Book Title: Aagam 18 JAMBUDWIP PRAGYPTI Moolam evam Vrutti
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004118/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [18] zrI jambUdvIpa-prajJapti (upAMga)sUtram namo namo nimmaladaMsaNassa pUjya zrIAnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurubhyo namaH / "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM vRtti: [mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH] / [Adaya saMpAdakaH - pUjya AgamoddhAraka AcAryadeva zrI AnaMdasAgara sUrIzvarajI ma. sA. / / (kiJcit vaiziSThyaM samarpitena saha) puna: saMkalanakartA- muni dIparatnasAgara (M.Com., M.Ed., Ph.D.) | 15/02/2015, ravivAra, 2071 mahA kRSNa 11 jain_e_library's Net Publications muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra-[18], upAMga sUtra-[7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandravihita vRttiH Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [-].---...............-- ------ mUlaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAka dIpa zreSThi devacandra lAlabhAI-jainapustakoddhAre-panthAGkaH 52. zrImaddhIravijayasUrIzvaraziSyottamazrImacchAnticandravihitavRttiyutaM shriimjjmbuudviipprjnyptiH| (pUrvabhAgaH.) prasiddhikartA-zreSThi nagInabhAI ghelAbhAI jaDherI, asyaikaH kAryavAhakaH / idaM pustakaM.mohamayAM zAha nagInabhAI ghelAbhAI javherI bAjAra ityanena nirNayasAgaramudraNAgAre kolabhATavIdhyA 23 tame nilaye rAmacaMdra yesU zeDagedvArA mudrayitvA prakAzitam / zrIvIrasaMvat 2446. vikramasaMvat 1976. kAiSTasan 1920. prathamasaMskAre pratayaH 10.0] vetanam 104-0-0 - [Ra4-0-0] anukrama T jambUdvIpa-prajJapti (upAMga)sUtrasya mUla "TAiTala peja" ~1~ Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlAkA 178+131 mUlAMka : 001 022 viSaya: vakSaskAra: 1 jaMbUdvIpasya pramANa, saMsthAna, svarupa, jagati, gavAkSa. padmavaravedikA, vanakhaMDa, vijayadvAra evaM rAjadhAnI, bharatakSetrasya sthAna, pramANa, vibhAga, dakSiNArdhabharata vaitAdyaparva siddhAyatanavarNana uttarArdhabharata. vakSaskAraH 2 kAla avasarpiNi, utsarpiNi, aupamikakAla- palyopama, sAgaropama, kalpavRkSavarNana. kAlasya SaDvidhatva va tasmina tasminkAle vAstavyA manuSyA kalakara vaktavyatA, | ruSabhadevasya varNana, | nandIzvaradvIpe aSTAnikA -mahotsava, paMcabhede meghavarSA KAA pRSThAMka: 004 180 jambUdvIpa-prajJapti (upAMga) sUtrasya viSayAnukrama viSaya: pRSThAMkaH 360 mUlAMka 054 127 vakSaskAraH 3 bharatanAmnasya hetu, vinItAnagarI bharatacakravartI-vaktavyatA, cakraratnasya utpatti, SaTakhaMDayAtrA mAgadha prabhAsa - varadAnAnAM kathanaM caturdaza-ratnAni ratnAnAm kArya -evaM utpatisthAnAni bharatacakravartyAH nidhayaH, devA: rAjAnaH, senA, grAmAdaya: ityAdi varNanaM vakSaskAraH 4 cullahimavaMta-varSadharaparvata-varNanaM, padmadrahavarNanaM, padmasya kathanaM, gaMgA-siMdhu Adi nadyAnAM varNanaM, siddhAyatana Adi kuTA:, hemavanta harivarSa - mahAvideha kuru - ramyaka Adi kSetrANAM varNanaM, niSadha- nIlavaMta rukmi-himavaMtAdi -parvatAnAM vaktavyatA. meruparvatasya varNanaM. 565 ~2~ mUlAMka: 212 245 250 -365 dIpa- anukramAH 365 viSaya: vakSaskAraH 5 jinajanmAbhiSekasya varNanaM, dikkumAryANAM vaktavyatA, indrANAM Agamanam, paNDakavanaM - evaM abhiSekazIlA sughoSAghaMTA vakSaskAraH 6 jambUdvIpagatA padArthAH, jambUdvIpe sthitAH varSakSetrAH, -parvatAH, kUTA:, tIrthAni gufA, drahAH, nadayaH Adi vaktavyatA muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH - vakSaskAraH 7 jambUdvIpe avasthita candra -sUrya-nakSatra tArAdi vaktavyatA, sUryamaMDala evaM tasya AyAma, viSkaMbha:, paridhi, aMtara Adi. caMdramaMDala evaM tasya AyAmAdi -varNanaM, nakSatramaMDala vaktavyatA, saMvatsarANAM bhedA:, tirthaMkaraAdi uttama puruSANAm vaktavyatA pRSThAMka: 768 852 868 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ['jambUdvIpa-prajJapti' - mUlaM evaM vRttiH] isa prakAzana kI vikAsa-gAthA yaha prata sabase pahale "jambUdvIpa-prajJapti sUtram" ke nAmase sana 1920 (vikrama saMvata 1976) meM 'devacandra-lAlabhAi-jainapustakoddhAra' dvArA prakAzita huI, isa ke saMpAdaka-mahodaya the pUjyapAda AgamoddhAraka AcAryadeva zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI (sAgarAnaMdasUrijI) mahArAja sAheba | isI prata ko phira se dusare pUjyazrIone apane-apane nAmase bhI chapavAI, jisame unhoMne khudane to kucha nahIM kiyA, magara isI prata ko oNphaseTa karavA ke, apanA evaM apanI prakAzana saMsthA kA nAma chApa diyA. jisame kisIne pUjyapAd sAgarAnaMdasUrijI ke nAma ko Age rakhA, aura apanI vaphAdArI dikhAI, to kisIne svayaM ko hI isa pUre kArya kA kartA batA diyA aura zrImadsAgarAnaMdasUrijI tathA prakAzaka kA nAma hI miTA diyA | hamArA ye prayAsa kyoM? * Agama kI sevA karane ke hameM to bahota avasara mile, 45-Agama saTIka bhI hamane 30 bhAgome 12500 se jyAdA pRSThomeM prakAzita karavAe hai, kintu logo kI pUjya zrI sAgarAnaMdasUrIzvarajI ke prati zraddhA tathA prata svarupa prAcIna prathA kA Adara dekhakara hamane isI prata ko skena karavAI, usake bAda eka speziyala phorameTa banavAyA, jisame bIcame pUjyazrI saMpAdita prata jyoM kI tyoM rakha dI, Upara zIrSasthAname Agama kA nAma, phira vakSaskAra aura mUlasUtra ke kramAMka likha die, tA~ki par3hanevAle ko pratyeka peja para kaunasA vakSaskAra evaM mUlasUtra cala rahe hai usakA saralatA se jJAna ho zake, bAyIM tarapha Agama kA krama aura isI prata kA sUtrakrama diyA hai, usake sAtha vahA~ 'dIpa anukrama' bhI diyA hai, jisase hamAre prAkRta, saMskRta, hiMdI gujarAtI, iMgliza Adi sabhI Agama prakAzanomeM praveza kara zake | hamAre anukrama to pratyeka prakAzanomeM eka sAmAna aura kramazaH Age bar3hate hue hI hai, isIlie sirpha krama naMbara die hai, magara prata meM gAthA aura sUtroM ke naMbara alaga-alaga hone se hamane jahAM sUtra hai vahA~ kauMsa -] die hai aura jahAM gAthA hai vahA~ ||-|| aisI do lAina khIMcI hai yA phira gAthA zabda likha diyA hai / hamane eka anukramaNikA bhI banAyI hai, jisame pratyeka vakSaskAra aura mUlasUtra likha diye hai aura sAthameM isa sampAdana ke pRSThAMka bhI de die hai, jisase abhyAsaka vyakti apane cahite viSaya taka AsAnI se paha~ca zakatA hai | aneka pRSTha ke nIce viziSTha phUTanoTa bhI likhI hai, jisame usa pRSTha para cala rahe khAsa viSayavastu kI, mUla pratameM rahI huI koI-koI mudraNa-bhUla kI yA kramAMkana sambandhI jAnakArI prApta hotI hai | abhI to ye jain_e_library.org kA 'iMTaraneTa pablikezana' hai, kyoMki vizvabharameM aneka logo taka pahu~cane kA yahIM sarala, sastA aura Adhunika rAstA hai, Age jAkara Isi ko mudraNa karavAne kI hamArI manISA hai| ........muni dIparatnasAgara. muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: ~3~ Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [-] dIpa anukrama [-] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [-], mUlaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH bhI. 1 zreSThidevacandra- lAlabhAI - jainapustakodvAra - pranthAarham / zrImatpUrva dharasthaviravyavasthApitaM / zrImacchAnticandravAca kendravihitavivaraNayutaM / zrImajjambUdvIpaprajJatyupAGgam / jayati jinaH siddhArthaH siddhArthanarendranandano vijayI / anupahatajJAnavacAH surendrazatasevyamAnAjJaH // 1 // sarvAnuyogasiddhAn vRddhAn praNidadhmahe mahimaRddhAn / pravacanakAzcananikaSAn sUrIna zrIgandhahastimukhAn // 2 // yajAta vRttimalayajarAjijinAgamarahasyarasanivahaH / saMzayatApamapohati jayati sa satyotra malayagiriH // 3 // zrImadgurorvijayadAna sahasrabhAnoH, siddhAntadhAmadharaNAt samavAptadIptiH / yo duSpamAraja nijAtamapAstapAraM prANAzayad bharatabhUmigataM tamisram // 4 // vRttikAra - racitA maMgalika-gAthA: Fur Fate &PO ~4~ Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [-].---...............-- ------ mUlaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata zrIjammU prastAvanA. sUtrAka dIpa dIpaH sa rasamaya eSa parAnapekSaM, modIpayan vizadayana svapasamAbhiH / dvIpazA gaurairguNairiha nidarzitapUrvasUriH, zrIsUrihIravijayo vijayApa bolu // 5 // yugmam // nticandrIyA vRtti paramabhASAvazmano'pi, mama pANIraso'bhavat / te zrIsaphalacandrAkhyA, jiiyaasurssaackottmaaH|| jmmuuddhiipaaviprvessttshaastraanusaartH| prameyaratnamaJjUSA, nAmA vRttiSidhIyate // 7 // || ha tAvavikaTabhavADhavIparyaTanasamApatitazArIrAdyanekaduHkhAdito dehI akAmanirjarAyogataH samAptakarmalAghavastaji zahAsayA sakalakarmakSayalakSaNaM paramapadamAkAsati, tacca paramapuruSArthatvena samyagjJAnAdirazatrayagocaraparamapuruSakAropArja-18 InIyaM, sa ceSTasAdhanatAjAtIyajJAnajanyaH, tacAptopadezamUlakaM, Aptazca paramaH kevalAlokAvalokitalokAlokaniSkAraNa paropakArakapravRttyanubhUyamAnatIrthakRnnAmakA puruSa eva, tadupadezazca gaNaparasthavirAdibhiraGgopAGgAdizAneSu prapazcitaH, tatra aGgAni dvAdaza, upAGgAnyapi aGgaikadezaprapazvarUpANi prAyaH pratyaGgamekaikabhAvAt tAvantyeva, tatrAGgAni AcArAKjAdIni pratItAni, teSAmupAGgAni krameNAmUni-AcArAGgasyaupapAsikaM 1 sUtrakRdaGgAsya rAjapraznIyaM 2 sthAnAGgasya / jIvAbhigamaH 3 samavAyAGgasya prajJApanA 4 bhagavatyAH sUryaprajJaptiH 5zAptAdharmakathAGgasya jambUdvIpaprajJaptiH 6 upAsa- || kadazAGgasya candraprajJaptiH 7 antakRddazAGgAdInAM dRSTivAdaparyantAnAM pazcAnAmapyaGgAnAM nirayAvalikAzrutaskandhagatakaRI ' pAkSikAtI mahAprathApanApi, paramekArthatA dvayoH (hIra0) 2 prakIrNakarUti sthAnAni (hIra.) anukrama // 1 // Nimbine vRttikAra-racitA maMgalika-gAthA:, 'AcAra' aMgasUtrAdeH upAMgasUtrasya nAma-kathanaM ~5~ Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra -.---..............--. ------ mUlaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAka spikAdipaJcavargAH paJcopAnAni, sthAhi-amtakRdazAMgakha kaspikA bhanuttaropapAtikazAstra kalpAvataMpikA praznavyAkaraNasya puSpitA 10 vipAkazrutasya puSpacUlikA 11 dRSTivAdasya vRSNidazA 12 iti / bharakhapAGgako sAmAcAryAdau kazci ro'pyasli, aMgAnAM ca madhye de mAghe aGge zrIzIlAMkAcAbite lA, zeSANi navAjAni 18 zrImabhayadevasaripAderviratAni santi, raSTivAdastu dhIranirvANAt varSasahane vavacchina iti na tadvivaraNamayojana, pA. zAnAM ca madhye prathamamupAGgaM zrIabhayadevasUribhiSivRtaM, rAjapraznIyAdIni pad zrImalayagiripAdevivRtAni, patrIpAGgamayI |8||nirayAvalikA ca zrIcandra [prabha] sUribhirvivRtA, tatra prastutopAmasya itiH zrImalagirikatA'pi saMprati kaasdossnn|| pacchinnA, idaM ca gambhIrArthatayA'tigahanaM tenAnuyogarahitaM mudritarAjakIyakamanIyakozagRhamiva sadArthinAM hatAtisiddhikaM saJjAyata iti kassitArthakalpanakalpagumAyamANabugamadhAnasamAmasampativijayamAnagacchanAyakaparamagurutrIhIravijayasUrIzvaranirdezena kozAdhyakSAjJayA preSyeNevonmudraNamiSa mayA sadamuyogaH mArabhyate, sa ca caturdA-dharmakathAnuyoga uttarAdhyayanAdikA gaNisAnuyogaH sUryaprajJatyAdikaH dravyAmuyogaH pUrvANi samasyAdikaca caraNakaraNAnuyogavA | AcArAGgAdikaH, prastutazAstrasya kSetraprarUpaNAtmakatvAt tasyAzca gaNitasAdhyasyAd gaNitAnuyoge'ntarbhAvaH, manye caraNakaraNAtmakAcArAdizAtrANAmiva nAsya muktyaGgatA, sAkSAt mokSamArgabhUtarakSayAnupadezakatvAt iti cena, 1 samudrAtapare paridhiparimAmAnayanaM gaNitaM ca jamadIpapravatyAdAyakazo bhAvita kSetrasamAvaTIkAto jambUdvIpaprajJaptiIkAto vA vaiditamceti jIvA. (hIra dIpa ceneceicestaceaesesences anukrama vRttikArasya matAnusAra 'AcAra' aMgasUtrAdeH upAMgasUtrasya nAma-kathanaM evaM etatkathanasya sAmAcArI-bhedollekha:, aMga-upAMgasya vRttikArasya nAma-kathanaM ~6~ Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [-].---...............-- ------ mUlaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAka dIpa 18 sAkSAdupadezakatvAbhAve'pi tadupakAritayA zeSANAmapi trayANAmanuyogAnAM muktyaGgatvAvirodhAt , tathA cokam-"cara-1 prastAvanA. dvIpazA-hANapadivattiheU dhammakahA kAli dikkhamAdIyA / davie daMsaNasohI saNasuddhassa caraNaM tu // 1 // " atra vyAkhyA-|| 18 atra vRttAvatidezoktasammatyuktagranthayordurgapadavyAkhyAne AparisamApti atra vyAkhyA iti saMketo bodhyaH / paraNaprati-18 18pasiheturdharmakathAnuyogaH kAle-gaNitAnuyoge dIkSAdIni vratAni, ko'rthaH-zuddhagaNitasiddhe prazaste kAle gRhItAni praza-18 // 2 // staphalAni syuH, kAlazca jyotizcArAdhInaH, sa ca jambUdvIpAdikSetrAdhInavyavasthastenAyaM kAlAparaparyAyo gaNitAnuyoga iti, dravye-dravyAnuyoge zuddhe darzanazuddhirbhavati, ko'rthaH-dharmAstikAyAdidravyANAM dravyAnuyogataH siddhau satyAM tadA-18 |stikye pratipanne darzanazuddhirbhavatIti, darzanazuddhasya caraNAnuyogo bhavatIti / iha yadyapi zrImalayagiripAdAnAM ka ca | parakRtAkSepaparihAraprabhaviSNuvacanaracanAcAturya ka ca tathAvidhasampradAyasAcivyaM ka ca tattanivandhavandhuratAnaipuNyaM || ka kuzAgrasamaH pratibhAvibhavazca ka ca me tattatpUrvapakSottarapakSaracanAsvakuzalatvaM, kaca tAhasaMpradAyarAhilyaM kaca kaThoragranthagrathanakarmaThatvaM ka ca muzalAyamatitvamiti mahati heti (tu) saMhativibhede'pi pravRttirapi rAmasikI pravRttiraho / mahatI dhRSTatAvRttiH kaTarikaThinaH kuNThajanahagraha ityupahAsapAtratAmAtraphalatayA candrAkarSakamRgendrAnuyAyinaH zRgAla-IN syeva mamAnaucitImazcati, tathApi lohazAlAvikIrNAnAM lohasArakaNAnAM cumbakAzmaprayogeNaiva mahatA prayalena prAyastacityAcInajIvAbhigamAdivRttiSu dRSTAnAmeva vyAkhyAlavAnAmekatra mIlanamanuvicintya anyAkhyAnarUpamevedaM vyAkhyAna anukrama prAstAvika-kathanaM Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [-] dIpa anukrama [-] vakSaskAra [-], mUlaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH June(im "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) prAstAvika kathanaM vidhIyata iti nAnaucitIlezo'pIti sarvaM susthaM iti zAstraprastAvanA // tasya cAnuyogasya phalAdidvAraprarUpaNataH pravRttirbhavati, yata uktam- " tassa phalajogamaMgalasamudAyatthA taheva dArAI / tambheyaniruttikamapaoyaNAI ca vaccAI // 1 // " ti, tatra prekSAvatAM pravRttaye tasya - anuyogasya phalamavazyaM vAcyaM, anyavA'sya niSphalatvamAkalayya vyAkhyAtAraH zrotArazca kaNTakazAkhAmarddana iva nAtra pravartteraniti, tacca dvidhA- kartuH zrotuzca, | ekaikamapi dvidhA - anantaraM paramparaM ca tatra karturanantaraM dvIpasamudrAdisaMsthAnaparijJAne'tiparikarmitamatikatvena spaSTatayA yathAsaMbhavaM saMsmaraNAt svAtmanaH sukhenaiva saMsthAnavicayAbhidhAna dharmadhyAnasamavAptirmandamedhasAmanugrahazva, zrotuH punarjambUdvIpavarttipadArthaparijJAnaM, paramparaM tu dvayorapi muktyavAtiH, yadAha - "sarvajJotopadezena yaH sattvAnAmanugraham karoti | duHkhataSThAnAM, sa prApnotyacirAcchivam // 1 // " tathA "samyagbhAvaparijJAnAdviraktA bhavato janAH / kriyAsaktA hyavijJena, gacchanti paramAM gatim // 2 // " 1, tathA yogaH-sambandho vAcyaH, tena hi jJAtena phalavyabhicAramanAzaGkamAnAH prekSAvantaH pravarttanta iti, sa dvidhA - upAyopeyabhAvalakSaNo guruparvakramalakSaNazca tatra AdyastarkAnusAriNaH prati, anuyoga upAyo'rthAvagamAdi copeyaM, sa ca phalAbhidhAnAdevAbhihitaH, anyazca kevalazraddhAnusAriNaH prati, sa caivam-arthato bhagavatA varddhamAnasvAminA jambUdvIpaprajJaptiruktA sUtrato gaNadharairdvAdazAyAmupanibaddhA, tato'pi mandamedhasAmanugrahAya sAtizayazrutadhAribhiH SaSThAdaGgAdAkRSya pRthagadhyayanatvena vyavasthApitA, amumeva ca sambandhamanuvicintya sUtrakRdupodghAtamAdhAsyati Fur Fate & Cy ~8~ Patient 98169096esesenesecseene maryay Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [-].---...............-- ------ mUlaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAka yA ciH dIpa zrIjambU- athavA 'zAstuH prAmANye zAstraprAmANya mili Adhasambandhasyaiva prAmANyamahArthamaparasambandhanirUpaNaM, bahi viritaparama-18 anuyoga / tasyAH sattvAnugrahaikamavRttimanto bhagavanto jAtUpeyAnupayogi bhASante, bhagavacAbhalAditi, athavA yogA-avasara, tataH phalAdi. nticandrI prastutopAGgasa dAne ko'vasara iti !, ucyate, upAGgasyAGgArthAnuvAdakatayA'Ggasya sAmIpyena varcamAnAba evaitadIyAnasyAbasaraH sa evAsthApIti, tatrAvasarasUcikA imA gAthA:-"tivarisapariyAyassa ra bhAcArapakappanAmamajAvaNaM / kisassa ya samma sUagaDaM nAma aMgati ||1||dsksspvyvhaaraa saMvaccharapaNagadikkhiyasleva / vANaM samavAjovinA aMge / bahavAsassa ||2||dsssaasss vivAho egArasavAsagassa ya ime cha / khuddhiyavimANamAI amAyaNA paMca nAvakA ESI bArasavAsassa sahA aruNovAyAi paMca ajjhayaNA / terasavAsastra tahA uhANavAyA barocajasavAsAsa bahA jAsIvisabhAvaNaM jiNA viti // paNNarasavAsagassa va viDIvisamAvarNa tahava // 5 // solasavAlAIsu ya ettaravRddhi jahasaMkhaM / cAraNabhAvaNamahasuviNabhAvaNA teaganisaggA // 6 // eNavIsagassa viDIvAo tuSAra banaNyabIsavariso aNuvAI savvasuttassa // 7 // " Iti, ana pacavastukasUtre dazavarSaparyAyasya sAdhoH bhagavanyamahADaksarakha IAT // 3 // ... ......... 12 va 1 va 14.19 whawa (00 sthA0 sa0 vyA itisatyAmAzI. hi cAra mahAsa. jo. rahivAca, sarvabhutaM | anukrama aaaaae: Jintenmitin prAstAvika-kathanaM, Agama-anjJA evaM dIkSA-paryAya ~9~ Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [-1, --------- ------ mUlaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAka pratipAdanAt SaSThAGgatayA jJAtAdharmakathAGgasya pradAne tadanantaramavasaraH, kAraNavizeSe gurvAjJAvazAyaMgavi, babaladupA-11 atvAdasya tadanantaramavasara iti saMbhAvyate, bogavidhAnasAmAcAAmapi aGgayogohanAnantaramevopAGgayogodvahana | vidhiprAptatvAditi 2 / tabhedamupAgamapi prAyaH sakalajambUdvIpavartipadArthAnuzAsanAcchAvaM, tastra ca samyagjJAnasya | paramapadaprApakatvena zreyobhUtatA, ato bhA bhUdatra vighna iti tadapohAya maGgalamupadarzanIyaM, yata:-"bahucigyAI bAI 1 teNa kayamaMgalovayArehiM / ghesako so sumahAnihiba jaha vA mahAvijA // 1 // " iti, vacca vividha-AdimadhyAvadhAnabhedAtU, tatra AdimaGgalaM Namo arihaMtANa' mityavinatayA zAkhasya parisamAptyartha, madhyamaGgalaM 'jayA NaM pakSamA cAvahivijae bhagavaMto titthagarA samupajati'tti tasyaiva svairyAya, asya ca dvitIyAdhikArAdisUtrasya vibhuvanotajina-11 banmakalyANakasUcakatvena paramamaGgalatvAt, antyamaGgalaM tu 'samaNe bhagavaM mahAvIre mihilAe agarIe' ityAdinigamajasUtre zrImanmahAvIranAmamahaNamiti, tasyaiva ziSyapraziSyAdiparamparayA avyavacchedArtha, nanvidaM samyagjJAnarUpatvena nirjarArtha- // 1 tvAt athavA "jI jaMpasatyamatthaM pucchai tassatthasaMpattI" iti nimittAne dvIpasamudrAbhidhAmagrahaNasya paramamAlatvena ||| nivedanAdasya dvIpaprarUpaNAtmakatvAt svayameva sarvAtmanA maGgalaM (latA) kiM mAlAntaropamyAsena , banabasthAprasaGgAt,181 maivaM, maGgalatayA hi parigRhItaM zArakhaM maGgalamiti vyavahiyate phaladaM ca bhavati, sAdhuvat , anyathopahAsanamaskArAderapi 1 bahuvinAni zreyAMni tena tmlopcaaraiH| mahItamyaH saH (anuyogaH) mumahAnipiriva gayA vA mahAvidyA // 1 // 2 mo meM prabhAsamartha pRcchati truupaarthnpttiH|| dIpa anukrama weeeeeeerararara prAstAvika-kathanaM, 'maMgala sya nirUpaNaM ~ 10~ Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [-] dIpa anukrama [-] vakSaskAra [-], mUlaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjammUdvIpazAnticandrI yA vRttiH // 4 // "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) J Emitim maGgalatvaM syAt, na hi loke'pi svarUpasatA dadhidUrvAdInAM dravyamaGgalatvaM kintu maGgalAbhiprAyeNa prayuktAnAm, anyathA | tadviSayakadarzanasparzanAdInAM nirmUlakatApAtAt, iha asya zAstrasya phalAdi nirUpitaM tadanuyogasya draSTavyaM tayoH kathacidabhedAditi 3 / athedAnIM samudAyArthazcintyate, tatra samudAyaH sAmAnyataH zAstrasaGgrahaNIyaH piNDastadrUpo'rtho vaktavyaH, | kimuktaM bhavati ? - avayavavibhAganirapekSatayA zAstragataM prameyaM prakaTanIyaM tacca varddhamAnAdivat yathArthanAmato bhavati, tatraiva samudAyArthaparisamApteH, na tu palAzAdivadayathArthanAmato DitthAdivadarthazUnyanAmatazca prastute ca jambUdvIpaprajJa| tiritinAmnaH kaH zabdArtha iti 1, ucyate, jambvA-sudarzanAparanAnyA'nAdRtadevAvAsabhUtayopalakSito dvIpo jambUdvI| pastasya prakarSeNa- niHzeSakutIrthikasArthAgamyayathAvasthitasvarUpanirUpaNalakSaNena zatiH - jJApanaM yasyAM granthapaddhatI jJaSTirjJAnaM vA yasyAH sakAzAt sA jambUdvIpaprajJaptiH, athavA jambUdvIpaM prAnti pUrayanti svasthityeti jambUdvIpaprAH jagatIvarSavarSadharAdyAsteSAM jJaptiryasyAH sakAzAt sA jambUdvIpaprajJaptiriti sAnvarthazAstranAmapratipAdanena jambUdvIpaprajJayAH | piNDArtho darzitaH, ata evAbhidheyazUnyatAmAkalayantassanto'tra pravRttau mA mandAyantAmityabhidheyasUcApi kRtaiva, nAmanikSepacintA tu dvitIyAnuyoga yojanAyAM kariSyata iti samudAyArthaH 4 / tathaivAnuyogadvArANi vAcyAni, tathAhiprastutAdhyayanasya mahApurasyeva catvAri anuyogadvArANi bhavanti - upakramo nikSepo'nugamo nayazca tatra anuyojanamanuyogaH - sUtrasyArthena saha sambandhanaM, athavA'nurUpo'nukUlo vA yogo-vyApAraH sUtrasthArthapratipAdanarUpo'nuyogaH, Aha Fur Fate &PO prAstAvika -kathanaM, 'jambUdvIpaprajJapti' zabdasya arthakathanaM, anuyoga-kathanaM ~ 11~ anuyogaphalAdi. // 4 // Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [-].---...............-- ------ mUlaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAka bApuMjojaNamaNujogo suassa NiyaeNa jamabhiheeNa / vAvAro pA jogo jo aNurUvo'NukUlo vA // 1 // " iti, badA arthApekSayA aNoH-laghoH pazcAjjAtatayAM vA'nuzabdavAcyasya yo'bhidheyo yogo-vyApArastatsambandho vA'Nubogo'nuyogo veti, Aha ca-"ahevA jamatthao thovapacchabhAvehiM suamaNuM tassa / abhidheye vAbAro jogo teNaM va saMbaMdho ||1||"si, tasya dvArANIva dvArANi-pravezamukhAni, asyAdhyayanapurasyArthAdhigamopAyA ityarthaH, puradRSTAntazcAtra, yathA hi akRtadvArakaM puramapurameva, kRtaikadvAramapi duradhigama kAryAtipattaye ca syAt , caturmUladvAraM tu pratidvArAnugata | sukhAdhigarma kAryAnatipattaye ca, evaM jambUdvIpaprajJadhyadhyayanapuramapyAdhigamopAyadvArazUnyamazakyAdhigarma bhavati eka-1 dvArAnugatamapi ca duradhigarma samabhedacaturdArAnugataM tu sukhAdhigama kAryAnatipattaye ca syAdataH phalepahiropanyAsa iti 5 / tAni ca dvitridvidvibhedAni krameNa bhavantIti tanedAH 6 / niruktistu upakramaNamupakrama iti bhAvasAdhanaH ||vyAcikhyAsitazAstrasya samIpAnayanena nikSepAvasaraprApaNaM, upakramyate vA'nena guruvAgyogenetyupakrama iti karaNasAdhanaH, ISI upakramyate'sminniti vA ziSyazramaNabhAve satItyupakrama ityadhikaraNasAdhanA, upakramyate'smAditi vA vineyavinayA| dityupakramaH ityapAdAnasAdhana iti, evaM nikSepaNaM nikSepyate'nenAsminnasmAditi vA nikSepaH-upakramAnItavyAci 1 anuyojanamanuyogaH zrutasya (sUtrasya ) nijakena yadabhidheyena / vyApAro vA bogo yo'nurUpo'nukUlo vA / / 1 // 2 athavA madarthataH stokapazcAdbhAvAbhyAM | | sUtramA (anu) tasya / bhanidheye vyApArI yogastena vA sNbndhH||1|| dIpa Roces0000000 Bass9900000says:095 anukrama anuyoga-kathanaM evaM phalAdi, upakrama-'nikSepa'-'anugama' Adi zabdasya vividha-arthAH, bhedAH ityAdiH ~ 12~ Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [-].---...............-- ------ mUlaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sutrAka dIpa zrIjam-zakhyAsitazAstrasya nAmAdibhisanamityarthaH nikSepo nyAsaH sthApaneti paryAyAH, evamanugamanamanugamyate'nenAsminnasmA-1 upakramA pinA- diti vA'nugama:-nikSiptasUtrasthAnukUlaH paricchedo'rdhakathana mitiyAvat , evaM nayanaM nIyate'nenAsminasmAditi vA napA- dIna nticandrI anamtadharmAtmakasya vastuna ekAMzaparicchedaH, ekenaiva dharmeNa puraskRtena vastvaGgIkAra ityarthaH / upakramAvitAsagAdiyA vRtti: zalyaMnyAse kiM prayojanamiti !, ucyate, na hyanupakrAntamasamIpIbhUtaM nikSipyate na cAnikSiptaM nAmAdibhirarthato'munagyave, ||5||shn cArthato'nanugataM nayairvicAryate itIdameva kramaprayojana, uktaM ca-"dArakamo'yameSa ra nikkhimpA jeNa mAsapIvasthaM / aNugammai nANatthaM nANugamo mayamayavihUNo ||1||"ti| tadevaM phalAhI yukAni, sAmpratamanuyogadvArabhedabhAvana-1 purassaramidamevAdhyayanamanurvicintyate, tatropakramo dvidhA-laukikA zAkhIyazca, satra AyaH poTA-mAmalAmAinyovakAlabhAvabhedAt, nAmasthApane supratIte, dravyopakramo dvidhA-Agamato moAgamataca, Agamata upakramabdArthava jJAtA, tatra cAnupayuktaH 'anupayogo dravya'miti vacanAt , noAgamatakhividho-zazarIrabhavazArIratavyatiriktametada, tatra yadupakramazabdArthajJasya zarIraM jIvavipramukta siddhazilAtalAdigataM tadbhUtabhAvatvAt zarIracyopakramI, yastu pAla-18 ko nedAnImupakramazabdArthamavabudhyate atha cAvazyamAvasyA bhotsyate sa bhAvibhAvanibandhamattvAt bhavyazarIradravyoSakamA zarIrabhavyazarIravyatirikatrividhaH-sacittAcittamizvamedAt , tatra sacittavyopakramo dvipadaratuSpadApadopAdhi-181 dabhinnavividhaH, punarekaiko dvividhaH-parikarmaNi vastuvinAze ca, tatrAvasthitasyaiva dravyasya guNavizeSApAdanaM parikarma anukrama 2080sa T JinElemnitiniane upakrama-'nikSepa'-'anugama' Adi zabdasya vividha-arthAH, bhedA: ityAdiH ~ 13~ Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [-] dIpa anukrama [-] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [-], mUlaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH tasmin parikarmaNi, sacittadvipadadravyopakramo vathA manuSyANAM varNakarNaskandhanavRddhyAdikaraNaM, saccicaccatuSpadadranyopakramo yathA hastyAdInAM zikSAdyApAdanaM sacittApadadravyopakramo yathA vRkSAdervRkSAyurvedopadezAd vRddhyAdiguNakaraNaM, vastuvinAze punastrividho'pi sacittadravyopakramasteSAmeva manuSyAdInAM khaDgAdibhirvinAzakaraNaM, acicadravyopako | dvividha: - parikarmaNi vastuvinAze ca satra parikarmaNi yathA padmarAgamaNeH kSAramRtpuTapAkAdinA nairmasyAMpAdanaM, bastu | vinAze ca teSAmeva vinAzanaM, mizranvopakramo'pi dvividhaH parikarmaNi vastuvinAze ca tatra parikarmaNi kaTakAdibhUSitapuruSAdidravyasya guNavizeSakaraNaM, vastuvinAze vivakSitaparyAyocchedaH, tathA kSetrakAlopakramASapi dvividhaH-parikarmaNi vastuvinAze ca tatra kSetram-AkAzaM tathAmUrta nityaM ceti na tasya parikarmarUpo vinAzarUpo yA upakrano ghaTale tathApi maMcAH krozantItyAdinyAyAdupacAreNa tadAzritasyekSukSetrAderhalAdibhiH parikarma gajabandhanAdibhistu vinAza iti, evaM kAlasthApi pUrvIkanyAyena upakramAsambhave'pi zaMkAdicchAyAdibhirvadyathAryaparijJAmaM sa parikarmaNi kAlopakramaH, yaca grahanakSatrAdicArairaniSTaphaladAyakatayA pariNamanaM sa vinAze kAlopakramaH tathA ca laukikI vAgapi-makema graheNa nakSatreNa vA itthamitthaM gacchatA vinAzitaH kAla iti, bhAvopakramo dvidhA-Agamato noAgamata zaha upakramazabdArthasya jJAtA tatra copayuktaH 'upayogo bhASanikSepa' iti vacanAditi, noAgamato dvidhA-acAntaH namaH stana, satrAco jAmAtRparIkSakabrAhmaNISezyAmAtyAnAmiSa saMsArAbhivardhinA'dhyavasAyena parabhAvopakamapyakra Fur Prate&P Cy upakrama- 'nikSepa' - 'anugama' Adi zabdasya vividha-arthA:, bhedAH ityAdiH ~ 14~ Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [-] dIpa anukrama [-] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [-], mUlaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjampUdvIpazAnticandrI - yA vRttiH // 6 // zrutAdinimittamAcArya bhAvAvadhAraNarUpaH anenehAdhikAraH, athAnuyogAGgapratipAdanAdhikAre gurubhAvopakramAbhidhAnamanarthakam atadaGgatvAt, tadasamyak tasyApyanuyogAGgatvAd, yadbhASyakAraH - "guruMcittAyattAI vakkhANaMgAI jeNa | savAI / teNa jaha suppasanaM hoi tayaM taM tahA kajaM // 1 // " Aha-yadyevaM tarhi gurubhAvopakrama eva darzanIyaH na zeSAH, niSprayojaka (na) tvAditi, na, gurucittaprasAdanArthaM teSAmapyupayogitvAt, tathAhi - vADhaglAnAdisAdhUn pathyAnnapAnAdinA pratijAgrati vaiyAvRttyaniyukte sAdhau dravyopakramAt gurvAsanazayanAdyupabhogibhUtalapramArjanAdinA saMskurvati kSetropakramAt bhavyasya chAyAlagnAdinA dIkSAdisamayaM samyak sAdhayati kAlopakramAcca guruH prasIdati, nAmasthApanopakramI tu prastute'nupayoginAviti, athavA upakramasAmyAt ye kecana saMbhavina upakramabhedAste sarve'pi darzanIyAH, yato'nupayoginirAsenopayogini niSpratipakSA pratipattirupajAyate, tathA cAprastutArthApAkaraNaM prastutArthavyAkaraNaM ca nAmAdinyAsavyAkhyAyAH phalamupavarNayanti mahAdhiyaH / uktaH laukika upakramaH, atha zAstrIya ucyate-so'pi SoDheva, AnupUrvInAmapramANavaktavyatArthAdhikArasamavatArabhedAt etavyaktyarthinA tu anuyogadvArasUtraM vilokyaM granthavistarabhayAttu neha tanyate, kevaDhaM AnupUrvyAdiSu paMcasUpakramabhedeSu SaSThe samavatArabhede vicAryamANe idamadhyayanaM samavatArayet, tatazcAnupUrvyAdirupakramaH padvidho'pyabhihito bhavati, tathAhi - dazavidhAyAmapyAnupUrvyAmasyAdhyayanasyotkIrtanagaNanAnupUrvyoH 1] gurucitAyAni vyAkhyAzAni yena sarvAni / tena yathA taratuprasannaM bhavati tattathA kAryam // 1 // Fur Fate & Use Cy upakrama- 'nikSepa' - 'anugama' Adi zabdasya vividha arthA:, bhedAH ityAdiH ~ 15~ upakramA dIni. // 6 // Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [-].---...............-- ------ mUlaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAka dIpa samatAraH, tatrotkIrtana-saMzabdanaM nAmakathanamAtraM yathA dvAdazAGgopAGgAnAM madhye aupapAtikaM rAjapraznIya jIvAbhiga-18 mAdhyayana prajJApanA sUryaprajJaptiH candraprajJaptiH jambUdvIpaprajJaptirityAdi, gaNanaM-parisaMkhyAnaM eka dve trINItyAdi sA ca gaNanAnupUrvI tridhA-pUrvAnupUrvI pazcAnupUrvI anAnupUrvI ceti, tatra pUrvAnupUrvyA idaM SaSThaM pazcAnupUA saptamaM anAnupUrvyA aniyataM, nAma ca ekanAmAdidazanAmaparyantaM, tatra paDanAmnyasyAvatAraH, tatra ca SaT bhAvA zrIdayikAdayo nirUpyante, tavAstha kSAyopazamike bhAve'vatAraH, sarvazrutasya kSAyopazamikabhAvarUpatvAt , pramANaM catuoM-dravyakSetrakAlabhAvabhedAt, / tatredamadhyayanaM kSAyopazamikabhAvAtmakatvAd bhAvapramANaviSayaM, tadapi bhAvapramANaM tridhA-guNanayapramANasaMkhyAbhedAt, tatrAya jIvAjIvaguNapramANabhedAt dvidhA, tatra jIvopayogarUpatvAjambUdvIpaprajJatyadhyayanasya jIvaguNapramANe samavatAraH,161 tadapi jJAnadarzanacAritrabhedAt vidhA, tatra bodhAtmakatvAdapa jJAnaguNapramANe, tadapi pratyakSAnumAnopamAnAgamabhedAcatuSpakAraM, tatrAsya AptopadezarUpatvAdAgame, so'pi laukikalokottarabhedAda dvividhaH, tatra paramamunipraNItatvena lokottare, so'pi dvidhA-AvazyakamAvazyakavyatiriktazca, tatredamAvazyakavyatirikta, Avazyakavyatirikko dvidhA-aGgapraviSTAnaGga-18 praviSTabhedAt , tatredamanaGgapraviSTe, so'pi dvidhA-kAlikotkAlikabhedAt , tavedaM kAlike, so'pi sUtrArthobhayabhedAt / vidhA, tatredaM sUtrArtharUpatvAt tadubhaye, so'pi AtmAnantaraparamparAgamabhedAt trividhaH, tatra cedaM gaNabhRtAM sUtrata || AtmAgamastacchiSyANAmanantarAgamaH tatpraziSyANAM tu paramparAgamaH, arthato'hatAmAtmAgamaH gaNadharANAmanantarAgamaH anukrama 29999999900 upakrama-'nikSepa'-'anugama' Adi zabdasya vividha-arthAH, bhedA: ityAdiH, 'pramANa'sya bheda-prabhedasya kathanaM ~16~ Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [-].---...............-- ------ mUlaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sutrAka dIpa zrIjamyU- tataH paramparAgama iti trivapyAgameSvasyAdhyayanasyAvatAra iti, nanu aGgapraviSTasUtraM gaNadharapraNItamiti bhavatu teSAmA- prastAvanA. dvIpazA-1 mAgamaH, idaM tUpAGgatvenAnaGgapraviSTatvAt sthavirakRtaM, yadAha-"gaNadharakayamaMgasuaMjaM katha therehiM bAhiraM taM tu / niyayaM / nticandaH aMgapavihaM maNiyabasuya bAhiraM taM tu // 1 // " tataH kathaM gaNadharANAmAtmAgamatvema bhAvyate !, ucyate, gaNadharairvAdazAGgI-18 yA vRttiH viracane paramArthatastadekadezarUpopAGgAnAmapi viracanamAkhyAtamiti teSAmapIdamupAGgaM sUtrata AtmAgama iti na kazci-18 // 7 // dvirodhaH, vyavahAratastu sthavirakRtatvenedamupAGgaM sthavirANAmeva sUtrata AtmAgamaH, "suttaM therANa attAgamotti" iti i) zrIuttarAdhyayanabRhadvRttivacanAditi, ayameva zAstraprAmANyasUcako'rthaH pUrva guruparvakramarUpasambandhAvasare nirUpita iti / nayapramANe tu nAstha sampratyavatAro, mUDhanayatvAt Agamasya, uktaM ca-"mUDhanaiyaM surya kAliyaM ca (tu)" ityaadi| | saMkhyA nAmasthApanAdravyakSetrakAlaupamyaparimANabhAvabhedAt aSTaprakArA, tatra cAsya parimANasaMkhyAyAmavatAraH, tatrApi kAlikazrutaparimANasaMkhyAyAM samavatAraH, sA'pi dvidhA-sUtrato'rdhatazca, tatra sUtrataH parimitaparimANaM (arthato'nantAgarthatvAt sarveSAM suutraannaamprimaannN)|smpti vaktavyatA, sA ca tridhA-svaparobhayasamayavaktavyatAbhedAt, tatra svasama-18 | yavaktavyatAyAmasyAvatAraH, tathA'rthAdhikAro vaktavyatAvizeSa eva, sa ceha jambUdvIpaSatavyatAlakSaNaH samudAyArthaMkava-hA nAdeva uktaH, ukta upakramaH / atha nikSepaH, sa ca tridhA-opanAmasUtrAlApakaniSpannabhedAt , tatrIyo yat sAmAnyamadhya-18 1 gaNadharakRtamajhadhutaM yat kRtaM sthapirAMtAM tattu / niyamita praviSTamaniyatazrutaM bAtI tat / / ra avibhAgasthanayaM zrutaM kAlikaM // 1 // anukrama upakrama-'nikSepa'-'anugama' Adi zabdasya vividha-arthA:, bhedA: ityAdiH, 'pramANa'sya bheda-prabhedasya kathanaM ~ 17~ Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra - -------.........--. ------ mUlaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAka Zeecscenceaeeseseseae yanAdi nAma, tannikSepo'nuyogadvArAdibhyo'vaseyaH, tatreha bhAvAdhyayanAdinA'dhikAraH, nAmaniSpanne tu nikSepe'sya jambUdvIpaprajJaptiriti nAma, tato jambUzabdasya prajJaptizabdasya ca nikSepo vAcyaH, tatra jambUzabdasya nAmasthApanAdravyabhAvabhedAt caturdhA nikSepaH, tatra nAmajambUryasya jambUriti nAma, yathA jambUrantimakevalI jambbA abhidhAnaM vA, sthApanA-18 | jambUryA jambUriti sthApanA kriyate yathA citralikhitajambUvRkSAdiH, dravyajambUddhidhA-Agamato noAgamatazca, Aga-18 matastadarthajJAtA'nupayukto, noAgamato jJazarIrabhavyazarIrobhayavyatiriktabhedAt tridhA, tatrAdyau bhedI supratIto, ubhayavyatiriktadravyajambUrapi tridhA-ekabhavikabaddhAyuSkAbhimukhanAmagotrajantubhedAt , tatraikamaviko nAma ya ekabhavAna-18 ntaraM jambUvenotpatsyate, baddhAyuSkastu yena jambvAyubaddhaM, abhimukhanAmagotrastu yasya jambvA nAmagotrakarmaNI antarmuhUtonantaramudayamAyAvata ityayaM trividho'pi bhAvibhAvajambUkAraNatvAdrvyajambUriti, bhAvajambUrapi dvidhA-Agamato noAgamatazca, tatrAgamato jJAtopayuktaH, noAgamatastu jambUdruma eva jambUdumanAmagotrakarmaNI vedayanniti, Aha-yathA abhimukhajambUbhAvasya jIvasya dravyajambUtvaM 'bhAvini bhUtavadupacAra' iti nyAyAt tathA AsannapazcAtkRtajambUbhAvasthApi 'bhUtapUrvakastabadupacAra' iti nyAyAt kathaM na dravyajambUtvaM nirdiSTaM !, ucyate, idamupalakSaNaM, tena tasyApi dravyanikSepa evAntarbhAvaH 'bhUtasya bhAvino 'syAvidravyalakSaNasya sadbhAvAt , atrAnirdezakAraNaM tu zrIuttarAdhyayanadumapatrIyAdhyayana-17 || niyuktI zrIbhadrabAhusvAmipAdaiH dumanikSepe'vivakSaNaM, tattulyanyAyavAdasya nikSepasyeti, prastute ca noAgamato bhAvaja-18 dIpa anukrama T 'jambU, dvIpa, prajJapti' iti trayANAma-zabdAnAm nikSepa-AdeH kathanaM ~ 18~ Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [-].---...............-- ------ mUlaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAka dIpa zrIjambU-18mbvA adhikaarH| dvIpo'pi pUrvavaJcaturdA, tatra nAmadvIpo yasya dvIpa iti nAma, sthApanAdvIpo yA dvIpasya sthApanA, yathA dIpazA- citralikhitajambUdvIpAdiH, dravyadvIpo dvidhA-Agamato noAgamataca, tatra AgamatastadarthajJAtA'nupayuktaH, noAgamanticandrI tastu jJazarIrabhavyazarIradravyadvIpI subodhI, tadvyatiriktadravyadvIpo dvidhA-sandIno'sandInazca, tatra yo hi saMdIyate-jalayA ciH plAvanAt pakSamAsAdAvudakena plAvyate sa sandIno viparItastvasandInaH siMhaladvIpAdiH, bhASadvIpo'pi dvidhA-Agamato // 8 // noAgamatazca, tatrAgamatastadarthajJAnopayuktaH, noAgamatastu sAdhuH, kathamityAha-yathA hi nadIsamudrabahumadhyapradeze sAMyAtrikA dravyadvIpamavApyA''zvasanti tathA pArAtItasaMsArapArAvArAntaracArasedamedasvino dehinaH paramaparopakAraikapravRttaM sAdhu samavApyA''zvasanti ato bhAvataH-paramArthato dvIpo bhAvadvIpa ucyate, so'pi sandInAsandInabhedAda dvidhA, tatra parIpaho-18 pasargAdyaiH kSobhyaH sandInaH taditarastvasandInaH, athavA bhAvadvIpaH samyaktvaM, tacca pratipAtityAdaupazamikaM kSAyopazamika ca sandIno bhAvadvIpaH, kSAyika cAsandIna iti / nanu kacittatparyAyApannaM vastu bhAvanikSepe nikSipyate yathA'traiva jambUparyAyamanubhavan bhAvajambUtvena nikSiptaH, kacittadanyaparyAyApannaM vastu bhAvanikSepe nikSipyate, yathA'traiva bhAvadvIpaparyAyamanubhavan sAdhuH samyaktvaM ceti parasparamudAharaNavaiSamyaM kathaM yuktimaditi ?, atrocyate, vastugatyA tatparyAyAdhAratayA bhavanaM bhAva itikRtvA tatparyAyadhAryeva vastu bhAvanikSepe nikSipyate, yattu tadanyadvastu bhAvanikSepe nikSipyate tttdgt-8nc|| [bhAvagata ] guNAropAdaupacArikamiti na doSaH, vivakSAyA vicitratvAditi, prastute ca dvidhA gatA lavaNodasya Apo seekeeseseseseaeae anukrama 'jambU, dvIpa, prajJapti' iti trayANAma-zabdAnAm nikSepa-AdeH kathanaM ~ 19~ Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [-].---...............-- ------ mUlaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAka dIpa yanAdi nAma, tannikSepo'nuyogadvArAdibhyo'vaseyaH, tatreha bhAvAdhyayanAdinA'dhikAraH, nAmaniSpane tu nikSepe'sya jambU-| dvIpaprajJaptiriti nAma, tato jambUzabdasya prajJaptizabdasya ca nikSepo vAcyaH, tatra jambUzabdasya nAmasthApanAdravyabhAva9 bhedAt caturdhA nikSepaH, tatra nAmajambUryasya jambUriti nAma, yathA jambUrantimakevalI jambA abhidhAnaM vA, sthApanA jambUryA jamyUriti sthApanA kriyate yathA citralikhitajambUvRkSAdiH, dravyajambUddhidhA-Agamato noAgamataca, Aga-18 matastadarthajJAtA'nupayukto, noAgamato jJazarIrabhavyazarIrobhayavyatiriktabhedAt tridhA, tatrAdyau bhedI supratItI, ubhayavyatiriktadravyajambUrapi tridhA-ekabhavikavaddhAyuSkAbhimukhanAmagotrajantubhedAt , tatraikabhaviko nAma ya ekbhvaan-1|| ntaraM jambUtvenotpatsyate, baddhAyuSkastu yena jambvAyurvaddhaM, abhimukhanAmagotrastu yasya jambvA nAmagotrakarmaNI antarmuhanintaramudayamAyAsyata ityayaM trividho'pi bhAvibhAvajambUkAraNatvAivyajamyUriti, bhAvajambUrapi dvidhA-Agamato noAgamatazca, tatrAgamato jJAtopayuktaH, noAgamatastu jambUduma eva jambUdumanAmagotrakarmaNI vedayanniti, Aha-yathA | | abhimukhajambUbhAvasya jIvasya dravyajambUtvaM 'bhAvini bhUtavadupacAra' iti nyAyAt tathA AsannapazcAtkRtajambUbhAvasyApi 'bhUtapUrvakastabadupacAra' iti nyAyAt kathaM na dravyajambUtvaM nirdiSTaM 1, ucyate, idamupalakSaNaM, tena takhApi nyanikSepa evAntarbhAvaH 'bhUtasya bhAvino'tyAdidravyalakSaNasya sadbhAvAt , anAnirdezakAraNaM tu zrIuttarAdhyayanadrumapatrIyAdhyayananiryuktau zrIbhadrabAhusvAmipAdaiH drumanikSepe'vivakSaNaM, tattulyanyAyavAdasya nikSepasyeti, prastute ca noAgamato bhAvaja anukrama 'jambU, dvIpa, prajJapti' iti trayANAma-zabdAnAm nikSepa-AdeH kathanaM ~ 20~ Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [1] dIpa anukrama [8] upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [1], mUlaM [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjammUdvIpazAnticandrIyA vRttiH // 9 // Jan Ebeitin "jambUdvIpa-prajJapti" - dhA-prazastAprazastabhAvamajJatibhedAt, tatrAprazastabhAvaprajJaptiryathA brAhmaNyAH svasutAH prati jAmAtRbhAvanivedanaM, prazastabhAvaprajJasiriyameva arthato'rhatAM gaNadharAn sUtrato gaNadharANAM svaziSyAn prati, uktAvodhanAmaniSpakSa nikSepau, samprati sUtrAlApakaniSpakSaH, sa cAvasaraprApto'pi na nikSipyate, tasya sUtrapadAvinAbhAvitvAt, sUtraM ca sUtrAnugame samayaprAptaM bhavati, tato lAghavArtha sUtrAnugamasamaya eva nikSepyate, nikSepasAmyamAtratvAccopadarzanaM, athAnugamo vyAkhyAnarUpaH, sa ca | dvidhA - niyuktyanugamaH sUtrAnugamazca tatra AdyastridhA - nikSepaniryuktiupodghAtaniryukti sUtrasparzika niyuktyanugamabhedAt, tatra nikSepaniryuktyanugamo jambvAdizabdAnAM nikSepapratipAdanAdanugata eva) upodghAtaniryuktyanugamastu 'use nihese a' | ityAdigAthAdvayAdavaseyaH, sUtrasparzika niyuktyanugamastu saMhitAdau SaDvidhe vyAkhyAlakSaNe padArthapadavigraha cAlanApratyavasthAnalakSaNavyAkhyAnabhedacatuSTayasvarUpaH, sa ca sUtrAnugame saMhitApadalakSaNavyAkhyAnabhedadvayalakSaNe sati bhavatItyataH sUtrAnugama evocyate, tatra cAlpagranthaM mahArthaM dvAtriMzaddoSavirahitamaSTaguNopetaM skhalitAdidoSavarjitaM sUtramucAraNIyaM taccedam, - OMOMOM namaH // Namo arihaMtANaM te NaM kALeNaM te NaM samae NaM mihilA NAmaM NayarI hotyA, riddhatthimiyasamiddhA vaNNao, tIse jaM mahilAe NayarIe bahiyA uttarapurachime disIbhAe etya NaM mANibhadde NAmaM behae hotyA, vnnnno| jiyasattu rAyA, dhAriNI devI, vaNNama / te NaM kAle NaM te NaM samaya NaM sAmI samosaDho, parisA NiggayA, dhammo kahio, parisA pacigayA ( sU0 1) 'jambU dvIpa, prajJapti' iti trayANAma-zabdAnAm nikSepa AdeH kathanaM Fur Fate &PO atra prathama vakSaskAra: Arabhyate ~ 21~ Ratatata prastAvanA. // 9 // Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [1], ----- ------ mUlaM [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka (1) Namo arihaMtANa'mityAdi, asya ca vyAkhyA saMhitAdikrameNa, tatrAskhalitasUtrapAThaH saMhitA, sUtre cAskhalitAdiguNopete uccArite kecidarthA avagatAH prAjJAnAM bhavantyataH saMhitA vyAkhyAbhedo bhavati, anadhigatArthAdhigamAya ca padAdayo vyAkhyAbhedAH pravartanta iti, tatra padAni namaH ahanyaH iti, evaM padakaraNe sUtrAlApakaniSpanna nikSepAvasaraH, tatra namaskArasya nAmAdibhizcaturdA nikSepaH, tatra nAmanamaskAro nama ityabhidhAnaM, sthApanAnamaskAro namaskArakaraNapravRttakha saMkocitakaracaraNasya kAThapustacitrAdigataH sAdhvAderAkAraH, dravyanamaskAra Agamato noAgamatazca, tatrAgamatastadartha|jJAtA'nupayuktaH, noAgamato zarIrabhavyazarIranamaskArau pratIto, jJazarIrabhavyazarIravyatirikto dravyanamaskAro niha-18 vAdInAM, teSAM mithyASTitvenApradhAnatvAt , samyagdRSTerapyanupayuktatayA namaskurvato dravyanamaskAraH, rAjAdevyArtha vA namaskaraNaM tasyaiva vA bhayAdinA dramakAdemaskaraNaM balavannarapuruSAkrAntasya dhanurAdevIbhAvo vA dravyanamaskAraH, bhAva-18 namaskAro'pi Agamato noAgamataca, tatra AgamatastadarthajJAtopayukto, yadA tu manasopayukto vacanena namo'haMdha iti / bruvANaH kAyena tu saGkocitakaracaraNo namaskAraM karoti tadA noAgamato bhAvanamaskAraH, anena cAnAdhikAraH, atha // arhana-jinaH so'pi nAmAdibhedaizcaturkI, te ca nAmAdayo bhedAH-"nAmajiNA jiNanAmA ThavaNajiNA puNa jiNidapaDimAo / davajiNA jiNajIvA bhAvajiNA samavasaraNatthA // 1 // " anayA gAthayA avagantavyAH, atra prakArAntare-| nAmajinA jinanAmAni sthApanAjinA jinendrapratimAH punaH / dravyajinA jinajIcA bhAvajinAH samavasaraNasthAH // 1 // dIpa anukrama [1] 'namo' evaM 'arahaMta' zabdasya nAmAdi nikSepA: ~ 22~ Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ------ mUlaM [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata zrIjamyUdvIpazA sUtrAMka yA pratiH NApi nikSepaH sambhavati paraM sa vistarabhayAnopadayate, evamanyeSvapi sUtrAlApakeSu svadhiyA yathAsambhavaM nikSepaH kaarynmskaar|| iti / uktaH sUtrAlApakaniSpannanikSepaH, padArthaH punarevaM-nama iti naipAtikaM padaM dravyabhAvasaMkocArtha, Aha ca-nevAiyaM / |nikSepAH nticandrI- parya davabhAvasaMkoyaNa payatyo" namaH-karacaraNamastakasupraNidhAnarUpo namaskAro bhavavityarthaH, kebhya ityAha-'arhacyA amaravaravinirmitAzokAyaSTamahApAtihAryarUpAM pUjAmahantItyarhantastebhyaH, iha ca caturthyarthe SaSThI prAkRtazailIvazAt , avala dravyasaGkocanaM karazirapAdAdisaGkocaH, bhAvasakocanaM tu vizuddhasya manaso'haMdAdiguNeSu nivezaH, tatra ca bhaGgacatuSkadravyasaGkoco na bhAvasaGkoco yathA pAlakAdInAm 1 bhAvasaGkoco na dravyasaGkoco yathA'nuttarasurAdInAM 2 dravyasakoco |bhAvasaGkocazca yathA zAmbasya 3 na dravyasaGkoco na bhAvasakoca iti bhaGgaH zUnyaH 4, iha ca tRtIyabhaGgasyopayogaH, bhAva| saGkocapradhAnadravyasaGkocarUpatvAt prastutanamaskArasya, anena ca maGgalAntarasya phalavyabhicAritvenAnakAntikatvAcadapahAya tadanyasvarUpatayA'vazyaM bhAvenAbhilaSitArthasAdhanasamarthatvAdatyantopAdeyaM parameSThinamaskAralakSaNaM bhAvamaGgalamupAta, satsvapi tapaHprabhRtivanyabhAvamaGgaleSu yadasyopAdAnaM tat zAstrAdAvasyaiva vyavahAraprAptatvamiti jJApanArtha, atra ca bahu vacanaM vyAptyartha, tena sakalanikSepagatajinaparigrahaH / atha padavigrahaH, sa ca samastapade sati sambhavatItyatra nokH| // atha cAlanApratyavasthAne-nanvahatAM paramamaGgalatvena namaskArAbhidhAnato'pyAdau tadupAdAnamucitamiti, satyaM, svayaM maGga 1 nepAtika padaM / dravyabhAvasaMkocaH padArthaH / 129292020030389209020200000 ceedeesesekeseaee dIpa anukrama [1] 'namo' evaM 'arahaMta' zabdasya nAmAdi nikSepA:, nayA: ~ 23~ Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ---- ------ mUlaM [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka (1) aaeeseccessettes labhUtA apyahantaH pareSAM namanastavanAdinaivAbhISTaphaladA bhavantIti jJApanAyAhayo'pi namaskArasthAdAvupanyAsa iti, kica-'arihaMtANa'mityatra jAtyapekSayaikavacanenApi sarvAhatAM grahaNe siddhe bahuvacanena nAmasthApanAdravyabhAvArhatAM caturNAmapi tulyakakSatayA namaskAryatvasya jJApitatvAdekAntataH svamataprAdhAnyavAditayA parasparaM vivadamAneSu nAmanayAdiSu prathamataH svotprekSitayuktyupadarzanapurassaraM nAmanayaH prAha-tathA ca prayogaH-vastusvarUpaM nAma, tatpratyayahetutvAt , svadharmavat , iha yadyasya pratyayahetustattasya dharmoM yathA ghaTasya svadharmarUpA ghaTAdayaH, yadyasya dharmoM na bhavati na tattasya | pratyayahetuH, yathA ghaTasya dharmAH paTasya, sampadyate ca ghaTAbhidhAnAd ghaTe sampratyayaH, tasmAttattasya dharma iti, siddhazca heturghaTazabdAt paTAdibyAvRttyA ghaTapratipatteH pratItatvAt , kiJca-lakSyalakSaNasaMvyavahArANAmAtmalAbho nAmAyatta eva, | tatra lakSya jIvatvAdi lakSaNamupayogaH saMvyavahAraH prepaNAdhyeSaNAdiriti, tathA yadi nAno vastudharmatvaM nAbhyupagamyate tadA 10 saMzayAdayo'pi (daya eva) bhaveyuH, yaduktam-"saMsayavivajjao vA'NajjhavasAo'havA jhicchaae| hoja'tthe paDivattI na | vatthudhammo jayA nAmaM // 1 // " atra vyAkhyAleza:-kenacid ghaTazabde samuccArite zrotuH kimayamAhetyevaM saMzayaH athavA paTapratipattilakSaNo viparyayaH athavA na jAne kimapyanenoktamiti vastvapratipattirUpo'nadhyavasAyaH yadivA yahacchayA'rthe | 8 pratipatti:-kadAcid ghaTasya kadAcitpaTasvetyAdi, tato'vazya vastudharmo nAmAbhyupagantavyamityAdi, tadevaM nAmanayena XI paMcayo viparyayo vA'nabhyavasAyojyavA ydRcchyaa| bhaveda pratipattirma vastupamA yadA nAma // 1 // dIpa ERESectioessertselesesesesercen anukrama nya 'namo' evaM 'arahaMta' zabdasya nAmAdi nikSepA:, nayA: ~ 24 ~ Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ---- ------ mUlaM [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjambU prata caturka sUtrAMka 11 dIpa anukrama [1] | svamate vyavasthApite sthApanAnayaH prAha-nAno vastusaMjJAmAtrarUpasya vAcyavAcakabhAvasambandhamAtreNaiva sthitatvAdvastuno'ti-18 nikSepadvIpazA ||4||duurtvN sthApanAyAstu vastusaMsthAnarUpAyAstAdAtmyasambandhenArvasthitatvAdbhAvapratyAsamatvaM, kiza-dezAntarakAlAnsaraviprakR-18 nticandrI Tamapi vastu sthApyapratimAdI sannidadhAti anyathA mantrAgame sannidhApanyAdimudrAmarUpaNAnAM naiSphasyaprasaGgA, yavAca yA ciH sthApanendraH zacIkulizAdisAcivyena nirvilamba tadekatAnAnAM bhAvadhiyaM janayati na tathA nAmendraH, tasyAnAkAratvAt , tasmAt sthApanaiva pradhAnA'stu, sthApanAnayenaivamukke dravyanayaH svAzayamAvirbhAvayati-ko hi nAma sthApanAnayasyAkAragraho? yasmAdanAdimadutprekSitaparyAyazRGkhalAdhArasya mRdAdidravyasya pUrvaparyAyamAtratirobhAve'gretanaparyAyamAtrAvirbhAvala-18 kSaNapariNAmavyatirekeNa nAnyat kimayAkAradarzanaM, kintUtpAdavyayarahitaM utphaNaviphaNakuNDalitAkArasamanvitasarpa-101 dravyavanirvikAraM dravyamevAsti, na hyatra kimapyapUrvamutpadyamAnaM vA vinazyati (vA) yena vikAraH syAt , nanu kathamutpAdA-1 |dirahitaM dravyaM ?, yAvatA sAdike dravye utphaNaviphaNAdayaH paryAyA utpadyamAnA nivartamAnAzca sAkSAdeva dRzyante iti cet, na, AvirbhAvatirobhAvamAtrapariNAmasya kAraNaM dravyaM, yathA sarpa utphaNaviphaNAvasthayoriti, na bApUrva kizcidutpadyate, kiM tarhi ?, channarUpatayA vidyamAnamevAvirbhavati, nApyAvirbhUtaM sad vinazyati, kintu channarUpatayA tiro[ bhAvamAnamevAsAdayati, evaca satyAvirbhAvatirobhAvamAtra eva kAryopacArAtkAraNa(tva)masyaupacArikameva, tasmAdutpAdA-18 dirahitaM dravyamucyata iti, nanu yokasvabhAva nirvikAraM dravyaM tanantakAlabhAvinAmanantAnAmaSyAvirbhAvatirobhAvA 'namo' evaM 'arahaMta' zabdasya nAmAdi nikSepAH, nayA: ~ 25~ Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [1], -------..-...---- ------ mUlaM [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka (1) nAmekahelayaiva kAraNaM kimiti na bhavatIti ?, ucyate, acintyasvabhAva hi dravyaM, tenaikasvabhAvasthApi tasya krameNaivAvirbhAvatirobhAvamAtrapravRtiH sAdidravyeSvakasvabhAveSvapyutphaNaviphaNAdiparyAyANAM kramavRtteH pratyakSasiddhatvAditi, nanu yadyevamutphaNaviphaNAdibahurUpatvAt pUrvAvasthAparityAgena cottarAvasthAdhiSThAnAdanityatA dravyasya kimiti na bhavati P.M ucyate, veSAntarApannanaTavad bahurUpamapi dravyaM nityameva, na hi naTo veSAntarANi kurvANo'pyanityo bhavati, tasya svayamavikAritvAditi dravyameva pradhAnamiti / evaM dravyanayana svamate vyavasthApite bhAvanayaH prAha-bhAvebhyaH paryAyA ranAmabhyo'rthAntarabhUtaM kimapi dravyaM nAsti, kintu bhAva eva yadidaM dRzyate tribhuvane vastunikurambamiti, yataH prasi-4 zakSaNaM bhavenamevAnubhUyate, kimuktaM bhavati :-bhAvasyaikasyApattiH parasya tu vipattiH, na ca bhAvApattivipattI hetvapeze, yA hetuH sa eva dravyamiti vAcyaM, na hi bhAvo ghaTAdirutpadyamAno bhAvAntaraM mRtpiNDAdikamapekSate kintu nirpekssmevotth|||| yate, apekSA hi vidyamAnasyaiva bhavati, na ca mRtpiNDAdikAraNakAle ghaTAdi kAryamasti, avidyamAnasya cApekSAyAM || kharaviSANasyApi tathAbhAvaprasaGgAt, yadicotpattikSaNAt prAgapi ghaTAdirasti, tarhi kiM mRtpiNDAdyapekSayA, takha svata eva vidyamAnatvAt , athotpannaH san ghaTAdiH pazcAt mRtpiNDAdikamapekSate, hanta ! tadidaM muNDitazirasI vinazuddhipa-18 yolocana, yadi hi svata eSa kathamapi niSpanI ghaTAdiH kiM tasya pazcAt mRtpiNDAyapekSayeti, tathA vinAzo'pi kA nirhetuka eSa, mudropanipAtAdisavyapekSA egha paTAdayo vinAzamAvizanto dRzyante ca hi nirhetukA iti cet, naiva, vikA dIpa anukrama 'namo' evaM 'arahaMta' zabdasya nAmAdi nikSepA:, nayA: ~26~ Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [1] dIpa anukrama [8] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [1], mUlaM [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambU dvIpazAnticandrI yA vRttiH // 12 // | zahetorayogAt, tathAhi-muGgarAdinA vinAzakAle kiM ghaTAdireva kriyate AhozvitkapAlAdaya uta tuccharUpo'bhAva iti trayI gatiH 1, tatra na tAvad ghaTAdistasya svahetubhUtakulAlAdisAmagrIta evotpatteH, nApi kapAlAdayastatkaraNe | ghaTAdestadavasthatvaprasaGgAt na hyamyakaraNe anyasya nivRttiryuktimatI, ekanivRttau zeSabhuvanatrayasyApi nivRttiprasaGgAt, nApi tuccharUpo'bhAvaH, kharazRGgasyeva nIrUpasya tasya karttumazakyatvAt karaNe vA ghaTAdestadavasthatAprasaGgAd, | amyakaraNe'nyanivRttyasambhavAditi vinAze mudgarAdikaM sahakArikAraNameva na tu tajjanakaM ghaTAdistu kSaNikatvena nirhe| tukaH svayameva nivarttate tasmAjanmavinAzayorna kiJcitkenacidapekSyate, apekSaNIyAbhAvAca na kiJcitkasyacitkAraNaM, tathA ca sati na kiJcidravyaM, kintu pUrvAparIbhUtAH parAparakSaNarUpAH paryAyA eva santIti / atra nAmAdinayAdhikAre | bahu vaktavyaM tattu vizeSAvazyakAdavaseyamiti, evamasampUNArthamAhitvAd gajagAtrabhinna 2 dezasaMsparzane bahuvidhavivAda - | mukharajAtyandhavRndavadvivadamAne nayavRnde mithyAdRSTitvamudbhAvya tattiraskaraNAya sarvanayasamUhAtmakasyAdvAda sudhArasAsvAdarasikatAmanubhavatAmayamuGgAraH, tathAhi loke yatkimapi ghaTapaTAdikaM vastvasti tat sarvamanyo'nyasApekSanAmAdicatu|STyAtmakaM na punaH kevalanAmamayaM vA kevalAkArarUpaM vA kevaladravyatAzliSTaM vA kevalabhAvAtmakaM vA, yataH ekasminnapi | zacIpatyAdau indra iti nAma tadAkArastu sthApanA uttarAvasthAkAraNatvaM tu dravyatvaM divyarUpasampatti kulizadhAraNaparamaizvaryAdisampannatvaM tu bhAva iti nAmAdicatuSTayamapi pratIyate etadarthasaMvAdakA uttarAdhyayanavRhadvRttyuktAH zlokA api 'namo' evaM 'arahaMta' zabdasya nAmAdi nikSepAH, nayA: Fur Ervate & Pune Cy ~ 27~ nikSepacatuSkaM // 12 // Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ------ mUlaM [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka (1) dIpa yathA-"saMviniSThava sarvApi, viSayANAM vyavasthitiH / saMvedanazca nAmAdivikalaM nAnubhUyate // 1 // tathAhi-paTo'yamiti nAmaitat , pRthububhAdi caakRtiH| mRdravyaM bhavanaM bhASo, ghaTe dRSTa catuSTayam // 2 // tatrApi nAma nAkAramAkAro nAma no vinaa| IS tI vinA nAma nAnyo'nyamuttarAvapi sNsthitii|| 3 // mayUrANDarase yadvavarNA nIlAdayaH sthitAH / sarve'pyanyo'nyamu-11 |mmizrAstadvanAmAdayo ghaTe // 4 // " iti, tadevaM sarva vastu nAmAdicatuSTayAtmakameva, tenAtra nAmasthApanAdravyabhAvAnta-11 zcatvAro'pi namaskAryA evetyAgatamiti / atra kazcidagrAhyanAmadheyo bhakSitalazunapizunabhUtamudgirati-bhavatu nAma || vAcyavAcakabhAvasambandhena bhAvasannihitatvAnnAno namaskAryatvaM, sthApanAyAstu bhAvaviprakRSTatvena tatkathamiti cet, 1 ucyate, tasyA api jinayuktpAdakatvAdibhirhetubhiH sutarAM bhAvAsannatvAnnamaskAryatvamupapakSamiti mA mugdha mudhA'nanta-18 rAtIkRdanujJAtasthApanA'palApapApapazilatAM kalaya, kalayasi na kiM sthApanAdroNAcAryasamyagvinayopanAM jagadatizA-|| yinImarjunasantarjanI dhanurvedasiddhiM, tathA ca pratikramaNAdI bandanakapradAne rajoharaNAdika gurucaraNatayA vyapadizasi || || sthApanAnikSepaM cApalapasi aho vadavyAghAtastava, apica-citrApitanijajanakavadanamupAnayAM praharate narAya kupyasi || |citranyastakumbhastanIM nidhyAyana hapyasi mithyAvAdaM kurvastathApi na tRpyasi, kimaparAddhaM taSa puruSadhurandharasthApanayA tathA vadAmi suhAvana-bhAvakAraNatayA dravyamapi svIkuru namaskAryatayA, anyathA padmanAbhAdIn dravyajinAn nama skurvataH cyanRpaM ca bhAvI rAjetibudhyA upacaratazca tavArdhanArIzvaraveSaviDambanA samApatitA, tena tyaja TibhimAna anukrama 'namo' evaM 'arahaMta' zabdasya nAmAdi nikSepAH, nayA: ~ 28~ Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [?] dIpa anukrama [8] vakSaskAra [1], mUlaM [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjampadvIpazAnticandrI - yA vRttiH // 13 // "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) Jan Ebeni bhaja zrIjinAzA sabahumAnaM, tatastavApi yuktiyuktaM sarveSAmaInikSepANAM namaskAryatvamitya prasaGgena, atha prakRtaM prastu maH, uktaH sUtrasparzikaniryuktyanugamaH, tadevaM maGgalasUtramadhikRtya sUtrAnugamasUtrAlApakanikSepasUtrasparza kamiryutavanugamanayA upadarzitAH, evaM pratisUtraM svayamanusaraNIyaM / atha yasyAM nagaryA yasminudhAne vathA bhagavAn gautamasvAmI bhagavataH zrImanmahAvIrasyAnte pRSTavAn yathA ca tasmai bhagavAn vyAgRNAti sma tathopodghAtamupadidarzavikaridamAha- 'teNaM' ti, asya vyAkhyA te iti prAkRtazailIvazAttasminniti draSTavyaM, asthAyamartho-vadA bhagavAn viharati sma tasminniti | 'kAle' varttamAnAvasarpiNIcaturthArakavibhAgarUpe, ubhayatrApi Namiti vAkyAlaGkAre, athavA saptamyarthe tRtIyA AryatvAt, badAhuH zrIhemasUripAdAH, svaprAkRtalakSaNe- "AyeM tRtIyApi dRzyate-teNaM kAleNaM teNaM samaparNa, tasmin kAle tasmin samaye ityarthaH, (si0 8-3-137)" 'teNaM samaeNaM' ti samayo'vasaravAcI, tathAca loke vaktAro - nAdyApyetasya samayo varttate, nAstyasyAvasara ityarthaH tasminniti yasmin samaye bhagavAn prastutAM jambUdvIpavakavvatAmacakathat tasmin samaye mithilA nAma nagarI abhavat, nanvidAnImapi sA nagarI varttate tataH kathamuktamabhavaditi 1, ucyate, vakSyamA| javarNakagranthoktavibhUtisametA tadaivAbhavat natu vivakSitaprakaraNakartuH prakaraNavidhAnakAle, etadapi kathamavaseyamiti cet, ucyate, ayaM cAvasarpiNIkAlaH, asyAM ca pratikSaNaM zubhA bhAvA hAnimupagacchanti etaca supratItaM jinapravacanavedinAmato'bhavadityucyamAnaM na virodhabhAk samprati asyA nagaryAM varNakamAha-'riddhatthimiyasamiddhatti kA bhavanaiH For Free & Use Oy ~ 29~ prastAvanA. // 13 // janataryar Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ---- -- mUlaM [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka (1) paurajanaizcAtIva vRddhimupAgatA, 'Rdhuc vRddhA vitivacanAt , stimitA-svacakraparacakrAdisamutthabhayakalolamAlAvarjitA, samRddhA-dhanadhAmyAdivibhUtiyuktA, tataH padatrayasya karmadhArayaH, 'veNNao'tti RddhasimitasamajA ityAdi jopapAtikopAGgaprasiddhaH samasto'pi varNako draSTavyaH, (u0 sU01) atrAlikhanaM tu andhagauravamayAditi / tasyAH gamiti | pUrvavat , mithilAyA nagaryA bahistAt uttarapaurastve-uttarApUrvAntarAlarUpe digbhAga IzAnakoNa ityarthaH, atra ekAro 18 mAgadhabhASAnurodhataH prathamaikavacanaprabhavaH, yathA-'kayare Agacchai dittarUveM' (utta012-6) ityAdau, 'aba' asminu||ttarapaurastye digvibhAge mANibhadraM nAma caityamabhavat , cite:-lepyAdicayanasya bhAvaH karma yA caitya, taca saMjJAzabda|| tvAddevatApratibimbe prasiddhaM, tatastadAzrayabhUtaM yadevatAyA gRhaM tadapyupacArAcaityamucyate, taceha vyantarAyatanaM draSTavyaM, na tu bhagavatAmahatAmAyatanaM, tasya ca cirAtItamityAdivarNakastatparikSepivanakhaNDavarNakasahita aupapAtikato'yasevA, (u0 sU02) tasyAM mithilAyAM nagaryA jitazatrurnAma rAjA, tasya sakalakhIguNadhAriNI dhAriNI nAmA devI, kRtAbhipekA paTTarAjJI ityarthaH, ubhayatrApyabhavaditi zeSaH, 'vaNNao'tti atra rAjJo 'mahayAhimavantamahante'tyAdiko rAzyAzca 'sukumAlapANipAyeM'tyAdiko varNakaH prathamopAGgaprasiddho'bhidhAtavyaH (70 sU06-7) athAtra yajjAtaM tadAha-18 'teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM'ti pUrvavat , svAmIti samarthavizeSaNaM vizeSyamAkSipati tenAtra zrImammahAvIraH samaksata ityarthaH, AtyantikaM svAmitvaM tasyaiva tribhuvanavibhoriti, atra ca yathA niSpratimaprAtihAryAdisamRkhyA samanvito eseeeeeeeee dIpa anukrama [1] ~ 30 ~ Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ------ mUlaM [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka dIpa anukrama zrIjana-18| yathA ca zramaNAdiparivAreNa parivRtaH samavasRtaH yathA ca samavasaraNavarNakaM tacApapAtikagrandhAdavaseya (u0 sU010 prastAvanA. dvIpazA- yAvat 26) / parSanirgatA-mithilAyA nagaryA vAstavyo janaH samasto'pi bhagavantamAgataM zrutvA vivandiSayA svasmAt nticandrI- svasmAt AzrayAdvinirgata ityarthaH, 'tae NaM mihilAe NayarIe siMghADage'tyAdikaM 'jAva paMjaliuDA pajuvAsaMtI'ti parya-IN yA vRttiH ntamIpapAtikagatamavagantavyaM (u0 suu027)| tasyAH parSadaH purato niHzeSajanabhASApariNAminyA'rddhamAgadhabhASayA / // 14 // dharmaH kathitaH, sa caivaM-"asthi loe asthi aloe atthi jIvA atthi ajIvA" ityAdi, tathA-"jaha jIvA bajhaMtI || mucaMtI jaya saMkilissaMti / jaha dukkhANa aMtaM kareMti keI apaDibaddhA // 1 // aTTaduhaTTiyacittA jaha jIvA duksa-IM sAgaramuSiti / jaha veraggamudhagayA kammasamuggaM vihADeMti // 2 // jaha rAgeNa kaDhANaM kammANaM pApao phalavivAgo / ||jaha ya parihINakammA siddhA siddhAlayamurviti // 3 // tahA Aikvati"tti (u0 suu034)| parSat pratigatA svasthAnaM gatA, pratigamanasUvamapi 'tae NaM sA mahaimahalliyA parisA' ityAdi tAmeva disaM paDigayA' iti paryantaM tata |evopAkAdavagantavyamiti ( u0 sU035-36-37) / atha parSatpratigamanAnantaraM yajjAtaM tadAha teNaM kAleNaM teNa samaeNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa jeDe aMtevAsI iMdabhUI NAma aNagAre goamagotteNaM sattussehe samacauraMsasaMThANe jJAva [ tikhutto AyAdiNaM payAhiNaM karei baMdai NamaMsai baMdicA NamaMsittA ] evaM payAsI (sU02) kahi Na bhaMte | aMbu M // 14 // / kemahAlae NaM bhaMte ! jaMbuddIve ! 2 kiMsaMThie Na bhaMte ! jaMbuddIve 3 kimAyArabhAvapaDoyAre Na bhaMte ! jaMbuddIce 4 paNNate, eeseseseseaseseeeeesecene ~ 31~ Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ---- mUlaM [2-3] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [2,3] dIpa anukrama [2,3] govamA ! ayaNa jaMbuddIve 2 savadIvasamudANaM satramaMtarAe 1 sannakhuDDAe 2 vaTTe tellApUyasaThANasaMThie baTTe rahacavAlasaMThANasaMThie - baTTe pukkharakaNNiyAsaMThANasaMThie baDhe paDipuNNacaMdasaMThANasaMThie 4 ega joyaNasayasahassaM AyAmavikkhameNaM tiNi joyaNasayasaissAI solasa sahassAI doNNi ya sattAvIse joyaNasae tiNi ya kose aTThAvIsaM ca dhaNusayaM terasa aMgulAI addhaMgulaM ca kiMcivisesAhiyaM parikseveNaM paNNatte // (sU03) teNaM kAleNaM'ti tasmin kAle-bhagavato dharmadezanAvyuparamakAle tasmin samaye-parSatpratigamanAvasare zrAmyati-tapasthati nAnAvidhamiti zramaNastasya bhagaH-samagraizvaryAdilakSaNaH so'syAstIti bhagavAn tasya 'zUra vIra vikrAntI' vIrayati kapAyAn prati vikrAmati smeti vIraH mahAMzcAsI vIrazca mahAvIrastasya jyeSThaH-prathamaH antevAsI-ziSyaH, anena padava-11 yena tasya sakalasahAdhipatitvamAha, indrabhUtiriti mAtApitRkRtanAmadheyaH 'NAmanti vibhaktipariNAmena nAmnetyarthaH, antevAsI kila vivakSayA zrAvako'pi syAdityata Aha-nAsyAgAraM-gRhaM vidyata ityanagAraH, ayaM ca vigItagotro'pi syAdata Aha-gautamo gotreNa, gotamAhvayagotrajAta ityarthaH, ayaM ca tatkAlocitadehamAnApekSayA nyUnAdhikadeho'pi | syAditi 'saptotsedhaH' saptahastapramANakAyocchAyaH, mayUravyaMsakAditvAt madhyapadalopaH sahasrArjunazabdavat, ayaM ca 8 lakSaNahIno'pi syAditi 'samacaturasraH samAH-zarIralakSaNazAstroktapramANAvisaMvAdinyazcatasro'zrayaH-caturdigvibhAgo-3 18palakSitAH zarIrAvayavA yasya sa tathA, anye tvAH-samA anyUnAdhikAzcatasro'pyazrayo yasyeti pUrvavat, annayazca 10s000809209999 Taaree929202992000090925203 zramaNa, bhagavana, mahAvIra, anagAra Adi zabdasya arthAH ~ 32~ Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ---- ---- mUlaM [2-3] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [2,3] dIpa anukrama [2,3] shriijm||4|| paryaGkAsanopaviSTasya jAnunorantaraM Asanasya lalAToparibhAgasya cAntaraM dakSiNaskandhasya jAnunazcAntaraM vAmaskandhakharagautamavarNana nticandrI // 8 dakSiNajAnunazcAntaramiti, yAvacchandAdidamavaseyaM-bajarisahanArAyasaMghayaNe kaNagapulaganighasapamhagore uggatave orAyA vRttiH |le ghore poraguNe poratabassI porabaMbhaceravAsI ucchadasarIre saMkhittaviulateulese caudasapuvI cauNANovagae saba-16 kkharasannivAI samaNassa bhagavao mahAvIrassa adUrasAmaMte uhuMjANU ahosire zANakoTTovagae saMjameNaM tavasA appANaM hai * // 15 // bhAvamANe vihri| tae Na se bhagavaM goame jAyasahe jAyasaMsae jAyakoUhale uppaNNasahe 3 sNjaayshe| samuppaNNasahe // 4 // 83 uhAe uhei 2 cA jeNeva samaNe bhagavaM mahAvIre teNeva uvAgacchai 2ttA samaNaM bhagavaM mahAvIraM tikkhutto AyAhiNaM payAhiNa karei 2ttA vaMdaha namasai vaMdittA namasittA paccAsanne nAidUre sussUsamANe NamaMsamANe abhimuhe viNaeNaM paMja|liuDe pajjuvAsamANe evaM bayAsI' atra vyAkhyA-anantaroktavizeSaNo hInasaMhanano'pi syAdata Aha-'vaja'ci, vajra bhanArAcasaMhananaH, tatra nArAcam-ubhayato markaTabandhaH RSabhaH-tadupari veSTanapaTTaH kIliMkA-asthitrayasyApi bhedakamasthi evaMrUpaM saMhananaM yasya sa tathA, ayaM ca nindyavarNo'pi syAdata Aha-kaNaga'tti kanakasya-suvarNasya pulakolavastasya yo nikaSa:-kapapaTTake rekhArUpaH tadvat, tathA 'pamha'tti avayave samudAyopacArAt padmazabdena parakesarA-18 eNyucyante tadvada gaura iti, ayaM ca viziSTacaraNarahito'pi syAdata Aha-umram-apradhRSyaM tapA-anazanAdi yasya sa || tathA, yadanyena cintitumapi na zakyate tadvidhena tapasA yukta ityarthaH, tathA dIrgha-jAjvalyamAnadahana iva karmakanaga 9928930050000 Simillenni indrabhUti gautamasya varNanaM- mUlaM evaM paribhASA sahitaM ~ 33~ Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ---- mUlaM [2-3] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [2,3] | hanadahanasamarthatayA calitaM tapo-dharmadhyAnAdi yasya sa tathA, tathA tasaM tapo yena sa tathA, evaM hi tena taptaM tapo yena sarvANyazumAni karmANi bhasmasAtkRtAnIti, tathA mahat-prazastamAsAdidoSarahittvAt tapo yasya sa tathA, tathA cadAra:pradhAnaH, athavA 'orAlo' bhISmaH, ugrAdi vizeSaNaviziSTatapaHkaraNataH pArthasthAnAmalyasattvAnAM bhayAnaka ityarthaH, tathA ghoro-nirpaNaH, parIpahendriyAdiripugaNavinAzanamAzritya nirdeya ityarthaH, anye tu AtmanirapekSa ghoramAhuH, tathA| ghorA-itarairduranucarA guNA:-mUlaguNAdayo yasya sa tathA, tathA ghorastapobhistapasvI, tathA ghoraM-dAruNamalpasatvairduranucaratvAt yad brahmacarya tatra vastuM zIlaM yasya sa tathA, ucchUDha-ujjhitaM saMskAraparityAgAt zarIraM yena sa tathA, saGkSidhA-zarIrAntargatatvena isvatAM gatA vipulA-vistIrNA anekayojanapramANakSetrAzritavastudahanasamarthatvAt tejolezyAviziSTatapojanyalabdhivizeSaprabhavA tejojvAlA yasya sa tathA, caturdaza pUrvANi vidyante yasya sa tathA, tena teSAM raci-8 tatvAt , anena tasya zrutakevelitAmAha, sa cAvadhijJAnAdivikalo'pi syAdata Aha-'caturjJAnopagataH' matizrutAvadhi18| manaHparyAyarUpajJAnacatuSkasamanvita ityarthaH, uktavizeSaNadvayakalito'pi kazcinna samagrazrutaviSayavyApijJAno bhavati, caturdazapUrvavidAM paTUsthAnapatitatvena zravaNAt , ata Aha-sarve ca te akSarasannipAtAca-akSarasaMyogAste jJeyatayA santi 18| yasya sa tathA, kimuktaM bhavati !-yA kAcijagati padAnupUrvI vAkyAnupUrvI vA sambhavati tAH sarvA api jAnAti, 1. athavA zravyANi-zrutisukhakArINi akSarANi sAGgatyena nitarAM vadituM zIlamasyeti sa tathA, evaMguNaviziSTo bhagavAn secticeseseedeeoecedeceae dIpa anukrama [2,3] Jistilenni indrabhUti gautamasya varNanaM- mUlaM evaM paribhASA sahitaM ~ 34~ Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ---- mUlaM [2-3] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [2,3] dIpa anukrama [2,3] & vinayarAziriva sAkSAditikRtvA ziSyAcAratvAcca zramaNasya bhagavato mahAvIrasya adUrasAmantena viharatIti yogaH, tatra | dvIpazA- dUra-viprakRSTaM sAmanta-sanikRSTaM tatpratiSedhAd adUrasAmantaM tatra, nAtidUre nAtinikaTe ityarthaH, kiMvidhaH san tatra viha dUra-vimara. nticandrI- ratIti ?-Urdhva jAnunI yasya sa tathA, zuddhapRthivyAsanavarjanAdaupagrahikaniSadyAyA abhAvAccotkaTukAsana ityarthaH, adhaHyA vRttiH zirA-nokhaM tiryagvA vikSiptadRSTiH, kintu niyatabhUbhAganiyamitadRSTirityarthaH, dhyAnaM dharma zukla vA tadeva koSThaH-kuzUlo // 16 // dhyAnakoSThastamupAgataH, yathA hi koSThake dhAnyaM nikSiptamaviprastaM bhavati evaM bhagavAnapi dhyAnato'viprakIrNendriyAnta:-IM karaNavRttirityarthaH, saMyamena-pazcAzravanirodhAdilakSaNena tapasA-anazanAdinA cazabdo'tra samuccayArthoM lupto draSTavyaH, MS | saMyamatapasorgrahaNaM cAnayoH pradhAnamokSAGgatvakhyApanArtha, prAdhAnya ca saMyamasya navakarmAnupAdAnahetutvena tapasazca purANa- IST karmanirjarAhetutvena, bhavati cAbhinavakarmAnupAdAnAt purANakarmakSapaNAca sakalakarmakSayalakSaNo mokSa iti, AtmAna | 'bhAvayan' vAsayan 'viharatI'ti tiSThatItyarthaH, tato dhyAnakoSThopagatatayA viharaNAdanantaraM, 'Na'miti vAkyAlaGkAre, 18'se' iti prastutaparAmarzArthaH, anena gatArthatve yatpunarbhagavAn gautama ityupAdAnaM tatpunaH punarupAta pApApanodakaM bhaga-119 vato gautamasya nAmeti sugRhItanAmadheyatvamAha, 'jAyasahe' ityAdi, jAtazraddhAdivizeSaNaH sannuttiSThatIti yogaH, tatra jAtA-pravRttA zraddhA-icchA vakSyamANArthatattvajJAnaM prati yasya sa tathA, tathA jAtaH saMzayo yasya sa tathA, saMzayo nAmApanavadhAritArtha jJAnaM, sa caiva-tIrthAntarIyairjambUdvIpavaktavyatA'nyathA'nyathopadizyate tataH kiM tattvamiti saMzayaH, tathA| 00000000000000000 coercersesed JinEleinitinian indrabhUti gautamasya varNanaM- mUlaM evaM paribhASA sahitaM ~35~ Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [2,3] dIpa anukrama [2,3] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [1], mUlaM [2-3] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH Joinitio AtaM kutUhalaM yasya sa tathA, jAtautsukya ityarthaH, kathamenAM jambUdvIpavaktavyatAM sarvajJo bhagavAn prajJApayiSyatIti, tathA utpannA- prAgabhUtA satI bhUtA zraddhA yasyAsau, atha jAtazraddha ityetAvadevAstu kimarthamutpannazraddha ityabhidhIyate ?, pravRttazraddhatvenaivotpannazraddhatvasya labdhatvAt, na hyanutpannA zraddhA pravarttate iti, atrocyate, hetutvapradarzanArthaM, hetutvamadarzanaM va ucitameva, vAkyAlaGkAratvAttasya, yathAhuH - "pravRttadIpAmapravRttabhAskarAM, prakAzacandrAM bubudhe vibhAvarIm / " | iha yadyapi pravRttadIpatvAdevApravRttabhAskaratvamavagataM tathApyapravRttabhAskaratvaM pravRttadIpatvAderhetutayopanyastamiti samyak, | tathA 'uppaNNasaMsaye uppaNNako uhale' iti prAgvat, tathA 'saMjAMyasa' ityAdipadaSaGkaM prAgvat, navaramiha saMzabdaH prakarSAdivacano veditavyaH, anye tvAhuH -jAtazraddhatvAdyapekSayotpannazraddhatvAdayaH samAnArthA vivakSitArthasya prakarSapratipAdanAya stutimukhena granthakRtotAH, na caivaM punaruktadoSaH, yadAha - "vaktA harSa bhayAdibhirakSitamanAH stuvaMstathA nindan / yatpadamasakRd brUte tatpunaruktaM na doSAya // 1 // " iti utthAnamutthA- UrdhvaM varttanaM tathA uttiSThati - uddhoM bhavati, Urheti pAThAntaram, iha 'uTTheI'tyukte kriyArambhamAtramapi pratIyate yathA vaktumuttiSThata iti tatastadvyavacchedArthamuktamutthayeti, upAgacchatItyuttarakriyApekSayA utthAnakriyAyAH pUrvakAlatAbhidhAnAyotthAyeti ktvApratyayena niddizati, yadyapi dvayoH kriyayoH pUrvottaranirdezAbhyAM pUrvakAla AkSepalabhya eva tathApi bhuJjAno vrajati ityAdI dvayoH kriyayoyA~gapathadarzanAdAnantaryasUcanArthamitthamupanyAsaH, utthAna kriyAsavyapekSatvAdupAgamanakriyAyA iti, tathA prAkRtazailIvazAdavyayatvAdvA 'yene' ti indrabhUti gautamasya varNanaM mUlaM evaM paribhASA sahitaM Fur Fate & C ~36~ 992292097992999* Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [2,3] dIpa anukrama [2,3] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [1], mUlaM [2-3] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAnticandrIyA vRttiH // 17 // yasminnityarthe draSTavyaM yasminneva digbhAge zramaNo bhagavAn mahAvIro varttate 'teNeve 'ti tasminneva digbhAge upAgacchati, | iha vartamAnakAlanirdezastatkAlApekSayA upAgamanakriyAyA vartamAnatvAt paramArthatastUpAgatavAniti draSTavyaM upAgamya va zramaNa bhagavantaM mahAvIraM karmatA''pannaM trikRtva:- trIn vArAn 'AdakSiNapradakSiNaM karoti' AdakSiNAd-dakSiNastAdArabhya pradakSiNa:- parito bhrAmyato dakSiNa evaM AdakSiNapradakSiNastaM karoti, kRtvA bandate-yAcA khIti namasyati| kAyena praNamati, vanditvA namasthitvA ca naivAtyAsaznaH - ati nikaTo'vagrahaparihArAt, athavA nAtyAsane sthAvarttamAna iti gamyaM, tathA naivAtidUre ativiprakRSTe'naucityaparihArAt, athavA nAtidUre sthAne varttata iti gamyaM, 'zuzrUSana' bhagavadvacanAni zrotumicchan abhi-bhagavantaM lakSIkRtya mukhamasyetyabhimukhaH vinayena prakRSTaH-pradhAno lalATataTaghaTitatve| nAJjali:- saMyukta hastamudrAvizeSaH kRto vihito yena sa prAJjalikRtaH, AhitAyAderAkRtigaNatayA kRtazabdasya paranipAtaH, 'paryupAsInaH' sevamAnaH anena vizeSaNa kadambakena ca zravaNavidhirdarzitaH, yadAha - "niMdAvigahAparivajjipahiM | guttehiM paMjaliuDehiM / bhatibahumANapurva uvauttehiM suNeyAM // 1 // " "evaM vakSyamANaprakAreNAvAdIt - jambUdvIpava kavyatAviSayaM praznamuktavAn, jambUdvIpaprajJaptimAtRkA rUpa catuHprazrIM hRdayAbhisaMhitAM bhagavatpurato vAgyogena prakaTIcakAretyAzayaH / nanu gautamo'pi caturddazapUrvadhArI sarvAkSarasannipAtI sambhinnazrotAH sakalaprajJApanIyabhAvaparijJAnakuzalaH sUtraparivarjitanidrAvikaH kRtAJjalipuTaiH / macibahumAnapUrvamupayukaiH zrotamyam // 1 // indrabhUti gautamasya varNanaM mUlaM evaM paribhASA sahitaM Fu P&P Cy ~37 ~ gautama varNanaM // 17 // janistoryars Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [2,3] dIpa anukrama [2,3] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [1], mUlaM [2-3] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH tazca pravacanasya praNetA sarvajJadezIya eva, uktaM ca- "saMkhAIevi bhave sAhai jaM vA paro u pucchijjA / na ya NaM aNAisesI viyANaI esa chaumastho // 1 // " iti kathaM tasya saMzayasambhavaH 1 tadabhAvAca kathaM pRcchatIti ?, ucyate, yadyapi | bhagavAn gautamo yathoktaguNaviziSTastathApi tasyAdyApi chadmasyatvAt kadAcidanAbhogo'pi jAyate, yata uktam- "na hi nAmAnAbhoga chadmasthasyeha kasyacinnAsti / jJAnAvaraNIyaM hi jJAnAvaraNaprakRti karma // 1 // " tato'nAbhogasambhavAdupapa| dyate bhagavato gautamasyApi saMzayaH, na caitadanAe~, yaduktamupAsakadazAsu AnandazramaNopAsakAvadhinirNaya viSaye - " teNaM bhaMte / kiM ANaMdeNaM samaNovAsaeNaM tassa ThANassa AloiyavaM jAva paDikamiyabaM sadAhu mae ?, sao gaM goJamAha samaNe bhagavaM mahAvIre evaM vayAsI-goamA tumaM caiva NaM tassa ThANassa AloyAhi jAva parikramAhi, AnaMda ca samaNovAsayaM eyamahaM khAmehi, tae NaM samaNe bhagavaM goame samaNassa bhagabao mahAvIrassa aMtie eamaddhaM viNaeNaM paDisuNai 2 tA tassa ThANassa Alopara jAva paDikamai, AnaMdaM ca samaNovAsayaM eamahaM khAmeiti, athavA bhagavAnapagata saMzayo'pi | svakIyabodhasaMvAdArthamajJalokabodhanArthaM ziSyANAM vA svavacasi pratyayotpAdanArthaM pRcchati, athavA itthameva sUtraracanAka lpa iti na kazcidvirodhaH / kimuktavAnityAha- 'kahiM NaM' iti kva-kasmin deze, 'bhaMte 'ti gurorAmantraNaM, atra ekAro mAgabhASAprabhavaH tatakSa he bhadanta ! he sukhakalyANasvarUpa ! 'bhavuG sukhakalyANayo 'riti vacanAt prAkRtazailyA vA bhava1 saMkhyAtItAnapi bhavAn kathayati yadvA parastu pRcchet| na vAtizayI vijAnIyAt eSa upasthaH // 1 // Fur Fate &P Cy ~38~ Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [2,3] dIpa anukrama [2,3] vakSaskAra [1], mUlaM [2-3] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAnticandrI yA vRttiH // 18 // Jun Ebenitim "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) sya-saMsArasya bhayasya vA bhIterantahetutvAt bhavAnto bhayAnto vA tasyAmantraNaM he bhavAnta ! bhayAnta ! vAM prAgvarNitAnvarthako jambUdvIpo nAma dvIpo varttata iti zeSaH, anena jambUdvIpasya sthAnaM pRSTaM 1, tathA bhadanta ! kiMpramANo mahAnAlayaH- Azrayo vyApyakSetrarUpo yasya sa tathA kiyatpramANamasya mahattvamityarthaH, etena pramANaM pRSTaM 2, atha bhadanta ! kiM saMsthAnaM yasya sa tathA etena saMsthAnaM pRSTaM 3, tathA bhadanta ! AkArabhAva:- svarUpavizeSaH kasyAkAra bhAvasya pratyavatAro yasya sa kimAkArabhAvapratyavatAraH, bahulagrahaNAdvai yadhikaraNye'pi samAsaH, yadvA AkArazca-svarUpaM bhAvAzca-jagatIvarSavarSadharAyAstadgatapadArthA AkArabhAvAsteSAM pratyavatAra:- avataraNaM AvirbhAva itiyAvat AkAra bhAvapratyavatAraH ka:-- kIdRg AkArabhAvapratyavatAro yasmin sa tathA anena jambUdvIpasvarUpaM tadgatapadArthAzca pRSTAH 4, iti indrabhUtinA praznacatuSTaye kRte prativacaHzravaNasotsAhatAkaraNArthaM jagatprasiddhagotrAbhidhAnena tamAmantraya nirvacanacatuSTayIM bhagavAnAha - | gautametyatra dIrghatvamAmantraNaprabhavaM tena he gautama! 