Book Title: Dhammilkumar Charitra
Author(s): Jayshekharsuri, Vitthalji H Lalan
Publisher: Vitthalji H Lalan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022549/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | cha vinAya namaH | - ||shrii dhammilakumAra critr|| (mUDha-zrI narovaramUri) >> gujarAtI bhASAMtara sahita chApI prasiddha karanAra viThalajI hIrAlAla lAlana. jA ma na ga ra vALA . vIra saM. 2456 vikrema saM. 1986 sane-19 * ki. rUA. 6-0-0 NORM - all SS SS salachandobandagoogao A graMtha prasiddhakartAe pitAnA sUryodaya prinTiMga presa cho. jemAM ja ma na ga 2. 4 . SK Page #2 -------------------------------------------------------------------------- Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- -) prastAvanA. ( sujJa vAcake, A "dhampilakumAra caritra" nAmano graMtha mULa saMskRta ko ane tenA bhASAMtara sahita bahAra pADatAM mane anahada AnaMda thAya che. A graMthanA mULa kartA kavivarya aMcalagacchI zrImAna jayazekharasUrijI mahArAja saM. 14padanA arasAmAM thayelA che. A graMtha phakta mULa eTale bhASAMtaravinA pahelI AvRttinI presa kepI (mArA sva. pitAjI paM. hIrAlAlabhAIe) junI pratauparathI lakhI, ane ame chApI, bAda bIjI AvRtti paNa ame chApela, bAda trIjI AvRtti bhASAMtara sahitanI prata AkAre cAra bhAgamAM chApI, A bhASAMtara sva. paMDita hIrAlAlabhAinI nigebAnI nIce mArA bhAI manasukhalAle karyuM, te tamAma prato khapI javAthI ane cAlu mAMgaNI rahevAthI A sAhasa meM karyuM, ane A vakhate buka AkAre ApanI samakSa raju karuM chuM. A graMthanI saMskRta kavitA eTalI badhI rasavALI ane prAsa sahita che ke je vAMcatAM tenA zekhInAne ghaNeja AnaMda thAya tema che. vaLI A caritramAM vArtAnI racanA ane dRSTAMta evAM prAsaMgika ane rasavALAM mukyAM che ke je buka hAthamAM lIdhA pachI mukavAnuM mana nahi thAya. temaja thoDA saMskRta abhyAsavALAne pitAnI meLe paMDita vinA paNa abhyAsa vadhI zake tevI sagavaDavALuM bhASAMtara heine temane ati upayogI che. temaja A graMtha keTale rasika ane mAnanIya che tene khyAla tenI A cothI AvRtti karavI paDI tethIja basa thaI raheze. bhASAMtara sahitanI trIjI AvRttinI A graMthanI cAre bhAganI kiMmata te vakhate rUA. 13 rAkhavAmAM AvI hatI, A vakhate vadhAre lAbha levAya te mATe tenI kiMmata phakata rUA. 6) rAkhavAmAM AvI che, jethI jJAnabhaMDAro tathA lAyabrerI vigere sukhethI laI zakaze. . huM paMDita ke vidvAna nathI, sAdhAraNa saMskRta abhyAsa sAthe anubhava 25) varSo thayAM sva. paMDitajI sAthene lakhavA vAMcavAne hAine A mahAna graMthano mu bahu kALajIthI vAMcI bahAra pADela che, chatAM koI bhula lAge te sudhArI vAMcavA namra vinaMti che. - sevaka, jAmanagara 1 saM. 1986 jyeSTha suda 7 /- vIThalajI hIrAlAla lAlana, Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A dhammilacaritramAM atargata dRSTAMtA nIce mujaba che: 1 parIkSA kavinA srI paraNavAmATe dha dattanuM dRSTAMta 2 srI na paraNavAmATe dhammile Apelu gepala-kavinuM dRSTAMta 3 vagara vicAryuM kArya karavA mATe sAmila brAhmaNanuM dRSTAMta 4 bhavitavyatA upara ziva brAhmaNanuM dRSTAMta 5 dharmAMdaraNe guNavanuM dRSTAMta - agaladatta munie svamukhe pAtanu kaheluM dRSTAMta ... 7 tizarAmiNa dhanazrInu dRSTAMta 8 mahAsatI zIlavatInuM dRSTAMta 9 svacchaMdatA upara vasuddattA tathA aridamananuM dRSTAMta ... ... ... ... pRSTa. 32 83 109 117 169 25 339 389 447 tADha:--dareka jAtanuM yuvarka kAma khaMtathI niyamita rIte sASakAka karI ApazuM, temaja saMskRta pruphrIDIMganuM kAma karatA hAine chapAvanArane dareka saganaDa amAre tyAM thaze. temaja kAgaLA vigere TrAnzIpathI maMgAvatA hAine temAM paNa phAyado thaze. tA amArA sAthe kAma pADI khAtrI karavA bhalAmaNu che. sUryAMya presa------jAmanagara, Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dhammilakumAra caritra. (mUrtA zrI jayaroSaramUri.) -bhASAMtara sahita chApI prasiddha karanAra vIThalajI hIrAlAla zAha-( jAmanagaravALA. ) - ~ ~ bodhibIjaM satAM svAMta-bhUmau vastumanA iva // yo'pAd vRSa padopAMte / ma zrImAna RSabhaH zriye // 1 // artha-saMtapurUSanAM aMta:karaNarUpI bhUmine viSe samyakatvanuM biIja vAvavAnI jANe icchA thai heya nahi! (evA hetuthI) jeNe baLadane potAnI pAse rAkhelo che evA zrImAna RSabhadevaprabhu (amArA) kalyANa mATe (thAo). 1 yasyAhisevayA sthairya-mapi satvaragatvarau / / megAra thI ja sa zIzAMtinino mudde 2 artha -jenA caraNanI sevAthI capaLagativALA evA paNa lakSmI ane hari sthirapaNu pAmyA che te zrI zAMtinAthaprabhu harSanemATe ( thAo. ) . 2 jalajIvo'pyapRcchaMkho / mAMgalyamadhuradhvaniH // yasyAhisevApuNyena / taM zrIneminamAnumaH // 3 // artha:-jenA caraNanI sevAnA puNyathI jalajatu e zaMkha paNa maMgalika madhura dhvanivALe thaye, te zrI neminAthaprabhunI ame stuti karIye chIye. 3 1 suryodaya presa-jAmanagara Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAryo jayati yo dIpA-nucaiH phaNimaNicchalAt / / tene tamobhRte loke / satAM muktau yiyAsatAM // 4 // artha:-mekSamAM javAnI icchAvALA saMtapuruSone mATe aMdhakArathI bharelA jagatamAM sarpanA maNienA miSathI jeNe dIpaka uce dharI rAkhelA che te zrI pArzvanAthaprabhu jaya pAme che. te 4 nArIdvayodarasthityo khAtAropitazAlivat // voDakSAthI mANAtA chiye sara jJAtinaMdana || L. artha-be strIonI kukSimAM rahevAthI ukheDIne pharIthI vAvelA zAlinI peThe je anukrame akSatanI zobhAvALA ( siddha) thayA te zrI mahAvIra prabhu lakSmI mATe (thAo. ) . 5 yeSu dhuryeSviva nyasya / zAsanasya dhuraM jinAH // . nizciMtA nirvRti bheju-ste mude gaNadhAriNaH // 6 // atha:-jema baLada upara tema jenA para zAsananI dhurA sthApIne jinezvare nizcitapaNe mokSa pAmyA che te gaNadhare harSamATe (thAo.) nayacarthanA pUra-for furiaa || - tatkAlajApi jainI gau-varaMtI vizvagocare // 7 // . artha -tatkAla janmelI evI paNa jenI vANI (gAya) jagatamAM pharatI ane artharUpI dUdhanA samUhathI lekanA maMDalane khuzI karatIthakI jaya pAme che. je 7 che iha vizvajanapreya-zchAyAnAM sarvazarmaNAM / / dharmo'nupahato hetu-bIjaM bhUmIruhAmiva // 8 // artha-salekene AnaMdakArI chAyAvALA vRkSane hetu jema bIja che tema A jagatamAM sarva sukhane anivArya hetu dharma che. nizeSakSatranakSata ratha triA yacaMdramAyitaM dhatte / taddharmasya vijaMmitaM // 9 // artha:-saLA kSatriyarUpI nakSatronA samUhamAM cakravartI (rAjA) zebhAthI je caMdrapaNAne pAme che te dharmanuM ja mAhAnya che. je 9 che murAMganAsamAradha-saMgItaprItalocanaH / / divIMdro devasaMsevyo / janyate puNyatejasA / / 10 // Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 3 ). artha-puNyanA prakAzathI ja devalokamAM rahele IMdra paNa asarAoe karelA gAyanemAM prItiyukta netravALe devone sevavAlAyaka thAya che. te 10 || bhavet tridazakoTIra-koTIratnAMcitakramaH // - yatripuranA I kAntiH surairkaH || 8 | artha -jinezvara paNa pUre karelAM sukRtyathI ja devatAonA mukuTamAM rahelA koDAgAme ranothI pUjAelA caraNavALA ane traNe bhuvananA paNa svAmI thAya che. A 11 jIvAH mukhecchavaH sarve / sukha dharmAtmajAyate // jIvanaM tasya kAruNyaM / pAhuH stanyaM zizoriva // 12 // artha-sarva prANio sukhanA abhilASI che ane te sukha dharmathI ja thAya che, tathA jema bAlakanuM jIvana stanapAna che tema dharmanuM jIvana dayA che. je 12 yathA mauDhi patay I ppIpu cakSar | yathA suradruH sAleSu / vizAleSu yathA nabhaH // 13 // yathA hariramatryeSu / matryeSu ca yathA nRpaH / / dayAdharmastathA dharma-kRtyeSu syAtpurassaraH // 14 // yugmaM // artha:-avayavomAM jema mastaka, iMdrimAM jema cakSa, vRkSamAM jema kalpavRkSa, vizAlapadArthomAM jema AkAza, devomAM jema IMdra, tathA manuSyomAM jema rAjA tema dhama kRtyomAM dayAdhama mukhya che. 13 14 satyazIlatapo'steya-pAMDityapramukho'khilaH // guNagrAmaH kRpAhIno / nirmathanagaropamaH // 15 // artha - satya zIla tapa cerI nahi karavI te ane vidvatA vigere saghaLA guNene samUha dayA vinA nirNAyakanagara samAna che. je 15 che aarogybhaagysaubhaagy-ruupbhuupaadisNpdH|| vAtAtA cAra juvo nivRtiH . 2 atha: AregyatA bhAgya saubhAgya rUpa ane rAjyAdikasaMpadA dayArUpI velaDInA puSponA samUharUpa che. tathA tenA phaLarUpa mekSa che. vairivAriviSavyAla-dhyAdhibaMdhAdivAdhayA / / tuSeva pItapIyUSaH / pIDyate na kupAparaH // 17 // . Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " artha:-amRtapAna karanAra jema tuSAthI tema dayAlu mANasa zatru jala viSa sarSa tathA baMdhana vigerenI pIDAthI pIDAto nathI. je 17 che vRNoti sakalA saMpata / karuNAbhAjanaM janaM // caritraM dhammilasyAtra / sAkSAtkurmaH pratItaye // 18 // artha:-dayAlu mANasane saghaLI saMpadAo prApta thAya che (tenI) pratIti mATe ahiM ame dhampilakumAranuM caritra pratyakSa kahIye chIye. che 18 che tathAdi-vaMciyAM che. jo sumehamRtA vimarsa nAmittikartamAthAM ? / artha te kahe che-jabUnAme dropa che ke je jagatIrUpI bhIMtavALe thayo thake merUparvatavaDe karIne eka taMbhavALA mahelanI zobhAne dhAraNa kare che. 19 che dvIpasyAsya suvRttasya / pramadAvadanAkRteH // bhAlazobhAlayaM bhAti / kSetraM bharatanAmakaM // 20 // artha -( tyAM) bharatanAmanuM kSetra strInA mukhanI AkRtivALA gaLAkAra evA A jaMbudvIpanA lalATanI zebhAne dhAraNa kare che. mArA madhye dezanivezena / tasyApi tilakAyitaM // ati rasupri . zAparUpAnaM / 22 artha -tenA paNa madhya bhAgamAM AvavAthI tilakasarakhuM UMcA suvarNanI ( ucajAtinA lekenI ) zebhAvAluM kuzAgrapura nAme zahera che. e 21 che yuvAno yatra khelaMti / vimAneSviva vezmasu // meSonmeSAdiceSTAmi-manyate mAnavA iti // 22 / / atha -je nagaramAM devA jema vimAnamAM tema manuSyo gharamAM kIDA kare che. paraMtu netranA palakAre AdikanI ceSTAthIja te manuSya che ema jaNAya che. rara che maNivezmasadodyote / yatra rAtriH pratIyate // vikasatkumudAmodA / byomni ca jyotirIkSaNAt // 21 // Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha -maNimaya gharanA niratara prakAzavALA evA je zaheramAM rAtri to mAtra praphullita kumudanI sugaMdhithI tathA AkAzamAM tArAe jevAthI ja jaNAya che. ra3 yatra jainagRhAgrastha-kalyANakalazodbhavaiH // gabhastyagastibhigrastAH / paurANAM duritArNavAH // 24 // arthaH--je zaheramAM jinamaMdirapara rahelA suvarNakuMbhAthI utpanna thayelA kiraNorUpI agastimunioe nagarajanonAM du:kharUpI samudra pIdhelA che. te 24 . tatrAmitratA:ttAmaM vinitya vidyuto II graharAja iva vyogni / reje rAjA paraM tapaH // 25 // artha-tyAM zatrurUpI aMdhakAranA samUhane jItIne AkAzamAM rahelA sUryanI peThe udayayukta mahAtejasvI rAjA zobhato hato. 25 kSAro'ndhiH paMkajaM padma / kalaMkIduH zaTho hriH|| 6 vi zrI. nipajamanavA ! radda artha-samudra khAre che, kamala kAdavamAM utpanna thayeluM che, caMdra kalaMkI che, ane viSNu Thaga che, evuM jANune teo pratye nAkhuza thayelI lakSmI nirdoSa evA je rAjAne harSathI bhajatI hatI. ra6 che vairidairamRditA / muditA daanvaaribhiH|| vyAnaze maMkSu yatkIrti-vallI brahmAMDamaMDapaM // 27 / / arthaka-je rAjAnI kIrtirUpI velaDI verIonA samUhathI nahi kyaDAelI tathA dAnarUpI jalathI puSTa thayelI jagatarUpI maMDapa upara turata vistAra pAmI hatI. 27 che samare dhanuSA yasyA-'darzi pRSTaM virodhinAM / / nazyaMtaH satvaraM pRSTaM / spardhayevAsya te'pyaduH // 28 // artha - raNasaMgrAmamAM jenA dhanuSya zatruo pratye potAnI pITha dekhADI tyAre tenI spardhAthI ja jANe heya nahi tema nAzatA zatruoe paNa turataja pitAnI pITha ApI (dekhADI) ra8 che dhAriNI zIlabhUSAyAH / sadvAkpIyUSasAriNI // sAmiAki zomAM daza vanya prANI che ra1 | Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * artha-te rAjAne zIlarUpI alaMkArane dhAraNa karanArI, madhuravacanarUpI amRtanI nahera samAna, ane cakSuonI manahara zebhAne dhAraNa karanArI dhAriNI nAmanI patnI (- rANI ) hatI. . ra9 che yadIyaM hRdayaM muktA-srak siSeve susaMhitA // adhyetumiva nairmalyaM / sadguNAnAM hyasau sthitiH // 30 // artha-sArI rIte goThavelI motInI mALA jANe nirmalapaNane abhyAsa karavA mATe ja hoya nahiM tema je rASTranA dadayane sevatI hatI, kAraNake saguNIonI eja rItI hoya che. 30 che raMgabhUraMgabhUstasyAH / pituH prIterajAyata // amitradamano nAma / vapuSmAniva manmathaH // 31 / / artha -te rANIne pitAnI prItinI raMgabhUmi sarakhe ane dehadhArI kAmadeva jevo amitradamana nAme putra thaye. 3ii che citraM praguNayan dharma / vinArti yodhavaddhanI // samudradattastatrAsI-davAsI mArgaNaudhataH // 32 // artha:-Azcarya che ke dvAnI peThe bANenA samUhathI ( yAcakenA samUhathI ) nahi DaranAra ane duHkhavinA dharmane meLavanAre samudradatta nAme ( eka) dhanavAna ( zreSThI ) tyAM vasato hato. kacidratnaiH pravAlaizca / kacit kacana mauktikaiH // mehuAM maMdiraM taryA . samudrota mata 3 | artha:-kyAMka ratnothI kyAMka pravAlAthI ane kyAMka matIothI bhareluM tenuM ghara samudranA madhya bhAga jevuM lAgatuM hatuM. che 33 che nikAye yasya sacchAye / ciraM vizramya pAyA // bhuvanabhramaNodbhUta-khedacchedo vyalIyata // 34 // artha -je zeThanA utama chAyAvALA gharamAM cirakAla vizrAma laIne lakSmIe jagatamAM bhamavAthI utpanna thayelA pitAnA pasInAno vinAza karyo. e 34 che preyasi preyasI bhaktiH / sUktipIyUSakAmadhuk / / janI sArvajanInAsya / subhadrA nAmato'jani // 35 // artha:-bhartAmAM prItiyukta bhaktivALI, saddhacanarUpI amRtanI ( dUdhanI kAmadhenu sarakhI tathA sarva kene mAnanika evI subhadrA nAmanI te zeThanI patnI hatI. je 35 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prItipreraNayAmasta / zreSThI tAM jivitezvarI / sA punarvinayAdAsI-dAsIMmanyA priyaMprati // 36 // artha -te subhadrAne prItinI preraNAthI zeTha pitAnA jIvananI mAlika samAna mAnato hato, ane teNu paNa vinayathI (potAnA ) te pati tarapha dAsIpaNe vartatI. je 36 che kAlo bhUyAn mithaHprema-guNaniHsyUtayostayoH // gRhamaMDanayodaMDa-vaijayaMtyorivAgamat / / 37 // artha-paraspara premarUpI derAthI sIvAyelA daMDa ane patAkAnI peThe gharanA maMDanarUpa evA te banneno (daMpatIne ) ghaNe kAla vyatIta thayo. e 37 che narazrInizi nidrA-DAnidhinAya dadarza darzanAnaMdaM / svapne zvetebhavAhanaM // 38 // artha -eka divase nyAyayukta lakSmIvALI (te subhadrAe) rAtrine samaye sutAM thakAM svamamAM tahastinA vAhanavALA tathA AnaMdI darzanavAlA iMdrane joye. 38 che tanvi te tanayo bhAvI / zrImAn dhImAMzca nizcitaM // svapna eveti sAzrauSI-ttasyAmRtakiraM giraM / / 39 / / artha ane huM kemalagI ! tane kharekhara lakSmIvAna ane buddhivAna putra thaze, evI tenI amRtajharatI vANI teNue rUmamAM sAMbhaLI. . 39 che khapne nivedite patyu-stayA vidrANanidrayA zrAvi vaMzanAra-putrAmamAM paruM 40 che . arthaka-jAgelI evI teNIe pitAnA) patine te svama kahe chate (temanA mukhathI) kulanA maMDanarUpa putranA lAbhanuM phaLa sAMbhalyuM. dadhe'tha garbhamakrUra-maMkUramavanIva sA // gAya vAyutaM vize . viryasthati no vara | 4 artha -have pRthvI jema aMkurane tema teNue uttama garbha dhAraNa karyo, kAraNake svamamAM sAMbhaLelI devavANuM prAye mithyA thatI nathI. 1. I Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 8 ) mutaM mAsta sA kAle / sItAMzumiva pUrNimA / AlokamAtrasaMpIta-lokalocanabairavaM // 42 // artha:-jevA mAtrathI ja lokenA nayanakamaLane khuzI karanAra caMdrane jema pUrNimA tema teNIe gyakAle putrane janma Apyo. jarA nAle nAlIkavaktrasya / bAlasyAsya bhuvastale / / nikhAyamAne nirbhinna-sAdaH prAdurabhRnidhiH // 43 // artha-uttama mukhavALA A bALakanI nALa jamInamAM dATate chate tyAM duHkha dUra karanAra dhanane bhaMDAra prakaTa thaye. 43 ceTairAkasikaprApti-tuSTaiH zreSTyavabodhitaH // yogIva brahmaraMdhaM ta-nidhAnamudajIghaTat // 44 // artha:-akasmAta (te nidhAnanI ) prAptithI khuzI thayelA nokaro mAraphate khabara malavAthI yogI jema brahmadvArane tema zeThe te nidhAna khelAvyuM. 44 che dAridyadArudAhAya / davAnalazikhAsakhaM // rukmarAzimasau tatra / nirIkSya mumudetarAM // 45 // artha:-dAridyarUpI kASTane bALavAne dAvAnalanI jvAlA sarakhA temAM rahelA suvarNanA samUhane joIne te zeTha ghaNe khuzI thayo. A 45 gH kAzitaH -vaivAmiti vArtA | svAMtarekaM tatrAsA-vatrAsaM maNimaikSata // 46 // athara-A nidhAna putranA puNyathI ja pragaTa thayela che, ema vAta karatAM thakAM teNe te nidhAnanI aMdara rahelA eka manahara maNine je. 46 che ko'yaM kimanubhAvo vA / maNirityAttasaMzayaH // tatra patramiti zloka-subhagaM labdhavAnasau // 45 // artha:-A maNi kaI jAtane ane zuM prabhAvavALo haze? evI rIte zaMkita thayelA evA tene tyAM AvI rItanA lakathI maMDita thayelA eka patra ma. . 47 che etatsaMsparzapUtena / paripItena pAthasA // kumAra moDI cAddhivAritavAvatiH 48 / Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha:-A maNinA sparzathI pavitra thayeluM pANI pIvAthI pazu sarakhe purUSa paNa vidvAna thaIne bahaspatine paNa jItanAre thAya che. mahimAnamamuM matvA / maNeH zreSTI vyabhAvayat // aho niravadhirbhAgyo-dadhi lasya dRzyatAM // 49 // artha:-te maNinuM AvuM mAhAsya jANIne te zreSTIe vicAryuM ke aho! A bAlakane apAra bhAgyasamudra te juo? te kahe che zrIkAraNaM nidhirasau / dhIkAraNamayaM maNiH // aiMdraM vaco dRddhytH| prAdurbhUyAsya janmani // 50 // / atha- lakSmInA kAraNabhUta evA A nidhAne tathA buddhinA kAraNabhUta evA A maNie A bAlakanA janma samaye prakaTa thaIne iMdranuM vacana daDha kareluM che. je pa0 aMgajAtAdvinazyati / ke'pi duSTavaNAdiva // .. phalAt karkezva iva / labhaMte tADanAM pare // 51 // artha: zarIramAM utpanna thayelA gumaDAMthI jema tema keTalAka (manuSya) putrathI nAza pAme che. tathA keTalAka phaLathI beraDInI peThe tADanA pAme che. te pa1 che eko'hameva dhanyo'si / yadavApto'si bhAsuraM // putraratna kAyA ! sattAvArasAna 2 .. atha-mATe ( kharekhara ) huMja eka dhanya chuM, ke je AvA kAMtiyukta putraratane pAmyo chuM, temaja je A putraratane utpanna karIne rasAkaranI tulyatAne prApta thayo chuM. te para che kAryoM nidhirayaM sarvo-'pyasya janmotsave'rthisAt // vayameva vijApura tA- je saMghaH punaH | 2 | artha mATe A saghaluM nidhAna A putranA janmotsavamAM mAre "bhikSukane ApI devuM joIe, phakta A putraja dIrdhAyu thAo, kemake dravya prApti kaMi dUra nathI. te paDe che . cAnidhAna thayA soDatha tAnanoratevuM che tathA cayApunAmikAnAthona viAiraH || 64 che. artha:- ema vicArI ) teNe te nidhAna vAparIne evo te te putrane janmotsava karyo ke jethI rAjAne paNa AzcaryapUrvaka pitAnuM mastaka dhuNAvavuM paDayu ja che 2 suryodaya presa-jAmanagara, Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 10 ) nItaH surendradattAkhyAM / pitrA svapnAnusArataH / / zizuH zazI zuklapakSa / ivAvardhata sa kramAt // 55 // artha-pachI pitAe svamane anusAre tenuM sudradatta nAma rAkhyuM. tathA zukla pakSamAM caMdranI peThe te bALaka paNa ) anukrame vRddhi pAmavA lAgyo. te papa che kAle kalAkalApAMmaH-sarase vizvabhUtaye // upAdhyAyAya tAtasta-madhyApayitumArpayat / / 56 // artha:-pachI avasare tenA pitAe tene abhyAsa mATe kalAnAM samUharUpI jalana sarovara sarakhA vizvabhUti nAmanA adhyApakane sa co. pa6 che maNipUtapayaHpAna-puSTayA sArakASTayA // suSuddhivehalA zAstro-mogha samagahata | pa7 || :te (sureMdradatta paNa) maNithI pavitra thayelA jalapAnathI paSTa thayelI tathA sArabhUta utkarSavALI ( uttamakASTathI banelI evI ) uttama buddhirUpI hADIvaDe karIne saghaLe zAstrasamudra tarI gayo. pachA zAstraM durbodhamanyairyat / tatrApyasyAsphuranmatiH // muktApi galibhina syAd / dhUoreyasya durdharA // 58 // martha -je zAstra bIjAone samajavuM muzakela hatuM temAM paNa A suredradattanI buddhi phelAtI hatI. kAraNake gaLIyA baLadee choDI dIdheluM dhoMsa baLavAna baLadane upADavuM kaMI muzkela paDe nahi. e 58 che amitradamano'pyatra / sUnurvasumatIpateH / samaM surendradattena / tenAdhyetuM pracakrame // 59 // artha -amitradamana nAmane rAjAne putra paNa ahiM te sudradattanI sAthe ja abhyAsa karavA lAgyuM. pa9 che tathA sAra: zreNI ! tannAyupuLAkAraka thayAruM vadhasLo-rastAva rAkho. te 20 | artha-have te nagaramAM guNAnA samudra sarakhe sAgara nAme zeTha (vasato hata) kSaNe kSaNe unnati pAmatA (vera vakhate vRddhi pAmatA) evA je zeThane lakSmIne udaya apAra hato. te 60 che Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 11 ) satyabhAmodarasaraH-pabinI tasya naMdinI // subhadrAbhUda nidrANAM-bhojavibhrAjilocanA // 61 // artha te zeThane satyabhAmA nAmanI strInA udararUpI taLAvamAM kamalinI sarakhI tathA vikasita kamaLasarakhI zobhitI AMkhevALI subhadrA nAmanI putrI hatI. te 61 che sApi bAlyAcakorIva / kalAvatyanurAgiNI // adhIyatI satIrthyAbhUd / bhUpatizreSTiputrayoH // 6 // artha -caMdrapratye jema cakarI temAM bAlyapaNathI ja kalAvAnapratye nehavALI te subhadrA paNa te rAjaputra ane zreSThIputra banI sAthe vidyAbhyAsa karatI hatI. te dara che paThana pazcAdabhUbhRpa-sUnuH prakRtibAlizaH // mahAmateH surendrasya / jaMghAlasyeva maMtharaH // 63 // artha -jema dhIme cAlanAro mANasa utAvaLI cAlanA mANasanI pAchaLa rahI jAya che, tema svabhAvathI svalpabuddhivALe rAjaputra abhyAsamAM mahAbuddhivAna sureMdradattanI pAchaLa rahI gaye. 6 che. adhyetrApi prayatnena / salIlamapi pAThitaH // nAsau mimila sAmudre-bolo yUna ivAdhvani // 64 // artha:-adhyApake mahenata laine sahelIrIte bhaNAvatAM chatAM paNa te rAjaputra mArgamAM bALaka jema yuvAnane tema suredradattane pahoMcI zakayo nahi. 64 * pAyo ts rANAdhya-padayAbhyana-janaka | na chAyayeva dehasya / vyabhicere subhadrayA // 65 // artha:-mAryo karIne kaThina zAstranA abhyAsamAM paNa zarIranI chAyAnI peThe te subhadrA te zreSThIputrathI judI paDI nahi. 6pa che khapatibhAnumAnena / saMgRhNAnA gurogiraH / / veDara tara rANAyA chAtrAH pehu ne tA22 athara-vaLI te zALAmAM pitapatAnI buddhi pramANe gurUvacana aMgIkAra karanArA bIjA paNa seMkaDagame vidyArthIo abhyAsa karatA hatA. 5 66 che . Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) jAna riyAnAM prajJA parikSita || gAMbhIryavAridhevIMcI-sadhrIcI vAcamRcivAn / / 67 / / artha -eka divase vidyAthIonI buddhinI parIkSA karavA mATe guru gaMbhIratApI samudranA mejisarakhI vANI bolyA. A 67 che ho zRNuta sarve'pi / ziSyA akSAmabuddhayaH // padbhyAmAstighnate bhUpaM / yaH sa kaM daMDamarhati // 68 // atha-he buddhimAna ziSyo ! tame saghaLA sAMbhaLe che ke rAjAne pitAnA banne pagathI mAre te kyA daMDane lAyaka thAya? 68 kArya thavA chinna-jAvana dhruvaparAdhIH | iti sarveSu jalpatsu / sAmudriaunamatyajat // 69 // artha:-te alpabuddhine mArI nAkhe joIe, athavA tenA paga davA joIe ema sarva vidyAthIe jyAre bolyA tyAre sureMdradatta bolyo ke, 69 che AH kiM vittha gurorvAcAM / paramArthamaviMdavaH // - padbhyAM kramati bhUpaM yaH / pUjya eva sa dhImatAM // 70 // artha--are tamo gurUnA vacanane paramArtha jANyA vinA A zuM bele che? je mANasa pagathI rAjAne mAre che te buddhivAnone pUjavA lAyakaja thAya che. je 70 che kathaM kathamitiprazno-tAlakolAhalAkule // vineyamaMDale proce / sa punaH zreSTinaMdanaH // 71 / / athara-ema kema ? ema kema? evI rIte praznapUrvaka vivAthIvarga ghaNe kelAhala karate chate te zreSThIputra bolyo ke, te 71 che ko jvalajjvalanajvAlA / sa caitanyaH pipAsati // ko vA sphArasphaTAratnaM / phaNibhaturjighRkSati // 72 // artha-baLatI agnijavALAne karyo buddhivAna pIvAnI IcchA kare? athavA nAgarAjanI vistIrNa phaNapara rahelA maNine keNa levAnI IcchA kare ? e 7ra che ko jAgRto mRgeMdrasya / kesarANyuddidhIrSati // pAmyAM pRthivIza to . vi saMmiti || 7rU che. arthA-jAgatA siMhanI kezavALI kheMcavAnI icchA keNa kare? temaja ka mANasa ni:zaMkapaNe pagathI rAjAne mAravA iche? 73 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (13) paraM kroDe parikrIDa-mANa udhvaMdamaH purH|| AskaMdati nRpaM tAtaM / padbhyAM prANapriyaH sutaH // 74 // atha-paraMtu khoLAmAM ramato prANupriya putra pitAnA pitA evA rAjAne paNa uchAMchaLo thayo thake pagathI mAre che. je 74 che pAdairAkrAMtaratnAdri-riva kalpadrumAMkuraH / / sa rAjJo rAjyasarvasvaM / mAryaH pUjyo'thavocyatAM // 75 // : artha-mULIyAMthI dabAvela che meru parvata jeNe evA kalpavRkSanA aMkuranI peThe rAjyanI sarva milakatarUpa evA rAjAnA te putrane mAre ke pUje te kahe che 7pa che dhiyaM nidhyAya sAmudre-dhunvannadhyApako ziraH / / tasminnadhyApanAyAsaM / sauvaM mene phalegrahi // 76 // artha -evI rItanI sureMdradattanI buddhine dhyAnamAM laIne te adhyApaka ( pitAnuM ) mastaka dhuNuvate thake tene abhyAsa karAvavA mATe pote karelA zramane saphaLa mAnavA lAgyo. e 76 che kalaMkinIva ziSyaudhe / trapayA nyagmukhe vyadhAt / / / - subhadrA nyuchanaM tasya / calAcalagaMcalaiH // 77 // artha:-(te samaye ) jANe kalaMkita thaye heya nahi tema vidyArthIene samUha lajajAthI jyAre nIcAM mukhavALe thaye tyAre subhadrA capaLa kaTAkSethI tenuM cUMchana karavA karavA lAgI (sneha pUrvaka tenA tena tara ll ) / / 77 // nAyaM klezasya roSasya / jAtu heturmamAbhavat / adarzayaJca na sneha-vibhedaM pitRvanmani // 78 // manye'darzi sadopAsti-tuSTairdai vairasau mama // tattAneva punaH seve-'muSya maMgalakAmyayA / / 72 // dhyAtveti vihitastrAno / vasAnaH zuklabAsasI // dhRtAlpahemAlaMkAro / vikArojjhitamAnasaH // 80 / / svaM maMtrapUtaM nirmAya / prANAyAmapurassaraM // devAcI prAvRtat kartu--mupAdhyAyo yathAvidhi // 81 // atha-have te upAdhyAya vicAravA lAgyuM ke A suredradatta kadApi paNa mane kaleza ke krodhanA heturUpa thayo nathI temaja teNe mArA Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | ( 14 ) pratye pitAnI piTha abhinna sneha dekhADela che. te 78 che vaLI huM ema mAnuM chuM ke hamezanI pUjAthI saMtuSTa thayelA devAe mane A suredradatta dekhADyo che, mATe tenA kalyANanI IcchAthI huM teja dene sevuM, che 78 che ema vicArIne snAna karI veta vastra paherIne tathA svalpa svarNAlaMkAra dhAraNa karIne vikArarahita manathI 80 prANuyAmapUrvaka potAnA AtmAne maMtrathI pavitra karIne vidhipUrvaka devapUjA karavA lAgyuM. 81 che varNavarNI padmamAlA-mAnayata sacetanAH // ityasau padmapUjArthI / ziSyAnyakSAn samAdizat / / 82 // artha: kamalapUjAnA athI upAdhyAye sarva ziSyane hukama karyo ke buddhivAna! tame senerI raMganI kamaLamALA lAve? 82 te'pi bhrAMtvA suvarNAja-mAlAM mAlAkRdApaNAt / / sarasazca samAninyu-rahaMpUrvikayA rayAt // 83 // artha:-tyAre teo paNa spardhApUrvaka bhamIne mALInI dukAnethI tathA taLAvamAMthI senerI kamaLanI mALA lAvyA. e 83 sArasaurabhasaMbhAra-bhramitabhramaraughayA // devAnarcastayA vipraH / sAmudrebhadramaihata / 84 / / artha:-uttama sugaMdhanA samUhathI (lalacAyelA) bhramaranA samUha jenI AsapAsa bhamI rahyA che evI te mALAthI devane pUjata e te brAhmaNa sureMdradattanuM kalyANa IcchavA lAgyuM. te 84 che tAvad bhUpAlasUH padma-mAlAkhyAM kanakacchavi // dAsImAnItavAnIti-maMdadhIrAtmamaMdirAt / / 85 // artha:-teTalAmAM vyavahAramAM maMdamativALe rAjaputra pitAnA gherathI sonerI kAMtivALI ( rUpavAna ) padmamAlA nAmanI dAsIne tyAM lAvyuM. 85 che kimetaditi pRSTayo-pAdhyAyena yathAtathaM // rogyapAtra khAyomRdupImaitanike . 02 / atha-tyAre upAdhyAyanA pUchavAthI teNe paNa kharekharuM kahyuM, kemake prArthe bheLe manuSya potAne gunho chupAvavAne samartha thato nathI. biDAlI zakunArthIva / dAsIM dRSTvAdito guruH // dadhyAvadhyAvito'pyeSa / dhIvaMdhyo hI dRSadyate / / 87 // Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 15 ) artha:-zakuna jenAro mANasa jema bIlADIne tema dAsIne joIne kheda pAmelA gurue vicAryuM ke are A to bhaNAvyA chatAM nibuddhi patthara jevo ja rahyo. e 87 che makhe vIkSya pazuvAta-ghAtaM jAtakRpeNa kiM // sa eSa meSaH puMveSaH / sasRje vizvaretasA // 88 // arthayajJamAM thatI pazusamUhanI hiMsAne joine jANe dayAthI ja vidhAtAe Ane purUSa gheTeja banAvyo heya nahi tema lAge che. udyame sati kApeyaM / vyatyaye'jagarAyitaM // yazo dvidhApyavasarA-'nabhijJAnAM hi durlabhaM // 89 // artha:-avasarane nahi jANanArA mANasane udyama kapicApalyatarIke, tathA tenuM Alasa ajagaranA AcaraNasarakhuM gaNAya che, evI rIte teone banne rIte yaza maLavo durlabha che. te 89 che athaMkupoSaNA I vinAvavAmabAra che. ripUfdharAghA hRdyA savAre punaH | 20 | artha:-vaLI avasara vinAnA jala AbhUSaNa tathA nATaka Adi paNa apriya thaI paDe che, ane avasare te dhULa dhUmADe tathA aMdhakAra Adika paNa priya thAya che. je 90 che ka devapUjAvasaraH / ka dAsI duritAspadaM // | mojeneva gopA-mutya ciMtitaM 22 artha:-govALIA sarakhA A rAjaputre eTaluM paNa vicAryuM nahi ke kyAM A ( mA ) devapUjAne avasara ! ane kyAM A pApanA sthAnakarUpa dAsI ! ! 91 che phutkurvato'gninirvANa-miva bhasmAvaguMThanaM / / amuM pAThayataH kaMThazoSa eva phalaM mama // 92 // artha:-TharI gayelA agnine pheMkato mANasa jema rAkhathI AcchAdita thAya che, tema Ane bhaNAvavAmAM kevaLa kaMThazeSarUpa phala mane (mathuM che) sureMdradattazreyo'rthaM / daivataM varivasyataH // mudAsInasya dAsIyaM / yanme dRggocaraM matA // 93 // artha -suredradattanA kalyANa mATe devanuM pUjana karatI vakhate harSathI beThelA evA mane je A dAsI najare paDI che, je 93 che Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tanmanye prAgasau bhUtvA / zriyA zrIdasya sodaraH / / te vivare nIca-vanitanitAtaH | 24 . artha:-tethI huM ema dhAruM chuM ke prathama te lakSmIthI kubera sarakho thaIne aMte nIca strIthI utpanna thayelI pIDAthI ApadA pAmaze. . 94 che vicAryetyazucimanyo / dAsodarzanato dvijaH // nomRta phuva sA aa puna:ni|i 20 | artha -ema vicArIne te brAhmaNe te dAsInA darzanathI pitAne apavitra thayela mAnIne dhULathI bharAyelA manuSyanI peThe pharIthI sAna karyuM. 9pa che satothA chAbhai-rvizeSeNa humA II dadhyau trapAkSapAmlAna-mukhAjo bhUpabhUriti / / 96 // artha:- have anya vidyArthiothI tathA subhadrAthI vizeSa karIne hAMsIpAtra thayelA, ane lajArUpI rAtrithI karamAI gayeluM che, mukhakamala jenuM evA te rAjaputre vicAryuM ke, ka6 che kimakArSamahaM karma / prAgbhave yadvipAkataH // nyamAMkSamevamajJAna-siMdhau siMdhurayAdiva / / 97 / / artha -are pUrvabhavamAM meM evuM te zuM kAma kareluM che! ke nadInA vegasarakhA jenA udayathI huM ajJAna samudramAM Dubela chuM. pAchA chAtrA dhanya thI prajJA A vijJAta thayA che dhanyo'hamapyadaH prajJA-parabhAgasya poSakaH // 98 // artha:-graMthane rahasya jANanArA A vidyAthIone dhanya che, temaja mukhaInuM poSaNa karanArA evA mane paNa dhanyaja che ! 98 vidhe vidhehi me dvedhI-bhAvaM bhAvaMcite hadi // yenedaM jADyajaMbAlaM / kadAcicchoSamoSati // 99 // artha --- he deva ! mArI buddhihIne hRdayanA tuM be TukaDA karI nAkha? ke jethI (temAM rahelo) mukharUpI kAdava kaI paNa samaye sUkAI jAya. 9 che bramahA bhrUNahA nAhaM / na janaMgamasaMgamI // kiM na spRzasi mA devi / hAsyenApi sarasvati // 1.0 // . Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 17 ) artha-vaLI huM brahmahatyA ke bAlahatyA karanAra nathI, tema nIcanI sobata karanAra paNa nathI, to he sarasvatI devI! kevala hAsyathI paNa tuM mAre sparza kema karatI nathI! e 100 che mAtaH khajAtisAmyAttvaM / yadyasyAM rajyase striyAM // tatkimeteSu na mayi / paMktibhedo hi dussahaH // 1 // athara-vaLI he sarasvatI devI! svajAtinA tulyapaNuthI jyAre tuM A strI pratye ( subhadrA ) saMtuSTa thayelI che tyAre A bIjA vidyAthIo pratye zA mATe tuSTa thayelI che? ane mArA pratye kema tuSTa nathI? mATe kharekhara evI rItane) paMktibheda to sahana na thai zake tevo che. 5 1 | evaM ciMtAcitAdhUma-dhUsarAsyaM nRpAMgajaM // kare sudraDha rAkhai ! savAra paritA | 2 | artha -evI rIte ciMtArUpI citAnA dhumADAthI jhAMkhA sukhavALA te rAjaputrane kRpAthI prerAelA suredradatta potAnA maNine snAna karAvatAM thakAM kahyuM ke, 2 sakhe sakhedatAM muMca / pibedaM pAvanaM pyH|| rAM yaMga levI. mArUtI vAM vuti | 2 | artha:-he mitra! tuM kheda tajIne A pavitra jaLanuM pAna karaze A svayaMvarA sarasvatI devI tane varavAne icche che. je 3 che tavAtmaniMdanAdeva / karmAjJAnavipAkimaM // . dRDhamapyagalanmanye / hima tIvrAtapAdiva // 4 // artha:-huM ema dhAruM chuM ke A AtmaniMdAthI tArUM udaya AveluM nibiDa jJAnAvaraNIya karma paNa tIvratApathI himanI peThe naSTa thayuM che. 4 evaM vAkyAmRtaM pUrva / sAmudrabhUpabhUH papau // tatastadarpitaM vidyA-maNinAtrojjvalaM jalaM // 5 // artha-evI rItanA suredradattanA vacanarUpI amRtane pIdhAbAda teNe ApeluM te maNinuM nirmaLa snAtrajala teNe pIdhuM. . pa . jaya gAtAjanane mAraphaLAhamRta . kaMThapIThaluThatsarva-sArasArasvataH svataH // 6 // 3 sUryodaya presa-jAmanagara Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 18 ) . artha-have jANe tene punarjanma thayo nahi tema te rAjakumAranA hRdayamAM teja samaye sarva vidyAno sAra pitAnI meLe ja prakaTa thaye. amAnaM maNimaMtrAdi-mahimAnaM vibhAvayan // dobhyAM sureMdramAzliSyo-vAca vAcamimAmasau / / 7 / / artha maNimaMtrAdikanA apAra mahimAne vicArato thake te rAjakumAra banne hAthathI sureMdradattane AliMgana karIne AvI rIte bAlavA lAgyA. 7 che. tvayA tanme kRtaM bhrAta-pitrorapi duSkaraM // .. ta TreSTha I tathA jJAnAtmanaH punaH | 8 || - artha:-he bhAI! teM mArApara evo (upakAra) karyo che ke je mAtApitA paNa karI zake nahi, kemake teo te A ( bAhya ) zarIranA hetu- bhUta che ane teM to mane jJAnapI aMtaraMga zarIra ApyuM che. 8 dhImatAmapi durbodhaM / nirvivekaM pazorapi / / - nArINAmapi hAsyAhaM / pratibodhayatAdya mAM // 9 // ... galIdhurINatAmadhaH / saddaktvaM haMsatAM dvikaH // kuhUjyotsnAtvamazmA tu / maNitvaM prApitastvayA // 10 // yugmaM / / artha-buddhivAnene paNa durbodha, pazuthI paNa nivivekI, ane ane strIone paNa hAMsIpAtra evA mane pratibaMdhIne te galIyA baLadane baLavAna baLadapaNane, aMdhane sanetrapaNane, kAgaDAne haMsapaNane, amAvAsyAne cAMdanIpaNane tathA pattharane maNipaNAne prApta karyo che. je 9 ke 10 che ahaM tavopakArasyA-'nRNaH syAmityasaMgataM / / bAlacApalato lola-jihvaH kiMcid bruve punaH // 11 // artha:-huM tArA upakAranA karajathI rahita thaI zakuM e asaMbhavita che, te paNa bAlyapaNAnA capala svabhAvathI vAcAlI thaIne kiMcita kahuM chuM. A 11 | yadA rAjyamahaM dhAsye / dhuryo dhuramivAnasaH // tvaM lapsISTAstadA zreSTi-padaM sArathitAmiva // 12 // artha -gADInA ghesarAne jema baLada tema jyAre huM rAjya dhAraNa karIza tyAre tuM sArathIsarakhI zeThanI padavI pAmIza. 12 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 10 ) ityuktinadhrikAnaddhA-nanyamAnasayostayoH // pati zivAyumiNiI-dhIrti sadAroH || 6 | artha -evI rItanA vacanepI bAdharathI ( carmanI derIthI ) baMdhAyelAM che paraspara mana jeenI, tathA sAthe rahIne ja abhyAsa karatA evA teo bannenI prIti sthira thaI che 13 che. jA sayAtriko pAsa-ratA ratAhira . TdhatinA sarve / chAtrA vaM paM zu zu che ?4 | artha-have keTaleka kANe ratro meLavIne vahANavaTIo jema samukathakI tema te sarve vidyArthio guru pAsethI vidyA meLavIne pitapitAne ghera gayA. 14 che kumadrAdhyApitA zANA | rANA pAdarI adhyuvAsa vayo yUnAM / dhairyadhvaMsanibaMdhanaM // 15 / / artha: te gurue bhaNAvelI tathA zAstrasamudranA pArane pahecelI te subhadrA paNa yuvakenAM gheryane nAza karanArI yuvAvasthA pAmI. ___ guNAzrayo varaH kaH syA-dasyA iti vitarkayan // vitrA gaucara maMDANo maMAkSaratA tayA || 26 artha:-have A mArI putrIne kaNa guNavAna svAmI thaze? evA vicArathI ciMtAtura thayelA pitAnA pitAne teNue dhIme rahIne kahyuM ke, me 16 . nAnAsi na ca nidrAsi / matpANigraha ciMtayA // * jiM tAta tA vacce zuM je thoceM vAMravAM | 27| artha -he pitAjI! Apa mArAM lagnanI ciMtAthI nathI bhejana karatA ke nathI nidrA letA paraMtu avasare huM pote ja yogya varane sUcavIza. bAlAtha kAlamAlInAM / lInA kelirase'tyagAt // - darda dUrano vArnavina I ? artha: have te bAlikA sakhIo sAthe ramatagamatamAM lIna thaIne tathA kAmadevapI pakSIne pitAnA hRdayaspI pAMjaramAM daDharIte rokIne pitAne samaya gALavA lAgI. 18 che - - kuma kuma lIvarakSaNa maLe . - cannuman yati prAtharnAma_tA | ?? Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha -evAmAM zaMkare bALelA kAmadevane chavADatI tathA bhamatA bhamarAone khuzakAraka vRkSAvALI vasaMtatratu pRthvI para vistAra pAmI. maMjarI piMjarIbhUtA-cUtAvatra kuhUdhvani // jiM vicArabiMdu- vimudde . 20 || artha -te vakhate mAMjarathI pILAza mAratA AmravRkSepara rahelI kele jANe caMdrathI DaratI virahiNI strInA harSa mATe avAja karavA lAgI. 20 che udyacchatA jagajjetuM / kusumAstreNa sajitA // AyudhAlIva yatrAMta-vanaM puSpAvalI babhau // 21 // artha:-jagatane jItavAne taiyAra thayelA kAmadeve hathiyAranI paMkti taiyAra karelI heya nahi, tema vananI aMdara puSponI zreNi zebhavA lAgI. che 21 che nijAlokAdazokA ye / pAthAn jghnurviyoginH|| lagnA bhaMgacchalAt pApa-stabakAsteSvamI kimu // 22 // . artha: A azakaze ke jeoe viyegI paMthione mArelA che, teone viSe bhamarAonA miSathI zuM A pApanA gucchAo vaLagelA upayogI che! . rara che viyogAnau dahatyaMgaM / pAthAnAM pathi dhAvatAM // mArA mitra vitya-babAbhAnika | 23 . artha-mArge cAlatA paMthione vigapI agni bALane chate pitAnI mitroI prakaTa karate malayAcalane vAyu (te agnine ) maLI gaye. . 23 mAvajIviSA: a: jananAni ta yag. bhoginAM yoginAM vApi / tAnyeveSTArthasiddhaye // 24 // artha -te samaye nagaranA leke kriIDA karavAnI icchAthI vanamAM gayA, kemake bhegI athavA yogIone Icchita artha sAdhavAmAM te vana ja che. 24 . samaM sureMdradatto'pi / svamitraistArakairiva // subhUmibhAgamughAnaM / prApa caMdra ivAMbaraM // 25 // artha -tArAo sahita caMdra jema AkAzamAM Ave che, tema suredradatta paNa te samaye pitAnA mitro sAhata bagIcAmAM Avyo. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 21 ) tatra DacakravAra --nirnimelanaH laf I dolAjalAvagAhAcA: / kelIH svayamapi vyadhAt // 26 / / artha-tyAM te anyoe karelI hiMcaLA jalansAna AdikanI kIDA kSaNavArasudhI ekI najare joIne pote paNa tema karavA lAgyo. ja naMdanavanodazI trivitra | vizrAma carite sAMje tau | ra7 | artha -naMdanavananI aMdara krIDA karatA devasarakhA te surendra thAthI thayelo pasIne dUra karavA mATe ghATAM patrovALA vRkSa nIce vizrAma karyo. te 27 che tavAra jApanotI--gItanI avagaNa | rAta sudhAghAta phA | mojA sarvatra modinA | 28 | athara-tyAM paNa uce svare gavAtAM gAyanothI zravaNeDiyanuM sukha meLavIne jANe amRtapAnathI dharAye heya nahi te thaye, kemake bhegIlokone sarva jagAe bhego maLe che. . 28 upetya zravaNopAMta-mekena muhadA tadA // aSaDakSINamaMtreNa / vyajJapyata samudrabhUH // 29 // artha:-te samaye eka mitre suredradattanA karNapAse AvIne jema koI trIje mANasa sAMbhaLe nahi tema kahyuM ke, A 29 che tavAyoSa vAvo-vAda cicihyuM che velsa bagsidhaMvaneDaminAtoDazai || 30 | artha -tAre mATe huM Aje eka puSpAbhUSaNa lAvuM te ThIka, ema vicArIne puSpAne samUha levA mATe huM A bagIcAmAM eka bAjue gayo hato. A 30 tAragAmazrI-vi sAheba II subhadrA rUpanidhibhiH / sakhIbhiH zobhitAbhitaH // 31 / / athara-evAmAM tyAM sAgarazeThanI lakSmasarakhI putrI subhadrA rUpanA bhaMDArasarakhI sakhIothI bhItI thayelI tyAM AvI. 3 smitapuSpA stanaphalA / mukhAjAdharapallavA // vALavA mukavA. zANapaNathAnijA 22 It Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (22) sA naveva vasaMtazrIH / smarAstrArthamivAcinot // " rasiyAme-manA kupA nA rUphA(puN) - artha -hAsyapI puSpavALI, stanapI phalavALI, mukhapI kamalavALI, haTharupI pallavavALI, karNarupI hIcaLavaLI, bhujA pI latAvALI, tathA zvAsozvAsapI malayAcalanA vAyuvALI, evI te navI vasaMtalakSmI sarakhI jANe kAmadevanA zastro mATe heya nahi tema calAyamAna pallavasarakhA hAthavaDe karIne puSpo ekaThAM karatI hatI. 32 33 che " saMghattApUrei taddhiA vAkSa vinaM vana - satyaM vada vRNoSi tvaM / na varaM kAraNAtkutaH // 34 // artha -tyAM sakhIo teNIne kahevA lAgI ke, he uttama netrovALI ! A vana manuSyarahita che, mATe satya kahe ke tuM zA mATe patine varatI nathI ? 34 che strINAM kulklaaruup-liilaalvnnimaadyH|| viTANA ra rikavAnA-napatIno vRthA puvir | rU5. : artha-jema nidhananA vilAse vRthA che, tema pati vinAnI strIonA kula kalA rupa lIlA tathA lAvaNya Adika guNe vRthAja che. : vArtA vArtAkArasaraje vitta che | " janapravAdakaMdasya / tadeva jalasecanaM // 36 // artha:-vaLI he mudde ! umaralAyaka chatAM paNa tuM je have pitAne ghera rahI chuM, tu kApavAdanA mUlane jala siMcavA jevuM che. 36 ! zArohati Tu vaTTa vivAreMgagTuM ' matradhAra hiro rIti aa jJAd nitanai i 27 | a velaDI vRkSapara caDe che, vIjaLI varSAdane Azraya le che, evIrIte strI paNa bhartAranA AdhArathI rahI zake che, ema nizcatanAe paNa jANeluM che. 37 che . bhogebhyazcedviraktAsi / tat kiM bhajasi na vrataM // .. devA maiA reti rI vihate I 28 artha: kadAca tuM bhegathI virakta thayelI che, te pachI dIkSA zA mATe letI nathI ? kemake gharamAM rahevuM ane kumArIpaNuM' pALavuM, e strIone mATe ayogya che. e 38 che. * * * * * * * * Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (23) 'mAnuSIM mUrtimApannA bhAratIvebhyanaMdinI // avattAya yudhnAmi--yutkramevohamAyaH // 31 || - a:--manuSyapaNAnA AkArane dharanArI jANe sarasvatIja hoya nahi evI te zeThanI putrI elI ke, huM sakhIo! tameA cuktaja kahA che, // 39 u paraM bhajAmi bharttAraM / premavizrAmadhAmakaM || I nivijJAnanene mAyo | hodde'sminivRtaM mRta || 30 || atha:-paraMtu prIti ane vizrAmanA sthAnarupa bhartArane melavavA IcchuM chuM; kemake prAye ajJAnI lokothI A jagata bhareluM che. pariNeyaH pumAnekaH / striyA cet so'pi nirguNaH // tadApnotu kathaMkAraM / kArAkSipteva sA sukhaM // a:--srI ekaja puruSane paraNI zake nirguNI nivaDyo, te teNI jANe kedakhAnAmAM paDI hAya zIrIte sukha pAmI zake? 5 41 5 che ane te iorAMzo: hA mItiJamotteH zIzAhina; II ghatuM hAsmAda rAjya-mitra jAtaracetamAM // 46 | asthine jema dhULatA tema zIlavata manuSyane janapravAdane zA Dara che? temaja mArAjevI kAyara manavALIne rAjyasarakhu vrata melavavu kayAM saheluM che ? 5 4ra u ` J na na jAnAmi tatpitro -- hRdi zalyAyitAsmyahaM // vomi iyogya / tti vaivAvita // 42 // a:--valI mAbApanA manamAM huM eka zalya sarakhI thai paDI chuM, te vAtate paNa huM nathI jANatI tema nathI, paraMtu zuM karU ke daivayoge yogya patine huM melavI zakatI nathI. 5 43 / / tataH te vara: premA--miti vRSTAjimi; punaH || 41 // paNa jo nahu tema .zaSTamAnada sA rAjA | rAmanyAhAMnuM vattaH // 44 // atha:--tyAre sakhIoe teNIne pUchyu ke tane kayA vara priya che? tyAre te mAlikA kAmadevarUpI hAthIne ( vaza karavAmAM ) aMkuzasarakhu vacana khelI ke, 5 44 5 sukRtasyAtra kiM sAraM / ki sAraM narajanmanaH / vidyAyAcApi kiM sAraM / kiM sAraM zarmaNAM punaH // 45 // Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha: A jagatamAM puNyane sAra zuM? manuSya janmane sAra zuM? vidyAne sAra zuM? ane sukhano sAra zuM? . 4pa che etatpaznacatuSkaM yo / vyAcaSTe paramArthataH // tamevAhaM pariNaye / sakhyo'haM jAtu nAnyathA // 46 // artha:-evI rItanAM A cAre praznone uttara je paramArthathI kahe, tene ja he sakhIo ! huM paraNanArI chuM, anyathA paraNIza nahi. vRkSAMtarhi tamaprekSya-mANAnAM mAM rahaHkRtAM // tAsAmityuktimApIya / tvAM jJApayitumAgamaM // 47 // artha: huM vRkSanI pAchaLa saMtAyelo hovAthI teo mane joI zakI nathI, mATe evI rIte teoe gupta karelI vAta sAMbhaLIne huM tane te jaNAvavA mATe Avyo chuM. ke 47 che sureMdro'tha svahastena / patre sarvasvavanidheH // rAmaznottaraznovA-kriAvatuuH | 48 | artha:- te sAMbhaLI) mahAcatura suredradatte pitAne hAthe patramAM nidhAnanA sarvasvarUpa te cAre praznonA uttarane zloka lakhe.8 babaMdha baMdhuramati-yAvRtto'sau gRhaMpati // patraM tasya taromUni / devadhAmna iva dhvajaM // 49 // artha-pachI tyAMthI gharatarapha vaLatAM te buddhivAna suredradatte devamaMdirapara vajAnI peThe te pala te vRkSonI Toce bAMdhe. te kahe che ayaM gurustaruH seyaM / latA bahulatAspadaM // . dIrdheyaM dIrghikA ceti / ciraM bhrAMtvAzritazramA // 50 // patimArgAnugAmitvA-diva tenaiva vartmanA / nivRttA patrakaM tatra / subhadrA tannirakSata / 51 // yugmaM // artha:-A vRkSa meTuM che, A vela bahu phelAyelI che tathA A vAva lAMbI che ema (vinoda karatI) ghaNe kALa bhamIne thAkelI jANe patinA mArgane anusaranArI heya nahi tema te subhadrAe teja mAge pAchAM pharatAM thakAM tyAM te patra joye. . 50 51 che patre patre sudhAsatre / capalAbhirathAlibhiH // AnIya datte zlokaM sA / vAcayAmAsa vAgminI // 52 // artha:-evAmAM te caMcala sakhIoe netrokhate amRtanI dhArAsaro te patra lAvIne Apatichate te viduSI subhadrA te loka vAMcavA lAgI. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (25) mukRtasya kRpA sAraM / satkarma narajanmanaH // vidAyAtatvI: sArA saMtoSaH zarmA punaH | pare ! artha:-puNyane sAra dayA, manuSyajanmane sAra satkArya, vidyAno sAra tatvabuddhi tathA sukhane sAra saMteSa che. che 53 che zloke'trAlokite hArdA-bhiprAyapizune'nayA // vAra vapuSaH pUruM-nara ghora I 64 artha -pitAnA hRdayanA abhiprAyane jaNAvanAra te lokone jovAthI subhadrA zarIrane praphullita karanArI harSanI zreNi pAmI. upakA asyA dRgbhyAM vikasitaM / kapolAbhyAM praphullitaM / / urojAbhyAmucchacasitaM / tataH priya ivekSite // 55 // artha -te samaye jANe bhartAraneja maLavAthI heya nahi tema teNunI AMkhe vikasvara thai, gAla praphullita thayA tathA stana uSTravasita thayAM. papa che vinApi veNuvINAdi-vAditraM nanRte tayA // jAhnavI vikAsa e strInA prALa Turnara | va | artha:-vAMsalI tathA vINAAdika vAchalavinA paNa te nAcavA lAgI, kemake prArthe strIo harSa tathA khedane jIravI zakatI nathI. padA vAcAlIbhUtajihAtho-vAcAlIH sA sasaMbhramaM / / aye matkRpayA ko'pi / kRto vizvakRtA kRtI // 57 // .." artha -vAcAla thayelI chejillA jenI evI te saMbhramasahita sakhIone kahevA lAgI ke aho vidhAtAe mArApara kRpA karIne keikane kRtArtha karelo che. e pa7 | aghApi nizcitaM nAsti / niSkovidamidaM jagat // . adyApi haMta saMtyeva / satInAM sattvasiddhayaH // 58 // artha kharekhara haju paNa A jagata paMDitarahita thayeluM nathI, temaja haju paNa satIonA sattanI siddhi rahelI che. e 58 che mahasimidaM TU-oDaze vivi jayaM . zorthamed wjota-pAkSi mUkRti artha-paraMtu A eka moTuM Azcarya che ke, dUra rahelA evA paNa teNe mArA cittarUpI gharanA buddhirUpI bhoMyarAmAM rahelA A kAIne zI rIte jANe! 59 che 4 suryodaya prinTiMga presa-jAmanagara. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 26 ) priyacaMdrodayasphIte / mamAnaMdamahodadhau // sa zeH rAthami ravA phAyadAyate 20 | artha:-mArA priyarUpI caMdranA udayathI ullasita thayelA AnaMdarupI samudramAM have tene zI rIte oLakhe? eja eka ciMtA jhera samAna thaI paDI che. te 60 che yAvadevaM bruvANA sA / asyate moharakSasA / / tAvatpatralipi samya-gavagamyetyabhASata / / 61 // athara-ema bolatI thakI jeTalAmAM te moharUpI rAkSasathI rasAya che, teTalAmAM te palanI lIpIne sArI rIte oLakhIne bolI ke, chellA jitaM jitaM mayA sakhyaH / zAMta zAMtamamaMgalaM // prANa prApta viyaM soDyuM jUthe nRtya kRtyata || dara ! artha:-he sakhIe huM jItI jatI, vinna zAMta thayuM zAMta thayuM, te prItama ma ma mATe tame nAce nA ? dura che asau surendradatto ha-ttopabhUrebhirakSaraiH // jJAtaH samudra -vaMzamuzAmaLarmayA varU . artha-A akSarothI mArA hRdayanA saMtoSanA sthAna sarakhA tathA samudradattazeThanA vaMzamAM muktAmaNisakhA te suredradattane meM oLakhI kahADyo che. te 63 che upopAdhyAyamadhyAya-parayA zaizave mayA // #AruM kauzabAhyaH | sAkSAyAvapUrata / 64 che. artha -vaLI he kamalasarakhA netravALI sakhI! bAlyapaNAmAM upAdhyAyapAse abhyAsa karatI vakhate meM tenI kuzalatA sAkSAta anubhavelI che. ja che svadhiyA nirjito'nenA-dadAno darzanaM divA // bhItabhIta iva vyomni / nizi bhramati vAkpatiH // 65 / / artha -teNe potAnI buddhithI jItele bahaspati divase darzana na ApatA thake bIkaNunI peThe rAtrie AkAzamAM bhame che. 6pa manye'munA taNIcakre / khagAMbhIryeNa vAridhiH // Unilo jvalannetaM / asate kathamanyayA // 66 // Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 17 ) artha -huM ema mAnuM chuM ke teNe potAnI gaMbhIratAthI samudrane tuNasamAna karela che, je ema na hoya to baLate UrvAnala zAmATe tene grasI jAya che? 66 che . bhanaraMga ivAnaMga-stasya rUpanirUpaNAt // zaMbhostRtIyanetrAgni-kuMDe mRtyumasAdhayat / / 67 // arthatenuM spa jovAthI jANe nirAza thaya hAya nahi tema kAmadeva mahAdevanA trIjA netraspI agnikuMDamAM paDIne baLI maryo che. budhA mudhA sudhAmAhu-stadgirA tRptibhAginaH // hitya mudra tivaM mene tataH sApatra sA | 8 | artha tenI vANuthI saMtuSTa thayelA deva amRtane nakAmuM gaNe che, ane tethI te amRta jANe lajjAtura thayuM hoya nahi tema pRthvI tajIne devakamAM gayuM che. 68 tasmin jJAte'pi nAdyApi / manaso mama nivRtiH // kadAcidapyasau madva-dyadi prazna vidhAsyati // 69 // artha-vaLI tene oLakhyA chatAM paNa haju mArA manane zAMti thatI nathI, kemake kadAca te paNa mArI peThe je prazna karaze te, dalA - tadA mayA maMda dhiyA / dAsyate kathamuttaraM // vinottaraM tu dayitI-kartA mAM bAlizAM na saH // 70 // artha:-maMdabuddhi evI huM zI rIte tene uttara ApI zakIza? ane uttara ApyAvinA mane nibuddhine te potAnI strI tarIke svIkAraze nahI. che 70 aho adyApi vIvAhaM / pazyAmi bahuvighnakaM / / - yadvAlaM ciMtayA daive / vizvavyApArapArage // 71 // artha:-aho! haju paNa huM mArA vivAhane ghaNuM vighavALe jouM chuM, athavA jagatano vyApAra devAdhIna hovAthI ciMtAvaDe karIne sarSa! 71 che . AlapaMtIti sA prApa / puraH parisaraM syAt // dahyamAnA viyogena / tRNapulIva vahninA // 72 // artha -ema belatI thakI te agnithI jema tRNanI pULI tema viyegathI baLatIthakI jaladI nagarapAse AvI. te 72 che Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 18 ) piMDIbhUtamiva yazo-rAzi kArayituH puraH // manaHprasAdahetuM sA / jainaprAsAdamaikSata / / 73 // artha-jANe banAvanAranA yazane samUha ekaTho thaye heya nahi, evuM eka manoraMjaka jinamaMdira tyAM teNue joyuM. 73 tatra pravizya sAhataM / tuSTA tuSTAva bhAvataH / / nirvApayaMtI saMtApaM / hArda nayanavAribhiH // 74 // artha-temAM jaIne nayanAthuthI hadayanA saMtApane dUra karIne harSathI bhAvapUrvaka teNIe zrI arihaMtaprabhunI stuti karI. 74 jaya vaeN vaDApAra | vyaMdho nard | jagannAtha jagaddhayeya / jagadAnaMdadAyaka / / 75 // artha: he jagatanA AdhArabhUta! he jagatanA baMdhu! he jagatanA svAmI! tathA jagatane dhyAna dharavA lAyaka ! tuM jagatane AnaMda ApanAra che. te 75 che zItA nAmivArciSmAn / digmUDhAnAmivAMzumAna // AturANAmiva bhiSak / duHkhinAM tvaM gatirjina // 76 // artha-vaLI he jinezvara! ThaMDIthI pIDAyelAone jema agni, digmone jema caMdra, tathA rogIone jema vaigha tema duHkhione tuM ja Azraya karavA yogya che. 76 che bhavAMbhodhau vipadvAri-pUrabhAji nimajatAM // narajanmatarIlAme / bhavAniryAmakAyate // 77 // artha ApadApI jalanA samUhathI bharelA A saMsAra samudramAM manuSyajanmapI heDI malate chate tuM temAM nirdhAmakasamAna che. 7 vaidyo huM nIrujaM datte / gIH prajJA bhUpatirdhanaM // tvameva sarvAsu mA no mIra / 78 | artha -vaidya naregIpaNuM Ape che, sarasvatI buddhi Ape che, rAjA dhana Ape che, paraMtu tuM to ekaja sava kAryomAM samartha che, mATe tene tenI upamA ApuM? 78 che ... sA mamApadapi prItyai / yathA tvaM dhyAyase'nizaM // sAmrAjyenApi tenAlaM / yatra tvaM na prapadyase / / 79 / / .... Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 9 ) artha:-te du:kha paNa mane AnaMdakArI che, ke jyAM tArUM hamezAM dhyAna dharI zakAya che, paraMtu jyAM tuM prApta thato nathI te rAjyanI paNa mAre jarUra nathI. te 79 che tava prasAdaprAsAda-zRMgAgramadhitasthuSaH / / prabhyate vipadvyAghrI / dhAvamAnApi nArdituM // 8 // artha-tArI kRpApI mahelanA zikharanA agrabhAga para sahelA prANune doDatI evI paNa ApadApI vAghaNuM du:kha dai zakatI nathI. devo guruH pitA mAtA / sakhA svAmI tvameva me / / tatpasadya vipanmanAM / mAM kRpAlaya pAlaya // 81 // artha:-mAre deva gurU pitA mAtA mitra tathA svAmI tuM ja che, mATe he kRpAlaya ! kRpA karIne ApadAmAM buDelI evI je huM tenuM tuM rakSaNe karI? | 81 | naMsthAmyahaM sadaiva tvAM / bhUyAsaM ca stavAttava // kSamAsamAdhimAdhAtuM / priye praznaM prakurvati // 82 // artha:-huM haMmezAM ApanAM darzana karIza, tathA ApanI stutinA prabhAvathI jyAre mAre svAmI prazna kare tyAre huM tene uttara ApavAne samatha thAuM to vadhAre sAruM thAya. te 82 che ityuktvA sA'luThat pAda-pIThasya purataH prabhoH // pitRbhyAmapi yenArti-bhAjAM devagurU piyau / / 83 // artha ema kahIne te prabhunA Asana pAse leTI paDI, kAraNa ke duHkhIone mAbApa karatAM paNa deva gurU vadhAre priya hoya che. 83 babhUvurjinabhaktyA ca / kRpayA ca praNoditAH // sAhAyyakAriNastasthA-zcaityAdhiSTAyakAH surAH / / 84 / / artha -evI rItanI jinabhaktithI tathA dayAthI prerAyelA cetyanA adhiSThAyaka de teNIne sahAya karanArA thayA. ! 84 che devaM jineMdraM bhartAraM / sureMdraM ca prapeduSI / / tataH satIziroratnaM / nijaM dhAma jagAma sA // 85 // artha:-have jinezvarane devatarIke tathA suredradattane bhauMratarIke svIkAratI te satIzaremaNi subhadrA pitAne ghera gaI. . 85 - laya jAmaH sAmAna-zupAye parAvara abalAmapi tAM cake / kevalaM daMDagocarAM / / 86 // Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 30 ). atha-have kAmadeva paNa sAma dAna Adika upAyane tajIne te abalAne paNa kevala daMDagocara karavA lAgyA. 86 bhUSai vaheM zAM ramAnaM vana : kAmAtayA tathA puSpa-mAlA jvAlA ivekSitAH // 87 // athara-evIrIte kAmathI pIDAyelI te AbhUSaNane dUSaNatarIke, vacane zatrutarIke, pitAnA bhuvanane vanatarIke tathA puSpamAlAne agninI javAlAtarIke jovA lAgI. 87 saukumAryamaho tasyA-yatpauSpairapi sAyakaiH / / anaMgenAhatA bheje / dazAM jIvitanAzinI // 88 // artha-aho! teNunuM sukumAlapaNuM te jue? ke je kAmadevavaDe karIne puSpanAM bANethI haNAtI thakI paNa prANahAraka dazAne prApta thaI. e 88 che atha tasyA vayasyAbhiH / sureMdropayamaspRhAM // vodhita sAisgNa-rogyajJAmAtRchAmata 81 //. artha:-have sakhIoe suredradattane paraNavAnI teNInI IcchA jaNAvyAthI sAgarazreNI paNa lAyaka jamAinI prAptithI khuzI thayo. bhaiSIcAptAnarAMstasmai / putrIM dAtuM tadokasi / / yAcatAM dadatAM vApi / kanyAM kiMcinna lAghavaM // 90 // artha-pachI potAnI putrI ApavA mATe teNe potAnA mAnya puruSane tene ghera mokalyA, kemake kanyA mAgavAmAM athavA devAmAM kaI paNa halakAI thatI nathI. je 90 che samudradattaM samudaH / prajajalpurupetya te // . tavopayacchatA sUnuH / sAgarasyAMgajAmiti // 91 // artha:-teo samudradatta pAse AvIne harSa sahita kahevA lAgyA ke tamArA putrane sAgaraSTInI kanyA sAthe paraNAve ? 91 | surendro'sau mahAtenA / vimalastrAsavarjitaH // taptagAMgeyagaurAMgI / subhadrApi zubhAkRtiH // 12 // artha - suredradatta mahAtejasvI nirmala tathA nibhaya che, tema subhadrA paNa tapelAM suvarNa sarakhAM gera zarIravALI ane suMdara AkAravALI che. dara . Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 31 ) anayoryogamAdhAtuM / maNimudrikayoriva // vivi dAda cA-navAra je punarvayaM | zarU | artha:-maNi ane mudrikAnI peThe A bannene vega meLavavAne vidhAtAja senAra banI zake tema che, mATe ame te A bAbatamAM zuM hisAbamAM chIye ? 93 che evaM vAggauravaM tanvan / samudraH pratipadyate // yAvatteSAM vacastAvat / sureMdraH procivAniti // artha_evI rIte vacanagAravane vistArothako samudradatta jevAmAM teonuM vacana svIkAre che. tevAmAM suredradatta be ke 4 saMyojya re bhavataH / pitarau sArathI iva // bhatraiva yoSinirvAhyA / dhUdhuryeNeva kevalaM // 95 // artha:-mAbApa te sArathinI peThe joDIne dUra thaI jAya che, pachI to baLadane jema dhasarone tema mAla bhartAraneja strIne nirvAha karavo paDe che. te 5 sadvaMzyA saguNA namrA / smarttavyA saMkaTe dRDhA // = mA cA-juSivinA / 12 / artha-ttama vaMzanI (sArA vAMsavALI ) guNavAna (derIvALI ) namra, saMkaTa samaye yAda karavA lAyaka, dRDha tathA vairyavALI ( bhAMgI na jAya tevI ) dhanuSyanA kAmaThAsarakhI strI bhAgyathI ja maLI zake che. 96 kriyate nivRteheto-rjAyA sA yadi nirguNA // tadAyaHzUlikAprotaM / naraM manyAmahe varaM / / 97 / / artha-potAnA sukha mATe strI svIkArAya che, paNa kadAca jo te nirguNa nivaDe te tenA karatAM to lokhaMDanI zailImAM parovAyelA puruSane huM zreSTha mAnuM chuM. je 97 che vArtayApi vivAhasya / naraH ko nAtra nRtyati / pAze pipatiSuH pakSI / cAyati na tu pazyati // 98 // artha:-(pitAnA ) vivAhanI vAtathI paNa ahIM puruSa khuzI thato nathI ? kemake pAzamAM paDavAnI icchAvALo pakSI kaMI pitAnuM bhaviSya jete nathI. hatuM ke Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3ra ) uddhata vAra nA vitI tuvorat | tRNaM vAtyeva duSTA strI / bhramayatyacirAcaraM / / 99 // artha:uddhata svachAcArI tathA durvacanarUpI rajane uDADatI evI vAyusarakhI duSTa strI tRNanI peThe puruSane ekadama bhamAve che. ye bahirmahimAdhArA / udArA rAjapUjitAH / / gRhAyAtA kubhAryAto / dAsavatte'pi vibhyati / / 200 // artha:-je puruSa bahAra mahimAvA udAra tathA rAjAnA mAnItA che, te paNa ghera AvyA ke dAsanI peThe kuMbhAryAthI DaratA rahe che. je 200 che aparIkSyAdRtaM pAte / vizINa kUTahemavat // kalatraM klezayatyeva / naraM sarvasvanAzataH // 1 // artha-parIkSA karyAvinA svIkAreluM khoTuM suvarNa chevaTe jema vikharAIne sarva dhananA nAzapUrvaka kaleza Ape che, tema kubhAthI paNa tevuM ja phaLa maLe che. je 1 | ekamatra mayA tAta / bAlenApi nidarzanaM // vastutatvekSaNaM ckssu-staanoyikN nigadyate // 2 // artha:-AnA saMbaMdhamAM he pitAjI! huM bAlaka chatAM paNa vastutatva jovAmAM bIjAM lecanasarakhuM eka daSTAMta Apane nivedana karuM chuM. je 2 che tathAhi bhArataM kSetra-midamastyatra citrakRt // puMstrIgajAzvaratnAni / jAyate yatra dhAnyavat // 3 // artha:-A jaMbadvIpamAM eka bharata nAme AzcaryakArI kSetra che, kemake temAM purUSa, strI, hAthI, ghoDA tathA ratna dhAnyanI peThe utpanna thAya che. je 3 che tatrAsti hAstikAzvIya-rAthyapauraprapUritA / / pUritAzeSavidveSi-bhayollApA varANasI // 4 // artha:-temAM hAthI ghoDA ratha tathA nagaranA lekenA samUhathI bharelI tathA jyAM vacanamAtrathI paNa zatruno bhaya nathI evI vArANasI nAmanI nagarI che. 4 bhUpAla, pAlayAmAsa / rAjyaM tatra mhaablH|| saMtaptA yatmatApena / vanaM bhejurarAtayaH // 5 // Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 33 ) a:----tyAM mahAmala nAmanA rAjA rAjya karatA hatA, ke jenA pratApathI tapelA verIe vanamAM rahetA hatA. // 5 // rAjJastasyAtigauravyo / dravyopAyavizAradaH || abhUyazodharazreSTI / zriyA zrIda ivAparaH // 6 // a:--te rAjAnA ati mAnanIka tathA dravya melavavAmAM ziyAra ane lakSmIthI bIjA kukhesarakhA yazodhara nAme eka zaiTha tyAM vasatA hatA. // 6 // gaurIva girizasyAsyA - 'jani jAyA manoramA || yayA saMgamya bharttA - danizaM vRSabhAsitaH // 7 // atha:--mahAdevanI jema pAtI tema tenI maneAramA nAme srI hatI, ke je sahita te haMmezAM dharmathI zAbhAyamAna ( vRSabhanA AsanavALA ) hatA. // 9 // aputrayostayoryAti / kAle yugalinoriva // I dharmadatto'bhavatputraH / kRtapuNyaprabhAvataH // 8 // artha :- yugalIyAMnI peThe aputra evA te bannenA ( keTalAka ) samaya gayAbAda tene ( pUrva ) karelAM puNyanA prabhAvathI dhadatta nAme putra thayA. 5 8 u vardhito'dhyApitaH pitrA / yuvA sa pariNAyitaH // zrIzeSazreSTinaH putrIM / surUpAM nAmato'rthataH // 9 // artha :--umaralAyaka thaye chate pitAe tene bhaNAvIne zrIzeSaronI uttama rUpavALI surUpA nAmanI putrIsAthe paraNAvyeA. // 9 5 vitu: masAAttIcyo ! jIvyApArIvAriye; // dharmadattastayA patnyA - bhukta bhogAnanArataM // 10 // aH--pitAnI maherabAnIthI gharanA vyApArarUpI samudrane kAMThe beThelA eTale gharakAmanI aMdara dhyAna ApavAnI jarUravinAnA te dha datta te srIsAthe hamezAM eza mANavA lAgyA. // 10 // anyadA khaHsaridvIcI -same saMvIya vAsasI // DubyUroH himajaiH / zobhita, svaLajjubaiH || ?? || vakrasvabhAvayA zazva - dadhyApita iva zriyA || Q kurvan vakrakramanyAsaM / sa cacAra catuSpathe // 12 // yugmaM // pasauMdaya prinTiMga presa--jAmanagara. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 34 ) artha:--ekadivase AkAzagaMgAnAM mAjAsarakhA ( ati ujvala ) vastro paherIne tathA puNyarupI vRkSanAM pADelAM larasarakhAM svanA AbhUSaNAthI rAbhAyukta thaine haMmezAM vakrasvabhAvavALI lakSmIe jANe bhaNAvelA hAya nahi tema vAMkA vAMkA pagalAM mukatAthakA te ca uTAmAM cAlavA lAgyA. // 11 5 12 u taM gaMdhamRgavadvIkSya / sArasaugaMdhya baMdhuraM || 1 kaH prANAyAmakArIva | nordhvazvAso jano'jani // 13 // artha: kastUrIyAM hariNanIpeThe uttama sugaMdhithI manahara banelA evA tene joine jANe prANAyAma karatA hAya nahi tema kayA mANasa UrdhvazvAsavALA na thaye? // 13 5 kecidUcuraho asya / bhAgyaM saubhAgyazAlinaH // janmanA yanmanuSyo'pi / bhAti deva iva zriyA // 14 // a:--keTalAko kahevA lAgyA ke ahA! A saubhAgyavAn dha - dattanuM kevu' ( umaduM ) nazIba che! ke je janmathI manuSya chatAM paNa lakSmIthI devasarakhA zAle che. 5 14 5 apare smAhuretasya / khalu kRtvA'prazaMsanaM || ca, vitrA svorDjhatAM jakSmI ! mutti nanImitra | 29 // a:--keTalAke tenI niMdA karIne kahevA lAgyA ke are! A tA pitAe svIkArelI ( peAtAnI ) mAtAsarakhI lakSmIne bhAgave che. prazasyastAta evAsya / ya evaM kSamate vyayaM // budho vidhoriva klIvaH / putro'pi syAdariH pituH // 16 // a:--dhanya che enA pitAne ke je tenuM AvIrItanuM uDAupaNuM sahana kare che, caMdranA jema budha tema akasI` putra paNa pitAnA verI thAya che. 5 16 5 evaM janAnanAnnAnA- lApaM zrutvA sa dadhyivAn // paroktameSu pUrvoktA - nmAnyaM vyAkaraNeSviva // 17 // a:--evI rIte leAkeAnA mukhathI nAnAprakAranAM vacana sAMbhaLIne te dhadatta vicAravA lAgyA ke jema vyAkaraNamAM tema ( ahiM paNa ) prathama manuSyanA vacana karatAM pAchaLanA manuSyanu vacana sAnavAlAyake che. ! 17 5 satyavAdiSu kaH kopaH / satyavAdI hi durlabhaH || jAne'hamapi na nyAyyo / yUnAM pitRdhanavyayaH // 18 // Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 3 ). artha vaLI satyavAdIokhate kepa kare zA kAmane che? kemake satya kahenAra durlabha hoya che, tema huM paNa jANuM chuM ke umaralAyaka pune pitAnuM dhana uDAvavuM e yogya nathI. A 18 vyayIta vibhavaM paitryaM / kuNiH paMgurbhavedyadi // anyathA suryazovarayaM-chUpAve za ma | 22 / artha:-pula je lulo athavA pAMgala hoya to te bhale pitAe upArjana kareluM dhana kharace, paraMtu jo tema na hoya to tenA hAthapaga apayazapI velaDInA aMkurA samAna jANavA. che 19 che evaM vikalpadurvAta-kSubdhe taccittavAridhau // dhAnArA choOM hasainaze nAra | 20 | artha:-evI rItanAM vikalpI tophAnI pavanathItene manapI samudra phobhAyamAna thayo, tathA temAM uchaLelAM dhana kamAvAnI AzApI mojAM samasta jagatamAM vyApI gayAM. 20 che kathAnatya nibaM dhAma I fjatAM ma vijJAna | dezotara -AmaH rAmanA priyaH | 22 !! artha:-have te potAne ghera AvIne pitAne kahevA lAgyo ke he pitAjI dhana kamAvAnI IcchAthI huM dUraMdezAMtaramAM javA cAhuM chuM. vArito'pIti pitrAsau / na jahau nijamAgrahaM // bhRzAyaMte niSiddhe'rthe / yuvAno hyAturA iva // 22 // athaDe-tyAre pitAe nivAryA chatAM paNa teNe pitAne Agraha choDyo nahI, kemake yuvako AturanI peThe niSedheluM kArya karavAne vadhAre haTha kare che. ra2 che saMgRhya bhAMDasAraM sa / lakSmIlAbhAyalagnakaH / / bavAddhivANI va-Dato DhoramAra | 23 | artha:-vivAha karanAranI peThe dhana meLavavA mATe Atura banIne sarva saraMjAma eka karIne teNe tyAM ghaNA lokone bhegA karyA. pArakA surUpA tamathaikAMte / kAMtena vacasA jagau // tvayA samaM sameSyAmi / svAminahamapi dhruvaM // 24 // artha -have surUpAe tene ekAMte maneNa vacanathI kahyuM ke he svAmI! huM paNa kharekhara tamArI sAthe AvIza. 24 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (36) pAvalI vimupAti. jo vaizir | zirISakumArI . ra ra paMtha kurAra | 26 : artha - tyAre dhamare teNIne kahyuM ke he priye! A bAbatamAM tuM kaMI belIza nahi, tuM te bheLI che, paradezI leke lu heya che, vaLI tuM sarasavanA puSpasarakhI sukumAla zarIravALI che, ane dezATana karavuM kaMI saheluM nathI. e 25 evaM bhartI niSiddhApi / sA'muMcana kadAgrahaM // vArayAmAsaturyuktyA / tatastAM zvasurAvapi // 26 // artha:-evI rIte bhartA re niSedhyA chatAM paNa teNue jyAre kadAgraha taLe nahi, tyAre yuktipUrvaka sAsu sasarAe paNa teNIne nivArI. 26 che kathaMcanApyanutsRSTA-grahAmAttavratAmiva / / patnI protyA sahAdAyA-'nalasaH pracacAla saH // 27 // artha -gaNanI peThe kaI paNa rIte Agraha na tajavAthI prItipUrvaka teNIne sAthe laine te Alasa tajIne cAlato thayo. e ra7 che tayA dayitayAdhiSNya-dhRti mArge'pi laMbhitaH // priyajAniH prayANAni / dadau katipayAni saH // 28 // artha -evI rIte prItinA vazathI sAthe levAthI mArgamAM harakta paDavA chatAM paNa teNe keTalIka majale karI. . ra8 pathyasya pArthivasyeva / saMvAhya nayato janaM // vipro vararucirnAma / dhIdhAma samagacchata // 29 // artha:-rAjAnI peThe lekene laine cAlatA evA te dharmadattane mArgamAM varaci nAmanA eka mahAbuddhivAna brAhmaNane melApa thaye. paralA samaM tena priyAlApaiH / pIyUSAvAdasodaraiH / / padmanAlamivAMbhobhi-stasya maitryamavardhata // 30 // artha-tenI sAthe thayelA amRtanA svAdasarakhA miSTa vacanathI . jema jalavaDe karIne kamalanI nAla tema tenI milAI vRddhi pAmI. sakhAyaM mukhamatyetuM / mArgamekarayasthitaM / / kathAmavitathAmekAM / vipraM papraccha so'nyadA / / 31 / / artha -vinedapUrvaka mArga oLaMgavAmATe ekaja rathamAM beThelA evA te brAhmaNakhate teNe eka divase eka vArtA pUchI. 31 : Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 37 ) so'pyUce mitra saMjAta-svava tAvatkathArasaH // vijaya di hArvayaM na jAmina phoSitaM // 32 // a:--tyAre te brAhmaNe paNa tene kahyuM ke, he mitra tane have kathAnA rasa lAgyA che, mATe kAmInIpeThe rasikane kRpaNapaNuM rAkhavu e ucita nahui. // 32 // dInArANAmadInAsya / dehi paMcazatAni me / yathApUrvakathAsvAda - kautukaM pUrayAmi te / / 33 / / -- a:-- mATe huM tejasvI mukhavALA ! tuM mane pAMcasA senAmahero Apa ? ke jethI tArU apUrva kathAnA svAdanu katuka huM sapUrNa karUM. // 33 5 so'pi tasmai dadau maMkSu / dInArazatapaMcakaM // na bAhubalino dravyaM / vyayataH zaMkate manaH / / 34 / / a:---- te sAMbhaLI ) te dhadatte paNa tene turata pAMcasA sAnAmahArA ApI, kemake bhujAmalavALAnuM mana dhana kharacatAM zakA pAmatu nathI. // 34 5 atha so'kathayattasmai / kathAmiti mitAkSarAM // * ta na nIcananamaMje hrAyaH svahita'machatA || 30 || artha :--pachI te brAhmaNe paNa tene AvI rItanI eka TukAkSarI kathA kahI ke, peAtAnuM hita icchanAre nIca mANasanA saMga karavA nahi. tataH kimiti tenokto--vAdIdahasano dvijaH // dhImanniyamiyatyeva / kathAstyatha sa UcivAn // 36 // artha:--te kema ? ema dhatte pUchavAthI te brAhmaNa bhAre mahAhu rAkhIne khelyA ke he buddhivAna! A kathA eTalIja hatI, tyAre vaLI te khelyA ke, // 36 // bhoH kimetattvayA proktaM / bAlAnAmapi hAsyakRt // mama tvamuttamarNIva / mudhaiva dhanamagrahIt / / 37 / / a:--are! khalakAne paNa haMsavu Ave evu A tuM zuM AlyA ? kharekhara te leNIyAtanI peThe mArUM dhana phATa lei lIdhuM 53NA apUrva gorakhAkAMkSA - styadyApi mama tAdRzI / / havanA ja viInA 55 thayelA dayALI // 28 // Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 36 ) a:--apU vacanarasa ( gArasa ) cAkhavAnI mArI icchA tA hajI paNa tevIte tevIja rahI che, mATe A tArI kathArUpI gAya te kevI ! ke je janmyA bheLIja nAza pAmI!! 38 // rUcArje te ddinaH more / mA zunna thayA<Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 32 ) tRSNA kamalaughena / ghanenApi na zAmyati || / vADavA vADhavAstat - sakhAyaH prasphuracchikhAH // 45 // artha:brAhmaNAnI tRSNA ghaNA dhananA samUhathI ( varasAdathI ) paNa zAMta thatI nathI, mATe kharekhara te brAhmaNA zikhAvALA ( cAlIvALA ) vaDavAnalanA mitrasarakhA che. 5 45 5 prAyaH priyajalA vimA - stRSNAtApAturA iva // mAtre satiSThA; trAsa-- sAmrAjyA rUva homig // 46 // atha:--vaLI brAhmaNA tRSNArupI tApathI jANe vyAkula thayA hoya nahi tema teone hamezAM jala vahAlu che, ane leAbhI mANasAmAM jANe rAjA hAya nahi tema teo kapAlAmAM (rAjyAbhiSekanA cinturupa) tilakane dhAraNa kare che. 5 46 5 nAsti trivapi lokeSu / lubdho matsadRzo'paraH // iti rekhAtrayaM sUtra - vyAjAd bibhratyamI hRdA // 47 // artha :--traNe kalAkamAM mArAsarakhA bIjo kAi lAlI nathI, evuM dekhADavAneja A brAhmaNe| hamezAM janeAinA miSathI hRdayamAM traNa rekhAo dhAraNa kare che. // 47 udaMguliH kRto'mIbhiryadvedAdhyayane karaH // toDagyAsArathavAsau / mayati pratirAyan / 48 || a:--vaLI A brAhmaNeA veda bhaNatI vakhate uMcI AMgaLIAvALA je pAtAnA hAtha kare che, te abhyAsathIja te dAtaraprate peAtAnA hAtha prasAre che. 5 48 5 brAhmaNAnAM tanuriyaM / nanu tRSNAtaraMgiNI // no ceTItaTIyeze--'praudyaH jUtha // 42 // a:--brAhmaNAnuM A zarIra kharekhara tRSNAnI nadIrupa che, jo ema na heAta teA teenA kaTIpradezapura prakarIte danI utpatti kyAMthI hAta? 5 49 5 yalobhAdamunAttaM tadyAcamAnAstrapAmahe || haiyuM cetmAmavasthAmra-sphuTitAHttatA carca || 20 || a:--lAbhane vaza thai A brAhmaNe mArI pAsethI je dhana lIdhuM che, te pAchuM mAgatAM mane lajjA thAya che, mATe jo tenuM pU bhavatu devu haze teA te ApIne huM tA chuTI gayeA chuM. // 50 5 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evaM vitarkayaMstena / saha varma vilaMdhya saH / artha_ema vicArate thake te dharmadatta te brAhmaNa sahita mArga ulladhIne vahANa jema samudrane kAMThe tema zrIpuranagarate gaye. Apa tasmAd bahiH paTakuTI-rajjuskhalitasaMcaraM // sArtha so'sthApayadhuktyA / camUmiva camUpatiH // 52 // artha: tyAM teNe nagaranI bahAra derIethI majabUta karelA taMbUo nAkhyA, tathA senApati jema sainyane tema teNe tyAM sagavaDathI pitAne sAthe sthApe. e dUra che vatha; thavAtha 5 ja vimA samuci te | AlapInmadhurAlApai-guhaM gaMtumanA nijaM // 53 // artha:-have te mAge maLelA ane kathA kahenAra tathA potAne ghera javAnA manavALA te brAhmaNe tenI pAse AvIne madhura svare kahyuM ke, 53 pure'sminneva vAstavyaH / so'haM vararucizciraM / / bahirdhAtvAtha yAsyAmi / gRhaM nIDamivAMDajaH // 54 // artha:-hu A varaci nAmane brAhmaNa ghaNA kALathI Aja nagaramAM rahuM chuM tathA dezATana karIne pakSI jema potAnA mALAprate tema have mAre ghera jaIza. pa4 tvaM me priyavayasyo'si / sauhRdaM mA sma vismareH // patitaH saMta puddhi-ghare mAM dara punaH | ha || artha:-tuM mArA priya mitra che, mATe tAre mitrAI visaravI nahI, temaja buddhigamya saMkaTa paDatI vakhate vaLI mane tuM yAda karaje, gRhANa tvaM javAdetAn, yavAn maitryA lavAniva // yathA tathAmI kasyApi / na prakAzyA rahasyavat // 56 // artha:-vaLI tuM ApaNI mitrAina lezasarakhA A yAne grahaNa kare? vaLI gupta vAtanI peThe tAre koIne paNa saheja vAtamAM gyA java saMbaMdhi vivecana karavuM nahi. 56 che amI uptA jalaiH siktA / mitra maMtrapavitritAH // atyugrapuNyavatsadyaH / prarohaMti phalaMti ca / / 57 // artha:-maMtrathI pavitra thayelA A ye vAvIne jalathI sicavAthI atizaya puNyanI peThe turata gIne phaLe tevA che. pa7 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 41 ) so'thAdAya yavAMstasmA-nijapatnyAH samArpayat // yayau vipro'pi dhAma svaM / priyApatyadikSayA // 58 // artha:-have te kevo tenI pAsethI laIne teNe potAnI strIne AcA, tathA te brAhmaNa paNa potAnI strI tathA saMtAnane malavAnI IcchAthI potAne ghera gayo. e 58 samAdAya samaM zreSTi-suto'pi prAbhRtaM mudA // sadAvAdastataH kiMda-ramA kSamApateH || 8 || artha:pachI te sadAcAravALe zreSThiputra dharmadatta paNa bheTayuM leIne harSathI rAjAnA darabAramAM gayo. e pa9 kazcideva didRkSustvA-mibhyaH prAbhRtapANikaH // . dvAre vilaMbito'stIti / vetrI bhUpaM vyajijJapat // 60 // artha:-tyAre chaDIdAre jaine rAjAne vinaMti karI ke, he svAmI! koIka zAhukAra hAthamAM leNuM laIne Apane maLavAnI icchAthI bAraNe Avela che. te 60 che drAktaM samAnayAtreti / nRpAdiSTena vetriNA // aliH parimaleneva / puSpaM ninye sa parSadaM / / 61 // artha -tene jaladI ahIM lAva? evI rIte rAjAe hukama karavAthI parimala jema bhamarAne puSpaprate laI jAya che tema te chaDIdAra tene sabhAmAM laI gayA. 61 che upadAmupapAdAMte / muktvA bhUpaM nanAma saH // pIThe tadApite haMsa / ivAje niSasAda ca / / 62 / / - artha:-caraNamAM bheMTaNuM mUkIne te rAjAne no, tathA haMsa jema - kamalapara tema rAjAe apAvelAM Asanapara te beThe. dara rAjJazca tasya cApAlAH / pAvartata parasparaM // pUrayaMtaH sitAkSoda-syUtacUtarasaspRhAM // 63 / / atha-pachI paraspara sAkaranA cUrA sAthe maLelA AMbAnA rasanI icchAne pUrato e vacanavinoda tenI ane rAjAnI vacce thaye 63 bhaktyA ca snehaloktyA ca / toSitastasya bhUpatiH / / mumoca sakalaM zuklaM / guNAtyaH ka na pUjyate // 64 // 6 sUryodaya presa-jAmanagara. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (kara ) artha:-tenI bhaktithI tathA snehayukta vacanathI khuzI thayelA rAjAe tenuM saghaLuM dANa mApha karyuM, kemake guNavAna mANasa kayAM pUjAte nathI ? 64 che iha sthitastvamAgacche-ranizaM mama saMsadi / ityAdezaM narezasya / sa vitene zikhAmaNi // 65 // artha:-ahIM jyAM sudhi rahe tyAM sudhi hamezAM tamAre mArI sabhAmAM AvavuM, evI rItanA rAjAnA hukamane teNe paNa mastake caDAvyo. e 6pa che tribhUmaM nagarasyAMta-stasyAvasthitaye nRpaH / / adatta saudhaM tuSTA hi / bhUpAH kalpadrumA iva // 66 // artha:-pachI rAjAe tene rahevA mATe nagaranI aMdara traNa majalAne mahela se, kemake khuzI thayelA rAjAe kalpavRkSa samAna thaI paDe che. je 66 che tasthuSastatra tasyAtha / krayavikrayakAriNaH / / viTena gaMgadattena / sauhRdamapyajAyata // 67 // artha:-have tyAM rahIne levaDadevaDa karatA evA te dharmadattane gaMgadatta nAmanA eka laphaMgA mANasa sAthe mitrAI thaI che 67 che babbUleneva raMbhAyA / rAhuNeva sitayuteH // viDAleneva haMsasya / hutAzeneva zAkhinaH // 28 // artha-bAvaLa sAthe jema keLanI, rAhusAthe jema caMdranI, bilADAsAthe jema haMsanI tathA agni sAthe jema vRkSanI che 68 che etena kracittena / saMgatistava nocitA // ityukto'pi janairandhi-viSavattaM na so'tyajat // 19 // artha -tema krUra manavALA evA A gaMgadattanI sAthe sobata karavI tane ucita nathI, evI rIte lekee kahyA chatAM paNa samudra jema viSane tema teNe tene to nahi. 69 che vinApi dharmadattaM so-'vataMsaH sarvamAyinAM // sarSa suavyA che. prAcakitRhapta 70 || artha -(anukrame) dharmadattanI gerahAjarImAM Napa te kSaTIne ziromaNi gaMgadatta surakSA sAthe hAsya kIDA vineda Adika karavA lAgyuM. 70 | Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (43) tArAgari nAma-cipUra sAzAH | dhrAto dhrAta ivAzeSaH / sAdhuH sAdhveva pazyati // 71 // artha:-te bAbatane jANatAM chatAM paNa te sarala AyavALo zreNiputra dharmadatta bha pAmyo nahi, kemake dharAyelo sarvane dharAyelA tathA sajana sarvane sajjanaja jue che. je 7 | kramAdavAptaprasaraH / sa tasyAM vipluto'bhavat / / vikArakAraNaM kukSi-nikSipto'pi khalaH khalu // 72 / / artha:-anukrame avasara melavIne te teNInI sAthe bhegavilAsa paNa karavA lAgyo, kemake hRdayamAM (peTamAM) sthApele paNa dujana (khALa) kharekhara vikAra karanAre thAya che. 7ra che sthata ikRtA. saMdhyAgis / muMgAna: he ta / pAtaNijo kanaH || 72 che. artha:-A vRttAMta paNa lokonA mukhethI sAMbhaLyA chatAM te bheLe dharmadatta ema vicAravA lAgyo ke leke te pitAnA ghera khAIpIne paranI ja khodaNu karyA kare che. je 73 che loko'yaM paravighnecchuH / soDhA na snehapAvayoH / / brUte'sminnapi yaddoSAn / dugdhe kiM pUrakAniva // 74 // atha-leke paravighasaMtoSI hovAthI amArA banne vacce sneha sahana karI zaktA nathI, kemake dUdhamAM pUranI peThe teo gaMga-- dattamAM paNa de kahe che. te 74 evaM dhArAzaye'pyasin / viTaH prakaTamatsaraH // nA kovAra tapatna. DhInAmA | | artha:-evI rIte zubha AzayavALA evA paNa A dharmadatta pratye prakaTa rIte dveSa karanAra te gaMgadatta eka divase potAnA du:zIlapaNuthI vaza karelI evI tenI strIne gupta rIte kahevA lAgyo ke mAryate dharmadattazce-hAryate vA vizan gRhaM / / jAye jAyeta tadbhoga-raMgo nirbhayamAvayoH / / 76 // artha-De priye! je dharmadattane mArI nAkhavAmAM Ave athavA ahIM ghera Avato aTakAvavAmAM Ave te pachI ApaNa bane bhegaraMga nirbhayapaNe thAya. che Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pavAda / / ( 4 ) evamevaitadityasya / vacaH sApyanvavarttata / / krauryanirjitazastrINAM / dhik strINAM capalaM manaH / / 77 // artha -emaja karavuM ThIka che, ema kahI teNIe paNa tenuM vacana svIkAryuM. kUrapaNAthI jItela che za jeNae evI strIonA caMcala manane dhikkAra che. 77 che tataH sa vitarako-karoH dinaH sA | mutaptatapasaH kopa / ivAbhUta pAripArthakaH // 78 // artha:-pachI jema krodha tapasvIne sebatI thAya che, tema te gaMgadatta (manamAM ) dveSane aMkure lAvIne zeThano sebatI thaye. . 78 anyadA saha mitreNa / sadaHsthaM taM nRpo'bhyadhAt / / kiM kacicitramAloki / bhavatA bhrAmyatA bhuvaM // 79 // artha -eka divase te mitra sahita sabhAmAM beThelA te dharmadattane te rAjAe kahyuM ke huM dharmadatta teM pRthvI para dezATana karatAM thakAM kaI paNa jagAe zuM kaI Azcarya joyuM che? 79 che so'pyUce deva daMbhena / dRgbaMdhAtkaralAghavAt / / dRzyaMte yAni citrestai-ne citrIyAmahe vayaM / / 80 // ra5rtha -tyAre teNe paNa kahyuM ke he svAmI! kapaTathI najarabaMdhIthI athavA hAthacAlAkIthI je kaMI Azcaryo dekhAya che, tethI amone kaMi Azcarya thatuM nathI. je 80 che gRhe mama yavAH saMti / citriyAvallipallavAH // sadyastvadaMhiseveva / sthAne nyastA phalaMti te / / 81 // artha:-paraMtu mAre ghera citrAvelInA pallavasarakhA ja che, ke je ja eka jagAe vAvyAthI ApanA caraNanI sevAnI peThe turata phale che. 81 che tat zrutvA vismite rAjJi / didRkSArabhasAjane / / dhunAnmoliM gaMgadatta-statkathAjJaH punaH punaH / / 82 // artha -te sAMbhaLIne te kevone jovAnI icchAnA vegathI rAjA tathA sabhAloka Azcarya pAmate chate te yavanA vRttAMtane jANanAre gaMgata vAraMvAra mastaka luNAvavA lAgyo. te 82 che Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (45) kiM vAtAhatazAkhIva / ziro dhUnayasIti saH // pRSTo rAjJA jagau prItaH / prApya prena iva cchala // 8 // artha -vAyuthI kaMpelA vRkSanI ke tuM mastaka kema dhuNAve che, evI rIte rAjAe pUchavAthI te duSTatanI lAkhAne khuzI thaI bolyo ke, te 83 che asamaMjasavAditva-pamuSya tava cArjekaM / sAcA vakSyA ziH vArA kare che 84 | artha:-A dharmadattanuM juThuM belavApaNuM tathA ApanI saralatA, e banne AzcaryakAraka joIne tenuM mastaka kApe nahi ! ! ! 84 dhanasya saMnipAtasye-coSmaNA pralapati ye / / tadvAci tAtvikI buddhiH / svAminnanucitA tava / / 85 // atha: he svAmI ! saMnipAtasarakhA dhananA tApathI (prerAyelA) je manuSyo babaDe che, tenA vacanamAM Ape tatvabuddhi rAkhavI e ucita nathI. 5 dhnoktissu dadhAnasya / dhRti dhIvaMdhyacetasaH // tava pAlayato rAjyaM / mano'pi mama kaMpate / / 86 // artha-patinA vacanamAM vizvAsa rAkhanArA tathA buddhirahita cittavALA evA Apa je A rAjya nibhAvI zake che ! tethI to mArUM mana paNa tharathare che ! e 86 che gRhNAtu mama sarvasvaM / sa cedyadeSa satyavAk // no cetkaradvayagrAhyaM / vastu deyamanena me // 87 // artha:-vaLI je A dharmadatta satya bolanAra kare to mArI sarva mita te lei le, ane je tema sAbIta na thAya to tenA gharamAMthI mAre be hAtho vaDe je vastu huM levuM te teNe mane ApavI. tanmene dharmadatto'pi / satyo'hamiti nizcayAt // ramUva pUtiH sAkSI ghAyache tayoddhA 88 | atha:-hu to satya chuM evA nizcayathI dhamadatta paNa te zarata svIkArI, tathA te rAmaye rAjA te bannenI te zaratamA sAkSI thayo. satyA'satyaparIkSeyaM / prAtaH sarvApi bhotsyate // vadaniti nRpAsthAnA-dharmadatto viniryayau // 89 // Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 88 ) a:--have A satya asatyanI parIkSA saghaLI savAre jaNAThA rahero, ema khelateAthakA dharmAMtta rAjasabhAmAMthI gayA. // 89 5 mamaiva dhAni saMtyete / yavAstatkiM viSidyate // phatyanA cha vAsI | zaoN nALiyarmani || 20 || aH--mArA gharamAMja te javA che, mATe mAre ciMtA zuM karavI ? ema vicArI te teA kaMi paNa AkulatAvinA pAtAnA vyApAramAM joDAi gayA. // 90 // viTastaddhAma gatvoktvA / surUpAyA yathAtathaM / yavAMstAn prArthayAmAsa / svayaM nyAsIkRtAniva // 91 // a:--have te laphaMgA ga`gadatta dha'dattane ghera jaine tathA banelA vRttAMta surUpAne kahIne jANe pAte thApaNatarIke rAkhyA hoya nahi tema te yuvAne mAgavA lAgyA. 5 91 // yavAnibhyatanujasya / jIvitAdapi vallabhAn || pradAya tAn viTAyAnyAM - steSAM sthAne nyadhatta sA / / 92 / / a --te zreSThiputranA vitathI paNa ativallabha evA te yavA te laphaMgAne deine teNIe teAnI jagAe bIjA sthApyA. 5 hura ! Uce ca nAtha gRhNIthA - stadA pANidvayena mAM // bhartAhaM pANinaikenA - hatA dvAbhyAM punarbhavAn / / 93 / / artha:--vaLI teNIe tene kahyuM ke, he svAmI! te samaye atre hAtheAthI maneja leje, bhar tA mane eka hAthe lIdhI che, paraMtu tAre mane be hAthe levI, aa 93 // mAsma gRddhiM bhaje ratna - rukma rUpyAdivastuSu // lAbhe sacetanAyA me / kAmanA kA hyacetane // 94 // artha:--vaLI te vakhate ratna suvarNa tathA rUpAAdika vastumAM lAlaca nahi karaje, kemake mArA sacetananA jyAre tane lAbha thAya che, tyAre suvarNAdika acetananI icchA karavI zA kAmanI che? aa 94 u tasyA dhairyAbhiriti snehoktibhallibhiH // viddho'pi jIvitaMmanyaH / sa tato niragAd drutaM / / 95 / / a:--evIrItanAM dhairyane haranArAM teNInAM snehuvacanarUpI bhAlAMAthI viMdhAyelA evA paNa te ga`gadatta peAtAne jIvatA mAnatAthakA tyAMthI turata nikaLI gayA. // 5 // Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 47 ) samaye dharma,jJo'ja / samAyattaH svamaMti !! mudaddAnuM nau vasyA | RRtunuAM oitriya // 16 / / artha :--have avasare dhadatta paNa ghera AvIne sarala mAsa jema peAtAnI gupta vAta zatrune kahe tema mitrasAthe thayelA vivAda strIne kahyo. 5 96 u jATyamU: sAvyavA netaH / meitaddhidita thayA cennAmepa dastAmyAM / yyAttajo niSedhaTMH || 17 || artha:- tyAre luccAinA sthAnasarakhI te surUSA paNa elI ke he svAmI! A tameAe zuM karyuM ? te vakhate kadAca jo te maneja peAtAnA be hAtheAthI leze teA tene koNa aTakAvaze? // 97 5 atha sopapatidhyAnA - danyacittA viparyayAt // ! nirmimANAkhilaM dharmya - karma bhI nyagadyata // 98 // artha:--have te peAtAnA yAranAja dhyAnathI vyAkuLa thayelI heAvAthI gharanu sarva kAmakAja jyAre ulaTuM karavA lAgI tyAre dhamatta teNIne kahyuM ke, 5 98 5 jAnAno'smi bibheSi tvamasmAcchAgI vRkAdiva // mA bhIru bhairidaM mitraM / mayi druhyati jAtu na / / 99 // artha:--he priye ! huM ema dhArUM chuM ke tuM varUNI jema karI tema te gaMgattathI Dare che, paraMtu tuM Dara nahI, kemake te mArA mitra mArApara kadApi paNa dveSa kare tevA nathI. 5 99 5 iti tenoditA toSaM / kRtrimaM sA vivRNvatI || kRcchreNa ninye'horAtra - maMtarviTaviyoginI // 300 // a:-teNe ema kahevAthI uparauparanI khuzI dekhADatIthakI paraMtu manamAM te lakgAnA viyeAganeja citavatI evI teNIe keTalIka muzkelIe te rAtridivasa pasAra karyAM. 5 300 u prAtarAdAya taddattAn / yavAna vizvAsavaMcitaH // dharmadatto yayau rAja - samAjaM suhRdA saha 2 // a:--have prabhAte vizvAsathI haMgAyelA te dharmAMtta teNIe ApelA thavA lene gattasahita rAjasabhAnAM gayA. // 1 // Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (48) tatra sa prerito rAjJA / kautukopetacetasA // pArtha prekSitaH ri- pUratonaiH | 2 | jANitaH kuTiyA | dazA paTTavina ra yavAnuvApa bhUpIThe / mRdA pracchAdite tataH // 3 // yugmam / / artha:-tyA kautukI manavALA rAjAe prerele tathA prItina samUhathI vikasvara locanathI sabhAsadovaDe karIne jevAela che 2 tathA te laphaMgA gaMgadattavaDe karIne karaDI najarathI jovAelA te dharmadatta mATIthI chAvelA pRthvItalapara kevone vAvavA lAge. 3 itvarIkaradAvAgni-dagdhA iva na te yavAH // prarohaMtisma saMsiktA / api nIraunaraMtaraM // 4 // artha-kulaTAnA hAthaspI dAvAnalathI jANe baLI gayelA hoya nahi tema te ya jalathI niraMtara siMcyA chatAM paNa ugyA nahi. kA secaM seca sa nirviNNo / ghoSaM ghoSaM gururyathA nAMkUro'pi yaveSvAsIda bodhilAbho jaDegviva // 5 // artha:-gurU jema kahI kahIne thAke tema te sIMcI sIMcIne thAkaryo, paraMtu jaDaneviSe jema dhilAbha tema te yamAM aMkare paNa kuTyo nahi. pa che phalaM dUre'stu nAMkUra-mAtramapyeSu vIkSyate // gs: kSitijovA gAya cakiTa / 1 / artha:-tyAre te lucce gaMgadatta ekadama taDAke karIne rAjAprate be ke phala to dUra rahyuM, paraMtu mAtra aMkare paNa AmAM dekhAto nathI. che 6 che aho adbhutakAritva-maho satyapratijJatA // aho kalAsu kauzalya-maho asya vivekitA // 7 // artha:-ahe AnuM AzcaryakArIpaNuM ! ahA AnuM satyapatijJApaNuM! aho kalAnI bahAdurI! tathA ahe AnuM vivekIpaNuM! yanma deyamanAdeya-vacasA zreSTinAmunA // vadApaya prajApAla / sAkSyasi tvaM yadAkyoH // 8 // Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (49) artha:-mATe he rAjana ! have A juThAbolA zeThapAsethI mane je apAvavAnuM che te Apa apAvo? kemake Apa amArA bannenA sAkSI che. 5 8 che rAjJoce saumya saMjAta-madha mAdhyaMdinaM dinaM // prAtarnirvAhya vAdaM te / dAsye cAsye'zanaM tvanu // 9 // atha: tyAre rAjAe gaMgadattane kahyuM ke bhalA mANasa! Aja to bapora thaI gayA che, mATe prabhAte tArA vAdano nizcaya karIne tane apAvIza, ane tyArabAda huM bhojana karIza. 9 che svayameva kadApyeSa / tAvattva deyamarpayet // tadauSadhaM vinA vyAdhi-vidhvaMsaH samajAyata // 10 // artha: vaLI eTalAmAM te pote ja tane ApavAnuM je ApI de te auSadhavinAja regane nAza thaI jaze. te 10 che pramANayan nRpAdezaM / gaMgadatto viniryayau // ananyamatiranyastu / gRhaM vararuceryayau // 11 // artha:-evI rItanA rAjAnA hukamane svIkArIne gaMgadatta tyAMthI nika, ane dharmadatta to bIjo upAya na sUjavAthI vararUcibrAhmaNane ghera gaye. 11 che : tenAtyAkulatAhetuM / pRSTaH zreSTI yathAtathaM // yavodaMtaM jagau sthUlaM / sthUlAzrupaTalaM kiran // 12 // artha -tyAre vararUcie ati gabharATanuM kAraNa pUchavAthI teNe eraberajevaDAM AMsu pADatAM thakAM kevone vRttAMta kahyuM. te 12 che Uce vararucirvatsa / na vatsarazatairapi / / sarvajJasya vacAMsIva / viSadaMte yavA mama // 13 / artha -tyAre vararUcie kahyuM ke he vatsa! sarvazanA vacananI peThe seMkaDo varSe paNa mArA ya jUThA paDe tema nathI. te 13 manye yavaviparyAso / vihitastava bhAryayA / / sA viTe gaMgadatte'smin / nUnamastyanurAgiNI // 14 // artha: huM dhAruM chuM ke tArI strIe yavane badalAvI nAkhyA che. ane kharekhara te tArI sI lagA gagadattapate rAgavALI thaI che. 7 sUryodaya presa-jAmanagara, Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 10 ) kiM na smarasi bho yattvaM / pAThito'bhUstadA mayA / / vizvAsaM yoSito nIcaiH / saMsarga mA kathA iti // 15 // artha:-are ! tane zuM yAda nathI ? te vakhate ja tane zikhAvyuM hatuM ke strIne vizvAsa tathA nIcane saMga karavo nahi. 15 satAmagrAhyanAmAsau / gaMgadattaH suhRttava / / - pharvatI kRtrima che. ziyApi ri tA 2 | artha: jenuM nAma paNa sajanane levAlAyaka nathI, evo te tAro mitra gaMgadatta che, tathA uparathI juThe prema batAvanArI tArI strI paNa kulaTA che. 16 ! yadi vismRtavAn vatsa / macchikSAmaMtramuttamaM / / pizAcAbhyAmivaitAbhyAM / saMprati cchalito'si tat // 17 // artha:-vaLI he vatsa! mArI zikhAmaNarUpI uttama maMtrane je tuM visarI game te hamaNA pizAcasarakhA A bannee tane cha9 che dharmadatto'bhyadhAtpatnI / mama gaMgAjalojjvalA / / na tasyAH zIlazAlinyA / anyAyaM vaktumarhasi // 18 // artha:-(te sAMbhaLI) dharmadatte kahyuM ke are! mArI strI te gaMgAjalasarakhI pavitra che! e bicArI zIlavaMtI mahAsatInuM dUSaNa belavuM e tamone yukta nathI. te 18 dinaH smAha voDyApA zrIrAtri nA kudare mayA sarva priyAvRttaM / tava prakaTayiSyate // 19 // artha:-varacie kahyuM ke are mUrkha ! tuM haju strIcaritra jANate nathI, huM tArI strInuM saghaLuM caritra tane dekhADI ApIza. 19 bhUpe prAtaguhAyAte / patnImAropya kuhime // ni to zuM-riti vika: rAzana | 20 || artha:-have prabhAte rAjA jyAre ghera Ave tyAre tArI strIne mALapara caDAvIne tAre nisaraNuM dUra mUkavI, evI rIte brAhmaNe tene zikhAmaNa ApI. ra0 imaM tasyopadezaM sa / hasayabhijamAnase // nigamaze to tIva rUla lai | 22 : Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha:-tenA A upadezane sAravinAne jANI manamAM hasatethake dharmadatta kSaNavAra jANe samudra tarI gayA hoya nahi tema saMtoSa mAnavA lAge. te 21 che gaMgadatto dvitIye'hni / naranAthaM vyajijJapat / / svayi lAkSaji no . me jozaM nA: kamo | 22 atha-bIje divase gaMgadatte rAjAne vinaMti karI ke he svAmI Apa sAkSI chatAM haju mAruM leNuM mane maLatuM nathI e nyAya ke ! 22 che prArthanA priyamitre'tra / kAraNaM yadyapi hiyaH // labhyavastuparityAga-stathApi khalu duHsahaH // 23 // athara-vaLI A mArA vahAlA mitra pAse mAgavuM e che ke zarama bhareluM che, to paNa leNI vastu tajavI e kharekhara muzkela che. dharmadatte ruSaM dhatte / yAvattadvacasA nRpaH // tAvadAgatya tenaiva / vijJapto vinayAMcitaM // 24 // artha:-evI rItanA tenA vacanathI rAjA jevAmAM dharmadattapara gusse thAya che, tevAmAM dharmadatteja tyAM AvI vinayapUrvaka rAjAne vinaMti karI ke, 24 che - seva che seksI | as gvatra | yathArhadApanAdasyA-dhamarNAnmA ca mocaya // 25 // artha:-he svAmI! mArUM sevakanuM ghara ApanA caraNevaDe pavitra kare? ane gaMgadattane tenI icchA mujaba apAvIne mane tenA karajathI chADAve. rapa che muktakopastato bhUpaH / pauravAtavRto'calat // Diza $ pItANI | khyAbiti zauta | 22 - artha te sAMbhaLI) krodha tajIne rAjA Ane ghera behAthe A gaMgadatta joIe zuM le che ? evI rItanAM kautakavALo thaIne nagaranA lekenA samUhathI yukta thayethake cAlavA lAgyo. 26 che aura purato mUtrA svaritaritai jai .. trA lina varma- patnIvarata 20 || artha:-te vakhate dharmadA utAvaLe page nagaranA lekethI AgaLa nIkaLI pitAne ghera jaI suspAne kahevA lAgyuM ke, A ra7 | Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (upara) uttiSTa dayite muMca / prapaMcamakhilaM puraH // nivezayAsanazreNi-mayamAyAti bhUpatiH // 28 // artha: he priye! tuM jaladI ubhI thA? bIjuM badhuM kArya cheDI de? rAjAjI Ave che mATe AsanonI zreNi mAMDa ? 28 che matkAmanA manAgadha / phaliteva nirIkSyate // - ti lar fggorasAhRAA tene tathaiva tatva | 21 artha:-Aje mArI icchA kaMIka phaLelI dekhAya che, ema vicArI bevaDA utsAhathI supAe saghaluM teja mujaba karyuM. e ra9 che mAlopari sthitaM siMhAsanamAnaya bhUbhuje // iti bharnA samAdiSTA / sAdhyArohadadhityakAM // 30 // artha:-have tuM majalA para raheluM siMhAsana rAjAmATe lAva? evI rIte bhartAre hukama karyAthI surakSA nIsaraNapara caDIne majalApara gaI. e 30 che nItA'nayA'nayApyeSA / proccairiti ruSeva saH // niHzreNI dUrato'muMcat / sAparAdhAM priyAmiva // 31 // artha:-A durAcArI strIne paNa A nIsaraNI upara laI gaI, tethI utpanna thayelA ati reSathI ja jANe hoya nahi tema te dharmadatta aparAdhI strInI peThe te nIsaraNIne (tyAthI khesavIne) dUra mUkI. varatrAM kUpake kSiptvA / kathaM hA kAMta kuMtasi // hatyArata sAme I gvopelAM vAra : | svara | artha -he svAmI! mane kuvAmAM utArIne have tuM derI zAmATe kApe che? evI rIte pakAra karatI evI te sukSAnI jANe pite bahero hAya nahi tema dharmadate kaI darakAra karI nahi. 3ra che zreSTI tatrAgate rAjJi / paurapUrAtarAgataM / / / vaM ghUmara -DAkSIraraM dvi che rU II arthahave rAjA jyAre tyAM Avyo tyAre nagarane lekenA samUhathI aMdara potAnA mUrtivaMta zubha karmasarakhA te vararuci brAhmaNane paNa Avela zeThe che. 33 che tataH vitaraphUrti- tArakavara kau che. maMgadatta gRhANa tvaM / vastu yadrocate tava // 34 // Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 43 ) artha :--ane tethI himmata lAvIne teNe mATe svare kahyuM ke, huM gaMgadatta! je vastu tane game te tuM lei le ! // 34 5 so'pi caMcaladRkpazyaMstasya gehamitastataH // tAM cittacaurikAM kAmA-kulo nAlokata kacit // 35 // a:--tyAre capaladaSTivALA te kAmAtura gaMgadatta Ama tema tenuM ghara jovA lAgyA, paraMtu peAtAnA cittane cAranArI te suruSAne teNe kyAMya paNa joi nahi. 5 35 5 tasyAtyAkulacittasya / svaM jJApayitumAtanot // mAlopari gatA kAsaM / bhRzaM bhuktaguDeva sA || 36 || a:--evI rIte vyAkula cittavALA te gaMgadattane peAtAnu sthAna jaNAvavAmATe majalApara rahelI suruSA jANe khuba gALa khAine beThI hoya hu tema khAMsI karavA lAgI. // 36 5 tAM matvA caMdrazAlAsthA - mavatArayituM viTaH || pANidvayena jagrAha / niHzreNIM nirapatrapaH // 37 // a:--tyAre teNIne majalApara rahelI jANIne tyAMthI utAravAmATe te nirlajja lagAe peAtAnA banne hAthe nisaraNI paDI. yAvanmuMcati niHzreNIM / svasthAne tAvadibhyabhUH // saMketito vararuci -- dvijenoce sphuTAkSaraM // 38 // artha :--pachI jevA te nisaraNIne tenI yAgya jagAe muke che, teveAja zraSTiputra dha datta vaci brAhmaNe saMketa karavAthI prakaTa rIte mAlyA ke, 5 38 u ho mA muMca niHzreNIM / pANibhyAM svayamAdRtAM // tRpA sAkSyatti zrRvaMtu / sarve nagavAsinaH || || Zo || artha:--are! te pAtAnI meLeja banne hAthe pakaDelI nisaraNIne huve cheADa nahi. kemake A mAmatamAM rAjA sAkSI che, tema huM nagaralAkA! tame paNa sAMbhaLe? // 39 ihatA hemamaMjUSA / ime ratnasamudrakAH // saMti kiMtvasya niHzreNyA - meva dRSTirarajyata // 40 // a:-- ahI suvarNanI peTIo, tathA A ratnAnA DAbhaDAA paNa paDelA che, paraMtu A (mArA mitranI) najara tA A nisar NImAMja khuzI thayelI che. // 40 - Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (54) upamardocitA sAdhu-kASTocArohakAraNaM // samazrIkRtkarAtteyaM / kiM tyAjyA suvadhUriva // 41 // artha -vaLI A nisaraNuM uttama strInI peThe upamadana karavAlAyaka (AliMgana karavAlAyaka) uttama kASTavALI (zarIranA manahara bAMdhAvALI) tathA upara caDavAlAyaka gharanI zobhA karanArI ane hAthe karIne jhAlelI have zuM tAre tajavI joIe! . 41 che sAputAditina -SavanAra II dattatAlaM tato'hAsi / viTo hAsyAspadaM hi sH||42|| artha:-vyAjabI che vyAjabI che, ema kahIne nagaranA lekee paNa gAmaDIAonI peThe tALI daIne te laphaMgAnI hAMsI karI, kemake te hasIne lAyakaja hato. 42 asya duHzIlatAmarma / dharmadattena bodhitaH // nRpastaM viSayavyApta-mapi nirviSayaM vyadhAt // 43 // artha-pachI dharmadatta tenA durAcArano marma rAjAne jAhera karyo, tyAre rAjAe te viSayavALA gaMgadattane paNa viSayarahita eTale dezapAra karyo. je 43 che mApUramaMA chinnanAkSI puravAranA che iti nirvAsitA mRtvA / surUpA durgatiM gatA / / 44 // artha-pachI te suspAnuM paNa nAka kApyuM, ane have A nakaTI nagaranA lokone apazakuna karanArI thavI joIe nahi ema vicArI (rAjAe) tyAMthI kADhI mUkelI te suspA marIne durgatimAM gaI. 44 vanitAjanitAmaMda-duHkhAMdolitamAnasaM // ' arthamavaMzA-AM vani karavA - artha_evI rIte strIthI utpanna thayelA atyaMta duHkhathI asthira manavALA te dharmadattane varasacimitre zikhAmaNa ApI ke, sInArALa zaoN vaM zafmaH riTatoDamaraH | tathApi vipralubdho'si / vatsAbhyAM dhika tavArjavaM // 16 // artha -he vatsa! paMdarase sonAmahora laIne tane bhaNAvyuM hato te paNa tuM te bannethI gAye, mATe tArI mUrkhAIne dhikkAra che. 5 46 5 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( papa) labhate nirmalAtmApi / nIcasaMgAd guNacyuti // pakSa zAmajo -AthaH patitapUre che ka7 | artha-nIcanA saMgathI nirmala mANasa paNa pitAnA guNe gumAvI bese che, tuM je ke uSarabhUmipara paDeluM varasAdanuM pANI paNa khAruM thaI jAya che. te 47 niSkalaH kukalatreNa / militaH syAnmahAnapi // kalAhInaH kuhayoge / kiM na rAjApi jAyate // 48 / / artha:-kharAba strInA saMgathI mahAna purUSa paNa kalArahita thAya che, kemake amAvAsyAnA saMgathI caMdra paNa zuM kalArahita thato nathI? viSavallI vinAzAya / prAyaH pArthe niSeduSAM // bhavadvayavinAzAya / dhyAtamAtrA api striyaH // 49 / / artha:-rI velaDI kAryo karIne pAse beThelA prANIone nAza kare che, paraMtu strIo te teNInA phakta dhyAnathI ja banne bhavomAM vinAza karanArI thAya che. te kahe che amucyamAnA jvalitA-lAnavattApahetavaH // nAryo'nAryocitA dUre / vimuktA yairjayaMtu te // 50 // artha: je te strIone tajavAmAM na Ave to teo baLelA thAMbhalAnI peThe tApa karanArI thAya che, mATe evI nIcane grahaNa karavAlAyaka strIo jeoe dUra tajI che, evA te (munio ) jayavatA vartA? ke 50 che iti tadvAkyacaMdrAMzu-sphItavairAgyasAgaraH / / bhavodvigno navakSetryAM / so'vyayIdakhilaM dhanaM // 51 // artha evI rItanAM vararUcinAM vacanopI caMdranA kiraNothI dhama dattane vairAgyarupI samudra udghasAyamAna thaye, ane tethI saMsArathI kaMTALIne teNe potAnuM saghaluM dhana nava kSetramAM vAparyuM. 51 che ghanena tapasA bhetsu-kAmaH saMsArapaMjaraM // ravirajI bAvakA ra pa kumatizera | 2 | artha:-nibiDa (ghaNu5) tapathI saMsArarUpI pAMjarAne bhAMgavAnI icchAthI strIthI virakta thaine teNe sumati nAmanA gurunI pAse dIkSA lIdhI. . para che Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 5 ) ekAdazAMgapANo / viharan sa mahItale / churI vALasImena ! Ameya savakA cau // 92 // a:--(anukrame) agyAre agAnA pAragAmI evA te dharmodattasuni tapapUrvaka pRthvIpara vihAra karatA thakA peAtAnI (janmabhUmi) evI vArANasI nagarImAM gayA. // 53 5 vaMdanAyAta lokAnA - mupadezaM dizannasau // tatrArhadvarma sAmrAjya - me kacchatramapaprathat // 54 // artha:--tyAM vanamATe AvelA lAkone upadeza detAthakA te muni zrIjainadharmAMnuM eka chatravAluM sAmrAjya vistAravA lAgyA. 5 54 u ciraM putraviyogAtI / duHkha vismRtaye kSaNaM // citAsahita, zreSThI / tuM vaDhe yazodharaH || 1 || a:----ghaNA kALathI putranA viyeAgathI duHkhI thayelA yoAdharazeThe peAtAnI srIsahita kSaNavAra du:kha visAravAmATe (tyAM AvI) munine vAMghA. / / 5 / veSAnyatvAcca kAryAcca / tAbhyAmanupalakSitaH // - pratItya pitarau tene / vyAkhyAmeSa vizeSataH / / 56 / / artha:--veSa badalAi javAthI tathA dulatAthI teo tene ALakhI zakyA nahi, paraMtu muni tA teone oLakhIne vizeSa prakAre vyAkhyAna vistAravA lAgyA. // 56 u tatastau muninA dIna--badanau duHkhakAraNaM // pRSTau putraviyogArttimeva cakraturuttaraM // 57 // artha :--pachI dInamukhavALA evA teone munie du:khanuM kAraNa pUchavAthI teoe paNa putraviyoganA du:kharuSI uttara ApyA. tApaNA muniH provAca vAM snehaH / ko'yamasmiMstanUruhe || mAsepu putratAM nAnA--mavaivijataMtupu / / 8 / / artha:--munie kahyuM ke nAnAprakAranA bhavAmAM sarva prANIone jyAre putrapaNuM prApta thAya che, tyAre vaLI te putramAM tamAre sneha karavA zu kAmanA che ? ! 58 5 . tathApi yadi vAM putra - premNA vihvalitaM manaH // savA pAmeva tuM dharma--4 nAnItamAmanuM // 6deg ! Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 7 ) artha -te paNa putranA premathI jo tamAruM mana vyAkula thatuM heya te pachI A maneja pitAne putra dharmadatta tamAre jANI le. tataH svaravayo'vasthA-vizeSairupalakSya taM // A zikhetaravADI -rapurabhairohita | 20 che. atha-pachI svara umara tathA avasthAvizeSathI tene oLakhyAbAda ane putra! teM A zuM karyuM! ema kahI teo meTethI 2DavA lAgyA. 60 tayorathAvabodhAya / zikSAmevamadAnmuniH / / kuvo vo karmothe mohapaghAti ? artha-pachI teone pratibaMdhavAmATe munie upadeza Ape ke have tamArI A dharmalAyaka umara moha karavA mATe yogya nathI. 61 dhanaM sanidhanaM prAMte / vanitA janitAtayaH // bhogA rogAspadaM kUTa-koTIkaTukuTuMbakaM // 62 / / haMta kiM tadbhave yena / bhavedamumatAM dhRtiH // karavAtAvaralUM-megAva hita te dara | gui | atha -dhana aMte vinadhara che, strIe du:kha ApanArI che, bhege regAnA sthAna sarakhA che, tathA kuTuMba paNa koDAgAme kUTethI kaDavuM che. artha:-are ! A saMsAramAM evI kaI vastu che ke jethI prANIone dhIraja maLe! mATe pAponA uchALAne ukheDanAruM vrata levuM eja eka hitakArI che. te 63 che prApya ratnatrayaM putrH| saMyamazrIsamanvitaH // kiM durAdahamAyAto / na jAto bhavatomuMde // 64 // . artha -huM tamAro A putra ke je dura dezathI traNa rane laine saMyamalamI sahita AveluM chuM, te zuM tamene harSa karanArI nathI thatuM? 5 64 bodhitau tau tatastena / tRNavattyaktasaMpadau // mu: GUhita vaiSazAsino | artha:-evI rIte munie pratibaMdha AyAthI teo banne paNa vairAgyathI bhatAthakA tRNanI mAphaka saMpadA tajIne dIkSA letA hajAra 8 sUryodaya presa-jAmanagara, Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (58) trayo'pi tapasA te'gni-trayItulitatejasaH / / dagdhakamaiMdhanAH kAle / lebhire paramaM padaM // 66 // artha-pachI agnitrayasara tejavALA teo traNe karmakSI kAcho bALIne mokSapada pAmyA. 5 66 che evaM tAta kRtAtaMkaM / zrutvA vRttaM kuyoSitAM // aparIkSya kathaM kanyA-mAdriyaMte mahAdhiyaH // 67 // athara-evI rItanuM durAcArI strInuM bhayaMkara vRttAMta sAMbhaLIne he pitAjI! buddhivAne parIkSA kyavinA kanyAne kema svIkAra kare? nizca: : joDatrI ja ghaNo niraMtara ! je vA sarvottama sAmA ira rAmavila 18 | artha--ahIM nizcala snehI keNu? niraMtara prakAza ko? tathA sarvottama lAbha ko? ane avinazvara rU5 kayuM? e 68 che evaM praznAni catvAri / yA tu pratyuttariSyati // tAta sA tatvataH prANa-vallabhA me bhaviSyati // 69 // artha:-he pitAjI! evI rItanAM mArA A cAra praznone je uttara Apaze te tatvathI mArI prANavallabhA strI thaze. che ka che .. ityasya nizcayaM matvA / samudro nyagadattarI / / - mA mU kAchI vallo vivara ravahu hA | 70 che. artha:-evI rItane tene nizcaya jANIne samudradatte kahyuM ke, he vatsa tuM kadAgrahI na thA, kemake (AvAM kAryamAM) vilaMba karavAthI kArya bagaDI jAya che. . 70 che saMbaMdhI sAgaraH kanyA / subhadrA svajanA amI / / punaretattrayIyogo / mayA vatsa ka lapsyate // 71 // artha -kemake he vatsa! sAgarazeThajevo saMbaMdhI, subhadvAjevI kanyA tathA AvA svajane, e traNeno vega pharIne huM kayAM meLavIza? sureMdro'vag vRthA syAnme / noktaM kiM ciMtayAnayA // - 5 minapAhItI isa dhruvaM 72 II athara-tyAre suredradatte kahyuM ke he pitAjI! mAruM vacana vRthA thaze nahi, vaLI Ama ciMtA karavAthI zuM thaze? kemake jeNe mAro hAtha saraje che te kharekhara hAthane grahaNa karanArI paNa sarajaze. 7ra Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (59) yattatprajalpanaM yatta-dbhakSaNaM yattadAsanaM // bAla eva prakurvANo / vibhAti na punaryuvA // 73 // artha -je te belavuM, je te khAvuM tathA jyAM tyAM besavuM, e bAlakane zobhe che, paraMtu yuvAnane zebhe nahi. e 73 che balAtkAreNa vivAhaH / kArito na zubhAyatiH / / iti dhyAtvA nyavatteta / svayamAptanarAstataH // 74 // athaDa-have balAtkAre karAvele vivAha pariNAme sAro nivaDato nathI, ema vicArI te Ama purUSe potAnI meLeja tyAMthI pAchA gayA. 74 che vivAhavighnaM te'bhyetla / sAgarazreSTinaH puraH // praznAni ca subhadrAyAM / channaM dattazrutau jaguH / / 75 // artha-teoe AvIne sAgarazeThane vivAhanA vidma saMbaMdhi vRttAMta kahyo, tathA te prazno paNa kahyAM, te vakhate tyAM gupta rahelI subhadrAe paNa te saghaluM sAMbhahyuM. 75 che etajjJAtamabhUta pUrva / hA sakhyaH kiM bhaviSyati // iti pUtkurvatI bAlA / vyAlAtteva ruroda sA // 76 // athaDa-he sakhIo meM te pahelethI ja Ama thavAnuM jANyuM hatuM, have zuM thaze ! ema pokAra karatI te bAlikA jANe ajagare pakaDI heya nahi tema raDavA lAgI. 76 tadA tairAhatairdevai-vitene vyomanIti vAk // mA zocIH putri tiSTAma-stava saMnihitA vayaM // 77 / / artha -te vakhate te jenI dee evI rItanI AkAzavANuM karI ke he pu!i tuM zeka kara nahi, ame tane sahAya karanArA taiyAra ubhA chIye. . 77 che tatsAMnidhyAdanadhyAyaM / viSAdasya vidhAya sA // savaH praznottara pUrvApItarivAra 78 .. - artha:-have teonA sahAyathI zeka tajIne jANe pahelethI ja bhaNI rAkhe heya nahi tema turadotirane bloka te belI ke, 78 che nAkelA , Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nijha pazcizo nitA vidyA sarvottamo lAmaH / zIlaM rUpamavilasaM // 79 // athara-nizcala snehavALe dhamara che niraMtare prakAzavAluM jJAna che, vidyA e sarvathI uttama lAbha che, tathA zIla e avinadhara rUpa che. 7che likhitvAsau tayA zlokaH / svasakhIbhyaH samarpitaH // harSavIcIvihastAbhi-stAbhistajanakAya ca // 80 // " atha-pachI te loka lakhIne teNue pitAnI sakhIone Ache, tathA harSanA mejAethI prerAyelI evI teoe te bleka teNInA pitAne Ape. e 80 che dAdvartana saMvArI 1 tana zrIparika | ayatnaM sa samudrasya / drAga yayau karNagocaraM // 81 // artha -evI rIte dhanavAnanA putranI peThe ekanA hAthamAMthI bI. jAnA hAthamAM ja e te bleka prayatna vinAja samudradatta zeThane kAne gaye. . 81 . pituH pArzve niSaNNena / sureMdreNa pravAcitaH / / zloko lokottarAnaMda-vAridhezraMdratA dadhau // 8 // artha -tyAre pitA pAse beThelA sureMdradatta paNa vAMcela e te bleka tenA anupama AnaMdI samudra,te caMdrapaNAne dhAraNa karavA lAgyo. 82 | sau sAputI vAsAvA thayA. zIda patiH | . vayovRddhA api yayA / mUrdhAnaM dhUnitA na ke / / 83 // artha:-have te suredradatta vicAravA lAgyo ke aha! A bAlikAnI paNa kevI buddhi che! ke jethI kayA vRddhane paNa potAnuM mastaka nathI dhuNAvavuM paDayuM! . 83 kiMcillocanamastyasyA / nUnaM netradvayAdhikaM // - jetapaionanevaM nirakSare || 84 | A a -kharekhara teNInI pAse A kudaratI be laMcana zivAya triIjuM paNa kaika locana hovuM joIe ke jethI te bIjAone agamya evA paNa arthone joI zake che. 84 che Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 6 ). tRNAnIva sarasvatyA-staraMtyupari bhuuryH|| hRdayagrAhINastasyAH / suvaMzyA eva kecana // 85 // ... artha -ghAsanI peThe sarasvatInI (ta nAmanI nadInI) uparauparato ghaNae tare che, paraMtu teNInA sArane (talIyAne) grahaNa karanArA te keika kulInaja ( 3ttama jAtinA vAMsaja) heI zake che. 85 nUnamevaMvidhoktInAM / bhAjanaM sA guNAspadaM / / asyAmapi na rajye ce-ttanmattaH ko'paraH pazuH // 86 // artha:- mATe kharekhara evI rItanAM vacananA bhAjana sarakhI te subhadrA guNenA sthAnarUpa che, ane have A subhadrAmAM paNa jo huM khuzI na thauM to pachI mArAthI bIje ka pazusamAna che? che 86 iti vijJAya putrasyA-bhiprAyaM tatkRte kRtI // subhadrAM prItipUreNa / samudraH pratyapadyata // 87 // artha:-have evI rItane putrane abhiprAya jANIne katAtha thayelA samudradatta harSapUrvaka tene mATe subhadrAne svIkAra karyo. e 87 che zrute tasmin vyatikare / sAgaro mumudetarAM / / manyamAnA subhadrApi / phalitaM svamanorathaM // 88 // artha-te vRttAMta sAMbhaLavAthI sAgarazeTha paNa atyaMta khuzI thaye, ane subhadrA paNa potAne manoratha phaLela mAnIne AnaMda pAmI. che 88 che artha yostayorgehe / prAreme vanitAjanaH // karma vaivAhika sarva / sphuraddhavalamaMgalaM / / 89 // artha -have teo bannene ghera strIo dhavalamaMgalasahita vivAhanAM kAryo karavA lAgI. 89 punaH punarmanodatI-kRtya nirviNNayomithaH // vavadavora-igyA ApatA niH + 10 | atha-pharI pharIne manane tarUpa karIne paraspara thAkelA evA te banne varavahunA AMgalIe gaNelA divase vyatIta thayA. . 90 che zA jInakSa sAtaH saMvata. zanivArasI II vizicaMnaiDhicai-ditA mayUpaH che ? | Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha:-have lagnavakhate snAna karIne, pavitra vaso paherIne caMdanathI vilepana karIne tathA divya ratnajaDita AbhUSaNe paherIne te kADhatu pUri-kIvAritA | gItAnAmaH rratA pItaH maMhasthe | 2 | artha -dhoDApara caDela tathA ghaNuM chatrIothI dUra karela che sUryane tApa jeNe e cAre bAjuthI jene strIo gIta gAI rahI che e, tathA nagaranA lekenA samUhathI gherAele che kara che sAgarasya gRhadvAraM / prApto vAtAyanasthayA // vara: sIriyA saMvamA sumadrayA | 22 / artha: suredradatta ( anukrame ) sAgarazeThanA gharanA daravAjA pAse gyA, tyAre jharUkhAmAM beThelI tathA sakhIeAe preralI evI subhadrAe te vararAjAne kahyuM ke, me 93 vararAja na rAjate / DaMbareNa mahAdhiyaH // zriye ca dAkSyamevaikaM / tadartha jJAsyate tava // 94 // artha:-he vararAjA! mahAbuddhivAno kaI ADaMbarathI zobhatA nathI, phakta eka caturAija zabhA karanArI che, ane te tamArI caturAI have mAluma paDaze. 94 vada krUraM samAkhyAti / kaM pRthivyaMbucAriSu // kaM vA prasuptarAjIva-rAjInAgaraNakSamaM // 95 // artha:-tame kaho ke bhUcara tathA jalacaraneviSe kUra kene kahe che? tathA bIDAelAM kamalAnI zreNine praphullita karavAne keNa samartha che? atrAhimakaramiti / prottarayyAbhyadhatta saH / te tijId -titi vAvayaM zAmina 12 artha:-tyAre teNe uttara Ape ke, " ahimakara ahi eTale sarSa e bhacamAM tathA makara eTale magaramaccha e jalacarAmAM pUra che, tathA ahimakara" eTale sUrya e kamalene visvara kare che. have karelA prate sAmuM karavuM" evAM vAkyane dayA karanAranI peThe suredradatta paNa bolyo ke, je 96 che pRcchakAH saMti bhUyAMso / durlabhAstUttarapradAH // ekaM praznottaraM brUhi / mama tvamapi dhImati // 97 // Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 3 ) arthapUchanAra te ghaNuM hoya che, paraMtu tene uttara denArA durlabha hoya che, mATe he buddhivALI! tuM paNa mArA eka praznane uttara kahe che 97 che apohatIha saMdeha-saMdohaM kIdRzo guruH // lUkAbhihatalokAnAM / ko vA saMjivanauSadhaM // 98 // artha:-ahiM ke gurU saMdehane samUhu dUra kare ? athavA lathI haNuelA lekane jIvADanArAM AMSadhasarakhuM keNu che? 98 che . dhanAgama iti prazna-syottaraM pravitIye saa|| ane dvivAri saMvaMA macamohaMda che 12 . artha - ghanAgama eTale jene ghaNuM jJAna che e gurU, tathA varasAdanuM AvavuM, e uttara ApIne vaLI te belI ke divase paNa kamala zAmATe saMkecAya che? . 99 so'vag madhye saraH strAMtyA / mukhaM vIkSya mRgiidRshH|| divApi saMkucatyaMbho / ruhaM caMdrodayabhramAt // 400 // artha: suredradate kahyuM ke taLAvamAM sAna karatI yuvatInuM mukha jaine caMdrodayanA bhramathI divase paNa kamala saMkecAya che. 400 sApi tridazasAhAyyAt / paTuMmanyAbhyadhAdaya // vada kiM dIyata dIpo / vakragrIvaM mahelayA // 1 // artha-pachI devanI sahAyatAthI pitAne paMDita mAnatI subhadrA paNa bolI ke tame kahe ke strI vAMkI Deka rAkhIne zAmATe dIvA Ape che? che 1 dUrasthadayitadhyAna-kSaradazrunipAtataH / / bhItayA dIyate dIpo / vaRgrIvaM mahelayA // 2 // arthaka dazAMtara gayelA (pitAnA) svAmInA dhyAnathI kharatA AMsu paDavAnI bIkathI strI vAMkI Deka rAkhIne dIva Ape che. mArA etA pratyuttaratyaivaM / turagAduttarannasau // ene suzopiTTAmenA viparivartii | | ' : atha evI rIte teNune uttara ApIne ghoDA parathI utarato eve te uttama sI maLavAthI potAne jagatamAM savathI zreSTha mAnavA lAgyo. | 3 | Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatvatastadvacobhaMgyA / siddhArthyaprakriyo vrH||artha adhUtArA machatrAvakSAratA. 4 artha:-tatvathI te te te vacanebhagIthI thayela che adhdhakriyA jenI evA te vararAjAe sAsue karelA arthane paNa vyavahArathI svIkAryuM. 4 - tata sAra-sumana vAmaNAmila che ____ acyutazrIrupAyaMsta / kSaNe sallakSaNe sa tAM // 5 // artha:-pachI sarva zarIre zRMgAra karavAthI manahara lakSmIsarakhI te subhadrAne akhaMDita zobhAvALe ( viSNunI zobhAvALA ) te sureMdradatta uttama kSaNe paraNyo. e 5 che dhanakoTIrasau lebhe / zvazurAtkaramocane // ca prAlyo-mataM mUrti darzana I hA. artha -kara levAthI dhanavAna thatA rAjAnI paNa hAMsI karatA evA teNe sasarA pAsethI hastamecanasamaye koDagame dhana meLavyuM. te 6 mahotsavaiH samaM vadhvA / sametaH sa svavezmani / / abhuMkta satataM bhogAn / manuSyo'pyamaropamAn // 7 // artha:-pachI mahatsava pUrvaka strI sahita potAne ghera AvIne benuSya chatAM paNa te devasarakhA bhAge hamezAM bhegavavA lAgyo. pachA pUrva parIkSitAnyo'nya-kalAkauzalayostayoH // bibhide na manaH prIti-taMtusyUtamiva kacit // 8 // athaH-pahelethI ja paraspara kalAkezalyanI parIkSA karavAthI teo bannenuM mana jANe prItikSI dorAthI sIveluM heya nahi tema kaI paNa bAbatamAM juduM paDayuM nahi. 8 ekacittau kadAcittau / samasyAnyoktibhaMgibhiH // jalpAko jIvabhAratyo-bhramaM kasya na tenatuH // 9 // artha:-keika vakhate ekamanavALA teo banne samasyA tathA anyaktithI bolatAthakA kone bRhaspati tathA sarasvatIne bhrama na upajAvatA? 9 vAri vAhiyaM ta aa mizaH sAtharti | bhrAtAviva na jajJAte-'zanavelA gatAmapi // 10 // Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 5 ) artha: kAika vakhate paraspara uttama kathAnA rasanA svAda letA evA teo banne jANe dharAi gayA hoya nahi tema vItI gayelI bhAjanaveLAne paNa na jANavA lAgyA. 5 10 // evamanyo'nya kelI miH / priyamemNA ca mohitA // 1 sumanA tAMdalamAra | yamananuM binAvrata: || ?2 || a:--evI rItanI paraspara krIDAthI tathA svAminA premathI mAhita thayelI subhadrA je jinezvaraprabhupAse niyama lIdhA hatA te visarI gai. / 12 / ciraM soDhaviyogA sA / prAptabhogeSu lolupA || 13 // dUre'stu caityaM nAnaMsIt / pratimA gRhagA api // a:--ghaNA kALasudhi viyoga sahana karyAbAda maLelA bhegAmAM lAlupa thayelI subhA jinamaMdire javu te dUra rahyuM, paraMtu gharamAM rahelI jinapratimAne paNa namavA na lAgI. / 13 / kadalIva phalaM bhoga-sukhaM svAdu manoharaM || saMtazeH kSIyate mULAM / vAcaze: puSyamAtranA // 24 || artha:--svAdiSTa tathA maneAhara bhAgAnA sukharupI phala malyAbAda keLanIpeThe mANasAnI puNyabhAvanA prAyeM karIne nAza pAme che. 5145 samudro'tha samudbhUta--- jarAjarjara yauvanaH // manaHsamakSamakSAma - matirevaM vyabhAvayat / / 15 / / aH--have ghaDapaNa AvavAthI jenu yauvana naSTa thayelu che evA te buddhivAna samudradattaze vicAravA lAgyA ke, / 15 / mayA zriyo'rjanodbhogAdarthakAmau kRtArthitau // athaitadvayamUlasya | dharmasyAvasaro mama / / 16 / / artha:--me. lakSmI kamAIne tathA bhagavIne a tathA kAmane te| kRtA karyAM, have te bannenA mUlarupa dha karavAnA mArA avasara che. prayANe'pyalpakAlIne / janAH kurvati sUtraNAM // pojhamayA / i nidhinA daMta maMtavaH || 20 || artha:--svalpa kAlanA dezATanamATe paNa leAkeA taiyArI kare che, tyAre palAkanA prayANamATe prANIoe zAmATe nizciMta rahevu joIe? !! 17 u 9 sUryodaya presa-jAmanagara. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 16 ) sAmAnyaribhItyApi / na nidrAMti sukhaM janAH // nityaM mRtyuripu: varSe / mUDhA; chAstathALo / / 18 / / a:--sAmAnya zatrunA DarathI paNa mANasA mukhe nidrA karatA nathI, ane mRtyurupI rAtru tA hamezAM pAse rahelA che, teA paNa mUDha mANasA te nIrAMte beThelA che. 5 18 5 nidhAsye'hamato geha - bhAraM bhArakSame sute || AdAsye cAhatIM dIkSAM / dUtImiva zivazriyaH // 19 // artha:--mATe huM te have bhAra upADavAne samartha evA A putrane gharanA bhAra soMpIza, ane meAkSalakSmInI dUtIsarakhI zrIarahataprabhunI dIkSA leza. // 19 / dhAma vyomeva tityakSuH / svaM vyApAraM sa sUnave // lAviniyoyota ! neizaya vittoye || 20 || artha:--AkAzane tajavAnI icchAvALA caMdra jema pAtAnuM teja sUti Ape che, tema peAtAnuM ghara tajavAnI icchAvALA samudradatta krinAya samaye peAtAnA vyApAra putrane soMpyA. // 20 5 svayaM punarghanadhana - vyayAdavyaya saukhyadaM // mahebhyAdiva jagrAhA - DAgrahI ratnatrayaM guroH / / 21 / / a:--pachI dIkSA levAmATe AgrahI evA teNe pAte ghaNuM dhana kharacIne zAhukArapAsethI jema tema gurupAsethI akSaya sukha denArAM traNa ratnA grahaNa karyA. 5 21 // taptvA sudRDhaka maiMdhA - mAlAkAlAnalaM tapaH // samAdhimRtyunAdhyAsA - mAsa vAsavapattanaM // 22 // aH--pachI dRDha karupI kASTanI zreNine (khALavAmATe) pAtakAlanA agnisarakhA tapa tapIne samAdhi pUrvaka mRtyu pAmI te iMdranA nagaramAM gayA. 5 22 5 amitradamanastAte / jAte parabhavAdhvage || gamAra hIyA rAgya-mArM namAiivajramaH // 23 || . a:--pachI iMdrasarakhA parAkramavALA amitradamana kumAra paNa pAtAno pitA mRtyu pAmyAmAda lIlApUrvaka rAjyabhAra dhAraNa karavA lAgyA. 5 23 // Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRtajJaH svamatijJAta-masau dhyAyan sadA hRdaa|| sureMdraM suhRdaM zreSTi-padavIM samalaMbhayat // 24 // artha-pachI hamezAM potAnI pratijJA dadayamAM vicAratA evA teNe pitAnA mitra suredradattane nagarazeThanI padavI ApI. e ra4 ne kapUra sADA nArtha vAvivarjita che. rAjamAno'pyamaryAdo / yAdonAtho bhavet kimu // 25 // artha -evI rIte rAjAnI kRpA chatAM paNa te sureMdradatta nyAyarahita thayo nahi, kemake caMdranA sanmAnavALo evo paNa samudra zuM maryAdA rahita thAya? rapa che subhadrA bhartRsaMmAna-masImAnamupeyuSI // kAlaM ninAya devIva / dharmakarmaparAGmukhI // 26 // artha:-bhartAranA atyaMta sanmAnane prApta thayelI subhadrA te dharmakArya visarI jaine devInI peThe pitAne samaya nirgamana karavA lAgI. te 26 che atha te'ciMtayanaMta-yaMtarAzcaityavAsinaH / / aho mAyA subhadrAyAM / yadevaM vaMcitA vayaM // 27 // - atha-tethI te cityavAsI vyaMtaro manamAM vicAravA lAgyA ke aho! subhadrA kevI kapaTI nIvaDI ! ke jeNae ApaNane AvI rIte ThagyA. che ra7 che iyaM jinaprasAdena / sAdhitasvaprayojanA // mojAtyA tharamAM -tarite nija | 28 artha-jinezvaraprabhunI kRpAthI potAnuM kaya sAdhyAbAda genI prAptithI jANe janmAMtaramAM gaI heya nahi tema te pitAnuM vacana visarI gaI che. 28 bhaktiH re'stu caityasya / kusumAbharaNAdikA // gatarogeva baidyasya / nAso natimapi vyadhAta // 29 // artha -jinamaMdiranI puSaAbhUSaNa AdikathI bhakti te dUra rahI, paraMtu rega gayAbAda jema vaidyane tema teNu prabhupratimAne namaskAra paNa karatI nathI. e ra9 che Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 8 ) yadyapi pratipadyeyaM / putrIti pariNAyitA // tathApi pitRvata jivi--jikSaLIyA mamAlinI | %00 || a`:.jo ke teNIne ApaNe putrI jANIne paraNAvI che, te paNa have pramAdI thavAthI pitAnIpeThe teNIne kaiMka rikSA paNa ApavI joiye. // 30 5 nyarughannatha saMbhUya / te tasyA garbhasaMbhavaM // lagnataH paMcamA durnigrahAH paMcagrahA iva // 31 // a:--ema vicArI lagnathI pAMcamA ( evA ) pAMca duSTaprahenIpeThe teoe ekaThA thaine teNInI gatpatti rokI rAkhI. // 31 5 tadvastu nAsti loke'pi / nAsIdyanmaMdire tayoH // ekaM manaH priyaM muktvA / bAlakelikutUhalaM // 32 // artha:--manane AnaMdakArI evA eka bALakanI krIDAnA kautuka zivAya tene ghera te vastu nahAtI ke je duniyAmAM paNa nahotI. nizAvasAne sAnyedyu - gRhadvAramupeyuSI / prAptAmavaskaraM zodhdhuM / kAMcana striyamaikSata // 33 // skaMdhasthaM dadhatIM bAla - mekamaMguligaM paraM / / / vipratImitaruM jIllo / hatAM muhitAmiva // 34 || juE || a:--eka divase paroDhIye jyAre te gharanA bAraNA pAse eDI hatI tyAre tyAM ( zerImAM ) kacaro sApha karavAmATe AvelI koieka strIne teNIe joi. // 33 // a:--teNIe peAtAnA eka bALakane khabhe caDAvyeA hatA, bIjAne AgalIe vaLagADyo hatA; tathA trIjAne kAMkhamAM teDyo hatA, evI rIte phaLelI latAsarakhI te strIne teNIe joi. pra34A tasyA vyApArasaMdhyAyA / iti ciMtA tadIkSaNAt || nirauSadhAyA akSINa | iva vyAdhiravarddhata / / 35 / / artha:--auSadha vinAnI srIneAhi naSTa thayelA roga jema vRddhi pAme, tema vyApAravinAnI evI subhadrAne teNIne jovAthI AvI rIte citA utpanna thai. // 35 // tanayA yasya bhUyAMsaH / sa syAt prAyeNa nirdhanaH || dhanaM yastha na tayAmI / viniye tava ceSTita // 66 // Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 6 ) artha jene ghaNuM putra heya te prArthe nidhana heya, ane jene dhana hoya tene putro na hoya, mATe he vidhi! tArI te ceSTAne dhikkAra che. bhIrutvAcchaMkanIyatvAt / kaSTaM strIjanma sarvadA // tatrApi mama vaMdhyAtvaM / dagdhovaM sphoTakAyate // 37 // artha -bIkaNapaNAthI tathA zaMkAzIlapaNAthI strIne avatAra hamezAM du:khadAi che, temAM paNa mane je vaMdhyApaNuM prApta thayuM che te dAjhayApara UMDalA jevuM thayuM che. je 37 che yathA saro vinA nIraM / yathA vIraM virUthinI // prAsAdazca vinA ketuM / vinA hetuM yathA vacaH // 38 // artha-jema jalavinA sarovara jema subhaTavinA senA, vajAvinA devamaMdira, kAraNa vinAnuM bolavuM, che 38 yathA bhUpo vinA nyAyaM / vinA cAyaM yathA vyayaH / / vakSurvinA thavAzaMstrArtha sUrya vinA athAga 2 artha:-nyAyavinA rAjA, AvakavinA kharaca, cakSuvinA mukha, vAjitravinA nATaka, 39 . yathA vakSo vinA hAraM / sadAcAraM vinA guruH // tathA na me gRhaM cittA-naMdanaM naMdanaM vinA // 40 // artha:-hAravinA vakSa:sthala, tathA sadAcAravinA jema gurU tema cittane AnaMda karanArA evA putravinA mAruM ghara zobhatuM nathI. 