________________ માણસ કરતાં અંધારુ એાછું કાળું ! 25 કુટુંબનું બાળક નહિ, પણ કોઈ ટોળીના ગુલામ જેવો લાગતો હતો. તે દરેક જણનું કામ કરતો, પણ કઈ તેની સાથે બેલતું ન હતું. તે છોકરો પણ ઉતાવળે પગે દોડાદોડ કરતો હતો. આખા ટોળાની જેમ તેને ઈરાદે પણ જલદી વહાણમાં ચડી ઊપડી જવાને હતો. ક્યાં જવાનું છે કે શાથી જવાનું છે, એની તેને ખબર હશે ? કદાચ નહિ હોય. તે તે બીજાઓની ચેષ્ટા જોઈને જ પોતાની ચેષ્ટા તેને અનુરૂપ કરતો હતો. બધો સામાન જહાજ ઉપર ચડી ગયો. ટોળાની બે સ્ત્રીઓ હવે જહાજ ઉપર જ રહી. પેલા છોકરા સાથેનાં છ જણ હજુ કિનારે હતાં. જહાજનું કિનારે બાંધેલું દોરડું કાપવા ખલાસીએ કુહાડે હાથમાં લીધે. દોરડું સામાન્ય રીતે છોડવાનું હોય, પણ ઉતાવળ હોય ત્યારે જ કાપવામાં આવે. આ મુસાફરોને મુખિય. હવે સૌને જલદી ઉપર ચડી જવા કંઈક શબ્દ બોલ્યા. પેલે છેકરો વહાણ ઉપર જવા પાટિયા તરફ પહેલે આગળ ધર્યો. પણ તરત જ પાછળ આવનારા બે જણે તેને ધક્કો મારી ખસેડી મૂકો. ત્રીજાએ તેને કોણીથી અળગો કર્યો; ચોથાએ તેને મુક્કો મારી પાછળ રાખ્યો, અને પાંચમા પેલા મુખિયાએ તો ઝટપટ જહાજમાં ઠેકી જઇ, પેલું પાટિયું લાત મારીને દરિયામાં જ ગબડાવી દીધું. તડાક દઈને દોરડું તૂટતાં જહાજ આગળ ખસ્યુંઃ પેલે કરે કિનારે જ રહ્યો.
