Book Title: Agam 43 Mool 04 Uttaradhyayan Sutra
Author(s): Santbal
Publisher: Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad
Catalog link: https://jainqq.org/explore/008087/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udAharA sama hoya to tenI mAtA che gujarAtI anuvAda = che : ja0 kAra vi mAhAvIra sAhitya prakAzana maMdira Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI uttarAdhyayana sUtra gujarAtI anuvAda : anuvAdaka : kavivarya paMDitazrI nAnacaMdrajI svAmInA suziSya laghuzatAvadhAnI paM. munizrI saubhAgyacaMdrajI (saMtabAla) prakAzaka mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira haThIbhAInI vADI, amadAvAda-380 004 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0i prakAzaka : manubhAI ja. paMDita maMtrI mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira haThIbhAInI vADI, amadAvAda-380 004 0 prathama AvRtti : navembara 1934 : prata : 3200 bIjI AvRtti : jAnyuArI 1935 : prata : 3300 trIjI AvRtti : navembara 1958 : prata : 1OOO cothI AvRtti : 16mI me, 1991 : prata : 1OOO pAMcamI AvRtti : eprila, 2000 : prata : 1000 2 kiMmata rUpiyA cAlIsa 4 mudraka : artha kaoNpyuTara, 27, aDavANI mArkeTa, dilhI daravAjA bahAra, amadAvAda-380 004, phona : pa6 24306 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaMdanIya gurudeva kavivarya zrI nAnacaMdrajI svAmInuM ! abhyAsa, ciMtana ane asAMpradAyikatAno A sevakamAM je kAMI vikAsa thayo che te ApanI asIma kRpAnuM ja phaLa che. e AbhAravaza A graMtha ApanA karakamaLamAM sAdara arpaNa karuM chuM. muni saubhAgya (saMtabAla) Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama AvRttinuM nivedana A UgatuM mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira thoDA ja vakhatamAM ATaluM pragatimAna thaze evI pahelAM kalpanA paNa na hatI. Aje dinapratidina saMkhyAbaMdha jijJAsuonA utsAha prerita patro ane pustakonI puSkaLa mAMga satata cAlu rahevA uparAMta saMsthAne sAtha paNa bahoLA pramANamAM maLyo che. bhagavAna mahAvIranA sAhityanI janatAne khUba ja bhUkha hoya, prathama AvRttinI 3200 nakala kaDhAvelI paraMtu te pustaka bahAra paDe te pahelAM ja grAhakanI saMkhyA chapAyelA pustako karatAM vadhI javAthI bIjI AvRttinAM 3300 pustako tarata ja chapAvavAnI jarUra paDI che. sau sabhyonI anumati ane zrI budhAbhAI zAha tathA zrI jUThAbhAI zAhanA ati AgrahathI A varSanI maMtrIpadanI javAbadArI zrI lakSmIcaMdabhAIe kabUla rAkhI che. vidvAna muni mahArAjazrInI bhAvanAmaya anugraha buddhi tathA temanA guruzrInI udAratA A saMsthAnI utpAdakatA ane jIvanazakti che. zrI budhAbhAI ane zrI jUThAbhAInI mUkasevA A saMsthAnI preraNA che. ane anya kAryavAhakonI kAryadakSatA A saMsthAnI cAlaka zakti che. sahAyaka, poSaka ane grAhakonI amIdaSTinuM siMcana sadA maLatuM rahe e ja abhyarthanA sAthe viramuM chuM. (TUMkAvIne) saMvata 1991, kArtika suda 1 vyavasthApaka navembara 1934 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjI AvRtti viSe thoDuMka prathama AvRttinAM pustako bahAra paDe ke turata ja 3700 grAhaka thaI cUkelAM ane uparA uparI mAMga cAlu rahevAthI bIjI AvRttinI zIdhrAtizIdhra AvazyakatA UbhI thaI che te pUrI pADavA mATe A bIjI AvRtti bahAra paDe che. A AvRttithI saMsthAnuM saMcAlana vyavasthita karavAmAM AvyuM che. havethI A saMsthAnA kAyama Arthika sahAyadAtA tarIke zrI DuMgarazI gulAbacaMda saMghavI niyata thayA che ane A varSanA maMtrI tarIke zrI lakSmIcaMda jhaveracaMda saMghavIne cUMTavAmAM AvyA che. zrI budhAbhAI, zrI jUThAbhAI, zrI maNibhAI ane itara sajajano paNa saMsthAnA sabhyo rUpe rahI kArya karavAnA che. jAnyuArI, , 1935 -saMtabAla trIjI AvRtti prasaMge prathama prathama jyAre "uttarAdhyayana sUtra bahAra paDyuM, tyAre kalpanA evI hatI ke zakya teTalAM ghaNAM jaina Agamo bahAra paDaze. A mATe sauthI prathama phuraNA budhAbhAI (hAlanA munirAja dayAnaMdajI)ne thaI hatI. tyArabAda tenI "mahAvIra kAryAlayanI eka kAyamI yojanA paNa cAlu thaI hatI. je bIjI AvRttinI pachavADe apAI che. paraMtu munizrI saubhAgyamunijI (hAla "saMtabAla' tarIke prakhyAta che, teo)no samauna ekAMtavAsa AvI paDyo, tyArabAda temanA nivedana pachI saMpradAyomAM uhApoha macyo. dhIme dhIme paristhiti evI thaI ke thoDA sUtragraMtho bahAra paDyA pachI lagabhaga te kAma sthagita thaI gayuM. joke uttarAdhyayana pachI 'dazavaikAlikaane 'sAdhaka sahacArI' bahAra paDI cUkelAM. "zrI AcArAMga sUtra'nuM pUrvArdha paNa pragaTa thayeluM. 'bhagavatI sUtra' be zataka lakhAyeluM che ane AcArAMga sUtranuM uttarArdha lakhAyeluM, te baMneya aprakAzitapaNe rahI gayAM. tyArabAda "saMtabAla' dvArA Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjA nAnA moTA aneka graMtho lakhAyA ane temAMnA ghaNAkharA 'mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira' taraphathI ja bahAra paDyA che. te daramiyAna bhAla-naLakAMThA prayogane kAraNe navalabhAI, aMbubhAI va. kAryakaro maLyA, temanuM paNa sAhitya A saMsthA taraphathI chapAtuM hoya che. A rIte 'vizvavyApakatA'nuM A sAhitya pachavAr3enuM dhyeya che, te to jIvaMta rIte sArthaka thayuM, paNa jaina Agamo vadhu bahAra nathI paDyAM ane have tevI saMbhAvanA paNa ochI lAge che. 'uttarAdhyayana sUtra'nI gujarAtI bhASAMtaranI baMneya AvRttio Aje varSothI khalAsa thaI cUkI hatI jyAre jainajainetaronI mAMga satata aneka sthaLethI cAlu hatI. munimahArAjanI lekhanazailI koI evI anokhI che ke bIjAM bhASAMtaro cAhe teTalAM hoya, toya A bhASAMtara ane noMdho tarapha jainajainetara vAcakonuM AkarSaNa rahetuM hoya che. A vakhate ghATakopara sthAnakavAsI jaina saMghe muMbaI jevA mahAnagaramAM dharmakrAMtine saMghavyApI banAvavAnI pahela karI te vakhatanAM aneka kAryomAMnuM eka A paNa thayuM. AthI lagabhaga covIsa varSa pachI uttarAdhyayana sUtranI gujarAtI bhASAnI A trIjI AvRtti bahAra paDe che. temAM Ara. ke. motIzA TrasTa taraphathI bhAIzrI amRtalAlabhAI dvArA saMsthAne maLelI rUpiyA sattarasonI madada nimitta rUpa banI che, tema mAre kahevuM ja ghaTe. Arthika madada maLavAthI A pustakanI kiMmata mAtra doDha rUpiyo rAkhela che. jijJAsuo A pustakano pUrepUro lAbha uThAvaze evI AzA che. navembara, sane 1958 x lakSmIcaMda jhaveracaMda saMghavI maMtrI, mahAvIra sA. pra. maMdira Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cothI AvRtti prasaMge 1989mAM zrI AcArAMga sUtranA punarmudraNa prasaMge, ame munizrInAM anya sUtrone paNa, - je aprApya che tene - pragaTa karavAnI yojanA rajU karI hatI. te rIte A uttarAdhyayana sUtranI cothI AvRtti ThIka ThIka lAMbA gALe pragaTa thaI rahI che. uttarAdhyayana sUtranI mAMga to AvyA ja karatI hatI, paraMtu saMtabAla smRtigraMthanuM kAma moTo samaya mAgI le tevuM hovAthI A kArya thoDuM vilaMbita thayuM che. | munizrInA A anuvAdamAM bha. mahAvIranI vANImAM je mAMgalya che, tene munizrIe potAnI madhuratA ane maulikatAthI bharI dIdhuM che. - uttarAdhyayana graMtha e munizrIno prathama graMtha-anuvAda che. 1934mAM tenI prathama AvRtti pragaTa thatAM te vAMcIne ravizaMkara mahArAja saMtabAlajIne maLavA Ave che. A aMge saMtabAlajI mahArAja noMdhe che : eka bhAI eka vakhata zrI ravizaMkara mahArAjane laI AvyA. mahArAja kahe : "A gujarAtImAM uttarAdhyayana vAMcIne amRta pIdhA jevo AnaMda thayo." meM paNa mahArAjazrIne tyAre ja pahelI vAra joyA. tyAra pachI A baMne mahApuruSonI maitrI kevI jAme che, te varNavavAnI jarUra che kharI ? A graMthamAM je amRta bharyuM che, tenA AsvAda mATe kevaLa A graMthanI anukramaNikA vAMcatAM paNa, te ApaNane graMthanA vAcana bhaNI dorI jAya che. graMtha pragaTa karavAnI yojanA mUkI tyAre 40 rUpiyA kharca Avaze evI gaNatarI hatI. paNa vizvavAtsalyamAM tenI jAherAta ApatAM be traNa mAsamAM ja tenA 700 uparAMta AgotarA grAhako thaI gayA, eTale ghaTADIne 30 rUpiyA karI. graMthanA chellA pharamA chapAtA hatA tyAM madurAIthI gAMgajIbhAI kuMvarajIbhAI vorAno patra Avyo ke amArA taraphathI A graMthanA chApakAmamAM rUpiyA pAMca hajAranI Arthika sahAya svIkArazo, ane graMthanI kiMmata ghaTADI zakAya to ghaTADazo. te rIte have graMthanI kiMmata mAtra rUpiyA pacIsa rAkhI che. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIranI vANInA aMtima upadezanuM A amRta loka sulabha karavAmAM jeNe jeNe sahAya karI te saunA ame AbhArI chIe. 16-5-1991 manu paMDita maMtrI mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira pAMcamI AvRtti prasaMge cothI AvRtti pragaTa thatAM tenA AgotarA grAhako noMdhAyA hovAthI chapAtAM ja UpaDI gaI. tyAra pachIno A lAMbo - dasakA jevo - samaya tenI chUTaka chUTaka mAMga AvavA chatAM pragaTa karI zakAI nahotI. te zrI rajanIkAntabhAI saMghavI, ke jeo A saMsthAnA pramukhapade che, temanA AdarzarUpa dAnathI A navI AvRtti pragaTa thaI rahI che. navI AvRttimAM TAIpa moTA levAmAM AvyA che, jethI nityapAThI vAcakone vadhu upayogI thaI paDaze. zrI rajanIkAntabhAI saMghavI taraphathI A graMthanA chApakAmamAM rUpiyA vIsa hajArano udAra Arthika sahayoga prApta thatAM kiMmata mAtra cALIsa rUpiyA rAkhavAmAM AvI che. amArI samitinA sabhya bhAI zrI kumArapALa desAIne rajanIkAntabhAIno paricayAtmaka lekha lakhI ApavA vinaMtI karela, te lakhI ApavA badala temano tathA dAtAnA dAna badala ame saMghavI parivAranA AbhArI chIe. | munizrInAM anya sUtrone paNa jo AvI udAra sahAya maLatI rahe to sUtra-prAgaTyanuM cakra cAlu rAkhI zakAze. tA. 22 phebruArI, 2000 manu paMDita maMtrI, mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama AvRttinuM vaktavya jyArathI uttarAdhyayana sUtranuM vAcana kareluM tyArathI te sUtra pratye AkarSaNa thayeluM ane jema jema bIjAM sUtro ane graMthono abhyAsa thato gayo tema tema te AkarSaNa bhinna bhinna rIte pariNamavA lAgyuM. tyArabAda itara darzanonA eTale khAsa karIne vaizeSika, naiyAyika, sAMkhya, vedAMta ityAdi darzanonA sAhityano abhyAsa ane nirIkSaNa karavAno samaya maLato gayo, tema ja darzana, vAdo ane mato e badhAnuM avalokana thoDuM ghaNuM je kaMI thatuM gayuM tema tema jainadarzana pratyenI abhiruci kaMIka vizeSa ane vizeSatara ja thavA lAgI ane tema thavuM svAbhAvika ja hatuM. chelle chelle bauddhadarzananA graMtho vAMcavA maLyA.jainasAhitya sAthe teno tulanAtmaka abhyAsa karatAM khUba ja rasa paDyo. bauddhasAhitya vAMcyA pachI jaina sAhitya pratyeno Adara to vizeSatama thayo ja, paraMtu tenI pariNati prathama karatAM kaMIka judI rIte ja thavA pAmI. paraMparAgata saMskArathI jainadarzana e vizvavyApI darzana che ema mAnI lIdheluM tene badale jainadarzananI vizvavyApakatA zI rIte ane zA mATe ? A badhuM ciMtana karavAno vizeSa avasara maLyo hoya to te bauddha dharmanA viziSTa vAcana pachI ja. ane te ciMtananA pariNAme jainadarzana pratyeno Adara prathama karatAM vizeSa thayo kharo. paraMtu tenI dizA palaTI gaI ane tyArathI evo nizcaya thato gayo ke, e badhuM tulanAtmaka dRSTie vicArIne te vizeSatAo AgaLa karavI. vaijJAnika, aitihAsika ane lokopayogitAnI dRSTie jainadarzana kaI kaI vizeSatAo dharAve che ? lokamAnasanuM nidAna karanAruM tenI pAse kayuM rasAyaNa che ? A badhuM mAnasamaMthana thayA pachI te te dRSTie vAMcatAM je je buddhigrAhya thayuM tenA gADha saMskAronuM citra mAnasapaTamAM AlekhAtuM gayuM. bhagavAna mahAvIranAM anya sUtromAM je amRta vacano che te paikI prathama uttarAdhyayanane taddana navI Dhabe saMskAravAnI bhAvanA prathama udbhavavAnAM be kAraNo hatAM. (1) saraLatA ane (2) sarvavyApakatA : ane tethI ja sau pahelAM tene navInatA ApavAnI jijJAsA rahyA ja karatI hatI. te sAthe Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhinnabhinna dRSTibiMduthI jainavAyane gurjaragirAmAM vikasAvavAnA koDa paNa rahyA karatA hatA. mAnasazAstranA niyama mujaba e AMdolane ja jANe asara na karI hoya tema thoDA ja vakhatamAM eka tattvajijJAsu bhAI maLI AvyA. "mahAvIranAM amUlAM sarvato grAhI amRtavacano ghara ghara kAM na pahoMce ?' evI temane paNa svataH preraNA jAgI hatI. te bhAInuM nAma zrI budhAbhAI mahAsukhabhAI. temanI preraNAthI bIjA bhAI maLI AvyA, jemanuM nAma zrI jUThAbhAI amarazI. te ane bIjA sahasthoe maLI vATAghATa karyA pachI bhinna bhinna yojanAo paikI eka khAsa viziSTa yojanA nakkI karI lIdhI. ane tenA phaLa svarUpe mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira nAmanI saMsthA UbhI thaI. tenA je je vidvAna sabhyo thayA temaNe sevAvRttine mokhare karI loka sevArthe sAva sastuM sAhitya bahAra pADavAno nizcaya karyo. AvI rIte mArI tIvra icchAne tAtkAlika nyAya maLatAM mane saMtoSa to thayo ja, paraMtu tenI sAthe mArA saMkalpabaLamAM sarvottama Teko maLyo ane A dizAmAM vadhu ne vadhu prayatna karavAnI A saMsthA dvArA eka uttama taka sAMpaDI te AhvAdanuM varNana zabdomAM zI rIte Ave ? Aje ApaNI pAse uttarAdhyayana sUtranI dIpikA, TIkA, avacUrI, niryukti, bhASya, cUrNi, gujarAtI TabAo ane hindI TIkAo bhinna bhinna saMsthAo taraphathI khUba khUba bahAra paDI gayAM che to A uttarAdhyayananA anuvAdamAM kaI vizeSatAo che ? A praznano eka sIdho ane saraLa uttara e che ke e badhuM hovA chatAM jainavAdhayathI jainetara varga sAva ja ajANa rahyo che eTaluM ja nahi paNa jaino sudhdhAM te vastuthI lagabhaga aparicita ja che. tenuM anurUpa dRSTAMta AjanI pravartI rahelI ApaNI dhArmika avyavasthA ja te nirdeza mATe praryApta thaze. Ama thavAnAM traNa kAraNo che : sUtronI mULa bhASAnuM ajJAtapaNuM, anuvAdana zailInI durbodhikatA, mUlyanI adhikatA. ziSTa sAhityanI pracAradaSTithI thayelI A yojanA e badhI agavaDone dUra karavAmAM upayogI nIvaDaze tema mAnavuM asthAne nathI. 10 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekhana paddhati : tulanAtmaka dRSTinA saMskAronI chApa kevI ane kevA prakAranI che ? temAM huM keTale aMze saphaLa thayo chuM ? teno nirNaya to vAcaka dvArA ja thaI zake; paraMtu A uttarAdhyayananuM sAMgopAMga anuvAdana karatI vakhate je je dRSTio rAkhavAmAM AvI che tenuM TUMka dRSTibiMdu rajU karI lauM. samAjadRSTi : jainadarzana potAne vizvavyApI manAve che ane pokArI pokArIne kahe che ke mukti prApta karavAno adhikAra jIvamAtrane che, mAtra yogyatA joIe; AthI ja sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA e cAre aMgone saMgha tarIke mAne che ane te badhAMne mokSanA samAna adhikAro paNa Ape che, to AvA udAra zAsananA siddhAMtomAM kevaLa ekAMta eka pakSane lAgu paDatuM kathana hoI ja zI rIte zake ? tethI gRhasthajIvanamAM paNa tyAga saMbhave che, ane te dRSTibiMdune anulakSI bhagavAna mahAvIre aNagArI ane agArI ema be prakAranA mArgo spaSTa batAvyA che. uttarAdhyayanamAM gRhasthanA tyAganI eka sthaLe spaSTa rekhA tarI Ave che ke 'santi egehiM bhikkhuhiM gAratthA saMjamuttarA' artha : 'ghaNA kusAdhuo karatAM saMyamI gRhastho paNa uttama hoya che.' sArAMza ke gRhastha jIvanamAM paNa mokSanI abhilASA sevI zakAya che ane alpAMze tyAga paNa karI zakAya che.sUtrakAre A udAra Azayane lakSamAM laI ahIM baMnene lAgu paDatI zailI svIkAravAmAM AvI che. bhASAdRSTi : bhASAdRSTie tathA AjubAjunA saMyogonuM nirIkSaNa karI vAstavika maulikatA jALavavA khAtara keTalAka artho nakkI karelA che. temAM paraMparA karatAM kaMIka bhinnatA avazya dekhAze, paraMtu te bhinnatA ucita ane sUtrakAranA Azayane anusarIne thayelI hoI te badala vAcakavarga sahiSNu thaze ema mAnI laIne ja teTalI bhinnatAne sthAna ApeluM che. tenAM be cAra dRSTAMto ahIM ApavAthI teno spaSTa khyAla AvI zakaze. 'niyavaTTI' A prAkRta zabdanuM saMskRta 'nIcavartI' thAya che. paraMparA pramANe teno artha 'guruthI nIcA Asana para besanAra' e pramANe thAya che. A artha bahu ja saMkucita che eTaluM ja nahi paNa cAlu prakaraNamAM asaMgata che. te zabdanuM rahasya ekAMta namratA sUcaka che. 'huM kAMI nathI tevI jAtanI namratAyukta 11 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA' e artha prakaraNasaMgata ane arthasaMgata lAge che. te ja prakAre guruNAmuvavAyakArae'mAM paNa gurunI samIpa rahevAno bhAva vyaMjanA zaktithI te ja ghaTI zake che ke gurunA hRdayamAM rahenAra. zuM bhagavAna mahAvIranA badhA ja ziSyo pAse rahetA hatA ? mATe tema mAnavuM sughaTita na lAgatAM uparano artha noMdhamAM spaSTa karyo che. A ane evAM bIjAM paNa sthAno noMdhamAM yathocita rIte spaSTa karyA che. arthadRSTi : A ja pramANe keTalIka gAthAonA artho paNa paraMparAthI bhinna bhinna cAlyA Ave che jema ke - 'sapUvamebaM nalamejja pacchA esovamA sAsayavAIyANaM / visIyaI siDhile Ayuyammi kAlovaNIe sarIrassa mee // saMskRta chAyA 'sapUrvamevaM na labheta pazcAd eSopamA *zAzvatavAdikAnAm / viSIdati zithile AyuSi kAlopanIte zarIrasya bhede // ' Ano artha TabAnI paraMparA pramANe e thAya che ke "pahelAM na thayuM to pachI thaze' Ama kahevuM jJAnI puruSo mATe yogya che, kAraNa ke te potAnA bhaviSyakALane paNa jANe che, paraMtu sAmAnya manuSya jo tema kare ane potAnI unnatino mArga ciMtavyA sivAya mRtyu pAme to te vakhate tene kheda karavo paDe che.' ahIM traNa prakAranA prazno uddabhave che :* (1) cAlu prasaMgamAM jJAnI paratvenuM kathana zuM ghaTita che? (2) kadAca tema hoya topaNa zAzvatavAdI vizeSaNa jJAnIvAcI kema hoI zake ? kAraNa ke zAzvatavAdI ane zAzvatadarzI e baMnemAM ghaNI bhinnatA che. zAzvata bolavuM to sau koI mATe sulabha che, paNa nityadarzana to kevaLa jJAnI puruSo ja karI zake. (3) jJAnI artha levA chatAM paNa e baMne padono Akho artha zuM barAbara ghaTI zake che ? A badhA praznonI vicAraNA karyA pachI je kaMI artha ghaTe che te nIce pramANe che : "je pahelAM nathI pAmato te pachI nathI pAmato' arthAt ke AkhA jagatanI racanA nizcita che. pahelAM je hatuM te ja Aja che ane rahevAnuM. loka paNa zAzvata ane AtmA paNa zAzvata che. ApaNe kazuM pheravI zakavAnA nathI. to pachI AtmavikAsano prayatna karavAnI AvazyakatA zI ? AvI 1 2 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAzvata (niyati) vAdIonI mAnyatA hoya che, paraMtu jayAre AyuSya zithila thAya che tyAre tenI te mAnyatA pharI jAya che ane tene khUba ja pazcAttApa thAya che vagere. anuvAda zailI : anuvAdana be prakAranAM hoya che. (1) zabdArtha pradhAna anuvAdana ane (2) vAkyartha pradhAna anuvAdana. zabdArtha pradhAna anuvAdanamAM zabda para jeTaluM lakSya apAya che teTaluM arthasaMkalanA upara apAtuM nathI. AthI zabdArtha to spaSTa rIte jaNAya che. paraMtu tenI matalaba samajavAmAM khUba vilaMba thAya che. ane tethI ghaNIvAra kilaSTa paNa thaI paDe che. jyAre vAkyarthapradhAna anuvAdanamAM zabdArtha para bahu gauNatA rakhAya che, paraMtu tenI zailI evI suMdara ane rocaka hoya che ke vAcana karatAM ja tenuM rahasya barAbara samajI zakAya che. A sthaLe e baMnenuM samanvayIkaraNa karyuM che. arthAt ke mULa zabdone yathArtha anusaravA chatAM zailI tUTavA dIdhI nathI. tema ja sAmAnya gujarAtI jANanArane paNa vAcanamAM kaThaNa na paDe tevI saraLa ane suMdara bhASA rAkhavA yathAzakya prayatna paNa karyo che. saMskAra : artha karatI vakhate sAva saraLa zabda vAparavAnI khUba cIvaTa rAkhI che. tema ja keTalAka pAribhASika zabdomAM suMdaratA lAvavA mATe tenuM rahasya jALavI kvacit bhASA saMskAra paNa karyo che. jema ke - "niyopI' arthAt "niyAthI mokSArthI A zabda jaina paribhASAmAM bahudhA A rIte prasiddha che. paraMtu te ja zabdane mumukSu tarIke vAparIe to te viziSTa ane sarvavyApI lAgaze. A ane evA bIjA paNa ", mana, buddhi' e badhA pAribhASika zabdone ucita prasaMge prakaraNa saMgati jALavIne tathA bhASA paratvenI vartamAna saMskAritA tema ja zailIne anusarIne saMskAra ApyA che. Ama karavA chatAM sUtranA mULa Azayane jALavavAno hetu to pradhAnapaNe rAkhavAmAM khAsa sAvadhAna rahyA chIe. sUtranI jIvanavyApakatA : ahiMsAnA siddhAMtanuM gaMbhIra pratipAdana, tyAgAzramanI yogyatA, vizvavyApI prema, strIpuruSa Adi saune samAna adhikAra, saMyamanI mahattA, karmAvalaMbI varNavyavasthA, jAtivAdanAM khaMDana, gRhastha zrAvakanAM kartavyo evA evA uttama padArthapATho bhagavAna mahAvIranA 13 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratipAdita pravacanomAM spaSTa maLe che ke je AjanA vartamAna yugane dhArmika dizA tarapha doravA mATe khUba ja preraNAjanaka nIvaDe tevA che. sUtranI A jIvanavyApI daSTi spaSTa karavAnuM lakSya paNa AkhA anuvAdamAM sArI peThe rAkhyuM che. asAMpradAyikatA : khAsa karIne eka ja jAtanI sAMpradAyikatA ke mAnyatAne poSatAM kevaLa tAtvika buddhie ja kArya karavAno uddeza kAyama jALavI rAkhyo che. A badhAM dRSTibiMduo rAkhavAnuM eka ja kAraNa che ke A graMthamAM rahelI vizvavaMdya bhagavAna mahAvIranI preraNAtmaka vANIno lAbha jaina ke jainetara sau koI laI zake. A anuvAdamAM je kAMI asAMpradAyikatA AvI hoya te mArA pUjya gurudeva zrI nAnacaMdrajI mahArAjanI saMskRtino vAraso ja che, eTaluM ja nahi paraMtu A AkhA anuvAdane sAMgopAMga tapAsI jaI saMzodhana karavAmAM temanA vizALa avalokanano ja phALo che. eTale temano AbhAra to akathya che. uparAMta "dinakara'nA utsAhI taMtrI bhAI jamanAdAsa ravANI tema ja temanA laghubaMdhu tArakacaMdra pAkA lakhANathI mAMDIne badhAM pUro" tapAsavAmAM je kaMI jahemata uThAvI che te prazaMsanIya che. paraMtu A badhA saMyogo hovA chatAM vizeSa saphaLatAno AdhAra to zrI budhAbhAI tathA zrI jUThAbhAI upara ja che. AkhA "mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira'nI yojanA teonI sUtra sevA bajAvavAnI bhAvanAne aMge ja thavA pAmI che. kAgaLa kharIdavAnA kAryathI mAMDIne premanA aMtima kArya sudhI te baMnee jhINavaTabharI kALajI rAkhI che ane rAkhatA rahevAnA che. te A uttarAdhyayananA vAMcakoe noMdhavA yogya che. - saMtabAla Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upoddhAta bhagavAna mahAvIranAM upalabdha sUtronA be vibhAga paDe che. (1) aMgapraviSTa (2) aMgabAhya. aMgapraviSTa sUtronuM guMthana gaNadharo (bhagavAna mahAvIranA paTTa ziSyo)e karyuM che ane aMgabAhya sUtronuM gUMthana gaNadharoe tema ja bIjA pUrvAcAryoe karyuM che. paraMtu te baMnemAM rahelAM tAttvika sUtro bhagavAna mahAvIra ane temanA pUrvavartI tIrthakaronA AtmAnubhavanI ja prasAdI che. uttarAdhyayana sUtrano samAveza aMgabAhyamAM thAya che. tema chatAM te AkhuM sUtra sudharmasvAmI (bhagavAna mahAvIranA agiyAra gaNadharomAMnA pAMcamA gaNadhara ke jemanuM gotra agni vaizyAyana hatuM : e jaMbUsvAmI 8 sudharmasvAmInA ziSyane saMbodhIne kaheluM che. ane temAM AvatA Thera Thera samaye yama mA pamAyA', 'AsajI mahAvIre vimavaya' ityAdi sUtro sAkSI pUre che ke bhagavAna mahAvIre potAnA jIvana kALamAM te sUtro gautamane saMbodhIne kahyAM hatAM. jaina paraMparA pramANe uttarAdhyayanano kALanirNaya* zvetAMbara maMdiramArgI ane zvetAMbara sthAnakavAsI e baMne phirakAne mAnya gaNatAM batrIsa sUtro paikInuM A eka uttama sUtra che ane aMga, upAMga, mULa ane chedanA cAra vibhAgo paikI mULa vibhAgamAM tenI gaNanA thAya che. bhagavAna mahAvIra mokSe gayA pachI (bArame varSe gautama mukta thayA hatA) te ja pATe brAhmaNa kuLajAta zrIsudharmasvAmI AvyA, ane vIranirvANa pachI temanI vIsame varSe mukti thaI. tyArabAda temanI pATe zrI jaMbusvAmI virAjita thayA. ('vIra vaMzAvalI-jainasAhitya saMzodhaka') A vigata parathI uttarAdhyayananI prAcInatA ane abhutatA svayaM spaSTa thaI jAya che. pUrvakAlIna bhArata-dhArmika yuga H bhagavAna mahAvIrano yuga e dhArmika yuga tarIke gaNAya. te yugamAM traNa dharmo mukhya hatA. jene anukrama veda, jaina ane bauddha dharma tarIke oLakhavAmAM Ave che. *uttarAdhyayananA paricayamAM pro. zrI. davee A saMbaMdhI pAchaLa Apela hovAthI jaina paraMparAnI mAnyatA ja ApelI che. 15 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te samaye veda ane jaina e baMne prAcIna hatA, ane bauddhadarzana arvAcIna hatuM. eka sthaLe DaoN. harmana jekobI AcArAMga sUtranI prastAvanAmAM lakhe che : "It is now admitted by all that Nataputta (Gnatriputra), who is commonly called Mahavira or Vardhmana, was a contemporary of Buddha, and that the Niganthas (Nirgranths) now better known under the name of Jains of Arhatas, already existed as an important sect at the time when the Buddhist Church was being founded. "zramaNa bhagavaMta mahAvIra prabhune nAme oLakhAtA jJAtaputra vardhamAna svAmI, je vakhate buddha vicaratA hatA te vakhate ja temanA samakAlIna tarIke vidyamAna hatA. ane je vakhate bauddha dharma hajI apAto hato te vakhate jaino athavA ahitanA nAme oLakhAtA nigraMtho eka agatyanA paMtha tarIke kyAranAe vicarI rahyA hatA. e have sarvamAnya thaI cUkyuM che.' A parathI ema siddha thAya che ke pAzcAtya vidvAno ke je prathama bauddha dharma karatAM jaina dharmane arvAcIna gaNatA, teo have puSTa pramANa maLatAM tenI prAcInatA barAbara svIkArI zakyA che. prathama DaoN. beMbara, DaoN. lesana vagere keTalAka vidvAnoe tema zI rIte mAnI lIdhuM haze ? tema koIne zaMkA thAya tenuM samAdhAna DaoN. harmana jekobI jainasUtronI prastAvanAmAM A pramANe Ape che : pro. lesana baMne dharmanI ekatA mAne che. tenAM cAra kAraNo nIce darzAvyAM che : (1) bhASAdaSTi : buddhanuM badhuM maulika sAhitya pAlibhASAmAM che, jyAre bhagavAna mahAvIranuM sAhitya ardhamAgadhI bhASAmAM che. baMne sAhityamAM bahoLe aMze bhASAnI samAnatA temane lAgI. (2) keTalAka pAribhASika zabdonI samAnatA : jemake, jina, arvata, sarvAjJa, siddha, buddha, saMbuddha, parinivRta, mukta vagere samAna hovAthI. (3) gata tIrthakaronI samavartI guNapUjA. (4) ahiMsA vagere keTalAka siddhAMtonI sthaLa samAnatA : paraMtu A cArenI pRthakatA jaina sUtranI prastAvanA DaoN. harmana jekobIe karI veda tathA bauddhadharmanA siddhAMto karatAM jainadharmanA ghaNA siddhAMto sAva Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhinna ane te baMne karatAM ghaNI vizeSatAo darzAvatAM teNe sacoTa pramANapUrvaka puravAra karyA che. jaina dharmano pracAra : A sthaLe eka saMdeha thaze ke jainadharmanA vizvavyApI siddhAMto hovA chatAM teno pracAra hiMda sivAya itara dezomAM bauddhadharmanA pracAranI jema keda thavA na pAmyo ? tenAM ghaNAM kAraNo che. temAMnAM A paNa hoI zake : (1) bhagavAna mahAvIre bhagavAna pArzvanAthanI paraMparA karatAM ghaNAM kaDaka vidhividhAno sthApyAM hatAM ane tethI jainadharmano mukhya pracAraka zramaNa varga hiMda bahAra jaI zakyo na hato ane (2) pracAra karavA karatAM dharmanI nakkaratA para te vakhate jaina saMskRtinuM vizeSa lakSya hovuM joIe. ATaluM prasaMgocita kahyA pachI uttarAdhyananI vizeSatA para AvIe. jenadharmanA viziSTa siddhAMto AtmAnuM niyatva : AtmAne pariNAmI nitya mAnavo, arthAta ekAMta kUTastha-nitya ke kevaLa anitya nahi. AtmA e akhaMDa nitya hovA chatAM karmazAt tenuM pariNamana thAya che. kahyuM che ke : no iMdiyagejjho amuttabhAvA / amuttabhAvA vi a hoi nicco / ajjhatthaheuM niyayassa baMdhA / saMsAra ra vayaMti vaMdhe che. AtmA amUrta hovAthI bahirindriyothI pratyakSa thaI zakato nathI. vaLI te amUrta hovAthI nitya che, paraMtu Ama hovA chatAM ajJAnavazAt te karmabaMdhanothI baMdhAyelo che ane baMdhana e ja A saMsArano hetu che. sAMkhyadarzana tene kUTastha nitya mAne che. jyAre bauddhadarzana ekAMta anitya mAne che. A baMne siddhAMto vicAratAM apUrNa bhAsaze. kAraNa ke jo ekAMta kUTastha nitya hoya to tenuM pariNamana thaI zake nahi. pariNamana na hoya to baMdhana paNa na hoya ane baMdhana na hoya to mukta, nirvANa ke mokSano prayatna paNa hoI zake nahi. jayAre ApaNane to kSaNe kSaNe du:khanuM saMvedana thAya che, zarIranA sArA mAThA dareka prasaMge AtmA zubhAzubha bhAvo anubhave che. tethI spaSTa khyAla Ave che ke AtmA pote nitya hovA chatAM karmabaMdhanathI baMdhAyelo che. 17 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaLI jo AtmA kevaLa anitya hoya to pApa, puNya, sukha, duHkha e kaMI saMbhave ja nahi. vaLI je AtmA karmabaMdhana kare te ja nAza pAme to pachI te karmanuM pariNAma koNa bhogave ? ema paraspara asaMbaddhatA jaNAya che. AthI ja jainadarzana tene pariNAmI nitya mAne che. vizvanuM anAdiva: A jagata Izvare banAvyuM nathI. AkhuM vizva anAdi che. keTalAMka darzano mAne che ke dareka kAryanuM kaMIka ne kaMIka kAraNa hoya ja che. jema ke ghaDA rUpa kArya karanAra kuMbhAra tema nAnA moTA dareka kAryano kartA ke preraka koI ne koI avazya che. te ja rIte A jagatano kartA paNa koI ne koI hovo ja joIe. ane tene ja te Izvara kiMvA koI zaktirUpa kahyuM che. Ama svIkAratAM nIcenA prazno uddabhave che. (1) jo badhA kAryano saMcAlaka Izvara mAnIe to jIvone sukhadu:kha ApavAmAM tenI sArI mAThI asara ane icchAnuM AropaNa thAya che; kAraNa ke jagatamAM evo niyama che ke icchA vinA pravRtti thaI zake nahi ane evI icchA thavI tene rAga ane dveSa kahevAya che. je AtmA rAga ane dveSathI kaluSita hoya te Izvara ke sarvajJa zI rIte hoI zake ? (2) tevI koI zakti hoya to vaLI te zaktinuM bhAjana ke teno svAmI tethI atirikta svIkAravo ja paDe ane te svIkAravA jatAM to pAcho teno te Aropa lAgu paDe. (3) jo kartA anya hoya to ja phaLa devAnI sattA bIjAnI hoI zake. (4) Izvara ke tevI zakti para AdhAra rAkhavAmAM puruSArthane jarApaNa avakAza raheto nathI. ane jo puruSArtha nathI to jIvana paNa vyartha che, ane jIvana vyartha hoya to jagatano paNa hetu sarato nathI. AthI ja jainadarzana kahe che ke : 'appA kattA vikattA ya suhANa ya duhANa ya' / AtmA pote ja karmano kartA ane sukhadu:khano bhoktA che. bIjo kare ne tame bhogavo ke tame karo ne bIjo bhogave te sughaTita nathI, ane tethI ja A vizva Izvare ke koIe banAvyuM nathI ke teno preraka paNa nathI, kAraNa ke rAgadveSathI rahita thayelA siddha AtmAne saMsArano saMbaMdha rahevA pAmato nathI. AtmasaMgrAma : AkhA saMsAramAM eka nAnAthI mAMDIne moTA jaMtu sudhI paraspara eka bIjAne bhoge jIvatA hoya che ane ema svArthanAM pArasparika hRdayuddho bhinna bhinna kSetramAM bhinna bhinna rIte pravartI rahyAM che. 18 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadarzana kahe che ke "bahAranA badhA saMgrAmothI viramo. tamAruM kalyANa, tamAruM hita, tamAruM sAdhya e badhuM tamArAmAM che. tamo je bahAra zodhI rahyA cho te sAva mithyA vastu che. potAnA koIpaNa sukha mATe bIjA sAthenA atyAcAra, hiMsA ke yuddha e badha nakAmAM che.' kahyuM che ke, appAmeva jujjhAhi kiMte jujjheNa bajjhao / appANameva appANaM, jaittA suha mehae // 1 // baraM me appA daMto saMjameNa taveNa ya / mAhaM parehiM dammato baMdhaNehiM vahe hi ya // 2 // (1) bahAranA yuddhathI zuM vaLavAnuM che ? mATe AMtarika yuddha karo. AtmAnA saMgrAmathI ja sukha pAmI zakazo. (2) bahAranA vadha ke baMdhanathI damavA ke damAvA karatAM saMyama ane tapathI potAnuM Atmadahana karavuM te ja uttama che. karmanA acaLa kAyadAthI punarjanmano svIkAra : jaDa, mAyA ke karmathI saMDovAyeluM caitanya je je jAtanI kriyA kare che tenuM phaLa tene potAne ja bhogavavuM paDe che. jainadarzana kahe che ke : 'kaDANa kammANa na mokkhaatthi' karelAM karmane bhogavI lIdhA vinA karmathI chUTI zakAtuM nathI.' karmano kAyado ja evo che ke jyAM sudhI tenuM bIja baLI na jAya tyAM sudhI zubha ke azubharUpe paraMparAgata pariNamana thatuM rahevAnuM, ane jayAM sudhI karmathI saMbaMdha rahe tyAM sudhI te jIvAtmAnAM bhinna bhinna sthAne yojAvAnAM nimitta banavAnA ane punarAgamana thatuM ja rahevAnuM. | mumukSu ane tattvajJAnanA jijJAsue je cAra vastuo jJAtavya che te ja A che; AtmAnI oLakhANa, vizvanuM kAraNa, janma-janmAMtaranuM kAraNa ane tenuM vivaraNa. A vastuonuM jJAna ja yathArtha rIte thAya to tene potAnA aihika janmanI saphaLatAnAM sAdhano sArthakya karavAmAM ughukta thAya ke nahi e kevaLa judo ja prazna che, paraMtu duniyAnA dareka mahAna dharmasaMsthApako ane tattvavettAoe A mukhya vastuone dRSTi samIpe ja rAkhIne pRthapha pRthak siddhAMto ghaTAvyA che tathA mumukSuo prati vividha prakAranAM kartavya karma prabodhyAM che. bhagavAna mahAvIranA kALamAM vedadharma pracalita hato, jo ke tenAM vidhividhAnomAM khUba saMkaratA prasarI gaI hatI, paraMtu e dharmanA pracArako tathA tattvasaMzodhakonI daSTi paNa upara kahI te cAra vastuo prati ja hatI. 19 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka smRtinAM A vAkyo che, kiM kAraNaM brahma / kRtaH sma jAtA jIvAmaH kena kva ca saMpratiSThitAH / ke sukhetareSu vartAmaha iti // arthAt (1) zuM A vizvanuM kAraNa brahma che ? (2) ApaNe kyAMthI utpanna thayA, zAthI jIvIe chIe ane kyAM rahyA chIe tathA (3) zAthI sukhaduHkhamAM vartIe chIe ? A traNe praznAtmaka smRti vAkyomAM vizvanuM kAraNa, AtmAnI oLakhANa, pUrvajanma-vartamAna janma-punarjanmanuM kAraNa ane tenA nivAraNa mATe sukha-duHkhanA kAraNanAM saMzodhana dvArA kartavya karmanuM vidhAna : e cAre prazno samAviSTa thAya che. vedadharma A cAre praznonuM nirAkaraNa kevI rIte karyuM che ane temAM kaI vizeSatA-nyUnatA che e vicAra atre vistArathI karavo yogya nathI, te vicAra to itara mahAtmAonI sAthe jaina mahAtmAoe paNa sUtra graMthomAM sArI peThe karelo che. mahAvIranA samakAlIna buddhe paNa A ja zreNIne svIkArI mumukSu dharmanuM vidhAna karyuM che. jevI rIte tattva vicAraNAnI dRSTie jaina ane veda dharma vacce matabheda che tevI ja rIte buddhanA nirNayo tathA vidhAno vacce paNa matabheda che paraMtu tattva zreNInuM sAmya ja atre vaktavya che. brahma, AtmA, pUrvajanma-punarjanma ane tenI kAraNa nivAraNanI vicAraNA eTale IhalokanuM kartavya karma e buddhanA tattvadarzananI zreNI che. (1-2) buddha, brahma tathA AtmAnA astitvane mAnya rAkhavA nA kahe che eTale vizvane anAdi tathA AtmAne avAstavika mAne che, paraMtu (3) karma vipAkathI nAma rUpAtmaka dehane nAzavaMta jagatamAM punaH punaH janma levo paDe che ema svIkAre che ane (4) je janmanA pharAnuM kAraNa samajI laIne te kAraNa je vaDe nAbUda thAya tevo mArga svIkAravAnuM paNa vidhAna kare che. A ja cAre vastuonuM nirAkaraNa bhagavAna mahAvIra uttarAdhyayanasUtramAM je paddhatie kare che ane je navanIta kADhI Ape che te A upoddhAtamAM pUrvArdhamAM A sUtramAMnAM ja pramANo ApIne je niSkarSa kADhI batAvyo che te uparathI joI zakAze. bhAratanA prAcIna tattvajJAnanI uparyukta traNa mukhya zAkhAomAMnI jainadharmanI mukhya zAkhA pramukha tattvo vize zo nirNaya Ape che te jANavAnI jijJAsu jaina tathA jainetarone saMtoSavAnA hetupUrvaka A sUtranI sauthI pahelI pasaMdagI ane prasiddhikaraNa karavAmAM AvyAM che. saMtabAla Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana sUtrano paricaya jainanA dhArmika graMthomAM uttarAdhyayananuM sthAna anokhuM che. uttarAdhyayana, Avazyaka, dazavaikAlika ane piNDaniryukti A cAra sUtragraMthone jaino mULa sUtrarUpa sAmAnya saMjJAthI oLakhe che. mULa sUtro zA mATe kahevAyAM te paNa jANavA jevuM che. zApenTIyara nAmanA jarmana vidvAna eka kalpanA kare che ke A graMthone AvuM nAma maLavAnuM kAraNa e ja ke e graMtho 'Mahavira's own words' (Utt. Su. Introd. p. 32) arthAt mahAvIra svAmInA potAnA ja zabdo temAM graMthita thayelA che. temanuM A vidhAna dazavaikAlikane dekhItI rIte lAgu paDI zakatuM nathI ema kahI mULasUtrano bIjo ja artha Dr. Schubring (DaoN. biMga) kare che. teo kahe che ke "sAdhu tarIkenA jIvananI zarUAtamAM je yamaniyamAdi Avazyaka che, teno A graMthomAM upadeza hoI A graMthone mULasUtro seqchi 241047 614 (Work Plahaviviras, P.I.) Prof. Cuerinot (2. gorInoTonuM mAnavuM ema che ke A graMtho "Traite's Originaux* arthAta asala graMtho che, jenA upara aneka TIkAo, niyuktio thaI che. TIkA graMthane abhyAsa karatAM ApaNe paNa je graMtha upara TIkA karavI hoya te graMthane mULa graMtha kahIe chIe. vaLI jaina dhArmika graMthomAM A graMtho upara sauthI vadhAre TIkAgraMtho che. A kAraNothI A graMthone TIkAonI apekSAe mULagraMtho athavA "mULa sUtra" kahevAnI prathA paDI haze ema kalpI zakAya che. uttarAdhyayana sUtrane potAnI saMjJA zI rIte maLI te mATe paNa saheja matabheda pravarte che. Leuman (lyumana) ane 'Later readings' athavA pAchaLathI racAyelA graMtho mAne che, ane tenA samarthanamAM jaNAve che ke A graMtha aMgagraMthonI apekSAe pAchaLathI racAyela hoI ene "uttara' eTale pAchaLano graMtha kahyo che. paraMtu uttarAdhyayana uparanA TIkA graMthomAMthI ApaNane jANavAnuM maLe che ke mahAvIra svAmIe temanA chellA comAsAmAM chatrIsa aNapUchyA praznonA uttara' arthAtu javAbo ApelA je javAbo A graMthanA rUpamAM saMgRhIta che. A mAhitI satya mAnavAne ApaNI pAse sabaLa pramANa che. ane 'uttara' zabdano artha temAM pUrti kare che, jethI e mata vadhAre vajanadAra gaNavAmAM kazo vAMdho jaNAto nathI. * La Religion Djaina, p. 79 21 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana sUtranI nIce pramANe AvRttio prasiddha che : 1. CharpentiernI AvRtti upodaghAta, TIkA, TippaNa sAthe (1922). (A AvRtti sArAmAM sArI che.). Achieves d'Eludes Orientales 241014 ECHT 49181. 2. jaina pustakoddhAra mALAnA maMNaka naM. 33, 36, 41. 3. uttarAdhyayana sUtra, vijayadharmasUrijInA ziSya munizrI jayaMtavijayajI (AgrA, 1923-27, 3 bhAgamAM) A graMthamAM kharatara gacchanA upAdhyAya kamalAsaMyamanI TIkA paNa che. 4. aMgrejI bhASAMtara, Jacobi, Sacrad Books of the East mALAno 4pamAM maNako. 5. sivAya bhAvanagara, liMbaDI vagere sthAnomAM prasiddha thayela AvRttio che. te badhAM paikI A gujarAtI anuvAda sauthI utkRSTa che. TippaNa, noMdha ane vAkyArthapradhAna bhASAMtara paddhatie A AvRttinI upayogitAmAMane maulikatAmAM vadhAro kare che; bhASAnI saraLatA A AvRttine lokabhogya banAve che. A graMthane 36 adhyayano che, e padyamAM lakhAyelo che ane temAM yamaniyamonuM mukhyatve karIne nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. zikhAmaNanA rUpamAM sUtrAtmaka zikSAvAkyo, yatione titikSA tarapha doranAra preraNAzIla bhAvabharyA kathano ane janma, dharmazikSA, zraddhA tathA saMyamarUpa lAbhacatu jyano mokSaprAptimAM upayoga, kharA sAdhu ane khoTA sAdhu vacceno bheda vagere vagere viSayo vizadatAthI nirUpyA che. sivAya nAnAM paNa suMdara udAharaNo, viSayane saraLa karavAne mUkelAM ThekANe ThekANe jovAmAM Ave che. coranuM udAharaNa, ratha hAMkanAranuM udAharaNa (adhya. 6, glo. 3) traNa vepArInI vAta (adhyayana 7muM glo. 14-16), vagere TucakAo kundanamAM goThavelA hIrAnI mAphaka caLakI rahe che. naminAtha svAmInI vArtA ahIM pahelI ja vakhata kahevAmAM Ave che. A sivAya saMvAdo e A graMthanI vizeSatA che. naminAthano saMvAda ApaNane buddhagraMtha suttanipAtamAMnI pratyeka buddhanI vArtAne yAda karAve che. harikeza ane brAhmaNano saMvAda dhArmika kriyA ane dhArmika vRttinA balAbalano khyAla Ape che. purohita ane tenA putrono saMvAda sAdhu jIvana karatAM gRhastha jIvana keTale aMze nyUna che te pratipAdana kare che. A saMvAda mahAbhArata tema ja bauddha jAtakamAM paNa amuka pheraphAra sAthe jovAmAM Ave che. e puravAra kare che ke 2 2 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana sUtranA kArtilika (saM. pitIyam arthAt kapilanuM*) kahevAya che. ane zAMtisUrinI TIbamAM kAzyapasuta kapilanI vArtA paNa ApavAmAM AvI che je brAhmaNa graMthomAnA kapilanA itihAsane ghaNe aMze maLatI Ave che. bAvIsamA adhyayanamAM zrIkRSNanI vArtA che te paNa aneka dRSTie AkarSaka che paraMtu jainadharmanA itihAsa mATe upayogI vastu to 23 mA adhyayanamAM che, pArzvanAtha ane mahAvIranA ziSyonA saMvAdano e prasaMga che, ane te saMvAdamAMthI mULa pArzvapravRtta jaina kevo hato ane mahAvIre temAM zA zA sudhArA karyA teno kaMIka aMze temAMthI khyAla Ave che. uttarAdhyayana (a.25)nuM vastu dhammapara (gvAna )nI sAthe maLatuM Ave che. kharo brAhmaNa kone kahevo e vastu upara A adhyayanamAM keTalAMka suMdara sUtro mUkelAM che, A pramANe A graMthanI vastu che. upara jaNAvI gayA pramANe A graMtha upara ghaNI TIkAo thaI che, ane jUnAmAM jUnI TIkAo paNa A mULasUtro upara ja maLI Ave che. Ama hovAthI uttarAdhyayananI TIkAo vize thoDo ullekha bAkI rahI javo na joIe. sauthI jUnI TIkA bhadrabAhunI che, je nijjutti, (saM. niyutti)ne nAme oLakhAya che. A TIkA badhI TIkAo karatAM upayogI gaNAya che kAraNa ke temAM jainadharma vize jUnI mAhitI khUba maLI Ave che. pachInI TIkAo dazamA zatakamAM lakhavAmAM AvelI; temAM zAMtisUrino bhAvavijaya ane devendragaNinI (sana 1073) TIkA mukhya gaNAya che. A baMne vyaktio jainazAsananA alaMkArarUpa ane prakhara vidvAno hatA tethI tenI TIkAomAM ThekANe ThekANe zAstrArtha ane khaMDanamaMDananI jhalaka jovAmAM Ave che. bhASAzAstranI dRSTie tapAsatAM uttarAdhyayana sUtranI bhASA ghaNI ja jUnI che, ane jainaAgamamAM je graMthomAM sauthI jUnI bhASA saMgRhIta thaI che te paikI A graMtha paNa eka che, jaina zAsanamAM sauthI jUnI bhASA AcArAMga (mAM che, tyAra pachI jUnI sUyagaDAMgamAM che. ane trIje ja sthAne uttarAdhyayana sUtra Ave che, ema bhASAzAstrIo mAne che. A pramANe uttarAdhyayananI samAlocanA sthULa jillAthI karavAno uparano prayatna che, vidvAno temAM skhalano jue to kSamA Ape e ja abhyarthanA. tryaM. naM. dave (ema.e.bI.TI.) pIeca.DI. (laMDana) prophesara, gujarAta kaoNleja, amadAvAda. *sAMkhyazAsranA pravartaka kapilane A kapila sAthe kazo saMbaMdha nathI. 23 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjI AvRtti vize thoDuM eka jainasUtromAM mULa tarIke oLakhAtAM sUtromAM zrI 'uttarAdhyayana'no samAveza che. je dareka zvetAMbara saMdhone sarvamAnya che. ghaNA jaina bhAIbaheno A sUtrane khAsa kaMThastha karI nAkhe che. keTaleka sthaLe divALInA divasomAM AnuM vAMcana cAle che. bhagavAna zrI mahAvIra svAmIe chellA comAsAmAM je aMtima uttaro ane bodha Apyo te ahIM ApavAmAM AvyAnI mAnyatA sarvamAnya hovAthI mahAvIra nirvANadine Ano vAcana mahimA khAsa rahelo jaNAya che. A sUtramAM evuM vaividhya ane lagabhaga cAre anuyoganuM eTaluM suMdara saMkalana che ke tene vAMcavAnuM hiMdI, saMskRtanA koIpaNa dharmapremIne game che. emAMnI vArtAo paNa ghaNI AkarSaka che. A graMtha Aje varSo pachI trIjI AvRttimAM chapAya che. bIjI AvRtti vize thoDuM eka lakhAyuM te vakhate je vistIrNa yojanA apAyelI, te sthagita ja thaI cUkI. varSothI lakSmIcaMda saMghavI kAyamI maMtrI rahyA che. e emanI saraLa prakRtino namUno gaNAya. budhAbhAI jainamuni thavAne kAraNe tathA jUThAbhAI bIjA aneka vyavasAyone kAraNe saMsthAthI mukta thayA che. chatAM te baMnenI potapotAnI maryAdAmAM sahAnubhUti rahyA ja karI che. te saMsthA mATe saubhAgyanI vAta che. jamu 2vANI tathA tA2ka 2vANI varSothI chUTA thayA che. paraMtu bhAlanaLakAMThA prayogane kAraNe je vizALa evo sarvadharmapremI samAja Ubho thayo che, tene lIdhe 'mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira' saMsthAne sAruM evuM kauTuMbikabhAvanuM jUtha anAyAse maLI gayuM che. alabatta saMsthAe sastApaNAno je Agraha rAkhelo temAM vecANa vyavasthAnI joIe teTalI sagavaDa na hovAne kAraNe te Agrahane badale kamizananI prathAnI chUTa kSamya mAnavI paDe che. bIjI prakAzana saMsthAone paNa amuka zaratoe jUnuM navuM chapAnAruM sAhitya apAyuM che ne apAtuM jAya che. e vAcakone jJAta rahe te khAtara jaNAvI devuM ucita gaNAze. tA. 11-10-58 ghATakopara sthA. jaina upAzraya 24 saMtabAla Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ virala vyaktitva : Do. Ara. ela. saMghavI pitA lakSmIcaMdabhAI ane mAtA lakSmIbahena pAsethI maLelo ujjavaLa saMskAra vAraso, prakhara tejasvI zaikSaNika kArakirdI, kaoNlejanA AcArya tarIke dRSTAMtarUpa saMcAlana ane keLavaNI, Arogya mAnavasevA jevAM anekavidha kSetromAM mahattvanuM pradAna karanAra rajanIkAnta ela. saMghavIe emanI niSThA ane kAryadakSatAthI samAjamAM AgavI pratibhA UbhI karI che. pitA lakSmIcaMdabhAIe sthAnakavAsI samAjanI sarvatomukhI unnati mATe athAga prayAsa karyo. Aje paNa amadAvAdanA nAraNapurA vistArano sthAnakavAsI jaina upAzraya "sva. lakSmIcaMdabhAI jhaveracaMda saMghavI sthAnakavAsI jaina upAzraya' evuM nAmAbhidhAna dharAve che. muMbaI, amadAvAda, vaDhavANa ane lIMbaDI jevAM zaheromAM emaNe jaina saMgho, upAzrayo, kanyA keLavaNI, chAtrAlaya pravRtti temaja mAnavarAhatanAM kAryo mATe emaNe dAnanI gaMgA vahevaDAvI hatI. lakSmIcaMdabhAInAM patnI lakSmIbahena pote bhaNyAM nahotAM, paraMtu bIjA khUba bhaNe ane AgaLa vadhe evI bhAvanAthI emaNe kanyAkeLavaNImAM jIvaMta rasa lIdho hato. DaoN. rajanIkAMta saMghavIe bI.e., ema.e. elaela.bI.nI padavI gujarAta yunivarsiTImAMthI meLavyA bAda amerikAnI yunivarsiTI opha viskInsInamAM ema.e.nI DigrI prApta karI. tyArabAda dezanA labdhapratiSTha arthazAstrI DaoN. DI. TI. lAkaDAvALAnA mArgadarzana heThaLa 1977mAM pIeca.DI.nI padavI meLavI. teoe yunivarsiTI opha viskonsInamAM abhyAsa karavA mATe Smith-Mundi ane Fulbright skolarazIpa meLavI hatI. - 195thI zikSaNanA vyavasAyamAM kAryarata evA DaoN. Ara. ela. saMghavI 1969mAM amadAvAdanI suprasiddha eca. ela. koleja oNpha kaoNmarsamAM AcArya ane arthazAstranA adhyApaka tarIke joDAyA. amadAvAdanI eca. ela. kaoNleja oNpha kaoNmarsa keLavaNInI uttama praNAlikA ane zistanI paraMparA dharAvatI hatI. AcArya zrI esa. vI. desAIe A kaoNlejamAM sthApelI zista ane keLavaNInI paraMparAne DaoN. Ara. ela. saMghavIe satata bAvIsa varSa sudhI jALavI rAkhI. kaoNlejamAM vidyArthIomAM priya, viSayanA UMDA abhyAsI, kAryakSama vahIvaTakartA ane zista tathA mUlyonA AgrahI AcArya ane adhyApaka tarIke yunivarsiTInA keLavaNI-jagatamAM emaNe AgavuM sthAna hAMsala karyuM. adhyApanakAryanI sAthosAtha arthazAstranA viSayamAM emanAM saMzodhanapatro ane pustako prakAzita thatAM rahyAM. vargakhaMDanA saphaLa zikSaka tarIke DaoN. Ara. ela. saMghavIe apAra cAhanA meLavI. zistanA AgrahI evA DaoN. Ara. ela. saMghavIe keLavaNInI ucca paraMparA jALavavA mATe siddhAMta ke guNavattAnA bhoge kyAreya koI samAdhAna karyuM nahotuM. ucca zikSaNamAM sarvatra udAsInatA, gerazista ane avyavasthA pravartatI hatI, tyAre pri. Ara. ela. saMghavIe eca. ela. kaoNleja oNpha kaoNmarsamAM keLavaNInA ucca mUlyo jALavI rAkhyAM. 1979mAM gujarAta sarakAre gujarAtanI ArTsa, sAyansa, kaoNmarsa ane ejayukezana kaoNlejomAMthI je sarvazreSTha kaoNleja hoya tene 50,000 rU. nuM pAritoSika ApavAnuM nakkI karyuM ane pahele ja varSe eca. ela. kaoNleja oNpha kaoNmarsana besTa kaoNleja evorDa enAyata thayo. e pachI punaH 1984mAM A kaoNlejane 'besTa komarsa koleja'no evorDa maLyo. samagra gujarAtanA keLavaNI jagatamAM be-be vakhata AvA evorDathI sanmAnita 2pa Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thanAra eka mAtra kaoNleja te eca. ela. kaoNleja oNpha komarsa banI. 33 varSa sudhI kaoNlejanA prAdhyApaka tarIke ane temAMya 22 varSa eca.ela.kaoNleja oNpha kaoNmarsa jevI pratiSThita kolejamAM sevA ApanAra DaoN. Ara. ela. saMghavIne emanA nivRtti samaye emanA cAhako ane vidyArthIoe udAharaNIya samAraMbha yojayo hato. e samaye racAyelI 'mi. Ara. ela. saMghavI sanmAna samiti'nA bhaMDoLamAM thoDo vadhAra rahetA 'vidhA vikAsa TrasTa' nAmanI saMsthAnuM sarjana thayuM. jenA dvArA Aje zikSaNa-viSayaka pravacano temaja zikSaNa kSetre mahattvanuM kArya karanAra vyaktine evorDa enAyata karavAmAM Ave che. dIva dIvo peTAya te AnuM nAma ! | DaoN. Ara. ela. saMghavIe amadAvAda menejamenTa esosiyezanane traNa lAkha rUpiyAnuM dAna ApyuM. jemAMthI Aje prati varSa arthazAstranA viSayamAM nAmAMkita ane niSNAta evI vyaktinuM vArSika pravacana yojAya che. AnuM prathama pravacana bhAratIya rijharva beMkanA bhUtapUrva gavarnara ane hAlanA AMdhrapradezanA gavarnara evA DaoN. sI. raMgarAjane ApyuM hatuM. DaoN. Ara. ela. saMghavInI pratibhAno lAbha mAtra keLavaNInA kSetrane maLyo che evuM nathI, paraMtu samAjanI anekavidha sevAo karanArI judI judI saMsthAone paNa emanI kAryakuzaLatA dUraMdezIno lAbha maLyo che. jaina jAgRti senTara-karNAvatInA sthApaka tarIke temaja mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira, jhAlAvADa vIsA zrImALI sthAnakavAsI samAja ane samAna membarsa esosiyezananA pramukha tarIke teo kAryarata che. zrI caMpakalAla cunIlAla zAha kalyANa kendra, sulabha heltha enDa hArTa kera phAunDezana, mahAvIra mAnava kalyANa kendra ane vidyAvikAsa TrasTanA TrasTI tarIke teo sevA Ape che. tapovana saMskArapIThanA salAhakAra tarIke teo A dhArmika saMsthAne adyatana daSTi ane rUpa ApI rahyA che. emanAM A badhA kAryonI saphaLatA pAchaLa emanAM patnI zrImatI maMjulAbahena saMghavIno Atithyapriya hasamukho svabhAva kAraNabhUta che. paragajuvRtti dharAvatAM maMjulAbahenanAM saumya prakRti ane sevAparAyaNa bhAvanAzIla vyaktitvathI samAjamAM AgavI suvAsa dharAve che. AjanA samayamAM keLavaNI kSetre copAsa bhraSTAcAra ane aMdhAdhUdhI jovA maLe che evA samaye DaoN. Ara. ela. saMghavI AjanI peDhIne mATe dIvAdAMDIrUpa che. niyamitatA ane vyavasthA mATenA emanA AgrahA saMsthAne suMdara svarUpa Ape che. Ama zikSaNa, samAja, dharma ane mAnavakalyANa jevA vividha kSetromAM DaoNAra.ela. saMghavIe kareluM pradAna dRSTAMtarUpa banI rahyuM che. lakSmIcaMdabhAI, lakSmIbahena, rajanIkAntabhAI tathA samagra parivAra prAraMbhathI ja munizrI saMtabAlajInAM bhakta ane anuyAyI rahela che. sva. lakSmIcaMdabhAIe mahAvI. sAhitya prakAzana maMdiranA mAnad maMtrI tarIke ananya sevA ApelI che. vartamAnamAM rajanIkAntabhAI mahAvIra sAhitya prakAzana maMdiranA pramukha che. AcArAMgasUtra, uttarAdhyayanasUtra, dazavaikAlikasUtra, ityAdi sUtro gujarAtI bhASAmAM munizrIe lakhyAM che ane tenuM ciraMtana mUlya che. 'uttarAdhyayanasUnanI navI AvRtti temanA Arthika yogadAnathI prakAzita thaI rahela che. -kumArapALa desAI 26 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA prathama AvRttinuM nivedana bIjI AvRttinuM nivedana trIjI AvRtti prasaMge lakSmIcaMda jha. saMghavI cothI ane pAMcamI AvRtti prasaMge manu paMDita prathama AvRttinuM vaktavya saMtabAla upodaghAta saMtabAla uttarAdhyayana sUtrano paricaya caM. na. dave adhyayana 1. vinayakRta vinItanAM lakSaNa - avinItanAM lakSaNa ane tenuM pariNAma-sAdhakanuM kaThina kartavya - gurudharma-ziSyazikSA-cAlatAM, UThatAM, besatAM tathA bhikSA levA jatAM bhikSunuM vartana 2. pariSaha bhinnabhinna sthitimAM bhinnabhinna prakAranAM AvI paDelAM Akasmika saMkaTomAM sahiSNutA ane zAMti bhikSue kevI rIte jALavavAM teno spaSTa ullekha. 3. caturaMgIya 15 manuSyatva-dharmazravaNa - zraddhA ane saMyamamAM puruSArtha karavo. e cAre AtmavikAsanAM aMgono kramapUrvaka nirdeza - saMsAracakramAM pharavAnuM kAraNa - dharma koNa pALI zake ? zubha karmanuM suMdara pariNAma. 4. asaMskRta 19 jIvananI caMcaLatA-duSTa karmanuM duHkhada pariNAma - karmano karyA hoya te ja karmano bhoktA-pralobhanamAM jAgRti-svachaMdanA virodhamAM ja mukti. 5. akAmamaraNIya ajJAnInuM dhyeyazUnya maraNa - krUra karma karanArano pralApa -- bhAganI AsaktinuM duSpariNAma - baMne prakAranA rogonI utpatti - maraNa samaye durAcArInI sthiti - gRhastha sAdhakanI yogyatA-sAcA yamanuM pratipAdana 2 2 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 sadAcArInI gati-devagatinA sukhanuM varNana-saMyamInuM saphaLa mRtyuM. 6. kSullaka nigraMtha 27 dhana, strI, putra ke parivAra, karmathI pIDAtAne zaraNabhUta thatAM nathIbAhya parigrahano tyAga - jagata mAtranA jIvo para mitra bhAva-vANI ane zAstravidyA vartana vagaranAM nakAmAM che - saMyamInI parimitatA. 7. elaka 3) bhogI ane bakarAno samanvaya-adhamagatimAM janAranAM viziSTa lakSaNolezamAtra bhUlanuM ati du:khada pariNAma - manuSya jIvananuM kartavya - kAmabhogonI caMcaLatA. 8. kApilika kapilamuninuM pUrva jIvana - zubha bhAvanAnA aMkurane lIdhe patanamAMthI vikAsa - bhikSukone mATe temano uttama upadeza - sUkSma ahiMsAnuM suMdara pratipAdana - je vidyA dvArA bhikSunuM patana thAya te vidyAno tyAga - lobhanuM pariNAma-tRSNAnuM AbehUba citra - strI saMgano tyAga. 9. namipravajyA 40 nimitta maLatAM namirAjAnuM abhiniSkramaNa-namirAjAnA tyAgathI thayelo hAhAkAra - zakendra sAthe tAttvika praznottaro ane suMdara samAdhAna. 10. drumapatraka 48 vRkSanA jIrNa pAMdaDA sAthe jIvananI sarakhAmaNI-jIvananI utkrAMtino krama - manuSya jIvananI durlabhatA-bhinnabhinna sthAnomAM bhinnabhinna AyuSya sthitinuM parimANa - gautamane uddezI bhagavAna mahAvIre Apelo apramattatAno upadeza - pariNAme gautamanA jIvana para thayelI asara ane temanuM aMtima nirvANa. 11. bahuzrutapUjya papa jJAnI ane ajJAnInAM lakSaNa - sAcA jJAnInI manodazA - jJAnanuM suMdara pariNAma - jJAnInI sarvocca upamA. 12. harikezIya pa9 jAtivAdanAM khaMDana - jAtimadanuM duSpariNAma-tapasvInI tyAga dazA - zuddha tapazcaryAno divya prabhAva-- sAcI zuddhi zAmAM ? 13. cittasaMbhUtIyA 68 28 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMskRti ane jIvanano saMbaMdha - premanuM AkarSaNa - citta ane saMbhUti e baMne bhAIono pUrva itihAsa - sahaja vAsanAne mATe Apavo paDelo bhoga-punarjanma zAthI ?-pralobhananA prabaLa nimittamAM tyAgInI dazA -- citta ane saMbhUtinuM paraspara milana - cittamunino upadeza. 14. ISukArIya 78 RNAnubaMdha kone kahevAya ? cha sAthIdAronuM pUrvajIvana ane iSukAra nagaramAM punarmilana - saMskAranI sphUraNA - paraMparAgata mAnyatAnI jIvana para asara - gRhasthAzrama zA mATe ? sAcA vairAgyanI kasoTI - AtmAnI nityatAno sacoTa khyAla Akhare chaenAM parasparanA nimittathI saMsAra tyAga ne aMtima mukti. 15. sabhikkha Adarza bhikSu koNa ? tenuM spaSTa ane hRdayasparzI varNana. 16. brahmacarya samAdhinAM sthAno 92 mana, vacana ane kAyAthI brahmacarya zI rIte pALI zakAya tenAM daza pathyo - brahmacarya pAlananuM phaLa zuM ? - tenAM vistRta vartana. - 17. pApazramaNIya 99 pApI zramaNa kone kahevAya ? zramaNa jIvanane patita karanAra sUkSmAtisUkSma doSonuM paNa cikitsApUrNa varNana. 18. saMyatIya - 88 103 kAMpilyanagaranA saMyati rAjAnuM mRgayA mATe ughAna gamana - sahaja lahera karavA jatAM AvI paDelo pazcAttApa - gardabhAlI muninA samAgamathI thayelI asara - saMyatirAjAno gRhatyAga - saMyati tathA kSatriyamunino samAgamajainazAsananI uttamatA zAmAM ? - zuddha aMtaHkaraNathI thayeluM pUrvajanmanuM smaraNacakravartI jevA mahAsamRddhivAna jIvAtmAoe AtmavikAsa mATe Adarelo tyAga ane tevA aneka puruSonAM ApelAM sacoTa daSTAMto. 19. mRgAputrIya 113 sugrIvanagaranA balabhadra rAjAnA taruNakumAra mRgAputrano bhoga prasaMgamAM eka munine jovAthI sphurelo vairAgya - putranuM kartavya -- mAtApitAnuM vAtsalya 29 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAga mATe AjJA letAM thayelI pArasparika tAttvika carcA - pUrvakAle adhamagatimAM bhogavelI vedanAnuM varNana - Adarza tyAga. 20. mahAnirgathIya 1 25 zreNika mahArAjA ane anAthImunino AzcaryakAraka saMyoga - azaraNa bhAvanA - anAthatA ane sanAthatAnuM bayAna-karmano kartA tathA bhoktA AtmA ja che tenI pratIti - AtmA pote ja potAno zatru tathA mitra che - saMtanA samAgamathI magadhapatine upajelo AnaMda. 21. samudrapAlIyA 133 caMpAnagarImAM vasatA bhagavAna mahAvIranA ziSya pAlitanuM cAritra - tenA putra samudrapAlane eka coranI dazA jotAM ja utpanna thayelo vairAgya - temanI aDaga tapazcaryA - tyAganuM varNana. 22. rathanemIya 137 ariSTaneminuM pUrvajIvana - taruNavayamAM yogasaMskAranI jAgRti - sahaja nimittathI paraNavA jatAM utpanna thayelo vairAgya - strIratna rAjumatInuM abhiniSkramaNa - rathanemi ane rAjumatInuM Akasmika ekAMtamAM milana - rathaneminI jAgRta thayelI vAsanA - rAjI matInI aDagatA - prabaLa pralobhanamAMthI rathanemino uddhAra - strIzaktinuM javalaMta dazya. 23. kezigautamIya 146 zrAvastInagarImAM mahAmuni kezIzramaNa ane jJAnI gautamanuM milanagaMbhIra praznottara- kezI mahArAjanI kAryadakSatA-samayano sAda parasparanA samAgamathI pariSadamAM vyApI rahelo AhvAda. 24. samitio 16) ATha pravacana mAtAonuM varNana - bhikSunI te mAtAnuM vAtsalya - sAvadhAnI ane saMyamanuM saMpUrNa varNana - kema cAlavuM, bolavuM, AjIvikA meLavavI, vyavasthA jALavavI - mana, vacana ane kAyAno saMyama kema jALavavo tenuM saMpUrNa bayAna. 25. yajJIya 166 yAjaka koNa ? yajJa kayo ? - agni kaI ?-brAhmaNa kone kahevAya ? - 3) Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vedanuM rahasya sAco yajJa-jAtivAdanAM khaMDana - karmavAdanuM maMDana - zramaNa, muni ane tApasa kone kahevAya ?-saMsAranI cikitsA-sAcA upadezanI asa2. 26. samAcArI 172 sAdhaka bhikSunI dinacaryA - tenA daza prakAronuM varNana-jhINavaTathI AkhA divasano varNavelo suMdara kAryakrama - samayane oLakhI kArya karavAnI zikhAmaNa - eka sAmAnya kriyAmAM paNa sAdhakone jALavavAnI sAvadhAnatA divasa tathA rAtrino vakhata ghaDiyALa vinA jANavAnI paddhati. 27. khaluMkIya 180 - gaNadhara gArgyunuM sAdhaka jIvana - gaLiyA baLada jevA ziSyonI jIvanasamIkSA - svacchaMdatAnuM pariNAma - ziSyonI AvazyakatA kyAM sudhI ? - Akhare gaNadhara gAgye svIkArelo Atmonnatino sAco mArga - temAM pragaTa thatI nirAsakti. 28. mokSamArga gati Vedr 183 mokSamArganAM sAdhanonuM spaSTa varNana - jagatanAM badhAM tattvonAM tAttvika lakSaNo - AtmavikAsano mArga saraLatAthI zI rIte maLe ? tenuM varNana. 29. samyaktva parAkrama 188 jijJAsAnI sAmAnya bhUmikAthI mAMDIne aMtima sAdhya (mokSa) pAmavA sudhInI badhI bhUmikAonuM bahu sarasa ane sacoTa varNana - uttama prakAranA totera guNonuM ane tenA phaLano nirdeza. 30. tapomArga 203 karmarUpI kASThane bALavAnI agni kaI ? - tapazcaryAnuM vaidika, vaijJAnika ane AdhyAtmika ema traNe dRSTie thayeluM nirIkSaNa - tapazcaryAnA bhinnabhinna prakAranA prayogonuM varNana ane te dvArA thatI zArIrika ane mAnasika asara. 31. caraNavidhi 209 sadbodhanI zALA tarIke batAvelo saMsAra vastu mAtramAM keTalIka jANavA lAyaka, keTalIka tyAgavA lAyaka ane keTalIka grahaNa karavA lAyaka hoya che - ahIM ekathI mAMDIne kramathI tetrIsa prakAranI varNavelI vastuo - upayoga e ja dharma. 31 - Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 32. pramAdasthAna 21 2 pramAdanAM sthAnonuM cikitsApUrNa varNana-vyApI rahelA duHkhanI muktinA upAya-tRSNA, moha ane lobhano janma zAthI-rAga ane dveSanuM mULa zuM ?iMdriyo tathA mananA asaMyamanuM pariNAma - mumukSune batAvelI kAryadizA. 33. karma prakRti janmamaraNanA duHkhanuM mULa - AThe karmonAM nAma, bheda, sthiti ane pariNAmanuM saMkSipta chatAM ciMtanIya varNana. 34. vezyA 230 sUkSma zarIranA bhAvo athavA zubhAzubha karmonuM pariNAma - cha lezyAonAM nAma, raMga, rasa, gaMdha, sparza, pariNAma, lakSaNa, sthAna, sthiti, gati, AyuSya vagere samasta prakAronuM vistRta varNana - kyA doSo ane kayA guNothI asuMdara ane suMdara bhAvonuM thavApaNuM - sthULa kriyA sAthe sUkSma manano saMbaMdha-kaluSita ke aprasanna mananI AtmA para thatI sArImAThI asara - mRtyu pahelAM jIvana kAryanA phaLano dekhAva. 35. aNagArAdhyayana 237 gRhasaMsAranA moha-saMyamInI javAbadArI - tyAganI sAvadhAnatA - pralobhana ane doSanA nimittamAM samAnatA koNa jALavI zake ? - nirAsaktinI vAstavikatA-zarIramamatvano tyAga. 36. jIvAjIva vibhakti 240 saMpUrNa lokanA padArthonuM vistRta varNana - muktinI yogyatA-saMsArano ItihAsa-zuddha caitanyanI sthiti - Izvara saMsAramAM Ave che ? - saMsArI jIvonuM pRthak pRthaka gatiomAM ApeluM varNana-ekendriya, beiMdriya, trIiMdriya, caturindriya ane paMcendriya jIvonA bhedaprabhedonuM varNana - jaDa padArthonuM varNana - bhinna bhinna AyuSyasthiti - jIvAtmA para karmanI thatI asara - aphaLa ane saphaLa mRtyu sAdhavAnI kaluSita temaja suMdara bhAvanAnuM varNana, A badhuM kahI bhagavAna mahAvIranI thayelI mukta dazA ityAdi. 32 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinayakRta * adhyayana : paheluM vinayazruta - - - | vinayano artha ahIM arpaNatA che. jainadarzananA siddhAMta pramANe paramAtmA pratye arpaNatA bajAvavAnI hoya che tyAre te bhakti kahevAya che. paraMtu jayAre te gurujana tarapha bajAvavAnI hoya che tyAre te svadharma ke svakartavya tarIke oLakhAya che. A adhyayanamAM gurune uddezI, ziSya ane gurunA pArasparika dharmo batAvelA che. arpaNatAthI ahaMkArano laya thAya che. ahaMkAranA nAza thayA vinA Atmazodhana thaI zakatAM nathI ane AtmazodhananA mArga vinA zAMti ke sukha nathI. sau koI jijJAsune avalaMbana (satsaMga)nI AvazyakatA hoya ja che. bhagavAna bolyA : 1. saMyogathI vizeSa karIne mukAyelA ane gharabAranA baMdhanathI chUTelA bhikSunA vinayane pragaTa karIza. tame kamapUrvaka ane sAMbhaLo. noMdha : saMyoga eTale Asakti, Asakti chUTe tyAre ja jijJAsA jAge. eTale gharabAranuM mamatva UDI jAya. AvI bhAvanA zuM ApaNe jIvanamAM nathI anubhavatA ? 2. je AjJAne pALanAra, gurunI nikaTa rahenAra ane iMgita tathA AkAra (manobhAva tathA mukhAdinA AkAra)ne jANanAra hoya te vinIta kahevAya che. noMdha : AjJApAlana, prIti ane vicakSaNatA-A traNe guNo arpaNatAmAM hovA joIe. nikaTano artha pAse rahevuM teTalo ja nathI, paNa hRdayamAM sthAna jamAvavuM te che. 3. AjJAnuM ullaMghana karanAra, gurujanonA hRdayathI dUra rahenAra, zatrusamAna (virodhI) ane avivekI puruSa avinIta kahevAya che. 4. jema saDelI kUtarI sarva sthaLethI apamAna pAme che ema zatru jevo, vAcALa ane durAcArI (svacchedI) sarva sthaLethI tiraskAra pAme che. 5. bhUMDa suMdara anAjanA DUDAne choDIne viSTAne khAvuM pasaMda kare che, tema svacchaMdI mUrkha sadAcAra choDI svacchede vicaravAmAM ja AnaMda mAne che. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana sUtra 6. kUtaruM, bhUMDa ane manuSya, e traNe daSTAMtonA bhAvane sAMbhaLIne potAnuM hita icchanAra manuSya vinaya mArgamAM potAnA manane sthApe. 7. A uparathI mumukSu ane satyazodhake vinayanI vivekapUrvaka ArAdhanA karavI ane sadAcAra vadhAratA javuM. Ama karavAthI te koI sthaLe nAsIpAsa (tiraskRta) thaze nahi. 8. ati zAMta thavuM ane mitrabhAve jJAnIjano pAse upayogI sAdhano zIkhavAM, nirarthaka vastuone to choDI ja devI. 9 mahApuruSonI zikSAthI mUrkhanI peThe kopita na thavuM. zANA thaI sahanazIlatA rAkhavI. halakA mananA mANasono saMga na karavo. hAsya ane gammato paNa choDI devI. noMdha : mahApuruSo jyAre zikhAmaNa ApatA hoya tyAre kema vartavuM te binA uparanI gAthAmAM che. 10. caMDAlanuM karma (kopa) na karavuM ane bahu pralApa paNa na karavo. samaya pramANe zikSaNa ke upadeza meLavIne pachI ekAMtamAM te zabdonuM ciMtana karavuM. 11. bhUlathI caMDAla karma thaI jAya to tene kadI chupAvavuM nahi, je doSa thaI gayo hoya te gurujana pAse kabUla karI levo. jo potAnI bhUla na thaI hoya to teno khulAso karI devo. noMdha : caMDAlakarma eTale duSTakarma, temAM anyAya, akartavya ke kopa, kapaTa ane viSayano samAveza thAya che. 12. gaLiyo ghoDo (ke pUMchalela baLada) vAraMvAra cAbUka mAge che, tema vAraMvAra mahApuruSonI zikSA na mAgavI. paraMtu cAlAka ghoDo jema cAbUka jotAM ja ThekANe Ave che tema mumukSue pApakarmane bhAna thatAM ja choDI devuM. 13. satparuSonI AjJAne tarachoDanAra ane kaThora vacana kahenAra keTalAka durAcArI ziSyo komaLa gurune paNa krodhI banAve che. ane aMta:karaNane oLakhI anusaratA keTalAka cAlAka vinIta ziSyo kharekhara krodhI gurune paNa zAMta karI mUke che. noMdha : guru ke ziSya baMne sAdhaka dazAmAM hoI bhUlane pAtra che. paraMtu ahIM ziSya kartavya ja batAvyuM che. 14. pUkyA sivAya uttara na Apavo. pUche to khoTuM na bolavuM. krodhane zAMta karI apriya vAtane paNa priya banAvavI. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinayakSata 15. potAno AtmA ja damavo joIe, kAraNa ke AtmA e ja durdazya che. Atma-damana karavAthI A loka ane paralokamAM paNa sukhI thavAya che. 16. "tapa ane saMyamathI mArA AtmAne damavo te ja uttama che. huM bIjuM baMdhano ke mArathI rakhe damAuM !' noMdha : A zloka svayaM ApaNA para utAravAno che. saMyama ane tapathI zarIranuM damana thAya che te svataMtra hoya che. paNa asaMyama ane svacchedathI upasthita thatuM damana parataMtra ane tethI vadhu duHkhada thaI paDe che. 17. vANI ke karmathI, chAnI rIte ke pragaTarUpe kadI paNa jJAnIjano (gurujano) sAthe vaira na karavuM. mahApuruSo pAse besavAnI ziSTatA batAve che : 18. gurujanonI pITha pAse ke AgaLa pAchaLa na besavuM. tema ekadama pAse besI paga sAthe paga na aDADavA. vaLI zayyA ke potAnA Asana para besIne pratyuttara na Apavo. 19. gurujanonI pAse paga para paga caDAvI na besavuM ke paganA goMThaNa chAtI pAse rAkhI hAtha bAMdhI na besavuM. paga phelAvIne paNa na besavuM. 20. AcArya bolAve to kadI mIMDha (mauna) na thavuM. mumukSu ane gurukRpAnA icchuke turata ja temanI pAse javuM. 21. AcArya dhIme ke jorathI bolAve tyAre kadI paNa besI na rahetAM vivekapUrvaka potAnuM Asana choDIne dhIra puruSe temanI pAse jaIne sAMbhaLavuM. 22. zayyAmAM ke Asane rahIne kadI pUchavuM nahi. guru pAse AvI hAtha joDI namratApUrvaka besI ke UbhA rahIne samAdhAna karavuM. 23. AvA vinayI ziSyane sUtravacana ane bhAvArtha baMne vastu adhikAra mujaba gurue samajAvavI. (e gurudharma che.) bhikSuoe vyavahAra kevo rAkhavo te batAve che : 24. bhikSue khoTuM na bolavuM ke nizcayAtmaka vacano na kahevAM. bhASAnA doSane choDI devo ane kapaTane paNa choDI devuM. 25. pUche to sAvadya (dUSita) na kahevuM. potAnA svArtha sAru bIjAne mATe ke koI bIjA kAraNothI nirarthaka ane marmavALuM vacana na bolavuM. 26. brahmacArIe ekAMtanA ghara pAse, luhAranI koDha ke ayogya sthAna upara ke be gharanI vacce, tema ja moTA rastA para ekalA, ekalI strI sAthe na UbhA rahevuM ke na vArtAlApa karavo. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana sUtra nodha : brahmacarya e to mumukSunuM jIvanavrata che. eTale teno vyavahAra kevo hoya te ahIM batAvyuM che. 27. "mahApuruSo mane ThaMDA ThapakAthI ke kaThora vANIthI je zikSA kare che, te tamAruM sadbhAgya che) mane bahu lAbhadAyaka che.' ema mAnIne vivekapUrvaka tenuM pAlana karavuM. 28. zikhAmaNa kaThora ane kaThina hovA chatAM duSkatane dUra karanAra che, tethI zANA sAdhaka tene hitakArI mAne che. paNa asAdhu janane te dveSa karAvanAra nIvaDe che. 29. nirbhaya ane DAhyA puruSo kaThora zikSAne paNa uttama gaNe che. jayAre kSamA ane zuddhi karanAruM hitavAkya paNa mUDhapuruSone dveSanuM nimitta banI jAya che. 30. guruthI UMcuM na hoya tevuM ke kacakacATa na thAya tevA sthira Asana para besavuM. khAsa kAraNa sivAya tyAMthI na UtAM caMcalatAne choDI besI rahevuM. - 31. bhikSue samaya thaye sthAnathI bahAra AhAra nihArAdi kriyA mATe javuM. ane kALa thaye pAchA pharavuM, akALane choDIne kALadharmane anukULa thaI sarva kAryo karavAM. noMdha : khAsa kAraNa sivAya Azrama choDavo nahi ane vakhatovakhata kALane tapAsI anukULatAe kAma karavuM. bhikSArthe janAra bhikSanA dharma samajAve che : 32. bhikSue ghaNA manuSyo jamatA hoya tevI paMgatamAM na javuM. premapUrvaka ApelI bhikSA ja levI. AvI kaThinAIthI meLavAtuM anna paNa samaya thaye ane te paNa parimita ja grahaNa karavuM. 33. gharathI (bhojanAlayathI) ati dUra nahi, tema ati pAse nahi ke bIjA zramaNo dekhe tema paNa nahi, evI rIte bhikSA mATe UbhA rahevuM. bIjA koIne oLaMgIne AgaLa vadhavuM nahi. noMdha : bIjA bhikSu puruSo dekhe to tenuM dila dubhAya ke dAtAnA hRdayamAM phera paDe mATe tema nahi karavuM ema kahyuM che. 34. (dAtArathI) UMce meDA upara UbhA rahIne ke nIce rahIne athavA ati dUra ke ati pAse bhikSA nahi letAM parane arthe karAyelo nirdoSa AhAra ja saMyamIe grahaNa karavo. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinayakRta noMdha : bIjAne mATe eTale sAdhu nimitte nahi karelI bhikSA. kevA sthAne tyAgIe AhAra karavo ne kema karavo te batAve che : 35. jyAM bahu jaMtuo na hoya, bIja na verAyAM hoya ane DhAMkeluM sthAna hoya tyAM saMyamI puruSe vivekathI kaMI nIce na verAya tevI rIte samabhAvathI khAvuM joIe. 36. bahu sarasa karyuM che, bahu suMdara rIte pakAvyuM che, bahu sArI rIte chevuM che, bahu sArI rIte samAyuM (saMskAra karyA) che, bahu rasika banAvyuM mane kevuM suMdara maLyuM che, evI dUSita manodazA munie choDI devI. ' gurujana ane ziSyajananI kartavyabhAvanA spaSTa kare che : - 37, suMdara ghoDAne calAvatAM sArathi jema AnaMda pAme che, tema zANA sAdhakone zikhAmaNa ApatAM guru AnaMda pAme che. ane gaLiyA ghoDAne calAvatAM sArathi jema thAkI jAya che, tema mUrkhane zikhAmaNa ApatAM guru panna thAkI jAya che. che : 28. kalyANakArI zikSAne pAmyA chatAM mane A capeTA, cAbakhA, Akroza ke vadha rUpa che tema pApadRSTivALo (ziSya) puruSa mAne che. 39. sAdhu puruSa mane putra, bhAI ke svajana (jANI guru ema kahe che) e pramANe mAnI zikSAne kalyANakara mAne che. ane pApa daSTi tevI dazAmAM potAnI jAtane dAsarUpa mAnI duHkhI thAya che. noMdha : eka ja zikSAnAM dRSTibhedathI be svarUpa thAya che. 40. AcAryane paNa kopa na karAvavo ane AtmAne paNa kopita na karavo. jJAnIpuruSono upaghAta (hAni) na karavo. ane koInAM chidro paNa na jovAM. 41. kadAca AcArya kAraNavazAta kopAyamAna thAya to prema vaDe temane prasanna karavA. hAtha joDI temane vinavavA ane kahevuM ke pharIthI A pramANe nahi karuM. 42. jJAnI puruSoe je dhArmika vyavahArane Acaryo che te Acaravo. dhArmika vyavahArane Acarato manuSya niMdAne pAmato nathI. noMdha : ahIM vyavahAranuM vidhAna karI bhagavAna mahAvIre AdhyAtmikatA paNa vyavahArazUnya zuSka dazA nathI tema samajAvyuM che. 43. AcAryanA manamAM raheluM ke vANIthI bolAyeluM jANIne ke sAMbhaLIne teno vANIthI svIkAra karI karmathI AcarI levuM joIe. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 uttarAdhyayana sUtra noMdha : vANI karatAM vartananAM mUlya adhika che. 44. vinIta sAdhaka nahi preravA chatAM zIdhra prerita thAya che. evuM kahyuM tevuM karyuM ja che.' e pramANe kartavyo hamezAM karyA kare che. 45. e pramANe (uparanuM) jANIne je buddhimAna ziSya name che (te pramANe varte che, teno lokamAM yaza phelAya che, ane jema prANIono AdhAra pRthvI che tema te AcAryonA AdhArabhUta thaI rahe che. jJAnI zuM Ape che te batAve che : 46. sAcA jJAnI ane zAstrajJa pUjayo ziSya para jyAre prasanna thAya che, tyAre zAstranAM gaMbhIra rahasyo samajAve che. 47. ane zAstrajJa ziSya niHsaMdeha thaIne karmasaMpattimAM mananI ruci lagADI sthitaprajJa thAya che ane tapa, AcAra ane samAdhine kramathI prApta karIne tathA divyajayoti dhArIne, pAMca vrato pALIne - 48. deva, gAMdharva tathA manuSyothI pUjAyelo te mumukSu muni malina dehane choDIne te ja janmamAM siddha thAya che. athavA mahAna RdvidhArI deva bane che. noMdha : A traNa zlokamAM sAdhakanI zreNI batAvI tenuM phaLa darzAvyuM che. vinaya eTale viziSTa nIti. nIti e dharmano pAyo che. gurujananA vinayathI satsaMga thAya che, rahasya samajAya che ane rahasya jANyA pachI vikAsapaMthe javAya che, ane e vikAsathI devagati ke mokSagati pamAya che. e pramANe kahuM chuM. Ama vinayakRta nAmanuM prathama adhyayana samApta thayuM. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariSaha adhyayana : bIjuM pariSada vinaya pachI bIjuM adhyayana pariSadanuM Ave che. pariSaha eTale aneka prakArathI sahevuM tenuM nAma pariSaha che. e aneka prakAromAMnA ahIM bAvIsanuM varNana che. tapazcaryA ane pariSadono phera e che ke upavAsAdi tapazcaryAmAM veThavAM paDatAM bhUkha, duHkha, TADha ke tApa vagere svecchAe hoya che. jyAre khAvAnI icchA hovA chatAM ke bhANAmAM hovA chatAM koI Akasmika kAraNathI na maLe ke na khavAya chatAM pratikriyA karyA sivAya samabhAve te kaSTanuM vedanA karI levuM tene pariSaha kahevAya che. A prakaraNamAM saMyamIne uddezIne varNana che. chatAM gRhastha sAdhakane paNa AvA aneka prasaMgomAMthI pasAra thavAnuM hoya che ja. sahanazIlatA vinA saMyama nathI, saMyama vinA tyAga nathI, tyAga vinA vikAsa nathI ane vikAsa e ja manuSya jIvananuM phaLa che. sudharmasvAmI potAnA suziSya jaMbUsvAmIne uddezIne bolyA : meM sAMbhaLyuM che' AyuSyamAna bhagavAna sudharmasvAmIe A pramANe kahyuMH (ahIM kharekhara bAvIsa pariSaho zramaNa bhagavAna kAzyapa mahAvIre varNavyA che). sAdhaka bhikSa, te sAMbhaLIne, jANIne, jItIne, teno parAbhava karIne bhikSAcarImAM gamana karatAM pariSahothI sapaDAya to na haNAya ! (kAyara na bane). ziSya pUche che : bhagavanate bAvIsa pariSaho kayA? zramaNa bhagavAna kAzyapa mahAvIre varNavyA che. jene sAMbhaLIne, jANIne, jItIne, teno parAbhava karIne bhikSu bhikSAcarImAM gamana karatAM pariSahothI pakaDAtAM kAyara na bane? AcArya kahe che : ziSya ! te A ja, kharekhara bAvIsa pariSaho zramaNa bhagavAna kAzyapa mahAvIre varNavyA che, ke jene bhikSu sAMbhaLIne, jANIne, jItIne, parAbhava karIne bhikSAcarImAM jatAM pariSahothI sapaDAya to kAyara na bane. te A pramANe che : (1) sudhAno pariSaha, (2) pipAsA (tRSNA)no pariSaha, (3) TADhano pariSaha, (4) tApano pariSaha, (5) DAMsa maccharano Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana sUtra pariSaha, (6) avastrano pariSaha, (7) arati (aprIti) pariSaha, (8) strIno pariSaha, (9) caryA (gamana) pariSaha, (10) beThakano pariSaha, (11) Akroza vacanano pariSaha, (12) vadhano pariSaha, (13) zayyAno pariSaha, (14) yAcanAno pariSaha, (15) alAbhano pariSaha, (16) rogano pariSaha, (17) tRNasparzano pariSaha, (18) melano pariSaha, (19) satkAratiraskAra (mAnApamAna)no pariSaha, (20) prajJA (buddhi)no pariSaha, (21) ajJAnano pariSaha, (22) ane darzanano pariSaha. 