Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AtmAnaMda graMthamAlA nabara 23. NON ' E zrI Atmonnati sarvajJapraNIta syAdvAra darzanasvarUpa f yAne jina vacanAmRta mahodadhimAMthI dhuraMdhara gItAratha pUrvAcArya vacana taraMga bi-durUpa amRtamaya kRtinA AdhAre taiyAra kareka tattvajJAnanA aneka viSayothI bharapura ati upayogI graMtha. (jaka-becaradAsa durlabhadAsa mu. pAdarA.) zeTha vahAlubhAI lavajI pAlaNapura nivAsIe te karelI Arthika sahAya vaDe, saMzodhaka ane prasiddha kartA, che. zrI jaina AtmAnaMda sabhA-bhAvanagara taraphathI (gAMdhI valabhadAsa tribhuvanadAsa ) ) 2 vIra saMvata 2438.AtmasaMvata 17. vikrama saMvata 1860. sane 1813. AvRtti 2 che. prata 500. Arthika sahAya ApanAra gRhastha taraphathI sAdhu munirAje, sAdhvIvarga vagerene bheTa. na uparAMta anyane mATe kiMmata rU. 0-10-0 daza AnA.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ gujatuti. yasyAsyAda canomiraMgalalitA saMnirgatA zAMtidA / syAdvAdAmala tIratattvaviTapipraullAsasaMdAyinI / bhavyAtmAnagha pAMtha tarpaNakarI graMthAvalI jaanhvii| . nityaM bhAratamApunAti vijayAnaMdAkhyasUriMnumaH // 1 // jemanA rUpamAMthI pragaTa thaelI graMthazreNIrUpa gaMgA ke je vacana rUpa taraMgonA raMgathI suMdara che, je syAdvAdarUpa nirmala tIra upara rahelA tatvarUpI vRkSane ullAsa ApanArI che ane bhavI AtmArUpI nirdoSa musApharone tRpti ane zAMti ApanArI che, te graMtha zreNIrUpa gaMgA adyApi A bhAratavarSane pavitra kare che, te zrI vijayAnaMda sUrijIne ame stavIe chIe. 1. amadAvAda: dhI "DAyamaMDa jyubilI" prInTIMga presamAM parIkha devIdAsa chaganalAle chApyuM.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ nyAyAMbhAnidhi zrImavijayAna dasUrI, ( AtmArAmajI mahArAja ) The Bombay Art Printing Works, Fort.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ > haThIsiMhanI vADI, amadAvA A graMthanA sabadhe khAsa upakAra. gurU tattvanA baLathI gaiArava pAmelI, temaja je mahAtmAnA nAmathI aMkita thayelI che teozrInA parivAra maDalanI aMtara ga kRpAvaDe vRddhi pAmelI A sabhA divasAnudivasa unnati pAmatI jAya che. unnati pAmavAnA aneka kAraNA paikI jaina dharmanA tattvajJAnanA mULa, TIkA, bhASAMtarA vagere graMthAnI prasiddhi te paNa che. prasa'gavazAt A sabhAnA sekreTarInuM gaI sAlamAM sabhAnA kAryaM mATe bahAragAma javuM thatAM, te vakhate surata zaheramAM bIrAjamAna pravartekacha mahArAja zrI kAntivijayajI mahArAja vagerene vAMdavA gayA; je vakhate eka hasta lIkhIta bukanI rapha kApI tenA jovAmAM AvI. sadarahu graMtha ukta mahAtmAnI AjJAthI tapAsatAM bhASA vagere dASanI khAmI temaja keTaleka sthaLe zailI paNa kharAkhara na jaNAi, chatAM te mAMhenuM hetuM aMtaraMga svarUpa TIka jaNAyuM. je kApI pAdarAnivAsI zeTha khehecaradAsa durlabhadAsanI taiyAra karelI hatI. ukta AkhA graMtha karIthI lakhI suMdara bhASAmAM mUkI yAgya pheraphAra sAthe je sudhArA vadhArA karavAmAM Ave temaja A jamAnAne cIkara thai paDe tevI sAdI, sarala bhASAmAM taiyAra karavAmAM Ave, tA ekalA jaina nahi paNu jainetara prajAne paNu, jaina dharmanI zuM khukhI che, ane te keTalA nirvivAda satya che ane te darzananA mahAtmA keTalA nispRhI, satyagrAhI, satya vANI vadanAra, samabhAvI hatA, temaja te sAthe jaina darzananA siddhAMtA abAdhita, satya, nyAyayukta che te sAmAjIka daSTie jaNAi zakaze. jethI sadarahu graMthamAM upara mujaba sudhArA vadhArA karI A sabhA taraphathI prasiddha karI tenAjaina ane jainetara prajA aheALA pramANamAM lAbha le tema karavA zubha IcchA ukta mahAtmAe darzAvI; jethI teozrInA taraphathI tema karavA sadarahu graMtha A sabhAnA ukta sekreTarIne suprata kara vAmAM AvyA. sadarahu graMthanA mULa ceAjanA keTalAka mULa muddA ane viSaya tenA te rAkhI tenA upara vadhAre vivecana phrUTa ane sarala rIte karavAmAM AvyuM. ane keTaleka sthaLe tA traNeA sudhArA vadhArA karavAmAM AbhyA ane vize
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ SamAM gurU ziSya saMvAda (praznottara) spe. vArtAnA rUpamAM AkhA graMthanuM svarUpa tiyAra karavAmAM AvyuM, je jamAnAne anusarIne taiyAra karavAmAM Avela A pejanA sAmAjIka daSTie sarvane rasamaya thaI paDe tema hAI rUcIkara thavA saMbhava che. ukta mahAtmA pravartakajI zrI kAntivijayajI mahArAja jaina sAhityanA jema eka parama upAsaka che, tema AvA atyuttama graMtha ekalA jainene nahi paraMtu jaina ane jainetara prajAne sAmAnya rIte dareka manuSyone upayogI, ucIkara ane Atma kalyANa karanArA thaI paDe tema dhArI te prasiddhimAM mUkavAne, temaja te bheTa athavA alpakiMmate ApatAM tene baheLe phelAvo thatAM jaina darzananI mahatvatA tathA vizALatA batAvavA mATe temaja te vaDe janasamAjanuM kalyANa kema vizeSa thAya tevuM teozrInuM vizALa jJAna, udAra vicAra ane ucca bhAvanAmaya aMtaHkaraNa hoi tethI, temaja vaLI A sabhA pratyenI apUrva kRpAvaDe A graMtha prasiddha karavAne mATe amo bhAgyazALI thayA chIe, jethI ukta mahAtmAnI AvI apUrva kRpA, amUlya sucanA mATe temaja janasamuhanuM Atma kalyANa karavAnI ucca abhilASAne laI A sabhA te mahAtmAne aMtaHkaraNapUrvaka AbhAra mAne che.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jun Jun Xuan Xiao Yu Fen Fen Fen Fen Niu Nai Fen Fen Fen Fen mehetA vahAlubhAi lavajI-pAlanapura, The Bombay Art Printing Works, Fort. Cha Cha Cha Cha Neng Qi De Fen Fen Nai Fen Fen
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ arpaNapatrikA. saguNasaMpanna svadharmapremI gurUbhakta suza, zeTha vahAlubhAI lavajI, mu. pAlaNapura. che Apa eka udAra ane zrImAna jaina gRhastha che. jainadharma : che. pratyene, temaja dharmagurU pratyene Apane avarNanIya prema, zraddhA ane lAgaNI prasaMzanIya che. jainadharmanA sAnane bahoLe phelAve thAya tevA kAryo karavAmAM A5 prayatnazIla che, jethI tevA kAryanA uttama namunArUpe A graMtha chapAvavAmAM egya madada ApI che, vagere kAraNothI A graMtha Apane arpaNa karavAnI rajA laIe chIe. lI. prasiddha kartA.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ pakSapAto name vIro na dveSo kpilaadissu| yuktimadvacanaM yasya tasya kAryaH parigrahaH // zrImAna haribhadrasUri jainAcArya. vIramAM bhAre pakSapAta nathI, kapilAdi anya darzananA praNetAdevamAM mAre TheSa nathI, paraMtu jenuM vacana yuktivALuM che te grahaNa karavA lAyaka che. EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE __seyaM varovA AsaMvarovA, buddho vA ahava annoyA / samabhAva bhAvi appA, lahaI mukhkhaM na sNdeho|| eka niSpakSapAti jainAcArya. kavetAMbara hoya, digabara hoya, athavA buddha hoya ane koI ja vedAntI vagere hoya, paNa jyAre AtmA samabhAvathI AtmAne bhAvIta ja kare tyAre mukti prApta kare temAM saMdeha nathI.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA. suvicAra e buddhinA zuddha tonI sRSTi che. e sRSTimAMthI ja AgaLa zAstranI racanA uddabhavI che. suvicAranuM prAbalya manuSyanAM zarIra, jIvana ane sukha Upara ghaNI asara kare che, ane tene utkarSa sAdhe che. subuddhinI preraNAthI thayelI vANInI utpatti divya ane adabhuta bane che. mahAtmAo kahe che ke, "vANI ghaNIja zuddha hovI joIe eTale te ghaNI ja premamaya ane satyamaya hevI joIe." vANInuM praDha mahAmya darzAvanArAM A vAkya kharekhara manana karavA yogya che. zuddha vANI AMtara tane piSanArI ane AtmAne guNethI bharanArI che. evI vANuM haMmezAM suvicArothI ja pragaTe che. tethI hRdaya suvicArone prasavanArU thAya tevI pravRtti karavI joie. azubha vicArone manamAMthI bahikRta karavA ane uttama purUSone chAje evI ucca abhilASA rAkhavI, e jJAnI puruSonuM anivArya kartavya che. jenuM hRdaya kuvicArothI vaMdhya che. Uttarattara mAnasika ucca sthitimAM AvatuM jAya che, tevA purUSanA zuddha hRdayamAM vicArene paraspara saMgati maLe che, ane zubhecchAne pravAha vahe che. suvicAronI prabhAthI prakAzita thayelA hRdayamAMthI IrSA, vahema, ciMtA, dhikkAra ane svArthaparAyaNatAnuM aMdhakAra dUra thaI jAya che. suvicArI manuSya jJAnanI parAkASTAe pahoMcI zake che ane tarkazakti ane viveka zaktine sanmArge vALI zake che. suvicAramAM ja manuSyatva samAyeluM che." ema vidvAnee nizcaya karelo che. e suvicArothI ucca, yogya ane utsAha pUrNa zuddha Azaya pragaTe che. nikhAlasapaNuvALI mAyALu satyavANuM uccA rAya che, zAMti, pramANikatA ane pavitratAvALu zuddha vartana thAya che, koI paNa jIvane duHkha nahi denAro zuddha jIvananirvAha karAya che, ane capala tathA parIkSaka bhavRtti bane che. AvA suvicArenA sevanathI manuSyoe pitAnI pragati kevI karavI joIe ? tene mATe mahAtmAo kahe che ke, "suvicArI manuSyoe AtmazikSaNa ane AtmasaMyama 'mATe zuddha prayAsa kare joIe." .
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ . Atma zikSaNa ane Atmasayama e mAnava jIvananI mahattA para AreAhaNa karavAnA e divya pagavI che. A saMsAranI mamatva bhAvanAnA ajJAnamAMthI mukta thavAnA upAya rUpa paNa e ubhaya sAdhatA che, te Atma zikSaNu ane AtmasaMyama rUpI caDhDhAthI adhyAtma rUpI mahAn ratha cAlI zake che ane tene jo vairAgya vadhu vega ApavAmAM Ave te te manuSyanI mAnasika, zArIrika ane Atmika zaktinA UttarAMtara vikAza karI aMte nirvANunA paramAnaMda pada sudhI laI jAya che. A uparathI siddha thayuM ke, ciMtAmaNi rUpa mAnava dehane prApta thayelA AtmAe niratara AtmAti meLavavA mATe suvicAra rUpe AtmazikSaNa ane AtmasaMyamanA guNA meLavavA joie. unnati e zabdaja divya prabhAvavALA che, paNa tenI kharekharI divyatA AtmAnA saMbaMdhathI rahelI che, kAraNa ke, AtmA zivAyanI khIjI unnatie kSaNika ane vipatha gAminI che. tethI AtmAnnati-AtmAnI unnati eja sarvamAM caritArtha thAya che. AtmAnnati meLavanAra manuSya prathama A sa'sAranuM svarUpa oLakhI zake che, tethI te jIvana tRSNAmAMthI mukta thavA Icche che, abhimAna ane ajJAnathI virakta thaI jAya che. kadi pUrva kamanA yeAge te vyavahAra dazAmAM hAya tApaNu tenAthI kAi jAtanI skhalanA thatI nathI, kAraNa ke, te sadhaLA sAMsArika bhAvAne tenA yathArtha svarUpamAM jue che ane tenI kharI kiMmata AMke che. sarva prakAranI duSTa vAsanAe tenA manamAMthI nirmala thai jAya che, tethI te itara prANI tarapha drAvaka dhyA, sahAya, tathA ucca Atmika premane anubhave che. eka mahAtmA lakhe che ke, * " AtmonnatAH parisamApte jIvana saMgrAme zAzvatazreyaH pade nimagnA bhavanti " AbheAnnatine pAmelA manuSyA temane jIvana rUpa sagrAma pUrA thatAMja zAzvata kalyANa meAkSa sukhamAM magna thAya che. " A AtmAnnatinA lekha tevA uddezathI lakhAelA che. AtyaMta AgamamAM darzAvelA tattvAnuM navIna sAyansanI rIte yukti ane pramANathI pratipAdana karI tenuM ucca rahasya darzAvavAmAM AvyuM che. te sAthe Arhata dharmanA AcAra ane kriyAmArganuM hetupUrvaka spaSTa vivecana karavAmAM AvyuM che. navIna vidyAnA saMskArAne laine upajatI zaMkAonuM nirAkaraNa karavA mATe yAtrAne kAlpanika prasaMga ubhA karI tene aMge zaMkA samAdhAna rUpe uttama ceAjanA karavAmAM AvI che. vastutAe jo ke taddana kalpanA nathI chatAM vAMcakAnA jijJAsu hRdayane sumeAdhaka banAvavA A yAjanA karelI che. ,,
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAMpratakALe navIna vidyAnA prabhAvathI bharapUra evI sAyansanI paddhatI vizeSa rUcikara thaI paDI che ane ucharatA navIna vidvAnanuM hRdaya te upara vizeSa vizvAsI hovAthI A lekhamAM tene Adara ApavAmAM Avyo che. A lekhanA sAta vibhAga pADavAmAM AvyA che ane te yAtrA rUpe darzAvelA che. pahelI yAtrAmAM mahAtmAnA meLApane rasika prasaMga varNavI pratipAgha vastune AraMbha karavAmAM AvyuM che. tenI aMdara jagata kartA Izvara nathI te viSayanuM vistArathI vivecana karI ane IrAvatAra viSe jaina dharmanI mAnyatA kevI che, e vAta jaNAvI prathama yAtrA pUrNa karavAmAM AvI che. bIjI yAtrAmAM jagatanuM anAvi siddha karI batAvyuM che ane temAM jarmanInA tattvajJAnI prephesara DilyuzananA matanuM pramANa ApavAmAM AvyuM che. te pachI dravyanuM svarUpa ane svabhAva tene lagatA sAyansanA niyamo sAyakala sAyansa pramANe chevonA AhAra, ane paramANuonuM svarUpa, ane jagatanI vicitranA praznanuM samAdhAna, vagere upayogI viSayanuM vivecana karavAmAM AvyuM che. trIjI yAtrAmAM jIvanuM astitva ane paramAtmAnI oLakhane mahAna viSaya carcale che. te viSayaka praznanA samAdhAnamAM lekhake viSayamAM khubI acchI rIte batAvI ApI che. nAstika matanA khaMDanamAM paradezI rAjA ane kezIgaNadharane subodhaka vRttAMta ApI AstikatAnI bhAvanAne jAgRta karI che. te sivAya AtmAnI anAdi, siddhi, karmasahita ane kamarahita chanA bebhedanuM pratipAdana, saMsArI zabdane artha, jIvanA bIjA bhede, navIna sAyansa pramANe citanyanI sAbItI, AtmA sAthe karmonI vargane saMbaMdha, AtmAnuM saMkSipta svarUpa, karmonuM svarUpa, AtmasvarUpa, siddhanA jI vanuM svarUpa, jIva svarUpa viSenA anyamatanA kathananuM avAstavikapaNunI siddhi, bhinna bhinna svabhAvavALA AtmA ane karmane yoga, te viSe A pelAM daSTAMta, jIvane sukhaduHkha lAgavA viSe navIna upajAvelA daSTAMte, AtmAnI trividha pariNati, bahirAbhA, aMtarAtmA ane paramAtmAnuM svarUpa, AtmAne zubhAzubha karmo grahaNa karavAnA pAMca kAraNe, jaDakarmanI zaktinuM vivecana, amUrtajIva ne mUrta karmone saMyoga thavA viSe okisajana vAyunuM daSTAMta, jIvanI sAthe janmAMtaramAM karmanuM anugamana kevI rIte thAya che? tenuM daSTAMta sahita nirUpaNa, pratimA-mUrtipUjAnuM pratipAdana, prabhubhaktine prabhAva ane ajIva pratimA zuM phaLa ApI zake? te praznanuM savistara samAdhAna ityAdi zAstrIya viSaye ApI lekhake Ahata tatvavidyA ane pratipAsanA siddha karI batAvI che,
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ cethI yAtrAmAM zuddha devatatva ane gurUtattvanuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che, tenI aMdara zuddha devasvarUne lagatA viSa, paMcamahAvrata, dazavidha yatidharma, sattara bhedI saMyama, navavidha brahmacaryanI gupti vagere gurUtatvane pallavita karanArA viSaye, zuddha dharmanuM svarUpa, naitika dharma ane Atmika dharmanuM vivecana, jJAna, darzana ane cAritranuM svarUpa, navatanuM pratipAdana ane tattvasiddhine mATe upayogI evA pramANenuM vivecana karI te yAtrAnI samApti karavAmAM AvI che. pAMcamI yAtrAmAM manuSya jIvananI uttamatA zAthI che? A jagata zI vastu che, jagatanI vicitratAnuM kAraNa zuM che, karmonuM sAmarthya kevuM che? kriyA mArganuM svarUpa, AtyaMtara tapane prabhAva, ane sAdhupadanI mahattA vigere ramaNIya viSayo pratipAdana karavAmAM AvyA che. chaThThI yAtrAmAM dharmI duHkhI thAya che, ane pApI sukhI thAya che. e prazna upara karavAmAM Avela dRSTAMta sahita samAdhAna, puNya ane pApanI caturbhAgInuM savistara svarUpa ane AtmonnatinA mArgonA subodhaka bheda ApI prastuta viSayone manohara banAvavAmAM AvyA che. sAtamI yAtrAmAM rasAyaNa vidyA uparathI jaina dharmanA niyamo ane siddhAMtanI sAbItI karI ApI che. jemAM ukALelA pANIthI thatA lAbho, pRthvI ane vanaspatimAM jIvonI asti, padArthonuM anAdipaNuM, pulonI rasAyaNa zAstrathI siddhi, pulonI zaktinI phoTogrAphanA dRSTAMtathI sAbItI vagere vagere paracuraNa paracuraNa daSTAMtathI batAvI viSayane pUrNa karavAmAM Avyo che. ekaMdara sarva rIte A lekhanA AtmAnati e nAmane sArthaka karavAmAM AvyuM che. jena siddhAMtamAM utkRSTa rIte meLavavA yogya Atmonnatija prarUpita karela che. jenAmAM e mahAna guNane pAdurbhAva thayela hoya che, tenAmAM bIjA sarva saddaguNa svataH prApta thaI Ave che. e Atmonnatine sAdhanArA manuSyanI daSTimAM evI kaI divyatA dekhAya che ke je uparathI A vizvanA zreyasAdhaka mArgo khullI rIte joI zakAya che. samyagadaSTi ke samyagradarzananuM rahasya paNa temAM ja caritArtha thAya che. AtmonnatinA sAdhakane A saMsAra duHkhamaya bhAse che, tenI manovRtti satyanI zodhamAM pravarte che, ane sarva duHkhanuM Adi kAraNa ajJAna che evo nizcaya karAve che. te Atmannati nahi meLavanArane mATe eka mahAtmA lakhe che ke, je hRdayamAM Atmanati sAdhavAnA suvicAra pragaTa thatA nathI. temanI mAnasika zakti kavicArothI bagaDe che. agya AcAra ke AhAra vihArathI zArIrika zakti
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ vinaSTa thAya che, durguNo ane durvyasanothI AdhyAtmika zakti vinAza pAme che. arUcikara vastune saMga tathA rUcikara vastune viga tene rAgadveSa upajAve che, tRSNa-ahaMbhAva prabaLa thAya che. duSTavRttio uparAupara pragaTe che ane mamatva bhAvanA vRddhi pAme che," mahAtmAnA A vacane yathArtha che, vaLI Atmotiti ne mATe pUvacAryoe je kathana kareluM che, te vicAratAM khAtrI thAya che ke, mAnava jIvananI ujvaLatA AtmonnatimAM ja prakAzI rahelI che. hRdayagata AMtarika prakAzano prAdurbhAva paNa AtmonnatinI pUrNa kaLAmAM ja rahe che. anirvacanIya, preraNAjanaka ane protsAhaka vartana Atmonnati zIkhave che. zuddha, sarala, vinayavALA ane daMbharahita AcAro AbhennatithI ja prApta thAya che. parama pavitra jIvananuM darzana AtmonnatimAM thAya che. azubha pravRtti hiMsA ane viSayAsakita AtmonnatithI ati dUra rahe che, ane tRSNA, IrSyA ane avidyA vagere durguNe AtmannatinI pAse AvI zakatA nathI. TuMkAmAM virati dharmanI vijayapatAkA pharakAvanAra ane Atma kartavyamAM acaLa-eka niSThA rAkhanAra je koI paNa bhAvamaya padArtha hoya te te Atmonnatija che. A lekhamAM e vAta siddha karI batAvI che. prAcIna siddhAMtane siddha karavA Adhunika daSTAMtene yuktipUrvaka upayoga karavAmAM Avyo che. navIna vidyAnA saMskAra pAmelA vidvAne ane vidyArthIone A lekhanI paddhati manoraMjaka thaI paDe tevI che. zaMkAothI Akula-vyAkula thanArA hRdayane A lekha zAMtipUrvaka AzvAsana Ape che, ethI sarvathI vizeSa agatyane, madhura tathA saraLa bhASAne, navIna sAyansanA pramANethI yukta ane vidvAnene Atmika AnaMdamAM tallIna karanAro A lekha jana temaja jainetara-samagra prajAne mananapUrvaka AdaMta vAMcavA yogya che. A lekhanI aMdara pAtronI janAmAM je mahAtmAne prasaMga che, te gurUtatvanA mahimAne parama utkarSa darzAvanAro che. e mahAtmAnuM cAritrajIvana mAnasika cakSu samakSa khaDuM rAkhavA egya bhAse che ane tevA uttama gurUnA siddhAMta ane upadezonuM anukaraNa karavAnI zuddha AstA pragaTa thaI Ave che ane te sAthe janakalyANane mATe prema, dayA ane ahiMsA vagere utamottama guNa sevana karavAne upadeza meLavI zakAya che. e mahAtmAnA upadezadvArA lakhelA lekhe manuSyanuM AkhuM nirdoSa jIvana ane cAritra ghaDavAmAM mukhya sAdhanarUpa thAya che. kAma, krodha, kaleza,meha, matsara, tiraskAra, ciMtA, IrSA, ane deSa vagere durguNane nirodha kare che, ane cirasthAyI lAbha vinAnA eka dezIya mArganI upekSA karI AtmannitinA uttama mArganI apekSA karAve che.
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ A lekhanA mananapUrvaka vAMcanathI AhaMta zAsananA to sahelAIthI samajI zakAya che, satyadharmanuM satya svarUpe pragaTa thAya che ane hRdaya niHzaMka banI AtmasvarUpanuM jJAtA bane che. sAMpratakALe pravRttinuM cakra vegavALuM che ane jIvanakALa alpa che, tevA samayamAM jainAgamarUpa mahedadhinuM mathana karavuM azakya che, tethI sAra rUpe uttama paddhatithI lakhAelA AvA lekha jijJAsu vargane vizeSa upayogI thaI paDyA vagara raheze nahi. chevaTe sarva dharmabaMdhuo pratye amArI eTalI prArthanA che ke, "temaNe A upayogI lekhane zuddha hRdayathI vAMcavo, satya, divya ane niHsvArtha premathI tenuM avalokana karavuM, ane zuddha tathA udAra bhAvanA dhAraNa karavI; jethI jijJAsu baMdhuonA hitArthe tivra kartavya buddhithI pragaTa karelA A lekhane amAre zrama saphaLa thaze. A prasaMge jaNAvatAM AnaMda upaje che ke pAlaNapuranivAsI zeTha vahAlu. bhAi lavajIe A graMthanI pAMcaso kopI prasiddha karavA mATe rU. 250) nI uttama sahAya ApI, pitAne maLelI uttama lakSmIne, AvA janasamAjane upayogI graMtha prakaTa karavAmAM jJAnadAna karI upayoga karyo che jethI teone dhanyavAda ghaTe che. A graMthane mATe apUrva kRpA batAvanAra mahAtmA pravartakajI mahArAja zrI kAntivijayajI mahArAja ane ArthIka sahAya ApanAra ukta baMne gRhasthanI IcchAnusAra sAdhusAdhvI mahArAjAo tathA jJAnabhaMDAra, lAIbrerI vagerene A graMtha bheTa ApavA sAthe, ukta graMthane bahene phelAvo thavA mATe temaja vadhAre manuSya lAbha le tevA zubha IrAdAthI tenI mudala kiMmata rAkhavAmAM AvelI che, tethI temAMthI upajela nANuMne AvA upayogI graMtho chapAvavAnA kAmamAMja vyaya thavAnuM hovAthI puNyanI paraMparAnA bhAgI paNa Arthika sahAya ApanArA gRhastho thAya te svabhAvika che. sadarahu graMthanI zuddhine mATe yathAzakti prayatna karavAmAM Avyo che. chatAM chadmasthapaNumAM sulabha evA pramAdAdi doSavaDe, temaja presa dezane laIne koI paNa sthaLe khalanA thaI hoya ke jaina darzananI zailI virUddha lakhANuM heya te tene mATe trIkaraNage karI kSamA cAhiye chIye ane amane sucanA karavA vinaMti karIye chIe. vIra saMvata 2438 Atma saMvata zrI jaina AtmAnaMda sabhA, 17 vaizAka zukalatrayodazI AtmAnaMda bhavana bhAvanagara,
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ A graMtha lakhavAne hetu. AtmAnI unnatine kharo mArga dharma che, paNa dharmo jagatamAM ghaNuM prakAranA temaja ekabIjAnA mata virUddha khaMDana maMDananA jhaghaDAthI keTalIka vakhata dekhAtA hovAthI, vicArazIla manuSyane kharuM zuM che ne khoTuM zuM che tene nirNaya nahi thato hovAthI dharma uparathI ane tenA upadezako uparathI zraddhA uThI jAya che. sAMprata jamAnAmAM pazcAta prajAnA saMsargathI ApaNAmAM pravRttinuM baLa vadhavA mAMDayuM che. uganI pravRtti ane kAmakAjanI dhAMdhalamAM ahorAtra bacyA rahevAmAM ja sarvene sukha jaNAya che. ati vaibhava, ati vyavasAya ane ati vilAsane ja manuSyo moTAI ane AbarU gaNe che. teo aneka prakAranA vyavasAyanI jALa guMthe che ane tenA pAsamAM pitAnA cittane nAkhe che. temanuM citta niraMtara vyavasAyathI vyagra ane vyAkuLa rahe che, ane teo tRSNa-leba AdinA aneka saMtApathI niraMtara saMtapta rahe che; jIvananI asAratA ane anityatAne teo bhAgye ja vicAra kare che ane tethI jIvananI kharI zAMti ane nivRttinuM apUrva sukha dUra rahe che. kIrti, dravya, sattA, AdinA lebhanA pravAhamAM taNAI manuSya aneka kaleza sahIta hRdayane khinna kare che. keTaleka samaye teo pitAnA sAmarthyane paNa bhAgye ja vicAra kare che. A saghaLA kalezethI mukta thavuM tenuM nAma mukita athavA mekSa che, teja AtmAnI kharI unnati che; bAkInI unnati te avanati che. jethI baMdhanathI chUTavuM te mekSa " kahevAya che. A AtmAne karmabaMdha anAdithI che; ane tenAthI AtmA duHkhI thaI rahyA che. vaLI e duHkha dUra karavAnA upAya paNa niraMtara AtmA karI rahyA che; tathApI yathArtha upAya vinA duHkha dUra thatuM nathI; tema bhagavatI vakhate te duHkha sahana paNa thaI zakatuM nathI. A kAraNathI chava vyAkuLa thaI rahyA che. A rIte jIvanA samasta duHkhanuM mULa kAraNe karmabaMdhana che. A karmanA baMdhanane abhAva te mela che, je paramahita che. A kAraNathI ene yathArtha upAya karo te kartavya che.
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ mekSane mArga sarva mATe eka ja che, paNa e nathI. je je purUSo mekSa rUpa parama zAntine bhutakALe pAmyA che, te te saghaLAo ekaja mArgathI pAmyA che. vartamAnakALe paNa tethI pAme che. bhaviSyakALe paNa tethI pAmaze. mekSane mArga eka che paNa tenA prakAra aneka che. aneka prakArane aneka prakAre ( naya, bhaMga nikSepa pramANu, tattva vagerethI) sarvajJa bhagavAne samajAvyo che, tethI A matane ja anekAMta " ( cAThAda) mata kahela che. eka nayanuM sthApana karI temaja bIjI rIte ( ekAMtapaNe ) samajAvanAra evA ekAnta matadhArI judA judA paDI judA judA rUpamAM samajAvavAthI matabheda paDI gayA che. A matabhedenA jhaghaDAmAM na paDatAM satyAtyane vicAra karI pakSapAta rahita thaI satya grahaNa karI tattva prApta karavuM e unnatine sarala mArga che. tava eTale jagatamAM beja padArtha che. trIje padArtha nathI. 1 jaDa, 2 ci. tanya. AtmA ane jaDa A be vastu jagatamAM che. A be vastunuM yathArtha svarUpa jANavuM tenuM nAma tatvajJAna kahevAya che. A jJAnane satyajJAna (samya gavAna) kahevAya che, tenAthI viparita te mithyAjJAna kahevAya che. vyavahArika jJAna sAthe tattvajJAna (dhArmika jJAna ) maLe to alaukika sudhAro thAya che. vyavahArika jJAna jema prathama vayamAM ApavAmAM AvavAthI manuSya vidvAna bane che tevI rIte dhAmika jJAna paNa prathama vayamAM je apAya to tethI ghaNo ja lAbha thaI zake che. vyavahArika jJAna jeoe meLavyuM che tevA vidvAna manuSyo dharmajJAna vagaranA ghaNuM mAluma paDe che, tenuM kAraNa prathama vayamAM dhAmakajJAna nathI apAchuM teja che. AvA vidvAnene satya mArga zodhavAnI ghaNI utkaMThA thAya che, paraMtu satya mArga kaye ThekANe maLe ane keNa batAve, e kaMI teone samajAtuM nathI. vaLI kaI batAvanAra maLe te tenA upara vizvAsa nahiM besavAthI temaja tevA vidvAne kadAca dharmanI kaI bAbatamAM pitAnA aNajANapaNane laIne pUchavA mAge te keTalAka taraphathI tene nAstika vigere zabdonA prahArane laine tevA dharmajJAnanA utsuka yuvake mArga pAmI zakatA nathI. potAnA mana sAthe Izvara saMbaMdhI, karma saMbaMdhI ane AtmA saMbaMdhI ghaNuM prazna utpanna thAya che. A praznanA khulAsA koI mahAtmAne pUche, ne kadAca koI mahAtmA teonA khulAsA kare, paNa temAM uMDA utaryA vagara ne AgaLa pAchaLa saMbaMdha jANyA vagara ke vAMcana vagara te magajamAM bese nahi. eka gRhastha
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 eka lAkha rUpIyAnA hIrA kharIdyA, jeNe hIrA joyA nathI te pUche ke bhAI A hIrA lAkha rUpIyAnA che tenI mane khAtrI karI Ape|. te hIrAnI parikSA te kalAka, be kalAka ke AkhA divasamAM zI rIte zIkhI zake ? mATe AtmajJAna rUpI hIrAnA jhaverIe, ApaNA jevA kAcane oLakhanArAne kalAka be kalAkamAM zI rIte parikSaka banAve ? tevuM zIkhavA mATe tevA jhave rIonI pAse rahI, abhyAsa karI anubhava meLave teAja AtmarUpI hIrAnA parikSaka ane, tenA upara vizvAsa bese teAja AtmajJAnanI kheAja karavAnI lAlasA thAya. AvA AtmajJAnI jhaverIe kyAM che? kevI rIte tene oLakhavA? tenI oLakhANa karavA mATe te tenA upara vizvAsa besavA mATe dhRNAja udyamanI jarUra che, tevA udyamavaDe jJAnaprApti che, ane jJAna prAptithIja AtmAnnati che. je vidyAnAe dhArmika jJAna sa`pAdana karyuM nathI, ane vyavahArika jJAna prApta karyuM che teo dhArmika jJAna sabadhI peAtAnA mana sAthe prazna kare te pAteja javAba meLave tethI kaMi praznanuM nirAkaraNa thai zake nahi. tevuM nAna zI rIte thai zake tevA hetuthI Apta purUSoe janasamAjanA upakAra mATe ghaNuM ghaNe sthaLe AgameAmAM batAvyuM che, paraMtu anu ke alpana jIvA tenA lAbha jaladIthI lai zake te azakya hovAthI, temaja sAMpratakALe nAnapaNathI dhArmika keLavaNInA saskAra nahi paDelA tevA vyavahArika keLavaNI pAmelA ane hAlamAM tevIja keLavaNI letA manuSyane satya dharmanuM svarUpa amuka aMze sarala rIte samajI zakAya, teenI zakA dUra thAya, satya dharma kayA che tenuM svarUpa jaNAya, tevA hetuthI pUrvAcAryAkRta aneka graMthAmAMthI avataraNa karI A graMtha taiyAra karavAmAM AvyeA che. mArA janma kheArasada tAlukAmAM alArasA karIne nAnuM gAma che tyAM thayA hatA. mArA bApadAdA mAtra nAmanA jainadharmI kahevAtA hatA. amArA gAmamAM kAI ne pazu jaina dharmanuM eka aMza paNa jJAna nahetuM, temaja derAsara tathA muninA AvAgamananA abhAve mane paNa jainadharmasaMbadhI kazI mAhItI ghaNI lAMkhI muddata sudhI maLI nahi. vaLI brAhmaNu pATIdAra vigere anyadarzanInA sahavAsamAM rahela, temaja temanAM kathA purANA vagere vAravAra sAMbhaLavAmAM tathA vAMcavAmAM AvatAM tenA upara UMcI thayelI hatI, jethI te dharmanA svIkAra kareleA. jema jema umara vadhavA lAgI te judAM judAM pustakA tyA buddhiprakAza vigere mAsikA temaja lAibrerInAM pustakA vAMcavAmAM AvyAM temAM judA judA dharmanI mAhitI thatAM judA judA dharmomAM eka khIjAnI virUddhatA samajAi; judA judA dharmanA zvara ( deva ) judA judA, ane tenAM tattvA vagere paNa judA judA sama
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ javAmAM AvyA, A uparathI konA deva sAcA, kayo dharma sAce, e muMjhavaNathI vicAramAM paDe. A vicArano chevaTa nikAla mArA hRdayathI meM te vakhate evo karyo ke judA judA mANasonA judA judA Izvara heya nahi, temaja judA judA dharmonA judA judA kAyadA kare nahi, mATe A badhA dharmo vAstavika nathI. ApaNe banAvanAra tathA sukhaduHkhane kartA Izvara che. teja Izvara, ane tenI prArthanA karavI, temaja ApaNuM thaelA gunhAnI te Izvara pAse mAphI mAgavI, tethIja Izvara ApaNuM kalyANa karaze. A TharAvapara AvI AvA prakArane prArthanAsamAjane navIna dharma nIkaLyo hato te aMgikAra karyo. mArA bApadAdAne jainadharma chatAM tenI mAhItI te maLelI hatI ja nahi ne anya darzananAM pustaka vAMcavAmAM AvatAM jaina dharmavALA jagatakartA izvara nathI mAnatA, tethI jaina dharma nAstika che mATe te dharma beTa che, evuM mArA mana sAthe nakakI te vakhate thayuM. pachI kelejamAM bhaNavA sArU vaDodarA zaheramAM Avyo tyAre jainIonA saMbaMdhamAM Avyo, paNa jagatakartA IzvaranuM bhuta vaLageluM eTale janadharmauparanA abhAvane lIdhe tyAM paNa dharmopadeza sAMbhaLavA jato nahi, tethI mAhitI zI rIte maLe? ane vicAra vamaLamAM paDayo hato, tethI tevI sthitimAM A pramANe mArI 38 varasanI umara thatAM sudhI satya dharmane pIchAnI zakyo nathI. bhAvI prabaLa che, jethI mArA kaMIka puNyathI jana mahAtmA pravartakajI zrImad kAntivijayajI mahArAja sAheba ke je jagavikhyAta mahApakArI sUrIzvarajI mahArAja zrI vijayanaMda surI (AtmArAmajI mahArAja)nA parama pavitra ziSya) te vakhata vaDedare padhArelA, teo sAhebane bIjA kAraNone laI darzanane prasaMga maLyo, te mahAtmAnA darzana mAtrathI ne amRtamaya vANInA bhopacArathI teonI apUrva kRpAvaDe hRdayanA ajJAnarUpI aMdhakArane paDade tuTI gayo, ane IzvarakartA bhuta mArA dIlamAMthI nAzI gayuM. pachI mArA mananA uThatA prazanonuM samAdhAna teo sAhebe ghaNIja sArI rIte karyuM ane tenA khulAsA thAya evAM pustaka jaina tavAdarza, ajJAna timira bhAskara, apUrva graMtha jainataravasAra, ane pranatara ratnaciMtAmaNI vagere vAMcavA ApyAM. jema ghaNA varasane rogI mANasa hoya tene anubhavI vaidha dhIre dhIre prakRtine anusaratAM osaDa ApI dhIre dhIre niraMgI banAve tema mane paNa tevA prakAranAM pustake dUrathI paNa mokalAvI dharmanI mAhItI ne mananI daDhatA karI. te gurU mahArAjanI kRpAdRSTithI mArA saMzayo dara thayA ane kaMika jJAnarUpI prasAdinI prApti thaI. kAMI paNa zubha guNa mArAmAM keInI draSTimAM AvelA je dekhAya to te gurU mahArAjaneja pratApa che.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ A pustakamAM koI paNa dharmanA deSa batAvavAmAM AvyA nathI, eTale game te dharmavALAne vAMcavAne arUcI lAgaze nahi. vicAra dRSTithI joze tene ja rUcIkara thaze. pustaka racavAnI yogyatA mArAmAM nathI, koI paNa bhASAnuM jJAna mArAmAM nathI, temaja gujarAtI bhASAnuM jJAna mArAmAM joIe tevuM nathI. zuddha lakhavAnI ke bolavAnI zakti mArAmAM nathI paNa mAtra prAcina ane Adhunika pUrvAcAryo racita graMthomAMthI sAra sAra praznottara ekaThA karI eka hastalikhIta bukanI rapha kopI taiyAra karI hatI, je vAMcavA tapAsavA zrImadda pravartakajI mahArAja zrI kAtivijayajI mahArAjane mekalI hatI. teozrInAM bIjA varSa uparanA suratanA cAturmAsa daramyAna zrI jaina dharmanI unnati karatI ane gurUkRpAvaDe vRddhi pAmatI zrI jaina AtmAnaMda sabhA-bhAvanagaranA sekreTarI gAMdhI valalabhadAsa tribhuvanadAsanuM ukta mahAtmAnA vaMdana arthe tyAM javuM thayuM. sadarahu mArI hasta likhIta kApI temanA jevAmAM AvatAM, ukta mahAtmAne vinaMti karI ke A graMthamAM sudhArA vadhAro karI temaja sarala ane sAdI bhASAmAM tadana navIna DhabathI A jamAnAne anusarI, lakhI taiyAra karavAmAM Ave te janasamAjane rUcIkara thavA saMbhava che. je uparathI ukta mahAtmAe ukta sabhAnA te sekreTarIne tema karavA AjJA ApI ane keTalIka sucanA karI. jethI teoe te graMtha zrI gIranAranI yAtrAnA prasaMgamAM eka mahAna AcArya ane satyadharmanA jIjJAsu ane zodhaka satyacaMdra ane zodhakacaMdra pAtro kalapI praznottara rUpe A graMthanI yojanA karI che, sAthesAthe gIranAranuM varNana, nemizvara bhagavAnanI stuti vagere yojanA paNa vAMcanArane rasamaya karI zake tema che. ekaMdara rIte ukta AkhA graMthanI yojanA karavAmAM temaja sudhAro vadhAro karavAmAM, temaja AghaMta vAMcI A sarala, rUcIkara, ane rasamaya karI suMdara svarUpa karavAmAM je prayAsa ukata sekreTarIe karyo che tene mATe temano AbhAra mAnuM chuM. A graMtha AdhaMta vAMcI javA dareka manuSyane vinaMti che ane temAMthI yatkiMcita paNa je lAbha thAya te ukta mahAtmAneja pratApa samajavAne che. chevaTe AtmanitinA jIjJAsuone ane satya dharmanA zodhakane te te prApta thAo tevI paramAtmAnI prArthanA sAthe viramuM chuM. lI. deva, gurU, dharmane upAsaka zAha bahecaradAsa durlabhadAsa, - vaDedarA-hAla pAdarA,
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya. viSayAnukramaNikA. 1 mahAtmAnA melApa.... ... yAtrA 1 lI. 2 jagatkartA izvara nathI, tenuM pratipAdana. 3 Izvara avatAra dhare che ke nahIM? te viSe vivecana. 4. jaina dharmanI mAnyatA kevI che ?... yAtrA 2 jI. 5 A jagat Adi ke anAdi tenuM vivecana. ... 6 te viSe jarmanInA tattvajJAnanA prophesara pAsTyuzananA mata... 7 utpAda, vyaya ane drAvya yukta je sata te jenuM lakSaNa che evA dravyanA svabhAvanuM vivecana... 8 te viSe lAgu thatAM rasAyaNa zAstranA niyame... 9 jIvAnA AhAra-kavala AhAra ane rezama AhAra. 10. te viSe sAlAjI-sAyansanu pramANa. 11 paramANunuM lakSaNa. 12 te viSe pAzcimAtya sAyansanuM pramANa ... ... ... ... ... ... ... ... ... : : ... ... ... ... 13 sAyansa pramANe jamInamAM rahelA paramANuo..... ... ... 14 paramANuonI snehAkarSaNa zakti... 15 te viSe jainazAstranI mAnyatA 16 jagakartA izvara nathI ane jagata anAdi che, te viSenA punaH prazna. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 17 mahAtmAe ApelA uttaramAM bhagavad gItAnuM pramANu. 18 jagatanI vicitratAnA prazna. 19 mahAtmAe ApelA tenA sapramANa uttara yAtrA 3 jI. 20 jIvanuM astitva ane paramAtmAnI eLakha.... 21. Izvara kAne kahevA ? (prazna.) 22 AtmA ane paramAtmAne oLakhavAnA prakAra (mahAtmAnA uttara) 66 23. nAstika mata upara prazna ... * iMTa ... ... pRSTha. 1 ... 19 35 41 4 45 50 51 54 54 55 55 para 57 58 paTa 60 1 1 *
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTa. 73 73 74 75 78 viSaya. 24 te viSe paradezI rAjA ane kezIgaNadharane vRttAMta. 25 A saMsAramAM AtmA-jIvanI sthiti kayArathI haze? (prazna 26 "AtmA anAdi kALathI che, enuM pratipAdana 27 jagatamAM jIva keTalA haze ? (prazna) - 73 28 karmarahita ane karmasahita evA jIvanA mukhya be bheda che. 28 saMsArI zabdane artha 30 jIvanA bIjA bheda 31 pRthvI, pANI ane vAyumAM sAyansa pramANe citanyanI sAbItI | 73 32 jIva sAthe karmonI vargane saMbaMdha .. 33 sUkSma jIvo sarvajJa bhagavAnathI ja joI zakAya che 34 AtmAnA svarUpa viSe saMkSipta kathana 75 karmonuM varUpa. * * * * 36 AtmAnuM chUTa svarUpa 37 anaMta siddha thayA kare te A saMsAra khAlI thaI javAnI zaMkA (prazna) * * * * * 38 te upara mahAtmAe kareluM samAdhAna 78 kaTa siddha che karmone kema grahaNa karatA nathI ? (prazna) . 40 te viSe mahAtmAe kareluM samAdhAna. ... ... 41 jIvanA svarUpa viSe anyamatAnuM kathana apratipAdana karavA pUrvaka zilIthI pratipAdana * * * * 42 AtmA ane karma bhinna bhinna svarUpavALA chatAM temane yoga zI rIte saMbhave ? (prazna) . 43 tenA samAdhAnamAM darzAvelA pAMca moTA duSaNo 44 jIva ane karmane saMbaMdha pravAhathI anAdi che, te viSe ApelAM dRSTAMta. . . 45 sukha duHkhanuM jJAna te jIvane zI rIte thAya che, te sAbIta karavA beMIlaranI sAthe jIvanI sarakhAmaNuM 46 te viSe vaNikanuM bIjuM dRSTAMta. * * 81 47 mArApaNuM kADhavAthI du:kha kema nathI lAgatuM? (prazna) .. 48 te viSe mahAtmAe kareluM samAdhAna. .. 4. AtmAnI traNa pariNati .. 50 bahirAtmA, aMtarAtmA ane paramAtmAnuM svarUpa 78 20 94 (4
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 viSaya. 54. 51 sukhanI icchAvALA AtmA jANatAM chatAM azubha krati krama 101 ... ... grahaNa kare che ? (prazna) para tenA samAdhAnamAM ApelA zubhAzubha karmI grahaNa karavAnAM pAMca kAraNeA ... jagatamAM cAlatA karmanAM judAM judAM nAmeA. 53 54 karma ajIva-jaDa che, te zuM 55 mahAtmAe kareluM samAdhAna. ... ... ...310 104 56 karyAM preraka vinA sukha duHkha zI rIte pamADe ? (prazna) 57 mahAtmAe karelA samAdhAnamAM rAgI ane ASadhanuM dRSTAMta.... 104 58 amUrtta jIva ane mUtta karmAMnA sayeAga kevI rIte ghaTe? (prazna) 106 59 tenA samAdhAnamAM Asijhana vAyunA dAkhalA.... 106 ... karI zake? (prazna) ... ... ... yAtrA 4 thI. 108 60 jIvate karmabaMdha kevI rIte thAya che? tenuM vivecana. 61 arUpI jIvane lAgatAM rUpI karyAM kema dekhavAmAM AvatAM nathI? (prazna)109 kara tenA samAdhAnamAM karmanA svarUpanuM vivecana.... 63 jIvanI sAthe janmAMtaramAM karmanuM gamata kevI rIte thAya che? 110 ... ... 67 raivataka girinA tIrthanuM varNana. 68 zuddha devanuM lakSaNa. . 69 aDhAra dUSaNAnuM svarUpa. 70 gurUtattvanuM svarUpa ane lakSaNu. 71 paMca mahAvratAnuM pratipAdana daza prakAranA yatidharmanuM svarUpa. 73 saMyamanA sattara bheda.... 74 navavidha brahmacaryanI gupti. 72 ... 75 kagurU kevA hoya ? 76 dharma zabdanI vyAkhyA 77 dharmanA be bheda-naitika dharma ane Atmika dharma. 78 Atmika dharmanuM vivecana. ... tenuM dRSTAMtA sAthe nirUpaNu. 115 122 64 pratimAnI siddhinuM pratipAdana. 65 prabhu bhakti ane pUjAnI dRDhatAnI sthApanA... 66 ajIva pratimA zuM phaLa ApI zake? te praznanuM nirAkaraNa.... 124 122 ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... * 101 103 ... 103 ... ... ... ... ... ... ... ... 131 133 *** 175 146 147 *** 149 150 *** 150 ... ... 800 ... .... ... 153 156 15 157
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya. 79 dharmanA bIjA prakAro 80 jJAna, darzana ane cAritranuM svarUpa 81 tIrthaMkaratvanuM svarUpa... 8ra atizayAnuM svarUpa... nava tattvAnuM pratipAdana 83 84 jIva tattvanuM savistara svarUpa ra ... 23 94 karmonuM sAmarthya. 95 kriyA mArga. 6 Abhyatara tapa. 87 sAdhupadanI mahattA. ... gRhasthama. 98 ... ... yAtrA 5 sI. 89 raivatakagirinA pavitra pradezanuM varNana 80 1 ... ... 85 jIvanA svabhAvanuM vivecana e ajIva tattvanuM savistara svarUpa... 87 meAkSa tattvanuM vivecana re tattva siddhine mATe upayAgI evA pramANA svarUpa ... ... ... ... manuSya jIvananI uttamatA zAthI che ? (prazna)... pratyuttara mahAtmAnA mukhathI tene A jagata zuM che ? ... A jagatanI vicitratAnuM kAraNa zuM che ? ... ... ... ... : : : paTa khAra vratanuM saMkSipta svarUpa. 100 pAtAnA jIvitanA svarUpanI vicAraNA. ... ... 800 ... OM : ... ... ... ... ... ... ... 0.0 ... ... ... ... puSTa. ... 158 *** 158 160 * 1ra *** 14 165 168 168 171 172 ... ... ... ... ... ... 177 *** 182 182 *** 189 192 195 ... 200 207 207 209 ... ... ... ... ... ... yAtrA 6 ThThI. 101 dharmI du:khI thAya che ane pApI sukhI thAya che, tenuM zuM kAraNa? 900 * 19 (prazna) 102 te praznanuM dRSTAMta sahita samAdhAna, 103 puNya ane pApanI catubhagInuM svarUpa. 104 AtmAnnatinA mAryAM, ane tenA bhedA. * 219 rarara ... *** 239 105 AtmA dehathI bhinna che tevI mAnyatAnI satya Asaddhi. 106 rAtribhAjana vagere jaitAmAM tyAjya che tenuM kAraNu 241 244 ... ... ... 209 214 :
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTha. viSaya. 100 jainonA siddhAMto sAthe rasAyaNa zAstranA keTalAka siddhAMtanuM maLatApaNuM. 254 yAtrA 7 mI. 108 ukALelA pANI pIvAthI thatA lAbha. . * 261 100 maLa mUtrAdi lAMbo vakhata nahIM rahevA devAthI thatA lAbha. 261 11. pRthvI ane vanaspatimAM jIva hovAnI pazcimanA zodhaka vidhAnothI thayelI sAbItI. * * ra6ra 111 padArthanI anAdi siddhi. . rakara 11ra pugalanuM rasAyaNa vidyAnA dharmo sAthe maLatApaNuM. * 263 113 bhASAnA zabdo ane prakAza e pudagala che tenI daSTAMta sAthe sAbItI. * , 265 114 upasaMhAra. 267
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmonnati yAne sarvajJapraNIta syAdvAra darzanasvarUpa.
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ IIIII CS 0 che : 08 5 aham zrI sarvajJAya namaH zrImadvijayAnaMdasUrizvarapAdapadmabhyo namaH Atmonnati. mahAtmAne meLApa. GaEIIMEIGHEaa nAkA QUE SEMERGS stillegal=IDHii = hl=WHgba 0 Cjha grAmau_TIMBEile S 5 K G:: T = "'S ET vA: 0 0 taHkAlane samaya hate. sUryanuM suMdara vimAna pUrva dizAnA pradeza para ArUDha thayuM hatuM. tenI arUNuM kAMtie vizvane raMgI dIdhuM hatuM. nizAnArIe nAkhelA nidrAnA pAzamAMthI mukta thaI prANIo pravRtti mArge vaLatA hatA. Astika AtmAo dharmArAdhanamAM pravartatA hatA. saMsAramAM mehita thayelA leke Athika unnati sAdhavAne mATe aneka prakAranA prayatna karavA tatpara banatA hatA. nivRttine asta ane pravRttine udaya-A kALe sArI rIte dekhI zakAte hate. A samaye eka tarUNa purUSa pitAnA vAsagrahane tyAga karI musAphara banI cAlatuM hatuM. mArge cAlatAM cAlatAM tenA manarUpa mahAsAgaramAM vicArarUpI aneka taraMge uchaLatA hatA. cAlatI keLavaNanA yugamAM tene avatAra hovAthI tenuM hRdaya atizaya caMcaLa banI gayuM hatuM. aneka jAtanI zaMkAe tenA caMcaLa hRdayane halAvyA karatI hatI. ATaluM chatAM te zodhaka vRttivALe hate. "satya zuM che? tene mATe te sadA pravRtti karate hate. satya athavA tatvanI jijJAsA tene Amatema bhamAvatI hatI. A samaye te satya siddhAMtanI zodhane mATe pharavA nIkaLe hate.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) Annati. vAcake, A prasaMga tarapha pUrNa lakSa ApavA tatpara thaje. tamArA hRdayamAM sarvadA jijJAsAne sthAna Apaje. satya-tattvanI jijJAsA manuSyane chevaTe mahattAne mArga darzAve che. jenA hRdayamAM jijJAsAne janma nathI, te purUSanuM jIvana zunyavat che. jijJAsA e mAnava jIvananuM ucca tattva ane AMtara jIvana che. jeNe jijJAsAnuM baLa prApta karyuM che, te purUSa anukrame mahAtmAnI padavIne adhikArI thaI zake che. A vizva upara je je mahAtmAo-mahA purUSa thaI gaelA che, teo jijJAsAnA pUrNa baLavALA hatA. AMtara jIvananA baLathI vRddhi pAmelA purUSanuM mULa bIja jijJAsA ja che. tethI uttama AtmAoe yAvajachavita jijJAsAne Azraya levo joIe. te tarUNa purUSa pitAnI jijJAsA tRpta karavAne mATe vAsa sthaLane. tyAga karI jaMgalamAM nIkaLe che. tenA hRdayanI AzA ke mahAtmAnA melApane mATe pragaTI che. keI nagara ke jaMgalamAM athavA keI yAtrAnA sthaLamAM vicaratA mahAtmAo tenA daSTi mArgamAM AvI paDaze, te te potAnI mAnasika dhAraNa saphaLa karI zakaze. A yuvAna purUSa eka zrImaMtanA kuTuMbamAM janmele che. te sAthe vividha keLavaNanA madhura phaLane te bhaktA bane che. prAcIna ane arvAcIna vidvAnenA vicAre tene jANavAmAM che. paraMtu te vicAronA siddhAMtanI aMdara kaI paNa nirNaya tenA jevAmAM AvyuM nathI. navIna keLavaNue je sudhArAne janma Ape che, te sudhArAe dharma ane vyavahAranA siddhAMtamAM avyavasthA utpanna karI che evuM tene jaNAyuM tethI A tarUNa vizeSa zaMkAzIla baneluM hatuM. jyAre tenuM hRdaya zaMkAonI jALathI AvRta thaI gayuM, ane nirNayanI zodha karavAmAM Asakta banI gayuM, tyAre tenI mane vRtti AvAsa choDavAne tatpara banI hatI. tethI ja te A vakhate nagaravAsane tyAga karI vanamAM pharavA nIkaLI paDe hate. te purUSa pitAnA nivAsa sthAnane tyAga karI anukrame AgaLa cAlyuM. tevAmAM eka ghATuM jaMgala tenA jevAmAM AvyuM. e jaMgala vividha prakAranA vRkSothI bharapUra hatuM. temAM nAnA prakAranA prANuonA madhura zAdo thatA hatA. cAre bAju nAnA parvatanI zreNIo dekhAtI
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAtmAno meLApa. hatI. jaMgalane dekhAva kudatI ho, tathApi te bAganI kRtrima racanAthI suzobhita lAgatuM hatuM. jaMgalanA keTalAeka dekhAva kudatI hatA, chatAM tenI aMdara jANe buddhipUrvaka racanAo goThavI hoya, tevuM lAgatuM hatuM. eka tarapha vividha puSpanA vRkSonI racanA manane haratI hatI, tyAre bIjI tarapha gADha chAyAdAra vRkSe phaLonA bhArathI lacI rahyA hatA. parvatanI TekarI uparathI paDatA jharaNAne dekhAva adbhuta hate. svAbhAvika rIte AvI rahelA te jharaNAo suMdara kuvArAnI zebhAne dhAraNa karatA hatA. zIta, maMda ane sugaMdhI pavana prasarate hate. rAyaNa, vaDa, pIpaLa ane Amra vRkSonI ghaTAthI mArgo zItaLa chAyAmaya banI gayA hatA. sUryanA tejasvI kiraNe vRkSonA palamAMthI prasAra thaI nIce cAlatA vaTemArguone prakAzanuM dAna karatA hatA. AvA suMdara ane manejha jaMgalamAM te tarUNa AvI pahoMce. kudrate prakAzita karelI jaMgalanI zobhAne nIrakhate ane hRdayamAM harakhAte te vidvAna tarUNa aneka jAtanI vicAramALA pheravate cAlatuM hatuM. jaMgalanI ramaNIyatA joI te yuvaka pitAnA manamAM A pramANe vicAra karavA lAge-"ahA ! A kudatI dekhAva ke suMdara lAge che! prAcIna maharSie AvA sthaLamAM vAsa karI tapazcaryA karatA hatA. teo AvA lIlA pradezamAM paNa prAsuka sthaLane zodhI letA ane prAsuka AhAra karI AtmaciMtavana karatA hatA. dhanya che, e mahAtmAone! sAMpratakALe evA mahAtmAonAM darzana thatAM nathI, e A paMcama kALane ja prabhAva che. sadbhAgye ke mahAtmAne meLApa mane A sthaLe thaI Ave te ke AnaMda thAya? A manahara jaMgalamAM vicaratA keI mahAtmA mArI daSTigocara thAya te mArI dhArelI dhAraNuM saphaLa thayA vinA rahe nahIM. je zaMkAoe mArA mananI caMcaLatAmAM vadhAro karyo che, te zaMkAe mahAtmAnA samAgamathI dUra thAya ane huM nizaMka thaI mArA AtmasvarUpamAM ramaNa karavAne bhAgyazALI thaI zakuM." A pramANe te tarUNa musAphara vicAra karatA jatA hatA, tevAmAM dUrathI keIna pagalAne dhvani sAMbhaLavAmAM AvyuM. te sAMbhaLatAM ja te musAphara Azcarya pAmI vicAra karavA lAgyuM "zuM mArA mananI
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmati, IcchA saphaLa thavAne prasaMga AvyuM. zuM mArAM pUrva puNya jAgRta thaI AvyAM. rakhe kaI mahAtmA AvatA hoya. temanA caraNakamaLane dhvani saMbhaLAya che." A pramANe te yuvaka ciMtavatuM hatuM, tevAmAM cheDe dUra eka tenAja je tarUNa purUSa Avate tenI daSTie paDaye. tene jaI A yuvaka prathama te nirAza thaI gaye paNa tenA Atura ane AzAbharyA hRdayamAM jarA dilAse Avyo. teNe ciMtavyuM ke, "A kaI veSa uparathI mahAtmA dekhAtuM nathI paraMtu tenI AkRti uparathI te kaI sajajana che, ema khAtrI thAya che. tenI daSTinA kiraNe urva bhAga tarapha prasare che, tethI te jijJAsu hoya evI sUcanA thAyache." A pramANe te yuvaka vicAra karatuM hatuM, tevAmAM te yuvaka tenI pAse AvyuM. paraspara darzana thatAM teo eka bIjAnI mukhAkRti jevA lAgyA. kSaNavAra pachI ApaNu jijJAsu musAphare te AvelA yuvakane prazna karyo-"Apa keNa che? ane A tarapha kyAM jAo che?" A praznanA uttaramAM te yuvake prasannatAthI jaNAvyuM, "bhadra! huM eka navIna keLavaNI pAmele jijJAsu chuM. jaina kuTuMbamAM mAre janma che. keTalAeka munionA samAgamathI mArAmAM dhArmika jijJAsA pragaTa thaI che, paraMtu adyApi mArI jijJAsAne pUrNa tRpti maLI nathI. aneka zaMkAo ane saMzaye pragaTa thayA kare che. satya siddhAMtanI zodha karavAmAM hRdaya Atura banI jAya che, paNa tenI AturatA dUra thavAnuM kaI paNa majabUta sAdhana mane adyApi prApta thayuM nathI. huM tenI zodhamAMja Aje bAhara nIkaLI paDe chuM. te daramIyAna ahiM tamAre acAnaka meLApa thaI AvyuM. bhadra! Apa keNuM che? ane A tarapha kyAM jAo cho?" te yuvaka pitAnI samAna sthitivALA te tarUNane joI jANe pitAne eka sabala pakSa prApta thaye heya, ema jANI sAnaMdAzcarya thaIne bolya-"bhadra! huM paNa tamArA jeja eka musAphara chuM. tamArA jevIja paNa jarA taphAvatavALI jijJAsAthIja huM A sthaLe AvI caDa chuM. ane mArI jijJAsA tRpta karavA mATe kaI mahAtmAnA acAnaka samAgamanI AzA rAkhI pharavA nIkaLe che. ApaNe baMne samAna adhikArI chIe, tethI ApaNe sahavAsa paraspara lAbhakArI
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAtmAno meLApa, thaI paDaze. tamAruM nAma zuM che? te kRpA karI jaNAvaze." yuvake AnaMdI cehere jaNAvyuM-bhadra ! mAruM nAma zodhakacaMdra che. mArA pitA eka prakhyAta vepArI che. pUrvanA puNyoge teo Arthika sthitimAM vadhatA jAya che, paNa dhArmika sthitimAM utaratA jAya che. tene manI manovRtti dharma upara AstAvALI che, paNa vyApAranA lAlacu vyavasAyane laIne teo dharma sAdhana karI zakatA nathI, tathApi keI sArA bhAgye temanA hRdayamAM dharma sAdhananI zubha bhAvanA rahyA kare. che. teo sarvadA bhAve che ke, "huM kyAre A vyApAranA vyavasAyamAMthI mukta thAuM ane dharma sAdhana karavAmAmAM tatpara banuM," paraMtu e temanI bhAvanA bhAvarUpe rahI hRdayamAM samAI jAya che. teo kadi paNa e bhAvanAne amalamAM lAvI zaktA nathI. bhadra! eka vakhate te upakArI pitAe mane vyApArane bhAra vahana karavA AjJA karI, tyAre putrapaNAnI pharajane laIne meM temane vinayathI jaNAvyuM ke, pUjya pitAjI! jyAM sudhI Apa mArA zira upara chatrarUpa che, tyAM sudhI huM jJAnanI vATikAne vihArI banIza. chAtrAvasthAne dhAraNa karI huM mArI mAnasika sthitine ucca mArge laI jaIza. jyAre Apa A mahAnuM vyavasAyathI kaMTALI jaze tyAre A AjJAMkti bALaka ApanI te AjJA uThAvavAne tatpara che." mArAM A vacane sAMbhaLI mArA pUjya pitA hAsya karIne belyA "vatsa zodhaka! tArAM vacane yathArtha che, paraMtu koI pUrvanA aMtarAya karmanA udayathI huM vyApAranI zRMkhalAmAMthI mukta thaI zakatuM nathI. je tArI IcchA jJAnavATikAmAM vihAra karavAnI hoya te tuM sukhe te IcchA pUrI kara." pitAnI A AjJAthI huM mArI icchA pUrNa karavAne pravarte. tatkAla eka sudhAraka samAjamAM dAkhala thaye ane temAM judA judA viSaya upara bhASaNa ApavA lAge, te sAthe dareka bIjI samAjemAM paNa bhAga laI vidvAna vaktAonA mukhanAM bhASaNa sAMbhaLavA lAge. AthI karIne huM jJAna vilAsamAM vadhavA lAge, paraMtu ardha dagdha vidvAnenA vizeSa sahavAsamAM AvavAthI mArA hRdayamAM aneka zaMkAo uThavA lAgI. aneka zaMkAothI AkuLavyAkuLa thayeluM mArUM hadaya siddhAMtane meLavI zakayuM nahIM, tethI Akhare te zaMkA jALane
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ mennati, - dUra karanArA ke mahAtmAnA meLApanI AzAthI "hu pitAnI AjJA laI ekale cAlI nIkaLyo chuM. bhadra! Apa zuM nAma dharAve che ane ApanA aTanane hetu zuM che? te Apa kRpA karI jaNAvaze." te yuvaka AnaMdapUrvaka bolya-"bhadra ! mArUM nAma satyacaMdra che. mArUM kuTuMba bahu sArI sthitimAM nathI, paNa mArA be baMdhuo vyApArakaLAmAM kuzaLa hovAthI teo eka moTA vyApArInI sevA vRtti svIkArI kuTuMbane nirvAha sArI rIte karI zake che. AthI amArA kuTuMbane sukhe nirvAha thAya che. bAlyAvasthAmAMthIja mAre mAtAne viga thayuM che. huM mArA 4 baMdhuonA Azraya nIce ucharyo chuM ane temanI sahAyathI gya dhArmika ane vyavahArika keLavaNuM meLavI zakyo chuM. mArA premI baMdhuo mane vivAhanA baMdhanamAM nAkhavA tatpara banyA hatA, paNa dhArmika vicAranA baLathI utpanna thayelA mArA vicAree temane aTakAvI dIdhA ane amuka mudatanI yAcanA karI huM te saMsAranA uchaLatA mojAmAMthI bacI gaye. bhadra! tamArI mAphaka jema meM ghaNAM pustaka vAMcyAM ane ghaNu munione samAgama karyo, paraMtu mArA hRdayamAM jAgRta thayelI zaMkAothI huM tadana mukta thaI zakyo nahIM. pachI e zaMkAone dUra karavA mATe vAsagRhane tyAga karI huM A jaMgalamAM nIkaLI paDaye chuM. evAmAM sArA bhAgye tamArA jevA eka sahAyakane mane acAnaka samAgama thaI AvyuM. A vakhate huM eka padyanuM smaraNa karate hate - " mAnase yadi jijJAsA zuddhabhAvAtmavartate / / sAra satsaMga nena sA ma"i ? "je hRdayamAM zuddha bhAvathI jijJAsA vartatI hoya te te ahIM satsaMganA cogathI tatkALa pUrNa tRpta thaI jAya che."1 bhadra! A padyanA maraNanA prabhAvathI mane A mahAt lAbha prApta thaye che. koI mahAtmAnA darzananI IcchA tamArA darzanathI phalavatI thaI che. huM mArA AtmAne tamArAthI dviguNa baLavALo mAnuM chuM." te tarUNe sAnaMda vadane jaNAvyuM -"bhadra! huM paNa tamArAthI emaja mAnuM chuM. paNa have ApaNe kyAM jaIzuM? tene vicAra karIe."
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAtmAne meLApa, ( 7 ) satya kahyuM, "bhAI ! je tamArI saMmati hoya to ApaNe A ramaNIya jaMgalamAM vAsa karIe. vakhate AvA sthaLamAM kaI mahAtmAne meLApa thaI Avaze." bhAI! je mArA matane mAna Ape te ApaNe kaI paNa yAtrAnA pavitra sthaLamAM javuM egya che. ahiMthI giranAra parvata najIka che, ane te pavitra sthaLamAM ApaNane keI mahAtmAne jarUra meLApa thaI zakaze." bhadra! tame kaI vAra e pavitra tIrthanI yAtrA karI che ke nahIM? zodhakartha setsAhita thaIne kahyuM. "dharmabaMdhu! adyApi e pavitra tIrthanAM darzana karavAne huM bhAgyazALI thaye nathI. aneka yAtrALuonA mukhathI e tIrthanI prazaMsA sAMbhaLI che, paNa kaI aMtarAyakarmanA bhegathI e tIrthanI bheTa huM karI zakyA nathI." satyacaMdra AnaMda darzAvatA bolya-"bhAI! A bhAratavarSamAM saurASTra dezanI aMdara zatruMjaya ane giranAra e ubhaya tIrtha naMdanIya che. tene mATe AhaMta bhakta nIcenuM padya bele che" saurASTra deze khalu ratnatulyaM, sutIrtha yugmaM parivartate yat / zatrujayAkhyaM girinArasaMjJa, namAmyahaM tadbahu bhAvabhaktyA" // 1 // zAMtinuM sarovara, AnaMdane arNava ane zekarUpa timirane haranAra savitArUpa e raivatagiri bhagavAna zrI neminAtha prabhunA caraNathI ane emanAthI pUrvamAM thayelA aneka tIrthaMkaranA caraNothI aMkti thayela che. tenA suzobhita zikhare gagana sparzI dekhAya che, darzanIya devAlaye, gupta guphAo, prAcIna zilAlekhe, camatkArI - vadhe ane suvarNarajathI e mahAgiri divya zobhAne dhAraNa karanAre che. tenI AsapAsa AvelI vRkSonI suMdara ghaTA ghaNI ramaNIya dekhAyache. tenI taLeTInA pavitra pradezamAM aneka kuMDe ane prAcIna sthaLe AvelAM che. vividha prakAranI kudaratI zobhAnuM avalokana karatAM ane uttama bhAvanAothI hRdayane bhAvita karatAM yAtrALuo bhagavAna zrIneminAtha prabhunA caityanuM avelekana karI AnaMdita banI jAyache. vizvanA aneka AtmAone uddhAra karI AtmoddhAra karavA tatpara thayelA bhagavAna neminAtha prabhunA jIvana caritranuM A sthaLe smaraNa thAya che. te mahAtmAe pitAnA jIvanamAM je je karI batAvyuM che
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8) Atmonnati. ane je vizvanA ane saMyama mArgamAM daSTAMtarUpa baneluM che, tenA mAraka tarIke aneka sthaLe A tIrthamAM dekhAya che. karmarUpI zatruene aTakAvavAne mATe jANe racele heya, te te mahAtmA neminAthanA maMdirane kille Ave che. tenI dakSiNe eka suMdara TuMkamAM mULa nAyaka zrI saMbhavanAtha prabhunI mane hara pratimA darzanIya che. te pAse A tIrthagirinA prabhAvika devAdhideva zrI neminAtha bhagavAnanuM manahara maMdira che. dharmabaMdhu ! e sthaLe jatAMja Astika AtmAonA hRdayamAM eka vilakSaNa bhAvanA pragaTa thaI Ave che. ApaNe e prabhunI pavitra pratimAnAM darzana karI AtmAne kRtArtha karIzuM. ane te samaye ApaNe nIcenuM padya gAIzuM. yaduvaMrA samuhu mevANa dutArAnA ariSTanemi bhagavAn bhUyAnno'riSTa nAzanaH" // 1 // yaduvaMza rUpI samudramAM caMdra samAna, ane karmarUpI tRNane dahana karavAmAM agni tulya evA zrI ariSTa nemi bhagavAn amArA ariSTavinone nAza karanArA thAo." 1. satyacaMdranAM A vacano sAMbhaLI zakacaMdra AnaMdamagna thaI gaye. tenA hRdayamAM bhaktibhAva uchaLI Ave ane zarIra mAMcita banI gayuM. karmanA parihArathI AtmAne zedhavAnI IcchAvALe zedhakacaMdra A pramANe -"dharmabaMdhu satyacaMdra! tamArA vacanoe mArA hRdayane zuddha bhAvamaya banAvI dIdhuM che, e pavitra sthaLanAM darzana karavAnI mane tIvra IcchA pragaTa thaI AvI che. e pavitra sthaLamAM ApaNane avazya mahAtmAne meLApa thaI Avaze. have cAle ApaNe e pavitra sthaLanI bheTa laIe ane bhagavAna zrI neminAthanA pavitra darzana karI ApaNe kRtArtha thaIe. te pachI baMne pathika mitre te manahara jaMgalamAM vArtAlApa karatA AgaLa cAlatA thayA. mArgamAM temanI vacce A pramANe carcA alatI hatI. satyacaMdra be -"bhAI! je tamArI IcchA hoya te ApaNe kAMIka jJAna carcAnI vAta karatAM jaIe. jJAna gaNI karatAM ApaNe sukhe mArga prasAra karI zakIzuM."
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAtmAne meLApa, r*: ~-~ ~ ~ satyacaMdranA A vacana sAMbhaLI zedhakaro te vAtane utsAhathI anumodana ApyuM. zekacaMdra be- dharmabaMdhu! AjakAla vividha lekhenA patre zreNIbaMdha pragaTa thAya che ane Adhunika vidvAne pitapotAnA vividha mate te dvArA pragaTa kare che. te tamArA vAMcavAmAM AvatA haze. te viSe tamAre zuM mata che?" satya satsAhita thaIne kahyuM, "bhAI! huM te te viSe haju nizcaya karI zaka nathI. lekenA dhArmika ane sAMsArika vicAronA lekhe vAMcI mAre te magaja ja bhamI gayela che. saMsAra ane dharmanA prAcIna zuddha mArgo upara lekhake evA evA AkSepa kare che ke, je uparathI kAMI paNa nirNaya kare muzkela thaI paDe che. te viSe eka vidvAne lakheluM che, te vAMcI mArA manane keTalIka vizrAMti maLI che." zodhakaca utkaMThita thaIne kahyuM, " bhAI zuM lakhyuM che? te kaho te kharA !" satyarcaDhe te vidvAnanuM subhASita A pramANe saMbhaLAvyuM- vasaMtatilakA. " mithyA kutarka paTubhirvibudhai suvAkyaiH saMpApyate bhramaNameva manohi dharme / tasmAtsamAna nayanaM gatapakSapAtaH saumyaM guruM zaraNamAzrayaNIyameva" // 1 // mithyA kutarko karavAmAM catura evA vidvAne sArA vacanethI manane dharmanI aMdara bhamAve che, tethI samadaSTi, pakSapAta rahita ane sAmya evA gurUnuM zaraNa grahaNa karavuM."1. A zubhASita sAMbhaLyA pachI zodhakacaMdra AnaMda pAmIne be "bhAI ! kharekhara A padya rasmaraNIya che. A padyanA uddagAra ke anubhavI vidvAnanA lAge che teNe pitAnA jIvanamAM dharmane mATe je joyeluM ane anubhaveluM, tene saMkSipta citAra A padyamAM Apele che, bhAI! tamArA samAgamanA lAbhane A zreSTha AraMbha thaye che. AvA
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ - = ~ = ( = = (10) Atmati, padya ghaNIvAra bramaNamAM paDelA purUSane zAMti Ape che ane dilane dilAsAvALu karI de che. tame kaheluM padya huM mArA magajapatra upara chApI laIza. A padya smaraNa ApavAne mATe tamAro AbhAra mAnavAmAM Ave che." satyacaMdra hRdayamAM AnaMda pAmate be -"bhAI! e padya tarapha tamArI prIti joI mane atizaya harSa thAya che. kAraNa ke, e padyanA prabhAvanI tame kadara karI che. subhASitanA banAvanAra karatAM subhASitanA arthanA Azayane samajanAra vizeSa prazaMsanIya gaNAya che. bhagavAna varaprabhunI vANine Azaya samajanAra gautama muni vizeSa abhinaMdananA pAtra thayA hatA. bhadra! have ApaNe keI viSaya upara vive. cana karIe." satyacake utsAha lAvIne kahyuM, "bhAI ! AjakAla ghaNuM viSaye upara vivecana thayA kare che, paNa keI viSayane nirNaya karavAmAM AvatuM nathI. ApaNA mAMhelAM navIna tarUNe judA judA viSayanI bhUmikA upara nRtya karI rahyAM che. keI deza ane jJAtinA sudhArAmAM mathe che, ke vartamAnakALe cAlatA hAnikAraka rIvAjone dUra karavA prayatna kare che, keI kurUDhionA kalpita kAraNene zodhI temAMthI uddhAra thavAnA mArgo darzAve che. ane keI vividha janAothI unnati karavAnI vAta kare che. e sarvanA mathanamAMthI kaI paNa navanIta batAvI zakatA nathI. sarve pitApitAnA vicAronA taraMgenI sAthe athaDAyA kare che. tevA lekenI pariNAme zI dazA thaze ? e kAMI kahI zakAtuM nathI." zodhakacaMdra pitAnA hRdayamAM bAMdhelA eka siddhAMtane pragaTa karatA be -"bhadra! je ke huM haju kharA nizcaya upara A nathI, paraMtu mane e nizcaya te thaye che ke, A jagatamAM dharma eka asAdhAraNa ane anupama vastu che. azaraNane zaraNa ApanAre, 5titane pAvana karanAra ane agyane gyatA ApanAra dharma ekaja che. dharmanA abhuta prabhAva AgaLa koI bIju TakI zakatuM nathI. dharma arUpI chatAM rUpInA jevuM kArya kare che. tenAmAM evI adbhuta ane divya zakti rahelI che ke, tenAthI prANa game tevI uccatA
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAtmAne meLApa, (11) prApta karI zake che. bhAI satyacaMdra! dharmane mATe mane bahu mAna che ane tene mATe meM A siddhAMta karela che." satyacaMdra prasanna thaIne kahyuM, "bhadra! tamAro siddhAMta khare che. paraMtu vastutaH e dharmanuM zuddha svarUpa zuM che? te samajAtuM nathI. vividha matavALAe potapotAnA dharmane satya mAne che ane judA judA paramezvaranA svarUpane ArAdhe che. teo kahe che ke, "amAre dharma Izvara racita che ane tenI aMdara je je niyamo ApelA che, te prabhunI AjJAo che. temane mAna ApI vartavuM joIe. bhAI! te badhA matenA mAnelA dharmanA niyame paNa judA judA hoya che. have ahIM maTI zaMkA paDe che ke, "zuM judA judA mANasanA paramezvara judA judA haze ane temanA niyama paNa judA judA haze? AmAM satya zuM che? te kAMI samajAtuM nathI. A viSe tamAre zo nizcaya che? te kRpA karI jaNAvazo." zodhakacaMdra vicAra karIne kahyuM, "bhAI! hu kharA siddhAMta upara AvI zakya nathI, tathApi hRdayamAM evI mAnyatA thAya che ke, "kula paraMparAthI cA Avele dharma sAre che ane te pramANe vartavuM." satya kahyuM, "dharmabaMdhu! tamAre e siddhAMta keTaleka aMze sAce che, paraMtu vividha dharmanI kriyAo tarapha jatAM ApaNA hRdayamAM bhrama utpanna thayA vinA rahetuM nathI. keTalAeka dharmo eka bIjAnI virUddhatA batAve che. eka kahe che ke, "mAthe zikhA rAkhavI." bIje kahe che ke, "zikhA nahIM paNa dADhI rAkhavI." trIjo kahe che ke, zikhA ane dADhI baMnenI jarUra nathI." eka kahe che ke, " jInI rakSA karavI" tyAre bIjo kahe che ke, "jIne mAravAmAM pApa nathI." eka kahe che ke, "snAna karavAthI pApa lAge che." bIje kahe che. snAna karavAthI puNya thAya che." eka kahe che ke, "paramezvaranI bhakti karavAthI paramezvara pitAnI pAse laI jAya che." bIje kahe che ke, "pApa karma karIne paNa paramezvaranI bhakti karavI." kaI kahe che ke, "pApIne zikSA karanAra paramezvara nathI paNa tenAM karma che." keI kahe che ke," pApIne zikSA karanAra paramezvara pote che." vaLI kaI kahe che ke, "A jagane ka Izvara che." tyAre kaI kahe
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ (12). Atmati, che ke, "A jagatane kartA Izvara nathI, A anAdi che." kaI "paramezvaranI pratimAne paramezvara tarIke mAnavAne upadeza kare che," tyAre keI bIje kahe che ke, "pratimA pUjavAthI pApa lAge che." dharma bhAI ! A pramANe vividha dharmonI aMdara paraspara virUddhatA AvyA kare che, temAM "satya zuM che, kayA dharmanI mahattA che ane kaye dharma nyUna che, e kAMI nizcaya thaI zakyuM nathI." - satyacaMdranAM A vacana sAMbhaLI zodhakacaMdra bolyA-"bhAI ! tame kahe che, te akSarazaH satya che. mArA hRdayamAM paNa evI zaMkAo ghaNIvAra uThayA kare che. bhadra! te zivAya vaLI mArA hRdayamAM eka evI zaMkA thayA kare che ke, "dharma karavAthI sukha thAya che." ema sarva zAstro jaNAve che, chatAM ghaNe sthaLe dharma purUSa duHkhI ane pApI purUSa sukhI jovAmAM Ave che. tene mATe lekemAM evI kahevata che ke, "kasAIne ghera kuzaLa ane dharmIne ghera dhADa" A kahevata ghaNe ThekANe ApaNe pratyakSa joI zakIe chIe. bhAI satyacaMdra! ApaNe karmanA siddhAMta pramANe e vAta kevI rIte che te jANI zakIe chIe, paNa jeo zAstranuM pUruM jJAna na dharAvatA hoya ane sarvadA sakAma bhakti karatA hoya, tevAone mATe te A vAta nAstikatAne utpanna karanArI thaI paDe. tevA leke pachI nAstika banI bhegavilAsa karavAmAM pravarsa ane A saMsArane sAra rUpa mAnI temAM thatA pAralekika anarthone svIkAra karavA maMDI paDe. AvA deDa piSI ane bhegavilAsI manuSya pachI dehane damana karavAnA vrata upavAsa Adi AcaratA nathI ane pitAnuM jIvana dharmAcAra vinA pazuvat nirgamana kare che. * dharmabaMdhu! eka sthaLe mArA vAMcavAmAM AvyuM hatuM ke, "kaI paNuM dharmane pakSapAta nahIM kara joIe. je satya lAge tene Adara karavuM joIe. badhA dharmo badhI vAte kAMI khoTA nathI, tema badhI vAta kharI nathI. badhA dharmo kaI keI apekSAe ja kharA kare che, tethI je te dharma apekSAthI kahevAmAM Ave ane tene paramArtha samajavAmAM Ave te tenuM jevuM hoya tevuM svarUpa mAluma paDe che. te lekhakane A Azaya mane ThIka lAge hatA. jo ke temAM paNa keTalIka vAta ApekSika che, tathApi ekaMdara te siddhAMta mAnya karavA gya che."
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ w , w mahAtmAne meLApa, (13) zekacaMdranAM A vacane sAMbhaLI satyacaMdra AnaMdamAM AvI gaye. tatkAla te utsAha lAvIne bolyA "dharmabaMdhu! e lekhakanI vAta mane te rUcikara lAgI che ane te vAta siddha karavAmAM mArA hRdayamAM saptabhaMgInuM smaraNa thaI AvyuM che. saptabhaMgInI rIti paNa evA siddhAMtane upajAve che." satya iMtejArIthI puchayuM, "bhadra ! hA, e vAta satya che, meM eka sthaLe te viSe vAMcyuM hatuM. paNa te saptabhaMgIne kema mArA smaraNamArgamAM rahyA nathI. jo tamene barAbara yAda hoya te mane pharIvAra samajAve." zodhakacaMdra sAnada vadane be -"bhadra! te mane barAbara yAda che. meM te te viSaya kaMThastha karI rAkhe che. sAMbhaLo - bhadra! Apa jANatA hazo ke, jainamata syAdvAda mata kahevAya che. yAdvAdane bIjo artha anekAMtamata thAya che. te sivAyanA mate ekAMta pakSane grahaNa karanArA hevAthI ekAMtika kahevAya che. keI pakSavAdI kahe che ke, ati (che) nArata (nathI) e paNa samakALe hoI zake che, tyAre keIe zaMkA karI ke, rita vArita (che nathI.) samakALe zI rIte hoI zake? tenA uttaramAM kahevAnuM ke apekSAthI masti narita vigere tenI saptabhaMgI thaI zake che. jemake dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI apekSAe te thaI zake che. "ghara gati "ghaDe che potAnA dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI ghaDe vidyamAna che. te bIjAnA dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI apekSAe "varaH nAta" ghaDe nathI. kAraNa ke, je eka mATIne ghaDe che, te mATIrUpa dravyanI apekSAe ghaDo che, paNa tAMbAnA dravyanI apekSAe te ghaDe nathI. te ghaDe che, paNa vaDedarAne banele ghaDe che paNa amadAvAdane banele ghaDe nathI. e parakSetrathI ghaDe nathI. te ghaDe zIyALAmAM banela che paNa unALAmAM banela nathI, e kALanI apekSA e judo che te ghaDe pANI bharavAne che, ghI bharavAne nathI, e bhAvanI apekSAe judo che, AvI rIte uparathI cAre apekSAe saptabhaMgI thaI zake che. tene syAdvAdanI sAthe A pramANe ghaTAve che. cAra mahita ghA2 cAr nAsti ghaTaH / 3 syAt asti nAsti ghaTaH / 4 syAt anyaktavyaM / 5
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ (14) Atmati, syAt asti avyaktavyaM / 6 syAt nAsti avyaktavyaM / 7 syAt asti nAsti avyaktavyaM // A saptabhaMgIne kama saMkSepamAM kahe che. te gurUdvArA vistArathI samajI zakAya che. tevI rIte dareka padArtha saptabhaMgI nyAye ghaTAvI zakAya che, evI rIte ApaNA AgamamAM sapta naya che, temAMnA zabda nayanI apekSAe kahevAmAM Ave te tenI satyatA sAbIta thaI zake che." satyacaMdra AnaMdanA AvezathI bolI uThe. "dharmabhrAtA ! Ape saMkSepamAM je saptabhaMgInI vAta darzAvI, te sAMbhaLI mane ghaNe AnaMda thaye che. meM te viSe vAMceluM che, paNa Ama saMkSepathI kahevAmAM mArI zakti cAle nahIM. have tamee sAta nayanI vAta darzAvI, te viSe mArA vAMcavAmAM AvyuM che, paNa tene saMkSeparIte jANavAnI mArI IcchA che, te tame kRpA karI saMkSepamAM samajAvaze. vistAra karatAM saMkSepamAM samajAelI vAta sArI rIte yAda rahI zake che." zodhakacaMdra aMgamAM umaMga lAvIne be-dharmabaMdhu ! e sAta nayanuM vivecana nayacakrAdika, nayakaNikAmAM sArI rIte kareluM che. tene sAra A pramANe che-"jIva, e vyavahAra nayathI anitya che, ane nizcayanayathI nitya che, jemake, jyAre jIva mRtyu pAme che, tyAre ApaNe tene nAza thaye" ema kahIe chIe-A vyavahAra naya che. nizcaya nayathI jotAM jIva kadi paNa mRtyu pAmateja nathI. te mAtra eka zarIra choDI bIjA zarIrane dhAraNa kare che. tethI zarIrane nAza thAya che, kAMI zarIra dhArI jIvane nAza thato nathI-A nizcaya naya pramANe mAnyatA che. vaLI jIva e nizcaya nayathI paramAtmA che, kAraNa ke paramAtmAnA guNe dareka jIvanI sattAmAM rahelA che. te viSe tala ane telanuM daSTAMta paNa apAya che. jema talamAM raheluM tela bAhara kADhelA telanI sadaza che, tethI tala e nizcaya nathI tela kahevAya che ane vyavahAra nayathI tala kahevAya che. jema tala ane tela bhinna kahevAya che, tema zarIra dhArI jIva vyahAra nayathI jIva kahevAya che ane paramAtmA tenAthI bhinna gaNAya che. te sAta nayanA nAma A pramANe che1 naigama, 2 saMgraha, 3 vyavahAra, 4 RjusUtra, 5 zabda, 6 samabhirUDha
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAtmAne meLApa.. (15) ane pUrvamata, te badhAM sAta nayanAM lakSaNe judI judI rIte varNavyAM che. te tamArA jANavAmAM haze, eTale A prasaMge kahete nathI." satyacaMdra sAnada vadane be - "bhadra! te sAta nayanAM lakSaNe mArA jANavAmAM che, paraMtu tame e vyavahAra ane nizcaya nayanuM saMkSipta svarUpa batAvyuM, tene mATe huM tamAro upakAra mAnuM chuM." A pramANe te baMne sAdhama baMdhu, vArtAlApa karatA mArge cAlatA hatA, tevAmAM dUrathI raivatakagiri temanA jevAmAM AvyuM. jANe gagana upara ghanazyAma megha caDI AvyuM hoya, bhagavAna neminAtha prabhunA nirvANa gamanane kIrti stabha pAye hoya ane Ahata dharmanA puNyane paMja hoya te te dekhAtuM hatuM. tene jotAM ja zedhakacaMdra ane satyacaMdra ane dharmabaMdhuoe tene vaMdanA karI ane te pavitra tIrthanA nAyaka zrI neminAtha prabhune sASTAMga daMDavat praNAma karyo. rivatAcalanA darzana karyA pachI te tIrtharAjanA mAhAsyanI kathAone kahetAM kahetAM anukrame teo mahAna girinI samIpa AvI pahoMcyA. tyAM AvI temaNe taLATI para prabhune vidhipUrvaka vaMdanA karI ane pachI tyAM AvelA eka pavitra sthaLamAM nivAsa karyo. eka samaye te baMne utsAhI dharmabaMdhu tIrtharUpa giri upara yAtrA karavA jatA hatA, tevAmAM eka mahAmuni ziSyanA parivAra sAthe vicaratA temanA jevAmAM AvyA. te mahAmuninI mUti ghaNI bhavya ane praDha hatI. kadAvara zarIra upara tapasyAnuM temaja jJAnanuM teja prakAzI rahyuM hatuM. manahara hasatuM vadana prasannatAthI bharapUra hatuM. temAMthI dayAnA kiraNe prasaratA hatA. zarIra pracaMDa chatAM temAM zAMtinI chAyA . dekhAtI hatI. A mahA munine joI zakacaMdra sAnaMdAzcarya thaIne be"bhAI satyacaMdra, A mahAtmAnI manahara zAMta mUrtinAM darzana kare. mane lAge che ke, A keI vidvAna mahAtmA che. je ApaNe temane zaraNe jaIe te ApaNe zaMkAonA jALamAMthI hRdayane mukta karI zAMti meLavI zakIe. kema tamAre ze abhiprAya che?" zodhacaMdra haSita vadane jaNAvyuM, " dharmabaMdhu! tamArA hRdayamAM je bhAvanA pragaTI che. te ja bhAvanA mArA hRdayamAM pragaTI che. A
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ - Wpana (16) Atmonnati. mahAtmAnI zAMta mUtti jotAM ja mArA hRdaye pUrNa AzvAsana meLavyuM che ane tenI aMdara pratItie vAsa karyo che. mane te eTale sudhI lAgI AvyuM che ke, je ApaNAM pUrNa sadbhAgya hoya ane parvane puNyarAzi udaya Avyo hoya teja A mahAtmAnuM zaraNa ApaNane prApta thAya. badhu! have cAle satvara A ugra tejasvI anagAranA zaraNamAM jaIe." zodhakacaMdranAM A vacane sAMbhaLI teo bane te mahAtmAnI sanmukha ubhA rahyA ane temanA caraNamAM vaMdanA karI A pramANe stuti karI " jJAnAMbhonidhaye vizvajIvoddhAra vidhAyine / sAtmArAma mana munIrAya namo namaH" ne ? . jJAnanA samudrarUpa, sarva jene uddhAra karanArA ane sadA manane AtmAmAM ArAma ApanArA munIzvarane namaskAra che." 1. A pramANe rastuti karI te baMne dharma baMdhue aMjali jeDI sanmukha ubhA rahyA. mahAtmAe kRpA draSTithI temanI sAme joyuM, eTale teo A pramANe chelyA-"mahAtmana ! ame pAmara saMsArI jIva ApanI zaraNe AvyA chIe. kRpA karI amArA AtmAne uddhAra kare" A pramANe kahI teo punaH nIcenuM stuti kAvya belyA hatA. "pAdino munizArdUla bhavavanhe bhayaMkarAt / no'paraM zaraNaM nAsti tvadate'tra dayAnidhe" // 1 // he muniomAM siMha samAna, he dayAnidhi, A saMsArarUpa bhayaMkara agnimAMthI amArI rakSA kare. A lekamAM tamArA zivAya amAre kaMI bIjuM zaraNa nathI."1. temanI AvI bhAvanA sahita bhakti joI te mahAtmA hadayamAM prasanna thayA. tatkAla pote UbhA rahI gaMbhIra svarathI bolyA-"bhadra! tame koNa che? ane kayAM rahe che ? e mahAtmAnAM A vacana sAMbhaLI teoe pitAne sarva vRttAMta temanI pAse nivedana karyo ane pitAnI tatva jijJAsA paNa pradazita karI. temane uttama prakAranA adhikArI jANa te sUrivara vizeSa prasanna thaIne belyA-devAnupriya! tamArI tatva jijJAsA joI mArU
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAtmAno meLApa.. ( 17 ) hadaya prasanna thayuM che. atyAre ame revatagirinI yAtrA karavA jaIe chIe. tamArA hRdayamAM je yAtrA karavAnI ane A pavitra tIrthamAM vAsa karI dharmazravaNa karavAnI IcchA hoya te amArI sAthe cAle, yAtrA karyA bAda A girirAjanI taLeTI uparaja upadezane ga banI zakaze. yAtrA pUrNa karI ane tenI bhAvanA bhAvI Anadita thayelA tamene tavadha ApI huM yathAmati tamArI zaMkAone parAsta karIza. sazakane niHzaMka karavA eja amArUM kartavya che. tamArI zraddhA ane AstA joI amArA hRdayane ghaNe saMtoSa thaye che." te mahAtmAnAM A vacane sAMbhaLI ane dharmavIrenAM hRdaya AnaMdathI bharapUra thaI gayA. teo potAnI mukhamudrAne harSathI aMkurita karI A pramANe chelyA-"kRpAnidhi ! Ape tattvadha samajAvavAnI IcchA batAvI, tethI amene ghaNe AnaMda thayo che. ame amArA jIvanane have kRtArtha samajIe chIe. je ApanI IcchA hoya te ame Apa pUjya gurUnI sAthe yAtrA karavA AvIe. ApanA pavitra samAgamanI sAthe A mahAtIrthanI yAtrA thAya, te ame bane pUrNa kRtArtha thaIe. mahAna purUSane samAgama e A lekanuM kalpavRkSa che." "devAnupriya! jema sukha thAya, tema kare. tamArI IcchA amArI sAthe rahI yAtrA karavAnI hoya te A girirAjanI yAtrA karyA pachI taLeTInA pavitra pradeza upara tattvabodhanI vArtA thaI zakaze. mahAtmA sUrivaranA A zabdo sAMbhaLI te bane dharmabaMdhu - naMdita thaI gayA ane te mahAtmAne hRdayathI AbhAra mAnI temanI sAthe cAlatA thayA.
