMdare banAvavAnA badalAmAM vAMdarAMnAM mANasa paNa banAvI levAtAM. te vakhatanA moTerAone evo mane vaibhava hato. paNa mANasane badalavo hoya te tene kadarUpo ja banAvI zakAya. Izvare tenA caherAmAM je kaMI devIpaNuM mUkyuM hoya, tene bagADI jAnavarapaNuM AropavA mATe vADhakApanuM eka khAsa zAstra zedhAyuM hatuM, ane te zedhI ApanAre eka sAdhu hatuM. vADhakApathI mAnavaprANIone jIvanabharanI asahya yAtanAmAM mUkavAmAM AvatAM, jethI tavaMgarone kSaNabhara sukha thAya ! mANasonI ghaDelI e vicitra AkRtionI mAga ghaNuM moTI " hatI; ane te ja pramANamAM temanuM ghaDatara paNa moTA pramANamAM cAlatuM. sulatAnane potAnA janAnakhAnAnI cokI mATe e ghaDatara joIe, ane popa lekane potAnI prArthanAo karAvavA ! te jamAnAmAM leke je vastuo banAvI jANutA, te banAvatAM have ApaNane nathI AvaDatuM. te lekamAM je AvaDato hatI, te have ApaNAmAM nathI rahI. sattaramI sadInA chokarAMonA vepArane eka khAsa hunnaranI madada hatI. pelA koMgrezika loko A vepAra calAvatA ane A hunnara paNa jANatA. teo chekarAne kharIdatA, temanAM zarIra upara kaLAkArIgarI karatA ane pachI temane vecI nAkhatA. ane temane chokarAMne kAco mAla pUro pADanAra varga kayo hato garIba kaMgALa bApa paNa potAnA kuTuMbane vecato, tema ja gulAmane
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga maeNna mAlika paNa. mANasane Ama vecavo emAM te vakhate kazuM ajugatuM manAtuM na hatuM. temane rAjavI pitAnA prajAjanone iMgleMDanA rAjAne vecato; IMgleMDane rAjA temane kharIdI amerikAmAM katala calAvavA mokalatA. iMglaMDamAM manamAuthanA karuNa sAhasa pachI saMkhyAbaMdha laoNrDa leke ane umarAvonI katala calAvavAmAM AvI hatI. rAjA jemsa bIjAe e lokonI vidhavA ane anAtha saMtAne pitAnI patnIne bakSisa ApI dIdhAM. rANIe te badhAM viliyama penane vecIne paisA UbhA karyA. temAMthI rAjAne thoDuM kamizana avazya maLatuM. pina e strIone potAnA dezanA verAnane vastIbharyuM karavA kharIdata. TuaTavaMzI rAjAonA samayamAM IMgleMDamAM A prezike leke rAjadarabAranA tiraskRta leke nahotA. jarUra paDave UlaTe te lokone upayoga rAjA taraphathI karAte. e jamAnAmAM uDa ke bhArarUpa banatAM umarAva kuTuMbane viccheda karI nAkhavAnI, kauTuMbika joDANo TUMkAM karI nAkhavAnI, vArasadArone acAnaka dabAvI devAnI, ke kuTuMbanI eka zAkhAne cheda karI bIjIne vadhavA devAnI jarUra paDatI, tyAre kaprezika leke bahu madadarUpa nIvaDatA. katala karI naMkhAvavI enA karatAM kadarUpe karI na oLakhAya tevo banAvI mUka, e vadhu sAruM gaNAya. keTalAyana mAM upara lokhaMDI maherAM jaDAvI devAmAM AvatAM; paraMtu e bahu Akaro upAya gaNAya. uparAMta, AkhA yurepane lekhaMDI mahorAMvALA lekethI bharI kADha e paNa avyavahAru vastu gaNAya; tyAre zerIomAM kadarUpAM ke apaMga banAvelA mANase bhIkha mAgatAM rakhaDyA kare, emAM kazI navAI na gaNAya. vaLI, lakhaMDI mahoruM to utArI paNa naMkhAya; tyAre cAmaDImAM ne snAyumAM karelA pheraphAro rada zI rIte karI zakAya ? tamArA ja caherAnuM tamane mahoruM paherAvI devuM, enA jevI salAmata rIta bIjI kaI hoI zake ? ane
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ chokarAnA vepArI cInAo vanaspatinA jevA ghATa ghaDatA, tevA A kepezike ke mANasanA ghATa ghaDI ApatA. teo moM upara thoDAka pheraphAra evA karI Ape ke pachI sago bApa paNa potAnA dIkarAne oLakhI na zake. jema rUmAla uparathI nAmasUcaka bharatakAma kADhI nAkhe, tema bALakanA moM uparathI teo oLakhanI badhI nizAnIo dUra karI Ape ! kepezike ke bALakanI smRti paNa sAthe sAthe bhUMsI ApatA. pitAne zuM karavAmAM AvyuM che te bAbatanI bALakane kazI sAna ja rahetI nahi. tenA caherA upara A vADhakApanAM cihana kAyamanAM aMkAI rahetAM, paNa tenA mana upara nahi! te leka pAse vADhakApa daramyAna bALakane behoza karavAnuM paNa eka cUrNa rahetuM. enAthI cInA leke pahelethI paricita hatA,-jema chApakhAnuM, topakhAnuM che. aneka bIjI bAbatothI paricita hatA tema. yuropamAM to mAtra e vastuo moTA pAyA upara pachIthI vikasI, eTaluM ja. cInamAM e badhI vastuo bIja-avasthAmAM ja rahI. kahone ke, cIna evAM bIjane bharela ghaDo ja che. cInamAM ja mANasanA ghATa ghaDavAnI vidyA paNuM pahelethI cAlatI AvelI che. teo be ke traNa varSanA bALakane laI, tene judA judA ghATanI baraNIo paherAvI detA. e baraNIo uparanIce khullI hoya, jemAMthI mAthuM ane paga bahAra nIkaLI zake. bAkInuM badhuM zarIra e baraNInA kATalAmAM vikasavuM hoya ke bharAvuM hoya teTaluM bharAya. keTalAMya varSo sudhI e baraNImAM tenuM zarIra ema jAmyA kare; pachI jyAre e lekene khAtarI thAya ke, have tenuM zarIra kAyamane mATe e AkAre gaMThAI gayuM che, tyAre teo pelI baraNuM phoDe,- ane baraNa-ghATane mANasa taiyAra! kepezika leke pitatAnA kabIlA bAMdhIne vastIthI judA ja rahetA. teo corI, lUMTa ke evA kazA gunA karatA nahi. bIjI
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga eNna badhI rIte teo dhArmika leke hatA. teo pramANika paNa hatA. teo tamArA gharamAM Ave, tamAruM bALaka kiMmata ApAne kharIde ane cAlatA thAya. badhI prajAonA mANaso temanA ToLAmAM hatAH aMgreja, pheMca, kaeNsTiliyana (speniza), jarmana, iTAliyana. chatAM temanAmAM eka ja jAtanA varNanI -dhaMdhAnI ekatA hatI. teoe eka judI ja mizrabhASA UbhI karI hatI, je teo badhA ja samajatA. e lekene kaI judI jAti kahevAne badale samAna dhaMdhAdArI maMDaLa kahevuM joIe. eka vicitra- gunAhita baMdha AcaratAM AkhA yuropanAM cIMtharAM bhegAM thaIne e lekenI kaMthAgadaDI UbhI thaI hatI. teo eka jagAe sthira rahevAne badale satata bhaTakyA karatA. acAnaka eka zahera AgaLa teo dekhA de, ane pAchA alopa thaI jAya. jeone kevaLa namavA devAmAM AvatA hoya, teo eka jagAe mULa nAkhI na zake. je dezamAM rAjAo temano upayoga karatA, te dezomAM paNa kyAre temanI satAmaNuM zarU thAya, tenuM zuM ThekANuM? rAjAo to kaI gupta kAravAImAM potAnA sAgarIta thanArane, te guptatA jALavavA khAtara ja nAbUda karavA Icche ! jema gabaDato patharo jarA paNa zevALa bhegI na karI zake, tema A bhaTakatA leke paNa kazI milakata ekaThI karyA vagara garIbAI ane taMgImAM ja jIvana vitAvatA. kadAca moTA moTA koMTrAkaTa meLavanArA temanA mukhiyAe tavaMgara banatA haze, paNa bAkInA badhA te mAMDa piTiyuM kUTI kADhe. temAM paNa judAM judAM viziSTa rIta-rivAjo, rUDhi-paraMparAo vagere cAlyAM AvatAM. amuka niyata samaye teonA moTA samaiyA bharAtA. sattaramA saikAmAM temanAM te mATenAM cAra mukhya ratho hatAM? spenamAM, jarmanImAM, phAMsamAM ane IMgleMDamAM.
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ chokarAnA vepArI IMgleMDamAM bhaTakatA loko mATenA kAyadA bahu sakhata hatA. ' rakhaDu mANasane teo jaMgalI jAnavara karatAM vadhu kharAba mAnatA. IMgleMDe jisI lekane varuonI jema ja dezamAMthI nAbUda karavAnA prayatna karyA hatA. joke, iMgleMDane kAyado pALelA varune kUtarAnI kaTInuM gaNI tene nabhAvI leta, tema, dhaMdhAdArI pharatA mANasone paNa te nabhavA dete. jema ke bhAMDavaiyA, pharato hajAma, UMTavaida, pheriye, khullA AkAza heThaLa vargo calAvato paMDita I. kepezika lokone jisI lekethI judA samajavA joIe. jipsI ke te eka judI prajJA hatI, tyAre kapreNike leke aneka prajAone banele eka va hato. kaprezika lekenI potAnI AgavI saMketabhASA paNa nahotI. teonI to eka samaja-bhASA ja hatI. koMgrezika loke chevaTe te jipsIonI peThe Thera Thera deza dezamAM vicaratA loka banI rahyA, chatAM teone ekabIjA sAthe joDanAra baMdha mAtra dhaMdhAdArI hato. teone bahu to eka mahAjana gaNI zakAya. uparAMta jisIA akhristI hatA, tyAre kepezike ke khristI hatA. ane khristImAMya pAchA kaeNthalika ane kaeNthalikamAMya pAchA remana (kethalika) ! - IrlaMDanA TuarTa rAjAo ane khAsa karIne jesara kapzikA lekone rakSaNa ApatA. jesa-2 jisI loko ane yahUdIone satAvyA karato, paNa kepezikA loko te tenA gharAka hatA. keTalAya sagIra vAra pratikULa lAgatA hoya, to kepezike ke tene alopa karI ApatA - upADI jaI tene ghATa badalI nAkhIne ! potAnA mAnItAone e rIte bIjAonI nAvArasa banelI jAgIronI pherabadalI karI ApavAnuM rAjAne saraLa banatuM. kepezika leko A badhI rAjyanI gupta vAte vaphAdArIthI ane samajadArIthI gupta rAkhatA.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga maeNna teonuM hita paNa tema karavAmAM ja hatuM. je rAjAne lAge ke, tenI gupta vAte temanA hAthamAM salAmata nathI, to e lokone ja alepa karI devAnuM hameza tenA hAthamAM rahetuM. paNa 1688 mAM iMgleMDane rAjavaMza badalAye. TuarTavaMzI jesa-2 bAda oreMja-vaMzI viliyama-3 gAdIe AvyuM. paNa rAjA viliyamanA khyAlo tathA tenI kAmakAjanI rIte rAjA jesa-2 karatAM taddana judAM hatAM. eTale teNe kepezika lokone IgleMDamAMthI nAbUda karavAne ja nirNaya lIdho. eka kAyado pasAra karavAmAM Avyo. tenI rUe koMgrezika lekeno je mANasa hAthamAM Ave, tene khabhA upara "R' ("Ara') akSarane DAma devAya-arthAta "Rogue'- Thaga. tenA DAbA hAtha upara "T' ("TI) akSarano DAma devAya-arthAta Thief-cera; ane jamaNA hAtha upara "M" ("ema") akSarane DAma, devAya arthAta "Manslayer" - khUnI. temanA mukhiyAone kapALamAM "P" ("pI') akSarane DAma devAya - arthAta "Pillory'- eTale ke, mAMcaDAmAM hAthapaga ane mAthuM parovI UbhA rAkhavAnI sajA karIne temanI tamAma mAlamilakata japta karavAnI, ane temanAM jaMgalonAM jhADa ukheDI nAkhI sApha karI nAkhavAnAM. je leke ke prezikone pakaDAvI ApavAne badale chupAvavA prayatna kare, temanI paNa milakata japta thAya ane temane kAyamane mATe baMdIvAsanI sajA thAya. kaprezika lokonI strIone nadI vacce laTakAvelI khurazI upara bAMdhI, pANImAM DabakaDAyAM karAvI mArI nAkhavAmAM AvatI.
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ mANasa karatAM aMdhAruM chuM kALuM ! 1689 nA Disembara mAsamAM AkhA yurepa khaMDa upara haThIlo otarAte pavana satata phUkAyA karato hato; khAsa karIne iMgleMDa upara. ane tethI te varasano kAramo ziyALe eka mahAmArInI jema Ama-prajAmAM varaso sudhI kahANIrUpa banI rahyo. themsa nadI, mukha AgaLathI dAkhala thatA dariyAnA pANIne kAraNe, saikAmAM eka vakhata paNa bhAgye jAmatI hoya che, te paNa A varase jAmI gaI hatI. gADIe tenA uparathI gaDagaDATa doDI jatI hatI, ane te varase AkhalAnI sAThamArI tathA mahAmeLe tenA upara ja bharAyAM hatAM. A barapha pUrA be mahinA jAmelo rahyo. paraMtu 1690 nuM varSa te, ThaMDInI bAbatamAM, sattaramI sadInA prAraMbhanA kAramAM ziyALAone paNa bhUlAvI de tevuM nIvaDyuM. jAnyuArI mahinAnA sauthI vadhu baraphIlA divasomAMnA ekanI sAMje pArTalenDane asaMkhya akhAtomAMnA ekamAM kaMIka asAdhAraNa jevuM banI rahyuM hatuM. A akhAtomAMnA ekanA kinArA pAsenA khaDakALa bhAgamAM eka nAnuM jahAja atyAre UMDA pANIne lAbha laI kinAre lAMgaryuM hatuM. e bhAga sAmAnya rIte pavanane kAraNe eTale tophAnI raheto ke, tyAM koI vahANa jANIbUjIne javAnI hiMmata ja na kare. te bhAga haMmezAM nirjana ane tethI sahIsalAmata rahetA. sahIsalAmata eTale bIjI rIte nahi, paNa rAjAnA cokIpaherAthI ! e bhAga evo hato ke, tyAM rAta vadI ema na kahevAya, paNa rAta nI ema kahevuM paDe. kAraNa ke jamIna pAse aMdhAruM vadhAre hoya, ane jema - upara Toce Avo, tema kaMIka sUryane ke tArAne prakAza hoya.
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAniMga mana Aje pavana dariyA taraphathI kaheto Avate, eTale tyAMnuM pANI kaMIka zAMta hatuM. ane e makAne lAbha laI, peluM vahANa tyAM lAMgaryuM hatuM. e vahANane pAse jaIne joyuM hoya to tarata mAlUma paDe ke, e jahAja spenanA biskranA akhAta tarapha jovA maLatAM "dUkara " jahAjomAMnuM eka hatuM. e biskena kUkara' jahAja jevAM vahANe have jovA maLatAM nathI. joke, zarUAtamAM to spenanA naukAkAphalAmAM paNa e jAtanAM jahAjo hatAM. e jahAja nakkara hotuM ane sAthe sAthe nAnuM. naukAkAphalAnAM "kUkara 'to chapacAsa TananAM ane cAlIsa topavALAM hatAM, paraMtu vepArIonAM ke dANacoronAM "kUkaro" bahu halakAM nAnAM jahAje hetAM. vahANavaTI leke A halakA jahAjane khAsa pasaMda karatA. tenI banAvaTamAM vijJAna ane kuzaLatA baMnene kAmamAM levAmAM AvatAM. te eka sarovaramAM paNa cAre bAju pharI vaLe ke duniyAnI AsapAsa paNa pradakSiNA karI zake. te zAMta samudrane mATe tema ja tephAnI samudro mATe paNa sarakhuM kAma daI zake. peTalenDa dvIpakalpa bhUmitinI rIte joIe te koI paMkhInA mAthA jevo lAge, jenI cAMca dariyA tarapha, mAthAne pAchale bhAga mAutha tarapha, ane gaLuM e saMgabhUmivALo bhAga pate. Aje te porTalenDane e Akho bhAga simenTa banAvanArAoe bedIne sApha karI nAkhyo che. dariyA jamInane kAtare che, tyAre tyAM bhavyatA UbhI thAya che; jyAre mANasa jamInane khotare che, tyAre navuM kadarUpApaNuM. peluM kara jyAM UbhuM hatuM te khADInI copAsa UbhA UMcA khaDakonI dIvAla AvI rahelI hatI. te dIvAla e khADInI pahoLAI karatAM vadhu UMcI hatI. tethI tyAM aMdhAruM ane dhUmasa vadhu pramANamAM AvIne bharAtAM. e dUkara uparathI eka pATiyuM pAsenA khaDakanA sapATa
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ mANasa karatAM adhAruM chuM kALuM ! bhAga upara DhALeluM hatuM. e khaDaka upara paga TekavI zakAya evI jagA e ja hatI. e khaDaka AgaLathI UMce cAlI jatI vAMkIcUkI tathA UbhANuMvALI pagakeDI jhAMkhI jhAMkhI dekhI zakAtI hatI. ene cAlavA mATenI keDI kahevA karatAM paDavA mATeno DhALa kahevo vadhu sAro. A dUkaranA musApharo e rastethI ja dUkara sudhI AvyA hatA. A nirjana ekAMtamAM paNa vahANa upara caDavAnuM ke mAla caDAvavAnuM kAma khUba cupakIdIthI cAlatuM hatuM. aMdhArAmAM e musApharo koNa hatA-puruSa hatA ke strI -e paNa dekhAya tevuM nahotuM. kula ATha jaNa hatA. kadAca temAM eka ke be strIo paNa haze. paNa AkhA TeLAe je cIMtharehAla pozAka paherela hato te uparathI strI jAtine pozAka puruSa jAtinA pozAkathI judo paDI zake tema nahotuM. cIMtharAne jAti hotI nathI. moTI uMmaranAM e mANase vacce eka vAmaNo ke bALaka paNa bIjAM moTerAM sAthe vahANanA pATiyA upara thaI vahANamAM mAlasAmAna mUkavA AvajA karato hato. - te eka chokaro ja hato. haju vadhu najIka jaIne joIe, te e musApharo viSe thoDIka vadhu vigate jANavA maLe. badhA musApharoe lAMbA jhabhA paheryA hatA, je phATI gayelA ane thIgaDAM mArelA hatA. badhAe mAthe paTakA bAMdhyA hatA ? kadAca etarAtA pavanathI rakSaNa meLavavA ke pachI meM chupAvavA. teo bahu capaLatAthI paga upADatA hatA. | musApharo mAne eka temanA AgevAna jevo lAgato hato. tenA jhabhbhA nIce camakatAM cakatAMvALa vAskeTa dekhAto hato ane teNe
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 lAphiMga maeNna speniza mojaDI jevA joDA paheryA hatA. musAphamAMnA bIjA eke mATe Tepa paherelo hato ane temAM cuMgI khasavA mATe kANuM na hatuMH arthAta te paMDita ke zAstrI hovo joIe. | nAnA chokarAe khalAsInuM jAkITa paheryuM hatuM; paNa moTA mANasanuM jAkITa te nAnA chokarAne jha - e nyAye te tene DhIMcaNa sudhI pahoMcatuM hatuM. kada uparathI chokaro daza ke agiyAra varSane lAge. tenA paga khullA hatA. dUkaranA mANasamAM eka sukAnI ane be khalAsIo hatA. e dUkara penathI AveluM lAgatuM hatuM ane spena ja javAnuM hatuM. baMne deza vacce enI avarajavara corIchUpIthI ja cAlatI hatI. tenA mahorA nIce camaktA moTA akSare tenuM nAma "maeNTinA" cItareluM hatuM. khaDakanI taLeTI AgaLa A musApharone sAmAna chUTachavAye paDela hato; ane pilA pATiyA upara thaIne jhaDapabhera te jahAjamAM caDAvAto hato. biskiTanA kothaLA, sUkAM mAchalAMne kathaLe, traNa pIpa-eka tAjA pANInuM, bIjuM meTanuM ane trIjuM DAmaranuM, cAra pAMca zIzIo ela-dArUnI, paTTAothI bAMdhelI eka musApharI-baeNga TUMka, paTArAo, mazAla mATe ke nizAnI tarIke saLagAvavA mATe zaNanI gAMsaDI -e evo e sAmAna hato. musApharo A badhA sAmAna kheMcatA, UMcakatA ke gabaDAvatA vahANa tarapha lAvatA hatA. badhuM kAma jhaDapabhera thatuM hatuM ane dareka jaNa thaMbhyA vinA ke pUchaLyA vinA je hAthamAM AvyuM te laIne pATiyA upara thaI vahANamAM mUkI AvatuM hatuM. A ToLAmAM ke strIo haze, te teo paNa puruSonI peThe ja bhAravahana karI doDAdoDa karatI hatI. pelA nAnakaDA chokarA upara paNa gajA uparAMta bojo lAdavAmAM Avato hato. A ToLAmAM e chokarAnAM mA ke bApa hoya ema lAgatuM nahetuM. badhA ja tenI pAse kAma letA, eTaluM ja. e chekare kaI
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ mANasa karatAM aMdhAru eAchuM kALuM ! 25 kuTuMbanuM bALaka nahi, paNa koI ToLInA gulAma jevo lAgato hato. te dareka jaNanuM kAma karato, paNa kaI tenI sAthe belatuM na hatuM. te chokaro paNa utAvaLe page doDAdoDa karato hato. AkhA ToLAnI jema tene IrAde paNa jaladI vahANamAM caDI UpaDI javAne hato. kyAM javAnuM che ke zAthI javAnuM che, enI tene khabara haze ? kadAca nahi hoya. te te bIjAonI ceSTA joIne ja potAnI ceSTA tene anurUpa karato hato. badho sAmAna jahAja upara caDI gayo. ToLAnI be strIo have jahAja upara ja rahI. pelA chokarA sAthenAM cha jaNa haju kinAre hatAM. jahAjanuM kinAre bAMdheluM doraDuM kApavA khalAsIe kuhADe hAthamAM lIdhe. doraDuM sAmAnya rIte choDavAnuM hoya, paNa utAvaLa hoya tyAre ja kApavAmAM Ave. A musApharone mukhiya. have saune jaladI upara caDI javA kaMIka zabda bolyA. pele chekaro vahANa upara javA pATiyA tarapha pahele AgaLa dharyo. paNa tarata ja pAchaLa AvanArA be jaNe tene dhakko mArI khaseDI mUko. trIjAe tene koNIthI aLago karyo; cothAe tene mukko mArI pAchaLa rAkhyo, ane pAMcamA pelA mukhiyAe to jhaTapaTa jahAjamAM ThekI jai, peluM pATiyuM lAta mArIne dariyAmAM ja gabaDAvI dIdhuM. taDAka daIne doraDuM tUTatAM jahAja AgaLa khasyuMH pele kare kinAre ja rahyo.
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ nedhAre - jahAjavALAoe pAchaLa paDatuM mUkele cheka hAlyA cAlyA vinA khaDaka upara sthira UbhA rahyA. tenI AMkho paNa sthira thaI gaI. teNe bUma pADIne pelA lokone bolAvyA nahi, ke teone vinaMtI karI nahi. teonuM A vartana tene mana aNadhAryuM hatuM. vahANa upara paNa eTalI ja cupakIdI hatI : koIe A chokarAne vidAyane eka zabda paNa na kahyA. | vahANa dhIme dhIme dUra sarakatuM gayuM; thoDI vAramAM to te samudramAM dAkhala thaI gayuM. - nAnAM bALake upara jyAre bahu vahelI AvI kaparI kasoTIo AvI paDe, tyAre teo potAnI jhAMkhI vicArazaktinA koI agamya paNa aTala trAjavAmAM Izvarane pitAne ja toLatAM haze. pitAne kazo vAMka tene dekhAto na hato; eTale kazI phariyAda karyA vagara te je banyuM tene tAbe the. je pote ThapakAne pAtra nathI hatuM, te bIjAne Thapake ApavA nathI besatuM. nasIbe mAre A phaTake e mugdha bALakane bhoMyabheguM karI zakyA nahi; teNe A vApAta TaTAra rahIne ja jhI. keIne paNa spaSTa dekhAI Ave che, je ToLI tene cheDIne cAlI jatI hatI temAMthI keI tene cAhatuM na hatuM, ke koIne te cAhato na hato. | vicAramAM ne vicAramAM te AsapAsa paDatI ThaMDIne bhUlI gayo. paNa eTalAmAM bharatI caDavAne lIdhe tenA paga sudhI UchaLI AvelA ThaMDA pANIe tene cakAvyo. te have TADhathI dhrujavA lAgyo ane bhAnamAM Avyo. teNe AsapAsa najara karI, te te ekalo hato. Aja sudhI te bIjA keI mANasane oLakhato nahoto? jeone
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhAre te oLakhate hato teo pelA dUkaramAM besI cAlatAM thayAM hatAM. - joke, teone paNa e oLakhato hato ema na kahevAya H mAtra teonA saMbaMdhamAM AvyuM hatuM e sAcuM. tenuM bALapaNa teonI vAge vyatIta thayuM hatuM. tenI pAse kAMI nahatuM H pagamAM joDA nahotA; zarIra upara rItasarane pizAka kahevAya tevuM kazuM nahotuM; ke khIsAmAM roTIne TukaDo na hato. sAme bharaziyALe hatuM, tathA kALI aMdhArI rAtrI hatI! pAsamAM pAsenA mAnava vasavATe pahoMcatAM tene keTalAya gAu kApavA paDe. pote kaye ThekANe che, tenI ja tene khabara na hatI. te daza varSanI uMmarane hatuM, ane te eka aphATa verAnamAM Ubho hato. tyAM UbhI tIkSaNa karADo ane agAdha UMDANe sivAya bIjuM kazuM na hatuM. teNe pitAnA sukalakaDI hAtha pahoLA karyA ane bagAsuM khAdhuM. pachI acAnaka kAMIka nizcaya upara AvI, te khisakelInI capaLatAthI karADa upara caDavA lAge. alabatta, te kyAM javA mAgato hato, tenI tene kazI khabara na hatI. ane tyAM rastA jevuM to kazuM hatuM nahi. koI koI vAra barapha bharelA khADAmAM te kaLI jato, to kaI kaI vAra aphATa karADa bhIMtanI peThe sAme AvelI joI, te pAcho pharato ane bIjI bAju vaLato; koI koI jagAe te chAparA uparathI nevuM paDe tema gabaDato. eka vakhata te eka nAnuM sarakhuM dAbhaDuM tenA hAthamAM AvI gayuM tethI ja te nIce khINamAM paDate bacI gayo. e aMdhArakhINa joIne paNa te na raDe : jema pitAne choDIne cAlyA jatA mANasone joIne nahote raDayA. e bALaka jema jema upara caDato gayo tema tema e khaDakanI Toca paNa jANe UMcI vadhatI gaI; paNa chevaTe te e Toca upara pahoMcyo. te Toca uparathI nIce dekhAtI theDI sapATI upara te kUdI paDyo.
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAphiMga mena paNa ahIM have otarAtA pavane tenA upara potAnuM jora dAkhavavA mAMDayuM. teNe khalAsInuM jAkITa potAnA zarIra upara kheMcIne bhiDAvyuM. bALaka e sapATI AgaLa AvI jarA che . TharI gayelI jamIna upara khulA paga TekavI te AsapAsa najara karavA lAgyo. tenI pAchaLa samudra hote, sAme jamIna hatI ane upara AkAza. dUra kSitijamAM dhUmasa DhagalAbaMdha khaDakAyuM hatuM. kyAMya rastA jevuM kazuM dekhAtuM na hatuM. koI bharavADanI jhuMpaDInI Agane prakAza paNa kyAMya dekhAto nahoto. mAtra khaDakALa jamIna UMcInIcI thatI aMta vinA patharAyelI hatI. tethI AgaLa medAne haze te paNa te dhUmasanI othe meM saMtADI gayAM hatAM;rakhene A bALaka temanA tarapha Azaro zodhatuM Ave! teNe pAcho vaLI samudra tarapha najara karI H piluM dUkara dUra eka kALA trikeNa jevuM. sarakatuM dekhAtuM hatuM. amuka dUra gayA pachI dUkara upara AgaLanA bhAgamAM prakAza mATe saLagAvelI Aga ahIMthI jhAMkhA pILA tArA jevI dekhAtI hatI. paNa vAtAvaraNamAM tophAna phATI nIkaLavAnI ghaDIo gaNAtI hatI. A chokarAne te tenuM kazuM bhAna nahotuM, paNa anubhavI khalAsIo te jANIne dhrujI UThe. pavana agAuthI AvIne tephAna mATe aphATa samudrane nAcavA mATene raMgamaMDapa taiyAra karavA lAgI gayo hato. e nizAnI pArakhanArA khalAsIo ciMtAtura thaI TheraThera pitAnAM jahAjone jamIna tarapha jhaDapabhera vALavA lAgyA hatA. joke, peluM dUkara te dariyA tarapha ja AgaLa vadhatuM hatuM. A bALakane pAchaLa mUkI cAlyA janArA leke koNa hatA? teo kAMpezike ke hatA? rAjA viliyamatrIjAe A leke same
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhAra je kAyadAo pArlAmenTamAM pasAra karyA hatA, tene ulekha ApaNe agAu karI gayA chIe. pariNAme e lekamAM bhAgadoDa macI gaI hatI. kepezika lokone meTo bhAga pena tarapha cAlyo javA lAgyo hato. A kAyade bALakane kepezika lokonA hAthamAMthI bacAvavA mATe pasAra karavAmAM Avyo hato. paNa tenuM pariNAma ekadama to viparIta je AvyuM. kAraNa ke, bALaka sAthe hoya to koMgrezike tarata oLakhAI jAya; eTale bALakane pAchaLa paDatAM mUkIne ja temaNe bhAgavA mAMDayuM ! uparAMta, bhIkha mAgatAM bIjAM TeLAM paNa chokarAMvALAM hoya, te koTezika gaNuI pakaDAI na javAya te mATe potAnAM sagAM chokarAMne rastA upara ja rakhaDatAM mUkI devA lAgyAM! mA ke bApa paNa A bALaka vatAnuM che ane upADI ANeluM nathI, ema kAyadAdhIzo AgaLa sAbita zI rIte kare ? ahIM ja eTaluM umerI laIe ke, pachIthI IMgleMDanI peThe yuropamAM paNa koMgrezika lekene zikAra zarU thayo. cAre tarapha e lokene pakaDavA ane haNavA doDAdoDa macI rahI. AvAM pagalAMnI zarUAta karavI ja muzkela hoya che. paNa pachI te, e kAma vadhu jhaDapathI ane saphaLatAthI pAra pADavA mATe deza vacce jANe harIphAI ja maMDAI rahe che. yuropanA badhA kinArAoe bALaka sAthe kaI ToLIo Utare te sAme cokIo khaDI thaI gaI. sAMjanA sAta vAgyA haze. pavana thoDoka zAMta paDavA lAgyoH arthAta theDI ja vAramAM tophAna phATI nIkaLavAnI kAramI AgAhI ! peluM bALaka haju AsapAsa najara karatuM AgaLa vadhyA karatuM hatuM. acAnaka te thavyuMH dUra kaMIka hAlatuM hoya ane avAja karatuM heya tevuM tene lAgyuM. dhUmasamAM eka dUranI TekarI upara eka jhADa jevuM dekhAtuM hatuM; uparAMta, te taraphathI ja kaMIka avAja Avyo hoya
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga ena tevuM tene saMbhaLAyuM hatuM. te avAja pavanane susavATa ke dariyAnI garjanA jevo na hato; uparAMta koI jAnavarane paNa na hato -arthAta koI mANasane ja hovo joIe. thoDAM DagalAM ADo phaMTAI te e TekarInI taLeTIe jaI pahoMce. nIce rahyAM rahyAM tene dekhAyuM ke Toca uparanI jamInamAMthI eka hAthe jANe UMce thayo che, ane te hAthanI Toce ADI vALelI AMgaLImAMthI eka dorA upara kazI vastu laTakI rahI che. e doro vahANanI sAMkaLa hatI, ane tene avAja tene dUrathI saMbhaLAyo hato. e sAMkaLe laTakAvelI cIja kapaDAmAM vIMTelA bALaka jevI dekhAtI hatI tathA mANasa jeTalI lAMbI hatI. e nirjana jagAe, rAtane vakhate, dhUmasamAM, dariyAmAM tophAnanA bhaNakArA gAjatA hatA tyAre A vastune dekhAve AzA ApI pitAnI tarapha e bALakane kheMce evo nahoto ja. kAraNa ke, e laTakatI vastu mANasanuM zaba hatI. mANasanuM astitva rahyuM na hoya, chatAM tene avazeSa Ama kAyama rahyA hoya, e vastu haMmeza bhayajanaka hoya che. e zaba upara kudaratanAM badhAM to tene lupta karavA dhamapachADA karyA karatAM hatAM. ane e avazeSa e badhAMne mAra veThI rahyo hatoe badhAnI sAme TakI rahyo hato. e avazeSa cirazAMti vinAnuM mRtyu hatuM. mRtyu haMmezAM burakho oDhIne Ave che, ane kabara haMmezAM lajajAthI DhaMkAyelI ja rahe che. tyAre A avazeSane burakho ke lajajAnuM DhAMkaNa ja nahotuM. A to mRtyu pote nirlajjapaNe potAnuM kAma kabaranA DhAMkaNa nIce karavAne badale jANe khullI havAmAM karI rahyuM hatuM. ane jaDa to uparAMta jIvaMta sRSTie paNa e zabane kSINa karavAmAM- lUMTavAmAM ocho bhAga bhajavyo na hato. enAM AMtaraDAM,
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhAro lohI, mAMsa, ane hADakAMnI majjA sudhdhAM pazu-paMkhI-kIDA saue khalAsa karyA hatAM. paNa rAjasattA haju tene kAyama rAkhavA mAgatI hatI. tethI dara varase tenA upara tenA tApaDA upara DAmara caDAvI javAmAM Avato hate. alabatta, e tApaDuM vaccethI phATI gayeluM hatuM ane tenI aMdarathI paga vagere avayavo bahAra paNa nIkaLelA hatA. iMgleMDanA AkhA kinArA upara TheraThera dANacorene tAkIda ApavA, pATha zIkhavavA, dANacoronAM ja AvAM maDadAM laTakAvI rAkhavAmAM AvyAM hatAM. ane eka maDadAnI jagAe bIjA dANacoranuM maDaduM na lAvavuM paDe te mATe, mAnavatA khAtara, DAmara copaDI eka maDadAne ja jALavI rAkhavAmAM AvatuM hatuM ! pele chokaro have upara caDI A maDadA pAse AvI pahoMcyo. tene mANasanI dR- sobata joItI hatI. paNa tene mANasane A bhayaMkara avaroSa sAmo maLyo. e bALakane e laTakatuM maDaduM joI zI lAgaNI thaI AvI haze? zA vicAra AvyA haze ? nAnA bALakanA aMdara dhUdhavAtA vicAro magajanA kATalAne ughADavA kevI rIte TicAtA haze ? kadAca IMDAmAMnuM paMkhI potAnA kATalAne je rIte TIcatuM haze, e rIte ja! arthAta e badhuM thoDI vAramAM ghenanA AvaraNamAM ja zAMta thaI jatuM haze. jema nAnakaDI vATa upara vadhAre paDatuM tela reDIe, to ta vadhu pragaTavAne badale olavAI jAya tema. chokaro e maDadA sAme vicitra kutUhalathI joI rahyo. te maDadu paNa tenI sAme jANe tAkI tAkIne joI rahyuM hatuM! AMkhe vinAnuM hADapiMjara tamArI sAme joI rahyuM hoya, to tenI AMkho ja nahi paNa tenuM AkhuM mAM tamane joI rahyuM hoya evuM lAge. AkhA mAMnI e sthira daSTi bhayajanaka hoya che. kAraNa ke, e DoLA vinAnI daSTi hoya che -kevaLa zUnyanI dRSTi !
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 lAphiMga mena paNa have to dhIme dhIme A bALaka ja bhayajanaka banavA lAgyuM. te behoza banatuM jatuM hatuM. ThaMDInI zilA-jaDatA tenAM hADakAMmAM pasavA lAgI hatI. haMmezanA dagAbAja ziyALAe tene pAchuM rAtrinA hAthamAM soMpI dIdhuM - tenA upara UMgha pharI vaLI. UMghanA hAthamAM mRtyunI AMgaLIo hoya che. te bALaka UMghe gherAI e mAMcaDA heThaLa ja gabaDI paDavAnuM thayuM hatuM ane tenI e UMdha AkharI UMdha ja hota; kAraNa ke, e ThaMDImAM eka vAra jaDa baneluM zarIra pachI pharI sajIvana thAya ja nahi. paraMtu te ja ghaDIe pavana jorathI phUMkAvA lAgatAM peluM maDaduM UchaLI UchaLIne jANe e bALaka upara dhasavA lAgyuM. ane maDadu jyAre tamArA upara dhasatuM AvatuM dekhAya, tyAre e dekhAva koIne paNa cekAvI mUke. temAM vaLI sAMkaLane khaDakhaDATa bhego bhaLatAM te maDadu cIsa pADatuM hoya ema ja lAge. bALaka have ekadama jhabakI UThayuM ane e maDadAnA paMjAmAMthI bacavA pITha pheravIne nAThuM. te ja ghaDIe kAgaDAonuM eka ToLuM e mAMcaDA upara ane e zaba upara UtarI AvyuM. e maDadu vadhu jorathI UchaLI, e kAgaDAonA ToLA upara paDavA lAgyuM. kAgaDAo ane maDadA vacce jANe eka dhamasANa ja macI rahyuM. maDaduM jora karI karIne UchaLavA lAgyuM - jANe "maraNiyuM ' banyuM hoya tema! kAgaDAo paNa jorathI phUMkAtA pavanamAM bIjI vadhu rithara jagA zodhatA tyAMthI nAThA. peluM bALaka jyAre tenA zvAsanI dhamaNa vadhu UchaLavI azakaya banI gaI, tyAre ja thoLyuM. tene atyAra sudhI ema ja lAgatuM hatuM ke, tenI pAchaLa pelA kALA kAgaDAnuM ToLuM paDayuM che; athavA to peluM maDaduM ja sAMkaLethI chUTI, kUdakA mAratuM tene pakaDavA pAchaLa doDI Ave che.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ nedhAre ha . pelAoe bALakane kinArA upara ekale paDato mUkyuM traNa kalAka thavA AvyA hatA. atyAra sudhI te kaMIka rasto zodhavA ke jIvatA mANasanI nizAnI zodhavA cAlato hato; paNa chevaTanA te bhayano mAryo bhAgya hatuM. tene zAmAMthI nAsI chUTavuM hatuM ? kadAca badhAmAMthI. jene kazI AzA na hoya, tene kazAne cheDo na dekhAya; badhuM ja ekAkAra saLaMga thaI gayeluM lAge. paNa bALakanI lAgaNIone cheDo jhaTa AvI jAya che. amuka vakhata gayA pachI tenI bhayanI lAgaNI paNa pUrI thaI gaI. ane have te doDavAne badale, cAlavAnI gatie AvI gayo. pAeka gAu te deDyo haze ane teTaluM ja bIjuM aMtara te cAlyo haze. paNa have tene bhUkhanI Aga satAvavA lAgI. paNa zuM khAvuM ane kyAM khAvuM? teNe potAnAM khIsAmAM hAtha nAkhe. paNa te khAlI hatAM. have teNe jaladI cAlavA mAMDyuM. kyAM javAnuM che, te kayA vinA ja, te keIka raheThANa tarapha cAlavA lAgyo. raheThANa-Azaro, e mANasanA aMtaramAM rahelI paramAtmAnA astitvanI zraddhAne bhAga che. AzarAnI zraddhA rAkhavI, eTale paramAtmAmAM zraddhA rAkhavI. paraMtu A bhAgamAM kadI koI kALe kaI mAnava nivAsa thaye ja nahoto. A bhAgamAM paganI keDI jevuM paNa kAMI na hatuM. kadAca kAMIka haze, to paNa te baraphathI bhUMsAI gayuM hatuM. cheka have sagIbhUmivALA bhAge AvI pahoMcyo hato. te bhAga nIcANamAM hovAthI te nIce UtaravA lAgyA. A utarANa paNa kaI rastA uparathI te hatuM ja nahi. Azare Azare tene UtaravAnuM hatuM. saheja ADuMavaLuM pagaluM mukAyuM ke mota ja AvIne UbhuM rahe ! A lAMbuM utarANa te zI rIte Utaryo ? doraDA upara cAlanAra naTa ke vAMdaruM pote paNa enI e kuzaLatA upara vArI gayAM hota !
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAmi enA chatAM e utarANane cheDe kazA khAsa moTA akasmAta vinA te AvI pahoMcyo. te ja ghaDIe dariyA upara zarU thayeluM baraphanuM tophAna jamIna upara AvI pahoMcyuM. dariyA upara baraphanuM tophAna e dariyAnI ghaNuM agamya vastuomAMnI eka che. sau aNadhAryA ulkApAtomAM e kAramAmAM kAramo che. dhUmasa ane tophAna e benA mizraNarUpa e banAvanI Aje paNa ApaNe kazI samaja dharAvatA nathI. dariyAmAM tophAnI pavananI gati eka sekaMDanA traNa phUTathI, mAMDIne bAvIsa phUTa jeTalI badalAtI hoya che. pariNAme dariyAnAM mAMnuM kada paNa zAMti vakhatanA traNa iMcathI vadhIne tophAna vakhate chatrIsa phUTa jeTaluM thaI jAya che. ane trIsa phUTa UMcuM bhejuM paMdara phuTa lAMbuM hoya. - dariye e mAtra pANIno jaththa ja nathI. tenA upara cuMbakIya jevI bIjI aneka zaktio paNa kAma karatI hoya che. dariyAmAM je kaI mAtra pANIne mahAsAgara ja jue che, te kazuM ja jeta nathI. kevA kevA vidyutapravAho dariyAnA svarUpanI agamyatAmAM vadhAro karatA ja hoya che ! - pelA bhAgeDuo je kUkaramAM besIne bhAgI jatA hatA te "meTuTrinA", samudramAM rAtanuM tathA tophAnanuM bheguM jokhama mAthe caDAvIne ja potAnI musApharI kheDatuM hatuM. - zarUAtamAM dariye zAMta hovAthI tenI gati sArI hatI. joke kula daza mANaso tathA temane badho sarasAmAna, e tenA jevA nAjuka bAMdhAnA jahAja mATe jevo tevo boja na kahI zakAya.
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ dariyA upara 35 musApharo jamIna uparanA jokhamamAMthI chaTakIne sahIsalAmata nIkaLI gayA hatA, te kAraNe AnaMdamAM hatA. mAtra temane Toca vinAnA TapAvALe eka gharaDo musAphara kaMIka ciMtAmAM hato. teNe eka lAMbe jhabhbho paheryo hato. tenA be hAtha vAraMvAra prArthanAnI rIte joDAtA rahetA hatA athavA kRsanI nizAnI thAya te rIte goThavAtA hatA. tenA caherA upara be judI judI bhAvanAonI athaDAmaNa pUrepUrI vyakta thatI hatI. eka bhAvanA jANe ISTanI hatI, bIjI aniSTanI. tenI paMDitAI tenA jhabhAnI karacalImAM tema ja tenI ceSTAmAtramAM dekhAI AvatI hatI. tenuM meM gaMbhIra tathA dhamakAvate hoya tevA dekhAvanuM kaThora hatuM. tenI bhamara DAkunI hatI, paNa vaDA pAdarInI najara temAM mizrita hatI. gunegArIe pastA karatA karI mUkyA hoya e eno dekhAva hato. te khristI hate e ughADuM hatuM, paNa Tarkiza niyativAdathI tenuM khristIpaNuM gUMcavAyeluM hatuM. te tUtaka upara dhImethI AMTA mArato hato, paNa koInA sAmuM joyA vinA. tenI AMkhamAM amaMgaLa bhAvinA DaranI AbhA chavAI rahI hatI. A jahAja upara be jaNA ja vicAramAM lavalIna hatAH A Dose AkAzanA vicAramAM, tyAre jahAjane sukAnI dariyAnA vicAramAM. eka jaNa dariyA uparathI najara khaseDato nahoto, tyAre bIje vAdaLAM uparathI. pANInI hilacAla sukAnI tapAsato hato, tyAre A buddo kSitija tarapha zaMkAnI najare joI rahyo hato. pele sukAnI have sukAna eka khalAsane soMpIne A DosA pAse Avyo. A Doso musAphara-TALIne AgevAna nahota; AgevAna te AbhalAMvALuM jAkITa paheranAra mANasa hate. " sukAnIe eka be vakhata tene saMbodhana karyuM: "laoNrDa_*
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 lAkiMga menA tyAre pelAe javAba Apyo, "mane bhuvAjI kaheje; paNa tArI pAse jahAjanI gati mApavAnuM, akSAMzarekhAMza jANavAnuM, vakhata jANavAnuM, pANInuM jora mApavAnuM vageremAMthI zAM zAM sAdhana che?" sukAnI pAse keTalAMka sAdhano nahotAM; ane keTalAMkane badale bIjI kAmacalAu goThavaNa hatI. Doso e sAMbhaLI vicAramAM paDI gayuM. teNe pUchayuM, "atyAre ApaNe kaye sthaLe chIe ane kaI dizAmAM jaI rahyA chIe ?" loyolA ane seMTa-sebAsTiyana vacce AvelI eka khADI tarapha ApaNe jaIe chIe." " "pavana ane pravAhothI cetatA rahejo. pavanothI pravAha UbhA thAya che. paNa tamArI pAse e jANavAnuM khAtarI lAyaka sAdhana te che nahi !" "atyAre bharatI pavanathI UlaTI dizAmAM che, jyAre thoDA vakhata pachI te pavana sAthe thaI raheze, tyAre ApaNane kaze vAMdho nahi rahe." "nakaze che ?" A bhAgane nathI." "te aMdAje ja haMkAro che ne ?" mArI pAse hokAyaMtra che." paNa hekA e te eka AMkha kahevAya; nakaze e bIjI." "paNa eka AMkhavALeya joI zake ne ?" vahANanI gatithI thaDa AgaLa atyAre kayo khUNe paDe che, te tuM kevI rIte jANI zake che?" "kalpanAthI." kalpavuM sAruM che, paNa khAtarIthI jANavuM vadhu sAruM kahevAya. jyAre vAdaLa gherAyAM hoya, ane seya khUba DolyA kare, tyAre kAlpanika ke kharuM kazuM biMdu ja nakkI na karI zakAya. eTale nakazAvALe gadheDa sAro, paNa jAduI daMDAvALo bhaviSyajJa nahi sAra.
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ kariyA upara "paNa haju pavana ADoavaLe nathI, ane bIvAnuM kaMI kAraNa nathI." vahANe te samudrarUpI karoLiyAnA jALAmAM phasAyelI mAkhe jevAM kahevAya." paNa Aje pavana-pANI ke kazI bAbatamAM ciMtA karavA jevuM ja nathI; ane AjanI rAta AvuM ja raheze, te pachI kazoya vAM nahi Ave." paNa paMDitajInI AMkha IzAna dizA tarapha maMDAI rahI hatI. pilA sukAnIe kahyuM, "ApaNe gAskanInA akhAtamAM pahoMcI jaIe, eTale tamArA saunI sahIsalAmatI mAre mAthe. e bhAga game teTale tophAnI heya, chatAM te AkhA bhAgane huM pANInA yAlA peThe bhUmi chuM." paNa paMDitajI kazuM sAMbhaLatA na hatA; te IzAna tarapha ja tAkI rahyA hatA. thoDI vAramAM ja te eka tarapha AMgaLI karIne bolyA: - "sukAnI, tuM joI zake che ?" "zuM ?" peluM." "bhUrA jevuM che te ?" "hA; te zuM che?" "AkAzane TukaDe." "jeo svarge jatA hoya temane mATe; paNa jemane pRthvI upara ja bIje ThekANe javuM hoya, temane mATe e judI ja vastu che." sukAnI have musApharonA mukhiyA pAse gayo ane bolyA, "A tamAre buDhDho pAgala bAgala te nathI ne ?" paNa buvAjI haju pelI dizA tarapha AMgaLI karI rahyA hatA. have sukAnI pharIthI te tarapha joIne bolyo, "kharI vAta; e AkAza nathI, paNa vAdaLa che."
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ "bhUruM vAdaLa kALA vAdaLa karatAM kharAba; kAraNa ke e barapha varasatuM vAdaLa kahevAya. tane baraphanuM vAdaLa eTale zuM tenI khabara che?" "nA." "te thoDA samayamAM ja khabara paDaze. bhagavAnanI IcchA judI ja jaNAya che. paNa tuM A cenalanA dariyAne bhemiyo che ?" nApahelI ja vAra Avyo chuM. sAmAnya rIte AyarlenDa tarapha ja jA-Ava karuM chuM. mane A dariyAne anubhava nathI." e vaLI vadhu gaMbhIra bAbata kahevAya. caeNnalane dariye oLaMganArane te paDInI peThe tenuM taLiyuM vAMcatAM AvaDavuM joIe. haraghaDI A samudranuM UMDANa jotA ja rahevuM paDe." "ahIM pacIsa phedhama UMDANuM che." paNa ApaNe pazcima tarapha paMcAvana phedhamanA UMDANavALA bhAga tarapha jaI pahoMcavuM joIe, ane pUrva taraphanA vIsa phaMdhama UMDANavALA bhAgathI bacavuM joIe." "Aje rAtanA ApaNe UMDANa mApIzuM." "paNa UMDANa mApavA vahANane thobhAvavuM paDe; paNa te tuM pavanane kAraNe Aje nahi karI zake." "paNa huM game tema karIne Aje UMDANa mApI laIza; bhagavAna upara zraddhA rAkho." "zabda jALavIne vApara, e bhayaMkara nAma game temanI uccArIza." "paNa huM Aje UMDANa mApIza ja." pANInA tANathI tAruM sAcuM nIce nahi jAya, ane derI tUTI jaze. tuM A bhAgamAM pahelI vAra ja AvyuM che ne ?" : "pahelI ja vAra." . "te sAMbhaLa; jahAjane pazcima tarapha le." azakya; pavana cheka sAmo che; ane saDha tUTI jAya."
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ dari upara te have samudra sAthenI takarAra je rIte tAre patavavI heya te tuM jANe." "pavana badalAvo joIe." Aje rAtanA te nahi ja badalAya." "kema ?" "A tephAna bAraso gAu lAMbuM hoya che. chatAM pazcima tarapha vaLavAne prayatna karI je." pavana ApaNane pUrva tarapha ghasaDe che." " pUrva tarapha koI paNa upAye na jato." " kema ?" "Aje ApaNe mATe meta zuM che, te tuM jANe che ?" "nA." "pUrva dizA e ApaNuM mata che." huM game tema karI pazcimamAM ja huMkArIza." "je AjanI rAte dariyAmAM ApaNane ghaMTane avAja saMbhaLAya, to jANavuM ke ApaNe khatama !" "tame zuM kahevA mAge che ?" DosAe kaMI javAba na Apyo. tenI AMkha have bahAranI bAjuethI aMdaranI bAjue vaLI gaI hatI. tenA heThamAMthI ajANapaNe ja zabdo nIkaLyAH "kALA AtmAoe pitAnI jAtane jovAnI ghaDI AvI pUgI che." A buddha kaI pAgala mANasa ja che," ema kahI sukAnI tyAMthI khasI gaya. chatAM teNe vahANane pazcima tarapha levAne prayatna karyo ja. paraMtu pavana ane samudra jorathI UThatA hatA. - thoDI ja vAramAM AkAzanI kinArI bhUrA vAdaLathI chavAI baI- pazcimamAM teTalI ja pUrvamAM. pavananI sAme e AgaLa vadhatuM
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga mena hatuM! samudra paNa jANe pANImAM rahetA magara maTI jamIna upara UchaLate ajagara banI gayo, jenI sIsAnA raMganI melI cAmaDI jeTalI gADhI hatI teTalI karacaLIvALI banI gaI hatI. te cAmaDI upara koDhanAM cAThAM jevuM phINa jyAM tyAM UchaLatuM hatuM. ' A ghaDIe ja jahAjanA AgalA bhAgamAM saLagAvela prakAza tArA jevo camakato pelA chokarAe je hato. pAeka kalAka pasAra thaI gayuM. pelo sukAnI tUtaka upara pelA buvAjIne zodhavA lAgyo. paNa te tyAM na hato. te atyAre kebinamAM peTho hato ane rasoDAnA bhAgamAM jai, pitAne khIsAmAMthI khaDiye ane kalama kADhI, eka DImacA upara besI, potAnI khIsApothImAMthI kADhelA cAra gaDI vALelA ane pILA paDI gayelA jUnA dastAvejI kAgaLanI pAchaLa kazuMka lakhate hato. vahANanA hAlavAne kAraNe tene lakhatAM agavaDa paDatI hatI; chatAM teNe lAMbe vakhata lakhyA karyuM. DhIMcaNa upara goThavelI khIsApathI upara e dastAveja mUkIne te lakhe ja gayo. rasoIyAnuM kAma karanAre musAphara pAse beThe beTho eka tuMbaDImAMthI brAnDI pIdhA karato hato. buvAjInuM dhyAna e tuMbaDI upara kheMcAyuM : tuMbaDInI kazIka navInatAne kAraNe nahi, paNa tenI upara gUMthelA netaramAM dhoLI bhUmikA upara lAla netarathI je nAma bhareluM hatuM te joIne. sagaDImAMthI e nAma vaMcAya teTalo prakAza nIkaLyA karato hato. buvAjIe e nAma vAMcyuM: "hardakene". temaNe tarata rasoiyAne pUchayuM, "A tuMbaDI meM pahelAM jaI nahotI. paNa e hardakanI ja che?" "hA, ApaNe ustAda sAthI biyAro hardake; te dUra cadhAmanA kedakhAnAmAM sabaDe che. te mAro mitra hatuM ane A tuMbaDI tenA saMbhAraNamAM huM sAcavI rahyo chuM. koNa jANe pharI ApaNane
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ dariyA upara te kyAre bhego thaze ?" buvAjIe pharI potAnI kalama hAthamAM lIdhI ane AgaLa lakhavA mAMDayuM. vahANanA haDadalAmAM paNa lakhANa vAMcI zakAya evuM thAya enI kALajI te rAkhavA Icchato hato. lakhANa pUruM thayuM, e arasAmAM ja samudra A jahAja upara pahelI thapATa mArI. pANIne eka meTo juvALa AvIne vahANa upara athaDAyo : sau koI samajI gayA ke have tephAnanA Agamanane AvakAratuM vahANanuM bhayaMkara nRtya zarU thayuM ! buvAjI have UThayA ane sagaDI pAse jaI temaNe pitAnA lakhANanI zAhI sUkavI. pachI temaNe e kAgaLanI gaDI karI potAnA khIsAmAM mUkI dIdho. rasoI sagaDI upara sUkI mAchalIne seravo ukALI rahyo hate. buvAjIe tene kahyuM, "tAro sera mAchalAMne khAvA ja kAma Avaze." pavana have uttara tarapha vaLyo hato. sukAnIe badhA saDha caDAvarAvyA. kAraNa ke, e pavana temane IMgleMDathI dUra laI javAmAM madadagAra thAya tema hatuM. phINumAM thaIne ghoDAnI peThe UchaLatuM jahAja have mojAM upara thaIne raste cIratuM AgaLa vadhavA lAgyuM. badhA musApharo AnaMdathI hasI rahyA - tALIo pADavA lAgyA ane gAvA lAgyA. buvAjI ekalA temanI tarapha najara karyA vinA kazIka ciMtAmAM paDI gayA hatA. ajavALuM sadaMtara baMdha thaI gayuM hatuM. badhAe have rAtrImAM ja bhUsako mAryo hate. IMgleMDa dekhAtuM baMdha thaI gayuM. acAnaka rAtrIe bhISaNa rUpa dhAraNa karyuM. kyAMya sthaLa ke aMtara dekhAya evuM ja rahyuM nahi. AkAza kALuM meza banI jaI OM hato,
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAphijha mena vahANanI AsapAsa coMTI gayuM. barapha dhIme dhIme varaso zarU thayo. A sthitimAM kaI ghAMTImAM kyAre sapaDAI javAya, tene Dara sau keInA mana upara savAra thaI gaye. pApa tArA saMbhALa !' baraphanuM tephAna tenA kALApaNA mATe jANItuM che. sAmAnya rIte dariye kALo hoya che ane tenI sarakhAmaNImAM AkAza jhAMkhuM phIkuM hoya che. paNa baraphanA tophAna vakhate AkAza kALuM ghera banI rahe che ane dariyo sapheda banI jAya che. sAmAnya vaTALa dariyAnAM mojAM, upara prakAzanA dIvA saLagAvato Ave che, tyAre dhruva pradezane A vaMToLa badhA dIvA bujhAvate Ave che. AkhuM vizva acAnaka aMdhAruM bhoMyaruM banI jAya che. vIjaLInA camakArA paNa e vakhate gerahAjara hoya che. AvA bhayaMkara aMdhArAmAMthI chaTakavuM azakya hoya che. alabatta, kaI jahAja baraphanA tophAnamAMthI sahIsalAmata na nIkaLI zake ema na kahevAya. ane "maiTinA" kUkara paNa A tophAnamAM caDAvelA saDha sAthe jussAbhera AgaLa vadhI rahyuM hatuM. musApharone mukhiyo belI UThayo, "ApaNe! bacI gayA !" bacI gayA! bacI gayA !" bAkInA musAphare paNa belI UThayA. paNa te ja ghaDIe buvAjIne ghere AvAja Avyo; "cUpa raho; sAMbhaLe ! " acAnaka e gherA aMdhakAramAM dUrathI saune ghaMTane avAja saMbhaLAya.
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ "pA5 tArA saMbhALa !" sukAnI hasI paDyo : "le, ghaMTane avAja saMbhaLAya che, tethI bIvAnuM zuM che? tene artha e ke e tarapha jamIna che." "e bAju jamIna nathI." paNa ghaMTane avAja jamIna uparathI ja Ave ne ?" A ghaMTane avAja dariyA uparathI Ave che. perTalenDa ane canala-TApuonI adhavaca eka chIcharA pANuvALo bhAga che. tyAM sAMkaLo kheDIne vahANavaTIo mATe eka tarApA upara UbhA karelA mAMcaDA upara ghaMTa laTakAvela che. samudra tephAnI bane tyAre pele tarApa hAle che ane ghaMTa vAge che. tophAna vakhate e ghaMTa kyAre saMbhaLAya ? pavana e dizAmAMthI Ave tyAre. have pavana atyAre pazcimamAMthI vAya che ane rinInA dariyAI khaDake ApaNAthI pUrvamAM che. ApaNe atyAre ghaMTane avAja sAMbhaLIe chIe kAraNa ke ApaNe pelA ghaMTa ane erinanA khaDakonI vacce chIe; ane pavana ApaNane te khaDake tarapha dhakelI rahyo che. ApaNe ghaMTanI khoTI dizAmAM chIe. tethI huM kahuM chuM ke, ApaNane A ghaMTa saMbhaLAya che, te ApaNe mRtyu-ghaMTa che, samajyA ?" sau e ghaMTano avAja have zvAsa paNa lIdhA vinA sAMbhaLI rahyA. tarata ja sukAnIe saDha saMkelI levarAvyA ane vahANane game tema karI pazcima tarapha - ghaMTa tarapha - vALavA hukamo ApavA mAMDyA. sau musAphare paNa temAM madada karavA lAgyA. paNa te ghaDIe mojAMnuM nRtya paNa kAramuM banI rahyuM hatuM. pavananuM tophAna jallAdanI peThe A jahAjanI katala karavAnA irAdAthI ghA upara ghA ThekavA mAMDyuM. saDha tUTIne UDI gayA, kUvAthaMbha bhAMgI gayo ane AkhA jahAja upara badhuM veraNacheraNa thaI gayuM. eka mejuM AvIne hekAyaMtrane tenI peTI sAthe uThAvI gayuM
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 lAphiMga mena bIjuM mojuM AvIne rakSaNa-heDIne teDI gayuM, trIjuM AvIne- cothuM AvIne-ema thoDA vakhatamAM to AkhA vahANamAM sukAna sivAya haMkAravAnI kazI cIja bAkI na rahI. sukAnI sukAnane vaLagI rahyo. te be, "sukAna che tyAM sudhI badhuM che. jaladI deraDuM lAve ane mane sukAna sAthe tANuM bAMdhe nahi te huM hamaNAM dariyAmAM UDIne paDIza !" sukAnI pUre baMdhAI rahyo, eTale sukAnane be hAthe pakaDI te bolyo, "bUka ! alyA dariyA bhUMka ! tArA karatAM kevAya kharAba dariyA meM paga taLe kADhI nAkhyA che!" paNa eTalAmAM to eka bhayaMkara virATa mAM AvyuM. AkhA tUtaka upara phINa patharAI gayuM. eka kaDAke saMbhaLAya. ane jyAre pANInI chAMTa osarI gaI, tyAre saue joyuM ke sukAna ane sukAnI baMne dariyAmAM dhovAI gayA hatA. sau bUma pADI UThayA, "laMgara nAkhe ! sukAnIne bacAvI le !" teoe jhaTa laMgara nIce pANImAM utAryuM. paNa pANIne taLiye khaDaka hato, ane mojAMnuM jora eTaluM bhayaMkara hatuM ke, deraDuM vALanI mAphaka tUTI gayuM ane laMgara dariyAne taLiye rahyuM. dUkaramAM A eka ja laMgara hatuM. te ghaDIthI A prakara eka jahAja nahi, paNa bhaMgAra banI rahyuM. atyAra sudhI ghoDAnI peThe chalaMgo bharatuM e dUkara napuMsaka banI havA ane pANInA jorathI athaDAtuM, ghasaDAtuM piTuM mAtra banI gayuM; game te ghaDIe marI gayelA mAchalAnI peThe UlaTuM thaI jaI tenuM peTa upara AvI jAya! mAtra tenuM taLiyuM haju pUrepUruM sAbUta hevAthI, te taratuM rahyuM hatuM eTaluM ja. paNa pelA ghaMTane avAja have dhIme paDavA lAgyo hato ane DI vAra pachI te te saMbhaLAto paNa baMdha thaI gayo. te pachI
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ "pApa tArAM saMbhALa !" 45 jahAja atyAre kyAM hatuM ? ghaMTane avAja saMbhaLAyAthI teo bInyA hatA; paNa have te avAja cUpa thavAthI teo UlaTA vadhu gabharAyA. kAraNa ke aMdhArAmAM teo kaI tarapha ghasaDAI rahyA hatA, te jANavAnuM temanI pAse kazuM ja sAdhana na hatuM. uparAMta pavana pharI pAcho UpaDyo hato. atyAre teo jANe UMDI karADamAM bhUsake mArI rahyA hoya tevI temanI sthiti hatI. acAnaka baraphanA dhUmasa vacce eka bAjuthI prakAza AvatA temane dekhAyo. te kAsa khaDako uparanI dIvAdAMDIne prakAza hato. e dIvAdAMDI rAjA henarI pahelAe baMdhAvI hatI, ane jUnI gAmaThI DhabanI hatI. je jahAja sArI sthitimAM hoya, ane sukAnInA niyaMtraNamAM hoya, tene e dIvAdAMDI sAvacetIrUpa hoI, AsapAsanA khaDakethI dUra khasI javA mATe cetavaNIrUpa hatI. paraMtu je jahAjane sukAna nathI tathA sukAnI nathI, ke haMkAravAnuM bIjuM kazuM sAdhana nathI, tevA jahAjane to te metanA vikarALa ughADA mAM rUpa ja gaNAya. kAraNa ke, e dIvAdAMDI bhayathI dUra khasI javAnI cetavaNuM rUpa rahevAne badale UlaTuM mota keTaluM najIka che, e jaNAvanAra nizAnI ja banI rahe. A sthitimAM sAme AvatA motane kSaNe kSaNe najare nihALyA sivAya bIjuM zuM karavAnuM hatuM ? "meTuTinA dUkaranA musApharo e paristhiti gAbharA banI joI rahyA. teomAMnI eka bAI to jorathI mALA pheravavA maMDI gaI musApharone mukhiye ja kaMIka vahANavaTe jANato hovAthI, AkhA vahANane kaptAna paNa banI rahyo hate. dhIme dhIme dIvAdAMDIvALo khaDaka eTale najIka AvI gaye ke, uparanI dIvAdAMDI dekhAtI baMdha thaI gaI. mukhiyAe bUma pADI, "kaI mANasane taratAM AvaDe che ?"
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga mena . keIne taratAM AvaDatuM na hatuM; khalAsIone paNa nahi. e vastu kaMI asAdhAraNa na hatI. dariyo kheDanArA sAmAnya taranuM paNa jANatA nathI hotA.. eka vaLe pATiyAMmAMthI chUTe thavA Avyo hato. mukhiyAe te vaLe hAthamAM laI bUma pADI, "mane madada kare !" saue maLIe vaLAne chUTo pADyo. mukhiyAe have e pakaDIne kahyuM, "taiyAra !" chaye jaNa e vaLAne hAthamAM pakaDI, pelA khaDakane bhoMkavAne haiiya tema pakaDIne UbhA rahyA. A gaMbhIra jokhamabharelI ceSTA hatI. kAraNa ke, jahAja upara UbhelA mANasoe sAmenA moTA khaDaka sAme Avo vaLe pakaDIne UbhA hevAmAM khaDaka sAthe athaDAtAM vAgelA dhakkAthI dariyAmAM gabaDI paDavAno saMbhava ja vizeSa hato. AvI kSaNoe ja mANasonA vALa dhoLA thaI jAya che. mojAM gAMDAnI peThe e khaDaka bhaNuM ja gabaDatAM hatAM. jahAjane paNa nIce gALavAnI peThe AgaLa gabaDIne dhakelavAmAM te madada karatAM hatAM. "hoziyAra !" mukhiyAe bUma pADI. chaye jaNA vALAne bagalamAM dabAvI TekavI rahyA. jahAje khaDaka upara jabaro dhakko lagAvyo. mANasee pakaDelA vaLAe te dhakko jhIlyo. maraNiyA banelA mANasonI bagalamAM e vaLA uparanA khalA pesI gayA. * paNa mejuM khaDaka upara jorathI athaDAIne pAchuM gabaDavA mAMDyuM. jahAja paNa e pAchA gabaDatA mejA sAthe khaDaka bhaNIthI dariyA tarapha pAchuM taNAvA lAgyuM. e daramyAna e thADuM bAjue khasI gayuM.