'ayaM yatra vayaM vasAmaH anena samayakSetra bahirvarttinAmasaGkhyeyAnAM jambUdvIpAnAM vyavacchedaH, jambUdvIpo nAma dvIpaH, kathambhUta ityAha- 'sarvadvIpAnAM dhAtakIkhaNDAdInAM 'sarvasamudrANAM ' lavaNodAdInAM sarvAtmanA - sAmastyena abhyantaraH sakalatiryaglokamadhyavarttI sarvAbhyantara eva sarvAbhyantarakaH svArthe kamatyayaH, abhyantaramAtraM dhAtakIkhaNDe'pi puSkaravaradvIpApekSayA'sti ataH sarvazabdopAdAnamiti, anena jambUdvIpasyAvasthAnamuktaM 1, tathA sarvebhyo'pi - zeSadvIpasamudrebhyaH kSullako laghuH tathAhi sarve lavaNAdayaH samudrAH dhAtakIkhaNDAdayazca jambUdvIpasya sthAnAdiH Fur Ele&ae Cy ~39~ eseset setstestse 11 vakSaskAre jambUdvIpasthAnAdiH // 18 // Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ---- mUlaM [2-3] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [2,3] dIpa anukrama [2,3] dIpA jambUdvIpAdArabhya dviguNaraviSkambhAyAmaparidhayaH, tataH zeSadvIpasamudrApekSayA'yaM laghuriti, dIrghatvaM prAkRtatvAt, anena sAmAnyataH pramANamabhihitaM, vizeSatastvAyAmAdigataM pramANamane vakSyati, atra vizeSapramANamavasaraprAptamapi yaJcokaM tatsUtrakArANAM vicitrA pravRttiriti, tathA vRttaH, saca zuSiravRtto'pi syAd ata Aha-'tailApUpasaMsthAnasaM|sthitaH' tailena pakko'pUpastailApUpaH, tailena hi pakko'pUpaH prAyaH paripUrNavRtto bhavati na ghRtapakka iti tailavizeSaNaM, tasyeva | yatsaMsthAnaM tena saMsthitaH, atra tailAditvAllakArasya dvitvaM, tathA vRtto rathacakrabAlasaMsthAnasaMsthitaH, rathasya-avayave | samudAyopacArAt rathAGgasya cakrasya cakravAlaM-maNDalaM tasyeva saMsthAnena saMsthitaH, athavA cakavAlaM-maNDalaM maNDalatva-18 dharmayogAca rathacakramapi rathacakravAlaM zeSa prAgvat, evaM vRttaH 'puSkarakarNikAsaMsthAnasaMsthitaH' puSkarakarNikA-panavI-110 ISjakozaH kamalamadhyabhAga itiyAvat, vRttaH paripUrNacandrasaMsthAnasaMsthitaH prAgvat padadvayaM bhAvanIrya, ekeneva caritArthaMka-18 tve'pi nAnAdezajavineyAnAM kSayopazamavaicitryAt kasyacit kiJcidvodhakamityupamApadanAnAtvaM, ata eva pratyupamApadaM | yojyamAnatvAt vRttapadasya na paunaruktyazaGkama'pi, etena saMsthAnamuktaM 3 / atha sAmAnyataH prAguktaM pramANaM vizeSato nirvaktumAha-eka yojanazatasahasra, pramANAGgalaniSpanna yojanalakSamityarthaH 'AyAmaviSkambhena' atra ca samAhAradvandaA stena klIve ekavadbhAvaH, AyAmaviSkambhAbhyAmityarthaH, atrAha paraH-jambUdvIpasya yojanalakSaM pramANamuktaM tacca pUrvapa|zcimayorjagatImUlaviSkambhasatkadvAdazadvAdazayojanakSepe caturvizatyadhikaM bhavati, tathA(ca) yathokaM mAna virudhyata iti, recaceeseree zrIjamvU4 jambUdvIpasya sthAnAdiH ~ 40~ Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ---- mUlaM [2-3] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [2,3] dIpa anukrama zrIjambU- ma, jammUdIpajagatIviSkambhena sahava lakSaM pUraNIyaM, lavaNasamudrajagatIviSkambhena khvaNasamudralakSavayaM, papamanyecapi 1 vakSaskAre dvIpazA- dvIpasamudreSu, anyathA samudramAnAjagatImAnasya pRthagbhaNane manuSyakSetraparidhiratirikaH syAt, sahi pacacatvAriSa-18 jAmbUdvInticandrI-18 yA ciH pakSapramANakSetrApekSayA'bhidhIyate, ayamevAzayaH zrImabhayadevasUribhiH caturthAzravRttI pazcapaJcAzattame samadhAve pAdukRto-18 pApAmAH ||nIti, tathA zrINi yojanazatasahasrANi poDaza sahasrANi de yojanazate saptarSize-saptaviMzatyadhike trayaH krozA aSTA-18 disU.3 // 19 // vizaM-aSTAviMzatyadhikaM dhanuH zataM trayodazAlAni ardhAGgalaza kizcidvizeSAdhikamiskhetAvAm parikSepeNa-paridhinA || majJaptaH / atra saptaviMzamaSTAviMzamityAdikAH zabdAH 'adhikaM tasaMkhyamasmin zatasahane zatizadazAntAthA " iti 15 sUtreNa samasyaye ( zrIsiddha07-1-154 ) saptaviMzatyadhikamaSTAviMzatyadhikamityarthaH paridhyAnayanopAyastvayaM cUrNikA-18 roka:-"vikvaMbhavaggadahaguNakaraNI vaTTarasa pariro hoi| vikhaMbhapAyaguNio parirao tassa gaNiyapayaM ||1||"atr 5|| vyAkhyA-jambUdvIpasya viSkambho-pyAsaH, sthApanA yathA 100000, sadvargaH kriyate tadguNo varga' iti vacanAlakSa loNa || | guNyate, jAtaM 10000000000, sa ca dazaguNaH kriyate, zUnyAni 11, tadanu 'karaNI'ti vargamUlamAnIyate, sathAhi'viSamAtpadatastyaktvA varga sthAnacyutena mUlena / dviguNena bhajeccheSaM labdhaM vinivezayet pakyAm // 1 // tadvarga saMzo- // 19 // dhya dviguNIkurvIta pUrvavallabdham / utsArya tato vibhajecche dviguNIkRtaM dalayet // 2 // " ityanena karaNenAnIte varga-1 mUle jAto'dhastanacchedarAziH 632447, atra saptakarUpo'ntyo'ko na dviguNIkRta iti tarja zeSa sarvamapyakri [2,3] Jimillennition jambUdvIpasya sthAnAdiH ~ 41~ Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ---- mUlaM [2-3] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [2,3] dIpa anukrama yate. labdhaM yojanAni 316227, chedarAzizca saptake'pi dviguNIkRte jAtaH 152554, upari zeSAMzAH 484471, ete ca yojanasthAnIyA iti krozAnayanArtha caturbhiguNitAH jAtAH 1997884, chedarAzinA bhAge samdha kozAH 3,8 SIzeSa 40522, dhanurAnayanAtha dvisahavaguNaM, jAtaM 81044000, chedarAzinA bhAge labdhAni dhapi 128, zeSa | 13189448, paNNavatyaGgulamAnatvAnuSo'GgalAnayanArtha SaNNavatiguNaM, jAtaM 8629258, chedena bhAge labdha aGgulAmi 13, zeSaM 4.7346, atra 'vyAkhyAto vizeSapratipatti'riti myAyAt yavAdikamapyAnIyate, tathAhi-te baGgulAzA aSTabhiryavairaGgasamiti abhirguNyante, jAtAH 3258768 chedaH sa eva labdhAH yayAH 5, tato'pyaSTaguName yUkA-10 pAdayaH spuH, tatra yUkA 1, patatsarvamapya kulasya kizcidvizeSAdhikatvakathanena sUtrakAreNApi sAmAnyataH saMgRhItamiti || bobha, gaNitapadaM taskaraNaM ca sodAharaNamane bhAvayiSyata iti / athAkArabhASapratvaSatAraviSayaka prazna niktumAha se egAe barAmaIe jagaIe sabao samaMtA saMparikkhitte, sA gaM jagaI aTTa joyaNAI uDDU uccatteNaM mUle bArasa joaNAI visaMbheNaM majjhe aha joyaNAI visaMmeNaM savAra catvAri joSaNAI viksaMmeNa mUle virikhamA maljhe saMkkhitA savari taNuyA gopucchasaMThANasaMThicA sannavadAmaI acchA sahA laNhA ghaTTA maTThA jIrayA NimmalA NipaMkA NikakaDacchAyA sappabhA samirIyA sovA pAsAdIyA parisaNimA abhiruvA pahirUvA, sA NaM jagaI egeNaM mahaMcagavaksakaraeNaM savvao samatA saMparikkhittA, se NaM gavakkhakaDae abUjoaNaM gaM ubatteNaM paMca dhaNusayAI vikkhaMbheyaM savaravaNAmae acche jAva paDilave, tIse paM jagaIe [2] Jitensil jambUdvIpasya sthAnAdiH, AkAra-jagati AdeH varNanaM ~ 42~ Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ------ mUlaM [4] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata HANenaM sa.4 sUtrAka zrIjambU upi bahumajjhadesabhAe ettha NaM mahaI egA paumavaravejhyA paNNattA, avajoparNa ukhu uccatteNaM paMca dhaNusayAI vikkhaMbheNaM jagaIsa- 1 vakSaskAre dvIpazA- miyA parikkhevaNa sabaravaNAmaI acchA jAca paDirUvA / tIse NaM paumavarakheDyAe ayameyArUve paNNAvAse paNNatte, vaMjahA-pairAnticandrI mayA NemA evaM jahA jIvAbhigame jAva aho jAva dhuvA NiyayA sAsayA jAva nnicaa|| (sUtra 4) yA vRttiH 'se Namiti, so'nantaroditAyAmaviSkambhaparikSepaparimANo jambUdvIpaH, Namiti pUrvavat , 'ekayA' ekasaMkhyayA / // 20 // 8 advitIyayA (vA) 'vajramayyA' bajaratAtmikayA 'jagatyA' jambUdvIpamAkArarUpayA dvIpasamudrasImAkAriNyA mahAnagara-2 prAkArakalpayA sarvato dikSu samantAdvidikSu samparikSipta:-samyagveSTitaH, prAkRtatvAddIrghatvaM vanazabdasya, sA jagatI aSTa yojanAnyUoccatvena, vastuno hyanekadhoccatvaM UrddhasthitasyaikaM aparaM tiryasthitasya anyad guNonnatirUpaM, tatretarApohenoIsthitasya yaduzcatvaM tadUrvoccatvamityAgame rUDhamiti, atrAnusvAraH prAkRtatvAt , mUle dvAdaza yojanAni viSkambhena madhye'STau upari catvAri, ata eva mUle viSkambhamadhikRtya vistIrNA madhye sajitA tribhAgonatvAt upari tanukA mUlApekSayA tribhAgamAtravistArabhAvAt, etadevopamayA prakaTayati-gopucchantyeva saMsthAnaM tena saMsthitA, jIkRtagopucchAkAreti bhAvaH, sarvAtmanA-sAmastyena vajramayI-vajraratnAmikA, dIrghatvaM ca prAkRtazailIprabhavaM, 'acchA' AkAza // 20 // sphaTikavadatisvacchA 'sahA' zlakSNA zlakSNapudgalaskandhaniSpannA zlakSNadalaniSpannapaTavat , 'lahA' masUNA dhuMTitapaTa-IRI vat, 'ghaTTA' vRSTA iva ghRSTA kharazANayA pASANapratimAvat , tathA mRSTA iva mRSTA sukumArazANayA pASANapratimAvat, Recsesese 4] dIpa anukrama [4] AkAra-jagati AdeH varNanaM ~ 43~ Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ------ mUlaM [4] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAka (4) zatayA 'nIrajA' sahajarajorahitA, tathA nirmalA' AgantukamalarahitA, tathA 'niSpakA' 'kalavikalA kaImarahitA bA.|| tathA niSkankaTA-niSkavacA nirAvaraNA chAyA-dItiryasyAH sA tathA, saprabhA-svarUpataH prabhAvatI athavA khena AtmanA prabhAti-zobhate prakAzate veti svaprabhA, tathA samarIcikA-sakiraNA vastustomaprakAzakarI ityarthaH, tathA 18 prasAdAya-manaHprasattaye hitA tatkAritvAt prAsAdIyA manaHmahAdakAriNIti bhAvaH, tathA 'darzanIyA' darzanayogyA yAM pazyatazcakSuSI zramaM na gacchata iti, tathA 'abhiruvA' ami-sarveSAM draSTuNAM manaHprasAdAnukUlatayA abhimukhaM rUpaM yasyAH sA, atyantakamanIyA iti bhAvaH, ata eva prativiziSTam-asAdhAraNaM rUpaM yasyAH sA pratirUpA, athavA pratikSaNaM navaM navamiva rUpaM yasyAH sA tathA, atha atra sUtre'nukto'pi vAcayitaNAmadhikArthajijJApayiSayA jagatyA iSTasthAne vistA rAnayanopAyaH pradaryate, tatra mUle madhye upari ca viSkambhaparimANaM sAkSAdeva sUtre ubhyate, apAntarAle upariSTA1 dadhogamane'yamupAya:-jagatIzikharAdadho yAvaduttIrNa tasminnekena bhakke sati yallandha taccaturbhiryutamiSTasthAne vistAraH, | tathAhi-uparitanabhAgAdyojanamekaM gavyUtAdhikamavatIrNa tato'sya rAzeH ekena bhAge hute labdhamekaM yojanaM gavyUtA dhikaM, tacca yojanacatuSkayutaM kriyate, jAtAni paJca yojanAni ganyUtAdhikAni, etAvAMstatra pradeze viSkambhaH, evaM // sarvatra bhAvyaM, sampati mUlAdUrddhagamane vistArAnayanopAyaH-mUlAdUgamane yAvadUI gataM tasyaikena bhAge hate yallabdha // tasminmUlavistArAcchodhite yaccheSaM sa tatra yojanAdAvatikrAnte vistAra:, tadyathA-mUlAvutpatya yojanamekaM ganyUtada dIpa anukrama AkAra-jagati AdeH varNanaM ~44~ Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ---- ------ mUlaM [4] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata dvIpa sUtrAka zrIjamyAdhika gatastato yojanasya gamyUtadvayAdhikasyaikena bhAge hate yallamdhaM yojanaM ganyUtadayAdhika, etanmUlasambandhiko 91 vakSaskAre vicandrI bAdazayojanapramANavistArAdapanIyate, svitAni daza yojanAni manyUtadvayAdhikAni, etAvatpramANaH sArddhayojanA- vedikAvayA vRtiH 18|tikrame vistAraH, evaM sarvatrApi bhAvyaM, evaM RSabhakUTajambUzAlmalIvRkSavanagatakUTAnAmiSTasthAne vistArAnayanArthamidameva |8|gana sa. 18 karaNaM bhAya, athAsyAM gavAkSakaTakavarNanAvAha-'sA' anantaroditasvarUpA 'jagatI pa'miti prAgvat jagatI ekena mahA-18 gavAkSakaTakena-bahajjAlakasamUhena sarvataH sarvAsu vikSu samantAt sAmastyena saMparikSitA vyAsatvarthaH, sa gavAkSakaTaka8 pocatvenAIyojana dve gacyUte viSkambhena paJca dhanu zatAni, sarvAtmanA rakSamayaH, tathA acchaH, atra yAvatkaraNAt prAgvyAvarNitaM vizeSaNapadaM grAhya, iyazca gavAkSazreNilavaNodapArSe jagatIbhittibahumadhyabhAgagatA'vagantacyA, rira-18 sudevavidyAdharavRndaramaNasthAnaM / atha jagatyuparibhAgavarNanAyAha-'tasyA' yathokasvarUpAyA jagatyA 'upari' aparitane / tale yo bahumadhyadezalakSaNo bhAgaH, bhAgaca pradezalakSaNo'pi svAt tatra ca panavaravedikAyA avasthAmAsambhavaH ato dezagrahaNena mahAn bhAga ityarthaH sa pa caturyojanAtmakajagatyuparitanatalakha madhye paJcadhanu zatAtmaka iti, sUtre ekArAntatA mAgadhabhASAlakSaNAnurodhAt, 'ba' etasmin bahumadhyadezabhAge Namiti prAgvat mahatI ekA panavarave- // 21 | dikA-devabhogabhUmiH prazasA mayA zepekSa tIrthakaraiH, sA ca UoccatvenAIyojana pazca dhanuzatAni viSkambhena jagalyAH | samA-samAmA jagatIsamA saica jagatIsamikA parikSepeNa-parirayeNa, ko'rthaH -jambUdvIpasya sarvato ghalayAkAreNa vyava-18 sarararararara // 21 // ececececene anukrama AkAra-jagati AdeH varNanaM ~ 45~ Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [4] dIpa anukrama [4] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [1], mUlaM [4] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH Jan Eben sthitAyA jagatthA yAbaduparitanaM talaM caturyojanavistArAtmakaM tasmAlavaNadizi dezonayojanadvaye tyakte arvAha bAbAna jagatIparirayastAvAnasyA apIti, sarvarasamayI- sAmastyena rajJakhacitA, 'acchA saNhA' ityAdivizeSaNakadambakaM pATha| so'rthataca prAgvat // athAsvA atidezagarbhavarNakasUtramAha tasyAH padmavaraSedikAyA 'apa' miti vakSyamANatayA pratyakSaH sa coSyamAno nyUnAdhiko'pi syAditi etadrUpaH- etadeva rUpaM svarUpaM yasya sa tathA 'varNAvAso' varNaH -lAmA yathAvasthitasvarUpakIrttanaM tasyAvAso - nivAso pranthapaddhatirUpo varNakaniveza ityarthaH, athavA varNavyAso-varNakapranthavistaraH prazaSThaH, tadyavetyupadarzane, 'vaharAmaye' syAdi, 'bairAmayA nemA' ityAdika 'eva' miti anena prakAreNa yathA jIvAbhigame padmavazvedikAvarNakavistara utaH (jIvA. 3 pra. u. 1. 125) tathA yodhya iti zeSaH, sa ca kiyatparyanta ityAha- 'jAba aho' iti yAvadarthaH padma baravedikAzabdasyArthanirvacanaM tato'pi | kimatparyanta ityAha-'jAya dhuvA NiyacA sAsayA' iti, punastato'pi kivatparyamsa ityAha-'jAva NiccA' iti, sa ca samagrapATho'yaM 'vairAmayA gemA riTThAmayA paraDANA veruliyAmayA saMbhA suSaNNamayA phalagA DhohipakkhamaImo sUIo baharAmaI | saMghI NANAmaNimayA kalebarA vyANAmaNimayA kalevarasaMghADA jANAmaNimayA rUvA NAnAmaNimayA rUpasaMghADA aMkAmayA pakyA pakkhavAhAo pa joirasAmayA vaMsA vaMsakavellayA ya ravayAmaIo paTTiyAo jAvarUvamaIo ohADaNIo vararAmaIo uvariM puMchIo sabasee rayayAmae DAyane, sA NaM paramavarabeiyA egamegeNaM hemajAleNaM egamegeNaM kaNagAva Fur Fate & Cy ~46~ Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ------ mUlaM [4] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjammUdvIpazAnticandrIyA vRttiH // 22 // w eecccesseenecestaese kkhajAleNaM egamegeNaM khiMkhiNIjAleNaM egamegeNaM ghaNTAjAleNaM egamegeNaM muttAjAleNaM egamegeNaM maNijAleNaM egamegeNaM vadhaskAre kamyagajAleNaM egamegeNaM racaNajAleNaM egamegeNaM paumajAleNaM sabarayaNAmaeNaM saghao samaMtA saMparikkhittA, te NaM jAlA tavaNijalaMbUsagA suvaNNapayaragarmaDiyA NANAmaNirayaNahArahArauvasobhiyasamudayA IsimaNNamaNNamasaMpattA puvAvaradA|hiNuttarAgaehiM vAehiM maMdAyaM maMdAyaM paijamANA eijamANA palaMbamANA palaMbamANA pajhaMjhamANA pakSamANA orAleNaM maNuNNeNaM maNahareNaM kaNNamaNanihuikareNaM saddeNaM te paese sabao samaMtA ApUremANA sirIe aIva 2 upasobhemANA 2 ciiMti / tIse NaM paumavaraveiyAe tattha tattha dese tahiM tahiM bahave hyasaMghADA gayasaMghADA garasaMghADA kiMnarasaMghADA | kiMpurisasaMghADA mahoragasaMghADA gaMdhavasaMghADA vasahasaMghADA sabarayaNAmayA jAva paDirUvA, evaM paMtIovi vihIovi . mihuNagAivi kA tIse NaM paumavaravezyAe tattha tattha dese tahiM 2 bahuIo paumalayAo nAgaLayAo asogalayAjo caMpagalayAo vaNalayAo bAsaMtIlayAo aimuttalayAo kuMdalayAo sAmalayAmo NicaM kusumiyAo NicaM | mauliyAo NicaM lavaiyAo NicaM thavaiyAo NicaM gulaiyAo NicaM gucchi Ao NicaM jamaliyAo NicaM jua-13 liyAo NicaM viNamiyAo NiccaM paNamiyAo NicaM suvibhattapaDi (piMDa) maMjarivasigadharIo NicaM kusumiym-3||22|| uliyalavAyathavaiyagulaiyagucchiyajamaliajualiyaviNamiyapaNamiyasuvibhattapaDi (piMDa) maMjarIvaDiMsagadharIo sabara-191 yaNAmaIo acchA jAva paDirUvA, tIse NaM paumavaraveiyAe tattha tattha dese tahiM 2 bahave akkhayasotthiyA paNNattA anukrama enTa ~ 47~ Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ---- ------ mUlaM [4] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAka (4) sArayaNAmayA acchA jAMca paDirUbA, se keNattheNaM bhaMte! evaM buccai-paumavaravejhyA (2) 1, goyamA ! paumavaravejhyAe satya tattha dese tahiM tahiM veDyAsu veDyAvAhAsu veDyApuDaMtaresu khaMbhesu khaMbhavAhAsu khaMbhasIsesu khaMbhapuDhaMtaresu sUIsu sUimuhesu sUIphalaesu sUIpuDaMtaresu pakkhesu pakkhabAhAsu bahUI uppalAI paumAI kumuyAI subhagAI sogaMdhiyAI, paoNDarIyAI (mahApoMDarIyAI) sayavattAI sahassavattAI sabarayaNAmayAI acchAI jAva paDirUbAI mahAvAsikachattasamANAI 1 paNNattAI samaNAuso!, se eeNaTeNaM goamA! evaM buccara-paumavaraveiyA 2, aduttaraM ca gaM goamA! paumavaraveiyA | sAsae NAmadheje paNNatte / pacamavaraveiyA NaM bhaMte / kiM sAsayA asAsayA, goamA! sia sAsayA sia asAsayA, (se keNaDeNaM.1,) goamA davaDhayAe sAsayA vaNNapajavehiM gadhapajjavehiM rasapajavehiM phAsapajjavehiM asAsayA, se teNaveNaM evaM buccai-siya sAsayA siya asAsayA / paumavaravezyA NaM bhaMte! kAlao kevaciraM hoha, goamA! Na kayAi NAsI| paNa kayAi Na bhavai Na kayAi Na bhavissai bhuviM ca bhavaI ya bhavissai ya dhuvA NiyayA sAsayA akkhayA avayA ava-|| 18| dviA NicA" iti, atra vyAkhyA-anantarokAyAH padmavaravedikAyAH vajramavA-vajarakamayA nemA, nemA nAma bhUmi-|| 18 bhAgAdUI niSkAmantaH pradezAH, vanazabdasya dIrghatvaM prAkRtatvAt , evamanyatrApi draSTavyaM, tathA riSTharatnamayAni pratiSThA nAni-mUlapAdAH, tathA vaiDUryaratamayAH stambhAH, suvarNarUpyamayAni phalakAni-padmavaravedikAGgabhUtAni, lohitAkSarata-18 // 4 // mayyaH sUcaya:-phalakadvayasthirasambandhakAripAdukAsthAnIyAH, vajramayAH sandhayaH-sandhimelAH phalakAnAM, kimukkaM bhv-||4|| dIpa 20020200000000002020829202 anukrama Jimilenni ~ 48~ Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ------ mUlaM [4] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjam- ti!-aralApUritAH phalakAnAM sandhayaH, nAnAmaNimayAni kalevarANi-manuSyazarIrANi, savA nAnAmaniyA ka kSaskAre zAbarasavATA:-manuSyazarIrayugmAni, sahATazabdo yugmavAcI yathA sAdhusabATa iti, nAnAmaNimayAni rUpAvi-halA- badakAvaH nticandrI naM sU.4 yA ciH 18dInAM rUpakANi, rUpasATA api savaica, sAni kAnicicchomArtha kAniciddhinodArtha kAniciva ragdopavivAraNArtha yathA rAjadvArAdiSu hastyAdirUpANi kampamAnalambakUrcakavRddharUpANi ca kriyante, sapAtra phalakeSu rasamayAbi samtI-1 // 23 // tyarthaH, ahorasavizeSastanmayAH pakSA:-tadekadezAH pakSabAhavo'pi tadekadezabhUtA evAhamagyA, jyotIrasaM nAma ra 18 tanmayA vaMzA-mahAntaH, pRSThavaMzA madhyavalakArasyarthaH, mahatA pRSThavaMzAmAmubhavatatiryaka sthApyamAnA baMdhAra kaavelukaani| pratItAni, aba dvitIyavaMzazabdAdvibhaktilopaH mAkRtatvAt , akramaprAptAmAmapi kavelukAnAM pRthvazIrvadhI maha18 yadekatra vizeSaNe bojanaM tatra jyotIrasaramamavatvaM heturiti, rajatamayyaH paTTikA:-vaMzAnAmupari kambAkhAnIyAH, jAtarUpa-suvarNavizeSastanmayyaH avaghATimyaH-AcchAdanahetukamboparisthApyamAnamahApramANakilicasthAnIyAH, vaz2amayya: avaghATinInAmupari puNThanyo-niviDatarAcchAdamahesulakSaNataratRNavizeSasthAnIyAH, sarvavetaM rajatama pujchanInAmupari kavelukAnAmadha AcchAdana, sA pAvaravedikA ekaikena kiGkiNIjAlena kiviNyaH-zupaNTikA ekaikena ghaNTA- // 23 // jAlena-kiGkiNyapekSayA kinimmahatyo ghaNTA bakaikena mukkAjAlena-muktAphalamayena dAmasamUhena ekaikeja maNijAlenarAmaNimayena dAmasamUhena ekaikena 'kanakajAlena' kanaka-pItarUpaH suvarNavizeSastanmayena dAmasamUhama ekaikena rasajA-1 anukrama Seces 5 ~ 49~ Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1].---.............--. ------ mUlaM [4] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAka (4) lena-rakhamayadAmasamUhena, aba sthalajAtA maNayo jalajAsAni rakSAnIti rakamaNyoaMdA, ekaiphema sarparalamayapamAtmakona dAmasamUhena, sarvataH samantAditi prAgvat, saMparikSitA, etAni ca dAmarUpANi hemajAlAdIni jAlAni lambamAnAni veditavyAni, sathA ca Aha-te NaM jAlA' iti, atra puMstvanirdezaH prAkRtatvAttena tAni jAlAni sapanIyam-Arake suvarNa tanmayo lambUsago-dAnAmaprimabhAge maNDanavizeSo yeSo tAni tathA, pArvataH sAmastyena suvarNasya prattarakeNa-18 patreNa maNDitAmi, antarA antarA lambamAnahemapatrakAlaGkatAni, tathA mAnArUpANI-jAtibhedenAnekaprakArANAM maNInAM rasAnAM ca ye vicitravarNA hArA-aSTAdazasarikA arddhahArA-navasarikAstarupazobhitaHsamudAyo veSAMtAni tathA, ISatmayAk anyo'jya-parasparamasampAptAni-asaMlagnAni pUrvAparadakSiNottarAgasAtairmandArtha bhandApamiti-manda mandaM ejya-N mAnAni-kampyamAnAni "mRzAbhIkSNyAvicchede dviH prAkkamabAde" (zrIsi07-4-73) risthavicchede dvirSacanaM kyA | pacati pacatItyatra, evamuttaratrApi, ISatkampanavazAt prakarSata itastato manAkcalanena lambamAnAni 2, tataH paraspara | samparkavazataH 'pajhaMjhamANA pajhaMjhamANA' iti zabdAyamAnAni 2, udAreNa-skAreNa zabdeneti yogaH, saba skAra-IST | zabdo manaHpratikalo'pi bhavati tata Aha-manojJena' mano'nakalena, sacca manojakalatvaM lezato'pi khAdata Aha'manohareNa' manAMsi zrotAM harati-AtmavasaM nayatIti manoharo, lihAderAkRtigaNavAdamasyayaH tena, sadapi mano-18 haratvaM kuta ityAha-'karNamanonivRtikaraNa' "nimittakAraNahetuSu sarvAsA vimakInAM prAyo darzana miti vacanAt hetI, aesesewerstatements dIpa anukrama ~ 50 ~ Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ---...............-- ------ mUlaM [4] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: dvApazAnticandrIyA vRttiH // 24 // rarararararararateaceae tRtIyA, tato'yamarthaH-pratizrota karNayormanasazca nivRtikaraH-mukhotpAdakastato. manoharastena itthaMbhUtena zabdena tAn / 1 vakSaskAre pratyAsannAn pradezAn sarvataH samantAt ApUrayanti 2 zatRpratyayAntasya zAvidaM rUpam ata eva 'zriyA' zobhayA / vRdikAvaatIva 2 upazobhamAnAni 2 tiSThanti / punarasyAM yadasti tadupadarzayati-tasyAH padmavaravedikAyAH tatra tatra deze naM sU.4 tahiM tahiM' iti tasyaiva dezasya tatra tatra ekadeze, etAvatA kimukkaM bhavati yatra deze ekastatrAnye'pi vidyanta iti, bahavo hayasavATA api vAcyAH, ete ca sarve sarvAtmanA ratnamayAH acchA yAvat pratirUpA ityAdi sarva prAgvat, ete ca sarve'pi hayasaGghATAdayaH saGghATAH puSpAvakIrNakA ukkAH, sampratyeSAmeva yAdInAM patayAdipratipAdanArthamAhaevaM'miti, yathA'mISAM hayAdInAmaSTAnAM savATA uktAstathA paGkayo'pi vIthyo'pi mithunakAni ca vAcyAni, tAni caivam-'tIse NaM paumavaravezyAe tattha tattha dese tahiM 2 bahUAo hayapatIo gayapaMtIo' ityAdi, navarame-18 kasyAM dizi yA zreNiH sA paribhidhIyate, ubhayorapi pArzvayorekaikazreNibhAvena yat zreNidvayaM sA vIthI, ete ca || vIthIpatisaGghATA hayAdInAM puruSANAmukkAH, sAmpratameteSAmeva hayAdInAM strIpuruSayugmapratipAdanArtha 'mihuNAI' ityukaM, ukenaiva prakAreNa hayAdInAM mithunakAni-strIpuruSayugmarUpANi vAcyAni, yathA 'tattha tattha dese tahiM tarhi baDUiM| iyamihuNAI' ityAdi / 'tIse Na' mityAdi, tasyAH-padmavaravedikAyAH 'tatra tatra deze tahiM tahiM' iti tasyaiva dezasya tatra tatra ekadeze atrApi 'tattha tattha dese tahiM tahiM' iti vadatA yatraikA latA tavAnyA api bahuco latAH santIti anukrama atrAt padmavaravedikAyA: varNanaM Arabhyate ~51~ Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ------ mUlaM [4] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAka (4) zapratipAditaM draSTavyaM, yahadhaH padmalatAH-padminyaH nAgalatA:-nAgA dumavizeSAsta eva latAstiryazAkhAprasarAbhAvAt nAgalatA, evamazokalatAH campakalatAH 'vaNalatA' vaNA-taruvizeSA vAsantikAlatAH atimukkalatAH kundalatAH| zyAmalatAH, kathaMbhUtA etA ityAha-'nityaM sarvakAlaM SaTsvapi RtuSvityarthaH 'kusumitAH' kusumAni sajAtAnyAsthiti kusumitAH, tArakAdidarzanAditapratyayaH, evaM nityaM mukulitAH mukulAni nAma-kuDmalAni kalikA ityarthaH, tathA nityaM / | lavakitAH lava eva lavakaH svArthe kaH pratyayaH sa sajAta Asviti lavakitAH, saJjAtapallavalavA ityarthaH, tathA |nityaM stavakitA:-saJjAtapuSpastavakAH, tathA nityaM gulmitAH-saJjAtagulmakAH, gulmakaM ca latAsamUhaH, tathA nityaM gucchitA:-sajAtagucchAH, gucchazca patrasamUhaH, yadyapi ca puSpastabakayorabhedo nAmakoze'dhItastathA'pyatra puSpapatrakRto vizeSo jJeyaH, nityaM yamalitAH, yamalaM nAma samAnajAtIyayolatayoryugmaM tatsaJjAtamAkhiti yama|litAH, nityaM yugalitAH, yugala-sajAtIyavijAtIyayolatayordvandvaM, tathA nityaM vinamitA nityaM phalapuSpAdibhAreNa |vizeSeNa namitA-nIcairbhAvaM prApitAH, tathA nityaM praNamitA:-tenaiva namayitumArabdhAH, prazabdasyAdikamArthatvAt, anyathA pUrvavizeSaNAdabhedaH syAt, nityaM suvibhaketyAdi, suvibhaktA-suvicchittikaH prativiziSTo maJjarIrUpI yo'vataMsakastaddharA:-taddhAriNyaH aupapAtikAdau tu 'suvibhattapaDi (piMDa) maMjarIvaDiMsagadharAoM' iti pAThastatra |suvibhaktA-ativiviktAH suniSpannatayA piNDyo-lumbyo maJjaryazca pratItAH, zeSaM tathaiva, eSaH sarvo'pi kusumi dIpa Pasa82829082909200008290920200 anukrama Receeresteectroccerse zrIvamyU. 5 ~ 52~ Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [4] dIpa anukrama [4] vakSaskAra [1], mUlaM [4] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAnticandrI - yA vRttiH // 25 // "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) Jun Elkemi tatvAdiko dharma ekaikasyAH 2 latAyA uktaH, sAmprataM kAsAcillatAnAM sakalakusumitatvAdidharmapratipAdanArthamAha'NivaM kusumiya'tti ( ityAdi) nityaM kusumitamukulitala va kitastavakitagulmitagucchita yamalitaMyugalitavinamita| praNamitasuvibhaktapratimaJjaryavataMsakadharya iti, arthastu prAgvat, etAzca sarvA api latAH kiMrUpA ityAha-sarvAtmanA rakhamayyaH, 'acchA saNhA' ityAdivizeSaNAni prAgyat / atra tIse NamityAdi akkhayasotthiyAsUtraM dRzyate, paraM vRttikA| reNa na vyAkhyAtamiti na vyAkhyAyate / adhunA padmavara vedikAzabdapravRttinimittaM jijJAsuH pRcchati sazabdo'thazabdArthaH atha 'kenArthena' kena kAraNena bhadanta / evamucyate- padmavaravedikA padmavaravediketi kimuktaM bhavati 1-pAvaravedike| tyevaMrUpasya zabdasya tatra pravRttau kiM nimittamiti evamukte bhagavAnAha - gautama ! padmavaravedikAyAM tatra tatra deze tasyaiva | dezasya tatra tatra ekadeze vedikAsu-upavezanayogyama savAraNarUpAsu vedikAbAhAsu - vedikApArzveSu veiyApuDhaMtaresu iti| dve vedike vedikApuDhaM teSAmantarANi teSu, stambheSu sAmAnyataH stambhavAhAsu-stambhapArzveSu stambhazIrSeSu (stambhAdyabhAgeSu stambhapuTAntareSu) - dvau stambhau stambhapuDhaM teSAmantarANi teSu, sUcISu phalakasambandhavighaTanAbhAvahetupAdukAsthAnIyAsu tAsAmupari iti tAtparyArthaH, sUcImukheSu yatra pradeze sUcI phalakaM bhittvA madhye pravizati tatpratyAsanno dezaH sUcImukhaM teSu, tathA sUcIphalakeSu-sUcIbhiH sambandhitA ye phalaka pradezAste'pyupacArAt sUcIphalakAni teSu sUcInAmadha upari 5 atra jambUdvIpaprajJasiprAdaSu vRttikAreNa-zrIma zrIvAbhigamasUtravRttikAraNa pUjya zrImalayagiriNA (jagatIvyAkhyAnAvasare) (jIvA sU0 124-125-19 ). Fur Ervate & Pune Cy ~ 53~ Gestate 1 vakSaskAre jagatyadhi kAre padmavavedikA0 / / 25 / / Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ---- ------ mUlaM [4] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAka (4) ca vartamAneSu, tathA sUcIpuTAntareSu ve sUcyau sUcIpuTaM teSAmantareSu, pakSAH pakSavAhA vedikaikadezavizeSAH teSu bani // utpalAni-gaIbhakAni IpakSIlAni vA padmAni-sUryavikAsIni IpalvetAni vA, nalinAni-ISadratAni kumudAni-candravi-19 kAsIni subhagAni-padmavizeSAH, saugandhikAni-kalhArANi puNDarIkANi-ghetapadmAni tAnyeva mahAnti mahApuNDarIkANi zatapatrANi-dalazatakalitAni sahasrapatrANi-sahasradalakalitAni etau ca padmavizeSau patrasamAvizeSAt pRthagupAcau, hai| sarvaralamayAni caitAni, acchA ityAdivizeSaNAni prAgvat, mahAnti-mahApramANAni vArpikANi-varSAkAle pAnI4 yarakSaNArtha yAni kRtAni tAni vArSikANi tAni ca tAni chatrANi ca 2 tatsamAnAni prajJaptAni, he zramaNa !-tapaHpravRtta ! he AyuSman !-prazastajIvita !, 'se epaNavaNa mityAdi, tadetenArdhana-ambarthena gautama | pavamucyate-panavaravevikA 18| panavaravediketi, teSu teSu yathoktarUpeSu yathoktarUpANi pAni padmavaravedikAzabdasya pravRttinimittamiti bhAvaH, vyutpa-1 ttizcaivaM-panavarA-padmapradhAnA vedikA pAvaravediketi, athAparaca pravRttinimirca, kintadityAha-padmavaravedikAyAH 8 zAzvataM nAmadheyaM prajJaptamiti, ayamabhiprAya:-prastutapudgalapacayavizeSe padmavaravediketizabdasya niruktinirapekSA'nAdiRIkAlInA rUDhiH pravRttinimittamiti / pacamavaraveiyA Na bhaMte'tti padmavaravedikA zAzvatI utAzAzvatI', "pratyaye DI na vA" (zrIsi08-3-31) ityanena prAkRtasUtreNa DIpratyayasya vaikalpikatvena AvantatayA sUtre nirdezaH, kiM nityA uta anityetibhAvaH, bhagavAnAha-gautama! sthAcchAzvatI svAdazAzvatI, kathaJcid nityA kathazcidanityetyarthaH, svAcchabdo aoratasamratacodeoamasoothraseso dIpa anukrama ~ 54~ Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ------ mUlaM [4] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjambU | khedikA nipAtaH kathacidityetadarthavAcI, etadeva savizeSa jijJAsuH pRcchati-se keNadveNa'mityAdi, sezabdo'thazabdArthaH saca 1 vacaskAre dvIpazA- prazne, kenArthena-kena kAraNena bhadanta! evamucyate-yathA svAcchAzvatI sthAdazAzvatIti, bhagavAnAha-gautama! dravyArthatayA nticandrI-18 | zAzvatI, tatra dravyaM sarvatrAnvayi sAmAnyamucyate dravati-gacchati tAn tAn paryAyAn vizeSAniti vA dravyamiti kAre pacavayA vRttiH | vyutpatteH, dravyamevArtha:-tAvikaH padArthaH pratijJAyAM yasya na tu paryAyAH sa dravyArthaHdravyamAnAstitvapratipAdako // 26 // nayavizeSaH tadbhAvo dravyArthatA tayA-dravyamAnAstitvapratipAdakanayAbhiprAyeNetiyAvat zAzvatI, dravyArthikanayamata|| payoMlocanAyAmuktarUpasya padmavaravedikAyA AkArasya sadAbhAvAt , tathA varNaparyAyaiH-kRSNAdibhiH gandhaparyAya:|surabhyAdibhiH rasaparyAya:-tikAdibhiH sparzaparyAyaiH-kaThinatvAdibhiH azAzvatI-anityA, teSAM varNAdInAM pratikSaNaM |kiyatkAlAnantaraM yA'nyathA anyathA bhavanAt, atAdavasthasya cAnityatvAt , na caivamapi bhinnAdhikaraNe nityatvA| nityatve, dravyaparyAyayorbhedAbhedopagamAt, anyathobhayorapyasattvApatteH, tathAhi-zakyate vaktuM paraparikalpitaM dravyamasat, paryAyavyatiriktatvAt , bAlatvAdiparyAyazUnyavandhyAsutavat, tathA paraparikalpitAH paryAyA asanto, dravyavyatiriktatvAt, vandhyAsutagatavAlavAdiparyAyavat, uktaM ca-"dravyaM paryAyaviyuta, paryAyA drvyvrjitaaH|k kadA kena kiM-IM | rUpA, raTA mAnena kena vA // 1 // " iti kRtaM prasaGgena, se eeNadveNa'mityAyupasaMhAravAkyaM sugama, iha dravyAstikanayavAdI svamatapratiSThApanArthamevamAha-"nAtyantAsata utpAdo nApi sato vidyate vinAzo vaa|" "nAsato vidyate | anukrama 00000000000000 Seroenvestice ~554 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [1], ----- ------ mUlaM [4] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAka (4) Muo nAbhAvo vidyate sataH" iti vacanAt , yau tu dRzyete prativastu utpAdavinAzI tavAvirbhAvatirobhAvamAtra, yathA varpasya utphaNatvaviphaNave, tasmAt sarva vastu nityamiti, evaM ca tanmatacintAyAM saMzayaH-kiM ghaTAdivat dravyArthavayA zAzvatI uta sakalakAlamevaMrUpeti / tataH saMzayApanodArtha bhagavantaM bhUyaH pRcchati-'paumavaraveiyA Na'mityAdi, padmavaravedikA Namiti pUrvavat bhadanta !-paramakalyANayogin kiyaciraM-kiyantaM kAlaM yAvadbhavati, evaMrUpA kiyanta | kAlamavatiSThate iti, bhagavAnAha-gautama ! na kadAcinnAsIt , sarvadevAsIditibhAvA, anAditvAt , tathA na kadAcinna || | bhavati, sarvadaiva vartamAnakAlacintAyAM bhavatIti bhAvaH, sarvadaiva bhAvAta, tathA na kadAcinna bhaviSyati, kintu bhavi-18 vyacintAyAM sarvadeva bhaviSyatIti pratipattavyaM, aparyavasitatvAt , tadevaM kAlatrayacintAyAM nAstitvapratiSedhaM (vidhAya) // sampatyastitvaM pratipAdayati-'bhurvica'ityAdi, abhUcca bhavati ca bhaviSyati ceti, evaM trikAlAvasthAyitvAt bhuvA me vodivat dhruvatvAdeva sadaiva svasvarUpeti niyatA, niyatatvAdeva ca zAzvatI-zazvavanasvabhAvA zAzvatvAdeva ca satatagaGgA-1 | sindhupravAhapravRttAvapi pINDarIka(padma)ida ivAnekapudgalavighaTane'pi tAvanmAtrAnyapunalocaTanasambhavAt akSayAnna vidyate kSayo-yathoktasvarUpAkAraparibhraMzo yasyAH sA akSayatvAdevAvyayA-avyayazabdavAcyA, manAgapi svarUpacalanasya jAtu-| |cidapyasambhavAtU, avyayatvAdeva svapramANe'vasthitA mAnuSottaraparvatAdvahiH samudravat , evaM svasthapramANe sadAvasthAnena cintyamAnA nityA dharmAstikAyAdivat / aba jagalyA upari pAvaravedikAyAH parato yadasti tadAvedayati dIpa acterseeeeeeeseserseene anukrama ~56~ Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [5] dIpa anukrama [5] zrIjambUdvIpakSAvicandrI - yA vRciH // 27 // Jemitie "jambUdvIpa-prajJapti" vakSaskAra [1], mUlaM [5] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) atrAt vanakhaNDasya varNanaM Arabhyate tIse NaM jagaIe uni bAhi paDamavaravezyAe pattha NaM mahaM ege vaNasaMDe paNNatte, desUNAI do jobhaNAraM vikkhaMbheNaM jagaIsamae parikveNaM vaNavaNao Neyabbo (sUtraM 5 ) 'tIse Na' miti prAgvat jagatyA upari padmavaravedikAyAH bahiH parato yaH pradezastatra, etasmin Namiti pUrvavat, mahAneko vanakhaNDaH prajJaptaH, anekajAtIyAnAmuttamAnAM mahIruhANAM samUho vanakhaNDaH, yaduktam- "egajAiehiM ruklehiM varNa, aNegajAiehiM uttamehiM rukkhehiM vaNasaMDe "iti, sa ca vanakhaNDo dezone kizcidUne dve yojane viSkambhato- vistA| rataH, dezamAtra sArddhadhanuH zatadvaya rUpo'vagantavyaH, tathAhi caturyojana vistRtaziraskAyA jagatyA bahumadhyabhAge pazcadhanuHzatavyAsA padmavaravedikA, tasyAzca bahirbhAge eko vanakhaNDo'parazcAntarbhAge, ato jagatImastaka vistAro bedikAvistAradhanuH zatapaHzcakono'rdhIkriyate, tato yathoktaM mAnaM labhyata iti, tathA jagatIsama eva jagatIsamaka:- jagatItalyaH parikSepeNa-pariratheNa, vanakhaNDavarNakaH sarvo'pyatra prathamopAGgagato netavyaH-smRtipathaM prApaNIyaH, sa cAyaM "kinche kindobhAse | nIle nIlobhAse harie hariobhAse sIe sIoobhAse Niddhe NiddhobhAse tithe tiSobhAse kinhe kinhacchAe nIle nIlacchAe harie hariyacchAe sIe sIacchAe Niddhe giddhacchAe tibe tibacchAe ghaNakaDiyacchAe ramme mahAmehaNikuraMbabhUe, te NaM pAyavA mUlamaMto kaMdamaMto khaMdhamaMto tayAmaMto sAlamaMto pavAlamaMto patamaMto pupphamaMto phalamaMto bIjamaMto azupuvisujAvaruibaTTabhAvapariNayA egakhaMdhI aNegasAhappasAhaviDimA aNegaNaravAmasuSpasAriyAgepaNavilavaTTasaMghA Fur Fate & Pune Cy ~ 57~ 1 vakSaskAre vanapaNDAghi0 // 27 // Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ------ mUlaM [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: acchiAhapattA aviralapattA abAINapattA aNaIIpattA NiyajaraDhapaMDurapattA NavaharimabhisaMtapattabhAraMpayAragaMbhIradari|| saNijjA upaviNiggayanavataruNapasapallavakomalujjalacalaMtakisalayasukumAlapavAlasobhiyacaraikuraggasiharA NicaM kusumiyA | NicaM mauliA NicaM lavaiyA NicaM thavaiyA NicaM gulaiyA NicaM gucchiyA NicaM jamaliyA NicaM jualiyA NicaM viNamiyA NicaM paNamiyA NicaM kusumiamaulialavaiathavaigulaiagocchiajamaliajualiaviNamiyapaNamiyasu| vibhattapaDimaMjarivaTiMsayadharA suavarahiNamayaNasalAgakoilakoragabhiMgAragoMDalakajIvaMjIvagaNaMdImuhakavilapiMgalakkhagikAraMDavacakavAyakalahaMsasArasaaNegasauNagaNaviraiasahubaiamahurasaraNAiA surammA saMpiMDiadariyabhamaramahuaripaha-13 karapariLiMtamattachappayAkusumAsabalolamahuragumagutaguMjatadesabhAgA ambhitarapupphaphalA bAhirapasamA puSphehi phalehi || va ucchannapalicchannA jIroayA akaMTayA sAuphalA jANAvihagucchagummamaMDavagasohiyA vicittasuhakejabhUyA pAvipu-18 khariNIdIhiyAsunivesiyarammajAlagharagA piMDimanIhArimasugaMdhisuhasurabhimaNaharaM ca mayA gaMdhaddhaNi muaMtA suhaseuke1 ubahulA aNegarahajANajuggasibiasaMdamANiApavimoaNA pAsAdIyA jAva paDirUvA" iti (u001) atra vyAkhyA | iha prAyo madhyame vayasi vartamAnAni patrANi kRSNAni bhavanti, tatastadyogAdvanakhaNDo'pi kRSNaH, na copacAramAtrataH | kRSNa iti vyapadizyate, kintu tathApratibhAsanAt , tathA cAha-kRSNAvabhAsaH, yAvati bhAge kRSNAni patrANi santi 4 tAvati bhAge sa vanakhaNDo'tIva kRSNo'vabhAsate-pratibhAti draSTujanalocanapatha iti kRSNo'vabhAso yasya sa kRSNAvabhAsaH, chua duoc &0000000000000000000 anukrama ~58~ Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [5] dIpa anukrama [5] vakSaskAra [1], mUlaM [5] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAticandrI yA vRttiH // 28 // "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) Jin Eibenst tathA pradezAntare nIlapatra yogAdvanakhaNDo'pi nIlaH, evaM nIlAvabhAsaH, tathA pradezAntare harito haritAvabhAsazca tatra nIlo mayUrakaNThavat haritastu zukapicchavat haritAlAbha iti vRddhAH, tathA prAyo dinakarakarANAmapravezAvRkSANAM patrANi zItAni bhavanti tadyogAt vanakhaNDo'pi zItaH, na cAsAvupacAramAtrata ityata Aha-zItAvabhAsa iti, adhovarttivyantaradeva|| devInAM tadyogazItavAtasparzataH zIto vanakhaNDo'vabhAsate, tathA ete kRSNanIlaharitavarNA yathAsvaM svasmin 2 svarUpe'tyarthamutkaTAH snigdhAH bhaNyante tItrAzca tatastadyogAdvanakhaNDo'pi snigdhastInazvoktaH, na caitadupacAramAtraM kintu pratibhA| so'pi tata uktaM- snigdhAvabhAsastI zrAvabhAsa iti, iha cAvabhAso bhrAnto'pi syAdyathA marumarIcikAsu jalAvabhAsastato nAvabhAsamAtropadarzyate (rzanena ) yathAvasthitaM vastusvarUpamupavarNitaM bhavati kintu tathAsvarUpapratipAdanena tataH kRSNatvAdInAM tathAsvarUpapratipAdanArthamanuvAdapurassaraM vizeSaNAntaramAha - ' kinhe ityAdi, kRSNo vanakhaNDaH, kuta ityAha- kRSNacchAyaH, 'nimittakAraNahetuSu sarvAsAM vibhaktInAM prAyo darzana' miti vacanAt hetau prathamA, tato'yamarthaH- yasmAt kRSNA chAyA-AkAraH sarvAvisaMvAditayA tasyAsti tasmAt kRSNaH, etaduktaM bhavati - sarvAvisaMvAditayA tatra kRSNa AkAra upalabhyate, na ca bhrAntAvabhAsasampAditasattAkaH sarvAvisaMvAdI bhavati, tatastattvavRttyA sa kRSNo na vAntAvabhAsamAtravyavasthApita iti, evaM nIlo nIlacchAya ityAdyapi bhAvanIyaM, navaraM zItaH zItacchAya ityatra chAyAzabda AtapapratipakSavastuvAcI draSTavyaH, 'paNa'tti iha zarIrasya madhyabhAge kaTistato'nyasyApi madhyabhAgaH kaTiriva kaTirityucyate, kaTistaTamiva Fur Fraterne Oy ~59~ 8166119,9 1 vakSaskAre banavaNDAvi0 // 28 // Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ------ mUlaM [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: 88888560900908 | kaTitaTa ghanI-anyo'nyazAkhAprazAkhAnupravezato nibiDA kaTitaTe-madhyabhAge chAyA yasya(sa)dhanakaTitaTacchAyaH, madhyabhAge | niviDataracchAya ityarthaH, vAcanAntare 'ghaNakaDiakaDacchAe'tti pAThe tu kaTaH sajAto'syeti kaTitaH kaTAntareNoparyA-1 vRta ityarthaH kaTitazcAsau kaTazca kaTitakaTaH, ghanA niviDA kaTitakaTasyevAdhobhUmau chAyA yasya sa dhanakaTitakaTacchAyaH, ata eva ramyo-ramaNIyaH, tathA mahAn-jalabhArAvanataH prAvRTkAlabhAvI yo meghanikurambo-meghasamUhastaM bhUto-guNaH 181 prApto mahAmeghavRndopama ityarthaH, 'te NaM pAyava'tti yatsambandhI vanakhaNDaste pAdapAH 'mUlamanta ityAdIni daza padAni, 12 tatra mUlAni prabhUtAni dUrAvagADhAni ca santyeSAmiti mUlavantaH, yAni kandasyAdhaH tAni mUlAni tessaamuprivrtinH| |kandAH skandhaH-sthuDaM yato mUlazAkhAH prabhavanti tvak-challI zAlA-zAkhA pravAlA-pallavAGguraH, patrapuSpaphalabIjAni || prasiddhAni, sarvatrAtizAyane kacid bhUmni vA matupU pratyayaH, 'aNupubi'tti AnupUjyoM-mUlAdiparipAvyA suSu jAtA | 18| AnupUrvIsujAtAH rucirAH-snigdhatayA dIpyamAnacchavimantaH tathA vRttabhAvena pariNatA vRttabhAvapariNatAH, kimukta | 8 bhavati !-evaM nAma sarvAsu dikSu. vidikSu ca zAkhAdibhiH prasUtA yathA vartulAkRtayo jAtA iti, tataH padatrayasya karmadhArayaH, tathA te pAdapAH pratyekamekaskandhAH, prAkRte cAsya strItvamiti egakkhaMdhI iti sUtrapAThaH, anekAbhiH zAkhAbhiH prazAkhAbhizca madhyabhAge viTapo-vistAro yeSAM te tathA, tathA tiryagvAhudvayamasAraNapramANo cyAmaH anekahA naravyAmaH-puruSavyAmaiH suprasAritairagrAhyaH-ameyo ghano-niviDo vipulo-vistIrNaH skandho yeSAM te tathA, acchidrANi eatscaesecevercedeoeae anukrama [1] ~ 60 ~ Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ------ mUlaM [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjamyU-18 patrANi yeSAM te'cchidrapatrAH, kimukkaM bhavati -- teSAM patreSu vAtadoSataH kAladoSato vA gaDarikAdirItirUpamAyate 61 vakSaskAre yena teSu chidrANyabhaviSyannityacchidrapatrAH, athavA evaM nAmAnyo'nya zAkhAprazAsAnupravezAt pavANi patrANAmupari vA- nANDa 18|| tAni na manAgaSyantarAlarUpaM chidraM nopalakSyata iti, acchidrapatrAH kuta ityAha-'aviralapattA iti, atra hetI prathamA,18|| vi0 // tato'yamartha:-yato'viralapatrA ataH acchidrapatrAH, aviralapatrA api kuta ityAha-vAIgatti vaatiinaani-baatop||29|| hatAni vAtena pAtitAnItyarthaH, na pAtInAni avAtInAni patrANi yeSAM te tathA, kimukaM bhavati :- tatra prabalo vAtaH saraparuSo vAti yena patrANi truTitvA bhUmI patanti, tato'yAtInapatratvAdaviralapatrA iti, acchidrapanA ityatra 8 prathamavyAkhyApakSe hetumAha- aNIipattA'iti na vidyate Iti:-gaDarikAdirUpA yeSu tAnyanItIni anautIni patrANi yeSAM te tathA, anItipatratvAcAcchidrapatrAH, tathA ni tAni-apanItAni jaraThAni-purANatvAt karkazAni tata eSa pANDarANi patrANi yeSAM te tathA, ayamAzayaH-yAni vRkSasthAni uktakharUpANi patrANi tAni vAtena niya 2 bhUmI pAtya-RI nse taso'pi ca prAyo nirddhaya nirdhayAnyatrApasAryanta iti, tathA navena-sadyaskena haritena-zukapicchAbhena 'misamta'si bhAsamAnena snigdhatvacA dIpyamAnena patrabhAreNa-dalasaJcayena yo jAto'ndhakArastena gambhIrA-alabdhamadhyabhAgAH samto // || varzanIyAH navaharitamAsamAnapabhabhArAndhakAragambhIradarzanIyA, tathA upavinirgata:-nirantaravinirgatairnavataruNapaSapa lavaistathA komala-manoharujvalaiH zuraizcalani-IparakampamAnaiH kizalayaiH-avasthAvizeSopetaiH pallavavi tathA yAmAga esesesececeaeesecaceaesesed anukrama [1] ~61~ Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ---...............-- ------ mUlaM [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: pravAH-pAlavAraiH zobhitAni varAGkarANi-varAGkuropetAni aprazikharANi yeSAM te tathA, yaha cAkuramavAlayoH kAlakaK|| tAvasthAvizeSAdvizeSo bhASanIya iti, "NicaM kusumiyA ityAdika 'vaDeMsayadharA'ityantaM sUtra pUrvavad vyAkhyeyaM, tathA zuka-| carhiNamadanazalAkAkokilakorakabhRGgArakakoNDalakajIvaMjIvakanandImukhakapilapiGgalAkSakakAraNDavacakravAkakalahaMsasArasAkhyAnAmanekeSAM zakunigaNAnAM-pakSikulAnAM mithunaiH-strIpuMsayugmaviracitaM zabdozatikaM ca-unnatazabdakaM madhura-18 svaraM ca nAdisaM-lapitaM yeSu te tathA, ata eva suramyA-atimanojJAH, atra zukA:-kIrAH bahiNA-mayUrAH madanazalA-IN kAH sArikAH kokila cakravAkakalahaMsasArasAH pratItAH, zeSAstu jIvavizeSAH lokato'vaseyAH, saMpiMDitA-ekatra piNDIS bhUtA haptA-madonmattatayA dadhmiAtA bhramaramadhukarINAM pahakarA:-saMghAtAH yatra te tathA, tathA parilIyamAnA-anyata AgatyAgatyAzrayanto mattAH SaTpadAH kusumAsavalolA:-kiMjalkapAnalampaTA madhuraM gumagumAyamAnA guJjantaba-zabda|| vizeSa vidadhAnA dezabhAgeSu yeSAM te tathA, gamakatvAdevamapi samAsaH, tato bhUyaH pUrvapadena saha vizeSaNasamAsaH, tathA|| abhyantarANi-antarvacIni puSpaphalAni yeSAM te tathA tathA bahiH patraH channA-vyAptA, tathA patraizca puSpaizca channa-1ST paricchannA-ekArthikazabdadvayopAdAnAt atyantamAcchAditAH, tathA nIrogakA-rogavarjitA vRkSacikitsAzAstreSu yeSAM pratikriyA teH rogaiH svata eva virahitA ityarthaH, tathA'kaNTakAH na teSu madhye badaryAdayaH santItibhAvA, tathA svAdUni // phalAni yeSAM te svAtuphalAH, nigdhaphalA ityapi kacit, nAnAvidhairgucchai:-vRntAkIprabhRtibhirgulmaiH-navamAlikAdibhi eesesectseeeeseseserseas anukrama [1] ~62~ Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ------ mUlaM [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: dvIpazA- AP maNDapakaiH-drAkSAmaNDapakaiH zobhitAH uktarUpairgucchAdibhistaM saMzritA ityarthaH, tathA 'vicittasuhakeubhUyA'iti vici-18 1vakSaskAre bAna zubhAna ketUna-vajAna prAptAH 'vicittasuhakeubahulA' itipAThAntaraM, tatra vicitraiH zubhaira-maGgalabhUtaiH ketubhiH-II dhvajaibahulA-vyAptAH, tathA vApyazcaturasrAkArAstA eva vRttA:-puSkariNyaH dIpikA-RjusAriNyaH, tAsu suchu nivezi-18 bhUmiva tAni ramyANi jAlagRhakANi yatra te tathA, ayamarthaH-yatra te vRkSA Asan tatra vApyAdiSu gavAkSavanti gRhANi vyanta-18 ramithunAnAM jalakelikRte bahUni santIti, piMDimaniharimA-pudgalasamUharUpAM dUradezagAminI ca sugandhi-sadgandhikA zubha-11 surabhibhyo gandhAntarebhyaH sakAzAnmanoharA yA sA tathA tAM ca mahatA-mocanaprakAreNa prAkRtatvAdvA dvitIyArthe tRtIyA mahatImityarthaH gandhaprANiM-yAvanirgandhapudgalairghANendriyasya tRptirupajAyate tAvatI pudgalasaMhatirupacArAd gandhaprANirityu-| cyate tAM nirantaraM muJcanta ityarthaH, tathA zubhAH-pradhAnAH setavo-mArgAH AlavAlapAlyo vA ketavo-dhvajA bahulAkA anekarUpA yeSAM te tathA, rathA:-krIDArathAdayaH yAnAni-uktavakSyamANAtiriktAni zakaTAdIni-vAhanAni yugyAni-gola-191 viSayaprasiddhAni dvihastapramANAni caturasravedikAyutAni jampAnAni zivikA:-kUTAkAraNAcchAditAH jampAnavizeSAH spandamAnikA:-puruSapramANajampAnavizeSAH, anekeSAM rathAdInAmadho'tivistIrNatvAt pravimocana yeSu te tathA, 'pAsA-13 dIyA' ityAdi prAgvat / atha vanakhaNDasya bhUmibhAgavarNanamAhatassa NaM vaNasaMGassa aMto bahusamaramaNije bhUmibhAge paNNatte se jahANAmae AliMgapukkharei vA jAba NANAvihapaMcavaNNehi maNIhiM anukrama [1] Sas0020302003003808 // 30 // ~63~ Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ------ mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka sahi navasobhie, jahA-kiNhehiM evaM vaNo gaMdho raso phAso saho pukkhariNIo paJcayagA paragA maMDavagA puDavisilApaTTayA goyamA ! yazA, tatya NaM bahave vANamaMtarA devA ya devIo ya AsayaMti sayaMti [ciTThati NisIti tuati ramaMti lalaMti kIlaMti mohaMti] purAporANANaM suparavaMtANa subhANaM kalANANaM kasANa kammANaM kallANaphalavittivisesa paJcaNubhavamANA viharati / tIse NaM jagaIe sappi aMto paramavaravezaAe etya gaM ege mahaM vaNasaMDe paNNate, desUNAI do joaNAI vikkhaMbheNaM vediyAsamaeNa parikkheveNaM kiNhe jAva taNavihUNe Neabo (sUtraM 6) tasya Namiti pUrvavat vanakhaNDasyAntaH-madhye bahu-atyantaM samo bahusamaH sa cAsau ramaNIyazca sa tathA, bhUmibhAgaH majJaptaH, kIraza ityAha se iti tat sakalalokaprasiddha 'yatheti dRSTAntopadarzane 'nAme'ti ziSyAmantraNe 'e' iti / vAkyAlakAre, AliGgo-murajo vAdyavizeSastasya puSkara-carmapuTaka tatkilAtyantasamamiti tenopamA kriyate, itishbdaaH|| TR| sarve'pi svasvopamAbhUtavastusamAptidyotakAH, vAzabdAH samuccaye, yAvacchabdena bahusamatvavarNako maNilakSaNavarNakA praahm| iti, sa cArya 'muiMgapukkharei vA saratalei vA karatalei vA caMdamaMDalei vA sUramaMDalei vA AryasamaMDalei vA urambhacammei vA vasahacammei vA varAhacammei vA sIhacammei vA vagghacammei vA chagalacammei vA dIviyacammei vA aNegasaMkukIlagasahassavitate AvattapaJcAyattaseDhipaseDhisotthiyasovatthiyapUsamANavaddhamANagamacchaMDakamagaraMDakajAramAraphullAvalipaumapattasAgarataraMgavAsaMtIpaumalayabhatticittehiM sacchAehiM sappabhehiM samirIiehiM saujjopahi' iti, atra vyA dIpa anukrama eaemon02003000000000000000 zrIjambU.6 atha vanakhaNDa-bhUmibhAgasya varNanaM kriyate ~64~ Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [6] dIpa anukrama [&] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [1], mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpakSAnticandrI - yA vRttiH // 31 // hayA mRdaGgo lIkapratItI malastasya puSkaraM mRdaGgapuSkaraM tathA paripUrNa pAnIyena bhRtaM taDAge-tairastasya talai - uparisanI bhAgaH sarassala, atra 'vyAkhyAto vizeSapratipattiriti nirvAta jalapUrNa sarI grAhyaM, anyathA vAtIDyamAnatayIcAvacajaDatvena vivakSitaH samabhAvI na svAdityarthaH karatalaM pratItaM, candramaNDalaM sUryamaNDalaM ca madyapi vastugatyA utAmIkRtArthakapitthAkArapIThaprAsAdApekSayA vRttAlekhamiti tato dRzyamAnoM bhAgo na samatalastathApi pratibhAsate samatala iti tadupAdAnaM, AdarzamaNDala suprasiddha 'urambhacammei vA ityAdi, atra sarvatrApi 'aNegasaMkukIlagasahassavitate' iti parva yojanIya, sarakha karaNaH vRSabhavarAhasiMhavyAghachagalAH pratItAH dvIpI-citrakaH, eteSAM pratyekaM dharma anekaiH zatrupramANaiH kIlakasahasrairyato mahadbhiH kIlakaistADitaM prAyo madhye kSAmaM bhavati na samatalaM tathArUpatADAsambhavAt ataH | zatrugrahaNaM vitataM vitatIkRtaM tADitamiti bhAvaH yathA'tyantaM bahusamaM bhavati tathA tasyApi vanakhaNDasyAntarbahusamI bhU| mibhaagH| punaH kathaMbhUta ityAha-'NANAvihapaMcavaNNehiM maNIhiM taNehiM (maNitaNehiM) uvasobhie iti yogaH, nAnAvidhA-jAtibhedAnAnAprakArA ye paJcavarNA maNayastRNAni ca tairupazobhitaH, kathaMbhUtairmaNibhirityAha- AvarttAdIni maNInAM lakSaNAmi, tatra AvarttaH pratItaH ekasyAvarttasya pratyabhimukhaH AvarsaH pratyAvarttaH zreNiH tathAvidhavindujAtAdeH paGkiH tasvAzca zreNerSA vinirgatA'nyA zreNiH sA prazreNiH svastikA pratItaH, sauvastikapuSpamANavI ca lakSaNavizeSau chIkAt pratyetavyau varddhamAnaka- zarAva se marasyANDakamakarANDake jalacaravizeSANDake prasiddhe, 'jAramAre ti lakSaNavizeSI samya | atha vakSaskAre padmavaravedikA evaM vanakhaNDasya varNanaM kriyate Fur Ele&Pay ~65~ 1 vakSaskAre padmavedikAvanakhaNDava. // 31 // Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ------ mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: maNilakSaNavedinI lokAiditavyo, puSpAbalipanapatrasAgarataraGgavAsantIlatApamalatAH pratItA, tAsAM bhaktyA--vicchi-18 sthA citra-nAlekho yeSu te tathA, kimu bhavati |-aavaadilkssnnopetH tathA satI-zIbhamA chAyA-zobhI Sote tathA ta sappayAdi vizeSaNapraya prAgvat, evaMbhUtaiH nAnAvidhaH paJcavarNaiH maNibhistRNaizyopazobhitA, tathadhe-1 IS khupadarzane, kRSNA-kRSNavarNopetaH evaM 'vaNNoti evaM amuMnA prakAreNa zeSo'pi nIlAdiko varNI mnnitRRnnvishe||ssnntyaa yojanIyo baMdhA nIlavarNohitavarNaH hAridravaNa zuklavarNaiveti, tathA teSAM maNitRRNAnAM gandhaH sparzaHzabdaca ticyA, tathA tasya banakhaNDasya bhUmibhAge puSkariNyaH parvatakA gRhakANi maNDapakAH pRthivIzilApaTTakAca netavyAH Tripace prApaNIyAH, bhavanti hi sUtrakArANAM gatavaicitryAdAhazAni lApavArthakAni evaM jAva taheva racAI vaNNao rAsasa ahA' ityAyanekaprakArakapadAbhivyajayAni atidezarUpANi sUtrANi, yadAha-kaha desaggahaNa katthaI bhaNNaMti | mirvsesaaii| rakamakamajuttAI kAraNavasayo nisattAI // 1 // " iti, atraitatsUtrAbhiprAvAbhivyaktaye jIvAbhigamAdiprandhokA kiyAna pATho likhyate, 'tattha Na je te kiNhA maNI taNA va tesi NaM ayameyArUve vaNNAvAse paNNatte, ta-se jahA-18 mAma ejIbhUteha vA aMjaNei vA khaMjaNei vA kajalei vA masIha vA masIguliyAI vA gavalo vA gavalagulikhAi vA bhimarei vA bhamarAvalIi vA bhamarapattasArei vA jaMbUphalei vA addAridei vA parapuDhei vA gaera vA gavakalabhei vA kiNha| tripidezabhahaNa kaMgapita bhaNyante niranazeSANi / utkamakramaNulAni kAraNapazataH sUtrANi // 1 // anukrama [6] ~66~ Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [6] dIpa anukrama [&] zrIjammUdvIpazAnticandrI - yA vRtiH // 32 // "jambUdvIpa-prajJapti" vakSaskAra [1], mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH 4 - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) sappei vA kiNhakesarei vA AgAsathiggalei vA kiNhAsoei vA kiNhakaNavIredra vA kiNhabaMdhujIveza vA bhave eyAruve ?, goamA ! No iNaDe samahe, te NaM kaNhA maNI taNA ya ito iTThatariyA caiva kaMtatarAe caiva maNuNNatarAe caiva maNAmata| rAe caiva vaNNeNaM paNNattA' iti, atra vyAkhyA- 'tattha Na' mityAdi, tatra teSAM paJcavarNAnAM maNInAM tRNAnAM ca madhye Namiti prAgvat, ye te kRSNA maNayastRNAni ca, ye ityeva siddhe ye te iti vacanaM bhASAkramArthaM, 'tesi NamityAdi se jahANAmae' ityantaM ca sUtraM pUrvavat, jImUto meSaH, sa ceha prAvRprArambhasamaye jalapUrNo veditavyaH, tasyaiva prAyo'tikAlimasambhavAt itizabda upamAbhUtavastunAmaparisamAptidyotakaH vAzabda upamAnAntarApekSayA samuccaye, evaM sarvatra itivAzabdau draSTavyau, aJjanaM-sauvIrAJjanaM ratnavizeSo vA khaJjanaM-dIpakamallikAmalaH snehAbhyaktazakaTAkSagharSaNodbhavamityapare | kajjalaM - dIpazikhApatitaM maSI tadeva kajjalaM tAstra bhAjanAdiSu sAmagrIvizeSeNa gholitaM maSIgulikA-gholitakajjalaguTikA gavala-mAhiSaM zRGgaM tadapi cApasAritoparitanatvagbhAgaM prAhyaM tatraiva viziSTasya kAlinaH sambhavAt, tathA tasyaiva mAhipazTaGgasya nibiDatarasAra nirvarttitA guTikA gavalaguTikA bhramaraH - pratItaH bhramarAvatI-bhramarapaGktiH tathA bhramarapatrasAraHbhramarasya patraM - pakSastasya sAraH - tadantargato viziSTazyAmatopacitaH pradezaH jambUphalaM pratItaM ArdrAriSThaH - komalakAkaH parapuSTaH - kokilaH gajo gajakalabhazca prasiddhaH kRSNasarpaH - kRSNavarNaH sarpajAtivizeSaH kRSNakesaraH- kRSNavakula: 'AkA- zathiggalaM' zaradi meghamuktamAkAzakhaNDaM, taddhi kRSNamatIva pratibhAtIti tadupAdAnaM, kRSNA zokakRSNakaNavIrakRSNavandhu Fur Prate&Prone Cy ~67~ 1 vakSaskAre padmavedikAvanakhaNDava. // 32 // Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ------ mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka jIvAH azokakaNavIravandhujIvavRkSabhedAH, azokAdayo hi paJcavarNA bhavanti tataH zeSajyudAsArtha kRSNagrahaNaM, etAvatyukte za bhagavantaM gautamaH pRcchati-bhave eyArUveM' iti bhavet maNInAM tRNAnAM ca kRSNo varNa etadrUpo-jImUtAdirUpaH, kAkupAThAccAsya praznasUtratA veditavyA, bhagavAnAha-gautama ! nAyamarthaH samarthaH-nAyamartha upapanno, yaduta-evaMbhUtaH kRSNo varNo maNInAM tRNAnAM ca, kintu te kRSNA maNayastRNAni ca ito-jImUtAdeH sakAzAdiSTatarakA eva-kRSNena varNena 18| IpsitatarakA eva, tantra kizcidakAntamapi keSAJcidiSTataraM bhavati tato'kAntatAbyavacchityarthamAha-kAntatarakA eva|| atisnigdhamanohArikAlimopacitayA jImUtAdeH kamanIyatarakA eva, ata eva manojJatarakA-manasA jJAyante anukUla|| tayA svapravRttiviSayIkriyante iti manojJA-mano'nukUlAH tataH prakarSavivakSAyAM tarappratyayaH, tatra manojJamapi kicinma|| dhyama bhavati tataH sarvotkarSapratipAdanArthamAha-manaApatarakA eva-draSTuNAM manAMsi Amuvanti-AtmavazatAM nayantIti manApAH tataH prakarSavivakSAyAM tara pratyayaH, prAkRtatvAt pakArasya makAre maNAmatarA iti bhavati, athavA ko'pi zabdaH kasyApi prasiddho bhavatIti nAnAdezajavineyAnugrahArtha ekAthikA evaite zabdA iti / 'tattha NaM je te nIlagA maNI taNA ya tesi NaM ayameyArUve vaNNAvAse paNNate taMjahA-se jahA NAmae bhiMgei vA bhiMgapattei vA cAsei vA18 cAsapiccheda vA suei vA suapicchei vA NIlIi vA NIlIbheei vA nIlIguliyAi vA sAmAei vA uccaMtaei vA vaNarAIi vA haladharavasaNei vA moragIvAi vA pArevayagI vAi vA ayasikusumei vA bANakusumeha vA aMjaNakesiyAkusu 000000000000000000 estaesesiseate dIpa anukrama intillenni ~68~ Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ------ mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka dIpa anukrama [6] zrIjam-mApA jIkhupadA pIlAsopA pANIlakaNadhIre vA bIlabaMdhujIvei vA, bhaye ethArUve !, mobhamA ! poima samaI, 61 vakSaskAre dvApazA-INNIlA maNI saNApato hahatarapA va titaravA va maNuNNataracA veSa maNAmatarathA va vaNeNaM paNNate'ti. piyavAdakA vicandrI-18 wallvanakhaNDavaH yA ciH padayojamA prApal, bhRkSA-kITavizeSaH pakSmalaH bhRgapatraM-tasvaiva kITavizeSasya pazma zuka:-kIraH zukapi-zukra parva sipApa-pakSivizeSaH cApapiccha-tasyaiva picche nIlI-prasiddhA nIlIbhedo-nIlIcchedaH nIlIgulikA-nIlI-18 vikA zyAmAkI-dhAmyavizeSaH, prajJApanAyAM tu 'sAmA iti pAThaH, tatra zyAmA-priyaH, ucaMtago-dantarAgA vanarAjI-18 matItA, haladharo-balabhadraH takha vasana, taJca kila nIlaM bhavati, sarvadeva balo gaurazarIratvAcchobhAkArIti nIlameva vastraM paridhatte, methUragrIvApArApatagrIvAalasIkusumadhANakusumAni pratItAni, aJjanakezikA-panaspativizeSaH tasyAH kusumaM 8 nIlotpala-kuvalaya nIlAzokanIlakaNavIramIlabandhujIvA azokAdivRkSavizeSAH, 'bhave eyArUve' ityAdi prAgvat vyA-18 ho / 'tattha je je te lohimagA maNI taNA ya tesi ayameyArUve vaNNAvAse paNNase taM0-se jahA NAma pa sasaga-1 ruhireha vA urambharuhire vAparAharuhireI vA maNussaruhirei vA mahisaruhireda vA bAliMdagovei vA bAlavivAyareimA saMjhambharAgeha vA gujaddharAgaI vo jAyahi mukhaera vA silappavAleivA pavAlakureha vA lohiakkhamaNIi vA saksa-11 // 33 // parasehavA kimirAgakaMpaleda vA cINapirAsIha thA jAmuaNakusumeha yA kisuakusumeha yA pAliyAyakusumezyA rasuSpakheDa yA rasAsopA vA rasakaNavIrera pA rattavedhujIvara vA, bhave evArave, gomamANioNaDhe samaDhe, te Ne khohijanA meNI Simillenniline ~69~ Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ---- -- mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka samAya pasI hitaravA peya kaMtataraNA va maNunataracA ceSa maNAmataracA veSa vaNaNaM paNya ti, zakSakarudhira-pratIta, parabhA-raNastakha rudhira varAha-karAla rudhiraM manuSyarudhiraM mahiSarudhiraM pratItaM, esAni hi zeSarudhirebhyo lohisavarNotkaTANi bhavanti teSAmupAdA, bAlendagopakA-sadyojAta indragopakA, sa hi pUrI san pitANDarako bhavati / satI pAlagrahaNaM, indragopakA-pATakAlabhAvI kITavizeSaH bAladivAkarA-prathamamudganchan sUryaH, sa hi padayerako bhavatIti bAlapadopAdAnaM, sandhyAcarAgo-varSAsu sandhyAsamayabhAvI adharAgaH guJjA-raktikA tassAH arddha tassa rAgaH mujAIrAgaH, gukhAyA hi arddhamatirakaM bhavati arddhabhatikRSNaM ato guJjArddhagrahaNa, jAtyahijasako vyaktI, zilAmavAlaMmavAlanAmA rasavizeSaH pravAlAkurA-tasyaivAkuraH, sa hi prathamodgatattvenAtyantarako bhavatvatastadupAdAna, lohilAsa-1 maNirmAma rasavizeSa lAkSArasA prasiddhaH kRmirAgeNa raktaH kambalA kRmirAgakambalA pImapiSTa-sigdara tala rAziH, rAjapAkusumakiMzukakusumapArijAtakusumarakotpakharakAzokarakakaNavIraratabandhujIvAH pratIttA, 'bho eyArUce' ityAdi prAgvat / "satya paje te hAliddA maNIsaNI va tesiNaM apameyArUbe paNNAvAse paNNate, taMjahA se ahA NAma | pagei vA pagacchalIda yA pagaera vA hAlihAi thA hAlihAbheei vA hAlidAguliyAi vA hlivaaliyaah| vA hariyAliyAguliyAi vA ciureicA ciriMgarAgehavA barakaNagei vAparakaNagamiSasehavA barapurisaMvasaha vA jalAkusumahA pagakusumedha yA kohaMDipAkusumeha yA koraTamalladAmei vA sAraDAkusumeha yA ghosAripAlane kA subaSNamUhi dIpa anukrama [6] JinElemniti ~ 70~ Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ---- ------ mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjamyU-18 yAkusumei vA suhiraNiyAkusumeha vA bIagakusumei vA pIyAsoeDa vA pItakaNavIrei vA pIabaMdhujIvei vA, bhave eA dvIpazAH sve, gomA ! No iNaTe samahe, teNaM hAliddA maNI taNA ya etto itarA ceva jAva vaNNeNaM paNNattA' 'tatre'tyAdi padayojanA panavevikAnticandrIyA ciH prAgvat , campakaH-sAmAnyataH suvarNacampako vRkSaH, campakacchalI-suvarNacaMpakatvaka campakabhedaH-suvarNacampakacchedaH haridrAvanakhaNDava. vyakA, haridrAbhedo-haridrAcchedaH haridrAgulikA-haridrAsAranirvartitA guTikA haritAlikA-pRthivIvikArarUpA pratItA // 34 // | haritAlikAbhado-haritAlikAcchedaH haritAlikAlikA-haritAlikAsAranititA guTikA cikuro-rAgadravyavizeSaH, // 5 // cikurAgarAgaH-cikurasaMyoganimitto vastrAdau rAgaH, varaM-pradhAnaM yat kanakaM pItasuvarNamityarthaH varakanakaM tasya nigharSaH | nikaSo vA-kapapaTTake rekhArUpaH varapuruSo-vAsudevastasya vasana-vakhaM, taddhi kila pItameva bhavatIti tadupAdAnaM, allakIkusumaM lokato'vaseyaM, campakakusama sarvaNacampakakusumaM kRSmANDikAkusuma-puMsphalIpuSpa, koraNTakamAlyadAma-koraNTakaH // 3 puSpajAtivizeSaH sa ca kaNTAseliAkhyaH sambhAvyate tasya mAlAyai hitAnIti kRtvAmAlyAni-puSpANi teSAM dAma-mAlA, 3 samudAye hi vItkavyaM bhavatIti dAmagrahaNaM, taDavaDA-AulI tasyAH kusumaM taDavaDAkusuma, tathA poSAtakIkusumaM suva rNayadhikAkusumaM ca pratItaM, sahiraNyikA-banaspativizeSaH, bIako vRkSavizeSaH pratItastasya kusumaM, pItAzokAdayo vykkaaH,18||34|| zeSa pUrvavat / "tasthaNaM je te sukilA maNI ya taNA ya tesi NaM ayamevArUve vaNNAvAse paNNatte, taMjahA se jahANAma e 19 aMkaha vA khIrera vA khIrapUrera vA koMcAvalIha vA hArAvalIi vA balAyAvalIi vA sArahaabalAhaei vA dhaMtadhoaruppapa 20995%sa90095 anukrama [6] ~71~ Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ------ mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: TREATREE . prata sUtrAMka BAvA sAlipiharAsIi vA kuMdapuppharAsIi vA kumuarAsIha vA sukkachivADiAi vA pehuNamijiAi vA bhiseha vA | SI muNAlei vA gayadaMtei vA lavaMgadalei vA poMDarIyadalei vA siMduvAramalladAmei vA seAsopai vA seakaNavIrei vA seabaMdhujIvei vA, bhave eyArUve, goamA | No iNaDe samaDhe, te NaM sukillA maNI taNA ya itto itarA va jAva vaNNeNaM paNNattA," 'tattha Na'mityAdipadayojanA prAgvat , aGko-rasavizeSaH zaGkhacandrau prasiddhI kundaM-puSpavizeSaH18 daka-gaGgAjalAdi dakarajaH-udakakaNAste hyatizubhrA bhavantItyupAttAH, dadhiSano-dapipiNDaH kSIra-pratItaM, kSIrapUra kathyamAnAmatitApAdUrdhva gacchat kSIraM krauJcAvalihArAvalihaMsAvalibalAkAvalayaH prakaTArthAH, AvalipadopAdAnaM | varNotkavyapratipAdanArtha, candrAvalI-taTAgAdiSu jalamadhye prativimbitA candrapati, zAravikabalAhakaH-zaratkAla bhAvI meghaH dhmAtadhautarUpyapaTa:-dhmAta:--agnisamparkato'tinirmalIkRto dhauto-bhUtikharaNTitahastasammArjanenAtitejito | | rUpyamayapaTTaH, anye tu vyAcakSate-dhmAtena-agnisaMyogena dhautaH-zodhito rUpyapaTTaH, zAlipiSTha-zAlicUrNa tasya rAzi: zuklA bhavatyatastarAziH kumudarAzizca spaSTaH, chevADInAma-ballAdiphalikA sA ca kvaciddezavizeSe zuSkA satI atIva / / // 4 // punaH kundapuSpadupAdAnaM, "pehuNamiMjikA' pehuNaM-mayUrapicchaM tanmadhyavartinI mijA sA cAtizukleti tadupanyAsaH, |visaM-padminIkandaH mRNAlaM-padmatantuH, zeSA gajadantAdikA uttAnArthAH, navaraM siMduvAro-nirguNDI tasya mAlyaM-dAma [8] | zeSa bhAgvat, 'bhave eyArUve'ityAdi bhAvitArtha, tadevamuktaM varNasvarUpaM, samprati gandhasvarUpapratipAdanArthamAha-"tesi || dIpa anukrama [6] aonwroo0905009002020200 Jinni Mail ~ 72 ~ Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ------ mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAka [6] dIpa anukrama zrIjamyU-18 maNINe taNANa 4 kairisae paMdhe paNNate,se mahI0 ko puDANa vA tamarapuDANa vA elApurANa pApImapuDANa vakSaskAre dvIpazA- capagapuDANa pA damaNagapuDANa vA kuMkumapurANa vA caMdaNapuDANa vA osIrapuDANa thA maruagapuDApa vA jAipuDANa vAlApamavedikAnticandrIhiApuDANa pA maliApuDANa vA hANamalliApuDANa vA keaipuDANa vA pADalapuDANa vANImAliyApuDAma yA aga-16 vanakhaNDava. yA vRtiH gapuDANa vA savaMgapuTANe vA vAsapuDANa kI kApUrapuDANaM vA aNuvAyaMsi sambhijamANANa vA NimbhijamANANa vA // 35 // kuTTijamANANa vA cijamANANa vA ukkirijamANANa vA pari jamANANa kA bhaMDAo bhaMDa sAharijamANANaM rAlA 8 maNuSNA maNoharA ghANamaNanidhuikarA sabao samatA gaMdhA abhiNissarvati, bhave ethArUpe, goSamA jo iNDe | zasamaTe, tesiNaM maNINa ya taNANa ya itto iTTatarae ceva va maNAmatarae ceva maMdhe paNNate" teSAM jagatIpamavaraSedikA banakhaNDasthAnAM bhadanta ! maNInAM tRNAnAM ca kIdRzo gandhaH prajJaptaH, bhagavAnAha-gautama ! se jahA NAma e ityAdi, samAkRtatvAt se iMti bahuvacanArthaH, te yathA nAma 'e'iti vAkyAlaGkAre gandhA abhiniHzravantItti sambandhaH, koSTagandhadravyaM takha puTAH koSTapuTAH teSAM, vAzabdaH sarvatra samuccayArthaH, iha ekasya puTakha prAyo matAhazo gandhaH prasarati gampadravyasyAsparavIt tato pahuvacana, tagaramapi gandhadravyaM elA:-pratItAH cobha-gandhadravya cmpkdmmkkumcnd-11||35|| mIzIramarubakajAtIyUyikAmallikAlAmamalikAketakIpATalAnavamAlikAagurulavaGgavAsakarpUrANi pratItAni, varamusaura-vIraNaM mUla, atra kacit 'hiricarapuDANa vA' iti, tatra hIberapuTAnI-pAlapuTAnAM mAnamallikA-khAnayogyo ~ 73~ Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [6] dIpa anukrama [6] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [1], mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH mallikAvizeSaH eteSAmanuvAte AdhAyakavivakSitapuruSANAmanukUlavAte ghAti sati enjiyamAnAnAM udghAvyamAnAnAM | nirbhidyamAnAnAM nitarAM atizayena bhidyamAnAnAM 'koTTijamANANa thA' iti Ida puTaiH parimitAni yAni koThAdinadhadravyANi tAnyapi parimeye parimANopacArAta koSThapuTAdInItyucyante teSAM kudhamAnAnAM udUSakAdiSu kuTTandhamAnAnA rucijamANANa vA iti-zlakSNakhaMNDIkriyamANAnAM etacca vizeSaNadvayaM koSThAdidravyANAmavaseyaM, teSAM prAyaH kuTTana kSNaskhaNDIkaraNasambhavAt na tu yUthikAdInAM tathA utkIryamANAnAM kSurikAdibhiH koSThAdipuTAnAM koSThAdidravyANAM vA ullikhyamAnAnAM tathA vikIryamANAnAM itastato viprakIryamANAnAM paribhujyamAnAnAM paribhogAyopayujyamAnAnA kacit 'paribhAejamANANa vA' iti pAThaH, tatra paribhAjyamAnAnAM pArzvavarttibhyo manAk manAk dIyamAnAnAM tathA mANDAt sthAnAdekasmAdanyannANDa-bhAjanAntaraM saMhiyamANAnAM udArA:- sphArAste cAmanozA api bhavantyata AhamanojJA-mano'nukUlAH tacca manojJatvaM kuta ityAha-manoharA - mano haranti - AtmavazatAM nayantIti manoharAH yatastato manojJAH, tadapi manoharatvaM kuta ityAha-prANamano nirvRtikarAH - nAsAsaciva cetaH sukhotpAdakAH, evambhUtAH sarvata:dikSu samantataH- sAmastyena gandhA abhiniHzravanti - jipratAmabhimukhaM nissaranti, evamukte ziSyaH pRcchati bhavedezadrUpaH 1, bhagavAnAha - gautama / nAyamarthaH samarthaH teSAM maNInAM tRNAnAM ca isa iSTatarakazcaiva yAvanmana Apatarakazcaiva gandhaH | prajJata iti / 'tesi NaM bhaMte! maNInaM taNANa va kerisae phAse paNNase, se jahA NAma e AiNagei vA rUei vA ghUreha Fur Fate & Pune Cy ~74~ esectorseene Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ---- ------ mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata vakSaskAre panavedikAvanakhaNDava. sUtrAMka eaeekarara dIpa anukrama [6] zrIjamyU-18 vA NavaNIei vA haMsagambhatUlIi vA sirIsakusumanicaei vA bAlakumudapattarAsIi vA, bhave eyArUve, goamA! No dvIpazA- iNahe samaDhe, tesi NaM maNINaM taNANa ya itto iTTatarae ceva jAva phAseNaM paNNatte" teSAM bhadanta ! maNInAM tRNAnAM ca nticandrI kIdRzaH sparzaH prajJaptaH, bhagavAnAha-gautama! 'se jahA NAma pa'ityAdi, tadyathA-ajinaka-carmamayaM vastraM rUtaM-ko- yA vRttiH | sapakSma bUro-vanaspativizeSaH, navanIta-mrakSaNaM, haMsagarbhatUlI zirISakusumanicayazca prakaTaH, baalaani-acirkaal||36|| jAtAni yAni kumudapatrANi teSAM rAziH, kvacidbAlakusumapatrarAziriti pAThaH, 'bhave eyArUve'ityAdi pUrvavat , 'tesiNaM bhaMte ! maNINaM taNANa ya puSAvaradAhiNuttarAgaehiM vAehiM maMdAya maMdAyaM paiyANaM veiyANaM kaMpiyANaM cAliyANaM phaMdiyANaM ghaTTiyANaM khobhiANaM udIriyANaM kerisae sadde paNNatte, go01 se jahA NAma e, siviAe vA saMdamANiAe vA rahassa vA sacchattassa sajjhayassa saghaMTAyassa sapaDAyassa satoraNavarassa saNaMdighosassa sakhikhiNIahemajAlaperaMtaparikkhittassa hemavayacittatiNisakaNagaNijjuttadAruAgassa supiNaddhAragamaMDaladhurAgassa kAlAyasasukavaNemirjatakammassa AiNNavaraturagasusaMpauttassa kusalatarache asArahisusaMpagahiyassa sarasayavattIsatoNaparimaMDiyassa sakaMkaDavayaMsagassa 19 // sacAvasarapaharaNAvaraNabhariajohajujjhasajjassa rAyaMgaNaMsi vA aMtejaraMsi vA rammaMsi vA maNikuhimatalaMsi abhipaTTi- jamANassa je urAlA maNuNNA kaNNamaNaNiSuIkarA sadA sabao samatA abhiNissarati, bhave eyArUve simA 1.No| iNadve samajhe' atra vyAkhyA-teSAM maNInAM tRNAnAM ca bhadanta ! pUrvAparadakSiNottarAgatairvAtairmanda mandamejitAnAM-kampi CoeceN // 36 // viya ~ 75~ Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ---- ------ mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka tAnAM tathA vyaMjitAnA-vizeSataH kampitAnAM, etadeva paryAyazabdena vyAcaSTe-kampitAnAmiti, tathA cAlitAnAM-15 | itastato vikSiptAnAM, etadeva paryAyeNAha-spanditAnAmiti tathA ghaTTitAnAM-parasparaM gharSayuktAnAM, kathaM ghaTTitA ityAha-kSobhitAnA-svasthAnAccAlitAnAM, svasthAnAcAlanamapi kuta ityAha-udIritAnAM-ut-pAvalyeneritAnA-preri-18 tAnAM, kIdRzaH zabdaH prajJaptaH, bhagavAnAha-gautama! sa yadhAnAmakaH zivikAyA vA syandamAnikAyA vA rathasya / vA, tatra zivikA-jampAnavizeSarUpA uparicchAditA koSThAkArA, tathA dIrghA jampAnavizeSaH puruSasya svapramANAdhakA|| zadAyI syandamAnikA, anayozca zabdaH puruSotpATitayoH kSudrahemaghaNTikAdicalanavazato veditavyA, rathazceha raNarathA pratyetavyaH na krIDArathA, tasyAgetanavizeSaNAnAmasambhavAt , tasya ca phalakavedikA yasmin kAle ye puruSAstadapekSayA // 9 // kaTipramANAvaseyA, tasya ca rathasya vizeSaNAnyabhidhatte-sacchatrasya sadhvajasya saghaNTAkasya-ubhayapAzvAvalambimahApra- 18 mANaghaNTopetasya sapatAkassa-salaghudhvajasya, satoraNavarasya-pradhAnatoraNopetasya sanandighoSasya-dvAdazavidhatUyaninAdopetasya, dvAdaza tUryANi ca "bhaMbhA 1 makunda 2 maddala 3 kaDava 4 jhallari 5 huDuka 6 kaMsAlA7 / kAhala 8 talimA || 9 vaMso 10 saMkho 11 paNayo 12 a baarsmo||1||" tathA 'sakiGkiNIkahemajAlaparyantaparikSiptasya' saha kiGkiMNIbhiH-kSudraghaNTAbhirvanta iti sakiGkiNIkAni yAni hemajAlAni-hemamayadAmasamUhAstaiH paryanteSu-bahiHpadezeSu pari-18 kSipto-vyAptaH tasya, tathA haimavataM-himavatparvatabhAvi citra-vicitraM manohAri tainiza-tinizadumasambandhi kanakaniyu otictioectorcersersectrotiicerce dIpa anukrama zrIjam. ~76~ Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [&] dIpa anukrama [&] zrIjambUdvIpazAvicandrI yA vRttiH // 37 // "jambUdvIpa-prajJapti" Jan Eikenitinf - vakSaskAra [1], mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) | kaM- kanakavicchuritaM kanakapaTTikAsaMvalitamityarthaH (tat) tathAvidhaM dAru-kASThaM yasya sa tathA sasya, prathamo bahuvIhI | kaH dvitIyaH svArthikaH, pUrvasya ca dIrghatvaM prAkRtatvAt tathA suSThu atizayena samyak pinakhabharakamaNDarsa ghUca yasya sa susaMpinaddhArakamaNDaladhUSkastasya, tathA kAlAyasena- lohena suSThu - atizayena kRtaM neme:- bAhyaparidheryantratya cArakopari phalakacakravAlasya karma yasmin sa kAlAyasasukRtanemiyantrakarmA tasya, AkIrNA- guNairvyAptA ye varAH -pradhAnAsturagAse | suSThu - atizayena samyak prayuktA - yotritA yasmin sa tathA tasya bahuvrIhAvapi niSThAntasya paranipAtaH prAkRtatvAt, tathA sArathikarmaNi ye kuzalanarAsteSAM madhye atizayena cheko dakSaH sArathistena suSThu samyakaparigRhItasya, tathA zarANAM zataM pratyekaM yeSu tAni zarazatAni tAni ca dvAtriMzattaNAni ca-gANAzrayAH zarazatadvAtriMzattaNAni tairmaNDitaH, kimukaM bhavati ? - evaM nAma tAni dvAtriMzat zarazatAni tUNAni rathasya sarvataH paryanteSvavalambitAni tasya raNAyopakalpitasyAtIca maNDanAya bhavantIti, tathA kaGkaTaH- kavacaM avataMsaH zirakhANaM tAbhyAM saha varttate yaH sa tathA tasya, saha cApena ye zarA yAni ca kuntAdIni praharaNAni yAni ca kheTakAdInyAvaraNAni tairbhUtaH - pUrNastathA yodhAnAM yuddhaM tannimittaM sajjaH praguNIbhUto yaH sa yodhayuddhasajjastataH pUrvapadena karmmadhArayaH, tasya itthaMbhUtasya rAjAGgaNe vA antaHpure vA | ramye vA maNikuTTimatale - maNibaddhabhUmitale abhIkSNaM-muhurmuhurmaNi koTTimatalapradezaiH rAjAGgaNAdipradezairvA 'abhighaTTi jamANasse 'ti abhighaTTadhamAnasya vegena gacchato ye udArA- manojJAH karNamano nirvRtikarAH sarvataH samantAt zabdAH Fur Fate & Use Cy ~77 ~ sereve 11 vakSaskAre padmavaravedikAvana khaNDava. // 37 // Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ------ mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: . prata sUtrAMka abhinissaranti-zroNAmabhimukhaM nissaranti, 'bhave ethArUve siA / iti syAt-kathaJcidbhavedetadrUpasteSAM maNInA tRNAnAM ca zabdaH !, bhagavAnAha-mautama ! nAyamarthaH samarthaH, punarapi gautamaH prAha-se jahANAmae veAliyAe vINAe uttaramaMdAmucchiAe aMkemupaiDiyAe kusalaNaraNArisusaMpaggahiyAe caMdaNasArakoNaparipaTTiyAe pacUsakAlasa-10 mayaMsi maMda maMdaM ejhyAe beDyAe cAliyAe ghaTTiyAe phaMdiyAe khobhiyAe urAlA maNuNNA kaNNamaNaNibuikarAra sabao samaMtA saddA abhiNissarvati, bhave eyArUve siyA', No iNaDe samaDe" atra vyAkhyA-sa yathAnAmakaH prAtaH sandhyAyAM devatAyAH purato yA vAdanAyopasthApyate sA kila maGgalapAThikA, tAlAbhAve ca vAdyate iti bitAle-tAlAbhAve bhavatIti vaitAlikI tasyA vaitAlikyA bINAyA 'uttaramaMdAmucchyiAe' iti mUrchanaM mUrchA sA saJjAtA asyA | iti mUcchitA uttaramandayA-uttaramandAbhidhayA gandhArasvarAntargatayA saptamyA mUrchanayA mUchitA tasyAH, ayamAzaya-13 gandhArasvarasya sapta mUrchanA bhavanti, tathAhi-"naMdI ya khuDDimA pUrimA ya cotthI ya suddhagaMdhArA / uttaragaMdhArAvi aS | havaI sA paMcamI mucchA // 1 // muhattaramAyAmA chaTThI sA niyamaso u boddhayA / uttaramaMdA ya tahA havAI sA sattamI | | mucchA // 2 // " atha kisvarUpA mUrchanA', ucyate, gandhArAdisvarasvarUpAmocanena gAyato'timadhurA anyAnyasvara| vizeSA yAn kurvan AstAM odana mUchitAn karoti kintu svayamapi mUrSita iva tAn karoti, yadivA svayamapi sAkSAnmUcchoM karoti, yaduktam-"annannasaravisese uppAyaMtassa mucchaNA bhaNiyA / kattAvi mucchio iva kuNae muccha dIpa anukrama [6] 209990000000000000382900esos mesesepeecersectrotatoeceeeeeer ~ 78~ Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ---...............-- ------ mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: ticandrI 8va so vatti // 1 // " gandhArasvarAntargatAnAM ca mUrcchanAnAM madhye saptamI uttaramandA mUrchanA kilAtiprakarSaprAptA tatasta-18 hIpazA-18| dupAdAnaM, tavA ca mukhyavRttyA vAdavitA mUcchito bhavati paramabhedopacArAdvINApi mUrSilatetyuktA, sA'pi ydyngke| paJcavaravesupratiSThitA na bhavati tato na mUrcchanA prakarSa vidadhAti tata Aha-aGke-utsaGge striyAH puruSasya vA supratiSThitAyAH dikAvanayA vRttiH | tathA kuzalena-vAdananipuNena nareNa nAryA vA suSu-atizayena samyakpragRhItAyAH tathA candanasya sAro-garbhastena khaNDava. nirmApito yaH koNo-vAdanadaNDaH tena parighaTTitAyAH-saMghaTTitAyAH pratyUpakAlasamaye-prabhAtakAlasamaye, kAlazca vrnno||38|| 'pi syAdata Aha-samayeti' samayazca soto'pi svAdata Aha-kAle ti maMdaM maMda-zanaiH zanaiH ejitAyA:-candana-1M | sArakoNena manAk kampitAyAH tathA vye jitAyA:-vizeSataH kampitAyAH, etadeva paryAyeNa vyAcaSTe-cAlitAyAH tathA / ghaTTitAyAH-UrdhvAdhogacchatA candanasArakoNena gADhataraM vINAdaNDena saha tannyAH spRSTAyA ityarthaH, tathA spanditAyAH nakhAgreNa svaravizeSotpAdanArthamIpaJcAlitAyAH kSobhitAyA-mUrchA prApitAyA ye udArA manoharA manojJAH karNamanonitikarAH sarvataH samantAcchabdA abhinissaranti, syAt-kathaJcidbhavedetadrUpasteSAM maNInAM tRNAnAM ca zabdaH', bhagavAnAha-gautama ! nAyamarthaH samarthaH, punarapi gautamaH prAha-se jahANAmae kinarANa vA kiMpurisANa vA mahoragANa vA gaMdhavANa vA bhadasAlavaNagayANa vA NaMdaNavaNagayANa vA somaNasavaNagayANa vA paMDagavaNagayANa vA mahAhimavaMtamalayamaMdaragiriguhAsamannAgayANa vA egao sahiyANaM saMmuhAgayANaM samupaviTThANaM sanniviTThANaM pamuiyapakkIliyANaM gIyarai ga anukrama [6] ecenecteineestocksecserseise Jintlemanimall ~ 79~ Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [6] dIpa anukrama [6] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) mUlaM [6] vakSaskAra [1], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH dhabaharisiamaNANaM gejaM pajaM katthaM payabaddhaM pAyavaddhaM ukkhacAyaM pavattAyaM maMdAyaM roiyAvasANaM saMtasarasaMmaNNA gaya aTTharasasaMpattaM ikArasAlaMkAraM chaddosavippamukaM aTThaguNovaveyaM rattaM tidvANakaraNasuddhaM saMkuharaguMjata baMsataM tItalatAlalayaggahasusaMpattaM madhuraM samaM sulaliaM maNoharamajyaribhiyapayasaMcAraM suraI suNaI varacArurUvaM divaM NaTTasajjaM geyaM pagIyANaM, bhave eyArUve siyA ?, go0 ! evaMbhUe siA," atra vyAkhyA - sa yathAnAmakaH kinnarANAM vA kiMpuruSANAM vA mahoragANAM vA gandharvANAM vA, vAzabdAH sarve'pi vikalpArthAH, ete kinnarAdayo ratnaprabhAyAH uparitanayojana sahasravarttivyantaranikAyASTakamadhyagatapaJcamaSaSThasaptamASTama nikAyarUpA vyantaravizeSAH, teSAM kathambhUtAnAmityAha-bhadrazAlavanagatAnAM vA ityAdi, tatra meroH samantato bhUmau bhadrazAlavanaM, tatra prathamamekhalAyAM nandanavanaM, dvitIyamekhalAyAM somanasavanaM, zirasi cUlikAyAH pArzveSu sarvataH paNDakavanaM tatra gatAnAM mahAhimavAn - hemavatakSetra syottarataH sImAkArI varSadharaparvatastasya, upalakSaNaM caitat zeSavarSadharaparvatAnAM malayaparvatasya mandaragirezva- merugirerguhAM samanvAgatAnAM-guhAprAptAnAM vAzabdA vikalpArthAH, eteSu sthAneSu prAyaH kinnarAdayaH pramuditA bhavanti tata eteSAmupAdAnaM, ekata:ekasmin sthAne sahitAnAM samuditAnAM tathA parasparaM sammukhAgatAnAM sammukhaM sthitAnAM naiko'pi kasyApi pRSThaM dattvA | sthita ityarthaH, pRSThadAne harSavidhAtotpatteH, tathA samyak - parasparAnAbAdhayA upaviSTAH samupaviSTAsteSAM tathA sanniviSTAnAM samyak-svazarIrAnAbAdhayA na tu viSamasaMsthAnena niviSTAsteSAM tathA 'pramuditaprakrIDitAnAM' pramuditAH - harSaM gatAH Fur Fate &P Cy ~80~ Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [6] dIpa anukrama [&] "jambUdvIpa-prajJapti" zrIjambUdvIpazAnticandrI - yA vRciH // 39 // - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [1], mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH prakrIDitAH- krIDitumArabdhavantastato vizeSaNasamAsaH teSAM tathA gIte ratiryeSA te gItaratayo gandharvaiH kRtaM gAndharvanAvyAdi tatra harSitamanasaH gAndharvaharSitamanasaH, tattaH pUrvapadena vizeSaNasamAsasteSAM, 'rAgagItyAdikaM gItaM padasvaratAlAvadhAnAtmakaM gAndharva' miti bharatAdizAkhavacanAt gadyAdibhedAdaSTadhA geyaM, tatra gadyaM yatra svarasaJcAreNa gadyaM gIyate yatra tu padyaM vRttAdi yad mIyate tatpadyaM yatra kathikAdi gIyate tat kathyaM padavakhaM yadekAkSarAdi yathA te te ityAdi 8 | pAdabaddhaM yadvRttAdicaturbhAgamAtre pAde baddhaM utkSiptakaM prathamataH samArabhyamANaM, atra kakArAtpUrvaM dIrghatvaM prAkRtatvAt, evamuttaratrApi draSTavyaM pravRttakaM prathamasamArambhAdUrdhvamAkSepapUrvakaM pravarttamAnaM, tathA mandAkaM - madhyabhAge sakala mUrcchanAdiguNopetaM mandaM mandaM saJcaran athavA mandamayate gacchati atiparigholanAtmakatvAt mandAyaM rocitAvasAnaM rocitaM avasAnaM yasya tat rocitAvasAnaM, zanaiH zanaiH prakSiSyamANasvaraM yasya geyasyAvasAnaM sadrocitAvasAnamityarthaH, iha hi pathaM pAdabaddhaM caika eva bhedaH, ubhayatrApi vRttarUpatAnatikramAt, tema geyasyASTaprakAratAkathanaM na viruddhamiti, tathA 'saptasvarasamanvAgataM' saca svarAH SaDDAdayaH uktaM ca- "sajje risaha gaMdhAre, majjhime paMcame sre| dhevae caiva nesAe, sarA satta viAhiA // 1 // " te ca sapta svarAH puruSasya striyA vA nAbhItaH samudbhavanti, 'satta sarA nAbhIo' iti pUrvamaharSivacanAt, tathA aSTabhI rasaiH--zRGgArAdibhiH samyak - prakarSeNa yuktaM, tathA ekAdazAlaGkArAH pUrvAntargate kharatrAbhRte samyagabhihitAstAni ca pUrvANi samprati vyavacchizAni tena tebhyo lezato vinirgatAni pAni bharatavizAkhila Fur Fraternal Use O ~81~ vakSaskAre padmavaravedikAvana khaNDava. // 39 // Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [1], ---- ------ mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: ekeeseeeeeeetecrayara prabhRtIni tebhyo veditavyAH, tathA pahadoSavipramuka paDidovarNimamukta, te pAmI paDdoSA:-"bhI dua 2 muSpiccha I uttAlaM ca kamaso muSeyarSa / kAkassaramaNuNNAsa chaddosA hu~ti geyassa // 1 // " atra vyAkhyA-bhIta-vagrasta, | kimuktaM bhavati -pat unnatena manasA gIyate tazItapuruSanibandhanatvAt tajurmAnuvRttatvAmItamucyate, duta-pat tvarita gIyate, tvaritagAne hi rAgavAnAdipuSTirakSarabhyaktiya na bhavati, 'uppicchaM' zvAsasaMyuktamiti, pAThAntareNa 'rahastati isvasvaraM laghuzabdamityarthaH, uttAla' ut-prAbalyena atitAlaM asthAnatAlaM vA, tAlastu katikAdisvaravizeSA, | kAkasvara-lakSNAnanyasvaraM janunAsaM-nAsikAghinirgatasvarAnugatamiti, tathA aSTabhirguNairupeta aSTaguNopetaM, te cASTAmI guNA:-"puNNa rattaM asaMkirSa ca vasaM taheva avissuii| mahuraM samaM sulalija, aha guNA huti geyassa // 1 // " tatra yt|| kharakalAbhiH pUrNa gIyate tat pUrNa geyarAgAnurakena yat gIyate tadrata 2 anyo'jyasphuTazubhasvaravizeSANAM karaNA-18 dalahata 3 akSarakharasphuTakaraNAd vyarpha 4 vikrodhAnamiva yadvikharaM na bhavati tadavighuSTaM 5 madhuraM-madhurasvaraM kokilArutavat 1 tAlavaMzasvarAdisamanugataM sama 7 svaragholanAprakAreNa suSTu-atizayena lalatIva yat sulalitaM, yadivA bt| zrotrendriyasa zabdasparzanamatIva sUkSmamutpAdayati sukumAramiva (ga) pratibhAsate tat sulalitaM 8, ete aSTau guNA geyasya bhavanti, etadvirahitaM tu viDambanAmAtra taditi, idAnImeteSAmevASTAnAM guNAnAM madhye kiyato guNAn anyazca 8 pratipipAdayidhurAha-'ratta'mityAdi rakta-pUrvoktasvarUpaM tathA 'tristhAnakaraNazuddha trINi sthAnAni-uraHprabhRtIni teSu kara anukrama [6] ~82~ Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ---- -- mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: MNena-kriyayA zuddhaM tristhAnakaraNazuddha, tadyathA-uraHzuddhaM kaNThazuddhaM zirovizuddhaM ca, tatra yayurasi svaro vizAlastI-18vaskAre | rovizuddhaM, sa eva yadi kaNThe vartito'sphuTitazca tataH kaNThavizuddhaM, yadi punaH zirasi prAptaH sannAnunAsiko bhavati | tataH zirovizuddhaM athavA uraHkaNThazirassu zleSmaNA avyAkuleSu vizuddheSu prazasteSu yad gIyate tadurAkaNThazirovizuddha- dikAvanayA vRttiH tvAt tristhAnakaraNavizuddhaM, tathA sakuhara:-sacchidro guJjan-zabdAyamAno yo vaMzo ye ca tantrItalatAlalayagrahAstaiH / khaNDava. // 40 // saha suSTha-atizayena sammayukta-aviruddhatayA pravartitaM, kimuktaM bhavati ?