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'kASi): ( 1 S che ! priya che , yAtrA 1 lI. ETR pAkanA makAnanI nahara vRkSanI ghaTAmAMthI prasAra thaI te mahAtmA pitAnA zinA alpa parivArathI parivRta thaI teo IryA samitithI cAlatA ane uttama prakAranI bhAvanA bhAvatA anukrame zrI neminAtha prabhunA citya AgaLa AvyA. prakAranuM prathama te mahAtmAe tIrtha nAyaka neminAtha prabhunA caityamAM devavaMdana karyuM, je samaye te saparivAra mahAtmAnA hRdayamAM bhAllAsa thaI AvyuM hatuM. teoe A pramANe stutinA ugAra pragaTa karyA. karmapaMkaharaM zreyaH sAdhanaM pApa bAdhanam / zaraNaM sarvadA bhUyAnnemezvaraNapaMkajam // 1 // A stutine udagAra pragaTa karyA pachI cirakAla te manahara pratimAnuM dhyAna karI te cityamAMthI bAhara nIkaLI bIjA mukhya cAmAM virAjamAna evA mULa nAyakajInAM darzana karI te mahAtmA parivAra sAthe tyAMthI pAchA pharyA. irthI samitithI vicaratA te mahAnubhAve tIrthagirinI taLeTI para AvelA eka ramaNIya evA vizrAMti sthaLanevile karyuM, tatkALa pitAnA te jijJAsu bhaktanI mana icchA pUrNa karavAne te mahAtmA te sthaLe vizrAMta thayA. jo ke te samartha mahAnubhAva pitAnI tapa: zaktinA prabhAvathI vihAra karavAne samartha hatA, temane vizrAMti levAnI apekSA na hatI, mAtra potAnA bhAvika bhaktanI khAtara teo vizrAMta thayA hatA. A samaye zodhakacaMdra jANe ciMtAtura banI gaye hoya, tema dekhAvA lAge, eTale karUNA rasamAM nimagna thayelA te mahAtmAe dayA lAvI tene puchayuM, "bhadra! tArI AkRti upara ciMtAnA aMkure kema dekhAya che? nizaMka thaIne je puchavAnuM hoya te khuzIthI puche. tamArA praznanA samAdhAnane mATe ja amArI ahiM vizrAMti thaI che."
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 1 lI. (19) gurUvaryanAM A vacane sAMbhaLI zakacaMdra aMjali je balyamahAtman ! mArA hRdayamAM atyAreja eka zaMkA utpanna thaI che." ' sUrivare prasannatAthI kahyuM-"devAnupriya ! atyAre kevI zaMkA thaI che? te khuzIthI jaNAve." zodhakacaMdra, mahAtmana ! A girirAjanI yAtrAmAM hajAro leke Ave che. A pavitra sthaLe bhagavAna neminAtha prabhu vicaryA che ane tene aMge A tIrthamAM aneka rathAne pUjanIya banyA che, ema ApaNA caritAnugamAM lakheluM che, te chatAM juone, ahIM bIjA anyamatio paNa A sthaLane potAnA dharmanuM yAtrAsthaLa mAnI Ave che, te uparathI mane zaMkA thAya che ke, A AryAvartamAM keTalA dharmo haze? ane temAM mukhya mukhya dharma kyA haze? ane keTalAeka leke A dazyamAna evA sthAvara ane jaMgama padArthone kartA che, ema mAne che ane ApaNA jevA keTalAeka te anAdi mAne che, te viSe Apa kRpA karI khulAze karaze. zodhacaMdra A pramANe kahI virAma pAmatAMja satyacaMdra belI u- dayAnidhi ! mArA hRdayamAM paNa e zaMkA utpanna thaI che te kRpA karI ame baMnenI te zaMkAnuM nivAraNa kare. ApanI vijJAnavatI vANI amArI te zaMkAne dUra karI deze. dAMtanI nirmaLa kAMtithI AsapAsa prakAza karatAM te mahAtmA A pramANe bolyA-"devAnupriya ! tamArA baMnenI zaMkA yukta che. sAMbhaLaA jagatamAM mukhya be dharma che. eka Izvarane jagatkartA mAnanAre ane bIjo Izvarane jagakartA nahIM mAnanAre. te mukhya be dharmanA paTAmAM AryadharmanAM cha darzane zrImAna haribhadrasUri mahArAje svakRtinA zrI darzana samuccayamAM jaNAvela che. 1 jaina, 2 bauddha, 3 naiyAyika, 4 sAMkhya, 5 vaizeSika ane 6 jaiminiya. evAM temanAM nAma che. - keTalAka niyAyika ane vaizeSika ekaja mAne che. temanA mata pramANe Astika mata pAMca thayA ane have darzanenI saMkhyA che che ema jagat prasiddha che te te evI rIte che ke je AcAryo jAya, vaizeSikane eka kahe che temanA matathI cha mata lekathita eTale nAstikane che eTale te umeratAM cha darzane e saMkhyA paNa baMdha besatI che.
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 20 ) Atmanniti. A SaT darzane ghaNA samayathI zAstramAM prasiddha che. pAchaLathI divase divase teomAMthI peTA bhAga tarIke bIjA ghaNA mate pracalita thayA che. zodhakacaMdra-"mahAtman ! Ape kahelA mukhya be dharmomAM karyo dharma - satya haze? te kRpA karI jaNAvaze. mahAtmA-je dharmamAM Izvarane jagane ka mAnya nathI e dharma nyAyanI rItie satyarUpe siddha thAya che. zodhakacaMdra-"bhagavAna ! tyAre A jagatane kaI ka nathI, te pachI A jagat zuM potAnI meLe banyuM? mahAtmA-A jagane kaI kartA nathI. te anAdi cAlyuM Ave che. zodhakaca-"bhagavana! e satya che, paraMtu ahiM zaMkA thAya che ke, koI vastu banAvyA zivAya banatI nathI. dhAre ke, ApaNe kaI jaMgalamAM gayA, tyAM koI eka junI ImArata jovAmAM AvI, tenI aMdara keI mANasanI vastI nathI, tyAre zuM e ImArata potAnI meLe thaI haze! tene banAvanAra te kaI paNa have joIe. A zaMkAnuM samAdhAna zI rIte che? mahAtmA-e ImArata banAvavAmAM kaDIyA, suthAra ane bIjA majura sAmela thayA hatA ane temaNe mATI, patthara, cune ane lAkaDA vagerethI e ImArata taiyAra karI, paNa mATI, cunAnA kAMkarA ane lAkaDAM keNe banAvyAM? te batAvI zakaze? zeAdhakacaMdra-bhagavad ! A jagatane banAvanAra je Izvara che, teja Izvara A jagatanI aMdaranA saghaLAM jamIna, parvata, jhADI, nadI, AkAza, sUrya ane caMdra vagere padArthone banAvanAra che. mahAtmA-bhadra! jo ema mAnavAmAM Ave te eTaluMja puchavAnuM ke, A jagat banAvatAM pahelAM zuM hatuM? zodhakacaMdra-bhagavana, huM Ahata dharmanA tane jJAtA nathI, tethI mArAmAM te viSenI ghaNI ajJAnatA che, mATe huM je kAMI kahuM, tene mATe mane kSamA Apazo. huM satya tane jijJAsu banIne ja Apane puchuM chuM. mahAtmA-bhadra! te viSe ciMtA karIza nahIM. je puchavAnuM hoya te
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 1 lI. (21) khuzIthI puchavuM. tArA hRdayamAM bIjAnA siddhAMtanI chAyA paDe che, tethI tArI zaMkAe sthAne hoya ke asthAne te viSe mArA manamAM koI paNa Avaze nahIM. A samaye satyae jaNAvyuM, "bhagavan! A mArA dharma baMdhunI zaMkAnuM nivAraNa karavAnA prasaMge mane paNa sAre bodha prApta thaze." zodhakacaMdra-bhagavad ! A jagat banAvatA pahelAM kAMI paNa hatuM nahIM. phakta eka Izvaraja hatA. mahAtmA-te Izvara kyAM rahetA hatA? zodhakacaMdra- te Izvara AkAzamAM svarganI aMdara rahetA hatA. mahAtmA-tyAM jamIna upara rahetA hatA ke adhara rahetA hatA? zodhakacaMdra-te varganI aMdara AvelA suMdara mehela vageremAM rahetA hatA. mahAtmA-svarganI suMdara bhUmi ane mehela vagere kese banAvyA? zodhakacaMdra-te Izvareja banAvyA. mahAtmA-te Izvare kyAre banAvyA? ane banAvyA pahelAM Izvara kyAM rahetA hatA? zodhacaMdra-te te Izvare pitAnI sAtheja banAveluM che. mahAtmA-tyAre te Izvarane banAvanAra keI heva joIe. zodhacaMdra-bhagavana ! te Izvara sarva zaktimAna che, tethI teNe pitAnI zaktithI A jagatane banAvyuM che. jema ImArata banAvavAmAM mATI, IMTa, cune ane lAkaDAM vagere sarva sAmagrI lAvavI paDe che, tema te sarva zaktimAna Izvarane A jagata banAvavAmAM koI paNa sAmagrI lAvavI paDatI nathI. kAraNa ke, te A jagatanI racanA mATe sarva sAmagrI banAvavAne zaktimAna che. tema vaLI A jagat banAvavAnuM kAMI paNa kAraNa hovuM joIe. kAraNa vinA kArya kadi paNa utpanna thatuM nathI, tethI A jagatarUpa kAryanuM kAraNa Izvara che, ema siddha thAya che. mahAtmA maMda maMda hAsya karatA belyA-"zrAvaka dhakacaMdra! A tamArAM vacane yuktipUrvaka nathI, kAraNake, tamArA kahevA pramANe A
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( rara ) Atmonnati, jagat banAvatAM pahelAM Izvara ekalA hatA, ema siddha thAya che, te te vakhate Izvara zuM karatA hatA? A jaganna vinA temane ekalA rahevuM gamyuM nahIM, tethI A jagat banAvavAnI temanI IcchA thaI ke, teoe pitAnA AnaMdane mATe A jagat banAvyuM?" mahAtmAnAM A vacane sAMbhaLI zedhakacaMdra vicAramAM paDI gaye. mahAtmAe vizeSamAM jaNAvyuM-bhadra! ze vicAra kare che? tAre kahevuM ja paDaze ke, Izvara sadA AnaMdarUpa che, tene A badhA jaganI racanA karavAnI kAMI jarUra jaNAtI nathI ane te Izvara anAdi che, tyAre A jagatane anAdi kahevAmAM zuM khAdha Ave che? vaLI A jagata banAvavAnuM kAMI paNa kAraNa jaNAtuM nathI, te kAraNa vinA kArya bane ja nahIM." mahAtmAnAM A vacane sAMbhaLI satyacaMdra khuzI thaIne be"bhagavan! Ape kahyuM, te yathArtha che ane yuktipUrvaka che, paNa ahIM evI zaMkA thAya che ke A jagat ane jagatanA cha kartA vinA pitAnI meLe banI gayA, ema te bane ja nahIM, tethI anumAna pramANathI Izvara jagatane ka banI zake." mahAtmA utsAhathI bolyA-"bhadra! e zaMkAnuM samAdhAna e che ke, jyAre Izvare A ivene racyA tyAre temane nirmaLa racyA hatA ke puNya vALA racyA hatA, athavA pApavALA ke pApa puNyathI mizrita racyA hatA? athavA puNya alpa ane pApa adhika vA puNya adhika ane pApa alpa evA racyA hatA? je prathama pakSa grahaNa karaze te jagatanA sarva jI nirmaLaja hovA joIe te pachI zA racavAnI ane upadeza karavAnI jarUra nathI. je vastra nirmaLa che, tene jovAnI zI jarUra che? zedhacaMdra zaMkA lAvI pUchayuM, "bhagavana, Izvare te jIvene nirmaLa banAvyA hatA, paraMtu jIe potAnI IcchA mujaba sArAMnarasAM kAme karI lIdhAM, temAM Izvarane za doSa che? mahAtmA-je Izvare sArAM ane naThArAM kAma karavAnI zaktija racI nahatI te pachI jemAM puNya athavA pApa karavAnI zakti kyAMthI AvI?
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 1 lI. (23) zedhakacaMdra-Izvare jenI aMdara zaktio te racelI che, paraMtu temane naThArAM kAma karavA pravartAvyA nathI. naThArAM kAma karavAmAM chava piteja pravaryA che. te upara eka daSTAMta che. jema ke gRhastha pitAnA priya bALakane khelavA mATe eka ramakaDuM ApyuM, have je te bALaka e khelavAnA ramakaDAthI pitAnI AMkha che te temAM tenA pitAne ze deSa che? tevI ja rIte Izvare jIvene hAtha paga vagere vastuo ApelI che, te kevaLa sArAM kAma karavAne mATe ApelI che, chatAM je jIva te pitAnI vastuone naThArA kAmamAM pravartAve che temAM Izvarane ze deSa che? mahAtmA-bhadra! e bALakanuM daSTAMta ahIM ghaTita thatuM nathI, kAraNake, bALakanA mAtA pitAne evuM jJAna nathI ke, bALakane khelavA mATe ApaNe je vastu ApIe chIe, te khelavAthI bALaka pitAnI AMkha ii nAkhaze. je kadi te mAbApane evuM jJAna hatuM te teo kadi paNa bALakanA hAthamAM tevuM ramakaDuM ke vastu Apata nahIM, tema jANatAM chatAM je mAtapitA evuM ramakaDuM Ape te te bALakanAM hitakArI nathI paNa tenAM zatru che. tevI rIte Izvara mAtApitA tulya che ane A sarva manuSya tenA bALake che tethI je te Izvara jANatAM hatA ke, A ja meM racelA che, ane temane hAtha, paga vagere IdriyanI sAmagrI meM ApI che, ane te sAmagrIthI ja naThArAM kAma karI narake janArA che, te pachI Izvara temane zA mATe racyA? kadi ema kahezo ke, A jIne sArAM kAma karavAne mATe meM sAmagrI ApelI che, tenAthI pApa karI te jIva narakamAM jaze, ema Izvara jANatA na hatA, te pachI e Izvara ajJAnI ane asarvajJa siddha thaze. je kadi ema kahe ke, te Izvara jANatA hatA ke, A ja mArI ApelI sAmagrIthI pApa karanArA thai narake jo te pachI jIne racanAra paramezvara temanA zatru thayA ke nahi? kAMI paNa prajA zivAya raMka ne sAmagrI dvArA prathama pApa
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ (24) Atmati - karAvyAM ane pachI narakamAM javAnI zikSA karI, tyAre te pachI tamArA kahevAthI IzvaranA karatAM adhika anyAyI bIje keI nathI. AthI Izvara anyAyI, asarvajJa, nirdaya ane ajJAnI kahevAze, tethI Izvare ene nirmaLa racyA nathI, ema kahevuM joIe. je ema kahevAmAM Ave ke, Izvare jIvene puNyavALA racyA che, tepaNa te aghaTita karaze. kAraNake, je sarva jIva puNyavALA hatA, te garbhamAMthI ja aMdha, lulA, beherA ane muMgA temaja karUpavALA, nIca, nirdhana kuLamAM janmelA, cAvajIvita duHkhamAM rahenArA, mahA kaSTathI peTa bharanArA ane purUM khAvA pIvAnuM nahi meLavanArA ghaNA jovAmAM Ave che, tenuM zuM kAraNa? AvuM puNyanA udayamAM hoI zake nahi. tema vaLI puNya karyA vinA jIne puNya kema lagAvI dIdhuM? temaja tevIja rIte dharma karyA vinA jIvene svarga ke mekSe kema pahoMcADI zaktA nathI ? zAstrone upadeza karAvI, kSudhA tRSAdi parisahe sahana karAvI, tRSNA cheDAvI, rAga dveSa dUra karAvI, gRha vaibhava tyajAvI, sAdhu banAvI, bhikSA maMgAvI, pAMca yama-mahAvrata ane dAna tapa vagere aneka sAdhane karAvIne svarga mekSamAM pahoMcADavA, e kevI vAta kahevAya? AvA mahA saMkaTa utpanna karI Izvara ane zA mATe herAna kare che? A uparathI te evI pratIti thAya che ke, IzvaramAM kAMI samaja nathI athavA te dayArahita che. je kadi ema kahe ke, Izvare ene pApa rahita racyA che, te pachI pApa karyA vinA jane pApa lagAvI dIdhA hoya te Izvare jIva upara julama karyo kahevAya. aparAdha vinA aparAdhI TharAvavA e Izvarane keTale anyAya kahevAya? Izvara e anyAyI hAyaja nahi. je Izvare jIvene pApa sahita sarjelA hoya te rAjA, maMtrI ane senApatinI padavI, lekamAM bahumAna, ujavala yaza ane paMcedriyanA viSayabhoga ityAdi sAmagrIne ega pApI jIvene saMbhava nathI, tethI ema siddha thAya che ke, Izvare jIne kevaLa pApa sahita racelA nathI. kadi ema kahe ke, Izvare jIne ardha pA5 ane ardha puNya
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 1 lI. (25) vALA sujyA che, te te pakSa paNa TakI rahevAne nathI. kAraNake, sarva jIva adhuM sukhI ane ardhA duHkhI jovAmAM AvatA nathI. sukha ane duHkha vizeSa evA paNa sarva jIva dekhAtA nathI, paraMtu sukha vizeSa ane duHkha alpa evA paNa ghaNA jIva dekhavAmAM Ave che, AthI pAMcame pakSa paNa TakI rahetuM nathI. sukha ghaNuM ane dukha alpa evA paNa sarva jIva dekhAtA nathI, paNa duHkha ghaNuM ane sukha alpa evA paNa ghaNA ja dekhavAmAM Ave che, AthI cha pakSa paNa parAsta thaI jAya che. upara kahelA hetuothI Izvara ne kaI paNa vyavasthAvALA racI zakatA nathI te pachI sRSTikartA Izvara kema thaI zake? kadi paNa thaI zake ja nahIM. tema vaLI jyAre Izvare suSTi racI na hatI, tyAre Izvarane zuM duHkha hatuM ane jyAre teNe sRSTi racI tyAre tene zuM sukha thayuM? zodhaka vicAra karIne kahyuM "bhagavana, ApanA te praznamAM eTaluM kahevAnuM che ke Izvara niraMtara parama sukhI che. temanAmAM kAMI nyUnatA che ke je nyUnatA pUrNa karavA mATe te suSTi race? teo pite pUrNa kAma che, mAtra jagamAM pitAnI IzvaratA pragaTa karavAne mATe A sRSTi race che. mahAtamA-bhadra! e samAdhAnamAM te bIjI maTI zaMkA utpanna thAya che. sAMbhaLa-jyAre Izvare sRSTi racI na hatI, tyAre IzvaranI izvaratA pragaTa na hatI ane jyAre teNe sRSTi racI tyAre tenI IzvaratA pragaTa thaI ema je mAnavAmAM Ave te IzvaramAM duHkhane Aropa Avaze. kAraNa ke, jyAre prathama te IzvaranI IzvaratA pragaTa nahatI, tyAre te udAsa rahetA haze. apUrNa manorathavALA ane udAsa rahenArA Izvarane duHkha thavuM joIe. suSTinI pahelA Izvara zA mATe nirUdhamI bezI rahe? A sRSTinI pahelA bIjI sRSTi racI temaNe potAnuM duHkha dUra kema na karyuM? zodhakacaMdra-Izvare je sRSTi racI che, te popakArane mATe racI che. leke utpanna thaI satkarma karI anaMta sukhanA bhAgI bane, e
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmonnati, - temanI mahadicchA hatI ane tethI ja temaNe A sRSTi racelI che. mahAtmA-tArA kahevA pramANe Izvare popakAra mATe suSTi racI hoya te te yathArtha che. je dharma karAvIne jIvene sukha ApavuM, e kadi paropakAra thAya paraMtu jeo pApa karIne narakamAM gayA teonI upara ze upakAra karyo ? temane duHkhI karanAra Izvara paropakArI zI rIte thaI zake? zodhakacaMdra-Izvara teone narakamAMthI kADhIne svargamAM sthApita karaze. mahAtmA-te pachI te jene prathama narakamAM kema javA dIdhA? zedhakacaMdra-Izvara sarva jene pApa puNya karAve che. jIvane AdhIna kAMI nathI. jema bAjIgara kASTanI pUtaLIne nacAve tema te nAce che, tema Izvara je cAhe te jIvene karAve che. mahAtmA-je jIvane AdhIna kAMI nathI, te pachI jIvane sArA narasAnuM phaLa paNa na joIe. kAraNa ke, keI saradAra sevakane kAMI kAma karavAnI AjJA kare, pachI sevaka pitAnA svAmInI AjJA pramANe te kAma kare te kAma sAruM hoya ke naThArUM hoya, paNa te saradAra pachI pitAnI AjJA pramANe kAma karanAra sevakane zuM zikSA karI zake? tevI ja rIte IzvaranI AjJAthI puNya pApa karanArA ne puNya pApanAM phaLa na maLavAM joIe. jyAre e svataMtra thaI puNya pApa karyo nathI, te pachI teone svarga athavA naraka na hovA joIe. temaja te jene naraka, svarga, tiryaMca ane manuSya e cAra gati paNa na hoya, jyAre cAra gati na hoya, tyAre saMsAra paNa na hoya, je saMsAra na hoya te zAstro paNa na hoya ane jyAre zA na hoya te tenA upadezaka paNa na hoya, jyAre upadezaka na hoya te pachI Izvara paNa na hoya, je Izvara nahIM te sarva zUnyatA siddha thaI cukI. zodhakacaMdra-bhagavad ! ema paNa mAnavAmAM Ave che ke, A jagata bAjIgaranI bAjI jevuM che ane Izvara tenA bAjIgara che; tethI Izvara A jagatanI bAjI racI temAM kIDA kare che. svarga, naraka, puNya ke pApa kAMI che ja nahIM.
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 1 lI. ( 7 ) mahAtmA-je ema mAnIe te paNa bAdha Avaze. Izvare A jaganI racanA kIDA mATe ja karI hoya, te tenuM phaLa paNa mAtra kIDAjahevuM joIe. A jagatamAM te aneka prANIo regI, zekAtura, nirdhana, balAhIna ane mahA duHkhI thaI aneka jAtanA pralApa karI rahyA che, jeone dekhIne dayAthI amArA romAMca ubhA thAya che, te pachI Izvarane te duHkhI jIne dekhI kema dayA nathI AvatI? jyAre Izvarane dayA na Ave te pachI temane paramakRpALu zA mATe kahevA joIe? tema vaLI je kaDA karanArA che, teo bALakanI peThe rAgI, cheSI ane ajJAnI hoya che. jenAmAM rAga dveSa rahelA heya che, tenAmAM sarva dUSaNe rahelA che. je jyAre pote ja evA avaguNathI bharelA che, te pachI te izvara zenA? te te eka saMsArI jIva che. je teo rAga dveSavALA haze te kadi paNa teo sarvajJa heI zakaze nahIM. jyAre sarvajJa na hoya te temane Izvara kema kahI zakAya? zodhaka -jIe karelA pApane anusAre Izvara temane daMDa Ape che, temAM Izvarane ze doSa che? jevAM jeNe puNya pApa karyA hoya, tevAM tene Izvara phaLa Ape che. mahAtmA-A pramANe tamArA kahevA uparathI A saMsAra anAdi siddha thaI cu ane Izvara jagane kartA nathI, e siddha thayuM. kAraNa ke, je che hAla varte che, teomAM pApa kRtya karanArA paNa sukhI dekhAya che ane keTalAeka puNya kRtya karanArA ane IzvaranI bhakti karanArA duHkhI dekhAya che, te hAla jeo sukha dukhane anubhava kare che te pAchalA bhavamAM jeNe jevuM kareluM, te pramANe tene anubhava kare che ane pAchalA bhavamAM je sukha duHkha bhegavyA haze, te AgAmI bhavanA pApa puNyanAM phaLa tene anubhava karele, tevI rIte pUrva pUrva janmamAM sukha dukha karavA ane uttarottara ja nmamAM sukha dukha bhogavavAM, ema karatAM A saMsAra anAdisiddha thAya che.
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ (28) Atmati, have vicAre ke, cha jevAM karma kare che, te pramANe sukha dukha bhogave che. puNya karyA sivAya sukha maLatuM nathI ane pApa karyA sivAya dukha thatuM nathI, emAM Izvara jagatanA kartA zI rIte siddha thayA? zodhacaMdra-izvara sarva ne zubha karma karavAmAM ja pravartAve che. tethI teo te sarvajJa ane vItarAgaja che ane je jIva adharma karanArA che, temane asat vyavahAramAM pravartAvI pachI temane naraka pAtanuM kaTu phaLa Ape che. kAraNa ke te jIva narakanA duHkhanA bhayathI punaH pApa kare nahIM. A pramANe gya phaLa ApanArA Izvara vivekI, vItarAga ane sarvajJa zA mATe na kahevAya? temanAmAM kaI paNa doSa AvatuM nathI. mahAtmA-bhadra! A tAruM kahevuM yukta nathI. kAraNa, prathama jIne pApa karavAmAM Izvara pravRta kare che, Izvara zivAya bIjo kaI preraka nathI. tema vaLI jIva pite ravataMtra thaI kAMI paNa karI zakate nathI; kAraNa ke, te jIva ajJAnI che, te pachI prathama jIvane pApa karma karAvavAmAM pravartAve, pachI tene narakamAM nAkhI tenuM phaLa bhegavAvavuM, pachI pAche dharmamAM pravartAve, e zuM Izvara kare? nahIM ja kare. zodhakacaMdra-Izvara ne kaI paNa kAmamAM pravartAvatAM ja nathI, jIva teija pravarte che, tethI te jIva jevAM karma kare, te karmanA vazathI Izvara tene tevAM phaLa Ape che. jema keI rAjA pitAnA rAjyamAM cerI karavAnI manAI kare che, keIne cerI karavAnuM kahete nathI, chatAM paNa kaI zapsa cerI karaze te te cerane rAjA avazya zikSA karaze, tevI rIte izvara pApa karma karAvatAM nathI, paraMtu je pApa karma karanAra hoya tene zikSA kare che. mahAtmA-A tArA vacanamAM paNa bAdha Ave che. kAraNake, rAjA prathama cerane aTakAvavAmAM samartha thaI zakyuM nathI. kAraNake, amuka mANasa corI karavAnuM che te jANatA nathI. jyAre corI thAya ane keI tenI pharIyAda kare ane zakadAra mANasa
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 1 lI. (29) batAve, tenI pAsethI muddA mAla nIkaLe, tyAre tene cAra TharAvI zikSA kare che, paNa je rAjAne ke polIsa lokone evuM jJAna hoya ke, amuka vakhate amukanA gharamAM amuka cAra cerI karaze te tene prathamathI ja jAmIna laI athavA zikSA karI tene aTakAvI zake, paraMtu tenuM jJAna rAjA ke polIsa keIne hetuM nathI, tethI kharI cera pakaDavA mATe polIsane ghaNu mahenata karavI paDe che. paNa je Izvara che, te sarva zaktimAna ane trikAla jJAnI che, jethI te sarva jInA mananA vicArane jANI zake che. tethI tevAM naThArA pApa karma karanArA jene prathamathI ja aTakAvI zake ane pachI pAchaLathI temane zikSA karavAnI jarUra rahe nahIM. paNa jyAre Izvara tevAM pApa kRtya karatAM aTakAvatA nathI, tyAre te teo jANune tevAM kAma karAve che ane pachI zikSA kare che, te te anyAyI Thare. kadi ema kahe ke, jene pApa karma karatAM aTakAvavAne Izvara samartha nathI, te pachI ema kaheze nahIM ke, A sarva kAMI Izvareja karyuM che ane Izvara sarva zaktimAna che. have te ema kahe ke, jIva pApa ke puNya pite kare che ane pote ja bhogavI le che. Izvarane kartA kahevAnI kalpanA karavI te vyartha che. mahAtmAnA A vacane sAMbhaLI zedhakacaMdra vicAramAM paDI gaye. kSaNavAre tene hRdayamAM pAchI bIjI yukti phurI AvI eTale te be -"bhagavAna ! dharma ke adharma jIva pote ja kare che. Izvara te tenA phaLadAtA che. jIva pote karelA dharma-adharmanuM phaLa pite bhegAvavAne samartha nathI. jemAM cAra cerIne adharma pateja kare che, paNa kArAgRhamAM pUrAvA vagere tenuM phaLa bhegavavuM, te pite bhogavI zako nathI. tene kArAgRhamAM pUranAra te kaI bIje ja joIe. mahAtmAe tIvra buddhine prakAza karatAM jaNAvyuM-"A paNa tamArI yukti TakI zakaze nahIM. je jIva dharma-adharma karavAmAM samartha che, te pachI tenAM phaLa bhogavavA samartha kema nahi? A saMsAramAM evuM jovAmAM Ave che ke, jIva jevAM jevAM dharma-adharma kare che, tevAM .
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmonnati, tevAM dharma-adharmanAM phaLa bhogavavAmAM nimitta kAraNa banI jAya che. jema cera cerI kare che, tene corI karavAnuM phaLa rAjA Ape che, te uparAMta vaLI te keDhIo thAya che, tenA zarIre kIDA paDe che, agnimAM baLI jAya che, pANImAM DUbI jAya che, AthI haNAya che, ane bIjA aneka saMkaTa bhegavI marI jAya che. ane kaI nirdhana banI jAya che-ItyAdi asaMkhya nimittAthI te pite karelA karmanA phaLa bhegave che, ahIM nimitta zivAya bIjo ke Izvara phaLadAtA dekhAtuM nathI, tevI rIte svarga tathA naraka Adi paralekamAM paNa zubhAzubha karmanAM phaLa bhogavavAnAM asaMkhya nimitta che. je kaheze ke, parastrIgamana ityAdi pApanA phaLamAM zuM nimitta maLaze? ke jenA vegathI phaLa bhogavavAnuM thaze? vaLI te vAta te jANavAmAM AvI zakatI nathI ke puNya ke pApanuM A nimitta maLIne phaLa thaze? te te kevaLajJAnI ke sarvajJa batAvI zake che, paraMtu eTaluM te kahI zakAya che ke, jIva je je puNya ke pApa kare che, tenuM phaLa bheLavavAmAM avazya kAMIka nimitta hovAnuM ane te tenuM phaLa AvI rIte bhegavaze ane tenuM nimitta A maLaze. paNa amuka dezamAM ane amuka kALamAM te bhagavaze, ItyAdi sarva sarvajJa paramezvaranA jJAnamAM pratyakSapaNe bhAsa thAya che. nimitta vinA koI paNa bhogavI zakAtuM nathI, eja kAraNathI Izvara phaLanA dAtA che, evI kalpanA karavI, e vyartha che. mANasa roTalI te pakAvI zake paNa te khAI zakate nathI, ema zuM buddhimAna purUSe kaheze? vaLI Izvarane phaLanA dAtA kahevAthI temanI para eka bIjuM kalaMka Ave che. jemake, eka puruSe bIjA purUSane khakAdikathI mAryo, have maranArane je saMkaTa prApta thayuM, te kenA vegathI, kenI preraNAthI ? je kaheze ke Izvare te zastravALAne preraNA karI, tethI teNe tene mAryo, te pachI te mAranArane phAMsI zA mATe maLe che? zuM Izvarane e nyAya kahevAya? ke je prathama eka purUSanA hAthathI bIjAne marAva ane pachI te mAranArane phAMsI apAvavI e ke anyAya kahevAya? kadi ema kahe ke, IzvaranI preraNA vinA te purUSe bIjA purUSane mAryo ane duHkha dIdhuM te te sukha duHkha nimittathI bhegavavuM siddha thayuM, pachI izvara phaLa
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 1 lI. ( 3 ) dAtA che, evI kalpanA karavI, te alpa buddhivALAnuM kAma che. ahIM eTaluM paNa puchavAnuM che ke, dharmanuM phaLa svarga che ane temAM svarganA divya vilAse prApta thAya che, te ne sukhanuM kAraNa che, te Izvare ApyuM paraMtu adharmanuM phaLa je ghara narakanA kuMDamAM paDavuM ane paramAdhAmika taraphathI aneka prakAranAM trAsadAyaka duHkha thAya che, te ane zA vAste Ape che? zodhakacaka-je e pApa karelA che, te ene pApanuM phaLa avazya maLavuM joIe. te uparathI Izvara temane tevAM phaLa Ape che. emAM kAMI Izvara anyAyI TharatA nathI. - mahAtmA-bhadra! A tamArA kahevAthI te te Izvara chene vyarthaja pIDA Ape che. je Izvara te jene pApanuM phaLa na Ape te pachI ja pite te karmanAM phaLa bhegavI zakatAM nathI. pachI te na zarIra dhAraNa kare ane na navuM pApa paNa kare. pachI Izvarane evI khaTapaTa karavAnuM kAraNa zuM? je madhyastha bhAvavALA ane parama dayALu hoya che, te kadi paNa keI jIvane pIDA ApatA nathI. zodhakacaMdra-Izvara pitAnI krIThA vAste aneka jAtanA khele race che. keine manuSya nimAM, keIne tiryaMca nimAM ane keIne narakamAM nAkhe che, te keIne vargamAM muke che. jyAre te che nRtya, rUdana, harSa, zeka ane vilApa kare che, temanA e khela Izvara jue che, ane e khela jovAne mATe te A jaganI bAjI race che. mahAtmA-je ema hoya te Izvara buddhimAna nathI, tema dayALu paNuM nathI, kAraNa ke bIjAone duHkhI karavA ane pitAne evI ramata karavI, e sarvathA aghaTita che. je bIcArA dukhethI taraphaDI maraNa pAmatA hoya ane Izvara rAjI thatA hoya e te sarvathA aghaTita pravRtti kahevAya. je mahA purUSa sarvajJa ane dayALu hoya che, te kadI paNa jIvane duHkha thAya, tevI krIDAo karatA nathI, te Izvara pitAne tevI kIDA kema hiI zake? vaLI je kriIDA che, te rAgavALAne hoya ane
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3ra ) Atmati, Izvara te vItarAga che. tevA vItarAga bhagavAna kADAmAM mama kema saMbhave? zodhakacaM-je izvara sRSTi kartA che, tenAmAM rAga ane dveSa rahelA che, tethI tenAmAM kiDA karavAno saMbhava hoI zake che. ema kahIye te zuM khoTuM? mahAtmA hAsya karIne belyA-"jyAre Izvara rAgI ane dveSI hoya te teo ApaNuM manuSyanA jevAM Tharyo. teo vItarAga ane sarvajJasiddha na thayA. pachI ApaNAmAM ane temanAmAM zuM taphAvata? have teo jaganA kartA zI rIte banI zake? jethI tema paNa hAI zakatuM nathI. zodhakacaka-jyAre Izvarane rAga, dveSa yukta mAnavAmAM ane sarvajJa mAnavAmAM Ave te pachI te jagatanA kartA thaI zake. mahAtmA-ema mAnavAmAM zuM pramANa che? ke jethI Izvara rAgI, SI ane sarvajJasiddha thaI zake? zodhakacaMdra-Izvarane e ravabhAvaja che ke, rAgI helI thavuM ane sarvajJa paNa rahevuM. svabhAvamAM kaI jAtane tarka-vitarka thaI zakatuM nathI. jema agnine dAhaka svabhAva che, tyAre AkAzane dAhaka svabhAva kema nathI? A praznanA uttaramAM emaja kahevAze ke, agnine dAhaka svabhAva che te AkAzamAM nathI. Izvarane paNa tema rAgI, dveSI ane sarvajJa hevAne svabhAva che. mahAtmA-jyAre ema kaheze te paNa ghaNI vAtamAM virodha Avaze. kaI mANasa gheDAne kaheze ke, A gheDuM sarva jagatanuM racanAra che." tenuM kAraNa puchatAM paNa eja uttara ApavAmAM Ave ke, e gheDAne e svabhAva che ke, te A jagatane racI rAga dveSavALAM ane sarvajJa banI pachI ghaDA rUpe thaI jAya che. evI rIte bIjA game te ene paNa jagatanA kartA siddha karI zakAze. pachI Izvara keNa thayA? je kAMI pitAnA manamAM mAnyuM, te banAvI dIdhuM. A te Izvarane moTuM kalaMka lAge che. bhadra, ahIM dIrgha vicAra karaje. paramezvara sarvajJa ane vitarAga che. te kIDAnA hetuthI A jagatane race nahIM, e siddha thAya che,
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 1 lI, ( 33) vaLI tArA kahevA pramANe jyAre sarvanA racanAra Izvara thAya te A jagatamAM traNasane besaTha pAkhaM mate cAle che, temanAM zAe paNa Izvare racyAM hoya te te zAstra paraspara ekabIjAthI virUddha che, temAM keTalAeka zAstro satya haze ane keTalAeka asatya haze, te ubhayanA upadezaka Izvareja karyA, te pachI Izvara piteja sarva matavALAone arasaparasa laDAve che, ema TharyuM. hajAre balake lAkhe manuSya matamatAMtaranA kalahamAM marI jAya che. Izvare AmAM zAstra zuM racyuM? ulaTa jagatamAM eka meTe upadrava race te juThA zAstranA racanArAone mahAna dhUrta kahevA joIe. kadi kahe ke, Izvare te satyaja zAstra racyAM che, asatya racyAMja nathI. asatya te e pote ja banAvI lIdhA che, te ema sAbIta thAya che ke, Izvare jagatuM paNa nahIM racyuM hoya, A jagata paNa e ja racyuM haze, kAraNa Izvara sarva vastunA kartA siddha thatA nathI. vaLI pahelAM tame evuM anumAna karyuM hatuM ke, je je AkAravALI vastuo che, te te buddhimAnanI racelI che. keI june kuve che, tene kArIgara tyAM upalabdha thatuM nathI, te paNa anumAnathI tene racanAra keI kArIgaraja siddha thaze. jema navA kuvAne kartA upalabdha thAya che tema bhadra! A anumAna paNa barobara nathI, kAraNake, saMdhyA, vAdaLAM vagere AkAravALAM dekhAya che, paNa temane buddhimAna kartA keI nathI. kadi ahIM ema kahI bacAva kare ke, iMdra dhanuSyanA AkAravALAM vAdaLAM buddhimAnAM karelAM manAtAM nathI, te pachI kahevAnuM che, tyAre pRthvI, parvata vagere kudrata paNa buddhimAnA racelA na mAnavA joIe. bhadra! vaLI A prasaMge eka muddAnI vAta yAda Ave che ke, tame pahelA kahI gayA che ke jyAre Izvare sRSTi racI tyAre strI purUSa te nahatA, te pachI vicAre ke, mAtapitA vinA manuSya kema utpanna thayA haze ? zodhakacaMdra-A praznanA uttaramAM te ema kahevAmAM Ave che ke, jyAre Izvare sRSTi racI tyAre temaNe mAtapitA vinA ghaNA purUSa ane ghaNI strIo racI hatI, te pachI garbhathI utpatti thavA lAgI.
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ (34) Atmati, mahAtmA-bhAI! e vAta kema manAya? mAtApitA vinA kadi paNa saMtAnanI utpatti thaI zakatI nathI. je kadi ema mAtApitA vinA Izvare prathama manuSya utpanna karyAM hatAM, te Aja paNa evI rIte kema karatAM nathI? maithuna sevana, garbha dhAraNa, garbhavAsa vagerenAM saMkaSTa zA mATe utpanna karyo? Izvare anaMtavAra suSTi racI ane pralaya karyo, te paNa te thAkI jatA nathI te have manuSyane banAvavAthI za thAka lAgavAne hatuM? bhadra! AvI kalpanA zA mATe kare che? mAtApitA vinA putra utpanna thAya, e kadi paNa banI zakatuM nathI. jema muraghIthI IMDuM ane IMDAthI muraghI, emAM prathama keNa? e kahI zakAtuM nathI, tevI ja rIte A sRSTinA viSayamAM paNa samajavAnuM che, A jagatane pravAha anAdithI tevI ja rIte cAlate Avele siddha thAya che. zodhakacaMdra-bhagavana! Ape kahyuM, te yathArtha che. paNa ema mAna vAmAM eka bAdha Ave che. je kadi Izvara sarva padArthanA kartA na hoya ane te ka jIvaja hoya te te jIva pote zarIra dhAraNa karI leze. ane pachI zarIrane kadi paNa choDaze nahIM. temaja pitA potAnAM sArAM phaLa bhegavI leze. mahAtmAe tarka pragaTa karI jaNAvyuM, "tame je kahyuM te sarva karmane vaza che. paraMtu jIvane AdhIna nathI. kemake tame je ema kahe ke, karma paNa jIveja karyA hatA, tyAre Ave azubhakarma kema karyo? kaI paNa jANI joIne pitAnuM azubha karatA nathI. A viSe eka vAra kahevAmAM AvyuM che, tathApi te viSe pharI vAra kahevuM paDe che. jInI je je zubha-azubha avasthA che, te sarva karmonuM phaLa che. tema vaLI jIva karma karavAmAM te prAya: svataMtra che, paNa te phaLa bhogavavAmAM svataMtra nathI. jema ke I manuSya pitAnA dhanumAMthI tIra caDAvI pheke che, paNa pachI tene pakaDavA cAhe te, te sAmarthya tenAmAM nathI, tema vaLI kaI viSa khAya che, te khAvAmAM svavaza che, paNa te te viSanA vegane rokavAmAM samartha nathI. tema chava karma karavAmAM svataMtra che, paNa tenAM phaLa bhogavavAmAM parata che. varALa yaMtrathI
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 1 lI, (35) cAlatA padArtho jeTale vakhata tenA yaMtranI preraNA baMdha paDatI nathI, teTale vakhata tenA vegane kaI rokI zakatA nathI, tevI ja rIte jIva karmanA vegane rokavAmAM samartha nathI. kadi ahIM evuM pucho ke, jIvane bhavAMtaramAM keNe laI jAya che? temaja jIvanA zarIranI racanA ke je AMkhanA paDadA, aneka prakAranA raMgaberaMgI hADa, tvacA, rUdhira ane vIrya vagere dekhAya che, e keNa race che? enuM pUrNa svarUpa jaina karma graMthamAM vistArathI ApeluM che, te temAMthI jANI levuM. A badhA kAraNene laIne Izvara jagatanA kartA kaI rIte paNa siddha thatA nathI. zodhakacaMdra-Ape je vivecana karI batAvyuM, te mane yathArtha bhAse che, paraMtu haju temAM keTalIeka zaMkAo che, te Apa kRpA karI dUra karaze. satyacaMdra-dharmabaMdhu! je kAMI zaMkA hoya te khuzIthI prakaTa kare. A mahAtmA ApaNI zaMkAone nAza karI nAkhe che. zodhakacaMdra-bhagavan! keTalAeka kahe che ke, sAdhu purUSane upakAra karavAnuM ane duSTane saMhAra karavAne Izvara yuga yugamAM avatAra dhAraNa kare che. vaLI keTalAeka ema paNa kahe che ke, bhagavAna kSe gayelA hoya che, paNa pitAnA bhaktane kaleza pAmatAM jANI pharI vAra avatAra dhAraNa kare che. mahAtmA-hAsya karatAM bolyA "bhadra! tame dIrdha dRSTithI vicAra karaze te tamane paNa jaNAze ke, jeenuM karmabIja samULaguM baLI gayuM che ane tethI jeo mokSe gayA hoya, teo punaH saMsAramAM avatAra laI zakatA nathI. ane je teo avatAra le che, te jANavuM ke, teo paramArthapaNe mokSarUpa thayAja nathI. temanA sarva karmane kSaya ja nathI. je temanA mahAdi karmane kSaya thaye hoya te te pitAnA matane tiraskAra dekhI zA mATe pIDA prApta kare? A dukha rUpa saMsAramAM zA vAste avatAra dhAraNa kare? jo teo sAdhu purUSonA upakAra mATe ane duSTa purUSanA saMhAra mATe avatAra letA hoya te teo pUrepUrA asamartha thayA. kAraNa ke,
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 6 ) AtmonnAta, avatAra lIdhA sivAya teo te kAma karI zakatA nathI. je teo sAmarthyavALA hoya te garbhavAsamAM zA mATe paDe? A uparathI siddha thAya che ke, tenAM sarva karma kSaya thayAMja nathI. je karma kSaya thayAM hoya te te punaH avatAra levA Ave nahIM. sarvathA karmane kSaya thavAthI mekSaja thAya che. mukta AtmA pAche pragaTa thatuM nathI-dagdha thayeluM bIja pharI vAra ugatuM nathI. dhakacaMdrakeTalAeka ema kahe che ke, jyAre mANasa mRtyu pAme che, tyAre tenA jIvane rAjAne polIsa jema gunhegArane pakI laI jAya che tema yama rAjAnA dUta pakaDI laI jAya che. yama rAjAnI nIce citragupta nAme eka vahi lekhaka che; te pitAnA copaDAmAM jIve che je pApa ke puNya karyo hoya, te juve che pachI tene te pramANe zikSA kare che. jIve karelA pApa puNyane anusAre tene zikSA thavA mATe tevI jagyAe janma levA mokale che. tene janma thayA pachI cha divase vidhAtA tenI jIMdagImAM pAchalAM karelAM karmane anusAre sukha-duHkha bhegavavAnuM lakhe che ane AyuSyanI maryAdA bAMdhe che, te pramANe jIva sukha duHkha bhegavI maraNa pAme che. pAchA yamaduta te jIvane dharmarAjA pAse laI jAya che ane tyAM tene InsApha karavAmAM Ave che. A viSe zuM haze? mahAmA-bhadra! e viSayane vicAra karaze te tarata jANavAmAM Avaze ke, A kalpanA taddana beTI che. kAraNake, tema mAnavAthI prathama te tamArA IzvaranI sattA uDI jaze. jyAre dharmarAjA jIvane zikSA kare ane vidhAtA sukha duHkhanA lekha lakhe te pachI IzvaranA hAthamAM zuM rahyuM ? jyAre Izvara taddana nakAmA thayA te pachI temanI bhakti zA mATe karavI. evA sattArahita Izvara ApaNane zuM lAbha Apaze? kharI rIte te manuSyae yamarAja ane vidhAtAne bhajavA joIe, kAraNa ke, mANasonuM bhaluM ke buruM karavuM, e temanA hAthamAM che. vaLI tame rAjAnA insAphanI sAthe Izvarane InsApha sarakhA che ane Izvarane AkhA jagatanA rAjA tarIke karAvyA che, te temAM
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - yAtrA 1 lI. ( 17 ) eka bAdha Avaze. rAjA mANasane temanA gunhAnI zikSA kare che ane lekenuM rakSaNa kare che, te zA mATe? te ApaNI pAsethI kara le che, tene mATe ApaNe kara laI te vaDe nekare rAkhI baMdobasta rAkhe che. pote je kAMI rAjyavaibhava bhogave che, te ghaNA bhAge prajAnAja pasAthI bhegave che. prajA zivAya rAjAne moTe bhAge paisA maLavAnuM bIjuM sthAna nathI. tevI rIte je Izvara hoya te te ApaNuM pAsethI kAMI kara le che? vaLI ApaNI pAsethI kAMI laIne Izvarane vaibhava bhogavavAnuM che ja nahIM te pachI Izvara ApaNe mATe zA mATe duHkha vahorI le? vaLI vicAra kare te rAjAne te phakta manuSya prANIone ja InsApha karavAnuM che ane Izvarane te sarva jIvanine insApha karavAnuM che. tame juve che ke, A jagatamAM nAnA moTA asaMkhya prANIo che. temanAM maraNa ane janmanI noMdha rAkhavI ane temanA pApa puNyane InsApha karI tenAM sArAnarasAM phaLa ApavA ane te jogavI zake tevA janmanI vyavasthA karavI A badhuM kAma eka netranA palakAmAM karavuM, e Izvarane keTaluM muzkelI bhareluM che? vaLI A kama ahaniza cAlyA kare che. eTale Izvarane zAMtinuM sukha kyAre maLavAnuM? kadi ema kahe ke, IzvaramAM tevI agAdha zakti che te paNa eTaluM te kahevuM paDaze ke, e zakti temane upAdhirUpa thayA vagara rahe nahIM. AthI Izvara sadA duHkhI ja rahyA kare. AvI mahAna khaTapaTa Izvarane zA mATe karavI paDe? tenuM kAraNa kAMI samajAtuM nathI. mATe te uparathI siddha thAya che ke, Izvara A jaganA karta nathI ane tethI ulaTuM mAnanAranI ja maTI bhula che. zodhakacaMdra mahAtmAnI A yuktivALI vANI sAMbhaLI vicAramAM pI gaye, paNa pitAnA hRdayane tadana niHzaMka karavA mATe teNe pAchA prazna karyo-"bhagavan! je A jagata anAdi mAnIe ane tene kartA keI nathI te pachI A jagatamAM je je banelA padArtho dekhAya che, te kartA vinA hoI zakatA nathI, te pachI A kudaratI padArthone paNa kartA he joIe. manuSya prANuonA sukhane mATe vividha jAtanAM anAja, aneka prakAranAM zAka, mevA, phaLa, mIThAI, ke je
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ (38) Atmonnati, - - udaranA nirvAhane mATe upayogI che. temaja paheravA oDhavAne mATe sUtara, rezama, una, zaNa ane jarInAM kapaDAM, suvarNa, rUpuM, hIrA, mANeka ane metI vagerenA alaMkAre, rAMdhavA ane khAvA mATe vividha dhAtuonAM vAsaNo, hathIyArane mATe temaja khetI karavAne mATe leDhAnAM ojAre ityAdi upagI padArtho je manuSya prANInA sukhane mATe maLe che. tevA padArthone zuM kaI ka nathI? temaja auSadhIone pakAvavAne mATe ane kene prakAza ApavAne mATe sUrya caMdra ane tArAo ane jaLanI vRSTine mATe varasAda ane jIvanane mATe pavana-e saghaLA padArtho ke jeonA zivAya eka paLa mAtra paNa jIvita dhArI zakAya nahIM, te badhAo zuM pitAnI meLe ja banI gayA ? temane kaI kartA te have joIe. mahAtmAe prasannatAthI jaNAvyuM, "bhadra! haju tArA hRdayamAM zaMkAne sthAna maLe che, e Azcarya che. A jagatamAM te badhA padArtho kaI kartAthI banelAja nathI. kadi te padArthone kartA karma sahita jIvane kahevAmAM Ave te cAlI zake, kAraNake, ApaNu manuSya ane bIjA prANIo pitapotAnA karmane anusAre utpanna thayA chIe. thAya che ane thaze. A jagatamAM sarva manu sarakhI sthitina nathI, e te pratyakSa che. koI garIba, keI tavaMgara, keI bhikSuka, keI nirAdhAra, kaI rAjA, keI prajA, keI amaladAra, kaI nekara ane kaI tAbedAra ema aneka prakAranI sthitimAM manuSya rahelA che. temAM vaLI ghaNI jAtio che, temanA rUpa, raMga ane svabhAva vividha jAtanA che. pratyeka badhI bAbatamAM judAMja dekhAya che. A badhA pUrvanA puNya pApane anusAre utpanna thayelA che ane sukha duHkha paNa tene anusAre ja bhogave che. jyAre pApane samUha vadhAre thAya che, tyAre teo manuSya nimAMthI nIkaLI tiryaMca jAtimAM Ave che. tiryaMcanA che paNa ApaNA jevA jIvaja che. paNa karmane anusAre tevI avAcaka nimAM janma le che ane zarIra paNa te anusAra prApta thAya che. je phaLa, mevA, zAka, bhAjI vagere che, te paNa ekedriya jIva hevAthI jIva keTImAM sarakhA che, temaNe pitAnA karmane anusare tevAM zarIra dhAraNa karyA che. kapAza, rezama ane Una
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 1 lI, (39) e paNa chava zarIra che. tema vaLI je sAta dhAtu senuM rUpu vigere che, te paNa ekedriya pRthvIkAya jIvanA zarIra che, te jIve jyAM sudhI khANamAM che, tyAM sudhI jIva zarIre che ane temAMthI jyAre tene bAhara kADhe che agara agnimAM tapAve che, tyAre te jIva rahita thAya che. je bIjA khanIja padArtho hIrA mANeka vigere che, te badhA temaja khaDI, mIThuM, badhI jAtanA khAra, haratALa, manasila vigere pRthvIkAya jIvanA zarIre che. jeo agnithI athavA keTaleka kALe karI nirjIva thAya che temanA ekalA aMga rahe che, teo pachI nirjIva jaDa padArtha kahevAya che. je sUrya, caMdra ane tArAo dekhAya che, te devanA vimAna che, te paNa enAja zarIra che. agni, meghanA jaLa paNa anAja zarIra che. e badhA potapotAnA karmane anusAre zarIra dhAraNa karI te zarIramAMthI mukta thaI pAchA vividha jAtanAM zarIra dhAraNa kare che. mULa jIvatatva (jIvadravya rUpe) badhAmAM eka ja che. A jagatamAM jeTalA padArtho ApaNI dRSTie Ave che, te badhA padArtho jenA zarIra che. temAM keTalAeka sajIva ane keTalAeka nirjIva che. e tamAma zarIrane jaina zAstramAM karma kahe che. te che karmane anusAre anAdi kALathI rAzI lAkha jIvanimAM bhramaNa kare che. ApaNe paNa badhI jAtanI jIvanimAM bhramaNuM karI A durlabha manuSya bhavane pAmelA chIe. A manuSya bhavathI dharma sAdhI zakAya che ane tethI ApaNe uMcI pAyarIe caDatAM ane sarva karmane kSaya karI zAzvata sukha rUpa ane janma maraNa rahita evA paramAtma padane pAmI zakIe chIe. AthI A ciMtAmaNi samAna mAnava bhavane ApaNe phegaTa gumAve na joIe. e sarvottama bhava vAraMvAra maLato nathI. A janma maraNanuM bhramaNa eka sogaThAbAjInI ramata samAna che. jema eka sogaThI bAjInA tamAma ghara pharatI pharatI pitAnA vacalA khAnAmAM AvI suve che. te saMgaThIne te sthaLe AvatAM sAmA pakSa taraphathI aneka jAtanA kaSTa Ave che. keI vAra te marAI jAya che ane pachI ghera bezI jyAre dAva Ave tyAre pharavA nIkaLe che, te devage sArI rIte cAlatI pitAnA gharamAM AvI suI
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ (40 Atmonnati.. jAya che, temAM paNa kaI vAra e bhaya Ave che ke, jethI te mAra khAI pAchI Ave che ane tene pharI vAra badhA pATa pharavA paDe che, tema karatAM sAre ga maLatAM te jyAre pitAnA pATamAM AvI madhya bhAge pezI jAya che, tyAre te nirbhaya thAya che. pachI pharI vAra tene maravAne vakhata AvatuM nathI, tevI rIte A jIvane corAzI lAkha jIvaninI bAjumAM pharatAM pharatAM A manuSya bhavarUpI suvAne pATa maLe che. have je te uttama bhavamAM ArAma laI uMcI jAtane prayatna kare te mokSarUpa madhya bhAgamAM nirbhayapaNe rahevAne lAbha tene maLI zake che. te sthaLe pahoMcyA pachI tene pharI vAra janma maraNanA bramaNane bhaya rahetuM nathI. manuSya jIvane nirbhaya thavAnuM sthaLa pitAnI sattAmAM raheluM che. je kadi te dharmarahita rahI mAyAmAM phasAI mRtyu pAmaze te pachI tene nIca gatimAM javuM paDaze ane punaH navesarathI ekedriya Adi mAM bhramaNa karavuM paDaze. tethI A saMsAranA kSaNika sukhamAM nahIM lalacAtAM dharma sAdhana karI sarvajJa prabhunI AjJA pramANe vartI caDatI pAyarIe caDhatAM chevaTe nirbhaya evA mekSanA sthAna upara ArUDha thavA prayatna kare eja manuSya janma maLyAnuM sArthaka che. satyacaMdra-AnaMdita thaIne belya-"bhagavad ! ApanI A upa dezavANI sAMbhaLI hRdaya parama harSane dhAraNa kare che. bhAI zodhakacaMdra! sUrivaranAM A vacane maraNamAM rAkhaje. tamArA hRdayamAM prasarelA ajJAnatAnA adhikArane dUra karajo." zodhakacaMdra-dharmabaMdhu! tamArAM vacane yathArtha che. mahAtmAnI vANImAM kaI vilakSaNa khubI rahelI che, ke je sAMbhaLatAM hRdaya nirNaya upara AvatuM jAya che. mArA hRdayane paripUrNa tRpti thatI jAya che. haju paNa aneka prakane utpanna karI huM mArA hRdayane taddana ni zaMka banAvI daIza. A pramANe kahI zodhakaca punaH A pramANe prazna karyo-"bhagavan! bIjA keTalAeka zAstromAM ema paNa kahe che ke, A suSTi brahmAe racelI che, te temAM zuM khoTuM che?" mahAtmA sAnaMda vadane bolyA-"bhadra! sAMbhaLe, te viSaya samajavA jevuM che. keI paNa kAryamAM cAra kAraNe hoya che. 1 upAdAna,
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 1 lI. (41) 2 apekSA, 3 nimitta ane 4 asAdhAraNa, temAM je upAdAna kAraNa che, te mukhya che. kAraNa ke te kAraNa vinA kAryanI asti saMbhavatI nathI. te upara mRttikAnA ghaDAnuM daSTAMta che. ghaDAnuM upAdAna kAraNa mATI che, have te mATI vinA ghaDo kayAMthI banI zake? mULa na hoya to zAkhA kyAMthI hoya? tevI rIte je A jagatu Izvara ke brahmanuM raceluM mAnIzuM te A sarva jagat Izvaramaya ke brahmamaya thaze. jyAre A jagat brahmamaya che, te pachI puNya karavAnuM kAraNa zuM? egIe ghaNAM ghaNuM kaSTa veThI yama, niyama, prANAyAma tathA haThaga ane rAjaga vagere kare che, te temane zA mATe karavuM paDe ? jyAre sarva jagat brahmamaya che, te pachI puNya pApanAM phaLa keNuM bhagavaze? jyAM puNya pApano pralayaja che, tyAM bhegavavAnI vAta zI karavI? tethI je Izvarane A suSTi kartAnuM upAdAna kAraNa mAnIe te A sRSTinA kartA brahma siddha thaI zakatuM nathI, kAraNa ke muktine mATe prayAsa karanArA muktiparAyaNa jene ApaNe daSTie joI zakIe chIe. ane nirjarAne mATe tapa, niyama vagerenuM sevana karIe chIe. brahma jenuM upAdAna kAraNa che, evuM A jagat brahmamaya hoya te pachI tema karavAnuM kAMI paNa kAraNa nathI. bhadra! A uparathI je vicAra karaze te jainadharma (jona philesaiphI) pramANe je mAnyatA che, te tamane satya lAgaze. jaina darzanamAM kahyuM che ke, "A jagamAM anaMta jIve che. teo siddha-brahma samAna sattArUpa che, te anAdi kALathI che, temane kaI banAvatuM ja nathI. jema jema karmanA baMdhanathI mukta thavAya che, tema tema siddhaparamAtmArUpa thavAya che, evA anaMta jIvo mokSe gayA che ane jaze. muktine mArga koIe rajIsTara karela nathI, te sarvane mATe khulle che. je jevAM karma karaze, te tevAM phaLa pAmaze, pachI te cahAya te jaina haze ke, brAhmaNa, musalamAna, thegI, saMnyAsI ke phakIra haze, game te jAta jAta ane dharmane haze. je kaI A jagatanI mAyAnuM nibiDa baMdhana teDaze-karmathI virakta thaze, te khullI rIte mekSe jaze, evuM jainenA niSpakSapAtI ane nispRhI mahAtmAo pikAra karIne jaNAve che.
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ (42) Atmonnati, mahAtmAnAM A vacane sAMbhaLI zodhacaMdranA hRdayane pUrNa AzvAsana maLyuM ane tenA hRdayamAM prasarI gayeluM zaMkAjAla cheDe cheDe vikharAI javA lAgyuM. tenI mane vRtti AhaMta siddhAMta upara pratIti dhAraNa karavA lAgI. Izvara jagatkartA che, e tene siddhAMta zithila thaI gaye. tatkAla AnaMdita thaIne teNe A pramANe ugAra kADhaye. bhagavad ! Ape daSTAMtapUrvaka vivecana karI mArI daDha zaMkAone zithila karI nAkhI che. ApanA upadeza ravinA pavitra prakAze mArA hRdayanA gADha aMdhakArane vikherI nAkhyuM che. Apa mahAtmAne mArA jIvana upara bhAre upakAra thayuM che. ApanA pavitra samAgamathI mAre AtmA niHzaMka thaI sanmArgane sAthI banaze." satyacaMdra aMgamAM umaMga lAvIne jaNAvyuM,-"bhagavad ! mArA dharmabaMdhu zedhakacaMdranA jevo mane paNa mahAna lAbha thatuM jAya che. ApanA jevA keI sallurUne vega mane prApta thayuM nathI, tathApi pUrvakarmanA bhegathI Ahata kuLamAM mAre janma che ane sArA sArA munivare ane vidvAne nA samAgamamAM AveluM chuM, eTale AhaMta dharmanA tatva upara mArI pUrNa AstA thaI gaI che. tathApi kaI kaI sthaLe hadaya zaMkAtura thayeluM che. te ApanA samAgamathI taddana niHzaMka thaI zakaze. te sAthe AhaMta siddhAMta uparanI mArI AstA Apa sUrivaranA upadezanA zravaNathI vizeSa puSTine pAmaze. ATaluM kahI te tarUNe pitAnI kavitva zaktithI te mahAtmAnI A pramANe stuti karI - " yaddezanA girAjyotsnA, vinAzayati stvrm| zokhAnAMtara DhAMLuM, tau zrIgurave namaH" ? jemanI dezanA vANIrUpI cAMdanI zretAonA aMtaranA aMdhakArane nAza kare che, te zrI gurUne namaskAra che." 1 A pramANe stuti karI te baMne tarUNee te sUrivarane vaMdanA karI. te samaye avasarane jANanArA te mahAtmAe jaNAvyuM, "bhadra! zrAvake, have amArI nitya kriyA karavAne samaya thaI gayo che, tethI AvatI kAle atre Avajo ane yAtrA karyA pachI te viSe vivecana karIzuM. AjanI carcA samApta karavAmAM Ave che."
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 1 lI. mahAtmAnA mukhathI A zabdo sAMbhaLI te banne dharma baMdhuo temane vidhithI vaMdanA karI pitAnA utArAnA sthAna tarapha cAlatA thayA. mArge cAlatA, te mahAtmAnI upadeza vANInIja prazaMsA karatA hatA, ane AvatI kAle kayA viSaya upara prazna karavA te saMbaMdhI vicAra karatA hatA. zedhakacaMdra pitAne je je zaMkAo che, te viSe prazna karavAne kema gehavata hatuM ane satyacaMdra temAM egya lAge tevI sUcanAo karate hate.
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ ::. *, * : ' ' karatA kA - lagn kAnanA yAtrA 2 jI. Galillah RBIG THE T A je parvane pavitra divasa hate. Ahata dharmanI upAsanA ja karavAne A zubha samaya hate. paMca parameSTInuM zuddha I ! hRdaye dhyAna karavAne Astika Ahate tatpara banatA HIS -hatA. raivatagirinI yAtrA karavAne yAtrALuo utsAhI Road banatA hatA. saMsAra sAgarane taravAmAM nAva samAna evI jaina gurUnI vANI sAMbhaLavA tatpara banele jaina varga upAzrayanI bhUmi AgaLa AvatuM hatuM. devagurUnA darzanathI AtmAne kRtArtha mAnanAra bhAvika jaina strI purUSe hRdayamAM caAtA pariNAmane dhAraNa karatA hatA. A samaye ApaNo te mahAtmA ucca bhAvanAothI AtmAne bhAvita karatA raivatagirinI yAtrA karavAne tatpara banatA hatA. sUryodaya pahelA nitya kriyAmAMthI nivRtta thaI gayA hatA. jyAre teo pitAnA vAsa sthAnanI bahera AvyA, te samaye zrAvaka zodhacaMdra ane satyacaMdra tatpara banI tyAM AvI caDayA hatA. temaNe pavitra ane vRttithI te gurUvaryane vidhipUrvaka vaMdanA karI ane ubhaya hAtha joDI parvanA vratane mATe niyama grahaNa karyo. gurUvaryanA AdezathI vrata niyamane grahaNa karyA pachI teoe nIcenA padyathI gurUnI stuti karI"shaaNtaakRti zAMtamanovikAra, sadbhAva pUrNAMtara mAtmasAram / paropakAra pravaNaM variSTaM, guruM bhajAmo bhavavAritAram " // 1 // zAMta AkRtivALA, jemanA mananA vikAre zAMta thaI gayelA che, jeo uttama bhAvathI pUrNa che, je AtmAne sAra mAnanArA che, je paropakAramAM pravINa che ane je saMsAra jaLane tAranArA che. tevA variSTha gurUne ame bhajIe chIe. 1"
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 2 jI. - - - A pramANe stuti karyA pachI mahAtmAnA mukhanI dharmalAbhanI AzISa laI te baMne gRhastha parivAra sAthe vicaratA te mahAtmAnI sAthe cAlatA thayA. IrSA samitinA vidhithI vicaratA te mahAtmA taLeTInA pradezamAM AvI pahoMcyA ane tyAM AvI tIrtha vaMdana karyuM. tyAra pachI te mahAtmAe te girivaranI sapAna zreNIne pitAnA caraNakamaLathI alaMkRta karI. A samaye prabhAtane zItaLa pavana vAte hate. giranAra girinI vividha auSadhionI sugaMdha prasarI rahI hatI. gagananI sAthe vAta karatAM tenA suzobhita zikharenI ramaNIyatA adbhuta dekhAtI hatI. te samaye ApaNuM parama pavitra mahAtmAnA hRdayamAM te tIrtharAjanI uttama bhAvanA pragaTa thatI hatI. te tIrtharAjanuM adbhuta mAhAsya temanA smaraNa mArgamAM AvatuM hatuM. samudravijyanA kula naMdana ane pitAnA janmathI yAdava kuLane ujavaLa karanAra bhagavAn neminAthanuM jIvanacaritra temane yAda AvatuM hatuM. te mahAna prabhue pitAnA jIvanamAM je je karI batAvyuM che, te sarva vRttAMta temanI samyam daSTi AgaLa khaDo thaye hate. temAM khAsa karIne nemiprabhunI vairAgya bhAvanAne teo bhAvapUrvaka bhAvatA hatA. te sAthe te samayanA ane vartamAna samayanA janavarganI bhAvanAne teo sarakhAvatA hatA. virakta bhAvathI vibhUSita ane cAritranA tejathI prakAzita evA te mahAtmAe pitAnA hRdayamAM ciMtavyuM ke, "prAcIna ane arvAcIna samayanI vacce keTaluM badhuM taphAvata che? pUrvanA munionI ane Adhunika munionI mane vRttimAM paNa ghaNe taphAvata jovAmAM Ave che. bhagavAna zrI nemiprabhu jyAre A bharatakSetrane alaMkRta karatA hatA, te samaye Arya jena prajAnI bhAvanA keTalI badhI vizALa haze? AjakAlamAM navIna jamAnAe lekenA hRdayamAM svAtaMtryanI agya bhAvanA ghAlI dIdhI che. AjJAkAritva, vRddha anubhavInuM mAna, hRdaya ane buddhinI pUjA, vinaya ane bhakti, enI sarvatra apUrNatAja jovAmAM Ave che. ucharatA yuvakenA hRdayamAM uddhatAI, ahaMkAra, ane dhRSTatAe praveza karI dIdhuM che. ane temAM ja teo pitAnI
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmonnati, mahattA mAnavA lAgyA che. keTalAeka te praDha-vayamAM AvyA chatAM paNa e svataMtratAnI bhAvanAmAMthI mukta thaI zakatA nathI. AcAramAM AvuM svAtaMtrya ane vicAramAM viparItatAnuM darzana-e A paMcamakALane ja prabhAva che. zrImAn AhaMta dharma AvA vikaTa samayamAM paNa Ahata prajAnuM kalyANa kare." AvI bhAvanA bhAvatA te mahAtmA revatagirinA zikhara upara AvI pahoMcyA. vidhipUrvaka prabhunI vaMdanA karI ane bIjA tIrtha sthaLanI yAtrA karI teo pAchA pitAnA sthAna para padhAryA. A samaye satyacaMdra ane zedhakacaMdra te mahAtmA ane temanA ziSyamaMDaLa sAthe yAtrA karavA gayA hatA, teo paNa temanI sAthe ja pAchA gurUvAsamAM AvyA hatA. mahAtmAe ane temanA munimaMDaLe Aje parvopavAsa karela,. tethI teo zarIra nirvAhanA kRtyamAM pravaryA na hatA. tatkALa pitAnA munidharmanI samaya kriyA karI paravAryA ane temaNe satyacaMdra ane zekacaMdranI sAthe carcA karavAne AraMbha karyo. mahAtmA Adivadane belyA-"bhadra! Aje tamAre kayA viSaya upara carcA karavAnI che? te jaNAve." zodhakacaMdra ane satyacaMdra namratAthI belyA-"kRpAnidhi ! amArA hRdayamAM A jagat viSe prazna karavAnI IcchA thAya che, A jagatane svarUpane mATe jaina ane jainetara zAstro judAM judAM vicAre batAve che, te viSe amArA hRdayamAM zaMkA thayA kare che, te Apa kRpA karI amArA zakti hRdayane niHzaMka banAvaze. A jagata Adi che ke anAdi che? jainazAstra tene anAdi mAne che, tyAre bIjA zAstro tenI utpatti mAnI tene sAdi kahe che. ane te jagatane kartA izvara mAne che. te A viSaya upara amArA hRdayamAM aneka prazna ubhA thAya che, te Apa kRpA karI te viSe vivecana karI samajAve. Apa mahAnubhAvanA mukhacaMdramAMthI pragaTa thayelI siddhAMta vANuM amArA saMzaya rUpa aMdhakArane dUra karI nAkhaze." mahAtmA prasanna thaIne bolyA-"bhadra! tamArI jijJAsA tRpta karavAnI amArI IcchA che, tethI tame te viSe prazna kare eTale tene uttara amArA taraphathI maLaze."
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 2 , (47) mahAtmAnA A vacanathI saMtuSTa thaI zodhacaMdra vinayathI A pramANe prazna karyo. "bhagavad ! Ahata Agama kahe che ke, A jaga ne kartA Izvara nathI, te pachI A jagat kevI rIte banyuM haze? kAraNa vinA kAryanI utpatti zI rIte thAya ? mahAtmAe prasannavadane jaNAvyuM, "bhadra! A jagat anAdi che. tenI Adi nathI ane aMta paNa nathI, te anAdi kALathI che ane cheja. >> je vastune Adi che, tene aMta paNa che ane jene Adi nathI, tene aMta paNa nathI. A jagane aMta keI vakhata Avyo nathI ane AvavAnuM nathI, tethI tene Adi paNa na hovI joIe. ApaNI daSTie je padArtho dekhAya che, te te nAzavaMta che, te vyavahAra nayanI apekSAe che. nizcaya nayathI jotAM te kaI paNa padArthane nAza thato nathI, kAraNa ke tenuM rUpAMtara ja thAya che eTale sUkSma vibhAga thaI vikharAI jAya che, paNa te A jagatanI bAhera jatAM nathI-jagamAM sadA dravyarUpe kAyama ja rahe. che. teo pAchA samavAya ge dareka paramANuo bhegA thaI tevAja banI jAya che. hAlamAM rasAyana zAstrIoe e padArthomAM avinAzivane guNa siddha karela che. vaLI sUrya, pRthvI ane samasta tArAo anAdi che. te sivAya bIjA sarva sAMsArika padArthomAM eka vizeSa svabhAva che ke jethI teomAM kAMI paNa viparIta bhAva thaI zakatuM nathI. manuSya na hoya te bALaka utpanna thaI zakatuM nathI. te uparathI siddha thAya che ke, strI ane purUSa anAdi che. jyAre strI purUSa anAdi che, te tene sthAna vinA rahI zakatAM nathI, AthI mAnavuM joIe ke evI jagyAo paNa anAdi che. manuSya Adi prANIo havA ane pANI ane bhejananA padArtho vinA jIvI zaktA nathI, tethI e padArtho paNa anAdi mAnavA joIe. vaLI navI zodha pramANe lakikamAM ema paNa kahevAmAM Ave che ke, manuSya je potAnA mukhamAMthI zvAsa bAhara kADhe, te kharAba thaI jAya * jIvane kALa, svabhAva, niyati, udyama, ane karma. ajIvane udhama ane karma sivAya uparanA traNa samavAyane yoga hoya che.
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ (48) Atmonnati, - che, ane pachI te aMdara levA gya rahetuM nathI, te uparathI ja pragaTa dekhAya che ke, manuSyanA zvAsanI havA kharAba thaI jAya che. A kAraNathI havA sApha karavAnuM sthAna keI na hoya te badhI havA ceDA vakhatamAM kharAba thaI jAya ane manuSya jIvI paNa na zake, tethI mAnavuM paDaze ke sadAthI te dvAra paNa upasthita che ke jethI vAyu sApha thayA kare che. vaLI sAyansa (Science)vALA kahe che ke nIkaLelI kharAba havA vRkSo pitAnI aMdara le che ane tethI viparIta sArI havAne bAhera kADhe che, je manuSyane zvAsa levAne lAyaka bane che. arthAt vRkSe e havAne sApha thavAnA upAya che. e vRkSonI utpatti bIjathI che ane bIja vRkSothI thAya che. te uparathI vRkSanI sthiti anAdi siddha thAya che. vaLI manuSyanA AhArane nirvAha vRkSane AdhIna che. AthI siddha thayuM ke, manuSya, havA, pANI, bhejana vigere ane tenA sthAne anAdi hovAthI A saMsAra paNa anAdi siddha thAya che. A viSe agAu spaSTa karavAmAM AvyuM che. have jalatatva viSe paNa laikikamAM temaja khagoLavettAo taraphathI ema kahevAya che ke jeTaluM ja manuSyanA kAmamAM Ave che, temAMnuM keTaluMka pasIne ane mUtrarUpe kharAba banI jAya che. tethI jalane sApha thavAnuM keI anAdi sAdhana levuM joIe. te sAdhana sUrya che. sUryane taDake pANIne sUkavI temAM paDelA bIjA padArthone dUra kare che ane temAMthI nirmaLa pANIne aLagu kare che. sUkAeluM pANI varALarUpe thAya che ane te varALanuM pAchuM pANI banI jAya che. AthI karIne varasAdanuM pANI tadana nirmaLa dekhAya che. AthI saMsAranI sAthe sUrya paNa anAdi che. vaLI te sUrya bIjA ghaNA prakAre prANI mAtrane upagI che. ane tenI AvazyakatA che. tethI te paNa anAdi che. keTalAMka AryazAstra ema paNa kahe che ke sUrya ane pRthvI temAMthI eka vastu-sUrya phare che ane pazcimAtya jotiSa ema kahe che ke baMne phare che. A rIte baMnenA mate kaI paNa phare che ane je phare che te kaI paNa vastu upara te Takela nathI te kevI rIte adhara rahe che? te teonA jyotizAstranA abhyAsathI tenI te vAta jJAta thAya che ke, pRthvI, sUrya, caMdra ane nakSatramAM koI AkarSaNa zakti rahelI
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 2 jI, (49) che, je utpanna thayelI mAnatA nathI. tene AdhAre te Take che ane pharyA kare che. A vAta teonA jyotiH zAstra uparathI vizeSa vidita thAya che "tethI e sarva anAdi che, ema je jainazAstra kahe che tene tethI puSTi maLe che ane ema sAbita thAya che." A kAraNathI jagatanA kartA izvarane mAnanArAone Akhare anavasthA doSa Ave che. keTalAeka A sRSTine banAvanAra kaI he joIe, ema mAnI Izvarane jagat kartA siddha karavA jAya che, paNa jyAre dareka kAryanuM kAraNa zodhavA bese tyAre temane amuka vastuo aTakayA zivAya chuTake thavAnuM nathI. ane kArya kAraNane niyama Adi tatvane lAgu paDI zakaze nahIM, jethI teija pitAnA matanA virodhI thaI jaze. dAkhalA tarIke eka copaDInA kArya kAraNane beLavA besIe te cepaDanA kAgaLanuM kAraNa cIMtharA, cIMtharAnuM kAraNa rU, ane rUnuM kAraNa tenuM bIja. jyAre bIjanuM kAraNa zodhatAM tene choDa Avaze ane pachI Ama amuka hade kArya kAraNanA Adine kheLatAM aTakavuM paDaze ane Aditvane paNa pAmI zakAze nahIM. bhadra! sAMpratakALanI zodha karanArAomAM jarmanImAM kola yunivasaTInA tatvajJAnanA eka prophesara De. piDablyuzane "mAnasika zAstranA mULa ta " evA nAmane eka graMtha lakhyo che. temAM kArya kAraNanA niyama viSe te bedhaDakathI jaNAve che ke, "jema dizA ane kALa aparimita che, tema kArya kAraNanA niyamanI jALa anAdi tathA anaMta che ane te siddha karavAne te nIcenI sAbItIo Ape che. 1. je te anAdi na hoya te ApaNe vastuonI prathama sthiti dhAravI paDaze. A sthitimAM unnati thAya, mATe temAM pheraphAra the joIe ane vaLI A pheraphAra AgaLanA pheraphAranI asararUpa thaze (A rIte anavasthA doSane prasaMga Avaze.) 2. kArya kAraNanI sAMkaLa aMta vinAnI che, kAraNa ke, egya kAraNanA kAryarUpa thayA zivAya kaI paNa pheraphAra kaI paNa vakhate thaI zake nahIM. A uparathI paNa vadhAre sAbIta thAya che ke je kArya kAraNanA niyamanI jALa anAdi anaMta che te pachI A jagatanuM paNa anAdipaNuM che, ema mAnavuM paDaze. vaLI ApaNe bIjI rIte joIzuM
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ (50) Atmati, te paNa ApaNane spaSTa mAlama paDaze ke, brahma jyAre niSkriya che, arUpI che te pachI A rUpI jagat kema banAvI zake? arUpI rUpIne banAve, e kevaLa asaMbhavita che. vaLI A saMbaMdhe kadAca kei ema dalIla kare ke, manuSyone ApaNe ghara ke bIjI hajAre cIjo banAvatAM joIe chIe. zuM temanAmAM AtmA nathI? je temanAmAM AtmA che te te rUpI che ke arUpI? jyAre manuSya sahastra cIjo banAvI zake te Izvara sarva zaktimAna che, te jagane racI zake temAM zI navAI? tethI Izvara jagat racI zake che, e siddha che. Ama kahenArAonuM kathana yathArthanathI, kAraNa ke je brahma ke je pitAnI svabhAva dazAmAM-svasvarUpamAM lIna che, tene ApaNe jevI vibhAva dazAmAM mukavA, e nyAyayukta nathI, sarakhAmaNI sarakhe sarakhAnI thaI zake che. paNa je pratispadhi ke virodhAbhAsavALA hoya, temanI kadi paNa na thaI zake. je mANasa kamaLAnA doSathI badhuM pILuM juve che, temAM reganija sa bhAva che. tema karyAvaraNathI gherAelA AtmAnI arthAt vibhAva dazAmAM rahelA AtmAnI vibhAva dazAmAMthI mukta thayelA AtmA sAthe sarakhAmaNI kema thaI zake? mahAtmAnAM A vacana sAMbhaLI prasanna thayelA zedhaka punaH prazna karyo-"bhagavad ! A jagatamAM aneka vastuo utpanna thAya che ane nAza pAme che, e pratyakSa dekhAya che, te pachI tene Adi ane aMta nathI, e vAta kema manAya?" mahAtmAe kahyuM, "bhadra! utpAda, vyaya ane thravyae traNa lakSaNa yukta jagane (dravyano svabhAva che, eTale e tripadiyukta sat te tenuM lakSaNa che. ema jaina siddhAMta mAne che. utpAda eTale utpanna thavuM, vyaya eTale nAza thavuM ane daivya eTale kAyama rahevuM, e jagamAM svabhAvathIja banyA kare che. e vAta tame kabula karaze ke? zodhakacaMdra puchayuM, "mahAtman ! ApanuM e kathana satya che, paNa prathama kayA zAstro satya mAnavA, eja zaMkA bhareluM che. eTale judA judA dharmanA judA judA zAstro che, ane teo juduM juduM jaNAve che. eTale kayA zAstrane vizvAsa rAkhavo? e kAMI samaja paDatI nathI.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 2 jI. (51) mahAtmAe smita vadane jaNAvyuM,-bhadra ! prathama te niSpakSapAtI yuktivALA zAstro mAnavA joIe. te chatAM kadi vividha zAstronA vividha vicAre jANatAM manamAM zaMkA rahetI hoya te vartamAnakALe cAlatAM aMgrejI rasAyanazAstranA niyame tame mAnaze ke? je uparathI paNa keTaluMka siddha thaI zake che, te tamAre te mAnya thAya ke nahIM? dhacaMdre kahyuM, bhagavan! te dvArA kAMI paNa svarUpa siddha thatuM hoya te te jaladIthI samajI zakIzuM ane te amAre mAnya paNa che, te kRpA karI te dvArA paNa amene samajAve. mahAtmA belyA-"bhadra! padArthonuM utpanna thavuM, nAza thavuM ane avinAzI rahevuM, te viSe rasAyaNazAstranA pAMcamA niyamamAM dareka padArthane cAra dharma batAvyA che. 1 atyaMta sUkSma vibhAga thavAne dharma, 2 avinAzitva, 3 snehAkarSaNa ane 4 pratisAraNa. A cAra dharmamAM dareka padArtha rahe che. je padArthone nAza thato jovAmAM Ave che, te padArthonA ati sUkSma vibhAga thaIne vikharAI jAya che. ati sUkSmatAne laIne te dekhI zakAtA nathI, paNa te AkAzamAM vikharAI jaIne kAyama rahe che, tethI te avinAzI che. ane te pramANe tenA paramANuo bhegA thaIne je meTA goLA bane che, te nehAkarSaNa zaktithI thAya che. ane je paramANuo vikharAI jaI paryAyarUpe nAza pAmI jAya che, te pratisAraNa zaktithI bane che. A uparathI rasAyaNa vettAoe jena siddhAMta je kharekhare che tenI puSTi karI che. te upara jaina siddhAMtamAM A pramANene dAkhale che-sonAne eka dere che, tene bhAMgI tenI kaMThI karavAmAM Ave, ane kaMThI bhAMgIne kaMdore karavAmAM Ave, tyAre kaMThI karAvatAM dorAne nAza thaye ane kadare karAvatAM kaThIne nAza thaye ane kadare utpanna thaye, ema pheraphAra thatAM paNa je mULa dravya suvarNa che, te te kAyama rahyuM che. tene nAza thayela nathI te te. avinAzitva yukta che. paraMtu dare bhAge te tene nAza ane kaThI karI te tenI utpatti thaI eTale mAtra tenuM rUpAMtara thAya che. tethI dravya utpAda vyaya thrauvya yukta lakSaNavALA che. A upara bIjA paNa ghaNA dAkhalAo laI zakAya tema che. jema eka ghara banAvavAmAM Ave, pachI keTaleka varSe tene nAza thatAM te gharanA rUpane nAza thAya che,
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( para Atmonnati, -- paNa je vastuothI te banAvavAmAM Avela, te vastunA paramANuone nAza thato nathI. te te jagatamAM kAyama rahe che. lAkaDAM, ane cune. vagere skaMdha tathA paramANurUpe rahI jAya che. lAkaDAMnA je sUkSma paramANuo che, te vikharAI jaI tene keTaleka bhAga jamIna sAthe maLI jAya che ane keTalAeka sUkSma paramANuo havAmAM rahe che, jamInamAM bIjarUpe rahelA jhADe te paramANuo laI pAchA pitAnA zarIra lAkaDArUpe banAve che, tethI te padArthone jagatamAMthI nAza thata nathI tema temanAmAM jagatanI bahArathI kAMI AvatuM nathI. tevI rIte mATInA ghaDAne paNa dAkhale laI zakAya che. ghaDe phuTavAthI tenA rUpane nAza thAya che paNa vastutAe mUla dravya pRthvI tatva rUpa mRttikAne nAza thatuM nathI. retInA gALavAthI kAcane pyAle bane tyAre retIne nAza ane pyAlAnI utpatti thaI paNa khyAle bhAgI javAthI, tenA TukaDA pAchA hatA, tema mULa rUpe thavAnAja mATe mULa dravya je che te ja rahevAnuM tene nAza thato nathI. varSA RtumAM dareka jaLAzaye pANIthI bharapUra thaI jAya che, paNa grISma Rtu Ave tyAre te pANI sukAI jAya che ane moTA jaLAzayamAM ochuM thaI jAya checomAsAmAM utpanna thayeluM pANI unALAmAM ochuM thAya che-nAza thAya che, ema ApaNane lAge che. paNa jagatamAM je che, te tenuM teja che. navuM utpanna thaI nAza pAmatuM nathI, mAtra rUpAMtara thayeluM che. bhadra! A dAkhalA uparathI tamArA samajavAmAM Avaze ke, jagata anAdi che. vaLI jena siddhAMtamAM e paNa niyama che ke, " A jagatamAM je vastu mULa nathI te mULa vastu navI utpanna thatI nathI ane je mULa vastu che, tene nAza paNa thatuM nathI." - A siddhAMtanA niyamane rasAyaNazAstranA vettAo kabula kare che. te upara A pramANe dAkhale apAya che. bheMsa ke gAyanuM dudha utpanna thayuM, dUdhanuM dahIM karyuM, eTale dUdhane nAza thaye ane dahIMnI utpatti thaI. te dahIMne mathana karavAthI chAza ane mAkhaNa judA paDayA eTale dahIMne nAza ane chAza tathA mAkhaNanI utpatti thaI. ahIM je mULa
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 2 che. (53) dravya dUdha hatuM, tene nAza thatuM nathI paraMtu rUpAMtara thaI temAMthI ghI ane dahIM judAM paDayAM che. dUdhanA ta te AbAda rahyA che. zodhakacaMdra zaMkA lAvI puchyuM, "bhagavan! kadi ahIM koI pUche ke, gAya ke bheMsa dehIne dUdha kADhayuM, te te navuM utpanna thayuM gaNAya ke nahIM? ane ghI tathA chAza khAvAmAM AvyA te pachI tene nAza thaye gaNAya ke nahIM? te pachI e siddhAMtamAM vidha Avaze. mahAtmAe jaNAvyuM, "bhadra! e zaMkA TakI zake tema nathI. jagatamAM kaI paNa padArtha khAI javAthI nAza pAmate nathI. dUdhanI utpatti paNa jagatanI baherathI thatI nathI. tema Izvara banAvatA nathI. e rasAyaNa vettAoe, siddha karyuM che. juo ke chAza ane ghI khAI gayA, tethI tene nAza thaye ema na samajavuM. te udaramAM jAya che ane temAMthI keTaleka bhAga maLamUtra dvArA athavA pasInA dvArA nIkaLI jAya che, ane keTaleka bhAga zarIramAM dUdha je rasa rahI tenuM rUdhira banI mAMsa asthi vageremAM puSTi karanAre thAya che. tevI ja rIte zAka, bhAjI, phaLa, mevA vagerenuM paNa bane che. te badhA padArtho jagatanI bAherathI kaI lAvatuM nathI. teo badhA jagatamAMthI pedA thAya che ane jagatamAM ja rahe che. rasAyananI kriyA pramANe khAvAmAM AvatA padArtho keTalAkanuM lehI, mAMsa vagere jude jude rUpe banI keTaluMka tyAM rahe che ane keTaluMka bahera AvI jamInamAM maLI mATI rUpe thAya che. zodhakacaMdra zaMkA lAvIne pUchayuM, bhagavan! A viSayamAM mane eka zakA utpanna thAya che. je anAja, dUdha, ghI vagere padArtho khAvAmAM Ave che. tenAthI rUdhiranA rasamAM vadhAre thAya te pachI zarIranuM vajana vadhavuM joIe. je dareja pAMca zera bhAra udaramAM jAya che temAMthI maLamUtra vagere nIkaLI jatAM sarvanuM satva sumAre pAzera jeTaluM rahe te paNa tenAthI dararoja zarIranuM vajana vadhavuM joIe. tenI gaNatrI karatAM dara varSe savAbe maNane vadhAre thavo joIe, paNa zarIramAM tevuM kAMI dekhAtuM nathI. kadi nAnI vayanA bALake vadhIne moTA thAya che, temAM paNa amuka vaya sudhI vadhI pAchA teTalAja pramANamAM rahe che. tenuM zuM kAraNa haze? mahAtmAe vicAra karI jaNAvyuM, bhadra
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ (54) Atmonnati------ e viSe zaMkA karavI ayakta che. saghaLA jIve rAtri ane divasa AhAraja karyA kare che. temane eka kSaNa paNa AhAra karyA vagara jatA nathI. A sAMbhaLI tamane Azcarya thaze. paNa tene khulAso A pramANe che-AhAra be prakAre che-eka 1 kavala AhAra ane bIje 2 rema AhAra. je mukhathI AhAra kare te kavala AhAra kahevAya che. te AhAra manuSya be, traNa ke cAra vAra kare che ane janAvare Akho divasa karyA kare che. paNa je rema AhAra che, te kSaNavAra paNa baMdha rahetuM nathI. te AhArathI zarIramAM navA pudgalenuM grahaNa thAya che. te grahaNa remadvArA thayA kare che. je junA pagale che, te remadvArA kharatA jAya che AvuM aniza cAlyA ja kare che, tethI zarIranA vajanamAM vizeSa vadhAre thatuM nathI. junA pudgale kharI jAya che ane navA utpanna thAya che. te kharatA pudgale ane utpanna thatA navA pagale ApaNuM jovAmAM AvatA nathI. kAraNake, te ghaNAM sUkSma hoya che. sarvajJa kevaLI bhagavAne te jJAnadaSTithI joyAM che, tethI A vAtanI temaNe prarUpaNa karI che. bhadra! A viSaya upara pazcimanA pravINa vidvAnoe ghaNuM zodha karI ApaNuM siddhAMtane siddha karI tenA sAcApaNAne majabuta banAvyuM che. teo paNa aMgrejI vaidyakane lagatI (Phisiology) vidyAthI anumAna karI kahe che ke, "mANasanuM zarIra ane bIjA badhA padArtho (jhADa, pAna, khanija vagere) potAmAMthI jhINAM rajakaNe bAhera pheMke che ane sAmI bIjI rajakaNe potAnAmAM le che. ema cAlu thaI keTaleka vakhata gayA pachI mANasanuM zarIra tadana navA rajakaNanuM banI jAya che. vaLI sAyansa (Science) nI bIjI zedha yAne sAyakalojI (Psychology) nAme zodhathI siddha karavAmAM AvyuM che ke, mANasanuM mana eka bIjA upara asara upajAve che, ane je (Occultism) gumavidyA kahevAya che, te te AgaLa vadhIne jaNAve che ke, mANasanA mana zarIra (Mental body ) nA rajakaNe bIjA mANasanA mana zarIramAM jAya che, ane asara kare che. A uparathI temane bhAvArtha ema samajAya che ke pavitra mANasanI sebatathI mana tathA zarIra pavitra thaI jAya che.