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ pA5 tArA saMbhALa ! eTale jyAre bIjuM mojuM jahAjane AgaLa gabaDAvavA AvyuM, tyAre to te tene bAjue thaI dIvAdAMDInI pAra dhakelI gayuM. dIvAdAMDI pAchaLa rahI gaI. tApUratuM "meTinA" jokhamane pAra karI gayuM hatuM. paNa AvuM vAraMvAra na banI zake. pele vaLAya A lekenA hAthamAMthI chaTakIne samudramAM paDI taNuI gayuM hatuM. have mojAM ane pavana pAchAM e jahAjanA khokhAne marajI mujaba uchALatAM AgaLa dhakelI cAlyAM. kayAM ? ke jANe! paNa thoDI vAramAM AsapAsanA aMdhArAmAM eka vadhu kALA eALA temanI sAme Ubho thavA lAge. ane jahAja te tarapha jorathI dhacce jatuM hatuM. temane khabara na hatI paNa te eTaMka-khaDaka hato- mojAMnI UMcAIthI 80 phUTa UMce UThatI e sIdhI karADa hatI. kAskeTsa khaDake te madhapUDAnAM pAnAM peThe pANImAM judA judA vibhAgomAM patharAyelA che; tyAre A ArTIka khaDaka te eka nakkara bhIMta samAna ekale ja Ubho hato. mojAM tenI sAthe athaDAI teTalA ja jorathI pAchAM pharatAM hatAM. eTale vahANa je khaDaka sAme dhasatA mojA upara daDabaDatuM e khaDaka upara ja athaDAyuM, to tenA bhUbhUkA UDI jAya. paNa tyAM athaDAtA pahelAM pAchA vaLatA joradAra mojAnI upara caDI pAchuM bhAge, to tene bacI javAne saMbhava khare. kAraNa ke bIjA haDaselA vakhate te khaDakanI bAjue paNa nIkaLI gayuM hoya. badhA khalAsIo mukhiyA tarapha jovA lAgyA. mukhiyAe khabhA macADyA. pelI kAramI ghaDI AvI lAgI. sau zuM thAya che te nihALI rahyA. acAnaka jahAjanI nIce pAchA vaLatA mojAnI Taca peThI. jahAja ekadama dUra haDaselAI gayuM. sau bacI gayA. - jahAja pAchuM AgaLa dhakelAvA lAgyuM. paraMtu have dariyAne
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga mena eka kaparo bhAga temanI AgaLa AvI rahyA hatA. eka moTA kAcabAnuM keTaluM UMdhuM vALIne mUkyuM hoya tevo ja te bhAga hato. te AkhuM kATaluM khaDakanI UMcInIcI TacothI bhareluM hatuM. paNa e badhI Toca sAmAnya rIte pANImAM DUbelI ja rahetI. jyAre tophAna Ave ane mojAM bahu moTAM bane, tyAre e TecamAMnI keTalIka mojAM jeDe nAcatI nAcatI avAranavAra upara dekhAI paNa Ave. e khADInuM erinI nAma A leke jANatA hata, te paNa tenI bhayaMkaratA tethI ochI na thAta. teo A cenalanA cheDAnA bhAga AgaLa AvI pahoMcyA hatA e kharuM; paNa e bhAgane bAjue rAkhI AgaLa javuM zI rIte ? babbe vakhata mRtyunA UghaDelA mukhamAMthI bacI nIkaLelA A leke A trIjI vArane khataro joI hatAza thaI gayA. paNa dariyAnI ane prakRtinI agamyatAne pAra nathI. acAnaka pavana ja badalAya ! ane mojAMnuM vaheNa paNa badalAyuM. teo erinIthI dUra dhakelAI gayA. mahAsAgaranI AvI badalAtI rahetI hilacAle agamya hoya che. temane Azare paDelo mANasa AzA paNa na rAkhI zake, nirAza paNa na thaI zake. paNa baraphanuM tophAna have jera upara AvavA lAgyuM; karAnA patharA vahANa upara varasavA lAgyA. dareka jaNa jyAM phAvyuM tyAM meM mAthuM saMtADI dabAI gayuM. thoDI vAramAM e bhaya paNa dUra thaI gayA. AkhuM tephAna ja have zAMta paDavA lAgyuM. samudra paNa zAMta paDavA lAge. cAre bAju aMdhakAra ane zAMtinuM sAmrAjya phelAI rahyuM. musApharomAM tarata ja kaMIka zAMti ane AzvAsananuM vAtAvaraNa jAmavA lAgyuM. traNacAra kalAkamAM pi phATatAM ajavALuM thAya, eTale AsapAsa thaIne jatuM koI paNa jahAja temane upADI le. teo
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ "pApa tArAM saMbhALa!" 49 jIvanamAM pharI pravezatA hatA. teo aMdara aMdara belyA, "A vakhate te badhuM have khalAsa thayuM lAge che." ane kharekhara, te ja kSaNe saune jANa thaI ke, temanuM badhuM kAma pUruM ja thayuM che. eka khalAsI nIce bhaMDakiyAmAM doraDuM zodhavA gayo hato, te doDa upara AvyA ane bolyo, "vahANa nIce kANuM thayuM che ane AkhuM bhaMDakiyuM pANIthI bharAI gayuM che." eTale?" eTale e ke, ardhA kalAkamAM jahAja pANIne taLiye besaze." vAta ema banI hatI ke, jahAjane taLiye eka AkhA pATiyA jeTalo bhAga chelAI gayo hato. jyAre ? kAskeTsa AgaLa ? eka AgaLa ? ke pachI airinInA khaDake AgaLa ? koNa jANe. pavananA tophAna vakhate e vastu koInA dhyAnamAM nahotI AvI, paNa have badhuM zAMta thayuM tyAre ja acAnaka te vastu A rIte temanA lakSamAM AvI. - bIjo khalAsI tarata nIce Utaryo ane joI AvyuM. teNe kahyuM: "pANI cha phUTa bharAyuM che." arthAta 40 miniTamAM jahAja taLiye besaze. kANuM kyAM thayuM hatuM te have dekhAya tema rahyuM na hatuM. kAraNa ke AkhA taLiyAne bhAga pANIthI bharAI gayo hato. teo A jakhamanA malamapaTTA karI zake tema nahotuM. mukhiyAe bUma pADI, "ApaNe pANI ThAlavI nAkhavuM joIe." "ApaNI pAse paMpa rahyo nathI." "te pATiyuM ane khIlA lAvo." "sutArI ojAranI peTI dariyAmAM taNAI gaI che." te hoDI utAro." heDI kyAranI taNAI gaI che."
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga mena "te halesAM mAro, saDha caDAvo." "kazuM rahyuM nathI; kUvAthaMbha ja nathI." "tADapatrIne saDha banAvo, eka vaLo Ubho karI tene e saDha bharAvo. pavana ApaNane madada karaze." "pavana ja zAMta paDI gayo che." have AkharI aMta ja AvI rahyo hato. bacavAnI koI ja AzA rahI nahotI. chevaTanA upAya tarIke vahANane banI zake teTalo bojo ocho karavAno vicAra temane Avyo. ane temaNe hAthamAM Ave teTalo sAmAna dariyAmAM pheMkavA mAMDyo; jethI jahAja halakuM thatAM pANI kaIka dhImethI bhasaya. jahAjamAM have jIvane pagI kazuM sAdhana bAkI na chuM mANase ane jahAjanuM DUbatuM khokhuM e be ja vAnAM have bAkI rahyAM ! je kaMI ulecavAnuM sAdhana hAthamAM AvyuM, te laI teo pANI ulecavA prayatna te karavA lAgyA. paNa vadhu pANI ulecAya tevuM kazuM dhana ja temanI pAse rahyuM nahotuM. eka pIpa jeTaluM navuM pANI aMdara pesatuM hatuM ane mAlo bharIne jUnuM pANI ulecAIne bahAra nIkaLatuM hatuM. jANe kaMjUsanuM dhana ! have mukhiye be, "kazuM vahANamAMthI pheMkI zakAya tevuM bAkI rahyuM che ?" "nA." "hA," buvAjI bolyA. "vajanadAra evuM kazuMka ?" "hA, ghaNuM ja vajanadAraH ApaNu pApane boja." "eTale?" "eTale e ke, tame sau have ghUMTaNiye paDo. ApaNuM pApane beja have ApaNe dariyAmAM pheMkyAne bAkI rahe che. e ja ja
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ "pApa tArAM saMbhALa !" jahAjane DubADI rahyo che. have ApaNe sahIsalAmatIno vicAra nathI karavAne, paNa ApaNuM uddhArane vicAra karavAnuM che. ApaNe hamaNAM chevaTanuM je mahApApa karyuM che, tene lIdhe ja ApaNe A sthitie pahoMcyA chIe ? ApaNe eka bALaka sAme mahApApa AcaryuM che. ane bALaka sAmenuM pApa eTale Izvara sAmenuM pApa. ApaNe bacIe te paNa phAMsane kinAre ja nIkaLIe. kAraNa ke ahIMthI phAMsanI jamIna ja najIkamAM najIka che. paNa phAMsa paNa iMgleMDa jeTaluM ja ApaNe mATe khataranAka che. tyAM jIvatA nIkaLIe te phAMsInuM doraDuM ja ApaNe mATe taiyAra che. mAtra spena pahoMcIe, to ja ApaNe sahIsalAmata rahI zakIe. paNa e bahu dUra che, ane ApaNuM A jahAja have tyAM kaI rIte ApaNane pahoMcADI zake tema nathI. eTale Izvarane AbhAra mAne ke, maratA pahelAM ApaNane haLavA thavAnI A taka teNe rahevA dIdhI che. e bALakane ApaNe je sthitimAM kinAre mUkyuM che, te sthitimAM kayArane tene jIvAtmA tenuM LiyuM cheDI ApaNuM mAthA upara ja ahIM bhaTakato haze te AMgaLI karIne ApaNo gune - mahApApa IzvaranA siMhAsana AgaLa kahevA mAMDaze. haju atyAre vakhata cheH ApaNe tene lAbha laIne, ApaNAthI bane teTaluM te pApa dhoI kADhIe. juo, kadAca e bALaka jIvatuM rahyuM hoya, to tene madadagAra thavAya teTalA ApaNe thaIe te ApaNuM jIvAtmA kAyamanA aMdhakAramAM paTakAtA bacaze. tethI kahuM chuM, tame sau ghUMTaNiye paDo ane paramAtmAnI prArthanA karo ane kSamA mAgo. pastAvArUpI hoDI kadI DUbatI nathI; ane prArthanArUpI hokAyaMtra acUka ApaNane sAme pAra derI jaze." sau have kaMpI UThayA. teo badhA ekI avAje bolI UThayA, buvAjI, tame kahe, amAre zuM karavuM joIe? tame kahe te karavA taiyAra chIe."
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga mena "ApaNu pAse keTalA samaya bAkI rahyo che?" "pAeka kalAka," khalAsIe javAba Apyo. ' tarata ja buvAjIe khIsAmAMthI khaDiyo ane khIsApothI bahAra kADhayAM. pachI temAMthI pele dastAveja kADhayA, jenI pAchaLa temaNe vIseka bharacaka lITIo ceDA kalAka pahelAM lakhI hatI. kaMIka ajavALuM karo." eka mazAla bAkI rahI hatI, tenA ajavALAmAM buvAjIe pote kareluM lakhANa saune vAMcI saMbhaLAvyuM. saue namele mastake te sAMbhaLyuM. vAcana pUruM thayuM eTale buvAjIe dastAveja nIce mUkI tenA upara sahI karI. pachI temaNe badhAne tenI nIce pitAnI sahI karavA pharamAvyuM. saunI sahI thayA pachI, baMne khalAsIoe paNa e dastAveja upara sAkSI tarIke sahI karI. buvAjIe have pelA rasoIyA tarIke kAma karatA sAthI pAsethI tenI brAnDIvALI tuMbaDI mAgI. pelAe chelle ghUMTaDe bharI lIdhe ane khAlI tuMbaDI bhuvAjIne ApI. te have jahAja eka bAju jhaDapabhera namavA lAgyuM hatuM. buvAjIe jhaTapaTa badhAnA lakhANanI zAhI mazAla upara dharIne sUkavI dIdhI. pachI te dastAvejanI gaDI karI, pelI tuMbaDImAM besI dIdhe. tyAra pachI doraDAnA TukaDAne DAmaramAM boLI tene dATe e tuMbaDIne mArI dIdhe. pachI AkhI tuMbaDIne garama DAmaranA kuMDAmAM DubADI dIdhI. jahAjamAM garamAgarama DAmara haMmezAM taiyAra rAkhavAnI vyavasthA hoya ja. pachI bhuvAjI hAthamAM e tuMbaDI laIne eka bAju UbhA rahyA. so have temanI pAchaLa pAchaLa hArabaMdha khaDA thaI gayA. chevaTanI ghaDI najIka AvI hatI. buvAjIe saune kahyuM, ghUMTaNiye paDI bhagavAnane yAda karavA lAge."
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ baraphathI hRdaya TATuM na paDe - 53 sau ghUMTaNiye paDyA. buvAjI ekalA UbhA rahyA. buvAjIe hAtha UMcA karI te saunAM mAthAM upara paramAtmAnA AzIrvAda uccAryA. thoDI vAre AMkha ughADI buvAjIe joyuM, te badhAnAM mAthAM pANI taLe AvI gayAM hatAM. buvAjIe have pelI tuMbaDIvALA hAtha UMco karyo. temaNe have pite pitAnA thakI paramAtmAnI prArthanA uccAravA mAMDI. thoDI vAramAM temane tuMbaDIvALA hAthe ja pANInI bahAra rahyo. ane pachI te ekalI tuMbaDI ja chUTI paDIne pANI upara taravA lAgI. baraphathI hRdaya TADhuM na paDe jamIna upara paNa dariyA jevuM ja kAramuM tophAna pharI vaLyuM hatuM. pelo chokaro dhUmasa vacce thaIne AgaLa vacce jato hato. dhUmasa narama hoya che, tethI tenuM jokhama paNa bhAre hoya che. te mArga Ape che ane chatAM khasatuM nathI. pelo chokaro nIce Utarate Utarate taLeTIe AvI pahoMcyuM hatuM. tene khabara na hatI paNa te cesa TekarIovALI raMgabhUmi upara AvI gaya hato-jenI bane bAju samudra hato. eka bAju akhAtanAM UMDAM pANI ane bIjI bAju dhUdhavato mahAsAgara! be jokhamonI vacce badhI bAbatothI - badhAM jokhamothI aNajANa tevo te tenAM nAnAM Daga bharI rahyA hatA. porTalaeNnDanI te vakhatanI dhAradAra tIkSNa TekarIomAMnuM Aje kazuM rahyuM nathI-temAMnA ghaNu khaDakeno simenTa banI gayo che! atyAre to pahelAMnI cesa-TekarI upara thaIne relavelAIna doDe che ! ane suMdara gharonA jUtha vacce porTalaeNnDa sTezana paNa banI gayuM che.
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 lAphiMga maeNna paNa base varSa agAu eNTalaeNnDanI sagabhUmi, khaDakanI karoDarajaju ane baMne bAju khADAkhayAvALo paTTo mAtra hatI. chokarAne have ketaromAM game tyAre game tyAM DUbI maravAne bhaya upasthita thaye hato. kAraNake khaDaka lapasaNo hato ane uparanI retInuM paDa sarakaNuM hatuM. vacce evI phATa paNa AvI jAya, jemAM tame AkhA ne AkhA UtarI jAo. saMgIbhUmi haMmezAM pANInAM mojAMthI ketarAtI ja rahetI hoya che. eka AkhuM vizALa hADapiMjara pANI vacce paDayuM hoya tenA upara thaIne cAlavA je e ghATa hato. e saMyogIbhUmi eka kalAka bAda chokaro zI rIte aMdhArAmAM sahIsalAmata oLaMgI gayo, te te tenAM pagalAne doranAra vidhAtA jANe. saMyogIbhUmi pUrI thatAM have pAchI nakakara jamIna AvavA mAMDI. tophAna, ziyALe ane rAtamAM vIMTAyelI aphATa jamIna ! temAM kyAM kaI tarapha javuM te nakkI karavA te paganI keDI jevuM kAMIka zodhavA maMDyo. acAnaka te Ubho rahyo. baraphamAM tene keDI jevuM kAMIka jaNAyuM, ane tenA upara eka pagaluM paNa paDeluM hatuM. teNe nIcA vaLI te pagaluM tapAsyuM. mANasanA pagalA karatAM te nAnuM hatuM, ane bALakanA pagalA karatAM moTuM hatuM ke kadAca te koI strInuM pagaluM hatuM. barapha tenI chApa spaSTa laI lIdhI hatI - saMgharI rAkhI hatI. pachI te eka pachI eka e pagalAMnI hAramALA tene deratI gaI pagalAM tAjAM ja hatAM kAraNa ke bahu ochA barapha temAM bharAyo hato. . cheDe vakhata e pagalAnI dizAmAM cAlyA pachI acAnaka e pagalAM AchAM banatAM gayAM. barapha have bahu joramAM paDavA lAge hato. te ja vakhate peluM dUkara paNa dariyA upara baraphanA tophAnamAM sapaDAyuM hatuM. acAnaka pagalAM dekhAtAM baMdha thayAM. AsapAsa kyAMya kazI nizAnI ja rahI na hatI. jANe acAnaka te strI adhdhara ja UDI gaI
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ baraphathI hRdaya TATuM na paDe hatI. chokare ghUMTaNiye paDI pagalAMnI dizA zodhavA prayatna karavA lAgyo. tevAmAM tene kazo aspaSTa avAja saMbhaLAyo. kadAca InA rUMdhAyelA nisAsAnA avAja hatuM ke kevaLa tene bhrama paNa hoya. teNe AsapAsa najara karI joI, paNa kAMI dekhAyuM nahi. teNe pharI kAna mAMDI joyA, paNa e avAja saMbhaLAyo nahi. jarUra e bhramaNA ja haze, ema mAnI te AgaLa cAlavA maMDyo ? kazI doravaNI vinA ja, jyAM potAnA paga paDe te tarapha AgaLa ne AgaLa. te thoDuMka AgaLa vadhyo haze tevAmAM pharI pele avAja saMbhaLAyo. teNe pAchA vaLI pharIthI najara karI. A vakhate tene baMdha na rahI; keInA nisAsAno avAja hato, e ekkasa hatuM. e avAja have vAraMvAra saMbhaLAvA lAge. kaI vedanApIDita kaMThane madada mATeno avAja hato - paNa evA kaMThane ke jemAM vedanA ke madadanI mAgaNInuM bhAna na hoya. e avAja rUMdhAyelA rudanano paNa hoI zake. cothI vakhata tene e avAja saMbhaLAyo. jo ke e avAjanI mAtrA evI hatI ke, have jANe te baMdha paDavAnI taiyArImAM che, ane ekAda be prayatna pachI te sadaMtara baMdha paDI jaze. chokaro e avAja je dizAmAMthI Avato hato, te tarapha jaladI doDyA. kazuM ja dekhAtuM na hatuM, paNa avAja jANe tenI taddana najIkamAMthI Avato hoya ema te tene lAgyuM ja. bALakane have e nIravatAmAM evA avAjanA bhaNakArAne Dara lAgavA mAMDayA. te eka vakhata tyAMthI dUra bhAgI javAne vicAra karatA hatA, te bIjI vakhata e avAja kare che te zodhI kADhavAne vicAra karato hato. te ja kSaNe tenI najara sAme barapha nIce DhaMkAyelI kabara jevo eka nAne Dhagale dekhAya. ane te ja ghaDIe pele avAja e DhagalA nIcethI pharIthI nIkaLyo.
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga eNna tarata kare e DhagalAne be hAthe khotaravA lAge. khotaratAM eka phIkuM moM khulluM thayuM. enI AMkho biDAyelI hatI; ane avAja te meMmAMthI AvatuM hoya e zakya na hatuM, kAraNa ke hoTha khullA hatA ! paNa temAM barapha bharAI gayela hato. Akho cahere ceSTA vinAno hato - tathA chokaro AsapAsa khodakAma karato hato tethI paNa tenA upara kazA pheraphAra thatA na hatA. pelA chokarAnAM AMgaLAM A caherAne aDyAM ke tarata chekare Akhe zarIre dhrujI UThaDyo -e cahere tadana ThaMDe hato. te eka strIne cahere hatA, ane te strI marI gayelI hatI. chokarAe have khodakAma AgaLa calAvyuM. ane te khabhAnA bhAga AgaLa Avyo. acAnaka tene AMgaLAM nIce kazuM hAlatuM jaNAyuM. chokarAe jhaTapaTa e bhAgane barapha khetaravA mAMDyo. thoDI vAramAM eka bALaka mAnI khullI chAtIe vaLageluM, TADhathI TharI gayeluM, paNa haju jIvatuM, tenA hAthamAM AvyuM. e nAnI bALakI hatI. tene tenI mAe potAnAM cIMtharAMmAM vIMTavA prayatna karela, paNa e cIMtharAMya pUratAM na hovAthI te bALakI temAMthI hAlIne chUTI thaI gaI hatI. tene narsa to pAMca ke cha mahinAnI kahe, paNa te kadAca ekAda varasanI hatI, ane bhUkhamarAnI taMgIthI te ThIMgarAI gaI hatI. tenA mane bhAga khullo thaye eTale teNe have khulle mee raDavA mAMDyuM. atyAra sudhI tenuM rudana barapha nIce ane mAnI chAtImAM rUMdhAI jatuM hatuM. pelA chokarAe e bALakIne hAthamAM lIdhI. pelI bAI A medAnamAM baraphanA tophAnamAM rasto bhUlI jaIne aTavAI gaI hatI. te Azaro zodhatI Amatema pharatI haze, temAMthI rasta khoI beThI haze. baraphathI TharI jatAM te nIce DhaLI paDI haze,
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 57 baraphathI hadaya TATuM na paDe ane pAchI UbhI thaI zakI nahi hoya, eTale dhIme dhIme baraphe tene DhAMkI dIdhI haze. teNe potAnI bALakIne apAya teTalI hUMpha ApavA chAtIe dAbI rAkhI haze, ane pachI tenA prANa cAlyA gayA haze. - pelI bALakI have hAthamAM UMcakAtAM raDatI baMdha thaI gaI. paNa tenuM TharI gayeluM lohI tenA hRdayane kyAre sadaMtara ThArI de e kahevAya nahi ? tenI mAnA ThaMDA banI gayelA zarIre tenA zarIrane mRtyune ThaMDA DAma kyArano cAMpI dIdho hato. bALakInA hAtha, paga, DhIMcaNa vagere avayavo baraphathI jAmI gayA hatA. chokarA pAse keruM kapaDuM kaho to tenuM peluM jAkITa ja hatuM. teNe tarata e bALakIne pelI marI gayelI mAnI chArtA upara pAchI suvADI dIdhI ane pachI pitAnuM jAkITa kADhIne temAM pelI bALakIne vIMTALI dIdhI. pachI tene UMcakI laI, pite lagabhaga nagna avasthAmAM varasatA varasAdamAM pharIthI cAlavA mAMDyo - kaMIka garamI pitAnA zarIramAM ja rahe te mATe! pelI bALakI pitAnuM mAM chokarAnA gAla pAse lAvI kaMIka hUMpha lAgatAM ghasaghasATa UMdhavAmAM paDI. pelI strI to baraphamAM sUtelI ja rahI-pITha barapha tarapha ane meM rAtrI tarapha. paraMtu je kSaNe pelA chokarAe tenI bALakIne pitAnA ekanA eka jAkITamAM lapeTI, te vakhate kadAca anaMtanA UMDANanI yAtrAe UpaDatI te mAe e chokarA tarapha mIThI najara karI lIdhI haze.
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ garIbane ghera garIba paroNA dUkaramAM besIne bhAgelAo A chokarAne kinAre tajI gayA te vAtane cAreka kalAka thayA hatA. te daramyAna chokaro je mAnavasamAja tarapha pAcho vaLavA mAgato hato temAMthI traNa vyaktione tene bheTo thayo hato - eka te sAMkaLe laTakAvela pile puruSa; bIjI baraphamAM daTAyelI strI, ane trIjI tenA hAthamAM teNe UMcakelI bALakI. te pite bhUkha ane thAkathI cheka ja bhAMgI paDavA jevuM thaI gaye hato. paNa have te hAthamAM A bALakIne bhAra vadhavA chatAM- athavA kaho ke tethI ja te jAna upara AvIne utAvaLe pagalAM bharato hato. duHkhI asahAyane pitAnAthI vadhu asahAya bALaka maLyuM hatuM, ane tene bacAvavAno prayatna karavAnI, eTalI ja mAnavasulabha dhakhaNuM tene jAgI hatI. te pite atyAre kapaDAM vagarane thaI gayo hato; pagarakhAM vinAne te te have ja. tethI te TADhe marato hato, paNa pelI bALakIne hUMpha AvatI jatI hatI, ane pelA chokarAne e vAtanI khabara paDatI jatI hatI. tene prerAya te AgaLa ne AgaLa vadhye jato hato. jyAre pitAnA paga TharI jaze ema tene lAgatuM, tyAre te cheDe nIce namI hAthamAM barapha laI paga upara jorathI ghasI leto. jyAre gaLuM tarasathI baLavA lAgatuM, tyAre thoDo barapha laI moMmAM mUkate. tethI tarasa chipAvAne badale tAvanI peThe vadhI jatI. daramyAna tophAnane kaze thAha rahyo na hato. AsapAsa kyAMya tene dIvA jevuM ke dhumADA jevuM dekhAtuM na hatuM.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ garIbane ghera garIba pareNA be ke traNa vakhata pelI bALakI raDI paNa kharI. te vakhate cAlatAM cAlatAM ja te tene mUlAnI jema jhulAvI le. thoDA vakhata bAda te pAchI UMghamAM paDI. medAna khADATekarAthI bhareluM hatuM. koI koI vAra barapha eTale badho UMDo Avato ke chokaro temAM kamara sudhI UMDe UtarI jato. te vakhate mAtra DhIMcaNanA jerathI ja rasto karI te AgaLa vadhato. pote je eka vakhata gabaDI paDyo, te potAnAthI pharI pAchA UbhA nahi thavAya e bhaya have tene koI paNa prayatane TaTAra rAkhavA lAgyo. baraphamAM gabaDI paDelI A bALakInI mAtAnI vale te hamaNAM ja joIne Avyo hato. kaI kaI jagAe lapasaNo DhALa Avato tyAre baMne hAthamAM A vajana sAthe tene paganA jorathI ja e vaTAvavo paDato. doraDA upara cAlatA naTane te samadhAraNa rAkhavA hAthamAM vAMsane paNa AdhAra hoya che. Ane te tene badale UlaTe bhAra hatA. ane pite kaI vastI bhaNI AgaLa vadhI rahyo che, evI khAtarIne paNa tene AdhAra nahoto ! je tene rasto khabara hota, te tene khyAla Avata ke te jarUra karatAM vadhu lAMbo raste laI rahyo che. acAnaka baraphanuM tophAna ThaMDyuM. tenI AMkhanI AsapAsa choI raheluM e paDaLa dUra thayuM tenI sAthe teNe joyuM ke, theDe ja dUra makAnenAM chAparAM ane dhumADiyAM DokiyAM karatAM hatAM. vastInI najIka te AvI pahoMcyo hato. thoDI ja vAramAM makAne AvatAM teNe eka sAruM makAna joI bAraNuM khaTakhaTAvyuM. ghaNI vAra thobhavA chatAM tathA bAraNuM khaTakhaTAvyA chatAM javAba na maLyo, eTale te thoDo AgaLa bIjA makAne gayA. pitAnAM TharI gayelAM AMgaLAM barAbara avAja nahi karI zakatAM hoya ema mAnI, hAthamAM pathare laI teNe tenA vaDe jorathI bAraNuM
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga mena TharyuM. paNa aMdarathI koIe javAba Ape nahi ke dIvo paNa saLagAvyo nahi. e ja anubhava tene gAmane cheDo AvI gayo tyAM sudhI thaye! jANe AkhA gAmanI vastIne kaI jAdugare paththara banAvI dIdhI che! chokare vematha gAmamAM dAkhala thaye hato. te vakhate vematha svataMtra zahera na hatuM, paNa melakamba-rejIsa zaheranuM paruM hatuM. ane te baMnene joDato uparathI chAparAvALo lAkaDAne pula hato. pela cheka gAma pUruM thatAM e pula oLaMgI zaheramAM dAkhala thaye. paraMtu gAmanI peThe zaheramAM paNa koI e tene kazo javAba na Ape. bALaka have AzAne kinAre pahoMcI pAcho nirAzAnA sAgaramAM DUbavA lAgyo. Amatema bhaTakatAM A zaheramAM tene eka ja avAja sAMbhaLavA maLyo ane te devaLanA ghaDiyALamAM traNanA TakarAne ! - AkhA zaheramAM keIe koNa che e jovA-pUchavA paNa bArI sarakhI na ughADI. tenuM eka kAraNa paNa hatuM. 1690 nA jAnyuArI mAsathI thoDA samaya pahelAM laMDanamAM eka sakhata mahAmArI phATI nIkaLI hatI. ane tyAMthI bImAra paDI bhAgI nIkaLelA ke nasADI mUkavAmAM AvelA bhAmaTAe bAraNuM udhADatAM ja gharamAM pesI na jAya e bIke leke rAtane vakhate bAraNAM ughADatAM DaratA. bArI paNa udhADatAM e ja kAraNe DaratA ke, pilo vAtacIta kare evAmAM tenA zvAsane cepa lAgI jAya ! chokarAne have rAtanI ThaMDI karatAMya lekenI A TADhAza vadhu bhayaMkara lAgavA lAgI. kAraNa ke A TADhAza irAdApura:saranI hatI. mANasonI vastImAM AvyA chatAM, je nirjana aphATa medAna oLaMgIne te AvyA hatA tenA jeTale ja te ekaloaTUle haju paNa hatA. tene A duHkha asahya thaI paDayuM.
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ garIbane ghera garIba paNa 61 have tenA paga bhAMgI paDavA lAgyA. cAlavAne badale te ghasaDAto ja hato. tenA hAthamAM pelI bALakI na hota, to te pote to kyArane besI ja paDyA hota. dhIme dhIme zahera pUruM thayuM. tene jamaNe hAthe samudra ghUghavato dekhAyo ane DAbe hAthe nirjana jamIna ! je A zaheramAM na maLyuM, te bIjA zaheramAM javAthI maLe kharuM ? paNa have tenAmAM rastAnI khAtarI vagara AgaLa bIjA zahera sudhI javAnI zakti paNa kyAM hatI ? to pharI pAchA A kAna vagaranA baherA zaheramAM pAchA pharavuM ke mAM vagaranA mUgA medAnamAM AgaLa vadhavuM ? AvI dvidhAmAM te Ubho hato eTalAmAM teNe eka dhamakIbharyo ghurakATa sAMbhaLe. aMdhArAmAM Avo ghurakATa sAMbhaLI bIjuM koI ne pAchuM bhAge. tene badale A chokaro te tarapha AgaLa vadhe. mAtra nIratAthI DarelAne pazune ghurakATa paNa kaMIka sadhiyAro Apato haze ! - ghurakATane artha eTale to thato ja hato ke kaI jIvatuM prANI tyAM hatuM! kadAca te jaMgalI prANuya hoya. paraMtu kare to e dizAmAM ja AgaLa vadhyo. bhIMtane khUNe vaTAvI te bAjue vaLyo, te tyAM teNe eka peTI jevuM-eka gADA jevuM kazuMka joyuM. tene piDAM hatAM eTale te gADuM ja hovuM joIe. chatAM tene chAparuM hatuM, eTale te raheThANa hovuM joIe. chAparAmAMthI dhumADiyAnI naLI nIkaLatI hatI ane naLImAMthI dhumADo. pAchaLanI bAju mijAgarAM dekhAtAM hatAM eTale te bAju bAraNuM haze, ema lAgatuM hatuM. chokaro jema jema AgaLa vadhato gayo, tema tema pele ghurakATa vadhu mATe banato gayo. thoDI vAramAM te sAMkaLa jerathI kheMcAI
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga mena hoya ane khakhaDI hoya tevo avAja Avyo, ane aMdhArAmAM paNa tene kazAna pahoLA moMmAMthI dAMtanI be paMktio camakatI dekhAI te ja ghaDIe bArImAMthI eka mAthuM bahAra nIkaLyuM ane bolyuM, "cUpa beTA !" pilA dAMta cUpa thaI gayA! mAthAe pUchayuM, "kaI che?" "hA." bALake javAba Apyo. "kANa?" " tuM? eTale koNa? kyAMthI Avyo che?" "huM thAkI gayo chuM." "keTalA vAgyA che?" mane TADha vAya che." "tuM ahIM zuM kare che?" huM bhUkhe chuM." paNa dareka jaNane lADa jeTaluM sukha karyAMthI hoya ? cAlyo jA. bhUkha, thAka, TADha, e kaMI mANase phariyAda karavAnI cIja che?" ATaluM belI mAthuM bArImAM pAchuM pesI gayuM ane bArI baMdha thaI gaI chokaro pelI bALakIne chAtIe dAbIne pAche rastA tarapha vaLe. paNa bArI baMdha thayA pachI tarata bAraNuM UghaDayuM hatuM, ane eka pagathiyA jevuM kazuM nIce namAvavAmAM AvyuM hatuM. e oraDImAMthI gussAbharyo pelo mAthAne avAja pAcho Avyo. "paNa te pachI aMdara TaLate kema nathI ?" chokaro tarata pAcho vaLyo. "A te keNa akkaramI che ke, je bhUkhe che ane TADhe mare che, paNa jhaTa aMdara AvatuM nathI ?"
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ garIbane ghera garIba paNa chokare e avAjamAM rahelA nimaMtraNathI tema ja tiraskArathI sthira thaI Ubho rahyA. alyA bhaTakela, aMdara Ava, kahuM chuM." tarata ja chokarAe eka paga pagathiyA upara mUkyo. te ja ghaDIe e gADA nIcethI pAche joradAra ghurakATa AvyuM, ane dAMta bahAra dekhAyA. cheka pAcho UtarI gayo. zAMti !" mANase bUma pADI. pelA dAMta pAchA haThI gayA. ghurakATa baMdha thaI gaye. "cAla, upara cAlyo Ava." choko traNa pagathiyAM parANe caDIne aMdara gaye. aMdara kazo dIvo na hato. mAtra sagaDInA aMgAsane e jhAMkho prakAza hate. sagaDI upara kazuM raMdhAtuM hatuM. tenI seADama aMdara phelAtI hatI. kare kharekhara ursasa ane homenA makAnamAM dAkhala thayo hato. eke pazubhASAmAM ghurakiyuM karyuM hatuM, bIjAe mAnavabhASAmAM chAMchiyuM. tArA hAthanI thApaNa nIce mUkI de," mANase pharamAvyuM. A chokarAe eka piTI jevuM hatuM tenA upara e vIMTe jALavIne mU. bALakI jAgI na UThe ane raDavA na mAMDe te kAraNe. "beTamajI jANe moTI vAta hoya ema jALavIne tAruM piTaluM mUke che ne! jANe tArAM cIMtharAMnA vIMTAne vAgI besaze, kema? tuM keaNa che, javAba ApI de. atyAre zerImAM bhaTakavA kyAMthI nIkaLe che? Ubho rahe, paNa cUpa; belIza nahi. pahelAM jarA garama thA. karIne cheka lAkaDuM thaI gayuM che! nIkaLane rakhaDavA, A TADhamAM! tArA bApe dalle dATo che te !" ema kahI teNe tene hAtha vaDe sagaDI pAse dhakelya, paNa te ghaDIe ene bhIne palaLI gayele jANI te bolyo, "vAha, beTamajI.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 lAphiMga mena palaLI gayA che kaMI! koInA gharamAM AvI hAlatamAM pesavuM e gune che, khabara che ? kADhI nAkha tAruM cItharuM!" ane pachI pitAne hAthe ja tenA zarIra uparanAM cIMtharAM teNe kheMcI kADhyAM. pachI khIMTI uparathI eka khamIsa utArI, jAkITa ledhI ApyuM, ane tene paherAvI dIdhuM. pachI dhAgAmAMthI Unane kaTake zodhI kADhI sagaDInA tApamAM jarA Une karI, pelA chekarAnA jaDa thaI gayelA avayavo upara ghasavA mAMDyo. le, mALA hADapiMjara, tAruM to kazuMya kharI paDe tevuM nathI thayuM! huM nakAmo gabharAI maryo ke kaI AMgaLuM bAMgaLuM tUTI paDavAnuM thayuM haze." pachI chokarAne eka pATalI upara besADI teNe sUkI roTIne TukaDo lAvI Apyo ane kahyuM, "khAvA mAMDa; rAkSasa jevo tuM, nahi te, bhUkhyA bhUkhe mane ja kayAMka khAI jaze." pilo kare navAI pAmI joI rahyA. te zuM rAjAjI, Tebala bichAvyA vinA tame nahi ja Arogo kema ?" ema kahI pelAe chokarAnA DhIMcaNa upara pelI roTI mUkI dIdhI. chekaro have bhUkhane mAryo baDAkA bolAvatA reTI khAvA maMDyA. pelAne e avAja sAMbhaLI AnaMda thayo, paNa te gaNagaNata bolyo, "mALA Ama akarAMtiyAnI peThe jaladI jaladI zuM karavA khAya che? AvuM to bhUkhyA bhAmaTA ja khAya. teM kaI umarAva lekIne khAtA joyA che? meM keTalAya Dakene khAtA joyA che. teo raNatA nathI. e ja khAnadAna rIta kahevAya. joke teo pIe che kharA? paNa, tuM te ThAMsavA mAMDa Dukkara, haju ThAMsa!" pelA chokare tenA keTalAka zabdo sAMbhaLI bIvA lAge. paNa teNe khAvAnuM jArI rAkhyuM. rAjA jesane pitAne khAtA joyA che. nAmadAra eke cIjane aDyA ja nahatA. tyAre A bhikhAraDo te jANe care ja
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ garIbane e evI paNa che. huMya zA nasIbe A vematha gAme AvI caDyA? kazI davAya vecAI nahi, ke kaze vakare paNa thayuM nahi. kevo tuccha mulaka ! mUrakhAo sAthe zerIomAM keTalIya mAthAkUTa karIe, tyAre phAdhi jovA maLe ! paNa Aje to eya maLyo nathI. paNa tuM to beTamajI khAI jA ! mAre kharace ne hisAbe ! koNa jANe zA zA roga ane cepa laIne tame padhAryA haze. mArA homane kaze roga lagADyo te khabaradAra ! are bIjA jene maravuM hoya te bhale mare; mAro homo. jIvato rahevo joIe. Aje kAmamAM ne kAmamAM moDuM thaI gayuM. pachI bhUkha bahu lAgI eTale khAvAnI taiyArI karavA beTho. eka baTAke hato ane roTIne TukaDo hato; DuM dUdha ane ekAda keLiyA jeTaluM bIjuM kaMIka. mArA manamAM ke jarA garama karI lauM ne khAI lauM. paNa basa, A magara kayAMthI TAMpIne beTho haze; bhAIsAheba kevA paga para paga caDAvIne beThA che ane mArA bhANuM upara hAtha calAve che! bhUkhe peTe meM moDI rAta sudhI kAma karyuM - badalAmAM zuM maLyuM ?-bIjo jaNa mAruM khAvAnuM khAI jAya che, te sAme besIne jovAnuM ! tuM beTamajI, game teTale bhUkhyo hoya, to paNa baTAkAreTI, ne bIjuM badhuM tAruM; paNa dUdhanuM te TIpuMya tane nahi ApuM,eTaluM to huM ja pI laIza." te ja vakhate keInA raDavAno avAja Avyo. pelA mANase kAna saravA karyA. teNe pelA chokarAne kahyuM, "mA"LA khAya che ne pAchA raDe che zA mATe ?" paNa chekarAnA bharelA meMmAMthI avAja ja nIkaLe tema nahotuM. pharIthI raDavAno avAja Avyo. pile mANasa tarata peTI tarapha kudyo. peTI uparanA vIMTAmAMthI e avAja Avato hato ! tarata ja te bolI UThyA, "alyA bhUta, tAro vIMTAya bhUkhathI raDe che " tarata ja teNe vIMTe ukelI nAkhe, to eka bALakane mAthuM temAMthI dekhAyuM -te raDatuM hatuM.
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAphaddhi mena he, alyA, zuM dhAryuM che ? A bIjuM bhUta pAchuM kyAMthI AvyuM ? alyA, tame keTalAMka bhUta mArI jhUMpaDI upara caDI AvyAM che ? heya, cokIdAra, heziyAra ! alyA DAku, tuM A zuM laIne Avyo che? tuM nirAMte ArogavA beTho che, ane A tarasyuM che, e jato nathI ? ene kazuMka pAvuM ja paDaze; cAle tyAre, ApaNane dUdha paNa nahi maLe; A DAkuo ja bhale Aroge. kevo hatabhAgI mulaka che! pisAnI kamANI nahi, ane phAlI khAnArAM vadhAre !" teNe eka zIzI abharAI uparathI phaphasI kADhI ane kapaDAne eka lIre. peluM bALaka raDyA karatuM hatuM; pelo mANasa belI UThayoH "DAkaNa ja mUI che ne ! tenA raDavA uparathI ja samajAI jAya ke te chokarI che. ane pAchI bhInI paNa che!" tarata teNe tenI uparanuM kapaDuM utArI nAkhyuM, ane bIjA sUkA kapaDAmAM tene vIMTI dIdhI. pachI dUdha pelI zIzImAM bharI, tene vAdaLIne dATa mArI, tenA upara lUgaDAnI paTTI vIMTI dIdhI. pachI e badhuM pelInA moMmAM besI dIdhuM. pelI bALakI tarata raDavAnuM baMdha karI zazInuM dUdha cUsavA lAgI. "kevAM duttAM che ? halakI jAta kone kahevAya ? kazuM khAvAnuM maLyuM ke jIbha baMdha; nahi to kAna phADI nAkhe." pelI bALakI eTalA jorathI dUdha cUsavA lAgI hatI ke gaLAmAM gheDuM dUdha vAgatAM khAMsavA mAMDI. "bhUtaDI, marI jaIza! dhImethI cUsane ! Aya pelA jevI ja bhUkhALavI mUI che !" pele chokare have khAI rahyo hato. te have moMe kazuM bolI zakate nahote, paNa kaMIka AbhArabharI AMkhe ursasa sAme joI rahyo. have ursasa tenI upara UkhaDyA : "kema, duttA, khAte kema nathI ?"
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ garIbane ghera marIba paNa 67 paNa tame ? tame zuM khAze ?" "harAmakhora, khAI jA, badhuM; mAre ja khAvA mATe pUratuM nahetuM, te tArA jevA bhukhALavAne to pUratuM kyAMthI thAya? khAI ja kahuM chuM !" paNa pele chokaro khAdhA vinA besI rahyo. "harAmajAdA, khAya che ke, tane ane tArI A deDakIne baMnene bahAra pheMkI dauM ? khA ane lAMbo thaIne UMdha. tAre zuM bIjuM kAma che ?" A dhamakI sAMbhaLI tarata pele chokaro khAvA maMDa. pelI chokarI paNa have dharAI gaI usasa be, "mALA pIdhelI ! have kazuM na pIvuM joIe e bAbata bIjAone upadeza ApavA mAMDa! " pachI pelA chokarA sAme joI teNe bakhALA kADhavA mAMDayAH "sagRhastha pitAnI bAnune laIne rAte pharavA nIkaLyA che. huM Akho divasa mahenata karIne marI gayo, paNa kazuM mane maLyuM nahi; paNa A to bAraNuM ThokatA padhAryA ane temane mATe bhojana taiyAra lAvo! rAjAjI jANe to tarata tane Ama ajANyAM gharonAM bAraNuM ThokavAnuM bhulAvI de ! A rAjya te gRhastho mATe che; rakhaDatA bhAmaTAo mATe nathI. huM gharabArI mANasa chuM, eTale mane rakSaNa ApavAnI rAjAnI pharaja che. mArI jhUMpaDI upara Ama dhADa paDe! ane te paNa udhADapagA, udhADamaththA maMgalAonI ! juone, mArA pareNA to juo ! enA zarIramAM ne mAthAmAM barapheya keTalo badho bharelo che, te ogaLIne mArI koTaDImAM pANInuM pUra AvyuM che. keTale Dhagalo kelasA bALIza to paNa e bheja sukAze nahi. ane kolasAnA to eka mApiyAnA bAra phadhiMga bese che, ane A gAmamAM Aje divase eka phodhiMge kamANI te thaInathI ! juo to kharA, mArI vale zI thaI
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga maeNna che ? huM iMgleMDanA garIbone ucheravAne, dhavarAvavAne dhaMdho laIne beTho chuM, zuM? khissA-kAtara, phAMsI-garA, gaMdA-ghelA tathA koNa jANe kaI rAMDonI vetaranI vejAe mAre mATe taiyAra karI cUkI che ! huM philasUphI bhaNyo chuM, te A kAma karavA mATe! chellAM trIsa varSathI AvA ne AvA mane cUsanArA maLyA na hatA, te huM tavaMgara thaI gayo heta; ho bApaDo jADa thaI gaye hota; tathA mArA davAkhAnAmAM kevI kevI davAo hota ane kevAM ojAro hota. vaLI sUryamAMthI nIkaLatI dhUNInI mArI gaNatarIo huM cAlu rAkhI zakI hota, meTI lAIbrerImAM mArI javara-avara rahetA ane mArA jJAna-vijJAnane huM raste-cakale Ama vaTAvI khAte na heta. gamAra leke mArA jJAnanI zI kadara karavAnA hatA? mane A mUrakha lekonA dhADiyAne kaMTALo Avyo che. temanAmAM kazI akkala ja kyAM che? e te sAruM che ke jiMdagI bahu TUMkI che. nahi te e gamAro vacce varasa kADhavAM paDe, to kevI Aphata thaI jAya ! je ke ApaNe jaladI ApaghAta karIne marI na jaIe te mATe vacce vacce kudarata gheDoka sukhano svAda ApaNane cakhADatI rahe che. paNa alyA cora, tuM vALuM pUruM karI rahyA kema ?" daramyAna pelI bALakI dharAIne have ghenamAM AvatAM AMkho mIMcavA lAgI hatI. usase UThIne have eka rIMchanuM suMvALuM cAmaDuM kADhayuM ane te chokarIne temAM viTIne agnine tApa Ave e rIte suvADI. pachI teNe dUdhanA vAsaNamAM najara karI to temAM ThIka ThIka dUdha haju bAkI hatuM. te e vAsaNa upADI moMe mAMDavA jato hato, tevAmAM tenI najara pelI chokarI upara paDI. eTale teNe tarata zIzI kholI nAkhI ane temAM ja e bAkInuM dUdha bharI dIdhuM. teNe mAtra pANI ja pI lIdhuM. pelA chokarAne paNa ApyuM. pachI teNe chokarAne dhamakAvIne kahyuM, "je harAmajAdA, mAM mAtra khAvA mATe nathI, vAta karavA mATe paNa che. te bela, tuM kyAMthI Avyo ? "
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ garIbane ghera garIba paNa mane khabara nathI." "tane khabara nathI, te zuM mane khabara che, badamAza ?" mane Aje sAMje dariyAkinAre te loke choDIne cAlyA gayA." to jenAM sagAMvahAlAM ekalo mUkIne cAlyAM jAya, te avvala naMbarane badamAza hovo joIe." "mAre sagAMvahAlAM nathI." "harAmakhora, mane khoTI vAta karanArA upara cIDa che. tAre sagAMvahAlAM nathI, to tArI A saNIjI bahena kayAMthI AvI ?" "e mArI bahena nathI." "tArI bahena nathI to konI che, mArI ?" "mane to e jaDI hatI." "jaDI hatI ? eTale ke tuM tene rastAmAMthI upADI lAvyo ?" "hA." "je badamAza, sAcuM kahI de, tuM keAnI chokarI upADI lAvyo che? huM tAruM khUna karI nAkhIza! nAnAM chokarAM e kaMI rastAmAM khAbociyAmAM janamatAM nathI ke jhADa upara UgatAM nathI." - "rastAmAM eka bAI baraphamAM marI gaI hatI. tenI chAtI upara A paDelI hatI ane raDatI hatI, eTale." "kayAM ?" ahIMthI eka gAu dUra haze." "bAI marI gaI? to chUTI bApaDI. paNa kayAM AgaLa marI gaI che?" dariyA tarapha." "to tuM pula oLaMgIne AvyuM che?" hA." usase tarata pAchalI bArI ughADI. comera hajI barapha paData hato. teNe bArI jhaTapaTa baMdha karI dIdhI.
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'lAphiMga maeNna teNe have peluM rIMchanuM cAmaDuM pahoLuM karyuM ane tene peTI upara bichAvI temAM chokarIne suvADI. pachI pelA chokarAne paNa temAM suvADI. e cAmaDuM baMne upara bheguM ja vIMTALI dIdhuM ane enI AsapAsa kapaDAne eka pArTI tANI bAMdhe, jethI e cAmaDAnA cheDA khullA na thaI jAya. pachI teNe chata uparathI laTakatuM phAnasa utAryuM ane tene saLagAvyuM. tyAra bAda teNe bAraNuM ughADI pelA chokarAne kahyuM, "huM bahAra jAuM chuM, thoDI vAramAM pAcho AvIza. bIza nahi. UMghI jaje." ATaluM kahI pagathiyAM namAvI teNe bUma pADI, "he !" eka haLa ghurakATa javAbamAM saMbhaLAyo. usasa phAnasa sAthe bahAra nIkaLyo ane bAraNuM baMdha karI dIdhuM. pachI bahAra UbhIne usase pelA chokarAne kahyuM, "je alyA, te to vALu karyuM che. pelI chokarI je raDe to dUdhanI zIzI tenA meMmAM dharI deje, samajyo ?" tyAra bAda sAMkaLa cheDavAno avAja saMbhaLAyo. ane mANasa tathA varu kyAMka dUra cAlyA gayA hoya ema emanAM pagalAMnA avAja uparathI lAgyuM. baMne chokarAM ghasaghasATa UMghI gayAM. savAra thaI. devatA haju pUrepUro olavAI nahoto rahyo. chokarI ghasaghasATa UMdhatI hatI. paNa chokaro to tene saMrakSaka nimAye heI, te bhAna bhUlIne UMghI na zake uparanI khullI thayelI ane kAgaLa coMTADelI takhatImAMthI ajavALuM aMdara AvyuM, eTale teNe AMkho ughADI. tene ekadama te khabara na paDI ke pote kyAM che. te AsapAsa najara karavA lAgyo. eTalAmAM bahArathI tALuM khUlavAne avAja Avyo.
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ garIbane ghera garIba pariNAma - bAraNuM UghaDyuM ane pagathiyAM mijAgarAM upara ghUmI nIce UtaryA. ursasa aMdara AvyuM. teNe phAnasa olavI nAkhyuM. tyAra bAda. tINA nahera e pagathiyAM upara paDatA hoya evo avAja AvyuM... heno paNa ursasanI pAchaLa aMdara dAkhala thayo hato. pele kare chaLI UThayo. varune aMdara AveluM joI, pelA rIMchanA cAmaDAmAMthI jhaTapaTa bahAra nIkaLI te pAse Ubho rahyo. ursasa phAnasane chatamAMnI khIMTI upara bharavato hato. teNe ojArovALe kamarapaTTA choDa ane abharAI upara mUkyA. te gaNagaNyo : " sukhI thaI, bApaDI; marI ja gaI che ! " pachI teNe ceDA kolasA sagaDImAM seravyA ane pAse besIne bolyAH "bicArI baraphamAM be phUTa UMDe daTAI gaI hatI. tene zodhatAM bahu phAMphAM mAravA paDyAM. paNa hamo hato eTale teNe tarata tene sUMghI kADhI. te keTalI badhI TADhI paDI gaI hatI ? tenA hAthane huM aDyo to jANe naryo paththara. pAchaLa eka bALaka mUkIne marI javuM, e kevI mUrkhAI kahevAya! ekadama huM keTalo moTo kuTuMbI banI gaye! eka rAtamAM chokaro ane chokarI ! bApa re ! AvAM joDakAM ne jeDakAM mane maLatAM jAya, to te mAre AkhuM gAma vasavA joIe ! A peTImAM te huM kevI rIte saune samAveza karI zakavAne hato ?" daramyAna hemo pathArI pAse jaIne pelI bALakInA bahAra laTakatA hAthane cATavA lAgyo hato. te eTale dhImethI cATato hato ke bALakI UMghamAMthI jAgI paNa nahi. usase pitAnuM meM te tarapha pheravyuM. - "ThIka, ThIka, hemo, ApaNe tene svIkArI levAnI che, ema ne ? huM tene pitA thaIza ane tuM tene kAke thaje !" pachI te devatA saMkeratAM be : "cAla, dattaka laI lIdhAM. homa temane svIkAravA taiyAra che, pachI mAre zuM ?" pachI te Ubho thayo.
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga ne , mAre jANavuM che ke, A bAInA mota mATe keNu javAbadAra che. mANase ? ke ..." teNe AMkha UMcI karI ane pUchayuM, "ke pachI tuM? " paNa pachI AMkha nIcI karIne te gaNagaNyoH "rAtanA aMdhArAe ja te strIne mArI nAkhavAnI maherabAnI karI che." ajavALuM thaI gayuM hatuM. tenI najara acAnaka pelA chokarA upara paDI. teNe tarata ja tene dhamakAvIne pUchayuM, "tuM zAnI sAme joIne hase che, alyA ?" "huM hasatuM nathI." usasa ekadama cakaLyo. teNe potAnA baMne hAtha tenA khabhA upara goThavyA ane tenA moM sAme joIne pAchuM dhamakAvIne kahyuM, hasate baMdha thA, kahuM chuM !" huM hasatuM nathI." ursasa pagathI mAthA sudhI kaMpI UThayo. " tuM hase che, huM kahuM chuM." pachI pelA chokarAne jaMgalIpaNe hacamacAvI mUkI teNe pUchayuM : "A tane koNe karyuM ?" "tame zuM pUche che ?" tArA moM upara A hasavAnuM keTalA divasathI kotareluM che ?" tame zuM pUche che ? huM te haMmezAM Avo ja chuM." ursasa vicAramAM paDIne be, "huM te ema mAnatA hatA ke, have A rIta baMdha thaI che." pachI teNe peTI upara pelI chokarInA ozIkA taLe goThavelI paDI hAthamAM lIdhI ane tenAM pAna pheravavA mAMDyAM. te copaDI chUTAM pAna bAMdhIne banAvelI hatI. eka pAna AgaLa thI te gaNagaNyo : "A rahyuM. barAbara e ja che." pachI teNe e copaDI
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ caDANavALA .. rastA AvatA, tyAre mANasa paNa paTa khabhe bheravI varu sAthe kheMcavA lAgatA.
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ gvinapleIna ane DiyA sAthe ursasa potAnI koTaDI-gADImAM.
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ garIbane ghera garIba paroNA 77 abharAI upara pAchI mUkatAM kahyuM, "A e banAva che, jenI tapAsa have keIne lAbhadAyaka thAya tema nathI. ApaNe UMDA UtaravuM nathI. sapATI upara ja rahevuM sAruM. hasyA karI tyAre, beTamajI ! " eTalAmAM pelI chokarI jAgI. nAnA bALakanuM savAre jAgavuM eTale raDavuM. cAla, narsa, have tene dhavarAvavA mAMDa," ema kahI usase abharAI uparathI pelI dUdhanI zIzI utArI ane tenA moM AgaLa dharI. te ja vakhate sUraja Ugyo. eka takhtImAM thaI tenAM kiraNo A koTaDImAM peThAM. eka kiraNa sIdhuM A nAnI bALakInA moM upara paDayuM. e chokarI te tarapha meM laI gaI. tenA baMne DoLA sUrya sAme be arIsAnI jema tagatagI rahyA. e DoLA sthira hatA. vAha, chokarI AMdhaLI che, " ursasa bolI UThayo.
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
_
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa bIje rAjAjInA hukamathI
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
_
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ - lorDa kalaeNnyAla baeNrana liniyasa nyAla kromavelane samakAlIna hata; ane je gaNyAgAMThayA umarAvo prajAtaMtramAM joDAyA hatA, teomAMne eka hato. jyAM sudhI prajAtaMtranI bolabAlA rahI, tyAM sudhI te prajAtaMtranA pakSamAM rahe, e taddana svAbhAvika vAta kahevAya; paraMtu krAti patI gaI ane pArlAmenTarI taMtranuM patana thayuM, topaNa lorDa kalencArlI e ja pakSane vaLagI rahyo, e kevaLa tenuM aDapaNuM ja gaNAya. e umarAva navI racAyelI umarAvonI sabhAmAM pAcho joDAvA AvyuM hatuM, te tene tarata pAchA svIkAravAmAM AvyuM hota. kAraNa ke rAjAzAhInI punaHsthApanA vakhate pastAyelA leke upara haMmeza maherabAnI dAkhavavAmAM Ave che. ane rAja cArlsa-2 te khAsa karIne pitAnI pAse AvanArAo pratye kSamAbhAva dAkhavato. paraMtu iMgleMDanA leke jyAre rAjAne svAgatanA pakArothI bahero karI nAkhatA hatA, ane pharIthI IMgleMDane kabaje svIkAravAnI maherabAnI dAkhavavA badala tene laLI laLIne vaMdana karatA hatA. tyAre lerDa laeNngAla pAche rAjyane umarAva banavAne badale bahAravaTiyo banI rAjIkhuzIthI dezanikAla thaI gayo ! Ama ne Ama varasa vItI gayAM; ane mRta prajAtaMtra pratyenI vaphAdArImAM te gharaDo thaI gaye. te sviTjharlenDa cAlyo gayo hato; ane jinIvA sarovarane kinAre eka vizALa khaMDera jevA makAnamAM raheto hato. tenI AsapAsa kaThera Asa parvatanA aDIkhama TekarAo sivAya bIjuM kAMI na hatuM.
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga mena IMgleMDamAM dareka jaNa mAnatuM ane kahetuM ke, lorDa laeNcAlanuM mAthuM khAlI hatuM. tene vicAravaMta zI rIte kahI zakAya ? - nahi te, saheje potAnI mabalakha jAgIro ane vizALa mahelone bhogavaTo choDIne, AvA bihAmaNA pahADo vacce sApaliyAnI peThe bharAI rahevuM, emAM zI katArthatA che bhalA ! ane bhavitavyatA karatAM tame vadhu DAhyA cho ? saMjogothI amuka ghaTanA nizcita thaI gaI, eka sarakArane badale bIjI sarakAra AvI gaI, tathA saphaLatAnI cALaNImAM khoTAmAMthI sAcuM caLAI gayuM, -e bAbatanI kazI zaMkA jevuM ja na rahyuM-to pachI koI paNa prAmANika mANase jItanArA pakSane svIkArI levA jeTaluM DahApaNa na dAkhavavuM joIe ? pitAnA ane pitAnA kuTuMbanA hita sAmuM joIne nahi, to jAhera hita sAme joIneya vijetAnA pakSamAM ja pitAnI pipUDI na phUMkavI joIe ? ane sau kaI vaphAdArIthI sevA bajAvavA kabUla na thAya, to rAjyanuM thAya zuM ? badhuM thaMbhIne UbhuM rahe, ema ? dareka nAgarika pitAnuM sthAna jALavI rAkhavuM, e tenI pharaja nathI ? ane te mATe teNe potAnA nAnAmoTA rAganuM balidAna ApatAM zIkhavuM na joIe? jAhera pada khAlI na ja rahevAM joIe. jAhera adhikArIe rAjInAmAM Ape, e to rAjyataMtrane sthagita karI devA barAbara thaI rahe. ane Ama jAte dezanikAla thavuM, emAM vakhANavA lAyaka vaLI zuM che? tamArA vartanane tame daSTAMtarUpa banAvavA mAge che ? zuM ghamaMDa ! ene paDakAra rUpe rajU karavA mAge che ? zI dhRSTatA ! tamArI jAtane tame kevIka agatyanI vastu mAnI lIdhI che? jANI lo maherabAna, ke ame paNa tamArA jevA ja mANaso chIe. ame Ama rAjyataMtramAMthI phArega thavAmAM mAnatA nathI; ame paNa udaMDa banavA mAgIe, te tamArA karatAMya vadhu kharAba cIjo karI zakIe chIe. paraMtu ame zANu samajaNA mANasanI jema vartavA mAgIe chIe!
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ - leha kacAlI DamAM vaphAdArInI bhAvanA punaHsthApita thavA lAgI hatI, ane LavAkherInI bhAvanA kyAranI marI paravArI hatI. sArA kAra prajAjane banavuM, e ja havethI prajAjanenI ekamAtra vAkAMkSA hoI zake ema manAvA lAgyuM hatuM. rAjakAraNamAM paDavAnI khamImAMthI leke have jAgyA hatA. "haka", "svataMtratA" ane "pragati" . zabdonI have ThekaDI UDavA lAgI hatI. dareka jaNane hako heya, ..badhAnuM zuM thaIne rahe ? dareka jaNa rAjya calAvavA bese, te zuM thAya te te kalpa ! ane kahevAtI A svataMtratAne julama * vicAre! ma zuM kAma majA karavAnuM che, rAjya calAvavAnuM nahi! huM ApavAnI paMcAta vaLI zuM kAma joIe ? - tenA karatAM nAcavA javuM e zuM beTuM? rAjA potAne mAthe badhI javAbadArI ane je uThAvavA mAgatA hoya, te pachI e vAtane te IzvaranA varadAna mAnI vadhAvI ja levI joIe ne ? rAjA ApaNe mATe AvI moTI takalIpha svIkAravA tatpara thAya, e emanI bhalamanasAI ja gaNuya vaLI. paNa rAjAne te e kAma echine moTA karavAmAM Ave che, ane pitAnuM kAma te barAbara jANatA hoche. alabatta, lokoe e mATe emane karaverA bharavA paDe, tathA te lazkaramAM bharatI thavuM paDe. paNa loko mATe eTaluM ja basa nathI ? pachI vadhArAmAM rAjya calAvavAnI paMcAta zAne joIe ? prA lohI Ape ane paisA Ape : badalAmAM temane doravaNI maLe! pite pitAne doravA prayatna karavo ke tevI hoMsa rAkhavI, e te kevo arthahIna khyAla che ? darekane bhomiyo-mArgadarzaka te joIe ja. prajA te ajJAna heIne AMdhaLI gaNAya. AMdhaLA mANasane pitAne daravA to ja nathI rAkhavo paDato ? tema prajA pitAne gheravA siMha rAkhe-arthAta rAjA. ane prajA ajJAna zAthI kahevAya che kAraNa ke prajA te ajJAna ja hoya ! ane ajJAna te sadgonuM saMrakSaka che je vAMce, te vicAre; ane je vicAre te tarka kare; ane tarka ka
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ eTale badhuM khalAsa! pachI tene mahattvAkAMkSA vaLage, te bha vaLage, ane bIjuM zuM na vaLage ? tevA mANasane pachI sukha kyAMthI ? zAMti kyAMthI ? bIjI bAju juo! dezamAM rAja pAcho Avyo, eTale sAhitya AvyuM, kaLA AvI, vaibhava Avyo, mojazokha AvyuM .. AvA AvA lAbha mANavAne badale, ane te badala rAjA cArabIjAne AbhAra mAnavAne badale, potAnA dezanA sukhanI ja jANe IrSA karI, paradeza duHkhI thaIne paDayA rahevuM, e te laDa laeNnacAlI jevA pAgalane ja sUjhe. alabatta 165mAM pArlAmenTa sogaMda levarAvyA hatA ke, " prajAtaMtrane vaphAdAra rahIza; te prajAtaMtramAM rAjA nahi hoya, koI sarva sattAdhIza nahi hoya, koI lorDa nahi hoya." paNa nA ? behUdA ane bhayaMkara rogaMdane vaLagI rahevuM, e to kamaakakala na parAkASThA ja nahi te bIjuM zuM ? ane lorDa kaoNncArla pitAnA umarAva-pakSane--umarAvazAhIne, potAnI jAtane tajI janAre drohI na kahevAya ? eDa 2 rAjAne vaphAdAra banyo hato, tyAre A mANasa nabaLA : pakSa rahevA mAgato hato. te pachI umarAva pakSa paNa tene lA te pakSane tajI na de te bIjuM zuM kare ? rAjA cArlsa-bIjAnA vakhatamAM laeNnyAlI tarapha khAsa dhyAna ApavAmAM na AvyuM. paNa rAjA jesa-2 vadhu kaDaka mANasa hato. teNe krAntinA vakhatanA avazeSenI nAbUdInuM kAma AraMvyuM. tene kAryadakSa rAjA thavAne abhaLakha hato. cAra-pahelAnI hatyA karanArAomAMthI daza jaNAne ja phAMsIe caDAvavAmAM AvyA hatA, e vastu tene khUMcatI hatI. teNe jekrejhane nyAyanuM kAma soMpyuM ane
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ maeNTarinA jahAjanA rasoDAmAM : kabUlAtanAmuM lakhAya che; rasoIyAnA hAthamAM hardakenenI bhaMbhalI che.
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ jInIvA saravara upara ekalavA kale cAlI.
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ hiMncArlI karkane taravAranuM kAma. leDI lAyalane putra maeNnamathanI sAme laDavA gaye hato; chatAM teNe be baLavAkhorone potAnA gharamAM saMtADyA hatA, eTale tene dehAMtadaMDanI sajA karavAmAM AvI. bIjA baLavAkhore potAne je bAIe Azaro Apyo hato tenuM nAma saccAIbhera ane mAnabhera jAhera karI dIdhuM, eTale tene mAphI bakSavAmAM AvI; paNa pelI bAIne jIvatI saLagAvI mUkavAmAM AvI. karka eka zaheranA 18 nAgarikane phAMsIe eTalA mATe laTakAvyA che, te zahera prajAtaMtravAdI hatuM enI pitAne jANa che, evI te zaherane jANa thAya! eTale jemsa-re jevo rAjA oNrDa liniyasa kanyArthI jevA baLavAkhorane kaMIke lakSamAM na le, e kema banI zake ? laoNrDa liniyasa laeNcAlIne paNa eka vakhata juvAnI hatI; ane juvAnI hatI eTale premikA hatI. te premikAne putra paNa jo hato. pitA dezanikAla thayA te arasAmAM ja putra iMglenDamAM janme heI, teNe pitAne najare kadI joyA na hatA. e putra rAjA cArlsa bIjAnA darabAramAM hajAriyA tarIke moTe thayo hato. te lorDa DeviDa DirI-meIra nAme oLakhAto. tene mAtra kahevA khAtara le kahetA kAraNa ke tenI mA kaMIka khAnadAna kuLanI hatI. lorDa kanyAlI svijhalenDamAM ghuvaDane avatAra bhogavI rahyo hato, te arasAmAM e premikA suMdara hovAthI rAjA cArlsa bIjAnI premikA banI gaI. rAjAe pitAnI premikAnA putrane "kIpara opha dhi sTIka potAnI lAkaDI sAcavanAra adhikArI banAvyo. arthAta have tene rAjAne khace rahevAnuM khAvAnuM maLavA lAgyuM. evA ekaso sittera jaNa hatA, ane temane pahoLI taravAra dhAraNa karavAne haka hato. pachI tene senerI pharasI-bhAle dhAraNa karanAra cAlIsamAne eka banAvavAmAM AvyoH arthAta rAjAne saMrakSaka. te uparAMta tene rAjAjInA bhejanaTebala para Diza goThavavAno adhikAra paNa maLe.
