________________ કરના વેપારી મુલમાં લાંબે વખત ફરવા માટે!” કોઈ ગરીબ માણસને તે ભૂખે મરતો જુએ, ત્યારે તે તરત પિતાની પાસેનાં બધાં કાવડિયાં તેની આગળ ઠાલવી દીધા પછી કહેતો : “જીવતો રહે, બેટા ! હવે ખા, અને લાંબે વખત આ જેલની સજા ભેગવ્યા કર ! હું તારી જેલની સજા શું કરવા માટે હાથે ઓછી કરું ?" અને પછી આનંદથી હાથ ઘસતો તે મનમાં ગણગણતઃ “વાહ, માણસોને થાય તેટલું નુકસાન હું કરી રહ્યો છું.” પાછલી બારીના કાણામાંથી અંદર કેલસા વડે મે અક્ષરે લખેલું પાટિયું લેકે બહારથી વાંચી શકતા : વસંત, તરવજ્ઞાની. છોકરાંના વેપારી * કે પ્રેશિક' એ શબ્દ આજે કોણ જાણે છે ? અને તેને અર્થ પણ? એ લેકેની ભટકતી જાતિ સત્તરમા સૈકામાં જાણીતી હતી; અઢારમા સિકામાં તે ભુલાઈ ગઈ; અને હવે તો તે અજ્ઞાત જ છે. કેપેશિક લો કે, જૂના જમાનાની એક વિશિષ્ટ સામાજિક વિગત છેઃ જૂના જમાનાના કદરૂપાપણાનું એક અંગ જ કહોને. સમગ્ર દષ્ટિને અપનાવતા ઇતિહાસની રીતે જોઈએ, તે કેપેશિકે લેકેની કારવાઈને ગુલામના વેપારની એક વિગતરૂપ જ ગણવી પડે. તે શબ્દ બે સ્પેનિશ શબ્દોનો બનેલો છે અને તેને અર્થ થાય ? નાનાં છોકરાં ખરીદનારા. અર્થાત કરાંને ખરીદીને વેચનારા. છોકરાં ઉપાડી જવાં એ વળી જુદા લેકેને ધંધે હતો.