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 2 jI, (55) che dhacaMdra hRdayamAM saMtuSTa thaIne be -bhagavad ! je prathama kahevAmAM AvyuM ke je bhAga maLamUtra vaDe nIkaLela ane kharI paDele. che temane nAza thAya ke nahIM? mahAtmAe kahyuM,-tene nAza thatuM nathI. bAhara nIkaLelA te paramANuonA skaMdha jevAM daSTie paDe tevAja jamIna sAthe maLI jAya che ane keTalAeka sUkSma paramANuo havA sAthe rahe che. saghaLI jAtanA sUkSma paramANuo AkAza, pAtALa ane jamIna badhe ThekANe bharelA che. te ApaNI AMkhe dekhI zakatA nathI. teone te mAtra sarvajJa kevalI bhagavAn joI zake che, jene te mahAna purUe zAstra dvArA batAvelA che, te vAtane amuka aMze rasAyaNa vettAoe anumAnathI (pakSa pramANathI) siddha karI batAvI che. dhakacakre tarata prazna karyo-"mahAtman ! paramANu kone kahevAya te samajAve. mahAtmAe kahyuM-padArthanA vibhAganI jyAM sImA thAya che ke te vibhAganA vibhAga karatAM AgaLa vibhAga thatA nathI evA ristha sUkSama avibhAjya vibhAga te paramANu kahevAya che. jainazAstra tene mATe nIce mujaba kahe che - "kAraNameva tadantyaM sUkSmo, nityazca bhavati paramANuH / / ekarasa gandhavarNo dvisparza:kAryaliGgazca // iti" (zrImad umAsvAti ghArA) te paramANu antima kAraNarUpa ane sUkSmatA sahita tathA nitya che, tathA eka rasa, eka gadha, eka varNayukata be sparza sahita temaja kAryaliMga che arthAta kAryathI jANI zakAya che te paramANunuM lakSaNa che. vaLI sAyansavettA pAmiAtya vidvAne e paNa kahyuM che ke "An atom is an indivisible particle of matter." te paramANuo ApaNAM cakSuthI dekhAtAM nathI tema ApaNAthI batAvI zakAtA paNa nathI. kaI paNa padArthanA anaMta paramANu asaMkhyAta AkAza pradezanuM avagAhana karI rahelA hoya te carmacakSugocara thaI zake che tene jainazAstra skaMdha kahe che. te viSe rasAyanazAstramAM paNa temaja kaheluM
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ (56) Atmonnati, - che ke "AvI jAtanA ANuo dazya padArthamAMthI pitAnI meLe thAya che. ane tevA sUkSma aNuo bhegA thaI nAnI moTI AkRtio bane che, tema tevI AkRti manuSyanI kRtithI paNa thAya che." zodha caMdra te sAMbhaLI khuzI thaI be-bhagavad ! Ape je dUdha saMbaMdhI daSTAMta ApyuM hatuM, te viSe eTaluM puchavAnuM che ke, te dUdha kyAMthI utpanna thayuM ? kadi ema kahevAmAM Ave ke te dUdha gAya ke bheMsanA peTamAMthI nIkaLe che, te tenA piTamAM kyAMthI AvyuM ? ghAsa vagere khAvAthI temanA peTamAM dUdha pedA thAya che. ema kahevAmAM Ave te te ghAsa vageremAM dUdha kyAMthI AvyuM? A mArI zaMkAnuM Apa samAdhAna karavA kRpA karaze. mahAtmA bolyA-"bhadra! A jamIna-kamAM dUdha, dahIM, ghI vagerenA paramANuo rahelA hoya che, te mULIyAdvArA caDI ghAsamAM Ave che ane pachI gAya bheMsanA zarIramAM anukrame dUdharUpe prasare che. tevIja rIte ghauM, bAjarI, cekhA vagere saghaLAM anAja, zAka, bhAjI, phaLa, phUla mevA pramukha saghaLA padArthonA paramANuo jamInamAM (A lekamAM) rahelA hoya che, ane te jamInamAMthI pAchA ApaNA kherAka dvArA zarIramAM lohI, mAMsa, vIrya, asthi, dhAtu vageremAM pravarte che. pRthvI upara mATI eka jAtanI dekhAya che, paNa temAM aneka paramANuo rahelA che. tenA judI judI jAtanA raMga paNa che. rasAyana vettAoe siddha kareluM che ke, "mULa ekaMdara pAMsaTha (65) tamAMthI jagatanA saghaLA padArtho banelA che. mULa traNa prakAranA raMga che te raMgamAM judAM judAM paramANuo maLavAthI aneka jAtanA raMge bane che" ahiM keIne zaMkA thAya che, kALI ke gerI eka jAtanI mATImAM judI judI jAtanA raMganA paramANuo zI rIte rahe? tenA uttaramAM DAmaranuM dRSTAMta basa che. DAmara jAte kALe che, chatAM temAMthI saghaLI jAtanA raMge nIkaLe che. je jainadarzana anAdikALathI mAne che. tene mATe pazcima dezamAM moTA meTA maMtrAlaye vidyamAna che. jamInamAM varasAda paDavAthI je je jAtanA bIja ropavAmAM Ave - 1 jainadarzana mULa raMga pAMca che tema mAne che.
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 2 jI. ( 7 ) ke jamInamAM paDyA hoya te te jAtanA choDavAo pidA thAya che, bhejanamAM tene upayoga thAya che tyAre tene nAza thaye jaNAya che paNa tene nAza mULa dravyarUpe thato nathI, kAraNake maLamUtra dvArA tenA paramANuo pAchA pRthvImAM maLI jaI pAchA tenA teja anAja, phaLa vigere rUpe utpanna thAya che. vaLI je je jamInamAM je je anAja tathA phaLanA paramANuo, nathI hotA, te jamInamAM tevAM anAja ke phaLe thatAM nathI. jemake, ApaNA dezamAM lavIMga, epArI, taja, elAIcI, vagere padArtha nIpajatA nathI, kAraNake, ApaNI jamInamAM te jAtanA paramANuo, hetA nathI. vaLI jamInamAM khAtara nAkhavAthI anAja vadhAre pAke che, kAraNa ke, khAtaramAM anAja vagerenA paramANuo vadhAre hoya che. te uparathI siddha thAya che ke, jyAM je jAtanA paramANuo hoya che, tyAM te jAtanA anAja ke phaLa vizeSa thAya che. zodhacaMdra jarA vicAra karIne A pramANe prazna karyo-bhagavana ! je jamInamAM badhI jAtanA paramANuo hoya te eka khetaramAM bAjarI, tala, tuvera, vAla vagerenA bIja sAthe nAMkhavAmAM AvyA ane varasAda varasavAthI badhA ugI nIkaLyA. jamIna eka sarakhI che. joDAjoDa bAjarI, tala, tuvera vagerenA choDa judI judI jAtanA ugyA ane jamInamAMne eka sarakho rasa saghaLA repAe cusI lIdhe, tyAre bAjarInA ropAmAM bAjarInA dANa AvyA, temAM tala ke tuveranA dANA kema na AvyA? temaja tala ke tuveranA reSAmAM bAjarInA paramANuo kema na AvyA? A vAta yuktipUrvaka samajAvavAnI kRpA kare. mahAtmAe kahyuM, bhadra! e vAta te rasAyaNa zAstrathI sArI rIte sAbIta thaI zake che. bAjarInuM bIja bAjarIne dANe, ane tuveranuM bIja tuverane dANo-A baMne repA joDAjoDa che, te ugI nIkaLI vadhavA lAgyA. jamInamAM pANI paDavAthI mATInI aMdara rahelA tane ane pANIne eka rasa bapachI te repAo pitApitAnA paramANuone kheMcI le che. kAraNake, rasAyaNa zAstra kahyuM che ke, paramANuonI aMdara snehAkarSaNa zakti rahelI che. tethI
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ (18) Atmonnati, - teo svajAtinA snehAkarSaNa zaktivALA paramANuonI sAthe maLI jAya che. parajAtinA bIjAonI sAthe maLatA nathI. kAraNa ke snehAkarSaNa zakti vagara paramANuo eka bIjA sAthe maLI zake nahIM. te upara rasAyaNazAstra ghaNA dAkhalA Ape che. jemake, lehacuMbakanI aMdara rahela nehAkarSaNathI te phakta loDhAne kheMcI pitAnI sAthe vaLagADI de che. bIjA senA rUpA vagere dhAtu pAse hoya te paNa tene kheMcI zakaze nahIM. tevI rIte dUdhane pANI bhegA karI haMsane ApavAmAM Ave, te haMsanI cAMcamAM rahela snehAkarSaNa zaktithI te haMsa dUdha ane pANIne judA karI zake che. te dUdhane kheMcI le che ane tenI virUddha evI pratisAraNa zaktithI te pANIne juduM pADI de che. A viSe eka e paNa dAkhave che ke sonAne halakI kImata vALuM karavA temAM tAMbAne bhAga nAMkhavAmAM Ave che, paNa jyAre tene pAchuM zuddha karavuM hoya tyAre tene nAITrIka esIDa sAthe meLavavAmAM Ave che. te nAITrIka AsIDamAM tAMbAnI sAthe snehAkarSaNa zakti hovAthI senAmAM rahelA tAMbAne te juduM pADI de che. eTale suvarNanI kharekharI zuddhi thaI Ave che. - bhadra zodhakacaMdra, A rasAyaNazAstranA dAkhalA uparathI samajAya che ke, "je je paramANuonI sAthe snehAkarSaNa zakti haze, te te paramANuo tenA sajAtIya paramANuone grahaNa karI tenI sAthe ekatra thaI jAya che. tevI rIte jamInanI aMdara ghaNuM jAtanA paramANuo rahelA che. tethI je bIja ropavAmAM Ave te bIjanA paramANuo nehAkarSaNa zaktinA vegathI tenI sAthe kheMcAI Ave che. ane temanA piSaka bane che. je mUlIA jamInamAMnA rasane kheMcavAnI zakti dharAve che, teja snehAkarSaNa zakti kahevAya che." - bhadra! A viSe rasAyaNa zAstra A pramANe siddha kare che, tyAre jaina zAstra kevI rIte siddha kare che, te dhyAnapUrvaka sAMbhaLo. " jaina zAstrakAre A jagatamAM mukhya be padArtho mAne che. 1 jIva-catanya ane 2 ajIva-jaDa. dareka bIjamAM jIva rahela che. dhAnyane dANe je dekhAya che, tenI aMdara jIva che tethI tenAmAM ugavAnI zakti rahelI che. je bIjamAM jIva hoya teja uparanI saghaLI kriyAo
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 2 , thaI zake che. je bIjane bhuMjI nAkhavA vigere kiyA vaDe jIva rahita karI jamInamAM ropavAmAM Ave te te ugaze nahIM. saLI gayelA, ghaNA junA ane bhujelA bIja ugatA nathI. te uparathI e vAta sAbIta thAya che. jyAre temanAmAM ugavAnI zakti nathI te pachI te kiyAne kartA jIva temAM nathI, ema siddha thAya che. ane je jaDanI kriyA thAya che, te rasAyaNazAstra pramANe thAya che. eTale jIvanI kriyA mukhya Thare che-jIva ane jaDa maLIne te pramANe kiyA thAya che. pazcimanA vidvAnoe ghaNAM varSo sudhI zedha karI tyAre keTalAka jaDa padArtho kema bane che? zAnA zAnA bane che, teomAM zA zA guNa che. e vAta siddha karI zakyA che. paNa teo jIvanI zodha karI zakyA nathI. mANasane sadA jIvatuM rAkhavAnA ghaNuM prago karyA, paNa Akhare temanAthI te banI zakyuM nahIM, kAraNake, jIva tattvanI zodha karavAnI kalA koI pAse che nahIM. tema te thaI zake tema paNa nathI. jIvatatva e jaDa tattvanI sAthe maLeluM che. e zuddha jIva tattvane jaDathI juduM pADI zuddha Atma tatvane mahAvIra svAmIe pragaTa kareluM che. te zuddha Atmatatva pragaTa karavAnI kaLA saghaLA jene zIkhavavA-anubhavavA te mahAtmAe pitAnA jJAnabaLe Agama dvArAe rasAyaNa zAstrane lagatI saMpUrNa hakIkta ane tenA karatAM paNa vadhAre eTale ke anaMta prANI padArthonA anaMta bhAva kahelA batAvelA che. jeonA hAthamAM A kaLA AvelI che, teo hIrA mANekanA DhagalAo ane devAMganA jevI suMdara strIonI sAme paNa jotA nathI. ane tenI IcchA hRdayamAM paNa karatA nathI, jemane AvI dazA prApta thAya che, tenA hAthamAM Atma tattva pragaTa karavAnI zuddha zakti prApta thayelI gaNAya che. je ja A saMsAranA mehaka padArthomAM Asakta thanArA che, teone e kaLA prApta thatI nathI. rAgadveSa rahita-sarva karma rahitapaNe thavAthI ja vItarAga-paramAtmA thaI zakAya che. mahAtmAnA mukhathI samAdhAnanA A zabda sAMbhaLI zodhakacaMdra AnaMdita banI A pramANe belya-bhagavad ! ApanI vANIe amArA hRdayanI keTalIeka zaMkA dUra karI che, tathApi ApanA jevA samartha vakatAne alabhya lAbha levA bIjI aneka jijJAsA utpanna thAya che, tethI Apane
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ (60) AtmajAta, puchavAnuM ke, "A jagatanA kartA Izvara nathI ane A jagat anAdi che, te viSe have mAtra zAstranA pramANe ApI samajAvavA kRpA kare." - mahAtmA prasannathaIne bolyA-bhadra! ApaNA AhaMta zAstramAM jagatanA kartA Izvara nathI ane A jagat anAdi che," e vAta dareka prasaMge siddha karI che. paraMtu vedadharmamAM paNa pramANabhUta gaNAtI evI zrI bhagavadgItAnA pAMcamA adhyAyanA caudamA lekamAM paNa A pramANe lakhe che. jaI na vALa, jarA vRnati amuka - na me 18 saMyoga, zvamAvatu prati" | ra. Izvara-paramAtmA lekanA karmone banAvatA nathI, tema lekanuM kapaNuM paNa IzvaramAM nathI-arthAt Izvara A jagane racatA nathI eTale jaganA kartA izvara nathI, temaja puNya pApanuM phaLa ApanAra paNa Izvara nathI. sarva svabhAvathI ja pravarte che eTale ene karmanA svabhAvathI sukha duHkha thayA kare che ane A jagat anAdi kAlathI che, ema tene svabhAva che." 1. A uparathI siddha thAya che ke, jevAM karma kare che, tevAM phala svabhAva pramANe bhegave che, temAM Izvarane kAMI paNa levA devA nathI, te chatAM je Izvarane karUM mAnI muMjhAyA kare che. te pachI bhagavadgItAmAM spaSTa jaNAve che ke, "nA vAstha vipApaM, nava sukRtaM vimu. gajJAnenAta jJAnaM, tena muhati gaMtavA" ||rA "Izvara keInA pApa puNya grahaNa karatA nathI, AvuM chatAM lekee jJAnane tevA ajJAnathI DhAMkI dIdhuM che, tethI teo muMjhAyA kare che." 15. Izvara keI jIve karelA pApane TALavA samartha thatA nathI, tene mATe upaniSaDhyAM A pramANe kaheluM che- ___ kRtakarmakSayo nAsti, kalpakoTazitairapi / avazyameva bhoktavyaM, kRtaM karma zubhAzubham // 1 // saikaDA koTI kalpa thAya to paNa karelA karmane kSaya thatuM nathI. kareluM zubha ke azubha karma avazya jogavavuM ja paDe che."
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ * yAtrA 2 jI. (6) AvuM chatAM che pitAnA ajJAnathI Izvara jagat saje che, ane Izvara tene saMhAra kare che ema mAne che, te temanuM ajJAna che. A uparathI paNa siddha thAya che ke, "jagat kartA Izvara nathI. teja bhagavadgItAmAM bIje sthaLe kahyuM che ke, Izvara ane prakRti anAdi kAlathI che. jyAre e baMne anAdikAlathI heya te pachI prakRtine ka Izvara zI rIte kare? arthAt naja Thare. te viSe bhagavadgItAnA 13mA adhyAyamAM A pramANe lakheluM che, prakRrti purSa vaiva, viyanA mAva vikArAMzca guNAMcaiva, viddhi prakRti saMbhavAn // 1 // "purUSa (paramAtmA) ane prakRti (jagatuM) A be anAdi kAlathI che ema jANa. ane satva, rajasa ane tamasa ane tenA vikAre prakRti ja che. ema jANa" 1. A uparathI jainazAstra kahe che tema siddha thAya che ke, anAdi kAlathI AtmA ane karma che. tema jagatu paNa anAdikAlathI che. zodhakacaMdra prazna karyo,-"bhagavad ApanA kahevA uparathI samajAya che ke, A jagat anAdi che, paraMtu te jaganI vicitratA kema che? te keNa karatuM haze?" mahAtmAe kahyuM,-jaDa ane caitanya, e be padArthomAM sarva jagatane samAveza thaI jAya che. jaDa citanya rahita, ajJAna ane nisatva che. ane caitanya jJAna, sasukha, saprema AtmA pitAnA bAhya bala vaDe pitAnI AsapAsa rahelA jagatanA jaDa bhAgamAMthI paramANuo grahaNa karI tiryamAM, manuSyamAM cakavatI ane devatAemAM iMdrapaNe thaI zake che ane AMtara balavaDe kevaLa pitAnA svarUpamAMja rahI mahAvIrya rUpa, mahAzAMtirUpa, mahAjJAnarUpa, mahAsukharUpa, mahApremarUpa ke paramAtmArUpa hoI zake che te AtmA ja A jagatamAM dazya thatI saghaLI haddhio prApta karI zake che. saghaLAM deze zehere. ane gAme AtmAeja banAvyAM che. pRthvInuM pRthvI svarUpa, jalanuM jala svarUpa, agninuM agni svarUpa, vAyunuM vAyu svarUpa, vanaspatinuM vanaspati svarUpa, tiryaMcanuM tiryaMca svarUpa, manuSyanuM manuSya svarUpa, ane devanuM deva svarUpa AtmA ja yugala paramANuone praNAvavAnI
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 2 ). * Atmonnati... -- zakti vaDe racI zake che. AkhA jagatanA bAhya sajIva padArthone racanAra AtmA che. AtmAnAja bale jaDa padArtha sajIva, sabala, saprema vigere bhAse che. AtmAnA abhAve jaDa nisteja nirbaLa lAge che. mATe AkhA vizvane ke sRSTine sajanAra AtmA che. te AtmA pitAnA nija svarUpane badalatuM nathI, paraMtu pitAnAmAM rahelA nAnA prakAranA upAdhijanya zaktio vaDe jaDa padArthomAM bhinna bhinna rUpa banAve che.eja AtmA pitAnI zakti vaDe pitAnI AsapAsa paramANuone paraNumAvI mATIrUpa thAya che, bIjI rIte paraNAvI jalarUpa, asthirUpa, vAyurUpa, vanaspatirUpa, tiryaMcarUpa, mAnavarUpa ane devarUpa banI zake che. e rIte jaDa padArtha eka prakRtirUpa che ane te paththara rUpe, pANI rUpe, manuSya rUpe ke devarUpe pite zarIranI racanAvaDe dekhAya che. e badhuM AtmAnI pugalane paraNamAvAnI zaktiomAM nyunAdhika hovAthI bane che, jema ke ekaja padArtha himarUpe, jalarUpe ane bAdhvarUpe pratIta thAya che. temAM mAtra te padArthamAM rahelA caitanyanI nyUnAdhika zaktine prAdurbhAva-e kAraNa che, tema paththararUpa ke pANIrUpa, tiryacarUpa ke mAnavarUpa e AtmAnI ekaja DI yA ghaNuM zaktine bAhya vikAza, e kAraNa che. eka Itara dharmanA vidvAna ema kahe che ke jyAre AtmA niraMtara UMghavA jevI sthitimAM hoya che, tyAre te paththara hoya che, jyAre susta hoya tyAre mATI hoya che. jhakAM khAte hoya che tyAre vanaspati hoya che, zvAsozvAsa vizeSa lete hoya tyAre pazu hoya che, vicArate ke manana karate hoya che, tyAre mANasa hoya che ane prakAza hoya che, tyAre deva hoya che-tadanusAra eka dezIya vicAra karatAM eja zaktinA cheDA yA ghaNAM baLavaDe AtmA nAnA rUpa dhAraNa karatA ane nAnA prakAranA alaMkAre paherate mAlama paDe che. . jema eka mANasa eka parNakUTI, eka ghara, eka havelI, eka mehela ane eka baMgale banAve che, tema ghaNAM mANase maLI gAma, zahera, prAMta, IlAke, deza ane baMDa paNa racI zake che, A badhuM baLa konuM che! te manuSya dehamAM rahelA AtmAnuM ja che, te konAthI nA kahI zakAya tema che? karma kartA paNa AtmAna che. te AtmA karma vaDe tiryaMca, manuSya ke deva vagere jAtimAM janme che, paraMtu yAda
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 2 jI. ( 3 ) rAkhavuM joIe ke, karmane ka jyAre jIva che te e karma vaDe ane te te zarIramAM rahI aneka prakAranI addhi siddhi saMpAdana karavI, ene kartA paNa jIva-AtmA ja che. jema eka sutAra pahelA hathIAra banAve ane pachI te hathIyAra vaDe peTI banAve che, tema jIva navA navA karma upArjana karI ane pachI te vaDe zarIra rUpI peTIo banAve che, tethI manuSyAdi ke devAdi zarIrane ka karma nathI paNa AtmA che-jIva che. A uparathI siddha thaze ke, karma kare tema thatuM nathI paNa AtmA jevAM karma kare tevuM zarIra thAya che, kAraNake, karmane karUM jIva-AtmA che. te AtmA aneka kriyAo kare che, temAM janma ane maraNa e be kiyA mukhya che. vastutaH jatAM AtmAnI aMdara koI paNa jAtane pheraphAra thato nathI. jema sutAra ke kaDIye eka ghara badhe cA temAM rahe ke teo te te sutAra ke kaDIyAmAM vastutAe koI pheraphAra thata nathI; tema jIva rUpI kaDIye A zarIra rUpI ghara bAMdhe-janma ke temAM rahe-bhagave ane tene teDI pADe eTale maraNa pAme che tethI te AtmAmAM vastutaH pheraphAra thatuM nathI. hAlavuM, cAlavuM, levuM, devuM, uMghavuM, jAgavuM, khAvuM, pIvuM ityAdi jIvanI kriyAo che, ane e kiyA karatAM vastutAe jIvamAM kaI jAtane pheraphAra thato nathI temaja janmavuM arthAt zarIra rUpI jAne Dagale utArI nAMkhI na pahera te sivAya kAMI paNa anya nathI-tethI janma vakhate harSa ane maraNa vakhate zeka kare anucita kahe che ane te viveka rahitapaNuM- ajJAnapaNuM ja che. jema sUrya pite prakAzanA puMja rUpa che te nAnI sarakhI pRthvI upara eka bAju divasa rUpe dekhAya che ane te bIjI bAju AvaraNane lIdhe rAtri rUpe dekhAya che. tema AtmA pote puMja rUpajoti rUpa chatAM te mAtra zarIra rUpI pRthvI para eka pAsa (kevaLa jJAna prApta sthitimAM) divasa rUpe che ane bIjI pAsa (nigada jevI adhama sthitimAM) rAtrirUpe che. jethI jaNAya che ke, "mAtmA patra paraMva" AtmA eja parama baLa che, ane te AtmA teja tuM che,
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ (64) Atmonnati tuM parama baLa che, tema huM paNa parama baLa chuM. bhadra, A uparathI tamAre samajI levuM ke, A jagat anAdi che ane te jagatane kartA Izvara nathI." - mahAtmAnAM A vacane sAMbhaLI zrAvaka zedhakacaMdra ane satyacaMdra bane AnaMdita thaI gayA. temanAM hRdaya te viSaya upara lagabhaga nizaMka thaI gayA. Ahata dharmanA siddhAMta upara temane pUrNa vizvAsa prApta thayA ane temanI manovRttimAM zraddhAnA kiraNe prakAzita thaI gayA. tatkAla temaNe nIcenA paghathI te mahAtmAnI stuti karI | vasaMtati yadvAksudhAmayakarasya karAH prabhutama jJAnajaM bhuvi haranti mhaaNdhkaarm| taM jJAnavAridhimakhaMDamahAvrataM ca, sUrIzvaraM paramabhAvabhRtA namAmaH // 1 // jenI vANIrUpa caMdranA ghaNuM kiraNe A pRthvImAM ajJAnathI thayelA meTA aMdhakArane hare che, tevA jJAnanA samudra ane akhaMDita mahAvratane dhAraNa karanArA sUrIzvarane ame utkRSTa bhAvane dhAraNa karI namIe chIe. 1. A pramANe stuti karyA pachI te baMne yuvake mahAtmAne vaMdanA karI pitAnA vAsa sthAna upara gayA ane mahAnubhAva sUrivara potAnI nitya kriyAmAM pravaryAM. priya vAMcanAra! te mahAtmAnI A bIjI yAtrAnA prasaMgane sadA smaraNamAM rAkhaje. ane mithyAtva bharelA siddhAMtamAM mehita na thatAM A jagata ane AtmAnA viSayamAM Ahata mahAtmAoe je siddhAMta darzAvyuM che, tene dIrdha dRSTithI vicArI tenuM grahaNa karavA tatpara banaje.
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ hA . ' * :, . ka.. yAtrA 3 jI. - prAtaHkALane ramaNIya samaya hate. sUryanA suMdara vimAne Sii pUrvadizArUpa pramadAne raktavarNa sADI oDhADI hatI. revatagirinA suMdara zikhara upara sUryanA senerI kiraNa paDatA hatA. vividha vRkSonI zreNImAMthI pakSionA 12 | madhura nAda nIkaLatA hatA. girirAjanI svAbhAvika ramaNIyatAmAM prabhAtakALe meTa vadhAre karyo hate. Ahata maMdiremAM ghaMTAonA madhura dhvani thayA karatA hatA ane temanA pratidhvanithI girivaranI guphAo gAjI rahI hatI. A samaye bhagavAna sUrivara pitAnA parivAra sAthe giranAranI trIjI yAtrA karavA vicaratA hatA. te mahAtmAnI sAthe keTalAka gRhastha zrAvake paNa cAlatA hatA. jemAM zodhakacaMdra ane satyacaMdra mukhya hatA. girivaranA pavitra sthaLonA darzananI bhAvanA bhAvatA teo nityanA niyama pramANe zrI neminAtha bhagavAnane vaMdanA karI, te pachI te mahAtmAe te cityanI meTI bhamatImAM AvelA eka yarAmAM praveza karyo, ane tyAM jaI amIjharA pArzvanAthanI pratimAne vidhipUrvaka vaMdanA karI. A samaye te prabhunI pratimA upara amRtanA biMduo temanA jevAmAM AvyA. A adbhuta dekhAva puNyazALI purUSonI daSTie paDe che, te jotAMja mahAtmAnA hRdayamAM bhAvanA udbhavI AvI ane tethI teo nIcenuM padya bolyA hatA. " pAtu pArthaH prabhuH zrImAn paramAmRtanijharaH / / paramaprabhAvasaMpUrNA bhAti yatpatimA'nizam // 1 // " "jJAnalakSmIthI suMdara ane paramaamRta-mikSanA jharArUpa zrI pArzvanAtha prabhu rakSaNa kare. jemanI utkRSTa prabhAvathI pUrNa evI pratimA hamezA zebhe che." 1.
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmanniti, A pramANe stuti karyA pachI mahAtmAe pitAnA parivArane uddezIne A pramANe jaNAvyuM, "devAnupriya! A pArzvanAtha bhagavAna amIjharA pArzvanAtha evA nAmathI prakhyAta che. A prabhAvika mUti zrI saMprati rAjAe bharAvelI che. kharataragacchanA prakhyAta zrI jinacaMdra sUrie tenI pratiSThA karAvelI che. hRdayamAM zuddha bhAva dhAraNa karI A prabhunI pratimAnA darzana karaje." A pramANe mahAtmAnA mukhanI vANI sAMbhaLI sarva sAdhuoe ane gRhasthoe te prabhAvika pratimAnAM premapUrvaka darzana karyo. ane stavananI garjanAnA pratidhvanithI e pavitra guphAne gajAvI mukI. te pachI tyAM AvelI bIjI pratimAonAM darzana karI jyAre gya samaya thaye, eTale te mahAtmA pitAnA parivAranI sAthe nIce utaryA hatA. nityanA niyama pramANe talATImAM AvI temaNe pitAnA bhakta - zodhacaMdra ane satyacaMdrane temanI jijJAsA tapta karavAnI sUcanA karI teo baMnee praznAraMbha calAvyuM. zekacaMdra AnaMdita thaI bolya-"bhagavana, jIvanuM astitva ane paramAtmAnI olakha" e viSaya upara keTalAka prazna karavAnI mArI icchA che. Apa kRpA karI te praznonuM samAdhAna karaze. bhagavad ! ApanA kahevA uparathI siddha thAya che ke, jagane kartA Izvara nathI, te pachI Izvara kone kahe? ane temanI sevA bhakti zA mATe karavI joIe? A viSenA praznane uttara ApavA kRpA karaze. mahAtmAe harSita vadane jaNAvyuM. "priya zrAvaka, prathama te AtmA ane paramAtmAne oLakhavA joIe. temAM paNa prathama AtmAne mukhya rIte jANavuM joIe. dareka manuSya "huM koNa chuM," te jANavuM joIe. jyAre mANasa prathama pitAne oLakhI zake te pachI te paramAtmAne oLakhI zake che. jyAM sudhI AtmAnI oLakha thAya nahIM, tyAM sudhI paramAtmAnI oLakha thaI zakatI nathI. zedhakacaMdra vacce vinaya darzAvate bolya-"mahArAja ! keTalAeka kahe che ke, AtmA-jIva che ja nahIM. paMcabhUta bhegA thavAthI
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 3 che. (67) temAM cetanA zakti utpanna thAya che. te upara madirAmAM utpanna thatI mAdaka zaktine dAkhalo Ape che. ane jyAre te pRthvI, jaLa, teja, vAyu ane AkAza e paMcabhUtane nAza thAya che tyAre AtmAjIvane paNa nAza thaI jAya che. A vAtamAM zuM satya che ? te samajAve. mahAtmAe kahyuM, "bhadra ! ema kahenArAo tadana bhramita thayelA che, ema jANavuM. te pAMca bhUtemAM koI paNa eka bhUtamAM cetanA utpanna thavAnI zakti nathI, te pachI pAMca bhUte maLavAthI e zakti kyAMthI Ave? jyAre kaI mANasa marI jAya che tyAre te bela, cAla, khAte ane zvAsa lete baMdha thaI jAya che, tyAre tenuM zarIra te jevuM hoya, tevuM rahe che, paNa jIva jate rahe, tema kahevAmAM Ave che. temAM pAMce bhUta kAyama che, te emAMthI zuM ochuM thayuM ? A uparathI siddha thAya che ke, zarIra zivAya jIva e judo padArtha che. zedhacaMdra bo-"bhagavad ! A vAta vicAravA jevI che, paraMtu keTalAeka kahe che ke, paramAtmA sarva vyApI che ane saghaLA che tenA aMza che. te upara AkAzanuM daSTAMta Ape che. jema AkAza sarvavyApaka che, te paNa te ghaTa vagere padArthomAM juduM juduM AkAza kahevAya che. ghaDAmAM rahelate ghaTAkAza che. paNa jyAre ghaDe puTI jAya che, tyAre te AkAza mahAkAzamAM maLI jAya che. tevI rIte paramAtmAnA aMza rUpe rahelA judA judA che, te mRtyu pAme tyAre paramAtmAmAM maLI jAya che. A kathana keTale aMze satya che? te Apa samajAve." mahAtmAe kahyuM, "A kathana siddha thAya tevuM nathI. kAraNake, je saghaLA ja paramAtmAnA aMza hoya te teo saghaLA sarakhA havA joIe. kaditemanI AkRtio judI judI hoya, paNa paramAtmAnA aMzanA guNa paramAtmA jevA eka sarakhA hovA joIe. jema ghaDAmAM, gaLAmAM ane leTAmAM raheluM AkAza sarva sarakhuM hoya che. tevI rIte chamAM kAMI jaNAtuM nathI. jenI aMdara te judA judA guNe mAlama paDe che. kaI jJAnI, koI ajJAnI, keI DAhya, kaI mUrkha, kaI kolI koI mAnI, keI lebhI, luca, ane cora ema aneka prakAranA guNa avaguNathI bharelA mAlama paDe che, tema kaI sukhI, koI duHkhI, ane keI rAjA ke kaI bhIkhArI dekhAya che. Ama aneka prakAranI
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 68 ) : Atmanniti, bhinnatA paramAtmAnA aMzamAM hoI zake nahIM. vaLI jeo AkAzane dAkhalo Ape che. te paNa yukti rahita che. kAraNake, ghaDAmAM raheluM AkAza jema ghaDo chuTI javAthI mahAkAzamAM maLI jAya che, tevI rIte jIvonI aMdara ghaTatuM nathI; kemake jyAM sudhI ghaDe Akhe rahe che, tyAM sudhI temAMnuM AkAza kAyama rahe che, paraMtu jyAre ghaDAnAM ThIkarAM thaI jAya, tyAre AkAza AkAzamAM maLI jAya che. paraMtu mANasanuM zarIra te tevuM ne tevuM AkhuM rahe che, temAMthI keI jAtanuM kANuM ke bhAMgavuM tuTavuM thatuM nathI ke jemAMthI jIva gaye, ema dekhAya, mATe AkhA zarIramAMthI jIva, kema gaye, te viSe kAMI paNa samajAtuM nathI." - zedhacaMdra prazna karyo-"bhagavAna ! nAstika leke ema mAne che ke, jIva nathI, puNya nathI ane pApa nathI. te viSe kharI vAta zuM haze ?" sUrivara bolyA-"bhadra! A upara Ahata AgamamAM paradezI rAjA ane kezI gaNadharane prasaMga Apela che. te paradezI rAjA nAstika hatuM. teNe kezI gaNadharane tevAja prazna karyA hatA ane mahAtmA kezI gaNadhare tenA egya uttara ApyA hatA. je tuM dhyAna daIne zravaNa kara." te paradezI rAjAe prazna karyo ke, "Apa kahe che ke, jIva ne zarIra judA judA che ane te jevuM kare tevuM bhegave che, paNa e vAta mArA mAnavAmAM AvatI nathI. mAre pitA nAstika hatuM, hiMsA pramukha mahA pApa karate hate. te mRtyu pAme che, te pApanA ge narake ja joIe. ane je ema thayuM hoya te te mAre pitA narkanAM duHkha joI pAchA AvI mane kaheta ke meM pApa karela che, tethI huM narkanAM duHkha bhegavuM chuM, vAte tuM pApa karIza nahIM paNa puNya karaje. je mAre pitA AvI A vAta jaNAve te huM jIva ane zarIrane judAM mAnuM, te zivAya kadi paNa mAnuM nahIM." paradezI rAjAne Avo prazna sAMbhaLI kezI gaNadhara bolyA-"he paradezI, tArA jamAnAmAM sUryakAMtA nAmanI strI che. te sarva alaMkArane dhAraNa karI beThI hoya, tevAmAM kaI uddhata purUSa AvI teNInI sAthe naThArI vartaNuMka kare ane te tArA jovAmAM Ave te tuM tene
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 3 jI. jIvate javA de ke nahIM? " rAjAe kahyuM, "nA, huM tene jIvate javA dauM nahIM. tene te zaLIe caDAvI mArI nAkhuM." gaNadhare jaNAvyuM, "tevI rIte narkamAM paDelA tArA pitAne paramadhAmika zI rIte javA de? eTale te ahIM zI rIte Ave? te te tyAMja duHkha bhogavyA kare." paradezI rAjAe prazna karyo-"mArA pitAnI mAtA ghaNIja dhArmika hatI. te hamezA piSadha pratikamaNAdi karatI, dAna ApatI ane satkAryo karatI hatI, te tamArA kahevA pramANe te devalekamAM javI joIe. jyAre te devakanuM sukha bhegave che, te pachI tyAMthI AvIne mane kahe ke, tuM puNya kara ke jethI mArI jema tane devakanuM sukha maleka je A pramANe te AvIne kahe te huM jIva ane zarIrane judA mAnuM." kezI gaNadhare kahyuM, "rAjA, tuM snAna karI alaMkAra dhAraNa karI devapUjana karavA jato hoya, te vakhate kaI mANasa AvI tane kahe ke, "A viSTAnA oraDAmAM Avo" ane temAM vizrAma . athavA su bese." Ama kahevAthI tuM temAM dAkhala thaIza?" paradezI rAjAe kahyuM, "mahArAja ! tevuM vacana paNa sAMbhaLuM nahIM ane temAM jAuM paNa nahIM." kezIgaNadhara bolyA, "rAjA, A dRSTAMta uparathI samajavAnuM ke, jeo devakamAM utpanna thAya che, temane evA divya bhoga bhegavavAnA maLe che ke, jethI teone A lokamAM AvavuM rUcikara thatuM nathI. divya strIonI sAthe temane e sneha baMdhAya che ke jethI A lekanA strI putrAdikanI sAthe temane saMbaMdha tuTI jAya che, te chatAM kadi je te A lekanA saMbaMdhanI mamatA rAkhI AvavAnI IcchA kare ane tene mATe be ghaDI vicAra karavA bese tyAM temanA meTA AyuSyanI sAthe A lokanA ghaNAMja TuMkA AyuSyanAM behajAra varSa vItI jAya che eTale A lekanA manuSyanA keTalAkaeka bhava vItI jAya che. tema vaLI manuSya kSetramAM dArika zarIra hovAthI nihAranI durgadha cAra pAMcase jana sudhI uchaLe che te durgadhane lIdhe, teo A lekamAM AvI zakatA nathI. tethI tArA pitAnI mAtA ahIM AvI tane zI rIte kahe?" bhadra zekacaMdra, A vakhate te paradezI rAjAe prazna karyo ke, "mahArAja ! eka divase meM koI eka cerane lehamaya keThImAM ghAlya
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ (70). Atmonnati - ane tenA sarva chidro baMdha karI dIdhAM, temAMthI nIkaLavAnI jarA paNa ja rAkhI nahIM. tema chatAM keTaleka divase te keThI ughADI tyAre te ceranA zarIramAM jIva na hatuM. je zarIrathI jIva jAde hoya te te baMdha karelI koThImAMthI kaye raste thaIne nIkaLI gaye ? te uparathI siddha thAya che ke, zarIrathI jIva judo nathI." kezI gaNadhara belyA-"rAjA, mAre tane eTaluM ja puchavAnuM che ke, eka moTA vizALa makAnamAM bheMyaruM che, tenI aMdara badhA chidro baMdha karI pachI Dhela vagADavAmAM Ave, te chatAM te Dhelane avAja bahera Ave ke nahIM?" rAjAe kahyuM, "tene avAja bahera Ave." tyAre gaNadhara bolyA-"jema chidra vinA te bhoMyarAmAMthI Dhelane avAja bAhara nIkaLe che, tema zarIramAM rahele jIva te keThImAMthI bAhara nIkaLe che." paradezI rAjAe bIjo prazna karyo. "mahArAja ! keI eka cerane meM chidra vinAnI keThImAM pUryo hate. te chatAM tene kalevaramAM kIDAo utpanna thaI gayA hatA. te kyAMthI AvyA?" gaNadhara mahArAjAe uttara Ape. "zeDhAne tapAvatAM tenI aMdara chidra nahIM chatAM paNa agni praveza kare che. tevI rIte jIva praveza kare che. jIvanuM sUma svarUpa dekhavAmAM AvatuM nathI." paradezI rAjAe prazna karyo. keI yuvAna, buddhivAna ke naregI mANasa jevI rIte bANa nAkhe che tevI rIte bALaka ke rogI mANasa bANa nAMkhI zakaze ? arthAt nahIM nAMkhI zake. jo ke tamArA kahevA pramANe jIva te badhAmAM che, paNa zarIranA baLanI khAmIne lIdhe te nAMkhI zakatA nathI, tethI zarIra ja satya che, bIjuM kAMI che ja nahIM. kezI mahArAjAe khulAso karatAM uttara Apyo. je kaI baLavAna ane yuvAna purUSa che, paNa tenI pAse junI kAvaDa hoya te te temAM bhAra upADI zakaze? athaoNt nahIM ja upADI zake. kAraNake, tema karaze te te junI kAvaDa bhAMgI jaze. tevI rIte jIvanI sAthe zarIrane saMbaMdha che. mATe rega ane bALa avasthAne laI nirbaLa thayelA zarIre te bANa mArI zakti nathI. paradezI rAjAe prazna karyo-"mahArAja! meM eka rane jIvatAM
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 3 jI. (71) teLI pachI tene zastra vinA mArI nAMkhyuM. pachI taLatAM tenA vajanamAM kAMI paNa vadhaghaTa thaI nahIM. je jIva jude heta te tenA vajanamAM ghaTADo thAta. paNa tevuM kAMI banyuM nahIM. te uparathI jIva judo hoya, te saMbhavatuM nathI." kezI gaNadhare jaNAvyuM, "cAmaDAMnI dhamaNa khAlI hoya tyAre athavA temAM pavana bharyo hoya tyAre paNa tenA vajanamAM koI paNa ghaTADo ke vadhAre thatuM nathI. tevI rIte jIvanI sthiti evI che ke, tenAthI vajana vadhI jatuM nathI. te arUpI hovAthI kaI jAtanI vadhaghaTa jaNAtI nathI." paradezI rAjAe kahyuM, mahArAja! meM kaI eka purUSanA zarIramAM badhe tapAsa karI topaNa jIva jaNAya nahIM. pachI tenA zarIranA nAnA nAnA kaDakA karIne joyuM, te paNa te dekhAyuM nahIM. te uparathI jIva jude hoya tema lAgatuM nathI. kezI mahArAje kahyuM, "koI purUSa vanamAM gayA tyAM temane rasoI karavA mATe agninI jarUra paDI. kASTramAM agninI zodha karavA mAMDI. dareka kASTanA kaDakA karyA ane joyuM te paNa agni jevAmAM AvyuM nahIM. pachI teo vilakhA thaIne beThA. tevAmAM kaMI eka buddhimAna purUSe kahyuM ke, huM snAna karI devanI pUjA karI agnine pragaTa karuM chuM. pachI teNe vanamAM jaI araNinuM kASTa lIdhuM ane tenA be khaMDanuM gharSaNa karI agni utpanna karyo, pachI teo te agnivaDe rasoI karIne jamyA hatA. tevI rIte zarIranA kaDakA karavAthI jIva jaNAtuM nathI. jema pahelA purUSe buddhithI agni utpanna karyo, tema jJAnavAnuM purUSane tenA jJAnanA baLathI jIva jaNAya che. kAMI zarIranA kaDaka karavAthI jaNAtuM nathI. bhadra zodhakacaMdra, mahAtmA kezI gaNadhare A pramANe daSTAMta ApyA te paNa paradezI rAjAnA manamAMthI te saMzaya dUra thayo nahIM. pachI teNe prazna karyo ke, "mahArAjA ! tamee ghaNuM daSTAMte batAvyAM paNa mane te egya lAgatuM nathI. je mane hAthamAM jhAlIne jIva batAve teja huM mAnuM" tyAre kezI gaNadhare tene prazna karyo A vRkSanA pAMdaDAM zAthI hAle che tene koNa halAve che ? "
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ (72) Atmanniti, paradezI rAjAe kahyuM, "te pavanathI hAle che." kezI mahArAjAe kahyuM, "te pavanane tuM dekhe che?" rAjAe kahyuM, "nA, te pavana mArA dekhavAmAM AvatuM nathI." gurUe kahyuM, "rAjA, jema tuM pavanane dekhate nathI ane tenAthI cAlatA pAMdaDAne dekhe che. tathApi "pavana che," ema huM mAne che. tevI rIte jIva dekhAtuM nathI, paNa lakSaNathI te jaNAya che. je kevaLI-sarvajJa che, teo tene dekhI zake che. bIjA keI dekhI zakatA nathI. jyAre kezI gaNadhare A yuktipUrvaka dRSTAMta ApyuM, tyAre paradezI rAjAnuM mana niHzaMka thaI gayuM. tatkALa teNe nAstika matane che didhe ane jIva-ajava vagere nava tatva upara tenI saMpUrNa zraddhA thaI AvI. bhadra zedhakacaMdra, AvI rIte nAstikavAdanuM zAstramAM nirAkaraNa kareluM che, je A viSe vizeSa vivecana karavA besIe te ghaNo samaya lAgI jAya. mahAtmAnA mukhathI paradezI rAjA ane kezI gaNadharane vRttAMta sAMbhaLI zakacaMdra ane satyacaMdra ghaNA ja prasanna thaI gayA. pachI mahAtmAnI AjJAthI zodhakacaMdra prazna puchavAne AraMbha karyo bhagavad ! A saMsAramAM AtmA (jIva) kyArathI haze? mahAtmAe kahyuM, "bhadra ! A saMsAramAM anAdikALathI AtmA che. jene Adi hoya te padArtha utpattimAna hoya che ane je utpattimAna hoya te kAryarUpa kahevAya che. ane je padArtha kAryarUpa hoya te samavAya, nimitta Adi kAraNonI sAmagrI dvArA utpanna thAya che ane tethI te kAryarUpa padArtha anitya kahevAya che. ane je padArtha anitya hoya te avazya vinAza pAme che. je AtmA che, tene keIe utpanna karyo nathI, tethI te anAdi kahevAya che. je padArthane Adi nathI, tene aMta paNa nathI, te pramANe AtmA anAdi ane anaMta che. vaLI je vastune kaI banAvanAra nathI te vastu nitya kahevAya che. tevI rIte AtmAne kaI banAvanAra nathI, eTale te nitya kahevAya che. je vastu nitya hoya che, te traNe kALamAM nAza pAmatI nathI. AtmA nitya hevAthI traNe kALamAM nAza pAmatuM nathI. vaLI je vastu utpanna thAya che, te kAraNapUrvaka hoya che. jema mRttikAne ghaTa che, te mRttikA,
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 3 jI, (73) daMDa, caka ane kuMbhAra Adi kAraNapUrvaka che ane je vastune koI utpanna kartA nathI te kAraNa vinA svayaMsiddha hoya che, jema ke AkAza. tevI rIte kAraNa vagarane AtmA keInAthI banela nathI. zedhakacaMdra prasanna thaIne prazna karyo, bhagavan! jyAre te AtmAjIva anAdi che, te te jIva jagatamAM keTalA haze? mahAtmAe kahyuM, "bhadra! jagatamAM anaMta jIve che, paNa temanA mukhya be bheda che. 1 karmarahita ane 2 karmasahita. je kamarahita jIva te siddha kahevAya che. te mekSanA jIva che. te paramAtmA, paramezvara, brahma ItyAdi anaMta nAmathI oLakhAya che ane je karmasahita jIva che, te saMsArI jIva che. saMta eTale saMcaravuM, eka gatimAMthI bIjI gatimAM javuM, athavA janma maraNa pAmavuM, te saMsArI kahevAya che. te saMsArI onI bhinna bhinna nio-jAtio che. te corAzI lAkha kahevAya che. je jIva pRthvI, pANI, (am) agni (tejasa) vAyu ane vanaspatirUpa kAyA (zarIra) mAM varte che, te ekedriya kahevAya che, kAraNake, te mAtra sparzaneMdriyane viSaya grahI zake che. pRthvI (mRttikA) pANI ane vAyu vageremAM citanya che, evuM jJAna sAyansa (Science) vidyAthI siddha thayuM che. kRmi, kIDA, vagerene te sparzana ane rasanA (jihA) hoya che, tethI te dvIMdriya jAtinA jIva kahevAya che. jemane upara kahela be iMdriya uparAMta trIjI ghANaidriya (nAka) heya che, te kIDI pramukha jI trikriya jAtinA kahevAya che. upara kahela traNa iMdriya uparAMta cethI cakSu iMdriya jemane vadhAre che, te bhramarAdi prANIo caturiMdriya kahevAya che. jemane upalI cAra ane pAMcamI zravaNa (kAna) iMdriya hoya te paceMdriya jAtinA jIva che. deva, manuSya, nArakI ane pazu, pakSI, matsya, pramukha sarva tiryace pacaMdriya jIva kahevAya che. je je vanaspatirUpe che, temanA be prakAra che. 1 pratyeka vanaspatikAya ane 2. anaMtakAya athavA sAdhAraNa vanaspatikAya. phala, chAla, kASTa, mUla, patra ane bIjarUpI je vanaspatinA eka eka zarIramAM eka eka jIva hoya che, te pratyeka vanaspati
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmonnati, kahevAya che. jemanA zira, sAMdhA, ane gAMThA guNa hoya che, athavA jemanA bhAga paDI zake athavA je taMturahita hoya che, temaja je chedAyAM chatAM uge che, evA kAMdA, aMkurA, Adu, haLadara, gAjara, gaLe, kuMvAra ane pATu ItyAdi je vanaspatinI eka eka kAyAmAM anaMta jIve heAya che, te anaMtakAya athavA sAdhAraNa vanaspati kahevAya che, temanI nigada evI paNa saMjJA che. pRthvIkAya, apakAya, teja kAya, vAyukAya ane nigeda (sAdhAraNa vinaspatikAya) e darekanA sUkSma ane bAdara evA be bheda che. temAM je sUkSma che te sarva kAkAzamAM vyApI rahelA che, chatAM te carma cakSuthI joI zakAtA nathI, paNa bAdara, pRthvIkAya, akAya, tejaskAya ane vAyukAyanA asaMkhya zarIranuM je bheguM piMDa bane che, te carmacakSuthI joI zakAya che, temaja pratyeka vanaspatinA eka, be Adi saMkhyAta athavA asaMkhyAta zarIranuM piMDa paNa daSTigocara thAya che. je kevaLI bhagavAna che, te sarva ne joI zake che. bhadra! vaLI A jagamAM jaDa ane cetana evA beja padArtha che. jemAM cetanA zakti che, te jIva, AtmA vagere judI judI bhASAmAM judA judA nAmathI oLakhAya che. ane jemAM citanya athavA jIva nathI te jaDa kahevAya che. A be padArtha zivAya trIje padArtha cheja nahIM. vaLI je jaDa che, te jIvenA zarIra che. jemAM grahIne choDelA jIvarahita zarIra jaDa kahevAya che. A jagatamAM jeTalA jaDa-pudga che, te dazya ane adazyarUpe rahelA che. je anaMta che. AmaLAnA phaLa jeTalI mATImAM, pANInA eka samayanA agrabhAga upara rahe teTalA TIpAmAM, agninA taNakhAmAM asaMkhyAtA ane kaMdamULanA eka rAI jevaDA kaDakAmAM anaMtA rahelA che. kaMdamULamAM vizeSa jIva hevAthI jaina zAstrakAroe tenA bhakSaNane niSedha karela che. A sivAya AkhuM AkAza sUma nigada thI bharapUra che. te enA karatAM karmo-jaDa pugaLo anaMtagaNa che. te sarva kAkAzamAM vyApIne rahelA che. vadhAre zuM kahevuM? eka jIvanA asaMkhyAta pradeza che ane eka eka pradezamAM zubhAzubha karmanI
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 3 jI. (75) (jaDanI) anaMtI vargaNAo (samUha) rahela che, je sarvajJa bhagavAthI ja joI zakAya che. A vAta kadi koInA mAnavAmAM Ave ke na Ave, e vAta temanI marajInI che, paraMtu Astika purUSe te mAne che ke, sarvajJa bhagavAne potAnA jJAna cakSuthI joyuM ane te sarva jIvone jANavA mATe kahyuM che. je sarvajJa hoya te kadi paNa juThuM bolatA nathI. ane je juThuM bole te sarvajJa heI zake nahIM, je sarvajJa purU thaI gayA che, temanI khAtrI temanA caritro uparathI thaI zake che, tethI temanA caritro sAMbhaLavAM joIe. vaLI hAlanI pazcima vidyAnI zodhathI e vAtane nirNaya thaI zake che ke AkAza badhuM jagatanA sarva padArthonA paramANuothI bhareluM che. paNa ApaNuM carmacakSuthI te joI zakAtuM nathI, e vAta rasAyaNa vettAoe siddha karelI che, mATe te uparathI sarva je kaheluM che te avazyameva satya Thare che. jema ghuvaDa pakSI sUryane dekhI zakatuM nathI, paNa jeo sUryane dekhI zake che, teo "sUrya cheja nahIM" ema kahenArA ghuvaDa pakSInA vacanane kadApi mAnya karatAM nathI. ghuvaDa sUryane mAne nahIM, tene kaI IlAja nathI, kAraNa ke, ghuvaDamAM sUryane jovAnI zakti nathI, te tene te zI rIte dekhADI zake? evI rIte ApaNAM carmacakSuthI sUkSama jo na dekhAya, tenI khAtrI jJAnInA kahelA vacane upara vizvAsa rAkhavAthI ja thAya che. bhadra zedhacaMdra! have AtmAnA svarUpa viSe saMkSepamAM kahuM te dhyAna ApI sAMbhaLaje. AtmA, nitya, vibhu, cetanavAnuM ane arUpI che. te nitya dravya tarIke che. paNa paryAyanI apekSAe deva, manuSya, nArakI athavA tiryaMca gatimAM pariNAma pAmyA kare che. badalAyA kareche, tethI paryAyarUpe anitya paNa che. te AtmA vibhu eTale sarvatra vyApavAnI sattAo sahita che, paNa sAmAnyataH svazarIramAMja vyApI rahe che. cetanA eTale sAmAnya vizeSa upaga athavA jJAna, te AvaraNa eTale guNane AcchAdana karanArA karmo tenA kSayAdinA pramANamAM hoya che. te guNa arUpI eTale rUpa athavA AkAra-Akati ke mUrtithI rahita che. - karmo jaDa rUpI ane pudgaLa che. jaDa eTale cetanA rahita ane
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ (76) Atmanniti. - rUpI eTale rUpa sahita che, paNa ati sUkSmatAne lIdhe te carma cakSuthI joI zakAtA nathI. pugaLa eTale purAvuM ne gaLavuM arthAt vikharAI javuM ane bheguM maLavuM, (jene purana, galana svabhAva che) tethI jaina bhASAmAM tenuM pudagaLa nAma ApeluM che, te uparathI sarva karmo jaDa padArtho-pugaLa kahevAya che. temaja rasAyaNazAstramAM paNa padArthomAM uparanA guNe kahelA che. te rasAyaNa prIti ane pratisAraNa zaktithI oLakhAya che. rasAyaNa prItithI bheguM maLI javuM thAya che ane pratisAraNa zaktithI vikharAI javuM thAya che. mahAtmAnAM A vacane sAMbhaLI zedhakacaMdra ane satyacaMdra hRdayamAM prasanna thaI gayA. pachI dhakaca pitAnI jijJAsA tapta karavA prazna karyo. "bhagavad ! ApanI vANue mArA hRdayanA keTalAeka saMzaya dUra karyA che, tathApi vizeSa jANavA mATe prazna karavAnI IcchA thAya che. Ape AtmAnI anaMta zakti kahI. paNa te zakti kema dekhAtI nathI?" mahAtmAe prasannatAthI kahyuM, "bhadra! anaMtazakti, anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMtacAritra ane anaMtavIrya Adi jeTalI zakti paramAtmAmAM che, teTalI zakti sarva AtmAmAM che, paNa te karmothI DhaMkAI gaI che. jema sUryamAM sarvatra prakAza karavAnI zakti che, paNa vAdaLAM AvavAthI te DhaMkAI jAya che, te vAdaLAnA AvaraNathI sUrya dekhAte nathI, paraMtu tene prakAza mAlama paDe che. eTale rAtrinA jeTaluM aMdhakAra thatuM nathI, tema karmothI DhaMkAelA AtmAnI saheja zakti ane jJAna mAlama paDe che. jema jema vAdaLAM ochA vadhatA pramANamAM mAlama paDe che tema tema ochA vadhatA pramANamAM karmo hoya, te pramANe jIvanI ochI vadhatI zakti mAlama paDe che. jyAre vAdaLAM tadana jatAM rahe che, tyAre sUrya nirmala-tejasvI dekhAya che, tema jyAre AtmAne DhAMkanArA karmone sarvathA nAza thAya che, tyAre AtmA nirmala thAya che, eTale tenAmAM anaMtajJAna, anaMta darzana ane anaMtavIrya pragaTa thAya che, tethI te jagatanA sarva padArthone joI zake che. ane AkhA cAi rAjalokanA padArthanuM svarUpa jJAnathI jANI zake che. vaLI te jaDa 5dArtharUpa karmone nAza thavAthI AtmAne zarIra, janma maraNa, kSudhA,
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ thAvA 3 che. (77) tRSA, nidrA, bhaya, zaka, rega, Adhi ane upAdhi kAMI rahetA nathI. te niraMjana, nirAkAra, tirUpa banI sadA AnaMdamAM sarva lekane aMte Avela siddhazilAnI upara eka ejananA bhAga cheDI chellA - nA bhAgamAM A lekane aDakIne virAjamAna thAya che, te siddhanA jIve kahevAya che. teo mukta, paramAtmA, paramezvara, ane bhagavAna ItyAdi nAmathI oLakhAya che. zodhakacaMdra mukhamudrAne AnaMdita karIne bolya-"bhagavan! have parabrahmanuM svarUpa kevuM hoya? te kRpA karI varNavI batAve." mahAtmAe kahyuM, "bhadra! zrIvItarAga, sarvajJa, parepakAra parAyaNa ane sarvadaza Apta AtmAoe parabrahmanuM svarUpa je kaheluM che te sAvadhAna thaIne sAMbhaLe. te parabrahma nivikAra, nikriya, nirmAya, nirmoha, nirmatsara, nirahaMkAra, nispRha, nirapekSa, nirguNa, niraMjana, akSara, anAvRti, anaMta, aprameya, apratikriya, apunarbhava, mahadaya, tirmaya, cinmaya, AnaMdamaya, parameSTi, vibhu, zAzvata, sthitiyukta, redhaviredharahita, prabhAsahita, ane jagasevya evA parabrahma Izvara che. jenA dhyAnanA prabhAvathI bhaktane muktinI prApti thAya che. evA IzvararUpa che. te prabhunA anaMta guNa che, ke jene kahevAne kaI paNa samartha thaI zakatuM nathI. te saghaLA guNe sarva jIvonI sattAmAM rahelA che, paNa te karmone laIne ochA vadhatA pramANamAM dabAyelA rahe che. jema jema te karmonuM AvaraNa dUra thatuM jAya che, tema tema guNane prakAza paDate jAya che. ane chevaTe jyAre sarva AvaraNa dUra thaI jAya che, tyAre AtmA nirmala thai paramAtma rUpa bane che. mahAtmAnA mukhathI A pramANe paramAtmAnA svarUpanuM varNana sAMbhaLyuM, eTale te satyacaMdra ane zodhakacaMdra atizaya AnaMdamaya banI gayA. kSaNavAra sudhI teoe paramAtmAnA te ravarUpanuM dhyAna karyuM. pachI zodhakacaMdra mukhamudrAne prasanna karato be -"bhagavan! evA paramAtmA siddha bhagavAn keTalA haze ?" mahAtmAe kahyuM. "bhadrate paramAtmA anaMta che anaMtA che kamene kSaya karI kSe gayA che. tethI anaMtA siddha kahevAya che. ane hajI paNa anaMtA mele jaze. te siddha je mekSa sthAnamAM
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ (78) Atmonnati, - -- lekAMtamAM jaIne rahe che, tyAM timAM ti maLI eka rUpe thAya che, tyAM temane mATe judI judI jagyAe nathI, tethI siddha bhagavAna paramA eka che. te upara dIvAnuM daSTAMta che. jema so davAo heya, te samaye divAonI battI eka koDIyAmAM bhegI karIe te te so dIvAone ekaja dI thaze. evI rIte siddha paNa jyotirUpa che. te ekamAM aneka samAya che. tethI te apekSAe siddha eka paNa che. A jagat anAdi che eTale evA siddha anaMtA thaI gayA che ane anaMtA thaze. A uttara sAMbhaLatAM ja satya prazna karyo. jyAre anAdikALa mukti mArga vahete raheze ane anaMtA siddha thayA karaze te pachI aMte A saMsAra khAlI thaI jaze ke nahIM? mahAtmAe kahyuM, "bhadra! evI zaMkA lAvaze ja nahIM. e mukti mArga kaLazanA nALavAnI peThe sadAkALa vahetuM raheze ane A saMsAra paNa bhavya zUnya thaze nahIM, evuM bhagavAnanuM vacana che, te asatya nathI, paraMtu alpa buddhivALA jIvonA hRdayamAM te vAta baMdha beze nahIM e svAbhAvika che. te upara eka laikika dRSTAMta apAya che, te sAMbhaLe. nadIonA drahamAMthI nadIne pravAha nIkaLIne sadAkALa samudra bhaNuM vahe che, to paNa te kahe khAlI thatA nathI. nadIne pravAha baMdha thatuM nathI. tevI ja rIte bhavya je saMsAramAMthI nIkaLIne muktimAM jAya che, te paNa saMsAra khAlI thatuM nathI. bhavya je khUTatA nathI. ane mukti bharAI jatI nathI. pramANunA vettAo vaLI eka bIjuM daSTAMta paNa Ape che. jema koI buddhimAna purUSa janmathI mAMDI maraNa paryata traNa lekanA sarva dharmanA sarva zAstronuM paThana karate asaMkhya AyuSya nirvahana kare te paNa tenA azAMta pAThathI tenuM hRdaya kadi zAstronA akSarethI pUrNa thatuM nathI. zAstrAkSa khUTatA nathI. khAlI thatA nathI. tevI rIte mukti mArga aMtarAya vinA vahete raheze. te upara eka samudranuM dRSTAMta paNa apAya che. samudranuM pANI khArUM hoya che. temAMthI kayArA bharIne kareDe maNa mIThuM pakavavAmAM Ave che. te anAdikALathI cAlu che ane vaLI anAdikALa sudhI cAlu raheze. te samudramAM hajAre nadIonAM mIThAM pANI maLe che. va
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 3 jI, ( 79 ) rasAdanuM mIThuM pANI paNa samudramAM jAya che, chatAM samudranuM pANI kadi paNa mIThuM thatuM nathI, tema te vadhatuM ochuM thatuM nathI, sadA je sthitimAM che, te sthitimAM rahe che, tevI ja rIte muktimArga vahete rahevAne che. kadi paNa te pUratuM nathI ane A saMsAra khAlI paNa thavAne nathI. jema eka gharamAM jeTalA dIvAo karIe teTalA dIvAene prakAza samAI jAya che. tevI rIte siddhanA jIva timAM tirUpe samAI jAya che. satya dIrgha vicAra karI A pramANe prazna karyo-bhagavana! mArI te zaMkA dUra thaI gaI che. paNa eka bIjI zaMkA udbhave che ke, parameSTi saMjJAvALA siddhAtmA anaMtajJAna, anaMtadarzana ane anaMtavIryathI pradIpta che, te siddha je karmone kema grahaNa karatA nathI ? je temane sukha che te pachI teone zubhakarmonuM grahaNa thavuM joIe. temane zubha karmona grahaNane niSedha koNa kare che? mahAtmA bolyA-"bhadra! te siddhanA jIvene karma grahaNane aga che. kAraNake, je zarIra che, te pUrvakRta karmone udaya Avela piMDa che, tenI aMdara jIvanuM sUkSma zarIra che. te zarIramAM pUrvanA anata karmo dUdha ane pANInI mAphaka maLelA che ane tene lIdhe navA anaMta karmo maLe che. je sUkSma zarIra che te tejasa ane kAmaNa zarIra kahevAya che, tenAthI navIna karmo grahaNa karAya che te zarIrane siddhAne abhAva che, tethI te siddhAtmA karmone grahaNa karatA nathI. vaLI karyagrahaNanuM kAraNa rAgadveSa che, te siddhAmAM nathI. te siddhAtmA tiSa, cit ane AnaMdanA bharathI sadA tRpta hoya che. tene sukha duHkhanI prAptinA kAraNabhUta kALa, svabhAva Adi prajakene sadA abhAva che. vaLI siddhAtmA niraMtara niSkiya che athavA siddhAtmAnuM sukha vedanIya karmanA kSayathI utpanna thayeluM anaMta che ane karmI sAMta (sthiti pUrI thaye nAza pAmelA) che, tethI paNa-atulyamAnane lIdhe karmo siddhanA sukhanA hetu thaI zake nahIM. tAtparya ke siddhAtmA karmonuM grahaNa karatA nathI. jema lekamAM kSudhA ane tRSAthI mukta evA tRta jIvane kALamaryAdA hotI nathI, jitendriya saMtuSTa yegane kAMI paNa grahaNa karavAnI vAMchA hatI nathI athavA jema
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmati, - - pUrNa pAtramAM kAMI paNa samAtuM nathI, tema sadA cidAnaMdAmRtathI paripUrNa siddhAtmA kiMcit paNa karmane grahaNa karatA nathI. vaLI jema manuSyane ad bhuta nRtyadarzanathI sukha thAya che, tema siddhane A vizvanA vartAvarUpa nATakanA prekSaNathI-jJAnAnaMdathI nitya sukha varte che. zodhacaMdra prazna karyo-"bhagavad ! ApanA kahevA pramANe siddhAne karmendriya, jJAnendriya, ke zarIra kAMI nathI te pachI teo anaMta sukha kevI rIte prApta karI zake ?" - mahAtmAe uttara Ape. bhadra! jema mANasane nidrAvasthAmAM iMdriya janya sukha ke hastapAdAdikanI kriyA kAMI paNa dekhAtuM nathI, tepaNa te sutelA mANasane sukha hovAnuM kahevAmAM Ave che. kaI jvarAdikathI pIDita hoya paNa jyAre te nidrAmAM hoya tyAre tenA saMbaMdhIo kahe che ke, "te sukhamAM che, tene jagADaze nahIM. ema kahe che, tevI rIte siddhanA jIvane jAgrat eTale jJAnAdi upagavALI avasthAmAM sadA sukha hoya che. athavA je gI AtmajJAnAmRtanuM pAna karate pitAne sukhI mAne che, tevA keI saMtoSI ane jite driya munine koI mANasa "kema che?" ema prazna kare te te sukhI chuM" e uttara Ape che. joke te vakhate tene koI uttama vastune sparza, ke bhejanAdikane yega, gaMdhagrahaNa, darzana tathA zravaNa temaja hAthapaga pramukhanI kiyA jovAmAM AvatI nathI, tathApi te saMtoSI mahAtmA "huM sukhI chuM" ema vAraMvAra kahe che, tethI tenuM je jJAna teja sukha jANavuM. jJAnahIna purUSa te sukhanuM kathana karavAne samartha nathI. bhadra! vaLI A saMsAramAM je sukha kahevAya che, te duHkhanA abhAvanuM ja nAma che. vastutAe sukha evI vastu kAMI che ja nahIM. sudhAtura sudhAnI nivRttimAM, regI AregyamAM, cAlanAra mANasa vAhana maLavAmAM, nidhana dhananI prAptimAM, ane niHsaMtAna saMtAnanA lAbhamAM sukha mAne che, A sukha kyAMthI AvyuM ? mAtra duHkhanI pIDAthI mukta thavuM, tenuM nAma ja sukha manAya che, paNa te uparanA sukha asthira che. sudhA, rega, vagerenA duHkhe pAchA utpanna thAya che. Adhi, vyAdhi, upAdhi, janma, jarA ane maraNanA duHkhe saghaLA jenI
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 3 che, ( 81) pAchaLa lAgelA che. keI paNa saMsArI jIva e duHkhathI mukta rahete nathI. mAtra siddhAtmAone ja sarvathA duHkhane abhAva che, teone sarvadA zAzvatuM sukha che. idrinA viSaye ane kriyAo vinA paNa temane anaMta sukha che. te sukhanA jJAtA paNa teo ja che. te sukhanuM varNana karavAne jJAnI paNa samartha nathI, kAraNake, te sukha nirUpama che. mahAtmAnA mukhathI A pramANe vivecana sAMbhaLI zrAvaka satyacaMdra ane zedhakacaMdra ghaNeja AnaMda pAmI gayA. temanI mane vRtti niHzaMka banI gaI ane paramAtmAnA zuddha svarUpanuM ciMtavana teo zuddha hRdayathI karavA lAgyA. kSaNavAra pachI zodhakacaMdra vinayapUrvaka jaNAvyuM, kRpAnidhAna, Ape amArA hRdayane niHzaMka karyuM che ane paramAtmAnA svarUpanuM khyAna karI amArA atRpta AtmAne tRpta karI dIdhuM che. have jIvanA svarUpane mATe anya matio je kahe che, tenuM nirAkaraNa karavAnI kRpA karo te amArA hRdayane uttama prakAranI daDhatA prApta thAya. keTalAeka anyamatie A jIvane kSaNika mAne che, tenuM zuM haze? te samajAve. mahAtmAe prasanna mudrAthI jaNAvyuM, bhadra, te viSe sAvadhAna thaIne sAMbhaLo. zrI vira bhagavAna jIvane nitya kahe che eTale jIvAtmA traNe kALe avinAzI che, ema jaNAve che. te mahAna prabhunuM e vacana sarvathA satya ane anubhUta che. teo mahAtmA ema paNa kahe che ke, kaI paNa vastune sarvathA mUlathI nAza thato nathI, mAtra tenA paryAye badalAyA kare che. A vAta anubhava siddha paNa thaI zake che. Adhunika rasAyaNazAstranA vettAoe paNa te siddha karI batAvyuM che. jemake, eka vastra athavA kASTa che, tene agnithI bALI nAMkhavAmAM Ave, tethI te vastra tathA kASTane nAza thato dekhAya che paraMtu pudgala paramANune nAza thaye nathI, ema vicAra karavAthI spaSTa rIte samajAze. baLI gayelA vastra ane kASTanI rAkha kAyama rahelI che. vastra tathA kASTanI AkRtirUpa paryAyane nAza theye paNa tenA paramANuo vikharAIne adazyapaNe kAyama ja rahe che, tethI tevA padArthane paNa rUpAMtara thaI nAza thatuM nathI te pachI avinAzI AtmAne nAza zI rIte thAya? te AtmA
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 2 ) Atmonnati, - - - kApatA kapAtuM nathI, chedatAM chedA nathI ane bALatAM baLatuM nathI, te amara che-nitya che. je paryAyanI apekSAo kahevAmAM Ave che te jIva kSaNika paNa mAnI zakAya. jema ApaNe saghaLAM manuSya vagere prANIone nAza te joIe chIe, te paryAyanI apekSAe nAzavaMta che. je dehadhArI jIve che, te jInA dehane nAza thAya che, paNa jIvatatvane nAza thato nathI. jema gharane mAlika eka gharamAMthI nIkaLI bIjA gharamAM rahevA jAya che, tema jIva A zarIrane cheDe bIju zarIra dhAraNa kare che ane bIjAne cheDI trIjuM zarIra dhAraNa kare che. je jIvane nAza thate mAnavAmAM Ave te nAstikatA prApta thAya, ane deha sAthe jIvane nAza thatuM hoya te pachI puNya pApa rahe nahIM, dharma karavAnI jarUra rahe nahIM. zAstro bhaNavA ke sAMbhaLavA tathA upadeza karavAnI AvazyakatA rahe nahIM. prabhu bhakti karavAnI jarUra rahe nahIM, dharma ane nItinI maryAdAne bhaMga thaI jAya. jo AtmAne amara mAnavAmAM Ave tema ja eka deha choDI bIjA dehamAM jAya che tema mAnavAmAM Ave te ja puNya, pApa, dharma, nIti ane Izvara bhakti vagere kRtyanI siddhi thAya che. vaLI gi lekae ane pazcimanA keTalAeka zedhaka vidvAnoe siddha karyuM che ke, AtmA eka dehamAMthI zubhAzubha karmanA ge bIjuM zarIra dhAraNa karI zubhAzubha karma bhogave che. vedAMtamAM paNa prArabdha saMcita ane kriyamANa-e traNa prakAranA karma pratipAdana karelA che. te karmanI siddhi AtmAne nitya mAnavAthI ja thAya che. zrI vIra prabhu kahe che ke, je leke AtmAne nitya mAnatA nathI, te lekenI dharmamAM pravRtti thaI zakatI nathI. AtmAne nitya mAnavAmAM Ave te ja dharma ane nItimAM pravRtti thaI zake che. eka aMgreja viduSI mIsIsa enIbIsenTa AtmAne nitya mAnI punarjanmanI vAta siddha karI batAve che ane keTalAeka manuSyane jAtismaraNa jJAna thavAthI teo pUrva janmanI vAta jANI zake che. vaLI, vyaMtara de ke jemane ApaNe bhUta kahIe chIe, te tenA kuTuMbanA koI mANasanA zarIramAM praveza karI tenA pAchalA bhavanI hakIkata kahe che, A uparathI
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 3 jI. (83). AtmAnuM nityatva niHsaMdeha siddha thAya che. Ama mAnavAthI pitAnA sArA ane narasA janma zAthI thAya che, te upara manuSya vicAra doDAve che. eka rAjakuLamAM janme che ane eka bhIkhArIne tyAM janma le che. eka ja mAtAnA udaramAMthI janmelA be putromAM eka vidvAna bane che ane eka mUrNa thAya che. eka sukhI dekhAya che ane bIje du:khI dekhAya che. eka AtmA manuSyane ane eka pazune avatAra le che. eka AtmA Icchita padArthone anAyAse prApta kare che ane bIjAne khAvAne anna paNa maLatuM nathI, eka putra janmatI vakhate apaMga thaI jAya che, kAMte garbhamAM ja mRtyu pAmI jAya che athavA mAbApa vinAne thaI jAya che ane keI ekane janma thatAMja te dhAtrIonA lADapADamAM uchare che. A pramANe janma thatAMnI sAthe je sukha duHkha pratyakSa jovAmAM Ave che, tenuM kAMI paNa bAhya kAraNa dekhAtuM nathI tyAre anumAna pramANathI vicAratAM mAlama paDaze ke, enuM kAraNa kaI adazya che. te adazya kAraNane puNya pApa-karma kaho yAne zubhAzubha prakRti kahe paNa e kAMI paNa janma thatAM agAunuM pAchalA bhavanuM zubhAzubha karma hevuM joIe ema siddha thAya che. have jyAre puNya pApa che te pachI tene kartA kaI hevo joIe. je tene kartA kaI bIje mAnavAmAM Ave te tene bhoktA pite banI zake nahIM, mATe tene kartA ane bhaktA jIva poteja che, ema sAbita thAya che. vaLI jIva janma thatAM agAu mAtAnA udaramAM navamAsa hato, te agAu kaI paNa ThekANe hovo joIe, nahIM te te A kyAMthI? vaLI te deha choDayA pachI keI ThekANe je joIe; eja punarja nmanI sAbItI kare che. A uparathI ema paNa siddha thayuM ke, puNya pApa ( zubhAzubha kama)ne bhogavavA mATe ja janma maraNa thAya che, tene ja saMsAra kahe che. saMsAra eTale eka gatimAMthI bIjI gatimAM javuM agara saMsaravuM-paribhramaNa karavuM, te saMsAra; ema anAdi kAlathI saMsArI jIvo paribhramaNa kare che. jyAre te puNya pApathI rahita thAya, tyAre tene puNya pApanuM phala bhegavavAnuM rahetuM nathI. temaja janma maraNa karavAnI jarUra rahetI nathI. AnuM nAma ja mekSa
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ (84) Atmonnati kahevAya che, jethI puNya pAparUpa baMdhana te saMsAra ane puNya pApathI chuTakAre te mekSa ema siddha thayuM. te mekSa pAmele AtmA te paramAtmA ke siddha, buddha, bhagavAna, brahma kahevAya che. zekacaMdra zaMkA lAvIne prazna karyo-"bhagavAna ! jyAre AtmA arUpI che ane karma jaDa rUpI che; vaLI te AtmA nitya che ane karma anitya che, ema baMne bhinna bhinna svabhAvavALA chatAM te baMnene ga zI rIte thAya? ane te kyAre thaye? e kRpA karI samajAve. - mahAtmAe uttara Ape. bhadra! jema khANamAM patthara ane mATInI sAthe sonAne saMga kyAre ane kaI rIte thaye? e kahI zakAya nahIM, tema te anAdikALathI che. patthara, mATI ane senAne svabhAva bhinna bhinna che, chatAM patthara ane mATInI sAthe suvarNane ga thaI Ave che. tevI rIte jIvane jaDakarmonI sAthe ja anAdine saMbaMdha che. vaLI jema kASTa ane agnine svabhAva bhinna bhinna che, paNa e baMnene saMga karatAM kASTa baLI jaze, paraMtu kASTanI aMdara jema sattArUpe agni rahe che, tema karma sAthe jIvane anAdithI saMbaMdha rahele che. jema dUdha ane temAM rahelA vRtane ane tala ane temAM rahelA telane sAga samakALe thayeluM hoya che, tevI rIte AtmA ane karmone ega kevaLajJAnIoe anAdi siddha karela che. jema patthara ane mATImAMthI sena, dUdhamAMthI ghI, lAkaDAmAMthI agni ane talamAMthI tela juduM pADI zakAya che, tema karmothI AtmA jude pADI zakAya che. jema pattharathI judA paDelA senAne, dUdhathI judA paDelA ghIne ane talathI judA paDelA telane melApa pharIvAra pAche te te vastu sAthe thatA nathI, tema karmothI judA paDele AtmA paramAtmA ke siddha bhagavAna rUpa banele tene jaDarUpa karmonI sAthe pAcho meLApa thatuM nathI. jema senuM khANamAMthI dhI kADhe che, te vakhate ApaNe patthara ane mATI ja dekhIe chIe. temAM senuM che, ema paNa ApaNAthI jANI zakAtuM nathI, paraMtu je bhustara vidyAnA jJAtA senAnA parIkSake hoya che teo temAM senuM che, ema pArakhI zake che ane temAMthI zuddha enuM kADhavAnI kriyA jANe che ane te kiyA vaDe zuddha senuM judu
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 3 che. (85) kADhI batAve che. tevI rIte je kevaLajJAnI purUSe che, teo "AtmA te paramAtmA che evuM kahe che ane zuddha AtmAnI sAthe maLelA jaDakarmomAMthI zuddha AtmAne judo pADavAnI kriyAnA teo jANa hoya che, te prakArane kriyAmArga temaNe AgamamAM batAve che. tevA purU nI pAsethI kriyA ane jJAna saMpAdana karI AtmAne lAgelA jakane judA pADI AtmAne zuddha banAvI ApaNe paramAtmA rUpa thaI zakIe. bhadra zedhakacaMdra! jIvanI sAthe karmone pravAhathI anAdi saMbaMdha chee vAta avazya mAnavI joIe. je te mAnavAmAM na Ave te temAM A pramANe moTA duSaNo Ave che. 1. jIva pahele ane karmanI utpatti pachI thaI ema ja mAnavAmAM Ave te karma rahita AtmA nirmaLa siddha thAya, pachI te nirmaLa AtmA saMsAramAM zarIradhArI thaI utpanna thaI zake nahi. nahi karelA karmonA phala bhegavavAnuM bane nahi, karyA vinA karmanA phala bhegavavAmAM Ave te siddhane paNa karmanuM phala jogavavuM paDe ane tethI kRtakarelAne nAza ane akRta-nahi karelAnuM Agamana ItyAdi dUSaNa lAge. 2. karma prathama utpanna thayA ane jIva pachI thaye, ema mAnIe te te ghaTatuM nathI. kAraNake jema mATImAMthI ghaDA thAya che, tema jemAMthI jIva utpanna thaI zake evA upAdAna kAraNa vinA jIva utpanna thaI zake nahi. jIve je karma karyA na hoya, tenuM phala tene hAya ja nahi chava kartA vinA karma utpanna thaI zake nahi. ItyAdi. 3. je jIva ane karma eka ja vakhate utpanna thayA ema mAnavAmAM Ave te paNa asat che, kAraNake je vastu sAthe utpanna thAya, temAM kartA ane karma e bheda thaI zake nahIM. je karma jIve kareluM na hoya, tenuM phala jIvane hoya nahi. jemAMthI jIva ane karma utpanna thaI zake evAM upAdAna kAraNa vinA jIva ane karma pitAnI meLe ja utpanna thaI zake nahi ItyAdi. 4. jIva saccidAnaMdarUpa ekale che ane karma che ja nahi. e pakSa je svIkArIe te pachI A jagatanI vicitratA siddha thAya nahi. 5. je jIva ane karma kAMI che ja nahi ema mAnavAmAM Ave te te paNa mithyA che, kAraNake, je jIva ja nathI te e jJAna kene thayuM ? ke kAMI che ja nahi ?