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAphiMga na cArlsa bIjA pachI jemsa bIjAnA amalamAM paNa te AgaLa vadhavA mAMDayA. rAjA gAdIe Avyo te arasAmAM tenI mA marI gaI, eTale mAtAnI jAgIra uparathI tene laI DeviDa DirI-meIra nAme oLakhAvAnI paravAnagI maLI. rAjA jemsa-ra rAjA hato, chatAM senApati dekhAvAne tene zokha hato. eTale jAheramAM te bakhatara paherI joDesavArI karIne ja nIkaLatuM, ane AsapAsa juvAna aphasaro rAkhato. tene juvAna oNrDa DeviDane dekhAva gamI gayo, eTale teNe tene hajAra pAuMDanA pagAre pitAnA zayanagRhane aphasara banAve. e pada bahu sAruM kahevAya. tene rAjAjInI najIkamAM ja roja rAte khAsa pathArImAM sUI rahevuM paDe. tevA bAra aphasaro hoya, je vArApharatI e sevA bajAve. - lairDa DeviDa have rAjAjInA koThArano adhyakSa paNa bane - arthAta gheDAone eTa-anAja kADhI ApavAnuM kAma paNa tene saMbhALavAnuM maLyuM; pagAra baso sATha pAuMDa vadhu. tenA hAtha nIce rAjAjInA pAMca kecamena, rAjAjInI ghoDAgADI sAthe joDA upara besI doDanArA pAMca jaNA; pAMca khAsadAra, bAra padAtI, ane cAra (rAjAnI khurasI UMcakanAra) piorTara hatA. uparAMta rAjAjInA ghoDadoDanI zaratanA che ghoDAnI saMbhALa paNa tene hastaka hatI. rAjA te ghaDAo pAchaLa varase cha pAunDa kharcata. e uparAMta bIjI aneka kAmagIrIo - jevI ke, rAjAne pizAka-bhaMDAra saMbhALavo, rAjAjIe ApelA bhojana-samAraMbha vakhate rAjAnI pAchaLa UbhA rahevuM, pavitra gurUvAre bAra garIbone rAjAjI samakSa hAjara karavA jemane rAjAjI temanI uMmarane hisAbe cAMdInA pesa Ape ane potAnA rAjyakALanAM varSone hisAbe ziliMga Ape), rAjAjI bImAra paDe tyAre dAnazALAmAMthI be
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ leDa liMncArlI pAdarIo belAvavA, ane kAunsila opha sTeTa paravAnagI Ape te vaidyane pAse AvavA devA, tathA royala gArDanI kAca TukaDInA lephaTanaMTa karnalano hoddo vagere - paNa tene maLI hatI. eka vakhata te rAjAjIne jhabhe paherAvanAranuM pada tene maLatuM maLatuM rahI gayuM. kAraNa ke, e 56 kaI prinsa ke umarAvane ja maLI zake. | navo umarAva banAvo, e haMmezAM IrSyAo UbhI karanAra vastu thaI paDe che. e rAjAjInI kRpA ja thaI gaNAya che; paNa eka jaNa upara kRpA batAve eTale so jaNa nArAja thaI jAya; arthAta eka mitra maLe tenA badalAmAM so zatru UbhA thAya. tethI jemsa-2 haMmezAM umarAvapada UbhAM karavAne badale, jUnAM umarAvapadanI pherabadalI karavAnuM vadhu pasaMda karato. - rAjAne laI DeviDa mATe ema karavAnI taka joItI hatI ane te tene tarata maLI gaI. eka divasa khabara AvyA ke leDa liniyasa kaoNncArlI sviTTa jhalenDamAM marI gayo che. joke, evI vAta paNa sAthe sAthe AvI ke, laDa klacAlIe chevaTanA divasamAM eka rAjahatyArAnI ja putrI eNna eNDaze sAthe lagna karyuM hatuM. joke putrane janma ApatI vakhate. te paNa marI gaI hatI. lagna vakhate lorDa kanyArthInI uMmara ogaNasATha varSanI hoya ane putranA janma vakhate sATha varSanI. lADa laeNnyAla paNa putranA janma pachI tarata ja gujarI gayA eTale pele chokaro mA ane bApa vinAne - anAtha thaI gayo hato. vAta kahenAra ema kahetA hatA ke, e chokaro parIkathAomAM Ave che tema "divasa jevo rUpALo" hato. - rAjA jese A badhI vAtone aMta eka divasa ANI dIdhe jAhera karavAmAM AvyuM ke, lorDa DeviDa DirI-Irane leDa
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga mena kanyAlane ekamAtra kAyadesara vArasadAra, rAjJAnInA hukamathI TharAvavAmAM Ave che; oNrDa kanyArthIne bIje kaI kAyadesara hakadAra ke vArasadAra nathI, ema puravAra thaI cUkyuM che. kAyadesara khatapatrA karIne lerDa DeviDa DirI-Irane oNrDa liniyasa laeNnyAlanA badhA haka ane adhikAra bakSavAmAM AvyA-paNa gjha zarata ke lorDa DeviDe Dacesa jesiyAnA jyAre uMmaralAyaka thAya tyAre tenI sAthe lagna karavuM. Dacesa jesiyAnA te vakhate thoDA mahinAnI uMmaranuM bALaka hatI, ane rAjAjIe koI kAraNe tene pAraNAmAMthI ja Dacesapada, bakyuM hatuM. enuM kAraNa bIjuM kaMI nahi paNa te rAjA jesa bIjAnuM lagna bahAranuM saMtAna hatI, e hatuM. ' rAjAjIe A nAnakaDI Dacesane ja laeNnyArthInuM umarAvapada bakyuM hatuM. paNa te padane umarAva Ave tyAre e pada saMpUrNa thAya. tene pati ja e umarAva banI zake. uparAMta A kanyArthInA umarAvapada sAthe be barana-jAgIre tathA sisilInA mArvisanuM pada paNa joDAyelAM hatAM. Ama le laeNncArlInI jAgIro, killAo, zaherA, mahesUla vagere badhuM TUMka samaya mATe leDI josiyAnAne maLyuM; paraMtu rAjAjIe jAhera karyuM ke, jaisiyAnA sAthe lagna karyA bAda lorDa DeviDa DirI-meIra baeNrana klancArlI banaze. laeNnyArthInA vArasA uparAMta leDI jesiyAnAne rAjA jemsa bIjI paNa milakata ApI hatI. rAjA cArlsa bIjAnI bahena hetriyeTA, je phrAMsanA rAjA lUI caudamAnA nAnA bhAI zvaka opha eralenI patnI hatI, tenA taraphathI jesa-2 jyAre Dacaka oNpha ke hato tyAre tene te milakata bakSisa maLelI hatI. 3 cArlsa ane jemsa e be rAjAo bAda, rAjA viliyama heThaLa paNa lorDa DeviDa eTalA ja rAjamAnya rahyA. temaNe je bIjAne
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ Dacesa jesiyAnA dezanikAla-avasthAmAM anusaravAnuM yogya na mAnyuM ! te rAjAne cAhavAnuM cAlu rAkhavAnI sAthe sAthe ja gAdI pacAvI pADanAranI sevA bajAvavAnuM DahApaNa paNa temanAmAM hatuM. te mulakI aphasara maTI dariyAI daLamAM jaI pahoMcyA ane sapheda-kAphalAmAM temaNe ThIka ThIka kAmagIrI bajAvI. Ama, meja zekha, bhegavilAsa uparAMta laDAyaka kAmagIrImAM paNa ekIsAthe AgaLa AvanAra A juvAna lorDa pistAlIsa varSanI uMmare to AgalI haroLamAM AvI gayo. mA taraphathI tene daza hajAra pAuMDanI eTale ke aDhI lAkha phakanI vArSika Avaka hatI. chatAM te devuM karyuM ja jato hato. dareka kezananI zarUAta te ja karato. paNa bIjo koI tenuM anukaraNa karavA mAMDe eTale te tarata phezana badalI nAkhato. tenA bUTa, tenI heTa, tenI lesa, tenA paTTA badhuM anokhuM ja hotuM. cesa oNsiyAnA I. sa. 1705mAM leDI siyAnAnI uMmara tevIsa varSanI thaI hatI, ane lerDa DeviDanI cUMvALIsa varSanI. chatAM temanuM lagna UjavAyuM na hatuM. ane te paNa sakAraNa. zuM teo ekabIjAne dhikkAratAM hatAM ? nA re nA. paNa je vastu nakkI ja che, tenI utAvaLa zI ? jesiyAnAne svataMtra rahevuM gamatuM hatuM ane DaeNviDane juvAna rahevuM ! badhAM baMdhanamAMthI bane teTaluM lAMbA samaya
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAkiMga mana mukta rahevuM e juvAnI laMbAvavAne eka mArga che. chatAM e baMne vacce amuka jAtanI premaceSTA cAlyA karatI. teo ekabIjAne cAhatAM na hatAM, paNa ekabIjAne gamatAM hatAM. eTale ekabIjAne paDakhe jAheramAM dekhAvuM vagere cAlyA karavuM; ane teTaluM temane baMnene pUratuM paNa thaI paDatuM hatuM. leDa DeviDa suMdara hato eTaluM ja nahi paNa khuzanumA hatA : arthAta te hoDa bakato, bekisaMgamAM Utarato, ane devuM karato. jesiyAnAne tenA zaratI ghoDA, zikAra nA kutarAo, jugAramAM hArelI rakama, premikAo e badhuM gamatuM. bIjI bAju oNrDa DeviDa paNa Dacesa jaoNsiyAnA para mugdha hato. kAraNa ke, te DAgha vinAnI kuMvArikA hatI; nItidharmanI kazI maryAdA ke dakhalamAM mAnatI na hatI; chatAM tumAkhIbharI hatI, agamya hatI, ane adhaSya hatI. jesiyAnAne deha suMdara hatuM, ghATIle hato, mohaka hate. tene caherAnI lAlI ane tAjagI tathA tenA zarIranI puSTi anupama hatAM. tene premIo na hatA; tema ja te nirdoSa paNa nahotI. mAnavI ? - dhata; mAnavI vaLI tenI pAse zI rIte AvI zake ? tenI pAse te kaI deva hoya to AvI zake, ke amAnuSI prANIte amAnuSI prANI bhale pachI mANasa hoya ! paNa dekhAvamAM ke kRtyamAM te amAnuSI hovo joIe ! te kazA kAvAdAvAmAM UtaratI nahi; paNa tene lAyaka - tene chAje tevA kAvAdAvA - bhale pachI te premanA paNa hoya - tenA upara AropAya tene tene vAMdho na hato. tene sukhyAtinI saheje nahatI paDI; te nAmanAnI bhUkhI hatI. ane sugamya dekhAvuM ane chatAM agamyA hovuM, enA jevI nAmanA UbhI karanAra vastu bIjI kaI hoI zake ? eTale te haMmezAM pitAnA dehasauMdaryathI puruSanA hRdaya upara jANuMbUjIne AkramaNa karyA karatI. te pUrepUrI bhautika hatI; ane chatAM
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ Dacesa jaisiyAnA A lokanA keInA baMdhanamAM na AvIne alaukika rahevA IcchatI hatI. strInA hRdayamAM dayALutA hoya che, ke je jhaTa mAyALutAmAM ane chevaTe premamAM pariName che. jAsiyAnAmAM te cIja dharamULathI nahotI. paNa tethI te paththara jevI dekhAvA mAgatI na hatI. badhI lAgaNIothI sabhara hoya evI dekhAvA te prayatna karatI. ane chatAM koI lAgaNuM mAraphate tene pakaDI zakAya tema nahotuM. suMdara strIne pitAnI nagna suMdaratA dekhADavAne haka che. ane jaisiyAnA pitAnA nagna sauMdaryane puruSone pIDavA mATe vAparI jANatI. koI kAmanA tenI najIka TUMkatI nahi, ane chatAM badhI kAmanAone svAda teNe karI joyo hato. potAnA adhaHpatananI janA te pitAne cheDethI zarU thavA detI ane chatAM chevaTe temAMthI acUka nIkaLI jatI. evI te lIlAmayI hatI. ( patnI thayA pachI tene niyaMtraNamAM rahevuM paDe- aMgreja ziSTAcAra ema pharamAvato. eTale lorDa DaeNviDane rAjAnI AjJAthI te svIkAratI ane chatAM dUra rAkhatI. te baMne vacce vagara lakhelA karAra ja hatA ke, saMbaMdhane viccheda paNa na karavo, tema ja pUrepUre joDAvA paNa na devo. eka pagaluM AgaLa bharavuM ane be pagalAM pAchaLa haThavuM - evA nRtyanI rIte ja jANe! eka dastAveja lakhanAre pAmara puruSa eka strIne puruSanA hAthamAM sarva sattA sAthe saMpI de, evI potAnI jAtane halakI zuM banAvI devAya ? lagnabaMdhana pite ja evI dhULa cIja che ke, pachI strInI badhI khAsa bAbatono aMta AvI jAyaH pasaMdagIne, icchAne, aMtaHskUraNAne, mohakatAne, svataMtratAne ! pachI to eka ja mAlikanuM ghara ane pathArI niSkalaMka rAkhavAM - evI gulAmI jIvanabhara uThAvyA karavI paDe !
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ R lAphiMga mena - lorDa DeviDa pukhta banato jato hato. paraMtu te haju pitAnI jAtane juvAna ja joto hato ane mAnato hato. jesiyAnAne kabaje meLavavo tenA karatAM tenI IcchA rAkhyA karavI, e vastu tene vadhu AkarSaka-rasika lAgatI hatI. jasiyAnAne azakya gaNatI vastuo karI batAvavAnI ja jANe ghelachA hatI. pozAkanI bAbatamAM paNa te bhavyamAM bhavya pizAkathI mAMDIne puruSane custa pozAka paheravA sudhI jatI hatI. ane te vakhate strIo mATe eka bAju baMne paga laTakatA rAkhIne ghoDA upara besavAnuM jIna zodhAyuM hovA chatAM, jesiyAnA to puruSanI peThe ja baMne bAju eka eka paga rAkhIne ja ghoDesavArI karatI. leDa DeviDa paNa laMDananA lIlA-jIvanamAM agatyanuM sthAna bhagavate hato badhe umarAvavAmAM te bAbatamAM tenI AgevAnI svIkAra. koI klaba evI nahotI, jene e AgevAna na hoya. tathA eke siMganI maiya evI na ramAya, jemAM "rIpharI " ke ampAyara" tarIke tene pasaMda karavAmAM Avyo na hoya. judI judI UMcI klabanAM baMdhAraNa te ja ghaDato. teNe pote keTalAMya evAM AnaMdapramodanAM ziSTa gaNAtAM sthAne sthApyAM hatAM. jema ke, leDI gInI" nAmanI kalabaH temAM juvAna umarA ToLe maLatA; tyAM mAtra jugAra ja ramAta, - paraMtu nAnAmAM nAnI hoDa pacAsa gInInI thapIthI ja bakAtI, ane ekasAthe vIsa hajAra gInIo Tebala upara maMDAtI. dareka khelADInI pAse eka nAnuM goLa Tebala mukAtuM, tenA upara cAne yAla hota ane sonerI raMgakAmavALuM lAkaDAnuM TaeNbalara - jemAM gInIonI thappIo rahetI. te pite joke dekhAvaDo hato chatAM "aglI kalaba' kadarUpAonI laba)ne sabhya hato. e klaba vizvanA kadarUpApaNAne samarpita thayelI hatI. tenA sabhyo suMdara strInA pakSamAM nahi paNa kadarUpA
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ hacesa jesiyAnA puruSanA pakSakAra hatA. te labanuM makAna jagatanA mazahUra kadarUpAonI tasavIrothI alaMkRta hatuM. varUpavatI maeNDama visarTane jyAre zItaLA nIkaLyA, tyAre "aglI kalabe tenA mAnamAM TesTa lIdho hato. juvAna umarAvajAdAonA AnaMdapramodanA prakAroya aneka hatA. "zI- resa kalabamAM zerImAMthI pasAra thatI madhyama varganI gharaDI nahi tema ja kadarUpI nahi evI strIne pakaDI lAvavAmAM AvatI ane tenA paga UMcA pakaDI, tene hAtha upara calAvavAmAM AvatI, jethI tene kamarano badho pozAka paga uparathI UtarI mAthA upara AvI jAya. te strI na mAne to tene phaTakAravAmAM AvatI; ane te Ama mAra khAya, te e tene ja vAMka vaLI ! "hITa-lAiniMga' kalabamAM habasIo ane gorI strIone bhego nAca thato. hela-phAyara" (narakAgni) kalabamAM bhUMDAmAM bhUMDuM pApakarma karavAnI heDa bakAtI. "beTiMga kalabamAM teo koI majabUta majUriyAne pakaDI lAvatA, ane pitAnuM mAthuM tenA peTamAM ke chAtImAM mAravAnI ramata ramatA. chAtImAM cAra vakhata mAthuM mAravAnA badalAmAM teo tene porTa2 dArUnuM eka pAtra pAtA. te A vastu na svIkAre, to tene parANe svIkAravI paDatI. eka veza gAmaDiye te trIjA pherAe ja marI gayo. jarIe tenA maraNanuM kAraNa, "vadhAre pIvAthI hRdaya pahoLuM thaI jatAM maraNa" ema jAhera karyuM , eka "phana kalaba" paNa hatI. tenA sabhyo game te gharamAM pesI jAya, ane tyAMne kImatI arIso toDI nAkhe, gharanA kUtarAne jhera khavaDAve, bilADIne madhapUDAmAM dhusADI de che. jemsa bIjAnA rAjakALamAM eka karoDapati umarAve rAte eka jhuMpaDIne Aga lagADI. te badala tene 'kiMga opha phana" (gaMmatano rAjA)ne IlakAba maLyo. pelI jhUMpaDImAMthI garIba rahevAsIo paherele kapaDe bhAgyA. A phana kalabanA juvAna
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga mena umarAvajAdAo rAte laMDanamAM pharavA nIkaLe ane UMghatA nAgarikonAM makAnanAM zaTara mijAgarAmAMthI kheMcI kADhe, pAIpo toDI nAkhe, TAMkIo kANI kare, pATiyAM utArI kADhe, rasoDA pAchaLanA vADAo ujaDa karI mUke, phAnasa olavI nAkhe, gharanA thAMbhalA vaherI nAkhe, bArIonI takhtIo toDI nAkhe che. alabatta A badhuM te zaheranA garIba lattAomAM ja kare ane tethI A sAme kazI phariyAda saMbhavatI ja nahi. garIba le AvuM badhuM kare, te jelabhegA thAya; paNa tavaMgara juvAniyAo A badhuM kare, te te te eka "ramata'mAM gaNuM kaDhAya. A badhImAM sauthI jANItI kalaba "mehaka klaba' hatI. teno adhyakSa mahAna "mahAka' kahevAtA-athavA reDa inDiyana rAjA. A klabane hetu nukasAna khAtara nukasAna karavAne hato; ane e hetu pAra pADavA koI paNa upAya "zubha" gaNatA. A kalabanA sabhyanI pharaja, "kaI paNa bhege, keI paNa samaye, koIne paNa koI paNa rIte hAni' pahoMcADavAnI hatI. A kalabanA sabhyo e bAbatamAM khAsa kuzaLatA dAkhavI batAvavI paDatI. eka jaNa DesiMga-mAsTara'ne ilakAba pAmyo hato. te kheDUtonA pagamAM talavAra khosI temane nacAvatA. bIjA keTalAka bhegA maLI eka cIMtharehAla kaMgalAne pakaDI lAvatA; pachI tenI AsapAsa goLa kuMDALuM vaLI UbhA rahetA. pelA kaMgalAne tAkIda apAtI ke teNe koI sathrahastha tarapha pITha nahi karavI. te bicAre koI paNa sthitimAM Ubhe rahe, paNa koI ne koInI tarapha tenI pITha Ave ja; eTale pachI pITha karavA badala e saddagRhastha tenI pIThamAM talavAra bhoMkI tene sajA kare. pele bicAro tarata bIjI bAju pITha kare te te bAjuno saMgrahastha taravAra khosI tene cetave. Ama goLa pharatAM pharatAM te lohI luhANa laI jAya tyAre te sadagRhasthanA nekare tene daMDAthI phaTakArI chevaTane pATha zIkhave. bIjA sabhyo raste jatA koI paNa rAhadArInuM eka ghummAe nAka capaTuM karavAnI
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ Dacesa jesiyAnA zarata bake; tyAre bIje tenI AMkhamAM aMgUThA DAbI tenA DoLA bahAra kADhI nAkhavAnI zarata bake ! laMDananA tavaMgara ezaArAma aDhAramI sadInI zarUAtamAM A rIte AnaMdapramoda karatA. lorDa DeviDa A badhI majAomAM potAnuM ane khApaNuM dAkhavate. zI- rosa" klabamAM teNe be strIone hAtha upara calAvI hatI. paNa temAMnI eka apariNIta hatI; tene pUrI dahejanI rakama ApIne teNe pachI paraNAvI ApI hatI. bIjI je pariNIta hatI, tenA patine teNe pAdarI nimAbe hato. maraghAonI sAThamArI te vakhatamAM bahu cAlatI. lorDa DeviDa pilA be maraghAmAMthI ekanAM badhAM pIchAM kAtarI kADhato - kAraNa ke maraghAo ekabIjAnAM pIchAM pakaDIne laDe che. pachI bIjA maravAnAM pIchAMnA phAlatu vALa kApI kADhI, naryA aNadAra bhAleDAM te rahevA deto. pachI tenA nakha caputhI chelI vadhu aNIdAra banAvato, ane tenI pAchalI eDI upara te polAdanI aNIdAra eDI caDAvato. Ama garuDane maraghaDuM banAvavAnI ane maraghaDAne garuDa jevuM banAvavAnI tenI kuzaLatA khAsa vakhaNAtI. paNa lorDa DeviDa DirI-meIra zerIomAM ramatA khelone paNa eTale ja zokhIna hato. bhAMDaviyAnA khela, nAnA khela, ema khullA medAnamAM thatA badhA khela ToLA vacce UbhA rahI javAno tene zekha hato. te mATe te khAsa vezapalaTo karIne nIkaLato. e badhAM sthAnamAM te Toma-jima-jeka nAmathI mazadUra hato. dhIme dhIme te sthAnamAM evA khelomAM tenI hAjarI khAsa Avazyaka banI gaI hatI. kAraNa ke, te je khelamAM hAjara hoya, te khelamAM lekane khAsa AnaMda Ave tathA vyavasthA paNa jaLavAI rahe. leDI jaisiyAnAne leDa DeviDanI A bAju khAsa pasaMda hatI.
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ rANI ena A daMpatIne mAthe baMnene Tape tevI iMglaMDanI rANI aina hatI. taddana sAmAnya strI AnaMdI, dayAbhAvI, gauravabharI. paNa ene koI guNa sadguNa-kakSAe pahoMcato na hato ane enI eke apUrNatA durguNa kakSAe pahoMcatI na hatI. ene bAMdhe sudaDha hato, paNa vizALa; tenAmAM buddhi hatI, paNa sthULa; ane tenI dayALutAne paNa mUrkhAIbharI ja kahI zakAya. te jakkI ane nirbaLa baMne hatI. patnI tarIke te bevaphA tema ja pativratA hatI. tene premIo hatA jeone te hRdaya arpatI; paNa pathArI te pati mATe ja sAcavI jANatI. tenA AkhA zarIramAM gaLAno bhAga ja suMdara hato. bAkIne eka bhAga sughaDa nahoto. te phUTaDI dekhAvAne prayatna karatI, paNa aNaghaDa rIte. tenuM kapALa sAMkaDuM, hoTha vilAsI ane lAMbA, gAla bharAvadAra tathA tenI AMkhe bahAra paDatI ane TUMkI daSTivALI. avAranavAra te AnaMdamAM AvI jAya, joke tene AnaMda paNa tenA gussA je bhArekhama ja hoya; te sivAya te Akho vakhata meDhe caDAvI ghUrakatI beThI hoya. tenAmAM sArI bhalI strI, ane dezabharI DAkaNa - baMnenuM mizraNa hatuM. aNadhArI ghaTanAo ja tene gamatI. te khUba dArU pItI. tene pati pagathI mAthA sudhI naryo DenmArkane vatanI hato. gussAmAM AvI jAya tyAre rANI ena bhAMgapheDa AdaratI. rAjakArabhAramAM paNa badhI bAbato te jamIna upara pachADIne jANe phoDI
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ rANu eNna nAkhatI. tenI samagra rAjanIti taraDa paDI gayelI ja hatI. nAnAM kAraNethI moTo ulkApAta sarjavAnI tene Teva hatI. majAka-mazkarI tene gamatAM, paNa te bIjAne cIDave tevAM ane cIDabharyA hovAM joI e! tene svabhAva bhalo eTalA pUrato hato ke te keI ne maraNiyo banavAnI hade pahoMcavA detI nahi; chatAM mUMjhavaNamAM darekane nAkhatI. tenA rAjyamAM be nyAyAdhIzonI paravAnagI vinA koI paNa sabhA bharI zakAya nahi. bAra mANase ujANa karavA ane dArU pIvA bhegA thAya tepaNa te mahAaparAdha gaNAya. bIjI rIte haLavA gaNAtA rANuM enanA rAjyakALamAM, naukAsainyanI bharatI bahu kaThoratAthI karAtI. AyarlenDa mATe kaThoramAM kaThora kAyadA rANI enanA vakhatamAM ja kADhavAmAM AvyA hatA. ena 1664mAM janmI hatIH laMDananI mahA-AgathI be varSa pUrve. jyotiSIoe bhAkhyuM hatuM ke, agninI moTI bahena hovAthI te jarUra rANI banaze. ane te pramANe banI ja H jyotiSIoe bhAkhela bhaviSyane kAraNe tathA 16 88nI krAtine kAraNe. rANu eNna rAjA viliyamanI paraMparAne ja anusaratI. kAntithI janmelI e rAjyasattA heThaLa TAvara opha laMDananuM kedakhAnuM - jemAM bhASaNiyAone pUravAmAM AvatA, ane mAMcaDo - jemAM lekhakene jaDI devAmAM AvatA, e be vAnAM vacce jeTalI svataMtratA bAkI rahe, te badhI iMgleMDanA lekane hatI. chatAM rANu eNna aMtarathI kumaLI hatI. mAtra gussAnI Aga ja tene rUpapalaTa karI nAkhatI. khAMDane paNa garama karo to te khadabadavA mAMDe. bAkI, te lekapriya hatI. iMgleMDane haMmezAM strIrAjavIo vadhu. priya che. zAthI? phAMsa dezane tevA rAjavIo nathI gamatA tethI. aMgreja
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 lAphiMga mena itihAsakAro kahe che ke, rANI elijhAbetha eTale bhavyatA, ane rANI ena eTale bhalAI. jethI temanI marajI. ApaNe temanA citrane bhUMsavuM nathI. kAraNa ke isesathI bhagavAyelI elijhAbetha temane mana kuMvArikA ja che; ane beliMgabukathI aTavAyelI rANI enA pativratA che. prajAone keTalIka vAra pite je kaMI kare tene yaza rAjAne arpavAnI kuTeva hoya che. teo laDe; paNa yaza kone maLe ? rAjane. teo paisA bhare; paNa vaibhavazALI koNa gaNAya ? rAjA. ane leke rAjAne tavaMgara dekhI malakAya che. rAjA garIbo pAsethI krAuna sikkA (6) pensane) le,ane pA pensa temane pAcho Ape, to te udAra kahevAya che ! rAkSasanA khabhA upara beThele vAmaNo kahe ke, huM rAkSasa karatAM paNa UMco chuM. joke balihArI e vAtanI che ke, rAkSasa tene pitAnA khabhA upara besavA de che ane pAchA kevaLa mUrkhatAthI tenA UMcApaNane vakhANe che ! prA e ghoDo che; ane rAjA e ghoDesavAra che. zarUAtamAM e ghoDo gadheDA jevo bhAravAhaka hoya che. paNa aMte te siMha banI rahe che, tyAre te ghaDesavArane jamIna upara paTake che : 164ranuM iMgleMDa, ane 789nuM phAMsa. koI vAra siMha-gheDe rAjAne khAI jAya cheH 1649nuM iMglaMDa; 1793nuM phAMsa ! A paNa e siMha-dheDo pharI pAcho gadheDo banI rahe che, e paNa hakIkata che. IMgleMDanI bAbatamAM to e sAcuM ja che. rASTra ana, hamaNAM ja kahyuM tema lokapriya hatI. teNe lokapriya thavA zuM karyuM hatuM ? kazuM ja nahi ! IMgleMDanA rAjA pAse i vastunI ja apekSA rAkhavAmAM Ave che, ane kazuM na karavA badala tene varSe traNa karoDa phAMka cAvI khAvA bakSavAmAM Ave che. elijhAbethanA vakhatamAM IMgleMDa pAse tera lazkarI jahAja hatAM; jemsa-1 heThaLa chatrIsa, ane 1705mAM doDhaso. iMglenDe IsTa inDijha
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ rANI ane tarapha eka kAphalo ravAnA karyo hato ane eka kAphalo spenanA kinArA tarapha; chatAM bIjA cAraso saDha kaI kaTokaTI mATe tenI pAse anAmata hatA. AkhA rAjyamAM vijayasmAraka UbhAM thatAM hatAM, kaLA vikasatI hatI, vijaya maLatA jatA hatA, naukAsa nA kaptAne tathA sAkSaro moTA pramANamAM nIkaLI AvyA hatA; citrazALAo uttama citrothI UbharAtI hatI; tathA rAjadarabAra bhavyatA ane vaibhavathI. basa, pachI, geDa seva dhI kvIna"!- rANune jaya ! bIjuM zuM ? rANuM enane Dacesa jesiyAnA tarapha be kAraNe aNagamo hatoH paheluM to e ke, Dacesa jesiyAnA suMdara hatI. ane bIjuM, Dacesa jesiyAnAne aMdarAyele pati dekhAvaDo hato. sAmAnya strIne adekhAI karavA be kAraNo pUratAM kahevAya; rANIne te eka ja kAraNa basa thAya. ApaNe trIjuM paNa umerIeH te enI bahena thatI hatI ! rANI ena suMdara nahotI; tethI te ema mAnatI ke strIe bahu suMdara hovuM sAruM nahiH nItimattA jALavavAmAM te vidyarUpa bane. te pote kadarUpI hatI, jene Apa-pasaMdagIthI nahi. ane kadarUpI rANIne suMdara bahena kadI mAphaka na Ave ! bIjuM paNa eka kAraNa hatuM H jesiyAnAne janma gerakAyadesara rIte thayo hato. tenI mA ananA bApanI paraNetara na hatI. paNa, rANI enanA janma bAbatamAM vAta Ama hatI : rAjA jemsa-ra ena hAIDa nAmanI sAmAnya strIne paraNyA hatA. kAyadesara rIte, paNa DayUka oNpha yorka hatA tyAre. ane tenI putrI hatI. eNnamAM A rIte ardha lehI halakI koTInuM hatuM. jAsiyAnA paNa jemsa bIjAnI
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga mena putrI hatI; je ke te lagna bahAranuM saMtAna hatI. paNa te rANanI mAnA gerarAjavaMzI5NAne pitAnI mAnA gerakAyadesarapaNAnAsAmA pallAmAM mUkatI ane badhuM valaMsai thaI rahyuM ema mAnatI. jANe jesiyAnAne ema ja kahevAne haka maLI gayuM na hoya ke, "mArI mA tamArI mA jevI ja sArI hatI." eTale rANI eNna ema ja mAnatI ke, "A jaisiyAnA cIja zuM karavA janmI haze ? enA janmavAthI konuM zuM bhaluM thayuM ? " chatAM ena jesiyAnA pratye hameza prasannabhAve jetI. kadAca, jesiyAnA tenI bahena na thatI hota to te tene cAhata paNa kharI. 8. bArsilaphe bIjAM mANaso zuM kare che, te jANatA rahevuM haMmezAM upayogI tathA sAvadhAnIbharyuM kahevAya. jesiyAnAe lorDa DeviDanI tapAsa rAkhavA pitAnA eka vizvAsu mANasane mUkyA hatA, tenuM nAma bAkiMlaphe hatuM. lorDa DeviDe jasiyAnA upara dekharekha rAkhavA DahApaNabharI rIte pitAnA eka khAtarIbaMdha mANasane mUkyo hato, tenuM nAma bAkiMlake hatuM. rANI ene paNa pitAnI bahena Dacesa jesiyAnAnI tathA pitAnA bhAvI banevI lorDa DeviDanI ceSTAo upara dekharekha rAkhavA pitAne jenA upara saMpUrNa vizvAsa hato evA eka mANasane mUkyo hato, jenuM nAma bAkiMlapheDa hatuM !
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAli ke Ama bArkila phenA kabajAmAM traNa cAvIo hatI jesiyAnA, lorDa DeviDa ane rANI; ane eTalI cAvIothI to koI paNa vAjiMtramAMthI manamAnyA sUra kADhI zakAya ! mAtra jarAka AvaData joI e ! bAliphe mULa DayUka oNpha yaoNrkane jUno nokara hato. zvaka eNpha yaoNrka jyAre rAjA jesa-ra thayo, tyAre bAliphoe pitAnA bhaNatarane anurUpa pAdarI tarIke sAruM sthAna meLavavA prayatna karyo. paNa rAjAe tene macaka na ApI. rAjAnuM gharakArabhAruM bahArathI kazI bhabhakavALuM na kahevAya; paNa jAta-poSaNa mATe ThIka ThIka anukULa nIvaDe. chatAM bAkiMlaphene nekarI uparAMta sattA paNa joItI hatI. kadAca te paNa tenA hAthamAM Avata; paNa teTalAmAM rAjA jesa-bIjAnuM patana thayuM ane rAjA viliyama-3 pAse tenuM kaMI nIpaje tema hatuM nahi eTale bAkiMlapheDe bhUkhe marato thaI gayo. chatAM te dhIraja khUe te nahAto. tenAmAM UdhaInI khaMta hatI; eTale teNe nIcethI potAne raste uparanI tarapha khetaravA mAMDayA : jemsa-bIjAnA nAmane ane pAchalI yAdadAstone upaga karI, te Dacesa jesiyAnA sudhI pahoMcI gaye. jesiyAnAne A sAkSara gamI gayo; kAraNa ke te kaMgALa hAlatamAM hato ane bhaNele hato. teNe ene laoNrDa DirI-mora sAthe oLakha karAvI, tathA potAnA gharamAM nekare bhego rAkhyo. te tenA pratye mAyALutAthI vartatI ane koI koI vAra tenI sAthe vAta karatI. siyAnA tene tuMkArathI ja bolAvatI. te jamAnAmAM khAnadAna bAnuomAM sAkSarane tuMkArathI bolAvavAne zirasto hato ane sAkSaro paNa te vastu khuzIthI maMjura rAkhatA. bAkilophene to jaisiyAnA pitAne tuMkArathI bolAve e potAnI saphaLatAnI nizAnIrUpa lAgyuM. teNe e nikaTatAne lAbha levAnuM zarU karyuM. jesiyA nAnA khAnagI kamarAo sudhI teNe jevAavara
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAkiMga mena UbhI karI dIdhI. te kazI bAbatamAM jarAya ADakhIlIrUpa banato nahi; ane cesanI kaI paNa vAta bhAre Adara ane rasathI sAMbhaLato. eTale, Dacesa potAnuM cheka nIcenuM kapaDuM paNa tenI hAjarImAM badale e sthiti AvI gaI. eka divasa bAkiMlaphee jaisiyAnAne kahyuM, "Apa nAmadAra mane sukhI thayeluM jovA iracho kharAM ?" tAre zuM joIe che?" eka nakarI." tAre nekarI joIe che? tuM zA kAmane che, vaLI ?" tethI ja to ApanI kRpAnI yAcanA huM karuM chuM !" " te je kAmane mATe tuM nAlAyaka che, temAMnuM kayuM kAma tAre joIe che?" "samudramAMthI taNAI AvatI zIzIonA dATA khelavAne adhikAra." jesiyAnA khaDakhaDATa hasI paDI. "paNa evI kaI nokarI hoya che kharI ?" hA, miDama. " " tArA AtmAnA segaMda khA; joke tAre AtmA nAmanI cIja to che nahi." "huM sogaMda khAuM chuM." " chatAM huM tArI vAta mAnatI nathI." " AbhAra, maeNDama." to tAre zAnI karI joIe che? pharI bela jouM." samudramAMthI taNAI AvatI zIzIo kholavAnI." " e kAmamAM thAka lAge tevuM kazuM nathI, nahi ? eTale ke kazuM kAma na karavAnuM hoya tevI nekarI tAre joIe che, kharuM? tuM evI jagAne pUre lAyaka che."
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlike " juo nAmadAra, huM kazIka nokarI mATe to lAyaka chuM, evuM Ape kevuM zodhI kADhayuM ?' " jA, jA, tuM to gammata kare che; evI nokarI kharekhara hoya kharI ?" meDama, dariyAmAMthI traNa prakAranI cIjo maLI Ave che: taLiye pahoMcelI, upara taratI, ane jene dariyo pite dhakelI lAvI kinAre pheMkI de che tevI. anukrame "ligana', "phalosama", ane " jema." pachI AgaLa ?" " e traNe vastuo leDa hAI eDamiralanA tAbAnI gaNAya." " pachI ? " - " Ama, dariye iMgleMDane haMmeza khaMDaNa bharato raheto heI, ene mATe eka juduM khAtuM calAvavuM paDe che. arthAt e mATe nokarInI jagA UbhI karavI paDe che. e khAtAnA je traNa bhAga che, - ligana, phalosama ane jeTasama, te darekane eka eka judo aphasara nimAya che." pachI zuM ?" * kaI vahANa dariye muzkelImAM AvI paDe ane DUbavA lAge. tyAre te kyA akSAMza-rekhAMze DUbe che, kayA kAraNe DUbe che, jahAja upara ze ze sAmAna che, ane kayA kayA musApharo che, vagere mAhitI kinAre mokalavA badhuM lakhIne kaptAna eka zIzImAM bIDI de che; ane pachI te zIzIne dariyAmAM taratI mUke che. je te zIzI dariyAne taLiye pahoMce, te te ligana-aphasaranA tAbAnI banI jAya; je te taratI rahe; to te phalosama aphasaranA tAbAnI gaNAya; paNa je te mojAM upara ghoDesavArI karI kinAre AvI pahoMce, to te jema aphasaranA tAbAnI gaNAya. huM jema aphasara banavA cAhu chuM." " paNa bIjI be paDatI mUkI A trIjI nakarI tuM zA kAraNe pasaMda kare che ?"
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAphiMga mena " kAraNa ke te hamaNAM khAlI paDI che." paNa e nokarImAM kAma zuM karavAnuM ? ene upayoga ze ?" " juo meDama, 1598mAM kinAre AvelI eka DAmarapaDelI zIzI kaI mAchImAranA hAthamAM AvI. te zIzI rANI elijhAbetha pAse lAvavAmAM AvI. te zIzImAMthI je kAgaLa nIkaLe hato, temAM evI matalabanI mAhitI lakhelI hatI ke heleMDe bolyAcAlyA vinA navA eMglA nAmane eka ajANyo mulaka 1596mAM kabaje karyo hato; te mulakamAM rIMche mANasane khAI jatAM hatAM, te pradezamAM ziyALo zI rIte pasAra karavo tenI mAhitI te TApu upara bAMdhelA lAkaDAnA eka makAnanA dhumADiyAmAM laTakAvelI kothaLImAM lakhIne mUkI rAkhavAmAM AvI hatI. jeTalA Daca tene kinAre UtaryA hatA, teTalA badhA marI gayA hatA. rANI elijhAbetha tarata A mAhitInuM mahattva samajI gayAM. holaMDane eka mulaka vadhu maLe eno artha e ke, IMgleMDane eka ocho thAya ! AvI agatyanI mAhitI e zIzImAMthI maLyAthI, te divasathI rANIjIe hukama kADhavyo ke, dariyAkinAre taNAI AvatI AvI badhI zIzIo jenA hAthamAM Ave, teNe eNDamiralane ja pahoMcADavI; nahi to prANadaMDanI sajA. eDamirala tethI eka aphasara nImI rAkhe che, je AvI zIzIo ughADI tenI mAhitI meLavavAnuM ane megya sthaLe pahoMcADavAnuM kAma kare che." te zuM ghaNuM zIzIo kinAre taNAIne AvyA kare che ?" bahu DI; paraMtu tethI kaMI vizeSa taphAvata paDato nathI. e nokarI cAlu che ja, ane eNDamiralTInA makAnamAM e aphasarane rahevAnI khAsa jagA ApavAmAM Ave che." "ane kazuM kAma na karavA mATenI A jagA mATe pagAra zuM ApavAmAM ApavAmAM Ave che ?" "vaSe se gInI."
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ bikilo "ane tuM eTalA TukaDA mATe mane ta8I ApavA mAge che?" e TukaDo mArA jevAnA peTa mATe pUrata che meDama. Apa nAmadArane mATe to te eka miniTa mATenuMya kharca na gaNAya; paNa tenA vaDe mArA jevA eka varasa majAmAM kADhI nAkhe." A chelluM vAkya jesiyAnAne khAsa gamI gayuM. teNe kahyuM, "ThIka ThIka, tane e nokarI maLaze." ane eka aThavADiyA bAda jesiyAnAnI marajI, ane leDa DeviDa DirI-moInI lAgavagathI bAkiMlapheDro te jagA upara nimAI gayo. eka vastu haMmezAM banatI utAvaLe karI levI ane te upakAra karanAra upara sAme apakAra karavAnI. bAkiMlake Droe e bAbatamAM jarAya DhIla na karI. - jesiyAnA taraphathI ATalA badhA upakAra pitA upara thayA, tenA badalAmAM, svAbhAvika rIte ja tenA upara vera levAne vicAra tenA manamAM jorathI ghumAvA lAgyo. - jesiyAnA suMdara, UMcI, juvAna, tavaMgara, sattAdhIza ane pratiSThita hatI; tyAre bAkiMlaphe kadarUpa, TUMke, gharaDe, garIba, Azrita ane ajJAta hato. e badhA mATe paNa teNe vera levuM ja rahyuM. bAkiMlaphenI phAMda bahu moTI hatI. ane moTI phAMda sAmAnya rIte bhalamanasAInI nizAnI gaNAya che. bAkilapheDroe potAnI tarapheNanI e vastune oThA tarIke vAparavA mAMDI. navI nokarI ne kAraNe bAkiMlapheDrone potAnA hoddAnI rUe rANuM pAse javAnuM dvAra khulluM thayuM. tene eTaluM ja joItuM hatuM. potAnI unnati mATe ? nA.
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 lAphiMga mena te pachI bIjAnI unnati toDavA mATe! e te pitAnI unnati karatAMya vadhu AnaMdanI vastu thaI! bIjAne hAni pahoMcADavI, tenA jevuM sukha zAmAM che? bIjAnA sukhanI adekhAI, e paNa eka prakAranuM tavaMgara paNuM che. garIbamAM garIba dekhAte mANasa paNa e bAbatamAM khUba mAladAra hoI zake che. badhI vAta chevaTe tamane satiSa zAnAthI thAya che, te upara AdhAra rAkhe che. koInuM bhaluM karavuM, enI peThe ja keInuM bhUMDuM karavuM, e paNa ochuM AnaMdadAyaka na hoI zake. adekhAI jAsUsI mATe sAruM kAraNa pUruM pADe che. jo ke, jAsUsa bIjA mATe jAsUsI kare che - kUtarAnI peThe; tyAre adekho pitAne mATe zikAra kare che - bilADInI piThe. moDhethI te hasato, peTamAM te ghATa ghaDato. dhIraja, mijAja upara kAbU , saMyama, maLatAvaDApaNuM, namratA, vinaya e badhA guNe bAkaeNilaphe DromAM hatA. paNa te guNo bakilaphijhAne aDakIne avaguNo ja banI rahyA hatA. e badhAne te dUrapaga karavA mAgatuM hatuM : pitAnuM vera vALavAmAM! rAjadarabAramAM be sthAna meLavI zakAya ? vAdaLamAM ane kAdavamAM. vAdaLamAM sthAna meLavanAra siMhAsana ane rAjadaMDane pratApa ja pAmI zake che, tyAre kAdavamAM sthAna meLavanAra khAnagI kamara ane rAjataMtranAM ke sajAnAM badhAM sAdhanonI madada meLavI zake che. jema ke, rAjA lUI agiyAramA heThaLa mahApratApI banavuM hoya, to tenA mArzala bane; paNa je lAgavagadAra banavuM hoya, to tenA hajAma bane. je lUI-paMdaramA heThaLa jANItA banavuM hoya, to tenA pradhAna bane; paNa adhaSya banavuM hoya, to tenA hajUriyA bane. rAjAnI kharI sattA bhogavavI hoya, te nAnA mANasa banavuM joI e kharekhara majabUta banavA mATe "nAcIja" banI raho.
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlike 107 bAliphe paNa tethI sApaliyuM banI rahyA. jyAM javuM hoya hoya tyAM te nIce namIne- peTe cAlIne ja pasI jato. kAraNa ke, peTe sarakanArAM prANIo dareka ThekANe pasI zake che. rAjA lUI-caudamAnI pathArImAM mAkaNa pasI zake; jema tenA rAjakAraNamAM ati namra jesyuITa. - je paDadA pAchaLa hoya tenA hAthamAM ja badho dorIsaMcAra rahe che. jenA hAthamAM rAjAne kAna che, tenA hAthamAM Akho rAjA che! te potAnA manamAM je dhAre te karI zake. rAjanuM mana e tamAro sAmAna bharavAnuM kabATa ja hoya che. rAjAnA kAna haMmezAM bIjAnA hAthamAM ja rahe che ane tethI ja te bApaDAo pote karelAM kanya mATe kharekhara javAbadAra hotA nathI. teo to bIjA koInI AjJAnuM ja pAlana karatA hoya che. kenI AjJAnuM ? je macchara temanA kAnamAM satata gaNagaNATa karI rahyA hoya che tenI AjJAnuM ! bahAra saMbhaLAto moTo avAja rAjAno hoya che, paNa tenA kAnamAM gaNagaNATa karanAro kharI rIte tenA hAthe kRtyo karAvato hoya che. je mANasa rAjAnA mukhanA avAjane doranAra A nAnA avAjane oLakhI zake, te ja sAce itihAsakAra gaNAya. rANI enanA kAnamAM paNa Avo gaNagaNATa bharanArA ghaNA maccharo hatA. bakiMlaker3A temAMnA eka hato. rANI ana uparAMta te leDI jesiyAnA ane lorDa DeviDanA kAnane paNa kabajo dharAvato hato. rANI anane eka vakhata bAkila ne caTake lAgyo, pachI tene bIje kaI khuzAmatiyo gamato ja nahi. bAkiMlapheDro rANuM enanI khuzAmata karato - bIjAnI niMdA karIne. rAjavI mUrkha hoya, to vidvAnanI ThekaDI karavI e ja tenI bhAre mAM bhAre khuzAmata thAya. - rANI ane A svabhAva eka vakhata bAkilake jANI gaye, eTale te cAre bAju lekenI e zodhavA lAgI gayo. rAjavIne je hasAvI zake, te bIjA saune kaMpAvI mUke. sau koI have
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAkiMga mena bAkilothI bIvA lAgyuM. pariNAme sau koI tenI pAse AvI ekabIjAnI ebo khullI karI javA lAgyuM ! thaDA vakhatamAM bAkiMlaphe AkhA rAjadarabAranA yaMtranAM cakrane gati ApanAra meTara banI gaye. jesiyAnA bAkilaphenI jAsUsa tarIkenI zaktine khAsa upayoga karatI. ene tenA upara eTalo badho vizvAsa besI gayo hatuM ke, teNe tene potAnA kamarAnI gupta cAvI ApI rAkhI hatI, je vaDe te divasanA ke rAtanA koI paNa samaye tenI pAse pahoMcI zake. sattaramA saikAmAM potAnuM khAnagI jIvana aMgata mANaso samakSa vadhAre paDatuM khulluM mUkavAnI phezana hatI. jesiyAnAe eka cAvI lADa DaviDane ApI hatI, ane bIjI A bAlipheDrone. rAjavIone potAnI AsapAsanAM mANaso kaI bAbatamAM moTAI dAkhave e gamatuM nathI hotuM. tethI dareka jaNanI koI ne koI gupta halakaTatA jANavAnuM temane game che. bAkalaphe Dro badhA umarAvo ane rAjavaMzIonI e jANI lAvI rANuM anane saMbhaLAvyA karato; jethI rANI ena potAne teTalA pramANamAM sI karatAM sArI mAnI zake ! jAsiyAnAe bAkiMlake Dene ApelI gupta cAvI laMDananA tenA haMTaravila hAusamAM paNa lAgu paDatI, uparAMta vinDasara mukAme AvelA "keliyo loja mAM paNa lAgu paDatI. rANI ananA vinDasara kesala" mahelanI najIka ja te makAna AveluM hatuM. bakilapheDrA zarUAtamAM pAdarI thavA mAgato hate, e ApaNe naMdhI AvyA chIe. te vakhate teNe badhI bAbatonI theDI DI jANakArI meLavI hatI. evA apUratA jJAnane saravALe zUnya thAya che. bhaNelA kahevAtA lokonI AkhI jAtanuM kamanasIba ja e vaMdhyatAmAM raheluM hoya che. bAkiMlapheDrAe paNa mAthAmAM je kaMI bharyuM hatuM, tenA pariNAme te khAlI ja rahyuM hatuM.
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAkiMlake 105 kudaratanI peThe ja mana paNa khAlI jagA rahevA detuM nathI. kudarata khAlI jagAmAM prema paNa bharavA cAhe; paraMtu mana ghaNI vAra TheSa ja bharI kADhe che. TheSa paNa jagA roke che. dezane khAtara TheSa, evI vastu astitva dharAve che. jema kudaratamAM "kaLAne khAtara kaLA" astitva dharAve che; ane ApaNe mAnIe chIe te karatAM vadhu pramANamAM. dezane khAtara ja daMSa, e vastu zakaya hovA chatAM chevaTe koInI upara te vaLavo joIe- DhaLavo joIe. rIMcha potAnA paMjA cATIne jIve che, paNa kAyama nahi. avAranavAra e paMjo kaI prANu upara vAparavo ja joIe. tema mAtra 4Sa karyA kare e vastu mIThI te che; paNa te thoDA samaya mATe. pachI te deva ThAlavavAnuM koI pAtra meLavavuM ja rahyuM. AkhA vizva upara TheSa ThAlavavA jAo, to te jaladI khUTI jAya. keI lakSaya vinA nizAna tAkavuM, ene paNa zo artha ? keInuM hRdaya vadhavAnuM hoya, te ja nizAna tAkavAnI ramatathI majA maLe. pahelA ja divasathI bakiloe jesiyAnAne pitAnA deSanuM lakSya banAvI hatI. jaisiyAnAnA hRdayane vIdhI zakAya tema na hatuM; kAraNake tene hRdaya che ke nahi athavA te kakyAM che, e nakkI karI zakAya tema na hatuM. paNa tenAmAM bharyuM hatuM. abhimAna; ghamaMDa ! te jagyAe ja te majabUta hatI tema ja nabaLI paNa hatI. bAkilapheDrone e vAtanI khabara hatI. mANasanA aMtaranuM UMDANa anaMta che. e UMDANamAMthI je vastu bhabhUke che, te paNa anaMta hoya che. eTale aMtaranA UMDANamAMthI Avato TheSa paNa anaMta hoya che. siyAnA upara ghA karatAM pahelAM ja bAkiMlaphene potAnA te kara ghAne svAda paNa AvavA lAgyo hato. te ghA kyAre karaze, kevI
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 lAphiMga mena rIte karaze e te pote ja jANato nahoto; paNa pote te ghA karaze - jesiyAnAne karaze, eTalA nizcayamAtrathI ja bAliphedrAne AnaMda AnaMda vartAI rahyA hatA. jaisiyAnAne vinAza karI zakAya, te tenA jevI saphaLatA te ekeya na kahevAya. bAkiMlapheDrAne e vAtanI AzA na hatI. paNa tene nAmozImAM nAkhavI, tene halakI pADavI, tenI kAtila suMdara ane gussAnA AMsuthI lAla karI nAkhavI, e paNa jevI tevI saphaLatA na kahevAya. bAkiMlapheDronuM lakSya e ja hatuM. jaoNsiyAnAne taraphaDatI meja upara nAkhI, tene jIvatI cIravI; ane te cIso pADatI hoya te vakhate tenA TukaDA karavA - e dazya bArkilapheDronI AMkha AgaLathI khasatuM ja nahi. e suMdara pratApI strInuM zarIra tene mATe jeTalA pramANamAM alabhya hatuM, teTalA ja , pramANamAM tene naSTa-bhraSTa-barabAda thayeluM te jovA Icchato hato ema karavA jatAM tenA pitAnA hAthamAM charInA gheDA kApA besI jAya tene tene vAMdho na hato. jaisiyAnAnA zarIranA aNu aNune bAkiMlake dhikkAra hatA. mAMsane e thele haju koIne tAbe thayo na hato; paNa tethI zuM ? mAtra takane abhAva ! badamAza rAjAnI gerakAyade putrI, mAtra nasIbanA jore ja Dacesa thaI beThI hatI; ane atyAre mahAdevI jevI sattA bhogave che ane sanmAna meLave che; paNa je te garIba janmI hata, te zuM thAta ? be kAvaDiyAM mATe zarIra vecatI vezyA ja hota ne! - enAmAM tenA suMdara zarIra sivAya vizeSa zuM banyuM che ? akkala to che nahi; chatAM mAtra tavaMgarapaNAne lIdhe ja bAlike Dro jevA buddhizALI - zaktizALI mANasane te tucchakAre che, tucchakArI zake che. alabatta, pote bhUkhe marato hato, tyAre teNe tene Azaro Apyo.
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 107 bAkiMlakeDe hatA. paNa te Azare kevo ? taddana tuccha. ane e Azare ApavA badala tene ze ghasarake paDayo hato ke parizrama paDyo hato ? enA pyAlAnA moMghA seravAnA eka camacI jeTaluM paNa nahi ! UlaTuM tenA jevA vidvAna mANasane Azaro ApavA badala tenA mAthAne ghamaMDa ja vadhyo hate ! eTalI amathI kapA dAkhavavA badala bAlike e tenA tarapha kRtajJatAno bhAva zA mATe rAkhavo joIe ? koI khUdhiyo pitAne janma ApanArI mA tarapha zo sAro bhAva rAkhI zake ? A badhA tavaMgara mANaso - samRddhimAM ALoTatAM mANaso - potAnI kazI zaktithI ke AvaDatathI nahi, mAtra amuka jagAe janmavAnA aNadhAryA akasmAtathI ja moTA thaI beThA hoya che. temanA ghamaMDane toDI, temane dhULa cATatA karavA ane temane temanuM sAcuM mUlya batAvavuM, e temanA upara upakAra karavA jevuM nathI zuM ? - koIne tamArA upara kRpA na karavA dezo; teo teno geralAbha ja uThAvaze. bhUkhe maravA paDo, tyAre paNa temanI najare na paDaze; teo tamane bhUkhamarAmAMthI bacAvI laI dayAbhAva dAkhavavA jaze. tenI pAse reTI na hatI eTale ja A strIne tenA jevA mANasane kaMIka khAvAnuM ApavAnuM bahAnuM maLI gayuM ne ? bhUkha peTane jarA vadhu. karaDe te zuM bagaDI javAnuM hatuM ? paNa teTalA mATe A nAlAyaka bAIne tenA upara jANe jIvanabharane adhikAra maLI gayo e ochI paMcAtanI vastu che ? tamAre hAtha dharavAno vakhata Avyo ke A bhAgyazALI bevakUphe temAM eka phadiyuM mUkI devAnA ja; ane tamArI lAcArIne lAbha laI tamane pitAnA gulAma banAvI devAnA. ane e paNa hIna keTInA gulAma, kAraNa ke vagara mahenate maLelI vastu tarapha tamane kadI sabhAva Ubho na thAya - tucchakAra ja Ubho thAya! koIe ApaNuM jIvana pate jokhamamAM UtarIne bacAvyuM hoya, te judI vAta che. tevo mANasa kadI ApaNA upara karelA
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga maeNna upakArane geralAbha levA na Icche ! AvI amathI mAtra ghUMkavA jevI kRpA karanAra e tavaMgara bevakUphane tamAre jIvanabhara eziyALA rahevuM, ane tene suMdara, udAra, bhAgyazALI kahIne vakhANyA karavI-chaTra, ApaNI mANasAInI ATalI ja kiMmata ? are e bhUMDaNane eka bhALiyuM janme te paNa tamAre kavitAo lakhI lakhIne ovArI nAkhavAnI ! tamArAmAM kavitvazakti hoya, te temanA paganI dhULa cATatyA karavA mATe ja jANe na hoya! teo tamAre mATe zabdo paNa kevA vApare che ? "koNa jANe keNa che ?" huM tene oLakhatI paNa nathI." "zuM te lahiyo che? lekhaka che ? koNa jANe ? huM te tene khavarAvuM chuM-pivarAvuM chuM. A badhI maraghaDIo bhegI thAya tyAre amo sAkSaro mATe AvuM ja bolavAnI ! kaI dahADo amAre mATe eka sAro zabda to nahi ja vAparavAnI ! kaI kaI vAra teo tamArI tarapha najara nAkhavAnI ke ekAda zabda bolavAnI ke tamArI khabara pUchavAnI kRpA kare, tyAre tamArA AkhA jIvanane prakAza ke AnaMda tamArA moM upara lAvI tamAre temanI sAme kRtajJabhAve laLI paDavuM joIe ! badalAmAM tamAruM nAma temane pUruM yAda rahyuM che e dekhAva paNa temaNe nahi karavAne; haMmezAM tamArA nAmanI joDaNuM ke uccAra teo kheTAM ja karavAnAM; ane pachI tamane ja hajAramI vAra tamAruM sAcuM nAma pUchaze! jANe ApaNuM nAma sIdhuM yAda rAkhe to paNa temanI moTAImAM UNapa AvI jAya ! pitAnA upara karelA upakArane kAraNe vera levA tatpara thayelA mANasa jevo bhayaMkara mANasa bIjo koI na kahevAya. bAkiMlaphe evo mANasa hato. sAmAnya rIte, karelA upakArane bhUlI javAnuM svarUpa ja kRtaghatA dhAraNa kare che. paraMtu bAkila mATe te te eka bhabhUkatI bhaThThI banI rahI hatI. temAM tene AkhI ne AkhI
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ jesiyAnAne bALI nAkhavI hatI. koI puruSe koI strIne kAraNa vinA. ATalI bhayaMkara rIte dhikkArI nahi hoya; jIvatAM ane UMghatAM e - strI tene mATe kAyamane othAra banI rahI hatI. -kadAca te ene prema karato hato. prema ja palaTAIne AvA kAramAM TheSanuM rUpa dhAraNa karI zake ! bArkilapheDroe have, rANI enA pitAnI bahena jaoNsiyAnA pratye kevo bhAva rAkhe che, te nakkI karavA prayatna Adaryo. rANu Ama to pitAnA mananA bhAva gUDha rAkhatI; paraMtu kaI kaI vAra evuM bolI nAkhatI, ke je mAraphate tenA gupta bhAva pragaTa thaI jatA. bAliphe e tapAsa rAkhavA mAMDI. rANuM enane tenA pati taraphathI praziyAnI navI rANu sAthe sagAI hatI. e rANIne paNa baranesa DrikA nAme potAnA pitAnA gerakAyade saMbaMdhathI janmelI nAnI bahena hatI. eka vakhate bAlike hAjara hato te vakhate rANI ene praziyAnA elacIne pelI phrikA viSe prazno pUchavA mAMDyA. " te bahu tavaMgara che, ema sAMbhaLyuM che." " ghaNAM ghaNAM tavaMgara che, " elacIe javAba Apyo. tene ghaNA mahelo che." " rANajI karatAM paNa vadhu bhavya." " te kAne paraNavAnI che ?" eka ghaNuM moTA umarAva, kAunTa gemeMne." te kAunTa paNa dekhAvaDA che ?" abhuta." pelI juvAna che ?" " taddana." * " rANI jeTalI ja suMdara che ?"
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAkiMga mena vadhu suMdara,elacIe avAja dhImo karIne javAba Ape. "e te beadabI kahevAya," bAliphe dhImethI gaNagaNya rANa gheDuMka cUpa rahI; paNa pachI belI. e badhAM gerakAyade janmelAMothI tobA !" rANIe vAparelA bahuvacananI bAkila pheDae nedha lIdhI. bIje eka vakhate devaLamAMthI nIkaLatI vakhate, bAkiMlake rANInI pAchaLa hato. te vakhate leDa DeviDa Dira-moI bAnuo vaccethI pasAra thatA hatA. acAnaka badhI bAnuo bolI UThI, "kevA suMdara ! kevA manahara !" rANI ena keInI sAme joyA vinA mAtra gaNagaNI, "chaTa !" bAkilaphe e sAMbhaLI gaye. have tene nizcaya thaI gayo ke, jaoNsiyAnAne kAMI paNa karIe, tethI rANI nArAja nahi thAya. paNa tenA jevI nAnI koTine mANasa evI pratApI bAIne ekadama zuM karI zake ? kharekhara kAMI ja nahi. kalejA muMhaka AtA hai eka vigata ahIM noMdhI laIeH jesiyAnAne "dhUmatI-peTIne adhikAra hato. ghUmatI-peTI eTale zuM ? be vastuothI mANase moTA bane H IgleMDamAM ghUmatI-peTI maLavAthI; ane phAMsamAM "-ne mATe zabdathI. phAMsamAM "--ne mATe" zabdanuM mahattva A cheH rAjA jyAre musApharIe nIkaLe tyAre jyAM paDAva nAkhe, tyAM rAjAne kArabhArI saune mATe mukAma nakkI karI ApatI vakhate je rAjavaMzI prinsa
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaleja muMke AtA hai hoya ke rAjAnA khAsa mAnItA hoya temanA nAmavALA pATiyA upara " ...prinsa...-ne mATe " evuM lakhe; ane bAkInA badhA umarAvo ane darabArIo mATe pATiyA upara mAtra temanuM nAma ja lakhe. IMgleMDamAM jene ghUmatI-peTI maLe, e rAjAnuM khAsa kRpApAtra ke najIkanuM-nikaTanuM saMbaMdhI gaNAya. kAraNa ke, bIjAM badhAne to rAjA taraphane kaI paNa patra dUta ke nokara mAraphata pahoMcADAya, tyAre AvA khAsa kRpApAtranA khAnagI kamarAmAM eka TokarI sAthenI ghUmatI-peTI mUkavAmAM AvI hoya; rAjA taraphano patra to kaI dUta ja lAve; paNa te TokarI bajAvI pelI makhamalajaDita peTInI sonAnI tAsakamAM mUkI, tene ghumAvI de. ema e vyakti e patra sIdhesIdho rAjAjInA hAthamAMthI maLyo hoya tema laI zake; kaI najare dekhAtA nekaranA hAthamAMthI nahi! elijhAbethanA vakhatamAM lisIsTarane ghUmatI-peTInuM bahumAna maLyuM hatuM. jemsa-pahelAnA vakhatamAM bakiMgahAmane; ane rANuM enanA vakhatamAM jaisiyAnAne. leDI siyAnA mosama pramANe laMDanamAM ke grAmapradezamAM potAne mukAma khaseDatI. te rAjadarabArI ThAThamAM ja rahetI heI, potAne khAsa darabAra rAkhatI. lairDa DeviDa tenA mukhya darabArI hatA. te baMne vivAhita to hatAM ja; eTale nATaka vageremAM sAthe besavAnI chUTa saheje bhogavatAM. te jamAnAmAM sarasamAM sarasa bosiMga-maeNca lekhetha mukAme Acabizapa kenTarabarInA mahelanA AMgaNAmAM thatI. eka vakhata evI maeNca goThavAI hatI. te vakhate jesiyAnAe lADa DeviDane pUchyuM, "strIone hAjara rahevA devAmAM Ave che ke ? " madhyama varganI strIone nahi," lorDa DeviDe javAba Apyo. arthAta Dacesa te game tyAM praveza pAmI zake. eTale jaisiyAnAe e maeNca jovA javuM ja rahyuM !
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiga meM paNa jesiyAne puruSanA pizAkamAM ja gaI. te jamAnAmAM ucca varganI strIo musApharI daramyAna evo pozAka ja paheratI. lorDa DeviDa strIne sAthe laI gayA hovAthI mecamAM bIje bhAga na laI zakyA; te sAmAnya prekSaka ja rahyA. e bAsiMga mecanA presiDaMTa leDa jarmoIna hatA ane te meca upara ghaNuM mAnavaMta umarAvoe bhAre bhAre hoDa bakI hatI. besiMga karanArA be jaNamAne eka Ayariza hato ane bIje skoca hato. Ama AyarlenDa ane skoTalenDa e be deze. vacce ja mArAmArIne sodo hoI, hoDanI rakama ja cAlIsa hajAra gInIthI kyAMya vadhI gaI hatI. kocanI uMmara bhAgye ja ogaNIsa varSanI hatI; chatAM tenA kapALa upara moTo ghA hato. Agale mahine teNe eka harIphanI pAMsaLI bhAMgI nAkhI hatI ane tenA baMne DoLA kADhI nAkhyA hatA. te maeNcamAM tene TekavanArA bAra hajAra pAuMDa jItI gayA hatA. tene harIpha cAlIsa varSane vizALakAya mANasa hato. tene paMjo paDe, te vahANanuM tUtaka toDI nAkhe; paNa te kevI rIte mAravo tenI tene khAsa phAvaTa nahotI. tenA vizALa zarIrane lIdhe, tenA harIphane te eTalI vadhu sapATI ja pUrI pADate, joke tevA moTA zarIramAM paDatA ghA jhaTa tene gabaDAvI na pADe. meca zarU thaI ane prathama lehI reDAyuM, eTale sau umarAve tALI pADI UThayA. pele Ayariza ja DhoramAra khAto hato. paNa tenA TekedAra umarAvo tene khUba utsAha ApatA hatA, ane tenI mAThI vale karAvatA hatA. pelA skoce eka vakhata nIcA namI, pilAnI chAtI upara eka phaTako lagAvyo. te phaTake gerakAyadesara jAhera karavAmAM Ave. paNa tethI pelAne je vAgyuM te te vAgyuM ja. tarata te gabaDI paDyo. pachI tene niyata samayamAM pAcho ubho karavA prayatna zarU thayA, tene dArU
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalejA muhika AtA hai pAvAmAM AvyuM. tenuM lohI ane parasevo lUchI kADhavAmAM Ave paNa te bebhAna banato jato hato. tarata ! "gerakAyade phaTake! " enI bUma mArI tenI upara hoDa bakanArA bUmAbUma karI UDyA ane potAnA paisA pAchA mAgavA lAgyA. paNa pele Ayariza mANasa dhIme rahIne Ubho thaye tathA balya, "mane paNa eka gerakAyade phaTako mAravAnI chUTa maLavI joIe." badhA kabUla thayA ane maeNca AgaLa cAlI. paNa tene te phaTake mAravAne lAga maLavo joIe ne pelA skaoNce tarata tenuM mAthuM potAnI bagalamAM dabAvI dIdhuM ane pachI nIcenI bAjuethI tenA moDhA upara, khIlAne hatheDAthI Thoke te rIte vALelI mukkInA evA Theka lagAvyA ke jyAre teNe pelAne chUTa mUke tyAre tene cahero ja rahyo na hato. eka vakhata je nAka, AMkhe ane mAM hatuM, te badhuM lehI bharelI kALI vAdaLI jevuM thaI gayuM hatuM. tenA cAra dAMta jamIna nIce tUTI paDyA hatA. thoDI vAramAM te pote paNa jamIna upara tUTI paDayA. paNa tenA TekedAramAMnA eke dArU vaDe tenuM moM sApha karyuM ane tene vinaMtI karatAM kahyuM, "bhAI ApaNuM AbarU khAtara eka dAva vadhu rama!" pelAe eka AMkha parANe ughADI. tene lamaNA jANe sadaMtara phUTI gayA hatA. tene mahAparANe Ubho karavAmAM AvyuM. e pacIsamo phere hatA. pele skoca mANasa hasato hasato bolyo, "huM ja mArI jAta upara hoDa bakuM chuM--enA eka sAme mArA hajAra !" pachI teNe hAtha UMco karI pelAne eka phaTaka lagAvI dIdho. paNa navAInI vAta e banI ke, banne jaNa sAthe jamIna upara
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAkiMga maeNna tUTI paDyA. pelA Ayariza mANase pitAne gerakAyade phaTake mAravAnI maLelI paravAnagIne lAbha laI pelAnI DUTI upara ja phaTake lagAvyo hato. pele skoca chatApATa paDI gayo ane tenA gaLAnI kharakharI balavA lAgI. sau umarAvo bolI UThayAH "barAbara badale lIdhe "--jeo hAryA hatA te sudhdhAM ema ja belyA ! pelA skecane sTrecara lAvIne upADI javAmAM Avyo. te pharI pAcho Ubho thaI zake tema rahyuM nahotuM. pele Ayariza paNa jIvanabharane mATe apaMga banI cUkyo hato. jesiyAnA bahAra AvI tyAre lorDa DeviDanA hAtha upara hAtha TekavIne bolI : "majAnuM hatuM paNa" " paNa zuM ?" "huM ema mAnatI hatI ke, A maeNca jotAM mAruM kalejuM manI bahAra AvI jaze, paNa kaMI avyuM nahi." lorDa DeviDa acAnaka Ubhe rahyA, ane jesiyAnAnA mAM sAme jaI rahI che, "kaleje memAM lAvavAne eka ja upAya che." "ze ?" "vinapleIna." "ane e DrinapleIna zI balA che?" Dacese pUchayuM.
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ zvinapleIna ane DiyA kudarate zvinaleIna upara pitAnI bakSiso varasAvavAmAM pAchI pAnI karI na hatI. teNe tene moM ApyuM hatuM, paNa cheka kAna sudhI UghaDatuM - ughADuM. kAna ApyA hatA, paNa pahoLA, capaTA tathA uparathI AMkho tarapha DhaLatA. AkAra vagaranuM nAma ApyuM hatuM, paNa cALA karanAranAM cazmAM sarakI zake tevuM. ane cahero Apyo hato, paNa tenA tarapha jatAM hasI paDyA vinA na rahevAya tevo. paNa A badhI bakSise kudarate ApI hatI zuM ? kudaratane mANase madada nahotI karI ? evuM meM kudarata pitAnI meLe sajI zake kharI ? tenA upara kAyamanuM aMkita thayeluM hAsya, tenA aMtaranA zAzvata AnaMdanuM pratIka to nahotuM. vinapleInanA caherA upara mANasoe kArIgarI karI hatI. paNa mANasa kadI sauMdarya ghaDavAnuM jANato nathI; te kadarUpApaNuM ja dhaDI zake. mANasoe koI gUDha vijJAnanI madadathI, tenA mAMsane, bahu nAnI uMmare kAtarI-kAtarIne pharIthI ghaDI kADhayuM hatuM : teoe tenA mane baMne gAla tarapha lAMbuM cIrI nAkhyuM hatuM; hoThone aMdara vALI dIdhA hatA; peDhavAM khullAM karI nAkhyAM hatAM; kAna lAMbA-pahoLA-trAMsA karyA hatA; kAnane kaThaNa hADa-snAyubhAga paNa kADhI nAkhyo hata; gAla ane bhamarAnI goThavaNI badalI nAkhI hatI; uparAMta keTalAya snAyuo upasAvyA hatA; ane e badhI kApakUpanA. dhA upara cAmaDI pharIthI kheMcI lIdhI hatI ke vALI dIdhI hatI.