-sakuhare vaMze gujati takayAM ca vAdyamAnAyAM | yIzatantrIsvareNAviruddhaM tat sakuharaguJjavaMzatantrIsusampayukta, tathA parasparAhatahastatAlasvarAnuvarti yad gItaM tattAlasu-12 samprayuktaM, yat murajakaMzikAdInAmAtodyAnAmAhatAnAM yo dhvaniryazca nRtyantyA nartakyAH pAdotkSepastena samaM tat tAlasusamprayukta, tathA zRGgadArudantAdimayo yo'GgulikozakastenAhatAyAstanyAH svaraprakAro layastamanusarad geyaM layasusaMprayuktaM, tathA prathamato vaMzatannyAdibhiryaH kharo gRhItastatsamena svareNa gIyamAnaM grahasusaMprayuka, tathA madhuramityAdi |vizeSaNatrayaM prAgvat, ata eva manohara, punaH kathambhUtamityAha-mRdukaM-mRdunA svareNa yuktaM na niSThureNa, tathA yatra svaro'kSareSu gholanAsvaravizeSeSu ca saJcaran rAge'tIva pratibhAsate sa padasaJcAro ribhitamucyate mRduribhitapadeSu-geya-13 | nibaddheSu saMcAro yatra geye tat mRduribhitapadasaMcAra, tathA suSTu-zobhanA ratiH zrotAM yasmin tat surati, suptu-III zobhanA natiH-avanAmo'vasAne yasmin tat sunati, paryante mandrasvarasya vidhAnAt, tathA varaM-pradhAna viziSTacahni SaasaaDamaa00000000000noraerases anukrama [6] ~83~ Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ---...............-- ------ mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: aorad prata sUtrAMka a dIpa anukrama statesentateseseeeeeeo mopetaM rUpaM-svarUpaM yasya tattathA, kuta ityAha-divya-devasambandhi, yataH nATye-nRtyavidhI sajaM nAvya saja gItavAdye tathAvidhe hi nAvyavidhirapi sumanoharaH sthAditi, uktasvarUpaM geyaM pragItAnAM-gAtumArabdhavatAM yAdRzaH zabdo'timanoharo bhavati, syAt-kathAzcidbhavedetadrUpasteSAM maNInAM tRNAnAM ca zabdaH', dRSTAntasya sarvasAmyAbhAvAt syAditi padopAdAna, evamukte bhagavAnAha-gautama! syAdevaMbhUtaH zabda iti / atha puSkariNIsUtraM yathA-'tassa NaM vaNasaMDassa tattha tattha | dese tahiM tahiM bahUio khuDDAkhuDDiyAo vAvIo pukkhariNIo dIhiyAo guMjAliyAo sarAo sarapaMtIo sara 2-3 paMtIo bilapaMtIo acchAo sahAo rayayAmayakUlAo samatIrAo bayarAmayapAsANAo tavaNijatalAo suvaNNasumbharayayavAluyAo veruliyamaNiphAliyapaDalapaccoaDAo suoyArasuhottArAo NANAmaNititthasubaddhAo cAuko|NAo aNupubasujAyavappagaMbhIrasIyalajalAo saMchannapattabhisamuNAlAo bahuuppalakumuyaNaliNasubhagasogaMdhiyapuMDarIya mahApuMDarIyasayapattasahassapattaphullakesarovaciyAo chappayaparibhujamANakamalAo acchavimalasalilapuNNAo parihatthabha-8 | maMtamacchakacchabhaaNegasataNamihuNapavibhariyAo patteyaM 2 paumavaraveiyAparikkhittAo patteyaM 2 vaNasaMDaparikkhittAo appegaiyAo AsavodagAo appegaiyAo vAruNodagAo appegaiyAo khododagAo appegaiyAo amayarasasamara-16 sodagAo appegaiyAo udagaraseNaM paNNattAo pAsAdIyAo4" atra vyAkhyA-tasyetyAdi prAgvat bahucaH kSudrAH| akhAtasarasyastA eva laTavya:-kSullikA vApyaH-caturasrAkArAH puSkariNyo-vRttAkArAH dIpikAH-sAraNyaH tA eva | ba200202000 ~84~ Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ------ mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata lAni-kRpAsteSAM sUtrAMka khaNDava. dIpa zrIjammU18 vakrA guJjAlikAH, bahUni kevalakevalAni puSpAvakIrNakAni sarAMsi,sUtre khItvaM prAkRtatvAt , bahUni sarAMti ekapalayA vakSaskAra vyavasthittAni saraHpaktiH tA bahudhaH sarapathaH, tathA yeSu sarassu pakathA vyavasthiteSu ekasmAt saraso'nyasmin pabhavarave dikAvana|8| tasmAttadanyatraivaM saMcArakapATaphenodakaM saMcarati sA saraHsara-pakistA bahudhaH sarAsaraHpatayaH, bilAni-kRpAsteSAM // yA vRttiH patayo bilapatayaH, etAzca sarSA api kathambhUtA ityAha-acchA:-sphaTikabad bahirnirmalapradezAH shlkssnnaa:-lkssnnpu||41|| galaniSpAditabahiHpradezAH rajatamayaM-rupyamayaM kUlaM yAsA tAstathA, samaM na garcAsadAvato viSamaM tIravartijalApU-18 ritaM sthAnaM yAsAM tAH samatIrA, tathA vaz2amayAH pASANAH yAsA tAstathA, tathA tapanIyaM-hemavizeSastanmayaM talaM yAsAM 8 tAstathA, tathA 'suvaNNasubbharayayavAluvAo' iti suvarNa-pItaM hema sumbha-rupyavizeSaH rajataM-pratItaM tanmayyo vAlukA sAyAsu tAH suvarNasumbharajatavAlukAH, tathA 'veruliyamaNiphalihapaDalapazcoyaDAo' iti vaiDUryANi-bairyamaNimayAni sphATikapaDalamayAni-sphATikaramasambandhipaTalamayAni pratyavataTAni-taTasamIpavartyabhyumatapradezA yAsa tAstathA, tathA / sukhenAvatAro-jalamadhye pravezanaM yAsu tAH svavatArAH tathA sukhenottAro-jalAhirvinirgamanaM yAsu tAH sukhottArAH, // tataH pUrvapadena vizeSaNasamAsaH, tathA nAnAmaNibhiH suSaddhAni tIrthAni yAsAM tAstathA, atra bahuvrIhAvapi kAntasya ||2|| // 41 // paranipAto bhAryAvidarzanAt prAkRtazailIvazAdvA, 'cAukoNAo' iti catvAraH koNA yAsAM tAH tathA, dItvaM ca || 'ataH samRdhyAdau vA'(zrIsi08-1-34) iti sUtraNa prAkRtalakSaNavazAt , etacca vizeSaNaM vApIH kUpAMzca prati 2002029292020200000000000000 anukrama [6] ~85~ Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ---- ------ mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka pradraSTavyaM, teSAmeva catuSkoNatvasambhavAt na zeSANAM, AnupUyeNa-krameNa nIcainIMcaistarabhAvarUpeNa suSTu-atizayena yo| jAto vana:-kedAro jalasthAnaM tatra gambhIra-alabdhastApaM zItalaM jalaM yAsu tAH AnupUrvyasujAtavapragambhIrazItalajalAH, tathA saMchannAni-jalenAntaritAni patravizamRNAlAni yAsu tAH tathA, iha vizamRNAlasAhacaryAt patrANi padminIpatrANi draSTavyAni bizAni-kandAH mRNAlAni-padmanAlAni, tathA bahUnAmutpalakumudanalinasubhagasaugandhikapu|NDarIkamahApauNDarIkazatapatrasahasrapatrANAM phullAnA-vikasvarANAM kezaraiH-kiJjalkaiH upacitA-bhRtAH, vishessnnsyaavyv||sthittyaa nipAtaH prAkRtatvAt , tathA SaTpadaiH-bhramaraiH paribhujyamAnAni kamalAni upalakSaNametat kumudAdIni yAsu tAH tathA, acchena-svarUpataH sphaTikavat zuddhena nirmalena-Agantukamalarahitena salilena pUrNAH tathA 'paDihatyA'INI atirekitAH atiprabhUtA ityarthaH, dezIzabdo'yaM paDihasthamuDumAyaM aireiyaM ca jANa AuNaM' iti vacanAt, udAharaNaM cAtra-'ghaNapaDihatthaM gayaNaM sarAI navasalilamuddhamAyAI / aireiyaM maha uNa ciMtAe maNaM tuhaM virahe // 1 // | iti, bhramanto matsyakacchapA yatra tAH paDihatyadhamanmatsyakacchapAH, anekaiH zakunimithuna: pravicaritA-itastato gamanena sarvato vyAptAH, tataH pUrvapadena vizeSaNasamAsaH, etA vApyAdayaH sarassaraHpatiparyavasAnAH 'pratyekamiti ekaM eka prati pratyekaM atrAbhimukhya pratizabdo na pIpsAvivakSAyAM pazcAtpratyeka zabdasya dvirSacanamiti, padmavara|vedikayA parikSiptAH pratyeka 2 vanakhaNDaparikSiptAztha, api|DhArthe, bADhamekakAH kAzcana vApyAdaya Asavamiva-candra-18 dIpa anukrama [6] attestestsettesettes stoeisesereecentectersecerser ~86~ Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ---- ------ mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka zrIjamba- hAsAdiparamAsavamiva udakaM yAsA tAH tathA, apyekikAH vAruNasyeva-vAruNasamudrasyeva udakaM yAsAM tAH, apyekikAHzvakSaskAre dvIpazA- kSIramivodakaM, yAsAM tAH apyekikAH ghRtamivodakaM yAsAM tAH apyekikAH kSoda iva-ikSurasa ivodakaM yAsa tAH nticandrI-18 apyekikAH amRtarasasamarasaM udakaM yAsAM tAH amRtarasasamarasodakAH apyekikAH udakarasena-svAbhAvikena || dikAvanayA ciH khaNDava, majJaptAH 'pAsAIyA' ityAdi prAgvat / "tAsi NaM khuDDAkhuDDiyANaM vAvINa jAva bilapaMtINaM patteyaM patteya cauddisi // 42 // cattAri tisovANapaDirUvagA paNNattA, tesi NaM tisovANapaDirUvANaM ayameyArUve vaNNAvAse paNNatte, taMjahA vairAmayA NemA riTThAmayA paiTTANA veruliyAmayA khaMbhA suvaNNarUppamayA phalagA vairAmayA saMdhI lohiakkhmiio| sUIo NANAmaNimayA avalaMbaNavAhAo pAsAIyA 4" iti, atra vyAkhyA-tAsAM kSudrANAM kSudrikANAM yAvadvilapazInAM pratyekaM 2 catasRNAM dizAM samAhArazcaturdika tasmiMzcaturdizi, catvAri ekaikasyAM dizi ekaikabhAvAt trisopAnapratirUpakANi, tathA prativiziSTaM rUpaM yeSAM tAni pratirUpakANi, trayANAM sopAnAnAM samAhAraH trisopAnaM, trisopA-18 nAni ca tAni pratirUpakANi ceti vizeSaNasamAsaH, vizeSaNasya paranipAtaH prAkRtatvAt , tAni prajJaptAni, teSAM ca | trisopAnapratirUpakANAmayaM-vakSyamANaH etadrUpo varNakanivezaH prajJaptaH, tadyathA-vajaralamayA nemA:-bhUmerUz2a niSkA INI42 // mantaH pradezAH riSTharalamayAni pratiSThAnAni-trisopAnamUlapAdAH vaiDUryamayAH stambhAH suvarNarUpyamayAni phalakAni|| trisopAnAGgabhUtAni bajaralamayApUritAH sandhayaH-phalakadvayApAntarAlapradezAH lohitAkSamayyaH sUcayA-phalakadvayasambandha accesscdscaceer dIpa anukrama [6] ~87~ Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ------ mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka vighaTanAbhAvahetupAdukAsthAnIyAH, nAnAmaNimayA avalamvyante iti avalambanA-avataratAmuttaratAmavalambanahetubhUtAra, avalambanabAhAto vinirgatAH kecidavayavAH 'avalambanabAhAo' iti avalambanabAhA api nAnAmaNimayyaH, avalambanavAhA nAma ubhayoH pArzvayoH avalambanAzrayabhUtA bhittayaH 'pAsAIyAo'4 ityAdi padacatuSTayaM prAgvat / "tesi tisovANapaDirUvagANaM purao patteyaM 2 toraNA paNNatA" tesi NaM toraNArNa ayameyArUve vaNNAvAse paNNatte, te paNa toraNA NANAmaNimaesu khaMbhesu uvaniviTThasaMniviTThA vivihamurtataroviyA vivihatArArUvoviyA IhAmigausabhaturagaNa-19 garamagaravihagavAlagakiMnararurusarabhacamarakuMjaravaNalayapaumalayabhatticittA khaMbhuggayavaravairaveiyAparigayAbhirAmA vijjAharajamalajualajaMtajuttAviva aJcIsahassamAlaNIyA rUvagasahassakaliyA bhisamANA bhibbhisamANA cakkhulloaNalesA suhaphAsA sassirIyarUvA pAsAIyA 4" iti, atra vyAkhyA-'tesi Na' mityAdi, teSAM trisopAnapratirUpakANAM purataH pratyekaM 2 toraNAni prajJaptAni, teSAM toraNAnAmayametadrUpo varNAvAso-varNakanivezaH prajJaptaH, tadyathA-'te NaM toraNA' | ityAdi, tAni toraNAni nAnAmaNimayAni maNaya:-candrakAntAdayaH vividhamaNimayAni nAnAmaNimayeSu stambheSu upa-18 |niviSTAni-sAmIpyena sthitAni, tAni ca kadAciccalAni athavA'padapatitAni zaGkaran , tata Aha-samyaga-nizcalatayA'padaparihAreNa ca niviSTAni, tato vizeSaNasamAsaH, vividhA-nAnAvidhavicchittikalitA mukkA-mukkAphalAni anta-18 rAzabdo'gRhItavIpso'pi vIpsAM gamayati, antarA antarA 'oviyA' iti AropitA yatra tAni tathA, vividhaistA 0000000000000000000000000 EEReceneseseeeeee dIpa anukrama [6] R ~88~ Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ------ mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata zrIjammU sUtrAka F %3D dIpa rArUpa:-tArikAmApaSitAmi, toraNej hi zomA tArakAni badhyante iti pratItaM loke'pi, hAmRgA-vRkAH RSa-1vazvaskAre dvIpazA- bhA-vRSabhAH jyAlA-bhujaMgA: ruravo-mRgavizeSAH zarabhA-aSTApadAH pamarA-bhATavyo gAvaH, vanalatA-azokalatAyAH18 vanakhaNDA padmalatA-panimbA, zeSAH pratIvAH, patAsAM bhattayA-vicchittyA citra-Alekho yeSu tAmi tathA, sambhogatayA-stambho-18 ghi0 yA vRciH parivartinyA vajaralamayyA vedikayA parigatAni-parikaritAni santi yAni atiramaNIyAni tAni tathA, vidyAdha-18| 43 // zarayo:-viziSTazaktimarapuruSavizeSayorcamala-samaveNI yugalaM-dvandvaM tenaiva yantreNa saMcariSNupuruSapratimAdvayarUpeNa yuktA zani, ApatvAcavavidhaH samAsA, tathA arSiSAM-maNirasaprabhANAM sahasrarmAlanIyAni-parivAraNIyAni rUpakasahasrakali tAni spaSTa 'bhisamANA' iti dIpyamAnAni 'nimbhisamANA' iti atyartha dIpyamAnAni, tathA cakSuH kartR locaneavalokane lisatIva-darzanIyatAtizayataH glipyatIva yatra tAni tathA, 'suhaphAsA' iti zubhasparzAni sazrIkAnisazobhAkAni rUpakANi yatra tAni sazrIkasapANi, 'pAsAIyA' ityAdi vizeSaNacatuSTayaM prAgvat, "tesi Na toraNANa uppiM ahamaMgalagA paNNattA, soriSaya 1 sirivaccha diyAvatsa 3 vaDamANaga 4 bhadAsaNa 5 kalasa 6 maccha 7-18 1 dappaNA 8 savarayaNAmayA acchA jAva paDirUvA," atra vyAkhyA-teSAM toraNAnAmupari ityAdi sugarma, navaraM 'jAva paDirUvA' iti yAvatkaraNAt ghaTTA maTThA NIrayA ityAdigrahaH, tesi toraNANaM uvari kiNhayAmarajjhayA NIlacAmaraIS jyA lohiyacAmarajyA hAlihacAmarakSayA sukilacAmarAyA acchA saNhA ruppapaTTA baharadaMDA jalayAmalagaMdhiyA anukrama coecenesesesesesesesesesese Jiten , ~89~ Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ---- ------ mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka SsurammA pAsAIyA 4" iti, teSAM toraNAnAmupari bahavaH kRSNacAmarayuktAH dhvajAH kRSNacAmaradhvajAH evaM bahavo nIla-|| lohitahAridrazuklacAmarayuktAH dhyajA vAcyAH, kathambhUtA ete sarve'pItyAha-'acchA sahA' iti spaSTa ruupymyo| vajramayasya daNDasyopari paTTo yeSAM te tathA, vajro-banamayo daNDo rUpyapaTTamadhyavartI yeSAM te tathA, jljaanaamic-pd-| mAnAmivAmalo na tu kudravyagandhasammizro yo gandhaH sa vidyate yeSAM te jalajAmalagandhikAH, 'ato'nekasvarA'ditIkapratyayaH [zrIsi07-2-6] ata eva suramyAH 'pAsAdIyA' ityAdi prAgvat, "tesi gaM toraNANaM uppiM bahave chattA| ichattA paDAgAipaDAgA ghaMTAjualA cAmarajualA uppalahatthagA paumahatthagA jAva sahassapattahatthagA savarayaNAmayA acchA jAva paDirUvA" teSAM toraNAnAmupari bahUni chatrAticchatrANi-chatrAlokaprasiddhAdekasaMkhyAkAd atizAyIni dvisaMkhyAni trisaMkhyAni vA chatrANi chatrAticchatrANi bahvadhaH patAkAbhyo'tizAyinyo dIrghatvena vistareNa ca patAkAH | patAkAtipatAkAH bahUni ghaNTAyugalAni bahUni cAmarayugalAni bahava utpalahastakAH-utpalAkhyajalajakusumasamUhavizeSAH, evaM padmahastakAH bahavo nalinahastakAH bahavaH subhagahastakAH bahavaH saugandhikahastakAH bahavaH puNDarIkahastakAH bahavaH | zatapatrahastakAH bahavaH sahasrapatrahastakAH, utpalAdInAM vyAkhyAnaM prAgvat, ete ca chatrAticchanAdayaH sarve'pi sarvarasamayAH, 'jAva paDirUbA' iti yAvatkaraNAt 'acchA saNhA laNhA' ityAdivizeSaNakadambakaparigrahaH / atha parvatakasUtraM yathA-"tAsi gaM suDDiyANaM vAvINaM jAva vilapaMtiyANaM tattha tattha dese tahiM tahiM bahave upAyapaSavA niyA 928290920020200000 dIpa anukrama ~90~ Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ------ mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata banavaNDA sUtrAMka [6] dIpa zrIjamyU- |paSayA jagaIpabayA dArupavayagA dagamaMDavagA dagamaMcagA dagamAlagA dagapAsAyA usaDA khuDDA aMdolagA pakkhaMdolagA 41 vakSaskAre dvIpazA- 18 sabarayaNAmayA acchA jAva paDirUvagA" atra vyAkhyA-tAsAM kSullikAnAM vApInAM yAvadbhilapaGkInA atra yAvatka-8 nticandrI pi. raNAt puSkariNyAdigrahaH, apAntarAleSu tatra tatra deze 'tahiM tahiM' iti tasyaiva dezasya tatra tatraikadeze bahava utpAtayA vRttiH parvatA:-yatrAgatya bahavo vyantaradevA devyazca vicitrakrIDAnimittaM vaikriyazarIramAracayanti niyatyA-nayatyena parvatAH, // 44 // kvacinniyayapavayA iti pAThaH, tatra niyatA:-sadA bhogyatvenAvasthitAH parvatAH yatra vyantarA devadevyo bhavadhAraNI zayena vaikriyazarIreNa prAyaH sadA ramante iti bhAvaH, jagatIparvatAH-parvatavizeSAH, dAruparvatakA-dArunirmApitA iv| parvatakAH dakamaNDapakA:-sphaTikamaNDapakAH evaM dakamazcakAH dakamAlakAH dakaprAsAdAH, ete ca dkmnnddpkaadyH| | kecit utsRtA-uccA ityarthaH, kecit kSullA-laghavaH kvacit khuDakhuDDagA iti pAThaH kSullakSullakA-atilaghavaH AyatAzca, tathA andolakAH pakSyandolakAzca tatra yatrAgatya 2 manuSyA AtmAnamandolayaMti iti, AndolakA iti loke prasiddhAH, yatra tu pakSiNa AgalyAgatyAtmAnamandolayaMti te pakSyandolakAH, te cAndolakAH pazyandolakAzca tasmin vanakhaNDe tatra tatra pradeze vAnamantaradevadevIkrIDAyogyA bahavaH santi, te cotpAtaparvatAdayaH kathambhUtA ityAha-sarva rakSamayA acchA ityAdivizeSaNajAtaM prAgvat "tesu Na upAyapabaemuM jAva pakkhaMdolaesu bahUI hasAsaNAI koMcAsa18 NAI garulAsaNAI uNNayAsaNAI paNayAsaNAI dIhAsaNAI bhaddAsaNAI pakkhAsaNAI magarAsaNAI paumAsaNAI sIhA 90090029999990000000000 anukrama [6] Kernet ~91~ Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ---- ------ mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka dIpa anukrama [6] 2090203029292900000339008062902 saNAI disAsovatthiyAsaNAI sagharayaNAmayAI acchAI jAva paDirUca"tti, atra vyAkhyA-teSu utpAtaparvateSu yAvapakSyandolakeSu atra yAvatkaraNAt niyataparvatAdiparigrahaH bahUni haMsAsanAni, tatra yeSAmAsanAnAmadhobhAge haMsA | vyavasthitA yathA siMhAsane siMhAstAni haMsAsanAni, evaM kraucAsanAni garuDAsanAni bhAvyAni, unnatAsanAni-yAnyucAsanAni praNatAsanAni-ninAsanAni dIrghAsanAni-zayyArUpANi bhadrAsanAni-yeSAmadhobhAge pIThikAvandhaH pakSyAsanAni-yeSAmadhobhAge nAnArUpAH pakSiNaH, evaM makarAsanAni siMhAsanAni ca bhAvanIyAni, padmAsanAni-panAkArANi AsanAni diksauvastikAsanAni-yeSAmadhobhAge diksauvastikA-dikpradhAnAH svastikAH AlikhitAH santi, | atra yathAkramamAsanAnAM saMgrAhikA saMgrahaNIgAdhA-"haMse kocce garule uNNaya paNae ya dIha bhahe ya / pakkhe mayare| paume sIha disAsoja vArasame // 1 // " etAni sarvANyapi kathambhUtAnItyAha-'sabarayaNAmayAI' ityAdi prAgvat / atha | gRhakasUtraM yathA-"tassa NaM vaNasaMDassa tattha tattha dese tahiM tahiM bahave AligharagA mAligharagA kayalIgharagA acchaNa|gharagA pecchaNagharagA majaNagharagA pasAhaNagharagA gambhagharagA mohaNagharagA mAlagharagA jAlagharagA kusumagharagA cittagharagA| |gaMdhavaparagA AyaMsagharagA savarayaNAmayA acchA jAva paDirUvA" iti, atra vyAkhyA-tasya vanakhaNDasya madhye tatra |3|| tatra pradeze tasyaiva pradezasya tatra tatra ekadeze bahUni AligRhakANi, Ali:-vanaspativizeSastanmayAni gRhakANi AligRhakANi mAlirapi vanaspativizeSaH tanmayAni gRhakANi mAligRhakANi, kadalIgRhakANi latAgRhakANi ca pratI ~ 92~ Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ---- ------ mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata dvIpazA vi0 sUtrAMka // 15 // dIpa zrIjambU-18tAni, 'acchaNagharagA' iti avaskhAnagRhakAANa yeSu yadA tadA vA''gala bahavaH sukhAsikayA avatiSThante, prekSaNaka-vikSaskAre gRhakANi prekSaNakAni vidadhati nirIkSyante ca, majjanagRhakANi yatrAgasya svecchayA majanaM kurSanti, prasAdhanagRhakANi || vanakhaNDAvicandrI | yatrAgatya svaM paraM ca maNDayanti, garbhagRhakANi garbhagRhAkArANi mohanagRhakANi mohana-maithunasevA tatpradhAnAni gRh-18| yA ciH | kANi vAsabhavanAnIti bhAvaH, zAlAgRhakANi-paTTazAlApradhAnAni gRhakANi jAlagRhakANi-jAlayukAni gRhakANi kusumagRhakANi-kusumaprakaropacitAni gRhakANi citragRhakANi-citrapradhAnAni gRhakANi gandharvagRhakANi-gItanRtyAbhyAsayogyAni gRhakANi, AdarzagRhakANi-mAdarzamayAnIva gRhakANi, atra sUtre sarvatra kakAraH vArSiko'yaseyaH, etAni karthabhatAnItyAha-sabarayaNAmayAI' ityAdi mAgvat, "tesu NaM AligharesuM jApa Arthasagharesa bahaI haMsAsaNAI jAva disAsovatthiyAsaNAI sabaravaNAmayAI jAva paDirUvAI" iti gatArtham, atha maNDapakasUtraM kyA-"tassa NaM vaNasaMDassa tattha tattha dese tahiM tahiM vahaye jAimaMDavagA jUhiyAmaTavagA malliyAmaMDavagA jomAliyAmaMDavagA vAsaMtImaMDavagA dadhivAsuyAmazvagA sUridhimaMDavanA saMbolImaMDavagA NAgalayAmaMDavagA atimuttavamaMDavagA aphoAmaMDavagA mAluAmaravagA sabaravaNAmayA mAvaNirtha kumumiyA jAca parirUyA" atra vyAkhyA-to tyAdi padayojanA sugamA, // 15 // jAti:-mAlatI tanmayA maNDapakAH jAtimapapakAra, evaM uttaratrApi padayojanA kAryA, thikA pratItA malikA-1 vicakilA, banamAlikA pAsantI spaSTe, eteSa puNyapakAnA vanaspatayaH, dadhivAsukA nAma banaspativizeSaH, suurillirpi| anukrama [6] 26oReseseseseses @estoeceae JinEllennia l ~93~ Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ---- ------ mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka sa eSa, tAmbUlI-nAgavallI nAgo-numavizeSa sa eka latA nAgalatA, iha pakha tiryak tathApidhA zAkhA prazAlA vAra prastA sA latetyabhidhIyate, atimuktakA-pujAdhAnavanaspatiH 'aSphoA' vanaspativizeSaH, mAlukA-ekAsthikaphalA vRkSavizeSAstadyuktA maNDapakA mAlukAmaMDapakA, ete ca kathaMbhUtA ityAha-'saparayaNAmayA ityAdi prAgvat / tesu NaM jAimaMDavagesu jApa mAlugAmaTavagesubahave puDhavisilAkgA paNNattA, appegaiyA IsAsaNasaMThiyA appegaiyA koMcAsa-1 NasaMThiA appegajhyA maruDAsaNasaMThimA amegaDyA jaNNayAsaNasaMThiyA appegaikA paNayAsaNasaMThiA appegaiyA dIhAsa-1 saMThiyA appegaiyA bhaddAsaNasaMThiyA appegaiyA paklAsaNasaMThiyA appegazyA magarAsaNasaMThiyA appegazyA paumAsasaMThiA appegaiyA sIhAsaNasaMThiyA apegahamA visAsovatviyAsaNasaMThiyA appege bahave varasayaNAsaNavisiTThasaThANasaMThiyA paNNattA samaNAuso! AINagarujakUraNavaNIyatUlaphAsamauA sabaravaNAmayA acchA jAva paDirUvA" atra vyAkhyA-teSu jAtimaNDapakeSu yAvat mAlukAmaNDapakeSu yAvaskaraNAt yUdhikAmaNDapakAdiparigrahaH, bahavaH zilApa-18 sahakAH prajJaptA, tadyathA-apieMDhArthe ekake zilApaTTakAH haMsAsanavat saMsthita-bhAve kAtyayavidhAnAt saMsthAnaM yeSAM te || tathA, evaM krozvAsanasaMsthitAdiSvapi vAvajanye ca bahavaH zilApaTTakA: yAni viziSTacinhAni viziSTanAmAni ca varANi-pradhAnAni zacanAni AsanAni tadvat saMsthitA varazayanAsanaviziSTasaMsthAnasaMsthitAH kacit 'mAMsalasupaTTavisivasaMThANasaMThiyA' iti pAThaH, tatrAgye ca bahavaH zilApaTTakAH mAMsalA iva mAMsalA-akaThinA ityarthaH | dIpa anukrama [6] 20secedesesesesesedesceneseana INEleanirins For i ~ 94~ Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ---- ------ mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: yA ciH zrIjambU || sughRSTA iva sughRSTA-atizayena mahaNA iti bhAvaH, viziSTasaMsthAnasaMsthitAzca prajJaptAH, he zramaNa! he AyuSman ! vakSaskAra .dvIpazA- AINagetyAdi sugamamiti / atha prastutasUtramanuzriyate, 'tatva Na'miti atra vyAkhyA-tatrateSu utpAtaparvatAdigatahaMsAsa vanakhaNDA ghi0 nticandrI- nAdiSu yAvannAnArUpasaMsthAnasaMsthitapRthivIzilApaTTakeSu, Namiti pUrvavat, bahavo vanAnAmantareSu bhavAH pRSodarAdi tvAnmAgame vAnamantarA devA devyazca yathAsukhamAsate Azrayanti vA''zrayaNIyaM stambhAdi zerate dIrghakAyaprasAraNena // 46 // varcante, natu nidrA kurvanti, teSAM devayonikatayA nidrAyA abhAvAt , atropalakSaNAt 'ciTuMtI'tyAdikaH pATho jIvA | bhigamokko likhito'sti, tiSThanti-karvasthAnena vartante niSIdanti-upavizanti 'tubhaTTati'tti tvagvartanaM kurvanti vAmayA pArzvataH parAvRttya dakSiNapAnAvatiSThante dakSiNapArzvato vA parAvRttya vAmapAnAvatiSThanta iti, ramante-ratimAbazAnti, tathA lalanti-manaIpsitaM yathA bhavati tathA vartante iti bhAvaH, tathA krIDanti-yathAsukhamitastato gamanavino dena gItanRtyAdivinodena vA'vatiSThante, tathA mohanti-maithunasevAM kurvanti, ityevaM 'purA porANANa' mityAdi purA-pUrva 18 prAgbhave iti bhAvaH kRtAnAM karmaNAmiti yogaH ata eva paurANAnAM sucIrNAnAM-sucaritAnAM, iha sucaritajanitaM karmApi kArye kAraNopacArAt sucaritamiti vivakSitaM, tato'yaM bhAvArtha:-viziSTatathAvidhadharmAnuSThAnaviSayApramAdakaraNakSAntyAdisucaritAnAmiti, tathA suparAkAntAnAM atrApi kArya kAraNopacArAt suparAkrAntajanitAni karmANi suparAkrAntAni ityuktaM bhavati, sakalasattvamaitrIsatyabhASaNaparadravyAnapahArasuzIlAdirUpaM suparAkramajanitAnAmiti, ata eva zubhAnA-18 anukrama [6] 56 // JinEleinitinel ~ 95~ Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ------ mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka dIpa anukrama [6] eeeeeeeeesekese zubhaphalAnAM iha kizidazubhaphalamapi indriyamativiparyAsAta zubhaphalamAbhAti tatastAttvikathabhaphalapratipattyarthamasyaiva paryAyamAha-kalyANAnAM-tattvavRttyA tathAvidhaviziSTaphaladAyinAM athavA kalyANAnAM-anarthopazamakAriNAM kalyANakalyANarUpaM phalavipAka pacaNubhavamANA' pratyekamanubhavanto viharanti-Asate / tadevaM padmavaravedikAyA bahiHsthitavanakhaNDavaktavyatoktA, samprati tasyA pavAsthitavanakhaNDavaktavyatAmabhidhitsurAha-tIse NaM jagaIe' ityAdi, tasyA jagatyA upari padmavaravedikAyA antarmadhye yaH pradezaH etasmin mahAneko banakhaNDaH prajJaptaH, dezone dve yojane viSkambhena vedikA-padmavaravedikA tasyAH samakAtulyaH parikSepeNa, ayaM bhAvaH-padmavaravedikAyA yAvAn (tAvAn ) asyApi, padmavaravedikAbahiHpradezAt antaH paMcadhanuHzatAgamane yat parikSepanyUnatvaM tanna vivakSitamalpatvAditi, 'kiNhe'tti kRSNo yAvaditipadena ca bahirvanakhaNDavadavizeSeNa vanakhaNDavarNako grAhyaH, navaraM tRNavihIno jJAtavyaH, atra tRNajanyaH | | zabdo'pi tRNazabdenAbhidhIyate upacArAdatastRNazabdavihInoM jJAtavyaH, upalakSaNatvAdasya maNizabdavihIno'pi, padmavaravedikAntaritatayA tathAvidhaH vAtAbhAvato maNInAM tRNAnAM cAcalanena parasparaM saMgharSAbhAvAt zabdAbhAvaH, upapannazcAyamarthaH, jIvAbhigamasUtravRttyostathaiva darzanAditi / sampati jambUdvIpasya dvArasaMkhyAmarUpaNArthamAhajaMbuddIvassa NaM bhaMte ! dIvassa kA dArA paNNattA, go0| cattAri dArA paM0, 0-vijae 1 vejayaMte 2 jayaMte 3 aparAjie 4, evaM catvArivi vArA sarApahANimA bhANiyavA (sUtra 7) kahiNaM maMte! jaMbuddhIvassa dIvassa vijae NAmaM dAre paNNate ?, go0 ~ 96~ Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [1], ----- ----- mUlaM [7-8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata jANAra caSaNapacAra Keeee 0 jambadvApa sUtrAMka [7,8] dIpa anukrama [7,8] zrIjamyU jaMyuhIye vIve megharasa pAyasa purathimeNaM paNayAlIsaM joyaNasahassAI vIipaittA jaMburIvadIpapurasthimaperate lavaNasamupapura- vikSaskAre dvIpazA thimaddhassa pacatyimeNaM sIAe mahANaIe uppi pattha NaM jaMbuddIvassa vijae NAmaM dAre paNNatte aTTha joSaNAI uddhaM ucaNaM cattAri nticandrI- joyaNAI vikarNabheNa tAvaiyaM caiva paveseNaM, see varakaNagathUmiyAe, jAva dArassa baNNao jAva raayhaannii| (sUtra 8) dvArA yA vRciH atra sUtre praznanirvacane ubhe api sugame, navaraM pUrvAtaH prAdakSiNyena vijayAdIni dvArANi jJeyAni, dvArANAmeva 8 // 47 // 18 sthAnavizeSaniyamanAyAha-'kahiNaM bhNte|' ityAdi, ka bhadanta ! jambUdvIpasya dIpasya vijayamiti prasiddhaM 'nAma' ti8 18| prAkRtatvAta vibhaktipariNAmena nAmnA dvAraM prazata, bhagavAnAha-gautama! jambUdvIpe dvIpe yo mandaraparvato-merugiriH tasya 18 'purathimeNa ti pUrvasyAM dizi paJcacatvAriMzataM yojanasahasrANi vyativrajya-atikramya jambUdvIpe dvIpe paurastyaparyante 8 lavaNasamudrapUrvArdhasya 'paJcatthimeNaM'ti pAzcAtyabhAge zItAyA mahAnadyA upari yaH pradeza iti gamyaM, etasmin jambU-18 dvIpasya dvIpasya vijayaM nAmnA dvAra prajJaptam , aSTau yojanAnyUoccatvena catvAri yojanAni viSkambhena-vistAreNa, idaM ca dvAraviSkambhamAnaM sthUlanyAyenokaM, sUkSmekSikayA tu vibhAvyamAnaM dvArazAkhAdvayaviSkambhasatkakrozadvayaprakSepe / sAiyojanapramANaM bhavati, tanna vivakSitamiti, 'tAvaiyaM ceva paveseNaM'ti tAvadeva catvArItyarthaH, yojanAni pravezena-2 bhittivAhalyalakSaNena kathaMbhUtamityAha-vaita-zvetavarNapitaM bAhulyenAratamayatvAt , 'varakanakastUpikAka' parakanakA-varakanakamayI stUpikA-zikharaM yasya tat / atha zeSa dvAravarNaka rAjadhAnIvarNakaM cAtidezenAha-'jA'lAdi, atha jambUdvIpe vijayAdi dvArANya: kathanaM Arabhyate ~97~ Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [ 7,8] dIpa anukrama [7,8] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [1], mUlaM [ 7-8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH | yAvad dvArasya varNako-varNanagrantho 'jAva rAyahANI'ti yAvadrAjadhAnIvarNakazca jIvAbhigamopAGgoko niravazeSo bakavyaH, tatra prathamaM dvAravarNako yathA- 'IhAmigaMusabhaturagaNaramaga ravihagavAlaga kinnararurusarabhacama ra kuJjaravaNalayapaumalayabhatticitte saMbhuggayavaraveiyAparigayAbhirAme bijjAharajamalajualajaMtajutte iva accIsahassamAlaNIe, rUvagasahassakalie bhisamANe bhinbhisamANe cakkhuhoaNalese suhaphAse sassirIyarUve vaNNao dArassa tassimo hoi, taMjahAvairAmayA NemA riTThAmayA paTThANA veruliaruilakhaMbhe jAyarUvovaciyapavarapaMcavaNNamaNirayaNakuTTimatale haMsagabbhamaelae gomejjamae iMdakIle lohiakkhamaIo dAraceDAo joIrasAmae uttaraMge veruliAmayA kavADA vairAmayA saMdhI lohiakkhamaIo sUIo NANAmaNimayA samuggayA vairAmayA aggaThA aggalapAsAyA rayayAmayA AvattaNapeDhiyA aMkuttarapAsae niraMtarie ghaNakavADe bhittIM caiva bhittiguliyA chappaNNA tiSNi hoMti gomANasIo tattiAo NANAmaNirayaNavAlarUvagaThIlaTThi asAlabhaMjiAge vairAmae kUDe rayayAmae ussehe savatavaNijjamae uhoe NANAmaNirayaNajAlapaMjaramaNivaMsagalohiyakkhapaDivaMsagarayayabhome aMkAmayA pakkhA pakkhavAhAo joIsAmayAvaMsA | vaMsakaveyA ya rayayAmaIo paTTiAo jAyasvamaio ohADaNIo baharAmaio uvaripucchaNIo sabasee rayayAmayacchANe aMkAmayakaNagakUDatavaNijjayUbhiAe see saMkhatalavimalanimmaladadhighaNagokhIrapheNarayaNigarapagAse tilagarayaNaddhacaMdaci NANAmaNidAmAlaMkie aMto vAhiM ca saNhe tavaNijjavAluApatthaDe suhaphAse sassirIarUve pAsAIe 4" Fur Fate & Use Cy ~98~ 3613161313133 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [1], ----- ----- mUlaM [7-8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata dvIpazA dvArA sUtrAMka [7,8] dIpa anukrama [7,8] zrIjamyU- iti, atra vyAkhyA-IhAmigeM'tyAdi vizeSaNadazakaM padmavaravedikAgatavApItoraNAdhikAre vyAkhyAtArthamiti tato'va- vakSaskAre seyaM, 'vaNNo dArassa tassimo hoI' iti varNako-varNakanivezo dvArasya-vijayAbhidhAnasyAyaM-vakSyamANo bhavati, jambUdvIpanticandra tamevAha-taMjahe'tyAdi, tadyathA-'vayarAmayA NemA ityAdi, atra ca dvAravarNanAdhikAre yatra kevalaM vizeSaNaM tatra sAkSAt yA vRttiH dvArasya vizeSaNatA yatra tu vizeSyasahitaM tatra tasyeti gamyaM, tena tasya vijayadvArasya vajramayA nemA-bhUmibhAgAdUrva // 48 // niSkAmantaH pradezAH riSTharatnamayAni pratiSThAnAni-mUlapAdAH vaiDUryAH-vaiDUryaratnamayAH rucirAH stambhAH yasya tattathA, tathA jAtarUpeNa-suvarNenopacitaiH-yukkaiH pravaraM paJcavarNamaNirattaiH kuTTimatalaM-baddhabhUmitalaM yasya tattathA, tathA'sya vijayadvArasya haMsagarbharalamaya eluko-dehalI gomedakaratnamaya indrakIlo-gopurakapATayugasandhinivezasthAnaM lohitAkhya-18 padmarAgAkhyaM ratnaM tanmayyau dvArapiNDyau-dvArazAkhe sUtre svItvanirdeza ArSatvAt jyotIrasamayaM uttaraGga-dvArasyopari | tiryagvyavasthitaM kASThaM vaiDUryamayau kapATau lohitAkSamayyo-lohitAkSaratnAtmikAH sUcayaH-phalakadvayasambandhavighaTanAKA bhAvahetupAdukAsthAnIyAH tatra bajramayAH sandhayaH-sandhimelAH phalakAnAM, kimuktaM bhavati?-vajraratnApUritAH phalakAnAM sandhayaH, tathA nAnAmaNimayAH samudgakA iva samudgakA:-cUlikAgRhANi, tAni nAnAmaNimayAni, yatra nyastI kpaattii||||48|| nizcalatayA tiSThataH, vajramayA argalA argalAprAsAdAH, tatrArgalAH pratItAH argalAprAsAdA yatrArgalA niyamyante, rajatamayI AvartanapIThikA, AvartanapIThikA ca yatrendrakIlo bhavati, tathA aGkA-aGkaratnamayA uttarapArthA yasya tattathA, orac3000000000000000000ase ~ 99~ Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [1], ----- ----- mUlaM [7-8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: are prata sUtrAMka [7,8] nirantaritaghanakapATa miti nirgatA antarikA-laghvantararUpA yayostI nirantariko ata eva ghanakapATau yasya tattathA | bhittisu ceva bhittiguliyA chappaNNA tiNNi hoti' iti tasya dvArasyobhayoH pArzvayobhittiSu bhittiSu gatA bhittigu-12 likAH pIThakasaMsthAnIyAH tisraH SaTpaJcAzata:-SaTpaJcAzatrikapramitA bhavanti, aSTapaTyadhikaM zatamityarthaH, tathA gomAnasya:-zayyAH tAvanmAtrA:-paTpanAzatrikapramitAH, nAnAmaNiratnamayAni vyAlarUpANi-phaNirUpakANi, lIlAsthitazAlabhaJjakAca-lIlAsthitaputrikA yatra tattavA, tathA tasya dvArasya vajramayaH kUTo-mADhabhAgaH rajatamaya utsedhaH, zikharaM kevalaM, zikharamatra tasyaiva mADhabhAgasya sambandhi draSTavyaM na dvArasya, tasya prAgevoktatvAt, sarvAtmanA tapanI-1 yamaya 'ullokaH' uparibhAgaH 'nAnAmaNirayaNajAlapaJjaramaNivaMsagalohiakkhapaDivaMsagarayayabhommeM' iti maNayo-maNi-10 mayA vaMzA yeSAM tAni maNivaMzakAni tathA lohitAkSA-lohitAkSamayAH prativaMzAH yeSAM tAni lohitAkSaprativaMza18|| kAni, tathA rajatamayI bhUmiryeSAM tAni rajatabhUmAni, prAkRtatvAt samAsAnto makArasya ca dvitvaM, maNivaMzakAni lohi| tAkSaprativaMzakAni rajatabhUmAni, nAnAmaNiratnAni-nAnAmaNiratnamayAni jAlapaMjarANi-gavAkSAparapayoyANi yasmin | dvAre tattathA, padAnAmanyathopanipAtaH prAkRtatvAt, 'aGkAmayA pakkhA ityata Arabhya rayayAmae chANe' ityantAni | 1 padmavaravedikAyadAvanIyAni, 'aMkAmayakaNagakUDatavaNijathUbhiyAge' iti, aGkamayaM-bAhulyenAGkaralamayaM pakSabAhAdInA-18 maGkaralAtmakatvAt kanaka-kanakamayaM kUTa-mahacchikharaM yasya tattathA, tapanIyA-tapanIyamayI stUpikA-laghuzikhararUpA dIpa anukrama [7,8] Destatestatemesekseeseaes Recreated Kottactice zrIjam, ~ 100~ Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [7,8] dIpa anukrama [7,8] vakSaskAra [1], mUlaM [7-8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAnticandrI - yA vRttiH // 49 // "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) Jan Eben yasya tattathA tataH padatrayasya padadvayamIlanena 2 karmadhArayaH, etena yatprAk sAmAnyenotkSiptaM 'see varakaNagathUbhiyAge' 1 vakSaskAre | iti tadeva prapaJcato bhAvitamiti, samprati tadeva zvetatyamupasaMhAravyAjena bhUya upadarzayati-zvetaM zvetatvamevopamayA draDha- 4 vijayadvArayati - vimalaM nirmalaM yat zaGkhatalaM- zaGkhasyoparitano bhAgo yazca nirmalo dadhighano-ghanIbhUtaM dadhi gokSIrapheno rajata- 14 varNanaM sR. 8 nikarazca-rUpyarAzistadvatprakAzaH - pratimatA yasya tattathA, 'tilagarayaNaddhacaMdacitte' iti tilakaralAni-puNDavizeSAH tairarddhacandraizca-arddhacandrAkAraiH sopAnavizeSazcitraM citrakAri tilakaralArddhacandracitraM, tathA nAnAmaNayo - nAnAmaNima| yAni dAmAni - mAlAstairalaGkRtaM nAnAmaNidAmAlaGkRtaM, tathA antarbahizca zlakSNaM zlakSNapudgalaskandhanirmApitaM tapanI| yAH- tapanIyamayyo vAlukAH sikatAstAsAM prastadaH - prastAro yatra tattapanIyavAlukAprastaTaM, 'suhaphAsa' ityAdi prAgvat / "vijayassa NaM dArassa ubhao pAsiM duhao NisIhiyAe do do caMdaNakalasA paNNattA, te caMdaNakalasA varakamalapaiTThANA surabhivaravAripaDipuNNA caMdaNakayacaJcAgA AviddhakaMTheguNA pauppalapihANA sagharayaNAmayA acchA sahA jAva paDirUvA mahayA mayA mahiMdakuMbhasamANA paNNattA samaNAuso !" atra vyAkhyA - vijayasya dvArasyobhayoH pArzva|yorekaikanaiSedhikIbhAvena 'duhajo 'ti prAkRtatvAt svatve dvidhAto-dviprakArAyAM naiSedhikyAM, naiSedhikI cAtra niSadanasthAnaM, tatra pratyekaM dvau dvau bandanAya kalazau vandanakalazI-mAMgalyaghaTau prajJaptau te ca bandanakalazA varakamalaM pratiSThAnaM AdhAro yeSAM te tathA, tathA surabhivaravAriparipUrNAH, candanakRtacarcAkA:- candanakRtoparAgAH, 'Aviddha Fraternal Oy ~ 101 ~ // 49 // Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [1], ----- ----- mUlaM [7-8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [7,8] Kicesese kaNTheguNA' iti AviddhaH-AropitaH kaNThe guNo-raktasUtrarUpo yeSAM te tathA, kaNThekAlavat saptamyA alup, tathA padmamutpalaM ca yathAyogaM pidhAnaM yeSAM te tathA, 'sabbarayaNAmayA' ityAdi prAgvat, 'mahayA mahayA' iti atizayena mahAnto 'mahendrakumbhasamAnAH' kumbhAnAmindra indrakumbho, rAjadantAdidarzanAdindrazabdasya pUrvanipAtaH, mahAMzcAsA-|| |vindra kumbhazca tasya samAnA mahendrakumbhasamAnA-mahAkalazapramANAH yadvA mahIndro-rAjA tadartha tasya sambandhino vA | kumbhA-abhiSekakala zAH tatsamAnAH prajJaptAH, he zramaNa ! he AyuSman !, 'vijayassa NaM dArassa ubhopAsiM duhao NisIhiyAe do do NAgadaMtagA paNNatA, te NaM NAgadaMtagA muttAjAlaMtarUsiahemajAlagavakkhajAlakhiMkhiNIghaMTAjAlaparikkhittA abbhuggayA abhinisiTTA tiri susaMpaggahiyA ahepaNNagaddharUvA paNNagaddhasaMThANasaMThiyA sababairAmayA acchA jAva paDirUvA mahayA 2 gayadaMtasamANA paNNattA samaNAuso!" vijayasya dvArasyetyAdipadayojanA prAgvat , dvI hI nAgadantakau-narkaTiko aGkaTikAvityarthaH prajJaptI, te ca nAgadantakA mukkAjAlAnAmantareSu yAni urichUtAni-1 lambamAnAni hemajAlAni-hemamayA dAmasamUhA yAni ca gavAkSajAlAni-gavAkSAkRtiralavizeSAH dAmasamUhA yAni ca ki kiNIghaNTAjAlAni-kSudraghaNTAsamUhAstaH parikSitA:-sarvato vyAptAH, abhimukhamunnatA abhyudgatA-agrimabhAge manAgunnatA| 18| iti bhAvaH, yena teSu mAlyadAmAni susthitAni bhavanti, abhimukhaM-bahirbhAgAbhimukhaM nisRSTA-nirgatAH abhinisRSTAH |tiryaga-bhittipradezaiH suSTu-atizayena samyag-manAgapyacalanena parigRhItAH 'ahepaNNagaddharUvA' iti adhaH-adhastanaM dIpa anukrama [7.8] 90000000000000000 cceceneratee Jitennial ~ 102~ Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [7,8] dIpa anukrama [7,8] zrIjammUdvIpazAnticandrI - 8 4 4 "jambUdvIpa-prajJapti" yA vRttiH // 50 // - vakSaskAra [1], mUlaM [7-8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) jAva yat pannagasya - sarpasyAddhaM tasyeva rUpa-AkAro yeSAM te tathA adhaH pannagArddhavadatisaralA dIrghAzceti bhAvaH, etadeva vyAcaSTe - pannagArddhasaMsthAnasaMsthitAH' adhaH pannagArddha saMsthAnasaMsthitAH sarvAtmanA vajramayAH 'acchA' ityAdi prAgvat, 'mahayA mahayA' iti atizayena mahAnto gajadantasamAnAH - gajadantAkArAH prajJaptAH, he zramaNa ! he AyuSman ! / "tesu NaM NAgadaMtasu bahave kiNhasuttabaddhavagghAriamaladAmakalAvA evaM nIla0 lohia0 hAlida * sukillasuttabaddha bagghAriamaladAmakalAvA, te NaM dAmA tavaNijjalaMbUsagA suvaNNapayaragamaMDiyA NANAmaNirayaNavivihahAraddhahArauvasobhiyasamudayA sirIi aIva uvasobhemANA 2 citi" atra vyAkhyA- teSu ca nAgadantakeSu bahavaH kRSNasUtrabaddhA 'bagghAria'tti | avalambitA: mAlyadAmakalApAH- puSpamAlAsamUhAH, evaM nIlalohita hAridrazukasUtrabaddhA api mAlyadAmakalApA vAcyAH, 'te NaM dAmA' ityAdi, tAni dAmAni 'tavaNijjalaMbUsagA' iti tapanIyaH - tapanIyamayo lambUsago-dAnAmagrimabhAge prAGgaNe lambamAno maNDanavizeSo golakAkRtiryeSAM tAni tapanIyalambUsakAni, tathA pArzvataH - sAmastyena suvarNapratarakeNasuvarNapatrakeNa maNDitAni suvarNapratarakamaNDitAni tathA nAnArUpANAM maNInAM ratnAnAM ca ye vividhA vicitravarNA hArAaSTAdazasarikAstairupazobhitaH samudAyo yeSAM tAni tathA, 'jAba sirIe aIva uvasobhemANA 2 cirddhati' atra yAvatkaraNAt evaM paripUrNaH pATho draSTavyaH 'IsimaNNoNNamasaMpattA pubAvaradAhiNuttarAgaehiM vAehiM maMdAyaM 2 eijamANA 2 palaMbamANA 2 pajhaMjhamANA 2 urAleNaM maNuNNeNaM maNahareNaM kaNNamaNanindukareNaM saddeNaM te paese sabao samaMtA ApUremANA Fur Fate & Use Cy ~ 103~ 1 vakSaskAre vijayadvAravarNanaM sU // 50 // Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [1], ----- ----- mUlaM [7-8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [7,8] 2 sirIe atIva upasobhemANA 2 ciTThati" etacca pUrva padmavaravedikAvarNane vyAkhyAtamiti na bhUyo vyAkhyAyate, "tesi NaM NAgadaMtagANa uvari do do NAgadaMtagA paNNattA, te NaM NAgardatagA muttAjAlaMtarUsiyA taheva jAva samaNA| uso !, tesu NaM NAgardataesu bahave rayayAmayA sikayA paNNatA, tesu NaM rayayAmaesu sikapasu bahUIo veruliyAmaIo || dhUvaghaDIo paNNattAo, tAo NaM dhUvaghaDIo kAlAgurupavarakuMdurukkaturukkadhUvamaghamaghatagaMdhuDuAbhirAmAo sugaMdhavara|gaMdhiAo gaMdhavaTTibhUyAo orAleNaM maNuNNeNaM ghANamaNanibuikareNaM gaMgheNaM te paese savao samaMtA ApUremANIo, 2sirIe Iva svasobhemANA 2 ciTuMti" atra vyAkhyA-teSAM nAgadantAnAmupari anyI dI dvI nAgadantako prajJaptI. te ca nAgadantakA muttAjAlaMtarUsiahemajAlagavakkhajAla ityAdi prAguktaM sarva draSTavyaM, yAvad gajadantasamAnAH prajJaptAH he zramaNa! he AyuSman !, 'tesu Na'mityAdi teSu nAgadantakeSu bahUni rajatamayAni sikakAni prajJaptAni, teSu rajatamayeSu sikyakeSu baDhayo vaiDUryyamayyo dhUpaghavyaH-dhUpaghaTikAH prajJaptAH, tAzca dhUpaghaTikAH kAlAguruzca-kRSNAguruH pravarakundurukaM ca-cIDAbhidhAno gandhadravyavizeSaH turuSkaM ca-sihakaM dhUpazca-dazAGgAdiH gandhadravyasaMyogaja iti dvandve18 teSAM sambandhI yo 'maghamata'tti maghamaghAyamAno'tizayavAn udutaH-itastato viprasato gandhastenAbhirAmAH, uDutaza-1 bdasya paranipAta ArSatvAt , suSTu-zobhano gandho yeSAM te tathA, samAsAntavidheranityatvAdatredpasya samAsAntasyAbhAvo yathA surabhigandhena vAriNeti,te ca te gharagandhAzva-pradhAnavAsAsteSAM gandhaH sa Asu astIti sugandhavaragandhagandhikAH 'ato-18 dIpa anukrama [7,8] 00000000000000090805000 ~104 ~ Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [1], ----- ----- mUlaM [7-8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [7,8] // 51 // dIpa anukrama [7,8] zrIjammU-18||'nekasvarA'ditIkapratyayaH (zrIsiddha07-2-6) ata eva gandhavartibhUtAH-saurabhyAtizayAgandhadravyaguTikAkalpAH radAreNa 8 bakSaskAre dvIpazA- sphAreNa manojJena-mano'nukUlena, kathaM mano'nukUlatvamata Aha-prANamanonitikaraNa gandhena tAn-pratyAsannAn pradezAna18| vijayadvAranticandrI| ApUrayantyaH 2 zriyA atIva zobhamAnAH2 tiSThanti,"vijayassa NaM dArassa ubhao pAsiM duhao nisIhiyAe do do sAla-18 varNana sU.8 yA vRttiH bhaMjiyAo paNNattAo, tAoNaM sAlamaMjiyAo lIlaTThiyAo supaiDiAo sualaMkiyAo gANAviharAgavasaNAo rattAvaMgAo asiyakesIo miuvisayapasatthalakkhaNasaMvelliyaggasirayAo NANAmallapiNaddhAo muhigejmasumajjhAo AmelagajamalajualavaTTiaambhunnayapINaraiasaMThiyapayoharAo IsiM asogavarapAyavasamuTThiyAo vAmahatthagahiyaggasAlAo IsiM addhacchikaDakkhacidvipahiM lusemANIoviva caksuloaNalesahiM aNNamaNNaM khijanamANIoviva puDhavIpariNAmAo sAsayabhAvamuvagayAo caMdANaNAo caMdavilAsiNIo caMdaddhasamaNiDAlAo caMdAhiyasomadasaNAo ukkA iva ujjoe-18 mANIo vijuSaNamarIcisUradipaMtateaahiayarasaNNigAsAo siMgArAgAracAruvesAo pAsAdIyAo tebhasA AIka | | uvasobhemANIo ciTThati' atra vyAkhyA-vijayasya dvArasyobhayoH pAzvayorekaikanaipedhikIbhAvena dvidhAto-dviprakArAyAMza naipedhikyA dekhe zAlabhajike-pazcAlyau prajJapte, tAca zAlabhajikA lIlayA-lalitAGganivezarUpayA sthitAH lIlA-18| sthitAH suThu-manojJatayA pratiSThitAH supratiSThitAH suSTha-atizayena ramaNIyatayA alaMkRtAH svaLaMkRtAH, tathA 'nAnAviha-181 rAgavasaNAoM' iti nAnAvidho-nAnAprakAro rAgo-raJjanaM yeSAM tAni tAdRzAni basanAni-vastrANi saMvRtatayA yAsAM ~ 105~ Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [1], ----- ----- mUlaM [7-8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: eeeee prata sUtrAMka [7,8] sAstathA. rakto'pADo-nayamaprAntaM yAsAM tAH rakApAGgatA, asitAH-zyAmAH kezA yAsa tA masitakezAH mRdavaHkomalA vizadA-nirmalAH prazastAni-zobhanAnyasphuTitApratvaprabhRtIni lakSaNAni yeSAM te prazastalakSaNAH, saMvellitaM-saMvRtaM | kiJcidAkaJcitaM agraM yeSAM zekharakaraNAt te saMvellitAyAH zirojA:-kezAH yAsAM tA mRduvizadaprazastalakSaNasaMvelitAprazirojAH, nAnArUpANi mAlyAni-puSpANi pinaddhAni-AviddhAni yathocitasthAneSu sthApitAni yAsAM tA nAnA-18 mAlyapinaddhAH, niSThAmtasya paranipAto bhAryAdidarzanAt , muSTigrAhyaM tanutaratvAt suSTu madhyaM-madhyabhAgo yAsAMtA muSTi-18 grAhyasumadhyAH, 'AmelagajamalajualavaddiaanbhuNNayapINaraiasaMThiapayoharAoM' ApIDa:-zekharakastasya yamala-sama-18 zreNIkaM yugalaM tadvadvartitau-baddhasvabhAvAvupacitakaThinabhAvAviti bhAvaH, ata evAbhyunnatI-tuGgo pInaratidasaMsthitau-19 | pIvarasukhadasaMsthAnI payodharI-stanI thAsA tAstathA, tathA 'IsiM asogapAyavasamuTThiyAoM' iti, ISat-manAk azoka-10 varapAdape samavasthitA-AzritAH tathA vAmahastena gRhItamagraM zAlAyAH-zAkhAyA arthAdazokapAdapasya yAbhistAH vAmahastagRhItAmazAkhA:, "IsiM addhacchikasakkhaciTThiehiM lUsemANIo vive'ti ISat-manAk arddha-tiryagvalitaM akSi-cakSuryeSu kaTAkSarUpeSu ceSTiteSu zRGgArAvirbhAvakakriyAvizeSeSvityarthaH tairmuSNantya iva subajanamanAMsIti gamyaM, || tathA 'cakkhulloaNalesehiM' annama-parasparaM cakSuSAM lokanena-avalokanena lezA:-saMzlepAstaiH khidyamAnA iva, kimuktaM para bhavati?-evaM nAma tAH tiryagvalitAH kaTAkSaH parasparamavalokamAnAH avatiSThanti yathA nUnaM parasparasaubhAgyAsahanataH dIpa anukrama [7.8] estseesaesesesese ~ 106~ Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [1], ----- ----- mUlaM [7-8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata | vijayadvAra vakSaskAre varNanaM sa.8 sUtrAMka [7,8] dIpa anukrama [7,8] zrIjambU-18 tiryagvalitAkSikaTAkSaiH parasparaM khighanta iveti, tathA 'puDhavIpariNAmAo' iti pRthvIpariNAmarUpAH zAzvatabhAvamupagatA dvIpazA-N | bijayadvAravat, candrAnanA:-candramukhyaH candravanmanoharaM vilasantItyevaMzIlAzcandravilAsinyaH candrArDena-aSTamI-18 nticandrIyA ciH | candreNa sama-sadRzaM chalATaM yAsAM tAH candrArddhasamalalATAH, candrAdapyadhikaM soma-subhagaM kAntimArzana-AkAro yAsAM | tAH tathA, ulkA iva-gaganAgnijvAlA ivodyotamAnAH vidyuto-meghavahayastAsAM ghanA-niviDA marIcayastebhyo yaca // 52 // sUryasya dIpyamAnaM ghanAcanAvRtaM tejastasmAdadhikataraH sannikAza:-prakAzo yAsa tAstathA, zRGgAro-maNDanabhUpaNATo| pastatpradhAna AkAro yAsAM tAstathA, cAruveSAH-manoharanepathyAH, pazcAtkarmadhArayaH, athavA zRGgArasya-prathamarasasyA| gAramiva-gRhamiva cAru veSo yAsAM tAstathA, prAsAdIyA ityAdipadacatuSTayaM prAgvat , "vijayassa NaM dArassa ubhao pAsiM duhao NisIhiyAe do do jAlakaDagA paNNattA, te NaM jAlakaDagA sabarayaNAmayA acchA saNhA jAva paDirUvA" | vijayasyetyAdi prAgvat, dvau dvau jAlakaTakau-jAlakAkIrNoM ramyasaMsthAnI pradezavizeSau prajJaptI, te ca jAlakaTakAH sarvarakSamayA acchA' ityAdi prAgvat / "vijayassa NaM dArassa ubhopAsiM duhao NisIhiyAe do do ghaMTAo paNNacAo, tAsi NaM ghaMTANaM ayameyArUve vaNNAvAse paNNate, taMjahA-jaMbUNayAmaIo ghaMTAo varAmaIo lAlAo NANAmaNimayA ghaMTApAsagA tavaNijjamaIo saMkalAo rayayAmaIo rajUo, tAo gaM ghaMTAo ohassarAo mehassarAo haMsassarAo koMcassarAo sIhassarAo duMdubhissarAo gaMdissarAo gaMdighosAo maMjughosAo sussarAo ececeivestaeseaeseseseseaesese. // 52 // ~107~ Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [1], ----- ----- mUlaM [7-8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [7,8] 18 sussaraghosAo urAleNaM maNuNNeNaM maNahareNaM kaNNamaNanibbuikareNa sadeNaM jAva ciTThati' akSaragamanikA prAgvat , veDhe ghaNTe prajJapte, 'tAsi the' tAsAM ghaNTAnAmayametadrUpo varNAvAsaH prajJaptaH, tadyathA-jAmbUnadamayyo ghaNTA, vaz2amayyo lAlAH nAnAmaNimayA ghaNTApA -paNTaikadezavizeSAH, tapanIyamayyaH zRGkhalA yAsu tA avalambitAstiSThanti, rajatamayyo rajavaH pratItAH tAzca ghaNTA opena-pravAheNa svaro yAsAM tAstathA, meghasyevAtidIrghaH svaro yAsAM tAstathA, haMsa-|| syeva madhuraH svaro yAsA tAstathA, evaM kocasvarAH, siMhasyeva prabhUtadezavyApI svaro yAsa tAstathA, evaM dundubhisvarAH, nandiH-dvAdazatUryasaMghAtastadvatsvaro yAsa tAstathA, nandivat ghoSo-ninAdo yAsA tAstathA, maJjaH-priyaH karNamanaH-|| sukhadAyI svaro yAsAM tAstathA, evaM majhughoSAH, kiMbahunA, susvarAH susvaraghoSAH, athavA suSTu yat svaM-svakIyaM anantaroktaM varNa zRkhalAdikaM tena rAjante iti susvarAH tathA zobhanau varaghoSau yAsa tAH, 'urAleNa' mityAdi prAgvat, "vijayassa NaM dArassa ubhao pAsiM duhao NisIhiyAe do do vaNamAlAo paNNattAo, tAo NaM vaNamA-18 lAo NANAdumalayakisalayapalavasamAulAo chappayaparibhuz2amANasobhaMtasassirIyAo pAsAdIyAo4" atra vyAkhyA-18 padayojanA prAgvat, dve dve vanamAle prajJapte, tAzca vanamAlA drumANAM nAnAlatAnAM ca ye kizalayarUpA atikomalA ityarthaH pallavAstaiH samAkulA:-sammizrAH SaTpadaiH paribhujyamAnAH satyaH zobhamAnAH SaTpadaparibhujyamAnazobhamAnAH,8 18|| ata eva sazrIkAH, tataH pUrvapadena vizeSaNasamAsaH 'pAsAIyA' ityAdi prAgvat , "vijayassa NaM dArassa ubhao pAsi | dIpa anukrama [7,8] 2022302020009sadawasi INHimatrane ~ 108~ Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [1], ----- ----- mUlaM [7-8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [7,8] dIpa anukrama [7.8] zrIjambU- duhao NisIhiyAe do do pakaMThagA paNNatA te NaM pakaMThagA cattAri joaNAI AyAmavikkhaMbheNaM do joaNAI bAha- vArako dvIpazA- 18 leNaM savavairAmayA acchA Ava paDirUvA" iti, atra vyAkhyA-padayojanA prAgvat dvau dvau prakaNThako prajJaptI, praka- vijayadvAranticandrI NThako nAma pIThavizeSaH, cUrNau tu "AdarzavRttI paryamtAvanatapradezau pIThau prakaNThA"viti, te ca prakaNThakAH catvAri 8 varNana sU.8 yA vRtiH yojanAnyAyAmaviSkambhena-AyAmaviSkambhAbhyAM ve yojane bAhalyena-piNDena 'saghavairAmayA' iti sarvAtmanA vajra-18 // 53 // mayAH te prakaNThakAH 'acchA' ityAdi vizeSaNakadambakaM prAgvat , "tesi Na pakaMThagANaM uri patteya patteyaM pAsAyaca-18 DisagA paNNatA, te NaM pAsAyaDiMsagA cattAri joyaNAI uddhaM uccatteNaM do joyaNAI AyAmavikkhaMbheNaM abhugga-18 | yamUsiapahasiyA vivihamaNirayaNabhasicittA pAuduavijayajayaMtIpaDAgacchattAticchattakaliyA tuMgA gagaNatalamaNulihaMtasiharA jAlaMtararayaNapaMjarummIliA iva maNikaNagadhUbhiAgA viasiyasayavattapoMDarIyatilagarayaNaddhacandacittA aMto bAhiM ca saNhA tavaNijjavAluApasthaDA suhaphAsA sassirIyaruyA pAsAIyA 4" teSAM prakaNThakAnAmupari pratyeka prAsAdAvataMsakAH prajJaptAH, prAsAdAvataMsako nAma prAsAda vizeSaH, tatyutpattizcaiva-prAsAdAmAmavataMsaka iva-zekharaka iva || prAsAdAvataMsakA, te ca prAsAdAvataMsakAH pratyekaM catvAri yojanAnyUryoccatvena dve yojane AyAmaviSkambhAbhyAM 'ammu-1|| ggaye tyAdi, abhyudgatA-Abhimukhyena sarvato vinirgatAH utsRtAH-prabalatayA sarvAsu vikSa prasatA yA prabhA tayA sitA |iva-baddhA iva tiSThantIti gamyate, anyathA kathamiva te'tyuccA nirAlambAstiSThantIti bhAvaH, tathA 'vivihamaNirayaNa ~ 109~ Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [1], ----- ----- mUlaM [7-8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [7,8] eatreeeeeeeeeees bhatticittA' iti vividhA-anekaprakArA ye maNayaH-candrakAntAyAH yAni ca ralAni-karketanAdIni teSAM bhaktimiHvicchittibhizcitrA-nAnArUpA Azcaryavanto vA, nAnAvidhamaNiralabhakticitrAH, tathA 'vAuDuavijayavejayaMtIpaDAgacchattAichattakaliyA' vAtoDutA-vAyukampitA vijayaH-abhyudayastatsaMsUcikA vaijayantInAmyo yAH patAkAH, athavA vijayA iti vaijantInAM pArthakarNikA ucyante, tatpradhAnA vaijayantyo vijayavaijayantyaH-patAkAstA eva vijayavarjitA vaijayantyaH, chatrAtichatrANi-uparyuparisthitAnyAtapatrANi taiH kalitA vAtodbhUtavijayavaijayantIpatAkAchatrAtichatraka| litAH, tuGgA-uccAH, uccastvena caturyojanapramANatvAt, ata eva gaganatalaM-ambaramanulikhanti-abhilaMghayanti zikharANi yeSAM te tathA, tathA jAlAni-jAlakAni gRhabhittiSu loke yAni pratItAni, tadantareSu viziSTazobhA| nimittaM ralAni yeSu te jAlAntararalAH, sUtre cAtra vibhaktilopaH prAkRtatvAt, tathA paJjarAdunmIlitA iva-bahiSkRtA iva paJjaronmIlitAH, yathA kila kimapi vastu vaMzAdimayapracchAdanavizeSAdvahiSkRtamatyantamavinaSTacchAyaM bhavati, evaM te'pi prAsAdAvataMsakA iti bhAvaH, athavA jAlAntaragataratnapaJjarai-ratnasamudAyavizeSairunmIlitA iva-unmipitalocanA | ivetyarthaH, maNikanakastUpikA iti pratIta, vikasitAni-vikasvarANi zatapatrANi puNDarIkANi ca-kamalavizeSAH dvArAdI pratikRtitvena sthitAni tilakaratAni-bhittyAdiSu puNDUvizeSAH arddhacandrAzca dvArAdiSu tazcitrA-nAnArUpA AzcaryabhUtA vA nAnAmaNimayadAmAlaMkRtA iti vyaktaM antarbahizca zlakSNA-masaNAH, tapanIyasya-rakkasuvarNasya vA dIpa anukrama [7,8] 229200290292020 ~110~ Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [1], ----- ----- mUlaM [7-8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: vakSaskAre jahAra prata sUtrAMka [7,8] dIpa anukrama [7,8] zrIjamyU- lukAstAsAM prastaTa:-prastaraH prAGgaNeSu yeSAM te tathA, zeSaM pUrvavat, "tesi NaM pAsAyavaDiMsagANaM ulloA paumalayAbha- dvIpazA-ticittA asogalayAbhatticittA caMpagalayAbhatticittA cUalayAbhatticittA vaNalayAbhatticittA vAsaMtilayAbhatti- nticandrI cittA savatavaNijamayA jAva paDirUvA" teSAM prAsAdAvataMsakAnAmullokAH-uparitanabhAgAH padmalatAbhakticitrAH ayA vRciH zokalatAbhakticitrAH pampakalatAbhakticitrAH cUtalatAbhakticitrAH banalatAbhakticitrAH vAsantikalatAbhakticitrAH, // 54 // sarvAtmanA tapanIyamayAH 'acchA saNhA jAva paDirUvA' iti vizeSaNakadambakaM prAgvat , "tesi NaM pAsAyaDiMsagANaM | aMto bahusamaramaNile bhUmibhAge paNNate, se jahANAmae AliMgapukkharei vA jAva maNIhiM uvasobhie maNINaM SaNNo // gaMdho phAso a Neadho"tti, teSAM prAsAdAvataMsakAnAmantarbahusamaramaNIyo bhUmibhAgaH prajJaptaH, 'se jahANAmae AliMga yukkharei vA' ityAdi samabhUmivarNanaM varNapaJcakasurabhigandhazubhasparzavarNanaM ca prAgvad jJeyaM, "tesi NaM bahusamaramaNijjANaM bhUmibhAgANaM bahumajhadesabhAe patteyaM sIhAsaNANaM ayameyArUve vaNNAvAse paNNatte, taMjahA-rayayAmayA sIhA sovaNNiyA pAyA tavaNijamayA cakalA NANAmaNimayAI pAyasIsagAI jaMbUNayAmayAI pattAI vairAmayA saMdhI ANANAmaNimayaM cecaM te NaM sIhAsaNA IhAmigausabha jAva paumalayAbhatticittA, saMsArasArobaciavivihamaNiraya-1 ANapAyapIDhA astharayamiumasUragaNavatayakusaMtaliccakesarapaJcatthuyAbhirAmA AINagarUavUranavaNIyatUlaphAsA suviraiya-| rayattANA oaviakhomabugulapaTTaparicchAyaNA uvari rattaMsuyasaMvuDA surammA pAsAiyA 4" iti, 'tesi NamityAdi, // 54 // 50002020 ~111~ Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [1], ---- ----- mUlaM [7-8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [7,8] hA teSAM prAsAdAvataMsakAnAmantarbahusamaramaNIyAnAM bhUmibhAgAnAM bahumadhyadezabhAge pratyeka siMhAsanaM prajJaptaM, teSAM ca siMhA sanAnAmayametadrUpo varNAvAso-varNakanivezaH prazaptaH, tadyathA-rajatamayAH siMhAH, yarupazobhitAni siMhAsanAni, sauca-1 rNikA:-suvarNamayAH pAdAH, sapanIyamayAni cakalAni-pAdAnAmadhaHpradezAH bhavanti, mukkAnAnAmaNimayAni pAdazIrSa-18 kANi-pAdAnAmuparitanA avayavavizeSAH, jAmbUnadamayAni gAtrANi-IpAdIni vajramayA-vajaralApUritAH sandhayogAtrANAM sandhimelAH nAnAmaNimayaM cecaM-nyUtaM viziSTaM vAnamityarthaH, tAni ca siMhAsanAni IhAmRgaRSabhaturaganaramakaravyAlakinnararurusarabhacamarakuJjaravanalatApadmalatAbhakticitrANi, tathA sArasAraiH-pradhAnapradhAnairvividhairmaNirakSarupacitaiH pAdapIThaiH saha yAni tAni tathA, prAkRtatvAdupacitazabdasyAntarupanyAsA, 'attharayamauamasUraganavatayakusaMtaliccakesara| paJcatthuAbhirAmA' iti Astaraka-AcchAdanaM mRdu yeSAM masUrakANAM tAnyAstarakamRdUni, vizeSaNasya paranipAtaH prAkRta-16 // tvAt , navA tvak yeSAM te navatvacaH kuzAntA-darbhaparyantA navatvacazca te kuzAntAca navatvakkuzAntAH-pratyagratvagdarbha-116 paryantarUpA liccAni-komalAni namrazIlAni ca kesarANi, kacit siMhakesaretipAThaH tatra siMha kesarANIva kesarANi ||4 madhye yeSAM masUrakANAM tAni navatvakkuzAntaliccakesarANi, siMhakesareti pAThapakSe ekasya kesarazabdasya zAkapArthi vAdidarzanAlopaH, AstarakamRdubhirmasUrakairnavatvakkuzAntalicakesaraiH pratyavastRtAni-AcchAditAni santi yAni / abhirAmANi tAni tathA, vizeSaNapUrvAparanipAto yAdRcchikaH prAkRtatvAt , tathA 'AINagarUabUranavanIyatUlaphAsA' eeeeeeeeeeeseaesed dIpa anukrama [7.8] thImanyU-10 ~ 112~ Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ----- mUlaM [7-8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [7,8] yA vRttiH dIpa anukrama [7,8] zrIjambU- iti Ajinaka-carmamayaM vastraM vacca svabhAvAdatikomalaM syAt rUta-kAsapakSama bUsencanaspativizeSaH navanIta- vijayadvAradvIpazA-18 pakSaNaM tula-arkatulaM teSAmika paryo veSAM tAni sthA, suviracitaM rajavANaM pratyekamupari yeSAM tAvi tathA, 'ovittivarNanaM sUra tacandrI-18 parikammitaM yat kSaurma-dukUlaM kA sikaM vastraM tatpraticchAdanaM-rajastrANasyopari dvitIyamAcchAdanaM beSAM tAni tathA, 'uvari rattaMsuasaMvuA'iti raktAzukeca-atiramaNIyena vastreNa saMvRtAni-AcchAditAni raktAMzukasaMvRtAni, ata eva / // 55 // suramyANi, 'pAsAIyA'ityAdi padacatuSTayaM prAgvat , "tesi NaM sIhAsaNANaM uppiM vijayadUse pampatte, te NaM vijavadUsA || saMkhakuMdadagarayamayamahiapheNapuMjasanikAsA sabaravaNAmayA acchA jAva paDirUvA" teSAM siMhAsanAnAmupari pratyekaM 2 || pratisiMhAsanamekaikabhAvAt vijayadUSyaM-vitAnakarUpo vastra vizeSaH prajJaptaH, tAni ca vijayaSyANi zakaH pratItaH kuMde'ti! kundakusumaM dakarajaH-udakakaNAH amRtasva-kSIrodadhijalasya mathitasya ya: phenapuJjo-DiNDIrotkarastatsannikAzAni-18 | tatsamapramANi, punaH kathaMbhUtAnItyAha- savasyaNAmayA' iti sarvAtmanA ratnamayAni, zeSa prAgvat , "tesi NaM vijayadU-11 | sANaM bahumajjhadesabhAe patteya patteyaM paharAmayA aMkusA paNNatA, tesu NaM vAirAmaesu aMkusesu patteyaM 2 kuMbhikA muttA|dAmA paNNattA, te NaM kuMbhikA mucAdAmA amehiM cauhiM tadabuJcattappamANamittehiM addhakuMbhikehiM muttAdAmehiM sakno || // 55 // samaMtA saMparikkhittA, te NaM dAmA tavaNijjalaMbUsayA suvaNNapayaragamaMDiyA jAva ciTThati" teSAM siMhAsanoparisthitAcA |vijayadUSyANAM pratyekaM 2 bahumadhyadezabhAge azA aGkazAkArA mukkAdAmAvalambanAzrayabhUtAH prajJatAH, teSu vajamaye 2999999 ~ 113~ Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [1], ----- ----- mUlaM [7-8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [7,8] edesekeepe mvaGkuzeSu pratyeka pratyeka kumbhAmaM-samayadezaprasiddhaM kumbhaparimANaM mukkAmayaM muktAdAma prajJaptaM, atra vRttvanusAreNa 'kuMbhika | mutcAdAme paNNatte' iti pAThaH sambhAvyate, kumbhamAcaM tu uttaratra carmaranachatraratnasamudkasthitasya cakriNo gRhapatiralena dhAnyarAzisamarpaNAdhikAre vakSyate, tAci ca kumbhAmANi mukkAdAmAni pratyeka pratyekamanyaizcaturbhiH kumbhAprairmukkAdAma|| bhistadarboccatvapramANamAtraiH sarvataH sarvAsu vikSu samantataH-sAmastyena saMparikSikSAni, 'addha kuMbhikehi' ityatra arddhazvabdaH sUtre dRzyamAno'pi vRttAvavyAkhyAtatyAnna vyAkhyAta iti, te Na dAmA'ityAdi dAmavarSakasUtraM padmavaravedikAdAmavarNa kavad vyAkhyeya, atra sUtrAdarzapu kacit 'tesi NaM pAsAyavaDiMsamANaM upi amaMgalagA paNNattA, sotthiyasIhAsa KjAva chattAichattA' iti sUtraM dRzyate,tadvyAkhyAnaM ca vyaktamiti, vijayassa pAM dAramsa ubhaopAsiM duhoNisIhiyAe / do do toraNA paNNattA, te Na toraNA NANAmaNimayA taheva jAva ahamamalagA jhavA chattAicchatA, tesi toraNANaM | purao do do sAlabhaMjiA paNNattA java heDA taheva, tesipa toraNA purao do doNAgatamA paNNacA, te NaM NAga-II 18 daMtagA muttAjAlaMtarUsiva taheva, tesu gaM pAgadattapasu bahave kiNhasuttabaddhabagdhAriyamajhadAmakalAvA jAva ciTuMti' sarva ||||cett sUtraM prAgvat kSeyaM, navaraM nAgadankasUtre upari nAgadantakA na bakkacyA abhAvAditi, "tekhi gaM toraNANaM purogaa| |do do harasaMghADagA jAva usahasaMpAGagA sakarapaNAmayA acchA jAva paDirUvA, evaM paMtIo kIhIo mihuNagA, tesi || hA toraNANaM puraco do do paumalayAmo jAya sAmanyAyo NiccaM kusumiyAyo nAca savaravaNAmayA jAva paDirUvAo" dIpa anukrama [7,8] Heraora2909200000accoonamasomaa esesepececers ~ 114 ~ Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [7,8] dIpa anukrama [7,8] vakSaskAra [1], mUlaM [7-8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambU dvIpazAnticandrI yA vRttiH // 56 // "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) JEbenicim atra vyAkhyA- teSAM toraNAnAM purato dvau dvau hayasaMghATakI dvau dvau gajasaMghATako dvau dvau narasaMghATako dvau dvau kiMpuruSasaM - ghATako dvI dvo mahoragasaMghATako dvau dvau gandharvasaMghATakI dvau dvau vRSabhasaMghATakI, ete ca kathaMbhUtA ityAha- 'savarayaNA | mayA acchA saNhA' ityAdi prAgvat, evaM paMktivIthImithunakAnyapi pratyekaM vAcyAni, 'tesi Na'mityAdi, teSAM toraNAnAM | purato dve dve padmalate yAvatkaraNAt dve dve nAgalate dve dve azokalate dve dve campakalate dve dve cUtalate dve dve vAsantIlate dve dve kundalate dve dve atimuktalate iti parigrahaH, dve dve zyAmalate, etAzca kathaMbhUtA ityAha- 'nicaM kusumiyAo' ityAdi yAvatkaraNAt 'nicaM mauliyAo nicaM lavaiyAo nicaM thavaiyAo gulaiyAo nicaM gucchiyAo nizcaM jamaliyAo nicaM jualiyAo nicaM viNamiyAoM nizcaM paNa miyAo niccaM suvibhattapaDimaMjarivarDisagadharIo nicaM kusumiyamauliyalavaiyathavaiyagulaiyagocchiyaviNamiyapaNamiyasuvibhattapaDimaMjarivarDisagadharIo' iti parigRhyate, asya vyAkhyAnaM prAgvat, punaH kathaMbhUtA ityAha- 'sabarayaNAmayA jAva paDiruvA' iti atrApi yAvatkaraNAt 'acchA saNhA' ityAdivizeSaNakadambakaparigrahaH, sa ca prAgvadbhAvanIyaH, "tesi NaM toraNANaM purao do do vaMdanakalasA padmattA, te NaM baMdaNakalasA | varakamalapaTTANA taheva savarayaNAmayA jAva paDiruvA" iti teSAM toraNAnAM purato dvau dvau vandanakalazI prajJaptI, varNakazca prAktano vaktavyaH, "tesi NaM toraNANaM purao do do bhiMgAragA paNNattA varakamalapaTTANA taheba savarayaNAmayA acchA jAva paDirUvA mattagayamahAmuhAgiisamANA paNNattA samaNAuso !' teSAM toraNAnA purato dvau dvau bhRGgArakI kana Fuate & Pona Use Only ~ 115 ~ vijayadvAravarSenaM sU.8 // 56 // Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [1], ----- ----- mUlaM [7-8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [7,8] seseseseseneceseaes | kAlukAparaparyAyau prajJaptI, tepAmiva-vandanakalazAnAmiva varNako vaktavyaH, navaraM paryante 'mattagayamahAmuhAgiIsamANA |paNNattA samaNAuso' iti vaktavyaM, matto yo gajastasya mahad-ativizAlaM yanmukhaM tasyAkRti:-AkArastatsamAnAH prajJaptAH he zramaNa ! he AyuSman ! "tesi NaM toraNANaM purao do do AdaMsagA paNNatA, tesiNaM ayameyArUve vaNNAvAse paNNatte, taMjahA-tavaNijjamayA pagaMThagA veruliyamayA charuhA vairAmayA cAragA NANAmaNimayA balakkhA aMkAmayA| maNDalA aNogyasianimmalAe chAyAe sabao ceva samaNubaddhA caMdamaMDalapaDinikAsA mahayA 2 addhakAyasamANA paNNattA samaNAuso!" teSAM toraNAnAM purato dvau dvAvAdarzakau-darpaNI prajJaptau, teSAM cAdarzakAnAmayametadrUpo varNAvAsaH prajJaptaH, tadyathA-tapanIyamayA prakaMThakA-pIThavizeSAH vaiDUryamayAH thAsakA:-AdarzagaNDapratibaddhapradezAH, AdarzagaNDAnAM muSTina-18 haNayogyAH pradezA iti bhAvaH, vaz2amayA vAragA-gaMDA ityarthaH, nAnAmaNimayA valakSAH, valakSo nAma zvalAdirUpamava-18 lambanaM yena sambaddha AdarzaH susthiro bhavati, tathA adyaratnamayAni maNDalAni yatra pratibimbasaMbhUtiH, tathA avagharSaNa-18 8|mavarSita bhAve kAtyayaH bhUtyAdinA nirmArjanamityarthaH avadharSitasyAbhAvo'navaparpitaM tena nirmalA anavagharSitanirmalA || |tayA chAyayA-kAntyA samanubaddhA-yuktAH, tathA 'caMdamaMDalapaDinikAsA iti candramaNDalasadRzAH 'mahayAmahayA' iti / atizayena mahAnto'rddhakAyasamAnA-AlokakavyantarAdikAyA pramANA ityarthaH, "tesi NaM toraNANaM purao do do vairanAbhA thAlA paNNattA, te NaM acchaticchaDiyasAlitaMdulanahasaMdapaDipuNNAviva ciTThati sabajaMbUNayAmayA acchA dIpa anukrama [7,8] Similenni ~ 116~ Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ----- mUlaM [7-8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [7,8] dIpa anukrama [7,8] zrIjamyU-rAba paDirUyA mayA malyA rahacakasabAcAvaNNAsA samayAune" kSesa borapAna purato ve ksamamo sAbhiH-- vija vijayadvAradvIpacA-bhAgo yayosle vacanAme khAle prajJale, sAni sthAkhAni viSThantIti kivAyogA, acchA-nirmalA guNasphaTikavat vicA-varNanaM mU.8 nticandrI candrATitA: jIna vArAn chaditA-tiyatvacittA ata eva 'basasaMvaTA sA-nakhikAH saMvatA-guruvAdimidhummitA yemA / yA ciH te tathA, atra niSThAratasya paranipAta: bhAryocAdidarzanAt , akch| tricchti| bAlitandulai basasaMdaH paripUrNAcIca | // 57 // 18| acchatricchaTitacAlitandulanakhasaMvaTaparipUryAni, pRthivIpariNAmarUpANi tAni tathA khisAni keksameSamAkArANItyu-181 8pamA, tathA cAha- samajabUNayAmayA' iti sarvAtmanA jAmbUnadamayAni zikSA samhAilAvi prAgvat, 'mahavAmahayA181 18| iti atizayena mahAmsi rathacakrasamAnAni prAptAni, he zramaNa! he aayussm| tesi toraNANaM purajo do do18 |pAIo paNNatAyo, tAo NaM pAIo acchodagapaDihatthAo sAmAviharUsa phalaharizarasa bahupatipuSaNAmo viSa citi,IRI / sabarayaNAmaIo Ara paDiscAo, mahavAmahayA gokaliMjacakasamApAmao raNyAttAmo samagAuso" teSAM toraNAnAM / purato ve dve pAtryau prazase, tAzca pAtryo'cchenodakena 'paDihatyAo'tti paripUrNAH dezIzabdo'yaM, 'zANAvihassa phalahariassa bahupahiSNAo vive'ti atra SaSThI tRtIyA bahuvacane caikavacanaM prAkttatvAt , mAnAvidhaiH haritaphalaiH bahu- // 57 // prazataM pratipUrNA iva tivanti, na khalu tAni phalAni jalaM vA kintu tathArUpAH zAzvatabhAvamupagatAH pRthivIpariNAmA-1 tata upamAnamiti, 'sabarayaNAmaIo' ityAdi prAgvat , 'mahayAmayA' iti atizavena mahalyaH, gavAM caraNArtha yaza-18 ~ 117~ Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [1], ---- ----- mUlaM [7-8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [7,8] dalamayaM mahanAjanaM balleti prasiddhaM tad mokaliJjamudhyate, tadeca patraM vRthAkAratvA tatsamAcAra prasAra he bama he AyuSman ! "tesi NaM toraNANaM purao do do supaiDamA paNNattA, te gaM supaiDagA susayosahipaDipuNNA NAjAvi. hassa pasAhaNagabhaMDassa bahupaDipuNNAviva ciTThati, sabaravaNAmayA acchA jAva paDirUvA" teSAM toraNAnAM purato vo dvau supratiSThako-AdhAravizeSau prajAtI, te ca supratiSThakAH susauMpadhipratipUrNA nAnAvidhaiH pazcavaNaH prasAdhanabhANDaizca bahuparipUrNA iva tiSThanti, atrApi tRtIcArthe paSThI bahuvacane caikavacanaM prAkRtatvAt , upamAnabhAvanA prAgvat , 'sabarava mAmayA' ityAdi prAgvat "tesi maM toraNANaM purao do do maNoguliyAo paNNattAo, tAjo gaM maNoguliAo sabarAveruliyAmaIo jAva paDirUvAo, tAsu paM maNoguliyAsu bahave sucaNyArUppamayA phalagA pakSaNacA, sesu suvaSNaruppAmaemu phalapasu bahace vaisamamA kAgadaMtamA paNNatA, tesaNa ghAgadaMtapama bahave rabayAmamA sikakA paNNatA" sarvametat sUtraM jANyAptapUrva, navaraM manogulikA-pIThikA iti, "tesu paM rapayAmaesa sikarama pahave vAyakaragA paNNacA, te NaM vAyakaragA kiNhamutrasikSagagavacchiA jAva mukillamuttasikagamavacchiyA sabaveruliyAmayA acchA jAva paDiruvA" iti, teSu rajatamayeSu zikyakeSu bahavo vAtakarakA jalazUnyAH karakA zvaH prazasAra, 'te 'mityAdi, te ca vAtaka| rakA: 'kRSNasUtrasikkagagavacchitA' iti AcchAdanaM kvacchaH, gaccAH sajAtA eSviti gavacchitAH kRSNasUvaiH-kRSNasUtramayaH gacchariti gamyate zikyakeSu gavacittAH kRSNasUtrazikyakAvacchitA, evaM nIlasUtrazikSakagavacchitA ityA sNbNdiNci dIpa anukrama [7,8] ~ 118~ Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [7,8] dIpa anukrama [7,8] vakSaskAra [1], mUlaM [ 7-8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH bhIjambUdvIpazAnticandrI yA vRciH // 58 // "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) dyapi bhAvanIyaM, te ca vAtakarakAH sarvAtmanA vaiDUryamayAH, 'acchA' ityAdi prAgvat, 'tesi NaM toraNANaM purao do do cittA rayaNakaraMDagA paNNatA, se jahA NAmae raNNo cAuraMtacakavaTTissa citte rayaNakaraMDage veruliamaNiphAliapaDalapacoaDe sAe pabhAe te paese sabao samaMtA obhAsei ujjoveda tAvei pabhAsei evAmeva tevi cittA rayaNakaraMDagA veruliya jAba pabhAsiMti"tti, atra vyAkhyA - teSAM toraNAnAM purato dvau dvau citrI citravarNapatI nAnAzcaryakarI vA rakSakaraNDakI prajJasI, etAveva dRSTAntena bhAvayati' se jahA NAma e' ityAdi sa yathA nAma rAjJazcaturantacakravartinaH caturSu| dakSiNottarapUrvApararUpeSu pRthivIparyanteSu cakreNa varttituM zIlaM yasya sa cAturantacakravarttI tasya citraH- AzcaryabhUto nAnAmaNimayatvena nAnAvarNo vA 'veruliamaNiphAliapaDalapaccoaDe ti bAhulyena vaiDUryamaNimayastathA sphATikapaTalapratyava: taTaH- sphATikapaTalamayAcchAdanaH svakIyayA prabhayA tAn pravezAn sarvataH sarvAsu dikSu samantataH- sAmastyena avabhAsayati, etadeva paryAyatrayeNa vyAcaSTe udyotayati tApayati prabhAsayati, 'evamevetyAdi sugamaM, "tesi NaM toraNANaM purao | do do hayakaMThA paNNattA jAva usabhakaMThA paNNattA sabai rayaNAmayA jAva paDivA" teSAM toraNAnAM purato dvau dvau hayakaNThI- hayakaNThapramANau rakSavizeSI prajJaptI, evaM gajanarakinnarakiMpuruSamahoragagAndharvavRSabhakaNThA api vAcyAH, tathA cAha'sabai rayaNAmayA' iti, sarve ralamayA iti ratnavizeSarUpAH 'acchA' ityAdi prAgvat, "tesi NaM toraNANaM purao do do pupphacaMgerIo paNNattAoM, evaM mahacuNNagaMdhavatthAbharaNasiddhatthaga Dhoma hatthaga caMgerIo savarayaNAmaIo acchAo jAva JE(intentional Furwale rely ~ 119 ~ | vijayadvAravarNanaM sU.8 // 58 // Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [1], ----- ----- mUlaM [7-8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [7,8] paDirUvAo" iti, teSAM toraNAnAM purato ve dve puSpacaGgeyyauM prajJapte, evaM mAlyacUrNagandhavastrAbharaNasiddhArthakalomahastakacaneryo'pi vaktavyAH, etAca sarvA api sarvAtmanA raslamayAH 'acchA' ityAdi prAgvat, "tesi NaM toraNANaM purao do do puSphapaDalagAI jAva lomahatthagapaDalagAI sabarayaNAmayAI acchAI jAva paDirUvAI" evaM puSpAdicaGgerIvat puSpAdInAmaSTAnAM paDalakAnyapi dvidvisaMkhyAkAni vAcyAni, "tesi Na toraNANaM purao do do sIhAsaNAI paNNattAI tesiNaM sIhAsaNANaM ayameyArUve vaNNAvAse paNNatte, taheva jAva pAsAdIyA 4" iti, teSAM toraNAnAM purato ve de | siMhAsane prazase, teSAM ca siMhAsanAnAM varNakaH prAguto niravazeSo vaktavyo yAvaddAmavarNana, 'tesi Na toraNANaM purao | do do ruppacchadA chattA paNNattA, te NaM chattA veruliyavimaladaMDA jaMbUNayakaNNiyA vairasaMdhI muttAjAlaparigayA aTThasaha-18 // 8 ssavarakaMcaNasalAgA daharamalayasugaMdhisabogyasurahisIyalacchAyA maMgalabhatticittA caMdAgArovamA"iti, atra vyAkhyA-18 teSAM toraNAnAM purato ve dve rUpyacchade-rajatamayAcchAdane chatre prajJapte, tAni ca chatrANi baiDUryaratnamayavimaladaNDAni 8 jAmbUnada-suvarNa tanmayI karNikA yeSAM tAni jAmbUnadakarNikAni, tathA vajrasandhIni-vajaralApUritadaNDazalAkA-118 8sandhIni mukkAjAlaparigatAni aSTau sahasrANi-aSTasahanasaMkhyAkA varakAzcanazalAkA-varakAzcanamayyaH zalAkA yeSu tAni aSTasahasravarakAMcanazalAkAni, tathA 'daharamalayasugaMdhisabouyasurahisIalacchAyA' iti dardara:-cIvarAbanakhaM kuNDikAdibhAjanamukhaM tena gAlitAH tatra pakkA vA ye malaya iti-malayodaya zrIkhaNDa tatsambandhinaH sugandhayo | dIpa anukrama [7,8] ~ 120~ Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ----- mUlaM [7-8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [7,8] dIpa anukrama [7,8] zrIjamyAnapacArAstAkayeSu asuna suramiracIlasA chAyA veSA tAni tathA, kAvatticitA' mahAsAcA mAsikArIko vijayadvAra dvIpazA- aSTAnAM bhaktyA-vicchitvA ciyAlekho veSAM tAni sayA, caMdAnArovAti ghanAkArasa-pandrAkRti kA varNanaM sU.8 nticandrI-18 upamA nepA tAni tathA, candrabaNDachacatta bAnIti bhAvaH, "tesi ko toraNA purayo do do cAmasao paNNamAko yA vRciH tAo je cAmarAo paMtappabhavAveruliyaNAjAmagiravaNakhaciyavicitvaMzAo sujhukArayavadIhavAlAmo sNkhkkuNdr|| 59 // | garayaamavapAhijapheNapuMjasapiNagAsAo acchAo jAca pakhirUvAo" teSAM toraNA puratto he cAmare prazase, sUbe cAmarazabdasa khItvaM prAkRtatvAt, tAni ca cAmarANi 'caMdappacakAravesabiyaNANAmapirayaNalaciadaMDAgo' iti / candraprabhA-candrakAnto vajaM vaiDUrya ca pratItaM candraprabhavajavaiDUryANi zeSANi ca nAnAmaNirakSAni sacitAni yeSu INDeSu te tavA, evaMrUpAzcitrA-nAnAkArA daNDA yeSAM cAmarAjA tAni sathA, sUkSmA rajatamayA dIrghA vAlA ye tAmi tathA, tathA 'saMsaMkakuMdakSagarayaamayamahijapheNapuMjasanikAsAo' iti zAsa:-pratItaH ajhoranavizeSaH kuMdeti kundapuSpaM dakarajaH-udakakaNAH amRtamathitaphonapujA-kSIrodajalamathanasamutthA phebajAstepAmiva snikaash-prbhaa|| veSAM tAni tathA, 'acchAoM' ityAdi pAvat, "tesi gaM toraNANaM purao do do telasamuggayA paNNatA koDhasamuggA // 59 // pattasamuggA coasamuggA tagarasabhuggA elAsamuglA hariAlasabuggA hiMdulaksamuggA maNosilAsamuggA aMjanasamuggA sabaravaNAmayA acchA jAva paDirUvA" teSAM toraNAnAM purato dvau dvau taikasamunnako-sugandhitalAdhAravizeSau prazatI teesereeeeeeee ~ 121~ Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [1], ----- ----- mUlaM [7-8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [7,8] evaM koDAviSayukA ati vAkyAta, avara bojAcAbavizeSA phA-tamAsayabAdi moja-rakzAmaka mandhAna anukasocIrAma, aba mANinAthAlele bor3asalo pase soe tAra elA / haribAle hiMnulae mamosilA aMja-18 Nasamugge // 1 // " iti, ete sarve'pi samujakA sarvAtAmA rakamayA ityAdi zAkt, "vijae sAre basayaM caka yANaM aTThasaya migajhayANa aDalayaM marujyAya asarva vijayANaM atyaMttajjhacANaM asarya piLagzayANe II ahaspaM sAnimAyANa mayusarya siMhAvA bahulavaM vasAhanjhacA ahasarva sevANaM bAvisANavaranAlakejarNa evAmeca savAvareNaM rijayabAre asIrtha kejasahasaM maparisimakkhA" patra vAkyA-tamina vijayadvAre aSTvAtaM--prAdhika zataM cakradhvajAmA pakkAlekharUpacinhopelAlAM jAnA, evaM mAruucchavApicchAkunisiMhapRzyacaturdantahastidhvajAnAmapi pratyekamAsamaSTAta yakAya, "evAmeva puvAcareNAti evAmeva-aneva prakAreNa saha pUrva yakha bena kA sapUrva || sapUrva ca tadaparaM ca tena sapUrvApareNa pUrvAparasamudAyenetyarthaH, vijaSadvAre'zIta-azIvadhikaM ketusahasaM bhavatItyA-1 khyAtaM, mayA'nyaizca tIrthakRtiriti zeSaH, "vijayasta NaM dArA purao Nava bhomA paNNatA, tesika bhomANa aMto bahusamaramaNijjA bhUmibhAgata paNNatA Ava maNINaM phAso, tesi paM bhomANaM uppiM ullomA paumalayA jAva sAmalayAbhatticittA jAca saghataSaNijamavA acchA jAva paDirUvA, tesi NaM bhomANaM bahumAdesabhAe je se paMcame bhome tassa meM | bhomassa bahumajjhadesabhAe mahaM ege sIhAsaNe paNNace, sIhAsaNavaNNao, vijayacUse jAva aMkuse jAca dAmA ciTThati" Estattee dIpa anukrama [7,8] ~122~ Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [ 7,8] dIpa anukrama [7,8] vakSaskAra [1], mUlaM [7-8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjampadvIpazAnticandrI yA vRtiH // 60 // "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) Junkeitintena atra vyAkhyA- vijayasya dvArasya purato nava bhaumAni-viziSTAni sthAnAni prajJaptAni, turyAne tu 'vijayassa NaM dArassa egamegAe bAhAe Nava Nava bhomA paNNattA' iti saMkhyAzabdasya purato bIpsAvacanena ubhayabAhAsatkamIDanenASTAdazasaMkhyA aGkato bhaumAnAM sambhAvyate, tattvaM tu sAtizayajanagamyamiti, teSAM ca bhaumAnAM bhUmibhAgaH ullokAzca pUrvavaddha kanyAH, | teSAM ca bhaumAnAM bahumadhyadezabhAge yatpaJcamaM bhImaM tasya bahumadhyadeza bhAge vijayadvArAdhipavijayadevayogyaM siMhAsanaM prajJaptaM, tasya ca siMhAsanasya varNanaM vijayadRSyakumbhApramuktAdAmavarNanaM ca prAgvat 'uttarapuracchimeNaM ettha NaM vijayassa devassa caNhaM sAmANiasAhassINaM cattAri bhaddAsaNasAhassIo paNNattAo, tassa NaM sIhAsaNassa puracchimeNaM ettha NaM vijayassa devassa caunhaM aggamahisINaM saparivArANaM cacAri bhaddAsaNasAhassIo paNNattAo, tassa NaM sIhAsaNassa dAhiNapuracchimeNaM ettha NaM vijaassa devassa agbhitariAe parisAe aTTahaM devasAhassINaM aTTha bhaddAsaNasAissIo paNNattAo, tassa NaM sIhAsaNassa dAhiNeNaM ettha NaM vijayassa devassa majjhimiyAe parisAe dasahaM devasA| hassINaM dasa bhaddAsaNasAhassIo paNNattAo, tassa NaM sIhAsaNassa dAhiNapaJcacchimeNaM ettha NaM vijayassa devassa | bAhiriyAe parisAe bArasahaM devasAhassINaM vArasa bhaddAsaNasAhassIo paNNattAo, tassa NaM sIhAsaNassa paJcatthimeNaM ettha NaM vijayarasa devassa sattaNhaM aNIAhivaINaM satta bhaddAsaNA paNNattA, tassa NaM sIhAsaNassa puracchimeNaM dAhi gaNaM paJcacchimeNaM uttareNaM ettha NaM vijayassa devassa solasa AyarakkhadevasAhassINaM solasa bhaddAsaNasAhassIo paNNa For Prate&P Cy ~ 123~ vijayadvAravarNanaM sU.8 // 60 // Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [ 7,8] dIpa anukrama [7,8] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [1], mUlaM [ 7-8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrInU 11 sAo, taMjahA- puracchimeNaM cattAri sAhassIo, evaM causuvi jAva uttareNaM cattAri sAhassIo, avasesesu momesu patteyaM patteyaM sIhAsaNaM saparivAraM paNNattaM" atra vyAkhyA- tasya siMhAsanasya 'avarottareNaM' ti aparottarasyAM vAyavyakoNe ityarthaH, 'uttareNaM'ti uttarasyAM dizi uttarapUrvasyAM ca-IzAnakoNe sarvasaGkalanayA tisRSu dikSu atra vijayadevasya caturNAM samAne - vijayadevasadRze AyuryutivibhavAdau bhavAH sAmAnikAsteSAM 'sAhassINaM' ti prAkRtatvAd dIrghatvaM strItvaM ca sahavANAM catvAri bhadrAsanasahasrANi prajJaptAni tasya ca siMhAsanasya pUrvasyAmatra vijayadevasya catasRNAmapramahiSINAM, iha 'kRtAbhiSekA devI mahiSI' tyucyate sA ca svaparivArabhUtAnAM sarvAsAmapi devInAmagrA-pradhAnA, tAzca tA mahiSyazca agramahiSyastAsAmagramahiSINAM pratyekamekaikasahasrasaMkhyadevIparivArasahitAnAM catvAri bhadrAsana sahasrANi prajJaptAni, tasya siMhAsanasya dakSiNapUrvasyAmAgneyyAM vidizItyarthaH, atra vijayasya devasya abhyantarikAyAH parSadaH - abhyantarapapapANAmaSTAnAM devasahasrANAM yogyAnyaSTa bhadrAsanasahasrANi prajJaptAni, tasya siMhAsanasya dakSiNasyAM dizi atra vijayadevasya madhyamikAyAH parSado dazAnAM devasahasrANAM yogyAni daza bhadrAsanasahasrANi prajJaptAni tasya siMhAsanasya dakSiNAparasyAM dizi nairRtyAM vidizItyarthaH, atra vijayadevasya bAhyaparSado dvAdazAnAM devasahasrANAM yogyAni dvAdaza bhadrAsana sahasrANi prajJatAni, nanu ke'bhyantaramadhya bAhyaparSatkA devAH yairabhyantaraparSadAdivyavahAro bhavati 1, ucyate, abhvantaraparyatkA devA AhUtA eva svAmino'ntikamAyAnti na tvanAhUtAH, paramagauravapAtratvAt, madhyamaparSatkAstu AhUtA api anAhUtA Fur Fate &P Cy ~124~ 10%9999 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [1], ----- ----- mUlaM [7-8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: | jambUdvIpa prata sUtrAMka [7,8] dIpa anukrama [7,8] zrIjambU 18 api svAmino'ntikamAyAnti, madhyamapratipattiviSayatvAt , bAhyaparSatkAH punaranAhUtAH svAmino'ntikamAyAnti, vakSaskAre dvIpazA teSAmAkAraNalakSaNagauravAnarhatvAt , athavA yayA sahottamamatitvAt paryAlocya vijayadevaH kArya vidadhAti sA gaurave // nticandrI- paryAlocanAyAM cAtyantamabhyantarA'stItyabhyantarikA, yasyAH puro'bhyantaraparSadA saha paryAlocya dRDhIkRtaM padaM guNado-bArA yA vRttiH kathanataH prapaJcayati sA gaurave paryAlocanAyAM ca madhyame bhAve'stIti madhyamikA, yasyAzca puraH prathamaparSadA saha paryA-18 // 1 // locitaM dvitIyaparSadA saMha prapazita padamAzApradhAnaH sannidaM vidheyamidaM na vidheyaM veti prarUpayati sA gaurvaatpryaalo-18|| canAcca bahirbhAve'stIti bAhyA, tasya siMhAsanasya pazcimena-pazcimAyAM dizi atra vijayasya devasya saptAnAmanIkAdhipa-11% IN tInAM sapta bhadrAsanAni prajJaptAni, atha parikSepAntaramAha-tasya siMhAsanasya pUrvasyA dakSiNasyAM pazcimAyA uttarasyAM I pavaM catasA dikSu anna vijayasya devasya poDazAnAmAtmarakSakadevasahasrANAM yogyAni SoDaza bhadrAsanasahasrANi prajJaptAni, tadyathA-pUrvasyAM catvAri bhadrAsanasahasrANi, evaM catasRSvapi dikSu yAvaduttarasyAM catvAri bhadrAsanasahasrANi prajJaptA nIti, etad vyAkhyAnaM sAmpratadRzyamAnajIvAbhigamasUtrabahAdarzapAThAnusAri, vRttau tu tasya siMhAsanasya sarvataH8 sarvAsu dikSu samantataH-sAmastyenetyAdi byAkhyAnamasti, tatpAThAntarApekSayeti sambhAvyate, avazeSeSu bhaumeSu pUrvApara18 mIlanenASTasabakeSu pratyekaM pratyeka siMhAsanaM saparivAraM sAmAnikAdidevayogyabhadrAsanarUpaparivArasahitaM prajJapta, 'vija19 yassa NaM dArassa uvarimAgAre solasavihehiM rayaNehiM uvasobhie, taMjahA-rayaNehiM 1 vairehiM 2 veruliehiM 3 lohia // 61 // ~ 125~ Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [1], ----- ----- mUlaM [7-8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [7,8] khehiM 4 masAragallehiM 5 haMsagambhehiM 6 pulaehiM 7 sogaMdhiehiM 8 joirasehiM 9 aMkehiM 10 aMjaNehiM 11 rayaehiM 12%8 jAyasavehiM 13 aMjaNapulaehiM 14 phalihehiM 15 riTehiM 16" vijayasya dvArasya uparitana AkAra-uttaraGgAdirUpaH, / SoDazavidhaiH ralairupazobhitaH, tadyathA-ralaiH 1 vajeH ravaiDUryaiH 3 lohitAkSaiH 4 masAragalaiH5 haMsagabhaiH 6 pulakai 7 sauga-18| |ndhikaiH 8 jyotIrasaiH 9 aGkaH 10 aJjanaiH 11 rajataiH 12 jAtarUpaiH 13 aJjanapulakai 14 sphaTikaiH 15 riThThaH 16, tatra rakSAni sAmAnyataH karketanAdIni, vajrAdIni tu ralavizeSAH pratItA eva, navaraM rajataM-rUpyaM jAtarUpaM-suvarNa, ete api rale eveti, "vijayassa NaM dArassa uvariM amaMgalagA paNNattA, taMjahA-sotthiya sirivaccha jAva dappaNA sabarayaNAmayA acchA jAva paDirUvA" 'vijayassa Na'mityAdi, vijayasya dvArasyopari aSTAvaSTau svastikAdIni maGgalakAni || prajJaptAni, 'tadyathe' tyAdinA tAnyevopadarzayati, 'sabarayaNAmayA ityAdi prAgvat, "vijayassa NaM dArassa uppiM bahave / kiNhacAmarajjhayA jAva sabarayaNAmayA acchA jAva paDirUvA, vijayassa Na dArassa uppiM bahave chattAichattA taheva" | vijayassa NaM dArassa uppi bahave kiNhacAmarajjhayA" ityAdi sUtrapAThaH jIvAbhigamasUtrabahAdazeSu dRSTatvAllikhito'sti, || sa ca pUrvavad vyAkhyeyaH, vRttau tu kenApi hetunA vyAkhyAto nAstIti, 'se keNaDeNaM bhaMte ! evaM vuccai vijae dAre 21, goyamA vijae NaM dAre vijae NAma deve mahiDDie mahajjuIe mahAbale mahAyase mahAsokkhe paliovamaThiie parivasai, 18 se NaM tattha cauNDaM sAmANiyasAhassINaM cauNhaM aggamahisINaM saparivArANaM tiNhaM parisANe sattaNDaM aNIyANaM sattaNhaM Sadra8800000000acadreperoen dIpa anukrama [7.8] Serserseroeicesticecestareereceae ~ 126~ Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [1], ----- ----- mUlaM [7-8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [7,8] dIpa anukrama [7.8] aNiyAriyarSaNa solasaNhaM AyarakkhadevaMsAhassINaM vijayassa NaM dArassa vijayAe a rAyahANIe annesiM ca bahaNaM vakSaskAre dvIpazA- vijayArAyahANIvatthavANaM devANaM devINa ya AhevaccaM porevacaM sAmitaM bhaTTittaM mahattaragataM ANAIsaraseNAvaccaM kAremANe jammUdvIpa | pAlemANe mahayahayanahagIyavAiyataMtItalatAlatuDiyaSaNamuiMgapaDuppavAiyaraveNaM divAI bhogabhogAI bhuMjamANe viharai, dvArA.8 yA se teNaDeNaM evaM bucA vijae dAre 2"iti, atha kenArthena bhadanta / evamucyate-vijayadvAraM vijayadvAramiti ! bhaga-1 ||6||rvaanaah-gautm vijaye dvAre vijayo nAma prAkRtatvAdavyayatvAdvA nAmazabdAtparasya TAvacanasya lopastato'yamarthaH1) pravAhataH-anAdikAlasantatipatitena vijaya iti nAmnA devo maharddhiko-mahatI RddhiH-bhavanaparivArAdikA yasyAsau / maharddhikaH, 'mahAdyutikA mahatI dyutiH zarIragatA AbharaNagatA ca yasyAsau mahAdyutikaH, tathA mahat balaM-zArIraH prANoM 18| yasya sa mahAbalaH, tathA mahat yazaH-khyAtiryasyAsau mahAyazAH, tathA 'mahesakkhe' iti mahAn Iza ityAkhyA-prasiddhi-II BAsyAsau mahezAkhyaH, athavA IzanaM Izo bhAve ghaJpratyayaH aizvaryamityarthaH, 'Iza aizvarye' iti vacanAt , tata Iza-aizvarya IS AtmanaH khyAti-antarbhUtaNyarthatayA khyApayati-prathayati sa IzAkhyaH mahAMzcAsAvIzAkhyazca mahezAkhyaH, kacinmahA-18 sokkhe iti pAThaH, tatra mahassaukhya-prabhUtasadvedyodayavazAyasya sa mahAsaukhyaH, palyopamasthitikaH parivasati, sa ca tatra // 62 // catasRNAM sAmAnikasahasrANAM catasUNAmanamahiSINAM saparivArANAM pratyekamekaikasahasrasaMkhyaparivArasahitAnAM tisRNAma-181 kA myantaramadhyamabAhyarUpANAM yathAkramamaSTadazadvAdazadevasahanasaGkhyAkAnAM parSadAM, satAnIkAnAM-hayAnIkagajAnIkarathAnI ~ 127~ Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [1], ----- ----- mUlaM [7-8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [7,8] dIpa anukrama [7,8] kapadAtyanIkamahiSAnIkagandharvAnIkanAvyAnIkarUpANAM saptAnAmanIkAdhipatInAM SoDazAnAmAtmarakSakasahasrANAM vijykh| bArasya vijayAyAzca rAjadhAnyA anyeSAM ca bahUnAM vijayarAjadhAnIvAstavyAnAM devAnAM devInAM ca adhipateH karma AdhipatyaM rakSA ityarthaH, sA ca rakSA sAmAnyenApyAtmarakSakeNeva kriyate tata Aha-paurapatyaM purasya patiH purapatiH tasya karma paurapatra, sarveSAmagresaratvamiti bhAvaH, taccAgresaratvaM nAyakatvamantareNApi svnaaykniyukttthaavidhgRhcintksaamaany|| puruSasyeva, tato nAyakatvaprattipattyarthamAha-'svAmitva' svamasyAstIti svAmI tadbhAvaH svAmitvaM nAyakatvamityarthaH, tadapi |gha nAyakatvaM poSakatvamantareNApi bhavati yathA mRgayUthAdhipatermagasya, tata Aha-bhartRtva-poSakatvaM, 'DabhRJ dhaarnnpossnn|| yo riti vacanAt , ata eva mahattarakatvaM, mahattarakatvaM kasyacidAjJAcikalasthApi bhavati yathA kaspacidvaNijaH svadAsa-8 dAsIvarga prati, tata Aha-AjJayA IzvaraH AjJezvaraH senAyAH patiH senApatiH AjJezvarazcAsau senApatizca AjJezvarase-18 | nApatiH tasya karma AzezvarasenApatyaM svasainya pratyadbhutamAjJAprAdhAnyamityarthaH kArayan anyairniyukaiH puruSaiH pAlayana svaya-131 meva, mahatA 'raveNe'ti yogaH 'ahaya'tti AkhyAnakapratibaddhAni yadivA ahatAni-avyAhatAni nityAnubandhAnIti bhAvaH, ye nATyagIte nAvya-nRtyaM gIta-gAnaM yAni ca pAditAni tantrItalatAlaTitAni, tatrI-vINA talo-hastatalastAla:-ka|zikA truTitAni-zeSatUryANi, tathA yazca ghanamRdaGgo-meghasadRzadhvanimurajaH paTunA puruSeNa pravAditastata eteSAM dvandvasteSAM raveNa-nAdena sahakAribhUtena divi bhavAn divyAna atipradhAnAniti, tathA bhogArhAH bhogAH-zabdAdayo bhogabhogAH, athavA ~ 128~ Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [1], ---- ----- mUlaM [7-8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [7,8] dIpa anukrama [7,8] zrIjambU bhogebhya-audArikakAyabhAvebhyo'tizayino bhogA bhogabhogAstAna bhuJjAna:-anubhavan viharati-Aste, ana vyatyayaH vakSaskAre dvIpazA- 18|| prAkRtatvAt , se eeNadveNa mityAdi, tata etenArthena gautama! evamucyate-vijayaM dvAraM vijayaM dvAramiti, vijayAbhidhAna- jambUdvIpa nticandrI|| devasvAmikatvAdvijayo devaH svAmitvenAsyAstIti vA abhrAditvAdapratyaye vijayamiti bhAvaH, devasya vijayAbhidhAnatA dvArA0sU.8 yA ciH 118 ca yo yaH pUrvadvArAdhipatirutpadyate devaH sa sa tatsAmAnikAdibhirdevaiH vijayo vijaya ityAhUyate, tatsthitipratipAdake 18 // 63 // kalpapustake tathAbhidhAnAt , "aduttaraM ca NaM goamA! vijayassaNaM dArassa sAsae NAmadhije paNNatte, jaMNa kayAi NAsi 8 Na kayAi NasthiNa kayAiNa bhavissai jAva avahie Nice vijae dAre" athAparamapi vijayadvAranAmapravRttI kAraNaM gautama!8 vijayasya dvArasya vijayamiti nAmadheyaM zAzvatam-anAdisiddhaM prajJapta, zeSa sugama, etatsUtraM vRttAvadRSTavyAkhyAnamapi jIvAbhigamasUtrabahAdazeSu dRSTavAllikhitamastIti / etena vijayadvAravarNakaH uktaH, atha rAjadhAnIvarNako yathA-kahiNa bhaMte ! vijayassa devassa vijayA NAmaM rAyahANI paNNacA, goyamA vijayassa dArassa purathima tiriamasaMkhijje dIvasamudde vIIvaittA aNNami jaMbudIve dIye bArasa joyaNasahassAI ogAhittA, ettha Na vijayassa devassa vijayA NAma rAyahANI paNNattA ityArabhya vijae deve 2'ityantaM sUtraM jJeyaM, atra praznasUtraM sugama, nirvacanasUtre vijayadvArasya pUrvasyAM dizi tirya dAzAtaya- // 63 // gasoyAna dvIpasamudrAn vyativrajya-atikramyAnAntare yo'nyo jambUdvIpo'dhikRtadvIpatulyAbhidhAnaH, anena jambUdvIpAnAmasaGkhyeyatvaM sUcayati, tasmin dvAdaza yojanasahasrANyavagAhya atrAntare vijayasya devasya vijayA nAma rAjadhAnI prajJaptA 390020908089900amasoos ~129~ Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [1], ----- ----- mUlaM [7-8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [7,8] mayA'nyaizca tIrthakRdbhirityAdi tAvad vAcyaM-yAvanirgamanasUtre vijayo devo 2 iti, atra ca prArabdho'pi jIvAbhigamotavijayAnAmarAjadhAnIvarNakaH sAmastyena yanna likhitastad granthavistarabhayAt vakSyamANayamakArAjadhAmyadhikAre evaMvi-|| dhavarNakasya sAkSAdvidyamAnatvena byAkhyAsyamAnatvAJceti, ana prastutasUtre zeSaddhArANAM sarAjadhAnIkAnAM svarUpakathanAza yAtidezamAha-evaM cattArivI'tyAdi, evaM vijayadvAraprakAreNa catvAryapi jambUdvIpasya dvArANi sarAjadhAnIkAni bhaNitavyAni, nanu vijayadvArasya varNitatvAt sUtre kathaM caturiviSayako'tidezaH samasUtri!, ucyate, atidezyAtidezapratiyoginoratyantatulyavarNakatvapratipAdanArtha, tatazca yathA vijayadvArasya varNakastathA vaijayantajayantAparAjitadvArANAmapi yathA cAmISAM trayANAM tathA vijayadvArasyApi, yathA vijayarAjadhAnyA varNakastathA vaijayantAjayantAparAji tArAjadhAnInAmapi yathA ca tAsAM tisRNAM tathA vijayArAjadhAnyA apItyarthaH siddhaH, asti cAyaM nyAyaH, 'ege jie, IS| jiA paMca'ityAdI tathA darzanAt , amUni ca dvArANi pUrvadviktaH prAdakSiNyena nAmato jJeyAni, tathAhi-pUrvasyA vijaya dakSiNasyAM vaijayantaM pazcimAyAM jayantaM uttarasyAmaparAjitaM ceti, atra vaijayantAdidvArANAmapi jIvAbhigamata eva prazna nirvacanarUpA AlApakA veditavyAH, tathAhi-kahi NaM bhaMte! jaMbuddIvassa dIvassa vejayaMte NAma dAre paNNate?, goamA! // jaMbuddIve dIve maMdarassa pabayassa dAhiNeNaM paNayAlIsaM joaNasahassAI abAhAe jaMbuddIvadIvadAhiNaperate lavaNasamuddadA hiNaddhassa uttareNa ettha NaM jaMbuddIvassa 2 vejayaMte NAma dAre paNNatte ahajoaNAI uhUM uccatteNaM saceva sabA vattavayA 33000080920000000000rsoer dIpa anukrama [7.8] JinEllenniemaions ~130~ Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [1], ----- ----- mUlaM [7-8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjambU dvArA0sU.8 prata sUtrAMka [7,8] jAva Nice, rAyahANI se dAhiNeNaM jAva vejayaMte deve 2' iti, tathA 'kahiNaM bhaMte ! jaMbuddIvassa dIvassa jayaMte NAma 8 vakSaskAre dvIpazA- dAre paNNate?, goamA! jaMbuddIve dIve maMdarassa pabayassa paJcatthimeNaM paNayAlIsaM joaNasahassAI acAhAe jaMbuddIva- jambUdvIpa | paJcatthimaperate lavaNasamuddapaJcatyimaddhassa purathimeNaM sIoAe mahANaIe upi ettha NaM jaMbuddIvassa dIvassa jayaMte / yA vRttiHNAmaM dAre paNNate, taM ceva se pamANa, jayaMte deve, pacatthimeNaM se rAyahANI jAva jayaMte deve 2"iti, tathA "kahiNaM bhaMte ! jaMbudIvassa 2 aparAjie NAmaM dAre paNNate?, go0! maMdarassa uttareNaM paNayAlIsaM joaNasahassAI abAhAe jaMbuddIve dIve uttarapelate lavaNasamudde uttarassa dAhiNeNaM estha Na jaMbuddIve dIve aparAie NAmaMdAre paNNatte, taM ceva pamANaM, rAyahANI uttareNaM jAva aparAie deve 2, cauNhavi aNNaMmi jaMbuddIve iti, atra vyAkhyA-ka bhadanta ! jambUdvIpasya 2 vaijayanta nAma dvAraM prajJaptaM ?, bhagavAnAha-gautama! mandarasya dakSiNena-dakSiNasyAM dizi paJcacatvAriMzadyojanasahasrANyabAdhayA bAdhanaM bAdhA-AkramaNamiti na vAdhA abAdhA-dUravartitvenAnAkramaNamapAntarAlamityarthaH, tathA (yA) kRtveti / gamyate, apAntarAle muktvA iti bhAvaH, jambUdvIpadvIpadakSiNaparyante lavaNasamudradakSiNArddhasyottareNa jambUdvIpasya dvIpasya | vaijayantaM nAnA dvAra prajJapta, aSTau yojanAnyUrvoccatvenetyAdikA saiva vijayadvArasambandhinyeva sarvA vaktavyatA yaav-1||6|| nityaM vaijayantamiti nAma, ka bhadanta ! vaijayantasya devasya baijayantAnAnI rAjadhAnI ityAdi sarva prAgvat, / vaijayanto devo vaijayanto deva iti, evaM jayantAparAjitadvAravaktavyatApi vAcyA, navaraM jayantadvArasya pazcimAyAM dizi a cseseesectices dIpa anukrama [7,8] a ~ 131~ Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [1], -------- ----------- mUlaM [9] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [1] gAthA jayantA rAjadhAnI aparAjitadvArasya cottarasyAM dizi aparAjitA rAjadhAnI tiryagasoyAna dvIpasamudrAna vyatitrajyeti | vAcyaM / sampati vijayAdidvArANAM parasparamantaraM pratipipAdayiSurAha jaMbuddIvassa NaM bhaMte ! dIvassa dArassa ya dArassa ya kevaie abAhAe aMtare paNNAce ?, go0! auNAsII joSaNasahassAIbAvaNNaM | ca jogAI yesUNaM ca addhajoaNaM dArassa ya 2 abAhAe aMtare paNNate, aSaNAsIi sahassA bAvaNaM ceva joaNA hu~ti / karNa ca addhajomaNa vAraMtara jaMbuddIvassa // 1 // (sUtraM 9) 'jaMbuddISassa Na'mityAdi, jambUdvIpasya, Namiti prAgvat , bhadanta ! dvIpasya sambandhino bArasya ca dvArakha ca kivat|kiMpramANaM 'avAhAe aMtare'tti bAdhA-parasparaM saMzleSataH pIDana na bAdhA'bAdhA tayA'bAdhayA yadantaraM vyavadhAnami| tyarthaH prajJapta, ihAntarazabdo madhyavizeSAdiSvartheSu vartamAno dRSTastatastavyavacchedena vyavadhAnArthaparigrahArthamabAdhAgrahaNaM, atra nirvacanaM bhagavAnAha-gautama! ekonAzItiyoMjanasahasrANi dvipaJcAzayojanAni dezonaM cAIyojanaM dvArasa cahA dvArasya cAbAdhayA antaraM prajJaptaM, tathAhi-jambUdvIpaparidhiH prAgnirdiSTo yojanAni timro lakSAH poDaza sahasrANi dve zate saptaviMzatyadhike 116227 kozatrayaM / aSTAviMzaM dhanuHzataM 128 trayodazAGgulAni 13 ekama Ggala 1 miti, asmAd dvAracatuSkavistAro'STAdazayojanarUpo'panIyate, yata ekaikasya dvArasya vistAro yojanAni catvAri 4 pratidvAraM 81 dvArazAkhAdvayavistarazca krozavayaM 2, asmiMzca dvArasya zAkhayozca parimANe caturguNe jAtAnyaSTAdaza yojanAni 18, dIpa anukrama [9-10] 600amawaoasoot00020 atha vijaya-Adi dvArANAM paraspara aMtaraM kathyante ~ 132~ Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) sara+s prata sUtrAMka [8] gAthA dIpa anukrama [9-10] vakSaskAra [1], mUlaM [9] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita........ AgamasUtra [18] upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambU dvIpazAnticandrIyA vRci / / 65 / / Jan Ebeni "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) tatastadapanayane zeSaparidhisatkasyAsya yojanarUpasya 216209 caturbhAge labdhAni yojanAni ekonAzItiH sahasrANi dvipaJcAzadadhikAni 79052 kozazcaikaH 1, tathA paridhisatkasya krozatrayasya dhanuHkaraNe jAtAni dhanuSAM SaT sahasrANi 6000, eSu ca paridhisatkASTAviMzatyadhikadhanuH zatasya kSepe jAtAni dhanuSAmekaSaSTiza tAnyaSTAviMzatyadhikAni 6128 tato'sya caturbhirbhAge labdhAni paMcadaza zatAni dvAtriMzadadhikAni 1532, yAni ca paridhisatkatrayodaza 13 aGgulAni teSAmapi caturbhirbhAge labdhAni trINyaGgulAni 3, zeSe caikasminnaGgule yavAH aSTau 8 eSu paridhisatkayavapaJcaka 5 kSepe jAtAstrayodaza yavAH 13 eSAM ca caturbhirbhAge labdhAstrayo yavAH 3, zeSe caikasmin yave yUkAH aSTau 8 Asu paridhisakaikayUkAkSepe jAtA nava 9 AsAM caturbhirbhAge labdhe dve yUke 2, zeSasyAlpatvAnna vivakSA, etacca sarva dezonamekaM gavyU| tamiti jAtaM pUrvalabdha gavyUtena saha dezonamarddhayojanamiti, imamevArthaM 'dvirvaddhaM subaddha' miti abaddhasUtrato baddhasUtraM lAgha| varucisattvAnugrAhakamiti vA gAthathA''ha - 'aunAsI 'ti, atra vibhaktilopaH prAkRtatvAt / atha caturthaprazna eva AkArabhAvapratyavatArarUpe bharatavarSasvarUpaM jijJAsuH pRcchati kahi NaM bhaMte! jaMbuddIce dIve bharadde NAmaM vAse paSNate ?, go0 ! cuDahimavaMtassa vAsaharapavayassa dAhiNeNaM dAhiNa lavaNasamudassa uttareNaM puratthimalavaNasamuddassa paJcatthimeNaM pazcatvimalavaNasamudassa puratthimeNaM, ettha NaM jaMbuddIve dIve bharahe NAmaM vAse paNNatte, khANubahule kaMTakabahule visamabahule duggabahule pavayabahule pavAyabahule ujjharabahule Nijjharabahule khaDDA bahule daribahule gaIbahule daddabahule rukkhabahule atha bharatakSetrasya svarupam varNyate Fur Prate&P Cy ~ 133 ~ esesen 1vakSaskAre vijayAdidvArAntarA0 sU. 9 // 65 // Amaya Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [10] dIpa anukrama [11] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [1], mUlaM [10] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH gucchabahule gummabahule lavAbahule vallIbahule aDavIbahule sAvayabahule taNabahule takarabahule Dimbabahule Damarabahule dubbhikkhavahule dukAlabahule pAsaMDabahule kivaNabahule vaNImagabahule Itibahule mAribahule kubuTTibahule aNAvuTTibahule rAyabahule rogabahule saMkilesabaTule abhikkhaNaM abhikkhaNaM saMkhohabahule pAINapaDINAyae udINadAhiNavicchiSNe uttarao paliaMkasaMThANasaMThie dAhiNao dhaNupiTThasaMThie tighA lavaNasamudaM puDhe gaMgAsiMhiM mahANaIhiM veaDDeNa ya pacaeNa chabbhAgapavibhatte jaMbuddIvadIvaNaDayasayabhAge paMcachaDIse joaNasae chatha egUNavIsabhAe joaNassa vikkhaMbheNaM / bharahassa NaM vAsassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM beaDDe NAmaM paca paNNatte, je gaMbharahaM vAsaM duhA vibhayamANe 2 ciTThaI, taM0 - dAhiNabharahaM ca uttarabharahaM ca (sUtraM 10 ) 'kahiNaM maMte 'ti pracchakApekSayA Asannatvena prathamaM bharatasyaiva praznasUtraM, ka bhadanta ! jambUdvIpe dvIpe bharataM nAnA varSa prajJataM ?, bhagavAnAha - gautama! 'cullahimavaMtetyAdi, culazabdo dezyaH kSulaparyAyastena thulo mahAhimavadapekSayA laghuryo himavAn varSadharaparvataH kSetrasImAkArI girivizeSastasya dakSiNena dakSiNasyAM dizi dAkSiNAtya lavaNasamudrasyottarasyAM paurastyalavaNa samudrasya pazcimAyAM pAzcAtya lavaNasamudrasya pUrvasyAM dizi atrAvakAze bharataM nAmnA varSa prajJataM, kiMviziSTaM tadityAha sthANavaH kIlakA ye chinnAvaziSTavanaspatInAM zuSkAvayavAH DhuMThA iti lokaprasiddhAH tairbahulaM pracuraM vyAptamityarthaH athavA sthANayo bahulA yatra tattathA, evaM sarvatra padayojanA jJeyA, tathA kaNTakA- vadaryAdiprabhavAH viSamaM ninocataM sthAnaM durga- durgamaM sthAnaM parvatAH kSudragirayaH prapAtA bhRgavo yatra mumUrSayo janA jhampAM dadati athavA prapAtA-rAtridhAvyaH avajharA-giritaTAdudakasyAdhaHpatanAni tAnyeva Fur Fate &P Cy ~ 134~ venesecsessenessese Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ---- mUlaM [10] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [10] dIpa zrIjambU- sadAbasthAyIni nijharAH gAH-prasiddhAH do-guhAH nadyo drahAzca pratItAH vRkSAH rUkSA vA-sahakArAdayaH gucchA-vRntA-zvakSaskAre nticandrI-18 dvApazabIprabhRtayaH gulmA-navamAlikAdayaH latA:-padmalatAdyAH vallyA-kUSmANDIpramukhAH, atra nadIdrahavRkSAdivanaspatInA-1 yA vRttiH madhubhAnubhASajanitAnAmeva bAhulya bodhyaM, natu ekAntasuSamAdikAlabhAvi tathAvidhazubhAnubhAvajanitAnA, teSAM prAyaH 18majJApakakAle'lpIyastvAt , aTavyo-dUratarajananivAsasthAnA bhUmayaH zvApadA-hiMsajIvAH senA:-caurAH tadeva kurSa-1 // 66 // ntIti niruktitastaskarA:-sarvadA cauryakAriNaH DimbAni-svadezotthaviplavA DamarANi-pararAjakRtopadvAH durbhikSa-bhi kSAcarANAM bhikSAdurlabhatvaM, duSkAlo-dhAnyamahAryatAdinA duSTaH kAlaH pAkhaNDaM-pAkhaNDijanotthApitamithyAvAdaH kRpaNAH 81 pratItAH vanIpakA-yAcakA Iti:-dhAnyAyupadravakArizalabhamUSikAdiH mAri:-marakA kutsitA dRSTiH kuvRSTiH karSaka-15 janAnabhilapaNIyA dRSTirityarthaH, anAvRSTiH-varSaNAbhAva iti rAjAnaH-AdhipatyakartAraH tadAhulyaM ca prajAnAM pIDA-18 heturiti rogAH saMklezAzca vyaktAH, abhIkSNaM 2-punaH punardaNDapAruSyAdinA saMkSobhA:-cittAnavasthitatA prajAnAmiti zeSaH, idaM ca sarva vizeSaNajAtaM bharatasya prajJApakApekSayA madhyamakAlInAnubhAvameva vyAvarNitaM, tenottarasUtre ekAntasuSa-131 mAdAvasya bahusamaramaNIyatvAtisnigdhatvAdikamekAntaduSpamAdau nirvanaspatikasvArAjatvAdikaM ca vakSyamANaM na virudhyate iti / prAgeva prAcInaM, svArthe InapratyayaH, digvivakSAyAM prAcInaM pUrvA ityarthaH, evaM pratIcInodIcIne api vAcye, tena | pUrvAparayordizorAyataM udIcIdakSiNayordizovistIrNa, athavA prAcInapratIcInAvayavayorAyatamevamuttaratrApi, atha tadeva anukrama [11] Recesinese ~ 135~ Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ---- mUlaM [10] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [10] 13. saMsthAnato vizinaSTi-uttarataH-uttarasyAM dizi paryaGkasyeva saMsthitaM-saMsthAnaM yasya tattathA, dakSiNato-dakSiNasyAM dizi || | Aropitajyasya dhanuSaH-kodaNDasya pRSTha-pAzcAtyabhAgastasyeva saMsthitaM-saMsthAnaM yasya tattathA, ata evAsya dhanuHpRSThazarajIvAbAhAnAM sambhavaH, eSAM ca svarUpa svasvAvasare nirUpayiSyati, tridhA-pUrvakoTidhanu:pRSThAparakoTibhilavaNasamudrakrameNa pUrvadakSiNAparalavaNasamudrAvayarva spRSTaM-dhAtUnAmanekArthatvAt prApta, grAmaprApta ityAdivat kartari pratyayaH, ayamarthaH-pUrvakoThyA pUrvalavaNasamudraM dhanuHpRSThena dakSiNalavaNasamudraM aparakoThyA pazcimalavaNasamudraM saMspRzya sthitamitti, athedameva paTkhaNDavibhajanadvArA vizinaSTi-gaGgAsindhubhyAM mahAnadIbhyAM vaitADhyena ca parvatena paTasaMkhyA bhAgAH paDbhAgA-1 | starvibhaktaM, ayamartha:-anantaroditaitribhirdakSiNottarayoH pratyekaM khaNDatrayakaraNena bharatasya SaT khaNDAni kRtAnIti / atha yadi jambUdvIpaikadezabhUtaM bharataM tarhi viSkambhataH tasya katitame bhAge tadityAha-'jaMbuddIve'tyAdi, jambUdvIpadvIpasya-jambUdIpaviSkambhasya navatyadhikazatatamo yo bhAgastasmin iti, atha navatyadhikazatatamabhAge kiyanti yojanAnItyAha-'pazca paDviMzatyadhikAni yojanazatAni SaT ca yojanasyaikonaviMzatibhAgAn , ko'rthaH?-yAdazairekonaviMzatibhAgaiH samudi-18 yojanaM bhavati tAdRzAn SaT bhAgAn iti, viSkambhena-vistAreNa zarAparaparyAyeNeti, abAkasthApanA yathA-526 ayaM bhAvaH-jambUdvIpavistArasya lakSayojanarUpasya navatyadhikazatena bhAge labdhaM 526 yojanAni, etAvAneva ca / bharatavistAraH, nanu bhAjakarAzirnavatyadhikazatarUpaH SaDbhAgAstu yojanakonaviMzatikalArUpA iti visadRzamiva prati Secesesecenes dIpa ReasEstee.cccccreases anukrama [11] bhIjamyU.12 ~ 136~ Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [1], ---- mUlaM [10] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [10] dIpa anukrama zrIjamya- bhAti, ucyate, gaNitanipuNAnAM sarva sujJAnameva, tathAhi-jambUdvIpacyAsasya yojanalakSa 10000. mitasya navatya- vikSaskAre dvIpazA-18dhikazatabhaktasyAvaziSTaH SaSTirUpo rAzi gadAnAsamartha iti bhAjyabhAjakarAzyordazabhirapavate jAtA bhAjyarAzI SaT / bharatakharUpa nticandrI- bhAjakarAzI 19 iti sarva susthaM, nanu navatyadhikazatarUpabhAjakAGkotpattI kiM bIjamiti !, ucyate, eko bhAgo bharatasya 18 s.10|| dvau bhAgI himavataH, pUrvakSetrato dviguNatvAt , catvAro haimavatakSetrasya, pUrvavarSadharato dviguNatvAt , aSTau mahAhimavataH,8 // 67 // pUrvakSetrato dviguNatvAt , SoDaza harivarSasya, pUrvavarSadharato dviguNatvAt , dvAtriMzaniSadhasya, pUrvakSetrato dviguNatvAt , 'sarve 181 | militAH 63, ete merodakSiNatastathottarato'pi 53 videhavarSa tu 64 bhAgAH, sarvAgreNa etai gardakSiNottarato jambadIpiyojanalakSaM pUritaM bhavati, tata etAvAn bhAjakAGkaH 190 navatyadhikaM zataM bhAgAnAmiti / atha yaduktaM-"gaMgAsiMdhUhi | mahANaI hi veyaheNa ya pavaeNaM chabbhAgapavibhatte" ityatra vaitAvyasya svarUpaprarUpaNAya sUtramAha-'bharahassa 'mityAdi, bharatasya varSasya bahumadhyadezabhAge vaijayantadvArAt trikalAdhikasASTatriMzadvizatayojanAtikrame pazcAzayojanakSetrakhaNDe, atra vaitAgyo nAma parvataH prajJaptaH, yo Namiti prAgvat bharataM varSa dvidhA vibhajan 2, samAMzatayA cakravartikAle ca | samasvAmikatayA tathA'nyairapi prakArai yorapi tulyatAdyotanArthami (thaM vibhajanami) ti / tatrAdAyAsannatyena dakSiNArdhabharataM kAstIti praznayati kahiNaM bhaMte ! jaMbuddIve dIce dAhiNaddhe bharahe NAmaM vAse paNNate?, go01 veyavassa pavayassa dAhiNeNaM dAhiNalavaNasamudassa alaaNttidi 209929899000 // 7 // atha dakSiNArdhabharatakSetrasya varNanaM kriyate ~ 137~ Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ---- mUlaM [11] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [11] uttareNa purathimalavaNasamudassa pacatyimeNaM paJcatthimalavaNasamudassa puratthimeNaM etya NaM jaMbuddIve dIve dAhiNabharahe NAma vAse paNNatte pAINapaDINAyae udINadAhiNavicchiNNe addhacaMdasaMThANasaMThie tihA lavaNasamudaM puDhe, gaMgAsiMdhUhiM mahANaIhiM vibhAgapavi. bhace doNi advatIse joaNasae tiNi a egUNavIsaibhAge joyaNassa vikkhaMbheNaM, tassa jIvA uttareNaM pAINapaDINAyayA duhA lavaNasamudaM puhA purathimillAe koDIe purathinilaM lavaNasamudaM puTThA paJcasthimilAe koTIe paJcathimilaM lavaNasamudaM puTThA Nava joyaNasahassAI satta ya aDayAle joyaNasae duvAlasa ya egUNavIsaibhAe joyaNassa AyAmeNaM tIse dhaNupuDhe dAhiNaNaM Nava joyaNasahassAI sattachAbaDe joyaNasae ikkaM ca pagUNavIsahabhAge joyaNassa kiMcivisesAhilaM parikkhevaNaM paNNatte, dAhiNabharahassa Na bhaMte ! bAsassa kaeNrisae AyArabhAvapaDhoyAre paNNatte!, go0! bahusamaramaNijne bhUmibhAge paNNatte, se jahA NAmae AliMgapukkhareivA jAva NANAviha pacavaNNehiM maNIhi vaNehiM uvasobhie, taMjahA-kittimehiM ceva akittimehiM ceva, vAhiNabharahe NaM bhaMte! bAse maNuyANaM kerisae yArabhAvapaDoyAre paNNatte !, goymaa| te NaM maNuA bahusaMghayaNA bahusaMThANA bahulacattapajjavA bahubhAupajjavA bahUI vAsAI Au pAleMti, pAlisA appegaiyA NirayagAmI apegaiyA tiriyagAmI appegaiyA maNuSagAmI appegaiyA devagAmI appegaiA sizaMti bujhaMti muJcati pariNivAyaMti savadukkhANamaMtaM kareMti (sUtra 11) 'kahi NaM bhaMte !' ityAdi, idaM ca sUtraM pUrvasUtreNa samagamatayA vivRtamArya, navaraM arddhacandrasaMsthAnasaMsthitatvaM tu dakSiNa18| bharatArddhasya jambUdvIpapaTTAdAvAlekhadarzanAd vyaktameva, tathA trisaMkhyA bhAgAstribhAgAstaiH pravibhaktaM, tatra paurastyo bhAgo eeseserseatsecseerecedese thesesesepersecticesercedesesese dIpa anukrama [12] JinEleiniti-IN ~ 138~ Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [11] dIpa anukrama [12] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [1], mUlaM [11] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAnvicandrI - yA vRtiH // 68 // gaGgayA pUrvasamudraM milantyA kRtaH, pAzcAtyo bhAgastu sidhvA pazcimasamudraM milantyA kRtaH, madhyamabhAgastu gaGgAsindhubhyAM kRta iti dve aSTatriMzadadhike yojanazate trIkonaviMzatibhAgAn yojanasya viSkambhena, kimuktaM bhavati ! - paTkalAdhikaSaviMzapaJcazatayojana 526 bharatavistArA dvaitAdvya vistAre 50 yojanamite zodhite'vaziSTaM catvAri yojanazatAni SaTsaptatyadhikAni SaT ca kalAH 476, etadarje dve yojanAnAM zate aSTatriMzadadhike tisrazcAparAH kalAH 238 ityevaMrUpaM yathoktaM mAnaM bhavati, etenAsya zaraprarUpaNA kRtA, zaraviSkambha yorabhedAditi / atha jIvAsUtramAha- 'tassa jIvetyAdi, tasya dakSiNArddhabharatasya jIveva jIvA-RjvI sarvAntimapradezapaGktiH, uttareNa- uttarasyAM merudizItyarthaH, prAcIne pUrvasyAM pratIcIne-aparasyAM cA''yatA - AyAmavatI dvidhA lavaNasamudraM spRSTA-chuptavatI idameSArthaM dyotayati' puratthimihAe' iti pUrvayA koTyA-agrabhAgena paurastyaM lavaNasamudrAvayavaM spRSTA pAzcAtyayA kovyA pAzcAtyaM lavaNasamudrAvayavaM spRSTA, nava yojanasahasrANi aSTacatvAriMzAni - aSTacatvAriMzadadhikAni sapta yojanazatAni dvAdaza caikonaviMzatibhA| gAnU yojanasyAyAmena 9748 2 yacca samavAyAGgasUtre - 'dAhiNahabharahassa NaM jIvA pAINapaDINAyayA duhao lavaNasamuI puTThA Nava joaNasahassAI AyAmeNa mityuktaM tatsUcAmAtratvAt sUtrasya zeSavivakSA na kRtA, vRttikAraNa tu jayamavaziSTarAzirUpo vizeSo gRhIta iti, atra sUtre'nukApi jIvAnayane karaNabhAvanA darzyate, tathAhi--jambUdIpavyAsAdvivakSitakSetreSuH zodhyate, tato yajjAtaM tattenaiveSuNA guNyate, tataH punaJcaturbhirguNyate, itthaM sasaMskAro Furwale rely ~ 139~ 1vakSaskAre dakSiNaMbhara tArtha sU. 11 // 68 // Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [11] dIpa anukrama [12] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [1], mUlaM [11] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH rAzirvivakSitakSetrasya jIvAvarga ityucyate, asmAcca mUle gRhyamANe yalabhyate tajIvAkalAmAnaM, tasya caikonaviMzatyA bhAge yojanarAziH zeSazca kalArAziH, tatra jIvAdiparijJAnaM ceSuparimANaparijJAnAvinAbhAvi tacca na paripUrNayojanasaMkhyAGkaM kintu kalAbhiH kRtvA sAtirekamiti vivakSitakSetrAderipuH savarNanAthaM kalIkriyate, sa ca kalIkRtAdeva jambUdvIpavyAsAt sukhena zodhanIya iti maNDalakSetravyAso'pi 1 zUnya 5 rUpaH kalIkaraNAyaikonaviMzatyA guNyate, jAtaH 19 zUnyaH 5 tato dakSiNabharatArtheSoH sASTatriMzad dvizatayojanamitasya kaThIkRtasya prakSiptoparitanakalAtrikasya | 4525 rUpasya zodhane jAtaH 1895475 tatazca dakSiNArddhapuNA 4525 rUpeNa guNyate jAtaH 8577024375, | ayaM caturguNaH 34308097500, eSa dakSiNa bharatArddhasya jIvAvargaH, etasya vargamUlAnayanena labdhAH kalAH 185224, zerpA kalAMzAH 167324, chedarAziraH 170448, labdhakalAnAM 19 bhAge yojana 9747 kalAH 12, ivaM dakSiNabharatArddhajIvA, evaM vaitADhyAdijIvAsvapi bhAvyaM yAvaddAkSiNAtya videhArddhajIvA, evamuttarairAvatArddhajIvA yAvaduktarArddhavidehajIvApIti / atha dakSiNabharatArddhasya dhanuHpRSThaM nirUpayati- 'tIse dhaNupaTTe' ityAdi, tatyAH - anantarokAyA | jIvAyA dakSiNato-dakSiNasyAM dizi lavaNadizItyarthaH dhanuHpRSThaM adhikArAt dakSiNabharatArddhasyeti yadvA prAkRtatvAliGgavyatyaye tIse iti tasya dakSiNArddha bharatasyeti vyAkhyeyaM nava yojanasahasrANi SaTSaSTyadhikAni sapta ca yojanazatAni ekaM caikonaviMzatibhAgaM yojanasya kiJcidvizeSAdhikaM parikSepeNa-paridhinA prajJataM, atra karaNabhAvanA yathA Fur Fate &P Cy ~ 140 ~ Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ---- mUlaM [11] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [11] dIpa zrIjamba-18] vivakSitepI vivakSiteSuguNe punaH SaDguNe vivakSitajIvAvargayute ca yo rAziH sa dhanuHpRSThavarga iti vyapadizyate, tasmAca ]8) 1vakSaskAre dvIpazA-18 vargamUle labdhAnA kalAnAM 19 bhAge labdhaM yojanAni, avaziSTaM kalAH, tathAhi-dakSiNabharatArddhaSukalAH 4525, asya / | dakSiNamaranticandrI- vargaH 20475625, ayaM paDguNaH 122853750, atha dakSiNabharatArddhasya jIvAvargaH 34308097500, anayo-18 tAsa-11 RI yutiH 34430951250, dhanuHpRSThavargo'yaM, asya vargamUle labdhaM kalAH 185555, zeSa kalAMzAH 293225, chedk||69|| rAziravastAt 371210, kalAnAM 19 bhAge yojana 9766 kalA 1, ye ca vargamUlAvaziSTAH kalAMzAstadvivakSayA ca sUbakRtA kalAyA vizeSAdhikatvamabhyadhAyi, Aha-evaM jIvAkaraNe'pi vargamUlAvaziSTakalAMzAnAM sadbhAvAt tatrA-18 NpyuktakalAnAM sAdhikatvapratipAdana nyAyaprAptaM kathaM noktamiti !, ucyate, sUtragatecitryAdavivakSitatvAt , 'vivakSA pradhAnAni hi sUtrANI'ti, evaM vaitAbyAdidhanuHpRSTheSyapi bhAvyaM, yAvaddAkSiNAtyavidehArddhadhanuHpRSTa, pavamuttarata uttarerAva-IN M tArbadhanuHpRSThaM yAvaduttarArddhavidehadhanuHpRSThamapIti, atra ca dakSiNabharatA. bAhAyA asambhavaH / atha dakSiNabharatA - 18 svarUpa pRcchanidamAha-'dAhiNaddhe'tyAdi, dakSiNArbabharatasya bhagavan! kIrazaH AkArasya-svarUpasya bhASA--paryAyArAsteSAM pratyavatAra:-prAdurbhAvaH prajJaptaH, kIdRzaH prastutakSetrasya svarUpavizeSa iti bhAvaH, bhagavAnAha-gautama ! bharatasyA bahusamaramaNIyo bhUmibhAgaH prajJaptaH se jahANAmae AliMgapukkharei ve'tyAdiko bahusamatvavarNakaH sarvo'pi prAyaH,181 yAvannAnAvidhapaJcavarNaiH maNibhistRNaizvopazobhitaH, tadyathetyupadarzane, kiviziSTarmaNibhistRNaizca -kRtrimaH-krameNa zispi-181 anukrama [12] ~141~ Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ---- mUlaM [11] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [11] |karSakAdiprayoganiSpannaiH akRtrimaiH kramAdralakhAnisaMbhUtAnuptasambhUtairupazobhito dakSiNArddhabharatasya bhUmibhAgaH, ane-15 nAstha karmabhUmitvamabhANi, anyathA haimavatAdhakarmabhUmiSvapi idaM vizeSaNamakathayiSyaditi, cakArau samuccayAyauM pavakArAvavadhAraNArthoM, athavA caivetyakhaNDamavyayaM samuccayArtha, apicaityAdivat , nanu anena sUtreNa vakSyamANenottarabharatArddhavarNakasUtreNa ca saha 'khANubahule visamabahule kaMTagabahule' ityAdisAmAnyabharatavarNakasUtra virudhyati, na caite sUtre arakavizeSApekSe sAmAnyabharatasUtraM tu prajJApakakAlApekSamiti na virodha iti vAcyaM, maNInAM tRNAnAM ca kRtrimatvAkRtrimatvabhaNanenAnayorapi prajJApakakAlInatvasyaivaucityAt, kRtrimamaNitRNAnAM tatraiva sambhavAt, prajJApakakAlazcAva sarpiNyAM tRtIyArakamAntAdArabhya varSazatonaduSpamArakaM yAvaditi cet , ucyate, atra 'khANubahule vismbhule'ityaadi|| sUtrasya bAhulyApekSayokatvena kaciddezavizeSe puruSavizeSasya puNyaphalabhogArthamupasampadyamAnaM bhUmebahusamaramaNIyatvAdikaM / na virudhyati, bhojakavaicitrye bhogyavaicitryasya niyatatvAt , anenAsyaikAntazubhaikAntAzubhamizralakSaNakAlatrayAdhArakatvamasUci, ekAntazubhe hi kAle sarve kSetrabhAvAH zubhA eva ekAntAzubhe hi sarve azubhA eva mitre tu kvacicchubhAH kacidazubhAH, ata eva pazcamArakAd yAvadbhUmibhAgavarNakaM bahusamaramaNIyatvAdikameva sUtrakAreNAbhyadhAyi SaSThe'rake tu ekAntAzubhe na tatheti sarva susyaM / atha tatraiva manuSyasvarUpaM pRcchati-'dAhiNabharahe'tyAdi praznasUtraM prAgvat , nica-1 nasUtre bhagavAnAha-gautama ! yeSAM svarUpaM bhavatA jijJAsitaM te manujA bahUni bajraRSabhanArAcAdIni saMhananAni-vapuDhe-10 dIpa anukrama [12] ~ 142~ Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----............--- ---- mUlaM [11] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [11] dIpa zrIjama- bIkArakAraNAsthinicayAtmakAni yeSAM te tathA, tathA bahUni-samacaturasrAdIni saMsthAnAni-viziSTAvayavaracanAtmakazarI-zvakSaskAre dvIpazA rAkRtayo yeSAM te tathA, bahavo-nAnAvidhA uccatvasya-zarIrocchyasya paryavA:-paJcadhanuHzatasaptahastamAnAdikA vizeSA betAbakhanticandrI rUpaMsU.12 yeSAM te tathA bahavaH AyuSa:-pUrvakoTivarSazatAdikAH paryavA-vizeSA yeSAM te tathA, bahUni varSANi AyuH pAlayanti, IN pAlayitvA apiH saMbhAvanAyAM eke-kecana nirayagatigAminaH-narakagatigantAraH evamapyekake tiryaggatigAminaH apye||7|| kake manujagatigAminaH apyekake devagatigAminaH apyekake siyanti-sakalakarmakSayakaraNena niSThitA bhavanti buddha nte-kevalAlokena vastutattvaM jAnanti mucyante bhavopamAhikAzebhyaH parinirvAnti-karmakRtatApavirahAcchItIbhavanti, | kimukaM bhavati? -sarvaduHkhAnAmantaM kurvanti, idaM ca sarva svarUpakathanaM arakavizeSApekSayA nAnAjIvanapekSya mantavyaM, | anyathA suSamAsuSamAdAvanupapannaM syAt / adhAsya sImAkArI betAbyagiriH vAstIti pRcchati kahiNaM bhaMte! jaMbuddIve 2 bhare vAse vebaddhe NAmaM pambae paNNate?, go! uttaradabharahavAsassa dAhiNaNaM dAhiNabharahavAsassa uttareNaM purasthimalavaNasamuhassa paJcatthimeNaM paJcatyimalavaNasamudassa purathineNaM ettha NaM jaMbuddIve 2 bharahe vAse vegave NAmaM pAe 'paNNase, pAINapasINAyae udINavAhiNavicchiNNe duhA lavaNasamudaM puDhe purathimillAe koTIe purathimile zavaNasaraM puDhe pazcatthimillAe koDIe paJcatthimiDaM lavaNasamudaM puDhe, paNavIsaM joyaNAI urdU saJcatteNaM chassakosAI jogaNAI uhaNaM paNNAsa jojaNAI vikvaMbheNaM 50, tassa bAhA purathimapacasthimeNaM cacAri avAsIe joyaNasae solama ya papItAmA jolArasa addhabhAgaM / anukrama [12] atha dakSiNArdhabharatakSetrasya sImAkArI vaitAdayagiri svarupam varNyate ~ 143~ Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----------------- ----- mUlaM [12] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [12] DeRRCACRO dIpa caM AyAmeNaM paNNattA, tassa jIvA uttareNaM pAINapaDINAyayA duhA lavaNasamudaM puThThA purathimilAe koDIe purathimilaM lavaNasamuI puSTA paJcatthimilAe koDIe paJcatthimivaM lavaNasamudaM puTThA dasa joyaNasahassAI satta va vIse joaNasae duvAlasa va egUNavIsaibhAge joaNassa AvAmeNaM tIse dhaNupaTTe dAhiNeNaM dasa jodhaNasahassAI satta ya teAle joyaNasae paNNarasa ya egUNavIsahabhAge joSaNassa parikkheSeNaM ruagasaMThANasaMThie sabarayayAmae acche saMNhe laDhe ghaDhe maDhe jIrae Nimmale Nipake NikkaMkaDacchAe sappame samirIe pAsAIe darasaNi abhirUve pddiruuve| ubhao pAsiM dohiM paumavaraveiyAhi vohi avaNasaMDehiM sabao samaMtA saMparikkhitte / tAo NaM paumavaraveiyAo addhajoyaNaM urdU utteNaM paMcadhaNusayAI viksaMbheNaM pavayasamiyAmo AyAmeNaM vaNNao bhANiyo / te NaM vaNasaMDA desUNAI do joSaNAI vikkhaMbheNaM paumavaravejhyAsamagA AyAmeNaM kiNhA kiNhobhAsA jAva vnnnno| veyaddhassa paJcayassa puracchimapaJcacchimeNaM do guhAo paNNattAo, uttaradAhiNAyayAo pAINapaDhINavisthiSNAo paNNAsa jomaNAI AyAmeNa duvAlasa jobhaNAI vikrameNaM aTTha joSaNAI uddhaM uccatteNaM vairAmayakavADohAhiAmao, jamalagualakavAnapaNaduSpavesAo NizcaMdhayAratimissAo vavagavagahacaMdasUraNakkhattajoisapahAo jAva paDiruvAo taMjahA-tamisaguhA ceva khaMDappavAyaguhA ceva, sattha NaM do devA mahinIyA mahAyuIyA mahAbalA mahAyasA mahAsukkhA mahANubhAgA paliovamaTiIyA paripasaMti, taMjahA--- karyamAlae ceva NamAlae ceva / tesi gaM vaNasaMDANaM bahusamaramaNijjAo bhUmibhAgAo veaddhassa pAyassa ubho pAsiM dasa dasa joaNAI uddhaM uppaittA estha Na duve vijAharaseTIo paNNatAmo pAINapaDhINAyayAo udINadAhiNaviriNAmao dasa dasa joaNAI vikkhaMmeNaM pacayasamiyAo AyAmeNaM ubho pAsiM dohi paumavaraveiyAhiM dohi vaNasaMTehi saMparikkhittAo, tAo gaM anukrama [13] aeeeees seseaesese ~144 ~ Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ---- mUlaM [12] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjamyU vakSaskAre 18 tAbyakha prata sUtrAMka [12] dvIpathAnticandrIyA vRciH rUpa sU.12 // 71 // estoravya taeseseseseacseser dIpa paumavaravejhyAo addhajoarNa uddhaM uccatte paJca ghaNusayAI vikkhaMbheNaM pacayasamiyAmo AyAmeNaM vaSNo Neyadho, vaNasaMDAvi patamavaravezyAsamagA AyAmeNaM vnnnno| vijAharaseDhINa bhaMte! bhUmINaM kerisae AvArabhAvapaDoyAre paNNase, goamA! badusamaramaNile bhUmibhAge paNNate, se jahA NAma e AliMgapukkharei vA jAva NANAvihapaMcavaNNehi maNIhi taNehiM uksomie, taMjahAkittimehi ceca akittimehiM ceva, vasya gaM vAhiNillAe vijAharaseDIe gagaNavallabhapAmokkhA paNNAsaM vijAharaNagarAvAsA paNNattA, uttarillAe vijAiraseDIe rahaneuracakavAlapAmoktA sahi vijAharaNagarAvAsA paNNacA, evAmeva sapuSAvareNaM dAhiNilAe uttarilAe vijAharaseDhIe egaM dasuttaraM vijjAharaNagarAvAsasayaM bhavatItimakkhArya, te vijbAharaNagarA riddhasthimiyasamiddhA pamujhyajaNajANavayA jAva paDirUSA, tesu NaM vijAharaNagaresu vijjAhararAvANo parivasaMti mahayAhimavaMtamalayamaMdaramahiMdasArA rAyavaSNo bhANibhayo / vijAharaseDhINaM bhaMte! maNuANaM kerisae AyArabhAvapaDovAre paNNatte! goymaa| teNaM maNuA bahusaMghayaNA bahusaMThANA bahuuccattapannavA bahubhAupajayA jAva sabadukkhANamaMtaM kareMti, tAsi NaM vijAharaseDhINaM bahusamaramaNijjAo bhUmibhAgAo addhassa pacayassa ubho pArsi esa esa joaNAI uddhaM uppaittA ettha NaM duve AmiogaseDIo paNNattAo pAINapaDINAyayAo udINadAhiNavicchiNNAo dasa dasa joSaNAI vikkhaMbheNaM pacayasamiyAo AyAmeNaM ubho pAsiM dohiM paThamavaravejhyAdi dohi a vaNasaMDehiM saMpariksicAo baSNo doNhaSi pavayasamiyAo AyAmeNaM, abhiogasetIrNa bhNte| kerisae bhAyArabhAvapaDhoyAre paNNatte, gojamA! bahusamaramaNije bhUmibhAge paNNate jAva tohiM uksomie SaNNAI jAva taNANaM sahotti, tAsi NaM abhiogaseThINaM tastha tastha dese tahi tahiM jAva vANamaMtarA devA ya devIo a Asayati sayaMti jAva phalavittivisesaM pacaNubhavamANA anukrama [13] // 71 // ~145~ Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [12] dIpa anukrama [13] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [1], mUlaM [12] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH Jan Eben viraMti, tAsu NaM AbhiyogaseDhI sakassa deviMdassa devaraNNo somajama varuNavesamaNakAiANaM AbhiogANaM devANaM bahave bhavaNA paNNattA, te NaM bhavaNA bAhiM vaTTA aMto cauraMsA vaNNao jAba accharaghaNasaMghavikiNNA jAva paDhirUthA, tatya NaM sakkarasa deviMdassa devaraNNo somajamavaruNavesamaNakAiA bahave AbhiogA devA mahiddhIA mahajjuIA jAva mahAsukkhA palibhovamaDiyA parivasaMti / tAsi NaM AbhiogaseTINaM bahusamaramaMNikhAo bhUmibhAgAo veyaGkarasa pavayassa ubhao pAsi paMca 2 joyaNAI uddhaM uppaittA, etha NaM veyaddhassa paJcayassa siharatale paNNatte pAINapaDiyAyae udINadAhiNavicchiNNe dasa joaNAI viksaMbheNaM pavayasamage AyAmeNaM, se NaM ikAe paumavaraveTyAe ikeNaM vaNasaMDeNaM saGghao samatA saMparikkhitte, pamANaM vaNNago doNDaMpi, veyassa NaM bhaMte! pavayassa sitalassa pherisae AgArabhAvapaToAre paNNatte, goamA bahusamaramaNijje bhUmibhAge paNNatte se jahA NAma e ArTigapukkhareha vA jAva NANAvipaMcavaNNehiM maNIhiM ubasomie jAva bAbIo pukkhariNIo jAba vANamaMtarA devA va devIo a AsavaMti jAva bhuMjamANA viharaMti, jaMbuddIve NaM maMte! dIve bhArahe vAse veaGkapacae kai kUDA paM0 1, go0 Nava kUDA paM0 saM0siddhAyayaNakaDe 1 dAhiNaDDUbharahakUDe 2 khaMDappavAyaguhAkUDe 3 mANibhaddakUDe 4 veaDakUDe 5 puSNabhaddakUDe 6 timisaguhAkUDe 7 uttarabharahakUDe 8 besamaNakUDe 9 ( sUtraM 12 ) 'kahi NaM bhaMte!' ityAdi, idaM prAyaH pUrvasUtreNa samagamakatvAt kaNThyaM, navaraM uttarArddha bharatA dakSiNasyAmityAdi diksvarUpaM gurujanadarzitajambUdvIpapaTTAdeH jJeyaM, tathA paJcaviMzatiyojanAnyUrdhvoccatvena paT sakrozAni yojanAnyudve Fucraleey ~146~ Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----------------- ---- mUlaM [12] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [12] dIpa zrIjamyU- dhena-bhUmipravezena, meruvarjasamayakSetravartigirINAM nijanijotsedhacaturthAMzena bhUmyavagAhasyokatvAt , yojanapaJcaviMzatezva- 1 vakSaskAre dvIpazA turthAze etAvata eva lAbhAt , tathA pazcAzadyojanAni viSkambheneti, ana prastAvAdasya zaraH pradazyate, sa cASTAzI-IN vaitaaykhnticndrii| tyadhike dve zate yojanAnAM kalAtrayaM ca 2883, asya ca karaNaM-dakSiNabharatArddhazare 23033 ityevarUpe vaitAThya rUpaMsU.12 yA vRttiH 1 pRthutve paJcAzad 50 yojanarUpe prakSipte yathoktaM mAnaM bhavati, Aha-dakSiNabharatArddhavadasyApi viSkambha eva zaro'stu, // 72 // 18| maivaM, khaNDamaNDalakSetre AropitajyadhanurAkRtiH prAdurbhavati, tatra cAyAmaparijJAnAya jIvA parikSepaprakarSaparijJAnAya dhanuHpRSThaM vyAsaprakarSaparijJAnAya zaraH, sa ca dhanuHpRSThamadhyamata evAsya bhavati, prastutagirezca kevalasya dhanurAkRterabhA vena dhanuHpRSTha syApyabhAvAt zaro'pi na sambhavati, tena dakSiNadhanu-pRSThena sahaivAsya dhanuHpRSThavattvamiti prAcyazarami-19] Mzrita evAsya viSkambhaH zaro bhavati, anyathA zaravyatiriktasthAne nyUnAdhikatvena prakRSTavyAsaprApterevAnupapatterityalaM prasaGkana, idameva zarakaraNaM dakSiNavidehArddha yAvad bodhyam , evamuttarato'pi airAvatavaitADhyataH prArabhyottaravidehAI || yAvaditi / athAsya vAhe Aha-tassa bAha'tti tasya-vaitAbyasya bAhA-dakSiNottarAyatA vakrA AkAzapradezapaMktiH 'purathimapacarithameNaM'ti samAhArAt pUrvapazcimayorekaikA aSTAzItyadhikAni catvAri yojanazatAni poDaza konaviMza-|| tibhAgAn yojanasya ekasyaikonaviMzatibhAgasya cA-ardhakalA. yojanasyASTatriMzattama bhAgamityarthaH AyAmena-dairyeNa || pratA, RjubAhAyAstu parvatamadhyavartinyAH pUrvAparAyatAyA mAnaM kSetravicArAdibhyo'vaseya, atra karaNaM-vathA gurudha anukrama [13] ~147~ Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ----- mUlaM [12] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: emade prata sUtrAMka [12] dIpa nu pRSThAlaghudhanuHpRSThaM vizodhya zeSasyArdhe kRte bAhA, yathA gurudhanu:pRSThaM vaitAvyasatkaM kalArUpaM 204132, asmAllaghudhanuHpRSTha kalArUpaM 185555 zodhyate jAtaM 18577, arddhaM kRte kalAH 9288, tAsAmekonaviMzatyA bhAge yojanAni 488 kalAH 16 kalArddha ceti, evaM yAvadakSiNavidehArbabAhA, evamuttarata airAvatavaitAbyavAhA yAvaduttaravidehArddha-18 | cAhA tAvadidaM karaNaM bhAvanIyaM, athAsya jIvAmAha-'tassa jIve'tyAdi, tasya-vaitAcaspa jIvA 'uttareNe'tyAdi prAgvat, navaraM daza yojanasahasANi sapta ca viMzAni-viMzatyadhikAni yojanazatAni dvAdaza caikonaviMzatibhAgAn yojanasthAyAmeneti, atra karaNabhAvanA yathA-pUrvoktakaraNakrameNa jambUdvIpavyAsaH kalArUpa: 19 zUnyaH 5, asmAdvaitAbyazarakalAnAM 5475 zodhane jAtaM 1894525, asmin vaitAbyazara5475guNe jAtaM 10372524375, tasmin punazcaturguNe jAtaM 41490097500, eSa paitAnyajIvAvargaH, asya mUle jAtaM chedarAziH407382, labdhaM kalAH 203691, zeSa kalAMzAH 74019, landhakalAnAmekonaviMzatyA bhAge labdhAni yojanAni 10720 kalAH, zeSakalAMzAnAM ardhAbhyadhikatvAt , ardhAbhyadhike rUpaM deyamiti ekakalAkSepe jAtAH kalAH dvAdazeti adhAsya dhanu:pRSThamAha-'tIse dhaNupuDhe dAhiNeNa'miti, gatArthametat , navaraM daza yojanasahasrANi sapta ca tricatvAriMzAni-tricatvA-18 riMzadadhikAni yojanazatAni paJcadaza caikonaviMzatibhAgAna yojanasyeti, atra karaNaM yathA vaitAdvyeSuH kalArUpa:5475, asya vargaH 29975625, ayaM SaDguNaH 171853750, vaitAbyajIvAvargazca 41490097500 ubhayomarmIlane anukrama [13] REsakce zrIkamyU. ~148~ Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [1], ---- mUlaM [12] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [12] nticandrI dIpa zrIjamyU-18|jAtaM 41669951250 eSa vaitAvyadhanuHpRSThavargaH, asya mUle chedarAziH 408254 labdhakalAH 204152 zeSaka- vakSaskAre dvIpazA- lAMzAH 77826 landhakalAnAmekonaviMzatyA bhAge labdhaM yathoktaM mAnaM 107431 atha kiMviziSTo'sau vaitAbya | vaitAtyaka PEES ityAha-'ruage'tyAdi, rucaka-grIvAbharaNabhedaH tatsaMsthAnasaMsthitaH sarvAtmanA rajatamayaH 'acchetyAdipadakadambakaM prAgvat, paNana sa.12 yA vRtiH ubhayoH pArcayordakSiNataH uttaratazca dvAbhyAM pAvaravedikAbhyAM dvAbhyAM ca vanakhaNDAbhyAM sarvataH samantAt prikssiptH||8|| // 73 // atra yatpadmavaravedikAdvayaM tatpUrvAparato jagatyA ruddhatvAnniravakAzatvenaikIbhavanAsambhavAt , anyathA 'sabao samaMtA saMparikkhitte'tti vacanenaikaiva syAditi, 'tAo Namiti, sarva gatArtha, navaraM parvatasamikA AyAmena, vaitAbya-18|| samAnA AyAmenetyarthaH, athaitadgataguhAdvayamarUpaNAyAha-'veyaddhassa Na'mityAdi, vaitAvyasya parvatasya 'puracchimapaJca-18 chimeNaM'ti, atra sUtre pUrvasyA dizaH pUjyatvAt ArSatvAdvA puracchimetizabdasya prAgnipAte'pi pazcimAyAM pUrvasyAmiti vyAkhyeyaM, atra granthe granthAntare ca pazcimAyAM taminnaguhAyAH pUrvasyAM ca khaNDaprapAtaguhAyAH abhidhAnAt , dve guhe prajJapte, prAkRtazailyA ca bahuvacanaM, uttaradakSiNayorAyate, etAvatA ya evaM vaitAvyasya viSkambhaH sa evAnayozarAyAma iti bhAvaH, prAcInapratIcInavistIrNe ityAdyarthato vyakta, atra ca umAkhAtivAcakakRtajambUdvIpasamAsaprakaraNe guhAyA vijayadvArapramANadvAretivizeSaNadarzanAt caturyojanavistRtadvArA ityapi vizeSaNaM jJeyaM, vajramayakapATAbhyAmavaghATite, AcchAdite ityarthaH, ete ca dve api cakravartikAlavarja dakSiNapArthe uttarapArthe ca pratyeka sadA anukrama [13] ~ 149~ Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ---- mUlaM [12] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [12] sammIlitavajramayakapATayugale syAtA, ata eva yamalAni-samasthitAni yugalAni-dvayarUpANi dhanAni-nizchidrANi kapATAni teH duSpraveze, tathA nityaM andhakAratamisra, dvau tulyAyau~ prakarSaparAviti prakRSTAndhakAraM yayoste tathA, vizeSaNadvArA avArthe hetumAha-vyapagataM grahacandrasUryanakSatrANAM jyotiryataH sa etAdRzaH panthA yayoste tathA, athavA vyapa-8 gatA grahAdInAM jyotiSazca-agneH prabhA yayoste tathA yAvatpratirUpe, atra yAvatkaraNAt 'pAsAIyA' ityAdi vizeSaNatrayaM 'acchAoM' ityAdIni vA vizeSaNAni yathAsambhavaM jJeyAni, te guhe nAmato darzayati, tadyathA-'tamisrA guhA caiva khaNDaprapAtA guhA caiva caivazabdau dvayostulyakakSatAdyotanAe~, tena pazcimabhAgavartinI tamisrA pUrvabhAgavartinI | khaNDamapAtA, ime ve api samasvarUpe veditavye iti, 'tattha 'mityAdi, sarvametad vijayadevasamagamakamiti vyAkhyA-1 tapAyaM, navaraM kRtamAlakastamisrAdhipatiH nRttamAlakaH khaNDaprapAtAdhipatiriti / athAtra zreNiprarUpaNAyAha-'tesi / vaNasaMDANa'mityAdi, tayorvaitAgyobhayapArzvavartinobhUmigatayorvanakhaNDayobahusamaramaNIyAd bhUmibhAgAdUcaM vaitAbyagirerubhayoH pArzvayordaza daza yojanAnyutpatya-gatvA atra dve vidyAdharazreNyau-vidyAdharANAmAzrayabhUte prajJapte, ekA | dakSiNabhAge ekA cottarabhAge ityarthaH, prAgaparAyate udagdakSiNavistINe, ubhe api viSkambhena daza 2 yojanAni, 6 / ata eva prathamamekhalAyAM vaitAbyaviSkambhastriMzadyojanAni, parvatasamike AyAmena, vaitAbyavadime api pUrvAparodadhi sRSTe ityarthaH, tathA pratyekamubhayoH pArzvayoH dvAbhyAM padmavarayedikAbhyAM dvAbhyAM ca vanakhaNDAbhyAM saMparikSipte, evame dIpa anukrama [13] Jistianitil ~ 150~ Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [12] dIpa anukrama [13] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [1], mUlaM [12] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAnticandrI - yA vRtiH // 74 // kaikasyAM zreNyAM dve padmavaravedike dve ca vanakhaNDe ityubhayoH zreNyomIlane catasraH padmavara vedikAJcatvAri vanakhaNDAnIti * jJeyaM, saMvAdI cAyamarthaH zrImalayagirikutabRhat kSetrasamAsavRttyA, tathA ca tatroktam- "ekaikA ca zreNirubhayapArzvavacibhyAM vaitADhyapramANAyAmAbhyAM dvAbhyAM 2 padmavaravedikAbhyAM dvAbhyAM 2 vanakhaNDAbhyAM samantataH parikSipte"ti, zeSaM sUtraM gatArthamiti, atha tayoH zreNyoH svarUpaM pRcchati - 'vijAhare' tyAdi gatArthaM, navaraM atra bahudhAdarzeSu 'nANAmaNipaMcabaNNehiM maNIhiM' iti pATho na dRzyate, paraM rAjaprazvIyasUtra vRttyoISTatvAt saGgatatvAcca 'nANAvihapaMcavaNNehiM maNIhiM taNehiM' iti pATho likhito'stIti bodhyaM, athobhaya zreNyornagarasaGkhyAmAha - 'tattha NaM dAhiNikhAe' ityAdi, tatraOM tayoH zreNyormadhye dakSiNasyAM vidyAdharazreNyAM gaganavalabhapramukhAH paMcAzadvidyAdharanagarAvAsAH prajJaptAH, 'vyAkhyAto vizeSapratipatti' riti tena nagarAvAsA rAjadhAnIrUpA jJeyAH, svasvadezapratibaddhAH, yadAha - 'te' dasayojaNapihulehiM | seDhIsu jammuttarAsu sajaNavayA / girivaradIhAsu kamA khayarapurA paNNa saTTI yA // 1 // " iti, uttarasyAM vidyAdharazreNyAM | rathanUpuracakravAThapramukhAH SaSTirvidyAdharanagarAvAsAH prajJaptAH, dakSiNazreNeH sakAzAdasyA adhikadIrghatvAt, RSabhacaritrAdau tu dakSiNazreNyAM rathanupUracakravAlaM uttarazreNyAM gaganavahabhamukaM tattvaM tu sAtizayazrutadharagamyaM, anayormukhyatA ca zreNyadhiparAjadhAnItveneti, 'evamevetyuktanyAyenaiva saha pUrveNa yadaparaM tat sapUrvAparaM saMkhyAnaM tena dakSiNasyA1] tAni darzayojanapRthaktvayoH zreNyoryAmyetarayoH sajanapadAni girivaradIrthayoH kramAt khayarapurANi paMcAzat SaSTiH // 1 // Fur Fraternae Cy ~ 151~ 1vakSaskAre vaitAvyava rNanaM . 12 // 74 // mywy Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [1], ---- mUlaM [12] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [12] dIpa // muttarasyAM ca vidyAdharazreNyAmekaM dazottaraM vidyAdharanagarAvAsazataM bhavatIti AkhyAtaM mayA anyaizca tIrthakarairiti, zreNidva-IS | yagatapaMcAzatpaSTisaGkAlane yathoktasaMkhyAbhavanAdeSAM ca dazottarazatasaMkhyAnagarANAM nAmAni zrIhemAcAryakRtazrIRSa-18 || bhadevacaritrAdavagantavyAnIti, 'te vijAharetyAdi, tAni vidyAdharanagarANi RddhAni-bhavanAdibhivRddhimupagatAni stimi8 tAni-nirbhayatvena sthirANi samRddhAni-dhanadhAnyAdiyuktAni tataH padatrayasya karmadhArayaH, tathA pramuditA-hRSTAH pramo davastUnAM sadbhAvAjanA-nagarIvAstavyalokA jAnapadAzca-janapadabhavAstatrAyAtAH santo yeSu tAni tathA, yAvatkaraNAt sarvo'pi prathamopAGgagatazcampAvarNako grAhyaH(sU.1), sa ca vistarabhayAnneha likhyate, atha kiyatparyantaH sa grAhya ityAha-pa1 DirUvA iti pratirUpANi-prativiziSTaM-asAdhAraNaM rUpaM-AkAro yeSAM tAni tathA teSu, Namiti prAgvat , vidyAdhara-18 nagareSu vidyAdhararAjAnaH parivasanti, atra samAsAntavidheranityatvAnnAdantatA, kathaMbhUtAste ityAha-mahAhimavAnhaimavatakSetrasyottarataH sImAkArI varSadharaparvataH malayaH-parvatavizeSaH supratIto mandaro-meruH mAhendraH-parvatavizeSaH, zako vAte iva sArA:-pradhAnAH, 'rAyayaNNao bhANiyoM tti,atrApi sarvaH prathamopAGgagato rAjavarNako bhaNitavya (sU.6) // iti 'vijAharaseDhI Namiti sUtraM gatArtha, athAtraiva vartamAnAmAbhiyogazreNiM nirUpayati-tAsi (su) NamityAdi, tayovidyAdharazreNyobahusamaramaNIyAbhUmibhAgAd vaitAvyasya parvatasyobhayoH pArzvayordaza daza yojanAnyUrvamutpatya atra ra de A-samantAt Abhimukhyena yujyante-preSyakarmaNi vyApAryante ityAbhiyogyAH-zakralokapAlapreSyakarmakAriNo 8 anukrama [13] 9803 ~ 152~ Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ---- mUlaM [12] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [12] yA itiH vyantaravizeSAsteSAmAvAsabhUte zreNyau-AbhiyogyazreNyau prajJapte, zeSaM gatArtha, navaraM 'vaNNo doNhavi'tti dvayorapi vakSaskAre dvIpazA-18 jAtyapekSayA padmaparavedikAvanakhaNDayorvarNako vAcya iti zeSaH, tathA 'pacayasamiyAo AyAmeNaM'ti parvatasamikA- 8| vaitAbyavanticandrI-18 zcatasro'pi padmavaravedikA AyAmena-daiyeNa, atra tatsambandhAni vanakhaNDAnyapi parvatasamAnyAyAmeneti codhyaM, ne sU.12 Abhioge'tyAdi, prAgadhastanasUtre jagatI padmavaravedikA samabhUbhAgamaNitRNavarNAdikaM vyantaradevadevIkrIDAdikaM ca // 75 // yenaiva gamena vyAvarNitaM sa evAtra gama iti na punarvyAkhyAyate, 'tAsi NamityAdi, tAsu AbhiyogyazreNiSu zakrasya-18 AsanavizeSasyAdhiSThAtA zakrastasya dakSiNArddhalokAdhipaterityarthaH, devendrasya-devAnAM madhye paramaizvaryayuktasya devarAjJaHdeveSu kAntyAdiguNairadhikaM rAjamAnasya somaH-pUrvadipAlo yamo-dakSiNadikpAlo varuNa:-pazcimadikpAlo vaiznamaNa:-uttaradipAlasteSAM kAyo-nikAya AzrayaNIyatvena yeSAM te tathA teSAM, zakrasambandhisomAdidipAlaparivArabhUtAnAmityarthaH, AbhiyogyAnAM devAnAM bahUni bhavanAni prajAtAni, tAni, sUtre puMstvanirdezaH prAkRtatvAt , Namiti | prAgvat, bhavanAni bahirvRttAni-bahirvRttAkArANi antaH caturasrANi-samacaturasrANi 'vaNNao'tti atra bhavanAnAM | varNako vAcyaH, sa ca kiMparyanta ityAha-'jAva accharagaNasaMghavikiNNa'tti, tato'pi phiyatparyanta ityAha-jAva pddiruu-12||75|| vatti,sa ca prajJApanAsthAnAkhya(sU.46)dvitIyapadoktaH, yathA-'ahe pukkharakaNNiAsaMThANasaMThiyA ukkiNNataraviulagabhIrakhAyaparihA pAgAradyAlayakavADatoraNapaDiduvAradesabhAgA jaMtasayagdhimusalamusuMDhiparivAriA aujjhA sayAjayAI rasensectictioticeseses dIpa anukrama [13] 800000easa yanna ~ 153~ Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ---- mUlaM [12] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [12] eeseseseseseeeeeee |sayAguttA aDyAlakohagaraiA aDayAlakayavaNamAlA khemA sivA kiMkarAmaradaMDovarakkhiA lAuloiamahiA gosIsasarasarattacaMdaNadadara(diNNa)paMcaMgulitalA uvaciacaMdaNakalasA caMdaNaghaDasukayatoraNapaDivuvAradesabhAgA AsattosattaviulabaTTabagghAriyamalladAmakalAvA paMcavaNNasarasasurahimukapuSphapuMjovayArakaliyA kAlAgurupavarakuMdurukaturukadhUvamaghamadhetagaMdhuduAbhirAmA sugaMdhavaragaMdhiA gaMdhavaTibhUyA accharagaNasaMghasaMvikiNNA divatuDiyasahasaMpaNadiA sabarayaNAmayA acchA saNhA laNhA ghaTTA maTThA nIrayA NimmalA NippaMkA NikaMkaDacchAyA sappahA samarIiA saujjoA pAsAdIyA darisaNijjA abhirUvA paDirUvatti, atra vyAkhyA-adhastanabhAge puSkarakarNikAsaMsthAnasaMsthitAni tathA utkIrNamivotkIrNa atIva vyaktamityarthaH utkIrNamantaraM yAsAM khAtaparikhANAM tA utkIrNAntarAH, kimuktaM bhavati ?-khAtAnAM ca parikhANAM ca spaSTavaiviktyonmIlanArthamapAntarAle mahatI pAlI samastIti utkIrNAntarAH, vipulA-vistIrNA gambhIrA-alabdhamadhyabhAgAH khAtaparikhA yeSAM bhavanAnAM paritastAni tathA, khAtaparikhANAmayaM vizeSa:-parikhA upari vizAlA adhaH saGkacitA khAtaM tUbhayatrApi samamiti, tathA prAkAreSu-vapreSu pratibhavanaM aTTAlakA:-prakArasyoparivAzrayavi-18 zeSAH kapATAni-pratolIdvArasatkAni, etena pratolyaH sarvatra sUcitAH, anyathA kapATAnAmasambhavAt , toraNAnipratolIdvAreSu prasiddhAni pratidvArANi-mUladvArApAntarAlavartilaghudvArANi etadrUpA dezabhAgA-dezavizeSA yeSu tAni tathA, yatrANi nAnAvidhAni zatadhyo-mahAyaSTayo mahAzilA vA yA upariSTAt pAtitAH satyaH puruSANAM zatAni | dIpa ecececeaeeeeeeeeehate anukrama [13] ~ 154 ~ Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ---- mUlaM [12] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [12] dIpa zrIjamyu-18|mantIti, musalAni-pratItAni muSaDyaH-zastravizeSAstaiH parivAritAni-samantato veSTitAni, ata evAyopyAni- 1yakSaskAre dvIpazA-18 paryodumazakyAni ayodhyatvAdeva 'sadAjayAni' sadA-sarvakAlaM jayo yeSu tAni sadAjayAni, sarvakAlaM jayavantIti | 8 tAbyavanticandrIbhAvaHtathA sadA-sarvakAlaM guptAni praharaNaiH puruSaizca yodRbhiH sarvato nirantaraparivAritatayA parepAmasahamAnAnAM manAga-2 NenaM s.12 yA vRttiH pi pravezAsambhavAt , tathA aSTacatvAriMzadbhedabhinnavicchittikalitAH koSThakAH-apavarakA racitAH-svayameva racanAM praaptaa| // 76 // yeSu tAni tathA, sukhAdidarzanAt pAkSiko niSThAntasya paranipAtaH, tathA aSTacatvAriMza dabhinnavicchittayaH kRtA vana mAlA yeSu tAni tathA, anye tyabhidadhati-aDayAla iti dezIzabdaH prazaMsAyAcI, tato'yamarthaH-prazastakoSThakaracitAni prazastakRtavanamAlAnIti, tathA kSemANi-parakRtopadravarahitAni zivAni-sadA maGgalopetAni, tathA kiGkarAH-kiGkarabhUtA ye'marAstaiH daNDaiH kRtvoparakSitAni, sarvataH samantato'parakSitAni, tathA lAiamiva lAiaM-chagaNAdinA bhUmerupalepanamiva 'uloiA' ulloiyamiva ulloiaM ca seTikAdinA kuDyAviSu dhavalanamiva tAbhyAM mahitAnIva-pUjitAnIva, tathA gozINa-pandanavizeSeNa sarasena-raktacandanena ca daIreNa-bahalena dardarAbhidhAnAdrijAtazrIkhaNDena vA dattA:-nyastAH | paJcAGgalayastalA-hastakA yeSu tAni tathA, upacitA-nivezitA vaMdanakalazA-mAGgalyaghaTA yeSu tAni tathA, vndn-18|||6|| ghaTaiH-mAGgalyakalazaiH sukRtAni-suSu kRtAni zobhanAnItyarthaH yAni toraNAni tAni pratidvAradezabhAga-dvAradezabhAge 21 yeSu tAni tathA, dezabhAgAzca dezA eva, tathA Asakko bhUmau lagA utsatakSa-upari lagno vipula:-ativistIrNo vRttaH anukrama [13] ~155~ Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [12] dIpa anukrama [13] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [1], mUlaM [12] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH Jan Ebensiin atinicitatayA varculo vagghAriatti- pralambito mAlyadAmakalApaH - puSpamAlAsamUho yeSu tAni tathA, paJcavarNAH sarasAH" surabhayo ye muktAH- karapreritAH puSpapuJjAstairya upacAra:- pUjA bhUmestena kalitAni, 'kAlAgaru' ityAdi vizeSaNatrayaM prAgvat, apsarogaNAnAM saMgha:-samudAyaH tena samyag - ramaNIyatayA vikIrNAni vyAptAni tathA divyAnAM truTitAnAMAtodyAnAM ye zabdAstaiH samyak zrotRmanohAritayA prakarSeNa sarvakAlaM naditAni - zabdavanti 'sabarayaNAmayA' ityAdi padAni prAgvat, 'tattha Na' mityAdi, gatArthametat / atha vaitADhyasya zikharatalamAha - 'tAsi Na'mityAdi, tayo:Abhiyogya zreNyorbahusamaramaNIyAdbhUmibhAgAdvaitAnyasya parvatasyobhayoH pArzvayoH paJca paJca yojanAnyUrddhamutpatya - gatvA atrAntare vaitADhyasya parvatasya zikharatalaM prajJaptaM, 'pAINe' tyAdi prAgvat, tacca zikharatalaM ekayA padmavaravedikayA tatpariveSTakabhUtena caikena vanakhaNDena sarvataH samantAt saMparikSiptaM, ayaM bhAvaH yathA jagatI madhyabhAge padmavara vedikaikaiva jagatIM dikSu vidikSu veSTayitvA sthitA tatheyamapi sarvataH zikharatalaM paryante veSTayitvA sthitA, parameSA AyatacaturasrAkArazikharatalasaMsthitatvenAyatacaturasrA boddhavyA, ata evaikasaMkhyAkA, tatparato bahirvartti vanakhaNDamapyekaM, na tu vaitADhya| mUlagatapadmavara vedikAvane iva dakSiNottaravibhAgena dvayarUpe iti, zrImalayagiripAdAstu kSetravicAravRhadvRttau "tanmadhye padmavara vedikobhayapArzvayorvanakhaNDA" vityAhuH pramANaM- viSkambhAyAmaviSayaM, varNakaJca dvayorapi padmavaravedikAvanakhaNDayoH, prAgvadbhaNitavya ityadhyAhArya, atha zikharatalasya svarUpaM pRcchati - 'veaddhassa NamityAdi, etatsarvaM jagatIgata Fur Fate &P Cy ~156~ maryay Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ---- mUlaM [12] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjamyU-18 prata sUtrAMka [12] dIpa padmavaravedikAyA vanakhaNDabhUmibhAgavad vyAkhyeyaM, athAsya kUTavaktavyatA pRcchati-'jaMbuddIve 'mityAdi, jambUdvIpe | || vakSaskAre dvIpazA-18 Namiti vAkyAlaGkAre bhadanta ! dvIpe bharate varSe vaitAnyaparvate kati kUTAni prajJaptAni ?, bhagavAnAha-gautama! nava kU-18 siddhAyata TAni prajJaptAni, tabathA-siddhAni-zAzvatAni siddhAnAM vA-zAzvatInAmaItpratimAnAmAyatanaM-sthAnaM siddhAyatanaM tadA-18paNana yA dhUciH ga dhArabhUtaM kUTaM siddhAyatanakUTa, dakSiNArddhabharatanAmnA devasya nivAsabhUtaM kUTa dakSiNArdhabharatakUTa, khaNDaprapAtaguhAdhipade vanivAsabhUtaM kUTaM khaNDaprapAtaguhAkUTa, mANibhadranAmno devasya nivAsabhUtaM kUTa mANibhadrakUTa, baitADhacanAno devasya || nivAsabhUtaM kUTa vaitALyakUTa, pUrNabhadranAmno devasya nivAsabhUtaM kUTaM pUrNabhadrakUTa, anyatra mANibhadrakUTAdanantaraM pUrNa-18 bhadrakUTaM dRzyate, tamisraguhAdhipadevasya nivAsabhUtaM kUTaM tamiraguhAkUTa, uttarArddhabharatanAmno devasya nivAsabhUtaM kUTa | uttarArddhabharatakUTa, vaizramaNalokapAlanivAsabhUtaM kUTaM vaizramaNakUTa, sarvatra madhyapadalopI smaasH| atha 'yathoddezaM nirdeza'| iti prathamasiddhAyatanakUTasthAnapraznamAhakahiNaM bhNte| jaMyurIne dIve bhArahe mAse veaddhapavae siddhAyataNakUDe NAmaM kUDe paNNatte?, go0! puracchimalaSaNasamuhassa pacacchimeNaM dAhiNaddhabharahakUDassa puracchimeNaM ettha NaM jaMbuddIve dIve bhArahe vAse beaddhe pavae siddhAyataNakUDe NAma kUDe paNNatte, cha sako // 77 // sAI jogaNAI uddhaM utteNaM mUle cha sakosAiM joaNAI vikvaMmeNaM majhe desUNAI paMca joaNAI vikhaMbheNaM uvari sAiregAI tiNi joaNAI vikkhaMbheNaM mUle desUNAI bAvIsa joSaNAI parikkhevaNaM majo desUNAI paNNarasa joSaNAI parikkheverNa uvari anukrama [13] vaitADhyaparvate siddhAyatanakUTasya svarupam evaM zAzvata-jinapratimAyA: svarupam kathyate ~ 157~ Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ---- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [13] Recentcene sAiregAI Nava joSaNAI pariksaveNaM, mUle vicchiNNe majjhe saMkhitte uppi taNue gopucchasaMThANasaMThie, savarayaNAgae acche saNhe jAva paTiruve / seNaM egAe paumavaraveiyAe egeNa va vaNasaMDeNaM sabao samatA saMparikhite, pamANa vaNNo dopahaMpi, siddhAyataNakUDassa NaM upi bahusamaramaNijje bhUmimAge paNNatte, se jahANAmae AliMgapukkharei vA jAva vANamaMtarA devA va jAva viharati / tassa Na bahusamaramaNinassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAge etya NaM mahaM ege siddhAyayaNe paNNatte kosa AyAmeNaM addhakosaM vikkhaMbheNaM desUrNa kosaM uddhaM uccaceNaM aNegakhaMbhasayasanniviTe khaMbhuggayasukayavairaveiAtoraNavararaiasAlabhaMjiasusiliTThavisiTThalaTusaMThiapasatyavelibhavimalakhaMbhe NANAmaNirayaNasacibhaujAlabahusamasuvibhattabhUmibhAge hAmigausamaturagaNaramagaravihagavAlagakinnararurusarabhacamarakuMjaravaNalayajAvapatamalayabhatticitte kaMdhaNamaNirayaNathUmiyAe NANAvihapaMca0 baNNao ghaMTApaDAgaparimaMDiaAgasihare dhavale marIikavayaM viNimmuaMte lAuloiamahie jAva sayA, tassa NaM siddhAyataNassa tidisi sao dArA paNNattA, te NaM dArA paMca dhagusayAI uddhaM uccaceNaM addhAijAI dhaNusayAI vikkhaMbheNaM tAvaiyaM ceva paveseNaM seAvarakaNagathUbhiAgA dAravaNNao jAva vaNamAlA, tassa gaM siddhAyayaNassa aMto bahusamaramaNije bhUmibhAge paNNatte, se jahANAmae AliMgapukkharei vA jAva tassa gaM siddhAyayaNassa NaM bahusamaramaNijjassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM mahaM ege devacchaMdae paNate paMcadhaNusayAI AyAmavikkhaMbheNaM sAiregAI paMca dhaNusayAI uddhaM upateNaM sabarayaNAmae, etva gaM aTThasaya jiNapaDimANaM jiNussaheppamANamittANaM saMnikkhittaM ciTTara evaM jAva dhUvakaDucchugA / (sUtram 13) 'kahi NamityAdi kaNThyam , navaraM dakSiNArddhabharatakUTa hyasmAttpazcimadigvattIti tataH pUrveNeti, tavocatvAdinA eeroeeeeeee dIpa anukrama [14] IRAMA ~ 158~ Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [1], ----- ---- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [13]] 13 dIpa zrIjambU-II kiyatpramANamityAha-'cha sakosAI' ityAdi, sakrozAni SaDyojanAnyUloMcatvena mUle sakrozAni SaT yojanAni viSka-1 vakSaskAre dvIpazA- mbhena madhye dezonAni paJca yojanAni, sapAdakozanyUnAni pazca yojanAnItyarthaH, viSkambhena, upari sAtirekANi zrINi siddhAyatanticandrI-18 yA vRttiH IN yojanAni, arddhakozAdhikAni trINi yojanAnItyarthaH, viSkambheneti, athAsya zikharAdadhogamanena vivakSitasthAne pRSu- navarNanaM sU. tvajJAnAya karaNamucyate-zikharAdavapatya yAvadyojanAdikamatikAntaM tAvatpramANe yojanAdike dvikena bhakke kuuttotsedhaa||78|| rbayukte ca yajjAyate tadiSTasthAne viSkambhaH, tathAhi-zikharAt kila trINi yojanAni krozA dhikAnyavatIrNaH, tato yojanatrayasya krozA dhikasya dvikena bhAge labdhAH SaT krozAH krozasya ca pAdaH, kUTotsedhazca sakrozAni ssdd| 19 yojanAni, asyArddha yojanatrayI krozA dhikA, asmiMzca pUrvarAzau prakSipte jAtAni sapAdakozonAni paJca yojanAni, 18 iyAna madhyadeze viSkambhaH, evamanyatrApi pradeze bhAvanIyaM / tathA mUlArdhvagamane iSTasthAne viSkambhaparijJAnAya karaNa mida-mUlAdatikrAntayojanAdike dvikena bhakke labdhaM mUlavyAsAcchodhyate'vaziSTamiSTasthAne viSkambhaH, tathAhi-mUlAt trINi yojanAni krozArdAdhikAni Urdhva gataH, asya dvikena bhAge labdhAH 6 kozAH krozasya ca pAdaH, etAvAn / | mUlavyAsAt zodhyate, zeSa paJca yojanAni sapAdakozonAni, iyAn madhyabhAge viSkambhaH, evamanyatrApi pradeze // 78 // bhAnyaM, ime cArohAvarohakaraNe zeSeSu vaitAdhyakUTeSu paJcazatikeSu himavadAdikUTeSu sahassAGkeSu ca harissahAdikUTeSu / aSTayojanikeSu ca RSabhakUTeSvavatAraNIye, vAcanAntarokamAnApekSayA tu RSabhakUTeSu karaNaM jagatIcaditi / asya ca // anukrama [14] ~ 159~ Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [13] dIpa anukrama [14] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [1], mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrI yU. 14 padmavaravedikAdivarNanAyAha- 'se Na'mityAdi vyaktaM, atha siddhAyatanakUTasyopari bhUbhAgavarNanAyAha- 'siddhAya taNa' ityAdi prAgvat, athAtra jinagRhavarNanAyAha- 'tassa Na' mityAdi, tasya - bahusamaramaNIyasya bhUmibhAgasya bahumadhya| dezabhAge atra mahadekaM siddhAnAM - zAzvatInAmarhatpratimAnAmAyatanaM sthAnaM caityamityarthaH prajJayaM krozamAyAmenArddhakrozaM viSkambhena dezonaM krozamUJcatvena, dezazcAtra SaSTyadhikapaJcazatadhanUrUpa iti yata uktaM vIraMjayaseharetyAdikSetravicArasya vRttau - 'tANuvari ceharA dahadevI bhavaNatulaparimANA' ityasyA gAthAyA vyAkhyAne "teSAM vaitADhyakUTAnAmupari caityagRhANi drahadevI bhavanatulyaparimANAni varttante, yathA zrIgRhaM krozakadIrghaM krozArddhavistAraM catvAriMzadadhikacaturdazazatadhanurucca" miti, tathA anekeSu stambhazateSu saMniviSTaM, tadAdhArakatvena sthitamityarthaH, tathA stambheSu udgatA-saMsthitA. | sukRteva sukRtA nipuNazilpiraciteveti bhAvaH tataH padadvayasya karmadhArayaH, tAdRzI vajravedikA - dvArazuNDikopari vajrarakSamayI vedikA toraNaM ca stambhodgatasukRtaM yatra tattathA, tathA varAH - pradhAnA ratidA-nayanamanaHsukhakAriNyaH sAlabhaMjikA yeSu te tathA suzliSTaM sambaddhaM viziSTaM pradhAnaM uSTaM - manojJaM saMsthitaM saMsthAnaM yeSAM te tathA tataH padadbhayakarmadhAraye tAdRzAH prazastAH - prazaMsAspadIbhUtA vaiDUryavimalastambhA yatra tattathA tataH pUrvapadena karmadhArayaH, tathA nAnAma| NirakSAni khacitAni yatra sa nAnAmaNiratnakhacitaH, niSThAntasya paranipAtaH bhAryAdidarzanAt, tAdRza ujyalo -nirmalo bahusamaH - atyantasamaH suvibhakto bhUmibhAgo yatra tattathA, 'IhAmige' tyAdi prAgvat vyAkhyeyaM, navaraM marIcikavacaM - kira Fur Prote&P Cy ~160~ Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [13] dIpa anukrama [14] vakSaskAra [1], mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpakSAnticandrI - yA vRttiH // 79 // "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) Jan Ebeni siddhAyatanakUTavarNanaM sU. 30 dhvajA jAlaparikSepaM viniryucat, tathA chAiaM nAma yadbhUmergomayAdinA upalepanaM ulleiaM - kuNyAnAM mAlasya ca sevikA- 51vakSaskAre dibhiH saMsRSTIkaraNaM lAuhoiaM tAbhyAmiva mahitaM -pUjitaM lAuloia mahiaM, yathA gomayAdinopapalitaM seTikAdinA ca dhavalIkRtaM yadvad gRhAdi sazrIkaM bhavati tathedamapIti bhAvaH, tathA 'jAva zayA' iti atra yAvatkaraNAt vakSyamANayamikArAjadhAnIprakaraNagata siddhAyatanacarNake'tidiSTaH sudharmAsa bhAgamo vAcyo, yAvatsiddhAyatanopari upavarNitA bhavanti, yadyapyatra yAvatpadaprAdye dvAravarNakapratimAvarNakadhUpaka DucchAdikaM sarvamantarbhavati tathApi sthAnAzUnyatArtha kiJcit sUtre darzayati- 'tassa NaM siddhAyataNassa' ityAdi, tasya siddhAyatanasya tisRNAM dizAM samAhAravidik tasmin, anusvAraH prAkRtatvAt, pUrvadakSiSNottaravibhAgeSu trINi dvArANi prajJatAni tAni dvArANi paJcadhanuHzatAnyUvoMccatvena ardhatRtIyAni dhanuHzatAni viSkambhena, tAvanmAtrameva pravezena, arddhatRtIyAni dhanuHzatAnItyarthaH, 'seA varakaNagadhUbhiAgA' itipadopalakSito dvAravarNako mantavyo vijayadvAravad yAvadvanamAlAvarNanam / atraiva bhUbhAgavarNanAyAha- 'tassa Na' mityAdi sugamaM, 'siddhAyayaNassa' ityAdi, tasya bahusamaramaNIyasya bhUmibhAgasya bahumadhyadezabhAge atra mahAneko devacchandako devopavezasthAnaM prajJataH, atrAnutApi AyAmaviSkambhAbhyAM devacchandakasamAnA uccaistvena tu tadarddhamAnA maNipIThikA sambhAvyate, anyatra rAjaprabhIyAdiSu devacchandakAdhikAre tathAvidhamaNipIThikAyA darzanAt yathA sUryAbhavimAne 'tassa NaM siddhAyataNassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM mahaM egA maNipeDhiyA paNNasA For Prate&Pe ~ 161~ / / 79 / / maryay Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ---- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [13] ceseseseisence // // solasajoSaNAI AyAmavikkhaMbheNaM aTTha joSaNAI uccatteNa ti, tathA vijayArAjadhAnyAmapi tassa NaM siddhAyayaNassa bahumajjhadesabhAe, pattha NaM mahaM egA maNipaDhiA paNNattA do joaNAI AyAmaviksaMbheNaM joaNaM bAhalleNaM savamaNi|| mayA acchA jAva paDirUvA' iti, sa ca devacchandakaH paJcadhanuHzatAnyAyAmaviSkambhAbhyAM sAtirekANi sAdhikAni paJcadhanuHzatAnyUrvoccatvena sarvAramanA ranamayaH, tatra devacchandake'STazarta-aSTottaraM zataM jinapratimAnAM jinotsedhprmaa-|| NamAtrANAM-jinotsedhaH-tIrthakarazarIrocchrAyaH, tasya ca pramANaM utkRSTataH paJcadhanu zatAtmakaM jaghanyataH saptahastAtmaka iha ca pazcadhanuzatAtmakaM gRhyate, tadeva mAtrA-pramANaM yAsAM tAstathA tAsAM, tathA jagatsvAbhAvyAt, devacchandakasya cardiA pratyeka saptaviMzatibhAvena sannikSiptaM tiSThati, nanu padmavaravedikAdaya iva zAzvatabhAvarUpA jinapratimA bhavantu, paraM pratiSThitatvAbhAvena tAsAmArAdhyatvaM kathamiti cet !, ucyate, zAzvatabhAvA iva zAzvatabhAvadharmA api sahajasiddhA eva bhavanti, tena zAzvatapratimA iva zAzvatapratimAdharmA api pratiSThitatvArAdhyatvAdayaH sahajasiddhA eveti, kiN||4 181 1 tatra jinotsedho jaghanyataH sapta hastAH utkarSataH paJca dhanuHzatAni, paramiha tiryaglokavartitvena paJcadhanuHzatAnAmityarthaH, yaduktaM "tatthusseiMgulamo sattakarA uDaloyamahaloe / sAsayapatimA vaMde paNadhasamamANa tiriloe // 1 // " iti, yattu rAjapraznIyopAMgavRttI sUryAbhavimAne jinapratimAnAmutsedhamAvikapa isa paMcadhAnaHzatAni saMbhAvyante iti bhaNitaM tatra sUkSmadazAM paryAlocanAyAH saMbhAvanAyA api saMbhAvanaiva vijRmbhate, polocanAzveva-devAnA bhavadhAraNIyazarIreNa | tArapratimAnAM pUjAkaraNAdAvasaMgatamivAbhAti, na caivaM niryagloke'pi samAnaM, yato devAnAM vaikiyazarIreNa manujAnAM ca bharatAdikAritajinapratimApUjane taducitapra-10 mANavateca pArIreNa nAsaMgatigandho'pi, (ubhayatrApi vaikiyatirasleva, tiryagloke vidyAdharANAM sAtizayatyAnna kSatiH) (hIra prattI) dIpa 2 anukrama [14] ecectecte JinElementematical ~162~ Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [13] dIpa anukrama [14] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [1], mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjampUdvIpazAnticandrIyA vRtiH // 80 // pratiSThApanAntaravivAreNa ?, tataH zAzvatapratimAsu sahajasiddha mevArAdhyatvamiti na kiJcidanupapannamiti, atra pratimAnAM | utsedhAGgulamAnena pazcadhanuH zatapramANAnAM pramANAGgulamAnena pacadhanuH zatAyAmaviSkambhe devacchandake'navakAzacintA na vidheyeti, atra pratimAvarNakasUtraM evaM- 'jAva dhUvakaDucchugA' iti sUtreNa sUcitaM jIvAbhigamAdyuktamavaseyaM tacchedam'tAsi NaM jiNapaDimANaM ayameyArUve vaNNAvAse paNNatte, taMjahA- tavaNijjamayA hatthatalapAyatalA aMkAmayAI NakkhAI | aMtolohiyakpaDisegAI kaNagAmayA pAyA kaNagAmayA gupphA kaNagAmaIo jaMghAo kaNagAmayA jANU kaNagAmayA UrU kaNagAmaIo gAyalaTThIo riTThAmae maMsU tavaNijjamaIo NAbhIo riTThAmaIo romarAIo tavaNijjamayA cuccuA tavaNijjamayA sirivacchA kaNagamaIo bAhAo kaNagAmaIo gIvAo silappavAlamayA uTTA phalihAmayA daMtA tavaNijamaIo jIhAo tavaNijjamayA tAluA kaNagamaIo NAsigAo aMtolohiakkhapaDisegAo | aMkAmayAI acchINi aMtolohi akkhapaDisegAI pulagAmaIo diTTIo riTThAmaIo tAragAo riTThAmabAI acchi - pattAiM riTThAmaIo bhamuhAo kaNagAmayA kabolA kaNagAmayA savaNA kaNagAmaIo NiDAlapaTTiyAo vairAmaIo sIsaghaDIo tavaNijjamaIo kesaMtakesabhUmio riTThAmayA uvarimuddhayA, tAsi NaM jiNaparimANaM -piTThao patteyaM 2 chatadhArapaDimA paNNattA, tAo NaM chattadhArapaDimAo himarayayakuMdiduppagAsAI sakoraMTamaladAmAI dhavalAI AyavatAI salIlaM ohAremANIo ciTThati, tAsi NaM jiNapaDimANaM ubhaopAsiM patceaM 2 do do cAmaradhArapaDimAo Fur Fate &P Cy ~163~ 9693 1vakSaskAre siddhAyatanakaTavarNanaM sU. 30 // 80 // Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----------------- ---- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [13] dIpa 1 paNNattAo, tAo cAmaradhArapaDimAo caMdappahabairaveruliyaNANAmaNikaNagarayaNakhaiamaharihatavaNijjujalavi| cittadaMDAo cilliyAo saMkhakakuMdadagarayamayamahiapheNapuMjasannikAsAo suhumarayayadIhavAlAo dhavalAo cAmarAo salIla dhAremANIo ciTThati, tAsi NaM jiNapaDimANaM purao do do NAgapaDimAo do do jaksapaDimAo do do | bhUapaDimAo do do kuMDadhArapaDimAo viNaoNayAo pAyavaDiyAo paMjaliuDAo samiksittAo ciTThati savarayaNAmaIo acchAo sahAo laNhAo ghaTAo mahAo nIrayAo nippaMkAo jAva paDirUvAo, tattha NaM jiNapaDimANaM purao aTThasayaM ghaMTANaM aTThasayaM vaMdaNakalasANaM evaM bhiMgArANaM AyaMsagANaM thAlANaM pAINaM supaigANaM 8 maNoguliANaM vAtakaragANaM cittArNa rayaNakaraMDagANaM hayakaMThANaM jAva usabhakaMThANaM puSphacaMgerINaM jAva lomahatthagerINaM pupphapaDalagANaM jAva lomahatthapaDalagANaM" tAsa jinapratimAnAmayametadrUpo varNavyAsaH prajJaptaH, tadyathAtapanIyamayAni hastatalapAdatalAni tathA kanakamayAH pAdAH tathA kanakamayA gulphAH aGkamayAH-aGkaralamayA anta-| lohitAkhyaralapratisekA nakhAH, kanakamayyo javAH, kanakamayAni jAnUni, kanakamayA karavaH, kanakamayyo gAtrayaSTayaH, tapanIyamayA nAbhayaH riSTharatnamayyo romarAjayaH, tapanIyamayAzcaJcakA:-stanAgrabhAgAH, tapanIyamayAH zrIvatsAH, tathA kanakamayyo bAhAH, tathA kanakamayyo grIvA riSTharatnamayAni zmazruNi zilApravAlamayA-vidrumamayA oSThA sphaTikamayA | dantAH tapanIyamayyo jihvAH tapanIyamayAni tAlukAni kanakamayyo nAsikA antaloMhitAkSaratapratisekA aGkamayA treesereerotestersesesesesesear anukrama [14] mellcount ~ 164~ Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ---- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjammUdvIpazA-18 prata sUtrAMka [13]] dIpa anukrama [14] nyazINi antalohitAkSapratisekAni, rivarasamayo'vimadhyagatAstArikAH risaramamayAmbakSipatrANi netraromANi riTarasamayyo bhravaH kanakamayAH kapolAH kanakamayA zravaNA: kanakamagyo lalATapaTTikA: banamayyaH zIrSapatikA taphnIyamabA siddhAyAta vakSaskAre nticandrI- kezAntakezabhUmayaH, kezAntabhUmayaH kezabhUmayazceti bhAvaH, riSTharatamayA upari mUrbajA:-kezAra, nanu kezarahitazI-1 nakUTavarNanaM yA vRtti: | mukhAnA bhAvajinAnAM pratirUpakatvena sadbhAvasthApanA, jinAnAM kutaH zakUrcAvisambhavaH / , ucyate, bhAvajinAnAmapi sU. 30 avasthitakezAdipratipAdanasya siddhAntasiddhatvAt, yaduktaM zrIsamakAyAnejatizayAdhikAre-"avaDiakesamaMsuromaNahe" // ti, tathA aupapAtikopAjhe-'avadviasuvibhattacittamaMsU iti, avasthitatva ra devamAhAtmvataH pUrvotpamAnAM kezAdInAM tathaivAcasthAnaM na tu sarvathA'bhAvatvaM, ityameva zobhAtirekadarzanaM puruSatvapatipaSiya, tema prastute na ttptiruuptaavyaa-13|| pAtA, nanvevaM sati arcanakena kimAlambya teSAM zrAmaNyAvasthA bhAvanIveti cet 1, ucyate, parikarmitaritamaNimaya-18 | tathAvidhAlpakezAviramaNIyamukhAdisvarUpamiti, yattu zrItapAgacchanAyakramIdevendrasUriziSyazrIdharmapoSasUripAdairbhAcyavRttau bhagavato'pagatakezazIrSamukhanirIkSaNena zrAmaNyAvasthA sujJAnaivetyAmidaghe vavavardhiSNutvenAsyatvena cAbhAsa | vivakSaNAt zrAmaNyAvasthAyA aprativandhakatvAceti na kimapyanupapatra, tAsAM jinapratimAnAM pRSThata ekaikA mAsa // 81 pratimA prazatA, tAzca chatradhArapatimA himarajatakundenduprakAzAni sakoraNTamAsyadAmAli dhavalAni AtapatrANi-patrANi salIlaM dhArayantyastiSThanti, tAsAM jinapratimAnAmubhayoH pArzvayoH pratyekaM dede cAmaradhAramatime prajJa, tAzca cAmara 2cecreacnesses aaeeeeeeeesese Emai ~165~ Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ---- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [13] dhArapratimAH candraprabha:-candrakAnto bajaM-hIrakamaNiH vaiDUrya ca-pratIta tAni zeSANi ca nAnAmaNiratnAni khacitAni yeSu daNDeSu ve sathA, pavarUpA mahArhasya-mahAghasya tapanIyasya satkA ujvalA vicitrA daNDA yeSu tAni tathA, 'cilliyAo' ityAdi prAgvat, navaraM 'cAmarAo'tti prAkRtatvAt khItvaM cAmarANi salIlaM dhArayantyo-vIjayantyo vIjaya-18 ntyastiSThanti, tAsAM jinapratimAnAM purato he dve nAgapratime dve dve yakSapratime dve dve bhUtapratime dve dve kuNDadhArapratimeAjJAdhAramatime, vinayAvanate pAdapatite prAJjalipuTe sannikSise tiSThataH, tAzca 'sabarayaNAmaIoM' ityAdi prAgvat, 'tatya Na' mityAdi, tasmin devacchandake jinapratimAnAM purato'STazataM ghaNTAnAM aSTazataM vandanakalazAnA-mAGgalyaghaTAnAM aSTazataM bhRGgArANAmaSTazatamAdarzAnAmaSTazataM sthAlAnAmaSTazataM pAtrINAmaSTazataM supratiSThakAnAmaSTazataM manogulikAnA-pIThikAvizeSarUpANAmaSTazataM vAtakarakANAmaSTazataM citrANAM rakSakaraNDakAnAmaSTazataM harakaNThAnAmaSTazataM gajakaNThAnAmaSTazataM narakaNThAnAmaSTazataM kimmarakaNThAnAmaSTazataM kiMpuruSakaNThAnAmaSTazataM mahoragakaNThAnAmaSTazataM gandharvakaNThA-11 | nAmaSTazataM vRSabhakaNThAnAmaSTazataM puSpacaGgerINAmaSTazataM mAlyacaGgerINAmaSTazataM cUrNacaGgerINAmaSTazataM gaMdhacaGgerINAmaSTakSata vakhacalerINAmaSTazatamAbharaNacaorINAmaSTapataM siddhArthakacaGgerINAmaSTazataM lomahastakacaGgerINAM lomahastakA-mayUrapiccha-11 puJjanikA aSTazataM puSpapaTalakAnAmaSTazataM mAsyapaTalakAnA mutkalAni puSpANi athitAni mAlyAni aSTazataM cUrNapaTasa-1 18 kAnAmevaM gandhavastrAbharaNasiddhArthakalomahastakapaTalakAnAmapi pratyeka pratyekamaSTazataM draSTavyaM, aSTazataM siMhAsanAnAmahA / 29999999990sal dIpa anukrama [14] ~ 166~ Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ---- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zvakSaskAre dakSiNArthakaTAdiva prata sUtrAMka [13]] dIpa zrIjamma-18| chatrANAmaSTazataM cAmarANAmaSTazataM tailasamudkAnAmaSTazataM koSThasamudgakAnAmaSTazataM coakasamudgakAnAmaSTazataM tagarasama- sandI nakAnAmaSTazatamelAsamudrakAnAmaSTazataM haritAlasamudbhakAnAmaSTazataM hiMgulakasamudgakAnAmaSTazataM manaHzilAsamudkAnAma zatamaJjanasamudgakAnAM, sarvANyapyetAni tailAdIni paramasurabhigandhopetAni draSTavyAni, aSTazataM dhvajAnA, atra saGghahaNIyA ciH gAthe-baMdaNakalasA bhiMgAragA ya AyaMsagA ya thAlA ya / pAIo supaiTTA maNaguliyA vAyakaragA y||1|| cittA // 2 // rayaNakaraMDaya hayagayanarakaMThagA ya caMgerI / paDalagasIhAsaNachatta cAmarAsamugayajhayA ya // 2 // ' aSTazataM dhUpakaDucchu kAnAM sazikSipta tiSThati / ukkA siddhAyatanakUTavaktavyatA, atha dakSiNArddhabharatakUTasvarUpaM pRcchannAha kahiNaM mate ! veaDDe pathae vAhiNabharahakUle NAmaM kUDe paNNate?, go. khaMDappavAyakUDassa puracchimeNa siddhAyayaNakUDassa pazcacchimeNaM ettha NaM veapacara dAhiNabharahakUDe NAmaM kUDe paNNatte, siddhAyayaNakUDappamANasarise jAva tassaNaM bahusamaramaNijassa bhUmibhAgassa bahumajasadesabhAe ettha NaM mahaM ege pAsAyaDiMsae paNNatte, kosaM urdU uccatteNaM addhakosa vikkhaMbheNaM ambhumAyamUsiyapahasie jAva pAsAIe 4, tassa NaM pAsAyavaDhaMsagassa bahumajjhadesabhAe etva gaM mahaM egA maNipeDhiA paNNatA, paMca dhaNusayAI AyAmakksibheNaM aDhAilyAhiM dhaNusayAI pAhaleNaM sakSamaNimaI, tIse NaM maNipeDhiAe uppi siMhAsaNaM paNNatta, saparivAra bhANiyacaM, se keNadveNaM bhaite / evaM bubaha-dAhiNabharahakUle 21, go0| dAhiNabharahakUDe Na dAhiNadubharahe NAma deve mahiDIe jAva paliovamahie 'parivasai, se Na tatva pAuNDaM sAmANiasAhassINaM cauNhaM aggamahisINaM saparivArANaM tiNDaM parisANaM sattaNhaM aNivANaM sattaNhaM 00000000000000000000000 anukrama [14] // 82 // ~167~ Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ---------- ---.............