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmanniti------- - bhadra zedhakacaMdra! tethI mAnavuM joIe ke, jIva ane karmane saMbaMdha pravAhathI anAdi che; e vAta yuktithI siddha thAya che. te viSe ghaNAM daSTAMte prasiddha che. jema DAMgaramAM cokhA ane cheDAne saMbaMdha kyAre thaye? tenI Adi nathI. jyAM sudhI cekhAnI sAthe chAlane jarA paNa saMbaMdha hoya tyAM sudhI khAne kuTAvuM paDe che. jyAre cokhA zuddha thAya tyAre te kuTAvAnuM baMdha thAya che. vaLI jamInamAM vAvelA cikhA zuddha hoya te ugatA nathI, jyAre tenI sAthe cheDAM hoya tyAre te uge che. evI rIte AtmAnI sAthe jaDakarmo lAgelA rahe che, jyAM sudhI te karma lAgelA hoya che, tyAM sudhI tene kuTAvuM paDe che, tevI rIte karmonA cegathI jIvane janma maraNa thayA kare che. jyAre jIva cekhAnA je nirmala-zuddha thAya che, tyAre tene pharI vAra janma levAnuM ke kuTAvAnuM rahetuM nathI. dRSTAMta 2 . jema sAkara ane zeraDIne anAdi saMbaMdha che. sAkarathI zerI thatI nathI paNa zeraDIthI sAkara bane che. te zerI kyAre thaI tenI Adi kahI zakAze nahi. zeraDIne anAdi ja mAnavI paDaze. kAraNa zerI hoya te ja navI zeraDI utpanna thAya che. zeraDanI jeTalI gAMTha che, teTalA navA repA thaI zake che, eTale zeraDI che, tyAM sudhI pharI ugavAnI tenAmAM zakti rahelI che. tenI sAkara thayA pachI tene na janma dhAraNa kare paDatuM nathI. zerInI sAkara karavA mATe zeraDI upara ghaNAM saMskAra karavAmAM Ave che. tene pIlIne rasa kADhI, tene kaDAmAM tapAvI tene mela dUra karI, tenI cAsaNI banAvI tene mATInA vAsaNamAM bharI jamInamAM khADe karI AsapAsa rAkha nAMkhI cheDA divasa dATI mUkavAmAM Ave che ane tenI sAkara bane che. A pramANe sAkara banyA pachI tene pharI vAra upara kahelA saMskAra karavA paDatA nathI. tevI rIte paramAtmA sAkaranA jevA zuddha che. jema zeraDImAMthI sAkara banAvatAM aneka jAtanA mele anukrame dUra thaI javAthI te zuddharUpa bane che, tevI rIte AtmAmAMthI jakarma rUpa mela jemajema e che thatuM jAya che, tema tema te AtmA rAjA, baLadeva, vAsudeva, cakavartI ane deva thaI chevaTe manuSyarUpa thaI sarvathA karmane kSaya karI ka
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA che , ( 7 ) kevaLajJAna prApta karI sarvajJa bane che. te zarIranuM AyuSya bAkI hoya tyAM sudhI tevA sarvajJa thavAnI kriyA sarva jIvone upakAra arthe batAve che ane AyuSya pUrNa thatAM te mokSe jAya che. tyAM te siddha paramAtmA tirUpa, AnaMdamaya banI bese che. pachI temane janmamaraNa karavAnuM rahetuM ja nathI. teja paramAtmA kahevAya che. dRSTAMta 3 juM. judI judI jagyAnA pANI judA judA vAsaNamAM lAvIe. ekamAM samudranuM, ekamAM saritAnuM, ekamAM taLAvanuM, ekamAM khArA kuvAnuM, ekamAM mIThA kuvAnuM, ekamAM meLA kuvAnuM ane ekamAM gaTaranuM. A badhA pANInA svAda ane raMga judA che, tyAre zuM te pANe judAM che? tattvathI vicAra karaze te samajAze ke, badhA pANImAM zuddha cembu pANI eka sarakhuM ja raheluM che. zuddha ane cokhkhuM pANI judI judI jamInamAM rahevAthI, jamInamAMnA judA judA padArtho maLavAthI tenA judA judA raMga tathA svAda thavAthI te judA judA kahevAya che. je te saghaLA pANune ukALI, temAMnI varALa karI tenuM pANI banAvavAmAM Ave te te pANu zuddha, sarakhA raMgavALuM ane varasAdanA pANI jevuM svAdiSTa banI jAya che, mATe saghaLA pANImAM zuddha pANI tva raheluM che, taphAvata mAtra judA judA padArtho maLavAne che. tevI ja rIte badhA manuSya, pazuo, pakSIo ane saghaLI jAtanA jemAM judA judA svabhAvanA judA judA karmorUpa jaDa padArtho maLelA che, tethI saghaLA jIvonA svabhAva, rUpa, raMga ane jAti judI judI kahevAya che, paNa te saghaLAmAM zuddha paramAtmArUpa eka sarakhe AtmA rahela che, tene lAgelA karmone taparUpa agnithI bALIne judo pADI paramAtmArUpa nirmala AtmA karI zakAya che, mATe ApaNe saghaLAM che. paramAtmArUpa chIe. jema varALanI gati uMce AkAzamAM javAnI che, tema zuddha AtmAna paNa gati uce-AkAzamAM javAnI che, tethI kAkAzane aMte siddhAtmA sthira thaI rahe che. A daSTAMtamAM mAtra eTale ja taphAvata che ke jema lekikamAM kahevAmAM
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 88) Atmonnati, Ave che ke varALanuM pANI thaI comAsAmAM jamInamAM paDI temAM judA judA padArtho maLavAthI te pANI judI judI jAtanA pAchA thAya che; paraMtu siddhAtmAne pharIthI nIce utarI janma-maraNa karavAM paDatAM nathI; kAraNake, siddhAtmAnI aMdara anaMtajJAna ane anaMtazakti che, tema ja arUpI che ane karmarUpa bIja baLI gayuM che, ane je varALa che, te jaDa che ane jaDane svabhAva rUpAMtara thavAne che. jema pANImAM jevA jevA raMga tathA jevA jevA svAdanI vastu e maLe, tevA tevA tenA raMga tathA svAda thAya che, tevI ja rIte AtmAnI sAthe jevA kevA karma pudgale maLe che, tevA tevA tenA raMga, rUpa ane svabhAva thAya che. jema pANu maracAM sAthe maLavAthI tIkhuM thAya che, aphINa sAthe maLavAthI kaDavuM thAya che ane sAkara sAthe maLavAthI gaLyuM thAya che, tevI rIte AtmA tevA tevA jaDakarmo maLavAthI te te bane che, kolI, kaTubhASI, madhurabhASI ane zAMta bane che. jema sAkara maLavAthI pANuM gaLyuM lAge che, tema jIvamAM tevA ucca pudgale maLavAthI, tenI vANImAM mIThAza lAge che. ItyAdi je aneka prakAranI vicitratA jovAmAM mAluma paDe che, tenuM kAraNa paramANuomAM rahelA aneka prakAranA svabhAve che. A bheda jIvane nathI paNa mAtra jaDa-pudgalene che. jyAre AtmA nirmaLa bane che, tyAre te nirmaLa AtmAmAM ekasarakhe svabhAva rahe che, te siddhAtmA-paramAtmA kahevAya che. vaLI jema sukhaDIA leke khAMDanA ramakaDAM banAve che, te judI judI AkRtinA thAya che. khAMDanI cAsaNu jevA jevA saMsthAnA AkAramAM reDavAmAM Ave, tevA tevA ghATanA ramakaDAM taiyAra thaI nIkaLe che, paNa badhAmAM khAMDa eka ja che, tema jIva jevA kevA karmanA pagale meLavyA hoya, tevI tevI jAtinI mAtAnA udararUpa sAMcAmAM jaIne dAkhala thAya che ane tevA prakAranA jIvanA ghATa bane che, paNa badhAmAM jIva eka che. bhadra zedhakacaMdra! A uparathI siddha thayuM ke, je A zarIra te huM (jIva) nahi. zarIra e ja jaDa pudgala che ane huM je AtmA te jaDathI judo chuM, kAraNake AtmAne svabhAva ane jaDane svabhAva
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 3 jI. ( 89) bhinna bhinna che, mATe te eka ja hoI zake nahIM. te AtmA nityaavinAzI che ane zarIra anitya-nAzavaMta che. AtmA arUpI che ane zarIra rUpI che. AtmAmAM citanya guNa eTale jJAna che ane zarIra jaDa che. zarIra saDaNa paDaNa ane vidhvaMsana athavA rUpa, rasa, gaMdha ane sparzanA svabhAvavALuM che ane AtmAmAM tevA prakArane svabhAva nathI. vaLI zarIra, purUSa, strI ane napuMsaka-e traNa vedavALuM che ane AtmA e traNa vedathI rahita che, tethI zarIra ane AtmA bhinna bhinna svabhAvavALA hovAthI zarIra e AtmAthI bhinna che. tema ja huM ane mAruM e anya padArtha upara AtmAne bhrama thayela hovAthI A zarIra te huM ane A mAruM zarIra e paNa tenuM ke teja te nahiM hovAthI bhinna che. - mahAtmAnAM A vacana sAMbhaLI zodhakacaMdra zaMkA lAvI A pramANe puchayuM, "bhagavan! jyAre zarIra ane AtmA bhinna che, tyAre jIva pite zarIre sukhI thavAthI sukhI ane duHkhI thavAthI duHkhI kema mAne che?" - mahAtmA bolyA-"bhadra! jyAre zarIrane ThaMdhana pugu sparza che, tyAre jIva "mane TADha vAI" ema kahe che jyAre zarIrane garamInA pudgale sparze che, tyAre jIva "mane zarIre tApa lAge" ema kahe che ane jyAre kAMTo vAge che, tyAre jIva kahe che ke, "mane duHkha thayuM.', A uparathI siddha thAya che ke, ThaMDa, tApa ane duHkha thavAnuM jJAna zarIrane thatuM nathI, kAraNake, te jaDa che ane te jJAna AtmAne thAya che. evI rIte sukhanuM jJAna paNa jaDarU5 zarIrane na thatAM AtmAne thAya che. A badhA sukha duHkha zarIrane pitAnuM mAnavAthI AtmAne thAya che. je kAMI paNa mamatva che, tethI ja duHkha thAya che. jema mAruM ghara paDI gayuM, mAre keTa jatuM rahe ane mArI vIMTI guma thaI." AmAM ghara, keTa, ane vIMTImAM mArApaNuM hatuM, tethI te javAthI duHkha thayuM, paNa je te ghara bhADAnuM hoya ane paDI jAya te tenuM duHkha thatuM nathI. agara te keTa ke vIMTI bIjAne vecAtI ApI hoya eTale temAMthI mamatvane nAza thavAthI pachI te keTa ane vIMTI guma thAya te paNa mamatvanA abhAvane
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ (90) Atmonnati... laIne duHkha thatuM nathI, AthI jIvane dukha thavAnuM kAraNa mamatva ja che, ema siddha thAya che. je AtmAne evuM bhAna thAya ke, A zarIra ane A dekhItA padArtho mArA nathI, huM temanAthI judo chuM, evI daDha vAsanA thAya, tyAre zarIra ane padArthone laIne AtmAne je duHkha thatuM te thAya ja nahi. bhadra! zeAdhakacaMdra je AtmA kApavAthI kapAta nathI, chedavAthI chedote nathI, ane agnithI baLatuM nathI, tevA zuddha AtmAne kAMI paNa thatuM nathI. paraMtu zarIramAM vyApI rahele AtmA zarIrane duHkhe duHkhI ane zarIrane sukhe sukhI thAya che, te "zarIra te ja huM chuM," evI daDha vAsanA beThelI che, tethI tene sukha duHkha thAya che. jema jIrNa thayelA vastrane kADhI nAMkhI bIjuM navuM vastra paheravAthI duHkha thatuM nathI tema jIvane A dehane nAza thavAthI bIjA dehamAM javAnuM che, tema ja huM (AtmA) te amara che, zarIra nAzavaMta che ema mAnavAthI tene maraNanuM duHkha thatuM nathI. zarIrane je sukha duHkha thAya che te jaDane thAya che. jaDamAM, sukha duHkhanuM jJAna nathI, te sukha duHkhane jANatuM nathI. jIvamAM te jANavAnuM jJAna che, tethI te sukha duHkhane jANe che. bhadra zedhakacaMdra! A viSe eka Adhunika daSTAMta paNa lAguM paDe che. jema IjIna (baeNIlara) calAvanAre Ijanera che, te beMIlarane joItI sAmagrI kelasA, pANI ane agni vagere pUrI pADa oNIlara calAve che, tema chavarUpI Ijanera A zarIrane anna jalarUpa sAmagrI pUrI pADI te zarIra oNIlarane calAve che. jema beIlara junuM thaI jAya, tyAre tenA sAMcA bagaDI jAya che, pachI tenI sAmagrI pUrI pADatAM paNa te cAlI zakatuM nathI, tyAre Ijanera tene cho navuM oNIlara karI calAve che, tema jIva A zarIra rUpI baeNIlara bagaDavAthI jyAre te baMdha paDe tyAre tene choDI navuM zarIrarUpI beMIlara pedA karI tene calAve che. junuM oNIlara pitAnuM mAnyuM hoya ane tethI je te bagaDe te Ijanerane duHkha thAya che, paNa je bAIlarane mAlIka jude hoya ane Ijanera nekarIthI kAma karate hoya te kadi Ilara nakAmu thAya te paNa Ijanerane duHkha thatuM
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 3 che, (aa ) nathI. tevI rIte je jIva zarIra upara mamatva bAMdhe nahi te te maravAmAM duHkha mAne nahi. tene mATe A pramANe leka kahevAya che. " ahaM mameti maMtro'yaM mohasya jagadAdhyakRt / ayamevahi napUrvaH pratimaMtro'pi mohajit " // 1 // | (zrImad yazovijayajIkRta jJAnasAra-mahAika.) huM ane mAruM, e mohane mahAmaMtra jagatane aMdha karI nAMkhe che, paNa je e maMtranI sAthe na bheLavyo hoya, eTale (te) huM nahi ane te) mAruM nahi ema prati maMtra karyo hoya te te mehane jitanAro thAya che." evI rIte ahaMtA ane mamatAne daDha abhyAsa dUra karavAthI aMte akSaya-anaMta-avyAbAdha sukha prApta thAya che. bhadra zedhakacaMdra! A viSe vicAra karavAthI vadhAre spaSTIkaraNa thaze. je jIva atyAre pitAnA gharane "A mAruM ghara che" ema mamatA karI rahyo che, paNa te ghare anaMtA che mAruM mAruM karI cAlyA gayA che, temane patte paNa nathI. te ghara temanI sAthe gayuM nahi, temanuM te thayuM nahi. te gharane pitAnuM ghara zI rIte mAnavuM? tema ja je strI, putra ane putrI pitAnA mAnIne beThA che, paNa pUrve anaMtA bhavamAM anaMtavAra te strI, putra ane putrIo judA judA sabaMdhamAM thaI gayelA che. koI koInuM thayeluM ja nathI. A zarIra paNa anaMtavAra badalAyuM che ane anaMtavAra badalAze. te zarIra pUrva bhave anaMtavAra rakSA thaI gayeluM che. te keInuM paNa thaIne raheluM nathI. bhadra zedhakacaMdra! A uparathI nizcayathI jANajo ke, A saMsAramAM jIvane je je duHkha thAya che, tenuM kAraNa mArApaNuM che--mamatva che. te upara eka vaNikanuM daSTAMta kahevAya che. vaNikanuM dRSTAMta koI eka nagaramAM eka vaNika rahetuM hatuM. tene eka strI hatI. bane strI ane purUSa sAmAnya sthitimAM rahetA hatA. te vaNika mAMDamAMDa kamAIne pitAne nirvAha karato hate. te arasAmAM tenI strI sagarbhA thaI. AthI te vaNikane vicAra thaye ke, "huM gharanA be mANasane nirvAha mAMDa mAMDa karI zakuM chuM, je have putra ke putrI Avaze te traNa mANasane nirvAha zI rIte thaI zakaze? vaLI te saMtAna
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmonnati. (92). umara lAyaka thaze te tene vivAha kara paDaze, temAM paNa kharca kare paDaze, tethI je huM paradezamAM jAuM te vadhAre kamAI zakuM." A vicAra karI pitAnI strIne ghara soMpI te vaNika paradezamAM kamAvA mATe cAlyA gaye. pUrvakALe AjanI mAphaka relave ke TapAlanAM sAdhana nahatAM, tethI te paga raste ghaNe dUra jaI rahyo tyAM tene gharanI kAMI paNa khabara maLI nahi. videzamAM vasavAthI te sAre ughage caDe ane sArI kamANI karI. ema karatAM bAra varSa vItI gayAM. gharathI potAne tema pitAnA taraphathI ghera koI jAtanA khabara maLI zakyA nahi. tene ghera tenI strI sagarbhA hatI, teNIe eka putrane janma Ape. te anukrame bAra varSanI vayane thaye. te chekare nizALe bhaNavA jatuM hatuM. tyAM bIjA chokarAo tene nabApe kahI khIjavavA lAgyA, eTale te chokare ghera AvI tenI mA pAse raDavA lAgyA. mAtAe raDavAnuM kAraNa puchatAM chokarAe kahyuM ke, mane nizALanA -- chokarAo nabApa kahI khIjave che, te mAre bApa che ke nahi? tenI mAtAe kahyuM. "beTA! tArA bApa paradeza kamAvAne gayA che. jyAre tuM mArA peTamAM hatuM, tyAre teo gayelA che, Aje bAra varSa thaI gayAM te paNa temane kAMI patte maLyuM nathI." chokarAe kahyuM-mA! je mane rajA Ape te huM mArA bApane teDavA jAuM ane temane teDIne ghera AvIza." mAtAe kahyuM,-"beTA! tuM nAnI vayane che ane vaLI tArA bApa kyAM che, enI tane khabara nathI te tuM kyAM jaIza?" mAtAnAM A vacana sAMbhaLI chokarAe haTha pakaDIne kahyuM ke, "mane javAnI rajA Apo nahi te huM marIza." chokarAnI AvI haTha joI tenI mAtAe lAcArIthI tene rajA ApI ane eka mANasane tenI sAthe eka pachI teo banne cAlatA thayA. ANI tarapha te chokarAne bApa ghaNuM dravya upArjana karI ghera AvavA nIkaLe. ardha mArge AvatAM eka moTuM zahera AvyuM. te zaheramAM AvelI eka dharmazALAnI aMdara sArA bhAgamAM teNe utAre karyo. dharmazALAnA rakSakane dhana ApavAthI teNe tenA utArAnI sArI
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 3 che, (93) goThavaNa karI. devage tene putra je eka mANasanI sAthe pitAnI zadhamAM nIkaLyuM hatuM, te paNa teja dharmazALAmAM AvI utaryo. te garIba sthitine havAthI eka sAmAnya bhAgamAM utaryo. je sArA bhAgamAM tene bApa utaryo hato, tenA oTalA upara chekare mukAma karyo. gRhastha zeTha bhejana karyA pachI potAnA makAnamAM gaThavelA palaMga upara sUI gayo ane tene chokare pitAnA mANasa sAthe eTalA upara sUI gaye. adhe rAtri thaI eTale akasmAta te chekarAnA peTamAM sarNa duHkhA thaI AvyuM. chekarAe pIDAne laIne buma buma pADavA mAMDI. garIbanI rADa keNa sAMbhaLe ? tenI sAthe mANasa gabharAye. paNa rAtrinI vakhate keIe paNa javAba Apyo nahi. palaMga upara sUtele zeTha tenI buma sAMbhaLI jAgI uThe ane tatkALa tene mIjAza gaye. zeThe dharmazALAnA gumAstAne bolAvI kahyuM ke, A chokare mane uMghavA detuM nathI, mATe tene dUra kara. dhanavAnI khuzAmata koNa na kare? te gumAstAe te chokarAne dharmazALAnI bAhara kADhI mu. ju, pitA putranI sagAI chatAM ajJAnathI pitAe pitAnA putrane dUra karAvyuM. asahya pIDAthI . pIDAtA te chokarAe savAre pitAnA prANa tyAga karI dIdhuM. dharmazALAnA leke jAgrata thaI te chokarAnI pAse ekaThA thayA. te vakhate pele zeTha jAgrata thaI te chokarAnI pAse Avyo ane chokarAnI sAthe AvelA mANasane puchayuM. "A chokare kone hate? ane tuM koNa che?" te mANasa che . huM hajAma chuM ane ame amuka gAmamAMthI AvIe chIe. A chokare paradeza gayelA pitAnA bApane zodhavA mATe nIkaLe che ane tenI mAe mane sAthe meka che. pachI teNe te chokarAnA gharanI nIzAnI kahI ane tenA bApanuM nAma lIdhuM, tyAre te zeThanA jANavAmAM AvyuM ke jyAre huM paradeza javA nIkaLe, tyAre mArI strI sagarbhA hatI, tenAthI A mArA putrane janma thaye haze. A pramANe A mRtyu pAmele pitAne putra che ema khAtrI thavAthI te zeThe meTI pika mukIne rUdana karavA mAMDayuM ane te chokarAnA zabane AliMgana karI A pramANe kahevA lAge. beTA! mArI ghaNI bhula thaI che. je mane tArI khabara heta te huM
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ (94). Atmonnati tane mArA utArAmAM rAkhI mArI pAse rahela aneka auSadhathI tAre upacAra karata. A pramANe kahI te ghaNe pazcAttApa karate rUdana karavA lAgyuM." A daSTAMta uparathI vicAra karavAne che ke, je te zeThane pitAnA putranuM jJAna hatA te te tenI keTalI saMbhALa leta, paNa jyAM sudhI te putranI upara tenI mamatA na hatI, tyAM sudhI tenA hRdayamAM kAMI duHkha thayuM na hatuM. paraMtu jyAre "A mAro putra che" evuM tene jJAna thayuM, tyAre tene atyaMta duHkha thayuM hatuM, tethI duHkha mAtra mArApaNAnuM ja che. mahAtmAnA mukhathI A daSTAMta sAMbhaLI zekacaMdra ane satyacaMdra ati AnaMda pAmI gayA. kSaNavAra pachI zodhakacaMdra punaH prazna karyo-"bhagavad ! ApaNA zarIrane koI bhAga kapAI jAya, athavA ApaNA zarIrane TADha ke tApa lAge, te vakhate mArApaNuM kADhI nAMkhavAthI duHkha na lAge, e vAta kema saMbhave? te kRpA karI samajAve." mahAtmAe uttara Ape bhadra! jyAre zarIra ane AtmA bhinna che, evo nizcaya thAya. zarIra te huM nahi ane huM zarIrathI bhinna chuM. A AtmAne karmarUpI kAdava lAge che, tethI huM janma, maraNa, Adhi, vyAdhi, ane upAdhi vagere aneka prakAranAM duHkho bhegavuM chuM, te zarIrane lIdhe ja che. AvuM dukha rUpa zarIra pharI vAra dhAraNa karavuM na paDe e huM nirmala AtmA kyAre thAuM?" A pramANe vicAra karI jyAre zarIra uparanI mamatAne tyAga thAya, evI tyAga dazA jenA aMtaramAM ahaniza thayA kare, arthAt dehabhAva chUTI AtmabhAva saMpUrNa pragaTa thAya, tyAre te purUSanA zarIranA kaTake kaDaka kare te paNa tenuM mana jarA paNa badalAtuM nathI, tenA hRdayamAM jarA paNa duHkha thatuM nathI. AvA hajAro dAkhalAo AgamamAM darzAvelA che. teomAM kRSNa vAsudevanA bhAI gajasukumALane dAkhale vizeSa prakhyAta che. gajasukumALa vivAha karyA pachI teja rAtre cAritra - gIkAra karI mazAnamAM jaI kAtsarga dhyAne rahyA hatA. A khabara tenA sasarA semala brAhmaNane paDatAM ja te ke dhAtura banI zamazAna bhUmimAM AvyA hatA. teNe reSanA AvezathI pitAnA jamAI gaja ane lAge che pa lAge, te ja kapAI ja
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 3 jI. (5) sukumALanA mastaka upara mATInI pALa bAMdhI ane tyAM baLatI citAmAMthI aMgArAM laI te upara bharyA hatA. Ama karavAnuM kAraNa e hatuM ke, gajasukumALa pitAnI yuvAna putrIne paraNI eka divasamAM cAritra laI Ama zA mATe cAlyA jAya ? AvA reSathI teNe tenA mastaka upara agni saLagAvyA hatA. jema culA upara khIcaDI khadakhade, tema tenI kheparI khadakhadavA lAgI. tyAre gajasukumAla munie vicAra karyo ke, "je A baLe che. te huM baLatuM nathI, mArA AtmAne kAMI paNa thatuM nathI. je karmarUpI mela mArA AtmAne lAge che, te baLI jAya che. AthI mAre AtmA zuddha-nirmaLa banavAnuM che. A tmAne anaMtakALane lAgela mela dUra karavAne ane zuddha AtmA karavAne hajAra varSa tapa japa ityAdi kaSTa karavA paDe che, te A saheja vAramAM Atma dhyAnamAM sthira thaI, zamatAbhAva rAkhI kaSTa bhogavavAthI je zAzvata sukha maLatuM hoya te zA mATe duHkha mAnavuM?" Ama vicArI te dharmavIra muni samatA rasamAM jhIlavA lAgyA. pitAnA mastakane dahana karanAra upara vairabhAva nahi lAvatAM pite tene mahAna upakArI gaNavA lAgyA. ane tenuM paNa kalyANa ciMtavavA lAgyA. AthI te mahA muninAM karmo bhasmIbhUta thaI gayAM ane teo mekSe cAlyA gayA hatA. AgamamAM AvA aneka daSTAMte maLI Ave che. vaLI jema ke vepArI pitAnI dukAna upara gharAkI vadhavAthI eTale badhe ugI banI jAya che ke, te gharAkane mAla ApatAM thAkI jAya che, paraMtu gharAka ochA thavAnI IcchA karatA nathI. tene kamANInA lebhamAM khAvA pIvAne vakhata paNa maLatuM nathI, chatAM kamANInA lebhathI tene sudhA ane tRSAnuM duHkha lAgatuM nathI, kAraNa ke tenuM dhyAna kamANInA lebhamAM tallIna thayeluM hoya che, tethI te zarIranuM bhAna bhulI jAya che ane tevI ja rIte je te dharma saMbaMdhI kAma karavA bese, dharmane upadeza sAMbhaLavA bese te temAM jIvane upaga na hovAthI te kaMTALI jAya che. ane khAM khAvA maMDI jAya che. vaLI kaI mANasanA zarIrane avayava saDI javAthI ThekaTara tene avayava kApI nAMkhe che. A vakhate tene kalerephreima nAmanI davA suMghADI bezuddha karI nAkhe che. te pachI te avayava kApe che, A vakhate
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmati, tene kAMI paNa duHkha jaNAtuM nathI. jo ke tenA zarIramAMthI jIva gayela nathI paNa jIvane duHkha jANavAnI cetanA dabAI jAya che. ane zarIra te jaDa che, tethI tene duHkha lAgatuM nathI. jyAre davAnI asara utarI jAya che, tyAre jJAnazakti jAgrata thavAthI jIvane duHkha mAlama paDe che. te viSe madirA pAna karanAranuM daSTAMta paNa ghaTe che. madirApAna karanArane jyAre madirazane nIce caDe che, te vakhate koI tene mAre kUTe che te paNa tene duHkha lAgatuM nathI. te rastA vacce nagna thaIne phare che tenuM paNa bhAna hotuM nathI. zuM tenAmAM jIva nathI? jIvate che, paNa jJAnazakti dabAI javAthI tene sukha duHkhanuM bhAna hatuM nathI. tevI rIte sannipAtanA regavALA mANasane devatAnA DAma Ape che, chatAM tene khabara paDatI nathI. tethI bhadra zodhakacaMdra! tamAre samajavuM ke, zarIra che te jaDa che ane tenA sukha duHkhane jJAtA jIva che, paNa zarIramAM jIvanuM mArApaNuM che tethI tene duHkha lAge che. vaLI te jIva-AtmA bALaka nathI, yuvAna nathI, vRddha nathI, strI nathI, purUSa nathI ke napuMsaka nathI. e sarva avasthA zarIranI che, AtmAnI nathI paNa AtmA te pitAnI mAnI bese che. AtmAnI traNa pariNati. bhadra zedhakacaMdra! te AtmAnI traNa pariNati che, te jANavAthI vizeSa jJAna thaze, mATe te sAvadhAna thaIne sAMbhaLo. bahirAtmA, aMtaAtmA ane paramAtmA ema AtmAnI traNa pariNati che. bahirAtmA. "AtmabuddhiH zarIrAdau yasya syAdAtmavibhramAt / vahiAtmA saviyo monidrAktatanA ? " je jIvanI zarIrAdi parapadArthomAM AtmAnA bhramathI Atmabuddhi thaI che ke teja huM chuM tevI moharUpI nidrAthI jenI cetanA asta thaI gaI che te bahirAtmA kahevAya che. (jJAnArNava.) parapadArtho pitAnA mAnI rAgadveSanA ge ATha karma grahI aneka niomAM avatAra dhAraNa karI vividha prakAranA tIvra duHkha pAme che. te AtmA siMha samAna chatAM jema kasAInA hAthamAM AvelI
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 3 che, (97) bakarI dIna thaI jAya che, tema paravastumAM svabuddhi dhAraNa karI karmarUpa pAMjarAmAM paDI ati dIna thaI jAya che. sarvaprANIomAM samartha e siMha jyAre pAMjarAmAM pUrAya che, tyAre tene kutarA bhase che ane aneka bALake kAMkarAnA ghA karI tenI viDaMbanA kare che, paNa te sahana kare che, tenAmAM ugrazakti rahelI che, chatAM tenuM kAMI cAlatuM nathI. tevI rIte zarIrarUpI pIMjarAmAM paDelA AtmAnI sthiti thAya che, te AtmAmAM ghaNI zakti che, paNa zarIra pramANe tenAmAM zakti thaI jAya che. jema ke I manuSya ghaNo jorAvara hoya paNa je tenuM zarIra regathI dabAI jAya te te zaktihIna thaI jAya che, tethI zarIranI aMdara rahelA AtmAnI zakti ghaTI nathI paNa zarIranI zakti ghaTI gaI tethI AtmA nirbaLa banI gayuM che. AtmAnI anaMtazakti che, paNa zarIramAMja Atmabuddhi dhAraNa karanAra jIva zarIranI zakti mujaba pitAnI zakti mAnI beThe che. huM kALa, * huM gere, huM yuvAna, huM vRddha, huM strI, huM purUSa, huM napuMsaka, huM regI, huM daridrI, AvI buddhi zarIrane AtmA mAnI thayelI che, paNa te kahelI avasthA AtmAnI nathI, te AtmA te sadA eka sarakho che, AvI abheda buddhine laIne AtmA karma bAMdhI duHkhI thAya che. A pramANe paravaraturUpa zarIrane AtmA mAnanAra bahirAtmA rega, zoka, viyega, ane vairabhAvathI duHkhane pAtra bane che, tethI bahirAtmapaNuM mahA duHkhadAyaka che. tenA ge AtmA vAraMvAra anati vAra corAzI lAkha jIva enimAM paribhramaNa karI janma, jarA ane maraNanA mahA duHkha pAme che, ema zrI sarvajJa bhagavAna kahe che. aMtarAtmA. " bahirbhAvAnatikramya yasyAtmanyAtmanizcayaH / so'ntarAtmA matastajjaivibhramadhvAnta bhAskaraiH // 1 // " je jIvane bAhyabhAvo ullaMghana karIne AtmAmAM AtmAne nizcaya thAya che te, bhramarUpa aMdhakArane dUra karavAmAM sUrya samAna AtmAne jANanAra purUSo vaDe attarAtmA kahevAya che. (jJAnArNava.) rAgadveSAdi doSa ane zarIrAdi padArthomAMthI jene bhrAMti gayelI
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ (98) Atmonnati, ---- che, te aMtarAtmA kahevAya che. eTale jeNe cittane citta ravarUpe jANyuM che, rAgAdika doSone rAgAdika doSa svarUpe jANyAM che ane AtmA-cetanA dravyane AtmasvarUpe jANe che, te aMtarAtmA jANe. athavA cha dravyane guNa paryAyathI samyapaNe samajI, Atma dravyamAM Atmabuddhi dhAraNa karI ane bAkInA pAMca ajIva dravyamAM ajIva buddhi rAkhI je varte che, te aMtarAtmA kahevAya che. paramAtmA. " nirlepo niSkalaH zuddho niSpanno'tyanta nirvRtaH / nirvikalpazca zuddhAtmA paramAtmeti varNitaH // 1 // " je nirlepa (kamarahita) che, zarIrarahita che, zuddha che, jene rAgAdi vikAre nathI, tathA je niSpanna (siddharU5) che, atyaMta nivRtta che. avinAzI sukharUpa che tathA nirvikalpa che. jemAM bheda nathI evA zuddhAtmAne paramAtmA kahevAya che.. | ( jJAnArNava.) te paramAtmA karmamalathI rahita kevaLajJAnadarzana rUpa che eTale zarIrAdikanA saMbaMdhathI varjita che ane zuddha eTale dravya karma ane bhAvakarmathI rahita che, tethI te parama vizuddha che. AtmA teja tuM che, A dekhAtuM zarIra tuM nathI ane te tArUM nathI, tuM enAthI bhinna-cetanA lakSaNavALe che. A pramANe jenI buddhi thayela che, te bhedajJAnI kahevAya che. jema haMsa maLelA dUdha ane pANI pitAnI cAMcathI judA kare che, tema AtmA ane putra gala je dUdha ane pANInI jema bhegA maLI gayelA che, tene judA pADI ati nirmala zuddhAtmA thaI te paramAnaMdamAM jhIle che. bhadra! A zarIra eka jelakhAnAnI koTaDI che. cerI ke vyabhicAra vagere kaI gunho karanAra mANasane jelamAM pUravAnI zikSA thAya che, tyAre tene jelanI eka keTaDImAM kedI tarIke pUravAmAM Ave che ane tene daravAjo baMdha karavAmAM Ave che. eka leDhAnI jALIthI te kedI bahAra jaI zake che, tenA chidramAMthI sugadhI ke dudhI havA laI zake che ane koI paNa sAMbhaLI zake che. tevI ja rIte AtmAjuve aneka gunhA karelA che ane kare che, tethI te zarIrarUpI keTa
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 3 che, (29) mAM pUrAele che. te AMkharUpI jALIthI AjubAju juve che, kAna rUpI jALIthI sAMbhaLe che ane nAsikA rUpI jALInA chidrathI sArI ke naThArI havA laI zake che. jema kedIne bArIethI khorAka ApavAmAM Ave che, ane te grahaNa kare che. tema javarUpI kedI mukharUpI bArIethI khorAka le che. jelanI keTaDImAM pUrAelA kedIne amuka dvAramAMthI nIhAra karAve che, tema zarIrarUpI koTaDImAM pUrAele kedI jIva guhya idriyadvArA maLamUtrane utsarga kare che. - je nirmaLa AtmA che, te gunhegAra thatuM nathI, eTale tene zarIra rUpI keTaDImAM pUrAvuM paDatuM nathI. tene idri ke idrinA viSaye hetA nathI. te arUpI, anaMta jJAna ane anaMta zaktivALo che, te sadA AnaMdamAM ja rahe che. ane te AkhA jagatanA svarUpane jANe che. je jIva jevAM jevAM karma kare che, tevA tevA zarIrarUpI jelanI koTamAM te pUrAya che. jema kedIne Asanakeda, sakhta majurInI keda, ane najara keda vagere judI judI jAtanI keda maLe che, tema jIvane tenA karmarUpI gunhA pramANe judA judA zarIranA kedanI zikSA thAya che. A saMsAramAM je majurI karI jIvanArA che, te samra majurInI kadavALA che, je sAdhAraNa sthitivALA che, te AsanakedI jevA che ane je zrImaMta che, te najarakedI jevA che. evI rIte jo zarIrarUpI kedakhAnAmAM paDelA che. je kedI saMsAramAM sukhI nathI, tema rahevA ghara nathI, annavastra maLatAM nathI, te kedI jelakhAnAmAM ja rahevuM pasaMda kare che, kAraNake, tyAM tene rahevAnuM, khAvAnuM ane oDhavAnuM maLe che. tene kedanI mudata pUrI thAya ke pAcho te gunho karI kedamAM pUrAya che ane te jelamAM sukha mAne che, tethI sadA jelamAM rahI potAnI jIMdagI pUrI kare che. tevI rIte AtmA rUpI kedI indriyanA viSayamAM sukha mAnI zarIra rUpI kArAgRhamAM sadAkALa paDe rahe che ane duHkhane sukha mAnI bese che. je jIvanA manamAM te zarIrarUpI kedamAMthI mukta thavAnI (mekSanI) IcchA rahe che, te gunho karatAM bhaya pAme che ane Akhare te A saMsArarUpa kedakhAnAmAMthI chUTI jAya che ane mokSe jAya che. bhadra zodhakacaMdra ! A saMsAramAM AtmAne karma bAMdhavAnAM mukhya
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ (100) Atmonnati. kAraNa traNa che. rAga, dveSa ane meha. A traNanI aMdara badhAM karmabaMdhane samAveza thaI jAya che. jema lekamAM kaI mANasa paravastune pitAnI karavA grahaNa kare che, te te cAra bane che ane te kArAgRhanI zikSAne pAtra thAya che, tevI rIte cetanA lakSaNavALo AtmA je pitAnA guNa, jJAna, darzana ane svabhAvamAM rahevArUpa che, te cheDI pitAthI bhinna svabhAvavALA dekhItA jaDa padArtho ke je paravaturUpa che, tene potAnA karI grahaNa kare che, te cera che, je te cera banyuM ke tarataja karmarUpI rAjA tene pakaDI tenA gunhA pramANe zarIrarUpI kArAgRhamAM pUrI de che. tethI uttama che paravastu paranA mehane tyAga kare. paravastune paravaturUpa mAnI temAMthI mohamamatAne tyAga karavAthI rAga, dveSa ane meha ghaTI jAya che. ane karmabaMdha thatAM aTake che. jeTalA pramANamAM rAga, dveSa ane meha ghaTe che, teTalA pramANamAM karmanA baMdha ochA thAya che. - bhadra zodhakacaMdra ! vaLI A saMsArane eka nATakanI upamA paNa ApavAmAM Ave che. jema nATakane menejara je je chokarAne jevA pATha zIkhave ane je veSa bhajavavA hukama kare te pramANe te cheka pATha karI veSa bhajavI batAve che. te ekane eka chokaro purUSane, strIne, rAjAne ane bhIkhArIne veSa bhajave che, tevI rIte A saMsAramAM karma e nATakane menejara che. tenA hukama pramANe jIva aneka jAtanA avatArarUpI veSa bhajave che. badhA saMsArI che te karmarUpI menejaranA tAbAmAM rahelA che. ane temane karmanI AjJAthI corAzI lAkha chavAyeninA veSa bhajavavA paDe che. jyAre ApaNe te karmarUpI menejaranA pAzamAMthI chuTIzuM, tyAre ApaNe janma maraNarUpI veSa badalavAmAMthI chuTakAre thaze. ApaNe paramAtmArUpa banI jaIzuM. bhadra! evI rIte jIva ane karma anAdi che, ane te jIva ane karmane saga paNa anAdi siddha che. jIva keTalAMka junAM karmone khapAve che, ane yathAyogya prApta thayelAM athavA jevAM prApta thavAnA hoya tevA pura sthita zubhAzubha navAM karmone grahaNa kare che. mahAtmAnA mukhamAMthI A vivecana sAMbhaLI zedhakacaMdra ane
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 3 jI. (101 ) satyacaMdra atyaMta prasanna thaI gayA. temanA saMskArI hRdayamAM bahirAtmA, aMtarAtmA ane paramAtmAnA svarUpane khyAla AvI gaye. ane jIva tathA karmane anAdi saMbaMdha samajAI gayuM. te samaye satyacaMdranA hRdayamAM punaH eka zaMkA pragaTa thavAthI te vinayapUrvaka be. "bhagavan! ApanI upadeza vANIe amArA saMzayarUpa aMdhakArane dUra karyuM che, tathApi te aMdhakArane jarA paNa aMza na rahe, tethI A saMbaMdhamAM eka prazna puchavAnI IcchA thAya che, te Apa sAMbhaLI tenuM nirAkaraNa karavA kRpA karaze. - mahAtmA bolyA-bhadra satyacaMdra! je prazna puchavAne hoya te khuzIthI puche. te pachI satyacaMdra A pramANe be -"bhagavAna ! karmo jaDa che, tethI te pitAnI meLe Azraya levAne samartha nathI ane AtmA buddha-cetanA yukta che, tethI te sukhanI IcchAvALo hoI zubha karmone jANatAM chatAM grahaNa kare paNa te azubha karmone jANatAM chatAM kema grahaNa kare ? kAraNake, te duHkhane dveSI che. kaye vidvAna purUSa svataMtra chatAM azubha vastune jANI joIne grahaNa kare?" mahAtmA bolyA-"bhadra! tAre prazna ghaTita che. tene uttara sAvadhAna thaI zravaNa kara. A saMsAramAM jene sukha duHkhanA heturUpa karma che ane te zubhAzubha karmo levAnA nimittabhUta pAMca kAraNe che. te kAraNonAM nAma A pramANe che-1 svabhAva, 2 kALa, 3 niyati, 4 pUrvajanma kRta, ane 5 purUSArtha. kaI paNa kAryanI zarUAta yAta siddhi e pAMca kAraNonA samelana thayA vinA jIvane saMbhavatI nathI. dAkhalA tarIke dhAre che ke I manuSyanI evI IcchA thaI ke, "A jhADa uparathI phala lAvIne mAre khAvuM" have ahIM vicAra karatAM jaNAze ke je jhADanuM phaLa khAvA te IcchA rAkhe che, te jhADane svabhAva phaLa ApanAra have joIe; kAraNake, je kaI vAMjhIyA jhADanA phaLane khAvAnI te IcchA rAkhe te tenI IcchA AkAza kusumavat samajavI. mATe prathama te jhADa phaLapradAtA hovuM joIe arthAt jhADane svabhAva phaLa pradAtA have joIe. vaLI te jhADa hatu AvyA vinA phaLa ApanAra nathI, kAraNa hatu vinA phaLa pAkatAM nathI tethI phaLa khAvAnI IcchAvALAe kALanI rAha jovI joIe. vaLI te phaLa
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 12 ). Atmonnati----- khAvAnI tene niyati (nizcayatA paNa hevI joIze, eTale te phala pAmavAnI tenI bhavitavyatA hovI joIze. temaja temAM pUrva janmanA kRtyanI paNa pUrNa jarUra raheze, kAraNake, pUrva janmanA kRtyathI te phala pAmavAnI sthiti na hoya te vakhate phaLa paripakava thayA vinA tuTI paDe, kahI jAya, yA nahIM to kaI jAnavara tenuM bhakSaNa karI jAya tethI tenI AzAne bhaMga thaI jAya mATe tenI paNa jarUrIyAta mAnavI paDaze, vaLI temAM purUSArthanI paNa mukhyatA raheze, kAraNa purUSArtha karyA vinA keI vastu maLI zakatI nathI. jhADanuM lAlanapAlana paNa purUSArtha vinA thaI zakatuM nathI. varasAda varasate hoya ane kaI tRSAtura manuSya hAthane khobale karI temAM pANu jhIlI pIze te tenI tRSA chIpaze, nahIM te kAMI pANI tenA mukhamAM AvIne nahIM paDe, te mATe kAryanI siddhimAM purUSArthanI paNa pUrNa jarUrIyAta mAnavI paDaze. bhadra satyacaMdra! A pAMca kAraNe zivAya kaI paNa kAryanI siddhi thatI nathI. jaine e pAMca kAraNothIja kAryanI siddhi mAne che. e pAMca kAraNamAMthI eka kAraNa mAnanArA ekAMtavAdI kahevAya che. ane te pAMce kAraNene mAnanArA jaine anekAMtavAdI athavA syAdvAdavAdI kahevAya che. e pAMca kAraNe eTale paMca samavAyanI preraNAthI jIva jANatA chatAM jema zubha karmone grahaNa kare che, tema azubha karmone paNa grahaNa kare che. te vize aneka daSTAMte lAgu paDe che. regI mANasa auSadha khAte heya tene manA karelI hoya chatAM te jIbhanA svAdanI preraNAthI kupae seve che, cera cerI karavI e naThAruM ane gunhA bhareluM kAma che, ema jANatAM chatAM paNa lebhane vaza thaI cerInuM kAma kare che ane vyabhicArI mANasa tenuM naThAruM pariNAma jANatAM chatAM kAma vaza thaI bIjAnA gharamAM vyabhicAra karavA peze che. temanA aMtaramAM rahele zuddha AtmA temane manAI kare che, chatAM teo paravaza thaI pA5nA kAma kare che. tevI ja rIte jIva jANatAM chatAM azubha karmone grahaNa kare che. mahAtmAnA mukhathI A uttara sAMbhaLI satyacaMdra khuzI thaye. tevAmAM zodhakacaDhe zaMkA uThAvI nIce pramANe prazna karyo. bhagavan! A jagatamAM ja pitapatAnA karma pramANe sukha
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 3 jI. (103) duHkha bhogave che. te te karmone preraNA karanAra kartA, vidhi, graha, yama ke paramezvara kaI hevA joIe. vaLI jIva svabhAvika rIte sukhane rAgI ane duHkhane dveSI hoya che, te svecchAe zubha ane azubha karmone kema bhagave? mahAtmAe vicAra karIne kahyuM, "bhadra! saMsArI jIvane evo svabhAvaja che ke je zubhAzubha karmone grahaNa kare. jIvane sukha duHkhane ApanAra svakarma zivAya kaI che ja nahIM. karmano siddhAMtane jANanArAo karmane ja bhAgya, svabhAva, bhagavAna, adraSTa, kALa, yama, daivata, deva, dakSa, vidhi, paramezvara, kiyA, purAkRta, vidhAna, leka, kRtAMta, niyati, kartA, prAkkIrNa lekha, prAcInalekha ane vidhAtAnA lekha ItyAdi nAmethI zAstramAM pratipAdana kare che. zodhaka tarataja bIjo prazna karyo. bhagavan! Apa kaho che te barAbara che, paNa te karmane kaI paNa preraNuM karanAra hovA joIe. karma pate ajIva ane jaDa che, te zuM karI zake? mahAtmAe kahyuM, bhadra! e tamArI zako TakI zake tema nathI. karmane e svabhAva che ke, te sadA keInI preraNA vinA pitAnI meLe AtmAne svasvarUpamAM gya phaLa pamADe che. je je ajIva zarIranI sAthe saMbaMdha rAkhI hAla jIve che, pUrve jIvatA hatA ane bhaviSyamAM jIvaze; te sarvane karmonI sAthe trikAlika saMgama hovAnuM dhyAnamAM rAkhavuM. A samasta jagat Sa dravya ane paMca samavAyamaya che, te sivAya anya koI nathI. jIva ane dharmAstikAyAdi pAMca ajIva e cha dravya che. dharmastikAye jIvane cAlavAmAM sahAya kare che, adharmAstikAya sthiti karavAnI preraNA kare che, AkAzAstikAya avakAza Ape che, ane pugalAstikAya jIvane anugraha ane upaghAta karAve che, te pugalAstikAyamAM karmone aMtarbhAva thAya che. kAla AyuSyAdi sarva pramANa yukta vastunuM pramANa karavAmAM upayegI che. kAlAdi pAMca samavAyanA sAmarthyathI jIvakarmInuM grahaNa, dhAraNa, bhega ane zamana kare che, arthAt jemAM jema anaMtI zakti che tema karmonI-pudgalanI paNa che, ke jemanAthI prerAIne je sukha duHkhanA bhAgI thAya che. je zubhAzubha karmone grahaNa
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmonnati, - - - (104 ). kare che ane karmo svakALa maryAdA pAmIne ane sukha duHkha Ape che. e emane svabhAva che. zedhaka prazna karyo-bhagavad ! jIva zubhAzubha karmone grahaNa kare che ane grahaNa karavAnA svabhAvathI grahaNa karatAM jANe che ke, "huM mArA abhiprAya pramANe ISTa karuM chuM, e vAta mAnya karavA jevI che, paraMtu karmo jaDa hovAthI bhega kALane kevI rIte jANe ke te pragaTa thAya? AtmA paNa sukha dukha bhogavavAne kAmI che? ke jethI te duSTa karmone AgaLa kare ! mATe keTalAka lAMbA kALa sudhI vilaMba karyA pachI ka svakartA-jIvane sukha duHkha pamADe che, te preraka vinA kevI rIte bane ? - mahAtmAe vicAra karIne kahyuM, bhadra! A tArA praznano uttara zAstramAMthI ja maLI Ave che. karmo jaDa che, te pitAnA bhegakALane jANatAM nathI ane AtmA duHkha bhegavavAne kAmI nathI tathApi jIva duHkhane Azrita thAya che. ane karmo jaDa chatAM dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI sAmagrIthI prerAIne pragaTa thaI pitAnA kartA evA AtmAne baLAtkAre dukha Ape che. te viSe A pramANe eka daSTAMta che. jema ke purUSa uNakALamAM zItaLa vastunuM sevana kare ane te upara mIThe, khATe karaMbha khAya te tenA zarIramAM vAyu utpanna thAya che, jyAre varSARtu prApta thAya che tyAre te atyaMta kapAyamAna thaI jAya che, pachI tenI sAthe zara Rtune saMga thavAthI sAtheja pittanA prabhAvathI prA karIne te zAMta thaI jAya che. AvI rIte svaicchita bhejanathI jema vAtanI utpatti, vRddhi, (sthiti ane zAMti) thavAmAM kAlaja kAraNa che, e rIte AtmAe upArjana karelA karmone kALe karIne bhega ane zAMti thAya che, te paNa jema ugra upAyathI kALa prApta thayA pahelAM ja vAtAdi zAMta thAya che, tema karyo paNa zAMta thaI jAya che. temaja jema keTalIka vakhata svAdiSTa bhajana zarIramAM tatkALa ugravAtAdi utpanna kare che, tema ugra kameM paNa AtmAne keInI preraNA vinA tatkALa phaLa Ape che jema ke grI auSadha le che, tyAre te auSadha hitakArI che athavA ahitakArI che ema jANatA nathI te paNa tene paripAka kALa
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 3 , ( 105) thatAM te sukha athavA duHkha Ape che, tevI rIte jIva karmone grahaNa karatAM te zubha che ke azubha che, ema jANe nahIM te paNa jyAre karmone paripAka kALa thAya tyAre te sukha athavA duHkha Ape che. kRtrima viSa jema tatkALa nAza karanArUM athavA eka mahine, be mahine, cha mahine, varSe be varSe ke traNa varSe nAza karanAruM hoya che, tema karmo paNa ghaNA prakAranAM ane bhinna sthitimAM hoya che, te karmo pitatAne kALa prApta thaye pitAnI meLe ja potAnA karanAra jIvane tAdaza udaya AvI phaLa Ape che. vaLI jema siddha athavA asiddha pAre ke regInA khAvAmAM Ave te kALa prApta thatAM tenuM pariNAma sukha athavA duHkha rUpe regIne prApta thAya che, temaja zarIramAM thayelA phallA, vALA, durvAta, zItAgaka ane saMnnipAta jema kAla baLa pAmIne potAnI meLe te te regathI yukta evA jIvane duHkha Ape che; vaLI jema Rtuo pitApitAne kALa pAmIne manuSya laka vattI prANIone sukha duHkha Ape che, tevI rIte karmo paNa pitApitAne kALa pAmIne bIjAnI preraNA vinA AtmAne satvara sukha duHkha Ape che. zItaLA, orI, achabaDA, vagere bAla raMganI garamInI asara jema zarIramAM cha mAsa sudhI rahe che, tema karmo paNa pitAnI meLe AvIne sthiti pramANe jIvane Azraya le che. jema kSaya, akSibiMdu, (matIo), uddhata, pakSaghAta, ardhaga ane zItAMga vagere regene paripAka hajAra divase thAya ema zAstra vizArada vaide jaNAve che, tema siddhAMtamAM pravINa evA paMDitae karmonA paripAkane kALa paNa jaNAve che. jema pittathI thayele vara daza divasa, kaphathI thayele vara bAra divasa, vAtathI thayela vara sAta divasa ane saMnnipAtathI (trideSathI) thayela javara panara divasa rahe che, arthAt jema e javarane paripAka kALa jude jude hoya che, tema AtmAe je pramANe pUrve AcaraNa karyuM hoya, te pramANe svasthiti pramANe keInI paNa preraNA vinA svabhAvathI bhegavAya che, tema anya karmothI aMtarita evA je karmo AtmAe karyo hoya, temanuM phaLa paripAka kALa prApta thaye keInI paNa preraNuM vinA bhegavAya che. mahAtmAnAM A vacanethI dhakacaMdra hadayamAM prasanna thayo, tathApi
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ (186) AtmAnnati, tenA hRdayamAM eka bIjI zaMkA utpanna thaI AvI. tethI te A pramANe che. bhagavad ! Ape daSTAMta ApI e vAta siddha karI batAvI che, tathApi mArA manamAM eka zaMkA utpanna thAya che, te Apa kRpA karI tenuM nirAkaraNa karaze. jIva amUrta che ane karmo mUrta che, e baMnene sAga nyAyathI kevI rIte ghaTe? je bhinna vastuo che, te AdhArAdheya bhAvane kevI rIte dhAraNa kare? mahAtmA prasanna thaIne bolyA-"bhadra! tamArI e zaMkA yukta che. tenuM samAdhAna sAvadhAna thaIne sAMbhaLe. jIvamAM rahelI zakti ane karmamAM rahela svabhAva e ubhayane lIdhe emane savega ghaTI zake che. ju; rasAyanazAstramAM kahyA pramANe aisIjhana vAyu, je che te ApaNA zvAsozvAsa dvArA peTamAM jAya che, ene svabhAva jvalaMta che, tethI te zarIramAM agni utpanna kare che. ane tethI te kherAkane pacAve che. te eNkasIjhana zarIrane bahu phAyade karanAra che, tethI tene teNe manuSyanA jIvanarUpa gaNe che. vanaspati ane vRkSo je zvAsa bahAra kahADe che, temAMthI ekasIjhana nIkaLe che, temAM paNa taLazInA choDavAmAMthI vadhAre eNkasIjhana nIkaLe che. jema ApaNe zvAsazvAsa laIe chIe tema vanaspati paNa zvAse zvAsa le che. vanaspatimAM paNa ApaNA jeja jIva che. ApaNe zvAsa laIe chIe, temAM rahelA eNkasIjhanathI ApaNA zarIramAM pAcanakriyA thAya che. ApaNe je zvAsa bahAra kahIe chIe, temAMthI kArbonIka nIkaLe che, e kArbonIka ApaNA zarIramAM kharAba thayelI havA che. tehavA je peTamAM dAkhala thAya te mANasa marI jAya che. paNa te kArbonIka havA nIkaLavAnI sAthe pAtaLI havAthI uMcA bhAgamAM jAya che, ane te havAne vanaspati zvAsa vATe le che ane tethI ja vanaspatinuM piSaNa thAya che. vanaspati je zvAsa kahADe che temAMthI sIjhana nIkaLe che, te eNksIjhanane manuSya grahaNa kare che tethI jyAM ghaNI vanaspati hoya tevA sthaLanI havA manuSyane sukhAkArI kahelI che. - have e eNkasIjhanane ApaNe cakSuthI dekhI zaktA nathI. paraMtu tenA guNe uparathI tenA hovApaNAnI khAtrI thAya che. te vAyurUpa che, chatAM cakSuthI dekhAtA evA padArthonI sAthe pitAnI meLe maLe
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 3 , (107) che. leDhA ane tAMbAnI sAthe eNkasIjhana maLavAthI temAM kATa utpanna thAya che. vaLI cAka e kArbonIka ane eNkasIjhana maLIne thayela che. temaja eNksIjhana ane haiojhana ane havArUpa che, te malIne pANI bane che. evI rIte ghaNAM adazya padArtha sAthe dazya padArthane saMga (AtmA ane karmane che tema) thAya che. ema jaina zAstra kahe che. vaLI vicakSaNa purUSe amUrta AkAzane mUrta tathA amUrta, gurU tathA laghu sarva padArthone avinAzI AdhAra mAne che. tyAre vicAra kare ke, A arUpI AtmA rUpIzarIrane dhAraNa kare, e saMbhavita che. jema kapUra, hIMga vagere sArI narasI vastunI gaMdha sthiti pramANe AkAzane Azrita rahe che, tema karmo jIvane AzrI rahe che. zedhacakre vizeSa jijJAsAthI prazna karyo-"bhagavan! Ape kahyuM, te mArA samajavAmAM AvyuM che, te paNa tenuM vizeSa spaSTIkaraNa karavAne eTaluM pUchavAnuM ke, "jIvane ane karmane saMbaMdha kema thAya che? ane te keNa karAve che?" mahAtmAe kahyuM, bhadra! jIva ane karmane saMbaMdha thavAmAM eka triIjI vastunI jarUra che. je te trIjI vastu na maLe te temane saMbaMdha thAya ja nahi. jema keI paNa be vastune joDavI hoya te guMdara, zaresa, lAI vagere cIkAzavALe trIjo padArtha maLe teja tene saMbaMdha thAya, nahi te saMbaMdha ja thAya nahIM, tevI rIte jIvane karmane saMbaMdha thavAmAM rAga, dveSa ane meha e tripuTI rahelI che. e tripuTInI cIkAza maLavAthI jIvane karma sAthe saMbaMdha thAya che. je rAga, dveSa ane mehane nAza thaI jAya te karmanA baMdhane aTakAva thaI jAya che. e rAga dveSa thavAnuM kAraNa pUrva bhavanA anAdi karmorUpI bIjamAM raheluM che, tethI karIne ja jIvane rAga, dveSa tathA meha thAya che ane temanI cIkAzathI navA karmone saMbaMdha baMdhAya che, ane pAchA pharI janmamaraNa thayA kare che. navIna baMdhathI pAchA pharI navIna baMdha thatAM kuMbhAranA cAkanI peThe A saMsAra cakamAM paribhramaNa karyA kare che. jyAre rAgadveSane sarvathA nAza thAya che, tyAre navIna karmone baMdha thato aTake che, eTale pUrvanA karmo bhogavIne mukta thavAya che, te sthi
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ (108) Atmonnati - - - timAM kevaLajJAna eTale IgrejImAM jene eNlaoNleja (all knowladge) kahevAya che. te kevaLajJAnathI sarva jaga-kAkAza ane alakAkAzanA rUpI arUpI sarva padArthone jue che ane temanA sarva bhAva jANe che. temaja bhUta, bhaviSya ane vartamAnakALanuM sarva jJAna thAya che. te kevaLajJAnI sarvajJa kahevAya che. tevuM jJAna thayela mahAtmAne jyAre te manuSyabhavanuM AyuSya bAkI hoya, tyAM sudhI vicarIne ane upakAra karavA pratibaMdha karI dharma mArga batAve che ane jyAre AyuSya pUrNa thAya che, tyAre te kSe jAya che. te A lekane aMte rahe che. tene pharI janma-maraNa thatA nathI, te vItarAga, bhagavAna , Izvara yA paramAtmA evA aneka nAmathI oLakhAya che. bhadra, zedhakacaMdra! A viSayanA saMbaMdhamAM eTalI vAta paNa yAda rAkhavI ke, jIvane jevA jevA mananA pariNAma thAya che, tevA tevA karmone baMdha thAya che. je zubha pariNAmathI zubha karmo pudgale grahaNa kare che, te puNya kahevAya che ane azubha pariNAmathI azubha pagale grahaNa kare che. te pApa kahevAya che. karmanA baMdhamAM jIvane mukhya kAraNa mana che. "mana gva manuSya 2 vaidha pakSo "manuSyane baMdha ane mokSanuM kAraNa mana che." jevA jevA mananA vicAra thAya, tevuM tevuM bolAya che ane tevI tevI zarIra kriyA kare che, tethI manavaDe, zarIravaDe ane vacanavaDe A pramANe traNa prakAre karma baMdhAya che. vaLI tenA bIjA paNa traNa prakAra che. 1 pite karavAthI, 2 bIjAnI pAse karAvavAthI, ane 3 je karatA hoya tene anumodana ApavAthI A traNa prakAre karma baMdhAya che. pApa bAMdhavAnA aDhAra sthAnake che. te A pramANe - 1 jIvahiMsA, 2 mRSAvAda (asatya), 3 adattAdAna (cerI), 4 mithuna (strIsaga), 5 parigraha (dhana vagerenI IcchA), 6 krodha, 7 mAna, 8 mAyA kapaTa), 9 lebha, 10 rAga, 11 zreSa, 12 kalaha, 13 abhyAkhyAna (ALa caDhAvavuM), 14 pazunya (cADI), 15 rati-arati, 16 para parivAda (keIna avarNavAda), 17 mAyAmRSAvAda ane 18 mithyAtva zalya. A aDhAra prakAre pApa baMdhAya che.
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 3 jI (109). bhadra, ApaNe eTaluM yAda rAkhavuM ke, puNya ke pApa nimitta maLavAthI thAya che. kaI paNa kArya nimitta vagara banatuM nathI. jema prabhunA maMdiramAM pUjAbhaktimAM madhura vAdya sAthe saMgIta thatuM hoya, te sAMbhaLavAthI zretAnA adhyavasAya zubha thaI jAya che ane tethI zubha karmonuM grahaNa thAya che, te puNya kahevAya che. ane kaI gRhamaMdiramAM vezyAnuM mane hara saMgIta sAMbhaLatAM chAtAnA mananA pariNAma naThArA thaI jAya che, azubha viSaya vikAre jAgrata thAya che, te pApa kahevAya che. ahiM samajavAnuM ke prabhunA maMdiramAMthI prabhu koI chetane puNya ke bIje kaI uttama lAbha ApI detA nathI, mAtra puNya bAMdhanAra zretAnuM mana ja che te zubhanimitta maLavAthI mananA pariNAma sudharI jAya che ane vezyA ke kaI suMdara svarUpavAna strI jevAthI mananA pariNAma bagaDe che, teja pApa che. vezyA kAMI pApa ApatI nathI paNa te nimitta che. suMdara vastu joI rAga thAya che ane AMkhane aNagamatI vastu joI dveSa thAya che, AthI karma baMdhAya che, te uparathI samajI levuM ke, karmabaMdhanA mukhya hetu rAga tathA TheSa che. A rAgadveSane jeNe jityA che, tenuM nAma jina-bhagavAna kahevAya che. vItarAga paNa teja kahevAya che. te jina bhagavAnane pagale cAlanAra te jaina kahevAya che. te zrI vItarAga bhagavAne karmanuM svarUpa ghaNI ja sUkSma rIte darzAvyuM che. je kevA kevA karmo karavAthI kevA kevA prakAre sukha duHkha bhegave che, te vistArathI samajAvyuM che, te viSe jaina darzanamAM karmagraMtha nAmane mATe graMtha che. te gurU pAsethI zIkhavAthI samajI zakAya tema che. tenuM yathArtha varNana karavAne jJAnI mane hArAja ja samartha thaI zake che. zekacaMdra gurUnA mukhathI A vacane sAMbhaLI hRdayamAM ati prasanna thaI be-"bhagavan! ApanI vANIe mArI zaMkAne parAsta karI nAMkhI che. have vizeSa jANavAnI IcchAthI eka prazna udbhave che, tene khulAso karavA kRpA karaze. he zAMtamUti gurU! Ape kahyuM ke, je karma kare che, tethI sukha duHkha bhogave che, te jIva arUpI che ane karNorUpI che, te te viSe puchavAnuM ke, je karmo rUpI hoya te dekhAvA joIe te te kAMI dekhavAmAM AvatA nathI. te zuM haze?
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ (110) AtmAnnati mahAtmA sAnaMda vadane bolyA-"bhadra! tamArI zaMkAnuM nirAkaraNa hamaNAMja thaI jaze, sAMbhaLa-jIva arUpI che ane karNorUpI che, e bene saMga thAya che, ane tethI sukha duHkha bhegavAya che e viSe vyavahArika dAkhalAthI ane rasAyaNazAstrathI huM yathAzakti kahuM chuM, te tame sAvadhAnapaNe sAMbhaLaje. ApaNe keI suMdara vATikAmAM ke kudratI upavanamAM pharavA jaIe chIe tyAre tyAM aneka jAtanA vRkSa ApaNI daSTie paDe che. te vRkSonA judA judA raMga, patra, puSpa tathA phaLanI judI judI AkRtio ane judA judA svAdo hoya che, te anubhava karavAthI jANavAmAM Ave che. temanI evI vicitratA viSe buddhithI vicAra karaze ane tenA kAraNe zedhI kADhavA mana karaze te tamane ghaNuMja Azcarya thaze. asaMkhya vanaspationA bhinna bhinna svAda, judA judA AkAra, tareha tarehanA guNa, vividha jAtanA raMgaberaMgI patra, puSpa tathA phaLa ema havAmAM zuM kAraNa haze? emAM phAyado ke gerakAyade haze? e vicAravAnuM che. te vanaspatinI judI judI asaMkhya jAte chatAM te badhI ekaja pRthvImAMthI utpanna thAya che, sarvane poSaNa ApanAra jaLa, taDake, tathA havA ekaja jAtanA che, sarvanI vRddhimAM kAraNabhUta sUrya caMdra vagere judA judA grahe paNa ekaja che, te chatAM e vanaspati ane vRkSomAM ATale badhe pheraphAra hovAnuM zuM kAraNa haze? e dIrghabuddhithI vicAravAnuM che. upara kahelAM badhAM kAraNe eka sarakhAM chatAM koI vRkSa sikaDe hAtha uMcuM, keI eka hAtha uMcuM, keI meTA gherAvAvALuM, keI nAnA gherAvAvALuM, kaI kamaLa, kaI kAMTAvALuM, keI sugadhI, keI durgadhI, kaI vAsa vinAnuM, keI ati vAsavALuM, keI nAnA pAtrAvALuM, kaI meTA pAtrAvALuM, keI zarIrane sukha ApanAra, keI zarIrane nAza karanAra, kaI Rtu pramANe vikazita thanAra, keI pANIthI ugaranAra, kaI retInA raNamAM pANI vagara vRddhi pAmanAra, keI aMdhakAramAM ja uganAra ane kaI prakAzamAM uganAra, ema judI judI sthitivALA hoya che, tenuM zuM kAraNa haze? te sUkSamatAthI vicAravA jevuM che. te jhADonI utpattimAM, piSaNamAM tathA vRddhimAM kAraNarUpa je ke, pRthvI, jaLa, vAyu, graho ane prakAza eka sarakhA che, te chatAM dareka jhADanAM
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 3 jI, ( 11 ) bIja te judAM judAM hovAthI teonuM piSaNa tathA vRddhi karanAra tatenI asara teo upara judI judI thAya che. - bhadra! jema te kudata AkhA vizvamAM ekaja niyame pravarte che, te tame jANatAMja haze. jhADanI mAphaka manuSyamAM paNa judI judI prakRti hevAnuM paNa teonuM karma-bIja che, jethI teomAM paNa judI judI AkRtinA, svabhAvanA, guNanA ane sthiti AdinA ghaNA bhedo jovAmAM Ave che ane tethI keI suMdara, kaI kape, keI uce, kaI mUrkha, koI vidvAna, keI durguNI, kaI SI, kaI rAgI, koI dhanavAna, keI nidhana, keI zUre, keI bIkaNa, keI ugI, kaI ALasu, koI niMdA khera, ane zAMta vagere judI judI rItanA mAnuSya hoya che. jema pRthvI, jaLa, vAyu, agni vagere judA judA tamAMthI vRkSo judI judI jAtanA paramANuo pitAne jevAM joIe tevA pitAne mATe AkarSI le che, tema dareka jIve duniyAmAM prasAra pAmelI kAmaNa vargaNAmAMthI pitAne gamatA pitAnI prakRti anusAra ANuone kheMcI le che. ane te tenA prabhAve teo judI judI rItanA judA judA AkAranA, judI judI prakRtinA, judA judA svabhAvanA ane judA judA guNavALA thAya che; arthAt e sarva bheda karmarUpa bIjanA pratApathI che. AtmA te sarvane samAna sattAvALe che, chatAM jagatamAM dekhAtI vicitratA judA judA chae bAMdhelA judA judA karmonuM pariNAma che. upara pramANe vRkSa jema pitAnuM piSaNa tema vRddhinuM tattva pRthvI, pANI, vAyu Adi tamAMthI meLave che, ema upara kahevAmAM AvyuM che, chatAM punaH tenuM spaSTIkaraNa karavAnI jarUra che. te jhADe ane manuSyamAM bheda che. jhADane bheda teonA judA judA AkArAdivaDe jema mAlama paDe che tema manuSya mATe nathI, manuSyane bheda teonA judA judA AkAra uparAMta teonA judA judA kAme vaDe mAlama paDe che. jhADonA skUla zarIre ja jyAre vRddhi pAmatAM jaNAya che, tyAre mANasanA sthala zarIranI vRddhi thavA uparAMta mAnasika temaja AdhyAtmika vRddhi tathA hAni thatI mAlama paDe che. vRkSanA skUla zarIreja kriyA karatA jaNAya che. teonA mAnasika temaja
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ (112). Atmonnati AdhyAtmika zarIre tevI kriyA karatAM mAlama paDatA nathI. manuSyanA te traNe (zArIra, mAnasika, AdhyAtmika)mAM kiyA vagerene bheda jaNAya che. tyAre manuSyanA zarIrane poSaNa ApanAra pRthvI, pANI, agni ane vAyu uparAMta bIjuM kaI tatva heya, ema jaNAya che ane e tattva oLakhavAnI jarUra che. mANasa je e tatvane kharI rIte oLakhe te janma maraNanA pherAmAMthI chuTI eka evuM sukha meLave che ke, jenuM yathAyogya varNana karavAnI keInI jInhA ke kalamamAM zakti nathI, e tatva te Atmatatva che, ema jaNAvavAnI jarUra che. jema pRthvI, jaLa, vAyu, pudgala vagere tamAM anaMta guNa dharmo rahelA che, tema AtmatatvamAM paNa anaMtA guNa dharmo ane zakti rahela che. ane tenA kAryo paNa tevAM ja che. jema pRthvI vagere tamAMthI judI judI jAtanA vRkSanA bIja potAnI judI jAtinA pramANamAM judA judA raMga, judA judA svAda, judA judA AkAra, vagere AkarSI laI tene anusaratAM pula utpanna kare che, tema manuSya paNa pitAnA karmarUpa bIjane anusAre sArAM ke narasAM regya athavA agya judA judA guNa dharmavALA baLane kheMcI tevA tevA guNene anubhava kare che ane tevAM ja phaLa bhegave che. keIema dhAratuM hoya ke pRthvI, jaLa Adi tatve pakSapAtathI keIne sArA Ao ApI temAM sArA guNa mUke che ane bIjAne dveSa bhAve tevA aNuo na ApavAthI teo kharAba guNanA mAlika thAya che, te te dhAravuM vAstavika nathI. judA judA tavemAM pakSapAta jevuM kAMI che ja nahi, teone lIMbaDAne ke kArelAne kaDavA karavAnI ke gulAba kAMTAvALe chatAM sudhI karavAnI pakSapAta buddhi cheja nahi. dareka bIja pitatAnI meLe kaDavAM ke gaLyAM athavA sArAM ke narasAM phaLe upajAvavAmAM kAraNarUpa hoya che. manuSya paNa teja rIte ke bIjAmAMthI nahi paNa pite karelI kriyAomAMthI je guNadharma meLave che ane te anusAra je karmabaMdha kare che, tene anusarIne gAra ke kRSNa, uce ke nIce, garIba ke dhanavAna ane mUrkha ke buddhizALI thAya che. have upara je vanaspati pRthvI, jaLa, vAyu vagere ane mANasamAM Atmatattvane bheda batAvyuM, te uparathI ema samajavAnuM nathI, ke
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 3 che. (113) vanaspatimAM Atmatattva nathI. manuSyamAM ane vanaspati vageremAM te tatva sarakhuM che, chatAM bheda mAtra eTale che ke, vanaspati vageremAM karma prabhAve jaDatAnuM jora vadhAre prabaLa hovAnA kAraNane lIdhe tenI jJAnazakti vadhAre DhaMkAI javAthI jJAna DhaMkAI gayeluM che, tethI te pitAnuM hitAhita karavAne zaktimAna nathI ane tene ekaja sparza iMdriyanuM jJAna che ane mANasane paMca indriyanuM jJAna che, tema vaLI manuSyamAM mana che ane vanaspatine mana nathI. vaLI janAvaramAM paNa paMca idri tathA mana che, paraMtu tenA karatAM mANasamAM vadhAre jJAna che. je AtmatattvamAM anaMta jJAnazakti che, tevuM Atmatatva ekedriyathI mAMDIne paMce driya che ke jemanI corAzI lAkha enio che, te saghaLAmAM ekaja sarakhuM raheluM che. jema lAkaDuM saLagatuM jaI ApaNe tene agni kahIe chIe ane te agni dareka lAkaDAmAM rahelo che ema kahevAmAM Ave che tevI ja rIte ApaNe badhA jemAM zuddhAtmA chupI rIte rahela che. AtmAnI sAthe karma pudgalo je lAgelA che, ke jeo jJAna guNane dabAvanArA che. ekedriya jIva karatAM be IMdriya jemAM jaDatA ochI che, beiMdriyanA karatAM teIdriyavALAomAM ochI jaDatA che, temanA karatAM caiIdriyavALAomAM ane temanA karatAM pacaMdriya jIvamAM jaDatA ochI che. temAM manuSya jIvamAM jaDatva ochuM che. manuSyamAM paNa judA judA karmAnusAra judA judA pramANamAM ochuM vadhatuM jJAna hoya che. mATe jenI sarva jAtimAM manuSya vadhAre uttama gaNela che eTale saghaLA cha karatAM manuSya jAtimAM jJAnazakti vadhAre hovAthI je te dharmajJAna ke AtmajJAnamAM potAnI zaktio khIlAve ane zrI vItarAga prabhune pagale cAle te manuSya maTI Izvara-paramAtmA banI jAya che. ane sarvathA duHkhane nAza thaI anaMta sukhanA bhaktA bane che-evA paramAtmA banelA chanA caritre AgamamAM ghaNAM jovAmAM Ave che, temanI bhakti karavAthI ane temane pagale cAlavAthI tenI AjJA pramANe bIjA che paNa anukrame paraMparAe paramAtmA banI jAya che. manuSya zivAyanA eke driyathI mAMDIne pacaMdriya tIrthaMca cha dharmane abhAve AgaLa vadhavAne zaktimAna nathI tathApi te jIve
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 114) Atmonnati, - paNa manuSya nimAM AvI zake che, paNa te karmo bhegavIne keTaleka kALe duHkha pAmatAM karmo ochA thavAthI ucI gatimAM jAya che. te upara daSTAMta che ke, jema parvatamAMthI tUTI paDelA patthara nadImAM pANIthI athaDAI ghasAIne mRdu goLAkAra bane che, tema che paNa ghaNe kALe UMcI hade pahoMce che. ApaNe badhA manuSya paNa ekedriyamAM ghaNI vAra AvelA hazuM, temaja ghaNI vAra vanaspatirUpe thaI kAchIAnI chAbamAM paDelA hatA ane jeve teve mUlya vecAyA hatA. temaja ApaNe jhINA jhINA kaDakArUpe hAMllAmAM rAyA hatA. vatsa zodhakacaMdra! have pharI vAra ApaNane evI dazA Ave nahi tene mATe sAvadhAna rahevuM, eja ApaNI pharaja che. vatsa! have ApaNAmAM paramAtmA banavAnI zakti AvelI che, eTale ahiM zubha kRtya karI sanmArge cAlI popakAra ane sarva jIva para dayA karavAthI svargamAM ane chevaTe parama zAMtirUpa mekSa sthAnamAM javuM, e ApaNA adhikAramAM che. A adhikAra prApta thaye chatAM ajJAnarUpI aMdhakAramAM rahI pramAda ane pudgalika sukhamAM magna thaI A samayane gumAvIe te punaH cirAzInA pherAmAM pIe ane ekedriyAdipaNAnI sthitimAM AvIe. tethI A durlabha manuSya bhava ke je ghaNA puNya vegathI prApta thayela che, tene vRthA gumAvavAthI te pAcho maLa muzkela thaI paDe. - bhadra zedhakacaMdra! vaLI keTalAeka ema mAne che ke, jema bAjarImAMthI bAjarIja utpanna thAya che ane ghauMmAMthI ghauMja pedA thAya che, eTale jevAM bIja hoya tevAM ja phaLa thAya che, tevI rIte manuSya marIne manuSyaja thAya che, te pazu pakSI ke vanaspati thAya ja nahi. je jAtinA jIva heya, te jAtimAM te marIne pAchA pedA thAya che, A temanI mAnyatA kharI nathI, te vicAra karavAthI mAlama paDI zake che. te viSe A pramANe daSTAMta che. je je vanaspitinAM bIja che, te bIjene repavAthI tevAM ja jhADa, phUla, phaLa ane bIja bane che. jemake, vaDanuM bIja vAvavAthI vaDa thAya che, AMbAnuM bIja vAvavAthI AMbe thAya che, tevI ja rIte pazunA bIjamAMthI pazu, pakSInA bIjamAMthI pakSI ane manuSyanA bIjamAMthI manuSya thAya che. A vAta
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 3 che, (115) te cakkasa che, paNa bIja athavA zarIra jaDa padArtha che ane teomAM rahele jIva e juduM tatva che, mATe te jIva zarIrathI judA thaI pitAnA karmAnusAre tevA prakAranI gatimAM bIje ThekANe jAya che ane tenA AgalA zarIrane nAza thAya che. pharIthI nAza thayeluM zarIra dhAraNa thaI zake ja nahi. jemake eka bAjarIne dANe vAve, te ugIne bAjarIne cheDa thaye, te upara kaNasaluM thayuM, tyAre te kaNasalAmAM Azare baso bAjarInA dANuM thayA, have bAjarIne je dANe vAvyuM hatuM, tene eka jIva che, tenI upara basa dANA thayA che te baso jIva thayA eTale te ekaja jIvanA baso jIva thayA, ema banatuM nathI; kAraNa ke, je vAle bAjarIne jIva che, te jude che ane te upara thayelA basa jIva te paNa judA che. je bAjarI ApaNI daSTie dekhAya che, te jaDa vastu che ane tenI aMdara rahele jIva judo-yugala (zarIra) thI bhinna che, te saghaLA chae tevI jAtanAM karmabIja grahaNa karelAM, te uparathI teo temAM AvIne utpanna thayA. tevIja rIte ekaja mANasane chokarA chokarI maLIne daza jIva thayA, chatAM te manuSya te kAyama che. te manuSyanA jIvathI bIjA daza jIva pedA thatA nathI, paraMtu te daza che judA judA che ane teo temanA tevA karmAnusAre ane pUrva bhavanA saMbaMdhane lIdhe tyAM AvI utpanna thayA. jethI manuSya marIne manuSya thAya ane pazu marIne pazu thAya, e vAta lAgu paDatI nathI; kAraNa zarIra te jaDa hevAthI te ahiMja rahe che ane tenI aMdara rahelo jIva judo pala karmAnusAre gatimAM jAya che. te jIvanI sAthe zarIrane koI paNa jaDa aMza ja nathI, tenI sAthe te pAchalA bhavenA tathA A bhavanA mana, vacana ane kAyAnA ega vaDe je karma pudgale grahaNa karelA ke je pANI ane dUdhanI peThe jIvanI sAthe maLI gayelA te sAthe jAya che. te karma pudgale ati sUkSma havAthI dekhI zakAtA nathI. te jIvanI sAthe gayelA te karmarUpa bIja che, te bIjarUpa pudgale pitAnI yegya jAti grahaNa karI tevAM zarIra dhAraNa kare che ane pAchA navA paNa pitAnI aMdara rahelA paramANuone anukUla grahaNa karatA jAya che. - bhadra! A vAta lakSa daIne sAMbhaLaje. have A sthaLe eTaluM yAda
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ (116 ) Atmonnati, rAkhavuM ke, manuSyane jenAthI judI judI hAlata utpanna thAya che, tenAM kAraNe pikI prabaLa kAraNa mana che, e mananA pheraphArathI manuSya AtmatatvamAMthI judI judI sthitirUpa baLa AkarSI tevI tevI sthiti prApta kare che. jema judI judI jAtanAM bI, pRthvI, jaLa Adi ta te ekaja jAtanA paramANuo dharAve che, paNa te tenI aMdara judA judA tatve mizraNa thayelA hoya che, te mizraNavALA temAMthI pitAnA bIjamAM rahelA tane vRddhi thatAM ta ochA vadhatA pramANa temaja saganA kAraNe teomAMthI jema judA judA vRkSo uge che, temaja sarva manuSyanAM zarIra te dekhAvamAM eka sarakhAM lAge che, paNa sarva manuSyanAM mana eka sarakhAM nathI hotAM; kAraNa ke, judA judA manuSyanAM karma judAM judAM hovAthI te karmarUpI jaDa pudgalenuM mana judI judI sthitinuM rahe che, jema mULa pRthvImAMthI pitAnA managamatA paramANuo kheMcI le che, tema jevA jevA prakAranA rAga dveSarUpa pariNAma thAya, tevA tevA prakAranA karma pudgale grahaNa thaI jIvanI sAthe ekameka thaI jAya che. tenA svabhAva pramANe-samavAya pramANe udaya AvI ne sukha duHkhane bhega prApta karAvI pAchA AtmAthI judA paDane kharatA jAya che ane navIna navIna grahaNa thatA jAya che. jema kuvAnI aMdara pharatA reTanA leTA khAlI thatA jAya che ane pAchA bharAtA jAya che, tema AtmA sAthenA junA pagale kharatA jAya che ane navAne baMdha thatuM jAya che. AthI karIne je A saMsAramAM cAre gationI aMdara janmamaraNarUpa bhramaNa karyA kare che. AvI rIte manuSyanAM mana je ke eka ja prakAranA AtmatattvamAMthI baLa meLave che, te chatAM judI judI kriyAothI teonI sthitimAM asaMkhya prakAranA bheda mAlama paDe che. e te nakkI che ke, manuSyanI judI judI sthitinuM kAraNa tenuM mana che. nidrAmAM paDelA manuSyanuM mana ajJAnanA paDadAmAM vIMTAeluM hovAthI, bezuddha thayelA mAnavInuM mana paNa tevAja aMdhakAramAMja jhakaDAeluM hevAthI, ane mAnavanA mRta dehamAM manane abhAva hovAthI zarIra kriyA karavA azakta heya che asamartha hoya che. A uparathI samajAze ke zubhAzubha kriyAnuM kAraNa mana hevAthI sukha ke dukharUpa sAruM ke narasuM phaLa utpanna karAvanAra kAraNa mana che e nirvivAda che.
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 3 che. (117) mananA vicAre ane tevA vicArothI utpanna thayelI agya vANI, temaja zarIranI peTI kriyAo kaI paNa prakAranAM uMcA sukha utpanna karI zake ja nahi paNa duHkheja pragaTAve che. ane eja mananA sArA vicAre ane tevA vicArene aMge thayelI uMcI kiyA sukhaneja pragaTAve che, e nisaMzaya che. bhadra zeAdhakacaMdra! e mATe A duniyAmAM janmIne manane ucI egya kriyAomAM Akho vakhata rokI rAkhavuM, e manuSyanuM prathama kartavya che. e prathama kartavya bajAvavA UMcI keLavaNa laI vidyAkaLAmAM pravINa temaja tattvajJAnanA phIlasupha banI potAnuM, pitAnI jAtanuM, AkhI duniyAnA sarva jIvanuM zubha karavA je kaI IcchA karaze te tenAthI banI zakaze. sarva jIvone sukhI karavAnI IcchA karavAthI ja ApaNe sukhI thavAnA; ethI dareka manuSya pitAnA manane zuddha vicAra temaja zuddha AcAramAM joDavAnI saithI maTI jarUra che, ema sahaja samajI za. kAya tema che. bhadra zeAdhakacaMdra ane satyacaMdra! A uparathI tame karmanuM kharuM svarUpa samajyA haze, haju huM te viSe vizeSa spaSTIkaraNa karUM chuM, te punaH dhyAna daIne sAMbhaLaje. jema eka khetarane bAga banAvyo hoya, temAM judI judI jAtanAM phaLa ugyAM, temane badhI jAtanA raMga AvyA, ghaNI jAtanAM mevAnAM jhADe upara judA judA svAdanAM phaLa lAgyAM, judI judI jAtanAM anAja thayAM, have saghaLA khetaranI jamIna eka sarakhI, eka sarakhA raMganI ane eka ja kUvAnuM pANI, chatAM judA judA raMga, judA judA svAda, phaLa ane judAM judAM anAja kyAMthI AvyAM? AnuM kAraNa paramezvara sarva vastune kartA che tevuM mAnanArAone pUchaze te te kaheze ke, e te badhuM paramezvare karyuM. paNa hAlanI pazcima vidyAnI zodhathI nakkI thayuM che ke, e jamInamAM badhI jAtanA anAjanA paramANuo che, badhI jAtanA mevA mIThAIna paramANuo che, tethI jevA jevA bIjamAM paramANuo che, tevI tevI jAtanA paramANuone AkarSI te pitAnA jevAM phaLo utpanna kare che. je teomAM chava na hoya te teomAMnuM bIja uge paNa nahi ane
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ (118) Atmanniti. * - - phaLanI prApti paNa thAya nahi. jo ke bIjA bIjemAM jIva te sarakhe che paNa te bIjamAM paramANuo judA judA hevAthI temaja teonA karma paNa judA judA hevAthI pitAnA jevA paramANune ja te grahaNa kare che. A uparathI samajavAnuM ke, jema jamInamAM badhI jAtanA putra gale che, temaja samagra kAkAzamAM badhI jAtanA pugala paramANu bharelA che. tevI rIte AkhuM AkAza, nIce pAtALa, ane upara cauda rAjaloka sudhI sarvatra sthaLe AThe karmanI vargaNAo karmaaNuo bharapUra rahela che. ApaNe carma cakSuthI te joI zakAtA nathI paNa sarvajJa bhagavAne te jeeluM che. jema pRthvImAM badhI jAtanA paramAzuo che te dekhAtA nathI paNa temAMthI vanaspati pitatAnI jAtinA paramANuo kheMcI le che. tema manuSya paNa A lekamAM rahelA karmanA paramANuo pitAnA mananA adhyavasAya jevA jevA thAya, tevA tevA tenA rAga dveSanA ge grahaNa kare che ane te jIvanI sAthe ekameka thaI jAya che. e paramANuo bIja rUpe saMsArI dareka AtmAmAM rahe che. jyAre A dehane saMbaMdha pUre che eTale tene cheDI jIva bIje ThekANe jAya che, tyAM jatI vakhate grahaNa karelA karmanA aNuo dudha ane pANInI peThe je jIvanI sAthe ekameka thayelA che te jIvanI sAthe kArmaNa zarIrarUpe jAya che. bhadra, have temane ahiM eka zaMkA thaze ke, jIva haMmezAM sukhanI IcchA rAkhe che te te pote duHkhavALI avasthAmAM zA mATe jAya? kaI rAjA ke keIsukhI gRhasthane ghera janma levAne kaNa manAI kare che? chatAM garIba, bhIkhArI ke duHkhI mANasane tyAM zA mATe jAya? temaja tiryaMca jAtimAM ke vanaspatimAM zA mATe jAya? bhadra! tamArI AvI zaMkAnuM samAdhAna A pramANe che-jIva hamezAM sukhane arthI che ane te sukha meLavavAne mATe prayatna kare che, e vAta te cokkasa che. paNa kayA sukhane kharU sukha mAnavuM e mana upara AdhAra rahe che ane mana te jIva sAthe lAgelA pugalene gamatA pudagalamAM sukha mAne che te viSe A pramANe dRSTAMta che eka gRhasthane traNa cAra chokarA che, temAM eka cheka vezyAne tyAM javAmAM sukha mAne che, eka cheka vidvAna pAse javAmAM sukha mAne
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 3 jI, ( 119) che ane eka gaMdA mitranI TeLImAM rahevAmAM sukha mAne che. vaLI bhuMDa ukaraDAmAM ke gaMdakImAM rahevAmAM sukha mAne che, kAgaDA ane gIdha muDadAM cuMthavAmAM sukha mAne che. mAMkhIne gaMdakI priya lAge che ane te sugaMdhI padArtha para besatI nathI. bhramara sugaMdhI puSpa para sukha mAne che. jyAre sAkara sarvane madhura lAge che tyAre gadheDuM tene suMghatuM paNa nathI. zerI sarva manuSya ane janAvarene priya lAge che, tyAre UMTane te apriya lAge che. jherane kiDe jherathI AnaMda sAthe pitAnuM piSaNa kare che. je tene sAkaramAM mukavAmAM Ave che te marI jaze. khArA pANInAM mAchalAM ke pirA mIThA pANImAM marI jaze. mANasane zarIre maracAM lAge che te zarIra baLaze ane maracAmAM utpanna thanArA kIDAnA kemaLa zarIramAM te maracAnI Aga paNa lAgatI nathI. A daSTAMte uparathI kaho ke, kaI vastuthI saghaLA ne sukha thAya che? bhadra! tamane have cakkasa samajAvuM joIe ke jIva badhA eka sarakhA che. chatAM pitAnAmAM rahelA karmarUpI pudgala jevA che, tevAja dugale temane priya lAge che ane teo temAMja sukha mAnI tevA karmo upArjanakarI tevI gatimAM jAya che. jethI saMsArI saghaLA jIvone je AnaMda pitAnA karmAnusAre rahele che te AnaMda cheTe che. are AnaMda te AtmAmAM rahela mULa svabhAvamAM che. bAkInA sarva AnaMda juThA-kalpita che. bhadra zekacaMdra ane satyacaMdra ! A vAta dhyAnamAM rAkhI tamArA saMzayane dUra kare. have tamArA samajavAmAM AvyuM haze ke, jIva arUpI chatAM rUpI evA karma-jaDa pugale sAthe kevI rIte maLe che. pugalone pUrAvAne ane gaLavAne svabhAva che, ane temAM evA sUkSma aNuo rahelA che ke, je sUkSma hovAthI daSTi mArge AvI zakatA nathI. temane sarvajJa prabhuja dekhI zake che. tamene AgaLa jema kahevAmAM AvyuM che tema saghaLI jAtanA pudgala paramANuothI bharelA A lekAkAzamAMthI ja A AtmA karma rUpI pudgale grahaNa kare che; pitAnI sAthe rAgadveSa vaDe temane saga kare che, te paNa arUpI AtmAnI sAthe aneka jAtanI karmanI vargaNanA pudgale maLI gayelA che, tathApi te AtmA dekhAte nathIrUpI thatI nathI. .
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ * (1ra0) Atmonnati, bhadra! A jagatamAM koI paNa padArtha na utpanna thatA nathI, ane je che tene nAza paNa thatuM nathI eTale jagatamAM jeTalI vastu che, teTalI ja te kAyama rahe che, paraMtu tenuM rUpAMtara thAya che. jethI AgaLa kahyA mujaba dareka padArtho (ka) utpA, vyaya ane dhrivya yukta lakSaNavALA che. jaina zAstrane A daDha niyama che. te tamAre manana pUrvaka lakSamAM rAkhave. bhadra! A viSaya upara aneka daSTAMte maLI Ave che. AMbAnI kAcI kerI teDI lAvI khAIe te temAM mIThAzane badale khaTAza dekhAze. kAcA keLAne te khAvAthI te turuM lAgaze, paNa je tene pakAvI khAvAmAM Ave te te mIThuM lAgaze. kerI paNa pakava thatAM mAdhurya Apaze. kerI ane keLAmAM A be svAda zI rIte thayA? khaTAza ane turAzane badale mAdhurya kyAMthI AvyuM? tema vaLI dUdhane kAcuM rAkhavAthI te bagaDI jaze-temAM khaTAza AvI jaze. tenI aMdarane mULane svAda nAza pAmI arUcikara svAda kayAMthI AvyuM? A bAbatane vicAra karI je te zAstra rItie ke pachI rasAyaNa zAstranI rItie samajaze te tamane khAtrI thaze ke, te saghaLAmAM AkAzamAM rahelA pudgalanA paramANuo maLavAthI pheraphAra thaI navIna jAtanA pudgale bane che. jemake, haLadara jAte pILI hoya che ane pApaDIo khAra sapheda hoya che, have je te sapheda pApaDakhAranuM pANI karI haLadaranI sAthe meLavIe lAla raMganI trIjI vastu thaze. vaLI tela ane pANI bhegAM maLatAM nathI, paNa temAM pApaDakhAra nAMkhavAmAM Ave te te maLI jaI sAbune goLo banaze. A pramANe jagatamAM eka eka padArthanA judA judA paramANuo, judA judA pramANavaDe maLavAthI aneka tarehanA navA navA padArtho utpanna thAya che. bhadra! evI rIte jIvanI sAthe karmone saMga thAya che. A badhuM sarvajJanA siddhAMte sArI rIte sAbIta karI Ape che. he bhavyAtmA! have tamArA manamAM te viSe koI jAtanI zaMkA rahI nahi hoya. jIvanI sAthe jaDa pudgala rUpa karma maLavAthI sukha duHkhane kartA jIva thaI zake che, e vAta paNa tamArA samajavAmAM AvI haze. te chatAM tenI vizeSa samajUtIne mATe keTalAeka dAkha
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 3 jI ( 12 ) lAo yAda rAkhavA jevA che. madirA jaDa che, chatAM te pIvAthI mANasanI buddhine te nAza kare che. viSa jaDa chatAM khAvAthI maraNa nIpajAve che. keTalIeka jaDa cIjo khAvAthI zarIramAM aneka jAtanA roga utpanna thAya che, tethI ulaTI rIte keTalIeka davAo khAvAthI roga nAbuda thAya che. je jhera prANa lenArA che, tenA pratipakSI auSadho khAvAthI te jhera nAbuda thaI jAya che. AvI rIte jaDa padArthonI aneka zaktio che, tevI ja rIte jaDa karmonI zaktio paNa aneka che, te AtmA sAthe maLIne AtmAne sukha duHkha kare che, e vAta siddha thAya che. - bhadra, vaLI sarvajJa bhagavAnanI prarUpelI bIjI vAta paNa evI ja rIte siddha thayelI che. te bhagavAn bhASAnA zabdo jaDa-pudgala tarIke prarUpe che. A viSe keTalAkane je saMzaya hatuM te hamaNunA phenegrAphanA zedhakee pratyakSa batAvelA prayogathI dUra thaI jAya che. mANasanI bhASAnA pagale gAyananA pleTamAM utArI levAya che ane te te gAnAranA jevAM zabda le che. ApaNe te zIkheluM gAyana vakhate bhulI jaIe chIe, paNa temAM utArelA zabdone eka akSara paNa bhulAtuM nathI. jema bhASAnA pudgale utArI levAmAM Ave che, tema kareluM kArya paNa sInemeTogrAphamAM utAravAmAM Ave che. hAlatA cAlatA mANasane ane deDatI gADIone dekhAva te yaMtramAM Abehaba thAya che. aneka jAtanI kriyAo karatI AkRtio kAgaLa upara laI zakAya che. AvI rIte jainenA sanAtana aneka siddhAMta pazcimanA vidvAnonI zodhathI te satya rIte sAbIta thayelA che. te sivAya varALa ane vijaLI ke jeo jaDa che, tenI adabhuta zaktio. dunIyAnI sapATI upara dekhAya che. hajAre gAu upara lAkha maNanA bejAne kheMcI javAmAM ane hajAre gAu dUra saMdezAone kSaNamAM laI javAmAM e adabhuta zaktio dekhAI AvI che. jyAre jaDa vastuomAM ATalI zakti che te pachI AtmA ke je citanyarUpa che, temAM paNa anaMta zakti hoya, te AzcaryanI vAta nathI. AthI 1. jenAthI tAra vagerenuM kArya thAya che te. 2. zAstrakAre pugala-jaDamAM paNa anaMta zaktio kahelI che.
