________________ સુખ અને સંપત્તિ 131 તે જ ક્ષણે પ્રકાશનું એક જોરદાર કિરણ વિનધનના મોં ઉપર પડે છે- અને આસપાસના અંધારાથી ઘેરાયેલો તેને હસતો ચહેરે ઝળાંઝળાં થઈ રહે છે. પણ તેના હસતા ચહેરાની પ્રેક્ષકે ઉપર વીજળી જેવી અસર થાય છે. સૌ હસી હસીને બેવડ વળી જાય છે. એ હાસ્યનો રણકે દૂર દૂર સુધી પહોંચે છે. તાળીઓ અને પગ પછાડવાના અવાજેથી આખું ગામ કે આખો લત્તા ગાજી ઊઠે છે. પડદે પડે છે. બીજે દિવસે લોકે વિનપ્લેઈનને ચહેરે યાદ કરે છે અને એકબીજાને પૂછે છેઃ તમે “અંધાધૂંધી પર વિજય જોયું ? અને તેમાંય પિલે હસતે ચહેરો ? પછી તે લે કે વિશ્વનલેઈનને જોવા જ ટોળે મળે છેઃ લાપરવા લેકે પણ હસવા માટે દોડી આવે છે; સંગિયા લોકે પણ; અને દુષ્ટ દુરાચારી પણ, એ હાસ્યથી ચેપાયા વિના કોઈ જ રહી ન શકે. . પણ આ બધી સફળતા વસ્તીના નીચલા થર પૂરતી મર્યાદિત હતી. કારણ કે, આ નાટકની ટિકિટ એક પેનીની જ હતી; અને ઉપરના વર્ગો એક પેનીની ટિકિટવાળા નાટકતમાસા જેવા ન જાય ! એક વાત ઉમેરતા જઈએ : વિનપ્લેઈન સમક્ષ છેવટે ડિયાને જે રીતે પ્રવેશ કરાતો હતો, તે વખતની ડિયાની સુંદર મધુર સ્વર્ગીય આકૃતિની અસર પણ પ્રેક્ષકે ઉપર જેવી તેવી થતી નહોતી. દરેક મનુષ્યના અંતરમાં ગુપ્ત રહેતા શુભના-સુંદરના-શિવના તાર એ દર્શનથી ઝણઝણી ઊઠતા. ઉર્સસની સૂચના પ્રમાણે જિસી બાઈઓએ શણગારેલી ડિયા જાણે અલૌકિક અને લૌકિક વચ્ચેના ઉંબર ઉપર ઊભી રહી હોય તેમ દેખાતી : અધી લૌકિક પ્રકાશમાં અને અર્ધી પોતાની અને ખી દિવ્યતામાં! માનવ અંતરમાં વ્યાપેલા અનિષ્ટના જાળામાંથી પૂર્ણ સ્વગય અંતરાત્મા સરજવાની તેની તાકાત વિષે પ્રેક્ષકને શંકા જ