-------- mUlaM [14] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [14] gAthA: aNiyAhivaINaM solasaha ayAraksadevasAhassINaM dAhiNabharahakUDassa dAhiNaTTAe rAyahANIe aNNesi bahUrNa devANa va devINa ya jAba vihaya / / kahi NaM bhaMte ! dAhiNabharahakUDassa devassa dAhiNaDDA NAmaM rAyahANI paNNatA !, go0! maMdarassa pacatassa dakSiNeNaM tiriyamasaMkhejadIvasamure vIIvadattA ayaNaM jaMbuddIve dIve dakSiNeNaM bArasa joyaNasahassAI ogAhittA etya Na dAhiNa bharahakUDassa devassa vAhiNakumarahA NAmaM rAyahANI bhANiabA jahA vijayassa devassa, evaM sabakUDA geyacA jAva vesamaNakUDe paropparaM puracchimapaJcasthimeNaM, imesivaNNAvAse gAhA-'majhe veathassa u kaNayamayA tiNNi hoti kUDA u / sesA paJcayakUDA so rayaNAmayA hoti // 1 // mANibharaphUDe 1 beadRkUle 2 puNNabhakUDe 3 ee tiNi kUDA kaNagAmayA sesA chappi rayaNamayA, doI visarisaNAgayA devA phayamAlae va gaTTamAlae ceva, sesANaM chaNDaM sarisaNAmayA-jaNNAmayA ya kUDA tannAmA khalu havaMti te devA / paliovamahiIyA havaMti patteapatteyaM // 1 // rAyahANIo jaMburIce dIve maMdarassa pavayassa dAhiNeNaM viri asaMkhejjadIvasamure vIIvaittA aNNaMmi jaMbuddIve dIve vArasa , jomaNasahassAI ogAhittA, etva NaM rAyahANIo bhANiacAo vijayarAyahANIsarisayAo (sUtra 14) 'kahiNa' mityAdi, atra sarvApi padayojanA sugamA, navaraM prAsAdAvataMsakaH krozamUrdoccatvenAIkrozaM viSkambhena, 18| 8 atra sUtre'nuktamapyarddhakozamAyAmeneti bodhyaM, 'sesesu a pAsAyA kosuccA addhakosapihudIhA' ityAdizrIsomatilaka-18 rikRtasirinilayamitikSetravicAravacanAt, zrIumAkhAtikRte jambUdvIpasamAse tu prAsAdAvataMsakaH krozAkrozadai-18 dIpa anukrama [15-18] ~168~ Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) waa + rdzllaa yy Shou [15-18] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [1], mUlaM [14] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjammUdvIpazAnticandrIyA vRttiH // 83 // | rghyavistAraH kizcinyUnataducchrayaH ukto'stIti, 'abbhuggayamUsia' ityAdi prAgvat, atha tatra yadasti tadAha- 'tassa NamityAdi sugamaM, navaraM 'saparivAraM 'ti dakSiNArddha bharatakUTAdhipasAmAnikAdidevayogyabhadrAsanasahitamiti, atha prastutakUTanAmAnyarthaM pRcchati- 'se keNadveNa' mityAdi, sarva caitatsUtraM vijayadvAranAmAnvarthasUcakasUtravatparibhAvanIyaM, navaraM dakSi NArddhAyA iti pardaikadeze padasamudAyopacArAt pAThAntarAnusArAdvA dakSiNArddha bharatAyA rAjadhAnyA iti, atra sUtre'dRzya|mAnamapi 'se teNaTTeNa' mityAdi sUtraM svayaM jJeyaM, tathA ca dakSiNArddha bharatakUTanAmA devaH svAmitvenAsyAstItyavAditvAdapratyaye dakSiNArddha bharatakUTamiti, athAsya rAjadhAnI kAstIti pRcchati 'kahiM NamityAdi vyakta, athAparakUTavaktavyatAM | dakSiNArddha bharatakUTAtidezenAha-' evaM saGgha' ityAdi, evaM dakSiNArddha bharata kUTanyAyena sarvakUTAni tRtIyakhaNDaprapAtaguhAkUTAdIni netavyAni - buddhipathaM prApaNIyAni yAvannavamaM vaizramaNakUTaM, 'paropparaM'ti parasparaM 'puracchimapazcatthimeNaM 'ti pUrvApareNa, ayamarthaH- pUrva pUrva pUrvasyAM uttaramuttaramaparasyAM pUrvAparavibhAgasyApekSikatvAt, 'imesiM' ityAdi, eSAM kUTAnAM varNakavyAse varNakavistAre imA vakSyamANA gAthA, 'imA se' iti pAThe tu se iti vacanasya vyatyayAt teSAM kUdAnAM | varNAvAse imA gAtheti yojanIyaM, 'majjhe beahassa u' ityAdi, tuzabdo vizeSe sa ca vyavahitasambandhaH tena vaitAnyasya madhye tu caturthapaJcamaSaSTharUpANi trINi kUTAni kanakamayAni bhavanti, sUtre strIliGganirdeza: prAkRtatvAt zeSANi parvatakUTAni vaitADhya varSa dharamaruprabhRti girikUTAni 'vyAkhyAto vizeSapratipattiriti harissahaharikUTa kUTavarjitAni rAmadhA Fur Fate & Pune Cy ~169~ 1vakSaskAre dakSiNArdhakUTAdivanaM sU. 30 // 83 // jayy Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ---------- --------- mUlaM [14] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [14] gAthA: 2000000000000000 ni jJAtavyAni, yattvatra vaitALyaprakaraNe sarvaparvatagatakUTajJApanaM tatsarveSAmekavarNakatvena lAghavArya, tathA vaitAvyasyetyatra jAtyapekSayaikavacanaM tena sarveSAmapi vaitALyAnAM bharatairAvatamahAvidehavijayagatAnA navasu kUTeSu sarvamadhyamAni zrINi trINi kUTAni kanakamayAni jJAtavyAni, etadeva vaitAnye vyaktyA darzayati-'mANibhai' ityAdi, iyoH kUTayorvisahazanAmakau devI svAminI, tadyathA-kRtamAlakazcaiva nRttamAlakazcaiva, tamitraguhAkUTasya kRtamAlaH svAmI khaNDaprapAtaguhAkUTasya tRttamAlaH svAmI, zeSANAM SaNNAM kUTAnAMsahak-kUTanAmasadRzaM nAma yeSAM te sadRgnAmakA devAH svAminaH, yathA dakSiNArdhabharatakUTasa dakSiNArddhabharatakUTanAmA devaH svAmI, evamanyeSAmapi bhAvanA kAryA, enamevArtha savizeSa gAthamA''ha-yannAmakAni kUTAni tannAmAnaH khalunizcaye bhavanti devAH palyopamasthitikA bhavanti, pratyeka 2 pratikUTami| svarthaH, etenASTAnAM kUTAnAM svAmina ukAH, siddhAyatanakUTe tu siddhAyasanakhaiva mukhyatvena tatsvAmidevAnabhidhAnamiti, nanu dakSiNArddhabharatakUTAnAM svasahazamAmakadevAzrayabhUtatvAt nAmAnvarthaH saGgacchate, yathA dakSiNArDabharatamAmadevasvAmikaravAvupacAreNa dakSiNAbhiratanAmA devaH svAmitvenAsyAstIti anAditvAdapratyaye vA dakSiNAbhirata, evamanyeSyapi, | paraM khaNDamapAtaguhAkUTasamiraguhAkUTayoH sa kartha , tatsvAminosamAlakRtamAlayorvisahazanAmakaravAt, na ca khaNDaprapAtaguhAyA uparivarti kuTaM samAprapAtaguhAkUTamityAdirevAnvartho'sviti vAcya, atra sUtre dakSiNAIbharatakUTavat zeSakUTAnAmatidezAt bRhatkSetrasamAsavRttI "evaM zepakUTAnyapi svasvAdhipatiyogataH pravRttAmyavasaiyAnI"ti zrImalyani-18 scene dIpa anukrama [15-18] ~170~ Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [1], --------- ..............--------- mUlaM [14] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka zrIjam- dvIpazA [14] nticandrIyA vRciH // 8 // gAthA: risUribhirukatvAceti cet, ucyate, khaNDaprapAtaguhAdhipasya kUTaM khaNDaprapAtaguhAkUTa, tamisraguhAdhipasya kUTa tamisra- 1 vakSaskAre guhAkUTamiti svAmino yaugikanAmAntarApekSayA atrApyanvartho ghaTata eva, yaduktaM taireva tatra-"tRtIye kUTe khaNDaprapAta-18 vaitAbboca rabharatava0 | guhAdhipatirdeva AdhipatyaM paripAlayati tena tat khaNDaprapAtaguhAkUTamityucyate" iti na kimapyanupapannaM, atha tRtI-MAIL-38 yAdikUTAdhipatInAM rAjadhAnyaH ka santIti praznasUcakaM sUtramAha-rAyahANIo'tti, atra nirvacanasUtram, 'jaMbuddIve || dIve' ityAdi, jaMbUdvIpe dvIpe ityAdi sarva vyaktam, navaraM khaNDaprapAtaguhAdhipaterdevasya rAjadhAnI khaNDaprapAtaguhAbhidhAnA mANibhadrasya mANibhadretyAdi, sarvANi coktavakSyamANAni kUTAni ekaikavanakhaNDapadmavaravedikAyutAni mantavyAni / se keNaDhaNaM bhaMte 1 evaM vubai vemale pathae veaDDe pathae !, goyamA ! veaDDe NaM pathae bharahaM vAsaM duhA vibhayamANe 2 ciTThai, taMjahAdAhiNabharahaM ca uttaradRbharaI ca, veabRgirikumAre a itva deve mahiDIe jAva palibhovamadviie parivasai, se teNaDeNaM goyamA ! evaM bubaha-veabbe pathae 2, bhaduttaraM ca NaM gobhamA ! veyadRssa pazcayassa sAsae NAmadhene paNNatte jaMNa kayAi Na Asi Na kayAi Na atvi Na kayAi Na bhavissai murvi ca bhavai a bhavissai a bhuve Nibhae sAsae akkhae abae avahie Nice (sUtra 15) kahiNaM bhaMte ! jaMbuddIve dIve uttaraibharahe NAmaM vAse paNNatte ?, goamA ! culhimavaMtassa vAsaharapavayassa dAhiNe NaM veadRssa pavayassa uttareNaM puracchimalavaNasamuhassa paJcacchimeNaM paJcacchimalavaNasamuhassa puracchimeNaM estha NaM jaMcurIve dIve uttaradRbharahe NAmaM vAse pa dIpa anukrama [15-18] | atha uttarArdhabharatasya svarupam varNyate ~ 171~ Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [15-16] dIpa anukrama [19-20] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRtti:) vakSaskAra [1], muni dIparatnasAgareNa saMkalita...... zrIjambU. 15 mUlaM [15-16] AgamasUtra [18] upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH or pApaDINAyae udINadAhiNavicchiNNe paliaMkasaMThie duhA lavaNasamudaM puDhe puracchimihAra koDIe puracchimi lavaNasamuhaM puDhe pacacchimAra jAba puDhe gaMgAsiMdhUhiM mahANaIhiM vibhAgapavibhatte doNi aTThatIse jogaNasae tiSNi a egUNavIsaibhAge joaNassa vikkhaMbheNaM, tassa bAhA puracchimapacacchimeNaM aTThArasa bANaue joaNasae saca va egUNavIsaibhAge jobhaNassa anubhAgaM ca AyAmeNaM tassa jIvA uttareNaM pAiNapaDINAzrayA duhA- lavaNasamudaM puTThA tadeva jAva coisa joaNasahassAeM cacAri a ekahattare josa cha egUNavIsabhAe jogaNassa kiMcivisesUNe AyAmeNaM paNNattA, vIse dhaNupaTTe dAhiNeNaM porasa joaNasahassAI paMca aTThAvIse jobhaNasae ephArasa ya egUNavIsaibhAe joaNassa parikkheveNaM / uttaradrubharaddassa NaM bhaMte! vAsassa kerisara AyArapaDoyAre paNNace !, gojamA ! bahusamaramaNioje bhUmibhAge paNNatte, se jahA NAmae AliMgapukkharedra vA jAva kittimehiM caiva akitimehiM caiva, uttaradRbharahe NaM bhaMte! vAse maNuANaM kerisae AyArabhAvapaDhoyAre paNNatte ?, gojamA / te NaM maNuA bahusaMghayaNA jAva appegaiA sijjhati jAba saGghadukkhANamaMta kareMti (sUtraM 16 ) atha vaitAnyanAmno nirukaM pRcchati' se keNadveNa 'mityAdi, atra praznasUtraM prAgvat, uttarasUtre tu vaitADhyaH parvataH, Namiti prAgvat, bhArataM varSa bharata kSetraM dvidhA vibhajan 2 tiSThati, tadyathA-dakSiNArddhabharataM ca uttarArddhabharataM ca tena bharata - kSetrasya dve arje karotIti vaitADhyaH pRSodarAditvAdrUpasiddhiH, atha prakArAntareNa nAmAnvarthamAha-atha ca vaitADhyagirikumAro'tra devo maharddhiko yAvatkaraNAt 'mahajuI' ityAdipadasaGgrahaH palyopamasthitikaH parivasati, tena vaitADhya iti Fur Fate &P Cy ~ 172~ Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) (18) vakSaskAra [1], --- -- mUlaM [15-16] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [15-16] dIpa anukrama [19-20] zrIjamyU-18|nAmAmbartho vijayadvAracaM jJeyaH, sadazanAmakasvAmikatvAt , 'aduttaraM ca Na'mityAdi prAgvat / athottarArjabharatavarSa || vakSaskAre dvIpazA- kAstIti praznasUtramAha-'kahiNa'missAdi, dakSiNArddhabharatasamagamakatvena vyaka, navaraM 'paliaMka'tti paryasyat saMsthita vaitAtyaninticandrI rutiH uttasaMsthAnaM yasya tattathA, zate aSTatriMzadadhike trIMzcaikonaviMzatibhAgAn yojanasya viSkambheneti, asya zarastu prAcya-18 yA vRttiH rabharatakA zarasahitasvakSetravistAro yojanataH 526-6, kalAstu 10000 / athAsya bAhe Aha-tassa bAhA' ityAdi, tasyotta-18 rArddhabharatasya bAhA-pUrvoktasvarUpA pUtroparayordizorekaikA aSTAdaza yojanazatAni dvinavatiyojanAdhikAni sapta caikona-18 viMzatibhAgAna yojanasya arddhabhAgaM caikonaviMzatitamabhAgasya, yojanasthASTatriMzattamabhAgamityarthaH, atra karaNaM yathA-guru dhanuHpRSTha kalArUpaM 276042 asmAt 204131 kalArUpaM laghu dhanuHpRSTha zodhyate, jAtaM 71911, ajhaiM kRte jAtaM kalA 35955 kalArddha ca, tAsAM yojanAni 1892 kalAH 7 kalArddha ceti, etaccaikaikasmin pArthe bAhAyA AyAmamAna / athAsya jIvAmAha-'tassa jIvA uttare Na'mityAdi, tasya jIvA-pAguktasvarUpA uttareNa-kSudrahimavadbhiridizi prAcI-18 napratIcInAyatA dvidhA lavaNasamudraM spRSTA tathaiva-dakSiNArddhabharatajIvAsUtravadeva 'jAva'tti 'paJcathimilaM lavaNasamuI puDhe'ti / paryantaM sUtraM jJeyamiti bhAvaH, 'cauddasatti caturdaza yojanasahasrANi catvAri caikasaptatyadhikAni yojanazatAni pahA |caikonaviMzatibhAgAn yojanasya kizcidvizeSonAn AyAmena prajJaptA, aba karaNaM yathA-kalIkRto jambUdvIpavyAsaH 19M zUnya 5, initaH 189 zUnya 4, iSuguNaH 189 zUnyaH8, caturguNaH 756 zUnya 8, eSa uttarabharatArddhajIvAvarga:, asya | 8090090099900000 // 85 // ~173~ Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [1], ---- -- mUlaM [15-16] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [15-16] vagamUla labdhAH kalAH 274954, zaSa kalAzAH 297884 chadaH 549908 labdhakalAnAM 15 bhAge yojana 14471|| uddharitaiH zeSakalAMzairmadhye prakSiptaiH SaSThI kalA kizcidvizeSonA vivakSiteti / athAsya dhanu pRSThamAha-'tIse' ityAdi, tasyA uttarArddhabharatajIvAyA dakSiNapAce dhanuHpRSThaM arthAduttarArddhabharatasya caturdaza yojanasahasrANi pazca zatAnyaSTA viMzatyadhikAni ekAdaza caikonaviMzatibhAgAn yojanasya parikSepeNa-paridhinA prazasamiti zeSaH, atra karaNaM yathA-para IS| uttarArddhabharatasya kalIkRta iSuH 10000, asya varga: 1 zUnya 8, sa ca SaDguNaH zUnya 8, so'pyuttarArddhabharatajIvA vargeNa 75600000000 ityevaMrUpeNa mizrito jAtaH 762 zUnya 8,eSa uttarAIbharatasya jIvAvargaH, asya mUle labdhAH kalAH 276043, zeSa kalAMzAH 262151, chedarAziH 552026, kalAnAmekonaviMzatyA bhAge 14528 1. atra zAnAmavivakSitatvAkAdazakalAnAM sAdhikatvasUcA, atra dakSiNArddhabharatAdikSetrasambandhiArAdicatuSkasya sukhena parijJAnAya yantrakasthApanA yathAkSetra. zara0 jIvA0 dakSiNabharatArddha 238 yojnbhaagH| 9738 yoja013 9766 yojanabhAgaH vaitAgyaparvataH 288 yojanabhAgaH 488 yoja0 10720 yoja0310743 yojanabhAgaH4 uttarabharatArddha 526 yojanabhAgaH 1892 yoja0 14471 yoja.. 15528 yojanabhAgaH1 riTaceaeatlesceceaelaersectice dIpa anukrama [19-20] 2208000000000000crease bAhA. dhanu:pRSThaM ~174~ Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [1], --- -- mUlaM [15-16] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka occccess [15-16] dIpa anukrama [19-20] zrIjambU-8 eSA ca zarAdInAM karaNavidhiH prasaGgato'tra darzitaH, ataH paramuttaratra kSudrahimavadAdisUtreSu sa na darzayiSyate vista- zvadhaskAre dvIpazA- rabhayAt, tajijJAsunA tu kSetrapicAravRttito jJeya iti / athottarArddhabharatasvarUpaM pRcchati-'uttarabharahassa 'mityAdi | zanivaRSamakaTAnticandrIvyakaM, atraiva manuSyasvarUpaM pRcchati-'uttarahRbharahe' ityAdi, idamapi prAgvat, yAvadeke kecana sarvaduHkhAnAmantaM kurva vikAra sU. yA ciH ntIti / nanvatratyamanuSyANAmaIdAdyabhAvena muktyaGgabhUtadharmazravaNAdyabhAvAt kathaM muktyavAptisUtramaucityamaJcati iti ||86||shcet 1, ucyate, cakravartikAle aprAvRtaguhAyAvasthAnena (svayaM gamanAt) gacchadAgacchaddakSiNArddhabharatavAsisAdhvAdibhyo vA'gyadA'pi vidyAdharazramaNAdibhyo vA jAtismaraNAdinA vA muktyaGgAvAptermuktyavAptisUtramucitameveti / arthatat-13 |kSetravartiRSabhakUTa kAstIti pRcchati kahi NaM bhaMte ! jaMbuddIve dIve uttaraDhamarahe vAse usamakUDhe NAma pavae paNNate ?, goamA ! gaMgAkuMDassa pacatyimeNaM siMdhukuMDassa puracchimeNaM culahimavaMttassa vAsaharapavayassa dAhiNille NitaMbe, eltha Na jaMbuddIve vIve uttarabharahe vAse usahakUDe NAma pacae paNNatte, aTTha joSaNAI uDDe uccatteNaM, do joyaNAI umeheNaM, mUle aTTha joSaNAI vikkhaMbheNaM majhe cha joSaNAI vikkhameNaM bayapyuttarabharatAryakSetre tIdAyabhAyena anAryadezotpanatvena ca tatratyAnAM manujAnAM dharmaprAptisAmanyabhAvaH tathApi dekhanamaskArAdiprayojanabasena tatragatAnA vidyAdharAvisAdhUnAM jinapratimAnAM ca darzanataH karmaNAM kSayopazAmavaicitryAt bhAIkumArAdaya iva jAtajAtismRtayaH cakravatyAdikAle ca tatropamA apIha | // 86 // vIryadAdisamIpe dharmadhaSaNAdinAdhyAptabodhayaH tacAviSabhanyatvaparipAkavanAvAptakevalajJAnAsAnApi sirSati yAvanirvAnti nAtra kiMcidvApaka, na cAnArthadezotpimatvameva tatra vAcakamiti vAcya, AdrakumArAdevakavasiMtrINAM ca samyaktvAdiprAptidhutekhasyAbAyakatvAt / (zrIhIra-pattI0) . . | atha uttarArdhabharate sthita ruSabhakUTasya svarupam --- ~ 175~ Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ---- mUlaM [17] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [17] uvari cacAri joSaNAI vikkhaMbheNaM, mUle sAiregAI paNavIsaM joSaNAI parikkhevaNaM majjhe sAiregAI aTThArasa jobhaNAI parikkhe-. veNaM uvari sAiregAI duvAlasa joaNAI parikkhevaNaM, pAThAntara-mUle bArasa jomaNAI vikvaMmeNaM majhe aha jomaNAI vikvaMbherNa uppiM cattAri joSaNAI vikkhaMbheNaM mUle sAiregAI sattattIsa joaNAI parikkheverNa majhe sAiregAI paNavIsaM joaNAI parikkheveNaM umpiM sAiregAI vArasa joaNAI parikleveNaM, mule vicchiNNe majjhe saMkvice uppiM taNue gopucchasaMThANasaMThie sabajaMbUNayAmae acche saNhe jAva paDirUve, se NaM egAe paumavaraveiAe taheva jAva bhavaNaM kosaM AyAmeNaM addhakosaM vikkhaMbheNaM desaUNaM kosaM urdU uccatteNaM, aho taheva, uppalANi paumANi jAva usame a ettha deve mahiDDIe jAba dAhiNeNaM rAvahANI taheva maMdarassa pavayassa jahA vijayassa avisesiba (sUtra 17) 'kahiM NamityAdi, ka bhadanta ! jambUdvIpe dvIpe uttarArddhabharate varSe RSabhakUTo nAnA parvataH prajJaptaH 1, bhagavAnAhagItama! gaGgAkuNDasya yatra himavato gaGgA nipatati tadgaGgAkuNDa tasya pazcimAyAM, yatra tu sindhurnipatati tat / sindhukuNDaM tasya pUrvasyA, kSulahimayato varSadharasya dAkSiNAtyanitambe, sAmIpakasatamyA nitambAsale ityarthaH,18 atra pradeze jambUdvIpe dvIpe uttarArddhabharate varSe RSabhakUTo nAmnA parvataH prajJaptaH, aSTayojanAnyUjheJcatvena meM yojane 8 | udvedhena-bhUmipravezena, uccatvacaturthAzasya bhUmyavagADhatvAt , aSTAnAM caturthAze dvayoreva lAbhAt, mUlamadhyAnteSu 18 kramAdaSTa SaT catvAri yojanAni viSkambhena-vistareNa upalakSaNatvAdAyAmenApi, samavRttasyAyAmaviSkambhayostulyatvA-8 18 diti, tathA mUlamadhyAnteSu paMcaviMzatiraSTAdaza dvAdaza ca yojanAni sAtirekANi parikSepeNa-paridhinA, athAsya 8 dIpa anukrama [21] 20000000000000000 30000000000002023280020200000 ~ 176~ Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ---- mUlaM [17] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka 17 [17] dIpa zrIjambU- pAThAntaraM-vAcanAbhedastadgataparimANAntaramAha-mUle dvAdaza yojanAni viSkambhena madhye'STa yojanAni viSkambhena 6 vakSaskAre dvIpazA-18 upari catvAri yojanAni viSkambhena, atrApi viSkambhAyAmataH sAdhikatriguNaM mUlamadhyAntaparidhimAnaM sUtroka RSabhakTAnticandrI18 subodhaM / atrAha paraH-ekasya vastuno viSkambhAdiparimANe dvairUpyAsambhavena prastutagranthasya ca sAtizayasthaviramaNI dhikAraH mU. yA vRttiH tatvena kathaM nAnyataranirNayaH, yadekasyApi RSabhakUTaparvatasya mUlAdAvaSTAdiyojanavistRtatvAdi punastatraivAsya dvaadshaa||87|| diyojanavistRtatvAdIti, satyaM, jinabhaTTArakANAM sarveSAM kSAyikajJAnavatAmekameva mataM mUlataH, pazcAtu kAlAntareNa vismRtyAdinA'yaM vAcanAbhedA, yaduktaM zrImalayagirisUribhijyotiSkaraNDakavRttI-"iha skandilAcAryapratha(tipa)ttau | duSamAnubhAvato durbhikSapravRttyA sAdhUnAM paThanaguNanAdikaM sarvamapyanezat, tato durbhikSAtikrame mubhikSapravRttI dvayoH // 4 // saMghamelApako'bhavat , tadyathA-eko valabhyAmeko mathurAyAM, tatra ca sUtrArthasaMghaTane parasparaM vAcanAbhedo jAtaH, vismRta-181 yohi sUtrArthayoH smRtvA 2 saMghaTane bhavatyavazya vAcanAbheda" ityAdi, tato'trApi duSkaro'nyataranirNayaH dvayoH pakSayorupasthitayoranatizAyijJAnibhiranabhiniSiSTamatibhiH pravacanAzAtanAbhIrubhiH puNyapuruSairiti na kAcidanupapatiH, 18 | kizva-saiddhAntikaziromaNipUjyazrIjinabhadragaNikSamAzramaNapraNItakSetrasamAsasUtre uttaramatameva darzitaM, yathA-savevi 81087 // usahakUDA uSiddhA aTThajoyaNe hu~ti / bArasa ahama cauro mUle majhuvari vicchiNNA // 1 // " 'bhUle vicchipaNa' ityAdi zeSavarNakaH prAgvat / athAsya pAvaravedikAbAha-se gaM egAe' ityAdi, sa RSabhakUTAdrirekayA paJcabara-15 anukrama [21] Slimitenni ~ 177~ Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ---- mUlaM [17] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [17] bedikayA tathaiveti-yathA siddhAyatanakUTavarNakaH prAguktastathA'trApi vakavya ityarthaH, kiyatparyanta ityAha-yAvadbhavanaMRpabhAkhyadevasthAnaM, sa cArya 'egeNa ya vaNasaMDeNa sapao samaMtA saMparikkhitte, usahakUDassa NaM pampi bahusamaramaNijje bhUmibhAge paNNatte, se jahA NAmae AliMgapukkharei vA jAva vANamaMtarA jAva viharaMti, tassa NaM bahusamaramaNijjassa bhUmi-18 bhAgassa bahumajjhadesabhAge mahaM ege bhavaNe paNNatte iti, atra vyAkhyA pUrvavat, bhavanamAnaM sAkSAdeva sUtre darzayati-koza-12 mAyAmenArddhakoza viSkambhena dezonaM kroza catvAriMzadadhikacaturdazadhanuHzatarUpamUJcitvena, yadyapi bhavanamAyAmApekSayA kiziphyUnocchrAyamAnaM bhavati prAsAdastu AyAmadviguNocchrAya iti zrIjJAtAdhamakathAGgavRttyAdI bhavanaprAsAdayorvizeSo 18 zyate tathApyatra tayorekArthakatvaM jJeyaM, zrImalayagirisUribhiHkSetrasamAsavRttI "eteSAM RSabhakUTAnAmupari pratyekamekaikaH mAsAdAvataMsakA, teca prAsAdAH pratyekamekaM kozamAyAmato'rddhakroza viSkambhato dezonaM krozamukhatvene" tyatroktabhava-18 matulyapramANatayA RSabhakUTeSu prAsAdAnAmabhidhAnAditi, artho nAmAnvartha RSabhakUTasya tathaiveti yathA jIvAmigamAdI| yamakAdInAM parvatAnAmuktastathAtrApi aucityena vaktavyaH, tadabhilApasUtraM tu 'uppalANI'tyAdinA sUcitaM tadanusAreNedaM / 'se keNadveNa bhaMte / evaM bukhAi-sahakUDapaSae 21, goamA! usahakUDapavae khuDAsu khuDiyAsu yAcIsu pukkhariNIsu18 RjAya pilapaMtIsu bahUI uppalAI pAumAI jAva sahassapattAI usahakUDappabhAI usahakUDavaNNAbhAI' iti, atra vyAkhyA-18 manasUtra sugama, uttarasUtre RSabhakUTaparvate kSuhAsu kSullikAsuvApISu puSkariNISu yAvadvilapatiSu bahUnyutpalAni padmAni ccceerararararara dIpa anukrama [21] ~ 178~ Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- mUlaM [17] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [17] dIpa zrIjampa-18 yAvat sahanapatrANi RSabhakUTaprabhANi-RSabhakUTAkArANi RSabhakUTavarNAni tathA RSabhakUTavarNasyeva AbhA-pratibhAso vakSaskAre dvIpazA- yeSAM tAni RSabhakUTavarNAbhAni tatastAni tadAkAratvAt tadvarNatvAt tadvarNasAdRzyAca RSabhakUTAnIti prasiddhAni, makUTAnticandrI- vayogAdeSa parvato'pi RSabhakUTaH, ubhayeSAmapi nAmnAmanAdikAlapravRtto'yaM vyavahAra iti netaretarAzrayadoSaprasaGgaH, RI dhikAra sU. yA vRtiH evamanyatrApi paribhAvanIyaM, prakArAntareNApi nAmanimittamAha-'usame a'ityAdi, RSabhazcAtra devo mahacikA, atra // 48 // yAvatkaraNAt 'mahajjuIe jAva usahakUDassa usahAe rAyahANIe aNNesiM ca bahUNaM devANa ya devINa ya AhevacaM jAva divAI bhogabhogAI bhujamANe viharAi, se eeNaDeNaM evaM caha usahakaDapathae 2' iti paryantaH sUtrapATho jJeyaH atra vyAkhyA pAgvat / dAhiNeNaM ityAdi, rAjadhAnI RSabhadevasya RSabhA nAnI mandarasya parvatasya dakSiNatastathaiva / / vAcyA yathA vijayadevasya prAgukkA, avizeSita-vizeSarahitaM, kriyAvizeSaNametat , asyA vijayAyAH rAjadhAnyAzca nAmato'ntaraM na tvasmin varNake iti bhAvaH // iti sAtizayadharmadezanArasasamullAsavissayamAnaaidaMyugInanarAdhipa-11 ticakravargisamAnazrIakabbarasuratrANapradattapANmAsikasarvajantujAtAbhayadAnazatruayAdikaramocanasphuranmAnapradAnaprabhR-18 vicahumAnasAmpratavijayamAnazrImatcapAgacchAdhirAjazrIhIravijayasUrIzvarapadapajhopAsanApravaNamahopAdhyAyadhIsakalaca-1 ndragaNiziSyopAdhyAyazrIzAnticandragaNiviracitAyAM jambUdvIpaprajJaptivRttI prameyaratnamayAnAmyAM bharatakSetrakharUpani-1 hArUpako nAma prathamo vkssskaarH||1|| graMthAyaM 1158025 anukrama [21] // 8 // JinElemnitline atra prathama-vakSaskAra: parisamApta: ~179~ Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) tstshindriyaa waa - dzllaa yy [22-26] "jambUdvIpa-prajJapti upAMgasUtra -7 (mUlaM + vRttiH) - vakSaskAra [2], mUlaM [18] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... .... AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH atha dvitIyo vakSaskAraH jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve bhArahe vAse kativihe kAle paNNatte 1, go0 / duvihe kAle paNNace, taMjA-osappiNikAle a ussappiNikAle a, osappiNikAle NaM bhaMte ! kativihe paNNatte ?, go0 !, chavide paNNatte, taM0- susama sukhamakAle 1 susamAkAle 2 susamadussamakAle 3 dussamamusamAkAle 4 dussamAkAle 5 dussamadussamAkAle 6, ussappiNikAle NaM bhaMte ! kativihe paM0 1, go0 chavi paNNatte, saM0 - dussamadussamAkAle 1 jAba susamasusamAkAle 6 / egamegassa NaM bhaMte / muhuttassa kevaiyA utsAsaddhA vibhAhiA ?, gobhamA 1 asaMkhiyANaM samayANaM samudayasamiisamAgameNaM sA egA Avaliati dubai saMkhijAo AvaDibhAo UsAso saMkhijAo AvalimAo nIsAso 'irasa aNavagahassa, Niruva kiTussa jaMtuNo / ege UsAsanIsAse, esa pANutti. duI ||1|| sata pANU se thove, santa bovAI se lbe| lavANaM sattahattarIe, esa muhutvetti Ahie || 2 || tiNi sahassA sUtta ya savA tevattaraM ca uusaasaa| esa muddatto bhaNio sohiM anaMtanANIhiM // 3 // paNaM muhuttappamANeNaM tIsaM muhucA ahorato paNNarasa ahoratA pakkho do pavakhA mAso do mAsA uU tiNi uU ayaNe do ayaNA saMbacchare paMcasaMgaccharie juge bIsaM jugAI bAsasae dasa bAsasayAI bAsasahasse sayaM bAsasadassANaM vAsasayasahasse parAsI vAsasaMyasahassAI se ege puDhaMge sII puvaMgasaya sadassAI se ege puNe evaM viguNaM viguNaM avaM tuDie 2 aDaDe 2 apane 2 hue 2 uppale 2 paume 2 liNe 2 atthaNiure 2 au 2 nae 2 paue 2 cUliyA 2 sIsapahelie 2 jAva caurAsI sIsapaheliaMga sabasahassAI sAegA sIsapaddeliyA etAba tAva gaNie etAva tAba gaNiassa visae teNa paraM obanie / ( sUtraM 18 ) *** atra 'kAla' svarupam varNanaM kriyate Fu Frale & Pinunate Cy atha dvitiya vakSaskAra: Arabhyate ~ 180~ 90eserenessessessesesex Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [2], --------- --------- mUlaM [18] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [18] yA vRtti gAthA: zrIjamyU- atha kSetrANyavasthitAnavasthitakAlabhedena dvidhA jAnanapyatra sAkSAdavasarpataH zubhAn bhAvAn vIkSya pArizeSyAt 2vakSaskAre samayAdinticandrIdvApakSA-8 saMbhAgyamAnamanavasthitakAlaM hRdi nidhAya pRcchati-'jaMbuddIve gaM bhaMte !' ityAdi, jambUddhIpe dvIpe bharatavarSe bhagavana / 18 katividhaH kAlaH prajJaptaH, bhagavAnAha-gautama ! dvividhaH kAlaH prajJaptaH, tadyathA-vasarpati hIyamAnArakatayA'vasa kAntava. yati vA-krameNAyu zarIrAdibhAvAna hApayatItyavasarpiNI sa cAsau kAlazca 2, prajJApakApekSayA cAsyA AdAvupanyAsaH,18 IS|| sU. 18 kSetreSu bharatasyeva, utsarpati-pIte ArakApekSayA vardhayati (vA) krameNAyurAdIna bhAvAnityutsarpiNI sa cAsI kAlaca 2,181 cakAradvayaM yorapi samAnArakatAsamAnaparimANatAdijJApanArtha, tadeva praznayati-'avasarpiNIkAla: katividhaH prazasaH 1,18 // gautama ! SaDvidhaH prajJaptaH, tadyathA sunu-zobhanAH samAH-varSANi yasyAM sA suSamA 'ni:subeH samasUte (zrIsi012-3 RI-51)riti patvaM suSamA cAsI suSamA ca suSamasuSamA-dvayoH samAnArthayoH prakRSTArthavAcakasvAdatyantasuSamA, ekAntasukha-18 rUpo'syA eva prathamAraka ityarthaH, sa cAsI kAlazceti, dvitIyaH suSamAkAlaH, tRtIyaH suSamanuSpamA, duSTAH samA akhyA-8 miti duSamA, suSamA cAsI duSamA ca suSamaduSpamA suSamAnubhAvabahulA'lpaduSSamAnubhAvetyarthaH, caturthoM duSamasuSamA dudhamA cAsau suSamA ca duSpamasuSamA, tuSpamAnubhAvabahulA'lpasuSamAnubhAvetyarthaH, paJcamo duSamA SaSTho duSpamadupamAkAThaH // 89 // || niruktaM tu suSamasuSamAvat , evamutsarpiNIsUtramapi bhAvya, paraM paDapi kAlA vyatyayena bhAvyAH, yazcAvasarpiNyA paSThaH kAlo duSSamaduSSamAkhyaH sa evAtra prathamo yAvat suSamasuSamAkAlaH SaSTha iti / atha dvividhasthApi kAlasya parimANa / dIpa anukrama 22-26] ~ 181~ Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [2], --------- --------- mUlaM [18] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [18] gAthA: jijJAsustanmUlabhUtakAlavizeSapraznAyopakramate-'egamege'ityAdi, ekaikasya muhUrtasya bhagavan ! kiyatya ucchAsAddhAucchAsapramitakAlavizeSA vyAkhyAtAH, ekasmin muhUrte kiyanta ucchAsA bhavanti, ucDAsazabdenAtropalakSaNatvAvucchAsaniHzvAsAH samuditA gRhyante, atrottaram-asaddhayeyAnAM samayaprasiddhapaTazATikApATanadRSTAntaprajJApanIyasva-18 rUpANAM paramanikRSTakAlavizeSANAM samayAnAM samudayA-vRndAni teSAM yAH samitayo-mIlanAni tAsAM samAgamaH-sa-1 yoga ekIbhavanaM tena yatkAlamAnaM bhavatIti gamyate sA ekA jaghanyayuktAsaGkhyAtakasamayapramANA AvalikA iti saMjJayA / 1 mocyate jinairiti zeSaH, yadyapyasAMvyavahArikatvena samayAvalike upekSya praznasUtre muhUrvocchrAsAdipRcchA tathApi kevaliprajJAyAH yAvadavadhiparyantaM dhAvanAducchAsAdInAM tannirUpaNAdhInanirUpaNatvAcAcAryasya tayonirUpaNaM yuktima-1 diti, nanvetavutlavamAnamaNDUkaigoMkaliJjabharaNe yataH pUrvasamayasadAve uttarasamayasyAnutpannatvenottarasamayasamA pUrvasa-1 mayasya vinaSTatvena kimiha samudayasamitisamAgamaH saGgacchate yenAsaGkhyAtatatpiNDAtmakatA AvalikAdInAM procyate / IS ayaM hi samudayAdidharmo vimAnasnigdharUkSapudgalAdInAM na kAlasyeti, satyaM, yaM yaM kAlavizeSa prarUpayitukAmena prajJA-ISI pakapuruSavizeSeNa yAvanto yAvantaH samayA ekajJAnaviSayIkRtAstAvantaste samudayasamitisamAgatA upacaryante, ata evAyamIpAdhikaH kAlo na vAstava iti na kAcidanupapattiH, soyA AvalikA ucchAsa:-antarmukhaH pathana: soyA AvalikA niHzvAso-bahirmukhaH pavanaH, saGkhyatvopapattizcaivam-SaTpazcAzadadhikazatadvayenAvalikAnAmekaM - dIpa anukrama 22-26] ~ 182~ Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [2], --------- --------- mUlaM [18] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata zrIjambU sUtrAMka dvIpazA vakSaskAre samayAdizApamahAla kAntava. . [18] gAthA: kabhavamahaNaM bhavati, tAni ca saptadaza sAtirekANi ucchAsaniHzvAsakAla iti / atha yAdazairucchAsamudvartamAna | syAt tathA''ha-daSTaya-puSTadhAtoranavakalpasya-jarasA'nabhibhUtasya nirupakliSTasya-vyAdhinA prAka sAmpata vA'nabhibhU- nticandrI- // tasya manuSyAderekaH ucchAsena yukto niHzvAsaH ucchAsaniHzvAso ya iti gamyate eSa prANa ityucyate, dhAtuhAnija- yA vRttiH rAdibhirasvasthasya jantorugchAsaniHzvAsastvaritAdisvarUpatayA na svabhAvastho bhavatyato dRSTAdivizeSaNagrahaNaM, sapta // 9 // prANAH sUtre ca utvaM klIvatvaM ca prAkRtatvAt , ucchAsaniHzvAsA ye iti gamyate sa stoka ityucyate, evaM sapta stokA ye sa lavaH, lavAnAM saptasaptatyA eSaH-adhikRto yajjijJAsayA tava sampati praznAvatAra ityarthaH, muhUrta ityAkhyAtaH, atha saptasaptatilavamAnatayA sAmAnyena nirUpitaM muhUrtamevocchAsasaGkhyayA vizeSato nirUpayitumAha-'tiNNi' ityAdi, asyA bhAvArtho'yaM-sakSabhirucchAsaiH stokA, te ca lave sapta, tato lavaH saptabhirguNito jAtA ekonapazcAzat , muhUrte ca saptasaptatilevA iti sA ekonapaJcAzadguNiteti jAtaM muhU uralAsAnA mAna, atrApyupalakSaNatvAducchrAsaniHzvAsAnAM samuditAnAM mAnaM jJeyaM, sarvairanantajJAnibhirityanena sarveSAM jinAnAmekavAkyatAjJApanena sadRzajJAnitvaM sUcitaM, na tu sAmmatyadarzanaM kRtaM, tasya vizvAsamUlakatvena zraddhAlu pratyasambhAvyamAnatvAt , atha yadartha muharrAdipraznastAna hAmAnavizeSAn prajJApayan dvividhakAlaparimANajJApanAyopakramate-'eeNaM mahatta'ityAdi, etena-anantaroditena maharga-1 pramANena triMzanmuhartA ahorAtraH pazcadazAhorAtrAH pakSaH dvau pakSau mAsaH dvau mAsau RtuH traya Rtavo'yanaM ve ayane saMva 53920000000000 dIpa anukrama 22-26] // 9 // para ~ 183 ~ Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ---------- mUlaM [18] + gAthA: (18) / prata sUtrAMka saraH pazzasaMvatsarika yugaM viMzatiyugAni varSazataM, viMzataH paJcaguNitAyAH zatatvAt , daza varSazatAni varSANAM sahasra, // 3 // zazataM varSasahasrANAM varSazatasahasraM lakSamityarthaH, caturazItiH varSazatasahasrANi yAnIti gamyate tadekaM pUrvAGga, ataH paraM || lakSANAM caturazItyA guNakArasaMkhyAsthAnAnAM saptaviMzatisaMkhyAnAM (sabhA), tathAhi-caturazItiH pUrvAGgazatasaha-19 vANi yAnIti gamyate tadekaM pUrva, pUrvAGgalakSANAM caturazItyA guNitaM pUrva bhavatIti bhAvA, tadvarSamAnaM caitat-"puSassa 31 ja parimANa sari khalu huMti koDilakkhAo / chappaNNaM ca sahassA boddhabA vAsakoDINaM // 1 // " sthApanA 7056-11 1810000000000 evamiti-pUrvAGgapUrvanyAyena saMkhyAsthAnamuttarottaraM truTitAnaM truTitamityAdi tadaGgatallakSaNabhedAbhyAM | dviguNaM 2-dvisaMkhyA 2 jJAtavyaM, ayamAzayaH-sUtre ekatvena nirdizyamAnAni 13 saMkhyAsthAnAni lAghavadhAnasUtre [18] DOGrosao299990000acebraer gAthA: tea | upatve'pi sa 1 viguNaM viguNa-pradhAnaM pradhAnaM yathottara prakarSaSayathA syAttathA, kiyAvizeSaNa, yathA pUrvAnApekSayA pUrva pradhAna tathA pUrvApekSayA zruTitA pradhAna tadapekSayA aTita miyAdi yApachI prahelikA sarvapradhAnaM bahutarapadArthaviSayatvAta, yadvA viguNa-guNarahitamanAvidhidasaMketamAtrayazAdeva vivakSitasaMkhyAbhidhAyakaM na punanayodazaSoDazasapAdapAtAdivaguNaniSparSa, tathA ca yathA pUrvArtha pUrva ca tathA buTitAdiSadakadambakamapi jJAtavyaM, vIpyA, truTitAdipavAnAmapi bahutAt pratyayatArakapatmaapa sAnyamalAbhAvAca, nanu aMga tAvaskAraNaM tapa kAyesApekSamiti, pUrvasyAMga-kAraNaM pUrvAzamiti nikkhA , pUrvAzasa caturItilakSaguNakAreNeva pUrvasaMkhyAyA jAyamAnalAta sAmyartha teti cet, maivaM, pUrvapadasyaiva sAnyatAyA abhAce kathaM tatkAraNasya sAnvardhatetyAkUtAta , kecittu vipUrNa viguNamiti pAThamabhyupagamya diguNaM dviguNa-vibhedaM vibhedamiti vadaMti, teSAM idamAkUtaM yathA-pUrvAnaM pUrva ceti dvau bhedau tathA truTitA viSvapi truTitA buTitamiti dvI bhedI bacAyI yAvapachI patradelikAMgaM zIrSapralikA gheti, parametatpAThAvalokane yatanIyamiti / (hIra. vRttI) dIpa anukrama 22-26] / zrIma,111 ~ 184 ~ Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) tthM + dzyyaa yy [22-26] "jambUdvIpa-prajJapti upAMgasUtra -7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [2], muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... zrIjambUdvIpazAnticandrI - yA vRttiH // 91 // - mUlaM [18] + gAthA: ....AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH getthamAha, na cedaM sUtraM eSAM dviguNakAra bhramajanakaM bhAvyaM, caturazItiguNakArasyAnantaramevoktatvAt, athaiSA zabdasaMskAramAtraM truTitA truTitaM 1 aDaDA 1 aDarDa 2 avavAGgaM avanaM 3 huhukA huhukaM 4 utpalAI utpalaM 5 padmA padmaM 6 nalinAGgaM nalinaM 7 arthanipUrA arthanipUraM 8 ayutAGgaM ayurta 9 nayutAGgaM nayutaM 10 prayutAGgaM prayutaM 11 cUlikA cUlikaM 12 zIrSaprahelikA- yAvaccaturazItizIrSaprahelikAGgazatasahasrANi yAni sA ekA zIrSaprahelikA 13, asyAH sthApanA yathA 7582632530.7301024115.7973569975.6968962189.6684808018.3296 1] valabhIvAcanAnugatastu jyotiSkaraMbe'nyathA'pi rakhate tathAhi pUrvAnaM 1 pUrva 2 lA 3 tA 4 mahAlatAMgaM 5 mahAlatA 6 mahinA 7 navinaM 8 mahAnalinAM mahAna linaM 10 padma 11 pa 12 mahApadmA 12 mahApadma 14 mA 15 kama 16 mahAkamA 17 mahAkamale 18 kumudA 19 kumudaM 20 mahAkumuda 21 mahAkumudaM 22 truTitA 23 truTitaM 24 mahAtruTitAMgaM 25 mahAtruTitaM 16 aTaTA 27 Ta 28 mahAaTa 20 mahAla 30 kahAMge 11 kaI 32 mahohAMgaM 33 mahodaM 24 sIprahelikA 35 zIrSaprahelikA 36 ceti, na cAtra sammohaH kartavyaH, durbhikSAdidoSeNa zrutaddAnyA yasa vAda smRtigocarIbhUtaM tena tathA sammatIsa likhitaM, taba likhanamekaM madhurAyAmaparaM ca varAbhyAmiti yadukaM jyotiSkaraMDavRttAveva "iha skaMdilAcAryapravRttI duSSamAbhAvato durnivRtyA sAdhUnAM paThanagaNanAdikaM sarvamapyanezat, tato durbhikSAtikrame sumikSapravRttau dvayoH saMghayo maikApako'bhavat tadyathA-eko palabhyAM eko mathurAyAM tatra sUtrArthaM saMghaTane parasparaM vAcanAbheo jAtaH, vismRtayohiM sUtrArthayoH smRtvA 2 saMghaTane bhavatyavazyaM vAcanAbhedoM' iti na kAcidanupapattiH, tatrAnuyogadvArAdikamidAnoM vartamAnaM mAthuravAcanAnugataM, jyotiSkaraMDasUtrakartA tvAcAryo vAlabhyaH, tata idaM saMkhyAsthAnapratipAdanaM vAkhabhyavAcanAnugatamiti nAsvAnuyogadvArapratipAditasaMkhyAsthAnaiH saha vizakhamupalabhya vicikitsitavyamiti, tathA'nuyogadvAre prayutanayutayoH parAvRttirapyastIti / (hIra vRttI) F Frale & Puna e Cy ~ 185 ~ 2vakSaskAre samayAdi prarUpaNA sU. 18 // 91 // Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [2], --------- --------- mUlaM [18] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [18] gAthA: S! iti catuHpazcAzadatAH agne ca catvAriMzaM zUnyazataM, tadevaM zIrSaprahelikAyAM sarvANyamUni caturNavatyadhikazatasamayAnya-14 IS| sthAnAni bhavanti, idaM ca mAthuravAcanAnugatAnuyogadvArAdisaMvAdisaMkhyAsthAnapratipAdana jyotiSkaraNDaprakIrNakena saha || visaMvadati, paraM na vicikitsitavyaM, vAlamyavAcanAnugatatvAt tasya, bhavati hi vAcanAbhede sUtrapAThabheda iti, tatsaM-18 18 vAdizIrSaprahelikAsthApanA tvevaMrUpA jJeyA yathA-1875517955.0112595419.0096998134.39770 179746.5494211977.7774765725.7345718681.6. iti saptatirakkA agre cAzItyadhikaM zUnyazata, 19 tadevaM jyotiSkaraNDoktazIrSaprahelikAyAM paJcAzadadhikazatadvayasaMkhyAbhyaGkasthAnAni bhavanti, atra tattvaM kevalino vida-10 ntIti, anena caitAvatA kAlamAnena keSAMcidralaprabhAnArakANAM bhavanapativyantarANAM suSamaduSpamArakasaMbhaSinAM naratirazcA ca yathAsambhavamAyUMpi bhIyante, etasmAca parato'pi sarSapacatuSpalyamarUpaNAgamyaH saMkhyeyaH kAlo'sti, kintvanatizA yinAmasaMvyavahAryatvAnnehoktaH, etadevAha-etAvad-iyanmAnaM tAvaditi prakramArthe kAlagaNitaM, samayataH prabhRti zIrSaprahe-/ ||4aalikaapryntN saMkhyAsthAnamityarthaH, etAvAn-zIrSaprahelikAprameyarAziparimANo gaNitasya viSayo-gaNitagocara Ayu: sthityAdikAlaH, kuta ityAha-tataH paraM-zIrSaprahelikAtaH paraM upamayA nivRttamaupamika, upamAmantareNa yatkAlapramANa-18| manatizAyinA grahItuM na zakyate tadopamikamiti bhASaH, sUtre ca tRtIyA paJcamyarthe prAkRtatvAt / tadeva praSTumAhase ki ta uvamie !, 2 duvihe paNNatte, saMjahA paliovame asAgarovame a, se kiM taM paliovame !, paliovamassa parUvarNa karissAmi, dIpa anukrama [22-26] | atha aupamika-kAla-svarUpaM varNyate ~ 186~ Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [2], --------- ----------------------- mUla [19] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata zrIjambUdvIpazAnticandrIyo vRtiH sUtrAMka [19] vakSaskAre palyApamaprarUpaNA .19 Lectaeseices +3 // 12 // gAthA: paramANU dubihe paNNatte, taMjahA-suhume a vAvahArie a, arNatANaM suhumaparamANupugAlANaM samudayasamiisamAgameNaM bAbahArie paramANu Niephajai tatva No satyaM kamai-'satyeNa sutikkheNavi chetuM mittuM ca ja phira Na sabhA / saM paramANu siddhA vayaMti AI pamANANaM // 1 // vAvahAriaparamANUNaM samudayasamiisamAgameNaM sA egA ussAhasahiAi vA saNDisahiAi vA uddhareNUi vA tasareNUi vA rahareNUi vA vAlaggei vA likkhAi vA jUAi vA jamAjheha vA usseiMgule i vA, aTTa ussaNDasahiAo sA egA sahasaNhiyA aTTa saNDsahiAo sA egA uddhareNU aha lomosA egA tasareNU aTTa tasareNUo sA egA rahareNU aharahareNUo se ege devakuruttarakurANa maNussANaM bAlage aTTha devakuruttarakurANa maNussANa vALamagA se ege harivAsarammayavAsANa maNussANaM vAlagge evaM hemakyaheraNNakyANa maNussANaM puSavidezavara vivehANaM maNussANa vAlaggA sA egA likkhA aTTa likkhAbhosA egA jUbhA jaha jUbhAo se ege javamajhe aha javamajhA se ege aMgule eteNaM aMgulappamANeNaM cha aMgulAI pAo vArasa aMgulAi vitthI caubIsaM aMgulAI rayaNI bhakSayAlIsaM aMgulAI kucchI chaNNaud aMgulAI se ege akkhei vA daMDei vA dhaNUha vA jugeDa yA musalei vA NAliAi vA, eteNaM ghaNuppamANeNaM do ghaNusahassAI gAu cattAri gAuAI joaNa, eeNaM joaNapamANeNaM je pAle joaNaM AyAmavikvaMbheNaM joyaNaM urdu varNa taM tiguNaM savisesaM parikkheveNaM, se Ne palle epAhijabehiyatehia ukoseNaM sattarattaparUDhANaM saMmaDhe saNicie bharie vAlaggakoDINaM te NaM vAlaggA No kutthenA No parividdhaMsejA, No aggI DahejA, No vAe harejA, No pUittAe habamAgacchejA, tabho NaM vAsasae 2 egamegaM vAlamga avahAya jAvaieNaM kAleNaM se palle khINe jIrae Nive NiTThie bhavai se taM palimovame / eesi pahANaM koDAkoDI haveja dasaguNiA / taM sAgarovamassa u egassa bhave parImANaM // 1 // eeNaM sAgarovamappamANeNaM cattAri dIpa anukrama [27-32] Reeseseseseseenese // 92 203930000 ~187~ Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [2], --------- ---------------------- mUlaM [19] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [19] sAgarocamakoDAkoDIo kAlo susamasusamA 1 tiNi sAgarovamakoDAkoTImo kAlo susamA 2 do sAgaroSamakoDAkoDIo kAlo susamaduslamA 3 egA sAgarovamakoDhAkoDI bAyAlIsAe vAsasahassehiM UNiA kAlo dussamasusamA 4 ekAlIsa vAsasahassAI kAlo dussamA 5 ekavIsaM vAsasahassAI kAlo dussamadussamA 6, puNaravi ussa ppiNIe ekavIsaM bAsasahassAI kAlo dussamadussamA 1 evaM paDilomaM artha jAva bacAri sAgarovamakoDAkoDIo kAlo susamasusamA 6, vasasAgarovamakogakoTIo kAlo osappiNI sasAgarovamakoDAkoDIbho kAlo ussappiNI vIsaM sAgarovamakoDhAkoDIo kAlo osappiNIcassa ppiNI / (sUtraM19) 'se kiM taM ovamie !' ityAdi, atha kiM tadopamikaM 1, atrottara-aupamika dvividha prajJapta, anena vidheyanirdezastena na paunaruktyAzaGkA, palyena vakSyamANasvarUpeNopamA yasya tattathA, durlabhapAratvAt sAgareNa-samudreNopamA yasya tattathA, ubhayatra cakAradvayaM tulyakakSatAdyotanArtha, tulyakakSatA cobhayorapyasaMkhyeyakAlatvasUcanArtha, atha kiM tat palyo|pama !, AcAryastu palyopamaprarUpaNAM kariSyAmIti, anena ca kriyArambhasUcakavacanena ziSyasya manaHprasattiH kRtA bhavati, anyathA 'paramANU duvihe' ityAviprakriyAkrameNa darasAdhyA palyopamaprarUpaNAM prati sandihAnaH ziSyo'-1%8 nAhato bhavediti, guroH ziSyaM prati vAcanAdAne'yameSa hi vidhiH, yataH-"dhammamaiehiM aisuMdarehiM kaarnngunnovnniiehiN| 8 palhAyaMto a maNaM sIsaM coei Ayario // 1 // " [dharmamayairatisundaraiH upanItakAraNaguNaiH mahAdayaMzca manaH ziSyaM / nudati AcAryaH // 1 // ] paramANuddhividhaH prajJaptaH, tadyathA-sUkSmazca vyAvahArikazca, zastrAyaviSayatvAdiko dharma | esentenceseseseae gAthA: dIpa anukrama [27-32] FacReseree Eleon01 ~ 188~ Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [19] + gAthA: dIpa anukrama [27-32] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [2], mUlaM [19] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjammUdvIpakSAnvicandrIyA vRttiH // 93 // | ubhayorapIti samAnakakSatAdyotanArthaM pratyekaM cakAraH, tatra sUkSmasya kAraNameva tadantyaM sUkSmo nityazca bhavati paramANuH / ekarasavarNagandho dvisparzaH kAryaliGgazca // 1 // " ityAdilakSaNalakSitasyAtyantaparamanikRSTatAlakSaNaM svarUpamatiricyA paraM vaizeSikaM rUpaM na pratipAdanIyamastIti taM saMsthApyAparaM svarUpato nirUpayati - anantAnAM sUkSmaparamANurUpapudgalAnAM sambandhino ye samudayAH - tricaturAdimelakAsteSAM yAH samitayo - bahUni bhIlanAni tAsAM samAgamena - saMyogena kI bhAve| netiyAvat vyAvahArikaH paramANureko niSpadyate, idamuktaM bhavati nizcayanayo hi nirvibhAgaM sUkSmaM punalaM paramANumicchati, yastvetairanekairjAyate taM sAMzatvAt skandhameva vyapadizanti, vyavahAranayastu tadanekasaGghAtaniSpanno'pi yaH zastra|cchedAgnidAhAdiviSayo na bhavati tamadyApi tathAvidhasthUlabhAvApratipatteH paramANutvena vyavaharati, tatI'sau nizcayataH | skandho'pi vyavahAranayamatena vyAvahArikaH paramANuruktaH, ayaM ca skandhatvAt kASThavat chedAdiviSayo bhavatIti vAdinaM pratyAha-tatra zastraM na krAmati-na saJcarati, asikSurAdidhArAmApto'pi sa na chidyeta na ca bhidyetetyarthaH, yadyanantaiH paramAzubhirniSpannAH kASThAdayaH zastracchedAdiviSayA dRSTAstathApyanantasyAnantabhedatvAttAvatpramANena niSpanno'dyApi sUkSmatvAnna | zakhacchedAdiviSayatAmAsAdayatIti bhAvaH, etenAgnidAhyatA jalAItA gaGgAprati zrotovihanyamAnatA jalakodhAdikaM sarvamapi nirastaM mantavyaM, sarveSAmapi teSAM sakhatvAvizeSAt, antrArthe pramANamAha-zastreNa sutIkSNenApi chetuM- khannA| dinA dvidhA karttuM bhettuM anekadhA vidArayituM sUcyAdinA vastrAdivaddhA sacchidraM karttu, vA vikalpe, yaM-punalAdivizeSaM Fur Prate&P Cy ~189~ 2vakSaskAre palyopama prarUpaNA sU. 19 // 93 // Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) skr - tthllaa yy Ma [27-32] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [2], mUlaM [19] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH | kileti nizcaye na zaktAH, ke'pi puruSA iti zeSaH, taM vyAvahArikaparamANu siddhA iva siddhA bhagavanto'rhanta utpanna| kevalajJAnA na tu siddhAH siddhigatAH, teSAM vacanayogAsambhavAditi, Adi-prathamaM pramANAnAM vakSyamANotzlakSNalakSNikAdInAmiti, etena zraddhAlUn prati AgamapramANamabhihitaM, tarkAnusAriNaH prati prayogaH - aNuparimANaM kacidvizrAntaM "taratamazabdavAcyatvAt mahatparimANavat, yatra ca vizrAntaM sa paramANuH, vipakSe vastunaH sthUlatA'pi nopapadyate, na ca | vyaNukAdi nArthAntaramiti vAcyaM sa ca siddhyan paramanikRSTo niraMza eva siddhyet, anyathA'navasthA sarSapasumervostulyaparimANApasizca tataH siddhaH paramANuH, nanu siddhyatu saH sUkSmatvAca na cakSurAdigamyaH paraM yadanantaiH sUkSmaiH paramAzubhireko vyAvahArikaH paramANurArabhyate sa cakSurAdyagocaraH zastracchedAdyagocarazceti tanmandaM, ucyate, dvividho hi pulapariNAmaH sUkSmo bAdarazca tatra sUkSmapariNAmapariNatAnAM pugalAnAmanindriyakatvamagurulaghuparyAyavattvaM zastracche| dAdyaviSayatvamityAdayo dharmA bhavanti tena na kApyanupapattiH, zrUyate cAgame puGgalAnAmevaM sUkSmatvAsUkSmatvapariNAmo yathA dvimadezikaH skandhaH ekasminnabhaH pradeze mAti sa eva ca dvayorapi mAtIti saMkocavikAzakRto bhedaH, dRzyate ca | loke'pi piJjitarutapuJjalohapiNDayoH parimANabhedaH, ityalaM vistareNeti, atha pramANAntaralakSaNArthamAha- anantAnAM vyAvahArikaparamANUnAM samudayasaminisamAgamena yA parimANamAtreti gamyate saikA atizayena zlakSNA lakSNalakSNA seva | zlakSNalakSNikA uttarapramANApekSayA ut-prAbalyena lakSNalakSNikA ucchalakSNalakSNikA, itirupadazane vA uttarApekSayA Fur Fraternae Cy ~ 190 ~ tatatatatatatatatatsesesex Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [2], --------- --------- mUlaM [19] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [19]] zrIjamyU- dIpazA- nticandrI- yA vRttiH // 9 // + gAthA: BO0sasaadawasacc00005 samuccaye, evaM lakSNalakSNiketi vA ityAdiSvapi vAcyaM, ete ca zlakSNazlakSiNakAdayo'GgulAmtAH pramANabhedA yathottarama- zvavaskAre guNAH santo'pi pratyekamanantaparamANukatvaM na vyabhicaransyataH nirvizeSitamapyukta-saNhasahiAi vetyAdi, prAktana- parayopamapramANApekSayA'STaguNatvena sthaulyAdUrdhvareNvapekSayA tvaSTabhAgapramANatvAt zlakSNazlakSNiketyucyate, svataH parato vA UrdhvAdha-18 stiryacalanadhammoM jAlapraviSTasUryaprabhAbhivyaGgayo reNurUrdhvareNuH praspati-paurastyAdivAyuprerito gacchati yo reNuH sa / sU.19 trasareNuH rathagamanAt reNuH rathareNuH vAlAgralikSAdayaH pratItAH, devakurUttarakuruharivarSaramyakAdinivAsimAnavAnAM | kezasthUlatAkrameNa kSetrazubhAnubhAvahAnirbhAvanIyA yAvatpUrvavidehAparavidehAzrayamanuSyANAmaSTI vAlAprANi ekA likSA, tA aSTa yUkA, aSTau yUkA ekaM yaSamadhyaM, aSTau yavamadhyAni ekamaGgulaM, etenAGgulapramANeneti na tu myUnAdhikatayA, paDalAni pAdaH-pAdasya madhyatalapadezaH, pAdaikadezatvAt pAdaH, athavA pAdo hastracaturthAzaH, dvAdazAGgulAni citastiH | sukhAvabodhArthamevamupanyAsaH, lApavArtha tu dvau pAdau vitastiriti paryavasito'rthaH, anyathA pAdasaMjJAyA nairarthakyApattiH, evamagre'pi caturvizatiraDalAni ratiriti sAmayikI paribhASA, nAmakozAdau tu 'baddhamuSTihasto raziriti, aSTacatvA-18 riMzadaGgalAni kukSiA, paNNavatiraGgulAni eko'kSa iti vA-zakaTAvayavavizeSaH daNDa iti vA dhanuriti vA yugamiti | vA-boDhaskamdhakAThaM musalamiti vA nAlikA iti vA-yaSTivizeSaH, atra ca dhanuSopayogA, saMjJAntarANi tu prasaGgato'tra likhitAni anyatropayogInIti, etena dhanu-pramANena dve dhanuHsahane gabyUtaM, catvAri gacyUtAni yojana, etena yojana-1 dIpa anukrama [27-32] ~191~ Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [2], ----------- --------- mUlaM [19] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [19] gAthA: pramANena yaH palyo-dhAnyAzrayavizeSaH sa iva sarvatra samatvAt , lupsopamAkaH zabda iti, yojanamAyAmaviSkambhAbhyAM samavRttatvAt pratyekamutsedhAGgulaniSpannayojana yojanamUrboccatvena, tadyojanaM triguNaM savizeSa parirayeNa, vRttaparigheH kiJcityUnaSaDbhAgAdhikatriguNatvAt , sa palya 'egAhiabehitti SaSThIbahuvacanalopAdekAhikabyAhikatryAhikANAmutkarSataH saptarAtraprarUDhAnA-saptadivasonnataparyantAnAM bhRto vAlAgrakoTInAmiti sambandhaH, tatra muNDite zirasyekenAlA yAvatpramANA vAlAgrakoTaya uttiSTanti tA ekAhikyaH, dvAbhyAM tu yAstA vyAhikyAH, tribhistu vyAhikyaH, kathaMbhUt / ityAha-saMmRSTa' AkarNapUritaH 'sannicitaH' pracayavizeSAniviDIkRtaH vAlAnAmagrakoTayaH-prakRSTA vibhAgA ityarthaH, | yadvA vAlAnakoTInAmiti vAleSu-videhanaravAlAdyapekSayA sUkSmatvAdilakSaNopetatayA'mANi-zreSThAni vAlAmANi, kurunararomANi teSAM koTayaH anekA:-koTAkoTipramukhAH sayAH strINAM zatAni zatazo janayaMnti putrAn" ityAdivat, tathA bAlAnakoTInAmiti tRtIyArthe paSThI yathA mASANAM bhRtaH koSTha iti, tena vAlAgrakoTIbhirbhUta iti sukhAvabodhA-18 kSarayojanA kAryA iti, vAlAgrasaGgyAnayanopAyastvayaM-devakurUttarakurunaravAlAnato'STaguNaM harivarSaramyakanaravAlAmamiti, 18 yatraika harivarSaramyakanaravAlAgraM tatra kurunaravAlAgrANyaSTa tiSThanti, yatra caika haimavataharaNyavatanaravAlAmaM tatra kurunara|vAlAmANi catuHSaSTiH, evaM videhanaravAlAle 512 likSAyAM:4096 yUkAyAM 32768 yavamadhye 252144 aGgule - kRtaH 2097152, atrAGgulamutsedhAGgulaM prAcaM, AtmAGgulasyAniyatatvAt pramANAGgulasyAtimAtratvAt , atra sarvatra Keeeeeeeeeeeeeeeee teacacass dIpa anukrama [27-32] SSAGE ~192~ Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [2], --------- ..............--------- mUlaM [19] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [19]] nticandrI yA patiH gAthA: zrIjam 18 pUrvapramANApekSayottarottarapramANasyASTASTaguNakAreNeyaM saGkhyA samuttiSThati, athAyaM rAzicaturviMzatiguNo hastaH catuviza-6 2vakSaskAre dvIpakSA-8 tyaGgalamAnatvAdasya, sa caivaM 50331648 nAmataH paJca koTayastrINi lakSANi ekatriMzatsahasrANi paTU zatAmbaSTaca- pasyopamatvAriMzadadhikAni, epa rAzicaturguNo dhanuSi, caturhastamAnatvAdasya, ataH 201326592 nAmato viMzatiH koTava- prarUpaNA sa.19 trayodaza lakSANi paiviMzatiH sahasrANi pazca zatAni dvinavasyadhikAni, ayaM dvisahasraguNaH kroze, dvisahanamAnatvAdasya, // 95 // 18 aGkato yathA-402653184000 nAmataH catvAriMzatsahasrANi dve zate pazcaSaSyadhike koTInAM ekatriMzallakSANi & 18 caturazItiH sahasrANi, punarayaM rAzizcaturguNo yojane, catuHkrozapramANatvAdasya, aGkata1610612735000 nAmataH eka lakSamekaSaSTiH sahasrANyekapazyadhikAni koTInA tathA saptaviMzatilekSANi patriMzatsahasrANi, zacIgaNanayaivedaM gaNitaM bodhyaM, ayaM zUcIrAziranenaiva guNitaH pratarasamacaturanayojane,zUcyA zUcIguNitAyA eva prataratvAt , aGkataH 259407338 511540519600000 nAmato yathA paJcaviMzatiH zatAni caturnavatyadhikAni koTAkoTikoTInAM tathA sapta lakSANi || zatrayastriMzatsahasrANyaSTa zatAni tripazcAzadadhikAni koTAkoTInAM tathA paJcaSaSTilakSANi catvAriMzatsahasrANi pazca zatAnye konasaptatyadhikAni koTInA tathA paSTilakSANi, ayaM rAzibhUyaH pUrvarAzinA guNito ghanarUpo romarAziH syAt , tathAhi| ataH 4178047632588158427784544256000000000nAmataH ekacatvAriMzatkoTayo'STasaptatirlakSANi catvAri sahasrANi sapta zatAni triSaSTyadhikAni koTAkoTikoTAkoTInAM tathA paJcaviMzatirlakSANyaSTAzItiH sahasrANyeka dIpa anukrama [27-32] HX // 95 ~ 193~ Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) zl - tthllaa yy Ma [27-32] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [2], mUlaM [19] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH | zatamaSTapaJcAzadadhikaM koTAkoTikoTInAM tathA dvicatvAriMzalakSANi saptasaptatiH sahasrANyaSTa zatAni paJcacatvAriMzadadhikAni koTAkoTInAM tathA catuzcatvAriMzalakSANi paJcaviMzatiH sahasrANi SaT zatAni koTInAmiti, ayaM ca rAziH samacaturasraghanayojanapramitapalyagataH samavRttadhanayojanapramita palyagatarAzyapekSayA kiyadbhAgAmyadhikastenAdhika bhAgapAtanArthaM saukumAryAya sthUlopAyamAha - anantaro tarAzaizcaturviMzatyA 24 bhAge hate labdhaM 17408511802450660115768[ 9344000000000 ayaM caikonaviMzatyA 19 guNitaH samavRttadhanayojanapalyagato rAzirbhavatIti, sa cAto yathA 333075210424555, 25421195091535000000000 ayamarthaH - yAdRzaizcaturviMzatyA bhAgaiH samacaturasraghanayojana pramitapalyagato romarAzirbhavati tAdRzerekonaviMzatyA bhAgaiH samavRttaghanayojanapramitapasyagato rAzirbhavati, nanu caturviMzatyA bhAgaharaNamekonaviMzatyA guNanaM ca kimartha 1, ucyate, ekayojanapramANavRttakSetrasya karaNarItyAgataM yojana| trayamekazca yojanapaDbhAgaH 3 savarNane ca jAtaM " etaca vRttapalyaparidhikSetraM, anena saha samacaturasrapalyaparidhikSetraM caturyojanarUpaM guNyate, sthApanA yathA - anayoH samacchede lAghavArthaM dvayorapi chedApanayane jAtaM 19-24 | kimuktaM bhavati - samacaturasraparidhikSetrAt vRttaparidhikSetraM sthUlavRttyA pazcabhAganyUnamiti tatkaraNArtho'yamupakrama iti, sthUlavRttizca yojanaSaDUbhAgasya kiJcidadhikatayA avivakSaNAt, atha prakRtaM prastumaH - 'te Namiti prAgvat, tAni vAlAgrANi na kuthyeyuH pracaya vizeSAcchucirAbhAvAdvAyorasambhavAca nAsAratAM gaccheyurityarthaH, ato na parividhvaMseran Fur Fate &P Cy ~ 194~ 1 D Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [2], ---------- ---.............-------- mUlaM [19] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: gAthA: zrIjampa- katipayaparizATanamadhyaGgIkRtya na vidhvaMsaM gaccheyuH arthavazAdvibhaktipariNAma iti, tAni nAgnidaheta na vAyurapaharedatIvara pakSaskAre ra pasyopamadvIpazA- nicitatvAdagnipacanAvapi tatra na kramete ityarthaH, tAni ca na pUtitayA-pUtibhAvaM kadAcidAgaccheyuH, na kadAcihurga prarUpaNA nticandrI-|| dhitAM prApnuyurityarthaH, atha ketikartavyatA, tAmevAha-tatastebhyo vAlAprebhyo'thavA 'tata' iti tathAvidhapalyabhara-1|| yA vRttiH sU. 19 NAnantaraM varSazate 2 ekaikaM vAlAsamapahatya kAlo mIyeta iti zeSaH, tatazca yAvatA kAlena sa pasyaH kssiinno-vaalaamk||96|| |paNAt kSayamupAgataH AkRSTadhAnyakoThAgAravat, tathA (nIrajAH)-nirgatarajaHkalpasUkSmavAlAno'pakRSTadhAmyarajAko-IN chAgAravat, nirlepo'tyantasaMzleSAttanmayatAgatavAlAgralepApahArAdapanItadhAnyalepakoSThAgAravat, niSThito'panetavyakhyA-18 panayanamAzritya niSThAM gataH viziSTaprayatnapramArjitakoSThAgAravat , ekArthikA vA ete zabdA atyanta vizuddhipratipAdana-18 parAH, vAcanAntare dRzyamAnaM cAnyadapi padamuktAnusArato vyAkhyeyaM, tadetatpalyopamamiti, idaM ca palyagatabAlApANAM | saGkhyeyereva varSesadapahArasambhavAt saMkhyeyavarSakoTAkoTImAnaM bAdarapalyopamaM jJeyaM, na cAnenAna vakSyamANasuSamasuSamAdikAlamAnAdAvadhikAraH, para sUkSmapalyopamasvarUpasukhapratipattaye prarUpitamiti jJAyate, tena pUrvokkamekaikavAlApramasaMkhyeyakhaNDIkRtya bhRtasyotsedhAJjalayojanapramANAyAmaviSkambhAvagAhasya palyasya varSazate 2 ekakavAlAnApahAreNa sakalavAlA- // 96 prakhaNDa nirlepanAkAlarUpamasoyavarSakoTIkoTIpramANaM sUkSmapalyopama, vicitrAkRtirAcAryasyeti sUtrakAreNAnukkamapi svayaM jJeyaM, tenaiva ca prastutopayogA, anyathA'nuyogadvArAdibhiH saha virodhaprasaGgAditi sarva susthaM, evamane sAgaropame'pi 930angacasassoc0000 dIpa anukrama [27-32] Jitennitinian ~ 195~ Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) waa + tthmbhoyy Ma [27-32] "jambUdvIpa-prajJapti" zrIjanU. 17 - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [2], mUlaM [19] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH jJeyaM, atha sAgaropamasvarUpaM gAthApadyenAha - 'eesiM pANamityAdi, eteSAmanantaroditAnAM pattyAnAmiti pardaikadeze padasamudAyopacArAt palyopamAnAM yA dazaguNitA koTAkoTirbhavet tatsAgaropamasyaikasya bhavet parimANamiti, prAyaH sarva kaNThyaM, navarametena sAgaropamapramANena na nyUnAdhikenetyarthaH catasraH sAgaropamakoTAkovyaH kAlaH suSamasuSamAprAgvyAvarNitAnvarthA, ayamarthaH- catuH sAgaropamakoTAkoTIlakSaNaH kAlaH prathama Araka ityucyate, 'bAyAlIsa 'ti yA ca sAgaropamakoTAkoTyekA dvicatvAriMzatsahasrairunaivonikA asI kAlazcaturtho'rakaH, sA duSpamAsatkairekaviMzatisahasrairduSTamaduSpamAsatkairekaviMzatisahatraizca varSANAM pUraNIyA, tena pUrNA koTAkovyekA bhavati, avasarpiNIkAlasya dazasAgarakoTAkoTI pUrikA bhavatItyarthaH evaM pratilomamiti - pazcAnupUrvyA jJeyaM, avasarpiNIyuktA utsarpiNI avasarpiNIutsarpiNI | kAlacakramityarthaH / uktaM bharate kAlasvarUpaM, atha kAle bharatasvarUpaM pRcchannAha - tatrApyavasarpiNyA varttamAnatvenAdI suSamasuSamAyAM praznaH -- jaMbuddIve NaM bhaMte dIve bharahe vAse imIse ussappiNIe susamasusamAe samAe uttaka patAra bharahasta bAsassa kerisae AvArabhAva - paDhovAre hotyA ?, go0 ! bahusamaramaNi bhUmibhAge hotyA se jahANAmae AliMgapukkharei vA jAva NANAmaNipaMcavaNehiM taNehi ya maNIhi va usobhae, saMjahA- kinhehiM jAva sukkihahiM evaM baNNo gaMdho phAso sado a taNANa ya maNINa va bhANiaDo, jAba satya NaM bahave maNussA maNussIo a AsayaMti sati cidvaMti jisIaMti tumarhati hasaMti ramaMti chavi, tIse NaM samAe bharahe Fur Ele&ione Oy mUla-saMpAdakasya mudraNa-zuddhi-skhalanatvAt atra sUtrasya krama 19 dvi-vArAn mudritaM ~ 196 ~ Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [2], ---- --------- mUlaM [19R] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [19R] zrIjamyU-18 dvIpanA-1 nticandrIyA vRciH hA 2vakSaskAre supamasuSamAdhikAraH mU.19 9000000000000000 Resea // 9 // gAthA: vAse bahave pahAlA kudAlA murAlA kayamAlA NaTTamAlA daMtamAlA nAgamAlA siMgamAlA saMkhamAlA seamAlA NAmaM dumagaNA paNNatA. kusavikasavisubAksamUlA mUlamaMto kaMdamaMto jAva bIamaMto pattehi bha pupphehi a phalehi a ucchaSNaparicchaNNA sirIe AIva 2 uksomemANA ciTThati, tIse NaM samAe bharahe vAse tattha tatthaM vahaye bherutAlavaNAI herutAlavaNAI mehatAlavaNAI pabhavAlavaNAI sAlavaNAI saralavaNAI sattivaNNavaNNAI pUaphalivaNAI khajUrIvaNAI NAlierIvaNAI kusaviphusapisukharukkhamUlAI jAva ciTThati, tIse NaM samAe bharahe vAse tatva tattha bahane serimAgummA NomAliAgummA koraMTayagummA baMdhujIvagagummA maNojagummA bIagummA bANagummA kaNAragummA kunjAyagummA siMduvAragummA momAragummA jUhiAgummA malliAgummA vAsaMtibhAgummA batthulagummA karayulagusmA sevAlagummA agatyigummA magadatimAgummA caMpakagummA jAtIgummA NavaNIiAgummA kuMvagummA mahAjAigummA rammA mahAmehaNikuzvabhUbhA dasavaNaM kusumaM kusumati je NaM bharahe vAse bahusamaramaNijaM bhUmibhArga vAyavidhuagNasAlA mukkapuSphapuMjokyArakaliyaM karati, tIse gaM samAe bharahe vAse tattha tahiM tahiM bahuio paumalayAo jAva sAmalayAo NicaM kusumiAo jAva layAvaNNamao, tIse samAe bharahe vAse tatva 2 tahiM 2 bahuio vaNarAio paNNattAo kiNhAo kiNhobhAsAo jAka maNoirAo rayamattagachappayakoragabhiMgAragakoMDalagajIvaMjIvaganaMdImahakavilapiMgalakkhagakAraMDavacakkavAyagakalaIsahaMsasArasamaNegasauNagaNamihuNavibharimAmo sahuNaiyamahurasaraNAinAo saMpiMDhi NANAdhihaguccha0 cAvIpukkharaNIdIhiAsu asuNi vicitta0 abhi0 sAunta0 Nirogaka0 samouapuSphaphalasamiddhAo piMDimajAvapAsAdIAo 4, (sUtraM 19) dIpa anukrama [27-32] // 97 // mUla-saMpAdakasya mudraNa-zuddhi-skhalanatvAt atra sUtrasya krama 19 dvi-vArAn mudritaM ~ 197~ Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) (18) vakSaskAra [2], ---- -------- mUlaM [19R] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [19R] 1. jambUdvIpe bhadanta dviIpe bharatakSetre'syAmavasarpiNyA sampati yA vartamAneti zeSaH, suSamasuSamAnAcyA samAyA kAlavibhAgalakSaNAyAM arake ityarthaH, kiMlakSaNAyAmityAha-uttamakASThAM-prakRSTAvasthA prAptAyAM, kaciduttamaDhapattAe iti || pAThastatrottamA tatkAlApekSayotkRSTAnAna-varNAdIna prAptA uttamArthaprAptA tasyA, bharatakha varSasya kIraza AkArabhAvapra-|| tyavatAraH 'hotya'tti abhavat 1, sarvamanyat prAgvyAkhyAtArtha, nabaramatra manuthyopabhogAdhikAre zayanamubhayathApi saGgacchate / nidrAsahitarahitatvamevAt, atha savizeSamanujighRkSuNA guruNA'pRSTamapi ziSyAyopadeSTavyamiti praznapaddhatirahitaM | prathamArakAnubhAvajanitabharatabhUmisaubhAgyasUcaka sUtracaturdazakamAha-tIse Na' mityAdi, takhAM samAyAM bharatavarSe bhv| uhAlAH koddAlAH moddAlAH kRtamAlAH nRttamAlAH dantamAlAH nAgamAlAH zRGgamAlAH zaGkhamAlAH zvetamAlA nAma / dumagaNA-dumajAtivizeSasamUhAH prajJaptAstIrthakaragaNadharaiH he zramaNa ! he AyuSman !, te ca kathaMbhUtA ityAha-kuzA:-11 18darbhA vikuzA-balvajAdayastRNavizeSAstairvizuddha-rahitaM vRkSamUla-tadadhobhAgo yeSAM te tathA, iha mUlaM zAkhAdInAmapi | Adimo bhAgo lakSaNayA procyate yathA zAkhAmUlamityAdi tataH sakalavRkSasatkamUlapratipattaye vRkSagrahaNaM, mUlamantaH18 kandamanta iti padadvayaM yAvatpadasaGgrAhyaM ca jagatIvanagatatarugaNavad vyAkhyeyaM, patraizca puSpaizca phalaizca avacchannapraticchannA iti prAmvat zriyA atIvopazobhamAnAstiSThanti-vartante iti bhAvaH, "sIse paM samAe ityAdi, tasyAM samAyAM bahUni, sUtre puMstvanirdezaH prAkRtatvAt , bherutAlAdayo vRkSavizeSAH, kacitprabhavAlavaNA iti pAThastatra pabhavAlA:-taruvizeSAH gAthA: dIpa anukrama [27-32] JoileanA ~ 198~ Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM vRttiH) (18) vakSaskAra [2], ---- ------------------ mulaM [19R] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [19R] gAthA: zrIjamyU- sAla:-sarjaH saralo-devadAruH saptaparNaH pratItasteSAM vanAni pUgaphalI-kamukataruH kharjUrInAlikeyauM pratIte tAsAM|| vakSaskAre vanAni zeSa prAgvat , 'tIse NaM' ityAdi, tasyAM samAyAM bahavaH serikAgulmA navamAlikAgulmAH koraNTakagulmAH bandhu- suSamasuSanticandrI-18 jIvakagulmAH yatpuSpANi madhyAhe vikasanti, mano'vadyagulmAH bIakagulmAH vANagulmAH karavIragulmAH kubjagulmAHmAdhikAraH yA vRttiH 18|siMduvAragulmAH [jAtigulmAH] mudgaragulmAH yUthikAgulmAH mallikAgulmAH vAsaMtikagulmAH vastulagulmAH kastulagulmAH // 98 // 18 sevAlagulmAH agastyagulmAH (magadantikAgulmAH) campakagulmAH jAtigulmAH navanItikAgulmAH kundagulmA 18|| mahAjAtigulmAH, gulmA nAma isvaskandhabahukANDapatrapuSpaphalopetAH, eSAM ca kecitpratItAH keciddezavizeSato 'vagantavyAH, ramyAH mahAmeghanikurambabhUtAH dazA varNa-paJcavarNa kusuma-jAtAvekavacanaM kusumasamUhaM kusumayanti-18 umAdayantIti bhAvaH, ye Namiti prAgvat bharate varSe iti SaSThIsaptamyoratha pratyabhedAdaratasya varSasya bahusamaramaNIya bhUmibhAgaM vAtavidhutA-pAyukampitA yA aprazAlAstAbhirmukto yaH puSpapuJjaH sa evopacAra:-pUjA tena kalita-yukaM kurvantIti / 'tIse Na'mityAdi, sarvametat prAgvat, athAtraiva vanazreNivarNanAyAha-'tIse 'mityAdi, tatra tatra deshe| tasya tasya dezasya tatra 2 pradeze bahuco vanarAjayaH prajJaptAH, ihaikAnekajAtIyAnAM vRkSANAM patayo vanarAjayaH, tataH // 98 // pUrvoktasUtrebhyo'sya bhinnArthateti na paunaruktyaM, tAzca kRSNAH kRSNAvabhAsA ityAdi vizeSaNajAtaM prAgvat yAvanmanohAriNyaH, yAvatpadasaGgrahazcAyaM-'NIlAo NIlobhAsAo hariAo hariobhAsAo sIAo sIobhAsAo NiddhAo dIpa anukrama [27-32] Santlem mUla-saMpAdakasya mudraNa-zuddhi-skhalanatvAt atra sUtrasya krama 19 dvi-vArAn mudritaM ~199~ Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ---- --------- mUlaM [19R] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [19R] gAthA: NiddhobhAsAo tivAo tiyobhAsAo kiNhAo kiNhacchAyAo NIlAo NIlacchAyAo hariAo hariacchAyAos sIAo sIacchAyAo NiddhAo NiddhacchAyAo tivAo tibacchAyAo ghaNakaDiaDacchAyAo vAcanAntare ghaNakaDi| akaDacchAyAo mahAmehaNikuraMvabhUyAbho rammAoM' iti, idaM ca sUtraM prAk padmavaravedikAvanavarNanAdhikAre likhitamapi || | yatpunalikhitaM tadatidezadarzitAnAM sUtre sAkSAddarzitAnAM ca vanavarNakavizeSaNapadAnAM vibhAgajJApanArthamiti, sUtre kAni cidekadezagrahaNena kAnicitsarvagrahaNena kAnicitkrameNa kAnicidutkramaNa sAkSAllikhitAni santi, tena mA bhUdAca1| vitaNAM vyAmoha iti. samyakpAThajJApanAya vRttau punarlikhyate,-'rayamattachappayakoragabhiMgArakoMDalagajIvaMjIvagarnadImuha | kavilapiMgalakkhagakAraMDavacakavAyakalahaMsasArasaaNegasauNagaNamihuNaviariAo sahuNNaiamahusaraNAdiAo saMpiM| Diapti-saMpiMDiadariyabhamaramahukarapahakarapariliMtamattacchappayakusumAsavalolamahuragumagumaMtaguMjatadesabhAgAo, NANAvi hagucchatti-NANAvihagucchagummamaMDavagasohiAo, vAcIpukkhariNIdIhiAsu a suNitti-vAvIpukkhariNIdIhiAsu a II suNivesiarammajAlagharayAo vicittatti-vicittasuhakeubhUAo abhitatti-abhitarapuSphaphalAo bAhirapattocchaKNNAo pattehi a pupphehi a ucchaNNaparicchaNNAo sAutti-sAuphalAo Nirogakatti-NirogayAo, sabouapuSphapha lasamiddhAo piMDimatti-piMDimanIhArimaM sugaMdhi suhasurabhi maNaharaM ca mahayA gaMdhaddhaNi muaMtIo jAva pAsAdIAo | iti, vyAkhyA prAgvat , navaraM ratamattAH-suratonmAdino ye SaTpadAdyA jIvA ityAdi, evameva hi sUtrakArAH padaikAMza dIpa anukrama [27-32] ~ 200~ Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [2], --------- --------- mUlaM [19] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [19R] .20 gAthA: zrIjamya- grahaNata: "evaM jAca taheSa iccAi vaNNao. sesaM jahAM' ityAdipadAbhivyajJabairatidezairdarzitavivakSaNIyavAcyAH sUtre lAparavakSaskAre dvIpazA- darzayati, yata ukai nizIthabhASye poDazodezake- katthai desaggahaNaM katthai bhaNNaMti niravasesAI / ukamakamajuttAIkalpadrumAnticandrI-18 kAraNavaso niruttAI // 1 // " [kutracizagrahaNaM kutracit bhaNyante niravazeSANi / ukramakramayuktAni kAraNavazatohA dhikAraH yA pratiH | niruktAni // 1 // ] athAtra vRkSAdhikArAt klpdrumsvruupmaah||99|| tIse NaM samAe bharahe vAse tatva tattha tarhi tahiM mattaMgANAmaM dumagaNA paNNattA, jahA se caMdappamA jAva chaNNapaDicchaSNA ciTuMti, evaM jAva aNigaNANAmaM dumagaNA paNNattA ( sUtraM0 20) 'tIse NamityAdi, tasyAM samAyAM bharate varSe tatra tatra deze-tasmin 2 pradeze matta-madastasthAGga-kAraNaM madirArUpaM |8|| || yeSu te mattAnA nAma dumagaNAH prajJaptAH, kIdRzAste ityAha-yathA te candraprabhAdayo madyavidhayo bahuprakArAH, sUtre caika-18|| vacanaM prAkRtatvAt , yAvacchannapraticchannAstiSThantIti, evaM yAvadanamA nAma dumagaNAH prajJaptA iti, atra sarvo yAvacchabdAbhyAM sUcito mattAGgAdidrumavarNako jIvAbhigamopAGgAnusAreNa bhAvanIyA, sa cAyaM 'jahA se caMdappabhAmaNisilAga-18 varasIdhuvaravAruNisujAyapattapuSphaphalacoaNijjAsasArabahudabajuttisaMbhArakAlasaMdhiAsavA mahumeragariTAbhaduddhajAtipasakSatAlagasatAukhajUrimuhiAsArakAvisAyaNasupakakhoarasavarasurA vaNNagaMdharasapharisajuttA balavIriapariNAmA majjavihI bahuppagArA taheva te masaMgAvi dumagaNA aNegabahuvivihavIsasApariNayAe majavihIe uvaveyA phalehiM puNNA vIsaMbaMti / Possasaerasaccosaceaeases dIpa anukrama [27-32] atra kalpadruma-svarupam varNyate ~ 201~ Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [20] dIpa anukrama [33] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [2], mUlaM [20] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH Jan Eben kusavikusavimuddharukkhamUlA jAva channapacchinnA sirIi aIva uvasobhemANA2citI'ti atra vyAkhyA- idaM ca saMketavAkyaM apareSvapi vyAkhyAsyamAnakalpadrumasUtreSu bodhyaM candrasyeva prabhA-AkAro yasyAH sA candraprabhA maNizilAkeva maNizilAkA varaM ca tatsIdhu ca 2 varA cAsau vAruNI ca varavAruNI tathA sujAtAnAM suparipAkAgatAnAM puSpAnAM phalAnAM coyasya-gandhadravyasya yo niryAso-rasastena sArAH tathA bahUnAM dravyANAmupabRMhaNakAnAM yuktayo-mIlanAni tAsAM sambhAra:prAbhUtyaM yeSu te tathA kAle svasvocite sandhitadaGgabhUtAnAM dravyANAM sandhAnaM yojanamityarthaH tasmAjjAyante iti kAlasandhijAH, evaMvidhAzca te AsavAH, kimukkaM bhavati 1 - patrAdivAsakadravyabhedAdanekaprakAro hyAsavaH patrAsavAdiranena nirdiSTo bhavatIti, tataH padadvayapadadvayamIlanena vizeSaNasamAsaH, madhumerako madyavizeSau riSThAbhA riSTharalavarNAbhA yA zAstrAntare ambUphalakaliketi prasiddhA dugdhajAtiH - AsvAdataH kSIrasadRzI prasannA-surAvizeSaH talako'pi surAvizeSaH zatAyunama yA zatavAraM zodhitApi svasvarUpaM na jahAti sArazabdasya pratyekaM yojanAt kharjUrasAraniSpanna AsavavizeSaH kharjUrasAraH, mRdvIkA - drAkSA tatsAraniSpanna Asavo mRdvIkAsAraH kapizAyanaM madyavizeSaH supakkaH- paripAkAgato yaH | kSodarasaH - ikSurasasta niSpannA varasurA, ete sarve'pi madyavizeSAH pUrvakAle lokaprasiddhA idAnImapi zAstrAntarato lokato vA yathAsvarUpaM veditavyAH, kathaMbhUtA ete madyavizeSA ityAha-varNena prastAvAdatizAyinA evaM gandhena rasena sparzena ca yuktA sahitA balahetavo vIryapariNAmA yeSAM te tathA bahavaH prakArA jAtibhedena yeSAM te bahuprakArAH, tathaivetipadaM Fur Fate & Pune Cy ~ 202~ Caca Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [20] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [20] yA pratiH dIpa anukrama [33] zrIjampa- bhinnakrameNa yojanAt, tathAsvarUpeNaiva na tvamyArazena madyavidhinA-madyaprakAreNopapetAste matsAjhA api dumagaNA iti vakSaskAre dvIpazA-18bhAvaH, anyathA dRSTAntayojanA na samyagbhavatIti, kiMviziSTena madyavidhinetyAha-aneko-gyaktibhedAdvA-pramUtaM yathAza kalpadrumAnticandrA khAt tathA vividho jAtibhedato nAnAvidha iti bhAvaH, saca kenApi kalpapAlAdinA niSpAdito'pi sambhAvyate dhikAra tata Aha-vinasayA-svabhAvena tathAvidhakSetrAdisAmagrIvizeSajanitena pariNato na punarIzvarAdinA niSpAdita iti, // 10 // tata padavayasya padadvaya 2 mIlanena karmadhArayaH, sUtre ca strItvanirdezaH prAkRtatvAt , te ca madyavidhinopapetA na tAlAdi vRkSA zvAGkarAdiSu kintu phalAdiSu, tathA cAha-phaleSu pUrNAH bhavavidhibhiriti gamyaM, saptamyarthe tRtIyA praakRttvaat| viSyaMdanti-zravanti sAmarthyAttAnevAnantaroditAna madyavidhIna, kacidvisahantIti pAThaH, tatra vikasantIti vyAkhyeyaM, kimuktaM bhavati -teSAM phalAni paripAkAgatamadyavidhibhiH pUrNAni sphuTitvA 2 tAn madyavidhIna muzcantIti bhAvaH, zazeSa tathaiva / atha dvitIyakalpavRkSajAtisvarUpamAkhyAtumAha-tIse NaM samAe tattha 2 tahiM 2 bahave bhiMgaMgANAma dumagaNA paNNattA samaNAuso! jahA se bAragaghaDagakalasakaragakakaripAyaMcaNiudaMkavaddhaNisupaigaviharapArIcasakabhiMgArakaroDisaragapattIthAlaNalagacabaliaavamadadagavAragavicittavaTTagamaNivahagasutticArupINayAkaMcaNamaNirayaNabhatticittA // 100 / | bhAyaNavihI ya bahuppagArA taheva te bhiMgaMgAvi dumagaNA aNegabahuvihavIsasApariNayAe bhAyaNavihIe uvaveA phalehiM puNNAviva visadvaMtIti tasyAM samAyAM tatretyAdi prAgvat bhRtaM-bharaNaM pUraNamityarthaH tatrAGgAni-kAraNAni, na hi bharaNa Soccecentee EmainineOH ~ 203~ Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [20] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [20] dIpa anukrama [33] kriyA bharaNIya bhAjanaM vA vinA bhavatIti tatsampAdakatvAt vRkSA api bhRtAGgAH'prAkRtatvAca bhiMgaMgA ucyante, yathA 19|| te vArako marudezaprasiddhanAmA mAGgalyaghaTaH ghaTako-laghurghaTaH kalazo-mahAghaTaH karakA pratItaH karkarI-sa para vizeSa: pAdakAcanikA-pAdadhAvanayogyA kAJcanamayI pAtrI udo-yenodakamudacyate vArDAnI-laMtikA, yadyapi nAmakoze karakakarkarIvA nInAM na kazcidvizeSastathApIha saMsthAnAdikRto vizeSo lokato'vaseya iti, supratiSThaka:-puSpapAtravizeSaH pArI-snehabhANDaM caSakaH-surApAnapAtraM bhRGgAra:-kanakAlupA sarako-madirApAtraM pAtrIsthAle prasiddhe dakavArake jalaghaTaH, vicitrANi-vividhavicitropetAni vRttakAni-bhojanakSaNopayogIni ghRtAdipAtrANi tAnyeva maNipradhAnAni vRttakAni || maNivRttakAni zukkiA-pandanAdyAdhArabhUtA zepA viSTarakaroDinallakacapalitAvamadacArupInakA lokato vishissttsmprdaayaa-||4|| dvA'vagamyAH, kAJcanamaNirasAnAM bhaktayo-vicchittayastAbhizcitrA bhAjanaviSayo-bhAjanaprakArA bahuprakArA ekaikasmin / vidhAvavAntarAnekabhedabhAvAt tathaiveti pUrvavat te bhRtAGgA api drumagaNA 'aNegeti pUrvavat bhAjanavidhinopapetAH phalaiH pUrNA iva vikasanti, ayamartha:-teSAM bhAjanavidhayaH phalAnIva zobhante, athavA ivazabdakha bhinnakrameNa yojanA, tena 8 18 phalaiH pUrNA bhAjana vidhinA vopapannA dRzyante iti / atha tRtIyakalpavRkSasvarUpamAha-tIse NaM samAe tattha tatva dese tahiM 18 bahave tuDiaMgA NAma dumagaNA paNNacA samaNAuso!, jahA se AliMgamuiMgapaNavapaDadaharagakaraDiDiMDimarmabhAhorambha-8 18| kaNiyakharamuhimuguMdasaMliapiralIvacakaparivAiNivaMsaveNuSosavivaMcimahatikacchabhirigisigiAtalatAlakaMsatAlasusaMpau 200000000000000000000 ~ 204 ~ Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [20] dIpa anukrama [33] vakSaskAra [2], mUlaM [20] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjampadvIpazAnticandrI yA vRciH // 101 // "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) Jan Eibeni tA AtojjavihI miuNagaMdhabasamayakusalehiM phaMdiA tidvANakaraNasuddhA taheva te tuDiaMgAvi dumagaNA ayegabahuvivihavI| sasApariNayAe tatavitataghaNajhusirAe AtojjavihIe uvaveA phalehiM puNNAviva visadRMti, kusarvisajAva ciTThatItiM, yathA te AliGgo nAma yo vAdakena muraja Aliya vAdyate, hRdi dhRtvA vAdyata ityarthaH, mRdaGgo-laghumaIlaH paNavo-bhANDapaTaho laghupaTaho vA paTahaH spaSTaH dardhariko yasya caturbhizcaraNairavasthAnaM bhuvi sa godhAcarmAvanaddho vAdyavizeSaH karaTIsuprasiddhA DiNDimaH -prathamaprastAvanAsUcakaH paNavavizeSaH bhaMbhA-DhakkA niHsvAnAnIti sampradAyaH, horaMbhA - mahADhakA | mahAni: svAnAnItyarthaH kaNitA- kAcidvINA kharamukhI - kAhalA mukundo - murajavizeSo yo'tilInaM prAyo vAdyate zaGkhakAlaghuzaGkharUpA tasyAH svaro manAk tIkSNo bhavati na tu zaGkhasyevAtigambhIraH piralIvacako tRNarUpavAdyavizeSau parivAdinI-saptatantrI vINA vaMzaH - pratItaH veNuH - vaMzavizeSaH sughoSA - vINAvizeSaH vipaMcIti-tantrI vINA mahatI zatatantrikA sA kacchapI-bhAratI vINA rigisigikA gharghyamANavAditravizeSa iti zrAddhavidhivRttau ete kathaMbhUtA iti 1, talahastapuDhaM tAlAH kAMsyatAlAzca pratItAH etaiH susaMprayuktAH - suSThu atizayena samyagyathoktanItyA prayuktAH- sambaddhAH, yadyapi hastapuDhaM na kazcittUryavizeSastathApi tadutthitazabdapratikRtiH zabdo lakSyate, etAdRzA AtodyavidhayaH- sUryaprakArAH nipuNaM yathA bhavati evaM gandharvasamaye - nAvyasamaye kuzalAstaiH spanditA vyApAritA iti mAvaH, punaH kiMviziSTA ityAha-triSu - AdimadhyAvasAneSu sthAneSu karaNena-kriyayA yathoktavAdanakriyayA zuddhA avadAtA na punarasthAnavyApAra Fur Fate &PO ~205~ 136616136 | vakSaskArai kalpadrumAdhikAraH sU. 20 1180211 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [20] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [20] gaNarUpadopalezenApi kalakhitAH te truTitAjA api dumagaNAstathaiva-tathAprakAreNa na tvanyArazena tataM-vINAdikaM vitataM paTahAdika dhanaM-kAMsyatAlAdikaM zuSiraM-vaMzAdikaM etadrUpeNa sAmAnyatazcaturvidhana AtodyavidhinomepatAH, zeSa praagvt| atha caturthakalpavRkSasvarUpamAha-'tIse NaM samAe tattha tattha dese tahiM 2 bahave dIvasihANAmaM dumagaNA paNNattA samaNAuso !, jahA se saMjhAvirAgasamae navanihivaiNo dIviAcakavAlaviMde pabhUyavaTTipalittaNehe dhaNiujjalie timirmhe| kaNaganigarakusumiapAliAtagavaNappagAse kaMcaNamaNirayaNavimalamaharihatavaNijjujalavicittadaMDAhiM dIviAhiM sahasA // pajjAliussappianiddhateadipaMtavimalagahagaNasamaSpahAhiM vitimirakarasUrapasariujjoaciliAhiM jAlujalayahasiA bhirAmAhiM sobhamANA taheva te dIvasihAvi dumagaNA aNegavahuvivihavIsasApariNayAe ujjoavihIe uvaveA phalehi IS|| puNNA kusavikusa jAva ciTuMtI ti, tasyAM samAyAM dIpazikhA iva dIpazikhAstatkAryakAritvAta , anyathA vyAghAtakAlatvena | tatrArabhAvAddIpazikhAnAmapyasambhavAt , yojanA prAgvat, yathA tatsandhyArUpo uparamasamayavartitvena mando rAgastasamaye-tadavasare navanidhipatezcakravartina iva ivA dIpA dIpikAstAsAM cakravAlaM-sarvataH parimaNDalarUpaM vRndaM kIhagityAha prabhUtA-bhUyasyaH sthUrA vA vartayo-dazA yasya tattathA paryApta:-paripUrNaH snehaH-tailAdirUpo yasya tat tathA ghana-atyartha-18 19 mujjvalitaM ata eva timiramaIka, punaH kiMviziSTamityAha-kanakanikara:-suvarNarAziH kusumitaM ca tatpArijAtakavana / 18||ca-puSpitasurataruvizeSavanaM tato dvandvastadvatprakAza:-prabhA AkAro yasya tattathA, etAvatA smudaayvishessnnmuktmidaanii|| dIpa anukrama [33] ~ 206~ Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [20] dIpa anukrama [33] zrIjambUdvIpazAnticandrI - yA vRti: // 102 // "jambUdvIpa-prajJapti upAMgasUtra - 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [2], mUlaM [20] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... ....AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH Immunal - ......... | samudAyasamudAyinoH kathaMcit bheda iti khyApayan samudAyavizeSaNameva vivakSuH samudAyivizeSaNAnyAha - loke'pi | vaktAro bhavanti 'yadiyaM janyayAtrA maharddhikajanairAkIrNe'ti 'kaMcaNetyAdi, dIpikAbhiH zobhamAnamiti sambandhaH, kathaMbhUtAbhirdIpikAbhirata Aha-kAJcanamaNiralamayAH vimalAH- svAbhAvikAgantukamalarahitA mahArhA - mahotsavAhaH tapanIyaM| suvarNavizeSastenojjvalA - dIptAH vicitrA-vicitravarNA daNDAH yAsAM tAstathA tAbhiH sahasA - ekakAlaM prajvAlitAzca tA utsarpitAzca varkyutsarpaNena tathA snigdhaM manoharaM tejo yAsAM tAstathA, dIpyamAno rajanyAM bhAsvAn vimalo'tra dhUlyAdyapagamena grahagaNo- grahasamUhastena samA prabhA yAsAM tAstathA tAbhiH, tataH padadvaya 2 mIlanena karmadhArayaH, tathA vitimirAH karAH yasyAsau vitimirakaro - nirandhakArakiraNaH sa cAso sUrazca tasyeva yaH prasRta udyotaH prabhAsamUhastena | cihniAhiMti - dezIpadametat dIpyamAnAbhirityarthaH, jvAlA eva yadujavalaM prahasitaM - hAsastenAbhirAmA - ramaNIyAstAbhiH, ata eva zobhamAnaM tathaiva te dIpazikhA api drumagaNA anekabahuvividhavinnasApariNatenodyotavidhinopapetAH, yathA | dIpazikhA rAtrau gRhAntarudyotante divA vA gRhAdau tadvadete drumA ityAzayaH evaM ca vakSyamANajyotiSikAkhyadrumebhyo vizeSaH kRto bhavatIti zeSaM prAgvat / atha paJcamakalpavRkSasvarUpamAha 'tIse NaM samAe tattha 2 bahave joisiA NAmaM dumagaNA paNNattA samaNAuso ! jahA se airugNayasarayasUramaNDalapaDaMta ukAsahassadippaMtavijjujjahu avahaNima| jali ANi to atattata vaNijyakiM suAso ajAsu aNa kusumavimauli apuMjamaNiravaNakiraNaja cAhiM gulayamigararUvAiregarUvA Fale&Prone Cy ~ 207 ~ 2 vakSaskAre kalpadrumA vikAraH sU. 20 // 102 // www.mary. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ---- mUlaM [20] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [20] taheva te joisiAvi dumagaNA aNegabahuvivihavIsasApariNayAe ujoavihIe uvadheyA suhalesA maMdalesA maMdAyavalesA kUDA iva ThANadviA annonnasamogADhAhiM lesAhiM sAe pahAe te paese sabao samaMtA ohAseMti ujjoaMti pabhAsaMti kusuma jAva cihuMtIti, anna vyAkhyA-tasyAM samAyAM 'tatthe'tyAdi pUrvavat, jyotipikA nAma humagaNAH prajJaptA ityanvayayojanA, nAmAnvarthastvayaM-jyotIMSi-jyotiSkA devAsta eva jyotiSikAH, atra matAntareNa svArthe ikapratyayaH, 'uNAdayo'vyutpannAni nAmAnI'tyavyutpattipakSAzrayaNAdisupratyayAntatvAbhAvAdikAralopAbhAvaca sambhAvyate, jIvA-16 bhigamavRttI jyotiSikA iti saMskAradarzanAt , tatrApi pradhAnApradhAnayoH pradhAnasyaiva grahaNaM, tena atra jyotiSikazabdena sUryoM gRhyate, tatsadRzaprakAzakAritvena vRkSA api jyotiSikAH, 'jyotirvahidinezayoH' iti vacanAdvA jyoti:-10 zabdaH sUryavAcako vahivAcako vA, zeSa svArthikapratyayAdikaM tathaiva, te ca kiMviziSTA ityAha-yathA te 'aciretyA-181 rAdinA 'hutavaha' ityantena sambamdhA, acirodgataM zaratsUryamaNDalaM, yathA vA patatulkAsahasraM prasiddhaM, yathA vA dIyamAnA vidyut yathA vA udgatA jvAlA yasya sa ujjvAlaH, tathA nirddhamo-dhUmarahito jvalito-dIpto hutavaho-dahanaH, sUtre padopanyAsavyatyayaH prAkRtatvAt , tataH sarveSAmeSAM dvantaH, ete ca kathaMbhUtA ityAha-nirmAta-nitarAmagnisaMyogena || (zodhitamalaM) yaDIta-zodhitaM taptaM ca tapanIyaM, ye ca kiMzukAzokajapAkusumAnAM vimukulitAnAM-vikasitAnAM puJjA ye 18ca maNiratakiraNAH yazca jAtyahiGgAlakanikarastadpebhyo'tirekeNa-atizayena yathAyogaM varNataH prabhayA ca rUpa-svarUpaM seeeeeeesestenecestaeceaeese dIpa anukrama [33] 26LGEReceneseserkestatestraenes ~208~ Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [20] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [20] dIpa zrIjamyU yeSAM te tathA, tataH pUrvapadena vizeSaNasamAsaH, tathaiva te jyotiSikA api dumagaNA anekabahuvividhavinasApariNate-8 vakSaskAre dvIpazA- nodyotavidhinopapetA yAvattiSThantIti saNTaka, nanu yadi sUryamaNDalAdiSatte prakAzakAstahi tadvatce durnirIkSyatvatIvratva-8 kalpavRkSAnticandrI jaGgamatvAdidharmopetA api bhavantIsAha-sukhA-sukhakAriNI lezyA-tejo yeSAM te tathA mata evaM mandalezyAstathA mandA- vi09.20 yA ciH tapasya lezyA-janitaprakAzasya lezyA yeSAM te tathA, sUryAnalAdyAtapasya tejo yathA dussahaM na tathA teSAmityarthaH, sathA // 13 // kUTAnIva-parvatAdiGgANIva sthAnasthitA:-sthirA iti, samayakSetravahirtijyotiSkA iva te'vabhAsayantIti bhAvaH, i tathA'nyo'nyaM-parasparaM samavagADhAbhirlezyAbhiH sahitA iti zeSaH, kimuktaM bhavati :-yatra vivakSitA jyotipikAkhya-18 tarulezyA avagADhA tannAnyasya lezyA'vagADhA yatrAnyatarulezyA avagADhA tatra vivakSitataruLezyA avagAhA iti, 'sAe pabhAe'ityAdi, 'pabhAsantI'tyantaM sUrya vijayadvAratoraNasambandhiratnakaraNDakavarNane vyAkhyAtamiti, kuzavikuze'tyAdi pUrvavat , eSAM ca bahunyApI dIpazikhAvRkSaprakAzApekSayA tIvazca prakAzo bhavatIti pUrvebhyo vizeSaH / atha SaSThakaspavRkSasvarUpamAha-'tIse NaM samAe tattha 2 vahave cittaMgA NAma dumagaNA paNNattA samaNAuso , jahA se pecchAghare vicice ramme varakusumadAmamAluJjale bhAsatamukkapuSphapuMjovayArakalie viralliavicittamallasirisamudayapagambhe gtthim-3||10|| veDimapUrimasaMghAimeNa malleNaM cheasippivibhAgaraieNaM sabao ceva samaNubar3e paviralalaMbaMtavippAipaMcavaNNehiM kusumadAmehiM sobhamANe vaNamAla kayaggae ceva dippamANe, taheva te citrtagAvi dumagaNA annegbhuvivihviissaaprinnpaae| anukrama [33] ~ 209~ Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [20] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [20] mAlavihIe ubaveA kusavikusajAva ciTThantI'ti, tasyAM samAyAmityAdi prAgvat, navaraM 'cittaMgA' iti citrasya aneka-1 prakArasya vivakSAprAdhAnyAnmAlyasya aMga-kAraNaM tatsampAdakatvAdRkSA api citrAkAra, yathA tatprekSAgRha vicitraM-nAnAcitropetamata eva ramyaM-ramayati draSTRNAM manAMsIti bAhulakAt kartari yapratyayaH, kiMviziSTa ityAha-barakusumadAnAM mAlA:zreNayastAbhirujjvalaM dedIpyamAnatvAt , tathA bhAsvAna-vikasitatayA manoharatayA ca dedIpyamAno mukto yA puSpapubopacAratena kalitaM. tathA virallitAni 'tamayI vistAre' ityasya 'tamestaDatabataSaviralA' ityanena virallAdeze kRte - pratyaye ca pirallitAni-viralIkRtAni vicitrANi yAni mAlyAni-athitapuSpamAlAsteSAM yaH zrIsamudayA-dhobhAnakarSastena | pragalbha-atIva paripuSTa, tathA graMthima-yatsUtreNa prathitaM veSTima-yat puSpamukuTamivoparyupari vikharAkRtyA mAlAsthApana | pUrima yallaghucchidreSu puSpanivezena pUryate sahAtima-yatpuSpaM puSpeNa parasparanAlapravezena saMyojyate, tataH samAhArAnche / evaMvidhena mAlyena chekazilpinA-paramadakSiNakalAvatA vibhAgaracitena-vibhaktipUrvakaM lasena yAtra yogya pranthimAdi tatra tena sarvataH-sarvAsu dikSu samanubaddhaM, tathA praviralalambamAnaiH, tatra maviralatvaM manAgaSyasaMhatatvamAtreNa bhavati tato viprakRSTatvapratipAdanAyAha-vimakRSTaiH-vRhadantarAlaH pazcavarNaiH, tataH karmadhArayaH, mumadAmabhiH zobhamAna, vanamAlA vandanamAlA kasA'me-agrabhAge yasya tatvadhA, tathAbhUtaM saddIpyamAnaM, tathaiva citrAGgA api nAma humagaNA anekabahuvidha18 vividhavinasApariNatena mAlyavidhinopapetA, 'kusavikusavisuddhamUlA' ityAdi prAgvat / atha sacamakalpakSasvarUpa dIpa anukrama [33] Receaeser Rectetaceae Eleon ~210 ~ Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [20] dIpa anukrama [33] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [2], mUlaM [20] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAnticandrI - yA vRtiH // 104 // 2vakSaskAre kalpavRkSA mAha - 'tIse NaM samAe tattha 2 bahave tahiM 2 cittarasA NAmaM dumagaNA paNNattA samaNAuso ! jahA se sugaMdhavaraka malasAlitaMdulavisidvaNiruvahayaduddharaddhe sArayaghayaguDakhaMDa mahume lie airase paramaNNe hojjA uttamavaNNagaMdhamaMte ahavA raNNo caka| vahissa hoja NiuNehiM sUvapurisehiM sajjie caukampaseasite iva odaNe kalamasAliNivattie vippamukke sabapphamiu- 0vi0sU.20 | visayasagalasitthe aNegasAlaNagasaMjutte ahavA paDipuNNadavvakkhaDe susakkhae yaNNagaMdharasapharisajuttabala vIri apariNAme iMdiacalapuTTivibaddhaNe khuppivAsAmahaNe pahANaMgula kaDhi akhaMDamacchaMDighaurvaNIrava moage sahasamiiganbhe havejja parameTThagasaMjutte taheva te cittarasAvi dumagaNA aNegabahuvihavivihavIsasApariNayAe bhoaNavihIe uvaveA kusavikusajAva cihnaMtI' ti, tasyAM samAyAmityAdi yojanA prAgvat, navaraM citro-madhurAdibhedabhinnatvenAnekaprakAra AsvAdayidaNAmAzcaryakArI vA raso yeSAM te tathA, yathAvatparamAnnaM pAyasaM bhavediti sambandhaH, kiMviziSTamityAha-ye sugandhAH| pravaragandhopetAH, samAsAntavidheranityatvAdatredrUpasya samAsAntasyAbhAvo yathA surabhigandhena vAriNeti, varAH -pradhAnA doSarahita kSetrakAlAdisAmagrI sampAditAtmalAbhA iti bhAvaH, kalamazAle :- zAlivizeSasya tandulA - nistvacitakaNAH yacca viziSTaM viziSTagavAdisambandhi nirupahatamiti - pAkAdibhiravinAzitaM dugdhaM te rAddhaM-parka, paramakalamazAlibhiH parama| dugdhena ca yathocitamAtrapAkena niSpAditamityarthaH, tathA vAradaghRtaM guDaH khaNDaM madhu vA zarkarAparaparyAyaM melitaM yatra tattathA ktAntasya paranipAtaH prAkRtatvAt sukhAdidarzanAdvA, ata evAtirasamuttamavarNagandhavat, yathA vA rAjJazca Fur Fate &P Cy ~ 211~ // 104 // may Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [20] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [20] dIpa kavartinaH odana iva bhavedityanvayaH, nipuNaiH sUpapuruSaiH--sUpakAraiH sajjito-niSpAditaH catvAraH kalpA yaMtra sa cAso sekazca catuSkalpasekastena siktaH, rasavatIzAstrAbhijJA hi odaneSu saukumAryotpAdanAya sekaviSayAMzcaturaH kalpAn | vidadhati, saca odanaH kiMviziSTa ityAha-kalamazAlinirvartitaH kalamazAlimaya ityarthaH, vipakko-viziSTaparipA-1 kamAgataH savASpAni-bASpaM muJcanti mRdUni-komalAni catuSkalpasekAdinA parikarmitatvAt vizadAni sarvathA tuSA-18 | dimalApagamAt sakalAni-pUrNAni sitthAni yatra sa tathA, anekAni zAlanakAni-puSpaphalamabhRtIni prasiddhAni taiH // saMyuktaH, athavA modaka iva bhavediti, kiMviziSTa ityAha-paripUrNAni-samastAni dravyANi-elAprabhRtIni. upaskU|| tAni-niyuktAni yatra sa tathA, niSThAntasya paranipAtaH sukhAdidarzanAt , susaMskRto-yathoktamAvAgniparitApAvinA para-181 || masaMskAramupanItaH varNagandharasasparzAH sAmarthyAdatizAyinastairyuktA balavIryahetavazca pariNAmA AyatikAle yasya sa tathA, || atizAyibhirvarNAdibhirbalavIryahetupariNAmaicopetA iti bhAvaH, tatra balaM-zArIraM vIrya-AntarotsAhaH, tathA indriyANAM cakSurAdInAM bala-svasvaviSayagrahaNapATavaM tasya puSTiH-atizAyI poSastAM vardhayati, nandyAvitvAdanA, tathA kSutpipA-18 18 sAmathana iti vyaktaM, tathA pradhAnaH kathito-niSpakko guDastAdRzaM vA khaNDaM tAhazI vA matsyaNDI-khaNDazarkarA tAdRzaM vA ghRtaM tAnyupanItAni-yojitAni yasmin sa tathA, niSThAntasya paranipAtaH sukhAvidarzanAt, tathA zlakSNA-sUkSmA 18trirvasvagAlitatvena samitA-godhUmaM cUrNa tadgarbha:-tanmUladalaniSpanna iti bhAvaH, parameSTaka-atyantavallabhaM tadupayogi anukrama [33] ~ 212 ~ Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [20] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [20] dIpa anukrama [33] zrIjamyU-18| dravyaM tena saMyuktA, etabyaktiH sampadAyagamyA, tathaiva te citrarasA api dumagaNAH anekabahuvidhavividhavikhasApariNama vakSaskAre DIpaJcA-18bhojanavidhinopapetA ityAdi prAgvat / acASTamakalpavRkSasvarUpamAha-'tIse paM samAe tattha bahave maniaMgA gAma duma-18 kalpakSAnticandrI- gaNA paNNatA samaNAuso!, jahA se hArajahAravevaNayamauDakuMDalavAmuttagahemajAlamaNijAtakaNamajAlagattagauciSaka-vi0mU.20 ugakhujayapakAvalikaMThasuttagamagariauratyagevijasoNimuttagacUlAmaNikaNagatilagAkulagasiddhatyayakaNNavAlisasisUratasaha-18 // 105 // cakagatalabhaMgayatuvijAhatyamAlagaharisayakejaravalayavAlaMbaaMgulijagavalaklavINAramArivAcimehalakalAvapavaragapAri heragapAyajAlapaTiAliMkhiNirayaNorujAlakhuDiavarameUracalaNamAliAkaNagavigatamAjibhAkaMcamamariyaNabhatticicA || taheva te maNiaMgAvi dumagaNA aNegajAvabhUsaNavihIpa ubave jAva cidvaitI ti tasyAM samAyAmityAdi zAyada, navara maNimayAni AbharaNAnyAdheye AdhAropacArAmamaNIni sAnyeSAzAni-avayaSA yeSAM te maNyAsa bhUSaNasammAvakA hatyAra yathA te hArA-aSTAdazasarikA arbahAro-navasarikaH veSTanaka:-karSAbharaNavizeSaH pukuTakuNDale bAke vAbosa - jAlaM-sacchidrasuvarNAladvAravizeSaH evaM maNijAsakanakajAlake api, paeM kanakavAsAsa hemajAsato medo mahimA sUtraka-vaikakSakakRtaM suvarNasUtraM sacitakaTakAvi-yogyavalayAni kSudraka-asIyakavizeSaH ekAvasI-vividhamalika-1 // 15 // kRtA ekasarikA ca kaNThasUtra-pasihaM makarikA-makarAkAra AbharaNavizeSaH varasaM havayAbharaNavizeSaH -pIyAmajavikopa, batra sAmAnpavivakSayA gheyamiti auSAbhigamavRttyanusAreNokaM, ampayA hemnyaakrnnaadraavlngkaarvivaay|| SEE ~ 213~ Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [20] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [20] vayakamiti khAt, evamanyatrApi tattadvRttyanusAreNa zeya, zroNisUtraka-kaTisUtraka pUlAmaNi ma samsatRparanasAro narAmarendramaulisthApI amaGgalAmayapramukhadopahat paramamaGgalabhUta AbharaNavizeSaH kanakatilaka-sATAbharaNaM guNa-11 3 puSpAkRti sapATAbharaNa siddhArthaka-sarpapapramANasvarSakajaracitasuvarNamaNikamayaM karNavAlI-koparitanavibhAgAyani-1 IS sevaH zazisUrpaSabhAH svarNamayacandrakAdirUpA bAbharaNavizeSAH paka-pakrAkAra: zirobhUSNavizeSa sabhA buTi-II sAnica bAhAbharaNAni, anayorvizeSastu AkArakRtaH, hastamAlakaM harSaka bera bAda pUrvasamAcAkRtikato vizeSa ISbala-kapUrNa mAlamba-ambanakaM aGgulIyaka-mudrikA valakSa-rUDhigamyaM dInAramAvikA padramAlikA pUrvamArikA-bhImA rANAkRsimaNikamAlAH kAJcImekhalAkalApA:-zrIkavyAbharaNavizeSAH, vizeSavaiSAM rUdinamyA, prasara tapasa Ama-| raNavizeSaH pArihArya--valayavizeSaH pAdeSu jAlAkRtayo ghaNTikA-varSarikAH kiGkiNyA-mudrapaSTikA rsorujaas-13|| rakhamaya jAyAH pralambamAnaM saGkalakaM sambhAvyate mudrikA varANi napurANi vyakAni caraNamAlikA-saMsthAnayiko-13 kRtaM pAdAbharaNa soke pAgaDAM iti prasiI, kanakanigaDa:-nigaDAkAraH pAdAbharaNavizeSaH sauvarNaH sambhAvyate, ho) cakallA iti prasiddhAni, eteSAM mAlikA-zreNiH, atra ca vyAkhyAtavyatirikta bhUSaNasvarUpa lokato mamba, ityAdikA || bhUSaNaviSayo-maNDanaprakArAH bahuprakArA abAntarabhedAt, te ca kiMviziSTA imAha-kAzcanamaNiratabhakicitrA iti vyaktaM, tathaiva -tathA prakAreNa bhUSaNavidhinopapetAste maNyaGgA iti tAtparyAH , zeSaM prAgvat / atha navamakaspavRkSa dIpa anukrama [33] ~214~ Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ---- mUlaM [20] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [20] dIpa svarUpamAha-'tIse NaM samAe tattha 2 bahave gehAgArA NAma dumagaNA paNNattA samaNAuso !, jahA se pAgArahAla- vadhaskAre | yacariadAragopurapAsAyAgAsatalamaMDavaegasAlagabisAlagatisAlagacausAlagagambhagharamohaNagharavalabhIharacittamAlayaghara- pakSA [bhattigharavahataMsacaurasaNaMdiAvattasaMThiA paMDuratalamuMDamAlahammiyaM ahavaNaM dhavalaharaaddhamAgahavinbhamaseselasaMThi-1||dhisU.20 yA vRttiH kUDAgArasuvihiakoDhagaaNegagharasaraNaleNaAvaNA viDaMgajAlaviMdaNitahaapavaragacaMdasAliArUvavibhasikaliA bhvnn||10|| | vihI bahuvikappA taheva te gehAgArAvi dumagaNA aNegabahuviha vivihavIsasApariNayAe suhAruhaNamahottArAe suhaNikkhamaNapavesAe dadarasopANapaMtikaliAe pairikasuhavihArAe maNoNukUlAe bhavaNavihIe uvaveA jAva ciDhatI ti, tasyA samAyAmityAdi prAgvat, gehAkArA nAma dumagaNAH prajJaptAH, yathA te prAkAro-vapraH ahAlakA-pAkAroparivatyoMzraya|vizeSaH carikA-nagaramAkArAntarAle'STahastapramANo mArgaH dvAraM vyakta, gopuraM-puraddhAraM prAsAdo-narendrAzrayaH AkAza-13 talaM-kaTAyacchannakuTTimaM maNDapaH-chAyAdyartha paTAdimaya AzrayavizeSaH ekazAlakadvizAlakatrizAlakacatuHzAlakAdIni / bhavanAni, navaraM garbhagRha-sarvatovatigRhAntaraM abhyantaragRhamityarthaH, anyathottaratra vakSyamANenApavarakeNa paunarutyaM || syAt, mohanagRha-suratagRhaM. vallabhI-chadirAdhArastatpradhAna-gRha, citrazAlagRha-citrakarmavad gRha maalkgRh-dvitiiybhuu-19||106|| 18|| mikAdyuparivarti gRhaM bhakti-vicchittistatpradhAnaM gRhaM vRttaM-bartulAkAraM vyatraM-trikoNaM caturasra-catuSkoNa nandyAvatte:-101 prAsAdavizeSastadvatsaMsthitAni nandyAvarcAkArANi gRhANi pazcAt dvandvaH, pANDuratala-sudhAmayatalaM muNDamAlahah-18 anukrama [33] Jatinnition ~ 215~ Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [20] dIpa anukrama [33] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [2], mUlaM [20] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH Jan Eikemit | uparyanAcchAdita zikharAdibhAgarahitaM hamrmya, athavA Namiti prAgvat, dhavalagRhaM-saudhaM arddhamAgadhavizvamANi - gRhavi| zeSAH zailasaMsthitAni - parvatAkArANi gRhANi arddhazailasaMsthitAni tathaiva kUTAkAreNa zikharAkRtyA''nyAni suvidhikoSThakAni - susUtraNApUrvakaracitoparitana bhAgavizeSA anekAni gRhANi sAmAnyataH zaraNAni tRNamayAni layanAni parvatanikuTTitagRhANi ApaNA - haTTAH ityAdikA bhavanavidhayo - vAstuprakArA bahuvikalpA ityanvayaH, kathambhUtA ityAha| viTaNkaH kapotapAlI jAlavRndaH - gavAkSasamUhaH niryUho-dvAroparitanapArzvavinirgatadAru apavarakaH pratItaH candrazAlikAzirogRhaM, evaMrUpAbhirvibhaktibhiH kalitAH, tathaiva bhavanavidhinopapetAste gehAkArA api drumagaNAstiSThantIti sambandhaH, | kiMviziSTena vidhinetyAha---sukhenArohaNaM UrdhvagamanaM sukhenAvatAra:- adhastAdavataraNaM yasya sa tathA sukhena niSkramaNaMnirgamaH pravezazca yatra sa tathA, kathamuktasvarUpamityAha - dardarasopAnapaGkikalitena, atra hetI tRtIyA tathA pratirikte| ekAnte sukho vihAra: avasthAnazayanAdirUpo yatra sa tathA mano'nukUleneti vyaktaM, zeSaM prAgvat / atha dazamakalpavRkSa - svarUpamAha - 'tIse NaM samAe tattha tattha bahave aNigaNA NAmaM dumagaNA paNNattA samaNAuso !, jahA se AINagakhomataNulakaMbala dugUlakosejjakAlamigapaTTa aMsuacINa aMsuapaTTA AbharaNacittasaNDgakalANagabhiMgaNI kAlabahuvaNNarasapIasulisa kaya migalomamapparalaga avaruttarasiMdhu sabhadAmilavaMgakaliMganaliNataMtumayabhatticittA vatthavihI bahuppagArA patharapaTTaNuggayA vaNNarAgakaliA taheva te aNigaNAvi dumagaNA aNegabahuvihavivihavIsasApariNayAe batthavihIe ubave nileey ~ 216~ Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [20] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [20] dIpa anukrama [33] zrIjam | kusaviphusajAva civatI'ti vAkyayojanA pUrvavat, nAmArthastu vicitravanadAyitvAt na vidyante namAstatkAlI-18 vaSarakAre dvIpanA najamA yebhyaste'nanAH, yaca prAphaneSu bahuSu jambUdvIpaprajJaptisUtrAdarSeSu AyANA iti razyate sa lipimamAdaH sammAbate nticandrIyA ciH prastutasUtrAlApakavistAropadarzake jIvAbhigame etAdRzaskha pAThasthAdarzanAta, Ajinaka-dharmamaya vorma-sAmAnyataH pi0.20 kArpAsikaM atasImayamityanye, tanuH-zarIraM sukhasparzatayA lAti-anugRhAtIti sanusa-sasukhAdi kambakA pratIta // 107 // 18taNuakambala iti pAThetu tantukaH-sUkSmorNAkambalA dukUlaM-gauraviSayaviziSTa kAryAsika athavA duklo-pakSavizeSatasya vaskaM gRhItvA udUSale jalena saha kuTTayitvA busIkRtya ca byUyate yatsa dukUlaM kauzeyaM-saritantuniSpa kAlasaha-8 kAlamRgacarma aMzukacInAMzukAni nAnAdezeSu prasiddhAni dukUlavizeSarUpANi, pUrvokasyaiva vaskasya rAmbambAmtarahIribhiniSpAyante sUkSmAntarANi bhavanti tAni cInAMzukAni vA pAni-paTTasUvaniSpannAni bhAbharaNaibitrANi-vicitrANi AbharaNavicitrANi lakSNAni-sUkSmatantuniSpamAni kalyANakAni-paramapakhAlakSaNopetAni bhUta-kIpikavAya nIlaM tathA kajalavaNe bahuvarNa-vicitravarNa raktaM pIte zuklaM saMskRta-parikarmita vasmRgaloma hema ca tadAtmakaM kanapara| sacchuritatvAdidharmayogAt ralakA-kambalavizeSo jINAdiH pazcAt dvandvaH, pate ca kathaMbhUtA ityAha-aparA-bhima 107 // | uttara:-uttaradezaH sindhu:-dezavizeSaH usamatti-sampradAyagamyaM draviSaMgakaliyara dezavizeSAH eteSAM sambammilatA-18 dezotpanatvena yete tathA nalinatamtavA-sUkSmatantavastanmayyo yA bhakkayo-vicchittayo viziSTaracanAstAmipinA karamarakara Jostilennilim ~217~ Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [20] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [20] sarakara ityAdikA vakhavidhayo bahuprakArA bhaveyurvarapacana-tatsatprasiddha pattanaM tasmAdudgatA-vinirgatA vividhairvaNa:-vividhai rAgairmanihArAgAdibhiH kalitAstathaiva te'nanakA api dumagaNA arnekabahuvidhavividhavinatApariNatena vanavipinophpetA ityAdi, atra cAdhikAre jIvAbhigamasUtrAdarza kacit 2 kiJcidadhikapadamapi dRzyate tattu pattAvavyAkhyAtaM svayaM paryAlocyamAnamapi ca nArthapradamiti na likhitaM, tena tat sampradAyAdavagantavyaM, tamantareNa samyak pAThazuddharapi ka maza-1 kyatvAditi / pakaM suSamasuSamAyAM kalpadrumakharUpa, atha tatkAlabhAvimanujakharUpaM pUchanAtIse ja bhate / samAe bharahe vAse maNujANaM kerisae AyArabhAvapaTothAre paNa , gosemaNuna numAhinyAcA jAva lakkSaNavaMjaNaguNoSaNA sujAthasukmittasaMgapaMgA pAsAdIA jAya pahilA / tIte ko mele! samApanabahe gAke manu kehi khae ApAramAvapaToAre paNa!, go0! tANo memaNuIo sujAvakAryamamugIko pahalamahinAmuhi mulA madatavAnikAya mANamacyA mukhamAlakummasaMThiavisiSalaNA ajumaapIvarasusAhavaMgulImo jAmuNNapadantalimayamuNimaNamA rogarahika pahalahasaMThisamajahaSNapasatvalakSaNaNakopajapajualAo suNiriNamamugUDhasujalgumalalAmusalamAno kathalIsamAcarekaraThimaNiya sukumAlamasamarmasalAvirakasamasaMhimasujAyavaddapIvaraNistarorU aDDAvayavIzvapaTTamaMThiyapatatvavibhiNapitulasoNI baghaNApAmA mANaduguNimavisAlamasalamuSasajahaNavaradhAriNImI bajavirAimapasatyalakkhaNaniteMdarativalimalimattaNumaNamakimANo guNasamasahibhajavataNukamiNaNicaAijalamahasujAyasuvibhattakatasobhaMtakailaramaNijjarogarA gAvavAhiNAyattataraMgamamuraravikiraNataka dIpa anukrama [33] JinEllennisham atra suSamasuSamakAlavartI manuSyasya svarupam kathyate ~218~ Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [21] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjambU prata 2 vakSaskAre kalpavRkSAvi05.20 dvIpazA nticandrI sUtrAMka [21] // 10 // dIpa anukrama NamohimAkosAyatapaumagaMbhIraviaDhaNAbhA aNubbhaupasatyapINakucchIo saNNayapAsAoM saMgayapAsAo sujAyapAsAmao mibhamAiapINaraimapAsAo akaraMDuakaNagaruagaNimmalasujAyaNikavahayagAyalaTTIo kaMcaNakalasapamANasamasahialahacucuAmelagajamalajualavaTTiaambhuSaNayapINaraiayapIvarapaohayabho bhubhaMgaaNupuvataNubhagopucchavaTTasahiaNamimaAijalaliavAhA taMbaNadAo maMsalaggahatthAo pIvarakomalavaraMgulIAo NipANirahA ravisasisaMkhacakkasotthiyasuvibhattasuvirahApANilehAbho pINuNNayakaraphaksavasthippaesA paripuNNagalakapolA cauraMgulamuSpamANakaMbuvarasarisagIvAo maMsalasaMThimapasatthahaNugAo dADimapuphApagAsapIvarapalaMbakuMcibhavarAgharAbho suMdarattaroTAo dahidagarayacaMdakuMdavAsaMtimauladhavalaacchidavimaladasaNAo ratuSpalapattamataamukumAlatAlujIhAmao kaNavIramaulakuDilaambhuggayatajjurtugaNAsAo sArayaNavakamalakumuakuvalayavimalavalaNiarasarisalakSaNapasasthabhajimhakaMtaNayaNA pattaladhavalAyattaAtaMvalomaNAo ANAmiacAvaruilakiNahambharAisaMgayasujAyabhumagAo allINapamANajuttasavaNA susavaNAo pINamadvagaMDalehAo cauraMsapasatyasamaNiDAlAo komuIravaNiaravimalapaDipuNNasomavayaNA chattuNNayauttamaMgAo akavilasusiNisugaMdhadIhasirayAo chatta 1 jjhaya 2 jUna 3 thUma 4 dAmaNi 5 kamaMDalu 6 kalasa 7 vAvi 8 sothima 9 paDAga 10 jaba 11 maccha 12 kumma 13 rahabara 14 magarajjhaya 15 aMka 16 thAla 17 aMkusa 18 aTThAvaya 19 mupAga 2. mayUra 21 siriabhiseja 22 toraNa 23 meiNi 24 udahi 25 varabhavaNa 26 giri 27 baraAvaMsa 28 salIlagaya 29 usama 30 sIha 31 cAmara 32 uttamapasasthavattIsalakkhaNadharIbho haMsasarisagaIo koilamaharagirahassarAo kaMtA savassa aNumayAo vavaMgayavalipalibhavaMgaduSaNNavAhidohaNasogamukA uccatteNa ya garANa thovUNamussiAo sabhAvasiMgAracArubesA saMgayagayahasiya [34] 108 // ~219~ Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [21] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [21] dIpa bhaNiciTviavilAsasaMlAvaNiuNajuttokyArakusalA suMdarathaNajahaNavayaNakaracalaNaNayaNalAvaNNarUvajoSaNavilAsakaliA gaMdaNavaNavivaracAriNIucca accharAo bharahavAsamANusaccharAo accheragapecchaNijjAo pAsAIAo jAva paDirUvAo, te NaM maNuA ohassarA haMsassarA koMcassarA vissarA gaMdighosA sIhassarA sIhaghosA susarA sUsaraNigghosA chAyAyavojoviaMgamaMgA vajjarisahanArAyasaMdhayaNA samacaurasaMThANasaMThiA chaviNirAtakA aNulomavAvegA phaikamANI kavoyapariNAmA sauNiposapiTutarorupariNayA chaDaNusahassamUsiA, tesi NaM maNuANaM ve chappaNNA piTThapharaMDakasayA paNNattA samaNAuso!, paumuSpalagandhasarisaNIsAsasurabhivayaNA, seNa maNuA pagaIuvasaMtA pagaIMpavaNukohamANamAyAlomA mijamahavasaMpannA alINA bharagA viNImA appicchA asaNihisaMcayA vitimaMtaraparivasaNA jahicchiakAmakAmiNo (sUtra 21) 'tIse gaM bhNte|' ityAdi, tasyAM samAyAM bhadanta ! bharatavarSe manujAnAM prakramAdU yugminAM kIdazaka AkArabhAvapratya-18 |vatAraH prajJaptaH, bhagavAnAha-gItama! te manujAH supratiSThitA:-satpratiSThAnavantaH sanAtanivezA ityarthaH, kUrmavatkacchapavadulatatvena cAravazcaraNA yeSAM te tathA, nanu 'mAnavA maulito vA, devAzcaraNataH puna'riti kavisamayAnmanu-18 jajanminAM yugminAM pAdAdArabhya varNanaM kathaM yuktimaditi, ucyate, vareNyapuNyaprakRtikatvena te devatvenevAbhimatA iti || kAna kAcidanupapattiriti, atra yAvacchandasaGkAyaM muddhasirayA ityanta, jIvAbhigamAdiprasiddhaM sUtraM caitat 'ratuppalapatta'mauasukumAlakomalatalA NagaNagaramagarasAgaracarkakaharekalakkhaNaMkiacalaNA aNupuSasusAhayaMgulIyA uNNayataNutaMva-|| anukrama Sadrasaddesses Sotestsekserstaeratoerserseas [34] bhIjambU. 19 ~220~ Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [21] dIpa anukrama [34] vakSaskAra [2], mUlaM [21] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAnticandrI - yA vRttiH // 109 // "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) JEbenicim NikkhA saMThiasusiliTThagUDhagupphA eNIkuruviMdAvattavaTTANupuvajaMghA samugganimaggagUDhajANU gayasasaNasujAyasaNNi- 42vakSaskAre | morU varavAraNamattatulavikramavilAsiagaI pamuiavaraturagasIhavaravaTTiakaDI varaturagasujAyagujjhadesA AhaSNahauda niruvalevA sAhayasoNaMdamusaladappaNaNigari avarakaNagaccharusarisavaravaivaliamajjhA [zasavihagasujAghapINakucchI] jhasoarA sukaraNA gaMgAvatapayAhiNAvattataraMgabhaMguraravikiraNataruNavohiaAko sAyaM paramagaMbhIraviaDaNAbhA ujjumasamasaMhiajazcataNuka siNaNiddha AdejalaDahasUmAlamauaramaNijjaromarAI saMNathapAsA saMgabapAsA suMdarapAsA sujIyapAsA miamAiapINaraiapAsA akaraMDuakaNagara agaNimmalasujAyaNiruvahayadehadhArI pasatyabattIsa lakkhaNadharA kaNagasilAya - lujjalapasatthasamatala ubai avicchiNNapihulavacchA sirivacchaMkiavacchA juasaNNibhapINarai apIvara paDadvasaMTiasusiliTTha| visidvaSaNathirasubaddhasaMdhipuravaravaraphalihabahiabhujA bhujagIsara viulabhogaAyANaphalihatacchUTa dIivAhU rattataloSai amauamaMsalamujAyapasatthalakkhaNaacchiddajAlapANI pIvarakomalavaraMgulIA AyaMbataliNasuruilaNiddhaNakkhA caMdapANilehA sUrapANilehA saMkhapANilehA cakkapANilehA disAsobatthiyapANilehA caMdasUrasaMkha cakkadisAsobatthi apANileA agava| ralakkhaNuttamapasatthasuiradda apANilehA varamahisavarAhasI hasausaiNagavarapaDipuNNavipulabaMdhA cauraMgulsuppamANakaMtu| varasarisagIvA maMsalasaMThibhapasatvasaddUlavipulahaNuA avaTThiasuvibhattacittamaMsU oavi asilappavAlabiMbaphalasaSNibhAdharoTThA paMDurasasisagala vimalaNimmalasakhagokhIrapheNakuMdadagarayamuNAli AdhavaladaMtaseDI akhaMDatA aphuDijayaMtA Fur Free Cy 320 2020 20222 ~ 221 ~ yummisvarUpaM sU. 21 // 109 // Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ---- mUlaM [21] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [21] Possoso90000000000 sujAyadatA aviraladaMtA egadaMtaseDhISa aNegadaMtA huavahaNiddhatadhoatattatavaNijaratatalatAlujIhA gahalAvatAjAgaNAsA avadAli apoMDarIkaNayaNA koAsiyaSavalapatsalacchA ANAmiacAvaruilakiNhanbharAisaMThiasaMgayaAyayasujAyataNukasiNaNibhumA allIpamANajuttasavaNAM sussavaNA pINamasalakaboladesabhAgA NivaNasamalahamadarasamaNi-18 lADA uDavAipaDipuNNasomavayaNA ghaNaNiciasubaDalakkhaNuNNayakUDAgAraNibhapiDiaggasirA chattAgAruttamaMgadesA dAkhimapuNphapagAsatavaNijjasarisaNimmalasujAyakesaMtabhUmI sAmaliboMDaghaNaNiciacchoriamilavisavapasatpasuhamalakSaNasugaMbasedarabhujamoagabhiMgaNIlakajjalapahahabhamaragaNaNiNikurravaNiciapayAhiNAvattamuddhasirayA' iti, atra vyAkhyA-ra-II lohitamutpalapatravanmRduka-mAIvaguNopetamakarkazamityarthaH tacAsukumAramapi sambhavati yathA amUhapApANapratimA tata| Aha-sukumAlebhyo'pi-zirISakusumAdibhyo'pi komalaM-sukumAlaM tala-pAdatalaM yeSAM te tathA, bhago-giriH nagaramaka-18 | rasAgaracakrANi spaSTAni aGgadhara:-candraH aGkama-tadaiva lAJchanaM yalloke mRgAdivyapadezaM labhate, evaMrUpairlakSaNairutavastyAkArapariNatAmI rekhAbhiravitAzcalanA yeSAM te tathA, pUrSasyA anu laghava iti gamyate anupUrvAH, kimukaM bhavati :parvasyAH parvasyAH uttarottarA nakhaM nakhena hInAH 'NahaM NaheNa hINAo' iti sAmudrikazAstravacanAt, athavA AnupU-II gheNa-paripAvyA varddhamAnA hIyamAnA vA iti gamyate, susaMhatA-aviralA aDalya:-pAdAnAvayavA yeSAM te tayA, atraa|| nupUrveNeti vizeSaNagrahaNAt pAdAGgulIgrahaNaM, tAsAmeva nakhaM nakhena hInatvAt , unnatA-madhye tuzAstanavaH-pratalAstA dIpa sararararararararara anukrama [34] ~ 222~ Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [21] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjambU prata sUtrAMka [21] dIpa 18sA-rakAH snigdhA:-snigdhakAntimanto nakhAH pAdagatA iti sAmarthyalabhyaM tadvarNanAdhikArAt yeSAM te tathA, Nakkhe-18vakSaskAre dvIpazA tyatra dvitvaM sevAditvAt , saMsthitau-samyak svapramANatayA sthitI suzliSTau-sughanau susthirAvityarthaH gUDhI-guptau mAMsala-18 yugmisvarUnticandrI 18|| tvAdanupalakSyo gulphI-buTiko yeSAM te tathA, eNI-hariNI tasyA iha jahA grAhyA, kuruvindaH-tRNavizeSa: varga cayA vRttiH sUcalanakaM etAnIva vRtte-bajule AnupUryeNa-krameNa ardhva sthUle sthUlatare iti zeSaH jo yeSAM te tathA, aupapAti-18 // 110 // kavRttau tu anye tyAhuH eNyA-vAyavaH kuruvindaH-kuTilakAbhidhAno rogavizeSastAbhistyake ityapi vyAkhyAtamasti, rAvRttetyAdi tathaiva, samudraH-samunnakAkhyabhAjanavizeSastasya tatpidhAnasya ca sandhistadvanimajhe gUDhe-mAMsalatvAdanupalakSye jAnunI yeSAM te tathA, kacitsamugga [Nimagga] gUDhajANU iti pAThastatra samudkasyeva-pakSivizeSasyeva nisargato gUDhe-svabhA-1 Mvato mAMsalatvAdanunate na tu zophAdivikArataH zeSaM tathaiva, gajasya-hastinaH zvasana:-zuNDAdaNDaH sujAta:-suniSpaMmastasya sannibhA UruryeSAM te tathA, sujAtazabdasya vizeSaNasya paranipAtaH prAkRtatvAt , matto varA-pradhAno bhadrajAtIya-14 tvAdvAraNo-hastI tasya vikramaH-caMkramaNaM tadvadvilAsitA-vilAsaH saJjAto'syA iti tArakAditvAditapratyayaH vilAsa-IN vatI gati:-gamanaM yeSAM te tathA, atrApi mattazabdasya vizeSyAt paranipAtaH prAkRtatvAt , pramudito rogAdhabhAvenAti- // 110 // zapuSTo yauvanaprApta iti gamyate evaMvidho yo varaturagaH siMhavarazca tadvavartitA-vRttA kaTIyeSAM te tathA, varaturagasyeva || sujAtaH suguptatvena suniSpano guhyadezo yeSAM te tathA, AkIrNahaya iva-jAtyAzva iva nirupalepA:-nirupalepazarIrAH, 18" anukrama [34] 000000000 ~ 223~ Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [21] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [21] dIpa jAtyAzvo hi mUtrAdyanupaliptagAtro bhavatIti, saMhRtasInandaM nAma UvIkRtamulUkhalAkRtikASThaM tacca madhye tanu / ubhayoH pArzvayovRhat athavA saMhata-sasisamadhyaM saunanda-rAmAyudhaM musalavizeSa eva musalaM sAmAnyataH darpaNazabdenehAvayave samudAyopacArAdarpaNagaNDo gRhyate tathA nigarita-sArIkRtaM varakanakaM tasya tsaruH-khaDgAdimuSTistaiH sahasaM teSA| mivetyarthaH, tathA varavajrasyeva-saudharmendrAyudhasyeva kSAmo valito-balayaH saMjAtA asveti valito-valitrayopeto madhyo8 madhyabhAgo yeSAM te tathA, jhapasyeva anantarottasyevodaraM yeSAM te tathA, zucIni-pavitrANi nirupalepAnIti bhAvaH, karaNAnicakSurAdInIndriyANi yeSAM te tathA, atra ca 'pamhaviaDaNAbhA' iti padaM kacidvAcanAntare prasiddhamapi uttarapadena mA punaruktAbhAso bhUyAditi na vyAkhyAtaM, gaGgAyA Avartaka: payasAM bhramaH sa iva pradakSiNAvartI na tu vAmAvarcA | ra taraGgA iva taraGgAH tisro valayastAbhirbharA-bhunA ravikiraNaH taruNa:-abhinavairbodhitaM-unnidrIkRtaM sat AkozAyamAnaM vikacIbhavadityarthaH pana tadvad gambhIrA bikaTA-vizAlA nAbhiryeSAM te tathA, vizeSaNasya paranipAtaH prAgvat, II 18 asmAca nirdezAdanAghyapi samAsAntaH, RjukA-avakrA samA na kApi danturA saMhitA-santatirUpeNa sthitA na tvapA ntarAlavyavacchinnA sujAtA-sujanmA na tu kAlAdivaiguNyato durjanmA, ata eva jAtyA-pradhAnA tanvI na tu sthUrA | kRSNA na tu markaTavarNA snigdhA-cikaNA AdeyA-darzanapathamupagatA satI punaH punarAkAMkSaNIyA, uktameva vizeSaNadvAreNa samarthayate-laDahA-salavaNimA ata AdeyA sukumAramadI-atikomalA ramaNIyA-ramyA romarAjiryeSAM te tathA, anukrama [34] ~ 224 ~ Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [2], ----- ----- mUlaM [21] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: c prata sUtrAMka 2vakSaskAre ma paM.sU. 21 [21] dIpa zrIjamyU-18| samyak adho'dhaH krameNa nate pArthe yeSAM te tathA, saGgate-dehapramANocite pArthe yeSAM te sathA, ata eva sundarapAH dvIpazA- 18sujAtapAca iti padadvayaM vyakta, tathA mite-parimite mAtrike-mAtropete ekArthapadadvayayogAdatIva mAtrAnvite nocita- nticandrI || pramANAnyUnAdhike pIne-upacite ratide pArSe yeSAM te tathA, aSidhamAna-mAMsalatvenAnupalakSyamANaM karaNDaka-pRSThavaMzA-18 sthikaM yasya dehasya so'karaNDukaH, atrAlpatvenAbhAvavivakSaNAdevaM nirdezaH, anudarA kanyetyAdivat, athavA akrnndd||111|| kamiveti vyAkhyeyaM, kanakasyeva rucako-ruciryasya sa(tathA) nirmala:-svAbhAvikAgantukamalarahitaH sujAto-bIjAdhAnA dArabhya janmadoSarahitaH nirupadravo-jvarAdidaMzAdyupadravarahitaH evaMvidho yo dehastaM dhArayantItyevaMzIlAH, tathA kanakazilAtalavadujvalaM prazasta samatalaM-aviparma upacita-mAMsalaM vistIrNamUodho'pekSayA pRthulaM dakSiNottarato vakSaH-uro yeSAM te tathA, zrIvaccho-lAJchanavizeSastenAGkitaM vakSo yeSAM te tathA, yugasannibhI-vRttatvenAyattatvena ca yUpatulyau pInI-mAMsalo ratidau-pazyatAM subhagau pIvaraprakoSThako-akRzakalAcikI, tathA saMsthitAH-saMsthAnavizeSavantaH sumkhiSTA-18 sughanAH viziSTA:-pradhAnAH dhanA-niviDAH sthirA-nAtizlathAH subaddhAH-vAyubhiH suSu baddhAH sandhavaH-asthisandhAnAni yayostI tathA, puravarapariSavat-mahAnagarArgalAbaddhartitau-vRttI bhujI yeSAM te tathA, tataH padasyadvayamIlanena | karmadhArayaH, punarvAhumevAyAmato vizinaSTi-bhujagezvaro-bhujagarAjastasya vipulo yo bhogaH-zarIra tathA mAdIcatepadvArasthaganArtha gRhyata ityAdAnaH sa cAsI pariSaH-argalA 'ucchUDha'tti svasthAnAvavakSipto niSkAzito dvArapRSThabhAge | anukrama [34] omsabardassocacadeos // 11 // ~ 225~ Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [21] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [21] dIpa | datta ityarthaH, vizeSaNavyastatA cArSatvAt , tataH pUrvapadena karmadhArayaH, tadvadIdhauM vAhU yevA te tathA, na cAtrAnantarI-181 vizeSaNena paunaruktyamAzaGkanIya, atrAvAmatAdarzanAya prastutavizeSaNasya viziSva darzanAt, rakatalau-aruNAvadho-18) 3 bhAgau upacitI-unnatI aupathiko vA-dacitau avapatitau vA-krameNa hIvamAnopacayau mRduko mAMsalau sujAtAviti / padavayaM prAgvat , prazastalakSaNI acchidrajAlau-aviralAGgulisamudAyau pANI-halI veSAM te tathA, pIvarakomalavaraMgulI iti vyaka, AtAvA-ISadrakAstalInA:-pratalAH zucayaH-pavitrA rucirA-manojJAH snigdhA-arUkSA nakhA yeSAM se || tathA, nakhazabde dvirbhAvastu prAgvat, candra iva pandrAkArA pANirekhA yeSAM te tathA, evamanyAnyapi trINi padAni | 'disAsovasthiti diksIvastiko-dikmokSakaH dikpradhAnaH svastiko dakSiNAvartaH svastika isyanye sa pANI | rekhA theSAM te tathA, etadevAnantaroktavizeSaNapazcakaM tatpazastatAprakarSapratipAdanAya saMgravacanenAha-'caMdasUreti gatArtha, nanu iyantyeva lakSaNAni teSAM zarIrasthAnItyAha-anekaiH-prabhUtairvaraiH-pradhAnairlakSaNairuttamA:-yazaMsAspadIbhUtAH zucavaHpavitrAH racitAH svakarmaNA niSpAditAH pANirekhA yeSAM te tathA, paramahiSaH-pradhAnasairimaH varAho-vanasUkaraH siMhaH-1 kesarI zArdUlo-dhyAghraH RSabho-gauH nAgabaraH-pradhAnagajaH eSAmiva pratipUrNaH-svapramANenAhIno vipulo-vistiirnnH| skandhaH-aMsadezo yeSAM te tathA, caturaGgalaM-svAGgApekSayA caturaGgulapramitaM suSTu-zobhanaM pramANaM yasyAH sA tathA, kambu-19 | varasadRzI-unnatatayA valitrayayogena ca pradhAnazakasannibhA zrIvA yeSAM te tathA, vivekavilAse tu pratimAvA ekAdazA-II anukrama [34] ~ 226~ Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [21] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [21] dIpa zrIjambU-18|jasthAnasakhyAyAM 'catuHpazca caturvahni' iti zloke grIvAyAkhyaGgulaM mAnamiti, mAMsala-puSTaM tathA saMsthitaM-saMsthAnaM tena 18 vakSaskAra dvIpazA-18|prazasta-saGkacitaM kamalAkAratvAt zArdUlasyeva-vyAghasyeva vipulaM-vistIrNa hanukaM yeSAM te tathA, avsthitaani-avrssi-||4|| yugmikharUnticandrISNUni suvibhakkAni-parasparaM zobhamAnavibhAgAni na tu punarujAtAbhIraskheva vyAdAnamAtralakSyavadanavivarasya kUrcake-18 | paM.sU. 21 yA kRtiH | zapuJjA iva puJjIbhUtAni citrANi-atiramyatayA'dbhutAni maNi-kUrcakezA yeSAM te tathA, zmazrUNAmabhAve pnnddbhaa||112|| vapratipattiH hIyamAnatve caindraluptikatvavArddhakapratipattiH varddhamAnatve ca saMskArakajanAbhAvAdgahanabhUtAni tAni spuri tyavasthitatvaM, 'uavia'tti parikarmitaM yacchilArUpaM pravAlaM AyatavidrumakhaNDamityarthaH, na tu maNikAdirUpaM, tasyaitadpamAnAnupapatteH bimbaphalaM-pakkagolhAphalaM tayoH sannibho rakatayonnatamadhyatayA adharoSThaH-adhastano dantacchado yeSAMka te tathA, pANDuraM yacchazizakalaM-candramaNDalakhaNDaM akalaGkazcandramaNDalabhAga ityarthaH vimalAnAM madhye nirmalazca yaH zo / | gokSIraphenazca pratItaH kundaM ca-kundakusumaM dakarajazca-vAtAhatajalakaNaH mRNAlikA ca-padminImUlaM tadvaddhavalA dantazreNI-dazanapatiryeSAM te tathA, akhaNDadantAH-paripUrNadazanAH asphuTitadantAH-ajarjaradantAH ata eva sujAtadantAH-janmadoSarahitadantA aviraladantA-nirantarAladantAH, ekAkArA dantazreNiyeSAM te tathA ta iva paraspa- // 11 // rAnupalakSyamANadantavibhAgatvAt. aneke-dvAtriMzaddantA yeSAM te tathA, evaM nAma te'viraladantA yathA'nekadantA api santaH ekAkArapaGkaya iva lakSyante iti bhAvaH, hutavahena-agninA nirmAta-nirdagdhaM sat dhauta-zodhitamalaM tapTha-18 testeaceceae anukrama [34] ~ 227~ Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [21] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [21] dIpa IS satApaM tapanIyaM-suvarNavizeSastadvadratatalaM-lohitarUpaM tAlu ca-kAkudaM jilA ca-rasanA yeSA te tathA, garuDaspeva-pakSi-18 rAjaskhevAyatA-dIrghA RgvI-saralA tujhA-unnatA na tu mudgalajAtIyakheva cipiTA nAsA-nAsikA yeSAM te tathA, aba-18 dAlitaravikarairvikAsitaM yatpuNDarIka-vetaM padma tadvannayane yeSAM te tathA, 'kosAi'tti vikAse: koAsavisaTTA' (zrIsi0 // 193) vityanena koAsite-vikasite dhavale ca kaciddeze patrale-pakSmavatI akSiNI-netre yeSAM te tathA, AnAmita-ISa nAmitamAropitamiti bhAvaH yazcApa-dhanustadvagucire-saMsthAnavizeSabhAvato ramaNIye kRSNAbhrarAjIva saMsthite saGgate-yatho-18 kapramANopapale Ayate-dIce sujAte-suniSpanne tanU-tanuke zlakSNaparimitavAlapaMktyAtmakatvAt kRSNe-kAlimopete snigdha-18 cchAye dhruvI yeSAM te tathA, AlInau-mastakabhittI kizcilanI na tu Tapparau pramANayuktI-svapramANopetI zravaNau-kauM yeSAM te tathA ata eva suzravaNA iti spaSTa, athavA suSu zravarNa-zabdopalambho yeSAM te tathA, pInI-puSTI yato mAMsa-1 |lI-upacitI kapolalakSaNI dezabhAgI-mukhAvayavI yeSAM te tathA. nirNa-visphoTakAdikSatarahitaM sama-aviSama laSTa-18 18| manojhaM mRSTa-bhasRNaM candrArddhasama-aSTamIcandrasadRzaM lalATaM yeSAM te tathA, sUtre nilADeti prAkRtalakSaNavazAt , prati-181 pUrNa:-paurNamAsIya uDupatiH-candraH sa iva soma-sazrIkaM vadanaM yeSAM te tathA, padavyatyaye prAktana eva hetu, ghanavad|ayodhanavanicitaM-niviDaM subarddha-suSTu snAyunaddhaM lakSaNonnata-prazastalakSaNaM kaTasya-girizikhirasyAkAreNa nirbha-saharza18 18|piNDikeva-pASANapiNDikeva va latvena piNDikAyamAnamaziraH-uSNIpalakSaNaM yeSAM te tathA, chatrAkAra:-chatrasadRza anukrama [34] JinEleinnitude ~ 228~ Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [21] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [21] dIpa zrIjamyU- satamAGgarUpo dezo yeSAM te tathA, dADimapuSpasya prakAzena-aruNimA tayA tapanIyena ca sadRzI nirmalA sujAtA kezA- vakSaskAre 18 se-vAlasamApe kezabhUmiH-kezotpattisthAmabhUtA mastakatvam yeSAM te sathA, sakA zAlmalyA-vRkSavizeSasva yA boI- yugmisvarUphalaM tadvad ghanA-nicitA atizayena nibiDAH,choTitA api yugminAM parijJAnAbhAvena kezapAzAkaraNAt paraM choTitA hai paMsU. 21 yA vRti: api tathA svabhAvena zAlmalIyoDAkAravad ghanA nicitA evAvatiSThante senaitadvizeSaNopAdAnaM, tathA mRpayA makharA:18 // 113 // 18| vizadA-nirmalAH prazastAH-prazaMsAspadIbhUtAH sUkSmAH-lakSNAH lakSaNaM vidyate yeSAM te lakSaNA:-lakSaNavantaH anA 8| vivAdapratyayaH sugandhA:-paramagandhopetAH ata eva sundarAstathA bhujamocako-rasavizeSaH bhRzo-nIlakITa:, asva grahaNaM tu mIlakRSNayorekyAt, nIlo-marakatamaNiH kajjala-pratItaM prahaSTa-puSTaH amaragaNaH, sa cAtyantakAlimopettaH syAditi, te iva snigdhAH nikurambabhUtAH santo nicitA na tu vikIrNAH santaH saMkucitAH IpatkuTilA-kuNDalIbhUtAityarthaH, pradakSiNAvarttAzca mUrddhani zirojA-vAlA yeSAM te tathA, ityetatparyantamatidezasUtraM, atha mUlasUtramamubhiyate-18 lakSaNAni-svastikAdIni vyaJjanAni-mapItilakAdIni guNA:-kSAntyAdayastairupapetAH, sujAtaM pUrvavat , avibhaktaaGgapratyaGgAnAM yathoktavaivinyasadbhAvAt saGgataM-pramANopapannaM, na tu paDaGgulikAdivakyUnAdhikama-deho yeSAM te // 11 // tathA, prAsAdIyA iti padacatuSkaM gatArthamiti / atha yugaladharme samAne'pi mA bhUtpaMktibheda iti yugmirUpaM pRcchatitIse Na' mityAdi, tasyAM madanta ! samAyAM bharate varSe manujInAM prastAvAd yugminInAM kIdRza AkArabhAvapratyavatAra anukrama Bepesesesectsesese [34] IN ~ 229~ Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [21] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [21] prajJaptaH', 'gItame syApi prAgvat , tA manujyaH sujAtAni-yathoktapramANopapetayA zobhanajammAni sarvANyAni-zira:prabhRtIni bAsA tAH, ata eva sundaryazca-sundarAkArAH, atra padadvaya 2 sya karmadhArayaH, tathA pradhAnA ye mahilAguNA:khIguNAH priyaMvadaMtvakhabhartRcittAnuvartakatvaprabhRtayastairyukAH, anenAnantarotavizeSaNadvayena sAmAnyato varNane kRte'pi tAsAM tadarpaNA ca prAcInadAnaphalodbhAvanAya viziSya varNayati-atikAntI-atiramyau tata eva viziSTasvapramANIzasvazarIrAnusAripramANI na nyUnAdhikamAtrAvityarthaH, athavA visarpantApapi-sArantAvapi mRdUnAM madhye sukumAlau| kUrmasaMsthitI-unnatatvena kacchapasaMsthAnI viziSTI-manojJI calanI-pAdau yAsAM tAstathA, Rjava:-saralAH mRdavaHkImalAH pIcarA-arazyamAnasAcyAdisandhikatvenopacitAH susaMhatAH-suzliSTA nirSicAlA ityarthaH, aGgalyA-pAdA layo yAsa tAstathA, abhyunatA-unnatA ratidA:-sukhadA draSTaNAM athavA mRgaramaNAdanyatrApyanupaMgalopavAdimatAzra-18 thAMdrajitA iva lAkSArasena talinA:-pratalAstAbA-ISadratAH zucaya:-pavitrAH snigdhA:-cikaNA nakhA yAsAM tAstathA, 1 Nakkhetyatra dvirbhAvaH prAgvat, romarahitaM-nirlomakaM vRttaM-vartulaM laSTasaMsthita-manojJasaMsthAna, krameNoI sthUraM sthUratara-1 miti bhAvaH, ajaghanyAni-uskRSTAni prazastAni lakSaNAni yatra sattathA, etArazaM akoyaM-adveSyamatisubhagatvena | jaMghAyugala yAsa tAstathA, muSTu nitarAM mite-parimANopete sugUDhe-anupalakSye ye jAnumaNDale tayoH subaddhau dRDhasnAyu-18 'katvAd sandhI-sandhAne yAsAM tAstathA, kadalIstambhAdatirekeNa-atizayena saMsthita-saMsthAnaM yayoste nirbaNe-vispho-IR dIpa anukrama [34] ~230~ Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [21] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [21] dIpa zrIjamyU- TakAvikSatarahite sakamAramRtke-atyarthakomale mAsale-mAMsapUrNe na tu kAkajaMghAvarSale avirale-parasparAsale same | vadhaskAre dvIpazA pramANatastulye sahike-kSame sujAte-muniSpanne vRtte-vartule pIvare-sopacaye nirantare-parasparanirvizeSa urU-sakthinI agmikharUnticandrIIN yAsa tAstathA, vIti:-vigatetiko ghuNAdyakSata iti bhAvaH evaMvidho'STApado-yUtaphalakaM, vizeSaNavyatyayaH prAkRta-12 paMsU. 21 tvAt , tadvat praSThasaMsthitA-pradhAnasaMsthAnA prazastA vistIrNapRthulA-ativipulA zroNi:-kaTeragrabhAgo yAsa tAstathA, // 114 // vadanAyAmapramANasya mukhadIrghatvasya ca dvAdazAGgulapramANasya tasmAd dviguNaM caturvizatyaGgulaM vistIrNa mAMsalaM-puSTaM subaddha-azlathaM jaghanavaraM-pradhAnakaTIpUrvabhAgaM dhArayantItyevaMzIlAH, atrApi vizeSaNasya paranipAtaH prAgvat, bajravadvirAjitaM kSAmatvena tathA prazastalakSaNaM sAmudrikaprazastaguNopetaM nirudaraM-vikRtodararahitaM athavA nirudara-alpatvenAbhA-1 vavivakSaNAt tisro valayo yatra tatrivalika tathA balitaM-saJjAtabalaM na ca kSAmatvena durbalamAzaGkanIyaM, tanu-kRzaM 8 nataM-navaM tanunatamIpanayamityarthaH, IzaM madhyaM yAsAMtAstathA, svArthe kapratyayaH, RjukAnAM-avakrANAM samAnAM-tulyAnAM na kApi danturANAM saMhitAnA-saMtatAnAM na tvapAntarAle vyavacchinnAnAM jAtyAnAM svabhAvajAnAM pradhAnAnAM vA tanUnA-18 18| sUkSmANAM kRSNAnA-kAlAnAM na tu markaTavarNAnAM snigdhAnAM satejaskAnAM AdeyAnAM-raSTisubhagAnAM 'laDaha'ti lali-131 // 11 // tAnAM sujAtAnA-suniSpannAnAM suvibhakAnAM-suviviktAnAM kAntAnAM-kamanIyAnAM ata eva zobhamAnAnAM ruciraramaNIyAnAM-atimanoharANAM romNAM rAji:-AvalIryAsAM tAstathA, gaGgAvattetipadaM prAgvat, anuTo-anusvaNI prazastau / anukrama [34] karana ~231~ Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [21] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka 20000000rs [21] dIpa pInI kukSI yAsA tAstathA, sannatapAdivizeSaNAni prAgvat , kAcanakalazayoriva pramANa yayostI tathA, samI-parasparaM / tulyau naiko hIno na pako'dhika iti bhAva sahitau-saMhatau anayorantarAle mRNAlasUtramapi na praveNaM labhate iti bhAvaH sujAtI-janmadoparahitI laSTacUcukAmelako-manojastanamukhazekharau yamalau-samabheNIko yugalau-yugalarUpI vartitI-vRttau | abhyunatI-patyurabhimukhamunnatI pInAM-puSTAM ratiM patyutta iti pInaratidI pIvarI-puSTI payodharI yAsA tAstathA, IM bhujaGgatvadAnupUryeNa-krameNAdho'dhobhAge ityarthaH tanuko ata evaM gopucchavadvattau samau parasparaM tulyau saihitI-mamakA-IN yApekSayAviralI natI-namrI skandhadezasya natatvAtU Adeyau-atisubhagatayopAdeyI talinI-manojJacezAkalitI bAI yAsAM tAstathA, tApanakhA iti vyaka, mAMsalAvagrahastau-hastAgrabhAgau yAsA tAstathA, pIvareti prAmpat, khigdhANarekhA iti vyakaM, ravizazizacakravastikA para suvibhakAH-maprakaTAH suviracitA:-sunirmitA pANirekhA bAra pAtAstathA, pInA-upacitAvayavA unntaa-abhyuntaa| kakSAvakSobastipradezA-bhujabhUlahadavagulAmadezA yAsA vAkyA kAparipUNo galakapolA yAsAM tAstathA, caurAleti pUrvavat , mAMsati vyaktaM dADimapuSpaprakAzo rakaila pIvara:kAspacitaH, pralamba:-oSThApekSayA pillambamAnaH kuJcitA-AkRJcito manAga valita ityarthaH vara:-pradhAno'para:-adhastanada sanacchado yAsAM tAstathA, sundarottaroThA iti kaNThAma, dadhiprasIta dagaraja-ubakakAmyA pratItaH kura-kundakusuma kAsa-18 svImukulaM-vanaspati vizeSakalikA tadvad dhavalA jambUdvIpaprajJAsiprazvavyAkaraNAyAdavaro'si dhavalazabdo jIvAbhimA anukrama [34] ~232~ Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [21] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [21] dIpa anukrama [34] zrIjamba-18 vRttau darzanAllikhito'sti acchidrA-aviralA vimalA-nirmalA dazanA-dantA yAsAM tAstathA, rakkotpalavadrakaM mRdusu-18| vakSaskAre MRI kumAra-atikomalaM tAlu jihvA ca yAsAM tAstathA, karavIrakalikAvat nAsApuTadvayasya yathoktapramANatayA saMvRtAkAratayA |8| yAmmakharUnticandrI- vA'kuTilA-avakA satI abhyudgatA-dhUdvayamadhyato vinirgatA ata eva RgvI-saralA satI tujhA-uccA natu gavAdi-181 sU. 21 yA ciH zRGgavadvakA satI tujhetyarthaH, evaMvidhA nAsA yAsAM tAstathA, zaradi bhavaM zAradaM navaM kamala-raviyodhyaM kumuda-candra-18 // 115 // bodhyaM kuvalayaM-tadeva nIlaM eSAM yo dalanikara:-patrasamUhastatsadRze lakSaNaprazaste ajijhe-amande bhadrabhAvatayA nirvi kAracapale ityarthaH, kAnte nayane yAsa tAstathA, etena tadIyadRzAmanajitasubhagatvamAyatatvaM sahajacapalatvaM cAha, zastrINAmaGge hi nayanasaubhAgyameva paramazRGgArAGgamiti punastadvizeSaNena tA vizinaSTi-patrale-pakSmavatI na tu rogavize pAdgataromake kaciddhavale karNAntavartinI kacittApalocane yAsAM tAstathA, 'ANAmiti 'alINa vizeSaNe prAgvat, |pInA mAMsalatayA natu kUpAkArA mRSTA-zuddhA na tu zyAmacchAyApanA gaNDalekhA-kapolapAlI 'yAsAM tAstathA, catuSu aneSu | koNeSu dakSiNottarayoH pratyekamUddhodhobhAgarUpeSu prazastamahInAdhikalakSaNatvAt samam-aviSamaM lalATaM yAsAM tAstathA, koIS| mudI-kArtikIpaurNimA tasyA rajanikara:-candrastadvadvimala pratipUrNam-ahInaM saumya-akara na tu vakakAntAnAmiva bhISaNaM // 115 / / vadanaM yAsAM tAstathA, chatronnatottamAkA iti pratItaM, akapilA-zyAmAH musnigdhA:-tailAbhAvAdabhyaGganirapekSatayA nisarga-1 cikaNAH sugandhA dIrghA na tu puruSakezA iva nikurambabhUtAH nApi dhammillAvipariNAmamApannAH saMyamavijJAnAbhAvAt zirojA eesecratseeperson seraTana ~233~ Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [21] dIpa anukrama [34] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [2], mUlaM [21] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH Jan Ebeni - yAsAM tAstathA chatraM 1 dhvajaH 2 yUpaH-stambhavizeSaH 3 stUpaH pIThaM 4 dAmiNitti - rUDhigamyaM 5 kamaNDaluH - tApasapAnIyapAtraM 6 kalazaH 7 vApI 8 svastikaH 9 patAkA 10 yavo 11 matsyaH 12 kUrmaH 13 rathavaraH 14 makaradhvajaH-kAmadevastatsaMsUcakaM sUcanIye sUcakopacArAlakSaNamiti, tacca sarvakAlamavidhavatvAdisUcaka 15 aGkaH- candravimvAntarvatIM zyAmAvayavaH, kacidaGkasthAne zuka iti dRzyate 16 sthAlaM 17 aGkuzaH 18 aSTApadaM yUtaphalakaM 19 supratiSThakaMsthApanakaM 20 mayUraH 21 zriyo'bhiSeko-lakSmyA abhiSekaH 22 toraNaM 23 medinI 24 udadhiH 25 varabhavanaM- pradhAnagRhaM 26 giri 27 rvarAdarzo varadarpaNaH 28 salIlagajo-lIlAvAn gajaH 29 RSabhogI: 30 siMhaH 31 cAmaraM 32 etAnyuttamAni - pradhAnAni prazastAni - sAmudrikazAstreSu prazaMsAspadIbhUtAni dvAtriMzalakSaNAni gharanti yAstAstathA, haMsasya sadRzI gatiryAsAM tAstathA kokilAyA AbamaJjarI saMskRtatvena paJcamasvarogAramayI yA madhurA gIstadvat suSThu - zobhanaH svaro yAsAM tAstathA, kAntAH - kamanIyAH sarvasya tatpratyAsannavarttino lokasyAnumatAH- sammatA na kasyApi manAgapi dveSyA iti bhAvaH, bali:- zaithilyasamudbhavazcarmavikAraH palitaM pANDuraH kacaH vyapagatAni valipalitAni vAbhyastAstathA, | tathA viruddhamaGgaM vya-vikAravAnavayavaH durvarNo- duSTazarIracchaviH vyAdhidaurbhAgyazokAH pratItAH tairmuktAH, pazcAdvizeSaNadvayakarmadhArayaH, uccatvena ca narANAM svabhartRRNAM stokonaM yathA syAttathocchritAH kiJcinyUnatrigavyUtocchrayA ityarthaH, na hi aidaMyugIna manuSyapakya iva svabhartuH samoccatvA adhikoSatvA vA bhaveyuH, kimuktaM bhavati ? - yathA hi samprati puruSasya Fur Fate &P Cy ~234~ Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [21] dIpa anukrama [34] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [2], mUlaM [21] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpakSA nticandrI - yA vRttiH // 116 // kannojavAyA bhAryAyA yogoM loke upahAsapAtraM syAt na tathA teSAM manuSyANAmiti, tathA svabhAvata eva zRGgArarUpabAruH- pradhAnI veSo yAsAM tAstathA, prAyo nirvikAramanaskatvenAdRSTapUrvakatvena ca tAsAM sImantonnayanAdyopAdhikazRGgArAbhAvAt saGgataM ucitaM gataM gamanaM haMsIgamanavat hasitaM - hasanaM kapolavikAzi premasandarzi ca bhaNitaM bhaNanaM gambhIraM daryakohIpi ca ceSTanaM-sakAmamaGgapratyaGgopAGgadarzanAdi vilAso-netraceSTA saMlApaH- patyA saha sakAmaM svahRdayapratyarpaNakSamaM | parasparaM sambhASaNaM tatra nipuNAH, tathA yuktAH- saGgatA ye upacArA- lokavyavahArAsteSu kuzalAH, tataH padadvayasya karmadhArayaH, evaMvidhavizeSaNAca svapatiM prati draSTavyA natu parapuruSaM prati, tathAvidhakAlasvabhAvAt pratanukAmatayA parapuruSaM prati tAsAmabhilASAsambhavAt evaM ca yugmipuruSANAmapi parastrIH prati nAbhilASa iti pratipattavyaM, nanvevaM sati prathamabhagavataH sunandApANigrahaNaM kathamucitaM ? mRte'pi puMsi tasyAH parasambandhitvAvirodhAt ucyate, mA brUhi niSiddhaviruddhAcaraNassa bhagavataH zravaNAzravyamenamapavAdaM, kanyAvasthAyA eva tasyA bhagavatA pANigrahaNakaraNAt yata:- "paDhamo kAlama tahiM tAlaphaleNa dArao pahao / kaNNA va kulagareNaM siddhe gahiA usabhapattI // 1 // " [ prathamo'kAlamRtyusaMdha tAlaphalena dArakaH mahataH / ziSTe ca kanyA kulakareNa gRhItA RSabhapakSI ( bhaviSyatIti ) // 1 // ] evaM tarhi sahajAtAyAH sumaGgalAyAH pANigrahaNaM kathaM 1, satyaM tadAnIntanaThokAcIrNatvena tadAnIM tasyA aviruddhatvAditi pUrvokamevArtha sampiyAha-'suMdare'tyAdi vyaktameva, navaraM jaghanaM pUrvakaTIbhAgaH, lAvaNyaM-AkArasya spRhaNIyatA vilAsaH FE&P Cy ~ 235 ~ 5200020 vakSaskAre yugmakharUpaM. 21 // 116 // Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [21] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [21] dIpa bINAM ceSTAvizeSaH, Aha ca-"sthAnAsanagamanAnAM hastanetrakarmaNAM caiva / utpadyate vizeSo yaH zliSTaH sa suvilAsaH khAt // 1 // " nandanavanaM-merodvitIyavanaM tasya vivara-avakAzo vRkSarahitabhUbhAgastatra cAriNya ivApsaraso-devyaH bharatavarSe mAnuSarUpA apsarasaH Azcarya-adbhutamiti prekSaNIyAH prAsAdIyA ityAdi / samprati strIpuMsasAdhAraNyena tatkAlabhAvimanuSyasvarUpaM vivadhuridamAha-'te Na maNuA' ityAdi, te suSamasuSamAbhAvino manuSyAH oSa:-pravAhI svaro yeSAM 18 te tathA, haMsasyeva madhuraH svaro yeSAM te tathA, kauzvasyevAprayAsavinirgato'pi dIrghadezavyApI svaro yeSAM te tathA, nandI-18 dvAdazavidhatUryasamudayastasyA iva zabdAntaratirodhAyI svaro yeSAM te tathA, nanyA iva ghoSaH-anunAdo yeSAM te tathA, siMhaskheva baliSTaH svaro yeSAM te tathA, evaM siMhaghoSA uktavizeSaNAnAM vizeSaNadvArA hetumAcaSTe-mukharAH susvarani||pAH, chAyayA-prabhayA yotitAnyajJAni-avayavA yasya tadevaMvidhamaja-zarIra yeSAM te sathA, makAro'lAkSaNika, | bajaRSabhanArAce nAma sarvotkRSTamA saMhananaM yeSAM te tathA, samacaturasaM saMsthAna-sarvotkRSTa AkRtivizeSastena saMsthitAH, yAM-vaci nirAtaGkA:-nIrogAH daddhakuSThakilAsAditvagdoSarahitavapuSa ityarthaH, athavA chavitti chavimantA, chaviccha|vimatorabhedopacArAdU dIrgharavena matublopAdvA, yathA marIcirityatra malayamirIyAvazyakavRttI, udAttavarNasukumAratvacA yuktA 1. ityarthaH, pazcAnirAtaGkApadena karmadhArayaH, anuloma:-anukUlo vAyuvega:-zarIrAntarvI vAtajayo yeSAM te tathA, kapotasya zva gulmarahitodaramadhyapradezAH, sati gulme pratikUlo vAyuvego bhavatIti bhAvaH, kaGka:-pakSivizeSastasyeva grahaNI-gudAzayo| anukrama [34] ~236~ Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [21] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [21] dIpa zrIjamyU-18nIrogavarcaskatayA yeSAM te tathA, kapotasyeva-pakSivizeSasyeva pariNAma:-AhAraparipAko yeSAM te tathA, kapotasya vikSaskAre dvIpazA jATharAgniH pASANalavAnapi jarayatIti laukikazrutiH evaM teSAmapyatyAhAragrahaNe'pi na jAtucidajIrNadoSAdayaH, zakuna-18 nticandrI narava0. yA vRttiH riva-pakSiNa iva purIpotsarge nirlepatayA posa:-apAnadezo yeSAM te tathA, 'pusa utsarga' purIpamutsRjantyaneneti vyutpatte,8 21 tathA pRSTha-dArIrapRSThabhAgaH antare-pRSThodarayorantarAle pArSe ityarthaH UrU ca-sakthinI iti dagdaH, etAni pariNatAni-18 // 117 // pariniSThitAM gatAni yeSAM te tathA, kAntasya paranipAtaH sukhAvidarzanAt , tataH padadvayasya 2 karmadhArayaH, yathocita-18 pariNAmena tAni saJjAtAnItyarthaH, SadhanuHsahasrocchintAH, atrApi makAro'lAkSaNikA, utsedhAkulatasnigavyUtapramANakAyA ityarthaH, yacca yugminInAM kizcidUnatrigavyUtapramANocatvamuktaM tadalpatayA na vivakSitamiti bhAvaH / atha teSAM vapuSi pRSThakaraNDakasaGkhyAmAha-'tesi Na'mityAdi, teSAM manuSyANAM dve SaTpaJcAzadadhike pRSThakaraNDukazate pAThAntareNa pRSThakaraMNDakazate vA prajJate, pRSThakaraNTukAni ca-pRSThavaMzavaryunatAH asthikhaNDAH paMzulikA ityarthaH, he zramaNetyAdi prAgvat, punastAneva vizinaSTi-'paumuppala' ityAdi, te Namiti pUrvavat , manujAH panna-kamalamutpalaM-nIlotpalaM athavA padma|padmakAbhidhAnaM gandhadravyaM utpalaM-kuSTha tayorgandhena-parimalena sadRzaH-samo yo niHzvAsastena surabhigandhi vadanaM yeSAM // 11 // te tathA, prakRtyA-svabhAvenopazAntA natu krUrAH prakRtyA pratanavaH-atimandIbhUtAH krodhamAnamAyAlobhA yeSAM te tathA, |ata eSa mUvu-manojJaM pariNAmasukhAvahamiti bhAvaH yammArdavaM tena sampannAH na tu kapaTamArdavopetAH, AlInA-guruja-18 ctroeseaseseeeeeeeeeee anukrama [34] ~237~ Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [21] dIpa anukrama [34] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [2], mUlaM [21] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH JE(intenut namAzritA anuzAsane'pi na guruSu dveSamApadyante ityAzayaH athavA A-samantAt sarvAsu kriyAsu lInA guptA nolvaceSTAkAriNa ityarthaH, bhadrakAH - kalyANabhAginaH, bhadragA vA bhadrahastigatayaH, vinItA - bRhatpuruSavinayakaraNazIlA athavA vinItA iva - vijitendriyA iva, alpecchA- maNikanakAdipratibandharahitAH ata eva na vidyate sannidhiH - paryuvitakhAdyAdeH saMcayo-dhAraNaM yeSAM te tathA, viTapAntareSu - zAkhAntareSu prAsAdAdyAkRtiSu parivasanaM - AkAlamAvAso yeSAM te tathA, yathepsitAn kAmAn-zabdAdIn kAmayante- arthAn bhuJjate ityevaMzIlA ye te tathA iti, atra ca jIvAbhigamAdiSu yugmivarNanAdhikAre AhArArthapraznottarasUtraM dRzyate, atra ca kAladoSeNa truTitaM sambhAvyate, atraivottaratra dvitIyatRtIyArakavarNakasUtre AhArArthasUtrasya sAkSAd dRzyamAnatvAditi, tenAtra sthAnAzUnyArthaM jIvAbhigamAdibhyo likhyate-- tesi NaM bhaMte ? maNuANaM kevaikAlassa AhAra samuppajjai !, goamA ! aTTamabhattassa AhAradve samuppajjai, puDhabIpupphaphalAhArA NaM te. * paNNattA samaNAso !, tIse NaM bhaMte! puDhavIe kerisae AsAe paNNatte ?, go0 ! se jahA NAmae gulei vA khaMDe yA samarAi vA macchaMDiAi vA pappaDhamoae i vA mised vA pupphuttarAi vA paumuttarAi vA vijayAi vA mahAvijayAi vA AkAsiAi vA AsiAi vA AgAsa phalovamAi vA uggAi vA aNovamAi vA imee acjhovavaNAe, bhave ejArUve ?, No igamaTTe samaTTe, sA NaM puDhavI itto itariA caiva jAva maNAmatariA caiva AsAeNaM paNNattA / tesi NaM bhaMte! pupphaphanoANaM kerisae AsAe paNNatte ?, gojamA ! se jahA nAma raNNo cAuraMtacakavaTTissa kahANe bhoaNajAe sayasahassanipphane vaNNeNuvavee jAva phAseNaM ubave AsAvaNijje visAya prathama-ArakavartI manuSyasya AhAra Adi varNyate Furwale rely ~ 238~ Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [22] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka 4.22 [22] dIpa zrIjambU- gine dippaNije dappaNiye mayaNije [vigyaNije piMhaNije sarvidiagAvapalhAyaNijje, bhave eArUve, No iNamaDhe samaDhe, tesi / zvakSaskAre dvIpazA- puSphaphalANaM etto itarAe ceva jAna AsAe paNNate (sUtra 22) prathamArakamticandrI teSAM bhadanta ! manujAnAM kevaikAlassa'tti saptamyarthe SaSThI kiyati kAle gate bhUya AhArArthaH samutpadyate-AhAra-nirAhArava0 yA vRttiH lakSaNaM prayojanamupatiSThate , bhagavAnAha-he gautama! aSTamabhaktasya, atrApi saptamyarthe SaSThI, aSTamabhakke'tikrAnte aahaa||118|| 18 rArthaH samutpadyate iti, yadyapi sarasAhAritvenaitAvatkAlaM teSAM zuddhadanIyodayAbhAvAt svata evAbhaktArthatA na nirjraarth| tapaH tathApyabhaktArthatvasAdhAdaSTamabhakta iti, aSTamabhaka copavAsatrayasya saMjJA iti, athaite yadAhArayanti tadAha'puDhavIpuSphe tyAdi, pRthivI-bhUmiH phalAni ca-kalpatarUNAmAhAro yeSAM te tathA, evaMvidhAste manujAH prajJaptAH he zramaNetyAdi pUrvavat / athAnayorAhArayormadhye pRthivIsvarUpaM pRcchannAha-tIseNa'mityAdi, tasyAH pRthivyAH kIdRza AsvAdaH prajJapto, yo yugaladharmiNAmanantarapUrvasUtre AhAratvenokta ityadhyAhArya, bhagavAnAha-gautama ! tadyathA nAma e ityAdi prAgvat , guDa:-iMcarasakvAtha iti, itiSAzabdI prAgvat, khaNDaM-guDavikAraH zarkarA-kAzAdiprabhavA matsaMDikA-khaNDazarkarAH puSpotsarApanottare zarkarAbhedAveva, anye tu parpaTamodakAdayaH khAdyavizeSA lokato'vaseyAH, eSAM madhuradravyavizeSANAM | // 118 // | svAminA nirdiSTeSu nAmasu etAdavArasA pRthivI bhavet kadAciditi vikalpArUDhamatirgautama Ai-bhavedetadpaH pRSivyA AsvAdaH, svAmyAha-gautama ! nAyamarthaH samarthaH, sA pRthivI ito-guDazarkarAderiSTatarikA eva, svArthe pratyayaH, anukrama [35] ~239~ Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [22] dIpa anukrama [35] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [2], mUlaM [22] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH Jin Ebeni akaraNAtkAntatarikA caiva priyatarikA caiveti parigrahaH, manaApatarikA eva AsvAdena prajJatA iti, atha puSpaphalAnAmAsvAdaM pRcchannAha-'tesi Na' mityAdi teSAM puSpaphalAnAM kalpadrusambandhinAM kITazaH-ka AsvAdaH prajJapto, yAni pUrvasUtre yugminAmAhAratvena vyAkhyAtAnI ti gamyaM, bhagavAnAha gautama ! tadyathA nAma rAjJaH, sa ca rAjA loke katipayadezAdhIzo'pi syAdata Aha-caturccanteSu samudratrayahimavatparicchinneSu cakreNa varttituM zIlamasyeti caturantacakravarttI, 'ataH samRddhyAdau ve' (zrIsi0 8-1-44) tyanena dIrghatvaM anena vAsudevato vyAvRttiH kRtA, tasya kalyANaM- ekAntasukhAvahaM bhojanajAtaM - bhojanavizeSaH zatasahasraniSpannaM- lakSavyayaniSpannaM, varNenAtizAyineti gamyate, anyathA sAmAnyabhojanasyApi varNamAtravattA sambhavatyeveti kimAdhikyavarNanaM 1, upapetaM yuktaM, yAvadatizAyinA sparzenopapetaM yAvat | gandhena rasena cAtizAyinopapetaM AsvAdanIyaM sAmAnyena visvAdanIyaM vizeSatastadrasamadhikRtya dIpanIyaM - abhivRddhikaraM | dIpayati jaTharAgnimiti dIpanIyaM, bAhulakAtkarttaryanIyapratyayaH, evaM darpaNIyamutsAhavRddhihetutvAt, madanIyaM- manmathajanakatvAt bRMhaNIyaM dhAtUpacayakAritvAt sarvANi indriyANi gAtraM ca prahlAdayatIti sarvendriyagAtraprahlAdanIyaM vaizadyahetutvAtteSAM evamuko gautama Aha-bhagavan ! bhavedetadrUpasteSAM puSpaphalAnAmAsvAdaH 1, bhagavAnAha - gautama ! nAyamarthaH | samarthaH, teSAM puSpaphalAnAmita: - cakravarttibhojanAdiSTatarakAdirevAkhAdaH, atra kalyANabhojane sampradAya evaM - cakravartti sambandhinInAM puMDhecAriNInAmanAtaGkAnAM gavAM lakSasyAddhArddhakrameNa pItagokSIrasya paryante yAvadekasyAH goH sambandhi Fur Fate &P Cy ~ 240~ Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- mUlaM [22] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata vakSaskAre prathamArakenarAvAsA diva. sU. 23-24 sUtrAMka [22] dIpa anukrama [35] zrIjana-18| yata kSIraM tavAddhakalamazAliparamAnarUpamanekasaMskArakadravyasamminaM kalyANabhojanamiti prasiddhaM, cakriNa strIrakaM ca dvIpazA- || vinA anyasya bhokturdurjaraM mahadunmAdakaM ceti // athaite uktasvarUpamAhAramAhArya va vasantIti pRcchatinticandrI te NaM bhaMte ! maNuyA tamAhAramAhAretA kahiM vasahi uti !, goamA ! rukkhagehALayA NaM te maNuA paNNacA samaNAso!, tesiNaM yA vRttiH bhaMte ! rukkhANaM kerisae AyArabhAvapaToAre paNNatte, goamA ! kUDAgArasaMThiA pecchaacchttjhythuubhtornngocrveimaacopphaalg||119|| aTTAlagapAsAyahammiagavaksabAlaggapoibhAvalabhIgharasaMThiA asthapaNe ittha bahane varabhavaNavisiTThasaMThANasaMThiA dumagaNA suhasIlalacchAyA paNNatA samaNAuso ! (sUtraM 23) atthi NaM bhaMte tIse samAe bharahe vAse gehAi vA gehAbaNAi vA?, gobhamA! No iNaDhe samaDhe, rukkhagehAlayA Na te maNuA paNNattA samaNAuso!, asthi NaM bhaMte ! tIse samAe bharahe vAse gAmAi vA jAva saMNivesAi vA!, goyamA! No iNa? samahe, jahicchiAkAmagAmiNo Na te maNuA paNNatA, asthi Na maMte ! asIi vA masIi vA kisIda vA vaNietti vA paNietti vA vANijoi vA !, No iNaDhe samaDhe, vavagayaasimasikisivaNiapaNiavANijA Na te maNuA paNNattA samaNAuso !, asthi NaM bhaMte ! hiraNNei vA suvaNNei vA kasei vA dUsei vA maNimotsiasaMkhasilappavAlarattarayaNasAvaijjei vA !, iMtA atthi, No ceva NaM tersi maNuANaM paribhogatAe havamAgacchai / asthi NaM bhaMte! bharahe rAyAivA juvarAyA i vA IsaratalavaramADhavibhakoDuMbiainbhasehiseNAvaisatyavAhAi vA !, goyamA ! No iNadve samahe, vagayaiDisakkArA gaM te maNuA, asthi bhaMte ! bharahe vAse dAsehavA pesei vA sissei vA bhayagei vA bhAihaei vA kammayaraei vA!, No iNaDhe samaDhe, vavagayaAbhiogA gaM te maNuA paNNattA samaNAuso !, asthi Na bhaMte ! tIse samAe bharahe vAse mAyAi vA piyAi vA bhAya0 bhagiNi0 bhajA putta0 bhUbhA0 suNDAi vA !, hatA BAR // 119 // prathama-ArakavartI manuSyasya AvAsa-Adi varNyate ~ 241~ Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [23-24] dIpa anukrama [36-37] "jambUdvIpa-prajJapti upAMgasUtra - 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [2], muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... - mUlaM [23-24] ....AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH atthi, No va NaM tikhe pemmabaMdhaNe samuppAda, atthi NaM bhaMte! bharahe vAse arIi vA veriei vA ghAyaei vA vahaei vA paDiNIyapa vA pacAmittei vA?, jo iNaTThe samaTThe, vanagayaverANusayA NaM te maNuA paNNattA samaNAuso !, asthi NaM bhaMte! bharahe vAse mittAi vA vayaMsAivA NAyaeva vA saMghADhiera vA sahAi vA suhIi vA saMgaeiti vA 1, haMtA atthi, No ceva NaM tesiM maNuANaM tice rAgabaMdhaNe samuppajjai, asthi NaM bhaMte ! bharahe vAle AvAhAi vA vIvAhAi vA jaNNAi vA saDhAi vA thAlIpAgAi vA mitapiMDanivedaNAi vA !, No iNa sama, vayagayaAvAhavI bAhujaNNasuddhathAlIpAkamita piMDanivedaNA NaM te maNuA paNNattA samaNAuso !, asthi NaM bhaMte ! marahe vAse iMdamahAti vA khaMd0 NAMga0 jakkha0 bhUa0 agaDa0 taDAga0 daha0 gadi0 rukkha0 pavaya0 dhUbha0 beiyamahAi vA !, Na Na sama, bavagayamahimA NaM te maNuA paM0, asthi NaM bhaMte! bharahe vAse paDhapecchAi vA NaTTa0 jaha0 maha0 muTTibha0 melaMbaga0 kaga0 pavaga0 lAsagapecchAi vA !, No iNaTTe samaTThe, banagayako uhalA NaM te maNuA paNNattA samaNAuso !, asthi NaM bhaMte! bharahe vAse sagaDhAi vA rahAi vA jANAi vA jugga0 gili bilDi0 sIbha0 saMdmANiAi vA ! jo iNaDe samaTThe, pAyacAravihArA NaM te maNuA paM0 samaNAuso !, atthi NaM bhaMte! bharahe vAse gAvIi vA mahisIi vA ayAi vA elagAi vA ?, haMtA atthi, No cevaNaM tesi maNuANaM paribhogattAe havamAgacchaMti, asthi NaM bhaMte! bharadde vAse AsAi vA hatyi0 uTTa0 goNa0 gavaya0 aya0 elaga0 pasaya0 mia0 varAha0 ruru0 sarabha0 camara0 kuraMgagokaNNamAiA !, haMtA asthi, No ceva NaM tesiM paribhogattAe havamAgacchati, asthi NaM bhaMte ! bharahe vAse sIhAi vA vA vA vigadIvigaacchataracchasiAlaviDAlasuNagakokaMtiyakolasuNagAi vA !, haMtA asthi, jo cevaNaM tesiM ANaM AbAI vA vAbAhaM vA chaviccheaM vA uppAryeti, pagaibhadayA NaM te sAvayagaNA paM0 samaNAMuso!, ai Fale&Prone Cy ~ 242 ~ 6161616161020 Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [23-24] dIpa anukrama [36-37] zrIjambUdvIpacAnticandrI - yA vRttiH // 120 // "jambUdvIpa-prajJapti upAMgasUtra - 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [2], mUlaM [23-24] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... ....AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH Genet - NaM bhaMte! bharahe vAse sAlIti vA bIhigohUmajavajavajavAi vA kalamanasUramuggamAsa tilakulatthaNipphAvaAlisadgaayasi kusuMbha ko vakaMguSaragarALagasaNasarisavamUlagabIAi vA hU~, haMtA asthi, No veSa NaM vesi maNuANaM paribhogattAe havamAgacchaMti, asthi NaM bhaMte ! bharahe bAse gaDDhAi vA darIovAyapavAyavisamavinalAi vA ?, No iTTe samaTThe, bharahe vAse bahusamaramaNije bhUmibhAge paNNatte se jahANAmae AliMgapukkhare vA0, asthi NaM bhaMte! bharade vAse khANUi vA kaMTagataNayakayavarAi vA patakayavarAi vA ? No NaTThe samaTThe, vanagayakhANukaMTagataNakayavarapattakayavarA NaM sA sabhA paNNattA, atthi NaM bhaMte! bharache vAse DaMsAi vA masagAi vA jUAi vA likkhAi vA DhikuNAi bApisubhAi vA !, No NaTThe samaTTe, dhavagayaDaMsamasagajUalikkharTikuNapisuA uddavavirahiA NaM sA samA paNNattA, asthi NaM bhaMte! bhara addI vA ayagarAi vA ?, haMtA asthi, No deva NaM tesiM maNumaNaM AvAhaM vA jAba pagaibhaddayA NaM te vAlagagaNA paNNattA, asthi NaM bhaMte ! bharahe DibAi vA DamarAi vA kalahayolakhAravairamahAjuDhAi vA mahAsaMgAmAi vA mahAsatyapaDaNAi vA mahApurisapaDhaNA bA, goyamA ! No Na samaDhe, vavagavaverANubaMdhA NaM te maNuA paNNattA!, asthi NaM bhaMte! bharahe vAse dubbhUANi vA kularogAi vA gAmarogAi vA maMDaLarogAi vA poTTa0 sIsaveaNAi vA kaSNoacchiNaidaM taveaNAi vA kAsAi vA sAsAi vA sosAi vA dAhAi vA risAi vA ajIragAi vA daodarAi vA paMDurogAi vA bhagaMdarAi vA egAhiAi vA beAhiAi vA teAhiAi vA cautthAhiAi bA iMduggahAi vA dhaNuggaddAi vA saMdaggahAi vA kumAraggaddAi vA jakkhamAhAi vA bhUaggahAi vA macchasUlAi vA himayasUlAI vA poTTa0 kucchi0 joNisUlAi vA gAmamArI vA jAva saNNivesamArIda vA pANikkhayA jaNakkhayA kulaksayA vasaNanbhUamaNAriA !, goyamA ! No NaTTe samadve, vavagayarogAyaMkA NaM te maNuA paNNattA samaNAuso ! (sUtraM 24 ) Fur Fraternal Use Only ~ 243 ~ 2vakSaskAre prathamArake narAvAsA diva. sU. 23-24 // 120 // jantarya Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [2], --------...---- -- mUlaM [23-24] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [23-24] 'te Na' mityAdi, te bhadanta ! manujAstamanantaroditasvarUpamAhAramAhArya va vasatI-kasminnupAzraye upayanti-upagacchanti !, bhagavAnAha-gautama ! vRkSarUpANi gRhANi AlayA-AnayA yeSAM te tathA evaMvidhAste manujAH prajJaptAH, he zramaNetyAdi pUrvavat , athaite gehAkArA vRkSAH kisvarUpA iti pRcchati-'tesiNaM bhaMte / rukkhANa'mityAdi praznasUtra-19 padayojanA sulabhA, AkArabhAvapratyavatAraH prAgvat , bhagavAnAha-gautama! te vRkSAH kUTa-zikharaM tadAkArasaMsthitAH, prekSA | iti padaikadeze padasamudAyopacArAt prekSAgRha-nATyagRha, 'dvandvAnte zrUyamANaM padaM pratyekamabhisambadhyate' iti saMsthita zabdaH sarvatra yogyaH, tena prekSAgRhasaMsthitA iti vyAkhyeyaM prekSAgRhAkAreNa saMsthAnavanta ityarthaH, evaM chatradhvajatoraNa-| S| stUpagopuravedikAcopphAlaaTTAlakapAsAdahahgavAkSavAlAprapotikAvalabhIgRhasaMsthitAH, tatra chatrAdyAH pratItAH, go-18 puraM-puradvAraM vedikA-upavezanayogyA bhUmiH copphAlaM nAma mattavAraNaM ahAlaka:-prAgvat prAsAdo-devatAnAM rAjJAM cA | 18| gRhaM ucchyabahulo vA prAsAdaH te cobhaye'pi paryantazikharAH hammya-zikhararahitaM dhanavaMtAM bhavanaM gavAkSA-spaSTaH / vAlAprapotikA nAma jalasyopari prAsAdaH balabhI-chadirAdhArastatpradhAnaM gRhaM, atrAyamAzayaH kecidvRkSAH kUTasaMsthitAstadanye prekSAgRhasaMsthitAstadapare chatrasaMsthitA, evaM sarvatra bhAvyaM, anye tu atra-suSamasuSamAyA bharatavarSe bahavo barabhavana-6 sAmAnyato viziSTagRhaM tasyeva yadviziSTaM saMsthAnaM tena saMsthitAH zubhA zItalA chAyA yeSAM te tathA evaMvidhA drumagaNA118 prajJaptAH, he zramaNetyAdi pUrvavat, prAggehAkArakalpadrumasvarUpavarNake ukke'pi pate paramapuNyaprakRtikA yugmina eSu saunda-18 dIpa Recenseseseseeseaeoeseate anukrama [36-37] zrImanyU. 