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1rara ) Atmonnati, niHzaMka rIte siddha thAya che ke, AtmAnI sAthe jaDa maLavAthI sukha, duHkha, hAni ane vRddhi thAya, emAM kAMI navAI nathI. mahAtmAnA A vacane sAMbhaLI punaH zedhakacaMdra ane satyacaMdra hRdayamAM atyaMta prasanna thaI gayA. temanA bhAvI hRdayamAMthI te zaMkAo dUra thaI gaI. te bane zuddha AtmAoe te mahAtmAne mahAna upakAra mAnyo. temanA hRdayamAM AhaMta siddhAMtanI sArI asara thaI gaI. pachI temaNe mahAtmAne vaMdanA karI A pramANe jaNAvyuMbhagavana, ApanI daSTAMta bharelI siddhAMta vANIe amArA hRdayane nizaMka banAvI dIdhA che. have kRpA karI pratimAnI siddhine mATe kAMIka pratipAdana karI amArA hRdayamAM prabhubhakti ane pUjAnI daDhatA sthApita kare, mahAtmAe prasanna thaIne jaNAvyuM, bhadra, nAstikabhAvathI malina hRdayavALA purUSo kahe che ke, ajIva evI prabhunI pratimA pUjavAthI puNya thAya che te kema saMbhave? athavA phaLa siddha zI rIte thAya? matalabake kAMI paNa lAbha thatuM nathI tema ApaNuM kAMI paNa kalyANa karatI nathI. AvA temanA nAstitA bharelA vacane tadana ayukta che, paraMtu tamAre AvI zaMkA lAvavI nahi kemake, jevA AkAranuM nirIkSaNa (jevuM) thAya tevA AkAra saMbaMdhI dharmanuM prAyaH manamAM ciMtavana thAya che. saMpUrNa zubha aMge virAjIta putaLI jovAmAM AvatA te tAdaza (tevA prakAranA) mohanuM kAraNa thAya che. kAmAsananI sthApanAthI kAmijane kAmakiDA saMbaMdhI vikArane anubhave che. gAsananA avalokanathI gIonI gAbhyAsamAM mati thAya che, bhUgoLathI targata temAM kADhalI) zahera, nadI parvata vigere vastunI buddhi thAya che. lekanAlithI leka sthiti (lekanI racanA) samajAya che. kurmacaka, ahicaka, sUryakAlAnala caka, caMdrakAlAnala cakra ane keTacaka, e AkRtiethI ahIM rahyA rahyA tatsaMbaMdhI jJAna thAya che. naMdIzvara dvIpanA paTa-(nakazA)thI temaja laMkAnA paTathI taka gata vastunuM bhAna thAya che. evI rIte svaIzanI pratimA temanA te te (prasiddha) guNonI smRtinuM kAraNa thAya che. je vastu sAkSAta
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 3 jI. (13). dazya na hoya tenI sthApanA karavAnuM saMprati (hAla paNa) leka siddha che. daSTAMta tarike pitAne pati paradeza gaye hoya tyAre satI strI patinI pratimAnA darzana kare che. rAmAyaNamAM sAMbhaLavAmAM Ave che ke zrI rAmacaMdra paradeza (vanavAsa) gayA tyAre bharata narezvara rAmanI pAdukAnI rAma pramANe pUjA karatA hatA, sItA paNa rAmanI AMgaLInI mudrikAnuM AliMgana karI rAma prAptinuM sukha mAnatI hatI. rAma paNa sItAnuM mali ratna (mukuTa ratna) pAmIne sItA maLyA jeTalI rati (sukha) mAnatA hatA. AmAMnA eka daSTAMtamAM keInA zarIrane AkAra nahete tema chatAM te ajIva vastuothI thatA prakAranuM sukha thatuM hatuM. tyAre IzvaranI pratimA paNa prANIone sukhane mATe kema na thAya? pAMDava caritramAM leka pratIta prasiddha vAta che ke preNAcAryanI pratimA pAsethI lavya nAmanA bhale arjunanA jevI dhanuvidyA siddha karI hatI. kSetramAM ubhI karavAmAM AvatI purUSAkRti vigere ajIva vastu chatAM kSetrAdinI rakSA karavAmAM samartha thAya che. vaLI lekamAM manAya che ke azokavRkSanI chAyA zeka haraNa kare che, kali-(baheDAM)nI chAyA kemAM kalaha mATe che, ajAra (bakarInI kharIothI uDatI dhUla) vagere puNya hAnI mATe thAya che. aspRzya caMDAla vagerenI chAyA paNa ullaMghAya te puNyanI hAnI kare che. sagarbhA strInI chAyA ullaMghana karanAra bhegI purUSanuM rUiSa haNe che. ane mahezvaranI chAyAnuM ullaMghana karanAra upara mahezvarane reSA thAya che. e pramANe ghaNA padArtha ajIva chatAM sukha duHkhanA hetu thAya che tyAre devAdhideva-(paramezvara) nI pratimA paNa ajIva chatAM ahIM sukhane hetu kema na thAya? paramezvaranI pratimA ajIva chatAM paNa tene pUjavAthI puNya-phala jarUra thAya che. jenI jevI jevI avasthA-guNa viziSTa pratimA cittamAM hoya, tene te te guNe te pratimAthI saMpAdana thaI zake che. lekamAM manAya che ke grahanI pratimAnA pUjanathI te saMbaMdhI guphala thAya che satIonI, kSetrAdhipatInI, pUrvajonI, brahmAnI, murAri (kRSNa) nI zivanI ane zaktinI sthApanAne mAnavAthI hita ane nahi mAnavAthI ahita thAya che, stUpe (mahAtmAonA agni saMskAranI jagAe karelI derIo) paNa tevI rIte phala Ape che, revanta, nAgAdhipa, pazci
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 124). Atmonnati. . - meza ane zItalAdinI pratimAnA pUjanathI paNa kArya siddhi thAya che ane kAmaNa tathA AkarSaNa (kAmaNa TumaNa) jANanArA madanAdinA nirjIva putaLA upara je jenuM nAma laIne vidhi kare che te che te vidhithI mUchita thaI jAya che. tevI ja rIte svazanI pratimAnI prabhunA nAma grahaNapUrvaka pUjA karanAra kuzala purUSa jJAnamaya prabhune saMprApta kare che. zekacaMdra bolya, svAmina, te hakIkata jANuM upara ApelA daSTAMtamAM ane dArjIntikamAM mahAna vizeSa -aMtara che je devAdi kahevAmAM AvyA che te sarva rAgI ane pUjAnA arthI che. bhagavAnaparamezvara tevA nathI tenuM kema? temaja siddha purUSe te sAkSAta phaLa Ape che, pratimA ajIva che te zuM ApI zake? mahAtmA bolyA ! he bhadra! tyAre te atIva (ghaNuMja) uttama nirIha (spRhA rahita) nI sevA te paramArthanI siddhi mATe thAya che. jemake pRhA rahita siddha purUSanI sevA ISTalabdhi mATe thAya che (Icchita vastu meLavI Ape che). vaLI paripUjanIya dravyamAM (pUjavA gya vastunI bAbatamAM) e vicAra jevAne nathI. je pUjya hoya te pUjAya che ja. dakSiNA varta (zakhAdi), kAmakuMbha, ciMtAmaNI ane citrAvalI emAM kaI idri che ke te pUjAtAM lekenuM mata-dhAreluM kare che? jema e ajIva vastuo hovAthI spRhA rahita chatAM svabhAvathI prANIonA kAmita (dhArelI vastu) ne pUre che tema paramezvaranI pratimA paNa pUjAtAM puNya siddhi mATe thAya che. je vastu mUla-svabhAvathI guNayukta pratIta hoya tenA karatAM paNa paMcakRta-(paMce mAnelI-sthApelI) vastu vizeSa guNADhaya (guNavALI) gaNAya che. atra daSTAMta. kaI rAjaputra prAyaH vIryAdi guNanuM sthAna hoya tene paDate mukI bIjA durbala vaMzamAM utpanna thayelA purUSane tenA puNyanA bhege pramANika paMce rAjya upara besADe te te bIje purUSa mUlanA rAjavaMziya upara paNa zAsana-hukama calAve che ane je te tenuM kahyuM karatuM nathI te te zikSA pAme che. have manathI vicAra kare ke bhUlane rAjaputra guNa ane gya chatAM
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 3 jI, (125). paNa zudra kulamAM utpanna thayela rAjA paMca-pUjita (mAnya) hovAthI sevavA gya thAya che. te ja pramANe ciMtAmaNI vastu nija svabhA vathI uttama chatAM paNa paramezvaranI pratimA pramANika paMcethI pUjita havAthI pRthvi upara vizeSa mAnya thAya che. juo vararAjA, mahAjana, dattaputra ane evI bIjI bAbatamAM paMca jene bhAgyanI preraNAthI saMsthApita kare che te ja mAnya thAya che. keTalAeka ema paNa kahe che ke, prabhunI pUjA karavAthI teo ApaNuM bhaluM kare che, pUjA na karavAthI bhaluM karatAM nathI, A mAnyatA paNa beTI che. kAraNa ke, je paramezvara ekanuM bhaluM kare ane bIjAnuM buruM kare che te paramezvara paNa ApaNA jevA rAgI ane dveSI Thare che. Izvara tevA heya nahIM, te te sarvane eka sarakhA che. temane kaI priya ke apriya nathI. ApaNuM bhaluM ke buruM karanAra ApaNe pita-ApaNA karmo che. ApaNe jevA kRtya karIzuM tevA phaLa bhegavIzuM, te upara anya kRtine graMtha je rAmAyaNa tenA kartA tulasIdAse kahyuM che ke tulazI rekhA karmakI, mITAi na zake rAma; mITAve to kyA derahe, paNa samaja kIyo he kAma. A vAtanI vadhAre puSTimAM nIcenI hakIkata manana karavA jevI che. jainanA vazamA tirthaMkara-paramAtmA mahAvIra svAmI cAritra grahaNa karyA pachI teo eka vakhate jaMgalamAM dhyAna dharIne ubhA hatA, te vakhate temanA kAnamAM govALIAe khIlA ThekyA hatA, te zivAya devatAoe paNa te bhagavAnane ghaNuM upasargo karelA hatA. ane temane bhAre duHkha ApyuM hatuM, tathApi e vIra prabhue eka aMza mAtra paNa temanI upara kedha karyo na hate; kAraNa teo pote samajatA hatA ke pUrvabhave meM e jIvane duHkha ApeluM te mArUM karma TALavA mATe te ja mane upasargo kare che ane mArA karmane vinAza kare che, mATe mAruM karma TALanAra e nimitta che, AvA vicArathI te mahAtmAe temanI upara dveSa karyo na hatuM, ane Ie AvI te prabhunI bhAre stuti karI tethI karIne teo temanI upara
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 126 ) Atmati, prasanna thayA na hatA. teone rAgI ane dveSI-bannenI upara samabhAva che. e samabhAva jyAre ApaNAmAM pragaTa thaze, tyAre ja ApaNe muktinA adhikArI thaI zakIzuM. bhadra, evI samadaSTivALA (je kaI hoya tenI) prabhunI zAMta mUti (pratimA) jevAthI darzana karavAthI ApaNane tevA prakAra nA bhagavAnanA guNenuM smaraNa thaI Ave che ane temanI pUjA bhakti karavAthI tevA prakAranA guNa ApaNane prApta thAya, e niHsaMdeha vAta che. AvA prakAranI zubha bhAvanAthI ApaNe tarI zakIe. mUti te mAtra nimitta AlaMbana che. koI paNa kArya nimitta zivAya banatuM nathI. prabhue mekSane mArga batAvI ghaNAM chene upakAra karyo che, tethI temanI bhakti karavAthI ane temane pagale cAlavAthI ApaNe AtmA uMcI hade caDI zake che. tevI rIte mUrtinA viSayamAM samajavAnuM che. mUti e svAbhAvika ane kudaratI che. kaI paNa manuSya-keipaNa mANasa athavA koI paNa vastu viSe vAta karaze. te vakhata ApaNA hRdayamAM tatkALa tenI mUti khaDI thaI jaze. jemake ApaNA pitA ghaNAM varSa upara gujarI gayelA hoya che, paNa temanA nAmanuM smaraNa karavAthI tatkALa temanI mUti sudayamAM khaDI thAya che. je bAlakanA mAtA pitA gujarI jAya ane jyAre te bAlaka mATe thAya che, tyAre tenA mAtA pitAnI kaI vAta kare te teNe teone joyelA na hovAthI temanI mUti hadayamAM khaDI thatI nathI. te vakhate te pitAnA manamAM muMjhAya che ke, mArA mAtA pitA kevI AkRtimAM haze? paNa je temane pheTegrApha haze te tarata ja teonI AkRti temanA dhyAnamAM AvI jaze. pachI vagara je paNa te mUti khaDI thaI jaze, te ApaNe jemane bhagavAna paramAtmA ja siddha-brahma mAnIe chIe, teo eka vakhate manuSya dehadhArI kevaLajJAna kevaLadarzana yukta hatA, tevA AkAranI mUtiothI temanA svarUpa tathA guNa ApaNI aMtardaSTi AgaLa khaDAM thAya che, ApaNe ekAMte te prabhunAM nAmanI japamALA japIzuM, te vakhata paNa mUti mAnanAranA hRdayacakSu AgaLa te mUrti khaDI thaze paNa mUrti nahIM mAnanArane cakSu AgaLa aMtaramAM zuM dekhAze ? kAMI nahIM. jaganA vyavahAramAM mUti vagara eka DagaluM paNa cAlatuM nathI.
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 3 , ( 127 ) juo ke, kaI paNa ImArata ke maMdira bAMdhavuM hoya athavA pula bAMdhe hoya te te kAmanA anubhavI IjInIyare tenA nakazA banAve che ane te uparathI te ImAratanI bhejanA kare che. dareka kArIgare nakazA uparathI kAma karI zake che. te te mujaba paramAtmApaNuM meLavavAnI IcchAvALA prANIone mUtio (pratimA)nI jarUra che ane te nimitte ja paramAtmApada meLavI zakAya che. jeo mUttine mAnanArA nathI, teo kAMI paNa karI zakaze nahi. AkRti vinA kAMI paNa kArya karI zakAze nahIM. AkRti ke mUttinI paddhatI anAdi kALathI siddha cAlI Ave che. ahiM koI zaMkA kare che, te nirAkAra bhagavAnanI mUrti kevI rIte thaI zake? tenA uttaramAM kahevAnuM ke, nirAkArane paNa AkAra rUpe kalpI tenI mUrti banAvavAthI tenuM paNa jJAna thAya che. jema ke, manuSya bole che, te bhASAne AkAra nathI paNa te bhASAnI AkRti varNarUpe kalpI banAvAmAM Ave che. jema ke, ma, yama, vagere dvAdazAkSarI-bArAkhaDI e paNa bhASAnI mUtti che. juo ke, hajAro varSo pahelA thaI gayelA mahAjJAnI vidvAnee banAvelA zAstro che, te zAstro uparathI temanA hRdayanA vicAre atyAre jANI zakIe chIe. e zuM mUtti nathI? kAgaLa ane zAhI e benuM baneluM zAstra jaDa vasturUpa che, chatAM tenAthI keTaluM jJAna thaI zake che? tene vicAra kare. jeo ema kahe che ke, bhagavAnanI mUrti jaDa che, te zuM karI zake? AvuM belanArA paNa temanA aMtaramAM mUrtine mAne che. jemake teo pitAnA mAtA, pitA ke gurUnI chabIo paDAve che ane te joI AnaMda pAme che. jema mAtA pitAnI chabI joI temanI upara prIti thAya che, strInI chabI joI tenI para kAmavikAra utpanna thAya che, saMtAnanI chabI joI temanI vatsalatA upaje che ane dUravAsI koI mitra ke snehInI chabI joI tenI upara sneha pedA thAya che, tevI rIte bhagavAnanI pratimA joI temanA bhakatonA hRdayamAM temanI upara bhakti neha thAya che ane temanA guNonuM smaraNa thAya che, eja AtmAne kalyANa mArga che, tema chatAM jeo prabhunI mUtinI niMdA kare che, tene pUjavAthI pApa lAge ema kahe che ane
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ (128) AtmAnnati, te prabhunI mUrtine dveSa kare che tenI keTalI badhI ajJAnatA che? juo, muMbaImAM sthApita karela mahArANI vikaTerIAnA bAvalAne keI nIca manuSya DAmara lagADa hatuM, tyAre ApaNuM eTale ke mahArANanA rAjyabhaktanI lAgaNI keTalI duHkhANI hatI? A uparathI vicAra kare che, jyAre paththaranI mUrtine DAmara lagADayAthI mahArANInuM apamAna thayuM ApaNe mAnIye chIye e vAta te badhAe kabula karaze te zuM bhagavAnanI mUrtine caMdana lagADayuM agara temanI AgaLa dhUpa, dIpa, ane naivedya dharyA ane puSpanA hAra caDAvyA e sAkSAt bhagavAnanuM pUjana karyA tarIke mAnIne karyuM ema na manAya ? te emaja mAnavuM ja joIe, ane tenuM phala male e nisaMdeha che. tethI bhagavAnanI mUrtine dveSa karanAra kaI rIte vyAjabI nathI paraMtu dharma virUddha AcaraNa karanAra che. jethI bhagavAnanI mUrti ajIva hoya paNa zAstrane AdhAre kiyA karI mahAna purUSothI tenI pratiSThA karavAmAM Ave te te bhagavAnarUpa thaI zake che. jene mATe jaina darzanamAM kahyuM che ke vina DemA vina sAstra" pachI jeo te mUtine bhagavAna mAnI pUje che, te te bhagavAnanuM ja pUjana karyA barAbara gaNAya che. te mAnanArAo samaje che ke, A pASANa dhAtuAdikanI (achava) mUrti che, paNa tene pratiSThAdi kAryo karIne sAkSAt bhagavAna mAnI tenI pUjA bhakti kare che ane e nimitte puNya, mekSa upArjana kare che e nirvivAda siddha che. bhagavAnanI mUrtinuM sthAna e gRhasthane A saMsArarUpa samudrane taravAne sarala mArga che. - bhadra! zodhakacaMdra tathA satyacaMdra, A uparathI tamArA samajavAmAM AvyuM haze ke, bhavya gRhastha, devAlayamAM jaI bhagavAnanI pratimAnI pUjAbhakti karavI, ane temAM cittanI ekAgratA rAkhavI. ekAgratAthI karelI prabhupUjA ke bhakti A saMsAra samudrane tArI nAkhe che. mUti pUjA ane mUttinI bhakitathI tarI janArAonA hajAre daSTAMta zAstramAM malI Ave che. gRhastha ke jeo pApAranA karanArA che chatAM paNa bhagavAnanI pratimAnI zuddha bhaktithI A saMsArane tarI zake che,
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 3 jI. ( 129) mATe A saMsAramAM taravAne mukhya sahelo ane sarala upAya mUtti pUjA che e nivivAdapaNe siddha thAya che." mahAtmAnA A vacane sAMbhaLI zrAvaka zodhacaMdra ane satyacaMdra hRdayamAM atyaMta prasanna thaI gayA. temanA nirmala hRdayamAM gurU bhaktine Aveza pragaTa thaI Ave, tatkALa temaNe nIcenuM padya bolI mahAtmAnA caraNakamaLamAM vadanA karI. " kAruNyAmRtaparNAya zAsanoddhArakAriNe // vijayAnaMdadAtre ca sUrIzAya namonamaH // 1 // " karUNAnA amRtathI paripUrNa, jainazAsanane uddhAra karanArA ane vijaya tathA AnaMdane ApanArA zrI sUrIzvarane namaskAra che." 1. nityane samaya thaye eTale samayanA upagane jANanArA mahAtmAe prasanna vadane kahyuM,-"bhadra! tamArA hRdayamAM AstApUrvaka uttama bhAvanAone prabhAva prasaratA joI mane saMtoSa thAya che. tame pUrNa rIte bhavyAtmA che ane syAdvAda dharmanI pavitra bhAvanAnA pUrNa adhikArI che. tamArI zubha pariNati tamene niHzaMka banAvI Atmika ucca sthitimAM laI jaze. huM hRdayathI AzISa ApuM chuM ke, tamArI Atmika sthiti uttarottara vRddhi pAme. have amArI nitya kriyAne samaya thaI gayo che, tethI bAkIne prasaMga AvatI kAlanI yAtrA thayA pachI carcavAmAM Avaze. mahAtmAnAM A vacane sAMbhaLI zrAvaka zodhacaMdra ane satyacaMdra te mahAtmAne vaMdanA karI pitAne vAsasthAne cAlyA gayA. te mahAbhAe je upadeza Ape te viSenI carcA karatAM teo pitAnA vAsasthAnamAM sukha samAdhithI rahyA hatA.
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ - :05: ' ' 2 ' ja ' See jI na: ka - 4 khAkhaDA : che paNa nakAraka yAtrA 4 thI. * * : 11mA TET HTA | HAN WHO THEWO 0 :43 A takALane samaya hate. udayagirimAMthI gaganamaNinuM vimAna prakAzanuM nIkaLyuM hatuM. tenA raktavarNI ki . raNee raivatagirinA uMcA zikharane suvarNamaya ba| | nAvI dIdhA hatA. giribhUmimAM vAsa karanArA mahA tmAo prabhAtakALanI ArAdhanA karavAne giriguhAnA dvAra AgaLa praDhAsana karI beThA hatA. vividha jAtanA tiryaMce jAgrata thaI e mahAtIrthanI pavitra bhUmimAM vihAra karavA nIkaLI paDayA hatA. saritA ane jharaNAnA jaLanA madhura dhvani cAre tarapha thaI rahyA hatA. mAnuSI vANIne belanArA zuka ane menA pakSIo "zrI neminAtha bhagavAnanI jaya" evA zabada belatA hatA. aneka yAtrAjuo e tIrtha bhUmine bheTavA zreNIbaMdha cAlatA hatA. ane mArga cAlatAM bhagavAna neminAtha prabhune jayadhvani karatA hatA. A samaye nityanA kama pramANe mahAtmA sUrivara pitAnA ziSya parivAranI sAthe girirAjanI yAtrA karavA pravartI hatA. jijJAsu zrAvaka zodhakacaMdra ane satyacaMdra pitAnA nityakarmamAMthI nivRtta thaI te dayAnidhi gurUnI sAthe yAtrA karavA AvI pahoMcyA hatA. IryAsumatithI vicaratA te mahAtmA bAvIsamA tIrthaMkara zrI neminAtha prabhunA ramaNIya caitya pAse AvI pahoMcyA. te tIrthapati jinezvaranA darzana karI, ane bhAllAsathI caityavaMdana AcarI te mahAbhA parivAra sAthe bIjA cimAM karyA hatA. A tIrthanI vidhipUrvaka yAtrA karyA pachI te mahAtmAe eka prAsuka sthaLa upara vizrAMti lIdhI hatI. te samaye te upakArI mahAtmAe nIcenA padyathI e tIrtha sthaLane vaMdanA karI. nemIzapAdarajasaiva pavitramUrtermozocaharmyagamanAya nRNAM sukhena // sopAnarUpasutanoH zivadAyakasya zrItIrtharaivatagireH zaraNaM sdaastu||1|| 13
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 4 thI.. (131 ) zrI neminAtha prabhunA caraNarajathI pavitra mUttivALA, kene mekSarUpI uMcA mehelamAM sukhe javA mATe nIsaraNarUpa suMdara AkRtivALA ane kalyANa ApanArA zrI raivatagirinuM sadA zaraNa hajo." 1. A pramANe vaMdanA karyA pachI te mahAtmA pitAnA parivAra sAthe mekaravazInI TuMka tarapha vicaryA. zyAma raMgavALA pASANenA pAna nIce utarI adabadajI dAdA nAmathI oLakhAtI zrI AdinAtha prabhunI pratimAnAM darzana karyo. tyAMthI paMcamerUnA devAlayamAM AvI caturmukha prabhunI cAra pratimAonAM vidhipUrvaka darzana karI, sahastraphaNI pArzvanAthanAM darzana karyo. tyAM dakSiNa taraphanI bhamatInAM vIsa pratimA vALA aSTApada parvatane prAcIna dekhAva daSTigocara thaye. te pachI uttara taraphanI bhamatImAM AvatA mukhajInuM ramaNIya citya jovAmAM AvyuM. A TuMkanA raMgamaMDapa ane bhamatInI kArIgarI cittAkarSaka hatI. A ramaNIyatA joI prasanna thayelA AcAryajI madhura svarathI bolyAbhavya che ! A pavitra ane ramaNIya sthaLa jatAM mane AhaMta dharmanI pUrvanI jAhojalAlI yAda AvI jAya che. pUrvanA zrImateo ANaMta dharmanI unnati mATe keTaluM kareluM che te vicAravA gya che. A sagarAma nAmanA eka suvarNakAranI TuMka kahevAya che. te zrImaMta suvarNakAre zrI bhagavatI sUtranA chatrIzahajAra prazno upara chatrIsa hajAra suvarNamudrA arpI hatI ane te dravyane vyaya karI Ahata graMthanI mahAna samRddhi vadhArI hatI. teNe raceluM A citya te zrImAnI dhamakItine adyApi phelAve che. temAM bIrAjelA sahastraphaNI pArzvanAtha bhAvikabhaktanA hRdayamAM darzanathIja bhAvollAsa pragaTAve che. juo, A tarapha sagarAma nAmanA eka sonInI suMdara TuMka che. A TuMkamAM AveluM citya raivatagirimAM uMcuM lAge che. temAM dakSiNa taraphanA caityamAM zrI ajitanAtha bhagavAnanI suMdara pratimA che. e manahara pratimA vijaya jinendrasUrie sthApita karelI che. bhArata varSanA prakhyAta bAdazAha akabaranA samayamAM e sthApanA thayelI che. A tIrthane ramaNIya dekhAva jotAM mane zrIgirinAra maMDana, janamanaraMjana, bhavabhayabhaMjana, jagadAdhAra, kRpAvatAra ane kRtanidhi evA zrIneminAtha svAmInI dezanAnuM smaraNa thaI Ave che. te ja
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ (132) Atmati. gabhUjya ane vizvavagha mahAtmAe A pavitra tIrthamAM ApelI dezanAnA pratidhvani jANe atyAre paNa saMbhaLAtA hoya, tevuM lAge che. te kRpAnidhAna prabhue A tIrthe je vinayamUla Ahata dharmane vRkSanuM rUpaka ApI je varNana karyuM hatuM, tenuM smaraNa thatAM hRdayamAM bhallAsa pragaTa thaI Ave che. te kRpAvatAra prabhue A tIrthanA zikhara upara caDI varadatta rAjAne kahyuM hatuM ke, "he bhavyAtmA! vinaya bhUla jaina dharma eka mahAna vRkSa che. satpAtradAna e mahAvRkSanI prathama zAkhA che. zatruMjaya tathA giranAranI sevA, devapUjA, gurUbhakti, paMcaparameSTi dhyAna, Adi tenI upazAkhAo che. vividha prakAranA vaibhava ane sukha e tenI zItaLa chAyA che ane mekSa e tenuM madhura phaLa che. A zabdo sAMbhaLI narezvara varadatta tatkALa vairAgya raMgathI raMgita thaI gaye hato. ane tatkALa teNe bhavatAriNI dIkSA , grahaNa karI hatI. Akhare te pavitra AtmA prabhunA Adya gaNadharanI paDhIne pAmyA hate." mahAtmA sUrivaranAM A vacane sAMbhaLI sarva parivAra AnaMdita thaI gayuM hatuM. zrAvaka zedhakacaMdra ane satyacaMdra sadbhAvanArUpa saritAmAM magna thaI gayA hatA. te pachI mahAtmA haMmezA krama pramANe vidhipUrvaka tIrthayAtrA karI te tIrthagiri nIce utarI prathama kahelA sthAnamAM AvyA hatA. tyAM bIrAjI temaNe pitAnA priya bhakta yuvakenI sAthe carcA karavAno AraMbha karyo hate. mahAtmAe AnaMdita vadane jaNAvyuM, "bhadra! Aje kayA viSaya upara carcA karavAnI tamArI IcchA che?" bane tarUNe vicAra karIne belyA-"bhagavad ! deva, gurU, ane dharmanuM saMkSipta svarUpa samajAve. jo ke amee te viSe ghaNIvAra sAMbhaLyuM che ane vAMcyuM che, paraMtu Apa mahAtmAnI amRtasama vANIthI sAMbhaLatAM amene vizeSa samajutI prApta thaze. ane amArA hadayanI nAnI moTI zaMkAo nirmala thaI jaze." A pramANe kahI temaNe nIcenA padyathI te mahAtmAne stavI vaMdanA karI. " yadvAgamRtapUreNa vimalIkRta mAnasaiH // bhaktairavApyate tattvaM sajIyAsUrizekharaH // 1 //
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 4 thI.. (133) jemanI vANIrUpa amRtanA pUrathI jeonA mana nirmaLa thayelAM che, evA bhakate tattvajJAnane prApta kare che, te zrI sUriomAM mugaTa samAna mahAtmA jaya pAme." 1 A padyathI stuti karI te baMne yuvake vinayathI bolyA-"bhagavan! karmanuM svarUpa te ame barAbara samajyA, paraMtu have namratAthI pUchavA e mAgIye chIye ke A jagatamAM aneka dharmo che, ane tene laIne dareka darzanavALAnA deva temaja tenA praNetA, dharmagurU paNa judA jAdA che jethI A jagatamAM kharekharA zuddha deva, gurU ane dharma kayA che te kRpA karI samajAve. kAraNa ke jyAM sudhI zuddha deva, gurU ane dharmanI oLakhANa ane tenuM ArAdhana na karavAmAM Ave tyAM sudhI ke paNa AtmAnI ISTasiddhi (mukti) thatI nathI, jethI Apa kRpALunI amRtavANI sAMbhaLavA sevakane jIjJAsA che te amArA upara kRpA karI te jaNAve. mahAtmA prasanna thaIne bolyA, bhadra! jyAre tamAre zuddhadeva, gurU ane dharmanuM svarUpa jANavAnI IcchA che te temAM prathama devatattvanuM svarUpa kahuM chuM te tame sAvadhAna thaIne sAMbhaLaje. niSpakSapAtI ane pramANika eka vidvAna AcArye kahyuM che ke pakSapAto namevIro, na dveSo kapilAdiSu / yuktimad vacanaM yasya, tasyakAryaH parigrahaH // zrImati miri bhAvArtha-"vIramAM hAre pakSapAta nathI, kapilAdi anya darzananA praNetA deva upara mane cheSa nathI, paraMtu jemanuM vacana yuktivALuM che temanuM vacana grahaNa karavA lAyaka che." AvA niSpakSapAtI pramANika purUSoe devanuM svarUpa-lakSaNa A pramANe kahyuM che. zuddha devanuM lakSaNa jene samastapaNAe karIne lezane utpanna karanAre rAga sarvathA prakAre nathI ja, tathA samatArUpI kASThane dAvAnala samAna e prANIone viSe dveSa paNa nathI, tema satya jJAnane AcchAdana karanAra ane 1 jainanA deva-tIrthakara.
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ (134) Atmati azuddha AcaraNa karAvanAre e meha paNa nathI tathA jene mahimA cAre lekamAM prakhyAta che tevA deva te zuddha deva kahevAya che. samastapaNA karIne leza utpanna karanAra eTale AtmAnA svAbhAvika zAMtapaNAne bAdha karanAre e jene rAga nathI eTale baMdha, udayasattAnA lakSaNavALA viSayaroga, neharAga, tathA daSTirAga dravya, kSetra, kALa, bhAvathI jene bIlakula nathI, vaLI sAthe krodha ane mAnarUpa e je dveSa je prANIonA ja viSayavALe che te dveSa kaI paNa prANI upara jene nathI, te dveSa kSamAdikanA bhAvarUpa kAka tene bALavAne dAvAnaLa sarakhe che te jene nathI, temaja yathArtha padArthone dekhADanArUM je jJAna tene AcchAdana karavAnA svabhAvavALe, temaja kalaMkayukta ceSTA karanAre e maha paNa jene nathI ane jenuM svarUpa phakta eka ja ekAMta zAMta rasamaya ja hoya ane aMtaraMga vairIne jItanArUM hoya teja phakta deva kahevAya che. evA rAga dveSa ane meharahita, kevalajJAna ane kevaladarzana vaDe saghaLA-dravya, guNa paryAyane jANanArA, zAzvata sukhanA mAlika, duSTa karmonA aMzathI rahita, sarva devane pUjavA lAyaka, sarva yegIjene dhyAna dharavA lAyaka te deva kahevAya che. evA deva-te vItarAga bhagavAna che. jemane keInI upara rAga nathI, tema dveSa nathI. sarva upara teo samadaSTi che, tevA deva te deva che. vaLI teo ari-eTale ATha karma rUpa zatru, je zatruo saMsAramAM janma jarA maraNa karAvanArA che temane haMta eTale haNanArA hevAthI arihaMta kahevAya che. te upara batAvelA lakSaNavALA deva-bhagavAna vaLI aSTAdaza-aDhAra thI rahita che. te aDhAra doSa A pramANe che. "1 dAnAMtarAya, 2 lAbhAMtarAya, 3 bhegAMtarAya, 4 upabhegAMtarAya, 5 vIryatarAya, 6 hAsya, 7 rati, 8 arati, 9 bhaya, 10 zeka, 11 dugacchA, 12 kAma, 13 ajJAna, 14 mithyAtva, 15 nidrA, 16 avata, 17 rAga, 18 zreSa. A aDhAra prakAranA de dUra karavAmAM Ave che, tyAre AtmAnA guNa pragaTa thaI kevaLajJAna (all knowledge) pAmI kSe javAya che, ane janma-maraNanA pherA TaLI jAya che. A aDhAra dothI je rahita che teja deva kahevAya che.
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 4 thI, ( 135) mahAtmAnAM A vacane sAMbhaLI zodhacaMdra ane satyacake nIcenuM padya belI te mahAtmAne namana karyuM. "upadezAmRtamahAmeghAya mahitAya ca / paropakAraracitAdarAya gurave namaH // 1 // "upadeza rUpI amRtane varSAvanArA megharUpa, pUjya ane parepakAra karavAmAM Adara karanArA gurUne namaskAra che." 1 A padya bolyA pachI zekacaMdra kahyuM-"bhagavad ! kRpA karI te aDhAra donuM svarUpa samajAve te sAMbhaLavAnI ati utkaMThA thaI che." mahAtmA AnaMdita thaIne bolyA-"bhadra! te aDhAra dUSaNenA svarUpane sAvadhAna thaIne sAMbhaLe. 1. dAnAMtarAya-jenAthI dAna ApI zakAya nahIM te jyAre dAnatarAya tUTe che, tyAre anaMtadAna devAnI zakti pragaTa thAya che. bhaga vAna tIrthakara jyAre dIkSA le che, tyAre te varSIdAna Ape che. eTale eka varSa sudhI pratidina savA koDa senaiyAnuM dAna Ape che. devatAe te dAnanA dravyane pUruM kare che. 2. lAbhAMtarAya-jenAthI thavAne lAbha thaI zakatuM nathI. jyAre te lAbhAMtarAya tUTe che, tyAre thavAne lAbha prApta thAya che. te lAbha be prakArane che, 1 sAMsArika lAbha ane Atmika lAbha. A baMnemAM aMtarAya karma pIDe che. zarIra nIrogI maLe, putrAdi parivAra maLe, dhana prApta thAya, anukULa mANase maLI Ave, je vakhate je IcchA thAya te pUrI thAya ane vidyA-kaLAne lAbha-e sarva lAbhAMtarAya karmane kSaye pazama thavAthI thAya che. temAM cheDe thavAthI cheDo lAbha thAya ane vizeSa thavAthI vizeSa lAbha thAya, ema samajavuM. vaLI je je vastune aMtarAya hAya, te te vastune lAbha maLI zake nahIM. A sarva sAMsArika lAbhane prakAra che. bIje je Atmika lAbha che, te AtmA saMbaMdhI che. jyAre karma kSaya karI AtmAnuM anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMtacAritra, anaMtavIrya, avyAbAdha, akSaya, ajarAmarapada, agama, agocara,
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ (136) Atmonnati - agurulaghu Adi anaMta guNa prakaTa kare, tyAre pUrNa Atmika lAbha prApta thAya che. 3. bhegAMtarAya-je eka vAra bhegavavAmAM Ave te bhaga pumpamALA pramukha tagata aMtarAya te bhegAMtarAya kahevAya che. 4. upabhegAMtarAya-je je vastu vAraMvAra bhegavavAmAM Ave te upabhega kahevAya che jevI ke, ghara, hATa, badhI jAtanA pharanIcara ane suMdara vastrAbhUSaNe tathA AI pramukha A upaga vastu targata aMtarAya te upabhegAMtarAya kahevAya che. 5. vItarAyakarma-jenA prabhAvathI jIvanI je anaMtavIrya zakti che, te sIdAI gaI che, tethI jIva AtmavIrya pheravI na zake targata aMtarAya te vItarAya kahevAya che. 6. hAsya-hasavuM je Ave che te mehanIya karmanI prakRti hAsyanuM upAdAna kAraNa che. te saMsArI jIvamAM che. te hAsyathI mukAze nahIM, tyAM sudhI AtmikakArya thavAnuM nathI. 7. rati-je dareka padArtha anukULa maLe temAM rAjI thavuM, temAM prIti thavI te rati nAme dUSaNa kahevAya che. te anAdine jIvane jaDanI saMgatathI abhyAsa che, ane teja karmabaMdhathI jIva janma maraNanAM duHkha bhegave che. 8. aratimohanI e dUSaNa ratithI ulaTuM che eTale aprIti thavI te arati nAme duSaNa che. 9 bhaya-A doSa sAta prakAranuM che. temAM paNa maraNane bhaya mukhya ane moTAmAM maTe che. te bhaya sarva jIvane che paraMtu jeNe AtmAnuM svarUpa jANyuM che, eTale "AtmAne vinAza thavAne nathI" evuM mAnI jeNe kaI paNa prakArane bhaya rAkhyuM nathI, tethI te pitAnuM Atmapada pAmelA che. 10. zoka-A duSaNa saMsArI jIvane rAta divasa lAgI rahyuM che. jIva je je bAbatane zeka kare che, te te bAbatathI te pApa bAMdhe che. jene AtmajJAna thAya che, tene kadi zekanuM kAraNa bane che te vicAre che ke, "meM pUrve karma bAMdhyAM che, te pramANe sukha dukha thAya che, te kadi paNa bhogavyA vinA chuTavAnA nathI, mATe temAM samabhAva
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 4 thI, ( 137) rAkhave. AvA vicArathI te zeka karatuM nathI. AthI ja tene karmanI nirjarA thAya che. 11. durgachA-kharAba durgadhI vastu dekhI nAka caDAvavuM e pravRtti jIvane anAdithI che. paNa je jJAnavaMta purUSe che, teo vastune je je svabhAva che, tene jANa rahelA che, eTale teo kaI paNa vastunI durgachA karatA nathI. je je kAraNa maLe che, te te pUrvanA karmanA udaya pramANe maLe che, tethI samabhAvamAM rahI tenA vikaje karatA nathI. 12. kAma-A deSa sarva doSamAM saradArarUpa che. jIvane mahA purUSa thavAnI taka maLI hoya te paNa je te kAmane vaza thAya che, te te pAche patita thaI jAya che. saMsArI jIve anAdikALathI kAmane vaza thaI paDayA che. bAlyavayamAMthI paNa kAmanI ceSTAo thavA mAMDe che. e kAma A saMsAra bhramaNanuM kAraNa che. kAmane laIne jIva mAtApitAne, bhAIone, putrone, mitrane ane jJAti-e sarvane saMbadha tela nAMkhe che. e kAmane vaza thavAthI dhanane paNa nAza thAya che, zarIra nirbaLa banI jAya che ane AyuSya TUMku thAya che. AvA duHkhane anubhava jIvane pratyakSa thAya che, tathApi jIva anAdi kALane kAmane AdhIna rahe che. kAmAMdha thayele jIva pitAnI thatI hAnine joI zakatuM nathI. sattAdhArI banelA rAjAo paNa kAmathI rAjyabhraSTa thAya che, AvuM najare jotAM paNa jIvane bhAna AvatuM nathI. 13. ajJAna-je yathArtha jJAna nahi, te ajJAna kahevAya che. e ajJAna deSa anAdine che. tenAthI jIvane "AtmA zuM che? zarIra zI vastu che? sukha duHkha zAthI Ave che?" ItyAdikanuM yathArtha jJAna thatuM nathI. vaLI te ajJAnathI jIva zarIranA duHkhe ane kuTuMbanA dukhe duHkhI thAya che. temaja zAtAnA kAraNane azAtAnA ane azAtAnA kAraNane zAtAnA kAraNe mAne che. jaDanI je je pravRtti che, te te pravRttine potAnI mAne che. dharmanI pravRttine adharma thAya evI kare che. dhana kuTuMba paravastu che, chatAM tene potAnI mAnI AnaMda pAme che. te ajJAnathI AvRtta thayele jIva jJAnavaMta hoya tene jJAnavata jANatuM nathI. ajJAnanA baLathI te padrinA vevIza viSa
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ (138) Atmonnati, - - yemAM lubdha banI jAya che. jJAnI purUSe batAvela dravya-padArtho tathA tenA guNa-paryAya, tenuM jJAna te meLavatuM nathI. nava tatvanA ane aSTa karmanA svarUpathI ajJAta rahe che. ajJAnane laIne keTalAeka dharmavALAe karmane mAne che, paNa karma zuM padArtha che? te jANatA nathI. karma kevI rIte AvI baMdhAya che? kevI rIte te udaya Ave che? ane kevI rIte te te nirjarI AtmA nirmaLa thAya che? te ajJAne karIne jANI zakatuM nathI. A badhuM mAhAsya ajJAnanuM che. karmanA keTalAeka banAve pratyakSa dekhAya che, chatAM ajJAnanA jerathI temanA lakSamAM AvatA nathI. AnuM nAma ajJAna deSa che. 14. mithyAtva--je kharI vastu che, tene beTI mAnavI ane beTI vastune kharI mAnavI, e mithyAtva kahevAya che. mithyAtvane laIne jIva satyane asatya, ane asatyane satya mAne che. dharmane adharma ane adharmane dharma mAne che, devane kudeva ane kudevane deva mAne che, cetanane acetana ane acetanane cetana mAne che. je je padArthonA dharma kahelA che, tenAthI viparIta dharmane te mAne che. vaLI nyAyane anyAya ane anyAyane nyAya mAne che. AvI viparIta buddhi eja mithyAtvanI rAjadhAnI che. ajJAne karIne buddhi jaDa thAya che, ane mithyAtve karIne buddhi viparIta thAya che; ATale mithyAtva ane ajJAnamAM taphAvata che. te mithyAtvane mATe eka vidvAna A pramANe lakhe che. " mithyAtva paMka nimagnA, nimajjanti svayaM parAn / nimajayanti ca yAvanmithyAtvaM, tAvanna mAgonusaraNam" // "mithyAtvarUpI kAdavamAM magna thayelA prANuo pote Dube che ane bIjAone DubADe che. jyAM sudhI mithyAtva che, tyAM sudhI mArgonusArI thavAtuM nathI." - 15. nidrA-A doSa darzanAvaraNIya karmanA udayathI prApta thAya che. te nidrA pAMca prakAranI che. 1. anidrA-te sAmAnya nidrA kahevAya che. ' - 2. nidrA nidrA-A nidrAmAMthI jagADavAmAM ghaNuM mehe nata paDe che.
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 4 thI, (19) 3. pracalA-beThA beThA tathA ubhA ubhA jIvane je nidrA Ave tene kahe che. 4. pracalA pracalA-cAlatA cAlatA jIvane je nidrA Ave tene kahe che. A nidrA ghaDAne hoya che ane tethI te cAlate cAlate ughe che. tevI rIte keTalAeka mANasemAM paNa e nidrA dekhAya che. ghaNuo uMghamAM gherAelA cAle che. 5. tyAddhi nidrA-A nidrAmAM chava keTalAeka kArya kare che paNa tene tenuM bhAna rahetuM nathI jyAre A nidrA jIvane hoya che, te vakhate tenAmAM vAsudevanA baLathI aDadhuM baLa hoya che. A pAMca nidrAne tyAga thAya tyAre mekSe javAya che. je nidrA AvavAmAM sukha mAnavAmAM Ave che, te ajJAna che, tevuM sukha mAnavA lAyaka nathI. evA sukhane mAnavAthI, ALasupaNAthI ane bahu nidrAnI icchAo karavAthI darzanAvaraNIya karma baMdhAya che. nidrAthI AtmAno upayoga vRthA jAya che. nidrA e jIvatAnI maraNAvasthA che. tethI nidrAne tyAga karavA prayatna kare. bane tyAM sudhI sadA jAgrata rahevuM. savaMdA jAgrata dazAnI IcchA karavI. bhagavAna mahAvIra svAmInA jIvanamAM jeze te Azcarya pAmaze. temane bAra varSamAM be ghI nidrA AvI hatI. bAkIne badhe samaya apramAda dazAmAM gaye hate. AtmatatvanA vicAramAM gaye hate. te mahAtmAe pitAnA svAbhAvika AtmaguNa pragaTa karyA hatA. te bhagavaMte jema apramAdapaNe rahI darzanAvaraNIya karma apAvyuM, tema khapAvavAne udyama kare. joIe, ke jethI ApaNe paNa darzanAvaraNIya karma khapAvavAne samartha thaI zakIe. e karmane kSaya thavAthI AtmAne kevaLadarzana pragaTa thAya che. 16. avata-A doSa AtmAnI aMdara raheluM che. A doSanA prabhAvathI aneka jAtanI IcchAo pragaTa thAya che. temAM hiMsA, mRSAvAda, adattAdAna, abrahma ane parigrahanI IcchAne anusAre e pAMca avata kahevAya che. e pAMca avatathI citta khazI zakatuM nathI.
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ (140) AtmAnnati - te avrata sevavAthI nimitta bhUta pacaMdriyanA tevIza viSe tathA mananI capaLatA sarvadA rahyA kare che. jyAM sudhI pAMca Idri ane mana mukta-chuTA rahe che, tyAM sudhI kAmanA banI rahe che ane chekAyanI hiMsAnA kAraNabhUta thAya che. e viSaye A leka tathA para leka-banemAM duHkhanA ApanArA che. parajIvanI hiMsA karavI IjA karavI, e mahApApanuM kAraNa che. jema ke ApaNA zarIramAM mAtra soya mAre te ApaNane kevI pIDA thAya che? e pIDAne sarvane anubhava che, tevI rIte bIjA jIvane mAravAthI tevI ja pIDA thAya che. e dukha ApavAne badalo avazya bhegavA ja paDe che. kadi A bhavamAM nahi te parabhavamAM te te avazya bhogava paDe che. jene ApaNe pIDIe, tenAthI ja ApaNe pIDAvuM paDe che, tethI kaI jIvane pIDA karavI nahi. temaja mAre nahi. mRSAvAdanuM atrata paNa atyaMta naThAruM che. juThuM bolavAthI paNa bIjAne duHkha thAya che. adattAdAnanuM avata AcaravAthI jenuM dhana ke kaI vastu cerAya che, tenA duHkhane pAra rahetuM nathI. dareka manuSyathI hAni sahana thaI zakatI nathI. kadi keTIpati hoya paNa te dhana ke vastunI hAni thatAM ati ciMtAtura banI jAya che. abrahmaagrata e paNa mahApApanuM kAraNa che. parastrInI sAthe maithuna karavAthI tenA patine tathA teNanA mAtApitAne bhAre duHkha thaI paDe che. ane pratiSThAnI meTI hAni thAya che. kadi svastrI hoya te paNa teNInI sAthe bhegA karavAthI ninI aMdara rahelA asaMkhya saMmUchima jIva haNAya che, tethI temAM paNa pApa che te pachI parastrImAM zuM kahevuM? parigraha-avatathI dhana meLavavAnI tRSNa vadhe che ane tene aMge luccAI ThagAI ane aneka jAtanA chaLakapaTa karavA paDe che, tethI pApane moTe puMja ekaTho thAya che ane pariNAme aneka jAtanA duHkha bhegavavA paDe che. A badhA parigrahanI mUchanA phaLa che. A pAMca-avate evI rIte geThavAelA che ke, eka ekane sevatAM bIjuM sevAI jAya che. tethI jJAnI mahAtmAe e pAMce avatAne tyAga kare kahe che. ane tene mATe upadeza Ape
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 4 thI. (14) che ke, "bhavya manuSya e pAMca adyatene sarvathA tyAga kare jeIe. kadi sarva prakAre tene tyAga na thaI zake te tene dezathI tyAga kare jaIe. zrAvakanA bAra vate dhAraNa karavAthI tene dezathI tyAga thAya che. ahiM vratane artha viratipaNuM-pratijJA thAya che. tema karavAthI tenI IcchAone nirodha thAya che ane tema na karavAthI tenI IcchAo hamezAM thayA kare che. ane IcchAthI karmanA baMdha thayA kare che. 17. rAga-rAgane artha prIti athavA Asakti thAya che. mAyA ane lebha e rAganA aMga che. rAga pariNati jIvane anAdikALanI che. dhana upara rAga, kuTuMba upara rAga, strI upara rAga, svajana upara rAga, ane ghara, hATa, bAga bagIcA vagere vastu upara rAga sarvadA thayA kare che. e rAga maLelI vastu upara thAya che ane nahi maLelI vastu upara paNa thAya che. joyelI ane nahi joyelI vastu upara, temaja sAMbhaLelI ke vAMcelI vastu upara paNa rAga thAya che. evI rIte rAgadazA aneka prakAre rahelI che. e rAgadazAnA prabhAvathIja aneka saMsAra vRddhinA samaye maLe che. ane tenAthI viparIta kharAba saMgane laIne pAcho TheSa jAgrata thaI Ave che. para vastu upara rAga thavAnA kAraNathI ja jIva anAdi kALane reLAya che ane tethI tene aneka janma-maraNa karavA paDe che. A saMsAramAM je je karma baMdha thAya che te rAga dveSathIja thAya che. jyAM rAga hoya tyAM zreSane saMbhava avazya thAya che. je vastune rAgathI potAnI mAnI hoya te vastu je kaI bIje laI jAya te tatkALa tenI para dveSa utpanna thAya che. kadi dveSane zamAvavAne upAya che, paNa rAgane zamAvavAne upAya ghaNeja durghaTa che. rAgane zamAvanAra te kaI zAMta mUti mahAtmAja hoya che. pudgala-jaDa padArtha upara rAga karavAthI AtmAnA guNa meLavavA prayAsa thatuM nathI tethI tenA guNe je jJAna, darzana ane cAritra che, te paNa prApta thatA nathI. jIva rAgane vaza thaI lajajAne tyAga karI nilajaja kAma kare che. kulIna mANasa dhanavAna, sArA kuTuMbavALA ane rUpavatI strIthI yukta hoya, chatAM nIca jAtinI strI sAthe rAgathI saMbaMdha kare che.
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ (14ra) Atmati A rAganI viTaMbanA che. je vastu khAvAthI zarIrane upAdhi thAya che, ane dharmathI bhraSTa thavAya che, chatAM te rAgane laine te vastu khAya che. ane kaI kaI vAra tenAthI marI paNa jAya che. dhananA rAgathI mANasane lebha utpanna thAya che. je lebha game teTalA paisA maLe te paNa zAMta thatuM nathI. rAga asaMtoSane paNa utpanna kare che ane te asaMteSathI pachI aneka jAtanI viTaMbanA bhogave che. asaMtoSanA prabhAvathI vepAranA sAhasika kAma karavA tatpara thavAya che ane tevA pracaMDa lebhathI meTuM dIvALuM paNa vakhate kADhavuM paDe che, jenAthI pratiSThAnI meTI hAni thAya che. ane kuLanI paraMparA kalakita banI jAya che. sarvanA rAga karatAM dhanane rAga ghaNe bhayaMkara che. dhananA rAgathI mANasa pitAnA priya saMbaMdhIonA paNa prANa haravA taiyAra thAya che. A rAganI kevI viSama dazA che? te sivAya bIjA mahA pApa karavAne te udyata thAya che. keTalAeka gRhasthapaNuM chene dIkSA le che, paNa je jaDa padArtha uparathI temane rAga gaye na hoya te pAchA sAdhunA veSamAM paNa gRhasthanA jevI pravRtti kare che. gRhasthanI jema dhana meLave che, chekarAnA rAganI jema celA karavAne rAga rAkhe che. AvA vartanathI te saMyamathI bhraSTa thAya che. teo AtmabhAvamAM vartatA nathI. ane temane zAsane bodha paNa nakAmo thAya che. 18. zreSa-A dUSaNanI pravRtti jagatamAM niMdavA gya che. te zreSanA kedha ane mAna-e be putra kahevAya che. kepa karavAthI zarIramAM bhAre pheraphAra thaI jAya che. cAre tarapha ratAza AvI jAya che. kaMpAre cAle che. chAtImAM gabharATa thaI Ave che. lehI zarIramAMthI uchaLI jAya che. ane tethI zarIra sukAI jAya che. vaLI krodhI mANasa upara kaI paNa vizvAsa rAkhatuM nathI. tenI sAthe kaI jAtane vyavahAra ke saMbaMdha joDavAnI kaI IcchA karatuM nathI. kedhI mANasathI dUra rahevA sarva cAhe che. kebInA saMgathI bIjAne hAni thAya che, eTaluM ja nahi paNa tene pitAne paNa hAni thAya che. kedhanA Ave. zamAM mANasa AtmaghAta paNa karavA tatpara bane che. A kSedha e dveSane putra che. tenuM aMga che.
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 4 thI. ( 143 ) A jagatamAM jeTalA padArtho che, (jaDa ane cetana) te badhAemAM je apriya lAge che, te tarapha TheSa utpanna thAya che. je vastu pArakI che, paravastu che, te upara dveSa thavAthI karmanA baMdhaneja lAbha thAya che. tethI je je vastunA je je dharma che. te jANI levA joIe. pachI je je avasare je je vastu joIe te grahaNa karavI. temAM rAga dveSa kare nahi. dveSathI tene grahaNa karavAthI avazya karmane baMdha thAya che, te sivAya bIjuM kAMI paNa lAbha thatuM nathI. AvuM vicArIne ja bhagavAna tIrthaMkara mahArAjAoe ane bIjA mahAtmA munivaroe te dveSane tyAga karyo hato. ane tethI ja teo kevaLajJAnane prApta karI ekSapadane pAmyA hatA. te uparathI bIjA bhavya AtmAoe paNa dveSane sarvathA tyAga kare joIe. te dveSane tyAga karavAmAM A pramANe vartavAthI samabhAva dazA prApta thAya che. e dazAmAM khAvApIvAnI, paheravA oDhavAnI, suvA pAtharavAnI ke bIjA koI upayoganI vastu pratikUla maLe athavA anukULa maLe te paNa temAM rAgadveSa utpanna thatA nathI. tevI dazAne pAmele mANasa temAM karmane ja vicAra kare che. keI kAMI laI jAya, koI mArI jAya, tyAre paNa karmane vicAra kare. je kAMI upadrava rUpa bane che, te pUrvanA puNya karmanI khAmIne lIdhe che ane je kAMI sArUM-zubha bane che, te pUrvanA puNyanI pUrNatAne lIdhe che. evA vicArathI samajAya che ke, keI jIva upara dveSa kare te nakAme che. ema vicArI samabhAva dazA dhAraNa karavI ke jethI zreSane aMza paNa jAgrata thAya nahi. e pravRttine laIne karmanI sattA, baMdha ane udaya-e traNa prakArane nAza kare, jethI kevaLajJAna ane kevaLadarzana pragaTa thAya che. "bhadra zedhakacaMdra ane satyacaMdra, A pramANe aDhAra deSathI je rahita che te sudeva kahevAya che. evA aDhAra duSaNa jeNe tyAgelA che, temanAmAM AtmAnA saMpUrNa guNo utpanna thayelA che. tethI karIne teo A traNa jaganA bhAvene eka samayamAM jANI zake che evI zakti prApta thaI che. jemAM eka eka dravyane viSe samaya samaya anaMtAparyAya parAvartamAna thaI rahyA che ane kALa-anAdI e
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ (14) Atmonnati, Tale je kALane cheDe nathI te kALe thayelA ane AvatA kALe je paryAyabhAva thavAnA che, te sarve ekI vakhate jANI zake evuM jJAna temane prApta thayeluM che-arthAt temanAmAM AtmAnI anaMtavIrya zakti paNa prApta thaI che. AtmAnA samasta guNa prApta thayA che, te prabhAvane laIne ja teonA chellA bhavamAM devatAo temane mATe suMdara samavasaraNanI racanA kare che. je racanA sphaTika ratnamaya bane che. tenI AsapAsa traNa gaDha racavAmAM Ave che. temAM trIjA gaDhanI aMdara eka prakAzamaya siMhAsana banAve che. te siMhAsana upara besIne evA te deva zrI bhagavAna dharmadezanA Ape che, te samayane mATe vidvAne temanI A pramANe stuti kare che- jAti. " samavasaraNagatavapuSaM ghanasamagaMbhIra ghoSato madhurAt // upadezAmRta dhArAM varSataM zrI jinAMbudaM staumi // 1 // samavasaraNamAM rahelA, ane meghanA jevA gaMbhIra ane madhura dhvanithI dezanArUpa amRtanI dhArAne varSAvatA evA jina bhagavAna rUpa meghane huM stavuM chuM. 1" prabhu dezanA de che temAM temane kaI paNa prakArane svArtha nathI; jyAM svArthane jarA paNa aMza Ave tyAM dharma hete nathI. svArtha ane dharmanA virUpanI vacce ghaNuM aMtara che. jyAM svAthI upadeza ApavAmAM Ave che, tyAM zrAtAnuM dhyAna ekAgra thatuM nathI. svArthI upadezakane upadeza zretAone lAbhakArI thatuM nathI. zretAnA A stika hRdaya upara svArthI upadezanI jarA paNa asara thatI nathI. zrIjinaMdra bhagavAna ke jeo aDhAra prakAranA dUSaNothI rahita che, tethI temanAmAM zrIvItarAga dazA pragaTI che. temane koI paNa vastu upara rAgadveSa rahyuM nathI. kevaLa jaganA ene tAravA mATe pRthvIpara vicarI dharmopadeza Ape che, tethI zrotAjanenuM avazya kalyANa thAya che. AvA deva te dazAmAMthI mukta thaI mekSamAM jAya che, jyAre te siddha-brahma paramAtmA, tirmaya, cidAnaMda, niraMjana, nirAkAra vigere nAmathI oLakhAya che,
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 4 thI, (145) - bhadra ! upara jaNAvelA lakSaNavALA, aDhAra duSaNa rahita je hoya temane deva tarike mAnavA, sivAyanAne deva mAnavA te gya nathI. bhagavAna-devanI gyatA temanA caritre uparathI spaSTa samajI zakAya tema che. bhadra ! zodhakacaMdra ane satyacaMdra, prathama batAvela lakSaNavALA ane aDhAra duSaNa rahita je heya tene deva kahevAya che pachI te game te hAya; tene mATe jainanA eka niSpakSapAta ane samabhAvI mahAna paMDite kahyuM che ke bhavabIjAMkurajananA, rAgAdyAH kSayamupAgatA yasya / bahmA vA viSNurvA, haro jino vA nmstmai|| 1 // bhAvArtha-saMsArarUpI (janma, jarA maraNa-karma rUpI) bIja aMkura jenAthI utpanna thAya che evA rAgadveSa ane meha jenA kSaya pAmelA che evA brahmA, viSNu, zaMkara, jina game te hoya tene namaskAra che. jethI jainadarzane AvA devane deva kahe che, ane teja zuddha deva kahevAya che. mahAtmAnAM A vacane sAMbhaLI zrAvaka zodhacaMdra ane satyacaMdra hRdayamAM ati AnaMdita banI gayA. bhagavAn jinezvara zuddha devanuM nirdoSa caritra temanI bhAvanAmAM ArUDha thaI gayuM, ane temanI AstikatAne zuddha pravAha vahana thavA lAgyuM. tatkALa temaNe nIcenA padyathI bhagavAn vitarAga prabhunI stuti karI. " aSTAdazamahAdoSa, rahitAyAmalAtmane // nitAne niMdrA, namaH vayApArije" | aDhAra mahAdoSathI rahita, nirmaLa AtmAvALA, manane sisa nArA ane kalyANa karanArA evA zrI jinendra devane namaskAra che." 1. A pramANe stuti karyA pachI te dharmavIree mahAtmAne namana karI A pramANe prazna karyo. bhagavan! zuddha devanuM svarUpa amArA jANavAmAM AvyuM. have gurUtattvanuM svarUpa sAMbhaLavAnI amArI IcchA che jethI kRpA karI saMbhaLAvaze..
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ (146) Atmonnati, mahAtmA saMtuSTa hRdaye bolyA, "bhadrAtmAo! gurUtattvanuM svarUpa tatpara thaIne sAMbhaLaje. - gurUtatvanuM svarUpa ane lakSaNa prathama te ahiMsAdi pAMca mahAvrata dhAraNa karanArA tathA pApaLanArA, ane Apatti samaye gherya rAkhanArA, pitAnA dhAraNa karelA vratamAM dUSaNa lagAvI kalaMkita nahi karanArA, tathA beMtAlIza dUSaNa rahita mAdhukarI bhikSAvRttikarI, pitAnA cAritra dharmanA tathA zarIranA nirvAha vAte bhajana karanArA, bhejana paNa purUM peTa bharI nahi karanArA, bhejanane vAste anna, pANI rAtrimAM nahi rAkhanArA, tathA dharma sAdhananA upakaraNa varjI bIje kAMI paNa saMgraha nahi karanArA, dhana, dhAnya, suvarNa, raipya, maNi, metI, pravAlAdi kAMI paNa parigraha nahi rAkhanArA, tathA rAgadveSanA pariNAma rahita, mAdhyasthavRttithI sadA vartanArA, tathA jInA uddhAra vAste ahaMta bhagavaMta paramezvare samyagrajJAna, darzana, cAritrarUpa dharma, syAdvAda-anekAMta svarUpa je nirUpaNa karela che tene bhavya jIne upadeza karanArA, paraMtu jotiSazAstra, aSTAMga nimittazAstra, vaidakazAstra, arthazAstra, pramukha aneka zAstra, jethI dharmamAM bAdhA pahoMce tevAM zAstrone upadeza nahi karanArA, kAraNake likika zAstro buddhimAna purUSe vartamAnamAM paNa bahu adhyayana kare che, temaja sAMsArika vidyAnAM navIna, navIna aneka pustaka banAve che. tathA pAzcAtya purUSonI buddhi joI A dezanA leke paNa sAMsArika vidyAmAM bahuja nipuNa thAya che, tethI phakta dharmane ja upadeza karanArA, evA lakSaNavALA je hoya te zuddha gurU kahevAya che. AvA lakSaNavALA gurU te paMca mahAvrata dhAraNa karanArA daza prakAra zramaNa dharmadhAraka, sattara prakAranA saMyamanA dharanAra ane brahmacaryanI nava prakAranI vADo-pALanArA te zuddha gurU kahevAya che. have prathama pAMca mahAvrata sAdhune dhAraNa karavA kahyAM che te pAMca mahAvrata kayA che? te kahiye chIye. ahiMsAsUnRtA'steya, brahmacaryAparigrahAH // paMcabhiH paMcabhiryuktA, bhAvanAbhirvimuktaye // 2 // bhAvArtha-(1) ahiMsA, (jIva dayA, (2) sUkRta (satya
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 4 thI, (147). vacana bolavuM), (3) asteya (sAdhune ucita, ApyA vinA vastu na levI te), (4) brahmacarya pALavuM, (5) sarva parigrahane tyAga. e pAMca mahAvrata che, tathA A pAMca mahAvratomAM akeka mahAvratanI pAMca pAMca bhAvanA che. sAdhu A pAMca mahAvrata, tathA pacIza bhAvanA, mekSane vAste pALe. A pAMca mahAvratamAMthI prathama mahAvratanuM svarUpa lakhiye chIe. na yat pramAdayogena, jIvitavyaparopaNaM // trasAnAM sthAvarANAM ca, tadahiMsAvrataM mataM // 3 // bhAvArtha-trasa, (dvAdriyAdi) ane sthAvara, (pRthvIkAya, apU kAya, teukAya, vAukAya, vanaspatikAya) A sarva jene pramAdavaza thaI mAre nahi. pramAdanAM lakSaNe -rAga, dveSa, asAvadhAnapaNuM, ajJAna, mana vacana kAyAnuM caMcalapaNuM, dharmane viSe anAdara ItyAdi. pramAdane vaza thaI je prANAtipAta kare, tene je tyAga, tenuM nAma ahiMsAvRta che. bIjA mahAvratanuM svarUpa lakhIe chIe. priyaM pathyaM vacastathyaM, sUnRtavratamucyate // tattathyamapino tathyamapriyaM cAhitaM ca yat // 4 // bhAvArtha-je vacana sAMbhaLavAthI bIjA jIva harSa pAme, te vacanane priya vacana kahIye, tathA je vacana chane paccakArI hoya, pariNAma suMdara hoya, arthAt je vacanathI jIvane bhaviSyamAM bahuja sArUM thAya tathA je vacana satya hAya, evuM je vacana bolavuM te sUkRta vrata kahIye, ane je vacana apriya tathA ahitakArI hoya te satya hoya te paNa satya nathI. A vrata viSe kAMIka vizeSa lakhIye chIye. je vacana vyavahAramAM bhale satya ja hoya, paraMtu te je bIjA jIvane duHkhakAraka hoya te te vacana sAdhu na bele. jema ke kANAne kANe kahe, cirane cAra kahe, kuchIne kuchI kahe, ItyAdi, vaLI je vacana jene bhaviSyamAM anarthakAraka hoya te paNa vasu rAjAnI peThe bole nahi. je A baMne vacane bele te sAdhune sUkRta vratamAM kalaMka lAgI jAya, kAraNa ke A baMne vacane asatyamAMja gaNelAM che.
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ te tenI koI nA kimatI (148). Atmonnati. have trIjuM mahAvata lakhiye chIye. anAdAnamadattasyA, asteyavratamudIritaM // bAhyAH prANAnRNAmoM, haratA taM hatAhi te // 5 // bhAvArthaadatta-mAlekanA ApyA vinA laI levuM tene je niyama te asteya vrata kahiye. nAmAMtara arIvrata. adattAdAna cAra prakAranuM che. (1) je vastu sAdhune levA gyA chejemake acitta-jIva rahita vastu, tRNa, kASTa, pASANudi, te tenA svAminA pUchyA vinA laI levI, te svAmi adatta. (2) tathA jema ke gheTuM, bakarI, gAya pramukha jIva, jene svAmI bIjA hiMsaka jIvane tenI kiMmata laI Ape, athavA kimata vinA Ape, ane lenAre ApelI vastu lIdhI che, paraMtu te jIve pitAnuM zarIra ApeluM nathI te hetuthI jIva adatta. (3) tathA AdhAkarmAdi AhAra pramukha je je vastu, acita jIva rahita paNa che, ane ApelI paNa te vastunA svAmI eja che, paraMtu tIrthakara bhagavate niSedha karI che. pachI je sAdhu te vastune gRhaNa kare te tIrthaMkara adatta. (4) tathA je vastu nirdoSa che, jemake vastra AhArAdi, ane te vastunA svAmIe te ApelI che, temaja tIrthaMkara bhagavate paNa tene niSedha karela nathI, tathApi gurUnI AjJA vinA te vastune je sAdhu lahe te gurU adatta. A vratamAM A cAre prakAranuM adatta na levuM. jeTalAM vrata, niyama che, te sarve ahiMsA vratanI rakSA vAte vADa samAna che. A trIjA vratanA pAlanathI, ahiMsA vatanI rakSA thAya che, ane je trIjuM vrata na pAle te ahiMsA vratane dUSaNa lAge che, kAraNa e che ke lakSmI je che te manuSyanA bAhya prANa che. jyAre manuSya keInI cerI kare che, tyAre nizcayathI te tenA prANane ja nAza kare che. te kAraNathI cerI karavI te mahA pApa che. sarva cerIne je tyAga, tenuM ja nAma trIjuM adattAdAna tyAgarUpa mahAvrata che. have cethA mahAvatanuM svarUpa lakhIye chIe. divyaudArikakAmAnAM, kRtAnumatikAritaiH // manovAkAya tastyAgo, brahmASTAdazadhA matam // 6 //
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 4 thI, (149). bhAvArtha -divya (devatAnA) vaikriya zarIra saMbaMdhI je kAmaga, tathA audArika (tiryaca, manuSyanA) zarIra saMbaMdhI je kAmaga, arthAt vaikiya temaja dArika e baMne zarIranI sAthe viSaya sevana karavuM, temaja bIjAone sevana karAvavA, temaja viSaya sevana je kare tene anumati ApavI, A che bheda manathI, vacanathI, temaja kAyAthI e rIte aDhAra prakArathI maithuna sevanane je tyAga tene brahmacaryavrata kahIye chIe. have pAMcamuM mahAvrata lakhIye chIe. sarvabhAveSu mUrchAyA, styAgaH syAdaparigrahaH // yadi satsvapi jAyeta, mUrchayA cittaviplavaH // 7 // bhAvArtha-saMpUrNa je sArA bhAva padArtha, dravya, kSetra, kALa, bhAvarUpa, tene viSe je mUcha-mamatvabhAva-meha, tene je tyAga, te aparigrahavrata kahIye. jenI pAse pitAnA zarIra vinA bIjI koI vastu nathI tene paNa niSparigrahapaNuM che ema na kahIye, paraMtu jene, sarva vastuo uparathI mUchamamatva-meha gayela hoya tene ja niSparigrahI kahIye, kAraNake jenI pAse vastu keI nathI, paraMtu nathI evI vastunI cAhanA jene lAgI rahI che te tyAgI nahi. je jJAna dvArA mUcha tyAgyA vinA tyAgI thavAtuM hoya te tiryace paNa tyAgI thavA joIe. sababa je purUSa mamatvarahita che te niSparigrahI che pachI tenI pAse dharmasAdhana karavAnA keTalAeka upakaraNa paNa che te paNa mUchanA abhAvathI te parigraha nathI. ' have daza prakAre zramaNa dharma lakhIye chIe. ataH khaMtiya madavajjava, muttItava saMjameya bodhavvA // ___sacaM soyaM AkiMcaNaM, ca baMbhaM ca jaidhammo // 1 // khaMti kSamA)-kadApi sAmarthya hoya athavA na hoya te paNa bIjAnAM duvarcana sahana karavAnA pariNAma-mavRtti, tenuM nAma kSamA che, arthAt sarvathA kene tyAga, te kSamA. (2) mArdava-kamaLapaNuM- ahaMkAra rahitapaNuM, e je bhAva, athavA karma te mAva, namra thaI abhimAnane tyAga kare te. (3) Arjavamana vacana kAyAthI
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ (150). Atmonnati, - sarala tene je bhAva athavA karma te AjIva, mana vacana kAyAthI kuTilatAne abhAva. (4) muttimecana-bAhyAbhyatarathI tRSNane tyAga, lebhane tyAga te mukti. (5) tapa-rasAdi dhAtu athavA aSTa prakAranAM karma jenAthI bhasma thAya te azanAdi bAra prakAre tapa. (6) saMyama-AzravanI tyAga vRtti. (7) satyaM-mRSAvAda virati, jUThane tyAga. (8) zaica-saMyama vRttimAM kalaMkane abhAva. (9) Akicana-kicit mAtra dravyanuM pitAnI pAse nahi hovApaNuM. (10) brahmacarya-sarvathA mithunane abhAva. A daza prakAranA yati dharma jANavA. vaLI matAMtarathI daza prakAre yati dharma A prakAre kahe che. yataH savaMta kutto ajjhava, maddava tahalAghave taveceva // saMjama viyoga kiMcaNa, bodhavve vara | 2 | arthanI sugamatAthI vistAra karyo nathI. have sattara bheda saMyamanA lakhIye chIe. paMcAsavA viramaNaM, paMcidiya niggaho kasAyajao // daMDattayassa virai, sattarasahA saMjamo hoi // 1 // athavA pu gamaLamAya, vagaNarU viti va parivAll pahuppeha pamajhjhaNa, pariThavaNa maNo vai kAe // 2 // bhAvArtha-utpanna karI e karma jenAthI te Azrava-tenA pAMca prakAra, pAMca mahAvratamAM batAvyA che te (1) hiMsA, (2) mRSA, (3) cerI, (4) mithuna, (5) parigraha. A pAMce Azravane tyAga kare. tathA sparzana, rasana, prANa, cakSu temaja chAta, A pAMce IdvionA sparzAdi pace viSaye viSe lapaTapaNuM tyAge; tathA kedha, mAna, mAyA ane lobha e cAra kaSAyane chate. e cArenA udayane niSphaLa kare; temaja nahi udaya pAmyA hoya tene utpanna na kare, tathA jIvanI cAritra dharmarUpa lakSmI jenAthI daMDAya evA khoTA mana vacana kAyArUpa je traNa daMDa tenI virati kare che. e sattara bheda saMyamanA batAvyA. have je zIlavAna sAdhu nava vADa sahita zIla pALe tene navavidha brahmacaryanI gupti kahe che. te lakhIye chIe. yataH vasahi kaha nisijhidiya, kuTuMtara puncakIliya paNIe / ayamAyAhAra vibhU, saNAi nava baMbha guttIo // 1 //
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 4 thI, ( 11 ) bhAvArtha-1 (vada) vasti-je brahmacArI sAdhu hoya te strI, pazu, paMDaka saMyukta je vasti hoya tyAM na rahe. temAM prathama strI be prakAranI che, eka devI, bIjI "mAnuSI" manuSyanuM te baMnenA babe bheda che, eka asala, bIjI tenI mUrti ke citrAmanI mUrti. A baMne prakAranI strI na hoya te vastImAM rahe, tathA pazu je tiryaMcaNI, gAya, kUtarI, pADI, ghaDI, bakarI, gheTI, pramukha je va. stimAM nahi rahetI hoya tyAM rahe; tathA paMDaka-napuMsaka, trIjA vedavALA, atyaMta mehamaya kAma karanArA, strI ane purUSa baMnenI sAthe viSayanA abhilASI je vastimAM rahetA hoya tyAM brahmacArI na rahe kAraNa ke A traNe saMyukta vastimAM rahetAM thakAM teonI kAmavikAranI ceSTA dekhavAthI, brahmacArInA manamAM vikAra utpanna thavAthI brahmacaryane bAdhA thAya che. jema uMdara temaja bilADI eka gAmamAM rahe te uMdarane sukha nahi. temaja A traNe saMyukta vastimAM rahevAthI zIlavAne ziyalamAM upadrava thAya. A prathama brahmacarya gupti. (6) kathA-kevala strIoneja, tathA ekalI strIne dharma dezanA vacananA prabodharUpa kathA na kahe, tathA strInI kathA na kare, e yathA TI sutoSavAra caturA, trATa vitha priyA | ityAdi kathA na kare, kAraNake A kathA rAga utpanna karavAne hetu che. tathA strInA, deza, jAtI, kuLa, veSa, bhASA, gati, vizvama, igita, hAsya, lIlA, kaTAkSa, sneha, rati, kalaha, zRMgAra ItyAdi je viSaya rasanI piSaNa karanArI kAminInI kathA te kadI na kare, je kare te avazya muninuM mana paNa vikAra pAme. A bIjI brahmacaryanI gupti. 3 (niriksa) Asana-strIonI sAthe eka Asana para na besavuM, tathA je jagA athavA AsanathI strI uThI hoya te Asana athavA sthAnamAM be ghaDI sudhI sAdhu na bese, kAraNa ke te jagyAmAM tatkALa besavAthI strInI smRti thAya che, temaja strInA besavAthI zayyA athavA Asana, melathI malina thavAthI strInA sparzavALA AsanadinA sparzathI vikAra utpanna thAya che. A trIjI brahmacaryagupti. 4. (heri) idriya -avivekI lekene dekhavA gya strIonA 1 aMtara ane bAhya-mAnasa tathA zarIra, hAvabhAvAdi ceSTita.
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1para) Atmonnati, age pAMga je nAka, stana, jaMghA pramukha teone brahmacArI sAdhu apUrva rasamAM magna thaIne, netra phADIne jue nahi. kadAcit daSTi paDI jAya te pachI evI ciMtavanA paNa na kare ke vAha zuM vizAla suMdara locana che! vAha zuM nAsikA sIdhI che! tathA IcchavA egya bane stana che! je strInA pUrvokta aMge pAMganuM ekAgra rasamAM magna thaI ciMtavana kare te avazya mehAdhIna thaI manavikAra prApta thAya. A cethI brahmacarya gupti. 5. (sutara) kuDyAMtara. je bhIMta, taTTI ke kanAtane aMtare strI purUSa maithuna sevana karatAM hoya, temaja teonA zabda saMbhaLAtA hoya tyAM brahmacArI sAdhu na rahe. A pAMcamI gupti. 6. (putra ci) pUrva kriDA. pUrve gRhastha avasthAmAM strInI sAthe je viSayabhega, kIDA, karI, hAya, tenuM smaraNa na kare, je kare te kAmAgni prajvalita thAya. A chaThThI gupti. 7. (1 ) praNIta. ati cIkAzavALA, mIThA, dUdha, dahIM, pramukha atI dhAtupuSTa karanAra AhAra niraMtara na kare. je kare te vIryanI vRddhi thavAthI avazya vedaya thAya, pachI jarUra viSaya sevana kare, kAraNake jIrNa kathaLImAM vizeSa rUpiyA bharIe te jarUra phATI jAya. A sAtamI gupti. 8. (3mAyA) ati mAtrAhAra. te rUkSa, lukhI bhikSA paNa pramANathI adhika na khAya, kAraNake adhika khAvAthI paNa vikAra thaI jAya che, temaja zarIrane viSaMcikAdi pIDA thavAnuM kAraNa che. A AThamI gupti. - 9 (vimUlarg) vibhUSaNAdi, zarIranI vibhUSA te snAna, vilepana, dhUpa, nakha, dAMta, keza, jemanI suMdaratA vAste karavA, samAravA, tathA vibhUSA vAste tilaka karavuM. surama, kAjaLa AMkhamAM sAravA, tathA sukamala karavA sArU hAtha, paga, sAbu tela pramukhathI masaLI garama pANIthI vAM, ItyAdi zarIranI vibhUSA na kare, A navamI brahmacarya gupti. A nava prakAranI guNi te brahmacaryanI rakSA mATe nava vADa che. AvA lakSaNa-guNavALA pavitra zuddha gurU A saMsArathI virakta rahe che, sarva jI upara dayA rAkhe che, parepakAra karavA
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 4 thI, (153) dharmopadezavaDe dharma pamADavAne mATe gAmegAma (page cAlI) vihAra karI dharmopadeza Ape che. keI pAsethI kAMI paNa lAbhanI IcchA rAkhatA nathI. sarvathA kaMcana ane kAminInA tyAgI banI zuddha AcAra pALe che. sadAkALa nispRha rahe che. jene mATe mahAtmA cidAnaMdajIe kahyuM che ke 2 eziva. ; avadhU nirapakSa viralA koi, dekhyA jaga sahU joi // avdhuu.|| samarasa bhAva bhalA citta jAke, thApauthApa na hoI // avinAzIke gharakI bAtAM, jAneMge narasoI // av0|| 1 // rAvaraMkameM bheda na jAne, kanakaupala samalekhe // nArI nAgaNIko nahIM paricaya, to zivamaMdira dekhe / / av0||2|| niMdA stuti zravaNa suNIne, harSa zoka navi ANe // te jagameM jogIsara pUrA, nitya caDhate guNaThANe // ava0 // 3 // caMdra samAna saumyatA jAkI, sAyara jema gaMbhIrA // samAjo mAru ghani, yuniri sapazu dhIra// cA | kaI paMkaja nAma dharAya paMkaju, rahata kamala jima nyArA / / cidAnaMda isyAjana uttama, so sAhebakA pyArA // ava0 // 5 // upara batAvelA lakSaNa ane guNavALA gurU svAdhyAya karI zAstronuM saMpUrNa jJAna prApta kare che, ane sarvadA zAMta rahe che, evA gurU kharekhara zuddha gurU kahevAya che. bhadra! AvA gurUnI sevA karavAthI zuddhajJAna ane zuddha mArga prApta thAya che. tevA gurUne saMga AtmAne uddhAra kare che. bhavasamudrathI tAre che. ema nizcayathI samajI levuM. ane AvA lakSaNa ane guNavALA je hoya te zuddha gurU kahevAya che. jeo ethI ulaTI rIte vartanArA che, teone gurU tarIke mAnavA nahi. upara batAvela paMcamahAvate jene lakikamAM yama kahevAmAM Ave che, tenI khAmIvALA sAdhuo AcArabhraSTa gaNAya che. jeo parigrahanI IcchA rAkhanArA hoya, te pisa meLavavAnA svArthathI dharmopadeza Ape che, tethI tevA gurU pAsethI paramArtha prApta karI zakAtuM nathI, jeo
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ (154) Atmati, piote zuddha mArge vartatA na hoya, teo bIjAone zuddha mArgane upadeza zI rIte batAvI zake? kadi je tevAo zAstra vAMcIne dharma mArga batAve paNa temane upadeza keIne asara karI zakatuM nathI. A pramANe jeo svAtha upadeza Ape che, saMsAramAM racyApacyA rahe che. teo bIjAne saMsArane tyAga zI rIte karAvI zake, temaja bIjAone pApAcArane paNa tyAga zI rIte karAvI zake, tema na thAya te gurU zI rIte kahevAya? - je sAdhu nAma dhAraNa karI paisA rAkhe che, te brahmacaryavAna bhAgyeja hoI zake? kAraNake pAMca indrimAM rasanA idriya jItavI kaThina che, tenA karatAM paNa kAma IMdriya jItavI kaThaNa che. e rasanA ane kAmaindriyane puSTi ApanAra pise che. uttama sAdhuo-tyAgIe-zuddha gurUo te iMdriyone vaza karavA sArU hamezAM tapasyA kare che. ane ghI, dudha, dahIM vagere mAdaka vastuone upabhega karatA nathI, kAraNa ke tevA padArthone tyAga nahi karavAthI vikAra utpanna thAya che, ane tethI indriye vazamAM rahI zakatI nathI te je sAdhu thaIne paisA rAkhe che, ane miSTAnna bhejane le che, tevA bhejanathI teo iMdriyanA vikArane vaza thaI jAya che, temAM navAI zuM? vaLI paisAnA lebhathI strI sevanAdi temaja bIjA paNa aneka anarthanA prasaMge prApta thAya che, tethI zuddha gurUo kaMcana kAminInA tyAgI ane padri ne jitanArA hevA joIe. kaMcana ane kAminIne tyAga e guNe gurUomAM mukhya rIte levA joIe, tene mATe kahyuM che ke" yaistyajyate dAraparigrahAdi sa kathyate stymunirmhaatmaa"| je strI ane parigraha vagerene tyAga kare che, te kharekhara mahAtmA muni kahevAya che." je gurU kaMcana kAminInA tyAgI nathI teo A saMsAramAM DubelA che, ane tevA pattharanA nAva samAna pite DUbe che ane bIjAne DUbADe che. tevA gurUone vaMdana karavAthI paNa pApa lAge che. jethI tevAe je hoya te dharmagurU-zuddhagurU hoI zakatA nathI. - je gurUe paisA rAkhe, miSTAnna bhojana kare, mojamajA uDAve teo strIthI zI rIte bacI zake ? tevA gurUe brahmacarya pALe e
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ sanA prathama thI cha yAtrA 4 thI. (155). sarvathA asaMbhavita che. tevAonuM dhyAna indriyanA viSayathI chuTatuM nathI. tene mATe anyadarzanI kabIra bhakta A pramANe kahe che kaMcana ane kAminI, be AI taravAra; jA te te haribhajanakuM, paNa bIcame lIye mAra." mATe kaMcana ane kAminI-e be A saMsAra samudramAM DUbADa - nAra che. e bannenA tajavAthI saMsArarUpI samudra tarI zakAya che. A uparathI samajavAnuM ke je dharmagurU thaIne pitAnI pAse dravya rAkhe che, ke jema karavAthI idrinuM piSaNa thatAM indriye vaza rahetI nathI, jethI indriya unmatta thatAM viSaya sevana kaSAya vigerene udbhava thAya che. jethI iMdriyane vaza rAkhavA mATe mukhya kaMcana kAminIthI dharmagurU thanAre sarvadA dUra ja rahevuM joIe. ane jeo tenA prathama tyAgI nathI teo sAdhune veSa paherI jagatanA lekane ThaganArA che. jethI he bhadra! tamene prathama batAvela lakSaNavALA, paMcamahAvrata dhArI, daza prakAra zramaNa-sAdhu dharmanA dhAraka, sattara prakAre saMyamanA pALanAra, nava prakAre vADe sahita zuddha brahmacaryane dhAraNa karanArA, nispRhi, mAtra jagatanA jInA upakAra arthe page cAlI-vihAra karI nisvArtha vRttie dharmopadeza denAra, vigere svarUpa je AgaLa batAvyuM che tevAmAM je hoya te ja zuddha gurU-dharmagurU tarIke kahevAya che. ane tevA mahAtmAone vaMdana, pUjana, sevana bhaktithI ane teonI pAsethI dharmopadeza sAMbhaLavAthI aneka che pitAnA AtmAnuM kalyANa karI zake che. jene mATe eka mahAtmAe kahyuM che ke - avadyamukta pathi yaH pravartate, pravartayatyanya janaM ca niHspRhaH // sa eva sevyaH svahitaiSiNA guruH svayaM taraMstArayituM kSamaH param // - zrImana tirUra (vitra prajA) je gurU pate pAparahita mArgane viSe pravarte che, ane bIjA mANasane paNa tenA mArge pravartAve che, pite jAte nispRha che, (5rigrahAdikanI vAMchArahita che,) pite tare che ane bIjA mANasane paNa tAravAne samartha che; teja gurUnI hiTavAMcchaka purUSoe sevA karavI egya che. mALA rahi . page
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ (156) Atmati - - bhadra! have tame zuddha gurU kene kahevA te samajyA haze? mahAtmAnA mukhathI zuddha gurUtaratvanuM svarUpa A pramANe sAMbhaLI yuvaka zodhakacaMdra ane satyacaMdra baMne ati AnaMda pAmI gayA. teoe AnaMdanA AvezamAM AvI A pramANe stuti karI. "niHzaMkIkRtaziSyAya niHsImajJAnasaMpade / parAbhUtakaSAyAya zrImate gurave namaH " // 1 // pitAnA ziSyone zaMkArahita karanAra, ghaNI jJAnasaMpattivALA, ane kaSAyone parAbhava karanAra zrI gurUne namaskAra che." 1 ' te zraddhALu yuvakanA mukhanI stuti sAMbhaLI te mahAtmAnA hudayamAM kaI jAtanuM mAna utpanna thayuM nahi, kAraNa ke teo niMdA ane stutine samAna gaNanArA hatA. tatkAla teo prasannatAthI bolyA-bhadra! have tamArA samajavAmAM devagurUnuM svarUpa AvyuM haze ? te baMne zraddhALu yuvake vinayathI bolyA. te svarUpa ame pUrNa rIte zraddhApUrvaka samajyA chIe, have dharma eTale zuM? te saMkSepa ane saraLatAthI samajAve. mahAtmA prasanna thaIne bolyA-"bhadra! e dharma zabdanI vyAkhyA samajavA jevI che, tethI pUrNa dhyAna ApI zravaNa karaje. durgatimAM jatA jIvane dhArI rAkhe te dharma kahevAya che. vaLI dharma zabdane artha A pramANe paNa che-"vadhu ta dho.eTale vastune svabhAva te dharma-dareka vastunA guNa svabhAva te dareka vastune dharma kahevAya che. lAkikamAM dharmanA be prakAra A pramANe kahevAya che. 1 naitika dharma ane 2 Atmika dharma. je nItimAM vartavuM, te naitika dharma kahevAya che. satya belavuM, satya cAlavuM, koInI sAthe kuDakapaTa ke chaLaprapaMca kara nahi. saghaLA ja sarakhA che, je vartanathI bIjA ApaNuM sAthe varte ane jevuM ApaNane duHkha thAya che, evuM bIjA jene paNa duHkha thAya che. tethI keIne paNa duHkha thAya, evuM vartana karavuM nahi. keInI pAsethI vadhAre levuM nahi ane ochuM ApavuM nahi. vepAramAM nyAyathI dhana upArjana karavuM, cerI karavI nahi. parastrIne
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 4 thI, (157) mA bahena samAna gaNavI ane pArakA dhanane mRttikA tulya gaNavuM, A badhAne nIti dharma kahe che. sarva jIe e AdaraNIya che. sarva dharmavALAoe e dharmane mAnya karela che. keI paNa dharmamAM tene niSedha karela nathI. e avazya samajavuM. kahevAte A nIti dharma paNa te AtmAne ucca sthitie laI javAnuM ane AtmAnA kalyANa mArganuM paheluM pagathIyuM che. A pagathIye caDayA pachI prabhunI pUjA bhakti zAstrokta mArge karavI ane tapa vigere bIjA dharma kRtya karavAM, e bIjuM pagathIyuM che. jema rogI mANasane vaidya pehele zarIranA maLanI zuddhi karavA mATe julAba Ape che, pachI auSadha Ape che, tethI zuddha thayelA daradIne te auSadha jaladI phAyado kare che-tenuM zarIra nIrogI bane che. tevI rIte chaLakapaTa pramukha mananA malina pariNAma che, temane dUra karyA sivAya bIjA dharma kRtye te AtmAne guNakArI thatAM nathI. jema malina vastra upara caDAvela raMga zobhatuM nathI ane viSama bhIMta upara raceluM citra sAruM lAgatuM nathI. tema malina manavALAne dharma zobhate nathI. ' he bhadrAtmAo ! A jagatamAM keTalAeka prabhunI pUjA bhakti sArI rIte kare che, ane bhakta kahevAya che, paraMtu teo paikImAM vyavahArika vartana, satyatA, pramANikapaNuM vigere keIkanuM ja sAruM haze jethI AtmahitanI IcchA rAkhanAre prathama zuddha vyavahAra rAkhe eTale upara batAvyA mujaba vyavahAramAM niSkalaMka AcaraNa rAkhavuM ane pachI dharma kRtya karavAM. bhadra! bIje je Atmika dharma, tenI vyAkhyA A pramANe kare che. je AtmAne svabhAva eTale A mRttikA rUpa dekhAtA zarIramAM zuddha suvarNanA jevuM Atmatatva rahela che te. e zuddha Atmatattva zAstramAM je rIte A purUSae batAvela che te pramANe jJAna sahita zuddha kriyA karavAthI zuddha Atmatattva sAthe lAgelI mRttikA rUpa karma pudgale bhinna bhinna thaI AtmA zuddha kAMcananI mAphaka thAya che. janma maraNathI rahita thaI paramAtmA rUpa bane che te Atmika dharma kahevAya che. Aja paramAtmAnI oLakha kahevAya che. A pramANe
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ (158) Atmonnati, prathama manuSya janma rUpI kSetra zuddha karavuM eTale vyavahAramAM, vyApAra vigeremAM aMtakaraNanI zuddhatA ane pramANikapaNe vartavuM, pachI je Atmadharma, AtmasAdhana, prabhupUjA, prabhubhakti, tapazcaryA bane teTalI tyAgavRtti, iMdriya damana kare che te Atmadharma kahevAya che. bhadra! jenazAstramAM dharmanA be bheda A pramANe kahyA che. eka sAmAnya dharma ane bIje vizeSa e be prakAre che. jemAM A bannene samAveza thaI jAya che. have dharma ke che? tene mATe jainazAstromAM ghaNuM ja kahevAmAM AvyuM che. A saMsAramAM paDatA jIvane uThAvIne je dharaNeka, cakavartI, Adi ucca padamAM athavA abAdhita anaMta sukha Adi anaMta guNa rUpa lakSaNanA dhAraka evA pUjya mokSapadamAM dhare che, te dharma kahevAya che. jenadarzana vaLI bIjI rIte paNa te dharmanA be prakAra jaNAve che. 1 sAdhu dharma-zramaNa dharma ane 2 gRhastha-zrama}pAsaka dharma te ubhaya dharmanuM svarUpa AgaLa kahevAmAM Avaze temaja vyavahAra ane nizcayarUpa paNa be prakAre dharma kahevAya che, temaja bIjI rIte dharmanA traNa bheda paNa che. jene traNa ratna (samya jJAna, samyaga darzana ane sabhya cAritra) e rUpa paNa triratna rUpa dharma paNa kahevAya che. pUrva kathita karmabhanita paryAne AtmA mAnI le tenuM nAma viparIta zraddhAna che, te viparIta zraddhAna samUla naSTa jenAthI thAya te samyagadarzana; temaja te karmajanita paryAyathI bhinna evA zuddha citanya svarUpane yathAvat jenAthI jaNAya-jANavAmAM Ave te samyagnajJAna, ane teja karmabhanita paryAyathI udAsInapaNuM thatAM nija svarUpa AtmasvarUpamAM sthirIbhUta jenAthI thavAya te samyagacAritra kahevAya che. zuddhajJAna svarUpa,je meha athavA bharahita AtmAnA pariNAma te rUpa paNa dharma kahevAya che. AvA prakAranA dharmanI prApti na thavAthI gayelA anaMta kALamAM, nigadamAM ane vadhArAmAM sAta lAkha pRthvIkAyamAM, sAta lAkha ajala kAyamAM, sAta lAkha teja-agni kAyamAM, sAta lAkha vAyukAyamAM, pratyeka vanaspatimAM daza lAkha, cida lAkha sAdhAraNa vanaspatikAyamAM, be indri,
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 4 thI. (159) teidri tathA ceriddhiomAM be be lAkha, deva, nArakI ane tiryaMca, e traNemAM cAra cAra lAkha tathA manuSyamAM cAra lAkha-ema kula maLIne rAzI lAkha jAtinI niomAM aneka jAtinAM duHkhe - gavatAM AtmAne paribhramaNa karavuM paDayuM che paNa jyAre pUrvokta prakAranA dharmanI prApti thAya che, tyAre rAjAdhirAja, mahArAja, ardhamaMDaLezvara, mahAmaMDalezvara, baLadeva, nArAyaNa, kAmadeva, cakavartI deva, iMdra, gaNadhara, deva ane paripUrNa prAptie tIrthakaranA pade tathA tIthaMkaranA garbha, janma tathA tapa, kalyANaka je anaMta prakAranA abhyadaya sukha che, te sukhane prApta karI te pachI abheda ratnatrayanI bhAvanAnA baLathI akSaya ane anaMta guNenuM sthAna je brahma pada-paramAtmApada che, tene prApta thAya che. te kAraNathI dharma parama rasanuM rasAyaNa che. dharma e akSayanidhAna che. dharma e kalpavRkSa che, dharma kAmadhenu che athavA dharma e ciMtAmaNi ratna che, ethI dharma manavAMchita phaLa ApanAre che. jemaNe prathama kahelA zuddha deva zrI paramAtmAne upadezele dharma jANe che-AtmajJAnamAM tatpara evI buddhine dhAraka dharma jemaNe grahaNa karyo che, teo sarvane dhanya che. bhadra, have Atmika dharmanuM rahasya sAvadhAna thaIne sAMbhaLo! Atmika dharma eTale AtmAne dharma-arthAt AtmAne svabhAva je anaMtajJAna, anaMtadarzana ane anaMta cAritra Atma dharma che AkhA jagatanA ane jaganI bAhera cida rajaju pramANa eTale nIce sAta nArakI ahIM manuSyalaka upara devakane ane siddha zilA upara birAjamAna siddhanA che je caturdaza rAjaka upara che. jene mATe kahevAya che ke, lekhaMDane gaLe upara AkAzamAMthI paDatuM mUkIe tene nIce AvatAM cha mAsa thAya, te eka rajaju kahevAya che evA saida rajaju pramANa A lekamAM chava, pudUgala, dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAza ane kALa-e cha dravya rahela che, te kAkAza kahevAya che ane tenI bAhera te dravya paikI ekaja alakAlAza dravya che bIjA dravya nathI; tene alakAkAza kahe che-A badhAnuM paripUrNa jJAna dareka AtmAmAM raheluM che. ane te bhavastha kevalI tathA siddhanA mAM pUrNa pragaTapaNe che. temaNe e jJAna pragaTa kareluM che. tevuM jJAna ApaNAmAM-prANImAtramAM che, paNa
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ (160) Atmonnati te sattAmAtra che-karmothI DhaMkAI gayeluM che. tevA jJAnane pragaTa karavAne udyama kare tenuM nAma Atmika dharma kahevAya che. te A traNa prakAranA dharmArAdhanathI pragaTa thAya che. bIjuM AtmAmAM anaMta darzana che. darzanane artha dekhavuM thAya che. cida rajaju pramANa lekamAM rahelA padArtho hatheLImAM rahelA AMbaLAnI mAphaka dekhavAnI zaktine sAmAnya upayoga kahe che te paNa AtmAmAM rahelI che. te AtmAnuM anaMta darzana kahevAya che. te anaMta darzana bhavastha kevalI tathA siddhanA jIvone pUrNapaNe pragaTa thayela che. ApaNAmAM e apragaTapaNe sattAmAM che, tene pragaTa karavuM, e anaMta darzanavALe Atmika dharma che. anaMta cAritra eTale anaMtapaNe AtmAnA nijasvarUpamAM saMpUrNa paNe sthira thavuM-guNemAM vartavuM. tene anaMta cAritra kahe che. je saMpUrNapaNe bhavastha kevalI ane siddha bhagavAnamAM pragaTeluM che. A pramANe jJAna, darzana, ane cAritra rUpa dharmanuM jJAna gurU mukhe samajavAnuM che. dharmanA A svarUpane sAMbhaLI zodhakacaMdra ane satyacaMdra hRdayamAM atyaMta AnaMdita thaI gayA. temanA aMgeaMga ane nazenazamAM dharmanI zraddhA utpanna thavA lAgI. tarataja baMne yuvake balyA, he svAmin ! amArA samajavAmAM AvyuM che. have tetriratna rUpa dharmanuM vizeSa svarUpa jANavAnI amArI IcchA che, te kRpA karI samajAve ane A sanAtana dharma je deva bhagavAna vItarAga prabhune prarUpele che, te keTalA prakAranuM che? te viSe amane saMpUrNa mAhItI Apa." baMne yuvakanA mukhathI A prazna sAMbhaLI mahAtmA prasannavadane bolyA "bhadra! e sanAtana-anAdi dharmanA svarUpane mATe AgamamAM ghaNA vistArathI kahevAmAM AveluM che. A vakhate tamane tenuM saMkSipta svarUpa kahuM, te tame sAvadhAna thaIne sAMbhaLo. he bhadrAtmA! jaina dharma syAdvAdamata e nAmathI prakhyAta che. ane Itara darzanamAM paNa tenuM te nAma prasiddha che. - bhadra! jaina dharmamAM Izvara paramAtmAne tIrthaMkara bhagavAna kahe che. tIrtha-dharmanA sthApana karanAra te tIrthakara kahevAya che. A bharatakSetramAM hamezAM temanI saMkhyA vIzanI bane che. te uparathI te ce
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 4 thI. (16) vIzI kahevAya che. te badhA tIrthakara syAdvAdamata pramANe pratipAdita svarUpavALA ekaja dharmane prarUpe che. temanA prarUpaNamAM koI jAtane bheda nathI. dareka laikika ane kesara evA zabdothI saMbodhyA (zabdadvArA jANavA lAyaka) evI vastuonI pramANutAne mULa AdhAra temanA prarUpaka upara rahelo che. je prarUpaka Asa purUSa tasvAdi gu e karIne sahita hoya te tenA guNathI haNAelA denuM teNe jaNavelA tava mArgamAM saMkramaNa thatuM nathI ane tethI karIne svayaM pramANane aMgIkAra kare che, mATe A sthaLe prathama jainadharmanA mukhya prarUpaka tIrthaMkara denA lakattara guNavALA adbhuta caritranuM saMkSipta diggadarzana karAvavuM ucita che. bhadra! te tame sAvadhAna thaIne sAMbhaLaje. je je tIrthaMkara thavAnI yogyatAvALA che, teo prathama ApaNuM jevA manuSyaja hoya che. temane prathama samakita (satyajJAna) gurU upadeza prApta thavAthI thAya che. tethI teo dharmanA utkRSTa kRtya karI vizasthAnaka tapanuM ArAdhana karI trIje Agale bhave tIrthakara gotra bAMdhe che. te pachI zubha prakRtinA udaye karI devagati athavA azubha karma bhAgavavuM bAkI rahyuM hoya te te bhogavavA narakagatimAM jaI te zubhAzubha je kama bhegavavuM rahyuM hoya te karma bhegavI tyAMthI AvIne karelA sukRtane prabhAve zUravIra kSAtraya jAtimAM janma le che. tyAM garbhamAMthI ja traNa jJAnavALA mati-zruta temaja avadhi-ke je avadhijJAna pareza rahelA paNa padArthone deza pratyakSa karanAruM pudgalika-rUpI padArtha viSayika (divya jJAna) hoya che. jyAM mAtAnA udaramAMthI janma thatAMja tarata iMdra, devatAo, dikumArikAo vigere te paramAtmAne janmAbhiSeka merU parvata upara prabhune laI jaI kare che. te paramAtmAnuM zarIra adbhuta, sugaMdhavALuM, vismayakAraka-sarvathI utkRSTa temaja regathI vimukta ane sveda, malarahita hoya che. temanA zvAsa pAkamaLanA jevA sugaMdhI ane rUdhira tathA mAMsa gAyanA dUdhanI jevuM sapheda, heya che. temanA AhAra ane nihAra carma cakSuthI dekhI zakAtA nathI. prabhunA A cAra zArIrika atizaye janmathI ja hoya che tethI jenazAstramAM sahaja atizaye kahevAmAM Ave che, kAraNa ke te zarIranI sAtheja utpanna thayelA hoya che.