1. he jaMbU ! pariSahono je vibhAga bhagavAna kAzyape varNavyo che te tamone kramathI kahIza. mane sAMbhaLo. 2. khUba bhUkhathI deha gherAya chatAM Atma ojasavALo tapasvI bhikSu koI vanaspati jevI vastune paNa na chede ke na chedAve, na pote pakAve ke na anya dvArA pakAve. noMdha : jainadarzana sUkSma ahiMsAmAM mAne che, eTale jenabhikSuothI acitta (jIvarahita) AhAra ja ane te paNa para mATe karelo hoya tevo maLe to ja khAI zakAya. tenAM khUba kaDaka vidhividhAno che. ahIM tethI ja ullekha karyo che ke game tevI bhUkha hoya chatAM koI jIvanI hiMsA na karavI. 3. dhamaNanI mAphaka zvAsocchavAsa cAlato hoya (AkhA zarIranI naso dekhAtI hoya), kRza thaI gayo hoya, kAgaDAnI TAMga jevAM aMga thaI gayAM hoya chatAM annapAnamAM niyamita rahenAra bhikSu prasanna cittathI gamana kare. noMdha : khorAkanI icchA hoya chatAM na maLe topaNa saMyamI ema mAne ke ThIka ja thayuM, A paNa sahaja tapazcaryA thaI. 4. tRSAthI pIDAto hoya chatAM damitendriya, anAcArathI DaranAra ane saMyamanI lajjA rAkhanAra bhikSu ThaMDA (citta) pANIne na seve, paraMtu maLI zake to jIvarahita (acitta) pANInI zodha kare pa. lokonI AvajA vagaranA mArgamAM AkuLa tathA tRSAthI pIDAto hoya, atyaMta mukha sukAtuM hoya topaNa jarAya dIna na thatAM te parivahana prasannatAthI sahana kare. noMdha : AvajA vagaranA mArgamAM koI jalAzaya hoya to ahIM koI nathI tema dhArI pIvAnuM mana thaI jAya, e hetue ahI te sthAna lIdhuM che. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te pariSaha 6. gAmegAma vicaratA ane hiMsAdi vyApArathI viramelA, rUkSa (sUkuM) aMgavALA bhikSune kadAcita TADha vAya to jainazAsananA niyamone yAda karIne kAlAtikrama na kare. noMdha : TADhathI bacavAnA upAya mATe ciMtanane vakhate (te kAryane vakhate) nidrAdhIna na thavuM ke niyamothI viruddha bIjA upacAro paNa na karavA. 7. TADhanuM nivAraNa thAya tevuM mAruM chAparuM nathI ke mArI pAse TADhathI cAmaDInuM rakSaNa thAya tevuM vastra (kAmaLo) paNa nathI mATe huM agnine sevuM, AvuM to bhikSu ciMtave paNa nahi. 8. grISma RtunA paritApathI ke bIjI RtunA sUryanA uSNa tApathI ke sarvAMga dhAmathI akaLAyelo bhikSu sukhanI paridevanA (hAya A tApa kyAre zAMta thAya !) na kare. 9. garamIthI tapI gayelo tattvajJa muni te vakhate snAnanI prArthanA na kare ke gAtrane jaLathI na siMce ke te pariSahane nivAravA potAne paMkhAdithI na vIMjhe. noMdha : kaSTano pratikAra karavAthI manamAM nirbaLatA pese che. sAdhake sadAya jAgRti rAkhavI. 10. varSARtumAM DAMsa maccharathI pIDAto mahAmuni samabhAva rAkhe ane yuddhane mokhare rahelA hAthInI peThe zUravIra thaI zatrune (krodhane) haze. 11. dhyAna samaye lohI ane mAMsa khAtAM te kSudra jaMtuone na haNe, na vAre ke na trAsa Ape. eTaluM ja nahi paNa potAnuM mana paNa dUSita na kare, arthAt tenI upekSA kare. noMdha : cittasamAdhi thAya to zarIrane lagato khyAla paNa na rahe. 12. ati jIrNa vasra thavAthI 'have huM vastra vagarano thaIza' athavA 'A jUnAM vastra joI mane koI vastra Ape tethI huM vastra sahita thaIza'-evI rIte bhikSu kadI paNa ciMtave nahi. 13. koI avasthAmAM vastra vinAno ke jIrNa vastravALo athavA suvasravALo hoya to te baMne dazA saMyama dharmane mATe hitakArI che, ema jANIne jJAnI muni kheda na kare. noMdha : koI avasthA eTale jinakalpI avasthA. 14. gAmegAma vicaratA, niyatasthAna rahita tathA parigrahathI mukta evA munine saMyama para aNagamo Upaje to tene sahana kare. (mana para kaMTALo AvavA de nahi.) Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana sUtra 15. vairAgI, AtmarakSaNamAM krodhAdikaSAyathI zAMta ane AraMbha kAryathI viramelo muni dharmarUpI bagIcAmAM vicare. noMdha : saMyamamAM ja manane sthApavuM. 16. A lokamAM srIo, manuSyo (puruSo)ne AsaktinA mahAna nimittarUpa che. je tyAgIe ATaluM jANyuM tenuM sAdhupaNuM saphaLa thayuM samajavuM. noMdha : strIonA saMgathI viSaya janme che. viSayathI kAma, krodha, saMmoha ane kramathI patana thAya che. mumukSuoe te vAtane khUba vicArI strIsaMgane tajI devo. puruSonA saMbaMdhamAM strIoe paNa tema ja samajavuM. 17. A pramANe vicArIne zANA sAdhake strIono saMsarga kAdava jevo malina mAnIne tenAthI phasAvuM nahi. AtmavikAsano mArga zodhI saMyamamAM ja gamana karavuM. 18. saMyamI sAdhu pariSahothI pIDita thavA chatAM gAmamAM, nagaramAM, NikanI vastIvALA pradezamAM ke rAjadhAnImAM paNa ekAkI (pariSahone) sahana karato vicare. 10 noMdha : du:khamAM bIjAne bhAgIdAra na kare. ane potAnA manane vaza karIne vihare. 19. koInI hoDa (vAda) na karatAM bhikSue ekAkI (rAgadveSa rahita thaI) vicaravuM. koI sthaLe mamatA na karavI. gRhasthomAM anAsakta rahIne koI khAsa sthAnanI maryAdA rAkhyA sivAya vihAra karavo. noMdha : AkhI pRthvIne potAnuM kuTuMba mAnI saMyamIe mamatvabhAva rAkhyA vinA sarva sthaLe vicaravuM. 20. smazAna, zUnya ghara ke vRkSanA mULamAM ekAkI zAMta citta rAkhI (sthira Asane) besavuM. jarA paNa bIjAne trAsa na Apavo. 21. tyAM besatAM tene upasargo (koIe IrAdApUrvaka ApelAM kaSTo) Ave to tene daDha manathI sahana karavAM. paNa zaMti ke bhayabhIta (bINa) thaI UThIne bIjI jagyAe na javuM. noMdha : ekAMtamAM kyAM ane kevI rIte muni bese tenuM A vidhAna che. 22. sAmarthyavALA tapasvI bhikSue anukULa ke pratikULa upAzraya (rahevA mATe maLeluM sthAna) maLye kAlAtikrama karavo nahi. kAraNa ke 'A sAruM che. A kharAba che.' evI pApaSTi rAkhanAra sAdhu AcArathI patita thAya che. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 pariSada ra3. strI, pazu, paMDaga ityAdithI rahita, sArI ke kharAba upAzraya meLavIne, "A eka rAtrinA upayogathI mane zuM sukha dukha thaI javAnuM che?' A pramANe bisue ciMtavI levuM. noMdha : strI, pazurahita sthAnamAM rahevAnuM kAraNa e che ke tevA nirjana sthAnamAM bhikSu samAdhimAM vadhu sthira thAya. ( cittacalita na thAya). 24. koI bIjo manuSya bhikSu para Akroza kare to tenI sAme kaThora vartana ke kopa karavo nahi. (kAraNa ke tema karavAthI) mUrkha jevo bane. mATe zANo bhikSa kopa na kare. noMdha : Akroza eTale kaThora zabda ke tiraskAranAM vacano. 25. zravaNAdi iMdriyone kaMTakatulya tema ja saMyamanuM dhairya nAza kare tevI bhayaMkara ke kaThora vANI sAMbhaLIne paNa cUpacApa (mauna dhAraNa karI) tenI upekSA karavI, te vANIne manamAM sthAna ApavuM nahi. 26. (koIthI) haNAya to paNa bhikSu na kopa kare ke manamAM sAmA mATe dvaSa na rAkhe. paNa titikSA (sahanazIlatA)ne uttama jANIne te ja dharmanuM Acare. 27. saMyamI ane dAnta (iMdriyonuM damana karanAra) evA zramaNane koI sthaLe koI paNa mAre ke vadha kare to jIvano nAza thavAno nathI" Ama e saMyati (saMyamI) ciMtave. noMdha : potA para AvelA mRtyusaMkaTane paNa manamAM lAvyA vinA sahana karavuM te kSamAdharma kahevAya che. kSamAvAna, koI jAtanI pratikriyA na kare tema potAnA manamAM duHkha paNa na lAve. 28. are ! ghara tyAgI janAra bhikSunuM jIvavuM haMmezAM duSkara hoya che.' kAraNa ke te badhuM mAgIne ja meLavI zake che. tene ayAcita kazuM hotuM nathI. 29. bhikSArthe gRhasthane ghera jatAM bhikSune potAno hAtha lAMbo karavo te sahelo nathI (yAcanA karavI te duSkara che) mATe gRhasthavAsa e ja uttama che, ema bhikSu ciMtave nahi. noMdha : sAcA bhikSane mAgavuM ghaNIvAra duHkhada thAya che chatAM mAgavuM e temanA mATe dharma che. AthI ja temane pariSadamAM sthAna che. 30. gRhasthone tyAM bhinna bhinna sthaLe) bhojana taiyAra thAya te vakhate bhikSAcArI mATe javuM. tyAM bhikSA maLe ke na maLe topaNa buddhimAna bhikSu anutApa (kheda) na kare. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana sUtra 31. 'Aje huM bhikSA na pAmyo. paraMtu kAle bhikSAno lAbha thaze ! temAM zuM ?' jo ema ciMtave to bhikSAnI aprApti tene khaTake nahi. noMdha : ucca bhAvanA ke vicAra sAdhakanA saMkaTano parama sAthI che. 32. (kavacit) vedanAnA duHkhathI pIDAyelo bhikSu utpanna thayelA duHkhane jANIne paNa manamAM jarAya dInatA na lAvatAM buddhine sthira rAkhe ane rogathI gherAvA chatAM te duHkhane sahana kare. 33. bhikSu auSadhane (roga pratikArane) na icche, paraMtu Atmazodhaka thaI zAMta rahe. pratiupAya na kare ke na karAve temAM ja kharekhara tenuM sAdhutva che. noMdha : dehAdhyAsane choDI denAra ucca yogInI bhUmikAnI A vAta che. ahIM AjubAjunA saMyogabaLano viveka karavo ghaTe. 12 34. vastra vinA rahenArA tathA rUkSa zarIravALA tapasvI sAdhune tRNa (darbhAdika) upara sUtAM za2I2ne pIDA thAya 35. ke ati tApa paDavAthI atula vedanA thAya ema jANIne paNa e ghAsa vaDe pIDA pAmelA sAdhuo vajra na seve. noMdha : ucca bhUmikAnA je bhikSuo aMga para vastro nathI rAkhatA tevAne ghAsanI zayyA aMga para khUMce chatAM teo te kaSTa sahana kare, paNa vastra na vApare. 36. grISma ke bIjI koI RtumAM dhAma vaDe rajathI ke melathI malina zarIravALo buddhimAna bhikSu sukha mATe jhaMkhanA na kare (A mela kema TaLe ! tevuM na icche) 37. potAnA karmakSayane icchanAra bhikSu potAnA ucita dharmane sarajIne jyAM sudhI zarIrano nAza na thAya tyAM sudhI zarIra vaDe melane dhAraNa kare. noMdha H uparanA zloko dehAdhyAsa vinAnA ucca bhUmikAvALA munio mATe che, chatAM sAmAnya rIte paNa zarIra satkAra e bhikSudharmanuM dUSaNa che. mATe te dUSaNane tajI devuM ane vivekapUrvaka sAdhanA tarIke zarIrano upayoga karavo. : 38. rAjAdika ke zrImaMta amAruM abhivAdana (vaMdana) kare, sAmA AvI sanmAna kare ke bhojanAdinuM niyaMtraNa kare. AvI icchAo je kutsita (halakA) bhikSuo rAkhe che tevI spRhA Adarza muni na rAkhe. noMdha : sanmAna pote na icche ke icchatA hoya teo ThIka kare che ema paNa na mAne. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 pariSada 39. alpa kaSAya (krodhAdi)vALo, alpa icchAvAna, ajJAta gRhasthone tyAM bhikSArthe janAra tathA sarasa AhAramAM tRSNA na rAkhanAra tattvabuddhivALA bhikSa rasomAM Asakta na bane ane anutApa paNa na kare. (koIno utkarSa joI IrSALu paNa na bane.) 40. "meM kharekhara ajJAna phaLavALAM (jJAna na pragaTe evAM) karmo karyA che ke jethI huM kyAMka koIthI paNa pUchAuM to kazuM jANI zakto nathI ke javAba ApI zakato nathI. 41. paNa have pAchaLathI "jJAnaphaLavALAM karma udaya pAmaze !' Ama karmanA vipAkane ciMtavI AvA samaye AzvAsana le. noMdhaH puruSArtha karavA chatAM alpabuddhine laIne tarkabuddhi na udbhave to tethI hatAza na thatAM puruSArtha karyA karavo. 42. "huM nirarthaka ja maithunathI nivRtta thayo, (gRhasthAzrama choDI brahmacarya dhAraNa karyuM.) phokaTa ja iMdriyonAM damana karyA, kAraNa ke dharma e kalyANakArI che ke azubha phaLa ApanAra che tene pratyakSa joI zakato nathI. (karmanA phaLane sAkSAt na jouM to zA mATe kaSTa veThavuM ?) 43. vaLI tapazcaryA AyaMbila ityAdi grahaNa karIne tathA sAdhunI pratimA (bhikSuonA bAra abhigrahonI kriyA)ne pALIne vicaravA chatAM mAruM saMsAra bhramaNa kema jatuM nathI ? 44. mATe paraloka ja nathI ke tapasvInI Rddhi paNa lAgatI nathI. mATe kharekhara huM sAdhupaNuM laI ThagAyo chuM evuM evuM bhikSu na ciMtave, 45. ghaNA tIrthakaro (bhagavAna) thaI gayA, thAya che ane thaze. teoe je kahyuM te badhuM khoTuM ja kahyuM che. (athavA tIrthakaro thaI gayA, thAya che ane thaze tema kahevAya che te khoTuM che) ema paNa bhikSu na ciMtave. noMdha : mAnavabuddhi parimita che. jyAre bhAvo aparimita che. jagatanI badhI vastu ApaNe joI paNa na zakIe tema kalpI paNa na zakIe. tethI vivekapUrvaka zraddhA rAkhI AgaLa vadhavuM e ja uttama che. 46. A badhA paripaho kAzyapa bhagavAna mahAvIre kahelA che. tene jANIne (anubhavIne) bhikSa koI sthaLe temAMnA koIthI paNa pIDAyA chatAM na haNAya. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 uttarAdhyayana sUtra noMdha : AmAMnA ghaNA pariSado ucca yogIne, keTalAka munine tathA keTalAka sAdhakane lAgu paDe che. chatAM AmAMthI ApaNA jIvanamAM paNa ghaNuM utArI zakIe chIe. aNagAri mArga ane agarimArga baMne judA hovA chatAM teno saMbaMdha bahu gADha che. baMne eka ja dhyeye janArA che. zramaNavarganAM ghaNAM vidhAno gRhasthane lAgu paDe che. pariSaha e sAdhakanuM amRta che. muzkelInI zALA sAdhakane AgaLa ane AgaLa dhapAve che. ema kahuM chuM. Ama pariSaha nAmanuM bIjuM adhyayane pUrNa thayuM. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturaMgIya 15 adhyayana : trIjuM caturaMgIya cAra aMga saMbaMdhI vRkSo--pahelAM mULa, zAkhA, prazAkhA, puSpa ane pachI phaLa prasave che. arthAt ke kramapUrvaka Uge che, phUle che ane phaLe che. jema AkhI sRSTimAM A niyama vyApaka che, tema jIvananI unnatino paNa krama che. jIvanavikAsanI bhinnabhinna bhUmikAo e teno krama kahevAya, krama vinA AgaLa paNa na vadhAya, mATe e jIvanavikAsano anukrama je cAra bhUmikAomAM bhagavAna mahAvIre batAvyo che, te A adhyananamAM varNavAyo che. bhagavAna bolyA : 1. prANImAtrane A cAra uttama aMgo (jIvana vikAsanA vibhAgo) prApta thavAM A saMsAramAM durlabha che : (1) manuSyatva, (2) zruti (satya zravaNa), (3) zraddhA (aDaga vizvAsa), (4) saMyamanI zakti. noMdha : manuSyatva eTale manuSya jAtino vAstavika dharma. manuSyadeha maLyA pachI paNa manuSyatva prApta karavAnuM hoya che ja. manuSyatvanAM vAstavika cAra lakSaNo che : (1) sahaja saumyatA, (2) sahaja komaLatA, (3) amatsaratA (nirabhimAnitA), (4) anukaMpA. ATalI sArAsAra vicAronI yogyatA pachI ja sat vastuonuM zravaNa thAya. zravaNa thayA pachI ja sAco vizvAsa jAge. vizvAsa thAya eTale arpaNatA prApta thAya ane ATalI arpaNatA pachI ja tyAga saMbhave. 2. A saMsAramAM bhinna bhinna prakAranAM judA judAM karmo karIne gotra ane judI judI jAtiomAMthI bhinnabhinna sthAne prajAo (jIvo) utpanna thAya che ane tenAthI vizva vyApta thayuM che. noMdha : karmavazAta ja jIvo saMsAramAM jude jude sthaLe utpanna thAya che. (Izvara tene utpanna kare che te saMgata lAgatuM nathI.) 3. jevA prakAranAM karmo hoya, tevI rIte jIvo kadAcit devalokamAM naraka yonimAM ane kadAcit AsurI yonimAM gamana kare che. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana sUtra noMdha : karmavazAt jIvAtmAnI jevI yogyatA svAbhAvika rIte ja banI gaI hoya che tevA sthAnamAM te yojAya che. 16 4. ekAda vakhate kSatriya thAya che. kadAcit caMDAla thAya che, kavicat bukkasa thAya che. koI vakhate kIDo ke pataMga thAya che. vaLI koI vakhate kuMthavo (nAnojaMtu) ke kIDI paNa thAya che. noMdha : jenI mAtA brAhmaNI tathA pitA cAMDAla hoya te bukkasa kahevAya che. arthAt evI mizra jAtimAM janma le che. 5. karmathI viMTAyelAM prANIo A prakAre saMsAracakramAM phare che. ane sarvArthomAM kSatriyonI jema saMsAramAM rahevA chatAM vairAgya pAmatA nathI. noMdha : cAra varNomAM kSatriyone vadhAre bhogI mAnI tenI upamA ahIM ApelI che. 6. karmanA pAzathI jakaDAyelA ane tethI bahu vedanA pAmelA du:khI jIvo amAnuSI (naraka ke tiryaMca) yonimAM haNAya che. 7. karmonA kramika nAza thayA pachI zuddhi pAmelA jIvo anukrame manuSya bhavane pAme che. noMdha : manuSyabhavane zAstrakAroe uttama mAnyo che. kAraNa ke vikAsanAM badhAM sAdhano tyAM prApta thAya che. 8. manuSya zarIra pAmIne paNa te satyadharmanuM zravaNa durlabha che ke je dharmane sAMbhaLavAthI jIvo tapazcaryA, kSamA ane ahiMsAne pAme. noMdha : satsaMga, satya ke saddharmanI prApti ke jhAMkhI tyAre ja thaI gaNAya ke jyAre ApaNA sadguNo jAgRta thAya. 9. kadAcit tevuM zravaNa paNa thAya chatAM zraddhA to atyaMta durlabha che. kAraNa ke nyAyamArga (muktimArga)ne sAMbhaLyA chatAM paNa ghaNA jIvo patita thAya che. noMdha : zAstranuM ane guruvacananuM satyabuddhithI nizcayapUrvaka dhAraNa karavuM tevI sthitine zraddhA kahevAya che. zraddhALu mANasa sAMbhaLyA pachI besI na rahe. 10. manuSyatva, zravaNa ane vizvAsa pAmyA pachI saMyamanI zakti to durlabha ja che. ghaNA jIvo satya pratye ruci dharAvatA hoya che, chatAM tene AcarI zakatA nathI. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturaMgIya noMdha : A sthaLe anivArya karmanuM baMdhana batAvyuM che. anyathA vastunI raci thayA pachI tene AcaravA sivAya rahI zakAya ja nahi. 11. je manuSyatvane pAmelo jIva, dharmane sAMbhaLIne zraddhALu bane che te parva karmane rokIne tathA zakti meLavI saMyamI thaIne tapasvI banI karmane khaMkherI nAkhe che. 12. saraLa AtmAnI zuddhi thAya che ane zuddha manuSyanA aMtaHkaraNamAM ja dharma TakI zake che. tema ja kramaza: tevo jIva ghIthI siMcAyelA agninI mAphaka zuddha thaI zreSTha muktine pAme che. 13. karmanA hetune jANa (zodhI kADha). kSamAthI kIrti meLava. Ama karavAthI pArthiva (dhULa) zarIrane choDIne tuM UMcI dizAmAM jaIza. noMdhaH potAnA aMtarAtmAne uddezIne A kathana kaheluM che. athavA ziSyane uddezI gurue kaheluM che. 14. ati utkRSTa evA AcAro (saMyamonA pAlanathI uttamottama yakSo (devo) bane che. te devo atyaMta zukla (ta) kAMtivALA hoya che. ane pharIne tyAMthI jANe patana na ja thavAnuM hoya tema teo mAnatA hoya che. noMdha : devagatimAM ekAMta sukha che ane bAlavaya, yuvAnI tathA vRddha avasthA jevuM hotuM ja nathI. te maraNAMta sudhI samAna sthitimAM rahe che. A dRSTie zAstrakAronuM kathana che. 15. devonAM sukhone pAmelA ane IcchA mujaba rUpa karanArA te devo UMcA kalpAdi devalokamAM seMkaDo pUrva (moTuM kALa pramANa) sudhI rahe che. noMdha : kalpAdi devalokanI ucca bhUmikAo che. ane pUrva e moTuM kALa pramANa che. 16. te sthAne (devalokamAM) yathAyogya sthiti karIne AyuSya pUrNa thaye tyAMthI cuta thaIne te devo manuSyayonimAM utpanna thAya che ane tyAM temane diza aMge (uttamottama sAmagrI) maLe che. 17. kSetra (grAmAdi), vAstu (ghara), suvarNa (uttama dhAtuo), pazuo, dAso tathA nokaro A cAra, kAma dhaMdho jyAM hoya tyAM te utpanna thAya che. noMdha : A cAre vibhAgo maLI eka aMga bane che. 18. tema ja mitravAna, jJAtimAna, uccagotravALA, kAntimAna, alparogI, mahAbuddhivALo, kulIna, yazasvI tathA baliSTha thAya che. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 uttarAdhyayana sUra noMdha : A nava aMgo tathA uparanuM eka maLI daza aMgo thayAM. 19, anupama evA manuSyayogya bhogone AyuSyanA aMta paryata bhogavatAM chatAM prathamanA vizuddha satyadharmane anusarIne te dvArA zuddha samyakatva pAmIne noMdha : samyakatva e jainadarzananI muktinuM prathama pagathiyuM che. 20. tathA je puruSa cAra aMgo (varNavyA te)ne durlabha jANI saMyamane svIkArIne, karmAzo (karma dalo)ne tapa vaDe dUra kare che te nizcala siddha thAya che. (sthira mukti pAme che.) noMdha : jainadarzanamAM puNya ane nirjarA evAM AtmavikAsanAM be aMgo che. puNyathI sAdhano prApta thAya che ane satya dharmane samajI te sAdhano dvArA patita na thatAM AtmavikAsane mArge javAya che tene nirjarA kahevAya che. sAcA dharmIne naTanI upamA ApI zakAya che. te nAcavA chatAM tenI dRSTi to dora para ja hoya tema sadadharmanI dRSTi to sAdhanono upayoga karatAM karatAM paNa mokSa tarapha ja hoya. e pramANe kahuM chuM. Ama cAra aMga saMbaMdhInuM trIjuM adhyayana samApta thayuM. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asaMskRta 19 adhyayana : cothuM asaMskRta jIvita caMcala che. karmanAM phaLa bhogavavAM ja paDe che, tenuM nirUpaNa A adhyayanamAM khUba sarasa rIte thayuM che. bhagavAna bolyA : 1. jIvita saMdhAya tevuM nathI mATe pramAda na kara. kharekhara jarAvasthAthI gherAyelAne zaraNa nathI ema ciMtava. pramAdI ane tethI hiMsaka banelA vivekazUnya jIvo kone zaraNe jaze ? noMdha : gautamane uddezIne A kathana kahevAyeluM che. chatAM gAyama eTale IdriyonuM niyamana karanAra mana paNa teno artha kyAM nathI thato ? ApaNe AtmAbhimukha thaI mana pratye te saMbodhana jarUra vAparI zakIe. (bIjI badhI vastu tUTyA pachI saMdhAya che paNa jIvitadorI tUTyA pachI kadI saMdhAtI nathI.) 2. kubuddhivazAt (ajJAnavazAta) pApanAM kAmo karIne je manuSyo dhanane meLave che, karmanA pAzathI gherAyelA ane vairathI baMdhAyelA te jIvo dhanane ahIM ja mUkIne narakagatimAM cAlyA jAya che. 3. khAtara pADatAM (corI karatAM) pakaDAyelo pApakarma karanAra cora jema potAnA karmathI kapAya che (pIDAya che) tema jIvo ahIM ane paralokamAM potAnA karma vaDe ja pIDA pAme che. kAraNa ke karAyelAM karmonI (bhogavyA vinA) mukti nathI. noMdha : je jevAM karma kare che tene te ja bhogave che. kartA bIjo ane bhoktA bIjo hoI zake ja nahi e nyAye A lokamAM je karmanAM pariNAma na maLyAM hoya te paralokamAM meLavavA janma dhAraNa karavo ja paDe che ema punarbhavanI siddhi svayaM thaI jAya che. 4. saMsArane pAmelo jIva pArakAne mATe ke potAnA jIvana vyavahAramAM) je karma kare che te karmanA udaya (pariNAma) kALamAM (tane potAne ja bhogavavuM paDe che.) tenA (dhanamAM bhAga paDAvanAra) bAMdhavo karmamAM bhAga paDAvatA nathI. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 uttarAdhyayana sUtra pa. dhanathI paNa pramAdI jIvAtmA A lokamAM ke paralokamAM zaraNa meLavI zakato nathI. jema (aMdhArI rajanimAM) dIvo bujhAI gayA pachI anaMta vyAmoha thAya che tema Avo puruSa nyAya mArgane jovA chatAM jANe na joyo hoya tema vyAmoha pAme che. noMdha : keTalAka mAne che ke dhanathI yamadUtane samajAvI daIzuM' tethI jIva jatI vakhate dhanAdi paNa zaraNarUpa thatuM nathI te batAvyuM che. 6. sUtelAomAM jAgRta rahenAra (Asakta puruSomAM nirAsakta rahenAra), buddhimAna ane vivekI sAdhaka vizvAsa na kare. kAraNa ke kSaNo bhayaMkara che ane zarIra (tanI pAse) abaLa che mATe bhAraDa pakSInI mAphaka apramatta thaIne vicare). noMdha : kALadravya akhaMDa che tyAre zarIra to vinAzI che. e apekSAe bhayaMkara batAvI kSaNa mAtra paNa gaphalata na karavAnuM kahyuM che. bhAraMDa pakSIne mukha be chatAM zarIra eka hoya che. tethI te cAlatAM, besatAM, uThatAM manamAM khyAla rAkhatuM hoya che. te pramANe sAdhake paNa sAvadha rahevuM. 7. thoDI paNa Asakti e jALa che tema mAnI pagale pagale sAvadha thaI vicaravuM. lAbha maLe tyAM sudhI saMyama jIvita laMbAvI pachI aMtaHkALa jANIne malina zarIrano aMta lAvavo. noMdha : sAvadha sAdhakane potAnuM AyuSya kyAre pUrNa thaze te khyAla thaI jAya tyAre ja teno samajapUrvaka tyAga kare anyathA deha para Asakti bhale na hoya paraMtu tene sAdhana mAnI rakSaNa karavAnI pharaja na cUke. 8. jema zikSita ane kavaca (bakhatara) dhArI ghoDo vijaya meLave che tema sAdhakamuni svachaMdane rokavAthI mukti pAme che. vaLI pUrva (moTI saMkhyAvALuM kALa pramANa) varSo sudhI apramatta thaI vicare te muni tevI ja rIte zIdhra muktine pAme che. noMdha : svaccheda ane pramAda be ja patananAM kAraNo che. mumukSue tene prathamathI ja dUra karavA ane arpaNatA tathA sAvadhatA prApta karavI. 9, zAzvata niyativAdI matavALAonI e upamA mAnyatA che ke je pahelAM na pAme te pachI paNa na pAmI zake. (ahIM viveka karavo ghaTe che, nahi to te manuSyane) zarIrano viraha thatI vakhate kALathI jhaDapAtI vakhate ke AyuSya zithila paDe tyAre teonI paNa te mAnyatA badalAI jAya che. ane (kheda karavo paDe che.) Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 asaMskRta noMdha : jo ApaNe pahelAM nathI karyuM to have zuM karI zakIzuM ? Ama mAnIne paNa puruSArtha choDI devo nahi. koI paNa kALe ane koI paNa sthitimAM puruSArtha karatA ja rahevuM. ahIM paraMparA pramANe evo paNa artha thAya che ke zAzvatavAdI eTale cokkasa kahI zakanArA evA jJAnIjano (trikALadarzI hovAthI) A ja pramANe atyAre thaze, pachI nahi thAya ke atyAre ja te jIva meLavI zakaze pachI nahi vagere vagere cokkasa jANe che teo to pachI paNa puruSArtha karI zake. paraMtu A upamA to tevA mahApuruSone lAgu paDe bIje nahi. jo tevI rIte bIjo sAdhAraNa jIvAtmA tema kare to tene AyuSyanA aMta vakhate kheda karavo paDe che. 10. Avo viveka (tyAga) karavA mATe zIdhra zaktimAna (koI nathI mATe kAmo (bhAgo)ne choDI daI maharSi, saMsAra svarUpane samabhAva (samadaSTi)thI samajIne, AtmarakSaka banI apramattapaNe vicare. noMdha : kAmone bhogavavA ane jAgRti ke nirAsakti rAkhavI e kAma saheluM nathI mATe prathama bhogone choDI devA e ja uttama che. 11, vAraMvAra moha guNone jItatA ane saMyamamAM vicaratA tyAgIne viSayo aneka svarUpe sparza kare che. paraMtu teone vize bhikSu potAnuM mana duSTa na banAve. 12. (lalacAve tevA) maMda maMda sparze bahu lobhAvanArA hoya che. paraMtu teone vize mana na javA devuM, krodhane dabAvavo, abhimAnane dUra karavuM, mAyA (kapaTa)ne na sevavI tathA lobhane choDI devo. 13. jeo vANIthI ja saMskArI gaNAtA tuccha ane parapravAda karanArA chatAM rAgadveSathI jakaDAyelA che teo parataMtra ane adharmI che ema jANI temanAthI alaga rahI zarIranA aMta sudhI saguNonI ja AkAMkSA sevavI. ema kahuM chuM. e pramANe asaMskRta nAmanuM cothuM adhyayana pUrNa thayuM. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 uttarAdhyayana sUtra adhyayana : pAMcamuM akrama-maraNIya mRtyukALa e jIvanakAryano saravALo che. maraNa to vAraMvAra thAya che. kAraNa ke pramAda e ja maraNa che, chatAM A adhyayanamAM to dehanA tyAga vakhatanI dazAnuM varNana karyuM che. A varNana parathI te sthitinI pahelAM ja samajI apramatta thavAya te hetu spaSTa mAlUma paDI Ave che. 1. duHkhe karIne UtarI zakAya evA mahApravAhavALA saMsAra samudramAMthI aneka puruSo tarI gayA. tyAM mahAbuddhivALA eka jijJAsue A praznane pUchyo. 2. dareka jIvanI maraNAnte be sthitio (bhUmikAo) hoya che : (1) akAma-maraNa ane (2) sakAma-maraNa noMdha : maraNa samaye azAMta rahe athavA dhyeyazUnya maraNa thAya te akAma-maraNa ane dhyeyapUrvaka avasAna thAya te sakAma-maraNa kahevAya che. 3. bALakonuM to akAma-maraNa ke je maraNa vAraMvAra thAya che ane paMDita puruSonuM sakAma-maraNa ke je eka vAra ja thAya che. noMdha : jainadarzana, zuddha samyakatvadhArI jIvanA maraNane paMDita maraNa mAne che. ane tevo AtmA vadhAremAM vadhAre saMsAramAM pharIthI eka ja vAra janma le che. ane sAmAnya jIvone aneka vAra janmamaraNa karavAM paDe che. 4. tyAM AgaLa A pahelI sthiti mahAvIre A pramANe (tenI) batAvI che ke je iMdriya viSayomAM Asakta thayelo bALaka (mUrkha) ghaNAM krUra kRtyo karato hoya che. noMdha H je atyaMta krUra kRtyo jevAM ke hiMsAdi karmo kare che te ja akAmamaraNane anubhave che. 5. je koI kAmabhogomAM Asakta thaI asatya karmone Acare che tenI mAnyatA evI hoya che ke : 'meM paraloka joyo ja nathI ane A viSayano AnaMda to pratyakSa che.' 6. 'A kAmabhogo to hAthamAM AvelA pratyakSa che. ane je pachI Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 akAma maraNIya thavAnuM te to kALe karIne thavAnuM che. (mATe tenI ciMtA zI ? vaLI koNa jANe che ke paraloka (punarbhava) che ke nahI ?' 7. "bIjAnuM thaze te mAruM thaze? A pramANe e mUrkha babaDe che ane tevI rIte kAmabhoganI AsaktithI Akhare kaSTane pAme che. bhoganI Asakti zuM kare che te samajAve che : 8. tethI trasa ane sthAvara jIvo para daMDa AraMbhe che ane potAne mATe kevaLa anarthathI (hetupUrvaka ke ahetue) prANIsaMghane haNI nAkhe che. noMdha : trasa eTale je jIvo hAlatA cAlatA dekhAya che. sthAvara eTale prathvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspatinA jIvo ke je AMkhothI spaSTa rIte na dekhAya che. jo ke hamaNAM vaijJAnika zodha jagajAhera thaI che ane pANI, vanaspati vageremAM jIvo manAya che. 9. kramazaH hiMsaka, jUTho, mAyAvI, cADIo, zaTha ane mUrkha evo te dArU ane mAMsane bhogavato chatAM A sAruM che ema mAne che. 10. kayAthI ane vacanathI madonmatta thayelo ane dhana tathA strIomAM Asakta thayelo, te aLasiyuM mATIne jema be prakAre bhegI kare che tema be prakAre karmarUpa maLane ekaTho kare che. noMdha : be prakAre eTale zarIra ane AtmA baMnethI azuddha thAya che. zarIranuM patana thayA pachI tene sudhAravAno mArga bahu bahu kaThinAIthI maLe che paNa AtmapatananA uddhArano mArga to maLavo azakya che. 11. tyAra bAda pariNAme roga (pIDA)thI kharaDAyelo ane tethI kheda pAmelo te khUba tapyA kare che. ane potAnAM karelAM duSkarmone saMbhArI saMbhArIne have paralokathI paNa adhika bIvA mAMDe che. 12. "durAcArIonI je gati che te narakanAM sthAno meM sAMbhaLyAM che ke jayAM krUra (bhayaMkara) karma karanArAne asahya vedanA thAya che. noMdha : sAta prakAranAM narakonuM jainazAstramAM vidhAna che. tyAM karelAM duSTa karmonA phaLarUpe uttarottara akalpanIya vedanAo pratyeka prANIone bhogavavI paDe che. 13. "papAtika (svaye karmavazAt utpati thAya che te) (naraka) sthAna ke je meM AgaLa sAMbhaLyuM che tyAM jaIne jIva karelAM karmothI pachI khUba ja paritApa pAme che.' Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 uttarAdhyayana sUtra 14. jema gADIvAna jANavA chatAM sArA dhorI rastAne choDI daIne viSama mArgamAM jatAM dhUsarI (purA) bhAMgI jAya tyAre zoka kare che. 15. tema dharmane choDIne tathA adharmane aMgIkAra karIne maraNanA mAM AgaLa gayelo pApI mANasa jIvanadhUMsarI bhAMgI gaI hoya te ja prakAre zoka kare che. 16. tyArabAda te mUrkha maraNane aMte bhayathI trAsa pAmI, kalithI (jugAranA dAvathI) jItAyela ThagArAnI mAphaka akAma maraNe mare che. noMdha : jugAramAM koI dhutAro paNa hArI jAya che. tema akAma-maraNathI tevo pApI jIva bhava hArI jAya che. 17. A to bALakonuM akAma maraNa kahyuM. have paMDitonuM sakAma maraNa kahIza. mane sAMbhaLo; ema bhagavAna sudharmasvAmI bolyA : 18. puNyazALI (supavitra) puruSo, brahmacArIo ane saMyamI puruSonuM vyAghAta rahita ane ati prasanna evuM maraNa je meM sAMbhaLyuM che 19. te badhA bhikSuone ke badhA gRhasthone prApta thatuM nathI. paNa kaThina vrato pALanArA bhikSuo ane bhinna bhinna prakAranA sadAcAra sevanArA sahastho ja te mRtyune vare che. 20. keTalAka kusAdhuo karatAM gRhastho paNa adhika saMyamI hoya che. paraMtu sAdhutAnI apekSAe to badhA gRhastho karatAM sAdhuo adhika saMyamI ja hoya che. noMdha : A gAthA atyaMta gaMbhIra ane sAcA saMyamanuM pratipAdana karanArI che. veza ke avasthA vizeSa saMyamanA poSaka ke bAdhaka che ja nahi. 21. lAMbA vakhatanAM carma, nagnatva, jaTA, saMghATi (buddha sAdhuonuM uttarIyavastra) ke muMDana A badhAM cihno te durAcAravALA vezadhArIne zaraNabhUta thatAM nathI. noMdha : badhAM bhinna bhinna cihno saMyamanAM rakSaka nathI. sadAcAra ja saMyamano rakSaka che. 22. bhikSAcArI karanAra bhikSu paNa jo durAcArI hoya to te narakathI chUTI zakato nathI. (sArAMza ke) bhikSu ho gRhastha ho ! sadAcArI hoya te ja svargamAM ja jaI zake che. nodha : sAdhune naraka na hoya ke zrAvakane naraka hoya tevo koIne IjAro Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akAma maraNIya 25 hoto nathI. je koI je sthitimAM rahI durAcAra seve tene naraka, ane sadAcAra seve tene svarga maLI zake che. gRhasthI suvatI (sadAcArI) kevI rIte hoya te batAve che : 23. gRhastha paNa sAmAyikAdi aMgone zraddhApUrvaka, (arthAta mana, vacana, kAyAthI) sparza kare ane mAsanI baMne pAkhI (pAkSika)omAM eka pAkhI paNa pauSadha vinA khAlI javA na de. noMdha : sAmAyika e jainadarzananI AtmaciMtananI kriyA che. yogasAdhananI kriyA gRhasthone prAyaH haMmezAM karavAnI hoya che. ane te kriyA zuddha rIte karatAM AtmasAkSAtkAra thaI mokSa meLavI zakAya che. sAmAyika mAtra eka ja kalAkanI kriyA che ane pauSadha kriyA e AkhI ahorAtri (rAtri divasa) AtmaciMtana karavAnI kriyA che. pauSadhane divase upavAsa karI saumya Asane besI AtmaciMtana karyA karavAnuM kahyuM che. 24. A pramANe samajaNapUrvaka gRhasthAvAsamAM paNa sArA vratathI (sadAcArI) rahI zakanAro jIva A audArika zarIra (malina zarIra)ne choDI devalokamAM jaI zake che. noMdha : pazu ane mAnavonA dehane jainazAstra audArika zarIra kahe che. audArika eTale hADa, mAMsa, cAma, rudhira ityAdi bibhatsa vastuono puMja. 25. vaLI je saMvara karanAro (saMsArathI nivRtta thayelo) bhikSu hoya che te sarva duHkha naSTa karIne mukta athavA mahAna RddhivALo deva (A be paikI eka) thAya che. noMdha: ahIM eka zaMkA thAya ke munine mukti ne gRhasthane zA mATe nahi? paraMtu e vAta to spaSTa che ke gRhasthajIvanamAM tyAga e apavAda che. je gRhasthAzramamAM duHsAdhya che te ja tyAga sAcI sAdhutAmAM susAdhya ane vizeSatara che. AthI gRhastha karatAM tyAgI zIghatara ane sahelAIthI mukti meLavI zake ! vAstavika rIte to jainadarzana mAne che ke tyAga e ja muktinuM anupama sAdhana che. pachI e gRhasthAvAsamAM ho ke sAdhu jIvanamAM ho ! devanAM nivAsasthAno kevAM hoya che te varNave che : 26. atyaMta uttama, vizeSa karIne moha pamADanArAM (AkarSaka) anukrame adhikAdhika divyakAntivALAM ane yazasvI sthAno ke je badhAM ucca prakAranA devothI vibhUSita che. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 uttarAdhyayana sUtra tyAM virAjamAna devo kevA hoya che te batAve che : - 27. tyAM rahenArA devo paNa dIrdha AyuSyavALA, khUba samRddhivALA, IcchA pramANe rUpa dhAraNa karanArA, RddhivALA, vaLI sUryasamAna kAntivALA, ane jANe hamaNAM ja utpanna thayA nahoya ! tevA dedIpyamAna hoya che. 28. je saMsAranI AsaktithI nivRtta thaIne saMyama tathA tapazcaryAnuM sevana kare che te bhikSuo ho ke gRhastho ho, avazya te (upara kahelAM) sthAnomAM jAya che. 29. sAcA pUjanIya, brahmacArI (jitendriya) ane saMyamIonuM vRttAMta) sAMbhaLIne zIlavAna ane bahusUtrI (zAstrane yathArtha jANanArA) maraNottakALe trAsa pAmatA nathI. 30. prajJAvAna puruSa dayAdharma tema ja kSamA vaDe (bAlapaMDita maraNano) tola karI temAM vizeSa dhyAna ApIne arthAt te prakAranI uttama Atmasthitie pahoMcIne vizeSa prasanna thAya (jIvana sudhI). - 31. ane tyArabAda mRtyu najIka Ave tyAre zraddhALu sAdhaka uttama evA gurunI pAse jaIne lomaharSane (deha mUrchAne) dUra kare ane dehanA viyoganI AkAMkSA rAkhe. noMdha : jeNe jIvanane dharmathI vaNI nAkhyuM hoya te ja aMtakALe mRtyune AnaMdathI bheTI zake che. 32. Avo muni kALa prApta thaye (mRtyu vakhate) prApta thayelA zarIrane dUra karIne traNa prakAranAM sakAma-maraNa paikI ekathI avazya maraNa pAme che. noMdha : te sakAma-maraNa traNa prakAranAM hoya che. (1) bhaktapratyAkhyAna maraNa (mRtyu vakhate AhAra, pANI svAdya che ke khAdya koIpaNa prakAranI vastu na levI te) (2) Igita maraNa (AmAM cAra prakAranA AhAranA paccakhkhANa uparAMta jagyAnI paNa maryAdA bAMdhavAnI hoya che). (3) pAdopagamana maraNa (kaMpilI vRkSanI zAkhAnI mAphaka eka ja zvAse zvAsocchuvAsa nIkaLI jAya tyAM sudhI paDI rahevuM te). evI rIte traNa prakAranAM sakAma (paMDita) maraNa hoya che. e pramANe kahuM chuM. Ama a kAma maraNa saMbaMdhI pAMcamuM adhyayana samApta thayuM. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSullaka nigraMtha 27 adhyayana : chaThTha kSullaka nigraMtha anAcArI bhikSuonuM adhyayana ajJAna ke avidyA e ja saMsAranuM mULa che. te kevaLa zAstra bhaNyathI ke vANI dvArA mokSanI vAto karavAthI nAza thaI zake nahi. ajJAnane nivAravA to kaThaNamAM kaThaNa puruSArtha ane viveka karavo joIe. A janmamAM maLelAM sAdhano jevAM ke dhana, parivAra Adino moha paNa sahaja rIte chUTI zakato nathI. tenAthI Asakti haThAvavA paNa kaThinamAM kaThina tapazcaryA karavI paDe che to janmojanmathI vArasAmAM maLelA ane jIvananA aNue aNunA saMskAramAM jaDAyelA ajJAnane nivAravA keTalo prayatna karavo paDe te spaSTa vastu che. mAtra veza parivartanathI vikAsa na thaI zake. veza parivartananI sAthe hRdayanuM parivartana joIe. AthI ja jenadarzana jJAna ane kriyA (vartana)nuM sAhacarya svIkAre che. bhagavAna bolyA : 1. jeTalA ajJAnI puruSo che te badhA duHkhane utpanna karanArA che. (duHkhI che.) te mUDha puruSo bahuvAra anaMta evA saMsArane vize naSTa thAya che. (duHkha pAme che). noMdha : ajJAnathI manuSya svayaM duHkhI to thAya ja che ane pADozIne paNa du:khakara nIvaDe che. 2. mATe jJAnI puruSa bahu janmonI jALanA mArgane samajIne (tajIne) potAnA ja AtmA vaDe satyane zodhe. (satya zodhananuM paheluM sAdhana maitrI che mATe) ane prANImAtra sAthe mitrabhAva sthApe. 3. strI, putra, pautro, mAtA, pitA, bhAIo ane putravadhUo potAnA karmathI pIDAtA evA tane zaraNa ApavA mATe lezamAtra samartha nathI. 4. samyaka darzanavALA puruSe potAnI (zuddha dRSTithI) buddhithI A vAtane Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2.8 uttarAdhyayana sUtra vicAravI ane pUrva paricayanI AkAMkSA na rAkhavI. Asakti ane snehane to chedI ja nAkhavA joIe. noMdha : samyakadarzana eTale AtmabhAna. Asakti ane rAga dUra thatAM jAya tema tema Atmadarzana thAya. ahIM bhogavela bhogonuM smaraNa na AvavA devuM arthAt jAgRti rAkhavI e batAvela che. 5. gAya, ghoDA ityAdi pazudhanane, maNikuMDalone, tathA dAsa cAkaro vagere sarvane tuM choDI daIne kAmarUpI (icchA pramANe rUpa dhAraNa karanAra) deva thaI zakIza. (aMtaHkaraNathI A pramANe vicAravuM.) 6. tevI ja rIte sthAvara ke jaMgama koI prakAranI milkata (dhana, dhAnya ke alaMkAro karmonA pariNAme pIDAtAne du:khathI mukAvavA mATe zaktimAna nathI tema samaje. 7. potAnI mAphaka ja sarva sthaLe sarvane joIne arthAta potAnI mAphaka anya jIvone paNa potAnA prANa vahAlA che tema jANIne bhaya ane vairathI viramelo AtmA koIpaNa prANIonA prANIne na haNe. noMdha : bhaya e krUratAthI ja janme che. jeTalo manuSya krUra teTalo ja adhika bhayabhIta. vera e zatrutAnI lAgaNI che. A be bhAvothI viramAya eTale sarva jIvo pratye premAmRta vahyA kare. potAnI upamAthI dareka jIva sAthe varte to prANI mAtra para sahaja prema hure. 8. koInI AjJA sivAya kaMI paNa levuM te narakagatimAM laI janAra che ema mAnIne ghAsanuM taraNuM paNa ApyA vagara levuM nahi. bhikSue potAnI iMdriyonI nigraha karIne potAnA pAtramAM (rAjIkhuzIthI) koIe ApeluM bhojana ja grahaNa karavuM. noMdha : adattanI vyAkhyA gRhastha mATe paNa che. phera mAtra eTalo ke puruSArtha karIne te hakanuM vivekapUrvaka laI zake. nItino bhaMga karI je kaMI dIdheluM levuM te paNa adatta ja gaNAya. 9. ahIM keTalAka to ema ja mAne che ke pApakarma choDyA sivAya paNa Aryadharmane jANIne ja sarvaduHkhothI mukta thavAya che. (te vastu ucita nathI.) noMdha : A zlokamAM jJAna karatAM vartananI adhikatA batAvI che. vartana na hoya to vANI nirarthaka. 10. baMdha ane mokSanI vAto karanArA kahevA chatAM karatA nathI te mAtra vANInI bahAdurIthI potAnA AtmAne AzvAsana ja Ape che. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSullaka nigraMtha 29 11. judI judI jAtanI (vicitra) bhASAo zaraNarUpa thatI nathI. to vidyAnuM anusAzana paNa kyAMthI zaraNabhUta thAya ! pApa karmothI pakaDAyelA mUrkhAo nahi jANavA chatAM potAne paMDita mAnanArA hoya che. 12. je keTalAka bAlajIvo (ajJAnI) zarIramAM, zarIranA varNa ane sauMdaryamAM sarva prakAre eTale mana, vacana ane kAyAthI Asakta hoya che te sau duHkhanA ja bhogI bane che. 13. teo anaMta evA A saMsAramAM lAMbe mArge paDe che. (saMsAracakramAM khUba bhame che.) mATe badhI bAjuthI joI tapAsIne muni apramatta thaIne ja vicare. 14. bAhyasukhane AgaLa karIne kadI paNa kazuM na icche. mAtra pUrve thayelAM (saMcita) karmanA kSayane mATe ja A dehano sadupayoga kare. :: noMdha : zarIra, dhana, svajana Adi sAmagrI mukhya nathI paNa gauNa che. teno sadupayoga karavAthI ja sukha maLe. tenI lAlasAmAM jIvana kharce to badhuMya gumAve. 15. karmanA mULa kAraNo (bIja)no viveka karIne (vicAra karIne) avasara (yogyatA) joIne saMyamI bane. (saMyamI banyA pachI) nirdoSa bhojana ane pANIne paNa mApathI grahaNa kare. noMdha : yogyatA vinA saMyama na Take mATe 'avasara, jonAra e vizeSaNa lIdhuM che. tema ja tyAga ane tapa vinA pUrva karmono kSaya asaMbhavita che mATe tyAgane anivArya batAvyo che. 16. tyAgIe leza mAtra paNa saMgraha na karavo, jema pakSI pAMkhane sAthe laIne ja phare che tema muni paNa (sarva vastu parathI) nirapekSa (mamatva rahita) thaI vicare. 17. lajjALu (saMyamanI lAja dharAvanAra) ane grahaNa karavAmAM paNa maryAdA rAkhanAra bhikSu gAma, nagara ityAdi sthaLe, baMdhana rahita (nirAsakta) thaI vicare. ane pramAdIomAM (eTale gRhasthonA saMsargamAM rahevA chatAM) paNa apramatta rahI bhikSAnI gaveSaNA (zodha) kare. 'e pramANe te anuttara jJAnI ane anuttara darzanadhArI arhan prabhu jJAnaputra mahAvIra vizAlI nagarImAM A pramANe vyAkhyAna karatA hatA. (ema) jaMbusvAmIne sudharmasvAmIe kahyuM : e pramANe kahuM chuM. evI rIte kSullaka nitha saMbaMdhInuM chaThThuM adhyayana samApta thayuM. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 uttarAdhyayana sUtra adhyayana : sAtamuM elaka bakarAnuM adhyayana bhogamAM tRpti nathI; jaDamAM kyAMya sukha nathI. bhogomAM jeTalI Asakti teTaluM ja AtmAthI dUra rahevAya. AtmAthI dUra rahevAya teTalo duSkarmono puMja bheLo thAya ane tenA pariNAme adhogatimAM javuM paDe. mATe manuSyabhavane sArthaka karavo e ja ApaNuM parama kartavya che. 1. jema atithi (mahemAna)ne uddezIne (mATe) koI mANasa potAne AMgaNe bakarAne pALI cokhA ane java ApI poSyA kare. 2. tyAra pachI te hRSTapuSTa, moTA peTavALo, jADo, bahu medavALo (thaI khUba khuzI thAya) ane vipula dehavALo bane tyAre jANe atithinI vATa ja na joto hoya ! (tema madamAto phare.) 3. jyAM sudhI e paroNo ghera Ave nahi tyAM sudhI ja te bicAro jIvI zakavAno che. paNa jyAre atithi ghera Ave tyAre (gharanA badhA mANaso ane paroNAo) (tenuM) mAthuM kApIne (vadha karIne) tene khAI jAya che. (mRtyuvaza thAya che). 4. kharekhara te bakaro jema paroNAne mATe ja (puSTa karAya che) rakhAya che. tema adharmI-bAlajIva paNa (krUra karmo karI) narakanuM AyuSya bAMdhavA mATe ja kAmabhogo vaDe pApothI poSAya che. noMdha : jema bakaro khAtI vakhate khUba majA mANe che tema bhogo bhogavatI vakhate jIvAtmA kSaNika sukha mANI le che. paraMtu atithirUpa kALa Ave tyAre tenI mahAdurgati thAya che. ane pahelAnuM mAneluM sukha mahA bhayaMkara duHkharUpa nIvaDe che. narakane yogya bAlajIva kayA doSothI gherAyelo hoya che te doSo batAve che. 5. bAlajIva; hiMsaka, jUThuM bolanAra, mArgamAM corI karanAra (bahAravaTiyo) bIjAnI vastune jhUMTavI lenAra, mAyAvI, adharmanuM khAnAra, 218 del... Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ elaka 31 6. strIomAM Asakta, iMdriyalolupI, mahAraMbhI, mahAparigrahI, dArU ane mAMsano bhakSaka, parane pIDA ApanAra, (pApamAM vadhelo piravRDha) pApI. noMdha : jIbha, kAna, nAka, sparza ane cakSu ityAdi iMdriyonA viSayamAM Asakta hoya te iMdriyalolupI kahevAya che. mahAraMbhI eTale mahA (svArthI) hiMsaka, mahA parigrahI eTale atyaMta (tRSNALu) AsaktimAna. 7. bakarAnuM mAMsa zekI kakaDA karI khAnAra (bakarA vagere pazuone khAI janAra), moTI phAMdavALo tathA apathya khAIne zarIramAM lohIne jamAvanAra evo adharmI jIva. jema bakaro atithinI vATa jue che tema te narakagatinA AyuSyanI vATa jue che. (narakagati pAme che). 8. majAnAM Asana, zayyAo, savArIo (gADI, ghoDA vagere) dhana tathA kAma bhogone (kSaNavAra) bhogavIne, duHkhathI meLaveluM dhana tajIne tathA bahu karmamelane ekaTho karIne. 9. AvI rIte karmothI bhAre thayelo jIvAtmA vartamAna kALamAM ja mazagUla rahI, jema bakaro atithi Avye te sthitimAM zoka kare che tema mRtyukALe atyaMta zoka kare che. noMdha : pratyutpannaparAyaNa eTale, pachI zuM thaze ? te pariNAma nahi vicAranAra jIva. kAryanA AraMbhamAM je pariNAma na vicAre te pAchaLathI khUba ja pastAya che. paraMtu pAchaLano pastAvo taddana nirarthaka che. 10. tema ja evA ghora hiMsako AyuSyane aMte A dehane choDI karmathI parataMtra thaIne AsurI dazAne pAme che athavA to narakamAM cAlyA jAya che. noMdha : jainadarzana asuragati kiMvA narakati e ja tio ja AvA atyaMta hiMsakone mATe mAne che. 11. jema kANI koDIne mATe eka manuSya hajAro sonA mahoro hArI gayo ane eka (rogamukta) rAjA apathya evA AmraphaLane khAIne rAjya hArI gayo, (tema mAnavabhava hArI jAya che). noMdha : A baMne zAstrokta dRSTAMto che. tAtparya e che ke uttama evA Atmasukhane ke jenAM mUlya na thaI zake te choDIne parasukha eTale jaDajanya kAmabhogo je icche che te kANI koDI mATe suvarNa gumAve che. rogathI mukta karela vaide rAjAne pathya pALavA mATe AMbAnuM phaLa khAvAnI manA karI hatI chatAM bhUlathI (rasAzaktithI) khAIne teNe eka sahaja svAda mATe potAno Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 uttarAdhyayana sUtra prANa gumAvyo. te ja rIte saMsArabhogI thoDI bhUlathI Atmika jIvana veDaphI saMsAra paribhramaNamAM paDe che. have devagatinA bhogo sAthe manuSyanA bhogonI tulanA kare che ? 12. e pramANe manuSya saMbaMdhInA kAmo devakAmonI pAse tuccha che. devakAmo (manuSyanA bhogo karatAM) sahasragaNA ane AyuSyaparyata divyasvarUpamAM rahe che. 13. te devonI sthiti paNa amaryAdita (aneka varSonI saMkhyAthI paNa vadhu) kALanI hoya che. A badhuM jANavA chatAM so (100)thI paNa ochAM varSanI (manuSyanI) AyuSyasthitimAM (paNa) dujha buddhivALA puruSo viSayamArgamAM phasAI jAya che. 14. jema traNe vANiyAo mULa mUDI) grahaNa karIne kamAvA arthe) nIkaLelA, tyAM temAMno eka lAbha meLave che, bIjo potAnI mULa mUDI ja pAchI lAve che 15. ane trIjo mUDI gumAvIne Ave che. A to vyavahArika upamA che. paraMtu e ja pramANe dharmamAM paNa jANavuM. noMdha : A traNe dRSTAMto zAstramAM che. ahIM zlokamAM te spaSTa kare che. 16. manuSyatva pragaTAve che te mULa mUDIne AbAda rAkhe che, (manuSyano deha maLe te mULa mUDI ja che.) devagati pAme che te lAbha meLave che paNa je jIvo naraka ane tiryaMca (pazuyoni) bhava pAme che te to kharekhara mUkIne paNa gumAve che. noMdha : jeo satkarmathI devagati pAme che te manuSyabhavathI kaMIka vadhu meLave che ane duSkarma kare che te adhogati pAme che. 17. bAlakanI (mUDhajIvanI Apatti ane vadhu jenA garbhamAM che tevI be prakAranI gati (upara kahI gayA te) thAya che. Asaktine vaza thayelo te zaTha devatva ane manuSyatva baMne hArI jAya che. 18. te eka vAra viSayothI jitAyo, (viSayAsakta thayo) ke tenA vaDe tenI be prakAre durgati thAya che. tyAMthI ghaNA lAMbA kALa sudhI paNa nIkaLavuM tene pachI durlabha thaI paDe che. noMdha : vikAsa e durlabha che paNa patana to sulabha che. eka vAra patana thayuM ke ucca bhUmikAthI TheTha nIce paDI javAya che. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ elaka 33 19. A pramANe vicArIne tathA bAla (ajJAnI) ane paMDitanI tulanA karIne je potAnI mUDIne paNa kAyama rAkhe che te manuSyayonine pAme che. 20. AvI bhinnabhinna prakAranI zikSAo dvArA je puruSo gRhasthAzramamAM rahIne paNa jo sadAcArI rahe to te avazya saumya evI manuSya-yonine pAme che. kAraNa ke kharekhara prANIo karmanuM phaLa acUka bhogavanArA hoya che. noMdha : karmavazAta ja jIvonI ucca ke nIca gati thatI hoya che. 21. jeonI vipula zikSA che. (mahAjJAnI che teo potAnI mUDIne oLaMgI jaI (manuSya dharmathI AgaLa vadhI), zIlavAna ane vizeSa sadAcArI thaI ane adIna (tejasvI) banI devapaNAne pAme che. noMdha : manuSya manuSyadharma sAcavavo te to sAmAnya kartavya che. tyAM sudhI to potAnI mUDI ja jALavI gaNAya. paraMtu manuSyadharma karatAM AgaLa vadhe arthAt vizvadharmamAM praveze tyAre ja vizeSatA gaNAya. 22. e prakAre bhikSu adInatA ane anAsaktine jANIne (vicArIne) zA mATe AvuM na jIte (pAme) ! ane jItIne zAMtinuM saMvedana (anubhava) zA mATe na kare ? noMdha : uparanI suMdara gAthAne sAdhaka thaI zA mATe na ArAdhe ? 23. dAbhaDAnI Toca para raheluM jaLabiMdu samudranI sAthe zI rIte sarakhAvAya ? te ja rIte devonA bhogo AgaLa manuSyanA bhogonuM paNa samajI levuM ghaTe. 24. jo A dAbhaDAnI TocanA jaLabiMdu jevA caMcaLa kAmabhogo che to kSINa thatA TUMkA AyuSya kALamAM zA mATe (kayA hetune laIne) kalyANa mArgane na jANavo ? 25. ahIM kAmothI nivRtta (kAmAsakta) thayelAno svArtha (Atmonnati) haNAya che ane tevo puruSa nyAya (mokSa) mArgane sAMbhaLyA chatAM tyAMthI patita thAya che. noMdha H kAma e badhA rogonuM ane ApattionuM mULa che. ethI sAvadha rahevuM. 26. 'kAmabhogothI nivRtta thayelAnI Atmonnati haNAtI nathI, balke apavitra dehane tyAgI te deva svarUpa bane che. e pramANe meM sAMbhaLyuM che.' Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 uttarAdhyayana sUtra 27. tevo jIva; jyAM Rddhi, kIrti, kAnti, AyuSya tathA uttama sukha hoya che tyAM suMdara manuSyonA vAtAvaraNamAM jaI utpanna thAya che. have tAravaNI kare che. 28. bALakanuM bAla- juo ke je dharmane choDI, adharma aMgIkAra karIne arthAt adharmI banIne narakamAM utpanna thAya che. 29. have satyadharmane anusaranArA dhIrapuruSanuM dhIrapaNuM juo ke je dharmiSTha thaI, adharmathI dUra rahIne devagatimAM utpanna thAya che. 30. paMDitamuni A pramANe bAlabhAva tathA abAlabhAvanI tulanA karIne bAlabhAvane tyAgI abAlabhAvane seve. noMdha : bAla zabda kevaLa ajJAnatA ke mUrkhatA sUcaka ja nathI. balka bAla zabda anAcAranuM paNa sUcana kare che. e pramANe kahuM chuM. ema eka saMbaMdhInuM sAtamuM adhyayane samApta thayuM. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kApilika 35 adhyayana : AThamuM kArpilika kapila muninuM adhyayana mana e ja baMdhana ane mokSanuM kAraNa che. manano duSTavega baMdhana kare che ane mananI nirmaLatA mumukSutA jagADe che. cittanuM aniyaMtritapaNuM kyAM sudhI ghasaDI jAya che ! ane aMtarAtmAno eka ja avAja lakSya ApavAthI kevI rIte adhaHpatanamAMthI bacAvI le che ? 'kapila munIzvara ke je Akhare anaMta sukha pAmI mukta thayA che tenA pUrvajIvanamAMthI' teno mUrtimAna bodhapATha ahIM maLI zake che. kapila kauzAMbI nagarImAM vaselA eka uttama evA brAhmaNa kuLamAM janmyA hatA. yuvAna vayamAM mAtAnI AjJAthI zrAvastI nagarImAM AvI eka diggaja paMDitane tyAM vidyAdhyayana mATe lAgI paDyA hatA. yauvana vaya eka prakArano nazo che. e nazAne vaza thaI kaiMka yuvAno mArgane bhUlI jAya che. kapila potAno mArga cUkyA. viSayonI prabaLa vAsanA jAgI. viSayonI AsaktithI strIsaMgano nAda lAgyo. strIsaMganI tIvratara lAlasAe pAtra kupAtrane pArakhavA na dIdhuM. ane e kRtrima snehanA garbhamAM rahelI viSayanA jherI vAsanAne poSanAra tevuM ja eka samAna pAtra zodhI lIdhuM ane saMsAra vilAsI jIvone sarvottama lAgatA evA kAmabhogane bhogavavA lAgyA. vAraMvAra bhogavavA chatAM tene je rasanI pipAsA che te sAMpaDatI nathI. ane tema tema ajJAnatAthI vivaza thaI adhaHpatananI khADamAM nIce ne nIce te ghasaDAtA jAya che. ekadA lakSmI ane sAdhanothI hIna ane dIna banelA te patnInI preraNAthI mahArAjanA darabAramAM (pratidina prAtaHkAlamAM prathama AvanArane sonAmahoro ApavAnuM vrata che) javA rAtrinA chellA prahare nIkaLe che. tyAM cora dhArI rAjapuruSo vaDe pakaDAya che. tyAMthI mahArAjAnI anukaMpA vaDe chUTo thAya che ane mahArAjA tenA para prasanna thaI icchA mujaba varadAna mAgavAnuM kahe che. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 uttarAdhyayana sUtra - kapila vicAramAM paDe che : "A mAguM te mAguM tenI lAlasA eTalethI tRpta thatI nathI. Akhare AkhuM rAjya mAgavA tenuM mana lalacAya che. ane jevuM te vacana bahAra kADhavA jAya che te ja kSaNe acAnaka aMtaHkaraNano avAja Ave che ke rAjya meLavyA pachI paNa tRpti kyAM hatI ? kapilanuM hRdaya sphaTika jevuM nirmaLa hatuM. tethI ekAeka kapilano vicAravega vaLI jAya che. bhogomAM kyAMya tRpti ja nathI. lAlasAnA pariNAme be mAsA (suvarNano sikko) mATe Avelo huM rAjya mAgavA tatpara thayo chatAM temAM paNa tRpti kyAM ? Akhare e pUrvayogIzvaranA pUrva saMskAro jAgRta thaI gayA. sAcA sukhano mArga samajAyo. ane te ja vakhate teNe sau kaMI bahAranI gaNAtI milakatano moha kSaNavAramAM tyAgI dIdho. be mAsAnI paNa jarUra tene lAgI nahi. mahArAjA ane saune vismita karI mUkyA ane potAnA aMtaHkaraNane jAgRta karI dIdhuM. saMtoSa samAna sukha nathI. tRSNA e ja du:khanI jananI che. tRSNA zamAvavAthI te kapilanAM aneka AvaraNo kSaya thayAM. tenuM aMtaHkaraNa praphullita banyuM, uttarottara uttama ciMtananA pariNAme AtmadhyAna karatAM karatAM kaivalyane pAmyo. 1. anitya, asthira ane duHkhathI bharelA saMsAramAM huM kayuM karma karuM ke jethI durgati na pAmuM. (koI jijJAsue pUchyuM.). 2. pahelAMnI Asaktine choDI daIne koI sthaLe rAgabaMdhana na karatAM (mUkI detAM detAM), viSayothI sAva virakta thAya to doSo ane mahAdoSothI paNa bhikSu mUkAI jAya che. 3. vaLI saMpUrNa jJAna ane darzanavALA tathA sarva jIvonuM hita ane kalyANa ciMtavanArA vItamoha munivara mahAvIra paNa jIvonI mukti mATe A pramANe kahe che. 4. sarva prakAranI graMthio (Asakti) tathA kalaha (kalezacitta)ne bhikSue choDI devAM. sarva kAma samUhone (bhogone) jovA chatAM sAvadha evo sAdhaka lepAto nathI. 5. paNa bhogarUpa AmiSa (bhogya vastuonA doSothI kaluSita, hitakArI mArga ane mumukSu buddhithI vimukha evo bAla, maMda ane mUDha jIvAtmA baLakhAmAM mAkhInI mAphaka (saMsAramAM) baMdhAI jAya che. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 kApilika 6. adhIra (Asakto puruSothI to A kAmabhogo kharekhara duHkhe karIne tajAya che. sukhethI tyAjya nathI. je sadAcArI sAdhuo hoya che te ja dustara evA A saMsArane tarI jAya che. che. keTalAka duSTa ane ajJAnI bhikSuko ema kahetA hoya che ke prANIvadha thAya temAM zuM ? Ama kahenArA mRgalA (Asakta) ane maMdabuddhivALA ajJAnIo, pApI daSTio vaDe karIne narakamAM jAya che. noMdha : koI bIjAo (anya mANaso) prANIono vadha karI AhAra upajAve to te paNa sAdhune mATe akathya che. 8. kharekhara prANIvadha karavo to zuM paNa tene anumodana ApatAM paNa kadI sarva du:khothI te jIva chUTI zakato nathI. je AcAryoe sAcA dharmanI nirUpaNa karI che te badhAe A pramANe pharamAveluM che. nodha : koI paNa mata, vAda ke darzanamAM ahiMsAtattva sivAya dharma batAvyo nathI. jenadarzana ahiMsAnI khUba gaMbhIra samAlocanA kare che. te kahe che ke tamo bIjAne du:kha na do teTalAmAM ja ahiMsA samApta thatI nathI paraMtu koIpaNa hiMsAnA kAryane uttejanA na maLe tevo viveka rAkhavo te ahiMsA che. 9. je prANono atipAta (ghAta) na kare te samiti yukta, ane sarvajIvonuM rakSaNa karanAra (ahiMsaka) kahevAya che. Avo banavAthI sthaLamAMthI pANInI peThe temanuM pApakarma nIkaLI javA mAMDe che. noMdha : jainadarzanamAM pAMca samitio che. temAM AhAra, bhASA zodhana, vyavasthA tathA pratiSThApana (bhikSAdi vadhe te keve sthaLe mUkavI) vidhino samAveza thAya che. 10. jagatamAM vyApta thayelA trasta hAlatA cAlatA) ane (sthira rahelA) jIvo para mana, vacana ane kAyAthI daMDa na AraMbhavo. noMdha : sUkSma ke dhULa jIvonI hiMsA, mana, vANI ke vartanathI na ja karavI. 11. zuddha bhikSAne jANIne temAM ja bhikSu potAnA AtmAne sthApe. syamayAtrA mATe grAsa (koLiyA) pramANe (maryAdApUrvaka) bhikSA kare ane rasamAM Asakta na thAya. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana sUtra 12. bhikSu gRhasthonA vadhelA ThaMDA AhArane, jUnA aDadanA bAkaLA, thUlu, sAthavo ke (pulAka) java AdinA bhUkAnuM paNa bhojana kare che. noMdha : mAtra saMyamanA hetuthI ja tenuM zarIra hoya che ane zarIra TakAvavA mATe AhAra levAno hoya che. 38 je vidyA dvArA patana thavAno bhaya che te batAve che : 13. jeo lakSaNavidyA (zarIranAM koIpaNa cihnothI prakRti jANI levAnuM zAstra), svapna zAstra ane aMgavidyA (aMga upAMgothI prakRti jANI levAnuM zAstra)no upayoga kare che,te sAdhuo nathI kahevAtA. e pramANe AcAryoe pharamAvyuM che. 14. (saMyama grahaNa karyA pachI) jeo potAnA jIvanane niyamamAM na rAkhatAM samAdhi yogothI bhraSTa thAya che, teo kAma bhogomAM Asakta thaIne (kukarmo karI) AsurI dehamAM utpanna thAya che. 15. vaLI tyAMthI (AsurI gatimAMthI) paNa pharIne saMsAra cakramAM khUba aTana karyA kare che. ane bahu karmanA lepathI lepAyelA teone samyakatva (sadabodha) thavuM atyaMta durlabha che. mATe suMdara rAha darzAve che : 16. koI A AkhA lokane (lokasamRddhine) eka ja vyaktine upabhoga arthe ApI de chatAM tenAthI paNa te saMtuSTa na thAya. kAraNa ke A AtmA (bahirAtmA-karmapAzathI jakaDAyelo jIva) duHkhe karIne purAya tevo che. (sadAya asaMtuSTa rahe che.) 17. jema lAbha thato jAya tema lobha thAya. lAbhathI lobha vadhato jAya che. be mAsA (jUnA vakhatanA sikkAnuM nAma che) mATe kareluM kArya karoDothI paNa pUruM na thayuM. noMdha : jema jema maLatuM jAya che tema tema tRSNA kevI rIte vadhe che tenuM upara ApeluM AbehUba citraNa che. 18. jenuM aneka puruSomAM citta che evI, unnata chAtIvALI (stanovALI) ane rAkSasI jevI strIomAM Asakta thavuM nahi ke je puruSane prathama pralobhana ApIne pachI tenI sAthe cAkaranA jevuM vartana rAkhe che. noMdha : vezyA ke halakI vRttinI strIonA saMbaMdhano A zloka che. jevI rIte puruSone strIomAM na lobhAvuM te ja rIte strIoe puruSomAM paNa na Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 kApilika lobhAvuM te vAta vivekapUrvaka svIkArI levI ghaTe. ahIM ziSyane saMbodhIne kahevAyeluM hovAthI te kathanamAM to strIonI vAta Ave te svAbhAvika che. paraMtu vAstavika rIte to puruSa ho ke strI ho ! viSayanI A vAsanA ja adhogati ApanArI che. 19. gharane tyAgI saMyamI thayelo bhikSu strIo para Asakta na thAya. strIsaMgane tajIne tenAthI dUra ja rahe. ane potAnA cAritra dharmane suMdara jANIne tyAM ja potAnA cittane sthira kare, 20. e pramANe A dharma, vizuddha mativALA kapilamunie varNavyo che. tene jeo Acaraze te tarI jaze ane tevA puruSoe ja baMne loka (A loka tathA paraloka) ArAdhyA samajavA. noMdha : rAga ane lobhanA tyAgathI mana sthira thAya che. cittasamAdhi vinA yoganI sAdhanA nathI. yogasAdhanA e to tyAgInuM parama jIvana che. te sAdhavA mATe kaMcana ane kAminI e baMnenAM baMdhana kSaNe kSaNe naDatararUpa che. tene tyAgyAM to che ja paNa tyAgyA chatAM Asakti rahI jAya che. te AsaktithI dUra rahevA satata jAgata rahevuM e ja saMyamI jIvananuM anivArya gaNAtuM kArya che. e pramANe kahuM chuM. ema kapilamuni saMbaMdhInuM AThamuM adhyayana samApta thayuM. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 uttarAdhyayana sUtra adhyayana : navamuM namipravajyA namirAjarSino tyAga mithilAnA mahArAjA nimirAja dAdhajvaranI dAruNa vedanAthI pIDAtA hatA. te vakhate mahArANIo tathA dAsIo khUba caMdano ghasI rahI hatI. hAthamAM paherelI cUDIo paraspara aphaLAvAthI je avAja utpanna thato hato te mahArAjAnA karNa para athaDAI vedanAmAM vadhAro karato hovAthI mahArAjAe maMtrIzvarane kahyuM: 'A ghoMghATa asahya che. tene baMdha karo." caMdana ghasanArAoe mAtra hastamAM ekeka cUDI saubhAgyacihna rUpa rAkhI badhuM dUra karyuM ke turata ja avAja baMdha thayo. thoDIvAre namizvare pUchyuM : "kema kArya pUrNa thayuM ?' maMtrI : nA jI. namizvara : 'tyAre avAja zAthI baMdha thayo ?' maMtrIe uparanI hakIkata jaNAvI. te ja kSaNe pUrvayogInA hRdayamAM Akasmika asara thaI gaI. teNe vicAryuM ke jyAM be che tyAM ja ghoMghATa che, eka che tyAM zAMti che. Aja gUDha ciMtananA pariNAme (nimittathI) pUrvajanmanuM smaraNa thayuM ane zAMtine meLavavA mATe bahAranAM badhAM baMdhano choDI ekAkI vicAravAnI tIvra jijJAsA jAgI. vyAdhi zAMta thayo ane turata ja e yogI sarpanI kAMcaLI mAphaka rAjapATa ane ramaNIonA bhogavilAsane tajI, tyAgI thayA ane tapazcaryAnA mArge prayANa karyuM. te apUrva tyAgInI kasoTI Idra jevAe karI. te praznottara ane tyAganA mahAbhyathI A adhyayana samRddha thayuM che. 1. devalokathI vyuta thaIne UtarIne) manuSyalokamAM utpanna thayelo namirAja (uparanA nimittathI) mohanIya karmanA zAMta thavAthI pUrvajanmanone saMbhAre che. 2. pUrvajanmane saMbhArIne te bhagavAna namirAjA potAnI meLa bodha pAmyA. have putrane rAjyArUDha karIne zreSTha dharma (yogamArga)mAM abhiniSkramaNa kare che (praveze che.) Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namipravrajyA 41 3. uttama aMtaHpuramAM rahyAM rahyAM te namirAjA devaloka jevA (devabhogya) UMcA prakAranA bhogone bhogavI, have jJAnI (tenI asAratAne jANanAra banI badhuM choDI de che. 4. (te) nAnAM zahero tathA prAMtothI joDAyelI mithilAnagarI, mahArathIsenA, yuvAna rANIo tathA badhA nokara cAkarone choDIne nIkaLI gayA (yoga mArgamAM pravRtta thayA). ane te bhagavAne ekAntamAM jaI adhiSThAna karyuM. 5. jyAre namirAjA jevA mahAna rAjarSinuM abhiniSkramaNa thayuM ane pravrayA (gRhatyAga) thavA lAgI tyAre mithilAnagarImAM kolAhala (hAhAkAra) thaI rahyo. noMdha : mithilA te kALamAM mahAna nagarI hatI. te nagarI nIce aneka prAMta, zahera, nagara ane gAmo hatAM evA rAjarSi AvA devabhogya bhogone bhogavatA hoya tyAM ekAeka tyAga krUre e pUrvajanmanuM yogabaLa ja sUcave che. AvI vyaktino sadAcAra, prajAprema, nyAya vagere khUba apUrva hoya ane tethI tenA virahane laIne snehIvargane AghAta lAge te svAbhAvika che. 6. uttama pravajayAsthAne virAjelA rAjarSine saMbodhI iMdramahArAja brAhmaNarUpe A vacana bolyA : noMdha : namirAjarSinI kasoTI mATe AvelA idra brAhmaNano svAMga sajyo hato. temaNe je praznamALA pUchI teno ullekha che. 7. re ! Arya ! Aje mithilAnagarImAM kolAhalathI vyApta (hAhAkAramaya) ane bhayaMkara zabdo gharadhara tathA mahela mahelamAM zA mATe saMbhaLAya che ? 8. tyArabAda A vAtane sAMbhaLIne hetu ane kAraNathI prerAyelA namirAjarSie devendrane A vacana kahyuM : 9. mithilAmAM ThaMDI chAyAvALuM, manohara, phUla ane pAMdaDAthI bhareluM tema ja haMmezAM bahu janone bahu guNa karanAruM evuM caityavRkSa che. 10. re bhAI ! te manohara caityavRkSa (Aje) pracaMDa vAyuthI harAI jatuM hovAthI azaraNa banI gayelA ane te ja kAraNe duHkhita ane vyAdhithI pIDAyelAM evAM A pakSIo AkraMda karI rahyAM che. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 uttarAdhyayana sUtra noMdha : mithilAnAM nagarajanone pakSIorUpa ane namirAjane vRkSarUpa batAvyA che. 11. A arthane sAMbhaLIne hetu ane kAraNathI prerAyelA devendra tyArabAda namirAjarSine saMbodhIne A vacana bolyo : 12. he bhagavan! A agni ane (temAM madada karanAra) vAyu A maMdirane bALI rahyo che. ane tethI (tamAruM) aMtaHpura paNa baLI rahyuM che. tenI zA mATe te tarapha jotA nathI ? 13. A arthane sAMbhaLIne hetu ane kAraNathI prerAyelA mirAjarSi devendra prati A vacana bolyA : 14. jenuM tyAM (mithilAmAM) kaMI paNa che ja nahi tevA ame sukhethI rahIe chIe ane sukhe karIne jIvIe chIe. (tethI he brAhmaNa !) mithilA baLavA chatAM mAruM baLatuM nathI : 15. kAraNa ke strIputra parivArathI mukta thayelA ane saMsAranA vyavahArathI para thayelA bhikSune kaMI priya paNa nathI ane kaMI apriya paNa nathI. noMdha : jyAM Asakti che tyAM ja teSa che, dveSa che tyAM apriyatA che. jo priyatAno nAza thayo to apriyatA saheje samAI jAya ane e baMne virame ke duHkhamAtra gayuM. kAraNa ke duHkhanI lAgaNI tevA bhAvane laIne ja thAya che. 16. gRhasthAzramathI para thayelA evA tyAgI ane sarva jaMjALathI mukta thaI ekAnta (Atma) bhAvane ja anusaranArA bhikSune kharekhara dareka sthaLe bahu AnaMda hoya che. noMdha : roga badho hRdayamAM che. hRdayazuddhi thaI ne saMtoSa jAgyo ke turata ja kalyANa ane maMgaLanA dareka sthaLe darzana thavAnAM. 17. A arthane sAMbhaLIne hatu ane kAraNathI prerAyelA devendra tyArabAda namirAjarSine uddezIne A pramANe bolyo : 18. he kSatriya ! killo, gaDhano daravAjo, khAIo ane seMkaDo subhaTane haNI nAkhe tevuM yaMtra (topa jevuM yaMtra) banAvIne pachI jA. noMdha : tuM tArA kSatriya dharmane pahelAM saMbhALI pachI tyAgInA dharmane svIkAra. jo pahelA dharmane cUkIza to AgaLa kema vadhI zakIza ? 19. tyArabAda A arthane sAMbhaLIne hetu ane kAraNathI prerAyelA namirAjarSie devendrane A pramANe kahyuM. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namipravrajyA 43 20., 21. zraddhA (satya para aDaga vizvAsa)rUpI nagara, saMvara (saMyama)rUpI bhAgoLa, kSamArUpI suMdaragaDha, traNa gupti (mana, vacana ane kAyAnuM suniyamana)rUpI duHpragharSa (durjaya zataghnI zastra vizeSa), puruSArtharUpI dhanuSya, iryA (vivekapUrvaka gamana)rUpI dorI ane dhIrajarUpI bhAthuM banAvIne satya sAthe parimaMthana (satyaciMtana) karavuM joIe. 22. kAraNa ke tapazcaryArUpa bANothI yukta tevo ja muni karmarUpa bannarane bhedI saMgrAmamAM vijaya pAme che ane bhava (saMsArarUpa baMdhana)thI mukta thAya che. noMdha : bAhya yuddhono vijaya kSaNika hoya che. ane pariNAme paritApa ja upajAve che. zatruno pote zatru banI potAnA bIjA aneka zatruonI paraMparA utpanna kare che. AthI tevA yuddhanI paraMparA janmojanma cAlyA kare che. ane tethI yuddhathI virAma maLato ja nathI. ane e vAsanAne kAraNe ja aneka janma levA paDe che; mATe bahAranA zatruo jethI utpanna thAya che, te zatruo ke je hRdayamAM bharAI beThA che, tene haNavA mATe prayAsa Adaravo e ja mumukSunuM kartavya che. te saMgrAmamAM kaI kaI jAtanAM zasro joIe tenI bahu UMDI zodha karI uparanAM sAdhano mi bhagavAne varNavyAM che. te yogIno anubhava ApaNA jIvana saMgrAmamAM kSaNe kSaNe jarUrI che. A uttarathI vismita thayelo iMdra thoDIvAra avAka rahyo. 23. A tattvane sAMbhaLIne vaLI hetu ane kAraNathI prerAyelo devendra namirAjarSine A pramANe kahevA lAgyo : 24. he kSatriya ! UMcA prakAranA baMgalAo, meDIvALAM gharo tathA bAlAgrapotikAo (krIDAnAM sthAno) karAvI pachI jA. 25. A arthane sAMbhaLIne hetu ane kAraNathI prerAyelA evA namirAjarSi devendrane A pramANe bolyA : 26. je cAlatAM cAlatAM mArgamAM ghara kare che te kharekhara saMdeha bhareluM che. jyAM javAne icche tyAM ja zAzvata (nizcita) gharane karavuM joIe. noMdha : A zlokanuM hArda bahu gaMbhIra che. zAzvatasthAna eTale mukti. mumukSunuM dhyeya jo mAtra mukti ja che to te sthAna meLavyA vinA mArgamAM eTale ke A saMsAramAM bIjA gharabAranAM baMdhana zA mATe kare ? 27. A arthane sAMbhaLIne hetu ane kAraNathI prerAyelA devendra namirAjarSine A pramANe bolyo : Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 uttarAdhyayana sUtra 28. he kSatriya ! lA mahara, gAMThaDI choDanAra, taskara ane bahAravaTIAone nivArIne tathA nagaranuM kalyANa karIne pachI jA. 29. A arthane sAMbhaLIne hetu ane kAraNathI prerAyelA namirAjarSie devendrane A pramANe kahyuM : 30. ghaNIvAra manuSyo nirarthaka daMDane (hiMsAne) yoje che. AvA sthaLe guno nahi karanArA vinA vAMke baMdhAI jAya che tyAre gunegAra (ghaNIvAra) chUTI jAya che. noMdha : vizeSe karIne duSTamana ke duSTa vAsanA ja guno karAve che. paraMtu tene koI daMDa ApatuM nathI. Idriyo ane zarIra daMDAya che. A nirarthaka daMDa che. duSTa vAsanAone daMDavI e ja sAco daMDa che tene ja daMDavA mATe koziza karavI joIe. 31. A arthane sAMbhaLIne hetu ane kAraNathI prerAyelo devendra namirAjarSi prati A pramANe bolyo : - 32. he kSatriya ! he narAdhipa ! keTalAka rAjAo ke je tane namyA nathI teone vaza karIne pachI jA. 33. A arthane sAMbhaLIne vaLI hetu ane kAraNathI prerAyelA namirAjarSie devendrane Ama kahyuM : - 34. dazalAkha subhaTane durjaya saMgrAmamAM jItavA karatAM eka ja mAtra AtmAne jItavo te uttama che ane sAcI jIta che. noMdha : bahAranA yuddhamAM lAbho subhaTane ekalA hAthe jItanArane paNa jainazAsana vIra nathI gaNAvatuM. kAraNa ke te sAcI jIta nathI, paNa hAra che. jo eka potAnA ja AtmAne jItI le to te sAco vijaya che. 3pa. AtmA sAthe ja yuddha karo, bahAranA yuddhathI zuM vaLavAnuM che ? zuddha AtmAthI duSTaprakRtivALA AtmAne jItIne sukha meLavI zakAya che. noMdha : viSaya ghaNo vicAraNIya ane gaMbhIra che mATe khUba vicAravuM. 36. pAMca iMdriyo, krodha, mAna, mAyA ane labha tathA durjaya evA AtmAne jItavo e uttama che, kAraNa ke AtmA jItyo ke sarva jitAyuM. 37. A arthana sAMbhaLIne hatu ane kAraNathI prerAyelA devendra namirAjarSine Ama kahyuM : 38. he kSatriya ! moTA moTA yajJo karIne, tApasa, zramaNI ane brAhmaNone jamADIne, dAna karIne, bhogavIne tathA yajana karIne pachI ja jA. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namipravrajayA 45 noMdhaH te kALamAM kSatriyone yajJa karAvavA mATe brAhmaNo preraNA karatA ane potAne jamADavAmAM ja dharma batAvatA hatA. gRhasthAzramanA dharma karatAM A dharma viziSTa gaNAto hato. tethI kSatriya karma batAvI ahIM dharma dizAnuM sUcana karyuM che. 39. A arthane sAMbhaLIne hatu ane kAraNathI prerAyelA namirAjarSie devendrane A pramANe kahyuM : 40. je prati mAse (ekeka mahino) daza daza lAkha gAyo dAnamAM Ape tenA karatAM kaMI paNa nahi ApanArano saMyama (ja mAtra avazya uttama che) vadhI jAya che. noMdha : aparigrahavRtti e ja uttama dharma che. eka saMyamI mANasa avyakta rIte sekaDone poSI zake che. asaMyamI banI kaMI dAna karavuM te karatAM saMyama pALavo vadhu yogya che. A zloka khUba ja UMDANathI vicAratAM ApaNI AjanI jIvanadazAnI viTaMbanA maTI jaI UjaLo mArga maLI Ave che. 41. A arthane sAMbhaLIne hetu ane kAraNathI prerAyelo devendra namirAjarSine vaLI A pramANe kahevA lAgyo : 42. (gRhasthAzrama kaThaNa che mATe ja) A kaThaNa Azramane choDIne tuM bIjA Azrama (tyAgAzrama)ne icchato lAge che. te manuSyanA pAlaka mahArAja ! ahIM ja (gRhasthAzramamAM ja) pauSadharakta thA. noMdha : gRhasthAzramamAM paNa kyAM dharmaniyama nathI thatAM ? mATe gRhasthAzramamAM rahI pauSadha (upavAsa karI kevaLa AtmaciMtanamAM ahorAtri gujAravI) kriyAmAM mazagUla banane. zA mATe tyAgAzramane grahaNa kare che ? 43. A arthane sAMbhaLIne hetu ane kAraNathI prerAyelA namirAjarSie devendrane Ama kahyuM : 44. prati mAse je bAlajana kuza (dAbhaDA)nA agra bhAga jeTalA bhojanathI calAve (arthAta teTalo paNa bhogI bane to) te paNa sAcA dharmInI soLamI kaLAne lAyaka thato nathI, noMdha : gRhasthAzramano dharma, tyAgAzramanI yogyatA na hoya tene mATe yogya ja che. paraMtu sAco tyAga hoya to te (gRhasthAzramano) dharma teno AgaLa nyUna ja che. e vAtane ApaNe anubhavathI paNa kyAM nathI joI zakatA ? 45. A tattvane sAMbhaLIne hetu ane kAraNathI prerAyelA devendra namirAjarSine (vaLI bIjI rIte) A pramANe kahyuM : Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana sUtra 46. he kSatriya ! sonuM, rUpuM, maNi, motIo, kAMsu, vastro, vAhano ane bhaMDAra vagere vadhArIne jA. 47. A arthane avadhArIne hatu ane kAraNathI prerAyelA namirAjarSie devendrane A pramANe kahyuM : 48. kailAsaparvata jevaDA, sonA ane rUpAnA asaMkhya parvato kadAca ApavAmAM Ave chatAM (te paNa) eka lobhIne mATe pUratA nathI. kAraNa ke icchAo kharekhara AkAza jevI anaMta che. (AzAno pAra pamAto ja nathI. eka purANI na purANI ke bIjI aneka jAge che. noMdha : tRSNAnI khADa ja evI vicitra che ke jema jema temAM bharatI thAya tema te khADa UMDI ne UMDI jAya. tRSNA AvI ke pAsenAM sAdhano apUrNa dekhAya. saMtoSa Avyo ke dekhItuM duHkha bhAgyuM eTale sAdhano badhAM sukhada svayaM banI rahe. 49. AkhI pRthvI, zAlInA cokhA, java (pRthvImAM rahelAM sarva dhAnyo) pazuo ane sonuM A badhuM eka (asaMtuSya manuSyone mATe paNa pUratuM nathI. ema jANIne tapazcaryA AdaravI. noMdha : tapazcaryA eTale AzAno nirodha. AzAne rokI eTale jagata jItyA. AzAdhArI to AkhuM jagata che. e AzAmaya pravRtti te ja saMsAra che. ane AzA virahita pravRtti e ja nivRtti che. 50. A arthane sAMbhaLIne hetu ane kAraNathI prerAyelA devendra namirAjarSine A pramANe kahyuM : 51. he pRthvIpati ! adbhuta evA (maLelA) bhogone tuM taje che ane nahi maLelA evA kAmone icche che. kharekhara tuM saMkalpathI haNAya che. para. A vAtane sAMbhaLIne hetu ane kAraNathI prerAyelA namirAjarSi devendrane udezI Ama bolyA. pa3. kAmabhogo zalya che. kAmabhAgo viSa (jhera) che. kAmabhAgo kALA nAga jevA che. kAmone prArthanA karatAM karatAM jIvo bicArA kAmane pAmyA vinA ja durgatimAM cAlyA jAya che. noMdha : saMsArano Asakta koI paNa evo prANI nathI ke jenI AzA maratI vakhate bhogothI dUra thatAM thatAM pUrNa thaI zakI hoya. AzA ke vAsanA e ja janmanI dAtA che. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namipravrajyA 47 cAra kaSAyonAM pariNAma darzAve che. 54. krodhathI adhogatimAM javAya che. mAnathI adhamagati thAya che. mAyA (kapaTa)thI sagati maLatI nathI. paNa lobhathI to A loka ane paraloka baMneno bhaya rahelo che. noMdha : zAstrakAroe cAre kaSAyonuM pariNAma bahu duHkhakara batAvyuM che. paraMtu temAM paNa lobha to ghaNo ja hAnikartA che. lobhInuM vartamAnajIvana paNa apakIrtivALuM hoya che. ane te pApano saMcaya paNa khUba karato hoya che. AthI ja "lobhane sarva vinAzaka kahyo che.' papa. teve ja TANe brAhmaNanuM rUpa choDI daIne ane iMdranuM rUpa dhAraNa karIne AvA prakAranI madhuravANIothI stuti karato chato iMdra vaMdana kare che. ane kahe che : pa6. aho ! tame krodhane jItI lIdho che. mAnane (abhimAnane) dUra karyuM che. mAyAne haThAvI che ane lobhane saMpUrNa vaza karyo che. - pa7. vAha ! he sAdhujI ! zuM tamAruM saraLapaNuM ! zuM tamArI komaLatA ! kevI tamArI anupama sahanazIlatA ! zuM tamAruM tapa ! ane zI tamArI nirAsakti! 58. he bhagavan ! ahIM paNa Apa uttama cho, pachI paNa uttama thavAnA. sarvazreSTha sthAna evI muktine tame niSkarmI thaIne avazya pAmavAnA. pa9. indradeva e pramANe uttama zraddhApUrvaka namirAjarSinI stuti karatA ane pradakSiNA karatA karatA vAraMvAra laLI laLI vaMdana kare che. 60. tyArabAda cakra tathA aMkuza ityAdi lakSaNothI aMkita thayelAM munIzvaranAM caraNone pUjIne lalita ane capala kuMDala tathA mukuTane dhAraNa karanAra indrarAja AkAzamAM aMtadhyana thayA. 61. videhano rAjavI nami muni ke je gharabAra tajIne zramaNa bhAvamAM barAbara sthira rahela che te sAkSAt indra dvArA prerAIne potAnA AtmAne vizeSa namra banAve che. 62. A pramANe vizeSa zANA ane buddhimAna sAdhako svayaM bodha pAmIne jema namirAjarSi thayA tema bhogothI nivRtta thayA che. noMdha : bhogono tyAga e ja tyAga. Asaktino tyAga e ja tyAga. kaSAyono tyAga e ja tyAga. sAcA tyAga vinA AnaMda kyAM che ? e pramANe nami pravrajayA nAmanuM navamuM adhyayana samApta thayuM. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 uttarAdhyayana sUtra adhyayana : dasamuM drumapatraka vRkSanuM pAMdaDuM vRkSanuM pAMdaDuM kharI jAya che, tema zarIra jIrNa thaI kharI jAya che. manuSyadehanuM paNa tema ja samajavuM. anaMta saMsAramAM kramapUrvaka unnatikrame mAnavadeha maLe che. te mAnavadeha pAmyA pachI paNa suMdara sAdhano, AryabhUmi ane sAco dharma paNa aneka saMkaTo pachI ja prApta thAya che. bhogo bhogavavAnI atRpta vRtti to dareka janmatA, te te janmayogya zarIra dvArA ApaNane rahyA ja kare che. mATe alpakALamAM alpa prayatna sAdhya sadharma zA mATe na ArAdhIe ? pramAda e roga che, pramAda e ja duHkha che. pramAdane paraharI puruSArtha karavo te ja amRta che. te ja sukha che. gautamane udezIne bhagavAna bolyA : 1. pILuM jIrNa pAMdaDuM jema rAtrinA samUho pasAra thaye (kALa pUro thaI gayA pachI) paDI jAya che. tema manuSyonuM jIvita paNa AyuSya pUrNa thayethI paDI jAya che. mATe he gautama ! samaya mAtrano prasAda na kara. 2. dAbhaDAnA agra bhAga para avalaMbIne raheluM jhAkaLanuM biMdu jema thoDIvAra ja rahI zake che te ja prakAre manuSyonA jIvananuM samajI che gautama ! samaya mAtrano pramAda na kara. noMdha : A asAratA sUcavIne kahevA mAMge che ke apramatta thavuM. 3. vaLI bahu vipnothI bharapUra ane jhaDapathI cAlyA jatA (nAzavaMta) AyuSyavALA jIvataramAM pUrve karelA duSkarmane jaladI dUra kara. he gautama ! emAM samayano paNa pramAda na kara. 4. badhA jIvone kharekhara lAMbA kALe paNa du:khe karIne maLI zake tevo A manuSyabhava che. kAraNa ke karmonA vipAko (pariNAmo gADha hoya che. (paripakva hoya che, mATe he gautama ! samayano paNa pramAda na kara. noMdha : gADha eTale bhogavyA vinA na chUTe tevAM ghaTa hoya che. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumapatraka 49 manuSya jIvana pAmavA pahelAM kramathI je sthitimAMno vikAsa thAya che te ane tyAMnuM kALapramANa batAve che. 5. pRthvIkAya (pRthvIrUpa)mAM gayelo jIva utkRSTa (vadhumAM vadhu pRthvInA bhava kare to) asaMkhyAta (kALa pramANa) varSo sudhI rahe che. mATe hai gautama ! samaya mAtrano pramAda na kara. noMdha : jo vikAsabhUmi rUpa naradehamAM kartavya cUkyo to nIce javuM paDe che ke jyAM ghaNo kALa avyakta sthitimAM ja rahevAnuM hoya che. 6. kadAca jaLakAyamAM (jaLayonimAM) jAya to tyAM paNa utkRSTa rIte vAraMvAra te ja yonimAM utpanna thaI asaMkhyAta kALapramANa sudhI rahevuM paDe che. mATe he gautama ! samaya mAtrano pramAda na kara. noMdha : pramAda eTale AtmakhalanA ane AtmakhalanA e ja patana. ApaNI saunI pratyeka icchA vikAsa arthe ja hoya che. AtmavikAsa mATe ja ApaNe mAnavadeha meLavI gaurava laI rahyA chIe. ApaNo prayatna e vikAsa arthe ja che. tethI AtmavikAsamAM jAgarUka rahevuM ke sAvadhAna thavuM te ja ApaNuM dhyeya hovuM joIe ane tenuM ja nAma apramattatA che. jainadarzana AtmasmalanAne pAMca prakAramAM vibhakta kare che. (1) mada (sAdhano meLavI abhimAna-ahaMkAra rAkhavo) (2) viSaya (iMdriyonA kAmabhogomAM) Asakta rahevuM (3) krodha, kapaTa, rAga ane dveSa karyA karavAM (4) niMdA (5) vikathA (Atmopayoga rahita kathA) pralApo karyA karavA. A ja pAMca pramAdo jherarUpa che ane adhogatimAM laI janAra lUMTAruo che. tethI pAMca jherothI alaga rahI puruSArtha karavo te ja apramattatA che. te ja amRta che. 7. agnikAyamAM jAya to paNa utkRSTa AyuSya asaMkhyAta kALa sudhI bhogave che. mATe he gautama ! samaya mAtrano prasAda na kara. 8, vAyukAmAM gayelo jIva utkRSTa AyuSya asaMkhyAta kALa sudhI bhogave che. mATe he gautama ! samaya mAtrano pramAda na kara. 9. vanaspatikAyamAM gayelo jIva utkRSTa AyuSya anaMtakALa sudhI ane duHkhe karIne aMta Ave tevI rIte bhogavyA kare che. mATe he gautama ! samaya mAtrano pramAda na kara. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa0 uttarAdhyayana sUtra noMdha : pRthvI, jaLa, agni, vAyu ane vanaspatimAM paNa jIvo hoya che ema have to vaijJAnika zodha jagajAhera thaI che. te sthitimAM je cetana rahe che temane sthUla mAnasa ke buddhivikAsa hoto ja nathI. ane tevI sthitimAM rahIne je vikAsa thAya che, te (avyakta) parAdhIna hoya che. A badhuM jaNAvIne zAstrakAra e kahevA mAge che ke manuSyadeha eja puruSArthanuM paramasthAna che mATe tyAM pramAda karavo e to na pUrI zakAya tevI khoTa che. 10. be iMdriya (zarIra ane jIbhavALA) kAmamAM gayelo jIva vadhu rahe to saMkhyAta kALa pramANa sudhI rahe che. mATe he gautama samaya mAtrano prasAda na kara. noMdha : kALanuM bhinnabhinna pramANa bhinna bhinna ThANAMgAdi zAstromAM che. gaNitazAstra parArdha sudhInI saMkhyAne saMkhyAta kALa mAne che. paNa jenazAstra to tethI paNa AgaLa ekama, dazaka, so ema uttarottara aThAvIsa rakama sudhI saMkhyAtakALa mAnyo che. asaMkhyAtakALa saMbaMdhI eTale ke jenI saMkhyA na gaNAya te kALa asaMkhyAta ema batAvyuM nathI. balba asaMkhyAta mATe paNa cokkasa pramANa che. ane te baMnethI AgaLanI saMkhyA ke jeno manuSya buddhithI kazo nirNaya na thaI zake tene anaMtakALa kahyo che. 11. traNa iMdriya (zarIra, jIbha tathA nAka)vALA zarIramAM gayelo jIva utkRSTakALa rahe to saMkhyAtakALa sudhI rahe che. mATe he gautama ! samaya mAtrano prasAda na kara. 12. cAra iMdriya (zarIra, jIbha, nAka ane AMkhovALA zarIramAM gayelo jIva utkRSTakALa rahe to saMkhyAtakALa sudhI rahe che. mATe he gautama ! samaya mAtrano prasAda na kara, 13. pAMca iMdriya (zarIra, jIbha, nAka, AMkha ane kAna) kAyAmAM gayelo jIva utkRSTa rIte pharI pharI sAta ke ATha janmo grahaNa karI zake che. mATe he gautama ! samaya mAtrane pramAda na kara. 14. temAM paNa deva ke narakagatimAM gayelo jIva to mAtra eka ja vAra saLaMga rIte bhava grahaNa karI zake che. mATe he gautama ! samaya mAtrano pramAda na kara. noMdha : deva ane naraka baMne gatine aupapAtika kahe che. kAraNa ke tyAM jIva svayaM (vinA yonIe) utpanna thAya che. tenAM zarIra paNa judA prakAranAM Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ drumapatraka 51 hoya che. tethI mAnava ke pazunA zarIranI mAphaka AyuSya pUrNa thayA pahelAM koI zastrothI nAza pAmato nathI. deva ke naraka yonino jIva ekavAra tyAM jaI Avyo hoya te pharIne bIjI koI gatimAM gayA bAda ja deva ke narakatamAM jaI zake. AvI karmAnusAra tyAMnI ghaTanA zAstrakAroe kalpelI che. 15. zubha (sArAM) ane azubha (kharAba) karmone laIne bahu pramAdavALo jIva A pramANe (upa2nA kramathI) A bhavarUpa saMsAracakramAM bhamyA kare che. mATe he gautama ! samaya mAtrano pramAda na kara. noMdha : ahIM sudhI adhogatimAMthI Urdhvagati ane avikasita jIvanamAMthI vikasita jIvana sudhIno saMpUrNa krama batAvI dIdho che. A kramamAM sAmAnya rIte zAstrokta badhI utkramaNa bhUmikAono samAveza thaI gayo che. 16. manuSyabhava pAmIne paNa ghaNA jIvo cora ane mleccha bhUmimAM utpanna thAya che tethI AryabhAva (AryabhUminuM vAtAvaraNa) pAmavo te paNa durlabha che. mATe samaya mAtrano pramAda na kara. noMdha : Aryadharmano artha sAco dharma ke jemAM ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane tyAga e pAMca aMgono samAveza thAya che. manuSya zarIra pAmyA chatAM ghaNA jIvo manuSyazarIre pazu ke pizAca jevA hoya che. 17. Arya dehane pAmIne paNa akhaMDa paMcendripaNuM (badhI iMdriyo akhaMDa hoya tevI sthiti) kharekhara vizeSa durlabha che. kAraNa ke (ghaNe sthaLe) iMdriyonI vikaLatA (apUrNa iMdriyo) dekhAya che. he gautama ! samayano paNa pramAda na kara. noMdha : iMdriyo ane zarIra e badhAM sAdhano che. jo sAdhano suMdara na hoya to paNa puruSArthamAM phera paDe che. 18. jIva saMpUrNa paMcendriyapaNuM (saMpUrNa sAdhano) paNa meLavI zake che chatAM kharekhara sAcA dharmanuM zravaNa ati durlabha che. kAraNa ke kutIrtha (adharma) ne sevanA2 samUha ghaNo dekhAya che. mATe (tane to ucca sAdhano maLyAM che to) he gautama ! samaya mAtrano pramAda na kara. 19. uttama zravaNa (satasaMga-sadadharma) pAmIne paNa (satya para) yathArtha zraddhA thavI bahu durlabha che. kAraNa ke avidyAne sevanAra (ajJAnI) samUha saMsAramAM bahu dekhAya che. mATe he gautama ! samayano paNa pramAda na kara. 20. sadadharma para vizvAsa karanArane paNa sAcA dharmane kAyAthI sparza Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para uttarAdhyayana sUtra karavo (te pramANe vartana karavuM) te ati durlabha che. kAraNa ke kAmabhogomAM Asakta thayelA jIvo saMsAramAM bahu dekhAya che. mATe he gautama ! samaya mAtrano pramAda na kara. kAmabhogo je dvArA bhogavAya che tenI vakhata jatAM zI sthiti thAya che? te spaSTa batAve che. 21. tAruM zarIra jIrNa thavA lAgyuM che. tArA keza zveta thavA lAgyA che. tArA kAnonI zakti kSINa thavA lAgI che. he gautama ! samaya mAtrano pramAda na kare. 22. tAruM zarI2 jIrNa thavA lAgyuM che. tArA keza zveta thavA lAgyA che. tArI AMkhonuM baLa haNAI rahyuM che. he gautama ! samaya mAtrano pramAda na kara. 23. tAruM zarIra jIrNa thavA lAgyuM che. tArA keza zveta thavA lAgyA che. tAruM nAsikAbaLa hIna thayuM che. he gautama ! samaya mAtrano pramAda na kara. 24. tAruM zarIra jIrNa thavA lAgyuM che. tArA keza phIkA paDI gayA che. tArI sparzendriyanI zakti kSINa thavA lAgI che. mATe he gautama ! samaya mAtrano paNa pramAda na kara. 26. tAruM zarIra jIrNa thayuM che. tArA keza phIkA paDI gayA che. tAruM sarvabaLa harAI rahyuM che. mATe have tuM samaya mAtrano pramAda na kara. noMdha : A kathana bhagavAne gautamane uddezI ApaNa saune pharamAvyuM che. eTale ApaNe ApaNA jIvanamAM utAravuM e ja uttama che. ApaNAmAMnA koI taruNa, koI yuvAna ane koI vRddha paNa thayA haze, koI uparanI sthiti anubhavatA haze ane koI have anubhavavAnA haze. paraMtu saunI A ja sthiti vahelI moDI thatI rahe che. uparanA zlokamAM cAlu vartamAnakALanA prayogo hovA chatAM saMskRta vyAkaraNa pramANe adyatana, pUrNa vartamAnakALamAM bhASAMtara teTalA mATe mUkyuM che ke te ja saMgata lAge che. kadAca jIrNa zarIra na hoya tene zAno bhaya che ke te pramAdamAM na paDe ? 27. (padArtho) pratye aruci, gaDamuDanAM darda, visUcikA (kolerA) vagere judI judI jAtanA rogo tene sparza kare, jenAthI zarIra kaSTa pAme ane kadAca nAza paNa pAmI jAya, mATe he gautama ! samaya mAtrano pramAda na kara. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ drumapatraka 53 noMdha : AkhuM zarIra rogonuM sthAna che. jema jema nimitta maLe tema tema temano prAdurbhAva thAya che. rogo bAlapaNa, yuvAnI ke vRddhAvasthA e badhAmAM lAgu ja che. jarA paNa zarIra sauMdarya ke sAdhanomAM Asakta na thatAM AtmasvarUpa vicaravuM. 28. zaradaRtunuM khIleluM kamaLa, jema pANIthI utpanna thavA chatAM nirALuM rahe che tema tuM tArI AsaktithI alaga thA, ane sarva vastunA mohathI rahita thaI he gautama ! samaya mAtrano paNa pramAda na kara. 29. dhana ane bhAryA (patnI)ne choDIne teM sAdhutAne AdarI che. mATe te vamelA (bhogo)nuM pharIthI pAna na kara. he gautama ! samaya mAtrano (saMyama mArgamAM) pramAda na kara. noMdha : choDelAne eka yA bIje rUpe yAda karavuM ke tenA saMkalpa karavA te paNa pApa che. mATe tyAgIoe kevaLa apramattapaNe AtmaciMtanamAM ja masta rahevuM. 30. temaja mitrajano, bhAIo ane vipula dhanasaMpattinA saMcayane (svecchAthI) choDI daIne have bIjI vAra tenI gaveSaNA (icchA) na kara. he gautama ! samaya mAtrano paNa gaphalata na kara. 31mA zrlokanAM be caraNomAM bhagavAne gautamane saMyamamAM sthira karavA mATe bhaviSyamAM paNa uttama puruSo kayuM AzvAsana laIne saMyama mArgamAM sthira thaze te batAvyuM che. 31. Aje tIrthakara pote (A kSetramAM) vidyamAna nathI to paNa aneka mahApuruSo anubhavelo teono mokSadarzaka mArga to kharekhara dekhAya che. (A pramANe bhaviSyamAM dharmajano AzvAsana laI saMyamamAM sthira thaze.) to hamaNAM (mArI hAjarImAM) he gautama ! A nyAya yukta mArgamAM zA mATe pramAda kare che ? samaya mAtrano pramAda na kara. noMdha : gautamane saMbodhI bhagavAne batAvyuM che ke vartamAna kALe ja saue kArya parAyaNa thavuM. 32. he gautama ! kAMTAvALA mArga (saMsAra)thI dUra thaIne mahA dhorImArga (jinamArga)mAM tuM Avyo che. mATe te mArga para najara rAkha. samaya mAtrano pramAda na kara. noMdha : saMyama jevA amRtane pAmIne viSayonA jhera kone game ? eka vAra khADAmAMthI UgaryA pachI temAM paDavAnuM mana kone thAya ? Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana sUtra 33. UlaTA mArge caDI jaIne nirbaLa bhAravAhaka (bojo vahana karanAra) pachI khUba khUba pIDAya che. mATe he gautama ! tuM mArgane na bhUla. samaya mAtrano pramAda na kara. 34. he gautama ! moTA samudrane kharekhara have tuM lagabhaga tarI gayo. have vaLI kAMThA sudhI AvI kema Ubho rahyo che ? A pAra AvavA mATe zIghratA kara. samayano paNa pramAda have na kara. noMdha : jIvananA chellA kALamAM have moha zo ? 54 35. (saMyamamAM ke sthira rahevAthI) he gautama ! akalezvara (ajanmA) zreNIne avalaMbI have tuM siddhalokane pAmIza. (jyAM gayA pachI pharIthI saMsAramAM AvavuM paDatuM ja nathI. (te sthAna sukhakArI, kalyANakArI ane zreSThatara che. tyAM javA mATe samaya mAtrano pramAda na kara. 36. he gautama ! gAma ke nagaramAM jatAM paNa saMyamI, jJAnI ane nirAsakta thaI vica2. zAMtimArga (AtmazAMti)mAM vRddhi kara, samaya mAtrano paNa pramAda na kare. 37. AvI rIte artha ane padothI zobhatuM ane sadbhAvanAthI kahevAyeluM bhagavAnanuM kathana sAMbhaLyA pachI gautama, rAga ane dveSa baMne chedIne siddha gatimAM gayA. noMdha : gautama jyAre saMyamamAM asthiracitta thayA hatA te samaye bhagavAne A pramANe pharamAveluM. A upadeza gautama mahArAjanA jIvanamAM vaNAI javAthI teoe aMtima dhyeya prApta karyuM ane zAzvata sukha pAmyA. ApaNo goyama ApaNuM mana che. aMtarAtmAnI kRpA ApaNA para jIvananA ghaNA prasaMge thatI rahe che. jo te avAjane sAMbhaLI jIvanamAM AcarI mUkIe to ApaNo paNa beDo pAra thaI jAya. manuSya jIvananI ekeka kSaNa amUlya ratna samAna che. amRtasamAna che. ApaNe je bhUmikA para chIe te dharma para sthira rahI apramatta rIte AgaLa vadhIe to A jIvana-yAtrA saphaLa thaI jAya. pharI pharI A samaya ane A sAdhanA sAMpaDavAnAM nathI. mATe maLelAno sadupayoga karavo ane kSaNe kSaNe sAvadha rahevuM. e pramANe kahuM chuM. ema drumapatraka nAmanuM dazamuM adhyayana samApta thayuM. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahuzrutapUjya papa adhyayana : agiyAramuM bahuzrutapUjya jJAna eTale AtmaprakAza. A prakAza dareka AtmAmAM bharyo che. mAtra tenAM AvaraNo nIkaLI javAM joIe ane ghaTanAM dvAro UghaDI javAM joIe. zAstrono abhyAsa zodha mATe che ema jANI tattvajJa puruSo zAstrone bhaNyA pachI bhUlI jAya che. ahaMkAra e jJAnanI argalA che. ahaMkAra gayo ke khajAno khulyo samajavo. jJAnInI parIkSA zIla (AcAra vicAra)thI thAya che. zAstrothI nahi. bhagavAna bolyA : 1. saMyoga (AsaktithI) vizeSa karIne mukAyelA ane gRhatyAgI bhikSunA AcArane kramapUrvaka prakaTa karIza. mane sAMbhaLo. 2. je vairAgI banIne mAnI, lobhI, asaMyamI ane vAraMvAra vivAda karanAra hoya che, te avinIta ane abahuzrutI (ajJAnI) kahevAya che. 3. je pAMca sthAnothI zikSA (jJAna) nathI maLI zakatI te pAMca sthAno A pramANe che : mAna, krodha, pramAda, roga ane Alasya (ALasa). - 4,5. vAraMvAra (1) hAsya kIDA na karanAra, (2) sadA indriyonuM damana karanAra, (3) marma (koInAM chidro)ne ughADAM na karanAra, (4) sadAcArI, (5) anAcAra, (6) alolupI, (7) krodha nahi karanAra ane (8) satyamAM anurakta rahenAra ja zikSAzIla (jJAnI) kahevAya che. zikSAzIlanAM A sthAno che. noMdha : zAMti, Idriyadamana, svadoSadRSTi, brahmacarya, anAsakti, satyAgraha ane sahiSNutA. A ATha lakSaNo jenAmAM hoya te ja jJAnI che. mAtra zAstro bhaNya jJAnI banAtuM nathI. 6. nIcenAM cauda sthAnomAM rahelo saMyamI avinIta (ajJAnI) kahevAya che. ane te mukti pAmI zakato nathI. noMdha : ahIM avinItano artha akartavyazIla thAya che. tethI cAlu prakaraNAnusAra ajJAnI paNa kahI zakAya. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana sUtra 7. (1) vAraMvAra kopa kare che, (2) prabaMdhane karato hoya che, (3) mitrabhAva karIne vAraMvAra vamI de che ane (4) zAstra bhaNIne abhimAnI bane che. noMdha : eka bIjAonI khAnagI vAto bIjA pAse pragaTa karavI tene prabaMdha kahevAmAM Ave che. 8. (5) je bhUla karyA pachI paNa na nivAratAM DhAMkyAM kare che. (6) mitro u52 paNa kopa kare che. (7) vahAlA evA mitrajananuM paNa ekAMtamAM bUruM bole che. 9. temaja (8) ati vAcALa, (9) drohI, (10) abhimAnI, (11) lobhI, (12) asaMyamI, sAthenA mANaso karatAM, (13) adhika bhogavanAra ane (14) aprIti (zatrupaNuM) karanAra hoya che te avinayI kahevAya che. 10. nIcenAM paMdara sthAno vaDe suvinIta kahevAya che. (1) nIcavartI (namra) (2) acapala (3) amAyI (sarala) (4) akutUhalI (krIDAthI dUra rahenAra) 56 noMdha : nIcavarNI-huM kaMI ja nathI tevI bhAvanA. 11. vaLI je (5) potAnI nAnI bhUlane paNa dUra kare che, (6) krodha (kaSAya)nI vRddhi kare tevA prabaMdhane karato nathI, (7) sarva sAthe mitrabhAvane bhaje che, (8) zAstra bhaNIne abhimAna karato nathI. 12. (9) temaja pApanI upekSA karato nathI, (10) mitro (sAthI) para kopa karato nathI, (11) apriya evA mitranuM ekAMtamAM paNa kalyANakArI ja bole che. 13. (12) kalaha ane Damara vagere krIDAnuM varjana karanAra, (13) jJAnayukta, (14) khAnadAna, (15) saMyamanI lajjAvALo tathA saMyamI hoya che te suvinIta kahevAya che. noMdha : Damara e eka prakAranI hiMsaka krIDA che. 14. je haMmezAM gurukuLamAM rahI yoga ane tapazcaryA kare che, madhura bolanAra ane zubha karanAra hoya che te zikSA (jJAna) meLavavAne lAyaka che. 15. jema zaMkhamAM paDeluM dUdha be prakAre zobhe che te ja prakAre (jJAnI) bhikSu dharma- kIrti ane zAstra baMne vaDe (prakAre) zobhe che. noMdha : zaMkhamAM paDeluM dUdha dekhAvamAM saumya lAge che tema bagaDatuM paNa nathI. te ja rIte jJAnInuM zAstra bahArathI paNa suMdara rahe che ane Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 bahuzrutapUjya zAstrAnukUlavartana thavAthI AtmAnI paNa unnati kare che. 16. jema kamboja dezanA ghoDAomAM AkIrNa (badhI jAtanI cAlamAM cAlAka ane guNI)ghoDo vegathI uttama hoya che. ane tethI ja uttama kahevAya che. te ja prakAre bahuzruta jJAnI paNa uttama gaNAya che. 17. jema AkIrNa (jAtanA uttama) azva para ArUDha thayelo daDha parAkramI zUra baMne rIte naMdinA avAje karIne zobhe che tema bahuzruta (jJAnI) baMne prakAre (AMtarika tathA bAhya vijayathI zobhe che.) 18. jema hAthaNIthI gherAyelo sATha varasano pIDha hAthI baLavAna ane koIthI parAbhava na pAme tevo hoya che te ja rIte bahuzruta jJAnI paripakva-sthira buddhi ane anyathI vAda ke vicAramAM na haNAya tevo tema ja nirAsakta hoya che. 19. jema tIkSNa ziMgaDAvALo ane jenI khAMdha bharelI che evo ToLAno nAyaka sAMDha jema zobhe che tema (sAdhu samUhamAM) bahuzruta jJAnI zobhe che. 20. jema ati ugra tathA tIkSNa dADhavALo pazuomAM zreSTha siMha sAmAnya rIte parAbhava pAmato nathI tema bahuzruta jJAnI koIthI parAbhava pAmato nathI. 21. jema zaMkha, cakra ane gadAne dhAraNa karanAra vAsudeva sadAya apratihata (akhaMDa) baLavALA rahe che tema bahuzruta jJAnI paNa (ahiMsA, saMyama ne tapathI)baliSTha rahe che. noMdha : vAsudeva ekale hAthe daza lAkha yoddhAone harAvI zake che ane paMcajanya zaMkha, sudarzana cakra ane komodakI gadA e temanAM zastro che. 22. jema caturatna (ghoDA, hAthI, ratha ane subhaTo e cAra senA vaDe zatruno aMta karanAra) mahAna RddhivALo, (cauda ratnano adhipati, cakravartI zobhe che te ja prakAre cauda vidyArUpa labdhI vaDe) bahuzruta (cAra gatino aMta karanAra) jJAnI zobhe che. (rAjAomAM cakravartI uttama che.) noMdha : cakraratna, chatra, asi, daMDa, carma, maNi kAMgaNI senApati, gAthApati, vArdhika, purohita, strIratna, azva ane gajaratna. e cakravartInAM 14 ratno che. 23. jema hajAra nayanavALo hAthamAM vaja dhAraNa karanAra tathA pura nAmanA daityano nAza karanAra devono adhipati iMdra zobhe che tema bahuzruta jJAnarUpa sahastra nayanavALo ane kSamArUpa vajathI moharUpa detyane mAranAra jJAnI zobhe che. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana sUtra 24. jema aMdhakArano nAza karanAra Ugato sUrya tejathI jANe jAjvalyamAna hoya ! tema zobhe che, te ja rIte AtmajJAnanA prakAzathI bahuzruta jJAnI zobhe che. 58 25. jema nakSatrapati caMdramA; graha ane nakSatrAdithI viMTAyelo hoI pUrNimAne divase zobhe che te ja rIte Atmika zItaLatAthI bahuzruta jJAnI zobhe che. 26. jema lokasamUhono bhinnabhinna prakAranA dhAnyAdithI pUrNa ane surakSita bhaMDAra zobhe che te ja rIte (aMga, upAMga zAstrothI vidyAthI pUrNa) jJAnI zobhe che. 27. anAta nAmanA devanuM sarva vRkSomAM uttama evuM jaMbuvRkSa zobhe che te ja rIte bahuzruta jJAnI zobhe che. 28. nIlavaMta parvatamAMthI nIkaLI sAgaramAM maLanArI sItA nAmanI nadI jema nadIomAM zreSTha hoya che e ja prakAre bahuzrutajJAnI sarva sAdhakomAM zreSTha hoya che. 29. jema parvatomAM UMco ane suMdara tathA vividha auSadhithI zobhato mandara parvata uttama che tema bahuzrutajJAnI paNa aneka guNo vaDe uttama che. 30. jema akSaya udaka (jenuM jaLa sUkAya nahi tevo) evo svayaM bhUramaNa nAmano samudra judA judA prakAranAM ratnothI paripUrNa che te ja prakAre bahuzrutajJAnI uttama hoya che. 31. samudra samAna gaMbhIra, buddhithI parAbhava nahi pAmanArA, saMkaTothI trAsa nahi pAmanArA, kAmabhogothI anAsakta rahenArA, zrutathI paripUrNa ane pratyeka prANIonA rakSaka mahApuruSo karmano nAza karIne uttama gati pAmyA che. 32. mATe uttama arthanI gaveSaNA karanAra (satya zodhaka) bhikSu, zruta (jJAna)mAM adhiSThAna kare (AnaMdita rahe) ke jethI potAne ane parane siddhi prApta karAve. noMdha : jJAna e amRta che. jJAnI sarva sthaLe vijetA bane che. jJAna e aMtaHkaraNanI vastu che. zAstro dvArA, satsaMga dvArA ke mahApuruSonI kRpA dvArA te prApta thaI zake che. e pramANe kahuM chuM. ema bahuzrutapUjya nAmanuM agiyAramu adhyayana samApta thayuM. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harikezIya pa9 adhyayana : bAramuM harikezIya harikeza muninuM adhyayana AtmavikAsamAM jAtinAM baMdhana hotAM nathI. cAMDAla paNa AtmakalyANano mArga ArAdhI zake che. caMDAlajAtimAM utpanna thanAranuM paNa hRdaya pavitra hoI zake che. harikeza mahAmuni caMDAla kuLamAM janmyA chatAM guNanA bhaMDAra hatA. pUrvanA yoga saMskAra hovAthI nimittavazAt vairAgya pAmI tyAgI banyA. tyAga lIdhA pachI eka deve te tapasvInI AkarAmAM AkarI kasoTI karelI. sAcA suvarNanI jema pAra UtarelA te mahAmuni pratye prasanna thayA pachI te devamuni sAthe dAsa banIne kAyama rahyo. ekAda yakSa maMdiranA sabhAmaMDapanI aMdara (ke jyAM te devano vAsa hato) AkarI tapazcaryAthI kRza thayelA harikeza dhyAnamagna thaI aDola UbhA hatA. - kauzala rAjAnAM putrI bhadrA temanI sAhelIo sAthe te ja maMdiramAM darzanArthe AvelAM. garbhadvAra najIka jaI saue devanAM peTabharI darzana karyA. darzana karIne pAchA pharatAM dareka sahacarIe kriIDAthe sabhAmaMDapanA dareka staMbhane bAtha bhIDI lIdhI. pAchaLa rahelI bhadrA kumArIe (aMdhArAmAM barAbara na sUjhavAthI staMbha jANI) tapasvIne bAtha bhIDI lIdhI. bhadrAnA hAthamAM staMbhane badale tapasvI AvelA jANI sau sakhIo 'tamArA hAthamAM to sAcA pati ja AvI gayA', ema kahIne kutUhalathI hasavA lAgI. kumArI bhadrA AthI ciDAI gayAM ane tapasvInI mahA avagaNanA karI nAkhI. deva AthI khUba kopyo. bhadrA te ja samaye avAka thaI DhaLI paDI. A vAta vAyu vege prasarI gaI. kauzalarAja tyAM padhAryA. Akhare devI kopa dUra karavA te deva pravezaka dehavALA tapasvIjI sAthe bhadrAnAM lagna karavAnI taiyArI thavA lAgI. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 uttarAdhyayana sUtra te ja samaye muninA dehamAthI deva adezya thayo. tapasvI sAvadha thayA ane A badhI dhamAla joI vismita banI gayA. aMte potAnA AkarA saMyamanI ane apUrva tyAganI pratIti ApI e mahAyogIe tyAMthI prayANa karyuM. tyArabAda A bhadrAdevInA somadeva nAmanA puroghasa sAthe lagna thayAM che. te daMpatI brAhmaNo pAse kuLa paraMparA mujaba mahAyajJa karAve che. yajamAnarUpe e daMpatI tyAM maMtra jApAdi kriyA karI rahyAM che. gAma, nagara, zaherAdi sarva sthaLe abhedabhAve vicaratA e vizvopakAraka, mahAmuni te ja yajJazALAmAM eka mAsanI tapazcaryAne pAraNe bhikSArthe padhAryA che. tyAM aparicita brAhmaNo prathama temano upahAsa, apamAna ane tiraskAra kare che. bhikSAne badale daMDo laI sAme mAravA doDe che. AvA kaparA vakhatamAM e tindukadeva hAjara thaI zuM kare che? bhadrAdevIne jANa thayA pachI tene zI asara thA che ? AkhuM vAtAvaraNa tapazcaryAnA prabhAve kevuM suvAsita bane che? te A adhyayanamAM varNavyuM che. jAtinAM vidhAna pada mATe nathI. varNavyavasthA karma pramANe niyata thaI hatI. temAM UMca nIcanA bhedone sthAna na hatuM. jyArathI UMca nIcanA bhedone sthAna maLyuM tyArathI te vyavasthA maTI tiraskAra ane abhimAnanA puMjomAM palaTI gaI. bhagavAne jAtivAdanAM khaMDana karyA. guNavAdane samajAvyo. abhedabhAvanAM amRta pAyAM ane dIna, hIna ane patita jIvono uddhAra karyo. bhagavAna sudharmasvAmIe jaMbUne kahyuM : 1. caMDAlakuLamAM utpanna thayelA chatAM uttamaguNane dhAraNa karanArA harikeza bala nAmanA eka jitendriya bhikSu thayA hatA. - 2. (1) iryA, (2) bhASA, (3) eSaNA, (4) AdAna, bhaMDa nikSepa ane (5) uccAra pAsavaNa khela jala saMdhANa pAriThAvaNIyA ema pAMce samitiomAM saMyamI tathA susamAdhipUrvaka yatnovALA 3. manathI, vacanathI ane kAyAthI gupta ane jitendriya te bhikSu bhikSA mATe brahmayajJamAM yajJavADe AvIne UbhA rahyA . 4. tapathI sUkAyelA ane jIrNa upadhi (vastra vagere) ane upakaraNa (pAtra vagere) vALA munine AvatA joIne anAryapuruSo hasavA lAgyA. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 1 harikezIya noMdha : muninAM vastra, pAtra, kaMbala, ityAdi sAdhanone upadhi tathA upakaraNo kahevAya che. 5. jAtimadathI unmata thayelA, hiMsAmAM dharma mAnanArA, ajitendriya ane abrahmacArI (brahmacaryane yathArtha na pALanArA) mUrkha brAhmaNo A vacanane kahevA lAgyA : 6. daitya jevA rUpane dharanAra, kALa jevo bhayaMkara, beThelA nAkavALo, jIrNavaDhavALo ane malinatAthI pizAca jevo dekhAto A gaLe vastra vIMTALIne koNa cAlyo Ave che ? (te lokoe A pramANe manamAM vicAryuM). have munine saMbodhIne kahe che : 7. re ! Avo adarzanIya (na jovA lAyaka) tuM koNa che ? ane kaI AzAthI ahIM Avyo che ? jIrNa vastra ane melathI pizAcarUpa thayelo tuM ahIMthI jA. ahIM zA mATe Ubho che ? 8. A ja vakhate te mahAmunino anukaMpaka (premI) tinduka vRkSavAsI yakSa (dava) potAnA zarIrane gupta rAkhIne (muninA zarIramAM praveza karIne) A vacano kahevA lAgyo : noMdha : je deva e mahAmunino sevaka banyo hato teNe munizrInA zarIramAM praveza karyo. 9. huM sAdhu chuM. brahmacArI chuM. saMyamI chuM. dhana parigraha ane dUSita kriyAothI virakta thayo chuM. ane tethI ja bIjAo mATe thayelI bhikSA joIne A vakhate annane mATe ahIM Avyo chuM. noMdha : jaina sAdhuo bIjAne mATe thayelI bhikSA ja grahaNa kare che. potAne mATe taiyAra karelA AhArane svIkAratA nathI. 10. tamAruM A bhojana ghaNuM apAya che, khavAya che ane bhogavAya che. mATe bAkI vadheluM thoDuM A tapasvI paNa bhale meLave. kAraNa ke huM bhikSAjIvI chuM ema tame jANo. 11. (brAhmaNo bolyA : A bhojana brAhmaNone mATe ja taiyAra thayuM che. ahIM eka brAhmaNa pakSa mATe ja te siddha thayuM che. ame AvuM annapAna tane nahi ApIe. zA mATe ahIM Ubho che ? 12. uccabhUmimAM ke nIca bhUmimAM (baMne sthaLe) kRSikAro AzApUrvaka yogyatA joI bIja vAve che. e zraddhAthI mane Apo. ane A kharekhara Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 2 uttarAdhyayana sUtra pavitra kSetra samajI tenI ArAdhanA karo. noMdha : A vacano te deva muninA mukhethI bolAvato hato. 13. jayAM vAvelAM puNyo Uge che (ja supAtramAM nAkhyAthI dAna phaLe che) te kSetro amoe jANI lIdhAM che. jAtimAna ane vidyAvAna brAhmaNo che te ja kSetro khUba suMdara che. noMdha : A vacano tyAM yajJazALAmAM rahelA kSatriyonAM che. 14. krodha, mAna, hiMsA, asatya, adatta ane parigraha vagere doSo jenAmAM che, tevA brAhmaNo jAti ane vidyA baMnethI rahita che. te kSetro to pApane vadhAranArAM che. noMdha : te vakhate keTalAka brAhmaNo potAnA brAhmaNadharmathI patita thaI mahAhiMsAone dharma manAvavAno prayatna karatA hatA. tevAone uddezIne A zloka yakSanI preraNA dvArA muninA mukhamAMthI bolAyo. 15. re ! vedone bhaNyA chatAM tenA arthane jarApaNa jANI zakatA nathI. mATe kharekhara tame vANInA bhAravAhaka cho. je muni puruSo sAmAnya ke UMcAM koIpaNa gharomAM jaI bhikSAvRttithI saMyamI jIvana gujAre che te ja kSetro uttama che. A sAMbhaLIne brAhmaNa ziSyo khUba kopyA ane kahyuM : 16. re ! amArA guruonI viruddha bolanAra sAdhu ! tuM amArI samakSa A zuM bolI rahyo che ? A annapAna bhalene badhuM nAza pAme. paNa have tane to nahi ja ApavAnA. 17. samitiothI samAhita (samAdhistha), guptiothI gupta (mana, vacana ane kAyAthI saMyamI) ane jitendriya evA mane AvuM zuddha khAnapAna nahi Apo to Aje yajJono lAbha zuM meLavavAnA ? AvAM (yakSa dvArA muninAM mukhethI vacano sAMbhaLIne brAhmaNo lAlacoLa thaI gayA ane ghAMTo pADIne kahevA lAgyA : 18. are ! ahIM koNa kSatriyo, yajamAno ke adhyApako che ? vidyArthIonI sAthe maLI teo sau lAkaDI ane DaMDAe mArIne tathA gaLacI dAbIne Ane jaladI bahAra kADhI mUko. 19. adhyApakonuM AvuM vacana sAMbhaLIne tyAM ghaNA kumAro doDI AvyA, ane daMDa, chaDI cAbukothI te RSine mAravAne taiyAra thayA. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harikezIya 20. tevA samaye suMdara aMgavALI kauzalika rAjAnI putrI (nAma) bhadrA te sthaLe haNAtA te saMyamIne joIne kopita thayelA kumArone turata ja zAMta pADe che. (ane kahe che:) 21. devanA abhiyoge karIne (daivI prakopa zAMta pADavA mATe) vaza thayelA, pitAzrI vaDe (devano prabhAva je zarIramAM hato te) munine huM arpaNa karAyelI hatI. chatAM aneka mahArAjAo ane devendrothI paNa vaMdAyelA A RSirAje mAruM manathI paNa ciMtana na karyuM ane turata ja (zuddhi AvyA pachI) mane vamI dIdhI hatI. noMdha : A bhadrAe saraLabhAvathI maMdiramAM dhyAnastha rahelA munizvaranuM apamAna kareluM teno badalo levA tenA ja zarIra sAthe (muni zarIramAM praveza karI deve) lagna karAvyuM hatuM. paraMtu munIzvara jyAre dhyAna pALI svastha thayA ke zIdhra pote saMyamI che tenI pratIti ApI, e bALAnI zAMti icchI tene mukta karI mUkI hatI. 22. kharekhara apUrva brahmacArI, jitendriya, saMyamI ane ugra tapasvI tevA A pote te ja mahAtmA che ke jeNe, mArA pitA kauzalika rAjA vaDe (pachIthI) svaicchAthI apAtI evI mane na svIkArI. noMdha : apsarA samI svarUpavAna yuvatI svayaM maLavA chatAM tenA para leza mAtra manovikAra na thavo ane potAnA saMyama mArgamAM aDola rahevuM te ja sAcA tyAganI, sAcA saMyamanI ane sAcA AtmadarzananI pratIti che. 23. A mahAprabhAvazALI, mahApuruSArthI mahAna vratadhArI ane uttama kIrtivALA mahAyogI puruSa che. tene avagaNavA yogya nathI. re enI avagaNanA na karo. rakhe to badhAne potAnA tejathI te bhasma karI nAkhaze 24. AvAM bhadrAnAM sumadhura vacana sAMbhaLIne (vAtAvaraNa para asara thAya te pahelAM to) turata ja devo RSinI sevA mATe AvI lAgyA. ane kumArone nivAravA lAgyA. (paNa kumAro mAnyA nahi.) noMdha : A sthaLe paraMparA e paNa cAle che ke ahIM bhadrAnA pati somadeve e kumAronuM vAraNa karyuM hatuM ane devo vAraNa kare te karatAM Ama thavuM vadhu saMbhavita che. paNa mULa pAThamAM navA zabda hovAthI artha tevo ja rAkhyo che. 25. ane te ja vakhata AkAzamAM rahelA bhayaMkara rUpavALA rAkSaso tyAM A samUhane adezya rahI mAravA lAgyA (prabaLa mArathI) jenAM zarIra bhedAI Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana sUtra 64 gayAM ane lohInuM vamana thavA lAgyuM tevAone joIne bhadrA A pramANe pharIthI kahevA lAgI : 26. tame badhA nakho vaDe parvatane khodavA lAgyA cho, dAMto vaDe lokhaMDane cAvavA lAgyA cho ane agnino pago vaDe karIne haNavA lAgyA cho (ema mAnuM chuM.) kAraNa ke AvA uttama bhikSuno tame tiraskAra karyo che. 27. AvA maharSi (kope to) viSadhara jevA bhayaMkara hoya che. e ugra tapasvI ane ghora vratavALA mahApuruSArthIne tame bhojananA vakhate mAravA taiyAra thayA to have pataMgiyAnI senA jema agnimAM baLI mare tema baLI maravAnA cho. 28. haju jo tame tamAruM dhana ane jIvatara rAkhavA icchatA ho to AkhA samUha sAthe maLIne tenA zaraNe jaI mastaka namAvo. A tapasvI pote jo kopita thaze to Apa lokone paNa bALI nAkhaze. noMdha : bhadrA e tapasvInA prabhAvane jANatI hatI. 'haju to A daivI prakopa che. paNa have nahi mAno ane temane zaraNe nahi jAo to te tapasvI kadAca kopita thaI AkhA lokane bALI nAkhaze evI mane bhIti che.' saune uddezIne teNIe tethI ja tema kahyuM. 29. (tevAmAM to kaMI vicitra ghaTanA banI gaI.) koInI pITha upa2 to koInuM mastaka nIcuM tema paDI gayelA, koI sAva karma ane ceSTA vihIna banelA, koI bhUtala para hAtha phelAvatA paDI rahelA, koI bahAra nIkaLI gayelA DoLA ane jIbhavALA, to koI UMcA mastake DhaLI paDelA noMdha A badhuM daivI prakopathI banyuM hatuM. 30. AvI rIte kASThabhUta banelA potAnA ziSyone joIne te yAjaka brAhmaNa (bhadrAno pati) pote khUba kheda pAmyo. ane potAnI dharmapatnI sahita muni pAse jaI namIne vAraMvAra vinavaNI karavA lAgyo ke he pUjya ! ApanI niMdA ane tiraskAra thayAM che tenI kSamA karo. noMdha : kozala rAjAe tapasvIthI tajAyelI bhadrAkumArIne somadeva nAmanA brAhmaNa sAthe hastagrahaNa karAvI RSipatnI ja banAvI hatI. te kALamAM brAhmaNa kSatriya. vaizya ane zUdranA karmabhedo hatA paNa AjanA jevA jAtibhedo na hatA. tethI ja pArasparika kanyAone levA devAno vyavahAra cAlu haze tevuM anumAna thAya che. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harikezIya 65 31. he vaMdanIya ! ajJAnI, mUrkha ane maMda buddhivALA bALakoe ApanI je asAtanA du:kha-vedanA) karI che te badhuM mApha karo. ApanA jevA RSi puruSo mahAdayALu hoya che. kharekhara te kadI kopa karatA ja nathI. potAnuM kArya karI devo cAlyA gayA. tyArabAda munizrI sAvadhAna thaI A dazya joI vismita banI jAya che. ane vinavatA brAhmaNone kahe che ke32. A banAvanI pUrve, pachI ke hamaNAM paNa mArA manamAM lezamAtra kopa ke dveSa nathI. paraMtu A badhuM joyA pachI mane lAge che ke, kharekhara je devo (mArI anicchAe paNa) sevA kare che. teo vaDe ja A kumAro bicArA haNAyA che. noMdha : jenadarzanamAM sahanazIlatAnAM jvalaMta daSTAMto che. tyAgI puruSanI kSamA to merU jevI aDaga hoya che. temAM kopa ke caMcaLatA AvatAM ja nathI. kumAronI A dazA joI RSirAjane anukaMpA Ave che. yogIpuruSo anyane duHkha ApatA nathI tema joI paNa zakatA nathI. 33. (sAcuM spaSTIkaraNa thayA bAda e brAhmaNane ghaNI ja uttama prakAranI asara thAya che. te kahe che ke) : paramArtha ane satyanA svarUpane jANanAra ! mahAjJAnI Apa kadI gusse thAo ja nahi. sarva janasamUha sAthe ame badhAM ApanA caraNonuM zaraNa mAgIe chIe. 34. he mahApuruSa ! ApanI sarva prakAre (bahumAnapUrvaka) pUjA karIe chIe. ApamAM evuM kazuM dekhAtuM nathI ke jene na pUjIe. he mahA munirAja ! bhinnabhinna prakAranAM zAka, rAItAM ane uttama prakAranA cokhAthI saMskArAyeluM A bhojana Apa (prasannatApUrvaka) jamo (svIkAro). 35. A mAruM puSkaLa bhojana paDyuM che. amArA para kRpA karIne Apa svIkAro. (AvI aMtaHkaraNanI prArthanA sAMbhaLIne) te mahAtmA mAsa khamaNa eka mAsanA upavAsa)ne pAraNe te bhojanane saharSa svIkAre che. 36. tevAmAM ja tyAM suvAsita jaLa, puSpo tathA dhananI dhArA baMdha AkAzathI divya vRSTi thavA lAgI. devoe gaganamAM duMdubhi vagADI ane aho ! dAna aho ! dAna' ema divyadhvani thavA lAgyo. noMdha : devoe varasAvelAM puSpa tathA jaladhArAo aceta hoya che. 37. "kharekhara divyatAnI A pratyakSa vizeSatA dekhAya che. jAtinI Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana sUtra vizeSatA kazIye nathI. caMDAlaputra harikeza sAdhu; ke jenI AvI mahA prabhAvazALI samRddhi che !' caMDAlaputra harikeza sAdhune joIne sau ekI avAje Azcaryacakita thaI upara pramANe bolavA lAgyA. tapasvIjI kahe che : 38. he brAhmaNo ! agnino AraMbha karIne pANIthI bahAranI zuddhine zA mATe zodhI rahyA cho ? je bahAranI zuddhi che te Atmazuddhino mArga ja nathI. mahApuruSo kahe che ke : 39. dravyayajJamAM dAbhaDAne; (yUpa) lAkaDAnA khIlAne, tRNa, kASTha tathA agnine, temaja savAra ane sAMja pANIne sparza karatA evA maMda prANIo tamo vAraMvAra nAnA jIvone duHkha ApIne pApa ja karyA karo cho. 40. he bhikSu ! ame kema vartIe? kevuM yajJapUjana karIe ? vaLI kevI rIte pApone dUra karIe ? he saMyamI ? te amone jaNAvo. he devapUjya ! kaI vastune jJAnIjano yogya mAne che ? 41. cha kAya (pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati ane trasa) jIvonI hiMsA nahi karanArA, kapaTa tathA asatyane nahi AcaranArA, mAyA (kapaTa) ane abhimAnathI dUra rahenArA tathA parigraha ane strIonI AsaktithI DaranArA dAnta puruSo hoya che te ja vivekapUrvaka varte che. 42. ane pAMca iMdriyonuM niyamana karanArA, jIvitanI paNa paravA nahi karanAra ane kAyAnI AsaktithI rahita evA mahApuruSo, bahAranI zuddhinI darakAra na karatAM uttama ane mahAvijayI bhAvayajJane ja Adare che. 43. tamAruM jyoti zuM ? ane jayotinuM sthAna zuM ? tamArI kaDachIo kaI ? ane agni pradIpana karanAruM zuM ? tamArAM lAkaDAM kyAM ? ane te bhikSu ! tamArA zAMtimaMtra kayA ? kevA yajJathI Apa yajana karo cho ? (A pramANe brAhmaNo bolyA.) 44. tapa e ja agni che. jIvAtmA agninuM sthAna che. mana, vacana ane kAyAnA yoga rUpa kaDachI che. agnine dIpta karanAruM sAdhana zarIra che. karmarUpI lAkaDAM che. saMyamarUpa zAMtimaMtra che. tevI rIte prazasta cAritrarUpa yajJa vaDe ja huM yajana karuM chuM te ja yajJane maharSijanoe uttama gaNyo che. 45. tamAro snAna karavAno hRda (kuMDa) kayo ? (saMsAramAMthI taravAnuM) tamAruM puNyakSetra kayuM ? ane kyA snAna karIne tame karmarajane TALo cho Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harikezIya 67 te kaho. ApanI pAse jANavAne icchIe chIe. (A pramANe brAhmaNa bolyA.) 46, dharmarUpI hRda (kuMDa) che. brahmacaryarUpI puNyatIrtha che. AtmAnA prasanna bhAvathI vizuddha dharmanA kuMDamAM nAhelo huM zAMta thaIne karmadoSane dUra karuM chuM. 47. evuM snAna ja kuzaLa puruSoe karyuM che. ane RSioe te ja mahAsnAnane vakhANyuM che. jemAM nAhelA pavitra maharSio nirmaLa thaIne (karma rahita thaIne) uttama snAna (mukti)ne pAmyA che. noMdha : hRdayanuM parivartana cAritranI cinagArIthI thAya che. jyAM cAritranI suvAsa maheke che tyAM malina vRttio nAza pAme che. kSaNavAramAM prabaLa virodhakone sevakarUpa banAvI de che. jJAnanAM maMdiro cAritranAM naMdanavanathI ja zobhe che. jAti ane kAryanA nIca UMca bhAvo cAritranA svaccha pravAhamAM sApha thaI jAya che. cAritryanAM pArasa kaika lokhaMDone suvarNa rUpamAM palaTI mUke che. e pramANe kahuM chuM. ema harikezIya nAmanuM bAramuM adhyayana samApta thayuM. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana sUtra adhyayana : teramuM cittasaMbhUtIya citta ane saMbhUti saMbaMdhI saMskRti e jIvana sAthe jaDAyelI vastu che. jIvanazaktinI te preraNA punaH punaH cetanane karmabaLa dvArA bhinnabhinna yonimAM janmAve che. paraspara premathI RNAnubaMdho thAya che ane virodhaka apavAda na hoya to samAna zIlanA jIvo-samAna guNanAM prANIo eka ja sthaLe utpanna thAya che. ane janmaparyata akhUTa premanI saritAmAM paraspara jhIle che ane pachI paNa sAthe ja janma le che. citta ane saMbhUti baMne bhAI hatA. akhaMDa premanI gAMThathI jakaDAyelA hatA. eka nahi, be nahi, traNa nahi balka pAMca pAMca janmo sudhI sAthe rahyA, sAthe jIvyA. AvA prabaLa premabaMdhuo chadde bhave pRthaka pRthaka utpanna thAya che tenuM zuM kAraNa haze ? cha bhave baMnenA rAho zAthI palaTAyA haze! tenuM prabaLa kAraNa ekanI Asakti ane bIjAnI nirAsakti che. baMne bhAIono prema jema jema zuddha thato gayo tema tema te vikAsa paMthe sAthe ne sAthe UDyA. prathama janmamAM te dazArNa dAsa rUpe sAthe rahyA hatA. tyAMthI kALe karIne kAliMjara nAmanA parvata para mRgalA thayA. saMgIta para temano abhaMga sneha hato. tyAMthI mArIne mRtagaMgAnA tIra para haMsa rUpe janma lIdho. tyAM paNa snehapUrvaka jIvyA ane premavazAt sAthe ja maraNa pAmyA. tyAMthI nIkaLIne punarbhava pAmI kAzI bhUmimAM caMDAla rUpe utpanna thayA. te vakhate namuci nAmano pradhAna khUba buddhimAna ane mahAsaMgItazAstrI chatAM mahAna vyabhicArI hato. teNe te doSa rAjaaMtaHpuramAM paNa sevyo. te jANI kAzI rAjAe tene mRtadaMDanI zikSA karI. phAMsIne lAkaDe caDAvatAM caDAvatAM caMDAla ke je citta ane saMbhUtino pitA hato tene dayA utpanna thavAthI teNe namucine bacAvI lIdho che ane potAne tyAM gupta rAkhI potAnA putrone saMgItavidyA zIkhavavA yojyo che. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cittasaMbhUtIya baMne bhAIne teNe saMgItazAstramAM pAraMgata karI mUkyA. paraMtu ekadA tyAMthI paNa abrahmacaryanA doSe tene jIva laIne bhAgavuM paDyuM. Akhare te pharatAM pharatAM hastinApuramAM AvI potAnI buddhinA prabhAvathI sekaDo maMtrInA ziramaMtrI thaIne rahela che. citta ane saMbhUti saMgItavidyAnA prabhAve tyAMnI AkhI Alamane AkarSe che. AthI kAzIrAja pAse tyAMnA saMgIta zAstrIo nyAya mAgI irSAthI temanuM apamAna karAvI kAzInI bahAra kaDhAvI mUke che. tyAM paNa duHkhI thAya che. pachI A parAbhavathI kaMTALI parvata parathI paDatuM mUkavA taiyAra thAya che. tyAM eka mahAna jaina mahAtmAno bheTo thAya che ane akALa mRtyuthI bacAvI le che. caMDAla kuLajAta hovA chatAM pUrva saMskAronI prabaLatAthI ane bhAIo saMsAranI asAratAne yathArtharUpe samajI tyAgamArgane grahaNa kare che ane paddhatisara yogamArganI sArI tAlIma meLavyA bAda guru AjJAthI chUTA paDe che. e baMne tyAgIo pharatAM pharatAM aneka siddhione prApta karIne hastinApuramAM ja AvI caDe che ke jyAM namuci mahA maMtrIzvara pade hato. pUrva paricita caMDAlone sAdhu vezamAM te oLakhI le che, ane tethI potAnuM pogaLa rakhene khulluM thaze ! e bhayathI zaheranI bahAra hAMkI kaDhAve che. - citta A badhuM kaSTa zAMtipUrvaka cittamAM kheda lAvyA vagara sahI le che. paraMtu saMbhUti A parAbhavane sahevA asamartha nIvaDe che. tapazcaryAnA mahAna prabhAvathI prApta karelI siddhino upayoga karavA taiyAra thAya che. citta potAnA baMdhune tyAgIno dharma samajAve che chatAM saMbhUtino kopa zAMta thato nathI tenA mukhamAMthI dhUmra (dhuMvADA)nA goTegoTA nIkaLyA kare che. A vAtanI jANa prajA dvArA tyAMnA mahArAjA (sanatakumAra cakravartI)ne paNa thAya che. te pote sasainya, saparivAra e mahAtapasvInA darzanArthe Ave che. saMbhUtimuni te mahArAjAnI samRddhi joI Asakta thAya che. potAnI apUrva baLe prApta karelI tapazcaryArUpa jhaverAtane AvA kSaNika kAmabhogarUpI koDI khAtara vecI de che. (jainadarzanamAM Ane niyANuM kahevAya che. niyANuM eTale uttama kAryanI pAchaLa svArthanI bhAvanA jAge te.) cittano upadeza tene jarAe asara karato nathI. tyAMthI kALagata thayA pachI zubha karma dvArA e baMne devayonimAM utpanna thAya che. tyAMnuM pUrNa AyuSya bhogavyA pachI Asaktine laIne premapravAha Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7) uttarAdhyayana sUtra vikharAI jAya che. ane te ja kAraNane laIne saMbhUti kAMpIlya nagaramAM culanI mAtAne kUkhe utpanna thaI brahmadatta nAmano cakravartI (mahAna maMDalezvara) rAjA thaI bese che. citta purimatAla nagaramAM dhanapati nagarazeThane tyAM janma le che. tyAM paNa puNyaprabhAvane laIne mitra, parivAra, yuvatIo, mAtA-pitAo ane saMpatti saMbaMdhI aneka prakAre sukhamoja mANI rahyo che. ekadA saMtanI pAsethI eka ati gaMbhIra gAthA tenA karNadvAramAM athaDANI. te para vicAra karatAM prathama AchuM AchuM smaraNa thayuM, ke "AvuM meM kyAMka sAMbhaLyuM che ane e ciMtananA pariNAme pUrva saMskAro tAjA thayA. gata janmone teNe eka ja vAramAM joI lIdhA. ane te ja kSaNe sarpa kAMcaLIne choDI de tema mAtA, pitA ane svajanonA sneha, ramaNIonA bhogavilAsa ane saMpattinA moha choDI dIdhA. ane apUrva yogI banI abhiniSkramaNa karyuM. pUrvanA saMbhUti A janmamAM brahmadatta cakravartI rUpe hatA. cakravartInAM apratihata ane sarvottama divya sukho bhogavavA chatAM tenA aMtaHkaraNamAM koI koI vakhata avyakta rIte jhINI jhINI virahavedanA sAlyA karatI. ekadA te bagIcAnA vihArano AnaMda lUMTI rahyA hatA. ekAeka navapuSpano daDo joI tene AchuM smaraNa AvyuM ke "AvuM meM joyuM che, ane anubhavyuM paNa che' turata ja devagatinA vimAnanAM smaraNo ane sAthe ja pUrvabhavanA smaraNo tAjA thayAM. cittano viraha tene asahya thaI paDyo. bhogonI AsaktimAM haju sudhI jarA paNa nyUnatA AvI na hatI. paraMtu bhAI paranA vizuddha ne gADha snehe bhAIne maLavAnI apAra tAlAvelI to jAgI gaI hatI. teNe temane zodhI kADhavA mATe A "si misaTT daMsa cAMDAtmA 3marana' ardhazloka racI dezodezamAM paTaha (DhaMDhero) vagaDAvI jAhera karyuM ke A zlokane je pUrNa karaze tene ardha rAjapATa maLaze. A vAta dezodezamAM prasarI gaI che. cittamuni gAmogAma vicaratA kApIlya nagaranA udyAnamAM Ave che tyAM eka mALI choDavAne pANI pAtAM A gAthA uccAryA kare che. A gAthA sAMbhaLI cittamuni staMbhI rahe che. Akhare tenI pAsethI vRttAnta jANI e gAthAnAM A pramANe "rUTo chaThThiyA tAruM mannamaUT nA viUT' be caraNa ApI tene pUrNa kare che. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cittasaMbhUtIya 71 mALI rAjyamaMDapamAM AvI bhara kacerImAM te pUrNa zloka saMbhaLAve che. AthI brahmadata cakravartI mALInI hAlatamAM potAnA bhAIne jotAM vAra ja mUrzita thaI paDI jAya che. A sthitimAM rAjyapuruSo te mALIne pakaDI keda kare che. aMte te sAcI vAta jAhera kare che ane jenI pAsethI te gAthA sAMbhaLI che te mahA prabhAvazALI yogIrAjane tyAM teDI lAve che. - brahmadatta potAnA bhAInuM apUrva ojasapUrNa zarIra joI svastha thaI jAya che ane kahe che ke bhAI ! AvI samRddhi pAmyo ane Apa A tyAganAM duHkho bhogavo cho tenuM zuM kAraNa? citta paNa potAnA pUrva AzramanuM sukha jaNAve che. ane tyAgamAM duHkha che ke sAcuM sukha che tenI pratIti Ape che. - tyAga e parama puruSArthanuM pariNAma che. tyAganAM zaraNa baLavAna puruSo ja grahaNa karI zake che. tyAga e siMhavRttivALA pAtramAM ja Take che. sau jIvo AtmaprakAzane bheTavA tatpara che. ghaTato puruSArtha paNa kare che. apAra duHkha paNa veThe che. chatAM vAsanAnI AMTImAM phasAyelAM prANIno puruSArtha ghANInA baLadanI mAphaka tyAM ne tyAM ja rAkhI mUke che. Asaktino roga cittanI vizuddhi thavAthI nAza pAme che. zuddha vairAgyanAM pariNamana tevA ja aMtaHkaraNamAM sahaja sahaja thaI jAya che. 1. caMDAlanA janmamAM (kama prakopathI) parAbhava pAmelA saMbhUti munIzvare hastinApuramAM (sanatakumAra cakravartInI Rddhi joIne) niyANuM (AvI samRddhi maLe to kevuM sAruM evI vAsanAmAM tapa vecyuM) karyuM ane tethI pabagula nAmanA vimAnathI caLIne (pachInA bhavamAM) culanI rANInI kUkhe brahmadatta rUpe tene avataravuM paDyuM. noMdha : uparanI vAtamAM savistara binA ApI che eTale ahIM ApavAnI jarUra nathI. padmagula vimAnamAM pahelA devaloka sudhI baMne bhAI sAthe hatA. A vakhate ja saMbhUti judo paDI gayo tenuM kAraNa e ke teNe niyANuM karyuM hatuM. niyANAthI tene mahARddhi maLI kharI. paraMtu samRddhinAM kSaNika sukha kyAM ane Atmadarzanano AnaMda kyAM ? enI samAnatA kadI hoI zake ? 2. e pramANe kAMpIlya nagaramAM saMbhUti utpanna thayA. ane (tenA bhAI) citta, purimatAla nagaramAM vizAla evA zeTha kuLamAM utpanna thayA. cittanA aMtaHkaraNamAM vairAgyanA gADha saMskAro hatA ethI) citta to sAcA dharmane sAMbhaLIne zIdhra tyAgI thaI gayA. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana sUtra noMdha : citta paNa aDhaLaka dhanavALA dhanapatine tyAM janmyo chatAM te anAsakta hovAthI kAmabhogothI viramI zakyo. 3. citta ane saMbhUti baMne bhAIo (upara kahelA nimittathI) kAMpIlya nagaramAM maLyA ane teo paraspara (bhogavelAM) sukha duHkhanAM phaLa tathA karmavipAkane kahevA lAgyA : 4. mahAkIrtivALA ane mahAsamRddhivALA brahmadatta cakravartIe potAnA bhAIne bahumAnapUrvaka A vacana kahyuM : 5. ApaNe baMne bhAIo paraspara ekabIjAne (haMmezAM) anusaranArA, eka bIjAnuM hita karanAra ane eka bIjAnA premamAM khUba rakta hatA. noMdha : brahmadattane jAtismaraNa jJAna ane cittane avadhijJAna thayuM hatuM tethI anubhavelA pUrvabhavanI vAta kare che. avadhijJAna eTale maryAdAvALuM trikALajJAna. 6. (pahele bhave) dazArNadezamAM ApaNe baMne dAsa rUpe hatA, (bIje bhave) kAliMjara parvatamAM mRgalA thayA hatA, trIje bhave) mRta gaMgA nadIne kAMThe haMsarUpe janmyA hatA. ane (cothe bhave) kAzI bhUmimAM caMDALakuLamAM janmyA hatA. 7. (pAMcame bhave) devalokamAM mahARddhivALA ApaNe deva hatA, mAtra ApaNo chaThTho janma ja paraspara sAtha vagarano thayo che. noMdha : Ama bolI saMbhUtie; chaThThA bhave bhinna bhinna sthaLe zAthI utpanna thavuM paDyuM tenuM kAraNa pUchyuM. 8. he rAjana ! tame (sanatakumAra nAmanA cothA cakravartInI samRddhi tathA temanAM sunaMdA nAmanAM strIratnane dekhIne Asakti upajavAthI) tapazcaryAdi ucca karmonuM niyANuM (AvuM tuccha phaLa) mAgI lIdhuM. tethI te phaLanA pariNAme ja ApaNe viyoga pAmyA. (A cittanAM vacana che.) noMdha : tapazcaryAthI pUrvakarmono kSaya thato hoya che. pUrva karma kSaya thavAthI AtmA haLavo bane che ane teno vikAsa thAya che. puNyakarmathI suMdara saMpatti maLe paraMtu saMpattithI AtmA bhArI banavA saMbhava che. tethI ja mahApuruSo puNya na icchatAM mAtra pApakarmano kSaya ja icche che. puNya e jo ke sonAnI sAMkaLa che. chatAM sAMkaLa e paNa baMdhana ja che. jeNe baMdhana rahita thavuM hoya teNe sonAnI sAMkaLa paNa tajI devA prayatna karavo joIe. ane nirAsaktapaNe kamane bhogavI levAM joIe. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cittasaMbhUtIya 9. (brahmadatte kahyuM, pUrva kALamAM satya ane kapaTa rahita tapazcaryAdi zubhakarmo meM karyA tethI ja tenuM phaLa Aja (uttama samRddhi pAmI) huM bhogavuM chuM. paraMtu te citta ! tArI dazA AvI zAthI thaI ? tArA zubhakarma badhAM kyAM gayAM ? 10. (ha rAjendra !) jIvoe AcarelAM sarva (suMdara ke asuMdara badhAM) karmo phaLavALAM ja hoya che. karelAM karmone bhogavyA vinA mukti thatI ja nathI. tethI mAro jIvAtmA paNa puNyakarmanA pariNAme uttama prakAranI saMpatti ane kAmabhogothI yukta thayo hato. 11. he saMbhUti ! jema tuM potAne bhAgyavAna mAne che tema puNyanAM phaLathI yukta cittane paNa mahAna RddhimAna jANa. vaLI he rAjana jevI te (citta)nI samRddhi hatI tevI ja prabhAvazALI kAMti paNa hatI. noMdha : uparanA be zloko cittamunie kahyA. Aje te muni thayA hatA. IdriyaniyamanAdi kaThaNa tapazcaryA ane zarIra vibhUSAnA tyAgathI tenI dehakAMti bahArathI jhAMkhI dekhAtI hatI chatAM tenA AtmAojasa to koI apUrvaja hatAM. 12. nRpatie pUchyuM ke, jo evI samRddhi hatI to tyAga zA mATe karyo ? javAbamAM cittamuni kahe che : paramArthathI pUrNa chatAM alpa vacanavALI gaMbhIra gAthA (koI munIzvare ekadA) aneka manuSyonA samUhamAM pharamAvI. ke je gAthAne sAMbhaLIne ghaNA bhikSuko cAritraguNamAM vadhu ane vadhu lIna bane che. te gAthA sAMbhaLIne huM zramaNa (tapasvI) thayo. noMdha : samRddhi pAmyA chatAM saMtoSa na hato. A gAthA sAMbhaLyA pachI baMdhano tarata ja dUra thayAM ane tyAga grahaNa karyo. 13. (brahmadatta Asakta hato. tene tyAga nahoto gamato tethI teNe cittane bhogo mATe AmaMtraNa karyuM :) ucca, udaya, madhu, karka ane brahma nAmanA pAMca suMdara mahelo, bhinnabhinna prakAranAM dazyo temaja maMdiro ane pAMcala dezanuM rAjaya A badhuM tamAruM ja che. te citta ! tene premapUrvaka bhogavo. 14. vaLI te bhikSu ! vAjiMtra sAthe nRtya tathA saMgIta temaja manohara yuvatIonA saMgathI viTaLAIne AvA ramya bhogone bhogavo. te ja mana game che. tyAga e to kharekhara mahAna kaSTa che. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 uttarAdhyayana sUtra noMdha : tyAgIne bhogonuM AmaMtraNa karavAmAM paNa tenAM sneha ane sahRdayatA spaSTa dekhAtAM hatAM. 15. UbharAtA pUrva snehathI ane kAma bhogomAM Asakta thayelA mahArAjA (brahmadatta)ne tenA ekAMta hitaciMtaka ane saMyamadharmamAM rakta rahelA cittamunie A vacana kahyuM : 16. badhAM saMgIta te eka prakAranA vilApa sarakhAM che, sarva prakAranAM nRtya ke nATaka e viTaMbanA rUpa che, badhA alaMkAro to bojArUpa che ane badhA kAmabhogo ekAMta duHkhane ja ApanAra che. noMdha : saMsAra Akhoya jyAM nATaka rUpe che tyAM bIjAM nATako zAM jovAM? je sthaLe kSaNa pahelAM saMgIta ane nRtya thaI rahyAM hoya che tyAM ja thoDI kSaNa bAda hAhAkAra bharyA karuNa rUdano thAya che. tyAM kone saMgIta mAnavAM? AbhUSaNo bALakanI cittavRttine poSavAnAM ramakaDAM che. tyAM samajune moha zA ? bhogo to AdhivyAdhi ane upAdhi traNe tApanAM mULa che. du:khanA mULamAM sukha zI rIte saMbhave ? 17. tapazcaryA dhanavALA, cAritraguNomAM lIna ane kAma bhogonI AsaktithI sAva virakta evA bhikSuone je sukha hoya che te sukha, he rAjana ! ajJAnIone manohara lAgavA chatAM ekAMta du:khane ApanAra evA kAmabhogomAM kadI hoI zake ja nahi. 18. he narendra ! manuSyomAM adhama gaNAtA evA caMDAlajIvanamAM paNa ApaNe rahyA hatA. te janmamAM (karmavazAtuM) ApaNe ghaNA manuSyonA aprItipAtra thayA hatA. ane caMDAlanAM sthAnomAM paNa rahyA hatA. (te badhuM yAda che ?). noMdha : caMDAla jAtino artha ahIM caMDAlakarmane aMge samajavo. jAtithI koI nIca ke UMca hotA ja nathI. karmathI ja UMcA ke nIca thavAya che. jo uttama sAdhano pAmIne paNa pUrva bhave karelI gaphalata Aje paNa thaze to AtmavikAsane TANe patita thaI javuM paDaze te sAru pUrvabhavanI yAdI Ape che. 19. jevI rIte caMDAlanA ghare utpanna thaI te duSTa janmamAM AkhA lokanI niMdAne pAtra hatA chatAM pAchaLathI zubhakarma karavAthI ja Aje A uttama sthitimAM pahoMcyA chIe. te paNa pUrve karelA karmanuM ja pariNAma che. (e na bhUlazo.) Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cittasaMbhUtIya 75 noMdha : e caMDAla jAtimAM ja mahApuruSanA satsaMga tathA saMskArone lIdhe tyAgI thaI je zuddha karmo karyA che tenuM ja A suMdara pariNAma pAmyA chIe. te kALamAM caMDAla jAtimAM manuSyanI samAnatAnA adhikAro brAhmaNavarge khUMcavI lIdhA hatA. 20. he rAjana ! puNyanAM phaLe karI ja mahAsamRddhivALo ane mahAbhAgyavALo tuM thayo che. mATe he rAjan ! kSaNika bhogone tajIne, (zAzvata sukha mATe) mukti mATe tyAga dazAne aMgIkAra karI le. 21. he rAjana ! A (manuSyanA) kSaNika jIvanamAM suMdara kAryone nahi karavAvALo manuSya dharmane choDI dIdhA pachI mRtyunA moMmAM jayAre jAya che tyAre paralokane mATe khUba ja pazcAttApa kare che. 22. jema siMha mRgalAne pakaDIne laI jAya che tema aMta vakhate mRtyu (rUpa siMha) paNa manuSyane nirdaya rIte gaLI jAya che. tyAM mAtA, pitA, bhAI vagere koI sahAyaka thaI zakatAM nathI. 23. te (karmanA pariNAme utpanna thayelA) duHkhamAM jJAtijano, snehIvarga, putro ke baMdhuo koI bhAga paDAvatAM nathI. karma karanAra jIvane svayaM tenuM duHkha bhogavavuM paDe che kAraNa ke karma to tenA karanArane ja anusare che. noMdha : karma evI vastu che ke tenuM phaLa tenA bhoktAne ja maLe che temAM potAnA jIvAtmA sivAya koI paNa kALe nyUnAdhikya koI karI zake ja nahi AthI kahyuM che ke, "tame ja tamAro baMdha ke mokSa karI zako cho.' 24. nokaracAkara, pazuo, kSetro (ughADI bhUmi), mahelo, dhana ane dhAnya vagere sarvane tajIne mAtra potAnAM zubha ke azubha karmanI sAthe rahelo (karmathI parataMtra) ekAkI jIvAtmA ja suMdara ke asuMdara paraloka parAbhava) ne pAme che. noMdha : zubhakarma hoya to sArI gatimAM tenuM AkarSaNa thAya che. ane azubha karma hoya to mAThI gatimAM thAya che. 25. (mRtyu thayA bAdo citAmAM rAkhelA tenA te asAra (cetana rahita) zarIrane agnithI bALIne jJAtijano, putra ane strI vagere (tene thoDA vakhatamAM bhUlI jaIne) bIjA dAtAra (mAlika) anusare che. noMdha : vizvamAM sau koI svArtha pUratuM ja sagapaNa rAkhe che. eka taraphano svArtha gayo eTale sau koI bIjAne anusaravAnAM. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana sUtra 26. he rAjan ! AyuSya to jarA paNa virAma lIdhA vinA niraMtara kSaya thatuM rahe che. jema jema divaso vadhe tema tema AyuSyakALa ocho thAya che) jema jema jarA avasthA AvatI jAya che tema yauvananI kAnti haNAtI rahe che. mATe he paMcAlanA rAjezvara ! A vacanane sAMbhaLI le. ane mahAraMbha (hiMsA tathA viSayAdi)nAM bhayaMkara kAryone na kara. (choDI de.) cittanAM ekAMta vairAgyotpAdaka anubhavanAM vacano sAMbhaLI brahmadara (saMbhUti) bolyA : 27. he sAdhupuruSa ! je vAkyane Apa kaho cho te huM paNa have jANI zakuM chuM. A bhogo ja mane Asakti (baMdhana)nA kAraNarUpa che. paraMtu che Arya ! amArA jevA durbaLa)thI kharekhara te durjaya che. (Asakta puruSothI kAmabhogo chUTavA duSkara che.) 28. he cittamuni ! (tethI ja hastinApuramAM mahAsamRddhivALA sanatakumAra cakravartIne joIne huM kAma bhAgomAM Asakta thaI gayo ane azubha evuM niyANuM (thoDA mATe ghaNuM tyAgavuM) karI dIdhuM. 29. te nidAna karyA pachI paNa (tamArA kahevA chatAM) nivAraNa na karyuM. tethI ja A phaLa maLyuM che ane dharmane jANavA chatAM paNa kAmabhogonI Asakti choDI zakato nathI. noMdha : vAsanA jAgyA pachI paNa jo gaMbhIra ciMtanathI tenuM nivAraNa thAya to patita thatAM bacI javAya. 30. jaLa pIvA jatAM kAdavamAM kheMcI gayelo hAthI kAMTho jovA chatAM tene pAmI zakato nathI. e ja pramANe kAmabhAgomAM Asakta thayelA ame (kAmabhogonAM duSTa pariNAmane jANavA chatAM) tyAga mArgane anusarI zakatA nathI. 31. kALa utAvaLo thAya che. ane rAtrio jaladI pasAra thatI jAya che. (AyuSyabaLa kSINa thatuM jAya che.) manuSyonA kAmabhogo paNa nitya nathI. pakSIo jema phaLa kharI gayA pachI vRkSane tajI de che tema prApta thayelA kAmabhogo paNa puruSane tajI de che. noMdha : taruNavayamAM je kAma bhogo pyArA lAge che te ja vRddhavayamAM AkarA thaI paDe che. 32. jo bhogIne sarvathA choDavA mATe samartha na ho to he rAjan ! dayA, prema, paropakAra ityAdi Aryakarmo kara. sarva prajA paradayALu tathA Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cittasaMbhUtIya 77 dharmaparAyaNa thaIza to tuM ahIM (gRhasthAzrama)thI paNa cyavIne icchA pramANe rUpa dharanAro uttama deva thaIza. (cittamuni bolyA). noMdha : gRhasthAzramamAM paNa yathAzakti tyAga kare to te devayoni pAmI zake che. 33. (bhogAsakta nRpati kazuM na svIkArI zakavAthI cittamuni nirvedatA anubhavIne kahe che :) paraMtu he rAjana ! A saMsAranA AraMbha ane parigrahomAM tuM khUba Asakta thayo che. bhogone choDavAnI tArI jarA paNa icchA ja nathI. to ATalo vArtAlApa meM phokaTa ja karyo ema mAnuM chuM. he nRpa ! have huM javAnI icchA rAkhuM chuM. (ema kahIne cittamuni cAlatA thayA.) noMdha : jevAM karma karAya tevuM phaLa pamAya. 35. ane cittamaharSi kAmabhogothI virakta rahI, ugra cAritra ane ugra tapazcaryA tathA zreSTha saMyamane pALIne zreSTha evI siddhigatine pAmyA. noMdha : bhogone bhogavyA pachI tyAgavA e durlabha ane Asakti haThAvavI e ati durlabha che. bhogonI jALa chUTavI bahu bahu kaThaNa che. mATe mumukSue bhogothI dUra ja rahevuM. ema kahuM chuM. e pramANe cittasaMbhUtinuM teramuM adhyayana samApta thayuM. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 uttarAdhyayana sUtra adhyayana : caudamuM IpukArIya ISukAra rAjA saMbaMdhI saMganI asara jIvana para sacoTa thAya che. RNanA anubaMdho gADha paricayathI jAge che. satsaMgathI jIvana amRtamaya bane che ane parasparanA premabhAvathI ekabIjA pratye sAvadha rahelA sAdhako sAthe sAthe rahI jIvananA dhyeye pahoMcI vaLe che. A adhyayanamAM AvA ja cha jIvonuM milana thayuM che. deva-yonimAMthI UtarI Avela cha pUrvayogIo eka ja iSukAra nagaramAM avataryA che. temAMnA cAra brAhmaNakuLamAM ane be kSatriyakuLamAM yojAyA che. brAhmaNakuLamAM utpanna thayelA be kumAro yoga saMskAronI prabaLatAthI yuvAnavayamAM bhogonI lAlacathI para thAya che. saMsAranI vAsanAne dUra karI yoga levA prerAya che. temanAM mAtA ane pitArUpe yojAyelA be jIvo paNa tenA yogabaLathI Akhare AkarSAya che ane AkhuM kuTuMba tyAgamArgane zIghra aMgIkAra karI le che. iSukAranagaramAM dhana mAla ane parivAra-AdinAM baMdhanane toDI ekIsAthe A cAra samartha AtmAonuM mahAbhiniSkramaNa ajaba vismayatA jagADe che. AkhA zaheramAM dhanyavAdanA dhvanio gAjI rahe che. A sAMbhaLI pUrvabhavanI preraNA rANIjIne paNa jAgRta thaI jAya che ane te bhAvanAnI asara rAjAjIne paNa ekAeka thaI Ave che, ane AvI rIte e chae jIvAtmAo saMyamamArgano aMgIkAra karI AkarAM tapazcaraNa ane sAdhutA sevI aMtima dhyeyane pAmI jAya che. te badho ullekha A adhyayanamAM maLe che. bhagavAna bolyA : 1. pUrvabhavamAM devo thaIne eka vimAnamAM rahelA keTalAka (cha) jIvo devaloka jevA ramya, samRddha, prAcIna ane prasiddha evA iSakAra nAmanA nagaramAM utpanna thayA. 2. potAnAM zeSa (bAkI rahelAM) karmo vaDe ucca evA kuLamAM utpanna thayA che ane pachIthI tyAM saMsArabhayathI udvigna thaI saMsArane choDIne jinaMdramArga (saMyama dharma)ne zaraNe gayA che. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ISakArIya 3. te che jIvo paikI eka purohita ane jaza nAmanI tenI patnI thayAM. ane bIjA be jIva puruSapaNuM pAmIne temanA kumArarUpe thayA. noMdha : cAra jIvo brAhmaNa kuLamAM utpanna thayA ane be kSatriya kuLamAM jamyA. 4. janma, jarA ane mRtyunA bhayathI trAselA ane tethI ja saMsAranI bahAra nIkaLavAnI icchAvALA te be kumAro saMsAranA cakra (paribhramaNa)thI chUTavA mATe koI yogIzvarane joIne (ta nimittathI) kAmabhogothI virakta thayA. noMdha : jaMgalamAM keTalAka yogIjanonAM darzana thayA pachI pUrvayoganuM smaraNa thayuM ane janma, jarA ane mRtyunA duHkhathI bharelA A saMsAramAMthI chUTavA mATe Adarza tyAganI apekSA jAgI. 5. potAnA karmamAM parAyaNa evA purohita brAhmaNanA te baMne bALakone potAnA pUrvajanmonuM smaraNa thayuM ane pUrvakALamAM saMyama tathA tapazcaryAnuM sevana kareluM te paNa yAda AvyAM. noMdha : brAhmaNanuM kArya te samaye yajJayAgAdi paratve vizeSa rahetuM. 6. tethI teo manuSyajIvanamAM divya gaNAtA evA zreSTha kAmabhogomAM paNa Asakta na thayA. ane utpanna thayelA apUrva vizvAsathI mokSanI abhilASAvALA te kumAro potAnA pitA pAse AvIne namratApUrvaka A pramANe kahevA lAgyA : 7. A vihAra-jIvana anitya che. vaLI bahu rogAdinI aMtarAyavALuM ane alpa AyuSyayukta che tethI amone AvA (saMsAra vadhAranAra) gRhasthajIvanamAM (jarA paNa) saMtoSa thato nathI. mATe munipaNuM (tyAgajIvana) grahaNa karavA mATe ApanI pAse AjJA mAgIe chIe. 8. (A sAMbhaLIne duHkhI thayelA) temanA pitAjI, te baMne muni (bhAvanAthI cAritrazALI)onA ta5 (saMyamI jIvana)mAM bAdhA karanAruM vacana bolyA : vedanA pAraMgata puruSo "putrarahita puruSo uttama gatine pAmatA nathI.' tema kahe che. noMdha : aputrasya gatirnAsti svargo naiva ca naiva ca / tasmAt putramukhaM dRSTvA pazcAd dharma samAcaret // Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana sUtra vedadharmanuM A vacana mAtra amuka apekSAe kahevAyeluM che. veda dharmamAM paNa brahmacArI avasthAmAMthI kaika tyAgI puruSo pAkyA che. ane kahyuM che ke : anekAni sahastrANi kumArA brahmacAriNaH / svarge gacchati rAjendra akRtvA kulasaMtatim // te baMne bALakoe haju tyAgIno veza dhAraNa karyo na hato. ahIM bhAvanAnuM prabaLapaNuM batAvavA mATe munipada lIdhuM che. 9. mATe he putro ! vedone barAbara bhaNIne, brAhmaNone saMtoSIne temaja strIo sAthe bhogo bhogavIne ane putrone gharanI vyavasthA sopIne, pachI ja araNyamAM jaI prazasta saMyamI thajo. noMdha : te kALamAM brAhmaNone dAna ApavuM ane vedonuM adhyayana karavuM te baMne, gRhastha dharmanAM uttama aMgo manAtAM. kuLadharmanI chApa dareka jIva para rahe ja che tethI ahIM brahmacaryAzrama pachI gRhasthAzrama pALI tyAra bAda vAnaprasthAzrama svIkAravAnuM kahe che. paraMtu AvuM pratipAdana karavAmAM khAsa karIne putro paranI Asakti ja spaSTa jaNAya che. 10. bahirAtmAnA guNa (rAga) rUpI lAkaDAMthI ane moharUpI vAyuthI adhika jAjavalyamAna evA putraviyoganA zokarUpI agnithI baLatA aMtaHkaraNavALA ane dInavacana (re putro ! tyAgI na bano ema mohathI valavalATa karatA ane) vAraMvAra bolatA 11. vaLI judAM judAM pralobhana ApatA tathA potAnA putrone kramapUrvaka dhana vaDe bhogajanya sukhanuM nimaMtraNa karatA evA purohita (pitA)ne te baMne kumAro vicArapUrvaka A vAkya kahevA lAgyA : 12. vedo mAtra bhaNI javAthI te zaraNarUpa thaI zakatA nathI. jamADelA briAhmaNo kaMI prakAza (AtmabhAna)mAM laI jaI zakatA nathI tema utpanna thayelA putro paNa kaMI (pApakarmanA phaLa bhogavavAmAM) zaraNarUpa thatA nathI. to he pitAjI ! A ApanuM kathana koNa mAnI zake ? nodha: potAnA dharmane bhUlelA brAhmaNone jamADavAthI kaMI sadharmanI prApti thaI zakatI nathI. balake ajJAna pese che. vedonuM adhyayana ja kaMI svarga ApI zake nahi. svarga ke mukti to Acarelo satyadharma ja ApI zake. 13. vaLI kAmabhogo paNa kSaNamAtra ja sukha ane bahukALa duHkha ApanArA Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IpukArIya 81 che, je vastumAM ghaNuM du:kha hoya te vastu sukha karanAra zI rIte mAnI zakAya ? eTale ke kAmabhogo akAMta anarthanI khANa ane muktimArganA zatrurUpa ja che. noMdha : Asakti e AtmamArgathI bhulAvI saMsAramAM bhaTakAve che. Asakta manuSya asatya mArgamAM AkhuM jIvana veDaphI nAkhe che. ane Akhare te vAsanAne ja sAthe laI mRtyune zaraNe jAya che. 15. A (suvarNa, gharabAra vagere) mAruM che ane A mAruM nathI. A meM (vyApArAdika) karyuM ane A nathI karyuM. A pramANe baDabaDatA prANIne rAtri ane divasorUpI coro (AyuSyane corI rahyA che. mATe zA sAru pramAda karavo ? noMdha : mamatvanA gaMdA vAtAvaraNamAM to jIvamAtra sabaDI rahyA che. potAnI mAnela vastu para Asakti ane anya para dveSa e AkhA jagatanI manovRtti che. tyAM samaju manuSya jAgRta rahI zake che ane je samaya gayo te pharI pharI maLato nathI tema mAnI potAnA (AtmazodhananA) mArgamAM prayANa kare che. 16. (pitA kahe che, jene mATe Akho saMsAra (badho prANI varga) mahAna tapazcaryA (bhUkha, duHkha, TADha, tApa) karI rahyo che. te akhUTa saMpatti, strIo, svajano ane kAmabhogo tamone khUba svataMtra rIte maLyAM che. noMdha : A vacano purohitanAM che. te ema batAve che ke saMyamano hetu sukha meLavavAno che. te sukha tamone svayaM maLyuM che mATe saMyama zA mATe lo cho? vAstavika rIte saMyama, roga ke tapa bhautika sukha mATe che ja nahi. kevaLa Atmasukha prApta karavAnAM ja te sAdhano che. 17. (putroe kahyuM : he pitAjI !) sAcA dharmanI dhurAnA adhikAramAMsvajana, dhana ke kAmabhogonI kazI AvazyakatA hotI ja nathI. te mATe to ame, jagatamAM pratibaMdha rahita pharanArA ane bhikSAjavI banI guNanA samUhane karanArA evA sAdhu thaIzuM. noMdha : A nAnA gharanuM mamatva choDI AkhA vizvamAM praveza karIzuM ane bhikSAjIvI Adarza sAdhu banI AtmaguNanI ArAdhanA karazuM. 18. jema araNimAM agni, dUdhamAM ghI ane talamAM tela na dekhAvA chatAM saMyogabaLathI utpanna thAya che, te ja rIta che bALako ! paMcabhUtAtmaka zarIramAMthI ja jIva utpanna thAya che ane zarIranA nAzanI sAthe ja jIva Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 uttarAdhyayana sUtra naSTa thAya che. zarIra nAza pAmyA pachI cetana rahetuM ja nathI. (to pachI dharma zA mATe ? ane saMyama zA mATe ?) noMdha : cArvAka matanuM e kathana che ke paMca mahAbhUtathI ja koI zakti utpanna thAya che ane te zarIranI sAthe ja kSINa thAya che. paraMtu vAstavika rIte cetana zaktino kSaya kadI thaI zake ja nahi. araNi, tala ane dUdhamAM agni, tela ane ghI bahAra na dekhAvA chatAM te avyakta rIte avazya raheluM ja hoya che. tema zarIra dhAraNa karatI vakhate karmathI saMDovAyeluM cetanatattva raheluM ja hoya che. ane zarIra kSINa thaye (karmAnukULa) bIjA zarIramAM yojAya che. 19. (putroe kahyuM : he pitAjI !) AtmA amUrta hovAthI iMdriyo dvArA grahaNa karI (joI ke sparzI) zakAto nathI. vaLI kharekhara amUrta hovAthI ja te nitya gaNAya che. AtmA nitya hovA chatAM jIvAtmAmAM rahelA ajJAnAdi doSoe karIne te baMdhAya che. A baMdhana e ja saMsAra paribhramaNanuM kAraNa che ema mahApuruSo kahe che. noMdha : jeTalAM amUrta dravyo che te badhAM nitya hoya che. jemake AkAza amUrta che. to te nitya ja che. paraMtu AkAzadravya akhaMDa nitya che ane jIvAtmA (karmathI baMdhAyelo jIva) pariNAmI nitya che ane tethI ja karmavazAt te nAnA moTA AkAramAM pariNamI ucca nIca gatimAM gamana kare che. 20. Aja sudhI ame mohanA baMdhanathI dharmane jANI zakatA na hatA ane tethI ja bhavacakramAM rUMdhAtA ane kAmabhogomAM Asakta thatA thatA pApanAM kAmo karye ja jatA hatA. paNa have jANyA pachI pharIthI tema nahi karIe. noMdha : eka vakhata ame paNa ajJAnathI zarIra mohamAM rAcI pApa puNya nathI, paraloka nathI. ema tamArA kahevA pramANe mAnyatA dharAvatA hatA. paraMtu have jANyA pachI te vastu aMtaramAM jarA paNa UtaratI nathI. 21. sarvadizAthI gherAyelo A Akho saMsAra tIrNa zastra dhArAo (Adhi, vyAdhi ane upAdhinA tApa)thI haNAI rahyo che. tethI gRhajIvanamAM lezamAtra prIti utpanna thatI ja nathI 22. he putro ! zAthI A loka vIMTAyo che ? zAthI A loka haNAI rahyo che ? saMsAramAM kayA kSINa zAstrInI dhArAo paDI rahI che ? te ciMtAmAM paDelA mane tame satvara kaho. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ISakArIya 23. (putro kahe che :) A Akho loka mRtyuthI pIDAI rahyo che ane jIrNa avasthA (gharaDApaNuM)thI viTAI rahyo che. tINa zastradhArArUpa rAtri divaso AyuSyane kSaNe kSaNe korI rahyAM che. e pramANe he pitAjI ! tame A vAtane khUba vicAro. 