21 ~ 244 ~ Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [2], --------...---- --- mUlaM [23-24] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [23-24] yA ciH zrIjammU-18 zriyevAzrayeSu vasantIti jJApanArtha punastadvarNakasUtrArambhaH sArthaka iti , nanu tadA gRhANi na santiI, santyapi vA 8vakSaskAre 18|| gRhANi dhAnyavanna teSAmupabhogAyAyAntItyAzaGkamAnaH pRcchati-'asthi NamityAdi, astItyasya tyAdipratirUpakAvya- prathamArake nticandrI-1 basya vacanatrayasadRzarUpatvena santIti vyAkhyeyaM, santi bhadanta ! tasyAM samAyAM bharatavarSe gehAni vA pratItAni geheSu narAvAsA AyatanAni ApatanAni vA-upabhogArthamAgamanAni, uttarasUtraM tu prAgvat, etena tadA manuSyAdiprayogajanyagRhA- diva.sa. // 121 // bhAvastata eva teSAmupabhogArtha tatrApatanAbhAvazcokta iti, 'asthi NaM bhaMte ! tIse' ityAdi, uktavazyamANeSu eSu yugmi-RI 23-24 satreSu praznottarAlApakayorvAkyayoryojanA prAgvat , navaraM grAmA vRttyAvRtAH karANAM gamyA vA yaavtkrnnaangraadipri-|| mahaH, tatra nagarANi caturgopurojhAsIni na vidyate karo yeSu tAni nakarANi vA-kararahitAni, nakhAdinipAtanAdapaApa siddhiA, nigamA:-prabhUtavaNigvargAvAsAH, prasuprAkAranivaddhAni kacinnadyadriveSTitAni vA kheTAni, kSulakamAkAraveSTitAni | abhitaH parvatAvRtAni vA karbaTAni, arddhatRtIyaganyUtAntAmarahitAni grAmapaJcazatyupajIvyAni vA maDambAni, pattanAni / jalasthalapathayuktAniralayonibhUtAni vA, sindhuvelAvalayitAni droNamukhAni, AkarA-hiraNyAkarAdayaH, AzramA:-tApasAzrayAH, sambAdhA:-zailaGgasthAyino nivAsAH yAtrAsamAgataprabhUtajananivezAvA, rAjadhAnyo yatra nagare pattane anyatra // 12 // vA vayaM rAjA vasati, sannivezA-yatra sArthakaTakAderAvAsA bhavanti ?, anottara-nAyamarthaH samarthaH, atrArthe vizeSaNadvArA | hetumAha-yathepsitaM-icchAmanatikramya kArma-atyartha gAmino-gamanazIlAste manujAH, atrAtyarthakathanena teSAM sarvadApi svA 9929 dIpa anukrama [36-37] 08290sraeraaraara ~245~ Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [2], ------ --- mUlaM [23-24] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [23-24] dIpa tannyamuktaM, grAmanagarAdivyavasthAyAM tu niyattAzrayatvena teSAmicchAnirodhaH syAt , jIvAbhigame tu 'jahecchiakAmagAmiNo' | ityasya sthAne 'ja necchiakAbhagAmiNo' iti pAThaH, tatrAyamarthaH yad-yasmAnnepsitakAmagAminaH na icchit-icchaavissyii| kRrta necchitaM, nAyaM nakintu nazabda ityanAdezAbhAvaH, yathA 'nake dveSasya paryAyA' ityatra, necchita-icchAyA aviSayIkRtaM kAma-vecchayA gacchantItyevaMzIlA necchitakAmagAminaste manujA iti, yadyapi gRhasUtreNaivArthApattyA grAmAdyabhAvaH sUciIS tastathApyavyutpannavineyajanavyutpattyarthametatsUtropanyAsaH, 'asthi Na'mityAdi, atrAsi:-khaGgaH yamupajIvya janaH sukhaIS siko bhavati yadvA sAhacaryalakSaNayA asizabdena atra asyupalakSitAH puruSA gRhyante, evamotanavizeSaNeSvapi yathAyogaM| IS jJeyaM, mapI yadupajIvanena lekhakakalA, kRSi:-karSaNaM vaNik-paNyAjIvaH paNita-krayANakaM vANijya-satyAnRtamarpaNagrahaNA | diSu nyUnAdhikAdyarpaNamityarthaH, nAyamarthaH samarthaH, yataste vyapagatAni asimapIkRSivaNikpaNitavANijyAni yebhyaste / tathA manujA prajJaptA iti| 'asthi NamityAdi, hiraNyaM-rupyamaghaTitasuvarNa vA suvarNa-ghaTitaM kAMsya-pratItaM dRSyaMvanajAti: maNi:-candrakAntAdiH mauktika-vyaktaM zo-dakSiNAvarcAdiH zilA-AndhapeSaNAdikA pravAla-pratIta rakaralAni-padmarAgAdIni svApateyaM-rajatasuvarNAdidravyaM, nanu yadi hiraNyaM rUpyaM tadA rUpyakhAnI tatsambhavaH yadi cAghaTitasuvarNa tadA suvarNakhAnI paraM ghaTita suvarNa tathA tAvatrapusaMyogajaM kAMsyaM tathA tantusantAnasambhavaM dRSyaM tatra kathaM sambhaveyuH?, zilpiprayogajanyatvAt teSAM, na ca tAnyatrAtItotsarpiNIsatkanidhAnagatAni sambhavaMtIti vAcyaM, Secececedeseeeeeeeeeeeeeeo Reseseeeeeeeeeeeee anukrama [36-37] ~ 246~ Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra 2], ---------....----- -- mUlaM [23-24] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [23-24] dIpa zrIjammU-18| sAdisaparyavasitaprayogavandhasyAsadheyakAlasthiterasambhavAt ,egorugottarakurusUtrayoretadAlApakasyAkathanaprasaGgAt , ucyate, vakSaskAre dvIpazA- 18 saMharaNapravRttakrIDApravRttadevaprayogAt tAni sambhavantIti sambhAvyate, ihottara-hanteti vAkyArambhe komalAmantraNe vA, prathamArake nticandrI 18 asti hiraNyAdikamiti zeSaH, naiva teSAM manujAnAM paribhogyatayA habamiti-kadAcidAgacchati, 'asthi Na' mityAdi, narAvAsApAzacanaasti rAjA iti vA cakravartyAdi yuvarAjo (vA) rAjyAI itiyAvat Izvaro-bhogikAdiH aNimAghaSTavidhaizcaryayukto vA diva.sU. 23-24 // 122 // talavara:-santuSTanarapatipradattasauvarNapaTTAlaGkRtaziraskacaurAdizudadhikArI mADambikaH-pUrvokkamaDambAdhipaH kauTumvikaH katipayakuTumbaprabhuH ibhyo-yavyanicayAntarito hastyapi na dRzyate, ibho-hastI tatpramANaM dravyamahatIti niruktA|dibhyaH, zreSThI-zrIdevatAdhyAsitasauvarNapaTTAlaGkRtazirAH purajyeSTho vaNivizeSaH, senApatiH-yadAyattA nRpeNa caturaGgasenA kRtA bhavati, sArthavAho-yo gaNimAdi krayANakaM gRhItvA dezAntaraM gacchan sahacAriNAmadhvasahAyo bhavati?, atrottaramzanAyamarthaH samarthaH, vyapagatA Rddhirvibhavaizvarya satkArazca-sevyatAlakSaNo yebhyaste tathA, 'asthi Na'mityAdi, dAsa-AmakaraNaM krayakrItaH gRhadAsIputro vA preSyA-preSaNA) jano dUtAdiH ziSya-upAdhyAyasyopAsakaH zikSaNIya ityarthaH, bhRtako-niyatakAlamavadhiM kRtvA vetanena karmakaraNAya dhRtaH duSkAlAdau nizrito vA, bhAgiko-dvitIyAdyazamAhI, karma-TR // 122 // jAkaraH-chagaNapuJjAdyapanetA, atrAha-nAyamarthaH samarthaH, yataste manujA vyapagatamAbhiyogya-Abhiyogika karma yebhyaste tathA, atrAbhiyogyazabdAt karmaNi yapratyaye "vyaJjanAt paJcAmAntasthAyAH svarUpe vA" (zrIsiddhahai0a0) ityanenaikasya yakArasya anukrama [36-37] ~247~ Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [2], ---------...-....--- --- mUlaM [23-24] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [23-24] lopa iti| 'asthi Na' mityAdi, mAtA yA prasUte pitA yo bIja niSiktavAn bhrAtA yaH sahajAto bhaginI sahajAtA bhAryA-bhogyA janyaH putraH janyA strI duhitA snuSA-putravadhUH, atra bhagavAnAha-hantetyAdi, naiva caH punaratheM teSA manu-18 | jAnAM tIvaM-utkaTa premarUpaM bandhanaM samutpadyate, tathAvidhakSetrasvabhAvAt pratanupremabandhAste yugmina iti, nanu caturSa, kuTumbamanuSyeSu snuSAsambandho yathA ApekSikastathA bhrAtRvyabhAgineyAdisambandhaH kathaM na sambhavI , ucyate, kuberadattakuberadattAsvakabhAvavat so'pyupalakSaNAd grAhyaH, paraM sphuTavyavahAratvenema eva sambandhAH, 'asthi Na' mityAdi, ari:sAmAnyataH zatruH vairiko-jAtinibaddhavairopetaH ghAtako-yo'nyena ghAtayati vadhaka:-svayaM hantA vyathako vA-capeTAdinA tADakaH pratyanIka:-kAryopaghAtakaH pratyabhitro-yaH pUrva mitraM bhUtvA pazcAdamitro jAtaH amitrasahAyo vA 1, ihAcAryaH-nA-18 |yamiti, yato vyapagato vairajanyo'nuzayaH-pazcAttApo yebhyaste tathA, vairaM kRtvA hi tadutthaphalavipAke pumAnanuzete iti / 'asthi Na' mityAdi, atra mitraM-snehAspadaM vayasyaH-samAnavayAH gADhatarasnehAspadaM jJAtakA-svajJAtIyaH yadvA jJAtaka:-18 | saMvAsAdinA jJAtaH sahajaparicita ityarthaH saGghATikaH-sahacArI sakhA-samAnakhAdanapAno gADhatamasnehAspadaM suhRd| mitrameva sakalakAlamavyabhicAri hitopadezadAyi ca sAGgatikaH-saGgatimAtrapaTitaH, hantetyAdi pUrvavat, na caiva teSAM | manujAnA tI rAgarUpaM bandhanaM smutpdyte| 'asthi Na' misAdi, atra cAha-AhUyante svajanAstAmbUladAnAya yatra sa | AvAho-vivAhAt pUrva tAmbUladAnotsavaH vivAhaH-pariNAyanaM yajJaH-pratidivasa svasveSTadevatApUjA zrAddhaM-pitRkriyA dIpa eseseseseseseaeseseroeneseaer anukrama [36-37] ~ 248~ Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [23-24] dIpa anukrama [ 36-37] vakSaskAra [2], mUlaM [23-24] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpacAnticandrI yA vRttiH // 123 // "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRtti:) JE(into | sthAlIpAkaH - sampradAyagamyaH mRtapiNDanivedanAni - mRtebhyaH smazAne tRtIyanayamAdiSu dineSu piNDanivedanAni - piNDasama - rpaNAni 1, atrottaraM nAyamarthaH samarthaH, vyapagatAvAhavivAhayajJa zrAddhasthAlIpAkamRtapiNDanivedanAste manujAH / 'atthi NamityAdi, indraH pratItastasya mahaH - pratiniyatadivasabhAvI utsavaH, evamagre'pi, skandaH - kArttikeyaH nAgo-bhavanapati| vizeSaH yakSabhUtau-vyantaravizeSI 'agaDa' ti avaTaH- kUpaH taDAgaH - saraH brahanadIrUkSaparvatAH pratItAH stUpaH- pIThavizeSaH caityaM ca - iSTadevatAyatanaM, atrAha - vyapagatamahimAnaste manujAH prajJaptAH / 'atthi Na'mityAdi, naTA - nATavitAraH teSAM prekSA- prekSaNakaM kautukadarzanotsukajanamelakaH, evamagre'pi, nRtyanti sma nRttAH - karttari kaH pratyayaH nRttavidhAyinaH jalAvaratrAkhelakAH malA-bhujayuddhakAriNa mauSTikA - mallA eva ye muSTibhiH praharanti biDambakA - vidUSakAH mukhavikArAdibhi-|| rjanAnAM hAsyotpAdakAH kathakAH - sarasakathAkathanena zrotRrasotpattikArakAH plavakA - ye jhampAdibhirgarttAdikamutplavante | garttAdilaGghanakAriNaH ityarthaH athavA taranti nadyAdikaM ye iti lAsakA ye rAsakAn dadati teSAM prekSA, upalakSaNAdAkhyAyakaprekSAdigrahaH, atrottaraM - nAyamarthaH samarthaH, yato vyapagatakutUhalAste manujAH prajJaptAH / 'atthi Na'mityAdi, | atra zakaTAni pratItAni rathAH - krIDArathAdayaH vAyante - gamyante ebhiriti vyutpattyA yAnAni uktavakSyamANAtirikAni gantryAdIni yugyaM - puruSotkSitamAkAzayAnaM jampAnamityarthaH 'gilli'tti puruSadvayotkSiptA DolikA 'thilli'ti vesarAdidvaya vinirmito yAnavizeSaH zivikA-pratItA syandamAnikA- puruSAyAmapramANaH zivikAvizeSaH, atra prativacaH Fur Fraternal Use O Se6616: ~ 249~ 2vakSaskAre prathamArakenarAvAsAdiva. sU. 23-24 // 123 // Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [2], ------ --- mUlaM [23-24] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [23-24] eeseseseseseeeeee nAyamityAdi, pAdacAreNa na tu zakaTAdicAreNa vihAro-vicaraNaM yeSAM te tathA manujA ityAdi / asthi Na'mityAdi, atra | gomahiSyajAH spaSTAH, eDakA-uracI, Aha-'no ceve'tyAdi na ca teSAM manuSyANAM paribhogyatayA kadAcidAgacchanti, naitAsAM dugdhAvi tessaamupbhogymitiyaavt| 'asthi Na'mityAdi, atrAzvAH hastinaH uSTrAH pratItAH goNA-gAvaH gavayobanagavaH ajaiDako spaSTau praznayA-dvikhurA ATavya pazuvizeSAH mRgavarAhI vyaktI ruraco-mRgavizeSAH zarabhA-aSTApadAH camarA-araNyagavo yAsAM pucchakezAzcAmaratayA bhavanti zabarA-yeSAmanekazAkhe zRGge bhavataH kuraGgagokarNI mRgabhedau zRGgAvarNAdivizeSAzca sAmarthyagamyAH, atrottaram-hanteti komalAmantraNe, santi, na caiva teSAM prathamasamAbhAvinA manuSyANAM ythaasmbhvmaarohnnaadikaaryepuupyujynte| atha nAkharapraznasUtramAha-'atthiNa'mityAdi, atra siMhA:-kesariNaH vyAghrAHpratItAH vRkA-IhAmRgAHdvIpina:-citrakAH rukSA-acchabhallAH tarakSavo-mRgAdanAH zRgAlA vyakAH biDAlA-mArjArAH zunakA:-zvAnaH kokantikA-lomaTakA ye rAtrI ko ko ityevaM ravanti kolazunakA-mahAzUkarAH, atrottaram-santi, paraM naiva teSAM manujAnAM AvAdhAvA-IpadvAdhAM vyAbApAM vA-vizeSeNAbAdhAM chavicchedaM vA-carmakartanaM utpAdayanti, yataH prakRtibhadrakAste zvApadagaNAHprajJaptA aviNamityAdi,anna zAlayaH-kalamAdivizeSAH bIhayaH-sAmAnyataH godhUmayavau / pratIto yavayavA-yavavizeSAH 'kala'ti kalAyAtripuTAkhyA vRttacaNakA vA masUrA-mAlavAdidezaprasiddhA dhAnyavize-18 pA mudgamApatilAH kulatthA:-capalakatulyAzcipiTA bhavanti niSpAvA-vallAH 'AlisaMdaga'tti capalakAH alasI-dhAnya dIpa Seceaeseseaeseseaeseseseeeesed anukrama [36-37] Jimillenni rjimmitrarelu ~250~ Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [23-24] dIpa anukrama [ 36-37] vakSaskAra [2], mUlaM [23-24] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAnticandrI yA vRttiH // 124 // Jon Elbenicim "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) 313131 yasya tailaM alasItailamiti pratItaM 'kusuMbha'tti laTTAkANAH yatpurvastrAdirAgaH samutpAdyate kodravAH pratItAH kadbhavaHpItataNDulAH 'baraga'tti barahI dhAnyavizeSaH sapAdalakSAdiSu prasiddhaH rAlakaH - kavizeSa eva sa cAyaM (vizeSaH ) | bRhacchirAH kaGguralpazirA rAThakaH, zaNaM tvakpradhAnanAlo dhAnyavizeSaH sarpapAH pratItAH mUlakaM- zAkavizeSaH tasya | bIjAni, prAkRtatvAt kakAralopasandhibhyAM niSpattiH, atrottaram - santi, na ca teSAM manujAnAM paribhogyatayA kadAci | dAyAnti kalpadrumapuSpaphalAyAhArakatvAtteSAmiti, 'atthi Na'mityAdi, atra garttA - mahatI khaDDA darI - mUSikAdikRtA laghvI khaDDA avapAna:- prapAtasthAnaM yatra calan janaH saprakAze'pi patati prapAto-bhRguryatra janaH kAcit kAmanAM kRtvA prapatati viSamaM durArohAvarohasthAnaM vijjalaM snigdhakarddamAvilasthAnaM yatra jano'tarkita eva patati, nAyamarthaH samartha ityAdi, na santItyarthaH, bharatavarSe bahusamaramaNIyo bhUmibhAgo yataH prajJaptaH 'se jahA NAmae' ityAdi varNakaH prAgvad || jJeyaH / 'atthi Na' mityAdi, atra sthANuH - UrdhvakASThaM kaNTakaH-spaSTaH tRNAnyeva kacavaraH patrANyeva kacavaraH, atrAha - 'ne' tyAdi, yato vyapagatasthAMNuyAvatpatrakacavarA sA- suSamasuSamA nAstrI samA-arakaH prajJaptA / 'atthi Na'mityAdi, atra daMzama| zakayUkAlikSAH spaSTAH DhikuNA matkuNAH yadAhuH zrIhemasUrayo dezyAM- "makuNae TiMkuNa DhaMkuNA tahA DhaMkaNI pihANIe" iti, pizukAH- caJcaTAH, atrAcArya:- vyapagatadaMzamazakayUkAlikSA tathA DhikuNApizukopadravavirahitA, pazcAt karmadhArayaH, sA samA prajJaptA, atra sUtre vyapagatetyAdivizeSaNasya karmadhArayaM vinA vyAkhyAnakaraNe prastutamUlAdarze virahiatti Fur Ele&ione Oy ~ 251~ 2vakSaskAre prathamArakenarAvAsAdiva. sU. 23-24 // 124 // Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [2], --------...---- -- mUlaM [23-24] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [23-24] padaM pramAdApatitamiti jJeyaM, tadarthasya tattvato vyapagatapadenaivoktatvAt / 'asthi Na'mityAdi, atra ahayaH-sAmAnyataH // sarpAH ajagarA:-mahAkAyasarpAH zeSa pUrvavat, yataH prakRtibhadrakAste vyAlagaNAH-sarisRpajAtIyagaNAH prajJaptA iti / | atra grahayuddhasUtraM jIvAbhigamAdiSu sAkSAd dRSTamapi etatsUtrAdarzeSu na dRSTamiti na vyAkhyAyAmapyalekhi / 'asthi Na mityAdi, atra DimbaDamarau pUrvavat , kalaho-vacanarATiH bolo-bahUnAmA+nAmavyaktAkSaradhvanikaH kalakalaH kSAra:1|| parasparaM matsaraH vaira-parasparamasahamAnatayA hiMsyahiMsakatAdhyavasAyaH mahAyuddhAni-vyavasthAhInA mahAraNAH mahAsaGghAmA: cakrAdinyUharacanopetatayA savyavasthA mahAraNAH mahAzastrANi-nAgavANAdIni teSAM nipatanAni-hiMsAdhyA ripumocanAni, mahAzastratvaM caiteSAmaddhatavicitrazaktikatvAt, tathAhi-nAgavANA dhanuSyAropitA bANAkArA mukkAca santo jAjvalyamAnAsahyolkAdaNDarUpAstataH parazarIre saGkrAntA nAgamUtIbhUya pAzatvamaznuvate, tAmasavANAstu sakalaraNo byA-18 pimahAndhatamasarUpatayA pavanavANAzca tathAvidhapavanasvarUpatayA vahibANAzca tAdRzavahiprakAreNa pariNatAH prativairivAhi-18 | nISu vinotpAdakA bhavanti, evamanyeSvapi svasvanAmAnusAreNa svasvajanyakAryamutpAdayanti, ukkaM ca-"citraM zreNika ! te 18 bANA, bhavanti dhanurAzritAH / ulkArupAca gacchantaH, zarIre nAgamUrtayaH // 1 // kSaNaM bANAH kSaNaM daNDAH, kSaNaM | paashtvmaagtaaH| AmarA hyastrabhedAste, ythaacintitmuurtyH||2||" mahApuruSA:-chatrapatyAdayasteSAM patanAni-kAladharmanayanAni, tata eva mahArudhirANi-chatrapatyAdisatkarudhirANi teSAM nipatanAni-pravAharUpatayA vahanAni, anottaram-18 eseeeeeeeeeeeeeeee dIpa brasaaraasaa2292029aapas292906 anukrama [36-37] ~252~ Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [2], ------ -- mUlaM [23-24] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [23-24] yA kRttiH | diva. sU. dIpa zrIjamyU-18 netyAdi, yataste vyapagato vairasthAnubandhaH-santAnabhAvena pravRttiryebhyaste tathA manujAH prjnytaaH| 'aviNamityAdi, anna vakSaskAre | duSTA-janadhAnyAdInAmupadravahetutvAdbhUtAH-sattvA undarazalabhapramukhA Itaya ityarthaH kularogagrAmarogamaNDalarogA yathottara prathamArakenticandrI18 bahusthAnavyApinaH, 'poTTatti dezyatvAd udaraM zIrSa-mastakaM tadvedanA karNoSTAkSinakhadantavedanAH kaNThyAH, kAsavAsI narAvAsAvyaktI, zoSa:-kSayarogaH dAhaH-spaSTaH arzI-gudAkAraH ajIrNa-vyaktaM dakodaraM-jalodaraM pANDurogabhagandarau pratItI hai| // 125 // ekAhiko-yo jvara ekAdinA'ntarita AyAti, evaM dvidinAntaritto vyAhikaH tribhirdinarantaritakhyAhikaH caturthena 8 18| dinenAntaritazcaturthAhikaH indragrahAdayastu unmattatAhetavo vyantarAdidevaMkRtopadvAH dhanurmahaH-sampradAyagamyaH mastaka-18 zUlAdIni pratItAni prAme uktasvarUpe mAri:-yugapadrogavizeSAdinA bahUnAM kAladharmaprAptiH, evamagre'pi, yAvatkaraNA-18 nagaramAriprabhRtiparigrahaH, prANikSayo-gavAdikSayaH janakSayo-manuSyakSayo kulakSayo-zakSayaH, ete ca kathambhUtA ityAha| vyasanabhUtA-janAnAmApatAH anAryAH-pApAtmakAH, aba vibhaktilopamakArAmamo prAkRtatvAt , atrAha-netyAdi, vyapagato roga:-cirasthAyI kuSThAdirAtaGkaH-AzughAtI zUlAdiryebhyaste tathA manujAH prajJaptAH, he zramaNa ! he AyuSman / athaiSAM bhavasthitiM pRcchati, // 125 // tIse NaM bhaMte ! samAe bhArahe vAse maNuANaM kevaibha kAlaM ThiI paNNattA !, godhamA ! jahaNeNaM desUNAI tiNi paliovamAI ukoseNaM desUNAI tiNi paliovamAI, sIse Ne bhaMte ! samAe bhArahe vAse maNuANaM sarIrA kevai uccatteNaM paNNattA !, goamA ! jahanne] anukrama [36-37] ese prathama-ArakavartI manuSyasya sthiti-Adi varNyate ~253~ Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ---------------- ---- mUlaM [25] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [25] niSNi gAuAI unakoseNaM tiNNi gAuAI, te NaM bhaMte ! maNuA kiMsaMghayaNI paNNatA !, gobhamA ! vaharosabhaNArAyasaMdhayaNI paNNatA, tesiNaM bhaMte! maNuANaM sarIrA kiMsaMThiA paNNattA !, goamA! samacaurrasasaMThANasaMThiA, tesi NaM maNuANaM vechappaNNA piTThakaraMkhyasayA paNNattA samaNAuso !, te paM bhaMte ! maNuA kAlamAse kAlaM kicA kahiM gacchanti kahiM uvavajaMti ?, go0! chammAsAvasesAA jualagaM pasarvati, egUNapaNNaM rAiMdiAI sArakhaMti saMgoveti 2 ttA kAsittA chIicA jaMbhAittA akiTTA avahiA apariAvitrA kAlamAse kAlaM kiccA devaloemu uvavaaMti, devaloaparigahA gaM te maNuA paNNattA, tIse paM bhaMte ! sabhAe bharahe bAse kaivihA maNussA aNusajitthA !, go0 ! chavihA paM0,0-pamhagaMdhA 1 miagaMdhA 2 amamA 3 teatalI 4 sahA 5 saNicArI 6 (sUtra25) prAyaH kaNThyaM sUtrametat , navaraM dezonAni trINi palyopamAni sthitiyugminIM pratItya mantavyA, dezazcAtra pasyopamAsayabhAgarUpo jJeyo, yaduktaM jIvAbhigame devakuruttarakurustriyamadhikRtya-"devakuruuttarakuruakammabhUmagamaNussitthINaM || bhaMte ! kevaiaM kAlaM ThiI paNNattA, go! desUNAI tiNi paliovamAI paliovamassa asaMkhejaibhAgeNaM UNagAI, 18|ukoseNaM tiNNi pliovmaaii"| athAvagAhanAM pRcchannAha-'tIse Na'mityAdi sugama, naparaM dezonAstrayaH krozA api // yugminI pratItya "uccatteNaM NarANa thovoNamUsiAoM' iti vacanAt, yadyapi 'dhaNusahassamUsiAo' iti pUrvasUtreNe| teSAmavagAhanA labhyate tathApi jaghanyotkRSTavizeSavidhAnArthaM punrvgaahnaasuutraarmbhH| teNa'mityAdi, atra kiM ca tasaMhananaM ceti karmadhArayaH, pazcAdastyarthe inpratyayaH, 'gautame'tyAdi, vajarSabhanArAcasaMhananAste manujA iti, 'tesi 'mi-18 / dIpa serviceaesedesesesectroescree anukrama [38] cceseaeeseceaee ~ 254 ~ Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [25] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: | narANAM prata sUtrAMka [25] zrIjamyU- tyAdi sugama, navaraM kiM saMsthita-saMsthAnaM yeSAM te tathA, yadyapi pUrvavarNakasUtre vizeSaNadvArA eSAM saMhananAdikamAkhyAtaM tathApi vakSaskAre dvIpazAH sarveSAmapi tatkAlabhAvinAmekasaMhananAdimAtratAkhyApanArthamastha sUtrasya praznottarapaddhatyA nirdezena na paunaruktyamAzaGkanIyaM, | prathamAraka PAPER ata evAgravartini pRSThakaraNDakasUtre tesiNa! bhaMte maNuANa'mityatra kevaiA piTThakaraMDakasayA paNNattA?, goamA' iti prazna sthityAdi sUtrAMzo'dhyAhArya iti tesiNa'mityAdi, teSAM pRSThakaraNDakazatAni-pUrvoktasvarUpANi kiyanti ?, atra bhagavAnAha-dve ssttp||12|| cAzadadhike pRSThakaraNDakazate prajJapte ityarthaH, 'teNa'mityAdi, te manujAH kAlasya-maraNasya mAso yasmin kAlavizeSe avazya kAladharmaH tasmin kAlaM kRtvA, mAsasyopalakSaNatvAt kAladivase ityAdyapi draSTavyaM, kva gacchanti-kotpadyante iti praznada18| ye'pi 'devalopasu uvavajjatI'tyekamevottaraM gamanapUrvakatvAdutpAdasyotpAdAbhidhAne gamana saamrthyaadvgtmevetyaashyaaditi,8|| 18 athavA gatirdezAntaraprAptirapi bhavatIti ka gacchantItyetadeva paryAyeNAcaSTe-'utpadyante' utpattidharmANo bhavanti, ata evo rasUtre 'uvavajaMtItyevoka, svAmyAha-gautameti SaNmAsAvazeSAyuSaH kRtaparabhavAyurghandhA iti gamya, yugalakaM prasucata || iti, eteSAmAyukhibhAgAdau parabhavAyurvandhAbhAvamAha, taccaikonapaJcAzataM rAtriMdivAmyahorAtrANi yAvat, saMrakSanti|| ucitopacArakaraNataH pAlayanti-saMgopayanti anAbhogena hastaskhalanakaSTebhyaH, saMrakSya saGgopya ca kAsitvA-kAsaM | // 126 // vidhAya kSutvA-dhutaM vidhAya jambhayitvA-z2ambhAM vidhAya akliSTAH svazarIrotthaklezavarjitAH avyathitAH-pareNAnApA|ditaduHkhA aparitApitA:-svataH parato vA'nupajAtakAyamanaHparitApA, etena teSAM sukhamaraNamAha, kAlamAse kAlaM etaceaestates dIpa anukrama [38] ~255~ Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [25] dIpa anukrama [38] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [2], mUlaM [25] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH bhIjambU. 22 kRtvA devalokeSu-IzAnAmtasuralokeSUtpadyante, svasamahInA yuSkareSveva tadutpattisambhavAt atra kAlamAsa iti kathanena tatkAlabhAvimanujAnAmakAlamaraNAbhAvamAha, aparyAtakAntarmuhUrttakAlAnantaramanapavarttanIyAyuSkatvAt, atrAha kazcit nanu sarvathA varttamAnabhavAyuHkarmapudgalaparizATakAlasyaiva maraNakAlatvAt kathamakAlamaraNamupapadyate, yada| bhAvo varttamAnasamAyAM nirUpyate iti cet, satyaM dvidhA hyAyurnaratirazcAM-apavarttanIyamanapavarttanIyaM ca tatrAcaM bahukAlavedyaM sattathA'dhyavasAyayogajanitazlathabandhana baddhatayodIrNasarvapradezApramapavarttanA karaNavazAdalpIyaH kAlena rajjudahananyAyena nivAsonyAyena muSTijalanyAyena vA yugapadvedyate, itarantu gaoNDhabandhanavaddhatayA'napavarttanAyogya krameNa vedyate, tena bahuSu varttamAnArakocitamanapavarttanIyamAyuH krameNAnubhavatsu satsu yadekasya kasyacidAyuH parivarttate tadA tasya lokairakAlamaraNamiti vyapadizyate, 'paDhamo akAlamacca' ityAdivat tenAnyadA akAumaraNasyApi sambhavAttattadAnIM tanniSedha iti na doSa iti / atha kathaM te devalokeSUtpadyante ityAha-yato devaloko bhavanapatyAdyAzrayarUpastasya tathAvidhakAlasvabhAvAt tadyogyAyurbandhena parigrahaH - aGgIkAro yeSAM te tathA devalokagAmina ityarthaH, eSAM caikonapaJcAzaddinAvadhi pari| pAune kecidevamavasthAmAhuH - saptottAnazayA lihanti divasAn svAGgaSThamAryAstataH, ko riGkhanti padaistataH kalagiro yAnti | svaladbhistataH / stheyobhizca tataH kalAgaNabhRtastAruNya bhogodgatAH, saptAhena tato bhavanti suddagAdAne'pi yogyAstataH // 1 // atra vyAkhyA-AryAH sapta divasAn - janmadivasAdikAn yAvat uttAnazayAH santaH svAGguSThaM lihanti, tato Fur Ele&Pay ~ 256 ~ Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ----- mUlaM [25] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: 2vakSaskAre prata sUtrAMka [25] yA vRttiH dIpa anukrama [38] zrIjambU- dvitIyasaptake pRthivyAM rijanti, tatastRtIyasaptake kalagiro-vyaktavAco bhavanti, tatazcaturthasaptake skhalaniH padairyAnti,81 dvIpazA-za tataH pazcamasaptake stheyobhiH-sthiraiH padairyAnti, tataH SaSThasaptake kalAgaNabhRto bhavanti, tataH saptamasaptake tAruNyabhogo-18 prathamAraka nticandrI- gatAH bhavanti kecica suhagAdAne'pi-samyaktvagrahaNe'pi yogyA bhavantIti kramaH, idaM cAvasthAkAlamAnaM suSamAsuSa-181 mAyAmAdI jJeyaM, tataH paraM kizcidadhikamapi sambhAvyate iti, atra prastAvAd kazcidAha-atha tadA'gnisaMskArAderamA-18 // 127 // kA durbhUtatvena mRtakazarIrANAM kA gatiriti ?, ucyate, bhAraNDaprabhRtipakSiNastAni tathAjagatsvAbhAbyAt nIDakASThamivo-18 tpAvya madhyesamudra kSipanti, yaduktaM zrIhemAcAryakRta RSabhacaritre-"purA hi mRtamithunazarIrANi mhaakhgaaH| nIDakASTha-18 | mivotpAvya, sadyazcikSipuraMbudhau // 1 // " kizcAtra zloke ambudhAvityupalakSaNaM tena yathAyoga gaGgAprabhRtinadIpyapi te tAni kSipantIti zeyaM, nanu cokRSTato'pi dhanaHpRthaktvamAnazarIraistairutkRSTapramANAni tAni kathaM subahAnItyatrApi samA-1 dhIyate-yugmizarIrANAmambuSikSepasya mahAkhagakRtatvena bahuSu sthAneSu pratipAdanAdavasIcate yat 'pakkhI dhaNuha puhatta-' mityatra sUtre jAtyapekSayA ekavacananiddezastena kacid bahuvacanaM vyAkhyeyaM, tathA ca sati pakSizarIramAnakha pathAsambhava marakApekSayA bahubahutarabahutamadhanuHpRthaktvarUpasvApi sambhavAt tatkAlavartiyugminarahastyAdizarIrApekSayA bahudhanuHpRthaktva- // 127 // parimANazarIraistairna kizcidapi tAni durvahAnIti na kApyanupapattiriti sambhAcyate, sattvaM bahuzrutagamyaM, evaM ca sUtre ekavacananirdeze'pi bahuvacanena vyAkhyAnaM zrImalavagiripAdairapi zrIvRhatsaMgrahaNivRttau devAnAmAhArocyAsAntarakAla-18 ececemeseceme ~ 257~ Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [25] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: ecemesee prata sUtrAMka [25] mAnAdhikAre "dasa vAsasahassAI samayAI jAva sAgaraM uurnn| divasamuhuntapuhuttA AhArussAsa sesANaM // 1 // " ityasvA | gAthAyA arthakathanAvasare kRtamastIti sarva susthamiti / atha tadA manujAnAmekatvamutaM nAnAtvamiti praznayanAha-'tIse | 'mityAdi, tasyAM samAyAM bhagavan ! bharate varSe katividhA:-jAtibhedena katiprakArA manuSyA anuSataSamta:-kAlA| kAlAntaramanuvRttavantaH, santatibhAvena bhavanti smetyarthaH, bhagavAnAha-gautama ! pavidhAH, tadyathA-padmagandhAH 1 mRga| gandhAH 2 amamA 3 tejastalinaH 4 sahAH 5 zanaizcAriNaH 6, ime jAtivAcakAH zabdAH saMjJAzabdatvena rUDhAH, yathA | pUrvamekAkArA'pi manuSyajAtistRtIyArakamAnte zrIRSabhadevena upabhogarAjanyakSatriyabhedaizcaturkI kRtA tathA'trApyeSaM SaD vidhA sA svabhAvata evAstIti, yadyapi zrIabhayadevasUripAdaiH paJcamAGgaSaSThazatakasaptamoddezake padmasamagandhayaH mRgamadagandhayaH mamIkArarahitAstejazca tala carUpaM yeSAmastIti tejastalinaH sahiSNavaH-samarthAH zanai:-mandamutsukatvAbhAvAJcarantItyevaMzIlA ityanvarthatA vyAkhyAtAsti, tathApi tathAvidhasampradAyAbhAvAt sAdhAraNavyaJjakAbhAvena tenaipAM jAtiprakArANAM durbodhatvAjjIvAbhigamavRttI sAmAnyato jAtivAcakatayA vyAkhyAnadarzanAca na vizeSato vyaktiH kRteti / gataH prthmaarkH| tIse gaM samAe cAhiM sAgaroSamakoDAkoTIhiM kAle vIikate aNatehiM vaNNapajabehiM maNatehiM gaMdhapajavehiM aNatehiM rasapajjavehi aNaMtehi phAsapajjavehiM aNatehiM saMghayaNapajayahiM amehiM saMThANapajjavehi aNatehiM uchattapajjavehiM aNaMtehiM upanavehi aNatehi emesticesesesesed eera dIpa anukrama [38] baeraccesesesesea atha dvitiy-Arakasya svarupam varNyate ~ 258~ Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [26] dIpa anukrama [39] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [2], mUlaM [26] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAnticandrI - yA vRttiH ||128|| gurulahujjahiM atehiM agurupatnavehiM arNatehiM udvANakammabalavIra apurisaMkkArapa rakamapaJjavehiM anaMtaguNaparihANIe parihAyamANe etya NaM susamA nAma samAkAle paDijisu samaNAuso !, jaMbUhIve NaM bhaMte! dIve imIse osappiNIe susamAe samAe uttamakaTTapattAe bharahasta vAsassa kerisae AyArabhAvapaDovAre hotthA !, goamA ! bahusamaramaNi bhUmibhAge hotyA, se jahANAmae AliMgapukkhara vA taM caiva jaM susamasusamAe puSvavaNNiaM NavaraM NANattaM ca dhaNusahassamUsiA ege aTThAvIse piTTakaraMDukasae chaTTa bhattassa AhAraDe, sahiM rAdiAI sArakhati, do palioyamAI AU sesaM taM cetra, tIse NaM samAe caDavihA maNussA aNusajjitthA, jahA ekA 1 paurajaMghA 2 kusumA 3 susamaNA 4 ( sUtraM 26) tasyAM suSamasuSamAnAbhyAM samAyAM catasRSu sAgaropamakoTAkoTISu kAle vyatikrAnte sati sUtre ca tRtIyAnirdeza AryatvAt, athavA catasRbhiH sAgaropamakoTAkoTIbhiH kAle mite gaNite vA iti mitAdizabdAdhyAhAreNa yojanA kAryA, atra ca pakSe karaNe tRtIyA jJeyA, atrAntare suSamA nAmnA samA- kAla: pratipannavAn-lagati smeti vAkyAntarasUtrayojanA, suSamA cotsarpiNyAmapi bhavedityAha - 'anaMtaguNaparihANyA parihIyamANA hAnimupagacchan 2' sUtre ca dvirvacanamanusamayaM hAniriti hAneH paunaHpunyajJApanArthaM, atha kAlasya nityadravyatvena na hAnirupapadyate, anyathA'horAtraM sarvadA triMzanmuhUrttAtmakameva tat na syAdityata Aha- 'anantairvarNaparyavai'rityAdi, varNAH- zvetapItaraktanIlakRSNabhedAt pazca, kapizAdayastu tatsaMyogajAstataH zvetAderanyatarasya varNasya paryavA-buddhikRtA nirvibhAgA bhAgAH ekaguNazvetatvAdayaH Fucraleey ~ 259~ vakSaskAre dvitIyArakaH sU. 26 // 128 // Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ---- mUlaM [26] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [26] sakalajIvarAboranantaguNAdhikAstaira'nantA ye guNA-anantaroktasvarUpA bhAgAsteSAM parihANi:-apacayastayA prakArabhUtayA ityarthaH, hIyamAnaH 2 suSamA kAlavizeSa iti yojya, evamagre'pi yojanA kAryA, atha yathaiSAmanantatvamanusamayamanantaguNahAnizca tathA dayate-'tIse NaM samAe uttamakaTThapattAeM' iti prAguktabalAt prathamasamaye kalpadrumapuSpaphalAdigato yaH zveto varNaH sa uskRSTaH, tasya kevaliprajJayA chidyamAnA yadi nirvibhAgA bhAgAH kriyante tarhi anantA bhavanti, teSAM || | madhyAdanantabhAgAtmaka eko rAziH pradhamArakadvitIyasamaye truvyati, evaM tRtIyAdisamayeSvapi vAcyaM yAvatprathamArakAntya samayaH, epaiva rItiravasarpiNIcaramasamayaM yAvajjJeyA, ata eva anantaguNaparihANyetyatra anantaguNAnAM parihANiriti SaSThI-10 | tatpuruSa eva vidheyo na tu anantaguNA cAsau parihANizceti karmadhArayaH, guNazabdazca bhAgaparyAyavacano'nuyogadvAravRttikRtA ekaguNakAlakaparyavavicAre suspaSTamAkhyAto'sti, evaM sati zvetavarNasyAsanna eSa sarvathocchedaH, tathA ca sati zvetavastano'zvetatvaprasaGgAH, etacca jAtipuSpAdiSu pratyakSaviruddhaM ?, ucyate, Agame'nantakasyAnantabhedatvAt hIyamAnabhAgA-18 nAmanantakamalpaM tato maularAzebhogAnantakaM bRhattaramavagantavyaM, yadi nAma sikhyatsvapi bhavyeSu lokeSu na teSAmanantakA-|| lenApi nirlepanA Agame'bhihitA kiM punaH sarvajIvebhyo'nantaguNAnAmutkRSTavarNagatabhAgAnAM !, na ca te samAtA evaM sijyanti, ime tu pratisamayamanantA hIyante iti mahadRSTAntavaiSamyamiti vAcyaM, yatastatra yathA sidhyatAM bhavyAnAM saMkhyAtatA| tathA siddhikAlo'nanta evamatrApi yathA pratisamayamanantAnAmeSAM hIyamAnatA tathA hAnikAlo'vasarpiNIpramANa eva tataH dIpa anukrama paraseneeeeeeeeeecene [39] ~260~ Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [26] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: nticandrI-18 prata sUtrAMka [26] dIpa anukrama zrIjambU- paramutsarpiNIprathamasamayAdau tenaiva krameNa vardhante iti sarva samyak, evaM pItAdiSu varNeSu gandharasasparzeSu ca vayAsamma- ravakSaskAre dvIpazA-18|vamAgamAvirodhena bhAvanIyaM, tathA anantaiH saMhananaparyaveriti-saMhananAni-asthinicayaracanAvizeSarUpANi vanaRSabha-1| dvitIyAraISIS nArAcaRSabhanArAcanArAcArddhanArAcakIlikAsevArtabhedAt SaT, prastute cArake Adyameva grAhyaM RSabhanArAcAdImAma-18 kAsU.26 yA patiH | bhAvAt , anyatra yathAsambhavaM tAni grAhyANi, tatparyavA api tathaiva hApanIyAH, saMhananenaiva zarIre dAryamupajAvate, // 129 // | tacca sarvotkRSTaM suSamasuSamAdyasamaye, tataH paramanantairanantaiH paryavaiH samaye 2 hIyata iti, tathA saMsthAnAni-AkRtirU-18 pANi samacaturasranyagrodhasAdikubjakavAmanahuNDabhedAt poDhA, taJca tatra prathame samaye sarvotkRSTa, tataH paraM tathaiva hIyata iti, tathoccatvaM-zarIrotsedhastaca tatra prathame samaye vigavyUtapramANamutkRSTa, tataH paraM tatpramANatAratamyarUpAH paryavAH18 anantAH samaye 2 hIyante, nanu uccatvaM hi zarIrasya svAvagADhamUlakSetrAduparitanoparitananabhaHpradezAvagAhitvaM, tatparyavAzca ekadvitripratarAvagAhitvAdayo'saGgyAtapratarAvagAhitvAntA asaGkhyAtA eva, avagAhanAkSetrasthAsaGkhyAtapradezAtmakatvAt , tahi kathameSAmanantatva, kathaM caite'nantabhAgaparihANyA hIyante iti ceha, ucyate, prathamArake yat prathamasamayopanAnA-18 mutkRSTaM zarIrogatvaM bhavati tato dvitIyAdisamayotpannAnAM yAvatAmekanabha pratarAvagAhiravalakSaNaparvavANAM hAnistAvatArA 18| punalAnantakaM hIyamAnaM draSTavya, AdhArahAnAvAdheyahAnerAvazyakatvAditi, tenozcatvaparyavANAmapyanantatvaM sikhaM, mabhaHprasarA vagAhasya putalopacayasAdhyatvAt , tathA Ayu:-jIvitaM tadapi tatra prathame samaye nipasyoSamapramANamutkRSTaM sadanantaraM satya occccestseeeeeeececenseses [39] ~261~ Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [26] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [26] vA api anamtAH pratisamaya hIyante, nanu parvaSA ekasamayonA dvisamayonA yAvadasamAtasamayonotkRSTA sthitiriti 81 sthitisthAnatAratamyarUpA asaGkhyAtA eva, AyuHsthiterasajjayAtasamayAtmakatvAt , tahiM kathaM sUtre'nantarAyuHparyavairityuktaM , 6 ucyate, pratisamaya hIyamAnasthitisthAnakAraNIbhUtAni anantAni AyuHkarmadalikAni parihIyante, tataH kAraNahAnI || kAryahAnerAvazyakatvAt , tAni ca bhavasthitikAraNatvAdAyuHparyavA evaM atale anantA iti, tathA anantaigurula|| ghuparyavairiti, gurulaghudravyANi-bAdaraskandhadravyANi audArikavaikriyAhArakataijasarUpANi tatparyavAH, tatra prakRte vaikriyA-1 || hArakayoranupayogastena audArikazarIramAzrityotkRSTavarNAdayastatrAdyasamaye bodhyAH, tataH paraM tathaiva hIyante taijasamA-1 zritya kapotapariNAmakajATharAgnirutkRSTastatrAdisamaye tadanantaraM mandamandatarAdivIryakatvarUpa iti, tathA anantairagurulaghuparyavairiti, anurulaghudravyANi sUkSmadravyANi, prastute ca paudgalikAni mantavyAni, anyathA'paudgalikAnAM dharmAstihA kAyAdInAmapi paryavahAniprasaGgaH, tAni ca kArmaNamanobhASAdidravyANi teSAM paryavairanantaH, tatra kArmaNasya sAtaveda-18 nIyazubhanirmANasusvarasaubhAgyA''deyAdirUpasya bahusthityanubhAgapradezakatvena manodravyasya bahugrahaNAsandigdhagrahaNajhaTitigrahaNabahudhAraNAdimattayA bhASAdravyasyodAttasvagambhIropanItarAgatvapratinAdavidhAyitAdirUpatayA ca tatrAdisamaye utkR-18 |etA, tataH paraM krameNAnantAH paryavA hIyante, anantairutthAnAdiparyavaiH, tatrotthAna-Urdhva bhavana karma-utkSepaNAvakSepa-1 pANAdi gamanAdi cA bala-zArIramANaH vIrya-jIpotsAhaH puruSAkAra:-pauruSAbhimAnaH parAkramazca sa eva sAdhitAbhi-11 caeaesercelseaseseenewerpeecccceae dIpa anukrama [39] ~2624 Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [26] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [26] zrIjamyU-18 mataprayojanA, athavA puruSakAra:-puruSakriyA sA ca prAyaH strIkriyAtaH prakarSavatI bhavatIti tatsvabhAvatvAditi vize- vakSaskAre dvIpazA- peNa tadgrahaNaM, parAkramastu-zatruvitrAsanaM, tata ete prAktanasamaye utkRSTAstataH paraM paripAcyA tathaiva hIyante, tathA dvitIyAranticandrI |"saMghayaNaM saMThANaM uccattaM AubhaM ca maNuANaM / aNusamayaM parihAyai osappiNIkAladoseNaM // // kohamayamAya- kA sU.26 yA vRttiH lobhA osannaM vaDDae a maNuANaM / kUDatulakUDamANA teNa'NumANeNa sabaMpi // 2 // visamA aja! tulAo visamANi // 130 // a jaNavaemu mANANi / visamA rAyakulAI teNa u visamAI vAsAI // 3 // visamesu a vAsesuM huMti asArAI osa hibalAI / osahiduballeNa ya AuM parihAyai NarANa // 4 // iti taNDulavaicArike avasarpiNIkAladoSeNa hAniruktA sA bAhulyena duHSamAmAzritya zeSArakeSu tu yathAsambhavaM jJeyeti, nanu nityadravyasthApi kAlasya kathaM hAniriti parakR-18 | tAsambhavAzaGkAnivAraNArtha varNAdiparyavANAM hAniruktA, te ca punaladharmAstahi anyadhammaihIyamAnairvivakSitaH kAlaH kathaM hIyate iti mahadasaGgataM, tathA sati vRddhAyA vayohAnau yuvatyA api vayohAniprasaGga iti cet, na, kAlasya kArya-18 vastumAtre kAraNatvAGgIkArAtkAryagatA dharmAH kAraNe upacaryante kAraNatvasambandhAditi / atha prastutArakasya svarUpa-18 praznAyAha-'jaMbuddIve NaM bhaMte!' ityAdi prAyaH sUtraM gatArthameva, navaraM kevalaM nAnAtvaM-bhedaH, sa cAya-caturdhanuHsahasro- // 130 // chUitAH krozasyoccAste manujA iti yogaH, makAro'lAkSaNikaH, aSTAviMzatyadhika pRSThakaraNDakazataM prathamArokapRSThakaraNDukAnAmamitiyAvat teSAM manujAnAmiti yogaH, SaSThamake'tikrAnte AhArArthaH samutpadyate iti yogaH, sUtre sapta-18 saceaceaewereseres dIpa anukrama [39] a20092000000 Vinute ~263~ Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- mUlaM [26] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [26] myarthe paSThI sUtratvAt , catuHSaSTiM rAtrindivAni yAvat saMrakSanti, apatyAni te manujA iti yogaH, tatra saptAvasthAkramaH || pUrvokta eva, navaraM ekaikasyA avasthAyAH kAlamAnaM nava dinAni aSTau ghavyazcatustriMzat palAni saptadaza cAkSarANi kizci-1 dadhikAnIti, catuHSaSTeH saptabhirbhAge etAvata eva lAbhAt , yacca pUrvebhyo'dhiko'patyasaMrakSaNakAlastatkAlasya hIyamA-14 AR|| natvenotthAnAdInAM hIyamAnatvAd bhUyasA'nehasA vyaktatAbhavanAditi, evamagre'pi jJeyaM, ve palyopame AyusteSAM manujA-18 nAmiti yogaH, evamanyatrApi yathAsambhavamadhyAhAreNa sUtrAkSarayojanA kAryA, anyat sarva suSamasuSamoktameveti, atrApi ] | yathoktamAyuHzarIrocchyAdikaM suSamAyAmAdau jJeyaM, tataH paraM krameNa hIyamAnamiti / athAtra bhagavAn svayamevApRSTA-18 napi manuSyabhedAnAha-'tIse Na' mityAdi, atrAnvayayojanA prAgvat , ekAH1 pracurajalAH 2 kusumAH 3 suzamanAH4 // ete'pi prAgvajAtizabdA jJeyAH, anvardhetA caivaM-ekA:-zreSThAH, saMjJAzabdatvAnna savoditvaM, pracurajahA:-puSTajahAH natu kAkajaGghA iti bhAvaH, kusumasahazatvAt saukumAryAdiguNayogena kusumAH, puMsyapi kusumazabdaH, suSTu-atizayena 8 hAzamana-zAntabhAvo yeSAM te tathA, pratanukapAyatvAt , atra pUrvoktaSaTraprakAramanuSyANAmabhAvAdete'nye jAtibhedAH / / gato dvitIyAraka iti| tIse NaM samAe tihiM sAgarovamakoDAkoDIhiM kAle vIikate aNatehiM vaNNapajavehiM jAva arNataguNaparihANIe parihAyamANI 2 ettha NaM susamadussamANAmaM samA paDivajiMsu samaNAso, sA NaM samA tihA vibhajai-paDhame tibhAe 1 majhime tibhAe 2 dIpa anukrama [39] atha tRtiya-Arakasya svarupam varNyate ~264~ Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ---- mUlaM [27] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjammU prata sUtrAMka nticandrIyA vRtiH // 131 // [27] dIpa pacchime tibhAe 3 jaMburIveNaM bhaMte ! dIve, mAse osappiNIe susamadussamAe samAra pAmamajimesu tibhAesu bharahassa vAsassa keri- vakSaskAre sae AvArabhASapaDoAre pucchA, goamA! bahusamaramaNije bhUmibhAge hosthA, so va gamo avo NANattaM do ghaNusahassAI hatIyAraka: urdU utteNaM, sesi ca maNuANaM causadvipiDhakaraMDugA cautthabhattassa AhAratye samuppAi ThiI paliovarma egUNAsII rAiMdiAI 18 sArakhaMti saMgoveMti, jAva devalomaparimAhiA Na te maNuA paNNattA samaNAuso!, sIse NaM bhaMte ! samAe pacchime nibhAe bharahassa vAsassa kerisae AdhArabhAvaparIyAre hotthA, gobhamA! bahusamaramaNije mRmibhAge hotyA se jahA NAmae AliMgapuksare ivA jAva maNIhiM uvasobhie, taMjahA-kittimehiM ceva akittihiM gheva, tIse gaM bhaMte! samAe pacchime tibhAge bharahe vAse maNuANaM kerisae AyArabhAvapaDhoAre hotthA ?, goamA ! vesi maNuANaM chabihe saMdhayaNe chabihe maMThANe bahUNi dhaNusayANi uddhaM uccatteNaM jahaNNeNa saMkhijANi vAsANi ukkoseNaM asaMkhijjANi vAsANi Authe pAlaMti pAlittA appegaiyA NirayagAmI appegacyA tiriagAmI appegaDyA maNurasagAmI appegaiyA devagAmI appegaiyA sijhaMti jAva sabanuksANamaMtaM kareMti (sUtra 27) vyAkhyA prAgvat , navaraM parihAyamANI ityatra strIliGganirdezaH samAvizeSaNArthatena samA kAle iti padadvayaM pRthaka mantavyaM, ayamevAzayaH sUtrakRtA 'sA NaM same'tyuttarasUtre prAduzcake iti, athAsvA eva vibhAgapradarzamArthamAha-'sAma' // 13 // mityAdi, sA suSamaduHSamA nAmnI samA-tRtIyArakalakSaNA tridhA vimajyate-vibhAgIkriyate, tdythaa-prthmstRttiicii| bhAgaH prathamakhibhAgaH mayUravyasakAditvAt pUraNapratyayalopaH, evamagre'pi, ayaM bhAvA-dvayoH sAgaropamakoTAkovyokhi anukrama caeeeeeeee [40] 000000000 Jimillennition ~265~ Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [27] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [27] eeeseseiseaseseseaceaese dIpa anukrama bhirbhAge yadAgataM tadekaikasya bhAgasa pramANaM, taccedaM-SaTSaSTiH koTilakSANAM SaTSaSTiH koTisahasrANAM SaTU koTi zatAnAM SaTSaSTiH koTInAM SaTSaSTilakSANAM SaTpaSTiH sahasrANAM SaTuM zatAnAM SaTpaSTizca sAgaropamANAM dvau ca | sAgaropamatribhAgau, sthApanA ceyaM-66666666666666, iti, adhAdyabhAgayoH svarUpapraznAyAha-'jaMbuddIve | Na'mityAdi, sarva gatArtha, nAnAtvamityayaM vizeSaH-dve dhanuHsahasra Urvoccatvena kozoccA ityarthaH, teSAM ca | manuSyANAM catuHSaSTiH pRSThakaraNDukAni, aSTAviMzatyadhikazatasyArkIkaraNe etAvata eva lAbhAt, caturthabhakke'tikrAnte | AhArArthaH samutpadyate, ekadinAntarita AhAra ityarthaH, sthitiH palyopamaM, ekonAzIti rAtrindivAni saMrakSanti | saGgopayanti, apatyayugalakamityarthaH, tatrAvasthAkramastathaiva, navaramekaikasyA avasthAyAH kAlamAna ekAdazaM dinAni | saptadaza ghaThyaH aSTau palAni caturviMzaccAkSarANi kizcidadhikAnIti, ekonAzIteH saptabhirbhAge etAvata eva lAbhAt, | asyAM ca bhinnajAtimanuSyANAmanuSaJjanA nAsti, tadA teSAmasaMbhavAditi saMbhAvyate, tattvaM tu tattvavidjJeyaM, yattu-'uggA | bhogA rAyanna khattiA saMgaho bhave cauhA' ityuktaM tadarakAntyabhAgabhAvitvena nehAdhikriyate, nanvasyAH samAyAstridhA | vibhajanaM kimartha ?, ucyate, yathA prathamArakAdau tripalyopamAyuSasnigavyUtocchyAstridinAntaritabhojanA ekonapaJcAza|dinAni kRtApatyasaMrakSaNAstataH krameNa kAlaparihANyA dvitIyArakAdau dvipalyopamAyuSo dvigavyUtocchyA dvidinAntaritabhojanAzcatuHSaSTidinAni kRtApatyasaMrakSaNAstato'pi tathaiva parihANyA tRtIyArakAdau ekapalyopamAyuSaH ekagabyUto Beeeeeeeen992809009 [40] ~266~ Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [27] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [27] dIpa zrIjamyU- cchUyA ekadinAntaritabhojanA azItidinAni kRtApatyasaMrakSaNAstadanantaramapi tridhAvibhaktatRtIyArakaprathamatribhAga-8 vakSaskAre dvIpathA-gAdvayaM yAvata , tathaiva niyataparihANyA hIyamAnA yugmimanujA abhUvana , antimatribhAge tu sA parihANiraniyatA jAteti || sUcanArtha tribhAgakaraNaM sArthakamiti sambhAvyate, anyathA vA yathA''gamasampradAyaM tribhAgakaraNe heturaMvagantavya iti / / .28 yA vRciH atha tRtIyArakasvarUpapraznAyAha-tIse Na' mityAdi, yadeva dakSiNArddhabharatasvarUpapratipAdanAdhikAre vyAkhyAtaM tadatra // 132 // sUtre niravazeSa grAhyaM-navaramatra kRSyAdikarmANi pravRttAnIti kRtrimaistRNaH kRtrimairmaNibhirityuktaM, athAtraiva manujAnAM | svarUpaM pRcchannAha-tIse Na' mityAdi, vyAkhyA prAgvat / atha yathAsmin jagadvyavasthA'bhUt tadAha tIse gaM samAe pacchime tibhAe paliovamaTThabhAgAvasese ettha NaM ime paNNarasa kulaMgarA samuppajjitthA, taMjahA-sumaI 1 paDhissuI 2 sImakare 3 sImaMdhare 4 khemaMkare 5 semaMdhare 6 vimalavAhaNe 7 cakkhuma 8 jasamaM 9 abhicaMde 10 caMdAbhe 11 paseNaI 12 marudeve 13 NAmI 14 usabhe 15 ci| (sUtra 28) tasyAH samAyAH pAzcAtye tribhAge-tRtIye tribhAge palyopamASTamabhAgAvazeSe etasmin samaye ime-vakSyamANAH pazcadaza kulakarA-viziSTabuddhayo lokavyavasthAkAriNaH kulakaraNazIlAH puruSavizeSAH samupadyante-samutpannavantaH, atrAha|| kazcit-AvazyakaniyuktyAdiSu saptAnAM kulakarANAmabhidhAnAdiha pazcadazAnAM teSAmabhidhAnaM kathaM yadiSA bhavatu na tu sthAnAMgAdI saplaiva kulakarA maNitAstathAhi-aMbuddIne 2 bhArahe cAse imIse prosappiNIe satta kulagarA hotyA, tajahA paDhamityavimalavAhana / anukrama [40] 992080pacasasa JimEllennitima atha kulakara-vaktavyatA Arabhyate ~267~ Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ---------------- ---- mUlaM [28] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: celoe prata sUtrAMka [28] nAmaitat , puNyapuruSANAmadhikAdhikazyapuruSavarNanasya nyAyyatvAt , paraM palyopamASTabhAgAvaziSTatAvacanaM kAlasya sutarAM | bAdhate anupapatteH, tathAhi-palyopamaM kilAsatkalpanayA catvAriMzadbhAgaM parikalpyate, tasyASTamo bhAgazcatvAriMzadbhAgAH paJca, tatrApyAdyasya vimalavAhanasyAyuH palyopamadazabhAgastatazcatvArazcatvAriMzadAgAstadAyuSi gatAH, zeSa eka palyo| pamasya catvAriMzattamaH savaveyo bhAgo'vatiSThate, sa cakSuSmadAdInAmasaMkhyeyapUrvairnAbheH saGkhyeyapUrvaiH zrIRSabhasvAmina dIpa ccestreederstraeseseeesercedeseiserse pAma 1 jarAmaM 3 catatvamabhida / / tatto paseNI 5 guNa maradeva 6 va nAbhI 7 // 1 // sipabatu dhIruSabhadeva saMyutAH paMcadayA bhaNitAH, teSvapyabhicaMdraprasenajitoraMtarAle candrAmo bhaSitaH, evaM ca sati kathamanyonya saMgatiriti cet, satyaM, kulakarA hi dvividhA bhavaMti, kulapharapharaye niyuktAH satantraprapattAza, tatra ye vimavvAdanAdayo niyukAste sthAnAMgAdI bhagitA kulakarakUkhaM kurvantaH kulakarA bhAmameva lamitrAyeNobhaye'pyupAttAH, yadurga vivASaNayalA-"yatta | ya sattamaThANAiesa dasa kulagarA dasamaThANe / pagNasIe bhanibhA pANarasa jaMbuddISassa // 1 // sattamhaNeNa je vimatyAhaNAI pareNa se Na saMgahimA / bhanigotti dvia te kurugarataNaM jeNa kayato // 1 // paNNararA kulagarataNasAmaNNAbhopti se'vi saMgahimA / jattha darAI sattagamaNiuttaM tattha ligamAhu // 3 // " iti, yApyevaM / saMgatiH dhIjinabhAganikSamAdhamaNairanihitA, paraM paramArthacintAyAmevadabhiprAyaH samyam nAvasIyate, yato daMDanItApasaMgatestAvapasyameva, tathAhi-bimalayA-10 hanacakSuSmatIH kAle tirUpA daMDanItiH 1 yshsvimbhitryo| kAle'lpAparAdhinA hetirUpA taditareSA tu metirUpA daMDanItiH 2 prasenajimmaradevanAbhInA kAlelpA-18 parAdhinA hAkArarUpA madhyAparAdhinAM makArarUpA uskRSThAparAvinAM ca dhikArarUpA daMDanItiH 3 zrIsthAnAMgasUtrAdau bhaNitA, iha tu vimalavAhanakAle hakArama-1 kArarUpaM nItidvayaM pazyati, tathAnAbhicaMdrAdanu caMdrAgaH proktaH, sthAnAMgAdI tu tannAmApi nAti, tathA zrIsthAnAMge saptamasthAnake'tItAnAgatayorasapiNyoH | sapta kulakarA bhaNitAH, dazamasthAnake ca daza, tatra nAnAmaprasaMgati riyAdi bahu bicArthamasthato'saMgatiheturyAcanAbheda eva, sa ca zIrSaprahelikAparyaMtasaMkhyAyAkhyAvasare pradarzitaH / (iti hI vRttI) Careere anukrama [41] zrIjamyU. 23 ~268~ Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [28] dIpa anukrama [41] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [2], mUlaM [28] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [18] upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAnticandrI - yA vRttiH // 133 // zcaturazItyA pUrvalakSaiH zeSazcaikonanavatyA pakSaiH paripUryate, tena pUrveSAM sumatyAdikulakarANA mahattamAyuSAM kvAvakAzaH 1, 2vakSaskAre ucyate, Adyasya sumatestAvatpalyadazamAza AyuH, tato dvAdaza vaMzyAn yAvat pUrvadarzitanyAyenai kasmiMzcatvAriMzatta- kulakarAH | me'vaziSTabhAge'saGkhyeyAni pUrvANi tAni ca yathottaraM hInahInAni nAbhestu saGkhyeyAni pUrvANItyAdi, itthaM cAvi- 2.28 ruddhamiva pratibhAti, yattu hAribhadyA mAvazyakavRttau "pahiovamadasamaMso paDhamassADaM to asaMkhijjA / te aNupucI hINA pubA nAbhissa saMkhijjA // 1 // " iti gAthAvyAkhyAne matAntareNa nAbherasaGkhyeya pUrvAyuSkatvamuktaM tattu | kulakarasamAnAyuSkatvena kulakarapalInAM marudevyA abhyasaMkhyapUrvAyuSkatApattau muktyanupapattiriti tatraiva dUSitamastIti na ko'pi parasparaM virodhaH, yaccAvazyakAdiSu vimalavAhanasya patyadazamAMzAyuSkatvaM tadvacanAbhedAdavagantavyaM yaca granthAntare nAmapAThabhedaH so'pi tathaivetyatra sarvavidaH pramANamityalaM vistareNa, atha prastutamupakramyate - ' tadyathe 'ti tAn nAmato darzayati, sumatiH 1 pratizrutiH 2 sImaGkaraH 3 sImandharaH 4 kSemaGkaraH 5 kSemandharaH 6 vimalavAhanaH 7 cakSuSmAn 8 yazasvI 9 abhicandraH 10 candrAbhaH 11 prasenajit 12 marudevaH 13 nAbhiH 14 RSabha 15 iti, | yatpunaH padmacaritre caturdazAnAM kulakaratvamabhihitamatra tu paJcadazasya RSabhasyApi tadbharatakSetraprakaraNe bharatabharturbharatanAmno'pi mahArAjasya prarUpaNAprakramitavyA'stIti jJApanArthamiti / athaite kulakaratvaM kathaM kRtavanta ityAha tattha NaM sumaI 1 paDisi 2 sImaMkara 3 sImaMdhara 4 khemaMkarA 5 NaM etesiM paMcaM kurANaM hakAre NAmaM daNDaNII hotyA, te Fur Ele&ae Cy ~ 269~ // 133 // Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----------------- ---- mUlaM [29] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [29] dIpa maNubhA hakAreNaM daMDheNaM hayA samANA lajiA vilajiA veDA bhIA tusiNIA viNoNayA ciTThati, tattha NaM khemaMdhara 6 vimalavAhaNa 7 cakkhumaM 8 jasamaM 9 amicaMdANaM 10 etesi NaM paMcaNDaM kulagarANaM makAre NAma daMDaNI hotyA, te NaM maNuA makAreNaM daMDeNaM hayA samANA jAva ciTThati, tattha NaM caMdAbha 11 paseNai 12 marudeva 13 NAbhi 14 usabhANaM 15 etesi NaM paMcaNhaM kulagarANaM vikAre NAma daMDaNIi hotyA, te NaM maNuA dhikkAreNa daMDeNaM hayA samANA jAva ciTThati (sUtra 29) - 'tatva NamityAdi, teSu paJcadazasu kulakareSu madhye sumatipratizrutisImakarasImandharakSemaGkarANAmeteSAM paJcAnAM kulakarANAM hA ityadhikSepArthakaH zabdastasya karaNaM hAkAro nAma daNDa:-aparAdhinAmanuzAsanaM tatra nIti:-nyAyoDa| bhavat, atrAyaM sampradAyaH-purA tRtIyArAnte kAladoSeNa vratabhraSTAnAmiva yatInAM kalpadrumANAM mandAyamAneSu svadehA vayaveSviva teSu mithunAnAM jAyamAne mamatve'nyasvIkRtaM tamanyasmin gRhNAti parasparaM jAyamAne viSAde sadRzajanaka-13 S|| taparAbhavamasahiSNavaH AtmAdhika sumatiM svAmitayA te cakruH, sa ca teSAM tAn vibhajya sthaviro gotriNAM dravyamiva | dadI, yo yaH sthitimaticakrAma tacchAsanAya jAtismRtyA nItijJatvena hAkAradaNDanItiM cakAra, tAM ca pratizrutyAdaya-18 ISzcatvAro'nucakruriti, tayA ca te kIzA abhavannityAha-'te NamityAdi, te manujA Namiti prAgvat , hAkAreNa daNDena rahatAH santo lajjitAH pIDitA vyarddhAH-lajjAprakarSavanta ityarthaH, ete trayo'pi paryAyazabdA lajjAprakRSTatAvacanA yokAH bhItA-vyaktaM tUSNIkA-maunabhAjo vinayAvanatA na tUlaNThA iva nistrapA nirbhayA jalpAkA ahaMyavazca tiSThanti, Reseseseseserateatenederaterner anukrama [42] paeseseseseeeeeser ~ 270~ Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [29] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [29] dIpa zrIjambU 18 te anenaiva daNDena itastramivAtmAnaM manyamAnAH punaraparAdhasthAne na pravartanta ityAzayaH, atra cAdRSTapUrvazAsanAnAM teSAM 8 dvIpazA- 18 daNDAdidhAtebhyo'pyatizAyi marmAvicchAsanamidamiti hatA iti vacanaM, athotsarakAlavartikulakarakAle ki saiva daNDanticandrI- nItiranyA vetyAzaGkAyAM samAdhatte-'tattha Na'mityAdi, tatra kSemandharavimalavAhanacakSuSmadyazasvyabhicandrANAmeteSAM / paJcAnAM kulakarANAM mA ityasya niSedhArthasya karaNaM-abhidhAnaM mAkAro nAma daNDanItirabhavat , zeSaM pUrvavat , aavshy||134 kAdo tu vimalavAhanacakSuSmatoH kulakarayoyoM hAkArarUpA daNDanItiH yayAbhicandraprasenajitorantarAle candrAbhasyA kathanamityAdyantaraM tadvAcanAntareNeti, ayamartha:-krameNAtisaMstavAdinA jIrNabhItikatvena hAkAramatikAmatsu aMkuzamiva / gambhIravediSu gajeSu yugmiSu kSemandharaH kulakuJjaro 'duzcikitse hi cikitsAntaraM kAryamiti dvitIyAM mAkArarUpAM daNDanItiM cakAra, tAM ca vimalavAhanAdayazcatvAro'nucakruH, atra sampradAyavidA-mahatyaparAdhapade mAkArarUpAM itaratra tu pUrvaiva, zrIhemasUrayastu RSabhacaritre saptakulakarAdhikAre yazasvivArake daNDanItimAzritya-"Agasyalpe nItimAdyAM, dvitIyAM / madhyame punH| mahIyasi dve api (te), sa prAyukta mhaamtiH||1||" ityAhuH / atha tRtIyakulakarapazcakavyavasthAmAha tattha Na'mityAdi, idaM sUtraM gatArtha, navaraM ghigityadhikSepArtha eva tasya karaNaM-uccAraNaM dhikAraH, smprdaaystvyN-|| SIpUrvanItI atikramatsu teSu trapAmaryAde iva kAmukeSu candrAbhanAmA dhikAradaNDanIti vidaghe, tAM ca prasenajidAdayazcatvAro'-1 nukRtavantaH, mahatyaparAdhe dhikkAro madhyamajaghanyayostu mAkArahAkArAviti, anyAstu paribhASaNAdyA bharatakAle, 'pari 29290920020302030202020 anukrama [42] 13 // ~ 271~ Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [29] dIpa anukrama [42] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [2], mUlaM [29] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH bhAsanA u padamA maMDalibaMdhaMmi hoi bIA ya / cAragachavicheAI marahassa caubihA nII // 1 // " [ paribhASaNA tu prathamA maNDalabandhe bhavati dvitIyA ca / cArakaM chavicchedAdi bharatasya caturvidhA nItiH // 1 // ] iti vacanAt, RSabhakAle ityanye, atha paJcadaze kulakare kulakaratvamAtraM caturdazasAdhAraNamityasAdhAraNapuNyaprakRtyudayajanmani jagajjanapUjanIyatAM pracikaTayiSuryathA'smAdeva loke viziSTadharmAdharmasaMjJAvyavahArAH prAvarttanta ityAha- NAmissa NaM kulagarassa mahadevAra bhAriAe kucchisi ettha NaM usake pAnaM arahA kosalie paDhamarAvA paDhamajiNe paDhamakevalI paDhamatitthakare paDhamadhammavaracakavaTTI samuppajjitthe, tara NaM usame arahA kausalie vIsaM pucasaya sahassAI kumArabAsamajhe vasa sattA te puDhasaya sadassAI mahArAyavAsamandI basa, tevahiM putrasayasahassAI mahArAyavAsamadhye vasamANe lehAiAo gaNiapahANAo sauNaruapavyavasANAoM bAvantari kalAo cosAI mahilAguNe sippasavaM ca kammANaM tiSNivi pAhiAe ubadisaitti, uvadisittA puttasayaM rajasae abhisiMcara, abhisiMcittA tesIiM puisayasahassAI mahArAyavAsamajhe basai vasittA je se gimhANaM paDhame mAse paDhane pakkhe cittabahule tassa NaM cicabahulassa navamIpakkheNaM divasasa pacchime bhAge cattA hiraNNaM suvarNa caitA kosaM koTTAgAraM ittA balaM caittA vAhaNaM caitA puraM cattA aMDaraM cahA vikaNagarayaNamaNimottiasaMkhasilappavAlarattarayaNasaMtasArasAvaivaM vicchaDuyittA vigovaittA dAyaM dAiANaM paribhASattA sudaMsaNAe sIAe sadevamaNuAsurAe parisAe samaNugammamANamage saMkhidacakiaNaMga liamuhamaMgali apUsamANavavaddhamANagaAikkhagalaMkharmakhaghaMTiagaNehiM atha kalA Adi evaM RSabhasya dIkSA varNyate Fur Fate &P Cy ~272~ Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ----- mUlaM [30] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka zrIjamyU. dvIpazAnticandrIyA vRttiH // 135 // oeas dIpa tAha vAhiM tAhi piyAhiM maNuNNAdi maNAmAhiM uralAhiM kallANAhiM sivAhiM dhannAhi maMgalAhiM sassiriAdi hiyayagamaNi- ravakSaskAre jAhiM hiyayapalhAyaNijAI kaNNamaNaNibuIkarAhiM apuNaruttAhiM aTThasaiArhi vaggUhi aNavarayaM amiNadaMtA ya abhidhuNaMtA ya evaM 18 kalAdikabavAsI-jaya jaya naMdA! jaya jaya bhahA! dhammeNaM abhIe parIsahovasamgANaM khaMtikhame bhayabheravANaM dhamme te avigdhaM bhavau- pabhadIkSAca ttikaTTa amiNati a amithuNaMti a / tae the usame arahA kosalie NavaNamAlAsahassehiM picchijamANe 2 evaM jAva Niggacchai jahA ubabAie jAba AulabolabahulaM NabhaM karate viNIAe rAyahANIe majhamajheNaM Niggacchai AsiasaMmajiasittasuikapuSphoSayArakaliaM siddhatyavaNaviularAyamagaM karemANe hayagayarahapahakareNa pAikacaDakareNa ya maMdaM 2 uddhatareNuyaM karemANe 2 jeNeva siddhatthavaNe ujANe jeNeba asogavarapAyave teNeva uvAgacchati 2 asogavarapAyavassa ahe sI ThAvei 2 cA sIAo paccoruhAi 2 cA sayabhevAbharaNAlaMkAra omuai 2 tA sayameva cAhiM aTTAhiM lo karei 2 tA chaTTeNaM bhatteNaM apANaeNaM AsADhAhiM NakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM uggANaM bhogANaM rAinnAtha khattibhANaM caudi sahassehiM saddhiM egaM devadUsamAdAya muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM paJcaie (sUtraM 30) 'NAbhissa NamityAdi, nAbheH kulakarasya marudevyA nAnyA bhAryAyAH kukSau etasmin samaye 'usahati RSabhaH // 135 // | saMyamabhArodvahanAeSabha iva RSabhaH, vRSabho veti saMskAraH tatra vRSabha iva vRSabha iti vA, peNa bhAtIti vA vRSabhaH, MS evaM ca sarve'pyahanta RSabhA vRSabhA vA ityucyante tena UrvorvRSabhalAJchanatvena mAtuzcaturdazasvameSu prathamaM vRSabhadarzanena / anukrama [43] ~ 273~ Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [30] dIpa anukrama [43] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [2], mUlaM [30] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH ca Rpabho vRSabho veti nAmnA, kozalAyAM - ayodhyAyAM bhavaH kauzalikaH 'bhAvini bhUtavadupacAra' iti nyAyAdetadvizepaNaM, ayodhyAsthApanAyA RSabhadevarAjyasthApanAsamaye kRtatvAt tadvyaktistu bharata kSetranAmAnyarthakathanAvasare 'dhaNavaImatinimmAyA' etatsUtravyAkhyAyAM darzayiSyate, arhantazca pArzvanAthAdaya iva kecidanaGgIkRtarAjadharmakA api syurityasau kena krameNAnnabhUdityAha - prathamo rAjA, ihAvasarpiNyAM nAbhikulakarAdiSTayugmimanujaiH zakreNa ca prathamamabhi| pikatvAt, prathamajinaH prathamo rAgAdInAM jetA, yadvA prathamo manaHparyavajJAnI rAjyatyAgAdanantaraM dravyato bhAvatazca sAdhupadavarttitve, atrAvasapiNyAmasyaiva bhagavataH prathamatastadbhavanAt, jinatvaM cAvadhimanaH paryavakevalajJAninAM sthAnAne | suprasiddhaM, avadhijinatye tu vyAkhyAyamAne'kramabaddhaM sUtramiti, kevalijinatve cottaragranthena saha paunaruktyamiti vyAkhyAnAsaGgatiH zrotRRNAM pratibhAseta, prathamakevalI - Adya sarvazaH, kevalitve ca tIrthakRnnAmodayatItyAha-prathamatIrthakara :- AdyacaturvarNasaGghasthApakaH, uditatIrthakRnnAmA ca kIdRzaH syAditi - prathamo dharmavaze- dharmapradhAnazcakravattIM, yathA cakravatIM sarvatrApratihatavIryeNa cakreNa varttate tathA'yamapIti bhAvaH, samudapadyata - samutpannavAnityarthaH, atha yathA bhagavAn vayaH pratipannavAn tathA''ha - 'tae Na' mityAdi, tato janmakalyANakAnantaramityarthaH, RSabho'rhan kauzalikaH viMzarti pUrvazatasahasrANi - pUrvalakSANi bhAvapradhAnatvAnnirdezasya kumAratvena-akRtAbhiSekarAjasutatvena vAsaH - avasthAnaM tanmadhye vasati, 'kumAravAsa majjhAvasa' iti pAThe tu kumAravAsamadhyAvasati AzrayatItyarthaH, uSitvA ca triSaSTipUrvalakSANi atrApi Fur Fate &P Cy ~274~ Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [30] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka dIpa zrIjambU bhAvapradhAno nirdeza iti mahArAjatvena-sAmrAjyena vAsa:-avasthAnaM tanmadhye vasati, tatra vasaMzca kathaM prajA upacake vakSaskAre dvIpazA- ityAha-'tevaTiM' ityAdi, triSaSTiM pUrvalakSANi yAvat mahArAjavAsamadhye vasan lipividhAnAdikA gaNita-aGkavidyA dha-18 kalAdi R makarmavyavasthitau bahupakAritvAt pradhAnA yAsu tAH zakunarutaM-pakSibhASitaM paryavasAne-prAnte yAsa tAstathA, dvAsaptati- madIkSAca yA vRciH kalAH, kalanAni kalA vijJAnAnItyarthastAH kalanIyabhedAt dvAsaptatiH arthAta, prAyaH puruSopayoginI, catuHSaSTiM mahilA- sU.30 // 136 // IS guNAn-khIguNAn , karmaNAM-jIvanopAyAnAM madhye zilpazataM ca vijJAnazataM ca kumbhakArazilpAdikaM trINyapyetAni | vastUni prajAhitAya-lokopakArAyopadizati, apizabda ekopadezakapuruSatAsUcanArthaH, vartamAnanirdezazcAtra srvessaamaady-|| tIrthaGkarANAmayamevopadezavidhiriti jJApanArtha, yadyapi kRSivANijyAdayo bahavo jIvanopAyAstathApi te pazcAtkAle prAdubhUvuH bhagavatA tu zilpazatamevopadiSTaM ata evAcAryopadeza zilpamanAcAryopadezajaMtu kamrmeti zilpakarmaNovizeSa-1 mAmanantIti, zrIhemasUrikRtAdidevacaritre tu-'tRNahArakASThahArakRSivANijyakAnyapi / karmANyAsUtrayAmAsa, lokAnAM jIvitAkRte // 1 // ityuktamasti tadAzayena tu karmaNAmityatra dvitIyArthe SaSThI jJeyA, tathA ca karmANi jaghanyamadhya18| motkRSTabhedatastrINyapyupadizatItyapi vyAkhyeyaM, zilpazataM ca pRthagevopadizatIti jJeyamiti, adhAtra sUtre sopataH|| pokA bistaratastu zrIrAjapraznIyAdisUtrAdarzaSu dRzyamAnA dvAsakSatikalAstatpAThopadarzanapUrvakaM vitriyante, yathA-"lehaM || // 136 // 11 maNi 2 rUrva inardR gIaM5 vAi 6 saragayaM 7 pokkharagaya8 samatAlaM 9 jUjha 10 jaNavArya 11 pAsayaM 12 anukrama [43] ~ 275~ Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----............--- ---- mUlaM [30] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka aTThAvayaM 13 porakaba 14 dagamaTTiaM 15 annavihiM 16 pANavihiM 17 vatthavihiM 18 vilevaNavihiM 19 sayaNavihiM 20 ajaM 21 paheliaM 22 mAgahiaM 23 gAhaM 24 gIaM25 silorga 26 hiraNNajutti 27 suvaNNajutti 28 cuNNajuttiM | AbharaNavihiM 30 taruNIparikamma 31 ithilakkhaNaM 32 purisalakkhaNaM 33 hayalakSaNaM 34 gayalakkhaNaM 35 goNala1 kkhaNaM 36 kukuDalakSaNaM 37 chattalakSaNaM 38 daMDalakkhaNaM 39 asilakkhaNaM 40 maNilakkhaNaM 41 kAgaNilakSaNaM 42 vatthuvija 43 khaMdhAvAramANaM 44 nagaramANaM 45 cAraM 46 paDicAraM 47 vUha 48 paDivUha 49 cakkavUha 50 garuDabUha 51 sagaDavUha 52 juddhaM 53 niyuddhaM 53 juddhAtiyuddhaM 55 diDijuddhaM 56 mudviyuddha 57 bAhuyuddha 58 layAyuddhaM 55 hA isatyaM 60 charuppavAyaM 51 ghaNuSeyaM 12 hiraNNapAgaM 63 suvaNNapAgaM 64 suttakheDe 65 vatthakhemu 66 nAliAkheDaM 67 | pattaccheja 68 kaDacchenaM 69 sajjIva 70 nijjIva 71 sauNaru. 72 miti, atra lehamityAdIni dvAsaptatipadAni | rAjapraznIyAnusAreNa dvitIyAntAni pratibhAsante ityatrApi byAkhyAyAM tathaiva darzayiSyante, samavAyAGgAnusAreNa vA / vibhaktivyatyayena prathamAntatayA svayaM yojanIyAnIti, tatra lekhanaM lekha:-akSaravinyAsastadviSayA kalA-vijJAnaM lekha evocyate, taM bhagavAnupadizatIti prakRte yojanIyaM, evaM sarvatra yojanA kAryA, sa ca lekho dvidhA-lipiviSayabhedAt, / | tatra lipiraSTAdazasthAnoktA, athavA lATAdidezabhedatastathAvidhavicitropAdhibhedato vA'nekavidheti, tathApi patravaska-18 |lakASThadantalohatAbarajatAdayo'kSarANAmAdhArAstathA lekhanokiraNasyUtabyUtacchinnabhinnadagdhasaGkrAntito'kSarANi bhava dIpa anukrama [43] ~ 276~ Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----------------- ---- mUlaM [30] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka ma.30 dIpa zrIjambU- ntIti, viSayApekSayA'pyanekadhA svAmibhRtyapitRputraguruziSyabhAryApatizatrumitrAdInA lekhaviSayANAmanekatvAttathAvi-18vakSaskAre dvIpazA- dhaprayojanabhedAca, akSaradoSAzcaite-'atikAryamatisthaulya, vaipamyaM pnggivkrtaa| atulyAnAM ca sAdRzyamavibhAgo'vaya 8 kalAdi - nticandrI18 veSu ca // 1 // iti 1, tathA gaNita-saGgyAnaM saGkalitAdyanekabhedaM pATIprasiddhaM 2 rUpaM-lepyazilAsuvarNamaNivastracitrAdiSu 81 pabhadIkSAca yA vRttiH 18 rUpanirmANaM 3 nAvyaM sAbhinayanirabhinayabhedabhinnaM tANDavaM 4 gIta-gandharvakalAM gAnavijJAnamityarthaH 5 vAditaM-vAdyaM 4 // 137 // 18 // tatavitatAdibhedabhinnaM 6 svaragataM gItamUlabhUtAnAM paRSabhAdisvarANAM jJAnaM 7 puSkaragataM puSkara-mRdaGgAmAyAdibhedabhinna tadviSayakaM vijJAna, vAdyAntargatatve'pyasya yatpRthakkathanaM tatparamasaGgItAGgatvakhyApanArtha 8 samatAlaM-gItAdimAnakAlastAlaH sa samo'nyUnAdhikamAtrikatvena yasmAd jJAyate tat samatAlaM vijJAnaM, kvacittAlamAnamiti pAThaH 9 dhUtaM sAmAnyataH pratItaM 10 janavAdaM dyUtavizeSa 11 pAzakaM-pratItaM 12 aSTApadaM-zAriphalakadyUtaM tadviSayakakalAM 13 puraHkAvyamiti purataH purataH kAvyaM zIghrakavitvamityarthaH 14 'dagamahimiti dakasaMyuktamRttikA vivecakadravyaprayogapUrvikA tadvive canakalApyupacArAddakamRttikA tAM 15 annavidhi-sUpakArakalAM 16 pAnavidhi-dakamRttikAkalayA prasAditasya sahaja-18 || nirmalasya tattatsaMskArakaraNaM, athavA jalapAnavidhi jalapAnaviSaye guNadoSavijJAnamityarthaH, yathA 'amRtaM bhojanasyA, // 137 // bhojanAnte jalaM viSa'mityAdi, 17 vastravidhi-vasrasya paridhAnIyAdirUpasya navakoNadaivikAdibhAgayathAsthAnanivezAdivijJAnaM, bAnAdividhistu anantavijJAnAntargata iti neha gRhyate 18 vilepanaviSi-yakSakaImAdiparijJAnaM 19 zaya anukrama [43] ~ 277~ Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----..........----- ----- mUlaM [30] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka navidhi-zayanaM zayyA-palyaGkAdistadvidhiH, sa cai-"karmAGgalaM yavASTakamudarAsaktaM tuSaiH parityaktam / aGgalazataM nRpANAM mahatI zayyA jayAya kRtA // 1 // navatiH saiva paDUnA dvAdazahInA triSaTkahInA c| nRpaputramannibalapatipurodhasAM syuryadhAsa-1 kyam // 2 // arddhamato'STAMzonaM viSkambho vizuddhakarmaNA proktH| AyAmatyaMzasamaH pAdocchrAyaH skupyshiraa||3||"ityaadik vijJAnaM, athavA zayanaM-svamaM tadviSayako vidhistaM, yathA pUrvasyAM ziraH kuryA'dityAdikaM vidhi 20 AyA-saptacatuHkalagaNAdivyavasthAnibaddhAM mAtrAcchandorUpAM 21 prahelikA-gUDhAzayapadyaM 22 mAgadhikAM-chandovizeSa, tallakSaNaM cedaM-visamesu dunni / TagaNA samesu po To tao dusuvi jtth| lahuo kagaNo lahuo kagaNotaM muNaha mAgahi ||shaa ti22 [dvitricatuHpaJcaSaDmA|trikA gaNAH kacaTatapasaMjJAH ] gAthA-saMskRtetarabhASAnivaddhAmAryAmeva 24 gItikA pUrvArddhasadRzA'parArddhalakSaNAmAryAmeva || 25 zloka-anuSTuvizeSa 26 hiraNyayukiM' hiraNyastha-rUpyasya yukiM-yathocitasthAne yojanaM 27 evaM suvarNayukti 28 cUrNayukti-koSThAdisurabhidravyeSu cUNIMkRteSu tattaducitadravyamelanaM 21 AbharaNavidhi vyaktaM 30 taruNIparikarma-yuvatInAmaGgasakriyAM varNAdivRddhirUpAM 31 strIlakSaNapuruSalakSaNe sAmudrikaprasiddhe 32-33, hayalakSaNaM-'dIrghagrIvAkSikUTa'-18 | ityAdikamavalakSaNavijJAnaM 34 gajalakSaNaM paJconnatiH sapta mRgasya dairghyamaSTau ca hastAH pariNAhamAnam / ekadvivRddhAvatha | mandabhadrau, saGkIrNanAgo'niyatapramANaH // 1 // " ityAdikaM jJAnaM 55 'goNalakSaNaM ti gojAtIyalakSaNaM 'sAmAbilarUkSAkSyo mUSikanayanAzca na zubhadA gAvaH' ityAdikaM 36 kurkuTalakSaNaM-'kurkuTajatanuruhAGgulistAmravananakhacUlikaH sitaH' dIpa anukrama [43] ~ 278~ Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ---- mUlaM [30] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjambU- 1 prata sUtrAMka yA vRttiH dIpa anukrama [43] // // ityAdika 37 chatralakSaNaM yathA cakriNAM chabaralasya 38 daNDalakSaNaM-yaSTyAtapatrARzavetracApavitAnakuntadhvajacAmarA-TRI 2vakSaskAra NAm / vyApIta 1 tatrI 2 madhu 3 kRSNa 4 varNA, varNakrameNaiva hitAya dnnddaaH||1|| mantri 152 dhana 3 kula kalAdi *. nticandrI pabhadIkSAca yAvahA roga 5 mRtyu 6 jananAzca parvabhiH / byAdibhirdvikavivarddhitaiH kramAd, dvAdazAntavirataiHsamaiH phalam // 2 // yAtrAprasiddhiH 1 dvipA vinAzo 2, lAbhAH 3 prabhUtA vasudhA''gamazca 4 / vRddhiH 5 pazUnAmabhivAnchitApti 6-RI // 13 // khyAdiSvayugmeSu tadIzvarANAm // 3 // " ityAdi 39 asilakSaNaM 'aGgalazatArddhamuttama UnaH syAtpaJcaviMzati khgH|| aMgulamAnAd-jJeyo vraNo'zubho viSamaparvasthaH // 1 // atra vyAkhyA-aGgalazatArddhamuttamaH khaDgaH paJcaviMzatyaGgalAni UnaH, anayoH pramANayormadhyasthitaH paJcAzadaGgalAdanaH paJcaviMzateradhiko madhyamaH, aGgalamAnAd-aGgalapramANAd | yo vraNo viSamaparvastha:-viSamaparcAGgule sthitaH prathamatRtIyapazcamasaptamAdiSvaGgaleSu sthitaH saH azubhaH, arthA|deva samAGgaleSu dvitIyacaturthaSaSThASTamAdiSu yaH sthitaH sa zubhaH, mizreSu samaviSamAGguleSu madhyama ityAdi 40, maNilakSaNaM ratnaparIkSAgranthoktakAkapadamakSikApadakezarAhityasazarkaratAsvasvavarNocitaphaladAyitvAdimaNiguNadoSavijJAnaM 41 kAka-18 NI-cakriNo ratnavizeSastasya lakSaNaM-viSaharaNamAnonmAnAdiyogapravakatvAdi 41 vAstuno-gRhabhUmervidyA vAstuzA-18 // 138 // khaprasiddha guNadoSavijJAnaM 42 skandhAvArasya mAna-"ekebhaikarathAkhyazvAH, pattiH pnycpdaatikaa'| senA senAmukhaM || gulmo, vAhinI pRtanA cmuuH||1|| anIkinI ca patteH syAdibhAyaitriguNaiH kramAt / dazAkinyo'kSauhiNI'tyAdi / eeeeeeee Jimilar ~ 279~ Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [30] dIpa anukrama [43] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [2], mUlaM [30] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH jambU. 24 44 nagaramAnaM dvAdazayojanAyAmanavayojanavyAsAdiparijJAnaM upalakSaNAcca kalazAdinirIkSaNapUrvakasUtranyAsayathAsthA|navarNAdivyavasthAparijJAnaM 45 cAro - jyotizvArastadvijJAnaM 46 praticAraH - pratikUlacAro grahANAM vakragamanAdistatparijJAnaM athavA praticaraNaM praticAro- rogiNaH pratIkArakaraNaM tadjJAnaM 47 vyUhaM yuyutsUnAM sainyaracanAM yathA cakravyUhe cakrAkRtau tumbArakapradhyAdiSu rAjanyakasthApaneti 48, pratiSyUhaM tatpratidvandvinAM tadbhaGgopAyapravRttAnAM vyUhaM 49 sAmAnyato vyUhAntargatatve'pi pradhAnatvena trIn vyUhavizeSAnAha-cakravyUhaM cakrAkRtisainyaracanAmityarthaH 50, | garuDavyUhaM garuDAkRti sainyaracanAmityarthaH 51 evaM zakaTavyUhaM 52 yuddhaM kurkuTAnAmiva muNDAmuNDi zRGgiNAmiva zRGgATaGgi yuyutsayA yodhayorvalganaM 53 niyuddhaM mallayuddhaM 54, yuddhAtiyuddhaM khaGgAdiprakSepapUrvakaM mahAyuddhaM yatra pratidvandvahatAnAM puruSANAM pAtaH syAt 55 dRSTiyuddhaM - bodhapratiyodhayozcakSuSornirnimeSAvasthAnaM 56 muSTiyuddhaM yodhayoH' parasparaM muyA hananaM 57 bAhuyuddhaM yodhapratiyodhayoH anyo'nyaM prasAritabAhoreva ninaMsayA valganaM 58 latAyuddhaM | yodhayoH yathA latA vRkSamArohantI AmUlamAzirastaM veveSTi tathA yatra yodhaH pratiyodhaza (rI) raM gADhaM nipIDya bhUmau patati talatAyuddhaM 59 'isatthaM'ti prAkRtazailyA iSuzAstraM nAgabANAdidivyAstrAdi sUcakaM zAstraM 60 'charuppavAyaMti tsaruH khaDgamuSTistadavayavayogAt tsaruzabdenAtra khaDga ucyate, avayave samudAyopacAraH tasya pravAdo yatra zAstre tatsarupravAda, khaDgazikSAzAstramityarthaH, praznavyAkaraNe tu tsarumagatamiti pAThaH 61, dhanurvedaM - dhanuH zAstraM 62, hiraNyapA Fur Fate &PO ~ 280 ~ Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- mUlaM [30] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka dIpa zrIjambU-18|| kasuvarNapAko-rajatasiddhikanakasiddhI 63, 64, 'muttakheDa'ti. sUtrakhela-sUtrakrIDA, atra khelazabdasya saha ityAdezaH 2vakSaskAre dvIpazA-1|| 65, evaM vakhakheDDamapi 66, etatkalAdvayaM lokataH pratyetavyaM, 'nAliAkheDaMti nAlikAkhelaM dyUtavizeSa mA bhUdiSTa puruSakalA nticandrI IN dAyaviparItapAzakanipAtanamiti nAlikayA yatra pAzakaH pAtyate, dyUtagrahaNe satyapi abhinivezanibandhanatvena nAlikA- khIguNAH yA ciH 1 khelaM, aprAdhAnyajJApanArtha bhedena grahaH 67, patracchedyaM aSTottarazatapatrANAM madhye vivakSitasaGkhyAkapatracchedane hastalAghavaM // 139 // ||58, kaTacchedyaM karTavat kramacchedya vastu yatra vijJAne tattathA, idaM ca vyUtapaTodveSTanAdau bhojanakriyAdau copayogi 59. 