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1ra) Atmonnati, - gya vaya thatAM, lekAMtika devanI vinaMti-sucanA nimitta thatAM teo eka varSa sudhI mahA dAna karI vizvanA dAridrane dUra kare che. pachI teo potAnI rAjyalakSmIne A saMsAranI kAraNabhUta jANuM tene ekadama tyAga karI vairAgyAnvita cittavALA banI jAya che. ane svayaM pravrajita thaI jAya che. pravrayAne samaye teone dareka prANInA abhAvane sAkSAt karanArUM, mana:paryava jJAna Urbhave che. te pachI karma kSaya karavAnuM lakSa rAkhI ati duSkara tapazcaryA kare che. te sAthe nagara, grAma ane preraNAdimAM niHsaMgapaNe vihare che, ane durbAna rahita hovA chatAM pitAne samayane dharma, zukalarUpI svaccha dhyAnamAM vItAve che. evI rIte karatAM durbhAvanA hetubhUta, ane sakaLa jagatane durjaya evA rAga, dveSa ane meha vagerene AtyaMtika ane ekAMtika samULane nAza kare che ane tethI bhUta, bhaviSya ane vartamAna rUpa traNe kALamAM vartatA sakaLa vizvanA AMtara ane bAhya bhAvene hAthamAM rahelA AmalAnA phaLanI mAphaka avelekana karavAvALuM, kevaLajJAna, kevaLadarzana nAmanuM sarvotkRSTa uttama jJAna darzana utpanna thAya che, te vakhate saMkhyAbaMdha devatAo, i, asura, nAgakumAre, kinnare ane naredrAdike AvI bhaktithI teonA kevaLajJAnane mahAtsava kare che. te kevaLajJAna utpanna thayA bAda karUNAnidhAna ane kevaLa pare pakArI te tIrthaMkara bhagavAn A saMsAra aTavImAM bhramaNa karatA ane muktine satya mArga darzAvavA mATe gAmegAma vihAra karI potAnA vizuddha jJAnAlekamAM pratibiMbita thayelA tane upadeza Ape che. te samaye teone agIyAra atizaya pragaTe che. te atizaye karma khayAthI thanAra hovAthI karmanA ghAtaka heIne jenazAstramAM karmaghAtaka evA nAmathI oLakhAya che. 1 atizayo. 1. eka jana mAtra samavasaraNanA kSetramAM teonA upadezane bhaktibhAvathI zravaNa karavA AvelA kareDe game devatAo, manuSya ane tiryaMcane samAveza thaI jAya che. 2. dareka deva, manuSya ane tiryacenI bhASAmAM teonI vANI bhASA artha mAgadhI praNIta thAya che. eTale ke dareka jI pitapa
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 4 thI, (163) tAnI bhASAnI mAphaka te bhagavAnanI dezanAne saMpUrNa rIte samajI zake che. temanA zabdone dhvani eka jana sudhI sAMbhaLI zakAya che. 3. prabhunA mastakanI pAchaLanA bhAgamAM, sUryamaMDaLa jevuM tejasvI bhAmaMDala rahe che. 4. teonA dezanA sthaLathI cAra gAuekasa ejana sudhImAM koI paNa jAtanA rogane phelAve thatuM nathI. pa.keIne para spara vaira, 6. Iti, dhAnyane upadravakArI uMdarAdi. 7 mArI 8 ativRSTi, 9 anAvRSTi. 10 dubhikSa ane 11 svacaka paracakane bhaya-A saghaLA dukhatpAdaka banAvone abhAva thAya che. te sAthe bhaktivALA devatAoe karelA bIjA ogaNIza atiza thAya che. te A pramANe che. divya atizaye. 1 AkAzamAM dharma prakAzaka caka, 2 cAmare, 3 pAdapITha sahita sphaTikamaya siMhAsana, 4 traNa che, 5 ratnamaya dhvaja, 6 bhagavAna cAle che tyAre paga nIce sonAnA nava kamaLa, 7 dezanAvAlI bhUmimAM rUpA, senA ane ratnanA traNa gaDha, 8 traNa dizAomAM bhagavAnanA pratibiMba, 9 citya vRkSa-azokanuM jhADa, 10 adhomukha kAMTAo thAya che, 11 vRkSonuM namana, 12 duMdubhine uMce svare nAda, 13 anukUla sukhadAyaka pavana, 14 pakSI pradakSiNA de che. 15 upadezanI bhUmipara sugaMdhI jaLanuM siMcana, 16 nAnA prakAranA sugaMdhI pupenI DhIMcaNa pramANa vRSTi, 17 bhagavAnanA nakha, keza ane ramazunI avRddhi, 18 chae RtuonI anU kulatA, ane 19 cAre prakAranA ochAmAM ochA karoDa devatAonuM bhagavAnanI pAse rahevuM. A atiza devatAonA karelA hevAthI te divya atizaya kahevAya che. te bhagavAna tIrthakaronI vANI meghanA jevI gaMbhIra, pratidhvani yukta, upacArarahita, mahAna arthavALI, vividha vastunA svarUpane darzAvanArI, svazlAghA ane paraniMdAthI rahita, saMzaya vajita, A naMdadAyaka, ane hRdayane gamatA madhuratA vagere ananya guNavALI hoya che. teonA rAgAdikane nAza thayela hovAthI, e avasthAmAM teo vItarAga, jina, trikAlika sakaLa padArthone abrAMtapaNe jANuM
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmati, nArA ane dekhanArA hovAthI teo trikAlavid, sarvajJa, sarvadarzI, surAsura pUjya, devAdhideva, aham ane sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA e catuvidha saMghatIrthane pravartAvanArA tIrthaMkara kahevAya che. syAdvAda mArgane pravartAvanArA te prabhunA tevAM bhinna bhinna nAme paDelAM che. cAlatA A avasarpiNI kALamAM A bharatakSetramAM thayelA vIza tIrthaMkaranA anukrame rUSabhanAtha, ajitanAtha, saMbhavanAtha, abhinaMdanaprabhu, sumatinAtha, padmaprabhu, supArzvanAtha, caMdraprabhu, suvidhinAtha, zItaLanAtha, zreyAMsanAtha, vAsupUjya prabhu, vimaLanAtha, anaMtanAtha, dharmanAtha, zAMtinAtha, kuMthunAtha, aranAtha, malinAtha, munisuvrataprabhu, naminAtha, neminAtha, pArzvanAtha, ane mahAvIra prabhu, evAM nAme che. teonA viziSTa lekettara caritrane vistAra triSaSTizalAkA purUSa caritra vagere jaina saMskRta ane bIjA mAgadhI graMthamAM ati sarasa rIte varNavela che. bhadra! je te sAMbhaLavAnI IcchA hoya te te graMtha vAMcaje athavA sAMbhaLaje. teo kevaLajJAna pachInuM potAnuM badhuM AyuSya anya jIne hitakArI upadezAmRtanuM pAna karAvavAmAMja gALe che. te pachI AyuH karma vagere avaziSTa karmone khapAvI ajarAmara avasthArUpa nirvANa padane prApta kare che. teonA pUrvabhavathI ovana thavAne samaye, mRtyulekamAM janma thavAne samaye, ane dIkSA, kevaLajJAna tathA nirvANa prApta karavAne samaye beghavAra sudhI A saMsAranA samasta chane ucca sukha prApta thAya che, tethI teone e samaya kalyANakanA nAmathI prasiddha thayele che. A pramANe te tIrthaMkara devenuM guNa paripUrNa caritra have tamArA samajavAmAM AvyuM haze. te caritranuM vAraMvAra manana karavAthI jIvanI pariNatinI zuddhi thAya che. - bhadra! have te prabhue je tane upadeza Ape che, te tarapha lakSa Apaze. temanA prarUpelA jainadarzanamAM 1 jIva, 2 ajIva, 3 puNya, 4 pApa, 5 Azrava, 6 saMvara, 7 baMdha, 8 nirjarA ane 9 mekSa. A pramANe nava tane kahelA che. A nava tattanuM varNana eTaluM badhuM gaMbhIra, sUrama, yuktithI bharapUra ane vistAyukta che ke, te varSonA varSo sudhI paNa samApta thaI zake tema nathI tethI
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 4 thI, (15) ahIM tenuM saMkSepamAM varNana karI batAvavAmAM Ave che, te tame dhyAnapUrvaka sAMbhaLo. 1 jIva-je zubhAzubha karmone ka, hartA ane karmanA phaLane bhoktA, karmane anusAre nAraka, tiryaMca, nara ane devarUpa cAre gatimAM paryAnuM anusaraNa karanAra ane sAkAra, nirAkAra upayogAtmaka citanya lakSaNa che jenuM e je hoya te jIva kahevAya che. AtmA, cetana, prANI vagere nAmathI paNa tene vyavahAra karavAmAM Ave che. sUkSma daSTithI vicAra karatAM AtmAnI astitAnuM spaSTa rIte bhAna thAya che ane tene nahi mAnavAmAM anubhUta satya padArthone paNa apalApa kare paDe che, jemake, "huM pUrva anubhavelAM ghaTane saMbhAruM chuM." ItyAdi smArya, smAraka ane smaraNae traNa bhinna bhinna vastu ene ullekha karavAvALI svasavedya pratIti darekane utpanna thAya che. "A pratIti beTI che" ema kaI paNa rIte kahI zakAya nahi, kemake tene beTI pADavAvALuM kaI paNa pramANu nathI, tema AvI satya pratItine AlaMbana vinAnI mAnavI e paNa thaI na zake. kAraNake, AlaMbana vinA Adheya vastu kadApi rahI zake nahi. vaLI IcchA pramANe thavAvALI kriyAne Azraya hovAthI jIvanuM zarIra kaI paNa prayatnavAnathI sahita hovuM joIe kemake e niyama che ke, rathanI mAphaka je vastu IcchA pramANe thavAvALI kriyAnI AzrayabhUta hoya che, te dareka rathakAra vagere koI paNa prayanavAthI yukta che, tene ja AtmA kahevAya che. bhadra zodhakacaMdra, ane satyacaMdra! AtmAnuM A svarUpa sadA samaraNamAM rAkhaje. je manuSya AtmA-jIvanA svarUpane prathama yathArtha rUpe samaje che, te manuSyane bIjA tanuM jJAna sahelAIthI thaI jAya che. nava tanI aMdara chavatane te mATe ja prathama pada ApeluM che. te jIvatattvanI vizeSa samajutI mATe bIju vizeSa kahuM chuM, te tame dhyAna daIne sAMbhaLaje. vaLI trAdiidri zabdAdikanI prAptimAM kAraNe hevAthI tene prAjaka kaI paNa kartA avazya heja joIe. jema kASTAdikanI chedana kiyAmAM kuThArAdi karaNane praja8-kANane chedaka hoya che. je iddhine prAjaka
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmati, - che, teja AtmA che. vaLI zarIra utpattivALuM ane niyata AkAra vALuM hovAthI tene kaI paNa vidhAtA avazya levo joIe; kAraNake, je je vastuo AdivALI ane niyata AkAravALI hoya che, tene kaI paNa kartA avazya hoya che. jevI rIte ghaTAdikane kartA kuMbhArAdi hoya che, te uparathI siddha thAya che ke, zarIrane je kartA teja jIva bolAya che. temaja ghaTAdikanuM-tenA rUpAdikanuM jJAna e jJAnaguNa che, te kaI paNa guNImAM avazya rahevuM joIe. jevI rIte te ghaTAdinA varNa, gaMdha vigere tenA AzrayabhUta ghaTa vageremAM rahe che. jemAM ghaTAdinA rUpAdikanuM jJAna Azrita che, tene ja jIva e nAmathI vyavahAra karavAmAM Ave che. tema vaLI jJAna, sukha, duHkha vagere haMmezAM upAdAna kAraNapUrvakaja hoya che, kAraNake, jJAnAdi utpattimAna hoya te kArya rUpa che, jemAM mATIne ghaDo vagere. tevI rIte jJAnAdikanuM je upAdAna kAraNa che, te jIva che. tema vaLI anAtma achava-(AtmA nahi) e zabda vyutpattivALA zuddha padane pratiSedhaka che te pratipakSavALuM che tene je pratipakSI jIva (AtmA) te avazya vidyamAnatA bhegavavAvALe che eTale anAtmA zabdane pratiSedhaka AtmA che. dAkhalA tarIke aghaTa (ghaDo nahi) e vyutpatti vAlA ghaTa ane pratiSedhaka hevAthI aghaTane pratipakSa ghaTa vidyamAna che. ahiM koI zaMkA kare che, tyAre kharaviSANu (gadheDAnuM zIMgaDuM) vagere zabdamAM e doSa Ave ke nahi? tenA uttaramAM kahevAnuM ke jene pratipakSa nathI te vyutpattimAna zuddha padane pratiSedha paNa nathI; jemake akharaviSANu e zabdamAM kharaviSANu evA azuddha padane niSedha che. tyAM vyutpattimAna te e zabda che paNa zuddha nathI, mATe akharaviSANa ene pratipakSa nathI. jethI sagabhAve te niSedha ghaTe che. sarvathA prakAre tene abhAva kahe te ghaTeja nahi. ItyAdi seMkaDo yukti yukta pramANethI jIva nirAbAdapaNe siddha thAya che. temAM kaI paNa dUSaNane samAveza thatuM nathI. ema apakSapAtapaNe vicAra karavAthI jaNAI Ave che. A jIva pRthvI, jaLa, agni, vAyu, vanaspati, dvidriya, tridiya,
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 4 thI, ( 167) caturiMdriya, ane paMdriyaema nava prakAranuM che. pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspati e pAMcane kevaLa sparza ikriya hovAthI ekedriya kahevAmAM Ave che. je ke lavaNa, mATI vagere pRthvI vageremAM manuSyAdikanI mAphaka jIvanA vyakta cinha dekhAtA nathI, te paNa madirApAna vagere nIssAthI mUchita thayelA manuSyAdikanA usa pramukha avyakta cihe jema dekhAya che, tema samAna jAtivALA udbhava thavA vagere jIvanA avyakta cinho avazya mAluma paDe che. vaLI pRthvIkAyamAM AdyamAM, svaAkAramAM rahelA lavaNa vidyuma pASANa AdimAM arSamAMsa aMkuranI jema samAnajAtiya aMkura utpattipaNuM che. vanaspati jema cetanapaNAnuM cinha che. te kAraNathI avyakta upayegAdi lakSaNa hovAthI pRthvI saceta che ema siddha thAya che. te pRthivyAdikanA sacetanapaNA mATe "vizeSAvazyaka TIkA vagere mahAna pramANika graMthamAM sUkSmavicArathI aneka pramANe ApavAmAM AvelA che. ahiM saMkSepamAM jaNAvavAnA hetuthI vizeSa kahevAmAM AvatuM nathI, tethI tamAre paNa te saMkSepamAM samajI levuM. kRmi vigere che. jaina zAstramAM dvidriya nAme oLakhAya che; kAraNa ke, tene sparza ane jihA e beja iMdriye che. kIDI jI vagere ane eka nAsikA IMdriya vizeSa hevAthI te vIMdriya kahevAya che. bhramara vagere caturiMdriya jIva kahevAya che, kAraNa ke, temane sparza, jIhA, nAsikA ane AMkha-maLI cAra idri hoya che. zrotra sahita pAMca IMdriya vALAone paMcendriya kahe che. te paceMdriya jIvone nAraka, tiryaMca, deva ane manuSya ema cAra vibhAgamAM vaheMcavAmAM AvelA che. jeo ratnaprabhA, zarkarA prabhA, tAlukA prabhA, paMkaprabhA, dhUmraprabhA, tamaprabhA ane mahAtamA prabhA. e nAmanI sAta nIce nIce AvelI narakabhUmimAM vase che, teo nArakI kahevAya che. bIjA prakAranA jIva tiryamAM jaLacara, sthaLacara ane khecara. uraparisarSa ane bhUja parisarpa maLI pAMca prakAra anvarthapaNe karavAmAM AvelA che. trIjA manuSya ke jeo pIstAlIza lAkha jana pramANavALA kSetramAM utpanna thAya che. jene jainazAstramAM aDhIdvIpa kahevAmAM Ave che.
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ (168) Atmonnati, -- cethA devatAo ke jeonA bhuvanapati, vyaMtara, tiSa ane vaimAnika-evA cAra bheda che te darekanI sthiti, AyuSya, zarIra, tathA kSetra pramANu vagerenuM varNana leka prakAza, zailejya dIpikA ane kSetra samAsa vagere gaNitAnuyeganA jaina graMthamAM ghaNAM vistArathI ApavAmAM AvyuM che. A vakhate zedhakacaMdra aMtaramAM prasanna thaIne be -"bhagavana! Ape je jIvanuM svarUpa saMkSepamA saMbhaLAvyuM, tethI amene ghaNe AnaMda thayo che. have kRpA karI jIvanA svabhAva viSe kAMI samajutI Apaze. jethI amene AtmatatvanuM sAruM jJAna prApta thAya." zodhakacaMdranAM A vacana sAMbhaLI mahAtmA prasanna vadane belyA. bhadra! jIvane bhUla svabhAva svaccha ane saccidAnaMdamaya che; paraMtu karmarUpa paDadAthI tenuM mULa svarUpa DhaMkAI jAya che. jyAre digalika karmarUpa paDade zubhadhyAna vagerenA baLathI dUra thAya che, tyAre AtmA-jIva muktAvasthA prApta karI svasaMvedya, anupama evA uttamottama sukhane anubhava kare che. jIvane karmanI sAthe suvarNa ane mATInI jema anAdi saMbaMdha che ane tene te anAdi karma hamezAM jIvanI sAthe zubhAzubha kAraNene laIne temAM pheraphAra thayA kare che. te karmo jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya, mehanIya, AyuSya, nAma, gotra ane aMtarAya-ema ATha prakAranA zrIjinezvara bhagavAne kahelA che. te karmo saMbaMdhI vistArayukta varNana jainenA karmagraMthomAM evI sUkSama rIte ApavAmAM Avela che, ke jaina zAsakAre AvAgahana viSayenA yathAsthita vivecanamAM bIjA sarva darzana nathI AgaLa vadhyA che, ema kahyA vinA cAlI zakAya tema nathI. tenuM saMkSipta varNana AgaLa upara prasaMge kahevAmAM Avaze. A uparathI jIvatattva zuM kahevAya? e tamArA samajavAmAM AvyuM haze. bhadra! have bIjA ajIva tattvane mATe je huM kahuM, te tame sAvadhAna thaIne sAMbhaLaje-je Aje hamaNAM jIvatatva kahevAmAM AvyuM, te chavanA svarUpathI viparIta lakSaNavALuM jaDa te ajIvatatva kahevAya che. tenAM dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, pudagalAstikAya ane kALa-evA pAMca prakAra che. dharmAstikAya vagere
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 4 thI. (169) cAre, pradezanA samudAyarUpa hevAthI te astikAya evA nAmathI oLakhAya che, kAraNa ke astikAya e zabdano artha pradeza samudAya thAya che, ane kALa e samayarUpa hoI tevA pradezane temAM abhAva hovAthI astikAya kahevAtuM nathI. dharmAstikAya e lekavyApI, nitya, avasthita, asaMkhyAta pradezI ane arUpI dravya che. te jIva ane pugala baMnene gatimAM sahayatA arpe che. jema mAchalImAM cAlavAnI zakti chatAM paNa te pANI vinA cAlI zakatI nathI, tema jIva ane pugelamAM gamana karavAnuM sAmarthya hovA chatAM paNa tenI sahAya vinA gamana karavAmAM saphaLa thaI zakatA nathI. adharmAstikAya sthiratA dharmavALe che. tenAmAM dharmAstikAyanA svarUpa sAthe eTale ja taphAvata che ke, te jIva pudgala baMnenI sthitinI bAbatamAM apekSA kAraNu kahevAya che. AkAza nitya e kAleka vyApI, avasthita ane arUpI dravya che. te jIva vagerene avakAza devAmAM samartha thaI zake che. te skadha, deza ane pradeza ema traNa bhedavALA che. samUhAtmaka eka padArthane skadha, tenA nAnA bhAgone deza, ane jene pharIne vibhAga na hoI zake ane skadha sAthe jene saMbaMdha hoya tene pradeza jainazAstrakAre kahe che. sparza, rasa, gaMdha, ane varNavALI dareka vastuone pudgala kahevAmAM Ave che. te pudgalemAM paraspara AzleSa, sUkSmatA, sthUlatA, AkAra, bhedana, chedana, zabda, Atapa, aMdhakAra, chAyA, ane uta, vagere pudgalanA paryAya che. te pudgalenA skaMdha, deza, pradeza ane paramANu evA cAra prakAra che. je atyaMta sUkSma, nitya, ekeka rasa, varNa, tathA gaMdhavALo, ane be sparzavALa avayavarahita ane paraspara asaMyukta padArtha te paramANu kahevAya che. je avayava sahita e paramANuone saMghAta te skadha kahevAya che. purUSAdi padArthonA bAlya, vinAdi avasthAnA pariNAmanuM kAraNuM, vartamAnAdi kriyAne anugrAhI, vartana pariNAmAdi lakSaNa jenuM che te, aDhIdvIpamAM vatenArA parama sUkSma, nivibhAga samayane kALa kahevAmAM Ave che. jainazAstramAM te kALanA be vibhAga pADelA che. te utsarpiNa ane avasarpiNa, evA nAmathI oLakhAya che jemAM rUpa, rasa, gaMdha tathA
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 170 ) Atmonnati, sparza-A cAre padArthonI krame krame vRddhi thAya che, te UtsapiNI kahevAya che. ane jemAM tethI viparIta eTale upara kahelA cAre padArthomAM krame krame hAni thatI jAya che, te avasarpiNa kahevAya che. AvI anaMta utsapiNI ane avasarpiNuM vyatIta thaI che, ane thaze. AvA kAla je sarvadA je kSetramAM varte che te kSetramAM bhinna bhinna vakhate dareka avasarpiNa, utsapiNI vakhate cAvIza ceviza judA judA ja pote karelA ati prabaLa zubha karmane pratApe tIrthaMkare thAya che. 3. puNyati -je zubha prakRtithI pite karelA karma bhegavatA ane sukha Ape che te puNyatattva kahevAya che. jaina darzanamAM supAtrane supAtra dAnanI buddhie ane anukaMpA buddhie tamAma prANane dAna ApavuM, teonA duHkha nivAraNa karavA pharamAvela hovAthI jainazAstra puNya karavAnuM niSedha karatuM nathI. 4. pApatava--je azubha prakRtithI pote karelAM karmo bhegavatA jIvene duHkha Ape, AtmAnaMdane bhasma kare ane puNyathI viparita, te pApa tava kahevAya che. 5. Azravatatva-jIva rUpa taLAvamAM pAMca idri rUpI garanALAe karI karmarUpa pANIne pravAha jethI Ave te eTale-jenAthI jIvane karmanI prApti thAya te Azravatatva kahevAya che. te 1 midhyAtva, 2 avirati, 3 pramAda, 4 kaSAya, ane paga. ema pAMca prakAra punabaMdhaka jIvanA jJAnAvaraNIya Adi karmanA baMdhanA hetu che, te mithyAtvAdi zubhAzubha karma baMdhanA hetu hevAthI teja Azrava che. te pAMca prakAranA AzravanAM lakSaNe A pramANe che. satyane asatya ane asatyane satya karI mAnavuM, te mithyAtva, hiMsAdithI nivRtta na thavuM, te avirati, viSayAdikanuM sevana vagere te pramAda, kedha, mAna, mAyA ane lebha e cAra kaSAya, ane mana, vacana ane kAyAnA zubhAzubha vyApAra te ga-ema pAMca prakAranA Azraya kahevAya che. 6. saMvarata -upara kahelA pAMca prakAranA ArothI chavane AvatA karmane rokanAra-AzravanuM rUMdhana karanAra te saMvara kahevAya
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 4 thI. (171). che arthA-karmabaMdhanamAM hetubhUta evA pariNAmane rokavA tene saMvara kahe che. eTale Azravane pratijJA karI rekavA te. 7. baMdha tatva--jIvane rAgAdi rUpa azuddhatAnA nimittathI upArjana thayelA pudgala paramANuonA jJAnAvaraNAdi svasthiti sahita AtmA ne karma rasa saMyukta Atma pradeza sAthe saMbaMdha rUpa havuM-jIva ane karmane kSIra naranI jema athavA agni ane leha piDanI jema je anya saMbaMdha ke tene baMdha kahe che. te baMdhane prakRti, sthiti, anubhAga ane pradeza, evA cAra vibhAga che. jemAM karmane svabhAva te prakRti, tenA pariNAme karelA kAlane vibhAga te sthiti, karmane rasa te anubhAga, ane karma pugalene saMcaya-te pradeza-ema tenAM lakSaNe jainazAsAmAM kahelA che. 8. nirjarA tatva--jenAthI jIvanI sAthe baMdhAyelA karma dezathI temaja sarvathI kSaya thAya te nirjarA kahevAya che. te nirjarA je sAdhanathI thAya te tapa kahevAya che. te tapanA bAra prakAra che. 9. mokSata -zarIra, iMdriye, AyuSya, puNya, pApa, varNa, gadha, rasa, sparza, punarjanma, traNaveda, rAgadveSa, ane maha vagere (sakala karma)ne je samUla kSaya, ane nija svabhAva pragaTa thavAthI te mekSa kahevAya che, ajarAmara, amRta, nirvANa, mukti, anubhava tathA siddhipada-e mekSanAja paryAye che. UMce javAnA mUla svabhAvavALA jIvane sarva karmarUpa malane nAza thavAthI pANImAM tuMbaDAnI mAphaka urdhvagati prApta thAya che. tethI vizeSa uMce nahi javAnuM kAraNa e che ke, lekavyApI evA dharmAstikAya ke jene mATe prathama kahevAmAM AvyuM che, te gatimAM sahAyaka heya che, tenA abhAvathI tyAMthI vizeSa uMcI gati thatI nathI. muktine pAmelA chane indriyAdi bADhA prANene abhAva hovA chatAM paNa teone anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMtavIrya ane anaMta svarUpa evA bhAva prANe hoya che, tethI paNa te jIva kahevAya che. te mukta ivenuM sukha avinAzI ane kevaLa paramAnadamaya ja hoya che. jenA ane tame bhAge paNa, iMdra, naredra Adi badhAnuM sukha thaI zakatuM nathI. te mezane meLavavA tIrthaMkara devee sAdhu dharma ane zrAvaka
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 172 ) Atmati, dharma-ema be prakAranA dharmo batAvelA che. te upAsakadazAMgasUtra, gazAstra ane zrAddhavidhi vagere graMthamAM vistArathI varNavelA che. te viSe tamane saMkSepathI AgaLa kahevAmAM Avaze. mahAtmAnAM A vacane sAMbhaLI baMne tarUNa yuvake ati AnaMdita thaI gayA. ane temaNe bhaktibhAvathI vaMdanA karI te mahAtmAne A pramANe prazna karyo. "bhagavad ! Ape nava tattvanuM svarUpa saMkSepamAM samajAvyuM, te amArA samajavAmAM AvI gayuM che. have te tattvanI siddhi mATe pramANunuM jJAna hovAnI jarUra che, te te kRpA karI samajAvo." mahAtmA prasanna thaIne bolyA-"bhadra ! sAvadhAna thaIne sAMbhaLe." dareka jAtanI siddhine mATe nirdoSa pramANanI khAsa jarUra che. pramANa vinAnA keI kathanane buddhimAne AdaraNIya mAnatA nathI. jenAthI vastune yathArtha rIte nizcaya thAya tene pramANa kahevAmAM Ave che. jenazAstramAM pramANanA 1 pratyakSa ane 2 pakSa ema mukhya be bhede kahevAmAM AvelA che. temAM pratyakSapramANa 1 pAramArthika pratyakSa ane 2 sAMvyavahArIka pratyakSa ema be prakAre che. je jJAna kevala AtmAne Adhina rahI eTale pitAne viSaya che te tamAma vizuddhatAthI spaSTa jANe eTale iMdriyenI sahAya vinA kevaLa AtmA dvArA utpanna thatA jJAnane pAramArthika pratyakSa kahevAmAM Ave che. temaja-netrAdika iMdriyethI varNAdikane sAkSAt grahaNakALamAM jANe, eTale jene netrAdika idriya ane anidriya-mana nimittaka je jJAna eTale tenA dvArA je utpanna thAya tene sAMvyavahArika pratyakSa kahevAmAM Ave che ane have pAramArthika pratyakSanA be bheda che. 1 deza pAramArthika pratyakSa 2 sarvapAramArthika pratyakSa rUpI padArthone sAkSAtkAra karavAvALuM je che te avadhijJAna temaja manuSya kSetramAM vasatA sarva prANIonA manabhAvane pratyakSa karanArUM je che te mana:paryavajJAna te dezapratyakSa che. temaja kevalajJAna ke je anaMta prANI padArtho-rUpa arUpI sarvanuM bhUta, bhaviSya ane vartamAnakALanuM utpatti, sthiti ane layanuM-sarva sAkSAtkAra karavAvALuM te sarve pratyakSa che. sAMvyAvahArika pratyakSa vyavahAra
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 4 thI, (173) daSTie pratyakSa kahevAmAM Ave che, paraMtu pAramArthika dRSTie pakSa kahevAmAM Ave che, kAraNake tenAthI sarvathA spaSTa jANavAmAM AvatuM nathI; kemake kaI vastu netra vaDe jovAthI jJAna thayuM ke te saphreta che te paNa hajI temAM malinatAne paNa melApa che, paraMtu te temAM spaSTa dekhAtuM nathI ke keTalA aMza sapheta ane keTalA aMza malinatAvALA che; teTalA mATe te vyavahAra mAtra pratyakSa ane yathArtha rIte parokSajJAna che. matijJAna temaja zrutajJAnathI je kAMI jANavAmAM Ave che te tamAma pakSa che. tenA (matijJAnanA) mukhya pAMca bheda che. 1 smRti, 2 pratyabhijJAna, 3 tarka, 4 anumAna ane 5 Agama evA pAMca bheda tenA che. pUrva anubhavelA-jANelA padArthanuM smaraNa mAtra te smRti kahevAya che. anubhava tathA smaraNathI thanArA pratyakSa padArthane nizcaya karavA mAtra vaDe pratyabhijJAna kahevAya che. keI purUSe prathama sAMbhaLyuM hatuM ke gavaya (rAjha) pazu gAya jevuM hoya che, pharI kaI vakhata kadAcita jaMgalamAM gavaya joIne gAya sarakhuM gavaya jAnavara sAMbhaLyuM hatuM teja A gavAya che, jemAM "sAMbhaLyuM hatuM teja_eTalA jJAnane smRti ane "A" te anubhava, jethI smRti tathA anubhava saMmizrita "teja A " eTalA jJAnane pratyabhi kahe che. jemAM upamAna pramANane paNa aMtarabhAva thAya che. 3. vyAptijJAnane tarka kahevAmAM Ave che ane eka vinA eka na hoya tene vyApti kahe che. je kaI pramANuvaDe thatAM anvaya vyatirekathI utpanna thanAruM, traNe kALamAM siddha evA, sAdhya ane sAdhanamAM AlaMbana rUpa, "A vastu teja vastu hoya teja thAya te na levAthI AnI utpatti kadApi thAya nahi" jemake "jyAM dhUma hoya che, tyAM agni vinA kadApi dhumADe heteja nathI. temaja AtmA vinA cetana rahetuM nathI evI vyaktine je jANavuM te jJAnane tarka athavA uha kahevAmAM Ave che. anumAna pramANa svArtha ane parArtha evA be bhedavALuM che. sAdhananI upalabdhi ane vyAptinA smaraNathI pitAne thavAvALA sAdhya vastunA vijJAnane svArthanumAna ane bIjA madamatine te pramANe
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ (147) Atmati.. jaNAvavA mATe karavAmAM AvatA pakSa ane hetu, prayAga, draSTAMta, u. panaya, nigamana vigerene prayoga kare paDe, tethI tene parArthanamAna kahe che, temaja saketa (cinha) vaDe padArthone je nizcaya kare tene anumAna pramANu kahe che. jemake kaI parvatamAM dhumADe nIkaLate dekhavAthI nizcaya kare ke AmAM agni che te. Apta purUSanA vacana nimittathI padArthane je nizcaya-arthajJAna tene Agama kahe che. abhidheya vastune yathAvasthita je jANe tevI kahe te Apta kahevAya che. eTale jevA ke janaka, tIrthaMkarAdinA vacanathI prAdurbhata thayelA arthanA jJAnane Agama pramANu kahe che. temaja jaNAvavAmAM AvatA vastajJAnanuM kAraNa hoI kAraNamAM kAryanA upacAra vaDe Ama vacanane paNa Agama pramANa kahevAmAM Ave che. nava tatve pramANe syAdvAda-syAd asti, syAd nAsti vagere dareka padArthomAM dareka dharmomAM lAgu paDatI saptabhaMgI tathA naigamAdi sAta prakAranA na vagerenuM varNana eTaluM badhuM mahad yuktiyukta ane sUkama daSTithI jANI zakAya tevuM che, ke jene mATe syAdvAdaratnAkarAvatArikA, nayacakasAra, nyAyAvatAra, ane syAdvAda maMjarI vagere saMkhyAbaMdha graMthe lakSAvadhi lekamAM lakhAelA che. jethI jenatanI nirdUSaNutA dRSTi AgaLa tarI Ave che, tethI karIne asAdhAraNa buddhimAna jainAcAryoe niSpakSapAta rIte pitAnA tane nirdoSa suvarNanI mAphaka ane tarka-vitarkarUpa kaTIthI barAbara tapAselA che, tethI kaI parIkSAthI nirbhIka banI upadeza che ke, dareka prakAranA potAnA darzananA pakSapAtane mukI daI, taTasthAne AlabI saikaDe yuktiothI dareka darzane vAraMvAra tapAsavA joIe, ane tema tapAsa karatAM je darzana barAbara yuktiyukta mAlama paDe, jemAM pUrvApara virodhane gaMdha paNa na hoya, tene ja mumukSu buddhimAnee Adara kare joIe." A pramANe kahI mahAtmA virAma pAmyA eTale zrAvaka zodhakacaMdra ane satyacaMdra A pramANe bolyA "bhagavan! Ape ApelA AjanA vyAkhyAnathI ame niHzaMka thaI gayA chIe. ApanI upa
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 4 thI, (175) deza vANI rUpa prabhAe amArA saMdeharUpa aMdhakArane vikherI nAkhyuM che. te sAthe amArA hRdayane vizeSa bodhathI prakAzita karI dIdhuM che. amArA aMtaranA gupta ane Ape jJAnanA opathI opI dIdhA che. A pramANe kahI temaNe nIcenA padyathI stuti karI. | vasaMtati. " yo'jJAnajaM tama ihaiva sadA dhunoti sadbodha dIpajanitairamala prakAzaiH tasmai svadharma paripAlana tatparAya nityaM namo'stu gurave zivamArgadAya " // 1 // "je A lekane viSe sadharUpI dIpakamAMthI utpanna thayelA nirmala prakAzavaDe ajJAnajanita adhakArane sadA nAza kare che. tevA svadharmane pALavAmAM tatpara ane mokSamArgane ApanArA gurUne hamezAM namaskAra che." 1. A pramANe stuti karyA pachI te mahAtmA prasannatAthI bolyA"bhadra! Aje samaya thaI gaye che tethI A carcAvALA vyAkhyAnanI samApti karavAmAM Ave che. have AvatI kAlanI yAtrA prasaMge tamane bIjA viSayane bodha ApavAmAM Avaze." A pramANe kahI te mahAtmA pitAnA upayogamAM tatpara thayA ane yuvaka satyacaMdra tathA zodhakacaMdra te saparivAra mahAtmAne vaM. danA karI pitAnA sthAna tarapha cAlatA thayA. mArgamAM cAlatAM te bane yuvake mahAtmAnI vANInI prazaMsA ane temaNe darzAvelA sadbedhanuM manana karatA hatA tevI rIte teo potAnA sthAnamAM AvI pahoMcyA hatA. A vakhatanI yAtrAmAM temane bhAre lAbha thaye, ema mAnI teo pitAnA AtmAne kRtArtha mAnavA lAgyA ane pitAnA sthAnamAM AvI temaNe mahAtmAnI kuzAgra buddhinI ane jainAgamanI aMdara uttama prakAranI pravINatAnI temaNe bhAre prazaMsA karI hatI. satyacaMdra AnaMdapUrvaka jaNAvyuM "bhAI zodhakacaMdra! ApaNA pUrva puNyane kharekhara udaya thaye che, nahi te AvA jJAnanidhi mahAtmAne meLApa kayAMthI thaI Ave? je ApaNane e mahAtmAne meLApa na
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ (176 ) Atmonnati.. thaye hota te ApaNA hadayanI zaMkAo dUra thAta nahi, ApaNI ajJAnatAne cheDe Avata nahi." zodhakacakre kahyuM, "bhAI satyacaMdra! kadi tame sArA saMskArI hatA, eTale tame tamArI zaMkAone sAcavI zakta ane AhaMta dharmanI AstAne TakAvI rAkhata paNa mArAthI tema banata nahi. huM te tadana nAstika banI jAta. mArA hRdayanI zaMkAe mane nAstitAmAMja derI jAta. huM tadana dharmabhraSTa banI jAta. A mahAtmAe mArA upara te mahAna upakAra kare che. mArA zakita jIvanane nizaMka banAvI AstA-zraddhAnI zItala chAyAmAM mukyA che. huM te e mahAtmAne atyaMta AbhArI thaye chuM. mane te teoe navuM dhAmika jIvana ApyuM che. A pramANe kahetAM zodhacaMdranA netramAMthI harSAzrunI dhArA cAlavA lAgI. pachI baMne dharma vIree UMce svarethI te mahAtmAnI stuti karI. ___ upajAti bheda. " paropakAravratasaMzritAya, dayAlace satkRti sAdhakAya / cAritra saMrakSaNa tatparAya, namo'stu bhaktyA gurave varAya" // 1 // papakAra vratane Azraya karanArA, dayALu, satkAryane sAdhanArA ane cAritranuM rakSaNa karavAmAM tatpara evA zreSTha gurUne bhaktithI na maskAra ." A pramANe stuti karyA pachI teo pitAnA nityakarmamAM pravRtta thayA hatA. (R
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 : - - SA ki.) yAtrA 5 mI. === ==== AU dratI sRSTi soMdaryanI vividha zebhAthI zobhAyamAna S e giranAra giri jANe zivapurInA pAnane staMbha haya, te dekhAtuM hatuM. tenI addabhuta uMcAIne laIne eka tarapha chAyAne ane bIjI tarapha taDakAne sahacAri dekhAva prekSakenI daSTine AnaMda Apate hate. AsapAsa AvelI vRkSonI ghaTAmAMthI pakSIonA svarenA vividha nAda thaI rahyA hatA. jANe kudrata pote zrI neminAtha prabhunuM stavana karatI hoya tema tyAM nIcenA padyane pratidhvani saMbhaLAte hate. "trAlaya nA sarve, piya vinezvara , zrI nemi zreyasAM dhAma taraMtu bhavavAridhim / / 1 // "sarva manuSya ahiM AvI ane kalyANanA sthAnarUpa evA zrI nemi prabhune praNAma karI A saMsArarUpa samudrane tarI jAo." 1 A vakhate mahAtmA potAnA ziSyane parivAra laI yAtrA karavA te girirAja upara caDatA hatA. IryApathikIthI cAlatA, uttama bhAvanA bhAvatA, ane mananA zubha pariNAmane puSTi karatA teo girirAjanA ucca zikhara upara ArUDha thaI gayA hatA. girirAjanI pavitra bhUminuM nirIkSaNa karatAM temanA hRdayamAM ati AnaMda upajate hate. temanI manavRttimAM pragaTa thatI bhAvanAe A pramANe hatI. ahA ! A pavitra bhUmine prabhAva divya che. yAdavavaMza vibhUSaNa bhagavAna neminAtha prabhunA jIvananI ucca dazAne mArga A bhUmimAMthIja pragaTa thayuM che. paNa A bhUminA vAtAvaraNane mahimA apUrva che. AvA sthaLanA vAtAvaraNanI zuddhine laIne Astika AtmAonA vicAre suMdara thAya che, viSayavAsanA vinaSTa thaI jAya che, udAratA udaya pAme che, tapasyAnuM teja prakAze che, manavRttimAM
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 178) Atmonnati, bhavya bhAvanAo jAgRta thAya che, paramAtmAnI bhakitamAM tallInatA thAya che, svavastu ane paravastunuM bhAna thAya che, ane alaukika AnaMda pragaTe che." A bhAvanA bhAvyA pachI temaNe pitAnA parivArane uddezIne kahyuM, "bhadra! A pavitra bhUminA prabhAvanuM smaraNa karaje. bhagavAna neminAtha prabhunuM caritra yAda karaje. te devAdhideva prabhue A sthaLe je vairAgya bhAvanA pragaTa karI che, je adbhuta tapasyA darzAvI che, je alaikika bhAva pragaTa karyo che, tenuM samaraNa karI tamArI bhAvanAne sateja karaje. A bhUmi upara temaNe pitAnI satI strI rAjimatIne uddezIne je bhAvanA bharita ugAre pragaTa karyA che, A saMsAranI je anitya bhAvanA darzAvI che ane mAnava jIvananI sArthakatA prarUpelI che, te tamArA hRdayamAM sthApita karI tenuM anukaraNa karavA tatpara banaje. jJAna, darzana ane cAritranA svarUpanuM manana karI te prakAzita karavAmAM je virya joIe, tevuM vIrya pheravavA AtmAne uttejita karaje." te pachI potAnA zuddha bhakta zrAvaka satyacaMdra ane zodhakacaMdrane uddezIne kahyuM, "bhadrAtmA ! tame paNa A tIrtha bhUmimAM AvavAnuM sArthaka karavA trikaraNa zuddhithI prayatna karaje. bhagavAna neminAtha prabhue upadeza karelA zrAvaka dharmanuM smaraNa karI tamArA kartavyanuM bhAna lAvaje. gRhastha zrAvakane mATe AhaMta zAstra zuM kahe che? kevA gRhastha zuddha zrAvaka kahevAya che? tene mATe A padyane sadA smaraNamAM rAkhajo." A pramANe kahI te mahAtmA nIcenuM padya bolyA hatA. "kartavyaniSThAH satataM jJAna saMvarddhanAtsukAH // patralAna mAvajJAsu mAtA pratIrtitA" I hamezAM pitAnA kartavyamAM niSThA rAkhanArA, jJAnane vadhAravAmAM utsuka rahenArA ane pAtradAnanA prabhAvane jANanArA zuddha zrAvake kahelA che." 1 A padya belyA pachI teo nemIzvara prabhunA caitya tarapha gayA. tyAM nitya pramANe caiityavaMdana vagere vidhipUrvaka karI tyAMthI nIkaLI
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 5 mI. (17) bIje mArge prasAra thayA hatA. A samaye temanA hRdayamAM evI bhAvanA pragaTa thaI AvI ke jethI temaNe nIcenA padyathI e sthAnane mahimA kahI batAvyuM hatuM. pi saivata catra, zrI nemika parivAra | siddhiM jagAma bhagavAn, tattIrtha siddhidAyakam " // 1 // je raivatagiri upara bhagavAna zrI nemi bhagavAna siddhine prApta thayelA che, te tIrtha siddhine ApanArUM che." 1 - A padya belyA pachI, teo tyAMthI AgaLa cAlyA, tyAM eka suMdara sthaLamAM AvyA. te sthaLanI prAcIna racanA joI temanuM mana AnaMdita thaI gayuM. A sthaLa sahasAvananuM hatuM. mahAtmA Aje parivAra sAthe te sthaLe padhAryA hatA. gomukhInA sthaLathI DAbI tarapha sahasAvanane mArga che. A vanane mULa zabda sahasTAmravana che. jemAM hajAre AMbA nA vRkSo rahelA hatA, tethI tenuM nAma sahasAmravana paDeluM che. e pavitra sthaLane dekhAva joI mahAtmA parivAra sahita AnaMdita banI gayA hatA. mahAtmA prasannavadane belyA-"bhadra! A sahassAmravananuM sthaLa uttama bhAvanAnuM smAraka che. bhagavAna zrI neminAtha prabhue dIkSA laI A sthaLe vAsa karyo hate. zrAvaNa zukala SaSThIne divase citrA nakSatrane vega AvatAM prabhue A sthaLe paMca mukhileca karI dIkSA grahaNa karI hatI. temanI sAthe eka sahastra purUSa cAritradhArI thayA hatA. ahIM devatAoe puSpavRSTi, sugadhi jala vRSTi, vaDhavRSTi, ane suvarNavRSTi karI hatI. ane "ahI dAna ahe dAna e uccAra karI devaduMdubhinA nAda thayA hatA. teo prabhu caturnAna dhArI ane bAvIza parISaha sahanAra thayA hatA. dikSita thayA pachI cepana divase temane kevaLajJAna pragaTayuM hatuM. te vakhate paNa teo A vanamAM padhArI vetasavRkSanI chAyAmAM AvI beThA hatA. prabhune kevaLajJAna thayAnuM jANI Idroe deva sahita ahIM suMdara samavasaraNa racyuM hatuM. bhadra! A pavitra sthaLane aMta:karaNathI
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ (100) Atmonnati. - vaMdanA kare. bhagavAna nemIzvarane kevaLajJAna thavAnA khabara sAMbhaLI dvArikAmAMthI kRSNa-vAsudeva maTI svArInA ThAThamAThathI A sthaLe AvyA hatA. temanI sAthe batrIsa hajAra rANIo, sATha hajAra putra, soLa hajAra rAjAo ane aDatAlIza keDa subhaTe hatA. A pavitra sthaLa jatAMja ApaNane te pUrvanA adbhuta ItihAsanuM smaraNa thaI AvatAM zarIra romAMcita thaI jAya che." A pramANe kahI mahAtmA te sthaLe bezI cityavaMdanapUrvaka stavana karI teo anukrame tIrthagirinI nIce AvyA hatA. nityanA krama pramANe teo pitAne sthAne beThA eTale zrAvaka satyacaMdra ane zodhakacaMdra baMnee temane vaMdanA karI nIce pramANe stuti karI. zivali guruH zrImAn jJAtA, jinamatagasArasya paramaH caransacAritrAmalapathi bhavoddhArakaraNe / bhajansadvairAgyaM pravacanasubodhaM pravitaran dharan jJAnaM jIyAjjagati namanaM taccaraNayoH // 1 // jJAna lakSmIvALA, jinamatanA sAranA utkRSTa jJAtA, saMsArane uddhAra karanArA evA cAritranA nirmaLa mArgamAM pharatA, sarAgyane bhajatA, pravacananA bodhane ApatA ane jJAnane dharatA evA gurU jaya pAme ane temanA caraNamAM namaskAra ho. 1 A stuti karyA pachI teo vinayathI temanI sanmukha beThA eTale mahAtmA nIce pramANe eka padya bolyA hatA. " bhavagartapatajaMtUddharaNe tatparo'nizam // dayA sarijalanidhiH sa jIyAjina nAyakaH " // 1 // "A saMsArarUpa khADAmAM paDatA evA prANIone uddhAra karavAmAM hamezAM tatpara rahenArA ane dayArUpI saritAnA samudrarUpa evA zrI jinanAyaka jya pAme." 1 A padya belI zrI jina bhagavAnanI stuti karI temaNe jaNAvyuM, "bhadra zedhakacaMda ane satyacaMdra! Aje tamArI zI jijJAsA che? je hoya te satvara jaNAve.
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 5 mI. '(191) mahAtmAnA A zabda sAMbhaLI prasanna thaelA ane zrAvakee temanI upakAra vRttinI nIcenA padyathI stuti karI. " yanmAnase dayAbIjamuptaM janayate'nizam // jemanA manamAM vAveluM dayArUpI bIja hamezAM papakArarUpa latAonA samUhane utpanna kare che, te gurUnA caraNane huM stavuM chuM."1 A pramANe stuti karyA pachI teo vinayathI bolyA-"bhagavan! Ape amArA hRdayanA ghaNA saMzane chedI nAkhyA che. have keTaleeka dharmopadeza sAMbhaLavAnI IcchA che. te kRpA karI tene kaI sarvottama dharmopadeza Apa." mahAtmA belyA-"bhadra! tamArI A jijJAsA ghaNIja uttama che. je prANu dharmopadeza sAMbhaLavAnI utkaTa IcchA rAkhe che, te prANI bhavyatAthI ane puNya rAzithI bharapUra che. tene mATe eka mahAtmA A pramANe lakhe che - jijJAsavo dharma tattvaM, zuzrUSavo hi dezanAH / mA saraputhAranAM, caMpatti sanmatA" che ? jeo dharmanA tatvane jANavAnI IcchAvALA che ane dharma dezanAne sAMbhaLavAnI IcchAvALA che, te satparUSane mAnelA purUSa puNyarAzionA baMdhane lAyaka thAya che." 1. 'bhadra! tane dharmopadeza ApavAmAM Avaze, paraMtu tenI aMdara ke upadeza sAMbhaLavAnI tamArI IcchA che? te prazna rUpe darzAve jethI tamArA hRdayane anupama AnaMda prApta thaze." mahAtmAnAM AvAM vacane sAMbhaLI zedhakacaMdra AnaMdita thaIne. be-bhagavad ! Apa paropakArI mahAtmA che. ApanAmAM anupama sAmarthya raheluM che. ApanI vidvatA bharelI vANI sAMbhaLI ame kRtArtha thayA chIe. je ApanI vANIne mATe eka yAtrALu vidvAne amArI pAse eka subhASita kahyuM hatuM, te amoe kaMThastha karI lIdhuM che." ( A pramANe kahI teo baMne nIcenuM subhASita belyA hatA.
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ (182 ) mAtmonnati - " AtmArAmAH sadAcArAH paropakRti maansaaH| gAvA cAmudriti sa vALo muva kumA" che ? "AtmArAma-AtmAne viSeja ArAma karanArA, sadAcAra dharanArA ane popakAra karavAmAM tatpara hadayavALA zrI AcArya je vANI uccAre che, te vANI A pRthvIne viSe durlabha che." A subhASita belyA pachI zodhakacake namratAthI puchayuM, "bhagavan ! A manuSya jIvana sAthI uttama che? ane temAM ke vicAra karavAnuM che? te kRpA karI kaho." mahAtmA belyA-"bhadra! A jagatamAM sarva janma, jarA, maraNa, Adhi, vyAdhi ane upAdhi Adi vividha prakAranA duHkhane anubhava karatA najare paDe che. te duHkhane mATe je vicAra kare teja manuSyapaNuM kahevAya che. teNe vicAravuM joIe ke, "A duHkha kSaNika che, ke AtyaMtika che? tene nAza thaI zake tema che ke niraMtara Ama ne Ama muMge meDhe tene anubhava karyA karaja paDaze? A vicAra karavAthI manuSya kahevAya che. tethI ja teo tirya. canA karatAM uttama gaNAya che. tiryacanA karatA manuSyamAM je vicAra zakti prabaLa che ane tethI te vicAra karI zake che. tiryaMce te vicAra karI zakatA nathI. jyAre manuSya A vicAra karI zake che, tyAre te janma maraNAdinA duHkhamAMthI mukta thavAne pratikAra paNa karI zake che, ane tene mATe prayatna paNa AdarI zake che. AvuM asIma sAmarthya chatAM paNa te duHkhanAM mULa kAraNe zodhavAne ke tene vinAza karavAne manuSya vicAra ke prayatna na kare te te manuSyapaNuM zA upaganuM che? tiryamAM ane manuSyamAM pachI zAne taphAvata? tenA jevuM bIjuM zocanIya paNa zuM hoI zake? bhadra! AthI dareka manuSya vicAra kare joIe ke, "huM koNa chuM? A jagata zuM che? A vicitratAnuM kAraNa zuM? parama zAMti zAthI maLe che?" pitAnA maMda kSapazamathI, vicAranI ke vizuddhinI maMda prabaLatAthI A vAtane nirNaya pite na karI zake te pachI ke sagurUnI pAsethI tene avazya khulAse meLavaja joIe.
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 5 mI, (183) je manuSya potAnA bhalA mATe paNa prayatna nathI karatA te manuSya manuSyapaNane lAyaka kema gaNAya? bhadra! tethI A manuSyapaNuM ke je ciMtAmaNi samAna gaNAya che, tene prApta karI tene sadupayega kare joIe. manuSya prathama vicAravuM joIe ke, huM koNa chuM kadi kaI tamane pUchavA Ave ke "tame koNa che te tame tene ze uttara Apaze? athavA tame tamArA manathI ja prazna kare ke, "huM keNu chuM?" Ane uttara tamArA aMtaramAMthI zuM maLe che? "huM rAjA chuM, kSatriya chuM, purUSa chuM, manuSya chuM, Arya chuM." A uttara tamane gya lAge che? je jarA vicAra karaze te tenuM vizeSa spaSTIkaraNa thaI zakaze. "ApaNe Arya dezamAM janmyA, tethI Arya, Aryadeza zivAyanA dezamAM janma pAmyA hatA te Arya naja kahevAta, tyAre Arya e tamArUM nitya saMbaMdhita lakSaNa ke svarUpa kahevAya? nA nahi; kAraNa ke, te vinazvara yAne palaTana svabhAvavALuM lakSaNa che. tamAruM kharuM svarUpa tamArI sAthe nitya saMbaMdhita hovuM joIe. huM manuSya chuM" manuSyanA zarIramAM rahyA che, tethI manuSya, paNa janAvaranA zarIramAM rahyA hatA te janAvara kahevAta. tethI A lakSaNa paNuM nizcita na gaNAya. "huM purUSa chuM" purUSa evI saMjJAsUcaka cinDavALA zarIramAM rahela che, tethI te purUSa kahevAya che. je strI cilDavALA zarIramAM rahe che te strI kahevAya che. ethI purUSa, strI e zabdavAcaka je vastu che, te niyamita ane nizcita svarUpa naja kahevAya, e te sarve eka jAtanI upAdhio che. "huM kSatriya chuM ema je kahe che, te pote kSatriyapaNuM che ke pote kSatriya svarUpa che, te zA kAraNathI che. te pite kSatriyakuLamAM janmelA mATe. athavA satAva mata gAte phari kSamA kSata eTale bhaya tenAthI je rakSaNa kare te kSetra kahevAya che eTale jenAmAM bIjAnuM rakSaNa karavA mATe guNa che, te kSatriya kahevAya che. kSatriya zivAya anyakuLamAM janma thayuM hoya athavA bhayathI bIjAnuM rakSaNa karavAnuM sAmarthya na hoya te te kSatriyaja na kahevAya, tethI upara kahela upAdhine laIne kSatriyapaNuM che. paraMtu satya svarUpavALuM kSatriyapaNuM che, e te te uparathI siddha na thayuM.
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ (14) Atmati. huM rAjA chuM" "te rAjA che," te rAjApaNuM prabaLa kAraNane laIne che. manuSyanI upara ghaNI vizALa pRthvIne viSe hakumata calAvavI, AjJApAlana karAvavuM e rAjApaNuM che. ane temAM aizvaryane anubhava karAya che. kadi hakumata, AjJA, aizvarya ane vaibhava cAlyuM jAya te te pachI rAjApaNuM kahevAya che? nahi, tyAre kaI apekSAe rAjApaNuM che? tenA uttaramAM kahevuM paDaze ke, "rAjya vaibhavane laIne." je emaja che te te rAjavaibhava saMga tathA viga dharmavALe hevAthI cirasthAyI nathI, mATe e zAzvata satya na gaNAya. bhadra! tamAre vicAra kara ke, kAMI paNa zAzvata nathI. A ApaNuM zarIra paNa ApaNuM nathI. "huM ane mArUM" A baMne vastumAM bAhya tathA atyaMtara apekSAe laIne tapAsa karatAM vizeSa taphAvata che. bAhya vastunI apekSAe jemake, "mArUM ghara" A ThekANe mAruM kahenAra manuSya ane tene rahevAnuM ghara athavA tenuM ghara A baMne vastu judI judI che, temaja atyaMta vilakSaNa che, tethI te tadrupa naja kahevAya, manAya vA anubhavAya. AtyaMtara apekSAe jema "mAre kedha jhA na raho." A kedanI utpatti anya vastunI apekSA rAkhe che. ISTaniSTa vastunA viga-sagathI te utpanna thAya che ane tene abhAva thatAM athavA ISTa vastu AvI maLatAM ane aniSTa vastu cAlI jatAM te ke vilaya thaI jAya che, mATe te paNa ApaNuM satya svarUpa na banI zake. AhAra, pANI, havA, ciMtA, parizrama, nizcitatA vagere aneka kAraNane laIne A zarIranI vRddhi-hAni thAya che. jema iMTe, cune, patthara, mATI, lAkaDAM, leDhAM, jamIna vagere aneka kAraNonI vRddhi-hAnithI ghara nAnuM meTuM thAya che, tevI rIte ahiM samajavAnuM che. jema te gharane banAvanAra ke gharamAM rahenAra te ghara nathI paNa gharathI jude che, tema A zarIra banAvanAra ke zarIramAM rahenAra A zarIrathI judo che. jema ghara-mahelanA jarUkhAmAM Ubhe rahIne ke mANasa bahAranA padArthomAM joI zake che, tema A zarIrarUpI gharamAM rahIne prANa netrarUpI jharUkhAthI A duniyAnA padAne joI zake che. temaja jema jharUkho ane jharUkhAmAM UbhuM rahI
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 5 mI, (185) jenAra manuSya bane judA che, tema zarIra ane zarIramAM rahI bAhya padArthone jenAra baMne judA che. ghara ke mehela pI jatAM athavA kadi bhADAnuM hoya te tenI mudata pUrI thatAM temAM rahenAra te ghara ke mahela khAlI karI bIjA gharamAM rahevA jAya che, tema A zarIra padha jatAM athavA temAM rahevAnI AyuSya rUpI mudata pUrI thatAM A dehamaMdiramAM rahenAra tene khAlI karI anya deharUpa maMdiramAM rahevA jAya che. eTale ghara khAlI karanAra jema gharathI judo che, tema A deha khAlI karanAra dehI paNa dehathI judo che. - bhadra! A sthaLe jANavAnuM che ke, anAdi kALanA abhyAsathI dehamAM AtmabhAva manAya che ke, "deha teja huM chuM" AthI dehane sukhe sukhI, dehane duHkhe duHkhI rAta divasa tenI sevAmAM ane rakSaNa tathA bharaNa-poSaNa karavAmAM samaya vyatIta karAya che. AvA prabaLa dehAdhyAsathI AtmA deha samAna bhAse che, paNa kharuM jotAM tema nathI. AtmAnAM lakSaNe judAM che, AtmA caitanya svarUpa che, arUpI che, jJAnamaya che, jJAtA che, daSTA che, tyAre A dazya dehAdi jaDa svarUpa che, rUpI che, ajJAna svarUpa che, daSTAnI apekSAe dazya che, jJAtAnI apekSAe ya che. A lakSaNathI vicAra karatAM A dazyAdikathI te bhinna che. "te pite huM chuM, ke AtmA che, evA upanAmathI belAvAte AtmA che. jema khathI khyAna juduM che, tema dehathI AtmA jude che. ahiM keTalAeka zaMkA kare che ke, "te AtmA nethI kema dekhAte nathI?" paNa vicAra karaze te te zaMkA uDI jaze. te AtmA netrone paNa jenAre che. te AtmA nethI kevI rIte joI zakAya ? dareka iMdriyavaDe tenA tenA pratyeka viSayanuM jJAna thAya che. netrathI jevAya che, kAnathI saMbhaLAya che, nAsikAthI suMghAya che, jIhAthI svAdane anubhava karAya che ane tvacAthI sparzane anubhava thAya che e pAMca idrinA viSayanuM jJAna kene thAya che? e jJAna jene thAya che, teja AtmA che. tyAre e IMdriyathI te kevI rIte jANI zakAya? IdriyathI je viSayanuM jJAna thayuM hatuM, te iMdriya maMda thatAM paNa te viSayanuM jJAna smaraNamAM rahe che. dhAre che, je tethI tame A
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 186 ) Atmonnati jaganA dazya padArtho joyA hatA, te ne regAdikanA kAraNathI nAza pAmI gayA chatAM te joyelA padArthanuM smaraNa manamAM rahyA kare che ke, amuka varSe, amuka divase huM amuka zaheramAM gaye hate vagere. AthI paNa spaSTa thAya che ke, e sarva viSayane je jJAtA. che, te dehAdi iMdriyathI jude che. tema vaLI je mana che, te paNa AtmAne jANI zakatuM nathI, paNa ulaTuM te AtmasattAthI jaNAya che, jema ke, mAruM mana amuka ThekANe gayuM hatuM, meM manamAM AvA vicAra karyA vagere. A sthaLe manane jANanAra, temaja mana upara sattA calAvanAra tarIke keI adazya tattva A deha madiramAM raheluM che, teja bhagavAn samartha AtmA che. nidrA, svama ane jAgrataA traNe dazAne anubhava karanAra arthAt daSTA te paNa AtmA che. "mane sArI nidrA AvI hatI." mane amuka svama AvyuM hatuM, "huM jANuM chuM," A sarvane jJAtA paNa tenAthI vilakSaNa AtmA che, jenI sattAthI A duniyAmAM pratyeka pradArthone anubhava thAya che, teja AtmA che. TUMkamAM kahIe te huM keNu chuM" AvI zaMkAne karanAra te pote AtmA ja che. - bhadra! ATaluM jaNAvyA pachI, have tamane nizcaya thayuM haze ke "huM keNa chuM" AtmA chuM ane dehAdi padArthothI juduM chuMvilakSaNa chuM." jema pAyA vinAnI ImArata nakAmI che, tema te AtmAne jANyA zivAya bIjuM jANavuM nakAmuM che. tethI te viSayamAM vizeSa jANavAnI jarUra che. vaLI AtmA ja na hoya ke jA na hoya te pachI tene choDAvavA prayatna kare, te kevI rIte upayogI thAya? mahAtmA ATaluM bolI jarA virAma pAmyA eTale zekacaMdra vinayathI A pramANe be -bhagavan! ApanA kahevA pramANe dehathI AtmA bhinna che, e satya che, paNa kadAca A AtmA dehanA nAzanI sAthe nAza pAmate heya, te pachI tene duHkhathI cheDavavA mATe prayatna kare te niSphaLa che, e paNa satya che, te AtmAnI astitA sAthe te amaratA (nityatA) paNa avazya samajavI joIe te Apa kRpA karI te samajAve."
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 5 mI. (187) A pramANe kahI te baMnee nIcenA padyathI te mahAtmAnI stuti karI vaMdanA karI. " yasyAnanAnnirgatA vAk saMzayAMdhyamapohati / raviprabheva taM sUri vijayAnaMdadaM stumaH " // 2 // jemanA mukhamAMthI nIkaLelI vANu sUryanI prajAnI jema saMzayarUpa aMdhakArane nAza kare che, te vijayAnaMda dAyaka-vijaya ane AnaMdane ApanArA sUrivarane ame stavIe chIe."1 pachI mahAtmA mukhamudrAne prasanna karatAM bolyA. "bhadra! e AtmAnI amaratA-nityatA che, te punarjanmanI siddhithI siddha thAya che. te dhyAnapUrvaka sAMbhaLo-"amuka mANasa marI gaye ke pA thaye" A zabda sAMbhaLavAnI sAtheja ATale nirNaya te karI zakAya che ke, jenI mahAna sattAthI A zarIramAM halanacalana vagere ceSTAo thAya che, te sarva ceSTAone preraka AtmA A sthaLethI kaI paNa sthaLe cAlyA gaye che. te kyAM gaye ? e ApaNuM jovAmAM AvatuM nathI, tema samajavAmAM paNa AvatuM nathI, tenuM nAma ja punarjanma che. kAraNake, te AtmA kaI paNa bIje sthaLe gaye che te sthaLa pachI game tevuM hoya, paNa te eka sthaLethI bIjuM sthaLa che. eka sthaLamAMthI bIjA sthaLamAM javuM, te punarjanma. ahiM ATalI vAta yAda rAkhavI joIe ke, kaI paNa vastune niranvaya nAza (sarvathA nAza) thatuM nathI, paNa tenA paryAye badalAyA kare che, A vAta anubhava siddha che. dhAre ke, eka vastra athavA lAkaDuM che, tene agnithI bALI nAMkhyuM. tethI te vastra ke lAkaDAMne nAza te thaye paNa vicAra karaze te jaNAze ke, tene sarvathA nAza thayuM nathI. kAraNake, tenI rAkha te kAyama ja che. vastranI je AkRti ke paryAya hatA, tene nAza thaye paraMtu tenA paramANuo te kAyamaja che. baLI gayeluM, te vastra rAkhapaNe utpanna thayuM che tene punarjanma samaje. evI ja rIte A deha tyAga karI anya dehamAM utpanna thavuM, te AtmAne punarjanma arthAt AtmAne nAza thata nathI paryAya badalAya che. sukha dukha e pUrve niyatine anusAre thAya che, e vAta pratyakSa
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmonnati, (108) jaNAya ke samajAya tevI che. dhAre ke, tApa sakhata lAgatuM hoya, te vakhate bAhera javuM che, te pagamAM jeDA paheryA ane mAthe chatrI oDhI eTale tApa lAgate e che . A tApa ocho lAgavAthI je sukha thayuM, te sukha pahelAnI jeDA paheravA ane chatrI oDhavA rUpa kriyAthI thayuM. athavA zaheramAMthI cAlI tame dharmazravaNa karavA nimitte kaI udyAnamAM AvyA, te udyAnamAM AvavArUpa kArya te pehelAnI kriyAne sUcave che. A daSTAMte je prANI-AtmA garbhamAM Ave, te kaI kiyAthI? A praznano uttara maLavo ja joIe ke, garbhamAM AvyA pahelAM kAMI paNa kriyA karavI joIe, te kiyA karavAne kALa garbhamAM AvyA pahelA mAnavaja paDaze ane tethI e phalitArtha thaye ke, AtmA garbhamAM AvyA pahelAM kaI paNa sthaLe hatuM, ane tyAMthI ahi A janmamAM Ave. teja tene punarjanma ane teja AtmAnI amaratA. vaLI kArya kAraNane vicAra karatAM kAraNa paheluM ane kArya pachI A vAta samajAya tevI che, te A mAnava deharUpI kArya, tenuM kAraNa A dehanI utpatti pahelAM hovuM ja joIe. "A janme, "A marI gaye," "A kyAMthI AvyuM?" ane kyAM gayo? A gatiAgati punarjanmane sUcave che. A jagatamAM sarve sukhI zA mATe thatA nathI? sarve duHkhI zA kAraNathI dekhAtA nathI? rAjA ane rAMka zA mATe thAya che? zA hetuthI rAMka rAjA thAya che ? ane jJAnI zA kAraNathI kahevAya che?" A sarva bAbatanuM kAMI paNa kAraNa hevuM joIe ane te kAraNa samajAya tevuM che. ekaja jJAtimAM, ekaja kulamAM, ane ekaja mAbApathI utpanna thatAM bALakemAM nAnA prakAranI viSamatA thavI, eja AtmAnI amaratA ane punarjanmanI siddhatAne apUrva pUrAve che. - AthI eTaluM te spaSTa samajAyuM haze ke, AtmA dehathI bhinna che ane te mULa dravyanI apekSAe amara che, nitya che tathA paryAyanI apekSAe anitya che, AthI "huM keNuM chuM" e vicAra pariphuTa thaI gaye." mahAtmAnAM A vacane sAMbhaLI te ane tarUNa zrAvake prasanna thaI
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 5 mI. (189) gayA ane temaNe vaMdanA karI A pramANe kahyuM, "bhagavan! AtmAnI amaratA-nityatA amArA samajavAmAM AvI che, have kRpA karI A jagata zI vastu che? te samajAve. jo ke te viSe ApanA upadezamAMthI ane DuM ghaNuM samajavAmAM AvyuM che, tathApi te viSe jarA vivecana karI samajAve te amArA hRdayamAM te jJAnane vizeSa vikAza thaI jaze." A jagat zuM che? te ane zrAvakenA praznathI aMtaramAM prasanna thatAM mahAtmA bolyA bhadra! A jagatamAM cetana yA jIva ane jaDa-ajIva-A be vastu bharelI che, athavA A be vastu teja jagat che. e be vastuthI jagat kaI paNa prakAre juduM paDI zake tema nathI. vicAravAnuM manuSyane A be vastuja sarvatra judA judA paryAye vistAra pAmelI jevAmAM Avaze. je ajIva vastu che, te rUpI ane arUpI e be prakAre vehecAelI che. jemAM rUpa, rasa, gaMdha ane sparza hoya te rUpI ane jemAM te mAMheluM kAMI paNa na hoya te arUpI kahevAya che. dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAza ane kALa e cAra arUpI che. temAM rUpa, rasa, gadha ke sparza, te mAMheluM kAMI paNa na hovAthI sAmAnya manuSya tenA kAryathI tene jANI zake che. ApaNane cAlavAmAM dharmAstikAyanI madadanI jarUra paDe che, dharmAstikAyanI madada hoya te ja ApaNe cAlI zakIe. A cAlavA rUpa kAryathI anubhavAte dharmAstikAya eka sAmAnya manuSyane carmacakSuthI na jANI zakAya te arUpI ajIva padArtha che, ema sAmAnya manuSya jANI zake che. adharmAstikAyamAM rUpa, rasa ke sparza nathI tene carmacakSavALA joI zakatA nathI. jaDa, caitanya-ubhaya padArthane sthira rAkhavAmAM te madada kare che ane tethI ja sAmAnya manuSyo tene jANI zake che ke, adharmAstikAya eka padArtha che. A baMne padArthonI haiyAtInA nirNaya mATe alpajJane tevA pramANika, satya vaktA jJAnInA vacane upara zraddhA rAkhyA sivAya chuTake ja nathI. A jaDa-cetana ubhaya padArtho che, tema carmacakSu alpajJa manuSya mAne ke na mAne, chatAM te padArtho pitapotAnuM kArya bajAve jAya
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmonnati. - (100) che. te para zraddhA rAkhe ke na rAkhe, chatAM je jJAnIo che, te te vidyamAna vastune "vidyamAna che" ema kahevAnAM. duniyAnA che mAne ke na mAne chatAM jJAnIoe te satya prakAzavuM ja joIe. AkAza arUpI che. AkAzamAM raMga, beraMgI AkAra dekhAya che, te AkAza nathI. meghanAM vAdaLAMo, iMdra, dhanuSya ke caMdra sUryAdi AkAza nathI. AkAzamAM dekhAtI kALimA (kALAza) te AkAza nathI, te te AkAzamAM rahela rUpI pudgala dravyanI AkRtio che. kevaLa pilANaneja AkAza evI saMjJA ApavAmAM Ave che. te kevaLa pilANa rUpa AkAzamAM rUpa, rasa, gaMdha ke sparza kAMI nathI. jaDa citanyane javA AvavAne avakAza Ape te AkAza kahevAya che. tenuM kArya avakAza ApavAnuM che. pUrNa jJAnIe jJAna-darzanathI tene jANI zake che, paraMtu sAmAnya manuSya tenA arthathI tene jANI zake che. kALa-e arUpI vastu che. sUryanA paribhramaNathI nirNaya karAtA divasa, mAsa, varSa Adi vibhAgane kALa kahe che. paNa te mAtra opacArika kALa che. je padArthone navA purANa karavAnuM sAmarthya dharAve che, te tAtvika kALa che. arthAt je anya kAraNanI madada vinA padArthomAM navApaNuM ane purANApaNuM thAya che, te kALa kahevAya che. dharmastikAya, adharmAstikAya, AkAza ane kALa. A cAra padArtho arUpI, jaDa athavA ajIva padArtho che. je pudgala che, te rUpI jaDa padArtha che. tene ajIva paNa kahevAmAM Ave che. sUphamamAM sUkSma paramANu paNa pudgala che. tevA aneka paramANuo ekaThA thavAthI nAnA prakAranI dazya AkRtio bane che. A AkRtio keTalIka kudratapaNe vA svAbhAvika pitAnI meLe bane che. ane keTalIeka manuSya prayatnathI ke manuSyanI madadathI bane che. teomAMnI keTalIka sAmAnya manuSyanA netrathI joI zakAya che. paramANuomAM tevo sajana ane palaTaNa svabhAva raheluM che ke jethI teo pitAnI meLe paNa tema banI jAya che. bhadra! AvA paramANuo keTalA che ane kyAM rahe che? te viSe puchavuM ja nahi. jyAM dekhe tyAM teja che. te asaMkhyAta ane anaMtA che. temanuM sajana nI sAthe thayeluM che, te sivAya teo
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 5 mI. ( 191) chuTAM paNa ghaNAM che. A saMsAracakamAM rahela keI paNa jIva A pudgalathI sadA viyejita nathI ane jeo e pudgalathI sarvathA vijita thayelA che, teo parama padane pAmelA siddhanA ja kahevAya che. siddhanA jIvene pharI pudgalothI saMjita thavAne vakhata kadi paNa AvavAne nathI. saMsArI dareka jIve sadA e pudgalathI vIMTAelA che. teo pugenI vRddhi, hAni ane AkRtinA pramANamAM judI judI jAtiomAM vahecAelA che. teonA AhAra, zarIra, mana, iMdriya, vacana, zvAsa ane karmo te sarve A pudgalanAMja banelAM che, sonuM, rUpuM, Adi dhAtu ane sarva khanIja padArtho e pRthvIkAya jAtinA ekedriya jIva, akAya jAtinA eke driya jIva, agnikAya, sarva prakAranA vAyukAya jAtinA ane sarva vanaspatikAya jAtinA ekedriya che ke je sarvanA zarIre A pudgala piMDamAMthI banelA che. athavA e pudgale te jenI sAthe sAjita thayelA che. te sivAya beiMdriya, teIdriya, caturidriya, pace driya jIvenA zarIre paNa e pudgalenAja banelA che. te pudgala zabdanI vyAkhyA TuMkAmAM A pramANe che. jemAM thoDuM ke jhAjhuM game te jAtanuM rUpa haya, jemAM thaDe ke jhAjhe game te jAtane rasa temaja gaMdha hoya ane jemAM thaDe ke jhAjhe sparza hoya te pagala kahevAya che. bhadra ! tame A dazya jagat tarapha daSTi kare. kaI paNa dazya vastune je te tamane kaI paNa vastu rUpa, rasa, gaMdha ke sparza vagaranI dekhAze nahi. AkhI duniyAmAM pharI vaLe te teja najare Avaze. A uparathI tamArA samajavAmAM spaSTa rIte AvyuM haze ke A jagatuM zuM che? jaDa ane cetana-e be vastuja che. keTalAeka jaDa pugalo-ajIva ane keTalAeka jaDa cetana mizritasajIva e be zivAya bIjuM kArya nathIja. A sarva teneja vistAra che. A sarva citravicitra dekhAva te jaDa-cetanathI dazyamAna che." mahAtmAnA A vacanethI baMne taruNa zrAvake khuzI thaI gayA ane satyacaMdra nIcenuM padya bolya. tti zrI jJAnAMmoni mAratamAri satata bhavavanabhaMjanakariNe namastrisaMdhyaM sadA mahAgurave " // 1 //
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 12 ) Atmanniti. jJAnanA samudrarUpa, bharatakSetranA bhavya prANIonA nitya upakArI, ane A saMsArarUpa vanane bhAMgavAmAM hastI rUpa evA mahAgurUne trikALa vaMdanA che." 1 A padyathI stuti karI pachI bane bolyA, "bhagavad ! ApanA upadezathI A jagat nuM svarUpa amArA samajavAmAM AvyuM. have A jagatamAM je vicitratA rahelI che te kAraNa sAthe samajAve. A vicitratAnuM kAraNa zuM? mahAtmA bolyA-bhadra! sAvadhAna thaIne sAMbhaLo. A viSe prathama meM tamane IsArArUpe jaNAvyuM che, chatAM punaH saMkSepamAM sAMbhaLo. A jagatamAM sukhI, duHkhI, jJAnI, ajJAnI, rAjA, raMka, regI, nIrogI, zeka, AnaMda, rAgI, virAgI, purUSa, strI, napuMsaka, deva, nAraka, tiryaMca vagere je nAnA prakAranI vicitratA dekhAya che, tenuM kAraNa zuM che? te tamane vicAra karavAthI jaNAI Avaze. A vicAra tamene tattvadarzanane mATe ghaNoja upayogI che. "A jagat zuM che?" te tame samajyA che. A jagatamAM jaDa ane cetana be vastu che. tenAthI AtmA bhinna che. tene jaDa vastu upara jeTaluM mamatva thAya che, te ISTa vastunA rAgathI thAya che ane je dveSa tathA IrSyA thAya che, te aniSTa vastanI aprItithI thAya che. je vastu upara AtmAne rAga dveSa thAya che, te vastu sAthe AtmA tadAkAre pariName che, tanmaya thaI jAya che, ane te te prakAre AtmA navIna karmane baMdha kare che. jene jeve ke eTale jeTale rase AtmA paraNamyuM hoya-tadAkAra thaye hoya teve te prakAre tene rasa pADe che ane tene te prakAre tene karmane svabhAva baMdhAya che ane tene te prakAre karmanI sthiti sthApita thAya che. te pachI jyAre jyAre te karma udaya Ave che, tyAre tyAre te te karma bhegavavA mATe nAnA prakAranA AkAra dhAraNa karavA paDe che. A AkAra dhAraNa karyo, ke tarata karma udaya AvyA, eTale vicitratAnI zarUAta thaI cUkI. AthI phalitArtha e thayo ke, A vicitratAnuM mULa kAraNa ISTaniSTa padArtho para pariNAmanI viSamatA thavI te che. A viSamatA ekaja jAtanI ane ekaja sarakhI hotI nathI. eka nAnA sarakhA kAryamAM paNa aneka jAtanA pariNAmanI tAratamyatAvALI viSamatA jovAmAM Ave che, jema ke - .