24. je je rAtridivasa jAya che te pAchAM pharatAM nathI. AvA TUMka kALanA jIvanamAM adharmane karanAranA samayo niSphaLa cAlyA jAya che. nodha : amUlya kSaNo punaH punaH sAMpaDatI nathI. samaya jatAM jatAM paNa pazcAttApane mUkI jAya che. 25. je je rAtridivasa jAya che, te pAchAM pharatAM nathI. paNa sad dharmanA AcaranArane te saphaLa thaI jAya che. noMdha : samayano sadupayoga karanArane samaya hAthamAMthI gayA pachI pastAvuM paDatuM nathI. *putranAM amRta vacanoe pitAnuM hRdaya palaTAvyuM hatuM chatAM vAtsalyano pravAha vikhUTAM pADatAM rokI rahyo hato. te bolyA : 26. he putro ! samyakatva saMyukta thaIne (Asakti rahita banIne) thoDo kALa cAre jaNA (mAtA, pitA ane be putro) gRhasthAzramamAM thoDo vakhata rahIne pachI ghera ghera bhikSAthI jIvana calAvanArA ApaNe badhA Adarza tyAgI thaIzuM. 27. putroe kahyuM : pitAjI !) jene mRtyu sAthe mitratA hoya, je mRtyuthI chUTI zakato hoya athavA je jANato hoya ke huM marIza nahi te ja kharekhara AvatI kAla para vizvAsa rAkhI zake. noMdha : keTalI jijJAsA ! keTalI tAlAvelI ! Adarza verAgInAM kevAM hRdayabhedaka vacano ! zuM A bhAva aMtaranI UMDI pratIti vinA ke tyAganI yogyatA vinA udbhavI zake? satyanI tAlAvelI pachI kSaNavAra paNa thobhavuM tene asahya thaI paDyuM hatuM. 28. mATe jene meLavIne pharIthI janma ja na levo paDe tevA sAdhu dharma (tyAgamArga)na Aje ja aMgIkAra karIzuM. AvAM viSayasukha nathI bhogavyAM tevuM che ja nahi. mATe have e rAga (saMsAranI Asakti)ne choDIne bhikSudharmamAM zraddhA rAkhavI e ja yogya che. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 uttarAdhyayana sUtra taruNa yuvAnonAM hRdayadrAvaka vacanoe pitAjInA pUrva saMskArane jAgRta karI dIdhA. teNe potAnAM dharmapatnIne uddezIne kahyuM : 29. he vAziSTha ! mAre mATe bhikSAcArI (bhikSudharma grahaNa karavA)no samaya have AvI lAgyo che. kAraNa ke jema vRkSa zAkhAothI ja zobhe che ane sthira rahe che. zAkhAo chedAI gayA pachI te uttama vRkSa TUMThuM dekhAya che tema be putro vinA mAre paNa gRhasthajIvanamAM rahevuM yogya nathI. noMdha : patnInuM vaziSTha gotra hovAthI te saMbodhana lIdhuM che. 30. jema pAMkha vinAnuM pakSI, saMgrAmane mokhare sevaka vinAno rAjA ane vahANamAM dravya vinAno vANiyo zobhato nathI ane zoka kare che te ja rIte putra vinAno huM paNa zobhato nathI ane duHkhI thAuM chuM. 31. (A sAMbhaLI jazA bhAryA patine uddezIne kasoTI karavA kahevA lAgI :) uttama prakAranA rasavALAM ane suMdara A badhAM kAmabhAgonAM sAdhano ekaThAM thayAM che to hamaNAM te kAmabhogone (iMdriyonA zabdAdika viSayone) khUba bhogavI laIe. pachI saMyama mArga avazya aMgIkAra karIzuM. - 32. he bhagavatI ) (kAmabhogonA) raso khUba bhogavI lIdhA che. yauvana have cAlyuM jAya che. vaLI asaMyamamaya jIvita bhogavavA mATe (ke bIjI koI IcchAthI) huM bhogone tajato nathI. paraMtu tyAgI jIvananAM lAbha, alAbha, sukha ane duHkhane khUba vicArIne ja mauna (saMyamamArga)ne AdaruM chuM. noMdhaH bhikSujIvanamAM to bhikSA maLe na maLe, aneka prakAranAM bIjAM saMkaTo paNa Ave. gRhasthajIvanamAM to badhuM svataMtra bhogavavAnuM maLyuM ja che. chatAM tyAgI jIvananI icchA thAya te pUrvanA yoga saMskAronuM ja kAraNa che. tyAgamAM je duHkha che te gauNa che, ane AnaMda che te mukhya che. e AnaMda, e zAMti, e virAma bhogomAM kyAMya koIe anubhavyo nathI ane anubhavaze paNa nahi. 33. pANInA pUranI sAme cAlanArI vRddha haMsa jema pachIthI jhare che (kheda pAme che, tema tuM kharekhara pachI snehIjanone rakhe saMbhArIne kheda pAme ! (ke hAya ! meM zA mATe saMyamamArga grahaNa karyo ? tema) mATe gRhasthAzramamAM mArI sAthe rahIne bhogone bhogava. bhikSAcarI (bhikSudharma)nI vATa bahubahu du:khada che. noMdha : A zlokamAM saMyama mArganAM kaSTa ane gRhajIvananA pralobhana ApI pAkI kasoTI kare che. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IpukArIyA 85 34. ha bhaMdra ! jema sarpa zarIranI kAMcaLI choDIne cAlyo jAya che. tema A be traNa putro bhAgone choDI cAlyA jAya che. to huM zA mATe tene na anusaruM ? noMdha : sarpa potAnA zarIramAM utpanna thayelI hovA chatAM kAMcaLIne tajI tene levA prerAto ja nathI. tema sAdhakoe AsaktinI kAMcaLIne choDI devI e ja yogya che. 35. (jazA vicAravA lAgI ke A badhA) jema rohita jAtanAM (zaktivALAM) mAchalAM (tIkSNa pUMchaDathI) jIrNa jALane chedIne jALamAMthI chUTo jAya tema kAmabhogothI chUTI jAya che. ane jAtimAna baLadanI jema cAritryanA bhArane vahanArA temaja udAra tapazcaryAvALA te dhIra puruSo kharekhara tyAga mArgamAM ja gamana kare che. 36. jema phelAyelI jALone toDI nAkhIne pakSIo khUba dUra dUra AkAza pradezamAM cAlyAM jAya che tema bhogonI jALane toDIne mArA baMne putro ane pati tyAgadharma svIkAre che to huM paNa zA mATe tene na anusaruM? AvI rIte e cAre samartha AtmAo thoDA ja kALamAM aneka prakAranAM dhana, mAla, parivAra, nokara cAkaro vagerene nirAsaktabhAve choDI tyAgadharmane svIkArI le che. ane temanI milakatano koI vArasa na hovAthI te badhuM rAjadarabAramAM pahoMce che. 37. vizALa ane kulIna kuTuMba, dhana ane bhogone choDIne baMne putra ane patnI sahita bhRgu purohitanuM abhiniSkramaNa (saMyamamArganuM svIkAravuM) sAMbhaLIne (ane teNe tajelA vaibhavane mahArAjA grahaNa karI rahyA hatA te joIne) rAjA prati kamaLAvatI rANI vAraMvAra A pramANe kahevA lAgyAM : 38. he rAjan ! vamana karelAne khAya te puruSa prazaMsApAtra gaNAya nahi, mATe brAhmaNe je dhanane vamI dIdhuM (choDI dIdhuM) te dhanane grahaNa karavAnI Apa icchA dharAvo cho te koI rIte yogya nathI. 39, he rAjana ! koI tamane AkhuM jagata ke jagatanuM sarva dhana ApI de to paNa tamAre mATe te pUrNa nathI. (tuNAno pAra kadI Avato ja nathI), vaLI he rAjan ! Apane te zaraNarUpa paNa kadI thavAnuM nathI . - 40. he rAjan ! jayAre tyAre A badhA manahara kAmabhogone choDIne tame maravAnA cho. maraNa samaye A badhuM zaraNa rUpa thavAnuM nathI. kharekhara che Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 uttarAdhyayana sUtra narapati ! te samaye eka mAtra sAco dharma ja zaraNabhUta thaze. bIjuM kazuM (dhanAdi) paNa zaraNabhUta thaI zakaze nahi. noMdha : rANInAM A vacano ekAMta temanA hRdaya verAgyanAM sUcaka che. mahArArAjAe cikitsA mATe kahyuM : jo ATaluM samajo cho to gRhasthAzramamAM haju zA mATe rahyAM cho ? 41. jema piMjarAmAM pakSiNI (paMkhiNI) AnaMda pAmI zakatI nathI tema (A rAjaya sukhathI bharelA aMtaHpuramAM) huM paNa AnaMda pAmatI nathI. mATe sneharUpI tAMtaNAne chedIne tathA AraMbha (sUkSmaNiMsAdi kriyA) ane parigraha (saMgrahavRtti)nA doSathI nivRtta, akiMcana (pAse kazuM paNa dhana na rAkhanAra), nirAsakta ane saraLabhAvI banIne saMyamamArgamAM gamana karIza. 42. jema jaMgalamAM davAgnithI pazuo baLatAM hoya tyAre dAvAnaLathI dUra rahetAM bIjAM prANIo rAgadveSane vaza thaIne AnaMda pAmatAM hoya che. paraMtu pAchaLathI teonI paNa te ja gati thAya che. 43. e ja pramANe kAmabhogomAM lubdha thayelAM ApaNe rAga ane dveSarUpI agnithI baLI rahelA AkhA jagatane mUDhanI peThe jANI zakatAM nathI. 44. bhogavelA bhogone svaicchAthI vamI (tajIne) saMyamane vize AnaMdapUrvaka jema paMkhI potAnI icchApUrvaka vicAre che tema ApaNe paNa gAma, nagara ityAdi sthaLe apratibaMdha thaIne vicAravuM joIe. 45. ApaNA hAthamAM AvelA AvA bhogo paNa sthira rahevAnA nathI. (spaMdana karI rahyAM che.) mATe jema (A purohita va.) cAre jaNAe tyAga karyo tema ApaNe paNa tyAga karavo ghaTe. 46. mAMsavALA pakSI (gIdha)ne joIne sau koI (bIjAM pakSIo) mAMsa levA mATe tene du:khI kare che. paraMtu mAMsa vinAnAne koI duHkhI karatuM nathI. mATe parigraha rUpI mAMsane sarvathA choDIne huM nirAmiSa (nirAsakta) thaI vicarIza. 47. upara kahelI gIdhanI upamAne jANIne temaja kAmabhogo e saMsArane vadhAranArA che tema samajIne jema garuDathI sarpa DarI DarIne cAle che tema ApaNe paNa bhogothI DarIne vivekapUrvaka cAlavuM joIe. 48. he mahArAjA ! hAthI jema sAMkaLa vagerenAM baMdhana choDIne potAnI vasati (vidhyAcaLa, aTavI vagere)mAM javAthI AnaMda pAme (tema saMsAranA Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IpukArIya baMdhana chUTI gayA pachI jIvAtmA khUba AnaMda pAme) he ISakAra rAjan ! meM AvuM (anubhavI puruSo pAsethI) sAMbhaLyuM che ane te ja hitakara che ema Apa jANo. noMdha : sanArI paNa puruSa jeTaluM ja sAmarthya dharAve che. puruSa ane strIo e baMne AtmavikAsanAM samAna sAdhaka che. jema puruSane jJAna ane mokSanA adhikAra che tema strIone paNa che. yogyatA ja AgaLa dhapAve che pachI te strI ho ke puruSa ho ! 49. (kamaLAvatI mahArANInA asarakAraka uddagAro sAMbhaLIne ISakArane mahArAjAnI moha-nidrA UDI gaI) tyArabAda rANI tathA rAjA vistAravALuM moTuM rAjya ane duHkha karIne tajAya tevA AkarSaka kAmabhogone tajI daIne viSayamukta, snehamukta, Asaktimukta ane parigrahathI rahita thayAM. 50. uttama kAmaguNone jamyA pachI ati puruSArthavALAM daMpatIe sAcA dharmane samajIne sarva prasiddha evI tapazcaryAne aMgIkAra karI. noMdha : AMtarika ane bAhya evI bAra prakAranI tapazcaryA che. karmorUpa kASThane bALavAmAM tapazcaryA agni jevuM kArya kare che. tenuM vistRta varNana AgaLa 30 mA adhyayanamAM Avaze. 51. e pramANe te kramapUrvaka chae jIvo jarA ane mRtyunA bhayathI kheda pAmIne dharmaparAyaNa thayA ane duHkhanA aMtanI (mokSamArganI) zodha karI kramapUrvaka buddha thayA. pa2. vItamoha (mohathI rahita tevA) jinezvaranA zAsanamAM pUrve jAgelI bhAvanAo (gata janmomAM kareluM ciMtana)ne saMbhArIne thoDA ja kALamAM te chae jIvo duHkhanA aMtane pAmyA. 53. devI kamaLAvatI, rAjA, purohita brAhmaNa (bhRgu), jazA nAmanI brAhmaNI ane tenAM baMne putro ema chae jIvo muktine pAmyA. sudharmasvAmIe jaMbUne kahyuM : 'ema bhagavAna bolyA hatA.' e pramANe Izka kAra saMbaMdhI caudamuM adhyayana samApta thayuM. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 uttarAdhyayana sUtra adhyayana : paMdaramuM sa bhikhU te ja sAdhu saMsAramAM patananAM nimitto puSkaLa che. mATe sAdhakoe sAvadha rahevuM. bhikSu AhAra ane vastrAdi Avazyaka vastuomAM paNa saMyama rAkhe e sAdhanadazA mATe upayogI ja che. paraMtu satkAra, mAna ke pratiSThAnI lAlasA rokavI e paNa teTaluM ja upayogI samajavuM. vividha vidyAo ke je tyAgI jIvanamAM upayogI nathI te zIkhIne samayano durupayoga karavo te saMyama jIvitane bAdhakarUpa che. tapazcaryA ane sahiSNutA e ja AtmavikAsanA gaganamAM UDavAnI pAMkho che. bhikSuo e baMne pAMkhone khUba saMbhALI sAthe laIne UMce ne UMce caDe. bhagavAna bolyA : 1. sAcA dharmane vivekapUrvaka aMgIkAra karI, anya bhikSuo saMgAthe rahI niyANA (vAsanA)ne chedI, saraLa thaI ane cAritradharmamAM cAle, tema ja kAmabhogone na icchI, pUrvAzramanA saMbaMdhIonI sAthe Asakti choDI de ane ajJAta (nahi jANelAM) gharomAM bhikSAcarI karIne AnaMdapUrvaka saMyama dharmamAM gamana kare te ja sAdhu kahevAya. noMdha : ajJAta eTale "Aje amAre tyAM sAdhujI padhAravAnA che mATe bhojana karI rAkhIe' tema na jANanArAM gharo. 2. uttamabhikSu rAgathI nivRtta thaI, potAnA AtmAne patanathI bacAvI, asaMyamathI nivRtta thaI kaSTona sahI, ane sarva jIvone Atmatulya jANIne koI vastu vize mUcha (Asakti) na pAme te ja bhikSu kahevAya. 3. koI Akroza (kaThora vacana) kahe ke mAre, to tene svakarmanuM phaLa jANIne dhairya rAkhanAra, prazasta ane AtmAna nitya gupta rAkhanAra ane AvyAkuLa citta rAkhI harSa ane duHkhathI rahita banI je kaMi saMyamamAM kaSTa paMDa tene sahana kare te ja bhikSu kahevAya. 4, alpa ane jIrNa zayyA ane Asanane bhogave, ThaMDI, tApa, DAMsa, Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa bhikhkhu 89 macchara ityAdi badhuM vyAkuLatA rahita thaI zAMtipUrvaka sahana kare te ja bhikSu kahevAya. pa. satkAra ke pUjAnI lAlasA na rAkhe. koI vaMdana ke guNanI prazaMsA kare to paNa abhimAna na lAve. tevA saMyamI, sadAcArI, tapasvI, jJAnavAna, kriyAvAna ane AtmadarzananA ja zodhaka hoya te ja bhikSu kahevAya. 6. jenAthI saMyamI jIvana haNAtuM hoya tevuM kArya na kare. sakaLa mohane dabAve ane naranArIno (mohavardhaka) saMga choDIne tapasvI thaI vicare, temaja tamAzA jevI vastuomAM rasa na le te ja bhikSu kahevAya. 7. nakha, vastra ane dAMta vagere chaMdavAnI vidyA, rAga (svara) vidyA, bhUkaMpano vicAra, AkAzamAM tArA vagere tUTe tenuM jJAna, svapnavidyA, strI puruSonA lakSaNa jANavAnI vidyA, aMgasphuraNanI vidyA, davidyA, gharamAM dATeluM dhana vagere jANavAnI vidyA, zRgAlAdinA svara oLakhI kArya ke vijaya thaze ke kema ? te jANavAnuM zAstra - AvI vidyAo dvArA potAnuM saMyamI jIvana je na calAve te ja sAdhu kahevAya. 8. maMtra, jaDIbuTTI, Adi mULiyAM ane judI judI jAtanA vaizvika upacAro jANIne AcaravAM ke vamana karAvavuM, julAba ApavA, dhUpa devA, AMkhanAM aMjana banAvavAM, snAna karAvavuM, roga Avye AturatApUrvaka mAtApitAdine saMbhAravA ane vaidyaka zIkhavuM e tyAgIone mATe yogya nathI, mATe tene choDI de te ja sAdhu kahevAya. noMdha : uparanI vidyAo ane tene aMge thatI kriyAo pariNAme ekAnta tyAga dharmathI patita karAvanArI ja nIvaDe che. mATe jaina munio tevI kriyA karatA nathI ane karanArane anumodana paNa ApatA nathI. 9. kSatriyonA samUha, ugrakuLanA rAjaputro, brAhmaNo, bhogIo ke bhinnabhinna prakAranA zilpIonI pUjA ke prazaMsA na kare. teonI pUjA ke prazaMsA saMyamI jIvanane upakAraka nathI. ema jANIne choDI de te ja bhikSu kahevAya. noMdha : rAjAo ke tevA bhogI puruSonuM kiMvA brAhmaNonuM te vakhate khUba jora hatuM tevA puruSonI bhikSuoe khoTI prazaMsA karavI te tyAgI jIvananuM bhayaMkara dUSaNa che. tevI khuzAmata karavAthI Atmadharma haNAya che. yogIe to sadA Atmamagna rahIne vicaravuM. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 uttarAdhyayana sUtra 10. gRhasthAzramamAM je gRhasthIo sAthe atiparicaya thayo hoya te ane tyAgAzramamAM je gRhasthInA sahavAsamAM Avela hoya teomAMnA koI sAthe A loka saMbaMdhI phaLanI IcchA mATe paricaya na kare te ja sAdhu kahevAya. noMdha : gRhasthonA gADha paricayathI tenA nimitte kadI Atmadharmane haNI nAkhe tevAM kAryo karI nAkhavAM paDe mATe gRhasthone A lokanA koI paNa svArtha mATe paricaya na vadhAravo. sau sAthe munirAjane kevaLa pAramArthika (dhArmika) ja saMbaMdha hovI joIe. 11. Avazyaka zayyA (ghAsanI zayyA vaparAtI te) pATa, pATalA, AhAra pANI ke bIjI koI khAvAlAyaka vastu kivA mukhavAsAdinI gRhastha pAse bhikSu yAcanA kare ane kadAca koI na Ape to tenA para jarAye mana ke vacanathI leSa na kare ke khoTuM na lagADe te ja sAdhu kahevAya. noMdha : tyAgIne mAna ane apamAna baMne sarakhAM che. 12. aneka prakAranA anna pANI (acitta) mevA ke mukhavAsa vagere gRhastha pAsethI meLavIne saMgAthI sAdhune bhAga ApIne pachI bhojana kare temaja mana, vANI ane kAyAnuM saMvaraNa kare te ja bhikSu kahevAya. noMdha : athavA 'tibipI nAgu' eTale mana, vacana ke kAyAthI bhikSu dharma dvArA meLavelA AhAra paikI anya koIne ApI na de tema karavAthI bhaviSyamAM bhikSudharmanA bhaMgano vizeSa saMdeha rahe che. 13. osAmaNa, javanuM bhojana, gRhasthano ThaMDo AhAra, jevA ke kAMjInuM pANI ityAdi khorAka (rasa ke anna) meLavIne te bhojananI niMdA na kare tathA sAmAnya sthitinAM gharone vize paNa bhikSAne arthe vicare te ja sAdhu kahevAya. noMdha : bhikSune saMyamI jIvananA nirvAha mATe ja bhojana karavAnuM hoya che. rasALa ane svAdu bhojanonI vAMcchanA rAkhI dhanavAnane tyAM bhikSArtha javuM e sAdhutAnI truTI gaNAya. 14. A lokamAM deva, pazu ke manuSyonA aneka prakAranA atyaMta bhayaMkara ane dveSa utpanna karAvanAra zabdo thAya che. tene sAMbhaLIne bIe nahi te ja sAdhu kahevAya. noMdha : agAunA bhikSuo jaMgalomAM vizeSa bhAge rahetA te paristhitine aMge AvI paristhitino vizeSa saMbhava raheto. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa bhikabU 91 15. lokamAM pravartatA bhinnabhinna prakAranA vAda (takadizAstro)ne samajI, potAnA Atmadharmana jALavI saMyamane anusarelo paMDita puruSa sarva pariSahone jItIne; sarva jIvo para samAna bhAva keLavI upazAMta thayelo ane koI jIvane pIDA upajAve nahi tevo thaIne vicare te ja bhikSu kahevAya. noMdha : manuSyo jeTalA mata ane vicAro hoya che ane tene aMge bhinna bhinna dharmo ke paMtho paDI jAya che. paraMtu vAstavika dharma ke satyanA vibhAgo kadI hoI zake nahi. te to sarva samAna ja hoya che. 16. je zilpa vidyArthI potAnuM jIvana calAvanAra na hoya tema ja jitendriya, AMtarika ane bAhyabaMdhanothI chUTelo, alpa kaSAyavALo, thoDuM ane parimita bhakSaNa karanAra ane gharane choDI rAgadveSa rahita thaI vicare te bhikSu kahevAya. noMdha : vezanAM parivartana e sAdhutA nathI paNa sAdhunuM cihna che. sAdhutA apramattatAmAM che; sAdhutA akrodha, avara ane anAsaktimAM che. sau koI AvI sAdhutAne sAdhI sva ane para kalyANane sAdhe, ema kahuM chuM. e pramANe sabhikhU nAmanuM paMdaramuM adhyayana samApta thayuM. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana sUtra adhyayana : soLamuM brahmacarya samAdhinAM sthAno (paramAtmAnuM svarUpa)mAM carcA karavI athavA AtmasvarUpanI pUrNapaNe prApti karavI te sau koInuM dhyeya che. eTale brahmacaryanI AvazyakatA e jIvananI AvazyakatA jevI ja anivArya che. abrahmacarya e jaDasaMsargathI janmelo vikAra che. A vikAranI jIvAtmA para jeTalI mohanIya karma (moha utpanna kare evI vAsanA)nI asara hoya che te pramANamAM bhayaMkara nIvaDe che. saMsAramAM jeTalA anartho Apattio ane du:kho jIvAtmA anubhave che te potAthI thayelI bhUlonuM ja pariNAma che. bhUlothI bacavA mATe ke AtmazAMti meLavavA mATe je utsuka thaI puruSArtha kare che te sAdhaka kahevAya che. AvA sAdhakane abrahmacaryathI nivRtta thaI brahmacaryamAM sthira thavuM e kriyA mATe jeTalI AMtarika cokIdArI rAkhavI paDe che teTalI ja ane tethI paNa vadhu bAhya nimittothI paNa cetavuM paDe che. game tevA uraca koTinA yogIne paNa nimitta maLatAM saMsAramAM bIjaka rUpe rahI gayelI vAsanA avazya uttejita thavAno bhaya rahe che. AthI jAgarUka sAdhake Atmonnati mATe ane vizuddha brahmacarya ArAdhavA mATe bhagavAna mahAvIre kahela anubhavamAMthI potAnI upayogI vAto dhArI rAkhavI ane AcaravI. te mumukSu mAtranuM sarvottama kartavya che. sudharmasvAmIe jaMbUsvAmIne Ama kahyuM : "he AyuSman ! meM sAMbhaLyuM che.' te bhagavAna mahAvIre Ama kahyuM : jinazAsanamAM sthavira bhagavAno (pUrva tIrthakaro)e brahmacaryanI samAdhinAM daza sthAno pharamAvyAM che. je (sthAno)ne sAMbhaLIne tema ja hRdayamAM dhArIne bhikSu, saMyamapuSTa, saMvarapuSTa, samAdhi (cittasamAdhi) puSTa ane jitendriya thaI gupta (Adarza) brahmacArI banI, apramattapaNe AtmalakSI thaI vicare.' (ziSya pUchayuM) : kayAM te brahmacarya samAdhi sthAno sthavira bhagavAnoe pharamAvyAM che ke jene sAMbhaLIne tema ja avadhArIne bhikSu; saMyamapuSTa, saMvarapuSTa, samAdhipuSTa ane jitendriya thaI gupta brahmacArI banI apramattapaNe AtmalakSI thaI vicare. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 93 brahmacarya samAdhanAM sthAnA (gurue kahyuM :) kharekhara sthavira bhagavAnoe A pramANe daza brahmacarya samAdhinAM sthAno pharamAvyAM che ke jene sAMbhaLIne tathA avadhArIne bhikSu saMyamapuSTa, saMvarapuSTa, samAdhipura ane jitendriya thaI gupta brahmacArI banI apramattapaNe AtmalakSI thaI vicare. "te A pramANe che 1, strI, pazu ane napuMsaka rahita upAzraya tathA sthAnane seve te ja nigraMtha (Adarza muni) kahevAya che. je strI, pazu ane napuMsaka sahita upAzraya, zavyA ke sthAna bhogave te nigraMtha na kahevAya. ziSya pUchayuM : "tema zA mATe ?' AcArye kahyuM : "kharekhara strI, pazu ke napuMsaka sahita Asana, zayyA ke sthAnane sevanAra brahmacArIne brahmacarya pALavAmAM (1) zaMkA (brahmacarya pALuM ke na pALuM ?) utpanna thAya athavA bIjAne zaMkA thAya ke strI ityAdi sahita sthAna bhogave che to te brahmacArI haze ke kema ? (2) AkAMkSA (icchA)-maithuna bhogavavAnI kadAcita nimitta maLatAM icchA jAge. (3) vicikitsA (brahmacaryanA phaLano saMzaya) brahmacarya pALavAthI zo lAbha ? evA durvicAro utpanna thAya ane vicAro thavAthI ekAMta hovAthI patana thavAno bhaya rahe ane te maithunanI lAlasAthI unmatta thaI javAya. tathA tevA vicAro ke duSkAryathI dIrgha kALa Take tevo zArIrika roga thAya ane ema patana thavAthI jJAnIe batAvela satyadharmathI zruta thAya. AvI rIte viSayecchA anarthonI khANa hovAthI tenA nimittarUpa strI, pazu ke napuMsaka jayAM rahetAM hoya tevA sthAno nigraMtha kadI na bhogave. 2. strIonI kathA (zRMgArarasajanaka vArtAlApa) kare nahi tene sAdhu kahevA. ziSya pUchyuM : 'tema zA mATe ?' AcArye kahyuM : "strIonI zRMgAravardhaka kathAo kahevAthI paNa uparyukta brahmacaryamAM hAni thavAno saMbhava che. mATe brahmacArI strI puruSo saMbaMdhI tevI kathAo na kahevI.' noMdha : zRMgArarasanI kathAo kahevAthI ke karavAthI alanano saMbhava che AthI te choDI devI ane ekalI strI sAthe paNa kathAlApa ekAMtanA prasaMge karavAnA yogo AvavA devA joIe nahi. 3. strIonI sAthe eka Asane na bese tene Adarza brahmacArI kaho. ziSya pUchyuM: 'tema zA mATe ?' AcArye kahyuM : "trIonI sAthe eka Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 uttarAdhyayana sUtra Asana para lagolaga besavAthI eka bIjA pratye moha thavAno ane tene sthaLe baMnenA brahmacaryamAM uparyukta hAni thavAno saMbhava che. mATe brahmacArI puruSa strI sAthe eka Asana para besavuM nahi.' noMdha : je Asana para strI pUrve beThela hoya te Asane aMtarmuhUrta (8 miniTa) sudhI paNa besavAno jainazAsana brahmacArIne niSedha kare che. jevI rIte brahmacArIne jAgRti rAkhavAnI che te ja prakAre brahmacAriNIne paNa jAti to rAkhavAnI ja che. khAsa karIne AvA prasaMgo ekAMtathI bane che. Akasmika AvI paDelI AvI sthitimAM vivekapUrvaka vartavuM ghaTe. 4. strIonI suMdara, manohara ane AkarSaka iMdriyone (viSaya buddhie) jue (kevAM suMdara che ? kevAM bhogayogya che ?) ke citave nahi te ja sAdhu kahevAya. "to kema !' ziSya pUchyuM. AcArya kahyuM : "kharekhara strIonI manohara ane AkarSaka iMdriyone jonAra ke ciMtavanAra brahmacArI (sAdhu)nA brahmacaryamAM zaMkA, kAMkSA ke vicikitsA utpanna thAya, brahmacarya khaMDita thAya, unmAda prApta thAya ane pariNAme dIrghakAlika roganI pIDA thAya. tema ja (AMtarika paNa) kevaLIe pharamAvela dharmathI patita thaI jAya. mATe kharekhara brahmacArI sAdhake strIonAM manohara ane manorama evAM aMgopAMgane (viSaya buddhithI) jovAM ke ciMtavavAM nahi.' 5. vastranA paDadAne AMtare ke pASANanI bhIMtane AMtare strIonA kUjita (koyalanA jevA) zabda, rovAnA zabda, gItanA zabda tema ja (patinA virahathI thayelA) vilApanA zabdane sAMbhaLe te Adarza brahmacArI ke nigraMtha na kahevAya. "te zA mATe ziSya pUchyuM. gurue kahyuM : "bhIMtane AMtare ke vastranA paDadAne AMtare rahelI strInA kUjita, rUdita gIta, hasita, svanita (rati prasaMganA dhvani) AjaMdaya ke vilApamaya zabdone sAMbhaLavAthI brahmacArInA 'brahmacaryamAM kSati paDe ke unmAda thAya, zarIramAM roga thAya mATe kharekhara brahmacArIe vastranA paDadA ke bhIMtane AMtare strInA tevA zabdo sAMbhaLavA noMdha : brahmacArI je sthaLe hoya tyAM bhItane AMtare rahelAM strI puruSo paraspara zRMgArakrIDA karatAM hoya te vakhatanAM vacano paNa viSayajanaka hoya mATe tevA zabdo sAMbhaLavA ke ciMtavavA nahi. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brahmacarya samAdhinAM sthAno 6. pUrve (gRhastha jIvanamAM) strIsaMgAthe je bhogone bhogavyA hoya ke je ratikrIDAo karI hoya tene saMbhAre te sAdhu na kahevAya. ziSya pUchyuM : "te zI rIte ?' AcArye kahyuM : "brahmacArI jo pUrve rati ke pUrvanI ratikrIDA saMbhAre to tenA brahmacaryamAM zaMkA, kAMkSA ane vicikitsA thAya. brahmacaryano bhaMga thAya ke unmAda thAya zarIramAM (viSaya ciMtanathI) roga thAya ane jJAnInA mArgathI patita thaI javAya. mATe nigraMthe pUrvarati ke pUrva ratikrIDAne saMbhAravI nahi.' noMdha : zaMkA, kAMkSA ane vicikitsAnA artho pUrve ApelA che mATe pharI pharI lakhyA nathI. 7. ati rasavALAM bhojana na kare te sAdhu kahevAya. ziSya pUchyuM : "te kema ?" AcArye kahyuM : "sarasa AhAra karavAthI (kharekhara rasavALA AhArathI) brahmacArInA brahmacaryamAM upara kahevAyelI kSati thAya. ane jJAnInA mArgathI patita thavAya mATe ati rasALa bhojana na khAvAM.' noMdha : rasavALAmAM tIkhAM, tamatamatAM ane svAdanI daSTie levAtAM ghaNAM khAnapAnano samAveza thAya che. svAdendriyano asaMyama brahmacarya khaMDananuM sauthI paheluM ane joradAra nimitta che. svAdendriyanA saMyamathI zIdhra brahmacaryanuM rakSaNa thaI zake che. 8. maryAdA uparAMta ati AhAra pANI kare nahi te sAdhu kahevAya. ziSya pUchyuM : "tema zA mATe ?" AcArye kahyuM : "ati bhojana karavAthI upara kahevAyelI rIte brahmacaryanuM khaMDana thAya che ane saMyama dharmathI patita thavAya che. noMdha : ati bhojana karavAthI aMgamAM ALasa pese che. duSTa vicAro jAge che ane ema kramathI brahmacarya mArgamAM paNa ghaNIvAra bAdhA Upaje che. 9. zarIra vibhUSAne anusaranAro (zRMgAra nimitte ati TApaTIpa karyA kare te) sAdhu kahevAto nathI. ziSya pUchyuM : 'tema zA mATe ?' AcArya kahyuM : "kharekhara soMdaryamAM bhUlelo ane zarIrane zaNagAranAra brahmacArI strIone AkarSaka nIvaDe che ane tethI tenA brahmacaryamAM zaMkA, kAMkSA ane vicikitsA utpanna thAya, brahmacarya khaMDita thAya mATe brahmacArIe vibhUSAnurAgI thavuM.' noMdha : sauMdaryanI Asakti ke zarIranI TApaTIpa karavAthI viSayanI vAsanA jAgavAno saMbhava rahe che. sAdAI ane saMyama e ja brahmacaryanAM poSaka che. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana sUtra 10. zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparza ityAdi iMdriyonA viSayomAM je Asakta thato nathI te nigraMtha kahevAya che. ziSya pUchyuM : 'tama zA mATe ?' AcArye kahyuM : "zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparzane anusaranArA brahmacArInA brahmacaryamAM upara kahelI kSati thAya ane kramathI saMyama dharmathI patita thavAya mATe zabdAdi pAMca iMdriyonA viSayomAM Asakta thAya nahi te nigraMtha kahevAya che. e pramANe daze brahmacarya samAdhi sthAno pUrNa thayAM, have te (saMbaMdhInA) zloko kahevAya che. te A pramANe che. bhagavAna bolyA : 1. (Ada) brahmacArIe brahmacaryanI rakSA mATe strI, pazu ane napuMsaka rahita evA ekAMta (AtmaciMtanane yogya) sthAnane sevavuM joIe. 2. brahmacaryamAM rakta thayelA bhikSue manane kSobha pamADe tevI ane viSayonI Asaktine vadhAranArI strIonI kathAne choDI devI, 3. punaH punaH strIonI zRMgAra vardhaka kathA karavAthI (kivA vAraMvAra strIo sAthe kathA vArtAnA prasaMgamAM AvavAthI) ke strIo sAthe bahu paricaya karavAthI brahmacarya khaMDita thAya che. mATe brahmacaryanA premI bhikSue te bAbatono haMmezAM tyAga karavo. 4. brahmacaryamAM rakta thayelo sAdhu strIonAM aMga pratyaMga ke AkRtine irAdApUrvaka vAraMvAra joyA na kare. tema ja strIonA kaTAkSa upara ke madhura vacano para Asakta na thAya. 5. strIonA koyala jevA zabdo, rudana, gIta, hAsya, premInA virahathI thatAM kaMdana ke zRMgAra samayanAM snehALa vacano para lakSya na ApavuM. A badhI karmendriyanA viSayanI Asakti che. brahmacaryanA premI sAdhake teno tyAga karavo. 6. gRhastha (asaMyamI) jIvanamAM strI saMgAthe hAsya, kIDA, viSaya sevana, zRMgAra rasa jamAvavA paraspara mAna rAkhyuM hoya, baLAtkArathI ke trAsathI viSayasevana karyuM hoya ityAdi koI jAtanA pUrva bhAgone brahmacArIe kadIpaNa ciMtavavA nahi. noMdha : pUrve je jAtanA bhogo bhogavyA hoya tenA ciMtanathI paNa bhogonA vicAro ane kusaMkalpo janme che ke je brahmacaryamAM mahAna hAnikartA che. 7. hamezAM brahmacaryamAM rakta thayelo bhikSu viyanI mastI vadhAranArAM rasavALAM bhojano jaladI tyAgI de. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brahmacarya samAdhinAM sthAno 8. saMyamI jIvana nibhAvavA mATe bhikSu dharmane jALavI, maLelI bhikSAne paNa bhikSA vakhate mApa pUrvaka grahaNa kare. brahmacaryanA upAsaka ane tapasvI bhikSuo adhika AhAra kadI na kare. noMdha : bhikSuonuM bhojana saMyamI jIvana TakAvavA mATe ja hovuM joIe. atibhojana AlasyAdi doSone utpanna karI saMyamI jIvanathI bhraSTa karI mUke che. 9. brahmacaryane vize rakta rahelA bhikSue zarIranI vibhUSA ane zarIrano zaNagAra choDI devo. vastrAdi koI paNa vastuo zRMgAra mATe dhAraNa na karavI. noMdha : nakha ke keza samAravA ke zarIranI anupayogI vAraMvAra TApaTIpa karavI ane tene mATe ja satata lakSya rAkhavuM te anAvazyaka che. eTaluM ja nahi paraMtu zarIra paranI evI Asakti keTalIka vAra patananA nimittabhUta paNa thAya che. 10. zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparza e pAMca iMdriya saMbaMdhInA kAma bhogone choDI devA. noMdha : Asakti e ja duHkha che. Asakti e ja baMdhana che. tevuM baMdhana jethI thAya che te vastuone choDI devI. ane pAMca Idriyone saMyamamAM rAkhI tenAthI yogya kArya levuM e ja sAdhakane mATe Avazyaka che. kAnathI sapuruSonAM vacanAmRto pIvAM, jIbhathI satya bolavuM, zarIrathI satkarma karavuM, AMkhothI sad vAMcana karavuM ane manathI dhyAna ane UMDuM ciMtana karavuM e ja Idriyono saMyama gaNAya. 11. sArAMza ke (1) strInovALuM sthAna, (2) mana lobhAve tevI strIkathA, (3) strIono paricaya, (4) strIonAM aMgopAMga joyA karavAM. 12. (5) strIonA koyala jevA zabdo, gIta, rudana, hAsya, (6) strI sAthe bhogavelA bhogo tathA strI saMgAthe pUrva jIvanamAM bhogavelAM sthAno hoya te badhuM saMbhAravuM, (7) sarasa bhojana khAvAM ke (8) maryAdA uparAMta bhojana khAvAM. 13. (9) kRtrima sauMdarya vadhAravA mATe karelI zarIranI zobhA ane (1) durjaya evA pAMca iMdriyonA bhogo A daze vastuo Atmazodhaka jijJAsuone tAlapuTa (bhayaMkara viSa) jhera jevI che. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 uttarAdhyayana sUtra noMdha : A traNa zlokamAM pUrvakathita vastuo vadhu spaSTa batAvI che. 14. hamezAM tapasvI bhikSue durjaya evA kAma bhogone jItIne brahmacaryamAM kSati thavAno saMbhava rahe tevAM badhAM zaMkAnAM sthAno choDI devAM. 15. dharyavAna ane saddharmarUpa ratha calAvavAmAM sArathi samAna bhikSue dharmarUpI bagIcAmAM vicaravuM, ane dharmarUpa bagIcAmAM rakta thaIne iMdriyonuM damana karI brahmacaryamAM ja samAdhi (dattacitta) keLavavI. 16. devo, dAnavo ane gAMdharva jAtinA devo yakSo, rAkSaso ane kinnarajAtinA devo paNa je duSkara evA brahmacaryane pALe che tevA puruSane namaskAra kare che. (davo paNa brahmacArInA dAsa bane che.) 17. A brahmacarya rUpa dharma niraMtara sthira ane nitya che. te dharmanuM pAlana karI aneka jIvAtmAo aMtima lakSya pahoMcyA che, pahoMce che ane pahoMcaze. ema tIrthakara jJAnI puruSoe kahyuM che. noMdha : Adarza brahmacarya sau koIne mATe sulabha nathI. chatAM AkAza kusumanI mAphaka azakya paNa nathI. brahmacarya mumukSunuM pagathiyuM che. mana, vacana ane kAyAthI yathAzakya brahmacaryanuM ArAdhana karavuM. brahmacaryanI prIti jALavavI ane brahmacaryanA rakSaNa mATe upara kahelA niyamo para lakSya ApavuM. ema kahuM chuM. ema brahmacaryanAM samAdhi (rakSaNa) sthAno nAmanuM soLamuM adhyayana samApta thayuM. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa zramaNIya adhyayana : sattaramuM pApa zramaNIya pApI sAdhunuM adhyayana saMyama lIdhA pachI tene nibhAvavAmAM ja sAdhutA che. tyAgI jIvanamAM paNa Asakti ke ahaMkAra jAge to tyAganI imArata khaLabhaLe, tevA zramaNo tyAgI nathI gaNAtA paNa pApI zramaNo gaNAya che. bhagavAna bolyA : 1. tyAga dharmane sAMbhaLIne kartavyaparAyaNa thaI je koI dIkSita thAya teNe durlabha evA bodhilAbhane meLavIne pachI sukhapUrvaka cAritra pALavuM. noMdha : bodhilAbha eTale AtmabhAna pAmavuM. AtmabhAna pAmyA pachI caritramArgamAM vadhu sthira thavAya. caritramArgamAM sthira thavuM te ja dIkSAno hetu che. khAvuM, pIvuM ke zarIra zuzruSA karavI e tyAgano hetu nathI. 2. koI saMyama lIdhA pachI mAne che ke upAzraya (rahevAnuM sthAna) suMdara maLyo che. paheravAnAM vastro maLyAM che. jamavAne mATe mAlapANI paNa uttama maLyA kare che. ane jIvAdika padArtho je che tene paNa jANI joI zakuM chuM. to have potAnA guru pratye) he AyuSyaman ! he pUjaya ! zAstro bhaNavAnuM prayojana zuM che ? noMdha : AvI vicAraNA pramAdanI sUcaka che. saMyamIe haMmezAM zAstravacanane abhyasta karavAM ane khUba khUba vAraMvAra citavavAM. 3. je saMyamI UMghavAno svabhAva ghaNo rAkhe ke AhArapANI karIne ghaNIvAra lagI sukhe sUI rahe te pApI zramaNa kahevAya che. noMdha : saMyamIne mATe dinacaryAnAM ane rAtricaryAnAM bhinnabhinna kAryo hoya che. te badhAMne kramapUrvaka AcaravAM joIe. 4. vinayamArga (saMyamamArga)no ane jJAnano je AcArya ane upAdhyAya vaDe lAbha thayo che tevA guruone jJAna thayA bAda niMde ke tiraskAra kare te pApI zramaNa kahevAya che. pa. ahaMkArI thaIne AcArya, upAdhyAya tathA saMgAthI sAdhuonI Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 uttarAdhyayana sUtra sadubhAvapUrvaka sevA na kare, upakArane bhUlI jAya ke pUjA sanmAna na kare te pApI zramaNa kahevAya che. 6. trasa (hAlatAcAlatA) jIvone, saceta (sajIva) bIjAne, vanaspati ke sUkSma jIvone paNa cAMpe ke hiMsA kare to asaMyamI gaNAya chatAM potAne saMyamI mAne te pApI zramaNa kahevAya che. 7. tRNAdinI zayyA, pATa ke bAjoTha, svAdhyAyanI bhUmikA, besavAnI bhUmikA, paga lUchavAnuM vastra, kAmaLI vagere badhI vastune saMbhALapUrvaka tapAsavI, tapAsyA vinA tene vApare te paNa pApI zramaNa kahevAya che. noMdha : saMyamI mATe potAnAM upayogI sAdhanone divasamAM be vAra tapAsavAnI jainazAstramAM AjJA che. kAraNa e che ke tema na karavAmAM sUkSma jIvonI hiMsAno saMbhava che ane te sivAya bIjA paNa keTalAka anarthono saMbhava che. 8. potAnA saMyamadharmane na chAje tevuM kArya kare. vAraMvAra krodha karyA kare ke pramAdapUrvaka utAvaLo utAvaLo gamana kare te pApI zramaNa kahevAya che. 9. jyAM tyAM joyA vinA avyavasthita potAnAM pAtra, kaMbala ityAdi sAdhanone mUkI de ane jue topaNa asAvadhAnatAthI nirIkSaNa kare te pApI zramaNa kahevAya che. noMdha : avyavasthA ane asAvadhAnatA saMyamamAM bAdhaka che. 10. potAnA guruno vacanathI ke manathI parAbhava kare che temaja anupayogI vAto sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM asAvadhAnatAthI prati lekhana (nirIkSaNa) kare che te paNa pApI zramaNa kahevAya che. 11. je ghaNuM kapaTa karyA kare, jUThuM bole, ahaMkArI hoya, lobhI ke ajiteMdriya hoya, avizvAsu ane asaMvibhAga (potAnA saMgAthI ke sAdhaka karatAM gupta rIte vadhAre cIjo bhogave tevo) hoya te paNa pApI zramaNa kahevAya che. 12. je adharmI (durAcArI), potAnI kubuddhithI bIjAnI buddhino parAbhava karanAra, vivAdane utpanna karanAra temaja laDAI ane kalahamAM sadA rakta rahenAra hoya che te pApI zramaNa kahevAya che. 13. asthira ane kacakacATa zabdo thAya tevA Asanane vize jayAM tyAM bese ke asAvadhAnatAthI Asana para bese tema ja koIpaNa kAryamAM barAbara upayoga na rAkhe te pApI zramaNa kahevAya che. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa zramaNIya 101 14. raje kharaDelA pagane paMjyA vinA zayyA para sUve ke upAzraya ke zadhyAne vivekapUrvaka jue nahi tema ja zayAmAM sUtAM sUtAM asAvadhapaNe varte te paNa pApI zramaNa kahevAya che. noMdha : Adarza saMyamI mATe sAmAnya alanA thAya te paNa pApa che. 15. je dUdha, dahIM ke tevA rasavALA padArthone vAraMvAra khAdhA kare che tema ja tapazcaryA tarapha prIti dharAvato nathI te paNa pApI zramaNa kahevAya che. 16. sUryodayathI mAMDIne sUryAsta thatAM sudhI vAraMvAra veLA kaveLAe AhAra karyA kare ane koI guru ke vaDIla zikhAmaNa Ape to te na mAnatAM bhikSAnI avagaNanA kare che te paNa pApI zramaNa kahevAya che. 17. je sadagurune tyAgI durAcArIono saMga kare che, cha mAse potAnA saMpradAyane choDI bIjA saMpradAyamAM cAlI jAya che ane niMdanIya cAritravALo hoya che te pApI zramaNa kahevAya che. noMdha : saMpradAya eTale gurukula, sAdhaka je gurukulamAM rahIne potAnI sAdhanA karato hoya che tene khAsa kAraNa sivAya choDIne cAlI janAro svacchaMdI sAdhaka patita thAya che. 18. potAnuM ghara (gRhasthAzrama) choDIne saMyamI thayo che chatAM rasa lolupI ke bhogI banI para (gRhasthonAM) ghare pharyA kare ane jyotiSa vagere vidyArthI potAnuM jIvana calAve (te sAdhuno dharma nathI mATe) tevuM karanAra pApI zramaNa kahevAya che. 19. bhikSu thayA pachI to tene "vasudhaiva kuTum' hovuM joIe. tema chatAM sAmudAyika (bAra kuLanI) bhikSAne na icchatAM mAtra potAnI jJAtino ja AhAra laI bhikSA kare che temaja kAraNa sivAya gRhasthane tyAM vAraMvAra bese che te pApI zramaNa kahevAya che. noMdha : je kuLamAM abhakSya (mAMsAdi) AhAro thatA hoya temaja halakA AcAravicAro hoya te ja varjya gaNI anya sthaLothI bhikSA levI e pramANe jainazAstrakAroe jaina sAdhujIne chUTa ApI che. gRhasthane tyAM vRddha, rogI ke tapasvI sAdhu ja kAraNavazAt besI zake te sivAyanA to nahi ja. kAraNa ke gRhasthanA ati paricayathI patana ane eka jJAtinA ja piMDa levAthI baMdhana thaI jAya che. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 uttarAdhyayana sUtra 20. pUrvokta kahyo tevo (pAsasthA-patita), usanA (rasalolupI), ahAchaMdA (svachaMdI), saMsattA (Asakta) ane kuzIla ema pAMca prakAranA kuzIlanAM lakSaNo sahita-durAcArI tathA jJAna, darzana, cAritra, tapa ane vIrya e pAMce guNothI rahita kuzIla, mAtra tyAgInA veSane ja dhAraNa karanAra evo pApI zramaNa A lokamAM jheranI mAphaka niMdanIya bane che. tema ja A lokamAM ke paralokamAM sukhI paNa thato nathI. 21. uparanA badhA doSone je sadAya tyAgI de ane munionA chaMdamAM sAco sadAcArI hoya te ja A lokane vize amRtanI mAphaka pUjAya che tathA tevo ja sAco sAdhu A loka ane paraloka baMnene ArAdhe che. noMdha : A lokamAM sarvano vaMdanIya bane che ane paralokamAM divyagati pAme che. athavA karmabaMdhanathI sarvathA mukta thaI jAya che. saMyama lIdhA pachI sthAnanI pUratI javAbadArI vadhe che. hAlavA cAlavAmAM, khAvApIvAmAM, upayogI sAdhano rAkhavAmAM, vidyA meLavavAmAM, gurukulano vinaya jALavavAmAM ke potAnuM kartavya samajavAmAM jarApaNa gaphalata thAya to saMyama haNAya. apramattatA ane vivekane kSaNe kSaNe sthAna ApI krodha, mAna, mAyA, lobha, viSaya, moha, asUyA, IrSyA Adi Atmazatruono vijaya meLavato jAya ane AgaLa vadhe te dharmazramaNa kahevAya. jo maLelAM sAdhanono durupayoga kare ke pramAdI bane to pApI zramaNa kahevAya. mATe zramaNa sAdhake khUba sAvadhAna rahevuM ane samAdhi sAdhavI. ema kahuM chuM : ema pApI zramaNanuM sattaramuM adhyayana pUrNa thayuM. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMyatIya 103 adhyayana : aDhAramuM saMyatIya saMyati rAjarSi saMbaMdhI cAritryazIlanuM mauna je asara upajAve che te hajAro pravaktAo ke lAkho graMtho upajAvI zakatA nathI. jJAnanuM phaLa cAritranuM sphuraNa che. cAritranI eka ja cinagArI seMkaDo janmonAM karmAvaraNa (mAyAjALa)ne bALI zake che. cAritranI suvAsa karoDo kalmaSo (pApo)ne nirmaLa karI zake che. ekadA kAMpIlya nagaranA saMyati mahArAjA mRgayA zikAra mATe eka udyAnamAM nIkaLI paDyA che. AthI e kAMpIlyakesara udyAnamAM nirdoSa evAM mRgAdi pazuo trAsI UThyAM che. rasamAM Asakta thayelA mahArAjAnA hRdayamAM anukaMpAdevIne badale nirdayatAno vAsa jAmyo che. ghoDA para besI kaiMka mRgalAone bANo mAryA bAda jevo te ghavAyelA mRgalA pAse Ave che tevo ja te tenI pAse padmAsane beThelA eka yogIzvarane jue che ane jotAM vAra ja camake che. turata ja azva parathI UtarI munizvaranI pAse AvI vinayapUrvaka temanAM caraNapUjana kare che, namaskAra kare che. dhyAnamAM aDola rahelA gardabhAlI yogIzvarane kazoya khyAla nathI. te to mauna samAdhimAM beThA che. paraMtu mahArAjA yogIrAja taraphathI pratyuttara na maLatAM bhayabhIta thAya che. vinA vAMke karelI nirdoSa pazuonI hiMsA tene vAraMvAra khaTakyA kare che. anukaMpAnI lahero UchaLI paDe che. yogIzvara dhyAnamAMthI nivRtta thAya che ke zIghra mahArAjA potAnuM nAma jaNAvI yogIrAjanAM kRpAprasAdane meLavavAnI jijJAsA rajU kare che. yogIrAja temane yathArtha bhAna karAve che ane tyAM ja e saMskArI AtmAno te ja kSaNe uddhAra thAya che. bhagavAna bolyA : 1. (paMcAla dezamAM) kAMpIlya nagaramAM caturaMgI senA tathA gADIghoDA, pAlakhI vagere RddhivALA eka saMyati nAmanA mahArAjA rAjya karatA hatA. ekadA te mRgayA (zikAra) karavA mATe potAnA nagaranI bahAra nIkaLyA. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana sUtra 2. azvadaLa, hAthIdaLa, rathadaLa ane pAyadaLa e cAra prakAranI moTI senAthI cAre tarapha gherAyelA 3. rasa (pazu mAMsano svAda)mAM Asakta thaI azva para caDelA te mahArAjA kAMpIlyakesara nAmanA udyAnamAM mRgalAone bhagADIne (pAchaLa doDI) bIvarAvelAM ane doDIne thAkI gayelA evA mRgone vIMdhI nAkhatA hatA. 104 4. te ja kesara udyAnamAM tapodhanI (tapasvI) ane svAdhyAya (ciMtana) tathA dhyAnamAM joDAyelA eka aNagAra (sAdhu) dharmadhyAnamAM lIna thayA hatA. 5. vRkSathI vyApta evA nAgaravelanA maMDapa nIce te muni Asrava (pApamaLa)ne dUra karIne nirmaLa citte dhyAna karI rahyA che. tenI pAse AvelA (eka) mRgalAne paNa te rAjA haNI nAkhe che. noMdha : rAjAne khabara na hatI ke ahIM koI munirAja che. nahi to ziSTatA jALavavA khAtara te kadI tevA mahAyogInI pAse AvuM hiMsaka kRtya karI zakata nahi. 6. (mRgo haNAyA pachI) pAchaLa ghoDA para jaladI doDI Avato te rAjA te sthaLe AvIne haNAyelA mRgalAne jue che ane tene jotAM ja pAse dhyAnastha beThelA tyAgIne paNa jue che. 7. (jotAM vAra ja mArA bANathI munirAja haNAyA haze ! muni na haNAyA hoya to mRga tenI pAse AvI gayo mATe kadAca mRga te yogIno haze ane te haNAI gayo, have mAruM zuM thaze ? athavA AvA anukaMpana yogI pAse AvuM hiMsaka kRtya thayuM tethI tene duHkha thaze. A pramANe vicAro Ave che.) tethI bhayabhIta ane zaMkAgrasta banI gayelo te mAne che ke 'maMda puNyavALA, rasAsakta ane hiMsaka evA meM kharekhara munizrInI lAgaNI dubhAvI.' 8. te rAjA turata ja potAnA ghoDA parathI UtarI ghoDAne dUra mUkIne munizrI pAse jaI te Adarza tyAgInA baMne caraNone bhaktipUrvaka name che ane saraLa hRdayapUrvaka kahe che ke bhagavan ! mArA aparAdhane Apa mApha karo. 9. paraMtu te vakhate e yogIzvara maunapUrvaka dharmadhyAnamAM tallIna hovAthI rAjAne pratyuttara na ApI zakyA. AthI rAjA bhaya vaDe khUba AkuLavyAkuLa thaI gayo. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMyatIya 105 noMdha : gunegAranuM aMtaHkaraNa svayaM khaLabhaLyA kare che tethI tenA hRdayamAM prathamathI bhaya to hato ja. paraMtu yogIzvaranA maune tene vadhAre vyAkuLa banAvI mUkyo. 10. potAnI oLakhANa ApatAM kahe che ke, he bhagavan! huM saMyati (nAmano rAjA) chuM. mane kaMIka kaho. kAraNa ke mane bahu bIka lAge che ke rakhe kopita thayelA aNagAra potAnA zaktiprabhAva (tejovezyA)thI karoDo manuSyone bALI nAMkhe ! noMdha : tapasvI ane yogIpuruSone aneka prakAranI siddhio utpanna thAya che. paraMtu AdarzapuruSo teno durupayoga kadI karatA ja nathI chatAM mahArAjAne tevo bhaya utpanna thAya te to svAbhAvika ja che. munizrI dhyAnamAMthI jAgRta thaI svastha thayA ane bhayabhIta rAjAne joI turata ja bolI UThyA : 11. he rAjan ! tane abhaya ho ! ane tuM paNa have (tArI nIcenA jIvone mATe) abhayadAnano dAtA banI jA. anitya evA A jIvaloka (saMsAra)ne vize hiMsAnA kAryamAM zA mATe Asakta thAya che ? noMdha : jema mArA bhayathI tuM mukta thayo tema tuM paNa sarva jIvone tArA bhayathI mukta kara. abhayadAna jevuM eka uttama dAna nathI. kSaNika evA manuSyajIvanamAM AvAM ghora kRtyo zA mATe kare che ? 12. jo tAre rAjapATa, meDI, maMdira, bAgabagIcA, svajana parivAra ane zarIra vagere badhuM choDIne karmavazAt vaheluM moDuM javAnuM ja che to anitya evA A saMsAramAM rAjaya para paNa Asakta zA mATe thAya che ? 13. jenA para tuM mUMjhAI rahyo che te jIvana ane rUpa e badhuM to vidyutanA camakArA jevuM caMcaLa che. mATe he rAjana ! A lokanI ciMtA choDI paraloka mATeno kaMIka vicAra kara. zA mATe pachInAM pariNAmane ciMtavato nathI ? 14. strI, putro, mitro ke baMdhuo jIvatAne ja anusarI temAM bhAgIdAra bane che. maraNa thayA pachI koI anusaratuM nathI. noMdha : A dekhAtuM sagapaNa jIvana sudhInuM ja che ane manuSyajIvana paNa kSaNika ane parataMtra che. to tevA kSaNika sagapaNa mATe jIvana hArI javuM koI rIte ucita nathI. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 uttarAdhyayana sUtra 15. jema ati duHkhI thayelA putro marelA pitAne ghara bahAra kADhe che tema marelA putronA dehane pitA tyAge che. sagA bAMdhavonuM paNa temaja samajavuM. mATe he rAjan ! tapazcaryA ane tyAga (anAsakti) mArgamAM gamana kara, noMdha : cetana gayA pachI suMdara deha paNa saDavA mAMDe che. eTale premIjana paNa tene jaladI bahAra kADhI citAmAM saLagAvI de che. 16. he rAjan ! gharadhaNI marI gayA pachI teNe ekaThuM kareluM dhana ane pote poSelI strIone koI bIjA manuSyo ja bhogave che ane gharanAM badhAM harSa ane saMtoSapUrvaka te marelAnAM AbhUSaNothI alaMkRta thaI AnaMda kare che. noMdha : marelAno viraha thoDo vakhata sAle che. paraMtu saMsAranI ghaTanA ja evI che ke svArtha hoya to lAMbA kALe ane svArtha na hoya to thoDA ja vakhatamAM te duHkha bhUlI javAya che. 17. sagAMvahAlAM, dhana, parivAra e badhuM ahIM rahI jAya che ane mAtra te jIve karelAM zubha ke azubha karma ja sAthe Ave che. te zubhAzubha karmathI joDAyelo jIvAtmA ekalo ja parabhavamAM cAlyo jAya che. noMdha : AvI jAtanI saMsAra ghaTanA batAvavAthI te saMskArI rAjAnuM hRdaya vairAgyamaya banI jAya che. 18. e pramANe yogIzvaranI pAse satyadharmane sAMbhaLIne te rAjA (pUrva saMskAronI prabaLatAthI) te ja samaye saMvega (mokSanI tIvra abhilASA) ane nirveda (dava tathA manuSya saMbaMdhInA kAmabhogothI vairAgya)ne pAmyA. 19. have saMyatirAjA rAjyane choDIne gardabhAlI muni pAse jainazAsananI dIkSA laI saMyatimuni banI gayA. noMdha : sAco vairAgya jAge pachI kSaNabhara paNa kema rahevAya ? AvA saMskArI jIvo apUrva AtmabaLa dharAvanArA hoya che. gardabhAlI munizvaranA ziSya saMyatimuni sAdhujIvanamAM paripakva tema ja gItArtha (jJAnI) banI guru pAsethI AjJA laI ekadA grAmAnugrAma vicaratA vicaratA eka sthaLe Ave che. tyAM temane eka bIjA rAjarSi maLe che. A kSatriya rAjarSi devalokathI eNvIne (nIkaLIne) manuSyabhava pAmyA che. te paNa pUrvanA prabaLa saMskArI hovAthI kaMIka nimitta maLatAM jAtismaraNa jJAna thayuM che ane tethI tyAgI banI dezodeza vicarI jinazAsanane zobhAvI rahyA che. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMyatIya 20. rASTrane tyAgIne dIkSita thayelA te kSatriyamuni saMyati yogIzvarane pUche che ke jevuM ApanuM rUpa dekhAya che tevuM ja ApanuM aMtaHkaraNa paNa prasanna dekhAya che. 107 noMdha : jevI ApanI AkRti saumya che tevuM ja aMtaHkaraNa paNa nirmaLa dekhAya che. 21. ApanuM nAma zuM ? pUrvAzramamAM ApanuM gotra zuM hatuM ? Apa zAthI zramaNa banyA ? (tyAga kevI rIte lIdho ?) kayA AcArya (gurudeva)ne sevo cho ? tamo vinIta kevI rIte kahevAo cho ? (Ama kSatriyamunie pUchyuM hatuM.) 22. mAruM nAma saMyati che. gautama e mAruM gotra che. jJAna ane cAritrayukta evA gardabhAlI nAmanA AcArya mArA gurudeva che. noMdha H muktine mATe yogya evA guruvarane huM sevuM chuM have vinIta kema kahevAya ? te praznanA uttaramAM punaH kahe che : 23. aho kSatriyarAja mahAmuni ! (1) kriyAvAdI (samajaNa vinA mAtra kriyA karanAra. (2) akriyAvAdI (mAtra popaTiyA jJAnane mAnanAra), (3) vinayathI ja siddhi mAnanArA ane (4) ajJAnavAdI. A cAre vAdamAM rahelA puruSo bhinnabhinna prakAranA mAtra vAdo ja karyA kare che. paraMtu tattva mATe kazo prayatna karatA nathI. te saMbaMdhamAM tattvajJa puruSoe zuM kahyuM che ? noMdha : Ama kahevAnuM prayojana e che ke tevA matane mAnanAra ekAMtavAdI sAdhaka vinIta kahevAto nathI. tethI ekAMtavAdone huM svIkArato nathI. tema saMyatimunie kahyuM. 24. tattvanA jANakAra, sAcA puruSArthI ane kSAyikajJAna (zuddhajJAna) tathA kSAyika cAritra vaDe saMyukta evA jJAtaputra bhagavAna mahAvIre paNa A pramANe prakaTa karyuM hatuM. 25. ahIM jeo asatya prarUpaNA karanAra, (ke pApa karanArA) hoya che te ghora narakamAM paDe che. ane je Arya (satya) dharmane Acare che te manuSya divyagatine pAme che. noMdha : madhyayugamAM jainazAsana sarvopari gaNAtuM kAraNa ke pUrNa puruSo tenA pravartaka hatA ane te tapa, tyAga tathA ahiMsAnA sUkSma siddhAMtonuM prarUpaNa karatA. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 uttarAdhyayana sUtra 26. te sivAyanA mAtra kapaTayukta mata pravartI rahyA che. te nirarthaka ane khoTA vAdo ja che. ema jANIne huM saMyamamAM pravartana karI iryA samitimAM vasuM chuM. nodha : sarvazreSTha jenazAnane jANI te mArgamAM huM gamana karuM chuM. iryA samiti e jaina zramaNonI kriyA che. viveka ane upayogapUrvaka gamana karavuM tenuM nAma IryA. - 27. (kSatriya rAjarSie kahyuM :) e badhA azuddha ane asatya dRSTivALA anArya mato meM paNa jAmyA che. ane paraloka paNa jANyA che. tethI have sAcA prakAre AtmasvarUpane oLakhI jainazAsanamAM vicaruM chuM. noMdha : kSatriya rAjarSie saune pahelAM jANI lIdhA hatA ane temAM apUrNatA lAgavAthI pachI ja jaina jevA vizALa zAsananI dIkSA lIdhI hatI. A sAMbhaLI saMyati munie kahyuM : 28. huM paNa pahelA mahAprANa nAmanA vimAnamAM pUrNa AyuSyavALA kAntimAna deva tarIke hato. tyAMnI so varSanI upamALAnI divyaAyu sthiti che. te moTA kALa pramANanI hoya che. noMdha : pAMcamA devalokamAM huM devarUpe hato tyAre mAruM AyuSya daza sAgaropamanuM hatuM. sAgaropama e sarva saMkhyAtIta moTuM kALa pramANa kahevAya che. 29. huM te pAMcamA (brahma) devalokathI nIkaLIne manuSyanA bhavane vize saMyatirAjA rUpe avataryo hato. (tyAMthI nimittavazAta dIkSita thaI) have huM mArA ane paranA AyuSyane barAbara jANI zakuM chuM. noMdha : saMyati rAjarSine tevuM vizuddha jJAna hatuM ke je vizuddha jJAna dvArA te potAnA ane parano jIvita kALa jANI zake. 30. (he kSatriya rAjarSi !) bhinnabhinna prakAranI rucio ane svachaMdone saMyamIe tyAgI devA joIe. ane sarva kAmabhogo anarthanAM mULa che ema jANI jJAnamArgamAM gamana karavuM joIe. - 31. tema jANIne dUSita (nimittAdi zAstro dvArA kahevAtA) praznothI huM nivRtta thayo chuM. tema ja gRhastha sAthenI gupta rahasya bharI vAtothI paNa nivRtta thayo chuM. aho ! kharekhara saMsArane tyAgI saMyamamArgane pAmelA puruSe dinarAtrI jJAnapUrvaka tapazcaryAmAM ja vicAravuM joIe. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMyatIya 109 noMdha : A pramANe saMyati rAjarSie bahu madhura rIte sAdhunI jIvanI (jIvana) varNavI pote te mujaba cAle che tenI pratIti ApI vinIta arthAt jainazAsanane anukULa zramaNanI vyAkhyA kahI saMbhaLAvI. kSatriya rAjarSie A sAMbhaLI potAnuM paNa te ja maMtavya che ane ApaNe baMne eka jinazAsananA anuyAyIo chIe tema khAtarI ApI kahyuM : 32, sAcA ane zuddha aMtaHkaraNathI pUcho to huM paNa te ja kahuM chuM je vastu tIrthakara (jinezvara) devoe batAvI che te apUrvajJAna jinazAsanamAM jhaLake che. 33. te jJAnI puruSoe kahyuM che ke akriyA (jaDakriyAne choDI dhIra sAdhake sAcA jJAna sahita kriyAne AcaravI ane samadaSTithI yukta thaI kAyara puruSone kaThina evA sad dharmamAM gamana karavuM. noMdha : samakti daSTinAM cazmAM sIdhAM hoya che. te koInA doSo dekhato nathI. mAtra satyano zodhaka banI tene ja Acare che. jainadarzana jema jaDakriyA (jJAnarahita kriyA)ne mAnatuM nathI tema zuSkajJAna (kriyA rahita popaTiyuM jJAna)ne paNa svIkAratuM nathI. te jJAna ane cAritra baMnenI AvazyakatA svIkAre che. 34. mokSarUpI artha ane sad dharmathI zobhatA evA A puNyapada pavitra upadezane sAMbhaLIne pUrvakALamAM bharata nAmanA cakravartIe paNa bharatakSetranuM rAjya ane divya kAmabhogone choDIne cAritra dharma aMgIkAra karyo hato 35. (pUrva, pazcima ane dakSiNa dizAmAM samudra sudhI ane uttara dizAmAM calahimavaMta parvata sudhI jenI ANa hatI.) tevA bIjA sagara cakravartI paNa sAgaranA cheDA sudhI rahelA bhArata kSetranA rAjyane tathA saMpUrNa hakumatane choDIne saMyama aMgIkAra karI mukti pAmyA che. 36. apUrva RddhimAna ane mahA kIrtimAna evA madhava nAmanA cakravartI paNa bharatakSetranuM rAjya choDI pravajyA levAne sAvadhAna thaI gayA hatA. 37. cothA sanakumAra narendra cakravartI ke je mahA RddhivALA hatA chatAM temaNe paNa putrane rAjya soMpIne (saMyama laI) tapazcaryAno mArga AdarI dIdho hato. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 uttarAdhyayana sUtra 38. lokane vize apAra zAMti karanArA pAMcamA zAMtinAtha nAme RddhimAna cakravartI paNa bharatakSetranuM rAjya choDI, pravajayA laIne mukti pAmyA. 39. IsvAku vaMzanA rAjAomAM vRSabha samAna uttama ane vikhyAta kIrtivALA narezvara, chaThThA cakravartI kuMthurAjA paNa rAjyapATa tathA saMpatti choDIne tyAgI banI anuttaragati (mukti)ne pAmyA. 40. sAgaranA cheDA sudhI rahelA bharatakSetranA naravarezvara sAtamA cakravartI anAmanA narezvara paNa te badhI vastune choDI karmathI rahita thaI zreSTha gati (mukti) pAmyA. 41. navamA mahApA nAme cakravartI paNa moTI senA, bhAratavarSanuM mahAna rAjaya tathA uttama kAmabhogone choDI tapazcaryAnA mArgamAM vaLyA hatA. 42. pRthvInA pratyeka rAjAonAM mAnane mardana karanArA ane manuSyomAM iMdra samAna evA AThamA cakravartI hariSaNa paNa mahImaMDaLamAM potAnuM eka ja chatra pravartAvI Akhare tene choDIne tyAgI banI uttama gatimAM gayA. 43. hajAro rAjAothI gherAyelA agiyAramA jaya nAmanA cakravartIe paNa sAcA tyAgI thaI AtmadAna karyuM ane uttama gati (mokSagati)mAM gayA. noMdha : cakravartI eTale cha khaMDanA adhipati. evA mahAna puruSoe apAra samRddhi manoramya kAmabhogone choDI dIdhAM hatAM ane tyAga aMgIkAra karyo hato. bharatakhaMDanA bAra cakravartI paikI uparanA dasa tyAgI thaI mokSe gayA hatA. ane AThamA subhUma cakravartI ane bAramA brahmadatta cakravartI, e baMne bhogo bhogavI narakagati pAmyA hatA. jainazAsanamAM je sAmAnya rAjAo bhaLyA te batAve che : 44. pratyakSa kendranI preraNA thavAthI prasanna ane paryApta evA dazArNa rAjayane choDI dazArNabhadra tyAgamArgane Adaryo. 45. namirAjA to bhogo pratye sAkSAt zakendranI preraNA hovA chatAM potAnA AtmAne vaza rAkhI vaidehI nagarI tathA gharabArane choDIne cAritradharmamAM sAvadhAna thayA hatA. 46. tema ja kaliga dezamAM karakaMjurAjA, paMcAla dezamAM dvimukharAjA. videha dezamAM (mithilA nagarImAM) namirAjezvara ane gaMdhAra dezamAM nirgata (nagaI) nAmanA rAjezvara tyAgI banyA hatA. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 11 saMyatIya nodha : A cAre pratyeka buddha (koI eka vastu joIne bodha pAmelA) jJAnI puruSo thaI gayA che. 47. rAjAomAM dhorI samAna e badhA rAjAo potAnA putrone rAjaya soMpIne jinazAsanamAM anurakta banyA hatA ane cAritramArganI ArAdhanA karI hatI. 48. siMdhu sovIra dezanA dhorI samAna udAyana nAmanA mahArAjAe rAjya choDIne saMyama Adaryo ane Akhare uttama evI mokSagatine pAmyA. 49. te ja prakAre kAzIdezanA (sAtamA naMdana nAmanA baLadeva) rAjAe paNa rAjaya tathA kAmabhogone tajI dIdhA tathA saMyama Adaryo. aMte kalyANa ane satyamArgamAM puruSArtha karIne adharmarUpI mahAvanane kApI nAMkhyuM. noMdha : vAsudevanuM baLa tathA Rddhi cakravartIthI ardhI hoya che. temanA nAnA bhAI hoya te baLadeva gaNAya. baLadeva dharmapremI ja hoya che te bhogomAM rakta thatA nathI. 50. apayazane haNI nAkhanAra ane mahAkIrtivALA evA vijaya nAmanA rAjAe paNa guNasamRddha (guNe karIne pUrNa) rAjayane choDIne dIkSA lIdhI hatI. noMdha : vijaya e bIjA naMbaranA baLadeva hatA. 51. te ja prakAre prasannacittapUrvaka ugra tapazcaryA AcarIne mahAbaLa nAmanA rAjarSi paNa mAthA sATe kevaLajJAnarUpa lakSmIne meLavI mukti pAmyA hatA. noMdha : pUrvokta sivAya bIjA paNa sAta baLadeva rAjAo tathA bIjA aneka rAjAo jainazAsanamAM saMyamI thayA che. ahIM mAtra thoDAM ja prasiddha daSTAMto kahyAM lAge che. pa2. dhIrapuruSa niSNuyojanavALI vastuo sAthe unmattanI mAphaka thaI pRthvImAM svacchaMdI thaI kema vicare ? ema viveka karIne ja upara kahelA (bharatAdika) zUravIra ane prabaLa puruSArthI puruSo jJAna ane kriyAthI yukta evA jaina mArgane AdaratA hatA. 53. saMsAranA mULa zodhavAmAM samartha evI A meM (pUrva AgamanI) satya vANI Apane kahI che. te sAMbhaLIne AcaravAthI kaMIka mahApuruSo tarI gayA che. vartamAna kALe tamArA jevA kaMka tare che ane bhaviSyakALamAM aneka tarI jaze. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 2 uttarAdhyayana sUtra nodha : A pramANe ahIM e baMne AtmArthI aNagArono satsaMga saMvAda pUrNa thAya che. ane te baMne munizvaro potAnA paMthe prayANa kare che. - 54. dhIrapuruSa saMsAranI nirarthaka vastuo sAru potAnA AtmAne zA mATe haNe ? arthAt na ja haze. ema viveka kare to sarvasaMgathI mukta thaI tyAgI banI te aMte niSkarmA thaI siddha thAya che. noMdha : cakravartI jevA mahArAjAo manuSya lokanI saMpUrNa Rddhi ane zaktivALA hoya che. tenA bhAgomAM zI khAmI hoya? chatAM tyAM paNa tRpti hotI nathI. pti tyAgamAM che. tRpti nirAsaktimAM che. tRpti nirmoha dazAmAM che. tethI ja tevA dharaNapati bAhya saMpattine choDI AMtarika saMpattine meLavavA saMyamamArgane svIkAre che. sukhano e eka ja mArga che. zAMtine bheTavAnI e eka ja zreNi che. saMtoSanuM e eka ja sopAna che aneka jIvAtmAo bhUlI, bhaTakI, rakhaDI ravaDIne Akhare ahIM ja AvyA che. tyAM ja vizrAma lIdho che ane tyAM ja je kaMI joItuM hatuM te pAmyA che. e pramANe bhagavAna mahAvIre kahyuM hatuM te tane kahuM chuM. ema zrI sudharmasvAmIe jaMbUne kahyuM : Ama saMyatimuninuM aDhAramuM adhyayana samApta thayuM. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRgAputrIya 113 adhyayana : ogaNIsamuM mRgAputrIya mRgAputra saMbaMdhI kukarmanAM pariNAma kaDavAM che. durAtmAnI duSTa vAsanAne anusaravAmAM khUba jokhama che. ekamAtra sahaja bhUlathI A loka para lokamAM aneka saMkaTo sahevAM paDe che. durgatinAM dAruNa duHkho sAMbhaLatAM paNa trAsa upajAve tevAM hoya che to anubhavanI to vAta ja zI ? mRgAputra pUrvanA saMskAravazAt yogamArgamAM javA tatpara thAya che. mAtApitA saMyama mArganAM saMkaTo putrane kahI batAve che. putra kahe che : mAtApitA ! kyAM e svecchAe sahevAnAM sAmAnya kaSTa ane kyAM e parAdhInatAe bhogavavAM paDatAM dAruNa duHkha ? Akhare mRgAputranA saMyamanI sAcI tAlAvelI mAtApitAne pigaLAvI mUke che. saMsArane tyAgI tapazcaryAne AdarI te yogIzvara A ja janmamAM parama puruSArtha dvArA karmakaMcukane bhedIne aMtima dhyeye maLI zuddha, buddha ane siddha thAya che. bhagavAna bolyA : 1. moTAM vRkSothI gADha evAM kAnana (jaMgala) ane krIDA karavA lAyaka udyAnothI suzobhita ane samRddhithI ramaNIya evA sugrIva nAmanA nagarane vize baLabhadra nAmanA rAjA rahetA hatA. ane te rAjAne mRgAvatI nAmanI paTarANI hatI. - 2. mAtA pitAno vallabha ane yuvarAja evo balazrI nAmano tene eka kumAra hato ke je damitendriyomAM zreSTha ane mRgAputra tarIke prasiddha thayo hato. 3. te dogundaka (trAyaDhizaka) devanI mAphaka manohara ramaNIo sAthe haMmezAM naMdana nAmanA mahelamAM AnaMdapUrvaka krIDA karato hato. noMdha : devalokamAM trAyastrika nAmanA bhogI devo hoya che. 4. maNi ane ratnothI jenuM bhoyataLiyuM jaDeluM che, tevA mahelane gokhe Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana sUtra 114 besIne ekadA te nagaranA traNa rastA, cAra rastA ane moTAM cogAnone bhinnabhinna rIte joyA kare che. noMdha : maNi ane ratnonuM jaDatara e ahIM upameya kathana hovuM joIe, kAraNa ke apAra saMpatti hovA chatAM teno AvI rIte upayoga to na ja thaI zake. paraMtu te evA prakAranuM jaDatara hoya ke jonArane tyAM amUlya evAM maNi ke ratno ja pAtharelAM lAge. 5. tevAmAM te mRgAputre tapazcaryA, saMyama ane niyamone dhAraNa karanAra, apUrva brahmacArI ane guNanI khANarUpa eka saMyamIne tyAMthI pasAra thatA joyA. 6. mRgAputra maTakuM mAryA vagara eka dRSTithI te yogIzvarane joyA kare che. jotAM jotAM tene vicAra Avyo ke AvuM svarUpa (veza) pahelAM meM avazya kyAMka joyuM che. 7. sAdhujInAM darzana thayA pachI A pramANe ciMtavatAM zubha adhyavasAya (mano bhAvanA) jAgRta thayA. ane kramathI mohanIya bhAva upazAMta thavAthI tyAMne tyAM temane jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. noMdha : jainadarzana jIvAtmAne ATha karmothI gherAyelo mAne che. ane e karmavazAt ja janmamaraNAdi du:kho veThavAM paDe che. A ATha karmo paikI bIjA sAta karmomAM kevaLa mohanIya karma ja mahAna che. tenI sthiti paNa 70 koDAkroDI sAgaropama eTale ke badhAM karmo karatAM vadhu ane prabaLa mAnI che. A karmano jeTale aMze kSaya thato jAya teTale aMze AtmAbhimukha thavAya. mRgAputranA mohanIya karmanuM upazamana thayuM hatuM. ane tethI temane jAtismaraNa jJAna thayuM. A jJAna thavAthI saMjJI paMcendriya (manavALA paMcendriya vALAne potAnA navasonI saMkhyA sudhInA pUrvabhavo sAMbhare che. jAtismaraNa jJAna matijJAnano ja eka bheda che. 8. 3 saMjJI (manavALA) jIvane ja utpanna thAya tevuM jJAna utpanna thavAthI prathama teNe gata janma joyo ane jANyuM ke devalokamAMthI UtarIne huM manuSyabhava pAmyo chuM. vra mahAna RddhimAna mRgAputra pUrvajanmane sAMbhare che. pUrvajanmane saMbhAratAM saMbhAratAM pUrvabhave AdareluM sAdhupaNuM paNa yAda AvyuM. noMdha : A gAthA koI koI pratimAM vadhu AvelI hovAthI anuvAdana karyuM che. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRgAputrIya 115 9. sAdhupaNuM yAda AvyA pachI cAritrane vize khUba prIti udbhavI ane viSayane vize teTalI ja virakti (vairAgya) utpanna thaI. AthI mAtApitAnI samIpamAM AvI A vacana kahyuM : 10. he mAtApitA ! pUrvakALamAM meM pAMca mahAvratarUpa saMyama dharma pALelo tenuM smaraNa thayuM che. ane tethI naraka, pazu ityAdi aneka gatinA duHkhathI bharelA saMsAra samudrathI nivRtta thavAne icchuM chuM. mATe mane AjJA Apo. huM pavitra pravajA (gRhatyAga) aMgIkAra karIza. noMdha : pUrvakALamAM paMcamahAvratanuM kahe che tethI jaNAya che ke prathama tIrthakara zrI RSabhadevanA vakhatamAM mRgAputra saMyamI thayA haze. 11. he mAtApitA ! pariNAme viSa (kipAko phaLanI peThe niraMtara kaDavA phaLa denArA ane ekAMta duHkhanI paraMparAthI ja viTaLAyelA evA bhogo meM (pUrvakALamAM ane hamaNAM) khUba bhogavI lIdhA che. 12. A zarIra azuci (zukravIryAdi)thI utpanna thayeluM hoI kevaLa apavitra ane anitya che. (roga, jarA ityAdinA) duHkha ane kalezonuM ja mAtra bhAjana che. temaja azAzvata (asthira) dazAvALuM che. 13. pANInA phINa ke parapoTA jevA kSaNika zarIramAM Asakti zI ? te hamaNAM ke pachI (bAla, taruNa ke jarAvasthAmAM) jarUra javAnuM che to temAM huM kema lobhAuM ? 14. pIDA ane kuSTAdi roganuM ghara ane jarA tathA maraNathI gherAyelI A asAra ane kSaNabhaMgura manuSya dehamAM have eka kSaNa mAtra huM rati (AnaMda) pAmI zakato nathI. 15. aho ! A Akho saMsAra kharekhara du:khamaya che. tyAM rahelA prANIo bicArAM janma, jarA, roga ane maraNanAM duHkhothI pIDAI rahyAM che. 16. (he mAtApitA !) A badhA kSetra (ughADI jamIna), ghara, suvarNa, putra, strI, baMdhuo ane zarIrane choDIne paNa parAdhInapaNe mAre vaheluM ke moDuM avazya javAnuM che. noMdha : je jIvAtmA kAmabhogone svayaM nathI tajato tene kAmabhogo tajI de che, mATe potAnI jAte tAjelA kAmabhogo duHkhakara nahi paNa sukhakara nIvaDe che. 18. jaima kipAka phaLanuM pariNAma suMdara nathI tema bhogavelA bhogonuM paNa pariNAma suMdara nathI. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana sUtra noMdha : kiMpAka vRkSanAM phaLa jovAmAM ramaNIya ane khAvAmAM to ati madhura hoya che paraMtu khAdhA pachI thoDI ja vAramAM mRtyu nipajAvI de che. 18. (vaLI he mAtApitA !) je musAphara aTavI jevA lAMbA mArgamAM bhAtuM lIdhA vinA prayANa kare che te raste jatAM kSudhA ane tRSAthI khUba pIDAya che ane du:khI thAya che. 19. te ja pramANe je dharmane AdaryA vinA parabhava (paraloka)mAM jAya che, te tyAM jaI aneka prakAranA rogo ane upAdhiothI pIDAya che. noMdha : A saMsAra aTavI che, jIva musAphara che ane dharma bhAtuM che. jo dharmarUpI bhAtuM hoya to ja je gati pAme tyAM te zAMti meLavI zake che. ane ema saMsArarUpI AkhI aTavI sukhethI pasAra karI zake che. 20. je musAphara aTavI jevA lAMbA mArgamAM bhAtuM laIne prayANa kare che te kSudhA ane tRSAthI rahita thaI sukhI thAya che. 21. te pramANe je sAcA dharmanuM pAlana karIne parabhavamAM jAya che te tyAM haLukarmI (alpakarmI) ane arogI thaI sukhI thAya che. 22. vaLI he mAtApitA ! ghara baLatuM hoya tyAre te gharano dhaNI asAra vastuone choDI pahelAM bahu mUlyavALI vastuo ja kADhI le che. 23. tema A Akho loka jarA ane maraNathI baLI jaLI rahyo che. Apa mane AjJA Apo to temAMthI (tuccha evA kAmabhogone tajIne) kevaLa mArA AtmAne ja ugArI laIza. 116 24. (taruNa putranI tAlAvelI joI tene) mAtApitAe kahyuM : he putra ! sAdhupaNuM (cAritra levuM) e kaThaNa che. sAdhupuruSe hajAro guNone dhAraNa karavA paDe che. noMdha H sAcA sAdhujIne doSo dUra karI hajAro guNono vikAsa karavo paDe che. 25. jIvanaparyaMta jagatanA jIvamAtra para samabhAva rAkhavo paDe che. zatru ane mitra baMnene samAna draSTithI jovAnA hoya che ane hAlatAMcAlatAM, khAtA ema pratyeka kriyAmAM thatI sUkSma hiMsAthI paNa vismaravuM paDe che. tevI sthiti kharekhara sau koIne mATe durlabha che. 26. sAdhujIne AkhA jIvana sudhI bhUlecUke paNa asatya bolavAnuM hotuM nathI. satata apramatta (sAvadhAna) rahIne hitakArI chatAM satya bolavuM e bahu bahu kaThaNa che. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRgAputrIya 1 17 27. sAdhujI dAMta khotaravAnI saLI suddhAM paNa rAjIkhuzIthI dIdhA vagara laI zake nahi. tevI rIte doSa rahita bhikSA meLavavI e paNa ati kaThina che. noMdha : dazavaikAlika sUtranA trIjA adhyayanamAM betAlIsa doSonuM varNana che. bhikSane tevA sUkSmadoSothI rahita bhojana levAnI AjJA che. 28. kAma bhogonA rasane jANanArAe abrahmacarya (maithuna)thI sAva virakta rahevuM e kaMI sAmAnya vAta nathI. AvuM ghora (akhaMDa) brahmacaryavrata pALavuM ati ati kaThina che. noMdha : bALapaNathI jeNe bhogo na bhogavyA hoya te karatAM bhogavI lIdhA hoya tene vAraMvAra tenuM smaraNa AvavuM e sAva saMbhavita che ane smaraNathI kusaMkalpa thatA jAya to mAnasika, vAcika ane kAyika brahmacarya pALI zakAya nahi. 29. dhana, dhAnya ke dAsAdi koIpaNa vastuno parigraha na rAkhavo temaja saMsAranI hiMsAdi sarva kriyAono tyAga karavo te duSkara che. tyAga karIne koI vastu para mamatA paNa na rAkhavI te ati duSkara che. 30. anna, pANI, mevA ke mukhavAsa e cAre prakAramAMnA koI paNa AhArano rAtre upayoga karI zake nahi temaja koI paNa vastuno bIjA divasa mATe saMgraha paNa rAkhI zake nahi. AvuM chaThuM vrata che te paNa kaThaNa che. noMdha : jaina sAdhune ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane aparigraha A pAMce vrato mana, vacana ane kAyAthI vizuddha rIte jIvanaparyata pALavAnAM hoya che ane rAtribhojanano paNa sarvathA tyAga karavAno hoya che. sAdhu jIvanamAM je Akasmika saMkaTo Ave che te batAve che : 31. sudhA, tRSA, TADha, tApa, (dhyAnamAM) DAMsa ane maccharanuM du:kha, kaThora vacano, du:khada sthaLa, tRNasparza ane melanuM AvI paDatuM duHkha, 32. temaja tADana (mAra) tarjana (Thapako) vadha ane baMdhananAM kaSTo paNa sahevA sahelA nathI. sadA bhikSAcaryA karavI, yAcIne paNa ApeluM ja levuM ane yAcanA karatAM paNa aprApti thAya e badhuM duSkara che. 33. A kApotI (pArevAnI jema kAMTAne tajI parimita kaNa ja khAvA) vRtti-saMyamI jIvana, dAruNa (bhayaMkara kezaluMcana ane duSkara brahmacarya pAlana A badhuM pALavuM zaktivALo paNa kaThina thAya che.) Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 uttarAdhyayana sUtra noMdha : jaina munione jIvanaparyata kezone hAthavaDe kADhI nAkhavAnI tapazcaryA paNa karavAnI hoya che. 34. mAtApitAe kahyuM : he putra ! tuM sukomaLa, sumasjita (bhogamAM DUbelo) ane bhoga sukhane yogya che. he putra ! sAdhupaNuM pALavA mATe kharekhara tuM samartha nathI. 35. he putra ! bhAre lokhaMDanA bhAranI jema jIvanaparyata avizrAMtapaNe saMyamInA ucita guNono bhAra vahana karavo duSkara che. 36. AkAzamAM UMcA evA cula himavaMta parvatathI paDatI gaMgA nadInA sAme pUre javuM ane be hAthathI sAgara taravo jeTalo kaThaNa che teTaluM ja saMyamInA guNone tarI javuM (prApta karavA) durlabha che. noMdha : saMsAranI Asakti jeTalI ghaTe teTalI ja saMyamaguNanI prApti thAya. 37. veLano koLiyo jeTalo nIrasa che. teTalo ja (viSaya sukhathI rahita) saMyama paNa nIrasa che. taravAranI dhAra para javuM jeTaluM kaThaNa che teTaluM ja tapazcaryAnA mArgamAM prayANa karavuM kaThaNa che. 38. vaLI he putra ! sarpanI mAphaka ekAMta AtmadaSTithI cAritra mArgamAM cAlavuM duSkara che. lokhaMDanA java cAvavA jeTalA duSkara che teTaluM ja saMyama pAlana paNa duSkara che. 39. jema baLatI agninI jhALa pIvI dohyalI che tema taruNa vayamAM sAdhupaNuM pALavuM duSkara che. 40. vAyuno kothaLo bharavo jeTalo muzkela ke azakya che teTaluM kAyarane sAdhupaNuM pALavuM muzkela che. 41. jema trAjavethI lakSa yojanano merU parvata toLavo duSkara che tema zaMkA rahita ane nizcaLa saMyama pALavo duSkara che. 42. jema be hAthathI Akho samudra tarI javo azakya che. tema anuzAMta (azakta) jIva vaDa damano sAgara taravo duSkara che. noMdha : dama eTale Idriya tathA manane damavuM te kaThaNa che. 43. mATe he putra ! tuM zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparza e pAMce viSayonA manuSya saMbaMdhI bhogo bhogava, ane bhakta bhogI thaIne pachI cAritra dharmane khuzIthI svIkAraje. 44. A pramANe mAtApitAnAM vacana sAMbhaLIne mRgAputre kahyuM : he Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 mRgAputrIya mAtApitA ! Ape kahyuM te satya che paraMtu niHspRhI (pipAsA rahita)ne A lokamAM kazuM azakya hotuM ja nathI. 45. vaLI A saMsAracakramAM duHkha ane bhaya upajAvanArI zArIrika ane mAnasika vedanAo huM anaMtavAra sahana karI cUkyo chuM. 46. jarA ane maraNathI gherAyelA ane cAra gatirUpa bhayathI bharelA A saMsAramAM meM janma maraNa ane bhayaMkara vedanAo ghaNIvAra sahana karI che. naraka yonimAM pUrve anaMta vedanA veThelI te kahI batAve che : 47. ahIMno agni jeTalo uSNa hoya che tenA karatAM anaMtagaNI naraka yonimAM uSNa agni hoya che. naraka yoniomAM AvI uSNa vedanAo meM (karmanA prabhAve) sahana karI che. 48. ahIMnI ThaMDI karatAM naraka yonimAM anaMtagaNI TADha hoya che. meM naraka gatiomAM tevI sapta ThaMDInI vedanAo veThI che. 49. kaMdunAmanI kuMbhIo (loDhAdinAM bhAjanomAM AkraMda karatAM karatAM UMcA page ane nIcA mastake rahelo huM (devakRta) baLatA agnimAM pUrve ghaNIvAra pakAvAyo chuM. noMdha : naraka yonimAM kandu vagere nAmanAM bhinna bhinna kuMbhIsthAno hoya che. tyAM nAraka jIvo utpanna thAya che ane tevA jIvone paramAdhArmika nAmanA tyAMnA adhiSThAtAo aneka yAtanAo Ape che. - pa. pUrva kALe mahA dAvAgni jevI marU (verAna medAna) bhUminI vaja jevI veLavALI kadamba vALukA nadImAM huM anaMtavAra baLyo hato. 51. ka6 kuMbhIomAM UMce baMdhAyelo asahAya (sahAya vinA huM karavata ane krikaca vagere zastrothI pUrve ghaNIvAra barADA pADato chedAyo chuM.) para. ati tINa kAMTe karIne vyApta evA moTA sibali vRkSanI sAthe baMdhAyelA mane Agho pAcho UlaTo sulaTo kheMcIne paramadhArmikoe ApelI vedanA meM sahana karI che. noMdha : sibali vRkSa tADathI paNa moTuM hoya che. 53. pApakarmanA pariNAme huM pUrvakALe potAnA ja karmathI) moTA yaMtromAM zeraDInI mAphaka ati bhayaMkara avAja karato khUba pIDAyo chuM. 54. zukara ane zvAna jevA zyAma ane sabaLa jAtanA paramadhArmika devoe anekavAra bhUmi para taraphaDato mane pADyo, (zastrAdie karI) chedI nAkhyo ane bacAvavAnI bUma pADavA chatAM bhedI nAkhyo hato. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana sUtra 55. (paramAdhArmikoe) pApakarmathI narakasthAnamAM gayelA mArA zarIranA aLasInA puSpavarNI talavAra, khaDga ane bhAlAe karIne be khaMDa, ghaNA khaMDa ane atisUkSma vibhAgo karI nAkhyA hatA. 56. jAjavalyamAna sAMbela ane dhuMsarIvALA tapelA lokhaMDanA rathamAM paravazapaNe yojAyelA me jotaranA baMdhane bAMdhI rojhane jema lAkaDInA prahAre mAre tema mane paNa marmasthAnomAM pADIne khUba mAryo hato. 57. citAomAM pADAone jema bALe che tema pApakarmothI gherAyelA mane parAdhInapaNe jAjvalyamAna agnimAM zekyo hato ane bALIne bhasma karyo hato. 58. DhaMka ane gIdha paMkhIrUpa banI loDhAnA sANasA sarakhI majabUta cAMce karI valavalATa karatA evA mane paramAdhArmikoe anaMtavAra kApI nAMkhI duHkha dIdhuM hatuM. 59. e narakagatimAM tRSAthI khUba pIDAtAM doDatAM doDatAM vaitaraNI nadIne joI pANI pIvAnI AzAe temAM paDyo paraMtu tyAM rahelA annAnI dhArAothI khUba haNAyo hato. 60. tApathI pIDAtAM asi (talavAra) patra nAmanA vanamAM gayo tyAM uparathI talavAranI dhAra jevAM tIkSNa patro paDavAthI anaMtavAra chedAyo hato. 61. mudgaLo, musaMDhI nAmanAM zastro, zULo tathA sAMbelAM vaDe gAtro bhAMgI gayAM hatAM ane tevuM duHkha meM anaMtavAra bhogavyuM hatuM. 120 62. churInI tIkSNa dhAra vaDe khAla utArIne haNAyo hato ane kAtaraNIe karI aneka vakhata kapAyo ane chedAyo hato. 63. tyAM phAMsalAnI kapaTajALomAM jakaDAI mRganI peThe paravazapaNe ghaNI vakhata huM vahana karAyo, baMdhAyo ane ruMdhAyo hato. 64. moTI jALa jevAM nAnAM mAchalAMne gaLI janAra moTA moTA magaramaccho AgaLa nAnA macchanI mAphaka paravazapaNe huM ghaNIvAra tevA paramAdhArmikothI pakaDAyo, kheMcAyo, phaDAyo ane marAyo hato. 65. vizeSa karIne daMzavALI ane lepavALI jALo vaDe pakSI jema pakaDAI jAya tema paramAdharmikothI huM ghaNIvAra pakaDAyo, lepAyo, baMdhAyo ane marAyo hato. 66. sutAro jema vRkSane chede tema kuhADA ke pharasIe karI pa2mAdhArmikoe mane chedyo (ne muMjanI peThe) phADyo, phUTyo ane cholyo hato. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRgAputrIya 121 67. jema luhAro capeTA ane ghaNa vaDe loDhAne kUTe tema huM anaMtavAra phUTAyo, bhedAyo ane marAyo hato. 68. khUba bhayaMkara rudana karavA chatAM trAMbu, loDhuM, sIsuM vagere dhAtuone khUba kaLakaLatAM tapAvI mane parANe pIvaDAvyAM. 69. (ane pAtAM pAtAM e paramAdhArmikoe kahyuM :) 're anArya karmanA karanAra ! tane pUrvajanmamAM mAMsa bahu priya hatuM.' ema kahIne mArA zarIramAMthI mAMsa toDI toDI tenA kakaDA karI agni jevA lAla bhaDathAM banAvI banAvIne mane ghaNI vAra khavaDAvyAM. 70. 'vaLI tane goLa tathA mahuDAM vagereno banela surA (dArU) bahu ja priya hato' ema saMbhArIne mArA ja zarIranuM rudhira ane carabI jAjvalyamAna karI mane pIvaDAvI hatI. 71. bhaya sahita udvega sahita ane duHkha sahita pIDAyelA evA meM ghaNA du:khathI bharelI AvI vedanAo satata anubhavI hatI. ghora 72. narakayonimAM meM tIvra, bhayaMkara, asahya, mahA bhayakAraka, ane pracaMDa vedanAo ghaNIvAra sahana karI che. 73. he tAta ! manuSyalokamAM jevI bhinnabhinna prakAranI vedanAo anubhavAya che te karatAM narakatiomAM anaMtagaNI vedanAo hoya che. 74. (he mAtApitA !) jyAM maTakuM mArIe teTalo vakhata paNa zAMti nathI evI sarva bhavomAM meM asAtA (asukha) vedanA anubhavI che. 75. A badhuM sAMbhaLyA pachI mAtApitAe kahyuM : he putra ! bhale tArI icchA hoya to dIkSita thA paraMtu cAritra dharmamAM duHkha paDye pratikriyA (duHkhane haTAvavAno upAya) nahi thAya. 76. mAtApitAne mRgAputre kahyuM Apa kaho cho te satya che. paraMtu huM Apane pUchuM chuM ke jaMgalamAM pazu pakSIo vicaratAM hoya che tenI pratikriyA koNa kare che ? noMdha : pazu ane pakSIonAM du:kho jema upAya karyA vinA zAMta thAya che tema mAruM paNa duHkha zAMta thaI javAnuM. 77. jema jaMgalomAM mRga ekalo sukhethI vihAra kare che tema saMyama ane tapazcaryA vaDe huM ekAkI cAritradharmamAM sukhapUrvaka vicarIza. 78. moTA araNyane vize vRkSanA mULamAM beThelA mRgalAne Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 2 2 uttarAdhyayana sUtra (pUrvakarmavazAta) jyAre roga utpanna thAya che, tyAre tyAM jaI tenI sAravAra koNa kare che ? - 79. tyAM jaI koNa tene auSadha Ape che ? tenA sukhadu:khanI ciMtA koNa kare che ! koNa tene bhojanapANI lAvIne khavaDAve che ? noMdha : jene sAdhano adhika che tene ja sAmAnya duHkha ati duHkharUpa nIvaDe che. 80. jayAre te nIrogI thAya che tyAre potAnI meLe bhojana mATe vanamAM jaI suMdara ghAsa ane sarovarane zodhI le che. 81. ghAsa khAIne, sarovaramAM pANI pIne tathA mRgacaryA karIne pachI potAnA nivAsasthAne pahoMce che. 82. e ja pramANe udyamavaMta sAdhu ekAkI mRgacaryA carIne pachI UMcI dizAmAM gamana kare che. 83. jema ekalo mRga aneka bhinnabhinna sthaLe vase che, eka ja sthAne nahi tema muni gocarI (bhikSAcarI)mAM mRgacaryAnI mAphaka jude jude sthaLe vicare ane bhikSA suMdara maLo ke na maLo topaNa jarA mAtra denArano tiraskAra ke niMdA na kare. 84. mATe he mAtApitA ! huM paNa mRganI mAphaka tevI (nirAsakta) carcA karIza. A pramANe putranA daDha vairAgyane jANI mAtApitAnAM kaThora hRdaya pIgaLI gayAM. temaNe kahyuM : he putra ! jema Apane sukha paDe tema khuzIthI karo. A pramANe mAtApitAnI AjJA maLyA pachI te AbharaNAdika sarva prakAranI upAdhine choDavA taiyAra thayA. 85. pAkI AjJA levA mATe pharIthI mRgAputre kahyuM : (prasanna citte ApanI AjJA hoya to hamaNAM ja sarvaduHkhothI choDavanAra mRgacaryA rUpa saMyamane AdaruM ? A sAMbhaLI mAtApitAe prasanna citte kahyuM : pyArA putra ! yatheccha vicAro. 86. e pramANe bahu prakAre mAtApitAne samajAvI ane AjJA laIne jema mahAna hAthI bannarane bhedI nAkhe che tema mamatvane chedI nAkhyuM. 87. samRddha, dhana, mitro, strI, putro ane svajanone vastra para lAgelI dhULane khaMkherI nAkhe tema badhAne tajIne te nIkaLI gayo. 88. pAMca mahAvrato, pAMca samiti ane traNa guptiothI yukta banI abhyatara (AMtarika) ane bAhya tapazcaryAmAM udyamavaMta thayA. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRgAputrIya noMdha : mahAvrata, samiti ane guptinuM varNana AvI gayuM che. tapazcaryAnuM savistara varNana trIsamA adhyayanamAM Avaze. 89. mamatA, ahaMkAra, Asakti ane garvane choDI trasa temaja sthAvara jIvo para potAnA AtmA samAna vartavA lAgyo. 123 90. vaLI lAbhamAM ke alAbhamAM, sukhamAM ke du:khamAM jIvitamAM ke maraNamAM, niMdAmAM ke prazaMsAmAM ane mAnamAM ke apamAnamAM samavartI banyA. 91. garva, kaSAya, daMDa, zalya, hAsya, bhaya, zoka ane vAsanAthI nivRtta thaI svAvalaMbI banyA. noMdha : daMDo traNa che. manadaMDa, vacanadaMDa, kAyadaMDa, zalyo paNa traNa che. mAyAzalya, nidAnazalya ane mithyAdarzanazalya. kaSAya cAra che krodha, mAna, mAyA ane lobha. 92. A loka saMbaMdhI ane paraloka saMbaMdhInI AzAthI rahita thayA. bhojana maLo ke na maLo, koI zarIrane caMdana lagADo ke haNo-e baMne dazAmAM samavartI thayA. 93. ane aprazasta evAM pAponA AsravathI (AgamanathI) sarva prakAre rahita thayA. temaja AdhyAtmika dhyAnanA yogo vaDe kaSAyono nAza karIne prazasta zAsanamAM sthira thayA. 94. e pramANe jJAna, darzana, cAritra, tapa ane vizuddha bhAvanAothI potAnA AtmAne vizuddha banAvIne - 95. ghaNAM varSo sudhI cAritra (sAdhupaNuM) pALIne eka mAsanuM aNasaNa karI zreSTha siddhigatine pAmyA. noMdha : aNasaNa be prakAranAM hoya che. (1) maraNaparyaMta. A aNasaNa AyuSyano aMtakALa jANI maraNaparyaMtanA kALa sudhI karavAnuM hoya che. (2) kALa maryAdita. 96. jema mRgAputra rAjarSi bhogothI taruNa vayamAM nivartI zakyA tema tattvane jANanArA paMDita puruSo bhogothI sahasA nivRtta thAya che. 97. mahAna prabhAvazALI ane mahAna yazasvI mRgAputranuM A saumya cAritra sAMbhaLI, uttama prakAranI tapazcaryA ane saMyamane ArAdhI tathA traNa lokamAM prasiddha evI uttama (mokSa) gatine lakSyamAM rAkhIne - Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 24 uttarAdhyayana sUtra 98. temaja duHkhavardhaka, (caurAdi) bhayanA mahAna nimittarUpa ane Asakti vadhAranAra evA dhanane barAbara oLakhyA pachI tajI daIne sAcA sukhane lAvanAra, muktiyogyaguNa prakaTAvanAra ane sarvazreSTha evI dharmarUpa dhosarIne dhAraNa karo. noMdha : saMsAra Akho duHkhamaya che paNa te saMsAra bahAra nathI. narakagati ke pazugatimAM nathI, te saMsAra to AtmAnI sAthe joDAyelo che. vAsanA e ja saMsAra-Asakti e ja saMsAra. AvA saMsArathI ja du:kha janme che, poSAya che ane vadhe che. bahAranAM bIjAM zArIrika kaSTo ke akasmAta AvI paDelI sthitinuM duHkha e to pataMgaraMga jevuM kSaNika che. te duHkhanuM vedanA thavuM ke na thavuM teno AdhAra vAsanA para che. ATaluM jeNe jANyuM, vicAryuM ane anubhavyuM teo ja A saMsAranI pAra javAno prayatna karI zakyA che. ema kahuM chuM - e pramANe mRgAputranuM adhyayana samApta thayuM. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAnircathIya 1 25 adhyayana : vIsamuM mahA nirgathIya mahA nigraMtha muni saMbaMdhI - kadAca zarIranI vedanA haravAnuM auSadha haze. bAhya baMdhanonI vedanA toDavAnAM zastro paNa maLI Avaze. paraMtu UMDI UMDI thatI AtmavedanAne dUra karavAnAM auSadha bahAra kyAMya nathI. AtmAnI anAthatAne dUra karavA mATe bahAranAM koI sAmarthya kAma AvI zakatAM nathI. potAnA sanAtha mATe pote ja sAvadhAna thavuM ghaTe. bIjAM avalaMbano e jAdugaranA tamAsA che. AtmAnAM avalaMbana e ja sAcAM sAthI che. anAthI nAmanA yogIzvara saMsAranI anityatAne anubhavI cUkyA hatA. rAjaRddhi jevI samRddhi, apAra vilAso ane taruNinAM pralobhana tathA mAtApitAno apAra sneha e badhuM temaNe sabaLatAthI choDI dIdhuM hatuM. ekadA taruNa vayanA te tejasvI tyAgI, udyAnamAM ekAMta dhyAna dharI rahyA hatA te ja udyAnamAM akasmAtathI jaI caDelo zreNika nAmano rAjagRhino rAjavI yogIzvaranI prasanna mukhamudrA, jhaLahaLatI Atmajyota ane taruNavayanI tyAgadazA joI mugdha banyo. zuM AvA yuvAno paNa tyAgI hoya ? e vicAre tene bahu bahu cakita banAvyo. e yogInA vizuddha AMdolane zreNikanA aMtaHkaraNamAM je krAMti macAvI tenuM nirIkSaNa karavuM mumukSune ati ati Avazyaka che. bhagavAna bolyA : 1. arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane saMyamI puruSone bhAvathI namaskAra karIne paramArtha (mokSa) dAtA dharmanI yathArtha zikSAne kahIza. dhyAnapUrvaka mane sAMbhaLo. noMdha : saMyatapada, arihaMta, AcArya, upAdhyAya ane saMyamI puruSonuM bodhaka che. 2. apAra saMpattinA svAmI ane magadha dezanA adhipati zreNika mahArAjA khaMDita kukSi nAmanA caitya tarapha vihArayAtrA mATe nIkaLyA. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana sUtra 3. bhinnabhinna prakAranAM vRkSo ane latAothI vyApta vividhaphaLa ane puSpothI chavAyeluM ane vividha pakSIothI sevAyeluM te udyAna naMdanavana sarakhuM hatuM. 126 4. tyAM eka vRkSanA mULa pAse beThelA, sukhane yogya, sukomaLa, samAdhistha ane saMyamI sAdhune joyA. 5. te nRpati yogIzvaranuM rUpa joIne te saMyamIne vize atyaMta Azcarya pAmyo. 6. aho ! kevI kAMti ! aho ! kevuM rUpa ! aho ! e AryanI kevI saumyatA, kSamA, nirlobhatA ane bhoga pratye anAsakti che ! 7. te muninAM baMne caraNone namIne, pradakSiNA karIne, ati dUra nahi ke ati pAse nahi tema UbhA rahI hAtha joDIne pUchavA lAgyA. 8. he Arya ! AvI taruNAvasthAmAM bhoga bhogavavAne vakhate pravrujita kema thayA ? AvA ugra cAritramAM Ape zI preraNAe abhiniSkramaNa karyuM ? A vastune sAMbhaLavA icchuM chuM. 9. (muni bolyA :) he mahArAja ! huM anAtha chuM. mAro nAtha (rakSaka) koI nathI. tema haju sudhI tevA koI kRpALu mitrane huM pAmI zakyo nathI. 10. A sAMbhaLIne magadezanA adhipati zreNika rAjA hasI paDyA. zuM AvA prabhAvazALI ane samRddhivALA Apane haju sudhI koI svAmI na maLyo ? noMdha H yogIzvaranuM ojasa joI teno sahAyaka koI na hoya te asaMgata lAgyuM ane tethI ja mahArAjAe tema kahyuM. 11. he saMmin ! Apane koI nAtha (sahAyaka) na hoya to huM thavA taiyAra chuM. manuSyabhava kharekhara durlabha che. mitra ane svajanothI gherAyelA Apa sukhapUrvaka mArI pAse raho ane bhogone bhogavo. 12. he magadhezvara zreNika ! tuM pote ja anAtha che. je pote ja anAtha hoya te bIjAno nAtha zI rIte thaI zake ? 13. muninAM vacana sAMbhaLI te narendra vismita thayo. AvuM vacana teNe kadI koInI pAsethI sAMbhaLyuM na hatuM. tethI te vyAkuLa ane saMzayI banyo. noMdha : tene ema lAgyuM ke A yogI mArAM zakti, sAmarthya ane saMpattine jANatA nahi hoya, tethI tema kahe che. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAnigraMthIya 127 14. ghoDAo, hAthIo ane karoDo manuSyo, zahero ane nagarI (vALA aMgadeza tathA magadhadeza)no huM dhaNI chuM. suMdara aMtaHpuramAM huM manuSya saMbaMdhInA uttama kAmabhogone bhogavuM chuM. mArI AjJA ane aizvarya ajoDa che. 15. AvI manavAMchita vipula saMpatti hovA chatAM huM anAtha zI rIte ? he bhagavan ! ApanuM kaheluM kadAca khoTuM to nahi hoya ! 16. (munie kahyuM) he pArthiva ! tuM anAtha ke sanAthanA paramArthane jANI zakyo nathI, ke narAdhipa ! anAtha ane sanAthanA bhAvane jarApaNa samajI zakyo nathI. (tethI ja tane saMdeha thAya che.) 17. he mahArAja ! anAtha kone kahevAya che ? mane anAthatAnuM bhAna kyAM ane kevI rIte thayuM ane kema pravrajyA lIdhI te badhuM svastha citta rAkhI sAMbhaLa. 18. prAcIna zaheromAM sarvottama evI kozAMbI nAmanI nagarI hatI ane tyAM prabhUta dhanasaMcaya nAmanA mArA pitA rahetA hatA. 19. ekadA he mahArAja ! taruNa vayamAM mane ekAeka AMkhanI atula pIDA utpanna thaI, ane te pIDAthI AkhA zarIrane dAdhajvara zarU thayo. 20. jema kopelo zatru zarIranA komaLa bhAgamAM ati tIkSNa zastrathI ghora pIDA upajAve tevI te AMkhanI vedanA hatI. 21. ane iMdranA vajranI peThe dAdhava2nI dAruNa vedanA keDanA madhyabhAga, mastaka ane hRdayane pIDavA lAgI. 22. te vakhate vaidyakazAstramAM nipuNa ane jaDIbuTTI, mULiyAM tathA maMtravidyAmAM pAraMgata, zAstramAM kuzaLa ane auSadha karavAmAM catura evA ghaNA vaighAcAryo mAre mATe AvyA. 23. cAra upAyothI yukta ane evI prasiddha cikitsA temaNe mAre mATe karI. paraMtu te samartha vaidyo mane te duHkhathI choDAvI na zakyA. e ja mArI anAdhatA. 24. mAre mATe pitAzrI sarvasaMpatti ApavA taiyAra thayA. paraMtu te paNa duHkhathI choDAvavAne asamartha nIvaDyA e ja mArI anAthatA. 25. vAtsalyanA sAgarasamI mAtA potAnA vahAlA putranA du:khathI khUba zokAtura thai jatI hatI. paraMtu tethI mAruM duHkha chUTayuM niha. e ja mArI anAdhatA. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 28 uttarAdhyayana sUtra 26. mAtAnA eka ja udaramAMthI janmelA nAnA ane moTA bhAIo paNa mane du:khathI choDAvI na zakyA e paNa mArI anAthatA. ra7. he mahArAja ! nAnI ane moTI mArI sagI baheno paNa A duHkhathI mane bacAvI na zakI e mArI anAthatA nahi to bIjuM zuM ? 28. he mahArAja ! te vakhate mArA para atyaMta nehavALI ane pativratA patnI AMsubharyA nayane mAruM hRdaya bhIMjavI rahI hatI. 29. mAruM duHkha joI te navayauvanA mArAthI jANe ke ajANe anna, pAna, snAna ke sugaMdhita puSpamALA ke vilepana sudhdhAM bhogavatI na hatI. 30. ane he mahArAja ! eka kSaNa paNa te sahacAriNI aLagI thatI na hatI. Akhare (eTalI agAdha sevA vaDe paNa) te mArI A vedanAne haThAvI na zakI te ja mArI anAthatA. 31. AvI cArekorathI asahAyatA anubhavavAthI meM vicAryuM ke anaMta evA A saMsAramAM AvI vedanAo bhogavavI paDe te bahu bahu asahya che. 32, mATe A vipula vedanAthI jo eka ja vAra huM mukAuM to kSAnta, dAtta ane nirAraMbhI banI turata ja zuddha saMyamane grahaNa karIza. 33. he narapati ! rAtrie ema citavIne huM sUI gayo. ane rAtri jema jema jatI gaI tema tema mArI te vipula vedanA kSINa thatI gaI. 34. tyArabAda prabhAte to sAva nIrogI thaI gayo ane e badhAM saMbaMdhIonI AjJA laIne kSAnta (sahiSNu) dAnta (tamitendriya) ane nirAraMbha (pApakriyAthI rahita) thaI saMyamI banyo. 35. tyAga lIdhA pachI huM mAro potAno ane sarva trasa (hAlatA cAlatA) jIvo tathA sthAvara (sthira) jIvo, e badhAno paNa nAtha (rakSaka) thaI zakyo. noMdha : AsaktinAM baMdhana chUTavAthI potAno AtmA chUTe che. AvuM Atmika svAvalaMbana e ja sanAthatA. AvI sanAthatA sAMpaDe eTale bahAranA sahAyonI icchA ja na rahe. AvI sanAthatA pAme te jIvAtmA bIjA jIvono paNa nAtha banI zake. bahAranAM baMdhanothI koIne choDAvavAM te kaMI sAcI rakSA na kahevAya. pIDAtA prANIne AMtarika baMdhanothI choDAvavAM te ja sAcuM svAmitva gaNAya. AvI sanAthatA e ja sAcI sanAthatA. A sivAyanI bIjI badhI anAthatA ja samajavI. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAnigraMthIya 1 29 36. (he rAjan !) kAraNa ke A AtmA pote ja vaitaraNI nadIne kUTazAlmalIvRkSa jevo du:khadAyI tathA kAmadudhA gAya ane naMdanavana samAna sukhadAyI che. noMdha : A jIvAtmA potAnAM pApakarmo vaDe narakagati jevAM anaMta duHkhone bhogave che. ane te ja satkarma vaDe svargAdi gatinAM vividha sukho bhogave che. 37. A AtmA pote ja sukha ane duHkhono kartA ano bhoktA che ane A AtmA pote ja sumArge rahe to potAno mitra ane kumArge rahe to pote ja potAno zatru che. AvI rIte potAnI pUrvAvasthAnI prathama anAthatA kahIne have bIjA prakAranI anAthatA kahe che : 38. he rAjan keTalAka kAyara manuSyo nigraMtha dharmane aMgIkAra to karI le che paNa pALI zakatA nathI. te bIjA prakAranI anAthatA che. te nRpa ! tuM te vastune barAbara zAMta cittathI sAMbhaLa. 39. je pAMca mahAvratone grahaNa karI pachI asAvadhAnatAthI te barAbara pALI zakato nathI ane potAnA AtmAne anigraha (asaMyama) karI rasAdi svAdomAM lubdha thAya che tevo bhikSu rAga ane dveSarUpa saMsAranA baMdhanane mULathI chedI zakato nathI, noMdha : pravajyAno hetu AsaktinAM bIjaka ukheDavAno che. vastu choDavI sahelI che. paNa vastunI Asakti choDavI kaThaNa che. mATe munie satata te ja prayatna karavo joIe. 40. 1. upayogapUrvaka gamanAgamana, 2. bhASA, 3. eSaNA (bhojana vastra vagere grahaNa karavAnI vRtti), 4. bhojana pAtra, kaMbala, vastrAdinuM mUkavuM tathA levuM ane 5. vadhelI Avazyaka vastuno yogya sthaLe tyAga karavo. A pAMca samitiomAM je upayoga rAkhato nathI te vIrapuruSe AcarelA (jina) mArgamAM jaI zakato nathI. 41. je lAMbA kALa sudhI muDa (sAdhuvratanI kriyA) ruci thaIne paNa potAnAM vrataniyamomAM asthira thaI jAya che. ane tapazcaryAdi anuSThAnathI bhraSTa thAya che tevo sAdhu ghaNAM varSo sudhI tyAga, saMyama, kezAMcana ane bIjAM kaSTothI) potAnA dehane du:kha ApavA chatAM saMsAranI pAra jaI zakato nathI. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana sUtra 42. te polI mUThI ane chApa vinAnA khoTA sikkAnI mAphaka sAra (mUlya) rahita bane che ane kAcano kaTako jema vaiDUryamaNi pAse nirarthaka hoya che tema jJAnIjano pAse te nirmUlya thaI jAya che. 43. A manuSya janmamAM rajoharaNAdi muninAM mAtra cihno rAkhe ane mAtra AjIvikA khAtara vezadhArI sAdhu bane te tyAgI na hovA chatAM potAne tyAgI kahevaDAvato phare che. Avo sAdhu kusAdhu pAchaLathI bahu kALa sudhI (narakadi janmonI) pIDA pAme che. 130 44. jema tALapuTa (hAthamAM levAthI tALavuM phATI jAya tevuM) viSa khAvAthI avyavasthita (avaLuM) zatru grahaNa karavAthI ane avidhithI maMtrajApa karavAthI jema te mArI nAkhe che te ja rIte viSabhoganI AsaktithI yukta hoya to te cAritradharma paNa te grahaNa karanArane mArI nAkhe che. (halakI gatimAM laI jAya che.) noMdha : je vastu vikAsane paMthe laI jAya che te ja vastu UlaTI thAya to nIce paNa laI jAya che. 45. lakSaNavidyA, svapravidyA, jyotiSa ane vividha kutUhala (bAjIgara) vidyAomAM rakta thayelA ane meLavelI halakI vidyAnAM pApothI peTa bharanArA tevA kusAdhune te kuvidyAo zaraNabhUta thatI nathI. noMdha : vidyA AtmavikAsa mATe ja hoya che. jo patananuM kAraNa bane to te kuvidyA kahevAya. 46. te vezadhArI kuzIla sAdhu potAnA ajJAnarUpa aMdhakArathI sadA duHkhI thAya che ane pachI paNa naraka ke pazuyonimAM gamana kare che. 47. je sAdhu agninI mAphaka sarvabhakSI banIne potAne mATe karelI, mUlyathI lIdhelI ke nitya eka gherathI ja meLavelI sadoSa bhikSA paNa lIdhA kare che, te kusAdhu pApa karIne marI gayA bAda durgatimAM cAlyo jAya che. noMdha : jainabhikSune bahu ja zuddha ane nirdoSa bhikSA ja levAnI hoya che. bhikSA levA mATe bahu kaDaka niyamo tene jALavavA paDe che. 48. mastaka chaMdanAra zatru je anartha na karI zake te anartha potAno jIvAtmA ja kumArge jAya to karI nAkhe che. paraMtu je samaye te kumArge jato hoya che tyAre tene vicAra nathI Avato. jyAre mRtyunA mukhamAM javuM paDe che tyAre ja te jANI zake che ane pachI khUba pastAya che. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAnirgathIya 131 49. evA kusAdhuono tyAga paNa niSphaLa nIvaDe che ane teno puruSArtha paNa viparIta thaI jAya che. bhraSTAcArIne A loka ke paralokamAM jarA paNa zAMti thatI nathI. te (AMtarika ane bAhya) baMne prakAranAM duHkhano bhoga banI jAya che. pa0. jema bhogarasanI lolupI (mAMsavALI) paMkhaNI bIjA hiMsaka pakSI vaDe sapaDAIne pachI khUba paritApa kare che te ja prakAre durAcArI ane svachaMdI sAdhu jinezvara devonA A sanmArgane virodhIne pachI maraNAnta bahu bahu paritApa pAme che. 51. A jJAna ane guNathI yukta evI madhura zikhAmaNa sAMbhaLIne DAhyA ane buddhimAna sAdhake durAcArIonA mArgane dUrathI ja choDIne mahA tapasvI munizvaronA mArge javuM. para. e pramANe jJAnapUrvaka cAritranA guNothI bharapUra evo sAdhaka zreSTha saMyamane pALIne tathA pAparahita banI pUrvakarmane haThAvIne Akhare sarvottama ane sthira evA mokSasthAnane pAmI zake che. pa3. A pramANe karmazatru pratye ugra, damatendriya, mahAtapasvI, vipula yazasvI ane daDhavratavALA mahAmunizvare (anAthI-munizvare) sAcA nigraMthamuninuM mahAzvata adhyayana ati vistArapUrvaka zreNika mahArAjane kahI saMbhaLAvyuM. 54. sanAthatAnA sAcA bhAvane saMtuSTa thayelA zreNika mahArAjAe be hAtha joDI kahyuM ke he bhagavan ! Ape mane sAcuM anAthapaNuM suMdara rIte samajAvI dIdhuM. 55. he maharSi ! bhale tamane mAnavajanma maLyo. bhale tame AvI kAMti, prabhAva ane saumyatA pAmyA. jinezvaranA satyamArgamAM (zramaNa mArgamAM) vyavasthita rahelA Apa ja kharekhara sanAtha ane sabAMdhava cho. 56. he saMyamin ! anAtha jIvonA tame ja nAtha cho. sarva prANIonA Apa ja rakSaka cho. he bhAgyavaMta mahApuruSa ! huM ApanI kSamA yAcuM chuM ane sAthe sAthe ApanI zikhAmaNa vAMchuM chuM. noMdha : saMyamI puruSanI AvazyakatAo bahu ochI hovAthI ghaNA jIvone te dvArA rAhata maLe che. te pote abhaya hovAthI tenAthI bIjA nirbhaya rahI zake che. sArAMza ke eka saMyamI karoDono nAtha banI zake che. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana sUtra 57. he saMyiman ! Apane meM pUrvAzramanI vigata (jANavA mATe) vAraMvAra pUchI ApanA dhyAnamAM bhaMga pADyo che ane bhogo bhogavo ema (tyAgIne na chAjatuM) AmaMtraNa karyuM che te badhA aparAdhone Apa mApha karajo. 132 58. rAjamaMDaLamAM siMha samA zreNika mahArAjAe e pramANe paramabhaktithI te zramaNasiMhanI stuti karI. ane tyArathI te vizuddha cittapUrvaka aMtaHpura, svajana ane sakala kuTuMba sahita jainadharmanA anuyAyI banyA. noMdha : zreNika mahArAjA prathama bIjA dharmamAM hatA paraMtu anAthI munizvaranA prabaLa prabhAvathI AkarSAI te jaina dharmanA anuyAyI banyA hatA tevI paraMparA cAle che. 59. munizvaranA amRta samAgamathI tenAM romeroma ullAsita banyAM. Akhare te pradakSiNApUrvaka zirasA vaMdana karI potAne sthAne padhAryA. 60. traNa guptithI gupta tathA traNa daMDo (manadaMDa, vacanadaMDa ane kAyadaMDa)thI virakta ane guNanI khANasamA anAthImuni paNa anAsaktarUpe paMkhInI peThe apratibaMdha vihArapUrvaka A vasuMdharAmAM sukhasamAdhithI vicaratA hatA. noMdha : sAcI sAdhutAmAM sanAthatA che. Adarza tyAgomAM sattAthatA che. bhogonA prasaMgamAM anAthatA che. AsaktimAM anAthatA che ane vRtti ke vAsanAnI parataMtratAmAM paNa anAthatA che. anAthatAne choDIne sanAtha thavuM pote ja potAnA mitra thavuM e pratyeka mumukSunuM anivArya kartavya che. ema huM kahuM chuM : e pramANe mahAnitha nAmanuM vIsamuM adhyayana samApta thayuM. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samudrapAlIya 133 adhyayana : ekavIsamuM samudrapAlIya samudrapAlanuM jIvana vAveluM aphaLa jatuM ja nathI. Aje nahi to kALe karIne paNa te bIja phaLavAnuM ja che. zubha vAvI zubha pAmI zuddha thavuM e ApaNA jIvanano hetu che. samudrapAle pUrve vAvyuM hatuM. ane zubha vAvI zubhasthAnamAM yojAI, managamatAM sAdhano pAmyA. ane tene bhogavyAM paNa kharAM ne tajyAM paNa kharAM. paraMtu teno hetu to kaMIka judo ja hato. ane te hetu pAra pADavA mATe ja jANe phAMsIne lAkaDe jatA corane nimittarUpa joyo na hoya tema tene jotAM ja tenI dRSTinAM paDaLo khUlyAM. mAtra vastu para ja nahi paraMtu vastunA pariNAma tarapha tenI dRSTi gaI. vAveluM udaya AvyuM. saMskAra sphuryA, pavitra thavAnI preraNA jAgI ane e samartha AtmAoe potAnI sAdhanA pUrI karI. bhagavAna bolyA : 1. caMpA (nAmanI) nagarImAM pAlita nAme eka sArthavAha raheto hato. te jJAtino vaNika ane mahAprabhu bhagavAna mahAvIrano zrAvaka ziSya hato. 2. te zrAvaka nigraMtha pravacano (zAsro)mAM bahu kuzaLa paMDita hato. ekadA vahANa raste piNDa nAmanA nagaramAM te vyApAra mATe AvI rahyo hato. noMdha : A pittuNDa nagaramAM ghaNAM varSo sudhI te rahyo hato, tyAM tenA vepAranI sArI jamAvaTa thaI hatI ane tyAM eka vaNikanI svarUpavatI kanyAne paraNyo hato. A saMpUrNa kathAno saMbaMdha anya graMthomAM savistara che. jijJAsue te joI levo. ahIM khAsa Avazyaka noMdha ja che. 3. piNDa nagaramAM vyApArI tarIke rahetA tenI sAthe koI bIjA vaNike potAnI putrI paraNAvI hatI. ema ghaNo vakhata jatAM te bAI garbhavatI thaI. e garbhavatI patnI sAthe laI have te (ghaNo vakhata thaI javAthI) potAnA deza tarapha AvavA nIkaLyo. 4. te paMthe cAlatAM pAlitanI strIe samudramAM ja putrane prasava karyo. te bAlaka samudramAM janmavAthI tenuM nAma samudrapAla rAkhavAmAM AvyuM. 5. te vaNika zrAvaka vagere badhI kuzaLatAthI caMpAnagarImAM potAne ghera pahoMcyAM, ane tene ghera te bALaka sukhapUrvaka ucharavA lAgyo. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 uttarAdhyayana sUtra 6. jonArane vallabha lAge tevo ane saumya kAMtivALo te buddhimAna bALaka kramapUrvaka botera kaLAomAM ane nIti zAstramAM paMDita thayo. ane anukrame have yauvana prApta paNa thayo. 7. putranI yuvAna vaya joIne tenA pitAe (apsarA jevI rUpavatI rUpiNI kanyA sAthe tene paraNAvyo. te samudrapAla ramaNIya mahelamAM dogundaka (vilAsI) devanI peThe krIDA karI rahyo che ane bhogo bhogavI rahyo che. 8. (AvI rIte bhogajanya sukho bhogavatAM bhogavatAM keTalAka kALa (pachI) ekadA te mahelanA gokhamAM besI nagaracaryA jovAmAM lIna thayo che. tevAmAM mAravAnAM cihna sahita vadhyabhUmi para laI javAtA eka corane teNe joyo. noMdha : te samayamAM phAMsI para caDAvatAM pahelAM khUba virUpa dhAmadhUmathI gunegArane laI javAmAM Avato hato. tenA cihna tarIke gaLAmAM kaNeranI mALA, phUTelo Dhola, gardabha savArI ane baMdhana rAkhavAmAM AvatA. 9. te corane joIne khUba vicAro AvI gayA ane vairAgyabhAve te svayaM kahevA lAgyo ke aho ! kevAM azubha karmonAM kaDavAM phaLo A pratyakSa bhogavavA paDe che ? noMdha : "jevuM karIe tevuM pAmIe A acaLa siddhAMta samudrapAlanA aMgeaMgamAM vyApaka thaI gayo. karmanA acaLa kAyadAe tene kaMpAvI mUkyo. bhogajanya A sukhonAM pariNAma zAM ? huM zuM karI rahyo chuM ? mAruM ahIM AgamananuM prayojana zuM ? AvI aneka vicArazreNio satata jAgI UThI. 10. ane te ja vakhate UMDA ciMtananA pariNAme jAtismaraNa jJAna jammu, sAcuM tattva samajAyuM ane parama saMvega jAgyo. sAcA vairAgyanA prabhAve mAtapitAnAM aMtaHkaraNa saMtuSTa karI Akhare temanI AjJA laI pravajyA svIkArI ane te saMyamI banyA. 11. mahAkAleza, mahAbhaya, mahAmoha ane mahAAsaktinA mULarUpa lakSmI tathA svajanonA mohamaya saMbaMdhane choDI tyAgadharmane rucipUrvaka svIkAryo ane pAMca mahAvrata tathA sadAcArone ArAdhavA lAgyA. tema ja pariSahane jItavA lAgyA. noMdha : pAMca mahAvrata e munionA mULa guNo che. tenuM sthAna jIvananA aNuaNumAM hovuM ghaTe ane bAkInA uttara guNo che, teno saMgraha mULa guNanI puSTi mATe hoya che. 12. ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane aparigraha e pAMce mahAvratone aMgikAra karIne te vidvAna munizvara jinezvaroe pharamAvelA dharmamAM gamana kare che. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samudrapAlIya 135 jinezvare pharamAvelA tyAgamArgamAM bhikSue kema vartavuM te nIce batAve che ? 13. bhikSue AkhA vizvanA samasta jIvo para dayAnukaMpI ane hitaciMtaka thavuM. bhikSu jIvanamAM AveluM badhuM kaSTa kSamA rAkhI sahevuM. sadA pUrNa brahmacArI ane saMyamI ja rahevuM tathA iMdriyone vaza karI, pApanA yoga (vyApAra)ne sarvathA tajI daI samAdhipUrvaka bhikSudharmamAM gamana karavuM. 14. je samaye je kriyA karavAnI hoya te ja karavI. dezapradezamAM vicaratA rahevuM. koIpaNa kArya karatAM pahelAM potAnI zakti ke zaktinuM mApa kADhI levuM. koI kaThora ke asabhya zabdo kahe to siMhanI mAphaka DaravuM nahi ke sAme thaI asabhya paNa bolavuM nahi. noMdha : game te kSetramAM hovA chatAM sAdhujIvananI dinacaryAne yogya ja kArya karatA rahevuM. bhikSA TANe svAdhyAya karavo ane svAdhyAyane vakhate sUI javuM evI akALa kriyAo na karatAM sarva sthaLe vyavasthita ja rahevuM. 15. saMyamIe priya ke apriya je kaMI thAya te tarapha taTastha rahevuM. kaSTa Ave to tenI upekSA karI badhuM saMkaTa sahana karI levuM. badhuM potAnA karmavazAta ja thAya che. mATe nirutsAha na thavuM ane niMdA thAo ke prazaMsA thAo te saMbaMdhamAM kazuM lakSya ApavuM nahi. noMdha : pUjAnI icchA na rAkhavI ane niMdAne manamAM na lAvavI. kevaLa satyazodhaka thaI satya AcaraNa karatA rahevuM. 16. manuSyonA aneka prakAranA abhiprAyo hoya che. mATe bhikSue tenuM jJAnapUrvaka samAdhAna karavuM. ane manuSya, pazu ke devonA ati ati bhayaMkara upasargo paNa sahana karavA. noMdha : ahIM lokaruci ane lokamAnasane oLakhavAnuM ane samabhAvathI teno samanvaya karavAnuM batAvI tyAgInI pharaja samajAvI che. (e pramANe pAlita nAmanA muni vicaratA hatA.) 17. jayAre duHkhe karIne sahI zakAya tevA pariSaho (vividha saMkaTo) Ave che tyAre kAyara sAdhako zithila thaI jAya che. paraMtu laDAIne mokhare rahelA hAthInI peThe te bhikSu (pAlita) jarA paNa kheda pAmyA na hatA. 18, te ja pramANe Adarza saMyamI ThaMDI, tApa, DAMsa, maccharanA sparzI ke vividha rogo jayAre zarIrane sparze tyAre kheda karyA vinA sahana kare ane te badhuM pUrve karelAM karmonuM ja pariNAma jANI kaSTa sahI karmone khapAve. 19. vicakSaNa bhikSu satata rAga dvepa ane maMhane choDIne jema vAyuthI meru kaMpato nathI tema pariSahothI kaMpe nahi, paNa potAnA manane vaza rAkhI te badhuM samabhAve sahana kare. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 uttarAdhyayana sUtra 20. bhikSue na garviSTha thavuM ke na kAyara thavuM. na pUjana icchavuM ke na niMdA karavI. paraMtu samudrapAlanI peThe saraLa bhAva svIkArIne rAga virakta rahI (jJAna, darzana ane cAritra dvArA) nirvANa mArganI upAsanA karavI. 21. (sAdhue) saMyamane vize aNagamo ke asaMyamamAM rAga Upaje to nivAravo, saMgathI dUra rahevuM, Atma hitaciMtaka thavuM. tema ja zoka, mamatA ane parigrahanI tRSNA chedI, samAdhivaMta thaI paramArthapadamAM sthira thavuM. 22. A ja pramANe samudrapAla yogIzvara AtmarakSaNa ane prANIrakSaka banI upalepa vinAnAM ane potAne udezIne nahi banAvelAM evAM ja ekAMta sthAnomAM vicare che ane vipula yazasvI maharSioe je je AcaraNo AcaryAM hatAM tene Acare che. tema ja AvI paDelAM aneka saMkaTone potAnA zarIra dvArA sahI le che. 23. yazasvI ane jJAnI evA samudrapAla maharSi niraMtara jJAnamAM AgaLa vadhyA ane uttama dharma (saMyamadharma)ne AcarIne Akhare kevaLa (saMpUrNa) jJAnanA dhaNI thayA. ane jema AkAzamAM sUrya zobhe tema mahImaMDalamAM AtmajayotithI ApavA lAgyA. 24. puNya ane pApa ema baMne prakAranAM karmone khapAvIne zarIra adhyAsathI sarva prakAre chUTI gayA. (zailezI avasthA pAmyA). ane A saMsArasamudranI pAra jaIne samudrapAla apunarAgi (apunarAgamana) arthAta siddhagatine pAmyA. noMdha : zelezI avasthA eTale aDola avasthA. jainadarzanamAM AvI sthiti niSkarmA yogIzvaranI thAya che. ane AvI ucca dazA pAmyA pachI turata ja te Atmasiddha, buddha ane mukta thAya che. saraLa bhAva, titikSA, nirabhimAnitA, anAsakti, niMdA ke prazaMsA baMne sthitimAM samAnatA, prANI mAtra para samabhAva, ekAMtavRtti ane satata apramattatA, A ATha guNo e tyAgadharmanI imAratanA pAyA che. te pAyA jeTalA paripakva ane puSTa teTaluM ja tyAgI jIvana ucca ane suvAsita. e suvAsamAM anaMtabhAvanI vAsanAmaya durgadha naSTa bhraSTa thaI jIvAtmA UMcI bhUmikAmAM jaI Akhare aMtima lakSyane pAmI jAya che. ema kahuM chuM. e pramANe samudrapAlIya nAmanuM ekavIsamuM adhyayana samApta thayuM. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rathanemIya 1 37 adhyayana : bAvIsamuM rathanemIya rathaneminuM adhyayana zarIra, saMpatti ane sadhano pUrva puNyathI prApta thAya che, puNyAnubaMdhI puNya hoya to prApta thayelAM sAdhano sanmArge ja yojAya che ane upAdAnamAM sahakArI nIvaDe che. zuddha upAdAna eTale jIvAtmAnI unnata dazA. AvI unnata dazAvALo AtmA bhogonA prabaLa pralobhanomAM paDavA chatAM sahaja nimitta maLe ke saheje chaTakI jAya che. neminAtha kRSNavAsudevanA pitrAI bhAI hatA. pUrvabhavanA prabaLa puruSArthathI tenuM upAdAna zuddha thayuM hatuM. teno aMtarAtmA sphaTika jevo UjaLo hato. hajuye tene unnata dazAmAM javuM hatuM tethI ja A uttama rAjakuLamAM manuSyabhave tenuM Agamana thayuM hatuM. bhara yauvana, sarvAga saumya zarIra, vipula samRddhi pAmyA chatAM tenuM mana temAM rAcatuM na hatuM. paraMtu kRSNamahArAjanA ati AgrahavazAt temanuM sagapaNa ugrasena mahArAjanI raMbhA samAna svarUpavatI putrI rAjImatI sAthe thayeluM. bharapUra ThAThamAThathI AkhA yAdavakuLa sAthe te kumAra paraNavA cAlyA. rastAmAM bAMdhelAM pazuonA pokAra sAMbhaLI sArathine pUchyuM ke A bicArAM zA sAru pIDAya che ? sArathie kahyuM : prabhu ! e to ApanA lagnamAM AvelA mIjamAnonA bhojana mATe bAMdhI rAkhyAM che. | mArA lagna nimitte A ghora hiMsA ? tejIne Takoro basa che. te ja vakhate lagnano harSa sukAI gayo. e rAjakumAra paraNyA vinA ghera pAchA vaLyA ane Akhare yuvAnavayamAM rAjapATa ane bhogavilAsa e badhuM tyajI mahAyogI thayA. sahaja vicAra jIvananA kevA palaTA karI mUke che ? sAvadha thayelo AtmA zuM nathI karI zakato ? Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 uttarAdhyayana sUtra bhagavAna bolyA : 1. pUrve zauryapura (sorIpura) nAmanA nagaramAM rAjalakSaNothI yukta ane mahAna RddhimAna eka vasudeva nAmanA rAjA thaI gayA hatA. noMdha : A kathA saMbaMdha vakhate te rAjagAdI para AvyA na hatA arthAt yuvarAja hatA. 2. tene devakI ane rohiNI nAmanI be strIo hatI ane te paikI rohiNIne balabhadra (baLadeva) ane devakIne kRSNavAsudeva evA be manohara kumAro hatA. 3. te ja zauryapura nagaramAM bIjA eka mahAna RddhimAna ane rAjalakSaNothI yukta evA samudravijaya nAme rAjA hatA. 4. temane zivA nAme patnI hatAM ane tenI kukhethI janmelo eka mahAyazasvI AkhA lokano nAtha ane iMdriyone damana karanArAomAM zreSTha evo ariSTanemi nAmano bhAgyavaMta putra hato. 5. te ariSTanemi zaurya, gAMbhIrya Adi guNothI tema ja susvarathI yukta ane sAthiyA, zaMkha, cakra ane gadA vagere) eka hajArane ATha uttama lakSaNothI sahita hatA. temanuM gotra gautama hatuM ane zarIrano varNa zyAma hato. 6. teo vajaRSabhanArA, saMghayaNa ane samacaturagna saMsthAna (cAre bAjuthI je zarIranI AkRti samAna hoya te)vALA hatA. tenuM peTa maccha samAna ramaNIya hatuM. te namIzvara sAthe paraNAvavA mATe kezava (zrIkRSNa) mahArAjAe rAjImatI nAmanI kanyAnuM mAgu karyuM. noMdha : saMghayaNa eTale zarIrano bAMdho. te bAMdhAo pAMca prakAranA hoya che. te paikI vajaRSabharAca saMghayaNa sarva zreSTha che. te zarIra eTaluM to majabUta hoya che ke mahApIDAne paNa te sahaja rIte sahI zake che. nemirAja bALapaNathI ja susaMskArI hatA. gRhasthAzrama bhogavavAnI temane lezamAtra icchA na hatI. te vairAgyamAM taraboLa hatA. paraMtu temanA baMdhu kRSNamahArAjanI AjJAne AdhIna banI te mauna rahyA. te maunano lAbha laI kRSNamahArAje ugrasena mahArAjA pAse rAjImatInuM mAgu karyuM hatuM. 7. te rAjImatI kanyA paNa uttama kuLanA rAjavI ugrasenanI putrI hatI. te suzIla sunayanA ane strIonAM sarvottama lakSaNothI saMpanna hatI. tenI kAnti, sadAminI jevI manohara ane vidyuta jevI tejasvI hatI. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rathanemIya 139 8. (jyAre kRSNamahArAjAe tenI mAgaNI karI tyAre) tenA pitAjIe vipula samRddhivALA vAsudevane kahI mokalAvyuM ke te kumArazrI (neminAtha) ahIM paraNavA padhAre to huM kanyA (avazya) ApI zakuM. noMdha : te vakhate kSatriyakuLomAM kanyAnAM snehIjano kanyAne sAthe laI vararAjAne sthAne AvatAM ane tyAM maMDapa racI moTI dhAmadhUmathI lagna karatAM ane keTalAMka kuTuMbomAM vararAjAne badale temanuM (talavAra vagere) cihna mokalI kanyAne tenI sAthe paraNAvI lAvatA, tethI ja ahIM ugrasene A navI mAgaNI karI hoya tevuM jaNAya che. 9. nemirAjane ucita divase uttama prakAranI auSadhiothI snAna karAvyuM ane karelAM maMgaLa kAryo sAthe kapALamAM maMgaLa tilaka paNa karAvyuM. uttama prakAranAM vastro paherAvyAM ane temane hAra vagere uttama prakAranA alaMkArothI vibhUSita karyA. 10. vAsudeva rAjAnA (42 lAkha hAthIomAM) sauthI moTA madonmata gaMdhahastI para te ArUDha thayA ane jema mastaka para cUDAmaNi zobhe tema zobhavA lAgyA. 11. tenA upara uttama chatra ane be cAmaro DhoLAI rahyAM hatAM, ane te daza dazArha vagere sarva yAdavonA parivArathI cAre bAju vIMTaLAI rahyA hatA. 12. tenI sAthe hastI, ghoDA, ratha ane pAyadaLa ema cAra prakAranI suvyavasthita zaNagArelI senA hatI. ane te samaye bhinnabhinna vAjiMtrono divya ane gaganasparzI avAje AkAza gajAvI mUkyuM hatuM. 13. AvI sarvottama samRddhi ane zarIranI uttama kAntithI opatA te yAdavakuLanA AbhUSaNarUpa nemizvara potAnA bhuvanathI (paraNavA mATe) bahAra nIkaLyA. 14. potAnA zvagRhe lagnamaMDapamAM pahoMce te pahelAM ja rastAmAM jatAM jatAM vADAmAM ane pAMjarAmAM purAyelAM, du:khita ane maraNanA bhayathI trAsa pAmelAM prANIone teNe najaronajara joyAM. noMdha : A prANIo lagna nimitte bhojana mATe rAkhavAmAM AvyAM hatAM kAraNa ke te vakhate keTalAka kSatriya rAjAo ke je jaina dharmane pAmI zakyA na hatA te AvI anartha hiMsA karatA hatA. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 uttarAdhyayana sUtra 15. mAMsa bhakSaNa karavA mATe rokelAM ane tethI mRtyunI samIpa pahocelA evA prANIone joIne te buddhimAna neminAtha sArathine saMbodhIne A pramANe bolyA : 16. sukhanAM icchuka evAM A prANIone zA sAru vADAmAM ane A pAMjarAmAM ruMdhI rAkhyAM haze ? 17. A sAMbhaLIne sArathie kahyuM : e badhAM nirdoSa jIvo ApanA ja A vivAha kAryamAM AvelA lokone jamADavA sAru ahIM goMdhI rAkhyAM che. 18. 'tamArA lagna nimitte paNa ghaNA jIvono vinAza !' A vacana sAMbhaLIne sarva jIvo para anukaMpA dharAvanAra buddhimAna nemirAjA khUba ja vicAramAM paDI gayA. 19. jo mArA ja kAraNathI AvA asaMkhya nirdoSa jIvo haNAI jatA hoya to te vastu mAre mATe A loka ke paraloka ubhayamAM lezamAtra kalyANakArI nathI. noMdha : anukaMpA vRttinA divyaprabhAve tenA hRdayane halamalAvI mUkyuM prathama teNe vicAryuM ke lagnakriyA jevI sAmAnya kriyAmAM paNa AvI ghora hiMsA ! leza rasAsvAdamAM ATalo anartha ! saMsAranAM pAmara jIvo zuM anyanAM duHkha pArakhavAnI lAgaNI sAva khoI beThA haze ? Avo sAmAnya vicAra paNa temane kema phurato nahi hoya ? kharekhara jyAM te dRSTi ja nathI tyAM vicAra zAnA hoya ? jyAM aMdha anukaraNa che tyAM viveka kyAMthI janme ? AvA anartha saMyogothI zo lAbha ? AvA saMbaMdhomAM patana sivAya unnati kyAM hatI ? AvA gaMbhIra ciMtananA pariNAme tene tIvra nirveda thayo. saMsAranI Asakti UDI gaI. ramaNInA komaLa pralobhanano cepa tene lobhAvI na zakyo. 20. turata ja te yazasvI neminAthe potAnA kAnanAM yugala (baMne) kuMDala, lagnanuM cihnabhUta sUtra tathA badhAM AbharaNo sArathine arpaNa karyo ane tyAMthI ja pAchA vaLI gayA. noMdha : aitihAsika noMdha maLe che ke neminAtha te ja samaye AgaLa na vadhatAM ghara tarapha pAchA vaLyA. ekAeka AvI jAtanA parivartane temanA snehIjanone asahya kheda upajAvyo. pachI to bahu bahu kahevA chatAM pAchA na vaLyA ane vairAgya prabaLa ja thato gayo. varasIdAna (pratyeka tIrthakaro Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 rathanemIya dIkSA lIdhA pahelAM eka varSa sudhI mahAmUlA dAna kare che) daI Akhare eka hajAra sAdhako sAthe dIkSita thayA. 21. neminAthe ghera AvI jevuM cAritra levAnuM mana karyuM ke te ja vakhate temanA pUrva prabhAvathI prerAI divyaRddhi ane moTI pariSada sAthe ghaNA (lokAMtika) devo tyAM bhagavAnanuM niSkramaNa karAvavA mATe manuSyalokamAM UtaryA. noMdha : neminAtha e jainazAsananA 24 tIrthakaro (sarvottama bhagavAno) paikInA bAvIsamA tIrthakara hatA. ghaNA bhavonA tIvratara puruSArtha pachI ja tIrthaMkara pada prApta thAya che. je samaye tIrthakara deva abhiniSkramaNa kare che te vakhate devagatimAMnA je prazasta devo tyAM AkarSAya che te lokAMtika devo tarIke oLakhAya che. 22. AvI rIte aneka devo ane aneka manuSyanA parivArathI viMTAyelA te nemIzvara ratnanI pAlakhI para ArUDha thayA ane dvArakA (temanA nivAsasthAna) nagarIthI nIkaLI raivataka (giranAra) parvatamAM AvelA udyAnamAM gayA. 23. ughAne pahoMcyA pachI turata ja deve banAvelI uttama pAlakhImAMthI UtarI paDyA ane eka hajAra sAdhakonI sAthe temaNe citrA nakSatramAM tyAM pravrajyA svIkArI lIdhI. noMdha : zrIkRSNanA ATha putro baLadevanA 72 putro, zrIkRSNanA pa63 bhAIo, ugrasena rAjAnA ATha putro, neminAthanA 28 bhAIo, devasenamuni vagere 100 ane 210 yAdava putro tathA ATha moTA rAjAo, eka akSobha, bIjo teno putra ane trIjA varadatta ema badhA maLI ekI sAthe eka hajAra puruSa sAthe citrA nakSatramAM gherathI neminAtha nIkaLyA hatA. - 24. (pAlakhIthI UtaryA pachI) pravrajyA letI vakhate zIdhra teNe sugaMdhamaya, sukomaLa ane vAMkaDiyA vaLelA kezanuM turata ja potAne hAthe ja pAMca muSTiothI lucana karyuM ane samAdhipUrvaka sAdhutA svayaM svIkArI lIdhI. rapa. jitendriya ane muMDita thayelA te munizvarane vAsudeve kahyuM : he saMyatIzvara ! ApanA icchita zreya (mukti)ne zIdhra pAmo. 26. ane jJAna, darzana tathA cAritra vaDe tema ja kSamA tathA nirlobhatAnA guNo vaDe AgaLa ane AgaLa vadho. (A kevuM suMdara AzIrvacana che ! sAco saMbaMdha Ane ja kahevAya. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana sUtra noMdha : jJAna, darzana ane cAritra. e traNanI pUrNa sAdhanA thayethI jainadarzana mukti mAne che. jJAna eTale AtmAnI oLakhANa, darzana eTale Atmadarzana ane cAritra eTale AtmasmaraNatA. A tripuTInI tanmayatA jema jema vRddhigaMta thatI jAya tema tema karmanAM baMdhano zithila thAya ane karmothI sAva mukta thaI javAya te sthitine mukti kahevAya. 142 27. e pramANe baLabhadra, kRSNa mahArAja, yAdavo ane Itara nagarajano ariSTha nemine vaMdana karIne tyAMthI pAchA dvArikA nagarImAM AvyA. 28. A tarapha te rAjakanyA rAjImatI; ariSTanemie ekAeka dIkSA lIdhI te vAta sAMbhaLIne hAsya ane AnaMdathI rahita thaI ane zokanA bhArathI mUrchita thaI jamIna para DhaLI paDI. 29. svastha thayA pachI rAjImatI ciMtavavA lAgI ke huM jenAthI tajAI te yuvAna rAjapATa ane bhogasukhane tyajI yogI banyA ane huM hajIye ahIM ja chuM. mArA jIvanane dhikkAra che. mAre dIkSA levI te ja kalyANakArI che. 30. tyArabAda pUrNa vairAgyathI prerita thaI dhIrajavALI te rAjImatIe kALA bhamara jevA ane narama dAMtiyAthI oLelA vALonuM potAnI meLe ja laMcana karyuM ane yoginI banI gaI. 31. kRSNa vAsudeve muMDita ane jitendriya rAjImatIne kahyuM ke he putrI ! A bhayaMkara evA saMsAra sAgarane jaladI jaladI tarI jaje. 32. te brahmacAriNI ane viduSI rAjImatI dIkSita thaI tyAre tenI sAthe ghaNI sAhelIoe ane sevikAoe pravrajyA grahaNa karI hatI. 33. ekadA giranAra parvatamAM jatAM jatAM mArgamAM atyaMta vRSTi thavAthI rAjImatInAM cIvaro bhIMjAyAM ane aMdhakAra thavAthI eka pAsenI guphAmAM jaIne UbhAM rahyAM. noMdha : akasmAtathI je guphAmAM rAjImatI AvI lAgyAM te ja guphAmAM samudravijayanA aMgajAta rAjaputra 2thanemi ke je yauvanavayamAM tyAgI banyA hatA te dhyAna dharI UbhA hatA. 34. guphAmAM koI nathI tema aMdhArAmAM jaNAyAthI rAjImatI sAva nagna thaI potAnAM bhIMjAyelAM cIvaro mokaLAM karavA lAgyAM. A dRzyathI rathanemi bhagnacitta (viSayAkuLa) thaI gayA. tevAmAM ja ekAeka rAjImatIe paNa temane dIThA. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rathanemIya 143 noMdha : ekAMta ati bhayaMkara vastu che. bIjakarUpa rahelo vikAra ekAMtamAM rAkhavAmAM chupAyelA agninI mAphaka jhaLakI UThe che. strI ane puruSano Akasmika sahavAsa paNa aDola yogIne calita banAve che. UMce caDelo rathanemi AvA leza nimittathI kSaNavAramAM nIce paDakAI paDe che. 35. (2thanemi jotAM vAra ja) ekAMtamAM te saMyamIne joIne rAjImatI bhayabhIta banI gaI. (ajANatAM muni samakSa nagna banI javAyuM e) bhayathI kaMpavA lAgI. ane potAnA baMne hAthathI gopana karI besI gaI. noMdha : vastro dUra pahoLAM karyA hatA. sthaLa ekAMta hatuM. abaLAjAtigata lajjA ane bhayanI lAgaNIonuM vaMdra jAmyuM hatuM. A vakhate teNe besI jaI potAnA baMne hAthathI markaTabaddha Asana banAvI potAnAM badhAM guhya aMgo gopAvI lIdhAM, chupAvyAM. 36. te vakhate samudravijayanA aMgajAta rAjaputra rathanemi rAjImatIne bhayabhIta thayelI joI A pramANe bolyA : - 37. he sarale ! huM rathanemi chuM. he rUpavatI ! he maMjula bhASiNI ! mArAthI lezamAtra tamane duHkha nahi thAya. te komalAMgi ! mane sevo. - 38. A manuSyabhava durlabha che. mATe cAlo, ApaNe bhogone bhogavIe. temAMthI tRpti meLavyA pachI bhakta-bhogI thaI ApaNe baMne jinamArgane AcarIzuM. (saMyama grahaNa karIzuM.) 39. AvI rIte saMyamamAM kAyara ane vikAra jItavAnA udyogamAM sAva parAbhava pAmelA te rathanemine joIne rAjImatI svastha thayAM. strIzaktithI potAnA AtmAne unnata banAvI te ja vakhate potAnAM vastrone laI zarIra AcchAdita karyuM. 40. potAnI pratijJA ane vratamAM dRDha thatAM ane potAnI jAti, kuLa ane ziyaLanuM rakSaNa karatAM te rAjakanyA rathanemine udezI A pramANe bolyAM : 41. 3 kadAca tuM rUpamAM sAkSAt kAmadeva ho, lIlAmAM sAkSAt naLakubera ho ke pratyakSa zakendra ho, to paNa huM tane na icchuM. . agaMdhana kuLamAM utpanna thayelA sarpo jhaLahaLatI agnimAM baLI maravuM pasaMda kare che. paNa vameluM viSa pharIthI pIvAnuM icchatA nathI. 42. apayazanA abhilASina ! tane dhikkAra ho ! ke je te vAsanAmaya jIvana mATe vamelA bhogone bhogavavA icche che. evA patita jIvana karatAM tAruM mRtyu vadhAre uttama che. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 uttarAdhyayana sUtra 43. huM bhojakaviSNunI pautrI ane ugrasena mahArAjAnI putrI chuM ane tuM aMdhakaviSNuno pautra ane samudravijaya mahArAjAno putra che. rakhe ApaNe gaMdhanakuLanA sarpa jevAM thaIe ! o saMyamIzvara ! nizcala thaI saMyamamAM sthira thA noMdha : zrI haribhadrasUrinA kathana pramANe DaoN. harmana jekobI potAnI prastAvanAmAM lakhe che ke bhogAsaja e azuddha rUpa che. paraMtu tene badale bhojarAja joIe. A bhojarAjanuM apara nAma ja ugrasena che ane aMdhakaviSNunuM apara nAma ja samudravijaya che. AthI te baMne vyaktio bhinnabhinna nathI paNa eka ja che. 44. he muni ! je je strIone joIza ane te strIone joyA pachI jo Ama kAmabhogonI vAMcchanA rAkhyA karIza to samudrakinAre haDa nAmanuM vRkSa jema pavanathI ukhaDI jAya che tema tAro AtmA ucca bhUmikAthI patita thaze. 45. 34. jema govALa gAyone hAMkavA chatAM gAyono dhaNI nathI paNa lAkaDIno dhaNI che ane bhaMDArI dravyano dhaNI nahi paNa cAvIno dhaNI che. tema tuM paNa jo viSayAbhilASI rahIza to saMyama pALavA chatAM cAritrano dhaNI nahi paNa vepano ja mAtra dhaNI rahIza. 3 mATe he rathanemi ! krodha, mAna, mAyA ane lobhane dabAvI tArI pAMce iMdriyone vaza karIne tArA AtmAne kAmabhogomAMthI pAcho vALa. 46. brahmacAriNI ane sAdhvInAM A AtmasparzI ane sacoTa vacanone sAMbhaLI jema aMkuza vaDe madonmatta hAthI vaza thAya tema rathanemi zIdhra vaza thayA ane saMyamadharmamAM barAbara sthira thayA. noMdha : tyAM hAthIrUpa rathanemi, mahAvatarUpa rAmatI ane aMkuzarUpa vacano hatAM. rathanemino vikAra kSaNavAramAM upazAMta thayo ane potAnuM bhAna thavAthI te pazcAttApapUrvaka potAnA mArgamAM sthira thayA. cAritrano prabhAva zuM na kare ! dhanya ho e jagajjananI brahmacAriNI maiyAno. mAtRzaktinAM A divya AMdolana Aje paNa strIzaktinI bhavyatAnI sAkSI pUrI rahyAM che. 47. rathanemi AjathI mana, vacana ane kAyAthI susaMyamI ane sarvotkRSTa jitendriya banI gayA. tathA jIvanaparyata potAnA vratamAM akhaMDa daDha rahyA ane cAritrane maraNAMta sudhI aDaga nibhAvI rAkhyuM. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rathanemIya 145 noMdha : rAjImatInA vacananA prabhAve tenAM romaromamAM vAsa karyo. te yogI kadI na paDe tevA meru samAna niSkapAyamAna rahyA. 48. e pramANe Akhare ugra tapazcaryA karIne e baMne (rAjImatI ane rathanemi) kevaLI (kevaLa jJAnadhArI) thayAM ane sarva karmonAM baMdhana dUra karI uttama evI siddhagatine pAmyAM. - 49. jema te puruSazreSTha rathanemi viSayabhogathI manane zIdhra haThAvI lIdhuM tema vicakSaNa ane tattvajJa puruSo paNa viSaya bhogothI nivRtta thaI parama puruSArtha kare. noMdha : strIzakti komaLa che. tenI gati maMda che. tenuM aizvarya bhayathI viTAyeluM che. strIzaktino sUrya lajjAnAM vAdaLothI gherAyelo che. paNa te kyAM sudhI ? samaya na Ave tyAM sudhI. samaya Ave tyAre lajjAnAM vAdaLAM vikharAI jAya che. komaLatA pracaMDatAmAM palaTAI jAya che ane te tejasvI sUrya jhaLahaLI UThe che. tyAM jagatanuM sarvabaLa parAsta thAya che. puruSa zaktino Aveza pUro thaI osarI jAya che. ane Akhare e zaktino vijaya thAya che. rathanemi pUrvanA yogIzvara hatA. AtmadhyAnamAM masta rahenArA hatA. paraMtu vikAranAM bIja bALavA mATe to teTalo ane tevo prayatna aparyApta hato tethI ja tema banavA pAmyuM hatuM. A prasaMge rAjImatInuM tIvra tapobaLa ane nirvikAratA sahajasiddha thAya che. AvA kaTokaTInA prasaMgomAM tenuM A pairya ane A parAkrama e tenAM AtmaojasanI pratIti che. rathanemi paNa pUrvayogI hatA eTale ja AtmabhAvanamAM AvI zakyA. anyathA pariNAma zuM Avata te kalpanA bahAranI vastu che. ahIM tene mAtra Takora joItI hatI te maLI gaI. dhanya ho, dhanya ho e yoginI ane yogIzvarane ! pralobhananAM prabaLa nimittamAM sapaDAvA chatAM e baMne AtmAo aDaga rahyA ane sAdhanA sAdhI AtmajyotimAM sthira thayA. ema kahuM chuM : e pramANe rathanemi saMbaMdhInuM bAvIsamuM adhyayana samApta thayuM. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 uttarAdhyayana sUtra adhyayana : trevIsamuM kezigautamIya kezamuni tathA gautamano saMvAda pAMca mahAvrato e mULa guNa kahevAya che. te ja AtmonnatinAM sAcAM sAdhana che. bAkInI itara kriyAo uttara guNo kahevAya che. ane te mULa guNanI puSTi mATe yojAyelI che. mULa dhyeya karmabaMdhanathI mukta thavuM ke mukti meLavavI te che. ane te mArge javAnAM mULabhUta tattvono koIpaNa kALe, koI paNa samaye, koI paNa sthitimAM palaTo thaI zake nahi. te satya to trikAlAbAdhita hoya che. tene koI paNa palaTAvI zake ja nahi, paraMtu uttaraguNo ane kriyAnAM vidhividhAnomAM kALa ke samaya pramANe palaTA thayA che, thAya che ane thavAnA. samayadharmano sAda sAMbhaLyA vinA gati karyA karavAmAM bhaya ane hAni rahelAM che. samayadharmane oLakhI saraLamArgathI kevaLa AtmalakSya rAkhI cAlavAmAM satyanI, dharmanI ane zAsananI rakSA samAyelI che. AjathI 2500 varSa pahelAM bhagavAna mahAvIranA samayanI A vAta che. bhagavAna mahA re samayadharmane oLakhI sAdhujIvananI caryAmAM mahAna palaTo karyo hato. pUrvathI cAlI AvatI pArzvanAthanI paraMparA karatAM nUtanatA lAvI mUkI hatI. ane kaDaka vidhividhAno sthApI jainazAsanano punaroddhAra karyo hato. samayadharmane oLakhavAthI jenazAsananI dharmadhvajA te samayanA veda ane bauddha zAsananA zira para pharakavA lAgI hatI. bhagavAna pArzvanAthanI paraMparAne mAnatA kezI zramaNa saparivAra viharatA viharatA zrAvastImAM padhArelA. te ja vakhate bhagavAna mahAvIranA gaNadhara gautama paNa saparivAra tyAM padhAryA. baMne samudAyo maLyA, parasparanA ziSyone dharma eka ane kriyA bhinna joI Azcarya thayuM. ziSyonI zaMkA nivAravA baMne RSipuMgavo maLyA, bheTyA vicArono samanvaya karyo ane Akhare tyAM paNa Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezigatamaya 147 kezI munizvare samayadharmane svIkArI lIdho ane bhagavAna mahAvIranI paraMparAmAM jainazAsanano jaya jayakAra bolAvyo. bhagavAna bolyA : 1. sarvajJa (sarva padArtho ane tattvonA saMpUrNa jJAtA), sad dharmarUpa tIrthanA sthApaka ane AkhA lokanA pUjanIya evA pArthanAme aham jinezvara thaI gayA hatA. noMdha : A vArtA prasaMge bhagavAna mahAvIranuM zAsana pravartatuM hatuM. mahAvIra pahelAM trevIsa tIrthakaro dharmanA punaruddhAraka puruSo thaI gayA. te paikI trevIsamA prabhu pArtha thayA hatA. pArzvaprabhuno AtmA to siddha thayo hato. A vakhate mAtra temanAM divya AMdolano ane temanuM anuyAyI maMDaLa ahIM hastI dharAvatuM hatuM. 2. lokAlokanI sarva vastu para jJAnadIpa (jayoti)nA prakAzanAra te mahAprabhunA ziSya mahAyazasvI ane jJAna tema ja cAritranA pAragAmI evA kezIkumAra nAmanA zramaNa te samaye vidyamAna hatA. 3. te kezIkumAra muni matijJAna, zrutajJAna ane avadhijJAna e traNe jJAnathI bharapUra hatA. ekAda bahoLA ziSyasamudAya sAthe gAmogAma vicaratA vicaratA zrAvastI nagarImAM padhAryA. noMdha : jainadarzanamAM jJAnanI pAMca bhUmikAo che : (1) matijJAna (2) zrutajJAna (3) avadhijJAna (4) manaparyAya jJAna ane (5) kevaLajJAna. matijJAna ke matiajJAna ane zrutajJAna ke zrutaajJAna AkhA saMsAranA jIvomAM taratama bhAve hoya che. jJAna zuddha hoya to ja samAna kahevAya che ane jJAna azuddha ke viparyAsavALuM hoya tene ajJAna kahe che. samyaka avabodha te matijJAna ane tenAthI viziSTa jJAna te zrutajJAna. A jJAna jeTaluM vipula teTalo buddhivaibhava vadhu hovAno. avadhijJAna ucca koTinA manuSyone ane devone hoya che ane te dvArA sudUra rahelA padArthonA pUrva, vartamAna ane bhAvi bhAvone paNa jANI zakAya che. A traNe jJAno azuddha paNa hoI zake che ane jo azuddha hoya to anukrame mati ajJAna, zruta ajJAna ane virbhAgajJAna tarIke oLakhAya che. mana:paryAya e zuddha ja jJAna che ane te jJAna ucca bhUmikAnA saMyamI yogIne ja thAya che. te dvArA te bIjAnA mananI vAta barAbara jANI zake che. sarvathI vizuddha ane kevaLa AtmabhAna ja hoya che tene Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 uttarAdhyayana sUtra kevaLajJAna kahevAya che. A jJAna to karmanAM AvaraNo saMpUrNa baLyA pachI ja utpanna thAya che. A jJAna utpanna thanArane ja sarvajJa kahevAya che. tevA sarvajJa puruSone saMsAramAM pharIvAra janma levo paDato nathI. (jJAnanA prakAronuM vistRta varNana naMdIjI vagere sUtromAM joI levuM.) 4. te zrAvatI nagarImAM nagara maMDaLanI bahAra eka tinduka nAmanuM ekAMta (dhyAnayogya bhUmi) udyAna hatuM. tyAM pavitra ane jIvarahita ghAsanI zamyA ane Asano yAcI te vizuddha bhUmimAM teNe vAsa karyo. 5. te samayamAM vartamAna uddhAraka ane dharmatIrthanA saMsthApaka evA jinezvara bhagavAna vardhamAna AkhA vizvamAM sarvajJa rUpe prasiddha thaI cUkyA hatA. 6. lokamAM jJAna pradyotathI prakAzanA pradIparUpa te bhagavAnanA ziSya jJAna tathA cAritranA pAragAmI evA mahA yazasvI gautama hatA. 7. bAra aMgonA prakhara jJAtA te gautama prabhu paNa bahoLA ziSya samudAya sAthe gAmegAma vicaratA vicaratA zrAvastI nagarImAM padhAryA. noMdha : adyApI te bAra aMgomAMnAM agiyAra vidyamAna che ane eka diSTivAda nAmanuM aMga upalabdha thatuM nathI. te aMgomAM pUrvatIrthakaronAM ane bhagavAna mahAvIranAM anubhavI vacanAmRto che. 8. te nagara maMDaLanI samIpa eka koSTaka nAmanuM udyAna hatuM. tyAM vizuddha sthAna ane tRNAdinI Acatta zayyA yAcI nivAsa karyo. 9. e pramANe zrAvatI nagarImAM kumAra zravaNa kezI muni ane mahA yazasvI gautama muni e baMne jaNa sukhapUrvaka ane dhyAnamagna samAdhipUrvaka rahetA hatA. noMdha : te samaye gAmanI bahAranA udyAnomAM tyAgI puruSo nivAsa karatA. gAmamAM jaI bhikSA mAgI saMyamI jIvana gujAratA. 10. ekadA (bhikSAcarI karavA nIkaLelA) te baMnenA ziSya samudAya ke je pUrNa saMyamI, tapasvI, guNI ane jIvarakSaka (pUrNa ahiMsaka) hatA. temane parasparanA eka ja mArga hovA chatAM veza ane bAhya kriyA bhinna jovAthI paraspara vicAra udbhavyo. 11. A dharma vaLI kevo ? ane ame pALIe chIe te dharma kevo ? A AcAra dharmanI kriyA kevI ane ame pALIe chIe te kevI ? Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezigautamIya 149 noMdha : bhagavAna pArzvanAthano kALa Rja ane prAjJa kALa hato. te vakhatanAM manuSyo saraLa ane buddhimAna hatAM ane tethI te prakAranI dharma racanA pravartatI hatI. te vakhate mAtra cAra vrato hatAM. vastro paNa raMgIna manohara vaparAtAM. kAraNa ke suMdara vastraparidhAnamAM ke jIrNa vastra paridhAnamAM mukti nathI. mukti to nirAsaktimAM che. tema dhArI te vakhate te praNAlikA cAlI hatI ane Aja sudhI vidyamAna hatI. eka ja jinadharmane mAnavA chatAM bAhya kriyAmAM ATaATaluM aMtara zAthI? te zaMkA thavI svAbhAvika ja che. e baMne gaNadharo to jJAnI ja hatA tene A vastumAM kaMI mahattva ke niHskRSThatva nahotuM lAgatuM paraMtu AvI zaMkA ziSyavargane thAya te svAbhAvika hatuM. tenuM samAdhAna karavA mATe paraspara milana karI samanvaya karI levo te paNa mahApuruSonI udAratA ane samayasUcakatA ja sUcave che. 12. cAra mahAvratarUpa dharma ke je bhagavAna pArzvanAthe kahyo che ane pAMca mahAvratarUpa dharma bhagavAna mahAvIre kahyo che, to te bhedano hetu zo ? 13. vaLI alpopadhi (zveta vastra ane avastra)vALo A sAdhu AcAra ke je bhagavAna mahAvIre pharamAvyo che, ane A pacaraMgI vastro paheravAno sAdhu AcAra ke je bhagavAna pArzvanAthe batAvyo che te baMnemAM tathya zuM ? AvuM aMtara zA mATe ? je baMnenAM eka ja dhyeya che to kriyAbheda paNa zA sAru ! noMdha : te vakhate baMne prakAranA munivaro hatA. jemAMnA eka jinakalpI ane bIjA sthavira kalpI kahevAtA. jinakalpI sAdhuo dehAdhyAsa choDI kevaLa AtmaparAyaNa rahetA. sthavira kalpIonuM kAma tethI vizeSa kaparuM hatuM. temane samAjanA saMgamAM rahevA chatAM nirAsaktapaNe kAma karavAnuM hatuM ane AtmakalyANa ane para kalyANa baMne hetu jALavI AgaLa vadhavAnuM hatuM. teo svalpa parigraha rAkhatA paNa temAM mamatva na rAkhatA. te parigraha rAkhIne paNa jinakalpIno mahAna Adara pAme tevI AtmAnI uvalatA ane jAgRti satata rAkhatA. 14. kezamuni ane gautama muni e baMne mahApuruSoe potAnA ziSyono A saMzaya jANIne tenuM nivAraNa karavA mATe samudAya sahita paraspara samAgama karavAnI icchA vyakta karI. noMdha : gautama kezamuni karatAM vaye nAnA hatA. paraMtu jJAnamAM moTA hatA. te samaye gautama munine cAra jJAna hatAM. (1) matijJAna (2) zrutajJAna (3) avadhijJAna (4) mana:paryAyajJAna. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana sUtra 15. vinaya, bhakta tathA avasaranA jANakArI gautama svAmI ziSyasamudAya sAthe kezImuni (pArzvanAthanA anuyAyI che mATe)nuM vaDIla kuLa jANI temanI pAse tinduka vanamAM pote jAte AvyA. noMdha : bhagavAna pArzvanAtha, bhagavAna mahAvIra pahelA thayA che mATe tenA anuyAyI paNa vaDIla gaNAya. te vinaya jALavavA pote jJAnI hovA chatAM tyAM padhAryA. A ja namratA ane jJAnapAcananuM cihna che. 16. ziSya samudAya sAthe gautama svAmIne svayaM AvatA joI kezIkumAra harSaghelA thaI gayA ane temanuM Atithya suMdara rIte karavA lAgyA. noMdha : veza ane samAcArI bhinna chatAM saMbhoga-sAMpradAyika vyavahAranAM bhUta tyAM naDyAM nahi. jyAM vizuddha prema uchaLato hoya ane saMpradAyano kadAgraha na hoya tyAM tevuM viSavAtAvaraNa hoya ja zAnuM ? vAha ! te kSaNa kevI apUrva che ? AvA saMtasamAgamanI eka ja kSaNa karoDo janmonAM pAtakane laya karI nAkhe che. 150 17. kezIkumAra zramaNa gautama bhagavAnane AvatA dekhI utsAhathI temane anurUpa ane prAsuka (jIvarahita zAlInuM, vrIhinuM, kodarInuM ane rALa nAme vanaspatinuM ema) cAra jAtanAM parALa (ghAsa) ane pAMcamuM DAbha ane tRNanAM Asano laI laIne kezImuni tathA temanA ziSya samudAya gautamamuni ane temanA zeSya samudAyane te 52 besADe che. 18. te vakhatanuM dazya anupama lAgatuM hatuM. kumAra kezIzramaNa ane mahA yazavI gautamamuni baMne jaNa tyAM beThAbeThA jANe sUrya ane caMdra ja na beThA hoya ! tevI rIte zobhI rahyA hatA. 19. A parasparanA vicAravAdanuM kutUhala jovA mATe mRgalA jevA kaiMka ajJa sAdhuo ane kutUhalIjano tathA pAkhaMDIo paNa hAjara thaI gayA hatA. temaja DAkhonI saMkhyAmAM gRhastho paNa tyAM ekaThA thayA hatA. 20. (gaganamArge adazya rUpe) devo, dAnavo, gAMdharvo, yakSo, rAkSaso, kinnaro tathA adazya rahelAM aneka bhuto paNa tyAM A dazya jovA mATe ekaThA thayAM hatAM. 21. te vakhate prathama ja kezImunie gautamane udezIne kahyuM : he bhAgyavaMta ! huM tamane prazno pUchavA icchuM chuM. A pramANe bolatA kezImahArAjarSine saMbodhIne bhagavAna gautama A pramANe bolyA : Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 151 kezigItamaya 22. he bhagavan ! ApanI icchA hoya (Apane yogya lAge) te Apa bhale pUcho. A pramANe jayAre gautama munie kezImunine udAratApUrvaka kahyuM tyAre anujJA pAmelA kezI bhagavAne gautama munine A pramANe kahyuM : 23. he mune ! cAra mahAvratarUpa dharma bhagavAna pArzvanAthe kahyo che, paraMtu bhagavAna mahAvIra to pAMca mahAvratarUpe dharmane kahe che. noMdha : yAmano artha ahIM mahAvrata lIdho che. 24. to eka kArya (mokSanA hetu)mAM pahoMcavAne yojAyelA e baMnemAM A bhinnabhinna veza ane judA judA AcAranuM prayojana zuM haze ? he buddhimAna gautama ! A eka ja mArgamAM be prakAranA vividha dharma kema pravarte che ? (temAM zuM Apane saMzaya ke Azcarya nathI thatuM ?) 25. A pramANe bolatA kezI zramaNane uddezIne gautama munie A pramANe kahyuM : zuddha buddhi vaDe ja dharmatattvano tathA paramArthano nizcaya karI zakAya che. noMdha : jyAM sudhI tevI zuddha ane udAra buddhi hotI nathI tyAM sudhI sAdhya karatAM sAdhana tarapha ja te vadhu DhaLe che. eTale mahApuruSoe kALa joIne ja tevI sakhata kriyAo yojelI che. 26. (covIsa tIrthaMkara paikI) prathama tIrthakara (RSabha prabhu)nA samayanA manuSyo buddhimAM jaDa chatAM prakRtinA saraLa hatA. ane chellA tIrthakara (bhagavAna mahAvIra)nA samayanA manuSyo jaDa buddhino durupayoga karanArA) ane vAMkA (kuvikalpa karanArA) hatA. vaccenA bAvIsa tIrthakaronA samayanA jIvo saraLa buddhivALA ane prAjJa hatA. tethI ja avasara joI bhagavAna mahAvIre kaDaka vidhividhAno kahyAM che. 27. RSabha prabhunA anuyAyIone dharma samajavo kaThina paDato. paraMtu samajayA pachI AcaravAmAM te samartha hoI pAra utaratA ane A chellA (bhagavAna mahAvIra) tIrthaMkaranA anuyAyIone dharma samajavAmAM sahela che. paNa pALavAmAM kaThina che. tethI ja baMnenA kALamAM pAMca mahAvratarUpa yatidharma samajAvyo che ane vaccenA bAvIsa tIrthakaronA samayamAM cAra mahAvratarUpa dharma samajAvyo che. noMdha : samajavAmAM kaThina hovAnuM kAraNa buddhinI jaDatA; ane AcaravAmAM kaThina hovAnuM kAraNa e che ke samayanA pravAhamAM manuSyonI zithilatA vadhI gaI hatI. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 uttarAdhyayana sUtra 28. A spaSTa vAta sAMbhaLIne kezI svAmI bolyA : he gautama ! ApanI buddhi suMdara che. amArA saMzayanuM samAdhAna thaI gayuM. have bIjo saMzaya (prazno rajU karuM chuM. he gautama ! tenuM samAdhAna karo. 29. he mahAmune ! sAdhu samudAyane pramANapUrvaka ane sapheda vastra vAparavAno dharma zrI bhagavAna mahAvIre kahyo che ane pArzvanAthe to vividha raMgavALAM vastro vAparavAnI chUTa ApI sAdhudharma pharamAvyo che. noMdha : acalakano artha keTalAka avastra kare che. jo ke sAmAnya rIte ApaNe nagna samAsano artha nakAravAcI gaNIe chIe. e dRSTibiMdue tema thaI zake paraMtu te kALamAM paNa Akho samudAya nirvastra na raheto. keTalAka vastrarahita rahetA ane keTalAka vastrasahita rahetA. kAraNa ke vastra vAparavA karatAM tenI mUrchA para bhagavAna mahAvIre khUba bhAra Apyo che. eTale A sthaLe nagna samAsanA cha artho paikI alpano upayoga karavo te vadhu saMgata lAge che. 30. te baMne eka ja dhyeyamAM joDAyelA hovA chatAM A pramANe dekhItuM baMne prakAranAM vezacihno dhAraNa karavAnuM aMtara kema rAkhyuM haze ? he buddhiman ! Apane ahIM saMzaya thato nathI ? 31. A pramANe bolatA kezamunine uddezIne gautama A pramANe bolyAH khUba vijJAnapUrvaka samaya ane sAdhuonAM mAnasa joIne te mahApuruSoe A pramANe bhinnabhinna dharmasAdhano rAkhavAnuM vidhAna kareluM che. noMdha : bhagavAna pArzvanAthanA ziSyo sarala ane buddhimAna hatA tethI te vividha vastro paNa zarIranA AcchAdana mATe che. vibhUSA arthe nathI tema mAnI anAsakta bhAve upayoga karI zakatA hatA. paraMtu bhagavAna mahAvIre joyuM ke A kAryamAM puSkaLa nimitto maLavA chatAM Asakti na thavI te ati ati kaThaNa vastu che. mATe ja pramANapUrvaka ane sAdo veza rAkhavA mATe pharamAvyuM. arthAt e badhuMe mahApuruSoe vicArapUrvaka ja avasara joIne karyuM che. 32. Avo sAdo veza rAkhavAnuM kAraNa : (1) lokamAM bhinnabhinna prakAranA vikalpo ane vezI pravartI rahyA che. temAM A veza parathI lokone pratIti thAya ke A jaina sAdhu haze. (2) "huM sAvuM chuM tevuM potAne vezathI dhyAna rahe mATe (3) saMyamano nirvAha te dvArA thAya. evAM kAraNothI ja mAM veza dhAraNa karavAnuM prayojana che. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezigautamaya 153 noMdha : veza e kaMI sAdhya nathI. mAtra bAhya sAdhana che. te bAhya sAdhana AMtarika sAdhananI puSTimAM ane AtmavikAsamAM madadarUpa thAya teTalA pUratuM tenuM prayojana che. 33. vaLI sAdhuno veza to durAcAra na thavA pAme tevI satata jAgRti rAkhavA mATe mAtra vyavahAranayathI sAdhana che. nizcayanaye te jJAna, darzana ane cAritra e traNa ja mokSanAM sAdhana che. A vAstavika sAdhanomAM to bhagavAna pArzvanAtha ane bhagavAna mahAvIra baMne maLatA ja che. (maulikatAmAM lezamAtra bheda nathI.) noMdha : veza bhale bhinna hoya paraMtu tattvamAM bheda kazo che ja nahi. bhinna veza rAkhavAnuM paNa upara kahyuM te ja prayojana che. 34. kezIsvAmIe kahyuM : he gautama ! tamArI buddhi uttama che (tamo bahu samanvaya karI zako cho), tame mAro saMzaya dUra karyo che. have eka bIjo saMzaya (prazna) karuM chuM tenuM he gautama ! tame samAdhAna karo. 35. he gautama ! hajAro vairInI vacce tame vasI rahyA cho, vaLI te tamArI sAme jhajhUmI rahyA che. chatAM te badhAne tame zI rIte jItI zako cho? 36. (gautame kahyuM :) huM mAtra eka (AtmA)ne jItavA satata prayatna karuM chuM. kAraNa ke te ekane jItavAthI pAMca ane pAMcane jItavAthI dasa ane dasane jItavAthI sarva zatruo svayaM jitAI jAya che. 37. kezImunie gautamane kahyuM ke te zatruo kyA ? A pramANe bolatA kezImunine udezIne gautama munie A pramANe kahyuM : 38. he mune ! (mananI duSTa pravRttine vaza thayelo) jIvAtmA jo na jitAya to te zatru che. (AtmAne na jItavAthI kaSAyo utpanna thAya che) ane e zatrunA pratApe cAra kaSAyo paNa zatru che ane pAMca iMdriyo te paNa zatru che. ema AkhI zatrunI paraMparAne jaina zAsananA nyAya pramANe jItIne zAMtipUrvaka huM vihAra karyA karuM chuM. noMdha : krodha, mAna, mAyA ane lobha e cAra kaSAyo kahevAya che. tenA taratama bhAve soLa bhedo che. duSTa mana e paNa zatru che. pAMca Idriyono advega thavAthI e paNa zatruo jevuM kArya kare che. paraMtu badhAnuM mULa eka mAtra durAtmA ja che. tethI tene jItavAthI badhuM jItAya che. jenazAstrano nyAya e che ke bahAranAM yuddha karavA karatAM Atmayuddha karavuM e uttama che. ane Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 uttarAdhyayana sUtra kSamA, dayA, tapazcaryA ane tyAga e temane haNavAnAM zastro che. te zastro dvArA ja karma haNAI jAya che. 39. he gautama ! tamArI buddhi suMdara che. tame mArA saMzayanuM samAdhAna suMdara karyuM. have bIjo prazna pUchuM chuM tenuM samAdhAna karo. 40. A lokamAM ghaNA jIvo bicArA karmarUpI jALathI jakaDAyelA dekhAya che. tyAM he muni ! tame zI rIte baMdhanathI rahita thaI vAyunI peThe haLavA thaI aprItibaMdhapaNe viharI zako cho ? 41. (kezI mahArAjane gautame kahyuM :) he mune ! zuddha upAyothI te pAzalAone chedIne baMdhana rahita thaI vAyunI mAphaka apratibaMdha rIte vicarI zakuM chuM. 42. tyAre kezImunie gautamane kahyuM : te baMdhanI kyAM ? te tame mane kahezo ? A pramANe bolatA kezImunine uddezIne gautama kahevA lAgyA. 43. rAga, dveSa, moha, parigraha ane strIsvajano paranI Asaktio che te ja tIvra, ghATAM ane bhayaMkara snehabaMdhano che. tene chedIne yathAnyAye kramapUrvaka jainazAsanamAM rahI mAro vikAsa sAvuM ane vicArI rahyo chuM. 44. kezasvAmIe kahyuM : he gautama ! tamArI buddhi uttama che. tame mAro saMzaya dUra karyo che. have bIjI vAtane pUchuM chuM teno javAba Apo. 45. he gautama ! hRdayanA UMDANa bhAgarUpa jamInamAM eka velaDI UgI che ke je velaDImAM viSa jevA jherI phaLa lAge che. te vela tame zI rIte UkheDI nAkhI ? (kezI bolyA). 46. (A sAMbhaLIne gautama bolyA :) te viSavelaDIne to meM mULa sahita UkheDI nAkhI che ane tethI ja e viSavelanAM vipaphaLothI huM mukta thaI jinezvaronAM nyAyamaya zAsanamAM AnaMdapUrvaka vicarI rahyo chuM. 47. te vela kaI ? te mane kahezo ? A pramANe kezImunie gautamane kahyuM. tyAre A pramANe bolatAM kezImunine gautama kahevA lAgyA : 48. he munizvara ! A saMsAramAM mahApuruSoe saMsArane vadhAranArI tRNAne ja viSavela kahI che. te vela bhayaMkara ane jherI phaLona ApI jIvona janmamaraNa karAvI rahI che. tene barAbara jANI ma UkheDI nAkhI che. te ukheDI nAkhI have huM jinezvaranA nyAyazAsanamAM sukhapUrvaka cAlI Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1papa kezigautamIya 49. kezImunie kahyuM : he gautama ! tamArI buddhi uttama che. tame mAro te saMzaya chedI nAkhyo. have bIjA saMzayane mUkuM chuM tenuM samAdhAna karo. 50. he gatama ! hRdayamAM khUba jAjavalyamAna ane bhayaMkara eka agni saLagI rahI che ke je zarIramAM rahIne tene ja bALI rahI che. te agnine tame zI rIte bujhAvI nAkhI ? 51. (A sAMbhaLI gautame kahyuM :) mahAmegha (moTAM vAdaLAM)mAMthI utpanna thayelA pANInA pravAhamAMthI te uttama pANI laI satata huM te agnine ThArI nAkhuM chuM ane tethI te TharelI agni mane lezamAtra bALI zakatI nathI. 52. kezImunie gautamane kahyuM : te agni kaI ? te mane kahezo ? A pramANe kezImunine bolatAM sAMbhaLI gautame pratyuttara ApatAM kahyuM : pa3. kaSAyo e ja agni che (ke je zarIra, mana ane AtmAne satata bALI rahI che.) ane (tIrthakara rUpI mahAmeghathI varaselI) jJAna, AcAra ane tapazcaryArUpI jaLanI dhArAo che. satyajJAnanI dhArAothI haNAyelI te kaSAyorUpa jaLanI dhArAo che. satyajJAnanI dhArAothI. haNAyelI te kapAyArUpa agni sAva TharI jAya che. mane tamArA AtmAne) lezamAtra bALI zakatI nathI. 54. he gautama ! tamArI buddhi suMdara che. tame mArA saMzayane chedI nAkhyo che. hajupaNa huM bIjo saMzaya prakaTa karuM chuM tenuM samAdhAna karo. - papa. (kezImunie kahyuM :) he gautama ! A mahA sAhasika, bhayaMkara ane duSTa (mAlikane khADAmAM dhakelI de tevo) ghoDo khUba doDI rahyo che. te ghoDA para beThelA tame sIdhe mArge zI rIte jaI zako cho ? tenAthI kema unmArge cAlyA jatA nathI ! noMdha : duSTa svabhAvavALo ghoDo mAlikane koI ne koI vakhate dago ApyA vinA raheto nathI. paraMtu tame to tenA para besavA chatAM sIdhA mArge ja cAlyA jAo cho tenuM kAraNa zuM ? pada. (kazI mahArAjane gautama kahyuM :) te raMgabhara doDatA ghoDAnuM zAstrarUpa lagAmathI bAMdhI rAkhuM chuM. jJAna lagAmathI vaza thaI te unmArge na jatAM sanmArge ja ne dorI jAya che. 57. zImunie gautamane kahyuM : te dhADa kayo ? te tame jANo cho ? A pramANe bolatA kezImunine gautame A pramANe kahyuM : Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 uttarAdhyayana sUtra 58. mana e ja sAhasika, bhayaMkara ane duSTa ghoDo che. te saMsAranA vividha viSayo tarapha Amatema doDI rahyo che. dharmazikSArUpI lagAma vaDe jAtimAna ghoDAnI mAphaka teno barAbara nigraha karuM chuM. pa9. he gautama ! tamArI buddhi uttama che. tame mAro A saMzaya dUra karyo. have bIjA saMzayane paNa rajU karuM chuM. teno uttara mane kaho. 60. A saMsAramAM khoTA rastAo ghaNA che ke je rastAomAM jaI daSTiviparyAsane kAraNe jIvo sAcA mArgane oLakhI zakatA nathI. ane tethI unmArge jaI duHkhI thAya che. to he gautama ! Apa e unmArge na doravAI jatAM sanmArge zI rIte rahI zako cho ? 