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga maeNna A badhAnuM pariNAma eTale 4inapleIna. keI Ave moMe janmatuM nathI. paNa eTaluM umeravuM joIe ke, 4inapleInanA caherAnuM tirakAma bahu saphaLa thayuM hatuM. bhagavAne mANasajAtanI khinnatA dUra karavA jANe tene cahero sa hoya tema, tenA mAM sAme jonAra koI paNa mANasa tarata hasI ja paDato. - ane kharekhara, jene zoka dhAraNa karavo hoya - jema ke smazAnayAtrAmAM jatAM - teNe vinapleInanA mAM tarapha javAnuM TALavuM ja joIe. eka divasa eka jalAda tene bela jovA Avyo, ane hasI paDyA. bIjA badhA sAmAnya mANasane to vuinaleIna tarapha najara karatAM ja potAnAM paDakhAM dabAvI devAM paDe- hasatAM hasatAM peTa phATI na jAya te mATe. ane vaLI je te tamArI sAmuM joI ne bele, to to tamAre jamIna upara ja ALoTavuM paDe, - hasI hasIne ja eTale thoDA ja vakhatamAM meLAomAM ane cakalAMomAM tenI nAmanA thaI gaI. paNa tenA moMnI A kRtrima AkRti bAda karIe, te bAkIne Akhe zarIre - badhA avayavomAM vinapleIna ghATIle, suDoLa ane supuSTa yuvAna hatuM. jANe koI ajanma -- khAnadAna - umarAvajAde. tenA moM upara A badhuM kotarakAma karavAmAM AvyuM haze. tyAre jarUra tene kAramuM duHkha thayuM haze; paNa ene pitAne potAnA zarIra upara A badhuM kadI karavAmAM AvyuM hatuM te yAda ja nahotuM. jANe jAdumaMtrathI tenI e bAbatanI badhI smRti lupta karI devAmAM AvI hatI. paNa kahevAnuM haju bAkI rahyuM H jeoe tenA caherAnuM kotarakAma karyuM hatuM. teoe tenA keTalAka sa dhA paNa chUTA karIne evI rIte pharIthI goThavyA hatA. jethI tenA avayavo sau mANasa karatAM avaLI rIte
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ gvinA pleIna ane DiyA paNa vaLI zake - kahe ke mijAgarA upara badhI dizAmAM pharI zake. arthAta tene khela karI paisA kamAI ApavA mATe ja badhI rIte taiyAra karavAmAM Avyo hato. tene vALane paNa game e rIte kAyamanA pILA raMgI devAmAM AvyA hatA. te jamAnAmAM te te vastu tenA kadarUpApaNAmAM vadhAre karavA ja karavAmAM AvI hatI; jeke atyAre strIo phezana mAnIne vALa tevA karAve che, e judI vAta. A zvinapleIna eTale, vAcake samajI gayA haze ke, piTI lenDane kinAre kogrezika lokoe tajI dIdheluM, ane pachI ursasanA hAthamAM AveluM bALaka ja hato. e bALaka, paMdara varSa bAda 1705mAM pacIsamA varSamAM pahoMcavA Avyo hato. usase baMne bALakane potAnI pAse ja rAkhyAM hatAM. ursasa ane homo gharaDA thayA hatA. ursasa to have TAliyo ja banI rahyo hato, ane varu bhUkharA raMgane banato jato hato. kUtarAnI peThe varunI uMmara nakkI karI zakAtI nathI. malina kahe che ke, keTalAMka varu eMsI varSa jIve che. mRta bAI uparathI maLelI pelI bALakI have soLa varSanI UMcI yuvatI banI gaI hatI. tenuM zarIra suDoLa, svarUpavAna, jANe pAradarzaka hatuM. tene aDavA jAo to bIka lAge ! rakhe phUlanI nAjuka pAMkhaDIonI peThe kharI paDe ! tenI AMkho prakAzamAna hatI - paNa aMdha hatI. te kAramI aMdhArI rAte baraphanA tophAne tenA upara be ghA karyA hatA. tenI mAne mArI nAkhI hatI ane tene pitAne aMdha banAvI dIdhI hatI.
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 lAphiMga mena tenI sthira AMkhomAM svargIya nizcaLatA pragaTatI hatI.. ursasane laeNTina nAmo mATe ghelachA hatI. teNe tenuM nAma DiyA pADayuM hatuM. teNe temane kahyuM hatuM, "tuM mAnavuM che; huM jAnavara chuM; eTale adhaloka pUro thayo. have A svargIya prANI ApaNuM sAthe umerAya, eTale mAnavatA-jAnavaratA-svargIyatA e traNe vAnAM ApaNI jhUMpaDImAM pUrAM thAya." hemoe kazo vAMdho na lIdhe, eTale usase chokarInuM devIvAcaka DiyA nAma pADayuM. zvinapleInanuM nAma pADavAne to savAla nahoto. te maLI Avyo te pachInI savAre jyAre usane enA moMnuM vicitrapaNuM ane bALakInuM aMdhapaNuM mAlUma paDyuM, tyAre ja teNe tene pUchayuM hatuM. chokarA tAruM nAma zuM ?" teo mane kivanapleIna kahetA." "te basa, tAruM nAma vuinaleIna ja raheze." vinAIna pitAne bIjA mANaso sAthe sarakhAvato ane tene kAramI vedanA thatI. pelA lokoe tenA upara eka judo ja cahere caDAvyo hato. te pote atyAre jIvato hato, paNa pitAnA caherA vinA ja ! DiyAnI daSTimAM vizva hatuM ja nahi. enA upara paNa kALA bura oDhADI devAmAM Avyo hato - rAtri rUpI. Ama, vinapleIna tema ja DiyA e baMne mAnavajAtathI ghaNuM dUra banI gayAM hatAM. DiyA prakAzamAMthI dezanikAla thaI hatI, vinapleIna jIvanamAMthI dezanikAla thayo hato. baMne jaNe ApattinA gartamAM cheka taLiye pahoMcelAM hatAM. temane mATe kazI ja AzA na hatI. chatAM e baMne eka svargamAM hatAM. -
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 119 zvinapleIna ane DiyA teo ekabIjAne cAhatAM hatAM. vinapleIna pratyakSa DiyAne pUjato ane DayA 4inapleInanI manemana ghaDelI mUrtine pUjatI. tuM keTalo badhe suMdara che!" te kahetI. zivanapleInane kharA arthamAM pRthvI upara eka ja strI jatIH ane te A AMdhaLI. bIjI strIo to tenuM banAvaTI koTaluM ja jotI. ursase DiyAne vinapleInanI badhI vAta kahI hatI : kevI rIte bALaka avasthAmAM tajAyelo te porTalenDane kinArethI aMdhArI rAte ane varasatA baraphe vematha tarapha Avyo hato. rastAmAM mRta ane baraphamAM daTAyelI mAtAnA zarIra uparathI teNe tene kevI rIte upADI lIdhI hatI, pitAnI TADhanI darakAra karyA vinA pitAne Dagale utArI teNe tenA upara kevI rIte vIMTaLyo hato, thAka tathA TADhathI maravA jevo thavA chatAM te vastI zodhato kevI rIte Avyo hato, tene pitAne kahyuM sthAna na hovA chatAM kevI rIte teNe tene Azaro ApyuM hatuM, duniyAmAM tene mATe kazuM ja na hovA chatAM potAnuM kartavya teNe kevI rIte zodhI kADhayuM hatuM tathA tene bacAvavA prayatna karyo hato, ane pote daza ja varSane kumaLA bALaka hovA chatAM teNe mRtyune TADha-tophAna-barapha-bhUkha-tarasa ema tenAM badhAM kAramAM svarUpe kevI rIte paDakAryuM hatuM, - vagere badhuM ja. | DiyA jANatI hatI ke, vinapleIna bALaka hatuM tyAre tene mATe teNe A badhuM karyuM hatuM, ane have moTo mANasa thayA bAda, kevI rIte te tenI nibaLatAmAM baLarUpa banI rahyo hato, kaMgAliyatamAM samRddhirUpa banI rahyA hatA ane aMdhArAmAM daSTirUpa banI rahyA hate ! gADha aMdhArAnI pAra paNa te tenI pitA pratyenI niSThA, bhakti ane svArpaNa joI zakatI hatI.
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga mera ToLAne to eTalAM badhAM mAthAM hoya che ke te vicArI ja zakatuM nathI, ane eTalI badhI AMkho hoya che ke te joI zakatuM ja nathI; eTale ToLuM te vinapleInane uparachalI rIte ja joI zakatuM -ke te eka vidUSaka khelADI ja che. paNa DiyA to vuinaleInane uddhAraka tarIke, jIvanadAtA tarIke, muktidAtA tarIke, bhAI tarIke, mitra tarIke, AdhAra tarIke jotI hatI. te tenA sAcA aMtarane rajeraja pichAnatI hatI tene mana vinapleIna devadUta hato. ursasa philasUpha hAi badhuM samajato hate. DiyAnA mugdha thayelA aMtaHkaraNane te pAmI gayo hato. "aMdha leke adazya vastune joI zake che," ema te kaheto. bIjI bAju vinapleIna paNa DiyAmAM ja baMdhAI cUkyo hato. DiyA te Adarza kalpIne mugdha thaI gaI hatI. bAkI, pote jevo kadarUpo - kAramo hato, teTalI DiyA mIThI-madhura suMdara hatI. DiyAne daSTi hatI : paNa mAtra AMkhanAM be bAkAMmAM ja nahi -- AkhA zarIre ! je kamanasIbe vrinapleIna pratye ATalI badhI kaThoratA dAkhavI hatI, te ja kamanasIbe tenA upara atyaMta kRpAvaMta thaI eka varadAna paNa ApyuM hatuM - ane te hatI DiyA. koInI bhavRttie ke koInI badamAzIe vinapleInane manuSyajagata mATe asvIkArya - tyAjya vyakti banAvI dIdho hato. paraMtu bIjI bAju bhavitavyatAe tene mATe DiyA sarajI hatI, je tene ja sarvatobhAve svIkArIne kRtArtha thatI hatI. je kadarUpApaNAthI leke vinapleInathI thoDuM hasIne - trAsIne dUra bhAgatA. te kadarUpApaNuM jarAya samajI na zake-joI na zake evI DiyA banAvIne kudarate pelA mANasanI badamAzIne bharapAI karI dIdhI hatI. ane mANasa
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ zvinAIna ane DiyA 1ra1 game tevo nA hoya paNa sAmA mANasanA aMtaranI anaMtatAmAM birAjavAnuM maLe, pachI tene kazI vAtanI UNapa lAgatI nathI - rahetI nathI. narakamAMthI teoe svarga sajavuM hatuM : kevaLa premanI tAkAtathI. ane A prema mAtra nirmaLatAne - svargIyatAne banelo hato. DiyAne cuMbana zuM tenI paNa khabara na hatI. ane vinapleIna DiyA taraphathI maLatA bhaktibhAvathI evo prabhAvita thaI gayo hato ke, tene DiyA taraphathI je maLe eTaluM ja basa thaI paDatuM. baMne jaNa azarIrI devadUtonI jema ja prema karatAM hatAM. baMne nAnapaNathI bhegAM ja UcharyA hatAM. moTI uMmaranAM thayAM tyAM sudhI teo eka ja pathArImAM bhegAM ja sUI gayAM hatAM. te baMne peTI upara sUI jatAM ane usa nIce pATiyAM upara. paNa pachI eka divasa acAnaka zvinapleInane lAgyuM ke, pite moTo thaI gayo che; eTale teNe ursasane kahyuM, "havethI huM paNa nIce pATiyAM upara ja sUIza." DiyA gheDuM raDI, tathA vinapleIna pitAnI sAthe sUvA Ave ema bUma pADavA lAgI. paNa pachI te vinapleIna garama masamamAM usanI sAthe jhUMpaDInI bahAra paNa sUvA lAgyo. ursasa vicArato, "mAre A baMnene have sajA karavI paDaze -teo baMne bahu moTAM thaI gayAM che; mATe mAre temane paraNAvI devAM paDaze." usasa te baMnene pitA tema ja mAtA baMne banI rahyo hato. te ghUrakato kharA, paNa temane ucheryo jato hato; te vaDhato khare, paNa temane khavarAtre jato hato. jhUMpaDIne bhAra vadhI javAthI tene vAraMvAra temanI sAthe naisare joDAvuM paDatuM.
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ gvinaraleIna ane DiyA ursasa gaNagaNatoH "kucha paravA nahi; huM e bene paraNAvI ja daIza." baMne jaNane bhUtakALa hato ja nAha; temane bhUtakALa ekabIjAne prApta karyAnA samayathI ja zarU thato hato. vuinaleInane te paTelaeNnDane kinAre cheDIne loko cAlyA gayA te pahelAMnI kazI vAta khAsa yAda na hatI. DiyAne to bhUtakALa lagabhaga vismRtA ja hato. pitAnI mA tene ThaMDA padArtha tarIke ja yAda AvatI. teNe sUryane joyo hato ? kadAca. te kevo hato ? kadAca garama ane prakAzita evuM kaMIke. paNa have to tene vinapleIna ja sUrya jevo lAgato hato. DiyA vrinapleInane kahetI, "prakAza ? hA, tuM jyAre bele che tyAre je thAya che te." eka vakhata DiyAne sukomaLa suMdara hAtha masalinanI bAMyamAMthI bahAra jaI vinapleIna pitAnI jAta upara kAbU na rAkhI zakyo. teNe pitAnA kadarUpA moMthI te hAtha upara cuMbana karyuM. DiyAne khUba AnaMda thayo. tenA moM upara gulAbI chavAI rahI. paNa zvinapleIna ekadama DarIne pAcho khasI gayo. DiyAe potAnI bAMya jarA vadhu UMcI karIne potAno khule hAtha tenA tarapha lAMbo karyo ane kahyuM, haju vadhAre." paNa vuinaleIne tyAMthI nAsI ja gaye. paNa bIje divase e ramata pharIthI zarU thavAnI hatI. kaI kaI vAra zvinapleInane bahu pastAvo thato. te vicAratA, huM DiyAne prema meLavavA prayatna karI rahyo chuM, paNa e tene bicA-- rIne chetaravA barAbara che. je tene acAnaka daSTi prApta thaI jAya,
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga mena te mAruM moM joIne bIjI strIonI jema te kevI mane tucchakAre ? cIsa pADIne kevI dUra bhAgI jAya ? teNe eka vAra DiyAne kahyuM, "tuM jANe che ke, huM bahu kadarUpe chuM?" "tuM kevo suMdara che, te huM barAbara jANuM chuM." "paNa jyAre ke hase che, tyAre teo mAruM kadarUpApaNuM joIne hase che, bhoLI " "huM tane cAhuM chuM." DiyA mUMjhAIne eTale ja javAba ApatI. "mane mRtyu upADI jatuM hatuM, te vakhate tuM mane bacAvI lAvyA. tuM jyAre mArI pAse hoya che tyAre svarga ja mArI pAse hoya che. mane jhaTapaTa tAre hAtha ApI de, jethI huM paramAtmAne sparza karI zakuM !" baMne jaNa, pachI ekabIjAne hAtha pakaDI gupacupa besI jatAM. ursasa zvinapleInanI A vAtathI akaLAte. DiyA sAthe premamAM hovuM ane chatAM DiyAne kahevuM ke, huM kadarUpo chuM' e te kevI vAta? DiyA jo bIjI koI strI jevI hota, te te AMdhaLI hovA chatAM, A kadarUpAne dhutkArI kADhata. kAraNa ke, AMdhaLI paNa pitAnA prema pAtrane amuka prakAre suMdara kalpa che ja. tenI e kalpanAne hAthe karIne teDI nAkhavI, e kevI mUrkhAI ? paraMtu DiyA judI mATInI hatI. tenuM zarIra nAjuka hatuM, paNa tenuM hRdaya nAjuka na hatuM. te vicAratI, "kadarUpuM eTale? je kharAba kAma kare che. zvinapleIna sArAM ja kAma kare che, mATe te suMdara che." kaI kaI vakhata te vadhu UMDI carcAmAM UtaratI. te pUchatIH jevuM ? tame badhA jevuM" zAne kahe che ? huM jetI nathI, ema tame badhA kahe che. paNa huM jANuM te chuM. eTale jevuM"ne artha jarUra chupAvavuM" thato haze."
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ zvinapleIna ane DiyA 125 "eTale, tuM zuM kahevA mAge che?" vinapleIne pUchayuM. "jovuM eTale satyane chupAvavuM evo artha thato hovo joIe." "nA !' "hA, hA; kAraNa ke tuM kahe che ne ke jonArA ne kadarUpi kahe che!" vinaplenane A sAMbhaLI AnaMda ja thatA : teNe DiyAne bhrama dUra karavA sAcesAca prayatna karyo hato, paNa te ADI thaIne na mAne, te have mAro zo vAMka? have huM tene chetaruM chuM ema te na ja kahevAya ne ! use eka divasa te baMnene kahyuM, "tamAre have ekAda dharma pasaMda karI levo joIe." "kema ?" vinapleIne pUchyuM. "to ja tamArA lagna thaI zake" "paNa lagna to kyAranAM thaI gayAM che," DiyA belI UThI. DiyA samajI ja zakatI nahotI ke, teo che te karatAM patipatnI thavAmAM vizeSa zuM hoI zake ?
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukha ane saMpatti 1689thI mAMDIne 1704 sudhImAM ghaNo pheraphAra thaI gayuM hatuM. 1704mAM to have jUnI makAna-peTIne badale be majabUta gheDA jeDeluM cAra piDAM upara UbhuM kareluM eka makAna kinArA uparanA ekAda nAnA zaheramAM dAkhala thatuM. taLiyethI upara sudhI lIlA raMge raMgeluM te makAna "grIna-bAkasa" thiyeTara tarIke AsapAsa badhe jANatuM hatuM. tene be bArIo hatI : baMne cheDe eka eka, ane tenI pAchalI bAjue pagathiyAMvALuM bAraNuM hatuM. tenA chA parAmAMthI dhumADe nIkaLavA mATe eka lIlI pAIpa kADhelI hatI. A "grIna-bokasa haMmezAM tAjuM raMgeluM tathA vArniza kareluM rahetuM. AgaLanA bhAgamAM bArI pAse eka khaseDI zakAya tevuM baeNkeTa jaDeluM hatuM. bArImAMthI eka Doso lagAma pakaDI ghaDAone hAMkato tyAre, te baeNkeTa upara UbhI rahIne be jisI bAIo devIonA pizAka paherI byugala vagADatI. A "grIna-kasa' ursasanuM navuM makAna hatuM, jene khAsa eka thiyeTaranuM rUpa ApavAmAM AvyuM hatuM. hemo gADI nIce sAMkaLe baMdhAyele rahetA ane philasUpha ursasa pote ghoDA hAMkato. A baDhatI thavAnuM kAraNa vuinaleInanI nAmanA hatuM. zarUAtamAM ene prekSako samakSa mAtra hAjara karavAmAM Avata; tarata ja phAdhiMge varasatA. eka jagAe lekenI tene jovAnI IMtejArI pUrI thAya, eTale tarata teo bIjI jagyAe jatA.
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukha ane saMpatti pariNAme thiyeTara thaI zake tevuM A navuM moTuM gADuM banAvarAvavuM paDayuM hatuM. ane tene joDavAnA be ghoDA, tathA pelI be jisI bAIo, je nokaraDI tarIke paNa kAma ApatI, te A maMDaLamAM vadhyAM hatAM. jipsI bAI onAM nAma "phibi' (caMdradevI) ane "vina" (premadevI) usase rAkhyAM hatAM. phibi rAMdhavAnuM kAma karatI ane vinasa sAphasUphInuM. uparAMta nATakane divase teo DiyAne zaNagAravAnuM kAma paNa karatI. vuinaleIna gheDAonI saMbhALa rAkhato, ane ursasa tathA hAmo ekabIjAnI. ursasanI jUnI makAnagADIne A moTI makAna-gADImAM ja eka khUNe jakaDI bAMdhavAmAM AvI hatI. te koTaDI usa ane vinapleInanA zayanagRha ane DresiMga rUma tarIke kAma ApatI. tenI sAmenA khUNe raDuM hatuM. aMdaranI badhI vyavasthA nizcita tathA vicArapUrvaka karavAmAM AvI hatI. A mahA-rathane traNa khaMDa hatA. traNe khaMDamAM javAAvavA mATe bAraNa vinAnAM dvAra hatAM. mAtra eka paDade ja ADa tarIke laTakAvI rAkhavAmAM AvatuM eTaluM ja, pAchale khaMDa puruSone, Agale strIone, ane vaccene khaMDa thiyeTarane hato. vAjiMtro ane sinasinerI rasoDAmAM rahetAM. uparanI bAju mALiyA jevuM hatuM. temAM zobhA zaNagAranI cIjo rakhAtI. tathA temAM ja rAkhelAM bAkAM ughADatAM acAnaka nIcenA thiyeTaravALA bhAgamAM prakAza pheMkavAnI vyavasthA thatI. usa hAthacAlAkInA khela karI zakato ane gaLAmAMthI vividha avAjo kADhI zakate. uparAMta aNadhAryo prakAza, aNadhAryuM aMdhAruM, paDadA upara chAyA-prakAzanI ramatothI AkRtio pADavI, vagere vagere ghaNuM karAma no khela mATe teNe yojI hatI.
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1ra8 laviMga ane vinapleIne ja eka vakhata tene kahyuM hatuM, "bApujI, tame addala jAdugara jevA che !" huM chuM ja vaLI!" usase javAba Ape. thiyeTaravALA vaccenA khaMDanI DAbI bAjunI bhIMta mijAgarAM upara nIcenI tarapha bahAra UghaDatI. ane te nIce DhaLe te ja ghaDIe AgaLanA bhAgamAM mijAgarAM upara ghUmatA pAyA nIce TekavAI jatA. e temane raMgamaMca banI jatA. sAme prekSake goThavAI jatA. kaI vIzInA AMgaNAmAM paDAva nAkhe heya, te vIzInA majalAonA badhA jharUkhA khAsa bekasa tarIke vaparAya, ane tyAM besavAnA vadhu paisA levAya. paDAva naMkhAyA pachI vinasa majAnAM Dhela vagADe ane phibi gitAra vagADe. home paNa rIMchanuM cAmaDuM oDhelA usa sAme keTalAya khela Ape. AjanAM nATakamAM eka eka dazya kahevAya tevAM keTalAMya nATake usase potAnI maMDaLInAM pAtrone anulakSIne banAvyAM hatAM. te nATakanAM nAma leTina bhASAnAM rahetAM, ane gIta speniza bhASAnAM. te vakhate IMgleMDamAM speniza bhASAthI loke aparicita nahotAkhAsa karIne dariyAkheDuouparAMta, nATakanuM gIta te nATakane prasaMga tathA abhinayane kAraNe ja Ameya samajAI jAya; ane saMgItane kAraNe tenA zabdo Ameya ochA ja saMbhaLAya. - usase vinapleInane lakSamAM rAkhIne "aMdhAdhUdhI upara vijaya" nAmanuM eka khAsa nATaka lakhyuM hatuM. ane te lakhavAmAM teNe pitAnI badhI zakti reDI dIdhI hatI.
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 129 sukha ane saMpatti e dazyanuM vastu A pramANe hatuM rAtrinuM dazya. paDado UMcakAya tyAre prekSakone aMdhArA sivAya kAMI najare na paDe. e aMdhArAmAM traNa jaNa pharatAM dekhAya - varu, rIMcha ane mANasa. varu eTale hemo, rIMcha eTale ursasa ane mANasa eTale vinapleIna. varu ane rIMcha eTale dalIla na jANatI bhUkha ane kAramAM aMdhakAranAM pratIka. baMne jaNa vinapleIna upara tUTI paDe che. arthAta aMdhAdhuMdhI mANasane abhibhUta karavA cAhe che. vinapleIna sAmano kare che. tenuM moM vALanA lAMbA gurachAothI tema ja aMdhakArathI DhaMkAyeluM hoya che. rIMcha ghuraghurATa kare che, varu dAMta camakAve che ane mANasa bUmo pADe che. mANasa nIce paDI jAya che. ane baMne prANIo tene dabAvI de che. mANasa madada mATe cotarapha dhA nAkhe che. have tenI Akhara ghaDI AvI jAya che. prekSake e kSaNe hAMphaLAphAMphaLA thaI jAya che. eka ja miniTa vadhu ane mANasane khela khatama ! chevaTanI eka joradAra jhapAjhapI thAya che, cIso paDe che, ane garjanAo saMbhaLAya che. pachI acAnaka bheMkAra nIravatA-paNa te ja ghaDIe aMdhakAramAMthI eka gIta udbhavatuM saMbhaLAya che, svagaya sUre pragaTe che- ane sAthe sAthe kyAMkathI eka ujvaLa AbhA camakI UThe che. e prakAzamAMthI eka strInI AkRti dhIme dhIme pragaTa thAya che. te ja pelA svargIya sUro gAtI hoya che. prekSake DiyAnI adbhuta mUtine pelA prakAzamAM aMkita thayelI jue cheane tenI asara camatkArika thAya che. jANe kaI alaukika sarve prabhAtanA prakAza mAraphate mUrtimaMta thayuM che. e prakAza ane e svagAya sUra sAMbhaLatAM ja pelo mANasa ekadama alaukika baLa prApta kare che. te Ubho thaI jAya che ane pelAM prANIone jhapATAmAM dabAvI de che !
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 laIne ene zvinapleIne ja eka vakhata tene kahyuM hatuM, "bApujI, tame addala jAdugara jevA che !" huM chuM ja vaLI!" usase javAba Ape. thiyeTaravALA vaccenA khaMDanI DAbI bAjunI bhIMta mijAgarAM upara nIcenI tarapha bahAra UghaDatI. ane te nIce DhaLe te ja ghaDIe AgaLanA bhAgamAM mijAgarAM upara dhUmatA pAyA nIce TekavAI jatA. e temane raMgamaMca banI jato. sAme prekSake goThavAI jatA. kaI vIzInA AMgaNAmAM paDAva nAkhyuM hoya, te vIzInA majalAonA badhA jharUkhA khAsa boksa tarIke vaparAya, ane tyAM besavAnA vadhu paisA levAya. paDAva naMkhAyA pachI vinasa majAnAM Dhola vagADe ane phibi gitAra vagADe. heme paNa rIMchanuM cAmaDuM oDhelA usa sAme keTalAya khela Ape. AjanAM nATakamAM eka eka dazya kahevAya tevAM keTalAMya nATake usase pitAnI maMDaLInAM pAtrone anulakSIne banAvyAM hatAM. te nATakanAM nAma leTina bhASAnAM rahetAM, ane gIta speniza bhASAnAM. te vakhate iMgleMDamAM speniza bhASAthI leke aparicita nahetAkhAsa karIne dariyAkheDuo. uparAMta, nATakanuM gIta te nATakane prasaMga tathA abhinayane kAraNe ja Ameya samajAI jAya; ane saMgItane kAraNe tene zabdo Ameya ochI ja saMbhaLAya. usase vinapleInane lakSamAM rAkhIne aMdhAdhUdhI upara vijaya" nAmanuM eka khAsa nATaka lakhyuM hatuM. ane te lakhavAmAM teNe pitAnI badhI zakti reDI dIdhI hatI.
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAkiMga ena DayAnA sUra speniza bhASAmAM saMbhaLAtA jAya che - aMtarathI prArthanA kare, zabdamAMthI mahat pedA thAya che; sAmagAnamAMthI prakAza. aMdhakAra have dUra thAo, uSAnA sUra pragaTayA che. - jema jema DiyA gAtI jAya che, tema tema pele mANasa pelAM nIce dabAvelAM be jAnavaro upara ghUMTaNa TekavI, pelA prakAzanA oLA tarapha baMne hAtha laMbAve che. DiyA tenA tarapha vaLIne gAtI jAya che? have tAre svargamAM rahevAnuM che, rudana pachI hAsya- have tArI kasoTI pUrI thaI tArI jhuMsarI teDI nAkha! tAruM kALuM keTaluM phagAvI de ! ane Ama kahI te potAnA hAtha mANasanA mAthA upara mUke che. ane have mANasane javAba saMbhaLAya che. jANe AkAzI tArAonA gAnane javAba ApatuM manuSyanuM pratigAna vinapleIna pelAM hArelAM rIMcha ane varu upara DhIMcaNa TekavI rAkhIne kahe che Avo, premamUrti! tame AtmA che, huM aMtakaraNa; mArA aMtaramAM- tamane padharAvuM chuM.
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukha ane saMpatti 131 te ja kSaNe prakAzanuM eka joradAra kiraNa vinadhananA moM upara paDe che- ane AsapAsanA aMdhArAthI gherAyelo tene hasato cahere jhaLAMjhaLAM thaI rahe che. paNa tenA hasatA caherAnI prekSake upara vIjaLI jevI asara thAya che. sau hasI hasIne bevaDa vaLI jAya che. e hAsyano raNake dUra dUra sudhI pahoMce che. tALIo ane paga pachADavAnA avAjethI AkhuM gAma ke Akho lattA gAjI UThe che. paDade paDe che. bIje divase loke vinapleInane cahere yAda kare che ane ekabIjAne pUche cheH tame "aMdhAdhUMdhI para vijaya joyuM ? ane temAMya pile hasate cahero ? pachI te le ke vizvanaleInane jovA ja ToLe maLe cheH lAparavA leke paNa hasavA mATe doDI Ave che; saMgiyA loke paNa; ane duSTa durAcArI paNa, e hAsyathI cepAyA vinA koI ja rahI na zake. . paNa A badhI saphaLatA vastInA nIcalA thara pUratI maryAdita hatI. kAraNa ke, A nATakanI TikiTa eka penInI ja hatI; ane uparanA vargo eka penInI TikiTavALA nATakatamAsA jevA na jAya ! eka vAta umeratA jaIe : vinapleIna samakSa chevaTe DiyAne je rIte praveza karAto hato, te vakhatanI DiyAnI suMdara madhura svargIya AkRtinI asara paNa prekSake upara jevI tevI thatI nahotI. dareka manuSyanA aMtaramAM gupta rahetA zubhanA-suMdaranA-zivanA tAra e darzanathI jhaNajhaNI UThatA. ursasanI sUcanA pramANe jisI bAIoe zaNagArelI DiyA jANe alaukika ane laukika vaccenA uMbara upara UbhI rahI hoya tema dekhAtI : adhI laukika prakAzamAM ane ardhI potAnI ane khI divyatAmAM! mAnava aMtaramAM vyApelA aniSTanA jALAmAMthI pUrNa svagaya aMtarAtmA sarajavAnI tenI tAkAta viSe prekSakane zaMkA ja
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 lAphiMga mena rahetI nahi. pRthvI upara uSAnA prakAza vaDe ziva-suMdaranuM sarjana karatA paramAtmAnI peThe ! DiyAnI pitAnI upara paNa A praveza vakhate vicitra asara thatI. sAme UbheluM ToLuM te jetI nahotI paNa mAtra anubhavatI. mANasonA zvAsozvAsa te sAMbhaLatI. DiyA te vakhate potAne te badhAMthI judI - aTulI - alaga paDI gayelI anubhavatI. jANe agAdha aphATa khINanI dhAra upara AvIne UbhI hoya tema. paNa acAnaka tene Teke maLI jatoH zvinapleInanA khabhAne! tarata te pote ja AnaMdojvala banI jatI -ane vipleIna upara aMtarane UbharAte prema ane kRtajJatAne bhAva varasAvatI. joke prekSake te ema ja samajatA ke, vipleInano uddhAra thayo, ane DiyA enI uddhAraka devatA che ! ane sAco prema kadI kaMTALato nathI; ke vAraMvAra ekanI eka rIte pragaTa thavA chatAM vAsI banato nathI. eTale DiyAne te nATakanI dareka rAtrie lAgaNIne A udraka no navo ja lAgato, ane te pote e kSaNa mATe ja Akho vakhata jANe jhaMkhyA karatI. A nATakanI saphaLatAthI ursasa rAjI thatA; joke maLelA ziliMgane Dhagalo gaNavA besatI vakhate te ema vicArato khare ke, leke A nATakanI mAtra AkarSaka bAjunI sAthe tenA AMtarika artha upara vadhu lakSa Ape te sAruM hase kharA, paNa sAthe thoDoka gaMbhIra vicAra paNa kare ! chatAM pote karelA AyojananA AdhAre tene UMDI UMDI khAtarI paNa rahetI ke, upara uparanuM hAsya bhulAI jaze, tyAre paNa temanA aMtaramAM A vastunuM kazuM UMDuM bIja kAyama raheze. ane vastutAe paNa loko rIcha-varu-mANasanA A dhamasANamAM gherI garjanAo upara saMvAditAne vijaya, tathA aMdhakAra upara
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpattinA mAlika 133 prakAzane vijaya jotA ane sAmagAna mAraphata pragaTatA prakAza dvArA sthaLa upara sUmane - bhautikatA upara AdhyAtmikatAne vijaya kevI rIte thaye, te UMDe UMDe samajatA, ane chevaTe vijayI banelA mANasane hAsyamAM potAnuM hAsya bheLavIne e vijayane pramANatA. AvA skUla-sUkama AnaMda lekene pUratA hatA. A badhA leke amIra-umarAva varganI pelI UMcI harIphAImAM jaI zake tema nahotuM; tema ja eka skaoNca ane eka Ayariza mANasa ekabIjAne khatama karI nAkhe e vAta upara hajAra hajAra ginInI hoDa bakI zake tema nahotuM. saMpattinA mAlika zvinapleIne have eka arthamAM tavaMgara banI gayo hato. tenAM kapaDAMmAM bAkAM na hatAM tenI aMgIThI haMmezAM garama rahetI, tathA tenuM peTa kadI bhUkhathI bacakAM bharatuM nahi. pitAnA jIvananI badhI jarUriyAta tene maLI rahetI, eTaluM ja nahi paNa koI garIbane ApavA tenI pAse vadhArAne penI paNa hatA. zArIrika rIte te sukhI hato, eTaluM ja nahi paNa mAnasika rIteya te sukhI hata; kAraNa ke tene DiyAne prema maLyo hato. have tene vadhAre zuM joIe ? tenA maeNnuM kadarUpApaNuM dUra thAya che ? e te have zakya ja nahetuM. uparAMta e mAM vinA te pachI DiyAne nirvAha zI rIte karI zake? tenA meM uparanA e vikaTa hAsya vinA te A badhAne pikI zake teTalI Avaka zI rIte meLavI zake ?
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 lAphiMga ne vaLI, tenA manI e kheDane kAraNe DiyAne prema meLavavAmAM te tene kazI muzkelI AvatI nahatI; kAraNa ke, te aMdha hoI tenA mane dekhI zakatI ja nahotI. paraMtu te pote jema jema sukhI thate cAlya, tema tema AsapAsanAM ToLAMmAM bela vakhate jovA maLatI duHkha-zekanI gherI chAyA tenA mana upara asara karyA vinA na rahI. khelanI eka penInI sastI TikiTa nIcalA vargane kaMgAla lokone AkarSatI ane teo potAnAM duHkha bhUlavA ja dArUnI peThe gvinapleIna tarapha vaLatA ! potAnA raMgamaMca upara Ubho Ubho te A badhA caherA upara aMkita thayelI vividha rekhAo vAMcato. kAraNa ke, dareka prakAranuM duHkha caherA upara pitAnI viziSTa rekhAo aMkita kare che ja. keTalAMya chokarAMnAM moM upara avAranavAra veThavI paDatI bhUkhanI vAta aMkita thayelI hatI. amuka puruSa pitA hato, amuka strI mAtA hatI. ane temanI pAchaLa barabAdIne paMthe paLeluM kuTuMba hatuM; e vAta temanA caherA uparathI tarata dekhAI Ave. eka caherA durAcAramAMthI bahAra nIkaLI, gunAkhorImAM pravezata hatA -- zAthI ? ajJAna ane bhUkhamarAthI. bIjAnA moM upara zarUAtanI bhalAI sAmAjika dabANathI bhUMsAI javA AvI hatI ane tenuM sthAna dhikkAra leto jato hato. eka buddInA moM upara dukALa ja spaSTa dekhAto hato. bIjI eka juvAna chokarInI bhamaromAM vezyApaNuM DokAtuM hatuM. e ToLA pAse hAtha hatA, paNa ojAra na hatAM; kAmadAro kAma ja mAgatA hatA, paNa kAma ja nahotuM. koI kaI vakhata ekAda gharaDo ke koI koI vakhata ekAda bImAra sainika kAmadAra sAthe AvIne besato; te uparathI 4inapleInane yuddhanI bhUtAvaLanuM darzana thatuM. keTalAMya mANasenA caherA upara, uparanA vargonA sukhanA dabANathI ja, pazupaNuM dhIme dhIme pAchuM aMkita thatuM jatuM tene dekhAtuM hatuM.
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpattinA mAlika te ane DiyA nasIbe ughADelI bArImAMthI sukha meLavI rahyAM hatAM, paNa bAkI badhuM to kaMgAliyatanI gherI khINa ja ghUghavatI hatI. keI koI vAra zvinapleInane uparanA tharanI duniyA paNa dekhAtI, jenA avicArI bojA heThaLa ja A nIcenI duniyA dabAI jatI hatI. ghaNI vAra prayatna karIne te mAnavatAnI A viparIta vele samajavA prayatna karato. bALake hINapata bhogavavA ja zAthI moTAM thAya che ? kuMvArikAo pApI jIvanamAM sabaDavA ja zAthI juvAna thAya che ? gulAbo kAdavamAM ragadoLAvA mATe ja zAthI khIle che ? mANasajAtanuM zuM e ja bhAvI che ? kuTuMbone samAja khAI jAya che; nItine kAyadAo bhIMsamAM le che; jakhamo sajAethI DuMbhAya che; garIbAIne karaverA khetarI khAya che; buddhi ajJAnanA khAbociyAmAM ja gaLacavAM khAya che, -TUMkamAM duHkha-zAka, bhUkha-tarasa ane kaMgAliyata-gunAkhorInuM kevuM A sabaDatuM khAbociyuM - je pAchuM - mAnava jIvana kahevAya che ! paNa A vicAre ATalethI ja aTakatA nahi. tene A badhA duHkhadariyo zI rIte ocho thaI zake, tene vicAra paNa Avate. huM vadhu zaktimAna hota, to A duHkha ochuM karavA kaMIke prayatna karI zakata. paNa huM koNa chuM ? eka nAnuM sarakho aNu ! mArAthI zuM thaI zake? kAMI ja nahi ! paNa philasUpha haMmezAM mANasane aMtarane jAsUsa heya che. usathI potAnA ziSyanI A AMtarika gaDamathala jhAjho vakhata achatI na rahI. eka vakhata DrinapleIna AvA vicAravamaLe caDI gayo hato, tyAre ja usase tene UdhaDo lIdhe- "alyA mUrakha ! tuM te kaMI AMkho vAparavA lAge che ne kaMI ? paNa sAvadhAna ! tAre to DiyAne prema karavo, eTaluM ja kAma
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 lAphiMga na karavAnuM che. tane bevaDuM sukha maLeluM che. eka to e ke A badhuM ToLuM tAruM moM joI zake che; ane bIjuM e ke, DiyA nathI detI. paNa e sukha upara tAro hakadAvo zuM che ? kazoya nahi! tAruM meM kharekhara joI zakatI keI strI tArI pAsethI cuMbana levAya Icche kharI ? "ane je meM te meLavyuM che, te paNa tAra' kayAM che ? te te kaI agamya rIte saMtAnanA gharamAMthI e mahoruM upADI ANeluM che. ane e mane lIdhe tane paisAne varasAda varase che. eTale maherabAnI karIne saMtoSI rahe; asaMtoSI na bana. tuM je svapnamAM vihare che, e mUrkhAIbharyA che. jo huM kavitAnI bhASAmAM tane ekabe vAta kahuM : DiyAne cha mahinA A kherAka khAvA maLaze, te te tuka bAI jevI paTTI banI raheze. pachI tarata ja tene paraNI leje ane tene chokarAM thavA mAMDaze - eka, be, traNa are DhagalAbaMdha. enuM nAma kharI philasUphI. AsapAsa baccAMkacyAM hevAM e ja A pRthvI uparanuM svarga che. mATe chokarA pedA kara, temane che, temane sApha kara, ane tArI AsapAsa teo hasatAM hasatAM gherAI vaLe, te vAha vAha! je teo raDe kakaLe, te vaLI vadhu vAha vAha ! kAraNa ke, raDavuM eTale jIvatA hovuM. cha mahinAnAM thAya tyAM sudhI temane dhAvatAM joyA kara; eka varasanAM thAya tyAM sudhI ghUMTaNiye sarakatAM joyA kara; be varSanAM thAya eTale temane page cAlatAM joyA kara; paMdara varSe UMcAM vadhelAM joyA kara ane vIsa varSe prema karatAM joyA kara. jene A sukha maLyuM, tene badhuM maLyuM. tethI te huM rIMcha jevo banI rahyo chuM. Izvara jevo kaI kavi nathI; teNe paNa potAnA sAgarIta mojhijhane zuM kahyuM hatuM ? chokarAiyAMvALa thaIne vadhyA kara !" to tuM paNa jAnavara, vadhavA mAMDa!
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ ursasa gvinapleInane sAvadhAna kare che.
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ koTaDI-gADInI bahAra grinapleIna ane AMdhaLI DiyA.
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpattinA mAlika "bAkI, A duniyAne vicAra karIe to te te jevI che tevI che. ane e mATe tArI madadanI tene jarUra nathI. tene tuM vicAra ja na karIza. tArA jevA naTo bIjAe temane jue te mATe sarajAyA che; bIjAone tuM jue te mATe nahi. ane temAMya tArI AsapAsa gherAI rahelA kSitijanI pAra zuM che, te tuM jANe che ? pitAnA adhikArathI - hakadAvAthI jeo sukhI che, tevA leke tyAM che. tuM te akasmAta vaDe sukhI thaI beThA che. sukhanI ekamAtra mAlakI e sukhI lekenI che; tuM to emanA vADAmAM coranI peThe ghUsele ghUsaNakhora che. teo pUche ke, tane sukhI thavAne ze hakaka che ? to tuM zuM javAba ApI zakaze ? temane te jyupiTara, allA, viSNu evA Izvare sukhI thavAne paravAne Apela che. tArI pAse ko paravAne che, vAru ? eTale tuM sukhI lokonI paMcAtamAM paDIza nahi. "ane hakadAvAthI sukhI mANasa eTale keNa, te tuM jANe che ? te "Dhe" kahevAya. je bAraNe thaIne te lekee A jagatamAM praveza karyo che, te bAraNAnI cAvI kevI muzkelImAM temaNe meLavI haze ? lorDa jyAM janme, tyAM janamavuM keTaluM agharuM che? AMdhaLI niyati pAsethI paravAne meLavI, gheDiyAmAMthI ja manuSyanA ane sukhanA mAlika - "lArDa' banIne janamavuM, e kevI moTI bAbata che! TikiTa vecanArane phosalAvI, khelamAM sArAmAM sArI jagA meLavI levI, enA jevI e bAbata nathI. ane lorDa eTale laI ja vaLI ! tene badhuM ja maLe, ane te badhuM ja hoya! te juvAna hoya, to paNa gharaDAne chAje evA hake tene maLe; te gharaDo hoya, to paNa juvAna mANasanI saphaLatAo tene vare; te kAyara hoya to paNa bahAdura mANasone te kamAnDara thAya; ajJAna hoya to ekasapharDa ane kebrijanI upAdhio tene maLe; mUrakha hoya, te kavionI prazaMsA tene maLe, ane kadarUpe hoya, to strIonAM AvakArabharyA madhura smita maLe.
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga meM "laoNrDa leke ja kharA rAjavaMzIo che. are iMgleMDane rAjA paNa laDe ja che- mAtra badhA umarAvomAM prathama. pahelAMnA vakhatamAM rAjAe potAne lorDa ja kahevarAvatA. lorDa leke rAjAnA samovaDiyA che Ama-kene te "hA" kahevAne - kabUla rAkhavAne ja haka che. paNa joI leke to "nA" paNa kahI zake. umarAvo rAjAnuM DokuM paNa kApI nAkhI zake. Ama-le ke kadI nahi. Ama-lokee rAjA cArlsa-pahelAnuM DokuM kApyuM, te rAjA upara humalo nahato, paNa umarAvonA adhikAra upara humalo hatA. tethI teoe kaeNmalanA hADapiMjarane kADhIne phAMsIe caDAvyuM hatuM. laoNrDa leke pAse sarva sattA che. zAthI ? kAraNa ke, teo pAse dhanasaMpatti che. huM mArmaDacaka nAmanA umedavArane ghara-vaidya hatA; te lerDane varase nava lAkha phAMkanI Avaka hatI. tane, babUcaka, enI kalpanA Ave che ? ala linDasenA jaMgalamAMthI cha chokarAMnA eka bApe sasaluM pakaDayuM haze; temaNe ene tarata phAMsIe caDAvI dIdhe hatA. umarAvapaNuM enuM nAma ! umarAvanuM sasaluM IzvaranA mANasa karatAM vadhu che. umarAvo che ; ane ApaNe temane nathI kahIe tethI temanuM zuM bagaDe che ? e umarAvonA vajanathI kaMgAla ToLAM chuMdAI jatAM hoya ane teo cIse pADe tethI zuM ? te te hAthInA paganA vajana sAme iyaLa paNa bUmo pADI zake. eka divasa eka hipopoTemasane meM rAphaDA upara paga mUkIne jato joyo hato. keTalAMya jatuo tenA paga nIce chuMdAI gayAM, paNa tethI zuM ? mAnavajAta paNu chuMdAI jatAM jatuo che. chuMdAI javuM e ja temanA jIvanane kAyade che, vaLI. jagatamAM ghaDAgADIo nAmanI cIja che ja; lorDa leke ghoDAgADImAM ja besavAnA; ane mANaso e gADInAM paiDAM nIce chUMdAvAnA ja. DAhyA mANasa e piDAMthI dUra khasI jAya, e ja tenuM DahApaNa kahevAya.
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 139 saMpattinA mAlika "mane pitAne ApaNe umarAvavarga bahu game che. teo AvA vaibhavazALI ane zaktizALI che, te badala huM temano AbhAra mAnuM chuM. teo na hota, te A duniyAmAM jovA jevuM, vakhANavA jevuM zuM hota ? temaNe baMdhAvelA mahela, temaNe baMdhAvelA killAo, temanAM makAnomAM saMgharAyelAM pustake, temanAM makAnamAM bhegI karelI ajAyabIo, - e badhuM sAmAnya mANasa zI rIte UbhuM karI zakata ? A pRthvIne taddana kaMgALa tuccha banI rahelI joIne Izvare A lorDa loke sarajyA; ane sAbita karyuM ke, potAne paNa sukha-vaibhava-damAma sarjatAM AvaDe che. " ane emanI AsapAsa gheDAM cIMtharAM sarajAya ke UDatAM dekhAya tethI zuM ? badhI ja vastuo sonAnI na banAvI zakAya ne ? A badhA garIbo-kaMgALo che, tethI zuM thayuM ? teo bhegA pisAIne eka umarAvanI saMpatti UbhI kare che je temAMnA keIthI kadI na UbhI thaI zakata. ApaNuM umarAvo e ApaNuM gaurava che. temanA eka ekanA zikArI kUtarAo pAchaLa AkhA rAjyanA raktapittiyAo mATe ke chokarAM mATenI ispitAlo pAchaLa thatA kharca karatAM vadhu kharya thatuM hoya che; tethI zuM? DayUka oNpha lIjha potAnA hajUriyAonI vardI mATe ja varSe pAMca hajAra sonA-gInI kharce che; paNa tethI zuM ? cIMtharAM ane jhUMpaDAMthI ja chavAyelI aphATa duniyA vacce sukha-samRddhinA AvA thoDAka TApuo paNa na hoya, to Izvare sarajelA A mATInA DhagalAmAM bIjuM jovA jevuM zuM che ? "ane bIjAo TADhe mare che ke bhUkhe mare che, tethI paNa zuM bagaDI gayuM ? TADha na hoya to yiA zI rIte AMdhaLI thAta ! ane DiyA AMdhaLI thaI na hota te tane zI rIte tene prema maLavAne hato ? mATe babUcaka, A badhI bAbatomAM tarkabuddhi laDAvavI te nakAmI che, hAnikAraka che. ane A badhA veravikhera thayelA duHkhI
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga mena leke pitAnuM duHkha bhUMkavA mAMDe, te pachI A jagatamAM bIjuM sAMbhaLavAnuMya zuM rahe ? tethI ja Izvara e badhAne mUMgA rahevAnuM pharamAve che, jethI e moTI bUma sAMbhaLIne tenI potAnI nIMda harAmana thaI jAya. mATe huM kahuM chuM ke, Ama-lake ! tame tamArI jIbha pakaDI rAkhe. huM te philasUpha heI UlaTo mArI jIbha e umarAvonI prazaMsA karavAmAM ane temane vakhANavAmAM vAparuM chuM. - "teo cIje upara karaverA nAkhe che, tethI zuM thayuM ? eka pAuMDanI Avaka upara cAra ziliMga vera levAya che, tethI zuM thayuM ? teo e paisAne kevo upayoga kare che ? Izvare jeTalAM jaMgalI prANIo sarajavAM che, te badhAM karatAM judAM prANIo A umarAvoe sarajyAM che. kyAM ? temanI rAjamudrAomAM. ApaNane badhAne te te prANIo kharekhara jIvatAM hoya te bIka lAge; paNa teo te te badhAne sonAmAM kotarI te vaDe potAnI gADIo, bAraNAM, pizAke vagere alaMkata kare che. evA pratApI puruSo e che. ApaNAM rANInuM gharakharca ja varSe sAta lAkha pAuMDa che. ane bIjuM badhuM umerIe te daza lAkha upara jAya. ATalAthI ja tamane AnaMda thato nathI ? te pachI, kALamukhAo, tamane kazI vAtathI AnaMda thavAne ja nahi !" 3 Ama te, zvinapleInane "grIna-bokasanI bahAra pharavA javAnI chUTa hatI; paNa rastAmAM tene cahero maphatamAM joI levA leke TeLe na vaLe, athavA tene cahero roja najare paDatI sastI cIja na banI jAya, te mATe te aMdhArAmAM ja ane Topa nIce sudhI dabAvIne ja nirjana rastAo upara pharavA jato. tene cahero khAsa raMgamaMca upara ja jovA maLavo joIe, evI kALajI rAkhavI Avazyaka hatI.
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpattinA mAlika 141 uparAMta, atyAra sudhI haju "grIna-baeNkasa thiyeTara zaheramAM bahu jatuM nahi. zvinaDeIna 24 varSane thaye tyAM sudhI teNe siMkapisa karatAM moTuM zahera joyuM nahotuM. paNa have tenI kIrti cAre bAju phelAvA lAgI hatI. ane zaheramAM paNa enA caherA viSe vAto thavA lAgI hatI. "aMdhAdhUMdhI para vijaya' e nATaka zaheranAM maMDaLomAM paNa carcAvA lAgyuM hatuM. eTale, eka divasa ursasa bolI UTho : "ApaNe laMDana javuM joIe."
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
_
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ kheha trIjo hasate moe
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
_
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ TeDakasTara vIzI e jamAnAmAM laMDana AgaLa themsa nadI upara eka ja pula hato, ane e pula upara paNa rahevAnAM makAno hatAM. e pulathI laMDana zahera sAuthavarka nAme parA sAthe joDAtuM. e parAnA rastA thesanA kAMkarA-patharAthI ja jaDelA hatA, ane temAM AvelAM DhagalAbaMdha khaDakAyelAM makAne badhAM lAkaDAnAM hatAM. agnideva sahelAIthI potAnuM tAMDava temAM khelI zake. 1666nA varSe e vastu sAbita paNa karI ApI hatI. e parAne cheDe "TAri~-phIlDa" nAme eka jUnI jAgIranuM paDatara bIDa jevuM vizALa medAna hatuM. temAM madArIo, jAdugaro, leka-saMgItakAra, laka-nATayakAra vagerenI maMDaLIo paDAva nAkhatI. pariNAme e bhAga have AvA kAyamanA leka-jalasAonuM sthAna banI rahyo hato. dArUnA mAMDavA jevI keTalIya vIzIo AsapAsa dhIkato dhaMdhe calAvatI hatI. joke, te saumAM sAcA arthamAM musApharone UtaravAnuM sthAna kahI zakAya tevI paNa eka vIzI hatI, jenuM nAma hatuM "TekesTara". tene traNa bhIMtothI gherAyeluM vizALa AMgaNuM paNa hatuM. ane temAM ja gADAM-gADIne pravezavAne daravAjo hato. mANaso te e vIzInA taLa uparanA jAhera oraDAnA ADa-bAraNAmAMthI ja pravezatA; eTale pele daravAje gADAM vagere mATe ja vaparAto. A vIzInA vidhura mAlikanuM nAma nikela hatuM. te bhAre kaMjUsa prakRtine mANasa hatA; tathA kAyadAthI DarIne cAlanAro hatA. 10
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 lAphiMga ane 1704nA 1705mAM pahoMcatA ziyALAnA AkharI bhAgamAM eka sAMje bhAre pavana UpaDyA hatA ane TADha paNa sakhata hatI. te vakhate eka mANasa kesTara vIzInI bhIMtanI bahAranI bAjue thaIne jato hato, te acAnaka thobhI gayo. te mAMNasane pizAka khalAsI je lAgatuM hatuM, paNa rAjadarabArI sTAIla hato ane Ama janatA mATe te sTAIlanI baMdhI na hatI. . te zAthI the hatA ? sAMbhaLavA. te zuM sAMbhaLato hato ? bhIMtanI aMdaranI bAju koI bolatuM hatuM ane sAme jANe meTuM ToLuM bheguM thayuM hoya tevo gaNagaNATa saMbhaLAtA hatA. pele avAja kahetA hataH - "laMDananAM strIpuruSa, huM AvI pahoMce chuM. tame sau aMgrejo che, te badala tamane abhinaMdana ! tame eka mahAna prajA che - are, moTI vastI che. tame mukkAthI je prahAra karI zake che, te tamArI taravAranA ghA karatAM paNa vadhu suMdara hoya che. tamArI bhUkha paNa bahu teja che. tame evI prajA che, je bIjI prajAone ja hajama karI jAya ! - bahu bhavya kAmagIrI kahevAya. tamAruM rAjakAraNa, tamArI philasUphI, vasAhatI saMsthAne, vastIo ane udyogone tamAro vahIvaTa tathA pitAne mATe ThIka gaNAya tevI dhajA bIjane karavAnI tamArI tamannA - e badhuM ane buM ane prazaMsanIya che. huM pite aMgreja paNa nathI ke mANasa paNa nathI. kAraNa huM rIMcha hevAnuM bahumAna dharAvuM chuM. uparAMtamAM huM dAktara chuM, tathA zikSaka chuM. huM be prakAranI vastuo zIkhavuM chuM jANuM chuM te, ane je huM nathI jANatuM te. huM davAo vecuM chuM, paNa vicAro maphatamAM ApI dauM chuM. te najIka Avo ane sAMbhaLe. jJAna tamane AmaMtre che. tamArA kAna ughADo. je tamArA kAna nAnA haze, te temAM thoDuMka satya samAze, je te meTA haze te ghaNuM ghaNuM mUrkhAIe aMdara TharIThAma thaze. mATe dhyAna daIne sAMbhaLo
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ TaeNkeTara vIzI "mAre je sAthI che, te lokone hasAvavAnuM kAma kare che; huM lekene vicAratA karavAnuM kAma karuM chuM. ame baMne eka ja peTImAM rahIe chIe. jyAre loke DemokriTasane pUchatA : "tame zI rIta jANe che ?' tyAre te javAba Apate, "hasuM chuM. ane mane - je leke pUche ke, "tame kema haso che ?" te huM javAba ApuM, kAraNa ke, huM jANuM chuM. huM lekenI bhUla sudhAranAra chuM. tamArI buddhi sApha karI ApavAnuM huM mAthe lauM chuM arthAta tamArI buddhi sApha nathI, ema kahevAne huM dAvo karuM chuM. - "sAcane jUThathI juduM pADI ApuM chuM. tame ghaNI ghaNI bhUlomAM phasAyelA che, huM tamane temAMthI choDAvavA mAguM chuM. keTalA badhA vahemo tame jANo che ! keTalI badhI kheTI mAnyatAo tame dharAve che ! jema ke... ahI ame cAra kalAdharo tamArI samakSa UbhA chIe. pahele huM mAro mitra homa" lauM? te varu che, ane e vastu te haragija chupAvavA mAgatA nathI. tenI sAmuM juo; te gaMbhIra, vidvAna ane DAhyo che. bhagavAne eka vakhata tene yunivarsiTIne DAkTara-DigrIdhArI banAvavA dhAreluM. paraMtu te mATe teNe thoDA bevakUpha hevuM joItuM hatuM. paNa te bevakUpha na hoI teNe e DigrI vinA ja calAvI lIdhuM che. tene koI pUrvagraho nathI ke te bIjAne halakA varganA gaNanAra sUgayo nathI. tene mAdA-varu sAthe vAtacIta karavAne haka che, paNa te avAranavAra koI mAdA-kUtarI sAthe paNa vAtacIta karI le che. te ghUrake paNa che - mANasonI jema; te bhase paNa cheH saMskRtine mAna ApIne. heme e saMpUrNatAnI kakSAe pahoMcele kUtaro ja che. te jIbhathI parasevo kADhe che ane pUMchaDIthI hase che. te namra che tathA mAnava prANIone upayogI thaI paDavAnI vRtti dharAve che. mAre bIjo sAthI tenA ane khAmAM mATe mazahUra che. eka
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 lAkiMga eNna. vakhata cAMciyAoe tene dariyAkinAre tajI dIdho hate. tame tene jeze eTale jarUra vakhANaze. - "mAre trIje sAthI aMdha karI che. paNa AMdhaLApaNuM e enI ekalInI ja khAsiyata che zuM ? ApaNe badhA ja aMdha chIe. kaMjUsa paNa AMdhaLe ja hoya che. te mAtra senuM jue che, paNa saMpatti jeta nathI. uDAu mANasa paNa AMdhaLe che. te mAtra zarUAta jue che paNa aMta jete nathI. vidvAna paNa AMdhaLe che : te pitAnuM ajJAna jeto nathI. pramANika mANasa paNa AMdhaLo che : te durjanatA jotuM nathI. badamAza paNa AMdhaLo cheH te Izvarane joto nathI. Izvara paNa AMdhaLe che. kAraNa ke je divase teNe sRSTi sarjI, tyAre setAna aMdara pesI gayo hato te teNe joyuM nahi. huM pote paNa AMdhaLo chuM. kAraNa ke tame badhA baherA che e joyo vinA bolyA karuM chuM. "sagruhastha ane sannArIo, have khela zarU thAya che ! " pelo khalAsI have tarata aMdara dAkhala thayo ane TikiTa kharIdI prekSakonA ToLAmAM bhaLI gayo. vAcake samajI gayA haze ke, "grIna-bokasa" thiyeTara laMDanamAM AvI pahoMcyuM hatuM. pitAnA khela mATe DasTara vazInuM AMgaNuM ursasane khAsa pasaMda AvI gayuM. eka to e vazI evI jagAe AvelI hatI ke, jyAM koI paNa RtumAM haMmeza khela-tamAzA cAlu ja rahetA; ane te vIzInuM makAna paNa ursasanI "grIna-kasane. vicAra karIne ja jANe banAveluM hatuM ! tenA meTA daravAjAmAM thaI AkhI grIna-besa" sahelAIthI traNa bAju bhItavALA AMgaNAmAM AvI gaI hatI. AgaLane khAlI bhAga,
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ deDakeTara vIzI te piTa kalAsa; vIzInA bhoMyataLanA oraDAnI bArIo, e bAkasa, ane uparanA majalAne kaTherAvALo jharUkhe, e pharsTa klAsa ! prekSake ADa-bAraNAmAM thaI nIcenA oraDAmAM dAkhala thAya. tyAMthI AMgaNAmAM javA mATenA oraDAmAM AgaLa pIpa upara TikiTa ophisa AvelI hatI. keIka vAra phibi TikiTa vecavA bese to ke Ika vAra vinasa. vIzIvALAe prekSakonI sagavaDa mATe bArIoe ane jharUkhAmAM khurazIo goThavI rAkhI hatI. jharUkhAmAM vaccene khAlI AMtaro bAda karatAM, baMne bAjue be paMktimAM daza khurazIo mUkelI hatI; vaccenA AMtarAmAM eka ArAma khurazI tathA vIzInI sArAmAM sArI makhamala maDhelI khurazIo mUkI hatI. e umarAva-varga mATe alaga rakhAyelI khAsa jagA hatI. ursasa ema mAnato hato ke, laMDananAM umarAva varganAM mANaso A khela jovA AvavAnA ja. " paNa khela zarU thatAM mAlUma paDyuM ke, bIjI badhI jagAo bharAI gaI hatI, mAtra umarAva varga mATenuM khAnuM ja khAlI rahyuM hatuM. khela evo te saphaLa nIvaDyo ke, pachI te sAuthavarka paruM lAphiMga maeNna' jevA AvanAra prekSakonAM ToLAMthI ja gAjatuM rahetuM. Tarinsa-phIlDa uparanA bIjA naTa-bhavaiyA vageremAM tarakhATa macI rahyA. grinapleIne ja temanA badhA prekSakone khAI jato ! TArinka philDa upara te vakhate taravAra gaLanArA, aMga vALanArA, strI-khelADIonuM sarakasa, pharatuM prANI-sarakasa, - vagerenA keTalAya khele hatA. paNa grinapleInane "aMdhAdhUMdhI para vijaya" e khela ja saune maoNe caDI gayo. paraMtu e saphaLatA themsa nadI oLaMgIne sAme pAra na pahoMcI. kahe che ke kItine pANI oLaMgatAM vAra lAge che. ekaso trIsa varSa agAu zekasapiyaranI kIti ja igleMDathI phasa pahoMcI nahatI.
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10. lAphiMga mena , ane veTare madada na karI hatate zeksapiyara Aje paNa iMgleMDanI dIvAlamAM ja purAyelo raheta - alabatta, voTarane potAnA e kArya badala pachI ghaNe pastAvo thayo hato e judI vAta ! A khelanI vacce ursasa avAjanI nakala karavAnI pitAnI zaktine paraco Apato. prekSakemAMthI koInA paNa kaMThanI te AbehUba nakala karI batAvata; uparAMta te AkhuM ToLuM bheguM thaIne zerabakera karatuM hoya tevo avAja paNa ekalo kADhI zakato. ane leke tenI e zakti upara ApharIna pikArI jatA. sAthe sAthe te bhASaNo paNa Apato - jeno eka namUne ApaNe hamaNAM ja upara je; te davAo paNa vecato ane mAMdAonA upacAra karato. - sAuthavarka paruM AkhuM tenA khelathI jitAI gayuM. A paraMtu prekSakomAM haju badho nIcalo thara ja Avato hata- AjanI kamANe Aje ja khatama karanAro ! paraMtu e prekSakomAM jarAka UMce, tathA ocho garIba dekhAtA, tathA cIMtharehAla nahi e eka prazaMsaka haMmeza najare paDato. enI bhASA, enI ceSTAo, enI dhakkAmukkI nIcalA tharane ja lAyaka hatAM. paNa navAInI vAta e hatI ke, "lAphiMga mena'nA khelanuM jANe ene vyasana thaI lAgyuM hatuM. alabatta e dareka khelamAM hAjara nahote raheta; paNa jyAre te Avato, tyAre AkhA prekSakasamudAyane e ja ratAM. te ja tALIo pADavAnuM tathA prazaMsAnA pokAra karavAnuM zarU karate, ane tarata AkhuM ToLuM tALIo pADavA lAgIne ke pikAro karIne tene sAtha ApatuM. ursasanA lakSamAM e vAta AvI gaI ane vinapleInanA eka vakhata vIzI-mAlika mAsTara nikolasa usa pAse Ubhe. ke , J , , ,
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ deDakeTara vIzI hato, te vakhate usase e UMce mANasa batAvIne tene pUchyuM, "ene tame oLakho cho ?" "jarUra." "te koNa che ?" " khalAsI." "tenuM nAma ?" gninapleIne vacce ja pUchayuM. "Toma-jima-jeka." pachI vIzImAM pAcho pharato pharato nikolasa gaNagaNe, "e kaI laoNrDa - umarAva nathI, e kevI kamanasIbInI vAta che ? nahi te sau koIne lAbha thaI jAta. AvA khela-tamAzA joyA karavA ane majA karavI e ja tene dhaMdho che !" . alabatta, vIzIvALA sAthe koI kaI vAra thaI jatI AvI ane ATalI vAtacIta sivAya, "grIna-baeNksa thiyeTaravALAM sI. bIjI rIte sauthI alaga ja rahetAM. alabatta sau koI paravArI jatuM, pachI gvinapleIna ekajo AsapAsanA khullA medAnamAM AMTA mAravA ane khullI havA levA nIkaLato khare.
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka jaNanA be zatru, ApasamAM mitra paraMtu "lAphiMga mena'nI saphaLatAthI jemane nukasAna pahoMcavA lAgyuM, te bIjA badhA khela maMDaLIovALA gusse thaI gayA. temane temanA khela baMdha karavAvAre AvI gayA hatA. teo have adekhAI karavA lAgyA, eTaluM ja nahi paNa gvinapleInane kaMIka nukasAna pahoMcADI zakAya tevo rasto vicAravA lAgyA! pahelAM to teoe khela vakhate bUmo pADIne, bakheDA karIne dhAMdhala macAvavA mAMDI. ene kAraNe ursasanAM bhASaNo jema tIvra banatAM gayAM, tema Toma-jima-jaikanA ThoMsA paNa. kAraNa ke, gninapleIna jete ke, pelA leke dhAMdhala zarU karavA jAya, tenI sAthe ja Toma-jima-jeka kAme lAgI jato ane ThoMsA-mukakI-dhakkA vagerethI tarata TeLAmAM zAMti sthApI dete. ursasane paNa Toma-jima-jekanI A madada najare paDyA vinA na rahI; paraMtu ursasanI ToLI jema koInI sAthe bhaLavA tatpara nahotI, tema Toma-jima-jeka paNa sAthI-dostanI ToLI vinAne ekale ja hoI dareka jaNane mitra banavA tatpara hovA chatAM, keIne sobatI banyA vinA, jevo dekhA detA te alopa thaI jato. paraMtu Tema-jima-jakanA ThoMsAmukkIthI pelAonI adekhAI zAMta na paDI. teoe bhegA thaI, sattAvALAone eka phariyAda lakhI mokalI.
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka jaNanA be zatru, ApasamAM mitra 153 sattAvALAone dhA nAkhavAmAM pAdarIo paNa bhaLyA; kAraNa ke, leke pAdarIonA bhASaNamAM jatA paNa ochI thaI gayA hatA? lekene ursasanAM marmALAM vAkyo vadhu gamatAM. pariNAme sAuthavarkanAM pAMca devaLe khAlI ja rahetAM. pAMce devaLanA pAdarIoe laMDananA bizapane phariyAda karI, ane bizape nAmadAra rANIne phariyAda karI. - pelA khela maMDaLIvALAoe pitAnI phariyAdamAM dharmane vacce ANyo hato. teonuM kahevuM hatuM ke, vinapleIna jAdumaMtara ke melI vidyAne jANakAra che, ane ursasa nAstika kAphara che. Ama khela-maMDaLIvALAoe dharmane nAme phariyAda karI, tyAre pAdarIoe polIsa-kAyadAone nAme ! kayA polIsa-kAyadAno bhaMga thato hato, vAru ? A maMDaLImAM varu hatuM e ! iMgleMDamAM varune varatI bahAra karavAmAM AvyuM che. bulaDoga ? bhale rAkho. paNa varu ? haragija nahi. bhasI zakatuM kUtaruM cAle; paNa ghUghavatuM kUtaruM na cAle. "grinapleInane kedamAM pUre ane varune DabbAmAM. nahi te pagapALAonI, vaTemArguonI zI salAmatI ? ursasane vIzIvALA mAraphata A badhI arajIo thayAnI bhALa maLI ane te ciMtAmAM paDI gayA. laMDanamAM AvavAnuM vicAra karavA badala tene pastAvo thavA lAgyo. paraMtu sAuthavarka paruM jyAM sudhI "grIna-kasanI tarapheNamAM hatuM, tyAM sudhI AkhuM iMgleMDa- laMDana, nAmadAra rANa, umarAvanI sabhA, AmanI sabhA, bizapa ane khela-maMDaLIo tenI sAme hoya tethI zuM thaI gayuM ? sthAnika sattAvALA A bAbatamAM upekSAvRtti ja dAkhavatA hatA. ane IMgleMDamAM upekSAbhAva eTale saMrakSaNa ja gaNI levuM. jyAM lagI sare-paragaNune zerIpha na hAle -
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ pat lAphiMga maeNna kAraNa ke sAuthavarka tenI hakUmata heThaLa hatuM-tyAM sudhI ursasa, heme. sau sahIsalAmata hatA. UlaTuM, "grIna-ksa' sAmenA A virodhane kAraNe ja tenI gharAkI vadhI gaI ! "grIna-baeNkasa viruddha arajIo thavA lAgI che evuM jANamAM AvatAM ja lake tene madada karavA taiyAra thaI gayA alabatta, tene gharAkI ApIne ! Ameya je varatanI baMdhI hoya, te vastu tarapha ja lekanI vRtti vadhAre vaLe che; temAM A to eka rIte uparanA vathI - sattAthI thanAra julama kahevAya - eTale "grIna-kasane otha ApIne sattAvALAo sAmeno virodha batAvo, e paNa lekane gamatI vAta. uparAMta eka AnaMdapUrNa sAMja gALavAnI maLe e naphAmAM ! mitra te tamArAM vakhANa karIne thoDA vakhatamAM ja thAkI jAya; paNa duzmana vakhoDavAmAM jhaTa thAke nahi - teo jhaTa cUpa thaI jAya nahi, e ja temane upakAra che - lene teo jAgatA ja rAkhe che ! use gvinapleInane A phariyAdo viSe kazI vAta karI na hatI; tenA manamAM hatuM ke, tene atyArathI nAhaka ciMtAmAM nAkhavAnI jarUra nathI. ane kazuM thavAnuM haze, te potAne pahelethI khabara paDaze ne ? ' paNa eka vakhata khelanI Avaka gaNAtI hatI, te vakhate nIce gabaDI gayelo phAdhiMga upADIne hAthamAM rAkhI gvinapleIna jevA lAgyo. te beH A phAdhara pote lekonI kaMgAliyatanuM pratIka che; paNa tenI upara je chApa che, te rANI enanI AkRti rAja sattAnA binakamAInA vaiibhavanuM pratIka che. vIzIvALA nikolasanI hAjarImAM belAyelA A zabda, phibi ane vinasa mAraphate ursasa
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka jaNanA be za; ApasamAM mitra 15 pAse pahoMcyA. te coMkyo ? A to rAjadvArI zabdo kahevAya. teNe vinapleInane UdhaDo lIdhe ? "tAruM DAcuM ja saMbhALyA kara. moTerAMo mATe eka niyama: cheH kazuM kAma na karavuM; ane nIcalA varga mATe eka niyama che : kazuM bolavuM nahi. garIba lokone eka ja mitra cheH cupakIdI, teo eka ja zabda marajImAM Ave teTala bolI zake - "hA.: kabUla karavuM ane maMjUra rAkhavuM, eTalo ja ekamAtra haka teone che. moTA mANaso, temane game te, ApaNane phaTakArI zake; meM paNa mArA divasomAM khUba mAra khAdho che; e teone adhikAra che. ane ApaNuM hADakAM bhAMgavAthI temanA gauravane jarAya AMca, AvatI nathI. ApaNe to rAjadaMDanI bhakti karavI joIe, kAraNa ke sau seTIomAM te zreSTha che. moTerAono Adara-satkAra. karavo ane temanA pratye namrabhAva rAkhavo, enuM nAma ja DahApaNa. rAjAnuM apamAna karanAra, siMhanI yALa kApavA janAra chokarI jeTaluM ja jokhama kheDI rahyA che. jarA gaMbhIra thA. A dezamAM rAjAe che ane kAyadA che, eTaluM yAda rAkha. traNa varSa nAnuM eka jhADavuM kApanArane ahIM phAMsI thAya che. nAstika bhAvathI sogaMda khAnAranA pagane heDamAM nAkhavAmAM Ave che. dArUDiyAne UMdhA pIpamAM ghAlI, mathALe tenA mAthA jeTaluM kANuM pADI tenuM mAthuM tathA bAjumAM be kANAM pADI tenA hAtha bahAra kADhavAmAM Ave che, jethI te sUI zake nahi. vesTaminsTara holamAM je mArAmArI kare, tene, AjIvana keda ane tenI milakata japta ! rAjAjInA mahelamAM je mArAmArI kare, tene jamaNe hAtha kApI nAkhavAmAM Ave. bizapanI adAlatamAM nAstikatA sAbita karAya, to tamane jIvatA bALI mUke. Agale divase AmanI sabhAmAM bhASaNa karanArAonAM nAma chApavAnI dhaSTatA batAvavA badala Deniyala Dephe nAmanA badamAzanA hAthapaga 1702mAM pilarI upara jaDI devAmAM AvyA hatA nAmadAra.