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 5 mI. (193) N kaI cha vaTemArguo jaMgala tarapha cAlyA jatA hatA. te jegalamAM jAMbUnAM vRkSe ghaNAM hatAM. vakhata paNa lagabhaga jeTha-asADa mahinAne hatuM, tethI jAMbUnAM phaLa pAkI gayA hatA, te vRkSa nIce keTalAeka phaLanA DhagalA levAmAM AvatA hatA. A vakhate pelA cha musApharone te jAbUnAM phaLa khAvAnI IcchA thaI, eTale eka purUSa be ke, "ApaNI pAse kuThAra taiyAra che, tethI A jIbUnA vRkSane mULamAMthI kApI nAMkhIe, te vRkSa nIcuM paDaze, eTale ApaNane zAMtithI ane sahelAIthI jAMbunAM phaLa khAvA maLaze." bIjA purUSe jaNAvyuM. "ema zA mATe karavuM paDe? eka meTI majabUta DALa kApI nAMkhe, te nIce paDaze eTale ApaNe jAMbU vINa khAIzuM. je jhADa kAyama haze te pharI navAM jAMbU paNa Avaze. trIjo purUSa be "evI meTI DALa paNa zA mATe kApavI paDe? nAnI nAnI DALIo kApI nAMkhe eTale ApaNane temAMthI jabU maLaze. kAMI meTI DALanA lAkaDA upara jobU hotAM nathI nAhaka vRkSane tevuM nukazAna zA mATe karavuM joIe ? cethe purUSa bolya-nAnI DALIo paNa zA mATe kApavI jeIe? jyAM jyAM jobU lAgelAM che, tevA nAnA gucchAo kApI, nAMkho eTale ApaNuM kAma siddha thaze. pAMcamo purUSa bolyo-"tamArA bolavAmAM paNa haju sudhAre karavA jevuM che. nAnA gucchAo kApI nAMkhavAthI keTalAeka pAMdaDAMo ane kAcAM jAMbU nirarthaka thavAno saMbhava che, tethI ApaNuMmAMthI kaI upara caDI jAo ane jyAM jyAM pAkAM jAMbU hoya te vaNI le. ema karavAthI ApaNane jAMbU maLaze ane jhADanAM DALAM tathA pAMdaDAMne paNa nukazAna nahi pahoMce." - chaThTha purUSa be -"ApaNane pAkA jAMbUnI jarUra che, te A vRkSa nIce pAkA jaMbUo joIe teTalA paDelA che, je jaMbUne mATe tame ATalI badhI mahenata kare che, tevA pAkA jAMbUo ApaNane anAyAse maLe che, mATe nIce paDelAo vINI khAo." A daSTAMta uparathI samajAze ke, ekaja kAryane mATe manuSyanA tAratamyavALA vividha vicAre jovAmAM Ave che. AvA pariNAme
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ (14) Atmati. mAnasika vicAra kilaSTa, kliSTatara ane kliSTatama athavA jaghanya ke utkRSTa jeTalA pramANamAM prabaLa ke nirbaLa hoya, tIvra ke maMda hAya teTalAja pramANamAM tIvra ke maMda evA karmane baMdha thAya che ane tene udaya Avele karmavipAka paNa teTaleja tIvra ke maMda hoya che. daSTAMta tarIke lImaDAne rasa kahe che ane zerIne rasa mITho che. te baMne jAtane eka zera rasa lIdhe hoya ane tene jude jude ukALI eka rUpIAbhAra bAkI rAkhe che, te eka rUpIAbhAra kaDavAza ke mIThAzamAM tame tapAsa karaze te eka zera rasanI apekSAe A rUpIA bhAra rasamAM cAlIzagaNuM kaDavAza ke mIThAza jaNAze. have te zera rasamAM eka paNa pANI nAMkhe te tamane eka zera rasamAM je kaDavAza ke mIThAza jaNAtI hatI ke lAgatI hatI tenA karatAM cAlIzagaNI kaDavAza ke mIThAza A rasamAM ochI lAgaze. A pramANe karma karatI vakhate jevA jevA tIvra ke maMda pariNAma (Azaya-vicAra athavA adhyavasAya) hoya tenA pramANamAM te jIva tIvra ke maMda sukhaduHkhane anubhava karaze; mATeja mahAtmA purUSe vAraMvAra pikArIne jagannA chane cetAve che ke, tame sAvadhAna thAo. kliSTa karmo nahi kare. tamane pazcAttApa thaze, kheda thaze, duHkha thaze, tame rIbAzo; atyAre tame hasatAM hasatAM karma bAMdhe che, paNa te karmanAM phaLa pachI rotAM retAM bhegavavAM paDaze. te bhagavyA vinA tamAre kadi paNa chuTakAre thavAne nathI. - bhadra! e tIvra, maMda ke kilaSTAdi pariNAme (adhyavasAye) grahaNa karelA karmanA pudgale ATha bhAge vahecAI jAya che. tIvra, maMda ke kilaSTa adhyavasAya thaye, te bhAve kAMI belAyuM athavA te bhAve kAMI kArya ke kriyA karavAmAM AvI ke tarataja e jIva tevAM zubha ke azubha pagalene grahaNa kare che ane pachI tene karmapaNe bAMdhe chegoThave che. jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya, mehanIya, AyuSya, nAma, gotra ane aMtarAya-A ATha karmapaNe te pudgale vaheMcAI jAya che. te karmo AtmAnI sattA-sAmarthyane nAza nathI karI zakatA, paNa tene dabAvI nAkhe che. te eTalA jorathI AtmAnA gune dabAve che ke bIjA ajANyAne emaja bhAna thAya che ke ApaNA
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 5 mI, (195) AtmAmAM kAMI guNa nathI athavA te ApaNA AtmAnA guNane nAza thaye che. karmonuM sAmartha. 1. jJAnAvaraNIya karmamAM AtmAnA vizuddha jJAnaguNane dabAvAnuM sAmarthya che. A karmanA prabaLa udayathI jANavAnuM, pUrvApara vicAra karavAnuM, satyAsatya nirNaya karavAnuM, ane TuMkAmAM kahIe te hastAmalakanI mAphaka sarva vastune jANavAnuM sAmarthya dabAI jAya che. A karma sarvathA AtmaguNene dAbI zakatuM nathI. kAraNa jo ema bane te AtmA jaDasvarUpa yA jaDavat thaI jAya paNa jeTalA pramANamAM tenuM vadhatuM ochuM dabANa heya teTalA pramANamAM jJAnanA guNanI vRddhi-hAni thAya che. 2. darzanAvaraNIya karma AtmAnA darzana guNene dabAve che. A karmanA udayathI AMkhe aMdhatA, kAne badhiratA, nAsikAe gadhanI bemAlumatA, hAthI rasanuM ajJAna ane tvacAthI ThaDA, unAnA nirNayane abhAva thaI jAya che. nidrA AvavI, iMdriyenI apekSA zivAya AtmavizuddhithI thatuM maryAdAvALuM ke pUrNa, sAmAnya rIte vastunuM jJAna thatuM nathI. A sarva darzanAvaraNIya karmanuM pariNAma che. A karma udayapaNe jeTaluM tIvra ke maMda hoya tenA pramANamAMja te AtmAnA darzanaguNane dabAve che. 3. vedanIya karma AtmAnA anaMta sukhane dabAve che. vedanIya karmanA udayathI jIva nAnA prakAranA pagalika sukha duHkhane anubhava kare che. daivika vaibhava ane mAnuSI aizvarya-e zubha vedanIyane udaya che ane nAnA prakAranA mAnasika zArIrika duHkha te azubha vedanIya ne udaya che. tIvra ke maMda je vedanIya karmane udaya hoya, te tIvra ke maMda sukha duHkhane anubhava thAya che. 4. mehanIya karma AtmAnA anaMta AnaMdane temaja yathAkhyAta cAritrapaNAne dabAve che. A karmanA udayathI mAM, krodha, mAna, mAyA, lebha, hAsya, harSa, kheda, bhaya, zeka, dugachA, viSayavAsanA, ane satyanuM azraddhAna vagere durgaNe pragaTa thAya che ane AtmasaMyamanI IcchA paNa thatI nathI, kadAca IcchA thAya che te te pravRtti
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ (19) Atmati karI zakAtI nathI. A karmane maMda ke tIvra je udaya hoya tenA pramANamAM te te durganI hAni-vRddhi thAya che. 5. AyuSya karma-AtmAnA sAdi anaMta sthiti guNane nAza kare che-dabAve che. AyuSya karmanA udayathI jIva, deva, manuSya, tiryaMca ane nArakInA bhavane viSe AvI vase che. pitAnI IchA te te bhavamAM rahevAnI hoya ke na hoya tathApi te te bhavamAM te te karmanA udayane anusAre tene tyAM ja rahevuM paDe che. 6. nAma karma AtmAnA agurU laghupaNAnA guNane dabAve che. nAma karmanA udayathI jIva mAna, apamAna, kIti, apakIti pAme che ane trasa, sthAvara vagere aneka ucca tathA nIca nAmathI bolAvAya che, pite AtmA chatAM, eke driya, beidriya tathA paMDhiyAdi vyAdeza pAme che. A nAma karma ekasene traNa prakAre judAM judAM bhedamAM vahecAyela che. 7. gotrakarma AtmAnA arUpI guNane dabAve che. gotrakarmanA udayathI jIvane ucca nIca gotramAM utpanna thavuM paDe che. ane ucca nIca zetrathI bolAvatAM tene ghaNI vakhata asahA mAnApamAna ane sukhaduHkha anubhavavAM paDe che. 8. aMtarAya karma-AtmAnA anaMtavIrya guNane dabAve che. atarAya karmanA udayathI jIvane icchita vastu maLatI nathI. potAnI pAse vastu chatAM te bIjAne dayAnI lAgaNI chatAM ApI zakato nathI. ane pite te vastune pitAnA bhegamAM eka vAra ke aneka vAra upaga karI zakatuM nathI. ane pitAnAmAM sAmarthya chatAM tene yogya sthaLe pheravI zakatA nathI. A pramANe ATha karma AtmAnA tAtvika ATha guNane dabAve che. satya ke tAtvika tattvathI vimukha thayelA cha AtmaguNane bhulI jaI vizeSa navIna karmane baMdha karI cAra gatimAM paribhramaNa kare che. upara kahelA ATha karmane baMdhanA cAra prakAra che. 1 prakRti, 2 sthiti, 3 rasa ane 4 pradeza. dareka karmane baMdha tenI prakRtisvabhAva, tenI sthiti, tene rasa ane tenA pradezae cAra prakAre thAya che te upara pAkanA lADunuM dRSTAMta apAya che. jema lADu
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 5 mI. (17) trikaTune banAveluM hoya eTale suMTha, marI, pIparane banAvelo hoya te vastune svabhAva vAyuharaNa, pittaharaNa Adi che teja pramANe karmane svabhAva che. te paMdara divasa pahoMcI zake e kALa mAnanI sthiti che. lADunA svabhAvanI jema karma baMdhamAM paNa kaI karmane svabhAva jJAnaguNane dabAvavAne hoya che te kaI karmane svabhAva vIryaguNane dabAvavAnuM hoya che. jema lADunI sthiti amuka divasanI hoya che, tema kaI karmanI sthiti mahinAnI hoya che, keI karmanI sthiti be ghaDInI hoya che, keInI pacIza, pacAza ke se varSanI hoya che ane kaI karmanI utkRSTa sthiti viza, trIza ke sIttera kalAke sAgarepamanI heya che. te sthitibaMdha che. jema lADumAM rasanuM mApa hoya che eTale keI lADumAM tenA leTanA daLathI bamaNI ke cAra gaNI mIThAza hoya che, ane amuka gaNI kaDavAza ke tIkhAza hoya che, tema kaI karmane sukharUpa rasa mIThe ane duHkha rUpa rasa kaDe te karmadaLanA pramANathI bamaNuM, cAragaNe ke daza gaNe athavA hajAra ke lAkha gaNe paNa vadhAre hoya che. A jagatamAM ghaNAM manuSya najare paDe che ke, jeo ghaNA thoDA vakhatamAM ghaNuM asahya duHkha bhegave che ane ghaNuM manuSyane te kaDavA karmadaLanA pudgale vizeSa hevAthI temaja rasa paNa vizeSa hovAthI teo ghaNA lAMbA vakhata sudhI rIbAya che, jhare che ane najare dekhI zakAya nahi tevI asahya vedanA sahe che. te rasabaMdha che. tathA jema keI lADe vajanamAM pAzera, aDadhozera hoya che tema kaI karmanA pradeza gaNatrImAM chete kaI ghaNA hoya che te pradezabaMdha che. bhadra! Aja sarva jagatanI vicitratA che. e sarva vicitratA karmanI vicitratA upara AdhAra rAkhe che. je ThekANe ThekANe daSTi pheravaze te A karmanI vicitratAne nahi anubhavatA hoya evo eka paNa dehadhArI prANI chava jovAmAM nahi Ave. A karmanI vicitratA paNa IcchAnika vastu upara je rAgadveSa rUpa viSama pariNAma utpanna thAya che, tenA upara AdhAra rAkhe che. A sarva kahevAthI "jaganI vicitratAnuM kAraNa zuM ?" e mahAvAkyane phalitArtha eTale thaye ke,
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhanothI sArI rIte ane paramaza ema para (108). Atmonnati. . rAgadveSa rUpa viSama pariNAma (adhyavasAya) te A vicitratAnuM kAraNa che." mahAtmAnA A vacane sAMbhaLI zrAvaka zedhakacaMdra ane satyacaMdra atyaMta prasanna thaI gayA. teo A pramANe aMjali joDI belyA-"bhagavad ! A praznanuM pUrepUruM samAdhAna thaI gayuM che. A jagatanI vicitratAnuM svarUpa ane karmonuM svarUpa tathA sAmarthya ane mArA samajavAmAM AvI gayuM che. ApanI upadeza vANI hRdayanA saMzane chedanArI ane amRtanI dhArAnI jema parama tRpti ApanArI che. bhagavan! have amene paramazAMtine mArga darzAve. A jagatamAM saMsArI ane kevI rIte paramazAMti maLe? ane kevA sAdhanathI paramazAMtinI prApti thAya? te upAya kRpA karI darzAve. ApanA jevA popakArI mahAtmAne samAgama kalpavRkSanI jema sarva sukhane ApanAra che." bane zrAvakenAM AvAM vacana sAMbhaLI mahAtmA AnaMdanA aMkure pragaTa karatAM bolyA. "bhadra! tamArI jijJAsA joI mane atyaMta saMteSa thAya che. bhavya ane puNyAtmA chanAM jevAM lakSaNo joIe, tevAM lakSaNe tamArI jijJAsA uparathI jaNAI Ave che. tamArA jevA uttama adhikArIne saMbhaLAvelI upadezavANI sarva rIte sArthaka thAya che. upadezya purUSonI gyatA UpadezakanA hRdayamAM ati utsAha utpanna kare che. have huM tamane paramazAMti zAthI maLe te viSe kahuM chuM; te tame sthira cittathI sAMbhaLaje. paramazAMti zAthI maLe? A jagatamAM paramazAMtinI prAptinA be mArga che. eka jJAnamArga ane bIje kiyA mArga. temAM je jJAnamArga che, te najIkane mArga che, paNa te mArga keI viralA ja jaI zake che. te jJAna mArgamAM jJAnanI mukhyatA che, chatAM temAM paNa aMtara kiyA rahelI che. bIje kriyA mArga jJAnamArganA karatAM saheluM che. temAM kriyAnI mukhyatA che chatAM paNa temAM jJAna gaNa rUpe rahela che. jJAna ane kiyAne paraspara saMbaMdha che. te ekalA kadi paNa rahI zakatA nathI. keI vakhate jJAnanI mukhyatA te kiyAnI gaNatA ane kaI vakhate
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 5 mI. (19). kriyAnI mukhyatA te jJAnanI gaNatA, paNa e je kAyama sAtheja rahe che, chatAM jJAnamArga ane kriyAmArga-e kahevAno Azaya e che ke, jJAnanI mukhyatA te jJAnamArga ane kiyAnI mukhyatA te kiyAmArga ema jANavAnuM che. bhadra! temAM jJAnamArgane mATe eka padya A pramANe che - "alipto nizcayenAtmA liptazca vyvhaartH| zuddhayatyaliptayA jJAnI kriyAvAn liptayA dazA // 1 // AtmA (huM) nizcayanaya vaDe lepAele nathI, vyavahAranayathI lepAelo chuM " AvI nirlepa daSTivaDe jJAnI zuddha thAya che ane AtmA (huM) badhAele chuMAvI daSTivaDe kiyA karanAre zuddha thAya che." 1 jJAnamArgamAM A pramANe ciMtavavAnuM che. "siddha paramAtmAnuM je svarUpa che, te zuddha svarUpa che. temane dArika, vaikiya, AhAraka, taijasa ane kAryaNa A pAMca zarIra mAMheluM eka paNa zarIra nathI. teo kevaLa Atma svarUpa, paramatimaya che. zarIraja na hovAthI janma, maraNa, zeka, Adhi, vyAdhi, upAdhi, AhAra, ane nihAra pramukha kaI paNa zarIranA dharmo lAgu paDatAM nathI. teomAM anaMtajJAna, anaMta darzana, anaMta Atmika sukha, anaMta cAritra, anaMta sthiti, agurulaghu, arUpI ane anaMta Atmika vIrya. A ATha Atmika guNa rahelA che. jevuM A siddha paramAtmAnuM svarUpa che, tevuMja A sarva jInuM sattA ravarUpa che. te sattA svarUpa sAthe ke siddha paramAtmAnA svarUpa sAthe vAraMvAra potAnA vartamAnakALanA svarUpanI sarakhAmaNI kare ane jyAM jyAM te sattAnA svarUpamAM nyUnatA dekhAya tyAM tyAM te nyUnatA pUrNa karavA mATe ahoniza prayatna kare, niraMtara Atma upayogamAM ja rahyA kare, thaDe vakhata paNa vizuddha svarUpa bhUle nahi, manamAM utpanna thatI para pariNati-AbhAnA svarUpa zivAyanI vRttione jema bane tema dUra karI kevaLa zuddha svarUpa thaI rahe. AvI rIte ahaniza jJAna svarUpa-zuddha savarUpanI jAgRti ane parasvarUpanI vyavRtti AvI rIte mukhya jJAna ane zaiNa AMtarakriyArUpa mArgamAM pravRtti karatAM karmane sarvathA
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 20 ) Atmati. kSaya karI zuddha sattArUpa svasvarUpa pragaTa kare te jJAna mArga che. A jJAna mArga nivRttine paramazAMtine sarala mArga che, paNa te bahu vikaTa che, te sarva manuSyane gya nathI paNa kaI vIra purUSane ja yegya che. aneka prakAranA adhikArIo sahelAIthI je mArge jaI zake che, te kriyA mArga che. kriyAmAgI. bhadra! kiyA mArganuM paNa zuddha svarUpa samajavA jevuM che. te kiyAmArgavALAne paNa aMte jJAnamArga upara te AvavuM ja paDe che tenA sivAya cAlatuM ja nathI. chatAM je mANasamAM deDavAnI zakti na hoya temaNe dhIme dhIme te cAlavuM ja joIe. e rIte A kriyAmArga che. AmAM pUrvokta jJAnamArga paNa rahe che, te sivAya ekale kAmane nathI, chatAM kiyAnI mukhyatA hovAthI dhIme dhIme te mArga paNa ghaNe vakhate icchita sthAne jaI maLe che. A mArgamAM je kiyA karavI paDe che, te sarva kiyA vizuddha heya che ke adhikArI para zubha heya che. AmAM puryAbaMdha paNa thAya che, chatAM lakSyabiMdu te siddha svarUpa ke zuddha svasattA ja hoya che, te sarva kiyA A svarUpaprApti nimitteja karavI joIe. zehera ghaNuM cheTuM hoya ane musAphara dhIme cAlanAra hoya tethI pitAnA lakSabiMduvALA zaheramAM eka ja divase te na pahocI zake te rastAmAM dharmazALA pramukha sthaLe rAtre nivAsa karI vizrAma levAnI jarUra che. A vizrAmathI te pitAnA lakSabiMdune bhulya heya tema naja kahI zakAya. bIje divase te potAnuM prayANa zarU karavAne ane tethI amuka mudate te dhArela sthaLe pahoMcavAne ja. evI rIte A kiyAmArga dhIme dhIme cAlanAra levAthI dharmazALAmAM vizrAMtinI mAphaka parama zAMti sthaLamAM ekaja bhave nahi pahocI zakavAthI, rastAmAM ekAda ke vadhAre deva, manuSyanA bhava karavA paDe che tethI te lakSabiMdu cuka hiya tema na kahevAya; te pitAne mArga kApate ja rahe che. bhaviSyamAM tevA uttama nimitte meLavI pharI AgaLa vadhaze ane eka vakhata e Avaze ke te pitAnA lakSabiMdurUpa parama zAMtinA
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ (21) yAtrA 5 mI. maMdiramAM jJAnavaDe pahocaze, evI rIte e kriyAmArga meDe paNa upagI te cheja. kriyAmArga ke je paramazAMtinA sthaLane eka mArga che temAM praveza karatAM pahelAM pitAne dharma ke lakSabiMdu ane te dharma pragaTa karavAmAM ke lakSabiMdu sthaLe pahoMcavAmAM madada karanAra A be vAtane cokkasa nirNaya karavo joIe, te sivAya lakSa vinAnAM nAkhelA tIranI mAphaka ane bhISaNa raste jokhama laI cAlanAranI mAphaka tene prayAsa nirarthaka kaSTadAyaka nIvaDe che. pitAne dharma ke pitAnuM lakSabiMdu "huM koNa chuM" e saMbaMdhI vivecanathI samajAI gayuM che ke, "huM paramasvarUpa AtmA paramAtmA chuM," eja mAre parama dharma che ane eja mArUM. lakSabiMdu ke kartavya che. - have te mArgamAM madadagAra kevA pramANika yAne gya che!te vicAravAnI jarUra che. keTalIka vakhata rastAmAM cekI karavA mATe yA rasto batAvavA mATe sAthe lIdhele manuSya te rastAne ajANa hoya ke apramANika (cera pramukha) heAya te pathikane herAna thavuM paDe che. AvI ja rIte paramazAMtinA mArgamAM sAthe rasto batAvavA ane rakSaNa karavA lIdhelA bhemIyA tarIke deva ane gurU, te pramANika ane rastAnA jANakAra hovA joIe. kharekhara vicAra karatAM tamane jaNAze ke mANasane devagurUnI zA mATe ane keTalI jarUra che? deva te vatarAga, ahaMna ke paramezvara game te nAmathI bolAve, temAM vAMdho nathI, paNa temaNe paramazAMtine mArga jANe ane anubhavele have joIe, teja te ApaNane satvara raste batAvI zakaze. ajANyA vaTemArgane rasto batAvanAranI jeTalI agatya che, tethI paramazAMtine mArga batAvanArA tevA ahatenI ApaNane hajAragaNI jarUra che. paramazAMtine raste nahIM jANanArA nAmadhArI deva bIcArA Azritene madhya aTavImAM rakhaDAve che. teo pote paNa paramazAMtine mArga jANatAM na hovAthI tenA Azritane te raste kevI rIte caDhAvI zake? mATe satya mArga jANanAranI manuSyane ghaNI agatya che. AvA niyAmakanI ke satya sArthavAhanI upara Azritane pUrNa
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 202) Atmannita, zraddhAna hovuM joIe. pitAnA mana, vacana ane zarIra tene arpaNa karI devA joIe. bhadra, jyAre deve pUrNa paramazAMtimAM vizrAMti lIdhI hoya arthAt A deha tyAga karI nirvANa sthitimAM jaI vasyA hoya, te avasare temane batAvela mArge cAlanAra gurUone mukhya Azaya che. eTale gurU paramazAMtinA mArgamAM cAlanAra che ke nahi? AgaLa vadhe che ke nahi? gurU kevaLa nAmadhAraka che ke sArthaka nAmadhAraka guNathI gurU che? vagere bAbatane avazya nirNaya kara joIe. te zivAya nAmadhArI gurUone Azraya karavAthI Azritane teo Icchita mArge pihocADI zakatAM nathI paNa ulaTA adhaHpatana ke unmArga gamana karAve che. paramazAMtinA mArgamAM guNavAna gurUnI avazya jarUra che. temanI sahAyathI thaDA vakhatamAM ghaNuM AgaLa vadhI zakAya che. paramazAMtine thaDe anubhavate ahiM ja thAya che ane chevaTe nirvANapada sudhI paNa pahoMcI zake che, mATe uttama gurUone Azraya kare ane temanA upara pUrNa zraddhA rAkhavI. e gurU paramatyAgI, jJAnavAna, satyAsatyanA vivekI, zAMtarasamAM jhIlanAra, dayALu ane bele te pramANe cAlanAra hovA joIe. bhadra, A pramANe kriyAmArgamAM madada karanAranI AvazyakatA jaNAvI have kriyAmArga batAvavAmAM Ave che, te dhyAnapUrvaka sAMbhaLaje. kiyAmArganuM svarUpa, saMyama ane tapa-A be kiyAmArga che. temAM jJAna paNa sAthe hovuM joIe, kAraNa ke, jJAna prakAzarUpa che. saMyama AvatA karmane reke che ane tapa AvelA karmone kADhI nAMkhe che. A upara eka daSTAMta ApavAmAM Ave che, te uparathI tamane spaSTa samajAze. kaI rAjamArga upara aneka bArIbAraNAMvALe eka mahela hate. rastA upara uDatAM dhULa AdinA rajakaNe te bArIbAraNAMvaDe mehelanI aMdara bharAtA hatA. te mehela ghaNe suzobhita hatuM, chatAM e dhULane laIne ghaNe kharAba dekhAtuM hatuM. tenI aMdara gADA bharAya teTalI dhULa bharAI hatI. mahelanI AvI durdazA thayA chatAM tene mAlika te ghera nidrAmAM ghorate hoya tema sUte pace hato
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 5 mI. (203). arthAt te tenI bIlakula sAra-saMbhALa letuM na hatuM. tene bhAna paNa na hatuM ke, mAre suMdara mehela AvI durdazAmAM AvI paDI che. te mahelanA eka oraDAmAM paDI rahetuM hatuM. eka divase teNe eka dIpaka karyo. tene prakAza mahelanA madhya pradezamAM paDe. te prakAzathI teNe pitAnA mahelamAM bharAelI dhULa-kacaro vagere joyAM te jotAM ja tene ghaNe kheda thayo. "zuM mArA mahelanI AvI dudazA?tarataja teNe te mahelane sApha karavA prayatna karavA mAMDe. pachI dIpaka mahelanA madhya pradezamAM lAvavAmAM Avyo, tethI mehelamAM rahelI sarva vastu tenA dekhavAmAM AvI. pachI tarataja mehelamAM dhULa bharAvAnuM kAraNarUpa bArI bAraNAM baMdha karyA ane pAvaDo laI khAMpI khAMpI te dhaLa bahAra kADhI nAMkhavA mAM. jyAre pAvaDAthI levAya tevI dhULa na rahI, tyAre teNe jhINuM sAvaraNIthI dhULa ekaThI karI bahAra kADhI nAMkhI mahela tadana sApha karyo hate. bhadra, A draSTAMta ghaNuM saheluM ane samajAya tevuM che, paNa tene upanaya paNa samajavA jevuM che. je mehela te manuSyabhava samaja. je bArI bAraNAo te puNya pApane AvavAnA Azrava rUpa samajavA. je mehelane mAlika te jIva samaja. te ajJAna nidrAmAM gherAele che. jyAre te jAgrata thayo te aMtarAtmAmAM A samaja. je prakAza te jJAnadIpaka pragaTa thaye, ema samajavuM. jJAnarUpa prakAzanA tejanI madadathI zuddhAtmAnI durdazA tenA samajavAmAM AvI, arthAt karmarUpI dhULa AtmA upara lAgelI che. tethI tenI apUrva zobhA (zakti) nAza pAmI che, ema teNe jANyuM. tarataja puNya pAparUpa dhuLane AvavAnA rastArUpa bArIbAraNA rUpa Azravane saMyama rUpa bAraNAe karI baMdha karyA ane bAhA-AtyaMtara tapazcaryA rUpa pAvaDA ane sAvarNIe karI karmarUpa sarva dhULa kADhI nAMkhI AtmAnuM tAtvika svarUpa zuddha karyuM. bhadra, A daSTAMta uparathI parama zAMtine mArga saMyama ane tapa che, ema samajavuM. saMyama. bhadra, have huM tamane saMyamanuM svarUpa kahuM. te sAMbhaLe. pAMca AzravanuM viramaNa, pAMca indriyane nigraha, cAra kaSAyane vijaya,
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ (24) Atmonnati.. ane traNa daMDanI virati-evI rIte saMyamanA sattara bheda thAya che. pAMca Azrava viramaNa eTale ahiMsA, satya, acArya, brahmacarya ane aparigraha te pAMca Azrava viramaNa kahevAya che. te saMyamane TuMke artha eTale ja thAya che ke, AzravanA dvArane baMdha karavA arthAta karma AvavA na devA ke AvatA karmane rekavA. jIvanI hiMsA karavAthI, asatya balavAthI, corI karavAthI, mithuna sevanathI ane parigrahathI aneka karmanuM Agamana thAya che, kAraNa ke. rAgadveSa zivAya e mArgamAM pravRtti thatI nathI. ane rAgadveSa-e karmanA AgamananuM parama kAraNe che. e rAgadveSanI Utpatti asaMyamanA kAraNathI thAya che. ahiMsA saMyama-mana, vacana ane zarIrathI kaI paNa jIvanI hiMsA karavI, karAvavI, ane karanArane anumedavuM, e hiMsA kahevAya che, te hiMsAne e nava prakAre tyAga kare, te ahiMsA saMcama kahevAya che. ahiM kaI prazna kare ke, "pUrve kahevAmAM AvyuM che ke, "AtmA amara che. te pachI tenI hiMsA kema thAya? A praznane parihAra A pramANe che-" A deha AtmAdhiSita che. tenI upara chone mamatvabhAva che. jenI sAthe AtmA ekameka thaI rahyuM che ane jene nAza karavAthI AtmAne A dehamAMthI anya sthaLe cAlyA javuM paDe che, te daza prANu (pAMca iMdriye, mana, vacana, zarIra baLa, zvAsa, ane AyuSya)ne nAza kare che tene dukha u. tpanna karavuM, te jIvahiMsA ahi kahevAmAM AvI che. te dazaprANane na haNavA te ahiMsA saMyama kahevAya che. - 2. satya saMyama-kola. lebha, bhaya ke hAsyathI koI paNa prakAre mana, vacana ane zarIrathI asatya bolavuM nahIM, balAvavuM nahIM ane asatya bolanArane anudana na ApavuM, te satyasaMyama kahevAya che. 3. accarya saMyama-mAlIkanI rajA sivAya kaI paNa vastu mana, vacana ane zarIrathI levI nahi, levarAvavI nahi ane lenArane anumodanA karavI nahi, te acArya saMyama kahevAya che. 4. brahmacarya saMyama-deva, manuSya ane tiryaMca saMbaMdhI maithuna
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 5 mI. (ra05) mana, vacana ane kAyAthI sevavuM nahi, sevarAvavuM nahi ane sevanArane anumodana ApavuM nahi; te brahmacarya saMyama kahevAya che. aparigraha saMyama-sarva padArtha upara mUchane tyAga kare. dezakALane vicAra karI dharmanA upagaraNe zivAya kaI paNa prakArane dhana dhAnyAdi parigraha mana, vacana ane zarIrathI rAkha nahi, 2khAve nahi ane rAkhanArane anumodana ApavuM nahi, te aparigraha saMyama kahevAya che. 6. spezipriya nigraha saMyama-zIta, USNu, suvALA, barasaTha vagere IchAniSTa sparzane pAmI rAgadveSa na kare te peseMdriya nigraha saMyama kahevAya che. 7. rasanendriyanigraha saMyama-ISTaniSTA svAdavALA rasane pAmI rAgadveSa na kare te rasaneMdriya saMyama kahevAya che. 8. dhrANendriya nigraha saMyama-ISTAniSTA gaMdhamAM rAgadveSa na kare te dhrANendriya nigraha saMyama kahevAya che. 9. cakSuriMdriya nigraha saMyama-ISTAniSTa rUpa dekhI temAM rAgadveSa na kare te cakSu iMdriya nigraha saMyama kahevAya che. 10. driya nigraha saMyama-ISTAniSTa zabda sAMbhaLI temAM rAgadveSa na kare te eneMdriya nigraha saMyama kahevAya che. 11. kedha kaSAya vijaya saMyama-udaya AvelA kedhane kSamAthI niSphaLa kare, tenuM pariNAma vicArI zAMta thavuM te kedhasaMyama kahevAya che. 12. mAna kaSAya vijaya saMyama-mAna, ahaMkAra-garva na kare, tevA prasaMgane namratAthI niSphaLa kare te mAnasaMyama kahevAya che. 13. mAyA kaSAya vijaya saMyama-kapaTa mAyA na karavI dareka prasaMgamAM saraLatAthI pravRtti karI mAyAmAM vijaya kare te mAyA saMyama kahevAya che. 14. lebha kaSAya vijaya sayama-sarva sthaLe sateSa vRtti rAkhI lene vijaya kare, te lebhasaMyama kahevAya che. 15. mane daMDa virati saMyama-A-audra pariNAma utpanna thAya te koI paNa vicAra na kare, paNa dharma ane zukaladhyAnamAM
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ (ra06) Atmanniti, praveza thAya tevA vicAra karavA te manodaMDa virati-saMyama 16. vacanadaDa virati-saMyama pitAne ke parane jenuM pari. NAma duHkharUpa Ave tevuM vacana bolavuM nahIM, paNa pariNAme sukharUpa thAya tevuM hitAvaha vacana belavuM, te vacanadaMDa viratisaMyama kahevAya che. 17. kAyadaDa viratisaMyama-zarIrathI kaI paNa jAtanI kharAba pravRtti na karavI paNa jenAthI AtmavizuddhimAM madada maLe, tevI pravRtti karavI te kAyadaMDa virati-saMyama kahevAya che. bhadra, A pramANe A sattara prakArane saMyama mArga che. A mArga AzravanA pravAhanA eka eka bhedane revAne mATe majabuta daravAjAnI garaja sAre che. paramazAMtinA mArgamAM praveza karanArAoe vAraMvAra A saMyamanuM samAcana karavuM joIe ane keI jAtanI viparIta pravRtti na thAya, tene mATe vAraMvAra jAgrata rahevuM joIe. A saMyamanI dvArA AvatA Azravane rokyA pachI pUrve je karmane jamAva ekaTho thaye che, tene dUra karavA mATe prayatna kare joIe. tapa, bhadra, have huM tamane kriyAmArganA prakArarUpa tapanuM svarUpa kahuM, te sAvadhAna thaIne sAMbhaLe. prabaLa kilaSTa karmone bhedavAnuM mukhya zastra tapa che. nikAcitakarmo paNa tapathI baLIne bhasmIbhUta thaI jAya che. dukAmAM kahIe te pUrva saMcita karma tapathI dUra thaI zake che. te tapa bAhya tapa ane AtyaMtara tapa-e be prakAranA che. upavAsa kare, alpa AhAra leve, niyamita vastuja levI, jenAthI vikRti pedA thAya che, evA rasakasane tyAga kare. daDha Asane lAMbA vakhata sudhI bezI zakAya tevI Teva pADavI ane aMga upAMgane saMkocI nirvAta sthAnamAM rahelA dIpakanI jema sthira thaI bezI rahevuM, ItyAdi sarva bAhyatapa kahevAya che. te tapa AtyaMtara tapamAM atyaMta upayogI che. upavAsAdikavaDe zarIra uparathI mamatva bhAva e che thAya che, iMdriye svAdhIna rahe che, nispRha thavAya che ane dhyAnamAM ghaNA lAMbA vakhata sudhI sukhe bezI zakAya che. ItyAdi aneka prakAre bAhya tapa upayogI che.
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ A jAya che yAtrA 5 mI. (ra07 ) Alcatara tapa. AtmanirIkSaNa karI jyAM jyAM pitAthI viparIta pravRtti thaI hoya, tyAM tyAM gurvAdi samakSa prAyazcitta laI zuddha thavuM. gurnAdikane vinaya kare, temanI vaiyAvacca karavI, AtmajAgrati thAya tevAM A dhyAtmika pustakanuM paThana karavuM, yA tenI jAgRti mATe grathanuM vAraMvAra smaraNa karavuM, dhyAna karavuM, ane malina vAsanArUpa rAgazreSane tyAga kare. A AtyaMtara tapa kahevAya che. upara kahelA tapanA bAra bhedamAM dhyAnatapa sarvamAM mukhya che. te dhyAnanA aneka prakAra che. jevuM AlaMbana teve rUpe AtmA pariName che, mATe pitAne jevuM thavuM hoya, tevA lakSa biMdune sanmukha rAkhI tevA thavAne mATe aniza prayatna kare. jemaNe paramazAMti pAmavI hoya, temaNe parama zAMtine pAmelA mahAtmAnuM jIvana caritra pitAnA hRdayapada upara AlekhI, tenI mAphaka dareka prasaMgamAM vartana karavAne prayatna kare, tethI pitAnI mAnasika prabaLatAnA pramANamAM te tadrupa thaI zakaze, ema che. tathApi kama zivAya ekaja kudake keI zAMti sthaLamAM praveza karI zakAtuM nathI. mATe kramanI ghaNI jarUra che, te sAthe tevA pavitra AlaMbananI paNa jarUra che. parama zAMtipada pAmavA mATenA aneka AlaMbane mahAtmA jJAnI purUSoe batAvyAM che, temAM navapadanuM AlaMbana mukhya che ane temAM kama ane AlaMbana sAtheja che. sAdhupada, bhadra, vaLI te parama zAMtipadanA abhilASIeAe prathama munipadanuM avalaMbana laI tenuM dhyAna karavuM. sAdhuonuM uttamamAM uttama caritra pitAnI sanmukha sthApana karavuM. tenA uttama guNe eka bAju sanmukha lakhI levA, pachI te pramANe pravRtti karavAnI daDha pratijJA karavI. dareka prasaMgamAM apramatta munie A ThekANe kevI pravRtti kare? te pitAnA manane puchavuM athavA temanA uttama jIvanamAMthI tapAsI levuM. temAMthI je javAba maLe te mAphaka vartana karavuM. khAtAM, pItAM, sutAM, besatAM, uThatAM ke kaI paNa kArya karatAM teonuM citrapaTa pitAnA hRdayamAM ke sanmukha ja rAkhavuM. ane AvA
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 208) Atmanniti. prasaMgamAM temanI kevI pravRtti hoya ke kevI upaganI jAgRti heya te vicArI tevA tevA prasaMgamAM tadAkAra thavuM. Aja munipadanuM A rAdhanA ane Aja muni padanuM dhyAna kahevAya che. A pramANe pravRtti karatAM jyAre munipadane lAyakanA sarva guNe pitAmAM thayA che, ema potAnuM hRdaya kabula kare tyAre te padathI uccapada je upAdhyAya pada tenuM AlaMbana laI dhyAna karavuM. A dhyAnamAM paNa munipadanI mAphakaja upAdhyAyanA guNenuM anukaraNa karavuM. upAdhyAyanA guNe pitAnAmAM dAkhala thayA tene nirNaya thatAM pachI AcAryapadanuM dhyAna karavuM. temanA chatrIsa guNe sanmukha rAkhI te mAphaka vartana karatAM AcArya huM pote chuM dravyathI nahIM paNa bhAvathI, temanA sarakhA guNe dhAraNa karavAthI. A nirNaya pitAne thatAM pachI ahaMtapadanuM ArAdhana karavuM. ahaMtanA jevuM vIrya, ahaMtanA jevuM nizcaya dhyAna, ahaMtanA jevuM vartana DhaMkAmAM kahIe te ahaMtanI mAphaka sarva kriyA karavI. A pramANe karatAM ahaMta svarUpa thaI zakAya che. e ahaMta svarUpa thatAM chevaTe siddha svarUpanuM dhyAna tanmaya, tadrupa banatAM parama zAMti malI cukI-parama zAMti svarUpa teija thaI javAze. bhadra, parama zAMti meLavavAne A mArga che. A mArge pUrve aneka manuSyae paramapada prApta karyuM che, tethI paramapada yA parama zAMtipadAbhilASIoe A raste pitAnuM vIrya pheravavuM joIe. te raste cAlavA prayatna kare joIe. A raste cAlavAmAM pitAnuM sAmarthya na jaNAya, viSayavAsanAnI zAMti na thatI hoya, athavA kuTuMba neha vagere baMdhananA kAraNe chuTI zakatAM na hoya, teoe dvAdazatratarUpa gRhastha mArga svIkAra joIe. A mArga paNa nivRttine mArga che, chatAM te ghaNe sahele paNa vizeSa laMbANavALe che. A mArgamAM AzravanA dvAre ceDAM zeThAM baMdha thAya che, paNa e mArgamAM rahI AgaLa upara nivRttine TuMke mArga aMgIkAra karavAnA sAhitya ekaThAM karavA dhAre te te karI zakAya tema che. uttama bhajana karavuM, te zreSTha che, paNa tenA abhAve taddana bhukhe maravuM tenA karatAM sAmAnya bhejanathI paNa peTa bharavuM, te yaMgya che. A nyAye jyAM sudhI nivRttinA ke paramazAMtinA uttama mArgamAM cAlavAnI pitAnI
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 5 mI. (20) gyatA na thAya, tyAMsudhI gRhastha dharma aMgIkAra kare te paNa zreSTha che. gyatA vadhAravAnuM te paramakAraNa che. yegyatA zivAya uccapadArehaNa karI pachI guNonI vRddhi karavI, e muzkelI bharyuM kAma che. tevAone te padathI pAchuM paDavuM paDe che, mATe gyatA na hoya te te gyatA meLavavA prayatna kare. te pada meLavavAnI yogyatA jyAMsudhI na meLavI zakAya tyAM sudhI DI gyatAvALo ke pitAnI lAyaka gyatAvALA gRhastha dharma svIkAra karavo. A vakhate zodhacaMdra aMjali je vijJapti karI-"mahAtmA, kRpA karI Apa gRhastha dharmane saMkSipta upadeza Apo ke jethI amane amArA jIvanamAM UpayegI thAya. A5 mahAtmAnI vANInI aMdara rahela dharmanuM rahasya amArA hRdaya Upara satvara ArUDha thaI jAya che. tenI A prArthanA UparathI mahAtmAe tatkALa gRhastha dharmane upadeza A pramANe ko. gRhastha dharma. bhadra, AtmasvarUpa (huM koNa chuM?) jANyA pachI ane A saMsAranuM vicitra svarUpa joyA pachI gRhAvAsamAM rahelA gRhasthAe yathAzakti eka pagaluM paNa AgaLa vadhavuM joIe. te eja ke, temaNe prathama gRhastha dharmanA vate grahaNa karavA joIe. thoDAM paNa AzradvAra rekavAthI karmapravAha Avate ocho thAya che. jeTalAM pramANamAM AzravadvAra rokAze, teTalA pramANamAM karmapravAha AvatA aTakaze. Amaja hovAthI keTalA pramANamAM te dvAra baMdha karavA?" A praznane avakAza rahe ja nathI. Ane Uttara eTalo ja che ke, "jeTalA pramANamAM te dvArA rekAya teTalA pramANamAM roke." bhadra, prathama gRhasthanA bAravrate A pramANe che. 1. sthala prANAtipAta viramaNa, 2 sthUla mRSAvAda viramaNa, 3 sthUla adattAdAna viramaNa, 4 sthUla maithuna viramaNa, 5 sthUla parigraha viramaNa, 6 divirati, 7 bhogapabhega, 8 anartha daMDa viramaNa, 9 sAmAyika, dezAvakAzika, 11 paiSadha, 12 atithi saMvibhAga, A gRhastha dharmanA bAra vate che. tenA saMkSipta svarUpa A pramANe che-sarvathA keI paNa jIvane
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) Atmonnati, mAre nahIM te sArvabhauma athavA pUrNa ahiMsA vrata kahevAya che, tenI apekSAe A sthala ahiMsAvrata che. * 1. trasa ane sthAvara e jInA be bheda che. je hAle cAle te trasa jIva kahevAya che ane je nAma karmodayavALA sthirachava te sthAvara kahevAya che. pRthvI, pANI, agni, vAyu, ane vanaspati- A pAMca jAtanA ane sthAvara kahe che. e pAMca jAtanA nuM sarvathA niraMtara rakSaNa karavuM, te gRhasthane mATe azakaya che, tethI temaNe trasajIne khAsa ba. cAva kara joIe; temAM paNa je aparAdhI trasa jIve che, temane sarvathA bacAva gRhasthathI thaI zakyuM nathI. tema vaLI AraMbhathI paNa trasa jIveno vinAza thavAno saMbhava che, mATe niraparAdhI, Arambha zivAya saMkalpathI jANI joIne mAravAnI buddhithI trasa jIvene na mAravA ATale bacAva gRhasthAe pahelA ahiMsA tratamAM kara joIe. 2 sthUla mRSAvAda viramaNa-gRhasthathI sarvathA mRSAvAdane tyAga thaI zakatA nathI, tethI temaNe sthUla mRSAvAdane tyAga kare joIe. "huM Aje daza vAge AvIza" ema kahI daza ane eka mInITe je jAya te mRSAvAdane doSa lAge che. "A AMbAnuM vana che ema kahetAM temAM je koI bIjA vRkSo hoya te paNa asatya deSa lAge che. A jAtinA sarva sUkSma asatya gaNAya che; tevI tIvra jAgrati na hovAthI A sUkSma asatyane tyAga guDathI thaI zakatuM nathI mATe teoe jene leke vyavahAramAM asatya gaNe che, tevA sthala-asatya bolavAne tyAga kare, je kanyA saMbaMdhI, jAnavara saMbaMdhI, bhUmi saMbaMdha juThuM na bolavuM temaja thApaNa na eLavavI ane khoTI sAkSI na puravI khoTA lekha na karavA te grahasthanuM bIjuM vrata che. 3 sthala-adattAdAna viramaNa cerI karavI nahIM. mAlIkanI rajA zivAya eka tRNamAtra levuM, te cerI gaNAya che, paNa gRhasthothI tadana cerIne tyAga thaI zakatuM nathI. tethI temaNe sthUla adattAdAna viramaNa vrata levuM joIe. khAtara pADavuM, tALuM teDI laI javuM,
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 5 mI. (211 ) vATa luMTavI, gAMTha kApavI, dANa cerI karavI, ochuM devuM, vadhAre levuM vagere temaja rAjA daDe tevI cerIne tyAga kare, te gRha sthanuM trIjuM vrata che. 4 sthala mithuna viramaNa parastrIgamanane tyAga kare, vidhavA, vezyA, bAlakumArI vagerene tyAga A vratamAM AvI jAya che. svadAra-pitAnI paraNelI strImAMja saMtoSa mAna, te gRhasthanuM cethuM vrata che. 5 sthUla parigraha viramaNa, IcchA aparimita che, tene niyamamAM rAkhavI eTale dhana, dhAnya, kSetra, ghara, rUpuM, enuM, hIrA, mANeka motI vagere dAsa dAsI, pazu ane rAjyAdi vaibhava ItyAdi je mIlakatamAM gaNavAmAM Ave che te sarvane IcchAnusAra niyama rAkhavo tethI vadhAre thAya te paropakAra Adi sanmArge tene vyaya kare, te gRhasthanuM pAMcamuM vrata che. 6 digaviramaNa cAra ke cha dizA tarapha javA AvavAne niyama rAkhave, A niyama pote je zahera ke gAmamAM rahetA hoya tyAMthI gaNa ane niyamita IcchAnusAra rAkha. parama zAMti mArganA pathika banyA pachI gRhastha pitAnI pApa pravRttine ke AraMbha parigrahAdikane kAbumAM rAkhavA ane satsaMgAdinA abhAve dharmaki. yAmAM zithilatA na prApta thAya, te mATe A vrata levAnI jarUra che. 7 bhege paga vrata ekavAra upabhogamAM Ave te bhega, anAja pANuM Adi kherAka ane ekanI eka vastu vAraMvAra upabhegamAM Ave te upaga strI, vastra, vagere. te bhaga tathA upabhegane IcchAnusAra niraMtara niyama kare. bhejanamAM sAtvika khorAka le. madha, mAMsa, rAtri bhajana ane kadAdi aneka jaMtuone saMhAra karanArI ane vikRti karanArI vastuone tyAga kare, kAraNa te padArtho tAmasI ane rAjasI prakRtivALA hovAthI vicAramAM vikRti upajAvI zAMti mArgamAM vinna karanArA thAya che. pagale pagale zAMti mArgamAM AgaLa vadhavAnuM hovAthI tenA pathikee aneka jIvone jemAM saMhAra thavA saMbhava che, tevA vizeSa pApanA vyApArane paNa tyAga kare joIe.
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ (21ra) Atmonnati. ( 8 anartha daMDa viramaNa-vagara prajane daMDAvuM, karmathI baMdhita thavuM te anartha daMDa kahevAya che. 1 AraudradhyAna, 2 pApapadeza, 3 hiMsaka upakaraNe mAgyA ApavA, ane 4 pramAdAcaraNa-ema ane nartha daMDa cAra prakAre che. 1 vagara prajane bIjA jene duHkha ApavAnA ke mAravAnA vicAra karyA karavA, te Arta-zadra dhyAna kahevAya che jemake "huM mArA vairIne ghAta karUM." "huM rAjA thAuM te gAmane pAyamAla karUM, agnithI lAhya karUM." amuka strI maLe te ThIka" "je huM vidyAdhara thAu te AkAzamAM uDavAnI majA paDe" ItyAdi. 2 pApepadeza jyAM pitAnI dAkSiNyatA na pahoMce tevAM manu bene pApa karavAne upadeza Apavo. jemake, "khetara kheDe, baLadanuM damana kare; ghaDAne khasI kare, ghara banAve, bApanuM vaira ." vagere. manuSya zAMtimArgane pathika chatAM gRhasthAzramamAM raheluM hovAthI tene kuTuMba viSayika upadeza Apavo paDe che, te paNa jema bane tema e che kara joIe. te pachI parane pApa pravRttimAM preravAne tene adhikAra nathI. 3 hiMsaka upakaraNo. jenAthI jIvonI hiMsA thAya tevA hathIcAra vagere pUrvanI mAphaka jyAM dakSiNyatA na pahoMce tyAM mAgyA na ApavA. 4 pramAdAcaraNa-parama zAMti mArganA pathike vikAra utpanna thAya tevAM gAyana sAMbhaLavA nahIM. nAca ke nATaka jovA nahIM, kAmazAstramAM Asakti na rAkhavI, jugAra khele nahI, jalakIDA karavI nahIM, hAthI, pADA, geMDA vagere jAnavaranA yuddha karAvavA nahIM, tema jevA paNa nahIM. zatrunA putranuM vaira na levuM, strI kathA, deza kathA, rAjakathA, tathA bhajana kathA vagere karavI nahI, temaja pramAdA caraNane tyAga kare. 9 sAmAyika vrata-rAgadveSa vinAnI zAMta sthitimAM beghava eTale ochAmAM ochI aDatALIza mInITa sudhI eka Asane rahevuM. teTalA vakhatamAM AtmadhyAna, paramAtmadhyAna, AtmanirIkSaNa, ane parameSTI mahAmaMtra jApa karo. temaja mahAtmA purUSanA uttama
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 5 mI. (13) caritra yAda karavA, tathA anityAdi bAra bhAvanAone vicAra kare, te sAmAyika vrata kahevAya che. 1 dezAvakAzika vrata-e chaThThA vratamAM grahaNa karela dizAnA lAMbA niyamane eka divasa ke amuka kalAka mATe saMkSepa kare. evI ja rIte bIjA vratane paNa saMkSepa kara-ema caida niyama dhAravA. 11 piSadhavrata-1 AtmAne athavA AtmaguNene jenAthI puSTi male te piSadha kahevAya che. temAM upavAsAdi tapa karAya che. 2 pApavALA-sadeSa vyApArane sarvathA tyAga kare; brahmacarya pALavuM, ane abhaMganAdi zarIra suzruSA karavI nahIM. A cAra prakAranI kiyApUrvaka cAra ke ATha pahera paryata dharma dhyAnamAM prayatnavAna rahevuM, te piSadha vrata che. niraMtara na banI zake te parvatithie avazya A vrata karavuM joIe. 12 atithi saMvibhAga-parama zAMtinA mArgamAM prayANa karavA mATe jeoe sarvathA gRhasthAzramane tyAga kare che, tevA atithi, tyAgI, muni vagere upanAmathI oLakhAtA mahAtmAone anna, pANI, pAtra, vastra ane vasatiAdi te mArgamAM upayogI ane mArganA AdhArabhUta vastuonuM dAna karavuM, te atithi vi. bhAga vrata kahevAya che. A pramANe gRhastha dharmane egya evA gRhasthanA bAra vate che, A sivAya paNa teoe niraMtara devAdhidevanI pratimAnuM pUjana karavuM, tIrthayAtrAo karavI, anukaMpA buddhithI duHkhI ane uddhAra kare, dharmavyAkhyAne sAMbhaLavA, dharmAcAryanI AjJA zira upara uThAvavI, sadharma baMdhuo ane bahenone temanA zubhakAryamAM sahAya ApavI. teone dharmamArgamAM sthira karavA. jJAnanA uttama bhaMDAre banAvI temanuM rakSaNa karavuM ane jJAnazALAo sthApavI. bhadra! A saMbaMdhamAM prajApAla rAjAoe paNa sarva dharmo tarapha samAnabhAvathI joI sahAya ApavI joIe. jemAM zrImaMta che temaNe dharma ane jJAtine bheda rAkhyA vagara lekepagI kAryo karavAmAM tatpara rahevuM. gRhastha dharmamAM zrImatae AgaLa vadhI bIjAone AgaLa vadhAravA prayatna karavo joIe. duHkhI jene mATe anAtha
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ (ra14). Atmanniti, zALAo, dardIone mATe auSadha zALAo, pathikane mATe dharmazALAo ane nirAzrita bhukhyAone mATe bhojanazALAo ughADavI joIe. pitAnA jAtibaMdhuonA dukhe je rIte ochAM thAya, te rIte yathAzakti prayatna kare jaIe. bhadra, ahiM dareka gRhastha eTaluM yAda rAkhavAnuM che ke, pote je AzramamAM rahyA hoya, teNe te te Azramane lAyaka pitAne dharma bajAvavAmAM pAchaLa paDavuM na joIe. A pramANe saraLa chatAM upaga rAkhavA lAyaka e guhadharma paNa eka paramazAMtine mArga che. bhadra, dareka AtmAe pitAnA jIvitanuM svarUpa vicAravuM jeIe. AyuSya asthira che, saMpattio vipattiothI bharapUra che, saga vigavALA che, lakSmIvijaLInA jevI capaLa che, saMsAranuM sukha kSaNika che, mastaka para cAretarapha vipattionA vAdaLa pharI vaLyA che, ane mRtyunuM caka mastaka para phare che. vaLI A jagatamAM pANInA parapoTAnI jema prANIo utpanna thAya che ane laya pAmI jAya che. zarIra jarAthI jarjarita thaI jAya che. AthI samajavuM jeIe ke, dharma zivAya kaI rakSaNa karanAra nathI. IMdrAdi devatAo paNa maraNane zaraNa thAya che, te pachI manuSya jAti zI visAtamAM che? bhadra, ApaNuM zAstrakAra karIne kahe che ke, "manuSya AtmAo, sAvaceta raho, kayAM sudhI ghora nidrAmAM gherAIne paDayA raheze? zA mATe nizcita thaIne beThA che? uThe, jAgrata thAo. parama zAMtinA mArgamAM prayatna kare. A durlabha manuSya bhavanA AyuSyanA amUlya samayane eka aMza paNa nirarthaka kADhaze nahIM. A manuSya dehanA jevI saMpUrNa sAmagrI pharIvAra prApta nahIM thAya? bhadra, AhaMta zA A UdgAre sadA smaraNamAM rAkhaje. A pramANe kahI te mahAtmA tatkALa virAma pAmI gayA, ane A dhAmika carcAnI sa mAptine sUcavanAra AzIrvAda rUpe nIce pramANe eka suMdara padya bolyA hatA-- yA manobhAvanA bhavyAH prasUte bhavyamAnase // sA manoraMjinI dharmavA" jayatu sarvadA // 1 //
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 5 mI. (15) je dharma vArtA mananI uttama bhAvanAone janma Ape che. te mane raMjaka dharmavArtA sadA ya pAma" 1 mahAtmAnA mukhathI A padya sAMbhaLI yuvAna zrAvaka satyacaMdra ane zedhakacaMdra atyaMta prasanna thaI gayA. teo vinaya bharelI vANathI A pramANe chelyA-"mahAtmana, AjanA ApanA upadezanA tIvra prakAze amArI zaMkA rUpa timiratAne taddana nAza karI dIdho. che ane amArA mugdha hRdayamAM prabodhane prakAza paDI rahyo che." A pramANe kahI teo banne vinIta yuvakee gurUne vaMdanA karI ane nIcenA padyathI te mahAtmAnI stuti karI. natiH yajamAnasanairmalyaM bhavyamanAMsyeva nirmalIkurute / sa jayati sUrIzvaro'yaM karmAlitRNaughadahanasamatejAH // 1 // jemanA mananI nirmaLatA bhavya jananA manane nirmala kare che, ane je karmanI zreNIrUpa ghAsanA samUhamAM agnisamAna tejavALA che, te A mahAtmA sUrIzvara jya pAme che."1. A pramANe stuti karyA pachI te bane zrAvake pitAnA vAsa sthAnamAM cAlatA thayA hatA. mArgamAM cAlatA te tarUNe pitAnA upakArI AcAryanI premathI prasaMzA karatA hatA. te sAthe je je viSaya upara te mahAtmAe upadeza Ape che, te te viSayanI carcA karatA hatA ane tenuM utsAhathI manana karatA hatA. kAraNake, adhIta ane zruta viSaya mananapUrvaka vicAravAthI tene sAre baMdha thAya che, ema teo sArI rIte samajatA hatA. RA
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra * pa 4 ) IJRS nAma : yAtrA 6 DI. Ni) A je parvane divasa levAthI raivatagirinA mArgamAM le kenI ThaTha jAmI hatI. vividha dezanA ane vividha dharmanA yAtrALuonAM vRMda potapotAnA dharmane jaya para ja dhvani karatAM girivaranI taLeTI para ekatra thayA hatA. sarvanA mukhamAMthI jAta jAtanA rAgamAM stavanenA dhvani nIkaLatA hatA. A samaye mahAtmA potAnA parivAra sAthe e pavitra tIrthanI bheTa levA nIkaLyA hatA. jyAre mahAtmAe giri upara caDavAne Arabha karyo, te vakhate keTalAeka temanA bhAvika bhaktae UMcA svarathI nIcenA padya UccAryA hatA. namo'stu nemaye namrazacIzakrAya tAyine / * * viMcAte vizva yonine zA jemanI pAse IMdrANI ane IMdra namra thayelA che ane jeo jagat trAtA thaI harivaMzamAM utpanna thayelA che te mahAtmA pUjyayegI bAvIsamA tIrthaMkara neminAtha bhagavAnane namaskAra ." A padyane pratidhvani paDatAM jANe te girirAja paNa pitAnI bheTa levA AvelA mahAtmAnI stuti karate hoya, tema dekhAtuM hatuM. parvata upara caDI cheDe AgaLa vadhyA, tyAM keTalAeka bhakatoe nIcenA zabdothI te mahAtmAnI prazaMsA karI hatI. mahAtmA, Apa A jagatanA jIvonA uddhAra karanArA ane temane mokSamArganA dazaka che. ApanA jevA sUrivarathI vIradharmanI prabhAvanA vadhatI jAya che. ApanI upadeza vANuM bhavya prANIone temanA manuSya jIvanamAM AlaMbanarUpa che, ane ApanA vihArathI bhAratavarSanA kSetre dharmavaDe pallavita thAya che." Aje mahAtmA bhagavAna neminAtha prabhune vaMdanA karI sahastrA
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 6 ThI.. (ra17) pravana (sahasAvana) tarapha vicaryA hatA. gemukhI gaMgA cheDI DAbe raste Avela te mArga mahAtmAe parivAra sAthe grahaNa karyo hate. mArgamAM AvatI kudaratI lIlA je mahAtmA AnaMda pAmatA hatA ane pitAnA ziSyane te sthaLa batAvI tenI prAcIna vArtA kahetA hatA. vividha vRkSonI zreNIomAMthI prAsuka mArge vihAra karatA mAhAtmA sahassAmravanamAM AvyA hatA. te sthaLe eka chatrI jeImahAtmA A pramANe belyA-"bhadra, ahiM zrI neminAtha prabhunAM pagalAM che. jaganA kalyANanI pravRtti karanArA te prabhu A sthaLe padhAryA hatA." A pramANe kahI temaNe te prabhunA caraNanI nIce pramANe stuti karI hatI. " vaMdanIyAvarcanIyau bhavasAgaratAriNau // __ zrI nemezcaraNau divyau sadA zaraNamastu na" // 1 // vaMdana karavA gya, pUjavA gya, ane A saMsAra sAgarane tAranArA zrI nemi prabhunA caraNe amAre haMmezA zaraNarUpa che." 1 A stuti karyA pachI te mahAtmA bharatavana tathA hanumAna dhArAne mArge cAlyA hatA. te sthaLe AvelA ariDAnA vRkSa nIce Azraya karI mahAtmAe giranAra girinA keTalAka sthaLonI gupta hakIkata jaNAvI hatI. A parvatanI naityi dizAmAM Avela pAMcamI TuMkamAM gambara athavA gadhesiMhane DuMgara che. tyAM keTalIeka zAzvatI pratimA che. ema kahevAya che. ane tenI aMdara eka kuMjadraha nAmane dhare che, te tAMtaNIe dhare kahevAya che. te dhara agAdha hevAthI zAzvatI pratimAne sthAne jaI zakAtuM nathI. ahIMthI kAlikA ka jatAM eka pAMDava guphA Ave che, te guphA ratanabAgathI zarU thAya che, te chatarAsA pAse AvelA pATaNavAvanA DuMgaramAMthI nIkaLe che, tyAM eka devInuM prAcIna dhAma che. evI ja eka guphA mAlyavaMta athavA mAbIparamAMthI nIkaLI zatruMjaya parvata AgaLa siddhavaTanI pAse nIkaLe che, hAla te sthaLe ANaMdapura gAma che, A pramANe sAMbhaLavAmAM AvyuM che. bhadra, je bharatavana che, tenuM nAma bharatacakInA nAma uparathI paDeluM che. te mahAna Adya cakravattI mATe saMgha kADhI zatruMjaya
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ (28) Atmati, tIrthane uddhAra karI A pavitra giri tarapha AvyA hatA. te samaye ApaNA prAcIna maharSioe A ramaNIya girinuM je varNana karyuM che, te abhuta che. mahAt cakavartI bharata jyAre A tIrthamAM Avela tyAre A saiArASTra dezanA rAjA zaktisiMhe tenuM bhAre Atithya karyuM hatuM. te pachI bhAratacakIe A tIrthamAM keTalIeka sudhAraNA karI hatI. teNe potAnA eka hajAra yakSa pAse pagathI nA cAra moTA rastAo karAvyA hatA. ane dareka ratAne mukhya bhAge nagara vasAvyAM hatAM. bhaviSyamAM A girirAja upara bAvIsamA tIrthaMkara zrI neminAtha prabhunA traNa kalyANaka thavAnAM che, evuM dhArI teNe vAdhika ratnavaDe te bhAvI tIrthaMkarane mahAna prAsAda karAvyuM hatuM. bhadrAtmAe, A pavitra girirAja raivataka siddhagiri zatruMjyanuM pAMcamuM zikhara kahevAya che. ahiM anaMta tIrthaMkare AvelA che ane AvavAnA che. AvA pavitra tIrthane mana, vacana ane kAyAnI zuddhithI vaMdanA kare." A pramANe kahI te mahAtmA nIcenuM padya bolyA hatA. "dharma viddhatAya zrI mokSaropAna vize || zrI vatAya ja nA tIrthAnA tApane ? | dharma lakSamIne vadhAranAra, mekSanI nasaraNarUpa ane rakSakarUpa evA zrI tIrtharAja giranArane namaskAra che." 1. A padya bolyA pachI raivatagirinA darzanIya sthaLenuM varNana ApI mahAtmA tyAMthI vihAra karI giri nIce utarI pitAnI darajanA upadezavALI jagyAmAM AvyA hatA. nityanA niyama pramANe tarUNa zrAvaka satyacaMdra ane zedhakacaMdra mahAtmAnI samIpa vinayathI beThA. temaNe prathama bhakti bhAvathI mahAtmAnI A pramANe prazaMsA karI. mahAtman ! ApanA ddhAraka caraNa kamaLane ame manavacana ane kAyAnI zuddhithI vaMdanA karIe chIe. ApanA samAgama rUpa kalpavRkSanI chAyA amArA A bhavajanita tApane zamAvI parama zAMti Ape che. Apa sadA yevatA vargo ane amAre udvAra karo."
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 6 DI. (19) stuti karyA pachI zrAvaka satyacaMdra vinayathI A pramANe kahyuM"mahAtmana, ApanI kRpAthI amArA sarva saMzaye 2 thaI gayA che. have kAMI paNa sArabhUta hoya te upadeza ApavA kRpA kare. " mahAtmA prasanna thaIne bolyA-"bhadra, tamene e sArabhUta upadeza maLe tevA praznA kare, ke jethI tame saMzaya rahita thaI uttama upadezane prApta karaze. mahAtmAnA A vacane sAMbhaLI zedhakacaMdra jijJAsu thaI A pramANe bolya-"bhagavana, AgamamAM kahyuM che ke, "dharmathI sukhI thavAya che, ane pApathI duHkhI thavAya che." e vAta satya che, paNa A jagatamAM evuM pratyakSa jovAmAM AvatuM nathI. keTalAeka dhamI leke duHkha bhegavatA jovAmAM Ave che ane keTalAeka adhama-pApI leke sukha jogavatA dekhAya che, tenuM zuM kAraNa haze?" zodhakacaMdrane A prazna sAMbhaLI mahAtmA zAMtamudrAthI belyA"bhadra, dharmane viSaya ghaNeja gahana che. tenA kArya kAraNanA niyamane abhyAsa ghaNuM sUkSamatAthI karavAnuM che. tevA abhyAsa vinA dharmanuM saMgIna jJAna thatuM nathI. dharmanA uparaceTIA jJAnathI ghaNI vakhata manuSya gaMbhIra bhUla karI de che ane dharmanI zraddhAne zithila karI nAMkhe che. ghaNu vAra dhArmika zraddhA zithila thavAnuM kAraNa evuM bane che ke, pApa vRttithI AjIvikA karanArAo, chaLa-pracaMcamAM ramanArAo ane sadA pApamAMja vizeSa pravRtti karanAe keTalAeka sukhI dekhAya che, temaja vyavahArika kArya prasaMgomAM paNa temane vijaya thatuM jovAmAM Ave che. AvA pratyakSa kAraNe joI lekene dharmanI zraddhA zithila thavAne saMbhava che, ane teo dharma tathA tenA phaLane kAnI najare juve che, paraMtu kharI raevI zaMkA karanArA manuSya dharmanI ane kArya kAraNanA niyamanI uMDI zodhamAM utarelAM nathI hatA. temaNe kAraNe ane kArya-e viSe vicAra kara joIe. A vyavahAra jaganA sarva bhAganA kartAne lAgu paDe che. dAkhalA tarIke eka bIja jamInamAM vAvyA pachI tene jamIna,
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ (22) Atmanniti.. havA, pANI, khAtara vagere nimitte tad anukUla hoya te te bIja ghaNAM thoDA vakhatamAM aMkurA, DALAM, pAMkhaDA, vagerene utpanna karI, eka vRkSanA rUpamAM dekhAva deze ane phala paNa Avaze; chatAM A bIjane game teTalAM anukula sAdhane hAya tathApi ekaja divasamAM ekaja kalAkamAM mahAna vRkSa rUpe thaI uttama phaLa ApanAra kadi paNa banI zakazeja nahi; kAraNa ke, kAraNa ke kAryarUpamAM AvavAne kAMI paNa aMtara-vyavadhAnanI jarUra che. A vRkSanuM bIja svAda phala ApanAra hovAthI temaja tene joItA sAdhane ghaNI jhaDapathI ApavAmAM AvelA hovAthI te vRkSane bIjA cheDA sAdhanavALA vRkSonI apekSAe vehelAM ane svAdiSTa phale Avaze. AvI ja rIte kaDavA phalavALA vRkSane badhAM sAdhane anukula melavI ApyAM haze te te vRkSane bIjA sAdhana vinAnA vRkSonI apekSAe vahelAM ane kaDavA phale Avaze. Aja draSTAMtathI mIThA vRkSavALA dharmanA mIThA phale ane kaDavA vRkSavALA pApanA kaDavA phalenI sAthe sarakhAmaNI karI levI joIe. ugra puNya pApavALAM kartavyanuM phala ghaNAM zeDAMja vakhatamAM ane tIvra male che, tyAre maMda pariNAme karAelAM puNya pApavALAM ka nuM phala kAlAMtare ane maMdapaNe ceDAM sukha duHkha rUpe male che, ATaluM jaNAvyAthI e phuTa thayuM ke, je pA5 vRttivALA chaLa prapaMcIo atyAre sukhI dekhAya che ane vyavahArika kAryamAM teo vijaya pAme che, te temanA pUrva kartavyanuM phaLa che. e pUrva kartavya sAruM che, tethI teo sukhI ane vijayI che, atyAranAM azubha kartavyanAM phale ADuM pUrvanA zubha kartavyanuM vyavadhAna (AMtarU) paDeluM che, te aMtara nIkaLI jatAM arthAt te zubha kartavyanuM phala samApta thatAM vartamAnakALanuM ke pUrvakALanuM azubha karma udaya thatAM atyAre sukhI dekhAtAM te temane tIvra ke maMda pApI pariNAmanA pramANamAM vadhAre ke ochA duHkhI thavAnA. kriyAnuM phala-pachI te sArI hoya ke naThArI hoya-avazya che. sArI kiyA (ktavya) nuM phala sAruM ane naThArI kriyAnuM phala naThAruM, enA dAkhalA joIe teTalA pratyakSapaNe anubhavAya che, mATe dharma
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 6 DI. (ra ) satya che, ane tenuM phala avazya zubhaja maLe che. manuSyane dharmanI ghaNI ja agatya che, ane te mAnava jIvanamAMthI ja meLavI zakAya che. jema chAzamAMthI mAkhaNa, kAdavamAMthI kamaLa, ane vAMzamAMthI muktAmaNi sArabhUta hoI grahaNa karavA gyA che, tema manuSya janmamAMthI sArabhUta dharmaja grahaNa karavA vya che. je durgatimAM paDatAM prANIone dhAraNa karI rAkhanAra heca,-aTakAvanAra hoya ane sagatimAM laI janAra hAya arthAt janma maraNanA kilaSTa duHkhathI mukta karanAra heya teja dharma kahevAya che. jJAna, darzana ane cAritra-A tripuTImAM e pUrvokta sAmarthya hevAthI teja dharma gaNAya che. bhadra, jIvAjIvAdi tane avadha jenAthI thAya che, tene mahApurUSa samyajJAna kahe che. jIva AtmA ane tenAthI vyatirikta-achava A be vastuthIja jagata bharapUra che. A duniyAnA sarva dazya ane adazya padArthone samAveza temAM ja thAya che. jaDa padArthanI sAthe AtmAnI je Asakti che, tenAthI ja A sarva prapaMcane dekhAya che. AtmA ane pudagalenI (jaDapadArthonI) mizratA teja A sarva deha dhAraNa karavAnuM kAraNa che ane te mizratAnuM kAraNa IcchAniNa jaDa padArthonI prAptithI thate harSa tathA zeka kAraNa che. te jaDapadArthone mATe utpanna thatA rAgadveSathI karme aneka rUpe hecAI jaI AtmAnA zuddha guNene Avare che-dabAve che. te karmanA AvaraNanI madadathI AtmA caturvidha gatimAM bhramaNa karatAM nAnA prakAranI yAtanAo anubhave che. te vividha yAtanAonI zAMtinuM mukhya kAraNa jJAna che. jJAnathI satyAsatyane, hitAhitane, nityAnitya ane svarUpane bodha thAya che. vastune vasturUpe bedha thatAM satya ane hitakArI vastu tarapha prIti thAya che. te ja sukhadAyaka che, evuM zraddhAna pragaTe che. A zraddhAna thavAthI te pramANe vartana karavAnI IcchA thAya che ane te pramANe vartana karatAM AtmA pitAnA vizuddha svarUpane pAmI zake che. AthI eTale phalitArtha thaye ke jJAnathI satya vastu jaNAya che, darzanathI temAM zraddhAna thAya che ane cAritrathI te pramANe vartana karAya che. athavA satya vastune jaNavI te jJAna, tene nizcaya te darzana ane jevuM jANyuM, jevuM zraddhAhyuM,
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( rarara) Atmonnati. tevuMja kriyAmAM mUkI anubhavavuM, te cAritra-A vividha dharma che. A trividha dharmamAM jJAna mukhya che. kAraNake jainazAstromAM kahyuM che ke prathama jJAna ane pachI kiyA. te vyavahAra rUpamAM apUrNa hoya che, te tethI saMsAranI vRddhi thavAnA kAraNarUpa zubhAzubha karmonI ja prApti thAya che. - bhadra, A uparathI samajAze ke, A jagatamAM je je manuSya dukhI jaNAya che, te temanA pUrva bhavanA azubha vicArenA pariNAma che ane je je manuSya sukhI jaNAya che eTale temane je zAtA. vedanIyanA phalarUpa nIrogatA, icchita padArthonI prApti, uttama vaibhava, zubhasthAna vagere teo bhagave che, te temanA pUrva janmamAM karelA zubha vicArenA tathA zubha AcAronA pariNAma che. zubha vicAre AtmAnI sAthe puNyanA dalIyAne saMbadha karAvI, dravya, kSetra, kALa tathA bhAva ne tenA sArA phala (zAtA) dekhADe che. ane te ApaNe anubhavIe chIe. zubha vicArathI je puNya baMdhAya che, te puNyanA be bheda che. 1dravyapuNya ane bhAvapuNya. AtmAnI sAthe je pigaeNlika zubha dalIyAM baMdhAya che, te dravyapuNya kahevAya che ane je pidugalika zubha dalIyAM baMdhAelA che, dravya kSetra kALa bhAva bhege udayamAM AvI zubha phala dekhADe che, te bhAvapuNya kahevAya che. pApanA paNa be bheda che 1 dravyapA5 ane 2 bhAvapApa, je azubha daliyAM mana, vacana ane kAyAnA ge rAga dveSe karI AtmAnA pradezanI sAthe baMdhAya che, je azubha karmanA dalIyAM tarIke oLakhAya che, te dravyapApa kahevAya che. ane je dravya, kSetra, kALa bhAvAge udayamAM AvI azAtA vedanIya rUpa azubha phala dekhADe che, te bhAvapApa kahevAya che. bhadra, e puNya ane pApanI eka caturbhagI utpanna thAya che, te manana karavA gya che. tenA prakAra A pramANe che. 1 puNyAnubadhI puNya, 2 puNyAnubaMdhI pApa, 3 pApAnubaMdhI puNya ane 4 pApAnubaMdhI pApa. A caturbhagI Ahata zAsAmAM vivecana sahita samajAvI che.
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 6 ThI. (rara3) dhacaMdra prazna karyo-"mahAtmA, te catugInuM svarUpa daSTAMta sAthe samajAvavA kRpA kare." mahAtmA belyA-"je puNyanA dalIyA bhegavavAmAM AvatA heya, te puNyanA bhege zubha mana, vacana ane kAyAnA ge karI AtmA pAchuM vizeSa puNya upArjana kare che, te te puNyAnubaMdhI puNya kahevAya che. te viSe rAjA kumArapALa, dhanAzALIbhadra, satI sItA ane rAjA saMprati vagerenA daSTAMta prakhyAta che. tevI rIte sAMpratakAle paNa jeo meTA dhanavaMta gRhasthanA putre pUrva puNyanA ge zAtA bhagave che ane zuddha dharma upara zraddhA rAkhI zubha kAryonI aMdara sArI sakhAvate karI teo pAchA puNya bAMdhe che teone puNyAnubaMdhI puNya samajavuM. vaLI jeo dIkSA grahaNa kare che. temane paNa zubha yege puNyAnubaMdhI puNya baMdhAya che. tene mATe zAstramAM paNa kahyuM che ke, mahA puNyanI sAmagrIthI manuSyajanmanI prApti thAya che, temAM paNa je mahA puNyavaMta haya, teja satya dharma zravaNa karI zake che. temAM paNa mahApuNyavAna hoya teneja satya dharma upara zraddhA thAya che. ane te karatAM vizeSa puNyavAnuM hoya te viratipaNuM aMgIkAra karI zake che. te sarva karatAM anaMta puNyanI rAzi bhegI thayela hoya teja cAritra udayamAM Ave che. ane tethI paNa anaMta puNya rAzinI sAmagrI prApta thaI heya te bhAvacAritra udaya Ave che. A puNyAnubaMdhI puNyane ge jIva anukrame ucca dazA pAmI mithyAtva rUpI zatruone jItI paramAtmapadanA mahAna killAne sara kare che. 2 puNyAnubaMdhI pApa-dravya, kSetra, kALa ane bhAvane vege pAdiya vedatAM chatAM paNa tathA prakAranI sAmagrI bhege zuddha dharmanuM zravaNa tathA zraddhA kare te mana vacana kAyAnA zubhagadvArA je puNyanA daliyA grahaNa kare che, te puNyAnubaMdhI pApa kahevAya che. eTale kaI jIva hAla duHsthiti-garIbAimAM hoya chatAM paNa kaI sadgurUne pAmI satya dharmane upadeza zravaNa karI kRtArtha thaI evuM ciMtave ke pUrva bhave azubha vicArarUpa leNyA yege azubha pAparUpa karma udaya AvyuM che, tenA vipAka jogavavA paDe che, temAM duHkha dharavuM nakAmuM
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ (24) Atmonnati. che. jyAM sudhI azubha karmanA udayane kALa pUrNa thayo nathI tyAM sudhI duHkha jogavavuM paDaze. rAjA ho ke raMka hai, iMdra che ke kITa ha ane nara he vA nArI he paNa jeNe jevA prakAranuM azubha karma bAMdhyuM hoya tene tevA prakArane udaya dravya kSetra kALa ane bhAvanA yege jogavavo ja paDe che. keIe evuM karma upArjana karyuM hoya che ke jethI te mAtAnA udaramAMja maraNane zaraNa thaI jAya che, keI jIve evuM karma karyuM hoya che ke jethI te mAtAnA udaramAMthI bAhara nIkaLatAM ADe Ave che, tethI tenA zarIrane kApavuM paDe che ane mAtA mRtyu pAmI jAya che. karmane kaI jIva janmathI aMdha ane behere thAya che. e sarvanA karmanA vipAka che. karelA karmone bhegavyA zivAya chuTake thato nathI. bhadra, juvAne karmonI zakti kevI prabaLa che? rAmacaMdra jevA samartha rAjakumArane rAjya che vanamAM cAlyA javuM thayuM hatuM. sItA jevI satIne mAthe khoTuM kalaMka AvyuM hatuM. muMja rAjAne ghera ghera bhikSA mAgavI paDI hatI. karmanI vicitratA anirvacanIya che. rAjAne raMka banAve che, ane raMkane rAjA banAve che. je nidhana hoya chatAM sAmAyika, piSadha, pratikamaNa, gurUvaiyAvacca, abhayadAna ane supAtra dAnanA sadvicAra kare che ane sAdI bhAvanA bhAvyA kare che ane pitAthI bane tevI rIte vyavahAramAM paNa zuddha rIte pramANikapaNe varte che. je jIva hAla duHkha bhegavate heya, nirdhana sthitimAM AvI paDe hoya te paNa je dharma kare che tethI te puNya bAMdhe che. te bIjA bhavamAM puNyanAM phala bhegavaze. te puNyAnubaMdhI pApa kahevAya che. 3 pApAnubaMdhI puNya-je je jIva hAla puNyanA udaye rAjya ddhi jogave che. moTA moTA vepArI kareDo rUpIA pedA karI gADI, vADI ane lADanA vilAse bhegave che ane meTA moTA baMgalAe bAMdhe che. mAna ane tAnamAM mazagula rahelA ghaNAo. abhakSa padArtho khAya che, apeya padArtho pIve che. hajAre leke mRgayA kare che ane ezaArAma bhogave che. bIjA paNa jIvahiM. sAnA ane cerInA vyApArathI meTA tAlevaMta banI jAya che. keTalAeka kuDa-kapaTa ane vyabhicArathI AgaLa vadhatA dekhAya che. AvA
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 6 ThI. (25) jIvone ezaArAma bhegavatA jaI bIjAo kahe che ke, "juve bhAI dharmIne ghera dhADa ane pApIne ghera kuzaLa. AvA pApIo majAha bhegave che ane dhamIo duHkhI thAya che." A temanuM kahevuM ajJAna bhareluM che. tevAone eTaluM ja kahevAnuM ke, bhAI, tevA jI hAla AgalAM puNyanuM phaLa bhegave che, tethI sukhI dekhAya che, paNa te pApanAM phaLa temane parabhave avazya bhegavavAM ja paDaze. paralekamAM pipAbAInuM rAjya nathI ke cAlyuM jAya. bhadra, uttama manuSyae pApIone sukhI ke sattAdhArI jeI pitAnA manane dharmathI caLita karavuM na joIe-dharma kRtyathI bhraSTa thavuM na joIe. temaNe pitAnA manamAM nizcayapUrvaka vicAra kare ke, sArA vicAre ane sArA kRtya tathA naThArA vicAre ane naThArA kRtyenAM phaLa bhegavyA vinA chuTakeja nathI. sArAnarasAM phaLa avazya bhogavavAMja paDe che. kasAIo bakarAone sAthe sAro khorAka khavarAve che, ane tethI teo mastAna banI jAya che, paNa temanuM mastAnapaNuM thoDA divasane mATe che, ema samajI levuM. thoDA divasamAM ja temanAM prANa haraNa karavAnA che. tevI rIte ke adhama-pApI akRtya karatAM hoya ane sukha bhogavatAM hoya paNa samajavuM ke, chevaTe puNyane udaya baMdha thatAMja kasAIne bakarAMnA jevA temanA hAla thavAnA. te pApI che ane mRtyu pAmIne tiryaMca narakAdikanI gatimAM javAnA ane tyAM bhayaMkara dukhe bhegavavAnA. bhadra, A uparathI pApAnubaM dhI puNyanuM svarUpa samajI leje. e pApAnubaMdhI puNyanA bhaktA durbhavI athavA abhavI jIve hoya che, mATe tevA kRtyane vakhANavAnA vicArathI AtmA azubha karma upArjana karI duHkhanA bhaktA bane che, tethI kadi tevuM AcaraNa thaI gayuM hoya te tene pazcA ttApa kare ane sadagurUnI pAse tenI AlocanA levI. 4. pApAnubaMdhI pA5-je pApanA udayathI azAtavedanIya jogavatAM chatAM paNa tenAthI pAchuM pApa bAMdhavAmAM Ave te pApAnubaMdhI pApa kahevAya che. jevAM ke DhImara, caMDALa vagere nIMda jAtinA jIve che, teone khAvA pIvAnuM maLatuM nathI, naThArI sthiti bhagave che, chatAM teo pAchA pApa bharelAM kRtya kare che
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 226) Atmati, ane tethI vizeSa pApane upArjana kare che. je duHsthitimAM rahI juThA bolavAnA dhaMdhA, bAlahatyA, strI hatyA ane muni hatyA tathA bIjA aneka prakAranI hiMsA karavAnA dhaMdhA karavAmAM Ave che, te sarva pApAnubaMdhI pApa kahevAya che. evA pApAnubaMdhI pApa karI chavA naraka ane tiryaMcanA dukhe bhagave che. TADha, taDake, sudhA, tRSA vagere aneka prakAranA dukhethI teo atyaMta pIDita thAya che. - bhadra, A uparathI samajAyuM haze ke puNya ane pApa e vicAra rUpa lezyAonuM ja phaLa che. kalyANanI IcchAvALAe pitAnA hRdayamAM zuddha vicAra jAgRta kare, kAraNa zuddha vicAra e AtmasvarUpanI prApti mATe uttama zakti che. karma rUpI baLatA agnine bujhavavAmAM zuddha vicAra e meghanA jaLanI vRSTi samAna che. bhadra, A uparathI dayA dharmanI siddhi thAya che. sarva jIva upara dayA rAkhavI e sarva dharmone mULa pAye dayA upara che. je je dharma kRtya karavAne kahelAM che, te sarva dayAne mATe ja che. anya dharmIonA vedamAM paNa evuM vacana che ke, "ddhiApo dharma" ahiMsA eja meTe dharma che." vaiSNava dharmanA prakhyAta bhakta tulasIdAsa kahe che ke - dayA dharmaka mUla hai, pApa mUla abhimAna; tulasI dayA na chAMDIe, jabalaga ghaTameM prANa" 1 IslAmI dharmamAM paNa dayAne mukhya gaNelI che. e leke dayAne "rahima' kahe che. e rahimane laIne temanA paramezvara "rahimAna" kahevAya che. temanA zAstramAM lakhe che ke - "na sI thI lAkhe rivA mAM tura jeba harebA haya ma jebe hare tUyUra." tuM tArA peTamAM pazu pakSIonI kabara karIza nahi, arthAt pazu pakSIone mArIne khAIza nahi. - pArasI zahenazAha gustAparane dIkare aspadIAra jyAre hiMdustAna khAte laDAI karavA AvyuM, tyAre teNe hiMdu rAjAne dharma samajAvatI vakhate kahyuM hatuM ke, "amAre jarastI dharma
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 6 DI. (27) e che ke pazuone mArIne khAvAM nahi ane janAvane zIkAra kara nahi, vaLI teonA IjanenA batrIsamA hA. mAM lakhyuM che ke, "jeo gespade cepagA jAnavarone duHkha ApavAmAM ke teone mAravAmAM AnaMdavALI jIdagI mAne che, athavA pazuone kApavA ne khAvAne hukama Ape che, teone dAdAra heramajade dUra rAkhavA kaheluM che" bIje sthaLe teja pustakamAM evuM paNa jaNAveluM che ke, "jeo A duniyAnI pedAza upara dayA lAvatA nathI teo vagara dayAnA deve jakhI AdamIo che." khrIstIonA bAIbalanA vazamA prakaraNamAM majhIme ApelI zikhAmaNamAM eka zikSA evI paNa che ke - Thou shall not kill" arthAt tuM keIne mArIza nahi. bAIbalanA bAvIzamAM prakaraNamAM kahyuM che ke " And ye shall be holy Man unto me neither shall you deat any Flesh that is torn of beasts in the field." tuM mArA tarapha pavitra raheje, vagaDAnA pazune mArIne tenuM kaI paNa jAtanuM mAMsa khAte nahi. mahAbhAratanA mekSa parvamAM kahyuM che ke"ythaa nAgapade' nyAni, padAni padagAminAm / sarvANyevApi dhIyante, padajAtAni kauJjare pUrva saMzA thaI "jema pagavaDe cAlanArAM sarva prANInAM pagalAM hAthInA pagamAM samAya che, tema satya, dAna, yajJAdi sarva dharma ahiMsAmAMja samAI jAya che."1 yAjJavalkaya saMhitAmAM ahiMsAnuM svarUpa batAvatAM kahyuM che ke"krmnnaa manasA vAcA sarva bhUteSu sarvadA / gazaganane gomahilA zimi ? "mana, vacana ane zarIrathI sarva kriyA vaDe sarva prANIene kaleza utpanna na karavA, enuM nAma bhegIoe ahiMsA kahela che." 1 manusmRtimAM paNa kahyuM che ke -
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ (28) Atmonnati "yo'hiMsakAni bhUtAni, hinstyaatmsukhecchyaa| R MvaMza pRtasaiva, na vibhuvadhi" ne ? .. "je pitAne sukha thavAnI IcchAthI ( ahiMsaka) prANaonI hiMsA kare che, te jIvatAM muvA jevo che ane tene kyAMI paNa sukha maLatuM nathI." 1 mahAbhAratanA anuzAsana parvamAM kahyuM che ke - "adhRSyaH sarva bhUtAnAmAyuSmAn nIrujaH sukhI / bhavatyabhakSayanmAMsa, dayAvAn prANinAmiha " // 1 // "je prANIo upara dayAvAna thAya che, ane mAMsa bhakSaNa karatuM nathI. te sarva prANIo adhRSya, AyuSmAna, nIrogI ane sukhI thAya che." 1 vaLI mahAbhAratamAM kahyuM che ke - "ghAtakazvAnumaMtA ca bhakSakaH krayavikrayI / lipyante prANighAtena paJcaite'pi yudhiSThira // 1 // yAvanti pazuromANi pazugAtreSu bhArata / tAvapatrANa pUryane padhAta" | 2 | he yudhiSThira, je prANIonI hiMsA karanAra, temAM anumadana karanAra, khAnAra, temane kharIdanAra ane vecanAra purUSa che, te pAMce jIva hiMsAnA pApathI lepAya che." 1 he bhArata, pazuonI hiMsA karanArAo pazuonA zarIra upara jeTalA pazuonA rema haya, teTalA hajAra varSo sudhI narakamAM lepAya che." zAMtiparvamAM paNa kahyuM che ke - "yUpaM chitvA pazUn hatvA, kRtvA rudhirakardamam / thavaM jAte ja nara na nare" | | yajJa staMbhane chedI, pazuone mArI ane rUdhirane kAdava karI je svarge javAnuM hoya te pachI narake kone javAnuM che?" 1 mArkaDa purANamAM paNa kahyuM che ke
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 6 ThI, (29) "jIvAnAM rakSaNaM zreSThaM jIvA jIvita kaaNkssinnH| tasmAtsamastadAnebhyo'bhayadAnaM prshsyte"||1|| " jenuM rakSaNa karavuM, te zreSTha che, kAraNa ke, sarva che jIvavAnI IcchA rAkhanArA che; tethI sarva dAna karatAM abhayadAna prazaMsavA gya che." 1 A pramANe abhayadAnanI mahattA keTalI badhI che? te veda dharmanA purANamAM paNa darzAve che. te chatAM je pazu hema thAya che, te bAlaceSTA che. tethI sarva dharmomAM kaIne duHkha na thAya, tema vartavuM, ema jaNAveluM che. vaLI kahyuM che ke - "daSTipUta cata pAuM, vaDhapUrva pinnA satyapUrva vAya, manapUta samAre" | 2 | AthI jeIne paga mUka, vastrathI gaLIne pANI pIvuM, satyathI pavitra vacana belavuM ane zuddha manathI AcaraNa karavuM."1 aitihAsa purANamAM kahyuM che ke - " ahiMsA paramaM dhyAnaM ahiMsA paramaM tpH| mahilA para jJAnaM hiMsA para ghara" ? . ahiMsA e parama dhyAna che, ahiMsA e parama tapa che, ahiMsA e parama jJAna che ane ahiMsA e parama pada che." 1 " ahiMsA paramaM dAnaM ahiMsA paramo damaH / kSiA paramo nA hiMsA para guma" | 2 | ahiMsA e parama dAna che, ahiMsA e parama dama che, ahiMsA e parama japa che ane ahiMsA e parama kalyANa che." 2 " tameva muttamaM dharmamahiMsA dharma rakSaNam / vanita mahAtmAno viSago tragAna te" che . "ahiMsA dharmanuM rakSaNa karavuM, teja uttama dharma che, je mahAtmAo te dharmane Acare che, teo vilekamAM jAya che." 3 bhadra, A uparathI samajavAnuM che ke, ahiMsA dharma sarva dharmomAM
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ (ra30) Atmonnati. pradhAna dharma che. A jagatamAM prANathI adhika priya evI bIjI kaI paNa vastu nathI, tethI pitAnI jema bIjA prANIo upara dayA karavI. AvI rIte sarva dharma-matanA pravartakee kaI paNa prANIne vadha kare, e dharmanA pharamAnathI ulaTuM che -dharma rahita che, ema jaNAvyuM che. dareka matavALAe dayAne svIkAra karelo che. tema chatAM musalamAna vigere jeo hiMsA kare che, ane ema kahe che ke, amArA zAstramAM mAMsa bhakSaNa karavuM kaheluM che, te AvI rIte temanAM zAstromAM je mAMsa bhakSaNa karavA kaheluM che te te pAchaLathI kaI mAMsanA lebhIe temAM vadhAreluM hoya ema anumAnathI siddha thAya che. vaLI je devIbhakta bakarAM gheTAM vagerene bhega devIne Ape che, ane temAM dharma mAne che. A vAtane vicAra karatAM buddhimAna manuSyane samajAze ke devI ke je ekalA manuSyanI mAtA nahi paNa AkhA jagatanI mAtA che, tyAre te pazu pakSIo vagere jAnavaranI mAtA kema nahi? te mAtAne dharma bALake upara dayA lAvavAne che, tyAre te mAtA bALakanuM bhakSaNa kare e vAta kema saMbhave ? vaLI te devI sarvazaktimAna che. tene je bhakSaNa karavuM hoya te te pitAnI meLe bhakSaNa karavAne samartha nathI ke jethI te manuSya pAsethI laIne bhakSaNa kare? vanamAM gheTAM, bakarAM ane pADAo care che, temane potAnI meLe kema bhakSaNa karatI nathI? je devIne bhega Ape tyAre khAvAnuM maLe, na Ape te na maLe, A vAta kema manAya? A te temanA bhakate devInuM nAma ApI jagamAM dharmI gaNAI mAMsa bhakSaNa kare che, ane tene mATe ja A raste kAle hoya ema mAlama paDe che. jyAre kumArapALa mahArAjAne zrImad hemacaMdrAcArya mahArAje upadeza karIne jaina dharma karyA tyAre kumArapALe hiMsA na karavAnI pratijJA karI. te pachI AdhIna mAsa AvatAM navarAtri ane dazerAnA divaso AvyA. te rAjyamAM navarAtrinI aSTamIe AThase, navamIe navase ane dazamI-dazerAne divase eka hajAra
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 6 ThI. (ra31) mAravAne rIvAja cAlyuM AvatuM hatuM. A rIvAja pramANe devInA pUjArIe teTalA ja mAryA, tyAre mahArAjA kumArapALe kahyuM ke, "huM ne mAravA nahi ApuM. devInA bhegane mATe pakavAnna vagere joIe te ApuM." tyAre te brAhmaNee mahArAjAne kahyuM ke, "devIne te mAMsane bhega joIe chIe, je te nahi Ape te devInA kepathI tamAruM rAjya jaze ane tamArA kulane kSaya thaI jaze, temaja bIjA ghaNAM dukhe prApta thaze. paraMparAthI cAlate kulane rIvAja baMdha thavuM na joIe." brAhmaNanAM A vacane sAMbhaLI mahArAjA kumArapALe te potAnA gurU hemacaMdrAcAryane kahyAM, tyAre te dayALu sUrivara belyA-"rAje, jo devI bakarAM-gheTA vagerenuM bhakSaNa karatI hoya te te brAhmaNe kahe teTalA bakarAM-gheTAM devInA maMdiramAM rAtre muke ane pachI daravAjA baMdha karI tene tALuM vAsI de, eTale devIne jeTalI sudhA haze, te pramANe jene khAI jaze. savAre daravAjo khelIne jaze te jaNAze ke, devIe bhakSa karyo ke nahi? je te jIvatAM rahyAM hoya te sAbIta thaze ke devI jIvonuM bhakSaNa karatI nathI. bhakSaNa karanAra temanA pUjArIo ja che." sUrivaranA kahevAthI mahArAjA kumArapALe evI rIte devInA maMdiramAM eka hajAra pazuo pUryA ane temanA maMdirane tALAthI baMdha karyuM. savAre ughADane joyuM te badhA jIva jIvatAja mAlama paDayA. A uparathI rAjAne khAtrI thaI ke, A leke devInuM nAma laI pitAnuM peTa bharavA jIvonI hiMsA kare che. sarva jIvone sukha priya che ane duHkha apriya che. eka narakanA kIDAne moTA rAjA ane IMdra e traNene potapotAnA prANa sarakhA vahAlA che. vaLI ApaNane jyAre kAMTe bheMkAya che, tyAre keTaluM dukha thAya che? te uparathI vicAre ke bIjA ane mArI nAMkhatA keTaluM duHkha thatuM haze ? bhadra, A jagatamAM sarva prANIne moTAmAM moTe bhaya maraNane hoya che. karADa senA meharanuM dAna devA karatAM paNa eka jIvane bacAva e vadhAre phaladAtA che. jema ke, eka mANasane phAMsInI sajA thaI hoya pachI phAMsI caDatI vakhate ke tene eka karoDa sonAmahora Ape, te paNa te rAjI thavAne
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ (ra3ra ) Atmonnatina nathI, kAraNa ke maraNa pachI te kAMI kAma lAgatI nathI, paNa je tene koI jIvita dAna Ape te tene keTale AnaMda thAya? tene vicAra siAe kare. bhadra, sarva dharmonA karatAM jaina dharma te khAsa ahiMsAnA ta uparaja racAelo che. tema vaLI dareka dharmanuM mUla tatva ahiMsAja hovuM joIe, ema yuktipUrvaka sAbIta thAya che. A jagatamAM dayAthI rahita bIje kaI dharma hoI zake ja nahi; ane kadi hoya te tene dharma kahe, e nyAya daSTithI ulaTuM che. bhadra, jaina darzananA eka Agama dazavaikAlika sUtranA prathama graMthanA maMgaLAcaraNamAM "A jagatamAM ahiMsA, saMyama ane tapa rUpa dharma eja utkRSTa maMgaLa che, arthAt prANune dharmaja sarva prakAranA maMgaLa rUpa che ane te dharma ahiMsAmayaja have joIe. anna, pANI, vastra, snAna, vilepana, zayyA, puSpa vagere sAdhanethI utpanna thatA sukhamAM ane vadha baMdhanAdikathI utpanna thatA duHkhamAM pitAne jema sukhanAM sAdhane priya che, ane duHkhanAM sAdhane apriya che, tevI rIte bIjA jene mATe vicArI anya kaI paNa prANInI hiMsA karavI nahi. bhadra, tatvajJAnathI vicAra karavAmAM Ave te jaNAze ke, A jagatanA kuMthavA tathA kaDIthI mAMDIne kuMjara sudhInA sarva nhAnA meTA prANIo, pazu pakSIo ane manuSyae sarvanA jIva sarakhA che ane jevI manuSyane sukha duHkhanI lAgaNuM thAya che, tevI ja sarvane thAya che, tethI sarva prANIone samAna gaNavAnI daSTi saMpUrNa rIte pragaTe ane "sAmavatsarva bhUteSu" e vAkyanI ramaNatA thaI sarva jIvone pitAnA sadaza juve-gaNe ane te pramANe varte tyAre ja mokSa prApta thaI zake che; mATe ahiMsA e sarvottama dharma che. te sarva manuSyane AdaraNIya guNa samUhamAM agrapadane lAyaka che. bhadra, mULa saMskRta hiM dhAtu uparathI hiMsA zabda banela che. tene arthe mAravuM, e thAya che. vadha, ghAta, saMhAra e badhAM tenA
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 6 ThI. (ra33) paryAya zabdo che. maravA athavA maravAnI kriyA citanya rahita jaDane lAgu paDatI nathI, paNa jyAM jIvanane saMbhava che, tyAMja maraNane saMbhava che. mATe kaI paNa prANa dhAraNa karanAra prANIne vadha kare te hiMsA kahevAya che. tattvArtha bhASyamAM hiMsAnA svarUpane nirNaya karatAM lakhyuM che ke,-"amanAbApapapa hiMsA" % pramAdathI prANa tyAga karAve te hiMsA kahevAya che.". pAMca iMdriye, mana, vacana, kAyA-A traNa prakAranuM baLa, zvAsa ane AyuSya-e daza prANa kahevAya che, tene viyega karAve, te hiMsA ane te hiMsAne pratipakSa te ahiMsA, arthAt kaI paNa prANIne ghAta karavAthI nivRtta thavuM, te ahiMsA kahevAya che. daza prANemAMthI kaI paNa eka prANane ghAta karavAthI hiMsA thAya che, mATe je je pApanA sthAna kahelA che, te sarva hiMsAnA paryAya che, eTale juThuM bolavAthI bIjAnA bhAva prANa duHkhAya te paNa hiMsA che, cerI karavAthI paNa bhAva prANane ghAta thAya che, parastrI gamanathI paNa te strInA saMbaMdhIonA bhAva-prANane ghAta thAya che, paisAnA bhathI vizvAsaghAta tathA kuDa-kapaTa vagerethI paNa bhAva prANane ghAta thAya che. kedha, mAna, mAyA, lebha, dveSa, kalaha, kuDu ALa devuM, pizunatA, rati, arati, zaka, bhaya, dugachA, niMdA, ane bIjAnA avarNavAda bolavA e badhAthI pitAnA tathA pArakA mananI lAgaNI duHkhAya che te hiMsA che, mATe ja temane pApasthAnakamAM gaNelA che, tethI sarva jIva upara dayA rAkhavI eja dharma tathA Atmannitine mukhya mArga che. bhadra, sarva jIvonI upara karUNAdaSTithI jovuM, keInuM azubha karavuM nahi, tema azubha thavAnI IcchA paNa karavI nahi. kadi keI ApaNuM ahita kare tenuM paNa bhaluM IcchavuM; kAraNaka, bIjAnA karavAthI ApaNuM buruM thatuM nathI, paNa ApaNA pApanA udayathI ja ApaNuM azubha thAya che. je kaI bIje mANasa ApaNuM azubha kare che, te te mAtra nimittarUpa bane che, paNa ApaNuM azubha thavAnuM hatuM, tethI thAya che. bIjA keIthI ApaNuM azubha thatuM nathI, e nizcayathI samajavuM. temaja bIjAonuM bhaluM karavAthI ja ApaNuM bhaluM thavAnuM che ane buruM karavAthI buruM thavAnuM che, e vAta nakkI che.