40 na mude mama devyo'pi / yA nityamanapatyakAH // dhanyAnAM dhuri manye'haM / kRmilAH kurkuTIrapi // 41 // artha:-jeo hamezAM saMtAnarahita che evI devIe paNa mane harSadAyaka thatI nathI, paraMtu ghaNA saMtAnavALI evI kukaDIone paNa huM ati dhanya mAnuM chuM. ! 41 - abhadrAyA subhadreti / mama nAma bitanvatI // pitRsvasApi sA manye / skhalitA nAma karmaNi // 42 // artha-huM dhAruM chuM ke abhadra eTale amaMgalapa evI je huM tenuM subhadrA nAma pADanArI mArI tephai paNa nAma pADavAmAM bhUlI heya ema jaNAya che. je 42 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja te kada che. paraMtu teNInA 3 ume to azizvI vRddhikAryeSu / subhadrAmapi nAmataH // riktAM tithimivAzeSo / jano mAM dUrayiSyati // 43 // artha -vadhAmaNanA kAryamAM nirUpayegI evI bhadrA nAmanI riktA tithinI peThe mane sarva leke dUra karaze. 43 che evaM vikalpadAvAgni-dagdhanivRtipAdapA // pAdapAtena maMdena / saudhamadhyamiyAya sA / / 44 // artha_evI rItanAM vikAsapI dAvAnalathI potAnA AnaMdarupI vRkSanA baLI javAthI maMda maMda pagalAMthI te gharanI aMdara AvI. udiyAya dinezo'thA-nezanaizaM tamo bhuvi // tasyA Asye'napatya-duHkhotthaM vavRdhe punaH // 45 // artha_evAmAM sUrya ugye, tathA rAtri saMbaMdhi aMdhakAra naSTa thaye, paraMtu teNInA mukhapara vaMdhyApaNAnA duHkhathI utpanna thayela aMdhakAra vRddhi pAme. 45 che prasasustanmukhAcchaitya-niHsvA niHzvAsavAyavaH // aMtardIptAMgabhUJcitA-citAparicitA iva // 46 // artha:-aMtaramAM saLagelI putranI ciMtApI citAnA paricaya vALa jANe hoya nahi tema teNInA mukhathI uSNa ni:zvAsanA vAyuo nikaLavA lAgyA che 46 che na sasnau na papau nApi / jaghAsa na jahAsa ca // jAtasarvasvanAzeva / kevalaM praruroda sA // 47 // artha jANe potAnI sarva milakata nAza pAmI heya nahi tema te sAna karatI nathI, jala pItI nathI, khAtI nathI, tathA hasatI nathI, paraMtu kevala raDyAja kare che. ke 47 che sA muktasarvavyApArA / naMdanAdarasaMgatA // virukSadAmUtra--viyoninya yoninI | 48 artha:-tajela che sarva kArya jeNue evI, tathA putranA AdaramAMja (naMdanavananA AdaramAM ja) lIna thayelI tathA vilakSadaSTivALI (adazyamavALI) ane putranA viyegavALI chatAM paNa te ginIsarakhI thaI. 48 che Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 71 ) nRpAMtikAttadAyAtaH / zreSTo tAM vIkSya tAdRzIM // saMkrAMta hRdayAdarze / vahaMstaduHkhamabhyadhAt // 49 // a:rAjApAsethI AvelA zeThe teNIne tevI rItanI joine (pAtAnA) hRdayarUpI ArIsAmAM dAkhala thayelA teNInA duHkhane dhAraNa karatAMthakAM kahyuM ke 5 49 5 duHkhaM kimadya cittebhU - dayi te dayite vada // yena dhatse tamograsta - zItatviSisakhaM mukhaM // 50 // a:--he priye ! Aje tArA hRdayamAM zuM du:kha thayuM che? te kahe, ke je du:khathI aMdhakAravarDa . grasta thayelA casarakhA mukhane tu dhAraNa kare che. 5 50 u - ayaM ca daivopAlaMbha - pUrvamAghUrNayan ziraH // yatIna vaidavyApAra-vyaMyaH di te 7H || 12 || aH--vaLI kane upAla'bha ApavApUrvaka peAtAnA mastakane dhuNAvatA evA tAre A piravAra yitanIpeThe gharanA kAmakAjamAM kema zUnya thayelA che? // 1 // nidAghodadhiprAyaM / prAgabhUJjanatAravaiH // tajJAtamadhunA mauna--tratadhArova dhAma te / / 12 || a:--je tArUM ghara pUrve mANasAnA kolAhalathI unALAnA samudrasarakhu gAjI rahyuM hatuM te Aje maunavrata dharanAranIpeThe kema sUnuM thayeluM che ? / / para u yogyo'smi mAM svaduHkhAnA - muktvA kuru vibhAginaM // mukhyate doSittAnAM / na meTH suvadhu vayo; II 13 II artha :--huM paNa yogya chuM mATe tArU du:kha kahIne mane tene bhAgIdAra kara ! kemake ekamanavALAne sukhadu:khanA bheda hovA joiye nahi. atha kaJjalakAlAzru - jalamArjanato nijaM // vAso vitanvatI nIlI- raktaM vyaktaM jagAda sA / / 54 / / artha: have kALaLavALAM zyAma AMsuone luvAthI potAnI sADIne kAbaracItarI banAvatI evI te subhadrA prakaTarIte elI ke, duHkhaM dayita mA prAkSIH / svakAryANyeva sAdhaya // tuluM sa nAma saddatAM | caH vALyuM mAmaveDaroT / b9 // Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 72 ) a:--he svAmI! Apa mane du:khanI vAta pUche nahi, Apa tA pAtAnuM kAja karo! du:khatA teNeja sahana karavu joiye ke jeNe pUrvabhavamAM pApa karelu. hAya. 5 55 5 yadazakyapratIkAraM / devaiH kimuta mAnavaiH // 1 zroturvRthA vyathAkAri / tadduHkhaM kiM prakAzyate / / 56 / / artha: je du:khanA upAya devA paNa karI zake tema nathI tyAre mANasAnuM te zuM kahevuM? mATe evI rItanuM sAMbhaLanArane zaTa du:kha karanArU vacana zAmATe prakAzavu joie? 5 56 nAM punaratyAgrahAt pRSTA / sA patyuranapatyatAM // kathaMcit kathayAmAsa / bIjaM duHkhamahIruhaH || 57 // a:--tyAre pharIne ati AgrahathI pUchavAthI keTalIka mahenate teNIe (peAtAnA) du:kharUpI vRkSanA bIjasarakhuM (peAtAnuM) anapatyapaNuM bhartArane kahI batAvyuM. // 57 // AvAmekAkinAveva | parivAre mahatyapi // I pATave'pi jAtyaMdhA - veva deva sutaM vinA // 58 // artha :--mahATA piravAra chatAM paNa ApaNu khanne putravinA ekAkrIja chIye, ane tethI AMkhA chatAM paNa janmAMdhaja chIye. 5 58 5 aputrasya zubhA lokA / na saMtIti zrutervacaH // tane putramulAjo vinA roDhayuM hatuM / 11 / 1 a:--putraAhata manuSyanA palAka kalyANakArI thatA nathI ema zrutinu vacana che, mATe ( he svAmI ! ) putranu mukha joyAvinA ApanA manne leAkeA naSTa thayelA jANavA. 5 59 // vikrAmyasi viputrastvaM / yAmupArjayituM zriyaM // sApi nArIva nirmAyA / naMdiSyati kiyat priya // 60 // aH--vaLI he svAmI ! putrarahita evA Apa je lakSmIne upArjana karavAmATe yatna kare che, te paNa svAmIhita. strInIpeDa keTalA vakhata nabhI zako ? // 60 // svataH pazcAjjaradbhUte / kIrttizcAhaM ca te priye // mivyAvaH mamati putrAruMyaM vinA yaM | 12 || Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 73 ) artha:-vaLI he svAmI ! ApanI pAchaLa ApanI priyArUpa evI kIrti ane huM ghaDapaNane lIdhe putrapI AlaMbanavinA eka pagaluM paNa zI rIte cAlI zakIzuM? 61 che yatnato yakvayA ninye / vRddhi tattvadanaMtaraM / / bhavanaM ca dhanaM cAnye / bhokSyati tanayaM vinA // 62 // artha-vaLI Ape yatnathI je A ghara tathA dhana vadhAryuM che, te putravinA ApanI pAchaLa bIjAe bhegavaze. je dura che iti tadvAgnadIsroto-dhRtadhIrimaparvataH // zreSTI jagAda tAM yukta-muktametattvayA priye // 63 // artha -evI rItanAM teNunAM vacanapI nadInA pravAhathI naSTa thayela che vairyapI parvata jeno evA te zeThe teNIne kahyuM ke he priyA teM A yukta kaheluM che. te 63 che jAne'hamapi yaduHkhaM / gRhiNAM nAstyataH paraM // paraM prabhUyate daivA-yatte kArye naraiH kathaM // 64 / artha - huM paNa jANuM chuM ke gRhasthIone AthI bIju vadhAre du:kha nathI, paraMtu devAdhIna kAryamAM manuSya zI rIte samartha thaI zakI yatiSyate tathApIMdu-vadane naMdanecchayA // balavatmAktanaM karma / balavAn so'pyupakramaH // 65 // artha:-te paNa he caMdramukhi! huM putra mATe prayatna karIza, kemake jema pUrvanuM karma balavAna che tema udyama paNa balavAna che. te 6pa vALA jAnava nIto che ja vaiH jiM vicite che maMtaH cAra jiM nAnA namUna varmaLat I w artha:-je mANasa karmathI regI thayo hoya te zuM vedyothI sAjo thato nathI ? temaja je karmathI bhUkha hoya te paNa zuM maMtraAdikathI buddhivAna thato nathI? 66 karmaNA pAtito nadyAM / tAryate tArakaina kiM // nAtmA kiM karmabhirvado / muktau dharmeNa nIyate // 67 // artha:-kame nadImAM pADelAne zu tArUe nathI tArI zakatA ? temaja karma bAMdhelA AtmAne zuM dharma mukti mAM nathI lei jate? 67 10 sUryodaya presa-jAmanagara to irmA | sAjo thI e mANasa kamathI Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 74 ) phalaM pralaMbadu ziro'dhirohi / nirIkSya tAmyatyalasAH prakRtyA // tadeva kRtvA kuTikA ( lakuTI) prayogaM / gRhaNaMti ye vIryadhanA janAH syuH artha:--cAM vRkSanI TAMcapara rahelAM phalane joine svabhAvathI Alasu mANasA kheda pAmyA kare che, paraMtu je mANaseA ughamavAna che te lAkaDInA prayAga karIne te lahe che. !! 68 // ityAzvAsya priyAM prIti - vacanairunmanAyitAM || zreNI zuzraSa putrArthe ! cattasarve vinirmame // 62 / / a:--evI rIte khendrita thayelI priyAne mIThAM vacaneAthI zAMta karIne zeThe je je kaIM sAMbhalyuM te te saghaGa putramATe karyuM. // 6 // pure tatrAgamajjJAnI / yugaMdhara munIzvaraH // bhavAMbhodhipatajjaMtu--jAtapotAyitakramaH / / 70 / / a:--evAmAM te nagaramAM saMsArasamudramAM paDatA prANIone vahANasarakhA che caraNA jenA evA yugadhara nAmanA jJAnI munirAja padhAryAM. // 70 5 taM siSeviSavaH paurAH / prAcachannekayA dizA | nAlInAM gatirbhinnA / drume kusumite sati / / 71 // a:--temane sevavAnI icchAvALA nagaranA lAke eka dizAe cAlyA, kemake vRkSapara jyAre puSpA Ave tyAre bhramarAAnuM anya sthale gamana thAya nahi. !! 71 5 zreSTI sureMdradatto'pi / rathamadhyAsya sapriyaH // adiSTa mUni diSTa--tritayajJamupetya taM / / 72 / artha:--( te vakhate ) suredradatta paNa priyAsahita rathamAM bezIne tathA tyAM AvIne trikAlajJAnI evA te munirAjane vAMdhA. 5 72 // nAma nAma niSaNNeSu / nAgareSu nidhidhiyAM || vitene dezanAM sAdhu-madhuyodharitAmRtAM // 73 // artha:--pachI namI namIte nagaranA loko beThAmAda te buddhivAn suni mA thI amRtane paNa dUra karanArI dezanA devA lAgyA. 73 bho bho bhavyA bhavAraNye / bhramatA bhavinA bhRzaM // AsAdyate'mRtarasa --- samAno mAnavo bhavaH // 74 // artha:--huM bhavyalAkA! A bhavarUpI vanamAM atyaMta bhamatA prANI ( muzkelIthI ) amRtarasasarakhA manuSyajanma meLavI zake che. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 75 ) tatpAla kenacinnAnA -- darzana drumamadhyagaH // mAncena jIjjate naino / dharma, drumonamaH || 71 || a:--te vananA nikuMjomAM vividha denArupI vRkSonI vacce rahelA kalpavRkSArakhA jainadharmAMne kAikaja bhAgyathI joi zake che. 75 bodhirmUlaM kRpA skaMdhaH / zAkhA dAnAdayo guNAH // patrANi saMpadaH kIrttiH / puSpaM yasya phalaM zivaH / / 76 / / a:--te vRkSanuM samyakatvarUpI mUla che, yArupI thaDa che, dAnaAdika guNA zAkhAo che, saMpadArupI patrA che, kIrtiSI puSpa che tathA jenu' meAkSaruSI phala che. 5 76 u mithyAtvatimiradhvasta--- vivekamayalocanAH || dUrIbhavaMti kiMpAka -- budhdhyA tasmAtkubuddhayaH // 77 // a--paraMtu mithyAtvarupI adhakArathI jeonAM vivekarupI cakSuo naSTa thayelAM che evA kubuddhie tene jherI vRkSa mAnIne tethI dUra nAzatA phare che. 5 77 5 | zrutveti dezanAM loke / gate zreSTI tamastuvat // lokadvayArttibhitko'pi / nAsti tvadaparo bhuvi / / 78 / / artha:--evI rItanI dezanA sAMbhalIne leAkeA gayAbAda sureMdradatto te muninI stuti karavA lAgyA ke, he bhagavan! A pRthvIpara banne lokonAM du:khanA nAza karanAra Apa zivAya bIjo koi nathI. yathA dharmakathA mistvaM / paralokahito'bhavaH // uktvA tathA sutopAyaM / dehi me hitamaihikaM // 19 // artha:--jema Apa dharmopadeza dene palAkanA hitakArI thayA che tema putrAtpattinA upAya kahIne mane A lAkanuM hita paNa Ape? nizcitaM puNyavAnasmi / yatprApaM tava darzanaM // puNyA na vIkSate / kauzikA iva bhAskaraM // 80 // a:---kharekhara huM puNyavAna chuM, kemake mane ApanuM darzana prApta thayuM che, vaLI ghuvaDA jema ne tema Apane puNyahita mAsA joi zakatA nathI. // 80 5 vidyamAnApi vidyA ced-duHkhinAM nopayujyate // samAne'nupakAritve / tatte me ca kimaMtaraM // 81 // ! Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 76 ). artha:-chatI vidyA paNa je duHkhIone upayogI na thAya te pachI tulya anupakArIpaNuM thavAthI ApamAM ane mArAmAM zuM taphAvata rahyo che 81 - - taM kahyu tataH sApu-o tAvathIdAM II na bamahe mahebhyAmI / vayaM dharmAdhikAriNaH // 82 // artha:-(te sAMbhaLI ) munirAje tene kahyuM ke he zeThajI! ame AvuM AraMbhayukta kahI zakIye nahi, kemake amo te A dharmanA adhikArI chIye. je 82 che sAdhayaH zamayaMtyati-miti satyaiva vAgyataH // eSAM sA kApi zikSA yA / lokadvaitAdhinAzinI // 83 // artha-sAdhuo duHkha zAMta kare che e vAta satya che, paraMtu teo koI evI zikhAmaNa ApI zake ke je banne lekanAM duone nAza karanArI heya. 83 che AstAmapatyaM trailokyA-dhipatyamapi durghaTaM // na yataH prayatastvaM taM / dharmameva vidhehi bhoH // 84 // artha:-saMtAna te eka bAju rahyAM, paraMtu jethI traNe lekanuM svAmIpaNuM melavavuM paNa azakya nathI e dharma tuM. prayatnapUrvaka kara? 84 devatA durvalA yatra / yatra kuMThA parAkramAH // maMtrAdimirasAdhyaM yat / taddharmeNAzu sAdhyate // 83 // artha:-je kAryamAM devenuM paNa cAlI zakatuM nathI, jyAM udyama paNa niSphala jAya che, tathA je maMtra AdithI paNa sAdhI zakAtuM nathI te (savaluM) dharmathI jaladI sAdhI zakAya che. A 86 che ye sugani samIhaMte / narA dharmapramaddharAH / / jaDA bIjamanUpAnAH / phakAya spRhayaMti te / / 87 // athara-je mArA dharmamAM pramAdI rahIne sukhane irache che te mUkha bIja vAvyAvinA phalanI IcchA rAkhe che. e 87 che vyavasAyaM vinA nArtho / na zrutArthoM dhiyaM vinA // na vAridaM vinA vRSTi-ne puSTi janaM vinA Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 77 ). artha:-vyApAravinA dhana maLatuM nathI, buddhivinA zAstrone atha maLato nathI, vAdaLAvinA varasAda thato nathI, tathA bhajana vinA puSTi thatI nathI, 88 che yodhaM vinA na saMgrAmo / na grAmo mAnuSaM vinA // na sadbhAvaM vinA sakhyaM / na saukhyaM mukRtaM vinA / / 89 // artha:-subhaTavinA yuddha thatuM nathI, manuSpavinA gAma vasatuM nathI tathA satya bhAvavinA jema mitrAI thatI nathI tema puNyavinA sukha maLatuM nathI. 89 ' caitye pUjA gurau bhakti-dIne dAnaM jpstpH|| sarvAdhidumaMgAyA pate vajhayumarA | 20 | artha:-jinezvaraprabhunI pUjA, gurUnI bhakti, dIna lekane dAna, japa tathA tapa e pAMce sarva du:kharUpI killAne toDavAmAM vajana mudugarakhAM che. je 90 che * prA nirmita zreNI 7 namAjamAmA II. zikSA prApya munejeje / sUryAzmevAdhikazutiH // 91 // artha: svabhAvathIja nimala evo te suredradattazeTha sUryanI kAMti sarakhI muninI te zikhAmaNa melavIne sUryakAMta maNinI peThe adhika kAMtivALe thayo. la che caityapUnAM munimukhA-ttadAkarNya subhadrayA // kanyAtve yatpratijJAtaM / tat svapnamiva sasmare // 92 // artha:-vaLI muninA mukhathI jinapUjAnuM vRttAMta sAMbhaLIne subhadrAe kanyApaNumAM pratijJA karI hatI tene te svarUpanI peThe yAda karavA lAgI, e 92 | dadhyau ca hI pramAdena / jAtAI svakcaracyutA // vivAhachanamadirA-pAnacoritacetanA // 93 // artha -tathA vicAravA lAgI ke vivAhanA miSapI madirApAnathI bhAna bhUlI jaIne meM mAruM vacana pAlyuM nathI. na jalpatAmapi tathA / miye-mama nRNAmRNaM / / jagato tevA DaraMtasaMsAracaya | 24 . Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 78 ) a:--nahi khelatA evA paNa devanuM karaja jevu ana'ta sasAra karanArU thAya che, tevu khelatA evA paNa mANasAnu karaja ane bhayAnaka lAgatuM nathI. 5 94 5 patataH parvatasyAdha -stairavAri svamastakaM // phevalAye viSayono thairadA itramAlimiH // 2 // aH--je pramAdI mANasAe devanA karajane viSaryAsa karelA che, teoe paDatA parvatanI nIce peAtAnuM mastaka dharavAsarakhu karyuM che. yAM ninasya pratijJAyA-DavajJAmajJAnato thamAM tasyA vaMdhyatvametam / viSayakeAiMjhara: || || artha:--pratijJA leine paNa meM ajJAnathI jinezvaraprabhunI je avajJA karelI che, tethI jherI velaDInA aMkurAsarakhuM A vadhyApaNu ane prApta thayuM che. // 96 // vidhAya bhakti caityasya / mayA bhoktavyamaya tat // iti dhyAtvA sahAlIbhiH / sA yayau jinamaMdiraM / / 97 / / artha:--mATe Aje tA mAre jinapratimAnI bhakti karyAbAdaja bhAjana karavuM che, ema vicArIne te sakhIesahita jinamaMdire gai. tatra mugdhamukhI bAlA / pitRniva jinezvarAn || svamAna mayAmAsa | zUnayAmAsa vAdatA || 18 || a:--tyAM bhaka mAlikA jema mAbApapAse tema te jinezvarapAse peAtAnA aparAdha khamAvIne AdarapUrvaka temanI pUjA karavA lAgI. // 98 5 kSamayitvAkhilAMzcaitya --vAsino vyaMtarAnapi // sA saMganitaputreja / tatra tene mahosavuM // 12 / artha:--vaLI saghaLA caityavAsI vyaMtarAne paNa khamAvIne jANe putrane janma ApyA hAya nahi tema tyAM teNIe mahAtsava karyo. huM athAruhya rathaM bhartA / prahitaM gRhamAgatA || ghumune hRdayA / samaM qhinena sA / / 100 || artha:--pachI te bhartA2e meAkalelA rathapara caDIne ghera AvI, tathA khuza anathI piravArasAthe bheAjana karavA lAgI. u 500 // tadAdi vidhinA sUtro - tena nirvRjinaM jinaM // rajanaiLavamAnace / zreNI savica, bar | OM / / Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 7 ). artha vaLI tyArathI mAMDIne zeTha paNa AcAryanAM vacanane yAda karatA thakA zAstramAM kahelI vidhimujaba kaSAyarahita jinanI vAjinAdapUrvaka pUjA karavA lAgyA. te 1 | nityaM gurupadAMbhoja-rajaH saMsparya pAvanaM // subhagaM bhAvuko bhAla-bhRgastasyA'bhavattarAM // 2 // artha:-hamezAM gurUcaraNarupI kamalanI pavitra ane manahara rajano sparza karIne te bhAvika zeTha teprati potAnA lalATapI bhamarAvALe thayo. je 2 che sadApadApagAmamAn / dInAnuddha maMjasA || - soDAnanAM kamI-maMginI saMgIna mitra rU . artha:-vaLI teNe hamezAM A ApadApI nadImAM DubelA evA dIna manuSyone jaladIthI uddhAra karavA mATe potAnI lakSmIne dehadhArI hoDI sarakhI banAvI. . 3 sa ca paMcanamaskAra-smRtipIyUSadhArayA // sadA sadAraH svAM jihAM / punAtisma pade pade // 4 // artha-vaLI te patnI sahita hamezAM paMcaparameSTinA namaskAranA smaraNarUpI amRtanI dhArathI pagale pagale potAnI jihAne pavitra karavA lAgyo. | 4 | tapastapartRvattInaM / tenAcAmlAdi nirmame // abhajadbhAvanAsiMdhu-statra citraM na tAnavaM // 5 // artha - uSNakAlanI peThe te AyaMbilaramAdika tIvra tapa tapavA lAgyA, ane te vakhate tene bhAvanApI samudra je vistAra pAmyo temAM kaI Azcarya nathI. e 5 abhayaM ghoSayAmAsa / rAjAdezamavApya saH // kArayAmAsa jaineSu / caityeSvaSTAhikAmahaM // 3 // artha:-vaLI teNe rAjAne hukama melavIne amArI paha vajaDA, tathA jinamaMdiramAM aThAimahatsava karAvyuM. te 6 __athAnubhAvAddharmasya / sAnidhyAca divaukasAM // mANikyamiva medinyA / dadhe garbhaH subhadrayA // 7 // . . artha:-have dharmanA prabhAvathI tathA devAnA sahAyathI pRthvI jema mANikyane tema subhadrAe garbha dhAraNa karyo. e 7 che Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 80 ) kaume vibhratI vastre / cirAdvitimirAnanA || aMtane mutAviyA / prAtaHsaMdhyeva sA camau || 8 | artha: kasuMbI vajrane dhAraNa karanArI tathA ghaNe kALe adhakA rahita (sAkahita ) mukhavALI, tathA guptarIte aMdara utpanna thayelI putrarupI vALI evI te subhadrA prabhAtakALanI saMdhyAsarakhI zAlavA lAgI. 5 8 u aMtarvalIM vIkSya patnIM / sutasaMbhAvanAjuSaH // ane 5: zreiina: soDava | DhaLe vAcAmanovara: || z|| atha:--( peAtAnI ) patnIne garbhavatI joine have putra thaze, evA vicAravALA roDane je hu thayA te vacanathI kahyo jAya tema nathI. // 9 5 sadAlidayitaM lakSmI - nilayaM suguNodayaM // mumanA samayevrutta | sarasIyAMnamaMmAM || 20 || artha:- sajjanAnI zreNinA svAmisarakhA (haMmezAM bhamarAone AnaMda ApanArA ) lakSmInA sthAnarUpI tathA uttama guNAnA uddayavALA ( sArA tatuenA udayavALA ) evA kamalane jema taLAvaDI tema subhadrAe ( cAgya ) samaye putrane janma ApyA. // 30 u manvAno lakSakoTInAM / lAbhAdabhyadhikaM sutaM // yuttuM tAni dravya--mayajIkSA: pitA // ?? / / artha:--lAkhA kroDAnA lAbhathI paNa adhika evA putrane mAnanArA pitAe tenA janmasamaye je lAkha game dravya kharacyuM te cuktaja che. rAjamAnyaH sa rAjeva / tene tanayajanmanaH // vayaMyaMtrayanItaura horpha maholanuM / / 22 / / artha:--rAjAnA mAnItA evA te zeThe rAjAnIpeThe traNe prakAranA vAjiMtrothI khuzI thayela che nagaranA loko jethI evA putranA janmA sava karyAM. // 12 // mayA vidadhatA dharma - mayaM labdha iti vyadhAt // sunommila ityAkhyAM / sa nAmakaraNakSaNe // 13 // aH--mane A putra dha karatAM thakAM malyA che, ema vicArI zeThe nAma pADatI vakhate tenuM 8 dhammila ' nAma pADayuM. // 13 ! Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 81 ) yathAvasaramAyAta-dhAnyaH paMca jagatpriyaM // tithayaH zuklapakSIyA / iveMduM tamavarddhayan // 14 // artha:-jagatane AnaMda ApanArA caMdrane jema zukla pakSanI tithie tema egya avasare AvatI pAMca ghAvIe tene poSavA lAgI. bhojanaM bhASaNaM kSaura-mutthAnaM gamanaM tathA // jagAma sarvamapyasya / pitrorutsavahetutAM // 15 // artha-A dhampilakumAranuM bhejana bhASaNa hajAmata uThavuM tathA cAlavuM e savaluM mAbApane AnaMdanA hetukya thayuM. 15 je vayasA vapuSA varddha-mAno'bhUtpaMcavArSika: // yadA tadA mudA pitrA / kalAcAryasya so'rpitaH // 16 // artha-pachI umara ane zarIrathI vRddhi pAmate te jyAre pAMca varSane thayo tyAre pitAe harSathI kalAcAryane seM. che 16 che sAkSimAtrIkRtAcAryo-'parijUritamastakaH // kalayAmAsa sa svalpa-kAlena sakalA kalAH // 17 // artha-mAtra sAkSIpa karela chegurU jeNe evo te kaMi paNa takalIphavinA svalpa samayamAM ja saghaLI kalAo zIkhI gayo. 1chA zira zanyAH kalAH sarvA / ekA dharmakalAM vinA / / iti taM dharmabodhAya / zreSTI sAdhvaMtike'mucat // 18 // artha:-ekadhamakaLAvinA saghalI kaLAe mastakavinAnI che ema vicArIne zeThe dhArmika jJAna meLavavA mATe tene sAdhuo pAse mokalyo. sa sAdhubhyaH zrutaM dharmya-madhIyAno navaM navaM // sUkSmeSvapi vicAreSu / vidvAn sAdhurivAbhavat // 19 // artha:-tyAM te sAdhuo pAsethI navAM navAM dharmazAstra bhaNune sAdhunI peThe sUkSma vicAramAM paNa pravINa thayo. 19 che jIvA'jIvAdikAstasya / padArthA hRdaye nava // samapaMcAH sphuraMtisma / raMgabhUmau naTA iva // 20 // artha:-raMgabhUmipara jema naTe tema tenA hRdayamAM jIva ajIvaAdika nava tatve bhedasahita kurAyamAna thayA. | 20 | bAlyasImAmathollaMghya / sa yayau yauvanaM vanaM // nA bApa thA-ravAtathaat 22 . 11 sUryodaya presa-jAmanagara Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 82 ) artha:--pachI bAlyAvasthA ALagIne te yauvanarUpI vanamAM AvyA, paraMtu tyAM kAmadevarupI pAradhinA mANeAnA samUhathI viMdhAyA nahiM. // 21 / real gavraat | nilInaM mInavanmanaH // acavaMzaja: jAma--cantaya na rSituM // 22 || arthaH--zAsrarupI agAdha samudramAM matsyanIpeThe lIna thayelA tenA anane kAmadevarupI hiMsaka bagalA pakaDavAne zaktivAna thayA nahi. paMceMdriyahayA lolAH / prakRtyA durdamA api // tyAjitA guruvAgvalgA - bhiyogAttena cApalaM // 23 // artha :--svabhAvathIja dubha ane capala evA paNa pace driyapI gheADAo gurUnA vacanarUpI lagAmanA prayAgathI teNe capalatArahita karyAM. // 23 / sureMdraH prAptatAruNya - mathodvAhayituM sutaM // uttamA katamA kanyA / yogyAsyeti vyacArat || 24 / / a:--have yuvAvasthA pAmelA putrane paraNAvavAne tenAmATe kai kanyA yAgya che ema sureMdradattazeThe vicAyu. 5 ra4 u karapIDanato vibhyat / karaM pIDanato yathA // dhamilo janakasyAMhI | praNamyeti vyajijJapat // 25 // a:--jema hAthane pIlavAthI Dare tema vivAhathI bItA smila pitAne caraNe namIne vinati karavA lAgyA ke, 5 5 5 vidhAsye na pitara - karma zarmavidArakaM // zAstrArthAmRtatRptasya / prayAMtu divasA mama / / 26 // a:--a pitAjI ! sukhane nAza karanAro vivAha huM karIza nahi, zAsrArUpI amRtathI thayelI tRptipUrvaka mArA divaso vyatIta thavA DhA. 5 26 / / bhAryAbhRtyAdayaH pAlyA / vardhyA zrIH saMtatizca me // iti ciMtA kRtodvAha - narasya sukhazoSiNI // / 27 // a:--je purUSa vivAha kare che tene sukhanA nAza karanArI evI ciMtA thAya che ke mAre strI cAkara Adika pALavA paDaze, anelakSmI tathA sati vadhAravI paDaze. // 275 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 83 ) kalAkauzalakAruNya-kavitAdiguNAvalI // vilIyate dhruvaM nArI-saMgAdatra kathAM zRNu // 28 // artha:-vaLI strInA saMgathI kalAnI kuzalatA dayA tathA kavipaNA Adika guNenI zreNi kharekhara nAza pAme che, te mATe ahIM eka daSTAMta sAMbhale ? 28 che AsItpurA pure bhoga-pure rAjArimardanaH / pratApAkrAMtadikcakraH / zriyA zakra ivAparaH // 29 // artha-pUve bhegapura nAmanA nagaramAM arimardananAme rAjA hate, te potAnA pratApathI dicakra jItIne lakSmIthI bIjA indra sarakhe zobhato hato. e 29 che itazca ko'pi gopAla-cArayan dhenukaM vane // sAMdradrumatalAsInaH / sahasollAsamAsadat / / 30 // artha -evAmAM keI eka govALa vanamAM ghATAM vRkSanIce besIne gAyo carAvatothako ekadama ullAsa pAme. 30 che ajJAnatimirabhraMze / tasyApabhraMzabhASayA / unmimIla kavitvAkhyaM / jyotirAkasmikaM tadA // 31 // artha -te vakhate ajJAnarUpI aMdhakArane nAza thavAthI tene apabhraMza bhASAmAM akasmAta kavipaNAnI zakti utpanna thaI. e 31 che pAzupAlyaM tatastyaktvA / pazusAmyakaraM nRNAM // kalAphalArthI gopAlo / bhUpAlasya sabhA yayau / / 32 / / artha -pachI mANasane pazusamAna karanArUM pazupAlapaNuM tajIne te govALa pitAnI kalAnuM phala meLavavA mATe rAjAnI sabhAmAM gaye. e Dara che arthairabhinavaiH prauDha-kavInAmapyagocare / kRtvA hRdyAni padyAni / sa tuSTAva dharAghavaM // 33 // atha-mahAkavione paNa agamya evA navIna arthothI mane- . hara kAvyo racIne te rAjAnI stuti karavA lAge che 33 camatkRtamanA bhUpAH / svAMtike tamatiSTipat // vallISu kalpavallIva / kalAsu kila vAkalA // 34 // Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 84). artha -tyAre rAjAe manamAM camatkAra pAmIne tene potAnI pAse rAkhe, kemake velaDIomAM jema kalpavallo tema klAomAM vacanalA zreSTha che. te 34 che rAjJA ratnAkareNeva / kalpitAkhilavRttikaH // pAlyamAnazva pitreva / so'rthAnApannavAnavAn / / 35 // artha-pachI mahAsAgara sarakhA rAjAe tenI sarva AjIvikA karI ApI, tathA pitAnI peThe pAye, ane tethI te paNa navIna dhanane prApta thayA. 3pa che svairAhAravihArAdi-ceSTAsaMtuSTacetasA // zani paMra jAthAnA-niza tene te nire rU . artha:-icchA mujaba bhejana tathA vihAra AdikanI ceSTAthI manamAM AnaMda pAmele te kavi hamezAM pAMca gAthAo racavA lAgyo. te 36 che ye mahAkavayaH zAstra-pArINA: pratibhAjuSaH // tAnavajJApadaM kurvan / rAjArajyattaduktibhiH // 37 / / artha:-je zAstronA pAraMgAmI tathA buddhivAna mahAkavio hatA, teonI paNa avajJA karIne rAjA phakta tenI ja vANuthI khuzI thavA lAgyo. e 37 che te dadhyuramunA rAjA / hahA mUDhena mohitaH / / yadvA gopena gope'yaM / pIyate tat kimadbhutaM // 38 / / artha:-tyAre te mahAkavie vicAravA lAgyA ke are ! A mUhe te rAjAne mehita karyo ! athavA gopAlathI ( govALathI) gopAla (rAjA) khuzI thAya temAM zuM Azcarya che ! che 38 satkAvyebhyo'pi bhUpAnAM / pAyo nIcoktayaH priyAH // duvRttA dayitA dAsyaH / kulastrIbhyo'pi kAminAM // 39 // artha uttama kavienAM kAvyo karatAM paNa prAye rAjAone nIcanA vacano priya lAge che, kemake kAmI purUSane kulIna strIo karatAM durAcArI dAsIo priya thaI paDe che. 39 che rAjaprasAdAnadhyAyaH / kalAvatsva khileSvapi ayamatra samAyAto / dAriyaM ca gRheSu naH // 40 // Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 85 ) a:--A te sarva kalAvAneAprate rAjAnI akRSAnA avasara Avye ane tethI ApaNA gharamAM tA have daridrapaNu* dAkhala thayuM. yadyetadviSayaM kiMcid bhUbhujo'smAbhirucyate // pade nipatati / tatsarve kiM prakurmahe / / 41 // a:--vaLI AnA saMbadhamAM jo ApaNe rAjAne kaIM kahIe chIe teA te paNa saghaluM IrSyA tarIke gaNAya che, mATe have ApaNe zu karavu ? 5 41 5 upAyAMtaramAsUtrya / tataste jagadurnRpaM // navaH RvicaM phela | mAgaiAsAliyA || 42 || artha:--pachI teoe eka upAya zodhIne rAjAne kahyuM ke he svAmI!bhAgyanA udbhayathIja Apane A navA kiva maLelA che. 5 42 u pazupAlo'yamityasya / na vidheyAvahIlanA || dadhAti pazupAlAkhyaM / girIzo'pi na kiM haraH // 43 // a:--vaLI A pazupAla che ema vicArI tenI avagaNanA na karavI, kemake girIza evA mahAdeva paNa zuM pazupAlanuM nAma dhAraNa karatA nathI ! // 43 u arthollekhaH kavitve'sya / prAkRte'pi sa kazvana // mArja viSyavAJAnA-pi yo pheva tujemaH || 44 || a:--vaLI he svAmI ! AnI prAkRta kavitAmAM paNa koika evA prakAranI acamatkRti rahelI che ke je amArI saMskRta vANImAM paNa AvavI muzkela thai paDI che. 5 44 5 na bhASAniyamaH ko'pi / stumaH kAvye'rthaM saMgatiM // gauravyaM gorase nyUne / yadvA tadvApi bhojanaM // 45 // artha:--vaLI bhASAmATe kai vicAravAjevuM nathI, phakta kAvyanI camatkRti ame vakhANIye chIye, kemake gArasa kadAca nyUna hoya tA paNa sArIrIte banAvelu bheAjana Adara karavAlAyaka thAya che. 45 paramIdRgguNo'pyeSa | sati tvayyapi nAyake // Aste vaMTha ivaikAkI / tanmano'tidunoti naH // 46 // artha:--paraMtu AveA guNavAna chatAM ane Apa tenA svAmI chatAM te vAMDhAnI peThe je ekAkI rahelA che, tethI amArU mana bahu kacavAya che. 5 46 u Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 86) devAzva RSayazcaiva / mAnavAH pazupakSiNaH // sarve dvaMdvacarA deva / kavireva kimekakaH // 47 // artha -vaLI he svAmI! de traSio manuSya pazuo tathA pakSio e sarve daMpatI dharmavALA hoya che, tyAre (Apano) A A kavi zAmATe ekAkI rahe ? ka7 che udahya putrapautrAdi-veSTito'nubhaviSyati / yadA kuTuMbitAmeSa / kIryunmeSastadaiva te // 48 // artha:-mATe te paraNune putrapitrAdikanA parivAravALo thayethake jyAre kuTuMbIpaNuM anubhavaze tyAreja ApanI kIrti phelAze. 48 nRpo'tha tadvacaH satyaM / manvAno maMvayAcata // vanya hAni pahmA | zakai je nAga vaMdhyate | 98 .. artha -have evI rItanuM teonuM vacana satya mAnIne rAjAe (te kavi mATe ) keIkanI svarUpavAna kanyAnI turata mAgaNI karI, kemake ahIM ThagothI keNa vaMcita thato nathI ? kahe che kanyAmavazyamudvAhyAM / so'pi tasmai dadau mudA / / vaivAhimavana bhUmI-tiH ja ra | ja || artha--kanyAne te avazya paraNAvavI ja joIe (ema vicArIne ) teNe paNa harSathI te kavine kanyA ApI, kemake vahevAI thatA rAjA kene rUce nahi ? ke 50 che kavirbhUmibhujA klasa-pANigrahaNamaMgalaH // vaparAya taddA-de pRthatiH || 1 |. artha-pachI rAjAe paraNAvyAbAda te kavi patnine laI rAjAe ApelA gharamAM jude rahyo. A 51 che ratha tairuM chu rAi 1 rAtIcArimitA ! vyadAryata kuThArIbhi-riva tasya hRdanvahaM / / 52 // artha -pachI Aje tela nathI, Aje ghI nathI, ItyAdi kuhADI sarakhAM vacanathI te haMmezAM tenuM hadaya vidAravA lAgI. che para che udariNyAmatho tasyAM / bhAvikhavyayazaMkayA // sa mamaja nirAlaMbaM / ciMtAvAdI kavIzvaraH // 53 // artha-pachI jyAre te garbhavatI thai tyAre te thanArA dhananA kharacanI zaMkAthI te kavIzvara nirAdhAra thaine citArUpI samudramAM Dakhe. 53 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 87 ) tanvaMgItanayagrAsa-vAsa:saMsAdhanaM dhanaM // dhyAyatastasya galitaM / kavitvakalayA kramAt // 54 // artha - strI tathA putranA bhejana tathA kapaDAMnA sAdhanarUpa dhananuM ja dhyAna dharatAM thakAM anukrame tenI kavitvazakti ghaTatI gaI. 54 AstAM paMcazatI tasyA-nyadA gAthe ubhe api / / kAratAM ciMtAzA#ta aa rUvAtamanI | paddha che artha--ane tethI tenI pAMcaso gAthAo te eka bAju rahI, paraMtu be gAthA paNa jANe ciMtArUpI pattharathI dabAI gaI heya nahi tema ( tenA mukhathI ) prakaTa thaI zakI nahi. e papa che achAjJA lI-mAruM zuM zazAMvata che. tamanyadA nRpo'pAkSId / bhoH kimetadajAyata / / 56 // atha-evI rIte amAvAsyAnA caMdranI peThe tenuM buddhirUpI teja naSTa thavAthI ane kavitvalAne kSaya thavAthI rAjAe tene eka divasa puchayuM ke are kavIzvara! A tane zuM thaI gayuM ? ke 56 che tvaM sadAzukavirbhUtvA / maJceta:paMjare sthitaH // kAkAyase kimadyAtha / zlokamekaM papATha saH / / 57 // artha:-nuM te ( hamaNAsudhI ) zIghrakavi ( zukarUpa ) thaIne hamezAM mArA citarUpI pAMjarAmAM rahyo hato, tyAre Aje Ama kAkasarakhe kema jaNAya che ? tyAre te kavi eka leka belyo ke, 57 1 anaMtA gRhaciMteyaM / toyarAzisamA nRpa / - yadekayA striyA naSTA / gAthApaMcazatIM mama // 58 // artha:-he rAjana ! gharasaMbaMdhI A anaMtI ciMtA mahAsAgara samAna che, kemake phakta eka strI paraNavAthI mArI pAMcaso gAthAo nAza pAmI che. 58 | evaM tAta kalAbhaMga-maMganAbhyo vidannapi / / pANigrahaNaparyAye / pAze patsyAmyahaM kathaM // 59 // artha -evI rIte he pitAjI strIothI thato kalAone vinAza jANatA chatA vivAha nAmanA pAzamAM huM zA mATe paDuM ? e 59 che sureMdro'thAlapatpitro--revaM durvAkyapazubhiH / vAzarchatA vize | vA no chettara | ha | Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha:-tyAre suredradatte kahyuM ke he vatsa! evI rItanAM durvacane rUpI kuhADIothI ghaNA kALathI ugelI mAtApitAnI AzArUpI velaDIne ukheDI nAkhavI e tane gya nathI. 60 che badhvAlAnaM vinA jAta-tAruNyAraNyacAriNaH // janA rUva mavaMavAM-SA cAkumakuThTha: 62 | atha-vaLI utpanna thayelI yuvAvasthArUpI vanamAM pharanArA putra strIrUpI baMdhanataMbhavinA hAthIonI peThe nyAyarUpI vRkSane ukheDI nAkhanArA thAya che. je 1 che anabhyAsAt kalAnAze / yadyoSidoSapoSaNaM / / / tatkolakhAdite kSetre / mahiSIsutakuTTanaM / / 62 // artha:-abhyAsa vinA thatA kalAnA nAza mATe je strInA de belavA te te ziyALAe kSetranuM bhakSaNa karavAthI tene badale ) pADAne mAravA samAna che. te 6ra che kacitkalAprakarSo'pi / sukalatrAdbhavennRNAM // varU pUrNimA caMdrakA jiM pUcha: chatta: || ! artha-vaLI keka vakhate te uttama strIthI purUSanI klAmAM vRddhi paNa thAya che, juo ke pUNimAe zuM caMdrane saMpUrNa kalAvALe nathI karyo ? | 63 che nArI mRduH sukhaM niMdyA / nipuNairna punaH pumAn / himo dahati vRtAkIM / yathA na tu tathA vaTaM // 14 // artha -strI jAteja kemala che, tethI paMDite teNInI sukhe niMdA karI zake che, paraMtu purUSanI karatA nathI, kemake hima jema rIMgaNane bALI nAkhe che tema vaDane bALI zakato nathI. e 64 che evaM nirvacanIkRtya / sureMdro nijanaMdanaM // rUdhyAnabitAhaSkanyA kutamathAvata che haka che. atha:-evI rIte potAnA putrane bolate baMdha karIne suredradatta turata keTalAka zAhukAra pAse khIlatI juvAnIvALI (teonI ) kanyAo mAgI. che 6pa che te'pi tatsauhRdayyena / kalAbhirdhammilasya ca // zIta: nyA-rata saumArine ghaNA Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 89 ) artha: teoe paNa tenI mitrAIthI tathA immilanI kalAothI vaza thaine potapotAnI kanyA te bhAgyavAna dhammilane ApI. e 66 che dhammilo'pi vayasyaiH svai rbodhayAmAsa tAn rahaH // haMho ahamuDho'pi / na mokSye sAdhusaMgati / / 67 // artha-paraMtu ghammile potAnA mitra mAraphate te zAhukArane guma rIte jaNAvyuM ke huM paraNyAbAda paNa munione saMga tyajIza. nahi. e 67 che vicArapayasAM kAma-gavIrvAco mahAtmanAM / / daSayatyo na me nAryo / mArjAya iva saMmatAH // 68 // artha:-vicArI dUdhanI kAmadhenusarakhI mahAtmAnI vANIne dUSita karanArI bilADI sarakhI strIone ( paraNavA mATe mArI ) samati nathI. e 68 che varANAM zatamarhati / kumArya iti vAdinaH / / anyebhya ibhyaputrebhya-ste svaputrIdadustataH // 69 // artha:- te sAMbhaLIne ) kuMvArI kanyAone mATe seMkaDo vara * maLI zake che ema kahI teoe pitAnI putrIo bIjA zAhakArenA putrone ApI. che 69 atho panavamustatra / pure'bhUt zreSTikuMjaraH / / anavacchinnadAnena / prINitArthimadhuvrataH / / 70 / / artha:-have te nagaramAM niraMtara dAnathI ( madathI ) yAcake rupI bhamarAone khuzI karanAro hAthI sarakho dhanavasu nAme zeTha (vasa) hato. 70 che dhanadattA priyA tasya / priyAlApaikasAraNiH // sArA sanmatiH putrI ! tayArI thazopatI . 72 artha:-tene priya vacanathI eka naherasarakhI dhanadattA nAmanI cI hatI, tathA teone uttama yazavALI ane sadbuddhivALI yazematI nAme putrI hatI. 71 che putrebhyo'pi priyatarI / varddhamAnA krameNa sA // aki samaye vinA / vaNA thopinovitA 72 . 12 sUryodaya presa-jAmanagara Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' artha-putrothI paNa vadhAre vahAlI tathA anukrame vRddhi pAmelI te yazematI yogya samaye strIne lAyaka kalAo zIkhI. che 72 che kA me vapuSi hemAme / vibhUSA hemamaMDanaiH / / iti sA zAsvatI bhUSAM / guNaratnamayIM dadhau // 73 // artha: mArAM suvarNa sarakhAM zarIramAM suvarNanA AbhUSaNenI zI jarUra che? ema vicArIne teNIe guNepI ravAle zAzvatuM AbhUSaNa dhAraNa karyuM. te 73 . sA tAtaM smAha dattAhaM / sureMdrAMgaruhe tvayA / mayApi khalu bharteti / sa eva hRdi dhAritaH / / 74 / / artha:-teNue potAnA pitAne kahyuM ke he pitAjI ! Ape mane suredradattazeThanA putra dhammilaprate ApelI che, ane meM paNa tene ja mArA svAmI tarIke hadayamAM dhAraNa karyo che. che 74 tato'paraM varaM kaMcit / kurvati kAmalAlasA // sarvasaMpannadIzaile / zIle syAmavakIrNinI // 75 // atha-mATe have kAmanI icchAthI je huM kadAca bIje vara karyuM te huM sarva saMpadArUpa nadIne utpanna karavAmAM parvatasarakhA zIlano bhaMga karanArI thAuM. e 75 che yAdRzastAdRzo vAstu / pati, dhammilaH punaH // sakRtkanyAH pradIyaMta / iti nyAyo hi dustyajaH // 76 // artha:-mATe te game te hoya te paNa mAro pati te dhamilaja che, kemake kanyA ekaja vAra apAya che, e nIti tyajI zakAya tema nathI. te 76 evaM gADhAgrahAM lagne / zubhe bahubhirutsavaiH // dhammilastAmupAyaMsta / satvaraM piturAjJayA / / 77 // artha -evI rIte daDha nizcayavALI te yamatine zubha lagna ghaNuM mahatsavathI dhambila pitAnI AjJAthI turata para. 77 che sa dhyAyaMstaM kSaNaM zAstra-rasariktamapArthakaM / / vadhvA hastAttayA hasta-bhUSAM samAra pustakaM / / 78 // artha:-zAstranA rasathI rahita evA paraNavAnA te samayane te nirarthaka jate gaNavA lAgyo, tathA strInA hastameLApa samaye teNe pitAnA hAthanA bhaSaNarUpa pustaka yAda karyuM. 78 che Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 91 ) koTimAtra ghanaM lebhe / yadasau karamocane // 1 dadato'rthiSu tattasya / gRhAdavag vyazIryata // 79 // artha :--vanI hastameAcanasamaye je kroDAgame dhana ( zvazura taraphathI) madhyuM. te dhana ( mArgamAMja ) teNe yAcakAne ApI devAthI dhera pahoMcatAM pahelAMja khalAsa thayu. 5 79 // pariNIto'pyasau sAdhu-riva bhogaparAGmukhaH // durNa viSANuM dhanyaH / jAmoSajJamamanyata || 80 || a:-- evI rIte ) paraNyA chatAM paNa te sAdhunIpeThe bhAgeAthI vimukha thayA, tathA te bhAgyavAna viSayasukhane jherasamAna mAnavA lAgyA. II 80 5 AhAraM SaDrasAdhAraM / dehasthityarthameva saH // putta tRptimAna / azvane 2 seH punaH // 82 / / a:--vaLI te phakata zarIrane jALavavA mATe SaDrasa karavA lAgyA, ane tRpti tA zAstrothIja pAmyA, paraMtu rasethI nahi. // 81 5 bhAjana apramAdI samAdAya / nizIthe khaTikAmasau | mutttattavo chANijJAn / prayogasirIvatta || 82 || artha :--vaLI madhya rAtrie paNa bichAnAmAMthI uThIne te pramAdarahita khaDI laine vyAkaraNanA prayAgA sAdhavA lAgyA. // 82 5 pUrvAdhItAH smariSyAmi / gRhISye ca navAH kalAH // kRti naicandratatena / vinA yAMto na jJire| 8 / a:--pUrve bhaNelI kalA huM yAda karIza ane navI grahuNa karIza evA vicAramAMja lIna thaine te jatA divasAne paNa na jANavA lAmyA. // 83 u yazomatI piturgehaM / gatA tadbhartRceSTitaM // AcaSTa sakalaM mAtu -- goSTIyaM hi mRgIdRzAM // 84 // a:--have pitAne ghera gayelI yazAmatIe ( peAtAnA ) svAmInAM saghaLA vRttAMta ( peAtAnI) mAtAne kahyo, kemake srIovacce AvIja vAtA thayA kare che. 584 5 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( ra) subhadrAyAH puro'bhyetya / dhanadattApyamahata // kalAvilAsaM jAmAtu-dhik strINAM cittacApalaM / / 85 // artha-tyAre dhanadattAe subhadrA pAse AvIne (pitAnA ) jamAInA kalAbhyAsanI niMdA karI, dhikkAra che strInA cittanI capalatAne! 85 che subhadrApi tadutkyAti-neti priyamAkSipat / / manAtmadRSTayo nAryaH / kiM na kuryuH pareritAH // 86 / / artha:-teNanA vacanathI subhadrA paNa ati kheda pAmIne pitAnA bhartArane upAlaMbha devA lAgI, kAraNake parathI prerAyelI kAcA mananI soe zuM nathI karatI ? 86 prApto'pi yauvanaM so'tha / bAlavatpaThanAgrahI // na vetti kaMcanAcAraM / gRhiNAmeSa dhammilaH // 87 / / artha -yuvAna thavA chatAM ApaNe A dhammila bAlakanI peThe abhyAsamAM ja lIna thaIne gRhasthI saMbaMdhi kaMi paNa AcAra jANatA nathI. e 87 yasya nArtho na vA kAmo / na vA praNayipoSaNaM / / dvipadasya yazostasya / vyasanaM zAstrasaMgrahaH // 88 // artha:-vaLI te dhana athavA kAma athavA premIjananA piSaNa saMbaMdhI kaI paNa jANato nathI, kevaLa be pagavALA pazusarakhAM evA zArone ( jJAnane ) saMgraha karavAnuM vyasana lAgyuM che. je 88 nyavahAraparijJAna-maMtareNa pumAnnanu / paThito'pi bhavenmUrkhaH / priyazrotriyavimavat // 89 // arthavyavahAra jANyAvinA bhaNele purUSa paNa vedIyA brAhmaNanI peThe mUkha rahe che. te 89 che vepArito iaa AAna gumanvae I hara kiM vanavaNI pugya thA vaibhopATa | 20 | artha- jo tamAre putrane hamezAM zAstro bhaNAvavAnI ja IcchA hatI te pachI phekaTa dhanavanI putrI sAthe zAmATe vera vasAvyuM ? goSTI tyAjaya niHkSINa-karmaNA viduSAM tataH / / bhara saMgamayAnaMga-niSTairlalitagoSTikaiH // 91 // Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 3 ) artha mATe have karmahita munionI sebata tene choDAve, ane kAmavilAsa jANanAra vyabhicArionI sebata karo ? hA . atuccha : svacchahRdayo / diirghdrshimtisttH|| suko vAyaparA-roSatatAja to 22 che. artha:-have evI rIte krodhathI tapelI priyAne gaMbhIra nirmala manavALo tathA dIdhadazI buddhivALe sureMdradatta ( nIce mujaba ) vacanarUpI amRtathI siMcavA lAgyo. pe Tara che priye mugdhAsi zAMto'sya / kAmo nopetya dIpyate // ko nAma daMDAghAtena / zayitaM bodhayatyahiM // 93 / / artha:-he priyA ! tuM to mugdha che, teno kAma zAta paDelo che tene cha che phAyadAkAraka nathI. kemake sutelA sapane lAkaDI mArI keNa jagADe ? | 93 azikSitA api nRNAM / prAduHSati kubuddhayaH // suzikSitA api nRNAM / pracyavaMte zubhAH kriyAH // 94 // artha:-manuSyone dabuddhie to zikhavyAvinA paNa prakaTa thAya che, paraMtu zubha kAryo to zikhAvyA chatAM paNa naSTa thAya che. je 94 . prakRtyA nimnagaM vAri / prakRtyA caMcalaH kapiH / / mayaMti viSayANaardA prava zarira || 2 | artha:-jala svabhAvathI ja nIce janAruM che, tathA vAnara paNa svabhAvathI ja capala hoya che. tema prANIo paNa svabhAvathIja viSayomAM Asakata thAya che. je 95 che zyAmatAbhimatA dehe / pAMDujanmA na gauratA // tamA sarvottamaM aa na pInAM mahaH || 11 / artha:--zarIre zyAmapaNuM sAruM che, paraMtu keDhathI thayeluM gerapaNuM sAruM nathI, vaLI aMdhakArane savathI huM sAre mAnuM chuM, paraMtu Aga lagADIne prakAza kara sAro nathI. 96 grAme'bhirAmaM zUnyatvaM / na vAsataskaraiH kRtaH // baraM moradhyaM na vaidagdhyaM / kusaMsargasamudbhavaM // 97 // atha-gAmamAM ujaDapaNuM sAruM, paraMtu temAM taskaroe karela nivAsa kare nahi, evI rIte mugdhapaNuM sAruM che, paraMtu kusaMgathI utpanna thayelI caturAI sArI nathI. je 97 . Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 94) yauvane nIcasaMsargAt / kAluSyaM nirmale kule // ke je no nanayaMtiC | Te yaMjIvA hajja // 68 || artha :vaLI vajramAM jema kAdavanA aMzA, tema yuvAvasthAmAM nIcanI seAbatathI kayA kayA mANasA ( peAtAnA ) nirmAla kulamAM kalaMka lagADatA nathI ? / 98 5 tridoSagahanasyAsya / pratIkAro vikAriNaH || jo nAma suzrutAmyo | yauvanayAmaya5 2 || 10 || artha :--vidyASavALA ( sannipAtavALA ) ane A yAvanarupI regane uttama zAstravinA ( muzruta rAAsavinA ) bIjA kayA ilAja che ? 5 99 u vikAra karanArA nAmanA vaidyaka mohAvarttamamAnamAnamakaraM rAgormisaMvarmitaM / tRSNAvegamanaMgasaMgasalilaM pApaughapaMkAkulaM // ye kApi skhalitA na yauvanasaritpUraM taraMto mahAsatvAste khalu tArakAH kimitarairbaMdhyAvatArairnaraiH // 1 // artha :--mAhurUpI bhamarIvALA, ati ahaMkArarupI magaravALA, rAgarUpI meAjA'AthI bharelA, tRSNArUpI vegavALA, kAmasaMgarupI pANIvALA tathA pAyAnA samUhurUpI kIcaDavAlA yAvanarupI nadInA pUrane taranArA je mahA vIryavAna mANasA kyAMya paNa skhalanA pAmyA nathI teja kharekharA tAranArA che, te zivAyanA phekTa janmelA purUSo zuM kAmanA che ? / / 1 / tatvaM tasvazekSasva | muMca muMca kadAgrahaM || bhAgyairnastanujaH zAstra -- dhyAne'dhIyata yauvane / / 2 / / aH--mATe ( he priye ! ) tuM tatvadRSTithI jo ? ane kadAgraha chADI de ! bhAgyeAthIja ApaNA A putra yuvAvasthAmAM paNa zAkadhyAnamAM joDAyA che. // 2 // senetyuktApi tatyAja / sA yadA na kahAgrahaM // zreSTI tadAhayAmAsa / sadyo lalitagoSTikAn // 3 // a:--evI rIte teNe kahyA chatAM paNa jyAre teNIe kadAmahu tyajyA nahi tyAre zeThe turata vyabhicArI puruSone elAvyA. // 3 // Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 95 ) nArInunno na kurute / kimanAtmavazo naraH || vAtyerito dahatyatra / pAvakaH pAvanaM vanaM // 4 // artha : sIe prerelA puruSa parAdhIna thane zuM nathI karatA. kemake A jagatamAM vAyue prerelA agni pavitra vanane paNa khALI nAkhe che. 5 4 5 tairAhAna kSaNAyAtai - raMgajaM saMyamayya saH // zreSTIta prItaye patnyA / manobAhyamavocata // 5 // artha : khelAvatI vakhateja ApelA te vyabhicArIsAthe peAtAnA putrane joDIne zeThe mana nahi chatAM paNa srIne rAjI rAkhavAmATe tene kahyuM ke, // 5 // arpito'styeSa yuSmAkaM / kriyatAM kAmatatvavit / pUrake mayi bhetavyaM / na dravyavyayataH kacit / / 6 / / artha:--AjathI A ( amAro putra ) tamAne soMpyA che, tene tamAre kAmarethrAmAM pravINa karavA; vaLI huM tamAne dravya pUrU' pADIza, mATe kyAMya paNa kharacathI tamAre Daravu' nahi. // OM u tatate bhUtanATyAti--zANAH svairavihArinaH || samaM tena ciraM tIrtha - bhUmIriva siSevire // 7 // artha:--pachI te vyabhicArI mitro peAtAnI icchAnujamma dhammilane sAthe leine jugArakhAnAM tathA nATakazALA AdikAne tIrthabhUmInI peThe khUba sevavA lAgyA. 5 7 5 agamyAM bhUrimAyAnAM / vyaktamuktAphalAgamAM // sApurAAM puna: sUre / nadu: siMhanu'mitra || 8 || artha:--ati kaparIAne ( ziyALAne ) agamya tathA prakaTarIte mAkSalanA ( mukatAlanA ) lAbhavALI sihaguphAsarakhI sAdhuenI dha zAlAne tA teoe dUra cheADI. 5 8 u dhamilo mRgavanmugdhaH / kRSNasArairivAgragaiH // yatra yatra ca nItastai - statra tatrAnugo'gamat // 9 // artha :--kRSNasAro jema hiraNane tema agADI cAlanArA te vyabhicArI mitrA jyAM jyAM te mukhya smilane lei jatA tyAM tyAM tenI pAchaLa javA lAgyA. // 9 // Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ninye seo'nyedhurudhAnaM / tairnaSTatapanAtapaM // catra che . tamaTha zIti nirmAM 20 || artha-pachI eka divase teo naSTa thayela che. sUryane tApa jyAM evA eka bagIcAmAM tene laI gayA, ke je bagIce ghATAM vRkSothI chavAyela hovAthI tyAM aMdhakAra te nirbhayapaNe kIDA karI rahyo. hato. 10 latAnAM lAsyalIlAyAM / gAyanA yatra ssttpdaaH|| nATyAcAratvamAtene / maMda maMdaM sphuranmarut // 11 // artha:vaLI tyAM velaDI nAcatI hatI, tathA bhamarAo gAyana karI rahyA hatA, tathA maMda maMda vAte vAyu nATyAcAryanuM kArya karato hato. te 11 che vikasvarasarojAsyai-rutpazyA yatra dIrghikAH // jaDAzayA api bhIti-pradA gopAMganA iva // 12 // artha -temaja jyAM vikasvara kamalopI mukhethI cu jenArI vAvaDIo jalAzaya ( jaDa AzayavALI ) chatAM gopIonI peThe AnaMda ApatI hatI. je 1ra che tvamatrocinu puSpANi / haMsalIlAM jale bhaja || mitreSviti bruvANeSu / dhammilenAbhyadhIyata // 13 // artha:-ahIM dhammilane te mitroe kahyuM ke tuM ahIM puSpa ekaThAM karI tathA jalamAM haMsanI peThe krIDA kare tyAre dhambile kahyuM ke, ato na vaH svayaM prajJA / na vA gItArthasaMgatiH // cAM nirAzA aNutAgamamApirta 4 atha:-are ! AthI to ema jaNAya che ke tamane svAbhAvika akakalaja nathI, athavA tamane gItArthone saMga thayo nathI, ke jethI AvI rIte pragaTapaNe tamo nitha thAo che, siddhAMtanuM vacana sAMbhaLe ? 14 bhUrjalaM jvalano vAyu-staravazveti paMcadhA / / bhavatyekeMdriyA jIvA-ste hyasaMkhyA dRgadhvagAH // 15 // - artha-pRthvI, jala, agni, vAyu ane vanaspati, e pAMca prakAranA ekeMdriya ja che, ane te asaMkhyAtA dRSTigocara thAya che. 15 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yajarAjarjaro yUnA / dRDhamuSTyA hatoznute / / kaSTaM saMghaTanenApi / tasmAdekeMdriyo'dhikaM / / 16 / / artha -vaLI eka yuvAna mANase jorathI muke mAravAthI ati vRddha mANasa je kaSTa bhegave che, tethI paNa adhika kaSTa phakta saMghaTanathI paNa ekedriya jIvane sahana karavuM paDe che. je 16 che anarthadaMDaM jAnAnaH / ko dhImAnaMtakAMtikaM // nayatyetAvato jaMtUn / namaMtUna kelikautukaiH // 17 // artha - (mATe evI rIte ) anarthadaMDane jANanAre kaye buddhivAna mANasa eTalA badhA niraparAdhI prANuone phakta kIDAnA kautukathI mAre ? 17 che evaM prAktanasaMskArA-nugiraMtaM nirokSya taM // te sarve tumuDhorAra-tatA vama?i || 8 | artha-evI rIte tene pUrvanA saMskAra ucAratA joine teo saghaLA kelAhapUrvaka tAlIe deIne bolI uThayA ke, je 18 vAmapaMcamamuM muMca / vaMcitaH sarvathAsi re // vimugdhaH sAdhudhutta'stva-masakalpanayA'nayA // 19 // artha:-are ! A saghaLI vAta tuM choDI de, kharekhara tane mugdhane AvI AvI juThI kalpanAthI dhUta sAdhuoe bilakula gele che. pRthvyaptajomarudrA / jovAn zraddadhmahe kathaM // pratyakSAvi pAnAnA-nAsthAna mayswvata | 20 || artha:-vaLI pRthvI, jala, agni, vAyu tathA vanaspatinA che. ke je pratyakSa Adika pramANene agocara che, teonI AkAzapuSyanI peThe ame kema zraddhA karIye ? A ra0 che gmozAvIhA-AtrInATyatA che hAsyaM kautukitA ceti / yauvanadroH phalAvalI // 21 // artha:-vaLI puSpa ekaThAM karavAM, jalakrIDA, hIMcaLA, strI, nATaka, gIta, hAsya tathA kautuka e yauvanaspI vRkSanI phalazreNi che. puraHsthA yadvayaM kurma / karma kArya tvayApi tat // mArge bahujanakSuNNe / carataH kA tava kSatiH // 22 // 13 sUryodaya presa-jAmanagara. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 98) artha mATe agADI rahIne ame je kArya karIye te tAre paNa karavuM, kemake je mAge ghaNuM mANasa cAle tyAM cAlavAmAM tane zuM nukazAna che ? rara phati taiH zerita pUrvA sarva ra phavikrataH | anazyattasya zaMkApi / kAle vIte ca pApataH // 23 // artha_evI rIte teoe preryAthI prathama te te zaMkAsahita saghaluM karavA lAgyA, paraMtu vakhata jAte tenI pApanI zaMkA paNa dUra thai. . 23 che subuddhirvahyate duHkhaM / mukhaM ca bhrazyate janaiH // karataH launirvAna-saMva ni 24 artha-buddhivAna mANasane sAre raste caDAvavAmAM jarA kaTa paDe che, paraMtu tene sAre rastethI pADa sahelo che. ahIM eka maheTlane banAvavAnuM dRSTAMta jANI levuM ra4 che itazca nizcitAnaMga-raMgabhUriti nAgaraiH // vasaMtatilaketyAsIt / pure tatra paNAMganA // 25 // artha:-have te nagaramAM eka vasaMtatilakA nAmanI vArAMganA rahetI hatI, ke jeNIne nagaranA lekA kAmadevanI bhUmisarakhI jANatA hatA. 25 che lAvaNyAbdhau yadaMge dRga-droNI yUnAM taraMtyapi // pAraM na prApa vakSoja--girAvAsphAlitAMtarA // 26 // artha:-lAvaNanA mahAsAgarasarakhA teNInA zarIramAM yuvAna purUSanI daSTirUpI heDI taratAM chatAM paNa vacce teNunA stanarUpI kharAbApara athaDAvAthI kinAre pahoMcI zakatI nahatI. rada che karauSTapallavA hAsya-puSpA stanaphalAnvitA / / thai rahI chad pAtrA-DAMgatA isut 27 | artha:-hAtha ane heDarUpI paddhavALI, hAsyarUpI puSpavALI tathA stanarUpI phalevAnI evI jeNune vidhAtrAe purUSanA kAmadevarUpI tApane nAza karanArI velaDI sarakhI banAvI hatI. je 27 hariNmayAni saubhAgya-juSA yadehayaSTinA // bhUSaNAnyapi bhuSyatvaM / ninthire nijasaMgame // 28 // Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-jeNInA sAbhAgyavAna zarIre pitAnA saMgathI (ulaTa) suvarNanA AbhUSaNene paNa bhAvyAM hatAM. te 28 che abhyasyAbhyasya sA nATya-kalAkoTimupAgatA / / sabhA bhUmibhujo bheje / jJApituM sakalAH kalAH // 29 // artha:-abhyAsa karI karIne nRtyakalAnI Toce pahoMcelI te vArAMgane potAnI sarva kalA dekhADavA mATe rAjasabhAmAM gaI. . 29 nAcatUharottA-nAstatra RkSAH | g: iaa yuvAna ! teDapi sarve samajhADa | 20 | artha:-nRtyanuM kutUhala jovA mATe utsuka manavALA lAkhegame nagaranA leke tyAM AvyA, tathA dhamilasahita te saghaLA yuvAnIAe paNa tyAM AvyA. e 30 che kalA parIkSituM svasyA / vijJapto nRpatistayA / / parIkSAnipuNaM kaMcit / pauralokAnayAcata // 31 // atha-pachI pitAnI kalAnI parIkSA karavA mATe teNue vinavelA rAjAe nagaranA loko pAse mAgaNI karI ke tamArAmAMnA keIka nipuNa mANase AnI parIkSA karavI. . 31 che sadasadbhAvabhedajJo-'smAsu pakSiSu haMsavat // eka evAyamastIti / tai rAjJo'darzi dhammilaH // 32 // artha:-pakSiomAM jema haMsa tema satyAsatya bhedane jANanAre amArAmAM A ekaja che, ema kahI teoe dhamilane dekhADaze. pauracakre purazcakre / tamevAtha narezvaraH / / vaMdyo okklo'piiNduH| kiM punaH sa kalAnidhiH // 33 // artha:-tyAre rAjAe paNa nAgarikenA samahamAMthI teneja a-- gADI karyo, kemake jyAre eka kalAvALe caMdra paNa namavAlAyaka che, tyAre kalAonA bhaMDAra sarakhA te dhammilanuM to kahevuM ja zuM ?. 33 dhammile sAkSiNi kSoNI-bhujaH sadasi sA kSaNAt / / kattu raMbheva jaMbhAre-rAreme nATyamadbhutaM // 34 // artha:-have dhammila sAkSi hete chate iMdranI sabhAmAM jema raMbhA tema rAjAnI sabhAmAM teNIe turata AzcaryakAraka nRtya karavA mAMDayuM Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 10 ) cakSuzcaSakAcAMto'pi / yatra na truTito rasaH // pazyaMstannRtyamAzcaryAn / mUrddhanaM dhammilo'dhunot // 35 // artha- pI pyAlAothI pIdhA chatAM paNa jene rasa khUTayo nahi, evuM te natya joine dhammile AzcaryathI pitAnuM mastaka dhuNAvyuM. 35 che taM camatkRtamAlokya / kalAvaMtamilApatiH / / dhanarAzi dadau tasyai / kelizailasamaM zriyaH // 36 // artha -evI rIte te kalAvAna zmilane Azcarya pAmelA jANIne rAjAe teNIne lakSmIne krIDA karavAnA parvatasara dhanane Dhagale Ape. e 36 che dhImato'syaiva sAMnidhyA-llabdhaM dhanamiyanmayA / / iti sA dhammile prema-sarvasvaM tatmabhRtyadhAt // 37 // artha:-A buddhivAna purUSanA sahAyathIja mane ATaluM badhuM dhana mahyuM che, ema vicArIne te tyArathI dhammilaprate potAne sarva prema dhAraNa karavA lAgI. 37 che atha manmathakelinA-mo'yamiti dhammilaH // rItaH ghananAvIthI vayaricamAvata | 20 || artha -have A kAmakrIDAne lAyaka che, ema vicArIne tenA mitre tene vezyAonA pADAmAM laI gayA, tyAre dhammile teone kahyuM ke, che 38 che tanvaMgyazca bhujaMgyazva / tulyAH sAdhubhirUcire // imA vizeSato vezyAH / zubhalezyAnizubhikAH // 39 // atha-strIo ane nAgaNe bane sAdhuoe tulya kahelI che, temAM paNa vizeSe karIne vezyAo to zubha lezyAone nAza karanArI che. 30 che nani jagannApAra-yuvasaMpattivA | sarvata parvatamAAM kurNa vati nit 40 || artha:-vezyAo kicita mAtra sukhasaMpatti ApanArI che, paraMtu tenA rAgIone te cAre bAjuthI parvata jevaDuM duHkha Ape che. 40 che anyo hRdi vacasyanya-zcAnya eva pumAn dRzi // have cAla vize . staH sumiti / kara . Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (101 ). artha:-jeNunA hadayamAM anya, vacanamAM tethI anya, ane, AMkhamAM vaLI tethI paNa anya puruSa rahelo che, ema jenAM zarIramAM paNa virodha bharele che, tethI sukhanI keNa icchA kare ? 41 klIvo bhaTo'pi niHzrIkaH / zrImAnapyatra jAyate // madhye puramidaM caura-sthAna rAjApi nAvati // 42 // artha:-vaLI A vezyAnA pADAmAM ( AvIne ) subhaTa paNa vikArI manavALe thAya che, tathA ghanavAna paNa nidhana thAya che, evI rIte nagaranA madhya bhAgamAM rahelA A coranAM sthAnanuM rAjA paNa rakSaNa karI zakato nathI. 4ra ! nocita sarvAritrANa-patra thAtuM manAva tanmucyatAmidaM maMkSu / sthAnamanyatra gamyatAM / / 43 // artha:-ahIM uttama AcaraNavALA manuSe jarA paNa rahevuM yogya nathI, mATe A sthAna jaladI tajIne ApaNe anya jagAe cAle ? kare che dhammile'bhidadhatyevaM / te'vajJApUrvamabhyadhuH / / re re kadAgrahagrasta / kastavAyaM matibhramaH // 44 // artha -dhammile ema kahyuM chate teoe tenI avajJA karIne kahyuM ke are kadAgrahI A tArI buddhi kema pharI gaI che ! 44 etA asArasaMsAra-jaMgalAdhvanicAriNaH // muvayaMti vanAra dagn I fmagoma vija phara 46 artha: A vezyAo to asAra saMsArapI jaMgalanA mArgamAM cAlanArA manuSyane najare paDelI mIThA pANInI kuisarakhI che. 45 svabhartaryeva mukhadAH / zrUyaMte hi kulastriyaH // manye dhanyA imA eva / yA vizvopakRtikSamAH // 46 // artha-kalIna strIo to phakta potAnA bhartArane ja sukha ApanArI che, paraMtu huM to A vezyAone ja dhanya mAnuM chuM, ke jeo samasta purUSopara upakAra karI zake che. 46 che ityuktibhiH samullAsya / lAsyasthAnaM mno'bhuvH|| vasaMtatilakAyAste / ninyire dhAma dhammilaM // 47 // artha -evI rItanA vacanathI dhamilane uzkerIne teo kAmadevane nRtya karavAnAM sthAna sarakhA vasaMtatilakAne ghera laI gayA. 47 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) mArane samArInA | pathati muhurNa : rupAdhidaivataM sAtha / taiH sahAsyamabhASyata // 48 // artha -tyAM siMhAsana para beThelI tathA devAMganAthI paNa adhika 5vALI ane darpaNamAM potAnuM mukha jatI evI te vasaMtatilakAne teoe hAsyasahita kahyuM ke che 48 che madra sudramukha pAtara puSya purAtanaiH | sAkSAnidhirivArAdhyo / dhammilo nirbharaM tvayA // 49 / / . artha -he bhadra! tAre pUrvanAM puNothI A saredradattazeThane putra dhammila tAre tyAM Avela che, tene tAre sAkSAta nidhAnanI peThe khuba sevavo. te 49 che tasyai samarpya taM vIrA / vArIkSiptagajA iva // vyAvartata payasyAste / phalitasvaparizramAH // 50 // artha -have jema hAthIne khADAmAM nAkhe tema teNune dhammilane seMpIne te mitro potAno parizrama saphala thayelo mAnIne tyAMthI pAchA gayA. 50 che ananyabhedamapyasyA / hRdayaM vajraratnavat / / sUcImukhasakhaprajJaH / sa bhItvA lIlayAvizat / / 51 / / artha:- have anyathI na bhedI zakAya evAM paNa teNunA vajasarakhAM hadayane krIDAmAtrAmAM bhedIne kuzAgrabuddhivALo te dhammila temAM dAkhala thaye. . pa1 che. sApi taM madhurAlApai-rAlApIccArulocanA // cittacauragirI yaspA-ttA evotpattibhUmayaH // 52 // artha: pachI manohara netrovALI teNIe tene miSTavacanathI belA, kemake cittane ceranArAM vacanonI utpattinAM sthAnakarUpa te vezyAo che. A para che svAgataM svAgataM pANa-priya pAdo'vadhAryatAM / / mahAn mayi prasAdo'yaM / zrayatAmidamAsanaM // 53 // artha:-he prANapriya ! Apa bhale padhAryA, ahI Apane caraNanyAsa kare ? Aje Ape mArA para ghaNu kRpA karI che, A Asana para bIrAje. pa3 che Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 103) kalpaM vinA siddharasaH / sevadhiH zAsanaM vinA / / puSpaM vinA phalaM lebhe / sahasAdya tvadAgame / / 54 / / artha: Aje ApanA padhAravAthI mane acAnaka kalpavinA siddharasa malya, keInA kahevAvinA nidhAna malyuM, tathA puSpavinA phala mahyuM che. A pa4 kalAparIkSaNe'bhUstvaM / priyo me nRpasaMsadi // imaM gehamidaM dehaM / tannItijJa kRtArthaya / / 55 // artha: rAjasabhAmAM mArI kalAnI parIkSA samaye A5 mane priya thaI paDayA che, mATe he nItijJa ! Apa A mAruM ghara ane zarIra kRtArtha karo? . papa . saubhAgineya neyatyA-nayA yadi tiSTasi / / tatprayAsyasi me hatyA-pApapaMkasya pAtratAM // 56 // artha-vaLI he saubhAgyavAna mArI ATalI prArthanAthI paNa jo Apa nahi rahe te huM je ApaghAta karIza te pAparUpI kAdavanA Apane chAMTA uDaze. che 56 che navAdhikAribhistasyA / vacanaistanmanaH sthitAH // niravAsyaMta te sAdhU-padezAH prAgniyoginaH // 57 / / artha:-evI rIte teNunA vacanepI navA adhikArIoe tenA manamAM rahelA sAdhuonA upadezarUpI pUrvanA adhikArIone dUra karyA. 57 yAtAyAta purA paurA-cakrustanmaMdire na ke // sthiralama ivAyAtaH / saureMdrina punaryayau // 58 / / artha:-pUrve teNIne ghera kyA purU na AvatA tathA pAchA jatA? paraMtu A dhammila te jANe sthiralagnamAM AvyuM heya nahi tema tyAMthI pAcho valyo nahi. je 50 che etadAkarNya mitrebhyaH / subhadrA mumudetarAM // dRSTvA modaM sadharmiNyAH / sureMdro'pyanvamodata // 59 // artha:-have te mitro pAsethI te vRtAMta sAMbhaLIne subhadrA atyaMta harSa pAmI, tathA potAnI strInA harSa joine suredra paNa tenuM anumodana karavA lAgyo. te pa9 che Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (104) svasthAnagAyA vezyAyAH / sureMdraH prAhiNodaya // adhamarNIva dInArA-STasahasraM dine dine // 6 // arthahave te suredradatta jANe te vezyAne karajadAra heya nahi tema teNIne ghera beThAMja roje roja ATha hajAra senAmahera ekalI ApatA hato. 1 60 che ghevarAI ghRtaM gavyaM / bhasmanIva mayA hahA / / luNAtre cAguthakSetrAvitaM ghai | 22 . artha:-arere ! ghevara banAvavAlAyaka gAyanuM ghI jema rAkhamAM tema nyAyapUrvaka puNyakSetramAM vAparavAlAyaka dhana huM kupAtrane Apu chuM, paraM karomi kiM nArI-bAgdAkSiNyaniyaMtritaH // suvRtto'pi gale baddhaH / strIbhiH kSipto'vaTe ghaTaH // 62 // artha:paraMtu zuM karuM ke strInA vacananI dAkSiNyatAthI baMdhAcelo chuM, kemake uttama goLAkAra ghaDAne paNa strIe gaLAmAM (dara) bAMdhIne kuvAmAM utAre che. te dara evaM ciMtayatastasya / paspaMde vAmamIkSaNaM // vIto che ja putroDyA saMtehuninAya : |// artha_ema vicAratAM thakAM tenI DAbI AMkha pharakI ane tethI teNe vicAryuM ke have mArA jIvatAM A putrane mane melApa the nathI. 63 che snAnabhojyAdibhaktyAtha | sA tathA tamaraMjayat // na mAtaraM na pitaraM / na baMdhUna sa yathAsmarat // 64 // artha: have cAna tathA bhejana AdikanI bhaktithI te vezyA te dhamilane e khuzI karavA lAgI ke jethI tene mAtA pitA ke baMdhue paNa yAda AvyA nahi. 64 svaM svaM manaHpaNaM kRtvA / kadAcittau parasparaM / / muvanasaMvAda / lariNAzailIzvara ( 16 . - artha:-pachI kaIka samaye teo banne potapotAnA mananI zarata karIne paraspara harSapI kaMdanA bIjasarakhA segaThAM pAMsAothI ramatA hatA. ! 65 che Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (105) Adau mRdu tato madhyaM / tatastAraM kadAcana // tau gAyaMtAvazobhiSTAM / kiM na kinnarayugmavat // 66 // artha:-vaLI prathama dhIre pachI madhyama rIte tathA pachI uce svare gAtA evA teo ba zuM kinnaranI joDInI peThe bhatAM nahetAM? 66 che praznottaraiH prahalAbhiH / samasyAbhirvadAvadaiH / / kadAcidanucakrAte / gIpatiM ca giraM ca tau / / 67 // artha -vaLI kaI vakhate praznottara harIyAlI samasyA tathA vAdavivAdathI teo banne bRhaspati tathA sarasvatInuM anukaraNa karatA hatA. 5 67 che yaH pUrva kAminInAma-zravaNenApyakhiyata / / vezyAvazyo'bhavatso'pi / dhigdhigiMdriyacApalaM // 68 // artha: je dhammila pUrve strInuM phakta nAma sAMbhaLavAthI paNa kaMTALatuM hatuM, te paNa vezyAne vaza thaI gayo, mATe dhikkAra che iMdienI capalatAne. e 68 che yo nAbhuMkta purA pitro-ramaNamya kramAMbuje / taraskRddhi nAkSI- dhik ramafri | 2 artha:-je pU. mAtapitAnA caraNakamalane namyAvinA bhejana paNuM karato nahi, te A Aje tenA khuzI khabara paNa pUchato nathI, mATe dhikkAra che strI rasane. 69 che yo'bhUtmAga nirnimeSAkSo / munInAM mukhavIkSaNe // tannAtha zira vaze dhiAmavAto . 70 . atha:-je pUrve munionuM mukha jovAmAM nimeSarahita cakSuevALe hato, tene Aje te munienuM nAma paNa mastakamAM phUla upajAvanAruM lAge che, mATe dhikkAra che kAmanA viparItapaNAne. . 70 dharmyazrutainavanava-yanmanaH pAgavAsyata // tadruddhaM gaNikAvAkya-dhigyauvana viDaMbanAM // 71 // artha:-jenA manamAM pUrve navA navAM dharmazAstronAM vacano vasI rahyAM hatAM, te mana Aje vezyAnA lakae rodhI rAkhyuM, mATe dhikkAra che yauvananI viDaMbanAne. e 71 che 14 sUryodaya presa-jAmanagara. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 106 ) jaiH sarSa vIti kAyamUThThiANA | so'masta bhogavighnAya / tadgoSTI dhigmatibhramaM / / 72 // artha:-je mitra sAthe pUrve jarA paNa viraha na sahana thaI zake evI prAti hatI, tenI mitrAine Aje te pitAnA bhAgonA vigharupa mAnavA lAge, mATe dhikkAra che tenA mati bhramane. . 7ra che evaM kAle hayArUDha / iva satvaragatvare / / tajananyanyadAvAdI-dvimuktA'dInakaM dhavaM / / 73 // artha:-evI rIte jANe ghoDe caDayo hoya nahi tema keTaloka samaya gayAbAda tenI mAtAe eka divase nizcita thaI beThelA potAnA bhatarane kahyuM ke, 73 che samarpitaH sutaH khAmi-puNyAya paNastriyaH // tadastu dUre duHprApaM / tasya darzanamapyabhUt / / 74 // artha:-he svAmI ! je caturAI zIkhavavA mATe ApaNe putrane vezyAne meM ve che, te caturAI te tenI dUra rahI, paraMtu have to tenuM darzana paNa durlabha thaI paDayuM. ja che bahubhirdivasairAsya-mapi putrasya vismRtaM // hAhA duHkhAgninA dagdhA / subhadrAdyApi jIvati // 75 // artha:-ghaNuM divase vyatIta thavAthI huM to putranuM mukha paNa visarI gaI chuM, arere ! evA duHkhAgnithI baLelI A subhadrA haju jIvatI beThI che ! che 75 . ghaTI ghasrati ghasro'pi / mAsatyeSo'pi varSati / varSe yugati me harSa / putrAlokodbhavaM vinA // 76 // artha-putrane jevAthI utpanna thayelA harSavinA mane eka ghaDI eka divasa jevI lAge che, ane divasa mahinA jevo lAge che, ane mahino paNa varSa jevo lAge che, ane varSa eka yuga jevaDuM thaI paDeluM che. 76 che cenmAmicchasi jIvaMtIM / tadA tanayamAnaya // anyathA je ziyALAne titi dhRtA zapa || 77 || artha -have he svAmI ! jo Apa mane jIvatI jevAne icchatA hete putrane lAve ? nahiMtara mArA A vahAlA prANu jhAlI rAkhyAthI paNa rahevAnA nathI. je 77 che Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (107) jAnanapi dhiyAM dhAma / sureMdrastadanAgamaM // jaipaNutaM mRtyAnA saH paracA samAdha ! 78 | artha:-tyAre te buddhivAna sureMdradatta vicAryuM ke have te dhammila pAcho te AvavAno nathI, te paNa teNe pitAnI strInA mananA samAdhAna mATe surata nokone potAnA putra pAse mokalyA. je 78 gatAste vezma veshyaayaa| evaM dhammilamUcire // vatsa vatsalamAtA te / sakRddarzanamicchati // 79 // artha -teoe vezyAne ghera jaI dhammilane kahyuM ke he vatsa! tArI premALa mAtA tane ekavAra jevAne Icche che. e 70 che jAto'pyajAtavanmAtu-stvaM jAto'si guNAkara // yattulyaM tvadanAloka-duHkhamadyApi pUrvavat // 80 / / artha:-vaLI he guNavAna ! tuM jamyA chatAM paNa tArI mAtAne te ajamyA jevo chuM, kemake tane nahi jovAnuM teNunuM duHkha to haju paNa pUrvanI peThe sarakhuM ja rahyuM che. je 80 che gatAgataM jagatyatra / RtavaH SaT prakurvate / / aMge grISmo dRzorvarSA / mAtuste dhruvatAM yayuH // 81 // artha:-A jagatamAM cha Rtuo gamanAgamana kare che, paraMtu tArI mAtAnA zarIramAM to unALe ane AMkhomAM varSARtu nizcala rahelA che. tadehi dehi sauhityaM / mAturAturayodazoH // jinAnAmapi yanmAnyA / mAtA duHkarakAriNI / / 82 // artha:-mATe tuM cAla ane tArI Atura mAtAnI AMkhone ThaMDaka Apa ? kemake jinezvara prabhune paNa mAtA mAnanIka che, kAraNa ke te putra mATe ghaNuM kaSTa sahana karanArI che. je 82 mahInihitahakso'tha / pratyUce tAnapatrapaH / / ihasthasyaiva me pitroH / praNAmaM kathayeta bhoH // 83 // artha:-tyAre jamInatarapha daSTi karIne te nirlajja dhambile kahyuM ke, mArA mAtApitAne tamAre kahevuM ke huM ahIM beTheja Apane namaskAra karuM chuM. 83 che ... mayedaM nirvRtisthAnaM / prAptaM puNyaprasAdataH / / tataH kiM valitaH ko'pi / yahAlayati mAmitaH // 84 // Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 108) artha:-vaLI puNya geja mane A nivRttinuM sthAna mahyuM che, tema tevAM nivRttisthAnathI zuM kaI pAchA vaLe che? ke je mane ahIM te pAcho vALavAne prayatna kare che ! e 84 mAtA priyA bhaved bAlye / priyeyaM yauvane punaH / / vitati vayovathA-tyAM ja vijinAH | 8 | artha:-mAtA to bAlyAvasthAmAM priya hoya che, paraMtu yauvanAvasthAmAM te strI priya thaI paDe che, mATe vivekI purUSa umaragya vyavasthAmAM doraphAra karatA nathI. te 85 | tato nivRtya bhRtyAstat-praNAmaM janakaviyoH / Tda sAtaskRddhi-nivedanapurarasa | 8 | a pachI te nakaroe tyAMthI pAchA pharIne dhammilanA mAtapitAne tenA sarva samAcAra kahIne teNe ( tyAM beThAja karelo) nama: skAra kahyo. 86 durdarza darzasaMpRktaM / budhdhvA vidhumivAMgajaM // subhadrAM rudatI mukta-kaMThaM zreSTI nyavArayat / / 87 // arthaamAvAsyAnA caMdranI peThe putrane durdaza jANIne meTethI raDatI subhadrAne zeThe nivArI. . 87 , vada kalyANi ko'yaM te / viSAdaH paruSAvahaH / / amRkpalalazoSArtha-makAMDe samupasthitaH // 88 // artha -vaLI te bolyo ke huM kalyANi ! A acAnaka dhiramAMsane zeSanAro atizaya kheda tane zuM prApta thayo che ? A 88 che. svato vA parato vApi / yasya nAsti vivekadRk / / astokatoyakUpAMtaH / pAtastasya na citrakRt // 89 // artha-pitAnI meLe athavA parathI jene vivekadraSTi nathI, te UMDA jalavALA kuvAmAM paDe temAM zuM navAi che ? 89 upavezyaM svayaM preSya / putraM bhUyo didRkSase // zaro nathati jJAna ! ginI pUminI | 20 | artha-vaLI tuM pote putrane vezyA pAse mekalIne pharIne tene jovAnI icchA kare che ! ahA ! piSa mAsanI rAtri sarakhI strI jADayathI ( mUrkhAIthI ) varte che. ll 90 che Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 109 ) jAlAnmucyeta mIno'pi / vItaMsAyAti pakSyapi // gajo'pi gacchatyAlAnAt / strIpAzAnna punarnaraH / / 11 / / artha:-masya paNu jAlamAMthI mUkAya che, pakSI paNa pAzamAMthI chuTI jAya che, tathA hAthI paNatenA baMdhastaMbhathI chuTI jAya che, paraMtu purUSa strInA pAzathI chuTI zakto nathI. 91 che pitrAdiSu prarUDhasya / snehasyApi na durghaTaM // dhAnyavaddalanaM yatra / strIgharaTTaH na nUtanaH // 92 // artha:-jyAM strI pI Azcaryajanaka ghaTI rahelI che, tyAM mAtapitAdikamAM utpanna thayelA snehanuM paNa dhAnyanI peThe daLAvuM kaI asaMbhavita nathI. che hara ! yatkarmA'dIrghadRzvAnaH / kurvati kumatIritAH // kAle'nuzerate tena / te'nizaM sa iva dvijaH // 13 // tathAhi artha -je mANaso kumatithI prerAIne dIrghadraSTi pahoMcADayAvinA kArya kare che, tene pAchaLathI brAhmaNanI peThe hamezAM pazcAttApamAM paDe che. te brAhmaNanuM daSTAMta kahe che - voTTArivezamUtA mUvara zomimAA bAlye tyaktaH pitRbhyAM yo / dAriyeNAdRtaH punaH // 94 / / artha -kallAkanAme gAmamAM somila nAme eka brAhmaNa raheto hatA, paraMtu bAlyapaNumAM jyAre mAtApitAe tene tajI dIdho, tyAre daridratAe pAcho tene grahaNa karyo. ja che saMcikAya dhanaM kiMci-dyAcaM yAcaM janAnasau // dArakarma ca nirmAya / bheje snAtakatAmapi // 95 // artha-pachI teNe loko pAse bhIkha mAgI mAgIne kaIka dhana ekaThuM karyuM, tathA pachI te paraNIne gRhasthapaNAmAM paDyo. e upA putrapautrAdivistAraM / tAraM pApa krameNa sH|| bIje'lpe'pi kiyAn jAto / vaTavRkSasya DaMbaraH // 96 // artha-pachI anukrame tene putrapautrAdikano ghaNe parivAra thayo juo ke svalpa bIjamAMthI paNa vaDano kevaDa vistAra thAya che ? uddA Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 110 ) kadAciciMtayAmAsa / nizAMte sa nizAtImA tAvanmanAgmayA labdha-madhanenAdhunA dhanaM / / 97 // artha:-eka divase te buddhivAna brAhmaNa paroDhIye vicAravA lAche ke, are! mane nirdhanane have kaMika vana paNa mahyuM che, 7 che bIkSitAnekaduHkhasya / na me kRpaNatocitA // ko vetti vidyududyota-caMcalAyAH zriyo gati / / 98 // atha:-meM ghaNuM ghaNuM duHkha sahana karyA che, mATe have mAre lebha kare ucita nathI, kemake vijaLInA camakArA sarakhI caMcala lakSmInI gati keNa jANI zake? 8 kArayiSye saraH svalpaM / tadalpavibhavo'pyahaM // pazcAdapi jano yena / jAnI te nAma mAmakaM // 99 // artha mATe svalpa dhana chatAM paNa huM eka taLAva banAvIza, ke jethI pAchaLathI paNa loke mAruM nAma jANI zake che te che atho kiMciddhanabalAt / kiMcidvapurupakramAt // sa vibhAvya bhuvaM bhavyAM / taDAgaM nirapIpadat / / 700 // artha-pachI teNe sArI jamIna jaIne kaIka dhanalathI tathA kaIka zarIrabalathI tyAM eka taLAva banAvyuM. e 700 che samaye grISmabhISmatva-cAriNA meghavAriNA // satra manoratA -gAsikAMtaLapUri tara I ? artha-pachI varSAkALamAM unALAnI bhayaMkaratAne vAranArA varasAdanA jalathI tenA manoratha sAthe te taLAva cheka pALanI kinArI sudhI bharAI gayuM. 1 che chAyA chAyAdrumaireva / vAripUrNe'pi palvale // dRSTiH spaSTApi zobheta / kimu bhrU vallarI vinA // 2 // arthajalathI bharelA taLAvamAM paNa chAyAvALA vRkSothIja chAyA thaI zake che, kemake ekalI AMkha bhamaravinA kaI zebhe? 2 ityasau kuMdamAkaMda-mukhyAna vRkSAropayat / / utpAlau pAlitAstena / te nijAMgA ivAbhavan // 3 // Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 111 ) aH--ema vicArIne teNe te taLAvane kinAre DAlar AMkhAAdika vRkSA ropyAM, tathA teonuM rakSaNa karyAthI tee peAtAnA aganIpeThe ucharI AvyAM. // 3 // vidhApya svocita deva - kulamArAmamaMDanaM // - // sa tatrAmiaeavazya | matimAM samatiovat / 4 / / a:--pachI tyAM te gIcAne zeAbhAvanArU' eka devamaMdira pAtAnI zakti mujaba karAvIne temAM teNe peAtAnA abhinna devanI mUrti sthApana karI. 5 4 5 prativatsara me kaikaM / tatpuraH sa dvijabruvaH // akalpayadajaM hetu -- mabalaM balikarmaNe / / 5 / / aH--pachI te kahevAtA brAhmaNa te devanIpAse dara varSe eka nila bakarAne mArIne biladAna karavA lAgyA. // 5 // pApAdhikaraNaM dharma-miSAdevaM bhava saH / / -miSAyenuM pravartya || namAra paramAM prIti|. 3 mithyAdarAM hravA // ph // a:--evI rIte dharmane bahAne te pASAraMbhanuM kArya karIne atyaMta khuzI thavA lAgyA, kemake mithyAdaSTiene yA te kayAMthI hoya? putreSUpadizaMzchAga-baliM sa maraNakSaNe // vipadya sadyastadhyAna - vazaH pazugatiM gataH // 7 // artha:--pachI maraNasamaye te peAtAnA putrAne makarAnA lidAnane upadeza dei marIne turata teja dhyAnane lIdhe te tiya cagatimAM gayA. tasminnuparate tasya / tanayAH prativatsaraM / / pUrvavaniH kRpAstatrai-- kaikamAlebhire pazuM / / 8 / / artha:--have tenA mRtyubAda te putrA dara varSe pUrvanIpeThe niya thaine tyAM ekeka pazune mAravA lagyA. / / 8 / sa eva pitRjIvAjo - SnyadA taiH pazuvATake || dadRze'vimarIsena / matto'yamiti cAdadeM // 9 // Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (112 ) artha:-pachI eka divase bakarA5 thayela teja potAnA pitAne jIva teoe pazuonA vADAmAM che tyAre gADaranuM dUdha pI pIne puSTa thayela A bakaro ThIka che, ema vicArIne teoe te lIdhe. atha svabhavanaM pazyaM-zciraM paricitaM purA // prAgjanmanaH sa sasmAra / bhAvimRtyorSibhAya ca // 10 // artha -have te bakaro pUrve ghaNe kALa bhegavelA pitAnA gharane joIne pUrva janma yAda karavA lAgyo, tathA ( pitAnAM ) thanArAM mRtyuthI DaravA lAgyuM. 10 che athAvadhidine prApte / karuNArasajaMgalaiH / / krUraikairivolluMTha-baTubhirveSTyatesa saH // 11 // artha-pachI jyAre nirNaya karela divasa AvyA tyAre niya tathA nUra varUsarakhA te udghaTha brAhmaNee tene gheryo. 11 che vAdyAni vaidikodgArA / gaurINAM kalagItayaH // nAsya zuSkatRNAsvAda-syApi tulyAmadurmudaM 12 // artha -te vakhate vAgatAM vAjitrA, vedanA dhvani, tathA strIonAM manahara gIta te bakarAne sukA ghAsanA svAda sarakho harSa paNa na devA lAgyAM. 12 che kathaMcid bAlabaTubhiH / kramyamANaH padAtpadaM // . chagalaH sa gale badhdhvA / grAmAdvahiranIyata // 13 / / artha-brAhmaNanA bAlakathI keTalIka mahenate pagale calAvAtA te bakarAne gaLe bAMdhIne gAmanI bahAra laI gayA. me 13 che dvijAnudvejayaMtaM taM / kurvataM barkarAvaM // vIkSya vRkSatalAsInaH / sAdhuH ko'pyevamUcivAn // 14 // artha -evI rIte brAhmaNane kaMTALo ApatA tathA dIna svarathI pikAra karatA te bakarAne joIne tyAM vRkSanIce beThelA keika sAdhue kahyuM ke, meM 14 che svayameva kRtaM sarastvayA / taravazva svayameva ropitAH / / vidhRtaH svakRtyopayAcite / chagala tvaM vividhIti rauSi kiM // Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 113 ) a:--he makarA te pAteja taLAva manAvyuM che, ane vRkSA paNa te pAteja ropyAM che, tema te pAte karelI mAnatAmAMja tuM pakaDAyA che, mATe tuM e e karatA zAmATe raDe che ? / 15 / evaM muninareMdrasya / zrutvA vAgmaMtramuttamaM // ananyabhaMtu mezya | tuTyuM viminauranuM // 6 // artha:--evI rIte te munirAjanA vacanarUpI uttama maMtra sAMbhalIne sarpanA jheranIpeThe te makarAnuM du:kha turata nAza pAmyuM. / / 14 / atha sAMtavyathaM meSa - mazabdaM maMkSu cAriNaM // vilokya vismitA viprA / aprAkSurmunipuMgavaM // 17 // a:--have te makarAne du:khahita kaiM paNa rAvinA jaladI cAlatA joine Azcaya pAmelA brAhmaNeAe munine pUchyuM ke, "raMgA kimabhANi tvayA bhikSeA / yenAyaM nirvRtaH pazuH / iti tairbhASito'bhANI - nmunistAmeva gItikAM / / 18 / / 28 artha:--hai bhikSu ! teM zuM kahyuM ke jethI Apazu zAMta thaI gayA ? evI rIte teoe pUchavAthI munie teja kAvya kahyo. // 18 5 vidmastvaduktabhAvArtha / vayaM nottAnabuddhayaH // T iti viprairmuniH prokta - ichAgasya prAgbhavaM jagau // 19 // a:--ame AchI buddhivALA tamArAM vacanane bhAvArtha samajI zakatA nathI, evI rIte brAhmaNAe kahevAthI munie bakarAnA pUrvabhava kahyo. // 19 3 tato jAtimadAdhmAta -- kopAH sarve'pi vADavAH || dhADavAnivaluDavAjA-sugutaM taHDA | 20 || a:--tyAre jAtimaDhathI krodhAtura thayelA te sarve brAhmaNA vaDavAgrinIpeThe jAjvalyamAna thaine tapathI dukhala thayelA te munitrate kepa karavA lAgyA. 5 20 // kimevaM bhASase bhikSo / vAtakIvAsamaMjasaM // meLeAyamaH punaH // 22 !! pitA naH samUhe artha:--are bhikSu! tuM vAelanI mAphka AvuM jIrUM zAmATe ele che? amAre pitA te devalAkamAM deva thayA che, A bakaro tA kAIka bIjo che. 5 21 // 15 sUryodaya presa-jAmanagara. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (114 ) yaH svamaMtrabalAkAn / nAkaM ninye pazUnapi / / durgatiM vadatastasya / jihA te zaTitA na kiM // 22 // artha:-vaLI habhilu! je amArA pitAe potAnA maMtrabalathI aneka pazuone devalokamAM pahoMcADyA che, tenI durgati kahetAM tArI jIbha saDI kema na gaI? 22 che Uce sudhAmucaM vAcaM / vAcaMyamaziromaNiH // aho dvijA ajAnadbhiH / kiM vRthaivaM prajalapyate // 23 // artha -tyAre te munirAja amRtasarakhI vANI bolyA ke aho brAhmaNe! ajJAnane lIdhe tamAre phokaTa zAmATe ema kahevuM paDe che? yatayo jIvitAMte'pi / bhASate na mRSA tataH / / svasthAH sthaH saMzayaM meSa / eSa evApaneSyati // 24 // artha:-munie jIva jAya te paNa juDuM bele nahi, mATe je tame dhIrA thaze te A bakaro ja tamAro saMzaya dura karaze. e ra4 ayaM jAtismarazchAgaH / kriyatAM muktabaMdhanaH // nItaH svaM sadanaM guptaM / dhanaM vo darzayiSyati // 25 // artha:-A bakarAne jAtismaraNa jJAna thayuM che, mATe tene baMdhanarahita karI potAne ghera laI javAthI te pote gepaveluM dhana tamane dekhADaze. . ra5 che tatastairvismitairninye / vibaMdhaH svaM gRhaM chagaH // adarzayat khurApAtai-rdharAMtarnihitaM dhanaM // 26 // a tyAre teo Azcarya pAmIne tene baMdhanarahita karI pitAne ghera laI gayA. tathA tyAM teNe pitAnI kharIthI badIne jamInamAM dATeluM dhana dekhADayuM. e ra6 che ajAd dvijAtayo jaine / mate jaatprtiityH|| etya sAdhu svAparAdhaM / kSamayAmAsurAzu te // 37 // artha evI rItanAM bakarAnA AcaraNathI jainadharmamAM pratItivALa thayelA te bAhmaNe turata te muni pAse AvIne potAne aparAdha khamAvavA lAgyA. 27 che Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (115) muni nakhanirmatvA / bhAvinastAnupAsakAn // nyavedayaddayAdharma-ganyatIrthidurAsadaM // 28 // artha-jJAnanI khANusarakhA te munie paNa teone zrAvake thanArA jANune anyatIrthIone durlabha e dayAdharma teo pAse nivedana karyo. . 28 bho bhoH kelipiyAH ke'pi / kArayaMti vadhaM surAH // kelimAtraM bhavetteSA-manyeSAM jIvitatruTiH // // 29 // artha--are keTalAka gammatI deve jIvahiMsA karAve che, temAM teone te phakta gammata maLe che, paraMtu anyanA jIvitane vinArA thAya che. je 29 che vedokto'pi bhavejjIva-vadhaH pApanibaMdhanaM // aMbhodAdapi saMbhUtA / dahati capalA na kiM // 30 // artha:-vedamAM kahelI jIvahiMsA paNa pApanA kAraNarupa thAya che, kemake vAdaLAMmAMthI utpanna thayelI vIjaLI paNa zuM bALatI nathI? nIrAgAH svargatau chAgA / hUyaMte zrotriyairyathA / / priyavarga tathA vipra-kulaM kiM te na juhvati // 31 // artha-svargamAM mokalavA mATe jema te vedIyA brAhmaNe niraparAdhI bakarAone ( agnimAM ) heme che, tema svargAbhilASI brAhmaNUkulane teo zAmATe hematA nathI? 31 che AtmAnaM juhuyuzcette / tatpazcAdakuto bhayaM // tRNAzyapi chAgakulaM / bhukte svargAdhikaM sukhaM // 32 // athavaLI je teo pitAneja (agnimAM) hamIde te pachI teone koine paNa bhaya rahe nahi ane ghAsa khAnArUM bakarAnuM kula paNa svargathI adhika sukha bhogave. 3ra che vadhaM vidadhate ye'tra / vaidheyA dharmahetave // tairvmAra varSati . viddhaciva va rU I athara-je nIca purUSe ahIM dharmane bahAne vadha kare che, teo agArAno varasAda varasAvI vanane vadhAravAnI IcchA kare che. 33 . Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 116 ) miththAvallRAjujitA-zuMmAH saMvaragaM che nipIya sAdhorityukti-sudhAM mumudire dvijA // 34 // a:--A saMsArarUpI ja galamAM mithyAtvarupI lUthI vyAkula thayelA te brAhmaNA sAdhunu' evI rItanu vANIrUpI amRta pIne atyaMta AnaMda pAmyA. 5 34 5 ayAbhayaM dadurvidhAH / prapanajinazAsanAH // na jemanuM inasAya | sarveSAvi niAM // 29 || a:--pachI te brAhmaNNAe jainadhama agIkAra karIne kevala te karAne nahi, paNa sarva prANIone abhayadAna ApyuM. // 35 5 anatye sadvija iva / svakRtenaiva karmaNA / saMpratyanuzayAnA tvaM / kamavaSTaMbhamApsyasi // 36 // aIH--evI rIte he priye ! jema makaro thayelA te brAhmaNa tema pAteja karelAM kAryathI have pazcAtApa karavAthI tane koNa Alamanarupa thaze ? 5 36 // vidhAya rabhasA kAryaM / yadetadanuzocanaM // bhadre bhadrAkRte mUrdhna / tanmuhUrtavivecanaM // 37 // a:--mATe evI rIte he bhadre ! sAhasa kAya karIne pachI je pazcAtApa karavA te mAthuM muMDAvyAbAda muhUrta pUchavA jevu' che. / 37 / sAtha proce zucA ruddha - kaMThA kuMThAkSarAM giraM // mALeza mA zate kSAra / kSensImAMviyontimiH // 38 || artha:--have zAkathI kaMTha rudhAvAthI subhadrAe lathaDatAM vacanathI kahyuM ke he svAmI ! Apa AvAM ma lenArAM vacane melIne ghA upara khAra nAkheA nahi. // 38 5 hitAhitavimarzo'yaM / kevalaM duryazazchide || 1 phalati prAkkRtAnyeva / karmANyatra zarIriNAM // 39 // avanI hita ahitaneA A vicAra kevala ayazanA nAza karanAra che, mAkI tA ahIM mANIenA pUrve karelAM karyAMja phaLe che. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (17) vicArapUrva kurvatu / kAryamAryadhiyo janAH // daivamevAnuvartate / phalakAle tu siddhayaH // 40 // artha-buddhivAna mANasa bhale vicArapUrvaka kArya kare, paraMtu phalasamaye kAryanI siddhi te kamane anusAre ja thAya che. te ja che daivAyattAH zriyaH sarvA / nUnaM gauNo guNAgrahaH // vaMtA pavitA ja zvazuLaratA ? artha:-sarva saMpadAe devane AdhIna che, guNenuM grahaNa te temAM kharekhara gauNarUpa che, vaNakare che ke hamezAM guNemAMja ( taMtuemAMja ) rakta che, chatAM teo khADAmAM paDelA che. je 41 che vyavahAravide sUnoyanmayA karma nirmame // tadabhUdaMgadAhAya / ghigimA vAmatA vidheH / 42 // atha-purane duniyAnA vyavahArathI vAkepha thavA mATe meM je kArya karyuM, te ulaTuM (mArAM ) zarIrane bALanArUM thayuM, mATe vidhAtAnA A viparItapaNane dhikkAra che. je kara che - dazA vArA chellA-pUrvI chApa9 che. soDava strItrAvita riA dhAtu rUva divasa | karU II artha -je zAstrone pAraMgAmI, nara pahoMcADI kArya karanAra tathA kalAvAna che, te paNa brAhmaNanI peThe vidhAtAnI ceSTAne jANI zakto nathI. meM 43 che tathApi pade pade sphuradapra-sthapuTIkRtabhUriti // durbhikSarakSaso durgo / dezo'sti magadhAbhidhaH // 44 / / te brAhmaNanuM udAharaNa kahe che atha-pagale pagale phAlelAM khetarethI jyAM jamIna DhaMkAI gara celI che, tathA jyAM duSkALapI rAkSasa AvI zakatA nathI e magadhanAme deza che. te 44 tatra grAmo'bhirAmo'sti / sugrAma iti vizrutaH // zAstravavI - puSuta cAnA | cha | Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 118 ) a:--tyAM sugrAma nAme eka prakhyAta ane nehara gAma che, tyAM rahenArA mANasA zAka anAja tathA jalathI sukhI thayAthakA rAheranA lAkone paNa pAtAthI halakA gaNatA hatA. // 45 5 Rddhe'pi tatra phalite / tailini tilapiMjavat // dvino Tauththaranota-vaizrImattijIva: | 46 If aH--evI rIte te gAma samRddhivAlu tathA phaLeluM hatuM, chatAM paNa tyAM tailInuM zarIra jema talanA kaNAthI tema dAricarupI rajathI jenA zarIranI zAbhA naSTa thayelI che, evA eka ziva nAme brAhmaNa vasatA hatA. // 4 // muktvA dAridryamekaM sa / nAsIt kasyApi vallabhaH // AsInna tasya sattAyAM / kiMcidanyatkSudhaM vinA // 47 // a:--eka dAridra zivAya te kAine paNa vallabha naheAtA, ane tenI mAlikImAM paNa bhUkhazivAya bIjuM kaMi paNa nahetuM. 547 5 brAhmaNyaM grAhitaH pitA / somadevo'sya naMdanaH // ApatuM hareravAyA | somajImAM 6 nalinI | 48 0 a:--pitAe janAi ApelA tenA sAmadeva nAme putra hatA, tathA atyaMta rUpavALI sAmarAmAM nAmanI tenI putrI hatI. 45 bAlya eva tayormAtA / jAtA pretAdhivAtithiH // prAyo dadAti dAridryaM / sarvAsAmApadAM padaM // 49 // artha:--bAlyAvasthAmAMja teonI mAtA mRtyu pAmI hatI, kAraNake prAye' karIne daridraSaNa sa ApadA Ape che. 5 49 5 asyA sthAne na kiM mAme- vAharanmahiSadhvajaH // duHkhAditi vadan vipraH / kathaMcittAvavardhayat // 50 // I artha :--are ! A mArI smruti badale yama mane kAM na lei gayA ! evI rIte du:khathI khakhaDatA te brAhmaNe keTalIka mahenate te banne mALakAne maheATA karyAM. // 50 5 kiM bhajAmi vanaM yAmi / dUraM khAniM khaSNAmi vA // evaM dhanAzayAnalpAn / vikalpAn vitatAna saH // 51 // a: zuM huM vanamAM jA? ke dUra jai kyAMya khANa khAtu? evI rIte dhananI AzAthI te aneka vikalA karavA lAgyA. 5 51 5 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 119 ) dArubhAramupAnetu - mannapAkAya so'nyadA || vanuM nAma na grAma---miyamapatrA || hara artha:--eka vakhate te sAimATe lAkaDAnA bhArA levAne vanamAM gayA, kemake gAmaDIyAene AvuM kAya karavAmAM kaIM zarama thatI nathI. 5 para // bane vanecareNeva dadRze bhramatAmunA || yonI yo nayate nAnnA | rasajJa kRti vizrutaH | OM || a:--tyAM pazunIpeThe vanamAM bhamatAMdhakAM teNe eka yAgIne joyA, ke je rasa jANanAra yAgItA nAmathI prasiddha hatA. 5 53 5 manye'sya darzanAdeva | drutaM dAridryamudrA || hatyAnAEviSTa ! mUtvA DhuMDAyitaH sa te // 14 // artha:--DuM dhArUM chuM ke AnA darzanathIja mArU dArica tA caNu thai gayuM, evI rIte AnaMdanA AvezathI teNe jamInapara lAMbA paDIne tene vana karyu. 5 54 5 acirAdvatsa bhUyAstvaM / zrImAnityujjagAra saH || tArAvIyo yuthai / vAriyArAmivAzivaM || 66 || ma:--tyAre te yAgIe paNa tenI AzArupI velaDIne pAyavAmAM jaladhArAsarakhI meADethI evI AzISa ApI ke he vatsa ! tuM jaladI dhanavAna thA ? // 55 // AstAM zrIstvayi saMtuSTe / sakalA api siddhayaH svayaMvarA ivaiSyaMti / mAmityuce dvijo'pi taM // 56 // artha:--tyAre te brAhmaNe paNa kahyuM ke, he yogIrAja ! 5ApanI kRpAthI lakSmI te eka bAju rahI, paraMtu sarva siddhie svayaMvarAnIpeThe mArIpAse Avaze. ! 56 // sa tataH satataM bhaktiM / vyadhAdavitathAM tathA // zaradIva saraH prApa / prasattiM yogirAT yathA // 57 // artha:--pachI te brAhmaNa te yogIrAjanI haMmezAM evI teA kharA dilathI bhakti karavA lAgyA ke zarada RtumAM jema taLAva tema te cegIrAja paNa khuza thai gayA. // 57 in Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 120) Aninye mAhiSaM pucchaM | susnAtaH sa tadAjJayA // zaucavAdo bhiyA nazyatyutthite lobharakSasi / / 58 / / artha:--pachI te cegInI AjJAthI sAna karIne pADAnu puchyu lei AvyA, kemake lAlapI rAkSasa jyAre ubhA thAya tyAre pavitrapaNAnI vAta teA bhayathI nAzIja jAya che. 5 18 5 svayaM kurvaMstapasvIva / rasatyAgaM rasAzayA // sa bhikSAlandhatailena / pucchaM ciramabhAvayat / / 59 // artha:--vaLI pAte siddharasanI AzAthI tapasvInIpeThe sa rasanA tyAga karIne bhIkha mAgI meLavelAM telathI te pADAnu puchyu haMmezA bhIMjAvavA lAgyA. 5 59 5 Agaccha vatsa zrIvatsa - mitra zrImacchiromaNi // yathA maMkSu karomi tvA-miti varSan vaco'mRtaM // 60 // a:--he vatsa ! have tuM cAla ke jethI tane viSNunIpeThe jaladI zrImaMtAnA ziromaNi banAvu, evIrIte vacanAmRtane varasateAthakA ! 60 // pustakena karasthena / sUcitAzeSapaddhatiH // sajja tenAmAM kAman / kAva yAnti niripuraH || 6 | sukhaM || artha:--tathA hAthamAM rahelAM 'pustakathI dekhADela che saghaLI vidhi jeNe evA te ceAgI te brAhmaNane sAthe lene vanamAM cAlatAthakA eka parva tapAse AvI pahoMcyA. !! 61 // saciraM saMcarannadri - - droNISu draviNAyA || dadhiSThitane radakSAdrimar krina !! 62 || a:--have dhananI AzAthI parvatanI mekhalAomAM ghaNA kALa bhramavAthI te brAhmaNa pattharanA ghasArAvaDe karIne siMdharanA jhAvALA patajevA thA. // 6 // sphuTasphArasphaTATopa - phaNiphUtkAradAruNaM // asthirasthapuTasthUla - prasthasthaladurAkramaM / / 63 / artha:--pragaTarIte vistArela che phaNAnA ATApa jeoe evA sarpAnA phuMphADAthI bhayaMkara lAgatA, tathA asthira DhagalAsarakhA maheATA paththaravALI jamInathI du:khe elaMgI zakAya evA // 63 u Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 121 ) bhAnubhItatamaHstoma-sthAnapradamavikSatAM // agrava purNa vAra-vadivAgha ta | ka | che artha:-tathA sUryathI bharelA aMdhakAranA samUhane nivAsasthAna ApanAra narakanA.mukhasarakhA eka bhayarA pAse AvIne teo banne muzkelIthI temAM peThA. e 64 che khigdhamAhiSapucchAgra-jAgrajjvalanatejasA // kiMcit prapaMcitAdhvAno / lebhAte rasakUpikAM // 65 // atha-telamAM bhIMjavelA pADAnA puMchaDAne cheDe saLagAvelA dIpakanA tejathI kaiMka mArga jotAthakA teo banne eka rasakUpikA pAse AvyA. te 6pa che yoginA darzitaM tatra / prAsAdaM pAvizad dvijaH / / nidhUmavartidIpAya-mAnanAnAmaNImayaM / / 66 / / artha -tyAM yogIe dekhADelA ane dhUmADA tathA vATavinAnA dIpakalpa thayela che vividha prakAranA maNio jemAM evA eka maMdiramAM te brAhmaNa dAkhala thayo. e 66 che yogyUce bho imAM devIM / viddhi siddharasezvarIM / / __etA prasAdya sadyastvaM / hemAhe rasamApnuhi / / 67 / / artha:-pachI yegIe tene kahyuM ke he dvija A devIne tuM siddharasanI mAlika jANaje, teNIne khuza karavAthI tene suvarNa yogya rasa , jaladI maLaze. 67 che so'pi sannihitArAma-puSpairabhyarcya devatA // puro baddhAMjali kAvya-navyairastuta tanmanAH // 68 // artha-pachI te brAhmaNa paNa najadIka rahelA bagIcAnA puSpothI te devIne pUjIne tathA tenI pAse hAtha joDIne tallIna thaine navAM kAvyo vaDe stuti karavA lAgyo. 68 che murI parIkSituM tasya / bhakti bhakteSu vatsalA // vatsa tuSTAssi kiMcitvaM / pAtraM dhehItyavocata // 69 // atha:-te vakhate potAnA bhaktoute vatsala evI te devI tenI bhaktinI parIkSA karavA mATe bolI ke he vatsa ! huM tArA prate tuSTamAna thai chuM, mATe tuM kaiMka pAtra dhara ? che 69 16 sUryodaya presa-jAmanagara. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 12 ) tena prasArite vastrAM-cale caMcalacetasA // sA tatkopAnihavyAbhaM / yavamuSTiM nicikSipe // 70 // artha:-tyAre te brAhmaNe vyAkula manathI vastrane cheDo pAtharyo, ane devIe paNa tenA krodhAgnimAM vRtasarakhA yevo muThI bharIne temAM nAkhyA. e 70 che yavAvalokanAjAta-kopo jAtiguNAd dvijaH // dadhyau devyA aho dAnaM / toSitAyA navaiH stavaiH // 71 // atha:-vone jai potAnA jAtisvabhAvathI kodhAtura thayelA te brAhmaNe vicAryuM ke aho ! navAM stotrathI khuza thayelI A devInuM dAna te jue !! 71 vaNigmAtre'pi saMtuSTe / labhyate khalu bhojanaM / / yavamuSTiM dadau devI / nirvivekaM hi vaibhavaM / / 72 // artha:-vaNika jevo paNa je saMtuSTa thAya te paNa bhejana male che, ane A devIe mane muThI bharI yava AyA ! mATe vaibhava kharekhara viveka vinAne che. je 72 che yadartha ghRSTagAtro'smi / tasya dAnaM yadIdRzaM / / tANA vi dravya sevatA vardhatA phara | 7 || artha -jene mATe mAruM zarIra AkhuM ghasAI gayuM, teNInuM dAna jyAre AvuM che tyAre de te DuMgaranI mAphaka dUrathI ja raLIyAmaNA che. varaM bhikSaiva sA pAtraM / zAlinA pUryate yayA / durArAdhyA: varAchA / ja punaviyonaH || 74 | artha:-mATe AnA karatAM to te bhIkhaja sArI che, ke je vaDe bhAjana te bhAtathI bharAya, paraMtu je du:khe ArAdhI zakAya ane sva5 phala Ape evI devajAti kaI upayoganI nathI. 74 gRhaM dUre bhuvi svApo / yavAnnaM khalu durjaraM / / / tadete rUkSavirasA / bhoktumatrocitA na me // 75 // .. artha:-ahiM te ATalo vakhata ghara dUra tyajya, ye pathArI karI, ane du:khe pacI zake tevuM yavAnnanuM bhakSaNa karyuM, paraMtu have A lukhuM ane rasa vinAnuM khAI ahiM besI rahevuM mane ThIka lAgatuM nathI. te 7pa che Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 123 ) iti dhyAtvA yavAn devIM - prati kSiptvAbhyadhatta saH // ryo: joze gRhiAmU--zive mikSatAm // 76 I artha:--ema vicArI te yavAne DhavI tarapha pheMkIne te khelyA ke, rAMDa daridra ! A tArA javane tArA bhaMDAramAM DATI rAkhaje ke jethI kALa dukALe tane khAvAne kAma lAgaze. 5 of u :DhinavadhAni--TvI ropALavi tuM nivikSepana goruM | yaMtravAhI dUrataH| 97 ! a:--have krodhAtura thayelI te daivIne te daridrI brAhmaNane mArI nAkhavAnI jo ke icchA na thai teA paNa gANavALe jema paththaranA gALAne tema teNIe tene dUra pheMkI dIdhA. // 77 u unmIlite kSaNastatra | kSaNaM pazyannitastataH // na prAsAdaM na devIM ca / na ca yoginamaikSata // 78 // artha:--pachI tyAM te AMkha ughADIne jevA Ama tema jue che to madira daivI ke yogI temAMnuM kaiM paNa teNe dIThuM nahi. // 2 // A' kimetaditi dhyAna-vidhuraH sa niraikSata || katicitsicaye lagnAM - stIkSNaprAMtAn hiraNmayAn // 79 // a:--are ! A zuM thai gayuM ! ema vicArathIja gabharAcelA te brAhmaNe peAtAnA vazvane cheDe vaLagelA keTalAka tIkSNa aNIdAra suvarNanA yaveA jAyA. 5 79 5 haimA evAbhavate / yavAH zrIvallipallavAH // sAmAnyayavavad dRSTA / hA mayA divyamAyayA // 80 // atha:--are ! A teA lakSmIrupI velaDInA dhruvasarakhA senAnA yuvA hatA ! paraMtu divya mAyAthI meM mukhe tene sAmAnya vAjevA joyA ! | 80 // krodhadhUmAMdhitAkSa- nAbhaviSyamahaM tadA // sarAvatAnyA sAdrAsa--ddAyAM vatA rasuM // 82 || aH--are ! te vakhate jo huM krodharupI dhUmADAthI AMdhaLA thayA na heAta teA te udAra devImane dAsyapaNAnA nAza karanArA siddha rasa Apata. // 81 // Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 124). Atmaiva yadi me vairI / tadalaM paridevanaiH // iti dhyAyan vRthopAyaH / so'cAlIdekayA dizA / / 82 // artha:-vaLI huM pote ja potAne jyAre vairI thaye tyAre have kheda karavAthI saryuM, ema vicArI vRthA prayatnavALe te brAhmaNa eka dizAtarapha cAle. che 82 jA jAtA pharatai rvataH | dvijaH sa jIvitodvigno / jagAhe gahanaM ciraM / / 83 // artha -tyAM te vanacara pazuo mAraphate pitAnA maraNane icchavA lAge, paraMtu teo paNa tene maLyAM nahi. evI rIte jIvavAthI kaMTALele te brAhmaNa ghaNe vakhata vanamAM bhaTakyo. 83 che adUre dhvAnetaM nRNAM / zrutvA tatra jagAma saH / / kuddAlazAlinaH khAni / khanatastAn dadarza ca / / 84 // artha:-evAmAM najIkamAM mANasone zabda sAMbhaLIne te tyAM gaye, tathA tyAM teNe te mANasane kedALIothI khANa khedatA joyA. kSoNIkhananasaMraMbho / bhoH kimevaM virdhAyate // pRSTAsteneti te procuH / zRNu vaideziko'si yat // 85 / / . artha -tame A jamIna khodavAnuM AvuM kAma zA mATe kare che? evI rIte teNe pUchavAthI teoe kahyuM ke tuM keIka paradezI lAge che, mATe sAMbhaLa ? . 85 eSa niHzeSadAridraya-drohaNo rohaNo giriH // vipa vaprataTI seya-mameyamaNijanmabhUH // 86 // artha:-A sarva dArine nAza karanAre rehaNAcala parvata che, ane agaNita maNione pedA karanArI A tenI mekhalA che. A 86 che khanitvemA samAsAdya / ratnarAzi mahadyuti // dAridrayasyodakaM dAsyA-mahe nijagRhe gatAH // 87 // artha:- A bhUmi khAdIne temAMthI mahAtejasvI ratnono samUha meLavIne ame amAre ghera jaI dAritryane jalAMjali deizuM. 87 athAptakSobhalobhAbdhi-kallolAMdolitAzayA // saMjagrAha khanitrAdyaM / sa haimayavavikrayAt / / 88 // Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (15). artha:-have lebha pAmelA lebharUpI samudranA mojAothI prerAcelI AzAvarDa karIne te brAhmaNe te suvarNaya vahecIne kedALanI Adika grahaNa karyuM. 88 che khAni khanannanirveda-mAdade sa bahUn maNIn / / karkaratyAgataH sAdhu-rdoSatyAgAdguNAniva / / 89 // artha:-pachI thAkyA vinA khANa bedIne muni jema doSAne tajI guNene grahaNa kare, tema teNe kAMkarA tajIne ghaNA maNi grahaNa karyA. te 89 kAle kelitaratnaugho / harSajhallarijhAtkRtaiH // AzAna manoje nayana ghava dvigaH || 10 || artha-pachI keTaleka vakhate tene samUha ekaTho karIne harSarUpI jhAlaranA jhaMkArAothI pitAnI manapIraMgabhUmImAM AzApI naTIne nacAvatothake te brAhmaNa tyAMthI (gharatarapha ) vA. 90 che anye'pi khanakAH ke'pi / mArgopadravabhIravaH // driva: kSatra mAnyaH sthA-hiti saMgaSimunA | S? | artha:-brAhmaNa sarva jagAe mAtanI heya, ema vicArI mArgamAM ( ceraAdikanA ) upadravathI DaranArA bIjA keTalAka dinArAo paNa tenI sAthe cAlyA. ' kA che te'nyo'nyavaMcane gADha-gRhItazapathAH pathA / / RjuNA tvaritaM ceru-copottIrNAH zarA iva // 92 // artha: paraspara eka bIjAne nahi ThagavAmATe AkarA segana laine teo dhanuSaparathI pheMkAyelAM bANanI peThe jhaDapathI sIdhe mArge cAlavA lAgyA. meM hara teSAM nizi vinidrANAM / vizrAMtyai kApi tasthuSAM / / datvA mUrdhni maNigraMthi / svadhAnIvAsvapId dvijaH // 93 // artha:-pachI vizrAma mATe koika jagAe rahelA teo sarve - trie jyAre jAgatA hatA tyAre te brAhmaNa te mastaka nIce te maNienI poTalI mUkIne jema potAnA gharamAM tema tyAM suI rahyo. 93 nidrAmudritanetre'smi-bakasmAdaitya kuMjataH // ratnagraMthi kapiH ko'pi / jahe modakalIlayA // 94 // Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (16) artha-pachI jyAre nidrAthI tenI AMkha mIcAI gaI tyAre akasmAta jhADImAMthI keIka vAnare AvI lADunapeThe tenI te ratnonI piTalI upADI lIdhI. e ra4 che muSTo'smi graMthimAdAya / yAtyasau vAnaro vanaM // vayasyA muMcata svApaM / samuttiSTata dhAvata // 95 // pUtkurvatIti vipre te-'dhAvallaguDapANayaH // na bApunAM ne zrI mInamiyodho | 26 | gui | adha:-( evAmAM jAgI uThele ) te brAhmaNa pokAra karavA lAgyuM ke, are huM te luMTAyo, mArI poTalI laine A vAnara vanamAM nAzI jAya che, mATe he mitro! tame nikA choDe ? uThe ane doDe ? artha:-tyAre teo paNa hAthamAM lAkaDIo leine doDyA, paraMtu samudramAM jema matsya tema jhADImAM bharAI beThelo te vAnara teone malyo nahi. 96 che vAta nizAnaMdanA taM thar pare ! avahatteimi | kiM matiyavovana 17 | artha:-pachI raDatA tathA zekAtura thayelA te brAhmaNane te bIjA paMthIo samajAvavA lAgyA ke, AvI rIte vanamAM vilApa karavAthI have zuM vaLavAnuM che? 97 che sarvathA bhAgyahInAnA-mAtmAnaM mAnayana dhuri / / hatyAkArIva sa mlAna-mukhaH svamagamad gRhaM // 98 // artha-pachI pitAne taddana bhAgyahIne ziromaNi mAnatethake te brAhmaNa khunInI peThe jhAMkhA mukhavALe thayo thako potAne ghera gaye. hastAyAtasvanAzena / ghAteneva yamasya saH // dodyamAno'nudinaM / vyadhAttatrApi rodanaM // 99 // artha:-tathA tyAM paNa te hAtha AvelAM dhananA nAzathI jANe yame potAne mArI nAkhyo hoya nahi tema hamezAM dubhAte thaze 2DavA lAgyo. e 99 che grAmAdhipastatastasmai / zAleyaM kRpayA dadau // dhenuM ca rohiNI nAmnA / parArthA hi satAM zriyaH / / 800 // Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 127) artha:-tyAre te gAmanA ThAkare tene ( du:khI joine ) eka khetara ApyuM tathA eka rohiNI nAmanI gAya ApI, kemake sajanenI lakSmI papakAra mATe hoya che. meM 800 che agharA vanAvAda--dAdi ghanAkhe che vana vipro navauDhi-zAlI zAlInuvApa saH // 1 // artha:-evAmAM vananA dAvAnalane nAza karanAre jyAre varasAda Avyo tyAre navI AbAdIthI khuza thaelA te brAhmaNe te khetaramAM DAMgara vAvI. 1 che itazcAsAdite vyoma-maNigrahaNaparvaNi // dhanalAbhAzayA sarve / mAdyaMtima dvijAtayaH // 2 // artha evAmAM sUryagrahaNanuM parva AvyAthI dhanaprAptinI AzAthI sarva brAhmaNe harSa ghelA banI gayA. 2 zAlivipacyate yAva-ttAvatparvaNi pUSaNaH / / gatvA grAmAMtaraM kaci-dvibhavaM saMcinomyahaM // 3 artha:-jeTalAmAM A DAgara pAke teTalAmAM A sUryagrahaNanA parvamAM keIka gAma jaine thoDuMka dhana ekaThuM karuM, ne 3 che dhyAtveti rakSyaM zAlayaM / pAlyeyaM gurviNI ca gauH // yuvAbhyAbhiti putrau so-'nuziSya prAsthita dvijaH / / 4 // artha_ema vicArI te brAhmaNa tamAre A DAMgaranA khetaranuM rakSaNa karavuM tathA A garbhiNI gAyane paNa pALavI, ema potAnA be saMtAnane zikhAmaNa ApI tyAMthI cAlato thayo. e ja che dvije dUraM gate tasmin / dAridraya iva dehini / / zriyamicchatkalApAtraM / tatrAgAnaTapeTakaM // 5 // artha:-mUrtivaMta dAritryanI peThe te brAhmaNa jeTalAmAM dUra gaye teTalAmAM dhananI icchAvALuM ane kalAvaMta evuM eka nAnuM ToLuM te gAmamAM AvyuM. je 5 che naTaiH svakalayA tatra / tathAraMji ciraM janaH / / svayaM spRhAdhikaM tebhyo / yathA vittamadatta saH // 6 // artha:-te nae pitAnI kaLAthI tyAMnA lekene evA to khuzI karyA ke jethI teoe teone potAnI meLeja IcchAthI paNa adhika dhana ApyuM. | 6 | Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 18 ) somadevastadAlokya | vyamRzaskRza dhIrhadi / gaddo hamAM jA zIdA / gaDho hoja, jAmiyaka || 7 || a:--te joine tucchasmudhdhi sAmadeva manamAM vicAravA lAgyA ke, ahe| A nAnI kevI kalA che ! tathA leAkA paNa kalAne cAhu nArA che. 5 7 u kApi kiMcinna labhate / yAcamAno'pi me pitA / / yAzcAM vinA hAmI prApu -- rApattApaharaM dhanaM // 8 // a:--ane mArA bApa te bhIkhI bhIkhIne thAkayA, te paNa tene kayAMya kaIM maLatuM nathI, ane A naTAne teA mAgyAvinAja dAridracapI tApane haranArUM dhana maLI gayuM ! 5 8 5 dhig brAhmaNyaM zuklavRnyA / karNapaMcakapUrakaM / / vidyAyAnAmyavi rRthA | DhaMDhazoSa rA iSij || ph a:--mATe A brAhmaNapaNAneja vikAra che, ke jemAM bhIkha mAgIne udarapUrNa karavI paDe che, temaja vidyAzALAo paNa phATa kazASa karanArI che, mATe tene paNa dhikkAra che, // 9 // sAmyameti zriyA hIno / naro nirvANavahinA || yathA tathA vA zrIraya / jAtikarmakulairalaM // 10 // artha :--nirdhana mANasa TharI gayelA agnisarakhA eTale rAkhanA meLamAM che, mATe game tema karIne paNa dhana meLavavu, te mATe jAta ka ke kulanI paravA karavAnI nathI. // 10 // padmasya paMkayonitvaM / gopAlavaM muradviSaH jajitaM niyorumI--vataH hotra vizAti / ? || a:--lakSmIvAna kamaLanA kAdavathI thayelA janmane, viSNunA gAvALIyApaNAne tathA caMdranA kalakIpaNAne kANu ahiM vAvI zake che ? / / 11 / = nizcityeti kulAzaMkA - mapAsya milatisma saH // naTAnAM dhanalobhena / sa hi nAmAMtaraM madhu // 12 // artha:--ema nizcaya karIne kulAcAranI zakA cheADIne te semadeva tA dhananA lAbhathI te naTA sAthe maLI gayA, kemake te dhana nAmazera badhalAra sarakhuM che. / 12 / Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 12 ) yUnaikena khasAreNa / svasA tasya svasAtkRtA / / 4 kario vaddIvA-virAme padhArayA ! rU . athara-tenI bahena somazarmAne keIka dhanavAna yuvAne potAne svAdhIna karI, tathA sArI rIte sIMcAyelI velaDI jema phaLane tema teNIe garbha dhAraNa karyo. te 13 che utAra: zAhika sarvatAvita | 24 || artha:-vaLI keIe paNa nahi zedhyAthI kAmanA samUhathI jema jIva tema te phAleluM DAMgaranuM saghaLuM khetara ghAsathI chavAI gayuM. 14 acirAdeva vallIva / pAlana poSaNaM vinA // vyazuSyadrohiNI dhenu-rapi dRSTaphalamedayA // 15 // artha turatamAM vIyAnArI rehINu gAya paNa pAlanapaSaNavinA velaDInI peThe turata sUkAI gaI. 15 pAvana thA-Ato vize niSita che . gRhamekAMtaM ni:krAMta-pAtranATakasaMnibhaM // 16 // artha-pachI DuMka ghana meLavI ghera AvelA te brAhmaNe jemAMthI pAtro cAlyA gayAM che evI nATakazALAsarakhuM ujaDa paDeluM potAnuM ghara joyuM. 5 16 ! kimakasmAdidaM jAta-miti saMbhrAMtacetasaH // tajI Dasriota-rA zojhamatravara ?7 | artha:-are ! A acAnaka zuM thaI gayuM ! evI rIte manamAM gabharATa pAmelA te brAhmaNane keIe tenuM saghaLuM svarUpa jaNAvanAre eka glAka kahyo ke, . 17 somadevo naTo jAtaH / somazarmA ca gurvinnii|| .. zAlivaprastRNaizchanno / na prasUtA ca rohiNI // 18 // artha -semadeva to naTa thaI gayA ane somazarmA garbhavatI che, DAMgaranuM khetara ghAsathI chavAI gayuM che, ane hINu gAya vIyAI nathI. 18 che , 17 sUryodaya presa jAmanagara Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (130) tat zrutvA janmataH svIya-vRttasmaraNadurmanAH // vArA sAni thatuM vana karavAhavi . 12 / athara-te sAMbhaLI cheka janmathI pitAnI sthiti yAda AvavAthI te ziva brAhmaNa manamAM ghaNeja kheda pAmI gharamAM nahi rahI zakavAthI vanamAM jaI raDavA lAgyo. me 19 che . ghaNAnavane surava-sa vI saMjJA | RSiH ko'pi kimevaM bho / rodiSIti tamAlapat // 20 // artha -evI rIte atyaMta zekAtura caherAvALA tathA duHkhanA gharasarakhA te brAhmaNane tyAM jaIne keIka munie kahyuM ke, are tuM rAmATe reDe che ? 20 . svavRtte'bhihite vipreNAdhivyAdhimahauSadhIM // vAra munidrA mA rokIdi dhIta | 22 | artha-tyAre te brAhmaNe pitAnuM vRtAMta kahyAbAda muni tenI AdhivyAdhi dUra karavAne mahAna auSadhisarakhI vANI bolyA ke, he bhadra ! tuM raDa nahi ane zairya rAkha? ra1 che kasya lakSmI sutAH kasya / kasya vezmeti ciMtaya // tadeti yAti cAtmAya-meka eva bhavAdbhavaM // 22 // athara-kenI lakSmI? konA putro ? ane kenuM ghara ? e saghauM te vicAra ? A AtmA to eja eka bhavamAMthI bIjA bhavamAM jAya che. je 22 5 svadRvikUNanAdvayoni / dvicaMdrI vIkSyate yathA // tattatsAmyaM dadhatyAtmA / svamanaH kalpanAttathA // 23 // arthA-pitAnI AMkhe saMkocavAthI AkAzamAM jema be caMdro dekhAya che, tema pitAnA mananI kalpanAthI AtmA te te tulyapaNune dhAraNa kare che. je 23 che vinA jinAdhipaM sarva-ginaH svArthaikavallabhAH // yasteSu premasaMkalpaH / sa kalpadubhramaH snuho / / 24 // athara-jinezvaravinA sarve prANuo phakta svArtha mAMja lIna Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 131 ). thayelA che, mATe temAM je premane saMkalpa karavo te gharamAM kapa vRkSanI bhrAMti karavA jevuM che. e ra4 che svamityAgRhaNate kAma-grahilA mahilAdi yat // najIvAMtara kR tya rIva tatra tu / ra9 | artha -A mArUM che ema vicArIne kAmAtura purUSo strIAdikane je grahaNa kare che, te bhavAMtaramAM jAtA thakA svecchAcArInI peThe rajA paNa letA nathI. te 25 che dhigAtmAkarSa kurve'haM / kartAsmIdamitIcchayA // dhatte traikAlikI vyApti / vidhervAmyaM vidannapi // 26 // atha -dhikAra che ke AtmA vidhAtAnuM viparItapaNuM jANyA chatAM ema mAne che ke meM A karyuM, huM karuM chuM tathA huM karIza evI IcchAthI te trikAlavALI vyApti dhAraNa kare che. te rada che dAkSyaM darzayatAM dhattA / dhiyaM ghAnA viceSTatAM // bApuna re yati jaivamegha kamAna | 27 | tAhi artha:-bhale mANasa DahApaNa dekhADe, buddhi dhAraNa kare, tathA pratApapUrvaka ceSTA kare, te paNa phalasamaye te devaja pramANabhUta thAya che. che ra7 che temATe udAharaNa kahe che. viMdhyATavISu gauraaNgo| vyahArSItko'pi kuNjrH|| nAraNaparIvA-stara vayana muhaM . 28 che. artha:-vidhyAcalanA vanamAM keika veta zarIravALe tathA pRthvI para paDelAM vRkSanA jINuM pagenA samUhanuM bIchAnuM karI sukhe rahenAre hAthI vasate hato. 28 che kapolapAlimAlInA / yasya bhuMgAH shsrshH|| rejire'jasraM saMvAhi-dAnAMbhobubudA iva // 21 // artha -tenA gaMDasthalapara ceTelA hajAro game bhamarA hamezAM jharanArA madapI jAnA jANe parapoTA heya nahi tema zobhatA hatA. nizAMte jAgratA yeno-dasto hasto vnecraiH|| dRSTo nabhastarostArA-puSpANyAptumivocitaH // 30 // artha-pareDhIe jAgelA evA te hAthIe pitAnI ucI karelI Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (13ra ) suMDha jANe AkAzarUpI vRkSanA tArAkSI puSyAne levA mATe dhAraNa karI hoya nahi tema zebhatI hatI. 30 kuMbhAMtaryasya yo muktA-dhanaM kRpaNavadvahan / bhAgyAdhikasya kasyApi / kRte vAhikA gataH // 31 // artha -vaLI te kRpaNanI peThe kuMbhasthalanI aMdara tIrUpI dhanane dhAraNa karato thake keIka bhAgyavAnanA vAhanapaNane prApta thayo hato. kimayaM pAdapaH phullaH / kiM vA saudhaM vnshriyH|| yaM sthAnasthaM nirIkSyeti / kSaNaM mUDhAH khagA api // 32 // artha -tene kai jagoe ubhelo joIne zuM A kaI vRkSa praphalita thayuM che ! athavA A vanalakSmIne mahela che ? ema vicArI vidyAdhare (pakSio) paNa mUDha thaI jatA hatA. 3ra che so'nyadAMtanaMda kuMjA-cikhelipuraharmukhe // rAtiH saudhA-vira zrImAna viniyathI 22 che. ' artha-eka divase pareDhIe te nadInI aMdara kIDA karavAnI icchAthI dhanavAna jema pitAnA mahelamAMthI tema dhImI gatithI jhADImAMthI bahAra nikalya. 33 itazca kazcana vyaadh-shvaapaaropitsaaykH|| . tatrAnA svAma-dUnyavakAsa | artha-evAmAM dhanuSyapara bANa caDAvIne keka pArAdhI potAnA gAmamAMthI tyAM vanavAsI pazuone mAravAnI icchAthI Avyo. 34 so'hRSyadvIkSya khelaMtaM / siMdhuraM siMdhurodhasi // diSTayA dRSTipathaM prApto / mamAyaM zakuneritaH // 35 // ante tyAM nadIkinAre te hAthIne krIDA karato joIne khuzIthI vicAravA lAgyuM ke aho ! Aja te sAruM thayuM ke zubha zakunane pratApe mane A hAthI najare paDe che. je 3pa che hate'smin bhadrajAtIye / muktAlAbho mama dhruvaH / / tho mAthamANyazmI-ghAvatA svayaMvara II rU6 | artha - kharekhara A bhadrajAtinA hAthIne mAravAthI mane motI Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 133 ) one lAbha thaze, aho ! Aje te bhAgyane lIdhe mane lakSmI pitAnI meLeja varavA AvelI che. je 36 che - dhyAti ittoDaNI | viSAraM saMghe zara sa ghadririva durbhedo-'nalpairapyaparaiH shraiH|| 37 / / a-ema vicArIne hAthacAlAkIthI teNe jherI bANa sAMdhyuM, kemake te hAthI parvatanI mAphaka bIjuM ghaNuM bAvaDe karIne paNa marI zake te nahote. 37 che vihitAlIDhasaMsthAnaH / sa yatnAnmumuce zaraM // apazyannibhadRSTitvAt / pAdapRSTasthitaM bilaM // 38 // a pachI teNe sthira thaIne yatnapUrvaka bANa mAryuM, paraMtu te vakhate tenI dRSTi hAthI tarapha hevAthI paga pAchaLa raheluM bila teNe joyuM nahi. 38 che pipAsu vinaM rAta-rvichAtavANo vinita te vaMza ja hiMsAH yu ravajIvarachatrAtinA rU8 | artha:-evAmAM prabhAte pavana pIvAnI icchAthI te sarSa bilamAMthI bahAra nika, ane tene Daspe, kemake hiMsaka prANuo khalanI peThe chalathI ghAta karanArA hoya che. 39 che viddho vyAdheSuNA nAgo / nagazchinna ivApatat // vyAdho'pi phaNinA daSTaH / prANaistyaktAvubhAvapi // 40 // artha: have te pArAdhInA bANathI vIMdhAyela te hAthI kapAyelA parvatanI peThe paDa, ane sApe DaMkhelo te pArAdhI paNa paDayo, ane teo banne prANarahita thayA. ke 40 che vyAdhena patatA pRthvyAM / viSavyAkulavarmaNA // kSuNNaH zilAtaleneva / sadyaH sarpo vyapadhata // 41 // artha:-viSathI vyAkula zarIravALA tathA zilAnIpeDe pRthvI para paDatA te pArAdhie cagadale sarSa paNa turata maraNa pAme. 1 che ko'pi vidyAdharo nyonnA / vajana vIkSya tadadbhutaM // mUrdhAnaM dhRnayAmAsa / zlokamaika papATha ca // 42 // Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 134) a:--te vakhate AkAzamArge cAlatA kAika vidyAdhara te Azca joine peAtAnuM mastaka dhuNAvI eka zlAka khelyA ke, 5 42 // abhUdibhasya hRdyanya -- dvayAdhasyAnyatpunarhRdi // ahezvAnyadvidhistvandha -- deva cakre tadasya dhik // 43 // a:--hAthInA manamAM kaiM hatuM, ane pArAdhinA hRdayamAM vaLI tethI bIjI ja hatuM, sarpanA hRdayamAM tethI paNa anya hatu. ane vidhAtAe teA vaLI tethI paNa ulaTuMja karI dIdhuM. mATe tene dhikkAra che. udaMtaM daMtinaH zrutvA / saumya dharme matiM kuru // vidhAturvizvavai lobhyaM / vidvan kimanutapyase // 44 // artha:--mATe he sAmyadvija ! evI rItanuM hAthInuM vRttAMta sAMbhalIne tuM dharmAMmAM buddhi kara ? valI he vidvAna ! vidhAtAnuM te ( jagatamAM ) viparIta AcaraNa che, mATe tuM zAmATe kheda kare che ? cetito muninA ceti / zivaH zrIstrIparAGmukhaH // Adade caraNaM yuktaM / tadbalena yayau zivaM // 45 // artha:--evI rIte munie pratibeAdha ApyAthI lakSmI ane strIthI virakta thayelA te brAhmaNe caraNa eTale cAritra lIdhuM.. ane tenA balathI te mANe gayA e cuktaja che. 5 45 5 1 AkarNya zivaviprasya / prANanAtha kathAmimAM // viddhi devasya vaivazyaM / durbodhaM budhiyAmapi / / 46 / arthaH--mATe he prANanAtha A ziva brAhmaNanI kathA sAMbhaLIne buddhivAneAne paNa agamya evu Ape kanuM viparItaNuM jANavu daMpatI evamanyo'nya kathAvyAjena saMtataM // tau ziSana manokulavuM / nivAsayatAM mahiH || 17 || artha:--evI rIte te drupatI haMmezAM paraspara kathAnA miSathI peAtAnA mananu du:kha thADu thADu' mahAra kaheADavA lAgyA. 5 47 // karoti yad ghuNaH kASTe | durgAtro yacca viTe || svamAtrasAre saphede | putrapurasuM cAra tat // 48 / artha:--kASTanI aMdara rahelA Na je kArya kare, tathA cIbhaDAmAM rahelA kIDA je kAma kare, tevu kAmaca mAtrasAravALAM teonAM zarI. ramAM putrasadhi du:khe karyuM. // 48 u Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (135) nityapIDApradAtputra-viyogAtkSaNikavyathaM // dAruNaM bahumenAte / dAraNaM krakacena tau // 49 // artha -hamezAM pIDA ApanArA putranA viyoga karatAM kSaNika du:khavAluM ane bhayaMkara evuM potAne karavatathI kapAvuM teo sArUM mAnavA lAgyA. ke 49 che dIpte virasacityAyA-mapatyavirahAnale // tayoH zuSkeNa vapuSA / vidadhe kAryamedhmanaH // 50 // artha-becenIspI citAmAM putravirahapI agni baLate chate teonAM zuSka zarIre baLataNanuM kArya karyuM. 50 che nityAveva taTinI / sphuTanAleva kUpikA // zukAvA saavAmUl. divAnaiyodyo. 12 / artha - duHkhathI pIDAyelA evA teo bannenAM netro hameza vahenArI nadInI peThe, tathA kuTelI saravANuvALI kuInI peThe hamezAM AMsuene jharanArAM thayAM. 51 che gatyAgatyAdikaM karma / yadvayadhartA tadAdi tau // tatsarvaM pUrvasaMskArA-na tu caitanyapATavAt // 52 // artha:-valI tyArathI te banne je gamanAgamanAdikanuM kArya karatA hatA, te saghaLuM teo pUrvanA saMskArathIja karatA hatA, paraMtu sAvadha manathI karatA nahetA. | para che tAvadhArayatAM prANA-napi duHkhakadarthitAn // zApurAvo nA na tu kavitawyA . varU I arthA-vaLI teo duHkhathI kaMTALelA ( potAnA ) prANene paNa phakta AyukarmanA upadhathIja dhAraNa karatA hatA, paraMtu jIvavAnI abhilASAthI dhAraNa karatA nahatA. paDe che ehi dehi dehi sau-hityaM vatsala dhammila // svame'pIti pralapaMtau / tau vyanidrayatA na kaM // 54 // artha: he putra dhammila tuM Ava Ava ? ane amane "AnaMda Apa ? evI rIte svasAmAM paNa babaDatA evA teo banne kene nidvArahita na karavA lAgyA ? 54 che Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (136) evaM kAle vrajatyAtmA / tayoH kAyamamucata / / ko vA sopaplavaM sthAnaM / na muMcati sacetanaH // 55 // artha -evI rIte keTale kAle vItyA bAda teonA AtmAe zarIra tyajyuM, kemake kayo buddhivAna mANasa upakavavAluM sthAna choDato nathI ? . papa che vipannayoH zvazurayo-gate parijane'khile // gehagahara ekaica / siMhIvAsthAyazomatiH // 56 // artha -evI rIte sAsusasarAnA maraNa bAda saghaLe parivAra paNa cAlyo javAthI yazematI pitAne te gharapI guphAmAM siMhaNanI peThe ekalI ja rahevA lAgI. e pada che niruddhaya bADhaM hRdaya-vAryA mInadhvajaM gajaM // ___sA bhartRzayyAmaryAdA / vArdhiveleva nAbhinat // 57 // artha vaLI teNIe potAnA hadayarUpI sAMkaLamAM kAmadevarUpI hAthIne daDha bAMdhIne bhartAranI zayAnI maryAdA samudranI vIranI peThe lepI nahi. e 57 che savitaryastamApte'pi / dhampilastAM na kAminIM // mUze suzAmapi nahI . raNa mA phuvAginI ! 18 che. artha -have evI rIte mAbAparUpI sUrya AthamyA pachI paNa rasalupa bhamare jema kamalinIne tema atyaMta bhagavelI evI paNa te gaNikAne te dhammile tajI nahi. 58 che kalAkelikalAkeli-kIlitasya paNastriyA // AharaitanavattasyA-'tIye dvAdazavatsarI // 59 // " artha:-vezyAe pitAnI manohara kriIDAvALI kalAnI kaDAthI vaza karelA te dhammilanA bAra varSe eka divasanI peThe vyatIta thayAM. paNastriyA praNAlyevA-kRSyamANaM zanaiH shnaiH|| kuMDasyeva payastasya / dhanamakSIyatAkhilaM // 60 // pathara-naherasarakhI vezyAe dhIme dhIme kheMcI lIdheluM tenuM saghaluM dhana kuMDanA jalanI peThe khUTI gayuM. 60 che Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 137 ). dhane prAgvadanAyAti / dhanAyaMtyatha kuhinI // . anuziSya nijAM ceTIM / praiSIddhammiladhAmani // 11 // atha -have pUrvanI peThe dhana na AvavAthI dhanane icchatI kuTaNue potAnI dAsIne zikhAvIne basmilane ghera mokalI. 