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 lAphiMga mena rANIjI pratye badamAzI dAkhavanAranAM AMtaraDAM jIvatAjIvata kADhI te vaDe tenA gAlane tamAca mAravAmAM Ave che. te sadAcaraNa ane nyAyanA A siddhAMto tArA khAlI mAthAmAM ja bharI rAkha. huM eka paNa zabda meMmAMthI kADhato nathI, ane jarAka aMdezA jevuM lAge ke bhAgI jAuM chuM: bahAdurInuM A daSTAMta najara sAme rAkhaje. bahAdurInI bAbatomAM paMkhIonuM anukaraNa karavuM, ane gapasapanI bAbatamAM mAchalAMnuM." ATalo upadeza ApyA bAda paNa keTalAya divasa sudhI ursasanA mananI ciMtA dUra na thaI. joke keTalAMya aThavADiyAM sudhI kaMI na banyuM, eTale tene zvAsa kaMIka heTho beTho khare. paNa eTalAmAM eka divasa kALAM kapaDAM paherela ane hAthamAM lekhaMDanI chaDIvALe eka mANasa medAnamAM dAkhala thatA ursasanA jovAmAM Avyo. ursasa tene joIne pagathI mAthA sudhI kaMpI UDayo. teNe tarata vinapleInane bolAvIne e mANasa batAvyo tathA pUchayuM - "je mANasa keNa che te jANe che ?" "nA." "te "vApenaTeka" che." vApenaTeka eTale ?" "eTale bahu bIvA jevA asara. tenA hAthamAM zuM che te joyuM ?" "tenA hAthamAM zuM che ?" "lokhaMDanuM hathiyAra che. tenA vaDe te jene aDe, teNe tenI pAchaLa pAchaLa javuM joIe." . " kyAM ?" "te laI jAya tyAM."
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ navI navAI! "te kyAM laI jAya che te pUchavAnuM paNa nahi, ane teNe kahevAnuM paNa nahi ?" nA; ane tame na jAo to phAMsInI sajA !" paNa theDI vAra bArIethI joI rahyA bAda ursasa belyA, "bhagavAnanI dayA che, te ApaNA tarapha na Avyo ane AgaLa cAlyA gaye.'' navI navAI! eka divasa navI navAIne banAva banya. roja vIzIvALAne taDAko paDyA karato ? te ane tene nokara gharAkone pyAlA bharI ApIne thAkatA. "grIna-bokasa' AgaLa tathA bArIomAM ne jharUkhAnI baMne bAjue prekSakonI bhIDa haMmeza UbharAI jatI. khela zarU thAya tyAre paga mUkavAnI jagA bAkI na rahe. paraMtu pelI umarAva mATenI besa haMmeza khAlI ja rahetI. thiyeTaranI badhI jagAo chalakAI jatI -e eka jagA sivAya ! paNa eka sAMje koIka tyAM AvyuM hatuM. zanivArano divasa hato. ane aMgreja le che te divase mA karavA ghAMghA thaI jAya che, kAraNa ke, ravivArane divasa temane mATe kaMTALAbharyo - khAlI banI jato hoya che. khela zarU thavAne thayuM ane ursasa, hema ane vinapleIna raMgamaMca upara khelane sUtrapAtra karavA AvyA. usase prekSake upara
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ lagi mena jira nAkhI. tarata ja te coMkA. kAraNa ke, umarAvo mATenI pelI khAlI rahelI jagA Aje khAlI na hatI ! beksanI vacce ArAma khurazI upara eka bAju beThI hatI. , keTalAMka mANase potAnI AsapAsa teja phekatAM hoya che. DiyAnI peThe A bAnuM paNa teja pheMkatI hatI, paNa kAMI judI jAtanuM. DiyA phIkAza upara hatI, tyAre A gulagulAbI hatI. DiyA : jANe upAnuM prAgaTaya, tyAre A bAnuM sIdhe aruNodaya ! DiyA suMdara hatI, tyAre A bhavya ! DiyA nirdoSatA, mugdhatA ane bhalamanasAI pragaTAvatI, tyAre A bAnuM kadI zaramane lAla raMga dhAraNa karI zake, ema lAge ja nahi. tene pratApa jANe e baeNkasamAMthI bahAra UbharAte hate. nIcenuM AkhuM prekSakamaMDaLa te prakAza AgaLa jANe aMdhArAmAM gaLacavAM khAtuM hatuM. dareka jaNanI AMkha tenA tarapha ja hatI. Toma-jima-jaMka Aje ToLAmAM hAjara hatA. paraMtu te Aje citarapha nI jhAMkhapamAM jANe dabAI gaye hato. , pelI bAnu bhale kaI bhavya svapna jevI lAgatI hoya, paNa te sadehe mojUda hatI emAM zaMkA na hatI; ane zarUAtane ghaNo vakhata te ja badhAnuM lakSa kheMcI rahI hatI. te strI hatI e to nakkI hatuM, paraMtu vadhAre paDatA strItvavALI. UMcI, daDha, sughaDa evI te, pitAnA zarIrane jeTale bhAga batAvI zakAya teTalo phikara vinA batAvatI beThI hatI. tenA kAnamAM moTAM motInAM laTakaNiyAM hatAM, temAM suMdara rane jhabUkatAM hatAM. tene uparane pozAka siyAmamasalinane ane jarIbharela hato. te divasomAM te pizAkanI kiMmata cha krAuna thatI. tenA karacalIdAra kabA upara hIrAno broca hatA. TUMkamAM hIrA-motI-mANeka vagere jyAM paherAya tyAM paherelAM hatAM. caherA upara, gaLA upara, hAtha upara jeTalA suMdara raMgarogAna * * , - 1
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ navI navAI! thaI zake teTalA karavAmAM AvyA hatAM. te suMdara hatI, suMdara dekhAvA mAgatI hatI, ane hiMsaka kahI zakAya teTalI hade suMdara dekhAtI hatI. vileIne paNa te suMdarIne joI - e strI, sau upara gherAI vaLelA mahAsvapnanI jema dekhanAramAtrane TiMga karI rahI. e tAkAta kaI ane khA sauMdaryanI ja hoI zake. garIba mANasenA paisAmAMthI traNa karoDa jeTalI rakama dara varSe jenI saudarya-javALA saLagatI rAkhavA homAtI rahetI hoya, tevI sauMdaryarANI e tAkAta na dharAve, to bIjuM zuM thAya ? - e strInI pAchaLa vAmaNu kadane eka hajUriye, makhamalanA bhavya pizAkamAM Ubhe hato. AvA hajUriyA umarAvanA vyaktitvanA eka aMga rUpa ja hoya che. A strIe game teTalI asara ahIM pADI dIdhI haze, paNa nATakanA chellA dazyamAM jyAre vinapleIne pitAnA hasatA mukha sAthe dekhA dIdhI, tyAre saunA upara je asara thaI, te Aje vizeSa ceTadAra banI hatI. jANe pelI bAnunI asara A asaramAM bhaLI gaI na hoya ! Akhe prekSakasamudAya tarata peTa dabAvI dabAvIne hasavA lAgI gayo. kAraNa ke, gninapleInane cahero paNa alaukika tAkAta dharAvato hato. mAtra pelI bAnu ArasanI mUrti samAna besI rahI. te A vakhate paNa na hatI. khela pUro thayo eTale usase jyAre vakaro gaNavA thelI ThAlavI, tyAre temAMthI eka speniza sonAmahera tarata upara camakI AvI. ursasa jANuM gayo ke, e sonAmahera pelI bAnunI ja haze.
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAphiMga na paNa eTalAmAM te vIzIvALo nikelasa tarata hAMphaLAphAMphaLA tyAM Avyo. teNe "grIna-sInI bArI ughADI, vIzInA AMgaNAmAMthI nIkaLatI pelI bAnunI gheDAgADI usane batAvI. ghoDAgADI upara ATha sTrobarInAM pAna vacce rAjamugaTanI sonerI mudrA spaSTa dekhAtI hatI. ursasa tarata bolI UThayoH "te te te kaI umarAvajAdI nahi paNa rAjavaMzI Dacesa hoya ema lAge che." DI vAramAM kayagADI daravAjA bahAra nIkaLI gaI. vIzIvALA nikolase te bAnune gheDAgADImAM besavA jatI vakhate najIkathI joyelI hoI, te chUTI jIbhe tenA sauMdaryanAM ane vibhavanI dareka vigatanAM vakhANa karavA lAgI gayo. vuinaleIna cUpa rahyo. DiyA sAMbhaLI rahI. chevaTe vIzIvALAe umeryuM, "navAInI vAta to e che ke, e gADImAM te ekalI ja na gaI; sAthe bIjuM eka jaNa paNa besI gayuM. te koNa hatuM te kalpI zake che ?" "rAjAjI pote ja haze," usase javAba Apyo. paNa IMgleMDamAM atyAre koI rAjA nathI; mAtra rANIjI ja che. te pachI e kecamAM koNa beThuM haze, ka jouM !" te te indrarAja jyupiTara pite AvyA haze," ursase umeryuM. vIzIvALAe kahyuM, "bIjuM kaI nahi, paNa Tama-jima-jeka !" Toma-jima-jaika ?" zvinapleIne atyAra sudhI belyo nahato, te bolI UThyo. badhAM cUpa thaIne UbhAM rahyA te daramyAna DiyA gaNagaNI ? "e strIne ahIM AvatI rokI na zakAya ? "
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ navI navAI! paNa e bAnu pharIthI pAchI na AvI. bhale khelamAM te pAchI na AvI, paNa zvinapleInanA manamAM te te vaLI vaLIne AvyA karavA lAgI. jiMdagImAM pahelI vAra teNe eka "strI' joI hatI. ane te tenuM ciMtana karavA ja lAgI gayeH evuM ciMtana je ApaNI marajI vinA ja ApaNuM upara caDI bese che. e ciMtana bahu bhayaMkara cIja che. jheranI peThe te phelAI jAya che, ane dhumADAnI peThe te khUNekhAMcare bharAI jAya che. e ciMtana vaDe ApaNe ApaghAta karI zakIe. duSTa vicAranuM ciMtana kharekhara AtmA mATe ApadhAta barAbara ja che. te tamane AkarSe che, dhamakAve che, prere che, vIMTaLAI vaLe che ane tamane tenA sAgarIta banAvI mUke che. aMtarAtmA upara te je karAmata ajamAve che, temAMthI adhIno bhAra te tamArA upara nAkhe che. te jAdumaMtranI peThe tamane mUDha banAvI de che, ane pachI tamane bhraSTa kare che. e vastu jugAra jevI ja che. tame bheLA zikAranI peThe zarUAta karo che, ane chevaTe eka Thaga banI rahI che. gvinapleIne atyAra sudhI strI dekhI ja na hatI. AmajanatAnI badhI strIomAM strIne ochA teNe je hato, tema ja DiyAmAM teNe strIno AtmA je hato. paNa sthULa vAstavika strI teNe A pahelI vAra ja joI hatI. jIvatI garama cAmaDI, tenI nIce dhasamasATa vahetuM kAmanAbharyuM lohI, ArasapahANanA pUtaLA jevI cakkasa rUparekhA ane chatAM pAchI mojAMnI peThe kaMpatI ! tumAkhIbharyo nizcala cahero - je AkarSe ane chatAM manAI pharamAve ! aMdaranI jussAdAra zRMgArikatAne vyakta karato bAhya zobhA zaNagAra ! pitAnA bhakto mATe talasatI hoya tema dekhAya, chatAM saune eka hAtha dUra ja rAkhe ! naryuM sthaLa 11
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga meM zarIra ane chatAM koI vicitra agamyatA-gUDhatAH ekI sAthe moha upajAve ane sAthe sAthe narakanI sajAnI jhAMkhI karAve ! indri mATe mahAbheganI khAtarI, paNa manane mATe evI ja kAramI dhamakI! ekI sAthe kAmanA ane bhayanuM mizraNa ! zRMgArikatAnI e gUDha mohakatA gvinapleIna AgaLa hamaNAM ja pragaTa thaI hatI. paNa kyAM ? ke tene mATe aprApya evA sthaLe - cheka anullaMdhanIya aMtare. " tenI pAse pavitra pAvanakArI strI-AtmA mejUda hatoH DiyA. paraMtu bhAgya evuM strI zarIra teNe hamaNAM ja joyuM hatuM. paraMtu te strI tene mATe A lekanI vastu na hatI ! te eka Dacesa hatI. ane sAmAnya Dacesa karatAMya kadAca vadhu, ema use hamaNAM ja kahyuM hatuM. te zuM vinapleIna have e ajJAta durlabha strI viSe svapna sevavAnI ane jhaMkhanA karyA karavAnI mUrkhAI karavAnuM hatuM ? ursase A ardha-daivI, ardha-rAjavaMzI umarAvarga viSe kahelI vAto vinapleIne yAda karavA mAMDI. te divase to ursasanI vAto tene prayojanahIna kevaLa bhATAIpa lAgI hatI, paraMtu have te badhI vAto tene ciMtananA muddA pUrA pADavA lAgI. pilI strI ra vargonI upara capasIne beThelA uparanA varganI hatI; ane pote te nIcalA vargonoya nahotoH pite to nIcalA vargonA Azrita evA vasavAyA jevA bhADabhavaiyA vargana hato tene Aje pahelI vAra potAnI hINapatabharI sthiti pratye trAsa chUTavA lAgyo. ursase umarAva lene killAo, mahela, temAMnAM maneraMjananAM sthAne, e badhAnI kiMmata vagerenI karelI vAto te vicAravA lAge. eTalI badhI saMpatti, eTalI badhI sattA, eTalo badhe vaibhava, eTale badho kharca karanAra e varganI pratApitA tenA
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMtarane kIDAnI peThe karavA lAgI. Avo sattAzALA-vaibhavazALI * vaga heva e tene AbhAsa - duHvapna jevuM lAgavA mAMDyuM. te leke kharekhara ApaNA jevA ja lehI-mAMsanA banelA mANase che e vastu tene zaMkApaDatI lAgavA mAMDI. paNa jema jema tene e strInI ane pitAnI vaccenuM aMtara anulaMghanIya dekhAvA mAMDyuM, tema tema navAInI vAta che ke, tenA aMtarane te strI mATeno talapATa vadhavA lAge - asahya banI rahyA. tenI taddana najIka, tenA hAthamAM ja eka vAstavika strI hatI -- DiyA. paNa te kevaLa AtmArUpa hatI. tyAre aprApya ane dUra-sudUranA AdarzarUpa je strI dekhAtI hatI, te hADamAMsanI banelI hatI! + A paraMtu, jema jema e strI tenA aMtara para kabajo jamAvatI gaI, tema tema te strIne pharI najare jovAnuM ja tene mATe azakaya banI rahyuM. kAraNuM ke, te strI pharIthI khela jevA AvI ja na ha. te pachI eka vakhata svapnanI peThe najare paDI gayelI e strIe AbhAsa, tenI dhakhaNAmAM paDavuM, e te kevI mUrkhatA ? tArAe sAme prazaMsAnI - premanI najare tame joI zake? kAraNa ke te pharIthI dekhAya ja che - kAyamI che. paraMtu vIjaLInA camakArA sAthe tame premamAM paDI zake bhalA ? vinaleInanI to rAte UMdha paNa harAma thaI gaI; ane divase kAmakAjamAM mana lagADavAne game teTalo prayatna te kare, chatAM tenuM mana vaLI vaLIne pilInA ciMtanamAM ja lAgI jatuM. A ghamasANa ghaNe vakhata cAlyuM. ursasane ke DiyAne e aMge kazuM kahIne manane bhAra khAlI karAya tema nahoto-kAraNa ke pite te bene kazeka bhAre aparAdha karI rahyo che, ema tene lAgatuM ja hatuM.
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 lAkiMga mena paraMtu acAnaka, aMdhakArane parAjaya thayo. vinapleInanA manamAMthI e ajANa strInuM ciMtana haTI gayuM. kadAca AtmasaMrakSaNanI ja keI gUDha mAnasika prakriyA haze. alabatta, DiyAne te A AkhA gALA daramyAna eka kSaNa bhUlyA nahato ja. tene jANe mAtra tAva ja caDyA hatA, ane te dUra thayo eTale DiyA ApoApa AgaLa AvIne UbhI rahI. DiyAnI chabI tenA aMtaramAM kSaNavAra paNa khaMDita thaI hatI, evuM kaI zvinahoInane kahe, to paNa te mAne nahi, A baMne AtmAonA abhedane bhayamAM-jokhamamAM mUkanAra bhUtAveza ekabe aThavADiyAmAM dUra thaI gaye. Dacesa paNa pharI khela jovA pAchI AvI nahotI. paraMtu sAthe sAthe bIjo cahero paNa tyAM dekhAtA alopa thaI gaye hatoH Tema-jima-jekane. usanA manamAM e mudde vAraMvAra ghoLAvA lAge. je divase pelI DacesanI ghoDAgADImAM besIne te cAlyo gayo, tyArathI ja Toma-jima-jaka AvatuM baMdha thayuM hatuM. pele vIzIvALe paNa e bInAthI mUMjhavaNamAM paDayA hatA. teNe eka divasa ursasane pUchayuM, "hamaNAM te Toma-jima-jaika jovAmAM nathI Avato, e khabara che ?" "he ? mArA khyAlamAM e vAta nahotI AvI." ursase ema ne ema javAba ApI dIdhA. nikelase jyArathI Tama-jimajekane pelI Dacesa sAthe saMbaMdha tene batAvyuM hatuM, tyArathI te e muddAne tenI sAthe carcavA mAgato nahato. kAraNa ke e badhI moTA lekanI vAta karavI, e ja jokhamamAM UtaravA jevuM thaI jAya. joke, tene pitAne pitAnA kadaradAna Toma-jima-jakanI gerahAjarI sAlatI te hatI ja,
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ teDuM zvinaleIna ane DiyAnA sukhane yAle have abAdhitapaNe chalakAI rahyo hato. paraMtu sukha e pyAlAnI vastu nathI ! te te mahAsAgara che. tene bharatIoTa hoya che. tethI je kSaNa tame sukhanI parAkASThAnI mAnatA he che, te kSaNa ja eTanI zarUAtanI hoya che. zvinaleIna ane DiyA ekabIjAmAM baMdhAyelAM hatAM ane ekabIjAne AdhAre jIvatAM hatAM. eka sAMje vinapleIna khela pUre thayA bAda sukhathI UbharAtA aMtare bahAra khullAmAM pharavA nIkaLyo hato. tArAnA prakAzamAM rAtri ajavALI banI rahI hatI. cAre bAju leke UMghI gayA hatA, ane TeDakaeNsTara vizInA dIvA sivAya AjubAju kayAMya ekeya dIvo saLagato dekhAto na hato. acAnaka vinapleIna DiyA viSe vicAra karavA lAge. paNa Aje DiyA viSe tene judI rIte vicAra AvavA lAgyA. eka pati tarIke Ave tevA. pelI adazya rekhA, jenI A pAra kuMvArikA hoya che ane pelI pAra paranI hoya che, te rekhA te oLaMgI rahyA hato. te acAnaka puruSa banI gayo hato. tame game tevA apArthiva premathI bharelA he, chatAM tamArI e azarIrI pUjAnI vacce acAnaka skUla zarIra AvIne UbhuM rahyA vagara rahe nahi. zvinapleInanA manamAM strInA sthUla zarIranI kAmanA jAgI UThI. DiyAnA zarIrane pratyakSa jotAM teNe kadI AvI kAmanA anubhavI na hatI.
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga mene tene varatuhIna sUkSma premathI saMtoSa na rahyo. tene garamAgarama lehathI dhabakatI cAmaDI, vIjaLIbharyuM cuMbana, chUTA thayelA deza ane radhUla zarIranI bhIMsavALuM AliMgana jANe joItuM hatuM. mAtra AdarzarUpa - sUkrama havAI varatu have tene jANe trAsarUpa lAgavA mAMDI. premamAM svargIyatA - divyatAne bhAra vadhI ja, e jANe agni upara dUdhananuM AvaraNa vadhI javA barAbara che. jvALA tethI dabAI jAya. tene strI joItI hatI, je saMtAnane janma ApanArI mA bane, bhautika dUdha pAnArI dhAva bane, je vaMzaparaMparAne laMbAvanArA pavitra garbhAzayarUpa hoya, akhUTa rastanya pAnAra ratanavALI hoya, navI janmanArI duniyAnuM pAraNuM jhulAvanArI hoya. * DiyA atyAra sudhI vinapleInane mATe bhautika - zArIrika kalpanAothI para varatu hatI. atyAre te jaMgalI banIne, DiyAne AkAzamAMthI utArI pitAnI sAthe nIce lAvavA mAgato hate - tene nIce AvelI jevA IcchatA hatA ane pitAnI marajI mujaba DiyA pitAnI sAthe dharAzAyI banavA kabUla thAya, ema paNa te icchatA hatA. - te vacce vacce yiA mATe AvA vicAra karavA badala zaramAvA lA. jaNe DiyA tenA AvA vicArothI apavitra banI jatI na hoya! paNa vaLI vaLIne pelA ja vicAro tenA cittamAM ghUmarI khAyA karatA hatA. - puruSa strInA AtmAne kedI bane che; tenA zarIrane paNa - ane vadhu te tenA zarIrane. strI kevaLa AtmArUpa rahe tyAM sudhI te prema-devI che; zarIrarUpa bane tyAre preyasI: vinapleInane paNa have patnI joItI hatI. AtmA tema ja zarIra ! - *
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ atyAre tene koI e je hota, te ema ja kaheta ke, kaI dArUDiye lathaDiyAM khAya che. te dhIme pagale, nIce mAthe, DAbo hAtha pITha pAchaLa jamaNA hAthamAM rAkhI, khullI AMgaLIo sAthe pharato hato. acAnaka tenI AMgaLIomAM kazuM khosavAmAM AvyuM hoya ema tene lAgyuM. teNe cekIne pAchA pharIne joyuM. tenA hAthamAM eka kAgaLa mUkavAmAM Avyo hato ane eka mANasa sAme Ubho hato. pale mANasa bilADInI peThe dhImethI Avyo hato, ane pelo kAgaLa tenA hAthamAM teNe mUkI dIdho hato. te kAgaLa eka patra hate. vinapleIna pelA mANasane oLakhI gayo. te pelI Dacesane vAmaNe hajUriyo hato ! | vinapleIna kaMI bolavA jAya te pahelAM e chokaraDA jevo hajUriye, bALaka jevA - strI jevA avAje bolI UThayoH 3 " kAle, A vakhate huM laMDana brijane cheDe Ubho rahIzatamane laI javA mATe. " " kyAM ?" "jyAM tamArI apekSA rakhAtI haze. " vinapleIne pelA patra tarapha najara nAkhI, ane mAthuM UMcuM karyuM tyAre pele hajUriye tyAM na hatA. tarata zvinapleIna vIzInA bAraNu tarapha do, tenA ardha udhAMDA bAraNAmAMthI phAnasane je prakAza Avato hato, temAM teNe pele kAgaLa sela ughADIne vAM. .
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAkiMga maeNna tuM bhAre vidrupa che, huM sauMdaryavatI chuM. tuM tuccha khelADI che, huM Dacesa chuM. huM prathama keTInI chuM, tuM cheka chellI keTIne. huM tane IcchuM chuM - huM tane cAhuM chuM. jarUra Avaje." keTalAka taNakhA bhayaMkara hoya che! aMdhakArane bhAgye vIMdhI zake tevA keTalAka taNakhA bhayaMkara dhaDAkAvALA AkhA vALAmukhIne pragaTAvI zaMka. gvinapleIne e kAgaLa pharI pharIne vAMcyuM. "tane cAhuM chuM" e zabdo tenA mAthAmAM dhamadhamavA lAgyA. eka pachI eka ema keTalAya bhaya tenA manamAM dhasI AvyA. eka to e ke, pote gAMDo thaI gayo che ke zuM, e jAtane; paNa bIje e ke, pite gAMDo nathI ke UMdhamAM nathI e jAtane ! tenA hAthamAM pelo patra nahote zuM ? uparAMta, te kAnA taraphathI Avyo che, e paNa te nathI samaye zuM ? teNe te kAgaLa pharI vAMcyaH eka strI tenI IcchA karatI hatI! ane te paNa evI strI ke je tene vi5 cahere joI gayelI che - AMdhaLI nathI, ke ajANa nathI. - A badhAne zuM artha ? strI -ane mahAsauMdaryavatI strI vaDe IcchAvuM ! kevA bhayaMkara vijayanI vAta ! ane tarata te strI mATenI dhakhaNa jene gvinapleIne pitAnA aMtaramAMthI alopa thaI gayelI mAnato hato, te pharIthI bhabhUkI UThI. * paNa e strI jene te alaukika mAnato hato, te pitAnI jAtane prema karavA game tene apI kalaMkita karatI hatI ? ane te paNa zvinapleIna jevAne! nA, nA. evA lekone pApane kAdava kharaDI zake ja nahi. teo te potAnA bhavya prakAzamAM jhaLahaLatAM ja rahe. evI devIo pite zuM karI rahI che, tenI temane khabara hoya ja
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMdhAruM-kALuM karma temanAthI thAya ja nahi. A te e mahAdevInuM tenA jevA tuccha mANasane varadAna che! ane deva kadI tuccha manuSyane varadAna ApavAthI hINo bane ? haragija nahi. tene pitAnA ucca vargamAMthI deva jevA laoNDa umarAvo joIe teTalA maLe! ene AvA vidrupa bhAMDaviyAnI IcchA zA mATe karavI paDe ? tene patranA pelA zabdo yAda AvyA-" tuM bhAre vidrapa che.. huM tane cAhuM chuM." tene lAgyuM ke pote vidra patAnI bAbatamAM alaukika che, tethI ja suMdaratAnI bAbatamAM alaukika evI A ramaNI tene vAMchI rahI che-vAMchavA yogya mAnI rahI che ! e suMdarIe kayAM trAjavAMmAM kyA tolathI potAnA premane to haze, vAra ? paNa e strI koNa che? tene viSe te kazuM ja jANato nathI. - te eka Dacesa che, eTaluM ja te jANe che. te mahA suMdara che, ati tavaMgara che, e paNa te jANe che. ane e bAbatonI jema evuM paNa te jANe che ke, e tene cAhe che. te tenuM pada jANato hato, paNa nAma jANato nahoto. te tenA vicAra jANato hato, paNa tenuM jIvana jANato nahato. te paraNelI hatI ? ekalI hatI ? vidhavA hatI ? mukta hatI ? tene kaI pharajo-niyaMtraNa haze ke nahi ? tenA kuLanAM-tenA kuTuMbanAM ? A ucca vargomAM prema-zauryane zuM artha thAya che, tathA pahelAM bhakSI khAdhelAM premIonAM hADakAMthI A ati ucca sthAne virAjatI strIonI AsapAsanI khINo keTalI UbharAtI hoya che, tenI zvinapleInane bicArAne kyAM kazI khabara hatI ? uparAMta, mAtra kaMTALe dUra karavAnA upAya tarIke ja A badhI strIo kevA kevA akhatarA karatI hoya che, tenI paNa te bicArAne kayAM khabara hatI ?
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAkiMga eNna - zvinapleIna have dvidhAmAM paDI gayo. teNe tyAM javuM ? tenuM sthULa zarIra pokAravA lAgyuM : "nA !" te pitAnA aMtarane vAraMvAra e ja pUchavA lAge. paNa jyAM kartavyamArga spaSTa ja hoya che, tyAM potAnA aMtarane pUchavA javuM, e te agAuthI hArI javA jevuM ja che. eka vAta ahIM noMdhatA jaIe. vyabhicAra athavA vezyApaNuMe vastu vrinapleInanI kalpanAmAM ja na hatI. koI paNa strI ane teya AvI pratApI -- bhavya - suMdara strI kevaLa pitAnI skUla iMdriyonI tRpti khAtara ja-maja khAtara - koI puruSa upara vyabhicAranI rIte potAne prema ThAlave, e tenI kalpanAmAM ja AvI zakatuM nahotuM. e apsarAne raDyUla bAju jANe te joI zakatA ja nahoto. - rAtanA be vAgI gayA hatA : ane te haju ghara tarapha pAcho pharyo nahoto. * teNe have pelo patra potAnA khirasAmAM mUkayo. ane te vIzI tarapha pAcho pharyo. vIzIne nokara tenA AvavAnI rAha joI bAraNuM saheja ADuM karI, Tebala upara ja ADo paDyo hato ane UMghI gaye hatA. vuinaleIne tene uThADo nahi; paNa bAraNAne aMdarathI AgaLA bhiDAvI dIdhA. pachI vIzInA phAnasamAMthI mINabattI saLagAvI laI, te "grIna-bekasa' tarapha gayo. aMdaranI pelI jUnI gADImAM pitAnI pathArImAM jaI, mINabatta olavI nAkhI, te rAI gayo. te pahelAM teNe UMghatA ursasa tarapha najara nAkhI lIdhI hatI. te sUto kharo, paNa UMghI zakyo nahi. tene magajamAM ghamasANa macI rahyuM hatuM. savAra thatAM ursasa UTho, te teNe joyuM; paNa te AMkhe bhIMcI paDI rahyA. .
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ teDuM thoDI vAra bAda eka madhura avAja saMbhaLAyo, "zvinapleIna, haju UMgho cho ke ?" e DiyA hatI. tarata 4inapleIna beTho thaI gayo. tenA nirdoSa madhura smitane jotAMveta zvinapleInane kAma javara dUra thaI gayo. te pote aMdha ra-khINa banI gayo hato, paNa prakAzarUpa DiyA tenI aMdhArI khINa ujALavA AvI pahoMcI hatI. ane prakAza AvatAM ja aMdhAruM tenA badhA ghera gATALA sAthe kevuM alopa thaI jAya che ! te badhAnI kALAzane kaze DAgha paNa pAchaLa bAkI raheto nathI. nAstAno vakhata thayo hovAthI DiyA vuinaleInane teDavA AvI hatI. A "grIna-baka"mAM te dekhatA mANasanI peThe ja aTakaLathI badhe sahelAIthI pharI zakatI hatI. gninapleIne pile kAgaLa cAnA vAsaNa nIce saLagatI AgamAM bALI nAkhyo. tenI dhUNIthI DiyAne chIMka AvI; te bolI, "zuM hatuM ?" " kAMI nahi," zvinapleIne javAba Apyo. ' " e kAgaLa enA zarIra uparathI dUra thaye eTale gninapleIna pitAnA badhA doSathI mukta thaye heya tema haLavo banI rahyA. nAtA vakhate vAta cAlavA mAMDI. gvinapleI ne kahyuM, " jeje DiyA, cA bahu garama che; ekadama pIvA na mAMDatI." - " to tame mArA pyAlA upara phUMka mArIne !' ' : "vAha, Aje tuM keTalI badhI suMdara dekhAya che !" . ' , paNa sAMbhaLe to kharA, Aje savAre jANe keTakeTalI vAto mAre tamane kahevI che. " . . . . . . . . .
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga maeNna " kahI nAkhane !" "huM tamane cAhuM chuM." "huM tane pUjuM chuM." "khelamAM jyAre huM tamArA mAthA upara hAtha mUkuM chuM, tyAre mane keTale badhA AnaMda thAya che ! jANe AkhI duniyAmAM mAre je vastune AdhAra che te A rahyA - tame pote ja !" "paNa, mAreya tAre ja AdhAra AkhA jagatamAM che, DiyA. tuM ja mAruM sarvasva che. huM zuM karuM? tArI zI IcchA che ?" mane kaMI khabara paDatI nathI; huM bahu sukhI chuM eTaluM ja huM jANuM chuM." "hA, hA, ApaNe sukhI chIe." ursasa tarata ja kaDaka avAje belI UThayo, "huM, tame leke sukhI che ? te pachI kaI tamane na joI jAya ema rahe, tathA bane teTalI ochI jagyA roke ! tame cho tenA karatAM paNa nAnAM banI raho ! sukhI lekee gunegAronI peThe khUNAomAM saMtAI rahevuM joIe. mUrakha AgiyAo, tame camakArA zA mATe mAro che ? tamArA upara leke paga mUkaze ! paNa e ja lAganAM cho, tame badhAM !" bApujI, tame kema karaDe avAja kADhe che ?" DiyAe pUchayuM. kAraNa ke, kaI bahu sukhI thAya e mane gamatuM nathI." ahIM homoe paNa ghurakATa karI ursasanI vAtamAM TApasI pUrI. use nIcA namI hemanA khabhA upara hAtha mUkyo. tuM paNa ciDAyA lAge che, bhAI, tane paNa A badhI premasukhanI vAta nathI gamatI, kharuM ne ? kAraNa ke, tuM RSi mahAtmA che; paNa teM tAro abhiprAya ApI dIdho, have cUpa thaI jA." paNa hemoe pharI ghurakATa karyo.
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ teDuM "are bhAI philasUpha, have jaka na karIza; zAMta thaI jA, use Tebala nIce joIne kahyuM. paraMtu varu to Ubho ja thaI gaye, ane bAraNA tarapha najara karI dAMta batAvavA lAgyA. bAraNAmAM eka mANasa Ubho hato. teNe kALo jhabhbho paheryo hato. tenA hAthamAM loDhAne daMDa hato, jenI baMne bAjue tAjanI AkRti katarelI hatI. ursasa tene joIne pagathI mAthA sudhI dhrujI UThayo. teNe gvinapleInane kAnamAM dhImethI kahyuM, "vApenaTeka !" gvinapleInane yAda AvyuM. pelA mANase tarata pitAnA jamaNA hAthamAMne daMDa namAvI gnipleInanA khabhAne sparza karyo, tathA DAbA hAthe bAraNA tarapha nizAnI karI. ene artha evo thato hato - mArI pAchaLa pAchaLa cAla !" grinapleIna samajI gayo ke, teNe pelA pilIsa aphasaranI pAchaLa pAchaLa javAnuM che. paNa zA mATe ?- e vastu te samajI zakyA nahi. e pilIsa aphasara aMgreja kAyadAthI gunegArane bIje kaze khulAso ApavA baMdhAyo nahoto. ursasane tarata harIpha bhAMDa bhavaiyA vagere yAda AvyA. te lekee ja kaMI phariyAda karI devI joIe. te jorathI dhrUjavA lAgyo. DiyA smita karI rahI hatI. kAraNa ke, teNe to kazuM ja joyuM na hatuM-ane sAMbhaLyuM na hatuM. heme paNa jANe kAyado samaja heya, tema cUpa thaI gayo hato. gvinapleIna Ubho thayo ane vApenaTeka pAse gayo. vApenake bahArathI sau koIne pharamAvyuM, "A Isama sivAya bIjA kaI
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga maeNna mArI pAchaLa na Ave. jyAM che tyAM ja UbhA rahe tathA cUpa rahe." vAnaTeka have cAlavA mATe pAcho pharyo ke tarata usase 4inavileInanA kAnamAM kahI dIdhuM: "tane pUche teTalAne ja javAba Apaje. tathA pUche nahi tyAM sudhI kazuM bolIza nahi." varI bahAra vApenaTeka sAthe Avela bIjA mANaso paNa hatA. DAbe hAthe tathA jamaNe hAthe teo goThavAI gayA, eTale temanI vacce grinapleIna dhIme pagale cAlI gayo. 5 gvinaleIna gayo. AvI khulAsA vagaranI ke kAraNa jaNAvyA vinAnI dharapakaDa atyAre to aMgre ane pitAne ja navAIbharelI lAge; paNa te jamAnAmAM evI dharapakaDo vAraMvAra thatI. alabatta, A dharapakaDo artha e thato ke, haju thoDIghaNI spaSTatA thavAnI bAkI che, eTale tyAM sudhI bahu jAherAta thavAnI jarUra nathI. A uparAMta, khAsa savAla pUchavAnA hoya, tathA temAM rAjyanI nItine lagatI koI bAbato saMDovAyelI hoya, te paNa ema karavAmAM AvatuM. - A dharapakaDane artha mAtra adAlata samakSa hAjara thavAnA "samasa" rUpa ja gaNI zakAya,- sIdhI dharapakaDa nahi. uparAMta jene pakaDyo hoya, tenI bAbatamAM nakAmI he hA na thAya, e paNa e aMgenI cupakIdI pAchaLano hetu hoya. jeke, lekane mana to pariNAma
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ zvinapleIna gaye "17 jotAM A paNa eka dharapakaDa ja hatI, ane kazA khulAsA vinAnI hAvAthI vadhu bhayaMkara ! vApenaTeka jene teDI jAya, tenI pAchaLa koI e javAnuM na hoya tathA te aMge kazI pUchaparacha ke bUmAbUma karavAnI na hoya, e jANatA hovA chatAM, keTalAka loko vinapleInanI pAchaLa pAchaLa agocara rahI javA lAgyA. ursasa teomAM eka hato. usase nIkaLatA pahelAM eka sAvacetI lIdhI hatI. teNe nikolasa, tene nokara, phibi ane vinasane bAjue belAvI kahI dIdhuM hatuM ke, DiyAne kAne A bAbatano akSareya na jo joIe; ane te kazI pUchaparacha kare te kahevuM ke, "grIna-bokasa' mATe joItA sarasAmAna lAvavA ursasa tathA vinapleIna gayA che. teNe sIne ema paNa kahyuM ke, kaMIka gerasamajathI ja vinaleInane laI javAmAM Avyo che, ane te tathA pote polIsane tathA maeNjisTreTane yogya khulAsAo Apaze, eTale tarata baMne jaNa thoDA samayamAM ja pAchA pharaze. ane kharekhara usasa ema mAnato paNa hato. ursasa zvinAInanI pAchaLa pAchaLa najare na paDAya te rIte cAlyo jato hato. gvinapleIne potAne Topa mAM upara eTale badho nIce ANI dIdho hato ke, koIne vinapledana jAya che evI jhaTa oLakha na paDe. je A loko amuka jagAe pahoMcyA pachI DAbe hAthe vaLI sAuthavarkanA TAunahola tarapha jAya, te to kazuM DaravA jevuM nahotuM. kaMIka sudharAIne gune thayo hoya to te badala Thapako maLe, cetavaNI Ape, ane be ke traNa ziliMga daMDa kare. pachI to sAMjanA khela mATe baMne jaNa vakhatasara pahoMcI zake, paNa je pelA leke jamaNI bAju vaLe, te te mAryA ! kAraNa ke, e bAju bahu gaMbhIra rathAno hatAM. gunegAro mATe, sajA mATeya.
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga maeNna ane pelA leke jamaNI bAju ja vaLyA ! ursasa have eTale badhe prajI gayo ke, te eka bhIMtane Teke laIne mAMDa sthira Ubho rahI zakyo. pile AgaLane saMgha dhIme pagale gaMbhIratAthI cAlyo ja jato hatA. ursasa eka eka zerI ane eka eka sthAna pAchaLa mUkatA gaye, tema tema vadhu ne vadhu mUMjhAte gaye. chevaTe e saMdha ze . teo eka ati sAMkaDI galImAM AvI gayA hatA. te galImAM ghare nahotAM; enI baMne bAjue UbhI dIvAla hatI. DAbI bAjunI jarA nIcI hatI, jamaNI bAjunI UMcI. temAM eka paNa bArI na hatI. mAtra nizAna tAkanArAo mATenAM killAnI dIvAlamAM hotAM. bAkAM jevAM bAkAM ja hatAM. e UMcI dIvAlane lokhaMDanI eka jhAMpalI hatI. tenA upara paththaranI geLa kamAna vaLelI hatI, ane tene majabUta paththaro vacce jaDelI hatI. tenuM tALuM paNa bhAre tathA jaMgI hatuM. tenAM mijAgarAM paNa gAMThAdAra majabUta hatAM. e galImAM koI na hatuM. dukAne paNa na hatI, mANase paNa na hatA. ursasa eka bhIMtanA khUNA pAchaLa Ubho rahI DokuM namAvI jevA lAgyo. have e saMdhamAMnA nyAyAdhIza jevA mANase AgaLa AvI e jhAMpalI upara traNa TakorA mAryA. eka DokAbArI jevuM kazuMka UghaDayuM. nyAyAdhIze kahyuM, "nAmadAra rANI sAhebAnA hukamathI." tarata ja eka ane lokhaMDanuM baneluM e bhAre bAraNuM UghaDyuM. jANe aMdara UMDI guphAmAM pesavAne mArga khulle thayo.
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ gviAIna gayo usase joyuM ke, gninapleIna e guphAmAM adazya thayo. e sAuthavarSanI jelanuM nAnuM bAraNuM hatuM. jUnA vakhatamAM e makAna aMgrejonA prAcIna devanuM maMdira hatuM; pachI e mahela ane killAnuM pada pAmyuM, ane chevaTe 1199mAM jelakhAnAne darajajo ! IMgleMDanAM badhAM kedakhAnAM bahAra tetiMga dIvAle ane aMdara madhapUDAnAM pAnAM jevI aMdhArI koTaDIo - e jAtanAM ja hoya che. A jagalI ane niSThura makAno pAse thaIne jatAM mANasanA aMtaramAM evI ja dhRNA ane trAsanI lAgaNuM thaI Ave, jevI sAMkaLe bAMdhelA gulAmanA vasavATarUpa TApuo pAse thaIne jatAM prAcIna vahANavaTIone thatI. sAuthavarka jela to pahelethI bhUtapizAcanA Aveza dUra karavAnA tathA ribAvIne kabUlAta karAvavAnA sthAna tarIke jANItI hatI. e jela be zerIomAM UghaDatI. eka bAraNuM mukhya zerI tarapha hatuM, jyAM thaIne sattAvALAo praveza karatA. bIjuM bAraNuM bAkInAM jIvatAM prANIone pesavA mATe ane maDadAMne bahAra nIkaLavA mATe hatuM. mANasa jyAre jelamAM marI jAya, tyAre e bAraNethI tenuM maDaduM bahAra kaDhAtuM. jANe narakamAMthI muktinuM dvAra ! zvinapleInane te bAraNethI jelamAM aMdara levAmAM AvyA hatA. sAuthavarka sare paragaNAmAM heI, tenI jela paNa tenA zarIphanI hakUmata heThaLa hatI. zerIphanI be adAlata hatI : eka kendrastha sthira, ane bIjI 'jaMgama'. zerIphane kedakhAnAnI "saphAI karavAnI sattA hatI; arthAta paragaNunA koI zaheramAM te Ave tyAre te badhA tyAMnA kedIone "chuTakAro' karavAne haka dharAvatA : kAM to temane choDI mUkIne athavA temane phAMsIe caDAvI daIne. zerIpha 24 grAMDa-jUrare AgaLa AropanAmuM rajU kare. pelA kAM to tene maMjUra rAkhe, athavA nAmaMjUra rAkhe. nAmaMjUra rAkhe, te peluM AropanAmuM 12
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAkiMga mena phADI nAkhavAnI zerIphane sattA hatI. paraMtu kesa cAlatuM hoya, te daramyAna koI jarara marI jAya, te pele AropI nirdoSa Thare ane zerIpha tene choDI mUke. paNa zerIpha khAsa karIne vadhu AdarapAtra ane vadhu trAsajanaka aphasara e mATe gaNato ke tene rAjajI taraphathI AvelA badhA hukamone tatkALa amala karavAnI sattA hatI. ane evA hukama saramukhatyArIbharyA ja hoya. gvinapleIna aMdara peThA pachI peluM bAraNuM baMdha thavAne avAja sAMbhaLatAM ja te kaMpI UThayA. te kyAM hato? AsapAsanI kazI vastu te dekhI zakato na hato. teo tene zA mATe ahIM laI AvyA hatA ? teo tene zuM karaze ? jelakhAnAmAM niyama hato ke daravAjAnI AgaLane bhAga aMdhAro ja rAkho, jethI aMdara na dAkhala thanAra pote kayAMthI kayAM peThe te manamAM nedhI zake nahi. gvinapleIne baMne bAju hAtha pahoLA karI joyA. dhIme dhIme kyAMkathI jhAMkhuM prakAza aMdara patharAvA lAgyuM, ane tene lAgyuM ke te koI sAMkaDA bhUgarbha mArga upara che. 4inapleIna have kharekhara DarI gayo. jiMdagImAM tene A pahelavahelo anubhava hato, jyAM kazuM pUchavApaNuM na hatuM, belavA paNuM na hatuM, carcA karavApaNuM na hatuM. evI bhayaMkaratA bhalabhalAne kaMpAvI mUke. tene DiyA yAda AvavA lAgI, ane pote kadI have pAcho bahAra nIkaLI zakaze ke nahi, tenI tene ciMtA thavA lAgI. teNe eka vakhata pUchavAne prayatna karyo: "saghrahathe, tame mane kyAM laI jAo cho ?" paNa kaI e tene javAba na Ape.
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ vina laIne gaye teo e mArge thaI AgaLa ne AgaLa cAlavA lAgyA. paNa have te leke eka ekanI paMktimAM cAlatA hatA. mArga sAMkaDo ne sAMDe thato ja hato. gvinaDeIna baMne kaNIothI baMne bAjunI dIvAlane have aDI zakato hato. teo have eka baMdha bAraNA AgaLa AvyA. bAraNuM UghaDayuM, eTale teo aMdara peThA. bAraNuM pAchaLa ApoApa baMdha thayuM. badhAM bAraNuM jANe pitAnI meLe UghaDatAM ane baMdha thatAM. ughADavAsa koNa karatuM te dekhAtuM ja nahi. AgaLa raste jema jema sAMkaDo thavA lAgyo, tema tema UMcAImAM paNa nIco namavA lAgyo. eTale saue mAthAM nIcAM rAkhIne ja cAlavuM paDatuM hatuM. temAMthI paNa pANI jhamatuM hatuM. have ajavALuM to zuM, paNa havA paNa ochI thatI gaI teo kayAMka nIce ne nIce UMDe UtaratA jatA hatA. aMdhArAmAM DhALa vadhu bhayaMkara lAge che. keTale vakhata te leke Ama cAlyA ? vinapleIna paNa e kahI na zakata. bhayaMkara trAsanI lAgaNI vyApI rahI hoya che tyAre kSaNe bahu lAMbI thaI jAya che. acAnaka teo chelyA. aMdhAruM vadhu gADha banI gayuM hatuM. vApenake potAnA leha-daMDa vaDe jANe eka patarA upara Takero mAryo. tarata ja garagaDIo upara e lehadvAra upara kheMcAyuM mijAgarAM upara UghaDayuM nahi. kaMIka prakAza have Avyo. nIce UtaravA mATe pagathiyAMnI paMkti najare paDI. bAjunI dIvAlamAM jANe kerI kADhIne banAvyAM hoya tevAM sAMkaDAM vIseka pagathiyAM hatAM. te UtarIne je kamarAmAM teo dAkhala thayA, te kamara goLAkAra hato, tathA temAM moTI moTI kamAne vALelI hatI, jemane AdhAre uparanI imArata TekavelI hatI.
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga maeNna e kamaro khUba vizALa hato, paNa bheja ane aMdhakAranI bAbatamAM kUvAnA taLiyA jevo ja hato. e aMdhAra-khINane pharasabaMdhI jevuM kaMI nahotuM. vaccevaca cAra thAMbhalAnI aMdara eka bhAga alaga pADelo hato. ene bhIMte na hatIH mAtra cAra thAMbhalAthI ja bAkInA bhAgathI e bhAga alaga paDato hato. te alaga pADelA bhAganI chatamAMthI vacce eka tAMbAnuM goLa phAnasa laTakAveluM hatuM. e sivAya prakAza mATe bIjuM kazuM sAdhana kayAMya na hatuM. e cAra thAMbhalAnI vacce ane pelA phAnasanI nIce eka dhaLI tathA bhayaMkara AkRti jamIna upara cattApATa paDelI hatI. te AkRtine pITha upara suvADelI hatI. tenuM baMdha AMkhovALuM mAthuM ekaluM ja dekhAtuM hatuM. pachInuM dhaDa te kaI vicitra DhagalA nIce dabAyeluM hoI dekhAtuM na hatuM. tenA pahoLA karAvelA be hAtha ane be paga sAMkaLamAM bhiDAvI te sAMkaLa pelA thAMbhalAo sAthe tANuM bAMdhavAmAM AvI hatI. e nagna AkRti atyAre zaba jevI phIkI ane barapha jevI ThaMDI thaI gaI hatI. gvinapleIna sIDI AgaLathI ja e AkRti joIne DarI gayA. acAnaka pelI AkRtie vedanAne eka UMDe UMhakAro kADhalyo. e zaba jIvatuM hatuM ! bAjumAM eka UMcA paththara upara goThavelI ArAma khurazImAM lAla jhabhbho paherele eka vRddha mANasa hAthamAM gulAbanA gucchA sAthe sthira beThelo hato. tenI baMne bAjue eka eka ema be mANaso kALA jhabhbhA paherIne UbhA hatA. ArAma khurazI upara beThele vRddha mANasa sare paragaNune zarIpha
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ grinapleIne gaye 181 hato. tenA hAthamAMnAM gulAbanAM phUla tenI rAjA taraphanI ane sudharAI taraphanI sattAnAM pratIka hatAM. ArAma khurazI sAme eka Tebala hatuM jenA upara zarIphane sapheda daMDa tathA keTalAka kAgaLa ane graMthe paDelA hatA. zarIphanI baMne bAju UbhelA mANaso DaoNkTara hatAH eka davAne ane bIjo kAyadAno. te baMne mRtyunA sAkSI bananAra hoI zekanA kALA jhabhA ja paheratA. zarIphanI pAchaLa pagathiyA jevA paththara upara eka lahiye DhIMcaNa upara lakhavAnuM pATiyuM TekavI taiyAra beTho hato. tenI lekhanapeTI jamIna upara nIce paDelI hatI. Akhe zarIre cAmaDuM paherelo eka mANasa eka thAMbhalAne aDhelIne Ubho hatA. te jallAdane madadanIza hato. A mANasa jANe maMtramugdha banAvI devAyA hoya tema bolyA - vinA tema ja hAlyA vinA sthira UbhA rahyA hatA. te vakhatanAM badhAM kedakhAnAMnI jema A paNa sAuthavarka jelane "Torcara-cembara' arthAt gunegArane kabUlAta karAvavA ribAvavA mATene eraDo hato. jamIna upara paDelI pelI mAnava AkRtie vedanAne bIje UMhakAro bharyo. * jaDasaDa thaIne UbhelA gvinapleInane have vApenake khabhA AgaLathI jarA DhaDhaLyo. eno artha e ke, vinapleIne AgaLa vadhavAnuM hatuM. zerIphe ghoghare avAje vinapleInane pitAnI khurazInI pAse AvavA jaNAvyuM gvinapleIna sAthe AvelA saMghamAMnA kAyadA-aphasare zvina
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 lAkiMga mena pleInane saMbodhIne kahyuM, "tame sare paragaNAnA zerIpha sAme UbhA che." vinapleIna pelA ribAmaNImAM naMkhAyelA mANasanI pAse javAya teTaluM AgaLa gaye. dUrathI teNe jene jo hato tene najIkathI jotAM tene bhaya trAsanA rUpamAM pheravAI gayo. e mANasa taddana nagna hato; tenI uMmara 50thI 60 varSanI haze; te taddana TAliyo hato; tenI dADhI upara sapheda vALanA khAMpA UgelA hatA. tenI AMkho baMdha hatI ane mAM udhADuM hatuM. tenA badhA dAMta dekhI zakAtA hatA. tene pAtaLe tathA hADakAM nIkaLela cahero mRtyunA caherA jevo dekhAto hato. tenA hAthapaga kheMcIne sAMkaLethI thAMbhalAo sAthe jakaDI dIdhelA hatA. tenI chAtI ane peTa upara lokhaMDanI leTa mUkI tenA upara pAMca ke cha moTA patharA Dhagalo karIne mUkavAmAM AvyA hatA. tenI vedanAno UMhakAro koIka vakhata nisAsA jevo lAgato hato, to kaIka vakhata garjanA jevo. zerIphe have Tebala uparathI daMDa hAthamAM laI "nAmadAra rANIjInA hukamathI" evA zabdo bolI pelA ribAtA mANasane saMbodhIne kahyuMH mANasa, tuM atyAre sAMkaLe baMdhAyele che; have chellI vakhata adAlatane avAja sAMbhaLI le. tane tArI koTaDImAMthI kADhIne ahIM ANavAmAM Avyo che. vidhisara tane vAraMvAra pUchaparacha karavAmAM AvI hovA chatAM tuM jakakIpaNe cupakIdI jALavI rahyo che, ane adAlatane sAco javAba ApatA nathI. e moTo guno che." zerIphane jamaNe hAthe UbhelA kAyadAnA DaoNkTare e gune ane tenI sajAnI kalama belI saMbhaLAvI, tathA umeyuM - mejisTreTanA praznane javAba na ApanAra gunegAra badhA ja gunAo karanAro
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ vinapleIna gaye gunegAra gaNAya, kAraNa ke je zuM svIkAratA nathI, te vadhuM na kabUle che. zerIphe have AgaLa calAvyuM: "cUpa rahIne pitAnI jAtane adAlatanA kAmakAjamAMthI gerahAjara rAkhavAnI manAI che. AvI khoTI rIte karale adAlatane anAdara nyAyanuM khUna karavA barAbara che. e baMDa kahevAya, droha kahevAya. tapAsamAM je sahakAra Apato nathI, te satyane khaMDita kare che. e gunA mATe kAyadAmAM jogavAI karI rAkhI che." kAyadAnA DaoNkaTare pAchI e kalama ane temAM jaNAvelI sajA bolI batAvyAM. zerIphe AgaLa calAvyuM: "tArA jakkIpaNAnI sAme kAyadAe paNa evuM ja jakkIpaNuM AdaryuM che. pahele divase tane khAvA pIvAnuM ApavAmAM na AvyuM. bIje divase tene thoDuMka khAvAnuM ApavAmAM AvyuM, paNa pIvAnuM kazuM na ApavAmAM AvyuM. javanI roTInA traNa kaLiyA tane bharAvavAmAM AvyA hatA. trIje divase tane kaMIka pIvAnuM ApavAmAM AvyuM, paNa khAvAnuM kazuM na ApavAmAM AvyuM jelakhAnAnI gaTaramAMthI lIdheluM eka pinTa pANu traNa pyAlAomAMthI traNa jude jude vakhate tArA moMmAM reDavAmAM AvyuM hatuM. haju paNa tuM cUpa rahIza, to tane A sthitimAM maratA sudhI rAkhI mUkavAmAM Avaze. e sthitimAM koI tane kazI madada nahi kare. thoDA vakhatamAM tArA gaLAmAMthI, tArI dADhI ane bagalamAMthI tathA zarIranAM badhAM chidromAMthI, meMmAMthI tema ja kUlA vaccethI lehI nIkaLavA mAMDaze. paNa jo tuM haju paNa tArI cupakIdI toDIza. ane kabUlAta karIza, to tane thaDA nAnA sikkA ApavAmAM Avaze, (je calaNamAM nathI, paNa A aMtima dAna mATe ja vaparAya che) ane pachI tane phAMsIe caDAvavAmAM Avaze. guno kabUla karI devAnA e phAyadA che."
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 lAphiMga na zerIpha ATaluM kahIne pele zuM javAba Ape che te sAMbhaLavA cUpa rahyo. pele chatAM cUpa paDI rahyo. zerIphe kahyuM : "tAro kesa zarU thayAne pahelA 72 kalAka vItI gayA che. Aje cotho divasa che; te chello nirNAyaka divasa che. kAraNa ke, A divase gunegAra sAme purAvo tenI samakSa rajU karavAmAM Ave che. kAyadAe DahApaNathI A aMtima ghaDIne gunegAra sAcuM ja bole tevI ghaDI mAnI che." kAyadAnA DaoNkTare badhI kalamo belI batAvI. zerIphe have kahyuM : " jamIna upara sUtelA hai AdamI, tuM mane sAMbhaLe che ?" pele jarAya hAlyo nahi. " kAyadAne nAme huM tane AMkho khelavA hukama karuM chuM." pele AMkha mIMcI paDI rahyA. zerIphe have DokTarane jaI tenI sthitinI tapAsa karavA pharamAvyuM. pele tapAsa karI rahyA eTale zarIphe pUchayuM : "te haju sAMbhaLI zake che?" "te haju sAMbhaLI zake che." "te haju dekhI zake che ?" te haju dekhI zake che. " zerIphe have moTe avAje kahyuM : "e duSTa mANasa, have sAMbhaLa. kAyado tAro nAza karatA pahelAM tane vinaMtI kare che. huM gharaDe mANasa chuM. tArA bApa je chuM. mane mArA hAthanI chelI kAramI sattAo vAparatAM kamakamAM Ave che. paNa mAre have krUra thavuM paDaze. tAre kalAke, divaso ane aThavADiyAM sudhI A paththarenAM vajana nIce, A durgadhamAM, A ekAMtamAM ribAIne marI javuM
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ gvinapleIna gaye 185 na hoya to tArI jAta upara dayA lAvIne, AMkha ughADI, bolI nAkha ke, A mANasane tuM oLakhe che ?" vApenaTeke te ghaDIe 4inapleInane mAthethI Topa utArI laI tenAM mAM upara ajavALuM paDe te rIte tene Ubho rAkhe. ane pachI pelA gunegAranuM mAthuM be hAthe pakaDI vinapleIna tarapha pheravyuM ane AMgaLIo vaDe tenI baMne pAMpaNo tenI AMkhe uparathI UMcI karI. pelAe gvinapleInane joya. tarata teNe potAnuM mAthuM ApameLe UMcuM karI zvinapleIna tarapha tAkIne jevA mADayuM. tarata ja te dhrujI UThayo ane bUma pADI UThayo, "e te ja che! hA, hA, te ja che!" ane te bhayaMkara rIte khaDakhaDATa hasI paDyo. pachI teNe potAnuM mAthuM pAchuM jamIna upara nAkhI dIdhuM ane AMkho mIMcI dIdhI zerIphe tarata ja lahiyAne enA zabdo lakhI levA pharamAvyuM. zvinapleIna atyAra sudhI jaDasaDa thaIne Ubho rahyo hato. paraMtu pilA mANase jyAre "e te ja che ! " ema kahyuM, ane zerIphe tenA e zabdo lakhAvI levarAvyA, tyAre te gabharAye. tene thayuM ke A maraNapathArIe paDele mANasa je kaMI bolI game te have potAne koI vicitra baMdhanamAM sapaDAvI deze - kadAca koI mahAbhayaMkara gunAmAM saMDovaze. eTale te bolI UThyo, "e sAcuM nathI. huM A mANasane oLakhato nathI. mane maherabAnI karI chUTo karI do. mane ahIM zA mATe lAvavAmAM AvyuM che? A mANase je kaMI kahyuM hoya, te mane maMjUra nathI,
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga mena huM tene oLakhatA nathI. A nyAya nathI. A kAyade nathI. A mANasane ne mAre kaze saMbaMdha nathI. mAruM jIvana khulluM ja che. temAM kazuM gupta nathI. chatAM mane eka ceranI peThe upADI lAvavAmAM Avyo che. huM eka prakArane naTa chuM, ane khela karIne kamANI karuM chuM. joke mAro khela jovA Ave che, te badhA kahI zakaze ke huM cora badamAza nathI. huM eka pramANika naTa chuM. mArI uMmara pacIsa varSanI che, ane huM kesTara vIzInA AMgaNAmAM Utaryo chuM. mArA jevA nIcalI keTinA mANasonI nabaLI sthitine A geralAbha Apa nyAyAdhIzoe na levo joIe. mAro bacAva karanAra ahIM koI nathI, ane meM kaMI kahyuM nathI." paNa A badhA chUTaka tUTaka belAyelA zabdonA javAbamAM zarIpha ArAma khurazImAMthI khaDo thaI gayo ane eTaluM ja bolyoH . "mArI samakSa lorDa pharmeIna leMnyAlI, phlekhyAla ane haMkaravilanA baeNrana, ane sisilInA keliyonA mArthivasa tathA IMgleMDanA umarAva khaDA che. mArA lairDa, Apa nAmadAra A khurazI upara besavA maherabAnI karaze?"
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ oLakhapatra ! nasIba paNa kaI kaI vAra ApaNane kepha caDe tevo pyAlo hAthe karIne pivarAvI de che ! gvinapleInane samaja paDI nahi. teNe AsapAsa joyuM ke, pelA zabdo zerIphe kAne saMbodhIne kahyA hatA ! vApenaTeka ane kAyadAno DokaTara have baMne jaNAe AgaLa vadhI, gninapleInanA baMne hAtha pakaDI, tene zerIphe khAlI karelI ArAma khurazImAM besADyo. te beThe eTale te baMne jaNA thoDAM DagalAM pAchA khasI, ArAmakhurazInI pAchaLa TaTAra ane sthira thaI UbhA rahyA. pachI zerIphe cazmAM caDAvI, Tebala uparanA kAgaLamAMthI eka kAgaLa kADhavyA ane phAnasa AgaLa dharI vAMcavA mAMDayA. "paramAtmAnA ane Izu khristanA nAma upara. "Aje ApaNA IzunA 1690 nA varSanI 29mI jAnyuArInA divase- daza varSanA eka bALakane porTalaeNnDane kinAre nirjana sthAne bhUkha, TADha ane nirjanatAmAM maravA mATe duSTatApUrvaka tajI devAmAM Avyo che. "A bALaka jyAre be varSanI uMmarano hato, tyAre nAmadAra rAjA jemsa bIjAnA hukamathI tene vecI nAkhavAmAM Avyo hato. A bALaka laI pharmeIna kanyAlI che; ane te marahUma leDa liniyasa kenyAla, kalenyAla tathA haMkaravilanA berana tathA ITAlInA kolinA mArthivasa tathA iMgleMDanA umarAvane temanAM patnI marahUma ena breDazothI thayelo kAyadesara putra che.