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ (ra34) Atmonnati, bhadra, A jagatamAM je prANIone janma maraNa thayA kare che, tenuM kAraNa hiMsA paNa che. haMmezA ApaNAthI jANatAM ajANatAM hiMsA thayA kare che. cAlavAthI, uThavAthI, kAMI cIja levAthI ke mukavAthI ane kAmakAja karavAthI ghaNu sUkSma jIvene ghAta thaI jAya che temAM ApaNuM rasoDAmAM ghaNuM jIve bhasmIbhUta thaI jAya che. tevA asaMkhyAtA chevanA ghAtathI ApaNe janma maraNanA pAtra banIe chIe. bhadra, tethI yathAzakti tevA ivene bacAvavAno prayatna karavuM joIe. dareka manuSyane e khare dharma che. te khare dharma bajAvavAne mATe manuSya jayaNA karavI joIe. bhadra, je munio che teo paripUrNa rIte dayA dharmanA pAlaka thaI zake che. jaina munio virati dharmanA pAlaka hevAthI uttama prakAre jayaNA karI zake che, temanAthI kaI paNa jIvane ghAta thata nathI, tethI ja munio vIza vasA dayA pAlI zake che. pavitra jaina munionI ceSTAo dayA bharelI hoya che. teo cAlatAM pagamAM upAna paheratA nathI, teo nIce daSTi rAkhI yatanA pUrvaka cAle che. rajoharaNathI pramArjana karelA sthAna upara bese che. kaI vastu nIce mukavI ke levI vagere sarva kArya yatanApUrvaka kare che, tethI kaI paNa jIvane ghAta thatuM nathI. jethI karIne ghaNA jIvane saMhAra thAya, tevA raI vagere AraMbhavALA kAma teo karatA nathI. teo A hAra pANI paNa upayoga sAthe kare che. teo mAdhukarI bhikSA mAgI lAve che, eTale pitAne arthe nahi karelI ane nahi karAvelI bhikSA lAve che. judA judA gRhasthane gherathI thoDe theDe nirdoSa AhAra grahaNa kare che evI rIte jaina munio sarva aze dayA pALanArA che. tethI temanA janma-maraNa ghaTI jAya che ane ane teo mekSe jAya che. bhadra, sAdhuonI jema gRhasthAthI sarva aze dayA paLAtI nathI, gRhasthathI jIvahiMsAne sarvathA tyAga thaI zakato nathI, tethI gRhastha De aMze dayA pALI zake che. tethI gRhasthAe yatanApUrvaka cAlavuM joIe. gRhastha je pitAnA dareka kAryamAM sUma daSTithI pravarti, te tethI ghaNA ja bacI zake che, yatanApUrvaka kAma kara
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 6 ThI, (235 ) vAthI darAja hajAre jene bacAva thAya che. jeTalA jAne gRhathI bacAva thaI zake, teTalA pramANamAM temanA maraNa janma ochA thavAnA. yatanA e ahiMsA dharmane vadhAranArI che. yatanA karatAM chatAM kadi keI jIva mRtyu pAme te tene alpaSa gaNAya che eTale tethI halakAM karma baMdhAya che. pratikamaNanI kriyA karavAthI tevA karmathI mukta thavAya che, kAraNake, tenA pariNAma haMmezA jIva bacAvavAnA hoya che, chatAM jo jIva hiMsA thAya te tene pazcAtApa kare che. jema vaidya rogIne bacAvavAne upAya kare che, tenA hRdayanAM pariNAma bacAvavAnA che chatAM mANasa mRtyu pAme che te nirdoSa che. bhadra, keTalAeka mANase kahe che ke, evI rIte hAlatAM cAlatAM cha mare temAM ApaNe zuM karIe ? ApaNe kAMI jANI joIne mAratA nathI. A temanuM kahevuM bhUlabhareluM che je teo tene vicAra karaze te temane tenI bhUla mAlama paDaze, kAraNake, ajANatAM jhera khAvAmAM Ave te paNa marI javAya che. nAnuM bALaka devatA pakaDavA jAya te te dAjhayA vagara rahetuM nathI. vaLI A uttama manuSyadeha ke je sarva prANI karatAM vadhAre buddhi-akkala dharAve che, tene upa ga na kare te pachI bIjA tiryathI zuM jIva bacAvI zakAze? manuSyajAti vadhAre jJAna dharAve che. dareka manuSya jJAnadaSTithI jevuM joIe temaja buddhithI vicAravuM joIe ke, keIna ajANapaNAthI ApaNA prANune nAza thAya te ApaNane keTaluM duHkha lAge? - ratI vakhate tenA upara vairabhAva thayA vinA raheze nahi. e vairabhAva bIjA te jenI sAthe levAne e nakkI che. jemake, ApaNe raste cAlyA jatA heIe ane te raste hAthI ke gADI deDatI jatI hAya, temAM ApaNe aphaLAI AvI jaIe te zuM tenuM bhaluM I2chavAnI buddhi ApaNane thaze? je na thaI ane kaSAya utpanna thaye te alabata e vaira A bhavamAM nahi te bIjA bhAgamAM levAnAja, tevI ja rIte ApaNe cule saLagAvIe athavA saMsAranA bIjA kAryo karIe tyAre temAM sUkSma jIvene mATe sUkSma dRSTithI joI puMcha saDelAM lAkaDAM che ke nahi, te jagyA vastu chavarahita che ke nahi
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ (236) Atmonnati. tenI tapAsa karI yatanApUrvaka vartavuM, e vicAravaMta manuSyanI pha raja che. te pharaja bhulI jaIekadama culAmAM agni pragaTAvI raseInuM kAma zarU karavAmAM Ave ke game te sthaLethI game te vastu joyA sivAya levA mukavA upayoga karavAmAM Ave che tethI je jIva baLI mare athavA haNAI jAya temane keTaluM duHkha thatuM haze ? zuM ApaNe ApaNe paNa sUkSma jaMtu banIne tevI sthitimAM AvavAnA. e karmane kAyado che, mATe jIvene bacAvavA jayaNA karavI. jayaNAne dharmanI mAtA kahelI che. bhadra, A jagatanA cha hamezAM saMsAra-vyavahAranA phaMdamAM phasI paDelA che ane pharI paDatA jAya che. pitAnuM hita zuM che? tethI teo tadana ajJAta rahe che tethI teo A bhavabhava bhaTakI rahyA che. paramArthe teo A jagatamAM ahiM tahiM rajhaLyA kare che, tenuM kAraNa mAtra e ja che ke, teo potAnuM hita zuM che? te jANatA nathI. ane je jaNAve che te mAnatA nathI. phakta je kALe kAMI duHkha thayuM, te kALe te duHkha kema maTADavuM? tene mATe pUrate vicAra karyo vinA jema tema karIne te maTADavuM, evI dhAraNAthI te ajJAna rahI duHkha maTADavAnA upAya javAmAM mahAna avaLuM pariNAma upajAve che. jema mANasane ati bhUkha lAgI te bhUkhanuM duHkha maTADavAne bIjA jIvanA prANa haraNa karI potAnuM duHkha maTADayuM. kaI paMcendriya prANane, keI ceriTriyane, keI teridriyane, keI be idriyane ane keI eke driyane pitAnA prANane arthe haNe che yA haNAve che. Ama paheluM te bhUkhanuM duHkha maTADavAnA upAyamAM bIjAnA prANa levA paDayA, tyAre tenI bhUkha maTI, paraMtu vicAra kare ke A upAyathI tamArI bhUkha maTI che? je keInA prANa levAthI bhUkhanuM duHkha sadAne mATe maTI gayuM hoya te pachI evI prANAraka bhUkha na lAgavI joIe, paraMtu te te bhUkha temaja rahevAnI. traNa cAra kalAka thayA ke pAchuM bhUkhanuM duHkha hatuM teja rahevAnuM. ekavAra zuM A bhavamAM anekavAra khAdhuM, tathApi bhUkha maTI ja nahi. Itara janmamAM paNa chava haNI ane haNAvI khAdhuM, tepaNe bhUkhanuM duHkha
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 6 ThI. (237) maTayuM nahi. AvI rIte bhUkha maTatI ja nathI. aneka jInA prANa levAthI zarIramAM rahele jIva bhavabhava khA khA karanAre haju paNa bhUkhanI Teva mUkI zake nahi. ATaluM ATaluM khAdhuM te kAMI paNa tene Are AvyuM nahi. A bhavamAM phakta keTaluM anAja khAvAmAM AvyuM, tene vicAra karaze te samajavAmAM Avaze ke, keTalA ghauM ane keTalA cekhA khavAyA che? zuM hajAre maNe, khAMDIthI, ke - nethI pUruM thayuM che? eka Tane thatAM paNa purUM na thayuM. ghauM, cekhA, kaThoLa vagere anAja zivAya dUdha, ghI tathA zAka phalakUla vagere bIjuM keTaluM khavAya che te paNa bhUkhane aMta Ave nahi. tene ghaNIvAra zAMta karavAmAM Ave che, chatAM paNa te pAchI tevIne tevI khI thaIne ubhI rahe che. A pramANe chevoe A bhavamAM ane pUrva bhavamAM bhUkha maTADavAne aneka AraMbha karyA, te paNa tene mane e upAya niSphaLa gaye che-temanI bhUkha hajI paNa maTI nathI. bhadra, A prasaMga upara eka daSTAMta kahevAya che. A bhavamAM eka vArAja che, ke jemanI sAthe bIjA ghaNA Azrita sahAyaka rahelA che. te sahAyake te vaidyarAje batAvelI rIti pramANe kAma karyA kare che. te vaidyarAje zIkhavelA vaidyakanA pustaka vAMcI vAMcIne teo upacAra kare che ane jeo temanA te upacAre svikAre che, teo nIregI banI jAya che. bhadra, e vaidyarAja te sakaLa nA rakSaka zrI vIra paramAtmA che ane je AcArya mahArAjAo che, teo temanA Azrita sahAyake che ane je sAdhu sAdhvIo che. te temanA auSadhadAyake che te vaidyarAjanA kahevA pramANe sahAyaka davAo vAMcI Ape che eTale auSadhadAyake haMmezA prAtaHkALe temaja bIje kALe A bhayaMkara bhUkhanA duHkhI regIone auSadha Ape che. te sAthe teo jaNAve che ke, jyAM sudhI tame bIjAone haNI tamArI bhUkha maTADe che, tyAM sudhI tame haNavAnA che, mATe A sarva bhakSaka bhUkhane maTADavAne upAya jemAM bIjAnA prANa pakSa ane pratyakSa levAya che, tene tyAga kare te che. arthAt te annAdikane bhakSa sarvathA choDI de joIe, kAraNake jyAM sudhI bIjAne haNI bhUkha
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( ra38) Atmanniti, maTADe che tyAM sudhI te haNavAne ja. mATe bhUkha khAvAthI maTaze nahi, paNa nahi khAvAthI maTaze. bhUkhane zAMta karavA bIjA jIvonuM hanana karavuM ke karAvavuM, te bhUkhane maTADavAne upAya nathI paraMtu bhUkhanuM ja hanana karavAthI ke karAvavAthI bhUkha pitAnI meLe ja maTI jaze. bhUkha maTADavAne teja mahAna upAya jagapitA zrI mahAvIra prabhue Agamane viSe darzAve che. teo evuM uttama auSadha Ape che ke, jethI bhUkhanuM duHkha jarA paNa na rahe ane te samULaguM cAlyuM jAya che. je bIjAnuM hanana karavA-karAvavAthI duHkha maTADavuM che, te kSaNavAra maTavAnuM che. te duHkha maTayuM ja kahevAya nahi. dAdarane jarA vAra ghasIe tethI zuM te maTI kahevAya? paNa te ulaTI vadhIne vizeSa pIDA kare che. vaLI kaI mahAna roga thayo hoya, te upara vaidya kaI tAtkAlika pIDA maTADe tevuM auSadha Ape ane tethI pIDA narama paDe, pAchI amuka vakhata pachI tevIne tevI ja pIDA vadhe tethI zuM te auSadhathI duHkha maTayuM kahevAya? paraMtu je auSadha khAvAthI pharI pIDA na thAya te ja kharuM auSadha kahevAya. jagatpati mahAvIra prabhu rUpI vaidyanI davA evI asarakAraka che ke jethI bhUkha rUpI vyAdhi samULage cAlyA jAya che. bhadra, tethI dareka jIve te bhUkha rUpI mahA ragane samULage nAza karavA bIjA jIvonI rakSA karavI jeIe. je jIva jeTalI bIjA jIvanI rakSA kare che, teTalI tenI rakSA thavAnI che. je jIva A bhavamAM lAkho ne haNI rahyA che, temAMthI teNe pitAnI zakti pheravI bane teTalI jIvanI rakSA karavI joIe. je jIva bIjAnI hiMsAthI nivRtta thAya te te bhavAMtare nIrogI zarIra prApta karI dIrgha AyuSya prApta karavAne samartha thaI zake che. ane paraMparAe tenI mahA sudhAne tadana nAza thaI jAya che ane chevaTe te melagAmI thAya che. bhadra, je jIvanuM A kALamAM bIjAthI maraNa thAya che, tenuM kAraNa eja ke, te gata kALamAM bIjAnuM maraNa karatuM hatuM. je mAre nahi ke marAve nahi, te te tema mare nahi ke marAya nahi. je dIrgha AyuSyanI IcchA hoya te jIve bIjAnA jIvane haNavA nahi. bhadra, dareka manuSya ja kahevuM joIe ke, mar itvAra A
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 6 ThI. (239) cAda rAjalokanA che ke jemaNe anAdikALathI Ajadina sudhI mArA jIvane ha haya, haNAvyuM hoya te sarve ne huM aMtaHkaraNapUrvaka kSamA ApuM chuM ane sarva che ke jemane meM A caMda rAjakamAM kaI paNa deze ke kaI paNa kALe ane kaI paNa bhAve duHkha ApyuM hoya, te sarvane huM namAvuM chuM. he jIvarAzi prANIo, huM tamane kSamA karuM chuM. mATe tamArI sAthe vera levAnI jarA paNa IcchA nathI. tame mArA mitro che. bhadra, A pramANe je jIva pitAnA upara thayelA aparAdhane khamAve che, te te arthe kAma karI cukI che. bIjA ardha kAmamAM teNe sarva jenI pAse mAgI levuM ke, "sarve karavA kSamA " sarva jIve mane kSamA kare" are mArA jIva baMdhuo, mane mAre mAM-haNe mAM, meM tamane anAdikALathI haNyAM-haNAvyA che. have huM tamane nahi haNuM mane mApha kare. bhadra, A pramANe kahevAthI AtmA pUrNakAma thAya che. je jIva A pramANe Atmahita samaje che. tene A bhavamAM bhaTakavuM maTe che. prathama sarva para maitrI, karUNA, prada ane mAdhyasthabhAva rAkhavAthI vRtti sthira thaze. e sadA smaraNamAM rAkhavAnuM che. - bhadra, AmennatinA mArgane bIje mukhya bheda nItivartana che. nItivartana e ApaNA dharmanuM aMga che. dharmAtmA chae sadAcaraNathI cAlavuM. kadipaNa kuDa kapaTana karavuM, vizvAsaghAta na kare, ThagAI na karavI, ceravuM nahi, lAMca rUzvata levI nahi, pramANikapaNe vartavuM, lebhathI pitAnA lAbhanI khAtara bIjAne nukazAna na karavuM, parastrIne mA bena samAna gaNavI, juThI sAkSI pUravI nahi, ane vyavahArane anusarI cAlavuM, A sarva mAnya dharma che. keIpaNa dharmamAM nItivartanane InakAra nathI. nItithI vartanAra vyavahAramAM sajajana gaNAya che, sarvane vizvAsa meLave che, e pramANika mANasa ve pArI hoya te tenI sAthe saMbaMdha joDavA sarva Icche che, tevAne mAla kharIdavAne badhAe jAya che ane te vyApAramAM AgaLa vadhI zake che. bhadra, tevA nItimAna mANasane parabhavamAM paNa sArA lAbha maLe che. nItimAnuM dharma karaNI karavAnI IcchA rAkhe che ane tene teja
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ (24) Atmati, dharma phalIbhuta thAya che. jaina zAstrakAroe kahyuM che ke "je zrAvakamAM mArganusArInA pAMtrIza guNe ane tenA ekavIza guNa hoya teja zrAvaka dharma ratnane grahaNa karavA lAyaka thAya che. te guNemAMthI ochAmAM ochA ardha guNe te hevAja joIe, bhadra, te mArganuM sArInA pAMtrIza guNa paikI prathama guNa nyAyasaMpanna vibhavane che, eTale gRhastha zrAvake cAyathI dhana meLavavuM. svAmidraha, mitradroha, vizvAsaghAta, cerI, thApaNa oLavavI vagere niMdavA lAyaka kAryane tyAga karI dhana upArjana karavuM, te nyAyasaMpanna vibhava kahevAya che. jene nAmAM A mukhya guNa heya, te dharmane lAyaka che. e zrAvakanA ekavIza guNe ane mArgAnusArInA pAMtrIza guNe AgamanA ghaNAM graMthamAM ApelA che, te tamArA jANavAmAM haze je vizeSa jANa vAnI IcchA hoya te te jANI leje. bhadra, Atmonnatine trIjo mArga rAga, dveSa ane mahine ghaTADavAne che. ATha karmomAM mehanIya karmanI sattA ghaNI che, te karmanI sattAne laIne ja muMjhAIne akArya kare che ane pApamAM DubI bhavabhava bhaTake che, tethI jema bane tema mehane ghaTADe. mehathIja rAgadveSa thAya che ane rAgadveSavaDe karma baMdhAya che. rAgadveSamAM karmane grahaNa karavAnI AkarSaNazakti che. jema DhAmAM bIjA letAne kheMcavAnI zakti nathI paraMtu jyAre leDhAnI kAMbamAM rahela lehacuMbakatva zakti letAne tapAvI bIjA lehacuMbakamAMthI cuMbita zakti kheMcI laI navuM lehacuMbaka taiyAra thAya che, eTale pachI tenAmAM letuM kheMcavAnI zakti Ave che, tethI tenI pAse samaya gharI hoya te te kheMcI laI pitAnI sAthe vaLagADa de che. tevI rIte AtmAmAM rAgacheSa sivAya karmane grahaNa karavAnI zakti nathI. te AtmA ATha karmonI vaNAo sAthe ja rahe che eTale karma vargaNa sAtheja AtmA rahe che, paraMtu jyAM sudhI te AtmA rAgadveSanI sAthe nathI rahe tyAM sudhI AtmAnI sAthe karmane saMga thatuM nathI. jema leDhAnI saLIo bhegI karIe paNa temane ekabIjAnI sAthe saMbaMdha thatuM nathI . paNa je tenI sAthe kATa lAge te te seIo eka bIjAnI sAthe ceTI jaze agara lehacuMbaka pAse dharyuM hoya te
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 6 ThI, (241) tenI sAthe cUMTaze; tevIja rIte AtmAmAM jyAre rAgadveSa utpanna thAya che, tyAre AtmAnI sAthe karma cIkaTAIne ekameka thAya che, mATe rAgadveSa na thAya te udyama kara joIe. rAga, dveSa ke mehane ghaTADavAne jema jema prayatna karavAmAM Ave tema tema karmane baMdha paNa ghaTatuM jAya che ane jyAre rAgadveSane sarvathA nAza thAya che, tyAre karmathI nirmukta thaI mela pamAya che. bhadra, Atmannitine ethe mArga kedha, mAna, mAyA, lobha, kAma ane ahaMkAra e aMtaranA cha zatruone jItavA te che. jeo A cha aMtara zatruone jItI zake che, teo karmajALamAMthI mukta thaI zake che. bhadra, Amenatine pAMcame mArga e che ke, A saMsAranAM idriyajanita sukhane jJAnathI vicAra karatAM te vinAzI, pariNAme duHkhadAyI ane karmonuM baMdhana heI durgatine hetu che ema jaNAya che tethI tenAthI udAsIna rahevuM. tema karavAthI rAgadveSa ghaTe che ane karmanA baMdha thatAM aTake che. bhadra, Atmonnatine cha mArga kevalajJAnI (sarvajJa)nA bhAkhelA (kahelA) vacane satya che, temane prarUpele dharma satya che e daDha nizcaya kare. bhadra, chelle ane sAtame Atmonnati. ne mArga gurUbhakti, prabhunI pUjAbhakti, sAmAyika ane pratikramaNa vagere cha Avazyaka karavAnA che. bhadra, AmennatinA A sAta mArga mukhya che, tene mana vacana ane kAyAnI zuddhithI Adara kare. te viSe ApaNA jena AgamamAM vistArathI kahela che, te huM kaI prasaMge kahIza. mahAtmAnAM A vacane sAMbhaLI yuvaka zedhakacaMdra ane satyacaMdra atyaMta AnaMda magna thaI gayA. temaNe bhAvanAnA ullAsathI A pramANe jaNAvyuM, "mahAtman , Ape AmennatinA sAta mArgane je upadeza Ape, te sAMbhaLI ame kRtArtha thayA chIe. have kRpA karI AtmAnA svarUpane mATe jarA vivecana karI samajAve, eTale ame vizeSa kRtArtha thaIe. je AtmA A dehathI bhinna che, tevI mAnyatAnI satya siddhi zI rIte saMbhave che? te vAta Apa mahAnubhAvanA mukhathI sAMbhaLavAthI ane mahAna lAbha thaze." ubhaya tarUNa yuvakanA A praznathI prasanna thayelA mahAtmA A pramANe chelyA-bhadra, jene mATe tame jijJAsA dharAve che, te
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmanniti, viSaya atyaMta jANavA jevo che, te sAvadhAna thaIne sAMbhaLe. bhavya jIve "huM A dehathI bhinna chuM" tene vicAra A pramANe kare te viSe eka bhASA kAvya kahevAya che. maladhara sama ati malina tana, nirmala Atama haMsaH evo anubhava kara sadA, jAya karmano vaMza." 1 bhAvArtha-A deha ke je maLathI bhareluM che tene je, ane tene jANanAra nirmaLa evA AtmArUpI haMsa je. pachI anubhava karI jo ke, deha ke malina che? AtmA ke nirmaLa che? ema anubhava karatAM karatAM dehanI malinatA ane AtmAnI nirmaLatA jaNAI raheze. ane tethI karmanI paraMparA paNa jatI raheze" 1 bhadra, Ane paramArtha e che ke, rasa, rUdhira, mAMsa, carabI, asthi, nasa, vIrya, lIMTa, maLa, mUtra e azuci padArtho zarIrarUpI ghaDAmAM bharelA che, tethI te kAdava-azucine ghaDe che. jemAM mATI ke tAMbA pItaLanA ghaDAmAM bharelI jaLa ke kAdavanI vastu baherathI jenArane dekhAya nahi, tema carmathI maDhelA A zarIrarUpI ghaTamAM e maLo bharelA hovAthI bAhara jenArane te dekhAtA nathI, jene mATe eka vidvAna A pramANe lakhe che - " to ra o au sarvarA mavera . "je deha carmathI DhaMkAele na hota te te sadA aspRzya thAta." paraMtu je te ghaDAne mukhathI aMdara je hoya te mAluma paDe ke, ghaDAmAM zuM bhareluM che? athavA ghaDAnA nIcenA chidramAMthI zuM vahe che-gaLe che ? te jotAM maLe dekhAI AvI jugupsA thAya. tema zarIrarUpI ghaTanI aMdara sukha, nAka vagere chidramAMthI nIkaLatA maLe jevAmAM Ave che, tenI aMdara te haMmezA bharelAM ja che. je nAka dugadhane IchatuM nathI, teja nAka durgadha ane asuMdara evuM lIMTa vAraMvAra bahAra kADhe che. jIbhane miSTa padArtho khavarAvyA hoya, dudha vagere madhurapAna karAvyA hoya chatAM mahA durgadhI viSTA ane mUtra rUpe te pariNamI bAhara kADhe che, e konAthI ajANyuM che? viSayAdikanA sevanathI ke padArthonA atibhegathI rega thaye te rasa,
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 6 ThI. (ra43) rUdhira, mAMsa, ane hADa vagere ati aniSTa padArtho bahAra paNa kene nathI dekhAtA? AvuM cAmaDAnuM zarIra ane temAM rahelA durgadhI maLene joI ne nirbhatmA nahi thaI hoya? paraMtu "dha gaI ke gaMdha sahI" e kahevata pramANe vAraMvAra AvuM joyA chatAM jIva zarIrarUpa ghaDAmAM rAga moha karI rahyA che. AzcaryatA e ja che ke, tiryaMca jAtinA Dukara, kAgaDA, gIdha, mAkhI je ucchiSTa padArthone seve che, tema A paMcendriya eTaluM ja nahi paNa zubha karmane vizeSa udaya levAthI manuSya thAya che, tema chatAM paNa tene ucchiSTa sevananI Teva gaI nahi. jANe ke, te manuSya prANI pUrvanA tiryaMcanA bhavanI Teva pramANe vastI evA avatArane sevana karI pAche tyAMja javAne punaH yatna karate heya? tema te evA durgadhI dehamAM rAga karI rahyo che. bhadra, keTalAeka A azuci padArthothI bharelA ane tevA padArthothI banelA A dehane snAna karavAthI pavitra thayela mAne che, paNa temaNe vicAravuM joIe ke, senAnA ghaDAmAM paNa ApaNA zarIramAMthI nIkaLatA padArtho bharI tenuM meM baMdha karI jhINAM chidra rAkhyAM hoya ane pachI te ghaDAne ghasI gaMgAjaLa jevA nirmaLa jalathI sApha karavAmAM Ave te te zuM pavitra thaI zake? kadi paNa thaI zakaze nahi. te pachI A zarIra ke je saghaLAM apavitra padArthonuM baneluM che, ane azuci padArthothI bhareluM che ane cAmaDAMthI maDheluM che, te pavitra kema thaI zake? zAstrakAroe devapUjana vagere kAryomAM snAnathI dehanI bAhya zuddhi ane zuddha bhAvanAthI aMtara zuddhi karI bhagavaMtanI pUjA karavA kaheluM che eTale aMtaranI zuddhine mATe bAhya zuddhinI jarUra che. snAna karavAthI zarIra uparane mela tathA durgadhi dUra thAya che ane te thayA pachI bhagavaMtanI pUjA karatAM aMtaranI zuddhi karavI joIe eTale mananA malina vicAre dUra karI bhagavAnanA guNonuM dhyAna karavuM, ema karavAthI apavitra deha pavitra thAya che, paNa aMtarane mela dUra karyA vagara bAheranA melanA nAzathI zarIra pavitra thatuM nathI, e buddhimAna purUSoe vicAravAnuM che. evA malina dehane sthiti brAMtithI "huM" ema samajI AtmA-pitAne "e malina deha huM
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ (244). Atmanniti, chuM" ema varyo, ane tethI aneka janmamAM aneka karmo karyA ane te eTalAM thayAM che, tene pAra ja nahi. ema samajI havethI A mAnava dehamAM evuM bIlakula na thavA devuM, eTale pahelA te je bhrAMti che ke, "deha te huM chuM" te brAMti dUra karavI. "A dehane keNa jANe che?" ema prazna pUchIe "e jANanAra huM chuM." e vAta bahuja daDhapaNe rAkhI e jANanAra eTale ke, deha che tene jANanAra tenAthI chuTe che, ema jovuM, jANavuM-samajavuM. chevaTe anubhavAze ke "malina e deha huM nathI" te traNe kALe paNa nathI. pUrve "huM" ema bhulathI jemane A deha jaNAya che, teja huM samajyA, paNa have jANanAra huM ema samajuM chuM. AvI samAjarUpI kataka phaLa manarUpa jaLamAM praviSTa thayuM ke tarataja maLa tyAMthI dUra thaI pariNAme vizuddhi thaze; ane e vizuddha thayuM ke pite sphaTikasama nirmalaja jaNAze. ema thatAM dehanI malinatA ane AtmAnI nirmalatA hastAmalakata thaI raheze. jema haMsa pitAnI cAMcanA prabhAve dUdha ane pANI kSaNamAM judA karI nAMkhe che, tema jIvatvane anubhavane A jIva pitAnI vivekarUpI cAMcathI avarUpI jaLane jIvarUpI dUdhathI dUra karI pite e zuddha jIvarUpaAtmarUpa thaI raheze, kAraNa ke, sakarma jIva pANI sAthe bhaLelA dUdha jevuM lAge che ane niSkarma thayele jIva paNa rahita dUdhanA je nirmala jaNAya che tethI niSkarma jIvane ja "zuddha AtmA" kahevAya che. jemAM rAtribhejana, kaMdamala, veMgaNu vagerene tyAga hoya che, tenuM kAraNa bIjA badhA dharmavALAo kaMdamUla vegaNa khAya che ane rAtri bhojana kare che, paraMtu jainadharmIone e bAbatane niSedha che, te joI keTalA eka baMdhuone jainadharmanI vicitratA lAge che ane teo jene upahAsya kare che. teo jenIone upahAsyathI pUche che ke, tame kaMdamUla vegaNa kema khAtA nathI? tenA uttaramAM jainIo kahe che ke, tenI aMdara ghaNuM jIve che. tyAre te leke kahe che ke, anAjamAM paNa
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 6 ke. (245) jIve che, te zA mATe khAo che? AvI rIte upahAsya pUrvaka ghaNuM pUchanArAne, je samaja na hoya te temanA mananuM samAdhAna teo karI zake nahi. e badhA te emaja samaje che ke, "mANasanA sukhane arthe Izvare A badhuM pedA kareluM che ane jenI nathI khAtA te gAMDA che." paraMtu A viSe vicAra karavAmAM Ave ane dharma zAstranA yathArtha jJAtA bane te temane pachI hasavAnuM kAraNa na rahe. je teo pitAnA zAstra tapAse te temane mAlama paDe ke, temAM paNa e bAbata niSedha karela che. ghaNAoe pitAnAM zAstra vAMcelAM nathI, tema sAMbhaLyAM paNa nathI. jemaNe zAse vAMcyAM hAtha ke sAMbhaLyAM hoya tevA temanA upadezake pote paNa indriyonA vazathI tene tyAga karI zaktA nathI eTale teo bIjAone upadeza zI rIte karI zake? tene mATe "pathI mAMhelAM rIMgaNuM" e kahevata prasiddha che. pithImAM vAMce ke sAMbhaLe ke, rIMgaNuM khAvAM nahi. paNa te jIbhanA svAdathI chuTe nahi, tethI temanuM evuM jJAna hoya te pachI teo bIjAne zuM khare paramArtha batAvI te choDAvI zake, paraMtu jeo zAe bhaNuM zAstramAM kahyA mujaba varte che, teo ja te hadayabhedaka upadeza paNa karI zake che ane tenI asara sAMbhaLanArane thAya che. rAtribhejananA niSedha viSe padmapurANamAM kahyuM che ke" astaMgate divAnAthe Apo rudhiramucyate / annaM mAMsasamaM proktaM mArkaMDena maharSiNA // 1 // catvAro narakadvArAH prathamaM rAtribhojanam / parastrIgamanaM caiva sNdhaanaa'nNtkaayikaaH||2|| mArkaMDa RSi kahe che ke, divasane pati sUrya asta pAme te pachI jaLa rUdhira kahevAya che ane ane mAMsanA jevuM gaNAya che, eTale sUryAsta thayA pachI pANI pIvuM, e rUdhira pIvA jevuM ane khAvuM, te mAMsa samAna che. - narakanAM cAra dvAra che. prathama rAtribhojana, bIjuM parastrIgamana, trIjuM beja athANuM ane cothuM anaMtakAya kaMdamUla khAvAM te.
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ (246) Atmonnati, bALa athANAmAM sUkSma jI daSTigocara na thAya, tevAM paDe che ane je kaMdamUla che, te anaMta jInA piMDarUpa che, tethI e sevanArA cha avazya narakagAmI thAya che. jainazAstrakAroe rAtribhojanamAM ghaNA ja deSa batAve che, ane tethI ghaNuM baMdhuo rAtribhojana karatA nathI. e vAta prasiddha che. vaLI temAM je ApaNe vicAra zaktine upayoga karIzuM te buddhimAnene samajAze ke, rAtrine viSe saMkhyAbaMdha ja uDatA phare che, saMdhyAkALe gharamAM bArIkIthI joze te asaMkhyAta magatarAM guNa guNa karatAM madhamAMkhIonA TeLA jevAM uDatAM dekhAya che ane tene mane guNaguNATa saMbhaLAya che. dIvAnuM pAtra je ughADuM rAkhe che, te keDIAmAM puSkaLa paDelAM jIvaDAM dekhAya che, ane je phAnasa heya te phAnasanA dIvAnI cAre tarapha pharatAM asaMkhyAta jovAmAM Ave che, e ApaNI najare dekhItI vAta che. vaLI te zivAya sUma che ke jeo ApaNI najare nahi dekhAya tevA ne pAraja nahi, tyAre AvA keTalA badhA ne khAnAranA bhANAmAM unA anAjanI nIkaLatI varALamAM keLIo thaI jAya, te vicAravA jevuM che. vaLI teomAM keTalAeka jaMtuonAM zarIra jherI tathA roga kare evAM hoya che, tethI jIvahiMsA zivAya zarIramAM rega paNa utpanna kare che. vaLI keTalAkanA zarIrathI thatA roga tarata nahi paNa mAse chamAse keTalIeka mudate tenI asara thAya che. jema haDakAyA kutarAnI asara cha mAse mAlama paDe che, tevI rIte te jherI jenI asara lAMbe kALe paNa mAlama paDe che. je bhejanamAM jo AvI jAya te jaleDara rega ane kareLIyA vagere Ave te keDha Adi rega utpanna thAya che. je kIDI ke dhaneDA vagere Ave te buddhi naSTa thAya che. mAMkhI Ave te vamana thAya che. je bhejanamAM vALa Ave te kaMTha bhaMga thaI jAya che ane keI jherI jIvanuM viSa Ave te prANa paNa jAya. ema samajIne chevaTa svadehanI rakSA mATe paNa rAtribhejanane sarvadA tyAga kareja ucita che. mATe ja ApaNA vaidya ane aMgrejI DekaTare paNa rAtri bhejananI nA pADe che. vaLI divasa chatAM jamavAthI TAimasara jamavAnuM bane che ane TAIma
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 6 ThI. (247) sara jamavAne veMkaTarI niyama che. rAtre jamavAthI joIe teTaluM pANI pIvAne vakhata maLatuM nathI ane haraphara karavAnI koI paNa kiyA thaI zakatI nathI, jamyA pachI tarataja suvAne vakhata thAya che, tethI ajIrNa pedA thAya che. vaidakanA niyama mujaba ajIrNathI aneka rogo utpanna thAya che. AvI rIte rAtri bhUjana karavAthI dhArmika ane zArIrika aneka geraphAyadA che. divasanA TAImasara jamavAthI zarIramAM AregyatAne phAyade turata samajAya che, ane e anubhava siddha che. AvuM samajavuM e sUma buddhivALAnuM kAma che. jemAM skUla buddhivALA che, temane e upahAsyarUpa lAge che. tethI paramArtha buddhie rAtrijanane tyAga karavAthI asaMkhya jIvone abhayadAna devAnA anaMta puNyanA bhAgI thaIne ubhaya lekamAM utkRSTa sukha pAmI zakAya che, AthI rAtribhejanane sarvathA tyAga karavA zAstrakAroe kahyuM che. vaLI rIMgaNuM, DuMgaLI, ane lazaNa, khAvAthI buddhi bagaDe che- tAmasa svabhAva thAya che. jema madirA pIvAthI buddhi bagaDe che, tema enAthI paNa buddhi bagaDe che, evuM jJAnI purUSae kaheluM che. A viSe vicAra karavAthI kharekhara jaNAze ke, je loke mAMsa madirA vAparatA nathI, tenI durgadha tathA rUpa dekhIne keTalAekane vamana thAya che. AvA kharAba padArthone je vApare che, tene durgadha yA duAMchA lAgatI nathI te khAvAne lalacAya che. vicAra kare ke, ApaNe paNa mANasa ane te paNa mANasa, AnuM kAraNa zuM? uttama cIje paDatI mUkI AvI khAvAnI cIje uttama manuSya pasaMda kare te pachI tenI buddhi nirmaLa zI rIte hoI zake? kahevata che ke, "anna e oDakAra eTale jevuM bhejana tevI buddhi." temaja DuMgaLI, lasaNanI durgaMdha paNa tenA jevI ja che tathA rUpa paNa tevuM ja che. je lake tene vAparatA nathI, teone A cIjo vaparAelI joI durgachA thAya che, ane vApare che tene khAvAnI heza thAya che. tenuM kAraNa gadha gaI nahi paNa saI ( sahI). te A uparathI sUkSma dRSTithI vicAra karavAmAM Ave te samajAya ke je mahA jJAnI purUSoe je khAvAne niSedha karale che, te ApaNA duHkhane mATe nahi, teo ApaNA
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ (248) Atmanniti. zatru nahatA ke, ApaNe nahi khAvAthI temane lAbha ma ? paraMtu teo ApaNA parama upakArI hatA, teo ApaNuM hitane arthe lakhI gayA che, ema samajavuM. vaLI kaMdamUla e paNa anaMta vanaspati kAyanA jInuM zarIra baneluM che, temAM anaMta jIva che, evuM sarvare joyuM che ApaNA carmacakSuthI te je joI zakAtA nathI, kAraNa ke, vanaspatikAyanA che hAlatA cAlatA nathI, te te sthira che, eTale ApaNe zuM jANI zakIe? paNa jemane sarvajJanA vacanane vizvAsa che, teo te mAne che. jemane vizvAsa nathI, teNe temanA vacananuM upahAsya karyuM che. vaLI jaina zAstro zivAya "anyamatanA dharma zAstramAM paNa evI evI bAbatene niSedha karelo che. te viSe mahAbhAratamAM A pramANe kaheluM che- madhu bhakSaNe'pi doSaH" saMgrAmeNa ca yatpApaM agninA bhasmasAtkRtam / tatyA nAte taya madhuvaMdu kamalata" I ? / "je pApa saMgrAma karavAthI ane davA lagADavAthI thAya che, te pApa eka madhanA biMdunuM bhakSaNa karavAthI thAya che."1 AvI cIjomAM AvuM pApa che, te paNa zAstra vAMcanAra je tene tyAga na kare te pachI sAMbhaLanArane tyAganI zI vAta ? viSNupurANamAM kahyuM che ke"graamaannaaN saptake dagdhe yatpApaM smutpdyte| tatpApaM jAyate pArtha jalasyAgalite ghaTe // 1 // " "he pArtha, sAta gAma bALavAthI je pApa lAge che, te pApa gaLyA vagaranA pANIne ghaDe bharavAthI thAya che." 1 "saMvatsareNa yatpApaM kaivartasyaiva jAyate / gvAna tAti kapUtanasaMgraho" | 2 | mAchIne eka varSa sudhImAM jeTaluM pApa lAge che, teTaluM pApa eka divasa gALyA vinA pANI vApanArane thAya che." 1 vaLI teja purANamAM kahe che ke, "yaH kuryAtsarva kAryANi vastrapUtena vAriNA / sa muniH sa mahAsAdhuH sa yogI sa mahAvratI " // 1 //
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 6 ThI, (ra4) je gaLelA pANIthI sarva kAryo kare che, te muni, meTe sAdhu, yegI ane mahAvrata dhArI kahevAya che." 1 nAgapaDaLa graMthamAM kahyuM che ke"gamasthAna na maLa dUni mAratA nUtanodgamapatrANi varjanIyAni sarvataH " // 1 // he bhArata-dharmarAjA, kaMdamUla abhakSya che, tethI te khAvAM gya nathI. tema navIna ugelAM pAMdaDAM vagere paNa sarva rIte tyAga karavA yogya che. e vaLI kahyuM che ke" madhupAne matibhraMzo narANAM jAyate khalu / dharmo na tebhyo dAtRRNAM na dhyAnaM na ca satkriyA " // 1 // madhupAne kRte krodho mAno lobhazca jAyate / mohazca matsarazcaiva duSTabhASaNameva ca // 2 // manuSyone madirApAna karavAthI buddhi bhraSTa thaI jAya che. madhupAnIne ApanArAone dharma thatuM nathI. madhupAna karanArane dhyAna tathA satkarma niSphaLa che." 1 madirApAna karavAthI kedha, mAna ane lebha utpanna thAya che ane meha, matsara tathA duSTa bhASaNa thAya che." 2 anydpyuktNmaLe nANe madhune navanIte vA . utpadyante vilIyante susUkSmA jaMturAzayaH " // 1 // madirA, mAMsa, madha, ane chAzamAMthI bAhara kADhelA mAMkhaNamAM sUkSma evA DhagalAbaMdha jaMtuo utpanna thAya che ane laya pAmI jAya che." 1 . keTalA eka mAkhaNamAM deSa mAnatA nathI ane kahe che ke, te zAsathI virUddha nathI temaNe A vicAravAnuM che. itihAsa purANamAM kahyuM che kecatu daMtAmikUinAM 2 pakSI aMtakAle sa mUDhAtmA na smariSyati mAM priye " // 1 //
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ (50) Atmonnati, he priye, je mUhAtmA purUSa vRtAka, kAliMgaDA ane mULAne khAnAra che, te mane aMtakALe saMbhArI zakatA nathI. 1 kahevAne Azaya e che ke, veMgaNa, kAlIMgaDAM ane mULAne khAnAra adharma che, tethI aMtakALe te mane saMbhArI zakatA nathI, mATe te durgatimAM jaze. zivapurANamAM kahyuM che ke" yasmingRhe sadA nAtha mUlakaM pacati janaH / smazAnatulyaM tadvezma pitRbhiH parivarjitam // 1 // mUlakena samaM bhojyavastu suMkte nraadhmH| tasya buddhina vai dhatte cAMdrAyaNaM zarIriNaH // 2 // bhuktaM halAhalaM tena kRtaM cAbhakSyabhakSaNam / dhRttAmalAcAra nA thAMdheva rava" || re || he nAtha, jenA gharamAM hamezA mULA raMdhAya che, tenuM ghara ramazAnanA jevuM che ane pitRoe tyAga kareluM che. 1. je adhama purUSa mULAnI sAthe bhejya vastu khAya che, tenI buddhi cAMdrAyaNa vratathI paNa zuddha thatI nathI. 2, jeNe abhakSyanuM bhakSaNa kareluM che, teNe haLAhaLa jhera pIdhu che. vRtAka khAvAthI paNa mANasa nairava narakamAM jAya che.... 3 padmapurANamAM paNa kahyuM che ke" gorasaM mASamadhye tu mugAdike tathaiva ca / mathe makhU mAM tu zudhiSTira" | | he yudhiSTira, aDada ane maga vagere kaThoLamAM dUdha, dahIM, chAza vagere nAMkhI khAya che, te mAMsa khAvA barAbara che." 1 mahA bhAratamAM kahyuM che ke - " yUkA matkuNamazakAn jaMtUMzca tudatastanUm / putravatparirakSanti te narAH svargagAminaH // 1 // AtmapadbhayAM ca ye prati te vai narakagAminaH / sarvatra kAryA jIvAnAM rakSA caivAparAdhinAm " // 2 //
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 6 ThI, (51) * jU, mAMkaDa ane macchara ke jeo zarIrane caTakA mArI pIDe che, temanI putravat jeo rakSA kare che, te purUSa svarge jAya che. jeo pitAnA zarIra ke pagathI jIvene haNe che, teo narka jAya che. tethI sarva sthaLe aparAdhI chanI paNa rakSA karavI joIe. 1-2 mahAbhAratamAM kahyuM che ke" viMzatyaMgulamAnaM tu triMzadaMgulamAyatam / tavastraM dviguNIkRtya gAlayitvA pivejjalam // 1 // tasminvastre sthitAn jIvAn sthaapyejlmdhytH| gva zava vivettAM sa yAti parama ti" | 2 | viza AMgaLa paheluM ane trIza AgaLa lAMbu vasA laI tene bevaDuM karI tenAthI pANI gALIne pIvuM ane te vasamAM rahelA jIne jaLanI aMdara (kuvA vageremAM) nAMkhavA, ema karIne je pANI pIve che, te parama gatine pAme che." 1-2 AvI rIte mahAbhAratamAM che chatAM keTalAeka aNagaLa pANI pIve che, vApare che, ane te vaDe nhAya che te temanI zI gati thAya ? te mahAbhArata vAMcanAra tathA sAMbhaLanAra lakSa nathI detA, te kevI bAla dazA che? tethI AtmAthI e sarvadA dayA dhAraNa karavI. tene mATe kahyuM che ke - "dapUta coda vapUrva pijhA satyapUtaM vadedvAkyaM manaHpUta samAcaret " // 1 // daSTithI joIne paga muka, vastrathI gaLIne pANI pIvuM, satyathI pavitra vacana belavuM ane pavitra manathI AcaraNa karavuM."1 he bhadra, satyacaMdra ane zedhakacaMdra, A pramANe ApaNuM ahiMsA dharmanA keTalAka niyame hAlamAM cAlatA sAyansa pramANe ane bIjA zAstronI saMmati pramANe siddha thAya che. durAgrahI ke tene pUrNa vicAra karatA nathI ane aneka jAtanI naThArI pravRttithI jIvahiMsA karI pitAnA AtmAne adhapAta kare che. " mahAtmA A pramANe kahI virAma pAmyA eTale te banne tarUNa yuvakee UbhA thaI temane vaMdana karI A pramANe stutI karI -
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ (upara) Atmonnati, " yadvAra dharmarahasyasya bodhikA zivazodhikA / tatpAdayugale nityaM natayaH saMtu bhaktitaH " // 1 // jemanI vANu dharmanA rahasyane bedha karanArI ane ziva-mekSanI zodha karanArI che, te sUrivaranA caraNa yugalane viSe hamezA bhaktithI namaskAre che. "1 A pramANe stuti karyA pachI teoe namratAthI jaNAvyuMmahAtmana, ApanA A upadezathI amArA hRdayamAMthI sarva zaMkAo hara thaI gaI che. AhaMta zAstramAM je niyama bAMdhelA che ane je dhArmika kriyAmAM mukelA che, temanA aMtaraMga hetuo Ape uttama prakAre darzAvyA che ane AhaMta dharmanI kriyAnI sArthakatA khullI rIte samajAvI che. Ape karelo A mahAna upakAra mAvajachavita amArA smaraNamAM raheze ane Ape sthApita karelI dharmanI acaLa zraddhAthI ame paralokamAM paNa sukhI thaIzuM. " te yuvakenAM A vacana sAMbhaLI mahAtmA prasanna thaIne bolyA, " bhadra, tame bhavya ane upadezanA pAtra che, tethI tamene upadeza ApatAM mane ati AnaMda thaye che. je kSetra sparzanA haze te AvatI kAle A mahAnuM tIrthane vaMdanA karI anya sthaLe vihAra karavAnI IcchA che. tame haMmezA A upadeza smaraNamAM rAkhaje. ane tamArA hRdayamAM je bhAvanA pragaTI che, te bhAvanAnuM sadA piSaNa karaje. trikaraNa zuddhithI sevana karelo zrI vIra dharmarUpI mahAna tamArA saMsArarUpa aTavImAM sAthe rahI tamAruM rakSaNa karaze ane chevaTe tamane mukti nagarImAM pahoMcADaze. "te dharma ddhAthI tamane lAbha thAo." mahAtmAnAM A vacane sAMbhaLI te tarUNa yuvake aMjali jene bolyA-"mahAtmana, ApanA hRdayanI zuddha AzISa pramANe amane sadA dharma ddhAne lAbha thAo. e dharmarUpa ddhAne meLApa ApanA prasAdathI thayela che, tethI ame Apa mahAtmAnA yAvajachavitA AbhArI chIe. - mahAtmA, ApanA jevA upakArI mahApurUSane ega atyaMta durlabha che. pUrvanA meTA puNyarAzinA vegathIja ApanA jevA mahA
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 6 ThI. (ra53) tmAne meLApa thAya che. have Apa AvatI kAle vihAra karavAnA che, te kRpA karI ane sAthe levA IcchA karaze. amArA hRdayamAM evI ja bhAvanA thAya che ke, sukRta-puNyane vega anukUla heAya te ApanA saMgamAM rahIne ja A jIvana purUM karIe, Adhi, vyAdhi ane upAdhithI bharapUra evA A saMsArarUpa grISma gAtumAMthI ugaravAnI IcchA rAkhanArA purUe ApanA samAgamanI zItaLa chAyAne A zraya kare joIe." A pramANe kahI temaNe nIcenA kSekathI te mahAtmAnI prazaMsA karI. " marusthalyAM yathA vAri nirjane priyasaMgamaH tathA saMsANAmaMtra saMgatava kumA" che ? jema marUbhUmimAM jaLa ane nirjana vanamAM priya saMgama durlabha che. tevI rIte A lekamAM saMsArIone tamAre saMgama durlabha che." 1 A vakhate dhakacakre namratAthI jaNAvyuM, mahAnubhAva, ApanI kRpAthI huM tadana nizaMka thaye chuM, ane zrI arihaMtanI vANI upara mane pUrNa vizvAsa ane daDha zraddhA prApta thaela che, have mAtra eTalI vinaMti karavAnI che ke, AjakAla navIna sudhArAe bhAratavarSamAM praveza kare che, navina vidvAne dharmanI vArtAne atizakti kahI vaDI kADhe che, ane je sAyansa-rasAyaNazAstra pramANe sA- " bIta thAya tene mAne che te AjakAla tevA lekene samajAvI zakAya tene mATe Apa mahAnubhAva rasAyaNazAstranI rIti ApanA jANavA temaja sAMbhaLavAmAM AvI hoya te te pramANe Apane anubhava paNa amane samajAve, te tethI Adhunika samayanI prajAne keTale eka lAbha thaze." satyacake, zodhacaMdranA vicArane anumodana ApatAM kahyuM, "mahAtman , mArA dharmabaMdhu zedhakacakre je kahyuM che te jANavAnI mArI paNa IcchA che. A5 mahAnubhAvanI vANIthI e viSaya sArI rIte phuTa thaze. ApanA e vicAre ame prajAmAM jAhera karIzuM, tethI pazcimanI vidyAnA saMskAravALA lokene Ahata dharmanuM rahasya sArI
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ (54) Atmonnati, rIte samajAze, eTale satya dharmanI zraddhAmAM mATe vadhAre thaze." ubhaya yuvakenI A prArthanAne aMgIkAra karI mahAtmA bolyA"bhadra, A tamArI jijJAsA uttama che. pazcimanI prajAmAM rasAyaNazAstra ke je kemIsTrInA nAmathI oLakhAya che jemAMthI amArA sAMbhaLavAmAM AvatAM te uparathI ame e je jANyuM che te tame eka citte zravaNa kare. bhadra, rasAyaNazAstranI vidyA A pRthvI uparanI badhI vastu enA guNane A prakArane khulAse batAve che. pRthvI upara je je padArtha che, te kevI rIte thayelA che ane te zAnA zAnA banelA che? temaja teone dharma che? temanI racanA kevI rIte thayela che? te badhu rasAyaNa zAsathI hAlamAM keTaluMka siddha thayuM che. te vidyAnA zedha uparathI siddha thayuM che ke, A pRthvI uparanA badhA padArtho phakta pAMsaTha tathI thayelA che. e pAMsaTha ta paikI dareka padArtha eka, be, traNa ema judA judA paramANuthI maLI judA judA padArtho thAya che, te eka padArthamAMthI judA judA paramANu judA judA pADa zakAya che ane te paramANuo judA judAnI meLavaNI karavAthI judA judA camatkArika padArtha banI zake che. e vidyA uparathI iglIza vidvAnoe zodha karI navA navA padArtho ane hunnarakaLA zodhI che. e rasAyaNa zAstra pragasiddha zAstra che, eTale jeone te zIkha vavAmAM Ave che, temane pratyakSa praga karI batAvavAmAM Ave che. ethI thatA ajAyabI camatkAre pratyakSa jovAthI e zAnI khAtrI thAya che. e zAstra paikInA saheja IzArA dAkhala keTalAeka niyama tathA proge jANavA jevA che, te tame sAMbhaLI tenuM manana karaje. - bhadra, baLatA kelasAmAM ane havAnAM paramANuomAM rasAyaNa kiyA utpanna thAya che ane tenA vegathI kelase baLI jaine ane dazya thAya che eTale tenI rAkhaDI thaI jAya che. pachI tenI AsapAsanI havAmAM ne dharma utpanna thAya che eTale kelasAnA paramANuo vIkharAIne havAnI sAthe maLe che. emAM kelasAnuM rUpa bane dalIne navA ane adazya evA vAyurUpI padArtha utpanna thAya che, emanuM havAnI sAthe ke kelasAnI sAthe kAMI paNa maLatApaNuM nathI,
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 6 ThI, (255) sArAMza ke, padArthanA dharma ane rUpanuM badalAvuM, e rasAyaNa kriyAnuM mukhya svarUpa che. - bhadra, te rasAyanika prayoga karavA sArU temAM uSNutA, vijaLI, ajavALuM ItyAdi zaktione upaga teo kare che. A jagatanA badhA padArthomAM je kAMI pheraphAra thAya che, te A zaktionA pheraphArathI thAya che, te kAraNathI e zaktione sRSTi vepAraka kahe che. vaLI badhA prANIvargamAMthI ane vanaspati vargamAMthI badhA padArtho garamInA jerathI judA judA paDe agara judA judA maLI ghaNu padArtho thayelA che, evuM siddha thAya che. bhadra, te rasAyaNazAstranA vettAoe jagatanA-dravyanA cAra dharmo batAvyA che. pahele dharma atyaMta sUkSma vibhAga thavAne che. jema adha rati sonuM laI tenuM pataruM karyuM, te pacAsa cerasa Ica jagyA roke che. tenI aMdara bAvIza lAkha biMdu najare paDe che. vaLI gulAbanuM eka TIpuM hoya te tenI vAsa badhe prasarI rahe che. bIje dharma padArthanuM avinAzitva che. kaI paNa padArtha sarvathA nAza pAmate nathI, mAtra tenuM rUpAMtara thAya che. jema pANIne bALIe te tenI varALa thAya che, eTale pANIne nAza ane varALanI utpatti thAya che. kAgaLane kaDake bALIe te kAgaLane nAza ane rAkhanI utpatti thAya che. dravyane trIje dharma snehAkarSaNa che ane ethe dharma pratisAraNa che. evI rIte jaganA dravyanA cAra dharmo kahevAya che. pravAhI ane apravAhI. e baMnemAM nehAkarSaNa ane pratisAraNa A be virUddha zaktionA githI ati sUkSama paramANuo ekaThA thaI meTA meTA goLA thAya che. te nehAkarSaNane laIne thAya che. A nehAkarSaNa zakti acara-aMtara upara cAle che. te zaktithI je AkAra bane che tene je zaktinA vegathI gocara aMtara upara paramANu athavA padArtha eka bIjA tarapha kheMcAya che te zaktine gurutvAkarSaNa kahe che. bIjI eka kezAkarSaNa zakti che. te zaktithI jhADanAM mULIyAM jamInamAMne rasa cusI le che ane dIvAnI atI tela kheMcI le che.
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( ra56) Atmonnati. eka jAtanA dravyanA paramANu ane vijAtIya dravyanA paramANuA bemAM agocara aMtara upara AkarSaNa thaIne je tenuM rUpAMtara thAya che, tene rasAyaNa AkarSaNa kahe che. te snehAkarSaNa zakti badhA padArthamAM rahelI che. tenA virUddha eka bIjI zakti che, tene pratisAraNa zakti kahe che. A zakti uSNatAnA jorathI thAya che ane snehAkarSaNa zaktithI ulaTuM kAma kare che, eTale nehAkarSaNa zakti, padArthanA paramANuo ekatra kare che ane te padArthane AkAra thAya che ane pratisAraNa zakti dravyanA paramANu paraspara eka bIjAthI dUra kare che eTale sUma paramANu vikharAI javAthI te padArtha nAza thayela mAlama paDe che. Ama rasAyaNazAstra kahe che. padArthanA vibhAganI jyAM sImA thAya che, eTale te vibhAganA vibhAga karatAM AgaLa vibhAga thatA nathI. evA atyaMta sUkSma avibhAjya vibhAgane paramANu kahe che. A paramANuo ApaNA cakSuthI dekhAtAM nathI. AvA paramANu jagatamAM ane AkAzamAM badhe bharelA che ane ekAkI kivA saMyukta evA keI paNa padArthanA paramANu eTale indriyagocara evA yegane samudAya tene aNusaMgha kahe che. bhadra, vaLI okisajana nAme eka vAyurUpI pAMsaTha tattva paikInuM tatva che, te pharIna zivAya badhA tatvanI sAthe maLe che. tela ane pANI be bhegAM thatAM nathI, paNa temAM sAjIkhAra agara pApaDIo khAra nAMkhe te ekaMdara maLI jaI tene geLe thAya che ane sAbu bane che. surAkhArane tejAba ke jene IMglIzamAM nAITraka esIDa kahe che. temAM paise nAMkhavAthI khadakhada thaI lAla dhumADe nIkaLaze ane te paise gaLI jaze ane temAMthI jude trIje padArtha utpanna thaze. ane ane kAranika esIDa maLIne ArasapahANa thAya che, temAM nAITrIka esIDa nAMkhavAthI ArasapahANamAMthI kAbenika esIDa nIkaLI jaze ane cune bAkI raheze. kalerIna ane soDIyama maLIne mIThuM thAya che. gaMdhaka ane pAre e be maLIne hIMgaLA bane che. kArabonika ane okisajana-e be maLIne cAka thAya che. lerIna, AmeniyA, nAITrojana ane hAIDrojana maLIne navasAra thayela che. leDhAne salphayurika esIDamAM nAkhavAthI hIrAkasI taiyAra thAya
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 6 ThI, (ra7) che. tAMbuM ane saphayurika esIDa e be maLIne morathuthu thAya che, te morathuthanAM pANImAM leDhAMne kaTake nAMkhe eTale tAMbuM juduM paDe che. . vaLI vijaLI dareka padArthamAM rahelI che, kaI paNa padArtha vijaLI vagarane nathI. je rasAyaNane saMga thAya che, te ghaNuM karIne vijaLIthI thAya che. te vIjaLI be prakAranI che. eka gharSaNa vijaLI je gharSaNanA vegathI thAya che. tene I. I. Taka kivA phIkasanala kahe che. bIjI rasAyaNa sagathI thAya che, tene I (gAlavenika) kAca ane rezama ghasavAthI, lAkha ane kuleTa ghasavAthI, temaja viDALInuM una, kAca, malamala, lAkaDuM, kAgaLa, rezama, lAkha, ane grAunDaglAsa eo darekane anukrame ghasavAthI vijaLI utpanna thAya che. bIjI rasAyaNIka vijaLIne mATe e prayoga che ke, keTalAeka judA judA kAcanA pyAlA ekatra karI ane hArabaMdha goThavI teomAMnA eka pyAlAmAM tAMbAnuM pataruM ane jasatanuM pataruM e babe patarAM eka bIjA sAthe saMbaMdha thAya tevI rIte ubhA goThavavAM ane eka pyAlAnA tAMbAnA patarAnI sAthe bIjA pyAlAmAM jasatanA patarA sAthe tAMbAnA tArane saMbaMdha kara. vaLI bIjA pyAlAnA jasatanuM pataruM ane trIjA pyAlAnA tAMbAnA patarAnI sAthe tAMbAnA tArane saMbaMdha kare. e pramANe badhA pyAlAnA patarAMone tAra lagADI chevaTanA pyAlAnA tAMbAnA patarAnI sAthe tAra pehelA pyAlAnA jazatanA patarA sAthe joDa. eTale pachI temAM AsIDa ane kesalaphayurika kivA nAITrika AsIDa vagere athavA mIThAnuM pANI agara morathuthunuM pANI saghaLA pyAlAmAM reDavuM eTale rasAyaNIka vijaLI utpanna thaze. te vijaLIne upaga TelIgrApha-tAranA saMdezA vageremAM thAya che. vijaLIthI TrAma, moTarakAra, vagere cAle che ane relavemAM dIvA paNa thAya che. A rasAyaNazAstra ghaNuM meTuM che. tene traNa bhAganA meTo pustake che. dareka padArtha kayA kayA tane baneluM che, te ta prayogathI judAM kADhI zakAya che ane te tethI te padArtho banAvI
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ (258) AtmonnAta, zakAya che, vagere ghaNA camatkArI prAge temAM darzAvelA che. enA vaDe ghaNI hunnarakaLAnI zodha thaI che. jaina zAsakAre pugalanI anaMtI zakti je kahI che te A uparathI sAbIta thAya che. bhadra, meM A rasAyaNa vidyAnI hakIkata saMkSipta kahI che. have che. te uparathI ApaNA jaina dharmanA niyama ane siddhAMtanI sAbItI kevI rIte thAya che? te tamane have AvatI kAle jaNAvIza. mahAtmAnA AjanA vacane sAMbhaLI ane yuvakenA hRdaya AnaMda sAthe nizaMka thaI gayA, ane AhaMtadarzananA siddhAnta upara pUrNa vizvAsa pAsa thaye ane te ja vakhate sUrivaranI stuti karI, vaMdanA karI ane yuvake pitAnA vAsasthAna upara gayA ane sUrivara paNa potAnA parivAra sahita pitAnA nivAse gayA.
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka yAtrA 7 mI. - FHI4p es 3 LitvaBHIS. maHpatai "BIEH AiRTInatt FiHHE IN A C ujajayaMta uvadhara upara aneka prakAre gItAjJAna karanAra apsarA, gaMdharva, garUDa, vidyAdhara ne nAga che devatAnA samudAya bhapakArI bhagavatane sadA sevI Wo rahyA che. mahIdhanI madhye mUSakamAra, harihasti, sarSa zikhave, ItyAdi paraspara naisagika zatrutA darzAvanAra prANIo paNa prazAMta vairavAna che. vaLI je lekamAM maNisamUhanI kAmyakAMtithI sakala pradeza prakAzI rahyA che, tethI tema sUryanuM paNa kaMi prajana paDatuM nathI. je pRthu pRthvIbhunI pAse dekhAtA graha jANe paramadevAdhidevanI sevA karavA AvelA heya evI kalpanA thAya che. caMdrakAMtane tArApatinA kiraNane sparza thavAthI jharatA nIranI nirmala nadIo tarapha nikaLI rahI che. jyAM ja jatuo sAthe spardhA karI dharmadhuraMdhara svAmInI zuzraSA karI rahI hoya ema lAge che. jyAM kIcake karNapriya madhura svara karI rahyA che, jharAo jhaMkRtidhvani kADhI rahyA che, ne kinnarIe gItagAna gAI rahI che, tethI trividha vAditrothI jANe navAI jevuM nATaka thatuM hoya ema jaNAya che. aticAra karI cAra gatidvAramAM anAdikALathI athaDAtA adhama ane jANe AdhAra ApavA taiyAra ubhA hoya evI rIte girinAranI cAra dizAe cAra dharAdhara pratihAranI pere AvI rahelA che. cAre bAjue cAlatI cAra saumya sarasvatInA pAradarzaka pANInA pravAha pApapuMjanuM prakSAlana karavA ekatra thatA hoya ema uchaLI rahyA che. je dharaNIdharamAM dvipaka pramukha aneka kuha ApI rahyA che. te jANe amaree amaratva pAmavA amRtathI bharelA hoya e AbhAsa Ape che. anyadAna ame ApIe chIe, paNa mokSadAna daI zakatA nathI. tethI tene abhyAsa AdaravA mATe ame atre
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ (ra60) Atmanniti, Agamana karyuM che, ema jANe kahetAM hAyanI; tevI kalpadrae patAnI meLe AvI te kSitidharane viSe vidyArthInI pere vAsa karyo che, je lAdhIzamAM suvarNasiddha Adi aneka samahAone saMtuSTa karanArI raMjanakArI rasakUpikAe zobhI rahelI che, kamaledaya ApanAra manekaMDa jyAM divya dIptithI dIpI rahelA che. A ramyaraivatAdri e che ke, jenA smaraNa mAtrathI sukhasaMpattine samAgama thAya che, ne jenA tarapha dUrathI paNa daSTi karavAthI vipattinuM vidAraNa thAya che. je zubha dhAmamAM devAyelAM dAna ne tapAyelAM tapa siddha tIrthadhirAjanI pere samagra samRddhi sAdhaka che, tathA je naganAthanuM zrI nemIzvarajIne zaraNa lIdhuM hatuM tene anya janee Azraya kema na le? tArA ke ratnAkaranI retinI saMkhyA samAna gIrvANagurU bRhaspati rasanA pAme, te paNa te A vizAla ane vikhyAta girigurUnA guNagaNanI gaNanA gaNavA zaktimAna thAya nahi. AvA dravya ane bhAvathI AnaMda ApanArA pavitra raivatakagiri upara prAtaHkALane ramaNiya samaya thatAM tenA suMdara ane uMcA zikhara upara sUryanAM sonerI kiraNe paDatAM bhagavAna sUrivara pitAnA parivAra sahita giranAranI chellI yAne sAtamI yAtrA karavA vicaratA hatA. te pavitra mahAtmAnA parivAra uparAMta yuvaka zekacaMdra, satyacaMdra, ane keTalAeka bhAvika gRhastha paNa cAlatA hatA. girivaranA pavitra sthaLonA darzananI bhAvanA bhAvatA teo nityanA niyama mujaba zrI neminAtha bhagavAnanA derAsaramAM AvI teo nIcenuM padya belyA hatA. * rAjImatiyaH pravihAya mohN| sthitiMcakArApunarAgamAya // jIveSu sarveSu dayAMdadhAna / staM neminAthaM praNamAmi nityaM // rAmati pratye meha tajIne, pharIthI nahiM AvavA mATe jemaNe sthiti karelI che, ane sarva ivene viSe dayAne dhAraNa karanArA evA zrI nemInAtha prabhune huM nitya praNamuM chuM." A pramANe stuti karyA bAda vidhipUrvaka vaMdanA, caityavaMdana vagere karyuM hatuM. tyAra pachI te TuMkamAM AvelA bIjA cinAM darzana karI,
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 7 mI, (ra61) gya samaya thatAM te mahAtmA pitAnA parivAra sahita nIce utaryA hatA. nityanA niyama mujaba talATamAM AvI vizrAMtI lIdhI. tyAra pachI mahAtmA AnaMditavadane bolyA! bhadra zodhakacaMdra ane satyacaMdra! have amAre AvatI kAle atrathI vihAra karavAne che jethI tamene gaI kAle bAkI rahelI hakIkata atyAre jaNAvuM chuM te tame dhyAna daIne sAMbhaLaje. bhadra! meM gaI kAle rasAyaNa vidyAnI hakIkta saMkSiptamAM kahI hatI, ane te uparathI jainadarzananA niyama ane siddhAMtanI sAbItI kevI rIte thAya che te dhyAna pUrvaka sAMbhaLo. - pazcimanI vidyAvALA veMkaTare hAlamAM plega, kolerA vagere jyAre regenA upadrava vadhe che, tyAre teo sUcanA kare che ke, ukALeluM pANI pIvuM. ukALeluM pANI mAMdA mANasane sAruM che. - jaina dharmanA viSayamAM darzAvyuM che ke, pANImAM pUrA thAya che, mATe te kapaDAthI gALI saMkhAre vALIne vAparavuM ane banI zake te khUba ukALI ThaMDu karIne pIvuM. pazcimanA vidvAnoe zodha karyo che ke, evA sUkSma jIve che ke je ApaNI najare dekhAtA nathI paNa te sUphamadarzaka yaMtravaDe dekhI zakAya che, jeo germs, bacills, bacteria ke microps evA evA nAmathI oLakhAya che. AhaMta dharmamAM lakhe che ke, "malamUtrAdine lAMbe vakhata na rahevA detAM tene jema bane tema sUkI jamIna upara agara rAkheDimAM sUkAvA devA, tema nahi thavAthI te gaMdhAvA mAMDe che ane temAMthI saMmUchima jI utpanna thAya che. pazcima vidyAnI zedhathI sAbIta thayuM che ke, AkAza badhuM suhama jIvothI bhareluM che. vAyurUpe uDatA anaMta sUkSama che ane neka roganAM vAstavika kAraNa che. vaLI keTalAeka haThIlA roge lAgu paDe che, tyAre kevaLa DakaTare rAtre jamavAnI manAI kare che. bhadra, jaina dharmanA niyamamAM darzAvyuM che ke, "rAtri jojana na karavuM, kAraNa ke, rAtre sUkSama chanI utpatti vadhAre thavAthI anAja tathA agnimAM ghaNA ene ghAta thAya che, tethI jIvahiMsA thAya che ane vaLI tethI aneka jAtanA roga utpanna thAya che.'
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ (rara) Atmati bhadra, sAMpratakALe pazcimanA zodhaka vidvAne pRthvI ane vanaspatimAM sacetanatA mAnavA lAgyA che. tyAre jaina dharmamAM pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspati-e pAMca sthAvara eka sparza diyayukta jIva anAdikALathI temAM siddha karela che. rasAyaNa zAstramAM pANIne okisajhana ane hAIDrojana nAmanA be vAyunA melApathI baneluM jaNAvyuM che. jaina darzananA sUyagaDAMgasUtranA bIjA grutaskaMdhanA trIjA adhyAyanamAM pANIne vAyu ni kaheluM che. jarmanImAM kola yunivarsiTImAM tatvajJAnanA prophesara De. piDalyuzana "mAnasika zAstranA mUlata" e nAmanA graMthamAM kArya kAraNanA niyama viSe bedhaDakathI jaNAve che ke, "jema dizA ane kALa aparimita che, tema kArya kAraNanA niyamanI jALa anAdi anaMta che ane tene mATe nIcenI sAbItIo Ape che. 1. je te anAdi na hoya te ApaNe vastuonI prathama sthiti dhAravI paDaze. A sthitimAM unnati thAya mATe temAM pheraphAra the joIe ane vaLI A pheraphAra AgaLanA pheraphArane asara rUpa thaze. A rIte anavasthA deSane prasaMga Avaze. * 2, kArya kAraNanI sAMkaLa aMta vinAnI che, kAraNa ke, yogya kAraNanA kArya rUpa thayA zivAya kaI paNa pheraphAra kaI paNa vakhate thaI zake nahi; mATe je kArya kAraNanA niyamanI jALa anAdi anaMta che, te pachI A jagata paNa anAdi che, ema mAnavuM paDaze. - bhadra, te De. DilyuzananA mata pramANe jainazAstra paNa kahe che ke, A jagata anAdi che, jagane kartA Izvara nathI. bhadra, sAMbhaLavA pramANe rasAyaNazAstra ema kahe che ke, A jagatamAM je je padArtho che, tene sarvathA nAza thatuM nathI, temaja je padArtha che, te zivAya navIna padArtha utpanna thatuM nathI, phakta rUpAMtara thAya che ane te vastu paNa jagamAM kAyama rahe che. - te pramANe jaina zAstramAM paNa kahe che ke, utpAda, vyaya ane iva eTale utpanna thavuM, nAza thaze ane kAyama rahevuM arthAta
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 7 mI, (263) jagatamAM jeTalA padArtho che, te karatAM bIjA navA padArtha utpanna thatA nathI, mAtra rUpAMtara thAya che. - bhadra, tamee je rasAyaNazAstramAM padArtha (pugaLa) nA cAra dharma batAvyA che, je pahele atyaMta sUkSma vibhAga thavAne dharma 2 bIje nehAkarSaNa-paramANu bhegA maLI javAne dharma, 3 trIje pratisAra-vakharAI javAne dharma ane 4 the avinAzitvankadi nAza na thavAne dharma. - bhadra, jaina dharmamAM paNa pudgala-purAvuM ne gaLavuM eTale vIkharAI javuM ne maLavuM ane dravyatva sadA kAyama rahevuM ema kahela che. - bhadra, iMglIza vaidakane lagatI (phisiology)vidyAe anumAna karyuM che ke, mANasanuM zarIra temaja bIjI badhI cIje-jAnavara, jhADa, pAna, khanIja vagere pitAmAMthI jhINuM rajakaNe bAhera pheke che ane sAmI bIjI rajakaNe pitAnAmAM le che ane evI rIte cAlu thatuM rahI keTaleka vakhate mANasanuM zarIra tadana navA rajakaNonuM bane che. vaLI sAyansanI bIjI zedha yAne sAIleja (Psychlogy) evuM kahe che ke, mANasanuM mana eka bIjA upara asara upajAve che, paNa gupta vidyA (Occultism) te ethI AgaLa vadhIne ema kahe che ke, mANasanA mana zarIra (mental body) nA 2jakaNe bIjA mANasanA mana zarIramAM jAya che, jethI pavitra mANasanI batathI ApaNuM mana tathA zarIra pavitra bane che. bhadra, A viSe jaina zAstra kahe che ke, jIvanA zarIranA pagale zatri divasa junA kharatA jAya che ane navIna pudgalenuM grahaNa thAya che. zarIranA rema vATe eTale rema AhAra rAta divasa je cAlu che te tenAthI eka kSaNa paNa AhAra vagara rahetuM nathI. manuSyanuM mana paNa (jaDa) pugalanuM baneluM che. - bhadra, te rasAyaNa zAstra ema kahe che ke, padArthanA vibhAganI jyAM sImA thAya che, eTale te vibhAganA vibhAga karatAM AgaLa vibhAga thatA nathI, evA atyaMta sUkSma avibhAjya vibhAgane paramANuM kahe che. A paramANuo ApaNu cakSuthI dekhI zakAtA nathI paNa potAnI meLe thAya che. AvA paramANuM jagatamAM ane AkAzamAM
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ - AtmabaAi (264) Atmanniti, badhe bharelA che ane saMyukta evA kaI paNa padArthanA paramANu idriya gocara evA cheDAne samudAya tene skaMdha kahe che. AvA paramANu rasAyaNaka rIte potAnI meLe saMyukta thaI navA padArtha utpanna kare che. bhadra, jainazAstra kahe che ke, pudagalanA ati sUkSama vibhAga ke jene AgaLa vibhAga na thaI zake evA ane AMkhathI dekhI na zakAya tevA sUma vibhAga thaI vikharAI jAya che, tyAre te pulane nAza thaye ema dekhAya che, paNa tene sarvathA nAza thata nathI paNa te jamInamAM agara AkAzamAM vIkharAI jAya che. vaLI tene kALa, svabhAva, niyati, vagere samavAya ge bhegA maLI dazya vastuo bane che, mATe tenuM nAma pudgala (pUrAvuM ne kharI javuM) nAma ApeluM che, evA jeTalA jeTalA padArtha che, tenA aneka paramANu rUpe cAdarAja lekamAM bharelA che, karma jene kahevAmAM Ave che te paNa yugala paramANu hovAthI te karma jIva nimitta ege grahaNa kare che. bhadra, rasAyaNazAstramAM kahyuM che ke, te padArthamAMthI judA judA ta rasAyaNa pragathI judA judA karI navA padArtha utpanna kare che. vaLI te paramANuM judA judA pramANathI meLavI judA judA padArtho karI batAve che. - bhadra, jainazAstramAM paNa evI mAnyatA che ke, jagatamAM jeTalA padArtha che, tene nAza thatuM nathI, temaja te zivAya navA utpanna thatA nathI, mAtra rUpAMtara thAya che, ane paramANu vIkharAI jAya tene nAza thaye ema ApaNe mAnIe chIe, teja paramANu pAchA bhegA thaIne jevA hatA tevA pagele (padArtho) aneka jAtanA dekhItA bane che, tene ApaNe navA utpanna thayA, ema mAnIe chIe. . he yuvaka ratna, rasAyaNazAstra kahe che ke, saghaLA padArtha nitya che, temane kadi paNa nAza thato nathI, phakta paramANu rUpa thaI vIkharAI jAya che. agara rUpAMtara thaI bIjA padArtha bane che paraMtu te ta jagatamAM kAyama dravya rUpe rahe che. jainazAstra paNa kahe che ke, " AtmA nitya che ane saghaLA padAthe paNa dravya rUpe nitya che."
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA 7 mI. 26 yaMtravidyAnA cege phrenegrAphamAM bhASAnA pula utArI levAya che. te uparathI zabda e kAMI vastu che, ema siddha thAya che. . jainazAstra kahe che ke, je ApaNe bolIe chIe, te bhASAnA zabda e pudagala che. je zabda eTale kAMI vastu na hoya te phrene grAphanI laheramAM kevI rIte AvI zake, te uparathI siddha thAya che ke, zabda e paNa pudgala dravya che. bhadra, veMkaTarI vidyAmAM temaja dezI vaidakazAstramAM paNa lakhyuM che ke, "purUSanA vIryamAM tathA strInI nimAM ghaNA sUkama che che, te cha caLavaLATa kare che, tethIja kAmanI utpatti thAya che, ane tethI maithuna sevanathI te jIvone nAza thAya che, tyAre ja kAma zAMta thAya che. pazcimanA DokaTaroe sUphamadarzaka yaMtrathI te joIne sAbIta karyuM che. bhadra, jaina zAstramAM paNa kahyuM che ke, purUSanA vIryamAM ane strInI nimAM ghaNA sUkSma jIve che, tethI maithuna sevatAM te jInI hiMsA thAya che. pazcimanA vidvAnoe zedha karIne pheTegrApha (chabI) pADavAnI kaLA zedhI che. pheTegrApha paDavAnuM kAraNa e che ke, pleTa upara je davA cepaDavAmAM Ave che, te aMdhArAmAM ja rAkhavAmAM Ave che, tenI upara prakAzanA pudgale paDe che, tethI davA kALI thaIne pakkI thAya che, pachI te chabIne bhAga prakAzavALa kALA thAya che, te pANIthI dhovA nathI ane je je bhAga upara prakAza paDatuM nathI te davA kALI na thatAM pANImAM dhovAI jAya che. A kriyA prakAzanA - gelo maLavAthI thAya che. bhadra, te pramANe jainazAstra, ajavALAnA puge che ema mAne che, je vAta pheTegrApha uparathI siddha thAya che. bhadra yuvaka, rasAyaNa zAstra kahe che ke, AkhA AkAzamAM badhI jAtanI vastuonA paramANuo bharelA che, te ApaNuM AMkhathI dekhI zakAtA nathI, paraMtu te paramANuo eka bIjAnI sAthe maLI rasAyanika saMge thaI dekhI zakAya evI meTI judI judI AkRtIo kudatI rIte bane che.
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ (rada) Atmanniti, bhadra, jainazAstramAM kahyuM che ke, "A jagatamAM cAda rAjakamAM saghaLI jAtanA pugaLanA paramANuo bharelA che. jemAM ATha karmanI vargaNAo paNa che. te ApaNuM cakSuthI dekhI zakAtI nathI, evI salama che." A uparathI siddha thAya che ke, pazcimanA vidvAnoe zodha karI siddha karelA sAyansanA niyamanI sAthe jaina dharmanA siddhAMtanA niyama maLatA Ave che, tethI ja A AryAvarta upara cAlatA dharmonI aMdara jainadharma ziromaNi rUpa bane che" ( A pramANe kahI mahAtmAe nIcenA padyathI jainadharmanI prazaMsA karI hatI. __"yasiddhAMtavacaH sarva prAmANyamiha cAgamat / tAtaM mataM bIyAta bana zreya vidhAya " ? "jene siddhAMtanA sarva vacane A lekamAM pramANabhUta thayelA che, te sarva janane kalyANa karanAra AhaMmata jaya pAme." 1 A pramANe kahI mahAtmA virAma pAmyA eTale bane tarUNa yuvake A pramANe bolyA-mahAtmana, ApanuM sarvadezI pAMDitya je ame AnaMdAzcarya thaI gayA chIe. IMglIza vidyAnI sAyansanI dha pramANe Ape jaina dharmanA keTalAka niyamane yathArtha rIte sAbIta karelA che. sAMpratakALanA navIna vidvAnane ApanI hakIkata jANuMvAmAM je Avaze te ApaNA AhaMta dharmanA niyamanI vizeSa vikhyAti thaze ane zrIvIra zAsanane vijayanAda bhAratanA sarva pradezamAM vyApI raheze. ane bhAratavarSanI jaina prajA upara Apa mahAtmAne mahAna upakAra thaze." A pramANe kahI te baMne yuvakee te mahAtmAnA caraNakamaLamAM vaMdanA karI. mahAtmAe dharmalAbhanI AzISa ApI.
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ upasaMhAra, (ra67 . upasaMhAra. mahAtmAnI A upadeza vANI sAMbhaLI jemanA hRdaya nirAzaya thayelA che, evA satyacaMdra ane zodhakacaMdra baMne tarUNa yuvake te mahAtmAnA vihAra samaye hAjara rahyA hatA. vihAra karatI vakhate satyacake pitAnI jIMdagInuM sArthaka zI rIte karavuM tene mATe mahAtmAne kAMIka upadeza ApavA vinaMtI karI eTale mahAtmAe A pramANe kahyuM, "bhadra, satyacaMdra, mAre kahevuM joIe ke, sAMpratakALanI prajA navIna keLavaNInA saMskAra pAmelI che, tevI prajAne sAyansa pramANe dhAmika rahasya samajAvavAnI jarUra che, tethI tame baMne mArA upadezane sAra te prajAne bhASaNa dvArA samajAve ane temanA hRdayanI aMdara ApaNuM Ahata dharmanuM rahasya sthApI parama Astika banAve, AthI ghaNo ja lAbha thaze. cAritrAvasthAmAM muni dharmanA vartanane laIne keTalAMka kAryo je asAdhya haze, te kArya gRhasthAvasthAmAM rahIne tame sArI rIte sAdhI zakaze. tame bane eka thaI tamArA zrAvaka dharmane bAdha na Ave te rIte vartamAnakALane anusarI nirdoSa pravRtti karo. ane avanatimAM AvelI sarva AhaMta prajAne dharmanA rahasyathI jJAta karI unnatinA mArge laI jaje, tana, * mana ane dhanathI caturvidha saMghanI bhakti karo ane saMghanI aMdara praviSTa thayelA kusaMparUpa mahAna zatrune dUra karI dhArmika sudhAraNAnI vRddhi karaje. mAruM hRdaya AzA rAkhe che ke, tame baMne evA upayogI kAryo karI zakaze ke jethI huM ane mAre A parivAra A navIna saMskAravALI sarva jaina prajAne parama Astika ane sarva prakAranA u. yanA sAdhanavALI bhaviSyamAM jeze." te mahAtmA A pramANe kahI raivatakagirinI sAta yAtrAone pUrNa karI tyAMthI saparivAra vihAra karI anya sthaLe cAlI nIkaLyA hatA.' yuvaka satyacaMdra ane zodhakacaMdra mahAtmAnI IcchAne anusarI tyAMthI pitAnA vatana tarapha vidAya thayA hatA. satyacaMdra punaH pitAne ghera javAnI IcchA rAkhate nahata, tenI IcchA jaina dharmanA siddhAMta - sarvatra phelAvI dharmanuM satya svarUpa baheLA pramANamAM dareka manuSyone batAvI manuSya janma sArthaka karavAnI hatI, tene kuTuMbamAM mAtra be
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmonnati - - bhAIo ja hatA. pitAnA jyeSTha baMdhunA AzayathI teNe navIna keLavaNI sAthe dhAmika keLavaNI lIdhI hatI. te vAMcana upara ghaNuM prIti dharAvate hate. dharma ane nItinuM kaI paNa pustaka tenA hastagata thayuM hoya te tene te mananapUrvaka AghaMta vAMcI jete hate. AthI dharma, nIti ane vyavahAranA tane te eka sAre abhyAsI banyuM hatuM, navIna keLavaNInA saMskArane laIne tenAmAM khaMDa pAMDitya raheluM hatuM, kaI paNa viSayane te saMpUrNa jJAtA banyA hatA. te sAthe sAyansanI navI zodho tenA jANuvAmAM hatI, tethI te yuktithI siddha thayelA padArthone samajaviAnI tenI tIvra IcchA hatI. dharma-tattvanA a5 jJAnane lIdhe te navIna paddhatI pramANe dharmanA tatve samajI zakate nahi, tethI tenA hRdayamAM saMzanuM jAla rahyA karatuM hatuM. saMprati te mahAtmAnA upadezathI tenA hRdayanuM zaMkAjAla tUTI gayuM hatuM. saMzaya rahita thayele satyacaMdra pachI pitAne ghera AvyuM hatuM. anukrame mahAtmAnA upadezathI prApta karelA jJAnane te sadupayega karavA lAgyA ane deza videza pharI dharma tathA tattvajJAnanA judA judA viSaye upara bhASaNa karavA lAgyuM. jenA subedhaka bhASaNathI Ahata prajAnAM hadaye nizaMka thatAM hatAM ane tethI ghaNA dezamAM ahata dharmanI jAhejahAlI thavA lAgI. Itara dharmanA leke paNa satyacaMdranA upadezathI Ahata dharma upara AratAvALA thavA lAgyA. - zedhakacaMdra paNa pitAne ghera AvyuM ane teNe mahAtmAnA upadezane lAbha pitAnA kuTuMbIone, dharma baMdhuone ane snehIone Ape. te haMmezAM judA judA viSaye upara vyAkhyAne Apate ane lekenI dhAmika zaMkAone sAyansa pramANe siddha karI dUra karate hate. tenA sadupadezathI tene pitA ke je Arthika sthitimAM vadhatuM jatuM hatuM ane dhArmika sthitimAM utarata ja hatuM, tenA hRdayane zedhakaca pUrNa Astika banAvI dIdhuM. vyApAranA vyavasAyamAMthI mukta thavAnI tenI IcchA saphala thaI ane te dharma sAdhana karavAmAM sadA tatpara banI gaye hate. dharma ane tatvajJAnane prApta thayelA tenA pitAe zeAdhakacaMdrane chevaTe A pramANe kahevuM paDayuM.
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ upasahAra, (269) "bhadra tanaya, te tArA jIvananI sAthe mArA jIvanane sudhAryuM che. pUrve te saMkalpa karyo hate ke huM jJAnanI vATikAne vihArI banIza ane chAtrAvasthAne dhAraNa karI mArI mAnasika sthitine ucca mArge laI jaIza." A tAro saMkalpa siddha thayela che. te kharekhara vIra saMtAna bane che. tArA prabhAvathI mane paNa manuSya jIvananAM madhura phala prApta thayA che. tArA mahimAthI mArAM aMtarAya karmo tUTI gayAM che. ane A saMsAranA gaMbhIra garbhamAMthI te mAre bacAva karyo che." pitAnAM A vacane sAMbhaLI zedhakacake je ugAre kAlyA hatA, te sujJa vAMcakane sadA smaraNIya che. teNe pitAnA pitAne namratAthI jaNAvyuM ke pitAjI, mane mArA jIvanamAM je kAMI paNa dhAmika lAbha malyA che, te ApanA pratApathI ja maLe che, ema huM samajuM chuM kAraNa ke, je Ape mane AjJA ApI na hatI te huM A sthitimAM AvatA nahi. Ape vyavahAra mArgamAM rahI mane dharma mArgamAM ja che. ApanI e utkRSTa preraNA ane sahAyakArI thaI paDI che. je je zakti ane bhAvanA mArAmAM hatI, tene jayavata upaga karavAne huM zaktimAna thaye chuM. je Ape mane dhArmika kArya sAdhavAnI preraNA karI na hatI te huM A saMsAranA dhakkA khAdhA karata, ajJAnatAnA aMdhakAramAM rakhaDayA karata, avidyAnA pradezamAM pharyA karatA ane arthanA adhama vicAre lAvyA karata." zedhacaMdranA A vacane sAMbhaLI tene pitA vizeSa ArTsa banyuM hatuM. tenI dhArmika bhAvanAmAM meTe vadhAre thayuM hatuM ane AtmavicAra rUpa sUryanA kiraNanI jhAMkhI thaI hatI. zodhakacaMdra tyArathI saMsAramAM upekSA rAkhI rahyA hatA. tenA pitAe sAre dravya saMcaya karela hatuM. tathApi te vaibhavathI vimukha rahI Ahata dharma sAdhavAne tatpara banyuM hatuM. teNe pitAnA pitAne bodha ApI saMcita karelA dravyanA cAra vibhAga karyA hatA. eka vibhAga pitAnI AjIvikA mATe rAkhI bAkInA traNa vibhAgane dharmakAryamAM samapI dIdhA hatAeka vibhAga jJAna dAnamAM aryo hate. navIna keLavaNuM lenArA jaina bALakone uttejana ApavA keTalAeka mAsika vetana kAyAM hatAM ane vakatRtva kaLAnI vRddhi karavAnA ane
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ (ra70) Atmonnati, dhArmika viSayanA harIphAInA nibaMdhone mATe pAritoSike pragaTa karyA hatAM. eka bhAga zuddha vyavahArane mArga udyoganA sAdhanene mATe arpaNa karyo hate. jaina prajAnA yuvake kaLA kauzalyamAM AgaLa vadhe tevI janAo karI hatI ane eka vibhAga nirAzritane Azraya ApavA kala hatuM. A pramANe pitAnA dhana saMcayanI bhejanA karI zekacaMdra kharekhara dharmane zedhaka banyuM hatuM. te A haMta dharmanA uMcI jAtanA graMthane bhASAnuvAda karAvI prasiddha karAvate ane navIna paddhatI upara sArA sArA lekhe lakhAvate hate. AthI bhAratavarSane ghaNu bhAga upara zodhakacaMdranI satkItti prasarI rahI hatI. mahAtmA sUrivaranA upadezanI mahAnubhAva satyacaMdra ane zodhakacakre lhANI karI-prabhAvanA karI. AthI Ahata dharmanI prajA navIna yugamAM satyayugane anubhava karavA lAgI. AryAvartanI jaina prajAne navIna paddhatIne anusare AhaMta dharmanAM to samajAyA. A saMsAkaranA duHkha sAgaramAM paDatA paDatA TakAvanAra aneka sAdhanamAM eka sAdhanarUpa thayela te ubhaya zrAvakene prayAsa saphaLa thavA lAge. jaina prajAnA hRdaya kamala upara Ahata AstA lakSmInI jema puravA lAgI ane mithyAvI janathI samajAya nahi evuM vizuddha utkRSTa "mAnasika gAna sarva jaina prajA karavA lAgI. tarapara hIMcakA khAtuM sudhArakenuM mana sthira thayuM ane sarvatra AhaMta dharmanI prajAne bhAgya bhAnu pitAnA ujavaLa kiraNene prasAravA lAgyA, priya dharmabaMdhuo, A upagI lekhanuM manana karI tamArA dharma ne ughAta karavA pravRtti karo. A Atmonnatine lekha avazya Atmonnati Apaze ane tamArA sarva saMzone dUra karI ANaMta dharmanA tatva ane kriyA mArganI sAbItI karI batAvaze. prAcIna mahAtmAoe mAnasika vaibhavanA tatvajJAnanuM je ghaNuM adhyayana kareluM che, ane e jJAnane je lAbha pitAnA dharmabaMdhuone teo lekha dvArA ApI gayA che, te A lekhamAM sArarUpe darzAve che. pAzcAtya paddhatIne anusAra siddha karelA tenA bhAsathI raMgAI rahelA amArA vartamAna jaina yuvakene temaja jaina siddhAnta jANavAnI
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ upasaMhAra, (ra71) IcchA dharAvanAra jainetara baMdhuone A lekha rUcikara thAya ane darzAvAmAM AvelA siddhAMte satya bhAse e ja A lekhakane hetu che. A lekhamAM jainetara darzananI niMdA ke jaina darzananI zlAghA jevuM kazuM nathI, paraMtu jina darzananA siddhAMte kevA che tenA praNetAoe pitAnA zuddha jJAnathI tattva svarUpa keTalA uMDA utarI jInA upakAra mATe kevI rIte batAvyuM che, ane pramANikapaNe satya rIte kevI kevI hakIkta jaNAvI che te A graMtha Aghata vAMcavAthI sahaja mAlama paDe tevuM che. A graMthamAM Avela aneka hakIkta aneka graMthanA mAtra kiMcita tAraNa rUpa che ane sarvajJa praNita zAstranA anusAre jaNavelI che jethI temAM draSTi doSa ke bIjA evA kaI pramAdanA kAraNathI keI sthaLe khalanA thaI hoya, ke kAMI zAstra AjJA virUddha lakhAyuM hoya, temaja anya koInI niMdAyukta lakhANuM hoya te tene mATe kSamA mAgI A lekha pUrNa karIe chIe. -nitent -
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
_