61 che iSuvaddharmanirmuktA / svalakSecchuH kSaNAdyayau // dare taddhAmani ghanA-zrayavIthImatItya sA // 62 / / artha-bANanI peThe nyAyathI (dhanuSathI) rahita thayelI tathA pitAnAja lakSyanA icchAvALI (lAkhegamedhananI IcchAvALI)te dAsI ghaNA gharevALI zerI (ghaNuM AzrayavALI subhaTazreNi ) elaMgIne sudhi smilane ghera gaI. e dura che kacit kharaiH khuraiH kSuNNaM / pravaraipinImiva // vAghAM virahAni | vevitA | hara | artha -tyAM keika jagAe moTA kharoe pitAnI kharIothI ukaraDAnI peThe khodeluM, tathA kyAMka vaDanI peThe delAyamAna thatI velaDIenA samUhathI vIMTAyeluM, 63 che kacinmadhyodtAzvaccha-mUlaprabhRSTabhittikaM // kApi zubhrasudhAsthAne / lUtApuTakapUritaM // 64 // artha tathA kyAMka vacce ugelA pApaLAnA mULIyAethI paDo gayelI bhIMtavAluM, tathA kayAMka sapheda cunAne ThekANe karoLIyAonA paDAthI bhareluM che. 64 vajadaMtakulaiH klRpta-muraMgabhiva sarvataH // lAlAjAlena lUtAbhi-riva prakRtatAnakaM // 65 // atha:-tathA sarva jagee udaranA samUhAe jANe suraMgovAluM karyuM heya nahi tevuM, tathA koLIAoe potAnI lALanA jALAMthI jANe tANAvANAvAluM karyuM heya nahi tevuM, 6pa che vijanaM vanavanmauli-parUDhatRNamadrivat / / mUoktivadasaMskAraM / niHzrIkaM kSINadehavat / / 66 // artha:-vananI peThe ujaDa, parvatanI peThe jenApara ghAsa ugI nIkaLeluM che evuM, tathA mukhanA vacananI peThe saMskAravinAnuM eTale ke khADAkhaDabAvAluM, kSINa thayelAM zarIranI peThe zobhAvinAnuM, dAdA - - 18 sUryodaya presa-jAmanagara Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (128) zyAmIbhUtasudhAlepaM / patavAraM zlathArari // parito'vaskarAkINa / tadAsI praviveza sA ||pNcmiH kulakaM // ' artha:kALe paDI gayela che cunAne lepa jemAM evuM, paDavAnI aNI para che dvAra jenuM evuM. DhIlI thai gayela che argalA jenI evuM, cAre bAju kacarAthI bhareluM, evAM te dhammilanA gharamAM te dAsIe praveza karyo. e 67 | tatrAlpAbharaNAM kiMci-llUnapuSpA latAmiva // - kAnAtanuM pAtra-rAzi mitra che 68 | artha:-tyAM teNIe DAMka cuMTAyelAM puSpavAlI latAnI peThe svapa AbhUSaNavALI tathA prabhAtakALanI saMdhyA samaye caMdranI kaLAnI peThe jarA plAna zarIravALI che 68 che ekAMte svAmino nAma / japaMtI yoginImiva / / zAstrInava zuddha | sA suro zotI | dazA artha -tathA ginInI peThe ekAMte potAnA svAmInuM nAma janArI, ane siMhaNanI peThe atyaMta sAvadhapaNe rahelI evI yazematIne dIThI che 69 che tAM dazA samanastasyA / api vIkSya daridratAM // nizcikAya tathApyeSA / dhRtvA dhASTayamavocata // 70 // artha -gharanI tathA yazomatInI te avasthA joine teNIe nizcaya karyo ke ahiM te have kevala kaMgAlapaNuM ja che, topaNa dhiSThAI dhAraNa karIne kahyuM ke, je 70 che mAM caMdravadane cNdr-vdnekklaalyH|| tavodaMtaM dhanaM cAptuM / prAhiNo deha dhammilaH // 71 // artha-he caMdramukhI! caMdranI peThe aneka kalAvALA ghAmbale mane ahiM tArA samAcAra tathA dhana levA mATe mokalI che. 71 che preSitApyatayA tatra | sA dhammilamudArahat // hI vezyAnAmalIkokteH / kAsikA dAsikA api / / 72 / / artha-jo ke teNe kuTaNue mokalI hatI, te paNa teNIe dhampilanuM nAma ApyuM ! arere ! vezyAonI dAsIo paNa juThA vacanA regavALI hoya che. te 72 che Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ( 139 ) bharttarnAmnA zrutenApi / caMcadromAMcakaMcukA // avadasmadotphulla - netrAMbhojA yazomatI // 73 // a:--bhartAranuM nAma sAMbhalavAthI paNa jeNInA romAMca khaDAM thayelAM che evI tathA hu thI praphullita netrakamalavALI yoAmatI khAlI ke, 5 73 // aho mahotsavaH puNyai - radya jAgaritaM mama // yadAkarNyata jIvaMtyA | svAminAma zravaH sudhA // 74 // artha:--ahe! Aje te mAre maheAtsava thayA che, tathA Aje mArAM puchyA jAgyAM che, ke jethI Aje jIvatAM thakAM meM kahyu`ne amRta sarakhuM svAmInuM nAma sAMbhaLyuM. // 74 // kacitkuzalavAnasti / priyaH sa priyadarzane // tajAmamaMtramA--mamAvajrA, kuMtA ! 71 || artha:--vaLI he priya dAnavALI ! mArA te svAminAtha kuzala tA che? vaLI temanA nAmarUpI maMtranA saraNathI mane paNa akuzala kyAMthIja hAya? 5 75 li dhanamAnayayAM cakre / yadbharttA bhartRdArike // gAjJA maMgalaparveda | mUrtti sArovitA mayA || 76 || a:--vaLI huM sapatni! mArA svAmIe je dhana magAvyuM te temanI AjJA meM maMgalika durgAnI peThe mAthe caDAvI che. 5 76 // punaH kiM vacmi niHpuNyA / yattAdRk zvasuro hitaH // sApi zvazramamAbhAgyA- dadhyAsAtAM paraM bhavaM // 77 // artha :--vaLI huM puNyavinAnI tane zuM kahuM ? je mArA hitecchu sasarA hatA te, tathA te mArI sAsu, te banne mArAM abhAgyathI para. lAka pAmyA che. 5 77 // gataH parijanaH sarvaH / kSINaM ca prAktanaM dhanaM // marubhUmAviva mayi / kutastatkamalodayaH // 78 // artha :--saghaLA parivAra paNa cAlyA gayA, temaja pUrvanuM bana paNa naSTa thayu, ane marubhUmIjevI je huM tenAviSe huve lakSmInA ( kamalAnA ) udaya kyAMthI hAya ! u 78 // Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 140 ) tubhymdyaanvdyogi| yaddadyAmalpameva tat || yajjIvitezasaMdezaH / svarNakoTyApi durlabhaH / / 79 / / artha:--vaLI he anavadya zarIravALI ! huM tane je kaiM ApuM uN te svalpaja che, kemake mArA prANanAthanA sadezA kroDA senAmaheArAthI paNa durlabha che. ! 79 5 imAM bhartrA vinA bhAra karIM bhUSAM gRhANa tat // mamAMne cIrumendra / mUzaLa svAdatrima | 80 || artha :--mATe bhartAvinA gaDha bhAra karanArAM mArAM A AbhUSaNAne tuM grahaNa kara ! mArAM zarIrapara phakta eka zIlarupI svAbhAvika bhUSaNaja ThIka che. // 80 u ityuktvA niHkhanaM bAlA / rudatI bhUSaNAni sA || dehAda mAtphalAnIva | svahastenodatArayat / / 81 // artha:--ema kahIne zabdahita raDatI evI te yazAmatIe vRkSaparathI jema phlA tema . pAtAne hAthe zarIraparathI te AbhUSaNa utAryAM. // 81 5 hasI nagrAda tarI--rizInanimitA !! tAni hatena na hatA--DAmIyA 6 2 muLayA | 82 || artha:--teNInA AcaraNathI vismaya pAmelI te dAsIe hradayathI nahiM paraMtu hAthathI, temaja lAbhathI nahu paraMtu kuMTaNInA DarathI te AbhUSaNA lIdhAM. // 82 u tAmanujJApya niHzeSa-- yoSijAtiyazaskarIM // jIhALatapratoDanuMvat / kuTinthA mULanisA || 82 || artha :--sarva srIjAtinA yaza karanArI evI yoAmatInI rajA leine te dAsIe ghera AvIne te AbhUSA kuTaNInIpAse melyAM. 183 / sAmyavataH pIte-cezomasyA: thAmRtaiH / / jastI vismitA mauliM / dhunatIti vyabhAvayat / / 84 // artha :--teNInA mukharUpI kuvAmAMthI pIdhelA yoAmatInI thArupI amRtavataeN karIne vismaya pAmelIte DAkarI kuTaNI mastaka dhuNA vatIkI vicAravA lAgI ke, // 84 5 --- Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 11 ) vA vIjAti vapUvAminda rA pi . sarvanArIziroratna / seyaM jIyAdyazomatI // 85 // artha -je AvI avasthAvAlA bhartArane paNa pitAnA AbhapaNathI khuza kare che evI tathA sarva strIomAM mukuTa sarakhI te A thazamatI jayavaMtI varto. 8pa che kaThinaH kazmalo yasyAH / premahema parIkSitu // kaSapaTTAyate bhartA / seyaM jIyAdyazomatI // 86 // artha-jeNInA premarUpI suvarNanI parIkSA karavA mATe kaThIna ane zyAma bhartAra kasoTIsarakhe thayela che te A yazematI jayavaMtI varte che 86 che mRnmaNyo: srmaasiNhyoH| kubalIraMbhayoriva // gurvI bhinmama yasyAzca / seyaM jIyAdyazomatI / / 87 // artha:-mATI ane maNI, kutarI ane siMhaNa, tathA thera ane keLavacce jeTalo taphAvata che teTalo mArA ane yazematInA vacce taphAvata che, te A yazomatI jayavaMtI varto. 87 che zaityamagnau maho dhvAMte / zamo'hau vAri jaMgale // sneho bhasani lAlinyaM / pASANe kamalaM sthale / / 88 // yathA tathA yadAcAra-cArimNA mama cetasi // durghaTApi dayodIye / seyaM jIyAdyazomatI // 89 // yugmaM // artha -jema azimAM zItalatA, aMdhakAramAM teja, sarSamAM zAMta paNuM, jaMgalamAM pANI, rAkhamAM cIkAza, pASANumAM naramAza tathA tathA sthalapara jema kamala, te 88 che atha:-tema jeNunA AcAranI mAhuratAthI mArA manamAM kadApi paNa na Ave evI dayA utpanna thaI che, te A yazematI jayavaMtI varto. 89 che bhRzopabhujyamAnebhya-vibhavA bhogavatsaTA // satI nirmAlyameghA me / bhUSA na spRSTumarhati // 90 // artha:-ghaNAM vaparAyelAM tathA zAhukAranA vamavasarakhAM evA satIe nirmAlya karela A AbhUSaNane sarpanI phaNAnI peThe mAre sparza kare paNa yukta nathI. e 90 che Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (14ra ) athASTAgyUsahasreNa / svadInAraiH samanvitAM / / bhUSAM pratyarpayAmAsa / yazomatyai tayaiva tAM // 91 // atha-pachI te kaTaNIe pitAnI eka hajAra ne ATha sonAmahera sahita te AbhUSaNe te dAsI mAraphateja yazomatIne pAchA mokalAvI ApyAM. 91 mAM nAbAtA dinIzrAdhyA dorAri ghara | vataH tAM amAvasyA-miva kAda vAra | 22 . artha -najare paDelAM evAM paNa A AbhUSaNa te kuTaNIrUpI vAghaNe saMdhyAM paNa nahI, mATe tene prabhAvavALAM mAnIne teNue gauravapUrvaka pAchAM grahaNa karyo. hara che athAnAgamanaM bhartu-nizcityA'rodi bAlayA / hA svayIza taTasthe'pi / jAtA proSitapalyahaM // 93 / / artha:-have mAre svAmI Avaze nahi ema nizcaya karIne te bicArI yazematI vilApa karavA lAgI ke he svAmI Apa ahIMja beThA chatA paNa huM bhartAravinAnI strI sarakhI thaI chuM. 93 che soDhaH zvazurayormRtyuH / soDhaH saMpatkSayo mayA // hA soDhavyaH kathaM nAtha / yauvane virahastava // 94 // artha-meM sAsu sasarAnuM maraNa sahana karyuM, dhanane vinAza sahana karyo paraMtu he svAmI! A yauvanavayamAM Apane viraha mAre zIrIte sahana kare ? . 94 che nalinIva vinA nIraM / nirAdhArA pati vinA // ekAkinI kiyatkAla-mabalA kila naMdati // 95 // artha-jala vinA kamalinInI peThe pati vinA nirAdhAra thayelI ekalI abalA keTale kAla nabhI zake? e 5 dakSa dakSiNahastaM me / datvA khajanasAkSikaM // viparyasto'si yadvAla-mAlapya puruSaH prabhuH // 96 // artha: he caturasvAmI! svajanenI samakSa mane pitAne jamaNe hAtha ApIne have Apa pharI beThelA che ! athavA Apane huM zuM ela deu ? purUSa mAlIka che. 96 che Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 143 ) ahaM tatrApyupetya tvA - manunIyAnaye nanu || na cedvighnaM vidhatte'sau / pApA kulavadhU sthitiH // 97 // aH--vaLI A kulavadhUnI pApI maryAdA jo mane vacce viA kArI na heAta te! huM te vezyAne ghera AvIne paNa Apane samajAvIne pAchA lAvata. ! 97 5 nityaM vasasi maccitte / mama vetsi na vedanAM // mamAbhAgyairgataM yatte / jJAnaM tannAtha mRSyatAM // 96 // 1 a:--Apa hamezAM mArA cittamAM vaseA che, paraMtu mArI vedanA jANatA nathI, kemake mArA abhAgyeothI ApatuM te jJAna paNa nAza pAmelu' che, mATe svAmI have Apa kaMika vicAra karo ? 5 98 u yazomatI vilapyeti -- vikrIyAvAsamAzu taM // tyaktasaMsAra saukhyAzA / piturAvAsamAsadat / / 99 / / aH--evI rIte te yoAmatI vilApa karIne tathA jaladI te ghara vecIne ane saMsArasukhanI AzA cheADIne peAtAnA pitAne ghere AvI rahI. 5 ke 5 atha budhdhvAsdhanaM zreSTI - naMdanaM svasutAM jagau // zaMbhalI lobhalInAMta: karaNA karuNojjhitA / / 900 / / = artha :--have zeThanAM putra smilane nidhana thayelA jANIne leAbhI manavALI tathA nirdaya TuTaNIe pAtAnI vasaMtatilakAne kahyuM ke, 5900) putri kRtrimarAgeNa / vyApArAH paNayoSitAM | tatvaM kiM tAtvikaM prema / dhatse tucchetra dhammile // 1 // a:--he putri ! ApaNeA vezyAonA vyApAra te kRtrima rAgavALA hAya che, teA pachI A tuccha dhammilaprate tu ATalo prema zA mATe dhAraNa kare che? // 1 // kalAkulInatArUpa-saubhAgyapramukhAH guNAH || dhanahInA na zobhate / visarpirbhojanaM yathA // 2 // artha.--jema dhRvinAnuM bhejana tema kla, kulInapaNuM, rUpa tathA saubhAgya Adika guNA dhana vinA zAsratA nathI. / 2 / Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (144) tadakiMcitkaraM muMca / niddhanatvena dhammilaM // mahAviva-Niar fha patriAH | 3 | - artha-mATe have nidhanapaNathI nirupayogI evA dhammilane tuM chADI che, kemake vezyAe te mahAkavinI peThe phakta eka (arthanAja) dhananAja rasavALI hoya che. te 3. sadazruvicaraM zrutvA / vacanaM mAturAturA // vaMsatatilakAvAdI-davilavya vacastataH // 4 // artha:-evI rIte mAtAnuM nahi sAMbhaLavAlAyaka vacana sAMbhaLIne kheda pAmelI vasaMtatilakA belA , che 4 Asanne maraNe mAta-vaikalyaM kiM tavAgataM // devInAmapi kukamA | rAzi mAmaNuM che ! artha:-he mAtA tArUM maraNa najIka hovAthI zuM tArI buddhi karI gaI che? ke jethI devIone paNa durlabha evA dhammilane tajavAnuM tuM mane kahe che ! | 5 | ayaM rUpeNa kaMdo / vivekena bRhaspatiH // gAMbhIryeNa payorAzi-raudAryeNa dhanAdhanaH // 6 // kalAbhiH kaumudIkAMto / dhIrimNAmarabhUdharaH / / prAptaH prAksukRtenaiva / vinAgastyAgamarhati // 7 // yugmaM // artha:-A dharmila rUpe kAmadevasara che, vivekamAM bRhaspati samAna che, gaMbhIratAmAM samudratulya che, tathA udAratAmAM varasAda samAna che. 6 artha:-kalAomAM te caMdrasara che, tathA gheryamAM merU sarakhe che, vaLI te pUrvanA puSpothIja ApaNane prApta thayo che, mATe aparAdha vinA teno tyAga kara yukta nathI. guNinyevAnurajyaMti / guNajJA na dhanAzraye // zrIvRkSamalayastyaktvA / yAMti jAti kRzAmapi // 8 // artha:-guNajJa mANase guNimAMja raMjIta thAya che, paraMtu dhanavAlamAM thatA nathI, kemake bhamarAo caMdanane choDIne durbala evAM paNa jAInA vRkSa pratye jAya che. te 8 che. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 15 ) pazyA'vibhavamapyAzu / guNADhayaM ratnakaMbalaM // saMgRhNate mahIpAlA / mAtAMtaspRhA na kiM // 9 // artha vaLI he mAtA tuM ke avibhava eTale bhAvinAne (gheTAMnA unathI banele) evo paNa guNavALa (tatuovALA) ratnakaMbalane icchApUrvaka zuM rAjAe turata grahaNa karatA nathI ? che ke adatta yadasau vittaM / kiM siMdharmisadharmaNA // zAMtA na tene te tRorI vAhavANizivAlavI | 20 | artha:-vaLI teNe je dhana ApyuM che, te samudranA meja sarakhA dhanathI paNa zuM tArI vaDavAnalanI vAlAsarakhI tRSNa nAza pAmI nahi? me 10 che yadIyato'pi dravyasya / dAtA mAtaryayojyate // svaM na zvAnaM tadA manye / manAgdAtuH sadAnugaM // 11 // atha -vaLI he mAtA! ATalA badhA dhananA dAtArane paNa je huM tajI deuM te huM thoDuM denAranI pAchaLa paNa hamezAM janArA evA dhAnasarakhA paNa mArA AtmAne huM mAnI zakuM nahi. 11 _iti tadvacanAdhAra-dhAradhorIkRto'mucat // vArjinera-ma zopavRNI | 22 . athaka-evI rItanAM teNInAM vacanane tiraskAra karanArAM vacanarUpI taNakhAne krodharupI agnivALI kuTaNI choDavA lAgI. te 12 che abhUdabhUtapUrvaste / putri ko'yaM kadAgrahaH // vicArazcArubuddhInAM / na yukto guruzAsane // 13 // * artha: he putri! agAu kaI paNa samaye nahi thayela e A tane Aje zuM kadAgraha thaye che? buddhivAnoe vaDIlanA hukamamATe. vicAra karo lAyaka nathI. te 13 che yAH svalakSyamamuMcatyaH / kurvati janaraMjanaM // - yoginInApivaitAsAM rephayAnA prema sUpa || 4 | athara-je pitAnA lakSyane choDAvinA lokone khuzI kare che, evI yoginI sarakhI vezyAo mATe prema e eka dUSaNa che. 14. hIrarthini dayA vyAdhe / kitave satyasAratA // vAnare sthema vezyAyAM / premAvazyaM viDaMbanA // 15 // 19 sUryodaya presa-jAmanagara Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 146) athavAcakane lajA, pArAdhine dayA, ThagArane satya vAnarane sthirapaNuM ane vezyAne prema e saghalu viDaMbanAruSa eTale na ghaTI zake tevuM che. je 15 che vidhAya tadamuM kaMci-dADhayaM muMca paraM naraM // vAtInatA hi vezyAnAM / samAyaH zaminAmiva / 16 / / artha-mATe have koi bIjA dhanavAna puruSane pitAne svAmI karIne Ane tajIde ? kemake munionI peThe vezyAonuM paNa samAyarupa eTale dhananA sArA lAbhampa (sAmAyika5) vrata che. te 16 che evamagnyastravanmatvA / mAtuH saMtApakaM vcH|| vastra vAhaorntrAmA saMdhe suMdara vAra | 27 | artha:-evI rItanA potAnI mAtAnA agnizastranI peThe saMtApakAraka vacana sAMbhalIne, vasaMtatilakA vAsaNa sarakhuM suMdara vacana belI ke, che 17 che yathA vicAraH prAjJAnAM / na yukto guruzAsane / ki prapannaparityAga-stathA saMgatimaMgati // 18 // artha-jema buddhivAnee vaDIlanA hukama mATe vicAra kare egya nathI, tema svIkArelAne tyAga kare te vAta paNa zuM ghaTI zake che ? pUrva na kriyate snehaH / kriyate vA kaciyadi // zreyAstadayamUrNAyau / lAkSArAga iva dhruvaH // 19 // artha-prathama te snehaja kara nahi, ane kadAcita karIe to te unanA kApaDamAM jema majIThane raMga tema te nizcala kara teja kalyANakArI che. te 19 che iyadbhisiraiH prema-prAsAdo yo'tra nirmame // zikSaNa vaya vAta jayaM | 20 || artha -ATalA divase mAM je meM A sthira, sIdho ane uca premapI mahela caDhyo che, tene huM mAre hAthe kema pADuM? ra0 nAnyatra ramate ceto / nidhyAtaitadguNaM mama // vizrAmyati karIre kiM / rasAlarasikaH pikaH // 21 // artha -A dhammilanA guNenAja dhyAnavAluM mAruM citta anyaviSe khuza thAya tema nathI, AMbAnI rasIka keyala zuM katherapara vizrAma karaze ? rIte Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 147 ) mAtarmAtaH paraM vocaH / zocanIyamidaM vacaH // cettvaM cAritavAmAsi / tarhi paMthA mamApi saH // 22 // artha:-mATe he mAtA ! havethI tuM AvuM canIya vacana belatI nahi, ane je tuM tene kahADI melIza to mAre paNa teja mArga tAre jANa? 22 che sUyAnevaM jatA vA-stayorvivAno che kAryo vA nairAdhA ga ipakSomapunaH || 23 . " artha:-evI rIte vivAda karatAM thakAM teo banneno ghaNe kALa gaye, paratu bajemAMthI ekano paNa pakSa upara nIce thayo nahi 23 anyadA kuMdasaMkAza-radA sA zaradAgame / / kumukSuNaMdana . yayAre mArAM muddA | 24 . ' artha:-pachI eka vakhate zaradaRtusamaye olaranI kaLasarakhA dAMtavALI te vasaMtatilakAe selaDI khAvAnI IcchAthI pitAnI mA pAse harSathI tenA TukaDA mAgyA. ra4 . .. tayA samarpitaiyaMtra-pIDitapAMDupuMDUkaiH // kiM kUrcakaiH karomyebhi-riti sA pratyavocata // 25 // ... artha-tyAre teNue yaMtramAM pIlelI zveta zeraDI ApI, tyAre | vasaMtatilakA belI ke A kucAone huM zuM karuM? 25 che - sAtha aMdhAvarakArazAtra paugvaThThavA | risAvavA rijisa vithA virI mA. 26 artha:-tyAre krodhathI kaMpatA elTapallavavALI te kuTaNue pitAne avasara malavAthI kahyuM ke he ni:sAra vastunA AdaravALI putri! tane A managamatuM ja mahyuM che, mATe kheda na karI che ra6 che niHsAro yadi bhAyaM / jAtaste prItikAraNaM // * tattavAdyapUSAdya | heca nivAramera se | 27 | artha:- A sArarahita bhartAra jyAre tane prItinA kAraNaya thayo che, tyAre vastra, bhejana tathA AbhUSaNa Adika paNa tane sArarahitaja devuM joie. je 27 | sA vijJAtatadAkUtA / vAcamUce kimaMba te // mAM kAma ait I pm saMtApare 28 | Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 14 ) a:--tyAre teNInA abhiprAya jANIne vasaMtatilakA elI ke he mAtA ! zuM tAruM AMkhAvuM teja naSTa thayuM che? ke jethI AnA chatA guNane paNa tuM jotI nathI. 5 28 u agrapakSA / yo'mIbhiH kila jAyate || 1 vA somalImasaM zodhdhu-malaM kastaM vinAparaH / / 29 / / artha:--A kucAone agnimAM bALavAthI tenA je khAra thAya che, tenAvinA kapaDAMne mela koNa kahADI zake tema che ? / ra9 u hemaMte hemagaurAMgI / sA kadAcidayAcata / tihAnavalAM mudde hi thA--muddattA suvAi || 20 || aH--hemasarakhA gora zarIravALI te vasatatilakAe hemataRtumAM eka divasa peAtAnI mAtApAse tala mAgyA, kemake vaDIle ApelI sukhaDI hukAraka thAya che. 5 5 30 5 khalaM samaya sA datta - pRSTA pRSTA tathA rayAt // ucchRMkhalA khalApIDaM / svaM cakre prAgvaduktibhiH || 31 // a:--tyAre te paNa teNIne kheALa ApIne jevI pAchI vaLI, tyAre teNIe puchavAthI te u%0khala TTinI pUrvanIpeThe vacaneAthI peAtAnA AtmAne khaLasamAna karavA lAgI. // 31 // 1 sA pratyUce na kiM vetsi / labhate yadyamuM khalaM / / sairimI tacovAnA--va AyaMvinIyate // 22 || artha:--tyAre vasaMtatilakA ekalI ke, he mAtA! tuM jANatI nathI ke jo A khALa gAyane ApavAmAM Ave tA te dUdha devAmAM meghamALAsarakhI nIpaje. // 32 u yAvakaM yAcitAnyedyu --stayA kramanakhazriye // naracatta mAni / niyotisAni sA || TT 9 artha:--vaLI eka divase teNIe paganA nakhAragavA mATe mA mAgI tyAre te DAkarIe teNIne nIceAvela rasavALAM tenAM UtarAM ApyAM. // 33 5 pRSTA prAgvat prajalpaMtI | tayAkA'vAdi niSThuraM // mAtameDhAnicovA--tevu vasamIkSase // 34 || artha:--pUchavAthI nIpeThe kahenArI te kuTaNIne vasaMtatilakAe nibhraMchanA pUrvaka kahyuM ke he mAtA ! tu kevaLa mUkha che, ke A phetarAMmAM tuM kevaLa DhASAja joyA kare che. 5 34 5 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (19) dIpaH kriyeta yagheta-dvayo tadgairikopamaM // #nibavAvA-sromoja |rUpa artha:-je A zetarAMonI vATathI dIpaka karavAmAM Ave to gharamAM teja karanAre lAla raMgano prakAza thAya. 35 akkA dadhyau dhruvamiyaM / dhUrtenAnena vaMcitA // no cennirdhanamapyetaM / hA kathaM dhanadIyati // 35 // artha-tyAre te kuTaNIe vicAryuM ke kharekhara te pUrve Ane ThagelI che, jo ema na hoya to A nidhana dhammilane paNa te kubera samAna kema jANe ? 36 che gaMDazaila iva sthUlo / mudhArudhdhvA gRhaM sthitaH // yayA kayAcid budhdhyeva / nirvAsyo'balayA mayA // 37 // artha:-moTA khaDakanI peThe A phekaTa ghara rokIne beTho che, mATe have kaIka buddhi calAvIne mAre Ane kahADI melo joiye. . 37 tato drohavinidrohA-cAMtacittA sadaiva sA // utsavacchamanA pAna-goSTImArabhatAnyadA // 38 // artha-pachI hamezAM drohayukta khullAvicAravALA manavALI te kuNue eka divasa utsavanA miSathI madyapAnanI gejhIne prAraMbha karyo. vasaMtatilakA cAnyo-'pi ca paNyAMganAjanaH // durupAyavidA'pAyi / tayA niHprasaraM murAM // 39 // artha:-te samaye duSTa upAyane jANanArI te kuTaNIe vasaMtatilakAne tathA bIjI vezyAone paNa khuba madyapAna karAvyuM. 39 uccAvacagirastAmra-kapolA ghUrNitekSaNAH // pramadA madayAmAsu-rna kaM pItamadAstadA // 40 // artha: te vakhate madyapAna karanArI te strIe galIca vacane bolatIthakI lAla gaMDasthalovALI tathA gherAyelI AMkhovALI thaI thakI kine madenmatta karavA na lAgI? 40 che athAyaHzUlikI svAMte / vacanAmRtasAraNI // zaMbhalI daMbhalInAtmA-'nvaziSaddhammilaM rahaH // 41 // artha-manamAM lokhaMDanI gulIsarakhI, tathA vacanamAM amRtanI naherasarakhI te dAMbhika kuTaNI gumarIte dhamilane kahevA lAgI ke, 41 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 150 ) vatsa nAdriya se mayaM / vezyaukasi vasannapi // keyaM te vaiduSI vastu - 'nyapadoSe'pi roSiNaH // 42 // a:--he vatsa ! tu vezyAne ghera rahyA hatAM je madirA pItA nathI, teA A nirdoSa vastumAM paNa roSa karanArA evA jetu, tenI A caturAi te kevA prakAranI? 5 4ra // yadAgataM vArddhaviloDanena / yadAhataM yAdavanAyakena // yadyumnane dyutivaddhanaM 6 / tambavamuvaRti jo niSedhyuM // 46 If a:--je A madya samudra valAvavAthI malyuM che, tathA jenA yAdavAnA svAmi zrIkRSNe paNa Adara karyAM che, vaLI je baLa tathA zarIranI kAMti vadhAranAruM che, te mA niSedha karavAne kANa udyamavata thAya ? 5 43 5 hRdo mRSA zalyamapaiti yena / yena svadehe'pi mamatva bhaMgaH Aye daridre'pi yataH samAdhi-budhA mudhA madyamidaM tyajati // 44 // a:--valI je madhathI hRdayanuM khAtu. zalya nikalI jAya cheka tathA jethI pAtAnA zarIranI paNa mamatA rahetI nathI, valI jethI tavagara tathA garIba mannene samAdhi thAya che, mATe AvA guNavAlA saghane te paMDita pheAkaTa taje che. 5 44 5 dhatyeke ityeke | jalpaMtyanye yathA tathA // tathA idRDhayogIva | 7 zrIvaH hAni jIvyati // 41 I artha :-valI te madyapAna karanAra manuSyane koi nibhra che che, koi huse che tathA koi jema tema khele che, tepaNa te aheATA yogInIpeThe kepara paNa gusse thatA nathI. // 45 5 madhupA yatra khelaMti / madhu yatropajAyate // satrAMbune vasaMtI bI--vi viaSTi no madhu // pra6 // a:--jyAM bhamarAe krIDA kare che, tathA jemAM magha utpanna thAya che, te kamalamAM rahetI lakSmI paNa maghane dhikkAratI nathI. 46 dazadhA kalpavRkSANAM / prathame madyadAyinaH // caturvaMzama ratnechu / maghamaMtathIyate // 47 | a:deza prakAranA kalpavRkSAmAM paNa pahelA madha denArAM kalpana vRkSA che, tema cauda ratnAmAM paNa madya gaNAya che. 5 47 5 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 151 ) dviSaH suvuM. jaMtImA | moticayaH || bAvaLA: vAjAnA--mata z2oskRitaghnanA || 48 || a:--madyapAnathI baLavata thayelA hAthIe zatruone sukhe mArI zake che, tathA tethIja kilAlAnI dukAneApara dhajAo pharake che. 48 tadAzu para maireyaM / keyaM bahI vimarzanA || 1 nijasthAnocitaM ceSTa - mAno na khalu niMdyate // 49 // a:--mATe tuM jaladI madyapAna kara? zAmATe ghaNuA vicAra karavA paDe che? pAtAnA sthAne cita AcaraNa karanArA kaIM niMdAta nathI. ityuktaH sa tayA bhraSTa -- kulAcAraH surAM papau // yatraikaM vyasanaM tatra / saMyujyaMte parANyapi / / 50 / / artha:--evI rIte teNInA kahevAthI dhammile paNa kulAcArathI bhraSTa ne madyapAna karyuM, kemake jyAM eka vyasana heAya che tyAM bIjA vyasane paNa joDAya che. 5 50 5 luThannidrAluvatpRthvyAM / zithilAMgo mumUrSuvat // parAsuriva nizceSTaH / sa madyena kramAtkRtaH // 41 // artha:--pachI madyapAnathI te anukrame nidrAlunI peThe jamInapara lATavA lAgyA, maranAranIpeThe zithila aMgavALA thayA, tathA marelAnI peThe ceSTArahita thayA. // 51 / / strIrAjyamiva kurbANe / gANikye jaratIgirA // vAre purM TopeDaso | vAsImi: - satyane // dUra artha:--srIrAjyanIpeThe gaNikAonA samUha Acarate chate te DAkarInA vacanathI dAsIoe te dhammalane saMdhyAsamaye nagaranI bahAra phreMkI dIdhA. // para u bhUpIThe luThatastasya / sakalAmapi zarvarIM || abhUtmabhUtabhUcchAya - masahiSNurdinodayaH // a:--tyAM AkhI rAta pRthvIpara leATatAM thakAM pRthvInA ghaNA chAyAne nahi sahana karanArA divasanA udaya thayA. // 53 5 tadArha teSu caityeSu | mAMgalyaH kaMburadhvanat // nizi mathurUM zrIdharma--mULamuSaSatriya / / 14 / / Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 15ra ) artha:--te samaye jinamadirAmAM rAtrie sutelA dharUpI rAjAne jANe jagADatA hoya nahi tema maMgalika zakhanAda thavA lAgyA. 54 anuyAMtI vidhuM kAMtaM / rAtristArakabhUSaNA || vazuM--mati seDhe pativratA / / 1 / na mAja artha:--vaLI te vakhate tArArUpI AbhUSaNeAvALI rAtrirUpI pativratA strI pAtAnA svAmI caMdranI pAchaLa jatIthakI nA karasparzane paNa na rahena karavA lAgI. aa pa aa stokakAlaM mamAbhAve / tamasA jagrase jagat || rUti romAliyAjha--mUrtimatta thayo // 16 // a:--mArI thoDA samayanI gerahAjarImAM aMdhakAra AkhA jagatane gaLI gayA, ema vicArI jANe krodhathI hAya nahi tema lAla mUrtivALA sUrya udaya pAmyA. 5 56 // atha jAgaritaH pUSNA / svakaraiH kRpayeva saH // sva mUtimanojita / ninAzveti mAvayar // 17 || a:--have sUrya jANe dayAthIja peAtAnA kiraNAthI jagADelA te smila peAtAne jamInaparanI ghaNI dhuDathI kharaDAelA joine vicAravA lAgyA ke, 5 57 5 ka tatsadhaM ka tattalpaM / ka sA kAMtA manoramA | mamAyamasmRddivya---mAyAmayamiyAli. // 18 // a:--are! te mahela, te zayyA tathA manehara strI vigere kyAM gayuM! A saghaluM ane dvivya mAyAnIpeThe adRzya thai gayu che ! 58 kimanyajanma kiM svapna - muta mAyAthavA bhramaH // W yattAdRzaM sukhaM bhuktvA / luThannasmi mahItale / / 59 // a:--zuM mArA punaHjanma thayA che? athavA zuM A svasa che? athavA mAyA ke bhrama che ? ke je hu tevu sukha leAgavIne pRthvIpar lATatA paDayA chuM! ! 59 // na mayA kopitaH ko'pi / nayedyo mAmimAM dazAM // nUnaM nirdhanatAdoSA - jaratyA tyAjitastathA // 60 // artha: me kAine gusse karyo nathI ke je mane A dazAe pahecADe, kharekhara ni nAnA doSathI mane te DAkarIe phUMkAvI dvIdhA che. aa 60 gA Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dade yasyai parAbhUtiH / parAbhUtistato mayA // me tadasyAH ko doSo / nAzo dattasya nAsti yat // 61 // artha: jeNune meM parAbhUti eTale ghaNuM dhana ApyuM che, teNunA taraphathI mane parAbhUti eTale A parAbhava malyo che, temAM teNune zuM devuM che, kemake dAnane nAza nathI, arthAta jevuM devuM tevuM levuM che. parasparaM virodhinyo / yAsAM cittavacaHkriyAH // tANa romAMmipUtANu vicaMpaH maNIpu rAja | 22 . artha:-jenA mana vacana ane kriyA paraspara virodhavALAM che, evI te lobhAve vezyAomAM vidhAsa zuM kAma che? che dara che , etA lUtA ivAveSTaya / kRtrimapremataMtubhiH // makSikAmiva muMcaMti / niHsArIkRtya pUruSaM // 13 // artha-A vezyAe kareLIyAnI peThe puruSane kapaTapremarUpI taMduethI vIMTIne mAkhInI peThe sArarahita karIne tajI de che. e 63 viDyoge mitikAvadyA / araktA api rAgadAH // sicAmiva guNADhyAnAM / satAM tAbhirna raMjanaM // 64 // artha:-vaLI te vezyA pote arakta chatAM vyabhicArIone rAga ApanArI che, paraMtu taMtue vALa kapaDAMnI peThe guNavAnone te sAthe rAga thato nathI. 64 che cetko'pi vasudhArAbhiH / parjanya iva varSati / / tAH bhUjathI gAyA tRti tataDaho . pa .. artha -kadAca kaI varasAdanI peThe vasudhArAthI (dhanathI)vaSe tApaNuM maTI pattharavALI bhUminIpeDe te vezyAonI tRSNa maTatI nathI. utpanaH pauradhaureya-zreSTino nirmale kule // avApnomi hahA so'haM / bAhyastrIbhyo viDaMbanAH // 66 // arthaarI nagaranA lekamAM mukuTasamAna evA zeThanA nirmala kulamAM utpanna thayela A huM AvI rIte vezyAthI viDaMbanA pAmuM chuM! bAlye'pi paMcadhAtrINA-makastho yo vyavarddhiSi // mahIpIThe luThannami / sa evAhamanAthavat // 67 // artha-bAlyapaNumAM pAMca dhAtrIeAnA oLAmAM rahIne je A huM vRddhi pAme chuM, teja huM Aje eka kaMgAlanI peThe pRthvI para leTayA karuM chuM! I 67 che 20 sUryodaya presa-jAmanagara Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 154 ) jaina zrutAmRtAsvAda - manubhUyApi pApini // I kiM surApAnavyasane / rasane galitAsi na / / 68 / / artha: vaLI e pApaNI jijhA! jaina zAsrarUpI amRta svAda anubhavyA chatAM paNa madyapAna karatI veLAe tuM gaLI kema na gaI? astaM prayAti sUro'pi / vAruNI saMgato dhruvaM // cadaM vAcaLIyone / nIrmANa samrutaM ! 60 artha:--madyanA (zcima dizAnA ) saMgathI zUrA manuSya ( paNa kharekhara nArA (asta) pAme che, paraMtu huM je midarAnA saMgathI paNa hajI jIvatA rahyo chuM te Azcarya che ! 5 TakA jAtA ye yoSitAbhiSTA--sne bhraSTA eva dharmataH // viSavallIvanaM lonAH / kacijjIvaMti te narAH // 70 // aH--je purUSA srIene iSTa thayA tee dhathI bhraSTa thayA che, kemake viSavallInA vanamAM gayelA keija purUSo jIvatA rahI zake che. 5 70 // - varaM vajranipAtena / zatadhA cUrNitaM ziraH // na tu nidharmanArIvA-vizrvAsoSahatuM manaH|| 72 // artha :--vaja paDavAthI curecurA thayelu mastaka sArUM che, paraMtu pApI srInA vacananA vizvAsathI haNAyeluM mana sArU nathI. 5 71 5 dhanyAste munayo dhIrAH / zIlasannAhazAlinaH // yoSAvizivA yeAM / dairya thayaMti 6 / / 72 // a:--te dheya vAna munione dhanya che ke jeo zIlarUpI akhatarathI zAlI rahelA che, ane tethI srInA vacanarUpI mANA teonA hRdayane bhedI zakatA nathI. u 72 u udinIya mukAyA | caNyA zikSAmimAM mana // na punarnipatiSyAmi / vAkpAze paNayoSitAM // 73 // artha:--kharekhara te kuTaNI mArI gurU thai che, ke jeNInI A zikSA yAda karIne huM pharIthI vezyAonA vacanapAAmAM paDIza nahi atha gatvA gRhaM kurve / citAM praNayinAmiti || dhyAyan pure pravizyAsau / svasaudhadvAramAsadat // 74 // 1 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 155 ) artha-have ghera jaIne mArA saMbaMdhionI tapAsa karuM, ema vicArI nagaranAM jaI te pitAnA mahelane bAraNe Avyo. 74 kiM staH sureMdradattazca / subhadrA ca zubhAspade // tenetyutkaMThayA pRSTaH / kazcinizcitadhIjegau // 75 // artha zuM ahiM kalyANanA sthAnasarakhA sureMdradatta ane subhadrA che? evI rIte teNe utkaMThApUrvaka pUchayAthI keka buddhivAna mANase tene kahyuM ke, 75 prazno dezAMtare zAMta-veSa vaktyeSa te sthiti // jagatmatItamapyeta-cenna jAnAsi tacchRNu // 76 // artha:-he zAMtaSavALA! A tAre praznane tuM dezAtaramAM raheto hoya ema sUcave che. duniyAmAM prasiddha evA A vRttAMtane jo tuM nathI jANato te sAMbhaLI che 76 vAIke'bhUtsureMdrasya / sUnuH klezena dhammilaH // yayau sa yauvane daiva-vaivazyAdgaNikAgRhaM // 77 // artha:-sudradatta zeThane tenI vRddhAvasthAmAM keTaleka kaSTa eka dhammila nAme putra thayo hato, paraMtu kamane yauvanavayamAM te vezyAne ghera gaye.77. che. tatrAnaMgoragApeta-cetanaH sa ciraM sthitaH // pitrAhUto'pi nAyAsIt / prAptasaMyamadhIriva // 78 // artha-tyAM kAmadevarUpI sarSanA daMzathI nikSetana thaine te ghaNu kALa sudhI rahyo, tathA jANe cAritranI buddhivALe thaya heya nahi tema tenA mAtApitAe bolAvyA chatAM paNa te pAchA AvyA nahi. e 78 | vipanau pitarau tasya / vyayAca niSTitaM dhanaM / / gata vikIya mevaM taka viSe vitA | 71 . artha-pachI tenA te mAbApa gujarI gayAM, tathA tenA kharacathI dhana paNa khUTI gayuM, ane te ghamilanI strI A ghara vecIne patAnA pitAne ghera gaI. 5 79 che sato'sato vA ko vetti zuddhi tasyAtha pApmanaH / / kulapralayakAle hi / bhavatyevaMvidhAH sutAH // 80 // Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (156) artha:-te duSTa putra have che ke nahi ema tenI zuddhi paNa keNa jANe che? vaLI kulanA vinAzasamaye evA putro pedA thAya che. atha pitro ane mRtyA-ratyAtritamAnasa: .. zaMpAsaMpAtasaMkAzaM / vahan duHkhamaciMtayat / / 81 / / artha:-have pitAnA mAtapitAnuM maraNa sAMbhaLavAthI atyaMta vyAkula manavALo dhali vIjaLI paDavAsarakhuM dukha dhAraNa karato thake vicAravA lAgyo ke che khAM kIrtimapi zRNvaMto / lajaMte keciduttamAH // svAmakIrti svakarNAbhyAM / zRNvato'pi na me trapA // 82 // artha -keTalAka uttama manuSyo pitAnI kIti sAMbhaLIne paNa lajajA pAme che, tyAre pitAneja kAne potAnI apakIrti sAbhaLatAM chatAM paNa mane lajajA thatI nathI. 82 che thayA toDA gharo ke tanigha II duryazaH sakalo loko / dhig dhig mAM kulapAsanaM / / 83 / / artha -jema A mANasa tema bIjA paNa saghaLA leke parokSa mArI apakIti vistAraze, mATe kulamAM aMgArAsarakhA evA ane dhikkAra che! dhikkAra che ! 83 AsaMsAra dhvanatyeva-makIrtipaTahe paTu // hI vajrahRdayo nordhva-zoSaM zuSyati dhammilaH // 84 // artha -A samasta saMsAramAM AvI rIte mAro apakItine paTahu vAgatAM chatAM paNa vajasarakhAM manavALo A huM dhammila arere! ubhe ubhe zeSAI paNa jato nathI ! che 84 che pitarau me vipedAte / madviyoge'pi vatsalau / kAra #TivuM topRcA-nava jJAte raheM ! 86 | artha:-mArA vahAlA mAtapitA mArA viyogathI mRtyu pAmyA, ane are! mAruM hRdaya kevuM kaThaNa che ke tenuM mRtyu jANyA chatAM paNa haju huM jIvuM chuM ! 85 mRganAbhigocchityai / mauktikaM zuktikAbhide / phalaM raMbhAnizuMbhAya / tathAhaM janakacchide // 86 // Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 17 ) artha:-jema kasturI haraNano nAza kare che, motI chIpane nAza kare che, tathA keLanAM phala jema keLane nAza kare che, tema meM paNa mAre mAtapitAno nAza karyo che. te 86 ! marudezaM marAlIva / mahabhAgA yazomatI // mAM prApya nIrasaM nAthaM ! na lebhe jAtu nirvati // 87 // artha:-marUdeza pAmIne jema haMsaNI tema mahAbhAgyavALI yazomatI mArA jevA nIrasa bhartArane pAmIne kaI paNa samaye sukha pAmI nahi. e 87 che saMcikye pUrvajairlakSmI-yA kaSTaM kaNarAzivat / / svAdaM svAdaM kSayaM ninye / mUSanekeva sA mayA // 88 // artha:-mArA pUrvajoe kaSTathI dhAnyanA DhagalAnI peThe je lakSmI ekaThI karI hatI te meM udaranI peThe khAI khAIne khuTADI. che 88 yanme pitrAzritaM siMhe-neva maMdirakaMdaraM // hI tatra vilasaMtyadya / ke'pyanye haravA iva // 89 // artha:-mArA je gharapI guphAmAM siMhasarakhA mArA pitA rahetA hatA, te gharamAM Aje arere! kaIka ghuvaDapeThe anya manuSyo vilasI rahyA che! che 89 khadyoto dyutimatsu kAcazakalaM ratneSvageSu snuhI / meSo yodhdhRSu khecareSu mazako bhArakSameSUdiraH / / preto nAkiSu goSpadaM jaladhiSu sthAneSu nAkuyathA / tadvajAtiviDaMbanAya vihito dhAtrA manuSyeSvahaM / / 90 // athara-tejavaMtemAM jema khadyota, ratnomAM jema kAcano TukaDe, vRkSamAM jema thera, subhaTemAM jema gheTe, pakSiomAM jema macchara, majurAmAM jema uMdara, devAmAM jema preta, samudramAM jema khAbacIuM tathA makAnamAM jema bila tema phakta jAtinI niMdAmATe vidhAtAe mane manuSyamAM peza karyo che. je 90 che kecijIvaMti jIvaMto / mriyate ca mRtAH punaH // mRtA avya kIvaM-caruM jIvasRtaH punaH che ? artha:- keTalAka jIvatA thakA jIve che, ane muAbAda muelA chANAya che, tathA bIjA keTalAka muA chatAM paNa Ave che, ane huM to jIvate muAje thayo chuM. ha1 che Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (158) ataHparamayuktA ta-tkadAzA jIvitasya me // gAmami paryA-mAnAmaDhI | 22 / artha:-havethI mAre jIvavAnI khATI AzA karavI te ayuktaja che, kemake apavAdathI malIna thayelA A prANethI have saryuM !9rA sthito'si jIva kiM klIva / prANA vrajata satvaraM // prANAnAM mArgadAnAya / bhava re hRdaya dvidhA // 93 // artha:-are nIca jIva! tuM haju zAmATe beTho che? are prANe! tame jaladI calyA jAo? vaLI he hRdaya ! tuM paNa prANane mAga ApavA mATe cIrAIne be TukaDA thaI jA? 93 che evaM vikalpasaMdohai-dadhAno mRtyusAhasaM // vAtAvazunavAM - bAvAvariSTha sara / 14 | guma che. artha -evI rItanA vikalponA samUhathI mRtyunA sAhasane dhAraNa karato thake te ghamila jANe apazukana thayuM heya nahi tema te gharane bAraNethI pAcho . . 94 che zuSyadvalligaNaM bhrazya-skUpaM jIryanmahIruhaM // yayau bahubilaM nAku-saMkulaM sa jaradvanaM / / 95 // artha:-pachI te sukAtI velaDIonA samUhavALA, paDI jatA kuvAvALAM, chaNa thatAM vRkSovALAM, ghaNAM darovALAM tathA uMdarethI bharelA evAM eka jIrNa vanamAM gayo. 9pa tatra nirmuktasaMsAra--mukhAzo maraNAgrahI / kRpANaM nijapANistha-mabhyadhAdibhyanaMdanaH // 96 // artha:-tyAM saMsArasukhanI AzA choDIne maravA mATe taiyAra thayela zeThane putra te dhammila potAnA hAthamAM rahelAM khaDjhane kahevA lAgyuM ke, che ka6 che gataM dhanaM gatA bhAryA / gatastaMtro gataM gRhaM // svAmibhakta tvamevAsi / mama saMnihito'dhunA // 17 // artha -dhana gayuM, strI gaI, vyApAra gaye, ghara gayuM, paraMtu te svAmibhakta khaga! have te tuMja eka mAre najIkana saMbaMdhI che. tadehi kaMThapIThe me / parirabhya dRDhaM pRNu // ciraciMtitamAvanna-mitramRtyumanorathaM / / 98 // Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 15 ) artha mATe tuM Ava? ane mArA kaMThane khuba bheTIne ghaNuM vakhatathI ciMtavela tathA du:khIeAnA mitra sarakhe mAre mRtyune maneratha tuM saphala kara ? 98 che vaNigyogAdraNe vairi-bAraNe'nupayoginaH / / bhavatAdavatAraste / daivAdevaM phalegrahiH // 99 / / artha:-devage tane vaNikane saMga thavAthI raNasaMgrAmamAM vairIene nivAravAmAM tuM upayogI thaI zaka nathI, paraMtu Aje AvI rIte tAro avatAra phalIbhUta thAo? | 99 che nistriMzo'si vadhe patyu- zaMkiSTA manAgapi // anuziSyeti so'kuMThaM / kaMThe khaDgamavAhayat // 1000 // artha -tuM nizciMza eTale nirdaya che, mATe svAmInA vadhAmATe tAre jarA paNa zaMkA karavI nahi, ema kahIne aTakAvavA vinA teNe pitAnA kaMThapara talavAra calAvI. . 1000 che tadA taM pavanodhUta-patrapANiprakaMpanaiH // nyavArayanniva jara-ttaravo mRtyusAhasAt / / 1 // athara-te vakhate pavanathI kaMpelA popI hAtha halAvIne ja vRkSo tene mRtyunA sAhasathI jANe aTakAvavA lAgyAM. e 1 che avyaktavacanatvAttaM / niSedhayitumakSamAH // jahurAsyAtkuzagrAsAn / hrinnyo'pyaadRssttyH||2|| artha -avAcaka hovAthI tene niSedhavAne asamartha evI hAraNIo paNa AMkhamAM AMsu lAvIne pitAnA mukhamAMthI ghAsanA prAsane tajavA lAgI. te 2 che saMbhUya tumulaM vyoni / tanvaMtastyaktacUNayaH // sijoDakSiA vAtA-rad dattA suvimAna | rU. atha-vaLI tene joIne AkAzamAM ekaThA thaine kIkIyArI karatA pakSIo paNa caNa tajIne kSaNavAra duHkha anubhavavA lAgyAM. hahAsau zrImataH suunu-rsmaaptmnorthH|| vidhAsyati vipadyAdha / vanaM hatyApavAdi me // 4 // , artha:-are A dhanavAnane putra manoratha saMpUrNa thayAvinA Aje ApaghAta karIne mAruM vana hatyAnA apavAdavAluM karaze. 4 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (160 ) ityullasitakAruNyA / mAteva vndevtaa|| kadalIdalavattasya / mRdudhAraM vyadhAdasi // 5 // artha -ema vicArI dayA lAvIne mAtAnI peThe vanadevatAe tenI talavAra keLanA patrajevI ke maLa dhAravALI karI. . pa . sarvathA jIvitodvigna-zcitAnau so'vizattataH // cito ca zItalIcakre / krIDAvApImivAmarI // 6 // 25tha:-pachI te dhammila jIvavAthI bilakala kaMTALIne citAnI agnimAM paDe, tyAre te devatAe te citAne kriDA karavAnI vAva sarakhI zItala karI nAkhI. che 6 che mAyicitta bAgAdhe / nirmamaja hRde tataH / / devatAtizayAttatra / taratispa taraMDavat // 7 // artha:-tyAre te dhammila kapaTInA cittanI peThe agAdha evA drahamAM paDaze, paraMtu devatAnA prabhAvathI te temAM vahANanI peThe taravA lAge. tato viSaM tAlupuTaM / saviSAdazvakhAda sH|| jahAra hArahUrAvat / tatkSudhaM devatecchayA // 8 // artha:-pachI teNe khedayukta thaIne tAlapuTa jhera khAdhuM, paraMtu devatA nI icchAthI te jhere drAkSanI peThe ulaTI tenI sudhA dUra karI. che 8 atha prasahya vRkSAgra-mAruhya svaM mumoca sH|| tasya tUlIyitaM pAta-sthAnaM divyAnubhAvataH // 9 // artha-pachI teNe vRkSanI Toce caDIne tyAMthI paDatuM melyuM, paraMtu divya prabhAvathI tenuM paDavAnuM sthAna rUnA DhagasarakhuM thaI gayuM. evaM sarvairapyupAyai-raviMdanmaraNotsavaM / / dIno daza dizo darza / darza khinnaH sadadhyivAn // 10 // artha:-evI rIte sarva upAyathI paNa ApaghAta na karI zakavAthI te bicAro kheda pAmIne daze dizAo jetethako vicAravA lAgyo ke, 10 che aho me maMdabhAgyatvaM / yadRSTamatyayA api // . vahAtha thadhadaMtAnI ra viSayaH || 8 | artha:-are A mAruM kevuM maMda bhAgya che ke A khAtarIvALA "talavAra agni tathA jheraAdika upAya paNa vyartha gayA. A 11 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (161 ) AstAM yadapare saMpa-tsyaMte mama mnorthaaH|| adhunA nidhanAzApi / niSpuNyasya na pUryate // 12 // artha:-mArA bIjA manorathe saMpUrNa thavAnI vAta to eka bAju rahI, paraMtu hamaNuM mArI nipuNyanI mRtyunI AzA paNa pUrI thatI nathI. te 12 che Ayuryadi punaH sarvotkRSTaM mama bhaviSyati / racaMte gAyA pRthai I suNinAgavinaH | 23 / artha:-kadAca mArUM Ayu utkarTa saMbhavI zake che, kemake mAryo karIne A pRthvImAM duHkhIo lAMbA AyuSyavALA dekhAya che. 13 nirhetuH zatruratrAsti / ko'pyalocanagocaraH / / svecchayA mriyamANasya / yaH pratyahaM karoti me // 14 // artha:-kharekhara ahiM ke mAro adazya kAraNuvinAno zatru he joIe, ke je potAnI marajI mujaba mane ApaghAta karatAM vizva kare che. je 14 iti mUDhamatiryAva-ttatra tiSTati dhammilaH // mA mRtyusAhasaM kArSI-stAvadvyomnIti vAgabhUt // 15 // artha:--ema vicArato thake te dharmila dimUDha thaine jovAmAM tyAM ubho che tevAmAM AkAzamAM evI vANu thaI ke tuM mRtyunuM sAhasa kara nahi. 15 tattoDa viramabhAva mAM mRtyaniSedhati phaaiziSTa lisa saT punarnelii 26 che. a tyAre te Azcarya pAmIne vicAravA lAgyuM ke mane mRtyu mATe keNu niSedha kare che ? ema vicArIne te saghaLI dizAetarapha jevA lAgyuM, paraMtu tyAM teNe keIne paNa je nahi. A 16 dadhyau ca seyaM daivI vA-giyaM mAnyaiva maanvaiH|| haMho niHpuNyake'dyApi / devI kiM mayi vIkSate // 17 // artha:-tyAre te vicAravA lAgyo ke kharekhara A devatAI vANI che, ane te mANasee mAnavIja joIe, vaLI hu je nipuNya. tenA tarapha paNa zuM haju devI jue che? . 17 . 21 sUryodaya presa-jAmanagara. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (162) anyaccaivamakAle me / balAnmRtyurasaMgataH / / vakti loko'pi yajIvan / naro bhadrANi pazyati / / 18 // artha vaLI A akALe mAre baLAtkAre maravuM yogya nathI, kemake leke paNa kahe che ke jIvato nara bhadra pAme. che 18 che mRtazcettahi duHkIrti-mama sthemAnamApa sA / jIvana punaH kadApyetAM / saccaritraiH prajArjaye // 12 // artha-valI ja huM Ama ApaghAta karI marI jaiza te mArI apakIti to emanI emaja sthira raheze, paraMtu je jIvate rahIza te kaI vakhate paNa te apakIrtine huM mArAM sadAcaNethI dUra karIza. evamevAnapatyo'sau / mriyate yadi dhammilaH // dattA sureMdradattebhya-kulasyAstamitA kathA // 20 // artha:-vaLI je A dhammila Amane Ama saMtAnavina marI jAya te sureMdradattazeThanA kulanI kathA to asta pAme che ra0 mahAnmama matermoho / yad jJAtajinazAsanaH / / vadhe khasya niSiddha'pi / nAnopAyAnahaM vyadhAM // 21 // artha -vaLI kharekhara mane A mATe matihaja thayuM che ke jethI jinadharma jANyA chatAM paNa niSedhelA ApaghAta mATe paNa meM nAnAprakAranA upAye karyo. e ra1 che jIvato mama jAyeta / lakSmIrapi kadAcana // vidyute sitAra jAhe. vAghA pa kumAra . rara .. artha-je huM jIvato rahIza te mane kadAca lakSmI paNa maLaze, kemake dAvAnalathI baLelAM vRkSo paNa kaika samaye phaLelAM dekhAya che. dhyAtveti devatAvAcA / sAvaSTaMbhamanA manAk / / sa rayAnnirayAjIrNo--dyAnAdhamagRhAdiva // 23 // atha ema vicArIne tathA devatAnA vacanathI jarA vidhAsayukta thaIne te jema yamanA gharamAMthI tema te jINuM ughAnamAMthI jaladI pAchA vo . 23 che A sarovaitanyA | vasaMtatiSTA sA | apazyaMtI priyaM kRttAM-treva bADhamadyata // 24 // Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (163 ) artha: have caitanya malyAbAda te vasaMtatilakA vezyA paNa tyAM pitAnA priyatamane nahi jevAthI jANe AMtaraDAM kapAI gayAM heya nahi, tema atyaMta dubhAvA lAgI. e 24 che mAtaH ka me priyo'stIti / sAtha papraccha kuTTinIM // sApyAkhyat putri jAnAti / zuddhi tasyAdhammasya kaH // 25 // atha-pachI te kuTaNIne puchavA lAgI ke he mAtA ! te mAre priyatama kyAM che? tyAre te paNa bolI ke he putrI! te nIcanI kene khabara che? 25 che mA mA punaH punaH prAkSI-na tasya pratibhUrahaM !! daridrabahule loke / jJAyaMte kati tArazAH // 26 // artha-vaLI tenAviSe mane pharI pharIne puchIza nahi, huM kaI tenI jAmIna nathI, kemake daridvothI bharelI A duniyAmAM tenA jevA te keTalAe rakhaDe che. 26 che dvistriHprayodhito vetti / yuktAyuktaM jaDo'pi hi // vatse svayaM viduSyAste / ko'yaM lagna kadAgrahaH // 27 / / artha:-koi mUrkha paNa be traNavAra kehevAthI yuktAyukta samajI jAya che, tyAre he putra! tuM te teija catura che, te pachI tene A kadAgraha zuM lAgyo che? ke 27 che tvAmeSyaMtyamunA muktA--matha smerAjalojanA // che je na taori vthA / prANa sarobira 28 | artha:-magaravinAnI talAvaDIprate jema vaTemArguo tema teNe tyajelI tathA praphullita netrakamalavALI evI je tuM, tenI pAse have kayA kyo taruNa puruSa nahi Ave ? me 28 che sarvathA nidhanatvAcce-dyadyasminneva rajyasi // - tat draSTi tAdaza zenA- vinaM | 22 artha:-vaLI kadAca bilakula nidhanapaNathI je tuM te dhamilamAMja khuzI ho, te kahe che tevA keIka kaMgAlane huM lAvI ApuM. sAtha vyarcitayannUna-manayaiva mama priyH|| navarAtvItA-saMvAda sa niravAra | 20 | artha:-have te vasaMtatilakU vicAravA lAgI ke kharekhara A DepharIeja madyotsavanA miSathI, madha pAine mArA priyatamane kahADI mela che. te 30 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 164 ). rere hutAzana hatAza mdNbikaayaaH| sarvasvadAtari duruktikaro'si kastvaM yanmuMcasi grupatibhUrasanA karAlA / jvAlAglImadhuhaviHparitarpito'pi artha:-are duSTa hutAzana! potAnuM sarvasva ApanAranI niMdA karanAra e paNa tuM mArI mAtA pAse zuM hisAbamAM che? ke jethI madha ghI AdithI tRpta karyA chatAM paNa tuM yamanI jihAsarakhI bhayaMkara jhALenI zreNI kahADI rahyo che. 31 che kSIraprade'pi puruSe viSadAyakatvaM / haho bhujaMgama nijaM gamayastra garva / / eSA madIyajanI dhanalakSade'pi / yallIlayA vadati tasya viSaM shtaaNshH|| artha:-vaLI he sarSa! dUdha ApanAra puruSane paNa jhera devArUpa tArA garvane have tuM choDI de? kemake lAkha game dhana denAramATe paNa A mArI mAtA phakta sahejamAM paNa je uddagAro kahADe che, tenI pAse tAruM jhera eka zatAMza eTale seme bhAge che. 3ra che _yathA me'tiprathAmeti / prItistadvacasApyaho / pattei parokSepa erna sA tathA ! rUrU | artha -arere te dhammilane vacanathI paNa mane je prIti thatI hatI te bIjAe Apela lAkhAme sonAmaherethI paNa thavAnI nathI. che 33 che tanugRhamano'pabarake / dhImaMjUSAmatismRtisamudge // nivasata ka tasya vacanaM / ka kAMcanaM tvaguparinivAsi // 34 // artha -kemake mArA zarIrarUpI gharamAM manapI oraDAmAM buddhipI peTImAM matinI yAdadAstIpI DAbaDAmAM vasanArUM te ghammilanuM vacana paNa kyAM? ane mAtra cAmaDI para vasanArUM suvarNa kyAM? 34 ka te me divasAH sAra-sudhArasamayA iva // mi tu purNAtrAjU-vAraso || rava | artha-sArabhUta amRtarasasarakhA te mArA divaso kyAM? ane dhagadhagatI bhaThIno vaDavAnalasarakhA A divaso kyAM? 3pa che ataHparaM zarIre me / lagatyekaH sa dhmmilH|| virahavyAdhividhvaMsau-SadhaM no cecitAnalaH // 36 / / athara-AjathI mAMDIne jo tenA viraharUpI vyAdhine nAza karavAmATe auSadhasamAna citAgni mArA zarIrane na lAge to pachI eka dhamilaja mAruM zarIra bhegavI zakaze. je 36 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 16 ) nAsvAdayAmi tAMbUlaM / bhUSAM vapuSi no dadhai / / vadhuM na jhuMvAmi. yAvara jAni na paDyuM che ? artha -have huM jyAM sudhI mArA priyatamane joiza nahi tyAM sudhI huM tAMbUla cAvIza nahi, zarIrapara AbhUSaNa dhAraNa karIza nahi tathA veNubaMdha cheDIza nahi. te 37 che ityabhigrahiNI khaDga-dhArAtIvrasatIvratA // anaiSItkulabAleva / dinAn daivavazaMvadA // 38 // yugmaM // artha -evI rItanA agrahavALI tathA khaDagadhArAsarakhAM tIvra satIvratavALI te vasaMtatilakA vezyA devane AdhIna thaine kulIna strInI peThe divaso vyatIta karavA lAgI. 38 dhammilo'pi tato jIrNo-dyAnAtmApa navaM vanaM // pavelimaphalAnamra-drAkSAmaMDapamaMDitaM // 39 // artha: have dhamila paNa te chaNe vanamAMthI nikaLIne pAkelA kalothI namI gayela drAkSanA mAMDavAethI zobhAvALA eka navIna bagIcAmAM dAkhala thayo. te 39 che sAdaraMbhAgRhakoDa-krIDadabIDakAmukaM // sArA varasANA-amarata taruM 40 | yuH . artha:te bagIcAmAM ghATAM keLanAM gharanI aMdara lajA rahita kAmuka krIDA karatA hatA, tathA tyAMnuM pRthvItala paNa kharatAM puSpanA makaraMdanA varasAdathI sugadhI thayeluM hatuM. A 40 . kizakazrIphalAMbhoja-raMbhArastaMbhapikAravaiH sAryamANaH miyApANi / stanAsyorudhvanInasau // 41 // artha:-tyAM navAM kuMpaLo zrIphala kamaLa keLanA staMbhe tathA keyelanA nAdathI te potAnI priyAnA hasta stana mukha sAthaLa tathA vacanene yAda karavA lAgyo, 41 che bhraman bhramaravattatra / drumAlokanatatparaH // puraH sphuradguNagrAma-ratnarohaNarohaNaM // 42 // artha- tyAM vRkSone jetethake bhramaranI peThe te bhamavA lAgyA evAmAM agADInA bhAgamAM skurAyamAna thatA guNenA samUhurupI ratnane utpanna karavAmAM rehaNAcala parvatasarakhA che 4ra che Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 16 ) adRzyaM bhAgyahInAnA-maspRzyaM sarvapApmanAM // saMdara mAraviyAnA--mavidyAnAM mayaMjanuM | pruph // a:--bhAgyahInAne najare na paDe evA, sarva pApIo jene sparA na karI zake evA, uttama vidyAnA samUha sarakhA ane ajJAnIone bhaya karanArA, 5 432 AlayaM dhIradharmANAM / pralayaM ca kukarmaNAM // azokAnokahasyAdhaH / sAdhumekaM dadarza saH || 44 // caturbhiH kalApakaM / / a:--sthira dharmAMnA sthAnasarakhA tathA kukarmonA nAza karanArA evA eka sAdhune teNe zAka vRkSanIce beThelA joyA. 5 44 u nirhetukopakArI yo / bhRzaM prazamavAnapi // jIsasasamayazrAMti--tti pratimayAnvitaH // 49 // arthaH--atyaMta zAtivALA hovA chatAM paNa te muni kaiM paNa kAraNa vinA paranA upakAra karanArA hatA, tathA sAtebhayeAnI bhrAMti dUra pharyAM chatAM paNa te pratibhayAnvita eTale buddhiyukta hatA. // 45 5 bane sthito'pi niHzeSa--satvAnAmavane sthitaH // sudharmAsthAniviSTo'pi / na devAnAM priyaH punaH // 46 // artha:--vanamAM rahyA chatAM paNa te sarva prANIonA avanamAM eTale rakSaNamAM tatpara hatA, valI sudharmAMsthA eTale uttama dhanI AsthAmAM rahyA hatAM paNa te devAnAM priya eTale mUrkha nahotA. 46 ekAMte pramadAbhoga - bhAgapi brahmanirmalaH // svayamAzravamukhyo'pi / vAritAzravaviplavaH // 47 // artha:--ekAMte pramadAbhAgabhAgapa eTale hune anubhavanArA hovA chatAM paNa te brahmacaya thI nirmala hatA, tathA svayamAzravamukhyA'pi eTale peAtAnA niyamo pALavAmAM tatpara chatAM paNa te AzravAnA upadravane nivAranArA hatA. // 47 5 asya dUre'stu suzrUSA | vaco'pyekaM sukhAkaraM // gAtAM vanoya niro--duho chevAya.caMdna // 48 // arthaH--temanI sevA tA eka bAju rahI, paraMtu temanuM eka vacana paNa sukha karanArU hatuM, valI temanu vacana tA eka mA rahyuM, paraMtu temanuM vaMdana sarva du:khAne nArA karanArUM hatuM. 548 5 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (167 ) re'stu vaMdanaM vIkSA-pyasya vazyakarI zriyAM / / vIkSApyastu dhruvaM nAma-smRtirapyasya pApabhit // 41 // artha-velI temanuM vadana eka bAju rahyuM, paraMtu temanuM darzana paNa lakSmIne vaza karanAruM hatuM. valI temanuM darzana paNa eka bAju rahyuM, paraMtu temanA nAmanuM smaraNa paNa kharekhara pApono nAza karanAra hatuM. che che tattatparibhavArciSma-dbhavA yAbhUnmama vyathA // bibhide jaladeneva / sAdhunA sAdhunAmunA // 5 // artha:- te te parAbhavarUpI agnithI utpanna thayelI je vyathA mane thaI hatI, te vyathA varasAdathI jema tema A sAdhunA darzanathI mArI dUra thaI che. e pa0 che sa evamAlapanneva / sRSTivallIprarohavat / / mudA pradakSiNIcakre / taM puNyaphaladaM muni // 51 // artha:-evI rIte bolatAthakA te dhammile vRkSane jema velaDIne rapi tema harSapUrvaka te puNyaphalane denArA munine pradakSiNA karI. pa1 tasmai praNamate datvA / dharmalAbhAziSaM muniH // dhvanidharSitaparjanya-garjirevamupAdizat // 52 // artha:pachI praNAma karatA evA te ghammilane dharmalAbhanI A ziSa deine te munie meghanA garjaravane jItanArA zabdathI AvI rIte upadeza Ape. para che mAni viSi-4mA sumApriyaH | sulabhAH khalu bhAminyo / lAvaNyodakadIrghikAH // 53 // artha-sarva zatruonA samUhanI zebhAne nAza karanArI lakSmI sulabha che, temaja lAvaNyarUpI jalanI vAvasarakhI strIo paNa sulabha che. sumA rAmAzvADhi --saMttara dina | vallabho dhImatAmeka / eva dharmaH sudurlabhaH // 54 // artha -tema hAthI ghoDAAdikanI saMpatti paNa prANIone sulabha che, paraMtu buddhivAnene vallabha evo eka dharmaja durlabha che. e 54 che dharmaH kharmaNisaMkAzo / dharmaH zarmavanIdhanaH / / ghana varSa pi mI | pa tharmatiH 11 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 18 ) arthaH--dharma ciMtAmaNi sarakhA, sukharupI vanamAM varasAdasabhAna zatruonA Darasamaye khakhatarasamAna tathA karmAMne nAza karavAmAM samartha che. guruktavidhinA dharma -- nidheradhigame nRNAM // vimeyaMti viSrAya / niyA aMtarA phara | 6 || artha:--gurUe kahelI vidhithI mANasane jyAre dharupI nidhA nanI prApti thAya che tyAre temAM vyatarAnI peThe viSayA vighna karavA bhATe tatpara thAya che. 5 56 // ye vibhISikAmISAM / kSubhyaMti mRducetasaH // te mohobadignatA / prati mavazvastare // 17 // artha:--je kAcA hRdayanA mANasA teonA DarathI kSeAbha pAme che, teo mAhathI prathila thayAthakA saMsArarUpI ca uTAmAM bhamyA kare che. jJAnAdiratnasaMdoha - manizaM droha dvibhiH // phUMkyate viSayaAnai--nanaH zivapurAqLaH || 18 // artha:--mAkSamArge jatA manuSyanA jJAnAdiruSa ratnAnA samUhurtI haMmezA dveSabhuddhivALA viSayarUpI cArA luMTI jAya che. 5 58 5 na kurvati janA jainaM / dharma ye viSayecchavaH // 1 homena zASavavAnAM nitAnamAra taiH || 11 || arthaH--je mANasa viSayanA Icchaka thaIne jaina dhama karatA nathI, teo kAcanA TukaDAnA lAbhI thaine ciMtAmaNi ratna hArI jAya che. sAMgArasArai bhUSAzA | bhojanAcA viSeNa sA // aMte sUryanAzA sA| viSathaiyA muvaohA | pha0 || artha :viSayAthI sukhanI je icchA karavI te agArAothI AbhUSaNanI AzA, viSavaDe bheAjananI AzA tathA bhAlAMthI kharaja karavAnI AzA karavAsarakhuM che. // 60 u mAdhuryamupadazyadau / yete duHkhaM vitanvate // viyevu na vizvAsaH / jAyantevu vahendriya // 6 // atha:--je prathama mIThAza dekhADIne chevaTe du:kha Ape che, evA te khala sarakhA viSayAmAM vizvAsa karavA nahi. // 61 u Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 10 ) viSayAnarakAdhvanya-dhvanyaprAyAnapAsya ye // upAsate sadA dharma / te dhanyA guNavarmavat // 62 // tathAhi artha:-narakanA mArgamAM vaTemArgusarakhA viSayane tajIne jeo hamezAM dhamanI upAsanA kare che, teone guNavarmanI peThe dhanya che. ke dara ! te guNavarmanuM udAharaNa nIce mujaba che - dhruvamAnavaratnAI-suvarNasthiti suMdaraM / / TTAsti stinApu ! zumaMdamaMdai |2 | artha -nizcaLa manuSyajanmarUpI ranane yogya evA suvarNa eTale uttama varNanA lokonI sthitithI suMdara thayeluM ane kuzane zebhAvanArUM hastinApura nAme nagara che. te 63 che dRDhadharmAkhyayA khyAta-statrAbhUsudhAdhavaH // cA varitA - kuva vidvipa 24 che. artha:-te nagaramAM daDhadhama nAmano rAjA hatA ke jenI talavAra zatruone svarUpI killA para caDavAne pagathIyAM sarakhI hatI. 64 caritArthAbhidhA tasyA-'bhavacaMdrAnanA priyA // yadpavIkSaNAyeva / dadhurdevyo'nimeSatAM // 65 // artha -tene sArthaka nAmavALI caMdrAnanA nAmanI rANuM hatI, ke jeNInuM rUpa jovA mATe ja jANe heya nahi tema devIe animebapaNAne dhAraNa karatI hatI. te 6pa che tasyAH paMcAnanakhAna--sucitAdbhutavikramaH // mUva juvati | sumAranI hada che. artha:-teNIne siMhanA svamathI addabhuta parAkrama sUcavanAre ane kemala vANIvALo guNavarmA nAme kumAra hate. che 66 che udhato bhAskarasyeva / prabhA yasya zizorapi // visArivairidhvAMtasyo-llAsanAzamupAvizat // 17 // atha ugatA sUryanI peThe te bALakanI kAMti vistAra pAmatA varIerUpI aMdhakAranA ullAsane nAza karavA lAgI. 67 uvAsa sahavAsasya / lobhAdiva yadaMgake // saMkIrNe'pi zizutvena / nikhilaM guNamaMDalaM // 18 // 22 suryodaya presa-jAmanagara. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 170 ) a:--tenI sAthe rahenArA lAbhathIja hAya nahi jANe tema tenA mAlyapaNAthI nAnA zarIramAM paNa saghaLA guNAnA samUha rahevA lAgyA. // 68 // sa pitrA pAThito yatnA - dupAdhyAyasya saMnidhau // vidyAvihaMgavizrAma - viTapI samajAyata / / 69 // 1 artha:--pitAe upAdhyAyapAse yatnapUrvaka bhaNAvelA evA te guNavAM kumAra vidyArUpI pakSIne vizrAma levAmATe vRkSasarakhA thayA. samaM samaMtriputreNa / sAgareNa guNAndhinA || ampayanantranuM sarva--chA: zaizavamAr || 70 || artha :--guNAnA samudrasarakhA maMtriputranI sAthe sarva kalAonA hamezAM abhyAsa karatA te mAlyapaNu ulladhI gayA. // 70 u tAraM tAruNyamApto'so / rUpeNa ca balena ca // zalyAyate sma nArINAM / nAnArINAM ca cetasi // 71 // a:--maneAhara cuvAvasthAne prApta thaine te rupa ane khaLathI sIenA ane zatruenA manamAM zaNyarupa thayA. // 71 5 anyadA viniviSTeSu | pArSadyeSu yathAkramaM // kumAre'smin guNAgAre | zrRMgArayati saMsadaM // 72 // aH--have eka divasa sabhAsadA nukrame eke chate tathA guNavAna kumAra paNa rAjasabhAne zAbhAvate chate // 72 // etya pRthvIpateH pAdo-patiM praNatipUrvakaM // dat vyajijJapanmauli - koTIrakIritAMjaliH // 73 // a:--chaDIdAre rAjApAse AvI mastakapara hAtha joDIne praNAmapUrvaka vinaMti karI ke, // 73 u mahIpa zrIpurezasya / maMtrI zrISeNa bhUbhujaH || mUtaramivAyata - stiSTati dvAri vAritaH // 74 // artha:--he svAmI ! zIpura nagaranA zrISeNa rAjAne rupAMtarasarakhA satrI bAraNe AvelA che, ane tene meM aTakAvyA che. 574 5 tamAnayata mAmatra / maMkSviti kSitijAninA || AdiSTo'sau sasanmAna -mAninye maMtriNaM sabhAM / / 75 / / a:--tene turata mArIpAse lAva? evI rIte rAjAe hukama karyAMthI te sanmAnapUrva ke te maMtrIne rAjasabhAmAM lAnceA. 5 75 5 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (171 ) praNamya praNayenainaM / niviSTaM viSTare nRpaH // .. papraccha kuzalaprazna-pUrvamAgamakAraNaM // 76 // artha: premapUrvaka namaskAra karIne jyAre te Asana para beTho tyAre rAjAe kuzala pUchavApUrvaka tene AvavAnuM kAraNa pUchyuM. 76 | kuzalaH kuzalodaMta-muditvA maMtripuMgavaH // evaM nivedayAmAsa / kAryatatvaM mahIbhujaH // 77 // artha-tyAre te catura maMtrI kuzala samAcAra kahIne nIce mujaba pitAnA rAjAnuM kArya kahevA lAgyo. te ha7 | punnAga nAgakanyeva / bhuvamudbhidya nirgatA / / 1. zrIzrInagarImantaH zrIsvAminAra vana | 78 | ' artha:-he uttama purUSa! pRthvI khedIne nikaLela jANe nAgakanyA heya nahi tema amArA zrIpuranagaranA svAmI zrISeNa rAjAnI eka kanyA che. je 78 che nAmnA kanakavatyasti / kanakAtiradbhutA // mAMgalyadIpikevAsta-tamaH kalyANakAraNaM // 79 // artha:-teNanuM nAma kanakavatI che, tathA naSTa karela che ajJAnarUpI aMdhakAra jeNue ane jANe kalyANanA kAraNarUpa maMgaladIvI heye nahi tevI adbhuta suvarNa sarakhI kAMtivAnI che. 79 che kalAvilAsinIkeli-vasatiH shrutpaargaa| anAhAryamalaMkAraM / vapuSaH sApuSadvayaH / / 80 // artha -kalArUpI strIone kIDA karavAnA ghararakhI tathA zAzvonA pArane pahoMcelI evI te zarIranI anupama AyuSaNasarakhI lAyaka umarane pahoMcelI che. je 80 che tanvAnA zAradI zobhA / lIlAlasapadAnyadA // iMsIbAbja pituH kroDaM / sadAsarasi sA'bhajat // 8 // atha: zaradaRtunI zobhAne vistAratI evI te kanyA eka divase lIlApUrvaka dhImAM pagalAM muktIthakI haMsI jema kamalapara tema sabhArUpI taLAvamAM beThelA potAnA pitAnA khoLAmAM AvI beThI. khanIva rUparatnasya / maMjUSeva guNazriyaH // cakre jAmAtaciMtA / ceto dRSTApi sA pituH // 82 // Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 172 ) artha-rUparUpI ratnanI khANusarakhI tathA guNarUpI lakSmInI piTIsarakhI teNIne jovA mAtrathI ja rAjAnuM mana jamAinI ciMtAthI pIDita thayuM. che 82 che kaH syAdasyA varo yogyaH / pagrinyA iva bhAskaraH // iti pRSTA vizAMpatyA / kulAmAtyA vabhASire / / 83 // artha:-kamalinI jema sUya tema Ane yogya bhara keNa thaze? ema rAjAe puchavAthI moTA maMtrIo bolyA ke 83 syurnAtha koTizaH kanyA / na kApi punarIdRzI // raMgAyoragavallyeva / bhUyasISvapi valliSu // 84 // atha-he svAmI ! A duniyAmAM koDegame kanyAo hoya che, paraMtu AnA sarakhI kaI paNa nathI, kemake ghaNuM velaDIomAM paNa nAgaravelaja AnaMda ApanArI che. je 84 che asyA asthAna vivAha-ghaTanAjanmaduryazaH // asAkaM palitazvete / na mUrdhni sthAtumIzvaraM // 84 // artha -A kanyAnA agya jagAe vivAha karavAthI utpanna thayele apayaza A amArAM zveta vALavALAM mastakapara rahI zake tema nathI. 84 che manuSyo na kSamo'muSyAH / prakhyAtumucitaM varaM // yeneyaM nirmitA dhAtrA / sa eva syAdyadi prabhuH // 8 // artha:-Ane lAyaka vara kahevAne manuSya te samartha nathI, mATe je vidhAtAe Ane banAvI che, te ja kadAca teNIne vara nirmANa karI zake tema lAge che. 86 che tadarhati mahIpAla / bAlA seyaM svayaMvaraM / / puNyAnyevopadekSyati / tadasyA ucitaM pati // 87 // artha:-mATe he svAmI ! A kanyA to svayaMvarane egya che, tathA te vakhate teNunAM puNeja teNIno ucita vara dekhADI Apaze. teSAmekAMtabhaktAnAM / mene bhUmAnimAM giraM // rAjJAM hi maMtriNo netraM / tvanetre tu mukhazriye // 88 // artha -evI rIte ekAMta bhaktivALA te mahAmaMtrIonuM vacana rAjAe paNa mAnyuM. kemake maMtrIo rAjAonI kharI AMkha che, bAkI carmanetro te mukhanI zobhA mATe che. 88 che Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 173) nRtyadvArAMganAlupta-lokalocanacapalaM // hemakuMbhAzusaMbhAra--zAzvatIkRtavAsaraM // 89 // artha-pachI rAjAe nAcatI vArAMganAe naSTa karela che lekenA trionI capalatA jemAM e, tathA suvarNakaLazanA kiraNonA samUhathI jyAM zAzvate divasaja ugI rahyo che e che ke caladhvajAMcalApAsta-janajAtaparizramaM // ziripami jarAyAbhANA sa yaMvaramaMai || 3 || artha:-tathA uDatI dhajAone cheDAothI dUra thayela che ke parizrama jyAM evo eka svayaMvaramaMDapa kArIgara pAse karAvyuM che. yatra sphaTikabhUbhAge / vicitrollocvinaiH|| vinA yatnaM bhavacitraM / citraM kasya cakAra na // 91 // artha -je maMDapamAM sphaTikanuM bhUmitala banAvyuM che, temAM ( uce bAMdhela ) vicitra caMdravAnA pratibiMbothI prayatnavinAja thayeluM citrAmaNa kene Azcarya karatuM nathI ? ke 91 che - yatra staMbhAnavaSTabhya / nizcalAMgatayA sthitaaH|| janasaMparvamIrAM rejire rAhutrijA 22 | artha: tyAM lokonI gIradInA DarathI jANe sataMbhane AlIne nizcala zarIrathI rahelI svarNanI putalIe zebhI rahI che. Tura caturdigitabhUpAnAM / saMmukhIbhavanena yaH // Atithyamiva nirmAtuM / caturimukho'jani / / 93 // artha:-cAre dizAethI AvatA rAjAonI sanmukha hovAthI jANe teonA AdarasatkAra mATe heya nahi tema te maMDapa cAra daravAjAvALe thaye che. 93 che mahatvAdyatra maMceSu / prApteSvAsanamukhyatAM / / svarNasiMhAsanazreNI / babhAra mukuTAyitaM // 94 / / artha:-mahatsava hovAthI mukhya AsanapaNAne prApta thayelI khurazIepararahelI svarNanA siMhAsananI zreNI teone mukuTapaNAne dhAraNa kare che. 94 che dUtAn bhRpuruhUtAnA-mAhAnAya caturdizi // praiSInnRpo'tha pAMthAnAM / vasaMtaH sIkarAniva // 95 // Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 174 ) aH-pachI vasaMta Rtu paeine melAvavA mATe jema ka DhAne tema rAjAe bhUpAne tyAM khelAvavAmATe-cAre dizAe dUtane mAkalyA che. 5 95 // mAM punarbhUmisUtrAmA / tvAmAddAtuM nyayojayat // tamasIdda punIhAjI | vadazA zrIpura purM // 16 // a:--ane Apane khelAvavAmATe rAjAe mane mAlyA che, mATe sApa kRpA karIne ApanA cakSuthI zrIpura nagarane turata pavitra karo ? // 96 // nRpo'dhyAyadathAyuktaM | jarasAliMgitasya me || cittamAttavratasyeva / pANigrahaNapATavaM / / 97 / / artha :--have rAjAe vicAryuM ke huM te have jarAyukta thayA mATe vratadhArInIpeThe mAre paraNavAnuM mana karavuM ayukta che. 5 97 it atItayauvanasyApi / dRSTvA viSayaviSThavaM // vitanoti nA currA / hitecchajItaH smita // 28 || a::--yauvanavaya vItyAbAda paNa je viSayamAM lAlupa thAya che tenI zveta vALanA miSathIjarAje hAMsI kare che te cuktaja che. 5 98 k yuktA zirISamRdUMgI | suMdarI guNavarmaNaH // asmAkaM tu darI prastha - purasthapuTitAMtarA // 99 // a:--mATe te sarasavanA puSpasarakhI kAmala zarIravALI suMdarI jIva kumArane cAgya che, ane amene te have pattharonA samUhathI bharelA madhyabhAgavALI guphA Azraya karavAlAyaka che. 5 9 u sanmuhUrte kumAraM ta - matha mAtiSTapannRpaH // dvipAzrvarathapayoya--vamUrte traimavuM || 2200 || artha:--pachI rAjAe hAthI dhADA ratha tathA pAyadaLanA samUhathI iMdrane paNa jItI zake tevA ThAThamAThathI uttama muhUta samaye te kumArane prayANa karAvyuM. // 1100 // prayANairanavacchinnaiH / so'pyurvI kharvayanniva || vinodairviduSAM kRtta - lamo mArgamalaMghayat // 1 // - artha:--te kumAra paNa anavacchinna prayANAvaDe pRthvIne AkramaNa pharatA ane vidvAneAnA vineAdAthI thAkane dUrakaratAthakA mArga uMghavA lAgyA. // 1 // Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 175 ) sa bhopuramakUpAra-pAraM pota ivAcirAt / / avApa prerito hRdhaiH / zakunaiH pavanairiva // 2 // artha:-pavanathI prerAyeluM vahANa jema samudrane kinAre tema uttama zakunethI prerAyelo te kumAra turata zrIpurAnagaramAM Avyo che kumAramAgataM zrutvA / zrIpuramabhurabhyagAt // 1. vanazillA vana vanya sthAne thAtuM meta ja ne rU . artha -have te guNavarmA kumArane Avela jANIne zrIpurane rAjA tenI sanmukha Avyo. kemake kanyAne utpanna karIne kaNa sukhe ThekANe besI zake che? 3 che mukhaigavAkSaniHkrAMta-didRkSUNAM mRgIdRzAM // - vyomAmojabhramaM tanvan / puraM prAvIvizat sa tat // 4 // artha:-tene jevAne IcchAtura thayelI strIonA jharUkhAomAMthI, bahAra nikaLelAM mukhethI AkAzakamalenA bhramane vistAratA te kumAre te nagaramAM praveza karyo. 4 kumAraM saparIvAraM / vyUDhe'vasthApya vezmani // grAsaSAsAdisAmagrI / samagrAmapyapUrayat // 5 // artha-pachI rAjAe te kumArane tenA parivAra sahita eka vizALa mahelamAM utAre ApIne tene mATe bhejana ghAMsa AdikanI saghaLI sAmagrI karAvI ApI. e 5 evameva samAyAtAH / pravezya paramotsavaiH // . cArazane atyaMta tenA inarezvaraH || 6 | * athara-valI evIja rIte tyAM AvelA bIjA rAjAone paNa bhahotsavapUrvaka praveza karAvIne teNe yogya sthAnake utAryA. | 6 rajjvAkRSTa ivAsIda-tyatha vIvAhavAsare // vidhi thamRzaspRpa--duhitA hitArAyA | 7 . artha: have jANe derIthI kheMcAyo hoya nahi tema vivAhane divasa najIka AvavAthI rAjAnI te catura putrI potAnA hitanI A zAthI vicAravA lAgI ke, 9 che sadasattvaM svayaM tAto / rAjJAM vijJAtumakSamaH // dadau svayaMvaraM tAva-nmahyamatyaMtavatsalaH // 8 // Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (176 ). artha:-mArA pitAe pote rAjAonA saguNa avaguNane nahi jANu zakavAthI mArA para sneha lAvIne mArA mATe A svayaMvara maMDapa racyo che. 8 in ye tAtena sphuracAru-cakSuSApi na lakSitAH // gRhakoNakuTuMbinyAte / lakSyA hi kathaM mayA // 9 // artha:-have je rAjAonI mArA pitA pitAnA pharAyamAna mane hara cakSuthI paNa parIkSA na karI zakyA teonI gharanA khUNAmAM beThelI huM zI rIte parIkSA karI zakIza? che amI vizve'pi vizvaika-mallA mallAbhalolupAH // tadAvadAtanepathyA / dRzyate sadRzA iva // 10 // artha -jagatamAM eka subhaTasarakhA mane paraNavAne lolupa thayelA A sarva rAjAo te vakhate manahara vastrAlaMkArovALA mane te sarakhAja dekhAze. | 10 | subodhaM hi vayoveSa-rUpAdyaMbha ivodadheH // rAjanyakasya durbodhA / muktA iva guNAH punaH // 11 // atha-samudranA jaLanI peThe te rAjaputronA umara veSa tathA rUpa, Adika te sukhe oLakhI zakAze, paraMtu motInI peThe guNene oLakhavA muzkela che. ke 11 che mayA kazcidanizcitya / nirguNazcevRto vrH|| tajJAto gamejhoDyA cayAtrA pitA 22 .. athara-ane tethI nizcaya karyAvinA je kadAca nirguNa vara vAI gayo te A rAjAone meLe phakta mArA pitAne kharacAluja thai paDelo gaNAze. je 12 niSphalaM janma nArINAM / nAyake nirguNe nanu // tadadya rAjakaM rAtrau / prekSyaM pracchannayA mayA // 13 // artha:-vaLI je svAmI nirguNa maLe to strIne janma niSkala jAya che, mATe Aje rAtrie mAre chupA vezathI A sarva rAjasamahanI parIkSA karavI. . 13 atha sakhyA sahA'lakSyA-kRtinizi nizAtadhIH // rAjasAsu sarveSu / babhrAma bhramarIva saa|| 14 // Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 177 ) a:--pachI te buddhivALI kumArikA veSabadala karIne rAtrIe sakhIsahita bhamarInIpeThe te sarva rAjAonA utArAmAM bhamavA lAgI. ayaM viTa rAzI--cAryAzyatAM vi ayaM kSIva iva svIya - kalAgarveNa mUrcchitaH / / 15 / / artha:--he sakhI! tuM jo? A rAjakumAra teA laphaMgAnI peThe galIca bhASAmAMja catura jaNAya che, ane A te| mAyalAnI peThe pAtAnI kalAnA garvathIja mUti thayelA che. 5 5 5 ayaM vyAla ivottAla - roSaNaH praNayiSvapi // gayuM vidyutavanyAya--AvayovatAM dakSa // 6 // artha:--A te sanIpeThe snehIomAM paNa ati rASavALA che, ane A tA lakgAnIpeThe ApaNApara peAtAnI vikArI dRSTi pheke che. 16 ayaM grAmINavadvidva-goSTIsukha bahirmukhaH ayaM pazurivAlApaM / na tanotyatithAvapi // 17 // artha:--A tA gAmaDIAnI mAphaka vidvAne sAthenA vArtAlApathI rahita che, ane A tA pazunIpeThe paraNAsAthe paNa kaIM vAtacIta karatA nathI. // 17 / / badatyevama saccitta-toSA doSAnmahIbhujAM // lA nazAma kumAraNya / nivAsa zuLanarmaLaH // 28 / / caturmiM jAvaje / / a:--evI rIte rAjAonA dASAthI manamAM asaMtuSTa thayelI te kumArIkA guNavAM kumArane utAre gai. // 18 // taMtra mitre: sajja neE 1 zepanuM manAja zmiTai; / / zrutAmRtasya tatvajJaiH / samItiprItamAnasaM // 19 // aH--tyAMmitrosAthe jarA hAsyapUrvaka snehu dekhADatA, tathA zAstrAmRtanA tatvane jANanArAonI sAthe prItipUrvaka khuzathayela manavALA, nikSitaM dRzaM trigdhAM / pAdapAtiSu pattiSu // chUchAvatAM jahAjohA--dyumnAnuM vismayAji : || 20 || a:--namaskAra karatA nAkarApara snehuyukta dRSTi nAkhatA, kalAthAna leAkeAnI klAe joine AzcayathI mastaka dhuNAvatA, 5 20 u 23 sakriya presa-jAmanagara. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 178 ) saMvaliMkArasubhaga - manAddhatya mahAsanaM // Aluloke kumAraM sA / bhUmiSTamiva vAsavaM / / 21 / / tribhirvizeSakaM / / artha:--sava alakArAthI manAtura banelA, tathA uddhatAi rahita mahAna AsanavALA jANe pRthvIpara rahela iMdra hoya nahi evA te guNavAM kumArane teNIe joyA. 5 21 5 aho mUrtiraho sphurti raho asya prasannatA // dhyAyaMtyA ityasau tasyA --vakArocitagauravaM // 22 // artha:--ahA ! Anu' svarUpa cAlAkI tathA prasannapaNuM' kevuM che ! ema vicAratI evI te rAjakumArInA teNe ghaNeAja AdarasatkAra karyAM. bhUribhUramaNasthAna- bhramasaMjanitazramaM // kumAre tatra sacchAye / sthitamAlIya tanmanaH || 23 // a:--ghaNA rAjAonA utAre bhamavAthI thAkI gayelu. "teNInuM sana maneAhura chabIvALA te guNavarmA kumAraprate sthira thayuM. ra3|| AgAdatha nijAgAraM / patIyaMtI tameva sA / / satraya vaM mano muvavA / priyavAparIne // 24 artha :--pachI teneja peAtAnA svAmI tarIke nizcaya karIne te kumArIkA peAtAnA svAminA caraNanI sevA mATe peAtAnuM mana tyAMja mukIne peAtAnA ghera AvI. // 24 5 hAraM hArdamiva snehaM / datvA saMdezakaM ca sA // svadhAtrIM preSayAmAsa / samIpe guNavarmaNaH // 25 // a:--tyArabAda peAtAnA hRdayanA snehune jema, tema hAra tathA sadezA ApIne potAnI eka dhAvamAtAne te guNavAM kumArapAse teNIe mAkalI. 5 25 5 tena gauravitA gADhaM / vijanIkRtya kRtyavit // sA yAnahAra niyoga | hArahastA nRIni || 26 / / a:--te catura kumAre paNa ekAMte teNIne ghaNA satkAra karyAM, pachI teNIe hAthamAM hAra lekane kapaTarahita guNavAM kumArane kahyuM ke, kumAraM hAradaMbhena / tvatkaMThe'sti nidhApitA | 3 DubyA navayeva / naramAnA ramAya // 27 || Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 17 ) * artha:-he lakSmInA sthAnarUpa kumAra ! mArI putrI kanakavatIe A hAranA bhiSathI tamArA kaMThamAM A varamAlA ApI che. ra7 : variSyati kSitizeSu / prAtastvAmeva sA dhruvaM // mRNu tathA rUpAme vijJa vijJApana punaH 28 | artha-prabhAte te kharekhara sava rAjAomAM Apane ja varaze, paraMtu he catura ! teNInI eka vinaMti Apa sAMbhaLe? 28 khAmina vRttavivAhe'pi / kiyaMtyapi dinAnyahaM // . seviSye brahmamAjihma-sneho'bhUciyAnayA // 29 // artha: he svAmI! vivAha thayA bAda paNa keTalAka divase sudhi huM brahmacaryavrata pALIza, mArI A mAgaNathI Ape mArA para sneha ghaTADo nahi. 29 che snehazcAyaM vayazcedaM / prArthanA punarIdRzI // kiM brUmaH sAMprataM sarva-mapi kAle'vabhotsyate // 30 // . artha:-A sneha ! AvI yauvanavaya! ane prArthanA pAchI AvI rItanI! mATe ame hAla zuM kahiye? avasare saghaLuM jaNAI raheze. te 30 | dhyAtvetyurogiritaTI-nirjarAyitamAyataM / / datvA tasmai nijaM hAraM / kumAraH pratyavocata // 31 // artha_ema vicArIne pitAnA hRdayarUpa parvatamAM nadInA jharaNuM sarakhe eka meTe hAra teNIne dehane kumAre kahyuM ke te 31 che .. vacanaM jIvitezvaryA / vayaM tasyAH kadAcana // na lupsyAmastataH khasthA / sApi svasthAnamAsadat // 32 // artha te prANupriyAnuM vacana ame kadI paNa uthApIzuM nahi, te sAMbhaLI zAMta thayelI te dhAvamAtA pitAne sthAnake AvI. 3rA mene hAraH sanIhAra-zvetazItalamauktikaH // rAjakanyA viyoginya / nalAstraM nihito hRdi // 33 // artha-baraphajevAM veta ane zItala matIvALA te hArane hRdayamAM dhAraNa karIne te rAjakanyA kumAranA viyogathI tene agnizasasarakhe mAnavA lAgI. me 33 che Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . (100) sUtAchUtanAtha prAtaH lukhyamopirime || rAjanyakaM vivezAMtaH / svayaMvaraNamaMDapaM // 34 // arthahave prabhAte kSobha pAmelA samudasarakhA svayaMvara maMDapamAM dUte mAraphate bolAvela rAjAone samUha dAkhala thaye. e 34 maMceSu saprapaMceSu / paMceSusamamUrtayaH // siMhAsanAni nAmAMjA-cAtyaMta nArA II 21. artha:- tyAM goThavelI khurazIo upara rahelA pitatAnA nAmanA siMhAsana para kAmadevasarakhI mUrtivALA rAjAo AvIne beThA. 35 asthAyi maMcamArUDhe / nidhyAte guNavarmaNi // api mukta vivAhAzaiH / kSitipaiH satrapairiva // 36 // artha-pachI jyAre guNavarmA kumAra khurazI para beThA tyAre temane jevAthI bIjA rAjAo to jANe lajjA pAmyA heya nahi tema ( pitAnA ) vivAhanI AzA choDI beThA. 36 che tadA svAtaviliptAMgI / dhRtasAgabhUSaNA // vAdyaM yAnamArUDhA / nigRDhAnaMgavibhramA // 37 / / artha:-have te samaye snAna karyAbAda zarIre sugaMdhI lepa karIne, sarva zarIrapara AbhUSaNe dhAraNa karIne purUSoe uMcakelI pAlakhImAM beThelI tathA gupta kAmavilAsavALI, ne 37 che puraH priyasakhIhasta-vinyastavaramAlikA // gche nItAnA svImi-tagArAnupapu i 28 | guma || artha-pagADI cAlatI priya sakhInA hAthamAM ApelI che varamAlA jeNIe evI, pAchaLa rahelI strIo jeNInA guNa gAI rahelI che evI te rAjakanyA paNa tyAM AvI. che 38 che I zrI mAratI jemA | ratI vAyataH re . gAtAmiti yUpAnAM : "tutatra sarSa daza rU8 | artha-A kumAra zivAya vaLI bIjI lakSmI, sarasvatI, raMbhA ke rati keNa haze? ema vicAratA te sarva rAjAonI daSTi ekI vakhate tenA para paDI. 39 che Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (181 ) iyaM bhavatu vA mA vA / kiM tvasyA darzanena naH // dUAdhvazramasAphalya-mAsIddadhyumrapA iti // 40 // artha -A kanyA bhale ApaNane maLe athavA na maLe paraMtu AnA darzanathI ApaNe dUra dezathI AvavAno zrama saphala thayo che, ema te rAjAe mAnavA lAgyA. 40 che tato jJAtAkhilakSmApa-nAmasthAnaguNAnvayA // vyAjahAra pratihArI / kumArI mityudAravAk // 41 // artha pachI sarva rAjAonA nAma sthAna guNa tathA vaMzane jANanArI vAcAla pratIhArI te rAjakumArIne kahevA lAgI ke, ekalA rUpasaMpaJjitAnaMgA / amI zrAddha iva dvijaaH|| bhUpA samudItAH sarve--'pyatra tvallAbhakAmyayA // 42 // artha:-rUpanI saMpadAthI kAmadevane jItanAra A sarva rAjAo zrAddhamAM jema brAhmaNe tema ahIM tane meLavavAnI IcchAthI ekaThA thayA che. je kare che amumeteSu niHzeSa-dveSizAkhidavAnalaM // mAlavezaM mahIpAlaM / mahAzAlaM nibhAlaya // 43 // artha:-A sarva rAjAomAM sarva zApI vRkSone bALavAmAM davAnala sarakhA mALavAnA mahAzAla rAjAne tuM jo ? 43 che. tapanAtapatItreNa / yatpratApena pIDitAH // vasaMti satataM zIta-cchAye vairinRpA vane // 44 // artha:-sUryanA tApasarakhA jenA tIvra pratApathI kheda pAmelA vairI rAjAe hamezAM zItala chAyAvALAM vanamAM jaI rahelA che. 44 sacchAye baMdhuraskaMdhe / satpatre sumanaHpriye // bAle'muSmin mahAzAle / vallIvallIyase na kiM // 45 // artha --uttama AkAravAlA ( chAyAvAlA ) manahara khabhAvAlA ( skadhavAlA, ) saMtonuM rakSaNa karanArA ( sArAM patro vAlA ) vidvAtene priya ( puSpavaDe priya lAgatA) evA A mahAvRkSasarakhA mahAzAla rAjapUte tuM vahvInI peThe zAmATe vIMTAtI nathI ? : 5 che Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (182 ) yatheSa mAlavezasta-dhuri rAjJAM kathaM sthitaH / upahAsaparAmevaM / kanyA movAca sA punaH // 46 // artha - A " mAlaveza" eTale lezamAtra lakSmIne svAmI che, ? to pachI rAjAomAM te agADI thaine zA mATe beThe che.? evI rIte hAMsI karanArI te rAjakanyAne vaLI pharIne te pratIhArIe kahyuM ke, 46 che pazcAtprauDharaNArUDhe / yaH svaM dhanuranAmayat / pUrvameva namaMtisma / zirAMsi ripubhUbhujAM // 47 // arthaka-jeNe mahAraNamAM caDIne pitAnuM dhanuSya te haju pAchaLathI namAvyuM, paNa tenI pahelAMja zatrurAjAonAM mastake te namI paDayAM che, 47 che tamenaM nAthamaMgAnAM / siMha siMhaujasaM vRNu / / ag TyunAgadag[ svamuhaMdunA // a8 | artha te A siMhasarakhA tejavALA aMgadezanA siMha nAmanA rAjAne tuM vara? ke jethI tArAM mukharUpI caMdravaDe karIne caMpA nagarI have amAvAsyAhita thAya. 48 ! sAproce nanvayaM dhIra-dhuryo'haM tvabalA punH|| dhIrakAtarayoryogaH / kiyanaMdati ciMtaya // 49 // artha-tyAre rAjakumArI bolI ke Ate subhaTane agresarI che, ane huM te abaLA chuM, mATe he pratihArI! tuM vicAra ke zArA ane kAyarane saMyoga keTaluMka nabhI zake? 49 sAtha gatvAgrato'vAdI--dayaM vAle mhaablH|| pagapAdhipati vArti-muvIrapAnadhaH | 10 | a tyAre te pratihArI Agala jaine bolI ke he bAlA! jenI kIrti bhATaleke gAI rahyA che e A magadha dezane mahAbala nAme rAjA che. 50 che yena rAjagRhaizvarya--mekacchatraM vitanvatA // choDavyanuJ6 pAna-tA vihitA triA 12 . Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha -A rAjAe rAjagRha nagaranuM rAjya ekachatra karIne lakSmIvaDe lekenA dareka gharamAM rAjAnA gharejevuM karI dIdhuM che. pa1 tanvyeSa svabhujAzleSa--sukhI maMca vidhIyatAM // sApyUce tAtatulyo'yaM / mama praNatimarhati // 52 // artha -mATe. he tatvi! A rAjAne tu potAnI bhujAnA AliMnathI turata sukhI kara ? tyAre kanakavatI bolI ke A to mArA pitAsarakho che, mATe mAre te namavA yogya che. te para che tato'grato gatA sAvaka / kAsIvAsI kalAnidhiH / / vIraseno rasenAyaM / triyatAmucitastava / / 53 // ayaH-pachI AgaLa jaIne teNe bolI ke A kalAnA bhaMDAra sarakho vIrasena nAmane kAzIne rAjA tane lAyaka che, mATe tene tuM rasapUrvaka vara ? 53 che AsamudraM gatA zaMkha-zvetA vibudhavallabhA / / asya kIrtizca gaMgA ca / punitaH sakalAmilAM / / 54 // artha - cheka samudrasudhi pahoMcelI, zaMkhasarakhI ujaLI tathA paMDitene ( devone ) vahAlI evI tenI kIrti ane gaMgA bane samasta pRthvIne pavitra kare che. e pa4 . jo tenedAra --tanyUH rtiH pitA che - kumArghAhite kore tihAra vAgata | va | artha -A zarIre te A kALe che tyAre tenI kIti sapheda kayAMthI thaI? ema kAjakumArIe kahevAthI pratihArI AgaLa cAlIne belI ke, te papa che piparti saMpado yasya / kozAdhyakSa ivodadhiH / / so'yaM sUraH surASTrAyAH / patirAzriyatAM patiH // 56 // artha -bhaMDArInI peThe jenI saMpadAne samudra pUrI pADe che, te A surASTranA surarAjAne tuM potAnA svAmI tarIke svIkAra ? ke 56 che zatrujayojayaMtAkhye / dUrabhavyairdurAsade // patyAnena sukhena tvaM / mahAtIrthe praNasyasi // 57 // Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (184) artha:-vaLI A svAmInI sAthe tuM dUrabhane durlabha evA zatruMjaya ane gIranAra nAmanA mahAtIrthone sahelAIthI namI zakIza sAvadadyoti saurASTrA / nizi nidrAsukhaM kathaM // yeSAM saMnihitaH karNa-sphoTaghoSaH sadodadhiH // 58 // artha-tyAre kanakavatI bolI ke kAna reDI nAkhe evA zabda vALa samudra jeonI najIkamAM rahelo che evA surASTranA loko sukhe nikA paNa kema karI zake ? e 58 che sarvAnevaM pratihArI / vyAcacakSe kSamAbhujaH // cukSubhe na punarbAlA / svalayAdyoginIva sA // 59 // arthe-evI rIte pratihArIe sarva rAjAonuM varNana karyuM, paraMtu te rAjakanyA gInI peThe potAnA nizcayathI calita thai nahi. abhracchAyeva sA kanyA / yamupeyAya so'tuSat // caM mumora punaH voDatra | sUra puiAtara / 60 artha -vAdaLAnI chAyAnI peThe te kanyA ahiM jenI pAse AvI te khuzI thavA lAgyo, paraMtu jene choDavA lAgI te kheda pAmavA lAgyo. e 60 che kramAgataM kumAreMdra-muddizyAza jagAda sA / / gaurAMgI guNavAneSa / guNavarmAvagamyatAM // 61 // artha -have anukrame AvelA guNavarmA kumArane uddezIne pratI. hArI bolI ke, he gaura zarIravALI ! Ane tAre guNavarmA nAme guNavAna rAjaputra jANa to dura che dharmajavyoma-soma: zomI | strAvAsamA rIta--LayitavA | hira che. artha:-A kumAra dahadharma rAjAnA kularUpI AkAzamAM sUrya samAna, komala vANuvALe, kalAone vilAsa karavAnI bhUmisarakho tathA svajananA dedayarUpI kairavane khuza karanAra che. te 6ra che asyAsyazazini zyAma-pariveSa ivekSitaH // zmazrUbhedo'bhavadbhIti-karo vairikule'khile // 63 // artha: AnA mukharUpI caMdranI AsapAsa rahela zyAma kuMDAjevI dekhAtI dahADImuchanI utpatti sarva vairIonA samUhane bhaya karanArI thayelI che. 63 . Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' (185) - vizAlaM vidadhe vakSo / yasya dhAtA dhiyAM nidhiH // sukhavAsAya vidyAnAM / vinayAdiguNairyujAM / / 64 // artha -vinayAdi guNavALI vidyAone sukhe rahevA mATe buddhizALI vidhAtAe A kumAranuM vakSasthala vizAla banAvyuM che. 64 vidhitsasi vidheH sRSTi-sAphalyaM cedvicakSaNe / / saMgacchasva varArohe / rohiNI veMdunAmunA // 65 // artha - uttama ane vicakSaNa strI ! jo tuM vidhAtAnI sRSTi saphala karavAne icchatI he to caMdra sAthe jema rohiNu tema AnI sAthe tAre saMgama kara ? 65 bAlA prokteti harSAzru-pUraplAvitalocanA / / svayamutkaMThitA kaMThe / tasyAkSepsIdvarajaM // 66 // artha-evI rIte pratihArIe kahyAbAda harSAzrunA samUhathI bhIMjAelI AMkhevALI te kumArikAe poteja utkaMThita thaIne te guNavarmA kumAranA kaMThamAM varamALA nAkhI 66 aho muSTu vRtaM suSTu / vRtamityullasadgiraH // tatra vidyAdharA vyomnaH / puSpavRSTiM vitenire // 67 / / artha--ahe! ThIka varI, ThIka varI, ema moTethI bolatA vidyAdharoe tyAM AkAzamAMthI puSpavRSTi karI. che 67 che athAtitADitAtodha-dhvanidhvanitadiggaNe / / gaurAMgIgIyamAnAgrayU-dhavalazreNibaMdhure // 68 // artha-have moTethI vagADelA vAjitranA nAdathI dizAonA samUha gAjate chate tathA manahara strIo ane gItanI zreNi gAte chate, svabhAvasaMgataM sAkSI-kRtya tadrAjamaMDalaM // sureno putra . zrInA jaLAdhAna | puH I : artha-prasaMge maLelA te sarva rAjAonA samUhanI sAkSIe zrISeNarAjAe mahatsavapUrvaka pitAnI putrIne te guNavarmA kumAra- . sAthe paraNAvI. . 69 nA javAnA. rasAta adAnmudA tadA tattat / kumArAya narezvaraH // 7 // 24 sUryodaya presa-jAmanagara Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (186) artha:-hAthI, ghoDA, svarNa tathA ratna Adika A duniyAmAM je je mane hara vastuo hatI, te te rAjAe harSathI te guNavarmA kumArane ApI. 70 che chAnAnena naH siddhaM / dezadarzanamityalaM / / mInare vs[ sA vidAjona mUSaka | 75 / artha -A miSathI ApaNane A deza jevANe te paNa ThIka thayuM, ema dhArI saMtoSa mAnatA bIjA rAjAone zrI rAjAe satkArapUrvaka visarjana karyA. 71 che kumAraH katicittatra / sthitvAhAni nyavartata // vadhUmAdAya ratnAdre-riva labdhamaNirvaNik // 72 // artha:-have te guNavarmA kumAra tyAM keTalAka divasa rahIne vaNika jema maNio melavIne ratnAddhithI tema pitAnI patnIne laIne tyAMthI pAcho va. che 72 che saha datvA prayANAni / katicitsapiyo nRpH|| nivRto hatI purI--- chavaivaparAra | 7rU I artha:-rANa sahita rAjA paNa keTalIka majala tenI sAthe AvIne pAchA vaLatI vakhate potAnI putrIne khoLAmAM laIne AvI rIte zikhAmaNa devA lAgyA. e 73 abhyutthAnaM gRhAyAte / patyau tasyAsanArpaNaM // zayanaM zayite tatra / zayyAtyAgastadagrataH // 74 // artha-pati jyAre ghera Ave tyAre ubhA thai tenI sAme javuM, tathA tene Asana ApavuM, tenA sutAbAda suvuM, tathA tenI pahelAM uThavuM. tatmasAde'pyanutseka-stadanyairaprajalpanaM / / gharaverA thayA vA-aMtiSiAbhiSe | 71 | . , atha-patinI ghaNuM maherabAnI thAya to paNa ghaNe utsuka kara nahi, tenA sivAya anya purUSo sAthe bolavuM nahi ane paraghara javuM nahi, e strIone zobhAvanAra che. . 75 che bhartRmitreSu ca prIti-riti rItigodazA // 76 // Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (187) artha-sAsunI sevA karavI, bhartAranI bhakti karavI, svajanene khuzI karavA, tathA pitAnA bhartAranA mitra prate prIti rAkhavI, e strIonI rIta che. je 76 che imAM prApya pituH zikSA / suzrImiva cacAla sA // patyA vinodyamAnAdri-drumanadyAdidarzanaiH / / 77 / / artha - evI rItanI uttama lakSmIjevI pitAnI zikhAmaNa grahaNa karIne te tyAMthI cAlavA lAgI, tathA pati teNIne mArgamAM patta, vRkSa tathA nadI Adika dekhADIne vinoda karAvavA lAgyA. 77 che samaM sainyairatikrAma-nadhvAnaM prApa bhUpabhaH // snehAdabhimukhAyAta-miva drAga hastinApuraM / / 78 // artha-sa sahita mArga elaMga te rAjaputra snehathI jANe sanmukha AvyuM heya nahi tema te turata hastinApuramAM AvI pahoMce. anurAgAttamabhyAgA-janako janakoTiyuk // zItAMzAvudita vAdiH / kiM sthAnastho'vatiSTate // 79 / / artha te vakhate tene pitA paNa hathI kroDagame manuSyo sahita tenI sAme AvyuM, kemake caMdra ugate chate samudra zuM sthira rahI zake che? stumaH kumAraM yasyeyaM / jAyA jAteti pUruSaiH // yasyAH patirayaM dhanyA / sA kanyetyaMganAjanaiH / / 80 // artha-te kumAranI amo stuti karIye chIye ke jenI A patnI thai che ema purUSathI, tathA jene A pati maryo che te kanyAne paNa dhanya che ema strIothI, che 80 che varNyamAne samAneno-llApenaikamukhairiva / / mAvezayannRpaH sUnu-snuSe nRtyadhdhvajaM puraM // 81 // yugmaM // artha-mAna sahita vacanevADe aneka mukhethI varNavAte chate uchaLatI dhvajAovALA nagaranI aMdara rAjAe putravadhUne praveza karAvyuM. zayyAsanadhanairyukte / pRthagvezmanyatiSTipat / / kAMtAmekAMtarakto'pi / kumAraH satyasaMgaraH // 82 // artha -have ekAMta rakta evA paNa kumAre pote karelI pratijJA Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (188) pALIne pitAnI te priyAne zayA, Asana tathA dhanathI yukta thayelA judA ja gharamAM rAkhI. 82 krIDyate sA kumAreNa / divase svavazeSa sA // nizi sUre pIvA mukAma punaH sA |83 II. artha:-divase to kumAra pitAnI strInI peThe ja teNunI sAthe phIDA kare che, paraMtu rAtrIe hamezAM parastrInI peThe teNIne mukI de che. Adityodayato'nyeA-vidyAgoSTyA vinodyatAM // svasaudhamadhyamadhyAsta / madhyAhne nRpanaMdanaH / / 84 // artha:-eka divase te rAjakumAra suryodayathI mAMDIne vidyAgoSTIvaDe teNIne khuzI karIne cheka madhyAhu samaye pitAnA mahelamAM AvyuM. tatra sAtaH samparva | ninAra paribArivAH | sa yAvad bubhuje tAva-dyogI kazcidupAyayau / / 85 // artha:-tyAM sAna karI prabhune pUjIne te parivAra sahita jevAmAM jamavA bese che tevAmAM tyAM keIka yegI Ave. . 85 che bhasanA pAMDuraM hasta-nyastadaMDakamaMDalu / dvIpitvagvasanaM preta-netAramiva taM puraH // 86 // artha:-bhasmathI pAMDura banelA, hAthamAM daMDa ane kamaMDalavALa, vyAghacarmanA vasavALA tathA pretanA nAyakasarakhA 86 vIkSyAbhyetya kumAreMdraH prItipraNatipUrvakaM // sahasAgamane hetuM / pRcchatisa savisayaH // 87 // yugmaM / / artha -te yogIne pitA pAse Avele jaine kumAre sAmA AvI prItithI praNAma karIne AzcaryathI tyAM acAnaka AvavAnuM kAraNa pUchayuM. che 87 so'vAdIdAhayatyaya / gururmama vane sthitaH // tvAM vIra bhairavAcAryaH / kAryatatvaM tu vebhi na // 88 // artha -tyAre te be ke he vIra! vanamAM rahelA mArA guru bheravAcArya Aje tamane tyAM belAve che, paraMtu tenuM prajana huM jANato nathI. te 88 che Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (19) ityuditvA nivRttaM ta-manugamya nRpAtmajaH // -gAtAyAta vAya-jamiti para sthita | 8 || zu artha -ema kahIne pAchA vaLelA te yogInI pAchaLa jaine rAjaputra belyo ke huM prabhAtamAMja tyAM jarUra AvIza. 89 che ko'yaM yogI kimAhAnaM / mametyUhaM vitanvataH / / kathaMcidaticakrAma / tasya sarvApi zarvarI // 90 / / artha -A gI keNa haze? mane teNe zA mATe bolAvyo haze? ema vicAra karatAM thakAMja keTalIka muzIbate tenI sarva rAtrI pasAra thaI. athotkSipta ivAmuSya / manorathavaratrayA / udgacchati sahasrAMzI / jagau maMgalapAThakaH // 91 // atha-have jANe te guNavarmA kumAranA manorathapIrIthI uMcA kheMcAyo heya nahi tema sUrya ugate chate maMgalapAThaka be ke, 91 . vIra dhvAMtaripudhvaMsA-nmitrasyodayadAnataH // havata pUrvamukhe rA gAtA prAmAri sakhA: 22 . artha-he vIra! aMdhakArarUpI zatrunA nAzathI tathA sUryane (mitrane) udaya devAthI pUrva dizAnA mukhamAM raMga de prabhAtane samaya thayo che. je hara che tataH mApasutastyakta-talpaH svalpaparicchadaH / / mAtastyaM karma nirmAya / nirmAyaH sa yayau vanaM // 93 / / artha -te vakhate niSkapaTI rAjaputra bichAnuM choDIne prabhAtika kArya karIne svaH parivAra sahita vamAM gaye. 93 agniliptA iva jaTAH / kapizA mUrdhni bibhrataM / japasragmaNisaMcAra-vyagradakSiNapANika / / 94 / / artha:-jANe agnithI lepAelA heya nahi tema piMgaLI jaTAne mastaspara dhAraNa karanArA, japamALAnA maNakA pheravavAmAM rokAyela che jamaNe hAtha jene evA, 94 che padravAsa -rojisaMzojisTona . ra hA maiyA pAI-pAIviMta che 16 pukhe Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 190 ) artha :--padmAsana vALIne beThelA tathA ratnanI kAMtisarakhA, saMkrAca pAmelA netrAvALA te bheravAcA ne tyAM zuddha buddhivALA te rAjaku mAre vAMghA. // 9 // 1 AzIH pUrva dadadyogI / vyAghracarmAsanaM nijaM // nAhaM pUjyAsanasyArhaH / kumAreNetyavAryata / / 96 / / a--AzIrvAdapUrvaka peAtAnu vyAghracarmanuM Asana denArA te cAgine huM Apa pUjyanA Asanane yogya nathI. ema kahI te kumAre tema karatAM aTakAvyA. // 96 5 nivizya bhRtyamukte'tho-ttarIye yojitAMjaliH || 1 prabho niyukSma mAM yogye / karmaNIti jagAda saH // 97 // artha:--pachI peAtAnA nokare mukelA dupaTTApara ezIne hAtha joDIne kumAra melyA ke he prabhu! mane cAgya kAyomAM joDA ? // 975 AlApagocarIcakre | yogI taM gItavikramaM // / hRdi nastvaM niviSTo'si / vArttA carmAsanasya kA / / 98 / / a:--pachI prasiddha parAkramavALA te kumArasAthe yAgIe vAta ziru karI ke, he kumAra tuM te amArA hRdayamAMja beThA che, teA pachI A carmAsananI te vAtaja zuM karavI? 598 u zrutAcAraghanaudArya - zamasthAmnAM vibhedabhid || hojottaratuM vacceAM | itinnAottiva te // 11 // aH--vaLI he kRtArtha ! A tArI AkRtija jJAna, AcAra, dhana, udAratA, zAMtatA, tathA parAkramanA bhedavinAnuM tAruM leAkeAttarapaNuM" sUcave che. 5 99 5 vajradaMDa dviSAM kaMThe / padmanAlopamau satAM // nizratatte muLo roja-zomAM jUmaSaLe // 2200 // artha:--zatruonA kapura vAdaDasarakhA tathA sajjanAnA kaDapara kamalanAla rakhA tArA banne hAtheA pRthvInA bhAra dhAraNa karavAmAM zeSanAganI zAbhAne dhAraNa kare che. 5 1200 // parArthaikadhiyo dhanyA / madhyAstu svArthasAdhakAH // na pAthaeN r na svArthe / sASacaMSamAH punaH || | || Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 11 ) artha:-uttama manuSyo eka paropakAranIja buddhivALA hoya che, ane madhyama manuSya svArtha sAdhanArA hoya che, paraMtu adhama manuSya to paramArtha ke svArthanuM kaI paNa sAdhI zakatA nathI. te 1 dhanaM kApi yazaH kApi / puNyaM kApi yathAkramaM // niramaLe prArtha-juvAtaro: 4 2 | artha-nIca madhyama ane uttama pu anukrame upakArarupI vRkSanA phalapa kyAMka dhana kayAMka yaza ane kyAMka puNyanI mAgaNI kare che. je 2 | taptaviddhe api svarNa-mauktike jagataH zriye // . saurabhyahetU zrIkhaMDA-gurukSuNNopadhAvapi // 3 // arthasvarNa ane motIne tapAvyAthI tathA vIMdhyAthI paNa jagatane AbhUSaNarupa thAya che, temaja caMdana ane aguru ghasyAthI tathA bAlyAthI paNa sugaMdhanA heturUpa thAya che. | 3 | rasAya pIDito'pIkSu-baMddhamapyaMbu zasyakat // bhRzaM kusuMbhamaMjiSTe / raMgAya kSuNNakhaMDite // 4 // artha-selaDI pIlyA chatAM paNa rasa ApanArI thAya che, bAMdheluM jala paNa dhAnya nIpajAvanArUM thAya che, tema kasuMbo ane majITha atyaMta kacaryAthI tathA khAMDayAthI raMga ApanArAM thAya che. e 4 ' vAvyA pUDha che . jo mativRSi parArthaniratAH saMtaH / svaM duHkhaM gaNayaMti na // 5 // artha -haLethI kheDelI pRthvI dhAnya denArI thAya che, maLela samadra ratna ApanAre thAya che, evI rIte paropakAramAM rakta thayelA purUSo potAnuM du:kha gaNakAratA nathI. e 5 che zrRNu saumya mamAstyeko / maMtraH sadguruNArpitaH // yaM me sAdhayato'gaccha-dvatsa saMvatsarASTakaM // 6 // artha -have he saumya!tuM sAMbhala? mArI pAse saddagurUe Apela eka maMtra che ke je maMtrane sAdhatAM thakA he vatsa ! mArAM ATha varSe vyatIta thayAM che. te 6 che - Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 192 ) athaikarajanI sAdhyA / siddhistasyAvaziSyate // sA 2 savAyA | na sa joDapIkSita: kSitau || 7 || a:--have phakta tenI siddhi thavAmATe eka rAtri bAkI rahe che, paraMtu te mahAhimmatavAna purUSane AdhIna che, ane tevA himatI mANasa koi paNa pRthvIpara dekhAtA nathI. / / 7 / adya vIkSite sava-vatAM sImani me manaH // manAksaumya samAdhatta / dRSTArkamiva paMkajaM // 8 // aH--paraMtu he saumya ! hiMmatavAnAmAM zirAmaNa evA tane Aje jovAthI, sUya ne jovAthI jema kamala tema jarA mArA manamAM samAdhAna thayu che. 5 8 thI taddhIra dhIyatAM sAdhU - tarasAdhakatAM tathA // maMtra siddhizva kIrttizca / mAM ca tvAM ca yathAMcataH // 9 // a:--mATe he dhIra purUSa ! tu` mArUM uttarasAdhakaNu evI uttama rIte khajAva ke jethI masiddhi mane ane kIrti tane zAbhAve. prA kumAro'vag nRkITasya / mamAlaM zlAghayAnayA | ziSye aMtavye 4H / . vA jAmiye // 2 // I artha:--tyAre guNavAM kumAra AlyA ke he yogIrAja! mArI manuSyarupa kIDAnI ATalI badhI zlAghA karavAnI kaMi jarura nathI, paraMtu kaheA ke kayAM ne kaye samaye ApanA kArya mATe huM prayatna karU ? asyAM kRSNacaturdazyAM / tithau yAme gate nizaH || dhAnerlR sameyAmi | saumpa zitrayAnvitaH | ?? || a:-- tyAre yAgI elya ke ) he saumya ! A kRSNa catuzIne divase paheAra rAtri gayA mAdya traNa ziSyeAhita huM. zmazA namAM AvIza, / 11 / tatrAgamyaM svayApIti / pItavAna yogino vacaH // gomityunA tatApezAvaI te stre nitana zAyumA a:--mATe tAre paNa tyAM AvavuM. evI rItanA tenA 'hukama svIkArIne te rAjakumAra pAtAne ghera gayA| 12 / Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (13) tithAvatha caturdazyAM / kRtdevsikkriyH|| nirdoSaH sa pradoSe'dhA-dvaMThaveSamakuMThadhIH // 13 // artha have caturdazIne divase devasika kriyA karIne te nirdoSa ane tINabuddhivALA guNavarmA kumAre malla jevo veSa dhAraNa karyo. ananujJApya pitaga-vanApRcchaya sakhInapi / / so'lakSyastamasA khaDga-sahAyo niryayau gRhAt // 14 // artha-pachI te mAtApitAne paNa jaNAvyavinA ane mitrone paNa pUchayA vinA aMdhArAmAM keinA paNa lakSamAM na Ave evI rIte khaga leIne gherathI nika. 14 che zAniri-DubApatA che. ekaruMDhArthasaMvAda-dAyAdAyitarAkSasaM // 15 // artha -kaI paNa sagavinAnI zAkinI mATe krIDA karavAnA daDAsarakhI che manuSyanI tuMbaDIe jyAM, tathA eka kalevara levA mATe pitarAIyonI peThe AcaraNa karatA che rAkSase jemAM che 1pa che kapAlipAlibhirmana-siddhayai nirasuvarNam // priyA mA hai tat | 21 . artha:-kApAlikAyogIoe maMtrasiddhi mATe muDadAone laI levAthI nirAza thayelA ziyALIyAonA pakAravALuM, che 16 pAre puramasau satva-saMgataH satvaraM gataH / / mApa pretavanaM raMka-karaMkazatasaMkulaM // 17 // tribhirvishessk| artha -tathA seMkaDogame ke nA muDadAMothI bhareluM evuM nagaranI bahAra raheluM je metavana temAM te himmatavAna rAjakumAra turata gaye sArA vati-vAsine prAptapUrva II sUtrAttaromavidhA yonine samaidata saH 28. artha:--vatsa! Ava Ava ? ema kahetA tathA havanane saraMjAma laine tenI pahelAM ja tyAM gayelA evA te bhairavanAtha yogIne te ma. yogI taM sAha manmaMtra-siddhistava vazaMvadA // sa mikSA pUva ziSyA jamI mama 21 / artha-pachI yogIe tene kahyuM ke mArA maMtranI siddhi tAre AdhIna che, A mArA ziSyo to IMdrane veSa dharanArA bhikhArIsarakhAja che. je 19o ra5 sUryodaya presa-jAmanagara. Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 14 ) sa sAha yUyaM mA bhaiSTa / vipnebhyo mayi rakSake // khAdhine garuDAne kiM / bhavedbhaujaMgamaM bhayaM / / 20 // artha-tyAre guNavarmA kumAra che ke jyAM sudhI huM uttarasAdhaka chuM tyAM sudhi tamAre vighothI DaravuM nahi, kemake je garuDAstra svAdhIna heya te pachI sapane bhaya zuM hoI zake che 20 kumAraM dizi kaubeyoM / karavAlakaraM tataH / / yogI tisRSu kASTAsu / ziSyAMzca trInatiSTapat / / 21 // artha-pachI te yogIrAje uttaradizAmAM hAthamAM talavArasahita te rAjakumArane, tathA bIjI traNa dizAomAM pitAnA te traNa ziSyane sthApyA, e ra1 che svayaM ca maMDalaM kusvA / zavamaMtaryavezayat / / ajyAlayaca jvalanaM / tasya kuMDa ivAnane // 22 // artha ane pote maMDala karIne tenI aMdara (manuSyanuM ) eka zaba rAkhyuM, tathA jema kuMDamAM tema te zabanA mukhamAM teNe agni saLagAvyuM. e race che anuccamuccaran maMtra / svataMtro'tra juhAva sH|| puSpANi karavIrasya / guTikA guggulasya ca // 23 // artha:-pachI dhIme dhIme maMtrano uccAra karate te svataMtra gI tenI aMdara kaNeranAM puSpa tathA gugaLanI goLIo hemavA lAge. taM taraH jJAjinIraNo-pUtomUtA vimIki vAtyA ivAcalaM pAdaiH / samaM ziSyairna dudruvuH // 24 // artha -te vakhate zAkinI rAkSasa tathA bhUtothI utpanna thayela Dara, vAyu tema mekhalAsahita parvatane jema zisahita tene upadrava karI zakyo nahi. 24 ghoraghoSo'tha nirghAta stasyAne sahasAbhavat // brahmAMDabhigiribhraMza-vajrapAtasahodaraH // 25 // artha -evAmAM acAnaka tenI AgaLa brahmAMDane pheDI nAkhe evo, tathA parvatane teDavA mATe karelA vajapAsarakho bhayaMkara avAjavALe nirdhAta thaye. 25 che Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1lma) ziSyeSu tena vAghiya / laMmiteSu dharAtalaM // vakSaHsthalaM viyoginyA / ivAkasmAdvayadIryata // 26 // * artha te avAjathI te traNe ziLe baherA thaI gaye. chate viyeginI strInuM jema vakSasthala tema akasmAta pRthvInuM tala phATayuM. raMdhrAdAvirabhUttasmAd ! bilAdiva mahoragaH // vazirojha-sudamerinAzi || 27 ! artha:-have bilamAMthI jema sarpa tema te bAkorAmAMthI davAnaLasarakhA mastakanA kezavALe, bilADAsarakhI AMkhevALe, bhuMgaLasarakhAM nAkavALo, 27 | agnijvAlAkarAlAsya-kuharaH kroDadaMSTrikaH // maghamapAchAma-fi: madharaH || 28 | artha:-agnijvAlAthI bhayaMkara mukhapI chetaravALe, Dakara sarakhI davALe ane bhAgelA ghaDAnI ThIbaDI sarakhA gAlavALe tathA uMTasarakhI garadanavALe, 28 che aliMjalodarastAla-bAhuH zailataTIkaTiH / / udakhalapadaH ko'pi / vetAlaH krUradarzanaH // 29 // tribhirvizeSakaM artha-DIsarakhA divALe, tADasarakhA hAthavALe, parvatanI khilAsarakhI keDavALe, tathA khAMDaNaAsarakhA pagavALe bhayaMkara dekhAvane keIka vetAla prakaTa thayo. 28 che che tene tujhena khera sarveyuttarAdhAra ! muvinA kumAreMdraM / mArjAreNeva mUSakAH // 30 // artha-te duSTane jevAthIja bIlADAthI jema uMdare tema te guNavarmA kumArazivAya te saghalA uttarasAdhako trAsa pAmyA. je 30 gurumudgaramudgIrya / yoginaM nijagAda saH // vana vAra mama maMtra sAdhori re ghA rU? artha-pachI te vetAla eka meTuM mudragara ugAmIne yogIne kahevA lAgyuM ke, are! bela ke mArI bhUmimAM konA balathI tuM maMtra sAdhe che? bhavitA mAmanArAdhya / maMtrasiddhiH kathaM tava // . parabhUmau vizan zveva / lapsyase pratyutApadaM // 32 // ' artha -vaLI mane ArAdhyA vinA tArI maMtrasiddhi kema thaze? paranI bhUmimAM dAkhala thavAthI ula kutarAnI peThe tuM ApadA pAmIza. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (16) zAvara naiNA-sugari go i - - kRpANaM nartayan pANau / tAvace nRpAtmajaH // 33 // atha-pachI jevAmAM trAsa karanArAM tenAM te vacanethI te gIrAja trAsa pAme che. tevAmAM hAthamAM talavAra nacAvato thake te guNavAmAM kumAra bolyo ke, 33 che aho mama balAdeSa / maMtraM sAnotyahaM punaH // zue vahivataMAtrArthanailA rU|. artha:-are preta! A yogIrAja mArA balathI maMtra sAdhe che ane huM tAre vAMsanA taDAkA sarakhAM vacanothI agninI peThe kSobha pAmuM tema nathI che 34 ___ yadi tvaM sAMyugIno'si / tadvaukastra mayA yudhe // yogI bhikSAcarastasya / tudane kiM yazastava // 35 // a -vaLI je tArI laDavAnI IcchA hoya te mArI sAthe yuddha kara? A degI te bhikSAcara che, tene dukha devAthI tAro zuM yaza thavAnuM che? 35 A vAva zatru-gauravavA sthito me pANipUrvAdrau / tvAM tamisramivAdituM // 36 // artha -zatruonA netrepI kerene bhaya pamADanAre A mAre khaDuMgarapI sUrya aMdhakAra sarakhA tane naSTa karavA mATe mArA hAthApI pUrvAcalamAM udaya pAmyo che. je 36 che sa procivAnaho bAla / kastvayA saha vikramaH // parArthe mA vRthA yAhi / phalaM bhaja nRjanmaH || 36 // artha -tyAre te preta bolyo ke are! tuM te haju bAlaka che, tArI sAthe baLa karavuM zA kAmanuM che? phekaTa parane mATe tuM mara nahi, ane manuSyajanmanuM phala bhagava? 36 kumAraH sAha bho bAla / iti mAM maavjiignnH|| hiM zizu prauDha mui daMti na tai || 7 artha -tyAre kumAra bolyo ke are! bAlaka kahIne tuM mArI avagaNanA na kara? kemake siMhanuM baccuM paNa zuM moTA hAthIne mAratuM nathI? Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (17) laghurdIpo guru dhvAMtaM / laghu vajaM gurugiriH // dhu vRkSo va za na nIyare te 28 che artha:-dIpaka laghu che ane adhikAra mATe che, vajI nAnuM che ane pavata mahaTa che, kahADI nAnI che ane vRkSa mahepyuM che, paraMtu kahe ke keNa kone jIte che? : 38 che zaH gharthaH ha svArtha dvArtha: #oDAka satai | jo meghayApa: davArtho naga9Ivana vinA / 1 / artha:-vaLI je parArtha che te ja svArtha che, sajjanene tenA zivAya bIje karyo svArtha che? kemake jagatane jIvitadAna ApavAzivAya meghana bIje kaye svArtha che? che 38 paropakaraNAtpuNya-yazasI pezalaM phalaM // phalaM dhanAMganAraMgAH / phalgu mAnuSyabhUruhaH // 40 // artha-puNya ane yaza e popakAranuM manohara phala che, temaja -dhana ane strInA bhegavilAsa e manuSyajanmaspI vRkSanAM nakAmAM phala che. yadvoktvAlaM svazaktIDA / brIDAheturmahAtmanAM // . zUro'si cetpurastiSTa / phale vyaktirbhaviSyati // 41 // pathara-athavA vadhAre kahevAthI saryuM, kemake pitAnI zaktinI je stuti karavI te mahAtmAone lajajA karanArUM che, mATe jatuM ro heya te mArI sAme AvIne ubha ke jethI pragaTa phala jaNAze. A 41 che kumArasyeti satvoktyA / vismitAtmA sa nirjrH|| babhUva naTavasyakta--duveSo divyarUpamAka // 42 // artha -evI rItanAM kumAranI himmata bharelAM vacanathI vismaya pAmelo te deva naTanI peThe potAne bhayaMkara AkAra tajIne divya rUpa dharanAre thaye. che uce ca dhIra tuSTo'smi / tava sattvAvaraM vRNu // - rogacavominosuthA tapUra samANita kare che atha-pachI te be ke he dhIra! tArI himmatathI huM tuSTamAna tha chuM, mATe te vara mAga ? tyAre kumAra che ke je ema che to A gInI icchA tuM saMpUrNa kara? 43 che Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 198 ) devosvAdInmayA maMtra - siddhistasya kRtaiva bhoH // vaM vakSya triya vici-meAthuM phevarIna // 44 || artha:--tyAre deve kahyuM ke huM kumAredra ! meM tenI maMtrasiddhi karI ApIja che, have tuM paNa kaMika icchita bhAga ? kemake devadana niSkula hAya nahi. 5 44 5 kumAraH smAha yadyevaM / deva tadvada me priyA || ane heto; jItaH zIhaM| snehAni yuvati / chaThThuM || artha :--have kumAra khelyA ke jo ema che ! he deva ! tu' kahe ke mArI srA ( mArAprate ) snehavALI tathA cuvAvasthAvALI che, chatAM te zAmATe zIla dhAraNa kare che ? / / 45 5 avadhijJAnato budhdhvA - 'bhyadhatta vibudhastataH / / pazya prAbhAtikaM lagna - metat prAcyAmuditvaraM // 46 // a:-- tyAre te deva avidhajJAnathI jANIne olyA ke tuM jo ! A prabhAtakAlanuM` lagna pUrva dizAmAM ugavAnI taiyArImAM che. 546 u ayaM nizAvasAnottha- ghaTikAghAtaniHsvanaH // zaktivedhamivASata / nArISu svairiNISu ca // 47 // artha::----A pADhIyAnI ghaDIAlanA kArAnA avAja svecchAcArI mInA masthAnAna bhedI nAkhe che. 5 47 // vijJAya sUramAyAMta - mamI nirvasuDaMbarAH // pahAyanAya dilhI-mayaMti yogni tAjAH // 48 || artha:--vaLI A sUryane ( zUrA subhaTane ) AvatA joine tejanA ADaMbaravanAnA tArAo AkAzanI aMdara nAzavA mATe chuTavachuTa thai jAya che. 5 48 // tajjAteyaM gataprAyA / kSapA strIvattrapAturA || bahukAlopadezyaM tacatpRcchati bhavAn punaH // 49 // a:--mATe A rAtrI strInIpeThe lajjAtura thaIthakI naSTaprAya thayelI che, ane tuM je pUche che te ghaNe vakhate kahI zakAya tevu' che. tadetamaMjanaM yaugaM / gRhItvA svagRhaM vraja // anenAdavamuphtei / sarve sAkSAviSyati // 60 // Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 199 ) aH--mATe A yaugika ajana laine tuM tAre ghera jA ? ane te aMjanathI adRzya thaine jyAre tuM joirA tyAre tane saghauM sAkSAta DhekhAze. 5 50 5 ityuditvA suro datvA / tasyAdRzyAMjanaM yayau // kRtakRtyaH kumAro'pi / nanAmopetya yoginaM // 51 // a:-ema kahIne te deva tene adRzya karanArUM ajana deine gayA, tathA kRtArtha thayelA te kumAra paNa AvIne yAgIne namyA. // 1 // jagau sagauravaM yogI / vatsa tvatsaMga tergataH // sAphalyaM me zramo maMtra - sAdhanasyASTavArSikaH / / 52 / / a:--tyAre te yAgI paNa tenu N sanmAna karIne elpA ke, huM vatsa ! tArA sahAyathI mArA ATha varSa sudhI sAdhelA maMtrane zrama saoNla thayA che. aa para // ahaM tavopakArasyA -- nRNaH syAM na kadAcana // taski karomi kiM staumi / miyaM kiM te dadAmi vA // 53 // aH--vaLI huM tArA upakAranA karajathI kAi paNa divase mukta thai zakuM tema nathI, mATe huM zuM karU? zuM tArI stuti karU ? athavA tane zuM priya vastu Apu? 5 53 // samasti cetprasattiste / tatkAmyaM kimataH paraM // niita nizAMte-miAMte mULabhUtataH // 24 || artha:--jo ApanI kRpA che, te pachI tethI bIju zu joie ? ema kahIne paroDhIe te rAjakumAra tyAMthI ghera gayA. // anubhUya kSaNaM nidrA - sukhamunmIlitekSaNaH // bAlAtapana kAzmIra - litAmivaikSata kSitiM / / 55 / / artha :--tyAM kSaNavAra nidrAsukha anubhavIne jevAmAM te khU ughADe che tevAmAM ugatA sUryanA tejathI jANe kesarathI lIMpAyelI hoya nahi evI pRthvIne te jovA lAgyA. // 5 // sahasA tyaktatalpo'tha / kRtaprAbhAtikakriyaH // jagAma dhAma kanaka-vatyA atyAdareNa saH // 56 // artha:--pachI te ekadama bichAnuM choDIne tathA prabhAtanI nityakriyA karIne atyaMta AdaramAnapUrvaka kanakavatIne AvAse gayeA. // 56 u 1. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra00) samaM tayaikatalpasya / tasya goSTI vitanvataH // tAM dikSuriva vyoma-madhyamadhyAsta bhAskaraH // 57 // artha -tyAM eka bichAnApasIne tenI sAthe te vAstavika karavA lAgyo, ane ema karatAMthakamAM jANe teNIne jovAmATeja heya nahi tema sUrya AkAzanA madhya bhAgamAM AvyA. pa7 che atha svAvasathaM prApya / snAtvA bhuktvA samutthitaH // vijijJAsuH priyAvRttaM / kumArazvakame nizaM // 58 // artha:-pachI pitAne AvAse AvIne sAna tathA bhejana karIne ukale te guNavarmA kumAra potAnI strInuM vRttAMta jANavAnI IcchAthI have turata rAtrI thAya te ThIka ema IcchavA lAge che 58 che ahamasmi trijagato-'thAdRzyIkaraNakSamA // vacaiva vamiti kayoti-DhamAra mahatrizA | la | artha:-huM te traNe jagatane adazya karavAne samartha chuM, ane tu te phakta potAne ja adazya karavAne samartha che, ema vicArI tArAonA miSathI rAtri tenI hAMsI karavA lAgI.. 59 che calacitto'pyasau mitra-rgoSTIraMga taraMgayan // gate yAme triyAmAyA / visasarja paricchadaM // 60 // artha:-have te kumAra ucaka manavALe hovA chatAM paNa mitra sAthe vArtA vineda karIne rAtrine pahele pAra gayAbAda parivArane visarjana karyo. 60 bhUtvA siddha ivAdRzya-rUpaH siddhAMjanena saH // sAraM satvaM kRpANaM cA-'muMcana palyA yayau gRhaM // 61 / / artha-pachI te siddhAMjanathI siddhanI peThe adazya thaIne himmatathI talavAra sAthe laIne potAnI strIne AvAse gayo. 6 . nistaMdrazcaMdrazAlAyA-mAruhya vijane sthitaH // jAgratIM to kuraMgAkSI-madrAkSIdIpikAmiva // 2 // artha:-tyAM te pramAdarahita agAsI para caDIne ekAMte beThe, te vakhate teNe dIvInI peThe jAgatI evI te kanakavatI mRgAkSIne dIThI. jAgaryeSA kimadyApI-tyekacitte nRpAMgaje // atIye kiyatI rAtri-riti papraccha sA savIM // 63 // Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2012) artha kema A haju sudhI jAge che? ema vicArI te rAjakumAra jevAmAM eka cittathI joyA kare che, tevAmAM te kanakavatIe pitAnI sakhIne pUchayuM ke keTalI rAtri gaI che ? 63 che nabho nibhAlya sAbhANIt / kSaNaH so'bhUdvicakSaNe / / varyatAM kriyatAM sAra-zrRMgArastatra gamyatAM // 64 // artha:-tyAre teNue AkAza tarapha joine kahyuM ke he vicakSaNa te vakhata thaI gayo che, mATe mane hara zaMgAra kare ane tyAM cAle ? tAM vIkSyAtha kRtasnAnAM / sarvAlaMkAradhAriNIM / / punAmomAM kumAre cArItaH | haka | atha-have teNune snAna karelI tathA sarvAlaMkArothI zobhItI banelI joine guNavarmA kumAra ekIhAre kAma ane kepathI vyAkula tha. apAsya kAmavaivazya-mathAsau dadhyivAniti / / viga yoSA nikhilA doSA / iva ghoratamomayIH // 66 // artha-pachI te kAmadevanI vyAkulatA choDIne vicAravA lAgyo ke, are rAtrinI peThe ghora aMdhakAra (ajJAna) vALI sarva strIone dhikkAra che. te 66 che asyA avagataM zIla-svarUpaM ceSTayAnayA / / zrAddha vijivAya -ttara gujharA vara | 27 che. athara-AvAM AcaraNathI teNunA zIlanuM svarupa te have jANu lIdhuM, je divALIne divase ja zrAddha hoya to pachI kulanA (nAzane) sadeha zuM karavo? 67 mama brahmapatijJAya / khelatyeSA yathAruci // mRSAvAraNanA trIjA tiH saritAmiva | 8 || artha-mane pitAnuM brahmacarya jaNAvIne A to marajI mujaba khelyA kare che, mATe nadInI nIcANamAM jema svAbhAvika gati che, tema strIonI paNa mRSA vANI svAbhAvika ja che. te 68 che tadenAmasinAnenA-'dhunaiva karavai dvidhA / ____ yadvA neyamanirNIta-durvRttA vadhamarhati // 69 // artha:-mATe hamaNuja teNunA A talavArathI be TukaDA karI nAkhuM, athavA teNInA durAcAranI khAtarI karyA vinA mAravI e nahi. je 69 26 sUryodaya presa-jAmanagara. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 202 ) evaM saMvRtakope'smi - nAruDhA balabhImabhIH // vimAna maMtrasiddheya / dujA2eLavavuM A // 70 // a:--ema vicArI kumAre jyAre peAtAnA krodhane aTakAvyA tyAre te kanakavatIe bhayarahita agAsI para caDIne maMtrasiddhanI peThe huMkArAmAtramAM eka vimAnane kheMcI lIdhu. u 70 u vimAnaM tatpuraH prAdurAsIdAzu vibhAsuraM || caladhdhvajabhujairnRtya - diva tadrUpavIkSaNAt // 71 // artha:--turataja daidIpyamAna tathA teNInu rUpa joIne cAlatI patAkAorupI hAthAthI jANe nAcatuM heAya nahi tema eka vimAna teNInI pAse AvI ubhuM. // 71 / tatra sakhyA sahArUDhAM / kumAro'nvAruroha tAM || pathi naikAkinI yogyA / strIti nItiM smaranniva // 72 // a:--mAga mAM srIte ekalI meAlavI yAgya nahi evI nItine jANe yAda karatA hoya nahi tema te kumAra sakhIhita te vimAnapara caDelI kanakavatInI pAchaLa (adRzyapaNe ) caDI beThA. 5 72 u kimito yAsyati svarga - meSA lekhaizcikheliSuH || kiMvA vaitADhyamatyADhya - vidyAdharariraMsayA || 73 // C * a: zu A ahIMthI deveAsAthe krIDA karavAnI icchAthI svargamAM jaze ? athavA mahAsa pattivALA koi vidyAdharanIsAthe krIDA karavAnI cchAthI zu vaitADhacapatapura jaze ? / / 73 u ityAdyanalpasaMkalpa - talpasthe guNavarmaNi // maNirumathitadhvAMte / pratasthe ta bho'dhvani // 74 // artha:--evI rIte aneka prakAranA saMkArUpI bichAnAmAM guNavarSAM kumAra esate chate maNienI kAMtithI dUra thayela che aMdhakAra jemAMthI evA AkAzamArge te vimAna cAlavA lAgyuM. // 74 // vimAnaM kharvayan mAnaM / manasastvarayA tataH // uttarasyAM vimAnaM tadya kiMcinmahAsaraH // 75 // a:----pachI peAtAnA vegathI mananA pramANa vinAnA vegane paNa jItatu' thaklR te vimAna tyAMthI uttara dizAmAM kaika sarovara prate gayuM. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (203) vanaM tadA tadAsa / dAsanaMdanamApya tat // tasthau cirAdhvasaMcAra-parizrAMtamiva svayaM // 76 // artha: tyAM najIka rahelAM tathA naMdanavanane jItanArAM evAM eka vanamAM jaIne te vimAna ghaNe vakhata mArge cAlavAthI jANe thAkI gayuM heya nahi tema potAnI meLeja sthira thayuM. e 76 ! vimAnataH samuttIrya / sA cacAla vanAdhvanA // pRSTasthitaH kumAro'pi / daMpatyoH kiM pRthaggatiH / / 77 // artha:-have te kanakavatI vimAnathI utarIne vanane mArge cAlI, tenI pAchala te guNavarmA kumAra paNa cAle, kemake strIbharatAranI zu judI gati hoya? 77 che puraH sa jainaM bhavanaM / vanazrRMgAramaikSata // sphuradratnaprabhA'pAsta-brahmAMtaratamobharaM / / 78 // artha -Agala cAlatAM teNe vanane zobhAvanAruM tathA ratnonI kAMtithI bahAranA tathA aMdaranA aMdhakAranA samUhane dUra karanAruM eka jinamaMdira joyuM. 78 priyayA pAripArzvikyA / pravizan jinavezma saH // vRtta 4 naveDhA - DavAMnAkSai | 71 || artha -pachI sAthe rahelI strI sahita jinamaMdiramAM praveza karato e te kumAra navo paraNele pate jANe soDa devavaMdana mATe jAto heya nahi evA avasarane te yAda karavA lAgyo. e 70 tatrAnaMdakarImiMdu-kariva vinirmitAM // . . natvAtpratimA bAlA / raMgamaMDapamApa sA / / 80 // artha -tyAM jANe caMdranA kiraNeva banAvI hoya nahi evI AnaMda karanArI jinapratimAne namIne te kanakavatI raMgamaMDapamAM AvI. tisrastatrAgatAH kanyA / anyA api tathA jinaM / prakhya tatpatti chAyA / ra ta varita sivAra || 4 || artha:-vaLI tyAM AvelI bIjI traNa kanyAo paNa tevIja rIte jinapratimAne namIne jANe teNunI chAyA heya nahi tema tenI AsapAsa beThI. 81 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 204) tatrAsti hastibhiH zveta-daMtIva parivAritaH // ja vAdhIzo . nividoDaze mahAvarA | 82 | artha -tyAM jema anya hastIo sahita veta hati tema vidyAdhirethI viMTAelo eka mahAbaLavAna vidyAre rAjA Agala beTho hato nivedya tAzcatasro'pi / kanyAstasmai svamAgamaM / / tasthuH staMbhAnavaSTabhya / svarNapAMcAlikA iva / / 83 // artha-pachI te cAre kanyAe tene pitAnuM Agamana jaNAvIne jANe sonAnI putaLIo heya nahi tema stabene aThagIne ubhI. cakre snAnaM jinasyAtha / khecaraH saparicchadaH // utpAdayanniva navA / nadInI niraMtaraiH / / 84 // artha:-pachI avicchinna jaladhArAthI jANe navI nadIo utpanna karate heya nahi tema te vidyAre jinezvara prabhunuM svAtra kathuM". 83 pUjAbhedaiH samabhyarcya / samagraiH sa jinAdhipaM // kautukI nATyaraMgAya / punaH zizrAya maMDapaM // 85 // artha:-pachI sarva prakAranI pUjathI jinezvaraprabhune pUjIne nAyaraMganA kautumATe te pAcho raMgamaMDapamAM Avyo. 85 tenAdya nATyAvasaraH / kasyA yuSmAzvitIrite // guNavarmavadhUmeva / darzayAMcakrire'parAH // 86 // artha:-tamArAmAMthI Aje nRtya karavAne tene vAra che? ema pUchavAthI te bIjI kanyAoe guNavarmAnI strIneja dekhADI. 86 tadAjJayA rayAdAtta-calanA nalinAnanA // nanarta tatra sA raMbhA / jaMbhAreriva saMsadi / / 87 // artha-pachI tenI AjJAthI jaladI uThIne te kamalasarakhAM bhecanavALI kanakavatI iMddhinI sabhAmAM jema raMbhA tema tyAM nAcavA lAgI. kanyA anyAH kramAtAla-veNuvINA avIvadan / / kaH syAdasyAM pranRtyaMtyA-maparaH khalu tauryikaH // 88 // ' artha-bIjI kanyA anukrame kAMsIyA vAMsalI tathA vINa vagADavA lAgI, kemake AnA nAcamAM vaLI vAjitra vagADanAra bIje kaNa hoI zake ? che 88 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (205 ) vidyAdharezvare nATya-dhvanidhUnitamUrddhani // kaMpamAnavapuH kopA-kumAreMdro vyaciMtayat / / 89 // artha have nATakanA vinithI te vidyAdhare jyAre pitAnuM mastaka dhuNAvavA lAgyA, tyAre kepathI kaMpita zarIravALe te kumAre vicAravA lAgyuM ke, 89 viDaMbito'smi niviDaM / vedhasA manujeSvahaM / mamApi nAyikA'nAyi / nartakItvamanena yat // 90 // artha: are ! vidhAtAe mane manuSyomAM khUba vagevA jevuM karyuM che, kemake mArI strIne paNa A vidyAdhare pitAnI naTI banAvI che. nakauravyaiH saMvRtAMgyA / yasyA mukhamapIkSitaM / / sarvAMgaM vIkSatAM vidyA-bhRtAmadyotsavo'jani // 91 // artha -(vastrothI) DhaMkAelAM zarIravALI evI jeNunuM mukha paNa karavaMzIoe joyuM nathI, teNunAM A sarva aMgene jotA evA A vidyAdharane AnaMda thAya che. te 89 che bahumene sadAsmAbhiH / sarvasvasvAminIva yA // bhUpAtenaiva sAnena / sarva dAsIva kAryate // 92 / / athara-jeNIne meM hamezAM mArI samasta mItanI mAlikasarakhI mAnelI che, teNunI pAse phakta eka bhakuTInA IzArAthI A vidyAdhara eka dAsInI peThe saghaluM kArya karAve che ke dara che yadvA nyaSedhi yabAha~-rapi rAtrau jinArcanaM // to kAM tUma mivividhana | 23 | artha-athavA anyoe paNa rAtrie jinapUjana niSedhyuM che, te jinapUjana svecchAcArathI karanAra evA A avivekI vidyAdharane zuM kahevuM? 93 asirmamAyamanyAya-masya mRSyena nizcitaM // bhAvivRttAMtajijJAsuH / syAM vighnAya na cedahaM // 94 // artha:vaLI have thanArA vRttAMtane jANavAnI icchAvAle e hu je A samaye vidhrarUpa na heta te mArI A talavAra kharekhara A vidyAdharanA aparAdhane sahana karata nahi. che ja che Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra06) dhyAyatyevaM kumAreMdre / kiMkaNI sahasA'patat // vI; nI tayAA nRtyakRtivarbaLaH || 10 | artha -jeTalAmAM te kumAra evI rIte vicAra kare che teTalAmAM nRtyathI calAyamAna thayelA kanakavatInA zarIrapara paherelA kaMdarAmAMthI eka senAnI ghugharI acAnaka paDI gaI. che e che jagrAha tA samIpasthaH / kumAraH karalAghavAt // rakSita nAra-ravizaMvaNima | 22 . artha:-tyAre pAse rahelA te kumAre hAthacAlAkIthI te ghugharI laI lIdhI tathA nRtyanA rasamAM lIna draSTivAlA te vidyAdharo tene tema karatAM joi zakayA nahi. ha3 che bhraSTaikadaMtA daMtAli-riva sAloki mekhalA // nATyAMte bAlayA zUnyAM-tarAlA kiMkaNIM vinA // 97 // atha-pachI nRtya karyAbAda vacce eka dAMta paDI javAthI dekhAtI dAMtanI paMkti jevI eka ghugharIvinAnI vacce khAlI dekhAtI pitAnI kaTImekhalA kanakavatIe dIThI. che 97 vIkSitAmapi yatnena / kiMkiNImanavApya sA / pRcchaMtI khecarAdhIzaM / tenaivaM samabhAgyata // 98 // artha-tethI cIvaTathI joyA chatAM paNa teNune jyAre te na maLI tyAre teNIe te saMbaMdhi vidhAdharane pUchavAthI teNe kahyuM ke --- 98 - gatAdha bhUyasI rAtri-rgatAste khecarA api / zuddhiM kartAsmi kiMkiNyAH / svasne svastyastu te'dhunA // 99 // artha:-he behena! Aje te ghaNuM rAtri gaI che, tema te vidyAdhare paNa gayA, huM tenI tapAsa karIza, hamaNA te tuM jA? | lA athAruhya vimAnaM ta-dAzritaM preyasApi sA // kSaNAtsvasthAnamAnaMca / yAnaM ca drAk tirodaghe // 1300 // artha-pachI te kanakavatI guNavarmAe rapAzraya karelA vimAnapara caDIne kSaNavAramAM pitAne sthAnake AvI, ane te vimAna paNa turata adazya thaI gayuM. te 6300 che. kumAraH prApya dhAma svaM / sevkairpylkssitH|| mupto'pi durmanA nidrA / sasbaje na priyAmiva // 1 // Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (207) artha:-have te guNavarmA kumAra potAne ghera gaye, A bAbatanI sevakane paNa khabara nahotI, pachI te ucaka mane suto, paraMtu potAnI priyAnI peThe teNe nidrAne AliMgana ApyuM nahi. 1 . ko'sau kheTaH kathamiyaM / tadvaze vadhya eva sH|| iti dhyAyata evAsya / vAsaneyI vyalIyata // 2 // artha:-A vidyAdhara keNa haze ? A kanakavatI kema tene vaza thai haze? te vidyAdharane mAra mAravo ja joIe, ItyAdika vicAratAM ja tenI rAtri vyatIta thai. 2 che vacA paravazA metahidate | ityabjinIprabodhena / vadannuditavAn raviH // 3 // artha-pitAne je vaza te parane paNa vaza heya, e banne bAbata to (paraspara) vidhavALI che, evI rIte kamalinIne vikasvara kara-vAthI jANe kahete hoya nahi tema sUrya udaya pAmyo. 