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 lAphiMga maeNna A bALaka tenA pitAnI badhI milakata tathA padene vArasa che. paNa nAmadAra rAjA jesa bIjAnI marajIthI tene vecI nAkhavAmAM Avyo hatA. tene khaMDita-vidrapa karI, na oLakhAya tevo karI devAmAM Avyo che. "A chokarAne zerIomAM ane bajAromAM bhAMDanuM kAma karavA ucheravAmAM Ave che tathA tene tevI tAlIma ApavAmAM AvI che. A chokare be varSane hato tyAre tenA pitA leDanA mRtyu bAda, vecI nAkhavAmAM Avyo hato; ane tenI kiMmatanA daza pAuMDa nAmadAra rAjA jemsa bIjAne cUkavavAmAM AvyA hatA. "A lairDa pharmeIna kalaeNnyAlI be varSanI uMmaranA hatA tyAre meM nIce sahI karanAra ane A lakhANa karanAre kharIdyA hatA; tathA temane phalenDarsanA rahevAsI hardakenae vidrapa banAvyA hatA. tenI ekalAnI ja pAse AvAM badhAM oparezana karavAnI jUnI gUDha vidyA sacavAI rahelI che. e bALakanA mane kAyamanA hasatA moMmAM pheravI nAkhavAmAM AvyuM che. e mATenuM oparezana haI kenee karyuM hatuM. te daramyAna tene hada kenane ja jANItI evI prakriyAthI UMdhamAM nAkhI devAmAM Avyo hata; eTale tene A oparezananI kazI khabara ke yAdadAsta nathI. te pite lADa laeNncAlI che, e vAta paNa te jANato nathI. tene vinapleIna nAme bolAvIe to bole che. "ame A lakhIe chIe te vakhate, A badhI mAhitIvALo hardakane, rAjA viliyama-3,-jemane gAmaThIpaNe nAmadAra prinsa opha oreMja paNa kahe che, temanI kedamAM cedhAma mukAme kepezike tarIke giraphatAra thaIne, paDela che. "A bALakane sviTjharlenDamAM, jinIvA sarovara AgaLa, je gharamAM tenAM mAtapitA rahetAM hatAM tathA maraNa pAmyAM hatAM, te ThekANe ja rAjAjInA hukamathI amane vecavAmAM Avyo hato. marahUma lorDa
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ oLakhapatra! liniyasanA eka nokare ja amane tene kabajo soMpyo hato. te nokara thoDA vakhata bAda ja gujarI gayo hovAthI, A AkhI vAta harda kena, ke je cedhAmanI kALI koTaDImAM purAyela che te, tathA ame ke je have maravAnI aNI upara AvyA chIe, teTalA ja jANIe chIe ame nIce sahI karanArAoe e nAnakaDA laoNrDane rAjA pAsethI kharIdIne ATha varSa sudhI ucherIne moTo karyo. amArA dhaMdhAmAM e madadagAra thaI amane kamANI karAvI Ape, e amAro hetu hato. "paraMtu Aje, amArI paNa kepezika tarIke haI kena jevI vale na thAya, te mATe IMgleMDamAMthI nAsatI vakhate, ame e bALaka vinapleInane- je kharI rIte lairDa pharmoIna leMnyAla che - porTalenDane kinAre choDI dIdho che. - "ame rAjA jemsa bIjA AgaLa A vAta gupta rAkhavAnA sogaMda khAdhA che, paraMtu Izvara AgaLa nahi. "AjanI rAte, dariyAmAM IzvaranI khaphagIthI bhAre tophAnamAM sapaDAI ame have DUbavAnI aNI upara AvyA chIe, tyAre paramAtmA AgaLa ghUMTaNiye paDI, amArAM dukarmonA prAyazcitta tarIke A kabUlAta ame karIe chIe, jethI paramAtmA prasanna thAya ane amAre A tophAnamAMthI sadehe uddhAra thAya, athavA chevaTe videhe AtmAne uddhAra to thAya ja. A kabUlata-patra upara sahI karIne ame dariyAne khoLe suparata karIe chIe. paramAtmA tene je upayoga karAvavo hoya te karAve, ane amane mAphI bakSe." zerIphe pachI nIce sahI karanArAonAM nAma vAMcI saMbhaLAvyAM. pachI traNa khalAsIomAMthI kaptAna taNAI jatAM bAkI rahelA bee sAkSI tarIke karelI sahIo paNa vAMcI saMbhaLAvI. pachI zerIphe jaNAvyuM ke, "A kAgaLanI bIjI bAjue rAjA jemsa bIjAne voTaramArka che tathA temAM A lekene bALaka kharIdavAnA
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAphiMga mana gunAmAMthI mukti bakSato zAhI hukama lakhele che. nIce rAjAjInA hukamathI jekrejhe karelI sahI che." vuinaleIna atyAre evI sthitimAM hato ke jenA mAthA upara svapna-mahelanuM naLiyuM tUTI paDayuM hoya ! te jANe UMghamAM belato hoya tema be - "barAbara, e badhA lokone huM barAbara oLakhuM chuM. A kAgaLa lakhanAra jarnArdasa, tenI mane bahu bIka lAgatI. gaMdarA, te badhAne mukhiye hato. ane kepagarUpa, haMmezAM capaTI tuMbaDImAMthI vAraMvAra dArU pIdhA karato hate - tenA upara lAla akSare kazuM nAma lakheluM hatuM..." zerIphe tarata te tuMbaDI lahiyAnI baeNgamAMthI kADhI maMgAvI. te tuMbaDImAM ja A kAgaLa mUkIne, tenA sAMkaDA memAM DAmara khaDelA lUgaDAne sajjaDa dATo mArIne, tene dariyAmAM choDavAmAM AvI hatI. te tuMbaDI upara lAla akSare hada kenenuM nAma ja lakheluM hatuM. zarIphe pelA paththara nIce suvaDAvelA mANasane saMbodhIne kahyuM, "A tArI ja tuMbaDI che ne ?" hardakanee have kahyuM, "meM guptAnA sogaMda khAdhelA hoI, mArAthI bane tyAM sudhI e vAta meM gupta rAkhI. amArAmAM lIdhelA sogaMda barAbara pALavAmAM Ave che. paNa have e sogaMdamAMthI huM chUTa thayo chuM, kAraNa ke, bIjA lokoe e gupta vAta jAhera karI dIdhI che. have huM kabUla karuM chuM ke, meM ane rAjAe A kAma karyuM che: rAjAe potAnI marajIthI ane meM mArI kaLAthI. have A vinapleIna bhale AkhI jiMdagI hasyA kare." Ama kahI te jaMgalIpaNe moTethI hasI paDyA. zerIphe tenAM vAkya lahiyA pAse lakhAvI lIdhAM. tyAra pachI pelAne saMbodhIne kahyuM, "ha kene, kAyadAnI kalamo mujaba, chelle
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 191 oLakhapatra! divase te kabUlAta karI hovAthI, tane tArA baMdhanamAMthI mukta karavAmAM Ave che, ane have nAmadAra rANajIne hukama Avaze ke tarata tane bALako kharIdavAnA ane vecavAnA gunAsara phAMsI devAmAM Avaze." kAyadAnA DaoNkaTare te kalama belI batAvI. pachI pelA jalAdanA madadanIzane nizAnI karavAmAM AvI, eTale teNe tarata hardakenenI chAtI uparathI pelA paththara utArI nAkhyA tathA tenA hAthapagane thAMbhalAoe tANa bAMdhelI sAMkaLamAMthI chUTA karyA. zerIphe have hukama karyo : "hardakena, Ubho thA." pela jarAya halyo nahi. jalAde tenA hAthane UMce karyo ane choDI dIdho. te hAtha paththaranI peThe dhaba daIne nIce paDyA. teNe bIjA hAthane tathA bane pagane vArApharatI e pramANe UMcA karI karIne choDI joyA. - have DokTara pAse jaI tenI nADa, AMkho vagere tapAsyAM ane jAhera karyuM, "te maraNa pAmyo che." - zerIphe vApenakekane hukama karyo "A maDaduM Aja rAte ahIMthI khaseDAvI levuM." pachI zerIpha tathA anya saue zvinapleInane laoNrDa phameIna kalaeNnyAla tarIke saMbodhIne vidhisara abhivAdana karyA. te ja vakhate eka mANasa thAMbhalA pAchaLathI nIkaLe. vinaleInane tyAM lAvavAmAM Avyo te pahelAM ja thAMbhalA pAchaLa badhI kAravAI jovA e hAjara thayelo hato. teNe zivanapleInanI samakSa AvI vaMdana karyA tathA jaNAvyuM, "huM bAlike, samudramAMthI taNAI AvatI vastuo tapAsavAne haka dharAvate aphasara chuM. A tuMbaDI taNAI AvatAM be jUra samakSa kholavAmAM AvI hatI. temAMthI maLelA kAgaLane ahevAla nAmadAra rANajI samakSa meM rajU
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 lAphiMga mena karyo hato. teozrIe e kAgaLamAM jaNAvelI hakIkato anusAra kAravAI zarU karavAno hukama ApyuM. te pramANe A hardakenene cedhAmanA kedakhAnAmAMthI ahIM teDAvI maMgAvavAmAM Avyo, ane tenI AgaLa Apane vidhisara eALakhavidhi ane kabUlAtavidhi pUre thatAM, Apa have kAyadesara IMgleMDanA eka umarAva bane che. Apane varSe dasa lAkhanI Avaka che; Apane dhArAsabhya ane nyAyAdhIza tarIkenA adhikAra ApoApa maLI jAya che. rAjAnI putrI hoya evAM Dacesane paraNavAne adhikAra paNa Apane prApta thAya che." vinapleInanA mAthA upara vajapAta thayo hoya tema te ekadama behoza thaI gaye. rANuM eNnanI kheladilI eka sainikane dariyAkinAre pharatAM maLI AvelI tuMbaDIne kAraNe A AkhuM prakaraNa sarajAyuM hatuM. eNDamiralanI ophisamAM vidhisara jema aphasarane e tuMbaDI suparata karavAmAM AvI. bAkiMlapheDroe rANIjIne e mAhitI ApI eTale tarata be moTA salAhakAra, laMDa cAnselara tathA grAnDa mArzalane A aMge pUchavAmAM AvyuM. A te eka umarAvane tenuM pada pAchuM soMpavAnuM kAma hoI, tarata tenI tapAsa cIvaTathI zarU karavAmAM AvI. cedhAmamAMthI hardakene laMDana lAvavAmAM Avyo. uparAMta sviTjhalenDamAM A vigatonI saccAI bAbata tapAsa karAvavAmAM AvI. sthAnika rajisTaromAMthI laoNrDa liniyase deza
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ rANa enI meladilI nikAlInI avasthAmAM karelA lagnanA, tathA pachI temane putra jamyAnA dAkhalA laI AvavAmAM AvyA; tathA mA ane bApa baMne maraNa pAmyAnA dAkhalA paNa meLavavAmAM AvyA. jekrejhanI sahI sarakhAvI jovAmAM AvI. Ama lorDa cAnselare khAtarI karI lIdhI ke eka umarAvanA vArasadArane upADI javAmAM Avyo hato, tathA vidra5 karI mUkavAmAM AvyuM hatuM. sAthe sAthe e mAhitI paNa maLI AvI che, te vArasadAra atyAre jIve che ane laMDananA eka parAmAM ja khela kare che. lorDa cAnselare rANIjIne jaNAvyuM ke, "sau koInAM jIvana ane aMgone mAlika rAja che; tathA tene potAne ThIka lAgatAM kAraNasara game tenAM aMge athavA jIvana harI levAno adhikAra che: rAjyanA bhalA khAtara keTalAya rAjavaMzI DacUkanI AMkha kADhI levarAvavAmAM AvI che; rAjasiMhAsananI vadhu najIka jemane adhikAra pahoMcI jAya tevA keTalAyane rajAIomAM rUMdhI nAkhIne mArI nAkhavAmAM AvyA che, ane temanuM mRtyu lakavAne kAraNe ke hRdaya baMdha paDI javAne kAraNe thayeluM jAhera karavAmAM AvyuM che; TayunisanA rAjAe potAnA pitAnI AMkho kheMcAva kaDhAvI hatI, chatAM tenA elacIone zahenazAhe svIkAryA hatA. eTale aMge vagerene cheda karAvavo e rAjAne adhikAra che. paraMtu dariyAmAM DubADI devAmAM Avela mANasa paNa maravAne badale kinAre nIkaLI Ave, to ema manAya ke, Izvare rAjAnA kRtyane pharIthI sudhArI ApyuM che; tema jene kharA haka DubADavAmAM AvyuM hoya tevo sAco vArasadAra maLI Ave, to rAjAe tene tenI milakata tathA ziratAja pAchAM ApavAM joIe,-te mujaba vinapleInane paNa tenA vArasA ane pada upara pAchA adhiSThita karavo joIe. pelo badamAza hardakane tene oLakhI Ape eTale basa!" 1 3
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 lAkiMga mena lorDa cAnselare pitAnA e mATenA hukama nIce tA. ka. karIne umeryuM hatuM ke, badamAza hardakene kabUlAta karavAnI nA pADe, to tene vidhisara traNa divasa ribAvI, cothe divase vinapleInanI moDhAmoDha karo. vinapleInane vidrapa banAvI mUkavAmAM Avyo che, eTalI vAtanI rANuM anane jANa hatI. paNa pitAnI bahena jaisiyAnAne potAnA pitAe bakSelI laeNnyAlanI milakatane kabaje choDavo na paDe, e mATe teNe evuM nakkI karyuM ke, Dacesa jesiyAnAe navA laoNrDa lekhyAla eTale ke gvinapleIna sAthe lagna karavuM ! A hukama pAchaLa jaisiyAna pelI mabalaka milakatanI mAlika rahe e bhAva karatAM, vadhu sauMdaryane ghamaMDavALI potAnI bahenane A vidra5 mANasa paraNAvI halakI pADavAne bhAva keTaluM kAma karato hato, te te e rAjavI hRdayone niyAmaka jANe! bArsilaphee badhuM barAbara pAra pADI ApyuM. teNe rANIjInA hukama ane marajI pramANe badhI kAravAI evI gupta rIte calAvI ke, pitAnA ghamaMDanI UMcAIe ja rahetI siyAnAne kAne kazuM pahoMcyuM ja nahi. lerDa DeviDa DirI-maIrane te phalenDarsane kinAre dariyA upara kAmagIrI bajAvavA ja mokalI devAmAM AvyA; jethI jesiyAnAne rANI pote na kahe tyAM sudhI A vAtanI kazI khabara ja na paDe. paNa rANuM ene lorDa DeviDane, jesiyAnA sAthe lagnathI maLatA umarAvapadathI vaMcita karavAnA badalAmAM, eka lAbha goThavI Ape. holabarTana nAmanA eka keTane pheMca kAphale bhedavAnI batAvelI bahAdurInA badalAmAM tene riyara-eDamirala tarIke maLeluM pramozana sahI mATe rANI ana pAse AvyuM, tyAre temaNe tenuM nAma rada karI tenI jagyAe leDa DeviDanuM nAma mUkI ApyuM.
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 195 rANI enanI kheladilI Avo majAno khela rANInI samakSa bhajavAto hato, ane tenI ekamAtra sUtradhAra te pote hatI, ethI rANuM ene parama saMtoSa anubhavavA lAgI. pitAnA pitAe karelA eka apakRtyane dhoI kADhI, eka jaNane tenA umarAvapada upara pAche ArUDha karavArUpI satkRtya tene hAthe thatuM hatuM. alabatta, e satkRtyathI bIjI bAju pitAne aNagamatI bahenane ghamaMDa Utarato hato tenI phajetI thavAnI hatI; paNa tethI e satkRtyanuM satkRtyapaNuM zI rIte ghaTI jAya ? uparAMta zvinapleInanI vipatA kevA prakAranI hatI, enI rANIne kazI cokkasa mAhitI na hatI. kAraNa ke, bAkiMlapheDrAe jAsiyAnA upara potAnuM vera levA mATe rANuM enane e bAbatanI vigatathI lagabhaga aNajANa rAkhI hatI. uparAMta, dhAre ke theDIghaNI vidrapatA hoya, paNa tethI umarAvapadanA sAcA vArasadArane tenA haka upara sthApita karatAM aTakAvAya zI rIte ? ane e sAcA hakadAranI milakata jAsiyAnAne maLelI hoI, jaisiyAnAe te hakadArane paraNune ja e keyaDAne ukela lAvI Apavo rahyA ! rANu A vakhata daramyAna vinDasara mukAme rahetI hatI, jethI A badhI bAbatanI jANa ke ceMcaeNpaMce jAheramAM bahu thAya nahi. paMdara varSa sudhI samudra pelI tuMbaDIne ramADyA karI hatI ane sAcavI rAkhI hatI, te bAlike Dro mATe ja jANe! bAkilapheDrene jesiyAnA upara AvuM aNadhAryuM vera vALavAnuM maLyuM, tethI te te rAjI rAjInA reDa thaI gayo. zvinapleIna nAma to bAkiMlapheDrone paricita hatuM. TaMDekesTara vIzImAMnA "grIna-bokasa' thiyeTarane khela jevA te jaI AvyA hatA, ane tenA pATiyA uparanA "lAphiMga-mena gvinapleIna' e akSare
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19s lAphiMga menA tene barAbara yAda hatA. eTale pelI tuMbaDI hAthamAM AvatAM, vinapleInane zodhI kADhavA mATe tene kazI khAsa takalIpha levI na paDI ! uparAMta, eka UMDI aMgata vAta te ahIM ja jaNAvI laIe leDa DeviDa jesiyAnAnA pati thaI leDa kaoNncAlI bane, temAM bAliphone che lAbha ? paNa vinapleIna jaisiyAnane paraNI lairDa laeNnyAla bane, temAM te bAkilaphe ne badhe lAbha ja lAbha ! e rakhaDatA bhAMDa jevA juvAniyAne enI A mabalaka milakatane bhagavaTe ApavA-apAvavAmAM ja bAkiMlapheDro nyAla thaI jAya; kAraNa ke, vinapleInane e badhuM bAkila nI kAmagIrIthI ja maLyuM hoi, te ja tene ekamAtra salAhakAra, mitra, pAlaka tathA mArgadarzaka banI rahe ! uparAMta e umarAva paNa kevo ! rANInI bahenane pati ! ahA, kevI kevI bhArekhama to eka ja taDAke bAkilaphenA hAthamAM AvI paDI hatI ! badhuM kAmakAja yojanA pramANe dhamadhokAra cAlavA lAgyuM. je divase vinapleInanI oLakha hardakene mee karAvavAmAM AvI, te ja divase rANIe vinDasarathI pitAnI ghoDAgADI leDI jaisiyAnAne vinDasara teDI lAvavA mATe mekalI. jaisiyAnAe vinapleInane gupta rIte maLavA bolAvyo hovAthI, tene vinDasara javAnuM mana na hatuM; paNa rAjadarabArI ziSTAcAramAM rANIjInA hukamane anAdara thaI zake nahi, eTale te laMDananuM pitAnuM haMkaravila hAusa choDI, vinDasara javA UpaDI. te ja kSaNe vApenaTeka TaMkesTara vIzImAMthI vinapleInane hakene samakSa laI AvavA nIkaLyo hato.
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukhabhavanI Toce siyAnA vinDasaramAM sIdhI rANanA mahele pahoMcI, tyAre rANInA hajAriyAe tene kahyuM ke, rANIjI lo cAnselara sAthe agatyanI maMtraNAo karI rahyAM hoI, Apane bIje divase ja maLaze. rANIjIe Ira7yuM che ke, Ape ApanA koliyAM lejamAM rahevuM, - jyAM bIje divase savAramAM ja rANIjI Apane saMdeze kahAvaze. jaisiyAnA khUba ciDAIne pitAnA keliyo loja mahele gaI. tyAM bagaDele mijAje ja vALa patAvI, divasanuM ajavALuM hatuM hatuM ne ja, sau hajAriyAone vidAya karI - hAMkI kADhI, te sUI gaI. tene vadhu eTalA khabara maLyA ke, leDa DeviDane paNa dariyA upara ja saMdeza pahoMcADI, rANIjIe tAbaDatoba vinDasara AvI pahoMcavA pharamAvyuM haI te paNa bIje divase vinDasara AvavAnA hatA. sukhabhavanI Toce jyAre vinapleIna hezamAM AvyuM, tyAre rAta paDI gaI hatI. teNe AsapAsa najara karIne joyuM to badAmI malamalanA paDadAvALA suMdara maTe kamara hato; ane temAM vacce moTI ArAma khurazI upara pite beThelo hato. tenI najIka khulle mAthe eka jaDe mANasa musApharIne jhabbe oDhIne Ubho hato. baMne hAtha tarapha najIka ja be Tebala mAMDelAM hatAM, jemAMnA dareka upara cha cha mINabattInA jhADa jepI dIpadAnIo goThavelI hatI. eka Tebala upara kAgaLe ane kAzkeTa paDelAM hatAM, tyAre bIjA upara cAMdInAM pAtrAmAM haLavAM khAnapAnanI cIjo paDelI hatI.
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 lAphiMga mena pharasathI chata sudhI pahoMcatI lAMbI bArImAMthI, AMgaNAne gheratA ardhacaMdrastaMbhanI paMkti tathA AsapAsa be nAnA ane vacce eka paheLo e traNa dvAravALA daravAje vagere dekhAtuM hatuM. e badhA staMbhe tathA AMgaNAnI pharasabaMdhI ArasapahANanAM banAvelAM hatAM. daravAjAnA ane bIjA saLiyA upara caLakatA zaMkuo hatA tathA kamAna upara suMdara kArIgarIvALI Toca hatI. AMgaNAne A cheDe UMcA vizALa chAparAvALuM moTuM bAMdhakAma vistareluM hatuM. tenI dareka vigata ketarakAma, kArIgarI, suzobhana vagerethI banAvAya teTalI bhavya banAvavAmAM AvI hatI. AsapAsanA phuvArAo, devadevIonAM pUtaLAMo, kRtrima jharaNAMo,- e badhuM AkhA makAnane parIonA mahelanuM svarUpa bakSatAM hatAM. - gvinapleIna je kamarAmAM beTho hato, tenI ja vigato joIe : to pAra na Ave. agni mATenI vizALa bhavya aMgIThI, pagathiyAMthI caDavAnA bhavya vizALa suzobhita palaMga, dIvAla pAse goThavelI rUperaMge sajelI ArAma khurazIo, chatane ghummaTa, nIcenI bhavya kArapeTa, ozIkAnA - gAdIonA malamala ane jarIkAmanA galephA, bhIMta upara laTakAvelAM vividha kArIgarIvALAM hathiyAra, mudrAMkita DhAlo vagere badhuM kaI ajAyabagharane lAyaka bAbata hatI. A badhI bhavyatA vinapleInanA manamAM rUMdhAmaNa jevI ja lAgaNI pedA karavA lAgI. A bhavya mahelane rahevAsI mAlika keNa haze ? vaLI dekhate ja A koI mahela nahato paNa vizALa darabAragaDha hatA. A beDamAM ko siMha vasavATa karI Tahelata haze ? zvinapleIna pUre jAgyo nahoto, paNa tenuM hRdaya A badhuM joI besI javA lAgyuM. rUMdhAtA svare teNe puchayuM, "huM kyAM chuM ?" "Apa nAmadAra, ApanA nivAsasthAne che, mAya lorDa," pelA khulle mAthe UbhelA mANase javAba Apyo.
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukhabhavanI Toce 199 UMDANamAM DUbI gayA pachI, bahAra sapATIe pAchA AvatAM vAra lAge che. vinapleIna paNa mUDhatAnA evA UMDANamAM ja DUbI gaye hato. ajJAta - ayamAM tame ekadama paga na jamAvI zake. vicAro paNa lazkaronI peThe eka vakhata vIkharAI jAya, tyAra bAda temane pAchA ekatrita karatAM muzkelI paDe che. tamArI AkhI jAta ja tamane vikherAI gayelI - vikherAI jatI lAgatI hoya to zuM thAya ? tamArI jAtane tame phaMgoLAtI joI zake ? Izvara e hAtha che, bhAgya e gophaNa che, ane mANasa e gophaNathI vIMjhAIne phaMgoLAto patharo che. vuinaleIna eka AzcaryamAMthI bIjA AzcaryamAM phaMgoLAto jato hatoH Dacesane premapatra, pachI sAuthavaka jelanuM bhoMyaruM, ane tyAra bAda A rAjamahela ! - nasIbamAM jyAre palaTo Ave che - sukhane ke duHkhane, tyAre tenA ghA uparAuparI ja paDavA mAMDe che. e chidra khulluM thayuM ke, temAMthI eka pachI eka navI navAIo dhasI AvavA mAMDe che. je kAMI asAdhAraNa hoya, e jhaTa samajamAM AvatuM nathI. gvinapleInanI AsapAsa je kaMI banI rahyuM hatuM, te paNa tenI samaja bahAranuM hatuM. have AgaLa zuM navuM Ave che, eTaluM ja jANe niSkriyapaNe jovAnuM tenA hAthamAM hatuM. pelA phAMdavALA mANase AgaLa kahevA mAMDayuM : " Apa nAmadAra eTaluM yAda rAkhavA maherabAnI karaze ke, huM bAkeilaphe nAme oLakhAuM chuM. huM eDamirala-kacerImAM jema-aphasara chuM. meM hardakenanI tuMbaDI belI hatI, ane e tuMbaDImAMthI "arebiyana
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga mena nAITasanI vArtAnI peThe zIzImAMthI ApanA sabhAgya rUpa mahArAkSasa bahAra nIkaLI Avyo che." vuinaleIne maMda maMda hasatA te mANasanI sAme potAnI najara TheravI. bAkiMlaker3oe AgaLa calAvyuM: "A mahela uparAMta ApanI mAlakInuM "haMkaravila hAusa' che, je AnAthI vadhu moTuM che. uparAMta leMnyAlane darabAragaDha che, jenA uparathI Apane khitAba udbhavela che. Apa nAmadAranA tAbAmAM ogaNIsa tAlukA che, jemAM darekamAM keTalAMya gAmaDAM che, ane kheDUta che. Apa nAmadAranA dhvaja heThaLa kula eMsI hajAra gaNotiyA AsAmIo che. klekhyAlagaDhanI jAgIramAM Apa ja nyAyAdhIza-rAjA sarva kAMI che. lokonA jAnamAla sarvene pheMsalo Apa ApI zake che; rAjAjIne ApanA karatAM vadhu kAMI haka hoya, te te nANAM chApavAnI TaMkazALane. e haka sivAya, Apa ApanI jAgIramAM rAja che, jema rAjA temanI jAgIramAM rAjA che. IgleMDamAM Apane cAra thAMbhalAvALA phAMsInA mAMcaDAne haka che, ane sisilImAM mArthivasa tarIke sAta thAMbhalAvALA mAMcaDAne. sAdA laoNrDane be ja thAMbhalAvALI phAMsIne, ane Dacakane ATha thAMbhalAvALIne haka hoya che. AyarlenDa ane skoTalenDamAM Apane sagAI-saMbaMdha che. e sivAya keTalIya khANo upara, khINa upara, grAma-bhavana upara, tathA prAcIna kikalAvALA eka AkhA pahADa upara paNa ApanI hakUmata che. e badhAnI maLI Apane cAlIsa hajAra pAuMDanI mahesUlI Avaka che, arthAta koI phreMca umarAva saMtuSTa thAya tenAthI cAlIsa gaNI vadhAre." gvinapleIna nizcaLa mee badhuM sAMbhaLI rahyo. bAliphee have Tebala upara paDelI kAskeTa tarapha AMgaLI karIne kahyuM, "nAmadAra, A kAskeTamAM nAmadAra rANIjIe ApanI
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ ursasa khUNe chupAI ne grinapleInane jelamAM laI javAte jue che.
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ --- gvinapleIna potAnA vinDasara-mahelamAM.
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukhabhavanI Toce 205 tAtkAlika jarUriyAta mATe mokalAvelI be hajAra ginIo che." vinapleIna tarata bolI UThyo, "e ginIo mAre mArA bApujI ursasane pahoMcADavI che." bahu sAruM, mArA lADuM. je sArajaMTa ApaNuM sAthe ahIM Avyo che te tarata ja pAcho pharaze tyAre TeDakesTara vIzImAM usane e ginIo ApI Avaze. athavA huM ja laMDana pAcho pharIza, tyAre sAthe leto jaIza." nA, nA. huM pote ja jaIne ApI AvIza," "zvinapleIna bolyo. "azakya, " bAkiMlapheDro gaMbhIratAthI belyo; " Apa nAmadAra atyAre laMDanathI tevIsa mAIla dUra vinDasara mukAme zAhI rAjamahela pAse ja ApanA kAliye lejamAM che. Apa nAmadArane keAIne bahAra jANa na thAya te rIte ahIM lAvavAmAM AvyA che. je leke Apane ahIM baMdha ghoDAgADImAM mUkI gayA, teo paNa Apa nAmadAra koNa che, te jANatA nathI. teo mAtra mane ja oLakhe che. mArI pAse eka gupta cAvI che, jenA vaDe huM Apane ApanA kamarAmAM laI Avyo chuM. A makAnamAM bIjAM ghaNAMya mANase sUtelAM che; paNa atyAre teo koIne jagADavAnI jarUra nathI. atyAre to thoDIka bAbatonI jANakArI Apane karavA mATe samaya che. nAmadAra rANIjIe e kahevA mane pharamAyaza karelI che." bArsilaphee have Tebala upara kAskeTa najIka paDelAM kAgaLanAM pAna pheravavA mAMDyAM - mArA laoNrDa, A ApanA umarAvapada aMge sarakArI dastAveja che. A sisilInA mAkisapada aMgene dastAveja che. A ApanA ATha baeNranapada aMgenA kAgaLe, jemanA upara kenTanA
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 lAsiMga mena rAjAthI mAMDIne IMglenDa ane skoTalenDanA rAjA jesa-6 ane jemsa-1 sudhInA agiyAra rAjAonI mahoro che. A ApanA mahesUlI kAgaLe che; pelA ApanA be mugaTe cheH benane ane mArvisane; ane ApanA pizAka-gRhamAM Apane jarIkAmavALA umarAvane jhabhbho che. Aje lairDa cAnselara ane DepyuTI ala-mArzalane thoDA kalAka agAu, Apane aMge pUrI thayelI tapAsanI khabara tathA nAmadAra rANIjIe e aMge ApelA hukama pahoMcADavAmAM AvyA che. eTale AvatI kAle A5ne umarAvasabhAmAM pravezavidhi thaze. keTalAya divasathI umarAvasabhA tAja taraphathI raju thayelA eka bila upara vicAra karI rahI che. e bilamAM rANIjInA pati cUMka Apha kaMbaralenDane maLatI vArSika rakamane eka lAkha pAuMDa sTarliMga arthAta 25 lAkha phrenca lIvra jeTalI vadhArI ApavAnuM sUcavavAmAM AvyuM che. Apa nAmadAre e vicAraNAmAM bhAga levAnuM raheze." pachI bAlike e potAne avAja dhImo karIne sAvacetI tathA salAhanA rUpamAM umeryuM, " haju kazuM pUruM thayuM na kahevAya. umarAva-sabhAne Apane aMgenI mAhitI AvatI kAle ja ApavAmAM Avaze. A AkhI vAta rAjakIya kAraNosara gupta rAkhavAmAM AvI che. jeo ApanA astitvanI vAta jANe che, teone paNa bIjo rAjakIya kAraNosara je juduM pharamAvavAmAM Ave, to teo ApanA astitvanI badhI vAta sadaMtara bhUlI jAya ! ane atyAra sudhI je aMdhArAmAM rahyuM che, te aMdhArAmAM ja haMmezane mATe rahI jAya kAraNa ke Apane eka bhAI che - ApanA pitAne na paraNelaQ strIthI thayelo. tenI mA ApanA pitA dezanikAla thayA tyAre iMglenDamAM ja rahI ane rAjA cArsa bIjAnI rakhAta banI. ene kAraNe ApanA bhAIne rAjadarabAramAM sAruM sthAna prApta thayuM che. ApaNuM umarAvapada ApanA e bhAIne ja kharI rIte
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukhabhavanI re prApta thavAnuM hatuM, -bhale enI mA ApanA pitAnI kAyadesaranI patnI na hoya; paraMtu rANajI ApanA pitAe sviTjharlenDamAM kAyadesara karelA lagnane pasaMdagI ApavA mAge che, ane Apane ja ApanA pitAnI milakatanA kAyadesara vArasa TharAvavA mAge che. eTale Ape rANIjInI AjJAmAM ja rahI, te che te rIte vartavuM joIe. rANIjIe to Apane mATe ardha-rAjazAhI lagnasaMbaMdha paNa vicArI rAkhyo che. eTale, mArA loDe, Apane mATe A eka nirNAyaka kSaNa che. nasIba eka bAraNuM baMdha karyA vinA bIjuM kadI nathI ughADatuM. amuka DagalAM AgaLa vadhyA pachI pAchaLa Daga bharavuM azakaya hoya che. jeno navo kAyApalaTa thAya che, te potAnI lupta thayelI AkRtine haMmeza mATe pAchaLa choDato jAya che. mArA lerDa, grIna-besa'vALA gvinapleIna have gujarI gayA, ema ja samajaje !" _vinaleIna pagathI mAthA sudhI kaMpI UThayo, paNa pachI svastha thaI bolyo, "samajyo." bArkilapheDro have hasIne, pelI ginIo bharela kAskeTa pitAnI sAthe laIne bahAra cAlyo gayo. jenA vaDe setAne jisasane lebhAvavA prayatna karyo hato, te sukhavaibhava AgaLa sAmAnya mANasa zI rIte TakI zake ! | mahela, gaDho, sattA, vaibhava, najara pahoMce teTalAM tamAma mAnava sukha, kSitija sudhI vistarato AnaMdono bharyobhAdaryo nakaze - je tamAmanA ekamAtra kendra ApaNe hoIe, e jevI tevI mohajALa nathI ! vinapleIna atyAre kazuM vicArI zake tevI rithatimAM ja nahoto. vadhAre paDatA prakAzamAM AMkha jhaMkhavAI ja jAya ekalo paDayA eTale khrinapleIna AmathI tema moTI phasaMge AMTA mAravA mAMDayA.
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 lAphiMga mena te atyAre khUba vegathI vicAra karato hato. potAnI smRtine te sateja karavA lAgyo. tAjetaramAM teNe je kaMI sAMbhaLyuM hatuM ane joyuM hatuM, te badhuM eka pachI eka tenI samakSa tarI AvavA lAgyuM. A badhuM jyAre teNe prathama joyuM-sAMbhaLyuM hatuM, tyAre te tene e badhuM kevaLa tenI upara thaIne pasAra thaI jatuM ja lAgyuM hatuM - teNe pote te badhuM jANe joyuM--sAMbhaLyuM ja nahotuM. paNa atyAre pAchuM te badhuM jemanuM tema tAdaza - tAjuM thavA lAgyuM. te acAnaka the. pitAnA hAtha pITha pAchaLa rAkhI te UMcI najara karIne bolyaH vera ! badalo ! huM eka laDa-umarAva hato. teoe mane lUMTavA, barabAda karyo, nAvArasa karyo, tajI dIdho, mAruM khUna karyuM ! mArA bhAgyanuM zaba paMdara varSa dariyA upara taryA karyuM-AthathI karyuM. paNa chevaTe te kinAre AvyuM ane tarata TaTAra - jIvatuM thaI gayuM. huM pharIthI janmyo chuM. mane haMmeza lAgatuM ke, mArAM cIMtharAM nIce mAtra kaMgalA karatAM kaMIka vizeSa dhabakI rahyuM che. huM mANasa tarapha joto tyAre mane lAgatuM ke te badhAM gADarAM che, ane huM kUtaro nathI paNa bharavADa chuM. mArA pUrvajo lokonA caravaiyA, lekenA netA, temanA mAlika hatA. ane te hatA tevo ja huM chuM. huM umarAva chuM, ane mAre taravAra che; huM berana chuM, ane mAre lokhaMDI Tapa che; huM mArvisa chuM, ane mAre kalagI che; huM rAjavI chuM, ane mAre tAja che. huM prakAzane rahevAsI hatA, ane teoe mane aMdhArAne kIDe banAvI dIdho. mArA pitA gujarI gayA eTale teoe dezanikAlIne patharo temanA mAthA nIcethI kADhIne mArA gaLe bAMdhI mane TAMkAmAM nAkhI dIdho. te badamAzoe mAruM moM kotarI nAkhyuM. mane teoe mANasa jAtanI cheka halakI koTimAM nAkhI dIdho - mane bhAMDa-bhaya banAvI dIdho. paNa have huM e aMdhakAramAMthI cheka Toce Avyo chuM. have mAre e badhAno badalo levo joIe !"
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukhabhavanI re te nIce besI gaye, pAcho Ubho thaye; pitAnA baMne hAtha vaDe teNe potAnuM mAthuM sakhata dabAvyuM, ane pAchA AMTA mAravA lAge. ahA huM Toce beTho chuM -- haMmezane mATe sauthI UMce ! huM have aMdhArakhINamAMthI cheka upara Avyo chuM. mAre zaheramAM tathA gAmaDAmAM mahelo, bhavane, bagIcAo che, uparAMta zikAra-bharelAM vana-jaMgala, gADIo, ane lAkhonI Avaka che. huM have mijabAnIe ApIza, nyAya cUkavIza, mArI pasaMdagInAM sukha jogavIza ! je DrinapleInane ghAsamAMthI phUla cUMTavAne adhikAra na hato, te have AkAzamAMthI tArA cUMTaze ! " Ama bhautika vaibhave gvinapleInanA aMtaramAM naitika vaibhavanuM sthAna jhaTapaTa khAlI karAvavA mAMDayuM. bahu karuNa pheraphAra ! mANasanI nabaLI bAju upara aNadhAryo humalo ! uttama gaNAtI badhI halakI bAbate, jevI ke, mahattvAkAMkSA che, tema ja cUpa paDI rahelI lAgaNuo, vRttio, kAmanAo, tRSNAo, - je atyAra sudhI pazya kamanasIbane kAraNe dUra phaMgoLAI gaI hatI, te badhI have dhamAla macAvatI AkhA hRdayane kabajo jamAvavA pAse dhasI AvI, ane tene gherAI vaLI. vinapleIne garva-abhimAna-gauravanA moTA ghUMTaDA pIvA lAge, jethI aMtarAtmA raMgAIne kALe ThaNuka banI jAya che. "huM vaktA banIza. badhAMne mArA manamAM bhegI thayelI vAto saMbhaLAvIza ! A lekee je kaMI kadI joyuM nathI, temAM rahI Avelo huM tene kevI kevI vAto saMbhaLAvI zakIza ! mohamAyAmAM UMghI rahelA teone huM vAstavikatAnuM citra mAthAmAM mArIza! e badhA sattAdhArIo karatAM huM vadhu sattAdhArI nIvaDIza; kAraNa ke, huM bane duniyAne
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 lAphiMga mena anubhava laI Avelo chuM! teone satyanuM darzana karAvIza! nyAyanuM darzana karAvIza! temanI kuTilatAnuM darzana karAvIza !" kalAke pasAra thavA lAgyA. prabhAtanuM Agamana thaI cUkayuM. kamarAmAM eka sapheda kiraNe praveza karyo, te zvinapleInanA aMtaramAM paNa seMsaruM pesI gayuM. . "ane DiyAnuM zuM ?" e kiraNe tene pUchayuM.
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa ce sukhasaMpattinA mAlike
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
_
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ grIna-beMksa'nuM patana ane nAza zvinapleInane sAuthavaka jelanA bAraNAmAM adazya thato joyA bAda, ursasa pite Ubho hato te khUNAmAM ja gAbharanI peThe Ubho rahyo. lAMbA vakhata sudhI tene aMdara udhADAtA ane vasAtA AgaLA ane sAMkaLane avAja saMbhaLAyA karyo. te zA mATe tyAM ja Ubho rahyo hato ? e vasAyelAM bAraNAM karI UghaDe te mATe ? paNa e bAraNAM jhaTajhaTa UghaDe che kharAM? ursasa pote ja e vAta barAbara jANato hato, chatAM te tyAM ja Ubho rahyo. jANe tenA paga tyAM ja jaDAI gayA hatA. te tyAMthI khasI zakyo ja nahi . cheka sAMja paDavA AvI, tyAre te dhIme pagale TAri---philDa tarapha pAcho pharyo. tyAM pahoMcyA bAda te gaNagaNavA lAgyo : " ThIka thayuM ! bhikhAraDo ! badamAza ! baMDakhera sarakAra sAmenAM tenAM bhASaNethI ja tene tyAM javuM paDayuM che. mArA gharamAM eka baMDakhara ghUsI gayo hato. sAruM thayuM, balA TaLI ! zuM lazkarI vahANa upara mokalI deze ? te to bahu sAruM. kAyadAo kevA sArA che, ene e to purAvo ja thayo. kevo kRtanI ! ane meM tene ATalI mahenata karIne ucheryo! AvuM badhuM belyA karavAnI jarUra zI hatI bhAI ? rAjakAraNuM praznomAM mAthuM mAravAnI zI jarUra ? rAjyanA tAMbAnA sikkAnI paNa TIkA karavA tene joIe ! teNe nAmadAra rANIjInA phAdhiMgenuM apamAna karyuM hatuM paNa phAdhiMga e to rANajI samAna ja gaNAya H temanI pavitra mUrti tenA upara hoya che. paNa e babUcakane eTaluMya bhAna hoya tyArene ! 14
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 ' lAphiMga mena huM te lAMbuM jIvyo chuM eTale badhuM jANuM. rAjanIti ? ApaNe enI zI paMcAta ? eka divasa eka bereneTa sAhebe potAnI seTI mane camacamAvI dIdhI. te divase ja huM samajI gayo ke, basa have rAjanIti samajAI gaI! tuM te kayo moTo laoNrDa thaI gaye, zvinapleIna baccA ! tArAthI te AvI TIkAo thaI zake ? have tArI kevI vale tyAM karatA haze ! huM te rAjI the. bhAgyazALI ke mAro eTalAthI chUTake thayo. mAre vaLI e chokarAne ane pelI chokarIne gharamAM rAkhavAnI umarAvagIrI dAkhavavAnI zI jarUra hatI ? huM ne hemo hatA, te kevI nirAMtamAM hatA ? A bhikhAraDAM mArA gharamAM AvyAM ja zA mATe ? meM jAte bhUkhyA rahIne e lokone khavarAvyuM pivarAvyuM ! paNa e badhAM bhikhAraDAM bhegAM karavAnuM bIjuM zuM pariNAma Ave ? polIsane paMje ja tamArA upara paDe ne ? e ughADa-jIbhe bolabola karato hato tethI ja sarakAranI najara mArA gADA upara paDI ! have gninapleIna gayo eTale DiyA-DI paNa marI javAnI. nirAMta thaI ! eka kAMkare be paMkhI ! setAna te baMnene bharakhI jAya te bhaluM thayuM ! e baMnethI huM kaMTALyo hate. mara, sAlI ! DiyA-DI. tuM paNa jA, eTale nirAMta !" sAMjanA sADA cha vAgyAnA arasAmAM te TekesTara vIzIe pahoMcyo. mAsTara nikolasa bAraNAmAM ja Ubho hato. teNe tarata ja pUchayuM : "pachI ?" "pachI zuM? usase ghurakiyuM karyuM. "zvinapleIna pAcho Avyo ke nahi ? have khelane vakhata thavA Avyo che. "lAphiMga maeNna'ne khela Aje paDaze ke nahi ? "huM "lAphiMga mena' chuM." usase kahyuM, ane pachI vIzIvALA sAme khaDakhaDATa hasIne te joI rahyo.
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ cIna. bAkasanuM patana ane na za pachI te vizIne pahele majale gaye ane tyAM bArIne saLiye laTakAvelA, "gvinapleIna dha lAphiMga maeNna ", ane " aMdhAdhUMdhI upara vijaya " e baMne pATiyAM utArI lAge. vizIvALAe tene pUchayuM, "tame pATiyAM kema utArI lIdhAM ?" huM have jAhera jIvana cheDI khAnagI jIvanamAM praveza karuM chuM." vIzIvALe samajI gayo. teNe potAnA nekarane hukama Ape ke, je Ave tene tAre kahI devuM ke, AjathI khela baMdha che. TikiTa vecavAnI jagA tarIke vIzImAM goThaveluM badhuM paNa teNe upADI levarAvyuM. | usase "grIna-bosa'mAM jaI pelAM be pATiyAM aMdara UbhAM karI dIdhAM. DiyA UMghatI hatI. tenI pAse besI teNe phibi ane vinasane kahyuM, "tamArAM gUgale peTImAM mUkI do. Aje khela nahi thAya. kAle paNa nahi, parama divase paNa nahi, te divasa pachI paNa nahi. mArI hatheLImAM jema vALa nathI, tema have A duniyAmAM gvinapleIna ane tene khela nathI ! " - pachI teNe DiyA tarapha pharIthI joyuM. ene A badhA samAcAra kevA kAramA nIvaDaze ? jANe phUMka mArIne mINabattI olavI nAkhIe tevA. mane homo khoI besuM ne jevuM thAya, tevuM tene gninapleIna vinA thaze. AMdhaLAne dekhatAM karatAM zekane kAdava oLaMgavo vadhu muzkela hoya che." pachI teNe "grIna-bokasamAM AmathI tema AMTA mAravA mAMDayA. vacce vacce te gaNagaNato : "gvinapleIna kedakhAnAmAM ane DiyA kabaramAM -vAha, e baMne vAnAM barAbara goThavAI raheze. rAjakAraNamAM mAthuM mAravAnuM e badhuM pariNAma. badhuM paravArIzuM eTale huM ane hame amAruM jUnuM gADuM gabaDAvatA cAlyA jaIzuM. joke, ho
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 hAphijha saina paNa vinapleInane ane DiyAne nahi jue eTale pUchaparacha karaze khare. huM kahIza "have ApaNe be jUnA dasto rahyA, e basa che !' have DiyAne javAne vAre che! te UThe eTalI vAra ! ane le, A UThIne !" DiyAe te ghaDIe AMkho paTapaTAvI; tenA mukha upara madhura hAsya pharI vaLyuM. teNe bUma pADI, "phibi ! visa! khelane vakhata thaI gayuM haze. jarA lAMbuM UMghI. cAle, mane taiyAra karavA mAMDe !" phibi ke vinasa keI hAlyuM nahi. DiyAnI AMdhaLI AMkha te ghaDIe usarsanI AMkhe sAthe bhegI thaI, ane ursasa kaMpI UThayo. DiyAe have vinasa ane phibine dhamakAvavA mAMDyAM. pelI baMnee usa sAmuM joyuM. usase bUma pADI - "jotAM nathI ke leke AvavA mAMDyA ? phibi, DiyAne kapaDAM paherAva. vinasa, tuM taMbUrI vagADavA mAMDa." pelI baMnee navAI pAmI, paNa kAMka samajI jaI, ursasanA hukamanuM tAbaDatoba pAlana karavA mAMDayuM. usase e oraDAne paDado pADI daIne pachI bahArathI belavA mAMDyuM - "joto khare gninapleIna ! adhuM AMgaNuM te bharAI gayuM, ane leke te daravAjAmAM mAtA nathI!" acAnaka jude avAja Avyo : "bApujI, DiyA Aje keTalI suMdara dekhAya che ? narI AkAzI parI! "
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ cIna-bekasa'nuM patana ane nAza 213 e avAja gninapleInano hato. phibi ane vinase cekIne pAchA pharI joyuMH avAja vuinaleInane hato, paNa usase pitAnA kaMThamAMthI kADhayo hato ! usase paDadAmAMthI nizAnI karI baMnene samajAvI dIdhAM. pachI teNe pitAnA avAjamAM jaNAvyuM, "DiyAne parI kahe che? tuM gAMDa che ke zuM, vinapleIna ? AkAzamAM vAgoLa sivAya bIjuM kaI sastana prANa UDI zakatuM nathI. paNa jA, hormone chUTA kara. Ama mANasanAM vakhANa karavAM baMdha kara." daramyAna vIzIvALAne nakara Avyo tenA baMne khebAmAM sikkAnuM paracUraNa bharI daIne usase tene samajAvIne kahyuM, "tuM vIzIne bAraNe jaI khela aMgenI bUmo pADavA kara ." pachI te jarA moTethI bolyoH "AhA ! Aje bahu moTuM ToLuM jamA thayuM che ne ! Aje bhAre taDAke paDaze. cAla, phibi ane vinasa, tamAruM Dhela kUTavA mAMDe ! taMbUrI taNataNAvavA mAMDe ! AhA zuM dhADiyuM bheguM thayuM che ! gvinapleIna, mane madada kara; ApaNe thiyeTarane raMgamaMca nIce utAravAnuM che. paNa alyA vinapleIna, tuM paDado zA mATe kheMcI le che ? khela zarU thAya tyAM sudhI bhale rahyo." pachI te usase kamAla karI nAkhI. eNe ekalAe kaMThamAMthI ToLuM gAjatuM hoya tevo avAja kADhayo. vacce vacce prANIonA avAja dUrathI AvatA hoya tema paNa te karato. keTalAya loko prazno pUchatA tenA javAbo te Apato. strIo, bALake, puruSo hasatAM hoya. laDatAM hoya, bhAMDatAM hoya, utAvaLa karatAM hoya, Thapako ApatAM hoya,-ema navarA paDelA prekSako jevI dhamAla karI mUke, tevI dhamAla teNe ekalAe kaMThamAMthI judA judA avAjo kADhIne macAvI mUkI ! vacce vacce te DiyAnA kamarAvALe paDado UMco karIne jote. DiyA A badhuM lakSa daIne sAMbhaLatI hatI.
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 lAkiMga eNna vIzIvALAnA nokare paNa dhamAla macAvI mUkI hatI. jANe ghAMTA pADI pADIne lokonA hallAne haThAvato hoya ema te bUmabarADA pADato hato, ane Tebala upara tema ja pIpa upara mukkAo Thekate hatA. mAtra homa udAsa thaIne cUpa Ubho rahyo hato. use have bolavA mAMDayuM, " kharI vAta che, vinapleIna, Aje ApaNA harIphAe lokone tophAna karavA ja mokalyA che. ApaNe dhaMdho sAro cAle e emanAthI khamAtuM nathI. A badhuM ToLuM mAtra prekSakonuM nathI. temAM bhADUtI tephAnIo che. teo Aje khela karavA devAnA nathI. are ApaNe mitra Toma-jima-jeka paNa AvyuM che ne ! te baMne hAthe jhapATA lagAvI rahyo che. paNa Aje ToLuM moTuM che, enuM kAMI cAlaze nahi. je, je, paNa e tophAnIo ApaNI "grIna-bokasa'ne kaMI nukasAna na kare ! enA karatAM to khela Ajano divasa baMdha rAkhIe te kema ? are eya buDhDhA dUra haTa! dUra haTa ! are e DAkaNa! tArI cIse jarA ochI pADa ! are e deDakAo, Ama DrAuM DrAuM zuM karo cho ? arere, A te zahera che ke jaMgala ? A rAMDonI cIse to emanA mATIDA karatAMya moTI che ne ! gninapleIna ! jarA thaMbha, huM jarA bhASaNa karIne temane jarA samajavI jouM - bAnuo tathA sadgaha(ursasanA kaMThamAMthI tophAnanA ane bUmonA avAjo !) mane jarA sAMbhaLo to kharAM ! mArA upara maherabAnI karIne jarA cUpa rahe, mane ja thoDuMka bakhALavA de (ursasanA kaMThamAMthI vadhu moTI bUmo ane vAtonA avAje !) sagRhastha tame cheka nIcalI keTImAMthI padhAryA che, e huM jANuM chuM. chatAM huM te tamAre mATe mAnavAcaka sagRha " zabda ja vAparuM chuM. tamArA jevA bhAmaTAo ane dhAMdhaliyAoe pArake paise dArU pIne amArA khelamAM tophAna karavA mATe paNa hAjarI ApavAnuM bahumAna mane bakyuM che (vadhu moTA avAjo, ursasanA kaMThamAMthI ja!) te badala mArAM jUtiyAM tamArAM
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0 , , , , , , ane tArA grIna-kasanuM patana ane nAza 25 AbhArI che. (usase vacce ja ToLAmAMthI Avato avAja kADhayo H " sALA, gadhA ! tAro bApa dArUDiyo che. '). "Apane AbhArI chuM; kAraNa huM gadheDA jevo vidvAna kaI bIjAne joto nathI ane jANatA nathI. ajJAnI thaIne caryA karavuM enuM nAma ja DahApaNa che; tamArI peThe jJAnI thaIne bhUkhe maravuM e to narI mUrkhAI che. gadheDuM pote zuM khAya che tenuM nAma nathI jANatuM, paNa nirAMte khAyA kare che, tyAre tame leke ghaNuM cIjonAM nAma jANe che, paNa eka vastu khAvA pAmatA nathI ! tamArI pAsenAM kapaDAMnI joDamAMthI eka eka naMga giravI mUkIne ja tame bAkInuM kapaDuM paherIne ahIM padhAryA che, e huM jANuM chuM. tamArI pAse kaze kAmadhaMdho nathI, kamANI nathI. eTale kyAMka dhADa pADI, hAtha mArI, khisyuM kAtarI, pisA-bhegA ke khAdhA-bhegA na na thAo, tyAM sudhI tame tamArA jevI navarI A DAkaNo sAthe cIso pADavAno AnaMda levA ahIM AvyA che, te bahu rUDuM karyuM che. (gussAbharyA avAje, usane kaThe ja!) hAM, hAM, haju mANasanA avAje zA mATe bolo che ? tamArAmAM rahelA sAcA kUtarAne avAje, tamArAmAMnA sAcA kAgaDAnA avAje, tamArAmAMnA sAcA khavIsanA avAje ja bela ne ! (tarata evA avAjonI bharamAra, usanA kaMThanA saujanyathI !) sagRhastha ! mArA bhASaNathI Apa sau zAMta paDavAne badale uzkerAI gayA che. paNa huM tamArI cIsAcIsanI thoDIka rajA lauM chuM, ane khela ja zarU karuM chuM." pachI teNe jANe gvinapleInane paDadAnI aMdara AvIne kahyuM hoya tema kahyuM, "jarA sAMsatA thaIe. A badamAzene sagruhastha ane sannArIo kahIne saMbodhyA, paNa chellAM cAlIsa varSa thayAM eka vakhatanI bahAdura aMgreja prajA have UtarI gaI che, varNasaMkara thaI gaI che. game tevuM samajAvo, paNa e badamAze TADhA
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 lAphiMga mena paDavAnA ja nahi. ATalI badhI tamAku pI pI kare, pachI te prajAnuM bIjuM zuM thAya ? e lekanA sAkSaro paNa moMmAM cuMgI rAkhIne ja lakhavA bese che! paNa cAlo, ApaNe ApaNe khela zarU karIe." pachI te usasa sUtradhAra tarIke AvIne pitAnuM vaktavya niyama mujaba bolI gayo, ane tyAra bAda "aMdhAdhUdhI upara vijayane khela barAbara zarU thayo. jyAre gninapleInanA mAthA upara DiyAne hAtha pheravavAne Avyo, tyAre usase vALanuM bociyuM potAnA mAthA upara paherI lIdhuM ane pote ja tenA hAtha nIce besI gayo ane vuinaleInane je kaMI bolavAnuM hatuM te tenA avAje besI gayo. * badhI nakala evI AbehUba thaI ke, phibi ane vinasa baMne jaNa paNa ursasanI kaLA upara mugdha thaI gayAM. khela pUro thayo eTale ursasa parasevAthI rebajheba thaI homane saMbaMdhIne dhImethI be -"tuM bhAI samaje che ke, ApaNe vakhata meLavavo joIe; ane emAM ApaNe saphaLa thayA chIe. gvinapleIna kadAca Aje ke kAle paNa Ave. to pachI nAhaka DiyAne zA mATe mArI nAkhavI ? meM Aje kevA avAjo kADhavyA ? huM mArA upara ja khuza the chuM. DiyAne khAtarI thaI che ke vinapleIna hAjara ja che, kharuM ne ?" tarata DiyAe pUchayuM, "ursasa, 4inapleIna kayAM che ?" use cekIne pAchA pharIne joyuM. DiyA thiyeTaranA phAnasa nIce ja UbhI hatI. te phIkI paDI gaI hatI ane dhrujatI hatI. "huM jANuM chuM. te ApaNane choDIne cAlyA gayA che. temane pAMkha AvI che, e huM kyAranI jANatI hatI."
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIna-beMkasanuM patana ane nAza 217 pachI AkAza tarapha pitAnI aMdha AMkha UMcI karIne belI H "mAro vAra kyAre Avaze ?" ursasa jaDasaDa thaI gayo. avAjanI teNe karelI nakalathI AMkhavALI phibi ane vinasa bharamAI hatI, paNa AMkhe vinAnI DiyA bharamAI na hatI. te DiyA tarapha joI rahyo. DiyA cUpa UbhI hatI, paNa vadhu ne vadhu phijhI paDatI jatI hatI. te ja ghaDIe vIzIvALA nikolase hAthamAM mINabatI sAthe AvIne ursasane pitAnI pAse belAvyo. te pAse gayo eTale nikolase kahyuM, "jyAre tame naTa ane prekSakone khela ekale hAthe karatA hatA, tyAre koIe AvIne vIzInuM bAraNuM ThokyuM hatuM. mane e vastu gamI nahotI, paNa meM bAraNuM ughADayuM. je bahAra Avelo hato tenI vAta sAMbhaLI lai, meM bAraNuM baMdha karI dIdhuM, pachI teoe pharIthI bAraNuM ThekayuM." je prathama AvyuM hatuM teNe ja ?" "nA bIjA koI ke. paNa paheluM bAraNuM kANe ThekayuM haze te ka jouM ?" huM kalpI zakatA nathI." "e sAme sAkhapaDozI, sarkasano menejara hato. te tamane eka ophara Ape che." ophara ?" "hA. teNe kahyuM ke, Aje piolIsavALA ahIM AvI gayA te teNe najare joyuM che. paNa te tamArA mitra che e vaMtu tamArI AgaLa sAbita karavA tamAruM "grIna-bokasa' gADuM, be ghaDA, tamArAM khUgala, e khUgala phUkanArI be strIo, tamAre khela, tamArI aMdha
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 lAphiMga meM chokarI, tamAruM varu ane tamane pitAne te pacAsa pAuMDamAM kharIdI levA taiyAra che." ursasa tumAkhIbharyuM hasyo. teNe vIzIvALAne kahyuM, "ene kahI dejo ke vinapleIna pAchA AvavAne che." tarata ja vIzIvALAe pAsenI khurazI uparathI eka jhabhbho, heTa ane jAkITa upADIne ursasane ApyAM. ane kahyuM - "bIjI vAra bAraNuM ThokanAro polIsavALA hatA. ane te eka zabda bolyA vinA A badhuM ApI gayo." ursasa oLakhI gaye ke e badhAM kapaDAM gninapleInanAM hatAM. usase tarata ja vIzIvALAne vIzInuM bahAranuM bAraNuM ughADavA nizAnI karI. teNe bAraNuM ughADyuM eTale tarata te bahAra deDI gaye. pAeka kalAka bAda ursasa pelI sAuthavaka jelavALI sAMkaDI galI AgaLa pahoMcI gayo. te zuM tyAM pUchaparacha karavA Avyo hato ? nA; te barAbara jANato hato ke jelanAM bAraNAM aMdara pesavA IcchanAranI ke bahAra nIkaLavA IcchanAranI marajIthI nathI UghaDatAM. te kamADanAM bAraNAM kAyadAnA mijAgarA upara ja ghUmatAM hoya che. to zuM te kaMIka jevA A hatA ? hA; je bAraNA pAchaLa zvinapleIna alepa thaye, te bAraNAne najare jevA ja te AvyA hatuM. prayajana kazuM na hatuM; paNa kaI kaI vAra mANasane evI caLa thaI Ave che - jema mANasa marI jaIne je kabara heThaLa sUte heya che, te kabara upara sagAMo phUla caDAve che tema ! paNa ursasa e zerImAM peTho ke tarata ja ghaMTanA TakorA paDavA mAMDayA. eka pachI bIje, trIje ema ghaNuM TakorA paDayA eTale ursasane thayuM ke eTalI vAramAM madharAta thaI gaI ke zuM ? paNa pachI
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ "grIna-kasanuM patana ane nAza ra9 te e TakArA vadhatA ja gayA. arthAta e samaya batAvanArA TekarA na hatA, paNa jelanI kaI ghaTanAnI sAthe saMkaLAyelA kerA hatA. ursasa have, divase pite Ubho rahyo hato te khUNuM pAchaLa Ubho rahI, jelanA nAnA daravAjA tarapha joI rahyo. thoDI vAramAM ja e bAraNuM pAchaLa prakAza Avato hoya ema eka kANAmAMthI dekhAyuM, ane pachI to e bAraNuM ja UghaDyuM. eka mANasa mazAla hAthamAM laIne bahAra nIkaLe. pachI bIje, pachI trIje, ane pachI the. usase tene oLakhe- te vApenaTeka hato, tenA hAthamAM tene leha-daMDa hato. pachI to bIjA mANasa hArabaMdha nIkaLavA mAMDayA. ursasa e badhAne oLakhI zakaLyo - te badhA divase gninapleInane pakaDavA AvelA leke ja hatA ! " to pachI emanI sAthe vinapleIna paNa bahAra Avaze ja ! ursasa sthira najare joI rahyo. polIsanA mANase babbenI joDImAM hAraba dha nIkaLe jatA hatA tathA ursasa tarapha pITha rAkhIne zerImAM goThavAtA jatA hatA. pachI bIjI mazAlavALo mANasa Ave. jarUra have kedI. zvinapleIna ja Avaze ! paNa je vastu AvI te mANasa na hato paNa maDaduM hatuM ? kaphana peTI-cAra mANasone khabhe caDelI. pachI tenI pAchaLa kedALo. hAthamAM laIne ghara-du nIkaLyo. ursasanI chAtI besI javA lAgI. ApaNe jANIe chIe. ke, te maDadu hardakenanuM hatuM, paNa usase mAnI lIdhuM ke te maDadu zvinapleInanuM ja haze.
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22. lAphiMga mena te ekadama tyAM ja paththara upara besI paDayo, ane gaNugo : "arere, teoe mArI nAkhyo ! beTA ! dIkarA !" - ursasa atyAra sudhI baDAza mArato hato ke, te kadI raDayA nathI. paNa jANe badhA divasane aMga vALane heya ema dhAra AMsue teNe raDavA mAMDayuM. te gvinapleIna mATe raDyo, pachI DiyA mATe, pachI pitAne mATe, ane pachI homo mATe. atyAra sudhI je je bAbate mATe te hasya hato, te badhI mATe raDI raDIne teNe badalo vALI lIdhe. ghaNA kalAka pasAra thaI gayA. savAra thavA AvI. mAsTara nikolasa pitAnI vIzImAM AkhI rAta UMyo na hato. tene pitAnI vIzImAM polIsanI padharAmaNI thavA mAMDI e vastu gamI na hatI. kahe che ke, maryAne bho nahi, paNa jama pedhyAne bho ! A ursasane pitAnI vIzInA AMgaNAmAM Azaro Apyo, e vastune ja tene pastAvo thavA lAgyo. paNa have ene kema karIne kADhavo ? teNe tene paTo lakhI Apyo hato. eTale e paTAnA baMdhanamAMthI chUTavuM kema karIne, enI ja ciMtA e karI rahyA hatA. acAnaka tenA bAraNA upara TakorA paDyA. e TakerA kaI gharAkanA nahi, paNa polIsavALAnA hatA, e spaSTa samajAI jatuM hatuM. bahAra mejisTreTa ja Ubho hato ane tenI pAchaLa piolIsaDAMnuM ToLuM. "mAsTara ursasa kyAM che ? ahIM ja che, sarakAra." "bolAvo, tyAre."
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ grIna-bokasanuM patana ane nAza "te hAjara nathI, sarakAra." kyAM che ?" "mane khabara nathI, sarakAra. te pAchA ja Avyo nathI." " ATalI vahelI savAre kayAM gayo ?" "nA sarakAra, kAle moDI rAtano te bahAra gayo che." "bhAmaTe, rakhaDela !" "kharI vAta che sarakAra ! paNa le sarakAra, pele Ave !" ane kharekhara te ja ghaDIe ursasa sAuthavaka jela AgaLathI dhIme pagale lathaDiyAM khAto pAcho AvI pahoMcyo hato. vIzIvALAe tarata ja ursasane saMbodhIne bUma pADIH mAsTara ursasa, ahIM Avo; sarakAra tamArI sAthe vAta karavA mAge che." usase A badhuM polIsavALAnuM dhADiyuM joyuM ke te pharIthI coMkyo. tarata ja tenI pUchaparacha zarU thaI , " tArI pAse vara che ?" varu ? paNa te mArA nekara che." " je madArI, AvatI kAle savAre barAbara A samaye tAre ane tArA varue iMgleMDa cheDIne cAlyA javAnuM che. je tame loke iMglaMDanI bhUmi upara kAle A vakhate UbhA haze, te varane pakaDIne laI javAmAM Avaze ane tene pANImAM DubADIne ke phAMse daIne mArI nAkhavAmAM Avaze, tathA tane keda pUravAmAM Avaze." mAre ane varue Aje ja IMgleMDa choDI javuM?" "hA, Aje." "paNa e zI rIte bane ?" vIzIvALAne te ursasanI balA Ama bArobAra TaLatI dekhAvAthI bahu AnaMda thavA lAgyuM. te tarata ja vacce bolI UThayoH
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ rarara lAphiMga maeNna "sarakAra, A mANasa kahe che ke huM Aje IgleMDa zI rIte cheDI jaI zakuM ? paNa roja themsa nadI uparathI vahANo UpaDatAM ja hoya che-DenmArka, holenDa, spena e badhe ThekANe javA. alabatta, phAMsa tarapha laDAI ne kAraNe nathI jatAM. Aje ja rAte eka vAgyAnA sumAre bharatI AvatAM vogrATa jahAja roTaraDema javA UpaDavAnuM che - huM jANuM chuM." mejisTreTe tarata ja ursasane pharamAvyuM, "te basa, grATa jahAjathI Aje ja tAre UpaDI javAnuM." "paNa pahelAMnuM mAruM nAnuM gADuM hota to te to vahANa upara caDI jAta. paNa atyAranI mArI be ghoDAvALI "grIna-baeNksa" vahANa upara zI rIte caDI zakaze ?" enI mAre zI paMcAta ? te pachI varune mArI nAkhavuM paDaze." vIzIvALA hasIne bolyo, "mAsTara usa, tame tamArI grIna-bokasa' ane gheDAne pelA sarkasavALAne vecI zakazo." tarata ja mejisTreTa belI UThayo, "kharI vAta. e sarkasavALAne A gADI tathA ghoDAnI jarUra paDaze ja. kAraNa ke, tene paNa Aje sAuthavarya choDavuM paDaze. sAuthavaka paragaNAnA bhalA pAdarIoe A badhA bhAMDabhayAna cAlu pathArAthI lekanI nIti ane dharma upara thatI mAThI asaranI phariyAda karelI che- loke devaLamAM jatA nathI, ane AvA khela jevA paDyA pAtharyA rahe che, e bahu gaMbhIra bAbata che. sAuthavarkamAM ja khAsa karIne AvA badhA tamAzAe kAyamanA paDyA rahe che. A saMgrahastha vinDasarathI gaI rAte ja nAmadAra rANIjIne e aMgene hukama laIne AvI pahoMcyA che." ema kahI teNe pAse UbhelA bAkilareDAne namana karyuM.
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ "cIna-baeNkasa'nuM patana ane nAza rara3 usarsa eka judA ja vicAre caDI gaye hato : pote rAte je kaphana joyuM hatuM, temAM vinapleInanuM ja maDadu haze, ema zAthI mAnavuM ? jelamAM te keTalAyane dehAMtadaMDanI sajA thatI hoya ! ane pitAne tathA varane je mAtra dezanikAlanI ja sajA thaI hoya, to kivanapleInane paNa evI ja sajA thAya! eTale jarUra vinapleIna jIvate ja he joIe ! usaMse tarata ja mejisTreTane namana karIne kahyuM, " kharI vAta che, nAmadAra, ame Aje ja grATa jahAjamAM besI cAlyA jaIzuM. huM mArI grIna-bAkasa, gheDA, gUgala ane jisI strIo vecI nAkhIza. paNa haju amArI maMDaLIne vinapleIna bAkI che, tene pAchaLa mUkIne huM ekale kevI rIte cAlyo jaI zakuM ?" tarata ja eka avAja Avyo, "vinapleIna marI gayo." e avAja bAkiMlapheDrAne hato. usase tene namana karyuM; pelAe tarata ja tene khabhe hAtha mUkI tene bAjue bolAvIne kahyuM : " tArA kaI hitecchue madada tarIke tene A daza ginIo mokalI che." bAkiMlake e be hajAra ginIomAMthI daza ja ursasane ApI. tenA mAnavA mujaba usane eTalI ghaNuM hatI. evAne vadhAre ApavI eTale dariyAmAM nAkhI devI, evo ja artha thAya ne ? pite eka Akhe umarAva zodhI Apyo hato. tenA mahenatANAmAM evuM badhuM je maLe te tenA hakanuM ja kahevAya ne ? alabatta, tame badhA tene cerI karI ema kaho. paNa tethI zuM ? bAkisaphoe have pelA mejisTreTane saMbodhIne kahyuM, "sAheba, have ApaNe ahIMnuM badhuM pUruM karIe. mAre pAchA nAmadAra rANajI. pAse jaIne teozrInA hukamane amala thayo che evo ahevAla
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ rara4 lAphiMga maeNna sAdara karavAnuM che. huM be kalAka moDe tha chuM, mAre utAvaLe have deDI javuM joIe." tarata badhA UThayA. mejisTreTa have polIsane nizAnI karI eTale teo vIzImAM dAkhala thayA. mAsTara nikolasa coMkyo; teNe tarata ja mejisTreTa tarapha pharIne kahyuM, "nAmadAra, have A ursasa kaze sAmane karyA vinA cAlyA javA kabUla thAya che. pachI mArI A vIzImAM polIsanA mANase rAkhavAnI kazI jarUra nathI." "paNa e mANase tene mATe che evuM koNe kahyuM ?" "te pachI zA mATe che, sarakAra?" tamArI dharapakaDa karavA mATe. " mArI ?" "hA; A ursasa vagere gunegArone tame tamArI vIzImAM Azaro Aye, e moTo gune thayo che. eTale tamArI tathA tamArA nekaranI dharapakaDa karavAmAM Ave che, tamAruM lAisansa rada karavAmAM Ave che ane daMDanI rakama peTe vIzIne badhA sarasAmAna kabaje levAmAM Ave che. mATe tame tathA tamAre nekara amArI sAthe ja cAlo."
