________________ ગરીબને ઘેર ગરીબ પણ 61 હવે તેના પગ ભાંગી પડવા લાગ્યા. ચાલવાને બદલે તે ઘસડાતો જ હતો. તેના હાથમાં પેલી બાળકી ન હોત, તો તે પોતે તો ક્યારને બેસી જ પડ્યા હોત. ધીમે ધીમે શહેર પૂરું થયું. તેને જમણે હાથે સમુદ્ર ઘૂઘવતો દેખાયો અને ડાબે હાથે નિર્જન જમીન ! જે આ શહેરમાં ન મળ્યું, તે બીજા શહેરમાં જવાથી મળે ખરું ? પણ હવે તેનામાં રસ્તાની ખાતરી વગર આગળ બીજા શહેર સુધી જવાની શક્તિ પણ ક્યાં હતી ? તો ફરી પાછા આ કાન વગરના બહેરા શહેરમાં પાછા ફરવું કે માં વગરના મૂગા મેદાનમાં આગળ વધવું ? આવી દ્વિધામાં તે ઊભો હતો એટલામાં તેણે એક ધમકીભર્યો ઘુરકાટ સાંભળે. અંધારામાં આવો ઘુરકાટ સાંભળી બીજું કોઈ ને પાછું ભાગે. તેને બદલે આ છોકરો તે તરફ આગળ વધે. માત્ર નીરતાથી ડરેલાને પશુને ઘુરકાટ પણ કંઈક સધિયારો આપતો હશે ! - ઘુરકાટને અર્થ એટલે તો થતો જ હતો કે કઈ જીવતું પ્રાણી ત્યાં હતું! કદાચ તે જંગલી પ્રાણુય હોય. પરંતુ કરે તો એ દિશામાં જ આગળ વધ્યો. ભીંતને ખૂણે વટાવી તે બાજુએ વળ્યો, તે ત્યાં તેણે એક પેટી જેવું–એક ગાડા જેવું કશુંક જોયું. તેને પિડાં હતાં એટલે તે ગાડું જ હોવું જોઈએ. છતાં તેને છાપરું હતું, એટલે તે રહેઠાણ હોવું જોઈએ. છાપરામાંથી ધુમાડિયાની નળી નીકળતી હતી અને નળીમાંથી ધુમાડો. પાછળની બાજુ મિજાગરાં દેખાતાં હતાં એટલે તે બાજુ બારણું હશે, એમ લાગતું હતું. છોકરો જેમ જેમ આગળ વધતો ગયો, તેમ તેમ પેલે ઘુરકાટ વધુ માટે બનતો ગયો. થોડી વારમાં તે સાંકળ જેરથી ખેંચાઈ