3 mitrAya maMtriputrAya / datvA tAM kiMkiNIM rahaH // prage prAgvatkumAro'gA-ddayitAyA niketanaM // 4 // artha-pachI potAnA mitra maMtriputrane gumarIte te ghugharI ApIne prabhAte pUrvanI peThe te guNavarmA kumAra pitAnI te strIne ghera gaye. kSaNaM vinodya vArtAbhiH / kumAraH sAripAzikaiH // patnIM pItyA paramayA / ramayAmAsa rAgabhUH // 5 // - artha-pachI te rAgI thayethake kSaNavArasudhi potAnI patnIne -vArtAthI khuzI karIne parama prItithI sogaThAbAjIvaDe ramADavA lAgyA. nizAvRttavazAtmAsau / svArthaikadhyAnayA'nayA // padakramagamanyAsa---caturo'pi vyajIyata // 6 // artha-rAtrinA vRttAMtamAM ciMtAtura banelA tathA segaThAMnI cAla calAvavAmAM catura evA paNa te kumArane phakta potAnI bAjumAM ja ekacittavALI te kanakavatIe jItyo. te 6 i kiMciddatvA phalaM nAtha / vyaMjayasva jayaM mama / / satA utA ta mi itArA || 7 | artha:-he svAmI! mane kaIka phala ApIne mArI jIta pragaTa kare? ane have pachI paNa jo Apa rakhAne cahAtA te kaIka zarata kare? ke 7 | Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 208 ). tayA sotprAsamityukte / kumAraH sphArakaitavaH // kiMcittavAMtike'stIti / suhRdo mukhamaikSata // 8 // yugmaM // artha -evI rIte teNIe jarA taDAkAbaMdha kahevAthI kSakriyAmAM catura evA te kumAre pitAnA mitra sammukha joine kahyuM ke tArI pAse kaMI vastu che? 8 so'pyUce kiMkiNIM muktvA / nAnyatkicidihAsti me // so'vak tAmeva me dehi / yattayAsti prayojanaM // 9 // artha:-tyAre te paNa bolyo ke ghugharIvinA bIjuM kaI ahIM mArI pAse nathI, tyAre kumAra be ke teja mane Apa? kemake mAre tenuMja projana che. je 9 sAgaro'tha kumArasya / kiMkiNImArpayatkare // pratyabhijJAya tAM dRSTa-mAtrAM sAbhUd bhRzAkulA // 10 // artha-tyAre te sAgara nAmanA mitre kumAranA hAthamAM ghugharI. ApI, tyAre tene jotAMja oLakhI kahADavAthI kanakavatI atyaMta gabharATamA paDI. me 10 che iyaM na vRzcikaH kiMtu / kiMkiNI kiM tvamAkulA // taddIvyaM dUre'styadyApi / prAtarAzakSaNo'pi saH // 11 // atha -kamAra be ke) A kaMI vIMchI nathI, paraMtu ghugharI che, tuM kema vyAkula thAya che? haju ramata to cheTI che temaja prabhAtika ziromaNI vakhata paNa haju dUra che. te 11 sAvadadeva kiM datse / kiMkiNIyaM mamaiva yat // na hi bhaTTArikA toSyA / hUtaistanmUrtiguggulaiH // 12 // artha:-tyAre kanakavatI bolI ke he svAmI ! A te zuM Ape. che? A ghugharI te mArI ja che, kemake bhaTTArikA kaI tenIja mUrtine gugaLa homAthI saMtuSTa thaI zakatI nathI. te 12 che hasitvA bhUpabhUH sAha / priye kimidamucyate // amI vayamAM rAcaM . sarvamena tava | 2 artha-jyAre rAjakumAra hasIne be ke he priyA ! A tuM zuM ele che? A ame tathA A rAjya, e saghauM zuM tArUM nathI? Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra0) sA jagAda hasitvAla-matra tubhyaM zape priya // sastA kApi phaTIsUtrAt / kiMkiNIyaM dhruvaM mama // 14 // artha-kanakAvatI belI ke he svAmI! hAMsI karavAthI saryuM, A bAbatamAM huM ApanA sogana laIne kahuM chuM ke kharekhara A mArI ghugharI mArA kadorAmAMthI kyAMka kharI paDI che. te 14 che yadyevaM devi tad brUhi / kAsau nipatitA tava / / iti pRSTe kumAreNa / jagau zrISeNanaMdinI // 15 // artha: he devI! je ema che te kahe ke te tArI ghugharI kayAM kharI paDI che? evI rIte kumAre pUchavAthI te zrIveNa rAjAnI putrI bolI ke, prAgjanmavRttavanneta- tatsthAnaM sarAmyahaM // sa proce tarhi pRcchAmuM / mitraM me gaNikottamaM // 16 // artha - he svAmI! pUrvabhavanA vRttAMtanI peThe e sthAnanI mane yAdI nathI, tyAre te bolyo ke tyAre jyotiSIomAM zreSTha evA A mArA mitrane tuM pucha? 16 che jJAnaM vighaTate'muSya / nArhadvaca iva kacit // maMvasau kiMkiNIbhraMza-bhUmi tvAM jJApayiSyati // 17 // atha:-arihaMtanA vacananI peThe tenuM jJAna juThuM paDatuM nathI, ane tethI te tane jaladI ghugharI paDavAnuM sthAna dekhADI Apaze. 17 evaM zaThadhiyA tena / vimalabdhAbhyadhatta sA // krikriIyaM che aer | va6 vi vara | 28 che. atha-evI rIte tenI zaThabuddhithI gAelI te bolI ke he. catura devara! tuM kahe ke mArI A ghugharI kayAM paDI hatI? 18 che so'pi jAnannabhiprAyaM / kumArasyAbravIditi // takSe kAri9 vacce . jJAtrA ropavezataH || 11 || artha -tyAre te paNa kumArano abhiprAya jANune be ke he dakSa! prabhAte lagnanA upadezathI jANIne huM tane te kahIza. 1aaaa evaM vibhramamutpAdya / tasyAH saralacetasaH / thAnaM kuora sArathAdi vAra | 20 || artha -evI rIte te sarala manavALI kanakavatIne vibhrama upajAvIne guNavarmA tathA sAgara banne pitAne sthAnake gayA. e ra0 che 27 sUryodaya presa-jAmanagara. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 210 ) kRtasnAnAzanaH siddhAM-janacchannavapurnizi / / ... nizitAsikarastasyA / guNavarmAgamadgRhaM / / 21 // artha-pachI te snAna tathA bhejana bAda siddhAMjanathI adazya thaIne hAthamAM sajelI talavAra sahita guNavarmA kumAra kanakavatIne ghera gaye. 21 che vallabhena vimAnasyA-dhyArohaM saha kRtvarI // sA prAgvadeva devAdhi-devaprAsAdamAsadat // 22 // artha-pachI potAnA svAmI sAthe vimAnapara caDIne te pUrvanI pekeja zrItIrthakara prabhunA maMdiramAM gaI. rara ! snAtraM kRtvA yathAsthAnaM / khecaraughe niSeduSi / / ekA'nRtyatpavINA sA / punarvINAmavAdayat / / 23 // artha:-tyAM snAtra pUjA karyAbAda khecarano samUha sthAnake beThAbAda eka (sI) nAcavA lAgI, ane te catura kanakavatI vINa vagADavA lAgI. e ra3 che sabhyeSu vallakInAda-svAdato mUrchiteSviva // papAta vINAdaMDAMta-rtADitaM tatpadAMgadaM // 24 // artha -vINAnAdanA svarathI sabhAsado mUchinI peThe hete chate vINAdaDanA cheDAthI ThamakAeluM teNInA paganuM jhAMjhara paDI gayuM. rajA ajJAtaM tattayA nAda-lInayA kauravo'grahIt // jJAtvA nATyAvasAne tu / sA netuH saMsado jagau // 25 // artha-paraMtu bAdamAM lIna thayelI kanakAvatInA jANavAmAM te AvyuM nahi, ane guNavarmA kumAre te laI lIdhuM. pachI nRtya thaI rahyA bAda teNIe te jANyuM, tathA sabhApatine paNa te vAta teNe jaNAvI ke, te ra5 che gRhItamadya kenApi / mAmakaM bhUpa nUpuraM // anAthA iva muSyaMte / tava dRSTo hahAbalAH // 26 // artha:-he rAjana! Aje keIe mAruM jhAMjhara lai lIdhuM che, ane evI rIte arere! ApanI najare A abalAo anAthanI peThe luMTAya che. je 26 che Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 211 ) --- bhukuTI bhISma bhAlo'thA - bhyadhAdvidyAdharAdhipaH // abhudabhUtapUrvA bho - zrutyAMtacaurikA kutaH || 27 / artha:--have bhrukuTIthI bhayaMkara thayelAM lalATavALe te vidyAdharapati mAlyA ke are! A jinamaMdiranI aMdara agAu kadI paNa na thayelI evI cArI kayAMthI thavA lAgI ? // 27 u yasya caityAlaye ceta -- cinute cauryacApalaM || sonAme zamatAM ! jamatAM jovavAde // 28 aH--AvI rIte jinamadiramAM paNa jenuM mana cArI karavAmAM tatpara thayuM che te turata mArA krodharUpI agnimAM pataMgaNuM pAmeA? gaccha vatsedhunA prAta-stvAM karivye pramodinIM // ityuktvA prasthito vidyA-dharezo visasarja tAM // 29 // a:--he vatsa hamaNAM te tuM jA? prabhAte tane khuzI karIza, evI rIte teNIne visarjana karIne te cAlatA thayA. 5 29 5 sAtha prApa samaM bhartA / nijaM vezma vimAnagA || kumAro'pyetya dhAma svaM / nizAzeSamavAhayat / / 30 / / a:--have te kanakavatI vimAnamAM besIne bhartArasahita peAtAne ghera gai, tathA te guNavarmA kumAre paNa peAtAne ghera AvIne bAkInI zatri nimana karI. // 30 // prAtaH pradAya mitrAya | kumArastatpadagadaM // gatvA vadhvA gRhaM satrA / tayA raMtuM pracakrame // 31 // artha:--prabhAta mitrane te jhara Treine, tathA kanakavatIne ghera jaine teNInI sAthe te ramavA lAgyA. // 31 // sAnyagAdIdamI dUre / mucyatAM deva devanAH || TpRSTa nivrutta ! gAmitreLa mahAzaya ||.32 || - artha: yAre kanakavatI melI ke he svAmI! A pAsAone hamaNA dUra muke? ane gai kAle pUcheluM dhrugharInuM vRttAMta prathama mitra bhAraphate kahevarAvA ? // 32 // so'vadadviditaM kSAma - vilane lagnato mayA // iicattAvAnya vyakti / vastuM sakhyaviciMtaya // 22 || Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (21 ) artha -tyAre te sAgaramitra che ke huM gabharAyelI kanakavatI ! meM lagnathI jANyuM che ke tAre bIjuM paNa kaika kharI paDayuM che. mATe arebara vicAra? 33 che tataH sA cakitA'vocat / tatkiM vada jagAda sH|| yatte pAdAMbuje dhatte / haMsalIlAM tadeva tat // 34 // artha:-tyAre teNI cakita thaIne bolI ke te zuM che? te kahe ? tyAre te belyo ke tArA caraNakamalapara haMsanI lIlAne dhAraNa kare che te pratyemi kiMkiNIvanme / tatsAkSAt kuruSe yadi // tayetyukte kumArasya / maMjIraM maMtrimUrdadau // 35 // artha - ghugharInI peThe te mane sAkSAta dekhADe te khAtarI thAya, ema teNIe kahevAthI te maMtriputre te jhAMjhara kumArane ApyuM. ko'sti jJAtopanetA ca / tvadanyo naSTavastunaH / / evamaMta hasan bhUpa-sutaH suhRdamastuta // 36 // artha:-ahe mitra! tArA vinA gayelI vastune tathA lAvI ApanAra bIjo koNa che? evI rIte te rAjaputre manamAM hasatAM thakAM pitAnA mitranI prazaMsA karI. 36 che tena prAbhRtavatpANau / nUpure purato dhRte / / marmaviddhava sA vAlA / bheje kAMciccamatkRti // 37 // artha-have bheTa ApavAnI peThe te jhAMjhara teNe hAthamAM agADI dhAraNa karyAthI te kanakavatI jANe marmasthAnamAM bhedANuM heya nahi tema vicitra camatkAra pAmI. che 37 che tavedaM syAna vA samyak / pratyabhijJAya tatpriye // syAcettatsvapadasparzAt / punIhIti jajalpa saH // 38 // artha -tyAre te rAjakumAra bolyo ke he priye! A jhAMjhara tArUM che ke nahi tenI tuM barobara khAtrI kara? ane je te tArUM hoya te cAra caraNanA sparzathI tene pavitra kara? 38 che tadAdAyAtha sA'vAdI-bho nimittajJa devara // ki bhUSaNobhayabhraMza-bhuvaM nAdyApi bhASase // 39 // artha-pachI te laIne te bolI ke he nimita jANanAra devara! hajI tame A banne AbhUSaNe paDavAnuM sthAna kema kahetA nathI? Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (213) tato jagau sa gaurAgi / zrRNu vacmi sphuTAkSaraM / / tatsthAnaM dIptimad dUra-varti mantrAsadaM // 40 // artha:-tyAre te sAgara mitra che ke he gaura zarIravALI! huM prakaTa rIte kahuM chuM te sAMbhaLa? te tejasvI sthAna manuSya jyAM na jaI zake teTaluM dUra che. te 40 che matyaiH durAsadaM taccet / tattatra patite ime // bhUSaNe kathamAnaiSI-riti rAjasutAvadat // 41 // artha:-tyAre rAjakumArI bolI ke je mANaso tyAM na jaI zake to pachI tyAM paDelAM AbhUSaNe tame kema lAvI zakyA ? . 41 che sa proce yasya jAtaH zrI-guNavarmA gunnaalyH|| __ svAmI sarvakalAdhAma / tasya kiM nAma durghaTaM // 42 // artha: tyAre sAgara bolyo ke jene mAthe AvA mahAguNavAna ane sarva kalAonA sthAna5 guNavarmA jevA svAmI che, tene kayuM kArya agharuM thaI paDe tema che? aviMdatI gati kAMci-daraNyapatiteva sA // tato vyaciMtayad bAlA / karatalpIkatAnanA // 43 // artha:-have kaMi paNa ilAja na maLavAthI jANe te kanakAvatI vanamAM paDI hoya nahi tema hatheLIpara mukha rAkhIne vicAravA lAgI ke, vidyAgamyaM ka tatsthAnaM / ka cemau bhUmicAriNau / / ka tatra bhUSApatanaM / ka cAtrAyaM tadAgamaH // 44 / / artha -vidyAvaDe jaI zakAya te sthAna kyAM? ane A pRthvI para cAlanArA manuSya kyAM? te AbhUSaNa paDavAnuM sthAna kayAM? ane tenuM ahIM AvavuM kyAM? ra4 che kiM na jAnAmyahaM naiva / daivajJaH saiSa sAgaraH // astu vAcastu dUrasthaM / kathamatrAnayetpunaH // 45 // artha-vaLI A sAgara jotiSI nathIja ema paNa zuM huM nathI jANatI? vaLI te saMbaMdhI kahevuM te dUra rahyuM, paraMtu te A SaNa ahI te kema lAvI zake? 4ra che nUnaM kenApi yogena / tatra saMbhAbyatte gtH|| svAmI me sAtvika satva-vatA kiM nAma durghaTaM // 46 // Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( ra14) artha:-mATe kharekhara kaIka pragathI mAre himatI svAmI tyAM gayele saMbhave che, kemake himatavAne zuM muzkela che? . 46 yadadyazvo'yamAyAti / prAtarevAtra satvaraH / / adhrAte iva nidrAyA / dRzye asyekSaNe api // 47 // artha -kemake AjakAla te te vaLI prabhAtamAMja jaladI ahI Ave che. tema tenI AMkho paNa jANe nidrAthI na gherANI hoya tema gherAyelI rahe che. je 7 che dhruvamekamatibhUya / bhUyaHzAThyanidhI imau // daMbhenAnena mugdhAyAH / pravRttau khedanAya me // 48 // artha-kharekhara atyaMta luccAIne bhaMDAra sarakhA teo banne ekamata thaIne A kapaTakiyAthI mane mugdhAne khedita karavAne tatpara thayA che. che 48 ' mUvamUrdhanyupvAra- pAtha tathA gaLe . mAM vaMti vizvastA-mAH mevaM kRpojhimi | ka | artha -pachI krodhathI rUMdhAelA kaMThavALI te kanakavatI kumArapate bolI ke, are svAmI! mane vidhAsIne AvI rItanA juThAM vacanathI Apa zA mATe Thago cho? . 49 che adharAMtarajAtAnA-manyadvAcAM viceSTitaM // jJAna tu mAnya-deva zrIrAcitaM dura | 20 || atha:-heThavacce utpanna thayelI vANInI ceSTA bIjA prakAranI ja heya che, ane hRdayanA vacananI ceSTA tethI bhinna hoya che. pa0 krIDAmAtraphalaM narma / tava marmAvidhaM mama // vaMyA nAmayo tAyA patha na #i | artha Apane to mArI A mazkarIthI gammata thAya che, paraMtu bhAra marmasthAno bhedAya che, kemake hAthInI kharajathI paNa zuM vela DIne nAza thato nathI? pa che yuvAmubhAvahaM tvekA / yuvAM chekAvahaM tvRjuH|| yuvAM pumAMsAvabalA / tvahaM tat ki pratibruve // 52 // artha:-tema be cho, huM ekalI chuM, tame banne huziyAra che, huM sarala chuM, tame banne puruSa che, ane huM te abaLA chuM, mATe huM zuM javAba ApuM? | para che Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 215 ) kheditAyAM mayi prIti - yadi te tattathA kuru / / svAminavApsyasi krIDA -- pAtraM ka punarIdRzaM // 53 // artha:--vaLI he svAmI! mane khedita karavAthIja jo Apane khuzI thatI hoya teA tema kare? kemake mArA jevu gammatanuM pAtra Apane mIjI karyAM maLaze? 5 53 5 ityAdibAdhitAlApA -- mAzvasya vacanAMtaraiH // vajImAM sajja mitrena / chumAra: zu N yau|| 64 || a:--evI rIte du:khita vaneAvALI peAtAnI te strIne A zvAsana ApIne te guNavamAM kumAra mitrahita pAtAne ghera gayA. ! dAkSiNyAtprakaTaM vaktu - mazaktacApalaM mama || ajJApayatpriyo bhagyaM - tareNAyaM dhiyAM nidhiH / / 55 / / a:--mArA mahAbuddhivAna bhartAne phakta dAkSiNatAne lIdhe mArU A uchAMchaLApaNuM" pragaDharIte nahi kahI zakavAthI mane judA prakArathI jaNAvI dIdhuM che. // 5 // satyA api mamAsatyA / hI jAteyaM kalaMkitA || saMtApeneti sA hraSTa ! gamayAmAta vAsAM || 6 | | yuE || artha:--are huM satI chatAM paNa mArA upara asatIpaNAnu... kalaMka Avyu che, evI rIte saMtApavaDe karIne teNIe kaSTathI te divasa nimana karyAM. // 6 // dhI rajanyAM rAjasUrgupta - gAtraH siddhAMjanena saH // -patra: gatvA patnyA gRhaM koNa - dezamAlabya tasthivAn // 57 // artha:--pachI rAtrIe te guNavarmA kumAra siddhAMjanathI adRzya zarIravALA thai kanakavatIne ghera jai eka khuNAmAM beThA. 5 57 5 paryake'tha viparyasta - gAtrAM matsImiva sthale // bagAy yAminIyAmA-zame tAM priyaMSavA | 8 || artha :- have jamInapara jema mAchalI tema palagapara asthavyastha zarIre paDelI te kanavatIprate rAtrinA eka prahara gayAmAH priya vaDhDhA elI ke, !! pA yamudyamamaghArSIH prAgyiyAsustvaM jinAlaye // isoDava hArato bhUte / dUtaH jenApi nA sahi || 11 || Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (26) artha -he sakhi! pUrve jinAlayamAM javA mATe tuM je udAma dhAraNa karatI hatI, te udyamane zuM Aje jugAramAM hArI gaI chuM? ke keI. e te harI lIdhuM che? : 59 che kiM jvaraH kiM saraH kiM vA / ko'pi vyatikaraH paraH // adyAbhUdaMgatApAya / gatApAyamidaM vada // 6 // artha-vaLI Aje tArAM A zarIrane herAna karanAre tApa caDe che? athavA kAmAtura thaI chuM ke kaMI bIjI bAbata che? te satya kahe? 60 che na kiM vetsi khagaH kartA / vilaMbenAvilaM manaH // tvarasva sAbhavadvelA-'vahelA khalu vairiNI // 61 // artha vaLI tuM nathI jANatI ke je vilaMba thaze te te vidyAdharanuM mana kodhAtura thaze, mATe utAvala kara? kemake tenI avagaNanA vara karAvanArI thaze. je la che sAtha niHzvAsalUkAbhi-lepayaMtyoSTapallavaM // babhASe sakhi kiM vacmi / maMdabhAgyAsi sarvathA // 62 // artha--have ni:zvAsapI luthI pitAnA ochapaddhavane sUkAvatI thakI kanakavatI bolI ke he sakhi ! tane zuM kahuM? bilakula huM maMdabhAgyavALI chuM. . 62 che yato bAlye'hamArUDhA / meruzRMgamivonnataM // pituH prAsAdamIkSye sma / kheTenAnena khe'TatA // 62 // artha -kemake bAlyapaNumAM mArA pitAnA mezikhara jevaDA UMcA mahela para jyAre hu caDI hatI tyAre AkAzamAM pharatA A vidyAdhare mane dIThI. e 63 che mAMsapezImiva zyenaH / stenazcaikAvalImiva / hRtvA mumoca mAmeSa / kApyaraNye davIyasi / / 64 // artha:-tyAre bAjapakSI jema mAMsanI pezIne tathA cera jema ekAvalI hArane tema mane harIne teNe kyAMka dUra vanamAM melI. 64 nirmatumapi mAM hetu-masau kInAzaniHkRpaH / / pAnamAvA zojhavamocana | va | artha:-pachI te yamasara nidaya vidyAdhara niraparAdhI evI paNa mane haNavA mATe miyAnamAMthI talavAra kheMcIne kahevA lAgyuM ke, Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 217) kAle mRgIva vyAlena / mayA tvamiha hanyase / mRtyorvimeSi cetsadya-statprapadyasva me vacaH // 66 // artha -he bAlikA! hAthI jema harine tema huM tane mArI nAkhIza, ane jo tuM mRtyuthI DaratI hA to jaladI mAruM vacana svIkAra ? 66 che udIcyAM dUrato yatnAt / kRtaM ratnamayaM mayA // asti zrImadyugAdIza-bhavanaM netrapAvanaM / / 67 // atha uttara dizAmAM dUra meM eka ratnamaya ane netrone pavitra karanArUM zrImAna RSabhadevaprabhunuM maMdira yAnapUrvaka banAvyuM che. duhA matpreSitavimAnena / caityametya tadanvahaM // tvayA gaurAMgi saMgAtaM / kAryamarddhanizAbhare / / 68 // artha-mATe he gaura zarIravALI! meM melelA vimAnamAM bezIne tAre hamezAM madhyarAtrie te jinamaMdiramAM AvIne saMgIta karavuM. 68 che na kArya dArakarmApi / mamAdezaM vinA tvayA // - iti tasya vaco mene / mayA jIvitakAmyayA // 69 // artha-mArA hukamavinA tAre paraNavuM paNa nahi. tyAre meM paNa jIvavAnI icchAthI tenuM vacana kabula karyuM. 69 che - tAri vAri vANijya tatra nRtyA nicAH | vyadhAM tu bhItabhItaiva / pANigrahaNamapyahaM // 70 // artha ane tyArathI huM hamezAM rAtrie nAcavA jAuM chuM, tathA A vivAha paNa meM (tenAthI) bItAM bItAMja karyo che. je 70 che na tadbhiyA mayAdyApi / kaumAraM sakhi khaMDyate // udaMto'yamiyatkAlaM / gopitaH svapaterapi // 71 // artha:-vaLI he sakhi! te vighAgharanA DarathI meM haju mArUM kumArIpaNuM paNa khaMDita karyuM nathI, tema A vRttAMta meM mArA patithI paNa gupta rAkhe che. 7 che bharnAdya svayamevedaM / vidAMcakre kathaMcana // dhIrdivyarathavatsarva-pathInA hi mahAtmanAM // 72 // 28 saryodaya presa-jAmanagara. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 18 ) artha-paraMtu Aje mArA svAmie te vRttata kaIrIte potAnI meLeja jANI lIdhA che, kemake mahAtmAonI buddhi divya rathanI peThe sarva jagAe pahoMcI vaLe che. e 7ra mavRttamayamajJAsot / svadRzA cena tadbhayaM // yadi cAnyagirAbodhi / zodhistannAgninApi me // 73 // artha:-vaLI A mArA svAmIe A vRttAMta je pitAnI AMkhethI joyuM haze to mane bhaya nathI, paNa je anyanA kahevAthI jANyuM haze, to te kalaMka agnithI paNa zuddha thaI zake tema nathI. A jJAnannA jaya nAthA na lo taithImiti | svairiNIti dhiyA hanyA-nmAmapyeSa kadAcana // 74 // artha -vaLI te mArA svAmI mane be mArge cAlanArI jANI kema sahana karaze ? vaLI A svecchAcArI che, evI buddhi lAvIne kadAca mane te mArI paNa nAkhe. . 74. bhidhAdvidyAdharAdhIzaM / tatra gatvA kadApyasau // yahA kuryAtsa evAsya / dazA duhedabhIpsitAM // 75 // / artha -ii kadAcita te tyAM jaIne te vidyAdharapatine paNa mArI nAkhe, athavA te vidyAdharaja kadAca durjanone icchIta evI tenI durdazA kare. . pa . anayA ciMtayA tanvi / jAtAsi bhRzamAkulA // kArye daivasya vazye'sin / na jAne kiM bhaviSyati // 76 // athara-evI rIte he tatvi! huM A ciMtAthI atyaMta vyAkala thaI chuM, ane A devAdhIna kAryamAM have zuM thaze? te jANI zakAtuM nathI. mRtyumeM pANinA patyuH / pratyuta prItikAraNaM / / pAMsulatvApavAdazve-mAMsalatvamiyati na / / 77 // artha -mAre A kulaTApaNAne apavAda je vistAra na pAme te mArA patinA hAthe maravuM te mane prIti karanAruM che. je 77 che cakorI nizi kokI tu / divA bhavati nirvRtA // mayA tu nirvRtiH prApi / pApinyA na divAniza / / 78 // artha -cakerI zatriye tathA kekI divase paNa nirAMta melavI zake che, paraMtu mane pApaNune te divase ke rAtriye paNa vizrAma maLato nathI. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 219 ) nilinI nizi nidrAti / divA kairaviNI punaH // purNa vinA ja rAtrI nA ra niyaM mA nahi S artha -kamalinI rAtre sue che, tathA keraviNu divase sue che, paraMtu he sakhi! mane to divase ke rAtrie paNa sukhe nidrA maLatI nathI. prato marjara kSati-pataH zerAAM | kiyatkAlaM sakhi stheya-mIdRze saMkaTe mayA // 80 // artha:-eka bAjuthI mane svAmiprate prema che, ane bIjI bAjuthI mane te vidyAdharane bhaya che, mATe he sakhi! AvA saMkaTamAM te mAre have keTaloka vakhata rahevuM? | 80 che tattatrAdya na yAsyAmi / tvayaiva sakhi gamyatAM // yadbhAvyaM tadbhavatveva-muktvA tasthau nRpAMgajA // 81 // artha mATe - Aja to huM tyAM nahi jauM, ane tuM jA ? je thavAnuM hoya te thAo? ema kahIne kanakavatI tyAMja rahI. 81 kumArazcAravacchanna-pracAro'tha vyaciMtayat // nipIyAsyA imA vAco / hRdayaM sphuTatIva me // 82 // artha chupI polIsanI peThe tyAM gupta rahela guNavarmA kumAra che vicAravA lAgyo ke mArI priyAnA A vacane sAbhaLIne to mAruM hRdaya jANe phATI jAya che. je 82 che ekA pANigRhItIyaM / snehalA sApyanArataM // parAdhInatayA duHkhaM / dhatte dhigmama pauruSaM / / 83 // artha -eka te A mArI paraNetara strI che, ane temAM paNa valI atyaMta snehavAlI che. ane te jyAre parAdhInapaNathI du:kha sahana kare tyAre mArA purUSapaNAne dhikkAra che. je 83 badhvA tadadya vidveSI / vadhya eva sa khecaraH / / vavAza rItipA -niyA rUva tamAkSa | 84 || artha:-mATe Aja te te mArA zatru vidyAdharane mAre mAreja joIe, ane aMdhakArane nAza thavAthI jema kamalinIne tema mAre A mArI strIne prIti upajAvavI joie. 84 che ArUDhA tatkSaNAyAte / vimAne'tha priyaMvadA // anvArohya kumAro'pi / pracacAla nabho'dhvanA // 85 // . Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 220 ) aH--juve tatkSaNa AvelA te vimAnamAM priyavadA caDI beThI, ane guNavasa~kumAra paNa tenI pAchaLa caDIne AkAzamArge cAlavA lAgyA upacaityaM vimAne'sminnavatIrya svayaM sthite // yugminAviva saMpRktau / jagmatustau jinAlayaM // 86 // a:--pachI te jinamadira pAse te vimAna peAtAnI meLeja utarIne sthira thaye te yugalIyAMnIpeThe joDAyelA te banne jinAlayamAM gayA. ! 86 || ciraM pratIkSya kanaka-vartI bhUrikSapAtyaye // tAvatkhecaracakrezaH / snAtraM cakre jinezituH || 87 // artha :ghaNA vakhata navatInI rAha joine ghaNI rAtri gayA bAda te khecarezvare prabhunuM sAtra karyuM. II 87 u nATayaM vinApi nirgaccha-- nasau nAbheyamaMdirAt // dvAra eva niraikSiSTa / pravizatIM priyaMvadAM // 88 // artha: pachI nRtyavinAja zrIAdinAtha prabhunA maMdiramAMthI bahAra nikalatAM te vidhAdhare bAraNAmAMja praveza karatI priyavadAne joi. so'pRcchanmatsarI kiM re / svAminI na tavAgatA || yAnasthA; kamAvuH / ya cAsara nIti!! 82 // artha:--tyAre te matsarI vidhAdhare teNIne pUchyu ke are! Aje tArI zeThANI kema AvI hu ? huM uparI chatAM teNInA ATalA pramAda zu' jIvI zakaze? // 89 5 tasyAH ziro'rttirastIti / madamukta tathA bhiyA || eSA mRSoktireveti / vipazcinnizvikAya saH // 91 // a:-- yAre DarathI priyavaMdAe dhImethI teNInuM Aja mAthu - du:khe che ema kahete chate te huMziyAra vidyAdhare nizcaya karyo ke kharekhara A teNInuM jIThuM bahAnuM che. ! 93 u pazcAdullAghayiSyAmi / laghu tAM zastrakarmaNA // prathamaM darzayiSyAmi / taba kaitavavAkphalaM / / 92 // a:--te kanakavIne to huM pAchaLathI turata rAjIvaDe halakI karIza, humA tA prathama tAruM kaMTI vacananuM phaLa dekhADIza. prA Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 221 ) ityuktvA tAM gale dhRtvA / kraMdatIM kurarImiva // smareSTadevatAmevaM / jighAMsurnijagAda saH // 9.3 // artha:--ema kahIne AkraMda karatI kutarInIpeThe teNIne gaLAMmAMthI pakaDIne mAravAnI icchAvALA te vidyAdhara kahevA lAgyA ke tArA iSTa devanuM smaraNa kara? // 93 5 sAmyavAdIdaho kheTa | jJAtametadabhUtpurA / / saMgate te samayeva / vatAyatirIdI || 14 || a:--tyAre te paNa beAlI ke are khecara! amee prathamathIja jANyuM hatuM ke yamasarakhA je tu tenI sAmatathI Avu ja piraNAma Avaze. // 945 ullaMghitabhavAraNyaH / kAruNyarasasAgaraH || zabda: zaLa pUrva--mayameva ninostu me || 10 || artha:--ALagela che sasArarUpI vana jeNe tathA karuNArasanA samudrasarakhA evA A jinezvaraja prathama mane zaraNarUpa thAo? peSTuM kaMkatavallikSAH / parolakSAnarInalaM // saraLa guLavAM me / tato mahtvAminI tiH || 6 || a:--pachI kAMkasI jema lIkhAne tema lAkhAgame zatruone bhAravAne je sama che, evA mArI zeThANInA svAmI guNavarmA mane zaraNarUpa thAo? 5 96 u atho tadamidhAsIdhu - pAnapravilasanmadaH // - dRzITo maghura hoya--mityugoviMtaH // 97 || aH--have te guNavarmAnA nAmarUpI darAnA pAnathI mAnmatta thayelA te vidyAdhara mATe svarethI gajA rava karavA lAgyA ke are! te manuSyarUpI kIDA vaLI mArI Agala zuM hiMsAmamAM che? 5 97 // ullAlayan khaDgazuMDAM / trAsayannakhilAn khagAn // yAvallatAvanmRdnAti / tAM sa khecara kuMjaraH // 98 // artha: vaLI te vidyAdhararUpI hAthI potAnI talavArarUpI suMDhane uchALatA thakA tathA sa khecarane trAsa ApatA thakA jevAmAM teNIna velaDInIpeThe kacarI nAkhavAnI taiyArI kare che tevAmAM, 5 98 5 Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 12 ) paramANaharIM khaDga - capeTAM vyomni valgayan / sahasA vibhUrattAvat / kumAraH kesarIva saH // 99 // trimirvizeSakaM / aH--zatrunA prANa haranArI khaDgarUpI thappaDane AkAzamAM uchALatA thakA te guNavarmA kuMmAra kesarI siMhanIpeThe ekadama pragaTa thayA. vArAhayazasau zeDA-namite pratiruttei i vAra skveTAmivAtta / vairiyalamayaraoN // 2400 || artha :ghaNA paDaghA vaDe karIne pAne vAcALa karatA tho vairipakSane bhaya karanArU siMhanAdasarakhu vacana khelavA lAgyA ke, 1400 re pApa kaThinAlApa / bhIrubhApaka tApaka || vIramAninnimAM muMca / bAlAM mama puro bhava / / 1 / artha:--are ! kaMDAravacanI ! bIkaNane mAranArA ! tApa ApanArA! tathA subhaTanA DALa rAkhanArA! A bAlikAne cheDIne mArA sAmeA Ava? / / 1 / grasyate balinA hIna-balaH kulakalaMkinA / jIpamALajo nyAya-"vayA caityevatAritaH // 2 || artha :-kuLamAM kla kabhUta balavAna nilane grasI jAya che, eve A jaMgalI nyAya te ahiM jinamaMdiramAM utAryA che. // 2 // mA saMsthA yajinAca me / bhavitA vighnazAMtaye // kRtaM vidhinA puNyaM / pratyutAnarthakRdyataH // 3 // a:--vaLI ema paNa tuM nahi mAnaje ke A jinapUjA mAruM vidhro zAMta karo, kemake avidhithI karelu puNya paNa ulaTu anarthAta karanArU che. // 3 // yathA guNakaraM vaidyopadezAtkRtamauSadhaM // cathA gurUverona / zrRto maMtraH jama H / / a:--vaLI vaidyanA upadezathI karelu. auSadha jema guNakArI thAya che, tathA gurUnA upadezathI yAda karelA maMtra jema phUla ApanArA thAya che, yathA kRSiH kRtA kAla | eva zasyasya vRddhaye || tathA phalati dharmo'pi / kAle gurvAjJayA kRtaH / / 6 / / a:--tathA avasareja karelI khetI jema dhAnyanI vRddhi karanArI thAya che, tema dharma paNa gurunI AjJA pUrvaka avasare le che. um Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 223) nizi devArcanaM bAlA-kRSTistadbhogavighnatA // ityAdipaMkazuddhirma-khaDgadhArAjale'stu te // 7 // artha:-rAtrie devapUjA, kumArIkAonuM pakaDavuM, tenA bhAgamAM vikTa karavuM ityAdika tArA (kAdava) pApanI zuddhi mArA khadhArArUpI jalathI thAo? 7 ja vAtotha mo jovA krodhAMdhA rezvara| muktvA striyamudastAsiH / kumAraM pratyadhAvata // 8 // artha -have pagathI haNelA sarpanI peThe te koudha vidyAdhara te strIne cheDI talavAra ugAmIne kumAra prate deDa. 8 patanotpatanavyagrau / kSaNaM kaMdukalIlayA / " saMgi vidhurI 2 / vAMcatANAvizva kSai || 2 | artha-pachI kSaNavAra daDAnI peThe uchaLavA tathA nIce AvavA lAgyA, kAMsIyAonI peThe kSaNavAra joDAvA tathA vikhuTA paDavA lAgyA. mallAviva krmnyaasaiH| kaMpayaMtau kSaNaM kSamA // " mAravo ta | thayudhAre vizvara | 20 | gukhaM artha:-LI mallanI peThe caraNanyAsothI kSaNa sudhI pRthvI kaMpAvatA thakA te kumAra ane vidyAdhara banne ghaNA vakhatasudhi paraspara yuddha karavA lAgyA. te 10 che kSaNaM puraH kSaNaM pazcAt / kSaNaM vyoni kSaNaM kSitau // vINA nai--DAnerA phala para | ?? || ' artha -eka evA paNa te rAjaputrane kSaNamAM Agala, kSaNamAM pAchala, kSaNamAM AkAzamAM ane kSaNamAM pRthvI para ema aneka prakAre te vidyAdhara jevA lAgyo. 11 che vismayAdvIkSito vyoma-varttivyaMtarakhecaraiH / - joDANa mAthA pauSThi tapAsanA junAta 22 artha:- AkAzamAM rahelA vyaMtara ane vidyAdharavaDe Azcarya pUrvaka jevAelA te guNavarmA kumAre avasara melavIne talavArathI te vidyAdharanuM mastaka kApI nAkhyuM. che 12 che jaya vIrAvataMseti / vAdinastasya mUrddhani // vatumasto thazI bhUmikAmAM che. rU I Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (24) artha:-he vIraziromaNI! tuM ye pAma? ema kahetA thakA jevA tenA mastakapara mUrtivaMta yazasara puSpane samUha varasAvavA lAgyA. vibhataH khecarAn vizvAn / samAzvAsya mRdRktibhiH // sa tatra kSaNamAsitvA-'paninye samarazramaM // 14 // artha-pachI saghalA bhaya pAmatA vidyAdharane miSTa vacanethI AzvAsana ApIne teNe tyAM kSaNavAra rahIne saMgrAmane thAka dUra karyo. hariNyaH paashnirmuktaa| iva mAdyanmudastadA // abhyanaMdannRpasutA-stisro'pi samupetya taM // 15 // artha-pachI pAzamAMthI hariNIonI peThe atyaMta harSita thayelI te traNe rAjaputroe paNa tyAM kumAra pAse AvIne tenI stuti karavA lAgI. meM 15 . vayaM tisro'pi bhUpAla-bAlikAstvadvadhariva // nItvA mRtyudazAmatra / nATyametena kAritAH // 16 // atha- vaLI teo bolI ke, ame traNe tamArI strInI peke rAjaputrIe chIe, tathA te vidyAre maradazAne pahoMcADIne rahI ane nacAvI che. je 16 ! pANigrahaNamapyasya / vAkpAzapatitA vayaM // nAkArma kIdRzI baMdI-kRtastrINAM sukhaspRhA // 17 // artha -vaLI tenA vacanarUpI pAzamAM paDavAthI amoe vivAha paNa karyo nathI, kemake keda karelI strIone sukhanI vAMchA vaLI kevI heya? asmAn mocayatA dhIman / kiM nAdIyata nastvayA // jaya javAna cAmaDI ghAmaze 28 . artha:-vaLI he buddhivAna ! amone choDavavAthI tamoe amane zuM nathI ApyuM? have he saumya! jo tamo rajA Ape te ame amAre sthAnake jaIe. 18 tatastadAjJayA tAsu / prasthitAsu yathAgataM // priyaMvadAnvito'dhyAsta / svaM vimAnaM nRpAMgajaH // 19 // artha-pachI tenI AjJAthI teo je rIte AvI hatI te rIte pAchI vaLate chate guNavarmA paNa priyavaMdAsahita potAnA vimAnamAM beThe. Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (rara5) tena prAptanamaHpAraH / svapuraM puruSArthavit // gatvA satvAdhiko maMkSu / vadhvA vezma viveza sH||20|| ' artha-pachI puruSArthane jANanAre tathA himatI te kumAra vimAnavaDe AkAzane pAra pAmI potAnA nagaramAM jaI jaladI kanakavatInA mahelamAM dAkhala thayo che 20 che vAmAMgaspaMdanaiH pUrvaM / saMsUcitasadAgamA / priyaM prekSya pramodAbdhi-vIcibhirnRtyatima sA // 21 // artha-DAbuM aMga pharakavAthI prathamathI ja sUcita thayela che bhartAranuM Agamana jeNIne evI te kanakavatI bhartArane joine harSarUpI samudranA mojA AvaDe nAcavA lAgI. 22 che sakhI sA khecarodaMtaM / papraccha bhRzamutsukA / arf tayAraNA kumAraparivariSai | 22 | artha -pachI teNue atyaMta usuka banIne sakhIne te vidyAdharane vRttAMta pUcho, tyAre teNIe paNa kumAre karele tene vadhu jaNAvyuM. tataH prodhdhRtazalyeva / kumArI nyagadanmudA // tvayAdya satyatA nItaM / nijaM nAma priyaMvade / / 23 // artha-have jANe potAnuM zalya nikaLI gayuM heya nahi tema kanakavatI haSathI bolI ke he sakhi ! teM Aje tArUM priyaMvadA nAma sArthaka karyuM che. e rasa che kathaM tatrAgamattaM cA-'vadhIdatrAgamatpunaH / / kayA raticitro mayUktivai i 24 . artha:-te tyAM kema AvyA? tene kema mAryo? ane vaLI ahiM zI rIte pAchA AvyA? evI rItanA tenA nirmala caritrathI paNa mArA manamAM Azcarya (citrAmaNa) thayuM che. ra4 AstAM te vikrameNAsya / kRtA kratabhujAmapi // triI nimisurA | virAma priyaMvadA || 20 | athara-tane te eka bAju rahe, paraMtu temanA parAkrame to dene paNu ghaNuM kAlasudhI Azcaya upajAvyuM che, ema kahIne te priyaMvadA mauna rahI. e raya . 29 sUryodaya presa-jAmanagara. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . ne prijha che (226) jaje zAno oitiyanA | samagrazramasAphalya-mamaMsta nRpanaMdanaH // 26 // ' artha -have ghaNA kALathI utkaMThita thayelI te kanakavatInI sAthe eka bichAnAmAM zayana karIne te rAjakumAra sarva zramanuM saphalapaNuM mAnavA lAgyo. e ra6 che tAvattatrAgato vyomnA / hatavidyAdharAnujaH / / pApI yitaM mAM mumaita | 27 . ' artha-evAmAM te mArelA vidyAdharane nAno bhAI tyAM AkAza mAge Ache, ane strIne AliMgana daI sutelA te kumArane teNe je. 27 che vidhAya paralokAdhva-nyadhvanInaM mamAgraja // thazeSa surSi zetA ti vAddha gujjo : I 28 | artha mArA moTA bhAine paralokamAM pahoMcADIne A sukhe kema "sute che? ema vicArI te atyaMta kopAyamAna thaye. 28 suptameva tamudhdhRtya / puratnaM so'rNave'kSipat // .. sayA mirANA ratAza ti zakti che ra1 | artha-pachI te sutelAja puruSaratane upADIne jANe samudranI rAkarapaNAnI prakhyAtine satya karavA mATe heya nahi tema teNe samudramAM pheMko. je 29 che ullalallolakallolA-dolitAtmApyanAkulaH // sAtvikastarituM so'bdhiM / bAhubhyAmupacakrame // 30 // artha:-uchaLatA ane capala mojAMothI delAyamAna thayA chatAM paNa te himatI kumAra vyAkula thayA vinA banne hAthethI samudra taravA lAgyo. te 30 che kathaMcidbhagnapotasyA-sphalatphalakamApya sH|| cirAya militaM mitra-mivopagRDhanirbharaM // 31 // artha:-evAmAM keTaleka prayAse keeka bhAMgelA vahANanuM uchaLatuM pATIyuM tene hAtha AvI javAthI ghaNe kAle maLelA mitranI peThe tene daDha AliMgana karIne rahyo. 31 che rakSA thApArA-nardhArita jataH jarA tamuNovA thALI kSIne miSA hig | rara : Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( rara7 ) artha-pachI tenA AdhArathI te sAta divase samudra tarIne kAMThe ga, tathA tyAM teNe te pATIuM choDI dIdhuM, kemake raMga gayAbAda vaidya risara thAya che. 3ra che ekataH sAgaraM pazya-nanyato gahanaM vanaM // vato makkA kADhavAmAnyataH | 23 25tha -have tyAM eka bAju samudrane tathA bIjI bAju gahana vanane, temaja eka bAju magarenI kIDAne tathA bIjI bAju hAthIenI gammatane te jovA lAgyo. 33 che satvenaikena hastyazva-sthapattipariskRtaM / / svaM mAnayajayaM dare / yayAvekena vartmanA / / 34 // artha:-phakta eka himmatathI ja pitAne hAthI, ghoDA, ratha ane pAyadaLathI vIMTAyela mAnatethako te dUra sudhI eka mArge cAlato thaye. ajalo'pi jalArtha sa / haMsagatyA bhraman vane // ekaM tApasamaikSiSTa / karopAttakamaMDalu // 35 // artha -jalavinAno te jalamATe vanamAM haMsanI peThe bhamavA lAgyAtyAM teNe hAthamAM kamaMDaluvALA eka tApasane . 35n diSTyA dRSTo manuSyo'ya-paraNye zvApadAspade / / iti pramodamedasvI / tamupeyAya bhUpabhUH // 36 // atha sAruM thayuM ke jaMgalI pazuonAM sthAna sarakhA A jaMgalamAM A manuSya najare paDaze, ema vicArI harSathI puSTa thayele te rAjaputra tenI pAse Avyo. je 36 che pRSTavyo'si kutaH zUnye-'raNye'tra matimaniti // tena pRSTaH kumAra svaM / bhagnapotaM nyavedayat // 37 // artha:-he buddhivAna! huM puchuM chuM ke A ujajaDa jagalamAM tu kayAMthI? ema te tApase pUchavAthI kumAra che ke samudramAM mArUM vahANa bhAMgI javAthI huM ahiM Avyo chuM. . 37 che jalaiH phalairvinirmAyA-titheyIM tApasena saH // abhyarthya svAzramaM ninye / tAdRzaH kasya na priyAH // 38 // artha:-pachI te tApasa jala tathA phalevaDe tenI pareNugata karIne prArthanA pUrvaka tene potAnA AzramamAM lAvya, kemake tevA manuSpo kene priya thai paDatA nathI? 38 che Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (28) sphurajaTaH sadApatra-prauDhastena dRDhAsanaH / dArUtiH ti-vApI vaTavAtA || 28 | - artha:-have tyAM teNe laTakatI jaTAvALA, sajjanene ApavAthI rakSaNa karanArAomAM agresara (hamezAM patrothI prauDha banelA) daha Asana (thaDa) vALA tathA kheda nivAranArA vaDasarakhA kulapatine agADInA bhAgamAM joyA. | 30 sAnaMdaM vaMdamAnastaM / tenAthAlApito mudA / svadhAmnI voTaje tatrA-bhito vyApArayadRzaM // 40 // artha:-AnaMdasahita kumAre tene vaMdana karyuM, ane teNe paNa tene harSathI belA. pachI te potAnA gharanI peThe te kulapatinI jhuMpaDImAM cAre bAju daSTi karavA lAgyo. 40 che dadarza koNadezasthAM / tatra netrasudhAMjanaM // artha:-evAmAM tyAM teNe eka khuNAmAM beThelI tathA AkhAmAM amRtAMjana sarakhI ane vAdaLAMvinAnI vRSTisarakhAM darzanavALI pitAnI prANavallabhA kanakavatIne dIThI. che ka che tasyAtyatikamAnaMda-mAkalayya maharSiNA // kimeSA taba patnIti / pRSTa omityuvAca saH // 42 // atha-pachI tene thatA atyaMta AnaMdane jANIne te maharSie pUchayuM ke zuM A tArI strI che? tyAre guNavarmAe paNa hA pADI. daMtAtipraNAlyAtha / munirevaM svavAksudhAM / / cikSepa tacchva:kuMDe / zRNu tannRpanaMdana // 43 // artha -have te muni potAnA dAMtanI kAMtirupI naLIthI tenA kaNarupI kuMDamAM pitAnI vANIpI amRta reDavA lAgyA ke he rAjaputra tuM sAMbhaLa? 43 ito gatastRtIye'hni / phalAdyAhRtaye vanaM // . ahametAM rasAgulma-vyavadhAnAM vyalokayaM // 44 // . .. athara-AjathI trIje divase huM phalaAdika levA mATe vanamAM gaye hatuM tyAM me latAonA gucchAonI aMdara A tArI strIne je Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 229 ) Atape yAminIvAtra / kAminI nastapovane // yaM hoAimivaMta-maMthi thAyati sA nau // 41 || arthaH--taDakAmAM jema rAtri tene A amArAM tapAvanamAM A strI koNa haze? tathA ahiM te zuM karaze? ema jyAre huM manamAM vicAravA lAgyA tyAre te ekalI ke, 5 45 5 sarve tu dikpAlA | vanadevyo'khilA api // manAmamaMtyamAdhAya | sAduM vijJA{ma naH || 46 || artha:--he sarva dikpAlA! tathA sarve vanadevIe ! tamA save sAMbhalA? huM tamAne chellA praNAma karI vinaMti karUM chuM ke, 546 5 bharttA mama kRte duHkhaM / tatkiM yannAdhisoDhavAn // tRNIyatisma sa prANAnapi vAtsalyato mayi // 47 // arthaH--A jagatamAM evu* te kayuM du:kha che ke je mArA svAmIe mArAmATe sahana karyuM nathI, vaLI te mArAparanI prItithI pAtAnA prANAne tRNasamAna gaNe che. // 47 // manAgapi mayA nAsya / kRte pratikRtaM kRtaM // cA dimujIvIta / nImRtaya chAvinI // 48 || a:--valI tene badale huM tenApara jarApaNa pratyupakAra karI zakI nathI, athavA meghapara zuM kai mayUrI upakAra karI zake che? pArzvastha eva me preyAn / hRtaH kenApi dhigvidhiM // jaiva ddi rAdumuspAya / norataMtuviyo t // 42 || artha :--mArI pAseja rahelA te mArA svAmIne koi harI gayu che, mATe devane dhikkAra che ! kharekhara vidhAtAe rAhune utpanna karIne cakArI ane cadravacce virodha karAvyA che. 5 49 5 viluloke tatastIre / vArddharatra dinatrayaM || na tu lebhe priyazcakSu - riva janmAMdhayA mayA // 50 // aH--vaLI ane samudrakinAre meM traNa divasasudhi tapAsa karI, paraMtu janmAMdha jema jete tema huM... mArA svAmIne meLavI zakI nahi. babhruvustaM vinA prANA / prayANAbhimukhA mama // vArano vilhe druta / cinnatti vRttAH || 12 || artha have tena tenA mA bhArANA nikaLIjavAnI taiyArI mAM che kemake jalavinA pUrAo keTaluMka vI zake. // 1 // Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 230 ) kadAcitra yati / jIvanme jIvitezvaraH || tat satra nivedhanuM / saMveza hava mamaH ||.92 || a--vaLI kadAca mArA svAmI ahI jIvatA Ave tA mArApara kRpA karIne mArA sadezAnIpeThe tamAre mAro vRttAMta kahevA ke, parAsrvthaa jIvitasyAsthA - trirahe tatra hetave / / pAchA mahArTUna vena-vanellR mumukhya tattaH // 3 // atha:--ApanA vistuthI jIvavAnI AzA cheADIne A samudrakinArAparanA vanamAM te bAlikAe parANe peAtAnA prANa tyajyA che. vismArayati yadyeta - sukhinyo vanadevatAH || C tayaM smarayiSyadhve / he vallIvRpakSiNaH // 54 // aH--vaLI kadAca A sukhI vanadevatA jo A vRttAMta vIsarI jAya tA he velaDI vRkSa ane pakSio ! tameA te yAda rAkhazeA. pA sa eva zaraNaM svAmI / mama stAditi vAdinI // 1 sAraM sA rajjumAbaddhaya / tarau pAzaM gale dadau // 55 // a:--teja mArA svAmI mArA zaraNarUpa thAo ! ema kahetI te mAlikAe eka majabuta dAraDuM vRkSapara bAMdhIne gaLAmAM pArA nAkhyA. tA 55 // tato jAtadayo'haM tAmupagamyetyavAdizaM // ma thA mA hrathAH putri | pRthaiva mRtyusahasaM // 96 // a:--tyAre mane dayA AvavAthI meM tyAM jaI teNIne kahyuM ke he putri! tuM kaTa AvI rIte ApaghAta kara nahi. u pa6 5 pAze chinne mayA bAlA / jagau hA kiM kRtaM tvayA // yanna zaktA kSaNamapi / prANAn dhartuM priyaM vinA // 57 // a:----pachI jyAre me tenA pAza kApI nAkhyA tyAre te elI OM are ! tamAe A zuM karyuM! kemake huM mArA svAmIvinA kSaNavAra paNa prANA dhArI zakuM tema nathI. 5 57 5 mayAbhyadhAyi mA zocI --ryadarthaM mriyate tvayA // saMgasyate sa te bharttA / tryahe'tIte mamAzrame // 58 // a:--tyAre me teNIne kahyuM ke tuM dilagira na thA, jenemATe tu ApaghAta kare che te tArA svAmI traNa divaseAbAda tane ahiM mArA AzramamAM maLaze. 5 58 / Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (231 ) ityAzAkIlitamANA-jAnItA seyaM mayAzrame // phalAjIvikayAtIye / kathaMcana dinatrayaM / / 59 // , artha-evI rItanI AzAthI tene mRtyuthI bacAvIne huM ahIM AzramamAM lAvyo chuM, ane ahIM phalAhAra karI keTaleka kaSTa teNue traNa divase vyatIta karyA che. A 59 che unmIlitatraNevAgha / mAghadartiriyaM punaH / / mRtyave niryatI kRcchAt / tapasvibhiravAryata // 60 // artha -ArasIthI) bharAyelAM gumaDAMnI peThe du:khanA ubharAthI pAchI te Aja ApaghAta mATe javA lAgI, tyAre keTalIka mahenate tApasoe teNune aTakAvI che. te 60 che - prANAnAM pratibhUrasyA / vatsa tAvattvamAgataH / / atho viyogapAthodhau / manAmetAM samuddhara // 61 / / - athara-evAmAM he vatsa! teNInA prANene sAkSI tuM ahI AvI pahoMcyo chuM, have viyegasamudramAM buDelI A tArI strIne tuM uddhAra karadeg che 61 | tataH kulapati natvA / jagade guNavarmaNA // - ruma vIvathatA tAtA je gIvita vA . hara - artha-pachI guNavarmA kumAra kulapatine namIne bolyo ke he tAta! A mArI strIne jIvADIne Ape mane jIvitadAna ApyuM che. phalakaM vArddhimagnasya / tvAM tvaraNyagatasya ca // darzayan dRDhatAsthAnaM / na dveSI sarvathA vidhiH // 63 // artha-samudramAM buDo to mane pATIuM mahyuM, ane vanamAM AvyA to mane ApanA darzana thayAM, evI rIte mane AdhAra dekhADavAthI huM ema mAnuM chuM ke mArUM deva haju sarvathA mArUM SI thayuM nathI. . 36 che etAmathAzlathapremA-mAdAya tvadanujJayA / yAmi svaviSayaM bhUyo / bhUyAttvadarzanotsavaH // 64 // artha:-have huM ApanI AjJAthI A mArI atyaMta premavALI strIne laIne mArA dezamAM jauM chuM ane vaLI paNa mane ApanA darzanane utsava prApta thAe? 64 Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 232 ) ityazaMsA girAvitta - nimittastApasAgraNIH || bhUyo nijAzrame tasyA - gamanaM niracaiSTa saH // 65 // a:--tenI evI rItanI Aza`sAvANIthI nimitta jANanAra te tApasedhare nizcaya karyo ke hajI AnuM pharIne mArA AzramamAM Agamana thaze. // 6 // guNavarmA tatastAta gRhAdiva ghanAgrahaH // gRhItvA gRhiNIM grAmya / ivAgAtpadikaH pathi / / 66 / / artha :--pachI te guNavAM kumAra ghaNA AgrahapUrvaka jema pitAne gherathI tema tyAMthI peAtAnI strIne lete mArgamAM gAmaDIyAnIpeThe page cAlavA lAgyA. 5 66 u sAyaM puraH sagAyAta - nadItIre jalojjvale | marAlakelisnenA'hA - risa vaihArikaH kramaH // 67 // a:--sa dhyAkALe AgaLa AvelI nadInA jalathI ujjvala nelA kinArApara teNe hasasarakhI krIDA karI, kemake vaTemArguonI te rIti che. 5 675 saTavazcirAdazru - pUraThAvitakaJjalaiH // svayaM prakSAlayAmAsa / priyAyAH kaluSaM mukhaM // 68 // artha:--ghaNA kALanA AMsuenA samUhathI dhAvAyelA kAjaLathI zyAma thayeluM peAtAnI priyAnu mukha teNe pAte dAsanIpeThe dhAyu phalAzanapayaHpAna- prItAM papraccha sa priyAM // bane vanecarI sva-mAyAtAsi kathaM vada // 69 // aH--pachI phalAhArathI tathA jalapAnathI khuzI thayelI pAtAnI priyAne teNe pUchyuM ke vanacarInIpeThe tu' ahIM vanamAM zIrIte AvI te kahe? !! 69 // sApyuvAca tadA hRtvA / sa tvAM vidyAdharAdhamaH || kiMkartavyavimUDhAtmA - metya mAmityatarjayat // 70 // aH--tyAre teNI paNa eTalI ke te nIce vidyAdhara te samaye tamAne haryAbAda, have mAre zu karavu ? evA vicAramAM muMjhAyelI evI je huM tenIpAse AvIne tanA karavA lAgyA ke, // 70 // ninAya nAyakaM nakra - grAsatAM te'hamaMbudhau // pApe AsaprInIM 1 vyei tyAM puiau // ? || Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (233) artha-meM tArA bhartArane te samudranI aMdara pheMkIne jalacara jIne bhakSya banAvyuM che, have he pApinI! tane vaLI parvatapara pheMkIne vanacara jIne svAdhIna karIza. 71 tato'nyapuruSasparza-bhIrukAmapyudasya mAM // kacimicikSipe tuMga-girizRMge'zmakhaMDavat // 72 // atha-pachI parapuruSanA sparzathI DaratI evI mane uMcakIne teNe kaika UMcA parvatanA zikharapara pattharanA TukaDAnI peThe pheMkI dIdhI. nirotta-surIjuM zanaiH zanaiH | vArvelAvane'bhrAmyaM / suciraM tvAM gaveSituM // 73 // artha-pachI jharaNunA jalanI peThe te parvataparathI huM dhIme dhIme utarIne Apane zodhavA mATe ghaNu vakhata sudhi samudrakinArAnA vanamAM bhamI. che 73 che cyutaM ciMtAmaNimiva / tvAmamApya bhRzAkulA // tatrAgAM tApaso yatra / sa manojavato'milat / / 74 // artha-paraMtu guma thayelA ciMtAmaNinI peThe Apane nahi mela vavAthI atyaMta vyAkula thaIne jyAM ane te tApasa malaye tyAM manevigasarakhI jhaDapathI huM AvI. 74 zeSaH sarvo'pyudaMtaste / vidito'sti vidAMvara // | gve royato-Avarta tivALA | 7 | artha-bAkIne saghaLe vRtAta he caturaziromaNi Ape jANya che, evI rIte teo vAta karate chate sUrya asta pAmyuM. 75 che hasatau kokayugmaM tau / rAtrau virahavihalaM // anyonyakaMThasaMsakta-bAhupAzau nidadratuH // 76 / / atha-pachI teo banne rAtrie viraha vyAkula thayelA cakavAnA joDalAMnI hAMsI karatA thakA paraspara kaMThamAM hAtharUpI pAsa nAkhIne tyAM nidrAvaza thayA. e 76 mukhazayyAzayAnau tau / chalAnveSI sa khecaraH / / udasya maMkSu cikSepa / pUrvavagirisAgare / / 77 // artha -have te lAga jetA vidyAre sukhe sutelA teo bane upADIne pUrvanI peThe turata parvatapara tathA samudramAM pheMkI dIdhA. ochA 32 suryodaya presa-jAmanagara Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 234 ) punaH pUrvaprayogeNa / tau tatraiva samAgatau / / navA jIjIti protyA / sthitI puraMta / / 78 // atha: vaLI pUrve kahelA upAyathI te banne teja AzramamA AvyA, tathA prItithI kulapatine namIne pAtAnA nagaraprate prayANa karavA lAgyA. 5 78 // che: mAvitatrALa-vRttI sau padmArinau / ! dRSTvA dUna ivAdityo- majjatpazcimasAgare / / 79 / / a:--phalAhArathI prANavRtti karanArA tathA page cAlanArA evA teo bannene joine jANe dubhANA hAya nahi tema sUrya pazcima samukramAM DubI gayA. 5 79 // taddazAdarzanodbhUta - duHkha dikpatyudIritaiH // zvAsadhUmairiva dhvAMtaiH / sarvA vyAnazire dizaH // 80 // a:--teonI A dazA joine duHkhI thayelA kSatioe kahADelA ni:dhAsarUpI dhUmADAsarakhA aMdhakArathI sarva dizAe vyAsa thai. ! 80 5 rAjanaMdana rAjJo'pi / mama rAhorahiMsitAt || pratyevAliTuM vatu-miyoTti caMdramAH || 8 || a:--he rAjaputra ! mane rAjAne paNa nahi mArelA evA rAhuthI ApadA sahana karavI paDe che, ema tene kahevAmATe hAya nahi tema caMdre udaya pAmyA. // 81 // yApadyapi yutA bhartrA / dhanyA kanakavatyasau // mA tu thamujIvyA | yAminIminuM vinA || 86 // a:--je ApakAle paNa bhartAranI sAthe rahelI che evI A nakavatIne dhanya che, ane huM mArA svAmIvinA A rAtrI zIrIte kahADI zakIza. // 82 5 itthaMtargatarolaMba - cchadmanA padminI hRdi || gate gamato saMjovA natA mUrto gurja khai || 82 | yuE / aH--ema vicArIne sUrya asta pAmate chate sAcAelI kaeNlinInI aMdara rahelA bhamarAnA miSathI mUrtivaMta zAkane potAnA hRdayamAM dhAraNa karavA lAgI. u 83 u Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - (ra3pa) kumAro'thAvadattanvi / kiM kRtaM duHkRtaM mayA // yadadyApi na duHkhAbdhe-ragAdhasya taTaM labhe // 44 // artha-have te guNavarmA kumAra che ke komalAMgI! meM evuM te zuM pApa karyuM che? ke haju paNa huM agAdha dukhasAgarane pAra pAmatuM nathI. 84 che kasA purI pramudita-prajA saMjanitotsavA // ka ceyamaTavI vyAtta-vadanavyAlasaMkulA // 85 // artha: khuza thayela prajAvAlI tathA AnaMda ApanArI te (mArI) nagarI kayAM? ane vikAsela mukhavALA ajagarothI bharelI A aTavI kyAM ? . 85 che nAsti tatkiMcana sthAnaM / yadaivasya durAkramaM / / klezayaMti kadAzAbhi-sudhA svaM maMdamedhasaH // 86 // artha:-jyAM deva pahoMcI vaLatA nathI evuM koIpaNa sthAna nathI, mATe maMdabuddhi mANaso phekaTa khoTI AzAothI pitAnA AtmAne kaleza Ape che. 86 che pa jovo aA-pRchAghAto . muptaM kAMtArabhUpIThe / bhUribhogibilAkule / 87 // atha-masyapucchanI pachATathI uchaLatA jalavALA mahAsAgaramAM huM buDe, temaja ghaNu sarponA bilathI bharelI vanabhUmInA talapara paNa sute. 87 anekazvApadocchiSTaM / payaH pItaM ca naijharaM / / na jAne'dyApi duHkhAni / dAtA dhAtA kiyaMti me // 88 // artha:-vaLI aneka jaMgalI pazuonuM eThuM jharaNuonuM jala paNa pIdhuM paraMtu haju vidhAtA mane keTalA du:kha deze te mAluma paDatuM nathI. 88 che tataH kanakavatyUce / kimevaM deva khidyase / na jAtu vRNute lakSmI-jaina nirvedabhAjanaM // 89 // atha-tyAre kanakavatI bolI ke he svAmI! Apa Ama kheda zAmATe kare che ? kemake kaMTALelA manuSyane keIpaNa samaye lakSmI varatI nathI ! 89 che Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zvanaM bilaM giriAvA / vanaM vezmAyudhaM tRNaM // siMho mRgobudhiviMdu-riva manyeta sAtvikaiH // 90 // artha - himmatavAna mANaso te narakane bilasamAna, parvatane pattharasamAna, vanane gharamAna, hathiyArane taNasamAna, siMhane hariNasamAna tathA samudrane biMdusamAna gaNe che. 90 avadhIH khecareMdraM taM / yena tejaH ka tadgataM // sattvaM vIrAvataMsa tvaM / mA muMca svocitaM kuru // 91 // artha:-je tejathI Ape te vidyAdharedrane mAryo hato te ApanuM teja kyAM gayuM ? mATe he vIraziromaNuM! Apa himmata choDo nahi, ane pitAne ucita kArya kare? 91 che kumAro'pyavadat kAMte / kiM kurmaH karmaThA api // adRSTaM praharatyeSa / yadayaM nirdayo vidhiH // 92 / / artha -tyAre kumAra paNa bolyo ke he priye! himmatavAna chatAM paNa huM zuM karuM? kemake te vidyAdhara najare paDayAvinA mAre che, mATe kharekhara deva nirdaya che. je kara che kSudrocitacaritraH syA-dadRSTaM prhrnriH|| maja jiM na iMtIma-madaI navina sutI / 12 .. a -najare paDayAvinA ajANatAM mAranAre zatru nIcane lAyaka AcaraNavALe kahevAya che, kemake macchara najare paDayAvinA kAnamAM pasIne zuM hAthIne paNa nathI mArI che 93 che gRhasvAmini nidrANe / na kiM zvApi vijubhate // vAto je adri pura: / raratyeka tA maraH 24 | : a -gharane mAlika jyAre ughelo hoya tyAre zuM kutaro paNa temAM ghusate nathI? mATe mArA jAgatAM je mArI sAme Ave te te subhaTa kahevAya. . 94 che tanmayAdya na nidreyaM / nidrAmAhumahAdhiyaH // mArgavRSTimivaitAsAM / mUlamaMtraM mahApadAM // 95 // artha: -mATe Aje te mATe nidrA karavI nahi, kemake mahAbaddhivAna mANasoe mArgamAM thayelI vRSTinI peThe nidrAne te te mahAdakhAnA mUlamaMtrasarakhI kahelI che. je 95 che Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (. ra7) tvaM tu nidrAmukhaM dehi / netrayopUrNamAnayoH // prasutaM paMkajaisteSAM / mitrairyatpratipalvalaM / / 96 // - artha -have he priye! tuM tArI gherAtI ane nidrAnuM sukha khApa? kemake tenA mitro evAM kamale paNa dareka taLAvomAM mukita thayelAM che. 96 che tataH pallavazayyAyAM / jAyAmayamasUSupat // jaNAza vayapu -ravo vInAMtare 27 . artha-pachI teNe potAnI patnIne kuMpaLIyAMonI zayAmAM suvADI, ane pote talavAra ugAmIne vallovananI aMdara jAgato rahyo. AvirbhUtaM puro bhUta-miva khe kSaNena saH // re sui tika titi . ghavAgyathAvata 18 | artha:-pachI tyAM kSaNavAramAM bhUtanI peThe pragaTa thayelA te khecarane are duSTa ! tuM ubho rahe ubhe rahe ema kahIne tenI sanmukha te deDa. vAvIhyA-tAM ja | hateneva mRneneva / vilIneneva saMsthitaM // 99 / / artha:- acAnaka AvI paDatAM cakanI peThe tene Avato joIne te vidyAdhara jANe haNyo hoya nahi, marI gayo hoya nahi, tathA gaLI ye heya nahi tema sthira thaI gaye. 99 che dRSTenAsya taDittulya-tejasA taravAriNA // kheTasya sahasAcaSTa / natiM kaMpAkarAdasiH // 1500 // artha -vIjaLIsarakhA tejavALI tenI talavAra joIne ja te becaranA talavAra tenA kaMpatA hAthamAMthI nIce paDI. me 1500 che jIvagrAhaM gRhItvA taM / kumAraH procivAniti // vada re kiM karomyeSa / tava kaitavaghAtinaH // 1 // artha-pachI tene jIvato pakaDIne kumAra be ke are tuM bela ke kapaTathI mAranAra e je tuM tenuM have zuM karuM? 1 yatkriyetAbhipannasya / kuru tattvaM mamApyaho / ti vighAgharo nA lagatA 2 artha:-zaraNe AvelAnuM je karAya te tu mArUM kare? evI rIte vidyAre kahevAthI te rAjakumAra be ke, je 2 | Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( ra38). yadyevaM zaktirikto'si / tanmayA ki virudhyase // ahArSIzchapanA yanmAM / tadvIrANAM trapAkaraM // 3 // artha -jo tuM evI rIte zaktivinAno chuM to pachI mArA sAthe zAmATe virodha kare che? mane tuM je kapaTathI harI game te subhadene lajijata karanAruM che. je 3 che khecaraH pratyuvAceti / maMdabhAgyo'si kiM bruve // satvaM tvayi sthitaM sarve / mayi niHsatvatA punaH // 4 // artha -yAre te vidyAdhara be ke huM zuM kahuM ? kharekhara huM maMdabhAgI chuM, sarve himmata tArAmAM rahI che, ane mArAmAM te nAhimmata bharelI che. ja che tvAM vinidramupadrotu--mRbhukSApi na hi prabhuH // cAtunI mahemoDa i nANato nANato have 6. artha:-tane jAgatAM thakA upadrava karavAne IMdra paNa samartha nathI, kemake mahAna hastI paNa jAgatA siMhanI pAse ubhI zakato nathI. preritena prajAvatyA / duHkarmedaM mayA kRtaM // vAtyodastA na ki reNu-chAdayatyarkamaMDalaM // 6 // artha-strInI preraNAthI meM A duSkArya karyuM che, kemake vAyue uDADelI dhULa zuM sUryamaMDalane AchAdita nathI karatI! 6o ? kumArastamuvAceti / sacetana vicAraya / / kupathyamiva rogINAM / strIvaco mUlamaMhasAM // 7 // artha:-tyAre mAre tene kahyuM ke he buddhivAna! tuM vicAra ke regIone jema kupaLe tema strInuM vacana pApanuM mULa che. . 7 vanitAvAkyajaMbAle / vighne puNyAdhvacAryapi // skhalitvA nipatatyeva / buddhimAn balavAnapi // 8 // artha:-zubha mArge cAlanAre buddhivAna tathA balavAna prANI paNa strInA vidharUpa vacanarUpI kAdavamAM lapaTI paDI jAya che. 18 tatmadA tucchabuddhInAM / strINAM mA vizvasIriti / uktvA mukto'munA kheTaH / siMheneva mRgo yayau // 9 // artha-mATe tucha buddhivALI strIone tAre hamezAM vizvAsa kare nahi. ema kahIne siMhe mukela jema hariyuM tema teNe mukelA te vikAdhara cAlyo gayo. che ke Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra39. ) jAyAyA yAmikIbhUya / yAminImativAhya saH / / prAtastasyAH prbuddhaayaa| nizAvRttaM nyavedayat // 10 // artha-pachI te strInA rakSakatarIke rAtrIne nirgamana karIne prabhAte jyAre te jAgI tyAre teNe teNIne rAtrino vRtAMta kahI saMbhaLAvyuM. aTavImapi manvAnau / mitho yogAtpurImiva // tIkSNadarbhAgraviddhAMhI / celatustau dizaikayA 11 // artha-paraspara thayelA melApathI te aTavIne paNa nagarInI peThe mAnatAthakA teo tINa ghAsanA agrabhAgethI pagamAM vIdhAyA chatAM paNa eka dizAtarapha cAlavA lAgyA. 11 che puraH purasya kasyApi / bahibahutarau vane // lokavaMdyaM lulokAte / guNaratnAbhidhaM guruM // 12 // artha:-Agala keIka nagaranI bahAra ghaNuM vRvALAM vanamAM lakevaDe vaMdAtA guNaratna nAmanA gurUne teNe joyA, 12 che pradakSiNayya natvA ca / niSaNNau tau guroH puraH / / paTuzrutipuTairevaM / papaturvacanAmRtaM // 13 // artha tyAre teo temanI pradakSiNA deIne tathA namIne AgaLa beThA, tathA sAvadhAna karNapaTothI temanA vacanAmRtane pIvA lAgyA. madhya manuSyata mA | patha rataNanImitra . vivAra akujanA kAryo ratnatraya | 24 ll rAparthahe bhavyo! bhAgyayoge ranonI khANusarakho manuSyajanma pAmIne viSayarUpI pattharane choDIne rajatrayanuM grahaNa karavuM. 14 udArA no dArA vivRtavinayA nApi tanayA / vidagdhA na snigdhA dviradavaramA nApi ca ramA / na ca svAmI cAmIkaranikaradAtApi zaraNaM / vinA jaina dharma bhavati bhavakUpe nipatatAM // 15 // atha:-A saMsArarUpI kuvAmAM paDa . prANuone jaina dharma vinA mane hara strIo, vinayI putra, catura snehIo, hAthIonI uttama bhAvALI lakSmI tathA suvarNa samUha denAra zeTha paNa zaraNarUpa thato nathI. te 15 che . Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (240 ) iha lokamukhe raktAH / prlokpraangmukhaaH|| hI kurvati janAH pApaM / bhavalakSavinAzakaM // 16 // atha:-khedanI vAta che ke A lekanA sukhamAM Asakta thaIne tathA paralokamATe bedarakAra rahIne mANase lAkho bhavone nAza kare nArUM pApa Acare che. je 16 mohotkaTakuTuMbasya / yaddharmasyAvadhIraNaM // rIrIdhAtUrarIkArA-tadarjunavivarjanaM // 17 // atha-mehurUpI vikaTa kuTuMbavALA mANase dharmanI je avagaNanA karavI te pitalanI dhAtu laIne suvarNane tajavA jevuM che. 17 zrutveti dezanAM sareH / duritAvezanAzinI // so'pamRtya manAkproce / bhavanirvedataH priyAM // 18 // atha-evI rItanI pApanA Avezane nAza karanArI AcA nI dezanA sAMbhaLIne te guNavarmAkumAra jarA khasIne saMsArathI kaMTALIne pitAnI strI kanakavatIne kahevA lAgyo ke je 18 tandhi jAnan bhavaM kArA-miva zrutvA gurogiraM // mano dhAvati me mukti-nivAsaMpati saMprati // 19 // artha -he priye! gurUnI vANu sAMbhaLavAthI saMsArane kedakhAnA sarakho jANIne mAruM mana have mokSanivAsamATe deDe che. 19 viSayANAmamitratvaM / mayA sAkSAdavaizyata // yairahaM rAjavaMzyo'pi / pauliMdrIM prApito dazAM // 20 // artha -viSayenuM zatrupaNuM meM sAkSAta anubhavyuM che, ke jeoe mane rAjavaMzIne paNa bhIlanI dazAe pahoMcADayo che. 20 che jana hillA vAghati teDI viSA rADArA hitvA pratyuta tAn kazci-dekazchekatvamaznute // 21 // artha -vaLI aMte A duSTa viSaye manuSyane choDIne turata cAlyA jAya che, paraMtu teone choDanAre te keIka viraleja subhaTapaNuM pAme che. te 21 che duHkhArtA viSavadayAthai-janAH kecityajatyasna // tatsAhasaM na zaMsati / saMtaH saMmAravarddhanaM // 22 // Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 41 ) artha-duHkhathI kaMTALelA keTalAka manuSya jhera tathA azciAdikathI prANe taje che, paraMtu saMsArane vadhAranArA teonA te sAhasanI vidvAne prazaMsA karatA nathI. rara cedvati tadguroH pArzve / parivrajya tapo'sinA // AvAM bhavAvaH karmArIn / hatvA tAtvikasAtviko // 23 // artha:-je tuM kahe te ApaNa banne gurUpAse dikSA laIne tAparUpI talavAravaDe karmarUpI zatruone haNane kharA parAkramI thaI. raDA sApyUce priya sUrIMdro-padezazravaNocitaM // tvayocyata na ko muMca-tyudgAraM bhaktasanibhaM // 14 // artha-tyAre te paNa belI ke he priya! Ape surIne upadeza sAMbhaLIne yogya ja kahyuM che, kemake AhAra sarakhe kene udgAra AvatA nathI? 24 paraM ciMtaya tAruNya-madyApyulSaNamAvayoH // viSamA viSayAzcaite / durjeyA yatinAmapi // 25 // artha: paraMtu Apa vicAre ke haju ApaNI bhayuvAvasthA che, ane A viSama viSayo munione paNa jItavA muzkela che. A upA manazca vRzcikagrasta-golAMgUlacalAcala // 'kSINA nAdyApi bhogecchA / kathaM vratamupAsmahe // 26 / / artha -vaLI mana vIMchI karaDelA baLadanA puMchaDAMsarakhuM caMcala che, tema haju ApaNu bhegenI icachA kSINa thaI nathI, to pachI zIrIte vrata leizuM? rada che pAkkhecaravacobaMdhAt / tatastAviplavAt / / mofi vinAmu-DavaNI thanA | 27 che. artha:-prathama te vidyAdharanA vacanabaMdhathI tathA pachI tenA bhAinA upadravathI bhegaragavinA mAruM yauvanarUpI vRkSa niSphaLa gayuM che. A ra7 . bajedviSayavAtUlaH / kadAcitpatikUlatAM // tadA kiM zIlazailAgrAt / patatAmavalaMbanaM // 28 // artha-vaLI viSayarUpI vAyu vikAra je pratikUla thAya te pachI zIlarUpI parvatanI TocethI paDatAM thakAM ApaNane keNa AdhArabhUta thaze? 31 sUryodaya presa-jAmanagara, Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( rara ) .. tatrikAlavidaM kaMcit / pRSTvA nAtha yathocitaM // .. kariSyAva iti prokte / tayA provAca bhUpabhUH / / 29 // artha:-mATe keIka trikALajJAnI munine pUchIne ApaNe yAcita karIzuM, evI rIte kanakvatIe kahevAthI rAjakumAra be ke tAralA miye mama na vizvAsaH / ko'pi kAlasya rakSasaH // zAvAyA vAtotpAtarato raviH | 30 || artha:-he priye ! mane A kALarUpI rAkSasane jarApaNa vizvAsa nathI, ke jene kIDA karavAnA daDAnI peThe sUrya uchALI rahyo che. 30 zreyAMsi bahuvighnAni / bhavaMti mahatAmapi // zreyovidhau vilaMbate / tata eva na dhIdhanAH // 31 // artha:-vaLI mahAna purUSane paNa zreyakAryo bahu vighavALa thaI paDe che, ane tethI ja buddhivAna loko zreya kAryamAM vilaMba karatA nathI. mRtyuH kadApi jAtazce-devameva vipuNyayoH // . tAravarSa nI bai-tazayitva nirSi vidhi | 22 .. artha -vaLI kadAca puNya karyAvinA ApaNuM je emane ema maraNa thaze te vidhAtAe nidhAna dekhADIne pAchuM laI lIdhA jevuM thaze tathApi tandhi nedAnIM / yadi te svadate vrataM // tatsamAstvatsamAdhyarthe / sthAsyAmi katicitpunaH // 33 // artha-te paNa he priye! hamaNA ja tane dikSA gamatI nahi hoya to tane khuza karavA mATe huM keTalAka varSo sudhI (gRhasthapaNAmAM) rahIza. 33 che atho tarutale muktvA / kacittAM nRpanaMdanaH // kastuM bhojanasAmagrI / praviveza purAMtarA // 34 // artha -pachI guNavarmA kumAra teNIne keika vRkSanIce mukIne bhejananI sAmagrI mATe nagaranI aMdara gayo. 34 dyUtena kitavAn jitvA / prApya kiMcana kAMcanaM / / tena kAMdavikAt khaMDa-maMDakAdhamupAdade // 35 / / artha:-tyAM jugAravaDe jugArIone chatI kaIka suvarNa melavI tevaDe kaMdoipAsethI teNe mAlapuDA Adika lIdhuM. te 35 che Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 243 ) bhakta pUrNazarAvo'tha / nagarAnnirayannasau // - keSAM pravizatAM nAbhU - diSTazrIlAbhasUcakaH / / 36 / / artha:--bhAjanathI bharelA pAtravALA te nagaramAMthI nikalatAka kAne vAMchita lakSmIneA lAbha sUcavanAra na thayA? 5 36 5 navA tatake matsya--meTamUvAhayU: priyA // bhojayitvA tatobhuMkta | svAtmano'pi priyA hi sA // 37 // atha:--pachI te rAjaputre vRkSanIce jaine vividha bheAjanathI peAtAnI priyAne jamADayAmAda pote leAjana karyuM, kemake te tene peAtAnA jIvathI paNa vahAlI hatI. // 37 5 manAgdurmanasaM dRSTvA / priyAM nRpasutastataH // jUnamelA vavadhUnAM | AratIyuninAya saH // 38 // artha: have peAtAnI priyAne tyAM rA dubhAyelA manavALI joine guNavAM kumAre vicAryuM ke kharekhara Ane peAtAnA madhue yAda AvyA lAge che. / / 38 // savizeSamasau tasyAH | parIkSitumanA manaH || dehacitAmiSAd dvitri - pAdapAMtarito'bhavat / / 39 / / a:-pachI teNInI vizeSa prakAre parIkSA karavAnu mana thavAthI te kumAra dehaciMtAnA miSathI e traNa vRjJAnI pAchaLa gupta rahyo. pra tAvadbhAvocitaM bhUmau / sA puMstrIyugmamAlikhat // amucat paMcamodgArAn / kokileva kaladhvaniH // 40 // artha :--tyAre teNIe peAtAnA mananI icchApramANe pRthvIpara strIpurUSanu joDu cItaryuM, tathA kAyalanI peThe maneAhura svarathI pAMcamarAganA udgAro kahADavA lAgI. // 40 5 uttAnIkRtavakSoja--koTirAmoTayabhujau // vAtavAtanodIrgha-TImo niHzvAsayoni || 42 // artha:----pachI peAtAnA stanAnI dhAra khullo karIne peAtAnA hAtha saraDavA lAgI, tathA tApathI pIDAelAnIpeThe niHzvAseAnI lAMbI lAMbI zreNi vistAravA lAgI. 5 43 u vilakSamakSipaddikSu | cakSurvApajalAvilaM ! tatsAkSAdvIkSya tadvRttaM / guNavarmA vyaciMtayat // 42 // Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra44) artha -vaLI te vilakhI thaIne azrujalavALI daSine dizAotarapha phekavA lAgI, evI rItanuM teNInuM sAkSAta-caritra jAIne guNa varmAe vicAryuM ke, je kara che AH kimeSA nimeSArdhAt / parAvarteva lakSyate // yadvA tattAdRzasneha-pAtraM kiM parivartate / / 43 // artha:-are! zuM A aradhA kSaNamAMja badalAelI jevI de. khAya che! athavA zuM tevA snehavALI vaLI badalAI jAya kharI? manye mama viyogena / dazAM prApyamIdRzIM // yadvA mayi taTasthe kiM / syAdasyA virahavyathA // 44 // artha-huM dhAruM chuM ke mArA viyegane lIdhe te AvI dazA pAmI che, athavA huM najIka hovA chatAM teNIne virahanI vedanA zAmATe thAya? syAnmAM vIkSya sollAsA / tadAsau madriyoginI // AkAragopanaM kuryA-dyadi tabaMdhakI dhruvaM // 45 // artha:-have mane joIne je te ullAsavALI thAya to tene mArA vigathI Atara jANavI, paraMtu je te pitAne AkAra gopave te teNIne kulaTA jANavI. kapa dhyAtveti sahasA tsyaaH| puraH prAdurbabhUva sH|| kSubhiteSa kSaNAtsApi / kArAkArasaMvaraM // 46 // artha -ema vicArIne te teNunI pAse acAnaka pragaTa thaye, tyAre te kanakavatI paNa jANe kSobha pAmI heya nahi tema kSaNamAM pitAno. AkAra gopavavA lAgI. te 46 che kiM ne kAMte smRtA adya / baMdhavaH snehasiMdhavaH // yadunmanAyase tene-tyanuyuktA jagAda sA // 47 // artha - he priye! Aje zuM tane snehanA siMdhusarakhA tArA baMdhue. yAda AvyA che ke jethI tuM ucaka manavALI jaNAya che, evI rIte teNe pUchavAthI te bolI ke, te ka7 che tvayi saMnihite manye-'raNye'pi svaM divaukasaM / sartavyo jIvitavyeza / tanme tvadaparo'sti kA // 48 // artha-he jIviteza! Apa mArI pAse che te huM A jaMga. lamAM paNa mArA AtmAne devatulya mAnuM chuM, vaLI Apa zivAya mane bIje keNu yAda karavAlAyaka che ? 8 che Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 5 ) sa dadhyivAMstato vizva-parIkSaNavicakSaNaH // - vorAnA mAtra vAvitta purva | 42 | artha -have te sarva parIkSAomAM vicakSaNa kumAra vicAravA lAgyo ke kharekhara A teNInI vacanacaturAI kalika5nArUpa che. ciraprarUDhavizraMbha-premayoH khalu puMstriyoH // kacanakti pratyuta sahADamAvaM vAkuvaramaH || 10 || arthaghaNuM kALathI jAmelA vizvAsa ane premavALAM strIpurUkane jeDAM vacce thatA mAkhaNIyAM vacanano krama ulaTa snehano abhAva sUcave che. je 50 | asyA gUDho'pyabhiprAyaH / prAyaH prakaTayiSyate // kAmavIreNa nIreNA-vanI vinyastabIjavat // 51 // - artha:-A strInA gaDha abhiprAyane paNa pRthvImAM vAvelAM bIjane jema jala tema prA karIne kAmadevarUpI subhaTa khullo karI Apaze. A pa1 che evamAsAditasvAMta-vibhramaH sa bhraman vane // kenApyavAdi puMsA kiM / kumArotrAsti vA na vA // 52 // artha -evI rIte manamAM bhrama pAmIne te guNavarmA kumAra vanamAM bhamavA lAgyo, evAmAM kaMIka purUSe tene pUchyuM ke ahiM rAjakumAra che ke nahiM? | para che ko'sau kumAraH kastvaM ca / kimutsuka ivekSyase // iti pRSTe kumAreNa / sa pumAna pratyavocata / / 53 // artha karyo te rAjakumAra ? tathA tuM keNa che? tathA utsuka jevo kema jaNAya che? evI rIte guNavarmA kumAre pUchavAthI te bolyo ke, zaMkhojjvalayazaHpUra-paura zaMkhapuraM puraM // idaM pAlayatIzAna-caMdro nAma mahIpatiH // 54 // artha: zaMkha sarakhA uvala yazanA samUhayukta lekavALA A zaMkhapuranAmanA nagaranuM IzAnacaMdra nAme rAjA rakSaNa kare che. paDA guNacaMdraH sutastasya / yallAvaNyAbdhimajanaiH // mamRjarlalanAkSINi / cApalyaM kIrtikalmaSaM // 55 // Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra46) artha - tene guNacaMdra nAme putra che, ke jenA lAvaNyarUpI samu dramAM nahAvAthI strIonI AMkhee kIrtine kalaMkita karanArUM capalapaNuM dhoI nAkhyuM che. 55 ! kelipriyatayA prAptaH / kumAraH so'tra kAnane // preSayAmAsa mAM kAryoM-tareNa svAMgasevakaM // 56 // artha - te kumAra kIDA karavAnI IcchAthI A vanamAM AvyA hatA, ane teNe mane potAnA khAnagI nekarane kaMIka kArya mATe pAcho. karyo hato. pa6 ! svAmikArya vinirmAya / satvaraM so'hamAgataH / / trADayana kumAra saM aa tyAM purAri kuMvara 7 | artha -mArA svAmInuM kArya karIne huM ahIM turata pAchA Avyo chuM, paraMtu ahIM kumArane nahi jevAthI he suMdara! huM tamane pUchuM chuM. pa7 che riNAma dhirAM pApa-puNavakhyAta mANikaputi- roDanamaNU. 18 || artha:-have te mahuvairyavAna tathA buddhivAna guNavarmAe tene kahyuM ke, te guNacaMdra kumAra to pitAne Icchita vastu malavAthI khuzI thaIne ghera gayo. 58 che tatkiM sA militA tasya / trasyanmRgavilocanA // iti tena punaH pRSTe / jagade guNavarmaNA // 59 // artha:-tyAre zuM camakelAM hariNasarakhAM lenavALI te strI tene maLI? ema teNe pharIvAra pUchavAthI guNavarmA be ke 59 melaH kimucyate mugdha / sa tAmAdAya sAdaraM // viza najaraM conA himAMzavi muvI | 20 || artha-are mugdha! melApanI tuM zuM vAta kare che? te te caMdra jema cAMdanIne laine AkAzamAM tema teNIne sanmAnapUrvaka laIne nagaramAM dAkhala paNa thaI gayo. te 60 che prathame prathamAloke-'pyanayoH prema yabhRzaM / / tadidaM sAdhu saMjAta-mityuktvA so'pi jagmivAn // 11 // Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( ra47 ) artha-are! prathama najare paDatAM ja teo banneva ghaNeja prema pragaTa thayuM hatuM, mATe ThIka thayuM, ema kahIne te purUSa paNa tyAMthI cAlato thayo. 61 che sarvAMgamagnikIlAbhi-rAlIDha iva duHkhitaH // muLava ra ra vin | rAma rAma rAmAvataH || hara che. artha-have jANe sarva zarIra para agninI jhALa lAgI hoya nahi tema duHkhita thayelA te guNavarmAe vicAryuM ke kudaratathIja nIca evI strIone dhikkAra che. dara che . yA triloke'pi dhIrANAM / caratyaskhalitA matiH // sAni na strInovaThTha-vana hitamIzvarajI | zarU I artha:-vidvAnonI je buddhi traNe lokamAM paNa aTakAvarahita cAlI jAya che, te buddhi paNa strIonA manarUpI velaDIonA vanamAM pahoMcavAne samartha thatI nathI. 63 che - dhruvaM davalAnazrotra-vIjavidranauH | che. vAparayavidyAvAriyA vine vanitA ne 64 . artha-kharekhara capaLatArUpI vighAcAryane dhajA, hAthInA karNa, majA, vijaLI, vRkSe tathA strIonA hRdaya e zikhe che. 4 doSA yoSAsu niHzeSA / api prAptApadAH sadA // punaH hITiMsAgha -rama mAyAmAhA || gha || artha:-strIone viSe hamezAM du:kha ApanArA saghaLA doSo che, tathA strIliMganA sadharmapaNAthI teo mAyAne to mahetAM gharasarakhI che ema huM mAnuM chuM. A 6pa che yacetasi na tadvAci / vAci yattanna karmaNi // rAhmajora Hi trIjA vartha tAra para 21 artha je tenA manamAM hoya te vacanamAM na hoya, je vacanamAM hoya te kAryamAM na hoya, evI rIte strIomAM pitAmAMja jyAre avyavasthA rahelI che tyAre teo parane zI rIte sukha ApI zake? na dAnena na mAnena / na kalAbhiH kulena na // tAH tAMtavA mavati vaza varasA; |2 | 25thayamasarakhI phUra evI te strIo dAnavaDe, mAnavaDe, kalAthI ke phalathI paNa pitAne vaza thatI nathI. e 67 che Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 248 ) nAyaba vArdi-nAne vAha anvabhUvaM kRte yasyA / vazyA sAnyasya kasyacit // 68 // arthaka-jeNIne mATe meM vidyAdhara sAthe yuddha karyuM, samudramAM paDe tathA vanamAM bhaTaka te bI vaLI kei bIjAneja svAdhIna che. mimakSurmakSu saMsAra-sAgare yo bhavejanaH // sa evAliMgatAdgADha-kAThinyA mahilAzilAM // 69 // artha:-je mANasane turataja A saMsArarUpI samudramAM buDavAnI icchA hoya teNeja atyaMta kaThera evI strIrUpI zilAne AliMgana karavuM. . 69 yAvadvAso maSIveyaM / kalaMkayati no kulaM / / malinA nirmalaM tAva-detAM kApyanyato naye // 70 // artha mATe vastrane jema mathI tema jyAM sudhI A malina strI mArA nirmala kulane kalaMkti kare nahi tyAM sudhI teNIne kyAMka anya sthaLe laI jauM. e 70 che huM jJAtaM mAtulo'styasyA / nRpaH saMnihite pure // puravemAM tatra vize . ahiM hita trad | 7 | artha:-are ! ThIka yAda AvyuM, A mAmo ahI najIka nagarano rAjA che, mATe teNIne tyAM choDIne huM sAvadhAna thaine Atmahita karanAruM vrata sevIza. 71 che dhyAtveti tAmupetyAsau / gADhaM gRDhAzayo jagau / / pAghags: Lei ghara nAM mAdhdhatinuM hita che 72 .. athara-ema vicArI teNInI pAse AvI te gupta abhiprAyavALo guNavarmA kumAra bolyo ke, he priye! tuM ja ke madhyAhunakALa vyatIta thayo che, mATe ApaNe AgaLa jaiye. . 7ra che ayeha nAtha vizramya / yAsyAvaH prAtaragrataH // ityUcuSIM sa tAM sArtha-lAbhadaMbhAdacAlayat // 73 // atha:-he svAmI! Ajano divasa ahIM vizrAma laIne ApaNe prabhAte AgaLa cAlIzuM ema kahetI te kanakavatIne sAtha malavAnA miSathI teNe cAlatI karAvI. che 73 che Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 249 ) kiM kurve ko'pi nopaiti / bhiyAhaM vaktumakSamA || phAOhAvi sADanAjhIr / vadhyAAhitoSanA || 74 || a:--zuM karU? koi hajI AvatA nathI, ane huM paNa DarathI kaiM kahI zakatI nathI, evI rIte vyAkula thayelI paNa te kanakavatI pAchu vALI jotIthakI cAlavA lAgI. 5 74 // prApya drutaprayANaistau / puraH siMhapuraM puraM || I nambatura siMdumravaNa | samAM TrAthaniveviau / / 7, a:--pachI te banne utAvaLI cAlathI agADI siMhupura nagaramAM jaine dvArapAle khabara ApyAbAda siMhurAjAnI sabhAmAM gayA. bhAgineyIM nareMdro'pi / kathaMcidupalakSyatAM // gaMje niveya cArolI-sAroTrIrataMdanajaH || 76 || artha:-- yAM rAjA kAika prakAre teNIne pAtAnI bhANejI jANIne kheALAmAM besADI AMkheAnA AMsu lAvI raDavA lAgyA. 5 76 u ss frat aarata | sukhinau bhavataM yuvAM // 77 // iti tau bhUbhujA proktau / bubhujAte yathAruci // artha : peAtAnA gharanIpeThe ahI rahIne tameA sukha bhAgavA ? evI rIte rAjAe kahyAthI teoe IcchAmujaba bheAjana karyuM. ussu nizi vallabhayA sAkaM / zayito vAsavezmani // nizIthati hrAma / namraDhela survAMganaH ! 78 || artha:--rAtrie strInIsAthe vAsabhuvanamAM sutelA te guNavarmAM kumAre jAgatAMdhakAMja madhyarAtrI pasAra karI. // 78 n yAmikImiva nidrANAM / parityajya priyAmasau // kathaMcirbhiyau vAmA- gAratkArAgRhAdiva // 79 // aH--nadrAmAM paDelI cAkIdAra strIne jema tema kanakavatIne cheDIne te kumAra kedakhAnAmAMthI jema tema vAsabhuvanamAMthI keTaleka prayAse nikalI gayeA. // 79 // prAkAraM vidyudutkSepa karaNena vilaMghya saH // sugurorguNaratnasya / savidhe suvidheryayau // 80 // artha:--pachI vIjaLInI mAphaka killo AlaMgIne te uttama AcaraNavALA guNaratnanAmanA gurUnI pAse gayA. // 80 // 32 sUryodaya presa--jAmanagara, Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (250) guNavarmAtha bhAvAri-nirmAtharasikastataH // ... kAtarairdurdharAM dIkSA-mAdattAsilatAmiva / / 81 // artha:-pachI aMtaraMga zatruone mAravAmAM rasika thayelA te guNa varmA kumAre kAyarathI na leI zakAya evI talavAra sarakhI dIkSA grahaNa karI. te 81 itazca gatanidrA sA / prAtaH kanakavatyapi // pArzve priyamanAlokya / cakitevAbhavatkSaNaM // 82 / / ' arthahave prabhAte jAgelI kanakavatI paNa potAnA bhartArane na jovAthI kSaNavArasudhI cakita jevI thai gai. e 82 che asau zarIraciMtArtha / gataH kApi sameSyati // vilaMbyeti kSaNaM zokaM / vinApi vilalApa sA // 83 // artha:--kharekhara dehaciMtAmATe te kyAMka gayA haze, ema vicArI kSaNavAra rAha joyA bAda te zekavitA paNa raDavA lAgI. e 83 che tajjJAtvA'zodhi sarvatra / mAtale mAtulena saH // viyadgata iva kApi / kumAraH prApi no punaH // 84 // artha-pachI te hakIkta jANyAbAda teNunA mAmAe pRthvI para sarva jagAe guNavarmAnI talAsa karAvI, paraMtu jANe AkAzamAM uDI gaye heya nahi tema kyAMya paNa tene patto lAgyuM nahi. 84 tatastenaiva sA'bodhi / kimeve putri khidyate // nAlaM prAgbhavikaM karma / nirodhdhuM vibudhA api // 85 // artha-pachI teNe teNIne samajAvI ke he putri! tuM evI rIte kheda kema pAme che? kemake devo paNa pUrvabhavanuM karma aTakAvavAne samartha thatA nathI. 85 che gaveSayaMzvaraiH sarvaiH / pathInairiva locanaiH // udaMtamacirAdevA-neSye'haM preyasastava // 86 // artha:-vaLI huM pathI lecanasarakhA mArA sarva chupA mANaso mAraphate tArA te bhartAranA turata samAcAra magAvIza. 86 che sthitA tAvattvamatraiva / durdaivadavazAMtaye / / vAridhAropamaM dhayaM / karma putri samAcara / / 87 / / artha mATe he putri! tyAMsudhI tuM ahIMja rahIne tArAM duSkarUpI dAvAnalanI zAMtimATe jaladhArAsarakhuM dharmakArya kare? 87 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | ( rapa1 ) zokaM lokAnuvRtyaiva / dadhAnA sA dinatrayaM // vyatIyuSI haSIkArtha---vazyA dadhyAvidaM rahaH // 88 // atha-pachI lokAcAramujaba traNa divase sudhI zeka pALIne te kanakavatI IMdhiyArthIne vaza thaIne gumarIte vicAravA lAgI. 88 nAyAta eva bhartI me / sa hi saMbhAvyate gataH // manye kuto'pi jajJe'so / mama taccittacApalaM // 89 // artha:-mAro bhattara to Avyo nahi, mATe te cAlyA gayela saMbhave che. huM dhAruM chuM ke mArA mananI te capalatA teNe koI paNa rIte jANI lIdhI che. 89 anyo dRSTvA striyo doSaM / mArayettAM mriyeta vA // puNyavAneSa yad dveSa / mayi vAcApi nAcarat / / 90 // artha:-bIje mANasa to strIne deASa joIne tene mAre athavA pote mare, paraMtu te puNyavAne te vacanathI paNa mArA mate dveSa dekhADe nahi. 20 che zrutvA vAca guroreSa / mAM mumukSaH purApyabhUt // idAnIM tu mamA'nyAyaM / vijJAya mAtrajadhvaM // 91 / / artha:-gurUnI vANI sAMbhaLIne te prathama paNa mane choDavAnI icchAvALe hatuM, ane have to mAro anyAya jANune teNe kharekhara dIkSA lIdhI che. 91 che eSa pratrajitazcettat / phalitaM me manorathaM // yAMtyA mamepsitaM sthAnaM / yanirvighnamathAbhavat / / 92 // athara-ane je teNe dIkSA lIdhI hoya to mAre manoratha paNa saphala thayo che, kemake have mane Icchita sthAne javAmAM kai vidhra rahyuM nathI. yato mAmAtmasAtkartuM / sutaH zaMkhapurezituH // cakre cATUni dUtyuktyA / guNacaMdro guNAkaraH // 93 // artha:- vaLI zaMkhapuranA rAjAnA guNacaMdra nAmanA guNavAna putre mane pitAnI strI karavA mATe dUtI mAraphate kAlAvAlA karyA che. je 93 mayA bharturbhiyA mene / samyagnAsya tadA vacaH // paramadyApi sotkaMThaM / cetastaMprati dhAvati // 96 // artha:-te vakhate meM bhartAranI bIkathI tenuM vacana samyakaprakAre mAnyuM nahotuM, paraMtu haju mAruM utkaMThita mana tenAte doDe che. je 96 Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 252 ) tattatraiva mayA gamyaM / lokokte ma kiM bhayaM // vaijayaMtI na kiM bhagna-daMDAiMDAMtaraM bhajet // 97 // artha mATe have mAre tyAMja javuM, lokApavAdane zuM bhaya che? kemake eka daMDa bhAMgI javAthI zuM bIjA daMDapara patAkA nathI caDatI? dhyAtveti tamasA rAzi-stamakhinyA balena sA / / niragAnmAtulAgArA-nagarAca kathaMcana // 98 // artha ema vicArIne aMdhakAranA samuhasarakhI te kanakAvatI rAtrInA balavaDe yuktithI mAmAnA gharamAMthI tathA nagaramAthI paNa bahAra nIkaLI gaI. 8 che preyaHprAptimanorathaH khalu ratho hAI balaM zaMbalaM / tRSNA dIpadharA puraH pracalitotkaMThA sakhI pArzvataH // saubhAgyapramadaH prazastazakuno doSAzca sNpresskaaH| mArgajJaH sara eva pukhitazarastasyAH prayANe'bhavat // 99 // artha -te samaye teNanA prayANa mATe priyatamanI prAptinA maneratharUpI ratha hate, manebalarUpI bhAtuM hatuM, tRSNArUpI dIvI upADanArI Agala cAlatI hatI, utkaMThArUpI sakhI teNInI pAse hatI, saubhAgyanA harSarUpI teNune uttama zakuna thayAM hatAM dArUpI teNInA nokaro hatA tathA mArga dekhADanAra kAmadevarUpI dhanurdhara subhaTa hatA. sAtha zaMkhapuraM prApya / militA bhUpamUnave // so'pi tAM paramaprItyA / vidadhetaHpurezvarIM // 1600 // atha-pachI te zakhapuramAM jaIne te rAjaputrane maLI, tyAre teNe paNa parama prItithI teNIne pitAnA aMtaHpuramAM paTarANI banAvI. 1600 che tRNIyatisma tadraktaH / so'varodhavadhUH parAH // yUnAM hi paramapremNaH / puro biMdUyateMbu dheH // 1 / / artha-have teNamAM Asakta thaIne te guNacaMdra kumAra aMta:puranI bIjI strIone tRNasamAna mAnavA lAgyo, kemake yuvAnane utkRSTa premapAse samudra biMdusamAna thaI paDe che. 1 che uktaM tAbhirupAlandhuM / yattadbhapabhuvo'bhavat / / iva kSAraH kasuMbhasya / tasyAM pratyuta rAgakRt // 2 // Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 213 ) a:--teoe temATe rAjakumArane je kaIM upAlaMbha mApyuM, te saghaLA ulaTA sukhAprate jema khAra tema kanakavatIprate vadhAre rAga karanArA thayA. // 2 // rahastAbhirvihastAbhi-rAlocyata mithastataH // AyAto'yamanadhyAyaH / sukhAnAM naH sanAtanaH // 3 // aH--evI rIte tiraskAra pAmelI te srIAe ekaThI thai vicAryuM ke ApaNane te have A saddAnA sukhAnA vinAza AvI paheoMcyA. // 3 // kenApi saMjanitayA / kuto'pyAgatayA tayA // rAjavaMzyA api vayaM / dAsIvattanukIkRtAH || 4 || a:-kANa jANe keNe jaNelI kayAMkathI AvelI te strIe Apane rAjava'zIone paNa dAsInIpeThe halakI karI nAkhI. // 4 // ekAMgaNe priyaM dRSTvA / sapatnInirataM striyaH // manyaM te zUlikAdhyAsaM / kSaNaM klezakaraM varaM // 5 // a:--ekaja AMgaNAmAM rahelI zAkamAM Asakta thayelA peAtAnA priyatamane joIne kSaNavAra kaleza karanArA zulIpara caDavAnA du:khane strIe sArUM mAne che. / 5 / vyApAdyApi tadetAM kiM / na bhavAmaH sukhAspadaM // jayA mAro cahero / nIyaMti na tuneyaH || || aH--mATe Ane mArIne paNa ApaNe zAmATe sukhI na thaiye ? kemake ekane mAravAthI ghaNI jIve e kaIM anyAya kahevAya naMha. sattattA tnei tasyA / viSe viSayanudaLavaH || AcaraMti na kiM pApaM / viSayArttA hi yoSitaH // 7 // artha:--pachI teNIee viSayamAM lAlacu banIne te kanakavatIne era ApyuM, kemake viSayAMtra zrIe zuM pApa AcaratI nathI ? ghaNA athAsamAptabhogecchA / raudradhyAnavazaMvadA || mRtvA sA narakaM turyaM / prApa pApabhareritA // 8 // a:--have bhAgAnI cchA samApta nihu dhavAthI raudradhyAnamAM paDelI te kanakavatI pApAnA samuhuthI prerAithakI marIne ceAthI narake gai. 5 8 5 Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (254) tato'pyudhdhRtya saMsAra-manaMtaM sA bhramiSyati / / sahiSyate ca duHkhAni / duHsahAni pade pade // 9 // artha-tyAMthI paNa nIkaLIne te anaMta saMsAra bhamaze, ane pagale pagale vikaTa du:kha sahana karaze. 9 che bhagavAna guNavarmApi / gurorAgamitAgamaH // vigadAra marI pATe niro vAyuvatti 20 | artha:-have te bhagavAna guNavarmA muni paNa gurUpAse AganA jANakAra thaine vAyunI peThe saMgarahita ghaNA kALa sudhI pRthvI para vihAra karavA lAgyA. 10 che sa dustapatapa karma-kSAlitAkhilakalmaSaH // navamubhava mere jANa samAdhinA // ?? . artha -AkarA tapathI sarva karUpI pApa joine samAdhipUrvaka kALa karIne te devalokamAM gayA. me 16 e tatazcyutaH sutatvenA-vatIrya vimale kule // sa prAptacaraNamauDhi-gaMtA lokottaraM padaM // 12 // artha-pachI tyAMthI cavIne nirmala kulamAM avatarIne cAritranI prauDhatA melavIne te kSe jaze. 12 che iti nizamya kathAM guNavarmaNaH / surasarijalanirmalakarmaNaH // viSayaviplavavibhramabhaMjanAd / bhavata saukhyabhuvaH satataM jnaa||13|| | | ti zrI guNavarmakathA che artha-evI rIte devagaMgAsarakhA nirmala AcaraNavAlA guNavarmAnI kathA sAMbhaLIne te loke! tame viSayenI kharAbIne bhaMga bhAMgIne hamezAM sukhanA sthAnarUpa thAo ? 13 che evI rIte zrIguNavarmA kumAranI kathA saMpUrNa thaI. zrutveti dhammila smAha / sAdho sAdhu vadannasi / / mayApi sehire kleza-rAzayo viSayAzayA // 14 // artha:- te sAMbhaLIne ghansila bolyo ke he munirAja! Ape barAbara kahyuM che, meM paNa viSayanI AzAthI jathAbaMdha duHkha sahana karyo che. je 15 che Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | ( rapapa che vada tvayA kathaM duHkhaM / sauDhaM prauDhaparAkrama / munipRSTeneti pRSTe / sahAsaM dhammilo'bhyadhAt // 15 // artha-he mahAparAkramI! te kevI rIte du:kha sahana karyuM che? ema te munie pUchavAthI dhammila hAsyasahita bolyo ke, je 15 iha duHkhaM na yaH prApto / duHkhaM hartuM na yaH kSamaH // sure kRte na ca kuvI | durNa Ei taya kare . artha:-je A jagatamAM du:kha pAmyo nathI. temaja je du:kha haravAne samartha nathI, tathA (paranuM) du:kha sAMbhaLavAthI je du:khI thato nathI, tenI AgaLa du:kha zuM kahevuM che 16 . vatsa duHkhamahaM prApto / duHkhaM hartumahaM kSamaH // duHkhe zrute saduHkho'smi / taduHkhaM me nivedaya // artha:( tyAre munie kahyuM ke, he vatsa! meM du:kha veThayuM che, tema du:kha haravAne paNa huM samartha chuM, vaLI (paranuM) duHkha sAMbhaLIne hu du:khI thauM chuM, mATe te ( tArUM) du:kha mane nivedana karI ityukte muninAthena / karuNAkaracetasA // sa svaM vizvaM jagau vRttaM / vezyAparibhavAvadhi // 18 // artha-dayAla manavALA munirAje ema kahevAthI dhampile vezyAe parAbhava karyo tyAMsudhI pitAnuM samasta vRttAMta kahI saMbhalAvyuM. te 18 che atha daMtAMzuniauMtAM / munirvAcamupAdade / / sehe kaSTaM mayA'niSTaM / yattaduttama saMzRNu // 17 // artha-have te munirAja potAnA dAMtanA kiraNethI dhAelI vANuM bolyA ke, he uttama! meM je vikaTa kaSTa sahana karyuM che te tuM sAMbhaLa? 17 che astyapAmiva pAthodhi-stviSAmiva dinAdhipaH // avaMtI nAma niHzeSa-zriyAM janapadaH padaM // 18 // artha:-jalane jema mahAsAgara tathA:tejana jema sUrya tema sarva lakSmInA sthAna sarakho avatI nAme deza che. je 18 che purI tatrAstyuJjayinI / jayinI marutAM purH|| trivargasAdhanaphalA / puSNaMtI zarma kevalaM // 19 // Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (256) artha:-yAM devanagarIne jItanArI traNe vargo sAdhavAnA phalavALI ane kevaLa sukhaneja piSanArI ujajayinI nAme nagarI che. 19 maMtrapUrva pratApAgnau / hutvA mASAniva dviSaH / / tizativAtatra 1 nitarAgurUpUH | 20 || artha:-maMtrapUrvaka vicArapUrvaka) aDadanI peThe zatruone pratAparUpI agnimAM homIne upadravanI zAMti karanAro tyAM jItazatru nAme rAjA hatuM. ra0 che kare karaM prayacchaMto / yasya pauruSadhAriNaH / / puraMdhraya ivAbhavan / pAlanIyaH pare nRpAH / / 21 // artha:-te baLavAna rAjAnA hAthamAM kara ApatA evA anya rAjAone aMtaHpuranI strIonI peThe tene pALavA paDatA hatA. 21 tathA moghAtha: kSatra-sAja pAraNamANavAnuM ! hariNevArjuno yena / sAMyugIno nRpo'jani // 22 // artha -te rAjAne amogharatha nAme eka uttama kSatrI sArathI hate, ke je sArathIvaDe viSNuvaDe jema arjuna tema rAjA raNasaMgrAmamAM ya pAmate hato. te rara che vadhUrvidhUtadoSAbhUt / tasya nAmnA yazomatI // sA gRhAlaMkRtistasyAH / punaH zIlamalaMkRtiH // 23 // artha:- sArathine doSarahita yazematI nAme strI hatI, te strI gharane zebhAvanArI hatI, ane teNIne zIlazebhAvatuM hatuM. ra3 : tayoragaladattAkhyaH / samaye tanayo'jani || pitA tasmin zizAveva / jagAma yamasadmani // 24 // artha -teone yogya samaye agaladatta nAme putra thaye, paraMtu haju to te bAlaka hato tevAmAM ja tene pitA mRtyu pAme. ra4 . zokena hRdasaMmAtA / mAtAsya vyalapattarAM // kimetad dRDhapAtitvaM / hA dhAtaH kAtare jane // 25 // artha-tyAre hadayamAM nahi samAtA zekavaDe tenI mAtA vilApa karavA lAgI ke he vidhAtA! A kAyara manuSyapara teM Avo kArI ghA kema karyo ? rapa che svayaM saMyojya mithunaM / svayameva vibhidataH // purANasyApi te dhAtaH / kimetadbAlacApalaM / / 26 // Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (257) artha:-vaLI he vidhAtA! Apa purANapurUSa chatAM paNa pote ja je melavIne poteja tene je bhAMgI nAkhe che, evI bAlaka jevI ceSTA zuM Apane yogya che? che 26 aMganA raMganAzAya / prAyeNa pathikeSviti / / kimAyatapathArUDha / na mAM nAtha sahAgrahIH / / 27 // atha:vaLI he nAtha ! prAryo karIne paMthIone ( sAthe rahelI ) strIo teonA raMgane nAza karanArI kahevAya che, paraMtu Apa to jyAre lAMbI musApharIye cAlyA te pachI mane sAthe zAmATe na lai gayA che ra7. prANebhyo'pi priyAsIti / mithyA mAmavadastadA // pANAnAdAya muktvA mAM / gato'si kathamanyathA // 28 // . artha--tuM mane prANathI paNa priya cho ema mane te vakhate phokaTaja Apa kahetA hatA, je ema na hota to mane choDIne tathA prANe leine Apa zA mATe cAlyA gayA ? . 28 jananI vIkSya duHkhArtA-mapi bAlazcikhela saH // paraharSaviSAdeSu / bAlakA hi bhirmukhaaH|| 29 // artha:-evI rIte potAnI mAtAne duHkhI joIne paNa te bALaka to gammata karavA lAgyuM, kemake paranA harSa athavA zokamATe bAlake bedarakAra rahe che. ra9 muMcanagaladatto'tha / bAlyaM vyaktamanA manAk / / nipatya pAdayormAtuH / kaMdaMtyA ityuvAca saH / / 30 // atha-pachI agaladatta bAlyapaNuM vItyAbAda jarA samajaNe thavAthI raDatI mAtAne page paDI che ke, je 30 che tava varSAsara pAye / nityamaMba kimaMbake / kiM ca te gairikagrasta-godhRmAna tanustanuH // 31 // artha-he mAtA! tamArI bane AMkhe hamezAM varSAkALanA taLAva jevI kema che? temaja tArUM zarIra paNa gerU lAgelA ghauM sarakhuM kema dubala che? 31 che jagau yazomatI vastrAM-calenonmRSTalocanA // astokazokasaMkIrNa-galapraskhaladakSaraM // 32 // 33 suryodaya presa-jAmanagara. Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( ra58 ) artha tyAre yazematI vastranA cheDAthI AMkhe laine atyaMta zekathI jhalAI gayela galAMmAMthI lathaDatA akSarathI bolI ke 3ra che vatsa nRNAM sphuTeduHkha-pUrNa hRdayapalvalaM // yadi tannirgamopAyo / na syAdazrucchalAd dRzoH // 33 // artha:-he vatsa! jo AMkhanA azrunA miSathI duHkhane nikalavAne upAya na hoya te duHkhathI bhareluM mANasanuM hRdayarUpI khAbocIe phATI jAya. . 33 che pauDhe'pyazrupayaHpUre / dIpyamAneva me tanuH / / dagdhA bhartRviyogoLa-ninA puSTiM dadhAti kiM / / 34 // artha:- ke AMsuerUpI jalane samuha ghaNe che, te paNa mAruM baLatuM zarIra jANe svAminA viyegarUpI vaDavAnalathI dagdha thayuM heya nahi tema zI rIte puSTa thaI zake che 34 dehacchAyA vibhUSA ca / svAmitvamabhimAnitA / / suvuM paMca nALA na saMcAti rame che phUlane artha:-vaLI svAminA mRtyubAda zarIranI zobhA, AbhUSaNa, (gharanI) mAlIkI, abhimAnapaNuM tathA sukha e pAMca vastuo rahetI nathI. che 35 je tatrApi vatsa bAlo'si / dvidheti tvatpituH padaM // calapremA dadau bhUmA-nihAbhyetya prahAriNe // 36 // artha -temAM paNa he vatsa! tuM ummara ane buddhi banethI bAlaka che, ane tethI prema utarI javAthI tArA pitAnI padavI rAjAe ahIM AvIne pratihArane ApI che. 36 . dadhAti so'dhunA bADhaM / navaM prApya padaM madaM // vibhavasya jvarasyeva / prathamoSmApi dusmahaH // 37 // artha -Aja kAla te pratihAra navIna padavI pAmIne atyaMta mada dhAraNa kare che, kemake javaranI peThe vaibhavanI zirUAtanI uSNutA duHkhe sahana thaI zake tevI hoya che. | 9 | yadA dava ivAgre'sA-veti hetIH prapaMcayan / / tadA me galato netre / dhIra dhUmAdhite iva / / 38 / / Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 259 ) ' . artha :--vaLI dAvAnalanIpeThe rapha dukhADatA ( jvAlA vistAratA) te jyAre najIka Ave che tyAre hai dhIra! mArI AMkhe| jANe mAMSita thai hAya nahi tema galyA kare che. // 38 5 asphuTiSyanmahAjAta | kalikA kApi cettava // na saMpadbhramarIyaM tadatrAsthAsyatkarIrake // 39 // a:--vaLI he putra! jo tArI kaLI kaiMka paNa khIlI hata tA A sapadArUpI bhamarI katherasarakhA te pratihAraprate vizrAma karata nahi. 5 39 5 yoSijanmani suprApaM / na vaidhavyaM dunoti mAM / dunoti yatpadaM bhartu -- ranyatra tvayi satyapi // 40 // artha:--srIjanmamAM sulabha evA vidhavANAmATe mane du:kha thatuM nathI, paraMtu tuM chatAM mArA svAminI padavI je bIjAne hAtha gai che tethI mane ghaNuM du.kha thAya che. 5 40 // - kSamA yatitve zrRMgAro -- sgAriNAM tvabhimAnitA // kadiIne phrimo mAthe | niyAyeSTipunaH // 4o || athaH--kSamA munipaNAne cAbhAvanArI che, gRhasthAne abhimAna zAbhAvanA che, bIjane vRSTi zebhAvanArI che, tathA mAghamAsane hiMma zAbhAvanArU che, paraMtu unALAmAM paDelu hima nukazAnakAraka che. 5 41 5 vIkSya vahneH pitustejo | parAbhUtaM divAkRtA || yUmenApi nIsUyA--chAvate taya maMtyuM // 4ra | artha:-- peAtAnA pitA evA agninu' teja sUyaeN lAyelu joine zu dhUmADA ekaThA thaine sUrya nA ma Dalane AcchAdita karatA nathI? 5 42 // prAraMbhe garbhagaMDolA / bAlye viDgarttazukarAH // tAruNye ca madAcchauMDAH / prAyaH putrAH sahasrazaH / / 43 / / artha :--prAraM'bhamAM garbhanA kIDAsarakhA, mAlyapaNAmAM viSTAsUtramAM kharaDAtA DukkasarakhA tathA yAvanavayamAM maTThAnmatta thayelA evA prAye karIne hajArA putrA haiAya che. 5 43 // mAtRkukSidarIsiMhA | bAlye baMdhudRzAM sudhA // 1 caune koryA ! dilA va chutAH punaH // 44 | Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( ra60) ( artha-paraMtu mAtAnA udararUpI guphAmAM siMhasarakhA, bAlya paNAmAM svajanonI daSTimAM amRtasarakhA, tathA vanavayamAM kuTuMbane bhAra upADanArA to koI vIralA be traNaja putra nIvaDe che. 44 parApatpRcchakA prAyaH / pRthavyAM saMti paraHzatAH // viralA eva dRzyate / parApadraMjanA janAH // 45 // artha-vaLI prAryo paranuM du:kha pUchanAra te seMkaDagame mANaso A duniyAmAM che, paraMtu paranuM duHkha nAza karanArA to vIralAja dekhAya che. te kaya che zokAMdhakAritaM sadyo / vidyotayiSase yadi // kuladIpaM mukhaM mAtu-stadAkarNaya tatparaH // 46 // artha-vaLI he kuladIpaka putra! zerUpI aMdhakArathI jhaMkhavANuM thayeluM A tArI mAtAnuM mukha je tuM tejasvI karavAne icchato he te tuM sAvadhAna thaine sAMbhaLa? 46 che te sane naDyAdhiarI na jApadaM sahate haMta dIpasya / prabhA kiM zalabhAH kacit // 47 // artha:-ahIM no adhikArI tArA kalAbhyAsane sahana karaze nahi, kemake pataMgIyAM zuM kayAMya dIpakanI kAMti sahana karI zake che kA kozAMbyAmasti vaptuste / satIkheM rasikaH sakhA // vAnnA daDhapArIti rItijJa zANo ja8 che. artha -have kezAMbI nagarImAM zAstra ane zanI kaLAmAM pravINa tArA pitAno sahAdhyAyI tathA haziyAra daDhaprahArI nAme mitra vase che. 48 tamupetya kalAbhyAsaM / kuru vatsa guNAkara // pAlayasva padaM caMdra / iva prAptakalaH punaH // 49 // artha:-mATe he guNavAna putra! tenI pAse jaIne tuM kalAbhyAsa kara? ane pachI caMdranI peThe kalAvAna thaIne tArI padavInuM pAlana kara? 49 che mAtuH zikSAmimAM mUrdhni / nItvA ratnavataMsatAM // tahattazaMbalAlaMbI / kauzAMbImApa sa kramAt // 50 // Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 261 ). artha -evI rItanI mAtAnI zikhAmaNane ratnanA mukuTanIpaDe mastake caDAvIne teNIe ApeluM bhAtuM laIne te anukrame kezAMbI nagarImAM gayo, 50 che pitRmitrAya tatrAya-mutsukaH samagacchata // tenApi pRcchatA zuddhi / so'lakSyata kathaMcana // 51 // ra5rtha -tathA utsuka banelo evo te agaladatta tyAM pitAnA pitAnA mitrane male, tyAre teNe paNa khabaraaMtara pUchatAM keTalIka muzkelIe tene oLakhI kahADa. me pala che tataH svAMke nivezyaina-mAzlisya ca jagAda saH // vatsa mahAkulasyApi / ki dazeyamabhUttava / / 52 // atha-pachI teNe tene potAnA kheLAmAM besADIne tathA bheTIne kahyuM ke he vatsa! tArI kulInanI paNa AvI dazA kema thai? parA pitRzokAnnavIbhUtAt / kirannazrUNyasAvapi / / pitumRtyumuditvoce / svasyAgamanakAraNaM // 53 // artha -tyAre tAjA thayelA pitAnAM zethI teNe paNa AMsu kheravatAM thakAM pitAnA pitAnuM maraNa kahIne potAnA AvavAnuM kAraNa kahyuM. te pa3 . rudannudazruduHkhena / gadgadoktirjagAda saH // dRksudhAsatra hA mitra / ka mayA dRkSya se punaH // 54 // athara-tyAre te daDhaprahArI paNa du:khathI paDatothake AMkhamAM AMsu lAvIne gadgada kaMThe bolyo ke AMkhomAM amRtanI naheru sarakhA he mitra! have pharIne tuM mane kyAM dekhAIza? ke 54 che sAmavera taars rAjavArA II. zravaNAdhvagayA sadyo / hRdayaM sphuTatIva me // 55 // artha:-acAnaka pattharanA varasAdanI peThe tArAM mRtyunI vAta karuMgocara thavAthI mAruM te jANe dadaya phATI jAya che. e 55 vatsa rAkha ivicAra-2no nA ja nA akSINazaktideveMdre-dhvapi daivaM vicitaya / / 56 // artha -have he vatsa tu paNa haMmezA nirAnada mukhavALe thaine raDa nahi. mahA zaktivALA devonA devane paNa tuM vicAra karI pa6 Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra6ra ) kalAkulInatArUpa-vidyAvIryAdayo gunnaaH|| devadAvAnalasyAgre / yAMti jIrNatRNopamAM // 57 // artha-kalA, kulInapaNuM, rUpa, vidyA tathA vIrya Adika guNa paNa karmarUpI dAvAnalapAse jIrNa ghAsasarakhI dazA pAme che. pachA nirasya zokamabhyasya / kalA iha kulodvaha // - mera nAtAM prApta rUvApovAtha mA 18 | artha -have he kulIna! zeka choDIne tathA ahIM kalAno abhyAsa karIne tuM piteja navA ameghasara thA? ke 58 evaM tadvAkyapIyUSa-pAnadhvastAdhvajazramaH // satataM sa tato'dhyetuM / pAvarttata zubhe'hani // 59 // athara-evI rItanA tenA vacanarUpI amRtapAnathI mArgane thAka dUra thavAthI teNe zubha divase niraMtara kalAbhyAsane prAraMbha karyo. palA asmai sutadhiyA so'pi / kalAtatvamupAdizat // yogyazivyeSu gopAyan / nAnnAyaM pApabhAgguruH // 60 ' artha:te daDhaprahArIe paNa tene putramAphaka lekhIne kalAbhyAsa karAvyuM, kemake yogya zikhate paNa kalA chupAvanAra gurU mahApApI kahevAya che. 60 che sakuMtalAbhA saddhANa-sphuradadbhutavigrahA / / * jUno dhanurveda-vidyA vADha piyAmavara | 22 // artha:-bhAlAnI kalAnA lAbhavALI (coTalAnI zobhAvALI) uttama bANathI skurAyamAna thatA addabhuta saMgrAmavALI (zarIravALI) evI dhanavedanI vidyA te yuvAnane zrIsarakhI priya thaI paDI. 61 che navopAttakalAbhyAsa-kautukI sa sadA yayau // prAtaH kAtanAkAthaH punika / 2 / artha -no kalAbhyAsa karavAmAM utsuka bane te agaladatta hamezAM kaI paNa bAdhAvina prabhAte uThIne potAnA gurUne ghera jate nAlasya dhAgni savRtte / sUryAlokAdvikasvare // zucipakSAzrite tiSTa-tyabje zrIH puMsi bhAratI // 63 // Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (263) artha:-udhoganA sthAnarUpa (nAlanA sthAnarU5) uttama AcaraNuvALA ( gaLAkAra ) gurUne joI AnaMdita thanArA (sUryane joI vikasvara thanAra) tathA pavitra pakSavALA (pAMdaDIvALA) kamaLa sarakhA purUSamAM lakSmI ane sarasvatI rahe che. A 63 che athAnyadA tadAsanna-vezmavAtAyanasthitA // tamabhyAsaparaM kAci-nmadirAkSI niraikSata / / 64 // artha -have eka vakhate tenI najIkanA gharanA jharUkhAmAM beThelI keIka yuvatIe abhyAsamAM tatpara evA agaladattane ja. e ja che so'bhyAsavazato bAhyaM / vedhyaM vidhyannavaMdhyadhIH // vivyAdha vastuto vIra-zcalaM sUkSmaM ca tanmanaH / / 65 / / artha:-te mahAbuddhivAna agaladatta abhyAsane lIdhe bAhya lakSyane te viMdhate hato, paraMtu te subhaTe mukhyatve to teNunuM caMcala ane sUkSma mana viMdhI nAkhyuM. te 6pa che parijJApayituM svaM sA / puSpavRSTimivAmarI / / phalotpalAdinikSepaM / tasyopari vinirmame // 16 // artha -have te yuvatI pitAne abhiprAya jaNAvavAmATe devI jema puSpavRSTine tema tenotarapha phala kamala Adika phekavA lAgI. dudA so'pi tAM subhagAM pazya-nanurAgaM dadhau hRdi / na punaH prakaTIcake / guruzaMkA garIyasI / / 67 // artha:-tyAre te agaladatta paNa te manahara strIne joine dadayamAM anurAga dharavA lAgyA, paraMtu teNe te prakaTa karyo nahi, kemake gurUne Dara jabare hoya che. te 67 che parva jJAtiyANI-vikAra" nAM che. vidyA sApatnyabhIteva / sevate na kadAcana // 68 // athara-vaLI te ema vicAravA lAgyo ke strInA vilAsane vaza thayelA purUSane vidyA sapatnIpaNuM pI DaratI hoya nahi tema kadApi paNa tene sevatI nathI. e 68 che aho dhairya puraMdhroNAM / yadajJAtatale jane / prakrAmaMti padaM dAtuM / taraNya iva vAridhI // 69 // artha:-aho ! stronuM kevuM baeNya che ! ke jeo samudramAM jema heDIe tema ajANyA purUSomAM paNa potAno pagapesAro karI de che, Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (24) cetastarau gurupdprnnyaaNbusikte| vidyAphalAnyavikalAni kathaM prathaMte // so'yaM salIlalalanAkalanAtigoktivAtyAvivartavivazaH paridhUpase cet // 70 // artha:-je vilAsI strIonAM na kaLI zakAya evAM vacanarUpI vAyunA vaMToLIyAnA jhapATAthI manarUpI vRkSa ati kapAyamAna thAya te gurUnA caraNanI kRpArUpI jalathI sIMcAyA chatAM paNa te vRkSa vidyArUpI manahara phalene zIrIte vistArI zake? 70 che tasthau tamomayI yatra / kAminI darzayAminI / / hRdi kSINA kSaNAttatra / kalA yuktaM kalAvataH / / 71 // artha:-jenA hRdayamAM amAvAsyAnI trisarakhI aMdhakAramaya sI rahelI che, tyAM kalAvAnanI (caMdanI) kalA je kSaNavAramAM na thAya che te yuktaja che. 71 che yudhaiva ta tA prAta: vidhAni || AvirAsIdhRdinyAsI-kRtabhAvA kadApi sA // 72 // artha -ema vicArI tenI upekSA karIne abhyAsa karatA evA te agaladattanI pAse eka divasa prabhAtamAM hadayamAM prema dharanArI te yuvatI pragaTa thaI. e 72 che raktAzokataroH zAkhAM / sAmAlaMya puraH sthitAM // vada kAsi kimetAsi / tvaM tanvIti sa to jagau // 73 / / artha:-lAla azokavRkSanI DALI pakaDIne sAme ubhelI te sIne agaladatte kahyuM ke he tatvi! tuM keNa che? tathA kema AvI che? avadAtodayadaMta-zrutidaMDasya daMbhataH // varasra kSipaMtIva / snehayogyaM jagAda sA // 74 // artha:-AtanI pragaTa thatI veta krAMtinI hAranA miSathI jANe tene varamALA paherAvatI heya nahi tema te snehALa vacana belI ke, ahametadgRhAdhyakSa-yakSadattamya naMdinI / / nAmata phalAmati . vAkya vAlA 71 ! artha:-huM A gharanA mAlIka yakSadattanI zyAmadattA nAmanI putrI chuM, tathA jharUkhAmAM besIne meM tane joyA che. 75 che Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 265 ). tvAM vANavArSiNaM vIkSya / spardhiSNuriva manmathaH // maMyarAMgI svabANAnAM / maMkSu lakSIcakAra mAM // 76 // artha-bANene pheMkatA evA tane joIne jANe spardhAvALe thayo heya nahi tema kAmadeva mane kaMpata zarIravALIne potAnA bANethI mAravA lAgyo che. je 76 che tatmahArAkulAnanya-zaraNA tvAM prapeduSI // tahoSmAbalA kroDI-kRtya mAM rakSa mArataH // 77 // artha-tenA prahArothI vyAkula thayela tathA nirAdhAra evI huM tAre zaraNe AvelI chuM, mATe he vIra! mane abalAne AliMgane ine kAmadevathI mAruM rakSaNa kare ? 77 ityuktvAgaladattasya / pAdayornipapAta sA // jayaMjana samucALA teneti pratyakozcata che 78 | artha ema kahIne te agaladattane page paDI, tyAre te paNa keTa leka prayAse teNIne uThADIne pratibedhavA lAgyuM ke, A 78 che . sudhAveNisadRgvANi / yadabhANi tvayA mama // - parokapAtho che. te rInivAsa ravahu 71 | artha: he amRtanI naherasarakhI vANuvALI ! teM je mane kahyuM te kharekhara atyaMta prItirUpI samudranA mojAMnA samuhasarakhuM che. 7 ... dhyAnAdrUpAtigAtsubhra / nivRtti yogino viduH // - ahaM tAM tava rUpastha-dhyAnAdevApnuvaM dhruvaM / / 80 // arthavaLI he subhra ! yogIo rUpAtIta dhyAnathI nivRtti kahe che, huM te tArAM rUpastha dhyAnathI ja kharekhara te nivRtti pAmyo chuM. 80 paraM gaireyagaurAMgiH / sthAturgurukule mam // na hi nAmAMganAsaMga-raMgaH saMgatimaMgati / / 81 // ' artha-paraMtu he gaurAMgi! huM jyAM sudhI ahIM gurUkulemAM rahe chuM tyAM sudhI strInA saMgano raMga mAre mATe yogya gaNAya nahi. 81 vIraputro'pi vIro'pi / vibhemyeSa guroH purH|| . puNakSetre ja ro-DayuvADarmika / 82 | 34 sUryodaya presa-jAmanagara. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra66) artha:-huM subhaTane putra ane subhaTa chuM, chatAM paNa gurUthI DarU chuM, kemake gurUnA kSetramAM gayele sUrya paNa sarva kAryomAM udAsIna thAya che. te 82 | hasitvA smAha sA khAmin / kAmitvaM tava kIdRzaM / yaH strImiH prArthito dhatte / gurvAdibhyo bhayaM hRdi // 86 // athara-tyAre te hasIne belI ke he svAmI! tyAre tamAruM kAmIpaNuM te kevuM? ke je strIe prArthanA karyA chatAM hRdayamAM gurUAdikane bhaya dhAraNa kare che. e 83 . bheje talpaM guroreva / zazI kiM na kalArasI // vyamRzanna tu niHzaMkaH / kalaMkamapi bhAvinaM // 84 // artha -kalAnA rasika cakre paNa zuM gurUnIja zamyA nathI bhegavI? ane tema karavAmAM teNe ni:zaMka thaIne thanArA kalaMkane paNa vicAra karyo nathI. 84 so'pyUce satyamevaitat / tvarAM mAsma kRthAH punaH / / sahAdAsye'ravidAsye / tvAmavaMtI vajanahaM / / 85 // artha tyAre agaladatta paNa kahyuM ke he kamalamukhI! e vAta satyaja che, paraMtu te utAvaLa kara nahi, jyAre huM ujajayinI jaiza tyAre tane sAthe lete jaiza. 8pa che ekacitAM kathaMcitAM / pratyAyya zapathairasau // tasauthI mana-manA sthAnamaNiyAra | 8 artha:-evI rIte eka manavALI evI teNIne seganapUrvaka keTaleka prayAse pratitI karAvIne teNInA saMdaryarUpI samudramAM manasyasarakhA manavALe te agaladatta pitAne sthAnake gaye. e 86 tAmutkIrNAmiva syUtA-miva lInAmivAnvahaM // vahan hadi nyalaMpiSTa / katicidvAsarAnayaM / / 87 // artha jANe katarelI, sIvelI athavA lIna thayelI heya nahi ema hamezAM teNIne hRdayamAM dhAraNa karatA evA te agalada keTalAka divase vyatIta karyA. te 87 | dhAma vidhAmayaM pibhra-dudhdhRttamiva vrmnnH|| anyadA muguroH pAdau / praNamyeti vyajijJapat // 88 // Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra67) artha:-zarIramAMthI jANe dharI kahADayuM heya nahi evA vidyAmaya tejane dhAraNa karatA e te agaladatta eka divase gurUne caraNe namIne vinaMti karavA lAgyuM ke, te 88 che anumanyasva mA rAjJaH / puraH sphArayituM kalA // kalA aguptarUpA hi / rUpAjIvA iva zriye // 89 // artha -he gurU! have mArI kalA rAjA pAse dekhADavA mATe mane AjJA Apo? kemake vezyAnI peThe prasiddhimAM AvelI kalA lakSmI denArI thAya che. 89 che anujJAto'tha guruNA / puraskRtya sameva sH|| gataH sadasi bhUnAtha-manamanamanocitaM // 90 // artha:-pachI gurUe anujJA devAthI tene ja agADI karIne te rAjasabhAmAM gaye, tathA te namavAlAyaka rAjane namyo. 90 che ko'yamaidaMyugIneSu / janeSu parabhAgabhAk // iti pRSTo nRpeNoce / tatkulAcaM kalAguruH // 91 // artha:-A kALanA manamAM utkRSTa bhAgyazAlIsarakhe A vaLI keNa che? ema rAjAe pUchavAthI kalAgurUe te khagaladattanuM kula Adika nivedana karyuM. 91 che kAMcitkalAmilAmatu-darzayeti gurogirA // toDavAmagvadhAravA para Dha 22 artha:-have rAjAne tArI kaIka kalA dekhADa? ema gurUe kahevAthI te mahAsubhaTe mahaMnI peThe majabUta kAcho bAMdhe. kara che prazastalastakanyasta-hastaH sa dhanuSo guNaM // dhvanayaMstatpatidhvAnaH / sabhAraMdhrANyadidhvanat // 9 // athara-anahara kAmaThApara hAtha rAkhIne dhanuSanI derIne avAja karatothake te tenA paDaghAethI sabhAnA dvArene paNa avAja karAvavA lAgyo. meM 3 saMsthAnapUrvamizvAsa-mukteSvAsazaravyakaM // avidhyaccApalaM ceto / yogIva mugurogirA // 94 // ... artha:-gurUnA vacanathI barAbara cIMdhIne dhanuSamAMthI choDelA bANathI yegI jema manane tema teNe tarata eMdhANane vIdhI nAkhyuM. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 268 ) zANottIrNAmasilatA-masau viyati nartayan // banavivAre-vAre nirmane nRLat | 25 . atha-pachI te AkAzamAM sajelI talavAra nacAvatothako akALe vAdaLAvinA paNa lekene vijaLInA camakArAjevuM dekhADavA lAgyo cakAse caturazcakaM / cAlayannekapANinA / / ciraM caraTacakrasya / cAlanA sUcayaniva // 96 / / artha-pachI te catura subhaTa eka hAthe caka bhamAvatAthake ghaNuM kALa sudhI jANe kuMbhAranA cakranuM cAlavuM sUcavate heya nahi tema zebhavA lAgyo. meM 96 so'dabhraM bhramayan lauhaM / mudgaraM vegato'bhitaH // mUtapUrva varSaa / mathakSomarikSayaH || 17 | artha vaLI te aTakAvarahita lekhaMDanuM mudagara vegathI cAre bAju bhamAvatothake sabhAsadone agAu kadI na thayela e bhayane #bha upajAvA lAgyo. ha7 che daMDaM tAMDavayaMzcakre. / dRSTRNAmiti saMbhramaM // yugapajagatI jagdhuM / yamaH kimayamAyayau // 98 / / artha-pachI te daMDa uchALathake jenArAone e bhayapamADavA lAgyo ke zuM ekI vakhate jagatane khAvA mATe A yama Avelo che ? 8 8 che tathollalAsa zastre sa / muktAmuktobhayAtmake / yathAsan jarasIvebhA / nirmadAH subhaTAH pare // 99 // artha-pachI te mukelA ane nahi mukelA ema banne prakAranAM zastromAM evI te kurti dekhADavA lAgyuM ke jethI ghaDapaNamAM jema hAthIe tema anya subhaTe madarahita thai gayA. . 99 yeSAM vapuH zilAsAra-sArairiva vidhiya'dhAta // tatrAmanyata mallostAn / sa gomayamayAniva // 1700 // artha:- jeonuM zarIra vidhAtAe pattharanA sAravaDe banAvyuM che, te mallone paNa te chANanA banAvelA mAnate hate. 1700 che sukhAkAra na maLyo ! re popAnA,dhorAja | sonaivattAniyAnonA-vAni ravAnA surataH II ? Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 29 ) a:--je hAthIo hathiyArabaMdha ceAdhAAne paNa tRNasamAna mAnatA hatA, te hAthIone muni jema iMdrine tema khalanI khANasarakhA te agaladatta jItavA lAgyA. / / 1 / khAM kalAM lAlayatyevaM / tasmin vismitacetasaH || 1 mUrddhAnaM dhUnayAmAsu - guNakrItAH sabhAsadaH // 2 // - aH--evI rIte te jyAre peAtAnI kalA dekhADavA lAgyA tyAre tenA guNAthI vismaya pAmelA sabhAsadA mastaka dhuNAvavA lAgyA. stutiniMdAviyoM vaMdhya - manaso'tha muneriva // mukhameSa mahIpasya / pazyatisma punaH punaH // 3 // a--paraMtu muninIpeThe stuti ane niMdAthI rahita manavALA rAjAnuM sukha te pharI pharIne jovA lAgyA. / 3 / / bhUposarbhadra me citraM / nAnayA kalayA tava / / ceSTaMte bahavo'pyevaM / prAyeNodarapUrttaye // 4 // a:--tyAre rAjA melyA ke he bhadra! ma! tArI A kalAthI Azcarya thatuM nathI, kemake pratye karIne ghaNA mANasA udarapUrtimATe AvI ceSTA kare che. // 4 // dhanena dhIra kArya ce- ttadyAcasva yathAruci // aziAmanuM na yAti / jhumAM nainA cAvaH || || adha:-vaLI huM dhIra! jo tAre dhananu prayAjana hoya te tu. tArI marajInujama mAgI le kemake ame jenA dayALu hAvAthI kAinI paNa AzAne bhaMga karatA nathI, 5 5 5 sospyUce kimahaM bhikSu ryasvattaH kAmaye dhanaM // * dhanazreNAstRNIyaMte / yazaskAmA hi mAninaH // 6 // artha:--tyAre agaladatta paNa khelyA ke zuM huM bhikSuka chuM ! ke tamArA pAsethI dhana mAguM, kemake yarAnI inhAvALA mAnI mANaso dhananI zreNine tRNasamAna gaNe che ! + a priyAlApe'pi dAridrya / yasya kiM vA sa dAsyati // vRthA phalAzA pAMthAnAM / chAyAsaMzayini drume // 7 // artha:--vaLI miSTa vacana gelavAmAM paNa jene pagutA che te vaLI zuM Apaze ? kemake je vRkSa ! paNa i zakatuM nathI, tenI pAsethI 5thIoe phalanI AzA karavI pheAkaTa che. / 7 / Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 270 ) dattaM vA priyavAgrahInaM / dAnaM kAMkSati kaH sudhIH // kuMtAgrastha sitANAM - janaM kiM syAda dRzormude // 8 // artha:--athavA miSTa vacavinA ApelAM dAnane kayA subuddhi mANasa levAnI icchA kare ? kemake bhAlAMnI aNIpara rahelA suramAvaDe AMkhamAM aMjana karavAthI zuM haSa thAya che? 5 8 5 bhUpo'vag niSkalA yuktaM / mAdyaMti kalayA sava | svayaM tAH niLAtAH / thamasmAdazAH punaH || 1 || atha--rAjA khelyA ke tArI kalAthI kalAvinAnA mANasA je khuza thAya che te yukta che, paraMtu pAteja kalAomAM nipuNa evA ame kema khuzI thaie ? u e u // kiM tavAjIvikAmAtra - kalayA kalayAnayA // mamottama jAmyAnuM / inu hoye hituM // 2 aH-phakta AvikAmATe maneAhura evI A tArI lAvaoN zuM thavAnuM che? banne leAkeAmAM hitakArI evA mArA uttama kalAbhyAsa tuM sAMbhaLa? / 10 / / star kauzAMoyAM / hariSeNo'bhavannRpaH // vazeSa padyanAmanya / meyasI taya dhArI / / 2 / / aH--Aja kAzAMkhI nagarImAM hariSeNa nAme rAjA hatA, tene viSNune jema lakSmI tema dhAriNI nAme rANI hatI. // 11 aa subuddhiH sacivastasya / mativratatimaMDapaH || sihalA snehalAlApa - sAraNistasya vallabhA // 12 // artha:--te rAjAne buddhirUpI velaDInA maMDapasarakhA subuddhi nAme maMtrI hatA, tathA te ma trInI snehayukta vaneAnI naherasarakhI siMhalA nAme strI hatI. // 12 DA AnaMdaH svajanAnaMda - kAraNaM tanayastayoH // savane mANatAvyo / vyAdhinA virodhinA !! 22 || a--tene svajanAne AnaMda karanArA Anada nAme putra hatA, paraMtu jyAre te yuvAna thayA tyAre tenA zarIramAM cAmaDInA roga dAkhala thayA. / 13 / Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 271 ) viktumatra satataM / vijJAya vyAdhinAyakaM // avadhapustasya | satprayaH yaju: svayaM || ?? || aH--te roganA nAyakane haMmezAM tenA zarIramAM vasavAnI icchAthALA jANIne tenA nAkara seAjAe peAte tenuM zarIra sthUla karavA mAMDayuM. // 14 u AvirbabhUva daugaMdhyaM / tasyAMge tatprasRtvaraM / / 1 na cena saviSe thAtuM / joDIthe malajAM vinA 1 / / artha:--pachI te rogane lIdhe tenA zarIramAM evI durgaMdhI vistAra pAmI ke jethI makSikAvinA koi paNa tenI pAse besI zakatuM nahi. ciraM cikitsyamAno'pi / nAsau nIrogatAM gataH // 16: pacamAno've / vineyo vaikuImiva // 6 // 1 artha:ghaNA kALasudhI tene mATe auSadhA karyAM paraMtu bhaNatA eve paNa buddhivinAnA ziSya jema vidvatAne tema te nirogI thayA nahi. gRhApavarakaM nAsau / duHsAdhavyAdhivAdhitaH // nau nAnanerito ! mozISa soyamAM 5 27 . :--ane tethI ghaDapaNathI nila thayelA sarpa jema vRkSanu bila tema asAdhya vyAdhithI pIDita thayelA te matriputre gharanA oraDA DADayA nahi. // 17 // anyadA maMtriNaH kSoNI - netuH sadasi tasthuSaH // -netu: taghupa || javano yavanadvIpA - domAn dUtaH samAyayau // 18 // artha:--eka vakhate jyAre maMtrI rAjasabhAmAM beThA che, tevAmAM cavanadvIpathI eka vegavALA buddhivAna dUta tyAM AvyA. // 18 u dUtaH svasvAminaH kAryaM / rAjJe tasmai nivedya saH // uttasthau labdhasanmAnaH / sadasaH saha maMtriNA / / 19 / / a:--te dUta peAtAnA rAjAnu` kA` te rAjAne kahIne tathA AdaramAna melavIne matrIsahita sabhAmAMthI uThayA. // 19 5 dUtaM samagrarAjanya - zuddhiprApaNalagnakaM // cAra musiSThA-pAtra maMtrI verkhAna | 20 || a:--sa rAjAenI khabaraa'tara jANanArA te dUtane matrIe pAtAne ghera lai jaine tenA ghaNA AdarasatkAra karyAM 5 20 // Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (272 ) dadRze tatra durgadha-deho gehodare sthitaH // utthUna iva maMDUkaH / kUpAMtastena maMtrimUH // 21 // artha: tyAM teNe eraDAmAM rahele dugadha zarIravALe te maMtriputra kuvAmAM rahelA deDakAnI peThe uchaLate joye. . ra1 che ko'yamaMtaH paro lakSa-makSikAhRdayaMgamaH // iti pRSTo'munA maMtrI / moce bAdhyAya tekSaNaH / / 22 // artha -lA game mane priya thaI paDele A keNa che? ema te dUte pUchavAthI maMtrI AkhamAM AMsu lAvI che ke, rA kiM vacmi maMdabhAgyo'haM / yauvane'sau mamAMgajaH phalasya kAle zAkhIva / pluSTaH kuSTadavAgninA // 13 // atha:-zuM kahuM ? huM maMda bhAgyavALa chuM, kemake phalasamaye jema vRkSa tema yauvanavayamAM A mAre putra kuSTarUpI dAvAnalathI vyAsa thayo che. je ra3 che ahaM vaidyapratIkArA-nasyA'nalpAnacIkaraM // rAma nAma no taig I gavi naMbara | 24 . atha-meM tenA mATe vidyomAraphate ghaNA upAyo karyA, paraMtu vratathI jema agni tema tethI Ane rega zAMta thayo nahi. e 24 che sa dRSTabhUribhUkhaMDaH / pRSTAnekabahuzrutaH // bhaktikrIto'bhyadhAttasya / satyapratyayamauSadhaM // 25 // artha:-joela che ghaNe pRthvIbhAga jeNe tathA pUchela che aneka bahuzrute jeNe evA te dUte maMtrInI bhaktithI khuza thaIne tene kharI khAtrInuM AMSadha batAvyuM ke A 25 . ayaM jAtyakizorasya / yadi kSipyeta zoNite // taravAro sucetA ne jItANA. ra6. artha:-je A tArA putrane jAtivaMta ghoDAnA vacherAnA rUdhiramAM jhaboLavAmAM Ave te nAna karanArane. jema mela tema Ane A kuSTha roga nAza pAme. e rada che ityuditvA gate dUte / vyamRzanmaMtripuMgavaH / / lebhe vyAdhipratIkAra / eSa ISatkarI mayA // 27 // artha:-ema kahIne te dUta gayA bAda maMtrIe vicAryuM ke A to mane sahele rogane upAya hAtha AvyA che. che ra7 - - Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 273 ) gaNatro -Davizvantana cUnA II. yaH kizoro mamAvAse / nyAse mukto'sti sadguNaH / / 28 // artha-putra, mitra ane strIne paNa vizvAsa nahi rAkhatA evA rAjAe je uttama lakSaNavALe vachero mAre ghera thApaNa rAkhe che, paraMtu raktadhArAstataH puSTa-zarIrAdApagA iva / / bhUyasyo'pyudbhaviSyati / rAjyazrokelizailataH // 29 // artha:-rAjalakSmIne kIDA karavAnA parvata sarakhA ane puSTa zarIravALA te vacherAmAMthI nadInI peThe rUdhiranI ghaNI dhArA nikaLaze, rahA tAsu snAto laghUllAgho / bhavitA meM kumArakaH / pInAMgazca kizoro'pi / vRSyayogAbhiyogataH // 30 // artha:-ane temAM snAna karavAthI mAro putra turata nirogI thaze, ane ghA rUjhAvanArI auSadhI AdikanA prayogathI te vachere paNa pAchA puSTa zarIravALe thaze. 30 maMtriNAtha kizorasya / zirAvedho vyadhIyata // pravahadbhistato'mRgbhiH / kSaNAtkuMDamapUryata // 31 // artha-pachI te maMtrie te vacherAnI nADI pheDI, ane temAMthI nikaLatAM lehathI kSaNavAramAM kaMDI bharAI gaI. e 31 me kopaM nAlamivodbhinnaM / maMtriNA dhamanImukhaM // yatnataH saMvRtamapi / na tasthau rudhiraM vamat / / 32 // artha-pachI khullI thayelI kuvAnI saravANunI peThe maMtrIe tenI nADInuM mukha jo ke yatnapUrvaka baMdha karyuM, te paNa temAMthI nikaLatuM rUdhira baMdha thayuM nahi. che kara che kSaNAnizcyotitAlakta-pakSmavatpAMDutAM gataH / / bAlAzvastatyaje prANa-rarakta ko'vatiSTate // 33 // artha -kSaNavAramAM nIcenI lIdhelA aLatAnA photarAMnI peThe phikko paDI gaelo te vachero prANurahita thaye, kemake arakta pAse keNa rahelADakA ko'pi dveSI nareMdrAya / tatsvarUpaM nyarUpayat / / khalairhi pUrito loko / mutkuNairiva maMcakaH // 34 // artha -tyAre koIka draSI mANase rAjAne te vRttAMta nivedana. karyo, kemake mAMkaDAthI jema maco tema A jagata khalethI bhareluM che. - 35 sUryodaya presa-jAmanagara. Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (274) kalpAgnimiva kopena / nayana hInopamA nRpaH / / zAhai kSaNo-fhAmAyAvaMghAra | 21 / artha-pachI kalpAMtakALanA agninI peThe kepathI nIcenI upamAne prApta thayelA rAjAe rAkSasasarakhA nirdaya polIsamAraphate te mahAmaMtrIne baMdhAvyuM. e 35 che kaSAyA iva puNyaughaM / gRhasAraM viluMTya te // sakuTuMbaM nijaghnustaM / mArai rakadAruNaiH // 33 // artha-pachI kapAya jema puNyanA samuhane tema teoe tenA gharanI sarva milakata luMTIne narakasarakhA bhayaMkara mArathI tene kuTuMbasahita mArI nAkhe che 36 guptagAtro nilIyAsthA-dAnaMdo raktakuMDake // jhIva vAtatrAta-jA kUrma rUmasi | | artha te vakhate asamartha te AnaMda macchImArathI bacavAnI icchAvALe kAcabA jema jalamAM tema rUdhiranI kuMDImAM pitAnA aMgapAMga gopavIne chupAI rahyo hate. che tato'pi nizi nirgatya / dhautAMgaH kApi vAriNi / / mAta sarachAyaM | nimitta vana | 38 | atha- pachI rAtrie temAMthI nikalIne kayAMka jalamAM potAnuM zarIra joyA bAda te pitAne kAMcaLIvinAnA sapanI peThe nIrogI zarIra vAlo jovA lAgyo. e 38 che kenApyalakSitaH parNa-vATa nizye so'gamat // tatsvAminA ca kalNANa / ko'si tvamiti bhASitaH // artha-pachI tyAMthI koinI najare paDayAvinA gupta rIte rAtrinI aMdaraja te eka khalAvADamAM gaye, tyAre te khalAvADanA mAlike tene pUchyuM ke huM kalyANa! tuM keNa che? 39 dInAsyenAditaH svIyo-daMte tena nivedite / / kRpAlumaMtriputraM sa / rahaH svagRhamAnayat / / 40 // artha-tyAre teNe paNa dayAmaNe cahere pitAne vRttAMta pahelethI tenI AgalA nivedana karyo tyAre te dayA lAvIne te maMtriputrane gupta rIte potAne ghera teDI lAvyo. meM 40 che Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 275 ) yuvaLItunaH siMghA---mULaurAziH || . guptacArI nRpAdbhItastasthau tatra sukhena saH // 41 // artha:--garUDathI jema sapa, sihuthI jema hiraNa tathA cArathI jema pa'thI tema rAjAthI DarelA te ma triputra tyA sukhethI guptapaNe rahyo. 