Page Text
________________ 17 વચ્ચેના સમાન અધિકારોને સ્વીકાર થયો છે અને માનવી વ્યવસ્થાએ સર્જેલી ભયંકર યાતનાઓ ભૂતકાળનું દુઃસ્વપ્ર બની ગઈ છે, એ પણ હકીકત છે. સમાજનાં મૂલ્યો અને એના આધારે થયેલી રચના મનુષ્યના જીવન ઉપર કેટલી બધી અસર કરે છે, તેને આ નમૂને છે. વિચારક અને લેખકે આપણને ભાન કરાવતા રહ્યા છે કે, મનુષ્ય સ્વભાવે ઊર્ધ્વગામી છે અને તેથી અજ્ઞાનમાંથી જ્ઞાન તરફ, અશુભમાંથી શુભ તરફ અને સ્વાર્થમાંથી સર્વકલ્યાણ તરફ જવાની એની સહજ ગતિ હોય છે. પરંતુ સમાજ-વ્યવસ્થાને કારણે જે આવરણ કે અંતરાય આવે છે, તે તેને લઈને એની ગતિ રૂંધાય છે; એટલું જ નહિ પરંતુ, કેટલીક વાર અવળી પણ થાય છે. હા, દરેક કાળે, દરેક સમાજમાં કેટલાંક મનુષ્ય એવાં અવશ્ય હોય છે કે, ગમે તેવા અંતરાયો છતાં પણ એમને જીવનપ્રવાહ શુભ સંસ્કારો તરફ ઊર્ધ્વગામી જ રહે છે અને એઓ પોતાને ચરમ વિકાસ પણ સાધી શકે છે. પરંતુ મોટા ભાગના લેકે અનુકૂળ સમાજ-વ્યવસ્થાની અંદર સહેજે ઊંચે ચડે છે અને પ્રતિકૂળ વ્યવસ્થા હોય તે સદ્ગુણો કેળવવાનું એમને માટે કઠણ પડે છે; એટલું જ નહિ પરંતુ, ભારે પ્રતિકૂળતા હોય તો હીન સંસ્કારોને પણ તેઓ ભોગ બને છે. માનવસમાજે સામંતને, રાજાઓને, ધનિકોને, સરમુખત્યારોને કેન્દ્રમાં રાખીને એમની આસપાસ જેટલી જેટલી સમાજ-વ્યવસ્થાઓ અજમાવી જોઈ, તે બધી વ્યવસ્થાઓમાં સાધારણ માનવીનું અનેકવિધ શોષણ થતું રહ્યું, એનું જીવન કચડાતું રહ્યું, એની સંસકારવેલ કદી પાંગરી શકી જ નહિ અને પરિણામે જગતમાં દુઃખ, ક્લેશ, સંધર્ષને પાર ન રહ્યો. અને મનુષ્યને મનુષ્ય તરીકે વિકાસ રૂંધાતો જ રહ્યો. એવો આજ સુધીને લગભગ એકધારે અનુભવી રહ્યા છે અને તેથી જ માનવીના યોગ્ય નિરંતરાય વિકાસ માટે અનુકૂળ સમાજ-વ્યવસ્થા ઉપર ભાર :
| SR No. | 006008 |
| Book Title | Laughing Men |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Gopaldas Jivabhai Patel |
| Publisher | |
| Publication Year | |
| Total Pages | 328 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 5 MB |