________________ 132 લાફિંગ મેન રહેતી નહિ. પૃથ્વી ઉપર ઉષાના પ્રકાશ વડે શિવ-સુંદરનું સર્જન કરતા પરમાત્માની પેઠે ! ડિયાની પિતાની ઉપર પણ આ પ્રવેશ વખતે વિચિત્ર અસર થતી. સામે ઊભેલું ટોળું તે જેતી નહોતી પણ માત્ર અનુભવતી. માણસોના શ્વાસોશ્વાસ તે સાંભળતી. ડિયા તે વખતે પોતાને તે બધાંથી જુદી - અટુલી - અલગ પડી ગયેલી અનુભવતી. જાણે અગાધ અફાટ ખીણની ધાર ઉપર આવીને ઊભી હોય તેમ. પણ અચાનક તેને ટેકે મળી જતોઃ શ્વિનપ્લેઈનના ખભાને! તરત તે પોતે જ આનંદોજ્વલ બની જતી –અને વિપ્લેઈન ઉપર અંતરને ઊભરાતે પ્રેમ અને કૃતજ્ઞતાને ભાવ વરસાવતી. જોકે પ્રેક્ષકે તે એમ જ સમજતા કે, વિપ્લેઈનનો ઉદ્ધાર થયો, અને ડિયા એની ઉદ્ધારક દેવતા છે ! અને સાચો પ્રેમ કદી કંટાળતો નથી; કે વારંવાર એકની એક રીતે પ્રગટ થવા છતાં વાસી બનતો નથી. એટલે ડિયાને તે નાટકની દરેક રાત્રિએ લાગણીને આ ઉદ્રક નો નવો જ લાગતો, અને તે પોતે એ ક્ષણ માટે જ આખો વખત જાણે ઝંખ્યા કરતી. આ નાટકની સફળતાથી ઉર્સસ રાજી થતા; જોકે મળેલા શિલિંગને ઢગલો ગણવા બેસતી વખતે તે એમ વિચારતો ખરે કે, લેકે આ નાટકની માત્ર આકર્ષક બાજુની સાથે તેના આંતરિક અર્થ ઉપર વધુ લક્ષ આપે તે સારું હસે ખરા, પણ સાથે થોડોક ગંભીર વિચાર પણ કરે ! છતાં પોતે કરેલા આયોજનના આધારે તેને ઊંડી ઊંડી ખાતરી પણ રહેતી કે, ઉપર ઉપરનું હાસ્ય ભુલાઈ જશે, ત્યારે પણ તેમના અંતરમાં આ વસ્તુનું કશું ઊંડું બીજ કાયમ રહેશે. અને વસ્તુતાએ પણ લોકો રીછ-વરુ-માણસના આ ધમસાણમાં ઘેરી ગર્જનાઓ ઉપર સંવાદિતાને વિજય, તથા અંધકાર ઉપર