54 puNyAM gAvanyadA dharma - rathasyaikadhurAviva // - praveza Turnatau trAtuM / vRSThiThThAvarI va // 42 // a:--have eka divase pavitra zarIravALA, dharUpI rathanI dhurAsarakhA, durgatimAM javAne aTakAvavAmATe majabUta bhAgaLasarakhA, aliptau pApapUreNa / saMsRteH pulinAviva // sAdhu sattAdhRta-mohau samIyatu; || 43 | yuE | artha:--pAyAnA samuhathI nahi lepAyelA, sasAranA kinArAjevA tathA uttama tapathI meAhune nAza karanArA evA e sAdhue tene dhera AvyA. 5 43 // bhRMgayannuttamAMgaM svaM / maMtristatpadAMbuje || kiM vatsa vimanasko'si / munibhyAmityabhAvyata // 44 // aH--tyAre te ma Mtriputra te muninA caraNakamalaprate potAnA mastakane bhramararUpa karavA lAgyA, tyAre teoe tene pUchyu` ke huM vatsa ! tu' udAsa manavAlA kema dekhAya che? 5 44 5 udazruNAkhile mUlA - nijaduHkhe'munodite || ayacchatAM yatI dharma - zikSAM duHkhAMtakAriNIM // 45 // a:--tyAre teNe AkhAmAM AMsu lAvIne mULathI peAtAnuM duHkha kahI saMbhaLAvyuM, tyAre te munioe tene du:khaneA nAza karanArA dharmopadeza ApyA ke, // 45 // mAdhurya lavaNe sAraM / raMbhAyAM susvaraH khare || viyaM varSo zeDhe / gADu nIyamUre // 46 // a:--jema lavaNamAM mIThAza, keLamAM kaThInatA, kharamAM susvara, camAranA gharamAM pavitratA, khArI jamInamAM mIThuM pANI, 5 46 u sneho bhasmani vaizadyaM / madhyAM zaityamivAnale // saumya kApi sukhaM nAsti / vyApakApadbhare bhave // 47 // Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 276) artha -rAkhamAM cIkAza maNImAM saphedAi tathA agnimAM jema zItalatA nathI tema he saumya! du:khathI bharelA A saMsAramAM kayAMya paNa sukha nathI. che a7 che ye saMyogAstanumatA-mAdhamunmAdakAraNaM // teSAM niSTAviyogo hi / vyApArANAM vipadya te // 48 // artha-prANIone je saMge prathama haSa karanArA thAya che, te vyApArone kharekhara nizcayathI viga thAya che. 48 vallavapulaMdA-rAvAtrasAratA . ___ tasya ciMtaya vairasya / svadehasyAyatau dhruvaM // 49 // artha:-vaLI tuM vicAra ke je sarva svajanenA nAzathI phakata tAruM zarIra zebhItuM thayuM che, te tArUM zarIra bhaviSyakALamAM kharekhara nAza pAmaze. | 40 che dinAnAmiva jaMtUnAM / vRddhi nizca nizcitA // AsattiM vibhakRSTiM ca / yAti puNyavivasvati // 50 // atha-puNarUpI sUrya ugate tathA Athamate te divasenI peThe prANIonI vRddhi ane hAni nizcita thayelI che. je 50 che kaiH kairyukto vibhakto vA / bhavedde hI na dehibhiH|| puliMda iva cinvAnaH / phalAni tarubhirvane // 51 // artha:-vananI aMdara phaLa ekaThAM karato bhilla jema vRkSa sAthe tema A saMsAramAM prANu kyA kayA prANIo sAthe saMgavigavALa nathI thatuM? ke 51 che tattyattavA svajanavAta-manaikAMtikamadhruvaM // AtyaMtika dhruvaM dharma-mevaikaM svajanIkuru // 52 // atha-mATe anekAMta ane capala evA svajananA samuhane chADIne phakta eka AtyaMtika ane nizcala evA dharmane ja pitAnA svajanarUpa kara ? | para che sahiSA apAzrAddha-tramelAjanaiH kRtaH | tatrAdyo dhriyate dhIrai-jIvaiH klIvaistathetaraH / / 53 // artha -te dharma sAdhu ane zrAvakanA vratanA bhedathI be prakArano jinezvarae kaheluM che, temAM pahele thIra manuSya tathA bIja kAyara manuSya dhAraNa kare che. te paDe che Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 277) AnaMdaH sphuradAnaMda-maMdIbhUtamanovyathaH // atha tarapathame mane | zrAddhadharSa sa bIpI | 24 / artha:-have AnaMda thavAthI ochuM thayela che mananuM du:kha jenuM evA te buddhivAna AnaMde prathama zrAvakadharma aMgIkAra karyo.pa4 baddhamaya'bhavAyuSkaH / pUrva bhadrakabhAvataH // vacAravADhitazrAddha-dharmaH jAje cAhi saH ! artha:-pUrve bhadrakapariNAmathI manuSyabhavanuM AyuSya bAMdhIne pAchalathI zrAvakadharma pALIne keTaleka kALe te maraNa pAme. papapa pure'tra hariSeNasya / rAjJaH sohaM suto'bhavaM // jitazatruriti khyAtaH / puNyaiH kiM nAma durgha // 56 // atha-te AnaMdane jIva A huM A nagaramAM hari rAjAne jitazatru nAmane putra thayo chuM, kemake puNyathI zuM prApta thatuM nathI? " dRSTvAnyadA munidvaMdvaM / madhye puravicAriNaM / / gavAkSago'hamavyUDha-mohaH prAgbhavamasmaraM / / 57 / / artha-eka divase nagaranI aMdara vicaratuM muninuM joDaluM jaine gavAkSamAM beThele huM meha dUra thavAthI pUrvabhavane yAda karavA lAgyA. pa7 tadAdi hRdi manye'haM / kalAsu sakalAsvapi / vallISu kalpavallIva-dekAM puNyakalAM kalAM // 58 // artha ane tyArathI huM mArA manamAM ema mAnuM chuM ke velaDIemAM jema kahevelI tema savalI kalAmAM eka puSpakalAja zreTa che. vAstuvidyoNanAmeSu / sugRhAsu ca sAgrahA // se jataM vara re / nIre ra tA tit | 61 che. artha -kaLIyAmAM jema vAstuvidyA, sugharIomAM vizeSa prakAranI te vidyA, huMsamAM gati, popaTamAM vacana, mAsyamAM jala taravAnI kalA, che para che huDe yuddhajJatA kAla-jJAnaM ca kharakurkuTe / pracalAkini nRtyaM ca / paMcamodgAritA pike // 6 // * artha -tetaramAM yuddhajJAna, bara tathA kukaDAmAM kALajJAna, mayUramAM nRtya tathA kephilamAM paMcamarAga, ke 60 Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 278 ) evaM kalA kila kApi / kApi dRSTA pazuSvapi // na punaH saphalaM puNyaM / vinA zrImukhakIrtayaH // 61 / / timirvi. artha -evI rIte kaI kaI pazumAM paNa keka keka kalA jovAmAM Ave che, paraMtu puNyavinA lakSmI, sukha ke kIrti saphala thatAM nathI. rAjA pAchA pharyA | V dharmanAM vinA tato vIra prazaMsaMti / saMtastAmeva kevalaM / / 62 / / athara-eka dharmakalAvinA saghaLI kalAo mastakarahita che, mATe he vIra! saMta purUSa kevala te dharmakalAne ja vakhANe che. te 62 che evaM rAjJi vadatyeva / nAgarA duHkhasAgarAH / / samaM samAjamAjagmuH / sAropAyanapANayaH // 63 // artha:-jevAmAM rAjA ema bele che tevAmAM atyaMta du:khI thayelA nagaranA leke ekaThA thaIne hAthamAM manahara bheTaNa sahita rAjasabhAmAM AvyA, che 63 che vijJaM vijJapayAmAsu-ste natvA naranAyakaM / / tvAM yAcaMte prabho sthAnaM / paurAzcaurAtivarjitaM // 64 // atha-tathA te vidvAna rAjAne namIne vinaMti karavA lAgyA ke he svAmI! nagaranA lake ApanI pAse ceranA upadravavinAnA sthAnanI mAgaNI kare che. te 64 che AtmanIva sacaitanye / tvayi madhyasthite'pyaho / luptametatpuraM caura-caraTaiH karaTairiva // 65 // artha:- cetanAzaktivALA AtmAnI peThe Apa aMdara rahyA chatAM paNa nAstika sarakhA coroe A nagara luMTIne vinaSTa karyuM che. 65 AraMbhabhIrava iva / stenAste nAtha pattane // svabhAvasiddhAn gRhNati / dArAMzca vibhavAMzca naH // 66 // artha -vaLI he svAmI ! ApanA A nagaramAM jANe Are bhathI DaratA hoya nahi tema te care amArI taiyAra strIone tathA dhanane laI jAya che. te 66 che krUracaurakRtaizchidraiH / sAMpataM sadaneSu naH // pravezanirgamA jAmau / sukarau sarpasaMpadA // 67 // artha:-vaLI amArA gharamAM hamaNuM te dUra cerie karelAM chidrothI sarpone AvavAnuM tathA lakSmIne jAvAnuM saheluM thaI paDeluM che. Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | (279) aMgasaMgatabhUSAyai / stenai stanayA api // vadhyate daMta - dha ruva | 8 | artha -vaLI kasturI mATe jema harine tema zarIrapara paherelAM AbhUSaNe mATe te cAre amArAM saMtAnone paNa mArI nAkhe che. tathA tava pure caurA / vilasatisma nirbharaM / / yathA daigaMbarI dIkSA / na cirAdbhAvinIM nRNAM // 69 // artha: ApanA A nagaramAM te era evI to cAlAkI vAparI rahyA che ke jethI mANasone have thoDA samayamAM ja digaMbarI dIkSA prApta thaze. te 69 che yA maMDanaM mumukSUNA-maparigRhatA matA / / anicchUnAmapi stenaiH / sA naH saMpati DhaukitA // 70 // artha:-je aparigrahapaNuM mumukSu sAdhuone zobhAvanAruM che, te aparigrahapaNuM nahi icchatA evA paNa ane hAlamAM ceree ApeluM che. je 70 che samAnyAsanasamAnI-ti soDhaM deva nAgaraiH / / martyahAnistvihA'niSTA / dRSTA pUtkurmahe tataH // 71 // .. artha-De svAmI! gharo je dvirahita thayAM te to amoe sahana karyuM, paraMtu manuSyonI je hAni thAya che te amane du:khadAyaka dekhAya che, ane tethI amo ApanI pAse pikAra karIe chIe. 71 che tat zrutvA pRthivIpAlo / bhISmabhAlo'bhyadhAtkrudhA / / re re dakSAstalArakSAH / keyaM bho vaH pramattatA / / 72 // artha te sAMbhalIne krodhathI bhayaMkara lalATavALe rAjA bole ke are haziyAra polIsa amaladAre! A tamArI gaphalatI te kevI! bhavatsu dIpyamAneSu / divAkarakareSviva / / karacauratamaHpUraH / pauralokaM ruNaddhi kiM // 73 // artha -sUryanA kiraNesarakhA tame dedIpyamAna hovA chatAM paNa dUra cArarUpI aMdhakArano samuha nagaranA lokone kema herAna kare che? dRptAH saptAhamadhye ta-dAnayadhvaM malimlucAn / yUyamevAthavA caurAH / ki caurANA khaniH pRthak // 74 // Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 280 ) a:--mATe tameA sAvadhAna rahIne sAta divasanI a~dara te cArAne lAve ? athavA tameAja ceArA TharazeA, kemake cArAnI zuM kai judI khANa hAya che? ! 74 // iti rAjJodite sarve / te tattrArthe niraujasaH || I dha:punaH pubiLotra | 2sUvummemmulA diyA || 76 || aH-rAjAe ema kahevAthI te kAya karavAmAM asamartha evA te pAlIsa amaladAro nIcAM puSpAvALAM fAnIpeThe lajjAthI nIcA sukhavALA thayA. 5 75 // athAptAvasaraH proce --galadatto narezvaraM || hIbhAranatamUrddhAno / vimucyatAgamI prabho // 76 // a:--have te samaye avasara malavAthI agaladatte rAjAne kahyuM ke he svAmI! lajjAnA bhArathI namelAM mastakavALA A peAlIsa amaladArone A kAryathI mukta karo ? / / 76 u yadyAdizasi bhUta - vetasA praguNena mAM // - - tadAhamaMtaH saptAha - mAnaye cauranAyakaM // 77 // atha:--vaLI he svAmI! jo Apa kharA dilathI ane pharamAve tA huM e cArenA nAyakane sAta divasanI aMdara lAvI ApuM. chA duHkaraM sukaraM veti / na ciMtA diptatejasAM / 1 vidyugola: patanadrau / tRNe vA na hi bhinnadhIH // 78 // a:-- kaThIna che ke sahelu che, evI ciMtA mahAparAkramIAne hAtI nathI, kemake parvata athavA ghAsapara paDatA vIjaLInA gALAonA kaiM judA prakAra hotA nathI. 5 78 5 atha prApya nRpAdezaM | cauraprAptiparAyaNaH // gaMjAprapApurAta satrazAlAsu so'bhramat // 79 // a:--have rAjAnu pharamAna melavIne cAranI zAdhamATe taiyAra thayelA te agaladatta miMdarAzAlA, prema, nagaramAM rahelAM jugArakhAnAM tathA sadAvratanA sthAnAmAM bhamavA lAgyA. // 79 5 darza darza janatrAtaM / sAcIkRtavilocanaH // phalAMca cira saura--hakSani vizvakSaLaH || 80 || artha:--vaLI tIrachI AMkheAthI leAkeAnA samuhane jotA jotA te huziyAra agaladatta ghaNA vakhatasudhI cAranA lakSaNA jovA lAgyA. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (281) ye bhautikA bhAgavatA-zvarakA liMginastathA // kApAlikAH kArpaTikAH / so'bhUtteSu vizeSaDak // 41 // artha -vaLI te bhautika, bhAgavata, caraka, liMgI, kApAlika tathA kApaDIone vizeSa prakAre jovA lAgyo. e 81 che cauraM pazyamanAlasya--matIye SaD dinAni saH // tu taM pApa saMtA-pUrataciMtAta 82 | artha -evI rIte khUba haziyArIthI ceranI tapAsa karatAM cha divase te vyatIta thayA, paraMtu cera na maLavAthI te khedita thaIne vicAravA lAgyo che. 82 che ekato bhUpateragre / pratijJAtaM suduSkaraM // anyatastvaritaM yAMti / jaMghAlA iva vAsarAH // 83 // artha-eka to rAjAnI pAse je mATe pratijJA karI che te kAya dukkara che ane bIjI bAju divaso ekadama utAvaLathI cAlyA jAya che. caurazcellapsyate nAsau / bhavyaM caureNa tanmayA // janahagparihArArtha / divAgati niSedhataH // 84 // artha:-vaLI ja A cera nahi male to mANasenI najara cUkAvavA mATe divase gamana nahi karavAthI mAreja cera thavuM paDaze. 84 gaMtavyaM vA videzeSu / vastavyaM vA vane kacit // na tUtsRSTapratijJena / stheyamatra pure mayA // 85 // artha--athavA paradezamAM javuM paDaze, athavA to koI vanamAM jaI vasavuM paDaze, kemake pratijJAbhaMga thavAthI mArAthI ahIM rahI zakAze nahi. . 85 che evaM ciMtAsaritIci-varddhitasvAMtacApalaH // saptame'ni vikAle'sau / niragAnagarAdvahiH // 89 // artha-evI rIte citArUpI nadInA mojAthI vRddhi pAmela che hadayanI capalatA jenI e te agaladatta sAtame divase saMdhyAkALe nagaranI bahAra gaye. 86 che sthitaH sa taskaraM lipmu-rmalapIvaracIvaraH // marucaladalazreNe stana cUtatarostale // 87 // 36 sUryodaya presa-jAmanagara. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (282) a:-- yAM te malayukta kapaDAM paherIne pavanathI cAlatI che pAMDhaDAMonI zreNi jenI evA eka AMbAnA vRkSanIce cArane meLavavAnI icchAthI beThA. // 87 5 vAmahastasphuradaMDo / vAMchavi yamopamAM // daMDo cIrikAM vibhra - dhdhvajavaduritaukasi // 88 // japamAlAparAvarta / kurban dakSiNapANinA || 1 amuSyaMta kSitau ta / katIti gaNayanniva / / 89 // badhdhuM naratimin jAla - mitra kaMthAM vahan gale || avyaktaM cAlayanoSTau / cauryavidyAM japabhiva // 90 // I bhUnyastanayano mArga | durgateH spRhayanniva / vidyAr karaze tenA-61-6 nILavanAttA ||12||2sumiyA artha :--evAmAM teNe jANe yamanI upamAM icchatA hoya hu tema DAmA hAthamAM pakaDelA daDavALA, ane pApanA para rahelI dhajAnIpeThe daDapara laTakelAM cIMtharAMvALA, 5 88 5 are A pRthvIpara me keTalAne luMTayA che? ema jANe gaNatA hAya nahi tema jamaNe hAthe japamAlA pheravatA, // 89 5 manuSyarUpI matsyene bAMdhavAnI jANe jALa hoya nahi tevI kathAne galAmAM dhAraNa karanArA, tathA jANe cArI karavAnI vidyA japatA heAya nahi tema zavinA hATha phaphaDAvatA, nA tathA adheAgatinA mArga cahAtA hAya nahi tema jamInapara draSTi rAkhanArA evA eka parivrAjaka jogI teNe jI vanamAMthI AvatA joyA. udbaddhapiMDikaM dIrgha -- jaMghamAraktalocanaM // stabdhakezaM vakranAzaM / nizcikye taM sa taskaraM / / 92 // artha:-'cI penIvALA, lAMkhI jaghAvAlA, lAla AMkhAvAlA, stabdha kezAvAlA tathA vAMkA nAvAlA eve tene AvatA joine agaladatta nizcaya karyo ke kharekhara A cAra che. / hara ! so'pi svopadhimAlaMya / zAkhAyAM tasya zAkhinaH // nivido virIjItya | cyutavALa mUtaGe || 12 || artha:--pachI te parivrAjaka peAtAnA upakaraNa te vRkSanI DALamAM mAMgIne pRthvIpara paDelAM pAMdaDAMnuM Asana bichAvIne te para beThA ArA Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 283 ) bhagnapotamiva kSINa - sarvasvamitra duHkhinaM || - nirIkSyA'galadattaM soDavataMso mAyinAM jagau // 94 // a:--jANe vahANa bhAMgI javAthI samudra tarIne nikalyA hoya nahi evA, tathA peAtAnI sa` milkata jANe nAza pAmI heAya nahi evA te du:khI agaladattane joine te kapaTInA ziromaNi khelyA ke, vatsa vicchAyateyaM te / vyaktaM vakti daridrata // tadAzu vada vizvastaH | kastvaM kautaskuto'si vA / / 95 / / aH--he vatsa! A tAro dayAmaNA cahero pragaTarIte tArU daddhipaNu sUcave che, mATe tuM mArApara bhasA rAkhIne jaladI kahe ke tu kANu ane kayAMnA rahevAsI che? // 95 5 jagAdAgaladatto'tha | paTuH kapaTanATake || brUte paramakAruNyaM / prabho prazno'yameva te / / 86 / / artha:--tyAre kapaTanATakamAM catura eve te agaladatta melyA ke he bhagavan! Apane A prIja Apatu ati dayAlapaNuM sUcave che. ahamujjayinIvAsI / bAlyocchinnaparicchadaH // sarvAtmanA zriyA tyaktaH / kulaputro'smi durbhagaH // 97 // artha:--huM ujjayanI nagarIneA rahevAsI chuM, mArI mAlyAvasthAmAMja mArA sarva piravAra tArA pAmyA che, temaja huM bilakula dhanivanAnA ane durbhAgI kulInaneA putra chuM. 5 97 u lagnadAridryadAvatvA -- davyavasthaM bhuvi bhraman // nyabhAlayamihAyAta--stvAM kAruNyaikasAgaraM // 98 // atha:--dAridrarUpI dAvAnala mArI pAchaLa lAgyAthI huM kaIM paNa raThekANAvinA A pRthvIpara bhamyA karU chu, evAmAM ahIM dayAnA sAgara evA ApanAM mane darzana thayAM che. 5 98 // nizcitaM tvayi nidhyAte / dAridryaM zAMtameva me // zAmyatyeva payorAziH / kuMbhajanmanyuditvare // 99 // adhaH--kharekhara ApanuM dhyAna dharavAthIja have mArU dAridra tA huM dUra gayeluM mAnuM chuM, kemake jyAre vaDavAnala udaya pAme tyAre samudra zAMtaja paDI jAya che. ! 99 5 Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 284 ) drAgatho liMginAliMgi / saumya samyag vdnsi|| mayi prasanne sannetra / bhAvi te'tighanaM dhanaM // 1800 // artha have te parivrAjake tene turata AliMgana daIne kahyuM ke he saumya! tuM je kahe che te barobara che, valI he uttama dRSTivALA! ha tArApara ja prasanna thaye te tane ghaNuM dhana prApta thaze. te 1800 che evaM tayornigadatoH / kAlabhUpena bhAskaraH // ayaM hi tArakazrINAM / hartetyastamanIyata // 1 // athaDa-evI rIte teo jevAmAM vAta kare che, tevAmAM A paNa tArAonI lakSmIne haranAra che, ema sUcavIne kAla rAjAe sUryane asta pamADe. 1 che gate sUre jagajagchu / paritaH pavitastare // asajanajanasvAMta-malImasatamaM tamaH / / 2 // artha:-have sUrya jyAre cAlyo gayo tyAre durjana manuSyanA aMta - karaNa sarakhe ati malIna aMdhakAra ephera vistAra pAmyo. e 2 kaMthAkoNAdathAkRSyA-yudhAni rathikAMjagaM // parivrAT smAha vatsAvAM / gacchAvo'syAH puroMtarA // 3 // artha-pachI te parivrAjake potAnI kaMthAnA gajavAmAMthI hathi thAra kahADIne agaladattane kahyuM ke he vatsa! cAla have ApaNe A nagaranI aMdara jaIe. | 3 | adya cauro mayApIti / prItibhAjA'vizatpurIM / sa steno'galadatteno-petaH pretezabhISaNaH // 4 // artha - Aje have mane cora male che, ema khuzI thatA te agaladattasahita yamasarakhA te bhayaMkara parivrAjake nagaranI aMdara praveza karyo. che zrIvatsAnukRtikSAtraM / kasyApi zrImato gRhe // sa datvA tanmukhe vIra-mamuMcadvaMcanAcaNaH // 5 // artha-pachI te dhUrtaziromaNi parivrAjake kaika zrImaMtanA gharamAM zrIvatsasarakhuM cAkhaMDuM bAkorUM pADIne tyAM te bakarAMnA mukha AgaLa agaladattane besADa. | V | Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 25 ) bilenAkhuriva kSAtra -- vartmanAMtaH pravizya saH // sUcasI: svaLa jJAhi-peTA prAcITaluM hi // 6 // a:--pachI milamAM jema dara tema te mAkeArAvADe aMdara jaine teNe svarNa tathA javAhIranI ghaNIka peTIo bahuAra kahADI. / / Fu tamAzu hetukAmo'pi / kopamazlathayadrathI || niH kRpasyAsya pazyAmi / niSTAmiti lasanmatiH // 7 // 5:--te vakhateja agaladatta tene mAravAnI icchAvALA thayA chatAM A nirdayanuM raheThANa Adika mAre jovu joie, evI buddhi thavAthI teNe petAne krodha zithila karyAM. // 7 // vAhIkAnAnaye yAvattAvazciMtyamidaM tvayA || ityavasthApya taM tatra / svayaM caurazcacAla saH // 8 // a:--have huM jeTalAmAM majurone khelAvI lAvuM tyAMsudhI tAre AnI khabara rAkhavI, ema kahI agaladattane tyAM besADI te rivrAjaka pAte tyAMthI cAlatA thayA. 5 8 5 lobhayitvoghuraskaMdhAn / dhIvaMdhyAn vRSabhAniva // kApi devakuLe suptA - nAnaiSI durvidhAnnarAn // 9 // artha :-pachI te kAika devamaMdiramAM sutelA majabUta bAMdhAvALA aladasarakhA nirmuddhi tathA nirbhAgI evA purUSane lalacAvIne tyAM teDI lAvyeA. 5 9 u tairupATyAkhilaM lona - bhAraM lobhavazaMvadaiH // sa Aniyeyo caMkaH / phaMTAvi padmazaH || 20 | artha:----lAbhane vaza thayelA evA te purUSApAse cArIneA te saghaLe mAla upaDAvIne karaDIyAmAMthI jema sarpa tema te nagaramAMthI bahAra nIkalI gayA. / 10 / ka yAtyeSa ka vA / dhanaM ko mya paricchadaH // iti bodhdhuM rathI nAtha - mitra satyastamanvagAt // 11 // aH--have A kayA jAya che? avA A dhana te kayAM rAkhe che ? tenA parivAra keNu che ? te saghaluDavAmaTezenI pAchala jema nAkara tema agaladatta tenI pAchaLa gaye. 5 33 // Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra86) gato jIrNavanaM caura-cakrI vaivadhikAn jagau // --- mo: jiyA rimUvA-DavatIyaM vibhAvarI | 22 . artha-pachI te corono saradAra charNa vanamAM jaIne te majurane kahevA lAgyuM ke are! zuM Aje rAtri sthira thaIne ja utarI che ! adyApi puSkalA rAtri-stadiha svapita kSaNaM / / vaDha vayaMti niro-hA janinAmAM || 3 || ' artha-haju ghaNu rAta bAkI che, mATe kSaNavAra ahIM sUI jAo? kemake rAtane ujAgare sarva roganA kAraNarUpa che. te 13 iti baMdhorivAsyoktyA / vAhIkA vipratAritAH // muamArA vAdho / saMvavA zarata che ?4 .. artha:-evI rIte jema bhAInA tema tene vacanathI gAyelA te majuro bhAra utArIne vaDanIce lAMbA paga karIne suI gayA. 14 nAsti jAgariNo bhIti-riti nIti smarannatha // rathikaH susthiraM kASTaM / zrastare sve pratastare // 15 // atha:--jAgatAne Dara nathI, evI nItine yAda karIne te agaladatta pitAnA bIchAnApara pitAne badale eka lAMbuM kASTa melI rAkhyuM. 1pA apramattaH svayaM pazyannasya caurasya ceSTitaM // nyagrodhaskaMghamAzritya / karavAlakaraH sthitaH // 16 // artha--ane pote sAvadhAnapaNe ceranI hIlacAla tapAsatethake hAthamAM talavAra laIne vaDanA thaDanI pAchaLa chupAI beThe. 1dA cauraH suptvA kSaNaM vizvan / vizvAsayitumutthitaH // nidrAmudritacaitanyAn / vAhIkAnasinAvadhIt // 17 // artha -have sarvane vizvAsa upajAvavA mATe te cera paNa kSaNavArasudhI sUto, tathA pachI uThIne nidrAthI cetanyarahita thayelA te majurene teNe taravArathI mArI nAkhyA che 17 che taskaro maskarIbhUya / cakre yAn durnayAMnayaM // kAryA mayAdya tacchuddhi-riti dhyAyati sArathau // 18 // artha:-are ! A cere madenmatta thaIne je anyAya karyA che, tenI Aje mAre khabara levI joie, evI rIte jovAmAM te agalidatta vicAre che, je 18 che Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (287). nRzaMsaH sa tadAstIrNa-zrastare'simavAhayat / / Asphalya prApa moghatva-masirdAruNi dAruNe // 19 // artha -tevAmAM te duSTa cere tenA bichAnapara taravArano ghA karyo, tyAre tenI talavAra te bhayaMphara kASTramAM athaDAine gaTa gaI. 19 tataH so'tyAkulIbhUtaH / kRpANaM nartayana kare // vAnaro vRzcikagrasta / iva babhrAma sarvataH // 20 // artha:-tyAre te atyaMta vyAkula thaine hAthamAM talavAra nacAvatethake vIMchuthI DaMkhAyelA vAnaranI peThe AsapAsa bhamavA lAgyo. maravA labdha evAsi re dAsa / ka yAsi mama pazyataH // ..yo'dhvA vaivadhikaiH kSuNNaH / sa te dazyo'dhunA mayA // 21 // artha:-are dAsa ! tuM have malyA chatAM mArI najara AgalathI keTaleka jaiza! A majurae je bhAga lIdho che, teja mA mAre tane hamaNa dekhADe che. te 21 lapanityAyayau hasta-vazaM sa rathino yadA / / ' che tuja viNa titiA tadA tenAgu kSitaH | 22 // artha -ema bolatethake jovAmAM te agaladattane hAtha AvyuM tyAre tene turata dhamakAvyo ke are duSTa ! tuM ubhuM rahe che rara che miDakunAvRtonA de tAtinA I. papAta pAtakabharA-divAdhastaskarAdhamaH / / 23 / / artha -ema kahI sajelI talavArathI pApomAM utkaMThAvAluM evuM te coranuM galuM jyAre teNe kApI nAkhyuM tyAre te nIca cera jANe pApanA bhArathI hoya nahi tema nIce paDayo. 23 tataH kaMThagataprANaH / sa proce rathikAMgajaM // mAM buddhidhAma budhdhyasva / cauraM nAmnA bhujaMgamaM // 24 // artha-pachI kaMThe prANa AvyAthI teNe agaladattane kahyuM ke he buddhivAna ! mane tAre bhujaMgama nAme cera jANa che 24 vIrApIDa dviSo'pIDe / tavAhaM ghAtacAturIM // durgrahaM bhaTakoTIbhi-yanmAmevamakhaMDayaH // 25 // Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 288 ). artha -he vIraziromaNi! tArI zatrunI paNa (mane) AravAnI cAlAkInI huM prazaMsA karuM chuM, kemake koDegame subhaTa paNa jene pakaDI zakyA nathI, evA mane te AvI rIte mAryo che. je rapa che idRgvIrAvataMsa tvaM / dhruvaM satkAramarhasi // dhanadAnaM pratItyAya / sahAnIto'si vA mayA // 26 // artha -e tuM vIraziromaNi kharekhara satkAra karavA lAyaka che athavA huM tane dhana devAnuM vacana ApIne ahIM lAvelo chuM. rahA tadenAM vijJa vijJaptI / mama samyakpramANaya // tvaM kRpANaM gRhANeda-marimedacchidauSadhaM // 27 // artha:-mATe he catura! mArI eka A vinaMti tuM sArI rIte svIkAra ? ane zatruone mada utAravAmAM auSadha sarakhI mArI A talavAra grahaNa karI 27 che gaccha zmazAnato'muSmA-dvatsa pazcimayA dizA // ge gphAti vatsa ! uttara zakita . 28 | artha -vaLI he vatsa! A zamazAnathI pazcima dizAmAM tAre javuM, tyAM AgaLa tane eka ghara dekhAze, tene bAraNe jaI tAre hAMka mAravI. . ra8 che mama svasA tato dvAra-mudghATya tvAmupeSyati // darzayethA imaM tsyaaH| karavAlaM kare sthitaM / / 29 // artha:-tyAre mArI bahena bAraNuM ughADIne tArI pAse Avaze, teNane A mArI talavAra tArA hAthamAM laIne dekhADaje. ! 29 che hRSTAtha muSTimadhyA sA / tvAM madhyesamma neSyati // darzayiSyati cAdarza-mukhI matsaMcitaM dhanaM // 30 // artha:-tyAre te pAtaLI keDavAnI mArI bahena khuzI thaIne tane gharanI aMdara laI jaze, ane darpaNa sarakhA mukhavAlI evI te mArUM saMceluM dhana tane dekhADaze. 30 li tatastAM pariNIya tvaM / zriyaM svIkRtya cAkhilA // tatra stheyAni dhAmA-'bhigamyAdvA yathAruci / / 31 / / atha-pachI teNIne tuM paraNIne tathA saghalI lakSmI laIne je tane rUce te tyAM rahe che, athavA potAne ghera jaje. . 31 che Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (289) mANarevaM vadanneva / cauraH sapadi tatyaje // rathI tatkhaDgayAdAyA-'calattaduditAdhvanA // 32 // artha:-ema bolatothakoja te cAra tarata prANarahita thaye, ane agaladatta paNa tenI talavAra laIne teNe kahelA mArge cAle. 3rA mutanoratanocchebdaM / prApya tanmaMdiraM puraH // taM zrutvA niryayo seMdu-vadanA sadanAMtarAt // 33 // artha-pachI tenA ghara AgaLa AvIne teNe tenI bahenane hAMka mArI, te sAMbhalIne caMdrasarakhA mukhavALI te tarUNuM paNa gharamAMthI bahAra AvI. che 33 che sa vIkSya tAratAruNyAM / tAmaraNyanivAsinI // gAgAgALAneyaM SiA muvaM mini raSyivAna che rU4 | artha:-ati tarUNa vayavALI ane vanamAM rahenArI evI teNune joine agaladatta vicAryuM ke zuM pRthvI bhedIne A nAgakanyA ahIM AvI che? . 34 che tenAtha darzite khaDge / budhdhvA baMdhuvadhaM sudhIH // sA kSaNaM sAkSiNaM kRtvA-tmAnameva zucaM dadhau // 35 // artha-pachI teNe talavAra dekhADayAthI te catura tarUNue potAnA baMdhune vadha thayela jANIne kSaNavArasudhI pitAnA AtmAnI sAkSIeja zeka dhAraNa karyo. te 3pa che nigRhya zokamastokaM / pAtAlokaH pravezya taM // prathayAmAsa vitathaM / snehaM mAyeva dehinI // 36 // arthA-pitAnA ta ati zokane chupe rAkhIne tathA te agaladattane bhoMyarAmAM laI jaIne te kapaTamUrti tenA prate juTho sneha vistAravA lAgI. aho bhAgyaM mamApUrva / yattvaM dRkkha do'bhavaH // ityucuSI dadau bhaktyA -navamA navamAsanaM // 37 // artha:-ahe! mArUM apUrva bhAgya jaNAya che, ke jethI mane ApanuM darzana thayuM che, ema kahIne teNue atibhaktithI tene (besavAmATe) eka navuM Asana ApyuM. te 37 che tasminAsanage pAdau / prakSAlya caravAriNA // palyaMkaM vezmakoNe sA / vitatAna vitAnayuk // 38 // 37 sUryodaya presa-jAmanagara Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . ( ra90 ) artha-pachI te jyAre Asana para beThe tyAre nirmala jalathI tenA paga dhoIne teNue gharanA eka khuNAmAM chatrIpalaMga bIchAvyuM ke thoDA divyeya | Raa mevaM vijJAna che. pApaiH svaireva me bhrAtA / hataH kiM tava dUSaNaM / / 39 // atha-pachI te tenI pAse AvI hAtha joDIne vinaMtI karavA lAgI ke potAnA ja pApothI mAre bhAi haNAya che, temAM tamAre zuM doSa che? | 39 che iyaM bhrAtrArjitA lakSmI-stattadbhoganibaMdhanaM // idaM ca sadanaM tasya / devAnAmapi durgamaM // 40 // artha:-te te bheganA sAdhanarUpa A mArA bhAInI meLavelI lakSmI che, ane devane paNa durgama evuM A tenuM ghara che. 40 netaH sarvasvamapyeta-tvadAyattamataH paraM / / prAg mAM vivAhya bhuMkSva tva-matra bhogAn yathAruci // 41 // artha: he svAmI ! A saghaLuM havethI ApanuM ja che, mATe prathama tame mArI sAthe vivAha karIne ahIM icchAmujaba bhege bhege? ka | jAne tava parimlAne / cakSuSI vIkSya dakSiNa // alpamapyadha yAminyAM / na nidrAsukhamanvabhUH // 42 // artha:-vaLI he catura ! tamArI A gherAtI AMkhe joIne huM ema dhAruM chuM ke Aje rAtrie tamee jarA paNa nidrAsukha anubhavyuM nathI ke kare che punAtu prathamaM prANa-priya zayyAM bhavAnimaH // kSaNaM gRhNAtu vizrAmaM / zramaM hetuM sukhadviSaM // 43 // artha:-mATe che prANanAtha! prathama Apa A bichAnuM pavitra kare? tathA sukhanA dveSI evA zramane dUra karavAmATe Apa kSaNavAra vizrAma ? 43 che aho avasarajJatvaM / tavetyuccaiH paThan zaThaH / / palyaM ke parito dIpa-pradIpe so'svapInmRdau // 44 // arthaahe! tuM to bhAre avasaranI jANa lAge che! ema methI kahIne te catura agaladatta pherathI dIpakanA ajavALAMvAlA kamaLa palaMga para sUto. 44 Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 291 ) svadaMgazaityadaM svAmi- nAnayAmi vilepanaM // pharyuvanA vidyumonA-vidha sA niyeyau tataH // 46 || aH--he svAmI ! have ApanA zarIre ThaMDaka karavAmATe vilepana lAlu, ema kahIne vadaLAmAMthI jema vIjaLI tema te tyAMthI nikalI gaI. // 45 5 46 // apazyaMstAM puro nIti - caturaH sa vyaciMtayat // jaDoshaM yadriporgehe | svapannasmi svavezmavat // a:--have teNIne pAtAnI pAse nihu jovAthI te nIticatura. agaladatta vicAravA lAgyA ke, are huM te| zuM mUkha banyA chu ke A zatrunA gharamAM paNa peAtAnA gharanIpeThe sUtA chuM. // 46 u 1 ye gatvA vairiNo gehaM / vizvasaMti kubuddhayaH / / nirauSadhavAH sarva-viSe te vahu orate / 47 || / aH--je mUrkha verIne ghera jai tene vizvAsa kare che, te auSadhanA sAmavinA sarpanA bilamAM sue che. 5 47 u jAmiH krarasya caurasya / krUraiveyaM bhaviSyati // na sarvesotI kavi | sarvasvaminALiI || 48 || artha:--te ni ya cAranI A bahena paNa nirdayaja hovI joie, kemake sapanI bahena kaiM sarpa paNAthI judI paDatI nathI. 5 48 u mukhe madhuramaMte ca / kupathyamiva dAruNaM || cennILAM vadhu manvaMte / varate+ jItaH mutyuM // 42 // lA artha:--kupathyanIpeThe prAraMbhamAM madhura tathA aMte bhayaMkara evu sIenuM vacana jeo mAne che, teone sukha kayAMthI hoya? dhyAtveti maMkSu vadhyova-kalpaM talpaM mumoca saH // tatra svapaTamAstIya- padhAnadvayamaMDite / / 50 / / a:--ema vicArIne teNe vadhabhUmIsarakhI te zayyA turata cheDI dIdhI, tathA banne esIkAMthI zAbhItA evA te palaMgapara teNe dupaTTo pAtharI rAkhyA, 5 50 // dIpapRSTamavaSTabhyodasiH svavidasau sthitaH // utkIlitA tathA tAva - talpe yaMtrazilApatat // 51 // -- Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (29ra) artha tathA pote khullI talavArasahita dIpakanI pAchaLa ubhe, evAmAM teNue khIlI kahADavAthI te palaMga para eka yaMtrazilA uparathI AvI paDI. pa1 ghAti vAto grAhu-riti prakRtivArA II hastAbhyAM dadatI tAlA-matha bAlA nanarta saa||52|| artha - mArA bhAIne mAranArane meM mAryo, ema vicArI ati khuzI thayelI te yuvatI banne hAthethI tAlI daI nAcavA lAgI. parA prasthApya dakSiNAzAyAM / baMdhumekAkinaM mama / Tura nivRtoDatA tamayA mRte yaM | kare che artha-mArA bhAIne ekale ja dakSiNa dizAmAM (yamapurImAM) melIne are duSTa! tuM je nIrAMte beTho chuM te huM kema sahana karI zakuM che paDe che abalaiSeti vizvAsaM / yanmayi tvamupeyivAn / maMtostasya phalaM vIra-bhaginyahamadarzayaM / / 54 // artha -A to abalA che, ema vicArIne mArA para je te vizvAsa rAkhe te tArA aparAdhanuM phala meM zUravIranI bahene tane dekhADeluM che. je 54 che analpamIti jalpatI / khddgkhaattkaarbhiissnnH|| jagrAha grAhavatkeza-pAze tAM rathikAMgajaH // 55 // artha -evI rIte khUba baDabaDatI evI te coranI bahenane khaDraganA khATakArathI bhayaMkara thayelA te agaladatta magaranI peThe eTale jhAlIne pakaDI. . papa che arere gomukhavyAghri / mAnuSIrUparAkSasi / / vizva kSAkSa: phri mAM nA govAmituM kSamaH || 1 | artha:- are gAyanA mukhavALI vAghaNa! tathA manuSyarUpI rAkSasI. samasta jagatanuM rakSaNa karavAne samartha evo huM zuM mArA AtmAnuM paNa rakSaNa karUM tema nathI ? | pa7 che lapatyasi yathA bhrAtu-stathA paMthAnamIkSase / teneti tarjitA sAbhU-bhayabhrAMtavilocanA / / 58 // Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 12 ) artha tuM je babaDATa kare che, tethI jevA tArA bhAInA hAla thayA che tevAja tArA paNa hAla thaze, evI rIte teNe tajanA karavAthI te bhayabhrAMta AMkhevALI thaI. 58 che ananyajIvanopAyA / sA'patattasya paadyoH|| tvameva zaraNaM deva / sadainya miti bhASiNI // 59 // artha -pachI jIvavAno ke bIje ilAja na maLavAthI te tene page paDI, tathA dInatApUrvaka kahevA lAgI ke, he deva! have to Apaja mAre zaraNarUpa cho. e 59 che vIreSu prAptarekho'sau / strIhatyAyAmarocakI / tAM jIvaMtI sahAdAya / prAtarbhUpasabhA yayau // 60 // 1. artha-pachI vIraziromaNi evo te agaladatta strIhatyAne anicchaka thayothake teNIne jIvatIja sAthe laIne prabhAte rAjAnI . sabhAmAM Avyo. te 60 che nizAvRttaM mukhAttasya / nizamya dharaNIdhavaH // : tame nAtaromAM / tivrata rUvAtuta che ? | artha-pachI tenA mukhathI rAtrino vRttAMta sAbhalIne romAMcita thayele rAjA baMdInI peThe tenI stuti karavA lAgyo ke, che gha che bhuMjate'nye dhanaM rAjJaH / kArya tvanye prakurvate // drAM pAdAH pibatyaMbu / zAkhAstu dadate phalaM // 12 // artha:-rAjAnuM dhana bIjA khAya che, ane kArya te bIjA kare che, kemake vRkSanA mU yAM pANI pIve che. ane zAkhAo phala Ape che. mekA bhavaMtu sodrekAH / sarasIparizIlane / eka eva punardhatte / haMsastatrAvataMsatAM // 63 // artha:taLAvamAM gammata karavA mATe deDakAM bhale kudyAja kare, paraMtu te talAvanI zobhA te eka haMsaja kare che. te 63 che tatastA bhaginIkRtya / vanitAmavaniprabhuH // sahito'galadattena / stenasama tadA yayau / / 64 // artha-pachI te ceranI bahenane potAnI bahenarUpa gaNIne rAjA agaladattasahita te cerane ghera gayo. e 64 che vIkSya vastu yathAvaddhaM / garbhagehagataM nRpaH // duSTacaurasya durvRtta-mamarhata mahArhataH / / 65 // Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( ra94 ) artha:-tyAM te duSTa ceranA bhoMyarAnI aMdara rAjAe sIlabaMdha : sava vastu tapAsIne pote jenI hovAthI tenA durAcAramATe vicAravA lAgyo ke, te 6pa che anena vastujAtasya / nAsya mudrApi bheditA // ahAri hA nijaM janma / gRddhigrastena kevalaM // 66 // artha -A cAre A saghalI vastuonuM sIla paNa toDelu nathI, are! kevaLa lobhane vaza thaIne teNe potAne janma gumAvyo che. dA prasthAnamiva nirmukta-madhogatiyiyAsunA // na tatra bajatAnena / sahedaM jagRhe dhanaM // 17 // artha -nIca gatimAM javA mATe jANe teNe prasthAna mukayuM hoya nahi tema teNe tyAM jatAM thakAM A dhana sAthe lIdhuM nathI. 67 che dhyAtveti bhujujAhato / loka okastadAgataH // nyAsIkRtamiva prApa / khApateyaM nijaM nijaM / / 68 // artha:-ema vicArIne rAjAe bolAvelA leke tyAM te corane ghera AvyA, tathA thApaNu rAkhyuM hoya nahi tema teoe te patipitAnuM dhana lai lIdhuM. e 68 che stuto'tha rathikA pauraiH / pUjitaH pRthivIbhujA // atIye divasAn kAMzcit / tatrotsavamayAniva // 69 // artha-pachI nagaranA lekethI prazaMsA pAmelA tathA rAjathI pUjAelA te agaladatte tyAM keTalAka utsavamaya divasa vyatIta kya' anyadA zyAmadattAyAH / sakhI saMgamikAbhidhA // pradoSe muktadoSaM ta-mupeyAya rahAsthitaM // 70 // artha -eka divase zyAmadattAnI saMgamikA nAmanI sakhI saMdhyA kALe doSarahita tathA ekAMte beThelA te agaladatta pAme AvI.7 tenA sAsaMmAnA | pRSTAgAmanA . praNAma zyAmadattAyAH / vijJapyeti jagAda sA / / 71 // artha -tyAre teNe paNa tene sanmAna ApIne AvavAnuM kAraNa pUchayuM, tyAre te paNa zyAmadAno praNAma kahIne bolI ke, 71 " yAM vinAMbho nIrajinI / rajanI zazinaM vinA // zyAmA zyAmAnanA svAmi-stvAM vinA prApa tAM dazAM // 72 // Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 5 ) artha-De svAmI! jalavinA kamalinI tathA caMdravinA rAtrI je dazAne pAme te dazAne tArAvinA zyAma mukhavALI te zyAmadattA pAmI che. je hara sAMprataM sA nayanayo-niryadazvoghadaMbhataH // jalAMjalimivAzeSa-sukhAnAM svaccha yacchati // 73 / / artha:-vaLI he svaccha! hAla to te AMkhamAMthI nikalatA AMsuenA miSathI sarva sukhane jalAMjali Ape che. je 73 che aMtarbaladviyogAmi-jvAlAyogAdivAnvahaM // iti takhuNe tya-niHsvA niHzvAsapaMcaH | 34 . artha-dayamAM baLatA viyogarUpI agninI vAlAnA sagathI heya nahi jema tema hamezAM teNIne mukhamAMthI uSNu nidhAsenI zreNue nikalyA kare che. . 74 tvAM vahaMtyabalA nityaM / navanAgabalaM hRdA // atibhArAdivA'vApa / kSamatAM sAdhu sAdhunA // 75 // artha:-navA hAthIsarakhA balavAlA evA tane hamezAM hadayamAM dhAraNa karanArI te abalA jANe ati bejAthI hoya nahi tema hAlamAM je dubalI paDI gaI che te yukta ja che. 7pa che niHsavatanorata-nnenarA tava sisayA | nizAyAmapi nidrAyA / nAvakAzaM dadAti sA / / 76 // artha:-teNInA amUlya manarUpI ratnano cerasara e je tuM, tene pakaDavAnI IcchAthI rAtrIe paNa te nidrAne avakAza ApatI nathI. che 76 che bheje bhartA na mAM bhaktA-miti tvadanuvRttitaH // dvidhA bhakte jane'nne ca / nAsthAmRjuriyati sA // 77 // artha:-mane bhaktane paNa mArA svAmI bhagavato nathI, ema vicArI tAruM anukaraNa karIne te bicArI banne rIte bhakta manavyamAM ane bhakta eTale bhejanalAyaka anAjamAM paNa rUci dharatI nathI. priyaM vinA paraH ko'pi / mAsmabhUnmayi rAgabhUH / / rUti tavRSADhI vadhazA rAzana sA | 78 | Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha-mArA priyatamavinA mArAprate bIje kaipaNa rAgavALA na thAo, ema vicArIne tene vaza thayelI te zyAmadattA rAga (raMga) karanArUM tAMbUla paNa letI nathI. A 78 che kurute snehalAmAli-mAlAmAlApato bahiH / bAlA tvadabhidhAmaMtra-dhyAnabhaMgabhayAdiva // 79 // artha-vaLI te bAlikA tArA nAmanA maMtranA dhyAnamAM bhaMga paDavAnA DarathI jANe hoya nahi tema potAnI snehayukta sakhIonI zreNine paNa belAvatI nathI. 70 che maMcako vaMcako haMsa-tUlikA zUlikAyate / / svAM vinAsyA dukUlAni / kukUlAnilavacchuce // 80 // athara-vaLI tArAvinA helIe teNIne ThagAre lAge che, haMsaremanI zayA phUlI jevI lAge che, tathA rezamI vastro lUnA uSNa vAyusarakhA khedakAraka thaI paDyAM che. 80 che sava stenajayakSmApa-prasAdapramukhaM yazaH // tadrAgasAgarakSobhe / vahidigvAyutAM gataM / / 81 // artha-vaLI cerane jya tathA rAjAnI kRpA AdikathI utpanna thayelo tAro yaza teNInA rAgarUpI samudrane uchALavAmAM agnikhUNAnA vAyusarakho thaI paDyo che. 81 che IdRgviyogadAvAgni-taptAMgI tRptihetubhiH / / khAMkasaMgamapIyUSa-stAM toSayitumarhasi // 82 // artha -evI rIte vAgarUpI dAvAnalathI tapelAM zarIravALI evI teNIne zItala karanArA tArA khoLAnA saMgarUpI amRtathI tAre khuzI karavI joIe. 82 pahitAhaM tayA haMta / taveti gadituM prabho // pAsi paurAnapAyebhyaH / kiM mAmAmupekSase // 83 // rapI-have he prabhu! tane AvI rIte kahevAmATe teNue mane mokalI che ke tuM nagaranA lekenuM te du:khothI rakSaNa kare che ane mane duHkhIne zAmATe upekSe che? pa 83 che zrutvetyagaladatto'vak / kimidaM gaditaM tvayA // pRthagdehAzrayAH prANAH / zyAmadattA hi me dhruvaM // 84 // Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 2976) a: te sAMbhaLIne agaladatta melyA ke are! tuM A zu melI ? zyAmadattA tA kharekhara jIdrA zarIramAM rahelA mArA prANasarakhI che. // 84 5 bhuMjAnasya zayAnasya / vrajatastiSTato'pi vA // hado na dUrIbhavati / zyAmA hAralateva me / / 85 // aH--te zyAmadattA teA hAranIpeThe bhAjana karatAM, sutAM, cAlatAM tathA ubhatAM paNa mArA hRdayamAMthI dUra thatI nathI. / / 85 tadgaccha vatsale sajI -- kRtya tAM cAnaya drutaM // so'hamasmi pratiSTAsuH / prAtaruJjayinIMprati // 86 // aH--mATe he vatsala! tu jA? ane teNIne taiyAra karIne turata lAva? kemake prabhAtamAM huM ujjayinItarapha javAnA chuM. urgu tayAtha bodhitodatA / zyAmadattA pramodinI // gAvAya rathamAyAsI--dAsItamAnuM // 87 || artha :--have te dAsIe jaine te vRttAMta kahevAthI zyAmadattA paNa khuzI thaine pavananA vegane jItanAra ratha laIne tyAM AvI pahoMcI. // 87 / sataH vinasarvAMga---pujA channun: // tAmAliMgya sudhAsiMdhu - strAnaM sa svamamanyata // 88 // a:--pachI sarva zarI252 rAmAMcita thayelA te agaladatta teNInuM AliMgana karIne pAtAne amRtanA samudramAM sAna karelA mAnavA lAgyA. // 88 // zyAmAM ca zastrapaMktiM ca / paramAropakAriNIM // atha rathopari nyasya / prAtargacchan jughoSa saH / / 89 / / a:--pachI ati kAmane zAMta karanArI evI te zyAmaddattAne, tathA parane mAravAmATe upayegI evI zasronI zreNane te rathamAM nAkhIne prabhAte jateAthakA mATethI khelavA lAgyA ke, // 89 5 bhUjaMtu ghumaTAH sarve / veLA mAnetara zyAmAmAdAya grAtyeSa | karmasAkSiNi sAkSiNi // 90 // a:--ga thI bharelA manavALA he bha` subhaTA ! tame! sAMbhalA? A huM. sUryanI sAkSIe zyAmadattAne lei jAuM chuM. !! 90 u 38 sUryodaya presa--jAmanagara. Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 8 ) yo yudhe bhujakaMDUlo / yiyAsuryamasamma yaH // yo nAbApayaskAmaH / sa mA yAMtaM niSedhatu // 11 // artha -yuddhamATe jenA hAtha caLavaLI rahyA hoya, je yamane ghera javAne irachate heya, athavA jene navI mAtAnA stanapAnanI icchA heya te mane jato aTakAve. e 1 evaM nijabhujasthAma / sphogyan bhaTakoTiSu // kenApyaruddhaprasaraH / surazrotaHpravAhavat / / 92 / / artha:-evI rIte koDegame subhaTanI vacce pitAnuM bhujAbI pragaTa karatathaka tathA devagaMgAnA pravAhanI peThe keIthI paNa na aTakAvAela, kara che nirgato nagarAdadi-kaMdarAdiva kesarI // prapede vartma so'vtyaaH| kRtvA digdevatAnatiM ||9||tibhirvi0|| atha: parvatanI guphAmAMthI jema kesarIsiMha tema nagaramAMthI nikaLIne te dizAdevIne namIne avaMtIne mArge cAlyo. 93 bhojanAvasare baMdhu-viyogAtparidevinI // ' sa kApi sarasi zyAmA / saprazrayamabhojayat // 94 // artha-pachI bhejanavakhate baMdhuonA viyegathI kheda pAmatI evI te zyAmadattAne kaika taLAvane kinAre AgrahapUrvaka teNe jamADI. vidhAya vAjinostRpti / tRpti svasyApi kalpayan // bhUyo rathI rathArUDho / bhUyo vartma vyalaMghayat // 95 // artha-pachI ghoDAone tRpta karIne tathA pite paNa tRpta thaine te agaladatta pAcho ratha para caDIne ghaNe bhAge oLaMgI gaye. 95 - e thayo vana rAma zALaviSayAMti | ' vilImUi sad tI sI4i ra ra 26 ' artha-pachI te dazArNa dezanI pAse rahelA keIka gAma pAse che, tyAM te gAmanI sImamAM teNe ekaThA thayelA janasamuhane je. tasmAd dvau puruSo pAtha-veSau rathikapuMgavaM / / .. - sAstare cA-pAnadhyapradupayata | 17 | artha:-te samuhamAMthI pathInA veSavALA be purUSa taLAvane kinAre cheDAne pANI pAvAmAM paDelA te agaladattanI pAse AvyA. 7 Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (29) tau kutaH pathikAyAsIH / ka gaMtAsItyapRcchatAM // kavAra to zAMtA baMtAkyulinIkaruM 28 | artha--ane pUchavA lAgyA ke he paMthi tuM kyAMthI Ave che? tathA kayAM javAnuM che? tyAre agaladatte kahyuM ke huM kezabIthI AvuM chuM tathA ujjayinI javAno chuM. 98 che : tau punaH procaturvizva-mAnya yadyanumanyase // , zuM thAkyo . sAthasarchati | 22 I artha -tyAre vaLI teoe kahyuM ke he jagatamAnya! je tuM kabula kare te saMghapatinI pAchala jema saMgha tema A saghala sAthe tArI pAchala cAle. e 99 che kuMbhI gaMbhIravedI dR-gviSo'hidIpyakaM punaH // arjunazcaurasenAnI-rete duSTA ihAdhvani // 1900 // artha -kemake A mArgamAM gaMbhIravedI hAthI, daSTiviSa sapa, vAgha, tathA ajuna nAmano luTArAono saradAra, eTalA vigha karanArA duSTo rahe che. 1900 che rathike pathI nAmIbhyo / bhetavyaM mayi rakSake // ityuditvA visRSTau tau / svyuuthebhystctuH||1|| | artha -tamAre mArgamAM teothI DaravuM nahi, kemake huM tamAruM rakSaNa karIza, ema kahIne visarjana karelA teo bannee potAnA ToLamAM AvI te vRttAMta sarvane kahyo. che 1 tataste sakalAH prIti-kalAH kalakalAkulAH // sAvarakattAthare tAva-TU Daceya tApasa || 2 |. artha -tyAre teo saghaLA harSathI kolAhala karatA thakA jevAmAM tyAMthI upaDyA tevAmAM kaIka tApase AvIne tene kahyuM ke, mArA zrAddha sijhAridvArivAritAvikamAM purImujayinI gaMtuM / cirAdutkaMThito'smmahaM // 3 // athara-ziprA nadInA jalathI nivAraNa thayela che sarva pApa jemAMthI evI ujjayinI nagarIte javAne huM zrAvaka ghaNA kALathI utkaMThita thayela chuM, ke 3 che paraM krUrakarivyAla-dvIpicaurAkule pathi // zakto na gaMtu mekAkI / nAkIva ditijAlaye // 4 // Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (30) artha-paraMtu kUra hAthI, sarpa vAgha tathA cArathI vyAkula thayelA A mArgamAM deva jema denA sthAnamAM tema chuM ekAkI jaI zakuM tema nathI. che 4 che prapadye bhavatAM sArtha / na bhavatyadhRtiryadi // paravAdhakarI ceSTA / neSTA kApi tapakhinAM // 5 // artha mATe je tamane kaI harakata na hoya to huM tamAro sathavAra leu, kemake parane harakata Ave evI ceSTA kyAMya paNa tapasvIene ISTa na hoya. . pa . eohi mA vilaMbiSTA-stairityukto'khilairapi // dInAsyo'darzayadasau / dInArAn paMcaviMzati // 6 // artha:-are tuM paNa cAlane khuzIthI, paraMtu have vilaMba na kara? ema teo saghaLAe kahyAthI te tApase dayAmaNe cahere pitApAse rahelI pacIsa senAmahero teone dekhADI, . 6 imAn mamAstika ko'pi / devArthamadAnmudA // tadamI ki samIcInA / hInA veti jagAda sH|| 7 // athara-ane bole ke keIka Astike devapUjA mATe mane A senAmahoro harSathI ApI che, mATe A sAcI che ke beTI te mane joI Ape? 7 che te pocurmugdha kenApi / vipralundho'si mAyinA // imAn kUTAnapi prApya / yadvAla iva nRtyasi // 8 // artha-vAre (te joIne) e bolyA ke are mugdha! kaIka kapaTIe tane Thage che, ke jethI A beTI mahora melavIne paNa tuM bAlakanI peThe nAce che, 8 che sa duHkhaM kRtrimaM tatra / dadhAno'tha dharAtale / / viluloTha kRtAnaMda-mamaMdaM taaddynnur|| // atha -tyAre duHkhI thayAno heMga karIne te pRthvI para leTI paDyo, tathA ghaNuM rUdana karate thake chAtI phuTavA lAgyA. e 9 che tA: tAjai sa tairAzi tApama || zucAlaM sati dInArA / bhUyAso nastavatra // // Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ athai tyAre dayA AvavAthI teoe te tApasane kahyuM ke have tuM zeka kara nahi, amArI pAse ghaNI senAmahero che, ane te saghaLI tArIja che. je 10 che sArtha sArtha sa vijJAya / nyAyahIno vahanmudaM / karavA taiH sada yAtrA phara nityaM vAsaya ?? artha -have te sArthane dhanavALe jANIne te lucce tApasa harSa pAmathake sarpanI peThe hamezAM duSTa AzayavALe thayothake teonIsAthe cAlavA lAgyuM. te 11 che nidhyAya taM rathI dadhyau / krUraM kRtadhiyAM varaH / / vizvAsa che suparachanna-jUjavAya narita che 22 . artha:-have buddhivAmAM zreSTha evA te agaladarate te tApasane kUra jANIne vicAryuM ke ghAsathI chavAyelA kuvAnI peThe mAre A tApasane vizvAsa karavo ucita nathI. te 12 che samarthaH sArthamAdAya / budhaH sajjIkRtAyudhaH // sa bhUyasImalaMdhiSTa / bhuvaM divamivAryamA // 13 // artha-pachI te samartha tathA huziyAra agaladatta hathiyAra sajaja karIne te sAthe laine sUrya jema AkAzane tema ghaNI bhUmine olaMgI gaye. 13 che madhyaMdine dinAdhIza-tApArtAste mRgA iva // thAH nittI-tarachAyAH sivize | 24 . atha-have madhyAhnakALe sUryanA tApathI kheda pAmelA te paMthIo hariNAnI peThe Agala AvelI eka nadIne kinAre vRkSanI chAyAmAM beThA. 14 che tApasaH pathikAnUce / bhavadbhirmayi skRpH| nAdya pAkaklamaH kAryo / vivAhAmaMtritairiva // 15 // atha:-tyAre te tApasa te pathione kIdhuM ke Aja te mArApara maherabAnI karIne jANe tamo vivAhamAM nAtarelA hA nahi tema tamAre seI karavAnI takalIpha uThAvavI nahi. 1pa che asti nadyAstaTe'muSyA / gomahiSyAdisaMkulaH / / grAmAH dhvacAriNAM dugdha-dadhisatra iva dhruvaH // 16 // Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 302 ) a:kemake A nadIne kinAre gAyA ane be sAthI bharela eka gAma che, ke je gAma vaTemArguomATe dUdhadahIMnA nizcala sadAvratasarakhuM che. / / 16 // prayAprati puNyArthI / purA'vaMtIpurAd vrajana || prAmeDala hohoya / caIvAsa vyadhAmAM // 27 arthaH--agAu puNyamATe huM AvatI nagarIthI jyAre prayAga jatA hatA, tyAre A gAmanA lekane khuzI karavAmATe meM ahIM caturmAMsa karyuM hatuM. // 17 / / ciraM paricitA bhaktA / bhaktamApattramatra me || prAmyA hAsyaMti tenAtra / moyiSyAmi 6: mukyuM // 28 / a:--tethI mArA ghaNA kALanA paricayavALA ane bhakta evA A gAmanA loko mane ahIM kSudhAnI vedanAthI rakSaNa karanArUM bheAjana Apaze, ane te bheAjanathI huM tameAne sukhe jamADIza. 5185 ityuktvA grAmamadhyaM sa / jagadhdhvaMsanadhIrgataH || viSasaMpRktabhaktena / krUraH pAtrANyapUrayat // 19 // artha:--ema kahIne jagatane mAravAnI buddhivALA te tApasa gAmanI aMdara gayA, ane tyAM te che jherayukta bheAjanavALAM pAtrA bhI. 5 19 5 zirasA sarasAhAra - pUrNapAtrANyudasya saH // sArthamadhyamito bhoktuM / sArthikA nudatiSTapat // 20 // a:--pachI te rasayukta bhAjanathI bharelAM pAtrA mastake ca kIne sArtha mAM sAvIne bhAjanamATe sAnA lAkone uDADavA lAgyA. tairItijJaH pathi prIti -vazataH zayitA rathe // : bhoktumAmaMtritaH spaSTa -- mAcaSTa rathikAMgajaH // 21 // a:---tyAre te vyavahArakuzala leAkeAe mAga mAM thayelA prItine lIdhe rathamAM sutelA agaladattane bhAjanamATe AmaMtraNa karyAMthI te spaSTa rIte malyA ke, // 2 // adyAstyajIrNadoSo me / mA bhugdhvaM yUmamapyaho || parivrAD janmarAzistha -- zaurikrUro'yamIkSyatAM // 22 // Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 302 ) artha:-mane to Aje ajIrNa thayuM che, ane tame paNa A tApase lAveluM), bhejana jamaze nahi, kemake A tApasane tamAre janma rAzimAM rahelA zanisarakho phUra jANo. | 22 che . malinAnAM mRdo vAco / vizvasenna kadAcana // je vRzciAdRrA | dhupa mAni || 23 !! artha:-nIca mANasanAM mIThAM vacano para kadApi vizvAsa kare nahi, kemake madhura zabda karanAre bhamara zuM vInI peThe DaMkha Apate nathI? 23 che ityuktaM rathinA vyaktaM / nAmApuMste bubhukssitaaH|| vaidra rAsa jAma-rAmAM rUva dina 24 . artha -evI rIte agaladatta pragaTa kahyA chatAM paNa kAmAtura lika jema jidrazAsanane tema te kSudhAtura lekee tenuM kahevuM kaI gaNakAryuM nahi. . 24 che bhoktuM paMktyA niSaNNAnA-gathaiSAM paryaveSayat // ThThA thI vaMcito hai-neti vAraMvAparatA | ra artha-pachI teo savaLA bhejana mATe jevAmAM hArabaMdha besI gayA tevAmAM are! A rathavALAne (agaladattane) te karameja kane ema kahetothake te tApasa teone pIrasavA lAgyo. 25 pUrva dadhyodanAsvAda-sAdaratvena te'khilAH // ( zirasi kUvAmA-pizAvezatarataH + 2 | artha -prathama to dahIMbhAtanA svAdamAM rasa lAgavAthI teo saghaLA khuzI thaine) potAnAM mastake dhuNavavA lAgyA, tathA pachI jhera caDavAthI teo tema karavA lAgyA. che liMginA bhuktavaMtaste / zAkhicchAyAsu zAyitAH / / kSaNAt prANacchidaM mUchoM / pramIlAmiva lebhire // 27 // arthabhejanabAda tApase teone vRkSanI chAyAmAM suvADayA, tathA kSaNavAramAM to teo prANene nAza karanArI pramIlAsarakhI mUcho pAmyA. te 27 bhasmAdhArAdathAkRSya / kRpANaM niHkRpo'lunAt // yogI yugaMdharIzIrSa-lAvaM teSAM zirAMsi saH // 28 // Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (304). artha-pachI te nirdaya tApase jholImAMthI talavAra kehAvIne tethI juvAranA DuMDAnI kApaNInI peThe teonA mastaka kApI nAkhyA. ra8 karAttarudhirAsi-daMDaH sa rathinaMprati // vadhAvato rahyo . mahU va mIna 22 | artha-pachI rUdhirathI kharaDAelI talavAra hAthamAM laIne te tApasa ucI karelI puMchaDIvALA rIMchanI peThe bhayaMkara thayethake agala dattaprate doDyo. 29 che Agacchan rathikenAyaM / nihatastaravAriNA / / balAd balAhakeneva / tarurdustaravAriNA // 30 // artha-pachI dastara jalavALe varasAda jema ekadama vRkSane toDI pADe tema agaladatte tene Avatethakeja talavArathI kApI nAkhe. 30 tato bhanna iva staMbho / bhUmau bhraSTo'bhyadhatta saH cauro'si dhanapuMjo'haM / dhanapuMjArjanorjitaH // 31 // artha: tyAre bhAgelA staMbhanI peThe pRthvI para paDele te tApasa bolyo ke, huM dhanano samuha melavavAmAM taiyAra thayele dhanapuMja nAme cAra chuM. 31 yo'haM jigye purA zUraiH / kesarIva na kaizcana // tvaM tu taM kRtaduSTApa-daSTApada ivAjayaH // 32 // artha-pUrve kesarIsiMhanIpeThe huM keipaNa zUravIrethI jatA nathI, ane karela che duSTone du:kha jeNe evA teM te mane aSTApadanIpeThe jItyo che. 3ra che kiMcAsmAtparvatAdarvA / parataH saritaH punaH // caurANAM tIrthavadeva-kulagastyekamunnataM // 33 // artha-vaLI A parvatanI pAchaLa nadIne pahele pAra erenA tIrthasarakhuM eka ucuM devamaMdira che. . 33 pRSTatastiSTatastasya / zilA dRkpathameti yA // vivaraM dRzyate ghoraM / rayAdudhdhRtayA tayA // 34 // artha: tenI pAchaLa ubhatAM je zilA najare paDe tene besavavAthI tyAM eka bheMyaruM dekhAze. e 34 che Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 305 ) tadaMtaH saMti me dArA / sphArAzca dhanakoTayaH // tALavihaM vyAghA ruva phulArSita madhu ne rUpa che. artha-temAM mArI strI ane kroDagame manahara dhana che, te saghaluM madhamAkhoe ekaThuM kareluM madha jema vAgha tema tAre leI levuM. dadyA udAradArUNi / vyApannasya punarmama // vaM vata pAyA bAda vivaghag | artha:-vaLI mane maraNa pAmelAne tAre sArAM kAzethI agnidAha de, ema kahetAM thakAja paMthInI peThe tenA prANe cAlyA gayA. so'pi baMdhurivAzaMkaM / jvAlayAmAsa tacchavaM // na paramArthanAmaMs I wvati tAdAda | rU7 . artha-pachI teNe paNa baMdhunI peThe ni:zaka thaine tenA zabano agnisaMskAra karyo, kemake tevA sajajano paranI prArthanAne bhaga karatA nathI. e 37 che snAtaH sarijale deva-kulaM so'gAnirAkulaM / balI zilA samudhdhRtya / dadarza vivaraM puraH // 38 // artha-pachI te taLAvanA jalamAM nAhIne vyAkula thayAvinA te devamaMdiramAM gayA pachI te baLavAne jevI te zilA upADI ke tevuM tyAM bhoMyaruM joyuM. 38 che dRSTvA tadaMtarA dAMta-ratirUpAM striyaM rthii|| strivana sa bhRkuTIbhaMga-mavAdi zyAmadattayA // 39 // artha:-vaLI tyAM manahara ratisarakhA rUpavALI strIne joIne jyAre agaladatta teNu tarapha snehathI jevA lAgyo, tyAre zyAmadattAe bhrakuTI caDAvIne kahyuM ke, 39 tvatkRte tatyaje baMdhu-vezmasAraM mayAkhilaM // tvaM tvasyAM rajyase'laja / dhikpuMsAM capalaM manaH // 40 // atha -tAre mATe to meM mArA baMdhuone tathA gharanI sarva milkatane cheDI che, ane te nirlajja! tuM to A strImAM mAhita thAya che, mATe purUSanA capala manane dhikkAra che. te 40 che caurasya patnI cauryeva / syAdvattItyalpadhIrapi // tasyAM hatAza vizvAsa-bhAjo dhiktava cAturIM // 41 // 39 sUryodaya presa-jAmanagara. Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 306 ) a:--vaLI cAranI strI cAraja hoya ema eka mUkha paNa jANI zake, ane evI srImAM paNa huM hatAza! te vizvAsa karyAM, sATe tArI caturAine dhikkAra che. 5 41 5 apatrapiSNurityuktyA / tyaktvA rAma ramAM ca tAM // mavRttaH sa puro jaMtu-mAsasAra mahATavI // 42 // artha:--teNInA te vacanathI lajjAtura thaine te strI tathA te lakSmIne chADIne te Agala cAlavA lAgyA, tathA eka mahATI aTavImAM AvI paDyo. // 42 / / pizAcyo yatra khelati / vezmanIva pituH striyaH // caraMti rAkSasAH zUnya - grAmasInIva taskarAH || 43 // artha:--pitAnA gharamAM jema strIe tema pizAcIe jyAM khelI rahI che, tathA ujjaDa gAmanI sImamAM jema tema jyAM cAre pharyAM kare che, // 43 5 yatra nAnAdhva kuMjeSu / nilInaM stenavattamaH // 1 sthApi durA | stItratadaivi // 44 || a--vaLI jyAM vividha mArgamAM rahelA nikuMjomAM sUryanAM ati AkarAM kirAthI paNa dUra na karI zakAya evA aMdhakAra cAranIpeThe chupAi rahelA che, // 44 5 guhAsu kSmAbhRtAM dhvAMta - khanISu rajanIdhiyA || divApi jajJire yatra | vAcATA: karaTArayaH || 45 // aH--vaLI jyAM aMdhakAranI khANasarakhI parvatanI guphAomAM rAtrI jANIne divase paNa vaDA chUtkAra zabda karI rahyA che, jayA abhAdibhAribhinnebha-- kuMbhabhUmauktikotkaraH // catra tIvratrata--tArauSa vALataH // 46 / a:--vaLI jyAM sUryathI DarIne tArAone samuha jANe AvyA hAya nahi tema siMhe mArelA hAthIonAM kuMbhasthalamAMthI nikaLelA mAtIone samuha zAbhatA hatA. 5 46 5 bile bile sadarpaNAM sarpANAM sphAraphUtkRtaiH // vAyuM vinApyadIpyaMta / yasyAM davahavirbhujaH // 47 // a:--vaLI jyAM dareka milAmAM rahelA bhayaMkara sarponA jakharA kuMphADAothI vAyuvinA paNa dAvAnala jorathI saLagI rahelA che. Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 307 ) bhillaibadhdhvArthyamAneSu / pAMtheSu sakRpA iva / / rudaMti nirjharavyAjA-dhasyAM parvatapaMktayaH // 48 // artha bhilloe bAMdhavAthI kAlAvAlA karatA evA paMthioprate jANe dayAlu thayA hoya nahi tema jyAM parvatanI hAra jharaNuMenA miSathI raDyA kare che. 48 che mRteH pApairiva zyAma-rabhasA vanyasairibhaiH / / yatra preryApanIyaMte / pAMthAH svasvAminaM purH|| 49 // artha -vaLI jyAM mUrtivaMta pApasarakhA jagalI zyAma pADAe paMthIonI pAchala paDIne teone potAnA svAmI yamapAse laI jAya che, arthAta mArI nAkhe che. 49 che mUriAyAjALa ! zrotaH pUvamISart | kSudropadravabhUyiSTI / sarvatrodbhinnakaMdalA // 50 // artha: ziyALAnA samuhathI bharelI, jharaNuonA samuhathI bhayaMkara thayelI, ghaNA kSudra upadravALI tathA sarva jagapara kuTelA aMkurAovALI che pa0 che yatnAt sa tAM vanI krAman / bhavastha iva saMmRti // dadarza patitaM daMDa-kuMDikopAnahAdikaM / / 51 // artha_evI te aTavIne saMsArI mANasa jema saMsArane tema bALagatAM thakAM te agaladatte tyAM paDelAM daMDa, kuMDI tathA pagarakhAM Adika joyAM. e pI | zyAmAM so'bhidadhe cirai-rebhirjAnAmi bhAmini // palAyatesma ko'pyatra / sArtho vyAlabhiyA purA // 52 / / artha:-tyAre te zyAmadattAne kahevA lAgyo ke te strI ! A cinhothI huM jANuM chuM ke hAthInA DarathI agADI keika sAthe bhAgI chuTayo che. te para che amIbhirtiyA kaMpa-mAnAM mRdulatAmiva / / mA bhairiti rathI sthAma-dhAmadhIstAmadhIrayat / / 53 // artha -evI rIte bhayanI vAtathI kamaLa velaDInI peThe kaMpatI evI te zyAmadattAne nirbhaya tathA bala ane tejasvI buddhivALa, agaladatta dhIraja ApI ke, he priye ! tuM jarA paNa Dara nahi. paTTA Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (308) sAzaMkaM calatastasya / sAnumAniva jaMgamaH / / dADhaye gatastamaHpUra-iva prAdurabhUdimaH // 54 // artha -evAmAM zaMkAsahita cAlatA evA te agaladattanI sAme jagama parvatasara tathA jANe aMdhakArano samuha ghATe thaine paDyo hAya nahi evo eka hAthI prakaTa thayo. e 54 che prasArayanmukhaM bhISma-maMdhakUpasahodaraM / / zuMDAM tAMDavayana daMDa-dharadoDavadivi // 55 // artha:-aMdhArA kuvAsarakhuM bhayaMkara mukha phADate, yamanA bhujAdaMDasarakhI suMDhane AkAzamAM nacAvate che papa . ruSyan vAyorapi sparze-'pyamRSyaMstuMgatAM taroH // patre'pi patite kupya-mijacchAyAmapi dviSan / / 56 // artha:-vAyuno sparza thatAM paNa krodhAyamAna thata, vRkSanI ucAine sahana nahi karatA pAMdaDuM paDavAthI paNa kapa pAmate pitAnI chAyAprate paNa krodhAtura thato, che 56 che latA mRdgaMstarUna bhaMjan / bhUtagrAmaM ca bhApayan // dRSTamAtro'pyasau rathya-hayatrAsamajIjanat // 57 // artha:-velADIone kacarata, vRkSane bhAMgate tathA jatuonA samuhane DarAvate e te hAthI najare paDayothake paNa rathanA ghoDAne trAsa pamADavA lAgyo. e 57 che apramattaH sphuratsatva-stasya kuMbha vibheda saH // iSubhistisRbhirmohe / nigraMtha iva guptibhiH / / 58 // artha:-tyAre kurAyamAna parAkramavAlA te agaladatte sAdhu gupti-evaDe jema mehane temAM traNa bANethI te hAthInuM kuMbhasthala bhedI nAkhyuM che 58 che girizRMga iva bhraSTe / kuMjare ghAtajarjare // rayAmAvattA / nA vAritriti | 8 || artha:-ane tethI ghAyala thayele hAthI jyAre parvatanA zikhara nI peThe nIce truTI paDyo tyAre zyAmadattA moTethI bolI ke he vIravatI ! tuM jaya pAma? e 58 che atho purazcaran sarpa-mabhyAyAMtamavaikSata // jINAmRtta jItra-mA hiMdu vaMtuY va aa. Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 309) artha:pachI AgaLa cAlatAM teNe phaNAnA miSathI hiMsaka prANuemAM jANe chatra dhAraNa karyuM heya nahi evA eka sarpane teNe sAme Avato joyo. e 59 che mahodaro manohatya / pItvA yaH pavanaM vane // tanotisma tadudgArAn / sphAraphUtkAradaMbhataH // 60 // artha:-te sarSa cheka kaMThasudhI vanane pavana pIne moTA udaravALe thayethake jabarA kuMphADAeAnA miSathI tenA uddagAre kahADavA lAgyuM. arddhacaMdrazareNAsya / lulAva phaNamaMDalaM // yodhAdhipo vadhUveNI-sparddhayevAparAdhinaH // 61 // artha -tyAre te vIraziromaNie (pitAnI) strInA celAnI spardhA karavAthI jANe aparAdhI thaye heya nahi evA te sarSanI phaNuM ardhacaMdrAkAra bANathI kApI nAkhI. . 61 che lolollAlitajihvAgraM / jvaladAtAmralocanaM / "puchI jharavaM prAva-muddAmyaH gatizataiiH || 12 . prasphuratkesarATopaM / so'pazyad dvIpinaM puraH // raMgacaMdakAM tInivAMtA | dUra gui // artha:-pachI Agala cAlatAM capala ane lapalapAyamAna jinA agra bhAgavALA, tapAvelAM trAMbAMsarakhI AMkhovALA, parvatanI guphA AmAMthI nikalatA paDaghAvaDe puSTa thatA zabdovALA, ke 62 che artha:-pharakatI kezavALInA ADaMbaravALA tathA daMDasarakhA bharyakara puMchaDAMvALA bIjA yamasarakhA te siMhane teNe joye. 63 vIrastUNIratAM nItvA / tasyAsyaM paMcabhiH zaraiH // muja sa vi . mArgamArAthamina | 4 || - artha - yAre te zaravIra agaladatta pAMca bAvaDe tenA mukhane bhAthAMsarakhuM banAvIne jaMgalanA prANIomATe ghaNA kALa sudhI te mArga sugama karI dIdho. A 64 che jAmajAdava - saMkatitvajA tuSottAnA-rInepaththadhAri: | ba | pRSTato baddhatUNIgan / karAkuMcitakArmukAn / / aurApurato miTTAnA nirakSara sa rakSaNa hada ! zu Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 310 ) aH--pachI te aTavImAM Agala cAlatAM teNe zyAma raMganA, kaMDAra ane phATelI cAmaDIvAlA, kolAhalayukta mukhavAlA, zyAma vas paheranArA, 5 5 artha:--pAchala khAdhela bhAthAMvALA tathA hAthathI khecela kAmaThAvAlA evA lAkhAgame bhillone teNe parvataparathI utaratA joyA. 56aa AzrayastejasAmekaH / svapakSabalagarvitaiH // aveSTya kSaNAdeSa / tairdIpaH zalabheriva // 67 // a:--pachI pataMgIyAe jema dIpakane tema tejanA eka sthA nasarakhA te agaladattane peAtAnA pakSathI gavayukta thayelA te bhinnoe kSaNavAramAM gherI lIdhA. 5 67 u tebhyo'tivibhyatI zyAmA / parirebhe dRDhaM priyaM // ananyazaraLAmuSya | vizruSi varmani / / 18 !! aH-te bhinnothI atyaMta DaratI evI te zyAmaDhA khIje AdhAra na malavAthI jANe tenA zarIramAM pezI javAnI icchAvAlI hAya nahi tema peAtAnA bhartArane majabUta AliMgana karIne rahI. cAniva yamasyA nahaM zyAme yamAlayaM // kSaNAnneSyAmi tanmA bhai-rabhyadhatteti tAM rathI // 69 // aH--tyAre agaladatta teNIne kahyuM ke yamanA krAsasarakhA A bhillone kSaNavAramAM yamane dhera paheAMcADI daiza, mATe tu Dara nahi. prA so'tha sannAhamAdhAya / priyAM pRSThe vidhAya ca // millAnAmabhyamitro'bhU-- dabhUmiH sa dviSadbhiyAM // 70 // a:--pachI bakhatara paherIne tathA peAtAnI srone pAchala rAkhIne zatruonA bhayane nahi gaNakAratA evA te agaladatta te bhillosAthe laDavA lAgyA. 5 70 | kuMDalIkRtakodaMDaH | kAMDazreNIrathAmucat / / mAtRSa: rilevIya / vAriyArA vivAda: || 72 // artha :--dhanuSa khe McIne varSothI gherAyelA sUrya jema jaladhArAne tema te mANeAnI zreNi mukavA lAgyo // 71 // kirAMtAstacchagapAtA - bhIravaH prapalAyitAH // dhanalAbhArthinaste hi / na punarnidhanArthinaH // 72 // Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (311 ) athara-tenA zarapAtathI DarelA te bhillo tyAMthI palAyana karI gayA, kemake teo dhana levAnI IcchAvALA hatA kaI maraNa pAmavAnI icchAvAlA nahetA. 72 che athAvirabhavaccaura-senAnIrarjunAbhidhaH // vairikuMbhibhide siMha-samaH samarakautuko / / 73 // artha:-evAmAM virIerUpI hAthIone mAravAmAM siMhasarakhe ane laDavAne kautukI e ajuna nAmane cerane senApati tyAM pragaTa thaye. . 73 nazyataH sa nijAna sainyAn / saMgrAmAyodasAhayat / / nATyAya bharatAcArya / iva raMgacyutAnnaTAn // 74 / / artha -nirUtsAhI thayelA naTane nATakamATe jema sUtradhAra tema te potAnA nAzatA subhaTane saMgrAmamATe utsAhita karavA lAgyo. A raNarAgAttamabhyAgA-dvIro'sau so'pyamuM tataH // vyadhattAM dvaMdvayuddhaM tau / haripratiharI iva / / 75 // artha -laDavAnA rasathI te zaravIra agaladatta tenI sAme Avyo, ane te arjuna paNa tenI sanmukha Avyo, pachI te banne vAsudeva tathA prativAsudevanI peThe ThaMdvayuddha karavA lAgyA. e 75 che .. vaMcanAtparaghAtAnA-manyo'nyaM prjihiirsstoH|| tathornayA rA vRLonIti saMzaya: || 76 atha-parano ghA chaTakAvIne ekabIjAne mAravAnI icchAvAlA teo bannene joIne A bannemAMthI mAre kone varavuM ? ema jayalakSmI saMzayamAM paDI gaI. 76 che iddhamAnau yuddhamAnau / khaDgAkhaDgizarAzarI / / - vipate vitey I vire to nAnosavaM 77 . artha:-vadhI vadhIne talavArathI tathA bANothI yuddha karatA evA teo banne ghaNuM kALasudhI bhillonI AMkhone AnaMda ApavA lAgyA. zaktyasAdhyaM ripuM matvA / vijigISuzchalena taM // dhImAnivezayAmAsa / zyAmAmagre rathe rathI // 78 // artha -have zatrune baLathI jIta azakya jANIne tene chalathI jItavAnI icchAvALA te buddhivAna pagaladatta rathamAM zyAmadattAne agADI besADI. te 78 Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (32) bhUribhUSaNadIptAMgI-makSibhaMgavilAsinI / / zlathIkRtopasaMnyAnAM / lAvaNyarasavAhinIM // 79 // ciraM casTacakrI tAM / grAmINa iva nAgarIM // muktvA samarasaMraMbhaM / sphAritAkSo nirakSata / / 80 / / yugmaM / / artha:-ghaNuM AbhuSaNothI dedIpyamAna zarIravALI, kaTAkSanA vilAsavALI, DhIlI karelI sADIvALI tathA lAvaNyarUpI rasanI nadIsarakhI evI teNIne joIne te 78 che artha:-gAmaDIo jema nagaranI strIne tema te cerene saradAra raNasaMgrAmane saMraMbha tajIne ekI najare teNuneja jovA lAgyo. 80 tayA vikSitayA'bhrasya-nasya zastrANi pANitaH // dalAnyuditayeva dru-zAkhataH zizirazriyA // 81 // artha:pachI ziziraRtu AvavAthI vRkSanI DALImAMthI jema pAMdaDAM tema teNIne jotAM ja tenA hAthamAMthI zo paDI gayAM. 81 anyacittaM parijJAya / bANenArAmukhena taM / / rathiko hRdi vivyAdha / sparddhayeva manobhuvaH // 42 // artha -evI rIte tene anyacittavALe jANIne kAmadevanI spadhaMthI jema tema agaladatte aNudAra bANathI tene dayamAM vidhI nAkhe che 82 che sa tataH patitaH pRthvyAM / zIrNaskaMdha iva drumaH // jitaM mayeti mAdyaMta-muvAca rathikAMgajaM // 83 // artha--ane tethI te saDelA thaDavAlA vRkSanI peThe pRthvI para paDe, pachI meM Ane ja ema garva karatA te agaladattane arjune kahyuM ke mAM drApsIH zUra yaccaura-senAnInihato mayA // hato'haM saravIreNa / pUrva pazcAttvayA punaH // 84 / / artha:-he zuravIra! tuM garva nahi karaje ke meM ceranA senApatine mAryo che, kemake prathama to mane kAmadevarUpI subhaTe mAryo che, ane te tene tyArapachI mAryo che. 84 che vidhanA vaMcitaH loDaDyuM . rAdhanasaMre che sitAmiva gujhAMta-citA mano vadha | 86 / Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 313) aH--tranI ane tA karmaja gyA che, kemake laDAinA sTa vakhate paNa meM sAkaranIpeThe srImAM mana joDayuM. // 85 5 madADhyo bhUridmo'pi / prakaTopyunnato'pi ca / vArIgiri nArImiH / puMnAga; va pate / 86 || artha :--madathI bharelA, ghaNI lakSmIvALA, prasiddha ane ucA evA paNa purUSarUpI hAthI kutarAnIpeThe baMdhanasarakhI srIethI adhAi jAya che. ! 86 // kAMtArasaMgataH prANI / prANairapi vimucyate // nijhamarachaMTA--vijrakSAvidhIyanaH || 87 || aH--srInA saMmAM lIna thayelA (araNyamAM gayelA ) prANI niya kAmadevarUpI luTArAthI saMghalu buddhirUpI dhana luTAi javAthI prANAthI paNa rahita thAya che. ! 87 // vadato'syeti nirvANAH / prANA niHsnehadIpavat // caurAcArapatAM lagnu--stAzaya tha sayaM | 88 || artha:--ema khelatAMthakAMja telavanAnA dIvAnI peThe tenA prANA naSTa thayA, ane tenA bhAgAnIpeThe cArA paNa saghaLA peAtAnI meLeja adRzya thai gayA. // 88 5 evaM bhujabaLe nApa - laharI H samatItya saH // sukhena prAMtaraprAMta - mApa pAramivodadheH // 89 // artha:--evI rIte pAtAnA bhujAmalathI du:kharUpI mAjA Ane ALagIne samudranA kinArAnIpeThe sukhethI te vikaTa aTavInA pAra pAmyA. // 89 5 mArgazeSamatikramya / gato'vatIM purIM rathI || priyAyA darzayan paurIM / zriyamAgAt khamaMdiraM // 90 // a--pachI te bAkInA mArga elagIne avaMtI nagarImAM pahoMcyA, tathA tyAM peAtAnI priyAne zaheranI zAlA khADatAthake te pAtAne ghera AvyeA. !! 90 5 samAyAtamamAyA ta - mavagamya yazomatI // gamyAnAdAniyejheSa | sudhAramuttvayaM ||1 / / artha:--tene AvelA jANIne pavinAnI caMdranI sAme jema samudranI veLA tema tenI sAme 40 sudiya presa--jAmanagara. yazeAmatI ugatA AvI. // 91 // Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 314 ) vatImadaMbhena / duHkhaM putraviyogajaM // mAtaraM jAtaraMgo'ya - manamacaraNau spRzan // 92 // artha:--AMsunA miSathI putranA viyAgathI thayelAM du:khane vamatI evI petAnI te mAtAnA caNene sparza karatAthakA te agaladatta huthI teNIne namyA. 5 dara 5 samutthAya tamAzIbhi - rAnaMdyAliMgya sA ciraM // - ziyAprAya saRduM | meDhasyAMtarIvicam // 12 // adha:-tyAre te yoAmatIe tene uThADIne, AzIvacaneAthI khuza karIne, tathA khUba bheTIne, ane snehapUrvaka tenuM taka sudhIne gharamAM praverA karAvyeA. // 93 nA kathAmAMva caMdranovALA~ | zrazravAvayaMtta || sAsyai bhuMkSva samaM bhartrA / sukhamAziSamityadAt // 94 // a:--pachI te zyAmadattA paNa rathamAMthI utarIne sAsune page paDI, tyAre teNIe paNa AzISa ApI ke tuM tArA bhartArasAthe sukha bhegava ? 596 u vaidezikaM vyatikaraM / pRcchaMtyA mAturAdarAt // vaDe nitaM vRtta | muSApUtima saH || 11 || artha :-pachI viderAsadhI vRttAMta mAtAe pUchavAthI teNe AHrapUrvaka peAtAnA vRttAMtarUpI amRtathI teNInA kaNa rUpI kuMDa bharI dIdhA. I svajanaughaM svajanneSa | cirAnmilitumAgataM || vyADhAramRtAdAra--navAyaMnayanamA | 36 || az--pachI ghaNe kALe malavA AvelA peAtAnA sagAone bheTIne teNe amRtabheAjanasarakhA peAtAnA vRttAMtathI khuzI karyAM. // 96 u pAttAruMjhAra | svaLamAvajI, soTaH saMtavAsInuM / A nanAma narezvara / / 17 || artha:--pachI bIje divase te AbharaNA paherIne svalpa parivArasahita bheTaNAsAthe sabhAmAM beThelA rAAna namyA. // 97 u guNAnAmiva vAsauko / yuvAsau ko nigadyatAM // rAjJetyuktA jagugara - mukhabhAsaH sabhAsadaH // 98 // Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 315 ) artha :-hA ke guNAnA nivAsasthAna sarakhA vaLI A yuvAna kANa che ? ema rAjAe kahevAthI sukhanI zveta kAMtivAlA sabhAsadA mAlyA ke, svAminnagaladattAkhyaH / sUnustvatsAratherayaM || TUcaCAtta: prApta-mAMDo viinayAgataH // 06 || artha :--he svAmI! ApanA sArathinA A agalatta nAmanA putra che, ane te dhana kamAyelA vaNikanIpeThe dUradezathI klAe meLavIne ahIM AvelA che. 5 99 5 pRthvIpatiratha prItaH / pattestasmai padaM dadau || dviguNaM tuSTidAnaM ca / kaH kalAsu na rajyati // 2000 // aH--tyAre rAjAe khuzI thaine tene jamAdAranI padavI ApI, tathA khamaNuM tuSTidAna Apyu'. kemake kalAethI kANa khuza thatuM nathI? kRSiH phalati kAlena / kAlena phalati drumaH // jhAjhe sevA naLinoya / sarve tti sajahA } { | artha:--khetI kAle le che, vRkSa paNa samaye le che, ane viNakanI sevA paNa avasare le che, paraMtu uttama kalA tarata le che. zA mUvALAsA'visaMvAti-prasAr: bhAratriya || yAto'pi divasAn devo / divIva na viveda saH || 2 || artha:--rAjA taraphathI thayelI vinnarahita kRpAthI tathA AdaravALI srI malavAthI te agaladatta devalAkamAM rahelA devanIpeThe jatA divasAne paNa na jANavA lAgyA. // 2 // dumAn davAgninA dagdhAnapi pallavayan vane // prAvartata vasaMta - manobhUmitramanyadA || 3 || artha:--have eka vakhate tyAM vanamAM dAvAnalathI maLelA vRkSAne paNuM navapallava karanArI ane kAmadevanA mitrasarakhI vasaMtaRtu AvI. cakrIDiSau vanakroDaM / prApte sataH pure nRpe || na thayunovA che je / levAH DesimiyA ca || 4 || artha:--te vakhate krIDA karavAnI icchAthI janAnA sahita rAjA jyAre vanamAM gayA tyAre krIDAmAM prItivALA vAnIpeThe kayA kayA nagaranA leAkA paNa tyAM na gayA? / / 4 5 Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 316) yayAvagaladatto'pi / sahitaH zyAmadattayA // bhAgyabhAgiti sAnaMda-mIkSyamANaH purIjanaiH // 5 // artha:-aho! A kevo bhAgyazALI che! ema nagaranA lekavaDe AnaMdathI jovAta e agaladatta paNa zyAmadattA sahita vanamAM gayo. 5 che tatra priyoccittaiH puSpaiH / ke'pi kaMThAvalaMbibhiH / / bANaiH kusumabANasya / vidhA iva virejire // 6 // artha -tyAM strIoe vINelAM ane kaMThamAM paherelAM puSpothI keTalAka purUSe jANe kAmadevanA bANethI vIMdhAyA heya nahi tema zebhavA lAgyA. | 6 | - kaizcitsarasi phullAbje / laladbhihasalIlayA / / uDDIyAnyatsaro bheje / haMsairjAtabhramairiva / / 7 / / artha -vaLI praphullita kamalavALAM talAvamAM jyAre keTalAka haMsenI peThe krIDA karavA lAgyA tyAre jANe bhrAMtimAM paDelA heya nahi tema haMse uDIne bIjA taLAvamAM gayA. . 7 kAmino mRduvRtteSu / raMbhAstaMbheSu kecana // dadire nijakAMtoru-bhrAMtyA tIkSNazikhAnakhAn // 8 // artha -vaLI keTalAka kAmI purU kamaLa ane goLAkAravAlA keLanA staMbhene potAnI strIonA sAthaLa jANIne temAM tIkSNa aNIdAra nakherIyA mAravA lAgyA. e 8 dadRzuH ke'pi saMgItaM / geyaM kecana zuzruvuH / / kecidolAsu cikrIDu-bhaimuranye yadRcchayA // 9 // artha -keTalAka saMgIta jevA lAgyA, keTalAka gAyana sAMbhaLavA lAgyA, keTalAka hiMceLA khAvA lAgyA, tathA bIjA keTalAka marajI mujaba bhamavA lAgyA. e 9 che lalanagaladatto'pi / vane vividhakelibhiH // patnyA saha vyatIyAya / vAsaraM vAsavopamaH // 10 // artha -have te iMdrasarakhA agaladatta paNa strI sahita vividha kIDApUrvaka vananI aMdara divasa vyatIta karyo. : 10 che Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 317 ) pauraiH saha mahInAthe / sAyaM yAte purAMtarA // yAvanijagRhaM gaMtuM / rathI rathamasajjayat // 11 // artha:-pachI saMdhyAkALe nagaranA loko sahita rAjA jyAre naga2mAM game tyAre agaladatta paNa jevo ghera javA mATe ratha taiyAra kare che, tAvadAMdolanAsaktA / mAdhavIvalliMmaMDape / paspRze kAmukeneva / zyAmA kAkodarAhinA // 12 // artha:-tevAmAM mAdhavIlatAnA maMDapamAM hIMcoDA khAtI zyAmadattAne kAmunI peThe sApe DaMkha mAryo. 12 che anicchaMtIva sA pANi-paMkaje paridhunvatI // papAta patyurutsaMge / rakSa rakSeti bhASiNI // 13 // artha:-tyAre jANe ichatI na hoya tema potAnA hastakamalane kaMpAvatI thakI mane bacAve bacAvo ema bolIne te potAnA svAminA khoLAmAM paDI. me 13 che parirabhya sa tAM bADhaM / mA bhaistanvi vadaniti // praiSIbhija parIvAra-mAturaM mAturaMtike // 14 // artha-tyAre agaladatta teNune khuba bheTIne bolyo ke he tanDiA tuM Dara nahi, ema kahIne potAnA duHkhI parivArane teNe pitAnI mAtA pAse mokalI dIdho. 14 vAyunAsya viSAvezo / mArge mAsa bhRzAyata // iti saMnihite deva-kule bAlA ninAya saH // 15 // artha-mArgamAM vAyuthI Ane vizeSa jhera na caDe to ThIka ema vicArIne teNune te eka najIkanA devamaMdiramAM laI gayo. 15 vyApanAmiva nizceSTAM / viSavidhvastacetanAM / / patnIM pazyan sa tatyAja / dhairyadhAmApi dhIratAM // 16 // artha: te vakhate jANe marI gaI hoya nahi tema ceSTAvinAnI tathA jherathI bebhAna thayelI potAnI te strIne joIne ati dharyatAvALA paNa te agaladatta dhIraja choDI dIdhI. 16 astyasyA agadaMkAraH / kApi ko'pIti vIkSituM // atyutsuka itra dvIpAM-taraM bhAnustadA yayau / / 17 / / Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 318 ) artha:--have Ane mATe kAya kAi paNa vaidya che ke kema ? tenI tapAsamATe jANe atiutsuka thayA hAya nahi tema sUrya paNa te vakhate dvopAMtaramAM gayA. 5 17 hRdduH khenaiva rathina - stamasA jagrase jagat || savAya va vidhAra--sAmaiyonni vyanuMyaMta ! 18 5 aH--tyAre te agaladattanuM hRdaya jema du:khathI tema jagat aMdhakArathI vyApta thayuM, tathA AkAzamAM jema tArAo tema tenA mukhamAMthI dhikkAro pragaTa thavA lAgyA. 5 18 / paMthA na paMthA sArthenA - luloke mlAnadRSTinA || thAmAyA nIvanopAya | va mUDhaSiyAmunA || 11 || aH--vaLI te zyAmaddattAne jIvADavAnA upAyamATe mUDha banelA ane svAna daSTivAlA evA te agaladatta teja prayeAjanamAM lIna thaine mArga tarapha paNa dRSTi karI nahi. // 19 5 tau daMpatI nirIkSyeva / koka dvaMdvairvyaghayyata !! sarabhu mIhita padma--nayonayanairiva | 20 || aH--te banne srIbharatArane jovAthIja jANe kAkapakSionAM joDalAM viyAgI thayAM, ane teo bannenI AMkhAnIpeThe talAvAmAM kamalA bhIDAi gayAM. 5 20 // kroDIkRtya priyAM deva - kuladvAre nizAbhare || hoya citAra--zrudhArA: jinna dezoH // 2 || artha:- have rAtrie devamaMdiranA daravAjAmAM te agaladatta peAtAnI priyAne AliMgana dene AMkhAmAMthI AMsunI dhArA kahADatethakA mATethI raDavA lAgyA. // 21 // guNAbhirAme hA rAmezvari zyAme samAye || adudu:NasahAye stra | tti keyatti na mApaze // 22 // artha : - huM guNiyala ! he jIvitadharI! huM zyAmA! he zubha ArAyavALI ! tathA he ghaNA du:khAmAM sahAyabhUta evI prANapyArI ! tuM kema khelatI nathI ? // 22 // asaMstute'pyupetya tvaM / mayyarajyastadA mudA || saMprati pratipAtraM mAM / kiM preyasi na bhASase / / 23 / / Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 319 ) a--te vakhate paricaryAvanA paNa tuM mArIpAse AvIne mArAmAM anurAgavALI thai hatI, paraMtu he priyatamA ! ane prItipAtrane paNa kema belAvatI nathI.? 5 23 // dhanAcca jIvitAzcAhaM / viziSTAM svAmajIgaNaM // hAla tu ceTavucAvi mAmadya | fSTha preyasa na mAse // 24 || a:--huM tane dhanathI tathA vitathI paNa adhika mAnatA hatA, te Aje he pyArI ! mane dAsanI buddhie paNa kema melAvatI nathI? yo jigAya pathi vyAla -- vyAghra caurAdikAn sukhaM // so'haM ito'smi daivena / haratA jIvitezvarIM // 25 // aH--mAmAM hAthI, vAgha tathA cAra Adika jeNe sukhethI jItyA hatA, evA maneja mArI prANapyArIne huratA evA daive Aje haNI nAkhyA che. / 5 / eSa vacmi hitaM ho / bhRNutodyAnadevatAH || mAtra nayAya / rakSyatAM srIvadhAvazeH // 26 / / a:--are udyAnadevIe! A huM tamAne hitavacana kahu OM te sAMbhaLe ? srIvadhathI thatA apayazathI tame A vananuM rakSaNa karo ? // 26 u kApi nAgadamanyasti / yadi yuSmAsu re latAH || sAvittu mA mArI | nedazoDavasara: punaH // 27 || aH--are latAo! tamArAmAM jo koi nAgadamanI nAmanI latA hai| te te pragaTa thAe ? kemake pharIne AvA avasara nahu Ave. kApi rAtribalAdgatvA / he rAtrimaTapakSiNaH || vIkSadhvaM bheSajaM yUyaM / dhvAMtadhvastadRgasmyahaM // 28 // aH-- are nizAcara pakSio! rAtrinA baLathI tameA kayAMka jaine auSadhanI tapAsa karyo ? kemake huM to adhakArane lIdhe naSTaSTivALA thayA chu. 5 28 // evaM tadA tadAkraMdaM / khe carata khecaradvayaM || nizcalIbhUya zuzrAva / dhairyamANapramAthinaM / / 29 / / artha:--evI rIte dhairyarUpI prANanA nAza karanAro te vakhatanA tenA vilApa AkAzamAM cAlatA e vidyAdharee nizcala ne sAMbhalyA. // 29 // Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 320 ) savivekastayorekaH / parArtharasikaH khagaH / / patnyeva kRpayA nunno -- vAtarattatra kAnane // 30 // aH--teo bannemAMthI eka paropakArI vidyAdhara patnIthI jema tema dayAthI prerAyAthake tyAM vanamAM utaryAM. // 305 kiM rodiSIti tenokte -- galadatto galanmadaH || tAM vyAlagaralagrasta ---- caitanyAM samadarzayat / / 31 / artha:--tathA teNe agaladattane pUchyuM ke tuM kema raDe che? tyAre rAMkaDAjevA banelA agalakatte paNa sarpanA jherathI naSTacaitanyavALI peAtAnI te zrI batAvI. / / 34 !! uttiSTa bhadre nistaMdra - mityuditvAtha khecaraH || tAM cakre nirviSAM spRSTvA / pANinAmRtavarSiNA || 32 // aH--tyAre te vidyAdhare teNIne kahyuM ke he bhadre ! tuM nistak thaine uTha ? ema kahIne amRta varSAtA evA peAtAnA hAthathI spa karIne teNe teNIne erihata karI. // 3ra // rathiko'pi nizIthe'pi / prAptaH prItimayaM mahaH // stautisa vismitaH kheTaM / praNamya racitAMjaliH 33 // artha:--have madhyarAtrIe paNa prItimaya tejane pAmIne te agaladatta paNa vismita thayeAthakA hAtha joDI namIne te vidyAdharanI stuti karavA lAgyA ke, 5 33 // jaya tvaM khecarAdhIza | jaya tvaM karuNAkara | naya tyaM kulinAM dhaMdho / naya tyuM nItima6 // ph4 || artha: he khecaredhara ! he karUNAnA bhaMDAra ! he du:khIonA maM! he vitadAna denAra! tuM jaya pAma ? 5 34 5 so'pIha vIkSyaM / kAraNenopakAriNaH || niSkAraNopakAritvaM / svadhyagISTa kuto bhavAn // 35 // artha:--A jagatamAM kAraNane laine tA ghaNA upakArIe dekhAya che, paraMtu kAravinA upakAra karavAnuM tuM kayAMthI zIkhyA chuM ? praupA kuti naMti vA kAryaM / ye prastAva bahirmukhAH || 1 teSAM hInAtha dInAnAmapi dakSopamA tvayi // 36 // Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3ra1) artha-vaLI he dakSa! jeo prastAvathI bahirmukha thayAthakA kArya kare che athavA haNe che, evA dIna manunI upamA paNa tane ApavI e lAyaka nathI. 36 prANebhyo'pi priyatamA-mimA jIvayataH priyAM // prANairapi nijairdattai-hiM syAmanRNastava // 37 // artha-prANathI paNa atyaMta vahAlI evI A mArI strIne jIvADanArA evA tane huM mArA prANa ApavAthI paNa tArA karajathI mukta thaI zake nahi. 37 nA khago jagau rathinmA mAM / bhAraya stutibhirbhRzaM // yato mamAsti gaMtavyaM / re'dyApi nabhodhvanA // 38 // artha:-tyAre vidyAdhara belyo ke he agaladatta! tuM mane AvI stutiothI have vadhAre bojAvALo na kara? kemake haju mAre AkAza mAge dUra javAnuM che. e 38 che gate'tha kheTe nItA sA / madhye devakulaM jagau // dhvAMtAMjanasamudge'tra / vasaMtIza bibhemyahaM // 39 // artha:-pachI te vidyAdhara gayA bAda tene agaladatta devamaMdiranI aMdara lai gayo, tyAre te bolI ke he svAmI ! aMdhakArarUpI aMja. nanA DAbaDAsarakhA A devamaMdiramAM rahevAthI huM DarUM chuM. huM 39 . tayAdiSTastato vahni-mAnetuM prAcaladrathI / pu nA -miyoni phuvAmaka | 40 | artha-pachI IMdranA hukamathI jema Abhigika deva tema teNIe kahyAthI agaladatta agni levA cAlyo. 40 che jiteH sate vahnAvadvAya vavaTe thI ) mAbhUdekAkinI zyAmA / zyAmAsyeti viciMtayan / / 41 // artha:-mArI tyAM ekalI rahelI zyAmadattA gabharAya nahi te ThIka ema vicArIne agaladatta keIka citAmAMthI agni laIne turata tyAMthI pAchA vadhe. 41 che yasyAH karoSi dAsatvaM / tadvRttaM dRkSyasi svayaM // vadhicitoDaThThANI-dviti tier i | 42 che. artha:-jeNunuM tuM dAsapaNuM kare che teNunuM AcaraNa tuM pote ja 41 sUryodaya presa-jAmanagara Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 3rara ) jaIza, ema mATalImAM rahelo agni kAMtinA miSathI te agaladattanI hAMsI karavA lAgyuM. 4ra che zArajItrAmoravA hevata vAlIkA tAla tA-baMtatiH milita | karU I artha -have teNe AvatAM thakAM devamaMdiranI aMdara prakAza joIne vistIrNa netravAlI potAnI strIne pUchyuM ke aMdaranA bhAgamAM mane prakAza kema dekhAyo? 43 sahasA smAha sA mAyA-mayI ki priya pRchayate / / rojittarAdaratArca-tattanI pratithiMvita | 8 || artha:-tyAre te TI zyAmadattA ekadama bolI uThI ke he priya! emAM te zuM pUcho cho ? je A tamo agni lAvyA che, tenA tejanuM pratibiMba paDayuM haze. 44 tataH khaDgaM samAsyA / vahni so'dIpayat svayaM / / priyAprayAsamIrubhU-nyastajAnuravAGmukhaH // 45 // artha:-pachI agaladatta mArI priyAne tasdI ApavI ThIka nahi ema vicArI teNIne khaga ApI pote pRthvI para ghuMTaNa rAkhI nIce mukhe agni kuMkavA lAgyo. meM 4pa | karavAlaM karAttasyAH / sahasA patitaM purH|| rijhoraya thAya chatA tiditi priya che kara . artha:-eTalAmAM teNunA hAthamAMthI acAnaka talavAra paDI gaI, te joI vyAkula thayelA agaladatte teNIne pUchyuM ke A zuM thayuM! sAvadadyajyate deva / tare na striyaH kare // tanmamAyaM janmabhIroH / kRpANaH pANitazcyutaH // 47 // 5rtha-tyAre te bolI ke he svAmI! A talavAra to ApanA, hAthamAM ja rahevI joIe, strInA hAthamAM rahevI na joIe, kemake janmathI ja bIkaNa evI je huM tenA hAthamAMthI A talavAra paDI gaI. amUSupadatha svena / yAmikatvaM prapadya saH // jvalitajvalanAcAMta-dhvAMte devakule priyAM // 48 // artha -pachI agaladatte pote jAgatA rahIne saLagAvela agnithI kara thavasa aMdhakAravAlA | devamaMdiramAM potAnI te priyAne suvADI. Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3ra3) udite bhAsvati zyAmA-zuddhijijJAsayA tataH // AgatasvajanasyAgre / nizAvRttaM jagAda saH // 49 // atha -have sUryodaya thayAbAda zyAmadatAnI khabaraaMtara jANavA mATe AvelA svajano pAse agaladatta rAtrine vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM. patnI nyasya rathe rUpa---sapatnIkRtamanmathaH // poraiH zlAghitabhAgyazrI-nijaM dhAma jagAma saH // 50 // atha-pachI rUpathI kAmadevasara tathA nagaranA lokothI vakha@AtI bhAgyalakSmIvALe te agaladatta potAnI strIne rathamAM besADIne pitAne ghera gayo. 50 che bhuMjAna; satataM sAkaM / tayA sAMsArika sukhaM // so'nyadA nRpaterdezA-dyayau dazapuraM puraM // 51 // artha:-tyAM hamezAM teNunI sAthe sAMsArika sukha bhogavavA lAgyo. pachI eka divase te rAjAnA hukamathI dazapura nAmanA nagaramAM gaye. rAjakArya nivedyAri-damanasya narezituH / / ahAni katicittatra / tasthau saudhe tadarpite // 52 // artha:-tyAMnA aridamana rAjAne potAnA rAjAnuM kArya nivedana karIne te teNe ApelA mahelamAM tyAM keTalAka divaso sudhI rahyo. parA ekadA tasya madhyAhne / bhuktvA dhAmni niSeduSaH // AgAdrAgAdi vidveSi-vizleSizramaNadvayaM // 53 // artha -have eka divase madhyAhna samaye bhejanabAda jevAmAM te gharamAM beThe che, tevAmAM rAga Adika zatruone dUra karanArA be munie tyAM AvyA. te paDe che yanmalakledamapyaMge / gaMdhadhUlidhiyA dadhau // viveda svedabizcA-muktamauktikamaMDanaM / 54 // artha:-teonA zarIra para rahelA malanA khareTA paNa kastUrIsarakhA sugaMdhI lAgatA hatA, tathA pasInAnA biMduo metInA AbhUSaNa sarakhA dekhAtA hatA. e 54 che divyAMzukAdhikAmAsthA / yayau jIrNe'pi vAsasi / / yatpAmaramukhAkrozA-napi mene stavAniva // 55 // Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3ra4) artha: vaLI teo jIrNa vastramAM paNa divya vasathI adhika AnaMda mAnatA hatA, tathA nIca kenA mukhanA alIla zabdane paNa teo stutitarIke mAnatA hatA. papa samastavastusauMdarya-dhvaMsane pizunocite // vairiNIva zarIre'pi / nAnubaMdhaM babaMdha yat // 56 // artha:-saghaLI vastuonI suMdaratAne nAza karanArA pizunasarakhA zarIramAM paNa vairInI peThe teo mamatA rAkhatA hatA. e pa6 . tanmuktamAnamAnamya / samyagbhAvanayA rthii|| majAna mahAmatti-sattAvAttamAnaH || 10 | arthaevA te mAnarahita muninA joDalane uttama bhAvanAthI atyaMta bhakti lAvIne udAra manathI agaladatta bhAta pANI ApyAM. tasminivRtte tdrp-saadhusNghaattko'prH|| tannA soDani tenA tadaiva pratyAkhyata | 18 | artha:-have te sAdhue gayAbAda tenAja sarakhA rUpavALA bIjA e sAdhuo AvyA, tyAre tene paNa teNe evI ja rIte pratilAlyA. tasminnapi gate sAdhu-dvaMdamAgAttRtIyakaM // to pariNAmadhya mano iviza sa | artha-pachI teo gayAbAda tevuM ja trIju sAdhunuM jeDaluM AvyuM, tene paNa pratilAbhIne te buddhivAna agaladatta vicAryuM ke, e 59 che kiM pure'trAsti durbhikSaM / kiM vA loko mitaMpacaH // rathyA vA gahanA yenA-yAtAvetau punaH punaH // 10 // artha -zuM A nagaramAM duSkALa paDe che? athavA ahIMnA leke zu kRpaNa che? athavA zuM zerIe bhIDAbhIDavALI che, ke jethI A banne sAdhuo pharI pharIne ahIM AvyA! 60 che so'tha papraccha tau natvA / sAdhU ka yuvayoH sthitiH|| AvAM vane stha ityuktvA / tAvapyudyAnamIyatuH // 61 // artha:-pachI teNe teone namIne pUchyuM ke he munie! Apa kayAM utaryA che? ame vanamAM utaryA chIye, ema kahIne teo banne sAdhuo paNa vanamAM gayA. te 61 che matvA velAnumAnAttau / kRtAhArau munIzvarau / yayau sa yogisaMcAra-pAvanaM vanamekakaH / / 62 // Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (35) artha pachI kALanA anumAnathI teone AhArathI nivRtta thayelA jANIne te agaladata ekAkI muninA saMcArathI pavitra thayelA te vanamAM gayo. | dura che tatra praNemire tulya-rUpAH SaNmunayo'munA // zrIjainadharmarAjasya / mUrtimaMto guNA iva // 63 // artha -tyAM te zrI jainadharmarUpI rAjAnA jANe mUrtivaMta cha guNe heya nahi evA tulya rUpavALa cha munione naye. 63 sadadhyau kimaman vedhA / bibenakena nirmame // venApara saM-rojhAra vAma che 24 | artha:-pachI teNe vicAryuM ke zuM A saghaLAone vidhAtAe ekaja biMbathI banAvyA haze? ke jethI huM paNa sadeharUpI hIrozApara caDelA jevo thaI gayo. te 64 che tAM vaMde jananIM yasyAH / kukSimete prapedire // yA svapAdaiH spRzaMtyete / sAvanI lokapAvanI / / 65 // artha -jeNInI kukSimAM A janmelA che, evI tenI mAtAne huM vaMdana karuM chuM, temaja A munio je pRthvIne pitAnA caraNethI sparza kare che, te pRthvI paNa lekene pavitra karanArI jANavI. 65 yathA kRpana parakSetraM / bhAgyAtko'pyanute nidhi // tathAE pAnavALA-AtoDasa yunivani I / artha -jema ke paranuM khetara kheDatethake bhAgyathI nidhAna pAme tema rAjAnA kArya mATe AvelA evA mane ahIM munienuM darzana thayuM che. atho rahasyaM dharmasya / pRSTasnenAdimo muniH // jagAda zAradAMbhoda-nAdasodarayA girA // 67 // artha-have teNe dharmanuM rahasya pUchavAthI pahelA muni zarada jatunA meghanI garjanA sarakhI vANIthI belyA ke, 67 che zRNu saumya dayApuNyaM / prAjJaiH puNyeSu varNyate // dRkteja iva tejassu / baleSviva bhujAvalaM // 68 // artha:- sAmya! tuM sAMbhaLa? jema sarva tejomAM AMkhanuM teja tathA sarva balomAM jema bhujAbela tema sava puNomAM dayApuNya paMDita vakhANe che. te 68 - Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3ra6) maunamanodaratvaM vA / jJAnaM dAnaM japastapaH // moghaM dayAM vinA sarva-metakRSirivAMbudaM // 69 // artha:-jema varasAdavinA khetI tema dayA vinA mauna, UnAdarapaNuM, jJAna, dAna, japa 25ne tapa, e saghaLuM vRthA che. 69 che kApi dharmakriyA siddhiM / nAznute jIvitaM vinA // tasmAjIvitadAnena / kiM puNyamupamIyatAM // 70 // artha-kei paNa dharmakiyA jIvitavinA sAdhI zakAtI nathI, mATe jIvitadAna sAthe kyA puNyanI upamA ApI zakAya! 70 vahnistRDapanodAya | jIvanAya halAhalaM // yadi syAttarhi hiMsApi / puNyAya parikalpyatAM // 71 // artha:- agni tRSA maTADe, ane rathI jIvita maLe, teja hiMsAthI paNa puNya thaI zake che 71 che nirmatUna naMti ye jaMtU-naMtakAH khalu te nraaH| upAlabhaMte dikpAlaM / dAkSiNAtyaM mudhA budhA / / 72 / / artha-je purUSe niraparAdhI prANuone mAre che teja kharekhara yama che, dakSiNa dizAnA dikapAlane te paMDite phekaTa upAlaMbha Ape che. na medinImaNisvarNa-zreNivizrANane'pi tat / / yatpuNyaM jAyate jaMtA-vekasminnapi rakSite // 73 / / artha:-eka jaMtunuM rakSaNa karavAthI paNa je puNya thAya che, te puNya pRthvI, maNI ke svaNanI zreNi ApyAthI paNa thatuM nathI.es sA ca jIvadayA samya-munIMdraiH paripAlyate // upAsakaistadaMhINAM / lezena gRhamedhibhiH // 74 // artha-te kavadayA saMpUrNa rIte te munIzvaroja pAlI zake che, ane te munionA caraNane sevanArA gRhasthIo to lezamAtra pALI zake che na jIvahiMsA nA'satya-bhASA na stanyamaithune / / na parigrahavaiyagryaM / yeSAM te munipuMgavAH / / 75 // artha-jeo jIvahiMsA karatA nathI, asatya bhASA bolatA nathI, corI karatA nathI, maithuna sevatA nathI, tathA parigrahamAM lupa thatA nathI, te ja kharA munIdro che. je 75 che Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 327 ) ka tigmAMzuH ka khadyotaH / ka meruH ka ca sarSapaH // ka nAkauH :: . nAnAjI; | rM sAdhu; jJa punarRddI // 76 // aH--kayAM sUrya ane kayAM pataMgI? kayAM merU ane kayAM sara sava! karyAM devivamAna ane karyAM mila ? tema kayAM sAdhu ane kA gRhastha // 76 5 evaM munipateH zrutvA / dharmatatvaM dadhanmudaM // rathI tameva papraccha / punarudbhUtakautukaH // 77 // artha:--evI rIte te munIdharapAsethI dhanu tatva sAMbhalInu ha dharanArA agaladatta Azcaya utpanna thavAthI pharIne teja munine pUchyuM ke, 5 77 // bhavato bhagavaMstulyA -- kArAH SaDapi sAdhavaH // kuto vairAgyato bheju - stAruNye'pi mahAtapaH // 78 // artha :--he bhagavan! tulya AkAravALA Ape chae munioe A yuvAvasthAmAM paNa zAthI vairAgya pAmIne dikSA lIdhI che ? cu nirastamanmatho vAca - mathovAca mahAmuniH // udvelabodhipAthodhi - sphAraphenAnukAriNIM // 79 // a:-dUra karela che kAmadeva jeNe evA te mahAmunirAja jJAnarUpI uchaLelA samudranA vistIrNa phINasarakhI vANI elyA ke,ueu tatkiM yanna bhave vatsa | bhavedvairAgyakAraNaM || samaM di naijhamabaMga / saMsthAnamaye maye || 80 | a:--he vatsa ! A saMsAramAM evI kai vastu che ? ke je verAjyanA kAraNarUpa na thAya, kemake kutsita saMsthAnavALA zarIramAM eka paNa aMga sI hetu nathI. ! 80 ! tatra kasyApi kenApi / hetunA bodhiredhate // ja tra ddei nAneddA / daiH sarvAsi || 82 || artha:--mATe tyAM koine koi paNa kAraNathI vairAgya thAya che, kemake saghalI jAtanA anAjanA pAkamATe kai ekaja samaya hoto nathI. I zRNu naH kAraNaM bodhe / vidhyanAmAsti bhUdharaH || yatra dvipAJcaladgaDa - zailIlAyitaM dadhuH // 82 // Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 328) artha have tuM ane bodha thavAnuM kAraNa sAMbhala? viMdhyAcala nAme eka parvata che, ke jyAM hAthIe nAnA jaMgama parvatanI robhAne dhAraNa karatA hatA. e 81 che pravAlIkRtaguMjAnAM / gajamuktAnagaMtarA // puliMdrINAM priyA pallI / tatrAstyamRtasuMdarA 83 // artha:-hAthIonA motInI mALAonI aMdara pravAlAMrUpa karela che caNoThIo jeNe evI bhilaDIene vahAlI tathA devaleka jevI suMdara eka pallI che. je 83 sneho vasAzanaM mAMsaM / vAsaH kRttirguhA gRhAH / / kRtyaM hiMsA kalA caurya / prAyazo yannivAsinAM / / 84 // artha:-te pallAmAM rahenArA bhillone prA karIne carabInI cIkAzavAluM mAMsanuM bhejana, carmarUpI kapaDA guphAopI ghara, hiMsArUpa kArya tathA cArIrUpa kalA che. 84 che yadokassu dviparadaiH / sthUNAH kuDyAni kIkasaiH / / jotarAcaMdro-chAtrAmami ! 86 | artha:-jeonA gharomAM hAthIdAMtanA thaMbhAe hADakAMonI bhIMta, gAyanA kAne nA toraNo tathA citarAnA cAmaDAMonA caMdravA che. kSatravaMzyorjunastatra / stenasenAdhipo'jani // yastene saha zArdUlai-bakarairiva barkaraM // 86 / / artha -tyAM kSatrIvazamAM utpanna thayele arjuna nAme cerone senApati raheto hato ke je siMhane paNa bakarA samAna jANIne teonI sAthe laDate hato. 86 che calatvaM kapibhiH kraurya / vyAlaiH kAThinyamasmabhiH / / zailAdhipasya zailasthai-yasya daMDapade dade // 87 // artha-parvatanA svAmI evA te arjunane parvatamAM rahetA vAMdarAoe potAnuM calapaNuM daDatIke ApyuM hatuM, sarpoe pitAnI jUratA ApI hatI, tathA patheree pitAnI kaTheratA ApI hatI. na sa kazcana bhUpo'bhUna sa maMtrI na vA bhaTaH // etaM saudAminIdAma-dhAmadhAma jigAya yaH // 88 // artha:-evo kaI paNa rAjA maMtrI ke subhaTa nahoto ke je vIjatInI zreNinA tejasarakhA tejavALA evA te arjunane jItI zake Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 329 ) upapallyanyadA ko'pi / sapriyaH saMcaran bhttH|| rathastho rurudhe tena / setuneva payaHplavaH // 89 // artha:-eka divase te pallI pAsethI strI sahita rathamAM besIne keika subhaTa jato hato. evAmAM baMdha jema jalanA pravAhane tema te ane tene rokyo. | 89 | zivirasthAna rathI tasya / zabarAnavadhUya saH // hariNeva haristena / saha yodhdhuM pracakrame // 20 // artha-tenI chAvaNImAM rahelA bhillone harAvIne te subhaTa siMhasAthe jema siMha tema te arjuna sAthe laDavA lAgyo. 90 che ajayyaM taM parijJAya / svazastraizcaturo rathI / / saMjJIpsurviSamAstreNa / rathAgre'sthApayatpriyAM // 91 // artha:-pachI potAnA zastrothI te arjunane jItavo muzkela jANIne te subhaTe tene kAmadevanA zastrathI jItavAnI icchAthI potAnI strIne rathanA agADI bhAgamAM besADI. e 91 che tasyAM lAvaNyavAhinyA-masya mInIbhavadRzaH // tIkSNadhIstIkSNabANena / vivyAdha hRdayaM rathI // 92 / / artha -lAvaNyanI nadIsarakhI evI te strImAM jyAre te ajunanI AMkho masyajevI thai gaI, tyAre te tIkSNa buddhivALA subhaTe tIkSaNa bANathI tenuM hRdaya vIMdhI nAkhyuM. che baMdhau jyAyasi kInAza-purIpathitvamIyuSi // ane zAna vaye tayA-kunA pavitA | 12 / artha:-evI rIte amAro moTo bhAI jyAre yamapurIne mAge paDe tyAre ame tenA chae nAnA bhAio DarIne tyAMthI nAzI gayA. tataH prAptA gRhaM nAsA-rUDhazvAsAH kathaMcana // abAdhiSmahi durvAcA-kaMbayA vayamaMbayA / / 94 // athaS:-pachI cheka nAke caDelA ghAsavALA ame keTalIka mukelIe ghera pahoMcyA, tyAM amArI mAtA ane durvacanarUpI saTIthI mAravA lAgI ke, je 94 che re nirjallA vikAsu-DAritri . bhavadbharisUnAma / mama sUnAmanIyata // 95 // 42 sUryodaya presa-jAmanagara. Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (30) artha:-are nilo ! potAnA bhAine mAranAranuM vera lIdhAvinA tamoe ahIM AvIne mAruM vIramAtAnuM nAma naSTa karyuM che. chellA yalloke vAriNAvAri / kRzAnorakRzApi bhAH // tacchoSayati vArIzaM / tadvadhurvaDavAnalaH // 96 // artha:-A duniyAmAM jale agninA atizaya tejane paNa nivAryuM che, tethI tenA baMdhu vaDavAnale jalanA svAmI samudrane zekI nAkhe che. je 96 che yo mitrAmitrayoH zakto / nopakArApakArayoH // dha tathA zogivIgatAM lInIvitA | 27 | artha-je mANasa mitra ane zatrupara upakAra ane apakAra karavAne samartha nathI, tenuM lAMbA kALa sudhInuM jIvana apayazarUpI velaDInA bIjANune dhAraNa kare che. ka7 che evaM ni:kRpayA mAtrA / prajAvatyApi tarjitAH // prAsthiSmahi pratijJAya / vayaM vairivadhaM gRhAt // 98 // artha -evI rIte saMtAnavALI nirdaya mAtAe tajelA evA ame varInA vadha mATe pratijJA karIne gherathI nikalyA. 98 che tato rathAnusAreNa / gatA ujjayinI purIM // duSTavyaMtaravanityaM / chidrANyadrAkSma vairiNaH // 99 // artha:-pachI amo te rathane anusAre ujjayinI nagarImAM gayA, tathA tyAM duSTa vyaMtaranI peThe hamezAM te verInA chidro jovA lAgyA. so'nyadA sahitaH patnyA / saratissarasuMdaraH / / puraH parisarodhAnaM / vasaMtasamaye yayau // 2100 // artha -have eka divase ratisahita kAmadevasaro te suMdara subhaTa pitAnI sAthe vasaMtaRtumAM nagarabahAra udyAnamAM gaye. 210 vijanatra vane krIDa-neSa dhAtiSyate sukhaM // rUti gRpa sarve | vaya vagAma taM | ? . artha-A ujajaDa vanamAM kIDA karatA evA A subhaTane ApaNe sahelathI mApI zakIzuM, evI rIte gupta vicAra karIne ame saghalA tenI pAchA gayA. | 1 visRSTasvajano dRSTvA / daSTAM duSTAhinAM priyAM / sAyaM suraukaso dvAri / sthitastAraM ruroda saH // 2 // Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (331) artha_evAmAM duSTa sarSe DaMkhelI potAnI priyAne joIne te subhaTa svajanane visarjana karI pote saMdhyAkALe eka devamaMdiranA dvAramAM AvIne meTethI raDavA lAgyA. 2 che so'hameva na ki yena / jAtaM sarvamidaM mama // dhvAyaniti rathI proce / tataH kiM kiM munIzvara // 3 // arthaare! te te A huM pote ja kema na houM? kemake che te saghaluM mane ja lAgu paDe che, ema vicArato thake te agaladatta bolyo ke, he munIzvara! pachI zuM zuM thayuM ? . 3 kheTaH ko'pi tadA zrutvA / vilApAna kRpayeritaH / / etya svapANisparzena / tasya jAyAmajIvayat // 4 // atha evAmAM keika vidyAre teno vilApa sAMbhaLIne dayAthI prerAine tyAM AvI potAnA hAthanA sparzathI tenI strIne jIvADI. gate kheTe samaM vadhvA / sa vivezAmarAlayaM / / . cacAla cAnaye prokto / dhvAMtAkulitayA tayA // 5 // artha-pachI te vidyAdhara gayAbAda strI sahita te subhaTadevamaMdiramAM gayo, paraMtu aMdhakArathI vyAkuLa thayelI te strInA kahevAthI te agni levA mATe cAlyo. 5 madbhAtAyaM ca tatrAgni-samudgamudaghATayat // bajAra pate vadhe-svastriyANuM nikSata che da. artha:-evAmAM A mArA bhAIe agnino DAbo eTale cAraphAnasa udhADayuM, eTale agnino prakAza phelAvAthI te subhaTanI strIe A mArA bhAIne je. ke 6 che nArIdRkkArmaNenAsya / rUpeNa kSubhitAzayA // saumya ko'si tvamati / sA mRdUktyAmupAlapat // 7 // artha-strInI AMkhone kAmaNasamAna evA tenA rUpathI mohita thayelI te strIe tene kemaLa vacanathI belA he saumya! tuM vaLI ahIM keNa che7 che bhrAtRvairAttava dhavaM / hatvA tvaM gRhyase mayA // ityasya vacasA tasyAH / karNayoramRtAyitaM // 8 // artha:-mArA bhAInA verathI tArA bhartArane mArIne huM tane laI jaIza, evI rItanuM tenuM vacana teNune pitAnA kAnamAM amRtasarakhuM lAgyuM. | 8 | Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 33ra ) sAvAdIdeva yadyevaM / tadIkSakha samAhitaH / / sukhena jAtavizvAsaM / haniSyAmyahameva taM // 9 // atha-pachI te bolI ke he svAmI! je ema che to tuM sukhe joyA karI kemake huM ja te mArA vizvAsu svAmIne sahelAIthI mArI zakIza. mataste sa bhaTaH kuryAt / pratighAtaM kadApi cet // zuSkastadudayanneva / manmanorathapAdapaH // 10 // artha -kemake tene mAratA evA tane kadAca te subhaTa sAmo vA kare te mAro A manoratharUpI vRkSa to ugyAmeLeja sUkAI javAjevuM thAya. 5 10 che tatpiyo'tha drutaM tatrA-gacchadAttahutAzanaH // apRcchacca priyAmatra / mayA jyotiH kimaikSyata // 11 // artha:-have evAmAM tene svAmI paNa agni leIne tyAM turata Avyo, ane teNe potAnI strIne pUchayuM ke ahIM mane prakAza kema jovAmAM AvyuM? | 11 che etattejastavAnIta-baDhereveti bhASiNaH / / so'dAtkhaDgaM kalatrasya / vanaukasa ivolmukaM // 12 // artha - prakAza to tamoe lAvelA agnine ja hato, ema kahetI evI potAnI strInA hAthamAM vAMdarAnA hAthamAM jema masAla tema teNe talavAra ApI. te 12 che svayaM cAdIpayadi / nyagmukhaH sphAraphUtkRtaiH / / raho yA hirANInA-mAra vaMti jAmina rU . artha:-pachI te subhaTa pate nIcuM joIne khuba pheMkIne agni saLagAvavA lAgyo, kemake kAmI mANase guptapaNe dAsIonI paNa nokarI bajAve che. je 13 che atha kRtyeva taM hetuM / sA kRpANamasajjayat / / tada dRSvA strIviraktAMta-karaNo dadhyavAnasau // 14 // atha-pachI rAkSasInI peThe tene mAravAne teNue talavAra ugAmI, te joIne sAthI virakta hadayavALA A mArA bhAIe vicAryuM ke, dhik dhik dhASTaya puraMdhrINA-mIdRzaM snehabhAjanaM // janaM janakahaMtAra-miva hA praharaMti yAH // 15 // Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (333 ) - artha- are! strIonI viThAine dhikkAra che, ke jeo AvA nehI mANasane paNa potAnA bApane mAranAranI peThe mArI nAkhe che. murUpe subhage snigdhe / yArajyannAtra bhartari / lapsyate sA mayi sthairya / kaH zraddhane sudhIridaM // 16 // artha-manahara rUpavALA, saubhAgyavALA tathA snehavALA A bhartAramAM paNa je rajita thaI nahi te mArAmAM sthiratA dharaze, evI zraddhA ko buddhivAna mANasa rAkhe? 16 . yena snehena vaddharyate / yena deho'pi dIyate // ruja ivAptaprasarA-stamapi naMti yoSitaH // 17 // artha:-purUSa ke jeo snehathI strIonuM poSaNa kare che, tathA pitAnuM zarIra paNa tene seMpI de che, evI paNa strIo roganI. paThe vistAra pAmIne (bahekI jaIne) teja purUSane mAre che. AvA IdRzaM kRzadhIreSA / puruSaM viSayAzayA // hI vidveSTi nabhoranaM ghUkIva dhvAMtakAmyayA // 18 // artha:-nIca buddhivALI A strI ghuvaDI jema aMdhakAranI icchAthI sUryane tema viSayanI icchAthI AvA purUSane paNa dveSa kare che. 8 rasajJairauSadharasai / raseMdraH sthairyamApyate // nizcaDhaH zivane zAravA-mRgo rajuniyaMtraH |11 / artha:- dhAtuvAdIe auSadhanA rasathI pArAne sthira karI zake che, tathA dorIthI bAMdhavAthI vAMdarAne paNa nizcala karI zakAya che, 1lA kaMpaH prakaMpanasyApi / dhRtyA vRttyApanIyate // na tu kenApi cApalyaM / tyAjyate kAminImanaH // 20 // artha:-vAyuno viga paNa dhIrajathI vADavaDe dUra karI zakAya che, paraMtu strInA mananI capalatA keIthI paNa choDAvI zakAtI nathI. paravA dhyAtveti tasyA AhatyA--pahastena sa satkRpaH // vAtena kadalIkAMDa-miva bAhumadhUnayat // 21 // artha:-ema vicArIne mArA A dayAlu bhAIe vAyuthI jema keLanA thaMbhane tema potAnA DAbA hAthathI teNIne hAtha khaba kaMpAvyo. tasyA vizvastaghAtinyA / anyAyodyatacetasaH / / anicchaniva saMspaza / kRpANaH pANito'patat / / 22 / / Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (334) artha te vakhate vizvAsaghAta karanArI tathA anyAyamAM udyamavaMta manavALI evI te strInA sparzane jANe na icchatI hoya nahi, tema teNInA hAthamAMthI talavAra paDI gaI. e race che AH svaM patimahaM haMtuM / kustrIsaMgAt pracakrame // ityAtmakRtyaduHkhAta / iva khaDgo'luThad bhuvi // 23 // artha:-are nIca strInA saMgathI huM mArA svAmIne paNa mAravAne taiyAra thaI! evA potAnA duSkAryane du:khathI jANe khedita thaI heya nahi tema te talavAra pRthvI para lATavA lAgI. ra3 che kimetaditi sa svasthaH / pRcchan zaThadhiyA tayA // bhayenAyaM cyutaH khaDga / ityuditvA parIpsitaH // 24 // artha:-are ! A. zuM thayuM ? ema te subhaTe pUchavAthI te luccIe bhayane lIdhe A khaDaga mArA hAthamAMthI paDI gayuM ema kahIne vAta uDAvI dIdhI. e 24 che AptoktAviva tadvAci / sa vizraMbhaM dadhattataH // ninAya nAyakAyuktaH / mukhaM tatra vibhAvarI // 25 // artha: tyAre sarvaNanA vacananI peThe teNanA vacanamAM vizvAsa rAkhIne te subhaTe tyA sukhe te strI sahita rAtrI vyatIta karI. rapA devapratimayA cheka-zchannamUrtirasAvapi // tala to vRddhAM-nirRra phara pUraja | 26 | artha-A mAre haziyAra bhAI paNa moTA ghaDAmAM chupAyelA udaranI peThe te vakhate tyAM devapratimAnI pAchaLa chupAIne besI rahyA. prage svasamage tasin / nizAvRtte'munodite // vivekacakSurvairAgyA-janenodaghaTiSTa naH // 27 // artha-pachI prabhAte te subhaTa potAne ghera gayAbAda rAtrinuM saghaLuM vRttAMta amArA A bhAIe amone kahevAthI vairAgyarUpI aMjanathI amArA vivekarUpI cakSuo khullI gayAM. 27 che dadhyavAMsazca no gehaM / gaMtuM yuktamataHparaM // 1 vietaH vAze jinnati sanmatiH | 28 | ' atha-tethI amoe vicAryuM ke have to ApaNe ghera javuM yukta nathI, kemake pAzamAMthI nikaLela kaye sadabuddhi mANasa pAcho pArAmAM paDavAnI IcchA kare ? 28 | Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (335) nihaMtumahitaM bhrAtu-rAturA mAturAjJayA / nirgatA mohamArAdIn / pUrva hanmaH svavairiNaH // 29 // atha-mAtAnI AjJAthI bhAInA zatrune mAravAne Atura thaI nIkaLelA evA ApaNe prathama meha tathA kAma Adika ApaNa zatruone mAravA joIe. je 20 che upakranaMti bAhyArIn / jetuM jagati janminaH // kAmAdyairhatasarvasvaM / na svaM jAnaMti bAlizAH // 30 // artha: A jagatamAM prANuo bAhya zatruone jItavAne prayatna kare che, paraMtu kAma Adika zatrue pitAnI je sarva milakata lUMTI le che, tene te te mUkha jANI zakatA nathI. e 30 che baMdhavo baMdhanaM yoSA / sadoSA viSayA viSaM // jAnaMto'pItyanAryA hI / svakAryAya parAGmukhAH // 31 // atha-baMdhue baMdhana sarakhA che, strIe doSavALI che tathA viSaya viSasamAna che, ema jANatAM thakAM paNa mUkha leke AtmakArya mATe bedarakAra rahe che. e 31 na premadhAmavanitA na nitAMtapuSTA / lakSmyo na lakSaNalasadvapuSastanUjAH // no rA niraMtarahRdaH suhRdaH kadAcidAlaMbanaM nipatatAM narakAMdhakUpe // 32 // artha narakarUpI aMdha kuvAmAM paDatA prANIone premALa strIe, aba ekaThI karelI lakSmI, lakSaNayukta zarIravALA putra tathA aMtarahita dayavALA mitro paNa koI paNa vakhate AlaMbanarUpa thatA nathI. evaM saMsAravairAgyAt / pracelimo vayaM tataH // viSavallImiva tyaktvA / pallI dUre dizaikayA // 33 // artha -evI rIte saMsAraparathI vairAgya thavAthI ame viSavallInI peThe te pallI dUra choDIne tyAMthI eka dizAtarapha cAlavA lAgyA. tIrtha kaMcana yAcaMtaH / pApaprakSAlanakSamaM // vayaM dadRzimaH kApi / dRDhavatyabhidhaM guruM // 34 // atha-pApone dhevAmAM samartha evA keIka tIrthanI zodha karatAthakA amee eka jagAe daDhavratI nAmanA gurUne joyA. 34 Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (336) zrutvA taddezanAM dIkSA-mAdiSmahi tato vayaM // ciMtAmaNimivAMbhodhe-rbhAgyahInairdurAsadaM // 38 // artha-temanI dezanA sAMbhalIne bhAgyahIne durlabha evuM ciMtA maNiratna jema samudramAMthI tema ame temanI pAsethI dIkSA lIdhI, dRDhadharmo dharmaruci-dharmadAsazca suvrataH // dRDhavrato dharmapriya / ityAkhyA no dadau guruH // 36 // artha:-pachI te gurUmahArAje amArA anukrame daDhadhama dharmarUci dharmadAsa, suvrata, daDhavrata tathA dharmapriya ema nAma ApyAM che 36 viharAmastato'vanyA-manyo'nyaM saMhitA vayaM // asadvairAgyavRkSasya / bIjamevaM mRgekSaNA // 37 / / artha:-tyArathI amo paraspara madada karatA thakA pRthvI para vihAra karIye chIye, evI rIte amAre vairAgyarUpI vRkSanuM bIja strI che iti zrutvA bhavAdbhinna-pathIbhUtamanA rathI / / babhASe bhagavaMstaM mAM / viddhi svabhrAtRdhAtakaM / / 38 // artha:-te sAMbhaLIne saMsArathI virakta manavALe agaladatta belo ke he bhagavana ! tamArA bhAIne mAranAra tarIke Ape mane jANa ahaM palyAstava girA-jJAsiSaM gUDhamAyitAM // grAmyo nAgarikasyoktyA / maNeH kRtrimatAmiva / / 39 // artha:-vaLI eka gAmaDIo nagaranA lokanA vacanathI jema maNunuM banAvaTIpaNuM jANe tema ApanA vacanathI meM mArI strInuM cUka TIpaNuM jANuM che. 39 bhAgyavAnasmi nUnaM ya-na hanyesma tadA tayA / / no cedartivazo mRtvA-'bhaviSyaM narakAdhvagaH // 40 // artha:-kharekhara hu bhAgyavAna chuM ke te vakhate strIthI marAye nahi, nahitara ArtadhyAnapUrvaka marIne mAre narakamAM javuM paData. saritaH sikatA biMdU-nabdheomni ca tArakAH // saMkhyAtumIzate dakSA / na doSAn yoSitAM punaH // 41 / / artha -vidvAno nadInI veLa, samudranA biMdu tathA AkAzamAM rahelA tArAonI paNa saMkhyA karI zake che, paraMtu strInA doSane gaNuM zakatA nathI. 41. Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (337) mAyAkhAnima'SAsatraM / vairasyotpattibhUmikA // kusaMgaraMgo durbuddhi-sImA sImaMtinIjanaH // 42 // artha:-vaLI te strIo kapaTanI khANusarakhI, juThAInI dAnazALAsarakhI, varanI janmabhUmI tulya, kusaMganA raMgavALI tathA dubuddhinI hadasarakhI che. kara che AdriyaM te jaDA eva / yoSitaH sukhavAMchayA // hutAzanAzayA guMjAH / zItArtA iva vaanraaH||43 // artha-jema ThaMDIthI pIDAtA vAMdarAe AgnanI icchAthI caNeThIo ekaThI kare che, tema mUkha mANasa ja sukhanI icchAthI strIone prahaNa kare che. 43. mahilAsnehamanAnAM / makSikANAmivAMginAM // satpakSavalahInAnAM / mRtyuH saMnihito dhruvaM // 44 // artha:-ghatamAM paDelI mAkhonI peThe strInA snehamAM Asakta thayelA tathA uttama pakSanA balathI rahita thayelA purUSenuM mota najadIka Ave che. eka prabho vaiSayikaM mohaM / mama tvatsaMgamo'dhunA // nunoda katakakSoda / iva kAluSyamabhasaH // 45 // artha -he bhagavana : kataphalanuM cUrNa jema jalane mela dUra kare che, tema ApanA saMgame hAla mArA viSayasaMbaMdhI mehane dUra karyo che. tatprasIda bhavAMbhodhau / nimajaMtamimaM janaM // cAritracArupotena / niryAma iva tAraya // 46 // artha-mATe bhavasamudramAM DubatA evA A prANI para Apa kRpA kare? tathA nirdhAmakanI peThe cAritrarUpI manahara vahANavaDa tAro? tato bhAvaraktaM taM / jyAyAnRSiradIkSayat // zikSaNa vizeSa sAvavA modaka che ka7 . atha-pachI saMsArathI virakta thayelA evA te agaladattane moTA munie dIkSA ApI, tathA khUba mahenata leIne tene saghaLe sAdhune AcAra zikhavyo. 47 che rAjakArya samutsRjya / svakArya kartumudyata / benAmAM nA viddhi vArSika 58 43 sUryodaya presa-jAmanagara. Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 338 ) artha -dhArmika dhammila ! evI rIte rAjakAryane choDIne A bhakArya karavAmAM udyamavaMta thayelA evA mane ja tAre te agaladatta jANavo. 48 iyaM bhrAMtirayaM moho / mAMdyametadayaM bhramaH // kadAgraho'yaM yatstrINA-maMgIkAraH sukhAzayA // 49 // - artha-sukhanI AzAthI strIone je svIkAra kare te bhrAMti, meha, mUrkhAI, bhrama tathA kadAgraharUpa che. eka yoSitparAbhUtibhavaM nizamya / soDha mayA kaSTakadaMbamevaM // bhUyAdbhavAnapyanizaM mahelA-vilAsabhallIbhirabhedyadhairyaH // 50 // artha - evI rIte meM kone samuha sahana karyo che, mATe he dhamila ! tuM paNa strInA parAbhavathI thatA kaSTane sAMbhalIne hamezAM strIonA vilAsarUpI bhAlAothI na bhedI zakAya evA dharyavALe thA? evaM munimukhAdyoSA-doSAnAkarNya duHkhitaH / adyAppakSINabhogecchaH / pratyabhASata dhammilaH // 51 // artha -evI rIte muninA mukhathI strInA doSo sAMbhalIne du:khI thayele dhammila haju paNa bhegonI irachA kSINa na thavAthI be ke, mahAtmannekarUpAH syuH / kiM samastA api striyH|| samAH samagrA nAMgulyo-'pi hi pANau nRNAM yataH // 52 // artha - he mahAtmana ! zuM saghaLI strIo ekasarakhI hoya che? kemake mANasanA hAthanI AMgaLIo paNa saghaLI ekasarakhI hotI nathI. che para yAsAM kukSImurIcakru-ninacakradharAdayaH // jaMgamA ratnakhanaya-stA niMdyAH kimu yoSitaH // 53 // artha:-jeonI kukSiomAM jino tathA cakravartIAdike utpanna thayA che, evI jaMgama ratnonI khANa sarakhI te strIo kema niMdanIka hei zake ? pa che viSavRkSa ivApAsyo / bhraSTazIlaH pumAnapi // kalpavallya ivApAsyAH / suzIlA mahilA api / / 54 // artha:- zIlathI bhraSTa thayelA purUSane paNa jherI vRkSanI peThe dUra taje joiye, tathA zIlavaMtI strIonI paNa kalpavallIonI peThe upAsanA karavI joiye. . 54 Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (339) rAjA nA nAgA sikkA zA | lavaNodajale kSAre / na kSAramakhilaM jalaM // 55 // artha:-eka keI kuzIla strIthI zuM saghaLI strIo kuzIla hoi zake ? kemake lavaNasamudranuM jala khArUM hovAthI zuM saghaluM jala khAruM hoI zake ? | papa nAnAzanAdikaM saukhyaM / dharmo devArcanAdikaM / / gRhaM vinA gRhasthasya / syAdyathAvasaraM kathaM // 56 // artha-sAna bhejana Adika sukha tathA devapUjAdika dharma gharavinA gRhasthIne yogya avasare kema thaI zake ? | pa6 che zivazando harazreyo-mokSamukhyArthabhAgapi / / vinA kuMDalinI zakti / prayAti zavarUpatAM / / 57 // artha - ziva" zabda mahAdeva, kalyANa tathA mokSa Adika arthavALa hovA chatAM paNa hasvaivinA zAbarUpa thaI jAya che. e pa7 che bahupriyAH striyo naiva / dRzyaMte puruSA yathA // mRtapriyAH punaH pANi-grahaM puMvana kurvate / / 58 // artha:-jema purUSa ghaNI strIovALA dekhAya che, tema strIo ghaNuM purUSAvALI dekhAtI nathI, vaLI te strIe bhartAranA mRtyu bAda purUSanI peThe punarlagna paNa karatI nathI. e 58 che narA hi narakaM yAMti / saptamaM na punaH striyaH // ubhayeSAmapi proktaH / zrute mokSagamaH samaH // 59 // atharvanI sAtamI narake paNa purUSe jAya che, paNa jIe jatI nathI, ane mokSe javAnuM te bannene zAstramAM tulya kahyuM che. salajAH saMvRtAMgAzca / mRducittA mRduuktyH|| dharmakaryo'dhikaM ghubhyaH / kiM niyaMte tvayA striyaH // 60 // artha lajAvALI, gopavelAM aMgavALI, kemala hadayavALI, mRdu vacanevALI tathA purUSothI adhika dharma karanArI evI strIone Apa zAmATe niMdo cho ? che 60 che satIne vArita hRdya Ro yudhananA ki . vIkSya dhunvaMti mUrdhAnaM / dRSTAMtena dhanazriyaH // 61 // tathAhi artha: A duniyAmAM satIonuM manahara caritra joIne dhanazrInA dRSTAMtathI paMDita paNa potAnAM mastaka dhuNAve che. te 6 Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (340) te dhanazrInuM dRSTAMta kahe che- samastavastuvistAra-sArasamasamanvitA // vizAlAsti purI khyAtA-'vaMtimaMDalamaMDanaM // 12 // artha-saghaLI vastuonAM vistAravALa mane hara gharavALI tathA AvatIdezane zobhAvanArI vizAlA nAmanI eka prakhyAta nagarI che. jitAristatra bhUpo'bhU-dyasya jIvitakAraNaM // AjJA zirasi bhUpAlA / maulimutsRjya vibhrati // 12 // atha:-tyAM jitArI nAmane rAjA hatA ke jenI AjJAne jIvitanA kAraNarUpa mAnIne rAjAe mastakapara mukuTa paNa tajIne dhAraNa karatA hatA. dura che zreSTI sAgaradatto'trA-'bhavad bhuvanavizrutaH // dhanezadhanitAgarva-sarvakaSadhanoccayaH // 63 // artha:--te nagaramAM kuberanA dhanavAnapaNAnA garvane dUra karanArA dhanane samUhavALe ane jagatamAM prakhyAta sAgaradatta nAme zeTha vasato hato. 63 che caMdrazrIrityabhUttasya / rUparatnakhaniH priyA // yahidurgamAlaMbya / kAmo vizvaM jigISati // 64 // artha:-tene rUparUpI ratnanI khANa sarakhI caMdrazrI nAme strI hatI, ke jeNunA zarIrarUpI killAno AdhAra laIne kAmadeva jagatane jItavAnI irachA rAkhato hato. 64 che tatkukSikaMdarakoDa-kesarI varavikramaH // samudracaMdra ityAkhyAM / dadhAnastanayo'jani / 65 / / artha:-teNInI kukSirapI guphAnA madhya bhAgamAM kesarIsiMhasarakho mahA pAmI samudra nAme putra thayo. | 'pa che mase mAgavate vaDhA-pAka sAna: salA || upasvabhavanaM kaMcit / parivrAjamatiSTapat / / 66 // artha:-bhAgavata matano anurAgI evA te sAgaradatta zeTha pitAnA ghara pAse keika tApasane rAkhyo hate. che 66 che paThannitarazAlAmu / bhrazyenmeSa svadharmataH // rUti teja patrAnA zreNI ghutrApATa | 27 | Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (341) artha-bIjI nizALamAM bhaNavAthI A pitAnA ghamathI bhraSTa na thAya te ThIka ema vicArIne zeTha te tApasapAse pitAnA putrane bhaNAvavA lAgyo. 67 paThan kadAppasau prAtaH / prAtarAzavidhitsayA // prAviSatpaTTikA moktuM / maThasyAMtaH zaThetaraH 68 // artha:-eka divase te cAlAka samudracaMdra prabhAtamAM bhaNata thako zIrAvavAnI icchAthI potAnI pATI muddAne (te tApasanA) maThamAM dAkhala thayo. e 68 | sa tatra liMginAnena / samamabrahmasevinIM // aMbAM dadarza babbUla-drumalagnA latAmiva // 69 // artha:-tyAM teNe bAvaLanA vRkSane vaLagelI velaDInI peThe te tApasa sAthe maithuna sevatI evI potAnI mAtAne joI. 69 che vyAvRtto'tha kSaNaM vajrA-hatavajAtavedanaH // zilayeva hriyAkrAMto / vivekI vimamarza saH // 70 // artha -tyAre te tyAMthI pAchA vaLIne jANe vajathI haNu hoya nahi tema du:khita thayethake jANe zilAthI tema lajAthI dabAIne te vivekI vicAravA lAgyuM ke, che 70 che aho nIcaratA nAryo / makSikAsakhyamiyati // caMdanadravamutsRjya / zleSmaNe mpRDyaMti yAH // 71 // artha aho! nIcamAM Asakta thayelI strIo makSikAonuM tulyapaNuM dhAraNa kare che, kemake teo caMdanarasa tajIne zleSmane iche che guNagrAmabhave vizva-vyApake sadyazaHpaTe // utpAdayati mAlinyaM / nRNAM zazimukhI mapI / / 72 // artha:-caMdrasarakhA mukhavALI strI mapInI peThe purUSanA guNonA (derAnA) samuhathI utpanna thayelA tathA jagatamAM prasarelA uttama thazarUpI kapaDAmAM malInatA utpanna kare che. e 7ra che tumaM sthiraM vizAlaM ca / kulaM bhraMsayati kSaNAt / / mahilA muktamaryAdA / vArdiveleva parvataM / / 73 / / artha:-samudranI veLA jema vatane tema strI paNa maryAdA choDIne uMcAM sthira tathA vizAla kulane paNa kSaNavAramA teDI pADe che. 73 Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 34ra ) asya vyAjaparivrAjaH / pAkhaMDaM khaMDazo'stu hI // - vinAzaM svAzrayasyaiva / vidadhAti zikhIva yaH / / 74 // artha:-A kapaTI tApasanuM pAkhaMDa paNa TukaDe TukaDA thaI jAo, kemake te agninI peThe pitAnA Azrayano vinAza kare che. 34 bodhayiSyatyasau kiM naH / svayaM mohavazaM gataH // saritpUre svayaM majje-stArayatyaparaM kathaM / / 75 // artha-poteja mohane vaza thayele A tApasa amane zuM pratibodha ApI zakaze! kemake teija nadInA puramAM buDate mANasa bIjAne zIrIte tArI zake : che 75 che ayaM gururiyaM mAtA / mama pUjyAvubhAvapi / / anayoranayo vaktuM / janakasyApi nAheti / / 76 // artha-A gurU che, ane A mAtA che, ema e banne mane te pUjya che, mATe A banneno anyAya pitAne kahevo te paNa yukta nathI. asAviva durAcArA / manye sarvA api striyaH // yathaikAbdhezcalA viiciH| zeSA apyakhilAstathA // 77 // artha:-AnI peThe huM sarva strIone durAcArI ja mAnuM chuM, kemake samudranuM eka mojuM jyAre caMcala hoya tyAre bIjA mojAM paNa zuM sthira hoi zake? 77 che vidyAvivekavaizadha-dArakaM dArakarma tat // kariSye nAhamevaM sa / nizcikAya tadA hRdA 78 // artha -mATe vidyA ane vivekanA mahAtmane nAza karanAro vivAha huM karIza nahi ema teNe pitAne hRdayamAM nizcaya karyo. te 78 w udyauvano'tha yogIva / guNaratnakhanIH kanIH // anveSayaMta janaka / vayasyaiH sa nyaSedhayat // 79 // artha:-have jyAre te yauvanavayano thayo tyAre tenAmATe guNe rUpI. ratnanI khANasarakhI kanyAonI zodha karatA evA pitAnA pitAne teNe mitro mAraphate nA kahevarAvI. che 79 che so'pi taM sAha vatsa tvAM / pitRbhaktyaMbupalvalaM // kadA kadAgrahagrAhaH / pravizyAyamakSayat // 80 // Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 343 ) artha -tyAre tenA pitAe tene kahyuM ke he vatsa! pitAnI bhakita rUpI jalanA taLAvasarakho e je tuM temAM kadAharUpI magarama praveza karIne tene kyAre dUSita karyo che? 80 che putramutpAdya saMvaddhayaM / samadhyApya vivAhya ca // yAMtyanRNyaM pUrvajAnAM / manujA nAnyathA punaH // 81 // artha:-mANase putrane utpanna karIne, poSIne, bhaNAvIne tathA paraNAvIne pUrvajonA karajathI rahita thAya che, bIjI rIte thatA nathI. tvaM suputro'si bhakto'si / pitRNAnmAM vimocaya / / manyasva vatinAmeva / jIDAkRtpANipIDanaM / / 82 / / artha:- valI tuM to bhakitavAna suputra che, mATe mane pitRonA karajathI mukta kara? ane mAnI jA ? kemake vivAha to munioneja lA karanAra che. te 82 pratyUce so'pi vIvAhA-dyadasmyeSa parAGmukhaH // tattAtAttazrutAbhyAsa-rasAnna tu kadAgrahAt // 83 / / artha -tyAre teNe kahyuM ke he pitAjI! vivAhamATe je huM niSedha karuM chuM te phakta zAstrAbhyAsanA rasathI karUM chuM, paraMtu kadAgrahathI karato nathI. je 83 che zrutAnyAzu vilIyaMte / vasAvyAsaMgato nRNAM // yathA mAncesTa-sUcavarjina | 84 che. artha-jema najIka rahela elacInA cUrNathI keLanAM phale tema strInA saMgathI mANasone zAstrAbhyAsa nAza pAme che, e 84 che kiMca vaiSayike bhAve / tAta te preraNA vRthA // na hi nIcaibejadvAri / zikSA kasyApyapekSate // 85 // artha:-vaLI he pitAjI! vaiSayika sukhamATe ApanI preraNa phekaTa che, kemaka nIce jatuM jala kaI keinI zikhAmaNanI apekSA rAkhatuM nathI. 