6 1. je koI sanmArge cAlyA jAya che te ane kumArge jAya che te saune meM barAbara jAmyA che. ane sanmArga kumArganuM mane barAbara dhyAna che, tethI mArA mArgamAM barAbara cAlI zakuM chuM. naSTabhraSTa thato nathI. 62. kezImunie gautamane kahyuM : te mArga kayo ? e pramANe bolatAM kezImunine gautame A pramANe kahyuM : 63. svakalpita matomAM je svachaMdathI varte che te pAkhaMDIo badhA khoTA mArgamAM bhramaNa karI gothAM khAya che. saMsAranA baMdhanathI sarvathA mukta thayelA jinezvaroe satyano je mArga batAvyo te uttama che. 64. he gautama ! tamArI buddhi bahu uttama che. mAro saMzaya tame chedI nAkhyo. have eka bIjo paNa saMzaya che. tenuM samAdhAna karo. 65. jaLanA moTA pravAhamAM taNAtAM prANIone te duHkhamAMthI bacAvanAra kayuM zaraNa, kayuM sthAna, kaI gati ane kyo AdhArarUpa dvIpa tame mAno cho? 66. te jaLanA vegamAM paNa eka vistIrNa moTo hIpa che ke jyAM e pANInA mahAna veganuM AvavuM javuM thatuM nathI. 67. kezamunie gautamane kahyuM : te dIpa kayo ? A pramANe bolatA kezImunine gautame kahyuM : 68, jarA ane maraNarUpI vegathI A saMsAranAM prANIo taNAI rahyAM che. tenuM zaraNa, tenuM sthAna, tenI gati ane teno AdhArarUpa dvIpa je kaho te eka ja dharma che 69. he gautama ! tamArI buddhi suMdara che. mAro te saMzaya tame chedI nAkhyo. have bIjo saMzaya paNa rajU karuM chuM. teno pratyuttara mane kaho. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezigItamaya 157 - 70. eka mahA pravAhavALA samudramAM eka nAva cAre tarapha ghUmI rahI che. he gautama ! ane Apa te upara caDelA cho to tame pAra zI rIte pAmazo ? 71. je chidravALI nAva che te pAra na pahoMcADatAM vacamAM DUbI jAya che ane DUbADe che. chidra vinAnI hoya che te ja pAra utAre che. 72. he gautama ! te nAva Apa kone kaho cho ? e pramANe bolatA kezImunine gautame javAba Apyo. 73. zarIra e ja nAva che. A saMsAra pote ja samudra che ane jIva e ja nAvika che. te saMsAra samudrane zarIra dvArA maharSi puruSo ja tarI jAya noMdha : zarIra e nAva che. te koI bAjuthI bhedAya nahi tevI kALajI rAkhavI ane saMyamapUrvaka nAvikane pAra utAravo e maharSi puruSonuM kartavya che. 74. he gautama ! tamArI buddhi uttama che. A mAro saMzaya chedAI gayo. have mane bIjo saMzaya thayo che teno mane uttara Apo. 75. A samagra lokamAM pravartatA ghora aMdhakAramAM bahu prANIo ruMdhAI rahyAM che. te badhAM prANIone prakAza koNa Apaze ? 76. A lokamAM prakAza karanAra je bhAna Ugelo che te sakaLa lokamAM sakaLa jIvone prakAza Apaze. - 77. vaLI he gautama ! te sUrya Apa kone kaho cho ? A pramANe bolatA kezamunine gautame kahyuM : 78. saMsAranA samagra adhaMkArane vikherI potAnI anaMta jayatithI prakAzelo sarvajJarUpI te sUrya ja A AkhA lokanA prANIone prakAza Apaze. noMdha : je prabaLa AtmAno sarva aMdhakAra dUra thayo hoya, je saMsAramAM baMdhanathI sarvathA mukta thayA hoya te ja potAnA anubhavano mArga jagatane batAvI sarva duHkhathI mukAvI zake. 79. he gautama ! tamArI buddhi uttama che. mAro saMzaya naSTa thayo. mane eka bIjo paNa saMzaya thayo che teno uttara mane kaho. 80. he muni ! saMsAranA jIvo zArIrika ane mAnasika duHkhathI pIDAI rahyA che. tene mATe kalyANakArI, nirbhaya, upadrava ane pIDA rahita karyuM sthAna ? te ApanA jANavAmAM che ? Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 uttarAdhyayana sUtra 81huM to mAnuM chuM ke jyAM javuM bahu durlabha che evuM lokanA agrabhAga para eka evuM suMdara ane nizcala sthAna che ke jyAM AgaLa jarA, mRtyu, vyAdhi ke vedanA temAMnuM kazuM ja nathI. 82. paNa te sthAna kayuM che te tame jANo cho ? e pramANe bolatAM kezImunine gautame kahyuM. 83. jarA-maraNanI pIDAthI rahita ane parama kalyANakArI lokanA agrabhAga para AveluM te sthAna siddhisthAna ke nirvANa sthAna kahevAya che ane tyAM maharSio ja jaI zake che. 84. he mune ! te sthAna lokanA agrabhAgamAM du:khathI pahoMcI zakAya tevuM, nizcala ane parama sukhada sthAna che. saMsArarUpI samudrano aMta karanAra zaktizALI puruSo tyAM pahoMcI zake che. tyAM pahoMcyA pachI kaleza, zoka ke duHkha evuM kazuM hotuM nathI. ane tyAM gayA pachI punarAgati thatI nathI. 85. he gautama ! tamArI buddhi suMdara che. tame mArA badhAya saMzayonuM bahu suMdara samAdhAna karyuM. he saMzayAtIta ! he sarva siddhAMtanA pAragAmI gautama ! tamane namaskAra ho ! 86. prabaLa puruSArthI kezImunizvara A pramANe (ziSyonA) saMzayanuM samAdhAna thayA pachI mahA yazasvI gautama munirAjane zirasAvaMdana karIne - 87. te sthAne (bhagavAna mahAvIranA) pAMca mahAvratarUpa dharmane bhAvapUrvaka svIkAre che. ane te sukha mArgamAM gamana kare che ke je mArganI prathama ane aMtima tIrthaMkare prarUpaNA karI hatI. 88. pachI paNa jayAM sudhI zrAvastImAM rahyA tyAM sudhI A pramANe kezI ane gautamano samAgata nitya thato rahyo ane zAstra daSTie karelo zikSAvratAdino nirNaya jJAna ane cAritra baMne aMgamAM vRddhi karanAra nIvaDyo. noMdha : kezI ane gautama baMne gaNanA ziSyone te zAstrArtha ane te samAgama bahu lAbhadAyaka thayo. kAraNa ke zAstrArtha karavAmAM te baMnenI udAra dRSTi hatI. ekeyane kadAgraha na hato. ane tethI ja zAstrArtha paNa satyasAdhaka banyo. kadAgraha hota to zAstrane oTha anartha paNa thavAno saMbhava hato. paraMtu sAcA jJAnI puruSo kadAgrahathI para hoya che ane satya vastune sarvabhoge svIkAryA vinA rahI zakatA nathI. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezigautamIya 89. AkhI pariSada AthI saMtuSTa banI gaI. badhAne satyamArganI jhAMkhI thaI. zrotAo paNa sAcA mArgane pAmyA ane te baMne mahezvaronI maMgaLastuti karI bhagavAna kezI ane bhagavAna gautama sadA prasanna raho tema kahetA sarva devo, dAnavo ane manuSyo svasthAne gayA. noMdha : samaya dharma eTale A kALe A samaye A sthitimAM zAsananI unnati zI rIte thAya ? tenI hRdayasparzI vicAraNApUrvaka unnati karavI e abAdhita satya che. te palaTI zake ja nahi, paNa zAthI karavI te sAdhanikA samayadharmanA hAthamAM che. tenAM parivartana saMbhavita che. 159 samayadharmanI hAkala sau koIne mATe che. samAja samayadharmathI saMkaLAyelo che. zravaNavarga ane zrAvakasamUha e badhAM samAjanAM aMgo che, koI paNa aMga te tarapha upekSA na rAkhatAM zAstramAM kahelAM abAdhita satyane oLakhI saMgIna puruSArtha kare ane suvyavasthita rahI jainazAsananI unnati kare te ja abhISTa che. ema kahuM chuM : e pramANe kezigautamIya nAmanuM trevIsamuM adhyayana samApta thayuM. Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 uttarAdhyayana sUtra adhyayana : covIsamuM samitio saMyama, tyAga ane tapa. A traNeya muktinAM kriyAtmaka sAdhano che. bhavabaMdhanothI mukta karavA mATe te ja samartha che. muktie pahoMcavAnA ApaNe sau koI umedavAra chIe. sau koIne mokSamArgamAM javAno samAna haka che. mAtra tyAM javAnI taiyArI hovI joIe. A adhyayanamAM munivaronI saMyamajIvanane poSanArI mAtAonuM varNana che. chatAM tenuM avalaMbana to sau koI mumukSuone eka sarakhuM ja upakArI che. potAnuM sthAna, yogyatA ane samaya joI vivekapUrvaka teno upayoga karI zakAya che. bhagavAna bolyA : 1. jinezvara devoe je pAMca samitio ane traNa guptio varNavelI che te AThe pravacana mAtAo kahevAya che. noMdha : jema mAtA putra para vAtsalya dharAve che, tenI kalyANakAriNI che tema A ATha vastu sAdhujIvananI kalyANakArI hovAthI jinezvaroe temane zramaNanI mAtAo tarIke kahelI che. 2. IryA, bhASA, eSaNA, AdAnabhaMDanikSepaNa ane uccArAdi pratiSThApana A pramANe pAMca samitio, temaja manogupti, vacanagupti ane kAyagupti e traNa guptio kahevAya. noMdha : 1. IryA : mArgamAM barAbara upayogapUrvaka joIne cAlavuM. 2. bhASA : vicArathI gaLIne satya, nirdoSa ane upayogI vacana bolavuM. 3. eSaNA : nirdoSa tathA parimita bhikSA tathA alpa vastrAdi upakaraNa levAM. 4. AdAnabhaMDanikSepaNa : vastra, pAtrAdi upakaraNa (saMyamI jIvanane upayogI sAdhano) vyavasthita levAM mUkavAM. 5. maLa, mUtra zleSma ke evI koIpaNa tyAjya vastu koIne duHkharUpa na thAya tevuM sthAna joI upayogapUrvaka nAkhavI. 1. manogupti : duSTa ciMtanamAM pravartatA manane rokI levAnA prayoga. 2. vacanagupti : vacanano azubha vyApAra na karavo. 3. kAyagupti : khoTe raste jatAM zarIrane rokI levAnI kriyA. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samitio 161 3. je A ATha pravacana mAtAo saMkSepathI pharamAvI temAM jinezvaradeva kathita bAra aMgono samAveza thaI jAya che. (badhAMya pravacano A mAtAomAM aMtabhUta ja thaI jAya che.) noMdha : bAre aMgo (aMgabhUta zAstro)nAM pravacano ucca vartananAM sUcaka che. ane A ATha vastuo barAbara kriyAmAM Ave to te ucca vartana sAdhya thayuM gaNAya. sAdhya hAtha lAge eTale sAdhana temAM samAI gayuM ke saraLa thayuM gaNAya. je jJAna kriyAmAM pariName te jJAna saphaLa. irSA samiti vagerenI spaSTatA 4. 1. AlaMbana, 2. kALa, 3. mArga ane 4. upayoga. e cAre karaNothI parizuddha thayelI irSA samitimAM saMyamIe gamana karavuM. 5. jJAna, darzana ane cAritra e traNa sAdhano IrSA samitinAM avalaMbana che. divasa e iryAno kALa che (rAtri e IryA zuddha na hovAthI saMyamIne potAnA sthAnathI bahAra nIkaLavAnI manAI che.) ADA avaLe mArge na jatAM sIdhA mArge javuM e irSA samitino mArga che. (unmArge javAmAM saMyamanI virAdhanA thavAno saMbhava che.) 6. IrSA samitinuM cothuM kAraNa (cotho bheda) upayoga che. te upayoganA paNa cAra bheda che. te huM AgaLa vistArathI kahIza. tame mane sAMbhaLo. 7. dRSTithI udyogapUrvaka jovuM te dravya upayoga, mArge cAlatAM cAra hAtha pramANa sudhI ja dUra jovuM e kSetra upayoga, divasa hoya tyAM sudhI ja cAlavuM te kALa upayoga ane cAlavAmAM barobara upayoga (jJAna vyApAra) rAkhavo te bhAva upayoga kahevAya che. noMdha : cAlavAmAM koI sUkSma jIva paNa pagathI na kacarAI jAya ke bIjuM kiMI nukasAna na thAya te mATe bahu saMbhALapUrvaka cAlavAnuM hoya che. A IryA samiti ahiMsAdharmanI khUba jhINavaTa siddha kare che. 8. cAlatI vakhate pAMca iMdriyonA viSayane tathA pAMca prakAranA svAdhyAyone choDI mAtra cAlavAnI kriyAne ja mukhya gaNI cAlavAmAM ja upayoga rAkhI gamana karavuM. noMdha : zabda, rUpa, gaMdha ke koIpaNa IdriyonA arthamAM mana gayuM eTale cAlavAmAM teTalo upayoga cUkI javAya mATe tema na karavuM. tema cAlatAM cAlatAM svAdhyAya (ciMtana) paNa na karavo. yadyapi te uttama kriyA che tathApi Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 2 uttarAdhyayana sUtra tema karavAmAM manano vyApAra kriyAmAM rokAya to cAlavAno upayoga cUkAya. A sUcavI te pratipAdana karyuM che ke tamo je vakhate je kArya karatA ho te vakhate temAM ja lIna raho. jainadarzana kahe che ke upayoga e ja dharma ane pramAda e ja pApa (upayoga eTale sAvadhAnatA.) 9. krodha, mAna, mAyA, lobha, hAsya, bhaya, nidrA tathA anupayogI kathA 10. e AThe doSone buddhimAna sAdhake choDI devA ane te sivAyanI nirdoSa, parimiti ane upayogI ja bhASA bolavI. (ta bhASAsamiti kahevAya che.) 11. AhAra, adhikaraNa (vastra, pAtra vagere sAthe rAkhavAnI vastuo) ane zayyA (sthAnaka ke pATa, pATalA) e traNe vastuone zodhavAmAM, svIkAravAmAM ane bhogavavA (vAparavAmAM saMyamadharmane saMbhALI upayoga rAkhavo te eSaNA samiti che. 12. uparanI prathama gaveSaNa eTale ugama ane utpAdana (bhikSA meLavavA)mAM tathA bIjI grahaNUSaNAmAM temaja trIjI bhogavavAnI eSaNAmAM lAgatA doSothI saMyamIe upayogapUrvaka viramI javuM. noMdha : uddagamanatA soLa doSo dAtAra gRhasthane lagatA che. teNe tevA doSothI rahita dAna karavuM. utpAdananA soLa doSo mAtra sAdhunA che. bhikSue tevA doSathI rahita bhikSA meLavavI ane dasa doSo grahaNaSaNAnA che, te gRhastha ane bhikSu baMnene lAge che. mATe te doSothI rahita thaI bhikSA levI. uparAMta cAra doSo bhikSA bhogavavAnA che. te doSone choDI bhikSue bhojana karavuM. 13. audhika ane aupagrahika baMne prakAranAM upakaraNo ke pAtra vagere saMyamI jIvananAM upayogI sAdhano letAM ke mUkatAM bhikSue A vidhino upayoga karavo. noMdha : aidhika eTale je vastu bhogavyA pachI ke lIdhA pachI pAchI ApavAnI hoya tevI vastu jevI ke upAzrayanuM sthAna, pATa, pATalA ItyAdi tathA opagrahika eTale zAstrokta lIdhA pachI pAchI ApavAnI na hoya tevI vastu jema ke vastra pAtra ityAdi saMyamInA upakaraNo. 14. AMkhethI barAbara te vastuone jue, pachI pRje tyArabAda ja tene le, mUke ane vApare. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samitio 163 noMdha : nAno goccho ke je saMyamInuM pUMjavAnuM upakaraNa gaNAya che. jenAthI sUkSma jIvo paNa na haNAya tevI rIte pAtro vagere sApha karavAnI kriyAne parimArjana (pUMjavuM) kahevAya che. 15. maLa, mUtra, baLakho, nAsikAno mela ke zarIranA avayavono mela tathA apathya AhAra, na paherI zakAya tevuM jIrNa thayeluM vastra ane koI bhikSunuM mRta zarIra ke te sivAyanI bIjI kSepaNIya (pheMkI devA yogya nakAmI) vastuo hoya tene (jyAM tyAM na pheMkatAM) ucita jagyAe ja nAMkhavI. noMdha : parihArya cIja asthAne pheMkavAthI gaMdakI, roga ane upadrava thAya, jIvajaMtuonI hiMsA thAya ane evA ghaNA mahAdoSo bane tethI ja jainadarzana vaijJAnika, vaizvika ane dhArmika dRSTino apUrva samanvaya karI batAve che. 16. te sthAna dasa prakAranAM vizeSaNothI yukta hovuM joIe. temAM prathama vizeSaNanA cAra bheda kahe che : 1. te vakhate koI paNa manuSya AvatuM jatuM na hoya ane koI dekhatuM paNa na hoya tevuM sthAna. 2. koI manuSya pAse AvatuM nathI paNa dUrathI jue che. 3. koI manuSya Ave che paNa te dekhatuM nathI, 4. koI manuSya Ave paNa che ane dekhe paNa che. 17. 1. uparanA cAra bheda paikI pahelA bhedavALuM na joI (arthAt koI AvatuM nathI ne dekhatuM paNa nathI) tyAM ja te kriyA karavI. 2. vaLI sthAna potAne ke parane duHkha upajAve nahi tevuM hoya. 3. te bhUmi paNa sama hoya. 18. 4. te sthAna ghAsa, pAMdaDAM ke vanaspati rahita hoya. 5. te bhUmi acitta (kIDI, kuMthavA vagere jIvo rahita) hoya. 6. te sthAna sAva sAMkaDuM nahi paNa pahoLuM hoya. 7. tenI nIce paNa acitta bhUmi hoya. 8. pote je sthAne hoya tyAMthI sAva najIka nahi paNa dUra hoya. 9. jyAM uMdara vagerenAM dara na hoya. 10. trasa prANIo ke bIja na verAyAM hoya tevA zuddha sthAnamAM ja maLamUtrAdi kriyAo karavI joIe. 19. e pAMce simitio bahu saMkSepamAM kahI have traNa guptione anukrame kahIza : (A pramANe jaMbU pratye sudharmasvAmI bolyA.) noMdha : samitiono adhika vistAra AcArAMgAdi sUtromAM joI levA. 20. manoguptinA cAra bheda che H 1. satya manogupti, 2. asatya manogupti, 3. satyAkRSA (mizra) manogupti ane 4. asatyA ane amRSA (vyavahAra) manogupti. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 uttarAdhyayana sUtra noMdha : satya tattva tarapha ja manano vega rahe te satyamanogupti, asatya vastu tarapha DhaLe te asatyamanogupti, ghaDImAM satya ghaDImAM asatya e baMnenI ruci jAge athavA satyamAM thoDuM asatya hoya te badhAMne satya prakAre mAnI ciMtavavuM te mizra manogupti kahevAya. ane sAMsArika zubhAzubha vyavahAramAM manano vega DhaLe te vyavahAra manogupti kahevAya. 21. saraMbha, samAraMbha ane AraMbha e traNe kriyAmAM jatA manane rokI zuddha kriyAmAM pravartAvavuM te manogupti che. mATe saMyamIe tevI dUSita kriyAomAM jatAM manane rokI rAkhI manoguptinI sAdhanA karavI. noMdha : saraMbha, samAraMbha ane AraMbha e traNe hiMsaka kriyA che. pramAdI jIvAtmAne hiMsAdi kAryanA prayatnano Aveza utpanna thAya che tene saMraMbha kahevAya che.pachI e kAryo mATe sAdhanone ekaThAM karAya che tene samAraMbha kahevAya che ane chevaTe te kArya prayogamAM mukAya che tene AraMbha kahevAya che. kAryanA saMkalpathI mAMDIne te pUrNa thayA sudhImAM A traNa avasthAo anukrame thAya che. 22. vacanagupti paNa te ja cAra prakAranI che : 1. satyavacanagupti, 2. asatya vacanagupti, 3. satyAmRSA (mizra) vacanagupti ane 4. asatya ane amRSA (vyavahAra) vacanagupti. - ra3. saraMbha samAraMbha ke AraMbhanI kriyA mATe bolAtAM vacanane upayogapUrvaka saMyamIe nivRtta karI levuM joIe. 24. have kAyaguptinA bhedo batAve che ke 1. UbhA rahevAmAM, 2. besavAmAM, 3. sUvAmAM, 4. khADa vagere ullaMghavAmAM ane 5. pAMce iMdriyonA vyApAramAM : 25. saMraMbha, samAraMbha ke AraMbhanI kriyA thaI jatI hoya to tyAM saMyamIe kAyAne rokI levI, tene kAyagupti kahevAya che. noMdha : mana, vacana ane kAyAnuM kevaLa AtmalakSI pravartana thAya ane bAhya vyavahAramAM paNa te ja smaraNa rahe. temaja pApa kAryomAMthI mana, vacana ane kAyA nivarsI jAya; AvI sthiti thaI jAya tene managupti, vacanagupti ane kAyagupti kahevAya che. 26. upara kahelI pAMca samitio cAritra (saMyamI jIvana)ne aMge thatI pravRttimAM upayogI che ane traNa gupti azubha vyApArothI sarvathA nivRtta thavA mATe upayogI che. Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samitio 165 27. A pramANe A AThe pravacanamAtAne sAcA hRdayathI samajIne tenI je koI upAsanA karaze te buddhimAna sAdhakamuni zIdhra A saMsAranA baMdhanathI mukta thaze. noMdha : AvatA pAponA pravAhathI dUra rahevuM ane ekaThAM thayelAM pApone prajALavAno prayatna karavo e baMne kriyA-tenuM ja nAma saMyama. AvA saMyamane mATe ja tyAgI jIvana sarajAyeluM che ane te ja dRSTie tyAganI uttamatA varNavAyelI che. AvI yogyatA prApta karavA mATe buddhinI sthiratA sauthI pahelAM apekSita che. buddhine sthira karavAne abhyAsa ane vairAgya e sarvottama sAdhana che. jo ke te baMne zaktio aMtaHkaraNamAM che. paraMtu tene jAgrata karavA mATe zAstro ane mahApuruSonA saMganI paNa AvazyakatA che. jo pAponA prahArathI dUra rahevAya ane saMcita pApone bALavAnI tAlAvelI jAge to pachI bIjuM zuM joIe ? eTaluM ja basa che. pachI to AgaLano mArga saheje samajAI rahe che. ema kahuM chuM : e pramANe samitio saMbaMdhInuM covIsamuM adhyayana samApta thayuM. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 66 uttarAdhyayana sUtra adhyayana : pacIsamuM cIya yajJa saMbaMdhI vedomAM TheraThera yajJonAM nirUpaNa che. tema jaina zAstromAM paNa che. paraMtu saMsAramAM sAcA yajJane samajanArA koI viralA ja hoya che. bahArano yajJa e dravya yajJa che. aMtarano yajJa e sAco (bhAva) yajJa che. bahArano yajJa kadAca hiMsaka paNa hoya. paraMtu AMtarika yajJamAM hiMsAnAM viSa nathI kevaLa ahiMsAnA amRta che. bihAranA yajJathI thatI vizuddhi kSaNika ane khaMDita che. paNa AMtarika yajJanI pavitratA akhaMDa ane nitya che. paraMtu sAco yajJa karavAmAM yojakane yogyatA prApta karavI paDe che. vijayaghoSa ane jayaghoSa baMne brAhmaNakuLamAM janmyA hatA. (keTalAka itihAsakAro baMnene sagAbhAI mAne che.) baMne para brAhmaNa saMskRtinI asara hatI. paraMtu saMskRti be prakAranI hoya che. eka kuLagata ane bIjI Atmagata. kuLagata saMskRtinI chApa ghaNIvAra bhUlAvo khavaDAve che. vAstavika rahasya samajavA detI nathI. jIvAtmAne satyathI vegaLo dhakelavAmAM sahAyaka nIvaDe che. paraMtu je jIvAtmAnI AtmAgata saMskRtinuM baLa adhika hoya che te ja AgaLa vadhe che, te ja satya pAme che. tyAM saMpradAya, mata, vAdo ane darzananA jhaghaDA rahI zakatA nathI. jayaghoSa vedonA pAragAmI hatA. vedamAnya yajJono temane nAda lAgyo hato. paraMtu te yajJothI meLavelI pavitratA temane kSaNika lAgI. je phaLa veda varNave che te svarga ke muktinI temane AvA yajJamAM asvAbhAvikatA dekhAvA mAMDI. Atmagata saMskRtinA baLe kuLagata saMskRtinA paDaLa ukheDI nAkhyA. tarata ja te vIra brAhmaNe sAcuM brAhmaNatva aMgIkAra karyuM ane sAcA yajJamAM rAkhI sAcI pavitratA prApta karI. | vijayaghoSa yajJavADAmAM kuLaparaMparAgata yajJa karI rahyA hatA. ekadA jayaghoSa yAjaka tyAM AgaLa AvI lAgyA. pUrvanA prabaLa RNAnubaMdho ja jANe tene kheMcI na gayAM hoya ! Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yajJIya 167 jayaghoSano tyAga, jayaghoSanI tapazcaryA, jayaghoSanI sAdhutA, jayaghoSano prabhAva ane jayaghoSanI pavitratA ityAdi saguNoe aneka brAhmaNone AkarSA ane yajJano zuddha mArga samajAvyo. bhagavAna bolyA : 1. pUrve vaNArasI nagarImAM brAhmaNakuLamAM utpanna thayelA chatAM pAMca mahAvratarUpa bhAvayajJanA karanAra eka mahA yazasvI jayaghoSa nAmanA muni thaI gayA hatA. 2. pAMca indriyonA sarva viSayomAM nigraha karanArA ane mokSamArgamAM ja cAlanAra (mumukSu) te mahAmuni gAmegAma vicaratA vicaratA pharI ekadA te ja vaNArasI (potAnI janmabhUmi) nagarImAM AvI pahocyA. 3. ane te vaNArasInI bahAra manorama nAmanA udyAnamAM nirdoSa sthAna, zayyAdi yAcI nivAsa karyo. 4. te kALamAM te ja vaNArasI nagarImAM cAra vedano jANakAra vijayaghoSa nAmano brAhmaNa yajJa karI rahyo hato. 5. uparyukta jayaghoSamuni mAsakhamaNanI mahA tapazcaryAne pAraNe te vijayaghoSa brAhmaNanA yajJavADAmAM (te ja sthaLe) bhikSArthe AvIne UbhA rahyA. 6. munizrIne tyAM AvatA joI te yAjaka dUrathI ja aTakAve che. ane kahe che ke he bhikSu ! tane huM bhikSA nahi ApI zakuM. koI bIje sthaLethI yAcanA karI le, 7. he muni ! je brAhmaNo dharmazAstranA tathA cAra vedanA pAragAmI, yajJArthI tathA jayotizAstra suddhAM cha aMgane jANanArA ane je jiteMndriya hoya tene 8. tathA potAnA AtmAne tathA paranA AtmAno (A saMsAra samudramAMthI) uddhAra karavA samartha hoya tene ja paDarasa saMyukta manovAMchita A bhojana ApavAnuM che. 9. uttama arthanI gaveSaNA karanAra te mahAmuni A pramANe tyAM niSedha karAyA chatAM na rAjI thayA ke na nArAja thayA. 10. anna, pANI, vastra ke tevA koIpaNa svArtha mATe nahi paNa mAtra vijayaghoSanI ajJAna muktine mATe te munie A vacana kahyAM. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 uttarAdhyayana sUtra 11. he vipra ! vedanA mukhane, yajJonA mukhane e nakSatro tathA dharmonA mukhane tuM jANato ja nathI. noMdha : ahIM mukhano artha rahasya samajavo. 12. je potAnA ane paranA AtmAno (A saMsArathI) uddhAra karavAne samartha che tene paNa tuM jANI zakyo nathI. jo jANatA ho to kahe. mahAtapasvI ane ojasvI muninA prabhAvazALI praznothI brAhmaNonI AkhI sabhA niruttara thaI gaI. 13. muninA praznano UhApoha ke uttara ApavAne mATe asamartha thayelo brAhmaNa tathA tyAM rahelI AkhI sabhA be hAtha joDIne te mahAmunine pUchavA lAgyAM. 14. Apa ja vedonuM, yajJonuM nakSatronuM ane dharmonuM mukha kaho. 15. potAno tathA paranA AtmAno uddhAra karavA je samartha che te koNa ? A badhA amane saMzayo che. mATe amArAthI) pUchAyelA Apa ja teno suMdara rIte javAba Apo. 16. munie kahyuM : vedonuM mukha agnihotra che (arthAta agnihotra yajJa je vedamAM mukhya che te ja veda-mukha che.) yajJonuM mukha yajJArthI (saMyamarUpI yajJanA karanAra sAdhu), nakSatronuM mukha caMdramA che ane dharmanA prarUpakomAM bhagavAna RSabhadeva vItarAga hovAthI temaNe batAvelo satya dharma e ja sarva dharmamAM zreSTha che. noMdha : agnihotra yajJamAM jIvarUpa kuMDa, parUpa vedikA, karmarUpa Idhana, dhyAna rU5 agni, zubha yogarUpI cATavA, zarIra rUpI gora (yAjaka) ane zuddha bhAvanArUpa AhUti jANavI. je zAstromAM AvA yajJonuM vidhAna hoya che te veda kahevAya che ane AvA yajJo kare che te ja yAjakomAM zreSTha gaNAya che. 17. jema caMdra AgaLa graha, nakSatra, tArAo vagere hAtha joDI UbhA rahe che ane manohara rIte stutipUrvaka vaMdana kare che tema te uttama kAyane (bhagavAna RSabhane) IMdrAdi namaskAra kare che. 18. sAcuM jJAna ane brAhmaNanI sAcI pratijJAne nahi jANanAra mUDha puruSo kevaLa yajJa yajJa karyA kare che paNa yajJanuM rahasya jANI zakatA nathI. ane je kevaLa vedanuM adhyayana ane zuSka tapazcaryA karatA hoya che te badhA brAhmaNa nathI paraMtu rAkhathI DhaMkAyelA agni jevA che. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yajJIya 169 sAcA brAhmaNa koNa ? 19. A lokamAM je zuddha agninI mAphaka pApathI rahita thaI pUjAyelA che tene ja kuzaLa puruSo brAhmaNa mAne che, ane tethI ja ame paNa tene brAhmaNa kahIe chIe. 20. je svajanAdimAM Asakta thato nathI ane saMyamI thaI (kaSTathI) zoka karato nathI ane mahApuruSonA vacanAmRtomAM AnaMda pAme che tene ja ame brAhmaNa kahIe chIe. 21. jema zuddha thayeluM sonuM mela rahita hoya che tema je maLa ane pApathI rahita ane rAga, dveSa ane bhayathI para hoya che tene ame brAhmaNa kahIe chIe. 22. je sadAcArI, tapasvI, damitendriya ne tapazcaryA dvArA mAMsa ane lohI zoSavI nAMkhyA hoya, kuSa zarIravALo (durbaLa) ane kaSAya javAthI zAMtine pAmelo hoya che tene ame brAhmaNa kahIe chIe. 23je hAlatA cAlatA jIvone ane sthAvara (pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspati) jIvone paNa manathI, vacanathI ke kAyAthI haNato nathI tene ame brAhmaNa kahIe chIe. 24. je krodhathI, hAsyathI, lobhathI ke bhayathI khoTuM bolato nathI, tene ame brAhmaNa kahIe chIe. 25. je sacita (cetanavALA jIvo, pazu ityAdi) ke acitta (suvarNa ItyAdi) thoDuM ke bahu aNadIdheluM ke aNahakanuM leto nathI tene ame brAhmaNa kahIe chIe. 26. je devatA, manuSya ke tiryaMca saMbaMdhI mana, vacana, ane kAyAe karI maithuna sevato nathI 27. jema kamaLa pANImAM utpanna thavA chatAM pANIthI levAtuM nathI, tema kAma bhogothI je alipta thAya tene ame brAhmaNa kahIe chIe. 28. je rasalolupI na hoya, mAtra dharma nimitte ja bhikSAjIvI hoya ane gRhasthomAM Asakta na hoya tevA akiMcana tyAgIne ja ame brAhmaNa kahIe chIe. 29. je pUrvasaMyoga (mAtA, pitA, bhAI vagerenA saMyoga jJAtijanonA saMga ane saMdhavargane choDIne pachIthI tenA rAgamAM ke bhogomAM je Asakta thato nathI tene ja ame brAhmaNa kahIe chIe. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17) uttarAdhyayana sUtra 30. he vijayaghoSa ! je vedo pazuvadhane nirUpanArA che te ane pApa karmo karI homAyelI Ahutio te yajJa karanAra durAcArIne ja zaraNabhUta thatAM nathI. kAraNa ke karmo phaLa ApavAmAM baLavAna hoya che. 31. he vijayaghoSa ! mastaka muMDana karavAthI sAdhu thavAtuM nathI. OM kAranA uccAraNathI brAhmaNa thavAtuM nathI, tema araNyavAsathI muni ke bhagavAM vastra pahevAthI tApasa thavAtuM nathI. 32. samabhAvathI sAdhu thavAya che. brahmacaryapAlanathI brAhmaNa thavAya che ane jJAna hoya te muni tathA tapasvI hoya te ja tApasa kahevAya che. 33. vAstavika rIte varNavyavasthA janmagata nathI, paNa karmagata che. karmathI ja brAhmaNa thavAya che. karmathI ja kSatriya thavAya che, karmathI ja vaizya ane karmathI ja zUdra thavAya che. 34. A vastuone bhagavAne khullI rIte kahI batAvI che. snAtaka (ucca brAhmaNa) paNa tevA ja guNothI thaI zakAya che. mATe ja badhAM karmothI mukta hoya, athavA mukta thavAno prayatna kare tene ja ame brAhmaNa kahIe chIe. 35. uparanA guNothI yukta je uttama brAhmaNo hoya che teo ja potAnA ane paranA AtmAno uddhAra karavAne mATe samartha che. - 36. A prakAre saMzayanuM samAdhAna thayA pachI te vijayaghoSa brAhmaNa te pavitra vacanone hRdayamAM utArIne pachI jayaghoSa munine saMbodhIne 37. saMtuSTa thayelo te vijayaghoSa hAtha joDIne A pramANe kahevA lAgyo : he bhagavAn ! Ape yathArtha brAhmaNapaNuM mane samajAvyuM. 38. kharekhara Apa ja yajJonA yAjaka (karanAra) cho. Apa ja vedonA jANakAra cho. Apa ja jyotiSazAstrAdi aMgonA jANakAra vidvAna cho ane Apa ja dharmonA pAragAmI cho. 39. Apa ApanA ane panA AtmAno uddhAra karavAne samartha cho. mATe he bhikSuttama, ! bhikSA grahaNa karavAnI amArA para kRpA karo. 40. he dvija ! mane tArI bhikSAthI kazuM prayojana nathI. jaladI saMyamamArganI ArAdhanA kara. janma, jarA, mRtyu, roga evA evA bhayathI gherAyelA A saMsAra sAgaramAM paribhramaNa na kara. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yajJIya 171 41. kAmabhogothI karmabaMdhana thaI jIvAtmA malina thAya che. bhogarahita jIvAtmA zuddha thaI karmathI lapAto nathI. bhogI saMsAramAM bhame che, bhogamukta saMsArathI mukta thAya che. 42. sUko ane lIlo evA be mATInA goLAo bhIMtamAM athaDAvA chatAM je lIlo hoya che te ja coMTe che, sUko coMTato nathI. - 43. e ja pramANe kAmabhogamAM Asakta, duSTa buddhivALA pApakarma karI saMsAramAM coMTe che. je virakta puruSo hoya che te sUkA goLAnI mAphaka saMsAramAM coMTatA nathI. 44. A pramANe jayaghoSa munivara pAse zreSTha dharma sAMbhaLIne saMsAranI AsaktithI rahita thaI pravrajita thayo. 45. e pramANe saMyama tathA tapazcaryA dvArA potAnA sakaLa pUrvakarmono kSaya karI jayaghoSa ane vijayaghoSa e baMne tyAgIo sarvazreSTha siddhine pAmyA. noMdha : janmathI saue jIvo samAna che. samAna jIvI, samAna lakSI ane samAna prayatnazIla che. janmathI saue zudra che, saMskArathI ja dvija bane che. sArAMza; patana ke vikAsa e ja nIca ane UMcanAM sUcaka che. janmagata ucca nIcanA bhedo mAnI levA e to kevaLa bhrama che. jAtithI koI cAMDAla, koI brAhmaNa, koI vaizya ke koI kSatriya nathI. ghaNA jAtinA cAMDAla, brAhmaNo jevA hoya che. ghaNA jAtinA brAhmaNo cAMDAla jevA hoya che. ghaNA jAtinA kSatriya vaizyo samAna hoya che. ghaNA jAtinA vaizya kSatriya samAna hoya che. mATe karmathI ja brAhmaNa, karmathI ja kSatriya, karmathI ja vaizya ane karmathI ja zUdra kahevAya che. guNothI ja brAhmaNa, kSatriya, vaizya ke cAMDAla thavAya che. brahmacarya, ahiMsA, tyAga ane tapazcaryAdi guNonA vikAsamAM brAhmaNatvano vikAsa che. sAcuM brAhmaNatva sAdhI brahma (Atmasvara-)ne ke Atmajyotine pAmavI e ja saunuM lakSya che. jAtipAtinA kalezo choDI brAhmaNatvanI ArAdhanA karavI e saune mATe Avazyaka che. ema kahuM chuM. e pramANe yajJa saMbaMdhInuM pacIsamuM adhyayana samApta thayuM. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 uttarAdhyayana sUtra adhyayana : chavvIsamuM samAcArI samAcArI eTale samyapha dinacaryA. deha, Indriya ane mana; A badhAM sAdhano je uddezathI maLyAM che, te uddezane lakSyamAM rAkhI te sAdhanono sadupayoga karI levo e ja caryA. ahorAtra manane ucita prasaMgamAM joDI devuM ane satata ekane eka kAryamAM parAyaNa rahevuM te sAdhakanI dinacaryA gaNAya. Ama karavAthI pUrva jIvanagata duSTa prakRtione vega maLato nathI. ane navIna pavitratA prApta thatI javAthI pUrvanI duSTa vAsanAo nirbaLa thaI Akhare kharI paDe che ane tema tema mokSArthI sAdhaka potAnA AtmarasanA ghUMTaDA vadhu ne vadhu paDato pIto amara banI jAya che. ahIM tyAgajIvananI samAcArI varNavelI che. tyAgI jIvana sAmAnya gRhastha sAdhaka jIvana karatAM vadhAre ucca, suMdara ane pavitra hoya che. tethI tenI dinacaryA paNa teTalI ja zuddha ane kaDaka hoya te svAbhAvika che. potAnA Avazyaka kArya sivAya potAnuM sthAna na choDavAnI vRtti (sthAnasthiratA), praznacaryA ane ciMtanamAM lInatA, doSonuM nivAraNa, sevA, namratA ane jJAnaprApti. A badhA aMgono samAveza samAcArImAM thAya che. samAcArI to saMyamI jIvananI vyApaka kriyA che. prANa ane jIvanano jeTalo sahabhAva che teTalo ja sahabhAva samAcArI ane saMyamI jIvanano che. bhagavAna bolyA : 1. he ziSya ! saMsAranA sarva duHkhathI choDAvanArI samAcArI (dasa prakAranI sAdhu samAcArI)ne kahIza. ke je samAcArIne AcarIne nigraMtha sAdhuo A saMsAra samudrane tarI gayA che. 2. pahelI AvazyakI, bIjI naiSadhitI, trIjI ApRcchanA ane cothI pratipRracchanA che. 3. ane pAMcamI chaMdanA, chaThThI icchAkAra, sAtamI miththAkAra ane AThamI tathyatikAra che. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAcArI 173 4. vaLI navamI abhyatthAna ane dazamI upasaMpadA, A pramANe daza prakAranI sAdhu samAcArI mahApuruSoe kahI che. 5. te daza prakAranI samAcArIne vistArapUrvaka kahe che:) 1gamana (upAzraya, gurukuLa sthAnanI bahAra javAne) vakhate AvazyakI samAcArI AcaravI, arthAt Avazyaka kArya mATe bahAra javuM. 2. naidhikIkriyA upAzrayamAM AvyA pachI karavI, arthAtu have huM bahAranAM kAryathI nivartI upAzrayamAM dAkhala thayo chuM. have bahAra javAno Avazyaka kArya sivAya niSedha che ema mAnI vartavuM. 3. ApRcchanA kriyA eTale koIpaNa potAnAM kArya karavAmAM gurune ke vaDIla sAdhaka munivarane pUchIne ja karavuM. 4. pratipucchanA eTale bIjAnA kArya mATe pharIthI gurune pUchavuM. noMdha : pahelI ane bIjI caryAmAM koIpaNa Avazyaka kriyA sivAya gurukuLa vAsa choDavo nahi tema batAvI sAdhakanI javAbadArI samajAvI che.trIjImAM vinaya e sAdhakanuM parama kartavya che. te ane cothImAM anya munionI sevA tathA vicArono uhApoha batAvyo che. 6. 5. padArtha samUhomAM chaMdanA-eTale potAnI sAthe rahelA dareka bhikSune vastuonuM nimaMtraNa karavuM. jema ke bhikSAdi lAvyA bAda bIjA munione AmaMtraNa kare ke kRpA karI Apa paNa AmAMthI kaMI grahaNa karI mane lAbha Apo. AvA vartanane chaMdanA kahe che. 6. IcchAkAra-eTale potAnI ke paranI icchA paraspara jANI jaNAvI anukULa vartavuM. 7. mithyAkAra eTale gaphalatathI thayelI potAnI bhUlonuM khUba ciMtana karI tenuM prAyazcita karI tene mithyA (niSphaLa) banAvavuM te jAtanI kriyA. 8. pratizrutataAtikAra eTale ke gurujana ke vaDIla bhikSuonI AjJAno svIkAra karI temanuM kaheluM yathArtha che, tema jANI Adara karavo te jAtanI kriyA. noMdha : pAMcamImAM ekalapeTApaNuM choDI hRdayanI udAratA, chaThThImAM sAthe vasatA bhikSukono pArasparika prema, sAtamImAM sUkSmatruTinuM paNa nivAraNa ane AThamI samAcArImAM AjJAnI AdhInatA batAvyAM che. 7. 9. guru pUjAmAM amyutthAna eTale UThavA besavAmAM ke bIjI badhI kriyAomAM guru ityAdinI ananyabhAve bhakti batAvavAnI ane temanA guNonI pUjA karavAnI caryA. 10. avasthAne upasaMpadA eTale potAnI sAthe rahelA AcArya, upAdhyAya ke anya vidyAguruo pAse vidyA meLavavA Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 uttarAdhyayana sUtra mATe vivekapUrvaka rahevuM ane vinamra bhAvathI vartavuM te kriyA. A pramANe daza samAcArIo kahevAya che. 8. (dazamI samAcArImAM je sthaLe bhikSu rahyo hoya che te gurukuLa vAsamAM teNe rAtri ane divasanI zI carcA karavI te vistArapUrvaka batAve che.) divasanA cAra prahara paikI sUrya UgyA bAda pahelA praharane cothe bhAge (teTalA kALa sudhImAM) vastrapAtrAdi (saMyamInAM upakaraNo)nuM pratilekhana karavuM ane te kriyA karyA bAda gurune vaMdana karIne noMdha : divasanA cAra prahara hoya che. tethI jo 32 ghaDIno divasa hoya to ATha ghaDIno prahara gaNAya. teno cotho bhAga be ghaDI (48 miniTa) gaNAya. jena bhikSuone haMmezAM vastrapAtrAdi je saMyama nirvAhanAM upayogI sAdhano hoya tenuM divasamAM be vAra pratilekhana (jhINI najare saMpUrNa nirIkSaNa) karavuM joIe. 9. be hAtha joDIne pUchavuM joIe ke he pUjya ! have zuM karuM ? vaiyAvRtya (savA) ke svAdhyAya (abhyAsa) e be paikI Apa kaI vastumAM mArI yojanA karavA iccho cho ? he pUjya ! mane AjJA karo. 10. jo gurujI vaiyAvRtya (koIpaNa jAtanI sevAmAM joDavAnuM kahe to aglAna (kheda rahita)paNe sevA karavI ane jo zAstromAM svAdhyAyamAM yoje to sarva duHkhathI choDAvanArA abhyAsamAM zAMtipUrvaka lIna thavuM. noMdha : (1) vAcanA (zikSaNa levuM), (2) pRcchanA prazno pUchI samAdhAna karavuM), (3) parivartano (zIkhelAnuM punarAvartana karavuM), (4) anuprekSA (ciMtana) ane (5) dharmakathA. A pAMce svAdhyAyanA bhedo che. 11. vicakSaNa munivare AkhA divasanA cAra bhAgo pADavA ane e cAre vibhAgomAM uttara guNa (kartavya karmanI) khIlavaTa (vRddhi) karavI. 12. (cAre praharanAM sAmAnya kartavyo kahe che : pahele prahare svAdhyAya (abhyAsa) bIje prahare dhyAna, trIje prahare bhikSAcArI ane vaLI cothe prahare svAdhyAyAdi kare. noMdha : pahelA ane chellA praharamAM pratilekhana ane zArIrika hAjata nivAravAnI kriyA paNa Adi zabdathI samajI levI. 13. aSADha mAsamAM be pagale, poSa mAsamAM cAra pagale ane caitra tathA Aso mAsamAM traNa pagale pArasI thAya. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAcArI 175 noMdha : porasI eTale prahara, sUryanI chAyA parathI kALanuM pramANa maLe te mATe A vidhAna kareluM che. 14. upara kahyA te sivAya bIjA ATha mahinAne viSe pratyeka sAta ahorAtrie (sAta divase) ekeka aMgula ane chAyA porasImAM vadhe ghaTe che. noMdha : zrAvaNa vadI ekamathI poSa sudI pUnama chAyA vadhe ane mahA vadI ekamathI te aSADha sudhI pUnama sudhI chAyA ghaTe. je mAsamAM tithi ghaTe che te kahe che : 15. aSADha, bhAdaravo, kArtika, poSa, phAgaNa ane vaizAkha e badhAnA kRSNa pakSamAM ekeka tithi ghaTe che. noMdha : uparanA chae mAsa 29 divasanA hoya che te sivAyanA badhA mAsa 30 divasanA hoya che. e hisAbe caMdra varSa 354 divasanuM gaNAya. 16. (poNI porasInA paganI chAyAnuM mApa kahe che:) jeTha, aSADha ane zrAvaNa A traNa mahinAmAM je porasI mATe paganA chAyAnuM mApa kahyuM che te pagalAM upara che AgaLa vadhArI devAthI te mahinAnI poNI porasI thAya, ane bhAdaravo, Aso ane kArtika e traNa mahinAmAM upara je mApa kahela che temAM ATha AgaLa vadhAravAthI poNI porasI thAya. ane mAgazara, poSa ane mahA A traNa mahinAmAM kahela mApathI daza AgaLa vadhAravAthI poNI porasInuM mApa thAya. phAgaNa, caitra ane vaizAkha, A traNa mahinAmAM je mApa kahela che tenAthI 8 AMgaLa chAyA vadhAravAthI poNI porasI thAya. A vakhate vastra, pAtrAdikanuM pratilekhana karavuM. 17. vicakSaNa sAdhu rAtrinA paNa cAra bhAga kare ane rAtrinA cAra bhAgane viSe pratyeka porasIne yogya kartavya pramANe guNonI vRddhi kare. 18. rAtrinA pahele prahare svAdhyAya, bIje prahare dhyAna, trIjA prahare niMdrA ane cothA prahare pAcho svAdhyAya karavo. 19. (rAtrinI porasInuM mApa zI rIte kADhavuM te kahe che :) je kALane vize je je nakSatro AkhI rAtri pUrNa karatAM hoya te nakSatra AkAzanA cothe bhAge pahoMce tyAre rAtrino pahelo prahara pUro thayo jANI svAdhyAya viramavuM. 20. ane te ja nakSatra, AkAzanA cotho bhAga bAkI rahe teTale sudhI Ave arthAta ke cothI porasImAM Ave tyAre svAdhyAya zarU karavo. ane te porasInA cothe bhAge (be ghaDI rAtri bAkI rahe tyAre) kALa joI munie pratikramaNa karavuM. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 uttarAdhyayana sUtra 21. (have divasanuM vistArapUrvaka kartavya kahe che :) pahelA praharane cothe bhAge (sUryodayathI be ghaDI sudhI) vastrapAtranuM pratilekhana karavuM ane pachI gurune vaMdana karIne sarva duHkhathI mukAvanAra evo svAdhyAya karavo. 22. pachI divasanA chellA praharanA cothe bhAge gurune vaMdana karIne svAdhyAya kALano atikrama (ullaMghana) karyA sivAya vastrApAtrAdinuM pratilekhana karavuM. 23. pahelAM mukhapatrikAnuM pratilekhana karI pachI gucchakanuM pratilekhana kare. pachI gucchAne hAthamAM laIne muni vastronuM pratilekhana kare. 24. (vastra pratilekhananI vidhi kahe che :) (1) vastra jamInathI UMcuM rAkhavuM. (2) majabUta pakaDavuM (3) utAvaLuM pratilekhana na karavuM, (4) AdithI mAMDIne aMta sudhI barAbara vastrane jovuM. (A mAtra daSTinI pratilekhanA thaI.) (5) vastrane thoDuM khaMkheravuM, (6) khaMkheratAM jIva na Utare to gucchAthI tene pUMjavuM. 25. (7) pratilekhana karatI vakhate vastra ke zarIrane nacAvavuM nahi ane (8) vALavuM paNa nahi. (9) thoDo bhAga paNa pratilekhana karyA vagarano na rAkhavo. (10) vastrane UMcuM, nIcuM ke bhIMta para aphaLAvavuM nahi. (11) jhATakavuM nahi. (12) vastrAdikane vize jIva dekhAya to te jIva hatheLI para utArI tenuM rakSaNa karavuM. noMdha : keTalAka navuM voTa no artha paDilehaNa karatAM nava vAra jovuM evo paNa kare che, 26. (have cha prakAranI aprazasta pratilekhanA kahe che :) (1) ArabhaTA (pratilekhanA viparIta rIte karavI), (2) saMmada (vastrane coLavuM ke mardavuM), mauzalI (UMcI, nIcI ke ADI dharatIe vastrane lagADavuM), (4) prasphoTanA (pratilekhana karatAM vAraMvAra jhATakavuM), (5) vikSiptA (pratilekhana karyA vinA AghApAchA sarakAvI devA.), (6) vedikA (ghUMTaNa ke hAthamAM rAkhatA javuM), 27. (te sivAya bIjI sAta aprazasta pratilekhanAo kahe che :) (1) prazithila (vastrane majabUta na pakaDavuM), (2) pralaMba (vastra lAMbuM rAkhI paDilehaNA karavI) (3) lola (dharatI sAthe vastrane ragadoLavuM), (4) ekAmaSa (ekI vakhate AkhuM vastra eka dRSTimAM joI levuM) (5) aneka rUpa dhUnI (pratilekhana karatAM zarIra tathA vadhane halAvavuM), (9) pramAdapUrvaka pratilekhana Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAcArI 177 karavuM. (7) pratilekhana karatAM zaMkA Upaje to AMgaLIothI gaNatAM upayoga cUkI javo te, Ama tera prakAranI aprazasta pratilekhanA kahI che. 28. vadhAre, ochI ke viparIta pratilekhanA na karavI te ja pada (prakAra) prazasta che ane bIjA badhA prakAro aprazasta samajavA. noMdha : pratilekhananA ATha bhedo che te paikI upara kahelo pahelo ja bheda Acaravo. bAkInA choDI devA. - 29. pratilekhanA karatAM karatAM jo (1) paraspara vArtAlApa kare (2) koI dezanI kathA kare, (3) koIne pratyAkhyAna Ape, (4) koIne vAcanA Ape ke (pa) prazna pUche to 30. pratilekhanAmAM pramAda karIne te bhikSu pRthvI; pANI, agni, vAyu, vanaspati ke hAlatA cAlatA jIvono virodhaka bane che. - 31. ane jo pratilekhanamAM barAbara upayoga rAkhe to te bhikSu pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati ke hAlatA cAlatA jIvono rakSaka banI zake che. noMdha : joke vastrapAtrAdinA pratilekhanamAM pramAda karavAthI mAtra hAlatA cAlatA jIvono ke vAyukAyanA jIvono ghAta saMbhave che paraMtu pramAda e vastu ja evI ja che ke te jIvanamAM vyApaka thaI bhikSukanA uddezane bhulAvI chakAyanI rakSAmAM hAni utpanna kare che. 32. trIjI porasImAM nIcenAM cha paikI koI paNa eka kAraNa utpanna thAya tyAre AhArapANInI gaveSaNA karavI. noMdha : bIje prahare bhikSAcarI mATe javAnuM vidhAna, kALa ane kSetra joIne kahevAyeluM che. teno Azaya samajI vivekapUrvaka zodhana karavuM. 33. 1. sudhAvedanAnI zAMti mATe, 2. sevA mATe (zakta zarIra hoya to sevA karI zake te sAruM), 3. irSArthane mATe (khAdhA vinA AMkhe aMdhArAM AvatAM hoya to te maTADI gamana karI zakAya te mATe), 4. saMyama pALavAne mATe, pa, jIvana nibhAvavA mATe ane 6. dharmadhyAna ane ciMtana mATe. A pramANe che kAraNothI nigraMtha AhAra pANI bhogave. - 34. dhairyavAna sAdhu ke sAdhvI nIcenAM cha kAraNosara AhAra na kare to te asaMyamI na gaNAya. (eTale ke saMyamanA sAdhaka gaNAya). 35, 1. rogI sthitimAM, 2. upasarga (pazu, manuSya ke devanuM kaSTa Ave te sahana karavAmAM, 3. brahmacarya pALavAne mATe, 4. nAnA jIvonI Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 uttarAdhyayana sUtra utpatti jANIne tenI dayA pALavAne mATe, 5. tapa karavAne arthe ane 6. zarIrano aMtakALa jANIne aMtima saMthArA mATe. (A che kAraNothI AhAra na kare to saMyamapAlana thayuM gaNAya). noMdha : saMyamI jIvana pALavA mATe ja AhArano upayoga karavo ane saMyamI jIvana haNAtuM hoya to tenI rakSA mATe AhAra na karavo tema jaNAvI saMyamI jIvananI ja mukhyatA batAvI che. saMyamI jIvana mATe khAvuM, khAvA mATe saMyamI jIvana nahIM. 36. AhAra pANI levA jatI vakhate bhikSue sarva pAtro ane upakaraNo barAbara pUMjI laI bhikSArthe javuM. bhikSA mATe vadhumAM vadhu ardhA yojana sudhI javuM. 37. AhAra karyA pachI cothI porasImAM bhAjanone aLagAM bAMdhI sarvabhAva (padArtha)no prakAzana karanAra (evo) svAdhyAya kare. 38. cothI porasInA cothA bhAge svAdhyAya kALathI nivRtta thaI gurune vaMdana karIne vastra, pAtra ityAdinI bhikSu paDilehaNA kare. noMdha : cothI porasIno cotho bhAga eTale sUryAsta thavA pahelAM be ghaDI. 39. maLa, mUtra, tyAga karavAnI bhUmikA joI AvI (pAchAM AvyA bAda iriyA vahiyA kriyA karIne) sarva duHkhathI mukAvanAra evo kramapUrvaka kAyotsarga kare. noMdha : jaina darzanamAM bhikSu mATe avazya savAra ane sAMja ema be vAra pratikramaNa karavAnAM hoya che. te pratikramaNamAM thayelA doSonI AlocanA ane bhaviSyamAM na thAya tevo saMkalpa karavAno hoya che. 40. te kAyotsargamAM divasanA saMbaMdhInA jJAna, darzana ke cAritramAM thayelA doSone kramapUrvaka bhikSue citavavAM. 41. kAyotsarga pALIne pachI guru pAse AvI vaMdana kare. vaMdana karyA pachI bhikSu divasamAM thayelA aticAra (doSa)ne kramapUrvaka guru pAse kahe. 42. e pramANe doSanA zalyathI rahita thaI (badhA jIvonI kSamApanA le) tyAra bAda gurune namaskAra karIne sarvadu:khathI choDAvanAra kAyotsargane kare. 43. kAyotsargane pALIne pharIvAra gurune vaMdana karI (pratyAkhyAna karI) tyArabAda paMcaparameSThInA stutimaMgala karIne svAdhyAya kALanI apekSA rAkhe. noMdha : pratikramaNanA cha Avazyaka (vibhAga) hoya che. te badhI vidhi upara kahela che. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAcArI 179 44. (have rAtrinI vidhi kahe che). pahele svAdhyAya, bIje dhyAna, trIje nidrA ane cothe prahare muni punaH svAdhyAya kare. 45. cothI porasIno Avelo kALa jANIne cothI porasIno kALa samajIne) potAnA avAjathI gRhasthIo na jAge tevI rIte svAdhyAya kare. 46. cothI porasIno cotho bhAga bAkI rahe (sUryodayathI be ghaDI pahelAM svAdhyAya kAlathI nivRtta thaIne) tyAre Avazyaka kALanuM pratilekhana karI (pratikramaNano kALa jANIne) pachI gurune vaMdana kare. 47. (devasI pratikramaNanI vidhi kahI che te pramANe badhI vidhi thayA pachI-) sarva duHkhathI mukAvanAra kAyotsarga Ave tyAre prathama kAyotsarga kare. 48. te kAyotsargamAM jJAna, darzana, cAritra ne tapa saMbaMdhI je aticAra lAgyA te anukrame ciMtave. 49. kAyotsarga pALyA pachI gurune vaMdana karIne rAtri saMbaMdhI thayelA aticArane kramapUrvaka pragaTa karI AlocanA kare. 50. doSa rahita thaIne ane kSamA yAcIne gurune vaMdana karyA bAda pharIthI sarva duHkhothI mukAvanAra kAyotsarga kare. noMdha : kAyotsarga eTale dehabhAvathI mukta thaI dhyAnamAM rahevAnI kriyA. pa1. kAyotsargamAM ciMtana kare ke have huM kaI jAtanI tapazcaryA AkaruM? pachI nizcaya karIne kAyotsargathI nivRtta thaI gurune vaMdana kare. pa2. upara pramANe kAyotsargathI nivRtta thaI gurune vaMdana karI temanI pAsethI tapazcaryAnA paccakakhANa (pratyAkhyAna) laI siddho (parameSThI)nuM saMtavana kare. noMdha : e pramANe rAtripratikramaNanA cha Avazyaka (vibhAgo)nI kriyA pUrNa thaI. 53. A pramANe dasa prakAranI samAcArI saMkSepathI kahI. jene AcarIne A saMsArasAgarane ghaNA jIvo tarI gayA. - asAvadhAnatA vikAsanI rodhaka che. game tevI suMdara kriyA hoya, paraMtu avyavasthita hoya to tenAM kazAya mUlya nathI. vyavasthA ane sAvadhAnatA e baMne guNothI mAnasika saMkalpanAM baLo vadhe che, saMkalpabaLa vadhavAthI AvI paDelAM saMkaTo ke virodhaka baLo parAsta thAya che ane dhAreluM iSTa pAra paDe che. ema kahuM chuM. ema samAcArI saMbaMdhInuM chavIsamuM adhyayana samApta thayuM 1 1 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 uttarAdhyayana sUtra adhyayana : sattAvIsamuM khAMkIya gaLiyA baLada saMbaMdhI sAdhakane sadguru jema sahAyaka che,jeTalA avalaMbanarUpa che teTalA ja gurune ziSyo paNa sahAyaka bane che. pUrNatA pAmyA pahelAM sau koIne sahAyaka ane sAdhanonI AvazyakatA che. paraMtu te ja sahAyaka ke sAdhano bAdhaka bane to potAnuM ane paranuM (baMnenuM) hita haNAya che. gAryAcArya samartha hatA. gaNadhara (gurukuLapati) hatA. temanI pAse seMkaDo ziSyono parivAra hato. paraMtu jyAre te samudAya svacchaMdI banyo, saMyamamArgamAM hAni pahoMcADavA lAgyo tyAre teNe potAno Atmadharma jALavIpotAnuM kartavya samajI sudhAravAnA khUba prayatno karI joyA. paNa Akhare temAM te niSphaLa gayA. ziSyono moha, ziSyo paranI Asakti ane saMpradAyanuM mamatva te mahApuruSane sahaja paNa na hatuM. te potAnuM jALavI ekAMtamAM jaI vasyA ane svAvalaMbananI prabaLa zaktinA sahacArI thaI Atmahita sAdhyuM. bhagavAna bolyA : 1. sarva zAstrasaMpanna eka gAgya nAmanA gaNadhara ane sthaviramuni hatA. te gaNibhAvathI mukta rahI hamezAM samAdhibhAva sAdhI rahyA hatA. noMdha : anya jIvone dharma vize sthira kare arthAt jJAnavRddha, tapovRddha ane pravrajyAvRddha hoya te sthavira bhikSu gaNAya che ane bhikSagaNanA vyavasthApaka hoya te gaNadhara kahevAya che. - 2. koI vAhanane yogya vahana (baLada) joDavAthI jema gADIvAna aTavIne oLaMgI jAya che tema yogya (saMyama mArgamAM vahana karatA ziSyasAdhako ane tene doranAra guru baMne saMsArarUpa aTavIne oLaMgI jAya che. 3. paraMtu je gaLiyA baLadone gADImAM joDI hAMke che, (te na cAlavAthI) te tene mArI mArIne thAkI jAya che ane aMte kaSTa pAme che; tema ja azAMti anubhave che. mAratAM mAratAM gADIvAnano paroNo paNa bhAMgI jAya che. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khaluMkIya 181 4. tevA baLadane keTalAka gADIvAno pUchaDe baTakuM bhare che. keTalAka vAraMvAra paroNAnI ArothI vIMdhI nAkhe che. paraMtu te gaLiyA baLado cAlatA nathI. mAravA chatAM keTalAka dhoMsarI bhAMgI nAkhe che ane keTalAka kumArge laI jAya che. 5. keTalAka cAlatAM cAlatAM pAsAbhera paDI jAya che, keTalAka besI jAya che ane keTalAka sUI jAya che, ne mAravA chatAM UThatA ja nathI. koI baLada UchaLe che, koI deDakAnI mAphaka ThekaDA mAravA mAMDe che, to koI vaLI dhUrta baLada taruNa gAyane joI tenI pAchaLa doDe che. 6. keTalAka mAyAvI baLada mAthuM nIcuM rAkhI paDI jAya che, koI vaLI mArathI kopI je bAju javuM hoya tyAM na jatAM UMdhe mArge cAlavA mAMDe che. koIka gaLiyo baLada DhoMga karI jANe marI na gayo tema besI rahe che. to vaLI koI khUba vegabhara nAsavA ja mAMDe che. 7. koI duSTa baLada rAsaDIne toDI nAkhe che. koI svacchaMdI baLada dhosaNuM bhAMgI nAMkhe che. vaLI koI gaLiyo baLada to susavATA ne huMphADA mArI kheDUtanA hAthamAMthI sarakI jhaTa palAyana thaI jAya che. 8. jema gADImAM joDelA gaLiyA baLado gADIne bhAMgI nAkhI dhaNIne herAna karI bhAgI jAya che te ja prakAre tevA svacchaMdI kuziSyo paNa kharekhara dharma (saMyamadharma) rUpa gADImAM joDAvA dhairyathI rahita thaI te saMyamadharmane bhAMgI nAkhe che. (sAcA manapUrvaka saMyama pALatA nathI). 9. (mArI pAsenA) keTalAka kuziSyo vidyAnI RddhinA garvathI madamAtA ane ahaMkArI thaI phare che. keTalAka rasanA lolupI che. keTalAka sAtAzIlIyA (zarIra sukhane ja icchanArA) che ane keTalAka pracaMDa krodhI che. 10. keTalAka bhikSA (levA javA)nA ALasu che, keTalAka ahaMkArIo bhikSAe jatAM apamAna thAya mATe bhIru thaI ekasthAne besI rahe che. keTalAka madonmatta ziSyo evA che ke jayAre huM prayojana pUrvaka (saMyamamArgane ucita) zikhAmaNa ApuM chuM 11. to vacce ja sAmuM bolIne doSo ja pragaTa karI batAve che ane keTalAka to AcAryonA vacana (zikSA)thI vAraMvAra viruddha ja varte che. 12. keTalAkane bhikSArthe mokalavA chatAM jatA nathI. athavA bahAnAM kADhe che ke "te bAI (zrAvika) mane oLakhatI ja nathI. te mane nahi Ape. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 uttarAdhyayana sUtra te ghera ja nahi hoya, huM mAnuM chuM ke tyAM bIjA bhikSune mokalo to ThIka. huM zuM ekalo ja chuM ? A pramANe gurune sAmo javAba ApIne bhikSArthe jatA ja nathI. 13. athavA koI prayojane mokalyA hoya to te kArya karI AvatA nathI ane jUThuM bole che. kAM to guru kArya batAve che mATe AzrayasthAnanI bahAra Amatema bhamavAmAM samaya gALe che. ane kadAca kArya kare to paNa rAjaveThanI mAphaka tene mAne che. ane rIsathI kapALanI bhamaro UMcI karI moDhuM caDAve che. 14. te badhA kuziSyo; bhaNAvyA, gaNAvyA, dIkSita karyA tathA bhAta pANIthI popyA pachI jema pAMkha AvyA pachI haMsalAo dizAvidizAmAM svecchAthI gamana kare che tema, gurune choDI ekalA svachaMdatAthI gamana kare che. 15. jema gaLiyA baLadanI sAthe rahelo sArathI (kheDUta) kheda kare che. tema gargAcArya potAnA AvA kuziSyo hovAthI Ama kheda kare che, ane kahe che ke je ziSyothI mAro potAno AtmA haNAya tevA duSTa ziSyothI zuM? 16. jevA gaLiyA gadheDA hoya tevA mArA ziSyo che. ema vicArI gAyaeNcArya munIzvara te gaLiyA gadheDAone tajIne tapa Acare che. 17. tyArabAda sukomaLa, namratAyukta, gaMbhIra, samAdhivaMta ane sadAcAramaya vartanathI te gAgye mahAtmA A vasudhAmAM viharatA hatA. noMdha : gaLiyo baLada gADAne bhAMgI nAkhe che, gADIvAnane raMjADe che ane svacchedathI duHkhI thAya che tema svacchaMdI sAdhaka saMyamathI patita thAya che. AlaMbana (sahAyaka sadgara ityAdi)no lAbha laI zakato nathI ane potAnA AtmAne paNa kaluSita kare che. svataMtratAnA oThA nIce ghaNe bhAge bahujano svachaMdatAne ja poSatA hoya che. svacchaMdatA paNa vAstavika rIte to parataMtratA ja che ane mahApuruSo pratyenI arpaNatA uparathI parataMtratA jaNAya che paraMtu vAstavika svataMtratA che. AvI svataMtratAno upAsaka ja AgaLa vadhI zake che. ema kahuM chuM. e pramANe khaluM kIya nAmanuM sattAvIsamuM adhyayana samApta thayuM. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mokSamArgagati 183 adhyayana : aThThAvIsamuM mokSamArgagati mokSamArganuM gamana sarva jIvonuM lakSya eka mAtra mokSa, nirvANa ke mukti ja che. duHkhathI ke kaSAyothI mukAvuM te mokSa. karmabaMdhanathI mukAvuM te mukti. zAMtisthAna prApta karavuM te nirvANa. te sthitimAM ja sarva sukha samAyAM che. jainadarzana AkhA saMsArane cetana ane jaDa-jIva ane ajIva-mAM vibhakta kare che. ane te baMne tattvonAM sahAyaka tema ja AdhArabhUta tattvo jevAM ke dharma, adharma AkAza ane kALane umerIne e cha padArthomAM A AkhA lokone samAvI de che. eTale jIvananI oLakhANa-jIvanuM yathArtha bhAna-e sauthI prathama Avazyaka che. A sthiti e ja samyagdarzana, AvI sthiti thayA pachI AtmAnA anupama jJAnanI je cinagArI phUTI nIkaLe te ja sAcuM jJAna. AvI sthiti prApta karavAmAM zAstrazravaNa, AtmaciMtana, satsaMga ane sadavAMcana e badhAM upakAraka aMgo che. A nimitto dvArA satyane jANI, vicArI tathA anubhavI AgaLa vadhavuM e ja eka hetu hovo joIe. bhagavAna bolyA : 1. yathArtha mokSano mArga je jinezvaroe kahelo che tene sAMbhaLo. te mArga cAra karaNothI saMyukta ane jJAnadarzana (cAritra ane tapa)nA lakSaNarUpa che. noMdha : ahIM "jJAnadarzana lakSaNA' vizeSaNa ApavAnuM prayojana e che ke mokSamArgamAM te baMnenI ja prathama AvazyakatA che. 2. (1) jJAna (padArthanI yathArtha samaja), (2) darzana (yathArtha zraddhA), (3) cAritra (vratAdinuM AcaraNa) ane (4) tapa. A prakArathI yukta mokSano mArga keLavajJAnI jinezvarIe pharamAvyo che. noMdha : cAritrathI navA karmonuM baMdhana thatuM nathI ane tapathI pUrvakarmano kSaya thAya che. 3. jJAna, darzana; cAritra ane tapathI saMyukta evA A mArgane pAmelA jIvo sadgatimAM jAya che. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana sUtra 4. te paikI pahelA prakAramAM kaheluM jJAna pAMca prakAranuM che. (1) matijJAna, (2) zrutajJAna, (3) avadhijJAna, (4) manaHparyAya jJAna ane (5) kaivalajJAna. noMdha : A badhAM jJAnano vizeSa adhikAra naMdI vagere AgamomAM che. pa. jJAnI puruSoe dravya, guNa ane tenA sarva paryAyone samajavA mATe A pramANe pAMca prakAranuM jJAna batAvyuM che. noMdha : paryAya eTale palaTAtI avasthA. te padArtha athavA guNa mAtramAM hoya che. 184 6. guNo jene Azraye rahelA hoya che tene dravya kahevAya che ane eka dravyamAM varNa, rasa, gaMdha, sparza ke jJAnAdi je dharmothI rahelA che te guNo kahevAya che. ane dravya tathA guNa baMnene Azrita thaI rahe che tene paryAyo kahevAya che. noMdha : jema ke AtmA e dravya che jJAnAdi e tenA guNo che. ane karmavazAt bhinna bhinna rIte rUpAMtara thAya che te tenA paryAyo che. 7. dharmAstikAya, adharmAstikAya AkAzAstikAya, kAlAstikAya, pudgalAstikAya ane jIvAstikAya e cha dravyarUpa loka, kevaLajJAnI jinezvaroe batAvyo che. (astikAya) e jainadarzanano samUhavAcI pAribhASika zabda che. 8. dharmAstikAya, adharmAstikAya ane AkAzAstikAya e traNe ekeka dravya che e kALa pudgala tathA jIvo saMkhyAmAM anaMta che. noMdha : samaya gaNanAnI apekSAe ahIM kALanI anaMtatA batAvI che. 9. gatimAM sahAya karavI te dharmAstikAyanuM lakSaNa che, ane sthiratAmAM sahAya karavI te adharmAstikAyanuM lakSaNa che. AkAza e badhAya dravyonuM bhAjana che ane badhAMne avakAza Apavo te tenuM lakSaNa che. 10. padArthanI kriyAonAM parivartana parathI samayanI je gaNatarI thAya che te ja kALanuM lakSaNa che. upayoga (jJAnAdi vyApAra) jIvanuM lakSaNa che. ane te jJAna, darzana, sukha ane duHkhathI vyakta thAya che. 11. jJAna, darzana, cAritra, tapa, vIrya ane upayoga e jIvanAM viziSTa lakSaNo che. 12. zabda, aMdhakAra, prakAza, kAMti, chAyA, tApa, varNa (pILo, dhoLo vagere raMga) gaMdha,rasa ane sparza e badhAM pudgalonAM lakSaNa che. noMdha : pudgala e jainadarzanamAM jaDa padArthamAM vaparAto pAribhASika zabda che. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mokSamArgagati 185 13. ekaThuM thavuM, vikharAvuM, saMkhyA, AkAra (varNAdino) saMyoga tathA vibhAga e badhI kriyAo paryAyonI bodhaka che. mATe te ja tenuM lakSaNa dhAravuM. 14. jIva. ajIva puSya, pApa, Astratva, saMvara, nirjarA, baMdha ane mokSa e nava tattvo che. 15. svAbhAvika rIte (jAtismaraNa jJAna ityAdithI) ke koInA upadezathI bhAvapUrvaka te badhA padArthonI yathArtha zraddhA thavI te sthitine mahApuruSoe samakti kahI che. noMdha : samakti eTale samyakatva yathArtha AtmabhAna. jaina darzanamAM varNavelAM 14 guNasthAnakomAM cothe guNasthAnakathI ja AtmavikAsa zarU thAya che.te zarUAtane samakti kahevAya che. 16. (1) nisargaruci, (2) upadezaruci, (3) AjJAruci, (4) sUtraruci, (5) bIjaruci, (6) abhigamaruci, (7) vistAraruci, (8) kriyArUci, (9) saMkSeparuci ane (10) dharmaruci. A dasa ruciothI samakti taratama bhAve pamAya che. 17. jIva, ajIva, puNya, pApa, Atrava, saMvara, nirjarA baMdha ane mokSa. e nava padArthone yathArtha rIte jAtismaraNAdi jJAna karIne jANyA pachI te para zraddhA thAya te nisargaruci kahevAya che. 18. je puruSa jinezvaroe yathArtha anubhavelA bhAvono dravyathI, kSetrathI, kALathI ane bhAvathI potAnI meLe ja jAtismaraNAdi jJAna (nimitta)thI jANIne te ema ja che, bIjI rIte nathI evI aDaga zraddhA rAkhI zake che te nisarga rucivALo samakti jANavo. 19. uparyukta bhAvo ke je kevaLI ke chahmasthaguruo vaDe kahevAyelA che tenA upara zraddhA rAkhI zake che te upadeza rucivALo samakti jANavo. 20. jenAM rAga, dveSa, moha ane ajJAna nIkaLI gayAM che tevA mahApuruSanI AjJAthI tattva para rucipUrvaka zraddhA dharAve che te AjJArucivALI samakti kahevAya che. 21. je aMgapraviSTa ke aMgabAhyathI sUtrane bhaNIne te sUtra vaDe samakti pAme che te zrutarucivALo samakti jANavo. noMdha : AcArAMgAdi aMgo aMgapraviSTa kahevAya che ane te sivAyanAM bIjAM sUtro aMgabAhya kahevAya che. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana sUtra 22. jema pANImAM telanuM biMdu vistAra pAme ane eka bIja vAvyethI aneka bIja utpanna thAya tema eka padathI ke eka hetuthI ghaNAM pada, ghaNAM daSTAMta ane ghaNA hetue padArtha para zraddhA vadhe ane samakti pAme tevA puruSane bIjaruca sakti jANavo. 23. jeNe agiyAra aMga ane bAramo daSTivAda ane bIjA itara siddhAMtonA arthane barAbara jANIne samakti pApta karyuM che tene abhigamaruci jANavo. 24. cha dravyanA sarva bhavo, sarva pramANo ane sarva nayothI jeNe jANIne samakti prApta karyuM che tene vistAraruci samakti jANavo, noMdha : naya e pramANano aMza che. naya eTale vicAronuM vargIkaraNa tenA sAta prakAra che. 1. naigama 2. saMgraha 3. vyavahAra 4. RjusUtra 5. zabda 6. sabhirUDha 7. evaMbhUta. pramANa cAra che H 1. pratyakSa 2. anumAna 3. upamAna 4. Agama, badhA padArthonA jJAnamAM naya ane pramANanI AvazyakatA rahe che. 186 25. satyadarzana ane jJAnapUrvaka, cAritra, tapa, vinaya pAMca samiti ane traNa gupti ityAdi zuddha kriyAo karatAM samakti pAme te kriyArucivALo jANavo. 26. je asata, mata, vAda ke darzanomAM sapaDAyo nathI ke satya sivAyanA bIjA koI paNa vAdone mAnato nathI chatAM vItarAganA pravacanamAM ati nipuNa nathI (arthAt vItarAga mArganI zraddhA zuddha che paNa vizeSa bhaNelo nathI) te saMkSepaci samakti jANavo. 27. je astikAya (dravyasvarUpa), suta (zAstra) dharma ane cAritradharmane jinezvaroe kahela che te rIte zraddhA rAkhe che tene dharmaruci samakti jANavo. 28. (1) paramArtha (tattva)nuM guNakIrtana karavuM. (2) je puruSo parama arthatattvane pAmyA che teonI sevA karavI. (3) je mArgathI patita thayA hoya ke asatya darzana ke vAdamAM mAnatA hoya tenAthI dUra rahevuM. e traNa guNothI samaktinI zraddhA pragaTe che. (e traNa guNo jALavI samakti rAkhavAthI zraddhApUrvaka jaLavAI rahe che.) 29. samakti vinA cAritra hoI zake ja nahi ane samakti hoya tyAM to cAritra hoya ane na paNa hoya. jo ekI sAthe samyakatva ane cAritra utpanna thAya to tyAM pahelAM samakti jANavI. : noMdha H samakti e cAritranI pUrvavartI sthiti che. yathArtha jANyA vinAnuM AcareluM arthavanAnuM che. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mokSamArgagati 187 30. darzana vinA (samakti rahita) jJAna na hoya, jJAna vinA cAritranA guNo na hoya ane cAritranA guNa vinA (karmathI) mukti na maLe ane karmamukti vinA nirvANagati (siddhapada) thAya nahi. 31. 1. niHzakti (jinezvaranA vacana vize zaMkA rahita thavuM), 2. niHkAMkSita (asatya matomAM vAMcchA rahita thavuM), 3. nirvicikitsya (dharmaphaLamAM saMzaya rahita thavuM), 4. amUDha dRSTi (ghaNAM matamatAMtaro joIne mUMjhAvuM nahi te arthAt aDaga zraddhAvALuM thavuM), 5. upabRhA (satyadharma pAmIne je guNI puruSo hoya temanI prazaMsA kare ane guNavRddhi kare te) 6. sthirIkaraNa (dharmathI zithila thatA hoya tene sthira karavA), 7. vAtsalya (svadharmanuM hita sAdhavuM ane svadharmIonI bhaktika 2vI), 8. prabhAvanA (satyadharmanI unnati karavI ane pracAra karavo) A ATha samyakatva dRSTinA AcAro che. 32, prathama sAmAyika cAritra, bIjuM chedopasthApanIya, trIjuM parihAra vizuddha cAritra, cothuM sUkSma saMparAya cAritra. 33. ane pAMcamuM kaSAya rahita yathAkhyAta cAritra (te agiyAramAM ke bAramAM guNasthAna rahelA) chaghasthane tathA kevaLIne hoya che. A pramANe karmane khapAvanArAM cAritra pAMca prakAranAM kahyAM che. noMdha : sAmAyika cAritra pAMca mahAvratarUpa prathama cAritrane kahevAmAM Ave che. bIjuM sAmAyika cAritranA kALano cheda karIne pharI sthApana karavuM tenuM nAma chedopasthApanIya cAritra kahevAmAM Ave che. parihAra vizuddha cAritra ucca prakAranA jJAna ane tapazcaryApUrvaka nava sAdhuo sAthe rahI doDha varSa sudhI pALe che te sUkSma saMparAya eTale alpa kaSAyavALuM cAritra. 34. tapa AMtiraka tema ja bAhya ema be prakAre varNaveluM che. bAhya tapanA ane AMtarika tapanA cha cha prakAro che. noMdha : tapazcaryAnA vizeSa adhikAra mATe trIsamuM adhyayana juo. 35. jIvAtmA jJAnathI padArthone jANe che. darzanathI te para zraddhA rAkhe che. cAritrathI AvatAM karmono rodha kare che. ane tapathI pUrvanAM karmo khapAvI zuddha thAya che. 36. e pramANe saMyama ane tapathI pUrvakarmone dUra karIne sarva duHkhathI rahita thaI maharSio zIdhra mokSagati pAme che. ema kahuM chuM. e pramANe mokSamArgagati saMbaMdhInuM aThThAvIsamuM adhyayana samApta thayuM. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 uttarAdhyayana sUtra adhyayana : ogaNatrIsamuM sakhyatva parAkrama parAkrama, zakti ke sAmarthya to jIvamAtramAM che, paraMtu vizvamAM teno upayoga judI judI rIte judA judA rUpe thato dekhAya che. te ja jIvonI bhinna bhinna bhUmikAo sUcave che. je zastra anya para na vAparatAM potA para ja vApare che te zUra na gaNAtAM mUrkhAmAM khape che. te ja prakAre prApta thayelAM taravAnAM sAdhanothI pote ja DUbe che te bAlajIva kahevAya che. jyAre bAlabhAva maTe che tyAre sAthe sAthe tenI dRSTi paNa palaTe che. A daSTine jainadarzana samakti-daSTi kahe che. e dRSTi pAmyA pachI je puruSArtha thAya che te ja sAco puruSArtha ke sAcuM parAkrama kahevAya che. jIva mAtra sAdhaka che saMsAra e sAdhanAnI bhUmikA che. temAM paNa manuSyabhava e sAdhanAnuM ucca kSetra che. tyAM maLelAM sAdhano sumArge prayukta thAya to sAdhakanI sAdhanA saphaLa thaI te zIdhra potAnuM kalyANa sAdhe che. jema jIvo bhinna bhinna tema tenAM sAdhanomAM ane prakRtimAM paNa bhinnatA che. tethI samakti parAkramamAM bhinna bhinna sAdhano bhinna bhinna rUpe ahIM 73 bhedomAM batAvyAM che. jemAMnAM keTalAMka sAmAnya, keTalAMka vizeSa ane keTalAMka vizeSatara kaThina che to te paikI potapotAne iSTa sAdhanonuM zodhana karI pratyeka sAdhake puruSArthamAM prayatna karavo ane vicAravuM ati ati Avazyaka che. sudharmasvAmIe jaMbusvAmIne kahyuM : he AyuSyamanuM! te bhagavAna mahAvIre A pramANe kaheluM te meM sAMbhaLyuM che. ahIM kharekhara zramaNa bhagavAna kAzyapa mahAvIre samyakatva parAkrama nAmanuM adhyayana varNavyuM che. jene suMdara rIte sAMbhaLIne tenA para vizvAsa ane zraddhA lAvIne, (aDaga vizvAsa lAvIne) tenI ruci jamAvIne, teno sparza karIne, tenuM pAlana karIne, tenuM zodhana, kIrtana ane ArAdhanA karIne temaja (jinezvaronI) AjJApUrvaka anupAlana karIne ghaNA jIvo siddha, buddha, mukta thAya che, parinirvANa pAme che ane sarva duHkhono aMta kare che. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakatva parAkrama 189 teno A artha A pramANe kramathI kahevAya che. jema ke (1) saMvega (mokSAbhilASa), (2) nirveda (verAgya), (3) dharmazraddhA, (4) gurasAdharmika zazrauSaNA (mahApuruSo ane sahadharmIonI sevA), (5) AlocanA (doSonI vicAraNA), (6) nindA (doSonI nindA-AtmaniMdA), (7) gaha (doSa pratye tiraskAra), (8) sAmAyika (AtmabhAvamAM lIna thavAnI kriyA), (9) catavizatistava (covIza tIrthakaronI stuti), (10) vaMdana, (11) pratikramaNa (pApanuM prAyazcita karavAnI kriyA), (12) kAyotsarga, (13) pratyAkhyAna (pratijJA levI), (14) stava stutimaMgaLa (guNIjananI stuti), (15) kAla pratilekhanA (samaya nirIkSaNa), (16) prAyazcitakaraNa (prAyazcittanI kriyA), (17) kSamApana, (18) svAdhyAya, (19) vAcana, (20) pratipracchanA (praznottara), (21) parivartana (abhyAsanuM punarAvartana) (22) anuprekSA (UMDuM bhinna bhinna ciMtana), (23) dharmakathA, (24) zAstra ArAdhanA (jJAnaprApti), (25) cittanI ekAgratA, (26) saMyama, (27) tapa, (28) vyavadAna (karmanuM vikharAvuM), (29) sukhazAya (saMtoSa), (30) apratibaddhatA (anAzakti), (31) ekAMta Asana, zayana ane sthAnanuM sevana, (32) vinivartinA (pApakriyAthI nivRtta thavuM), (33) saMbhoga pratyAkhyAna (svAvalaMbana), (34) upadhi pratyAkhyAna (anAvazyaka vastuono tyAga athavA vastra, pAtra ityAdino tyAga), (35) AhAra pratyAkhyAna, (36) kaSAya pratyAkhyAna, (37) yoga pratyAkhyAna, pApaprasaMgano tyAga, (38) zarIrano tyAga, (39) sahAyakano tyAga, (40). bhakSya pratyAkhyAna (aNasaNa-zarIrano aMtakAla jANI sarvathA AhArano tyAga), (41) svabhAva pratyAkhAna (duSTa prakRtiothI nivRtti, (42) pratirUpatA (mana, vacana ne kAyAnI ekatA-kartavyapAlana), (43) vaiyAvRtya (guNIjananI sevA), (44) sarva guNasaMpannatA (AtmAnA sarva guNonI prApti), (45) vItarAgatA (rAgadveSathI virakti), (46) kSamA, (47) mukti (nirlobhatA), (48) saralatA (kapaTano tyAga), (49) mRdutA nirabhimAnatA, (50) bhAvasaya (zuddha aMtaHkaraNa), (51) karaNa satya (sAcI pravRtti), (para) yoga satya (mana, vacana ane kAyAno vyApAra satyarUpa hoya te dazA), (53) manogupti (manano saMyama), (54) vacanagupti (vacanano saMyama), (55) kAyagupti (kAyAno saMyama) (56) manaHsamAdhAraNA (satyamAM cittanI ekAgratA) (57) vAkasamAdhAraNA (vacananuM yogya mArgamAM nirUpaNa), (58) kAya samAdhAraNA (satyapravRttimAM Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 uttarAdhyayana sUtra zarIranuM sthApana), (59) jJAna saMpannatA (jJAnanI prApti) (60) darzana saMpannatA (samyakatva prApti), (61) cAritra saMpannatA (zuddha cAritranI prApti), (62) zrotendriya nigraha (kAnano saMyama), (63) AMkhano saMyama, (64) ghrANendriya (nAkano saMyama), (65) jIbhano saMyama, (66) sparzendriyano saMyama, (67) krovijaya, (68) mAnano vijaya, (69) mAyAno vijaya, (70) lobhano vijaya, (71) rAgadveSa ane mithyAdarzana (ajJAna)no vijaya, (72) zailezI (mana, vacana ane kAyAnA yoganuM ruMdhavuM parvatanI peThe AtmaaDolatAnI sthiti), ane (73) akarmatA (karmarahita avasthA). bhagavAna bolyA : 1. (ziSya pUche che :) he pUjya ! saMveda (mumukSutA)thI jIvAtmA zuM prApta karI zake che ? (kayA guNane pAme che ?) guru bolyA : saMvegathI anuttara dharmazraddhA jAge che ane evI apUrva dharmazraddhAthI zIghra vairAgya utpanna thAya che ane te dvArA te anaMtAnubaMdhI (jIvAtmA sAthe daDha baMdhAyelA) krodha, mAna, mAyA ane lobhane khapAve che. (A sthaLe kaSAyono upazama, kSaya ke kSayopazama e traNemAMthI yogyatA pramANe eka sthiti hoya che.) te jIvAtmA navuM karma bAMdhato nathI ane karmabaMdhananA nimittarUpa mithyAtvanI zuddhi karIne darzana (samakti)no ArAdhaka thAya che. ucca prakAranI samaktinI vizuddhithI (kSAyika samaktinI ucca sthitithI) koI koI jIva to te ja bhava mokSa pAme che e jeo te ja bhave mokSa na pAme teo paNa Atma vizuddhi vaDe trIje bhave avazya mokSa pAme che. noMdha : traNa bhavathI adhika bhava tene karavA paDatA nathI. 2. he pUjya ! jIvAtmA nirveda (nirAsakti)thI zuM pAme che ? nirvedathI deva, manuSya ane pazu saMbaMdhInA pratyeka kAmabhogomAM zIghra verAgya pAme che ane tethI badhA viSayothI virakta thAya che. ane sarva viSayothI virakta thayelo te AraMbhano (pApakriyAno) parityAga kare che. AraMbhano parityAga karIne saMsAranA mArgane kramapUrvaka chedI nAkhe che. ane siddhi (mokSa) mArge gamana kare che. 3. he pUjaya ! dharmazraddhAthI jIva zuM phaLa pAme che ? dharmazraddhAthI sAtAvedanIya (karmathI prApta thayelA) sukho maLavA chatAM temAM rAcato nathI. paNa vairAgya dharmane pAme che agara (gRhasthAzrama) dharmane Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakatva parAkrama 191 choDI de che. ane aNagArI (tyAgI) thaI zArIrika ane mAnasika chedana, bhedana, saMyoga ane viyogonA duHkhano nAza kare che. (navA karmabaMdhanathI nivRtta thaI pUrva karmano kSaya kare che.) ane avyAbAdha (bAdhA rahita) mokSasukhane meLave che. 4. he pUjya ! gurujana ane svadharmIonI sevAthI jIva zuM pAme che? gurujana ane svadharmIonI sevAthI sAcA vinaya (mokSanuM mULa kAraNone prApta kare che. ane vinaya meLavIne samyakatvanAM rodhaka kAraNono nAza kare che ane tethI naraka, pazu, manuSya ane deva saMbaMdhInI durgatine aTakAve che, ane jagatamAM bahumAna kIrti pAmato te aneka guNane dIpAvI sevA bhaktinA apUrva sAdhana vaDe manuSya ane devagatine pAme che. mokSa ane sadgatinA mArga (jJAna, darzana ane cAritra)ne vizuddha kare che arthAt ke vinayathI prApta thatAM sarva prazasta kAryone te sAdhe che ane sAthe sAthe bIjA jIvone paNa te mArge dore che. 5. he pUjaya ! AlocanAthI jIvAtmA zuM pAme che ? AlocanAthI mAyA (kapaTa), nidAna ane mithyAdarzana (amadadaSTi) A traNa zalyo ke je mokSamArganA vidhAtarUpa ane saMsAranAM baMdhana karanAra che tene dUra kare che. ane tethI aprApya saraLatAne prApta thAya che, saraLa jIva kapaTa rahita bane che tethI strIveda ke napuMsaka vedane bAMdhato nathI ane pUrve bAMdhela hoya to teno nAza kare che. noMdha : strIveda eTale strI jAtine yogya prakRti ane zarIranuM pAmavuM. 