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ premI joIe! pati nahi ! "ane DiyAnuM zuM?" e avAja, TeDakaeNsTara vIzImAM A badhuM banI rahyuM hatuM te daramyAna keliyAM lojamAM gninapleInane saMbhaLAyo hato. tene lAgyuM ke, e avAja bahArathI kyAMkathI Avyo hato, paNa kharI rIte e Avyo hato tenA aMtaramAMthI. aMtarAtmAnA AvA UMDA pikAra keNe sAMbhaLyA nathI hotA? uparAMta prabhAta pragaTatuM hatuM, ane prAtaHkALa paNa jAgRtine eka avAja che. sUrya je aMdaranA aMdhArAmAM sUtelA aMtarAtmAne jagADato na hoya, to tene zo khapa che ? prakAza ane saddaguNa e baMne eka ja keTInI vastuo che. paramAtmAne ApaNe krAIsTa kahIe ke prema kahIe; paraMtu uttamamAM uttama puruSo paNa amuka vakhate tene bhUlI jAya che. saMtene paNa yAda karAvanAra - sAvaceta karanAra avAja joIe che; ane prAtaHkALa ApaNAmAM e avAja jagADe che. zvinapleIna eTale ke laoNrDa kaoNncAlanI saddabhAvanA paNa have vahI javA lAgI hatI; tenI dhorI nasane bAMdhI devAnI jarUra hatI. "ane DiyAnuM zuM ?" e avAje tenA badhA sArA vicArone pharI pAchA tenA aMtaramAM jagADayA. 15
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 lAphiMga mene tarata ja te pikArI uThayo, "DiyA ! tuM kyAM che ? huM kyAM chuM ? huM vinDasaramAM chuM; ane tuM sAuthavarkamAM che. are bhagavAna, pahelI vAra amArI vacce A aMtara zuM paDayuM ? koNe e aMtara UbhuM karyuM ? nahi, nahi. e nahi bane. e lekee mane A zuM karI nAkhyuM? mane rANIjInI vAta keNe karI ? huM have badalAI gayo chuM evuM koNe kahyuM ? huM je oNrDa banyo houM, te DiyA leDI banavI ja joIe. pelo mANasa bAraNuM vasAI gayuM, evuM zuM bolyo ? mAre pAchalI vAto bhUlI javI joIe - e vAto marI gaI, evuM e bolyo, te huM zA mATe sAMbhaLI rahyo ? paNa nahi, have huM jAgyo chuM - bhAnamAM Avyo chuM. teo je ema mAnatA hoya che, teo IgleMDanA umarAva, laoNrDa blenyAla sAthe marajImAM Ave tema vatI zake, te teo bhUle cheH leDI DiyAnI sAthe paNa! teo mane zarate saMbhaLAvanAra kANa? jANe huM e badhI zarato svIkArI levAne houM ! ane rANIjI ? mAre rANIjInI zI paravA ? meM to tene kadI najare joI paNa nathI; huM kaMI e badhAMne gulAma thavA leDa banyo chuM? mane sattA maLI hoya, te huM svataMtra mANasanI peThe vartI zakuM ema hovuM joIe. DiyA! ursasa ! ApaNe sAthe rahIzuM. tame je hatA te huM hato. to have huM je thayo, te tame paNa thayA ! ekadama ! huM pAcho na pharyo tethI tame badhAM kevI ciMtAmAM paDI gayAM haze ? ane pelA paisA ! meM paisA koInI sAthe mokalAvyA. e zuM karyuM ? mAre jAte ja javuM joItuM hatuM. pelo badamAza kaheto hato ke, huM ahIMthI nIkaLI na zakuM. are e nA kahenAra koNa? cAlo, gheDAgADI taiyAra karo ! mAre te lekene levA javuM che. badhA nekare kyAM gayA ? keI nekara na hoya to huM lorDa kemane kahevAuM chuM ? huM ahIM sarvasattAdhIza chuM. A mAruM ghara che. mane keNa roke che te huM jouM te khare ! have mArI pAse talavAra che ! keNa mArI sAme Ave che ? mAre patnI paNa che -
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ primI joie! pati nahiM 227 DiyA ! mAre pitA paNa che - ursasa ! mAruM ghara have mahela banyuM che, te te huM mArA pitAne ja ApIza. mAruM nAma mugaTanI peThe huM DiyAne paherAvIza. cAle ! utAvaLa karo ! DiyA, A huM Avyo." ane AvI dhUnamAM ne dhUnamAM te kamarAnI bahAra nIkaLe. bahAra moTI osarI hatI. te AgaLa cAlyo. bIjI osarI AvI. badhAM bAraNuM khullAM hatAM. te eka kamarAmAMthI bIjA kamarAmAM, eka osarImAMthI bIjI osarImAM ema bahAra nIkaLavA mATe AgaLa ne AgaLa cAlyo. paNa mahela e eka jAtanuM gADha jaMgala hoya che, tenI tene khibara na hatI. A jaMgala paNa kevuM ? naryA kamarAo ane narI osarIonuM. kamarA paNa eka ekathI caDiyAtA; eka ekathI zobhItA. keTalIka te pahoLI bhIMtane ja kotarIne banAvelI gupta tAravALI keTaDIo ja hatI. ane e gupta keTaDIomAM zAM zAM gupta ane tethI kAramAM kAma nahi thayAM hoya ! khUna, atyAcAra, baLAtkAra badhuM ja ! ane moTA mahelamAM AvA gupta kamarA peDhI dara peDhI navA navA banatA jatA hoya. navI peDhInI navI jarUriyAta mATe athavA navI guptatA mATe paNa! ane kevI, keTalI badhI sIDIo ? DrinapleIna bahAra javAnI utAvaLamAM hato, paNa te aMdara ne aMdara kyAMka aTavAye jato hato. oraDAone ane osarIone pAra ja nahoto Avato. paNa navAInI vAta e hatI ke koI jIvatA mANasanI hilacAlane avAja paNa Avato nahoto. koI koI vAra tene lAgatuM ke
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga mene te kaMIka cakarAvAmAM pharyA karato hato. to koI vAra kaI tenI sAme AvatuM hoya ema lAgatuM. paNa koI ja AvatuM nahi - te pite ja kaI moTA arIsAmAM pitAne dekhato ! dareka kamarAnI ajAyabIo paNa judI judI hatI, koI vastu sAmAnya kahI zakAya tevI to hatI ja nahi. mInAkAma, motIkAma, ArasakAma, dhAtukAma, jaDatarakAma, bharatakAma, hAthIdAMtanuM kAma makhamala, jarI vagere zuM zuM nahotuM ? chata upara judAM judAM paMkhIo ane vRkSonI AkRtio hatI; kAca, mANeka, nIlama, mahelanA. AkAranI javAhara-peTIo, arIsAo, pANInA dekhAva, vAdaLanA dekhAva, manuSyAkRtio, devadevIonI AkRtio, pUtaLAM-citrA vagere badhuM hatuM. khurazIo vagere pharnicara paNa judA judA AkAra, padArtha ane raMgarogAna ke jaDataravALuM hatuM. varSa mAM hatuM, mAtra bahAra nIkaLavAno mArga ja jANe na hato ! vacce vacce te bUma pADate - "kaI che ? koNa che ? ahIM A te !' paNa kyAMyathI keIne javAba ja maLato nahi. AvAM makAnamAM nekarone bolAvavA judI ja sagavaDa karelI hoya che. jagAe jagAe garama karelI havA dAkhala karavAnAM dvAra evAM rAkhelAM hatAM ke, badhe unALAnuM vAtAvaraNa mAlUma paDatuM hatuM. jANe jUna mahine koI jAdugare pakaDIne A mahelamAM pUrI dIdho hato. vaLI avAranavAra mIThI mohaka sugaMdha AvatI jaNAtI. jANe chupAvI rAkhelAM asaMkhya phUle e sevA bajAvI rahyAM hoya ! badhe zetaraMjIo gAlIcA to hatA ja, upara paga mUkatAM khacakAvAya evA ! kaI kaI jagAe bArIomAMthI bahAranA bagIcAnI, paththaranI mAtaonI, kyArAonI, jharaNuonI, are themsa nadInI jhAMkhI thatI.
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ premI jaIe! pati nahi ! raka have te gvinapleIne khAsa jhanUnamAM ja AvI gayo. "bhale bhale, koI AvatuM nathI te huM pote game te rIte ahIMthI jaIza. kaI bArIbAraNAM teDavA paDaze to paNa teDIza, sAmuM lazkara Avaze te tene nAza karIza, paNa DiyA pAse jarUra pahoMcI jaIza !" - acAnaka tene pANI vahevAne khaLakhaLa avAja saMbhaLAya. eka galI jevA bhAgamAMthI AgaLa jaI, bAraNAmAMthI paDado haThAvatAM ja te eka aNadhArI jagAe jaI pahoMcyA. te eka bhavya snAnagRha hatuM, ane temAM eka bAjuthI garama sugaMdhI pANInI dhAra vachUTI rahI hatI ane e vizALa oraDA jevo nAnakuMDa bharAte ja hatuM. e Akho oraDo e snAnakuMDane ja banela hato. temAM eka kinArI upara eka strI ADI paDI rahI zake ane tenA paga pAse tene premI ke tene kUtare besI zake teTalI laMbAIno maDhelo sephe hato. teno nIceno bhAga cAMdIne hatA. e snAnakuMDanI bIjI bAju cAMdIne banAvele ATha nAnA viniziyana arIsAone eka ToIleTa-sTenDa hato. sophA pAse eka khUNA jevo ghATa pADI eka TekarI TIMgAvelI hatI. tenI nIce rAjamugaTa jaDelI mudrAvALI cAMdInI eka takhatI hatI. gvinapleIne Ubho hato tenI barAbara sAmI bAjue bAraNuM jevo khule bhAga hato, paNa tenI upara cAMdInA tAranI banAvelI ane karoLiyAnA jALanI jema gUMthelI bArIka jALI laTakAvelI hatI. temAMthI ArapAra dekhI zakAya tema hatuM. jALAmAM vacce jyAM karoLiyo hoya, tyAMthI tenI pAranA oraDAmAM sUtelI eka nagna strI dekhAtI hatI. nagna eTale bilakula kapaDAM vagaranI nahi ! teNe AkhA zarIra upara jhAkaLa jevA pAtaLA vastrane saLaMga jhabhbho paherelo hate - jevo citromAM devadUtoe paherelo hoya che; paNa e jhabbe
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 lAkiMga mena e bArIka hatuM ke, e strInI nagnatAne ja te vadhu khullI karatA-vadhu mohaka banAvato. kareLiyAnA jALA jevA paDadAnI pAchaLa e oraDe zayanagRha hato. e oraDe bahu vizALa na hato. tathA tenI cotarapha tathA upara badhe niziyana arIsAo jaDelA hatA. e badhA evI rIte goThavelA hatA ke te darekamAM oraDA vaccenI zayyA pUrepUrI dekhAya. e pathArI cAMdInI ja hatI ane tenA upara pelI strI sUtelI hatI. te ghasaghasATa UMghatI hatI. e oraDAmAM sIdhe dIvo na hate. snAnagRhanA prakAzane parivartananI goThavaNIthI ja e oraDAmAM prakAza pesato hato. jANe e nagna strInI zaramathI prakAza pote jANe te oraDAmAM sIdhe pesatAM acakAto na hoya ! e pathArIne upara chata jevuM ke caMdaravA jevuM kAMI ja na hatuM. eTale e nagna strI AMkha ughADe to chatamAMnA arIsAomAM tene pitAnAM hajAra hajAra nagna rUpa dekhAya. e pathArInI pAra sAmenI bAjue eka bAraNuM hatuM, je mera ane haMsanAM raMgaberaMgI citro cItarele kAca jaDIne banAveluM hatuM. pathArInA mAthA AgaLanA bhAga pAchaLa eka cAMdInuM meja hatuM, jenA upara aneka mINabattIovALI dIpadAnI hatI tathA eka pustaka. e badhuM, jeke, vinapleInane nahetuM dekhAyuM, - tene te pelI strI ja dekhAI hatI. teNe e strIne oLakhI kADhI hatI. te Dacesa hatI - jeNe
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ premI joIe! pati nahi! 231 tene premapatra pAThavyo hato! AkhA jagatanI eka ja strI, je AMdhaLI na hovA chatAM, tene cAhatI hatI, tene IcchatI hatI ! nagna strI jevI zastrasajja bIjI koI na gaNAya. tene jevI eTale bhArobhAra jokhama. ane chatAM DrinapleIna tene joI ja rahyo. teNe tyAMthI nAsI javA IcchavuM kharuM. paNa tene lAgyuM ke tenAmAM tyAMthI hAlavA - khasavAnI zakti nahotI rahI. zuM te kaI bezarama strI hatI ? te kuMvArikA heI zake? hA, te baMne hatI. tenA samagra sauMdarya upara aspRzyatAne hukama jANe moTA akSare lakhelo hato. e aNabeTayuM saudarya hatuM. nagna dekhAvAmAM je nirlajajatA hatI, te tenA pratApIpaNAthI DhaMkAI jatI hatI. grinapleIna dhrujavA lAgyo, mAtra prazaMsAnA bhAvathI. nasIbanI navAIone aMta AvavAne hato ke nahi ? Aje tenA mAthA upara kevA kevA vajapAta thavA zarU thayA hatA ? ane e badhAne aMte pAchuM A strInuM darzana ! nasIbanuM e kaI bhayaMkara kAvataruM to nahotuM ? A strInA darzanathI chevaTe tene cheka abhibhUta karavA mATe ja, te pahelAMnI badhI navAIomAMthI, tene pasAra karavAmAM nahoto Avyo chuM ? mANasanA cittamAM badhA saMskAra suSuptapaNe mejUda hoya che. ApaNe nirdoSa hoIe, tathA bahAranA dekhAvamAM badhI rIte pavitra heIe, te paNa badhA durgaNe ajJAta rIte ApaNAmAM taiyAra beThelA heya che.
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga mana zvinapleIna bhAna bhUlavA lAgyo. gaMgArika prasAdhana-zaNagAravastra vagere sAthe jene joI hoya to paNa mUDha thaI javAya, tene cheka ja nagna jevI, eTale jANe bacAvanAM badhAM sAdhana vinAnA thaI javuM. mANasanA cittamAMnI badhI aMdhArI suputa bAju jANe ekadama jAgrata thaI UThe. vinapleIna bI, pha paDI gaye, chatAM joI ja rahyo. te AkarSAto jato hato; teNe te AkarSaNamAMthI chaTakavA havAtiyAM mAravA mAMDyAM. paNa tenI sAme te zuM karI zake ? pitAnI sAme te zuM karI zake ? teNe AMkho mIMcI dIdhI, paNa e mIMcelI Akho vadhu pAradarzaka banI gaI - tenI najarathI te suMdara mohaka AkRti dUra ja na thaI. moha vastu evI che. pagamAM te jANe khIlA jaDI de che - evA khIla ke AgaLa javuM hoya to javA de, paNa pAchA pharavA mATe vadhu sakhata bane ! pApanA adazya hAthe ja kyAMkathI nIkaLI AvIne ApaNane nIcenA DhALa tarapha jorathI gabaDAvavA mAMDe. tenuM magaja jorathI dhamadhamavA mAMDayuM hatuM. tene dizAnuM bhAna paNa rahyuM na hatuM. samudra vacce rahetI jaLadevIo khaDaka upara beThI beThI khalAsIone jyAre AkarSavA mAMDe che, tyAre e khaDakamAMnuM cuMbaka paNa vahANane e khalAsIonA hAtha karatAM vadhu jorathI te tarapha ja kheMcatuM hoya che. khaDakathI haMmezA dUra bhAganAro khalAsI khaDaka upara beThelI pilI jaLadevI tarapha vege vahANa haMkAravA prayatna kare che, ane sAthe sAthe khaDakamAMnuM cuMbaka paNa jahAjane te tarapha kheMce che. | vinapleInane e vAtane AdhAra paNa nahoto rahyo ke, huM vidrupa chuM, eTale A strI tiraskArapUrvaka mane hAMkI kADhaze."
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ premI joIe! pati nahi! kAraNa ke, e strIe tene jAte lakhI jaNAvyuM hatuM ke, te tene cAhe che - I che che. mANasane gabaDavAnI vakhate eka evI kSaNa Ave che jyAre te potAnuM samadhAraNuM khoI bese che; ane pachI pApa tarapha DhaLatI vRttiopatAnuM saheja vajana umerI ApatAM, mANasa sIdhe te DhALa uparathI gabaDAvavA mAMDe che. eTale gvinapleIna kyAMya sudhI tyAMthI khasya ja nahi. ane pelI strI jAgI UThI. kaI che ke ?" eNe madhura gaMbhIra avAje kahyuM. vinapleIne ene madhura avAja pahelI vAra sAMbhaLe. enAthI to enuM rahyuMsahyuM bhAna paNa lupta thaI gayuM. pelIe pachI pelA arIsAvALA bAraNA upara betraNa TaMkArA mAryA ane pUchayuM, "lorDa DeviDa, tame AvyA che ke keTalA vAgyA haze ? bAkiMlapheDro, tuM che ke ?" pelI strI e bAraNuM bAjuthI pAchI pharI. "te kaI snAnagRhamAM che? kema kaI javAba ApatuM nathI ? nA, nA, paNa e bAjuthI te koI AvI zake ja nahi." teNe cAMdIne paDado upADyo ane snAnagRhamAM praveza karyo. zvinapleInane jANe mRtyunI TADha caDI gaI. have kayAMya nAsI javAya ke chupAI javAya tema hatuM ja nahi. nIcenI pharasa je phATI gaI hota, to te khuzIthI temAM UtarI paDayA hota. pelIe tene joye. - tene atyaMta Azcarya thayuM. paNa te jarAya coMkI nahi. kaMIka saMtoSa tathA tirasakAranA bhAvathI teNe pUchyuM, "zuM ! gvinapleIna !"
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 lAphiMga maeNna ane pachI tarata cittAnI peThe lapakIne teNe potAnA baMne hAtha tenA gaLAne vIMTALI dIdhA. thoDI vAra bAda vinapleInane khabhethI pakaDIne teNe pitAnI mAraka AMkha tenI AMkhamAM parovI, enI eka bhUrI ane eka kALI AMkha sAme jotAM jotAMmAM ja zvinapleInane kepha caDI gayo. paNa pelInI paNa sarakhI ja vale hatI. te bolI, "zAbAza! tame ahIM paNa AvI pahoMcyA ! tamane khabara paDI haze ke mAre laMDana choDI acAnaka cAlyA javuM paDyuM. eTale tame pAchaLa pAchaLa ahIM AvyA. vAha, bahu sarasa !' gvinapleIna keI agamya Darane mAryo ekAda DagaluM pAcho paDayo. paraMtu tenA khabhAne vaLagelA gulAbI nakhe jarA paNa casyA nahi. Dacese AgaLa calAvyuM- "pelI ena, mUrakhI, tame jANe che ne, - pelI rANI, teNe mane keNa jANe zAthI vinDasara bolAvI lIdhI. huM ahIM AvI tyAre e te tenA pelA bevakupha cAnselara sAthe oraDAmAM bharAI vAta karatI hatI. eTale eNe mane savAre saMdezo mokalavAno vAyado kahevarAvI ravAnA karI. huM ahIM mArA makAnamAM AvI sUI gaI. paNa tame ahIM zI rIte mArI pAchaLa pAchaLa AvyA ? enuM nAma te marada mANasa ! vidane ? maradane vaLI vidano zAM? ane teya premikA pAse pahoMcavAmAM ! paNa tame mAruM nAma pUchIne tapAsa karI haze ne ? tame mAruM nAma Dacesa jesiyAnA che, e jANatA hatA ? tamane A oraDAmAM keNa lAgyuM ? kaI hajUriye ja lAvyuM haze. ene hoziyAra kahe joIe. paNa badhI vAta mane zarUthI mAMDIne kahe jouM. nA, nA, mAre e badhuM kaMI sAMbhaLavuM nathI. koI vastu zI rIte banI e jANI laIe eTale tene camatkAra jato rahe. tame vAdaLa upara
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ prema joIe! pati nahi! caDIne AkAzamArge ahI AvyA, ema mAnavuM ja vadhu sAruM. tame devanI peThe AkAzagAmI tathA game te dvAramAM praveza karI zake tevA camatkArI zaktivALA che, ema ja huM te mAnIza ! priyatama, AjathI tame ja mArA premI che, e nakkI jANaje!" Dacese DuM thobhIne pAchuM umeryuM, "tame ahIM AvyA, e ja vastu puravAra kare che ke, tamAre ne mAre ekabIjAnA premamAM paDavuM, e jANe kudarate ja nakkI kareluM che. nahi te ApaNe be AvAM - ATalAM dUra rahenArAM, temane koNa kevI rIte meLavI Ape ? basa, eTale ApaNuM milana e keI jevItevI mAmUlI vastu nathI. e to alaukika rIte niyata thayelI vastu che! meM tamane pahelI vAra joyA tyAre ja huM jANI gaI hatI ke, tame ja mArA svapnanA sAthI cho. ane tethI ja meM tamane vagara mAge mAre prema Apyo hate - lakhI jaNAvyA hatA. vAha, paNa tame umarAvane pozAka paheryo che ne ! paNa tamAruM naTa-bhAMDa-bahurUpiyA lokonuM to e kAma ja che ne! chatAM, tamAruM moM bAda karIe te tamAruM bAkInuM zarIra kharekhara umarAvajAdAne chAje tevuM ghATIluM che, hoM! e bAkInA zarIrane te ghaNI sAmAnya strIo paNa lAbha kare : paNa tamArA vidrupa mene te huM ja lebha karI zakuM! paNa tame kyAre AvyA ? tame mane nagna sthitimAM sUtelI joI hatI? suMdara chuM, kharuM ne? nAhavA ja jatI hatI. tame mArI patra jAte vAMcyo hato ? tamane vAMcatAM AvaDe che? tamAro avAja mane nathI gamato. tamArA vidrupa meM jevo tamAro avAja vidU 5 nathI. eTalI vastu ja mane nathI gamatI. bAkInI tamArI badhI bAbato anekhI che. jaMgalI te tamane deva tarIke ja pUje. tamAruM A hAsya sAthe laIne te tame nahi ja jagyA che. e kaI sajA tarIke karavAmAM AveluM
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ 236 lAphiMga maeNna vADha-kAma che. ane huM AzA rAkhuM chuM ke, tame e kAramI sAne lAyaka koI gune kharekhara karyo haze. ethI ja tame mane game che; Avo, mane barAbara dabAvIne bheTe. koI rAkSasa dabAve tema ! mane badhA khUba mAna Ape che, ane mArI khUba prazaMsA kare che. mane e vAtane kaMTALo Avyo che. tame to mane khUba tiraskAra. TuarTa vaMzanI huM rANIthI bIje naMbare gaNAuM. eTale ja tamArA jevo cheka nIcalI kakSAno turacha prANI mane pakaDe, potAnI kare, e vastuthI mane parama saMtoSa thaze. have jANe huM nirAMtane zvAsa laI zakuM chuM. mArA khAnadAnanI balAmAMthI chUTI thaI eTale mane keTalI muktatA lAge che ? kharekhara, kaI paNa vastu teDIpheDI nAkhavI, dareka vastu UlaTapAlaTa karI nAkhavI, enuM nAma ja kharuM jIvana. eTale pharIthI sAMbhaLo, huM tamane - tamane eka vipa rAkSasane, cAhuM chuM--prema karuM chuM, samajyA ? " ATaluM bolatI bolatI te pAchI jarA pAchI khasI, tathA thoDuM hasIne bolIH "vAha, svarganuM amRtaphaLa mAre nathI khAvuM; mAre te cheka naraphanuM phaLa mArA dAMtathI karaDavuM che. mArAmAM e kAmanA che, e tRSNa che. mAre bhraSTatAnA khADAmAM sabaDavAnI majA joIe che? vAha, meM kaI puruSane hajI sudhI mArI pAse TUMkavA dIdhuM nathI ane meM mArI jAtane akSata rAkhI hatI, te tamArA jevAne arpaNa karavA mATe ! vAha kevI majA ! kevuM gaurava ! mane lAgyA ja karatuM hatuM. ke, mArAmAM asAdhAraNa sAhasa karavAnuM sAmarthya che - je sAhaso divase keIthI sAMbhaLI zakAya paNa nahi! paNa huM badhuM ghaNuM bolyA karuM chuM tamane to e kazuM samajAtuM paNa nahi hoya; bicAro chokaraDo, naTa-bhavaiye, tene mArA khAnadAne hRdayanI tamannAo - kAmanAone zo khyAla Ave ? tamane te juo ATaluM ja samajAze-" ema kahI teNe khUba jorathI zvinapleInane cuMbana karyuM ane dAMta besADyA. pachI teNe kahevA mAMDayuM
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23 : premI joIe! pati nahi! "juo, juo, mAruM hRdaya paththaranuM che; paNa e paththara paNa kevA ? haMTalI naba roka AgaLa samudramAM thatA - jemane phoDe eTale aMdarathI sApa nIkaLe. e sApa eTale mAro prema. ane mAro prema keTale badhe prabaLa che ke tamane cheka UMDA khADAmAMthI ahIM upADI lAvyo ! mArI ane tamArI vacce keTaluM moTuM aMtara che ? chatAM huM tamane kheMcI lAvI zakI. basa, have mane pakaDo ane dhULabhegI kare mArI viparItatAne pAra nathI. AkAzamAMnA tArAne pakaDI kAdavamAM ragadoLo, to ja tame mane barAbara saMtoSa ApI zake ! tame bahArathI vipa che, te huM aMdarathI vidU5 chuM. AvI be vidvapatAo bhegI thAya tyAre ja caritArtha thAya. vipatAo vacce ja sAco prema saMbhavI zake!" ATaluM kahI te bALakanI peThe khullA manathI hasI paDI. pachI pAchI tenA kAna pAse pitAnuM mukha laI jaIne belI, "tamAre kAI gAMDI strI jovI che? to mane ja juo to !" ane khare ja have jaisiyAnA pAgala ja banatI jatI hatI. te uttejanAmAM AvI jaIne bolavA lAgI - "juo, huM rAjasiMhAsananI adhikAriNuM chuM, ane tame cho raMgamaMcanA adhikArI. chatAM ApaNe baMne ekasarakhI bhUmikA upara AvI jaI e. UMcethI huM nIce paDe te mane keTaluM badhuM sukha thAya ! ane mAruM patana pAchuM AkhI duniyAe jANavuM joIe. tamane khabara che? duniyA jema mane vadhu tiraskAraze, tema mane vadhu vakhANaze - vadhu namaze! mAnavajAta ja evI pAmara che - tuccha che. tenI AgaLa te tenAM AMtaraDAM UMcAM AvI jAya evuM adhama AcaraNa karIe, to ja te vadhu mAna Ape. kaMIka sAruM kAma kare, to to te tucachakAre - athavA IrSyA kare ! juone rAjAnI huM rakhAtanI putrI chuM. chatAM mAruM mAna rAjAjInI kAyadesaranI putrI karatAM vadhu che. tame mArA
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga mena AkhA mahelane bhogavaje - mArA bAgabagIcAomAM evI kuMjagalIo che jemAM huM saMtAuM, to mane zodhI kADhajo ! mane pakaDIne mArA kImatI pizAke sAthe ja jharaNAmAM jhabakALaje. huM te evI anekhI devI banavA mAguM chuM ke, jyupiTara-indra AvIne mArA pagane cUme, te paNa mArI najara na pAmI zake; ane saMtAna mArA moM upara dhUke, to paNa huM tene AvakAravA tenI pAchaLa bhaTakuM! eTale kahuM chuM mAruM apamAna karaje, mane mAro, mane tucchamAM tuccha gaNIne mArI sAthe vartaze. te ja tame mAro anahada prema pAmI zakazo. he kara ! he vidU5, tame mArA sarvasva che." khare ja ! A strInI pAse atyAre UbhavuM eTale siMhanI beDamAM jaIne tene cha cheDIne bharakhAI javuM ! enA kemaLa hAtha ane tene bhayaMkara nahora ! enAmAM prANaghAtaka lIlA atyAre pragaTI UThI hatI. te vadhu bhArapUrvaka bolI UThI, "huM tamane cAhuM chuM; mAruM AkhuM aMtara bharIne cAhuM chuM ! tame joI zakatA nathI ?" ane teNe UchaLIne pharIthI 4inapleInane tIkhuM cuMbana karyuM - dAMta besADIne. zvinapleIna Akhene A kAmanAnI AgamAM saLagavA lAge. acAnaka eka madhura avAja temanI pAse ja raNa. khUNAmAMnI TokarI raNakatI hatI. Dacese tarata ja e tarapha meM pheravyuM ane kahyuM, "e rANIne mAruM zuM kAma paDayuM, vaLI ?" tarata ja rAjamugaTavALI eka cAMdInI takhatI kaLanA avAja sAthe UghaDI, ane aMdara bhUrA makhamalathI maDhelo nAnozo TAvara -ghUmaTa khule the. temAM senAnI tAsakamAM eka parabIDiyuM mUkeluM dekhAtuM hatuM. e parabIDiyuM khAruM moTuM ane e khaMDuM hatuM tathA tenA
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ premI joie! pati nahi! 239 uparanuM lAla sIla ekadama dekhAya te rIte mUkeluM hatuM. lAla sIla eTale rANIjInuM sIla. snAnagRhanA je sophA upara e baMne beThelAM hatAM tyAMthI hAtha pahoMce eTale dUra ja eka takhatI UghaDI hatI. Dacese e bAju jarA DhaLIne hAtha laMbAvyo, ane bIjo hAtha vinapleInanA gaLAnI AsapAsa vIMTALIne Teka lIdho. TokarI haju raNakakyA karatI hatI. laMbAvelA hAthe teNe pele kAgaLa upADI lIdho ane pelI takhatIne pAchI dhakelI vAsI dIdhI. tarata pelI TokarI raNakatI baMdha thaI Dacese lAla sIla teDayuM ane parabIDiyuM ughADayuM. temAMthI gaDI karelA be kAgaLa kADhI khAlI parabIDiyuM vinapleInanA paga pAse nAkhyuM. parabIDiyA upara H prati, nAmavA jJAsiyAnA evuM saranAmuM lakheluM dekhAtuM hatuM. gaDI karelA be kAgaLamAM eka upara cAnselarInuM lIluM sIla hatuM. umarAva lokenuM sIla lIlA raMganuM hoya. bIje kAgaLa nAne hatuM. Dacese kaMTALo darzAvavA haTha lAMbA karyA : "e rANI vaLI beThI beThI zAnA kAgaLa mokale che? e strI lekeno AnaMda bagADavA ja - janmI che !" pelI nAnI ciThThI rANInA hastAkSaramAM ja hatI. Dacese vanapleInane pUchayuM, "tamane vAMcatAM AvaDe che ?" zvinapleIne hA kahI eTale tarata cesa bolI UThI, "rANuM mane zuM lakhe che, te tame ja mane vAMcI saMbhaLAvo. tamArAthI mAre kazuM chAnuM nathI." . vinapleIne pelo kAgaLa tenA hAthamAMthI lIdhe ane lAgaNIthI dhrujatA kaMThe vAMcI saMbhaLAvya -
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra40 lAphiMga mena " maeNDama, A sAthe, amArA sevaka ane iMgleMDanA rAjyanA lorDacAnselare pramANita karela ane sahI karela A kharI nakala rUpamAM mokalAvatAM amane AnaMda thAya che. temAM agatyanI e bAbata darzAvavAmAM AvI che ke, lerDa liniyasa phlenjAlInA kAyadesara putra maLI AvyA che. madArIo ane bhAMDa-bhavaiyAonA ToLA sAthe vuinaleIne nAma heThaLa bhaTakatA temane oLakhI kADhavAmAM AvyA che. temane ghaNI nAnI vayamAM upADI jaI A rIte chupAvI devAmAM AvyA hatA. rAjyanA kAyadA pramANe tathA temanA vArasAhakane AdhAre lorDa phameIna leMnyArthInI leMDa liniyasane putra tarIke Aje umarAvasabhAmAM punaHsthApanA karAze. laeNnyAla ane haMkaravilanI je jAgIro tamAre nAme caDAvavAmAM AvI che, te tamAre hastaka kAyama rahe, te mATe zubhecchApUrvaka ame lorDa DeviDa DirI-maIrane badale tamArA pati tarIke laoNrDa pharmaInane goThavI ApIe chIe. ame temane tamArA mukAma ke liye lojamAM teDAvI maMgAvyA che. eTale rANI tathA bahena tarIke ame hukama karIe chIe ane IcchIe chIe ke, Aja sudhI vuinaleIna nAme oLakhAtA laMDa umeIna kalenjAlI tamArA pati bane, ane tamAre temanI sAthe lagna karavuM. amArI zAhI marajI e mujaba che, enI tamane jANa thAya." vuinaleIna A badhuM zabda zabda prajatAM dhrujatAM vAMcI rahyo hatA, tyAre Dacesa ekadama sophA uparathI UbhI thaI jaI, phATelI AMkhe badhuM sAMbhaLI rahI hatI. zvinapleI ne vAMcavAnuM pUruM karyuM, tenI sAthe Dacese bIjo kAgaLa upADIne joye, te temAM meTuTinA jahAjanA mANasoe
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ prema joIe! pati nahi! 241 karelI kabUlata vagerene ahevAla hato ane tenA upara sAuthavanA zerIpha ane cAnselaranI sahI hatI. teNe te ahevAla vAMcI lIdhuM ane pachI rANune saMdeza pharIthI vAMcyuM. pachI te bolI, "bhale." tyAra bAda zAMtithI vinapleInane AMgaLI vaDe bahAranI gelarI batAvIne teNe kahyuM: "bahAra cAlyA jAo." vinapleIna maDadA jevo thaIne sthira Ubho rahyo. Dacese pUrI TADhAza sAthe kahyuM: "kAraNa ke, have tame mArA pati bane che; mATe have mArA kamarAmAMthI bahAra jAo." vinapleInane haju cUpa Ubhelo joI te belIH "tamane ahIM UbhA rahevAne jarAya haka nathI; ahIM te mArA premInuM sthAna che, patinuM nahi !" chatAM vinapleIna na khasyo, eTale te bolIH "ThIka tyAre, huM - cAlI jAuM chuM." ane tumAkhI paNAnI ceSTA sAthe te tyAMthI bahAra cAlI gaI.
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ TAma-jima-jaikA Dacesa pitAne tiraskAra karIne cAlI gaI, te pachI vinaleIna ekale tyAM ja vicAramagna thaI besI rahyA. vIzImAM maLelA DacesanA kAgaLathI mAMDIne atyAra sudhInI badhI bAbate tenA manamAM dhUdhavALA lAgI. acAnaka koI mANasanAM pagalAM pAse AvatAM saMbhaLAyAM, ane DacesanI pathArI pAchaLanuM sacitra arIsAvALuM bAraNuM UghaDayuM. eka puruSa prAcIna kaeNca gIta gAtA gAto aMdara peTho. te puruSanI kamare talavAra hatI tathA naukAsainyanI vardIne bhavya pizAka teNe dhAraNa karyo hate. gvinapleIna cekIne ekadama Ubho thaI gayo. baMne ekabIjAne oLakhI bolI UThayA : zvinapleIne !" TAma-jima-eNka " "zvinapleIna, tuM ahIM zI rIte Avyo ?" "Toma-jima-jeka, tuM ahIM zI rIte AvyA ?" "hAM, hAM, siyAnAne taraMga ! tArA jevA naTa-bhavaiyAne bolAvavAnuM tene mana thAya che. paNa ahIM AvavA mATe tAre A suMdara pizAkamAM jAta chupAvavI paDI, kharuM?" tAre paNa ahIM AvavA A pozAkamAM tArI jAta chupAvavI paDI, kharuM ne, Toma-jima-jema ?"
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23 TaeNma-jima-jeka huM, praznonA javAba ApatA nathI, vinapleIna." "huM paNa, tane javAba ApavA baMdhAyo nathI, Toma-jima-jekA" gvinapleIna, mAruM nAma Tama-jima-jaika nathI." TAma-jima-jeka, mAruM nAma gvinapleIna nathI." "zvinapleIna, huM ahIM mArA gharamAM chuM." "huM paNa ahIM mArA gharamAM chuM, Toma-jima-jaka." "je, mArA cALA nA pADIza ! nahi to mArI pAse taravAra che, harAmI !" vuinaleIna ekadama pheke paDI gayuM. teNe kahyuM- "tArI jAtane mATe je vizeSaNe vAparavAM hoya te vAparaje; mArA A apamAna badala tAre mane saMtoSa Apavo paDaze." "tArA grIna-bekasanA vADAmAM, mukkAo vaDe jeTaluM joIe teTale saMteSa tane jarUra ApIza." "hrIMco, taravArathI mane saMtoSa Apavo paDaze." "beTA gninapleIna, taravAra te amIra-umarAvanI cIja che. huM taravArathI sarakhI keTinAo sAthe ja laDI zakuM. eTale TeDakesTara vIzI AgaLa Toma-jima-jeka rUpe huM zvinapleIna sAthe mukkAbAjIthI tene jarUra saMtoSa ApIza; paNa ahIM vinDasaramAM to vAta judI che? huM riyara-eDamirala chuM, eTaluM jANuM rAkha." "ane huM IgleMDane umarAva chuM, e tuM jANuM rAkha." have Tema jima-jaka hasI paDyo. te belyo, "hA, hA, tuM naTa-bhaya-bahurUpiyo che, eTale tuM to rAjA paNa banI zake. tuM Athensane vyaka che, ema kahIza te paNa mane vAMdho nathI."
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244 lAphiMga maeNna "huM iMgleMDane umarAva chuM ane ApaNe laDI levuM joIe." "alyA, have A nATaka lAMbuM calAvavAne mane kaMTALe Ave che. mArI sAthe vadhu jIbhAjoDI na karIza; nahiM te abaghaDI tane baMdhAvIne phaTakA marAvIza. mAruM nAma laoNrDa DeviDa DirI-mAIra che." "ane mAruM nAma lerDa kaoNncAla che." lorDa DeviDa pharI hasI paDyo. "kharI vAta ! siyAnAnA premI thavA e nAma ja dhAraNa karavuM paDe. have huM tane mApha karuM chuM. zAthI ? samajyo ? kAraNa ApaNe baMne Dacesa siyAnAnA premIo chIe." paNa tarata ja gaeNlarI taraphathI eka avAja Avyo : "Apa baMne pati kahevAo, laoNrDa bahAduro." baMne jaNe pAchA pharIne joyuM. bAkila " lorDa DeviDa navAI pAmI belI UThaDyo. pelAe baMne umarAvone nIcA namI namana karyuM. tenAthI DAM DagalAM pAchaLa eka kALI chaDIvALA mANasa AdarabhAva batAvatI gaMbhIra kaDaka mukhamudrA sAthe Ubhe hato. te have AgaLa AvyuM ane gvinapleInane traNa vAra namana karI bolyaH leDI, Apa nAmadArane nAmadAra rANIjInI AjJA mujaba teDavA Avyo chuM."
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ umarAva-sabhAmAM rANIe pitAnI bahena pratyeno prema barAbara dilerIthI dAkhavavA mAMDyo hato. gvinapleInane umarAva-sabhAmAM vidhisara praveza karAvavA mATe teDI javA rANIe potAne khAsa rasAlo mokalyo hato; ane mahA-chIpa ghATanI ghoDAgADI. lorDa kanyAlInI vardI paherelA anuyAyIo bhapakAbaMdha piozAkamAM to hatA ja. umarAva-sabhAnI te divasanI beThaka rAte maLavAnI hatI. IMgleMDamAM pArlAmenTarI jIvanane rAjIkhuzIthI nizA-jIvana karI mUkavAmAM Ave che. brenTapharDa mukAmethI rANInI ghoDAgADI pAchI pharI. have cAra ghoDAvALI kAcabA-pITha ghoDAgADI, vinApleInane laIne, page cAlavAnI jhaDape ja AgaLa vadhavA lAgI. jANI joIne A DhIla karavAmAM AvI rahI hatI. kiMgsa-geTa AvatAM zvinapleIna ghoDAgADImAMthI nIce Utaryo. kALA daMDavALA mArgadarzaka vinaleInane badhe vidhi samajAvate have AgaLa laI cAlya. thoDe AgaLa paMktibaMdha UbhelA cha-cha karmacArIonI pahelI oLakha karAvavAmAM AvI. pahelI paMktinA cha karmacArIo vijJApana-adhikArI hatA. temane prathama umarAvonI smazAnayAtrAne niyamana-adhikAra 1 5 hate; ane bIje daphana-adhikArI. bIjI paMktimAM cUka mATenA
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ 246 lAkiMga mena vijJApana-adhikArIo hatA. e badhAe laoNrDa blencAlane namana karyuM ane temanI sevA zirodhArya hevAnuM nivedana karyuM. pachI te vijJApana-adhikArIo mAnapUrvaka vinapleInane derIne AgaLa cAlyA. judA judA oraDAomAM judA judA hoddedAro beThelA hatA. te badhA namana kare, tyAre mAtra potAnI pheMTanI kinArane aDakIne ja temanuM namana pAchuM vALavAnI sUcanA DrinapleInane ApI devAmAM AvI hatI. cAnselara opha dha ekatsyakaranA oraDA AgaLa hisAbanI, TaMkazALa-adhikArI, vagere ATha jaNe vinapleInane namana karyuM. tyAra pachI judA judA vahIvaTI kArabhArIo, sekreTarIjha opha sTeTa, vagere badhAnAM oLakha-vaMdana jhIlato te AgaLa cAlyo. pachI chevaTe IgleMDanA umarAvone khAsa chaDIdAra Avyo. tenI pAse be umarAvo UbhA hatA - be berane. temane lorDa cAnselare umarAva-sabhAmAM laI leMnyAlane rajU karavAnuM kAma soMpyuM hatuM. pahelo oNrDa phiTjhavaeNlDara, je baeNranI paMktimAM chaThThI beThakane hakadAra hato, ane bIjo leDa eruDela, je 38 beThakane hakadAra hato. pelA baMne jaNa zvina leInane vacce rAkhI AgaLa cAlyA. chaDIdAra temanI AgaLa cAlato hato. AgaLa jatAM zastrasajaja sainikonI TukaDI AvI. teNe navA umarAvane zastro vaDe namana karyA. have e saraghasa eka bhapakAbaMdha dvAra AgaLa jaI pahoMcyuM. tene bAraNuM evAM bhavya hatAM ke jANe senAnAM hoya ema ja lAge. e iMglenDanA leyAnselaranA kamarAnuM dvAra hatuM. e kamarAmAM judA judA karmacArIo temanA bhavya pizAkamAM hatA. tyAM vidhisara
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ umarAva-sabhAmAM 247 vinapleInanuM nAma rajisTaramAM umarAva sabhAmAM hAjarI ApavAnA AmaMtraNa sAthe dAkhala thayuM. tenI kamare taravAra bAMdhavAmAM AvI tathA pArlamenTane khAsa jhabhyo tene paherAvavAmAM Avyo. ane laMDa cAnselare tAjanA rajisTaramAM ane pArlamenTanA rajisTaramAM sahI karIne UbhA thaIne kahyuM, "De pharmeIna leMnyAlI, berana kaoNncAla, berana haMkaravila, mArvisa opha keli-ITAlI, ApanuM greTa briTananA AdhyAtmika ane laukika umarAmAM svAgata karIe chIe." pachI umarAva-sabhAnuM dvAra kholavAmAM AvyuM; ane vinapleIne sAuthavarka jelanA bAraNAmAM praveza karyo hato pachI te pUrA chatrIsa kalAkeya nahotA thayA ne umarAva-sabhAmAM teNe praveza karyo. jUnA jamAnAmAM rAjAne samAMtara evo umarAva-varga Ubhe thayo hato e chevaTe upayogI vastu nIvaDI. - iMglenDamAM paNa umarAva-sabhA pragatinA mArgamAM eka agatyanI majala banI rahI. prajA tarIkenI bhAvanAnI e zarUAta hatI. lekinI saMgaThitatAne e prathama avatAra hato. prajA tarIke prajAkIya virodhanI bhAvanA IMglenDamAM umarAva-sabhAmAM janmI hatI. beroe rAjA sAme hAthayAra upADavAnAM pagaraNa mAMDIne chevaTe rAjAnI aMtima padabhraSTatAnAM maMDANa karyA hatAM. joke umarAva-sabhAe to umarAvonA haka mATe ja laData calAvI hatI; paNa ajANumAM temaNe rAjAnI sAme nAgarikono haka Ubho karyo. umarAva-varga rUpI gIdhe garuDanA svAtaMtrya rUpI IDane sevyuM. Aje e IMDuM phATayuM che. ane temAMthI nIkaLeluM garuDa AkAzamAM UMce UDavA lAgyuM che tathA gIdha maravA paDayuM che.
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 lAphiMga mena paraMtu ApaNe umarAvazAhIne nyAya karavo joIe. teNe rAjAzAhI sAmenA pallAmAM potAnuM vajana nAkhIne tene samatola rAkhyuM. rAjAonI jAlimazAhI sAme e rUkAvaTa rUpa banI rahI. ApaNe tene AbhAra mAnIe ane tene daphana karIe. jUnI umarAva-sabhAnuM makAna atyAre astitvamAM nathI. koI paNa vastunuM jUnuM keTaluM badalAya tenI sAthe aMdaranI cIja paNa badalAya ja. seneTanI sabhAnuM sthAna corasa oraDAne badale goLa oraDAmAM lAvo tenI sAthe e seneTa pite judI vastu banI rahe. jUnI kaI mAnuSI ke devI vastu jemanI tema jALavI rAkhavI hoya, te tenA koI paNa bhAgane jarAya badalavo na joIe ke badalAvA devo na joIe. iMglenDanA umarA te vakhate nyAyanI adAlata tarIke vesTa misTaranA moTA holamAM besatA ane sarvocca dhArAkIya caeNmbara tarIke "hAusa oNpha lorDajha' kahevAtA khAsa hAlamAM besatA. umarAva-sabhAnA laMbacorasa holamAM bAraNAnI sAmenI bAjue traNeka pagathiyAM jeTalI UMcI jagA upara rAjasiMhAsana hatuM. rAja-siMhAsananI jamaNI bAjunI bhIMta tarapha beThakanI traNa paMktio bizapa mATe hatI. ane DAbI bAjunI bhIMta tarapha traNa paMktio thaka, mArvisa ane ala leke mATe hatI. e traNa vibhAgo traNa pagathiyAMthI judA paDatA hatA. vAIkAuMTanI beThaka rAjasiMhAsananI sAmenI bAjue kATakhUNe hatI. tenI pAchaLa berane mATenI be paMktio hatI. rAjasiMhAsananI jamaNI bAju UMcI beThaka upara be Arca bizapa besatAH kenTarabarI ane ke. madhyama UMcAInI beThaka upara traNa bizapaH laMDana, DarahAma ane vicesTara. bIjA bizape nIcI beThaka upara besatA.
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ umarAva sabhAmAM rAjasiMhAsanane jamaNe hAthe prinsa opha velsa mATenI khurazI hatI. DAbI bAjue rAjavaMzI Dayuka mATe phelDiMga-khurazIo hatI. ane temanI pAchaLa pukhta uMmaranA na thayelA umarAvo mATe pATalIo hatI. teo sabhAmAM potAnI beThaka laI zake nahi. siMhAsana ane umarAvonI beThakanI traNa bAjunI traNa paMktio vacce je cokhaMDa bhAga paDe, temAM rAjamudrA bharelI moTI zetaraMja bichAvelI hatI. temAM siMhAsananI sAmenI bAju pAyA ane hAthA tathA pITha vinAnI beThaka "vUla-saeNka' upara cAnselara besato, bIjI vUla-ka beThaka bizapanI paMktio samakSa hatI tenA upara kAuMsilara opha sTeTa besatA - temane besavAne haka hato, mata ApavAne nahi; Dake-mArvisa-arlo sAmenI trIjI vUla-seka beThaka upara sekreTarI opha sTeTa besatA; vAIkAuMTe ane berane sAmenI beThaka upara be kArakune lakhatA - paNa ghUMTaNiye paDIne besIne nahi. vacce eka moTA DhAMkelA Tebala upara kAgaLo, rajisTare ane hisAbI copaDAo, meTA khaDiyAo, tathA cAra khUNe cAra UMcI mINabattIo rahetI. pArlamenTanI beThaka mAtra dara sAta varSe pharajiyAta bharavI paDatI. umarA baMdhabAraNe khAnagImAM vicAraNA karatA; kaoNmansane jAheramAM beThaka bharavI paDatI. umarAvonI saM yA aniyata hatI. rAjA game teTalA umarAvo UbhA karI zakato. aDhAramAM saikAnA prAraMbhakALe umarAva-sabhAmAM sabhyonI saMkhyA ghaNI moTI thaI gaI hatI. elijhAbethe 65 rahevA dIdhA hatA. jemsa bIjAe te saMkhyA vadhArIne 188 karI dIdhI. rANI enanA vakhatamAM bizape sAthe umarAnI saMkhyA 207 thaI hatI.
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 lAphiMga mena rANInA pati Dyuka opha kaMbalaDane na gaNue, te kenI saMkhyA 25 hatI; 5 mArviso hatA; 79 arla hatA; 9 vAIkAunTa hatA; 62 berana hatA. I. sa.1705mAM 26mAMthI 25 bizape rahyA hatAH cesTaranI jagA khAlI hatI. bizapamAMnA ghaNuM bahu moTA umarA hatA. jyAre tAja taraphathI kaMI saMdeza vicAravAnuM ke sAMbhaLavAne hoya, tyAre A AkhuM ToLuM potapotAnA bhavya pizAkamAM vALanI vigo paherIne jamA thatuM vidrapa zvinapleInane umarAva-sabhAmAM praveza ane svIkAra kazI dakhalagIrI vinA thaI jAya te mATe rAtanI beThaka vakhate te vidhi patAvavAnuM nakkI karavAmAM AvyuM hatuM. je be umarAvone 4inapleInane rajU karavAnuM kAma soMpavAmAM AvyuM hatuM. teo gharaDA hoI AMdhaLA jevA ja hatA. lorDa-cAnsalere temane e kAraNe ja pasaMda karyA hatA. uparAMta, umarAva-sabhAnA oraDAmAM jyAre vinapleInane praveza karAvavAmAM Avyo, tyAre bahu thoDA umarAvo temAM hAjara hatA. ane e badhA paNa lagabhaga dharaDA hatA. beThakamAM gharaDAo ja sAmAnya rIte vakhatasara AvatA hoya che. lorDa cAnselare pitAnA vUla-seka upara beThaka lIdhI eTale AyaMbizapa Apha kenTarabarIe UbhA thaI prArthanA karI, ane beThaka zarU thaI vinapleInanI beThaka baeNrano mATenI bIjI paMktimAM hatI. pahelethI vinapleInanA pravezavidhi bAbata jAherAta karavAmAM AvI
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ umarAva-sabhAmAM na hevAthI, pArlamenTane kArakuna e viSe kaMIka gaNagaNATa karI gayo, te vAto karatA umarAvonA ghaMghATamAM kyAMya dabAI gaye. bakilaphee laMDa cAnselarane agAuthI zvinapleInanI vidra patA bAbata vAta karI hatI, paNa te e rIte ke, vinapleIna dhAre to prayatnapUrvaka pitAnuM hAsya dekhAtuM baMdha karI zake che, athavA ochuM te karI zake che ja. tyAre leDa-cAnselare javAba Apyo hato ? alabatta, gauravanI sAthe sauMdarya hovuM ja joIe; paraMtu nasIbe kaI lerDane vipatA bakSI hoya, te tethI temanA haka-adhikArane kazI AMca zI rIte Ave ? umarAvapaNuM ane rAjApaNuM viddha patA tathA dubaLatAthI kyAMya para che. TUMkamAM, badhI goThavaNa evI sAvacetI sAthe karavAmAM AvI. hatI ke, gninapleInane praveza-vidhi kazIya dakhala vinA patI gaye, ane te have kAyadesara - vidhisara umarAva banI gayo. dhIme dhIme badhI beThake bharAvA lAgI. rANInA pati Daka opha kaMbaralaeNnDa (DenmArkanA jaja) nI vArSika Avaka eka lAkha pAunDa vadhArI ApavAnA bila upara carcA thavAnI hatI. uparAMta bIjAM paNa keTalAMka bila, jemane rANIjIe maMjUra rAkhyAM hatAM te AjanI beThakamAM rajU thavAnAM hatAM. badhA umarAvo pArlamenTanA khAsa jhabhA oDhIne AvyA hatA - jevo vinapleInane oDhADavAmAM Avyo hato. mAtra vyakone sonerI kinArIvALI pAMca sapheda paTTIo vadhArAnI hatI, vAIkAuMTene traNa ane berone be.. badhA umarA jUthabaMdha tathA vAto karatA aMdara dAkhala thatA, ane rAjasiMhAsanane namana karI potAnI jagA letA. ardhA eka kalAkamAM te beThake lagabhaga bharAI gaI.
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ 252 lAphiMga maeNna vinDasarathI AvelA umarAva vinapleInanI vAta letA AvyA hatA. alabatta badhI vAta gupta rAkhavAmAM AvI hatI, paNa gupta rakhAyelI vAta ja kyAMka ne kayAMkathI phUTI jAya che, ane pachI jAhera vAta karatAM vadhu jorathI phelAI jAya che. sAta vAgye laMDanamAM kaI e vAtathI mAhitagAra na hatuM. paNa ATha vAgye te AkhA zaheramAM enI ja vAta lokonI jIbhe caDI gaI hatI. je umarA vakhatasara beThaka zarU thatA pahelAM AvelA, teone ja e vAtanI khabara na hatI. pachIthI AvelA te e vAta sAMbhaLIne ja garamAgarama thaIne AvyA hatA. "sAMbhaLyuM ?" e te sAcuM hoya ?" lAphiMga mana !" "eTale zuM ?" "tamane kazI khabara nathI ?" nA." e te eka bhAMDa che. khela karanAro chokaro. enA asAmAnya caherAne leke eka penI ApIne jevA jatA !" "paNa tenuM zuM ? "eTaluM ja ke, e eka penI TikiTavALA bhavaiyAne tamArI A umarAva-sabhAmAM umarAva tarIke atyAre pravezavidhi thaye !" tame ja "lAphiMga mena' jevA cho ! AvI te vAta zuM karatA haze ? ema te bane ?"
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ umarAva-sabhAmAM 253 ane tarata ja kahenAre pArlamenTanA kArakunane nizAnI karI pAse bolAvyo ane pote karelI vAtanI saccAInI khAtarI karI ApI. bIje ThekANe eka gharaDA umarAvane juvAna umarAva pUchato hato:"tame lorDa liniyasa klancAlane joyelA ?' "pahelAMnA vakhatamAM ? hA." ' je sviTjharlenDamAM marI gayA te ?" hA, hA. barAbara oLakhuM chuM, eTaluM ja nahi, ame to saMbaMdhI paNa thaIe." "te kromavelanA ripablikana pakSamAM joDAyA hatA, ane pachI rAjA cArlsa bIjAnA vakhatamAM paNa ripablikana rahyA hatA, kharuM ne?" "kheTI vAta ! e to bahu UMDI vAta che, maherabAna ! huM jANuM te ! temane laMDa-cAnselara thayuM hatuM; rAjAjIe temane te pada ApyuM hota, to te tarata temanA pakSamAM AvI gayA hota." "vAha, zI vAta kare che ? oNrDa laeNnyAla to bahu pramANika abhiprAyavALA mANasa gaNAya che.'' "jAo, jAo, pramANika abhiprAya nAmanI cIja vaLI kaI hoya che ?" "paNa te sviTajharlenDamAM paraNyA hatA, te vAta jANe che ne ?" "hA, kAMIka kAMIka jANuM chuM." ane te lagnathI temane eka kAyadesara putra janmyA hatA te vAta ?" hA, paNa e chokaro marI gayo hato." nA, te jIve che."
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ 254 lAgi menA jIve che ?" "hA, jIve che." "azakya." "are sAcI vAta che, sAbita thayelI vAta che, pramANita thayelI vAta che, ane tene rajisTaramAM neMdhavAmAM paNa AvI che." te pachI e chokarAne kaoNncArlInuM umarAva-pada vArasAmAM maLaze." "vArasAmAM maLaze nahi." kema ?" kAraNa ke, tene te vArase maLI cUkyo che " maLI cUkyA ?" "juone jarA mAthuM pheravIne; baranI pATalI upara AvIne e besI paNa gayo che." bIjA be umarAve vacce A pramANe vAta cAlI - "pelo bicAro gadheDo banyo !" "koNa gadheDo banyuM ?' DeviDa DirI-Ira." kema karIne ?" ane pelI tuMbaDI maLI AvavAnI vAtathI mAMDIne badhI vAta teNe pelAne kahI saMbhaLAvI. DI vAramAM Dacesa jesiyAnAe nAmadAra rANIne lakhelA traNa lITInA eka patranI nakale hAthe hAtha pharavA lAgI. te patra nIce mujaba hatuM ?
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ umarAva-sabhAmAM 255 maeNDama, Ape je navI vyavasthA vicArI te paNa mane pasaMda che. have lorDa DeviDane huM mArA premI gaNIza."--jesiyAnA. A patra khare hato ke banAvaTI te to keNu jANe paNa saue rasapUrvaka tene vAMcavA mAMDyA. eka juvAna laIne e kAgaLa vadhAre paDatA rasathI vAMcatA joI, bIjo ale tenI sAme joIne ha. pele tarata bolyA, "vAha, e strIne paraNavAnuM mane game kharuM !" "zuM Dacesa jesiyAnAne paraNavAnuM tamane game ?" kema nahi ?" kapALa !" "are ene paraNanAre sukhI thaI jAya !" "bIjA aneka jaNa sukhI thAya kharA." "paNa dareka strIthI sukhI thanArA haMmezAM aneka nathI hotA ?" "kharI vAta che; strIne meLavIe tyAre ekabIjAnI eMThI vastu ja maLatI hoya che navesara pahela karanAra kaI hatuM ja nathI." "Adama bAvA kadAca haze." "e paNa nahi; AdamanuM te nAma ja gavAya che; bAkI, mAnavane kharo bApa setAna ja che; mA Iva kharI." paNa have rANanA patinuM varSAsana vadhArI ApavAnI bAbatamAM mata ApavAnuM kahevA rANIjInA pratinidhi tarIke traNa kamiznara umarAva-sabhAmAM vidhisara dAkhala thayA. * prathama AmanI sabhAmAM pasAra karelAM ane umarAvoe maMjUra
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ 256 lAphiMga maina rAkhelAM pAMca bila zAhI maMjUrI mATe gayelAM te vAMcI saMbhaLAvavamAM AvyAM. paheluM bila rANIe haippana-korTanA pitAnA raheThANumAM sudhArAvadhArA karAvavA kharca karelA daza lAkha pAuMDanI maMjUrInuM hatuM. e vAMcI saMbhaLAvIne pArlamenTanA kArakune khAlI rAja-siMhAsana tarapha vaLIne namana karyuM. bIjuM bila nAgarika-senAmAM maphata kAmagIrI bajAvavA nA pADanArane keda ane daMDanI sajAnuM hatuM. trIjA bilamAM "ApaNA pavitra dharmanI jarUriyAto" pUrI pADavA mATe be bizapa-jAgIranI Avaka vagere vadhAravAnI jogavAI hatI. cothA bilamAM bajeTamAM thaDA navA karaverA jAhera karavAmAM AvyA hatA; jema ke, mArbala-pepara upara, bhADAnI ghoDA-gADIo upara, bArisTaro- eNTanI ane solisiTaro upara (mAthAdITha 48 ziliMga), kamAvelAM cAmaDAM upara, sAbu upara dArU upara, ATA upara, java upara, pAzcama taraphathI AvatAM jahAjonA mAla upara (Tana dITha cha phAMka), pUrva taraphathI AvatAM jahAjonA mAla upara (Tana dITha aDhAra phAMka). e badhA kare sAme judA judA vepAradhaMdhAvALAoe vAMdho uThAvyo hovA chatAM, bilamAM jaNAvyuM hatuM ke, "rAjanI jarUriyAto prathama vicAravI joIe; vepArIonA vAMdhA te pachI." uparAMtamAM cAlu mAthA-vero cAra ziliMga vadhAravAmAM Avyo hato. pAMcamA bilamAM hospiTalamAM dAkhala thanAra daradIe dAkhala thatA pahelAM, te marI jAya to tenI daphanakriyA mATe eka pAunDa, jamA karAvavAnuM pharajiyAta banAvavAmAM AvyuM hatuM. pachI loDa-cAnselare, rANIjInA patinuM varSAsana eka lAkha pAuMDa vadhArI ApavAnA bila upara ghaNuM divasa carcA thaI gaI
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaeNmsa nadI upara raheThANAvALA pula.
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ IMgleMDanA dharaDA umarAva -eNrane.
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ umarAva sabhAmAM 257 hovAthI have mata-pradAna karavA vinaMtI karI. teNe jaNAvyuM ke, dareka laoNrDanuM nAma devAmAM Ave, eTale temaNe uThI, "rAjI" ke "nA-rAja" eTaluM bolavAnuM raheze; tathA temane potAnA matanAM kAraNa aMge kAMI belavuM haze te bolavAnI chUTa raheze. kArakuna have eka pachI eka nAma belavA lAge- "mAya lairDa jaina, baeNrana hArve." eka buTTA umarAva UbhuM thayuM ane be "rAjI." "mAya leDa, phrAnsisa samura, berana..." * rAja." "mAya laMDa jona lesana, berana . . ." rAja." ema cothuM-pAMcamuM-chaThTha-sAtamuM nAma devAI rahyuM eTale AThamuM nAma AvyuM- "mAya lorDa phaIna phlekhyAla, baeNrana, phlekhyAla ane haMTaravila." DrinapleIna UbhuM thaya; te belyo " nA-rAja."badhAnAM mAthAM te tarapha vaLyAM. vinapleIne bane teTalI koziza karIne pitAnA hasatAM dekhAtA moM upara gaMbhIratAne bhAva lAvavA prayatna karyo hato. paNa te bhAva vadhu lAMbe vakhata pitAnA moM upara te rAkhI zakyo nahi; ane UlaTo te vadhu vi dU5 dekhAvA lAgyo. e mANasa keNa che ?" comerathI bumATe UThazo. A mANasane umarAva-sabhAmAM koNe pesavA dIdhuM che? tene bahAra hAMkI kADho." alyA tuM koNa che? ahIM kyAMthI AvyA ?" 17
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ 258 lAphiMga mena gvinapleIne ja badhAne javAba Apyo, "UMDA aMdhArethA huM AvyuM chuM ane huM duHkhAtmA chuM. mAre tamane be zabdo kahevA che. tame leke ati UMcA Asana upara goThavAyA che. bhale, Izvare e mATe paNa kaMI prayojana vicAryuM haze. tamane sattA, vaibhava, sukha, prabhAva, abAdhita hakUmata, nividA upaga ane bIjA badhA pratye taddana vismRti prApta thayAM che. paNa tamArI nIce kaMIka che, e na bhUlatA. tamArI upara paNa kadAca kaMIka che. laoNrDa sAheba, huM tamane kaMIka navA samAcAra kahevA Avyo chuM, ane te e ke, mAnavajAta nAmanI vastu astitva dharAve che." vinapleIna have kaMIka jussAmAM AvI gaye hato. sabhA samakSa belatA he, tyAre tame sau zrotAjanothI uparane sthAne ApeA5 pahoMcI jAo cho. jANe badhA AtmAonA zikhara upara vinapleInanA cittamAM jANe prakAzanA camakArA jhabakavA lAvyA. AjubAjunA keTalAka umarAvo mazkarImAM bolI UThayA, "sAMbhaLo ! sAMbhaLo !" zvinapleIne akaLAyA vinA AgaLa calAvyuM- umarAva bahAdure, Apa le ke moTA ane tavaMgara che. bahu jokhamakAraka vAta ! tame leke aMdhArAne lAbha uThAvI rahyA che. paraMtu, sAvadhAnaprAtaHkALa nAmanI cIja che. divasane AvatA rokI zakAto nathI. te Avaze ja - AvI rahyo che. sUryane gophaNamAM ghAlI AkAzamAM phaMgoLatAM koNa rokI zakaze ? sUrya, eTale mAnavamAtrane adhikAra. tame mAtra hakadAra che -adhikArI nathI. gharane khare mAlika AvIne bAraNuM Thokaze, tyAre zuM karazo ? tamArA hakane pitA koNa che? kevaLa khuzanasIbI. ane tamArA e hakathI zuM nIpaje che? durupayega. paNa khuzanasIbI tathA durupayoga e baMne kAyamI
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ umarAvasabhAmAM 259 cIjo nathI. tamane lekene cetavavA Avyo chuM - tamArA sukhanA jokhamane pragaTa karavA. tamAruM sukha bIjAnA duHkha upara UbhuM thayeluM che. tamArI pAse vadhuM ja che; paNa enuM maMDANa lokonA "kazuM nahi" upara thayeluM che. umarAva bahAdure, huM jANuM chuM ke, huM bahu nabaLA vakIla chuM. paraMtu Izvara pote A daridra lekane AkharI vakIla che. huM te e IzvaranA dhImA avAja rUpe Avyo chuM. tamAre mane sAMbhaLache ja paDaze, mAre je kahevuM che, tenA bejathI huM lacI paDuM chuM. kyAMthI kahevAnI zarUAta karavI e mane samajAtuM nathI. tamane navAI lAge che; mane paNa teTalI ja navAI lAge cheH gaIkAle te huM eka garIba kaMgALa khelADI hato; Aje huM teMDa laeNncArlI kahevAuM chuM. mAruM kharuM nAma gvinapleIna che. eka rAjAe mane tamo badhAmAMthI toDIne aLage karI dIdhe hato. ane enuM kAraNa zuM hatuM ? - kazuM ja nahi - e rAjAnI khuzamarajI ! tamArAmAMnA ghaNuM mArA pitAne oLakhatA haze; joke to kadI emane joyA nathI. Izvara je kare che te sArA mATe ja kare che. mane aMdhArakhINamAM phagAvI devAmAM AvyuM, tenuM zuM prayojana haze ? e ja ke huM tene taLiyuM tamo sau mATe joI lAvuM. huM e agAdha UMDANamAM DUbakuM mArIne Avyo chuM, ane taLiyethI satyarUpI motI lAvyo chuM. e satya tamAre sAMbhaLavuM ja paDaze. "umarAva bahAduro, duHkha e kaMI pokaLa zabda nathI. daridratA emAM te huM Ucharyo chuM. ziyALo -- huM temAM kaMyo chuM. dukALa - meM ene svAda cAkhyo che. tiraskAra - meM e vekyo che. plega - huM tene bhega bane chuM. zarama -meM tenuM pAna karyuM che, ane e badhuM huM tamArI AgaLa atyAre ekI batAvavAne chuM.
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ 260 lAphiMga mema "ahIM AvavAmAM huM AnAkAnI karate hata; kAraNa ke mAre anyatra mArAM kartavya bajAvavAnAM che, ane mAruM hRdaya ahIM nathI. mArA aMtaramAM je kaMIka ghaTanA ghaTI che, tenI sAthe to saune kazI levAdevA nathI. tame jene rANI kahe che, te strInA kahyAthI jyAre kALA daMDavALo chaDIdAra mane teDavA AvyA, tyAre mane nA pADavAne. ja vicAra Avyo hato. paNa IzvaranA gupta hAthone preryo huM tenI AjJAnuM pAlana karavA ahIM AvI pahoMcyo chuM. Izvare jANe vadhAre paDatuM khAnArAonI AgaLa, bhUkhyAonI kahANuM kahI saMbhaLAvavA ja mane e kaMgALanI vacce nAkhyuM hatuM. mATe tamArI jAta upara dayA lAvo ! tame kevI jokhamakAraka duniyAmAM jIvI rahyA cho, tenuM tamane bhAna nathI. tame sAcI duniyAthI eTalA UMcA rahe cho ke, tyAMnuM kazuM tamane dekhAtuM nathI ke saMbhaLAtuM nathI. paNa e badhuM ane tame sau e bhabhakatA agni upara palAMThI vALIne beThelA che !" A vakhate lAgaNane DUmo bharAI AvavAthI vinapleInanA meM uparane gaMbhIratAne bhAva dUra thatAM tenuM vikaTa hAsya soLe kaLAe camakI UThayuM. tarata sabhAmAM cAre bAju khaDakhaDATa hAsya phelAI gayuM. e hAsya tucchakAranuM - tiraskAranuM hatuM. "bre, vinapleIna !" "bre, lAphiMga mena !" " brevo, grIna-kasanuM bhUMgaLuM !" "breva TAriSna-phIlDanuM Dukkara !" "tuM ahIM tArA meMne khela batAvavA Avyo che, kema ? ThIka ThIka !" "mALuM jAnavara hase che kevuM ?" "lorDa vidUSaka, tamane salAma !" "calAvo, AgaLa bhUMkavA mAMDe !" "A te iMglenDane umarAva che ?" laoNrDa cAnselara jarA akaLAvA lAgyA.