85 che niruttarIkRtaH putreNaivaM duHkhaM vahan hRdi // sAgarastadvivAhArtha / baMdhuvargamazikSayat / / 86 // artha:-evI rIte putre nirUttara karele te sAgaradana dayamAM du:kha dhAraNa karate thakI tene vivAha mATe baMdhugamAraphata samajAvavA lAgyA. pa 86 Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (34) tadabhyarthanayApyasin / svanizcayamanujjhati // ghanAyan vyavasAyenA-nyadA prAsthita sAgaraH / / 87 // . atha-te baMdhuvarganI prArthanAthI paNa jyAre teNe potAne nizcaya choDa nahi tyAre te sAgaradatta zeTha eka vakhate ghaNe lAbha melavavAnI icchAthI dezAMtaraprate cAlyo. e 87 vArdhisaMvardhitazrIkaM / surASTramaMDalaM gataH / / ciraM giripure sthitvA / vyavasAyaM paraM gataH // 89 // artha:-samudrathI vRddhi pAmela lakSmIvALA surASTradezamAM te gaye tathA tyAM giripuramAM lAMbe vakhata rahIne ghaNe vyApAra karavA lAgyA. dhanena zreSTinA satrA / tatrAbhUdasya sauhRdaM // saurabhyamiva kastUryA / yajjIyati kadApi na // 90 // artha -tyAM tene eka dhana nAmanA zeThasAthe mitrAI thai, ke je mitrAI kasturInI sugadhInI peThe kadApi paNa kamI thaI nahi. 90 >> bhavyo narabhavAtpuNya-mivopAya' dhanaM dhanaM / / vyAvRttaH sa tataH proce / prItivallIpanaM dhanaM / / 91 // artha -pachI bhavya mANasa manuSyabhavamAMthI jema puNyane tema te ghaNuM dhana melavIne tyAMthI jyAre te pAchA valyo tyAre teNe te dhanaSTine prItirUpI velane varasAdasarakhuM vacana kahyuM ke, chelo ekasthAnasthayoratra / niyaMDhA prItirAvayoH // vatha mijAdhirANa | nidA sa vArtha sare 12 | artha:-ahIM eka jagAe rahetA evA ApaNa banI prIti sArI rIte cAlI che, paraMtu he mitra! have ApaNe banne jyAre judA paDazuM tyAre te prIti zI rIte TakI zakaze? che che paraM labheta yoSA-'patyasaMbaMdhabaMdhanaM / tadAnuvIta sthemAna-mAlAnasthaiva hastinI // 93 // artha-paraMtu jo A prIti ApaNA saMtAnanA saMbaMdharUpI baMdhanavALI thAya, to taMbhamAM bAMdhelI hAthaNanI peThe te sthira thAya. anIkinIva kAmasya / kanIyaM yattvayA dhana // dhanazrI tanUjena / samudreNa vivAhyatAM // 94 // artha:- mATe kAmadevanI senAsarakhI tArI ghanazrI nAmanI putrIne mArA samudradatta nAmanA putranI sAthe paraNAvI che 4 Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 345 ) zaravoddhAramivAmaMsta | muditastadvaco dhanaH // ko nAnumanyate yogaM / mANikyasvarNamudrayoH || 95 // artha:--tyAre jANe pAtAnuM zakya nikaLI gayu. hAya nahi tema khuzI thaine dhanazreSThIe tenuM vacana svIkAryuM, kemake mANikya ane sva nI vIMTInA saMcAga kaNa sArA mAne nahi ? u 95 5 sAgaro'bhidadhe tarhi / mayA gRhagatena saH // kiMcitkAryamiSaM kRtvA / samitro'tra prahiSyate // 26 // a:--pachI sAgaradatta khelyA ke tyAre have huM ghera jaine kaiMka kAnA miSathI te mahA putrane ahIM tenA mitrA sahita mAkalIza. AtithyaMbhAdAkArya | vivAdyaH sa rahastvayA // yatso'sti kAtaraH zastrI - Sviva strISu parAGmukhaH // 97 // artha:--parANAgatanA miSathI tAre tene melAvIne gupta rIte paraNAvI devA, kemake te zastrothI jema tema strIethI kAyara thayelA che. rUti niHzeSataH zikSA--sAvadhAne mane citte / yathAvucinI jeTTI | prayAgaividghavinaiH || 18 artha:--evI rIte sarva zikSAthI te dhanazreSThI sAvadhAna rahe chate sAgaradatta zeTha vila'kharahita prayANAthI ujjayinImAM gayA. 598 tatrotkaMThayAyAtaiH / khajanairjAta saMgamaH || vyAjajJo vyAjahAreti / putraM dvitridinAtyaye // 99 // a:--tyAM te utkaMThAthI AvelA svajanA sAthe malyA, pachI e traNa divasA gayAmAda miSanA jANanArA te zeThe putrane kahyuM ke, ahaM giripure kiMci -- muktvA paNyamihAgamaM || vijhInaMte vinA hAma | vastu khAtu na vALiga; || 2200 || a:--huM giripuramAM thADuMka karIyANuM bAkI melIne Avele chu, kemake vyApArIo lAvinA vastu kadApi paNa vecatA nathI. tadvikretuM bhavAMstatra / vatsa gacchatvatucchadhIH // saMprati prAptakAlo ya-dvastunastasya vikrayaH // 1 // artha :--mATe huM vatsa ! te vastu vecavAmATe uttama buddhivALA tuM tyAM jA ! kemake have te vastu vecavAnA avasara che. / 1 / viSNuAvezA--caddhattiniyanaH // samudra zreSTijJApitavIbAha - vRttairmitraiH pariskRtaH / / 2 / sl * 44 sUryAdhya presa jAmanagara. Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 346 ) artha:-pachI zeThe jaNAvela che vivAhanuM vRttAMta jeene evA mitro sahita bhaktimAM nizcala samudradattapitAnA hukamathI tyAMthI cAlya. kramAgiripuraM prApto / mitrarUce dhanAya saH // vasaMto vanamAyAto / mRdudhyAnaiH pikariva // 3 // artha:-pachI madhura avAjavALI koyale jema vanamAM AvelA vasaMta Rtune jaNAve che, tema mitree dhanazreSTiprate tene anukrame giripuramAM Avele jaNAvyuM. | 3 kRtvA vivAhasAmagIM / prapaMcacaturo dhanaH // nyamaMtrayata taM bhoktuM / samitraM svagRhe nizi // 4 // artha:-tyAre prapaMcamAM huMziyAra ghanazreSTie vivAhanI sAmagrI karIne tene rAtrie bhejana mATe mitrasahita pitAne ghera belA. dhanAMgajA triyAmAyA-mAyAtaM svasuhAtaM // vIkSyA'hRSyaccakorIva / mRgAMkamuDamadhyagaM // 5 // artha -tyAre pitAnA mitra sahita rAtrie AvelA tene joine dhanazreNInI putrI tArAo vacce rahelA caMdrane joIne cakerInI peThe khuzI thaI. e po bhojayAmAsa taM bhaktyA / raMjayAmAsa sadvirA // - ghanaH sAbarakAtA-jIvita ivadyuma . | artha-pachI dhanazreNIe sAgaradattane putra hovAthI jIvitathI paNa vallabha evA te samudradattane bhaktithI jamADa, tathA uttama vacanathI khuzI karyo. e 6 . bhuktotthito dhanenAsau / balAtputrIM vyavAhyata / asaMstutatvAttadvAcaM / vyAvarttayitumakSamaH // 7 // artha-jamIne uThayAbAda dhanazeThe balAtkAre tene pitAnI putrI paraNAvI, paracaya na hovAthI tenuM vacana te peravI zakyo nahi. . savardhakaH sa vAsaukaH / savayIbhiranIyata // bale nAgaskaraH kArA-gAramArakSakairiva // 8 // . artha-pachI pilIsa balAtkAre gunhegArane jema kedakhAnAmAM tema mitro tene vahasahita vAsabhuvanamAM laI gayA. 8 Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (347). yogIva jAgradevAsau / vAsokasi nizi sthitaH // viSalitAmiva vadhaM / nAspRzatpANinApi tAM // 9 // artha:-tyAM vAsabhuvanamAM te yogInI peThe rAtrie jAgato ja rahyo, paraMtu jANe jherathI lIpAyelI heya nahi tema teNe te dhanazrIne hAthathI paNa sparza karyo nahi. 9 nidrAmudritanetrAbjAM / janIM nIrajinImiva / / muktvA nizIthe zetesa / mitramadhyamupetya saH // 10 // artha-pachI kamalInInI peThe nidrAthI vIcAyelI AMkhevALI te ghanazrIne choDIne madhyarAtrie te pitAnA mitro pAse AvIne sUI rahyo. 10 che apazyaMtI priyaM talpe / prabhAte dhananaMdinI // dineze'pyudite zoka-tamasA jagrase'dbhutaM // 11 // artha:-pachI prabhAte bichAnAmAM pitAnA svAmIne nahi jotI evI te ghanazrI Azcarya che ke sUryodaya thayA chatAM paNa zekarUpI * aMdhakArathI vyApta thaI. 1. avalokya ca khe khelat / prabhAte mitramaMDalaM / / yayau vanaM viyannIlaM / raMtuM tanmitramaMDalaM // 12 // artha-pachI prabhAte sUyamaMDalane AkAzamAM kIDA karatuM joIne te mitramaMDala paNa AkAzasarakhA lIlA vanamAM kIDA karavA gayuM. nUnaM dRSTavyalIkAsu / na rajye ramaNISvahaM / / balAdapyavalAsaMgaM / kAro mAmamI punaH // 13 // artha-tyAM samudradatta vicAryuM ke dIThelA che doSa jeNInA evI sIemAM huM kharekhara rAga dharato nathI, ane A mitro mane balAtyAre paNa strIne saMga karAvaze. 13 vyAjenAjani yadyevaM / mAM vivAhayitA pitA // tanmeM gRhamapi tyaktvA / gaMtavyaM kacidanyataH // 14 // artha-jyAre mArA pitAe bahAnuM kahADIne AvI rIte mane paraNAvyo che, tyAre mAre paNa have ghara choDIne kayAMka anya sthaLe javuM. .. dhyAtveti kAnanakrIDA-vyAkule muhRdAM kule // sADAsAga-nArANapatA in 21 Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 348 ) artha_ema vicArIne mitrone samuha jyAre vanakaDA karavAmAM reko hatA, tyAre te samudradatta bIjAM bIjAM vRkSe javAnA miSathI tyAMthI nAsI gaye. 15 - AvAMtaH doDabetarapha joyuM | anIkSya tamajAyaMta / vIkSApannAH kSaNAdapi // 16 // artha-pachI tenA snehI mitro jo ke tenI pAchaLa AvyA, paraMtu tene na jevAthI kSaNavAramAM teo vIlakhA paDI gayA. 16 vayasyairvIkSito'pyeSa / nAdhijagme yadA tadA // puro dhanasya pUccakre / rAjJo hRtadhanairiva // 17 // artha-pachI teoe zedha karyA chatAM paNa jyAre te na maLe tyAre cArAyelA dhanavALA jema rAjA pAse tema teoe dhanazepAse pokAra karyo. sapauruSaiH sa puruSai-dhano'pi tamazodhayat // savAri nArapurA pAtho-nALAMtaradyutanavara 28 | artha -tyAre himatavAna purUSe mAraphate dhanazreSTie tenI zodha . karAvI, paraMtu samudranI aMdara paDelAM ratnanI peThe te kayAMya paNa hAtha lAgyo nahi. me 18 sApi bAlA zucottAlA / vilapaMtI viyogataH // varma grISmasya vAsAya / varSANAM cAkSiNI dadau // 19 // artha -zathI vyAkula thayelI te dhanazrIe paNa bhartAranA viyegathI vilApa karatAM thakAM grISmaRtune vasavA mATe pitAnuM zarIra tathA varSARtune vasavA mATe pitAnI AMkha ApI. che 10 hRdi saMkrAMtaduHkhau tau / pitarau tamavocatAM // dhatse vatse'vyavacchedaM / kiM khedaM ceti ciMtayA // 20 // artha:-tyAre dadayamAM duHkhI thayelA teNInA mAtapitA teNIne kahevA lAgyA ke he vatsa! tuM AvI rItanI ciMtAthI zAmATe atyaMta kheda dhAraNa kare che. je 20 nibaddhaM prAgbhave karma / jaMtunA yacchubhAzubhaM // prabhUyaMti nirodhdhuM ta-dvipAkaM nAkino'pi na // 21 // artha-pUrva bhavamAM prANue je zubha athavA azubha karma bAMdhyuM che tenA vipAkane rokavAne de paNa samaye thatA nathI. je 21 che Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 340 ) prAgbhavopArjitaM karma / dadAtIha bhave phalaM / / garmito jaladaH zIta-kAle varSAsu varSati // 22 // artha-pUrva bhavamAM upArjana kareluM kAma A bhavamAM phala Ape che, kemake ziyALAmAM garbhita thayelo varasAda varSARtumAM varase che. bhuMjate vakRtaM karma / vizve vizve'pi jaMtavaH // zomAmAtraphalA hyete / pitRbhrAtRmutAdayaH // 23 // artha-A duniyAmAM sarva prANIo potAnuM kareluM karma bhegave che, ane A pitA, bhAI, tathA putra Adike te zobhAmAtra phalavALA che. je 23. tattvaM pitRpadopAMte / sthitA puNyAni saMcaya // puNyaiH kadApi kSIyeta / karma bhogAMtarAyakaM // 24 // atha-mATe tuM ahI mAtapitAnA caraNase rahIne puNyane saMcaya karI kemake kadAca puSpothI tArUM bhegAMtarAya kama kSINa paNa thaze. sA pitroranuziSTayeti / yaSTayevAttAvalaMbanA // svaM bAhyazokajaMbAlAt / kathaMcidudadIdharat // 25 // athe--have evI rItanI potAnA mAtApitAnI zikhAmaNarUpI lAkaDInuM avalaMbana laine keTaleka prayAse teNIe bahAranA zekArUpI kAdavamAMthI potAnA AtmAne uddhAra karyo. 25 nanAza sAgaranyAsaH / pANito naH pramAdataH // itIva lajjAbhAreNa / pAdaimaidamapAtibhiH / / 26 / / vyAvRttyAya vayasyAste / prApurujjayinI purIM // hatyAkArA iva mlAnAH / zaptA iva niraujasaH // 27 // yugmaM / / artha:-are ! ApaNu gaphalatIthI sAgarazeThanI thApaNa ApaNuM hAthamAMthI guma thaI, ema vicArIne jANe lajajAnA bhArathI heya nahiM tema maMda paDatAM pagalAMochI che 26 che artha:-te mitro tyAMthI pAchA vaLIne hatyA karanArAonI peThe klAna thayelA tathA zrApa pAmelAnI peThe nisteja thayAthakA ujjayinI nagarImAM AvyA. 27 sadAraM dArakaM nUnaM / dRzyAvo'thAcirAdapi / mAtA pitro samudramA zudate sAcava pura ra8 | Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (350) artha -ApaNe have turataja ApaNA putrane vahusahita Izu ema samudradattanA mAtapitA vicArate chate te mitro A susahita tenIpAse AvI ubhA. 28 samudro'sti zubhaMyuH ki-mityautsukyena pRcchatoH / / tayotanueg guddhiA te na vakSara | 22 // artha:-zuM samudradatta khuzImAM te enI? ema teoe Atura ratAthI pUchyAthI te mitroe lathaDatA akSarathI tenA putranA samAcAra kahyA. che 29 che hA nau spRhayatolA / mUlakSatirabhUditi / / lapatau tau zucAzailA-krAMtAviva babhUvatuH // 30 // artha:-arere ! amone te lAbhanI icchA karatAM ulaTI mUlanI paNa hAni thaI, ema belatA thakA teo zekarUpI parvatathI dabAyelAnI peThe thaI gayA. 30 che atha paMjaranirmuktaH / pakSIva sakalAmilA / / samudro bhrAmyadanyAnya-nepathyagrahaNAgrahaH // 31 // artha--have pAMjarAmAMthI chuTA thayelA pakSInI peThe samudradatta judA judA veSe laine samasta pRthvI para bhamavA lAgyo. 31 vapafr gvAtIyA sa AdiSamRta . jijJAsuH svapriyAvRttaM / punastatpuramAyayau // 32 // artha-evI rIte bAra varSo vItyA bAda te samudradatta kApaDIne viSa laine potAnI strInI hakIkta jANavA mATe pharIne te nagaramAM AvyA. dhanasya so'milattena / kiM tvaM vetsItyabhASyata / sarve vetyanoje majuvAra ghana punaH | rUra che atha-pachI tyAM te dhanazreSThIne malyo, teNe tene pUchayuM ke tuM zuM jANe che? tyAre samudradatta bolyo ke huM saghaluM jANuM chuM, tyAre vaLI te dhanazreNI belyo ke, 33 udArAMga madArAma-drumAMstarhi vivarddhaya // ekaikaM rUpakaM dAsye / karmabharmaNi te'nvahaM / / 34 // artha-he manahara zarIravALA! tyAre tuM mArA bagIcAnA vRkSanuM paSaNa karaze ane te kArya mATe tane hamezAM ekeka rUpIe huM ApIza Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (351 ) prasanistava yadyasti / rUpakaistadalaM mama || iti tasya priyAlApaiH / samAdhattAdhikaM dhanaH // 35 // artha:-je ApanI kRpA che to mAre rUpIyAnI kaI jarUra nathI, evI rItanAM tenAM priya vacanathI te ghanazeTha adhika khuzI thaye, samAnayonI vanavRkSavAsinau / sitacchavI vyomagatI ubhAvapi // tathApi durvAgiti niMdito jnaidvipa niyati tutaH | 22 . artha:-samAna jAtivALA, vanavRkSepara rahenArA, kALA raMganA, tathA AkAzamAM gamana karanArA evA kAga ane keyala banne sarakhA che, te paNa kAgaDAne duvacanavALe jANIne lekee niMdale che, tathA kriyelane priyavacanavALI jANIne tenI prazaMsA karelI che. 36 che vRkSAyurveda vitso'tha | tathArAmamalAlayat / / gAM gopastanayaM vaptA / dalaM tAMbUliko yathA // 37 // artha:-have govALa jema gAyanI, pitA jema putranI, tathA tabolI jema pAnanI tema vRsaMbaMdhI Ayurvedane jANanArA te samudradatte te bagIcAnI mAvajata karavA mAMDI. . 37 che surAjJIva prajAstasmin / pAlake vipinadrumAH // vaghu pUri-DhapurapAsiMgha: 28. artha:-uttama rAjA jema prajAnuM tema te samudradatta tenuM poSaNa karate chate te bagIcAnAM vRkSo jathAbaMdha phalapuSpAdika ApanArAM thayAM madhukaryo vanasyAsya / dRSTvA navamivodbhavaM / / "maivAriSTha | ruva saMwAmataH || 8 | artha -te vananI evI rItanI navI saMpatti joIne jhaMkAranA miSathI bhamarIo ma galapAThakanI peThe gAyana karavA lAgI. 39 ... dRSTvA puSpaphalazrINAM / vanaM satramiva dhruvaM / - 'kiMgA na puchu pAzva ! sojA jAA te 40 che. artha-puSpa ane phalenI saMpattinI dAnazALAsarakhA te bagIcAne joIne kelAhala karatA thakA brAhmaNoe (kAgaDAoe) teonuM paDakhuM choDayuM nahi. 40 che , Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (352) vikAzikusumAkINaM / snigdhasAMdraharidrumaM // tene tArakitavyoma-bhramaM tadvanamayapi // 41 // artha_vikasvara puSpathI bharela tathA ghATAM lIlAM vRkSavALe te bagIco divase paNa tArAovALA AkAzano krama upajAvato hata sadrasAsvAdanaphalA / sacchAyAzukavipriyA / dRSTA dhanaM dhinotisa / vATikA nATikeva sA // 43 // artha:-manahara rasanA svAdarUpI phalavALI uttama chAyAvALI tathA zupakSione (zIgha kavione) priya evI te vADI nATikAnI peThe dhanazreSTine khuza karavA lAgI. 43 che jIyAstAM vRkSajIvAtU / kalAkara karau tava // evaM niHspRhabaMdIva / taM stautisa muhurmuhuH // 44 // artha:- he kalAkara! vRkSane puSTa karanArA tArA banne hAtha jaya pAma? evI rIte lAlacavinAnA baMdInI peThe dhanazreSTI tenI vArevAra stuti karavA lAgyo. e 44 ayamuccaiH kalAsama / karma nIcairna cAhati // dhyAtveti taM vanArI-kRtya svATTe nyavezayat // 45 // artha-A ucA prakAranI kalAvALA mANasa nIcAM kArya kare vAne lAyaka nathI, ema vicArIne dhanazreSTie tene bagIcAmAMthI dUra karIne potAnI dukAne besADa. | 5 | jagrAha grAhakAdeSa / mRduvAgdAnato dhanaM // akopano gopa iva / dhenudugdhaM tRNArpaNAt / / 46 // " artha gusso nahi karanAro govALa gAyane ghAsa ApIne jema dUdha grahaNa kare tema te tyAM miSTa vacana ApIne grAhake pAsethI dhana levA lAge che 46 che kalAvatyudite nityaM / tasminnamRtavarSiNi // mukhamudrAbhavaccheSa-haTeSu kumudeviva // 47 // artha:-evI rIte amRta varSanAre te kalAvAna samudradatta hamezAM udaya pAmavAthI kumudanI peThe bAkInI dukAna para mukhamudrA thaI eTale grAhakovinA tAlAM devAI gayA. 47 che maharghyamapi tasyAhAd / grAhakA vastu gRhNute // punarmudhApi nAnyebhyaH / prajArAgo hi durlabhaH // 48 // Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (353) artha -oMdhI maLavA chatAM paNa grAhake tenI dukAnethI vastu levA lAgyA, ane bIjI dukAnethI to maphata paNa letA nahi, kemake prajArAga durlabha hoya che. ke 48 che. zrutyornastvaM nijaM nAmo-taMsayetyarthito janaiH / / sa svasthAkalayannAma / vinIta iti sAnvayaM // 49 // artha-tArA nAmathI amArA kaNe bhAva ? ema ke e prAthanA karyAthI teNe pitAnuM vinIta evuM sArthaka nAma ApyuM. kalAkauzalataH khyAtaM / mA mahIzo grahIdamuM // iti svasani dhanaH / kozAdhyakSaM vyapatta taM // 50 // artha -kalAkauzalathI khyAti pAmelA A vinItane je rAjA na laI le te ThIka. ema vicArIne ghanazreNIe tene potAnA gharamAM bhaMDArI banAvyA. para che vinIto nItimAneSa / yadAdizati kiMcana / / tanA mitaravA noDanAra vaM rijharva che ? || - artha: _A nItivAna vinIta je kaI hakama kare te bIjAe mAne, ema teNe potAnA parivArane pharamAvyuM. te para che so'pi dAnena mAnenA-'prINAtparijanaM tathA // yathA sarvo'pi taddatta-mevAdata dazAvadhi // 52 // athara- pachI te vinIta paNa dAna ane mAnathI te parivArane evo te khuza karavA lAgyo ke jethI teo saghaLa cheka dorAsudhI teNe ja ApeluM levA lAgyA. | para che dhanadhiyo vizeSeNa / tenAnuvavRte manaH / / api ceTocitaM karma / svayaM tasyA vinirma me / / 53 / / artha-vaLI te vinIta paNa dhanazrInA manane vizeSa prakAre anusaravA lAge, tathA teNInuM dAcita kAya paNa pote karavA lAgyo. tasyAH prabhorivAdezaM / na lalaMghe manAgapi // vidadhe'midadhe tacca / yattasyA evaM rocate // 54 // artha:-vaLI zeThanA hukamanI peThe teNInA hukamane te jarA paNa anAdara karate nahi, tathA teNune ja je game teja te karato tathA kaheto hato. e 54 che 45 suryodaya presa-jAmanagara Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 354 ) evaM svalpadinaiH so'bhUt / tasyA vizvAsabhAjanaM / / harayAra lA tabai rAmapi nAkUta ka | artha:-evI rIte thoDA divasomAM ja te tene vizvAsapAtra thaI paDayo, ane tethI pitAnA hRdayanI peThe teNe tenAthI gupta vAta paNa chupAvatI nahi. . papa che vezmanaH saptabhaumasyo-pari vAtAyanasthitA // sA kiMciccavitarasaM / tAMbUlaM mumuce'nyadA // 56 // artha-eka divase gharanI sAtamI bhae jarUkhAmAM beThelI evI te dhanazrIe thoDAMka cAvelA tAMbUlano rasa zuM karyo. te pa6 tAMbUlaH kAkatAlIya-nyAyenAdhaH papAta saH / / ghanata tha dura-tAkSarI mUni ka7 | artha -have na aTakAvI zakAya evo te tAMbalano rasa kAtAlIya nyAyathI nIce mArgamAM cAlatA keTavALanA mastaka para paDaze. dhautadhUpitavastro'sau / navyadivyAMgarAgabhRt // puSpapUritadhammilo / vivAhArthamivodyataH // 58 // artha -te vakhate te jANe paraNavA mATe jatA hoya nahi tema elAM ane pelAM vastrovALe, navAM ane divya aMgavilepanavALA tathA puSpothI guMthelA kezavALe hato. che 58 che kimiyaM viDvihaMgasye-tyUcaM pazyanniraikSata // pAthodapathapAthoja-bhrAMtidAyi tadAnanaM // 59 // artha-zuM A kaI pakSInI viTa paDI ? ema vicArI ucuM jotAM kAM teNe AkAzakamalanI brAMti ApanArUM teNInuM mukha joyuM. dadhyau cAsyA mukhaupamya-midunApi kadApi na / / yato yAte mamonmeSa-makSaraM cakSuraMbuje // 60 // artha:-tyAre teNe vicAryuM ke AnA mukhanI upamA keipaNa divase caMdrane paNa ApI zakAya tema nathI, kemake Ane jovAthI bhAre cakSupI kamala kaI paNa aTakAvavinA ulaTAM vikasIta thayAM che. aho netre zriyaH pAtre / aho padmasakhaM mukhaM // aho stanau pInaghanau / aho zobhAyujau bhujau / / 61 // Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (355) artha:-ahe! A strInAM cakSuo lakSmInA pAtrarUpa che, mukha kamalasarakhuM che, tene puSTa ane kaThaNa che, tathA hAthA bhAvALA che. tAMbUlo mUrdhni me lgno| raMgazca vavRdhe hRdi / / tavuiM monise paitre ! maitrIpUradi | dara . artha -tAMbUlano rasa to mArA mastapara lAgyA, paraMtu raMga to mArA hRdayamAM vRddhi pAme, mATe A to cetre bhojana karyAthI maitranuM udara bharavAjevuM thayuM ! 6ra che tasya tAM pazyato mohaM / kRtvAtha saradAMbhikaH / / vasatya pure yadhRti traNanUpura || para . artha:-have mohathI tene jotAM thakAM kAmadevarUpI kapaTI cere nagaranI bharacaka vastI vacce paNa tenuM dhairyarUpI ratna cArI lIdhuM. bhavitA saMgamo'syA me / zyAmetararucaH kathaM // vimRzaniti so'pazya-dvinItaM taM tadaMtike // 64 // artha:-have mane A zveta kAMtivALI strIno saMga zI rIte thaze ? ema vicAratAM thakAM teNe teNInI pAse ubhelA vinItane je. 64 dhruvaM dhanagRhe mAnyo / vinIto vinayAvaniH // tadupAyo'napAyo'ya-meva labdhaM dhanazriyaM // 65 // artha: kharekhara A vinayI vinIta ghanazeThanA gharamAM mAnIne mANasa che, mATe ghanazrIne melavavA mATe teja vividha upAyarUpa che. iti jAtamatistaM sa / samAnIya svavezmani / / kuladaivatavadvastra-bhUSaNAyairapUpujat // 66 / / artha evI rItanI buddhi thavAthI te keTavALe te vinItane pitAne ghera belAvIne kuladevInI peThe tenI vastra tathA AbhUSaNaAdikethI pUjA karI. te 66 che loke'tra dAnamekaM hi / vazyakarmaNi kArmaNaM / / mAtaMgamapi sevaMte / dAnasaktaM sadAlayaH // 67 / / artha:-A jagatamAM kharekhara eka dAna ja vaza karavAmAM kAmaNa. samAna che, kemake dAna ( mada ) ApanAra mAtaMgane (hAthIne) paNa vidvAnonI zreNi ( bhamarA ) hamezAM seve che. te 67 che natvA kramadvayaM tasya / sa baddhAMjalirabravIt // kyasya cetmaso'si / tanmelaya dhanazriyaM // 18 // Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (356) artha-pachI tenA banne caraNene namIne te hAtha joDIne be . ke he mitra! je tuM mArA para prasanna thayA hoya te ghanazrIne melApa karAva? che 68 che omityuktvA raho'vAdIt / tatsarvaM sa dhanazriyaH // sAbhyadhAbhRkuTIbhISma-bhAlA jvAlAkira giraM / / 69 // artha -ThIka che ema kahIne te saghaLe vRttAMta teNe gupta rIte dhanazrIne kahyo, tyAre bhrakuTIthI bhayaMkara lalATavALI te dhanazrIe tene agninI javAlAsarakhuM vacana kahyuM ke, je 69 che ko'pyanyo vakti yadyevaM / taM kRtAMtAlaye naye // mAnyatvAtvaM tu mukto'si / tanmA punaridaM bravIH // 70 // artha:-jo ke bIje mane AvI rIte kahe che tene te yamane ghera mekalI ApuM, paraMtu tuM mAre mAnanIka hovAthI huM tane cheDI dau che, mATe pharIne AvuM na bolaje. me 70 che niSiddho'pi tayAtrAtheM / pRcchatyArakSake punH|| asiddhamapi siddhaM tat / kArya tammai jagAda saH / / 71 // artha -evI rIte teNue te kArya mATe niSedha karyo chatAM paNa pAchuM jyAre keTavALe tene pUchayuM tyAre kArya pAra paDayA vinA paNa teNe tene kahyuM ke tAruM kArya meM pAra pADI ApyuM che. 71 che . so'thAvasathamAgatya / vimanA malinAnanaH // bhagnapota iva stena-gRhIta iva tasthivAn // 72 // artha -pachI te vinIta ghera AvIne vilakhAM mukhavALe becena thaIne jANe potAnuM vahANa bhAMgI gayuM hoya nahi tathA jANe cerIe luMTI lIdho hoya nahi tema te beThe. . 7ra che tadavasthaM tamAlokya / babhASe dhananaMdinI // vibheSi bhoH kimArakSA-ttvaM bheko bhujagAdiva // 7 // artha -have evI avasthAvALA tene joIne ghanazrI belI ke are ! sarSathI jema deDakuM tema zuM tuM keTavAlathI Dare che? 73 che evameveti tenokte / sudhAktaM sAmucadvacaH // militavyaM tvayA nAtaH-paraM tasya guNAkara // 74 // artha:-amaja che, ema teNe kahyAthI te amRtasarakhuM vacana belI ke, he guNAkAra ! Aja pachI tAre tene malavuM nahi. e ja che Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (37) tato'tItya dinAn sa tri-caturAMzcaturAzayaH // punarviSAdabicchAya-mukho'vAdi dhanazriyA / / 75 // artha-pachI traNa cAra divase gayA bAda te catura AzayavAlo vinIta pharIne jyAre pAcho zekathI vilakhA mukhavALa thaine beThe tyAre dhanazrIe tene kahyuM ke, e 75 che jAnAmi kAminA tena / matkRte yasetarAM // tato'zokavanImetu / so'dya sodyamamAnasa: / / 76 / / artha: huM dhAruM chuM ke te kAmI keTavALa mAre mATe tene kaSTa Ape che, mATe Aje te keTavALa bhale taiyAra thaIne azokavATikAmAM Ave. tvaM ca palyaMkamAsUtrya / tato maireyamAnayeH // zrutveti dadhyivAneSa / dhigyoSijjanacApalaM // 77 // artha --ane tAre tyAM palaMga bichAvIne dArU lAvavo, te sAMbhalIne teNe vicAryuM ke dhikkAra che strInI capalatAne. e 77 che na syAnnArISu sauzIlyaM / syAdvA tanna cirasthitiH // vANitajova-muMdamauDhigspvata 78 | artha-strIomAM suzIlapaNuM hetuM nathI, ane kadAca hoya to paNa te kAcI IMTathI banAvelA gharanI peThe tathA muMDAM mastapara rahelAM puSpanI peThe ghaNe kALa TakatuM nathI. 78 che apazyaM caturo varNA-nabhramaM bhUyasI bhuvaM / / punaH sarvatra nArISu / haliSviva kuzIlatA // 79 // artha:--meM cAre vaNe jayAM, tathA ghaNI bhUmIpara huM bhame, pratu sarva jagAe kheDutenI peThe strIomAM te kuzIlapaNuMja (kezaja) joyuM che 9: che vAgmAdevaM surUpatvaM / lIlAsubhagatA yathA // tathA sthairyamapi strISu / dhAtastAta na kiM kRtaM // 80 / / artha:-- vidhAtAya pitAjI! strIomAM jema teM vacanonI komaLatA, surUSapaNuM. dalA tathA saubhAgyapaNuM banAvyuM che, tema temAM te sthirapaNuM zA mATe na banAvyu ? 80 dhyAtvetyupavane dhAmnaH / zayyAM sajjIcakAra sH|| navamAsavapAnI yA -~-juhAvArakSakaM tataH / / 81 // Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 358) artha-ema vicArIne teNe gharanA bagIcAmAM zayA taiyAra karI, tathA pachI teNe na dArU lAvIne keTavAlane tyAM belA. e 81 athArakSaH kRtasnAnaH / sarvAlaMkArabhAsuraH // zvazuroka ivAzoka-vanikAmAra mArabhUH / / 82 // artha:-have te keTavAla paNa dhyAna karI sarva AbhUSaNothI zebhite. tathA kAmAtura thaIne jema sasarAne ghera tema azokavATikAmAM gaye. tadAvadAtazRMgArA / tatrAyAtA dhanAMgajA !! iMdulekheva taccato-vArddhimucchRkhalaM vyadhAt // 83 // artha--te vakhate manohara gAravAlI dhanazrI paNa tyAM AvI, tathA caMdranI kaLAnI peThe teNIe tenA cittarUpI samudrane uchaLele karyo pratyakSavanadevIva / sA palyaM ke niSeduSI // madyaM mRdUktirabhyarthya / pAyayAmAsa sA drutaM // 84 // artha --pachI pratyakSa vanadevInI peThe teNIe palaMga para besIne miSTa vacanethI prArthanA pUrvaka jaladI tene madirApAna karAvyuM.84 prathamaM manA vathAbhanayAnA | gatajIva ivArakSa-caitanyabhraMzamApa saH // 85 // artha --have prathama kAmadevathI tathA pachI A madirAthI jANe nirjIva thayo heya nahi tema te keTavAla citanyarahita tha.85 atha tasyaiva khaDgena / zirastasya lulAva sA // lAsino vaM zALAnAtha triA | 86 artha:- pachI teNIe tenIja talavArathI tenuM mastaka chedInAkhyuM, kemake strIo kharekhara prANa devAmAM tathA levAmAM sAhasIka hoya che. sva evAsivinAzAya / tasyAjAyata sAMprataM // ghATI svadhoTakaireva / yataH patati durdhiyaM // 87 // athara-evI rIte te samaye tenI pitAnI ja talavAra tene nAza karanArI thaI, kemake dubuddhimANasa para tenA pitAnAja ghaDAothI dhADa paDe che. e 87 che sA tame tArala-Dana i caMDikevAsimudgIrya / vinItaM pratyadhAvata // 88 // Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 358 ) arthapachI te keTavAlano kaMTha kApavAmAM nirdaya evI teja talavAra ugAmIne caDInI peThe vinItaprate teNuM doDI. che 88 che. so'pi prastAva vittasyA / prapede zaraNaM padau // kRpANaM saha kopena / saMvRtyAtha jagAda sA // 8 // artha -tyAre samaya jANanAra te vinIta paNa teNunAja caraNene zaraNe gayo, tyAre ghanazrI paNa kaMpanI sAthe talavArane paNa myAnamAM nAkhIne belI ke, te 89 che mumurpurasi re mUrkha / yanmAmIdRzakarmaNi / / aprerayaH payaHpUra / iva tRNyAmadho'dhvani // 90 // artha: are mUkha ! zuM tane maravAnI icchA thai che? ke jalanuM pura heDIne jema nIce mArge laI jAya che, tema teM mane AvAM kAryamATe preraNA karI! | 90 che zrito manovinodAya / mayA tvaM pApmane'bhavaH // bhavanajvAlanAyeva / dIpo dIptikRte kRtaH // 91 // atha-meM phakta mananA vinodamATe tAre Azraya karyo hato ane tuM te pApI nIvaDayo, ane A to ajavALAMmATe karela dIvo jema ulaTe gharane bALe tenA jevuM thayuM. | 1 zIlaM striyA yayAtyAji / nirvyAja varmabhUSaNaM // sA mRtprastarayohema-maNyoriM vibharti kiM // 92 // artha -je strIe potAnA anupama yAbhUSaNasamAna zIla tajeluM che, te mATI ane patthararUpa suvarNa tathA maNiono bhAra zAmATe dhAraNa kare che? kara AstAmayaM sureMdro'pi / mama:zIlamahAmaNi // hate hRdayamaMjUSA-madhyasthaM na prabhUyate / / 93 / / artha:-are A keTavAla te eka bAju rahyo, paraMtu deveMdra paNa mArAM dadayarUpI peTImAM rahelA zIlarUpI mahAmaNine haravAne samartha nathI. e 92 che evaM tanizcayaM sAkSA-dvIkSyAlaM sa camatkRtaH // tadAdezAttalArakSaM / nyadhAnidhimiva kSitau // 94 // artha evI rIte sAkSAta teNIne nizcaya jene te atyaMta Azcarya pAme, tathA teNInA hukamathI teNe nidhAnanI peThe keTavAlane jamInamAM dATI dIdho. kai che Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 360 ) anyadA tena ko bharttA / tavetyuktAbhyadhatta sA // avaMtIyo mamodoDhA / samudra; sAmUH || 11 || artha :--pachI eka divasa te vinIte teNIne pUchayuM ke tArA bhara koNa che? tyAre te khelI ke avaMtI nagarIneA rahevAsI sAgaradatta zeThanA samudradatta nAme putra mane paraNyA che. aa pa aa ApANipIDana dinA - tparameSa kacidyayau || --- anAhAryairabhAgyairme / cAtakasyeva vArida: / / 96 // I artha :--paraMtu vivAhanA divasathI mAMDIne mArAM atizaya abhA gyAne lIdhe cAtakaprate jema megha tema te kayAMka cAlyA gayA che. divasAn daivavaivazyAt / pUrayAmi tataH paraM / araNye mAlatIvAha -- mupabhogaparAGmukhI // 97 // artha :--ane tyArathI vanamAM ugelI mAlatInIpeThe upabheAgarahita cathakI karmanA viparItapaNAthI huM mArA divaseA pUrA karUM chuM. tato dRgaMbubhiH kupta - kulyA zalyAyitapriyA || tena sAvAdi kAruNya - komalI bhUtacetasA // 98 // a--ema kahIne te zalyarUpa bhoravAlI dhanazrI azruonI nIkU calAvavA lAgI, tyAre dayAthI kAmala thayelA cittavALA vinIte teNIne kahyuM ke, 5 98 5 yadyAdizasi tadbhadre | bhrAMtvA dezAMtarAdapi || AnayAmi nivoDhAmAM / tatra vAyuviAMpuTa | 11 || artha:--he bhadra! jo tu kahe te vAyu jema varasAdane tema dezA taramAM bhamIne paNa huM tArA bhartArane zodhI lAvuM. // 99 / sA pratyuvAca yadyevaM / karoSi karuNApara || tatvattoDagara: mALa-prAnapravaLo mama || 2200 || artha :--tyAre teNIe pratyuttara Apyo ke he dayAlu vinIta! jo tuM ema karIza teA pachI tArazivAya bIjo mane prANA devAmAM pravINa kaNa thai zake? 5 2300 u visRSTo'tha tayA maMkSu / gatvAvatIM nanApa saH || kathAsmRtipathAnIta - tanujau pitarau nijau // 1 // artha :--pachI teNIe rajA ApavAthI te jaladI avaMtImAM jaine ( peAtAnA AgamananA ) samAcArathI yAda karAvela che. putra jeAne evA peAtAnA mAtapitAne namyA. / / / Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 361 ) taM vIkSya sahasA pitro - vyavardhata saMmadaH || samaMthi pura: pAtho--nAthoDavyapujI jAyada || 2 || aH--tene acAnaka AvelA joine tenA mApitAnA je hu vRddhi pAmyA, tenA vistAra AgaLa samudra paNa eka alasarakhA thai gayA. ! 25 tasyAgamaM giripure | pitRbhyAM bodhito dhanaH // pakSatI api kRtvA taM / dRSTumAyullukaM dadhauM // 3 // atha:--pachI tenA mAmApe tenu Avavu giripuramAM rahelA dhanazreSTIne jaNAvyuM, tyAre te dhanazreSThI pAMkheA karIne paNa ( tyAM ja) tene maLavAna utsuka thayA. // 3 // athAhayanarairAptaiH / sa jAmAturanAturaH / 2 puraskRtasakhaH so'pi / tatra pitrerito yayau // 4 // aH--pachI teNe Sita thaine peAtAnA munimeAne mAkalI jamA ine elAbyA, tyAre pitAe preraNA karyAMthI samudradatta paNa peAtAnA mitrone agADI karIne tyAM gayA. // 4 // mayUrImiva varSa | kokImiva dinodaye || nRtyaMtamurarIcakre | gauravAtsa ghanazriyaM / / 5 / / 1 a:--varSARtumAM jema mayurI tathA dineAdayasamaye jema kAkI tema atyaMta khuzI thayelI dhanazrIne teNe AdarapUrvaka svIkArI. yadabhUdbhogadurbhikSaM / tasyA dvAdazavArSikaM / / dhArApara vArotraM | tajIjopa ma ojIzaH / ph | a:--have teNIne je bAra varSAMsudhI bhegAne dukALa paDayA hatA, te saghalA dukALane varasAdanIpeThe tallIna thayelA samudatte dUra karyAM. hetoH kuto'pi sAnyedyu -- dadhAnA durmanAyitaM // nidAnaM tena duHkhasya | pRSTA spaSTamabhASata // 7 // arthaH--pachI eka divase kaika kAraNathI teNInuM mana jyAre dubhAvA lAgyu tyAre samudradatte du:khanu kAraNa pUchavAthI teNIe pragaTa rIte kahyuM ke, // 7 5 nAtha prAgatithIbhUte / dussahe virahe taba // mamA milatpumAneko / viveko mUrtimAniva // 8 // 46 sUryodaya presa--jAmanagara. Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 36ra ) artha-he svAmI! jyAre Apane dussaha viraha mane thayo hato tyAre mane mUtivaMta vivekasarakho eka purUSa malyo hate. 8 sa zIlazAlikedAro / vinIta iti vizrutaH // mano vinodayAmAsa / ciraM tvadvirahAturaM // 9 // artha:-zIlarUpI DAMgaranA kayArA sarakhA te vinItanAmanA purUSe ApanA virahathI Atura thayelA mArA manane ghaNu vakhata sudhi khuzI karyuM hatuM. 9 kiyaMtamapi kAlaM sa / sthitvA sUktasudhAnidhiH / / tvadAnayanadaMbhena / kApi na jJAyate gataH // 10 // artha:-uttama vacanarUpI amRtanA nidhAnasaro te mANasa keTaleka kALa rahIne Apane jodhI lAvavAnA miSathI keNa jANe kayAM gaye che, te jaNAtuM nathI. 10 tavAvAptimudA tasya / virahavyathayApyahaM / / zazvattejastamisrAbhyAM / saMdhyevAsi viDaMbitA // 11 // artha:-mATe ApanA melAMpanA haSathI ane tenA virahanI pIDAthI eka vakhate prakAza ane aMdhakArathI vyApta thayelI saMsthAnI peThe huM viDabanA pAmI chuM. ra 11 che vinA tena vinItena / kalAkumudinIMdunA / / vaipuSpAMtavidhyatA--Do. girirAmai | 2 | artha -kalArUpI kumudinIne caMdrasarakhA evA te vinItavinA adhIrAbarUpI aMdhakArathI nAza pAmelA prakAzavAlI rAtri sarakhI huM thaI gaI chuM. he 12 che hasitvAtha samudro'va-ka: zokastaskRte priye // yo niHzUka ibArakSaM / cikSepa mAtale tadA // 13 // artha:-tyAre samudatta hasIne bolyA ke he priye! jeNe niI. canI peThe te vakhate keTavAlane jamInamAM dATI dIdho tene mATe tAre zA mATe zeka kara jaye? 13 che tatastrapAbhareNeva / sA bhRzaM namitAnanA / / svavRttazaMsanAnena / samatoSi vizeSataH / / 14 // Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (363) artha:-tyAre jANe lajajAnA bhArathI heya nahi tema atyaMta namelA mukhavALI evI te dhanazrIne teNe pitAnuM vRttAMta kahIne vadhAre khuzI karI. 14 dhanazriyaM samAdAya / dhanazriyamivAMginIM // samudro'pi tatastuSTa hRdiyAya pituhaM // 15 // artha-pachI dehadhArI mahAna lakSmIsarakhI ghanazrIne laine AnaMdita manavALo samudata paNa potAnA pitAne ghera gaye. 15 che tau parapremasarvasva-rasasaMpUrNamAnasau // mRtyaiva bhinnau cittaikya-bhAjau janma vyatIyatuH / / 16 // artha:-pachI atyaMta prItirasathI bharelA manavALA phakta AkArathIja bhiva tathA mananI ekyatAvALA evA teo banne potAne janma vyatIta karavA lAgyA. 16 satIratnaM yathA sAdhoH / sA dhanazrIrudAhRtA / tathA bhavaMti cedanyA / api tatko niSedhakaH / / 17 / / artha -evI rIte he muni ! jema satIomAM ratnasarakhI dhanazrInuM udAharaNa ApyuM tema jo ke bIjI strI paNa hoya to tene keNa niveva karI zake ? ke 17 che sadasattvaM hi kasyApi / vastuno nAsti vAstavaM // sadasattvAdhiropastu / rAgadveSakRtaH punaH // 18 // artha:- mukhyatve karIne kaI paNa vastunuM sata asatapaNuM nathI, sata asaMtapaNAno je Aropa mukAya che te te rAgadveSathI thAya che. virakto manyase sarvA / yoSA doSAkarA iti / saMsArasArabhRtAstA / manye'haM rAgavAn punaH // 19 // artha:-vaLI he muni ! Apa te virakta hevAthI sarva strIone doSenI khANasamAna gaNo cho, paraMtu huM to rAgI hovAthI te strIone saMsAramAM sArabhUta mAnuM chuM. 19 che nigrahItumahaM duHkhaM / kSamo'smIti prajalpatA || yatvayAsti pratijJAtaM / tatsmAraya munIzvara // 20 // artha:-vaLI he munivara ! huM duHkha dUra karavAne samartha chuM, ema kahIne Ape je pratijJA karelI che, te Apa yAda karo ? 20 che Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (364 ) kSINA nAdyApi bhogecchA | mano'dyApi dhanIyati // tattvAmabhyarthaye prIti - nicitaM racitAMjaliH // 21 // artha :--hajI mArI bhAgAnI icchA kSINa thai nathI, tema mArU mana haju dhana melavavAnI icchAvAlu che, ane tethI huM hAtha joDIne prItipUrvaka ApanI prAthanA karU chuM. // 21 / tathA kuru yathAcaiva / yathA syAM bhogabhAgahaM // na maMtrasAdhayela | mama sUjhe chUTTA // 22 // artha:--mATe Apa ema kare ke jethI huM A bhavamAMja bhegAvALA tha, ane maMtra sAdhanAranIpeThe mArI icchA dUra phelavALI na thAo. 5 22 5 tatkAlaM na phalaM datte / yaH svAmIva niSevitaH // jUtha hrAvitjhalena | dharma: sa ca vyiti // 22 // a:--je dhama sevelA roDanIpeThe turata phala ApatA nathI, te dharma ghaNe kALe zIrIte phala Apaze ! // 23 / / evaM ghammilamAlokya / sAMdRSTikaphalArthinaM // kRpArasalasaccitto 'galadatto'bravIditi / / 24 / aH--evI rIte dhammilane turata phala melavavAnA aI joine kRpArasathI ullusAyamAna hRdayavALA agaladattasuni khelyA ke, 5 ra4 u saumya sadbhAvasattAyAM / dharmaH phalati satvaraM || phepsitoyametibhyo-yogenAgratayethA || 2 || a:-he saumya ! jema yogya jala tathA pRthvInA saMyogathI AmravRkSa turata le che, tema uttama bhAva rAkhavAthI dharmAM paNa turata phle che. // 5 // cUto'pi tAdRgaMbhobhU - sAmagrIM labhate na cet // na hetu vihaMma yA | hemaMtathaiva ca // 26 / artha :vaLI AmravRkSa paNa jo tevAM la ane pRthvInI sAmagrI na pAme te te phale nihu athavA ghaNuMkALe phale, mATe dharmInA sabadhamAM paNa temaja jANavuM. // 26 // athAcA tapo vatsa / vatsarArdhaM vidhAsyasi // satvAcvaM sAdhunepathya-stadiSTAM lapsyase zriyaM // 27 // Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (36) artha-mATe he vatsa! sAdhune veSa laine je tuM aradhAM varSasudhI himmata rAkhIne AMbelane tapa karIza te manavAMchita lakSmI pAmIza. ra7 che vahnitApaH zriye heno / grISmoSmA ghanavRSTaye / / kSAro vastramya zudhdhyartha / pATavAyauSadhaM kaTu // 28 // artha:-agnine tApa svaNunI zobhA vadhAre che, unALAnI garamI varasAdane lAve che, khAre kapaDAMne mela dUra kare che, tathA kaDavuM auSadha rega maTADe che. 28 TaMko bivasya pUjArthaM / pRthvyAH zasyAya dAraNaM // kAraNaM dAruNamapi / tapaHkaSTaM tathA zriyaH // 29 // artha:- TAMkaNuM mUrtinI pUjA karAve che, tathA jamInane kheDavAthI dhAnya nIpaje che, tema AkarUM tapakaSTa paNa lakSmI ApanAruM thAya che. bhogArtha dhammilaH sAdho-bheMje'tha vratamitvaraM // gghArthami kSetranA zA zrImAra | 20 || artha:-have lakSmIne samuha karanArA DAMgaranA kSetrane jema khimATe sevavAmAM Ave che, tema ghammile paNa amuka vakhata sudhi bhegomATe sAdhunuM vrata aMgIkAra karyuM. e 30 upAttasAdhunepathyaH / prasthitaH sa tato drutaM // yayau bhramana bhramana kiMci-danIkSitavaraM puraM // 31 // artha -pachI te sAdhuno veSa leine tyAMthI turata cAlavA lAge, tathA bhamato bhamate kaIka ajANyA nagarapAse gayo, e 31 che tamArUdi vimUta-heDala ni pariSadaH II anyo bhUta ivodbhUta-kuvelatvAdavasthitaH // 32 // artha -tathA rAtrI thavAthI te nagaranI bahAra keIka bhUtanA maMdiramAM bIjA bhUtanI peThe te parigrahavinAne dhammila rahe. che 3ra che jalayuktena bhuktena / muSTimAnena sarvadA // khasya so'kalayad vRttiM / nirapekSa ivAmuSu // 33 // artha:--vaLI jANe prANanI apekSAvanAno heya nahi tema te hamezA jalasahita muThIbhara anAjathI pitAnuM gujarAna calAvato hate. Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 366) vinA snAnaM samudbhUta-prabhUtasvedapicchalA // anucakre tanustasya / sevAlitazilAtalaM // 34 // artha-snAnavinA atizaya pasInAthI cIkAsavAluM tenuM zarIra sevAlathI bharelI zIlAsarakhuM dekhAvA lAgyuM. te 38 sarvArthasAdhakatayA / pratyAkhyAtamiveha saH // manAgapyamucanmaunaM / na prAjye'pi prayojane // 35 // artha:-sarva projana sAdhanArUM jANIne jANe teNe pratyAkhyAna karyuM hoya nahi tema teNe jarUrI prajanamATe paNa jarA paNa mauna choDayuM nahi ke 3pa che yUkAmatkuNadaMzAdi-kSudrajaMtusamudbhavAM / / sehe dehena nigraMtho / nirvANArthIva sa vyathAM // 36 // artha:-mekSAthI sAdhunI peThe te ju, mAMkaDa tathA DAMsa Adika zuka jaMtuothI zarIramAM utpanna thayelI vyathAne sahana karavA lAgyo. evaM dravyavratasthena / SaNmAsAstena ninyire / / tadaMte ca divo devI / vANI prAdurabhUditi // 37 / / artha --evI rIte vyavratamAM rahIne teNe cha mAsa vyatIta karyA, tyAre AkAzamAMthI evI divya vANI pragaTa thaI ke, 37 w bhava dhammila vizvasta-stvaM bhogAn bhokSyase bhRzaM / / vidyAdharavRkhyAna | kAvya trizata nI | 28 || athaDe smila! tuM vizvAsa rAkha? tuM vidyAdhara rAjA tathA zAhukAronI batrIsa kanyAe melavIne ghaNA bhego bhegavIza. vyomajA vAridhAreva / sA vAktacittakAnane // tapasyAphalasaMdeha-dahanaM niravApayat // 39 // artha -evI rIte AkAzamAMthI utpanna thayelI jaladhArAsarakhI te vANIe tenA cittarUpI vanamAM utpanna thayelA tapasyAnA phalanA saMdeharUpI agnine bujhAvI nAkhyo. tapasvIva kRtAhAraH / kSayIvAptarasAyanaH // davA nispRSTazAkhIva / jalavAhajalokSitaH // 40 // artha-pachI bhajana karelA tapasvInI peThe rasAyaNa khAdhelA kSayaremInI peThe tathA varasAdanA jalathI sIMcAyelA davadagdha vRkSanI paDe, Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 367 ) nizi divyagirA yAvat / tuSTastiSTati dhammilaH // tAvatkAtyAyinI kApi / tanmaThadvAramAyayau // 41 // artha:-te divya vANIthI khuza thaIne rAtrie evAmAM te beThA che, evAmAM koika tApasI te maThanA dvAra pAse AvI. | ka atra ki dhammilo'stIti / tayA pRSTe kRzadhvaniH // dhammilo'trAhamasmIti / pratyuttarayatima tAM // 42 // artha- ahIM zuM smila che? ema teNue dhIme avAje pUcha vAthI teNe teNIne pratyuttara Apyo ke A huM ghamila ahI beTho chuM. pohi rathamAroha / cala caMpAM purIpati // tatyu kSa citto-thI 4 rimitAM ta , karU II artha:-tyAre cAla cAla? ratha para caDa? ane caMpA nagarI prate cAla? ema teNIe kahevAthI immila kSaNavAra to pitAnA cittarUpI samudramAM matsya jevo thaI gayo. te kare che keyaM vetti kathaM nAma / mamAhvayati kiM ca mAM // - iyaM nizAcarI mAbhU-ghadvAlaM ciMtayAnayA // 44 // artha:-(tathA vicAravA lAgyuM keA tApasI keNa haze? mAruM nAma kema jANatI haze? mane kema bolAve che? A rAkSasI te nahi hoya! athavA A ciMtAthI saryuM. 44 tasyA evAdhunA ciMtA / devyAH kRtamidaM yayA // na hi sA kAryamArabhya / nirvAha vighaTiSyate // 45 // artha-kemake je devIe A karyuM che, tene ja have mArI ciMtA che, kemake te kAryano prAraMbha karIne tene nirvAha karavA mATe kaI pAchI pAnI bharaze nahi. 45 atha bhUtamaThaM kArA-miva muktvA kRzo'pi sH|| . Twiaa rUDa jhenA-roharaM strI ka6 che. artha-have te dhamila durbala chatAM paNa balavAnanI peThe kedakhAnA sarakhA te bhutanA maThane choDIne Theka mArIne lIlAmAtrathI te ratha para caDI beThe. 46 che RSiveSaH sa niHzeSa-siddhe'rthe tena tatyaje // yadvA vidaline vyApA-vauSadhaM nopayujyate / / 47 // Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-pachI evI rIte saghaluM kArya siddha thayAthI teNe munine veba paNa choDI dIdhe, kemake rega gayAbAda auSadhanI kaMi jarUra rahetI nathI. te 47 che pUrvArUDhA rathe tena / dadRze kApi kanyakA // vastreNAtha suzliSTena / chAditAzeSavigrahA / / 48 // artha:-have tyAM prathamathIja rathamAM beThelI tathA majabuta vastrathI hAMkela che sarva zarIra jeNue evI keka kanyAne teNe dIThI. 48 sa rathe sArathIbhUya / zaThastAbhyAmalakSitaH // zyAmaraMtha vAyA / rAvajavavAhara . 41 | artha:-have teo bannemAMthI keie nahi oLakhele evo te lucce dhammila sArathI thaine caMpA nagarAne mArge rathanA ghoDAone haMkAravA lAgyuM. haka che asAvaicchanizo vRddhi / jAnanniva vapuHsthiti / / didRkSastasya rUpaM sA / bhraMzaM bhrapakanI punaH // 50 // artha:-have te dhImela potAnA zarIranI sthiti joIne rAtrinI vRddhi icchavA lAge, tathA te rAjakanyA tenuM rUpa jovA mATe rAtrinA nAzane icchavA lAgI. e 50 che AttaM yasyAnayA nAma / so'nyaH kazcana dhammilaH // nahi vAyA nA sthA- gva vimuvi | va artha -A tApasI (te vakhate ) jenuM nAma bolI che te kaI bIjaja smila hovo joIe, kemake kaI paNa nAmane A jagatamAM kei ekaja mANasa kaI mAlika heto nathI. pala che ahaM khanAmazravaNAt / sArthe lagno'nayovRthA // mAM navi -vaizya dveSa amigata | pa2 artha -vaLI huM mAruM potAnuM nAma sAMbhalIne phekaTa A banenI sAthe cAlyo chuM, kharekhara A banne prabhAte mAruM rUpa joine gusse thaze. e para gvaM vitatattarI 1 vara mA | tadA ca dhvastatimiraH / sahasrakara udyayau // 53 // artha_ema jyAre te citavato hato tyAre mArgamAMja rAtrI saMpUNa thaI, ane te vakhate aMdhakArane nAza karanAre sUrya udaya pAme. Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (369) upAyanIkRtAneka-praphullAMbhojasaurabho // aNI nizailata nahIM ! navInarazaH pura | 4 | artha:-evAmAM AnaMdita dadayavALA te dharmile bheTa karela che aneka vikasvara kamalenI sugaMdha jeNe evI eka nadIne agADInA bhAgamAM dIThI. e 54 che yuktijJo yoktramuttArya / taTe tasyA anAturaH // turagau vAri tRDvAri / so'dhvazrAMtAvapIpyata / / 55 // artha-pachI yutine jANanArA te gaMbhIra Immile te nadIne kinAre jotara cheDIne mArgamAM cAlavAthI thAkelA ghoDAone tRSA nivAranArUM jala pAyuM. . papa - sa padmaspardhayA prAta-jarjAtalocanapATavaH // kanyAmameyalAvaNyAM / tAM dRSTvA mumude bhRzaM // 56 // artha -have kamalanI spardhAthI prabhAte AMkho khulyAbAda te dhamila atyaMta lAvaNyavALI te kanyAne joine ghaNe khuzI tha. aMtarAle vartamAnaM / munigArhasthyaveSayoH / sA tu taM bhISaNAkAraM / vIkSya khinnetyavocata // 57 // artha-pachI muni ane gRhasthanA veSanI vacce rahelA bhayaMkara AkAravALA te dhammilane joine kheda pAmelI te kanyA bolI ke, ardhodtasthUlakezo / nimnIbhUtAkSigolakaH // aMjIva rAH zrAH dUrvAjhAranAmaH | 18 . artha:-aradhA ugelA jADA kezavALe, nIcA thayelA AMkhanA DALAvALe lAMbI DokavALe, DabaLe nibala, supaDA jevA nakhavALe, kSudhA dAmodaraH kSINa-kaTIbhrasyatpaTaccaraH / / nirmAsazoNitaM deha-masthikUTamayaM dadhat // 59 // artha-sudhAthI khAlI udaravALe, DubaLI keDaparathI khasI jatAM vastravALe, mAMsa ane rUdhiravinAnA phakata hADapiMjara jevAM zarIrane dhAraNa karanAre, 59 che durdazAdayinAzliSTo / durbhikSasyeva sekkA / / raMko'yaM ko hahA mAtaH / khasArthe gRhitastvayA // 60 // 47 suryodaya presa-jAmanagara. Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (372) artha:--daridratArUpI zrIthI Ali'gita thayelA, tathA dukALanA sevakasarakhA evA kayA mANasa huM mAtA! te ApaNI sAthe lIdhe che ? manye bhUtagRhAttasmAd | bhUto'yaM ko'pi nirgataH || coda mInaLadAro | manuSyaH jJApi nekSita || phrU? // aH--huM teA dhArUM chuM ke te bhutagharamAMthI A koika bhutaja nilI AvyeA che, kemake AvA bhayaMkara AkAravALA mANasa te kayAMya paNa jovAmAM AvyeA nathI. 5 61 u yadi vA na hi bhUto'yaM / na pizAco na rAkSasaH // kiMtu mUrttamidaM pApaM / mama lagnaM purAkRtaM / / 62 / / a:--athavA A bhuta pizAca ke rAkSasa nathI, paraMtu A tA pUrve kAluM mArU pApaja mUrtivaMta thaine mArI pAchaLa lAgeluM che. dadRze yo mayA pUrva / netrAMbhoja dinodayaH || na so'yaM nizcitaM mAta - netrAMbhojanizodayaH // 63 // artha:--mArA netrArUpI kamalAne sUrya sarakhA je dhasmila pUrve me joyA che, te te! A nathIja, A te he mAtA ! kharekhara mArA netrArUpI kamalAne caMdrasarakhA che. // 63 // kSapayA pAyAbhUtAM / tadA me chAdite dRzau || rathopari samArodu - masya nAdAsyamanyathA // 64 // aH--te vakhate A duSTa rAtrIe mArAM netrA AcchAdrita karyAM hatAM, nahitara huM rathapara tene caDavA paNa na Apata. 5 64 / yadi dhammilanAmA syA- tathApyeSa na me priyaH // darijJi samAneSa | TMi zrIH zrayati vartura // 69 // artha:--kadAca Anu nAma dhammila haze, te paNa te mane priya thAya tema nathI, kemake tulya harinAmavALA paNa deDakAnA zu lakSmI Azraya kare che! // 65 u cedAsecanako bharttA / na mAtaH samagasta me // alaM tadagrato gatvA / pazcAdyAsyAmyahaM punaH / / 66 / / aH--he mAtA ! jo mahArA priyatama bhartAra mane malyA nathI tA have Agala javAthI saryuM, huM tA have pAchI jaiza. // 66 DA - dhAtrI smAha gatA pazcA - dvatse lAghavamApsyasi // prayAdi caMpo tattatra / yonergAmo ne ! 68 // Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 3 ) artha -tyAre te dhAvamAtA belI ke he vatsa! je tuM pAchI jaiza te tArI halakAi thaze, mATe hAla te tuM caMpApurImAM cAla ? pachI tyAM tArI icchA mujaba karaje. 68 | zrutAmapyazrutAM kurva-stayorevaM mithaH kathA // rathe so'dhyayunagvAhI / dhASTayaM dhyAyanije hRdi // 69 / / artha -evI rItanI teonI kathA sAMbhalyA chatAM paNa jANe bahera thaI gaye nahi tema te dhammile pitAnA manamAM luccAi vAparIne ghoDAone rathamAM joDayA. 5 69 che dhammilo rathamAroDhuM / yAvaccakre dadau padaM / / tAvatmAcIcalabAlA / sArathIbhUya sA rathaM / / 70 / / artha-pachI ratha para caDavA mATe jovAmAM ghammile cakrapara paga dIdho, tevAmAM te kanyAeja sArathI thaIne ratha calAvyo. 70 che rathaM hastAdamuMcaMtaM / pUpakhaMDamivArbhakaM / / anudanirdayA bhUpa-kanyA pravayasena taM / / 71 // artha:-have bALaka jema mIThAInA TukaDAne tema hAthamAMthI rathane nahi choDatA evA te dhammilane te nirdaya rAjakanyA cAbuka mAravA lAgI. kurUpa raMka nirlajja / muMca re mAmakaM rathaM // leSTranivAnanukrozA-krozAniti jagAda sA // 72 / / artha:-tathA are kurUpa! raMka ! nirlajaja ! tuM mArA rathane choDa ? ' evI rIte atyaMta AkrozavALAM vacano kahevA lAgI. 7ra che AsannAbhyasta saMnyasta-saMskArAdiva nAtyajat / / asau kSamA ca maunaM ca / mAnyapi svArthasiddhaye // 73 // artha-najIkamAM abhyasta karelA sanyAsIpaNAne saMskArathI jANe heya nahi tema mAnI chatAM paNa teNe svArthasiddhi mATe kSamA ane mauna tajyAM nahi. je 73 bhojanAvasarebhoja-jayanA pathi gacchati // zramaM nirAkartukAmA 1 sthApayAmAsa sA rathaM // 73 // artha:have te kamalamukhI kanyAe mArge cAlatAM thakA bhajana vakhate thAka utAravA ratha ubhe rAkhyo. [ 73 che praveSTumakSame madhye / grAmaM yoSitasvabhAvataH // abhyAgatyeMgitajJAna-pravINo dhammilo jagau / / 74 // Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 372 ) artha-have iMgitajJAnamAM haziyAra evA te smite teone strI svabhAvathI gAmamAM javAne asamartha jANune sAme AvIne kahyuM ke, 74 che vicchAye mAsa jAye thA / yuvAmatraiva tiSTatAM // . gatvA bhojanasAmagrI-mAnayAmi drutaM tvahaM / / 75 / / artha:-tame muMjhAomAM, ane ahIM ja rahe, ane huM gAmamAM jaIne jaladI bhajananI sAmagrI lAvuM chuM. 05 che athAvasthApya te tatra / grAmamadhyamasau gataH // yuktamastokalokena / grAmasvAminamaikSata // 7 // artha-pachI teone tyAM rAkhIne dhammila gAmanI aMdara gaye, tyAM teNe ghaNuM mANasothI yukta thayelA te gAmanA ThAkorane joye. turaMgaM lokamadhyasthaM / darza darza viSAdinaM / praNipatya tamamAkSIt / sa viSAdasya kAraNaM // 77 // artha-tyAM mANasanI vacce rahelA eka ghoDAne joI joIne kheda pAmatA evA te ThAkorane namIne teNe khedanuM kAraNa pUchayuM. 77 grAmAdhIzo'vadadbhadra / kizoro me salakSaNaH // detoH toDavavutine rIte kSayaronivara ! 78 | artha--tyAre ThAkore kahyuM ke he bhadra! mAre A uttama lakSaNavALa vachera keNa jANe zA kAraNathI hamezAM kSayaregInI peThe kSaNa thato jAya che. 78 che asya vidadhire vaidyai-rupacArA anekazaH // girAviva zarAste'pi / sarve vaiyarthyamIyire // 79 // artha:-Ane mATe vaidyoe aneka upAye karyA, paraMtu parvataprate jema bANe tema te saghalA phokaTa gayA che. e 69 che mama jIvitasarvasvaM / azvo vizvottarAkRtiH // anupAyAtparabhavaM / gaMtA tenAsmi duHkhitaH // 80 // artha:-mArA prANasara tathA jagatamAM anupama AkRtivALA mAro A ghoDe nAIlije maraNa pAmaze, ane tethI hu kheda pAmuM chuM, ghammilo'midadhe dhIma-nahaM jAnAmi ceSTitaiH / / pracchana tApakarmeva / zalyaM deheta kiMcana // 81 // Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 373 ) aH--tyAre kammala khelyA ke he buddhivAn AkAra! huM AnI ceSTAthI dhArU chuM ke gupta pApakAryanIpeThe AnA zarIramAM kaiMka zalya che, tataH pu Saturo mUcA | sahikinnA taddA / turaMgaya tanuM mitti / sudhAva@yatyayaM || 82 || a:--pachI te catura smile teja vakhate bhItapara jema cune tema pANIthI bhIMjavelI mATIvaDe te dhADAnA zarIrapara lepa karyo chAyAsye turage pUrva mazuSyadyatra mRttikA // - tasminnavayave zalya - naMtaHsthaM nizvikAya saH // / 83 / / a:--have te gheADAne chAyAmAM rAkhyAthI tenA rArIranA je bhAgapara prathama te mATI sukAi gai, te bhAgamAM aMdara kaIMka zalya che ema teNe nizcaya karyAM. // 84 5 turaMgasya chavicchedA-- tataH zalye nirAkRte // mu trAM praLarohiyA--royAmAsa savara // 84 // a:--pachI teNe te dhADAnA zarIramAM te jagAe vADhakApa karIne temAMthI zalya kahADI nAkhyu, tathA te jakhamane vraNarohiNI nAmanI auSadhIthI teNe turata rUjhAvI nAkhyA. // 84 5 ye nirAmaye jAte / jAnan puNyavizAlinaM // AlalApa kalApAtraM / grAmezastaM sasauhRdaM // 85 // a:--evI rIte dhADA jyAre nirogI thayA tyAre te kalAvAna dhasmilane puNyazAlI jANIne rAjAe mitratApUrvaka elAvyo ke, rUpAMtaritanAkaukaH / kalAprApta sarasvati // caMdra mauta togati rUM| yiAMya nATo || 86 || artha: huM rUpAMtara deva! tathA kalAthI prApta karelI che sarasvatI jeNe evA tuM kahe ke kayAMthI Ave che ? tathA tArA keTalA piravAra che? so'vakkuzAgranagarA - dahamA yAsiSaM sakhe || grAmasIsa dha rAmAyA / mamApti sthApito thaH || 87 || artha:--tyAre smila khelyA ke he mitra! huM kuzAgranagarathI Avu chu, tathA gAmanI sImamAM meM mAro ratha rAkhyA che. 1875 atho rathaM yutaM tAbhyAM / grAmezo grAmasImataH // 1 kalAkrIta iva preSyo / gatvA gramanirAnavat // 88 // Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 374 ) a:--pachI te hAkAra tenI kalAthI kharIdyAelA cAkanIpe tyAM jaIne gAmanI sImamAMthI te banne srIo sahita rathane gAmanI aMdara lAvyeA. // 88 // tasmai saramaNIkAya / sa siddha iva ceTakaH / / sthAnasnAnanivasanA - zanAdikamapUrayat // 89 // artha :--tathA te srIe sahita mmilane teNe siddha nekaranIpe makAna, snAna, vajra tathA bheAjana Adika pUrA pADayAM. // 89 5 svasthAnAdadhikaM mAnaM / dUre'pi labhate guNI || yathA videze na tathA / madhya maNiraMbudhau // 90 // artha :--guNI mANasa petAnA sthAnathI dUra dezamAM gaye| zake adhika mAna pAme che, kemake amUlya maNinI jevI paradezamAM kimata thAya che, tevI tenI samudramAM paDI rahetAM thatI nathI. 5 90 u sa grAme zAgrahAttatraivAticakrAma dhAmavAn // vinAvArtha tahmAnuM 1 grAmasrovinotaH || 2 || arthaH--pachI te parAkramI smile te hAkeranA AgrahathI gAmanA leAkA sAthe vinAda karatAMkAM tyAMja divasanA bAkIne aradhA bhAga vyatIta karyAM. // 91 5 manaH priyapriyAprApti - pazcAttApena pUritA || sarvempaH prathama sAyaM / yuvAna mAnalinI // 12 || artha:--manane priya evA priyatama na madhavAthI pazcAttApamAM paDelI te rAjaputrI saMdhyAkALe sarvathI pahelAM nidrAvaza thai. karA tasyAM nidrAmudritAkSyAM / visRSTe grAmanetari || kAtyAyinIM manAksaumya - mukhIM provAca dhammilaH // 93 // atha:--have teNInI AMkheA nidrAthI khIDAi gayAbAda tathA ThAkAranA paNa gayAmAda jarA zAMta mukhavALI te tApasIne mmile pUchyuM' ke, // 93 5 ke yuvAM calite kasmA - dakasmAcchandito'smIti // zabditazcettadeSA kiM / bAlA vyAlAyate mayi / / 94 / / a.--tamA banne kANu che ? zA mATe nikalI cheA zAmATe acAnaka elAvyA? ane jo khelAvyA teA pachI mArAprate sanIpeThe zAmATe AcaraNa kare che? // 94 5 tathA mane A kanyA Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (375) khacchabhAvAtha sAvAdI-dvAtsalyavizadaM vacaH // AkarNaya sakarNa tva-masmacaritamAditaH // 95 // artha-tyAre nirmala aMtaHkaraNavALI te tApasI snehayukta vacana elI ke, he catura! tuM amArUM vRttAMta mULathI sAMbhaLa? 95 che asti hastihayatrAta-jAtazobhamahApathaM // puraM sArazriyAM sImA / zrImAgadhapuraM puraM // 96 // artha:-hAthIghoDAonA samuhathI thayelI bhAvALA rAjamArga vAluM tathA uttama lakSmInI sImA sarakhuM magadhapura nAmanuM nagara che. tatrAridamano nAma / nAmayannaribhUmujaH // bhujadaMDAttabhUcakra--zcakravartIva bhUpatiH // 97 // artha:-tyAM zatru rAjAone namADanAra tathA bhujadaMDa para pRthvIcakane gharanA cakravartIsara aridamana nAme rAjA che. | ka7 che tasyeyaM duhitA nAnA / kamalA kamalAnanA // mAmasyA eva jAnIhi / dhAtrI tu vimalAmiyAM // 98 / / arthatenI A kamalasarakhAM mukhavALI kamalA nAmanI putrI che, ane mane tenI vimalA nAmanI ghAva jANavI. . 98 che prANemyo'pi priyAmenA-madhyApayadilApriyaH // kalA upakalAcArya / sakalA lalanocitAH // 99 // artha: potAnA prANathI paNa vahAlI evI A putrIne rAjAe kalAcArya pAse strIne lAyaka saghaLI kalAe bhaNAvI che. 29 che iyamudbhinnatAruNyA / pUrvAsIt karmadoSataH // ghAtakeSviva tAtasya / puruSeSu parAGmukhI // 99 // artha-jyAre A yuvAna thai tyAre prathama karmonA pachI pitAnA pitAnA ghAtakenI peThe purUSaprate dveSavALI hatI. - I amI svakAyarasikA / niHkRpAzvalacetasaH // parArthabhedakA ye ca / ninideya narAniti // 2400 // artha-A purUSo svAthI, dayAvagaranA, calacittaDALA ane parakAryane bhAMganArA che ema teNI teonI niMdA karatI hatI.ra42 thavA ravidrAkSI- jitrA kure kSiptakSAravraNAta'va / vizeSeNa vyapAdata // 1 // . Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 376). artha-jyAre keI vakhate te nagaramAM ke purUSane jotI tyAre khAra cepaDelA gumaDAMthI jANe pIDAI heya nahi tema te vadhAre du:kha pAmatI. ye kulInA: kalAvaMto / yuvAnaH kSatriyottamAH // eSA teSvapi nArajyat / kSINAnmodakevitra // 2 // artha:-jema sudhAvinAnA mANasane lADumAM rUci na thAya tema kulIna kalAvAna tathA yuvAna uttama kSatrieprite paNa A kanyA rAgavALI thaI nahi. 2 che anyadAhaM vyamAkSaM kiM / guNajJeyaM sutA mama / / naeNzcakSuSyAnapi dveSTi / caMdrAMzUniva padminI // 3 // artha-pachI eka divase meM vicAryuM ke kamalinI jema caMdranA kiraNeute tema mArI A guNajJa putrI manahara purUSaprate paNa zAmATe Sa karatI haze? | 3 aciMtayaM ca cedeSA / mucyetopacatuSpathaM // tatkaMcinaramAlokya / syAdasyA jAtu nirvRtiH // 3 // artha:-je Ane cahaTAmAM mukavAmAM Ave to kadAca te keka purUSane joIne rAgavALI thAya. 3 atha vijJapya rAjAnaM / vimAna iva bhUmige / / asthApayamahaM dhAmni / pRthuni zrIpathAMtike // 4 // artha-pachI meM rAjAne vinaMti karIne cahaTAmAM pRthvI para rahelA vimAnasarakhA eka vizAla makAnamAM teNIne rAkhI. . 4 tatra vAtAyanastheyaM / yopinmAtraparicchadA / / cakSuzvikSepa lIlAbhi-matharaM paritaH pure // 5 // athe-tyAM phakta strIonAja parivAravALI te rAjaputrI jharUkhAmAM beThIthakI lIlApUrvaka potAnI capala daSTi nagaramAM cAre bAju phekavA lAgI. . pa rurocayiSavo'muSyai / svAmibhyakSatrasUnavaH // yuvAnaH kRtazRMgArAH / samabhyeyuranekazaH // 6 // artha:-tyAM teNIne potAprate mehita karavAmATe zAhukAranA tathA kSatrionA aneka yuvAna putra banIThanIne AvavA lAgyA. A 6o kathaM bhramaMtyamI kAma-pizAcacchalitA iva // iti pratyuttarazeSA-nepA tAnakarobhRzaM // 7 // Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (37) artha-kAmarUpI pizAcathI gAMDA banelAnI peThe A juvAnIyAo ahI zAmATe bhaTakyA kare che? eTaleja phakta pratyuttara teone te ApatI hatI. . 7 sau mohatridra-puNottasitamasta . sarvAMgasaMgizRMgAra-jyotiyotitadiGmukhaH // 8 // artha evAmAM sugaMdhathI udbhasAyamAna ane praphullita pupanA mukuTayukta mastakavALe, sarva zarIrapara rahelAM AbhuSaNenI kAMtithI dizAonA mukhene tejasvI karanAre, 8 che divyAMbarAktasaurabhya-saMvAsitapurodaraH / / zrIpathe manmatho mUrna / iva ko'pyacalaghuvA // 9 // yugmaM // atha-divya vastromAM chAMTelI sugaMdhithI nagaranA madhyabhAgane sugaMdhI karanAra tathA mUrtivaMta kAmadevasarakho keIka yuvAna te rAjamAgethI cAlavA lAgyo. 9 che tadarzanena puDheSaH / sahasAsyAH zamaM yayau / ghanAMbunA jagadhdhvaMsI / iva dAho davodbhavaH // 10 // atha-jagatane nAza karanAra dAvAnalane agni jema varasAdanA jalathI zAMta thaI jAya tema te yuvAna purUSane joine teNune purUSapratene DhaSa ekadama zAMta thaI gaye. 10 iMdau kairaviNI ravau kamalinI dhArAdhare bahiNI / haMsI tadvigame mahodadhijale matsI mRgIva sthale / zrIdevI bhajate mudaM jalazaye gaurI girIze tathA / svacchaMdaM ramate vicitrarucikaM cetaH kacitkasyacit // 11 // artha -jema caMdramAM kairaviNI, suryamAM kamalinI, varasAdamAM mayurI, varasAdanA nAzamAM haMsI, mahAsAgaranA jalamAM mAchalI, jamInapara hariNI, viSNumAM lakSmI tathA mahAdevamAM jema pArvatI tema vicitra rUcivAluM kei keInuM citta kaI kaI vastumAM svadapaNe rame che. te 11 che eSA mAmabhyadhAnmAtaH / ko'yaM gacchati bho yuvA // asya darzanamAtrAnme / sudhAsiktamabhUdvacaH // 12 // atha-pachI teNue mane kahyuM ke he mAtAjI! A yuvAna purUSa koNa jAya che? Ane phakata jovAthIja mAruM zarIra amRtathI sIMcAyAjevuM thayuM che. je 12 48 suryodaya presa-jAmanagara, Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (378 ) tathA kuru yathA maMkSu / mAmeSa pratipadyate // nAhaM vrajataH prANAnIze dhartu vinAmunA // 13 // aH--mATe have tuM ema kara ! ke jethI mane te jaladI aMgIkAra kare, kemake tenAvinA huM mArA jatA prANAne dhArI zakuM tema nathI. athAhaM dadhyuSI kArya -- metad drAgeva sAdhyate // junamAMvavarAvato | mAsvAmuajarattamaH || 14 // artha :--have meM vicAryuM ke A kA jaladI sAdhI levu joiye, kemake A mArI putrInuM capala citta pAchuM pharI na jAya teA sArU. omuktatvAhaM gatA tatra / puruSaM tamabhANiSaM // rUpazrIkeza ko'si tvaM / kasya vA tanayo vada / / 15 / / artha :--ema vicArI ThIka che ema kahIne me te purUSapAse jaIne tene kahyuM ke he rUpazrIprate viSNusarakhA! tuM koNa che ? tathA kAnA putra che? te kahe? // 155 saTTazyakuMda kalikA - kalikArirado'vadat // putra: samudra ttattva | zreSTino dhambrijopahaiM // 6 // aH--manohara DAlaranI kaLIone paNa jItanArA dAMtAvALA te purUSa khelyA ke huM samudradattaronA dhammila nAme putra chuM. // 16 u ahaM punaravocaM taM / vatsa evaM puNyavAnasi || caxpA mRtyu saaSA | svasthya-5-|zana || 27 || artha:--tyAre pharIne me... tene kahyuM ke he vatsa! tu... puNyavAna che, kemake purUSAprate dveSavALI evI paNa A rAjakanyA tArAprate rAgavALI thayelI che. !! 17 // saubhAgineya tadimA -- mudUdha snehanirbharAM // lupasva vizvavizvastha - puMsAM subhagatAmadaM // 18 // aH--mATe he saubhAgyavAna! snehathI bharelI A rAjakanyAne paraNIne tuM samasta jagatanA purUSAnA saubhAgyapaNAnA maDha dUra kara ! sattA somiSe mAta--reta bhai na ropate / / royA paraM rAma-nyA me pina caM // 1 // aH--tyAre te khelyuM. ke huM mAtAjI ! A vAta kone na rUce ? paraMtu huM vaNakaputra rAjakanyAne zIrIte paraNI zakuM? 5 19 5 Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (37) ka kalpavallI ka taNaM / ka maNiH ka ca krkrH|| ja pAkatI vavA ja ju 4 | 20 | - artha -kemake kayAM kalpavelI ane kayAM ghAsa? kyAM maNi ane kayAM kAMkare? kyAM rAjahaMsI ane kayAM bagale? kyAM hAthaNu ane kyAM kare ? che 20 ka padminI ka maMDUkaH / ka lakSmIH kva ca durgataH // kva sA pRthvIpateH putrI / kva cAhaM prAkRto bhuvi // 21 // artha-kayAM kamalinI ane kyAM deDake? kyAM lakSmI ane kayAM daridrI? tema kayAM rAjAnI putrI ane kayAM huM A pRthvIparane pAmara manuSya ? 21 che mayoce vatsa ko'yaM te / vicArazcaturocitaH // kaH kAmadhenumAyAMtI-mayogyo'smIti dUrayet // 22 // artha:-tyAre meM tene kahyuM ke he vatsa! tuM vaLI A DahApaNuDAyAnI peThe zuM vicAra kare che? kemake huM aAgya chuM ema kahIne AvatI kAmadhenune keNa nivAre ? rara che avadaddhammilo mAta-yuktamuktamidaM tvayA / kiMtu svapitarau pRSTvA / dArakarmocitaM mama // 23 // artha:-tyAre dhammila che ke he mAtAjI! tame A yukataja kahe che, paraMtu mArA mAtApitAne pUchIne mAre paraNavuM ucita che. AgacchemakSu pitaraM / pRSTvetyanumato mayA // yAtaH sa punarAyAtaH / kSaNAdevetyavocata / / 24 // artha:-tArA mAtApitAne pUchIne tuM jaladI Avaje, ema meM anumati ApyAthI te jaine kSaNavAramAM pAcho AvI bolyo ke, ApRSTo mAtaratrArthe / tAto mAmanvazAditi // dRSTvA rAjAMgajArAgaM / vatsa gacchasi kiM mudaM // 25 // artha-he mAtAjI ! A mATe pUchavAthI mArA pitAe mane kahyuM ke he vatsa! rAjaputrIno rAga joine tuM zA mATe khuza thAya che? drAkSAlatAmiva mayaH / kastUrI miva sairibhaH / / muktAvalImivAriSTa-stvamenAM prAptumarhasi / / 26 // artha:-uMTa jema drAkSavallIna, pADe jema kasturIne, daridrI jema motInI mALAne tema tuM A rAjakanyAne melavavAne lAyaka che Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (380) svAdhikaiH saha saMbaMdhaM / na banaMti subuddhayaH / / jarA viputrazora-zrotanA vIte na |i 27 | . artha-subuddhi mANase pitAthI adhika manuSya sAthe saMbaMdha bAMdhatA nathI, kemake vizAla jharaNAnA pravAhathI zuM nAnuM taLAva phATI jatuM nathI ? 27 varaNa varitA nyArA saMracaMte 14 thai dAsyasya spRhayAluzce-ttadetAmurarIkuru // 28 // artha-valI he vatsa! tArA lAyaka bIjI kanyAo paNa malaze, mATe je tene dAsapaNAnI icchA hoya te A rAjaputrI svIkAra? niSedhito'pi pitraiva-mupayaccheyaM cedimAM // niSiddhakArI gehe-ha-mupatiSTeyaM tatkathaM // 29 // artha:-evI rIte pitAe niSedhyA chatAM paNa je huM A rAjaputrIne paraNuM te temanI AjJAne anAdara karanAre huM gharamAM kema rahI zakuM? 29 che paraM caMpApure mAta-tilo'sti mamAtulaH // tattatra pariNIyemAM / tiSTAmi yadi manyase // 30 // artha-paraMtu te mAtAjI! mAro eka anupama mAmo caMpAnagarImAM rahe che, mATe je tuM kahe to Ane paraNIne tyAM rahuM, mayApyUce mahAbhAga / sAdhu sAdhu matistava // kA nyUnatA videze'pi / yayUDhA rAjakanyakA // 31 // artha: tyAre huM paNa belI ke he mahAbhAgI! tane ThIka buddhi sUjI, kemake jyAre teM rAjakanyA paraNuM tyAre paradezamAM paNa tane zuM ochAza rahevAnI che? : 31 che rAjakanyA samAneyA / sAyaM bhUtagRhe tvayA / iti pradattasaMketaH / sa jagAmAnyatastataH / / 32 // artha:-have saMdhyAkALe tAre bhutAramAM A rAjakanyAne lAvavI, ema saMketa deine te tyAMthI anya jagee cAlyo gayo. e 3ra che jhAyeda vajana ho rAjJayAtrAja. iti vyatikaraM putryA / nAhaM nRpamajijJapaM // 3 // . artha-kAryo karIne vaNikaprate rAjaputrIno sneha lajajA karanAra che, e A mArI putrIne vRttAMta meM rAjAne jaNAvyuM nahi33 Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (381), ArokhemA rathe rAtrau / tatrAgAM bhUtamaMdire / AhUte dhammile tasmAd / bhavAn bhadraka niryayau // 34 // . atha-pachI A rAjaputrIne rathamAM besADIne huM rAtrIe te bhutamaMdiramAM AvI, ane milane belAvyAthI he bhadraka! temAMthI te tuM nikaLI paDe! 34 che dhAtuvastuviparyAsa / kyApi kurvati vANijaH // nAmevA tatratye-tairi zataH | rUche che artha-vaNike dhAtuvigere vastuono kyAMka pheraphAra karI nAkhe che, paraMtu tyAM rahelA bhutee te manuSyano paNa pheraphAra karI nAkhyo! snihyati sA kathaM rUpA-kUpAre tatra rAgiNI // tvayi grAmazrotasIva / haMso mAnasavAsinI // 36 // artha:-rUpanA samudrasarakhA evA te purUSamAM rAgavALI thayelI te mAnasarovaramAM rahenArI haMsI jema gAmanI gaTaramAM tema tArAmAM zIrIte rAgavALI thAya? | 36 che vatsa tvamapi vizvasto / vada svaM vRttamAditaH // sauhadaM svaparodaMta--kathanapraznasArthakaM // 37 // athara-vaLI he vatsa! tuM paNa vizvAsI thaine prathamathI potAnuM vRtAMta kahe? kemake mitrAI te potAnuM ane paranuM vRttAMta kahevAthI tathA pUchavAthIja sArthaka thAya che. je 37 che toDazne mRdu he mAtaH | zANapuravAsana ! sUnuH sureMdradattasya / zreSTino dhammilo'smyahaM // 38 // artha-tyAre te paNa bolyo ke he mAtAjI to sAMbhalA? kazAzrapuramAM rahenArA suredradatta zeThane huM dhammila nAmano putra chuM. 38 vezyAvyasanataH kSINa-vezmavittaparicchadaH // zAzAsitomurAne / gartAmo vArSiTI | rU5 che. artha-vezyAnA vyasanathI mAruM ghara dhana tathA parivAra nAza pAmyAM che, ane tethI huM ApaghAta karavAnI icchAthI vanamAM gayo hatuM, ane tyAM eka maharSie mane zAMta pADayo hato. 39 che bhogAbhilASukastasmA-dupAttadravyasaMyamaH / / bhrAmyan bhUtamaThe tatra / tapastepe'rdhavatsaraM / / 40 // Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 382 ) artha-pachI bhegenA abhilASathI huM dravyasaMyama laIne bhamate thako te bhutamaThamAM Avyo ane tyAM huM aradhA varSa sudhI tapa tape. ke 40 che tadaMtardivyayA vAcA / yAvatsapratyayo'bhavaM // tvamAjuhAvitha dvAre / tAvatsaMketiteva mAM // 41 // artha:-pachI tyAM divya vANIthI jovAmAM mane khAtrI thai tevAmAM saMketa karelInI peThe te mane bAraNethI bolAvyo. 41 sAthoce vatsa bhAgyainaM-stvaM yaH kazcidupAgataH // a gvAri pramAdi ni parivarnara | 42 . artha -tyAre teNue kahyuM ke he vatsa! amArAM bhAgyathI tuMja je kaI maLI Avyo teja amAre pramANabhuta che, have phekaTa pazciAjApa karavAthI zuM thavAnuM che? che 42 che tathA brUyAstathA kuryA / dakSa kAluSyabhAgapi / / iyaM tvayi prasannA syA-ccharadIva nadI yathA // 43 // artha:-mATe he dakSa! have tuM evI rIte belaje tathA karaje ke jethI A dubhAvelI evI paNa mArI putrI zaradaRtumAM nadInI peThe tArA prate prasanna thAya che 43 che dhammilaH mAha setsyati / mama sarve mnorthaaH|| satkarmapariNatyeva / tvayA mAtaH prasannayA // 44 // artha:-tyAre dhammila belyo ke he mAtAjI! satkarmanI pariNatinI peThe je tamane mArA para prasanna thaze to mArA sarva manoratha siddha thaze. 44 evaM mithaH kathAkSipta-hRdbhyAM tAbhyAM tamakhinI // kSINaiva dadRze sAkaM / kamalAyAH pramIlayA // 45 // artha:-evI rIte paraspara kathAmAMja lIna thayelA manavALA evA teo bannee rAtrine kSaya pAmelI joI, ane te sAthe kamalAnI nidrA paNa naSTa thaI. 45 grAmAdhipamathApRcchaya / prAtastAbhyAmadhiSTitaM // rathaM so'cAlayacaMpA-dhvani dhvanitabhUtalaM // 46 // artha-pachI te gAmanA ThAkoranI rajA laine prabhAte teo bannethI AdhiSThita thayelA rathane, pRthvIne zabdavALI karatathako caMpA nagarIne bhAge calAvavA lAgyo. 46 che Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 383 ) uttAlatAlahitAlaM / sphuracchaMbaraDaMbaraM // dAruNodArabhUdAra-manekAnekapAkulaM // 47 // atha pachI te uMcA tAla ane hiMtAlanAM vRkSavALAM, kudatA sAbaronA ADaMbaravALA, bhayaMkara meTA gharakhedAMvALA, aneka hAthIethI vyAkula thayelA che 87 niHzUkadaMdazUkAlI-kAlI kRtamahItalaM // mUtabUtaraMvAraM tAruM kaviverA sa | 48 | yu . artha -nirdaya sarponI zreNithI zyAma thayelA pRthvItalavALA tathA ghaNu bhutenA saMcAravALA evA vanamAM te dAkhala thaye. pa48 tatrAyamabhisarpataM / sarpa sarpamivAMginaM / / - utsAriNIbhividyAbhi-Dhere rajjumiva vyadhAt // 49 // artha -tyAM dehadhArI ahaMkAra sarakhA sAme thatA sapane utsAriNI - vighAthI derInI peThe teNe dUra phekI dIdhe. 49 agrato'sau gato'mAna-mAnuSAmiSalolupaM / / mRtyaMtaramiva preta-pate-ghaM nirakSata // 50 // artha-pachI agADI cAlatAM teNe ghaNu manuSyanA mAMsanA lilupI tathA yamanI jANe bIjI mUrtija heya nahi evA eka vAghane joye. . 50 che udbhUtakesarasaTaM / taM vyAttavadanodaraM // mitre sa kRtAM vije . mure joza joti 8 I atha: ucI karelI kezavALIvALA tathA vistArela mukhavALA evA te vAghane teNe maMthI ja hariNasara banAvI dIdho, kemake sukhasAdhya kArya mATe vaLI koNa kaleza uThAve? pI che purazcaraniraikSiSTa / pravahanmadanirbharaM // gajaM sa jaMgamaM zaila-miva prabaladaMtakaM / / 52 // artha:-pachI AgaLa cAlatAM teNe jharatA madanA samuhavALA jaMgama parvatasarakhA ane moTA dAMtavALA eka hAthIne je. kaparA uttAlaM vyAlamAlokya / bhIte ete ubhe api // sa Aha sAhasI kA-raso mama nizcita kare che Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 384) artha:-evA ucA hAthIne joIne te banne sIer DarI gaI, tyAre te hiMmatI dhambile teone kahyuM ke tame mArI ramatane rasa to juo? te paDe che sajAMgo'tha samuttIrya / rathataH sa mahAbhaTaH // mallomallamivAhAsta / kuMjaraM narakuMjaraH // 54 // artha:-pachI te purUmAM hAthI sarakhe subhaTa sajaja thai rathathI, nIce utarIne eka malla jema bIjA mallane tema te hAthIne paDakAravA lAge che 54 che krudhAbhidhAvatastasya / purataH sa nicikSipe // saMthA mastArophA-tAkAmiva 26 . artha:pachI jyAre krodhathI te hAthI tenI sAme deDaye tyAre dhamile mastaka parathI jANe aparAdhI heya nahi tema pitAne ke Tepa te hAthInI sAme pheMkaye. papa siMdhure zatruvattatra / zuMDAM kuMDalayatyasau // datordattapadaH skaMdhaM / tasyArohannRkesarI // 56 // artha:-tyAre hAthI zatrunI peThe jyAre potAnI suMDha te pherApara vITALavA lAge tyAre mANasamAM kesarIsiMhasamAna ghammila tenA banne dAMta para paga mukIne tenA mastaka para caDI gayo. te 56 che yoginIva sthirIbhUya / tasmin pRSTamadhiSTite // ullalannAraTan dhAvaM-zciraM tasthau mataMgajaH // 57 // artha:-pachI yogInI peThe sthira thaIne jyAre te tenI pIThapara beThe tyAre te madonmatta hAthI ghaNu vakhata sudhI kudavA, buma mAravA tathA deDavA lAgyA. pa7 che vRthA vyApArayAmAsa / tasin krUraH karaM karI // mAlArUDhamiva mAstho / na tu zakto'pyavApa taM // 18 // artha:-vaLI te kura hAthI tenA prate phekaTa pitAnI saMDha uchALavA lAge, paraMtu majalA para caDelA mANasane jema jamInapara rahele mANasa tema te tene pahoMcI zakyo nahi. che 58 sa ciraM khedayitvaivaM / daivaduSTamiva dvipaM // muktvA ca svarathaM bheje / gajaH so'pi palAyitaH // 59 // Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 385 ) artha:-evI rIte te durbhAgI hAthIne ghaNe vakhata kheda ApIne tathA pachI tene cheDIne dhamila potAnA rathamAM beThe ane te hAthI paNa tyAthI nAzI gayo. e pa9 che puraH saMcaratastasya / prAdurAsIddurAzayaH // gavalaH kavalopAtta-hariNastRNalIlayA // 60 // atha-pachI AgaLa cAlatA duSTa AzayavALe tathA ghAsanIpeThe keLIA tarIke upADela che hari jeNe evo eka pADo pragaTa thayo. taM vIkSya roSaraktAkSaM / vAjinau yamavAhanaM / / tasya trasitamutkau~ / baddhAvapi babhUvatuH // 11 // artha - roSathI lAla AMkhevALA te yamanA vAhana pADAne joIne tene DarAvavA mATe bAMdhelA ghoDA paNa ucA kAnavALA thayA. avamuktarayaH pazcAd / bhUtvAsya turagadviSaH // siMhanAdaM tanotisa / sa tathA siMhavikramaH // 62 / / artha:-have siMhasarakhA parAkramavALA te dhammile rathaparathI utarI te pADAnI pAchala paDIne e to siMhanAda karyo ke dara che akasmAtprAptapArIdra-zaMkayA sa rajasvalaH // yathA nAjIgaNanazyan / gata vAdikaM hi saH // 63 // artha:-akasmAta AvelA siMhanI zaMkAthI te duSTa pADe evI rIte te bhAge ke nAzatAM thakAM teNe khADA tathA bhamarIyAAdikanI paNa darakAra karI nahi. e 63 che duSTAnapyuragaDhIpi-mAtaMgamahiSAnasau // na jaghAna samartho'pi / jainAH prAyeNa sadayAH // 64 // artha-duSTa evA paNa sarpa, vAgha, hAthI tathA pADAne pote samartha chatAM paNa teNe mAryA nahi, kemake jaina leke prAryo karIne dayAlu hoya che. te 64 tataH sa purato gaccha-natucchAyudhazAlinaH // caupAnA pattoDane-nimAraivaM camAvata gha | arthapachI te AgalA cAlake moTAM hathiyArathI zobhatA aneka cerone sAmA AvatA joIne vicAravA lAgyuM ke, che 6pa kimutthitA bhuvaM bhitvA / kiM vA vyomnazcyutA mamI / / kiMvA saMmAchamA hyete / tAto garbhajAH kathaM // 66 // 49 suryodaya presa-jAmanagara, Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 386 ) a: zuM A pRthvIne bhedIne nikalyA che? athavA AkAzamAMthI kharyA che? athavA samUmi che ? kemake garbhaja teA ATalA kyAMthI heya ? 5 665 jAtihInairanAtmajJe - SadbhirvirasakharaM || ---- - sarvato'veSTyata sa tai- zaha iva kukkuraiH / / 67 / / a:--pachI kutarAo jema Dukkarane tema hInajAtivALA buddhivinAnA ane kaTu zabdo melanArA evA te cAree tene cAre kArathI gherI lIdheA. // 67 u rathottIrNaH sa vistIrNa - yamadaMDAnukAriNA // bAdatya mujhenai | mahintuSamAsayat / / 18 II artha:--tyAre te mile rathaparathI utarIne vastI yamadaMDa sarakhI DAMgavaDa eka cArane mArIne nIce pADI nAkhyA. 5 68 // tameva bhramayan daMDaM / sa caurAnitarAnapi || m trAsayAmAsa kAkolA - niva kolAhalAkulAn // 69 // aH--pachI teja daMDane bhamAvatA thakA kAgaDAonIpeThe kAlAhula karatA bIjA cArAne paNa trAsa ApavA lAgyA. 5 69 5 nayaMtaste jahurvarma- dharmazaktizarAdikaM // vyAdhenAkulitAH piccha - gucchaM sarpAnA iva // 70 // artha :--tyAre pArAdhIthI vyAkula thayelA mayUro jema pIchAonA gucchAne tema te nAzatA cAro ( peAtAnAM) akhatara, dhanuSa, bhAlAM tathA bhANaAdika ( tyAM ) choDI gayA. 5 70 5 - caMdre pratitatena--mui svathamAyudhai: 0 putavaNIjyuMtaiH jubaiH / rasamiya mAhiSThaH // 72 // a:--pachI te DarelA cAroe cheDI dIdhelAM te hathiyArathI mAlI jema kaMpAvelI velaDImAMthI kharelAM puSpAthI karaDIe tema teNe peAtAnA ratha bharyAM. // 71 5 vAyuSatatA caur--menAtrasuravRpura: // kirAtavAtamAtaMka - yuktamutsAhayan yudhe // 72 // artha :--evAmAM bhayabhIta thayelA te bhillAnA samuhane yuddhamATe utsAhita karatAthakA te cArAnA senApati hathiyAra ugAmIne tenI sAme thayA, // 72 ll Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (387) amuM gRNIta gRNIta / mA mA nazyata re bhaTAH // mayi jIvati ko yuSmAn / jeSyatIti pralApinaH // 73 // artha:-ane bAlavA lAgyuM ke are subhaTe! tame Ane pakaDe pakaDe? nAze nahi, mArA jIvatA tamone kaNa jItI zake tema che? - tasya vakSo mahAzaktiH / zaktyastreNa bibheda saH // dvitaH vava . vipakSagg | 74 puH | artha ema bolatA te ceranA senApatinI chAtI, hAthI jema potAnA dAMtethI zatrunA nagaranA daravAjAne tema te mahAzakitavAna dhammile bhAlathI bhedI nAkhI. che ja che senAnyAM viyuji prANai-ramANaiH zabaraigataM / / chinne hi mastake zeSaiH / pratIkaiH kA dhurINatA / / 75 // artha_evI rAte te senApati jyAre prANurahita thayo tyAre nirUtsAhI thayelA te saghalA bhile nAzI gayA, kemake jyAre mastaka chedAI jAya tyAre bAkInI iMdri zuM kAma karI zake ? ke 5 che so'tha svaM cAlayAmAsa / jitakAsI puro rathaM // cakre ca tadguNazlAghAM / vimalA kamalApati // 76 // artha-pachI te vijayI dhamile pitAno ratha AgaLa calAvyuM, tyAre vimalA kamalAprate tenA guNenI prazaMsA karavA lAgI ke, 76 vatse zauryakalaivAsya / vakti mahAkulInatAM // prabhavaH kaustubhasya syA-na hi ratnAkaraM vinA // 77 // artha: he vatsa! AnI A sUratAnI kalAja AnuM mahAkulInapaNuM jaNAve che, kemake ratnAkaravinA kaustubhamaNinI utpatti saMbhave nahi. asau kalAbalAnnanaM / mAnaM dUre'pi lapsyate // vAtra temanA | ha rAyasi varuM 78 | artha:-kharekhara A dhammila pitAnI kaLAnA baLathI Agala paNa mAna melavaze, ane te je tenA prate dveSa rAkhIza to kevala tuM potAnA AtmAne kalezamAM nAkhIza. 78 pauMmtve mahAbale lola-svabhAve cAlanodhate // ballIva naMdatsavalA / nirAdhArA kiyaciraM // 79 // artha:capala svabhAvavALo kAmarUpI vAyu jyAre calAvavA mAMDe tyAre valInI peThe nirAdhAra abalA keTaleka kALa nabhI zake? halA Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (388) abhartRbhAjanAdhArAM / rAddhaM bhaktamiva striyaM // jaiyaMti tu ; / putri sRvidriAH || 80 || aH--vaLI hai putrI ! bhartArUpI bhAjananA AdhAvinAnI rAMdhelA annasarakhI srIne du:khe aTakAvI zakAya evA lakgArUpI kAgaDAo kadanA kare che. ! 80 5 tattvaM putri samarthApi / puMsaH svIkAramarhasi || apekSate nAsa--1 nripraa ! 82 // aH--mATe he putrI ! tuM sama chatAM paNa tAre purUSanA svIkAra karavA lAyaka che, kemake umaduM maNi paNa svaNanA svIkAranI apekSA rAkhe che. ! 81 // vakSa dhamilo yaH sa / rUpavAneva kevalaM || cenuSyanuttatti | guLaze tatvanuM jUnu // 82 artha: vaLI te je dhammilane joyA che te kevala rUpavAnaja che! mATe he guNajJa ! jo tuM guNAmAM rAgavALI hA tA A dhammilane var? hasasthA patranai: svAdu--zItake sahira || zravamavi.mIna / dhunvatI jJamajA nau || 83 // artha:--evI rItanA teNInA svAdiSTa ane jalasarakhAM zItala vacana ka mAM javAthI mastaka dhuNAvatI kamalA belI ke, // 83 u manye vismRtazIlAsi / mAtarAsannavArdhakA // asya nAma niSiddhApi / yat zrAvayasi mAM sadA // 84 // a:--hai mAtA! huM dhArUM chuM ke ghaDapaNa najIka AvyAthI tu zIlane visarI gai chuM, kemake tane niSedha karyo chatAM tu mane Anu nAma haMmezAM saMbhalAvyA kare che. 1 84 u kiM vacmi puNyahInAhaM / yAsmi daivena vaMcitA // mane mumana pAruM | cA hivATyuM // 89 || a:--huM zuM kahuM? kharekhara huM puNyahIna chuM, kemake deve mane kalpavRkSa dekhADIne kalezarUpI vRkSa ApIne ThagI che. // 85 4 supAtre vA kupAtre vA / nirvizeSAgrahA dahA || rasajJA na hi kiM tUrvI / dava jihvA mukhe tava // 86 // Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 389 ). artha:-arere! supAtra athavA kupAtranA taphAvatane nahi jANa nArI A tArA mukhamAM rahelI jIbha rasa jANanArI nathI, paraMtu phakta cATavI (kaDachI) sarakhI che. te 86 che nAmApyasya na me prIti-kAri re'stu darzanaM // boDathuna vadhe - vAginamaMjina | 87 || athera-A smilanuM nAma paNa mane prIti karanArUM nathI, tyAre tenuM darzana te dUra rahyuM, kemake agnine dhUmADe paNa prANIone jyAre kaMTALo ApanAre che, tyAre tenA sparzanI to vAta ja zuM karavI? gardAsthAnaM hi gArhasthyaM / mAtaH kupuruSaiH saha // kaMTakaireva viddhaya'me / babbUladrumamAzritAH / / 88 / / artha:-mATe he mAtA! purUSa sAthe karele gRhasthAvAsa niMdavA lAyaka che, kemake jeo bAvaLanA vRkSane Azraya kare che teo kAMTAothIja vidhAya che. je 88 sabhartRkA api parai-dhRSyAH syuradharastriyaH // sevyate tAjI rAzi paruMtA na piM. 82 / arthabhartAravALI evI paNa bIjI nAdAna strIone parapurUSa herAna kare che, kemake vRkSane vaLagelI velaDIne paNa zuM bhamarAo sevatA nathI? . 89 naikAkinyapi jIyeta / sAtvikI strI kacitpunaH // ekApi zvApadoghena / vyAghI jeghIyate'pi kiM // 90 // artha-paraMtu himatavAna strIne ekalI chatAM paNa parapurUSe herAna karI zakatA nathI, kemake ekalI vAghaNu paNa zuM pazuonA samuhathI chatAya che? | 90 | zIlavatyA mahAsatyA / mAtazciMtaya sAhasaM // krUrAnapi nRpAdIn yA / raMkavabhirabharsayat // 91 // artha -vaLI he mAtA! tuM mahAsatI zIlavatInI himatane vicAra karaze ke jeNue krUra evA gajAdikene paNa nibaMchI nAkhyA che. che che dIpe'tra bharate kSetre / madhyamaMDalamaMDanaM // lakSmInivAsamityasti / nagaraM pItanAgaraM // 92 // arthaA jaMbadvIpamAM bharatakSetramAM madhyamaMDalane zebhAvanA ane khuza thayelA purajanavAluM lakSmInivAsa nAme nagara che. parA Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (390) thAna hArivihAraze | prANa prati rUva . navRtaH pinAvA-nu yatrAniza kvanA | 3 artha:-mahura maMdiranA agrabhAgamAM sthAna meLavIne jANe khuza thaI hoya nahi tema jyAM hamezAM dhvajAo ghugharIonA nAdane anusaratuM nRtya karatI hatI. je 93 che rAjArimardanastatra / sutrAmeva triviSTape / / che. vAvo . je rAjavaMtI banAH | 14 . artha - velakamAM jema iMdra tema tyAM arimardana nAme rAjA hatA, ke jeNe huziyArIthI zatrunA lazkarane nAza karIne prajAne jAhejalAlIvALI karI hatI. je 94 kAma pUrayatA vizva-kAmitAnyamitaujasA // - nirAzo nava tenA tene tenAtI | ka | artha:-te mahApratApI rAjAe jagatanA manovAMchita sArI rIte saMpUrNa karyA hatAM, paraMtu eTaluM vizeSa ke teNe cera tathA kulaTA sIenA samuhane nirAza karyA hatA. meM 9pa che rukhya sAradrattoDamU-tra zrI kRva ziyA || saMkhyAnaM tAnave ninye / parArdhyamapi yaddhanaiH / / 96 // artha -tyAM lakSmIthI kuberasara sAgaradatta nAme zeTha hatuM ke jenA ghane parAdhanI saMkhyAne paNa sukSma karI nAkhI hatI. che >> vinayazrIriti khyAtA / nayazrIriva dehinI // stheyaso merucUleva / preyasI tasya cAbhavat // 17 // artha -tene dehadhArI nayalakSmIsarakhI tathA merUnI zikharapeke sthira evI vinayazrA nAmanI prakhyAta strI hatI. je ha7 | samudra iva gaMbhIro / na punrjddimaalyH|| samudravara phatyArI-ro putra paMvidhIH | 28. artha-samudranI peThe gaMbhIra, paraMtu jaDatAnA sthAnavinAne e teone pavitra buddhivALo samudradatta nAme putra hato. 98 che zazira rAdheyA va-nAnA prANavirATa kAra || avAja gvAparaya / sAyakasa vaya mata 11 || artha -te vRddhi pAmatotha ke caMdranI spardhAthI sarva kalAo melavine anukrame kAmadevanA mitra sarakhI vayane prApta thaze. A ho Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (391) bhogayogyo'tha tAtena / mahotsavapurassaraM // paryaNAyauMdradattebhya-putrIM zIlavatIti saH // 2500 // artha:-tyAre tene bhegene yogya jANIne pitAe mahatsavapUrvaka dradatta zeThanI zIlavatI nAmanI putrI sAthe paraNAvyuM. rapa00 pituH prasAdAnizcitaH / satataM sa tayA saha // tRtIyapuruSArthasya / rasani:syaMdamanvabhUt // 1 // artha-pachI pitAnI kRpAthI te nizcita thaIne hamezAM teNInI sAthe trIjA purUSArthanA rasanA jharaNAne anubhavavA lAgyo. me 1 che atha tasya pitA pazyan / jasamAseduSImiti // vadhIvikRtamivA-vasAne thamRzatriAH || 2 |. artha:-have teno pitA ghaDapaNane najIka AvatuM joIne abhyAsabAda jANe visarI gayo hoya nahi tema rAtrine cheDe vicAravA lAgyo ke, 2 aho surakSitamapi / kSIyamANaM kSaNe kSaNe // aMjalisthaM jalamiva / niSTAmAyuriyAya me // 3 // artha -ahe! sArI rIte rakSaNa karyA chatAM paNa aMjalimAM rahelAM jalanI peThe kSaNe kSaNe nAza pAmatuM mAruM Ayu khalAsa thavA AvyuM che. | 3 idaM kRtamidaM kRtya-miti dhyAyata eva hi // AkrAMtA: smaH kathaM vairi-dhATayeva jarayAnayA // 4 // artha:-are amoe A karyuM, haju A karavAnuM che, ema haju jyAM amo vicArIe chIe tevAmAM ja vairIonI dhADanI peThe A jarAe amane gherI lIdhA che. te ja che zad as varka sudad hara ko dUtA rahA jareyatApyatuSTA me / cetanAmapi lipsate // 5 // artha:-mAruM rUpa naSTa karyuM, bala lepI nAkhyuM, kaMTha rokI dIdho tathA dAte pADI nAkhyA, eTalAthI paNa saMtoSa na pAmIne A jarA mArI citanyazaktine paNa laI levA Icche che. . pa . harikezAMkurAn pAka-pAMDurAstanvatI jarA // tRSNAM saMvarddhayatyeva / caitrAtapasahodarA // 6 // Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (39ra) artha -catramAsanA tApa sarakhI A jarA kezarUpI lIlA aMkurAone pAkavAthI pAMDara banAvIne ulaTI tRSNane vadhAre che. 6 tadasti yAvadAyuma / pAraM tAruNyavAridheH / / paralokahitaM kiMci-ttAvatkuveM samAhitaH // 7 // artha-mATe yuvAvasthArUpI samudranA kinArA sarakhuM jyAM sudhI mArUM ApyuM che, tyAM sudhI huM sukhesamAdhe kaMika paralekanuM hita kare 7 - mayA zriyo'rjanAbhogA-cArthakAmau kRtArthitau / / athaitadravyamUlasya / dharmasyAvasaro mama // 8 // artha-meM lakSmI upArjana karIne artha tathA kAmane te kRtArtha karyA che, have A dravyanA mUlarUpa dharmakArya karavAne mAro avasara che. 8 prayANe'pyalpakAlIne / janAH kurvati sUtraNAM // paralokaprayANe kiM / nizcitA haMta jaMtavaH // 9 // artha:-svalpa kAlanI musApharI mATe paNa leke jyAre sagavaDa kare che, tyAre arere! paralokanI musApharI mATe prANIo kema bedarakAra rahetA haze! 9 che sAmAnya ripubhItyApi / na nidrAMti mukhaM jnaaH|| nityaM mRtyuripuH pArthe / mUDhAH svasthAstathApyaho // 10 // artha-jyAre sAdhAraNa zatrunA bhayathI paNa lAke sukhe niMdrA karI zakatA nathI, tyAre A mRtyarUpI zatru hamezAM pAse rahyA chatAM paNa mUkha loke svastha thaI besI rahe che. te 10 che tadyAvanna jarAbhyeti / tAvannijahite yate // na pAliH zakyate badhdhuM / payaHpUre prasarpati // 11 // artha:-mATe jyAM sudhImAM A jarA na AvI pahoMce tyAM sudhImAM huM mArA hitamATe prayatna karuM, kamake jalanuM pUra AvyA pachI pALa bAMdhI zakAtI nathI. 11 che iti nizcitya sa jJAtI-nApRcchaya tadanujJayA // mAre tanave . dhuraMdhara rUva vadhAra | 2 ! ' artha:-ema nizcaya karIne te zeThe potAnA saMbaMdhIonI rajA leIne temanI anumatithI vRSabha para jema tema pitAnA putraprate kuTuMbane bhAra sthApana karyo. je 12 Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (33) vayaM ca bhavanirvRtteH / karmamarmAvidhaM budhaH // zukyattatA rIkSA-pA pAmezvara | 23 || artha-pachI te buddhivAna zeThe saMsArathI virakta thaIne sugurUpAsethI karmonA marmasthAnane bhedanArI jedIkSA grahaNa karI. 13 tapyamAnastapastotraM / dUrayan duritAni saH // upAttapuNyapAtheyaH / saudhaM bheje sudhAbhujAM // 14 // Rpatha-pachI te tIvra tapa tapate thake ane pApone dUra karate the puNyarUpI bhAtuM melavIne devakamAM gayo. me 14 dhuraM samudradatto'pi / paitrikI pitaraddadhau // pitustulyA hi satputrA / na bIjAdasahakphalaM // 15 // artha:-have samudradatta paNa pitAnI peThe ja pitAnA pitAnI padavI dhAraNa karI, kemake uttama putro pitAsarakhAja hoya che, kAraNake bIjathI phaLa bhinna paDatuM nathI. je 15 | athAnyeArasau prAta-jarjAtanidrAtyayaH zriyaM // samarjayitumUrjastri-manA evamaciMtayat // 16 // artha-pachI eka divase prabhAtamAM nidrA uDayAbAda himatI manavALA te samudradatta dhana kamAvA mATe vicAryuM ke, 6 che koTizo'sti gRhe dravyaM / tAtapAdairupArjitaM / / / mAtuHstanyamivedAnIM / tanna bhogocitaM mama // 17 // artha:-gharamAM te mArA pitAjIe upArjana kareluM kroDagame dravya che, paraMtu mAtAnA stanyanI peThe have mAre te bhegavavAlAyaka nathI. . sukarau dAnabhogau sto / janakopArjitazriyaH / / ja taga ja luti | ravavAdurazArjinaH | 28 | artha-vaLI pitAe meLavelI lakSmInA dAna ane bhega sahelA che. paraMtu potAnA bhujAbalathI zobhatA purUSe te mATe garva karatA nathI. je 18 che videzamapi gatvA ta-darjayiSyAmyahaM dhanaM / / tAvArta-mANIvitra yata | 22 artha:-mATe paradezamAM paNa jaine huM dhana upArjana karI, kemake ghara ane dukAnavacce javA AvavAthI te mAtra AjIvikAja cAle che. ba la ya - para suryodaya presa-jAmanagara Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 3 ) evaM sa mAMsalotsAho / dezAMtarayiyAsayA // priyAM zIlavatI zIla-zAlinImanvajijJapat // 20 // athara-evI rIte te atyaMta utsAhI thaine dezAMtara javAnI icchAthI pitAnI zIlathI bhitI zIlavatI nAmanI strInI salAha levA lAgyo. meM 20 che tatA zIvatI cho lAvavojanA / nAtha tvadvirahaM soDhaM / na samarthAsmi sarvathA // 21 // artha: tyAre zIlavatI AMkhomAMthI AMsu pADatIthakI bolI ke, he nAtha! huM Apane viyoga sahana karavAne sarvathA asamartha chuM. varaM vahnirasaMdehaM / dehaM dahati yo drutaM // nityamaMtaz2alaMzchanno / na punarvirahAnalaH // 22 // artha:-agni sAro ke je saMzayavinA zarIrane jaladI bALI nAkhe, paraMtu hamezAM aMtaHkaraNamAM gupta rIte baLate e viraharUpI agni sAre nahi. che rara ApANipIDanAtprauDhiM / prApto yaH premapAdapaH / / bhavadRSTisudhAvRSTiM / vinA maMca sa zuSyati // 23 // artha:- cheka vivAhanA divasathI ApaNe je premarUpI vRkSa vRddhi pAmyuM che, te have ApanI dRSTirUpI amRtanI vRSTivinA jaladI sUkAI jaze. . ra3 che tvayA samaM sameSyAmi / svAminnahaM balAdapi / ityAgrahaikavAcAlA / samudraH pratyavoca tAM // 24 // artha:-mATe he svAmI! huM to haThathI paNa ApanI sAtheja AvIza, evI rIte phakta AgrahathI ja bolatI evI te zIlavatIne samudradatte kahyuM ke, 24 che bhartRcittasarohaMsi / pratyuta tvAM sahAdade // para sirapamRAA vizA zattara | 25 . artha -he bhartAranA cittarUpI taLAvakhate haMsIsarakhI ! je ke tane huM sAthe laI jAuM, paraMtu sarasavanA puSpasarakhI kemaLa zarIravALI tuM che mATe tene paradezamAM du:khI thavuM paDaze. 25 che duhA paNa sarva sate pathi : . rAkheDI tArA na vALuM . jiMtu jijaiva vava . rara : Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . ( 35) artha-purUSa kaThina dadayane hevAthI mArgamAM saghaluM sahana kare che, paraMtu strIo sahana karI zakatI nathI, Dara vakhate paNa teone kaI zaraNarUpa nathI, kevaLa teone ciMtAja thayA kare che. * 26 che tatastiSTa tvamatraiva / tvayi premavazaMvadaH // dUrAdapi valiSye'haM / pArApata iva dhruvaM // 27 // artha-mATe tuM ahIMja raDe, tArAmAM premavALe hovAthI kharekhara pArApatanI peThe dUrathI paNa pAcho vaLIza. e ra7 sadA mayi hRdaMtasthe / kA te virahabhIrutA // mAmAM mA muraH zikSA-mimAM kisamiva aa 28 || artha-vaLI tArA hRdayamAM huM hamezAM beTho chuM to pachI tane virahano Dara zAne che? vaLI priya sakhIsarakhI A eka mArI zikhAmaNane tuM choDIza nahi. A 28 | kuryAH preyasi dInasAdhvatithiSu svasyocitAM saskriyAM / dAnAyaiH paritoSayeH parijanaM zvazrRM ca samyagmaja // nepathyaM parivarjayeH paramanodhairyApanodakSamaM / prAyeNAvasathe sva eva nivaseH zIlaM paripAlayeH / / 29 // * artha -he pyArI! tuM dIna, sAdhu ane atithiomate pitAne ucita satkArya karaje, dAnaAdikathI parivArane saMtuSTa karaje, tathA sAsunI samyapha prakAre sevA karaje, vaLI paranA mananI vaiyatAno nAza karanArAM vastrAbhUSaNane tyAga karaje, tathA kAryo karIne potAnAja gharamAM raheje ane zIla pALaje. 29 ityAzvAsya priyAM yAva-dAttabhAMDazcacAla sH|| tAnyameyo somabhUtiH yudaliH | 30 | artha-evI rIte potAnI strIne AzvAsana ApIne sarasAmAna laIne evAmAM te cAlavA lAgyAtevAmAM tene mitra saMmati nAmane brAhmaNa tenI pAse AvIne belyo ke 3ra che prAptau kadAcidAvA no / viyogaM janmato mithaH / / adhunA tvaM dhRtasneha-baMdhanazcalitaH sakhe // 31 / / artha:-he mitra! cheka janmathI ApaNa banne paraspara viyega pAmyA nathI, paraMtu sanehabaMdhanathI baMdhAyele tuM Aje cAlato thAya che Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (36) : hRdha yadyanujAnAsi / tatpatiSTe tvayA saha // tenetyAlApitaH zreSTI / prAha sa prahasanmukhaH // 32 // artha -mATe jo tuM kahe te huM paNa tArI sAthe cAluM, evI rIte teNe kahyAthI zeTha paNa hasate cahere bolyA ke, je ura che sakhe dugdhe sitAkhaMDaM / ghRtapUrAMtare ghRtaM / / karaMbhamadhye karpUra-melAcUrNa jalAMtare // 33 / / artha-he mitra! jema dUdhamAM sAkara, ghevaramAM ghI, karaMbhamAM kapUra, tathA jalamAM jema elacInuM curNa che 33 che yathA tathA pratiSTAsau / mayi tuSTayai tvadAgamaH / / vizas a -Ane saMnihita vayi ne rUjha artha -tema mArI musApharImAM tArUM sAthe AvavuM mane harSa karanAruM che, kemake je tuM mArI sAthe haiza te paradeza paNa mane svadeza jeja thaI paDaze. 34 che evaM samudradattenA-bhyanujJAtasahAgamaH // mi prayAsozya-raho maithama trimaM ! rUla | artha_evI rIte samudradatta sAthe AvavAnI anujJA devAthI te brAhmaNa paNa prayANa mATe taiyAra thaye, aho ! mitrAI te svAbhAvikaja heya che! che 35 che pramANayanimittAya / pazyan zakunasauSTavaM / / prayANaM vidhivaJcakre / samudraH zobhane dine // 36 // artha-pachI samudradatta nimittaAdikane pramANurUpa gaNune tathA zubha zukana joIne zubha divase vidhipUrvaka prayANa karyuM. 36 che padmamatra zriyaH sama / nAlasya prasaraM dadat // AprayANAttato'tyAji / tenApyAlasyavazyatA // 37 // artha -nAlane vistAra ApatuM kamala lakSmInA sthAnarUpa thAya che, ema vicArIne teNe paNa prayANanA divasathI mAMDIne AlasanA vizapaNane tyAga karyo. te 37 azrIkameva svapiti / zrIyug jAgarti vArijaM // sa vartmani ghanazrIka / ityabhUnnityajAgaraH // 38 // Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (37). artha-aDhI eTale vikasvaratArUpI zebhAvinAnuMja kamala udhe che eTale bIDAI jAya che, paraMtu zrIyupha eTale vikasvara thayeluM kamala jAge che eTale prallita thAya che, ema jANIne ghaNu lakSmIvALe te samudradatta paNa mArgamAM hamezAM jAgate rahete hato. che evaM mArgamatikrAma-navicchinnaiH prayANakaiH // thayau vilAyataM zAnaMA zreSTihUka muddA saha | 8 | artha evI rIte avicchinna prayANathI mArga elaMgIne te zreiSThiputra mitrasahita manovAMchita sthAne pahoMcyo. 39 che tatra vANijyavaiyagryAd / vrajaMto'pi na jajJire / / yaNo visAttena aa javA mATe yuvAdriva : 40 che. artha:-jema devalekamAM gayelA prANu sukhathI tema tyAM vyApAramAM lIna thavAthI teNe jatA evA ghaNA divaso paNa jANyA nahi. nirvyApAraH punavipraH / saptASTadivasAtyaye // smaranijaM parijanaM / vijane zreSTinaM jagau // 41 // artha-paraMtu tyAM kaMi paNa vyApAravinA nava beThelo te brAhmaNa sAta ATha divase gayAbAda potAnuM kuTuMba yAda AvavAthI ekAMte zeThane kahevA lAgyuM ke, eka che svasthAnasya vimuktasya / babhUvubahavo dinAH // ato mamAkSiNI jAte / svajanAlokanAkule // 42 // atha:-mane mAruM ghara choDaye ghaNA divase thayA che, mATe have to mArI AMkhe mArA kuTuMbane jevAne Atura thayelI che. 2 atra mitra svalomena / ghaTate te ciraM sthitiH // divase divase gacchannasti me vatsaraH punaH // 43 // artha:-vaLI he mitra! dhananA lebhathI tAre to ahIM ghaNA vakhata sudhI rahevAnuM lAge che, paraMtu mAre te divase divase eka varSa javA jevuM thaI paDayuM che. je 83 . tanmAmAdiza yenAhaM / saMgacche svjnainijaiH|| dhyAtaviMdhyaH karIvAtra / na sthAtuM kSaNamutsahe // 44 // artha:-mATe mane tuM rajA Apa ? ke jethI mArA kuTuMbane huM jaI mAM, kemake yAda Avela chevidhAcala jene evA hAthInI peThe huM ahIM kSaNavAra paNa rahevAne khuzI nathI. 44 Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 398 ) zreSTayabhyadhAdvayasyaitat / kimanya iva bhASase / asti ko'pi balAtkAraH / kiM bAlasuhRdi tvayi / / 45 / / a:--tyAre zeTha melyA ke he mitra ! tuM A parAyA mANasanIpeThe kema ele che ? kemake khAmitra evA je tuM, tenAprate zuM kaiM bhAre malAkAra che ? !! 45 5 tiSTa vA gaccha vA svairaM / pRcchA kAla nirarthakA // naividdo vA vio vA / tyuM me ghera vase // 46 || aH--tArI khuzImujaba tuM rahe athavA jA, A bAbatamAM zAmATe pUchyu... joIe ? tuM najIka hai| athavA dUra hai| tApaNa tuM mArA hRdayamAMja vasI rahyo chu. 5 46 // tAre pheza cedyAsi tadimaM lekha - midamAbharaNaM hRdaH || - jIddALa taMtra 2 gato | miyAyAH samarpayeH // 47 || artha:--have jo tu jAya che te! A mArA kAgala ane mArA hRdayanuM AbhUSaNa grahaNa kar? ane tyAM jaine te banne vastu mArI prANapriyAne Apaje. 5 47 5 vastudvayaM tadAdAya | vipraH kSipramathAcalat || satvara sa purUM kAsaH / samanaMta jIvuM // 48 // artha:--pachI te brAhmaNa te banne vastuo leIne tyAMthI cAlatA thayA, tathA turata peAtAnA nagaramAM jaIne kuTuMbane malyA. // 48 u lekhAbharaNe mitrApiMte kRtvA susaMcite // svayaM snAtvA ca bhuktvA ca / saudhasyopari so'svapIt // 49 // a:--mitre ApelA te kAgaLa tathA AbhUSaNane sArI rIte peTImAM mUkIne pAte snAnapUrvaka bhAjana karIne upale majale suteA. priya mitraM samAyAtaM / zrutvA sA zolavatyapi // - dayitodaMta jijJAsU - stasya maMdiramAyayau // 50 // aH--have te zIlavatI paNa peAtAnA bhartAranA mitrane AvelA jANIne temanA samAcAra jANavAnI icchAthI tene ghera AvI. ApA r kasa vipravaro'stIti / tayAmacchi paricchadaH // tenoce sAMprataM bhuvA / gRho zayito'styasau // 51 // Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (399) aH--te uttama brAhmaNa kyAM che? ema teNIe tenA piravArane pUchyuM, tyAre parivAre kahyuM ke hamaNAja bhAjana karIne gharane upale mALe sutA che. // 1 // dadhyau zIlavatI pArzve / prANezasuhRdo'pi hi // ekAkinyA na me tatra | gaMtuM rahasi yujyate // 52 // aH--tyAre zIlavatIe vicAryuM ke tyAM mArA svAminA mitra pAse paNa mAruM ekAMtamAM ekalA javu yogya nathI. // para / / raho hutavahodaciMkarAlAM vIkSya yoSitaM || tRLAM dravImavayeya | mano manavavRvuM | 12 / artha: kemake agninI zikhAsarakhI bhayakara srIne ekAMtamAM joine purUSAnu kAmaLa mana mINanIpeThe pIgaLIja jAya che. piA AstAM parapumAn yUnA / pitrA bhrAtrA sutena vA // ekAkinyA sahakAMte / na sthAtavyaM kulastriyA // 54 // artha:--parapurUSa teA eka bAju rahyo paraMtu yuvAna evA pitA, bhAI tathA putrasAthe paNa kulIna srIe ekAMte rahevu... nahi. 5 54 5 SA kulastrI maryAdA / tAM nyaSedhayadekataH // mitravRttinijJAsA / yaMtreyanyataH || 19 || artha:--evI rIte eka bAjuthI kulIna srInI te maryAdA teNIne aTakAvavA lAgI, ane bIjI bAjuthI peAtAnA svAmine samAcAra jANavAnI icchA preravA lAgI. // 5 // bADhaM dRDhamanaskAyAH / zakrasyApi na me bhayaM // vimRzaMtIti sA caMdra - zAlAM zIlavatI yayau // 56 // artha:--atyaMta dRDha manavALI evI mane iMdranA paNa bhaya nathI, ema vicAratI te zIlavatI upale mALe ga. // 6 // AkaMTha kRtamiSTabhojanamato nAsAgralagnodaraM / sarvAMgaM pariSiktacaMdanarasaM tAMbUlatAmrAdharaM / palyaM ke mRdupuSkale'jagaradvellaM tamekAkinaM / sA taM saMmukhamaikSata dvijavaraM nidrAdaridrAMvakaM // 57 // aH----cheka sudhI karelAM miSTa bheAjanavALA ane tethI eka nAzikAnA agra bhAgasudhI phUlelAM peTavALA, satra zarIre lIdhelA Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (420) caMdanarasavALA, tAMbulathI lAla heThavALA, atyaMta kAmala palaMga para ajagaranI peThe AloTatA tathAnidrArahita AMkhevALA te ekakI brAhANane teNIe sanmukha paDele joyo. e pa7 che haii dvi samAyata | timiva vIphTa to muktvA zayanamuttasthau / somabhUtiH sasaMbhramaM // 58 // artha-bIkaNunI peThe teNIne dhIme pagale AvatI joine te samabhUti brAhmaNa bichAnuM choDIne saMbhramasahita ubhe thayo. 58 madhumattapikIrAvA / sAvAdIdatha taM dvijaM // tavAsti svAgataM bhadra / bhadraM ca preyaso mama // 59 // athavasaMta RtuthI unmatta thayelI keyalasarakhA kaMThavALI te zIlavatI te brAhmaNane kahevA lAgI ke he bhadra! tame kuzale AvyA che? ane tyAM mArA svAmI to kuzala che? e 59 matmiyasya vayasyo'si / tasya zuddhi nivedaya // yatkiMcitpreSitaM lekhA-dikaM tena tadarpaya // 60 // artha -tame mArA svAminA mitra che, mATe tenA samAcAra kahe ? ane teNe je kAgalapatrAdika kaI ApyuM hoya te Ape? dvijarAjastataH sAha / dvijarAjaprabhAM kiran // dvijarAjapatisparddhi-vadane svAgataM mama // 61 // artha:-tyAre te brAhmaNa caMdrasarakhI kAMtine vistArothake be ke he caMdranA pratispadhImukhavALI huM ahIM kuzalakSeme Avyo chuM. dayitastava kalyANi / kalyaH kalyANabhAjanaM // upAya' dhanamAgaMtA / kAlena kiyatApi saH // 12 // artha-vaLI huM kalyANi! manahara ane kalyANanA sthAna sarakhA te tArA svAmI dhana upArjana karIne keTaleka kALe ahIM Avaze. svahastalikhito lekha-stava hallekhakAraNaM / / hRdayAbharaNaM cAnyat / mAhIyeto mRgAkSi te // 63 // artha:-vaLI he mRgANi! teNe pitAne hAthe lakhele kAgala tathA tArA hRdayane AnaMda karanAruM potAnA hadayanuM AbhuSaNa tane ApavA mATe me kahyuM che. 63 che. evaM vAyatastAM ca / sarvAMgaM tasya pazyataH // viyetanAjhira aa charA aramii 4 . Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (41) partha-ema vAta karatAM thakAM tathA teNunuM sarva zarIra jatAM thakAM chalane jANanArA kapaTI kAmadeve te brAhmaNanuM vivekArUpI ratna chInavI lIdhuM. vimo dadhyAvaho deho-'muSyA rUpAMbusAgaraH / yatroddhata dRzaM manAM / beDAmIkSe na kAMcana // 65 / / a-tyAre te brAhmaNa vicAravA lAgyuM ke aho! AnuM zarIra te rUparUpI jalanA samudra sarakhuM che, ke jemAM buDelI A mArI daSTine kahADavA mATe mane keIpaNa heDI jovAmAM AvatI nathI. dudA jaitrabhalleranaMgasya / sarvastraiNaziromaNeH // na bhAgyamaMtareNAsyA / labhyate saMgamaH kila // 66 // artha-kAmadevanI javallIsarakhI tathA sarva strIomAM ziremaNi evI A strIne saMgama kharekhara bhAgyavinA maLe nahi. dudA tanmanye bhAgyavAnasi / daridrasyeva kAmadhuk // iyaM me svayamevAgA-danyathA dRkpathaM kathaM // 67 / / artha-mATe dhAruM chuM ke huM bhAgyazALI chuM, je ema na hoya te daridIne jema kAmadhenu tema A strI potAnI meLe ja mArI pAse kyAMthI Ave! . 67 | paravijhAna mAvAn sAhityanArAja che. somabhUtiH sadvina-vizvarastAnamASata gha8 || atha-pachI te samabhUti brAhmaNa kaMpa tathA pasInA Adika kAmavikAranA sAtvika bhAvone pragaTa karatothako kAmAtura thaIne bolyo ke lekhAyaM te'ravidAsye / dAsye'haM zRNvadaH punaH / / lAvaNyasarasi svaaNge| mAM krIDAsArasIkuru // 69 // artha: he kamala mukhi ! huM tane te patra Adika ApIza, paraMtu eka vAta sAMbhaLa ? lAvaNyane taLAvasarakhAM tArAM zarIramAM mane krIDA karanAra sArasa sarakhe kara ? 69 . tasyeti duHzravaM zrutvA / vacanaM sA vyaciMtayat // - daMta britita pUrvA tane sAkSAtuyAM che 70 || artha -evI rItanuM tenuM nahi sAMbhaLavAlAyaka vacana sAMbhaLIne te vicAravA lAgI ke, are! pUrve meM je ciMtavyuM hatuM teja akSAta mArI najare AvI ubhuM. # 70 . 51 suryodaya presa-jAmanagara. Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (402) pazya marmAvidhaM karma / smaravIrasya kIdRzaM // zrotriyaM vA striyaM vApi / yo nighnannaiva muMcati // 71 / / artha:-are ! juo to A kAmasubhaTanuM mamasthAnane bhedanAruM kevuM kArya che ! ke je veda jANanAra brAhmaNane athavA strIne paNa pitAnA jhapATAmAMthI choDato nathI. 71 che idamanyAdRzaM loke / tAmasaM kAmasaMbhavaM // mujhaMtyevaMvidhA yatra / zrutadIpakarA api / / 72 // artha:-duniyAmAM kAmathI utpanna thayela A aMdhakAra vicitra prakAranuM che, ke jethI jJAnarUpI dIpaka hAthamAM hovA chatAM paNa AvA mANase dimUDha banI jAya che. je 7ra che yadIdRzo'pi kAmI syAt / ko doSastarhi durdhiyAM // maNo patra nApa-statra chAya che tathA te 7rU I artha -jyAre Avo mANasa paNa kAmI thAya tyAre bIjA durbana dvione ze doSa che? kemake je jalamAM hAthI Dupe tyAM bakarAnI zuM vAta karavI ? | 73 che atha kAmatamastasya / bhettuM cittaguhAgataM / vitene vAGmayaM jyoti-dImAMgI dIpikeva sA // 74 // artha:-have tenA manarUpI guphAmAM rahelA kAmarUpI aMdhakArane bhedavAmATe dIpakanI peThe tejasvI zarIravALI te zIlavatI vacanarUpI prakAza vistAravA lAgI ke | 74 che varNajyeSTa kulazreSTa / viziSTazrutapAraga // kiM prAkRtajanakSuNNaM / paMthAnamanuvarttase // 75 // artha -he uttama jAtikulavALA ! tathA zreSTa zAstronA pAraMgAmI ! nIca mANasone yogya evA mArganuM tuM zA mATe anuvartana kare che? aMtaH kacavarAkIrNe / bahizca masRNatvaci // kharIpurISasaMkAze / mA muha strIzarIrake // 76 // artha:-aMdara malIna kacUrAthI bharelAM tathA bahArathI kamaLa cAmaDIvALAM evAM gadheDInA lIDAMsarakhAM strInA zarIramAM tuM meha kare nahi. 76 parastrIsaMgatirmAna-bhaMgAya mahatAmapi // RSipatnIraterApa / kiM phalaM nAkinAyakaH / / 77 // Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (403 ) artha-parastrIne saMga mahAna purUSonA mAnano paNa bhaMga kare che, kemake trASipatIne bhogavavAthI iMdrane paNa zuM phala mahyuM che ? adharmakarma yanmRDha / kuruSe yauvanAdhitaH // aMtaHsthazikhizAkhIva / vIkSyase tena vAIke // 78 // artha-vaLI he mUDha! yovanathI aMdha thaIne je tuM adharmanuM kArya kare che tethI vRddhAvasthAmAM tuM aMdara rahelA agnivALA vRkSasarakho dekhAIza. 78 che tarabataravachAtrA-mRtaparAmAM niSA | IdRgdurvAkyapaMkena / rasanAM mA kalaMkaya // 79 // artha mATe niraMtara jharatA zAstrAmRtathI dhovAvaDe karIne nirmala thayelI tArI pitAnI jIbhane AvAM durvacanarUpI kAdavathI kalaMkita kara nahi. e 79 che vAcastasyA imA megha-muktA Apa ivojjvalAH // na taccittataDAge'sthuH / smaragogheraraMdhite // 8 // artha-kAmadevarUpI garanArUM baMdha nahi karavAthI tenA cittarUpI taLAvamAM medhe choDelA jalasarakhI teNInI AvI ujajavala vANa paNa TakI zakI nahi. 80 che dvijo'vAdIdimA uktI-bhadre saMghRNu saMvRNu / vebhi sarvamidaM kiMtu / kAme vAme karomi kiM / / 81 // artha:-tyAre te brAhmaNa che ke he bhadre ! A tArI vANu have baMdha rAkha, A saghauM huM jANuM chuM, paraMtu kAmadeva viparIta thavAthI huM zuM karuM? | 81 che tataH kliSTapariNAmaM / vIkSya taM vimamarza sA // asya bodhauSadhAsAdhyo / dhruvaM kAmamahAmayaH // 82 // artha-pachI tene duSTa abhiprAyavALo joIne teNue vicAryuM ke Ane kAmadevarUpI mahAraga kharekhara pratibodharUpI auSadhathI maTI zake tema nathI. 82 pratyuta vikArakAraNa-mupadezo viSayakaluSite manasi // azmani hutavahadIpte / dhRmoddArAya jalasekaH // 83 // artha:-viSayothI malIne manavALAne Apela upadeza ulaTa vikAra karanAre thAya che, kemake agnithI tapelA pattharapara jala reDavAthI ulaTa temAMthI dhumADe pedA thAya che. je 83 Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (404) upasthito'sti tayAghra-dustaTInyAya eSa me // vAya parikSA pArasa: nizcayaH | 84 | artha mATe A samaye to vAgha ane agAdha nadIsarakhe nyAya mAre mATe AvI paDayo che, A brAhmaNane mAre zI rIte zAMta pADavo ? tathA mArUM vrata paNa mAre zI rIte pAlavuM ? 84 lekhaH pANitale bhUSA / bhUSA cAbharaNaM hRdaH // zIle sarvAMgabhUSAyAM / yAti tAbhyAmalaM mama // 85 // artha:-patra te hastatalanuM bhUSaNa che, ane hAra hadayanuM A bhuSaNa che, paraMtu sarva aMganuM AbhuSaNarUpa mArUM zIla je jAtuM hoya, to pachI mAre te bannenI jarUra nathI. che 85 che iti nizcitya sAbAdI-ghadUce subhaga tvayA // tanAma kasya nAbhISTaM / yauvanadroH phalaM hyadaH / / 86 // artha -ema nizcaya karIne te bolI ke he subhaga ! je teM kahyuM te kene vahAluM na lAge? kemake yauvanarUpI vRkSanuM teja phala che. 86 priyasya priyamitrasya / kimu bhedo'sti kazcana // mAnito'si priyeNa tva-mato mAnyo mamApi hi // 87 // artha zuM svAmI ane svAmInA mitravacce kaMI taphAvata che? mArA svAmine tuM mAnanIka che, mATe mAre paNa tuM mAnanIkaja che. yatpatIpaM mayA kiMci-dUce tanmAsma khidyathAH // abhipretamapi prAyo / niSiddharatyekadA striyaH // 88 / / artha:-vaLI huM je tArI sAmuM belI chuM tethI tAre kheda kare nahi, kemake kAryo karIne strIo AvI managamatI vAtane paNa eka vakhata niSedha kare che. je 88 che paraM saumya janApAtA-datra me zaMkate manaH // IyAstadAdime yAme / yAminyA dhAma mAmakaM // 89 // artha-paraMtu he saumya! ahIM kaI mANasa AvI caDe mATe mAruM mana zaMkA pAme che, mATe rAtrine pahele pahere tuM mAre ghera Avaje. meM 89 che vAmana tArA te vizvAsamIpujA | viNA varSe hAtha satvarAtimira | 20 | Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 41 ) artha:--kAmathI mUDha banelA brAhmaNe paNa teNInA vacanapara vizvAsa rAkhIne teNIne javAnI rajA ApavAthI te paNa utAvaLe pagale tyAMthI pAchI pharI, // 90 // dadhyau ca tAvattaraNi-- dhavatyastAcalaM prati // tasminnastamite vipro / nirvivAdaM sameSyati // 91 // aH--tathA vicAravA lAgI ke sUya te astAcalatarapha dADI rahyo che, ane te asta thayAmAda brAhmaNa teA kharekhara Avazeja. uin ciratnaM zIlaratnaM me / saMrakSiSyati kastadA // manavAmarakSAvai / yatitayaM tato macA / / 12 / artha:--ane te vakhate ghaNA samayathI sAMcavI rAkhelA mArA zIlaratanI kaNa rakSA karaze ? mATe have te mAre peAtAneja mArA AtmAnA rakSaNamATe prayatna karavAnA che. 5 hera nivAsamenasAmena - matha zikSayituM dvijaM // satkArAya kuTTAnAM ! zAsituH sanamavuM gRhaiM // 23 || aH--pachI pApeAnA nivAsasthAnasarakhA te brAhmaNane zikSAe pahoMcADavAmATe duSTone zikSA karanAra keTavAlane ghera te gai. gA tasyAH karmavazAtso'pi / tadAnImekako'bhavat // vIkSya tAmAgatAmeva / vivyathe manmatheSubhiH // 94 // a:--te samaye teNInA kavaze te paNa ekalAja hatA, ane tethI teNIne jotAvetaja te kAmabANeAthI vidhAvA lAgyA. // 94 5 sA takArakSamAcakhyau / prabhAvAdbhavataH prabho || caurA iva dinezasya / na syurucchRMkhalAH khalAH // 95 // artha:--pachI teNIe koTavAlane kahyuM ke huM prabhA! sUrya sarakhA ApanA prabhAvathI duSTa ceArA upadrava karatA nathI. aa pa aa somabhUteH kare maiSi | lekhAyaM preyasA mama / / yAcito nArpayatyeSa | yatkiMcidbhASate punaH / / 96 // artha:--mArA svAmIe sAmabhUti brAhmaNamAraphate patra Ardika mAkalyuM che, paraMtu mAgyAchatA te ApatA nathI, ane jema tema khele che. 1 nyAyadhIvallipAthode | tvayi dhImati jIvati // dvijo dvijihatAM dhatte / tadayaM zikSaNocitaH // 97 // Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (406 ) artha-nyAyalakSmIrUpI velaDIne meghasarakhA evA Apa buddhi vAna haiyAta chatAM paNa te brAhmaNa balIne pharI jAya che, mATe tene zikSA karavI joIe. je 97 5 vizAveza-vivaza soDa pUrva parivaMja-saMjamAnaM vidi mAM | 12 . artha:- tyAre kAmavikAranA AvezathI paravaza thayela te keTavAla teNIne kahevA lAgyo ke prathama mane tArA zarIranA AliMgananA raMgavALe karI? 99 che pazcAttadaiva durdaivA-dhrAtaM gauri nigRhya taM // aha mahopakAriNyA / bhaviSyAmyanRNastava // 2600 // artha:-tathA pachI he gaurI! teja vakhate te duSTane mArIne tAre mahepakArIne huM aNI thaiza. ra600 che sAtha dadhyau hahA vAhAt-vastAhamavaTe'pataM // nirgatya zrRMkhalAtkASTa-mayAdAvizamAyAM // 1 // artha -tyAre te vicAravA lAgI ke are! huM te ghaDAthI DarIne khADAmAM paDI, tathA kASTanI sAMkaLamAMthI nikaLIne lokhaMDanI sAMkaLamAM paDI. 1 ayaM hi cauracakrebhyo / rakSan pRthvIpateH puraM / / khapuraM saracaureNa / luTyamAnaM na pazyati // 2 // artha:-A koTavALa rAjAnA nagaranuM cerAthI te rakSaNa kare che, paraMtu kAmarUpI cerethI luMTAtA pitAnA pura eTale zarIrane te jete nathI. 2 che yadi nirbhartsayAmyena-madhunA madanAkulaM / / tatkurvato balAtkAra-masya ko nAma vArakaH // 3 // artha:-je A kAmAturane huM hamaNu nibrachIza te Ane mArA para balAtkAra gujAratAM keNa aTakAvaze? . 3 __upAyenaiva sAdhyo'ya-miti dhyAtvA jagAda sA / / ditI yAminIyAne tamArAM mama | cha | artha-mATe Ane paNa upAyathI ja zikSA karavI, ema vicArIne te belI ke rAtrine bIje pahere tAre mAre ghera AvavuM. 4 Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (47) tatastenApi muktA sA / muktapAzeva pakSiNI // nirgatya satvaraM tasya / bhavanAtsacivaM yayau // 5 // artha-pachI teNe paNa mukta karelI evI te zIlavatI pAzamAMthI chuTelI pakSiNInI peThe turata tenA gharamAMthI nikaLIne maMtrI pAse gaI. tasyApi sadanAMtaHstha-syeyaM dRggocaraM gatA // khATcakre smarabhallIva / praviSTA sahasA hRdi // 6 // artha:-tene paNa gharamAM beThAM ja te dRSTie paDI, tathA kAmadevanA bhAlAMnI peThe turata tenA hRdayamAM pasIne te khaTakAro karavA lAgI. tvaM pure mAyinAM zUlaM / mUlaM sannyAyabhUruhaH / / viyAmabhaMguraM sthAna-mevaM taM sApanAyata // 7 // artha:- maMtrI ! Apa to A nagaramAM 5TIone samAna sanyAyarUpI vRkSanA mUlasarakhA tathA buddhinA avicala sthAna sarakhA che, ema te tenI prazaMsA karavA lAgI. | 7 | evamAlAdya sA tasmai / vyasanAbdhititIrSayA // dvijanmanastalArakSa-syApi vRttaM nyavedayat // 8 // artha:-evI rIte tene khuzI karIne du:kharUpI samudra taravAnI icchAthI teNue te brAhmaNa tathA keTavAlanuM vRttAMta nivedana karyuM. so'pyavocata yadyasti / svAti zamayituM manaH / / tat pUrva svAMgasaMgena / mama kAmAtimalpaya / / 9 // artha-tyAre te paNa bolyo ke je tAre tAruM duHkha maTADavAnI icchA hoya te prathama tArA zarIranA saMgathI mArI kAmapIDA ochI karI? atha sA jAtavailakSyA / zIlakSAlitapAtakA // tRtIyaM praharaM rAtre-stasyAgaMtumupAdizat / / 10 // artha-tyAre zIlathI joyelA pApavALI teNue vilakhI thaIne tene rAtrine trIje pahore AvavAnuM kahyuM. 10 zArdUlasya kuraMgIva / tasya pArzvamapAsya sA // tato rAjJo yayau dhAmo-pAyAMtaramaviMdatI // 11 // ' artha-hariNu jema siMhanuM tema tenuM paDakhuM choDIne te zIlavatI bIjo upAya na sujavAthI rAjAne ghera gaI. 11 che Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (408) bhavitavyatayA bhUmi-bhujo'pyekAkinastadA // aiMdrajAlikavidyeva / dRSTA sA mohamAtanot // 12 // artha-bhavitavyatAne yoge te vakhate rAjA paNa tyAM ekaleja hato, tethI iMdrajAlavidyAnI peThe teNIe tene paNa mehita karI dIdhe. sA tuSTAva nRpaM rAjaM-stvaM varNasthApanAguruH / / patitvameva nAnAM vAre vAjama | zarU | artha-pachI teNIe rAjAnI stuti karI ke he rAjana ! tuM sarva mANasone svAmI che, ane teone zatruo taraphathI parAbhava thatA vakhate ja zaraNarUpa che. 13 mArgamuccaramANAnAM / kA'velA khalahastinAM // vajrAMkuzAyate rAjJA-mAjJA cenna bhayaMkarI // 14 // artha:-bhayaMkara vAkazasarakhI je rAjAnI AjJA na hoya te nIca mANasarUpI hAthIone mArganuM ullaMghana karatAM zuM vakhata lAge ? sa dvijitaH ka nAkaukaH / kaH svargo raMbhayAnvitaH // dhirmadhyamonArti-dazva rahyuM che te punaH || 8 | artha:-be jIbhavALA (belIne pharI jAnArA) eTale nAgethI bharele pAtAla kyAM ? tathA raMbhAthI ( ararATInA bhayathI ) yukta thayele svarga kyAM ? ane aMdara ma nI pIDA jonAro samudra kayAM? ane tAruM rAjya kyAM? 1pa che paraM tavApi saptAMge / rAjye duSTavaNaMtyamI // apavitramukhA vipra-talArakSakamaMtriNaH // 16 // artha-paraMtu he rAjana ! ApanA saMtAMgI rAjyamAM paNa malinamukhavALA brAhmaNa, koTavALa tathA maMtrI duSTa jakhama sarakhA che. 1dA kimiti kSmAbhujA pRSTA / teSAM durvRttmaaditH|| ta: pRthvIpa - vacaarce adhara lai | 7 | artha-te kevI rIte? ema rAjAe pUchavAthI teNue prathamathI mAMDIne teonuM durAcaraNa rAjAne kahI saMbhalAvyuM. te 17 . zItArtavatkaMpamAnaH / smareNAtha jagau nRpH|| nigrahISye khalAnetAn / ke'mI kAmini matpuraH // 18 // artha -tyAre jANe TADha caDI heya nahi tema kAmathI kapate rAjA belyo ke he kAminI! huM te duzene mArI nAkhIza, kemake teo mArI Agala zuM hisAba mAM che ? 