6. he pUjaya ! AtmaniMdAthI jIva zuM pAme che ? AtmadoSonI niMdAthI pazcAttApanI bhaThThIne jagAve che ane pazcAttApanI bhaThThImAM doSone bALI vairAgya pAme che. ane e virakta puruSa apUrva karaNanI zreNi (kSapaka zreNi) prApta kare che. ane te prApta karanAra te tyAgIjana mohanIya karmane khapAve che. noMdha : karmanuM savistara varNana tetrIsamA adhyayanamAM juo 7. he pUjaya ! gaha (anya samIpe AtmaniMdA karavA)thI jIva zuM meLave che ? gathI AtmanamratA (laghutArUpa buTTIne) meLave che ane tevo jIva aprazasta karmabaMdhananA hetuthI yogone nivRtta karI prazasta yogo pAme che Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 uttarAdhyayana sUtra ane prazasta yogo pAmIne te aNagAra anaMta (AtmaghAtaka karmonA paryAyone naSTa karI nAMkhe che. 8. he pUjya ! sAmAyikathI jIvAtmA zuM pAme che ? sAmAyika karavAthI (AtmasaMtoSa) virAma maLe che. 9. he pUjaya ! covIsa tIrthakaronI stutithI jIva zuM pAme che ? covIsa tIrthakaronI stutithI AtmadarzananI vizuddhi thatI jAya che. noMdha : manuSya jevuM dhyAna dhare che tevuM ja tenuM AMtarika vAtAvaraNa banI jAya che ane Akhare tevo ja thaI jAya che. 10. he pUjaya ! vaMdanathI jIva zuM meLave che ? vaMdanathI nIca gotronuM karma bAMdhyuM hoya te khapAvI UMca gotronuM karma bAMdhe che. (nIca vAtAvaraNamAM na janmatAM ucca vAtAvaraNamAM janme che.) ane saubhAgya prApta kare che. tathA AjJAnuM saphaLa sAmarthya pAme che. (ghaNA jIvo-samAja-no netA bane che.) ane dAkSiNyabhAva (vizva vallabhatA)ne pAme che. 11. he pUjya ! jIva pratikramaNathI zuM meLave ce ? pratikramaNathI (AdarelAM)vratanA chidro DhAMkI zake che ane zuddha vratadhArI te hiMsAdi AzvavathI nivRtta thaI ATha pravacanamAtAmAM sAvadha thAya che ane vizuddha cAritra meLavI saMyama yogathI alaga na thatAM jIvana paryata saMyamamAM samAdhipUrvaka vicare che. 12. he pUjya ! kAyotsargathI jIva zuM pAme che ? kAyotsargathI bhUta tathA vartamAna kALanA doSonuM prAyazcita karI vizuddha bane che ane bhAravAhaka jema bhArathI rahita thaI zAMtipUrvaka vicare che tema tevo jIva ciMtA rahita thaI prazasta dhyAnamAM sukhapUrvaka vicAre che. 13. he bhagavan ! pratyAkhyAnathI jIva zuM meLave che ? pratyAkhyAnathI navAM pApo rokI icchAno nirodha kare che ane icchAno nirodha karavAthI sarva padArthomAM te tRSNA rahita banI paramazAMti jhIlI zake che. 14. he pUjaya ! stavastuti maMgaLathI jIva zuM pAme che ? stavastuti maMgaLathI jJAna, darzana ane cAritrarUpa bodhilAbhane meLave che ane te bodhilAbhane meLavI dehAMta mokSa pAme che athavA (bAra devaloka, nava raiveyaka ne pAMca anuttara vimAnavALI) ucca devagatinI ArAdhanA kare che. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakatva parAkrama 193 15. he pUjya ! svAdhyAyAdikALanA pratilekhanathI jIva zuM pAme che ? tevA pratilekhanathI jIvAtmA jJAnAvaraNIya karmane dUra kare che. 16. he pUjya ! jIva prAyazcita karavAthI zuM pAme che ? prAyazcita karavAthI pApanI vizuddhi kare che ane vratanA aticAro (dApo) rahita thAya che ane zuddha manathI prAyazcita grahaNa karIne kalyANanA mArga ane tenA phaLanI vizuddhi kare che ane te kramathI cAritra ane tenA phaLa (mokSa)ne ArAdhI zake che. 17. he pUjya ! kSamAthI jIva zuM pAme che ? kSamAthI cittano AlAda thAya che. ane tenA prazAMta cittavALo jIva jagatanA sarva prANI, bhUta, jIva ane sattva e cAre prakAranA jIvomAM mitrabhAva utpanna karI zake che. ane te vizvamaitrI pAmI potAnA bhAvanI vizuddhi karI Akhare nirbhaya bane che. noMdha : anyanA doSo ane bhUlo gaLI javAthI citta prasanna rahe che ane e satata citta prasannatAthI vizuddhaprema vizva para pragaTe che. te koIne bhaya Apato nathI tethI ja nirbhaya bane che. 18. he pUjaya ! svAdhyAyathI jIva zuM pApta kare che ? svAdhyAyathI jJAnAvaraNIya karmane khapAve che. 19. he pUjaya ! vAcanathI jIva zuM prApta karI zake che ? vAcanathI karmanI nirjarA thAya che ane sUtraprema thavAthI jJAnamAM vRddhi thAya che. ane tevA sUtrapremathI tIrthakaronA dharmanuM avalaMbana maLe che ane te satyadharmanA avalaMbana vaDe karmanI mahAnirjarA karI niSkarmI bane che. noMdha : vAcanamAM svavAcana ane adhyayana e baMneno samAveza thAya che. 20. he pUjya ! zAstracarcAthI jIva zuM meLave che ? zAstracarcAthI mahApuruSonAM sUtro ane tenuM rahasya te baMnene zodhI zake che. ane tethI kAMkSAmohanIyakarma (mativiparyAsa)ne chedI nAkhe che. 21. he pUjya ! sUtraparivartanathI jIva zuM meLave che ? vAraMvAra abhyAsane pheravavAthI visarelA akSarone saMbhAre che ane te jIvAtmA akSaralabdhi pAme che. 22. he pUjaya ! anuprekSAkSI jIva zuM pAme che ? AyuSya karmane choDI bAkInA sAta karmonA gADha baMdhanathI baMdhAyelI prakRtione zithila baMdhanavALI banAve che. te karmaprakRti lAMbAkALanI Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 uttarAdhyayana sUtra sthitivALI hoya to TUMkAkALanI sthitivALI banAve che. tIvra rasavALI hoya to te maMdarasavALI banAve che. bahu pradezavALI hoya to alpapradezavALI banAve che. kadAca AyuSyakarma baMdhAya agara na paNa baMdhAya (jo pahelAM AyuSya na baMdhAyuM hoya to baMdhAya). asAtAvaMdanIya karma na baMdhAya ane te jIvAtmA anAdi, anaMta ane dIrdhakAlika evA A saMsAra araNyane jaladI oLaMgI jAya che. 23. he pUjya ! dharmakathAthI jIva zuM pAme che ? dharmakathAthI nirjarA thAya che ane jinezvaronAM pravacanonI prabhAvanA thAya che. evA pravacanonA prabhAvathI bhaviSyakALamAM te jIva zubhakarma bAMdhe che. 24. he pUjya ! sUtra siddhAMtanI ArAdhanAthI jIva zuM pAme che ? sUtranI ArAdhanAthI ajJAna dUra thAya che ane tethI te jIva koI sthAne kaleza pAmato nathI. 25. he pUjaya ! mananI ekAgratAthI jIva zuM pAme che ? mananI ekAgratAthI te jIva cittano virodha kare che. 26. he pUjya ! saMyamathI jIva zuM pAme che ? saMyamathI anAgnavapaNuM (AvatAM pApane rokavAM te) pAme che. ra7. he pUjaya ! tapathI jIva zuM pAme che ? zuddha tapazcaryAthI pUrvakarmano kSaya thAya che. 28. he pUjaya ! sarvakarmanA vikharAvAthI (sarvakarmanI nivRttithI) jIva zuM pAme che ? karma vikharAyAthI jIvAtmA sarva prakAranI kriyAthI rahita thAya che ane tyArabAda siddha, buddha ane mukta thaI zAMta thAya che ane sarva du:khono aMta kare che. 29, he pUjaya ! bhogajanya sukhathI dUra rahI saMtoSathI (jIvana gALanAra) jIva zuM pAme che ? saMtopathI avyAkuLa zAMta bane che ane tevI sthitabuddhi jIva, harSa, viSAda ke zoka rahita cAritramohanIya karmone khapAve che. noMdha : je AvaraNathI saMyamanI phuraNA na thAya te cAritramohanIya kame kahevAya che. 30. he pUjaya ! (vipayAdinA) apratibaMdhathI jIva zuM pAme che ? apratibaMdhathI asaMgatAnuM phaLa utpanna thAya che ane asaMgatathI cittanI Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakatva parAkrama 195 ekAgratA pAmI te jIva rAtri ane divasa (kadI) koIpaNa vastumAM na baMdhAtAM ekAMta zAMti pAme che ane apratibaMdhapaNe vicare che. 31. he pUjaya ! ekAMta strI ityAdi saMga rahita) sthAna, Asana ane zayanane bhogavatAM jIva zuM pAme che ? tevA ekAMta sthAnathI cAritranuM rakSaNa thAya che ane zuddha cAritrazALI jIva rasAsakti choDI cAritramAM nizcaLa thAya che. AvI rIte ekAMtamAM rakta mokSabhAvane pAmela jIvAtmA AThe prakAranAM karmonAM baMdhanathI mukta thAya che. 32. he pUjaya ! viSayaviraktithI jIva zuM pAme che ? viSaya viraktithI navAM pApa karmo thatAM ane pUrve baMdhAyelAM hoya che te TaLe che. ne tyArabAda te jIva cAra gatirUpa saMsAra aTavIne oLaMgI jAya che. 33. he pUjya ! saMbhoganA pratyAkhyAnathI jIva zuM pAme che ? saMbhoganA pratyAkhyAnathI parAvalaMbanano kSaya kare che ane te svAvalaMbI jIvAtmAnA yogo uttama arthavALA thAya che. te potAnA ja lAbhathI saMtoSa pAme che. bIjAnA lAbhanI AzA karato nathI. tema kalpanA, spRhA, prArthanA ke abhilASA paNa karato nathI. te AvI rIte aspRhI-anabhilASI banI uttama prakAranI sukhazayA (zAMti) pAmIne vicare che. noMdha : saMyamIonAM pArasparika vartanone saMbhoga kahevAya che. AvA saMbhogathI viramavuM arthAta sauthI nirlepa rahevuM. 34. he pUjya ! upadhi (saMyamInAM upakaraNo)nA paccakakhANathI jIva zuM pAme che ? upadhinA pratyAkhyAnathI te padArthanA levA, mUkavA ke sAcavavAnI ciMtAthI mukta thAya che ane upadhi rahita jIva nispRhI (svAdhyAya, dhyAna ane ciMtanamAM nizcita rahenAra) thaI upAdhi na maLe to kaleza pAmato nathI. 35. he pUjaya ! sarvathA AhAranA tyAgathI jIva zuM pAme che ? AhAra tyAga karavAnI yogyatAvALo jIva, AhAra tyAgathI jIvananI lAlasAthI mukta bane che ane jIvanano moha chedAvAthI te jIvAtmA AhAra vinA paNa kheda pAmato nathI. 36. he pUjaya ! kaSAyanA tyAgathI jIva zuM pAme che ? kaSAyanA tyAgathI vItarAgabhAva utpanna thAya che. ane vItarAgabhAvane pAmelA jIvane du:kha ane sukha samAna bane che. Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 uttarAdhyayana sUtra 37. he pUjya ! yoga (vyApAra)nA tyAgathI jIva zuM pAme che ? yoganA tyAgathI jIva ayogI (mana, vacana ane kAyAnA vyApAra rahita) thAya che. ane tevo ayogI jIva kharekhara karma bAMdhato nathI, ane pUrve bAdheluM hoya tene sarvathA dUra kare che. noMdha : yoga eTale mana, vacana ane kAyAno vyApAra. 38. he pUjya ! zarIranA tyAgathI jIva zuM pAme che ? zarIranA tyAgathI siddhinA atizaya (ucca) guNabhAvane pAme che. ane siddhinA atizaya guNathI saMpanna thaI te jIvAtmA lokanA agrabhAgamAM jaI parama sukha pAme che. arthAt siddha (sarva karmathI mukta) thAya che. 39. he pUjaya ! sahAyakanA tyAgathI jIva zuM pAme che ? sahAyakanA pratyAkhyAnathI ekatva bhAvane pAme che ane ekatva bhAvane pAmelA jIva akalpakaSAyI, alpakalelI ane alpabhASI thaI saMyama, saMvara ane samAdhimAM vadhu dRDha thAya che. 40. he pUjya ! AhAratyAganI tapazcaryA karanAra jIva zuM pAme che ? tevA aNasaNathI seMkaDo bhavone kApI nAkhe che. (alpa saMsArI bane che.) 41. he pUjya ! (sarvayoga ruMdhanarUpa kriyA mAtranA) tyAgathI jIva zuM pAme che ? vRttimAtranA tyAgathI anivRttikaraNa pAme che. ne anivRttine pAmelA aNagAra kevaLI thaI bAkI rahelA cAre vedanIya, AyuSya, nAma ane gotra) karmAzone khapAve che. ane pachI siddha, buddha ane mukta thaI zAMta thAya che. (sarva duHkhono aMta lAve che.) 42. he pUjya ! pratirUpatA (AdarzatA-sthavirakalpI-nI AMtara ne bAhya upAdhi rahita dazA) vaDe jIva zuM pAme che ? pratirUpatA (mana vacana ne kAyAnI ekatA)thI laghupaNA (namratA)ne pAme che. ane tevo jIva apramattapaNe prazasta ane prakaTa cihnone dhAraNa kare che ne tevo nirmaLa, samyatvI ane samiti sahita bane che tathA sarva jIvone vizvAsarUpa, jitendriya, ane vipula tapazcaryAthI yukta paNa thAya che. 43. he pUjaya ! sevAthI jIva zuM pAme che ? sevAthI jIvAtmA tIrthakara nAmagotra bAMdhe che. 44. he pUjya ! sarvaguNa prApta karavAthI jIva zuM pAme che ? jJAnAdi sarvaguNonI prApti thayA pachI saMsAramAM AvavuM paDatuM nathI; Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakatva parAkrama 197 ane saMsAramAM na AvavAthI te jIvAtmA zArIrika ane mAnasika duHkhothI mukta thAya che. 45. he pUjya ! vItarAgapaNAthI jIva zuM pAme che ? tevI nirAsaktithI snehanAM baMdhano te jIva chedI nAkhe che tathA manojJa ane amanojJa zabda, rUpa, gaMdha, rasa, sparza, ityAdi viSayomAM vairAgya pAme che. nodha : vItarAgatA ahI kevaLa vairAgasUcaka che. 46. he pUjaya ! kSamAthI jIva zuM pAme che ? kSamAthI te vikaTa pariSaho para paNa vijaya meLave che. 47. he pUjaya ! nirlobhatAthI jIva zuM pAme che ? nirlobhatAthI jIva aparigrahI bane che. ane dhanalolupI puruSonA (kaNo parAdhInatAo)thI bacI jAya che. arthAt nirAkuLa bane che. 48. he pUjya ! niSkapaTatAthI jIva zuM pAme che ? niSkapaTatAthI mana, vacana ane kAyAthI saraLatA ane suMdaratA prApta kare che. ane koInI sAthe te pravacanA (ThagAI) karato natI. tevo jIvAtmA dharmano ArAdhaka bane che. 49. he pUjaya ! mRdutAthI jIva zuM pAme che ? mRdutAthI jIva abhimAna rahita thAya che. ane komaLa mRdutAne prApta karI ATha prakAranA madarUpa zatruno saMhAra karI zake che. noMdha : jAti, kuLa, baLa, rUpa, tapa, jJAna, lAbha ane aizvarya-A ATha madanAM sthAno che. 50. he pUjya ! bhAvasatyathI (zuddha aMtaHkaraNathI jIva zuM pAme che ? bhAvasatyathI hRdayavizuddhi utpanna thAya che. ane vizuddhi aMta:karaNavALo jIva ja ahaMta prabhunA batAvelA dharmanI ArAdhanA karI zake che. ane te dharmanI ArAdhanAmAM udyamI thaI paralokamAM paNa dharmano ArAdhaka bane che. 51. he pUjya ! karaNasatyathI jIva zuM pAme che ? karaNasatya (satya pravRtti karavA)thI satyakriyA karavAnI zakti janme che ane satya pravRttimAM rahelo jIva jevuM bole che tevuM ja kare che. para. he pUjaya ! yogasatyathI jIva zuM pAme che ? satya yogathI yogonI vizuddhi thAya che. noMdha : yoga eTale mana, vacana ane kAyAno vyApAra. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 uttarAdhyayana sUtra 53. he pUjya ! managuptithI jIva zuM pAme che ? mananA saMyamathI ekAgratA (mAnasikalabdhi) utpanna thAya che ane ekAgra cittavALo jIva saMyamano ArAdhaka bane che. 54. he pUjya vacanasaMyamathI jIva zuM pAme che ? vacanasaMyamathI te vikAra rahita thAya che ane nirvikAra jIva AdhyAtmika yoganA sAdhanothI (vacana siddhi) yukta thaI vicare che. 55. he pUjaya ! kAyAnA saMyamathI jIva zuM pAme che ? kAyAsaMyamathI saMvara (pAponuM rokavuM) ane temAthI kAyalabdhi utpanna thAya che ane saMvarathI te jIva pApa pravAhano virodha karI zake che. pa6. he pUjya ! manane satya mArgamAM (samAdhimAM) sthApavAthI jIva zuM pAme che ? manane satya mArgamAM sthApavAthI ekAgratA utpanna thAya che ane ekAgratA utpanna karIne jIva jJAnanA paryAyo (aneka zaktio) utpanna kare che. ane jJAnanA paryAyone utpanna karIne samyatvanI zuddhi kare che ane mithyAtvane dUra kare che. 57. he pUjaya vacanane satyamArgamAM sthApavAthI jIva zuM pAme che ? vacanane satyamArgamAM sthApavAthI samyakatvanA paryAyo nirmaLa kare che. ane sulabha bodhitva pAme che. temaja durlabha bodhitvathI nivRtta thAya che. 58. he pUjya ! kAyAne saMyamamAM sthApavAthI jIva zuM pAme che ? kAyAne satyabhAve saMyamamAM sthApavAthI cAritranA paryAyo nirmaLa thAya che ane cAritranA paryAyone nirmaLa karIne anukrame yathAkhyAta cAritranI sAdhanA kare che. yathAkhyAta cAritranI vizuddhi karIne cAra karmAzone khapAve che. ane tyArabAda te jIva siddha, buddha, mukta ane zAMta thaI sarva duHkhono aMta kare che. pa9. he pUjaya ! jJAnasaMpannatAthI jIva zuM pAme che ? jJAna saMpanna jIva sarva padArthonA yathArtha bhAvane jANI zake che ane te caturgatirUpa saMsAra aTavImAM duHkhI thato nathI. jema dorAvALI soya khovAtI nathI tema jJAnI jIva saMsAramAM bhUlo paDato nathI ane jJAna, cAritra, tapa ane vinayanA yogone prApta kare che tema ja potAnA darzana ane paranA darzanane barAbara jANIne asatyamArgamAM phasAto nathI. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyaktva parAkrama 60. he pUchya ! darzana saMpannatAthI jIva zuM pAme che ? samakti jIvapaMsAranA mULarUpa ajJAnanuM chedana kare che. tenA jJAnano prakAza olavAto nahI ane te prakAzatAM zreSTha jJAna tathA darzanathI potAnA AtmAne saMyojIne suMdara bhAvanApUrvaka vicare che. 61. he pUjya ! cAritra saMpannatAthI jIva zuM pAme che ? cAritra saMpannatAthI zailezI (meru jevA nizcaLa) bhAvane utpanna kare che ane tevA nizcaLa bhAvane pAmelo aNagAra bAkI rahelAM cAra karmone khapAve che ane tyArabAda siddha, buddha, mukta ane zAMta thaI sarva duHkhono aMta kare che. 62. he pUjya ! zrotrendriyanA nigrahathI jIva zuM pAme che ? zrotrendriyanA nigrahathI suMdara ke asuMdara zabdomAM rAgadveSa rahitapaNe varte che ane tethI rAgadveSathI utpanna thayelAM karmo bAMdhato nathI ane pUrve je karmo bAMdhelAM che teno kSaya kare che. 199 63. he pUjya ! AMkhanA saMyamathI jIva zuM pAme che ? AMkhanA saMyamathI suMdara ke asuMdara rUpomAM (dazyomAM) rAgadveSa rahita thAya che ane tethI rAgadveSathI utpanna thayelAM karmo bAMdhato nathI ane pUrve je karmo bAMdhelAM che teno kSaya kare che. 64. he pUjya ! prANendriyanA nigrahathI jIva zuM meLave che ? nAkanA saMyamathI suvAsita ke durgaMdhita padArthomAM rAgadveSa rahita thAya che ane tethI rAgadveSathI utpanna thayelAM karmone bAMdhato nathI. ane je karmo bAMdhelAM che teno kSaya kare che. 65. he pUchyuM ! jillendriyanA nigrahathI jIva zuM meLave che ? jIbhanA saMyamathI suMdara ke asuMdara rasomAM (rasavALAM ke masAlAvALAmAM) rAgadveSa rahita thAya che ane tethI rAgadveSathI utpanna thayelA karmo bAMdhato nathI ane pUrve je karmo bAMdhelA che teno kSaya kare che. 66. he pUjya ! sparzendriyanA saMyamathI jIva zuM pAme che ? sparzendriyanA saMyamathI suMdara ke asuMdara rAgadveSa rahita thAya che ane tethI rAgadveSathI utpanna thayelAM karmo bAMdhato nathI ane pUrve je karmo bAMdhelAM che teno kSaya kare che. 67. he pUjya ! krodhanA vijayathI jIva zuM pAme che ? krodhavijayathI jIva kSamAnA guNane pragaTAve che. krodhathI utpanna thatAM karmone bAMdhato nathI ane pahelAM bAMdhyAM hoya tene khapAve che. Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana sUtra 68. he pUjya ! mAnanA vijayathI jIva zuM pAme che ? mAnanA vijayathI mRdutAnA apUrva guNane pragaTAve che ane mAnajanya karmane bAMdhato nathI ane pUrve je baMdhAyuM che tene khapAve ce. 69. he pUjya ! mAyAnA vijayathI jIva zuM pAme che ? 200 mAyAnA vijayathI saraLabhAvapaNuM pAme che ane mAyAthI vedavAM paDatAM karmo bAMdhato nathI ane pUrve baMdhAyAM hoya to tene dUra kare che. 70. he pUjya ! lobhanA vijayathI jIva zuM pAme che ? lobhanA vijayathI saMtoSarUpa amRtane meLave che. lobhajanya karmane bAMdhato nathI ane pUrve baMdhAyelAM che tene vikhere che. 71. he pUjya ! rAgadveSa ane mithyAdarzananA vijayathI jIva zuM pAme che ? rAgadveSa ane mithyA darzananA vijayamAM prathama to jJAna darzana ane cAritranI ArAdhanAmAM te jIvAtmA udyamI bane che ane pachI ATha prakAranAM karmonI gAMThathI mukAvA mATe kramapUrvaka aThThAvIsa prakAranAM mohanIya karmono kSaya kare che ane tyArabAda pAMca prakAranuM jJAnAvaraNIya karma, nava prakAranuM darzanAvaraNIya karma ane pAMca prakAranuM aMtarAya karma e traNe karmo ekI sAthe khapAve che. ane tyArabAda zreSTha, saMpUrNa, AvaraNarahita, aMdhakArarahita, vizuddha ane lokAlokamAM prakAzita evAM kevaLajJAna tathA kevaLa darzanane pAme che. kevaLa thayA pachI jyAM sudhI sayogI hoya che tyAM sudhI iryApathika karma bAMdhe che. te karmano sparza mAtra be samayanI sthitivALo ane sukhakara hoya che. te karma pahele samaye baMdhAya che bIje samaye vedAya che ane trIje samaye naSTa thAya che. pahele samaye (kSaNe) te karma baMdhAyuM, bIje samaye vedAyuM, ane trIje samaye chevaTa naSTa thayuM, eTale cothe samaye to te jIvAtmA karmarahita thAya che. noMdha : karmonAM varNana mATe 33muM adhyayana juo. 72. tyArabAda te kevaLI jeTaluM AyuSya hoya teTaluM pUrNa karIne AyuSyanA aMtathI aMtamuhUrta (be ghaDI) jeTalo kALa bAkI rahe tyAre mana, vacana ane kAyAnA vyApArano rodha karI te jIva sUkSma kriyApratipAti (zukla dhyAnano trIjo bheda che) ciMtavIne sauthI pahelAM mana, vacana ane kAyAno yoga rUMdhe che ane te vyApAra rUMdhIne zvAsocchvAsano paNa nirodha kare che ane te nirodha karyA pachI pAMca hrasva akSaronuM uccAraNa karatAM jeTalo kALa thAya teTalo kALa Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakatva parAkrama 201 (zailezI avasthAmAM) rahIne te aNagAra samucchinakriya (kriyArahita) ane anivRtti (akriyAvRtti) nAmanA zukladhyAnane ciMtavato te vedanIya, AyuSya, nAma ane gotra e cAre karmone ekI sAthe khapAve che. noMdha : Arta, raudra, dharma ane zukla ema dhyAnanA cAra bhedo che.zukla dhyAnanA paNa cAra bhedo che. temAMnA chellA be kevaLI jIvAtmA ciMtave che. 73. tyArabAda audArika, taijasa ane kArpaNa e sarva zarIrone choDI samazreNine prApta karIne koI sthaLe rokAyA vagara avakragatie siddhasthAnamAM pAmIne potAnI mULa zarIranI avagAhanAnA 2-3 jeTalA AkAza pradeza thAya tethI yukta thaI sarva karmono aMta kare che. - 74. A pramANe kharekhara samyakatva parAkrama nAmanA adhyayano artha zramaNa bhagavAna mahAvIre kahyo che, batAvyo che, dekhADyo che ane upadezyo che. noMdha : samakti sthiti e cothA guNasthAnakanI sthiti che. jIvAtmA karma, mAyA ke prakRtine AdhIna rahe che tyAre prathamathI mAMDIne sAva mukta thatAM sudhImAM te ghaNI ghaNI bhUmikAothI pasAra thato rahe che. saMsAranA gADhabaMdhanathI mAMDIne sAva mukta thatA sudhI azuddha (ATha rUcaka pradezo ja mAtra zuddha rahe che nahi to jaDa jevo bane che.) cetanyathI mAMDIne sAva zuddha caitanya thAya tyAM sudhInI bhUmikAone jaina darzana saMkSiptathI cauda prakAramAM vibhakta kare che. tene ja guNa sthAnaka tarIke oLakhavAmAM Ave che. A bhUmikAo sthAna vizeSa nahi paNa AtmAnI sthiti vizeSa che. paheluM sthAnaka mithyASTinuM che, te dRSTi eka ucca manuSyathI mAMDIne avikasita sUkSma jIvo sudhI rahelI hoya che. paraMtu temAM taratamatA (ochAvattA)nA asaMkhya bhedo che, bIjI ane trIjI bhUmikA paNa asthira che, tethI cothIthI ja mokSamArga zarU thAya che ema samajavuM. anya darzanamAM A sthitine AtmasAkSAtkAra tarIke varNavI che. A bhUmikAmAM saMsAra paribhramaNa karAvavAnA nimittarUpa tIvra kaSAyo maMda paDI jAya che. e Atma pariNAmo jeTalAM vizuddha, kRtrima zuddha ke mizra hoya te pramANamAM te kSAyika, upazama ane kSayopazama sthiti tarIke kahevAya che. AThame guNasthAnaka pahocyA pachI A traNa paikI mAtra be zreNio rahe che jene upazama ane paka zreNi kahevAya che. upazama (karmone upazamAvanAra) zreNivALA jIvanuM AgaLa vadhyA pachI paNa patana ja thAya che. kAraNa ke te vizuddhi sAcI nahi paNa kRtrima hoya che. jema rAkhathI DhaMkAyelo agni na dekhAvA chatAM vAyunA Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 uttarAdhyayana sUtra sapATAthI spaSTa dekhAI rahe che, te ja prakAre upazama zreNivALo jIvAtmA agiyAra guNasthAna jevI ucca bhUmikA para pahoMcyA chatAM sUkSma lobhano udaya thatAM patita thAya che. kSapaka (karmono kSaya karanAra) zreNivALo jIvAtmA dasamI bhUmikA parathI agiyAramIe na jatAM sIdho bAramI bhUmikA para pahoMce che. A sthitimAM tenA kaSAyo kSINa thayA hoya che ane tethI te teramA guNasthAnake jaI kevaLI thAya che. A vakhate ATha karmo paikI cAra karmonAM (nisatva jevAM) AvaraNa rahe che kevaLI jyAM sudhI deha hoya che tyAM sudhI dehanI hAjatone laIne karma karatA rahe che paraMtu te karma Asakti rahita hoIne baMdhana kartA na hoI turata ja kharI paDe che. A kriyAne ipathikI kriyA kahe che. AyuSyakALa pUrNa thavAnA samaye zukala dhyAnano trIjo bheda ke jene sUkSmakriyA pratipAtI kahe che tene ciMtavIne sauthI prathama manoyoga, vacanayoga ane kAyayoga ema kramapUrvaka rUMdhana karI Akhare zvAsocchavAsane rUMdhI te jIvAtmA sAva niSkapa bane che. A sthitine zailezI avasthA kahevAya che. tyAM , phu 3, ane 7 evAM pAMca hrasva akSaranA uccAraNa kALa jeTalo samaya rahI Akhare zukala dhyAnanA cothA bhedane sparzI bAkI rahelAM cAre karmono kSaya karI pUrNa AtmasvarUpI zuddha, buddha ane mukta thAya che. zuddha cetananI svAbhAvika Urdhvagati hovAne lIdhe te UMce ane UMce jayAM sudhI tenuM gatisahAyaka tattva-dharmAstikAya hoya che, tyAM sudhI UMce jaI Akhare sthira thAya che. je sthAne Atma sthiratA thAya che te sthAna lokanA agrabhAga para AveluM che ane tene siddhagati tarIke kahe che. aMtima zarIra choDatI vakhate tenuM pariNAma (UMcAI, pahoLAI) hoya temAMno 1-3 bhAga (mukha, kAna, peTa vagere khAlI sthaLe) polo hoya che. teTalo bhAga nIkaLI jI ra-3 bhAgamAM te jIvAtmAnA teTalA pradezo te siddhasthAnamAM vyApta thAya che. te tenI avagAhanA kahevAya che. bhinna bhinna siddhAtmAonA pradezo paraspara avyAghAta rahI parasparanuM pRthakatva batAvatA rahe che, evA parama puraSo vItarAga, vImoha ane vIta, hovAthI temanuM saMsAramAM punarAgamana thaI zakatuM nathI. ema kahu chuM : Ama samyakatva parAkrama saMbaMdhI ogaNatrIsamuM adhyayana samApta thayuM. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapomArga 203 adhyayana : trIsamuM tapomArga Akho saMsAra Adhibhautika, Adhidaivika ane AdhyAtmika duHkhothI gherAyelo che. saMsAranA sarva jIvo Adhi, vyAdhi ane upAdhithI haNAI rahyA che. koI vakhate zArIrika to koI vakhate mAnasika ema dardInI taDAmAra lAgI rahI che, ane e vyAdhithI bejAra thayelA jIvo tenuM nivAraNa satata IcchI rahyA che. dareka kALamAM dareka uddhAraka puruSa bhinnabhinna prakAranAM auSadha Ape che. bhagavAna mahAvIre sarva saMkaTonA nivAraNa mATe eka mAtra uttama koTinI jaDIbuTTI ApI che ke je tapazcaryAne nAme oLakhAya che. tapazcaryA mukhyatve be prakAramAM vibhakta karI che ke je AMtarika ane bAhyanA nAme prasiddha che. bAhya tapazcaryA khAsa karIne apramatta rAkhavA arthe che. jo zarIra pramAdI hoya to tenI pravRtti pApa tarapha DhaLatI hoya che ane tevI paristhitimAM zarIra tathA indriyo sAdhakane badale bAdhaka thaI paDe che. jyAre zarIra apramatta ane saMyamI bane tyAre ja Atma jijJAsA jAge che ane ciMtana, manana, yogAbhyAsa, dhyAna vagere AtmasAdhanAnAM aMgomAM pravRtta thaI zake che. tethI ja bAhyatapazcaryAmAM aNasaNa (upavAsa), uNodarI (alpAhAra) bhikSAcarI (maLelAM sAdhanono paNa parimita ja upayoga karavo), rasa prarityAga (svAdendriya nigraha), kAyakleza (deha damananI kriyA) ane vRttisaMkSepa (jIvananI jarUriyAto ghaTADatA javuM). A chae tapazcaryAo ekalAM amRta che. teno je je dRSTie jeTalA pramANamAM upayoga thAya teTaluM pApa ghaTe ane pApa ghaTe eTale dhArmika bhAva avazya vadhye jAya. paraMtu teno upayoga potAnI yogyatA pramANe karatAM rahevuM joIe. AMtarika tapazcaryAomAM prAyazcita, vinaya, sevA, svAdhyAya, dhyAna ane kAyotsarga (dehAdhyAsano tyAga) e cha vastuono samAveza thAya che. A chae sAdhano AtmonnatinAM bhinna bhinna pagathiyAM che. AtmonnatinA icchuka sAdhako temAMthI ghaNuM prApta karI zake tema che. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 uttarAdhyayana sUtra bhagavAna bolyA : 1. rAga ane dveSathI ekaThuM thayeluM pApakarma bhikSu je tapa vaDe khapAve che tene (te tapane) ekAgra cittathI sAMbhaLo. 2. prANIvadha, mRSAvAda (asatya) adatta, maithuna (abrahmacarya) ane parigraha e pAMca mahAvratothI tathA rAtribhojanathI virakta thayelo jIvAtmA anAsrava (navAM pApa rokanAra-Asrava rahita) thAya che. 3 vaLI pAMca samiti tathA traNa guptithI sahita, kaSAyathI rahita, jitendriya, nirAbhimAnI ane zalya rahita jIva anAstravI thAya che. 4. upara kahelA guNothI viparIta evA doSo dvArA rAga ane dveSathI ekaThuM kareluM karma je prakAre naSTa thAya che te (upAya)ne ekAgra manathI sAMbhaLo. pa. jema moTA taLAvano jaLa AvavAno mArga rUMdhIne tema ja aMdaranuM prathamanuM pANI ulecIne tathA sUryanA tApe karIne kramapUrvaka te (jaLa)nuM zoSaNa thAya che tema 6. saMyamI puruSanuM navuM thatuM pApakarma (paNa vrata dvArA) rUMdhavAthI AvatuM nathI ane pUrve karoDo bhavathI saMcita kareluM je pApakarma hoya che te paNa tapa vaDe jIrNa thaI jAya che. 7. te tapa bAhya ane AMtarika ema be prakAranuM che. ane te bAhya tathA AMtarika tapanA paNa pRthaka pRthak cha cha bhedo che. 8. (bAhya tapanA bhedo kahe che) 1. aNasaNa, 2. uNodarI, 3. bhikSAcarI, 4. rasa parityAga, 5. kAya kaleza ane 6. saMlInatA. ema cha prakAranuM bAhya tapa hoya che. 9. eka kALa maryAdita (eTale ke, eka upavAsa ke adhika dinaparyata ane bIjuM maraNa paryata ema aNasaNa be prakAranA hoya che. temAM paheluM (bhojananI) AkAMkSA sahita ane bIjuM kAMkSA rahita hoya che. noMdha : pahelAmAM maryAdA hovAthI bhojananI apekSA rahe che. bIjAmAM rahetI nathI. 10. je kALa maryAdita tapa che te paNa saMkSepathI cha prakAranuM che. 1. zreNitapa, 2. pratara tapa, 3. dhana tapa, 4. varga tA. 11. 5. varga tapa ane 6. prakIrNa tapa. A pramANe bhinna bhinna ane manovAMcchita phaLa ApanAruM, kALamaryAdita aNasaNa jANavuM. Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapomArga 205 noMdha : zreNitapa vagere tapazcaryAo judI judI rIte upavAso karavAthI thAya che. te taponuM vistRta varNana anya sUtromAM joI levuM. 12. je maraNaparyaMtanuM aNasaNa hoya che te paNa kAyaceSTAne uddezI be prakAranuM kahyuM che. 1. savicAra (kAyAnI kriyA sahita) e 2. avicAra niSkriya, 13. athavA saparikarma (bIjAnI sevA levI te) ane aparikarma ema be prakAre kahyuM che tenA paNa be bheda che. 1. nihArI ane 2. anihArI. e baMne prakAranA maraNomAM AhArano tyAga to hoya che ja. noMdha : nihArI eTale je muninuM gAmamAM maraNa thatAM mRta klevarane bahAra laI javuM te ane guphAmAM maraNa thAya te anihArI kahevAya che. 14. uNodarI tapa paNa dravyathI, kSetrathI, kALathI, bhAvathI ane paryAyathI saMkSepamAM pAMca prakAranuM kahyuM che. 15. jeTalo jeno AhAra hoya te paikI alpamAM alpa eka kavala paNa ocho levo e dravyathI uNodarI tapa kahevAya che. 16. 1. gAma, 2. nagara, 3. rAjadhAnI, 4. nigama, 5. Akara (khANavALo pradeza), 6. pallI (aTavInI vacceno pradeza), 7. kheTa (jyAM dhULano koTa hoya te pradeza), 8. karabaTa (nAnA nAnA gAmovALo pradeza) 9. droNamukha (jaLa ane sthaLavALo pradeza) 10. pATaNa (sarva dizAthI mANasa AvI zake tevuM sthaLa), 11. maMDapa (cAre dizAmAM aDhI aDhI gAu sudhI gAma hoya te), 12. saMvAhana (parvatamAM madhyamAM gAma hoya te). 17.-18. 13. Azramapada (tApasanAM sthAnako hoya te) 14. vihAra (jyAM bhikSuo vasatA hoya tevuM sthaLa), 15. sanniveza (nAnA nAnA nesaDAo), 16. samAja (dharmazALA), 17. ghoSa (gAyonuM gokuLa), 18. sthaLa (retInA UMcA DhagalAvALuM sthaLa), 19. senA (senAnuM sthaLa, 20. khaMdhAra (kaTaka utaravAnA sthaLa), 21. sArtha (vAhanone UtaravAnuM sthaLa), 22. saMvarta (bhayothI trAselAM kuTuMba AvIne rahe te sthaLa), 23. koTa (koTavALuM gAma), 24. vADA (vADAomAM vADAvALA sthaLa), 25. zerIo, ane 26. dharo. ATalA kSetromAM abhigraha kare ke ATalA pradezano ja jo AhAra maLe to levo e prakAranuM kSetrathI uNodarI tapa kahevAya che. noMdha : khAsa karIne A kSetro jaina bhikSuone mATe kahyAM che. paraMtu gRhasthasAdhaka paNa potAnAM kSetramAM AvA prakAranI kSetra maryAdA karI zake che. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 uttarAdhyayana sUtra 19. 1. peTIne AkAre, 2. ardhapeTIne AkAre, 3. gomUtrane AkAre, 4. pataMgane AkAre, 5. zaMkhAvRtane AkAre tenA be bheda 1. pADAmAM ane 2. pADAbahAra, ane 6. pahelAM saLaMga cheDA sudhI jaIne pachI pAcho vaLatAM bhikSAcarI kare. ema cha prakAre kSetra thakI uNodarI tapa kahevAya che. noMdha : uparanA chae AkAro pramANe bhikSAcarI karavAno niyama mAtra bhikSu mATe kahevAyo che. 20. divasanA cAra praharamAMthI amuka prahare bhikSA maLe to levI e prakAre abhigraha (saMkalpa) dhArI vicare te kALa thakI uNodarI tapa jANavuM. 21. athavA thoDI nyUna trIjI porasImA ke trIjI porasIno cotho bhAga bAkI rahe tyAre bhikSAcarI maLe to grahaNa karIza. e prakArano saMkalpa kare to te kALathI uNodarI tapa kahevAya. 22. strI athavA puruSa alaMkAra sahita ke rahita athavA bAla, yuvAna ke vRddha tema ja amuka prakAranAM vastra sahita hoya 23. vaLI amuka varNavAna hoya, roSa rahita ke harSasahita hoya evAM evAM cihnothI yukta hoya tevAne hAthe ja bhikSA levI tevo saMkalpa kare te bhAvathI uNodarI tapa kahevAya. noMdha : AvA kaDaka saMkalpa vAraMvAra phaLe nahi tethI bhikSA na maLatAM vAraMvAra (bhUkhyA rahevAthI) tapazcaryA thAya te saMbhavita che. 24. dravyathI, kSetrathI, kALathI ane bhAvathI je je varNana karyuM e cAre niyamo sahita thaI je bhikSu vicare te paryavIra tapazcaryA karanAra kahevAya che. noMdha : paryava eTale jemAM upara kahelA cAre aMza hoya te tapane paryAya uNodarI tapa kahevAya che. 25. ATha prakAranI gocarImAM ane sAta prakAranI eSaNAmAM je je bIjA abhigraho bhikSu rAkhe che te bhikSAcArI tapa kahevAya che. noMdha : trIjI tapazcaryAne anya graMgomAM vRtti saMkSepa paNa kahela che. vRtti saMkSepa eTale jIvananI jarUriyAto ochAmAM ochI karI nAkhavI te trIjuM bAhya tapa kahela che. 26. dUdha, dahIM, ghI vagere raso tathA saMskArI rasika bhojana tathA bIjA paNa rasono tyAga karavo te rasaparityAga nAmanI tapazcaryA kahevAya che. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapomArga 207 27. vIrAsana (khurasI jevuM Asana) vagere vividha Asano kAyAne apramatta rAkhI sukha karanAra nIvaDe che. tevAM kaDaka Asano karI kAyAne kasavI te kAya kaleza nAmanuM tapa kahevAya che. 28. ekAMta ke jayAM svAdhyAya dhyAnanI anukULatA maLe, koI na Ave jAya evA strI, pazuthI rahita sthAnamAM zayana tathA AsananuM sevana karavuM te saMlInatA nAmanuM tapa kahevAya che. 29. e prakAre saMkSepathI bAhya tapa kahyuM. temaja saMkSepathI kramapUrvaka AMtarika tapa kahIza. 30. prAyazcita, vinaya, sevA, svAdhyAya, dhyAna ane kAyotsarga e che atyaMtara tapa che. 31. bhikSu AlocanAdi dasa prakAranAM prAyazcita vahana kare che te prAyazcita tapa kahevAya che. noMdha : prAyazcita eTale pApanuM chedana karavuM. tenA dasa prakAra che : 1. AlocanA, 2. pratikramaNa, 3. tadubhaya, 4. viveda, 5. vyutsarga, 6. tapa, 7. veda, 8. mUla, 9. upasthAna ane 10. pAraMcika vizeSa vivaraNa cheda sUtromAM juo. 32. 1. gurnAdikanI sAme javuM, 2. temane be hAtha joDavA, 3. Asana ApavuM, 4. gurunI ananya bhakti karavI ane 5. hRdayapUrvaka sevA karavI te vinaya kahevAya che. noMdha : abhimAna ogaLyA vinA sAcI sevA-suzruSA thatI nathI. 33. AcAryAdinI dasa sthAnomAM zakti anusAra sevA bajAvavI te vaiyAvRtya tapa kahevAya che. noMdha : AcAryAdimAM A dazano samAveza thAya che. 1. AcArya, 2. upAdhyAya, 3. sthavira, 4. tapasvI, pa. rogISTa, 6. sahAdhyAyI, 7. svadharmI, 8. kuLa, 9. gaNa ane 10. saMgha. 34. vAcanA levI, prazna pUchavA, vAraMvAra zAstra pheravavuM, sutrAdinA artha tathA rahasya ciMtavavuM ane dharmakathA karavI e pAMca prakAranAM svAdhyAya tapa kahevAya che. 35. samAdhivaMta sAdhaka Arta ane raudra e baMne dhyAnane choDIne dharmadhyAna tathA zukala dhyAnane ciMtave che. tene mahApuruSoe dhyAna kahyuM che. Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 uttarAdhyayana sUtra 36. sUtI vakhate, besatI vakhate ke UbhA rahetI vakhate je bhikSu kAyAno sarva vyApAra choDI de (halAve calAve nahi) tene chaThuM kAyotsarga tapa kahyuM che. 37. e pramANe be prakAranAM tapa je muni yathArtha samajIne Acare che te paMDita sAdhaka sarva saMsAranA baMdhanathI jaladI chUTI jAya che. noMdha : A eka anubhavIe anubhavelI uttama rasAyaNa che. AtmadardIne nivAravAnuM A ja eka ajoDa auSadha che. duHkhI ane dardIoe A ja upAyo jIvanamAM ajamAvavA ane jIvanano samuddhAra karI levo te bIjA badhAM sAdhano karatAM uttama che. - vidyAmAM ahaMkArano saMbhava che. kriyAmAM ajJAnatA, akkaDatA ke jaDatAno saMbhava che. tapazcaryAmAM jJAna ane kriyA baMneno samAveza che. tethI ahaMkAra, ajJAna, akkaDatA ane jaDatA badhAM vilaya thaI AtmasaMtoSa, AtmazAMti ne Atmateja pragaTe che. ane tevA jIvAtmAo pote prakAzI lokane prakAza arpe potAnAM AyuSya, zarIra, iMdriyAdi sAdhanone choDI sAdhyasiddha thAya che. ema kahuM chuM : e pramANe tapomArga saMbaMdhI trIsamuM adhyayana samApta thayuM. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caraNavidhi 209 adhyayana : ekatrIsama caraNavidhi cAritranA prakAro pApano pravAha cAlyo Ave che. tene rokavAnI kriyAne saMvara kahevAya che. pApamAMthI nivRtta thavuM ke dharmamAM lIna thavuM te baMne samAna che. pApano AdhAra mAtra kriyA para nathI paraMtu kriyAnI pAchaLanA adhyavasAyo para che. kaluSita vAsanAthI thayeluM kArya bAhya dRSTie uttama paNa dekhAtuM hoya chatAM malina ane nakAmuM che. zubha bhAvanAthI thayeluM sAmAnya kArya daSTie kaniSTha dekhAtuM hovA chatAM uttama ane AtmatRpti mATe prAryApta che. dehane aMge khAvuM pIvuM, bolavuM, besavuM, UThavuM ityAdi badhuM karyA vinA ApaNe rahI zakIe nahi. mATe tenAthI nivRtta thavuM. kadAca thoDA samaya mATe zakya hoya chatAM jIvanabhara tema rahevuM azakya che. ane mAno ke bahAranI kriyA thoDo vakhata baMdha paNa karavAne samartha hoIe to paNa ApaNuM AMtarika kriyAtmaka kArya to thayA ja karavAnuM che. tene ApaNe jabarAIthI rokI zakavAnA nathI. mATe ja bhagavAna mahAvIre kriyAne baMdha karavAnuM na kahetAM kriyA karavA chatAM tamAro upayoga zuddha ane sthira rAkho tema kahyuM che. zuddha upayoga eTale AtmalakSya. jo Atmalakya hoya to kriyA pAchaLanI badhI kaluSitatA saheje viramI jAya. bhagavAna bolyA : 1. jIvAtmAne ekAMta sukha ApanAra ane jene AcarIne aneka jIvo A saMsAra sAgarane tarI gayA te cAritranI vidhi huM kahuM chuM : 2. eka taraphathI nivRtta thavuM ane bIjA mArgamAM pravRtti karavI arthAta ke asaMyamathI nivRtta thavuM ane saMyamamAM pravRtti karavI joIe. 3. pApakarmamAM pravRtti karAvanAra evA be pApa rAga ane dveSa che. je bhikSu te baMnene roke che, te A saMsAramAM paribhramaNa karato nathI. 4. traNa daMDa, traNa garva ane traNa zalyone je bhikSu taje che te saMsAramAM nitya paribhramaNa karato nathI. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 uttarAdhyayana sUtra noMdha : (1) manadaMDa (2) vacana daMDa ane (3) kAyadaMDa. (1) Rddhigarva, (2) rasagarva ane (3) zAtAgavuM. (1) mAyAzalya (2) nidAnazalya ane (3) mithyAtva darzana zalya. 5. je bhikSu deva, manuSya ane pazuonA Akasmika upasarga (saMkaTo)ne samabhAvathI sahana kare che te saMsAramAM bhamato nathI. 6. cAra vikathA, cAra kaSAya, cAra saMjJA ane be prakAranA dhyAnone haMmezane mATe je bhikSu choDI de che te saMsAramAM bhamato nathI. noMdha : ArtadhyAna ane raudra dhyAna. 7. pAMca mahAvrato, pAMca indriyonA viSayono tyAga, pAMca samiti ane pAMca pApa kriyAono tyAga. te cAre vastuomAM haMmezAM, upayoga rAkhe che te saMsAramAM bhamato nathI. noMdha : upayoga zabda AcaravAmAM, grahaNa karavAmAM ane tajavAmAM ema traNe sthaLe lAgu paDe. 8. cha leyAo, chakAyo ane AhAranA cha kAraNomAM je bhikSu haMmezAM upayoga rAkhe che te saMsAramAM bhamato nathI. 9, sAta piDa grahaNanI pratimAo ane sAta prakAranA bhayasthAnomAM je bhikSu haMmezAM upayoga rAkhe che te saMsAramAM bhamato nathI. 10. ATha prakAranA mado, nava prakAronuM brahmacarya rakSaNa ane dasa prakAranA bhikSu dharmamAM je bhikSu haMmezAM upayoga rAkhe che te saMsAramAM paribhramaNa karato nathI. 11. agiyAra prakAranI zrAvaka pratimAomAM ane bAra prakAranI bhikSu pratimAomAM je bhikSu haMmezAM upayoga rAkhe che te saMsAramAM bhamato nathI. noMdha : pratimAo eTale cokkasa vrata niyamavALI kriyA. 12. tera prakAranAM kriyA sthAnomAM, cauda prakAranA prANIsamUhomAM ane paMdara prakAranA paramadhArmika devomAM je bhikSu haMmezAM upayoga rAkhe che te saMsAramAM bhamato nathI 13. je bhikSu (sUyagaDAMga sUtranA prathama skaMdhanAM) soLa adhyayanomAM tathA sattara prakAranA asaMyamomAM satata upayo | rAkhe che te saMsAramAM bhamato nathI. 14. aDhAra prakAranAM abrahmacarya sthAno mAM, ogaNIsa prakAranAM jJAtA adhyayanomAM ane vIsa prakAranAM samAdhistha sthAnomAM je bhikSu haMmezAM upayoga rAkhe che te saMsAramAM bhamato nathI. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caraNavidhi 2 11 15. ekavIsa prakAranA sabaLa doSono ane bAvIsa prakAranA pariSadomAM je bhikSu hamezAM upayoga rAkhe che te saMsAramAM bhamato nathI. 16. sUyagaDAMgasUtranA kula trevIsa adhyayanomAM ane covIza prakAranA adhika rUpavALA devomAM je bhikSu haMmezAM upayoga rAkhe che te saMsAramAM paribhramaNa karato nathI. 17. je bhikSu pacIsa prakAranI bhAvanAomAM ane dazAzruta skaMdhabRhatakalpa ane vyavahAra sUtranA maLI chavIsa uddezomAM upayoga rAkhe che te saMsAramAM bhamato nathI. 18. sattAvIsa prakAranA aNagAraguNomAM temaja aThAvIsa prakAranA AcAraprakalpo (prAyazcito)mAM je bhikSu haMmezA upayoga rAkhe che. te saMsAramAM bhamato nathI. 19. ogaNatrIsa prakAranA pApasUtronA prasaMgamAM ane trIsa prakAranAM mahAmohanIya sthAnomAM je bhikSu haMmezAM upayoga rAkhe che te saMsAramAM bhamato nathI. 20. ekatrIsa prakAranA siddhabhagavAnanA guNomAM, batrIsa prakAranA yoga saMgrahomAM ane trevIsa prakAranI asAtanAomAM je bhikSu haMmezAM upayoga rAkhe che te saMsAramAM bhamato nathI. 21. uparanA badhA sthAnomAM je bhikSu satata upayoga rAkhe che te paMDita sAdhu A sarva saMsArathI zIdhra mukta thAya che. noMdha : saMsAra e sadabodhanI zALA che. temAM rahelA pratyeka padArtha satata kaMI ne kaMI navIna bodha ApatA ja hoya che. mAtra tenI sanmukha daSTi rAkhavI joIe. dRSTimAM amRta bharAyuM eTale jagatamAMthI amRta ja maLyA karaze. ahIM ekathI mAMDIne tetrIsa saMkhyA sudhInI bhinna bhinna vastuo batAvI che. temAM keTalIka grAhya ane keTalIka tyAjya karavAnI paNa che. paraMtu jAyA pachI ja te baMne kriyA banI zake mATe yathArtha daSTie e saune jANavAno prayatna karavo e ati ati Avazyaka che. ema kahuM chuM : e pramANe caraNavidhi nAmanuM ekatrIsamuM adhyayana pUrNa thayuM. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 1 2 uttarAdhyayana sUtra adhyayana : batrIsamuM pramAdasthAna jo saMsAra anAdi che to duHkha paNa anAdi kALathI samajI levuM. paraMtu anAdi hovA chatAM jo duHkhanuM mULa zodhI te mULane ja dUra karI zakAya to saMsAramAM rahevA chatAM duHkhathI chUTI zakAya che. sarva duHkhathI mukAvuM tenuM nAma mokSa. te samyaka jJAnanA avalaMbanathI Avo mokSa ghaNA puruSoe sAdhyo che, sAdhI zake che ane sAdhI zakaze ja. sarvajJanuM A anubhava vAkya che. janmamRtyunA duHkhanuM mULa karmabaMdhana che. te karmabaMdhanuM mULa moha che. ane moha, tRSNA, rAgadveSa ityAdimAM pramAda mukhya pATha bhajavanAra pAtra che. kAmabhogonI Asakti e ja pramAdanAM sthAna che. pramAdathI ajJAnanI vRddhi thAya che. ajJAna ke mithyAtvathI zuddha dRSTino viparyAsa thAya che ane cittamAM malinatAno kacaro jAme che. AthI tevuM malina citta mukti mArganI abhimukha thaI zakatuM nathI. gurujana ane mahApuruSonI sevA, satsaMga ane sadvAcanathI jijJAsA jAge che. sAcI jijJAsA jAgyA pachI satya, brahmacarya, tyAga saMyama evAM uttama aMgo paratve ruci pragaTe che ane tevAM AcaraNathI pUrvanI malinatA dhovAI jaI zuddha bhAvanAo jAge che. AvI bhAvanAo ciMtana, manana ane nididhyAsanamAM upayogI ane AtmavikAsamAM khUba sahAyaka nIvaDI zake che. bhagavAna bolyA : 1. anAdikALathI mULa sahita sarva du:khanI muktino ekAMta hitakArI, kalyANakara upAyane kahIza. mane pratipUrNa (ekAgra) cittathI tame sAMbhaLo. 2. saMpUrNa jJAnanA prakAzathI, ajJAna ane mohanA saMpUrNa tyAgathI temaja rAga ane dveSanA kSayathI ekAMta sukhakArI mokSapada pAmI zakAya che. te mokSapada pAmavAnA upAya kyA te batAve che. 3. bAlajIvonA saMgathI dUra rahevuM, gurujana ane vRddha-anubhavI mahApuruSonI sevA karavI tathA ekAMtamAM rahI dheryapUrvaka svAdhyAya-sUtra tathA tenA gaMbhIra arthanuM ciMtana karavuM e ja mokSano mArga (upAya) che. Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramAdasthAna 213 4. vaLI samAdhinI icchAvALA tapasvI sAdhue parimita ane zuddha AhAra grahaNa karavo, nipuNArtha buddhivALA (mumukSu) sAthIdArane zodha ane sthAna paNa ekAMta (dhyAna dharavA lAyaka) icchavuM joIe. 5. jo guNathI adhika ke guNathI samAna nipuNa sAthIdAra na maLe to kAma bhAgomAM nirAsakta thaIne ane pApone dUra karIne ekalA (rAgadveSa 2hita) paNa zAMtipUrvaka vicaravuM. noMdha : sAdhakane sahAyakanI apekSA rahe che. paraMtu tevo sahacArI jo na maLe to ekaluM rahevuM paNa durguNIno saMga na karavo. ahIM eka caryAnuM vidhAna nathI paNa guNInA ja sahavAsamAM rahevuM te bhAra ApavA mATe eka zabdanuM vidhAna che. 6. jema IMDAmAMthI pakSI ane pakSImAMthI iMDuM ane ema paraspara kAryakAraNa bhAva che te ja pramANe mohamAMthI tRSNA, ane tRSNAmAMthI moha ema paraspara janyajanaka bhAva mahApuruSoe kahyo che. 7. tema ja rAga ane dveSa e baMne ja karmanA bIjarUpa che. karma e mohathI utpanna thAya che ane karma e janmamaraNanuM mULa paNa che. janmamaraNa e du:kha utpanna thavAno hetu che, e pramANe jJAnI puruSo kahe che. noMdha : duHkhanuM kAraNa janmamaraNa. janmamaraNanuM kAraNa karma, karmanuM kAraNa moha ane motanuM kAraNa rAgadveSa. A rIte rAgadveSa e ja AkhA saMsAranuM mULa che. 8. duHkha tenuM haNAyuM hoya che ke jene moha thato nathI tema moha paNa teno haNAyo hoya che ke jeno hRdayamAMthI tRSNAno dAvAnaLa bujhAyo che ane tRSNA paNa tenI haNAI che ke jene pralobhano pajavatAM nathI. ane jeno lAbha haNAyo che tene kazuM (Asakti jevuM) hotuM nathI. 9. mATe rAga, dveSa ane moha, e traNene mULa sahita ukheDavAnI icchAvALA sAdhake je je upAyo svIkAravA joIe tenuM kramapUrvaka huM varNana 10. vividha jAtanA raso (rasavALA padArtha)ne kalyANArthIoe bhogavavA nahi kAraNa ke raso indriyone uttejita karanArA nIvaDe che ane svAdu phaLavALA vRkSanI upara pakSIo jema (ghasI AvI) pIDA upajAve che tema iMdriyonA viSayamAM unmatta banelA manuSyanI upara kAma bhogo (paNa dhasI AvI) pIDA kare che. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 14 uttarAdhyayana sUtra 11. jema ghaNAM kASThothI bharelA vanamAM pavananA jhapATA sAthe utpanna thayelo dAvAgni bujhAto nathI tema vividha jAtanA rasavALA AhAra bhogavanAra brahmacArIne iMdriyarUpa agni zAMta thato nathI. arthAt ke rasa sevana koI paNa manuSyane hitakArI nathI. 12. jema uttama auSadhothI roga parAjaya pAme che tema damitendriya, ekAMta, zayana, Asana, ityAdine bhogavanAra tema ja alpAhArI muninA cittane rAgarUpa zatruo parAbhava karI zakatA nathI (arthAtu ke Asakti tenA cittane khaLabhaLAvI zakatI nathI). 13. jema bilADAnA sthAnanI pAse UMdaronuM rahevuM prazasta ucita nathI tema strIonA sthAna pAse brahmacArI puruSano nivAsa paNa yogya nathI. arthAta jokhama bharelo che. noMdha : brahmacArIne jema svAdendriyano saMyama ane strIsaMga tyAga Avazyaka che te ja prakAre brahmacAriNInuM samajavuM. 14. zramaNa ane tapasvI sAdhake strIonAM rUpa, lAvaNya, vilAsa, hAsya, maMjula vacana, aMgopAMgano maroDa, kaTAkSa vagere joIne potAnA cittane vize tenuM sthApana karavuM nahi ke irAdApUrvaka te badhuM jovAno vyavasAya karavo nahi, 15. uttama prakAranA brahmacaryavratamAM rakta rahelA ane dhyAnanA anurAgI sAdhakone mATe strIonAM darzana, tenI vAMcchA, tenuM ciMtana ke tenAM guNakIrtana karavA nahi temAM ja tenuM hita rahela che. 16. mana, vacana ane kAyA e traNeno saMyama rAkhanAra samartha yogIzvaro ke jene DagAvavA divya krAMtivALI devAMganAo paNa samartha thaI zakatI nathI tevA muniono paNa strI vagerethI rahita ekAMtavAsa, ekAMta hitakArI che ema jANIne mumukSue ekAMtavAsa sevavo. 17. mokSanI AkAMkSAvALA, saMsAranA bhIru ane dharmamAM sthira thayelA samartha puruSane paNa ajJAnI puruSonuM manaharaNa karanAra strIono tyAga jeTalo kaThaNa che tevuM AkhA lokane viramanArane kAMI paNa kaThaNa nathI. 18. jema moTA sAgarane taryA pachI gaMgA jevI moTI nadI paNa taravAmAM sulabha che tema strIonI Asakti choDyA pachI bIjI badhI (dhanAdi) Asaktio choDavI sulabha thAya che. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramAdasthAna 215 19. devaloka sudhInA samagra lokamAM je kAMI zArIrika ane mAnasika du:kha che te badhuM kharekhara kAmabhogonI AsaktithI ja utpanna thayeluM che. tethI nirAsakta puruSa ja te duHkhano aMta pAmI zake che. 20. jema svAdathI ane varNathI kiMpAka vRkSanAM phaLo bhogavatAM te suMdara lAge che. paraMtu (khAdhA pachI) thoDA ja vakhatamAM te jiMdagIno aMta ANe che. te ja upamA kAmabhogonA pariNAmanI samajavI. 21. samAdhino icchuka ane tapasvI sAdhu iMdriyonA manojJa viSayomAM manane pravartAve nahi ke tenA para rAga na kare ane amanojJa viSayo para dveSa paNa na kare. 22. cakSuiMdriyathI grAhya rUpa che. je manojJa rUpa che te rAganuM nimitta ane amanojJarUpa dveSanuM nimitta bane che. te baMnemAM je samabhAvI rahe che tene mahApuruSo vItarAga (rAgadveSa rahita) kahe che. 23. cakSu e rUpanuM grahaNa karanAra che. ane rUpa e cakSuno grAhya viSaya che. tethI managamatuM rUpa e rAgano hetu che. temaja amanojJa rUpa te dveSano hetu che tema mahApuruSo kahe che. 24. jema dRSTino lolupI pataMgiyo rUpanA rAgamAM Atura thaIne Akasmika mRtyu pAme che te ja prakAre rUpomAM je tIvra Asakti rAkhe che te akAlika mRtyune pAme che. 25. je jIva amanojJa rUpa joIne tIvra dveSa kare che te jIva te ja vakhate duHkhane anubhave che. arthAt ke jIva pote potAnA durrAnta doSathI duHkha pAme che. temAM rUpano kazoya doSa nathI. 26. je manohara rUpamAM ekAMta rakta che te jIva amanohara rUpa upara dveSa kare che ane tethI te ajJAnI pachI khUba du:khathI pIDAya che. AvuM jANIne virAgI muni tevA doSathI na lepAya. 27. rUpanI Asaktine pAmelo jIva trasa ane sthAvara evA aneka jIvonI hiMsA kare che, te ajJAnI bhinna bhinna upAyothI paritApa Ape che ane potAnA ja svAyamAM rakta rahI te kuTila aneka jIvone pIDA paNa upajAve che. 28. rUpanI AsaktithI ke tene graho mUDa thI, te rUpavALA padArthane utpanna karavAnA prayatnamAM, tenI prAAMtamAM, 'nA rakSaNamAM, vyayamAM Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 uttarAdhyayana sUtra ke viyogamAM jIva sukhI kyAMthI thAya ? bhoga bhogavatI vakhate paNa tene tRpti hotI nathI. ra9. manojJa rUpanA parigrahamAM Asakta thayelo jIva jyAre temAM atRpta thAya che tyAre Asakti vadhe che ne saMtoSa meLavI zakato nathI. tyAre asaMtoSanA doSa vaDe duHkhI thayelo te atyaMta lobha vaDe malina thaIne anyanuM nahi dIdheluM paNa grahaNa karavA mAMDe che. 30. tRSNAthI parAbhava pAmelo prANI adattane levA chatAM te parigrahamAM tathA rUpamAM atRpta ja rahe che. adattane haraNa karanAro te lobhamAM AkarSAI mAyA ane asatya ityAdi doSone vadhArI mUke che chatAM te du:khathI chUTI zakato nathI. 31. jUThuM bolavA pahelAM pachI ane prayogakALamAM paNa duSTa hRdayavALo te jIva duHkhI thAya che. temaja rUpamAM atRpta rahelo ane aNadIdheluM grahaNa karanAra haMmezAM asahAyI ane duHkha pIDita rahe che. 32. evI rIte rUpamAM anurakta rahelA jIvane kiMcit paNa sukha kyAMthI saMbhave ? je vastu meLavavA mATe teNe apAra kaSTa veTheluM te rUpanA upabhogamAM paNa atyaMta kaleza ane du:kha pAme che. 33. e ja prakAre amanojJa rUpamAM dveSa karanArA jIva duHkhonI paraMparAo utpanna kare che. ane duSTa cittathI je karma ekaThuM kare che tenuM pariNAma A loka ane paralokamAM du:khanA ja kAraNarUpa thAya che. 34. paraMtu rUpamAM virakta thayelo manuSya zoka rahita bane che, ane jema jaLamAM UgeluM kamaLapatra jaLathI levAtuM nathI tema A saMsAranI vacce rahevA chatAM uparanA duHkhasamUhanI paraMparAthI te lapAto nathI, 35. zabda e zroteMdriyano viSaya che. manojJa zabda rAgano hetu ane amanojJa zabda no hetu che. je jIvAtmA te baMnemAM samabhAva rAkhI zake che te ja vItarAgI che ema mahApuruSo kahe che. - 36. kAna zabdano grAhaka ane kAnano viSaya zabda ema mahApuruSo kahe che. amanojJa zabda vaiSano hetu ane manoza rAgano hetu che. 37. je zabdomAM tIvra Asakti rAkhe che te saMgItanA rAgamAM Asakta thayelA mRgalAnI mAphaka mugdha thaIne zabdamAM atRpta rahI akALa mRtyu pAme che. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramAdasthAna 2 17 - 38. vaLI je amanojJa zabdamAM tIvra ThaMSa rAkhe che te ja kSaNe te duHkha pAme che. AvI rIte jIva potAnA ja durdamya doSathI duHkhI thAya che temAM zabdano jarA paNa doSa nathI. 39. suMdara zabdamAM ekAMta rakta rahelo te amanojJa zabdarUpa dveSa rAkhe che ane Akhare te ajJAnI duHkhathI khUpa pIDAya che. AvA doSathI virAgI muni lapAto nathI. 40. atyaMta svArthI, malina ane ajJAnI jIva zabdanI Asaktine anusarIne aneka prakAranA carAcara jIvonI hiMsA kare che, bhinna bhinna upayogI paritApa ane pIDA upajAve che. 41. madhura zabdanI AsaktithI mUchita thayelo jIva manojJa zabdane meLavavAmAM, tenuM rakSaNa karavAmAM, tenA viyogamAM ke tenA nAzamAM te jIvane sukha kyAM maLe che ? tene bhogavatI vakhate paNa te tRpta thato nathI. 42. jyAre te zabda bhogavavAmAM asaMtuSTa jIvane mUchane lIdhe te upara Asakti vadhI jAya che tyAre Asakta rahelo te jIva kadI saMtoSa pAmato nathI ane asaMtoSanA doSathI lobhAkRSTa thaI bIjAnuM nahi dIdheluM paNa corI le che. (bIjAnA bhogomAM bhAga paDAve che.) 43. tRSNAthI parAbhava pAmelo jIva chatAM adattanuM grahaNa kare che, zabdane bhogavavA tathA meLavavAmAM haMmezAM asaMtuSTa rahe che ane lobhanA doSathI kapaTa ane asatyAdi doSo vadhe che, ane tethI te jIva duHkhathI mukAto nathI. 44. jUThuM bolavA pahelAM, bolavA pachI ke jUThuM bolatI vakhate paNa te asatya vadanAra du:khI jIvAtmA e prakAre adatta vastuone grahaNa karato ane zabdamAM atRpta raheto te ati duHkhI ane asahAyI bane che. 45. evA zabdamAM anurakta rahelA jIvane thoDuM paNa sukha kyAMthI maLe ? zabdanA upabhogamAM paNa atyaMta kaleza ane duHkha pAme che, to meLavavA mATe to duHkhanI vAta ja zI ? 46. e ja prakAre amanojJa zabdamAM dveSa karanAro te jIva duHkhonI paraMparAone utpanna kare che, ane duSTa cittathI te karmone ekaThAM kare che, ane te karmo pariNAme duHkhakara nIvaDe che. Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 uttarAdhyayana sUtra 47. paraMtu zabdamAM virakta manuSya te zokathI rahita hoya che, jema (jaLamAM UgeluM) kamaLapatra jaLathI levAtuM nathI tema A saMsAranI vacce rahevA chatAM te jIva uparanA duHkhasamUhanI paraMparAthI lapAto nathI. 48. gaMdha e prANendriyano grAhya viSaya che. manojJa gaMdha rAganA hetubhUta che. ane amanojJa gaMdha vaiSanA hetubhUta che. je (jIva) te baMnemAM samabhAva rAkhI zake che te ja vItarAgI che. 49. nAsikA gaMdhanI grAhaka che ane gaMdha e nAsikAno grAhya viSaya che. tethI manojJa gaMdha rAganA heturUpa che ane amanojJa gaMdha e vaiSanA heturUpa che ema mahApuruSo kahe che. 50. je manuSya gaMdhomAM tIvra Asakti rAkhe che te (caMdanAdi) auSadhinI sugaMdhamAM Asakta thaI potAnA rAphaDAmAMthI bahAra nIkaLelA sarpanI mAphaka akAlika mRtyune pAme che. pa1. vaLI je jIva amanojJa gaMdha para tIvra dveSa rAkhe che te jIva te ja kSaNe du:kha pAme che. AvI rIte jIva potAnA ja durdamya doSathI du:khI thAya che. temAM gaMdhano jarApaNa doSa nathI. pa2. je koI sugaMdha para atizaya rAga kare che; ekAMta rakta rahelA tene amanojJa gaMdha para dveSa Upaje che. ane Akhare to te ajJAnI duHkhathI khUba pIDAya che. paNa AvA SathI vItarAgI muni lapAto nathI. 53. atyaMta svArthamAM DUbelo bAla ane malina jIva sugaMdhamAM lubdha banIne aneka prakAranA carAcara jIvonI hiMsA kare che ane bhinna bhinna prakAre teone paritApa ane pIDA upajAve che. 54. chatAM gaMdhanI AsaktithI ane mUchathI manojJa gaMdhane meLavavAmAM, tenuM rakSaNa karavAmAM, tenA viyogamAM ke tenA nAzamAM te jIvane sukha kyAMthI maLe ? teno upayoga karatI vakhate paNa atRpti ja hoya che. 55. jayAre gaMdhane bhogavavA chatAM asaMtuSTa rahe che tyAre tenA parigrahamAM Asakti vadhe che ane ati Asakta rahelo te jIva kadIe saMtoSa pAmato nathI, ane asaMtoSanA doSathI lobhAkRSTa tema ja duHkhI te jIvAtmA bIjAnA sugaMdhavALA padArthone paNa corI le che. pa6. e pramANe adattanuM grahaNa karanAra, tRSNAthI parAbhava pAmelo ane sugaMdha bhogavavA tathA meLavavAmAM asaMtuSTa prANI lobhanA doSathI Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramAdasthAna 219 kapaTa tathA asatyAdi doSone vadhArI mUke che. ane tethI te jIva duHkhathI mukAto nathI. 57. asatya bolavA pahelAM ke tyAra pachI, ke (mRSA vAkyano) prayoga karatI vakhate paNa te atizaya du:khI hoya che. ane te du:khI jIvAtmA e prakAre adatta vastuone grahaNa karavA chatAM gaMdhamAM atRpta raheto te atiduHkhI ane asahAyI bane che. 58. e prakAre gaMdhamAM anurakta rahelA jIvane thoDuM paNa sukha kyAMthI saMbhave ? je vastune prApta karavA kaSTa veTheluM te gaMdhanA upabhogamAM paNa atyaMta kaleza ane duHkha pAme che. pa9. e pramANe amanojJa gaMdhamAM dveSa pAmelA te jIva duHkhonI paraMparAne utpanna kare che ane dveSathI bharela citta (ducittathI) karmone ja ekaThAM kare che ane te karmo pariNAme tene duHkhakara nIvaDe che. 60. paraMtu je gaMdhamAM virakta rahI zake che te zokathI rahita hoya che ane jaLamAM UgeluM kamaLapatra jema jaLathI levAtuM nathI tema A saMsAranI vacce rahevA chatAM (te jIva) upara jaNAvelA duHkhonI paraMparAthI lapAto nathI. 61. rasa e jIbhano grAhya viSaya che. manojJarasa rAganA hetubhUta ane amanojJarasa draSanA hetubhUta che. je te baMnemAM samabhAva rAkhI zake che te vItarAgI che. - 62. jIbha e rasanI grAhaka che ane rasa e jIbhano grAhya viSaya che. manojJarasa rAganA heturUpa ane amanojJa rasa draSanA heturUpa che ema mahApuruSo kahe che. 63. jema rasano bhogI maccha AmiSanA lobhamAM lokhaMDanA kAMTAthI bhadAI jAya che tema rasomAM tIvra Asakti rAkhanAra akALa mRtyu pAme che. 64. vaLI je amanottarasamAM tIvra dveSa rAkhe che te te ja kSaNe duHkha pAme che. AvI rIte potAnA ja durdamya doSathI jIva duHkhI thAya che. temAM rasano kazo paNa doSa nathI. - 65. rucikAraka rasamAM ekAMta rakta rahelo jIva amanojJa rasa para dveSa rAkhe che ane Akhare te ajJAnI duHkhathI khUba pIDAya che. AvA doSathI virAgI muni lapAto nathI. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 uttarAdhyayana sUtra 66. atyaMta svArthI banelo bAla ane malina jIva rasanI Asaktine anusarIne aneka prakAranA carAcara jIvonI hiMsA kare che. ane bhinna bhinna upAyothI tene paritApa ane pIDA upajAve che. - 67. chatAM rasanI AsaktithI ane mUrchAthI manojJa rasane meLavavAmAM, tenuM rakSaNa karavAmAM, tenA viyogamAM ke tenA nAzamAM te jIvane sukha kyAM maLe ? teno upayoga karatI vakhate paNa atRpta ja hoya che. 68. jayAre rasa bhogavavA chatAM asaMtuSTa rahe che tyAre tenA parigrahamAM Asakti vadhe che ane ati Asakta rahelo te jIva kadI saMtoSa pAmato nathI. ane asaMtoSanA doSathI te du:khI jIvAtmA bIjAnuM nahi dIdheluM paNa corI le che. 69. A pramANe nahi dIdheluM grahaNa karanAra, tRSNAthI parAbhava pAmelo ane rasane meLavavA tathA bhogavavAmAM asaMtuSTa prANI, lobhanA doSathI kapaTa ane asatyAdi doSone vadhAre che. ane tethI te jIva duHkhathI mukAto nathI. 70. asatya vacana bolavA pahelAM, tyArapachI ke mRSA vAkyano prayoga karatI vakhate duSTa aMta:karaNavALo te duHkhI jIvAtmA e prakAre adatta vastuone grahaNa karato ane rasamAM atRpta raheto duHkhI ane asahAyI bane che. 71. e prakAre rasamAM anurakta rahelA jIvane thoDuM paNa sukha kyAMthI maLe ! je rasone prApta karavAmAM kaSTa veTheluM te rasanA upayogamAM paNa atyaMta kaleza ane du:kha pAme che. 72. e pramANe amanojJa rasamAM TheSa pAmelo te jIva du:khanA samUhanI paraMparA utpanna kare che. ane dveSa bharelA cittathI karmone ja ekaThAM kare che. te karma pariNAme duHkhakara nIvaDe che. 73. paraMtu je manuSya rasamAM virakta rahI zake che ke te zokathI rahita hoya che ane jema kamaLapatra jaLathI lepAtuM nathI tema te jIva A saMsAranI vacce rahevA chatAM A du:kha samUhanI paraMparAthI lapAto nathI. - 74. sparza e sparzendriya (kAya)no grAhya viSaya che. manojJa sparza rAganA hetubhUta ane amanojJa sparza vaiSanA hetubhUta che. je te baMnemAM samabhAva rAkhI zake che te ja vItarAgI che. Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramAdasthAna 2 21 75. kAyA e sparzanI grAhaka che. ane sparza e teno grAhya viSaya che. manojJa sparza rAganA hetubhUta che ane amanojJa sparzadvaSanA hetubhUta che, ema mahApuruSo kahe che. 76. je jIva sparzomAM tIvra Asakti rAkhe che te jIvo jaMgalamAM AvelA ThaMDA jaLamAM paDelA ane grAhathI pakaDAyelA rAgAtura pADAnI mAphaka akALa mRtyu pAme che. 77. vaLI je amanojJa sparzamAM tIvra dveSa rAkhe che te te ja kSaNe du:kha pAme che. AvI rIte potAnA ja durdamya doSathI jIva duHkhI thAya che. temAM sparza jarA paNa aparAdhI nathI. 78. suMdara sparzamAM ekAMta rakta rahelo jIva amanojJa sparza para dveSa kare che ane Akhare te ajJAnI duHkhathI khUba pIDAya che. paNa AvA doSathI virAgamuni lapAto nathI. 79. atyaMta svArthI banelo bAla ane malina jIvAtmA sparzanI Asaktine anusarIne aneka prakAranA carAcara jIvonI hiMsA kare che ane bhinna bhinna upAyothI tene paritApa ane pIDA upajAve che. 80. chatAM sparzanI AsaktithI tathA mUchathI manojJa sparzane meLavavAmAM, tenuM rakSaNa karavAmAM, tenA viyogamAM ke tenA nAzamAM te jIvane sukha kyAM maLe che ? teno upabhoga karatI vakhate paNa te atRpta ja hoya che. 81. jyAre sparzane bhogavavA chatAM asaMtuSTa rahe che tyAre tenA parigrahamAM Asakti vadhe che ane ati Asakta rahelo te jIva kadI saMtoSa pAmato nathI, ane asaMtoSanA doSathI lobhAkRSTa tema ja du:khI jIvAtmA te bIjAnuM nahi dIdheluM paNa corI le che. 82. A pramANe adattanuM grahaNa karanAra (cora), tRSNAthI parAbhava pAmelo ane sparza bhogavavA tathA meLavavAmAM asaMtuSTa prANI lobhanA doSathI kapaTa tathA asatyAdi doSone vadhAre che ane tethI te jIva duHkhathI mukAto nathI. 83. mRSA vAkya bolavA pahelAM ane tyAra pachI ke prayoga karatI vakhata duSTa aMtaHkaraNavALo te du:khI jIvAtmA e pramANe adatta vastuona grahaNa karato ane sparzamAM atRpta raheto te ati du:khI ane asahAyI. bane che. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana sUtra 84. e prakAre sparzamAM anurakta rahelA jIvane thoDuM paNa sukha kyAMthI maLe ? je sparzanA padArtho prApta karatAM kaSTa veThela che te sparzanA bhogamAM atyaMta kaleza ane du:kha pAme che. 85. e pramANe amanojJa sparzamAM dveSa pAmelo te jIva du:khanA samUhanI paraMparA utpanna kare che ane dveSa bharelA cittathI karmone ja ekaThAM kare che. te karmo pariNAme tene duHkhakara nIvaDe che. 86. paraMtu je manuSya sparzamAM virakta rahI zake che te zokathI rahita thAya che ane kamaLapatra jaLathI jema lepAtuM nathI tema A saMsAranI vacce rahevA chatAM uparanA du:kha samUhanI paraMparAthI lepAto nathI. 87. bhAva e manano viSaya che. manojJa bhAva rAganA hetabhUta ane amanojJa bhAva dveSanA hetubhUta che. je te baMnemAM samabhAva rAkhI zake che te ja vItarAgI che. 222 88. mana e bhAvanuM grAhaka che ane bhAva e manano grAhya viSaya che. manojJabhAva rAganA hetubhUta che ane amanojJabhAva dveSanA hetubhUta che ema mahApuruSo kahe che. 89. je jIva bhAvomAM tIvra Asakti rAkhe che te jIva kAma guNomAM Asakta hAthI jema banAvaTI hAthaNIne mATe khADAmAM paDe che tema rAgAtura hAthInI mAphaka akALa mRtyune pAme che. 90. vaLI je amanojJabhAva para tIvra dveSa rAkhe che tyAM te ja kSaNe te duHkha pAme che. AvI rIte potAnA ja durdamya doSathI jIva duHkhI thAya che. temAM bhAvano jarApaNa doSa nathI. 91. manohara bhAvamAM ekAMta rakta rahelo jIva amanojJabhAva para dveSa rAkhe che. ane Akhare te ajJAnI du:khathI khUba pIDAya che. paNa AvA doSathI virAgI muni lepAto nathI. 92. atyaMta svArthI banelo malina ane bAla jIva bhinna bhinna bhAvanI Asaktine anusarIne carAcara jIvonI hiMsA kare che. ane bhinnabhinna upAyothI teone paritApa ane pIDA upajAve che. 93. chatAM bhAvanI AsaktithI ane mUrchAthI manojJabhAvane meLavavAmAM, tenuM rakSaNa karavAmAM, tenA viyogamAM ke tenA nAzamAM te jIvane sukha kyAM maLe che ? teno upabhoga karatI vakhate paNa atRpti ja rahe che. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramAdasthAna 223 94. jyAre bhAvane bhogavavA chatAM asaMtuSTa rahe che tyAre tenA parigrahamAM Asakti vadhe che ane ati Asakta rahelo te jIva kadI saMtoSa pAmato nathI ane asaMtoSanA doSathI lobha vaDe kheMcAyelo temaja duHkhI te jIvAtmA bIjAnuM nahi dIdheluM paNa corI le che. 95. A pramANe adattanuM grahaNa karanAra, tRSNAthI parAbhava pAmelo ane bhAvane bhogavavA tathA meLavavAmAM asaMtuSTa prANI lobhanA doSathI kapaTa e asatyAdi doSone vadhAre che ane tethI te jIva duHkhathI mukAto nathI. 96. mRSA vAkyane bolavA pahelAM ane tyAra pachI ke mRSA prayoga karatI vakhate duSTa aMta:karaNavALo te duHkhI jIvAtmA e pramANe adatta vastuone grahaNa karato tathA bhAvamAM atRpta raheto ati duHkhI ane asahAyI bane che. 97. e prakAre bhAvamAM anurakta rahelA jIvane thoDuM paNa sukha kyAMthI maLe ? je bhAvanA padArtho prApta karatAM kaSTa veThela te bhAvanA upayogamAM paNa atyaMta kaleza ane du:kha pAme che. 98. e pramANe amanojJa bhAvamAM vaiSa pAmelo te jIva duHkhanA samUhanI paraMparA utpanna kare che ane dveSa bharelA cittathI je karmo ekaThAM kare che te karmo pariNAme tene duHkhakara nIvaDe che. - 99. paraMtu je manuSya bhAvamAM virakta rahI zake che te zokathI rahita thAya che ane kamaLapatra jema jaLathI levAtuM nathI tema A saMsAranI vacce rahevA chatAM te jIva uparanA du:kha samUhathI lapAto nathI. 10). e pramANe iMdriyo ane mananA viSayo AsaktivALA jIvane ekAMta du:khanA nimittarUpa bane che. te ja viSayo vItarAgI puruSane kadApi thoDuM paNa duHkha ApI zakatA nathI. 101. kAmabhoganA padArtho pote to samatA ke vikAra kazuM upajAvatA nathI, paNa rAga ane dveSathI bharelo jIvAtmA ja temAM Asakta banI mohathI te viSayamAM vikArane pAme che. 102 (mohanIya karmathI je cAMda bhAva utpanna thAya che te kahe che.) (1) krodha, (2) mAna, (3) mAyA, (8) lobha, (5) jugupsA, (2) arati (asneha), (7) rati, (8) hAsya, (9) bhaya, (10) zAka, (11) puruSavRMdano udaya, (12) strI vedano udaya, (13) napuMsaka vedanA udaya Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 24 uttarAdhyayana sUtra ane (14) bhinna bhinna prakAranA kheda vagere bhAvo. (tevA Asakta jIvone utpanna thAya che). - 103. e pramANe kAmabhogamAM Asakta rahelo jIva evA aneka prakAranA durgatidAyaka doSo ekaThA karI lajjita banelo ane sarva sthAnamAM aprItikara evo karuNatAthI dIna banelo te jIvAtmA bIjA ghaNA vizeSa diSone paNa prApta kare che. 104. AvI rIte iMdriyanA viSayarUpa cArene vaza thayelo bhikSu paNa potAnI sevA karAvavA mATe sAthIdAra (ziSyAdi)ne icche paNa bhikSunA AcArane pALavA icchato nathI. e saMyamI thavA chatAM tapanA prabhAvane na oLakhatAM pazcAttApa (are A zA mATe meM tyAga karyo ? ema) kare che. e prakAre asaMkhya vikAro (doSo)ne utpanna kare che. 105. tyArabAda AvA vikArothI moharUpI mahAsaMsAramAM DUbavAne mATe bhinna bhinna prakAranAM tevAM nimitta maLe che. ane akArya kare che tethI utpanna thatuM duHkha nivAravA mATe sukhanI icchA rAkhanAra te Asakta jIvAtmA hiMsAdi kAryamAM paNa udyamI thAya che. 106. paraMtu je viSayothI virakta che tene indriyonA te prakAranA zabdAdi viSayo manojJatA ke amanojJatA utpanna karI zakatA nathI. (rAgadveSa upajAvI zakatA nathI.) 107. evI rIte saMyamanA anuSThAno vaDe saMkalpa vikalpomAM samatAne pAmelA te virAgInI zabdAdi viSayonA asaMkalpathI (duSTa ciMtana na karavAthI) kAmabhoga saMbaMdhI tRSNA sAva kSINa thAya che. 108. kRtakRtya te vItarAgI jIva jJAnAvaraNIya karma eka kSaNamAM khapAve che ane te ja pramANe darzanAvaraNIya ane aMtarAya karmano paNa nAza kare che. 109 amohI ane niratarAyI (aMtarAya karma rahita) te yogIzvara jagatanA sarva padArthone saMpUrNa jANe ane anubhave che ane pApano pravAha rokI zukaladhyAnanI samAdhi yukta thaI sAva zuddha thayelo te jIvAtmA AyuSyanA kSaye mokSa pAme che. 11). je du:kha saMsArI jIva mAtrane satata pIDI rahyuM che te sarva duHkhathI ane saMsAra rUpa dIrdha rogathI sAva mukta thAya che. evI rIte te prazasta jIva potAnA lakSyane pAmI anaMta sukha meLave che. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 225 pramAdasthAna 111. anAdi kALathI jIvAtmAnI sAthe jaDAyelA duHkhano sarvathA vimukti mArga bhagavAne A pramANe kahyo che. ghaNA jIvo kramapUrvaka A mArgane pAmIne atyaMta sukhI thAya che. noMdha : zabda, rU5, gaMdha, rasa ane sparza A pAMca viSayo kahevAya che. te badhA potapotAne anukULa indriyone uttejita karavAnuM AbAda kAma kare che. mAtra nimitta maLavuM joIe. vaLI badhA viSayono pArasparika saMbaMdha paNa rahyo hoya che. jema ke jIbhano kAbU gumAve te bIjI indriyone vaza na rAkhI zake. mATe ekapaNa Idriyane te mArge chUTI mUkavI e dekhItI sAmAnya bhUla hovA chatAM mahAnamAM mahAna anarthanuM kAraNa che, ane tenuM pariNAma eka nahi paNa aneka bhavo sudhI bhogavavuM paDe che. mATe zANA sAdhake dAnta, zAnta ane aDaga rahevuM. ema kahuM chuM : e pramANe pramAdisthAna saMbaMdhI batrIsamuM adhyayana samApta thayuM. Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 26 uttarAdhyayana sUtra adhyayana : tetrIsamuM karmaprakRti karma e AkhA jagatano acaLa kAyado che. A kAyadAne vaza AkhuM jagata pravartI rahyuM che. A kAyado jugajuga jUno che. tenAM parivartana thatAM ja nathI. game tevuM samartha baLa bhalene ho ! paraMtu tenA para tenuM cAlI zakatuM nathI. aneka samartha zUravIro, yogIpuruSo ane cakravartIo thaI gayA paNa te kAyadAne vaza to temane rahevuM ja paDyuM. aneka devo, dAnavo, rAkSaso vagere pAkyA. paNa ahIM to tene mastaka namAvavuM ja paDyuM. A karmanI racanA gaMbhIra che. karmane AdhIna thayeluM caitanya potAnuM svarUpa sAthe hovA chatAM tene bhUlI jAya che. jaDanI gharSaNanI vividha sukhaduHkhanA anubhava kare che ane tanmaya banI jaI aneka gatiomAM jaDanI sAthe ne sAthe paribhramaNa kare che. karma eka chatAM bhinna bhinna pariNAmonI apekSAo tenA ATha varga che. sauthI prabaLa sattA, prabaLa sAmarthya, prabaLa kALasthiti ane prabaLa rasasaMvedana kevaLa mohanIya karmanAM manAya che. mohanIya eTale caitanyanI bhrAMtithI utpanna thayeluM karma. ATha karmono sarvopari narapati che. A nRpatine jItyA pachI bIjA sAmaMto vaza thaI zake che. A badhAM karmonAM pudgala pariNAma, tenI kALasthiti tene aMge caitanyanAM thatAM parivartana, kAma, krodha, lobha, moha vagere zatruonA pracaMDa prakopa vagere adhikAro A adhyayanamAM saMkSepathI chatAM bahusparzI varNavyA che. AvA ciMtanathI jIvana para thatI karmanI asarathI ghaNe aMze chUTI javAnuM banI zake che. bhagavAna bolyA : 1. jenAthI baMdhAyelo A jIva saMsAramAM paribhramaNa kare che te ATha karmone huM kramapUrvaka kahuM chuM. 2. 1, jJAnAvaraNIya, ra. darzanAvaraNIya, 3. vedanIya, 4. mohanIya, temaja pa. AyuSyakarma Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti 2 27 3. ane 6. nAmakarma, 7. gotrakarma tathA 8, aMtarAya karma e pramANe A ATha karmo saMkSepathI kahyAM che. 4. 1. matijJAnAvaraNIya, 2. zrutajJAnAvaraNIya, 3. avadhijJAnAvaraNIya, 4. mana:paryAya jJAnAvaraNIya ane 5. kevaLa jJAnAvaraNIya, ema jJAnAvaraNIyanA pAMca prakAro che. - pa. 1. niMdrA, 2. nidrA nidrA (gADhaniMdrA), 3. pracalA (UThatAM besatAM UMdhavuM te), 4. pracalA pracalA (cAlatAM niMdrA levI te) ane pa. thiNadi niMdrA (ja niMdrAmAM puSkaLa baLa pragaTe che jAgrata avasthAmAM ciMtaveluM ke bIjuM kAMIpaNa asAdhAraNa kAma karI sUI javAnA AmAM daSTAMta maLe che.) 6. 6. cakSu darzanAvaraNIya; 7. acakSudarzanAvaraNIya, 8. avadhi darzanAvaraNIya ane 9. kevaLa darzanAvaraNIya. e pramANe nava prakAranuM darzanAvaraNIya karma jANavuM. 7. (1) sAtA vedanIya (je bhogavatAM sukha utpanna thAya) ane (2) asAtA vedanIya, e pramANe vedanIya karmanA mULa be prakAra che ane te baMnenA pRthaka pRthaku ghaNA bhedo che. noMdha : karmaprakRtino vistAra khUba ja vizALa che. vadhAre samajavA mATe karmapravRti, karmagraMtha ityAdi graMthomAM joI levuM. 8. darzanAvaraNIya ane cAritrAvaraNIya ema mohanIyakarma paNa be prakAranuM che ane darzanAvaraNIyanA traNa ane cAritrAvaraNIyanA be bhedo che. 9. samyapha, mohanIya, mithyAtvamohanIya ane samyak mithyAtva mohanIya (mizramohanIya). A traNe darzanamohanIyanI prakRtio che. 10. cAritra mohanIya karma be prakAranuM kahyuM che. (1) kaSAya mohanIya ane (2) nokaSAya mohanIya. noMdha : krodhAdi kaSAyajanya karma kaSAya mohanIya karma kahevAya che ane nokaSAyajanya karma nokaSAya mohanIya karma kahevAya che. 11. kapAyathI utpanna thayelAM karmonAM soLa bhedo che ane nokaSAyanA sAta athavA nava bhedo che. noMdha : (1) krodha, (2) mAna, (3) mAyA ane lobha. e pratyekanA anaMtAnubaMdhI, apratyAkhyAna ane saMjvalana evA cAra cAra peTA bhedo che. Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 uttarAdhyayana sUtra tethI kula maLI soLa thayA. hAsya, rati, arati, bhaya, zoka, jugupsA ane veda. ema vaLI sAta athavA to vedanA, strIveda, puruSaveda ane napuMsakaveda ema maLI nava thAya. 12. naraka, tiryaMca, manuSya ane devanuM AyuSya ema AyuSyakarmanA cAra bhedo che. 13. zubha nAma ane azubha nAma ema nAma karma be prakAranuM kahyuM che ane zubha tathA azubhanA paNa peTA bhedo ghaNA che. 14. ucca gotra ane nIca gotra ema gotra karma paNa be prakAranuM kahyuM che. ATha prakAranA mada karavAthI nIca gotra ane mada nahi karavAthI ucca gotra maLe che mATe te baMnene ATha ATha prakAranuM varNavyuM che. 15. dAnAntarAya, lAbhAntarAya, bhogAntarAya, upabhogAntarAya ane varyAntarAya ema antarAya karma paNa saMkSepathI pAMca prakAranuM kahyuM che. noMdha : vastu maLavA chatAM upayoga karI na zakAya athavA vastunI prApti na thAya tene aMtarAya kahe che. 16. A pramANe te AThe karmonI mULa ane uttara pravRtio (peTA bhedo) varNavI. have temanA pradezo, temanuM kSetra, temano kALa ane bhAva kahIza te sAMbhaLo : noMdha : pradezAgra eTale te te karmanAM pugalo. kAraNa ke karma e jaDa padArtha che. 17. AThe karmonAM anaMta pradezAgra (pudgalo) che. te badhA maLI saMsAranA abhavya jIvothI anaMta gaNA hoya che ane anaMta siddhothI anaMtamA bhAganAM hoya che. noMdha : abhavya eTale mukti meLavavA mATe ayogya. 