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ umarAva sabhAmAM 261 4inapleIna have I cheDAyo. te moTethI bolyo - "to zuM tame mAnavaduHkhane apamAnita karavA mAgo cho, kema ? iMgleMDanA umarAvo, cUpa raho ! tame te nyAya cUkavanArA cho ne ? te mArI vakIlAta sAMbhaLo to kharA ! huM tamane dayA lAvavA kahuM chuM, paNa te tamArI jAta upara ! jokhamamAM koNa che? tame pote ! tame zuM joIne hasI rahyA cho ? Izvare tamane trAjavAmAM mUkI toLavA mAMDyA che. kaMIka vicAra te karo. tame leke kharekhara duSTa mANasa nathI. bIjA jevA ja tame paNa che - nahi sArA, nahi kharAba. tame tamArI jAtane Izvara mAnI beThA cho; paNa tamAruM IzvarapaNuM bImAra thaI maravA paDyuM che, te te juo. dalita leke ane temanuM dalana karanArAo sarakhA ja mAno che. tamArA paga teonAM mAthAM upara che, eTaluM ja. paNa e tamAro vAMka nathI. e samAjaracanAne vAMka che. imArata kharI rIte racAI che, eTaluM ja. uparanA mALanuM vajana nIcenA mALane bhUko bolAvI rahyuM che. paNa tethI uparane mALa paNa besI paDavAne ne ? eTale huM kahuM chuM ke, tame moTA che, te namra bane. dayA dhAraNa kare; dalita lekenAM duHkhe sAme najara te kare ! e dalita leke badhA deSita nathI. teo tyAM nIce che, te paNa tame upara che evI ja rIte ! temAM temane paNa kaze vAMka nathI. tethI tamane kahuM chuM ke, teonAM duHkhane vicAra te kare. temane prakAza maLato nathI, havA maLatI nathI, temane AzA nathI ane chatAM teo kazI apekSA to rAkhe ja che - ane emAM tamAre mATe jokhama raheluM che. tame pote ja temanI mUka vedanA - karuNa paristhiti samajavAne prayatna karo. kAraNa ke, tame e kAdavathI bahAra che. te badhAM paNa mAnavaprANIo che, mAtra mRtyumAM jIve che, eTaluM ja. temanAmAM ATha ATha varSanI chekarIone vezyAvRtti zarU karavI paDe che, ane
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ 211 lAphiMga mena vIsa varSe te te buThThI thaIne marI jAya che. are e badhuM tame juo ane jANe te tamAruM sukha alepa thaI jAya ! kolasAnI khANamAM kAma karatA majUre, potAnA peTane khADo pUravA kolasA cAve che, e tamane khabara che ? laMkesTara paragaNAnuM ribalacesTara eka zaheramAMthI kaMgALa gAmaDuM banI rahyuM che, tenI tamane khabara che ? - ane enA lArDa ahIM tamArAmAM ja virAje che. eTale huM mAnuM chuM ke, prinsa yorja opha DenmArkane - rANIjInA patine eka lAkha vadhu ginInI kaMI ja jarUra nathI. tenA karatAM te davAkhAnAmAM dAkhala thatA garIba daradI pAse tenI daphanakriyA mATenI rakama pahelethI mAgavAnI krUratA dUra kare. sTephorDa paragaNAmAM naryo bheja che - paNa paisAne abhAve leke ene nikAla nathI karI zakatA. laMkezAyaranAM badhAM kApaDanAM kArakhAnAM baMdha paDyAM che. kyAMya kaze rojagAra rahyA nathI. hAlekanA mAchIo mAchalAM na pakaDAya tyAre ghAsa cAle che, tenI tamane khabara che ? baTana-lAjharsamAM haju paNa raktapittiyAone zikAra khelAya che, ane teo temanA khADAomAMthI bahAra nIkaLe, te temanA upara goLI calAvAya che. tamArAmAMnA ekanA elabarImAM dukALa kAyamI banI rahyo che. tame kovenTrInA devaLane ane tenA bizapane hamaNu vadhu nANAM bakSyAM, paNa tyAMnA pinkija gAmanAM gharomAM khATalA na hovAthI mAtAo nAnAM chokarAMne jamInamAM khADA khodIne suvADe che. Ama temanA jIvananI zarUAta pAraNAthI thavAne badale kabarathI thAya che. umarAvabahAdure, tame je karaverA maMjUra karyA, te badhA koNa bhare che, khabara che ? jeo kaMgAliyatathI marI rahyA che, teo ! tame tamArI jAtane chetarI rahyA che. tame beTe mAge che. tame tavaMgaronI samRddhi vadhAravA mATe garIbonI kaMgAliyata vadhAro che. kAmakAja karanArA pAsethI laIne ALasune bharo cho. garIba pAsethI
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ umarAva-sabhAmAM 263 laIne rAjavIne Ape che. A badhI bAbatethI mAruM lohI UkaLI UThe che. mArAmAM mArA pitAnuM ripablikana lehI vahI rahyuM che. huM ApaNA kahevAtA rAjAone zApa ApuM chuM. ane A strIo paNa kevI nirlajaja che ! mane eka duHkhada kathanI jANavA maLI che. cArlsa bIjAne dhikkAra haje ! mArA pitAe cAhelI eka strIe e rAjAne AtmasamarpaNa karyuM - mArA pitA te vakhate dezanikAlImAM sabaDatA hatA - e vezyA ! cArlsa-2 pachI jemsa-ra AvyuM. te vaLI tenA karatAM vadhu badamAza hato. ane chatAM sanma kahuM kaI anekhI cIja che?--e paNa eka mANasa ja. che, ane te paNa nabaLe ane beThAkhAu. evA mANasane rAjA banAvyAthI zuM lAbha? ene rAja kahIne tame tenA ekalAnA peTamAM lAkho mANasane pUro thaI rahe teTalI kiMmatane khorAka ane pINAM ThAMsyA kare che - ane tene lAkho mANasonA jAnamAlane mAlika banAve che. A badhA tamArA kAyadA paNa e kacarAyelA lekene vadhu kacaravA mATe ja che. jarA vicAra kare ! e leke maraze, te sAthe sAthe tame paNa maraze. tamArI jAta upara tamane mAyAmamatA che ke nahi ? tamArI jAtane bacAvavI hoya te pachI tame e badhAne bacAvo. nAva DUbe tyAre temAMnA badhA musApharo ekasAthe ja DUbe, e to jANe che ne ? thoDAkane mATe ja e honArata maryAdita rahe, ema te banatuM haze ? are, kharA kaMgALa to tame leke che. juone tamArA kaMgALa rAjAe huM eka umarAvajAdo hovA chatAM thoDA paisA laIne mane vecI khAdho. mane Azaro to eka garIba gaNAtAe ja Apyo ! mAre A aMgacheda koNe karAvyo ? eka rAjAe ! mArA ghA koNe rUjhavyA ? eka bhUkhe maratA garIba. huM lorDa kalaeNnyAla hato, paNa mane vinapleIna banAvI mUkavAmAM AvyuM. mAre saMbaMdha mahAna sattAdhIze
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ 264 lAphiMga mena sAthe che, paNa huM Uryo chuM garIbamAM. are, A AkhI samAjaracanA beTI che. eka divase sAcI samAjaracanA astitvamAM Avaze. te vakhate kaI umarAvo nahi hoya, paNa badhA ja svataMtra mANasa haze. keI mAlike nahi hoya, paNa badhA pitAo haze. kayAMya ajJAna, kaMgAliyata, bhUkhamaro, gune, vezyAvRtti nahi hoya; kAraNa ke, hajuriyA, dAsa, dAsI, rAjA, umarAva kaI nahi heyabadhe mAtra prakAza haze, kayAMya aMdhAruM nahi heya." te vakhate ghUMTaNiye paDIne lakhe jatA kArakune tarapha najara paDatAM, temane saMbodhIne te bolI UThyo : "are. tame A rIte zA mATe lakhe che ? UbhA thAo. lakhavA mATe e rIte na besavuM joIe. tame paNa mANasa cho; umarAvo paNa mANase che. temanI samakSa tamAre zA mATe hIna dekhAvuM joIe ?" tarata ja umarAvoe have tucchakAra - ane tiraskAra - darzaka bumarANa zarU karyuM - "brevo ! hurarA-A !" "basa kara ! basa kara !" "AgaLa calAva! AgaLa calAva!" "vAha, jAnavara chUTuM thaIne mANase vacce AvIne bhASaNa karI jAya, te jamAne Avyo che ne !" "are, A zANuM gadheDAne sAMbhaLe !" ""leDa cAnselara, A beThaka mulatavI rAkho !" I, Iva, i . cAra juvAna umarAvo - hAIDa, masa TaraTana iMTana ane monTegyu - khAsa bumarANa macAvI rahyA hatA, teo pote ja hasavAmAMthI lagabhaga khasavA upara ja AvI gayA hatA. hAIDa (ala opha rocesTara ) belyo, "tArI beDamAM pAcho cAlyo jA, zvinapleIna !" masa TATana (ala opha thAneTa) bolyo, "mAre sAlAne, mAre badamAzane ! "
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ umarAva-sabhAmAM vAIkAuMTa haiTane khIsAmAMthI eka penI kADhIne vinapleIna tarapha pheMkI ane kahyuM, "A tArA khelanI TikiTanA paisA, have bhAga ahIMthI ! " keTalAya umarAvoe e joI tALIo pADI. rAlpha ( Dacaka opha menTegyu) te kenI paMktimAMnI pitAnI 19mA naMbaranI beThaka uparathI UThI, adaba vALI, gninapleInanI sAme ja AvIne Ubho ane tucchakArapUrvaka bole, "zuM bhasyA kare che ?" huM tamAruM bhaviSya bhAkhuM chuM,vUinaleIna belya. paNa pachI to dhAMdhala tathA bumarANa evuM vadhI gayuM ane tenI sAthe juvAniyAonuM gAMDapaNu paNa, ke lArDa cAnselarane AgaLa mata levAnuM bIjA divasa upara mulatavI rAkhavuM paDyuM ane beThaka pUrI thayelI jAhera karavI paDI. vinapleIne pitAne maLelA A AghAtathI coMkI UThaDyo. tenA manamAM hatuM ke, pote potAnA anubhavane A lekene lAbha ApI, kaMIka upayogI hetu sAraze. paNa A lekee to tenuM evuM tochaDAithI. apamAna karyuM hatuM ke, te joIne koI paNa samajaNe mANasa bhAMgI paDe. Akho hola khAlI thaI gayote ekale ja pitAnI beThaka AgaLa Ubho rahyA. badhI beThaka ane pharnicara DhAMkanArA AvyA tyAre te pitAne Topa mAthe mUkI bAraNamAM thaI bahAra nIkaLe. eka karmacArIe AvI tenA uparathI pArlAmenTane jo utArI lIdho. paNa tene tenI khabara paNa na paDI. karmacArIoe bIjuM e paNa joyuM ke, vinaDeIna rAjasiMhAsanane namana karyA vinA haila cheDI gayo hato.
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAI! gelarImAM have kaI rahyuM na hatuM. bAraNA AgaLa nokarI mazAla sAthe UbhA hatA. gharaDA umarAvo dhIme dhIme te tarapha AgaLa vadhatA hatA. e sivAya bAkInuM makAna khAlI thaI gayuM hatuM. vinapleIna jyAre ghaDAgADIo vagere UbhI hatI e cheka bahAranA bhAga AgaLa pahoMcyA, tyAre tyAMnA dvAra AgaLanI eAsarImAM eka ToLuM jamA thayuM hatuM ane kazIka takarAra jevuM jANyuM hatuM. | daza bAra juvAna umarA bahAra javA mAgatA hatA ane eka jaNa sAmethI bAraNuM rokIne jANe Ubho hato. e mANasa Toma-jima-jaka hato. TAma-jima-jaka paNa suMdara pozAkamAM hato. ane talavAranI mUDane vAraMvAra pakaDato hato ane cheData hato. te bUma pADIne belata hatA - "hA, hA, meM kahyuM ke tame badhA vAyA che. paNa have huM mArA zabdo pAchA kheMcI lauM chuM. tame bAyalA nahi paNa "iDiyaTa" che, basa ! tame badhA eka jaNanI sAme tUTI paDayA ene "kAyaratA' na kahevI hoya te mUDhatA kahe. tamane eNe be vAto kahI; paNa tamArAmAM e samajavAnI paNa zakti kyAM hatI ? gharaDAe temanA kAnathI baherA che, ane juvAniyA akkalathI baherA che. huM to tamArAmAM ja eka chuM eTale tamAre lagatI sAcI bAbata tamane kahI zakuM chuM. A navo AvanAro umarAva vicitra mANasa che, tathA teNe DhagalobharIne arthahIna vAta kahI
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAI ! 267 che, e huM kabUla karuM chuM, paraMtu teNe emAM keTalIka sAcI vAta paNa kahI nAkhI che. alabata, ene arisToTalanI peThe ke moTA vidvAnanI peThe bolatAM na AvaDe, kAraNa ke gaI kAla sudhI te meLAomAM khela karanAra eka khelADI ja hato. paNa e jeTalA zabdo bole enA samA bhAga jeTalA zabdo tame bolI to batAvo ! ane teNe barTana-lAjharsanA raktapittiyAonI je vAta karI, temAM zuM khoTuM kahyuM che ? A umarAva-sabhAmAM arthahIna belavAnI pahela teNe ja karI che, evuM kyAM che ? e badhuM ThIka, paNa A sabhAmAM tame ATalA badhA bhegA thaI eka jaNanI upara tUTI paDe, e joI rahevA jevo mijAja mAro nathI e huM tamane kahI devA mAguM chuM. ane tamArI upara ciDAvA mATe huM Apa nAmadAronI paravAnagI mAguM chuM , IzvaramAM huM bahu mAnato nathI; paraMtu te kaMIka sAruM kAma kare tyAre tene dhanyavAda ApavA jeTalo huM tene jarUra mAnuM chuM. alabatta, tene paNa sArAM kAma ghaNuM vAra karavAnI Teva nathI; paNa teNe iMglenDanA eka umarAvane eka aMdhArA khADAmAMthI upADI tenA vArasAmAM pAcho A, te teNe sAruM kAma karyuM che ema mAnuM chuM. alabatta, mane pitAne ethI geralAbha ja thavAne che, e huM jANuM chuM. paraMtu huM tamane saune kahevA mAguM chuM ke, pharmeIna kenyAlIe Aje sAcA umarAvane dekhAva karyo che, ane tame badhAe bhAMDabhavaiyA jevo! tenA me DhA upara vidrapa hAsya che, paNa te kaMI tene vAMka nathI, - tenuM kamanasIba che. ane keInI kamanasIbI upara hasavAmAM mANasAInathI. tamArA lekanIka drupatA tathA bhavaiyA jevA tamArA paheraveza upara paNa na hasI zakAya evuM kyAM che ? A mArA lorDa hevarazAmanI rakhAtane meM parama divase joI hatI. tene dekhAva kevaLa trAsajanaka che. te Dacesa che, paNa vAMdarI che, ema sAcuM bolavA khAtara paNa kahevuM paDe. ane tame sau hasatA ane majAka karatA nAmadArone huM pharIthI kahuM chuM ke,
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga menA tamane be vAkyo dalIlabaddha tathA tarkabaddha rIte jiMdagImAM kadI bolatAM AvaDayuM che kharuM ? AkhI jiMdagI baDabaDATa ane pralApa karatAM ghaNAne AvaDe che; paNa bhASaNa karatAM te keIkane ja AvaDe che. tame tamArA ALasu paga AsapharDa ane kembrija sudhI laI gayA che, eTale tamArI jAtane vidvAna mAnatA haze. paNa gadheDAne paNa kaI paNa kaoNlejanI pATalI upara upADIne besADavAM hoya te besADI zakAya. paNa tethI te kaMI vidvAne na thaI jAya. tame badhAe hamaNAM ja te navA lorDa tarapha tucchakAra dAkhavyo che. paNa huM tamAre badale tenA jevo thAvA taiyAra chuM ! huM te jagAe hAjara hatA, ane meM tenI vANI sAMbhaLI che. tame bAvA tenI vAta sAMbhaLavAne badale tenI mazkarI karatA hatA. paNa mane te bAbatanI cIDa caDI che. ane huM jyAre ciDAuM tyAre mAtra zabdo bolIne ke pikAre karIne besI rahevAmAM mAnatA nathI. umarAvasabhAmAM ApaNe vAta karavA ane vicAra karavA bhegA besIe chIe. tene badale tame lokoe kevaLa dhAMdhala macAvyuM hatuM. eka zrAtA tarIke tame mAruM apamAna karyuM che, ema huM mAnuM chuM, ane tethI huM ahIM AvIne Ubho chuM ke mArI marajI tamArAmAMnA thoDAkane ochA karavAnI che. eya TaphaTana, saija, cArsa spensara, lorensa hAIDa, gre, kerI haDUsana, ekrIka, rekiMgahAma, robarTa DAsIM, viliyama, rApha vagere badhA, tathA bIjA paNa jemane marajI hoya, te badhAne huM DeviDa DirI-meIra paDakAra karuM chuM ke, tame eka eka athavA badhA sAmaTA mArI sAthe dvayuddha khelavA AvI jAo ane tamArA sthaLa-kALa-hathiyAra-TekedAre vagere vigato jaNAvI de. mane koI paNa sthaLa, koI paNa samaya, ane koI paNa hathiyAra maMjUra che. tame tamArI ja vAta jaNA eTale basa. mAre tamArI jAgIra vArasadAra vagaranI karI mUkavI che. ane alyA teMDela, tuM te tArA pUrvajanI peThe pAchaLa kaphana-peTI paNa upaDAvatA
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAI! Avaje. ane A lorDa vaighana arthahIna pralApa karavA jeTaluM juvAna che. paNa laDavA na bolAvI zakAya teTale gharaDo che, eTale huM tenA bhatrIjA ricArDa vaghanane tene badale laDavA bolAvIza. ane A mAro paDakAra che, umarAva bahAdure. have tamAre ghera jaI bhUvAjogInA je AMtaramaMtara, mAdaLiyAM-tAvIja vagere taiyAra karAvavAM hoya te karAvIne veLAsara AvI jajo. jemanA AzIrvAda laIne ke zukana joIne AvavuM hoya tene mAre vAMdho nathI. paNa huM te tame jyAM haze tyAMthI khaLIne pUrA karIza, e nakakI jANaje. jemane nAma daIne ulekhyA che, e badhA sAvadhAna ! tamArAmAMthI jemane mUTha sudhInI mArI taravAra gaLavI haze temanI IcchA huM pUrI karIza. maryA bAda jemane potAnI je jAgIramAM ke je bagIcAmAM daTAvuM haze te bAbatanI vyavasthA paNa huM karI ApIza. paNa huM tame nAmadArane jaNAvavA rajA lauM chuM ke, khAlI tumAkhI karyuM mArI sAthe nahi cAle. mAre tamane sajA karavI che, ane te zA mATe, te meM tamane jaNAvI lIdhuM che; paNa pharIthI jaNAvuM ke, tame mArA dekhatAM lorDa pharmeIna phlekhyAlanuM apamAna karyuM che. te tamArA sau karatAM zreSTha che. kalekhyAla tarIke te tamArA jeTaluM ja khAnadAna che. paNa 4inapleIna tarIke tamArAmAM nathI e akkala tenAmAM che. enA apamAnane huM mAruM apamAna gaNI laIne A paDakAra karuM chuM. tamane badhAne samaja paDI ? tamane je hathiyArathI mota pasaMda hoya te tathA tenAM sthaLa-kALa pasaMda karavAnI chUTa che ! are, tamAre rAjavaMzIo tarIke taravArathI laDavuM hoya to paNa huM taiyAra chuM ke rakhaDatA bhAmaTAo tarIke mukAmukakIthI laDavuM hoya to paNa baMdA teTalA ja taiyAra che !" keTalAka javAna umarAvo tarata bolI UThyA "kabUla! kabUla! " - eke kahyuM. mane pistola pasaMda che; bIjAe kahyuM mane kaTAra tathA gadA pasaMda che. keTalAka bekiMga pasaMda karyuM.
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga mena paNa eTalAmAM gninapleIna chAMyAmAMthI bahAra nIkaLyo ane AgaLa AvI TAma-jima-jekane saMbodhIne belyoH "mArA apamAnane tamAruM gaNAvIne je lAgaNI tame batAvI, te badala tamAro AbhAra mAnuM chuM; paNa A badhI mane potAne lagatI bAbata kahevAya." dareka jaNa tenI tarapha pharyuM. lorDa DeviDa tarata ja eka DagaluM pAche khasyo ane bolyo : "zuM ? tame ahIM AvyA che ? bahu sAruM thayuM. mAre tamane paNa eka vAta karI levAnI che. thoDA vakhata upara sabhAmAM tame eka strInI vAta karI, je lorDa liniyasa kaoNnsAlInI premikA rahyA pachI, rAjA cAlasa bIjAnI premikA banI hatI." "sAcI vAta che." te sAheba, tame mArI mAtAnuM apamAna karyuM che." "tamArI mAtAnuM ? ene artha to huM dhArato hato tema e thayo ke, ApaNe baMne--" bhAIo chIe," lorDa DeviDe javAba Apyo. paNa pachI teNe vuinaleInanA meM upara eka tamAca lagAvI dIdhI. ApaNe bhAIe chIe, paNa tethI te ApaNe samAna hoI ekabIjA sAthe laDI zakIe chIe. mANase sarakhA sAthe ja laDavuM joIe. ane bhAI je sarakho bIje kaNa kahevAya ? A meM tamAca mArI te tame bhAI paNAnA bahAnA heThaLa laDavAmAMthI khasI na jAo te mATe ! kAle ApaNe ekabIjAnAM gaLAM kApIzuM; tame tamArA TekedArane mArI sAthe sthaLa-kALa-hathiyAra nakkI karavA mokalaje."
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ avazeSa seMTa paeNlanA ghaDiyALamAM madharAtanA TakorA paDyA te vakhate eka mANasa laMDanabrija oLaMgIne sAuthavarkamAM dAkhala thayA. kyAMya phAnaso na hatAM; kAraNa ke laMDanamAM paNa paeNrIsanI peThe agiyAra vAgye badhA jAhera dIvA bujhAvI nAkhavAmAM AvatA; - je ke te vakhate temanI khAsa jarUra hoya ! je paheregIroe ene jato jo, teoe tenA umarAva jevA paheraveza uparathI mAnI lIdhuM ke, koI umarAvajAdAe aMdhArAmAM ekalA amuka jagA sudhI page cAlatA jaI AvavAnI hoDa bakI haze ! e mANasa vinapleIna hato, ane te nAsI chUTayo hato. tenA manamAM eka ja dhakhaNa hatI : TaMDakaTara vIzInA AMgaNAmAM grIna-bekasamAM DiyA, ursasa ane homa pAse pahoMcI jaI, pharIthI sajIvana thavAnI ! tene tenuM umarAva56 have akAruM thaI gayuM hatuM. vIzIe AvI, teNe saMbhALapUrvaka Takoro mAryo. vIzIne nekara bahu cAlAka mANasa hato, ema te jANatA hatA. DAka TakorAthI te jAgI jaI bAraNuM ughADaze ema te mAnate hatA. alabatta, vIzI bahAra dI Aje saLagato na hato, ethI tene navAI te lAgI hatI. haLavA Takore kaI e javAba na Apyo, eTale teNe pachI
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 lAphiMga mena bAraNuM dhamadhamAvavA ja mAMDyuM. chatAMya javAba na maLe eTale teNe nAma daIne bUmo pADavA mAMDI. thAkIne te have AMgaNAnA daravAjA tarapha gayA ane sIdhI usa ane homo nAma daIne bUmo pADavA maMDyo. paNa AsapAsa bahAra paNa sarkasavALAno ke koIne paDAva na hato. badhuM jANe khAlI thaI gayuM hatuM. tene acAnaka phALa paDI. badhA ja ekadama kayAM alopa thaI gayA? paNa pachI to te badhAnI ciMtA choDI, teNe daravAje dhaNadhaNAvatAM vAraMvAra nikAlasa, phibi, vinasa, ursasa ane homonAM nAma pikAravA mAMDyAM. paNa kazo ja javAba kakyAMyathI na maLe. - have te aMdara pesIne najare badhuM jovAnuM ja bAkI rahyuM. teNe vIzInI bArInI kAcanI eka takhatI teDI ane aMdara hAtha nAkhI sTopara ughADI. tenA hAthamAM bhAMgelA kAcanI tIkhI dhAra peThI ane lehI nIkaLyuM; paNa tenI paravA karyA vinA te aMdara peThe. aMdara badhuM sUmasAma hatuM. pachI to gabharAIne teNe AMgaNa taraphanuM bAraNuM ughADyuM. paraMtu grIna-bokasa paNa tyAM na hatI ! te have vIzInI bahAra nIkaLI, AkhA TAri---phIlDa upara kaI kazA sagaDa ApanArane zodhI vaLe. paNa bAre mAsa bharAyeluM rahetuM AkhuM philDa Aje nirjana hatuM; kyAMya koI na hatuM eTaluM ja nahi, paNa koInA paDAva jevuM kyAMya kazuM rahyuM na hatuM. have te gAbhare banI zerIo tarapha vaLe. IsTa-poInTa taraphanI zerImAM dAkhala thaI te themsa nadI pAse AvI pahoMcyo.
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ avazeSa ra73 eka paththaranI dIvAla sIdhI nadInA kALA pANI sudhI UtaratI hatI, tyAM AvIne te tho . tenI AMkho zanya jevI hatI, ane tenuM aMtara tethI vadhu zanya jevuM hatuM. paNa e jagA DhALavALI hatI ane dhakkA sudhI pahoMcatI hatI, tyAM AgaLa keTalAMka jahAje lAMgarelAM hatAM. keTalAMka hamaNAM ja AvyAM hatAM ane keTalAMka UpaDavAnI taiyArImAM hatAM. paNuM haju temanA khalAsIo pitAnI UMgha pUrI karatA hoI, kazI hilacAla jaNAtI na hatI. alabatta, temAM besanArA musApharo to kakyAranA upara caDI gayA hatA. DrinapleInane tenA bhAIe tamAca mArIne paDakAryo hato. tene e kazAnI paDI na hatI; atyAra sudhI te bIjI vastuo vinAno hato, paNa prema to tene mabalaka maLyo hato. have te pitAnI jIvanadAyinI e mUDI tarapha ja pAcho vaLavA mAgato hato. paNa A badhAM kyAM gayAM ? temanuM zuM thayuM ? temanuM zuM thayuM haze tenI te bhalabhalI kalpanAo karavA lAgyo. te badhAne kyAMka upADI javAmAM AvyAM che ke hAMkI kADhavAmAM AvyAM che, e nakkI hatuM. bAkiMlaphee tene kahelA zabdo yAda AvyAH eka bAraNuM baMdha thayA vinA bIjuM bAraNuM UghaDatuM nathI. arthAta, tene je ucca sthAne laI javAmAM Avyo hato, tyAMthI te A lekene saMparka pharI kadI sAdhI na zake, evI peravI to jANI joIne nahi karavAmAM AvI hoya ? jarUra, ema ja thayuM haze. tene UMce laI javA mATe A badhAMne chuMdI nAkhavAmAM AvyAM hatAM. ane jema jema tene pitAnI unnati A lokone bhoge sAdhavAmAM AvI hatI e vicAra AvavA lAgyo, tema tema tene kamakamAM AvavA lAgyAM. 18
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ 274 lAphiMga mana kAraNa ke, tene je vaibhava-samRddhinuM svapna dekhADavAmAM AvyuM hatuM, tene tene pitAne zuM lAbha maLyo hato ? tene pitAne barAbara lobhAvavAmAM AvyA hatA, ane te pote e vastuthI lebhA paNa hatA. te pite lebhAyo hato eTaluM ja nahi, paNa te vastuno tene kepha paNa caDyo hato. vinapleIna pote "nA" kahI zakyo hota. paNa koI paNa vakhate teNe "nA" kahI hatI kharI ? , A sthiti palaTo koI mANase nahi paNa bhagavAne karyo hatuM. paraMtu teNe te svIkAryo zA mATe ? vIsa lAkhanI vArSika Avaka, sAta ke ATha maTI jAgIro, daza ke bAra moTA mahele, zaheromAM judAM judAM bhavane, grAmapradezamAM keTalAya kilA, seMkaDo hajUriyA, ToLAbaMdha zikArI kUtarA, gheDAgADIone Akho kAphale, zastro, nyAyAdhIza ane dhArAnA ghaDavaiyA tarIkenA adhikAra, rAjA jevo pozAka, e badhAnA badalAmAM teNe zuM gumAvyuM hatuM ?-- usasanI jhUMpaDI ane DiyAnuM smita ! vaibhavanA moTA mahAsAgaranA badalAmAM teNe sukhanuM motI hAthamAMthI sarakI javA dIdhuM hatuM. are mUrakha ! paNa te ghaDIe tene prazna UDyoH meM A badhA vaibhavane asvIkAra karyo hota, to huM svAthI na gaNAta? kAraNa ke A vaibhavane svIkAra karavo e mAruM kartavya hatuM. nAnA kuTuMbanA vADAmAMthI moTA kuTuMbanA vADAmAM svAbhAvika krame javAnuM Ave, tyAre te moTA kuTuMba pratyenI pitAnI pharajone asvIkAra zI rIte karI zakAya ? jema jema ApaNe UMce jaIe, tema tema javAbadArIone beja paNa mAthA upara vadhe ja. te vakhate zuM ApaNe e badhuM phagAvI daI, pAchAM pagalAM bharavAM ?
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ avazeSa 275 eTale vinapleIna pitAnA mArgamAM AveluM A badhuM mUge mee svIkArato jato hate. ApaNI prathama pharaja kenA pratye kahevAya ? ApaNI najIkamAM najIka je hoya temanA pratye, ke AkhI mAnavajAta pratye ? ApaNe nAnA kuTuMbamAMthI moTA kuTuMbamAM jatA nathI ? ApaNe UMyA jaIe eTale ApaNuM hake jema vadhatA jAya, tema tema ApaNI pharajo paNa. ApaNe e badhAne tyAga karI e badhA tarapha pITha pheravavI? ane tene UMce sthAne lAvyA bAda tenI pharaja tene zuM pikArIne kahetI hatI ? e ja ke, pote je vargamAMthI hamaNAM AvyuM tenAM sukhaduHkhanI vAta A uparanA aspaSTa vargone kahevI. tene umarAva-sabhAmAM belavAne adhikAra maLyA hatA, te pachI teNe A nIcalA vargonAM duHkha, jene tene jAtaanubhava hato, te A uparanA vargone saMbhaLAvavAM ja joI ene rAjAonI manasvitA taLe cha hajAra varSathI mAnavajAta kacarAtI AvI che. te pote tene eka namana | hatuM. te e kacarAyelA vargamAMthI niyatie je tene pAcho uparanA vargamAM sthA, te teNe tene lAbha laI, e kacaranArA vargane be zabda saMbhaLAvavA joIe ke nahi ? je tuMbaDImAM tenuM nasIba saMtAyeluM hatuM, te tuMbaDI paMdara paMdara varSa sudhI dariyAmAM akSata rahI, te zA mATe ? tenuM kAMI projana haze ne ? ane e prajena gninapleInane umarAva-sabhAmAM mUkI ApIne ja caritArtha nahetuM thatuM ? ane te pote e umarAvasabhAne A dalita pIDita lekenAM duHkha pratye jAgrata na kare ? niyatie tene e mATe te saryo hato ! paNa, e badhI kalpanAonuM zuM pariNAma AvyuM hatuM ? te taddana niSphaLa gaye hatuM - ane kAyamane mATe ! te pote dalitanuM vera levA doDI gayo hato, paNa te te ceSTA-cALA karanAra eka
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ 271 lAphiMga maeNna tucha bhAMDa ja puravAra thayuM hatuM ane te tarIke tene hasI kADhavAmAM Avyo hato. te pote dalitenuM mukha thaI zake tema nahoto kAraNa; ke, tenuM mukha ja vidhUpa karI nAkhavAmAM AvyuM hatuM - ane tethI te mAM AvI mahAna vastuo uccAravAne nAlAyaka puravAra thayuM hatuM ! rAjAe tenuM mukha vidrapa karAvIne, kAyamane mATe tene koI paNa moTuM kAma karavAne mATe nAlAyaka karI mUkyo hato ! rAjAzAhIe tenA bApa upara atyAcAra karyA bAda tenA putra upara paNa kAyamI atyAcAra karyo hato. A umarA zAnI sAme gusse thayA hatA ? atyAcAra karanAra pratye ? nA, nA, e atyAcAranA pariNAme tene je vipatA maLI hatI, te vidrapatA sAthe te umarAva-sabhAne saMbodhavA gayo hato te sAme ! teoe tenA mukhane kAraNe tenA badhA vaktavyane khela ja gaNI kADhayo hato. niyatie je dalitonA mukha tarIke koIne nakkI karyo hoya, te te pite te nahote ja ! te kAyamane vidUSaka banI zake, upadezaka kadI nahi ! ane uddhAraka te koIne nahi ! te pote umarAvonA hRdayamAM dayA UbhI karavA gayo hato, paNa teNe Ubhe karyo pitAnI pratye ja tucchakAra. tenA zabda tenA vipa mukhamAMthI nIkaLatAM naryA vidvatAbharyA banI gayA hatA. umarAva-sabhAmAM bizapa hatA; teNe temane Izvarane nAme saMbodhyA : A kevI anadhikAra ceSTA ? IzvaranuM nAma daIne belinAra A vaLI keNu? Izvara e te bizapanI ja AgavI IjArAnI cIja kahevAya ! umarAvavarganI AgaLa te satya dharavA gayA; paNa teo evA judA ja jagatamAM rahetA hatA, jyAM A lekenuM satya temane mATe mAtra tiraskAra ja pedA karatuM hatuM - prakAza nahi ! ane e lekene vAMka paNa ze kADhavo ? bahu to temanI dayA lA. teo je tamArI vAtothI gaLagaLA thAya, te temane pitAne
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ avazeSa 277 gAdItyAga ja karavo paDe ne ? rAjAo ane umarAvo tarIke temane jIvavuM hoya te temaNe bIjI badhI bAbato pratye AMdhaLA-baherA ja thavuM rahyuM. jene vadhAre paDatuM khAnapAna maLe che, tenI najara sAme bhUkhamarAthI maratA leka hoya ja nahi. nasIbavAna lekee pitAnAthI bahAranI duniyA pratye durlakSa ja karavuM rahyuM. temanA svarganA umarA upara tema ja narakane UmarA upara A lekha ja kotara joI e -"badhI AzAo pAchaLa mUke !" samAje zarUAtamAM ja potAnI traNa bakSisa tenI AgaLa sIdhI dharI dIdhI hatI H lagna, kuTuMba, jJAti. lagnamAM teNe zuM joyuM ? vezyAvRtti. kuTuMbamAM teNe zuM joyuM ? tenA bhAI e tenA meM upara tamArA mArIne bIje divase taravAra sAthe ekabIjAnuM gaLuM kApavA netaryo hato. ane jJAti ? e jJAtie tene hamaNAM ja hasI kADhayA hata -kharAbamAM kharAba bahiSkAra ! samAjamAM te dAkhala thavA gayo te pahelAM te te tiraskRta thaye, ane enI traNa bakSisa tenA paga nIcenI dharatInI traNa kAramI phATo banI rahI. badhuM ja tenI AsapAsa bhAMgIne bhUke thavA lAgyuM hatuM. ane te badhAnuM prayojana paNa have zuM rahyuM hatuM ? mAtra hatAzA-nirAzAtiraskAra. vinapleIna pitAnAM badhAM sArAM pAnAM eka pachI eka UtarI cUkyo hato. jesiyAnA upara te DiyA khelyo, ane tene eka rAkSasI hAtha AvI. kuTuMbanA pAna upara te ursasane khelyo, ane apamAna tene "hAtha" AvyuM. grIna-baeNksanA raMga-maMcane te umarAva-sabhAnA pAna upara che, ane tene svIkAra pachI dhUtkAra hAtha AvyA. hamaNAM ja tenuM chelluM pAna pelA nijana ujjaDa banelA medAna upara te khelI cUkayo hato. te hArI gayA hatA ane have teNe dAvanAM nANAM cUkavavAnuM ja bAkI rahetuM hatuM.
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ 278 lAphiMga mena samAja e apara-mA che, kudarata e sAcI mA che. samAja e zarIranI duniyA che, kudarata e AtmAnI. eka kaphana tarapha laI jAya che, jyAM gharamAM tene aMta Ave che. bIjI ughADI pAMkhe AkAzamAM uDDayana karAvI uSa:kALamAM navesara prAraMbha karAve che. kudarata kevI mamatALa mAtA tene mATe nIvaDI hatI ! tenI pAsethI badhuM harI levAmAM AvyuM hatuM - tene cahero sudhdhAM. paNa kudarate tene badhuM pAchuM meLavI ApyuM hatuM; tene cahere sudhdhAM ! kAraNa ke kudarate tene eka svargIya aMdha chokarI meLavI ApI hatI je tenI bAhya vidrupatA nahotI jotI, paNa tenuM AMtarika sauMdarya ja jatI hatI. ane te pote DiyAthI chUTA paDI cAlI gayo hato ! DiyA tenuM rvasva hatI, tenI patnI hatI - tethI paNa vadhu - tene prakAza hatI. tenA vinA atyAre tene badhuM khAlI tathA zUnyarUpa banI gayuM hatuM. DiyA jatAM tenuM zuM bAkI rahyuM hatuM ? tenI potAnI jAta kahI zake evuM zuM jIvaMta rahyuM hatuM ? to pachI pitAnA prANarUpa DiyAthI te eka kSaNa paNa judo zI rIte paDayo ? sUryane laI lo eTale pachI zuM bAkI rahe ? khAlI avakAza ! narI pikaLatA. ane tenI sarakhAmaNImAM pilI jesiyAnA zI cIja hatI ? e bhayaMkara strI - eka jAnavara ! ane tenuM umarAvapaNuM kevuM kadrupa hatuM ? tene tAja kevo bhayaMkara hato ? tene janme kevo trAsarUpa hato ? pelA mahela kevA jhera rUpa hatA ? are tyAMnI havA paNa kevI rogiSTha ane pAgala banAvI denArI hatI ? tenI sarakhAmaNImAM khelADInAM tenAM sAdAM kapaDAM kevAM bhavya hatAM? grIna-baeNkasanuM DiyA sAthenuM jIvana kevuM raLiyAmaNuM, kevuM sukhapUrNa, AnaMdaprada hatuM ? ane tenA aMtaramAMthI dU kara "DiyA !" "DiyA ! evo pikAra phATI paDavA lAgyo.
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ avazeSa 279 vinapleIna have pelI dIvAlanI kinAra upara hAtha mUkI nadI tarapha jevA lAge. traNa rAtethI te UMce na hatuM. tenuM magaja have bahera mArI gayuM hatuM. teNe have pitAne keTa utArI nAkhyuM ane gaDI karIne kinArI upara mUkyo. pachI pitAnuM jAkITa teNe utAravA mAMDayuM. te vakhate tenA hAthane kazI kaThaNa vastu aDakI. umarAva-sabhAnA lAIbreriyane ApelI lAla copaDI te hatI. teNe te bahAra kADhI ane temAMthI pensila kADhIne khAlI pAna upara moTA akSare lakhyuM: "huM jAuM chuM. mArA bhAI, DeviDa bhale mAruM sthAna le ane sukhI thAya. nIce teNe "pharmeIna leMnyAlI, IMgleMDane umarAva" evI sahI karI. pachI teNe jAkITa paNa kADhI nAkhyuM ane keTa upara mUkyuM. pitAne Topo paNa teNe jAkITa upara mUkayA. pachI pelI lAla copaDI khulI ja e TopAmAM mUkI ane eka pathare upADI teNe Tepa upara mUkI dIdhe. pachI teNe aMdhArA AkAza tarapha UMce najara karI. teNe e dIvAlanA eka khAMcAmAM paga mUkyA ane have bIjo paga tenI Toca upara mUkI nadImAM paDatuM ja mUkavAnuM bAkI rahetuM hatuM. bhale tyAre," ema kahI, teNe nIce uDA pANa tarapha najara sthira karI. te ja vakhate tenA hAthane kaI chabhathI cATatuM hoya tevI lAgaNI tene thaI. kaMpI UThIne teNe paNa najara karI. home tenI pAchaLa te.
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ vagrATa jahAja upara tuM che, bhAI ?" homoe pUMchaDI halAvI. tenI AMkhe aMdhArAmAM paNa camakI rahI. te vinapleIna tarapha joI rahyo hato. heme have pharI vinapleInanA hAtha cATavA lAge. vileIna upara chelA aDatAlIsa kalAkamAM ghaNA vajapAta thayA hatA. kadAca badhA prakAranA vajapAto teNe khUTI gayA hatA. have mAtra sukhane vApAta ja tene mATe bAkI rahetA hatA zuM ? cheka chevaTanI hatAzAnI kAramI ghaDIe hame tene prakAzarUpa - AzArUpa lAgyo. paNa hame have pAchA pharI cAlavA maMDyo hato - pAchaLa jete jete. jANe gninapleIna pitAnI pAchaLa pAchaLa Ave che ke nahi te jovA mATe. - paNa kvinapleIna tenI nizAnI samajI jaI ApoApa tenI pAchaLa pAchaLa cAlavA lAgyo hate. DhALa UtarI varue nadInA vaheNanI di'mAM AgaLa cAlavA mAMDyuM. themsa nadInA pravAhanI kirI, * mInanI eka sAMkaDI paTTI jatI hatI. pacAseka pagalAM cAlyA pachI tho. thoDe dUra vaLAo upara Ubhe karelo dhakko dekhAvA lAgyuM. te dhakkAne aDIne eka jahAja UbhuM hatuM. tenA tUtaka upara eka jhAMkhuM phAnasa baLatuM hatuM. DayA saka,
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ phili ane vinasa nirAza thaI UMdhatI DiyA pAse beThAM che.
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ homa thvinapleInane jahAjamAM dorI lAve che.
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaicATa jahAja upara 281 varue pAchA vaLIne vinapleIna che ke nahi tenI khAtarI karI lIdhI ane pachI e dhakakAnA lakkaDakAma upara ThekaDo mArIne cAlavA mAMDayuM. e dhakkAnA cheDA AgaLa eka jahAja musApharIe UpaDavA taiyAra UbheluM hatuM. tenA DAmara paDelA agra bhAga upara dhoLA akSaramAM " vogrATa, roTaraDAma' e zabdo spaSTa vaMcAtA hatA. eka ja phalaMga mArI hemo ane 4inapleIna e jahAja upara caDI gayA. tUtakano e pAchalo bhAga hato. tUtaka upara koI na hatuM. je thoDAka musApharo hatA te badhA tUtaka nIcenI kebinamAM pesI gayA hatA, kAraNa ke jahAja UpaDavAnI taiyArI hatI. ane have savAra thayA vinA teo tUtaka upara nIkaLavAnA na hatA. khalAsIo temanI nAnI kaeNbinamAM besI vALuM patAvatA hatA. tethI baMne tUtake upara zAMti hatI. have pilI phAnasavALI jagA vinapleInane spaSTa dekhAvA lAgI. te ursasanI jUnI piDAM-peTI hatI - khakhaLI gayelI, kaTAI gayelI ! vinapleIna bahu nAno hato tyAre te e peTImAM Azare pAmyo hato. bIje kaI hoya te pitAnuM sukha, pitAne prema, pitAnuM jIvana pAchAM meLave tyAre tarata jaMgalIpaNe tenA tarapha doDI jAya ane tenA upara paDatuM mUke. paNa zvinaIne tema na karyuM. tene bIka lAgI ke, rakhene hoThe Avele sukhane hAle potAnI kamanasIbIthI DhoLAI jAya ! eTale te e peTInI bahAra che, ane homo pitAnI sAMkaLa AgaLa jaIne besI gaye. pelI paiDAM-peTImAM koI na hatuM. paNa tenI pAchaLa tUtaka upara pAtharelI sAdaDI Upara kaI sUteluM hoya ema lAgatuM hatuM. ane tyAM kaI pharatuM hoya evo oLo dekhAto hate.
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282 lAphiMga mena grinapleIna paiDAM-peTInI A tarapha chupAI rahI, kaI belatuM hatuM tenA zabdo sAMbhaLavA lAge. ursasa ja bela hato; joke, tene avAja bahu badalAI gayelo lAgato hato, duHkhathI, thAkathI, hatAzAthI. ursasa pitAnI Teva pramANe eka ja vAta karatA hatA - - A jAtanAM jahAja bahu jokhamakAraka che. meM A jahAjonI vAto ghaNuM sAMbhaLI che. amAruM zuM thaze ? ame hemakhema roTaraDAma UtarI zakIzuM ? A UMghI gaI che? hA. te bebhAna che ? nA. enI nADa jerathI dhabake che. UMgha e ArAma che, kAraNa ke te aMdhApo che. he sadgala, tUtaka upara kaI pharatA ho, to dhImAM pagalAM pADajo. are, sthira ja UbhA raheje. jarAya avAja na karatA. pAse te AvatA ja nahi. nabaLI tabiyatavALAno vicAra rAkhavo joIe ane A te tAvamAM paDelI che ane bahu nAnI che. tene jarA tAjI havA maLe mATe meM bahAra lIdhI che. te A caTAI upara gabaDI paDI hatI eTale meM mAnyuM hatuM ke te bebhAna thaI gaI che. paNa nA, te UMghe che. je tene UMdhavA deze te maherabAnI. ahIM koI bAIe hoya te temane paNa e ja vinaMtI che. ame garIba naTa leke chIe. amArA upara dayA rAkhI jarAya avAja na karaje, eTaluM ja huM mAnuM chuM. ane avAja na karo te mATe mArI pAse tamAre kaMI kiMmata levI haze to huM khuzIthI ApIza. juo, juo, ene kapALe parasevo vaLavA mAMDaze. ame pharIthI kamanasIbamAM sapaDAyAM chIe. paNa jo A sAjI rahe, te bIjo kAMI vAMdho nathI. huM ekale A badhuM gAMDAnI peThe zA mATe bAlyA karuM chuM ? eTalA ja mATe ke, te jAge to tene koI pAse che ema lAge. A bAju koI cAlyuM na Ave te bahu sAruM. e jhabakI UThe te tene bahu nukasAna thAya. leke A jahAja upara
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAghATa jahAja upara 283 UMghI gayA che, ema huM mAnuM chuM. paNa hemo kayAM ? A badhI dhamAlamAM huM tene sAMkaLe bAMdhavAnuM bhUlI gaye. eka kalAkathI meM tene joyo paNa nathI. te kyAMka vALunI zodhamAM bahAra dUra cAlyA jaze te Aphata thaze. mArAthI Ama kema thaI jAya che ? homa ! hemo " tarata homoe pitAnI pUMchaDI dhImethI tUtaka para pachADI. "ThIka, ThIka, tuM che kharo ! bhagavAnanI dayA ! nahi te atyAre hemo khovAya to AvI bane. juo Ano hAtha hAlavA mAMDo. he, zAMta raheje ! kadAca te jAgI UThaze. Aje dariye tephAnI nathI, e sAruM che. sArI havA raheze. A phIkI paDI gaI che, te azakti haze. te lAlacoLa thaI gaI che, te tAva haze. e gulAbI che, te te sArI haze. mane barAbara dekhAtuM nathI. ApaNe navesara ApaNuM jUnI jiMdagI zarU karavAnI che. have ApaNe be ja rahyA. ApaNe bee kAma karIne tene sAcavavI paDaze. vAha, jahAja UpaDyuM ne ! vidAya, laMDana ! jA, jahannamamAM jA, harAmI laMDana !" ane kharekhara jahAja UpaDyuM hatuM. nadI upara vaheNa sAthe javAmAM bIjA khalAsInI jarUra nahi. eTale eka ja khalAsIe laMgara upADyuM hatuM ane jahAja nadInA vaheNamAM AgaLa vadhavA lAgyuM hatuM. ursasa badhe jato hato - "paNa mAre tene thaDe kADho pAvo paDaze. nahi to tene lavArI UpaDaze. juone, tenA hAthanA paMjA kevA thapagyA che ? bhagavAnano evo te ame ze aparAdha karyo che ? A badhuM kamanasIba kevuM jhaDapathI AvI paDyuM! aniSTano vega ke kAramo hoya che ! tame laMDana AvyA. tame mAnyuM, "e bahu moTI ImAratovALuM suMdara zahera che. sAuthavarka laMDananuM sAruM paruM che." tame tyAM TharIThAma thayA. paNa e kevI nApAka jagA che ? tyAMthI jIvatA chUTayA te ja
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ 284 lAphiMga mana ganImata ! Aje 30 mI eprila che. mane haMmezAM eprila mahine avaLe paDe che. temAM pAMcamI ane sattAvIsamI e be tArIkhe ja sArI che. bAkI 10mI, 20mI, 29mI, ane 30mI e cAra divasa bahu kamanasIba divasa che, e bAbatanI khAtarI keTalI badhI vakhata mane thaI che ? kAla savAranA te ame grevujha-enDa pahoMcIzuM ane kAla rAtanA reMTaraDAma. basa. pachI A paDA-peTI vaDe ame navesara pahelAMnI jiMdagI zarU karIzuM. ApaNe baMne A peTI kheMcIzuM, kharuMne, hemo ?" homoe pUchaDI saheja TapArIne potAnI saMmati jaNAvI. usase AgaLa calAvyuM - "paNa zaheramAMthI bahAra nIkaLyA tema A khedamAMthI paNa bahAra nIkaLI jaIe te sAruM. homa, hajI ApaNe sukhI thaI zakIe tema chIe. paNa eka jaNa nathI ene oLo ApaNI upara rahevAne ja. ApaNe cAra hatAM, have traNa chIe. jIvana zuM che ? pitAnAM prema pAtrone viyegarUpI zakane pAchaLa mUkele cIle ! nasIba paNa ApaNuM upara kevAM kevAM asahya duHkha varasAve che ? ane buTTA mANasa ekanAM eka rodaNAM raDe tyAre loke navAI pAme che. bhalA hemo, pavana anukULa che. eTale hamaNAM ja grinavIca AgaLathI ApaNe pasAra thaIzuM. eTale ke, cha mAIla paMthe to kApI nAkhe. beTA, UMdhyA kara; UMdhyA kara !" paNa_ dalAmAM DiyAne avAja saMbhaLAyo. vinapleIna kAna daIne sAMbhaLavA lAge; atyAra sudhI veTheluM badhuM jANe eka kSaNamAM alopa thaI gayuM. DiyA belatI hatI- te cAlyA gayA te barAbara hatuM. A duniyAne temane nahe. mAtra mAre jhaTapaTa temanI pAse pahoMcI javuM joIe. bApujI, huM mAMdI nathI. tame belatA hatA te badhuM meM sAMbhaLyuM che.
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ vATa jahAja upara mane have sAruM lAge che. huM UMdhatI hatI. paNa bApujI, have huM jaladI sukhI thavAnI chuM." "eTale beTA, tuM zuM kahevA mAge che ?" "bApujI, tame e bAbatane zoka na karazo." pachI jANe zvAsa levA te thobhI hoya tema bhIne te bolavA lAgI. "gvinapleIna ahIM nathI. have huM kharekhara AMdhaLI thaI mane rAta zuM che tenI khabara nahotI. bApujI, rAta eTale gerahAjarI. mane haMmezA ciMtA rahetI ke te cAlyA to nahi jAya. te A lokanA mANasa nahotA. ane juo te temanA svargalokamAM cAlyA gayA. e ja aMta AvavAne hatA. AtmA to paMkhInI peThe ja UDI jAya. paNa temane kyAM zodhI kADhavA tenI mane khabara che. mane rasto zodhavAnI kazI phikara nathI. bApujI, mane barAbara khabara che. thoDA samaya bAda to tame tathA homoya tyAM AvI pahoMcaje. ame baMne tamArI rAha joIzuM." homoe pitAnuM nAma belAyeluM sAMbhaLI, pUMchaDI tUtaka upara dhImethI pachADI. bApujI, tame te samajI zakaze ke, eka vakhata zvinapleIna ahIMthI cAlyA jAya, eTale mAre ahIM rahevuM hoya to paNa rahI zakAya nahi. kAraNa ke, zvAsa levA te joIe ne. ane tame paNa azakya vastunI mAgaNuM na karatA. huM vinapleInanI sAthe AvI hatI, ane gninapleIna gayA eTale huM paNa jAuM chuM. kAM to temaNe pAchA AvavuM joIe, athavA mAre javuM joIe. ane bApujI, maravuM emAM adharuM ke muzkela kazuM nathI. ahIMyAM dIvo bujhAya ne tyAM tarata saLage. A pRthvI upara have rahevuM e bahu duHkhada thaI gayuM che. ane evaDuM moTuM duHkha laIne haMmeza mATe jIvyuM jAya nahi. eTale have jyAM tArAo che tyAM huM cAlI jaIza, tyAM ame
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ 286 lAphiMga mena baMne paraNIzuM, ane kadI chUTAM paDIzuM nahi, tyAM basa prema karyA ja karo, prema karyA ja karo. ane bhalA paramezvara paNa premasvarUpa ja che ne !" gheDuM thobhI teNe AgaLa calAvyuM- "gaye varase A vasaMta samaye ApaNe badhAM bhegAM hatAM ane kevAM sukhI hatAM ! A varase ApaNe laMDana AvyAM, ane badhuM kevuM badalAI gayuM ? huM tamane laMDana AvavA badala Thapake nathI ApatI. bApujI, tamane yAda che ke, eka divasa pelI moTI khurazImAM eka strI AvI hatI ? tame kahyuM hatuM ke, te Dacesa che. huM bahu khinna thaI gaI hatI. mane lAgyuM hatuM ke ApaNe nAnAM zaheromAM rahyAM hota to sAruM hatuM. paNa bApujI, tame ja kahyA karatA hatA ne ke, barapha nIce daTAIne marI gayelI mArI mAnI chAtIethI vachoDI vinapleIna mane laI AvyA hatA. to have te gayA tyAM javAnI mane bahu utAvaLa AvI che, e vAtanI tamane navAIna lAgavI joIe. paNa bApujI, A badhuM hAlatuM kema lAge che! paiDAM te gaDagaDa thatAM nathI. jANe keI hAlatA gharamAM huM houM ema lAge che." beTI, A te jahAja che. tAre bahu bola bela na karavuM joIe. ane beTA, tuM bahu uzkerAIne vadhu mAMdI na paDIza. A tArA buDhDhA bApu upara dayA rAkha. beTI, gninapleIna tane upADI lAvyo hato paNa meM tane Azaro Apyo hato ne ? e vAta paNa yAda rAkhaje. tuM je zAMta paDe ne UMghI jAya te mane bahu nirAMta lAgaze. kAle to ApaNe heleMDanA rATaraDAma mathake pahoMcI jazuM. paNa beTI, A tuM zuM kare che ? tuM kema UbhI thavA jAya che ? tuM zAMtithI sUI rahene !" vinapleIna have gabharAyA, ane teNe potAnuM mAthuM AgaLa namAvyuM.
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ huM AvuM chuM, DiyA ! "bApujI, tamArI bhUla thAya che. huM bImAra nathI ke lavArIe caDI nathI. tame bolo cho te badhuM mane saMbhaLAya che ane samajAya che. vinapleIna have nathI; chatAM tamArI sAthe AvuM chuM ane khelamAM paNa UtarIza. paNa te have ahIM nathI, eTale badhuM keTaluM aMdhAruM thaI gayeluM lAge che ?" aMdhAruM ?" ursasa thavAne bolyo; "pahelI vAra ANe e zabda vAparyo !" | vinapleIna have dhIme pagale e peTImAM dAkhala thaye. teNe pitAnAM navAM kapaDAM utArI nAkhyAM ane aMdara khIMTI upara laTakAvI rAkhelAM pitAnAM jUnAM kapaDAM paherI lIdhAM, ane pAche te pitAnI saMtAvAnI jagAe AvI Ubho rahyo. . DiyA have "aMdhAdhUdhI upara vijaya' e khelamAM pitAne bolavAnuM gAyana gAvA lAgI, paNa pachI jyAre vinapleInanA mAthA upara hAtha mUkavAne Avyo, tyAre khullI jagAmAM hAtha phelAvatI raDI paDI. tarata ja gvinapleIna deze ane tenA hAtha nIce mAthuM rAkhI besI gayo. ursasa tene joI jaDasaDa thaI gayo. huM pharI kadI emane avAja sAMbhaLI zakavAnI nathI." DiyA belI.
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAphiMga mena paNa tarata ja kvinapleInane jANIne avAja tene saMbhaLAyo. vinapleIne potAne gAvAne bhAga gAI saMbhaLAvyuM. te ja vakhate tene hAtha gvinapleInanA mAthAne aDyo ane tarata te cIsa pADI UThI, "gvinaleIna !" gvinapleIne tene pitAnA bAhumAM samAvI dIdhI. "jIvata che," ursasa bolI UThayA. paNa DiyAe tarata pitAnuM mAthuM gvinapleInanA gAla tarapha namAvIne kahyuM, "tame nIce UtarI AvyA ! AbhAra !" kvinapleIne tenAM kapaDAMne cuMbanathI choI dIdhAM. "hA, hA, huM gvinapleIna chuM. vahAlI, jene AtmA tuM che te, sAMbhaLyuM ? tuM jenI bALakI, patnI, tArikA, ane prANa che, te huM. huM ja . ahIM Avyo chuM ane tane mArA bAhumAM dhAraNa karI rahyo chuM. huM chava chuM ane tAro ja chuM. huM te badhuM khatama karavAnI aNu upara AvyA hatA, paNa bhaluM thaje hemonuM. te mane ahIM laI Avyo. eka kSaNanI ja vAra hatI. paNa e badhI vAta huM pachI tane kahIza. atyAre te tuM mane kSamA kara ane mArI sAthe jIvavA kabUla thA, haMmeza mATe. have kazI vastu ApaNane chUTAM pADI nahi zake. huM narakamAMthI Avyo chuM, svargamAM pharIthI. tuM kahe che ke huM uparathI nIce Avyo chuM, nA, nA, huM nIcethI upara Avyo chuM. have huM Avyo chuM, ane ApaNe haMmezane mATe sAthe rahIzuM. ApaNe pharI bhegAM thaIzuM evuM koNa kahI zakata? paNa badhuM aniSTa pUruM thayuM. have ApaNe mATe sukha ja sukha raheze. have kamanasIba AvIne ApaNane judAM nahi pADI zake. huM badhI vAta tane pachI kahIza. ApaNe holeMDa jaIe chIe, tyAM ApaNe lagna karIzuM. have kazI paMcAta nathI."
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ huM AvuM chuM, DiyA! 289 DiyA to Akhe zarIre dhrujatI hatI. teNe gvinapleInanA AkhA caherA upara haLavethI hAtha pheravyo ane dhImethI kahyuM, "Izvara AvA hAya daramyAna ursasa hasate hasate, AMsubharyo mukhe temanA tarapha je jete eka bAju gaNagaNavA lAge -"mane kaMI samajAtuM nathI. meM tene kabaramAM laI javAto je hato. paNa huM premamAM paDelAM jaNa jevo mUrakha banI rahyo chuM ane te baMnenA premamAM ja chuM ne ! chokarAMo, huM tamane AziSa ApuM chuM !" gvinapleIna have bolavA lAge- "DiyA, tuM paNa suMdara che. mAruM mana chellA keTalAka divasathI bahAra bhaTakavA lAgyuM hatuM. paNa A duniyAmAM tArA sivAya bIjuM koI mAruM nathI. huM pharIthI tene jovA pAme chuM, chatAM haju mane jANe e sukhanI pratIti paDatI nathI. paNa tuM A jahAja upara kyAMthI ? zuM thayuM e badhuM mane kahe jouM tamArI badhAnI A vale karavAmAM AvI ? grIna-bekasa kyAM gaI ? tamane lUMTI laIne teoe bhagADI dIdhAM, kharuM ? huM jarUra enuM vera laIza. tamArA baMnenuM vera laIza. DiyA, teoe mane javAba Apavo. paDaze. huM IgleMDane umarAva chuM !" ursasa A vAkyathI ekadama coMkyA. te zvinapleIna tarapha dhArI dhArIne jovA lAgyo. te bolyo, "e marI nathI gaye, eTaluM te nakkI; paNa te gAMDo thaI gayo che ke zuM ?" vuinaleIne AgaLa calAvyuM- "DiyA, jarA paNa phikara na karIza, huM mArI phariyAda cheka umarAva-sabhA samakSa laI jaIza." * usase pharI tenA tarapha joyuM ane pitAnI AMgaLInuM TeravuM kapALe pachAyuM.
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ 290 lAphiMga menA jahAja AgaLa vadhe jatuM hatuM. rAta vadhu aMdhArI thatI gaI. DAka moTA tArA dekhAtA hatA, te paNa baMdha thayA. nadIne be kanArA te dUra dUra jANe alepa thaI gayA. jahAja dariyA najIka pahoMcavA lAgyuM hatuM. acAnaka DiyA 4inapleInanA AliMganathI mukta thaIne UbhI thaI. teNe pitAnA baMne hAtha hRdaya upara dAbI dIdhA, jANe kaMI khasI jatuM hoya tene rokavA. - "A mane zuM thAya che ? AnaMdathI mAre zvAsa rUMdhAya cheke zuM ? nahi, kAMI nathI. paNa zvinapleIna, tame AvIne mane ekadama evI coMkAvI dIdhI ne ! AnaMdathI spe. tame nahotA AvyA tyAM sudhI huM jANe maravAnI taiyArImAM ja hatI. paNa tame AvIne pAchuM mane jIvatadAna dIdhuM. mArA aMtaramAMthI jANe kazuMka nIkaLI gayuM - kadAca duHkha zokane aMdhakAra ja. tame mane je navuM jIvana bakyuM che, te kevuM anupama che ? e eTaluM badhuM svargIya che ke je mArA A zarIrathI sahana thatuM nathI. jANe mAro aMtarAtmA bahu moTo thaI gayuM che, ane mAruM A zarIra tene samAvI zakatuM nathI. jANe mArA aMtaramAM kazuMka pAMkha phaphaDAve che. mane badhuM vicitra lAge che, paNa huM bahu AnaMdamAM chuM. vinaleIna, tame mane navuM jIvana bakyuM che." acAnaka te lAla lAla thaI gaI, pachI phIkI paDI gaI, pachI pAchI lAla lAla thaI gaI ane nIce tUTI paDI. "are re, te ene mArI nAkhI," ursasa belyo. vinapleIne hAtha lAMbA karI tarata DiyAne sameTI lIdhI, paNa te DiyAnI sthiti joI kaMpI UThayA. te cIsa pADI UThayo - "DiyA, DiyA ! tane thAya che ?"
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ huM AvuM chuM, DiyA! 291 kAMI nahi, kAMI nahi; huM tamane cAhuM chuM." vinapleIna ane usase tene sAdaDI upara suvADI, paNa te UMDethI bolIH "mArAthI sUtAM sUtAM zvAsa levAtuM nathI.' teone tene beThI karI. usaMse kahyuM, "eka takiye lAvo." DiyAe kahyuM, "vAha, zuM karavo che? vuinaleIna che ne." ane teNe potAnuM mAthuM grinapleInanA khabhA upara nAkhI dIdhuM, ane bolI, "ahA, kevuM sAruM lAge che !" usase tenuM kAMDuM pakaDI, tenI nADa tapAsavA mAMDI. DiyAe eka nisAso nAkhI kahyuM, "mane samaja paDI gaI che; huM have bacavAnI nathI." | zvinapleIna bhayane mAryo phIka paDI gayo; usase DiyAne Teke Apyo eTale te ekadama Ubho thaI gayo. "he ! tuM zuM cAlI javAnI ? ekadama ? atyAre ? azakya. Izvara eTale badhe phara che zuM ? tane eka hAthe ApIne tarata bIje hAthe mArI pAsethI chInavI leze ? je Izvara kharekhara evuM ja kare, to mane pachI tenA astitvamAM zraddhA ja nahi rahe. te pachI A pRthvI, A AkAza, bALakanuM pAraNuM, mAnI chAtI, mAnava hRdaya, prema ane A badhA tArAo - e badhe bhrama che, mAyAjALa che, phasAmaNI che, chetarAmaNI che ! dagalabAja Izvara mANasane e badhI cIjo batAvI phasAve ja che. DiyA, tAre jIvavuM ja joIe. tuM tArA vatinI vAta nahi mAne ? huM tAre pati, tAre mAlika pharamAvuM chuM. ane tuM cAlI jaze, to huM zuM pAchaLa rahIza ? khare, e te sUrya cAlyA gayA jevuM thAya. nA, nA, tuM mane mUkIne nahi cAlI jaI zake. meM tAre ze aparAdha karyo che ? tuM je cAlI
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ 292 lAphiMga maeNna jaIza, to huM maraNiyo thaI jaIza, badamAza thaI jaIza, pAgala thaI jaIza. baMne hAtha joDIne huM vinaMtI karuM chuM ke, tuM na jaIza." vahAlA gninapleIna, e mArA hAthanI vAta rahI lAgatI nathI." DiyA, DiyA, tuM mArI vAta sAMbhaLa. tArA vinA mAruM kaI ja nathI. huM kyAM kyAM jaI Avyo ne zuM zuM joI Avyo tenI tane kalpanA nathI. thoDA kalAkamAM jANe meM keTalI jiMdagI pUrI karI nAkhI. paNa e badhA anubhave eka ja vastu huM zIkhI lAvyo chuM ke, e badhuM pikaLa che, mizyA che. ane tuM paNa A jIvanamAM na rahe, to pachI mAre mATe AkhA vizvane kaze artha nahi rahe. mArI upara dayA lAva. tuM mane cAhe che, te mAre mATe jIvatI rahe. DiyA, meM tAro kazo aparAdha karyo nathI." - DiyAne avAja have kSINa thato jato hato. tenAthI eka eka akSara mahAparANe bolI zakAte hate. chatAM te bolI, "gvinapleIna, ApaNe kevAM sukhI hatAM ! mane, tamArI aMdha DiyAne yAda karajo. jaladI bhUlI na jatA. huM jaIza to paNa dara rAte tame sUtA haze tyAre tamAre ozIke game tyAMthI AvI pahoMcIza. badhuM have pUruM thayuM. huM jAuM chuM, pahelI jAuM chuM eTaluM ja, ahA, bApujI usa, tathA bhAI homo kevA sArA che ! tame paNa ghaNuM sArA che. paNa ahIM havA kema nathI ? mArAthI zvAsa kema levA nathI ? ApaNe paiDA-peTImAM ApaNe keTalAM badhAM sukhI hatAM ! haju ApaNAthI vadhu bhegAM nahi rahevAya ? arere, paNa tame mane bhUlI na jatA, priya !" tenA kaMThamAMthI have bhAgye zabda nIkaLI zakato hato. chatAM parANe te belI, "tame mane bhUlI jazo? tame bhUlI jaze te huM marI gaI hoIza te paNa duHkhI thaIza. tamArA badhAnI kSamA mAguM
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ huM AvuM chuM, DiyA! 293 chuM. Izvare jo IchayuM hota to haju ApaNo sau bhegAM rahI zakyAM heta. ApaNe tenA vizvamAM keTalIka jagA rokavAnAM hatAM ? bIjA dezamAM jaI ApaNe khela karata, ane AjIvikA meLavata. paraMtu IzvaranI marajI judI lAge che. mane paNa khabara nathI paDatI ke zAthI mAre maravuM paDe che. meM kadI mArA aMdhApAnI phariyAda karI nathI. tathA meM koIne kaze aparAdha karyo nathI. AMdhaLI AMdhaLI paNa mane tamArI sAthe jIvavA dIdhI hota to huM rAjI raheta mAre vadhu kazuM joItu nathI. paNa huM jAuM chuM. mAre javuM paDe che. mane yAda karajo, vinapleIna, kaho ke khUba yAda karaze ! huM marI jaIza to paNa mAre eTaluM te joIze !" thoDI vAra thaMbhIne te pAchI bolI, " tame paNa bane teTalA jaladI tyAM mArI pAse AvI pahoMcajo. tamArA vinA tyAM javAnuM mane nathI gamatuM. mane tyAM vadhAre vakhata ekalI na rahevA dezo. are, gninapleIna ! mArA priyatama ! mAre zvAsa rUMdhAya che, eha !' "dayA, dayA !" vinapleIna koNa jANe kone karagaryo. vidAya ! Avajo !" DiyA gaNagaNuM. acAnaka DiyA pitAnI koNI upara UMcI thaI ane AMkhe upara hAtha pheravI madhura smita sAthe bolI, "vAha, prakAza ! prakAza ! mane have dekhAya che !" ane te ja kSaNe te prANarahita thaIne DhaLI paDI. marI gaI, " ursasa bolyo. pachI teNe DUsakAM khAtAM khAtAM pitAnuM meM DiyAnA paga AgaLanA gAunamAM dabAvI dIdhuM; te lagabhaga behoza thaI gaye. gvinapleIna have vikarALa banI gayuM. te Ubho thayo. teNe UMce AkAza tarapha najara karI. pachI aMdhArAmAM kazAkane te jete
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ 294 lAphiMga mera hoya tema te dhIme dhIme te tarapha DagalAM bharato baMne hAtha halAvatA AgaLa cAlyo ane bolyo, "huM AvuM chuM, hamaNAM ja AvuM chuM." tenA moM upara paNa DiyAnA moM upara chavAyuM hatuM tevuM madhura smita chavAI rahyuM. AgaLa cAlatA cAlate te cheka kinArIe AvI pahoMcyA. ane pachI teNe nIce pANImAM paDatuM nAkhyuM. paNa pANImAM dhabake bele te pahelAM havAmAM jANe nIcenA zabdo phelAI gayA, "DiyA, A huM AvI pahoMce !" jyAre usa bhAnamAM Avyo, tyAre teNe grinapleInane na je. tapAsa karI, te hamene jahAjanI kinArI upara Ubho Ubho dariyA taraphanA aMdhArA sAmuM joI ghUghavate je.
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikaTara hyuge vizvasAhityamAM krAMsanuM nAma rozana karanAra yugono janma ogaNIsamI sadInA prAraMbhe I. sa. 1802mAM thayo hato. te vakhate neliyana bonApArTInI saradArI nIce, kAMsano vijaya TaMke, yuropa ane A kriAmAM vAgato hato. - tenA pitA, krAMsanI te vakhatanI ajeya gaNAtI senAmAM meTA aphasara hatA. nepoliyananA patana sAthe pitA aTakAyatamAM gayA, ane 1821mAM mAtAnuM mRtyu thayuM. AthI sUga ekadama nirdhana sthitimAM mukAI gayo. A samaye mahinAo sudhI khaMta ane AtmazraddhAthI teNe lekhanapravRtti karI. - 1827nA arasAmAM sAhityakSetre kAMtikArI vicAre dharAvanAra sAhityakAronI kalaba sthapAI, teno IMgo netA banyo. teNe ghoSaNA karI ke, kalAne jarIpurANI praNAlikAmAM sthagita ane jaDa na thaI javA detAM, tene vikAsalakSI ane gativaMta rAkhavI joIe. kaLAnuM lakSya saudarya nahi paNa jIvana hoya. | tenI lokapriyatA apratima hatI. tenA eMsImA janmadivase lAkho nAgarikoe tene harSanAdothI vadhAvI lIdhe. ghagAe mukhyatve kAvya, nATaka ane navalakathAo lakhI che. kAMsano te zreSTha kavi che ane nATayakAra paNa che. tenuM mRtyu I. sa. 1885 mAM thayuM. marI maMdira IH.amadAvAda
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ parivAra prakAzana sahakArI maMdi2 li. amadAvAda -13. - liMkaTaraphyugo kRta Gilsin raHoq gopALadAsa paTela