18 w Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (49) paraM vidhehi mAM svAMga-sparzasaukhyavibhAginaM // tatkarNakIlamAkarNya / varNyadhIrvimamarza sA // 19 // artha -paraMtu mane tArA zarIranA sparzane sukhavALe karI? evI rItanuM kaNemAM khIlA ThekavAsarakhuM tenuM vacana sAMbhalIne te zuddha buddhivALI zIlavatI vicAravA lAgI ke che 19 kaTare pAtitAsmyeSA / saMkaTe kaTukarmabhiH // ye rakSakA magAbhAgyA-dvabhUvurviplavAyaM te // 20 // artha:-arere ! mArAM duSkarmoe mane mahAsaMkaTamAM nAkhI che, kemake mArAM abhAgyathI je rakSako che teeja mAre vinAza karavAne tatpara thayA che. 20 vRttizcetkhAdati kSetraM / cennihaMti pitA sutaM // jalaM cejjvAlayatyaMgaM / dIpaH kirati cettamaH / / 21 // atha -kemake jema vADa poteja je khetarane khAya, pitAja je putrane mAre, jalaja je zarIrane baLe, ane dIpakaja je aMdhakAra kare, cenmuMcati dhanoMgArAM-zvenmajayati tArakaH // rAjA cetkurute'nyAyaM / kA tatra syAtpratikriyA // 22 // artha:-megha jo aMgArAnI vRSTi varasAve, tArUja je DubADe, tema je rAjAja anyAya kare te pachI tyAM zuM ilAja karI zakAya !! rUpaM mUlamanarthAnAM / mayi kiM vidadhe vidhe // mAMsalatvamajAyA hi / parAbhavanibaMdhanaM / / 23 // artha:-vI he vidhAtA ! anarthonA mUlajevuM mAruM rUpa teM zAmATe banAvyuM? kemake bakarInuM puSTapaNuM tenA pitAnAja parAbhavanA kAraNarUpa che. je 23 che parIkSA mama zIlasya / kiM kurvanasi daiva re // yadamUn rAgiNo rAga-durvidhAyAM mayi vyadhAH // 24 // artha - daiva! tuM zuM mArAM zIlavatanI parIkSA kare che ke jethI virakta evI je huM tenA prate A lokone te rAgI banAvyA che. nivize vAyuvivaze / vahau jakSimi cA viSaM // priye jihAmapi chitvA / zIlaM lupAmi no punaH // 25 // para suryodaya --jAmanagara Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (410 ) artha-vAyuthI vRddhi pAmelA agnimAM paDIzajhera khAIza, athavA jIbha kacarIne paNa marI jaiza, paraMtu mArAM zIlane huM khaMDita karIza nahi. e rapa che vRthAnuziSTirapyatra / ghRSTidagdha iva drume / ayaM bodhayituM zakyo / na mahopakramaM vinA // 26 // artha:-baLelAM vRkSaprate jema meghavRSTi tema A rAjAne pratibaMdha Ape nakAmo che, moTA upAyavinA Ane samajAvI zakAya tema nathI. dhyAyaMtImiti tAmeka-cittAM vIkSya vicakSaNaH // mottaraM na haste mitramAgie apatiH | ra7 | artha ema vicAramAM ja eka cittavALI teNIne joIne te haziyAra rAjA bolyo ke tuM mane uttara kema ApatI nathI? | 27 che khapratiSTAdhikaM prApya / prasAdaM tava bhUdhava // utpijalAbhavaM tena / zUnyevAsmIti sAvadat / / 28 // artha:-tyAre te bolI ke he rAjana ! gajA uparAMta bhArApara ApanI kRpA thavAthI huM harSaghelInI peThe nyajevI thaI gaI chuM. yattvayAbhASi bhUpAla / tatstrINAmatisaMmataM / / sparzo dUre'stu bhAgyena / labhyA vAgapi tAvakI // 29 // artha-vaLI he rAjana ! Ape je kahyuM che te strIone atipriya hoya che, Apane sparza te ekabAju rahyo, paraMtu ApasAthe vAta karavAnuM paNa bhAgyathI ja maLe che. je ra9 che paramatrAvayo; krIDA-saktayoramale kule // janApavAdo bhavitA / sa hi rakSyaH prayatnataH // 30 // artha-paraMtu ApaNe jo ahIM viSayakIDAmAM Asakta thazuM to ApaNe nirmala kulamAM laMkApavAda thaze, mATe tenuM ApaNe prayatna pUrvaka rakSaNa karavuM joIe. 30 che tadadyaiva nizIthinyAM / turye yAme mamAlayaM // sevA samAyAM nAthanuvaccakSitAH || 8 || artha:-mATe Ajeja rAtrine cethe pahere Ape koi paNa jANe nahi tema mAre ghera padhAravuM. e 31 che bhUpenAtha visRSTA sA / sauvaM sama rayAdayAt // vimRzya kaMcanopAyaM / zvazrUmevamavocata // 32 // Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 41 ) a:--have rAjAe rajA ApavAthI te turata peAtAne ghera AvI, tathA kaiMka upAya ciMtavIne teNIe sAsune kahyuM ke, 5 32 // mAtaraca nizi pratyAsanne tvaM nivasegRhe // - saNodayAtpUrva - mIyAH sApi tathAkarot // 33 // a--hai mAtAjI ! Aje rAtrie tamAre A najIkanA gharamAM rahevuM, tathA prabhAte sUryodaya pahelAM ahIM AvavuM, tyAre teNIe paNa temaja karyuM. // 33 // vinAtimahatomekAM / maMjUSAM zIlavatyapi // samastaM gRhavastu svaM / nyasyadAsannavezmani || 34 // a:--pachI eka meATI peTIzivAyanI saghalI peAtAnA gharanI vastu zIlavatIe te najIkanA gharamAM melI dIdhI. // 34 5 pinaddhazIlasannAhA / dhIrimoDunadhAriNI || subhaTIva svayaM satva - dhAma dhAmanyavasthitA // 35 // artha:--pachI pote zIlarUpI khakhatara paherIne tathA dheya tArUpI uDavAnuM sAdhana dharanArI te mahuhumatI zIlavatI peAte subhaTInIpeThe gharanI aMdara rahI. // 35 // phatavya tarapha rovuM / vinaya yunanavayo ! sada tasya vivecena | mAyattta vivAra; I! rUC 1} aH--have te divasanA bAkInA bhAga te brAhmaNanA yuganI peThe gayA, evAmAM tenA vivekasAthe sUrya paNa asta pAmyA. // 36 u yathA yathA vitastAra / bhuvi vaibhAvaraM tamaH || pauSpAyudhaM tamastasya / hRdaye'pi tathA tathA / / 37 / / artha : pachI jema jema pRthvIpara rAtrinA adhakAra vistAra pAmyA, tema tema tenA hRdayamAM kAmadevasabaMdhI aMdhakAra paNa vRddhi pAmyA. // 37 // tathA ca labdhAvasaraH / prasaraprAptadurmatiH // alyA bagADuM chuMvAra--mAsuro dinarAcayau || 28 // a:--pachI avasara thavAthI ane dubuddhi paNa vistAra pAmavAthI zrRMgArathI daidIpyamAna thaine te brAhmaNa teNIne ghera gayA. 5 38 samAyAtaM samAyAtaM / kRtakRtrimasaMbhramA | sAmohavat priyAlApa - nIcairvRcyA sanArpaNaiH // 39 // Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) artha:-tyAre te kapaTI zIlavatI paNa tene avele jANIne juThA saMbhramapUrvaka priyavacanothI nIce namI Asana ApI tene mehita karavA lAgI. 39 che nAjJAsItkAmalubdho'sau / tasyAH kapaTapATavaM // gItAsakto mRga iva / vItaMsaM vyAdhakalpitaM // 40 // artha:-te kAmalubdha brAhmaNa teNInI A kapaTakiyA jANI zakaze nahi, kemake gItamAM Asakta thayela hariNa pArAdhIe pAtharelA pAzane jANu zakti nathI. te 40 che vadhveva vArtAH sarasAH / so'kAryata tathA tayA // yathAbudhyata durbuddhi-na yAMtImapi yAminIM // 41 // artha-pachI strInI peThe teNIe tene rasayukta vArtAlApamAM evo to garakAva karI dIdho ke jethI te dubuddhoe jatI rAtrine paNa jANI nahi. 41 che adya te priyamitrasya / cirAdgRhamupeyuSaH // kriyate yA mayA bhaktiH / sA sarvApi tanIyasI // 42 // artha:-Aje ghaNe kALe ghera Avela ane mArA svAmIne mitra e je tuM, tenI huM je bhakti kare te ceDI che. A kara che ityuktvA snAnasAmagrIM / laghuhastA vyadhatta sA // tato vipro'pyabhipreta-prAptapratyayabhUrabhUt // 43 // arthaema kahIne teNIe turatAturata tene snAna karavAnI sAmagrI taiyAra karI, tyAre te brAhmaNa paNa manavAMchitanI prApti mATe khAtarIvALe thayo. 43 che aho kIdRgviveko'syA / aho snehalatA mayi / / nIto dhyAyanniti snAna-pIThaM sa zaThayA tayA // 44 // artha:-aho! Ane viveka ke che! mArAmAM teNInuM snehA lapaNuM kevuM che ! ema vicAratA te brAhmaNane te cAlAka zIlavatI snAna karavAnA bAjoThapara lAvI. e ja che niSiddhamapi rAtrau sa / snAnaM tasyA girAkarot // vacAravA pAra-eTalA ja jIte | ka | artha-pachI teNunA kevAthI rAtrie niSedheluM jJAna paNa teNe karyuM, kemake prArthe strIthI paravaza thayelA purUSa dAsanI peThe zuM karatA nathI ? ! 45 che Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (13) tayAbhyaktaH svayaM yAva-darddhasnAto babhUva sH|| aticakrAma yAminyAH / praharastAvadAdimaH / / 46 // atha-pachI teNIe tenA zarIra para telaAdika celyAbAda jyAre te pote ardha nahele thayo tevAmAM rAtrine pahelo pahera vyatIta thayo. te 46 che tadA ca dattasaMketa-stalArakSaH smarAturaH // vimucyAparakAryANi / tadgRhadvAramAyayau // 47 // artha -te vakhate saMketa ApyAthI kAmAtura banela kaTavAla bIjA kAryo choDIne tenA gharane bAraNe AvyuM. 47 che vitene tena khATkAro / dRDhadattakapATayoH / / hRdayaM khATakarotisma / punastasya dvijanmanaH // 48 // artha-pachI teNe to majabUta baMdha karelAM te bAraNapara khaTakAro karyo, paraMtu te brAhmaNanA hRdayamAM khaTakA thavA lAgyo. 48 che svakarttavyasamudbhUta-bhayabhramitalocanaH // viprastAmatha simAkSI-mamAkSIda dvAri ko'sti te // 49 // artha:-potAnA AvI rItanAM kAryathI bhayabrAMta thayelAM laMcanavALe te brAhmaNa te kamalamukhIne pUchavA lAgyuM ke tAre bAraNe vaLI A keNa Avyo che? 49 che sApyavocadamuM manye / talArakSa vicakSaNa || iyatyAmeva velAyAM / nilaM madgRhame tyasau // 50 // artha -tyAre te paNa belI ke he vicakSaNa! huM dhAruM chuM ke te koTavAla che, kemake Aja vakhate te hamezAM mAre ghera Ave che. 50 trasyastasyAbhidhAto'pi / jAMgulyA iva pannagaH // sa kSINaviSayAkAMkSA-viSa evaM vyaciMtayat / / 51 // artha-gArUDInA nAmathI jema sarpa tema tenA nAmathI paNa Darele te brAhANa viSayanI irachArUpI jhera kSINa thavAthI vicAravA lAgyuM ke, kudhIracItazAstrasyA-pyaho keyamabhUnmama // mitrasyApi kalatraM ya-datrapo'hamacIkamaM // 52 / / artha-are zAstro bhaNelA evA paNa mane A kubuddhi kayAMthI padA thai ke meM nirlajja thaine mitranI sAthe viSayavAMchA karI! Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (414) yadImA pUrvamajJAsya-mArakSasya parigrahe / / tannAdhAsyAM mano'pyasyAM / sabhujaMge nidhAviva // 53 // artha:-are mane je prathama khabara hatI ke A koTavAlanI khelI che ! te sarpavALA nidhAnamAM jema tema huM A strImAM mAruM mana paNa dhArata nahi. e paDe che phAyAtaM vidhivazA-Ari bApa moracate che tatsarvasvApahAre'pi / jIvaMtaM naiva mokSyati // 54 // artha -have karmayoge je mane te ahIM Avelo jANaze te mArI sarva mIta luMTIne paNa te mane jIvate choDaze nahi. che 54 che dhyAyaniti tayoce sa / mA bhaiH svastho bhava dvija // yAsyatyasau kSaNaM sthitvA / nizAstyadyApi bhUyasI // 55 // artha:-ema vicAramAM paDelA te brAhmaNane zIlavatIe kahyuM ke he brAhmaNa tuM dhIraja rAkha? te te ahIM kSaNavAra rahIne cAlyo jaze. ane haju rAtrI to ghaNI che. te 55 che maMjUSAyAstAvadasyA / vakSAraM gaharopamaM / / kSaNamadhyAsva so'pi drA-samutthAya tathAkarot // 16 // artha mATe tuM A peTInA guphAsarakhA khAnAmAM kSaNavArasudhI besI jA ? tyAre teNe paNa jaladI uThIne temaja karyuM. 56 prayatnopArjitadravya / iva vipre nidhIkRte // dadau zreSTimiyA pItA / vakSAre tatra tAlakaM // 57 // artha:-mahenatavaDe upArjana karelAM dhananI peThe te brAhmaNane peTImAM pUrIne khuza thayelI zIlavatIe te khAnAne tALuM ApyuM. pachA zaMkAsaMkucitastatrA-naMtasaMtamasi dvijaH // sa tasthau bhAvinarakA-vasthAmanubhavanniva // 58 // artha:-te anaMta aMdhArAvALA khAnAmAM potAne thanArI narakanI avasthAne jANe anubhavate heya nahi tema te brAhmaNa zaMkAthI saMkecAIne temAM beTho. e 58 ayodghATya kapATau sA / talArakSamavezayat // dhIvaMdhyasya dvijasyeva / bhaktiM tasyApyadarzayat // 59 // Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (415). artha-pachI kamADa ughADIne teNIe keTavALane gharamAM dAkhala karyo, tathA te brAhmaNanI peThe te buddhihIna koTavALakhate paNa teNIe bhakti dekhADavA mAMDI. e pa9 che prAgvadvA vinodena / jAto velAvyatikramaH // sA taM snapayituM snAna-pIThe'nyasinnyavIvizat // 60 // artha-pachI pUrvanI peThe vArtAvinedamAMja vakhata cAlyA gaye tyArabAda tene snAna karAvavA mATe teNue bIjA bAjoThapara besADa. arddhasnAte gatastasmin / dvitIyaH praharI nizaH // astanidrastadA maMtrI / tatsama channamAyayau // 61 // artha-jyAM te aradhuM snAna karI rahyo evAmAM rAtrIne bIje pahera vyatIta thaye, tyAre nidrA uDI javAthI maMtrI gupta rIte teNIne dhira mA . 61 che dvAri khAdkArite tena / kapATapuTake zanaiH / / kimetaditi saMbhrAMta-svAMtaH papraccha tAmasau // 12 // artha-pachI teNe bAraNAmAM dhIrethI kamADa ThakyAthI A vaLI zuM che? ema manamAM saMbhrAMta thaine keTavALe teNune pUchyuM. darA tayA prokte mahAmAtye / kiM kartavyatayAkulaH // ja rUva phalenA-ttamA vADha vikhAya ja che ghara | artha-tyAre teNue mahAmaMtrInuM nAma lIdhAthI bAjathI jema cakale tema tenAthI te atyaMta DaravA lAgyuM. 63 che so'kSepi vepamAno'rdha-snAto niSNAtayA tayA // ghorAMdhakAre vakSAre / maMjUSAyA dvitIyake / / 64 // artha-pachI dhrujatA tathA ardha karelA srAnavALA te keTavAlane te catura zIlavatIe ghora aMdhakAravALe peTInA bIjA khAnAmAM pUrI dIdho. e 64 che pravezyAtha priyAlApai-vinodyaiSa tayAnapi // yAvanmaMtrI vyatIyAya / tAvadyAmastRtIyakaH // 65 // artha -pachI teNue maMtrIne praveza karAvIne tathA priya vacanethI khuza karIne jovAmAM snAna karAvavA mAMDayuM. tevAmAM rAtrIne trIjo pahera vyatIta thaye.. 6pa che - Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (416) turIyamaharasyAdau / pradattAvasarastayA // kalpAMte'bdhirivodasthA-dunmaryAdo mahIdhavaH // 16 // artha -have cethA paheranI AdimAM teNue vakhata Apela hevAthI kalpAMtakALanA samudranI peThe maryAdA tajIne rAjA u. dudA dattAMtaNAthamiTa- jIgna nihApu ! anupAnArA vadhAnarAvRve ( 17 ) artha:-aMdhakAra sarakhAM vastrathI zarIra DhAMkIne hathiyAra tathA pagarakhAMvinAne ekAkI rAjA pitAnA mahelamAMthI nikalyo. e 67 nAjijJapatparIvAraM / nApAkSItkulamaMtriNaH // kiMtu kAmagrahagrastaH / prasthitaH svayameva saH // 18 // artha:-teNe parivArane jaNAvyuM nahi tathA kulamaMtrIone pUchayuM nahi, paraMtu kAmAtura thayethake te pote ja tyAMthI cAlavA lAgyo. 68 dazA mAskRzA pAtravAra kizo rasa | inara vaheMaura phavAnI caturtha che hara ! artha:-paravaza thaIne bhayabhIta dRSTithI daze dizAotarapha tethake chAnAchAnA pagalAMethI enIpaTe te cahaTAmAM Avyo. te 69 . nAsApuTasphuracchvAsa-stasyA AsAtha saba saH // choTAbhAryA -ra mahAtura che 70 || artha:-cheka nAzikA sudhI AvelA dhAsavALe tathA kAmaregathI Atura thayela te rAjA teNInA ghara pAse AvIne nakhothI bAraNune, AgaLIo ThokavA lAgyA. 70 che ko'sti dvArIti pRSTA sA / maMtriNA nyagadanmRdu // sthAdeSa nityaM me gehe / nizcitAgamano nRpaH // 71 // artha:-bAraNe koNa che? ema maMtrIe pUchavAthI teNue dhImethI kahyuM ke A vakhate hamezAM mAre ghera AvanAre rAjA have jaIe. yuvApi prApitaH kaMpa-vAtaM nAnA nRpasya sH|| vakSArake tayAkSepi / maMjUSAyAstRtIyake // 72 / / artha: yuvAna chatAM paNa rAjAnA nAmathI tene kaMpavAyu thaye, tyAre teNIe tene peTInA trIjA khAnAmAM pUrI dIdho. 72 Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (47) pradAya tAlakaM tatra / sA dvAramudaghATayat // pravezya bhUpati snigdhe-rAlApaiH samaraMjayat // 73 / / artha:-pachI teNue tyAM tALuM deine bAraNuM ughADayuM tathA rAjAne praveza karAvIne miSTa vacanathI khuzI karyo che 73 napaye tvaM mahArAja / rajanyadyApi bhUyasI // astrAtAMgasya yA keli-staddhi rAsabhareSTitaM // 74 // artha:-pachI teNIe kahyuM ke he mahArAja! Apane huM snAna karAvuM, kemake haju rAtrI ghaNuM che, vaLI nAhyA vinA je kAmakIDA karavI te gaddhAcAra jevuM che. je 74 . iti tadvacasA yAvat / snAtuM pravavRte nRpH|| saMketitacarI zvazrU-stAvad dvAre sthitA jagau // 75 // artha -evI rItane teNInA vacanathI jovAmAM rAjA sAna karavA lAgyo tevAmAM saMketa karI rAkhelI teNInI sAsu bAraNe AvIne kahevA lAgI ke, che 9pa che udghATaya vadhu dvAra-madyApi zayitAsi kiN|| tat zrutvA tAM nRpaH keya-miti bhIta ivAbhyadhAt / / 76 // artha-he vahu ! dvAra ughADa? hajusudhI zuM sutI paDI chuM? te sAMbhalIne rAjA jANe DarI gayuM hoya nahi tema bolyo ke A vaLI keNu che ? 76 | hasitvA sAvada deva / zvazrarme gRhakarmaNi // pRthaggRhasthiteyatyAM / velAyAM nityametyasau // 77 // artha -tyAre zIlavatI hasIne bolI ke judA gharamAM rahelI mArI sAsu hamezAM gharanA kAmakAja mATe A vakhate ahIM Ave che. rAjA dadhyau jaratyApi / gRhItaM duryazo mama // navayauvanavadbhAvi / jagallaMghanajAMdhikaM // 78 // artha - tyAre rAjAe vicAryuM ke A karIe paNa jANe mAro ramA apayaza have yuvAna purUSanI peThe AkhA jagatamAM phelAI jaze. ArAgre sarSapo vahni-zikhAyAmiva pAradaH / / strIsvabhAvAna hRdyasyA / vArtayaM stharyamApsyati // 79 // artha: seInA agra bhAgapara jema sarSala tathA agnizikhAmAM jema pAro tema strInA svabhAvathI A DokarInA hadayamAM A vAta sthira raheze nahi ke 70 - -- 53 suryodaya presa-jAmanagara. Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (418) vArdhakasya balAdeSA / nirbhayA nirapalapA / / vigopayati rAjAna-mapi raMkamiva kSaNAt / / 80 // artha -vRddhapaNanA balathI A karI nirbhaya tathA nirlajaja thaIne kSaNavAramAM ane rAjAne paNa raMkanI peThe vagovaze. 80 che vRddhAmUlopavAdo'ya-maho me samupasthitaH // kaparA sAti-dinadardila ghuvaM 82 II artha -are ! mArApara A DerIe joyele apavAda AvI paDe ! je te pramatta ane pratiSTAvALe heta te kharekhara naSTa thAta. mlAnamityAlapattaM sA / puruSottama mA klama // imAmadhyAva maMjUSAM / yAti yAvajaratyasau // 82 // artha:-evI rIte jaMkhavANA paDI gayelA te rAjAne teNIe kahyuM ke he purUSottama ! tuM kheda na kara? jyAM sudhI A DokarI pAchI jAya tyAMsudhI tuM A peTImAM besI jA ! 82 che maMjUSAyA athAlIDhe / turyavakSArakaM nRpe // sA tAlakaM dadhau bADha-maho dhairya hi yoSitAM // 83 // artha-pachI rAjA jyAre te peTInA cothA khAnAmAM paDe tyAre teNIe tyAM majabUta tALuM dIdhuM, ahe! strIonuM paNa dhairya kevuM heya che ! 83 na grAmapurarASTreSu / mAti yaH saparicchadaH // maMjUSAgahare so'pi / mamau bhUpaH svadoSataH / / 84 // artha:-je rAjA parivAra sahita gAma nagara athavA rAjyamAM paNa samAya nahi te paNa potAnA doSathI peTInA khAnAmAM samAI gaye. phalakAMtaritAstasyAM / peTAyAM te dvijaadyH|| tUSNIkAH suciraM tasthu-rauSTrikA iva tApasAH // 85 // artha:-vacce pATIyAM jaDelI te peTImAM te brAhmaNaAdika auNika tApasanI peThe ghaNu kALa sudhI maunapaNe rahyA. che 85 che vikRtyAtha tayA dvArA zvazrAmaverathata | tadIyaM kaMThamAlaMbya / muktakaMThamarodi ca // 86 // artha:-pachI teNIe bAraNuM ughADIne sAsune gharamAM praveza karA, tathA teNIne kaThe vaLagIne ghAMTo kahADIne te raDavA lAgI. 68 Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 41 ) kaMdase kimakasAtvaM / tayetyuktA jagAda sA // hiM je saMvamAthAuM lokamRtimA yata | 87 | artha-nuM akasmAta kema raDe che? ema teNIe puchavAthI te zIlavatI belI ke, are ! huM maMdabhAgyavALI zuM kahuM? kemake semabhuti brAhmaNa kahe che ke, 87 che videzasthaH samudraH prA-guktamartha prapannavAn / / Ahato dharmarAjena / prApto'tha surasaMpadaM // 88 // athara-videzamAM rahelA samudradatta prathama te varNavela dhanasamUha pAmyA, tathA pachI dharmarAje Adara karavAthI surasaMpatti pAmyA. 88 zleSoktividuSo vadhvA / vyAhRtaM saralAzayA // tayeti pratipedAnA / jajJe sApi vilApinI / / 89 // atha-plekti eTale dviarthI vacana belavAmAM catura evI vahue kaheluM vacana satya mAnIne sarala AzayavALI teNanI sAsu paNa vilApa karavA lAgI. te 89 che vilokya mAtivezmikya-ste dve kraMdanatatpare / tatraitya rurudustAraM / tAsAM dUre na dRgjalaM // 90 // athara-evI rIte teo baMne raDatI joIne paDozanI strIe paNa tyAM AvIne moTethI raDavA lAgI, kemake strIonI AMkhamAM AMsu AvavAM kai cheTAM nathI hatAM. 90 che - sA ca vArtA vitastAra / nikhile'pi pure kramAt // vArtA strIyAnamArUDhA / syAdvAyorapi jAMghikI // 91 // artha-pachI te vAta anukrame AkhA zaheramAM phelAI gaI, kemake sIrUpI vAhanapara caDelI vAta vAyuthI paNa vegavALI thAya che. athebhyA Ayayustatra / kartuM tasyordhvadehikaM // sarve'pi tadgRhadvAri / saMbhUyaivaM mitho'bhyadhuH // 13 // artha-have tenI marakriyA karavA mATe tyAM zeThazAhukAra AvyA, tathA teo saghalA tenA gharane bAraNe ekaThA thaine paraspara kahevA lAgyA ke, je 92 che. aputra eva dUrasthaH / samudro'yaM vyapadyata / / 1. jagA mAlyA zrI rAmaminI 12 | Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (420) a:--A samudradatta paradezamAMputrahataja maraNa pAmyA che, ane putrarahita manuSyanI lakSmI rAjakulamAMja jAya che. aa 93 u rAjAnujJAM vinAsyakaH / praveSTuM tanna yujyate // yuvA svajananArA / OMOMthaM rAjhazAsanuM || 64 || atha:--mATe rAjAnA hukamavinA spAnA gharamAM javu lAyaka nathI, kemake agninI jvAlA oLaMgavI sArI, paraMtu rAjAnA hukamanu ullaMghana karavuM sArUM nathI. 5 94 5 kRti te sahitAH sarve / mananuM sUmuno yuH / / nAsthAne na ca zuddhAMte / taistadAmApi bhUpatiH // 95 // aH--ema vicArIne tee saghalA rAjamaMdire gayA, paraMtu sabhAmAM ke janAnAmAM kayAMya paNa teone rAjAnA melApa thayA nahi. rAkotaranI saja--tevRSThi patiH // punardevahRtasyeva / tasya zuddhiM na ko'pyavak / / 96 / / aH--tyAre teoe rAjAnA saghalA khAnagI parivArane pUchyuM, paraMtu jANe koi deva tene harI gayA hoya nahi tema koie paNa tenA samAcAra kahyA nahi ! 96 u itaretaramAlocya / te'tha maMtrigRhaM yayuH // na tatra nopabhUpauka -stairlebhe sacivastadA / / 97 // artha :--pachI teo paraspara vicAra karIne maMtrine ghera gayA, paraMtu tyAM temaja rAjasabhAmAM paNa teone matrI malyA nahi. 5 97 5 ArakSasiMhadattasya / te'tha maMdiramAyayuH // 1 niHzAsano nidhirava / na teme soDa taistava || 28 || a:--tyAre teo siMhRdatta koTavAlane ghera gayA, paraMtu emA luma nidhAnanIpeThe te paNa teone malyA nahi. / 98 // vilakSAste tato rAjJaH / kumAraM guNasAgaraM // yojitAMjalayo'bhyetya / praNamyeti vyajijJapat // 99 // 1 artha:--tyAre valakhA paDelA teo guNNAnA samudrasarakhA rAjAnA kumArapAse AvIne hAtha joDI praNAma karIne vina Mti karavA lAgyA ke, vArttA svApyakalyANIM / samudrasya pravAsinaH // sonuM na vidA o | yuttara sosUtaputraja: // 2700 || Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 41 ) artha:--videza gayelA samudradattanA mRtyunI vAta sAMbhalIne paNa amA tenA gharamAM gayA nathI, kemake te putrarahita hateA. // 2700 tatkumAra prasadyAzu | preSyaMtAM nijapUruSAH // dRSTuM tadgehasarvasvaM / kurmo yenordhvadehikaM // 1 // aH--mATe huM kumAra ! Apa kRpA karIne tenA gharanI mIta tapAsavAmATe ApanA mANasAne mokale ? ke jethI ameA tenI maraNakriyA karIe. // 1 // sospyUce puNyavAnasmi / yatkelipriyamadya mAM || gauranyAstAtapAdAnA - mibhyA abhyAyayuH svayaM // 2 // a:--tyAre te rAjakumAra paNa khelyA ke huM... paNa puNyavAna chuM ke mAlakrIDA karatA evA je huM, tenIpAse pitAjInA mAnItA evA tameA zeThIAe Aje peAtAnImeLeja AvelA che. // 2 // tattatkAryeSu bhUpAyai - rAttavittaphalA api // punaH punaH phalaMtIbhyA | drumA nityaphalA iva // 3 // aH--amuka amuka TAprasaMge rAjAAdikA jeAnu dhanarUpI kula jo ke le che, tA paNa nitya latAM jJAnIpeThe te zAhukAro pharI pharIne phalyA kare che. 5 3 5 paraM nAsti mamedAnIM / vyApAro'yaM zizoriva // jIvatsu tAtapAdeSu / maMtryArakSakayoriva // 4 // a:--paraMtu hajI pitAjI hayAta chatAM jema ma`trI ane kADha vAlanu tema mAre mAlakane hAlamAM A kArya karavAnuM nathI. / / 4 5 tairUcire kumAreMdra | trayo'pyete lulokire || ratnattrayamivAbhavyai - rasmAbhirna tu lebhire // 5 // a:--tyAre teo melyA ke he kumAredra! te traNenI amee tapAsa karI, paraMtu abhabyAne jema ( jJAnArdika ) traNa ratneA tema amAne te malyA nahi. / 5 / / kumAraH smAha saMbhrAMta -- manA bhUmIdhavAdayaH // kAmI aho gatA rAja - rathasArathayastrayaH // 6 // aH--ne sAMbhaLI manamAM gabharAyelA kumAra AlyA ke rAjyanA ratha ane sArathisakhA te rAjAAdika kayAM gayA ? // OM u Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4rara ) ciMtAM ca pUrvameteSAM / kariSyAmyeSa vastataH // --- evaM taM vIkSya sATopaM / punarUce mahAjanaH // 7 // artha:-mATe prathama huM tenI tapAsa karIza, ane pachI tamArU kArya karIza, evI rIte tene ADaMbaravALe jaIne mahAjane pharIthI kahyuM ke, 7 che RjusvabhAva mA vatsa-bhUto bhANIridaM vcH|| na vetsi prahariSyati / puraM chalazo dviSaH // 8 // artha:-are bheLa! chokaramata karIne tuM ema belamAM? tane hajI khabara nathI, kemake kadAca lAga jonArA zatruo A nagara, lai leze. . 8 pUrva vijJaptimeteSAM / pramANaya guNAlaya // artha-mATe he guNavAna ! prathama A lekenI vinaMti tuM svIkAra ? kemake amArAthI bhukhyA tarasyA vilaMba sahana thaI zakaze nahi. tenAtha prahitA vezma / samudrasya svmNtrinnH|| gatvA nirIkSya saMvekSya / yathAdRSTaM babhASire // 10 // artha:-pachI te rAjakumAre pitAnA hajurIone samudradatane ghera mokalyA, teoe paNa tyAM jaI jaI tapAsIne jevuM hatuM tevuM AvIne kahyuM ke, je 10 che svAmin samudrasaMbaMdhi-dhanasyAzA vimucyatAM // tasyaukaH sAdhuzAlAva-didAnImastyakiMcanaM // 11 // artha:-he svAmI! tamAre samudradatta zeThanA dhananI AzA choDI devI, kemake tenuM ghara te sAdhunA upAzrayanI peThe kazI paNa milakata vinAnuM che. 11 che tat zrutvA visitaH prAha / kumAraH pratyayo na me // - vAci yuSmAkamAkarNi / yato'sau prAgmahAdhanaH // 12 // artha:-te sAMbhaLIne vismaya pAmele kumAra che ke mane tamArAM vacanapara vizvAsa Avato nathI, kemake pUrve te mahAdhanADhaya saMbhALAya che. je 12 che. svayaM gato'tha so'pyAtta-phalapuSpadrumopamaM // tamAM sarvathA nikA davA zIravata gaNI | 2 | Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (43) artha-pachI te kumAre pite tyAM jaIne puSyaphala teDI lIdhelA te vRkSasarakhAM tenA gharane sarvathA dhanarahita joIne zIlavatIne kahyuM ke, kathayAvitathaM bhadre / sA vibhUtiH ka te gatA / / pazcAdapi hi bhotsyate / sahasrAkSA mahIbhujaH // 14 // artha:-he bhadra! tuM satya kahe? tArI samRddhi kayAM gaI? kemake hajAre AkhevAlA rAjAone pAchalathI paNa tenI khabara paDI jaze. sAthone varU dravyAsA-vezadezAMtare pati . - parimeM ghaNitaH savA lAre sahAnayata 1 artha -tyAre te bolI ke he vatsa! dravya melavavAnI AzAnA AvezathI jyAre mArA svAmIe dezAMtaramAM prasthAna karyuM tyAre gharanI tamAma mIlakta te pitAnI sAthe lai gayA che. 1pa che - varuM mAM ja gaMDUSa | jemAM mArI ghathi che. gRhe mumoca ko vetti / yadasyA asti koTare // 16 // artha-kevala mane ane mArgamAM ati je karanArI A peTIne te gharamAM mukI gayA che, paraMtu tene khabara ke A peTInI aMdara zuM haze! che 16 . paramArthAnabhijJena / maMjUSekSaNaharSiNA !! tato bhUpabhuvAdiSTA / bhRtyAstAM ziraso dadhuH // 17 // artha:-pachI paramArtha nahi jANanArA ane peTI joIne khuza thayelA rAjakumAre hukama karavAthI tenA nekaroete peTI mastaka para upADI. niviSTo bhUmibhRdyatra / bhUrikUTaH samekhalaH / / sA maMjUSAbhavadyuktaM / voDhaNAM bhArakAraNaM // 18 // artha:-je peTImAM ghaNuM kuMTavALe (zikharavALo) tathA kArAvALa (mekhalAvALA) rAjA (parvata) beThelo che, te peTI uMcakanArAene je bhAra karanArI thaI te yukta che. je 18 che bhUribhAreyamityukta-staiH prIto bhapabhUrjagau // ratnasvarNAdibhiH pUrNA / maMjUSeyaM bhaviSyati // 19 / / artha--aho A to bahu bhAravALI che! emAM teoe kahevAthI khuzI thayele rAjakumAra be ke kharekhara A peTI rava tathA svarNa AdikathI bharelI haze. te 19 Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (828) svaM dhAmaitya sabhAloke / lokamAne sakautukaM / misvArtha tAmasau | maMGgapAmughATayat // 20 || artha:--pachI teNe peAtAne ghera AvIne sabhAsadeAnI najare kautukapUrvaka pahelu tALu bhAMgIne te peTI ughADI. ! 205 tatastatratyavakSArA -- brahmacihnavinAkRtiH // prAcyAtparicayAllakSyaH / prAdurAsIt purohitaH || 21 // artha:--tyAre tenA khAnAmAMthI brahmacivinAnI AkRtivALA tathA pUnA paricayathI eLakhI zakAya evA purAhita pragaTa thayA. thamavAtoDasIti / sacce chUTo dvino nazo !! mA mAM pRcchata pArSayaH / pazyata prathamaM puraH || 22 // artha:--are! AmAM zIrIte tuM Avye ? ema sabhAsade e pUchavAthI te brAhmaNa khelyA ke he sabhAsadeA! tame! mane pUche nahi, paraMtu pahelAM Agala tapAsa calAvA ? // 22 // tAlake'thAgrime bhane / talArakSo viniryayau | cannArAMtata: ze--DhAvitra dauriSThaH || 22 || artha :--have te pachInuM tALuM bhAMgavAthI parvatanI guphAmAMthI jema ghuvaDa tema te khAnAmAMthI koTavAla nIkalyA. 5 23 // evaM tRtIyaturyAbhyAM / vakSArAbhyAM nirIyatuH // maMtrI = mevinIratha / trAtaM vijJAnanau // 24 || artha :--evI rIte trIjA ane ceAthA khAnAmAMthI lajjAthI sakAcAyelA mukhavALA matrI ane rAjA nikalyA. // 24 5 apAstabhUSA ApANi-pAdaM khalitaraMTitAH // nirvizeSAH savezA | nAdramAtravAsasaH // 21 // artha :AbhuSaNavanAnA ane cheka hAthathI pagasudhI kharaDAelA zarIravALA kaIM paNa taphAvatavinA tulya veSavALA, ane phakta jalathI bhIjAyelAM vadhruvALA, // 25 5 IyivAMso bhavaparAvarttAdiva dazAMtaraM // catvAraste ciraM citraM / na cakruH kasya pazyataH / / 26 / / artha:--jANe sa'sAracakramAMthI bIjI darazAne prApta thayA hoya nahi evA te cAre kayA jonAra mANasane ghaNA kALasudhI Azra na karavA lAgyA ? // 26 u Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 425 ) prAhurvinodinaH keci -- daho bhAgyaM kumAra te // - jijJAsitA abhI prAdu -- bhUtAzca svayameva yat // 27 // aH--vaLI keTalAka mazkarAo melyA ke he kumAra ! tArUM paNa ahAbhAgya che! kemake jeenI talAsa karavAnI tArI icchA hatI teo A peAtAnImeLeja pragaTa thayA che! ! 27 u pare pAhura ho bhaktA / bhUpe'mAtyAdayastrayaH || na svasvAminamatyAkSuryadIdRk saMkaTe'pyamI // 28 // artha :--bIjA keTalAka khelyA ke ahe! A maMtrI Adi traNe rAjAnA mahAbhakto jaNAya che! kemake teoe AvA saTamAM paNa pAtAnA svAmIne cheDayeA nathI. // 28 5 dazAM nIto'si kenemAM / tAta taM hanmi vedmi cet // evaM bruvaM mATopA - tputraM bhUpo nyavArayat / / 29 / a:---huM pitAjI! ApanA AvA hAla koNe karyA che? tene hu" jANuM teA jIvathIja mArI nAkhuM; evI rIte ADaMbarathI khelatA evA peAtAnA te putrane rAjAe aTakAvyeA, 5 29 // joSaM bhajeSa saMraMbho / vRthA tatvaM na buddhayase || AjAya sAhAra | sAmeya zreSThina: priyAM | 20 || artha:-- ( ane kahyuM ke ) he uttama AkRtivALA putra ! tuM mona rahe, tArA A jIssA nakAmeA che, kemake kharI binAnI tane mAhetI nathI. have zeThanI te strIneja tu eTalAva! // 30 // rAjApyatha samutthAya / dhautakAyaH zubhodakaiH // siMhAsanamalaMcakre / navyazRMgArabhAsuraH || 31 // artha:--pachI rAjA paNa uThIne tathA uttama 'jalathI zarIra dhoine navA zRMgArathI daidIpyamAna thaine siMhAsanapara beThA. // 31 / / dvijAdayo'pi te nAtA / niSeduH parito nRpaM // nRpAhUtAyayau tatra / tadA sA zIlavatyapi // 32 // artha:--vaLI te brAhmaNadika paNa jJAna karIne rAjAnI AsayAsa beThA, tathA rAjAe elAvelI te zIlavatI paNa te vakhateja tyAM AvI. // 32 // kuladevImivAbhyetya / muktasiMhAsano nRpaH // tAM natvA praNayagraho / yojitAMjalirastuta // 33 // 54 sakriya presa.jAmanagara. Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (46). artha tyAre rAjA siMhAsana parathI utarI sAme AvI premapUrvaka teNIne namIne hAtha joDI stuti karavA lAgyuM ke, 33 tvaM yoSijanabhUSAsi / tvaM caMghAsi mahAsati / vikaTe saMkaTe'pi svaM / yanizcayamapAlayaH / / 34 // arthahe mahAsati ! tuM strIomAM mukuTasamAna tathA vaMdana karavAlAyaka che, kemake AvA vikaTa saMkaTamAM paNa teM tArA zIlavatanuM rakSaNa karyuM che. e 34 che vIrA api vayaM nAtra / yaM jetuM prabhaviSNavaH // tvayA tvabalayApyeSa / viSamAstro vyajIyata // 35 // artha--ame subhaTe paNa jene jItI zakyA nahi evA te kAmadevane te abalAe paNa jItI lIdhe. 35 vinazyati satInAM hi / zApAtkSmApA api kSaNAt / / mahAn mayi prasAdo'yaM / jIvanmukto'si yattvayA // 36 / / atha-satIonA zrApathI rAjAo paNa kSaNavAramAM vinaSTa thAya che, paraMtu te te mArA para moTI kRpA karI ke mane jIvate muko. nananI yuta -pAkAhavuM hotupasi guroriva na te zikSA / jIvaMtAM visariSyati // 37 // artha mAtA jema putrane tema tAre mAre A aparAdha mApha kare, tathA gurUnI jema tArI A zIkhAmaNa huM jIvIza tyAM sudhI bhulIza nahi. 37 vidvAn vidyAvadhivaMzyo / gaMbhIro guNavAnapi // yattvaM vicikRSe doSaH / sa khalu prAcyakarmaNAM // 38 // artha-(tyAre zIlavatI belI ke) vidvAna, vidyAnI sImA sarakhe kulIna, gabhIra tathA guNavAna e paNa tuM je vikArI thaye te kharekhara tArA pUrva karmane doSa che. 38 che prajJA vazatA saMti muvi zUrA sahAza.. gayacakSA yA paMjA ja vIrogativA ja di . athara-A pRthvI para seMkaDogame vidvAna tathA hajArogame zUrA mANase che, paraMtu je pAMca iMddhione te che, teja subhaTa tathA atibalavAna che | 3 - Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4ra7 ) bhavalakSamukhaM zIlaM / viSayAH kssnnsaukhydaaH|| vicakSaNaH kSaNArtha ko / bhavAkAna vinAzayet // 40 // artha:-zIla lAkhegame bhamAM sukha denArUM che, ane viSaya kSaNamAtra sukha ApanArA che, mATe eka kSaNa mATe karyo vicakSaNa manuSya aneka bhavane vinAza kare che 40 che yA ciMtAmaNivajanma-koTIbhirapi durlabhA // viduSA duSyate seyaM / naratA na ratAzayA // 41 // artha-je manuSyapaNuM ciMtAmaNi ratnanI peThe kroDagame bhavothI paNa durlabha che, tene vidvAna mANasa viSayavAMchAthI duSita karatuM nathI. rataH ugidhIdara rAgabAnA varkara | evaM jayayaza:kozai-ratisphAraH sphuriSyasi // 42 // artha-mATe he rAjana ! tuM cheka kavitata parastrIne tyAga karaze ane ema kyathI tuM jaya, yaza tathA lakSmIthI vistAra pAmIne AbAdI meLavIza. 4ra che tayaivaM sthApitaH zIle / zaileza iva nizcalaH // sa svaM vizvaM jagau vRttaM / rAjA sAmAjikAgrataH // 43 // artha evI rIte zIlamAM teNue sthira karelA rAjAe parvatanI peThe nizcala thaine sabhAsadanI pAse potAnuM saghaLuM vRttAMta kahI saMbhalAvyuM. je 43 che samakSaM bhUbhujastasyA / AnIya sadanAtsvayaM // te lekhAbharaNe soma-bhUti tastadA dadau // 44 // artha te vakhate somabhUti brAhmaNe DarIne te patra tathA AbhapaNa pitAnI meLeja pitAne gherathI lAvIne rAjAnI samakSa teNIne ApyAM. che 44 | cakre dezAdanAnA-mayaM mUlamiti dvijaH // rAjJA bahirvihaMgena / nIDAdadurvAtitAMDavat // 45 // artha-A anarthonuM mULa A brAhmaNa che, ema vicArIne pasI mALAmAMthI jema DAbhanA kAMTAne tema rAjAe te brAhmaNane dezamAMthI dUra karyo. 45 che zIlavatyapi bhUpena / khagRhe pahitotsavaiH // vi rasukha-harita jaLAdi / 46 I Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (428) artha:-anyothI na pakaDI zakAya evA sarpanI phaNapara rahelA maNisarakhI te zIlavatIne paNa rAjAe utsavapUrvaka potAne ghera mekalI. 46 samaye'tha samAyAtaH / samudraH sa videzataH // zIlalIlAyitaM zrutvA / vadhdhvA bADhamamodata // 47 // artha-pachI keTaleka samaye videzathI AvelA samudra pitAnI cInuM te zIlaceSTita sAMbhaLIne teNInI prazaMsA karI. te 47 che tatra jJAnatrayakhaniH / zrIzIlagururanyadA // vArA pUra-pUratAvita || 48 | artha-have eka divase nirmala yazanA samuhathI samasta pRthvItalane bharanArA tathA traNa jJAnanI khaNusarakhA zrIzIla nAmanA gurU tyAM AvyA. te ha8 che taM naMtuM niryayau bhUmA-namAtyAdibhiranvitaH // divyayAnena gIrvANai-riva tridivanAyakaH // 49 // artha:-tyAre desahita jema IMdra tema maMAidika sahita rAjA divya vAhanamAM besIne temane vaMdana karavAmATe tyAM Avyo. kalA mahauSadhyeva sarvatra / vadhdhvA dRSTaprabhAvayA // samaM samudradatto'pi / yayau gurupadAMtikaM / / 50 // artha-pratyakSa prabhAvavALI mahAna auSadhIsarakhI zIlavatI sahita samudradatta paNa te gurUnA caraNapAse AvyuM. je 50 natvA niSaNNe kramato / bhUpe loke ca nirmame / / thI pa sAra pherAnAM muni || 12 che. artha-pachI anukrame rAjA ane lokonA beThAbAda te munirAja amRtanI naherane paNa jItanArI dharmadezanA devA lAgyA ke palA dehineha bhavArAme / virAmabhramakAriNA // duHprApo'nalpasaMkalpa-kalpadrurmAnavo bhavaH // 52 // artha -A saMsArarUpI bagIcAmAM besatA ane pharatA prANIne aneka saMkalpa mATe kalpavRkSasarakho manuSyabhava durlabha che. . para che taM prApyApi pramAdena / vicArajaDabuddhayaH / / eraMDamiva manvAnAH / ke'pi syurduHkhabhAjanaM // 53 // Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 4ra8 ) athavAI te malyA chatAM paNa avicArI ane jaDa buddhivALA keTalAka prANIo tene eraMDasamAna jANune du:khanA bhAjanarUpa thAya che. 53 che bhedAH paMca pramAdasya / madanasyeva saaykaaH|| vyAmoha sarva kurvati / hI janaM narakAdhvagaM / / 54 / / artha-kAmadevanA bANa sarakhA te pramAdanA pAMca bheda che, ke jeo sarva lokone mehamAM nAkhIne narakagAmI banAve che. 54 . bhedastatrAdimo'vAdi / surAlyarcya padaiH surA // cetanA mRtakasyeva / yayA mUDhasya nazyati // 55 // artha:-davAnI zreNithI pUjanIya caraNavALA jinezvaroe teo ne madirA nAme pahele bheda kahyo che, ke jethI zabanI peThe mUDha mANasanuM caitanya nAza pAme che. je paya che dvaitiyIkastu viSayA-statvAlokasya dasyavaH // dadate'sAdhyamAMdhyaM ye / kAcabiMduvadaMginAM // 56 // artha:-teone bIjo bheda tatvajJAnane luMTanArA viSaya che, ke jeo paDaLanI peThe prANuone asAdhya aMdhApe Ape che. pa6 kaSAyAstu tRtIyaH syA- do yairAkulIkRtaM / / madhyasthA manvate jAta-sannipAtamivAMginaM / / 57 // artha:-trIje bheda kaSAya che, ke jethI vyAkula thayelA prANune vidvAne sannipAtavALA prANIsarakhe mAne che. pa7 . turyo bhedastu nidrA syA-dyAbhiliMgusahodarI // niruNaddhi dRzAveva / nRNAM chAyAniSeduSAM / / 58 // artha:-teone cothe bheda nidrA che, ke je bhilAmAsarakhI che, ane tenI chAyAmAM beThelA prANIonI te Tineja rokI rAkhe che catasro vikathAbhedAH / pramAdaH paMcamaH smRtaH // vAtUla iva tUlasya / yaH sthairya haMti cetasaH // 59 // artha:-vikathAnA cAra bheda che, ane pAMcamo pramAda che, ke je pavana jema rUnA pumaDAMnI sthiratAne tema cittanI sthiratAne nAza kare che. 59 che mohapaMcAnanasyAmI / bhedAH paMcAnanopamAH / / asaMte nAMginaskaskiA-natrANAn hariNAniva // 6 // Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (430) artha-meharUpI siMhanA pAMca mukhesarakhA A pAMca de che, ke jeo zaraNavinAnA hariNAnI peThe kayA kayA prANIone rasI. jatA nathI? e 60 che zAMtamohAzcaturjJAnAH / zrutakevalino'pi hi // pramAdapAravazyena / bhrAmyaMti bhavakoTiSu // 61 // artha-zAMtamUhavALA caturgAnI zrutakevalIo paNa pramAdane vaza thavAthI kroDagame bhAmAM bhame che. te 61 che zreyaHphale yatadhvaM ta-dapramAdadhanArjanAH // na vastu durlabhaM prApya / pramAdyati sacetasaH // 62 // artha-mATe apramAdarUpI dhana melavIne tame kalyANakArI phala mATe prayatna karo? kemake buddhivAna mANase durlabha vastu pAmIne pramAda karatA nathI. dura che tataH pramuditAH paurA / guro ratnakhaneriva // saMgRhaNati sma niyama-ratnAni svasvazaktitaH // 63 // arthaH-pachI khuzI thayelA nagaranA te lokoe ratnanI khANa mAMthI jema tema gurUpAsethI pitatAnI zakti mujaba niyamarUpI ratna grahaNa karyA. 63 che , ratha zIvatI navA juhApaM nirUpata che gamI nAro gAtA | amo imaya vANuI 8 | artha-have zIlavatIe gurUmahArAjane namIne vinaMti karI ke he prabhe ! A rAjAAdika mArAmate kema rAgI thayA? 64 ujjagAra gururdhanye / karmaiva balavatkhalu // amI hi bhAgbhavAbhyAsA-drabhUvustvayi raaginnH||65|| tathAhi artha -tyAre gurU belyA ke he dhanya! kamaja kharekhara baLavAna che, A lake kharekhara pUrvabhavanA abhyAsathI tArA prate rAgI thayA hatA. e 65 . te kahe che jaMbUdvIpe'trairavata-kSetre dyutilake pure // zivabhUtirvibhUtInAM / mahebhyo'jani maMdiraM // 16 // artha:- A ja badrIpamAM eravatakSetramAM tilaka nAmanA nagaramAM gAddhinA maMdira sarakhe zivabhuti nAme eka meTe zeTha hato. 66 . Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - (431). mahAtriyAM sadharmiNyAM / tasya zasyakarAkRtiH // agocara sutaH liMkA hiMdana vitA | 7 | artha -tene mahAzrI nAmanI strIthI siMhasyamathI sUcita thayela manahara AkRtivALe siMhanAme putra thaye. . 67 che abhUcaMdrakalAsvapnA-caMdralekhAsya naMdinI // yauvanaM caMdralekheva / vadhamAnA babhAra sA // 68 // artha vaLI tene caMdrakalAnA svamathI caMdralekhA nAme putrI thaI, ke je caMdranI kalAnI peThe vRddhi pAmIne yauvanAvasthA pAmI. che 68 siMho devazriyaM kanyA-mavanyAM menakAmiva // mahebhyasaMbhavAM pitro-nirdezAdudayacchata // 69 // artha:-have te siMha pitAnA mAtApitAnI AjJAthI pRthvImAM rahelI menakAsarakhI moTA zAhukAranI devazrI nAmanI kanyA paraNya. jaya sevAro AtA ! zivapUte kanyA ! iyAya vyavasAyena / kanakopapadaM puraM // 70 // artha:-have te nAnA zivabhUtino moTo bhAi devadhara vyApAra nimitta kanakapura nAmanA nagaramAM gayA. 70 che. ibhyasya bhAgyalabhyasya / dhAnni naMdasya tasthuSaH // tatra tasyAbhavattena / satrA maitryamakRtrimaM // 71 // artha-tyAM bhAgyathI maLe evA naMda nAmanA zeThane ghera rahetAM kAM tene tenI sAthe dilojAna mitrAI thaI. e 71 che nAnAguNadharaM so'tha / sAnaMdo naMdanaMdanaM / / yuvAna vIzya thothA tabai zrAvato hato te 72 | artha:-have vividha prakAranA guNavALA te naMdazeThanA yuvAna putrane jaIne yogya jANuM tenA prate potAnA bhAinI dIkarInuM sagapaNa karyuM. gataH siMho'pi vANijye / caMpAyAmibhyamUnave / / svasakhye sUradevAya / mudA svAM naMdinImadAt // 73 // artha vaLI vyApAramATe caMpAnagarImAM gayelA siMhe paNa potAnA mitra sUdeva nAmanA eka zeThanA putravere harSathI pitAnI bahenanuM vevIzAla kIdhuM. 73 , mahAzriyApi tasthuSyA / tadA ca svapituhe // khasakhInave'dAyi / guNacaMdrAya sA kanI // 74 // Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 432 ) a:--have te vakhate pAtAne pIyara gayelI mahAtrIe paNa peAtAnI bahenapaNInA putra guNacaMdrasAthe peAtAnI te putrInuM sagapaNa karyuM. atha caMdrapurAvALAna | pUrvamaMtritasauMdaraH // nAmnA mahezvaradattaH / zreSTI dyutilakaM puraM // 75 // artha :--vaLI evAmAM pUrve karelI mitrAvALA mahezvaradatta nAmanA zeTha caMdrapurathI tilakapuramAM AvyA. // 75 5 tamAlokya pramudito / zivabhUtirdadau sutAM // prAgdattAM tAmajAnAnaH / zaMkhadattAya tadbhuve || 76 // artha:--tene joine khuzI thayelA zivabhUtie pUrvanAM sagapaNAne nahi jANavAthI tenA zaMkhadatta nAmanA putrane petAnI putrI ApI. kAkatAlIyakanyAyAdanyaizvApyamunApi ca // ekameva dade lanaM / vaivAhikajane'khile || 77 || I atha:--have kAkatAlIya nyAyathI bIjAee tathA A zeThe paNa vevAione ekaja divasanu lagna ApyuM. // 77 // zivamatiH samutamata--prasannaItimAnanaM / / bAvIdyutamAM geDhe | mItikamavAnanuM // 78 // aH--pachI zivabhutie atyaMta prIti upajAvanAro tathA strIone khuza karanArA vivAhamaheAtsava peAtAne ghera cAlu karyAM. ulUladhvanayazcaMdra - mukhInI mRdumaMjulAH // mahotsavAndhivIcInAM / dhvanitAnIva rejire // 79 // a:-- sarakhAM mukhavALI strIenAM kAmaLa maneAhura gItAnA avAjo maheAtsavarUpI samudranA meAjA enA dhvanionIpeThe zAlavA lAgyA. // 2 // svajanotkalikAkuSTa | ivAgAllagnavAsaraH // samaM samecate ja / vAH rijanvitAH || 80 || aH--svajanAnA utsAhathI jANe kheMcAi AvyA hAya nahi tema lagnanA divasa paNa AvI pahoMcyA, ane tethI te cAre va parivArahita sAtheja AvI pahoMcyA. 5 80 u sahasA tAn varAn vIkSya / caturacaturo'pyalaM // kiMkarttavyatayA mUDhaH / zivabhUtirabhUttataH // 81 // // // Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 433 ) a:--evI rIte te cAre varane acAnaka AvelA joine catura evA paNa zivabhuti have zuM karavuM ema vicAramUDha thaI gayA. kecitkolAhalaM caku - zcukruzuH ke'pi taM janAH // - anyonyaM vivadaMtesma / varANAM svajanA api // 82 // artha: keTalAka kolAhala karavA lAgyA, ane keTalAka mANasA tenApara gusse thavA lAgyA, tathA te vAnAM sagAMo paNa paraspara vivAda karavA lAgyA. // 82 / / vaisaMsthulyamatulyaM ta -- dvIkSya kanyA viSAdinI // - vijAiimaniituM sva--mIddatema hatAzayA I 82 // a:--evI rItaneA tulya kAlAhala joine kheda pAmelI te nibhraMgI kanyA jheradikathI AtmaghAta karavAne icchavA lAgI. 583 sA tataH sAtatarijInna--manorathaparaMparA | paraM parAbhavaM cite / ciMtayaMtI yayau vanaM // 84 // ma:--du:khathI chedAi gai che manerathAnI Ni jenI evI te khyA A mahAparAbhavane vicAratIthakI vanamAM gai. // 84 5 akuMThotkaMThayA mRtyoH / kaMThe pAzaM kSipatyasau // yAvattAvadhvanirabhU - mugdhe mA kuru sAhasaM // 85 // a:--mRtyunI ati utkaMThAthI jevAmAM te gaLAmAM phrAMsA nAkhe che tevAmAM eveA avAja thayA ke he mugdha tuM sAhasa kara nahi. 5 pA niSedhayati mAM kazcinmRtyormasya'thavA suraH // nitayaMtIti sAthar / pustahatahe muni ! 86 artha:--mane i manuSya athavA deva mRtyuthI niSadha kare che, ema vicAratAMthakAM teNIe agADInA bhAgamAM vRkSanIce eka munine joyA. taM vIkSya vismitA vIkSA - pannatAM sA vihAya tAM // - vaMde tatpadadvaMdva - madvaMdvasukhadAyakaM // 87 // aH--temane joIne vismaya pAmelI te kanyA pAtAnA te gaNarATa choDIne anupama sukha denArA temanA banne caraNAne jai namI. munirUce mahAbhAge / kimevaM duHkhabhAgasi // cAyaH vikramAM hAye viSaye yite vayA || 88 || 55 sUryodaya presa--jAmanagara. Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (34) artha:-tyAre muni belyA ke he mahAbhAgyazAlI! tuM Ama zA mATe du:khI jaNAya che? vaLI he niSkapaTI! tuM A zarIrane zA mATe vinAza kare che ? 88 che yu madhenu go vipawta api pAkaripuH karma-vipAkAca na mucyate // 89 // artha:-A saMsAramAM prANIone sukha duHkha karmonA vipAkathI thAya che. karmonA vipAkathI iMdra paNa mukta thaI zakato nathI. pahelA yatitavyaM tataH karma-dhaMsane dhIracetasA // khalo yo daMDyate saiva / bhUSanena ghanena kiM / / 90 // atha-mATe dharamanavALAe karmonA vinAzamATe yatna kare joiye, ane tethI khela evuM je kama teneja zikSA thavI joIe, zarIrane zikSA karavAthI zuM phAyado che? haka che duHkarma tatkathaM jeyaM / tayetyukte muni gau // karmamarmAvidhaM dharma-meva zarmakaraM zraya // 91 // artha -tyAre duSkarmane zI rIte jItavuM ? ema teNue kahyAthI mani belyA ke, karmonA mane bhedanA ane sukha karanArA dharma ja tuM Azraya kara ? che che tayA ko dharma ityukte / yatiruce sacetane // - dhati sarvadharbag | saMyama sarvakAratat | 22 | artha-ko dharma ? ema teNue kahyAthI muni bolyA ke he buddhiati! sarva dharmomAM saMyamadharma sArabhUta che. kara che apAre khalu saMsAra-sAgare sArasaMyamaM / / yAnapAtrasamaM prApya / yati dhIrAH paraM padaM // 93 // artha:-A apAra saMsArasAgaramAM vahANasarakhA manahara saMyamane pAmIne dhIrapurUSe mokSasthAnamAM jAya che. 93 che ityAkarNya sakarNA sA / saMyamaM sAdhusaMnidhau // AdAya pAlayAmAsa / sAdhvIbhiH saMgatA ciraM / / 94 // artha:-te sAMbhaLIne te buddhivAna kanyA sAdhu pAse saMyama leine sAdhvIo sAthe rahIne ghaNA kAlasudhI pAlavA lAgI. 94 sA prAMte'nazanaM prApya / zuddhArAdhanatatparA / / suraloke dvitIye'bhU-dadvitIyadyutiH surI // 15 // Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (45) athara-aMte anazana laIne zuddha ArAdhanApUrvaka kALa karI bIjA devalekamAM te anupama kAMtivALI devI thai. e ya che bhuktvA bhogAMstatazcyutvA / tvaM jAtA zIlavatyasi // mAgbhave yAvabhUtAM te / pitarAvadhunApi tau // 96 // artha -bhego bhegavI tyAMthI cavIne tuM zIlavatI thaI, vaLI pUrvabhavamAM je tArA mAtapitA hatA teja A bhavamAM paNa che. padA itazca te'pi catvAra-zcaturAyyA varAstava // vRtaM vijJAya vijJAyAH / svacitte'ciMtayaniti // 97 // artha-have te cAre tArA caturaziromaNi vare tArUM viduSInuM vRttAMta jANIne potAnA manamAM vicAravA lAgyA ke, i 97 | hAsyAspadAH svamitrANAM / yAsyAmaH svagRhaM kathaM // dhyAtveti te vane'bhUvan / tapase tApasAstataH / / 98 // artha: ApaNuM mitromAM hAsyapAtra thayelA ApaNe have pitAne ghera zIrIte jazuM ? ema vicArIne teo vanamAM jaI tApasa thai tapa tapavA lAgyA. te 98 che mRtvA eDari puI gAtA mAnavANig | udhRtAste tataH mApa-mukhyA bhadre'bhavanamI // 99 // artha-pachI marIne teo saghalA bhavanavAsI devAmAM utpanna thayA, tathA tyAMthI udharIne he bhadre ! te A rAjAAdika thayA. 19 pUrvasaMskArataste'tra / jAtAstvayyanurAgiNaH // rAgadveSau yato yAto / janmakoTISu janminAM // 2800 // artha-pUrvanA saMskArathI teo ahIM tArAmAM anurAgavALA thayA, kemake rAga ane dveSa doDAgAme janmomAM paNa prANuonI pAchalI jAya che. te 2800 | pUrvasiMzca bhave yo'bhUt / sodaryastava varyadhIH // sAMpataM saiSa te bhartA / vicitraM bhavanATakaM // 1 // artha:-vaLI pUrvabhavamAM uttama buddhivALe je tAre bhAI hatA, teja hAlamAM tAro bhartAra che, kemake A saMsAranATaka vicitra prakAranuM che. zrutveti pratibuddhAste / praNamya munipuMgavaM // voziyathA-vAritAra kayAre 2 Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (436) aH--te sAMbhaLIne tee saghalA pratiSedha pAmIne munijane namIne hAtha joDI maneAhara cAritranI mAgaNI karavA lAgyA. rA adIkSayan muniH sarvAn / zIlavatyA samanvitAn // - sA te'pi tepire khaDga - dhArAtIvrataraM tapaH // 3 // aH--yAre munie zIlavatIsahita tee sane dIkSA ApI, pachI te zIlavatI tathA te saghaLA khaDgadhArAsarakhu tIvra tapa tapavA lAgyA. // 3 tA sarve saMyamamArAdhya | zuddhadhyAnA yayurdivaM // meLa siddhisaunyAnAM | matiyaMti 2 mALanuM // 4 !! aH--pachI teo saghaLA saMyama ArAdhIne zuddha dhyAnathI devalAkamAM gayA, tathA anukrame teo mekSasukhanA bhAjanarUpa thaze. gu iti yathAjani zIlavatI satI / nijasuzIlatayA viditA bhuvi // vimalazIlaghanA bhavikA janA / iha bhavaMtu tathA sukRtaprathAH / / 5 / / aH--evI rIte jema peAtAnA suzIlapaNAthI te zIlavatI satI pRthvImAM prakhyAta thai tema he bhavika leAkeA! tameA A jagatamAM nirmIla zIlarUpI dhanavALA thaine puNyazAlI thAo? 5 5 5 ekAkinyapi sA zIla - vatI mAtarmahAsatI // cathA tathA yazAyAvi, stravA cIrujIyA | 6 || aH--mATe he mAtA ! evI rIte te zIlavatI ekalI paNa jema mahAsatI thai tema bIjI strI paNa zIlanI lIlAthI peAtAnA AtmAne vaza rAkhI zake che. !! 6 5 ghorapyaMva me zikSAM / kakSIkuru sukhAkarIM // asyAmaMgalarUpasya / pazya tvamapi mA mukhaM // 7 // artha :--vaLI he mAtA! mArI bAlakanI paNa eka zikhAmaNa tameA svIkAro ! amagalarUpa evA A skhilanuM tamA paNa mukha na juo. // 7 u evaM svavarNanaM zrRNvan / sa maunI prerayan rathaM // kiyatImapi kAMtAra - bhuvaM yAvadalaMghayat // 8 // Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (437 ) artha -evI rItanuM pitAnuM varNana sAMbhaLatAtha te mAnadhArI dhAmmila ratha haMkArathake jovAmAM keTalIka vanabhumi elaMgI gaye, tAvacchuzrAva zaMkhAdi-vAditradhvanimadhvani // yAmAhA-caMdrivAgiod | 2 | artha:-tevAmAM teNe mArgamAM ghoDAonA hajArathI subhaTanA siMhanAdAthI tathA baMdIonI vANIthI bevaDA thayele zaMkhaAdika vAditrone avAja sAMbha. che che dadarza ca dhvajavAtaM / purastAcaladaMcalaM // viyattaraMgiNIraMga-ttaraMgabhramakAriNaM // 10 // artha-vaLI teNe AgaLa AkAzagaMgAnA uchaLatA mojAonA bhrama karAvanArA calAyamAna cheDAovALA patAkAonA samuhane joyo. sa dadhyau ye mayA cauraH / samare prAgnijannire // - taoNmiti . putajJAtigatrAH | ?? | artha: tyAre ghammile vicAryuM ke pUrve raNasaMgrAmamAM je cerone meM mAryA che, teonA nAtIlAone samuha teonA verathI zuM A sAme Ave che? - 11 che zrutvA taM tumulaM bhIte / kamalAvimale ubhe // mayi jIvati mA bhaiSTa-mityasau pratyabodhayat // 12 // artha -have teone te kelAhala sAMbhalIne kamalA ane vimalA ane raDavA lAgI, tyAre teNe tene kahyuM ke mArA jIvatAM tamAre DaravuM nahi. che 12 | tadA parabalAttatra / parityaktAkhilAyudhaH // pauSyavejapurI vipazciAya | 23 | artha evAmAM tyAM te saMnyamAMthI saghaLAM hathiyAro choDIne uttama veSavALo tathA suMdara rUpavALe keika catura mANasa Avyo. ayaM dato bhavennUna-miti dhyAyinamabhyadhAt / dhammilaM sa pumAn mauli-mauliikRtkrdvyH|| 14 // artha:-kharekhara A dUta haze ema vicAratA te dhammilane mastakapara mukararUpa karela che banne hAthe jeNe evA te purUSe kahyuM ke, 14 AryaputrAyamAsanno / dRzyate yojanAcalaH // atrAstyajitasenAkhyo / vanapalloprabhubalI // 15 // Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthahe Aryaputra! A najIkamAM je aMjanAcala parvata dekhAya che tyAM achatasena nAmane vanapallIne baLavAna svAmI rahe che. arjunaH stenasenAnI-stasyAbhUdutkaTo dviSan / sa tvayA pAtito'zrAvi / carebhyastena saMprati // 16 // artha -cArone senApati ajuna tene meTo zatru hatA tene te mAryo ema gupta rAkhelA purUSanA mukhathI teNe hamaNAM sAMbhahyuM che. baMdhubuddhiM dadhAno'sau / hallekhonmeSimAnasaH // ihAgAt saparIvAraH / saMprati tvAM didRkSate // 17 // artha ane tethI atiAnaMdita manavALe thaine tArA prate baMdhunI buddhi dhAraNa karatA thake te ahIM parivAra sahita Avyo che ane have tane te malavAnI IcchA rAkhe che. te 17 che dhammilo'pi rathaM muktvA / vibhIstamabhisaMcarat / / tena muktaturaMgeNa / raMgeNAliMgya bhASitaH // 18 // artha-tyAre dhammila paNa ratha choDIne nirbhaya thaI tenI sAme gaye, tyAre ajitasena paNa ghoDA parathI utarI AnaMdathI tene bheTIne bolyo ke, 18 che tvayApAyi mukhenAgniH / paMjare'kSepi kesarI // dAMtazca dRgviSo bhogI / hato yadayamarjunaH // 19 // artha-je A ajunane mAryo che tethI te mukhavaDe agnipAna karyuM che, kesarIsiMhane pAMjarAmAM pUryo che, tathA daSTiviSa sane teM daye che. me 19 che ajayye bhaTasaMhatyA-'rjune'sinnihate tvayA // rirAjyadayatvenA nizi nidviti na 20 || artha-subhaTonI zreNithI na jItI zakAya evA te arjunane mAravAthI have amArAM hadayanuM zalya nikaLI javAthI ane rAtrIe sukhe nidrA Ave che. je 20 che tataH prasIda naH sthAnaM / svapAdAbhyAM pavitraya // astu lokastvadAloka-sudhApAnapramodabhUH // 21 // artha-mATe have tuM kRpA karIne tArAM caraNethI amAruM sthAna pavitra kara ? ke jethI tyAMnA leke tane jevArUpa amRtapAnathI AnaMdita thAya. . 21 che Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S ( 439) tenetyabhyarthita: pallI / prati so'cAlayadrayaM // . na ghaNArthanAmAM che vinaMti rijalAra | 22 . artha -evI rIte teNe prArthanA karyAthI ghammile tenI pallI tarapha pitAne ratha calAvyo, kemake vicakSaNa mANasa paranI prArthanAne bhaMga karatA nathI. . rara che sa ca pallIpatistasya / mahotsavamacIkarat // azanavAsaghAsAyaM / prItyA sarvamapUrayat / / 23 // artha-pachI te paddhIpatie tenA saMbaMdhamAM mahatsava karyo, tathA tene mATe bhejana sthAna tathA ghAsa Adika saghaluM prItipUrvaka pUruM pADayuM. pUjyamAno navanavai-vAdyaistena so'nvahaM / vAsarAnaticakrAma / tatra saukhyarddhibhAsurAn // 24 // artha-pachI hamezAM tenA vaDe navAM navAM vastrAdikethI sakArAte te smila tyAM sukhasamRddhithI AnaMdita divase vyatIta karavA lAgyA. vidhatte varNanaM tasya / vimalA vimalAzyA // kAyA kuttA I-oTare to te 25 | artha-vimalA to nimala AzayathI te dhamilanI prazaMsA kare che, paraMtu kamalAnA kAnamAM te kaDavI lAge che. je 25 che kadApi prApitastena-premapUritamAnasaM // rASTrapatinaM so-DajhAMkhapurama 26. artha:-- cerane mAravAthI khuza thayelA hRdayavALA te ajitasenanI rajA laIne dhammila caMpAnagara tarapha cAlavA lAgyA. ra6 prasthAnaH so'navaratai-caMpAparisaraM gataH / / saMsthApya spaMdanaM sImni / vimalAmevamAlapat / / 27 // artha-anukrame niraMtara prayAthI te caMpAnagarI pAse pahe, tyAM tenI sImamAM rathane rAkhIne vimalAne kahevA lAgyo ke, rahA rAsAya paranauta-rnizAMta besya maMdira che. '''' paMmi pAvathavA tAra- mIre rUda tichai | 28 che. artha:-have ApaNane hevAmATe nagaranI aMdara huM sagavaDavALuM ghara joine AvuM tyAM sudhI tame banne nirbhaya thaIne ahIM rahe ? Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (440) . vimalA snehalA pAha / vatsa khaccho'si cetasA // nagare sAgare grAhA / iva dhUrtAstu bhUrizaH // 29 // artha-tyAre te snehI vimalA belI ke he vatsa! tuM sthaLa cittavALe che, ane samudramAM jema magara tema nagaramAM ghaNuM Thaga loka hela che. je ra9 la tairvatsa vaMcitaH kUTa-vaNibhiriva pAmaraH // kAvayapi sukA-tane rote ranaH | 22 | artha:-mATe luccA vaNikotho jema bheLe manuSya tema je teothI tuM ThagAI go to amone tAre patto maLavo muzkela thaze, mATe tethI mAruM mana dubhAya che. 3ra che lakhyadhArio mAta- metAM manA i vaMcaye'haM jagatsarvaM / na ko'pi mayi vaMcakaH // 33 // artha -tyAre smila ba9o ke he mAtAjI! tamAre jarA paNa DaravuM nahi, huM samasta jagatane zuM evuM chuM, paraMtu mane ke Thage ema nathI. | 33 ityuktvA so'calacaMpA-prati praikSiSTa cAMtarA // caMdrAM caMdrAzusaMvarA-rAtisaMvardhana purna | 24 atha:-ema kahIne te caMpAnagarIute cAle, evAmAM vacce teNe caMdranAM kiraNesarakhAM jalathI vRddhi pAmatI caMdranAmanI nadIne dIThI, padmAsIneSu ,geSu / gAyatsu tvatipuSkarA // asthItya vidANA thA nRtyabhUrSida ne rUja | artha -kamalapara beThelA bhamarAo gAte chate je nadI pakSionI zreNine sabhAsadarUpa gaNIne mojArUpI hAtha vaDe nAcatI hatI. nimnAH kUpA apeyobdhiH / saro'lpaM bhIpradA hRdaa|| hasati sphAraDiMDira-cchalAdyAnyajalAzayAn // 36 // artha-phavAo to uMDA che, samudra pIvAlAyaka nathI, taLAva nAnuM heya che, ane kahe bhaya ApanArA che, evI rIte anya jalAzayenI te nadI vistIrNa phINanA miSathI hAMsI karatI hatI. 36 nadyAM tatrAnavadyAMgaH / krIDan kuMjaralIlayA // vijJaH sa padmapatreSu / nakhacchedyAdi nirmame // 37 // Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 41 ) artha -te nadImAM manehara zarIravALe tathA catura evo te dhammila hAthInI peThe kriIDA karato thake kamalapatro para nakhathI kataraNa karavA lAgyuM. te 37 che chatracAmaracakrAdyA-kArabati mRdUni ca / dhanyapANitalAnIva / panapatrANi rejire // 38 // atha-tethI chatra, cAmara tathA cakraAdika AkAravALA bhAgyavAna manuSyanI hatheLIsarakhAM te komaLa kamalapatro zobhavA lAgyAM. caMdrAcAra saMkrint . jachadritatra tAnyA // A vicire yatiSiA guNAnanivAmaiH | rU8 artha-have Agama munienA manane jema zukaladhyAnamAM lai jAya che, tema gaMgAmAM jatuM caMdrAnuM jala te kotarelAM kamalapatrone gagAmAM laI gayuM. 39 che viNenatanA jaM-mUpiyUpapUro tatra milaputa jIvaM-ttAnyAyiojata kaututhI | 40 || artha:-te vakhate caMpAnagarInA kapilarAjAnA putre tyAM mitrAsahita kIDA karatAM thakAM te katarelAM kamalapatro kautukathI joyA. kava che ko'pyasti saridoSasyo-pari nUnaM kalAnidhiH // dRzyate yasya vijJAna-midamityuninAya sH||41|| artha -tyAre teNe vicAryuM ke A nadInA pravAhanI uparavAsa kharekhara kaI kalAvAna manuSya che, ke jenI A caturAI najare paDe che. atra taM dattasanmAna-mAnayethA kalA vidaM // zikSayitveti jaMghAlau / narau praiSInnRpAtmajaH // 42 // artha -te kalAvAna mANasane ahI sanmAnapUrvaka lAve, ema hukama karIne te rAjaputre utAvaLI cAlanA be mANasone tyAM mokalyA. kUlaM kUlaMkaSAyAstau / vIkSyamANo smNttH|| yatrAste dhammilastatrA-gatyAdaH satyamUcatuH // 43 / / artha:-te mANase cAre bAju nadIne kInAre jetA thakA jyAM dhanmila hatA tyAM AvIne tene satya vAta kahevA lAgyA ke, 43 kalAnidhAna vijJAna-mAlokya tava bhUpabhUH // tvaddidRkSArasAddhatte / nirnimeSadRzau dRzau // 44 // 56 sUryodaya presa-jAmanagara. Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (442) artha -he kalAnA bhaMDAra! tArI kalA ane rAjaputra tane jovAnI IcchAnA rasathI devasarakhI nimeSarahita ane dhAraNa karI rahyo che. tat zravA ghazmiroDavALI-bhANIjadAnanA dadarza ca puraH zUra-miva dIptaM nRpAMgajaM // 46 // artha:-te sAMbhaLIne kamalasarakhAM mukhavALo ghammila (teonI sAthe) cA, tathA AgaLa teNe suryasarakhA tejasvI rAjakumArane je kumAreNApi so'bhyetya / bAhubhyAM bahu sakhaje // ApRcchaya svAgataM cakre / vAstavyaM tatkalAstavaM // 47 // artha:-tyAre kumAra paNa tenI sAme AvIne banne hAthethI tene khuba bheTa, pachI tenI khabaraaMtara pUchIne teNe tenuM sanmAna karyuM, kemake tenI kalAnI rasuti yogya ja hatI. che ka7 che maccetazcaMdrakAMtasya / dravikA tAvakI kalA // na divApi prabhAbhaMga / bhajate saumya kautukaM // 48 // artha:-he saumya ! AzcaryanI vAta che ke mArA manarUpI caMdrakAMta maNIne jharAvanArI tArI A kalA divase paNa kAMti bhaMga dhAraNa karatI nathI. 48 zrutajJatA samAkhyAtA / kalayaiva tavAnayA // ghanavRSTiM vinA kApi / na raMgati taraMgiNI // 49 // artha:-A tArI kalAja tArUM zAstronuM jANapaNuM sucavI Ape che, kemake meghanI vRSTivinA nadI kayAMya paNa uddhasAyamAna thatI nathI. pRSTavyo'si kutaH praha / ka te svaccha paricchadaH / / iti tenodite pAha / dhammiloMbhogharadhvaniH // 50 // artha:-vaLI he sajana! tane huM pUchuM chuM ke tuM kayAMthI Ave che? tathA tAro nirmala parivAra kayAM che? evI rIte teNe kahyAthI meghasarakhI dhvanivALe dhammila che ke, je 50 samAgamaM kumArAhaM / kuzAgrapurapattanAt // Aste mama parIvAraH / purIparisarAvanau // 51 // _artha -he kumAra! huM kuzAgranagarathI Avyo chuM, tathA mAre parivAra nagaranA pAdaramAM che. e pa1 : tataH kalAvatastasya / vAsAyAvAsaditsayA // puta purapAna vai-"kSu kSitivaH suta. 12 . Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (443). atha-pachI te kalAvAna hamilane rahevA mATe avAsa devAnI icchAthI te rAjaputre turata nagaranI aMdara pitAnA mANasane mokalyA. yayau ca svayamArAmaM / kamalAvimalAzritaM // dhammilena sahAlona-baMdhuraskaMdhasiMdhuraH / / 53 // artha ane pote dhammila sahita manahara skaMdhavALA hAthIpara ezIne kamalA ane vimalAthI Azrita thayelA vanamAM gaye. parA ko'yametIti kamalA---prazne vimalayoditaM // viTyA tA pithothuM so-ti siMdhuravAra | 4 | artha A vaLI koNa Ave che? ema kamalAe pUchavAthI vimalA bolI ke are A te sAruM thayuM ke tAro A svAmI hAthI para besIne Ave che. 54 che kiyAna paricchadaH prApi / pazyAnena kalAvatA // pado nivadharmIyo-dhi yutinAM grupa | va | athaare ! tuM je te kharI ke Ane keTaluMbadho parivAra sela che? ahe! puNyazAlI manuSyane bhAgyarUpI samudra avadhivinAne hoya che. te papa che Uce kamalayA khedA-dvahatyA kalmaSaM mukhaM / / devAnAM piya evAyaM / mAtarmama na tu priyaH // 56 // atha:-tyAre kamalA kheda pAmIne kaluSita mukhane dhAraNa karatIthakI bolI ke he mAtA ! te to devAnAM priya eTale mUkha che, paraMtu te mAre priyatama nathI. che 56 vAcyaM tadeva yena syA-dakassAdehinAM jvaraH // vada kasAdguroreta-dUrIcakre tvayA vrataM // 57 // artha -jethI prANIone akasmAta tAva caDe evuMja tuM bele che, kahe to kharI ke AvuM vrata teM kyA gurU pAsethI aMgIkAra karyuM che? ayamukhAsanastho'pi / satAM nAzrayati zriyaM // snuhiH zailazirastho'pi / na hi kalpadrumAyate // 18 // artha: A dhammila uce Asane beThA chatAM paNa saMta purUnI bhAne dhArI zake nahi, kemake parvatanA zikhara para raheluM paNa zeranuM vRkSa kalpavRkSa thaI zakatuM nathI. 58 che asau bhUriparIvAro / na me kautukayatyapi / / na hi kiM veSvyate lokaH / kuceSTAkRdvidUSakaH // 59 // Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ III II arthavaLI te ghaNuM parivAravALA hevA chatAM paNa mArA manane Azcarya karI zake tema nathI, kemake kaceSTA karanArA vidUSakanI AsapAsa zuM leko ekaThA thatA nathI ? 50 evamAlApinIM tAM ca / vimalAM ca rathasthitAM // sArA kAvirapu bahena ja nahIra | 20 || artha-ema belatI te kamalAne tathA vimalAne paNa rathamAM besADIne te rAjaputra mahensava sahita nagarImAM dAkhala thaye. 6 sArasabani saMsthApya / pUrayitvAzanAdikaM // vasanAzananizcitaM / kumAro dhammilaM vyadhAt // 61 // artha-pachI tene manahara gharamAM utArIne tathA bhejanaAdika pUrAM pADIne te rAjakumAre dhampilane sthAna tathA bhejana mATe nizcita karyo. 5 61 che taM vilAsiyazorAzi-prakAzitadigaMtaraM // na rAzi satAvAra-miva tatyAga rAgag: II 2 | artha -phelAtA yazanA samuhathI dizAone prakAzita karanArA te dhammilane sadAcAranI peThe kaI paNa samaye pitAthI judo pADayo nahi. yatra jJAne ca vijJAne / kumArastaM parIkSate / / tatra yacchatyasau jAtya-suvarNa iva varNikA // 13 // artha:-je jJAna athavA vijJAnasaMbaMdha kumAra tenI parIkSA kare che, temAM te umadA suvarNanI peThe namuno Ape che. 63 che vanAvanisara:keli-kalAbhyAsAdi yadvayadhAt / / kumArastasya so'pyAsIt / tRtIyaM cakSurakSataM // 64 // arthate rAjakamAra vanakrIDA, jalakaDA tathA kalAbhyAsa Adika je kaI karato hato temAM te dhambila tenA trIjAM akSayanetrarUpa thai paDaze. dhammilasya kumArasya / sauhRde hRdayAlabhiH // rUpAjhedo'sti bhUdhAtvo-rivAdarzi na cArthataH // 65 // artha - milanI ane te rAjakumAranI mitrAivacce vidvAnoe asU ane bhUdhAtunI peThe phakta rUpathI bheda joye, paNa arthathI je nahi, kumArasya vayasyA ye / te'pyayustasya vazyatA / / na hi sAhityasauhityaM / dUre lakSaNalakSiNaH // 66 / / Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-have te rAjakumAranA je mitro hatA teo paNa te dhagnilane vaza thaI gayA, kemake vyAkaraNa jANanArane sAhityano sAra kaI dUra rahetuM nathI. A 66 sarvaH paurajano'raMji / svaM tena na punargRhaM / / vidurdhavarAtrerA nA niSa " I 67 | athara-evI rIte teNe nagaranA sarva lekane rajita karyA, para. tu pitAnA gharane te rajita karI zakyo nahi, kemake caMdra jagatane ujjavala kare che, paraMtu potAnA hariNane ujajavala karI zakatA nathI. vidagdhavadanAttaccA-zrAvi bhUpabhuvAnyadA // cAra suddhAM vivi- jJAninAmitra | 28 | artha:-eka divase keAika catarane maheDethI rAjakumAre te vRttAMta sAMbha, kemake jJAnIonI peThe mitrothI kaI ajANyuM rahetuM nathI. tatparIkSitumanyedhuH / kumAraH suhRdo jagau // vayA pAtAyAta . vana sarve savarNamA | 22 che. artha-pachI tenI parIkSA karavA mATe eka divase te rAjakumAre pitAnA mitrone kahyuM ke, he mitro ! prabhAte tame saghaLAoe potapitAnI strIo sahita bagIcAmAM AvavuM. 69 che madarthamayamAraMbho / nUnamevaM vyaciMtayan // Agatya pammilo dhAma / jINe maMcakamAzrayat / / 70 // arthaka-kharekhara A prayAsa mAremATeja karyo che, ema vicArIne dhammila ghera AvIne eka jIrNa mAMcApara paDe. . 7ra che himadagdhAMbujacchAya-mukha niHzvAsavarSiNaM // hitA taM hetumaprAkSId-duHkhasya vimalA balAt // 71 // artha-himathI baLelA kamalasarakhA mukhavALA ane nisAsA nAkhatA evA te dhammilane te hitecchu vimalAe haTha laIne tenA duHkhanuM kAraNa pUchyuM. te 71 che sa jagau devadoSeNa / duHkhaM tadupaDhauka te // mAtarna mAti yatpAthaH-patipratimayA hRdi // 72 // artha -tyAre te be ke he mAtAjI! karmayoge mArA para te du:kha AvI paDayuM che, ke je samudra jevaDuM thaIne mArA hRdayamAM paNa mAtuM nathI. kara che Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kenApi jJApito geha-vRttaM mama nRpAMgabhUH // tenAhayati sa prAta-matimA sapriyaM vane // 73 // artha: keIe paNa mArA gharanuM vRttAMta rAjaputrane jaNAvI dIdhu che, ane tethI teNe mane prabhAtamAM strI sahita bagIcAmAM lAge che. yadAyAsyati sadveSA / zvareSA na mayA samaM // bhavitAsi tadA sarva-janAnAM hAsyabhAjanaM // 74 // artha-mATe je A kamalA haiSI thaIne AvatI kAle mArI sAthe nahi Ave to huM sarva keprati hAsyapAtra thaIza. me 74 che aMba kaMbusa gbuddhi-dhAma tattvaM tathA kuru // yathA prIti vinApyeti / prAtareSA samaM mayA / / 75 // artha:-mATe he zakhasarakhI nirmala buddhinA dhAmasarakhI mAtA ! tuM tema kara ke jethI prabhAte te prItivinA paNa mArI sAthe Ave, vimalAtha tamAzvAsya / kamalAmupasRtya ca / / mataH savata ta aa zilAkSAgadhIro | 7 | artha - tyAre mahAbuddhivAna te vimalA tene AzvAsana ApIne tathA kamalApAse jaIne teNune mAtAne ucita zikhAmaNa devA lAgI ke, IyAstvaM sapriyaH prAta-rvanamevaM nRpAMgajaH // AdizaddhammilaM tena / prAtareSa vanaMgamI // 77 // artha-tAre prabhAte strI sahita bagIcAmAM AvavuM ema rAjaputre dhamilane hukama karyo che, mATe prabhAtamAM te bagIce javAne che zAha7nA tatra bhartA samaM gacche-mAM bhUratyaMtakopabhUH // ploSatyazeSasaukhyadrUn / dIptaH kopo hi vahivat // 78 // atha-mATe tuM bharasAthe tyAM jaje, ane have ati gussA vALI na thaje, kemake dIpAyamAna thayelo ke agninI peThe sarva sukharUpI vRkSane bALI nAkhe che. je 78 che rocate te na cedeSa-stadA yuvasu bhUriSu // ghRNuyAstvaM manobhISTa-maparaM tatra kaMcana // 79 // atha - ane kadAca tane A bhatara na rUcato hoya to tyAM ghaNuM yuvAnIyAomAMthI keika bIjA managamatA bhartArane varI leje. 7 vatse svacchaMdatA na syA-tkadAcana sukhAvahA // dRSTAMtAdvasudattAyA-stathAridamanasya ca // 80 // aI-vaLI he vatsa! svachaMdIpaNuM kaI paNa samaye sukhakArI nIvaDe nahi, te mATe vasudarA tathA aridamananuM dRSTAMta jANI levuM. Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (447) mAtaH sA vasudattA kA / ko vAridamano nRpaH // evaM kamalayA pRSTe / niji vyAjahAra sA // 81 // artha - he mAtA! te vasudattA kaI? tathA aridamana rAja karyo? ema kamalAe pUchavAthI teNu niSkapaTapaNe belI ke, 81 che astyavaMtI savaMtIva / purI stkmlaalyaa| tatrAmUnAtha: / sArthavAho mahAdhanA | 82 || atha-uttama lakSmInA ( kamalanA ) sthAna sarakhI nadI jevI avaMtI nAmanI nagarI che, tyAM mahAdhanavAna dhanadatta nAme sArthavAha raheto hato. 82 che dhanazrIriti tasyAsI-tmiyA sImAsuyoSitAM / / putro nA putrI | suri viSNutA . 02 | artha-tene uttama strIonI sImAsarakhI dhanazrI nAmanI strI hatI, tathA dhanavasu nAme putra ane vasudattA nAme prakhyAta putrI hatI. dhanadevasya kauzAMbyAH / purastatreyuSaH sutAM // vasudattAmadattAsau / sArthezo jAtasauhRdaH // 84 // artha-kezAMbI nagarIthI tyAM AvelA dhanadeva sAthe mitrA thavAthI te sArthavAhe tene pitAnI vasudanA putrI ApI. e 84 . vyavasAyabalopAttAM / zriyaM tAM ca zriyo'dhikAM // dhanadevaH samAdAya / muditaH svapurIM yayau / / 85 // artha-pachI te dhanadeva vyApAranA baLathI meLavelI lakSmIne tathA lakSmIthI adhika te vasudattAne laIne khuzI thayothake pitAnI nagarImAM gaye. . 85 che tatra le me sa gArhasthya-phalaM vaiSayikaiH sukhaiH // pitroH sevAtihevAkaH / samaM dayitayA tayA // 86 // artha:-tyAM mAtapitAnI sevA karatothake te dhanadeva teNInI sAthe viSayasukha bhogavatothake gRhasthAvAsanuM phala bhegavavA lAgyuM. 86 sa kAle vasudattAyA / dvau sutAvupapIpadat / / - azogha kAramAnyA-vRAra rUja saMpa i 87 | artha-pachI udAra saMpadAthI jagatane mAnanIka evA yaza ane dharma jema utpanna thAya che, tema avasare tene te vasudattAthI be putre utpanna thayA. e 87 che. Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (448 ). punaH sApanasatvAbhU-badA prItipadA tadA // dhanadevo dhanaprAptyai / jagAma viSayAMtaraM / / 87 // artha -vaLI prIti ApanArI te vasudattA jyAre pharIne garbhavatI thaI, tyAre dhanadeva dhana kamAvA mATe dezAMtaramAM gaye. . 88 vasudattAnyadA kaMci-yAtamujayinIprati // sAthe vijJA parijJA ! zuravivijJAna | 81 | atha-pachI eka divase ujjayinItarapha jatA keIka sAthane jANIne te vasudattAe potAnA sAsusasarAne vinaMti karI ke ahaM yAtA vizAlAyAM / milanAya pituzcirAt // sAMpataM sArthasAmagryA-manujJAM spRhayAmi vAM / / 90 // artha:-hamaNA sathavAre che, mATe huM ghaNekALe mArA pitAne melavAmATe vizAlA nagarIe jaIza, ane temATe tamArI AjJAnI huM icchA rAkhuM chuM. je 90 che avocatAM tato nyAya-bhAsuraM zvazurau vacaH // vadhu tAvadihaivAsva / yAvadeti tava priyaH // 91 // artha:-tyAre tenA sAsusasarAe nyAyayukta vacana kahyuM ke he vadhU! jyAM sudhI tAro svAmI ahIM Ave tyAMsudhI tuM ahIMja rahe. tvaM gurvI dUrato'vaMtI / sArthastvanupalakSitaH // prayANaM tattridoSIda-manujAnIvahe kathaM // 92 / / artha:-vaLI tuM garbhavaMtI che, ane avaMtI nagarI dUra che, temaja A sathavAre paNa ajANyo che, mATe trideSavALA AvA prayAmATe amo tane zI rIte anujJA ApI zakIye? | 9ra che evaM tAbhyAM niSiddhApi / taTAbhyAmiva vAhinI // rasenAkulitA svairaM / tau vilupya cacAla sA // 93 // artha -evI rIte kinArAovaDe jema nadI tema teoe niSedhyA chatAM paNa rasAtura thaIthakI svecchAcAre teonI AjJA lopIne te tyAMthI cAlatI thai. 93 vAkyaM hitamapi brUyA-na hyarocakinaH sudhIH // 1 rUlyavANI mAtRtha tAravIvatAM na to | 8 || Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (49) artha-subuddhi mANase jene na rUce tene hitavacana paNa kahevuM nahi, ema vicArIne teoe mauna dhAraNa karIne teNIne pratyuttara Ape nahi. e gRhItaputradvitayA / sA yAvaniryayau purAt // tAvatmacalitaH sArtho / hiyaiva vavale na sA // 95 // artha:-pachI te banne putrone laIne jovAmAM nagarathI bahAra nIkanI, tevAmAM sathavAre te cAlato thai gayuM hatuM ane te paNa lAjanI mArI pAchI vaLI nahi. 9pa che dhAvamAnApi sA nApa-ttaM sAtha maMtharA gatau // sArthamaprApnuvatyeSA / yayAvanyena varmanA // 96 / / artha:-pachI te doDatI thakI paNa dhImI gatine lIdhe te sAthane melavI zakI nahi, ane sAthe na maLavAthI te bIje mAge nIkaLI gaI. che ka6 che dhanadevaH samAyAsI-ttasminneva dine gRhe // apazyan dayitAM netrotsavAM papraccha mAtaraM // 97 // artha:-have teja divase dhanadeva paNa ghera AvyuM, ane tyAM netrone AnaMda ApanArA pitAnI strone nahi jovAthI teNe (pitAnI) mAtAne pUchyuM. A 97 che sAvadatputra putrAbhyAM / sAkamadyaiva daivataH // vadhurvidhRtazikSA na-zvacAlojayinIMprati // 18 // artha:-tyAre te belI ke he putra! Ajeja devayoge amArI zikhAmaNa nahi mAnIne te banne putrone sAthe laIne ujayinItarapha gai che. 98 che niMdanaMtarmanastasyA / avimRzya vidheyatAM // kalatraputrasnehena / so'pi tAmanujagmivAn / / 99 // artha:-te sAMbhaLI manamAM teNInA avicArI kAryane niMdathake te dhanadeva paNa strI ane putranA snehane lIdhe teNInI pAchala gaye. kathaM pathi priye yAsi / kathaM vA sthAsyataH sutau // iti dhyAnajuSastasya / nAdhvaklezo mano'dunot // 2900 // artha -he priye! tuM mAgamAM zI rIte jaiza? athavA putronA hAla thaze? ema vicAratAM thakAM mArganA thAke tenA manane dukhAvyuM nahi 57 suryodaya presa-jAmanagara. Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 450 ) pramamarma tathA 1 vAgyAnAthanat . hemAna tanagAgA-pAyabhecaNI puru II I. artha-pachI teNune pagale pagale cAlatA evA teNe AdhAravinA vanamAM rahelI tathA be putrovaDe kheda pAmatI evI pitAnI strIne agADInA bhAgamAM dIThI. che 1 che tataH pramuditaH khAte / kAMte ruSTeva yAsi kiM // iti jalpannanarapecchaH / priyayA samagasta saH // 2 // artha:-tyAre manamAM khuzI thaIne he priye ! tuM rIsAyelInI peThe kema cAlI jAya che? ema belatethako ghaNI icchA vAle te dhanadeva teNane maLe. . ra che vallabhA dRDhamAliMgya / mutAke nivezya ca // sArI sahAnataM . moze te mudde hatI 2 | artha-pachI pitAnI te strIne khUba AliMgana daine tathA banne putrone khoLAmAM besADIne te sAhasIke teone khuza karavA mATe sAthe lAveluM bhejana ApyuM. 3 nabhaH skhabhavanaM muktvA / pratIcyA militastadA // gabhastiH kalayanastaM / tasyApi tamasUcat // 4 // artha te vakhate sUrya paNa AkAzarUpI pitAnuM ghara choDIne pazcima dizAne maLI asta pAmatothake te dhanadevanA astane paNa sUcavavA lAgyuM. che 4 che vihAya vartma sa bhaja-kAMta kAMtayA samaM // nizi zayyAkRte dhUlI-stUlIriva viveda saH // 5 // artha -tyAre te mAne cheDIne strI sAthe ekAMte rahyothake rAtrIe zayAmATe dhULane paNa gAdalAMsamAna mAnavA lAgyo. 5 che tadA sA vamudattApi / saMgate hRdayaMgame // mene manovinodAya / tadvAsabhavanaM vanaM // 6 // artha -te vasudattA paNa pitAnA svAmInA melApathI te vanane paNa manane AnaMda ApanArUM vAsabhuvana mAnavA lAgI. te 6 che tatrasthaiva kuraMgIva / sA sukhaM suSuve sutaM // so'pyAnIya latAgulmAM-stasyA niryAtamAtanot // 7 // Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (451 ) artha-pachI tyAMja hariNInI peThe teNIe sukhethI putrane janma Ape, tyAre dhanadeve paNa velaDIonA gucchAo tyAM lAvIne teNIne vAyunA upadravathI rahita karI. . 7 che navaprasavagaMdho'syA / vanasthaM vyAghramAhayat // sa janmAMtaravairIva / kAMtaM prathamamagrahIt // 8 // artha -evAmAM tenA navIna prasavanA gadhe vanamAM rahelA vAghane bolAvyo, tathA janmAMtaranA vairInI peThe teNe prathama te tenA bhartAraneja grahaNa karyo. 8 che tAM dazAM preyaso vIkSya / vasudattApi tApinI / / mRcchAmAnaMca paMcatva-nATyaprastAvanAmiva // 9 // artha -pitAnA svAmInI te dazA joine kheda pAmelI vasudattA paNa mRtyarUpI nATakanI prastAvanAsarakhI mUcha pAmI. che ke te stanyaM stanaMdhayo jAta-mAtro mAtrojjhitaH puraH // zarvilaMka mRta bAra-rama haro a | 20 || artha-janmatAMja mAtAe pAse choDI dIdhela te dhAvaNe bAlaka dhAvaNa nahi malavAthI mRtyu pAmyA, pachI prabhAte jyAre tenI pUchI utarI tyAre te raDavA lAgI ke 10 che ekAte kAMta kAMtAre / kAMtA zvApadasApadi // vihAya hA ka lIno'si / jalpa jalpa hRdIzvara // 11 // artha - he kAMta! jaMgalI pazuonI ApadAvALA A vanamAM mane ekalI choDIne are ! tuM kyAM cAlyA gaye? he hadIzvara ! tuM bola bola ? 11 che tAkpremaguNasthama / kSemaMkara guNAkara // jabarachAyokaMTA karIne cAri vAri | 2 || artha--are! evA premarUpI guNamAM nizcala thayelA he kSemaMkara! he guNAkara ! vAdaLanI chAyAsarakhuM darzana daIne tuM kema cAlyo jAya che? jAnAsi vyAghra re pAtra-parIkSAM vanavAsyapi // mAM muktvA niguNAM gAra-guNaM yatpriyamagrahIH // 13 // artha:-are vAgha! tuM jaMgalI chatAM paNa pAtranI parIkSA jANe che, kemake te mane nirguNane choDIne mArA guNavAna priyatamane , prahaNa karyo. te 13 Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 45ra ) re jAta suvinI teSu / svamevaikaziromaNiH / / cazaaoDa banA-kSaour wAzitrAH || 8 || artha:-are putra! vinItamAM paNa tuMja eka ziromaNi che, kemake azakta chatAM paNa te pitAnA pitAne mArga grahaNa karyo. 14 ghigmAmAtmarucidhvasta-guruzikSAsukhAsikAM // viSavallImiva preya-stanayakSayakAriNI // 15 // artha:-are ! phakta svecchAcArathI sAsusasarAnI zikhAmaNarUpI miThAIne tajanArI tathA viSavallInI peThe patiputrane kSaya karanArI evI sane dhikkAra che ! e 15 iti zokAkulA putra-dvayamAdAya sAcalat / / saritaM ca puro'drAkSI-dAttamUrtimivApadAM // 16 // artha:-evI rIte zekathI vyAkula thayelI te vasudattA banne patrone laIne cAlI, evAmAM AgaLa mUrtivaMta ApadAsarakhI eka nadIne teNue jei, e 16 tadApharasAd ghane vRSTe / janakAtmApya parvatAt // madhuM kahevA yAyamunai ! 27 . artha -te vakhate pitA pAsethI dhanano samuha melavIne jema strI tema akasmAta varasAda thavAthI parvatamAMthI jalano samuha melavIne te nadI mojarUpI hAthethI nAcavA lAgI. 17 - sAcAH vitA zika zairAbiyo ratnAro mAna , tathA vA vA . jiMdI nAhamivANI 28. artha-Ane pitA sthira evo parvata che, tathA mahAna ratnAkara bhartAra che, topaNa arere! A nadI mArI peThe zuM capala ane vaka nathI ? dhyAtveti saritastIre / bAlamekaM mumoca sA // dvitIyaM pApAnAvAyA svayamaMtarvivejha 2 | 21 . artha:-ema vicArIne teNue eka bAlakane nadIkinAre muka, ane bIjAne hAthamAM laIne pite nadImAM praveza karyo. te 19 che askhalaccaraNastasyA / aMtarnadIzilAtale // tad dRSTvA tIrago bAlo / nimamaja sarijale // 20 // artha -evAmAM nadImAM rahelA patthara parathI teNIne paga lapasI ga, te joine kinArA para rahelA bAlaka nadInA jalamAM DubI gayo, Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (53) zrotaHsaMpAtakAtaryAt / pANistho'pi sutazcyutaH // tasyA mithyAtvamUDhAnA-miva dharmo jinoditaH // 21 // artha:-jalapravAhanA dhasArAne lIdhe thayelA gabharATathI, mithyAtvathI mUDha banelA mANasanA hAthamAMthI jema jenadhama tema teNunA hAthamAM rahele bAlaka paNa nadImAM paDI gayo. 21 varAkI sA nadIpUre / svamaMgaM dhartumakSamA !! vahamAnA taTasthasya / zAkhAyAmalagattaroH // 22 // artha:-have te bicArI rAMkaDI nadInA pUramAM potAnuM zarIra dhAraNa na karI zakavAthI taNAtI thakI kinArA para rahelAM eka vRkSanI DALIne vaLagI paDI. 22 - sA kSaNAdvalitazvAsA / bhramadbhistatra taskaraiH / / badhdhvAbalA balAsiMha-guhAM pallImanIyata // 23 // artha-thoDI mudate jeTalAmAM teNuno dhAsa vadhe teTalAmAM tyAM bhamatA cero te abalAne balAtkAre bAMdhIne siMhaguhA nAmanI pAvAnI pallImAM laI gayA. 23 senai zukrapitAoNLA-siHi saMdhANa davA | samaye prAbhRtIcakre / cauracakrezvarasya sA // 24 // artha-tyAM caroe teNInA zarIra para telamaInaAdika karavAthI jyAre huziyArImAM AvI tyAre avasara joIne teoe potAnA svAmIne bheTa karI. . 24 tenApi locanAnaMdi-rUpA premAtizAlinA // avarodhapuraMdhrINAM / dhaureyI sA vyadhIyata // 25 // artha:- AMkhone AnaMdita karanArA rUpavALI evI teNIne te atipremI ceranAyake pitAnA aMtaHpuranI strIomAM paTarANa karI. tAlanA mii | soTukUDhAra puraMdha: || tasyAzchidrANyanidrAlu-locanA Alulokire // 26 // artha:-tyAre te parAbhava sahana na karI zakavAthI tenI paraNelI strIo AMkho phADIne teNInA chidro jovA lAgI. e ra6 che jANettA sutaM dUtA sAthe svAbhAtrimaM ! * zA mAsamAM thI puNya pisapa punaH | 27 | Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (454) a:--pachI samaya Avye te vasudattAe peAtAsarakhA eka putrane janma ApyA, kemake prAye' karIne putrA mAtAsarkhA ane putrIe pitAsarakhI thAya che. 5 27 // sAMta:purAH sarva | roToTakuvAH // saMmUya svAminuM gUDha--rovaiyAaimpenijJan || 20 || a:--tyAre saghalI aMtaHpuranI srIe rASathI heATha karaDatIthakI ekaThI thaine gumarASavALAM vacaneAthI peAtAnA svAmIne kahevA lAgI ke, virakto yadyapi svAbhI / vaco'smAkaM na manyate // nihA te vatuM / tathApi sekaDo dilaM // 21 / / a:--jo ke virakta thayelA svAmI amArUM vacana mAne nahi tA paNa snehune lIdhe amArI jIbha hita kahevAne tapI rahI che. iyaM paranarAsaktA | navInA vanitA tava || sutaM tvadviparItAsyaM / suSuve kathamanyathA || || 30 // artha: A tamArI navIna srI parapurUSamAM Asakta thayelI che, jo ema na heAta te tamArAthI viparIta mukhavALA putrane te kema janma Ape ! // 305 I bahupriyA ca yA nArI / yo bhRtyo bahunAyakaH || caddhinuM ja yajJakSya | satpuSa: riyanayet // rU? / artha:--je srI ghaNA bhartAravALI hoya, je nAkara ghaNA zeDavALe hAya, tathA ghaNAonI eDI je bhikSA hoya tenA DAhyA mANase tyAga karavA joiye. // 31 // tataH sa tucchadhIrmiMllaH / khaDge svamukhamaikSata || rAduzyAma vikAAla / aMkonuM natanAziH // 22 || artha:--tyAre te tuccha buddhivALA bhinne pagamAM pAtAnuM rAhusarakhuM zyAma, bilADAjevI AMkheAvAlu, lAMbA hADhavAlu tathA namelA nAkavAluM mukha joyuM. // 32 // jAtasyApi tatastasyA -- pazyadAsyamasau rasI // -pazyanAthamato ramI iMdugauraM sarojAkSaM / vikAroSTamu || 33 // a:--pachI teNe utsuka thaIne te mAlakanuM' ca'sarakhuM... ujvala kamalasakhI AkhAvAlu, pAkAM TIDArAMsarakhA hevAluM tathA uMcA nAkavAluM sukha paNa joyuM. 5 33 5 Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 455 ) pazyannAsya viparyAsa-masUna nAzinAsinA / sujAva pachI DhAMka--hAyuM rAtre 1 niHzaH || 24 || a:--evI rIte mukhatuM viparItapaNuM joine te niSTa bhiSe keLanA ropAnIpeThe prANanAzaka talavArathI te khAlakane kApI nAkhyuM. stenaistadA tadAdezAd-- dUraM nItvorurajjumiH || adhi kaMTakAkIrNe / vasudattApi pAdape // 35 // aH--pachI teja vakhate tenA hukamathI cAree vasudattAne paNa dUra lei jane majabuta dAraDAMthI kAMTAvALA vRkSapara bAMdhI dIdhI. // 3pa / / taMtra vahA niddhArA / pacAoiva kSiI vizo ravi vavaMtI / tu viteti sAcav // 26 // artha:--tyAM baMdhAyAbAda nirAza thaine pAzamAM paDelI pakSiNInIpeThe daro dizAotarapha jotIthakI duHkhita thaIne satApa karavA lAgI ke, . tho guruvarosova--vitteneya vaiSasA / / . narakaH mAghuNIcakre | mAnave'pi bhave mama || 37 // a:--are! sAsusasarAnA vacananuM ullaMghana karavAthI jANe bhArApara gusse thayelA vidhAtAe A manuSyabhavamAM paNa mane narakAtithi karI che. 5 37 // mArgabhraMze mRtau patyu -- triyoge tanujanmanAM // sAthe tuM caMpe ! nIvitAvena nAkhyavaM || 38 || yumAMM || kemake mArgamAM bhulI paDavAthI, svAmInA mRtyuthI, putrAnA viyAgathI, nadInA pUrathI tathA majabuta dhanathI paNa mArA jIva gayA nahiM. // 38 5 kaM yaje kaM bhaje kaM vA / bhASaye vijane vane // ? evaM sA dadhatI khedaM / tatraiva suciraM sthitA // 39 // a:--have huM A nirjana vanamAM kene pUjI ? kAne bhajI` ? athavA kone kahuM ? evI rIte kheda karatIthakI te tyAMja ghaNA kAlasudhI rahI. anyadoJjayinI yAyI / nunastatsukRtairiva // ko'pi madhyaMdine sArtha - stasthau tatraiva kAnane // 40 // artha:--eka divase ujjayinItarapha janAra kAika sAthe teNInA puSpAthI jANe prerAyA heAya nahi tema madhyAhnakALe teja vanamAM AvIne DaeNryAM. // 40 // Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 456 ) naraurnirAzayA bhrAMta - baddhA sAdarzi pAdape // amoni 2 thAsAre--vaSanA vairitra // 42 // a:--tyAM jalanI AzAthI bhamatA leAkAe teNIne vRkSapara mAMdhelI dIThI, tyAre teee badhuonIpeThe dayA lAvIne teNIne dhanarahita karI. // 41 // jJAnIya sArthavAdasya | tAnI te; samarpitA tena pRSTA nijaM vRtta -- mabhyadhatta ca sAditaH // 42 // artha :--pachI teja vakhate teoe lAvIne teNIne sA vAhane soMpI, ane teNe pUchavAthI teNIe mULathI peAtAnu vRttAMta kahI saMbhalAvyuM gaMgAvIcIvare datvA / cIvare bahumAnataH // soDamanojhavazaH kArda / tAM manonavata muvALuM // 4rU || a:--tyAre teNe bahu AdarasatkArapUrvaka teNIne gaMgAnA meAjA sarakhA manehara vajra ApyAM, tathA pachI kAmadevane vaza thayAvinA teNe mananA sadbhAvathI teNIne miSTavacaneAthI kahyuM ke, 5 43 5 dadhAsi putra kiM khedaM / nedaM kiM te kuTuMbakaM // madhyasthAmukhya sArcaya | mulamujJayinIM tratra // 44 || artha:--he putri ! tuM zAmATe kheda kare che ? A zuM tArU kuMTuMba nathI ? A sAnI aMdara rahIne tu' sukhethI ujjayinI jA? kRtasAtena sA tena / prINiteti mRdUktibhiH || I cacAla nirvicAlasya / duHkhapUrasya pAragA // 45 // artha :--evI rIte zAMta karanArA te sAIvADe kAmaLa vacanevarDa khuza karavAthI te niraMtara paDatAM duHkhAnA pAra pAmIne cAlavA lAgI. saha tenaiva sArthena / prasthitoruparicchadA || lIvaMtasvAminuM navuM / mutratAnti toSanA // 46 / aH--have teja sAnIsAthe maneAhara parivAravALI sutratA nAmanI sAdhvI jIvaMtasvAmIne vAMdavAmATe cAlatI hatI. 5 46 5 sA cakSuHpathamAyAtA - naMdasuMdarayA tayA || 1 vaMde tanmukhAddharma / zarmakAri ca zuzruve // 47 // artha:--AnaMdathI suMdara thayelI evI te vasudattAe te sAdhvIne joine vaMdana karyuM, ane teNInA mukhathI sukhakArI ` sAMbhalyA. Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (57) ghanavyasanakallolA-jjarAjanmajalAkulAt // AtaMkakasaMkIrNA-dbhavAMbhodherSibhAya sA // 48 // artha -tyAre ghaNAM duHkhorUpI mejAMovALA, jarA janmarUpI jalathI Akula thayela, tathA bhayarUpI kAdavathI bharelA evA saMsArasamudrathI te DaravA lAgI. ke 4: . taM tarItuM tarItuMga-sthiti jagrAha sAgrahA // sArthanAthamanujJApya / vrataM sA suvratAMtike // 42 // artha te saMsArasAgarane taravA mATe teNIe te sAthe patinI rajAleIne Agrahasahita haDIsarakhI uMcI sthitivAluM cAritra te sutratAsAdhvI pAse grahaNa karyuM. 49 che sasaMvegA rasaM vegAt / pibaMtI saprayodadheH // purImavapurIhA sA / kramAdujayinIM yayau // 50 // artha-pachI vairAgyavALI tathA siddhAMtasamudrano rasa pItIthakI zarIranI paNa mamatA choDIne te anukrame ujayinI nagarImAM gai. tatra pitromilitvA sA / nijaM vRttaM nivedya ca // tharathamavAravA-vavodaya nivRSanaM che ? . artha-tyAM potAnA mAtapitAne maLIne tathA teone potAnuM vRttAMta kahIne teone paNa tattvajJAnanA kAraNarUpa te thaI paDI. pa1 nirakhya varAyA-caritramiti citra purANo maMgura vAvaH : suvidhIta | 12 | artha-evI rItanuM vasudattAnuM AzcaryakArI caritra sAMbhalIne kaye subuddhi mANasa mAtApitAdika vaDilanI hitakArI vANInuM uddhaghana kare? para che astAM striyo na manyate / ye bhUpA api sadvacaH / / te paraiH paribhUyate / rAjAridamano yathA // 53 // artha:-strIo to ekabAju rahI, paraMtu je rAjAe paNa hitavacana mAnatA nathI, teo paNa aridamana rAjAnI peThe ajethI parAbhava pAme che. je paDe che nagarI sArasAhitya-vidhevAsti tamAlinI // varNyavarNakramAstoka-zlokasatamalinI // 54 // 58 suryodaya presa-jAmanagara Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 458 ) athara-uMca varNanA lekonA kamavALI (mahura akSarenA kamavALI) ghaNuM kItivALA sadAcArI lekethI zebhitI (ghaNA ke tathA manahara kAvyathI bhapakAvALI) sAhityavidyAsarakhI tamAlinI nAmanI nagarI che. 54 che marAla iva satpakSa-statrAridamano nRpaH // patnI priyamatI tasya / pabinIva guNAlayA // 55 // artha:-tyAM uttama pakSavALA (pAMkhevALe) haMsasarakhe aridamana nAme rAjA hatA, ane tene kamalinIsarakhI guNenA (taMtuonA) sthAnavALI priyamatI nAme rANu hatI. 55 . zreSTI dhanapatistatra / bAlamitraM mahIpateH / / chupAyagmnovra I kriyApasthai | vaddo artha -tyAM pitAnA nyAyaguNathI lakSmInA capalapaNurUpa bhayaMkara dUSaNane haranAro ane te rAjAne bAlamitra dhanapati nAme zeTha vasato hato. e pa6 che sUtradhAro'bhavattatra / daridro dhanadAbhidhaH // yaH svAkhyAM chedanArthena / dArUpeNAkRtArthayat // 57 // artha-vaLI te nagaramAM eka dhanada nAme daridrI sutAra rahetA hatuM, ke jeNe chedananA arthavALA dAdhAtunA rUpavaDe pitAnuM nAma kRtArtha karyuM hatuM. pa7 | samaye tanaye jAte / sa ca tasya priyApi ca / / abhUtAM paralokasya / pAthI dAridyadoSataH // 58 // ane pachI je samaye te sutArane eka putra thaye tyAre te sutAra ane tenI strI banne garIbAInelIdhe mRtyu pAmyA. che 58 che vaya'mAno vidhAtreva / tanayastasya kevalaM // tuSAMzcakhAda zAlInAM / lIno dhanapatehe // 59 // artha-kevala vidhAtAthIja poSAte e tene te putra dhanapati zeThane ghera rahIne DAMgaranA photarAM khAto hato. A 59 . asau bhRzaM busagrAma-lAlasatvAnmahAjanaiH / / avazvarAzi che. vora rUti rAmanAtha . 0 || artha -evI rIte ghaNuM phetarAM khAvAne lAlacu hevAthI mahAjoe apabhraMza bhASAmAM tenuM kokAsa nAma pADayuM. e 60 che Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (59) putro'nyadA dhanapate-nAnA dhanavamaH zriye // yiyAsuryavanaM dvIpaM / navaM potamasajjayat // 61 // artha -have te dhanapapizeThanA dhanavasu nAmanA putre eka divase dhana kamAvA mATe yavanadvIpe javAne navuM vahANa taiyAra karyuM che 61 che paNyodhaiH puNyanaipuNyaH / sataM potamabIbharat / / DhAmahe saMyamI reto. pRthvottarazupaiziva ne vara che artha-pachI sAdhu lAbha denArA mUlattara guNethI jema potAnuM mana bhare tema karIyANuonA samUhathI te puNyazAlIe te vahANa bharyuM ceTA ivAMbhasA patyuH / potakrIDanapaMDitAH // sarve nirvezadAnena / tenAtoSyaMta nAvikAH // 63 // artha samudranA nekasarakhA vahANa calAvavAmAM catura evA se khalAsIone teNe dhanadAna ApI khuzI karyA. A 63 che rAkRdaya notsAha-reritaH pitta vadhI Aruroha sa bohicchaM / vimAnamiva khecaraH // 64 // artha-pachI te pitAnA mAtApitAnI rajA laIne zakunanA utsAhathI prerAyothake vidyAdhara jema vimAnapara tema te utAvalathI vahANapara caDa. 64 che yayAce sa pituH pArzva / kokAsaM bhaktibhAsuraM // dehazuzrUSake'muSmin / jAye'haM mukhabhAgiti // 15 // artha-mArA zarIranI cAkarI karanAra je A heAya te mane ThIka paDaze, ema kahIne teNe te bhaktivAna kokAsane potAnA pitA pAse mAgaNuM karI sAthe lIdhuM. 65 tIrNo'ndhiM hanumAn yasya / vAyo potaH svayaM sukhaM // sAhAyyAttasya poto'yaM / prApa pAraM kimadbhutaM / / 66 // artha-je vAyunI madadathI vAyune putra hanumAna pote sukhethI samudra tarI gayo hato, tenI madadathI A vahANa paNa kinAre pahezuM temAM zuM Azcarya che? 66 saMpAte yavanadvIpe / vArdhI muktvA sa vAhanaM // militelApatizcakre / vyavasAyamupAvit // 67 // artha-pachI te dhanavasu yavanadvIpamAM jaI samudramAM vahANa choDI rAjAne malI yuktipUrvaka vyApAra karavA lAgyo. 67 che Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (850) karmavyagrospi kokkAsI - 'vakAzaM labhate yadA // - DIT ta aa tAH / mayAti niye svayaM || 68 || a:--kA mAM vyagra chatAM paNa jyAre te kAkkAsane phurasada malatI tyAre te kulaka nAmanA sutArane ghera jatA. 5 68 5 sa tu takSA kramAyAte / marmajJo vAstukarmaNi / / zAyaraza; putrAn / te tu sarve pramAlinaH || 6 || 1 a:--te huziyAra sutAra vAra parAthI cAlI AvatI peAtAnI vAstuvidyAmAM praviNa heAvAthI pAtAnA putrane te vidyA bhaNAvatA hatA, paraMtu teo saghalA ALasu hatA. 5 69 5 na hi svagRhavidyAyAM / ziSyaH prAyeNa sAdarAH // surUpAyAmapi svIya- kAminyAM kAmukA iva // 70 // a:--kemake mane hara rUpavALI evI paNa pAtAnI srImAM jema kAmI tema prAyeM karIne ziSyA peAtAnA gharanI vidyAmAM AdaravALA hAtA nathI. // 70 u kalau so'bhiyukto'bhUt / kokAsastairanAdRte / / matte virojhamohe / ya mUtinaM naiH // 72 || artha:--pachI rAjaputrAe cheDI dIdhelAM bhAjanamAM jema vadhyu ghaTayuDa khAnArA tema teoe upekSelI kalAenA samuhumAM te kAkkAsa AdaravALA thayA. 5 71 // tasyAbhiyogamAlokya | kulakaH pulakaM vahan || tamevAvIbhaNanna sva-paravyaktirguNArthinAM // 72 // a:--tenA udyama joine te kulaka sutAra rAmAMcita thayeAthakA teneja bhaNAvavA lAgyA, kemake guNavAna mANasAne svaparanA taphAvata hetA nathI. !! 72 // so'pi svalpa dinaiH zilpa-kalpamasvalpamagRhIt // bubhukSitasya kiM velA - prayAsaH prAzane laget // 73 // a:--te kADhAse paNa samasta zilpazAstra thoDA divaseAmAMja zIkhI lIdhuM, kemake bhukhyA mANasane bheAjana karavAmAM zuM vakhata ke prayAsa lAge che? // 73 // lakSmIM ca vAstuvidyAM ca / prApya yAnena tena tau // dhanaztha sUtradhArazca / punaH svasthAnamIyatuH // 74 // Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - atha-pachI te dhanavasa lakSmIne tathA te kekAsa sutAra vAstu vidyA melavIne te vahANupara besI pharIne pitAnA nagaramAM AvyA. AjIvanAya bhUpasya / vijJAnajJApanAya ca // kASTatakSNA sukASTena / kapotAstena tenire / / 75 // atha-potAnI AjIvikAmATe tathA rAjAne potAnI lA dekhAkavA mATe te sutAre uttama kASTanA helAM banAvyAM. e 75 che te jIvaMta ivoDDonAH / satvaraM gaganAdhvanA // kurmikSaya zirA gharuM mUhu | 76 . artha:-te helAM jANe jIvatAM hoya nahi tema turata AkAzamAge uDIne dukALanA mastakamAM zulasarakhA rAjAnA anAjanA koThAramAM gayA. tataH zAlikaNavAtaM / nirAkAH kapotakAH // udhdhRtya vArdhakeH pArzva-mIyurvaivadhikA iva // 77 // atha -tyAthI te helAM nirbhayapaNe cAvalane samuha leine majuranI peThe te sutAranI pAse AvyA. 77 che tenAnAyAsalabhyena / zAlinA rasazAlinA // sadavRttiM kalpayAmAsa / parakAryeSvanAdarI // 78 // athara-evI rIte vinA prayAse malatA rasayukta cAvalavaDe karIne te kekAsa paranI nokarImAM anAdaravALe thaIne pitAnI AjIvikA calAvavA lAgyuM. 78 che hiyamANe sadA zAlau / koze ca kRzatAM gate // adRSTacArasaMcAraM / kozAdhyakSA nRpaM jaguH // 79 // artha:-evI rIte hamezAM cAvala cerAvAthI te keThAra jyAre ocho thaI gayo ane tyAM keInI jAva Ava jovAmAM na AvI, tyAre kekArIe te bAbata rAjAne jAhera karI. 79 che mumoca nRpatistatra / tatazchannatarAMzvarAn // te'pi kASTakapotAnAM vRttaM nRpamajijJapan / / 80 // atha:-tyAre rAjAe tyAM potAnA gupta mANase rAkhyA, tathA teoe paNa rAjAne te kASTanAM helaenuM vRttAMta jaNAvyuM. 80nA vaijJAnikaziroratna-mayaM kRtacamatkRtiH // aho AhUyatAmazu / tAneyaM bhUbhRdAdizan // 81 // Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (46ra ) artha ahe! Azcarya karanArA tathA kalAvatomAM mukuTa sarakhA te mANasane jaladI bolAvI lAve, ema rAjAe teone hukama karyo te kapotAnusAreNa / caraMtazcaturAzvarAH // bAda soNe mUravAjAviti | 82 | artha:-tyAre te catura gukhapurUSe te halAone anusare jaIne gharamAM rahelA kesane kahevA lAgyA ke tane rAjA bolAve che. tevA tatA kavitA #ri jAnuM jaNAvatAM II jagAma bhUpaterdhAma / sthapatistaiH puraskRtaiH // 83 // artha: tyAre te sutAra atyaMta khuzI thaIne teone agADI karI pate kalAva ne kAmadhenusarakhA rAjamaMdiramAM gaye. e 83 . sAdhitAzeSakASTaudhA / dadhAnA vAstavIM zriyaM // nRpa sthapati vidyeva / jIyAdrAjya sthitistava // 84 // artha:- he rAjana ! jItela che sava dizAono samuha jeNe ( sAdhela che sarva kono samuha jeNe) satya lakSmIne (vAstuvighAnI zebhAne ) dhAraNa karanArI evI sutAranI vidyAsarakhI tamArI rAjyasthiti jaya pAma? | 84 che vAstuvidyAnavadyatva-sUcanairvacanairiti // prINitaH pRthivImANo / vardhakinAtha so'vadat // 85 // artha -evI rIte vAstuvidyAnA akhalitapaNAne sUcavanAro vacanathI keAse khuzI karele rAjA bolyo ke, te 85 che tvaM dRSTazrutavijJAni-sImAsImamataH zRNu // giraM budha vidhehyevaM / yaMtraM gaganagAminaM // 86 // artha -tuM joyelAM ane sAMbhaLelAM vijJAnavALAonI avadhisarakhe che, mATe he catura! tuM mAruM vacana sAMbhala? evI rItanuM AkAzamAM cAlanArUM eka yaMtra tuM banAva? che 86 evaM sasnehamAbhASya / vibhuSya vasanAdinA // phAtimAnaraMgA . mUpatirvirataM | 87 | artha -evI rIte tene snehapUrvaka belAvIne tathA vastrAdikathI zaNagArIne rAjAe ati AdarasatkAra pUrvaka tene visarjana karyo. so'vimAnavimAnazrI-mAnApaharaNakSamaM // yaMtra nanayA-poSe kaMku vinimama || 88 : Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (463) artha:-have te kakkAse anupama vimAnanI zebhAna mAnane haravAne samartha tathA be mANasone besavAlAyaka turata eka yaMtra banAvyuM. 88 che divase zreyasi mApaH / samaM tena kalAvatA // taM dAruyaMtramAruhya / khecaraiH sakhyanvabhUt // 89 // artha-pachI zubha divase rAjA te kalAvAnanI sAthe te kArya trapara caDIne khecara sAthe mitrAine anubhava levA lAgyo. te 89 yaraM yadurArohaM / yadadurga yacca dustaraM / / yAnAnena tasmA taya sidaM jha | 20 | artha -je kaI sthAna dUra, dukhe caDI zakAya tevuM, durgama tathA du:khe tarI zakAya tevuM hatuM, te saghaLAM sthAno A vimAne tene kIDAgrahasarakhAM karI dIdhAM che 90 | jApa kuTire nA zire rRne dAvana ! kadAcitkAnanakroDe / sa cikrIDha kutUhalI // 91 // artha ane tethI kai vakhate nadInA paTamAM, kei vakhate parvatanA zikhara para tathA kaI vakhate vananA madhya bhAgamAM te kutuhalI rAjA kIDA karavA lAgyo. te 91 che kAmacAraM tayorvIkSya / prAha bhItimatI priyaM // apasiddha maya jiM te aa ya sevAnAra | 22 | artha:-evI rIte teo bannene icchA mujaba pharatA joIne prItimatI rANIe potAnA svAmIne kahyuM ke, he svAmI! meM Apane zuM aparAdha karyo che? ke mane Apa daze dekhADatA nathI. kara khameva dhinvasi dUrI-kRtya snigdhamimaM janaM // vizvaMbharerapi svAmin / dRSTiH kukSibharistava // 93 // artha -he svAmI ! A snehI janane dUra karIne Apa pote ja je moja mANe cho, tethI ema jaNAya che ke Apa jagatanuM poSaNa karanArA chatAM paNa ApanI dRSTi te peTabharI ja che, che 93 che tvayi tArkSya ivAdabhra-dezadarzini bhartari // na bhUpa kUpaDaMmUka-vApavAdo gato mama / / 94 // . . artha-valI he rAjana ! garUDanI peThe sarva dezone jenArA evA Apa mArA svAmI chatAM mAre kuvAnA deDakApaNAne apavAda che nahi. Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (44 )' tanme pUrayatAdeka - yAnAvasthAnadohadaM // - mohadaM vacanaM tasyA / idaM takSNo jagau nRpaH // 95 // a:--mATe eka vAhanamAM besavAnI mArI manakAmanA Apa pUrI karA ! have evI rItanuM meAhu upajAvanArUM teNInuM vacana rAjAe kAkAsane kahyuM. 5 95 5 sa jagAvubhayoreva | yaMtro'yaM deva vAhakaH // sIdraSi maM--tamAre gaurava | 26 || a:-tyAre kakkAsa melyA ke he deva ! A yaMtra phakta e manuSyAneAja ejo uMcakI zake tevuM che, paraMtu jo tethI vadhAre mANasa temAM bese te ati bhArathI baLadanIpeThe te kadAca truTI paDe. ueu evaM nRpo niSiddho'pi / yAne patnIM nyavizat // balino 'pyabalAvAcA | baddhayaMte hI bhavasthitiH // 97 // aH--evI rIte niSedha karyAM. chatAM paNa rAjAe pAtAnI te strIne te vAhanamAM besADI, balavAnA paNa strInA vacanathI dhAi jAya che, arere ! saMsAranI sthiti kevI che! // 97 // aho svacchaMdatAmaMda-- tApaka nRNAM bhavet // jalpanniti samaM rAjJA / tatra takSApyupAvizat // 98 // athaH--ahe! ! svachaMdIpaNu mANasAne atyaMta kheda karanArU thAya che, ema khelatAthA te kAkkAsa paNa te vAhanamAM beThA. 5 8 5 yAvaduraM yayau yAnaM / tAvadbhUribharArditAH // tatra durvAyubhiH staMtrIbhiH saha kIlikAH // 99 // a:--pachI jevAmAM te vAhana dUra gayuM tevAmAM ghaNA bhArathI durghAyune haranArI taMtrIosAthe joDelI khIlIo nIkaLI paDI. vizIrNAzeSasaMdhAno / dadhAno jihyatAM gatau // jJaLakSotiSe yaMtro / nava vapattat // 2000 || a:--ane tethI tenA saghalA sAMdhAo vikharAi javAthI ane gati aTakI paDavAthI te yaMtra buDhA baladanIpeThe ekama jamInapara paTakI paDayuM. // 3000 // niH zri cipraticAreNa / reNunevAvaguMThitaM // rUpa vArUM thAnAni--kSakSAnA nyAyata | Z || Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 465 ) artha -evI rIte ulaTI rIte cAlavAthI jANe dhuLathI AcchAdita thayuM hoya nahi tema nisteja mukhane dhAraNa karanArA te rAjAne kAse kahyuM ke, 15 rAjanalaM viSAdenaH / viSAdenaH sudAruNaM / / kRtino hitakAryukta-samullaMghanajaM viduH // 2 // artha:- he rAjana ! have kheda karavAthI saryuM, kemake hitakArInA vacananA ullaghanathI utpanna thayelAM pApane vidvAnoe viSathI paNa bhayaMkara kaheluM che. 2 che ayaM te vidviSAM deza-stacchannamiha tiSTatAt // takSopakaraNaM kiMci-nagarAdhAvadAnaye // 3 // artha -have A tArA zatruone deza che, mATe ahIM tAre guptapaNe rahevuM, ke jeTalAmAM huM nagaramAMthI kaIka sutAranuM hathiyAra lAvuM praviveza sadezasthaM / sa tosalipuraM tataH / / ApRcchayApRcchaya kasyApi / takSNo maMdiramIyivAn // 4 // artha:-pachI te kAsa najIka rahelA tasalIpura nagaramAM gaye, tathA pUchate pUchatA keIka sutArane ghera pahoMce. che ka che yayAce sthanirmANA-kulaM vAsI sa takSakaM / / vAsIyAMcaiva tasyAbhUta / sUtradhAratvamUcikA // 5 // artha:-tyAM teNe ratha banAvavAmAM paDelA te sutAra pAse vAMsale mA, ane te vAMsalAnI mAgaNaja te kekAsanuM sutArapaNuM sUcavanArI thaI che 5 che so'bhyaSAt kAkajaMghasya / ratho'yaM pRthivIpateH / / nirvilaMbaM mayA kArya-stadvAsI kathamarpaye // 6 // artha:-have te sutAra bolyo ke A kAkaja rAjAne ratha che, ane te mAre turata pUro kare che, mATe huM tane vAMsalo zIrIte ApI zakuM? 6 ! kokAsaH prAha tanmuMca / takSaNIM yena tatkSaNaM / / darzayAmi rathaM sidaM / kArya bhAgyavatAmiva / / 7 // artha_yAre kakkAsa be ke jo eca che te tuM vAMsala choDI de, ke jethI huM tane bhAgyavAnA kAryanI peThe kSaNavAramAM A ratha banAvI ApuM. 7 - 59 sUryodaya presa jAmanagara Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (466) - tA tarSinAM vANI-mArA chAnidhi ! rathe muhUttamAtreNa / cakradvayamayojayat // 8 // artha -tyAre teNe Apela vAMsale leIne te kalAnidhAna kekANe be ghaDImAMja rathanI aMdara banne cako joDI dIdhAM. e 8 hastalAghavamanyasya / nedRzaM bhuvi saMbhavi / / jJajJAvityanumAna te krosa sa sUtramRta che ! artha -AvI hAthacAlAkI bIjA koInI paNa A pRthvImAM saMbhavatI nathI, evI rItanA anumAnathI te sutAre tene kekAsa tarIke jANI lIdhe. 9 che anyAM vAsI tavAsIna-syAnAneSye'hamityasau // taM vipratArya bhRbhartaH / kokAsAgamanaM jagau // 10 // artha:- tuM ahIM beThe che eTalAmAM huM tane bIje vAMsale lAvI ApuM chuM, ema kahI tene ThagIne teNe rAjAne kekAsanuM Agamana sUcavyuM. 10 che adIdharaddharAdhIza-staM nijaiH subhaTavajai // vRo gNakSaye yAti-rava vaMnibaMdhanaM | ?? | artha-jyAre rAjAe potAnA subharanA samuhathI tene pakaDI magAvyuM, kemake pune kSaya thavAthI mANasanI prazaMsAja baMdhanA kAraNarUpa thaI paDe che. je 11 che bhApayitvA tamamAkSIt / sakopa iva koH patiH // are vada vada kAsti / sa zatrudamano nRpaH // 12 // athara-pachI rAjAe gusse thayelAnI peThe tene DarAvIne pUchayuM ke, are ! tuM bola bela ke te aridamana rAjA kyAM che? che 12 yatra tvaM nanu tatraiva / sa zatrudamano bhavet / / vido yuvayovadhu-vadhArita na saMmavI 23 | artha-jyAM tuM tyAMja kharekhara te aridamana have joIe, kemake vAya ane agninI peThe tamAre banneno viraha saMbhavI zakatuM nathI. kAMdizIkatayA tena / svAmisthAnaM nyavedyata / / . mAtApite viSe | na viSTApArA 24 | . arthatyAre te kAle paNa bhayathI gabharAine rAjAnuM ThekANuM kahI dIdhuM, kemake bhayarUpI agnithI tapelAM manamAM guptavAtarUpI pAre DerI zakato nathI. je 14 che Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 467 ) sapriyaH sa nRpo'neno-dagrasenena janase // savetana rUva mA . mohana vALA | 21 || atha-pachI citanyavALA prANune jema mohanIya karma, tema baLavAna senyavaLe karIne te rAjAe strI sahita te aridamana rAjAne pakaDI lIdho. te 15 che krIDAzukamivAbaddhaya / ripuM svAjirapaMjare // tasya priyAM prItimatI-mavarodhe rurodha saH // 16 // artha:-pachI teNe te aridamanane kIDA karavAnA popaTanI peThe pitAnA AgaNAmAM rahelA pAMjarAmAM pUrIne tenI strI priyamatIne potAnA janAnakhAnAmAM mokalI dIdhI. 16 | pArthivaH prArthayAmAsa / kokAsaM svakalAmimAM // koSadvidyAnA sumarAna mama zikSaya | 27 | artha-pachI rAjAe kakkAsane vinaMti karI ke bAkInI saghaLI sadvighAvALA A mArA kumArane tuM tArI kalA zikhAva ? 17 takSaratnamathAcakhyau / kalApIyaM kalA nRpa / ne bhUpatimurAM pati rUpathIrava voSito | 28 || ra5rtha -tyAre kekAsa be ke, he rAjana ! A kalA paNa je ke kalA che, to paNa strIone jema dADhImUcha tema rAjaputrone A kaLA zebhaze nahi. je 18 | evaM vadannapi nRpA-grahato mahitodyamaH // sakaSTaM kASTakarmAsau / kumArAdhyajIgapat // 19 // artha ema kahyA chatAM paNa rAjAnA AgrahathI te udhamapUrvaka keTalIka muzkelIe kumArane sutArakAma zikhavavA lAgyo. 19 che krIDayA nirmito tena / cArU dArumayau hayau // sayAjipA zofidu-putrApAroTumanyA 20 | artha-pachI teNe vimATe kASTanA be manahara ghoDA banAvyA, eka divase te banne ghoDA be rAjaputroe caDavA mATe tenI pAse mAgyA. takSAcacakSe dhattazce-dvatsau matsauhRdaM hadi / mA yAciSTAM tadAtA-vetau pretaukaso'dhvagau // 21 // artha-tyAre kekANe teone kahyuM ke he vatsa! je tame hadayamAM mArI mitrAi dhAraNa karatA ho to AkAzamAM gamana karanArA A banne ghoDAonI tame mAgaNuM na kare che 21 che Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (68) * parva nivArya ja nA thAvRttoDavA | yadA takSA tadA tArthyA-vimau tAvadhyarohatAM // 22 // artha -evI rIte teone nivArIne jyAre kakkAsa kaIka kAme lAgyA tyAre te banne rAjakumAre te banne ghoDApara caDI beThA. mArA tAvarvatau prakurvatau / vaipulye nirmadaM namaH // uDDInau yaitrIlAbhecchra / ivAdityasya vAjinAM / / 23 // artha:-tyAre te banne ghoDA vistAramAM AkAzane paNa madarahita karatA thakA sUryane ghoDAonI mitrA meLavavA jANe IcchatA hoya nahi tema uDayA. ra3 che kSaNAMtare'tha tacchuddhiM / prakurvati gurau jaguH // kumAra rUtare rAda-vAhavAhanatAM to 24 . artha-pachI thoDI vAre kakkAsa jyAre te ghoDAonI tapAsa karavA lAge tyAre bIjA kumAroe te banne kumAranuM te kANamaya ghoDApara caDavuM jaNAvyuM. e 24 . sa dadhyAvahahA kIha-pArebhe bAlacApalaM // kumArAbhyAmajAnadbhyAM / vAjivAraNakIlikAM // 25 // artha:-tyAre teNe vicAryuM ke arere ! te ghaDAone pAchA vALavAnI khIlI nahi jANatA evA te kumAree A kevuM bAlacAla karyuM !! 25 che iyatA viyatA yAMtau / kAlena svayameva tau // bAlau bhaviSyato haMta / kSuttRTpIDArditau mRtau // 26 // artha:- arere! have te bAlake AkAzamAM cAlatA thakA amuka vakhate bhUkhatarasathI duHkhI thaIne potAnI meLe ja mRtyu pAmaze. rada pRcchataH sutayoH zuddhiM / rAjJo dAsye kimuttaraM / / upatasthAvanartho'yaM / mama prANavadhAvadhiH / / 27 // . artha -have rAjA jyAre mane A putra mATe pUchaze tyAre huM zuM uttara ApIza? A te mArA prANa nAza thavAje anartha AvI paDaze. 27 che janAnanAdudaMte'sin / jJAte muktakRpo nRpaH // kokAsamAdizadvadhyaM / kAmaitrI bhUbhuyA saha // 28 // Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (469). artha-pachI lekanA mukhathI jyAre A vRttAMta jANyuM tyAre rAjAe nirdaya thaIne kekAsane mArI nAkhavAne hukama karyo, rAjAsAthenI mitrAi zA kAmanI che? 28 che dadhAnAGguruvAtsalyaM / rAjaputrAtkuto'pi saH / / bhAvinaM svavadhaM tvA / cakrayaMtraM vitenivAn // 29 // artha -gurUpara prema dharanArA koika rAjaputra pAsethI pitAne thanAre vadha jANIne teNe eka cayaMtra banAvyuM. te rahe che kumArAnAdizatsarvA-neSa bhaktibharAnvitAn // Arohata kSaNaM cakra-midaM vkretraashyaaH||30|| atha-pachI teNe te saghaLA bhaktivaMta kumAre kahyuM ke he zubha AzayavALA kumAre! tamo thelIvArasudhI A cakrapara caDe? 30 zaMkhadhvanau zrute'syemA / bhiMdIdhvaM madhyakIlikAM // mavithatha to tevA rUra vidyAriAH | rU? | artha-pachI jyAre tame zaMkhano avAja sAMbhaLe tyAre tamAre A cakranI vacalI khIlI bhAMgavI, ke jethI tame devenI peThe AkAzagAmI thaze. je 31 evamastviti tairukte / sa ninye rAjapUruSaiH // vadhyapUmI jitA potaH jairi | 22 | artha ThIka che ema jevAmAM teo kahe che, tevAmAM vAyu jema vahANane parvatanA kharAbApara laI jAya che tema rAjAnA mANaso te kakkAsane vadhabhUmImAM laI gayA. 3ra che vadhyamAnaH sa tairmukta-zaMkaH zaMkhamapUrayat / / tadhvaneranu ne jaghnuH / kumArAzcakrakIlikAM // 33 // atha-pachI jyAre teo teno vadha karavA lAgyA tyAre teNe nizaMka thaIne zaMkha vagADe, te zaMkhadhvanI sAMbhaLatAM ja te kumAree te cakanI khIlI bhAMgI nAkhI. che 33 che - to vArivAjAre che saMzovapaMkti che. rAvaputrA daMtoDa . caNIyaMta yathAvara | 24 che. artha:teja vakhate te kalAkAra cakra saMkecAI gayuM, ane tethI bhamarAonI peThe bUma pADatA te saghalA kumAre maraNa pAmyA. 34 Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (470 ) kokAse nihate jJAtvA / kumAramaraNaM nRpaH // sAdhayanidhanaM zokA-TairibhUpamudacchinat // 35 // artha:-have kekAsane mAryAbAda kumArenuM paNa mRtyu thayeluM jANIne te rAjAe zethI ApaghAta karatAMthamAM te zatru evA aridamana rAjAne paNa mArI nAkhyo. 3pa che yathAridamano rAjA / yathA vA tau nRpAMgajau // pinakSyasi tathA svairA-cArAttvamapi naMdini // 36 // artha-mAre. he putrI ! jema aridamana rAjA athavA jema te banne rAjaputro tema tuM paNa svecchAcArathI nAza pAmIza. . 36 kalAkauzalasaubhAgya-rUpazrIzUratAdiyuk // vada tva kovide tatkiM / nyUno yenaiSa dhammilaH // 37 // artha:-vaLI A dhammila kalAkauzalya, saubhAgya, rU5, lakSmI tathA zaurya Adika guNovALe che, to he catura putrI tuM kahe ke A dhammilamAM have zuM junapaNuM raheluM che ? 37 etAvadduNasaMpUrNaH / sAradeho dvidhApi hi / / calAvA te nei-stavika jo maviSyati | 28 | artha:-ATalA guNethI bharele ane banne prakAre sArabhUta zarIravALe A ghammila paNa je tane priya nathI lAgato, te pachI tene bIjo kaNa priya thaze? 38 che ayaM vijJAya te'vajJAM / yadyanyAM pariNeSyati // tadApi tvadahaMkAra huMkAra svAsti kA gatiH // 39 // artha -have A tArI avajJA jANIne kadAca bIjI strI para huze, te pachI tArA ahaMkArarUpI huMkArAnI zuM gati thaze? ukA na nirvahatyahaMkAraH / puruSaiH saha yoSitAM // savyaH karaH sabhUSo'pi malasyaivApanuttaye // 40 // artha-purUsAthe strIone ahaMkAra nabhI zakato nathI, kemake AbhUSaNavALe paNa DAbe hAtha phakta viSTAne ja sApha karavA mATe upayegI thAya che. te che 40 che iti tAca vaidyau-padhairiva hRdi sthitaiH|| lIvara phula kSINa-tayA roSazo || 4 | Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (47). artha evI rIte vaidyanA auSadhasarakhAM teNunA vacano kamalAnA hadayamAM dAkhala thavAthI jIrNajavaranI peThe aMgane zeSanAre teNIne vaiSa kSINa thayo. je 41 jagau caivaM mayA mAta-na jAtu tvaM vilaMdhyase / pALavaNate sarva vasaMtanA | ka2 | artha:-ane tethI bolI ke he mAtA ! meM keipaNa vakhate tArUM vacana udbhavyuM nathI, mATe havethI huM tArI sarvasaMmatine pramANu rUpa gaNIza. 42 che iti tadvAkyasiktasya / dhammilasyArdhavRddhayA // parAbhavabhavastApa-vyApaH prApa kSayaM kSaNAt // 43 // artha:-have te ardhajaratI vimalAe teNInA te vacanathI sIcelA dhammilano parAbhavathI utpanna thayele khedane vistAra kSaNavAramAM kSaya pAmyo. | 3 zAMtaM tasya manoduHkhaM / zAMtA niHzvAsavAyavaH // zAMtaM nidrAdRzorvairaM / tataH zAMtAmukhaM nizA // 44 / / artha -tenA mananuM duHkha zAMta thayuM tenA nisAsAnA vAyuo zAMta thayA, nidrA ane AMkhe vaccenuM vaira zAMta thayuM, ane tethI sukhesamAdhe zAMtipUrvaka tenI rAtrI nigamana thaI. 44 che prAtarjAtodayasyAMzo-rgabhastimiranIyata // dhammilasyAsyakAlinA / samaM saMtamasaM zamaM // 45 // artha-pachI prabhAte udaya pAmelA sUryanA kiraNo vaDe karIne dhampilanA jhaMkhavANApaNAnI sAthe aMdhakAra paNa naSTa thaye. 4pa che tato gaMgAtaraMgAme / vasAno vAsasI rasI // ravipUja-vaskRtimayAdriva ka6 che. artha-have ghanmile utsuka thaIne gaMgAnA mojAsarakhAM vasa paheryA, tathA zarIranA raMganA vinAzanA bhayathI jANe heya nahi tema teNe sUvarNana DAM AbhUSaNe paheryA che 46 . mUrteneva pramodena / caMdanenAMcito'bhitaH // " gvamaH kriyA-pArivArita che ja8 | " artha -tathA mUrtivaMta harSavaDe karIne heya nahi tema cotarapha caMdanavaDe lIpta thayelo, tathA pitAnI priyAnA premarUpI pAvaDe karIne heya nahi tema puSpamAlAethI vibhuSita thayela che a8 Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (472 ) kamalAvimalAlIDha-mAruhya rathamazlathaM // jagAmArAmamAtanvan / sa lokanayanotsavaM // 49 // artha:-evo te dhamila kamalA ane vimalAthI yukta thayelA vegavALA rathapara besIne lokonI AMkhone AnaMda upajAvatethake bagIcAmAM gaye. . 89 che tadA tadAyayuH khaMDa-makhaMDadhuti maMDalAH // kumArAH sastriyo'nye'pi / saratisaravibhramA // 50 // artha te vakhate avicchinna kAMtimaMDalavALA tathA ratisahita kAmadevane bhrama upajAvanArA bIjA kumAre paNa potapotAnI strIosahita te bagIcAmAM AvyA. ke 50 che saha bhRtyagaNaiH svaira-mairAvata iva dvipaiH // alaMcakre vanaM keli-bhAjanaM rAjanaMdanaH / / 51 // artha-pachI bIjA hAthIo sahita jema erAvata tema nekaronA samuhasahita te rAjakumAra paNa potAnI meLeja te kIDA karavA lAyaka vanamAM AvyuM. pa1 che samaM mitraiH kumAreNa / puSpAvavayanAdikAH // bhareNArebhire tatra / kA na kAnanakelayaH / / 52 // artha -tyAM te rAjakumAre pitanA mitro sahita AnaMdathI puSpa vINavAM Adika kaI kaI vanakIDA na karI? para che taddhRtyaimaMDapastatrA-satri brahmAMDajitvaraH / / naikacaMdrodayA yasin / vyaktamauktikatArakAH // 53 // artha:-vaLI tyAM tenA nokare e brahmAMDane paNa jItanAre eka maMDapa banAvyuM, ke jemAM motIrUpI tArAovALA aneka caMdravA zobhatA hatA. 53 | azanAvasare zrAMtAna / sakhIn maMDapamIyuSaH // abUbhujatsa bhUjAni-nijAb janitagauravaH // 54 // atha-have thAkelA te pitAnA mitra bhejanasamaye jyAre te maMDapamAM AvyA tyAre te rAjakumAre AdaramAnapUrvaka teone jamADayA. te khAdubhAji bhuMjAnA / nAnA bhaikSyANi menire // budhAn mudhA sudhAsvAda-sAdarAnaparAnapi // 55 // Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (473) artha:-teo tyAM nAnAprakAranAM svAdiSTa bhajana jamatAthakA amRtanA svAdamAM AdaravALA bIjA devone paNa tuccha mAnavA lAgyA. mugdhayA snigdhayA sArdhaM / vidagdhaM priyayA saha // dhammilaM prekSya mUrddhAnaM / dhunvan dadhyau dhareSabhUH // 56 // artha-mugdha tathA snehavALI strInI sAthe rahelA te catura dhammuilane joIne te rAjaputra mastaka dhuNAvatothake vicAravA lAgyo ke, padA vadhUvaidhuryamasyApi / yadagadyata kdvdaiH|| tajAne sujanasyApi / khalAH skhalitakAMkSiNaH // 57 // artha:-yugaloroe A dhammilanI strInuM paNa je vidhurapaNuM mane jaNAvyuM che, tethI huM dhAruM chuM ke dujano sajananuM paNa buruM karavAnI icchAvALA hoya che. 57 che anayostAdRzaH prema-baMdhaH zliSTo vilokyate // svaravyaMjanayoH saMdhau / yAdRglAkSaNikaiH kRtaH / / 58 // artha:-vyAkaraNIoe svara ane vyaMjananI saMdhImAM jevuM joDANa karyuM hoya tevo A banne vacceno premabaMdha joDAyelo dekhAya che. bhojanAdanu sarvepi / svAM svAM patnImanartayan // veDAmivAbdhikallolAH / paTahadhvanidhAriNaH // 59 // artha -have bhajanabAda samudranAM mojAM jema heDIne tema teo saghalA mRdaMga bajAvatAthakA potapotAnI strIne nacAvavA lAgyA. kamalAM nartayAmAsa / dhammilo'pi sudhIradhIH / mRdaMgadhvaninA garjana / paryanya iva kekinIM // 6 // artha -pachI megha jema mayurIne tema mRdaMganA avAjathI garjanA karatA te buddhivAna dhammile paNa kamalAne nacAvI. 60 che mRdaMgaraMgadaM prekSya / preyAM samanurAgiNI / / bhaviSyatvamatItAnAM / dinAnAM kamalaihata // 61 // artha-te vakhate mRdaMgane tAla detA evA pitAnA priyatamane joine anurAgavALI thayelI kamalA gayelA divasene bhaviSyakALa icchavA lAgI. A 6 khacchaMdatAlatAmUlaM / pratikUlaM guruSvapi // pauna-paunyena nidaMtI / sA svamevamaciMtayat // 62 // 60 suryodaya presa-jAmanagara Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (474) atha-svaccha dIpaNArUpI latAnA mULasarakhA tathA vaDIlAmate paNa pratikalA evA pitAnA AtmAne pharIpharIne niMdatI evI te kamalA vicAravA lAgI ke, dura che varyojjvalaguNasvarNa-pUrNe'muSmin nidhAviva // phInamAthA vADhAuM ! hA ramAnArIdhi | zarU II artha-vakhANavAlAyaka ujajvala guNorUpI svarNathI bharelA ni. dhAnasarakhA A dhambila prate paNa meM abhAgaNIe arere! zamazAnanI hAMDalInI buddhipUrvaka vyavahAra karyo. e 63 che rakSitAzeSavipadaM / dattani:kaMpasaMpadaM // amuM kalpadrumalpadru-tulyamahamalaMbhayaM / / 64 // artha-sava ApadAothI rakSaNa karanAra tathA nizcala saMpadA ApanAra evA A kalpavRkSane meM tuccha vRkSanI barobara gaNe. kiM bhrAMtA kimu diGmUDhA / kiM sonmAdA kimunmadA / / abhUvaM yadadAmatra / ciMtAratne dRSadRzaM // 65 // atha - zuM huM bhramita thaI hatI ? ke dimUDha banI hatI? ke unmAdI thaI hatI ? ke madanmatta thaI hatI ? ke A ciMtAmaNi ratamAM paNa meM pattharanI daSTi dhAraNa karI ! che 6pa che saraghAvanmamAnekA-krozadezazatairapi / marAziva nAdbhukhyA roDAM nAtu manAgari atha-madhamAkhanI mAphaka mArAM aneka AkorUpI seMkaDo game daMzathI paNa mahAna vRkSanI peThe A dhammila jarA paNa lobha pApe nathI. 66 che tRNade'pi payodAbhi-stirazcIbhirna me tulA / viSadAbhiH payode'pi / bhujaMgIbhistu socitA // 67 // artha:-ghAsa denArate paNa dUdha ApanArI tirdhacIsAthe paNa mArI tulanA thai zake tema nathI, paraMtu dUdha denArane paNa jhera denArI nAgaNa sAthe mArI tulanA karavI ucita che. 5 67 che sAvaMtati samAja daravAjA visara tAra | uparyupari viddho yai-dhairyaprANAn mumoca saaH|| 68 // artha-ema vicAratI thakI te premALa kamalA evAM te kaTAkSarUpI bANe phekavA lAgI ke jethI uparAupara vIMdhAyela te dhamila pitAnA gheryarUpI prANene choDavA lAge che 68 Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 475 ) samagre suhRdAM varge / svaM svaM maMdiramIyuSi // dhammilo'pi nijaM dhAma / samaM tAbhyAmabhUSayat // 69 // artha-pachI saghaLo mitravarga jyAre potapotAne ghera gaye, tyAre dhammila paNa te basahita potAne ghera gaye. 69 che pradIpasAkSikaM sAyaM / kamalAM pariNIya ca bheje vilAsabhavanaM / navasaMgamaraMgavAn / / 70 // atha-sa dhyAkALe dIpakanI sAkSIe kamalAne paraNIne te navA saMgamanA raMgavALo dhamila vilAsabuvanamAM gayo. 70 che pUrva hRdA tato vAcA / kAthenApi tatastayoH // tadAnImaMtaraM lagnaM prakRtimANinoriva // 71 / / artha -te vakhate tyAM prathama hadayathI pachI vacanathI tathA pachI kAyAthI teo bannene prakRti ane prANIsara saMgama thaye. 