18. badhA jIvonAM karmo saMpUrNa lokanI apekSAo chae dizAmAM sarva AtmapradezothI badhI rIte baMdhAtAM rahe che. noMdha : AThe karmo jema dravyanI apekSAe anaMtasaMkhyAmAM che tema kSetrathI chae dizAmAM vaheMcAyelA che. 19-20. te ATha karmo paikI jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya ane aMtarAya karmonI ochAmAM ochI sthiti aMtamuhUrta ane vadhAremAM vadhAre tetrIsa kroDA kroDI sAgaropama hoya che. Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti 2 29 noMdha : vedanIya karmanA be bhedomAM sAtAvedanIya karmanI sthiti paMdara kroDA kroDI sAgaropama hoya che. sAgaropama eTale sAgaranI mAphaka upamAvALA, arthAt moTI saMkhyAvALI sthitinuM kALapramANa che. 21. mohanIya karmanI kALasthiti ochAmAM ochI aMtamUhurta kALanI ane vadhAremAM vadhAre sIttera kroDA kroDI sAgaropamanI kahI che. 22. AyuSya karmanI sthiti jaghanya (ochAmAM ocI) aMtamUhurta kALanI ane vadhumAM vadhu tetrIsa sAgaropamanI kahI che. 23. nAma karma ane gotrakarma e baMne karmonI ochAmAM ochI kALasthiti ATha aMtamuhUrtanI che ane vadhumAM vadhu vIsa kroDA kroDI sAgaropamanI che. 24. sarva karmaskaMdhonA anubhAgo (pariNAmo kiMvA raso)nuM pramANa siddhagatinA anaMta jIvone anaMtame bhAge ochuM hoya che. paraMtu jo te sarva karmanA paramANuonI apekSA laIe to badhA (saMsArI ane siddha) jIvo karatAM paNa adhika hoya che. noMdha : skaMdha to saMkhyAta, asaMkhyAta ke anaMta paramANuonA bane che. ane tethI tenI saMkhyA ghaNI nyUna hoya che, ane paramANuo to loka vyApta ane pramANamAM anaMtAnaMta hoya che. tethI tenI saMkhyA sauthI adhika thAya che. jo padArthanI saMkhyA ja anaMta hoya to tenA anubhAgonI saMkhyA adhika hoya te to svAbhAvika ja che. 25. mATe e badhAM karmonAM rasone jANIne e karmone bAMdhe nahi ane baMdhAyelAM karmono tyAgamAM DAhyo sAdhaka satata upayoga rAkhe. noMdha : karmanAM pariNAma tIvra bhayaMkara che. karmavedanAnuM saMvedana tINa zastra jevuM asahya che. karmano phAyado kaMpAvI mUke tevo kaThaNa che. karmanAM baMdhana cetananAM sAmarthya jhuMTavI le che. cetananI vyAkuLatA e ja kaSTa, e ja saMsAra ane e ja duHkha che. ema jANI azubha karmathI viramavuM ane zubha karmano saMcaya karavo. caitanya prabaLa sAmarthya vikasita thayA pachI te zubhakarmarUpa suvarNanI beDIthI paNa chUTI javAno puruSArtha karavo te ja eka mAtra jIvananuM sAphalya che. ema kahuM chuM : e pramANe karyaprakRti saMbaMdhI tetrIsamuM adhyayana samApta thayuM. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 30 uttarAdhyayana sUtra adhyayana : cotrIsamuM leyA lezyAnA artho aneka che. legyA eTale kAMti, legyA eTale sauMdarya, lezyA eTale manovRtti vagere vagere. paraMtu A sthaLe vezyAno rahasyArtha jIvAtmAno adhyavasAya ke pariNAma vizeSa che. saMcita (ekaThuM thayeluM), prArabdha (udayamAM AvatuM) ane kriyAmANa (karAtuM); A prakAranAM karma jIvAtmA (karmasaMyogI jIva)mAM vidyamAna hoya che. karma pote jaDavastu che. varNa, gaMdha, rasa, sparza ityAdi tenA asAdhAraNa dharmo che. cetana to jJAna, AnaMda ane satyamaya che. tenA A dharmo jaDa dravyathI sAva vibhinna che. Ama hovA chatAM paNa cetana ane jaDano saMsarga hovAthI jaDajanya pariNAmonI asara te jIvAtmA para thayA vinA rahetI nathI. sArAM mAThAM karmanI asarathI jIvAtmAnuM mApa ghaDAI gayuM hoya che tethI te karmayoga-zarIra, indriya, AkRti, varNa ityAdi pAme che. ane tenA pUrva karmane nirjaravAnuM tathA navIna karmane grahaNa karavAnuM kArya satata cAlu rahe che. jyAM sudhI karmanI muktino sAco mArga na maLe ke AtmabhAna na thAya tyAM sudhI tenA pariNAmo vibhinna gati (sthAna)mAM vibhinna rIte jIvAtmA vedato ja rahe che. karma bahu sUkSma hovAthI te mULa svarUpamAM dekhI zakAya nahi. paraMtu nimitta maLatAM tene aMge jIvAtmA para thatI sArI mAThI asara ApaNe jarUra joI zakIe chIe. jema ke krodhAdi kaSAyonuM mApa badalAtI zarIranI AkRti, hAvabhAva ane kArya parathI nIkaLI Ave che te ja prakAre lezyA e paNa jIvAtmAno karmasaMsargathI utpanna thato vikAra vizeSa che. te pote karmarUpa hovAthI tene varNa, gaMdha, rasa, sparza, pariNamana, sthiti ityAdi badhuM hoI zake che. paraMtu te eTaluM badhuM sUkSma che ke tenuM ApaNe sthaLa cakSu dvArA nirIkSaNa ke sparzana pratyakSa karI zakIe nahi. tene yathArtha samajavA mATe divya jJAnanI ane divya darzananI apekSA che. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lezyA 231 chatAM kArya vizeSathI te vastunuM anumAna jarUra kADhI zakAya. krodhI manuSyanA caherA para dekhAtI bhayaMkaratA, tenI sAhasikatA, gAtranuM kaMpana tathA uSNatA vagere badhAM ekAMta jheranAM sUcaka che. vaijJAnika zodhathI atyaMta krodha vakhatanuM soNitabiMdu jheramaya hoya che, ane te dvArA manuSyanAM maraNa thayAnA paNa aneka dRSTAMto pratyakSa dekhAyAM che. eTale te vastune vizeSa samajAvavAnI AvazyakatA rahetI nathI. vezyAo bhinna bhinna prakAranI hoya che. temAM pahelI traNa aprazasta ane chellI traNa prazasta che. te aprazastane tyAgI prazastanI ArAdhanA karavI e mumukSujanane bahu bahu Avazyaka che. bhagavAna bolyA : 1. have anukramathI huM lesyA adhyayanane kahIza. e e karma lezyAnA anubhAvone kahetA evA mane sAMbhaLo : noMdha : karma legyA eTalA mATe kahI che ke te karmanI sthiti utpanna kare che. anubhAva eTale tIvra ke maMda rUpe rasanuM saMvedana. 2. (lezyAnA agiyAra bolo kahe che :) vezyAonA 1. nAma, 2. varNa, 3. rasa, 4, gaMdha, 5. sparza, 6. pariNAma, 7. lakSaNa, 8. sthAna, 9. sthiti, 10. gati ane 11. cyavana. (jayAre aMtamuhUrta AyuSya bAkI rahe tyAre AgAmI bhavanI je legyA utpanna thAya te) vagerene sAMbhaLo. 3. 1. kRSNa lezyA, 2. nIla vezyA, 3. kApotI legyA, 4. tejo lezyA, 5. padma lezyA ane 6. zakala legyA. e teonA kramapUrvaka nAmo che. 4. kRSNalezyAno varNa jaLavALAM vAdaLa, pADAnAM ziMgaDAM, arIThA, gADAnI maLI, kAjaLa ane AMkhanI kIkI jevo zyAma hoya che. pa. nIla vezyAno varNa lIlAM azokavRkSa, nIla cAsa pakSInI pAMkha ane snigdha vaiDUrya nIlamaNi jevo hoya che. 6. kApotI vezyAno varNa aLazInAM phUla, koyalanI pAMkha ane pArevAnI Doka jevo hoya che. noMdha : kApotI vezyAno varNa kiMIka kALo ane kaMIka lAla hoya che. 7. tejo vezyAno varNa hiMgaLAnA jevo, UgatA sUrya jevo, sUDAnI. cAMca jevo ane dIpakanI prabhA jevo hoya che, 8. padma lezyAno varNa haLadaranAM kaTakA jevo ane zaNa (dhAnya vizeSa)nA tathA azaNanA phaLanA raMga jevo pILo jANavo. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 uttarAdhyayana sUtra 9. zukala lazyAno varNa zaMkha, aMkaratna, macakuMdanAM phUla, dUdhanI dhAra ane rUpAnA hAra jevo uvala hoya che. 10. kRSNa lezyAno rasa kaDavA tuMbaDAno, kaDavA lIMbaDAno tathA kaDavI rohiNIno rasa jeTalo kaDavo hoya tenA karatAM svAdamAM anaMta gaNo kaDavo jANavo. 11. nIla glezyAno rasa sUMTha, marI ane pIparanA rasano svAda ke hasti pippilI (gajapIpa)nA rasano svAda tINa hoya te karatAM paNa anaMta gaNo tIkho jANavo. 12. kApotI vezyAno rasa kAcA AMbAnA phaLano svAda, kAcA koThAnA rasano svAda ane tuMbaranA phaLanA svAda jevo hoya tenA karatAM anaMta gaNo turo jANavo. 13. tejolezyAno rasa pAkA AmraphaLanA rasano svAda ane pAkA koThAnA rasano svAda hoya te karatAM anaMtagaNI khaTamITho jANavo. 14. pA lazyAno rasa uttara vAruNI tathA bhinna bhinna prakAranA madhu ane meraka Asava, vagere dArUonA rasathI paNa anaMtagaNo khaTamITho jANavo. 15. zukala legyAno rasa khajura, drAkSa, dUdha, khAMDa ane sAkaranA rasano svAda hoya te karatAM anaMtagaNo mITho jANavo. 16. kRSNa, nIla ane kApotI e traNe azubha lezyAonI gaMdha marelI gAya, mareluM kUtaruM ke marelA sarpanI gaMdha karatAM anaMta gaNI kharAba hoya che. 17. tejalezyA pabalezyA ane zukalezyA e traNe prazasta vezyAonI gaMdha, kevaDA vagerenAM sugaMdhI puSpo tathA pIsAtA vasANAnI jevI sumadhura gaMdha hoya te karatAM anaMtagaNI prazasta hoya che. 18. kRSNa, nIla ane kApotI e traNe vezyAonA sparza karavata, gAya ane baLadanI jIbha ane sAgavRkSanA patra karatAM anaMta gaNo karkaza hoya che. 19. tejo, padma ane zukala e traNe lazyAno sparza mAkhaNa, sarasavanuM phUla ane bUra nAmanI vanaspatinA samAna sparza karatAM anaMta gaNo komaLa hoya che. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 233 lezyA 20. te chae vezyAonA pariNAma anukrame traNa, nava, sattAvIsa, ekAsI ane baso tetALIza prakAranAM jANavAM. noMdha : traNa eTale jaghanya, madhyama ane utkRSTa,pachI jaghanya, madhyama ane utkRSTanA kramathI traNa traNa bhedo vadhAratA javA. lezyAnAM lakSaNo : 21. pAMce Astravo (mithyAtva, avrata, pramAda, kaSAya ane azubha yoga)ne niraMtara sevana karanAra mana, vacana ane kAyAthI asaMyamI che kAyanI hiMsAthI nahi viramelo, AraMbhamAM Asakta, pApanAM kAryomAM sAhasika ane zudra 22. krUra, ajitendriya ane sarvanuM ahita karanAra kuTila bhAvanAvALo. AvA badhA yogathI joDAyelo jIva kRSNa lezyAnAM pariNAmavALo jANavo. 23.-24. IrSALu, kadAgrahI (asahiSNu), tapa nahi AdaranAra, ajJAnI, mAyAvI, nirlaja, laMpaTa, dveSI, rasalolupI, zaTha, pramAdI, svArthI, AraMbhI, kSudra ane sAhasika ityAdi kriyAothI joDAyelo jIvAtmA nIla lezyAvALo gaNAya. 25.-ra6. vANImAM ane vartanamAM vakra (apramANika), mAyAvI, abhimAnI, potAnA doSane chupAvanAra, parigrahI, anartha mithyAdraSTi, cora, abhimAnI ane bIjAnA kALajAne bhedI nAkhe tevo kaThorabhASI, A badhA yogothI joDAyelo jIvAtmA kApatI vezyAvAna hoya che. 27.-28. namra, capaLa, saraLa, akutUhalI, vinIta, dAnta, tapasvI yogI dharmamAM daDha, dharmapremI, pApabhIru ane kalyANano Icchuka vagere vizeSaNothI joDAyelo jIvAtmA tejo vezyAvAna jANavo. 29. je manuSyane krodha, mAna, mAyA ane lobha alpa hoya, citta zAMta hoya, damitendriya, yogI, tapasvI, 30. alpabhASI, upazama rasamAM jItanAra ane jitendriya e badhA vizeSaNothI joDAyelo pamalezyAno dhaNI jANavo. 31. Arta ane raudra e baMne durgAnone choDIne je dharma ane zukaladhyAna dhare che tathA rAgadveSa rahita, zAMtacittavALo, damitendriya ane pAMca samitio tathA traNa guptiothI gupta- 32, alparAgI athavA vItarAgI, upazAMta ane jitendriya vagere vyApArothI joDAyelo hoya che te jIva zukala vezyAvAna jANavo. Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 uttarAdhyayana sUtra 33. asaMkheya avasarpiNI ane utsarpiNInAM jeTalA samaya ane saMkhyAtIta lokanA jeTalA AkAza pradezo hoya teTalAM zubha-azubha lezyAonAM sthAno jANavAM. noMdha : dasa kroDAkroDI sAgaropamanI eka avasarpiNI (Utarato) kALa ane dasa kroDAkoDI sAgaropamanI eka utsarpiNI (caDato) kALa gaNAya che. 34. kRSNa vezyAnI sthiti jaghanya aMtamUhurta ane utkRSTa tetrIsa sAgaropamanI upara eka muhUrta jANavI. noMdha : paralokamAM je legyA maLavAnI hoya te vezyA maraNa pahelAM eka aMtamuhUrta vahelI Ave che. eTale eka aMtamuhUrta umeryuM che. 35. nIlalezyAnI sthiti jadhanya aMtamuhUrta ane utkRSTa dasa sAgaropama upara palyopamanA asaMkhyAtamo bhAga vadhAre jANavI. 36. kApotI vezyAnI sthiti jaghanya aMtamuhUrta ane utkRSTa traNa sAgaropama upara palyopamano asaMkhyAtamo bhAga vadhAre jANavI. 37. tejovezyAnI sthiti jaghanya aMtamuhUrta ane utkRSTa be sAgaropamanI upara palyopamano asaMkhyAtamo bhAga vadhAre jANavI. - 38. padma lezyAnI sthiti jaghanya aMtamuhUrta ane utkRSTa dasa sAgaropamanI upara eka aMtamuhUrta adhika jANavI. 39. zukalezyAnI sthiti jaghanya aMtamuhUrta ane utkRSTa tetrIsa sAgaropamanI upara eka aMtamuhUrta adhika jANavI. 40. A to kharekhara lezyAonI samuccaya (saMgraha) sthiti kahI. have cAre gatiomAM vezyAonI sthiti bhinna bhinna prakAre kahIza, 41. (naraka gatinI vezyAsthiti kahe che :) kApotI legyAnI sthiti jadhanya dasa hajAra varSa ane vadhumAM vadhu traNa sAgaropamanI upara palyopamano asaMkhyAtamo bhAga adhika jANavI. 42. nIla lazyAnI sthiti jaghanya traNa sAgaropamanI upara palyopamano asaMkhyAtamo bhAga adhika ane utkRSTa dasa sAgaropamanI upara palyopamano asaMkhyAtamo bhAga adhika jANavI , 43. kRSNalezyAnI sthiti jaghanya dasa sAgaropamanI upara palyopamo asaMkhyAtamo bhAga adhika ane utkRSTa tetrIsa sAgaropamanI jANavI. 44. narakanA jIvonI A lazyAsthiti varNavI. have pazu, manuSya ane devonI lezyAsthiti varNavIza. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lezyA 235 45. zukala leDyA sivAya bAkInI vezyAnI tiryaMca ane manuSyanI sthiti (pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati, be iMdriya, traNa iMdriya, cAra iMdriya, asaMjJI paMcendriya, saMjJI paMcendriya, tiryaMca tathA saMmUrNima ane garbhaja manuSyo paikI) jene jayAM jayAM je je kRSNAdika pAMca lezyAo prApta thAya te pratyekanI sthiti jaghanya ane utkRSTa kevaLa aMtamuhUrta kALanI jANavI. (tathI kevaLajJAnI AmAMthI bAda thAya che.) 46. kevaLI (bhagavAnanI zukala lezyA kahe che :) zukala lezyAdinI sthiti jaghanya aMtamuhUrta ane utkRSTa kroDapUrvamAM mAtra nava varSa ochA kALanI jANavI. 47. A pazu ane manuSyonI lezyAsthiti varNavI. have devonI layAsthiti varNavIza. 48. kRSNalezyAnI sthiti jaghanya dasa hajAra varSanI ane utkRSTa palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganI jANavI. 49. nIla glezyA sthiti jaghanya kRSNalezyAnI utkRSTa sthiti karatAM eka samaya adhika ane utkRSTa palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganI jANavI. 50. kApotI vezyAnI ochAmAM ochI sthiti nIla vezyAnI utkRSTa sthiti karatAM eka samaya adhika ane utkRSTa palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAganI jANavI. 51. have bhavanapati, vyaMtara, jayotiSka ane vaimAnika e cAra jAtinA devomAM rahelI tejolesthAnI sthiti kahIza. para. tejolezyAnI sthiti jaghanya eka palyopamanI ane utkRSTa be sAgaropamanI upara palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI adhika jANavI. 53. tejalezyAnI sthiti jadhanya daza hajAra varSanI (bhavanapati ane vyaMtara devonI apekSAe) jANavI ane utkRSTa be sAgaropamanI upara palyopamano asaMkhyAtamo bhAga adhika (vaimAnika devonI apekSAe) jANavI. - 54. padmazyAnI ochAmAM ochI sthiti tejolezyAnI utkRSTa sthiti karatAM eka samaya adhika ane vadhumAM vadhu dasa sAgaropamanI upara eka muhUrta adhika jANavI. pa5. zukala lezyAnI ochAmAM ochI sthiti palbalezyAnI utkRSTa sthiti karatAM eka samaya adhika ane utkRSTa tetrIsa sAgaropamanI upara eka muhUrta adhika jANavI. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 uttarAdhyayana sUtra pada. kRSNa, nIla ane kApotI e traNe adharma vezyAo che. ane e traNa vezyAothI jIvAtmA durgati pAme che. pa7. tejo, padma ane zukala e traNe dharma lezyAo che. ane e traNa lezyAothI jIvAtmA sugati pAme che. 58-59. maraNa vakhate AgalA bhavane mATe jIvAtmAmAM jyAre lezyAo pariNAma pAmatI hoya te vakhate pahele samaye ke aMtima samaye koI paNa jIvonI utpatti thatI nathI. 60. sArAMza ke maraNAMte AgAmI bhavanI vezyAo pariNamyA pachI aMtamuhUrta bAda ane aMtamuhUrta bAkI rahe te vakhate jIvo paralokane vize jAya che. noMdha : leyAonI racanA evI hoya che ke te je gatimAM javAnuM hoya tevA AkAramAM mRtyunI eka samaya pahelAM ja pariNata thAya che. 61. mATe A badhI vezyAonA pariNAmone jANIne bhikSu aprazasta lezyAone choDI prazasta lezyAomAM adhiSThAna kare. noMdha : zubhane sau Icche che. azubhane koI nathI icchatuM. zubha kevaLa vicArathI na pAmI zakAya. zubhane mATe satata zubha prayatna thavo ghaTe. aprazasta lezyAonuM utpanna thavuM svAbhAvika che. tene prApta karavAno prayatna karavo paDato nathI. IrSyA, krodha, droha, krUratA, asaMyama, pramattatA, vAsanA ane mAyA vagere badhuM nimitta maLatAM jIvAtmA icchAe ke anicchAe sahasA karI nAkhe che. paraMtu komaLatA, vizvaprema, saMyama, tyAga, arpaNatA ane abhayatA vagere ucca saguNo ArAdhavA tyAM ja kaThinatA che. tyAM ja kasoTI che ane tyAM ja upayoganI AvazyakatA che. AvI sarANe caDhanAra sAdhaka ja zubha, suMdara ane prazasta lezyAone pAmI zake che. ema kahuM chuM : e pramANe vezyA saMbaMdhI cotrIsamuM adhyayana samApta thayuM. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagArAdhyayana 237 adhyayana : pAMtrIsamuM aNagArAdhyayana saMsAranA bAhya baMdhanothI chUTavuM paNa kaMI saheluM nathI. saMsAranA kSaNabhaMgura padArthomAM kaiMka bicArA bhogavilAsI jIvo rAcI rahyA che, rakhaDI rahyA che ane svacchaMdI jIvana gujArIne A loka ane paralokamAM parama vedanAne denArAM karmono saMcaya karI rahyA che. tyAM koI haLukarmI jIvane ja sadbhAva ke vairAgya jAge che. ane tyAganI tAlAvelI lAge che. AvuM tyAgI jIvana durlabha hovA chatAM kadAca pAmI zakAya paraMtu gharabAra, sagAMvahAlAM e badhuM choDyA pachI teTalAmAM ja jIvana vikAsanI samApti thaI jatI nathI. jeTaluM sthAna UMcuM teTalI ja javAbadArI adhika thatI javAnI vagere keTalAM kaDaka, udAra ane pavitra hovAM joIe tenAM ahIM vidhAna che. bhagavAna bolyA : 1. je mArgane AcaravAthI bhikSu duHkhano aMta karI zake tevA tIrthakaranA batAvelA mArgane huM tamane kahI saMbhaLAvuM chuM. tene ekAgra cittathI tame sAMbhaLo. 2. je bhikSusAdhaka gRhasthavAsane choDIne pravrajyA mArgamAM gayelo che teNe A Asaktione barAbara samajI levI joIe, ke je AsaktiothI manuSyo baMdhAya che. noMdha : samajI levI eTale barAbara jANIne tyAga karavo joIe. 3. te ja pramANe hiMsA, asatya, corI, abrahmacarya, aprApta vastuonI icchA ane meLavelAno parigraha e pramANe A pAMca sthAnone saMyamIe choDI devAM. 4. citravALuM puSpa ane agaracaMdananA dhUpathI sugaMdhita, suMdara zveta vastranA caMdaravAthI zaNagAreluM ane suMdara kamADavALuM evuM manohara ghara bhikSu manathI paNa icche nahi. noMdha : AvA sthAne na rahevA mATe je kahyuM che tenuM khAsa kAraNa e che ke bahAranuM sauMdarya paNa keTalIka vakhata jovAthI bIjakarUpe rahelA vikArAdi doSone uttejita karavAmAM nimittarUpa thAya che. Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagArAdhyayana 237 adhyayana : pAMtrIsamuM aNagArAdhyayana saMsAranA bAhya baMdhanothI chUTavuM paNa kaMI saheluM nathI. saMsAranA kSaNabhaMgura padArthomAM kaika bicArA bhogavilAsI jIvo rAcI rahyA che, rakhaDI rahyA che ane svacchaMdI jIvana gujArIne A loka ane paralokamAM parama vedanAne denArAM karmono saMcaya karI rahyA che. tyAM koI haLukarmI jIvane ja sabhAva ke vairAgya jAge che. ane tyAganI tAlAvelI lAge che. AvuM tyAgI jIvana durlabha hovA chatAM kadAca pAmI zakAya paraMtu gharabAra, sagAMvahAlAM e badhuM choDyA pachI teTalAmAM ja jIvana vikAsanI samApti thaI jatI nathI. jeTaluM sthAna UMcuM teTalI ja javAbadArI adhika thatI javAnI vagere keTalAM kaDaka, udAra ane pavitra hovAM joIe tenAM ahIM vidhAna che. bhagavAna bolyA : 1. je mArgane AcaravAthI bhikSu du:khano aMta karI zake tevA tIrthakaranA batAvelA mArgane huM tamane kahI saMbhaLAvuM chuM. tene ekAgra cittathI tame sAMbhaLo. 2. je bhikSusAdhaka gRhasthavAsane choDIne pravrayA mArgamAM gayelo che teNe A Asaktione barAbara samajI levI joIe, ke je AsaktiothI manuSyo baMdhAya che. nodha : samajI levI eTale barAbara jANIne tyAga karavo joIe. 3. te ja pramANe hiMsA, asatya, corI, abrahmacarya, aprApta vastuonI icchA ane meLavelAno parigraha e pramANe A pAMcasthAnone saMyamIechoDI devAM. 4. citravALuM puSpa ane agaracaMdananA dhUpathI sugaMdhita, suMdara zveta vastranA caMdaravAthI zaNagAreluM ane suMdara kamADavALuM evuM manohara ghara bhikSu manathI paNa icche nahi. noMdha : AvA sthAne na rahevA mATe je kahyuM che tenuM khAsa kAraNa e che ke bahAranuM sauMdarya paNa keTalIka vakhata jovAthI bIjakarUpe rahelA vikArAdi doSone uttejita karavAmAM nimittarUpa thAya che. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 38 uttarAdhyayana sUtra 5. tevA upAzrayamAM bhikSune iMdriyono saMyama kaThina thaI paDe che. kAraNa ke sthAna kAma ane rAganuM vRddhikAraka che. 6. mATe smazAna, sUnuM ghara ke vRkSanA mULamAM athavA gRhasthIoe potAne mATe banAvelAM sAdA ekAMta makAnamAM bhikSue rAgadveSathI rahita thaI vAsa karavo. noMdha : te kALamAM dareka bhAvika gRhastho potapotAnI dharmakriyA karavAnuM ekAMta sthAna potAnA gharathI alaga rAkhatA hatA. 7. je sthAnamAM bahu jIvonI utpatti na hoya, potAne ke parane pIDAkAraka na hoya ane strIothI vyApta na hoya te sthAnane vize ja parama saMyamI bhikSune rahevuM kahyuM (tavA sthAne rahevuM joIe). 8. bhikSu gharo kare nahi ke bIjA dvArA karAve nahi, kAraNa ke ghara karAvavAnI kriyAmAM aneka jIvonI hiMsA thAya che. 9. jemAM sUkSma ane sthaLa evA sthira ane hAlatA cAlatA jIvonI gRhakAryamAM hiMsA thAya che. tethI saMyamIe ghara baMdhAvavAnI kriyA choDI devI. 10. te ja pramANe AhAra, pANIne rAMdhavAmAM ke raMdhAvavAmAM paNa (pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati ityAdi) aneka jIvono vadha thAya che. tethI te prANIonI dayA khAtara pote rAMdhe nahi tema raMdhAve paNa nahi. 11. jaLa, dhAnya, pRthvI ane kAine Azraye rahelA aneka jIvo AhArapANI pakavavAmAM haNAya che mATe bhikSue te pakAvavuM nahi. 12. sarva dizAmAM zastranI dhArAnI peThe phelAyeluM ghaNA jIvono nAza karanAra jayoti (agni) samAna eka paNa zastra nathI mATe sAdhue agnine uddIpana karavI nahi. noMdha : bhikSu pote tevI koIpaNa jAtanI hiMsaka kriyA kare nahi tema karAve ke manathI anumodana paNa Ape nahi. 13. kharIdavA ane vecavAnI kriyAthI viramelo ane DhekuM tathA suvarNa jene samAna che tevo bhikSu suvarNa tathA cAMdIne manathI paNa icche nahi. noMdha : jema DhephAne nirmulya jANI koI aDakatuM nathI tema bhikSu suvarNane jovA chatAM aDake nahi. kAraNa ke tyAga karyA pachI suvarNanI kiMmata tene mana DhephA samAna svAbhAvika thaI jAya che. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 239 aNagArAdhyayana 14. kharIdanAra grAhaka kahevAya che ane vecanAra vANiyo (vepArI) kahevAya che. mATe jo krayavikrayamAM bhikSu paDe to te sAdhu kahevAto nathI. 15. bhikSA mAgavAnA vratavALA bhikSue yAcIne ja levuM. kharIdIne levuM nahi kAraNa ke kharIdavAnI ane vecavAnI kriyAmAM tenI pAchaLa doSa samAyelo che. mATe bhikSAvRtti e ja sukhakArI che. noMdha : kaMcana ane kAminI e be vastu saMsAranuM baMdhana che, tenI pAchaLa anekAneka doSo samAyelA che. tene tyAgyA pachI tyAgIne parigraha to zuM? paNa tenuM ciMtana suddhAM na karavuM ghaTe. mATe ja tyAgIne mATe bhikSAcarI e ja dharme batAvyuM che. 16. sUtramAM kahelA niyamo pramANe AnaMdita gharomAM sAmudAyika gocarI karatAM AhAranI prApti thAo ke na thAo paNa munie saMtuSTa rahevuM joI. noMdha : je kuLo durguNothI niMdAyelAM hoya ke abhakSya padArtho khAtAM hoya tevAM sthaLo choDIne bhikSue bhinna bhinna kuLomAM nirdoSa bhikSAvRtti karavI. 17. anAsakta ane svAdendriya upara kAbU rAkhanAra sAdhu rasano lolupI na bane. kadAca na maLe to tenI vAMchA paNa na kare. mahAmuni bhojanane rasa mATe nahi paNa saMyamamAtrAnA nirvAha mATe bhojanane bhogave. 18. caMdanAdinuM arcana, beThakonI racanA, Rddhi, satkAra, sanmAna, pUjana ke parANe karAveluM vaMdana, bhikSu manathI paNa na icche. 19. maraNaparyata sAdhu aparigrahapaNe zarIranA mamatvane tajIne niyANA rahita thaIne zukaladhyAnane citave ane apratibaMdhapaNe vicare. 20. kALadharma (mRtyu avasara) prApta thAya tyAre cAre AhArano tyAga karIne te samartha bhikSu A chellA manuSya dehane choDIne sarva duHkhathI chUTI jAya. 21. mamatva ne ahaMkAra rahita, anAstravI ane vItarAgI thaI kevaLajJAnane prApta karIne pachI kAyamanI nivRtti pAme. noMdha : saMyama e khAMDAnI dhAra che. saMyamano mArga dekhAvamAM saraLa chatAM AcaravAmAM khUba kaThaNa che. saMyamI jIvana sau koI mATe sulabha nathI. chatAM te eka ja mAtra kalyANano mArga che. ema kahuM chuM : e pramANe aNagAra saMbaMdhInuM pAMtrIsamuM adhyayana samApta thayuM. Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24) uttarAdhyayana sUtra adhyayana : chatrIsamuM jIvAjIvavibhakti jIvAjIva padArthono vibhAga cetana; jaDa (karma)nA saMsargathI janmamaraNanA cakramAM phare che enuM nAma saMsAra. AvA saMsAranI Adi kema kaDhAya ? jyArathI cetana tyArathI jaDa ema A baMne tattvo jagatanA aNu aNumAM bharyA che. ApaNane tenI AdinI ciMtA nathI kAraNa ke tenI Adi kayA kALathI thaI te jANavAmAM ja mAtra ApaNuM kazuMye kalyANa nathI tema na jANavAmAM hAni paNa nathI. kAraNa ke jainadarzana mAne che ke saMsAranI Adi nathI ane AkhA pravAhanI apekSAe haju paNa saMsAra cAlavAno che. tema chatAM mukta jIvAtmAonI apekSAe mukti hatI, che ane raheze. cetana ane jaDano saMyoga game teTalo nibiDa (ghaTa) hovA chatAM te saMbaMdha saMyogika saMbaMdha che. samavAya saMbaMdhano aMta hoto nathI. paraMtu saMyoga saMbaMdhano aMta Aje, kAle ke vadhu kALa paNa thavo saMbhavita che. Aje cetana ane jaDa potapotAno dharma gumAvI beThAM che. cetanamaya jaDa ane jaDamaya cetana ema paraspara evAM to ekAkAra thaI gayAM jaNAya che ke sahasA temano ukela paNa na lAvI zakAya. jaDanA anAdi saMsargathI malina thayeluM cetanya jIvAtmA ke barihAtmA kahevAya che ane jyAre te jIvAtmA potAnA svarUpano anubhava kare che tyAre te sthitine aMtarAtmA kahevAya che ane je caitanyo karmarahita thayAM che. te paramAtmAo kahevAya che. jIvAtmAne prathama jagatanA padArthone yathArtha svarUpe jANavAnI icchA thAya tene jijJAsA kahevAya che. AvI jijJAsA pachI te jagatanAM badhAM tattvomAMthI mULabhUta be tattvone tAravI le che. e tAravyA pachI jIvanI caitanya tattva para ruci DhaLe che. ane turata ja e zuddha banAva mATe zuddha caitanyanI pratIti karI AgaLa vadhe che. jIvanatattvanAM bhinna bhinna svarUpone jANyA pachI svayaM ajIvatattva ane e baMne tattvanAM saMyogika baLono vicAra karI le che. Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvAjIvavibhakti AkhA saMsAranuM svarUpa tenA lakSyamAM AvI gayA pachI AtmAbhimukha thaI e anubhava potAmAM karato rahe che ane AtmalakSyanI dorI para dhyAna ApI vartamAna karmono rodha kare che. pachI pUrva karmonA saMyogathI chUTe che ane ema thatAM zuddha caitanya bane che. bhagavAna bolyA : 241 : 1. jene jANIne bhikSu saMyamamAM upayogapUrvaka udyamavaMta thAya che te jIva ane ajIvanA judA judA bhedone kahuM chuM : tame ekAgra cittathI mane sAMbhaLo. 2. jemAM jIva ane ajIva e baMne tattvo hoya tene tIrthakaroe loka kahyo che. ajIvano eka deza eTale ke jyAM mAtra AkAza che- bIjA koI padArtha nathI tene aloka kahyo che. 3. jIva ane ajIvonuM nirUpaNa dravya, kSetra, kALa ane bhAva ema cAra prakArathI thAya che. 4. mukhyatve rUpI ane arUpI ema ajIva tattvanA be bhedo thAya. temAM rUpI cAra prakAranAM ane arUpI dasa prakAranAM che. 5. dharmAstikAyanA 1. skaMdha, 2. deza ane 3. pradeza ane adharmAstikAyanA 4. skaMdha, pa. deza tathA 6. pradeza. 6. ane AkAzAstikAyanA, 7. skaMdha, 8. deza ane 9. pradeza tathA 10. adhyAsamaya (kALatattva), ema badhA maLI arUpInA dasa bhedo thAya che. noMdha : koI paNa saMpUrNa dravyanA AkhA vibhAgane skaMdha kahevAya che. skaMdhanA amuka kalpelA vibhAgane deza kahevAya che ane sauthI nAno vibhAga ke jenA be khaMDa na thaI zake paNa skaMdha sAthe joDAyelo hoya to tene pradeza kahevAya che. ane tevo sUkSma bhAga skaMdhathI alaga thaI jAya to tene paramANuM kahevAya che. 7. (kSetranuM varNana :) dharmAstikAya ane adharmAstikAya e baMne dravyonuM kSetra loka pramANe che ane AkAzAstikAyanuM kSetra saMpUrNa loka ane alokamAM paNa che. samaya (kALa)nuM kSetra manuSyakSetranA pramANa jeTaluM che (eTale ke 45 lAkha yojana sudhI che. 8. (kALanuM varNana :) dharmAstikAya, adharmAstikAya ane AkAzAstikAya e traNe dravyo kALanI apekSAe anAdi ane anaMta eTale ke dareka kALamAM zAzvata che ema kahyuM che. Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 uttarAdhyayana sUtra 9. samaya kALa paNa niraMtara pravAhanI apekSAe anAdi ane anaMta che. paNa koI kAryanI apekSAo to Adi ane aMta sahita che. 10. skaMdho, skaMdhanA dezo, tenA pradezo ane paramANuo e rUpI (jaDa) padArtho cAra prakAranA jANavA. 11. dravyathI jyAre paramANuM yugalo ekaThAM maLe te rUMdha gaNAya che ane alaga alaga hoya tyAre paramANuo kahevAya che. ane kSetrathI skaMdho lokanA deza ane vyApI ane paramANuM AkhA lokavyApI jANavAM. have skaMdhAdhika pugalonI kALasthiti cAra prakAre kahuM chuM. noMdha : lokanA eka dezamAM eTale ke eka AkAza pradezamAM skaMdha hoya ane na paNa hoya. paNa paramANuo to avazya hoya. 12. saMsAra pravAhanI apekSAo te badhA anAdi ane anaMta che. paNa rUpAMtara ane sthitinI apekSAo Adisahita ane aMtasahita che. 13. eka ThekANe rahevAnI apekSAo te rUpI ajIva pudgalonI sthiti ochAmAM ochI eka samaya ane vadhumAM vadhu asaMkhyAta kALa sudhInI sthiti tIrthakaroe varNavI che. 14. te rUpI ajIva pugalo paraspara vikhUTA paDI pharIthI maLe tenuM aMtara ochAmAM ochuM eka samayanuM ane vadhumAM vadhu anaMta kALa sudhInuM hoya che. 15. (have bhAvathI ajIvarUpI pudgalanA bhedo kahe che :) varNathI, gaMdhathI, rasathI, sparzathI ane saMsthAna (AkRti)thI ema teonA pAMca prakAro jANavA. 16. varNathI pariNAma pAmelA te pulanA pAMca prakAro hoya che. 1. kALA, 2. lIlA,, 3. rAtA, 4. pILA ane 5. dhoLA. 17. gaMdhathI te be prakAre pariNAma pAme che. surabhi (sugaMdhI) gaMdhavALA ne 2. durabhi gaMdhavALA. 18. rasathI te pAMca prakAre pariNata hoya che. 1. tIkhA, 2. kaDavA, 3. kasAyalA, 4. khATA ane 5. mIThA. 19. sparzathI te ATha prakAre pariNata kahevAya che. 1. karkaza, 2. komaLa, 3. bhAre, 4. haLavA. 20. 5. ThaMDA, 6, UnA, 7. snigdha ane 8. lukhA. A pramANe sparzathI ATha prakAranAM kahyAM che. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvAjIvavibhakti 243 21. saMsthAna (AkRti)thI pAMca prakAramAM pariNata thAya che. 1. parimaMDaLa (cUDI jevo goLa AkAra), 2. vRtta (daDA jevo goLa AkAra), 3. trAMso AkAra, 4. corasa AkAra ane 5. AyAta (lAMbo AkAra). 22. varNathI je kALo hoya temAM (be) gaMdha, (pAMca) rasa, (ATha) sparza ane (pAMca) saMsthAna (AkRti) ema (vIsa bolanI) bhajanA (hoya ke na hoya) jANavI. noMdha : bhajanA lakhavAnuM kAraNa e che ke je sthULa anaMta pradeza skaMdha pugala varNathI kALAM hoya, temAM gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAna ema vIsa bhedo jANavA ane paramANunI apekSAo to eka gaMdha, eka rasa ane be sparza ema cAra bhedo ja jANavA. A pramANe dareka sthaLe samajI levuM. 23. je pudgala varSe lIlAM hoya, temAM gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnanI bhajanA jANavI. 24. je pudgala varNathI rAto hoya temAM gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnanI bhajana gaNavI. 25. je pudgala varNathI pILAM hoya temAM gaMdha, rasa, sparza ne saMsthAnanI bhajanA gaNavI. 26. je pudgala varNathI sapheda hoya temAM gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnanI bhajana jANavI. - 27. je pugala gaMdhathI surabhi hoya temAM saMsthAnanI bhajanA jANavI. 28. je pudgala gaMdhathI durabhi hoya temAM saMsthAnanI bhajanA jANavI. 29. je pudgala rasathI tIkhAM hoya temAM varNa, gaMdha, sparza ane saMsthAnanI bhajanA gaNavI. 30. je pudgala rasathI kaDavAM hoya temAM varNa, gaMdha, sparza ane saMsthAnanI bhajanA gaNavI. 31. je pudgala rasathI kasAyelAM hoya temAM varNa, gaMdha, sparza ane saMsthAnanI bhajanA jANavI. 32. je pudgala rasathI khATAM hoya temAM varNa, gaMdha, sparza ane saMsthAnanI bhajana jANavI. Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 uttarAdhyayana sUtra 33. je pudgala rasathI mIThAM hoya temAM varNa, gaMdha, sparza ane saMsthAnanI bhajana jANavI. 34. je pudgala sparzathI karkaza (kharabacaDo) hoya temAM varNa, gaMdha, rasa ane saMsthAnanI bhajana jANavI. 35. je pudgala sparzathI komaLa hoya temAM varNa, gaMdha, rasa ane saMsthAnanI bhajanA gaNavI. 36. je pudgala sparzathI bhAre lAgatAM hoya temAM varNa, gaMdha, rasa ane saMsthAnanI bhajanA jANavI. 37. je pudgala sparzathI haLavAM hoya temAM varNa, gaMdha, rasa ane saMsthAnanI bhajanA jANavI. 38. je pudgala sparzathI ThaMDAM hoya temAM varNa, gaMdha, rasa ane saMsthAnanI bhajanA jANavI. 39. je pugala sparzathI UnAM hoya temAM varNa, gaMdha, rasa ane saMsthAnanI bhajanA jANavI. 40. je pudgala sparzathI snigdha hoya temAM varNa, gaMdha, rasa ane saMsthAnanI bhajana jANavI. 41. je pudgala sparzathI lukhAM hoya temAM varNa, gaMdha, rasa ane saMsthAnanI bhajanA jANavI. 42. je pudgala AkRtithI parimaMDaLa hoya temAM varNa, gaMdha, rasa ane sparzathI bhajanA jANavI. 43. je pudgala AkRtithI kRta hoya temAM varNa, gaMdha, rasa ane sparzanI bhajanA jANavI. 44. je pudgala AkRtithI trAMsAM hoya temAM varNa, gaMdha, rasa ane sparzanI bhajana jANavI. 45. je pudgala AkRtithI corasa hoya temAM varNa, gaMdha, rasa ane sparzanI bhajana gaNavI. 46. je pudgala AkRtithI AyAta hoya temAM varNa, gaMdha, rasa ane sparzanI bhajanA jANavI. 47. A pramANe ajIva tattvano vibhAga saMkSepathI kahyo. have jIvatattvanA vibhAgane kramapUrvaka kahIza. Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 245 jIvAjIvavibhakti 48. saMsArI (karmasahIta) ane siddha (karmarahita) ema be prakAranA jIvo sarvajJa puruSo kahyA che. te paikI siddhajIvo aneka prakAranA kahyA che. tene huM prathama kahIza evA mane tame sAMbhaLo. 49. te siddha jIvomAM strIliMge tathA napuMsakaliMga ane jaina sAdhunA veze, anya darzananA (saMnyAyI ityAdi) veze ke gRhastha veze thayelA siddha jIvono samAveza thAya che. noMdha : strI, puruSa ane janmathI nahi paNa kRta napuMsaka evA jIvo gRhasthAzrama ke tyAgAzramamAM rahI mokSa pAmI zake che. ahIM to cha prakAra varNavyA che. paraMtu tenA vizeSa bhedo karI badhA maLI paMdara prakAranA siddha paNa varNavyA che. 50. siddha thatI vakhate te jIvonI zarIra avagAhanA (UMcAI keTalI hoya te batAve che) jaghanya be hAtha ane utkRSTa pAMcaso dhanuSyonI ane te baMne karatAM madhyama avagAhanA (tenI vaccenI zarIranI uMcAI)thI UMce (parvata pa2)nIce (khADa vageremAM) tathA tirachA lokamAM, samudramAM ane anya jalAzayamAM te jIvo siddha dazA pAmI zake. 51. eka samayamAM dasa napuMsaka (kRta napuMsaka), vIsa strIo ane ekaso ATha puruSo vadhumAM vadhu siddha thaI zake che. pa2. eka samayamAM vadhumAM vadhu cAra jIvo gRhaliMgamAM, dasa anya liMgamAM tathA ekaso ATha jainaliMgamAM siddha thaI zake che. noMdha : potAnA zAsanamAM ho ke anya zAsanamAM ho, gRhasthAzramamAM ho ke tyAgAzramamAM ho. je je sthAnamAM jeTajeTalI yogyatA prApta thAya to te jIvo mokSa pAme che. tyAM koI darzana, mata, vAda ke Azramano IjAro nathI. pa3. eka samayamAM ekIsAthe jaghanya (be hAthanI UMcAIvALA vadhumAM vadhu) cAra jIvo, ane utkRSTa (pAMcaso dhanuSyanI UMcAIvALA) be jIvo temaja madhyama (te baMnenI vaccenI) UMcAIvALA ekaso ATha siddha thaI zake che. - 54. eka samayamAM ekI sAthe UMcA (meru parvatanI cUlikA upara) lokane vize cAra, samudramAM be, nadI ityAdimAM traNa, nIcA lokane vize vIsa ane madhyalokamAM ekaso ne ATha jIvo nizcaya siddha thaI zake che. papa. siddha thayelA jIvo kyAM rokAyA che ? kyAM sthira rahyA che ? ane kyAM zarIra choDIne siddha thayA che ? Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 uttarAdhyayana sUtra - pa. siddhanA jIvo aloka jatAM aTakyA che, lokanA agrabhAga para sthira thayA che. ahIM madhya lokamAM zarIra choDIne tyAM lokanA agra bhAga para rahelI siddha gatimAM sthira thayA che. noMdha : zuddha caitanyanI aalita gati urdhvagamananI che paNa gati sahAyaka dharmAstikAya tattva alokamAM na hovAthI lokanA agra bhAga para ja tenI svAbhAvika sthiti thaI rahe che. pa7. (siddhisthAna kevuM che te kahe che :) sarvArthasiddhinAmanA vimAnanI bAra yojana upara chatrane AkAre isIpabhArA (ISataprAgUbhAra) nAmanI eka muktizilA pRthvI che. 58. te siddhazilA 45 lAkha yojananI lAMbI ane pahoLI che. teno Akho gherAvo tenAthI traNa gaNA karatAM vadhAre jANavo. pa9. te siddhazilA madhya bhAge ATha yojananI jADI ane pachI thoDuM thoDuM ghaTatAM ekadama cheDe mAkhInI pAMkha karatAM paNa pAtaLI che. 60. te pRthvI samabhAve arjuna nAmanA dhoLA suvarNa jevI khUba nirmaLa che ane samA chatrane AkAre rahelI che. e pramANe anaMta jJAnI tIrthakaroe kahyuM che. 61. te siddhazilA zaMkha ane aMka nAmanA ratno ane mucakuMdanA kUla jevI khUba nirmaLa ane suMdara che. ane te siddhazilAthI eka yojana UMce lokano cheDo AvI rahe che. 62. te yojanano chello je eka koza che teno chaThTho bhAga eTale 333 dhanuSya ane 32 AMgaLanI UMcAImAM siddhaprabhuo rahyA che. 63. mokSamAM mahA bhAgyavaMta evA siddhapuruSo prapaMcathI mukta thaI uttama prakAranI te siddhagatine pAmIne tyAM lokanA agrabhAga para sthira thayA che. - 64. (siddha thatAM pahelAM) chellA manuSyabhavamAM jeTalI zarIranI UMcAI hoya tenA traNa bhAga paikI eka bhAga choDIne be bhAga jeTalI siddha jIvonI UMcAI siddha thayA pachI rahe che. noMdha : siddha thayA pachI zarIra rahetuM nathI paraMtu te zarIrane vyApI rahelA Atmapradezo to rahe che ane zarIrano 1-3 je khAlI pradeza che te nIkaLI jatAM ra-3 AkAramAM sarva Atmapradezo rahe che ane Atmapradezo arUpI hovAthI anaMta jIvo hovA chatAM tene paraspara gharSaNa thatuM nathI. Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 247 jIvAjIvavibhakti 65. eka jIvanI apekSAnI Adisahita ane aMtasahita che. paNa AkhA samudAyanI apekSAo Adi ane aMtarahita che. 66. te siddhanA jIvo arUpI, kevaLajJAna ane kevaLadarzanathI ja temanI oLakhANa thaI zake tevA che. teo jenI upamA na ApI zakAya tevA atula sukhane pAmyA che. 67. saMsAranI pAra gayelA ane uttama siddhagatine pAmelA kevaLajJAna ane kevaLa darzananA dhaNI te sarva siddho lokanA agrabhAga para sthira thayA che. 68. saMsArI jIvo tIrthakaroe be prakAranA kahyA che. 1. trasa ane 2. sthAvara. jIvonA paNa traNa bhedo che. 69. 1. pRthvIkAya, 2. jaLakAya ane 3. vanaspatikAya. vaLI e traNanA paNa peTAbhedo kahuM chuM : te sAMbhaLo. - 70. pRthvIkAyanA jIvo sUkSma ane sthaLa be prakAranA che. ane vaLI tenA paNa paryApta ane aparyApta ema babbe bhedo che. 71. dhULa paryApta hoya che. tenA mukhya be prakAro che. 1. komaLa ane 2. karkaza. ane temAM paNa komaLanA sAta prakAro che. 72. 1. kALI, 2. lIlI, 3. rAtI, 4. pILI, 5. dhoLI, 6 . pAMDura (gorA caMdana jevI) ane 7. ati jhINI retI. ema sAta prakAranI suMvALI pRthvI kahevAya che. karkaza pRthvInA 36 bhedo che te nIce pramANe : 73. 1. pRthvI (khANanI mATI), 2. maraDIyA kAMkarA, 3. retI, 4. paththaranA TukaDA, 5. zilA, 6. samudrAdinuM mIThuM, 7. khArI dhULa, 8. loDhuM, 9. trAMbuM, 10. kalaI, 11. sIsuM, 12. rUpuM, 13. suvarNa, 14, vaja hIrA 74. 15. haDatAla, 16. hIMgaLo, 17. maNasIla (eka prakAranI dhAtu), 18. sIsaka (jasata), 19. suramo, 20. paravALA, 21. abhraka, 22. abhrakathI mizra thayelI dhULa 75. (have maNinA bhedo kahe che :) 23. gomeda, 24. rUca, 25. aMtaratna, rada . sphaTikaratna, 27. lohitAkSamaNi, 28. maraktamaNi, 29. masAraMgalamaNi, 30. bhujamocakaratna, 31. iMdranIla 76. 32. caMdanaratna, 33. gairakAratna, 34. haMsagarbharatna, 35. pulakaratna ane 36. sAgaMdhikaratna, 37. caMdraprabhAratna, 38. vaiDUryaratna, 39. jalakAnta maNi ane 40. sUryakAntamaNi. Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 uttarAdhyayana sUtra noMdha : ahIM maNinA bhedo aDhAra batAvyA che paraMtu cauda gaNIne ja uparanA 36 prakAro che. 77. e pramANe karkaza pRthvInA chatrIsa bhedo kahyA. sUkSma pRthvInA jIvo te eka ja prakAranA che. bhinna bhinna nathI. ane te draSTigocara paNa thatA nathI. - 78. kSetranI apekSAe sUkSma pRthvIkAyanA jIvo to AkhA lokamAM vyApAta che ane sthULa pRthvIkAyanA jIvo A lokanA amuka bhAgamAM che. have teonA cAra prakAranA kALavibhAgane kahuM chuM - 79. sUkSma ane sthaLa pRthvIkAyanA jIva pravAhanI apekSAe to te jIvo anAdi ane anaMta che, paNa eka eka jIvanA AyuSyanI apekSAe to Adisahita ane aMtasahita che. 80. sthULa pRthvIkAyanA jIvonI sthiti jaghanya aMtamuhUrta ane utkRSTa bAvIsa hajAra varSanI che. 81. pRthvIkAyamAMthI marIne vaLI pRthvIkAyamAM utpanna thAya tene kAyasthiti kahevAya che. sthULa pRthvIkAyanA jIvonI kAyasthiti ochAmAM ochI aMtamuhUrta kALanI ane vadhumAM vadhu asaMkhyAta kALanI hoya che. 82. pRthvIkAyanA jIvo potAnI pRthvIkAyane choDIne pharIthI te kAyA pAme tenI vaccenuM aMtara jaghanya aMtamuhUrta ane utkRSTa anaMtakALa sudhInuM hoya che. 83. (bhAvanI apekSAo tene varNave che) e pRthvIkAya jIvonA varNa gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnathI hajAro bhedo thAya che. 84. jaLakAyanA jIvo sUkSma ane sthaLa ema be prakAranA hoya che ane te baMnenA praryApta ane aparyApta evA be bhedo che. 85. je sthaLaparyApta jIvo che te pAMca prakAranA che. 1. meghanuM pANI, 2. samudranuM pANI, 3. taraNA upara raheluM biMdu (osabiMdu vagere) 4. dhuMvaranuM pANI ane 5. himanuM pANI. 86. sUkSma jaLakAyano eka ja bheda che. bhinna bhinna nathI. sUkSma jaLakAya jIvo sarvalokamAM vyApI rahyA che ane sthULa to lokanA amuka bhAgamAM ja che. 87. pravAhanI apekSAe te badhA anAdi ane aMtarahita che ane eka eka jIvanA AyuSyanI apekSAe Adi ane aMtasAhita che. Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvAjIvavibhakti 249 88. jaLakAyanA jIvonI AyuSyasthiti ochAmAM ochI aMtamuhUrta sudhI ane vadhumAM vadhu sAta hajAra varSa sudhInI che. 89. jaLakAyanA jIvonI kAyasthiti te kAyA na mUke tyAM sudhInI (pharI pharI tyAM ja janme) to ochAmAM ochI aMtamuhUrta ane vadhumAM vadhu asaMkhya kALanI kahI che. 90. jaLakAyanA jIvo potAnI jaLakAyane choDIne pharIthI te kAyA pAme tenI vaccenuM aMtara jaghanya aMtamuhUrta ane utkRSTa anaMtakALa sudhInuM hoya che. 91. je jaLakAya jIvonA varNa, rasa, gaMdha, sparza ane saMsthAnathI hajAro bhedo thAya che. 92. vanaspatikAyanA jIvo sUkSma ane sthaLa ema be prakAranA hoya che ane te baMnenA paryApta ane aparyApta evA be bhedo che. 93. dhULa paryApta vanaspatikAyanA jIvonA be prakAra che. 1. sAdhAraNa (eka zarIramAM anaMta jIvo rahe te) zarIravALA, 2. pratyeka zarIravALA. 94. judA judA zarIramAM judA judA rahelA pratyeka zarIra jIvo aneka prakAranA kahyA che. 1. vRkSa (tenA be bheda che eka bIjavALA ane bahu bIjavALA.) 2. gucchAo, 3. vanamAlatI vagere, 4. latAo (caMpakalatAo) 5. velA (tuMbaDI) 7. dhAsa. 5. 7. nALiyerI, 8. zeraDI, vAMsa vagere, 9. bilADInA Topa, 10. kamaLa, sAlI vagere, 11. harikAya auSadhi, e badhAne pratyeka vanaspatikAyanA jIvo kahe che. 96. sAdhAraNa zarIravALA jIvo paNa aneka prakAranA kahyA che. 1. baTATA, 2. mULA, 3. Adu. 97. 4. harilI kaMda, 5. virIlIkaMda, 6. sisirilI kaMda, 7, jAvaMtrI kaMda, 8, kaMdalI kaMda, 9. DuMgaLI, 10. lasaNa, 11. palAMDu kaMda, 12. kuDuva kaMda. 98. 13. lohanI kaMda 14. hutAzI kaMda, 15. hUtakaMda, 16. kuhaka kaMda, 17. kRSNa kaMda, 18. vaja kaMda, 19. sUraNa kaMda, 99. 20. azvakarNI kaMda, 21. sihakarmI kaMda, 22. musuMDhI kaMda, 23. lIlI haLadara, e prakAre aneka jAtanA sAdhAraNa zarIravALA jIvo kahyA che. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana sUtra 100. sUkSma vanaspatikAyano eka ja bheda che. bhinna bhinna jAtathI sUkSma vanaspatikAya jIvo sarvalokamAM vyApI rahyA che ane sthULa to lokanA amuka bhAgamAM ja che. 250 101. pravAhanI apekSAe te badhA anAdi ane aMtarahita che ane eka eka jIvanI AyuSyasthitinI apekSAe Adi ane aMtaHsahita che. 102. vanaspatikAyanA jIvonI AyuSyasthiti ochAmAM ochI aMtamuhUrtanI vadhumAM vadhu dasa hajAra varSanI che. 103. vanaspatikAyanA jIvonI kAyasthiti te kAyA na mUke tyAM sudhInI (pharI pharI tyAM ja janme) to ochAmAM ochI aMtamuhUrtanI ane vadhumAM vadhu anaMtakALanI kahI che. noMdha : lIla, phUla, nigoda ityAdi anaMtakAyanA jIvanI apekSAe anaMtakALa gaNAvyo che. 104, vanaspatikAyanA jIvo potAnI vanaspatikAyane choDIne pharIthI te kAyA pAme tenI vaccenuM aMtara jaghanya aMtamuhUrta ane utkRSTa anaMtakALa sudhInuM hoya che. 105. e vanaspatikAya jIvonA varNa, rasa, gaMdha, sparza ane saMsthAnathI hajAro bhedo thAya che. 106. e pramANe saMkSepathI traNa prakAranA jIvo kahyA. have traNa prakAranA trasajIvone kahIza. 107. agnikAyanA jIvo, vAyukAyanA jIvo ane (moTA be iMdriyAdi) jIvo e pramANe trasanA traNa prakAro che. have te pratyekanA peTA bhedone kahIza, tame sAMbhaLo. noMdha : A sthaLe agni ane vAyarAne sthAvara chatAM eka apekSAe trasa kahyA che. 108. agnikAyanA jIvo sUkSma ane sthULa ema be prakAranA che. ane tenA paNa paryApta e aparyApta evA bhedo che. noMdha : paryApta eTale je je yonimAM jeTajeTalI paryAo meLavavI joIe teTalI pUrI pAme te paryApta ane pUrI pAmyA vinA maraNa pAme te aparyApta kahevAya che. paryApta cha prakAranI che : AhAra, zarIra, iMdriya, zvAsozvAsa, bhASA ane mana. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 251 jIvAjIvavibhakti 109. dhULa paryApta agnikAyanA aneka prakAro kahyA che. 1. aMgArA, 2. rAkhamizra agni, 3. tapelA loDhA vageremAM agni hoya te, 4. agrivAlA ane 5. tUTatI javAlA. (bhaDakA), 110. 6. ulkApAtI agni ane 7. vidyutanI agni. ema aneka bhedo jANavA. je sUkSma paryApta agnikAyanA jIvo che te eka ja prakAranA hoya che. 111. sUkSma agnikAyanA jIvo sarva lokamAM vyApI rahyA che. ane sthULa to lokanA amuka bhAgamAM ja che. have teono kALavibhAga cAra prakAre kahIza. 112. pravAhanI apekSAe te badhA anAdi ane aMtarahita che. ane AyuSya sthitinI apekSAe Adi ane aMta sahita che. 113. agnikAyanA jIvonI AyuSya sthiti ochAmAM ochI aMtamuhUrta ane vadhumAM vadhu asaMkhya kALanI kahI che. 114. agnikAyanA jIvonI kAyasthiti te kAyA na mUke tyAM sudhInI ochAmAM ochI aMtamuhUrta ane vadhumAM vadhu asaMkhya kALanI kahI che. 115. agnikAyanA jIvo potAnI agnikAyane choDIne pharIthI te kAyA pAme tenI vaccenuM aMtara ochAmAM ochuM aMtamuhUrta ane vadhumAM vadhu asaMkhya kALa sudhInuM che. 11 6. e agnikAya jIvonA varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnathI hajAro bhedo thAya che. 117. vAyukAyanA jIvo sUkSma ane dhULa ema be prakAranA hoya che ane te baMnenA paryApta ane aparyApta evA be bhedo che. 118. sthULaparyApta vAyukAyanA jIvo pAMca prakAranA che. 1. utkalika (rahI rahIne vAya te) vAyu, 2. vaMToLiyA, 3. dhana vAyu (dhanodadhinI nIce vAya che te), 4. guMjA vAyu (guMjArava kare che) ane 5. zuddha vAyu. 119. tathA 6. saMvartaka vAyu ityAdi aneka prakAranA vAyu che. ane sUma vAyu to eka ja prakArano hoya che. 1 20. sUkSma vAyukAyanA jIvo sarvalokamAM vyApI rahyA che ane sthaLa to amuka bhAgamAM ja che. have teonA kALa vibhAga cAra prakAre kahIza. 121. pravAhanI apekSAe te badhA anAdi ane aMtarahita che. ane AyuSya sthitinI apekSAe Adi ane aMtasahita che. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 uttarAdhyayana sUtra 122. vAyukAyanA jIvonI AyuSasthiti ochAmAM ochI aMtamuhUrta ane vadhumAM vadhu traNa hajAra varSa sudhInI che. 1 23. vAyukAyanA jIvonI kAyasthiti te kAyA na mUke tyAM sudhInI ochAmAM ochI aMtamuhUrta ane vadhumAM vadhu asaMkhya kALanI rahI che. 124. vAyukAyanA jIvo potAnI vAyukAyane choDIne pharIthI te kAyA pAme tenI vaccenuM aMtara ochAmAM ochuM aMtamuhUrta ane vadhumAM vadhu anaMta kALa sudhInuM hoya che. 125. e vAyukAya jIvonA varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnathI hajAro bhedo thAya che. 126. moTA trasakAyavALA (be iMdriyAdi) jIvo cAra prakAranA kahyA che. 1. be iMdriyavALA, 2. traNa iMdriyavALA, 3. cAra iMdriyavALA ane 4. pAMca iMdriyavALA. 127. be iMdriyavALA jIvo paryApta ane aparyApta ema be prakAranA kahyA che. have teonA bhedo kahuM chuM te sAMbhaLo. 128. 1. karamiyA (viSTAmAM utpanna thAya te), 2. aNasiyA, 3. saumaMgala (eka prakAranA jIva), 4. mAtRvAhaka, 5. vAMsI mukhA, 6, zaMkha, 7. nAnA zRMkhalA 129. 8. kASTha khAnAra paluka, 9, koDA, 10. jaLo, 11. duSTa raktakarSaNa ane 12. cAMdaNIA. 130. e pramANe be iMdriya jIvo ghaNA prakAranA kahyA che, ane te badhA lokanA eka bhAgamAM rahyA che. 131. pravAhanI apekSAe badhA anAdi ane aMtarahita che. paNa AyuSya sthitinI apekSAe Adi ane aMta sahita che. 132. be iMdriyavALA jIvonI AyuSyasthiti ochAmAM ochI aMtamuhUrta ane vadhumAM vadhu bAra varSanI kahI che. 133. be iMdriyavALA jIvonI kAyasthiti te kAyA na mUke tyAM sudhInI ochAmAM ochI aMtamuhUrta ane vadhumAM vadhu asaMkhyAta kALa sudhInI kahI che. 134. be iMdriyavALA jIvo potAnI kAyA choDIne pharIthI be iMdriya kAyA pAme tenI vaccenuM aMtara ochAmAM ochuM aMtamuhUrta ane vadhumAM vadhu anaMta kALa sudhInuM hoya che. Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvAjIvavibhakti 253 135. e be iMdriya jIvonA varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnathI hajAro bhedo thAya che. 136. traNa iMdriyavALA jIvo paryApta ane aparyApta ema be prakAre kahyA che. have teonA peTA bhedone kahuM chuM te sAMbhaLo : 137. 1. kuMthavA, 2. kIDI, 3. (cAMcaDa) uddazA, 4. ukalIA, 5. tRNAhArI, 6, kASTAhArI, 7. mAlugA ane 8. pattAhArI 138. 9. kapAsanA bIjamAM thanArA jIvo, 10. tinduka, 11. kiMjakA, 12. sadAvarI, 13. gulmI, 14. iMdragA ane 15. mAmaNamuMDA ema aneka prakAranA kahyA che. 139. te badhA AkhA lokamAM nahi paNa lokanA amuka bhAgamAM rahyA che. 140. pravAhanI apekSAe te badhA anAdi ane aMtarahita che. ane AyuSyanI apekSAe aMtasahita che. 141. traNa iMdriyavALA jIvonI AyuSyasthiti ochAmAM ochI aMtamuhUrta ane vadhumAM vadhu 49 divasanI hoya che. 142. traNa iMdriyavALAnI kAyasthiti te kAyA na mUke tyAM sudhI ochAmAM ochI aMtamuhUrta ane vadhumAM vadhu saMkhyAta kALa sudhInI kahI che. 143. traNa iMdriyavALA jIvo potAnI kAyAne choDIne pharIthI traNa iMdriya kAyA pAme tenI vaccenuM aMtara ochAmAM ochuM aMtamuhUrta ane vadhumAM vadhu anaMta kALa sudhInuM che. 144. e traNa iMdriyavALA jIvonA varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnathI hajAro bhedo thAya che. 145. cAra iMdriyavALA jIvo paryApta ane aparyApta ema be prakAranA che. have teonA peTA bhedone kahuM chuM. te sAMbhaLo : 146. 1. aMdhiyA, 2. potiyA, 3. mAkhI, 4. macchara, 5. bhamarA, 6. kIDa, 7. pataMgiyA, 8. DhikaNA, 9. kaMkaNA 147. 10. kukuTa, 11. siMgarITI, 12. naMdAvRtta, 13. vIMchI, 14. DolA, 15. bhIMgArI, 16. cIralI, 17. akSivedhaka. 148, 18azlIla, 19. mAgadha, 20. roDa, 21. vicitra pAMkhavALA, 22. kalakArI, 23. upadhi jalakA, 24. nIcakA ane 25. tAmrakA. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 uttarAdhyayana sUtra noMdha : A badhAM dezI bhASA paratve bhinna bhinna nAmo che. 149. e pramANe cAra iMdriyavALA jIvo aneka prakAranA kahyA che. te badhA lokanA amuka vibhAgamAM ja rahe che. 15). pravAhanI apekSAe e badhA anAdi ane aMtarahita che. ane AyuSyanI apekSAe Adi ane aMtasahita che. 1pa1. cAra iMdriyavALAnI AyuSyasthiti ochAmAM ochI aMtamuhUrta ane vadhumAM vadhu cha mAsanI kahI che. 152. cAra iMdriyavALA jIvonI kAyasthiti te kAyA na mUke tyAM sudhInI ochAmAM ochI aMtamuhUrta ane vadhumAM vadhu saMkhyAta kALa sudhInI kahI che. 153. cAra iMdriyavALA jIvo potAnI kAyAne choDIne pharIthI te kAyAne pAme te vaccenuM aMtara ochAmAM ochuM aMtamuhUrta ane vadhumAM vadhu anaMtakALa sudhInuM hoya che. 154. e cAra iMdriya jIvonA varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnathI hajAro bhedo thAya che. 155. pAMca iMdriyavALA puruSo cAra prakAranA kahyA che : 1. nArakI (narakanA jIvo, 2. tiryaca, 3. manuSya ane 4. deva. 156. ratnaprabhA Adi sAta pRthvImAM rahevAthI nArako sAta prakAranA kahevAya che : (ta pRthvInA nAma A pramANe che :) 1. ratnaprabhA, 2. zarkarAmabhA, 3. vALuprabhA. 1pa7. 4. paMkaprabhA, 5. dhUmaprabhA, 6. tamAprabhA ane 7. tamaH tamasamabhA. e pramANe tyAM rahenArA narakanA jIvo sAta prakAranA kahevAya che. 158. te badhA lokanA eka vibhAgamAM rahelA che. have teonA kALavibhAga cAra prakAre kahIza : 159. pravAhanI apekSAe anAdi ane aMtarahita ane AyuSyanI apekSAe Adi ane aMtasahita che. 160. pahelI narakamAM AyuSyanI sthiti jaghanya dasa hajAra varSanI ane vadhumAM vadhu eka sAgaropamanI che. 161. bIjI narakamAM AyuSyanI sthiti jadhanya eka sAgaropamanI ane utkRSTa traNa sAgaropamanI che. Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvAjIvavibhakti 162. trIjI narakamAM AyuSyanI sthiti jaghanya traNa sAgaropamanI ane utkRSTa sAta sAgaropamanI che. 255 163. cothI narakamAM AyuSyanI sthiti jaghanya dasa sAgaropamanI ane utkRSTa dasa sAgaropamanI che. 164. pAMcamI narakamAM AyuSyanI sthiti jaghanya dasa sAgaropamanI ane utkRSTa sattara sAgaropamanI che. 165. chaThThI narakamAM AyuSyanI sthiti jaghanya sattara sAgaropamanI ane utkRSTa bAvIsa sAgaropamanI che. 166. sAtamI narakamAM AyuSyanI sthiti jaghanya bAvIsa sAgaropamanI ane utkRSTa tetrIsa sAgaropamanI che. 167. narakanA jIvone jeTalI ochAmAM ochI ke vadhumAM vadhu AyuSyasthiti hoya che teTalI ja kAyasthiti hoya che. noMdha : naraka ane devagatinuM AyuSya bhogavyA bAda aMtara vagara bIje ja bhave te gatimAM javAtuM nathI. tethI ja AyuSyasthiti ane kAyasthiti samAna kahI che. 168. nArakInA jIvo potAnI kAyAne choDIne pharIthI te ja kAyA pAme tenI vaccenuM aMtara ochAmAM ochuM aMtamuhUrta ane vadhumAM vadhu anaMta kALa sudhInuM hoya che. 169. e narakanA jIvonA varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnathI hajAro bhedo thAya che. 170. tiryaMca paMcendriya jIvo be prakAranA kahyA che H 1. saMmUcchima paMcendriya ane 2. garbhajapaMceMdriya. 171. te beunA traNa traNa bhedo che. 1. jalacara, 2. sthalacara ane 3. khecara (AkAzamAM caranArA). have kramathI tenA peTA bhedone kahuM chuM : mane sAMbhaLo. 172. jalacaranA bhedo A pramANe che : 1. mAchalAM, 2. kAcabA, 3. grAhyo, 4. magaro ane 5. susumAra. ema jalacaranA pAMca bhedo jANavA. 173. te badhA jIvo AkhA lokamAM nahi, paNa lokanA amuka bhAgamAM rahelA che. have teonA kAvibhAgane cAra prakAre kahIza : Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana sUtra 174. pravAhanI apekSAe badhA anAdi ane aMtarahita che. paNa AyuSyanI apekSAe to Adi ane aMtasahita che. 175. jalacara paMcendriya jIvonI AyuSya sthiti jaghanya aMtamuhUrtanI ane vadhumAM vadhu eka pUrva koTInI kahI che. noMdha : eka pUrvanI sItera lAkha karoDa ne 56 hajAra karoDa varSa thAya. evA eka karoDa pUrvanI sthitine eka pUrva koTI kahe che. 176. te jalacara paMcendriya jIvonI kAyasthiti jaghanya aMtamuhUrta ane utkRSTa pRthak pUrvakoTInI che. 256 noMdha : pRthak eTale bethI mAMDIne nava sudhInI saMkhyA. 177. jalacara paMcendriya jIvo potAnI kAyA choDIne te kAyA pharIthI pAme tenI vaccenuM aMtara jaghanya aMtamuhUrta ane utkRSTa anaMtakALa sudhInuM hoya che. 178. sthalacara paMcendriya jIvo 1. cAra pagavALA te copada ane 2. parisarpa ema be prakAranA che. ane copadanA cAra peTA bhedo che. tene huM kahuM chuM te tame sAMbhaLo. 179. 1. ekakhurA (ghoDA, gadheDA vagere), 2. be khurA (gAya, baLada vagere), 3. gaMDIpadA (suMvALA pagavALA hAthI, geMDA vagere), ane 4. sanakhapadA (siMha, bilADA, kUtarA vagere). 180. parisarpanA be prakAro che : uparisarpa ane bhujaparisarpa-hAthethI cAlanArA gho vagere ane uparisarpa-chAtIthI cAlanArA sarpa vagere. ane te ekeka jAtimAM aneka prakAranAM hoya che. 181. te badhA sarvatra nahi paNa lokanA amuka bhAgamAM hoya che. have teonA kAvibhAgane cAra prakAre kahIza : 182. pravAhanI apekSAe te badhA anAdi ane aMtarahita che. paNa AyuSyanI apekSAe to Adi ane aMtasahita che. 183. te sthalacara jIvonI AyuSyasthiti jaghanya aMtamuhUrtanI ane utkRSTa traNa palyopamanI hoya che. noMdha : palyopama e kALapramANa che. 184. sthaLacara jIvonI kAyasthiti te kAyA na mUke tyAM sudhInI ochAmAM ochI aMtamuhUrta ane vadhumAM vadhu traNa palyopama tathA bethI mAMDIne nava sudhI pUrva koTI adhikanI che. Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvAjIvavibhakti 257 185. te sthalacara jIvo potAnI kAyA choDIne pharIthI te kAyA pAme tenI vaccenuM aMtara ochAmAM ochuM aMtamuhUrta ane vadhumAM vadhu anaMtakALa sudhInuM che. 186. khecara (pakSIo) cAra prakAranAM che : 1. cAmaDAnI pAMkhovALAM (vaDavAgoLa), 2. romapakSI (suDA, haMsa vagere) 3. samudraga pakSI (janI pAMkha DhAMkelA DabarAnA jevI hoya te A pakSIo manuSyakSetranI bahAra che), ane 4. vitata pakSI (supaDAnA jevI pAMkha pahoLI rahe te). 187. te badhAM AkhA lokamAM nahi paNa lokanA amukha bhAgamAM rahyAM che. have teonA kALavibhAgane cAra prakAre kahIza. 188. pravAhanI apekSAe badhA anAdi ane aMtarahita che. paNa AyuSyanI apekSAe to Adi ane aMtasahita che. 189. khecara jIvonI AyuSya sthiti jaghanya aMtamuhUrtanI ane utkRSTa palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganI che. 190. khecara jIvonI kAyasthiti jaghanya aMtamuhUrtanI ane utkRSTa palyopamano asaMkhyAtamo bhAga tathA tethI adhika bethI mAMDIne nava sudhI pUrva koTInI hoya che. 191. khecara jIvo potAnI kAyA choDIne te kAyA pharIthI pAme tenI vaccenuM aMtara jaghanya aMtamuhUrta ane utkRSTa anaMtakALa sudhInuM hoya che. 192. teonA varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnathI hajAro bhedo thAya che. 193. manuSyo be prakAranA hoya che : 1. saMmUrNima paMcendriya ane 2. garbhaja paMcendriya. have tenA peTA bhedo kahuM chuM : te sAMbhaLo. 194. garbha ja (mA bApanA saMyogathI thayelA) manuSyo traNa prakAranA kahyA che : 1. karmabhUminA, 2. akarmabhUminA ane 3. aMtaradvIponA. noMdha : karmabhUmi eTale asi, masi (vyApAra) ane kRSi jyAM thatI hoya te. aMtaradvIpa eTale culahImavaMta ane zikharI e be parvata para cAra cAra dADhAo che. ane pratyeka dADhAomAM sAta sAta aMtaradvIpa che. tyAM akarmabhUmi jevA jugaliyA manuSyo utpanna thAya che. 195. karmabhUminA paMdara bhedo (pAMca bharata, pAMca IravRta ane pAMca mahAvideha), akarmabhUminA trIsa bhedo (pAMca hemavaya, pAMca airaNyavaya, pAMca Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 uttarAdhyayana sUtra harivAsa, pAMca ramyakavAsa, pAMca devaguru ane pAMca uttarakuru), ane chappana aMtaradvIpanA bhedo maLI te badhA ekaso eka jAtinA garbha ja manuSyo kahyA che. 196. saMmUrNima manuSyo paNa garbha ja manuSyanA jeTalA ja eTale ke ekaso eka prakAranA kahyA che. A badhA jIvo lokanA amuka bhAgamAM ja che. sarvatra nathI. noMdha : mAtApitAnA saMyoga vinA manuSyanA maLajanya jIvo utpana thAya tene saMmUrNima manuSyo kahe che. garbhajanI jema tenA paryApta ane aparyApta ema be bhedo nathI. 197. pravAhanI apekSAe badhA anAdi ane aMta rahita che paNa AyuSyanI apekSAe Adi ane aMtasahita che. 198. garbhaja manuSyonI AyuSya sthiti jaghanya aMtamuhUrtanI ane utkRSTa traNa palyopamanI kahI che. noMdha : saMmUrNima manuSyanI to jaghanya ane utkRSTa mAtra aMtamuhUrtanI hoya che, ane karmabhUmi manuSyanI jaghanya aMtamuhUrta ane utkRSTa karoDa pUrvanI hoya che. ahIM to sarva manuSyanI apekSAe uparanI sthiti lIdhI che. 199garbhaja manuSyonI kAyasthiti jaghanya aMtamuhUrtanI ane utkRSTa traNa palyopama ane adhika pRthaka pUrvakoTinI jANavI. noMdha : koI jIva sAta bhava to eka eka pUrva koTinA ane AThamo traNa palyopanA AyuSyano bhava kare, te apekSAe teTaluM vadhu kahyuM che, manuSyanI kAyA lAgalAgaTa sAta ke ATha bhava sudhI vadhumAM vadhu maLe to maLI zake che. 200. garbhaja manuSyo potAnI kAyA choDIne te kAyA pharIthI pAme, tenI vaccenuM aMtara jaghanya aMtamuhUrta ane utkRSTa anaMtakALa sudhInuM hoya che. 201. teonA varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnathI hajAro bhedo thAya che. 202. sarvajJa bhagavAnoe devo cAra prakAranA kahyA che. tenuM varNana karuM chuM. tame sAMbhaLa : 1. bhavanavAsI (bhavanapati), 2. vyaMtara, 3. jyotiSa ane 4. vaimAnika. 203. bhavanavAsI devo daza prakAranA, vyaMtara ATha prakAranA, jyotiSkAra pAMca prakAranA ane vaimAnika devo be prakAranA hoya che. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvAjIvavibhakti 259 204. asurakumAra, nAgakumAra, suvarNa kumAra, vidyutakumAra, agnikumAra, dvIpakumAra, udadhikumAra, disikumAra, vAyukumAra ane svanitakumAra. ema daza prakAranA vanavAsI devo hoya che. 205. 1. pizAca, 2. bhUta, 3. yakSa, 4. rAkSasa, 5. kinnara, 6. kiMguruSa, 7. mahoraga ane 8. gAMdharva. ema ATha prakAranA vyaMtara devo che. - 206. 1. caMdra, 2. sUrya, 3. nakSatra, 4. graha ane 5. tArAo ema pAMca prakAranA jayotiSi devatAo hoya che. AmAMnA jIva je manuSyakSetramAM che te badhA gati karanArA ane manuSya kSetranI bahAra rahenArA sthira hoya che. 207. vaimAnika devo paNa be prakAranA kahyA che. 1. kalpavAsI ane 2. akalpavAsI (kalpAtIta). 208. kalpavAsI devo bAra prakAranA hoya che : 1. saudharma, 2. IzAna, 3. sanatakumAra, 4. mahendra, pa. brahmaloka, 6. lAMtaka. 209. 7. mahAzukra, 8. sahastrAra, 9, Anata, 10. prANa, 11. AraNa ane 12. ayyata te badhA devalokamAM vasatA devo bAra prakAranA kalpavAsI devo kahevAya che. 210. 1. raiveyaka ane 2. anuttara ema be prakAranA kalpAtIta devo kahyA che. tyAM raiveyaka nava prakAranA che. 211. raiveyaka devonI traNa triko che : 1. heThenI, 2. madhyama ane 3. uparanI. ane tenA paNa eka eka trikanA 1. nIcenuM, 2. madhyama ane 3. upara (ema peTA bhedo maLI kula nava thAya che.) 1. heThalI trikanI nIcenA sthAnanA devo, 2. heThalI trikanA madhyama sthAnanA devo, 3. heThelI trikanI uparanA sthAnanA devo. - 212. 4. madhyamatrikanA heThenA sthAnanA devo, 5. madhyamatrikanA madhyamasthAnanA devo ane 6. madhyamatrikanA uparanA sthAnanA devo. ra13. 7. upalItrikanA heThenA sthAnanA devo, 8. upalatrikanA madhyamasthAnanA devo ane 9. upalInikanA uparanA sthAnanA devo. ema nava prakAranA raiveyaka devo kahyA che. ane 1. vijaya, 2. vaijayaMta, 3. jayaMta, 4. aparAjita Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana sUtra 214. ane 5. sarvArthasiddha. ema pAMce anuttara vimAnamAM rahenArA vaimAnika devo AvI rIte aneka prakAranA che. 215. A badhA devo lokanA amuka bhAgamAM ja rahyA che. have teonA kALa vibhAgane cAra prakAre kahIza. 216. pravAhanI epakSAe te badhA anAdi ane aMtarahita che. paNa AyuSyanI apekSAe Adi ane aMtasahita che. 217. bhavanapati devonI AyuSyasthiti jaghanya dasa hajAra varSanI ane utkRSTa eka sAgaropamathI thoDI adhika rahI che. 218. vyaMtara devonI AyuSya sthiti jadhanya dasa hajAra varSanI ane utkRSTa eka palyopamanI kahI che. 260 219. jyoti devonI AyuSyasthiti jaghanya eka palyopamanA AThamA bhAganI ane utkRSTa eka palyopama ane eka lAkha varSa uparanI che. 220. sudharmadevalokanA devonI AyuSyasthiti jaghanya eka palyopamanI ane utkRSTa be sAgaropamanI che, 2 21. izAna devalokanA devonI AyuSyasthiti jaghanya eka palyopamathI adhika ane utkRSTa be sAgaropamathI adhika kALanI che. 222. sanatakumAra devalokanA devonI AyuSyasthiti jaghanya be sAgaropamanI ane utkRSTa sAta sAgaropamanI che. 223. mahendralokanA devonI AyuSyasthiti jaghanya be sAgaropamathI kaMIka adhika ane utkRSTa sAta sAgaropamathI adhika kALanI che. 224. brahmalokanA devonI AyuSyasthiti jaghanya sAta sAgaropamanI ane utkRSTa dasa sAgaropamanI che. 225. lAMtaka devalokanA devonI AyuSyasthiti jaghanya dasa sAgaropamanI ane utkRSTa cauda sAgaropamanI che. 226. mahAzukra devalokanA devonI AyuSyasthiti jaghanya cauda sAgaropamanI ane utkRSTa sattara sAgaropamanI che. 227. sahasrAra devalokanA devonI AyuSyasthiti jaghanya sattara sAgaropamanI ane utkRSTa aDhAra sAgaropamanI che. 228. Anata devalokanA devonI AyuSyasthiti jaghanya aThAra sAgaropamanI ane utkRSTa ogaNIsa sAgaropamanI che. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvAjIvavibhakti 261 229. prANata devalokanA devonI AyuSyasthiti jaghanya ogaNIsa sAgaropanI ane utkRSTa vIsa sAgaropamanI che. ra30. AraNa devalokanA devonI AyuSyasthiti jaghanya vIsa sAgaropamanI ane utkRSTa ekavIsa sAgaropamanI che. ra31. azruta devalokanA devonI AyuSyasthiti jaghanya ekavIsa sAgaropamanI ane utkRSTa bAvIsa sAgaropamanI che. 232. prathama greveyakanA devonI AyuSyasthiti jaghanya bAvIsa sAgaropamanI ane utkRSTa trevIsa sAgaropamanI che. 233. bIjA vaiveyakanA devonI AyuSyasthiti jaghanya tevIva sAgaropamanI ane utkRSTa covIsa sAgaropamanI che. ra34. trIjA raiveyaka devonI AyuSyasthiti jaghanya covIsa sAgaropamanI ane utkRSTa pacIsa sAgaropamanI che. - ra35. cothA raiveyaka devonI AyuSyasthiti jaghanya pacIsa sAgaropamanI ane utkRSTa chavIsa sAgaropamanI che. 236. pAMcamA saiveyaka devonI AyuSyasthiti jaghanya chavIsa sAgaropamanI ane utkRSTa sattAvIsa sAgaropamanI che. ra37. chaThThA raiveyaka devonI AyuSyasthiti jaghanya sattAvIsa sAgaropamanI ane utkRSTa aThThAvIsa sAgaropamanI che. ra38. sAtamA greveyaka devonI AyuSyasthiti jaghanya aThThAvIsa sAgaropamanI ane utkRSTa ogaNatrIsa sAgaropamanI che. 239. AThamA raiveyaka devonI AyuSyasthiti jaghanya ogaNatrIsa sAgaropamanI ane utkRSTa vIsa sAgaropamanI che. 240. navamA raiveyaka devonI AyuSyasthiti jaghanya trIsa sAgaropamanI ane utkRSTa ekatrIsa sAgaropamanI che. - 241. 1. vijaya, 2. vaijayaMta, 3. jayaMta ane 4. aparAjIta e cAre vimAnonA devanI AyuSyasthiti jadhanta ekatrIsa sAgaropamanI ane utkRSTa tetrIsa sAgaropamanI che. ra42. pAMcamA sarvArtha nAmanA mahA vimAnanA devonI AyuSasthiti barAbara tetrIsa sAgaropamanI che. tethI ochI ke vadhu nathI. Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 2 uttarAdhyayana sUtra - 243. jeTalI devonI ochI ke vadhu AyuSyasthiti che teTalI ja sarvajJa devoe kAryasthiti kahI che. noMdha : devanuM AyuSya pUrNa thayA pachI lAgatuM ja devagatimAM jAvAnuM thatuM nathI. 244. devo potAnI kAyA choDIne te kAyA pharIthI pAme tenI vaccenuM aMtara jaghanya aMtamuhUrta ane utkRSTa anaMtakALa sudhInuM hoya che. 245. teonA varNa, gaMdha, rasa, sparza ne saMsthAnathI hajAro bhedo thAya che. 246. e pramANe rUpI ane arUpI ema be prakAranA ajIva ane saMsArI tathA siddha, ema be prakAranA jIvonuM varNana karyuM. 247. A jIva ane ajIvonA vibhAgane jJAnI puruSa pAse sAMbhaLI tenI yathArtha pratIti lAvIne tathA sarva prakAra no nayo (vicAronAM vargIkaraNo) dvArA barAbara ghaTAvIne jJAnadarzana pAmI Adarza cAritramAM muni ramaNa kare. 248. tyArabAda ghaNAM varSa sudhI zuddha cAritra pALIne nIcenA kramathI potAnA AtmAnuM damana kare. - 249. (je tapazcaryA dvArA pUrvakarmono tathA kaSAyono kSaya thAya tevI dIrdha tapazcaryA vidhAna kahe che) te saMlekhanA (Atmadamana karanArI) tapazcaryA ochAmAM ochA cha mAsanI, madhyama rIte eka varSanI ane vadhumAM vadhu bAra varSanI hoya che. 250. pahelAM cAra varSamAM pAMca vigaya (ghI, goLa, tela vagere)no tyAga kare ane bIjA cAra varSa sudhI bhinna bhinna prakAranI tapazcaryA kare. 251. navamuM tathA dasamuM ema e baMne varSo paryata upavAsa ane ekAMtara upavAsane pAraNe AyaMbila kare ane agiyAramAM varSa pahelAM che mAsa sudhI adhika tapazcaryA na kare. 252. agiyAramA varSanA pAchalA cha mAsamAM to chaTha AThama evI AkarI tapazcaryA kare e vacce vacce te savaMtsaramAM AyaMbila tapa paNa kare. noMdha : AyaMbila eTale rasavihIna bhojana, mAtra eka ja vakhata kare. 253. te muni bArame varSe prathama ane cheDe sarakhuM tapa kare. (prathama AyaMbila vacce bIjuM tapa ane vaLI te varSane aMte AyaMbila kare te koTI Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvAjIvavibhakti 263 sahita AyaMbila tapa kahevAya) ane vacce vacce mAsakhamaNa ke ardhamAlakhamaNa jevI moTI nAnI tapazcaryA karI A rIte bAra varSa pUrAM kare. noMdha : AvI tapazcaryA karatI vakhate vacce ke tapazcaryA pachI maraNano avasara Ave tyAre maraNaparyaMtanuM aNasaNa karavAnuM hoya che. je vigata AgaLa ApI che. te vakhate suMdara bhAvanA hovI joIe. 254. 1. kAMdarpa, 2. AtmiyogI, 3. kilbiSikI, 4. AsurI vagere azubha bhAvanAo maraNa vakhate AvI jIvane khUba kaSTa Ape che ane te badhI durgatinA hetubhUta thAya che. - 255. je jIvo mithyAtvadarzana (asatya premI)mAM rakta, jIvaghAta karanAra ane niyANA karanAra (thoDA mATe ghaNuM veDaphI nAkhanAra) hoya che ane te bhAvanAmAM mare che tevA jIvone bodhilAbha bahu ja durlabha thAya che. noMdha : bodhilAbha eTale samyakatvanI prApti. 256. je jIvo samyakatva darzanamAM rakta niyANAne na karanAra ane zukalalezyA (uvala aMtaHkaraNa)nA pariNAmane dhAraNa karavA vALA hoya che ane te ja bhAvanAmAM je mRtyu pAme che te jIvone (bIjA janmamAM paNa) bodhibIja bahu ja sulabha thAya che. 257. je jIvo mithyAdarzanamAM rakta, kRSNalezyA (malina aMtaHkaraNa)nA pariNAmane dhAraNa karavAvALA ane niyANAne karanAra hoya che. ane te bhAvanAmAM mare che tevA jIvone bodhilAbhaka bahu ja durlabha che. 258. je jinapuruSonA vacanamAM anurakta rahI, bhAvapUrvaka te vacana pramANe AcaraNa kare che te pavitra (mithyAtvanA melarihata) ane asaMkilaSTa (rAgadveSanA kaleza rahita) thaI thoDA ja samayamAM A duHkhada saMsArano pAra pAme che. noMdha : jina eTale rAgadveSathI sarvathA rahita paramAtmA. rapa9. je jIvo jinavacanane yathArtha jANI zakatA nathI te bicArA ajJAnIo ghaNIvAra bALamaraNa ane akAma maraNa pAme che. 260. (potAnA doSanI AlocanA kevA jJAnI satparuSo pAse kahevI joIe temanA guNa kahe che) je ghaNA zAstranA rahasyane jANanAra hoya, jemanAM vacana samAdhi (zAMti)ne utpanna karanArAM hoya ane je kevaLa guNanA ja grahaNa karanAra hoya te puruSo ja bIjAnA doSanI AlocanA mATe yogya che. Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 uttarAdhyayana sUtra - 261. 1. kaMdarpa (kAyakathAno saMlApa), 2, kautkacya (mukhanA vikAravALI cA), 3. koInA svabhAvanI hAMsI ane kukathA ke kuceSTAnI bIjAne vismaya karanAra jIva kAMdarpa-bhAvanA karato hoya che. 262. rasa, sukha ke samRddhinI mATe je sAdhaka vazIkaraNa vagerenA maMtro ke dorA-dhAgA kare che te AbhiyogI bhAvanAne karato hoya che. noMdha : kAMdarpa ane AbhiyogI vagere duSTa bhAvanAne karanAra kadApi deva thAya to paNa halakI koTino deva bane che. 263. kevaLa puruSo, jJAnI, dharmAcArya tathA sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ke zrAvikAonI je niMdA kare che tathA kapaTI hoya che te kilpiSI bhAvanAne karato hoya che. ra64. kAyama roSano karanAra hoya tathA samaya maLatAM zatru banI jato hoya, evA duSTa kAryothI pravartato jIva AsurI bhAvanAne karato hoya che. noMdha : nimittano artha nimittazAstra paNa thAya che. te eka jyotiSanuM aMga che. te khoTI rIte joI bIjAne Thagato hoya te mANasa paNa AsurI bhAvanAne poSe che. 265. 1. zastragrahaNa (talavAra vagerethI maravuM), 2. viSabhakSaNa (jhera khAIne maravuM), 3, jvalana (AgamAM baLI maravuM), 4. jalapraveza (pANImAM maravuM) ke 5. anAcArI upakaraNo (kuTila kAryonuM sevana karavAthI jIvAtmA aneka prakAranA navA janma-maraNo utpanna kare che. noMdha : akALa maraNathI jIvAtmA chUTavAne badale bamaNo baMdhAya che. 266. A pramANe bhavasaMsAramAM siddhine ApanAra evA uttama prakAranA chatrIsa adhyayanone suMdara rIte pragaTa karIne kevaLajJAnI bhagavAna jJAtaputra AtmazAMtimAM lIna thayA. noMdha : jIva ane ajIva e baMnenA vibhAgo jANavA jarUrI che. pachI naraka ane pazujIvanamAM duHkha, svarga ane manuSya jIvanamAM sukhaduHkha Adi aneka avasthAvALA A vicitra saMsAramAMthI kema chUTI zakAya te upAya ajamAvavAnI tAlAvelI lAge che. AvI tAlAvelI pachI duHkhamAM paNa sukha, vedanAmAM paNa zAMti ane saMtoSa vikasatAM jAya che. ema kahuM chuM : ema jIvAjIva vibhakti saMbaMdhI chatrIsamuM adhyayana samApta thayuM. uOM zAMtiH Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shi Er Er Yi