71 anyo'nyAzleSahallekhAt-trAsitAzeSaduHkhayoH // sasAghAmasya jAmitvaM / caturyApApiyAminI / / 72 // artha-paraspara AliMgana karavAthI hRdayamAMthI sarva duHkha nAza pAmavAthI tene cAra paheranI rAtri paNa eka paherajevaDI lAgI. mUtyaiva bibhratormedaM / hRdAtvekatvazAlinoH / / jagmuH katicidajJAto-dayAstA divasAstayoH // 73 // artha -phakta zarIrathIja bhedavALa, paraMtu hRdayathI ekarUpa thayelA evA teo banne udayAstanA jJAnavinA ja keTalAka divase pasAra thayA. so'nyadA premakalahe / kalahemacchavi priyAM // jagau vasaMtatilake / mA bhUstvamatikopanA / / 74 // artha have eka vakhate premakalahane prasaMge manahara svarNa sarakhI kAMtivALI te kamalAate teNe kahyuM ke, are vasaMtatilakA! tuM ati kapAyamAna na thA ! che 74 vasaMtatilakAnAma / bhUrimanyuramanyata / sAphasAdapi tadviA-golasaMghaTTadussahaM / / 75 // artha:-evI rIte (mmilanA mukhathI nikaLelA) vasaMtatilakAnA nAmane atyaMta gusse thayelI te kamalA vijaLIne gaLe paDavAsarakhuM dussaha mAnavA lAgI che 75 che Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (476) bhartRrAgaH krudhodbhUta - dehako hityadaMbhataH // divasamavAttathA / nirma%0zcittavRttanAt || 76 || aH--krodhathI utpanna thayelI zarIranI lAlAzanA miSathI bhartAraparanA rAge teNInA cittarUpI nagaramAMthI nikalIne bahAra paDAva nAkhyA. 5 76 u troTayaMtI hRdo hAraM / dhunvatI pANipallavaM / kiratI roSa huMkArAn | sopAlaMbhata ghammilaM // 77 // artha:--pachI hRdayamAMthI hArane tADatIthakI tathA hAtharUpI pallavAne kaMpAvatIthakI ane krodhathI huMkArA karatIthakI te mmilane TapakA DhavA lAgI ke, 5 77 u ciraM svacittabhUmau yA / tvayA dhUrtta nidhIyatA / tAniArane teDA | rasanA viSNunAyate || 78 | artha :--are ! dhUta ! pAtAnA cittarUpI bhumImAM jeNIne te nidhAnanIpeThe rAkhI melI hatI, teNIne pragaTa karavAmAM Aje tArI bheja cADI khAdhI che. . 78 // yanmayA ramase dhUrtta / vyavahAraH sa kevalaM / / tattvato vasati svAMte | vasaMtatirunnA tava || 72 || arthaH--vaLI he dhUrta ! tuM mArIsAthe je rame che, te tA kevala vyavahAramAtraja che, paraMtu tatvathI teA tArA hRdayamAM vasatatilakAja vasI rahI che. !! 79 // jJAto'si hRdi tAmeva / nyasya mAM ramayannasi // tadevaM bhAsase yasmA - dugAro bhaktasaMnibha // 79 // artha :--have mane mAluma paDayu ke hRdayamAM te teNIneja ciMtavIne tu mArIsAthe rame che, ane tethIja Ama bele che, kemake bhAjanasarakhA eTakAra Ave che. ! 79 5 vRthaiva nAryo nidyate / graMthakAraiH purAtanaiH / / nirAttui nA va / yevu yughdhAdarAH samaH || 80 || artha :--purAtana graMthakAro strIonI kaTaja niMdA kare che, niHvAlAyaka tA purUSAja che, ke jeomAM tArAjevA luccAonA samAveza thAya che. !! 80 5 Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (477) bhajatAmeva subhagAM / mayA kitava kiM tava // ityuktvA yAvakArdraNa sA pAdena jaghAna taM // 81 // artha mATe are luccA ! teja subhagAne have tuM bhaja? mArIsAthe tAre zuM prayojana che ? ema kahIne aLatAthI bhIjelA pagavaDe teNue tene lAta mArI. e 81 che ye dRptA ye sadAcArA / ye ca bhArakSamA bhuvi / / strIbhiste'pyabhibhUyate / razmibhirvRSabhA iva // 82 // artha:-je purUSa A pRthvImAM ahaMkArI, sadAcArI tathA bhAra upADavAmATe paNa samartha che, teo paNa dorIothI jema baLado tema strIothI parAbhava pAme che. 82 mahelA avahIlaMti / mArdavabhrAjinaM janaM / / ArohaMti taromani / pazya vallyaH kSamAbhuvaH // 83 // artha:-kamaLatA dharanArA purUSane strIo pajave che, juo ke pRthvImAMthI utpanna thayelA (kSamAvALA) vRkSanA cheka mathALApara velaDIe caDI jAya che. je 83 che varSatyugraM bANajAtaM / pAghiAtaM prakurvatI // na cATubhirapi prApa / zAMti sAricamUriva / / 84 / / artha -(durvacanarUpI) bhayaMkara bANane varasatI tathA pATu bhAratI evI zatrunI senAnI peThe te kamalA dhammilanA kAlAvAlAthI paNa zAMta thaI nahi. 84 n niMdrAmAMtarodrAra-DhANanAM rasanAM ninAM | hasanaMtaH priyAdhASTayaM / gRhAdatha sa niryayau / / 85 / / artha-have te dhAmela bIjuM nAma levAnA vyasanavALI pitAnI jIbhane niMdatothake tathA aMta:karaNamAM strInI dhRSTatAne haste thake gharamAMthI nIkaLI gaye. . 85 nityamaMtarbalatkRSNA-guruvAsitadiggaNaM / / nizAMte so'vizatkiMci-nAgaukaH zrIpAtike / / 86 // a hamezAM baLatA kRSNagurUthI sugaMdhI thayela dizA samuhavALA ane rAjamArgamAM rahelA evA keIka nAgadevatAnA maMdiramAM te paroDhIye dAkhala thayo. te 86 che - Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 478 ) nAgadevaM sa vaMditvA / niviSTo viSTare puraH // ... aMtazcittaM priyAvRttaM / yAvaddhyAyan sa tiSTati // 87 // a:--pachI te nAgadevane vAMdine agADI Asanapara ezIma manamAM srInuM AcaraNa citavatAthakA jevAmA eThe che tevAmAM, 58jJA sakhIkA kI kApi / tAvattatrAyayau bhage || bodhayaMtI smaraM suptaM / yUnAM pAdAMgadasvanaiH // 88 // artha :--prabhAtamAM jhAMjharanA zabdothI yuvAneAnA mutelA kAmadevane uThADatIthakI kAika kanyA sakhIosahita tyAM AvI. // 88 5 anAgA nAgamabhyarcya / sA yAvayojitAMjaliH // varavAde vAM vaihi / varavimApumAM 7 81 II artha:--te niSkapaTI kanyA nAgane pUjIne hAtha joDI evI rIte mAgavA lAgI ke he varadAna ApanArA nAgarAja ! mane tuM uttama zarIrathI daidIpyamAna vara Apa? ! 89 5 atha tadvIkSaNotpanna - pANigrahamahAgrahaH || dharmiSThaH prAda yA i / siddhArttava manorathAH || 10 || artha :--have teNIne jovAthI utpanna thayela che vizvAtu karavAneA mahAna Agraha jene evA te kammila khelyA ke he kalyANi ! tArA manArA tAre siddha thayelAja samajavA. 5 90 // pazyaMtI calitagrIvaM / saikatAnA tamuttamaM // gamaMtta saureLa | uddayamAM manovi jJa || || 12 || a:--tyAre pAchuM vALIne te uttama smilane ekI najare jotI evI te kanyA kAmadevarUpI cAravaDaeN harAtAM (peAtAnA) manane paNa na jANavA lAgI. 5 91 5 - so'pi tAM lopitAzeSa - surUpapramadAmadAM || vIkSyAnalpavikalpAlI -- talpazilpitvamAzrayat / / 92 // artha:--te dhammila paNa leApela che sava uttamarUpavALI strIone mada jeNIe evI te kanyAne joine aneka vikalpAnI zreNirUpI zayyAnA zikSipaNAnA Azraya karavA lAgyA. // 92 // asyA varSmaNi saubhAgya - rUpasneha triveNike // tIrtha nimajja mai yutte / mene nimeSatAM // 22 // Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (47) artha: saubhAgyarUpa ane sneharUpI triveNuvALAM A kanyAnA zarIrarUpI tIrthamAM snAna karavAthI mArI daSTi je animeSapaNAne prApta thai te yukta ja che. je 93 . kamalAyAH padastasya / bhadraM bhavatu bhUrizaH // mayA yadIyasaMsarga-nirgateneyamaikSyata // 94 // artha-kamalAnA te paganuM paNa ghaNuMja kalyANa thAo ? ke jenA saMgathI nikaLelA evA mane A kanyA najare paDI. meM 98 che tasyAH kopo'pi dRSTyAsyAH / spRhaNIyo mamAbhavat / / ghanavRSTyA nidAghasya / lukAkula ivAnilaH // 95 // artha-vALI jema thI bharele unALAne vAyu varasAda lAvavAthI managamato nIvaDe che, tema teNune gusso paNa Ane jevAthI mane manavAMchita ApanAre thayo. che upa che kamalA kupiteyaM ca / darzitA vidhinaiva me / / sicisUcaka evAlaM / chidrapAtanapUraNe // 96 / / artha-kamalA je gusse thaI to vidhAtAe mane Ane dekhADI, mATe paDelAM chidrane sAMdhavAmAM suyo sUcavanAraja prazaMsanIya che. kadA tAM so'rarisadRkpakSaNa-puTodghaTanazAlinA // pravezya cakSuAreNa / manovezmanyavIvizat // 97 // artha--argalAsarakhI pAMpaNenA ughaDavAthI khullAM thayelAM cakSurUpI dvAravaDe praveza karIne te tenA manarUpI maMdiramAM dAkhala thaye. bAlA vauyatyazAlAtha / jagau nirvyAjagauravA // vaM nA vaMnatA to vA vAyA che 18 che. artha:-have uchAMchalApaNunI zAlAsarakhI ane niSkapaTa gaurava vAlI te bAlikA bolI ke he kamalAsarakhAM locanavALA tuM ke che? tathA kyAMthI Avela che? 98 dhammilo'haM samAyAtaH / kuzAgrapurapattanAt // tvaM ca nirvacane kAsi / pRSTe teneti sAvadat // 99 // artha:- (tyAre te be ke) mAruM nAma immila che, tathA huM kuzAgranagarathI AvyuM che. vaLI te niSkapaTI! tuM kazuM che? ema tene pUchyAthI te belI ke 99 Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (480 ) Arya puryAmihaivAsti / vAstavyaH savyabhUtibhUH / / sArthavAho nAgavasu-nAMgazrIstasya vallabhA // 3100 // artha -he Arya ! Aja nagaramAM ghaNu samRddhivAla nAgavasu nAme sArthavAha rahe che, tenI nAgazrI nAmanI strI che. e 300 che aMgajAsmi tayoreSA / nAgadatteti nAmataH // sadAtra nAgamabhyaya' / yAce zrIpIvaraM varaM // 1 // artha:-ane teonI A huM nAgadattA nAmanI putrI chuM, tathA hamezAM ahIM nAgadevane pUjIne dhanathI puSTa thayelA varanI yAcanA karuM chuM. | 1 dade devena tuSTenA-dhunA mama bhavAn patiH // phayujava ta jatAM meda-muvo vihAra | 2 | artha:-Aje A deve khuzI thaine mane tuM svAmI tarIke Apelo chuM. ema kahI ghera gayelI evI teNIne virahAgni bALavA lAge. tataH sarIkhyo vijJAna-vRttAMta pitta suat | paryaNAyayatAM tena / mahotsavapurassaraM // 3 // artha-pachI te vRttAMta sakhIo pAsethI jANyAbAda teNunA mAtapitAe pitAnI te putrIne mahesavapUrvaka dhammila sAthe paraNavI. asti tatra mahIbhartu-stanayA kapilAbhidhA / yasyA nirvyAjamAjanma / sauhRdaM nAgadattayA // 4 // artha -have te nagaranA rAjAnI kapilA nAme putrI che, ke jeNane cheka janmathI te nAgadattAsAthe niSkapaTI mitrAI che. je 4 che zuzrAva sA vayasyAyAH / pANigrahamahotsavaM // nArIttimiva nA dhIre dhIra (?) || 4 || artha -teNIe potAnI te sakhInA vivAhano tathA strIonA hRdayarUpI matsyane bAMdhavAmAM dhIvara sarakhA ane uttama buddhivAlA evA teNInA svAmIne vRttAMta sAMbha. 5 sa eva me varo bhUyA-dbhUyasyA kiM ca ciMtayA / / iti sA pitarau priitaa| svayaMvaramayAcat // 6 // artha have mAre teja vara thAo? ghaNuM ciMtAnI zI jarUra che? ema vicArIne teNIe khuzI thaIne pitAnA mAtApitA pAse svayaMvaranI mAgaNuM karI. te 6 . Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 41 ) tataH putryai kune bhRtyaiH / svayaMvaraNamaMDape // kSatrebhyaputrAnAhUya / nRpo maMcAnabhUSayat // 7 // artha:-pachI putrI mATe rAjAe nakaro mAraphate svayaMvara maMDapa racAvyo, tathA kSatrI ane zAhukAronA putrone belAvIne tyAM khurazIe bhAvI. . 7 che atRptaH strISu bhUyaHzrI-civa bhUpaH zubhAsane // nyaSIdaddhammilo'pyetya / tatra devakumAravat // 8 // atha-ghaNAM dhanathI jema rAjA tema strIothI tRpta nahi thayelo evo te dhammila paNa tyAM AvIne devakumAranI peThe zubha Asanapara beThe. . 8 che tadA rAjasutArUDhA / nRvimAnamamAnaruk / / vayasyAhastavinyasta-varamAlAvibhUSaNA // 9 // artha -tyAre te ati kAMtivALI rAjaputrI paNa mANasee ucakelI pAlakhI para besIne tathA sakhInA hAthamAM varamAlA ApIne tyAM AvI. je 9 che varNyamAnaM pratihAryA-vagaNayya gaNaM nRNAM // vRttaM prAgmanasA vave / dhammilaM varamAlayA // 10 // artha-pachI pratihArIthI varNana karAtA mANasenA samuhanI avagaNanA karIne prathamaja manathI varelA te dhamilane varamAlAthI te varI. 5 10 che maharyA bhUpatiH sAkSI-kRtya svajanamaMDalaM / / tayoracIkaracAra-pANigrahamahotsavaM // 11 // artha:-pachI rAjAe svajanamaMDalanI sAkSIe meTI samRddhithI teone manahara vivAha mahotsava karyo. e 11 'dhammile dRDhasauhArdai / bhAvukatvamamanyata // ravisenaH sitAkSoda-kSepaM niSpannapAyase // 12 // artha:-daDha mitrAivALa dhamilanA banevIpaNAne ravisena taiiyAra thayelA dUdhapAkamAM sAkaranA melApasarakhuM mAnavA lAgyo. 12 che itazca prANitapAye / gate prANapriye gRhAt / sA zUnyamiva manvAnA / kamalA zucamAdadhau // 13 // 6 suryodaya presa-jAmanagara Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (82) artha:-have gharamAMthI potAnA prANasamAna bhartAranA gayAbAda te kamalA saghaluM zUnyanI peThe mAnatI thakI zeka dharavA lAgI. 13 aticakrAma sA zeSaM / nizaH klezena bhUyasA // virahavyathatA vArA | zrata pAMca pharat | 4 | artha:-mAgathI thAkelA paMthInI peThe virahathI dukhita thayelI te bAlikAe ravine bAkIne bhAga ghaNu kalezathI vyatIta karyo. jasarAzi-nayanananayogaH | muvamarinyamArtA tamArA visaNA 21 | artha -galatA azrujalathI bhIjAelI AMkhomAMthI nikalatA aMjanane saMgathI zIkhelAM mukhamAlinyane dhAraNa karatIthakI te vilApa karavA lAgI ke, me 15 mayA bhanaH sudhAkubho / mayA dagdhaH suradrumaH / / mA jUtikritA-niSita patiH || 11 ||. artha:-are! meM je patinuM apamAna karyuM tethI meM amRtane kuMbha bhAMgI nAkhe, kalpavRkSane bALI me, tathA ciMtAmaNiratnane cUra karI nAkhe. 16 . yatprasAdAdhamaNyaM na / zirodAne'pi hIyate // padA padAtivadahaM / hahA nAthaM tamaspRzaM // 17 // artha-jenI kRpAnA karathI mastaka detAM paNa huM cha nahi te patine paNa arere ! meM nekaranI peThe pagathI sparza karyo! 17 ruSTA tuSTA ca jAtAhaM / sa tu tuSTaH sadAbhavat / rAtri tA 1 gswer Raa vikAsamAjamA 28 | artha:-are ! hu to roSavAnI paNa thaI che, tema saMtoSavALI paNa thai chuM, paraMtu te te hamezAM mArApara saMtuSTa thayuM che, kema ravA te veta tathA zyAma paNa hoya che, paraMtu divasa te ekarUpavALA ja heya che, 18 che | mAvapUta kRg Lei jo nA tAH | tato bhartaviyogazca / dhigmA duHkhamayIM sadA // 19 // artha-prathama te mane purUSote dveSaja thaye hatA, ane pachI priyatamaprate hu kapAyamAna thai, ane pachI mane bhartArano vize thayo mATe sadAnI du:khaNI evI mane dhikAra che. je 19 che Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (483 ). yahA saMnihitaH so'bhU-tadA dAvAyitaM ruSA // roSe kSINe viyogazca / bhartuH saMvartakAyate // 20 // athara-jyAre te mArI najadIka hatA, tyAre krodhathI huM dAvAnalasarakhI thaI paDI hatI, ane jyAre mAre krodha zAMta thayo tyAre svAmino A viga vaTeLIyAsamAna thaI paDe che. ra0 che pAdaM chinabi kiM vAbhi / viSaM vAtha bhaje citA // iti ciMtAzatAkrAMtA / naiSId duHkhena sA dinAn // 21 // artha-zuM A mAro paga huM kApI nAkhuM? athavA jhera khAuM ? ke citAmAM baLI marUM? evI rIte seMkaDogame ciMtAothI dabAithakI te dukhe divase kahADavA lAgI. te 21 che jAva sa zApa gogA rajA mAMDyuM che pAsa puri dANA nAzIvILomI 22 che. artha: have te dhammila rAjAne jamAI thavAthI zaNagArelA hAthIpara caDIne nagaranA lekenI zobhA jovAmATe nagaramAM bhamavA lAgyuM. 22 ! kapilAzliSTavAmAMgo-'nugato'nekasevakaiH // zrIkarinikaragrasta-vizvavaivakhatAtapaH // 23 // artha -kapilA tene DAbe paDakhe beThI che, aneka sevaka tenI pAchala cAlI rahyA che, tathA chatranA samuhathI sUryane sarva tApa dUra karAyela che. je 23 . LiyAmAM grAmayA mAminIma | sa saMcarana gRhadvAraM / kamalAyA upeyivAn // 24 // - atha-ghaNA AbhUSaNanI kAMtivALo tathA strIonA manane calAyamAna karatothake te dhagnila cAlatA cAlato kamalAnA gharanA dvArapAse Ave. 24 tamAsvA tvaritaM svAtvA / dadhAnA zuddhavAsasI // istAttavarabhaMgArA / kamalA niragAdgRhAt // 25 // artha te jANIne turata snAna karI zuddha vastro paherIne tathA hAthamAM uttama jhArI leine kamalA gharamAMthI bahAra AvI. 25 . pradakSiNayya taM nAthaM / dattArdhA samitAnanA // hastenAlaMmya sA ninye / dhammilena nijAMtikaM // 26 // Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 484) artha-pachI potAnA svAmInI pradakSiNA dehane teNIe hasate cahere artha dIdhuM, tyAre dharmile paNa teNIne hAtha jhAlIne pitAnI pAse lIdhI. 26 che ___ tataH prAptanRpAvAso / vadhUtrayasamanvitaH // abhunaksatataM saukhya-masau kSayaparAGmukha // 27 // artha-pachI rAjabhuvanamAM jaIne te traNe strIo sahita hamezAM te akSaya sukha bhogavavA lAgyA. ra7 | kenApi mApateH parSa-niSaNNasyAnyadA hayaH // kAzavaryA rvadhana prAkRtiH | 28 che artha -have eka divase sabhAmAM beThelA rAjane kaIka mANase iMdranA ghoDAnA garvane paNa jItanAre eka ghoDo uceprakAre bheTa karyo. vilito vena rena sAraMga kArabhAvi | siSeve vAhanatvena / raho'dhyetumivAnilaM / / 29 // artha:-capala gativALe hariNa paNa jenA vegathI chatAyathake jANe vegane abhyAsa karavA mATe hoya nahi tema pavanano vAhanarUpa thaIne tene sevavA lAgyuM. e ra9 che anabhyAsavazAnmA mA-meSa jaiSItturaMgamaH // phatIya pavano nitya-nAtivaM pratyAghara | 20 | artha - abhyAsa vinA kadAca mane A ghoDo chatI na jAya to ThIka, ema vicArIne ja jANe heya nahi tema pavane te nityagati paNuM ja svIkAryuM che. 30 che yena svavegena jito garutmA-napi prapannaH puruSaM purANaM // bAyo dhika ghAma avaMti vRddhA rUAzayA vuddhijiva tuM zA atha-prAye vRddha manuSya buddhinA sthAna sarakhA hoya che, evI AzAthI jANe buddhi levAmATe heya nahi tema te ghaDAnA vegathI, chatAyele garUDa paNa purANa purUSa pAse eTale viSNu pAse gaye che. dattakuMkumahastasya / kRtanIrAjanAvidheH // jAtIyatAtA I gTe prasthAnaM . rara : artha:- Apela che kukamanA hAthA jenApara, tathA utArela che AratI jenI evA te ghoDAnI pITha5ra catura mANasoe palANa nAkhyuM. 32 che. Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (485) vAhaM caihArika veSaM / dadhAnaH kSmAbhRdAjJayA / .. puSpApUritadhammilo / dhammilo'pyAruroha taM // 33 // artha:-have rAjAnI AjJAthI musApharano veSa dhAraNa karIne tathA puSpothI potAne coTale guMthIne te ghammila te ghoDApara caDayo. pADA vAjI sa vAjamavyAja-mArabhya kazayA hataH / / prakharasvakhurakSuNNaM / kSoNerapyaspRzan rajaH // 34 // artha-pachI cAbuka mAravAthI te gheDa prakaTa rIte vAjamAM AvIne potAnI kaThera kharIthI ukhaDelI rajano paNa paze nahi karate thake, 34 tvarayotteritAM dhArA-madhiruDhaH sa paMcamI / pazyato'pi janavAtAt / kSaNAd dUrIcakAra taM // 35 // artha:-jhaDapathI jeramAM AvelI pAMcamI dhArAgatine prApta thayethake jotA evA lokonA samuhathI te dharmilane kSaNavAramAM dUra laI gaye. na sa nAgo mahAMgo vA / nAzvo nAzvatarazca saH // yastaM jetumivAvataM / dhAvaMtamanudhAvati // 36 // atha:-evo keI hAthI, uMTa, gheDa ke khacara nahato ke je tene chatavAmATe deDatA evA te ghaDAnI pAchaLa doDI zake che 36 . nikhilaM kSmAtalaM dhArA-dhirUDhamiva darzayan // azaraNyAmaraNyAnI-manayaddhammilaM hayaH // 37 // artha-samasta pRthvItala jANe tenI gati para caDayuM heya nahi. tema dekhADatethake te ghoDe te dhammilane eka nirAdhAra vanamAM lai gaye. sthitaM tatra nadItIre / svayaM zrAMtatayA hayaM / / sa mRdau bhuvi nirmukta-paryANaM tamavellayat // 38 // artha-pachI eka nadIkinAre thAkIne potAnI meLeja ubhA rahelA te ghaDAnuM palANa utArIne tene kemaLa bhUmipara te pheravavA lAgyo. paritaH saritaM sUrA-graNIH kanakavAlukAM // sa bhramabhramukhAmi-lIlayA laMbitaM tarau / / 39 / / niviSTAnekaralauSa-karavicchuritatsaru / / vanazrIveNisaMkAzaM / khaDgamekamalokata // 40 // yugmaM // Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (486) artha-pachI te subhaTaziramaNa dhammile sonerI retIvALI te nadInI AsapAsa airAvata hAthInI peThe bhamatAMghakAM vRkSapara laTakAvelI, che 38 che tathA jaDelA aneka ronA samuhanA kiraNethI vRkSane paNa tejasvI karanArI, ane vanalakSmInA ceTalA sarakhI eka talavAra dIThI. . 40 che kRpANaM pANinAdAya / sa kozAniravAsayat / / vaMzastaMbe ca taM taiya-parIkSArthamavAhayat / / 41 // artha-pachI te talavArane teNe hAthamAM laIne myAnamAMthI bahAra kahADI, ane tenA tIkSNapaNAnI parIkSA mATe teNe tene vAMsanI jhADI para calAvI joI. . 41 che ekenaiva sa pAtenA-chinat SaSTiM tRNadhvajAn // mettuM siMhasya kA velA / karikIkasapiMjaraM // 42 // artha tyAre ekaja ghAthI teNe sATha vAMsane chedI nAkhyA ! kemake siMhane hAthInuM hADapiMjara bhedatAM keTalI vAra lAge? 4ra nuvabasenizAtatvaM / gaNayaMzchinnakIcakAn / pradakSiNayya vaMzAlI / yAvadgaMtumiyeSa saH // 43 // artha-pachI te talavAranA pANInI prazaMsA karate thake tathA delA vAMsene gaNatethake te vAsenI jhADInI AsapAsa thaIne jevAmAM te jAvAnI IcchA karavA lAge che 43 che naraMDaM pRthagmuMDaM / patitaM tAvadaivata // aMtarvazIkuDaMgasya / vahikuMDaM ca dIptimat // 44 // artha:-tevAmAM teNe chedAIne judA paDelA mastakavAluM eka mANa sanuM dhaDa tyAM paDeluM joyuM, tema te vAMsanI jhADInI aMdara eka baLato amiDa paNa teNe joye. . 44 che aho mayA naraH ko'pi / tapasyan vijane vane // dipAri jAtanA vonAna vidhi athara-are! meM A nirjana vanamAM tapa tapatA keIka purUSane banne prakAre kAlarUpa evA A khagathI chedI nAkhe! che 45 che hahA mayA naramamuM / nirAgasamabhinnatA // makaravyAlagRdhrANAM / paMktau khAtmA nyavezayat // 46 // Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (487) artha -arere ! A niraparAdhI mANasane mArIne meM mArA AtmAne magara, sarpa tathA gIdhanI paMktimAM melya! che 46 che ki tIkSNatvena zastrasya / kiM vA prANena tena me|| yato nirmatujaMtUnAM / bhavedevaM vidho vadhaH // 47 // arthazAstranuM te tIpaNuM paNa zuM kAmanuM ? tathA mArA te prANu paNa zuM kAmanA ? ke jethI AvI rItane niraparAdhI prANuMene vadhe thAya che 47 che niSiddho'narthadaMDo'yaM / gehinAmahatocitaM // yasmAnnRghAtajAtA me / kAlimAbhavadAbhavaM / / 48 / / artha-arihaMtaprabhue gRhasthIone je A anarthadaMDa niveche che te ucitaja che, kemake AthI te cheka jIvitaparyata mArApara mANasanuM khuna karavAnuM kalaMka AvyuM. te 48 che ityullasatkRpANa / niMdanAtmAnamAtmanA / gacchan puro niraiziSTa / vApI tatra mahAvane // 49 // artha -evI rIte uddhasAyamAna thayelI dayAthI ATha thayelA AtmAthI pitAne niMdatAM thakAM tathA Agala cAlatAM thakAM teNe te mahAna jaMgalamAM eka vAva dIThI. e kahe che yadaMtaH svAdutAM dhatte / vAri vizvAtizAyinI // pAtAlasthasudhAkuMDa-pratyAsattyeva saMbhRtaM // 50 // artha:-te vAvamAM bhareluM pANu pAtAlamAM rahelA amRtakuMDanA sahavAsathI jANe heya nahi tema lokottara svAdane dhAraNa karatuM hatuM, yadyadAnIyate pArzva / tattadaMtanirIkSyate // iti yA sarvavastUnAM / dadhAtyAkAratAmiva / / 51 // artha -je je tenI pAse lAvavAmAM AvatuM hatuM, te te aMdara dekhAtuM hatuM, ane evI rIte te vAva jANe sarva vastuono AkAra dhAraNa karatI hatI. 51 tattIre'pazyadekAM sa / kanyAM vApImivAparI // smerAbhojamukhI bhrAMta-bhUlatAM dRktaraMgiNIM // 52 // " artha-te vAvane kinAre teNe prakRddhita kamalasarakhAM mukhavALI, calAyamAna bhrakuTIrUpI latAvALI tathA daSTirUpI majALI jANe bIjI vAva heya nahi evI eka kanyAne dIThI. 52 che Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (488 ) kimiyaM jaladevIti / tasya cetasi saMzayaM // sAminamrutti saMtrAMta | padmamrAMtiyaiH vaiH || 12 || aH--zu` A jaladevI hAraze? evI rIte tenA manamAM utpanna thayelA saMzayane teNIe kamalanI bhrAMti upajAvanArAM pRthvIpara saMkrAMta thayelAM peAtAnAM pagalAMethI dUra karyAM. 5 53 5 abhyupetya ca sA tene / tenetyAlApagocarA || I zrIvikAsini kAsi tvaM / kuto vA kimihAgamaH // 54 // arthaH--pachI immile pAse jaine teNIne kheAlAvI ke huM zAbhAthI vikasvara thayelI ! tuM koNa chuM ? ane kayAMthI ahIM AvI chuM? 5549 sApi prItiphalairnetra - jalairadhaM vitanvatI // khaMDayaMtI girA khaMDa - rasaM svaM vRttapatravIt / / 55 / / artha :--tyAre te paNa prItirUpI phalethI tathA azrurUpI jalathI tenI pUjA karatIthakI, ane vANIthI khAMDanA rasane paNa jItatIthakI peAtAnuM vRttAMta kahevA lAgI ke, 5 55 l zRNu vaitADhyanAmAsti | girigaurataradyutiH // bhAratAnAM jineMdrANAM / yazaHpuMja ivAMgavAn / / 56 / / aH--sAbhaLa ! bharatakSetramAM utpanna thayelA jine DronA jANe dehadhArI yazanA samuha hoya nahi eve atizveta kAMtivALA vaitADhaya nAme pata che. 5 56 // nI ghRNAkSara zreLi--rauvyavalamina dhruvaM II yo yugAMtajJaLakSIna--navInAthe camau // 97 || artha: lIlAM vRkSArUpI akSarAnI zreNivAlu jANe zAdhatu rUpAnuM patarU heya nahi tema yugAMtavakhate naSTa thayelA manuSyarUpI khIjanI utpattimATe te zAbhateA hateA. // 57 // mukhyo'khileSu zaileSu / bhArateSu babhAra yaH // siddhavAyatanuM na--zirITamina muddeni / / 18 I a:--bharatakSetranA saghaLA patAmAM mukhya evA te. pata pAtAnA mastakapara ratanA mukuTanIpeThe siddhAyatanane dhAraNa karatA hatA. tatrAsti dakSiNazreNeH / zriyaM vizrANayatpuraM // sAraM zaMkhapUraM zaMkha - sahagguNajanavataM // 59 // Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (489 ) artha -tyAM dakSiNaNinI zebhAne dhAraNa karanArUM tathA zaMkhasarakhA guNavALA mANasonA samuhavAluM zaMkhapura nAme manahara nagara che. e 59 che narANAM vyomacArANAM / yatsaudheSu dhvjaaNclaiH|| vAtodhdhRtairayatnena / kSIyate vartmanaH klamaH // 60 // artha -te nagaranA mahela para rahelI ane vAyuthI uDatI vijAenA cheDAothI AkAzagAmI mANasono mArgano thAka kaI paNa prayAsavinA dUra thAya che. 60 che pAti pAtakanirmukta-lokamabhyudayi jayi // tatpuraM puruSAnaMdo / bhUpAlo vijayI jayI // 61 // artha:-pAparahita lakevALA abhyadaya tathA jayavALA evA te nagaranuM aspRdaya tathA jayavALo purUSAnaMda nAme rAjA rakSaNa kare che. samare vairikAkolA / ariSTaphalabhoginaH // yasyAsidaMDamudgINa / vIkSyAyyaM tatyajurna ke // 62 // artha -raNasaMgrAmamAM du:kharUpI phala bhegavanArA zatrurUpI kayA. kAgaDAe tenI talavArarUpI daMDane ugAmela joine na nAzI gayA? zyAmalAsya priyA kAmo-nmattaputro yathArthakaH // vichare che te viSNu-matI vizuchatA tathA II para che athara-tene zyAmalAnAme rANu hatI, tathA kAmonmatta nAme yathArtha putra hatA, temaja vidyunmatI ane vidyullatA nAme be putrIo hatI. 63 dharmaghoSayatiryoma-gatirmunijanapriyaH // mRto dharma ivAdhyasta / tatpurodhAnamanyadA // 64 // artha eka divase te nagaranA udyAnamAM AkAzagAmI tathA munijanAmAM priya thayelo jANe dehadhArI dhama heya nahi evA dharmaghoSa nAme muni padhAryA. 64 che muni vivadiSubhUpa-statrAgAtsaparicchadaH // natvA nRpe niviSTe ca / vidadhe dezanAM muniH // 65 // artha:-te munine vAMdavAnI icchAthI rAjA tyAM parivAra sahita gaye, tathA namIne te rAjA beThAbAda muni dhamadezanA devA lAgyA ke, dara sUryodaya presa-jAmanagara Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (490) sadAnaMdamayIM mukti-nagarImAptumutsukAH // lilaMghayiSavo yUyaM / janA yadi bhavATavIM // 66 // artha:-he leje! je tame hamezAM AnaMdavALI muktinagarImAM javAne utsuka thayA che, tathA jo A saMsArarUpI vanane elaMgavAne icchatA he, ke 66 che dAnazIlatapobhAvai-zcaturmizcaraNaiH zritaM / / niSedhavidhisatpArzva-matpuraskRtavAladhi // 67 // artha-to dAna, zIla, tapa ane bhAvarUpI cAra pagavALA, niSedha ane vidhirUpI be paDakhAMvALI AgaLa dharelI lagAmavALA, vAgrodhapaTTakAbaddha-gurugaMbhIratodaraM // vivekasumahatpRSTaM / vinayaskaMdhabaMdhuraM / / 68 // artha:-vacanaguptarUpI taMgathI bAMdhelA mahAgabhIratArUpI udaravALA, vivekarUpI moTI pIThavALA, vinayarUpI sakaMdhathI zobhItA thayelA, ke 68 che mUlottaraguNagrAma-sphuratkesaramAlikaM // saccattavarSA -rAtiyAma | ha | artha:-mulaguNa ane uttaraguNanA samuharUpI skurAyamAna thayelI kezavALIvALA, samyakatvarUpI mastavALA, utsarga ane apavAdarUpI banne koMvALA, 69 niHsaMgasaMgatimotha-mahiMsArasanodayaM // prazAMtikavikAzliSTa-kSINAmiSatapomukhaM // 70 // arthani:saMgatArUpI jaDabAvALA, ahiMsArUpI jihavAvALA, zAMtirUpI cekaDAMthI bAMdhelA mAMsarahita taparUpI mukhavALA, 70 varNyasAhasasauvarNA-bharaNaM tejasolvaNaM // sadhdhyAnabaddhaparyANaM / hRSyatsvAdhyAyaheSayA / / 71 // athara-vakhANavAlAyaka sAhasarUpI svaNanA AbhuSaNavALA, mahAtejavALa, saMdhyAnarUpI bAMdhelA paryANuvALA tathA svAdhyAyarUpI haSAravathI khuza thatA71 che bhajadhvaM zrutavalgAta-zvaratsaralavartmani // gururAjApitaM dharma-hayaratnaM taduttamaM / / 72 // saptabhiH kulakaM / / Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (491 ) aH--ane siddhAMtarUpI lagAmathI sarala mArge cAlanArA gurUmahArAje ApelA dharUpI uttama azrvaratnanA tameA svIkAra karo ! ityuditvA sthite sAdhau / sabhA sA dhautakalmaSA || rarAja vAhinIpUra - plutA pulinabhUriva / / 73 / / artha:--ema kahIne munirAja mauna rahyAkhAda te sabhA pA gheAvAyAthI nadInA pUrathI sApha thayelA nadInA taLIyAMnI bhumIsarakhI zAlavA lAgI. // 3 // papracche bhUpapatnyAtha | samyagjJAnadhano muniH !! anayormama naMdinyoH / ko bhAvI bhagavan priyaH // 74 // artha:--have samyag jJAnarUpI dhanavAlA te munine rANIe pUchyu ke, he bhagavan ! A mArI banne putrIonA svAmI kANa tharo ? yaH putrahaMtA putryoste / sa preyAniti sAdhunA || prokte sA ropatoSAbhyA - mAzliSTA svagRhaM yayau / / 75 / / artha:--tArA putrane je mAraze te tArI banne putrIonA svAmI tharo, ema munie kahyAthI te roSa ane sateSa bannethI byAta thaine peAtAne ghera gai. // 71 // kAmonmattastato vidyA - siddhaye sodarIyutaH // asyA eva taTe nadyA / varaM saudhaM vinirmame // 76 // aH--pachI te kAmAnmatta pAtAnI maheneA sahita ahI AvIne vidyA sAdhavAmATe Aja nadIne kinAre eka maneAhura mahela banAvyA. maNizreNimayaM pazya / tadetad dRzyate puraH || sphuTaM sphaTika kailAsa ---- zikharasyeva varNikA // 77 // artha :--sphaTikamaya kailAsapatinA zikharanA namunAsarA ane maNionI paktiovAlA te A mahela pragaTa rIte agADInA bhAgamAM dekhAya che te tu jo ? // 77 // maMtrI bhyakhecarakSmApa -- vaMzyAH SoDaza kanyakAH // melayitvA zrIkA | vidyAdevIrivAmucat // 78 // a:--maMtrI, zAhukAra, vidyAdhara tathA rAjAnA vazamAM utpanna thayelI tathA zAbhAvAlI vidyAdevIsarakhI zAla kanyAone ekaDI karIne teNe A mahelamAM rAkhI che. 5-785 Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (492 ) zrIcaMdrA 1 zrIzca 2 gAMdhArI 3 / zrIsomA 4 ca vicakSaNA 5 // zyenA 6 vijayA 7 senA 8 ca |shriidevii 9 ca sumaMgalA 10 // 79 // artha:- zrIcaMdrA, zrI, gAMdhArI, zrImA, vicakSaNa, yenA, vijayA, senA, zrIdevI, sumaMgalA, ke 70 che somamitrA 11 mitravatI 12 / zrImatI 13 ca yazomatI 14 / / sumitrA 15 vasumitrAhaM 16 / mitrasenAsmi SoDazI // 80 // artha:-mamitrA, mitravatI, zrImatI, yazAmatI, sumitrA, vasumitrA ane mitrasenA nAmanI huM rolamI chuM. 80 so'traiva saritastIre / gahane vaMzajAlake // dhUmapAnarato vidyAM / sAdhayannasti khecaraH // 81 / / artha -valI te vidyAdhara ahIMja nadIkinAre vAMsanI ghATI jhADImAM dhUmapAnamAM rakta thaIne vidyA sAdhe che. je 81 che tapasAnena siddhAyAM / vidyAyAM pariNeSyati // sarvA api sa no rUpa-garvakharvitamanmathaH // 82 / / / artha:-rUpanA gavathI harAvela che kAmadevane jeNe e te vidyAdhara A tapathI vidyA sIdhyA bAda amo sarvane paraNaze. jarA tvadagre yanmayAjalpi / nedaM svamatikalpitaM // kiMtu goSTIrase sarve / tathyaM mayA nyagadhata // 83 // artha -valI tArI pAse je huM A bolI chuM te kaI mArI matikalpanAthI belI nathI, paraMtu vAtanA rasamAM meM saghaLuM sAcuM ja kahyuM che. je 83 che tat zrutvA dhammilo dadhyau / nUnameSa sa khecaraH // yo mayA cicchide lIno / vaMzAMtavaMzalIlayA // 84 // artha:-te sAMbhaLIne ghamile vicAryuM ke meM vAMsanI krIDAthI vAMsanI jhADImAM guptapaNe pahelA je purUSane mAryo che, teja A vidyAdhara che. 84 che hahA duSTadvipeneva / sa mayA khaDgazuMDayA // pakSiNInAmivaitAsAM / bhinno vizrAmapAdapaH / / 85 // artha:-arere! duSTa hAthInI peThe khagdarUpI suMDhathI pakSiNIosarakhI A strIone vizrAmavRkSa meM bhAMgI nAkhe che! 85 . Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 493 ). udite prAvipraye meghe / moghite marutA mayA / / vilApinyaH kalApinya / iva sthAsyaMtyamUH kathaM // 86 // artha-A strIonA svAmIrUpI meghane udaya pAmatAMja pavana nI peThe meM naSTa karyAthI mayUrInI peThe vilApa karanArI A strIonA have zu hAla thaze ? 86 che vimRzyeti zanairbibhya-diva provAca dhammilaH // bhadre tadghAtapApena / so'yaM lipto'sti mAnavaH / / 87 // artha-ema vicArIne bIkaNanI peThe te dhammila dhImethI bole ke, he bhadre ! te vidyAdharanA ghAtanA pApathI A mANasa vyApta thayo che. tattara ziraNa - caMnayaMtI suvuM che gadgadaM nyagadannUnaM / balinI bhavitavyatA / / 88 // artha:-tyAre mastaka dhUNAvavAthI manano zeka pragaTa karatI thakI te kanyA gadgadakaMThe bolI ke kharekhara bhavitavyatA balavAna che. 88 dhammilo'bhidadhe bAle / kimevaM khidyase vRthA // vaivAyattA yAda rAI-siddhiH jiM tatra zanaiH | 82 | rama -tyAre dhamila bolyo ke he bAlikA ! have tuM phikara zA mATe kheda pAme che ? kemake kAryanI siddhi devAdhIna che, temAM zeka karavAthI zuM thavAnuM che? te 89 che sAha sAhasikottaMsa / na me duHkhaM manAgapi // rakacaravRjevA vALa phAnino ne | 20 || artha tyAre te kanyA belI ke he sAhasikaziromaNi ! mane te have jarA paNa du:kha nathI, kemake parvatanA zikharanI peThe zu jJAnI muninI vANuM calAyamAna thAya che? 90 che yAvadetadbhavavRttaM / khecaryopiyAmyahaM / / tAvadatra pratIkSethAH / saudhamRddhani baddhak // 91 // artha -have huM jeTalAmAM A tArUM vRttAMta tenI banne vidyAdharIbahene jaNAvuM tyAM sudhI tAre A mahelanI Tacapara daSTi rAkhIne ahI rAha joI besavuM. 1 | bhotsye rAga muniprokta-priyaprAptyA tayoryadi // ropayiSye patAkA ta-draktA saudhasya mUrddhani / / 92 // Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-munie kahelA svAmInI prAptithI jo huM teone khuzI thayelI joiza te A mahelanA zikharakSara huM lAla raMganI dhajA caDAvIza. 92 che virAgazcettayorbhAvI / tadA zvetAM ca tAmiti // vatI nA virAAMtara | kAlAvaMta hai zarU II artha:-ane je teo nAkhuza thaze to huM tyAM vetaraganI dhajA caDAvIza, ema kahIne te Adarayukta pagalAMothI mahelanI aMdara dAkhala thaI| 3 | sa cAtaka ivotpazyo-'pazyatsaudhAgralaMbitAM // sitA patAkAM vairAgya-vAdiphenacchaTAmiva // 94 // artha:-pachI te dhammila cAtakanI peThe uMcuM jete rahyo, evAmAM teNe teonI nAkhuzIrUpI samudranA phINanI TAsarakhI mahelanI Tecapara sapheda dhajAne laTakelI joI. che 94 che nUnaM mayi virakte te / khecayau~ baMdhuhaMtari / rUtya zarakSAMtarita pAyitaH | 20 | artha-kharekhara te banne vidyAdharIe potAnA bhAine mAranAra evA mArAmate nAkhuza thayelI che, ema vicArIne te dhammila sasalAnI peThe vRkSo pAchaLa chupAte chupAte tyAMthI nAsI gayo. je 95 mA glAyatamiyaM velA / yuvayozviralAlitau // kaMTakAdivyathA ciMtyA / samaye nAdhunA punaH // 96 // artha:-he ghaNA kAlasudhI lADa laDAvelA page ! tamAre A avasara che, mATe tamo thAkaze nahi, tema vaLI A samaye tamAre kAMTAAdikanI vedanAne paNa vicAra kare nahi. je 96 che evaM prasAdayan pAdau / tabalAtyaktabhUribhUH / / muktvAzvaM jIvamAdAya / yayau kaMcana karbaTa // 97 // artha -evI rIte pagane himmata Apato thake tenA baLathI ghaNuM bhUmi oLaMgIne, ghoDAne paNa tajIne phakta jIva laIne te kaIka gAmaDAmAM gayo. e ka7 sthitaiH zailAMtaraMtyapA-gyAmA dRSTabhAskare // zarvarINAM triyAmatvaM / jagRhe yatra vAsaraiH // 28 // Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-parvatonI vacce rahelA tathA chelA ane pahelA aradhA aradhA pahora sudhI jyAM sUrya dekhAtuM nathI, evA te gAmamAM rahelA divasee rAtrionuM triyAmapaNuM grahaNa karyuM hatuM. 98 che caMpezakapilAkhyasya / bhrAtA roSeNa nirgataH // vidadhe vasudatto'tra / vAsaM vasumatIpriyaH // 99 // artha te gAmamAM caMpAnagarInA kapila nAmanA rAjAne vasudatta nAme bhAI rIsAI nIlIne rAjA thai rahyo hato. 99 che tAruNye tadbhuvaH padmA-vatyAstvagvyAdhinA vapuH // babAdhe vidyuto dIptyA / phalakAle tilo yathA // 3200 / / arthatalane repa phaLasamaye vIjaLInA tejathI jema bAdhA pAme che, tema tenI putrI padmAvatInuM zarIra yuvAvasthAmAM paNa kuSTarogathI bAdhita thayuM hatuM. 3200 che pravizaMstatra dRSTvAsau / kAMcicchUlakulA striyaM // vyathAmUlaM vidan yogya-bheSajaistAmasajjayat // 1 // artha:-have te gAmamAM praveza karatAM ja teNe kaIka phUlarogathI pIDAtI strIne joI, tyAre tenA du:khanuM kAraNa jANune dhambile teNIne cigya auSadhathI sAjI karI. che 1 . - pamne vijJAA aa vijJAnanyAzAsi | gRhamAnAyitAyAsmai / bahumAnaM dadau nRpaH // 2 // artha A vRttAMta lekanA mukhathI rAjAe jANIne vijJAna ane nyAyathI zobhatA te dhammilane ghera belAvIne ghaNuM AdaramAna dIdhuM. sa kuSTapluSTalAvaNyAM / tasmai kanyAmadazeyat // sa prAha mama rogo'yaM / sAdhyobhasa ivAnalaH // 3 // artha-pachI teNe tene kuSTathI lAvarahita thayelI te kanyA dekhADI, tyAre dhammila bolyo ke jalathI jema agni tema A rogane huM dUra karI zakIza. me 3 che zubhe'hani samArebhe / sa tadrogapratikriyAM // tayA sidhma zanaiH zAMtaM / vidyayevAhino viSaM // 4 // atha-pachI zubha divase teNe te rogane upacAra karavA mAMDaye, ane tethI vidyAthI jema sapanuM jhera tema teNIne te kuSTa rega dhIme dhIme zAMta thayo. 4 che Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (496) samyakalAvate tasmai / rAjJA hAralateva sA // muttapiyaag: paritoSiya udde rahe che ke che. artha-pachI rAjAe regarahita zarIravALI te kanyAne hAralatAnI peThe te uttama kalAvAna basmilane InAma tarIke ApI. pa . bhUbhujAnyedhurAdezi / na taM pazyAmi kaMcana / / pina samuM jJAA aaH saMuM te mA 6 artha-pachI eka divase te rAjA be ke evo kaI paNa mANasa mArA jovAmAM nathI Avato ke je kapilarAjA sAthe mArI saMdhI karAve. 6 che prAjyAH prItibhidaH saMti / ke'pi prItikarA api // bhagnAM saMdadhati prIti / ye svalpA jagatIha te // 7 // artha -prItine bhaMga karAvanArA ghaNuM hoya che, tema keTalAka prIti karAvanAra paNa hoya che, paraMtu je bhAMgelI prItine sAMdhI zake, evA A jagatamAM viralA ja hoya che. te che ke gururasti kavizvAsti / saMti vyAni kavIzvarAH // eteSu ko'pi saMdhattAM / budhed zanibhAskarau // 8 // artha:-AkAzamAM gurU che, kavi (zuka) che, ane kavIzvare paNa che, paraMtu emAne keI budha ane cAdava tathA zani ane sUryavacce saMdhi karAvanAra nathI. te 8. gotraprabhava raMgADhaya / zubhravaNaka cUrNaka // tvAM vinA ko'pi saMdhAtuM / neSTe jarjaritaM gRhaM // 9 // artha-mATe he uttama gotravALa! (parvatamAMthI utpanna thayelA) raMgavALA, tathA sapheda varNavALA cunA samAna dhammila ! tArA vinA A jIrNa thayelAM gharane sAMdhavAne kaI samartha nathI. che che ubhe svabhAvato bhinne / saMdhAtuM vastrakarNi ke // tvameva sUci zaktAsi / guNasaMgrahazAlinI // 10 // artha -svabhAvathI ja bhinna evA vizvanA banne potAne sAMdhavAne he seI! dare grahaNa karavAthI zebhItI evI tuja samartha che. vasudatte vadatyevaM / dhammilenAbhyadhIyata / / mAmAdiza yathA kurve / saMdhikAryamidaM tava // 11 // Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (497 ) artha -evI rIte vasuda rAjAe kahyAthI dhammila lyA ke, he rAjana ! Apa mane hukama pharamAvo ? ke jethI tamAruM A saMdhikArya huM karI ApuM. te 11 | athAsau pArthivAjJAtaH / saMjAtazakuno'calat // caMpAMprati priyAvaktrA-lokanotsukalocanaH // 12 // artha-pachI rAjAe AjJA ApavAthI zubha zakuna thaye chate pitAnI strInuM mukha jovAne usuka netrovALe smila caMpAnagarIprate cAlate thaye. 12 che. nighnan mArgasya dIrghatvaM / prasthAnairanavasthitaiH // nA caMpArtha jA-nirNanAma che ?| artha -avicchinna prathANethI mArganI laMbAI dUra karatothake pApakarmavinAnA lakevALI caMpAnagarImAM te pahoMce che 13 che praviSTotardadarzAsau / svasvarakSaparAyaNAn / / samutpiMjatayA lokAn / dhAvamAnAnitastataH // 14 // artha:-jevAmAM te nagaranI aMdara dAkhala thaye tevAmAM teNe bhayathI potapotAnuM rakSaNa karavAmAM tatpara tathA Amatema doDatA lekene tyAM joyA. che 14 che viMTava jAnI jo-ugar viM rissava | aurakSomAM la-DAkSIvivikSa | 5 | artha-nagranA lokone bhaya upajAvanAre zuM dAvAnala lAge che? ke zatrunA sinyane upadrava thayo che? ke nadInuM pUra AvyuM che ? ema teNe keIka vicakSaNa mANasane pUchayuM. meM 15 | so'bhyadhAdbhadra paTTebho / bhUpasyAdya sphurnmdH|| vyasanIva zrutadhyAna-mAlAnamudamUlayat // 16 // - artha-tyAre te bolyo ke he bhadra! Aje rAjAnA paTTahastIe madenmatta thaine, vyasanI mANasa jema mRtadhyAnane tema lAnataMbhane ukheDI nAkhe che. 16 sa bhraman pAtayana gehAna / bhApayan subhaTAnapi // puramakSobhayannyakSaM / prAcIvAyurivAMbudhiM // 17 // artha-te hAthIe bhamatathakAM, gharone pADatAM thakAM tathA subhaTane paNa DarAvatAM thakAM pUrva vAyu jema samudrane tema ekadama nagarane kSabhita karyuM che. je 17 63 suryodaya presa-jAmanagara Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (48) kRti nirma -mAruM maMsi get a vibhUSAbhAjanajana-vAtasaMkulamaikSata // 18 // artha -te sAMbhaLIne nirbhayapaNe jAtAM thakAM teNe agADInA bhAgamAM vibhUSita mANasenA samuhathI bharelo eka maMDapa joye. janatrAtaH kimetAvAn / milito'treti sAdaraM // mena pRSTaH samAcaSTa / ko'pi spaSTAkSarAM giraM // 19 // artha:-ahIM ATalobadho lokone samuha kema ekaTho thayo che? ema teNe Adara sahita pUchayAthI keIe pragaTa rIte tene kahyuM ke, adradattasArtheza-sUnuH sAgaradattakaH // me virAmadhiSThAtrI-rivAre gujarAta nI | 20 | artha:-ahIM iMdradatta nAmanA sAthe patinA sAgaradatta nAmanA putra dizAonI adhiSThAyikAsarakhI ATha kulavAna kanyAo melavI che. kumudA kumudAnaMdA / dhanazrIrvasumatyapi / / vANIvikA seva-jItyA rokatomavAra | 22 . artha--teonA anukrame kumudA, kumudAnaMdA, dhanazrI, vasumatI, pazrI, vimalA tathA devakI nAmo che. 21 che yugapatpariNetuM tA / ihAyAto'sti saagrH|| samaM khajanavargeNa / tenAyaM lokamelakaH // 22 // artha -teone ekIhAre paraNavA mATe ahIM te sAgaradatta svajanaparivAra sahita AveluM che, ane tethI te lekane A melAvaDe thayo che. A rara che tayortiyatoreva-mitaretaramAyayau / / tatraiva sa dvipo dAva / iva kenApyavAritaH // 23 // ' artha evI rIte teo banne jovAmAM paraspara vArtAlApa kare che, tevAmAM keIthI paNa na aTakAvI zakAya evA dAvAnalanI peThe te hAthI tyAMja AvI pahoMce. 23 taM samAyAtamAlokya / muktpaannigRhspRhH|| vaka parikanai sAva sAda pAyika | 24 . artha-tene Avela joIne te vararAjA ne paraNavAnI icchA chADIne kaMpatothake parivAra sahita tyAMthI nAsI gayo. e 24 che Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 49 ) nazyatA maMkSu tAstena / bAlA nAlApitA api // svArthIpro samupane / jova yAtri 7 miyaH || 2 || a:-ekadama nAzatA evA teNe te kanyAone melAvI paNa nahi, kemake svArthInA nAzavakhate phoi kAine priya thatA nathI. ArapA kiM karttavyajaDatvena / prayANArUDhajIvitAH // arALyA anaitanyAH | nyAtajaina tA; sthitAH || 20 || artha :--have zu karavu ? ema mUDha banIne te jIvasaTAsaTane vakhate AdhAravinAnI te kanyAe bebhAna thaine tyAMja ubhI rahI. ArakA yAvatkamalinImaI / tA mRdrA ti mataMgajaH // tAvadyoSdhuM tamAhAsta | dhammilo dhIradhIrayAt / / 27 // a:--pachI kamalinIne kacarI nAkhavAnIpeThe jevAmAM te hAthI teone cagadI nAkhavA jAya che tevAmAM dhIra buddhivALA te kammile te hAthIne laDavAmATe ekadama elAbyA ke, 5 27 5 dInadRkSu bhayArttA | bAlikA svabalAsu ca // guMdA ApAyatrANu |rji na DuMgara jANe || 28 || artha :--are hAthI ! dInadaSTivALI, bhayathI pIDita thayelI tathA nila evI A bAlikAomate tArI suMDhane lakhAvatAM tuM zuM lajAtA nathI? 5 285 dyasti kApi zaktiste / tadeSo'smi balI puraH || gaLatenaiyamadUto | zA saMpratyadhAvata // 26 | vukSma / / artha :jo tArAmAM kaiM zakti hAya te| A huM balavAna tArI sAmeja ubhe| chuM, evI rIte teNe hAthIne khelAvavAthI te tenAtarapha DhADayA. 5 29 5 rupute paripura | zikSitoDaparizikSita / / cirasa pUrvamAM--ttamagrAmayadanuM // 30 || a:-dhammila nAnA zarIravALA tathA zikhelA hatA, hAthI jADAM zarIravALA tathA hui zIkhelA hatA, tethI te kalAvAna smile te hAthIne ghaNA kALasudhI DAbI bAjuthI phudaDI pheravyA. // 305 khinnaM nirviNNamutpanna - glAniM garjivivarjitaM // bakSisTsa patraM ya--heze jaLajIyA || 22 // Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (500) artha:-ane tethI khinna thayelA, thAkelA, maMda paDelA ane gaja ravinAnA te hAthInA skaMdhapara te dhammila chalaMga mArIne caDI gaye. nirIkSya svasya durvAraM / vAraNauddhatyavAraNaM / / hiyeva nyagmukhenaiSa / kuMbhe taM zRNinAbhinat // 32 // artha:-hAthInI uddhatAine nivAravAnI pitAnI muzkelI jANIne jANe lajajAthI nIcA mukhavALA thayelA evA aMkuzavaDe karIne teNe te hAthInA kuMbhasthalapara jakhama karyo. e 3ra che salIla so'tha saMcArI / zRNvan paurajanastuti // babaMdha siMdhuraM rAja-cature caturezvaraH // 33 // artha:- pachI te caturaziromaNi ilei lIlA sahita cAlatAM thaka tathA nagaranA lekanI stutine sAMbhaLatAM thakAM te hAthIne rAjAnI hastizAlAmAM bAMdhe. 33 che hAnirIkSAjJAta-citra mUpa vanAma sA . gAkAta niSa nAnA-zupakSathati te che rU4 . atha-pachI kalA jovAthI Azcarya pAmelA rAjAne te no, tyAre rAjAe paNa tene potAnA jamAI tarIke oLakhI kahAye. sasaMbhramaM samutthAya / bhUjAnistaM mahAbhujaM // bhujopapIDamAliMgya / papraccha svacchayA girA // 35 // artha-tyAre saMbhramasahita rAjAe uThIne te mahAsubhaTane bAthamAM laI bheTIne svaccha vacanathI pUchayuM ke, 3pa che cirAd dRSTo'si vatsa tvaM / darzanAnaMdidarzanaH / / AviHkuru nijaM vRtta-mazvApaharaNAdikaM // 36 // artha:-he vatsa! jevAmAM AnaMdI darzanavALe tuM ghaNe kALe najare paDayo chuM, have gheDa tane harI gayo, ityAdika tArUM vRttAMta tuM prakaTa karI che 36 che tatastaduktaM taddhayaktaM / jJAtvA vRttAMtamAditaH // nAmanAtha TAgA vvi yuddha ne rU7 | artha-pachI teNe prathamathI prakaTa rIte kaheluM vRttAMta jANIne, tathA hAthIne vaza karavAthI tenuM dheya joIne rAjA atyaMta khuzI thaze. pure mahotsavamayaH / samayastadbhavedayaM // nAyakaH syAdi svAha-giti tuSTAva taM nRpaH // 38 // Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 501 ) artha-je tArAje A nagaramAM rakSaNa karanAra heya te ahIM A mahotsavamaya samaya jAya, ema rAjAe tenI stuti karI. tatra saMprAptasaMmAna-strikalacyA guNojjvalaH // girjiAstAdazIkhatA zabda rUvAmita II II artha -evI rIte tyAM sanmAna pAmIne guNethI ujjavala thayela te dhamila traNe ligomAM tAdaza rahelA parazabdanI peThe potAnI traNe sIene ma. | 30 | gaje zAMte gate svAsthyaM / nagare sAgaraH punH|| dadhatpANigRhodyogaM / kanyAbhistAbhiraucyata // 40 // artha:-have te hAthI zAMta thayAbAda tathA nagara paNa khedarahita thayAbAda te sAgaradatta jyAre pAchI vivAhanI sAmagrI karavA lAge tyAre te kanyAoe tene kahyuM ke, 40 che asmAnmRtyumukhe kSiptvA / tadA naSTo'si ki zaTha / / sAMpataM darzayan prema-pATavaM lajase'pi na // 41 // artha are mUrkha ! te vakhate tuM amone motanA mukhamAM kIne kema nAzI gayo? ane have premacaturAI dekhADatAM tuM zaramAte paNa nathI ? | kala che AkRtyA puruSo'si tvaM / guNaiH strIbhyo'pi hIyase // IksattvaM priyIkurmo / varaM tvAmAzayA kayA / / 42 // artha: phakta AkArathI te purUSa cho, paraMtu guNethI te strIothI paNa napAvaTa che, mATe tene AvA bAyalAne ame zuM AzAe amAre svAmI karIye ! ! ! kara che nUnaM nAyaM gajo duSTaH / pUrvajakiMtu ko'pi naH // yaste mAcIkaTad vRtta-mavRtte maMgalatraye // 43 // arthaka-kharekhara A kaI duSTA hAthI nahato, paraMtu amAre kaika pUrvaja hovo joiye, ke jeNe traNa maMgaLapherA pharyA pahelAM ja tAre A parAkrama pragaTa karI dekhADayuM. 43 ghRNumastvAM priyakAtma-jIvaM klIvaM na tadvayaM / / yena prANapaNaiH krItA / astu bhartA sa eva naH // 44 // Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 102 ) a:--mATe phakta eka peAtAnA jIvaneja bacAvanArA evA tane hIjaDAne ame paraNIzuM nahi, jene pAtAnA prANasATe ameta kharIdI lIdhI che, teja amArA svAmI thaze. 5 44 5 jAte rAjakule tasmin / vAde kAraNikairnaraiH // A sAmyo sUratathyo / janumya oLaH // 40 II aH--pachI A bAbatanA rAjadaramAramAM jyAre kesa cAlyA tyAre nyAyAdhIzAe hAthaNIepAsethI jema dheTAne tema te sAgaradattane teothI dUra karyAM. // 45 5 adyApi jhumAstA | immijAya te dhruvaH / so'pyAzu pariNinye tA / mahotsavapurassaraM / / 46 / / aH--pachI rAjAe te ADe kumArIe dhammilane ApI, ane te paNa teone jaladI maheAtsavapUrvaka paraNyA. 5 46 u tatpremAmRtasurAkA - rajaniM pramadAkulaM // priyaM prApya ca cittAMta - rajani pramadAkulaM // 47 // a:--tenA premarUpI amRtane punamanI rAtrisarakhA te svAmIna melavIne te strIone samuha manamAM harSathI vyAsa thayeA. 5 47 // athAsau vasudattasya | caMpAdhipatinA saha || saMdhikArya dRDhIcakre / lakSaNa iva sa kSaNAt // 48 // a:--pachI teNe kSaNavAramAM vyAkaraNamAM jema tema capAnA rAjAnIsAthe vasudatta rAjAnuM sadhikA dRDha karyuM. 5 48 // saMdhinA tena saMprItaH / priyaprAptyai samutsukAM // caMpAyAM zreyAmAsa | vaghuttaH sutAM ninAM || 46 || artha :--te sa MdhithI khuza thayelA vasudatta bhartArane malavAne utsuka thayelI peAtAnI putrIne caMpAnagarImAM mokalI dIdhI. kA ayaM sukhAsanAsIno -- 'nyadA saudAminImiva // uttaraMta divo'drAkSI -- dIptAM kAMcana yoSitaM // 50 // a:--have eka divase jyAre te khurazIpara beThA che, evAmAM vIjaLInIpeDe kAika tejasvI strIne teNe AkAzamAMthI utaratI dIThI. bhUtvA puro'tiroSeNa / tamupAlabdha khecarI // yanme baMdhustvayA jane / nituna maunabhAk // 51 // Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 503). artha-pachI te vidyAdharI tenI AgaLa AvIne atiroSathI tene pake devA lAgI ke niraparAdhI tathA dhyAnamAM maunapaNe rahelA mArA bhAIne je te mAryo che, pa1 che anaupAdhikavAtsalya-vizadasya dyoddheH|| paropakArasArasya / tatkiM te dhIra saMgataM // 52 // artha:-te upAdhirahita vatsalatAthI nimala thayelA, dayAnA sAgara, tathA paropakArane ja sArabhUta gaNanAra evA tane he ghIrapurUSa! zu ucita che ? | para che yaca me madbhaginyAzca / zeSakanyAgaNasya ca // mano'pahRtya naSTo'si / kiM tadapyucitaM tava // 53 // artha -vaLI mArUM, mArI bahenanuM ane bIjI kanyAonA samUhanuM paNa mana harIne je te nAzI gayo che, te paNa zuM tane ucita che? ke pa3 dhammilena tato'vAdi / sati satyaM vadaMtyasi / paramAjJAnike pApe / nAstyupAlaMbhasaMbhavaH / / 54 // artha:-tyAre dhammila be ke, he sati! tuM saghaLuM satya kahe che, paraMtu ajJAnathI karelAM pApa mATe upAlaMbhane saMbhava heto nathI. e 54 che parIkSitumahaM taikSNyaM / chiMdana kIcakajAlakaM // yabaMdhuM tava hanmisma / tadajJAnavijRmitaM // 55 // artha:-talavAranI tIkSNatAnI parIkSA mATe vAMsanI jhADI kApatAMghakAM meM je tArA bhAIne mAryo che, te ajJAnane pratApa che. papA .... aparAddhaM manoratnA-pahAreNa ca yanmayA / / zuddhaye tasya pApasya / tvameveha gurUbhava // 56 // artha-vaLI tamArAM manarUpI ratnane cAravAthI je meM aparAdha karyo che, te pApanI zuddhi mATe have tuja mArA gurUtarIke thA? paNa . ityuktibhaMgyA citrIya-mANA provAca khecarI // ghAva mArA vizenA taphAvata || 17 . artha -evI rItanI tenI vacanacaturAIthI Azcarya pAmelI te vivAdharI belI ke, te vakhate citrasenAe evI ja rIte tamAruM vRtAMta ane kahyuM hatuM. 57 che . Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (504) vaMdhodhe te dAsA samAdhinadhAmarda . - vAcaM vicArya naigraMthIM / zokamastokayaM kSaNAt / / 58 // atha:-bhAIne vadhu sAMbhaLavAthI bahenanI sAthe mane paNa du:kha te thayuM, paraMtu muninI vANI vicArIne kSaNavAramAM meM te zekane dUra karyo. 58 che samAnaya tamatretyA-vAbhyAmuktAruroha sA / / saudhasyAdhityakAM tasya / premNaH kASTAM parAmiva // 59 // artha:-have tene ahI lAva? ema amoe tene kahevAthI te citrasenA jANe tene premanI parAkASTaprate heya nahi tema mahera lanI sIDI para caDI. e 59 che harSAkulatayA bhrAMta-dRSTiH zvetAM patAkikAM // sottabhnAtisma tatrAsma-dabhAgyasyeva vallarIM // 60 // atha-paraMtu harSaghelI thavAthI teNIe daSTiviparyAsane lIdhe amArAM abhAgyanI velaDI sarakhI taraMganI dhajA caDAvI. davA AyAsyati kimadyApi / nAyAtyAyAta eva saH // evaM mitho vadaMtyAstAH / kanyA utkuMThitAH sthitAH // 6 // artha -have te Avaze, are ! haju kema AvatA nathI? are! te A Abe, ema paraspara kahetI thakI te kanyAo tyAM utsuka banIne talapApaDa thavA lAgI. te 61 che patAkAlokanAjAte / tvadanAgamanirNaye // che tyAM dadubajhame mUri-gAmArAmAzA kSama che hara ! 'atha:-pachI patAkA jevAthI jyAre tamArA nahi AvavAne nirNaya thayo, tyAre tamane jovA mATe ghaNuM gAma, bagIcA tathA AzramevALI A pRthvI para huM bhamI. che 62 yadyapi kApi nApazyaM / tvAmulUkIva bhAskaraM // tathApi bhramito bhanA / nAhaM sneho hi dustyajaH / / 63 // artha:-paraMtu ghUkI jema sUryane tema tamane meM jo ke kyAMya paNa na joyA te paNa huM bhamavAthI thAkI nahi, kemake snehane taja mukela che ke 63 sAmAyAtAdya caMpAyAM / locane tRSite ciraM // rUpe lavaNimAnUpe / tavAplavamakArayaM // 64 // Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 505 ) artha-pachI Aje ahiM caMpAmAM AvIne ghaNuM kALathI tRSAtura thayelAM mArAM A netrane lAvaNyanA kRpasarakhA A tamArA rUpamAM meM snAna karAvyuM. e 64 eSA sA ca me jAmiH / kanyakAH SoDazApi tAH // sarvattavaiveti-Arata sA ravamua | la | artha -A huM, te mArI bahena, tathA te zela kanyAo, e saghaluM tamAruM ja che, ema kahIne te AkAzamAM uDI. . 6pa che cakSurudghATayatyeSa / yAvattAvadalokata // purastAdbhAminIvRMda-mAnaMdotphullalocanaM // 16 // artha-pachI jovAmAM te AMkha ughADe che, tevAmAM teNe agADanA bhAgamAM AnaMdathI praphullita netrovALe strIone te samuha dIThe. pariNinye sa tAH sarvAH / zarvANIrUpajItvarIH / / kAmI na tapyati strIbhiH / saridadbhirivodadhiH // 67 // .. atha-pachI IMdrANInA rUpane paNa jItanArI evI te saghalI kanyAone te paraNya, kemake nadIonA jalathI jema samudra tema kAmI mANasa strIothI tRpta thato nathI. e 67 che tAsAM ratisapatnInAM / patnInAmaMgako'nizaM // IonAraMgAra-daMtaNAma | 18 | atharatisarakhI te strIonA niraMtara bhegathI udbhasAyamAna raMgapUrvaka te dhammila hasanI tulyatA pAme. e 68 che asau krIDArase sarva-mAdito vRttamAtmanaH // kamalApAdaghAtAyaM / navoDhAstA ajijJapat / / 69 // artha-pachI teNe krIDAnA rasamAM kamalAe lAta mAravA AdikarUpa pitAnuM saghauM vRttAMta te navI paraNelI strIone jaNAvI dIdhuM. kanyA mA nohyAMviSNunatya jagata : yuktaM vasaH priyaM pAde-nAhaMtuM haMta kiM tava // 70 // atha-eka divase vAta nikalatAM vidyutIe kamalAne kahyuM ke he bahena! pitAnA svAmIne lAta mAravI e zuM tane yukta che? nirdhano'pi kurUpo'pi / niHzrIko'pi vyasanyapi // sebhyo deva iva preyAn / rAmayA zubhakAmyayA // 71 // 64 suryodaya presa-jAmanagara Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 106 ) artha: nidhana, kadarUpA, lakSmI vinAnA tathA vyasanI chatAM paNa strIe peAtAnA kalyANanI icchAthI peAtAnA svAmIne devanIpeThe ArAdhavA joiye. 5 71 li dhanyayAtiprasAde'pi / nAvagaNyaH patiH striyA // I dhAnyaM pAdena mRgAti | nAtidhAto'pi yadbudhaH // 72 // a:--ati maheramAnI chatAM paNa bhAgyavatI srIe patinI avagaNanA na karavI joie, kemake DAhyo mANasa ati dharAyA chatAM paNa dhAnyane pagathI kacaratA nathI. 5 72 // sa vidvAnatiko pespi / yo jAnAti svabhUmikAM // bhUrikopApa bhUpAlaM / parAbhavati kiM prajA / / 73 / aH--ati krodha caDayA chatAM paNa je mANasa peAtAnuM sthAna vicAre che, teja vidvAna che, kemake ati kApa pAmelI prajA paNa zuM rAjAnA parAbhava karI zake che ? ! 73 u atha pradarzayatyAsya -- vikAraM kamaLAlapat // - maLye phojoDavaLAyA me / mujara sahi mAnatuM || 74 |! a:--have pAtAnA mukhavikAra dekhADatIthakI kamalA eTalI ke huM sikha ! huM dhArUM chu ke mAro amalAnA doSa khelavA sahelA che. paraM vimRza hRddRSTyA | preyaso'pi kimaucitI // ratiraMge puraH patnyAH / sapatnInAmakIrttanaM / / 75 / / a:--paraMtu tuM aMtardraSTithI vicAra ke, ratiragasamaye srInI. pAse zAkanu nAma levuM e zuM bhartArane paNa ucita che ? 5 75 5 azastraM mAraNaM maMtra - hInamuccATanaM paraM // - niragnijvAlanaM khImiH / sapatnInAma manyate // 76 // artha: kemake strIe zAkanA nAmane zatruvinAnA mArasarakhuM, maMtrarahita mahA uccATanasarakhuM tathA agnivinA khALavAsarakhuM' mAne che. !! 76 u bhaginItyucyamAnApi / sapatnI na zubhA bhavet // khyAtApi zarkarAkhyAto / vyathayatyeva vAlukA // 77 // a:--mahena kahevAyA chatAM paNa strIne zAka sArI lAgatI nathI, kemake rArAnA nAmathI prakhyAta evI paNa veLu du:khaja Ape che. Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (507) mRtyuratyuttamo vakra-navakrakacadAraNaiH // na tu sApatnyaduHkhena / jIvitavyamapi striyAM // 78 // athara-vAMkI ane navI karavatathI verAine maravuM ati uttama che, paraMtu zokanA zilyathI strIone jIvavuM paNa sArUM nathI. 78 khecaryatha jagau bhadre / puruSaH prabhurucyate / / na hyasau hRdayeSTasya / gRNanAmAparAdhyati // 79 // artha: tyAre te vidyAdharI bolI ke, he bhadra! purUSa mAlIka kahevAya che, ane tethI te pitAnA hRdayane vahAlA mANasanuM nAma letAM kaI aparAdhI thato nathI. e hale paraM priyatamAvajJA-kAryeSa caraNastava // mahAdaMDAI eveti / zrutvA kamalayocyata // 8 // artha-paraMtu priyatamanI avajJA karanAro A tAro paga mahAdaMDaneja lAyaka che, te sAMbhalI kamalA belI ke, 80 haMho vidyullatAmukhyAH / svasAraH zRNutAkhilAH // anyAyabhASiNIM vidyu-nmatI rakSata rakSata // 81 // artha--are ! vidyullatA Adika saghaLI baheno! tame sAMbhaLe? anucita belanArI A vidyutpatIne tame nivAre nivAre 81 sarvA utthAya me pAdaM / napayadhvaM kalairjalaiH // caMdanena viliMpadhva-maMcatAnupamaiH sumaiH / / 82 // atha-tamo sarve uThIne mArI A caraNane nirmala jalathI snAna karAvo? caMdanathI tenuM lepana kare? tathA anupama puSpathI tenI pUjA kare ? 82 che AdhAkriznAme-vAho mughatA . tadA kathamalapsyadhvaM / dayitaM yUyamIdRzaM // 83 // artha:-kemake te vakhate A mAro paga je mugdhatADanathI pAcho haTha heta, te tamane Avo bhartAra kayAMthI maLatI 83 kimIgupakAryeSa / pUjyate tADyate'thavA // ... uktibhaMgyAnayA tassA / na kayAzu visiSmaye // 84 // " artha mATe AvA upakArI A pagane pUje joIe ? ke mAre joiye evI rItanI teNInI vacanacaturAIthI kaI sI ekadama Azcarya na pAmI ? | 84 Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 108 ) vidyummatI vakhANeDatha | svAmina mRtyu viSayoH / hadA nAstyAvayorbheda - stadyathAtathamAdiza // 85 // artha :--have vidghanmatI melI ke he svAmI ! kaivala mUrtithIja bhinna evA ApaNavacce hRdayathI kaiM paNa taphAvata nathI, mATe jevu hAya tevuM satya kaho? | 85 5 nAnA tava lolAgre / dolAlIlAnvabhUyata || sAkA vasaMtatilakA | vazAsu tilakAyitA // 86 // artha:--jeNInA nAme ApanI jiganA agra bhAgapara hIcALAnI lIlA anubhavelI che, evI strIomAM tilakasarakhI vasatatilakA keANa che? // 86 u kRtrimAM darzayana mIti / sa tAM provAca suMdari ! mA mA brUhi na kiM pArzve / vIkSase kopanaM janaM // 87 // artha:--tyAre te uparauparanA kRtrima bhaya dekhADatAkA khelyA ke huM sudira ! tuM te vAta na eAla, kemake gusse thayelI A pAse ubhelI kamalAne zu tuM nathI jotI ? // 87 5 anAbhogena tamAma -- grahaNe yA purAkupat // tatlAghAM sAdhunA zrutvA / tatkiM yana kariSyate artha:--ajANatAM teNInuM nAma levAthI paNa je A mAna thai hatI, te teNInI hamaNA prazaMsA sAMbhaLIne kamalAtha jagau nAtha / kimevaM vyajyate bhayaM // prANasarvasva vizvasto / vizvaM tacaritaM vada // 89 // aH--tyAre kamalA elI ke he svAmI ! ema zAmATe bhaya prakaTa karo che ? have huM prANanAtha ! Apa vidhAsa rAkhIne teNInu sava vRttAMta kahe! ! ! 89 u // 88 // pUrve kApAyazuM nahi kare ? kautuko tAla cittAsu / sabhyIbhUtAsu tAkhatha / / Arabhadvammilo vaktu - manubhUtAM nijAM kathAM // 90 // aH--pachI AzcayathI utsuka thayelI te saghalI sImA sabhAsarUpa thaye chate dhammile peAtAnI anubhavelI kathA kahevA mAMDI. asti paurazriyoda / kuzAgrapurapattane // naikagANikya mANikyaM / vasaMtatilakAbhidhA // 91 // Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 508 ) artha:lekenI lakSmIthI AgaLa paDatA kuzAgrapura nAmanA nagaramAM aneka gaNikAomAM mANijyasarakhI vasaMtatilakA nAme gaNikA che. je 91 che mahaM bhUyAsi varSANi / tasyA vezmanyavAsthiSi // tallAvaNyataraMgiNyAM / kalayan kalahaMsatAM / / 92 // artha:-teNunA lAvaNyarUpI nadImAM rAjahaMsapaNane anubhava tethake huM ghaNA varSo sudhI teNIne ghera rahyo hate. 92 che nAbhyastA na ca ye dRSTA / na vA zrutipathaM gatAH // teSu mAnmathabhAveSu / sA mayyAcAryakaM dadhau // 9 // artha:-jeno meM abhyAsa karyo nahote, je meM dIThA nahetA, athavA je meM kAne paNa sAMbhalyA nahetA evA te kAmadevasaMbaMdhI bhAva mane zikhAvavAmAM teNue AcAryanI padavI dhAraNa karI hatI. sAdIzattayA hAI / sauhArda yena me manaH / / andheH paya ivodvelaM / tAmadyApyanudhAvati // 95 // atha-teNue mane aMta:karaNapUrvaka e to sneha dekhADa che ke samudranuM jala jema vIraprate tema mAruM mana haju paNa teNInA tarapha doDe che. te 95 ityuktitastadAkUtaM / jJAtvA vidyunmatI jagau // jaNAH samAna guddhiA sui cAle . . 26 che. artha -evI rItanA vacanathI tene abhiprAya jANune vinmatI bAlI ke he svAmI! je ApanI AjJA heya to huM tenI khabara lAvuM. 96 che roSaNaM janamApRcchaya / yathAyogyaM samAcara // tyuttara tera jamA-sujJAtA sohIyata | 17 . artha A gusse thatI kamalAnI rajA laIne jema egya lAge tema kare? ema teNe kahevAthI kamalAe anujJA devAthI te uDI. kSaNAMtare samAgatya / shirHpryojitaaNjliH|| priya ha turzai FrvatI pUmivALart . 18 artha:-thoDIvAramAM te pAchI AvIne mastapara hAtha joDIne pRthvIpara cAlanArA manuSyone Azcarya upajAvatIthakI pitAnA svAmIne kahevA lAgI ke, 98 che Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (510 ) vyomnA tadA tvadAjJAtaH / kAMta tatpuramIyuSI // mAvizaM puruSIbhUya / vasaMtatilakAgRhaM // 99 // artha: he svAmI ! ApanI AjJAthI huM te samaye AkAzamAge te nagaramAM gaI, tathA purUSarUpe meM vasaMtatilakAnA gharamAM praveza karyo. 99 che duHkhenevAMgalagnena / veSTitAM jIrNavAsasA // malaiH klinnata mUrta-durdazAstabakairiva / / 3300 // athara-zarIre cATelAM dukhavaDe karIne jANe heya nahi tema jaNa vasathI vIMTAyelI, tathA mUrtivaMta durdazAnA gucchAovaDe karIne heya nahi tema melathI bharelAM zarIravALI, che 3300 che muktAmAbharaNaudhena / pramodeneva duurtH|| tadaMtastAM bhavannAma-jaMjapUkAmavaikSiSi // 1 // yugmaM // artha-harSavaDe karIne heya nahi tema AbhUSaNanA samuhathI dUra mukAyelI, ane ApanuM nAma japatI evI te vasaMtatilakAne meM te gharanI aMdara dIThI. 1 amAkSaM kuzalodaMta-mupasRtya ca tAmahaM / / sA ca mAM puruSaM prekSya / nyagmukhatvamazizrayat // 2 // artha-pachI meM teNInI pAse jaIne kuzalasamAcAra pUchayA, paraMtu te mane purUSarUpe joIne nIcuM mukha karI gaI. 2 na dRzApi satIveyaM / pazyatyaparapUruSaM // dhyAtveti vidyayAmAkSaM / mukhyAM yoSittanamahaM // 3 // artha: A strI satInI peThe AMkhathI paNa parapurUSane jotI lAgatI nathI, ema vicArIne meM mAruM strInuM mukhya rUpa dhAraNa karyuM. khasaH zvasihi te vArtA-zuddhiM pRcchati dhammilaH // manmukhenetyupetyAhaM / tAmabhASa manasvinIM // 4 // artha-pachI meM teNunI pAse jaIne te buddhivALI strIne kahyuM ke he bahena ! tuM dhIraja rAkha? mArA mukhathI dhammila tArA kula samAcAra pUchAve che. che ka che mAjAmathane kheM-riva jAnI pramodamedurAMgI sA / mahyamAliMganaM dadau // 5 // Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-ApanuM nAma sAMbhaLatAMja meghanA gajaravathI jema mayUrI tema haSathI romAMcita zarIravALI evI te vasaMtatilakAe mane AliMgana ApyuM. te 5 che .. kAsau kiyatparIvAraH / kathaM vA vartate priyaH // sai zuddhi tavALAkSI-sAva judu | | artha: te mAro priyatama kyAM che ? tene keTale parivAra che ? tathA te zI rIte varte che? evI rIte atRptanI peThe teNue vAraMvAra ApanA samAcAra pUchayA. e 6 che Aryaputro'sti caMpAyAM / padaM ni:kaMpasaMpadAM // mayetyukte mukhaM tasyA / jigye smeraM saroruhaM // 7 // artha:-te Aryaputra atisaMpadAnA bhAjanarUpa thayAthakA caMpAnagarImAM che. ema meM kahyAthI teNInuM mukha praphullita kamalane paNa jItavA lAgyuM. 7 ekatrAsane saMvezya / muktasaMkocalocanA // jagAda sAdaraM sA mAM / sAmAMcitavacastataH // 8 // artha -pachI teNuM mane ekaja Asana para besADIne saMkocarahita ' nevAlI thaIthakI AdarapUrvaka zAMta vacanethI kahevA lAgI ke api prapannadhaureyaH / prANezo mA yadatyajat // nUnaM tasya na doSo'yaM / doSo'yaM mama karmaNaH // 9 // artha-mArA prANanAthe mahAddhivaMta thayA chatAM paNa mane je tajI dIdhI che, temAM kharekhara tene deSa nathI, paraMtu te mArA karmane doSa che. te 9 che grISmAdanu bhaved vRSTI-rAtreranu bhavedinaH // viyogAdanu saMyogaH / syAnna veti vada svasaH // 10 // ' artha-unALa pachI varasAda thAya, rAtri pachI divasa uge, tema bahena ! tuM kahe ke viyega pachI saMyoga thAya ke nahi? 10 mAsenaiti punazcaMdro / varSeNaiti punardhanaH / / kAlenaiti punarbhA / kiyateti vada svasaH 11 artha:-vaLI mahinAbAda caMdra Ave varSa bAda varasAda Ave, tema he bahena ! tuM kahe ke bhartAra pAchA keTale kALe Ave ? 15 Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 112) sa prANAyyo mama prANA - statastadapi me mude | ayaM sukhI hRSIkArtha - svArthatuSTo'sti yatsadA // 12 // aH--te prANapriya mArA prANarUpaja che, ane tethI te jyAre haMmezAM peAtAnA iMdriyAnA svArthamAM saMtuSTa thayelA che, tA te paNa ane hukArI che. / 2 / bhogAnna kAmaye tasmA - na bhUSAM na punaH zriyaM // etadicchAmi yaccAtma - cittAduttArayenna mAM // 13 // artha: hu tenI pAsethI bhAgegAnI, AbhUSaNeAnI ke dhananI icchA karatI nathI, phakta eTaluM ja icchuM chuM ke te mane peAtAnA manaparathI utAre niha. / / 13 / ityAdyanalpatajjalpa - vAhikAhaM hRdIzvara || tasyA anujJayotplutyA -- gacchaM gaganavartmanA / 14 // artha: he svAminAtha ! ityAdi teNInA aneka vacanAnA saMdezA lAvanArI huM teNInI rajA lei uDIne AkAzamArge pAchI AvI chuM. hRdayocchvAsaromAMca - netra bhUvibhramAdinA // nAtha jAne'numAnena / yadbhavAstAM didRkSate // 15 // a:--have he nAtha ! ApanA hRdayanA zvAseAvAsa, romAMca, AMkhA tathA bhRkuTInA vilAsaAdika anumAnathI huM... ema dhArUM chuM ke Apa teNIne jovAnI utkaMThA rAkheA che. // 5 // evameveti tenoktA / tadA sA khecarezvarI // vimAnamupamAnasvI - kRtasvamaMdiraM vyadhAt / / 16 / aH--emaja che, ema teNe kahevAthI te vidyAdharIe devalAddhanA maMdiranI upamA dharanArUM eka vimAna taiyAra karyuM. // 16 // Aroda maiM niHzeSa--nImimito vRttaH // tathAnamaMjunoja--mi daMtaH sardezittaH // 27 // artha:--pachI cAIrathI te sarva srIothI vIMTAyelA te dhammila huMsIesahita huMsa jema kamalapara tema te vimAnapara caDayA. 51nA janayattArakabhrAMtiM / divA bhUcAriNAM nRNAM // kSanAdimAnamuljaya / OMzAtranumavatat // 28 // aH--have divase paNa pRthvIpara cAlanArA manuSyAne tArAAnI bhrAMti upajAvatu thayuM te vimAna kSaNavAramAM uDIne kuzAgrapuramAM Avyu. 5 18 // Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (513) vimAnaM vyomni saMsthApya / prAk praveze purAMtarA // vasaMtatiyAH so-DajhAiyudaM ra | 21 / artha-pachI teNe vimAnane AkAzamAM sthApIne tathA nagaramAM jaIne prathama vasaMtatilakAne vAdaLAMvinAnI vRSTisarakho harSa Ape. amitradamano bhUpaH / zrutvA lokA tamAgataM // maharyA kArayAmAsa / tatpravezamahotsavaM // 20 // atha-pachI amitradamana rAjAe lokenA mukhathI tene avele jANIne moTA ADaMbarathI tene pravezotsava karAvyuM. 20 che bhUpastasyAlayaM tasmai / kRtvA vibhavapUritaM // dadau yathA vasaMtartuH / pikAyAnaM phalairbhUtaM // 21 // atha-pachI vaMsatagatu koyalane jema phalethI bharelo che Ape tema rAjAe tene tenuM ghara samRddhithI bharapUra karIne ApyuM. mahaddharyA pravizan loke-rAluloke vasamataH // dRzA jIvan janaH kiM kiM / na pazyeditivAdibhiH // 22 // artha:-aho! jIvato mANasa zuM zuM nathI jote ? ema belatAthakA leka mahADaMbarathI praveza karatA te dhammilane potapotAnA gharamAMthI netrovaDe jovA lAgyA. e race che tA dhanavagutA | guDarovara vivara tarAyaNa niyonArtA thazo | 22 . artha -te vakhate tene dhanavasu nAmano sasare paNa avasara jANIne vigathI pIDAtI yazAmatIne agADI karIne tyAM Avyo. mArA milanAya samAyAsI-yo yastasya tadA mudA / / sa bheje dAnamAnAbhyAM / tasya tasyottamarNatAM // 24 // artha:-te vakhate je je mANasa haSathI tene maLavA AvyA, te sarvane dAna ane mAnathI saMtuSTa karIne tenA karajathI mukta thavA lAge. khapituH sa parimlAnAM / kIrtivallImajIvayat // udAratApanaH puNya-phalAM tyAgajalaiH zritaH // 25 // artha-pachI potAnA pitAnI karamAI gayelI kIrtirUpI velaDIne udAratArUpI varasAdasarakhA ane dAnarUpI jalavALA te dhamile pharIne prakullita karavAthI te puNyarUpI phaLa denArI thai. e 25 che 65 sUryodaya presa-jAmanagara Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 114 ) varNya sauvarNasapIThaM / garIyo'gurudhUpanaM // 1 anvaMtara vatuzAruM | soDampei: zuzrayat // 2 // aH--eka divase te peAtAnA gharamAM maneAhara agurUnA pavALA aMdaranA ceAgAnamAM maneAhara suvarNanA mAjoThapara eDa che, ArA vasaMtatilakA proce / tadA taM zaralAzayA / / gRhadvAre'dya kiM cakre | nAtha veSAMtaraM tvayA || 27 // artha:--tyAre sarala AzayavALI vasatilakAe tene kahyuM ke, he nAtha ! Aje gharane mAraNe Ape bIjo veSa zAmATe dhAraNa karyAM hatA ? bhavanmanovinodAya / tathA cakre'tha tAmRjuM // savitArayan / vivekI hRdyaciMtayat // 28 // artha:--tArA manane AnaMda ApavAmATe me tema karyuM hatuM, evI rIte te sarala svabhAvavALI vasaMtatilakAne ThagAthakA te buddhivAna dhasmila manamAM vicAravA lAgyA ke, 5 28 5 nAnyadveSaM cakArAhaM / vadatyevamiyaM punaH || I iha manye'hamanyena / bhavitavyaM nareNa tat // 29 // a:--me' bIjo veSa karyAM nathI, ane A ema kahe che, mATe huM dhArU' chuM ke ahIM kAika bIjo purUSa AvelA hovA joie. rAM vidyAtirohitatanu- rnanu so'pyatra tiSTati // na hi dRzyavapurmartyaH / sthAtuM zakto mamaukasi // 30 // a:--te purUSa kharekhara vidyAthI gupta zarIravALA thaine ahI rahe che, kemake dekhAtA zarIravALA mANasa ahIM mArA gharamAM rahevAne samartha nathI. // 30 // tataH sa takoAyuM / vitayamaMtarAya // vitastArAjI siMdU----navuMne samaMtata; // 22 // a:--pachI teNe tene mAravAnA upAya citavIne turaMta gharanI aMdara cAtarapha sidhAranA bhUkAnA samuhu patharAvyA. / / 31 5 svayaM ca vaMcanAcaMcuH / paMcAnana sahambalaH / / kare kRpANamAdAya / sa pracchannamavasthitaH / / 32 // a:--ane ThagavAmAM kuzala tathA siMhasarakhA balavAna te pote hAthamAM talavAra lekane guptapaNe rahyo. // 32 // Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (15) sa tAvadAyayau kheTo / vidyAritadarzanaH // anaMgatAmiva prApto-'naMgarAjasya zAsanAt // 33 // artha:-evAmAM kAmadevanA hukamathI jANe anaMgapaNane prApta thaye hoya nahi e vighAthI adazya thayela te vidyAdhara tyAM AvyuM. siMdUrakSodasaMlagnAM / tasya pazyan padAvalIM // laghuhastatayA dhiirH| sa kRpANamavAhayat // 34 // atha-tyAre sI dhoranA bhukAmAM cAlI tenA pagalAMnI zreNine joIne te dhIra dhammile hAthacAlAkIthI potAnI talavAra calAvI. tena bhAgyavatA khaDge-nAhato vyAhitoSmaNA // citramAnaMca paMcatvaM / dvikhaMDo'pi khagAdhamaH // 35 // artha -te bhAgyavAna ghamile tejasvI talavArathI mArele te nIca vighAdhara Azcarya che ke be TukaDAvALe thayA chatAM paMcatva (mRtyu) pAye ! che 35 bhUtadhAtri na ki zikSA / tvayApyasmai vyatIryata / roSeNeveti sa kSoNIM / khanitreNAkhanattadA / / 36 // artha:-are pRthvImAtA ! te paNa Ane zikSA kema na ApI? evI rItanA roSavaDe karIne jANe heya nahi tema teNe te vakhate kedALathI pRthvIne khodI. che 36 che asya jaMtumadho yAMtaM / dehazcApyanugacchatu // iti kSiptvA bhuvo'dhastaM / sa uparyatanodrajaH // 37 // artha -adhogatimAM jatA AnA jIvanI pAchala tenA zarIre paNa javuM je, ema vicArI tenA zarIrane te bhUmImAM dATIne upara teNe dhULa nAkhI. e 37 che tatattarAmIti-zA tadrupanA dari nUnaM samAdhibhaMgAya / vairamaujasvinAmapi // 38 // artha-pachI tenA dadayamAM tene mAravAthI DaranI zaMkA utpanna thaI, kemake vaira che te kharekhara parAkramIonA sukhane paNa nAza karanAruM thAya che. 38 che yathA yathA nRNAM saMpad / dviSAM kaMpastathA tathA / / vidyA pratiSadro | rIte ra di dAdujaLI rU . Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 16 ) artha-jema jema mANasane saMpadA maLe che, tema tema vairIetaraphane Dara vadhe che, kemake tejavinAne paDavAno caMdra kaI rAhuthI prasAto nathI. je 39 che . kaMkelitalamAlInaH / svagRhopavane'nyadA // dadarza darzanAnaMda-karImekAM mRgIdRzaM // 40 // artha:-pachI eka divase te potAnA gharanA bagIcAmAM jyAre azokavRkSanIce beTho hato tyAre jovAthIja AnaMda karanArI eka cIne tyAM teNe joI. . 40 che cakorapAraNAkAza-vAsavAridhimajanaiH // puNyairiMduryadAsyatvaM / prApya nityodayo'bhavat // 41 // artha:-cakerapakSionAM pAraNuM, AkAzamAM nivAsa, tathA samudramAM buDavAAdika puNyathI te strInuM mukhapaNuM pAmIne caMdra hame zanA udayavALe thayuM che. je 41 asu kevalamAlokya / rAgamAgAnnRNAM gaNaH / / iti dehe dadhau haimI / bhUSAM yA na punaH zriye // 42 // artha -kevala teNIne joIne lekene samuha raga pAmato hato, ema vicArIne teNIe suvarNanAM AbhUSaNa dhAryA hatAM, paraMtu zebhAmATe dhAryA nahatAM. che 4ra che dadhatI gatimAroha-kSoruhabharAlasA / / samupetya samAcaSTa / kAsi pRSTeti tena sA !! 43 // artha-prallita thatA stananA bhArathI maMda gatine dhAraNa karanArI evI te strInI pAse jaIne dhammile pUchayuM ke tuM keNa cho ? tyAre te bolI ke- 43 che asti vaitAtyabhUmIMdra-dakSiNazreNibhUSaNaM // azokapuramastoka-lokazrIbhAsuraM puraM // 44 // artha:-vatADhaya parvatanI dakSiNazreNine zobhAvanArUM tathA lekenI ghaNI lakSmIthI dedIpyamAna thayeluM azokapura nAmanuM nagara che. prajA meghaseno nRpastatra / vRtrazatrusamasthitiH // rAjJI zaziprabhA tasya / zazijyotsleva nirmalA // 45 // artha-tyAM IMDasarakhI sthitivALe meghasena nAme rAjA che, tene caMdranI kAMtisaranI nimala zaziprabhA nAme rANuM che. 45 che Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (17) tasyAbhUtAmapatye dve / yathA yugaladharmiNaH / / putro meSajavo nAma / meghamAlAhamaMgajA // 46 / / artha-te rAjAne yugalIyAnI peThe meghajavanAme putra tathA meghamAlA nAmanI huM putrI, ema be saMtAna thayAM. 46 che nRpo'nyadA samaM palyA / rAjyasUtraM viciMtayan // karavA prasivighAto . nA vighArIne 47 | ra5rtha -eka divase te rAjA strI sahita rAjyataMtra saMbaMdhi vicAra karato hato, tyAre prajJaptivighAthI jANIne te khedayukta thaIne bolyo ke, putro'yaM meghamAlAyA / bhI vyApAdayiSyate / / rAjyazrIsta diyaM devi / raMsyate'nyatra kutracit // 48 // artha:-A putrane meghamalAno bhartAra mAraze, ane tethI he devI! A rAjyalakSmI keika bIjAnA hAthamAM jaI vilAsa karaze. tat zrutvA dIrghaniHzvAsA / muktollAsA zaziprabhA / / babhAra himasaMbhAra-pluSTAMbhojasakhaM mukhaM // 49 // artha-te sAMbhalIne AnaMdarahita thayelA zazikhabhA lAMbe nisAse nAkhIne himanA samuhathI baLelA kamalasarakhuM mukha dhAraNa karavA lAgI. te kahe che baMdhupremNA sa cAhaM cA-viyuktAvitaretaraM / / bhrAmaM bhrAmaM bhuvaM bhUri-bhaMgIbhizcakrivad dhruvaM / / 50 // artha -pachI baMdhunA premathI te ane huM paraspara virahita thayAthakA cakInI peThe ghaNA prakArethI A pRthvI para bhamavA lAgyA. itaH saumya tRtIye'hi / kuzAgrapurapattane // yAmi jAme'hamityuktvA / baMdhurme pracacAla saH // 51 // artha-pachI he saumya! AjathI trIje divase he bahena ! huM kazAgrapura nAmanA nagaramAM jAuM chuM ema kahIne te mAro bhAI cAlato thayo. e 51 che viklavAhamapi bhrAtu-viyoge tasya pRSTataH / / adyaanvdyvidyaato| jAvotpAtAyayAviha // 52 // artha-tyAre bhAinA viyegathI huM paNa gabharAIne Aje nirmala vidyAthI uDIne tenI pAchaLa ahIM AvI. | para che Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (18) janAnanAdihAzrauSaM / vadhaM baMdhostvayA kRtaM // ..... tataH pena pAMgo tarIti ciMtAM . varU I artha ahIM AvyA bAda meM lekanA mukhethI sAMbhahyuM ke tamoe mArA bhAIno vadha karyo che, tyAre krodhathI kaMpatA zarIravALI huM manamAM vicAravA lAgI ke, che parU che Ayustasya dhruvaM kSINaM / yo'vadhInmama sodaraM // pucchamAcchidya sarpasya / kiyannaMdati mAnavaH // 54 // athaH--jeNe mArA bhAIne mAryo che, tenuM Ayu kharekhara kSINa thayuM che, kemake sarpanuM puMchaDuM kheMcIne mANasa keTaluMka jIvI zake ? tatastvAM haMtukAmAha-miha satvaramAgamaM // tvayyAsane tu roSo'gni-riva vAriNi me'zamat // 55 // artha-pachI huM tamane mAravAnI icchAthI turata ahIM AvI, paraMtu jalapAse jema agni tema tamArA pAse AvavAthI mAre krodha zAMta thai gayA. . papa che tanme vAMgapariSvaMga-sudhAsvAdaprasAdataH / / atithestathyamAtithyaM / vicArajJa samAcara // 56 / / artha:-mATe he vicAravaMta! have ApanA zarIranA AliMganarUpa amRtane svAda cakhADIne mArI atithinI kharI paroNAgata kare? tAmIdRgnehalAlApA / sa dAkSiNyaikadIkSitaH // gAMdharveda vivAdenA virahyAMgvAnAra che 67 | artha:-evI rItanA snehayukta vacanevALI evI teNIne dAkSi NatAmAM kuzala evA te dhambile gAMdharvavivAhathI paraNIne pitAnA khoLAmAM besADI. paNa che parva jJAtrirAtA sa reke pAkinai | zloko'kSarairmukhaM ,taiH / puruSo lakSaNairiva // 58 // artha -evI rIte batrIza kanyAone paraNIne akSarathI jema zleka, dAMtathI jema mukha, tathA lakSaNethI jema purUSa tema te dhagnila zobhavA lAgyo. e 58 che .. bhogAn so'bhuMkta kAMtAbhiH / samaM tAbhiranArataM // pImAnAnIvA taravarAmaNI | ka | Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 519 ) aH--te srIenI sAthe taparUpI kalpavRkSanAM pAkelAM phalAsarakhA bhAgAne te niratara bhAgavavA lAgyA. 5 59 5 kamalA padmanAbhAkhyaM / lakSmI ke liniketanaM // samaye mujuve jUnuM / sarasIya saroduM // 60 // a:--pachI keTaleka samaye talAvaDI jema kamalane tema lakSmIne krIDA karavAnA gharasarakhA padmanAbha nAmanA putrane kamalAe janma ApyA. salIlagamano dhIra-dhvaniH sarvAMgasuMdaraH || sphuTaM kuTuMbabhArasya / dhurINa iva so'vRdhat // 61 // artha :--lIlAsahita gativALA, dhaiyayukta dhvanivALA tathA sarva zarIre zAlatA evA te putra prakaTarIte kuMTubanA bhAra upADanAranIpeThe vRddhi pAmavA lAgyA. 5 61 // evaM dineSvaneSu / vrajatsu lavalIlayA || caturgAnaparastatrA--yau dharmaSimuniH || 62 || aH--evI rIte kSaNanIpeThe aneka divaseA gayAmAda tyAM cAra jJAna dharanArA dha phica nAme muni padhAryAM. // 6 // sadodyotamayA loka - sphurattamatamazchidaH // yaM sevaMte suviditAH| riLA Dva mAM // 62 / / artha:--kiraNA jema sUryane tema te munine humezAM udyotavALA ane duniyAmAM atyaMta phelAtA ajJAnarUpI aMdhakAranA nAza karanArA suvihita munie sevatA hatA. 5 63 5 ArakSakeNa tapasA | vikArAstaskarA iva / / carapurAluritA naiva | vechuM punarIzate || 64 artha:--taparUpI ArakSakathI DarelA vikAre taskaronIpeThe tenA zarIrarUpI nagarathI dUra gayelA heAvAthI temAM pharIne pravezaja karI zakatA nathI. 5 64 5 yadvAggAMbhIryamadhyetuM / ghano ghardharitadhvaniH // jalayogAdasaMprApta - vidyo vahati kAlimAM / / 65 / / artha:--vaLI je muninI vANInI gaMbhIratAnA abhyAsa karavAmATe ghagha nivALA megha vidyA na malavAthI jalanA yAgathI kALAzane dhAraNa kare che. 5 65 5 Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (para0 ) nRNAmakhaMDapAkhaMDa-caMDAnilavilolanaiH / / vicchAyatAM gatAM bhAva-vallI pallavayan hadi // 66 // artha:-akhaMDa pAkhaMDarUpI bhaya kara pavananA jhapATAthI mANasonI vikharAI gayelI hadayamAM rahelI bhAvarUpI velaDIne navapallava karatAkAta sadAcArajuSA dakSo / malayAnilalIlayA / / pApatApamapAkurvan / bhavAraNyabhramodbhavaM // 17 // artha:-sadAcAravALI malayAcalanA pavananI lIlAthI saMsArarUpI jaMgalamAM pharavAthI utpanna thayelA pAparUpI tApane dUra karatA, tathA dakSa vivekikokilakule / svAdhyAyadhvanivarddhanaH // sanmanorathamAkaMdAn / phalayogyAM dazA nayan // 68 // artha -vivekI manuSyarUpI koyalanA samuhanA svAdhyAyarUpI dhaninI vRddhi karanArA, tathA svajananA mararUpI AmravRkSane phalAyaka sthitimAM lai jatA, 68 che bhavyapAthAn zivavadhU-tkaMThayA tvarayanalaM // AgamArtharasAsvAde / sAdaraM vidadhajanaM // 19 // artha -bharUpI paMthione melastrIne maLavAnI utkaMThAthI, ekadama utAvela karAvatA, tathA AgamonA ane rasa cAkhavAmAM lekene Adayukta karanArA, che 69 che smerayan sumana zreNI / puraskurvan tapaHsthiti // tanvan paramaho doSA-vatAraM tucchatAM nayana // 70 // artha:-sajanI zreNine (puSpanI zreNine) praphullita karatA tapanI sthitine agADI karatA, mahAparvane (moTA divasane) vistAratA, denI utpattine (rAtrinI utpattine ) sla95 karatA, AvA AnaMdI kavikIrANAM / sadAlibhirabhiSTutaH // sa munirbhUSayAmAsa / vanadezaM vasaMtavat // 71 / / SaDbhiH kulakaM / / artha-kavirUpI zake ne AnaMda ApanArA, sajanI zreNithI (hamezAM bhamarAothI) stuti karAyelA evA te muni vasaMtaRtunI peThe vananA pradezane zobhAvavA lAgyA. e 71 che muneninaMsayA tasya / niryayau nagarAnnRpaH / / prAtaH paMkeruhopAstyai / kumudAdiva SaTpadaH // 72 // Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (parA) artha -prabhAtamAM kamalane sevavAmATe kumudamAMthI jema bhramara nikaLe, tema te munine vAMcavA mATe rAjA nagaramAMthI nikalyo. 7rA sAdhucakrezatAM dhatte / sa vizvaprakaTaM muniH / / tatyAja rAjacihnAni / tatastaddarzane nRpaH // 7 // artha:-munirAja A jagatamAM pradariAte sAdhuomAM cakravatipaNuM dhAraNa kare che, ema vicArIne rAjAe temanA darzanathI pitAnAM rAjacihno cheDI dIdhA. e 73 che pazyan zamasudhAMbhodhau / krIDato dAMtacetasaH // nirvikArAn prasannAsya-nayanAnabhito munIn // 74 // artha:-te munirAjanI AsapAsa rahelA, samatArUpI amRtasAgaramAM kIDA karatA, dAMta manavALA, nirvikArI tathA prasanna mukhavALA muniene jetethake, A 74 che nRpo nanAma nirnAma-kRtamAno munIzvaraM // tatpAdAbjarajo bhAla-sthale tilakayana mudA / / 75 // atha:-te rAjA ahaMkArarahita thaIne temanA caraNakamalanI rajane harSathI potAnA lalATasthalamAM tilakarUpa karato thake te munirAjane namyo. jJAtodaMtaH parijanA-ddhammilo'pi sa dharmadhIH // rathArUDho vanaM gatvA / taM muni sapriyo'namat // 76 // artha:-te vakhate te dharmabuddhivALa dhammila paNa parivAramAraphate te vRttAMta jANIne potAnI strIo sahita rathamAM bezI vanamAM jaIne te munirAjane name. 5 76 che nAma nAmaM niviSTesu / nAgareSvapareSvapi // jAme tenAM dhIra-niryunigi || 77 | atha:-vaLI nagaranA bIjA loko paNa namI namIne bezate chate te muni mahArAje paNa madhura dhvanithI dezanA devA mAMDI. 77 che dharmo jinodito'sAre / saMsAre'tra malImase // icAvakarake ratnaM / sabhAgyaireva labhyate // 78 / / artha: A asAra ane malIna saMsAramAM jinezvaraprabhue kahelo dharma kacarAnI aMdara rahelA ravanI peThe bhAgyavaMtene ja maLI zake che. je 78 66 sUryodaya presa-jAmanagara Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (parara) taM ca caMcatprabhaM prApya / saMpatsaMpAdanakSamaM / padaM mAduH pramAdasya / dasyoriva sacetasaH // 79 / / artha: caLakatI prabhAvALA ane saMpadAne meLavavAmAM samartha evA te dharmane pAmIne he buddhivAna manuSyo ! cerasarakhA pramAdane sthAna Apaze nahi. 79 tajjJaiH prapaMcayAMcakre / pramAdaH sa ca paMcadhA // kaSAyA viSayA madha / nidrA ca vikathA tathA / / 80 // artha -te dharmanA jANakAroe te pramAdane kaSAya, viSaya, magha, nidrA ane visthArUpa pAMca prakArane varNavyo che. je 80 che krodhAdyAstatra catvAraH / kaSAyAH prikiirtitaaH|| caturdurgativAsAya / ye syuH pratibhuvoMginAM // 81 // artha -temAM kodhAdika cAra kaSAyo kahelA che, ke je cAra prakAranI durgatimAM rahevA mATe prANIone sAkSIrUpa che. . 81 krodhaM tyajata bho bhavyAH / krodho dava iva kSaNAt / / bhasasAtkurute baddha-mUlaM sukRtakAnanaM / / 82 // artha:-mATe he bho! tamo krodhane tyAga karo ? kemake krodha che te dAvAnalanI peThe daDhamUlavALAM paNa puNyarUpI vanane bhasmarUpa karI nAkhe che. je 82 che. mAno na mAnavairmAnyo / madyapAnopamo hyayaM // kurute caturaiH zocyAn / vicetIkRtya dehinaH / / 83 // artha-vaLI mANasee mAnane paNa dhAraNa karavuM nahi, kemake te madyapAnasamAna che, vaLI te mANasane nizcaMtana karIne vidvAnene zacanIya banAve che. 83 che ko mAyAM bhajane dhImAn / mAyA viSadharIva yat // manoviTAthayAta- rati dina 84 | arthaka buddhivAna mANasa mAyAne bhaje? kemake te sarSaNI sarakhI che, ane te manarUpI bilamAM bharAI javAthI balavAna thaine prANIne DaMkhe che. e 84 che heyo lobhasya saMkSobhaH / lobhaH kulmASabiMduvat // vidUSayati yadugdha-maMjulaM guNamaMDalaM // 85 // Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 23) artha:-vaLI lebhanA bhane paNa tyAga kare, kemake lebha che te bAkaLAnA biMdunI peThe dUdhasarakhA manahara guNamaMDaLane dUSita kare che. 85 che raso gaMdhastathA sparzo / rUpaM zabdazca vizrutAH / / mayaMti viSayaH paMjA paMpolaiizivA rUa | 81 artha-kAmadevanA bANesarakhA rasa, gaMdha, sparza, rUpa, tathA zabda nAmanA pAMca prakhyAta viSaya che. 86 vihaMgabhaMgamAtaMga-pataMgamRgavajanaM // haMtyekaiko'pi vissyo| militAH paMca kiM punaH // 87 // artha: temAne ekeka viSaya paNa pakSi, bhamaro, hAthI, pataMga tathA hariNanI peThe mANasane haNe che, tyAre te pAMce ekaThA thayelAnI to vAta ja zuM karavI ? | 87 che viSayeSu viranyadhvaM / viSamA viSato'pi ye // viSamAnIyate durA-dviSayAstu zarIragAH // 88 // artha:-mATe tame te viSayethI virakta thAo? kemake teo viSathI paNa viSama che, viSa te dUrathI lAvavAmAM Ave che, ane viSayo te zarIramAM rahelA che. je 88 mA kRvaM sIdhupAnecchAM / tayA hi nipatatyadhaH // vAtyayeva janaH ziSTa-pratiSTAgirizRMgataH / / 89 artha:-vaLI tamo madyapAnanI paNa IcchA na karo? kemake vAyuthI jema tema te madyapAnathI manuSya uttama prazaMsArUpI parvatanA zikhauparathI nIce paTakI paDe che. je 89 - ra nidrAviDyuMcIvAra nidrA | bhavetparabhavaM prApta / iva prANI vicetanaH // 10 // artha -valI prANIoe nidrAthI paNa ati vyAkula thavuM nahi, kemake nidrAvaDe karIne jIvate prANu paNa mRtyu pAmelAnI peThe pitanyA rahita thAya che. je 90 che narezadezabhaktastrI--bhedato vikathAstathA // catasro'pi kaSAyANAM / sahodarya ivoditaaH|| 91 // artha rAjasthA, dezakathA, bhaktakathA, tathA strIkathA, ema cAra prakAranI visthAo kavAyanI bahena sarakhI kahelI che. kala che Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( para4 ) mAbhUta vikathAyattA / yattAbhirvivazo janaH / / pizAcakIva bhUyAMsaM / kAlaM gamayate'phalaM // 92 // artha-mATe prANuoe te vikathAne AdhIna thavuM nahi, kemake te vikathAothI vivaza thayela prANu pizAcakInI peThe ghaNuM samaya niSphala gumAve che. je kara che pramAdAH prasaraM prApya / paMca vaMcanacaMcavaH // zUrasyApi budhasyApi / dharmaratnaM hatyamI // 93 // artha: ThagavAmAM kuzala evA te pace pramAdo phelAvo pAmIne zurA ane vidvAna manuSyanA paNa dhamarUpI ratnane harI le che. pahelA tattadvArayituM dhIrA / yatadhvamavadhAninaH // yena daurgatyabhIbhedo-dbhUtA nirvRtimApnutha // 94 // artha mATe he dhIra manuSyo ! te pramAdane nivAravAmATe tame cIvaTapUrvaka prayatna kare? ke jethI durgatinA bhayane bhedavAthI utpanna thayelA mokSane meLavI zake. ja che muneruktyAnayA puNyo-llAsabhAsaH sabhAsadaH // jIvanmuktamivAtmAnaM / menire muditAzayAH // 15 // artha:-muninA evI rItanA vacanathI puNyanA ullAsathI tejasvI thayelA sabhAsado AnaMdita AzayavALa thaIne potAnA AtmAne avamuktanI peThe mAnavA lAgyA. je 95 che praNamya dhammilo'bhAkSIt / tadA taM jJAninaM muni // mama nirmama ko hetu-struTau vRddhau ca saMpadaH // 96 // artha:-have dhammile te jJAnI munine namIne pUchayuM ke he nirmama munirAja! mArI saMpadAnA kSaya ane vRddhinuM zuM kAraNa che? sitadaMtaprabhAdaMbhA-darzayan jJAnavarNikAM // muni pAjhapAta ! te pratyaka tataH || 17 artha -tyAre veta dAMtanI kAMtinA miSathI jJAnane namuno dakhADatAthakA te munirAja tene tenA pUrvabhavanuM vRttAMta kahevA lAgyA. tyA astyatra bhArate kSetre / bhRgukaccha mahApuraM // yasya vimasya vadhveva / revayAsevi sanidhiH // 98 // artha-A bharatakSetramAM bhRgukaccha nAme eka mahAna nagara che, cI jema bhartAranuM tema je nagaranuM paDakhuM revA nadI sevI rahI che, Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 125 ) mahAghanAbhidhastatrA - bhavatkauTuMbikAgraNIH // mithyAzrutavaSonIhI--raMnitamAnasa: || 22 || artha:--tyAM eka mahAdhana nAmanA kauTuMbikAnA agresara rahetA hatA, paraMtu tenuM mana mithyAtvIonAM zAstronAM vacanerUpI gaLInA raMgathI raMgAyelu hatuM. // 99 5 tAvana // zrutiM na yasya jainI vA- - kpraviveza inphleza marAhItra | hAmauriya 14: || 2300 || aH--vaLI marUdezamAM jema hasaNI, tathA daridrIprate jema kAmadhenu tema tenA kaNa mAM kAipaNa dIvase jaitavacane praveza karyAM nahotA. dayAhiMsAviveko'pi / yena mithyAdRzA bhRzaM // janmAMdheneva nAbodhi / vAsarakSaNadAMtaraM // 1 // artha: vaLI janmAMdhanIpeThe te atyaMta mithyArdaSTi mahAdhane divase ke rAtrie dayA ke hiMsA vacceneA taphAvata paNa jANyA nahetA. durvraNava pIDA | patnyapi pApapaMkilA || sunaMdAhastayoH - pulaH | sacaritraH svamAvataH |i 2 || artha :--duSTanu maDAvAlAne jema pIDA tema tenI strI paNa pApAthI alIna thayelI hatI, tene svabhAvathIja uttama cAritravALA sunaH nAme putra hatA. // 2 // vAcana gRhe sabhya | muddata: vaivilAyayuH || sa teSAM bhUyaMsI bhakti - bhojyagauravamAtanot // 3 // artha:--have eka divase tene ghera keTalAka mitrA AvyA tyAre te mahAdhana ghaNI bhaktipUrvaka teoneA bheAjanasatkAra karavA lAgyA. ghaNA sunaMdH pituAvezA--dyo vanivrukSA // ekenAgaMtunA yuktastadA saunikapATakaM // 4 // a:--te vakhate pitAnA hukamathI te sunaMda mAMsa levAnI icchAthI AvelA eka parANAne sAthe lene kasAivADAmAM gayA. 4 vikrIte prAktane mAMse / nave tvakkvathite pazau // bhavitavyatayA tatra / na tAbhyAM palamApyata // 5 // a:--tyAM pUrvanuM mAMsa vecAi javAthI,tathA navA pazu cAmaTInA daraDhavALA heAvAthI bhavitavyatAne yoge teone mAMsa maLyuM nahi. Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 126 ) mUtte lajavAyata / tataH ema sevATane tau jagmaturna tatrApi / lebhAte prAghatAMstimIn // 6 // artha :--pachI teo mUvita. jalacarAnI khANasarakhA macchImAranA pADAmAM gayA, paraMtu tyAM paNa teone prathamathI mArelAM matsya malyAM nahi. // 6 // S sunaMdena niSiddho'pi / tatra prAghurNako'grahIt // jIvaMtaH zapharAn paMca / ka nu mithyAdRzAM kRpA // 7 // aH--tyAre te paroNAe sunade niSedhyA chatAM paNa tyAMthI pAMca jIvatA masyA lIdhA, kemake mithyAtvIene dayA kayAthI hAya? vyAvarto'sAvupajalA - zayaM kApi jaDAzayaH // jaga sunaMdamala svaM / tiSTeryAvadupaimyahaM // 8 // artha:--pachI tyAMthI pAchA vaLIne te jaDa AzayavALe parANA eka jalArAyapAse AvIne suna Mdane kahevA lAgyA ke huM hamaNA Avu chu tyAMsudhI tuM ahI raheje. 5 8 5 ityuditvA kare tasya / samaya zapharAnasau || jagAma dehacitAH / so'pi tatraiva tasthivAn // 9 // athaH--ema kahI tenA hAthamAM te masyA sAMpIne te daici'tAmATe gayA, ane te sunaMda paNa tyAMja beThA. ! 9 // dRSTvA jalamanUpasthaM / mInAstatra jalAzaye // tenAlokyaMta tAmyaMto / mAturaM kamivArthakAH // 10 // artha :--have tyAM te jalArAyamAM najIka rahelu` jala joine mAtAnA kheALAmAM jema mAlakA tema te matsyAne teNe taDaphaDatA joyA. 510nA amathyAtmatayA nAnA--muhraSa, yajJa ziraH !! bAlo'pyabAladhIdhAma / manasA vimarza saH // 11 // aH--tyAre te sunaMda mAlaka heAvA chatAM paNa mahAbuddhivAna abhavya jIva heAvAthI yAyukta thaine mastaka dhuNAvatAthako manamAM vicAravA lAgyA ke, 5 13 // praviSTA jaladurge'pi / hI kukarma karmaThaiH // anyAyA iva badhyaMte / dInA mInA amI naraiH // 12 // artha :-arere ! jalarUpI killAmAM bharAI beThelA evA paNa A bicArA matsyAne nIca kAryamAM Asakta thayelA manuSyA anyAya karanArAonIpeThe khAMdhe che ! ! 12 // Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (57) jaMtughAtaM prakurvati / kSaNikasvAtmatRptaye // zItale zAphnodAya / davadAnamivAdhamAH // 13 // artha:-adhama mANase ThaMDInI asara dUra karavA mATe jema dAvAnala saLagAve, tema potAnA AtmAnI kSaNika mATe nIca mANase jIvahiMsA kare che. A 13 . api mRtyudazAM prAptAH / zuzraSyate'tra kecana // vayaMne Dara lIvaMto-DabarAjamahuM gamata 24 .. artha: matanI aNI para pahoMcelA evA paNa keTalAka prANuMenI A jagatamAM zuzraSA karavAmAM Ave che, ane keTalAka bicAra prANuone jIvatAM ja raheMsI nAkhavAmAM Ave che, mATe A jagata rAjAvinAnuM che. je 14 vAparanA dhaM-nara vAtacaMtiye | - pareDa yuddhaH yAtA . haMta je taDhi vairAH | 20 || atha-pApakAryanI preraNA karIne je mANasa baMdhuone narakamAM pADe che, ane teone paNa je mitre kahevAmAM Ave, te pachI are ! vairIo kene kahevA ! che 15 che evaM so'kSipadAbibhra-danukaMpArasaM varaM // saMvare saMghaari | saMvare dunigamanaH || 8 || artha -evI rIte uttama dayArasane dhAraNa karIne muni jema potAnuM mana saMvaramAM tema teNe te bhasyane samuha te jalakuMDamAM choDI dIdho. 16 AgAtprAghurNakastAva-damAkSIca ka te ruSA / sa prAha sAhasI mInA / mayAmucyaMta vAriNi // 17 // artha_evAmAM te parANAe AvIne tene krodhapUrvaka pUchayuM ke te ma kayAM gayA? tyAre te paNa sAhasa gharIne bolyo ke meM to te mane A jalamAM choDI melyA che. je 17 che aho te cApalaM vatsa / na prAcyaiH sadRzo bhavAn / avizyavidheyatva-phalaM saMprApsyasi svayaM // 18 // artha -ramare chokarA! A tArUM uchAMchaLApaNuM kevuM ? kharekhara tuM tArA pUrvajoje na nIvaDe, A tArA vagaravicAryA kAryanuM phala te pitAnI meLeja pAmIza. te 18 che - Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (para8 ) evaM nirbhayan bAlaM / vyAlaM krodhitayA jayan // ----- jagau sa tasya durvRttaM / tatpituzcittakalpitaM // 19 // artha_evI rIte krodhIpaNAthI sarpane paNa chatatA te paraNe te bAlakane nibaMchavA lAgyA, ane tenuM A durAcaraNa manamAM rAkhIne tenA pitAne kahI dIdhuM. che 19 che kimu tvamamuco mInA-nevaM pitari pRcchati / / kAraNaM karuNAmeva / nirvikalpaM jajalpa saH // 20 // artha -teM mane zA mATe cheDI melyA ? ema tenA pitAe pUchavAthI teNe zaMkArahita dayAne tenA kAraNarUpa jaNAvI. che 20 tAta te me vayasyAnA-mapi prANAH priyA yathA // sarveSAmapi jaMtUnAM / te'tha kimu na manyase / / 21 // artha -(vaLI te bolyo ke, he pitAjI! tamAra, mAra tathA mitranA paNa prANe jema vahAlA che, tema sarva prANIonA paNa tevAja hoya ema Apa zAmATe mAnatA nathI ? 21 che kuTuMba vA zarIraM vA / bhuktvA bhavati dUrataH // . mAmaiva te vaMtu-kAtapAtanAdi | 22 | artha: kuTuMba athavA zarIra te khAIpIne dUra thaI jAya che, paraMtu jIvahiMsAthI utpanna thayeluM pApa to AtmAneja sahana karavuM paDe che. ra2 che amImirvajanairatA chUtAchIta kArA tAdhi pAnaH prAkArikatA | 23 . artha -evI rItanAM tenAM ghatasarakhAM zItala vacanathI paNa javarAkula mANasanI peThe adhika khedane dhAraNa karanAre tene pitA ' belyo ke, je 23 che re duSTa kiM vayaM jainA / yadevaM varNyate dayA // diverokSa maitra-kujArA pravartate o ra atha--are duSTa ! zuM ApaNe jainIo chIye! ke jethI tuM AvI rIte dayAnuM varNana karI rahyo che ! kemake caitranA utsavamAM kaI mitrane kulAcAra karAto nathI. 24 che pituH pitAmahasyApi / tyajan mArge sutacchalAt / / tvamariSTaM kule'smAkaM / vaDe plakSaphalaM yathA // 25 // Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (59). artha -vaDamAM pIpaLAnA phalanI peThe bApadAdAnA mArgane choDanAre tuM kharekhara putranA miSathI amArA kulamAM aMgAro jAgyo chuM. prapoSyaMne nijamANe-ye vayasyAzcirAgatAH / / paramANAn dadatteSAM / zaMkase ko'si re zaTha // 26 // artha:-are ! ghaNe kALe AvelA A mitrane pitAnA prANathI paNa jyAre ApaNe piSavA joIe, tyAre tethI ulaTu paranA prANa ApatAM paNa zaMkA pamADanAre tuM kyAMthI kulamAM pAkyo? nirdayeneti tenoktvA / prahatya lguddaadibhiH|| dayAvAniti bAlo'sau / svagRhAniravAsyata // 27 // artha:-ema kahIne te nirdaya mahAdhane te bALakane dayAlu jANuM lAkaDI AdikathI mArIne potAnA gharamAMthI bahAra kahADI me. anunIto'pi lokena / kopaM taminna so'tyajat / / bALa vIroNA zu-phA tAdazA | 28 | artha -lekee samajAvyA chatAM paNa teNe te bAlakapritene kepachoDa nahi, kemake kAryo karIne tevA mANaso sarSonI peThe dIrgha rASavALA hoya che. je 28 ! tiraskRto'pi bAlo'sau / na mAlinyamalaMbhayat // paTopa+ vayApuvaeN cAttApomara | 22 . artha:-evI rIte tiraskAra pAmyA chatAM paNa te bALake pazcArAparUpI rajanA samuhathI pitAnA vastrasarakhAM dayApuNyane malIna karyuM nahi. e ra9 che kurvan yathAtathA vRtti / sa prakRtyA dayAyA // bAlo baddhamanuSyAyu-racireNa vyapadyata // 30 // artha:-pachI potAnA dayALu svabhAvathI jema tema AjIvikA calAvIne te bALaka manuSyanuM Ayu bAMdhIne turata mRtyu pAmyo. asti zailanitaMvasthA / pallI viSamakaMdarA // rAjate rAjadhAnIva / pApakSmApasya yA bhuvi // 31 // . artha:-parvatanI mekhalAmAM viSama gUphAovALI eka paddhI che, ke je A pRthvIpara rahelA pAparUpI rAjAnI rAjadhAnIsarakhI zele che. maMdaro'maMdaroSo'bhU-dadhipastatra ni:kRpaH dhanamAlA priyA tasya / bhartRtulyaguNodayA // 32 // 67 sUryodaya presa-jAmanagara Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 530 ) a:--tyAM atyaMta krodhI ane nirdaya ma'dara nAme rAjA hatA, tene bhartArasarakhA guNAnA uddayavALI vanamAlA nAmanI srI hatI. sa ca jIvaH sunaMdasya / tasyAH kukSAvavAtarat // samaye ja sUtA sA / tanaya samAmiSaM // 32 // a:--have te sunaMdanA jIva teNInI kukSie avataryAM, ane tethI saMpUrNa samaye teNIe sarabha nAmanA putrane janma ApyA. jIrtana hoSitAH jelI--odhamAtra jIj: || sa nArInetra vizrAma - sthAnamApa vayaH zizuH // 34 // arthaH--te bALaka phakta pAradhienA parivAravALA thaine peAtAnA kulane ucita krIDA karatAthakA srIenA netrane vizrAma karavAnAsthAnarUpa yauvanavaya pAmyA. 5 34 5 athAkasmikarogeNa | maMdare nyagbhavaM gate / dezi saramattattva | paTTe paTTImadattaraiH / / rUpa a:--have kAi Akasmika rogathI te maMdarabhillu marIne nIcI gatimAM gayAmAda pallInA mukhya lAkoe te saralane tenI pATe sthApyA. svAH prajAH pAlayaMthApa - karaH parikarAnvitaH || - anyedyurudyamI pallyA / upazailaM jagAma saH / / 36 / / arthAMH--pachI te peAtAnI prajA pAlateAdhake eka divase hAthamAM dhanuSa leine piravArasahita pakSInajIka rahelA parvatapara gayA. 5365 tatra sthito dadarzAsau / nAtidUre vihAriNaH || narAnnirAyudhAn kAMzcid / bhUminyastadRzaH kRzAn // 37 // aH--tyAM rahyAthakAM teNe najIkamAM cAlatA, AyuddhavinAnA tathA pRthvIpara dRSTi rAkhanArA keTalAka dula purUSAne joyA. 5 37 i tataH sovitayapa yA--mi ye maMtti mAnavAH || viparItA amI tebhyo / vIkSyaMte bata ke puraH || 38 // a:--tyAre te vicAravA lAgyA ke A pallImAM je mANasA rahe che teothI viparIta veSavALA vatI A agADI kANu dekhAya che. jJAtaM naSTaM dhanaM dRSTu - meSAM dRSTiradhomukhI // nisaMveda pa dezi / soyanuM vitayA tathA / / rUz II Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A ja kAraNathI tarabata tarIke) 5 ( 531 ) artha:-ahe! have mAluma paDayuM, vAelAM dhanane jovA mATe A lekee pitAnI dRSTi nIcI rAkhI che, ane kharekhara teja ciMtAthI tenA zarIramAM paNa durbalatA che. 39 che tenaiva jAnaite huM huM zarisor I. dadurdevAya kasmaicittadAptyai mUrkhajAnapi // 40 // artha -vaLI teja kAraNathI teo maMda maMda cAle che, ane te dhana meLavavA mATe ja teoe (mAnatAtarIke ) potAnA keze paNa keIka devane ApelA jaNAya che. 40 | yatpunaH paritaH pallI / bhrAmyaMtyete nirAyudhAH // tahe ri icanAtrA dag fpa niyudhaH | 42 artha: paraMtu A pallInI AsapAsa je teo hathiyArarahita bhame che te ja eka Azcaya che, kemake ahI keine hathiyArarahita dIThe nathI. 41 evaM vikalpatalpasthaH / sa teSAM savidhaM yayau / / dharmalAbhAziSa cAsmai / te dayAM cakrire svayaM // 42 // artha-evI rIte aneka prakAranA vikala karatothake te teonIpAse gayo, tyAre teoe paNa tene potAnI meLe ja dayA lAvIne dharmalAbhanI AzISa ApI. ! kara ke yUyaM kimihAyAtA / bhASitA iti tena te // mRduvAcocire cAru-mukhapotAvRtAnanAH // 43 // atha-tame keNa che? ane ahIM kema AvyA che? evI rIte teNe belAvyAthI teo mukhapara muhapatti rAkhIne miSTa vacanethI chelyA ke, che 43 | mahAnubhAva dharmajJA / dharmatatvopadezakAH zALA pati vithAtA gharmanA sitA raghaM . chacha . artha-he mahAnubhAva! ama dharma jANanArA, dharmatatvane upadeza denArA tathA dharmamAgamAM rahenArA zramaNa nAmathI prakhyAta thayelA chIe. e ja che maMtara sArArthanA sAmenA piriyara | - sArthazAtabaMtotra / samAgamane suMdara che ja ! Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (pa3ra) artha:-vaLI he suMdara! ame eka sathavArAnI sAthe cAlatA hatA, paraMtu tethI vikhuTA paDavAthI amo bhamatA bhamatA ahIM A giristhalImAM AvI caDayA chIye. . pa . sAdhusaMgasamudbhUta-puNyollAsaH suvAsanaH // sarabhaH prAha ko dhrmoN| dharmajJA bhavatAM mataH // 46 // artha:- sAdhunA saMgathI utpanna thayelA puNyanA ullAsavALe tathA svaccha vAsanAvALe te sarabha bolyo ke, he dhamai munio! Apane ka dharma sammata thayele che? 86 che anUcAnAstamUcAnA / dRSTvA prakRtibhadrakaM // vatsa svaccho'si yaddharma-vivekaM pracikIrSasi // 47 // artha:-tyAre te munio teNe svabhAvathI bhadraka jANune bolyA ke he vatsa! kharekhara tuM nimala hRdayavALe che, ke dharmanuM vivecana karavAnI icchA kare che. 47 w samAsenaiva dharmasya / rahasyaM brUmahe zRNu // paro hi dUyate yena / kArya dharmArthinA na tat // 48 // artha-have ame tene saMkSepamAMja dharmanuM rahasya kahIye chIe te tuM sAMbhaLa? jethI paraprANIne duHkha thAya evuM kArya dharmAthI mANase karavuM nahi. 48 tyajedadhipamanyAyaM / vayasyaM dAMbhikaM tyajet / / dRSTApAyaM tyajedvAsaM / tyajeddharma dayojjhitaM // 49 // artha-anyAyI rAjAne kapaTI mitrane nukzAnIvALA nivAsano ane dayArahita dharmane tyAga karo. e kahe che uttArayaMti pAnIyA-ttimIna jAlena ye jaDAH te zaMsaMti bhave bhAvyaM / pAnIyocAramAtmanaH // 50 // artha -je jaDa mANase jALavaDe jalamAMthI matsyane utAre che, teo A saMsAramAM potAnuM pANI paNa utaraze ema jaNAve che. nityazUkarAjA ye / zukarAjAdipatribhiH / / vidhyaMte te'cirAcaMcu-ghAtairnarakapatribhiH // 51 // artha -je nirdayaziromaNio bANethI zukarAja Adikene mAre che, teone thoDA kALamAMja narakanA pakSio caMcughAtethI vIMdhI nAkhe che. Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (pa33) pataMgAnAM gaticchedo / yairvadhena vyadhIyata / / vAmanaH sumati H aa teno te narAdhA || 2 | artha-jeo vadha karIne pakSiono gatibhaMga kare che, te nIca mANase potAnI sugatino bhaMga kare che. para che amaulidehamastaMbhaM / gehaM rUpamayauvanaM / / avRttikSetramasvAmi-sainyaM kulamanaMgajaM // 53 // artha-jema mastakavinA zarIra, taMbhavinA ghara, yauvanavinA rUpa vADavinA khetara, nAyakavinA senya, putravinA kula, 53 che asmRtizrutirajJAnaM / vrataM dhanamanarjanaM // apUrA ghaI vinAyatyAstathA 64 | artha-smaraNavinA zAstra, jJAnavinA cAritra tathA kamANuvinA jema dhana, ane muLavinA jema vRkSa tema dayAvinAne dharma nAza pAme che. te pa4 AmaMtagajamAkuMthu / yajIvo rakSyate kSitau / / eSa eva satAmiSTo / dharmo duHkarmamarmabhit // 55 // artha cheka hAthIthI mAMDIne kaMthavA sudhInA jIvanuM rakSaNa karavuM taja duSkarmonA mane bhedanAre dharma sajajanone vahAle che. papA munibhiH sarabhaH puNya-mArgamityavatAritaH // sa pADIrAta sA-raho tatha zatajJatA | pa6 | artha:-evI rIte te munioe sarabhane puSyamArgamAM utAryo, tyAre teNe paNa te sAdhuone mArge caDAvyA, aho tenuM kRtajJapaNuM kavuM umadu che! che 56 che sauptikAyAnyadA bhUri-bhillaiH pallIpatiyutaH // zAsapovAthI-tta zrejaina kavi . 17 | artha: have eka divase te sarabhapallI pati ghaNuM bhillo sahita sarva hathiyAra laIne dhADa pADavA mATe cAlyo, kemake teonI eja AjIvikA che. e 57 che tamorUpAstamovelA-micchaMtaH sauhRdAdiva // zaparA AdinezAstaM / vane tasthunilIya te // 58 // artha--aMdhakArarUpa te bhillo jANe mitrAIthI ja aMdhakAranI vinAne icakatAthakA cheka sUryanA AthamavAsudhI vananAM chupAI rahyA Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (534) tadA puNyodayAdvAcaH / sAdhUnAM sarabho'smarat // zrRNIyaMte hi tAzcitta-dvipe kApathacAriNi // 59 // artha_evAmAM puNyanA udayathI sarabhane sAdhuonAM te vacane yAda AvyAM, kemake kumArge cAlanArA cittarUpI hAthIne aTakAvavAmAM te munivacane aMkuzasamAna hoya che. pa9 che zikSita parivAra parIkSA munIzvara tasyAmeva pravRtto'smi / ghigmAM du:ziSyazekharaM // 60 // artha: arete munioe parane pIDA na upajAvavI, ema mane zikhAmaNa ApI che, ane teja parapIDAmAM huM pravRtta thayo chuM, mATe mane kaziSyanA saradArane dhikkAra che. A 60 che janaM hatvA dhanaM hRtvA / gobhyastarNAn viyojya ca // avasthA saiva me bhUyo / bhavitA paMcardinaiH // 11 // artha-mANasene mAravAthI, dhana haravAthI tathA gAyathI vAiraDAMono viyAga karAvavAthI mArI paNa pAMca cha dIvasamAM teja yavasthA thaze. 5 61 che vRttigabhujaMgAnAM / sukarA tRnnvaayubhiH|| manunA aMta sudag- vairena vize dara | artha -hariNa ane sarSonI paNa ghAsa ane vAyuthI thatI AjIvika sahelI che, paraMtu arere! daive mANasane duHkhe peTa bharAya evA karyA che. je dara che varaM bubhukSAsahanaM / gahanaM sevitaM varaM // vaNi tulA-kamarvivaiH punaH || 63 .. atha-sudhA sahana karavI sArI, vanamAM nivAsa karavo sAre, paraMtu kukamathI meLavelA dhanathI tRpta thavuM paNa sAruM nathI. te 63 kimebhirAyudhaijaMtu-hatyayeva malImasaiH / / sanIlama sainika jiMar | jazraraMvAlApa 4 | " artha:-jIvahiMsAthI jANe malIna thayelA evA A hathiyArinuM mAre zuM prayojana che? tathA narakamAM mokalanArA A sininuM paNa mAre zuM prayojana che? 64 evaM zamasudhAMbhodhi-vIcivimalitAzayaH // so'cAlIdAyudhAMstyaktvA-'nApRcchaya ca paricchadaM // 65 // Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (535) athara-evI rIte zAMtatArUpI amRtasAgaranA mejAethI nirmala thayelA AzayavALe te sarabha hathiyAre cheDIne parivAranI rajA lIdhAvinAja tyAMthI cAlyo gaye. 6pa che kRpApUrNamanAH pApa-bhIrurnirmuktamatsaraH // savRttamatyajanitya-mAyuH sa svamapUrayat / / 66 / / artha-dayAthI saMpUrNa manavALA, pApathI DarelA tathA matsara hita thayelA te sarabhe hamezAM potAnuM sadAcaraNa nahi choDatAMghakAM potAnuM Ayu saMpUrNa karyuM. e 66 che chevA samAdhinA vA ! kuzAgaypattane | sudraDhattarazA vA vAyUra sutA || 7 | + atha-pachI samAdhipUrvaka kALa karIne kuzAgrapura nAmanA naga2mAM tuM suredradattanA kulamAM dhammila nAmane putra thaye. 67 yatmAgbhave dayApuNya-mananyatulitaM vydhaaH|| puSTaH kSINo'pi tenAya-mabhavadvibhavastava / / 68 // artha-pUrvabhavamAM te je anupama dayApuNya karyuM, tethI tAro kSINa thayele vaibhava paNa pAcho puSTa thayo. e 68 guroriti girAsArSI-dammilaH prAcyajanmanaH // graMthastha vismRtarara . vinego vinAyo | 22 che artha:-vinayathI nirmala thayela ziSya gurUnA vacanathI jema visarelA graMthane yAda kare tema dhambile gurUnA vacanathI pitAno pUrvabhava yAda karyo. 69 che tato vairAgyato roge-viva bhogeSvanAdarI // " ' dhAvasthAmayuddhamAtA-viti vratavidhit || 70 | - artha-pachI virAgyathI rego sarakhA bhAgomAM Adararahita thaIne cAritramAM rUci dhAraNa karIne adhyAtmabuddhithI te cirakAla sudhI vicAravA lAgyo ke je 70 che . aho mohAjano janma-jarAcaM dUSaNabaje / ja pati mane jAmI. varalamira sughaM . 02 : ' artha -ahe! kAmI mANasa jema durAcArI pIne jete nathI, tema A saMsAramAM mANasa mehane lIdhe janma, jarA Adika dUSaNenA samuhane jete nathI. e 71 che. Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (536) na bhogai rimibhukta-ruparyupari tapyati // saMsAre vividhAhArai-bhasakavyAdhimAniva // 72 // artha:-bhasmaka vyAdhivALo mANasa jema vividha bhejanathI saMtuSTa thatuM nathI, tema saMsArI mANasa paNa uparAupara bhagavelA ghaNu bhegothI paNa saMtuSTa thato nathI. e 72 che sabhujaMgabhivAgAraM / rajomizramivodakaM // satrAsabhiva mANikyaM / malaklinnamivAMbaraM / / 73 // artha-mATe sarSavALA gharanI peThe, dhuLathI mizra thayelA jala nI peThe, trAsavALA maNikayanI peThe, melathI bharelAM vastranI peThe, 33 sakaMTakamivAdhvAnaM / krUrakeMdramivodayaM / / na svIkuryAd budho bhUri-klezaM vaiSayikaM sukha // 74 // artha-kAMTAvALA mArganI peThe tathA dUra keMdravALA udayanI peThe DAhyo mANasa ghaNA kalezevALA vaiSayika sukhane svIkAratA nathI. nAga bhaTTAsarImi aNuvArthata payata vAvaNIyaM cA-ratAM nidhana | 71 || artha cheka vitaparyaMta kroDagame mahAkAlezethI je dhana upAjana karAya che, te dhana mRtyusamaye jotajotAmAM pArakuM thAya che. 7pAra bibharAMcakrire snehA--dyA nijAMgavadaMganAH // patyurmutyukSaNe tAH syuH / svasvArthaprAptitatparAH // 76 // artha:-je strIonuM snehathI pitAnA zarIranI peThe piSaNa karavAmAM AvyuM che, teo paNa patinA mRtyusamaye pitAne svArtha sAdhavA mATe tatpara thAya che. 76 che che toDadhinna triA jevA pavitA sutA . te'pi dArUNi datvAMte / sukhitA bhuMjate dhanaM // 77 // artha -je putrane pitAthI paNa adhika rIte snigdha bhejanathI poSavAmAM AvyA che, teo paNa aMtasamaye kASTo ApIne pachI sukhethI te dhana bhegave che. je 77 kRtyAkRtyavicAreNa / yadapAli kalevaraM / / vairiNyA jarasA prAMte / militaM tadvinaMkSyati // 78 // Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (537) artha -kRtya akRtyano vicAra karyA vinA je A zarIrane piSavAmAM AvyuM che, te paNa aMte virI evA ghaDapaNa sAthe maLIne naSTa thAya che. je 78 che evaM tAMDavayaMzcitta-raMge nIrAgatAnaTIM // mugurozcaraNau natvA / tatvArthIti vyajijJapat // 79 // artha:-evI rIte virAgyarUpI nadIne potAnA manarUpI raMgamaMDapamAM nacAva thake te dhammila te sugurUnA caraNemAM namIne tatvano athI thayothake vinaMti karavA lAgyo ke, A 78 | prabho bhAgyena dRSTo'si / jaMgamastvaM suradrumaH // datvA dIkSAphalaM tanmAM / sukRtArtha kRtArthaya / / 80 / / artha-he prabhe ! bhAgyodayathIja jagama kalpavRkSa samAna Apa mArI daSTie paDelA che, mATe he sukRtArtha ! Apa mane dIkSArUpI phala ApIne kRtArtha kare. 80 che tataH sUriramuM mukta-muktAbhUSamadUSaNaM // gurupAdAMbujasparza-ddhanyamanyamadIkSayat // 81 // artha: tyAre motIonA AbhUSaNathI rahita thayelA, dUSaNavinAnA ane gurUnA caraNakamalanA sparzathI potAne dhanya mAnatA evA te dhammilane gurUmahArAje dIkSA ApI. che 81 che vijJAtazramaNAcAro / viharan guruNA saha // aMgAnyadhijage bhakti-raMgAdekAdazApi saH // 82 // artha:-have jANela che sAdhuone AcAra jeNe evA te dhabbale gurUsAthe vihAra karatAM thakAM bhaktinA raMgathI agyAre aMge abhyAsa karyo. te 82 che adhItazrutrasUtrArtha-smRtivyagraM na tanmanaH // " garacara nAgA mA saha saMtare 83 artha -bhaNelAM zAstronAM sUtronAM arthonA smaraNamAM Asakta thayeluM tenuM mana pramAdasAthe paricaya karavAmAM avakAza paNa pAmyuM nahi. e 83 * tane vira murA-pi hAri suvuM che. na jAtu tatra so'sti / nirmoka iva pannagaH // 84 // 68 suryodaya presa-jAmanagara Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (538) arthaghaNuM kALasudhi bhagaveluM evuM paNa je saMsArika sukha teNe tajI dIdhuM, te sukhamAM chaDelI kAMcaLImAM jema sarSa tema te kadApi Asakta thayo nahi. e 84 che. dRDhagADhanavabrahma-guptibhittyaMtarAsthitaM // nArIdAkSanAvai-viNaMta ja tanmaH 86 che. artha-daDha ane majabuta evI nava prakAranI brahmacaryanI guNirUpI bhI tenI aMdara raheluM tenuM mana strIonA kaTAkSarUpI bANethI vidhAyuM nahi. 8pa che zItavAtAtapakleza-sahane sa vnecraiH|| sthata vighaTita patinopama / 82 | artha-DI vAyu ane tApanA kalezane sahana karavAmAM vanacaree te dhamila munine mahAna pattharanI ghaDelI pratimAsarakhA joyA. evaMvidhavihAreNa / viharan sa mahItale // jJAtvAvasitamAyuH svaM / jagRhe'nazana sudhIH / / 87 // artha -evI rItanA vihArathI te subuddhi dhampilamunie pRthvI. para vihAra karatAM thakAM potAnA Ayune aMtakALa jANIne anazana prahaNa karyuM. e 87 che prapadya triMzatAhobhi-reSa saMlekhanAM mukhaM // saddhayAnayAnamArUDhaH / kalpaM nAmnAcyutaM yayau / / 88 // atha-trIza divaso sudhI sukhethI saMkhanA karIne uttama sthAnarUpI vAhanapara caDIne te azruta nAmanA devalekamAM gayA. 88 che dvAviMzatimasau tatra / sAgaropamitIn sukhaM // bhuktvA mahAvideheSu / satkule janma lapsyate // 89 / artha: tyAM te bAvIsa sAgaropamanuM sukha bhegAvIne mahAvideha . kSetramAM uttama kulamAM janma pAmaze. 89 tatrA sAthe vaNAya toga&iA | dhautakarmamalo gaMtA / tatvataH padamacyutaM / / 90 // artha-tyAM paNa samaye dIkSA lai taparUpI jalathI kamarUpI melane laIne tatvathI mokSasthAnamAM jaze. . 0 . Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (539) evaM budhazrutisudhAzrutidhammilasya / samyanizamya caritaM karuNAkarasya / AmuSmikaihikasukhAya bhajaMtu jNtukSArthANuraSiA vi . 12 . martha-evI rIte dayAnI khANusarakhA te dhampilamuninuM vidvAnAnA kaNene amRtanA jharaNAsarakhuM caritra samyaprakAre sAMbhaLIne udAra buddhivALA manuSyo ! hamezAM A loka ane paralokanA sukhamATe jIvadayAmAM Adara kare? | 11 che // iti zrIjayazekharasarIMdrakRtaM dhammilacaritraM saMpUrNa // che zrIyazekhara sUrIzvare racelA zrIdhammilacaritranuM gujarAtI bhASAMtara saMpUrNa thayuM. zrIstu || Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ** // prazastiH // ** sa zrInAbhinareMdranaMdanajinaH zreyAMsi deyAciraM / yaH sthAnA trijagatparAbhavakaraM bhUpaM jigAya saraM // skaMdhadvaMdvanilInakuMtalatativyAjena varyAkSaranyAsaM vairijayaprazastiramalA tenaiva kiM likhyate // 1 // artha-jeNe pitAnA baLathI traNe jagatane parAbhava karanArA kAmadevarUpI rAjAne jItelo che, ane tethI ja jANe banne khabhApara laTakatI ke zenI zreNInA miSathI uttama akSaranI sthApanAvALI varine jItavAthI nirmala jayaprazasti zuM lakhI heya nahi, evAte zrInAbhirAjAnA putra prathama jinezvara cirakAla sudhI kalyANa Ape? zrIsiddhArthanareMdravaMzatilakaH zrIvardhamAno jinastatpa? kila paMcamo gaNadharaH svAmI sudharmA tataH // zrIjaMbUprabhavAdayo gaNabhRtasteSAM krameNAgataH / zrImAnaMcalagaccha eSa vijayI vizve ciraM naMdatAt // 2 // artha_zrIsiddhArtha rAjAnA vaMzamAM tilaksamAna zrIvardhamAna jinezvara thayA, temanI pATe pAMcamA gaNadhara zrIsudharmAsvAmI thayA, tyArabAda zrIjaMbusvAmI tathA prabhavasvAmi Adika gaNadha thayA, ane tenA anukamathI Avela A vijyavALe aMcalagaccha jagatamAM cirakAlasudhI vRddhi pAme ? 2che ttraaryrkssitgururjysiNhmuuriH| zrIdharmaghoSaguravo'tha maheMdrasiMhAH / / siMhaprabho gaNadharo'jitasiMhaparideveMdrasiMhaguravaH paravAdijaitrAH // 3 // Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 542 ) a:--te acalagacchamAM zrIAryarakSitasUri, jayasiMhari, zrIdharma dheASasUra, mahendrasiMhasuri, si huprabhasUri tathA gaNadhara evA ajitasi'hari ane paravAdIone jItanArA zrIdevedrasi'hari thayA. dharmaprabho gaNadharo jitavAdi siMhaH / zrI siMhamUritikA guravo maheMdrAH // tatpaTTakAnanamanohara kalpavRkSA | vizve jayaMtu suciraM gurumerutuMgAH // 4 // a:--pachI jItela che vAdirUpI si'hu jeNe evA dhamaprabha nAme gaNadhara thayA, pachI zrIsi tilakasUri tathA pachI mahedraprabhasUri thayA, temanI pATarUpI vanamAM manehura kalpavRkSasarakhA zrImerUtu gari jagatamAM cikarAlasudhI jayavatA varyAM. // 4 // maheMdraprabhasUrIMdra - pANipaMkaja dIkSitAH || -- zamukhyAtraya ziSyA ! lasUmiti nAmataH | || artha:--zrImahe prabharirAjanA hastakamalathI dikSita thayelA tathA dakSAmAM mukhya nIcemujaba nAmavALA traNa ziSyA thayA. zrImuni zekharasUriH / zrIjayazekharasUrayaH // zrImerutuMgarIMdrAste ca paTTe pratiSThitAH / / 6 / / artha :zrImunizekharasUri, zrIjayazekharasUra, anezrImerUtuMgara. temAMthI te merUtu gasUrine pATapara sthApana karyAM hatA. pA RSiSaSaraH zrImAn / sI: zrInayazevaH || - nApi vedhA vidhAtuM ya - tkavitvagaNanAM vibhuH // 7 // a:--teomAM zrImAna jayazekhazasUri kaviomAM cakravatI sa mAna thayA, ke jenI kavitAnI gaNatrI karavAne brahmA paNa samartha nathI. prabodhaciMtAmaNiradadbhutastatho padeza ciMtAmaNirarthapezalaH // vyadhAyi yaijainakumArasaMbhavA milAnataH mUrttivrudhAsarovara | 8 || aH--vaLI jemaNe adbhuta evA pramaciMtAmaNi nAme graMtha, athathI manahara upadezacitAmaNi nAme graMtha, tathA subhASitarUpI amRtanA sarovarasarakhuM jaitakumArasaMbhava nAme mahAkAvya banAvyuM che. Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (54ra ) vijJArthautaiH zira ghabhicAra prazasya metaccaritaM vitene // nipIta tatra pavitrA - sa: sarasthAniva moja | 2 | artha vaLI vidvAnoe prArthanA karavAthI teoe dhammilanuM A prazaMsApAla caritra rahyuM che, mATe taLAvanI peThe temAM rahelA pavitrapuNyarasane he bhavyaleke! tamo pIe? 9 che dviSadadvAridhicaMdrAMka-varSe vikrmbhuupteH|| zAri sarajanahArA gurnamaMtre 20 artha_vikramarAjAnA caudase bAsaTha (1862) nA varSamAM A manahara caritra gujarAta dezamAM saMpUrNa karyuM. te 10 tatra trINi sahasrANi / tathA paMcazatAni ca // catasro'nuSTubhazceti / graMthasaMkhyA vinizcitA / / 11 // artha -A caritramAM traNa hajAra pAMcasene cAra (3504) anuSTam zvekenI graMthasaMkhyA nizcaya karelI che. je 11 che yAvanmerumahIdharaH kSititale yAvacca ratnAkarA / yAvacaMdradivAkarau grahagaNA yAvannamastArakAH // bhavyAnAM zivamArgadarzana vidhau bibhRtmadIpAyitaM / tAvanaMdatu dhammilasya caritaM vAcyaM munIMdrazciraM // 12 // artha-jyAM sudhI A pRthvItalapara merUparvata che, jyAM sudhI samudro che, jyAMsudhI caMdra, sUrya ane grahanA samuha che, tathA jyAMsudhI AkAzamAM tArAo che, tyAMsudhI bhavyalokene mokSamArga dekhADavAnI vidhimAM dIpakasarakhuM tathA munIzvarothI vacAtuM evuM A dhAgnilanuM caritra cirakAlasudhI samRddhi pAme. te 12 che ti jharatiH | Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIce mujaba graMtho taiyAra chaH mRgAvatI caritra-zlokabaddha-maladhArI zrI devaprabhasUrinI adbhuta kRtivALo A graMtha ame ve prato sAthe rAkhI banate prayAse zuddha karI chApI taiyAra karela che. prata AkAre supararoyala 12) pejI phorma zloka saMkhyA 1700) Azare jADA kAgamA chatA sarva koi lAbha laI zake te mATe kiM. ru. 2) rAkhI che. . gautamapRcchAvRtti-A graMtha sAdhu sAdhvI darekane khAsa upayogI che. prabhu zrImahAvIrane gautama gaNadhare aDatAlIsa prazno 64 mAgadhI gAthAmAM pUchelA te mULa gAthA, tenI saMskRta TIkA tathA dRSTAMtanI kathAo sarala bhASAmAM hovAthI sAdhAraNa saMskRta jJAnavALAne paNa upayogI che. prata AkAre supara royala 12) pejI phormamAM zloka saMkhyA 1700) Azare che. chatAM kiM. ru. 2) samyaktvakaumudI-gadya-padya-A graMthamAM kathAo sAthe prAstAvika zloko SaNA mukela hovAthI A mazahUra graMtha vyAkhyAnamA bAMcavAne tathA sAdhAraNa saMskRta bhaNelAne ghaNo upayogI che.kiM. ru.2 ....... (darekarnu TapAla kharca jUduM samanavU.) pustako malavAnuM ThekANu: voThalajI hIrAlAla lAlana. . sUryodaya prinTiMga presa-jAmanagara Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMcalagaccha sthApaka AryarakSitasUri pustakoddhAra khAtAnA paDatara komate vecAtA taiyAra jaina graMtho. upadezaciMtAmaNI saTIka-kartA jayazekharasUri-bhASAMtarasahita . kula pRSTa 2400-(cAre bhAga sAthe mokalavAmAM Ave che) ru. 20 zrIAdinAthajIno rAsa-(kartA darzanasAgara upAdhyAyajI --pRSTa 800)....ru. 1 zrIpAlarAjAno rAsa-kartA nyAnasAgarajI. arthasahita-pRSTa 300) .... .... ru. 2 vardhamAnapamasiMha caritra-kAvyabaddha-bhASAMtara sahita .... ru. 1 __ , , , , , buka bAMdhelI ru. 2 // kalpasUtra-(mULa (bAraso) .... .... .... .... ru. 2 aMcalagacchanI mahoTI paTAvalI (gujarAtI bhASA ane gujarAtI ___TAipamA copaDI AkAre ) .... .... .... ru. 5 aMcalagacchI paMcapatikramaNa-(gujarAtI TAipacopaDI AkAre) .... .... .... ru. 1 // (darekarnu TapAla kharca jU9 samajavU) pustako malavAnuM ThekANu: voThalajI hIrAlAla lAlana. sUryodaya prinTiMga presa-jAmanagara.