'sajIvaMti sajjIvakaraNaM mRtadhAtvAdInAM sahajasvarUpApAdanaM 70, 'nijjIva'ti nirjIvakaraNaM hemAdidhAtumAraNaM, || rasenddhasya markAprApaNaM vA 71, zakunarutaM, atra zakunapadaM rutapadaM copalakSaNaM, tena vasantarAjAyuktasarvazakunasaMgrahaH / / gaticeSTAdigbalAdiparigrahazca 72, iti dvAsaptatiH puruSakalAH / catuHSaSTiH khIkalAzcamA:-nRtya 1aucitya 2 citra-1 ||3 vAdina 4 mantra 5 tantra jJAna 7 vijJAna 8 dambha 9 jalastambha 10 gItamAna 11 tAlamAna 12-18 RR meghavRSTi 11 phalAkRSTi 14 ArAmaropaNa 15 AkAragopana 16 dharmavicAra 17 zakunasAra 18 kriyAkalpa 19 saMskRtajalpa 20 prAsAdanIti 21 dharmarIti 22 varNikAvRddhi 23 svarNasiddhiH 24 surabhitailakaraNa 25-1 // 139 / / lIlAsaMcaraNa 26 hayagajaparIkSaNa 27 puruSastrIlakSaNa 28 hemarasabheda 29 aSTAdazalipipariccheda 30 tatkAlahai buddhi 11 vAstusiddhi 12 kAmavikriyA 33 vaidyakakriyA 34 kumbhabhrama 35 sArizrama 36 aJjanayoga 37 anukrama [43] ~281~ Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [30] dIpa anukrama [43] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [2], mUlaM [30] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH Jon Elbeit | cUrNayoga 38 hastalAghava 39 vacanapATava 40 bhojyavidhi 41 vANijyavidhi 41 mukhamaNDana 42 zAlikhaNDana44 kathAkathana 45 puSpagranthana 46 vakrokti 47 kAvyazakti 48 sphAravidhiveSa 49 sarvabhASAvizeSa 50abhidhAnajJAna 51 bhUSaNaparidhAna 52 bhRtyopacAra 53 gRhAcAra 54 vyAkaraNa 55 paranirAkaraNa 56 randhana57 kezavandhana 58 vINAnAda 59 vitaNDAvAda 60 aGkavicAra 61 lokavyavahAra 62 antyAkSarikA 63praznaprahelikA 64 iti, atropalakSaNAduktAtiriktAH strIpuruSakalA granthAntare loke ca prasiddhA jJeyAH, atra ca yatpurubakalAsu strIkalAnAM strIkalAsu ca puruSakalAnAM sAGkaryaM tadubhayopayogitvAt nanu tarhi' 'cosaTTi mahilAguNe | iti granthavirodhaH, ucyate, na hyayaM granthaH strImAtraguNakhyApanaparaH, kintu strIsvarUpapratipAdakaH, tena kvacitpuruSaguNatve'pi na virodhaH, kalAdvayasyoktasaGkhyAkatvaM tu prAyo bahUpayogitvAt itya N vistareNa / zilpazataM cedam kumbhaku| lohakRJcitrakRttantuvAyanApitalakSaNAni paJca mUlazilpAni tAni ca pratyekaM viMzatibhedAnIti, tathA cArSam - "paMcaiva ya | sippAI ghaDa choha cittaNaMtakAsavae / ikikarasa ya itto vIsaM 2 bhave bheA // 1 // iti / nanvatraiteSAM paJcamU| lazilpAnAM utpattau kiM nimittamiti 1, ucyate, yugminAmAmauSadhyAhAre mandAgnitayA'pacyamAne hutabhuji prakSipyamAne tu samakAlameva dahyamAne yugalinarairvijJatena hastiskandhArUDhena bhagavatA prathamaM ghaTazilpamupadarzitaM, kSatriyAH zastrapANaya eva duSTebhyaH prajAM rakSeyuriti lohazilpaM, citrAGgeSu kalpadrumeSu hIyamAneSu citrakRtazilpaM, vastrakalpadrumeSu Fur Fraternae Cy ~ 282~ Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ----- mUlaM [30] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka zrIjambU dvIpazAnticandrI yA pratiH // 10 // dIpa hIyamAneSu tantuvAyazilpaM, bahule yugmidharma pUrvamavardhiSNu romanava(atha vArSiSNu)mA manujAstudasviti nApitazilpamiti, vakSaskAre zrIhemAcAryakRtaRSabhacaritre tu gRhAdinimittavarddhakyayaskArayugmarUpaM dvitIyaM zilpamukta, zeSaM tathaiveti, nanu bhogyasa-kalAdidakarmANa evArhanto bhagavantaH samutpannavyAdhimatIkArakalpa khyAdiparigrahaM kurvate netare tataH kimasau niraSadyaikarucirbha-8 rzanasAI gavAn sAvadhAnubandhini kalAdyupadarzane pravavRte ?, ucyate, samAnubhAvato vRttihIneSu dIneSu manujeSu duHsthatAM vibhAvya katA saJjAtakaruNaikarasatvAt , samutpannavivakSitaraso hi nAnyarasasApekSo bhavati, vIra iva dvijasya cIvaradAne, athaivaM tarhi kathamadhikalipsostasya sati sakale zuke zakaladAna, satya, bhagavatazcaturjJAnadharatvena tasya tAvanmAtrasyaiva lAbhasyAvadhAraNenAdhikayogasya kSemAnirvAhakatvadarzanAt, kathamanyathA bhagavadaMsasthalanastatacchakalagrahaNe'pi taduttharikvArddhaSiM bhAjakastunnavAyaH samajAyata?, kizca-kalAdyupAyena prAptasukhavRttikasya cauryAdivyasanAsakkirapi na syAt , namu | bhavatu nAmoktahetorjagabhartuH kalAdyupadarzakatvaM paraM rAjadharmapravartakatvaM kathamucitaM ?, ucyate, ziSTAnugrahAya duSpanigrahaya dharmasthitisaMgrahAya ca, te ca rAjyasthitikriyA samyak pravarttamAnAH krameNa pareSAM mahApuruSamArgopadarzakatayA cauryAdivyasananivarsanato nArakAtitheyInivArakatayA aihikAmuSmikasukhasAdhakatayA ca prazastA eveti, mahApuruSa- // 10 // - zrIRSamasva sakalalokavyavahArapravartana prajAnAM hitAryameva, ata eva jimapUjAdilakSaNAyAH samAnAyA bhapi kiyAyA jinabhaktiparAyaNAnAM samyagdazA parivAramA parikAjakakAminmAcarSinAmahikaphapattisAmyepi kAraviruvam pravacane prkriim| (iti hI vRttI) anukrama [43] ~283~ Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ------------------ ---- mUlaM [30] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka pravRttiraphi sarvatra parArthatvavyAptA bahuguNAlpadoSakAryakAraNavicAraNApUrvikaiveti, yugAdau jagadvyavasthA prathamenaiva pArthiIS vena vidheyeti jItamapIti, sthAnAgapaJcamAdhyayane'pi-dhamma NaM caramANassa paMca NissAThANA paNNattA, taMjahA-chakAyA gaNo 2 rAyA 3 gAhAvaI 4 sarIra 5' mityAghAlApakavRttau rAjJo ninAmAzritya rAjA-narapatistasya dharmasahA-18 18| yakatvaM duSTebhyaH sAdhurakSaNAdityuktamastIti paramakaruNAparItacetasaH paramadharmapravartakasya jJAnatrayayutasya bhagavato rAja dharmapravartakatve na kApyanaucitI cetasi cintanIyA, yuktyupapannatvAt, tadvistarastu jinabhavanapaMcAzakasUtravRttyoryatanAdvAre vyaktyA darzito'stIti tapta evAvaseyo, granthagauravabhayAdatra na likhyate iti, etena 'rAjyaM hi narakAntaM syAd // yadi rAjA na dhArmikaH' ityuktirapi dRDhabaddhamUlA na kampata iti, kiJca-atra tRtIyArakamAnte rAjyasthityutpAde dharmara sthityutpAdaH pazcamArakamAnte ca 'suasUrisaMghadhammo puSaNhe chijihI agaNi sAyaM / niyavimalacAhaNe suhumamaMtinayadhamma majhaNhe // 1 // [ zrutasUrisaMghadharmAH pUrvANhe chetsyanti saaymgniH| nRpo vimalavAhanaH sUkSmo mantrI nayadharmazca madhyAnhe // 14] iti vacanAt dharmAsthitivicchede rAjyasthisiviccheda ityapi rAjyasthitedharmasthitihetutvAbhivyaJjakatvameveti sarva susthamityalaM vistareNeti / tadanu bhagavAn kiM cakre ityAha-'ubadisittA puttasaya'mityAdi, upadizya kalAdikaM putrazataM-- bharatapAhubalipramukha kosalAtakSazilAdirAgyazate abhiSiJcati-sthApayati, atra zakkAdipradhAnAvasAnAni bharatASTanavatidhAtUnAmAni antarvAcyAdiSu suprasiddhAnIti ca likhitAci, dezanAmAni tu caDhUnyapratItAnIti / atha bhagavato dIkSA. Escreerseeeeeescatta dIpa anukrama [43] Simillenniti ~284 ~ Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- mUlaM [30] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjammU prata sUtrAMka dvIpazAnticandrIyA prati // 141 // 20000000 dIkSA dIpa kalyANakamAha-'abhisiMcittA'ityAdi, abhiSicya vyazItiM pUrvalakSANi mahAn rAgo-laulyaM yatra sa cAsau vAsazca / | mahArAgavAso-gRhavAsastanmadhye vasati gRhiparyAye tiSThatItyarthaH, yadyapi prAgutavyAdhipratIkAranyAyenaiva tIrthakRtAM gRhavAse 8 zrIRSama| pravana tathApi sAmAnyataH sa yathokta eveti na doSaH, yadvA mahAn arAga:-alaulyaM yatra sa cAsI vAsazceti yojanIyaM, yato bhagavadapekSayA sa evaMvidha eveti, etena 'tevahi~ pucasayasahassAI mahArAyavAsamajhe vasaItti pUrvagranthavirodho| neti, uSitvA je se'tti yaH saH 'gimhANa'ti ArSe grISmazabdaH strIliGgo bahuvacanAntazca tato grISmasyetyarthaH, prathamo | mAsaH, yathA grISmANAM-avayave samudAyopacArAd grISmakAlamAsAnAM madhye prathamo mAsaH prathamaH pakSazcaitrabahalA-cai-18 bAndhakArapakSastasya navamyAstitheH pakSo-graho yasya, tithimelapAtAdiSu tathA darzanAt , tithipAte tatkRtyasyASTamyAmeva kriyamANatvAt , sa navamIpakSaH-aSTamIdivasastatra, anena vyAkhyAnena 'cittabahula?mIe' ityAdyAgamavirodho na, vAcanAntareNa vA navamIpakSo-navamIdivasaH divasasyASTamIdivasasya madhyaMdinAduttarakAle yadyapi divasazabdasyAhorAtravAca-10 katvamanyatra prasiddha tathA'pyatra prastAvAdivaso gato rajanirajani ityAdivat sUryacAraviziSTakAlavizeSagrahaNaM, anyathA| sIIpugve'yAdi, yazItipUrvazatasamAmi mahArAjanAsamadhye mahArAjatayA yo vAsasvasa madhye tavaMtarityarthaH vasati, na caivaM 'usame gaM bharadA kosalie / 'cIsaM punasayasahassAI kumAravAsamajhe basaharasA tevahi punasayasahassAI mahArAyabAsamajhe basaiti bhavAnaMtarophasUtreNa saha virodhaH zaMkanIyaH, yato vA // 14 // 'bhAvini bhUtavadupacAra' iti nyAmAt rAjyAIkumArarAjavat kumArAvasthA'pi mahArAjAvasyaiveti vivakSayA sarvApi gRhasthAvasthA mahArAjAvasmaiva bhagitA / 1 (iti hI vRttau) anukrama [43] ~285~ Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ---- mUlaM [30] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka MR divasapAzcAtyabhAgasyAnupapatte, tyaktvA hiraNyaM-aghaTitaM suvarNa rajataM vA suvarNa-ghaTitaM hema hema vA koza-bhANDA-18 || gAra koSThAgAraM-dhAnyAnayagRha, balaM-caturaGga vAhana-vesarAdi purAntaHpure vyakta vipulaM dhanaM-gavAdi kanaka ca-suvarNa | (ramante ra'yante grAhakA) yebhyaH sallakSaNebhyastAni ratnAni maNayazca prAgvat, mauktikAni-zuktyAkAzAdiprabhavAni, zaGkhAzca-dakSiNAvartAH tataH pUrvapadena karmadhArayaH, zilA-rAjapaTTAdirUpAH, pravAlAni-vidrumANi rataratnAni-padmarAgAH, pRthagrahaNameSAM prAdhAnyakhyApanArtha, uktasvarUpaM yatsatsAraM-sArAtisAraM svApateyaM-dravyaM tat tyaktvA-mamatvatyAgena vicchadya-punarmamatvAkaraNena, kuto mamatvatyAga ityAha-vigopya jugupsanIyametat asthiratvAditi kathanena, (nizrA tyAja-18 yitvA) kathaM ca nizrAtyAjanamityAha-dAyikAnAM' gotrikANAM 'dAyaM' dhanavibhAga 'paribhAjya' vibhAgazo dattvA, tadA ca ni thapAnthAdiyAcakAnAmabhAvAd gotrikagrahaNaM, te'pi ca bhagavatpreritA nirmamAssantaH zeSAmAtraM jagRhuH, dIpa anukrama [43] 3000395090992906 T 1 bagotrikANAM dAnaM taccheSAmAtrameva, na punaryAcanA, yattu yathepsitaM yAcamAnAnAM dAnaM tadyAcakAnAmeva nAnyeSAM, nanutIrthakatA purastAvAcane ki bApa-18 kamiti cet, ucyate, bhikSA tAvatridhA-sarvasaMpatkarI AjIvikA 2 pauSanI 3 ceti, tatrAcA sAdhUnAmeva, dvitIyA yAtrA vinA anivAhakANAM nirddhanAnAM paMvAdInA, tRtIyA tayatirikAnA, vena yAlA binA nirvAhakaraNasamarthAnAM gRhasthAnAM mahApuruSebhyo'pi yAcanamanucitamera, ata eva zrImahAvIradAnAdhikAra-18 sUtre dAnaM dAvArehi ti padamadhikaM yAcakamahaNArtha, tena yAcakAnAM yaghepsitatayocitadAnaM, itareSAM tu kulAdikamAyAtaM varSAMpanikAprAheNakazeSAdikalpamavasAtanya, na punaH sakalalokasAdhAraNa, prAhakA nAmamahaNe ibhyAdInAmanukatvAt , tathA hi-tae the bhagavaM kazAkarzi gAva mAgaho pAyarAsotti, bahUrNa saNAhANa |ya aNAhANa va paMdhiANa ya pahiANa ya koraDiANa va kappaDhiANa ya jAya egA hiraNakoDi' ilAdi shriiaavshykcuuo| (iti hI pattI) 2999900099990S ~ 286~ Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ---- mUlaM [30] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka dIpa zrIjambU - idameva hi jagadgurojItaM yadicchAvadhi dAnaM dIyate, teSAM ca iyataiva icchApUrtiH, nanu yadIcchAvadhikaM prabhordAnaM 18 vakSaskAre DIpazA-18 tahi aidaMyugIno jana ekavinadeyaM saMvatsaradeyaM vA eka eva jighukSet, icchAyA aparimitatvAt, satyaM, prabhu prabhAvanatAhazecchAyA asambhavAt , sudarzanAnAmnyAM zivikAyAmArUDhamiti gamyaM, kiMviziSTaM bhagavantaM :-'sadeva-18 dAvA yA ciH II manujAsurayA'svargabhUpAtAlabAsijanasahitayA 'parSadA' samudAyena samanugamyamAnaM, IdRzaM ca prabhu agre-agrabhAge shaaNkhi||14|| // kAdayo'bhinandayamto'bhiSTuvatazca evaM-vakSyamANamavAdipurityanvayaH, tatra zAMkhikA:-candanagarbhazahastA mAGgalya kAriNaH zaGkhadhmA bA, cAkikA:-cakramAmakAH, lAGgalikA-lakAvalambitasuvarNAdimaghahaladhAriNo bhaTTavizeSAH mukhamalikAH-cATukAriNaH puSpamANavA-mAgadhAH varddhamAnakA:-skandhAropitanarAH AkhyAyakAH-zubhAzubhakathakAH laMkhAvaMzAnakhelakAH masA:-citraphalakahastAH bhikSAkA-gaurIputrA iti rUDhA ghANTikA:-ghaNTAvAdakAsteSAM maNAH, sUtre ca / IS apatyAta prathamArthe tRtIyA, yathAzrutavyAkhyAne ca zAtikAdigaNaiH parivRtamiti padaM kulamahattarA iti padaM cAnya-15 IS yayojanArthamadhyAhArya sthAt, sAdhyAhAravyAkhyAto'nadhyAhAravyAkhyAyAM lAghavamiti, paJcamAjhe jamAlicaritre // niSkramaNamahavarNane zAlikAdInAM prathamAntatayA nirdeza etasyaivAzayasya sUcakA, yadi ca 'prAyaH sUtrANi sopaskArANi | // 14 // IS| bhavantIti nyAyo'nunniyate tadA sAdhyAhAravyAkhyAne'pyadoSaH, tAmiA-vivakSitAbhirityarthaH vAgbhirabhinandayanta-II vAbhivantati yojanA, vivakSitatvamevAha-iSyante smetISTAstAmiH, prayojanakzAdiSTamapi kizcitsvarUpataH || anukrama [43] RE ~ 287~ Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ----- mUlaM [30] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka kArataM mAdakAmtaM cetyata Aha-kAntAbhiH' kamanIyazabdAbhiH 'priyAbhiH priyArthAbhiH' manasA jJAyante sundara| tayA yAstA manojJA bhAvataH sundarA ityarthaH tAbhiH manasA amyante-gamyante punaH punaH yA sundaratvAtizayAtA| | mano'mAsvAbhiH udArAbhiH-zabdato'rthatazca 'kalyANAbhiH' kalyANAptisUcakAbhiH "zivAmiH' nirupadvAbhiH zabdArthadUpaNojjhitAbhirityarthaH 'dhanyAbhiH' dhanalambhikAbhiH 'mAlyAbhiH' maGgale-anarthapratighAte sAdhvIbhiH sazrIkAbhi:anuprAsAdyalaGkAroSetatvAt sazobhAbhiH 'hRdayagamanIyAbhiH' arthaprAkavyacAturIsacivatvAt subodhAbhiH, 'hRdayapralhAdanIyAbhiH' hRdayagatakopazokAvigrandhividrAvaNIbhiH, ubhayatra karttaryanaT pratyayaH, karNamanonivRtikarIbhiH apunaruktAbhiriti ca spaSTaM, arthazatAni yAsu santi tA arthazatikAstAbhiH athavA arthAnAM-iSTakAryANAM zatAni yAbhyastA arthazatAstA evArthazatikAH, svArtha ikapratyayaH, anavarataM-vidhAmAbhAvAt 'abhinandayantazca' jaya jIvetyAdibhaNanataH samRddhimantaM bhagavantamAcakSANAH abhiSTuvantazca bhagavantameveti, kimavAdiSurityAha-'jaya jayeti bhaktisambhrame dvive-10 canaM, nandati-samRddho bhavatIti nandaH tasyAmantraNamidaM, iha ca dIrghatvaM prAkRtatvAt , athavA jaya tvaM jagannanda !-18 jgtsmRddhikr| jaya jaya bhadra prAgvat , navaraM bhadraH-kalyANavAn kalyANakArI vA, kathamAzAsate sma ityAha18 dharmeNa-karaNabhUtena na tvabhimAnalajjAdinA abhIto bhavaparIsahopasargebhyaH, prAkRtatvAt pazcamyarthe SaSThI, parIpahopa-18 ||4||srgaannaaN jetA bhavetyarthaH, tathA kSAntyA na tvasAmarthyAdinA kSama-soDhA bhava, 'bhayaM' AkasmikaM 'bhairava' siMhAdisamutthaM aeseseseeeeese dIpa anukrama [43] ~288~ Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ----- mUlaM [30] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: dvIpazA nticandrI prata sUtrAMka zrIjammU-18 tayoH, prAkRtatvAtpadavyatyaye bhairavabhayAnAM vA-bhayaGkarabhayAnAM kSAntA bhava ityarthaH, nAnAvaktRNAM nAnAvidhavAgbhaGgIti na | vakSaskAra pUrvavizeSaNAntaHpAtena paunaruktya, dharma-prastute cAritradharme avina-vighnAbhAvaste-tava bhavatu itikRtvA dhAtUnAmanekArtha-18 zrIpama18 tvAduccArya punaH punarabhinandayanti cAbhiSTuvanti ceti, atha yena prakAreNa nirgacchati tamevAha-'tae Na'mityAdi, dIkSA yA vRtiH 18'tataH' tadanantaraM RSabho'rhan kauzaliko nayanamAlAsahasraH zreNisthitabhagavadikSAmAtrayA vyApRtanAgaranetravRndaiH // 143 // prekSyamANaH 2-punaH punaravalokyamAnaH, AbhIkSNye dvivacanaM sarva, evaM sarvatra tAvadvaktavyaM yAvannirgacchati-'yathopapAtike' evaM yathA prathamopAr3he campAto bhaMbhAsArasutasya nirgama uktastathA'tra vAcyo, vAcanAntareNa yAvadAkulabolabahulaM nabhaH | kurvanniti paryante iti, tatra ca yo vizeSastamAha-vinItA rAjadhAnyA madhyaMmadhyena-madhyabhAgena ityarthaH nirgacchati, 'sukhaM sukhene tyAdivanmayaMmadhyeneti nipAtaH, aupapAtikagamazcAyaM-hiyayamAlAsahassehiM abhiNaMdijamANe 2 maNorahamAlAsahassehiM vicchippamANe 2 vayaNamAlAsahassehiM abhithuSamANe 2 katirUvasohaggaguNehiM pasthijjamANe 2 aMgulimAlAsahassehiM dAijamANe 2 dAhiNahattheNaM bahUrNa karaNArIsahassANaM aMjalimAlAsahassAI paDicchamANe 2 maMjuma juNA ghoseNaM paDibujjhemANe 2 bhavaNapaMtisahassAI samaicchamANe 2 taMtItAlatuDiagIavAiaraveNaM mahureNa ya ISM maNahareNa jayasahugghosavisaraNaM maMjumaMjuNA ghoseNaM paDibujhemANe 2 kaMdaragirivivarakuharagirivarapAsAuddhaghaNabhavaNa-|| | devakulasiMghADagatigacaukacaJcaraArAmujANakANaNasahApayApaesadesabhAge paDisuAsayasaMkulaM karate hayadesiahatthigu-18 eeeeee dIpa anukrama [43] ~289~ Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [30] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka lagulAiarahapaNaghaNAiyasaddamIsieNaM mahayA kalakalaraveNaM jaNassa mahureNa pUrayaMto sugaMdhavarakusumanuNNauviddhavAsareNukavilaM nabhaM kareMte, kAlAgurukuMdurukkaturukadhUvanivaheNa jIvalogamiva vAsayaMte samaMtao khubhiacakvAlaM paurajaNa bAlavuddhapamuiaturiapahAviaviula'nti, AulapadamArabhya nirgacchati padaparyantaM tu sUtre sAkSAdevAsti, atra vyAkhyAIS hRdayamAlAsahasra:-janamanaHsamUharabhinandhamAnaH2-samRddhimupanIyamAno 2 jaya jIva nandetyAdhAzImena, manoratha mAlAsahasraiH-etasyaivAjJAparA bhavAma ityAdijanavikalpaivizeSeNa spRzyamAnaH 2 ityarthaH vadanamAlAsahasrarvacanamAlA-18 S| saharvA abhiSTrayamAnaM 2 kAntyAdiguNairhetubhiH prAryamAno 2 bhartRtayA svAmitayA vA strIpuruSajanairabhilaSyamANaH 2 IS aMgulimAlAsahasrairdayamAnaH 2 dakSiNahastena bahUnAM naranArIsahasrANAM aJjalimAlA:-saMyutakaramudrAvizeSavRndAni pratI cchan ra-gRhan 2, kimuktaM bhavati ?-trailokyanAghenApi prabhuNA paurANAmasmAkamajalirUpA bhaktirmanasyavatAriteti | | dakSiNahastadarzanaM tathA mahApramodAya bhavatIti kurvan , maJjamaJjanA-atikomalena ghopeNa-svareNa pratipRcchan 2-praznayan 2 praNamatAM svarUpAdivArtAH, bhavanAnAM-vinItAnagarIgRhANAM patayA-samazreNisthityA sahasrANi na tu puSpAvakIrNasthityA, samatikrAman 2, tantrItalatAlAH prasiddhAH, truTitAni-zeSavAdyAni teSAM vAditaM-vAdanaM, prAkRtatvAtpadavyatyayaH gItaM ca tayo raveNa yadvA tatryAdInAM truTitAntAnAM gIte-gItamadhye yadvAditaM-vAdanaM tena yo ravaH-zabdastena madhureNa-manohareNa tathA jayazabdasya udghoSaH-udghoSaNaM vizadaH-spaSTatayA pratibhAsamAnaM yatra tena ma maJjunA ghoSeNa seeeeeeeeeee dIpa anukrama [43] ~290~ Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ---- mUlaM [30] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka dIpa anukrama [43] zrIjamya- porajabaraveNa ca pratiguyamAnaH 2-sAvadhAnIbhavana 2 kandarANi-daryaH girINAM 'vivarakuharANi' guhAH parvatAnta- vakSaskAre rANi ca girivarA:-pradhAnaparvatAH prAsAdA:-saptabhUmikAdayaH UrdhvaghanabhavanAni-uccAdhiralagehAni devakulAni-pratI- IzrIzapamaticandrI | tAni zRGgATaka-trikoNasthAnaM trika-yatra rathyAtrayaM milati catuSka-yatra rathyAcatuSTayaM catvaraM-bahumArgA ArAmA:-puSpayA vRttiH18 jAtipradhAnavanakhaNDAH udyAnAni-puSpAdimaDhukSayuktAni kAnanAni-nagarAsannAni sabhA-AsthAyikAH prpaa-jldaan||14|| sthAnaM eteSAM ye pradezadezarUpA bhAgAstAna, tatra pradezA-laghutarA bhAgA dezAstu laghavaH pratizrutaH-pratizabdAsteSAM | zatasahasrANi-lakSAstaiH saGkalAn kurvan, atra bahuvacanArthe ekavacanaM prAkRtatvAt , hayAnAM heSitena-heSAravarUpeNa hastinAM gulagulAyitarUpeNa, rathAnA ghanaghanAyitena-ghaNaghaNAyitarUpeNa zabdena mizritena janasya mahatA kalakalaraveNa AnandazabdatvAnmadhureNa-areNa pUrayan 2, atra nabha iti uttaragranthavartinA padena yogaH, sugandhAnAM varakusumAnAM cUrNAnAM ca udvedhaH-urdhvagato vAsareNuH-vAsaka rajastena kapilaM nabhaH kurvan kAlAguru:-kRSNAguruH kuMduruka:-cIDAbhidhaM dravyaM turuSkaM-silhakaM dhUpazca-dazAGgAdirgandhadravyasaMyogajaH eSAM nivahena jIvalokaM vAsayanniva, atrotprekSA tu jIvaloka-15 | vAsanasyAvAstavatvena, sarvataH kSubhitAni-sAzcaryatayA sasamdhramANi cakravAlAni-janamaNDalAni yatra nirgame tadyathA // 144 // K bhavatItyevaM nirgacchatIti, pracurajanAzca athavA paurajanAzca bAlavRddhAzca ye pramuditAstvaritapradhAvitAzca-zIghaM gacchanta sneSAM vyAkulAkulAnA-ativyAkulAnAM yo bola:-zabdaH sa bahulo yatra tacathA, evaMbhUtaM namaH kurvan , vizeSaNAnAM | eroesee eesea jimmitrinyory ~291~ Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [30] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka vyastatayA nipAtaH prAkRtatvAditi, nirgatya ca yatrAgacchati tadAha-Asi'ityAdi, Asikta-ISat siktaM gandho- 1 dakAdinA pramArjitaM kacavarazodhanena sitaM-tenaiva vizeSato'ta eva zucika-pavitraM puSpairya upacAra:-pUjA tena kalita-11 yuktaM, idaM ca vizeSaNaM pramArjitAsiktasiktazucikamityevaM dRzya, pramArjitAdyanantarabhAvitvAcchucikatvasya, evaMvidhaM siddhA-1 vanavipularAjamArga kurvana, tathA hayagajarathAnAM 'pahakare'ci dezIzabdo'yaM samUhavAcI tena hayAdisenayetyarthaH, tathA padAtInAM caTakareNa vRndena ca manda 2-yathA bhavati tathA, kriyAvizeSaNaM, yathA hayAdisenA pAzcAtyA sameti | | tathA 2 bahutarabahutamakamityarthaH, uddhatareNuka-UrSagatarajaskaM kurvan , yatraiva siddhArthavanamudyAnaM yatraivAzokavarapAdapaISstatraivopAgacchattIti / upAgatya yatkaroti tadAha-upAgatyAzokavarapAdapasyAdhaH zivikAM sthApayati, sthApayitvA ca 19 zivikAyAH pratyavarohati, avataratItyarthaH, pratyavaruhya ca svayamevAbharaNAlaGkArAn , tatrAbharaNAni-mukuTAnIti (dIni) alaGkArAn-vastrAdIna , sUtre ekavacanaM prAkRtatvAt , AbharaNAni ca alaGkArAzceti samAhAradvandvakaraNAdvA, aba-| muthati-tyajati, kulamahatsarikAyA haMsalakSaNapaTe avamucyaM ca svayameva catasRbhiH 'aTThAhiM ti muSTibhiH karaNabhUtA bhirkhazcanIyakezAnAM paJcamabhAgaluzcikAbhirityarthaH, locaM karoti, aparAGgAlaGkArAdimocanapUrvakameva ziro'laGkArAdi1 mocanaM vidhikramAyeti paryante mastakAlaGkArakezamocanaM, tIrthakRtAM paJcamuSTilocasambhave'pi asya bhagavatazcaturmuSTika locagocaraH zrIhemAcAryakRtaRSabhacaritrAyabhiprAyo'yaM-'prathamamekayA mudhyA smazrukUrcayorloce tisRbhizca ziroloce Eatiserserverestecherserstreeses dIpa anukrama [43] zrIjamna. 25 ~292~ Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ---- mUlaM [30] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka nticandrI dIkSA dIpa zrIjamyU-18|kRte ekA muSTimavaziSyamANAM pavanAndolitAM kanakAvadAtayoH prabhuskandhayorupari luThantI marakatopamAnamAvidhatI parama 18| ramaNIyAM vIkSya pramodamAnena zakreNa bhagavan ! mayyanugrahaM vidhAya dhriyatAmiyamitthameveti vijJapte bhagavatApi sA tathaiva zrIRSabha |rakSiteti, 'na hokAntabhaktAnAM yAcyAmanugrahItAraH khaNDayantI'ti, ata evedAnImapi zrIRSabhamUttau skandhopari bAlarikA | yA vRttiH |kriyante iti, luzcitAzca kezAH zakreNa haMsalakSaNapaTe kSIrodadhau kSiptA iti, SaSThena-bhaktena upavAsadvayarUpeNa apAnakena-18 // 145|| caturvidhAhAreNa 'ASADhAbhirityatra 'te lugve' (zrIsiddha a.3 pA.2 sU.108) tyanena uttarapadalope uttarASADhAbhirvacana-18 pamyamASatvAt , nakSatreNa yogamupAgatenArthAcandreNeti gamyaM, ugrANA-anenaiva prabhuNA ArakSakatvena niyuktAnA bhogAnA-18 gurutvena vyavahatAnAMrAjanyAnAM-bayasyatayA vyavasthApitAnAM kSatriyANAM-zeSaprakRtitayA vikalpitAnAM caturbhiH puruSasa-18 hauH sArca, ete ca vandhubhiH suhRdbhirbharatena ca niSiddhA api kRtajJatvena svAmyupakAraM smarantaH svAmivirahabhIravo vAntAna I| iva rAjyasukhe vimukhA yatsvAminA'nuSTheyaM tadasmAbhirapIti kRtanizcayAH svAminamanugacchanti sma, ekaM devadUSyaM zakreNa vAmaskandhejItamityarpita upAdAya, na tu rajoharaNAdikaM liGgaM kalyAtItatvAjinendrANAM, muNDo dravyataH ziraHkUrcalo R // 145 // canena bhAvataH kopAdyapAsanena bhUtvA agArAd-gRhavAsAnniSkamyeti gamyaM, anagAritAM-agArI-gRhI arsayatastatpra|tiSedhAdanagArI-saMyatastadAvastattA tAM sAdhutAmityarthaH pravajitaH-pragataH prApta itiyAvat , athavA vibhaktipariNAmAdanagAritayA-nirgandhatayA pravajitaH-pravajyAM pratipannaH / atha prabhozcIvaracAritvakAlamAha anukrama [43] atha RSabhaprabho: dikSAyAH pazcAt vastradhAritva-kAlaM evaM zrAmaNyAdi varNyate ~293~ Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----------------- ---- mUlaM [31] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [31] dIpa anukrama [44] rarararararararacer usabheNaM arahA kosalie saMvacchara sAhilaM cIvaradhArI hotthA, teNa paraM acelae / jappabhiI pa NaM usame arahA kosalie muMDe bhavittA agArAmo aNagAriyaM pavaie tappabhiI ca NaM usame arahA kosalie NivaM bosaTTakAe ciattadehe je keI uksaggA uppajaMti taM0-divA vA jAva paDilomA vA aNulomA vA, tattha paDilomA vetteNa vA jAva kaseNa vA kAe AuTTevA aNulomA vaM deja vA jAva pajjuvAseja vA te (uppanna) sake samma sahai jAva ahiAsei, tae NaM se bhagavaM samaNe jAe IribhAsamie jAva pAridvAvaNiAsamie maNasamie vayasamie kAyasamie maNagutte jAva gucabaMbhayArI akohe jAva alohe saMte pasaMte uvasaMte pariNibyur3e chiNNasoe niruSaleve saMkhamiva' niraMjaNe jaccakaNagaM va jAyasve AdarisapaDibhAge iva pAgaDabhAve kummo iva guttidie pukkharapattamiva niruvalebe gagaNamiva nirAlaMbaNe aNile iva NirAlae caMdo iva somadaMsaNe sUro iva teaMsI vihaga iva apaDivaDagAmI sAgaro iva gaMbhIre maMvaro iva akaMpe puDhavIvidha savaphAsavisahe jIyo viva appaDihayagaiti / patthi NaM tassa bhagavaMtassa phatyaha paDibaMdhe, se parivaMdhe caubihe bhavati, saMjahA-daghao khittao kAlo bhAvao, davAo iha khalu mAyA meM piyA me bhAyA me bhagiNI me jAva saMgaMthasaMdhuA me hiraNaM me suvaNaM me jAva tabagaraNa me, ahabA samAso sazcitte vA acitte vA mIsae vA dabajAe sevaM tassa Na bhavada, khittao gAme yA Nagare vA araNNe vA khette vA khale vA gehe vA aMgaNe vA evaM tassa Na bhavai, kAlo dhove vA lave vA muhune vA ahorace vA pakse vA mAse yA ukae vA ayaNe vA saMvacchare vA annayare vA dIhakAlapaDhibaMdhe evaM tassa bhavai, bhAvo kohe vA jAva lohe vA bhae vA hAse vA evaM tassa Na bhavada, se gaM bhagavaM vAsAvAsavarja hemaMtagimhAsu gAme egarAie Nagare paMcarAie vavagayahAsasogaarabamayaparittAse Nimmame jirahaMkAre PRASReetserCACIOforseetACwREE- Jistilenition ~ 294 ~ Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [31] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka zrIjambU-1 dvIpazA nticandrIyA vRttiH // 146 // vakSaskAre 8 zrIRSama prabhoH zrAmaNyAdi .31 [31] RON dIpa anukrama [44] lahubhUe agaMthe vAsItacchaNe aduDhe caMdaNANulevaNe arate leTuMmi kaMcaNami a same iha loe apaDibaddhe jIviyamaraNe niravakakhe saMsArapAragAmI kammasaMgaNigdhAyaNahAe abbhuTie vihrh| tassa NaM bhagavaMtassa eteNaM vihAreNaM viharamANassa ege vAsasahasse viikate samANe purimatAlassa nagarassa bahiA sagaDamuhaMsi ujANasi NiggohavarapAyacassa ahe jhANaMtariAe badamANassa phagguNabahulassa ikArasIe puSaNahakAlasamayaMsi aTTameNaM bhatteNaM apANaeNaM uttarAsAdANakvatteNaM jogamuvAgaeNaM aNuttareNaM nANeNaM jAva caritteNaM aNuttareNa taveNaM caleNaM vIrieNaM AlaeNaM vihAreNaM bhAvaNAe khaMtIe guttIe mucIe tuTThIe ajjaveNaM mahaveNaM lApaveNaM sucariasovaciaphalanivANamaggeNaM appANaM bhAvamANassa aNaMte aNuttare NivAghAe NirAvaraNe kasiNe paDipuNe kevalavaranANadasaNe samuppaNNe jiNe jAe phevalI savanna sabadarisI saNeraiatirianarAmarassa logassa pajave jANai pAsai, taMjahA-AgaI gaI ThiI upavAyaM bhuttaM kaI paDiseviaM AvIkamma rahokammaM taM taM kAlaM maNavayakAye joge evamAdI jIvANavi savabhAve ajIvANavi sababhAve mokkhamanAssa visuddhatarAe bhAve jANamANe pAsamANe esa khalu mokkhamagge mama aNNesi ca jIvANaM hiyasuhaNissesakare sabadukkhavimokkhaNe paramasuhasamAgaNe bhavissai / tate NaM se bhagavaM samaNANaM niggaMdhANa va NiggaMthINa yapaMca mahatvayAI sabhAvaNagAI chatha jIvaNikAe dhamma desamANe viharati, taMjahA-puDhavikAie bhAvaNAgameNaM paMca mahabayAI sabhAvaNagAI bhANiabAIti / usabhassa NaM arahao kosaliassa caurAsI gaNA gaNaharA hotthA, usabhassa NaM araho kosaliassa usabhaseNapAmokkhAo culasII samaNasAhassIo ukkosiA samaNasaMpayA hotyA, usamassa Ne baMbhIsuMdarIpAmokkhAo tiNNi ajiAsayasAhassIo ukkosibhA ajiAsaMpayA hotthA, usamassa paM0 sejaMsapAmokkhAo tiNi samaNovAsagasayasAhassIo paMca ya sAhassIo uko 83029290828380938 IN||146 // ~ 295~ Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- mUlaM [31] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka siA samaNovAsagasaMpayA hotthA, usabhassa paM0 subhadApAmokkhAo paMca samaNoMvAsiAsayasAhassIo caupaNNaM ca sahassA ukosiA samaNobAsiAsaMpayA hotyA, usamassa NaM arahao kosaliassa ajiNANaM jiNasaMkAsANaM sabakkharasannivAINaM jiNo viva avitahaM vAgaramANANaM cattAri cauddasapudhIsahassA aTTamA ya sayA ukkosiA caudasapudhIsaMpayA hotthA, usamassa paM0 Nava ohiNANisahassA uphosiA0, usamassa paM0 vIsaM jiNasahassA vIsaM veuzciasahassA chacca sayA ukosiA0 bArasa viulamaIsahassA chaca savA paNNAsA vArasa vAIsahassA chacca sayA paNNAsA, sabhassa paM0 gaikahANArNa ThiikallANANaM AgamesibhadANaM bAvIsaM aNuttarotravAIANaM sahassA Nava ya sayA, usamassa f0 vIsaM samaNasahassA siddhA, cattAlIsaM ajiAsahassA siddhA sahi aMtevAsIsahassA siddhA, arahoNaM usabhassa bahave aMtevAsI aNagArA bhagavaMto appegaimA mAsapariAyA jahA uvavAie sabao aNagAravaNNao jAva uddhaMjANU ahosirA jhANakoTThovagayA saMjameNaM savasA appANaM bhAvamANA viharaMti, arahao Na usamassa duvihA aMtakarabhUmI hotyA, taMjahA-jugaMtakarabhUmI a pariAyaMtakarabhUmI ya, jurgatakarabhUmI jAva asaMkhejAI purisajugAI, pariAyaMtakarabhUmI aMtomuhuttapariAe aMtamakAsI (sUtra 31) 'usame NamityAdi, RSabho'rhana kauzalikaH sAdhikaM samAsamityarthaH, saMvatsaraM-varSa yAvad vastradhArI abhavattataH paramacelakaH, atra ye kecana lipipramAdAdAdarzavidamadhikamityAhustairAvazyakacUrNigatazrIRSabhadevadevadUSyAdhikAre'ya1sako a laksamuLa suradUsa Thavai sampatriNasnanthe / dhIrasta varisamahi sayAvi saikhANa tassa ttivi||1||ti pranthAntaravacanAdadhika saMbhAvyate (dati hIra vRttii)| Foo0120000 [31] dIpa anukrama [44] ~ 296~ Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ---------------- ---- mUlaM [31] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [31] maNyAdi dIpa zrIjambU-18 mevAlApako draSTavyaH, zrAmaNyAnantaraM kathaM prabhuH pravavRte ityAha-jappabhiI ca Na'mityAdi, yatAprabhRti RSabho'rhan 2vakSaskAre dvIpazA- kauzalikaH pravajitastataHprabhRti nityaM vyutsRSTakAyaH parikarmavarjanAt tyaktadehaH parIpahAdisahanAt ye kecidupasargA utpa- zrIaSamanticandrIyA ciH dyante, tadyathA-divyA-devakRtA vAzabdaH samuccaye yAvatkaraNAt 'mANusA vA tirikkhajoNiA vA' iti padagrahA, prabhoH zrApratilomA:-pratikUlatayA vedyamAnA anulomA:-anukUlatayA vedyamAnAH, vAzabdaH pUrvavat, tatra pratilomA vetreNa-1 zima.31 // 147 // jalavaMzena yAvacchandAt 'tayAe vA chiyAe vA layAe vA' iti, tatra tvacayA-sanAdikayA chivayA-zlakSNayA loha18|kuzyA latayA-kambayA kapeNa-carmadaNDena, vAzabdaH prAgvat, kazciduSTAtmA kArye 'vivakSAtaH kArakANI tyAcAraviva kSAyAM saptamI AkuTTayet tADayedityarthaH, anulomAstu 'vaMdeja vA' yAvatkaraNAt 'pUejjA yA sakArajjA vA sammA-1 rANejA vA kallANaM maMgala devayaM ceiyaM iti, vandeta vA stutikaraNena pUjayedvA puSpAdibhiH satkuryAdvA vakhAdibhiH sanmAnayedvA abhyutthAnAdibhiH kalyANaM bhadrakAritvAt maGgalaM anarthapratighAtitvAt devatA-iSTadevatAmiva caitya-18 iSTadevatApratimAmiva paryupAsIta vA-seveteti, tAn pratilomAnulomabhedabhinnAn upasargAn samyak sahate bhayAbhAvena, yAvatkaraNAt 'khamai titikkhai'tti kSamate krodhAbhAvena titikSate dainyAnavalambanena adhyAsayati avicala-18 | // 147 // kAyatayeti / atha bhagavataH zramaNAvasthA varNayannAha-'tae NaM se' ityAdi, tataH sa bhagavAn zramaNo-munirjAtaH.181 | kiMlakSaNa itmAha-IyAyAM gamanAgamanAdau samitA-samyak pravRttaH upayukta ityarthaH, yAvarapadAt 'bhAsAsamie esa-18 anukrama [44] ~ 297~ Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ------------------ ----- mUlaM [31] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: Recene prata sUtrAMka [31] rANAsamie AyANabhaMDamattanikkhevaNAsamie uccArapAsavaNakhelajallasiMghANa'tti, agretanapadaM tu sAkSAdevAsti, bhASAyAM niravaMdyabhASaNe samitaH epaNAyAM-piNDavizuddhau AdhAkarmAdidoSarahitabhikSAgrahaNe samitaH bhANDamAtrasya-upakaraNa-18 | mAtrasyopAdAne-grahaNe nikSepaNAyAM ca-mocane samitaH pratyupekSaNAdikasundaraceSTayA sahita ityarthaH, sUtre vyastatayA padani-18 deza ASatvAt , athavA AdAnena saha bhANDamAtrasya nikSepaNeti samAsayojanA, uccAraH-purISa prazravaNaM-mUtraM khela:-kaphaH18 siMghAno-nAsikAmalaH jalla:-zarIramalaH eSAM pari-sarveH prakAraiH sthApana-apunargrahaNatayA nyAsaH parityAga ityarthaH tatra bhavA pAriSThApanikI, tatra sundaraceSTA kriyA ityarthaH, tasyAM samitaH-upayuktaH,"pratyaye jIrnavA"(zrIsiddha.a.8pA.3sU.31) iti prAkRtasUtreNa svIlakSaNo DIpratyayo vikalpanIyaH, yathA 'IriyAvahiAe virAvaNAe' ityatra, etaccAntyasamitidvayaM bhagavato bhANDasivAnAdhasambhave'pi nAmAkhaNDanArthamuktamiti bAdarekSikayA pratibhAti, sUkSmekSikayA tu yathA vasvaiSaNAyA | || asambhave'pi sarvathA eSaNAsamiterbhagavato'sambhavona, AhArAdau tasyA upayogAt , tathA'nyabhANDAsambhave'pi devadUSya sambandhinI caturthasamitirbhavasyeva, dRzyate ca zrIdhIrasya dvijadAne devadUmyAdAnanikSepI, evaM zleSmAdyabhAve'pi nIhAra| pravRttau paJcamIsamitirapItyalaM prasaGgena, tathA manaHsamitaH-kuzalamanoyogapravartakaH vacaHsamitaH-kuzalavAgyogapravartakaH, bhASAsamita ityukte'pi yacaHsamita ityuktaM tad dvitIyasamitAvatyAdaranirUpaNArtha karaNatrayazuddhisUtre saGkhyApUraNArtha 1 sUtrapAThasya grahasmAnAmapi pArikApanikAkArasyevAsayataiSa yuti ma bokaH (iti hIra* vRttii)| dIpa anukrama [44] 090020829082929893 ~ 298~ Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [31] dIpa anukrama [44] vakSaskAra [2], mUlaM [31] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [18] upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjammU dvIpazAticandrI - yA vRttiH // 148 // "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) eseved zrIRSabhaprabhoH zrAmaNyAdi sU. 31 ca, kAyasamitaH - prazasta kAya vyApAravAn, manoguptaH - akuzalamanoyogarodhakaH yAvatpadAt 'vayagutte kAyagutte gutte gu- 8 2vakSaskAre cidie' ti vAggupta:- akuzalavAgayoganirodhakaH kAyaguptaH - akuzalakAya yoganirodhakaH, evaM ca satpravRttirUpAH samita| yo'satpravRttinirodharUpAstu guptaya iti, ata eva guptaH sarvathA saMvRtatvAt, tatraiva vizeSaNadvArA hetumAha-- guptendriyaH zabdAdiSvindriyArtheSvaraktadviSTatayA pravarttanAt, tathA guptibhirvasatyAdibhiryalapUrvakaM rakSitaM guptaM brahma-maithunaviratirUpaM caratItyevaMzIlaH, tathA akrodhaH yAvatkaraNAt 'amANe amAe' iti padadvayaM grAhyaM, vyaktaM ca, alobhaH, atra sarvatra svalpArthe naJ grAhyaH, tena svalpakrodhAdibhirityarthaH, anyathA sUkSmasamparAyaguNasthAnakAvadhi lobhodayasyopazAntamohAvadhi ca caturNAmapi krodhAdInAM sattAyAH sambhave tadabhAvAsambhavAt kuta evaMvidha ityAha- zrAnto bhavabhramaNataH prasvAntaH- prakRSTacittaH upasargAdyApAte'pi dhIracittattvAt upazAnta iti vyaktaM ata eva parinirvRtaH sakalasantApavarjitatvAt, chinnazrotA:- chinnasaMsArapravAhaH chinnazoko vA nirupalepo- dravyabhAvamalarahitaH, atha sopamAnaizcaturdazavizeSaNairbhagavantaM vizinaSTi- 'zaGkhamive' tyatra prAkRtazailyA klIvabhAvastena zaGkha iva nirgatamaJjanamivAJjanaM karma jIvamAlimyahetutvAt yasmAt sa tathA jAtyakanakamiva-poDazavarNakakAJcanamitra jAtaM rUpaM - svarUpaM rAgAdikudravyavirahAdyasya sa tathA, Adarza-darpaNe pratibhAga:-prativimbaH sa iva prakaTabhAvaH, ayamarthaH- Adarza prativimbitasya vastuno yathA yathAvadupalabhyamAnasvabhAvA nayanamukhAdidharmA upalabhyante tathA svAminyapi yathAsthito manaHpariNAma upalabhyate, Fur Fraterna e C ~ 299~ // 148 // Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [31] dIpa anukrama [44] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [2], mUlaM [31] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH na tu zaThavaddarzitA bahittha iti, kUrmacad guptendriyaH, kacchapo hi kandharApAdalakSaNAvayavapaJcakena gupto bhavati evamayamapIndriyapaJcakena, pUrvokaM guptendriyatvaM dRSTAntadvArA subodhamiti na paunaruktyaM, puSkarapatramiva nirupalepaH, paGkajalakalpasvajana viSaya sneharahita ityarthaH, gaganamiva nirAlambanaH- kulagrAmanagarAdinizrArahitaH anila iva-vAyuriva nirAlayovasatipratibandhavandhyaH, yathocitaM satatavihAritvAt, ayamatrAzayaH - yathA vAyuH sarvatra saMcariSNutvenAniyatavAsI tathA prabhurapIti, candra iva saumyadarzana:- araudramUrttiH, sUra iva tejasvI paratIrthikatejo'pahAritvAt, vihagaH-pakSI sa ivApratibaddhatayA gacchatItyevaMzIlaH sa tathA, kimuktaM bhavati 1-sthalacarajalacarau sthalajalanizritagamanau na tathA vihagaH svAvayavabhUtapakSa sApekSagAmitvAt tena vihagavadayaM prabhuranekeSvanArthadezeSu karmakSaya sAhAyakakAriSu parAnapekSaH svazatyA viharatIti, sAgara iva gambhIraH - parairalabdhamadhyo nirupamajJAnavattve'pi rahaH kRtaparaduzcaritAnAmaparisrAvitvAt harSazokAdikAraNasadbhAve'pi tadvikArAdarzanAdvA, mandara iva akampaH, svapratijJAteSu tapaHsaMyameSu dRDhAzayatvena pravarttanAt pRthvIva sarvAn sparzAnanukUletarAn viSahate yaH sa tathA jIva ivApratihatagatiH - askhalitagatiH, yathA hi jIvasya kaTakuvyAdibhirna gatiH pratihanyate tathA kenApi parapAkhaNDinA AryAnAryadezeSu saJcarataH prabhorapi, atha mA bhavantu durddharSasya prabhoH pare gativighAtakAH paraM svapratibandhenApi gatirvihanyate ityAha'Natthi Na' mityAdi, nAsti tasya bhagavataH kutracit pratibandhaH - ayaM mamAsyAhamityAzayabandharUpaH, ayameva hi Fur Fraternae Cy ~300~ Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ---- mUlaM [31] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka nticandrI pramobA [31] dIpa zrIjamyU- saMsArazabdavyapadezyaH, yadUce-"ayaM mameti saMsAro, nAhaM na mama nirvRtiH| caturbhirakSaraibandhaH, paJcabhiH paramaM pdm||" vadhaskAre dvIpazA-saca dravyataH-dravyaM pratItya "spaklopAt paJcamI", evaM kSetrata ityAdyapi, tatra dravyata iti byAkhyeyapadaparAmartha zrIRSabha tena na paunaruktyaM, iha loke khalukyAlaGkAre mAtA mama pitA mametyAdi, pAvarakaraNAt 'bhajA me puttA me pUjA | yA vRciH me NatA me suNDA me sahisayaNa'tti bhAryAputrau prasiddhau ghUA-putrI naptA-putraputraH snuSA-putrabhAryA sakhA-mitraM // 149 // svajana:-pitRvyAdiH sagrantha:-svajanasyApi svajanaH pitRvyaputrazAlAdiH saMstuto-bhUyodarzanena paricitaH, eSAM ca | 18jIvaparyAyatyA dravyatvaM, kathAcit paryAyaparyAyiNorabhedopacArAt, hiraNyaM me suvarNa me, yAvacchabdAta 'kaMsaM me| dUrsa me dharNa meM' ityAdi prakaraNaM upakaraNaM-uktavyatiriktaM, ayaM ca yAvatpadasaMgraho'dRSTamUlakatvena mayaiva siddhAntazailyA prAkRtIkRtya sthAnAzUnyatArtha likhito'sti tena saiddhAntikairetanmUlapAThagaveSaNAyAmudyamaH kAryaH, prakArAntareNa dravya-16 18 prativandhamAha-athaveti-prakArAntare, uktarItyA prativyakti kathanasthAzakyatvena sajhepata ucyate iti zeSaH, saJcitte-18 18| dvipadAdau acitte-hiraNyAdau mizre-hiraNyAlaGkRtadvipadAdI, dravyajAte-dravyaprakAre vA samuccaye sa-pratibandhastasya|| prabhorevamiti-mamedamityAzayabandhena na bhavati 'khittabho' ityAdi prAyo vyaktamidaM, navaraM kssetrN-dhaanyjnmbhuumiH||8||14|| khalaM-dhAnyamelanapacanAdisthaMDilaM evaM-uttarItyA Azayabandhastasya prabhorna bhavati, 'kAlao'ityAdi, kAlataH loke-18 saptaprANamAne lave-saptastokamAme muhUrte-saptasaptatilavamAne ahorAtre-triMzanmuhUrtamAne pakSe-paJcadazAhorAtramAne mAse-181 anukrama [44] ~301~ Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----------------- ----- mUlaM [31] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka pakSavayamAne Rtau-mAsadvayamAne ayane-RtunayamAne saMvatsare-ayanadvayamAne anyatarasmin vA dIrghakAle-varSazatAdau / pratibandhaH evaM-uktaprakAreNa tasya na bhavati, abamRturanukUlo mamAyaM ca pratikUlo mameti matirna tasya, yathA zrImatAM |||| // 4|| zItaSuranukUlatayA pratibandhaM vidhatte nirddhanAnAM tu uSNatuH, 'bhAvao' ityAdi, kaNThayametat, navaraM kadAgrahavazAt . krodhAdIna na tyajAmIti dhIrna tasyetyarthaH, etaca sUtramupalakSaNabhUtaM tenAnuktAnAM sarveSAmapi pApasthAnAnAM grahaH, atha kathaM | bhagavAn viharati smetyAha-se NamityAdi, sa bhagavAn varSAsu-prAvaTkAle vAsa:--avasthAnaM tadvarja, tena vinetyarthaH, hemantAH-zItakAlamAsAH gISmA-uSNakAlamAsAsteSu mAme-alpIyasi sanniveze ekA rAtrirvAsamAnatayA yasya sa 8 || ekarAtrikaH ekadinavAsItyarthaH, nagare-garIyasi sanniveze pazca rAtrayo vAsamAnatayA yasya sa tathA, paryadinavAsIti | [31] eceeeeeeeeeeeec dIpa anukrama [44] 765secoercerseksemocratseise navaM 'gAme egarAie' ityAdi pravacanabalena sAdhUnAmapi mukhyattiriyameva bhaviSyatIti zaMbIyaM, yazaH-sAdhUna vikalyaiva vidhasUtrapATho'bhiprada vizepavataH enAbasAtavyaH, aupapAtikavRttau tavaiva vyAkhyAnAt , mata eva sAmAnyataH sAdhUnAM bihAre vividhatA'pyAgame pratItA, tathAhi-'egAha paMcAha mAsa ka jahAsamAhIe'tti zrInizISabhASye, asya vyAkhyA-'parimApaDivaNyArNa egAI paMcaho mahAlaMde / jiNasuddhANaM mAso nikAraNabhoja rANaM // 1 // ' paDhimApaTiva-18 NNANaM egAho ahAlaMdivANa paMcAho jiNatti-jiNakappiyANaM suddhatti-muddhapArihArimANa, suddhaggaharNa paricatAnanapArihArimanisehaNatya, yerANaM ca, etesi mAsakappavihAre, niSvAcAe-kAragAbhAve, vAghAe puNa therakappiyA kA maharitaM vA mAse bhacchati, 'kaNAharitamAtA evaM gherAga baDhaNAyayA / iare baha vihari niyamA cattAri acchati // 1 // evaM kaNA bhairitA peraNa ma mAnA jAyanyA, imare NAma parimAparicaNNA 1 mahAdimA 2 visuddhapArihArimA / jiNappiA 4 ya jahAvihAreNa baDDa viharikama vAsAratimA pataro mAyA sanve egaviro macchati (iti hI sau / ~302~ Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [31] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: vakSaskAre // zrIRSabha prata sUtrAMka zrIjambUdvIpazAnticandrIyA vRtiH // 10 // e seccaeese prabhoH zrAmaNyAdi [31] bhAvaH, yathA dinazabdo'horAtravAcI tathA rAtrizabdo'pyahorAtradhAcIti, nanu tarhi dinazabda eva kathaM nopAttaH, ucyate, nizAvihArasyAsaMyamahetutvena caturjAnino'pi tIrthakarA avagRhItAyAM vasatAveva vAsateyyAM [ rAtrau] vasantIti vRddhAmnAyaH, 'vyapagatahAssazokaratibhayaparitrAsaH' tatrAratiH-manaso'nautsukyamukeMgaphalaka ratiH-tadabhAvaH pari trAsa:-AkasmikaM bhayaM zeSa vyaktaM, nirgato mametizabdo yasmAt sa tathA, kimuktaM bhavati ?-prabhormametyabhilApenAbhilApyaM nAstIti, paSTayekavacanAntasyAsmacchabdasyAnukaraNazabdatvAnmametyasya sAdhutA, nirahaMkAraH-ahamitikaraNa| mahaGkAraH sa nirgato yasmAtsa tathA, laghubhUta UrdhvagatikatvAt , ata evAgrandho-bAhyAbhyantaraparigraharahitaH, vAsyAsUtradhArazastra vizeSeNa yattattakSaNaM-tvaca utkhananaM tatrAdviSTaH-adveSavAn, candanAnulepane'raktaH-arAgavAna, leSTIdRSadi kAzcane ca samaH, upekSaNIyatvenobhayatra sAmyabhAk, ihaloke-vartamAnabhave manuSyaloke paraloke-devabhavAdau tatrA-18 pratibaddhaH tatratyasukhaniSpipA sitvAt jIvitamaraNayorniravakAMkSa:-indranarendrAdipUjAprAptau jIvite durviSahaparISahAptI ca maraNe niHspRhaH, saMsArapAragAmIti vyaktaM, karmaNAM saGgaH-anAdikAlIno jIvapradezaiH saha sambandhastasya nirghAtanaMvizleSaNaM tadarthamabhyutthita-udyato viharati / atha jJAnakalyANakavarNanAyAha-tassa NamityAdi, 'tasya' bhagavataH etena' anantarokena vihAreNa viharata ekasmin varSasahane vyatikrAnte sati purimatAlasya nagarasya bahiH zakaTamukhe udyAne nyagrodhavarapAdapasyAdho 'dhyAnAntarike ti antarasya-vicchedasya karaNamantarikA strIliGgazabdaH athavA antaramevA eversesercestaestseiseattract dIpa anukrama [44] // 150 // Staerverserseoesre ~303~ Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----------------- ---- mUlaM [31] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka feesecticaccces [31] ntarya, bheSajAditvAt svArthe yaNa pratyayastataH strItvavivakSAyAM kImatyaye AntarI AmtaryevAntarikA dhyAnasyAnsarikAdhyA nAntarikA-ArabdhadhyAnasya samAptirapUrvasyAnArambhaNamityarthaH atastasyAM vartamAnasya, ko'rthaH-pRthaktvavitarka savicAraM 18| 1 ekatvavitarkamavicAra 2 sUkSmakriyamapratipAti 3 myuchinnakriyamanivarti 4 iti catuzcaraNAtmakasya zukladhyAnasya caraNadvaye dhyAte caramacaraNadvayamapratipannasyeti, yoganirodharUpadhyAnasya caturdazaguNasthAnavartini kevalinyeva sambhavAt , phAlgunabahulasyaikAdazyAM pUrvAhakAlarUpo yaH samayaH-avasarastasmin aSTamena bhaktena-AgamabhASayopavAsatrayalakSaNenApAnakena-jalayarjitenottarASADhAnakSatre candreNa saheti gamyaM yogamupAgate sati, ubhayatra NaM vAkyAlaGkAre, athavA ApatvAt saptamyarthe tRtIyA, anuttareNeti-kSapakazreNipratipannatvena kebalAsannatvena paramavizuddhipadamAzatvena na vidyate S| uttara-pradhAnamapravarti vA chAnasthikajJAnaM yasmAttasathA, tena jJAnena-tatvAvabodharUpeNa, evaM yAvacchabdAta dAnena dhAyikabhAvApannena samyaktvena cAritreNa-viratipariNAmarUpeNa kSAyikabhAvApanenaiva 'tapase ti vyakta 'balena' bahananotthaprANena 'vIryeNa' mAnasotsAhena 'Alayena' nirdoSavasatyA 'vihAreNa' gocaracaryAdihiNDanalakSaNema 'bhAvanayA' mahAvratasambandhinyA manoguptyAdirUpayA padArthAnAmanityatvAdicintanarUpayA vA 'kSAntyA' krodhanigraheNa 'guptyA prAgvyAkhyAtasvarUpayA 'muktyA' nirlobhatayA 'tuSyA' icchAnivRtyA 'bhAvena' mAyAnimaheNa 'mAivena' mAnanipraheNa 'lAghavena' kriyAsu dakSabhAvena, bhAve pratyayaviSANAsa, sopacita-sopavayaM puSTamitiyAvat etArazena prastAvAgnivA dIpa anukrama [44] SimillenniM al ~ 304 ~ Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [31] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [31] dIpa zrIjambU- NamArgasambandhinaiva sucaritena-sadAcaraNena phalaM-prakramAnmuktilakSaNaM yasmAt evaMvidho yo nirvANamArgaH-asAdhAraNa-18||ravakSaskAre dvIpazA-14 ratnatrayarUpastenAtmAnaM bhAvayataH kevalavarajJAnadarzanaM samutpannamityanvayaH, tatrAnantamavinAzisvAt anuttaraM sarbo-18 sapama nticandrI-ttimatvAt nirvyAghAtaM kaTakujhyAdibhirapratihatatvAt nirAvaraNaM kSAyikatvAt kRtsnaM sakalArthagrAhakatvAt pratipUrNa 81 prabhoH zrAyA vRttiH sakalasvAMzakalitatvAt pUrNacandravat kevalaM-asahAyaM 'NaTuMmi u chAumasthie NANe [naSTe chAnasthike jJAna eva] 8.31 // 151 // iti vacanAt , paraM-pradhAnaM jJAnaM ca darzanaM ceti samAhAradvandve ekavajhAvaH tataH pUrvapadAbhyAM karmadhArayaH, tatra sAmA nyavizeSobhayAtmake jJeyavastuni jJAnaM vizeSAvabodharUpaM darzanaM sAmAnyAvabodharUpamiti, atrAyamAzayaH-dUrAdeva tAlaIS tamAlAdika tarunikara viziSTavyaktirUpatayA'navadhAritamavalokayataH puruSasya sAmAnyena vRkSamAtrapratItijanakaM yadapa-| risphuTa kimapi rUpaM cakAsti taddarzanaM 'nirvizeSa vizeSANAM graho darzana miti vacanAt , yatpunastasyaiva pratyAsIdatastA18| latamAlAdivyaktirUpatayA'vadhAritaM tameva tarusamUhamutpazyato viziSTavyaktipratItijanaka parisphuTa rUpamAbhAti // tajjJAnaM, nanu bhavatu nAma itthamanubhavasiddhe jJAne chadmasthAnAM vizeSagrAhakatA darzane ca sAmAnyagrAhakatA, paraM keva-13 // 15 // lino jJAnakSaNe sAmAnyAMzAgrahaNAddarzanena ca vizeSAMzagrahaNAbhAvAd dvayorapi sarvArthaviSayatvaM virudhyate, ucyate, jJAna kSaNe hi kevalinA jJAne yAvadvizeSAn gRhati sati sAmAnya pratibhAtameva, azeSavizeSarAzirUpatvAt sAmAnyasya, 1 darzanakSaNe ca darzane sAmAnyaM gRhNati sati yAvadvizeSAH pratibhAtA eva, vizeSAnAliGgitasya sAmAnyasyAbhAvAt, 00000000 anukrama [44] Dasese ~ 305~ Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [31] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka ederwecemesesea [31] dIpa anukrama [44] ata eva 'nirvizeSa vizeSANAM graho darzana'mityuktamanantaroktagranthe, ko'rthaH ?-jJAne pradhAnabhAvena vizeSA gauNabhAvena | sAmAnya darzane pradhAnabhAvena sAmAnya gauNabhAvena vizeSA iti vizeSaH / samutpanna-samyak-kSAyikatvenAvaraNadezasyApyabhAvAt utpannaM, prAdurbhUtamityarthaH, utpanna kevalasya yadbhagavataH svarUpaM tatprakaTayati-jiNe jAe'ityAdi, jino| rAgAdijetA, kevala-zrutajJAnAdyasahAyaka jJAnamaskhAstIti kevalI, ata eva sarvajJo-vizeSAMzapuraskAreNa sarvajJAtA | sarvadarzI-sAmAnyAMzapuraskAreNa sarvajJAtA, nanvahatA kevalajJAnakevaladarzanAvaraNayoH kSINamohAntyasamaya eva kSINa-| | svena yugapadutpattikatvenopayogasvabhAvAt kramapravRttau ca siddhAyAM 'sadhannU sacadarisI' iti sUtraM yathA jJAnaprAthamya| sUcakamupanyasta tathA savadarisI sapana ityevaM darzanaprAthamyasUcakaM kiM na, tulyanyAyatvAt, naivaM, 'sabAo laddhIo | sAgArovauttassa uvavajaMti, No aNAgArovauttassa' [sarvA labdhayaH sAkAropayuktasyotpadyante nAnAkAropayuktasya ] | ityAgamAdutpattikrameNa sarvadA jinAnAM prathame samaye jJAnaM tato dvitIye darzanaM bhavatIti jJApanArthatvAditthamupanyA-18 | sasyeti, chadmasthAnAM tu prathame samaye darzanaM dvitIye jJAnamiti prasaGgA bodhyaM / uktavizeSaNadvayameva vizinaSTi-sanairayi bhavasaravAcakavayA zeyonArya samayazamyaH, chapasthAno samayenopayogAbhAvAt , ata eva 'vayamANe na yANaI' khAgamaH, ata eva ca 'jANai pAsaI'savadhivyAkhyA ganyAmapi avasaraparatIca samayadhamdavyAsyA'viruvA, sa ca sthAnAne dazamasthAnAdI mAyApratI ca samayasAviSayatvaM prasthasya RI 18 imapatrIye 'samayaM boyama ! mA pamAyae' ityatra ca / 0900909asacoooopsisa ~306~ Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ---- mUlaM [31] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: dvIpazA prata sUtrAMka [31] dIpa zrIjambU katiryagnarAmarasya paJcAstikAyAramakakSetrakhaNDasya upalakSaNAt lokasya alokasyApi nabhaHpradezamAtrAtmakakSetravizeSasya | vakSaskAre | paryAyAn-kamabhAvisvarUpavizeSAn jAnAti kevalajJAnena pazyati kevaladarzanena, paryAyAnityukte dvayamapi grAhA, nahi || zrIRpamanticandrI pramoH zrAparyAyA dravyaviyutA bhaveyurdravyaM vA paryAyaviyutaM, tenAdheyamAghAramAkSipatIti, anyathA AdheyatvasyaivAnupapatteH, yA pRttiH maNyAdi yathA''kAzasya, na hi AkAzaM kApyavatiSThate tasyAdhAramAtrarUpasyaiva siddhAnte bhaNanAt, athavA sAmAnyata uktaM sU. 31 // 152 // paryAyANAM jJAna vyaktyA nirUpayannAha-tadyathA-'Agarti' yataH sthAnAdAgacchanti vivakSitaM sthAnaM jIvAH 'garti' | 18| yatra mRtvotpadyante 'sthiti' kAyasthitibhavasthitirUpAM cyavana' devalokAddevAnAM manuSyatiryazvavataraNaM 'upapAta' devanArakajanmasthAnaM bhuktaM-azanAdi kRtaM-cauryAdi pratisevitaM-maithunAdi AviHkarma-prakaTakArya rahAkarma18|| pracchannakRtaM, 'taM taM kAlaM'ti prAkRtatvAt saptamyarthe dvitIyA tasmin 2 kAle, vIpsAyAM dvivacanaM, manovadhAkAvAn 18 yogAn-karaNatrayavyApArAn evamAdIn, jIvAnAmapi sarvabhAvAn , jIvadharmAnityarthaH, ajIvAnAmapi sarvabhAvAn18| rUpAdidharmAn mokSamArgasya-ratnatrayarUpasya vizuddhatarakAn-prakarSakoTiprAptAn karmakSayahetUn bhAvAm-jJAnAcArAdIm jAnan pazyan vicaratIti gamyaM, kathaM ca jAnan pazyan vicaratItyAha-epa:-anantaraM vakSyamANo dharmaH khalu ava- M // 152 // dhAraNe mokSamArgaH, siddhisAdhakatvena mama-dezakasyAnyeSAM ca-novAM hita-kalyANa pathyabhojanavarityarthaH sukhaM-anuMi kUla peya pipaaso| zItalajalapAnavat nizreyasa-mokSasvatkara:-sakAnAM hitAdInAM kAraka iti, sarvadAkhaSimokSaNa anukrama [44] JNELLimitinaa ~307~ Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----------------- ---- mUlaM [31] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [31] dIpa anukrama mokSaNa kSepe mokSayati mocayatIti ] iti vyakta, paramasurkha-AtyantikasukhaM samApayattIti vyutpatticakSAt paramasukhasamAnanaH 'samApeH samANaH' (zrIsiddha a0 pA0) iti prAkRtasUtreNa samAnAdeze anaTi pratyaye rUpasiddhiH, niHzreyasetyatra / yakAralopaH prAkRtatvAt, bhaviSyatIti, atha utpanna kevalajJAno bhagavAn yathA dharma prAvuzcakAra tathA Aha-tate Na'-IN mityAdi, tataH sa bhagavAn zramaNAnAM nirgranthAnAM nindhInAM ca pazca mahAnatAni-sarvaprANAtipAtaviramaNAdIni sabhA banAkAni-IryAsamityAdisvabhAvanopetAni SaT ca jIvavikAyAn-pRthivyAditrasAntAn ityevaMrUpaM dharma upavizana viharatIti sambandhaH, yacca dharma prakrAntabye pahajIvanikAyakathanamupakAntaM tajjIvaparijJAnamantareNa prasapAchanAsambhava || / iti jJApanArtha, nanvayaM niyamaH prathamatrate sambhavet mRSAvAdaviramaNAdInAM tu bhASAvibhAgAdijJAnAdhInatvAt na sambha| vediti, ucyate, zeSanatAnAmapi prANAtipAtaviramaNapratasya rakSakatvena niyuktatvAt , mahAvanasya vRttivRkSakt, tathAhi mRSAbhASAmabhASamANo hyabhyAkhyAnAdivirato na kulavadhvAdIn adattamanAdadAno dhanasvAminaM sacittajalaphalAdikaM ca | 18 maithunavirato navalakSapazcendriyAdIn parigrahavirataH zuktikastUrImRgAdIMzca nAtipAtayediti, athaitadeva kizcibyaktyA vivRNoti, tadyathA-pRthivIkAyikAn jIvAna upadizan viharatIti sambandhaH, lAghavArthakatvena sUtrapravRtterdezaprahaNot | pUrNo'pyAlApako vAcyaH, sa cAyaM-'AukAie teukkAie vAukAie vaNassaikAie tasakAie'tti vyaktaM, tathA IS pazca mahAvratAni sabhAvanAkAni 'bhAvanAgamena' zrIAcArAGgAdvitIyazrutaskandhagatabhAvanAkhyAdhyayanagatapAThena bhaNita [44] ~308~ Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [31] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [31] zrIjambU- vyAni, atra ca sUtre yaduddeze prathama 'paMca mahabayAI' ityAdyuktaM nirdeze tu vyatyayena 'taM0-puDhavikAie'ityAdi, tatka- 42vakSaskAre dvIpazA- thamiti nAzaGkanIyaM, yataH pazcAhuddiSTAnAmapi SaDjIvanikAyAnAM prastutopAGge svalpavaktavyatayA prathama prarUpaNAyA zrIRSabhanticandrIyuktyupapannatvAt, sUcIkaTAhanyAyo'trAnusaraNIyo, 'vicitrA sUtrANAM kRtirAcAryasya' iti nyAyena vA svata eveti | || pramoH zrAyA vRttiH jJeyaM, nanu gRhidharmasaMvignapAkSikadharmAvapi bhagavatA dezanIyau mokSAGgatvAt , yaduktam-'sAvajajogaparivajaNAu maNyAdi // 153 // sabuttamo jaIdhammo / bIo sAvagadhammo taio saMviggapakkhapaho // 1 // [sAvadyayogaparivarjanAt sarvottama eva ytidhrmH| dvitIyaH zrAvakadharmastRtIyaH sNvignpksspthH||1||] iti, tatkathamatra tau noktau ?, ucyate, sarvasAvadya-1 | varjakatvena dezanAyAM yatidharmasya prathama dezanIyatvAdatyAsannamokSapadhatvAt zramaNasaGghasya prathamaM vyavasthApanIyatvAcca prAdhAnyakhyApanArtha prathamamupanyAsaH, tato 'vyAkhyAto vizeSArthapratipatti'ritinyAyAdetatpucchabhUtau tAvapi dhau bhagavatA prarUpitAviti jJeya, bhagavatprarUpaNAmantareNAnyeSAM tattadgrantheSu tayoH prarUpaNAnupapatterityalaM prasaGgeneti / athAvanadhya-19 zaktikavacanaguNapratibuddhasya prabhuparikarabhUtasya saMghasya saGkhyAmAha--'usabhassa NamityAdi, sugama, navaraM 'jassa jAva-| | iA gaNaharA tassa tAvaiA gaNA' [jAvaiA jassa gaNA tAvaiA gaNaharA tassa / yasya yAvanto gaNAstAvanto 8 // 153 // | gaNadharAstasya ] iti vacanAd gaNAH sUtre sAkSAdanirdiSTA api tAvanta eva bodhyAH, kacijIrNaprastutasUtrAdarza 'caGa-10 rAsIrti gaNA gaNaharA hotthA' ityapi pATho dRzyate, tatra tu caturazItipadasyobhayatra yojanena vyAkhyA subodhaiveti, gaNazcai Resesececeaeseseseseseseisenel dIpa ccccesesekestaesesesesesese anukrama [44] ~309~ Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ----- mUlaM [31] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [31] ekseseesesesesesesesesese kavAcanAcArayatisamudAyastaM dharantIti gaNadharAH, vAcanAdibhirjJAnAdisampadA sampAdakatvena gaNAdhArabhUtA iti bhAvaH, 'hotthA' iti abhavan , 'usamassa Na' mityAdi, RSabhasenapramukhAni caturazItiH zramaNasahasrANi eSA utkarSaH-uskRSTa|bhAgastatra bhavA utkarSikI 'pratyaye GIrvA (zrIsiddha0a09pAsU0) ityanena DIvikalpe rUpasiddhiH, RSabhasya zramaNasampadabhavat, ana vAkyAntaratvena zramaNazabdasya na paunaruktya, evaM sarvatra yojyaM, 'usahassaNa'mityAdi, prAyaH kaNThyAni, navaraM caturdazapUrvisUtre 'ajinAnAM chadmasthAnAM 'sabakkharasannivAINaM ti sarveSAmakSarANA-akArAdInAM sannipAtA-yAdisaMyogA anantatvAdanantA api jJeyatayA vidyante yeSAM te tathA, jinatulyatve hetumAha-'jiNo viva avitahamityAdi. |jina ivAvitathaM-yathArtha vyAgRNatAM-vyAkurvANAnA, kevalizrutakevalinoH prajJApanAyAM tulyatvAt , catvAri sahanANi | aoSTamAni ca zatAni eSA aurakarSikI caturdazapUrvisampadabhavat, 'viuvitti vaikriyalandhimantaH, zeSa spaSTa, | vipulamatayo-manaHparyavajJAnavizeSavantaH dvAdaza vipulamatiHsahasrANi adhikArAtteSAmeva paTU zatAni paJcAzaccetyevaM sarvatra yojyaM, vAdino-vAdilabdhimantaH parapravAdukanigrahasamarthAH, 'usamassa 'mityAdi, gatau-devagatirUpAyAM kalyANaM yeSAM prAyaH sAtodayatvAtteSAM, tathA sthitI-devAyUrUpAyAM kalyANaM yeSAM te tathA, apravIcArasukhasvAmi-18 ye zramaNasahasrA Asana ve zramaNaparSadutkRSThA'mavaditi kharUpA vaakyaantrvaa| 2 para te (zrutakevalino)'saMkhyabhavanirNAyakAH yadAgamaH-'sakhAIedi bhave.' (iti zrIhIra* vRttii)| dIpa anukrama [44] ~310 ~ Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ----- mUlaM [31] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjambU prata sUtrAMka [31] yA ciH s eaeeeeeeeesesee sU. 31 katvAt , nAgamiSyadbhadraM yeSAM te AgAmibhave setsyamAnatvAt te tathA teSA, anuttaropapAtikAnAM paJcAnuttaralava-18|ravakSaskAre dvIpazA-8 saptamadevavizeSANAM dvAviMzatiH sahasrANi nava ca zatAni, 'usamassa Na'mityAdi, sugama, navaraM zramaNAryikAsayA-1|| zrImapama - nticandrI- dvayamIlane antavAsisaGgayA sampadyate, atha bhagavataH bhamaNavarNakasUtramAha-arahatA 'mityAdi, arhataH RSabhasya / pramoH zrA maNyAdi bahavo'ntevAsinaH-ziSyAste ca gRhiNo'pi syurityanagArAH bhagavantaH pUjyA apiH samuccaye ekakA-eke anye / // 154 // kecidapItyarthaH mAsaM yAvat paryAyaH-vAritrapAlanaM yeSAM te tathA, yathaupapAtike sarvo'nagAravarNakastathA'nApi vAcyaH, kiyadyAvavilyAha-karNa jAnunI yeSAM te ardhvajAnakaH zuddhapRthivyAsanavarjanAdIpanahikaniSadyAyA abhAvAcotkaTu-18 kAsanA ityarthaH, adhaHniraso-adhomukhAH noI tiryagvA vikSiptaraSTayaH dhyAnarUpo yaH koSThA-kusUlastamupAgatAH-tatra praviSTAH, yathAhi-koSThake dhAnya prakSiptaM na viprasRtaM bhavati evaM te'nagArA viSayeSvaviprasRtendriyAH syuriti, saMyamena| saMvararUpeNa saphsA-anazanAdinA, caH samuccayArtho gamyA, saMyamatapograhaNaM cAnayoH pradhAnamokSAGkatvakhyApanArtha, | madhAnatvaM ca saMyamasya navakarmAnupAdAnahetutvena tapasazca purANakarmanirjaraNahetutvena, bhavati cAbhivavakarmAnupAdAnAda purANakarmakSapaNAca sakalakarmakSayalakSaNo mokSa iti, AtmAnaM bhAvayanto vAsayanto viharasti, tiSThantItyarthaH, 8 // 154 // gavilena manuSvagate vApagamaH sthitizabdena devabhavo jIvitaM cApyAcasyuH zrIhIrasUrayaH / 2 vijayAviravimAnotpattimatA (mohIrapattI) nahi sarve'pi | mAropapAtikA pakSamA ema, yadyapi mamattamA anuttaropapAtikA eSa tathApi ve tazyavidhA iti nivamaH, apramattasaMyatIna tanotpattI niyamanAt / / dIpa anukrama [44] ccesses SinElemiN sTa ~311~ Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [31] dIpa anukrama [44] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [2], mUlaM [31] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH atra yAvatpadasaMgrAhyaH 'appegaiyA domAsapariAyA' ityAdikaH aupapAtikagrantho vistarabhayAnna likhita ityavaseyaM, atha RSabhasvAminaH kevalotpattyanantaraM bhavyAnAM kiyatA kAlena siddhigamanaM pravRttaM kiyantaM kAlaM yAvadanuvRttaM cetyAha'arahao Na' mityAdi, RSabhasya dvividhA antaM bhavasma kurvantIti antakarA - muktigAmimasteSAM bhUmiH kAlaH kAlasya | cAdhAratvena kAraNatvAd bhUmitvena vyapadezaH, tadyathA - yugAni - paJcavarSamAnAni kAlavizeSAH lokaprasiddhAni vA kRtayu - | gAdIni tAni ca kramavarttInIti tatsAdharmyAdye kramavarttino guruziSyapraziSyAdirUpAH puruSAste'pi sAdhyavasAnalakSaNayA'bhedapratipattyA yugAni - paTTapaddhatipuruSA ityarthaH taiH pramitA antakarabhUmiryugAntakarabhUmiriti, paryAyaH - tIrthakRtaH keva| litva kAlastadapekSayA'ntakara bhUmiH ko'rthaH 1 - RSabhasya iyati kevalaparyAyakAle'tikrAnte muktigamanaM pravRttamiti, tatra yugAntakara bhUmiryAvadasaGkhyAtAni puruSA:- paTTAdhirUDhAste yugAni - pUrvoktayuktayA puruSAH puruSayugAni, samarthapadatvAt samAsaH, nairantarye dvitIyA, RSabhAt prabhRti zrIajitadevatIrthaM yAvat zrIRSabhapaTTaparamparArUDhA asaGkhyAtAH siddhAH na tAvantaM kAlaM muktigamanaviraha ityarthaH, yastu Aditya yazaHprabhRtInAM RSabhadevavaMzajAnAM nRpANAM caturdazalakSapramitAnAM krameNa prathamataH siddhigamanaM tata ekasya sarvArthasiddhaprasvaTagamanamityAdyanekarItyA ajitajinapitaraM maryAdIkRtya 1 ye tvantarAntarA muktigAminaskhe yugazabde nApekSitAH chAttha guruviSyAdivyavahitatvena ( zrIhIra vRttI ) 2 ukSaNA dvividhA sAdhyavasAnA khAropAca atra svAyA thA / Fur Fate & Pune Cy ~312~ www.jamraryary Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [31] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [31] dIpa nandIsUtravRtticUrNisiddhadaMDikAdiSu sarvArthasiddhaprastaTagamanatryavahitaH siddhigama uktaH sa kozalApaTTapatIn pratItyA-18|2vakSaskAre dvIpazA-18| vasAtavyo'yaM puNDarIkagaNadharAdIn pratItyeti vizeSaH, tathA paryAyAntakarabhUmireSA antarmuhataM yAvatkevalajJAnasya 8 zrIRSamanticandrI- paryAyo yasya sa tathA, evaMvidhe RSabhe sati antaM bhavAntamakArSId-akarot nArvAk kazcidapIti, yato bhagavadambA janmakalyAyA vRttiH | marudevA prathamaH siddhaH, sA tu bhagavatkevalotpattyanantaramantamuhUrtenaiva siddheti / atha janmakalyANakAdinakSatrANyAha-8 NakAdina kSatrANim. // 155 // usame gaM arahA paMcatattarAsADhe abhIichaTTe hotthA, taMjahA-uttarAsADhAhiM cue caittA gambhaM vakrate uttarAsADhAhi jAe uttarAsA 32 DhAhiM rAyAbhiseje patte uttarAsADhAhiM muMDhe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavaie uttarAsADhAhiM arNate jAva samuppaNNe, abhIiNA pariNindue (sUtra 32) 'usameNa mityAdi, RSabho'rhana paJcasu-cyavanajanmarAjyAbhiSekadIkSAjJAnalakSaNeSu vastuSu uttarApADhAnakSatraM candreNa || bhujyamAnaM yasya sa tathA abhijinnakSatraM SaSThe-nirvANalakSaNe vastuni yasya yadvA abhijinnakSatre SaSThaM nirvANalakSaNaM vastu yasya sa tathA, uktamevArtha bhAvayati, tadyathA-uttarASADhAbhiyute candre iti zeSaH, sUtre bahuvacanaM prAkRtazailyA, evamagre'pi, kayutaH-sarvArthasiddhanAno mahAvimAnAnirgata ityarthaH, cyutvA garbha vyutkrAntaH marudevAyAH kukSAvavatIrNaSvAnityarthaH 1, jAto-garbhavAsAnniSkAntaH 2, rAjyAbhiSekaM prAptaH 3, muNDo bhUtvA-agAraM muktvA anagAritA sAdhutAM pratrajitaH prApta ityarthaH, paJcamI cAtra kyablopajanyA 4, anantaM yAvat kevalajJAnaM samutpannaM 5, yAvatpada anukrama [44] caeesesecece RSabhaprabho: janmakalyAnakAdi nakSatrANi ~313~ Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [32] dIpa anukrama [45] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [2], mUlaM [32] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH saMgrahaH pUrvavat, abhIvinA yute candre parinirvRtaH siddhiM gataH 6, nanu asmAdeva vibhAgasUtrabalAdAdidevasya paTUkalyANakI samApadyamAnA durnivAreti cet, na tadeva hi kalyANakaM yatrAsanaprakampaprayuktAvadhayaH sakalasurAsurendrA jItamiti vidhitsavo yugapat sasambhramA upatiSThante, na hyayaM paThakalyANakatvena bhavatA nirUpyamAno rAjyAbhiSekastA| dRzastena vIrasya garbhApahAra iva nAyaM kalyANakaM, anantarokalakSaNAyogAt, na ca tarhi nirarthakamasya kalyANakAdhikAre paThanamiti vAcyaM prathamatIrthezarAjyAbhiSekasya jItamiti zakreNa kriyamANasya devakAryatvalakSaNa sAdharmyeNa samAnanakSatrajAtatayA ca prasaGgena tatpaThanasyApi sArthakatvAt tena samAnanakSatrajAtatve satyapi kalyANakatvAbhAvenAniya tavaktavyatayA kvacidrAjyAbhiSekasyAkathane'pi na doSaH, ata eva dazAzrutaskandhASTamAdhyayane paryuSaNAkalpe zrIbhadranA| hukhAmipAdAH 'teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM usame arahA kosalie cauuttarAsADhe abhIipaMcame hotyA," iti paca| kalyANakanakSatrapratipAdakameva sUtraM vabandhire, na tu rAjyAbhiSekanakSatrAbhidhAyakamapIti na ca prastutavyAkhyAna sthAnAgamikatvaM bhAvanIyaM, AcArAGgabhAvanAdhyayane zrIvIra kalyANakasUtrasyaivameva vyAkhyAtatvAt / atha | zarIrasampadaM zarIrapramANaM ca varNayannAha - bhagavataH atha RSabhaprabho: zarIrasaMpada, zarIrapramANaM evaM nirvANagamanaM varNyate usame NaM arahA kosalie bajjarasahanArAyasaMghayaNe samacauraMsaThANasaMThie paMca dhaNusavAI uddhaM uccatteNaM hotyA / usame NaM arahA Ati guarasAI kumAravAsamajhe vasittA tevahiM puvasayasahassAI mahArajjavAsamajhe vasittA tesI puvasayasaharasAI Fur Fate & Pune Cy ~314~ 2016132 Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ------------------ ---- mUlaM [33] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [33] zrIjambUdvIpazAnticandrIyA ciH ravakSaskAre | saMhananAdi nirvANagamanaMcama.33 dIpa agAravAsamajhe vasittA muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM paJcaie, usame se bharahA ega vAsasahassa chaumasthaparibhAyaM pAuNittA egaM puSasayasahassaM vAsasahassUrNa kevalipariAyaM pAuNitA egaM pukhasayasahassaM bahupaDipuNNaM sAmaNNaparibhAyaM pAuNitA caparAsII pukhasayasahassAI saghAu pAladattA je se hemaMtANaM tacce mAse paMcame pakkhe mAhabahule, tassa NaM mAhabahulassa terasIpakkheNaM dasadi aNagArasahassehiM saddhiM saMparighur3e aTThAvayaselasiharaMsi coisameNaM bhatteNaM apANaeNaM saMpaliaMkaNisaNye puSaNahakAlasamayasi abhISaNA NaksatteNa jogamuvAgaeNaM susamadUsamAe samAe egUNaNavauIIhiM pakkhehiM sesehiM kAlagae vIikate jAva sbdukkhphiinne| jaM samayaM papaM usame arahA kosalie kAlagae vIikate samujAe chiNNajAijarAmaraNabaMdhaNe siddhe buddhe jAca sabadukkhappahINe taM samayaM ca NaM sakkassa deviMdassa devaraNNo AsaNe calie, tae NaM se sakke deviMde devarAyA AsaNaM caliaM pAsaha pAsittA mohiM pajaha 2 tA bhayavaM titthayaraM ohiNA AbhoNi 2ttA evaM bayAsI-pariNindue khalu jaMburI vIne bharahe vAse usahe arahA kosalie, taM jIameaM tIapAcuppaNNamaNAgayANaM sakANaM deviMdANaM devarAINaM tisthagarANaM parinivvANamahimaM karettae, taM gacchAmi gaM AIpi bhagavato titthagarassa parinivvANamahimaM karemittikaha baMdai Namasai 2 cA caurAsIIe sAmAjiasAhassIhiM vAyattIsAe tAyattIsapahiM ca uhi logapAlehiM jAva cAhiM cairAsIIhiM AyarakkhadevasAhassIhi aNNehi a bahUrhi sohammakappavAsIhi bemANiehiM devehiM devIhi a saddhiM saMparituDe tAe ukiTThAe jAva tiriamasaMkhejANaM dIvasamudANaM majhamajJaNa aNeva aTThAvayapavvae jeNeva bhagavabho titthagarassa sarIrae teNeva uvAgacchai uvAgacchittA vimaNe NirANaMde asupuNNaNayaNe titthaparasarIrayaM tikyutto AvAhiNaM payAhiNaM karei 2 cA pacAsaNNe gAidUre sussUsamANe jAva pAjuvAsaha / teNaM kAleNaM teNaM anukrama [46] 18 // 156 // 98292028003 JitennitiniaN ~315~ Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [33] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [33] dIpa samaeNaM IsANe devi devarAyA uttaraddhalogAhivaI aTThAvIsavimANasayasahassAhibaI sUlapANI vasahavAhaNe suriye ayaraMbaravatyadhare 'Ava viulAI bhogabhogAI bhuMjamANe viharada, tae NaM tassa IsANassa deviMdassa devaraNNo AsaNaM calai, tae NaM se IsANe jAva devarAyA AsaNaM calimeM pAsai 2 tA orhi pau~jai 2 tA bhagavaM titthagaraM ohiNA Abhoei 2 tA jahA sake nigaparivAreNaM bhANebhabvo jAba pajjuvAsai, evaM samve devidA jAva bhaSue NiagaparivAreNaM ANezavyA, evaM jAva bhavaNavAsINaM iMdA vANamaMtarANaM solasa joisiANaM doNNi nigaparivArA abbA / tae NaM sake deviMde devarAyA bahave bhavaNavAivANamaMtarajoisavemANie deve evaM bayAsI-khipAmeva bho devANuppiA ! gaMdaNavaNAo sarasAI gosIsavaracaMdaNakaTThAI sAharaha 2 cA so cigAo raeha-egaM bhagavao titthagarassa egaM gaNadharANaM evaM avasesANaM aNagArANaM / tae NaM te bhavaNavaijAvavemANibhA devA gaMdaNavaNAo sarasAI gosIsavaracaMdaNakaTThAI sAharaMti 2 cA tao ciigAoraeMti, egaM bhagavao tityagarassa egaM gaNaharANaM ega avasesANaM aNagArANa, tae NaM se sake devine devarAyA Abhioge deve sadAveda 2 tA evaM vayAsI-sippAmeva bho devANuppiyA! khIrodgasamuddAo khIrodagaM sAharaha, tae te AbhimogA devA khIrodagasamurAo khIrodagaM sAharati, tae NaM se sake devide devarAyA titthagarasarIragaM khIrodageNaM NhANeti 2 tA saraseNaM gosIsavaracaMdaNeNaM aNuliMpaDa 2 sA haMsalakkhaNaM paDasAyaM jisei 2 tA savAlaMkAravibhUsi kareMti, vae Na te bhavaNavai jAva vemANiA gaNaharasarIragAI aNagArasarIragAiMpi strIrodageNa vhAvaMti 2 cA saraseNaM gosIsavaracaMvaNeNaM aNulipati 2 cA ahatAI divAI devadUsajubhalAI NisaMti 1 cA sabAlaMkAravibhUsiAI kareM ti, tae NaM se sake deviMde devarAyA te babve bhavaNabada jAva bemANie deve evaM vayAsI-khippAmeva bho anukrama [46] eceneoecemerce BEllennia l a mjimmitrinymy ~316~ Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [33] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjambUdvIpazAnticandrIyA ciH prata sUtrAMka [33] vakSaskAre // saMhananAdi naMcasU.33 nirvANamama // 157 // dIpa anukrama [46] devANuppiNA ! hAmigarasabhaturayajAvaraNalayabhatticittAo tao siviyAbho viuvA, ega bhagavao titthagarassa egaM gaNArANa ega avasesANaM aNagArANaM, tae NaM te bahave bhavaNavai jAva bemANiA tabho sibiAo viucaMti, egaM bhagavao tityagarassa egaM gaNaharANaM ega avasesANaM aNagArANaM, tae NaM se sake deviMda devarAyA vimaNe NirANaMde asupuNNaNayaNe bhagavao titthagarassa viNavajammajarAmaraNassa sarIragaM sI Aruheti 3 ciigAe Thavei, nae Na te bahave bhavaNavai jAva vemANiA devA gaNaharANaM aNagArANa ya viNahajammajarAmaraNANaM sarIragAI sI Aruheti 2 tA cihagAe ThaveMti, tae NaM se sake deviMde devarAyA aggikumAre deve sadAvei 2 tA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA! titthagaracigAe jAva aNagAracihagAe agaNikArya viucaha 2 tA eamApatti paJcappiNaha, tara NaM se amgikumArA devA vimaNA NirANaMdA asupuNNaNayaNA tityagarapiigAe jAva aNagAraciigAe a agaNikArya viurvati, tae NaM se sake devide devarAyA vAukumAre deve sahAvei 2 cA evaM kyAsI-khippAmeva bho devANuppiyA ! titthagaraciigAe jAva aNagAraciigAe a vAukAyaM viubadda 2 tA agaNikArya ujALeda titthagarasarIragaM gaNaharasarIragAI aNagArasarIragAI ca jhAmeha, tae NaM te bAukumArA devA vimaNA NirANaMdA asupuNNaNayaNA titvagaraciigAe jAva vijavaMti agaNikArya ujAti tirathagarasarIragaM jAva aNagArasarIragANi a jhAti, tae NaM se sake devide devarAyA te bahave bhavaNavaha jAva vemANie deve evaM bayAsI-khippAmevabho devANuppiyA! titvagaraciigAe jAva aNagAracihagAe bhaguruturukApayamadhuM ca kuMbhaggaso a bhAraggaso a sAharaha, tae NaM te bhavaNavA jAva titthagara jAva bhAramAso a sAharati, tae NaM se sake devide devarAyA mehakumAre deve sahAvei 3 tA evaM bayAsI-khipAmeva bhI devANuppiA ! titthagaraciigaM jAva aNagAraciigaM ca khIrodgeNaM // 15 // ~317~ Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ------------------ ---- mUlaM [33] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [33] assemenese dIpa NivAvecha, tae NaM te mehakumArA devA titthagaraciigaM jAva NivAveMti, tae NaM se sake devide devarAvA bhagavao titvagarassa ubarilaM dAhiNaM sakahaM gehai IsANe deviMde devarAyA ubarillaM vAma sakaha geNhai, camare asuriMde asurarAvA hihilaM dAhiNaM sakaha gehai balI badaroaNiMde vairoaNarAyA hihilaM vArma sakahaM gehai, avasesA bhavaNavai jAva cemANiA devA jahArihaM avasesAI aMgamaMgAI, pheI jiNabhattIe keI jIameaMtiphahu kei dhammottika? geNiMti, tae NaM se sake deviMde devarAyA pahave bhavaNavA jAva vemANie dekheM jahArihaM evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiA ! sabaravaNAmae mahAmahAlae tao ceiadhUbhe kareha, erga bhagavao titthagarassa ciigAe egaM gaNaharacigAe ega avasesANaM aNagArANaM ciigAe, nae NaM te bahave jAva kareMti, taeNa te vahave bhavaNavai jAva vemANiA devA tityagarassa pariNidhANamahimaM kareMti 2 tA jeNeva naMdIsakhare dIve teNeva uvAgacchanti tae NaM se sake deviMde devarAyA puracchimille aMjaNagapavae ahrAhimahAmahimaM kareti,tae NaM sakassa devidassa0 catvAri logapAlA causu dahimuhagapacaesu avAhiyaM mahAmahima kareMti, IsANe devide devarAyA uttarille aMjaNage aTTAhi tassa logapAlA causu dahimuhagemu aTTAhi camaro a dAhiNile aMjaNage tassa logapAlA dahimuhagapavaesu balI panathimille aMjaNage tassa logapAlA dahimuhagesu, tae NaM te bahave bhavaNavaivANamaMtara jAba aDhAhiAo mahAmahimAo kareMti karicA teNeva sAI 2 vimANAI jeNeva sAiM 2 bhavaNAI jeNeva sAo 2 sabhAo suhammAo jeNeva sagA 2 mANavagA ceiakhaMbhA teNeva ubAgacchaMti 2 tA padarAmaesu golavaTTasamuggaemu jiNasakahAo pakkhivaMti 2 aggehiM varehi mallehi agaMdhehi a ati 2 viulAI bhogabhogAI muMjamANA viharaMti ( sUtra 33) anukrama [46] ~318~ Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [33] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [33] yA mRttiH dIpa zrIjamyU'usame Na misyAdi kaNThayaM, atha RSabhasya kaumAre rAjye gRhitve ca yAvAna kAlaH prAguktastaM saMgraharUpatayA'bhi-181 vakSaskAre dvIpazA- dhAtumAha-usame Na'mityAdi, vyaktaM / atha chAdmasthyAdiparyAyAbhidhAnapurassaraM nirvANakalyANakamAha-'usame Na'- saMhananAdi ticandrI-15 mityAdi, RSabho'rhana eka varSasahasraM chadmasthaparyAyaM prApya pUrayitvetyarthaH eka pUrvalakSaM varSasahasronaM kevaliparyAyaM prApya nirvANagama eka pUrvalakSaM bahupratipUrNa dezenApi na nyUnamitiyAvat zrAmaNyaparyAyaM prApya caturazItiM pUrvalakSANi sarvAyuH pAla-naMca sU.33 // 158 // |yitvA-upabhujya hemantAnAM-zItakAlamAsAnAM madhye yastRtIyo mAsaH paJcamaH pakSo mAghabahulo-mAghamAsakRSNapakSaH tasya mAghabahulasya trayodazIpakSe-trayodazIdine vibhaktivyatyayaH prAkRtatvAt dazabhiranagAramaharaH sArddha saMparivRtaH aSTApadazailazikhare caturdazena bhakkena-upavAsaSadkenApAnakena-pAnIyAhArarahitena saMparyaGkaniSaNNaH-samyak paryaHnapadmAsanena niSaNNaH-upaviSTaH, na tUcaMdamAdiritibhAvaH, pUrvAhnakAlasamaye abhijinnakSatreNa yogamupAgatenArthAzcandreNa suSamaduSSamAyAM ekonanavatyAM pakSeSu zeSeSu, atrApi vibhaktivyatyayaH pUrvavat prAkRtatvAt, saptamyarthe tRtIyA, kAla gato-maraNadharma prAptaH vyatikrAntaH saMsArAt yAvacchabdAt 'samujjAe chinnajAijarAmaraNapaMdhaNe siddhe buddhe mutte / aMtagaDe pariNibuDe' iti saMgrahaH, tatra samyaga-apunarAvRttyA Urdhva-lokAgralakSaNaM sthAnaM yAtaH prApto na punaH sugatA8 divadavatArI, yatastadvacaH-"jJAnino dharmatIrthasya, kAraH paramaM padam / gatvA''gacchanti bhUyo'pi, bhavaM tIrthanikArataH | sin // " iti, chinnaM jAtyAdInAM bandhana-bandhanahetubhUtaM karma yena sa tathA siddho-nidhitArthaH buddho-jJAtatattvaH mukto || anukrama [46] ~ 319~ Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [33] dIpa anukrama [46] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [2], mUlaM [33] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH Jan Elemitinies bhavopaprAhikamAMzebhyaH antakRtsarvaduHkhAnAM parinirvRtaH samantAcchItIbhUtaH karmakRtasakalasantApavirahAt sarvANi zArIrAdIni duHkhAni prahINAni yasya sa tathA / atha bhagavati nirvRte yaddevakRtyaM tadAha- 'jaM samayaM ca NamityAdi, yasmin samaye saptamyarthe dvitIyA evaM tacchabdavAkye'pi, avadhinA jJAnenAbhogayati-upayunakti, zeSaM sugamaM, upayujya evamavAdIt kimityAha - 'pariNinyue' ityAdi, parinirvRtaH khaluriti vAkyAlaGkAre jambUdvIpe dvIpe bharate varSe RSabho'rhan kauzalikastat-tasmAddhetoH jItaM kalpaH AcAraH etad vakSyamANaM varttate atItapratyutpannAnAgatAnAM - atItaca - rttamAnAnAgatAnAM 'zakrANAM' Asana vizeSAdhiSThAtRNAM devAnAM madhye 'indrANAM' paramaizvaryayuktAnAM devAnAM deveSu (bA) rAjJAMkAntyAdiguNairadhikaM rAjamAnAnAM tIrthakarANAM parinirvANamahimAM kartuM tadgacchAmi Namiti prAgvat ahamapi bhagavatastIrthakarasya parinirvANamahimAM karomItikRtvA bhagavantaM nirvRtaM vandate- stutiM karoti namasyati praNamati, yacce jIva 1 evamuktavizeSaNakadambakena zakrasya bhagavati tItarAgavattvaM dharmanItijJatvaM ca sUcitaM natu jJAnAdizUnyasyApi tIrthaMkRccharIrasya yadanAdiparyupAsanaparyataM bhaNitaM tacchakapa jItameva na punarddharmanItiriti cet maivaM sthApanAjinasyApi vaMdanAderdharmanItAvanaMtarbhAvApatteH, iSTApattireveti cet, maivaM sthApanAjinArAdhanasyAcchitraparamparAgatalAdAgamasammatalAt buktikSamalAya, tatrAgamastAvat 'kukagaNasaMghaceiaTTe nibaraDI veMgAyacaM aNirisa dasa viddhaM bahuvihaM nA kare' ityAdi bahupratIta eva yudhistu pravacane yadArAdhyaM tannAmAdicaturddhApi yathAsaMbhavaM vidhinA''rApyaM tatra jJAnAdimattvamekasyaiva bhAvajinasya, zeSANi sAmAdIni yAnyeva tasmAdArAdhyAne hAnAdimattvaM na niyAmakaM, kiMtu kAlAdiprasUtidetukhameva tathA ca mayA vIryanAzIkaraparihArya tathA jimapratimAdarzanAdapi etaca pratimA pratipakSa Furwale rely ~ 320~ Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [33] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [33] vakSaskAre sahananAdi nirvANagamanaca mU.33 zrIjambU-18 rahitamapi tIrthakarazarIramindravandhaM tadindrasya samyagdRSTitvena nAmasthApanAdravyabhAvArhatA vandanIyatvena zraddhAnAditi dvIpazA-18|| tattvaM, vaMditvA namasthitvA ca kiM cakre ityAha-'caurAsII'ityAdi, caturazItyA sAmAnikAnAM prabhutvamantareNa vapu vibhavadyatisthityAdibhiH zakratulyAnAM sahasraH trayastriMzatA trAyastriMzakaiH-gurusthAnIyairdevaiH caturbhirlokapAlaiH-somayama-nivANa yA vRttiH varuNakuberasaMjJaiH yAvatpadAt 'ahahiM amgamahisIhi saparivArAhiM tihiM parisAhiM sattahiM aNIehi'ti, atra vyaakhyaa||159|| agramahiSyo'STI padmA 1 zivA 2 zacI 3 aGka 4 amalA 5 apsarA 6 navamikA 7 rohiNI 9, etAbhiH SoDaza-| sahasra 2 devIparivArayutAbhiH tisRbhiH parSadbhiH-bAhyamadhyAbhyantararUpAbhiH saptabhiranIkaihaya 1 gaja 2 ratha 3 subhaTa 4vRSabha 5 gandharva 6 nAvya 7 rUpaiH saptabhiH anIkAdhipatibhiH catasRbhizcaturazItibhizcaturdizaM pratyekaM caturazIti| sahasrAGgarakSakasadbhAvAt SaTtriMzatsahasrAdhikalakSatrayapramitairaGgarakSakadevasahasraH anyaizca bahubhiH saudharmakalpavAsibhirde-18 dIpa anukrama [46] aenera90909apoo0000000000 || vApi sammataM, yato nahIpAlezyakapaTaka rASTrA jayadvIpasyaiva saMsthAnAdeH parizAnaM na punarpakSAdeH, evaM jinapratimAdAvapi bhASya, mata eSa samavasaraNe'haMdUpatrayama hatparikSAnahetava eva muraividhIyatta iti jainapravane pratItameva, tathA ca siddhaM zrISabhadevazarIrakadarzanamapi yAvatzrISabhadevavyatikaraspatiparihAnadevaH, tadviSayaM vajJAnaM mahAnirjarAhetarityAgame pratItaM / kiM ca-tIrthakRccharIrasyAcadikaM tIrthakaraviSayakaparamarAgeNaiva saMbhavati, ata eva bhagavatA tIrthakRtA daMSTrA api pratimA|| bhiva zamAdayaH pUjayantItyatraivAye vakSyate, nana tathAvidha zArIra nAmAdiSu nAntarbhavatIti kapamArAdhyAmiti gheta, maitra, noAgamato shriirmdhykaariirtptidi||jytiirthkrsven havye'ntarbhAvAta, ataH zAkasyApyArAdhyamiti zakreNa paryupAsvamAnamAsIditi / iti hI pattI // 159 // E ~321~ Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [33] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [33] dIpa vairdevIbhizca sArca saMparivRtaH tayA-devajanaprasiddhayA utkRSTayA-prazastavihAyogatiSUtkRSTatamatvAt , yAvatpadAna 'turi-18 | Ae cavalAe caMDAe jayaNAe uDuAe sigyAe divAe devagaIe vIIvayamANe 'tti, atra vyAkhyA-tvaritayA mAnasautsukyAt capalayA kAyataH caNDayA krodhAviSTayeva zramAsaMvedanAt javanayA paramotkRSTavegavatvAt , atra ca samayaprasiddhAzcaNDAdigatayo na grAhyAH, tAsAM pratikrama saMkhyAtayojanapramANakSetrAtikramaNAt , tenaitAni padAni devaga-18 tivizeSaNatayA yojyAni, devAstu tathAbhavasvabhAvAdacintyasAmarthyato'tyantazIghrA eva calantIti, anyathA jinaja-18 nmAdiSu mahimAnimittaM tatraiva divase jhaTityevAtyantadUre kalpAdibhyaH surAH kathamAgaccheyuriti, uddhRtayA uddhRtasya ? digantavyApino rajasa iva yA gatiH sA tayA, ata eva nirantaraM zIghratvayogAcchIghayA divyayA-devocitayA devagatyA 8 | vyatitrajan 2, samdhame dvirvacanaM, tiryagasoyAnAM dvIpasamudrANAM madhyamadhyena-madhyabhAgena yatraivASTApadaH parvataH yatraiva | bhagavatastIrthakarasya zarIrakaM tatraivopAgacchati, atra sarvatrAtItanirdeze kartavye vartamAna nirdezakhikAlabhAviSvapi tIrthakaregve|tacyAyapradarzanArtha iti,na hi nirhetukA andhakArANAM pravRttiriti,upAgatya ca tatra yatkaroti tadAha-uvAgacchittA' ityAdi, upAgatya vimanA:-zokAkulamanAH azrupUrNanayanastIrthakarazarIrakaM trikRtvaH AdakSiNapradakSiNaM karotIti praagvt,naalyaasnne| nAtidUre zubhUpanniva tasminnapyavasare bhaktyAviSTatayA bhagavaddha canaznavaNecchAyA anivRtteH, yAvatpadAt 'NamaMsamANe abhi| muhe viNaeNaM paMjaliuDe pajuvAsaitti parigrahaH, atra vyAkhyA--namasyan pazcAGgapraNAmAdinA abhi-bhagavantaM lakSIkRtya anukrama [46] Simillenniti ~322~ Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ---- mUlaM [33] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: ticandrI-181 | 2vakSaskAre saMhUnanAdi prata sUtrAMka [33] celseseeee dIpa zrIjamyU-1 mukhaM yasya sa tathA vinayena-AntarabahumAnena prAJjalikRta iti mAgvat paryupAste-sevate iti, atha dvitIyendravaktavyadvIpazA- || vAmAha-'teNaM kAleNa'mityAdi, sarva spaSTaM, navaraM arajAMsi-nirmalAni yAnyambaravastrANi-svacchatayA AkAzakalpAni || vasanAni tAni dharatIti yAvatkaraNAt 'AlaiamAlamauDe NavahemacArucittacaMcalakuMDalavilihijamANagale mahiddhIe nirvANamamayA vRttiH mahajuIe mahAbale mahAyase mahANubhAve mahAsukkhe bhAsuraboMdIpalaMbavaNamAlaghare IsANakappe IsANava.sae vimANe suha-naMca mU.33 // 16 // mAe sabhAe IsANaMsi siMhAsaNaMsi se NaM aTThAvIsAe vimANAvAsasayasAhassINaM asIIe sAmANiasAhassINaM tAyattI-16 | sAe tAyattIsagANaM cauNhaM logapAlANaM ahaNhaM aggamahisINaM saparivArANaM tiNha parisANaM sattaNhaM aNIANaM sattaNhaM || aNIAhivaINaM cauNhaM asIINaM AyarakkhadevasAhassINaM aNNesiM ca IsANakappavAsINaM devANaM devINa ya AhevacaM porevacaM sAmittaM bhaTTitaM mahattaragattaM ANAIsaraseNAvaccaM kAremANe pAlemANe mahayAhayaNagIavAiataMtItalatAla-18 | tuDiadhaNamuiMgapaDapaDahavAiaraveNaM' iti saMgrahaH, sarva spaSTaM, navaraM AlagitI-yathAsthAnaM sthApitI mAlAmukuTau | yena sa tathA, navAbhyAmiva hemamayAbhyAM cArubhyAM citrakRyAM caJcalAbhyAM-itastatazcalanayAM kuNDalAbhyAM vilikhyamAnau 18 gallI yasya sa tatheti, 'tae Na'mityAdi, yathA zakraH saudharmendo nijakaparivAreNa saha tathA bhaNitanya IzAnendraH, yAvatparyupAste ityanta pAcya ityarthaH, 'evaM sarve' ityAdi, eka-zamyAvena sarve devendrA vaimAnikAH ata eva pAca-18|| dacyuta ityucarasUtraM saMvadati, nijakaparivAreNa-AtmIyamasvIbasAyAnikAdiliyAreNa sajhavetanyA-bhagavarIrAsika anukrama [46] JinEleinitinental ~323~ Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----..........----- ----- mUlaM [33] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [33] prApaNIyA manthavAcakenetyarthaH, granyApekSayA vedaM sUtra yojanIya, evaM vaimAnikaprakAreNa yAvad bhavanavAsinA-dakSiNo-11 ISRrabhavanapatInAmindrA viMzatirityarthaH, atra yAvacchabdo na garbhagatasaMgrahasUcakaH samAhyapadAbhAvAt, kintu sajA-1 tIyabhavanapatisUcakaH, vAnamantarANAM-vyantarANAM poDazendrA:-kAlAdayaH, nanu sthAnAGgAdiSu dvAtriMzaSyantarendrA abhihitAH, iha tu kathaM SoDaza', ucyate, mUlabhedabhUtAstu SoDaza mahardhikAH kAlAdaya upAttAH sadavAntarabhedabhUtAstu SoDaza aNapannIdrAdayo'lparcikatvAt neha vivakSitAH, asti hi epA'pi sUtrakRnpravRttiiicatrA yadanyatra prasiddhA api bhAvAH kutazcidAzayavizeSAt svasUtre sUtrakAro na nivabhAti, yathA prativAsudevA ambatrAvazyakaniyuktyAdiSu uttamapuruSatvena prasiddhA api caturthAza catuSpazcAzattamasamavAye noktAH "bharaheravaesuNa vAsesu egamegAe osappiNIe cauvaNNaM cauvaNaM ( mahApurisA) upajisu vA 3 taM0-cAbIsaM titthayarA bArasa cakavaTTI nava baladevA nava vAsu-18 devA" iti, paramupalakSaNAt te'pi graahyaaH| jyotiSkANAM dvau candrau sUryo, jAtyAzrayaNAt, vyaktyA tu te'saGgyAtA:, | nijakaparivArA:-sahavarttivaparikarAH netanyAH / tataH zakraH kiM karotItyAha-'tae 'mityAdi, tataH zakro / devandro devarAjaH tAn bahUn bhavanapatyAdIn devAn ecamavAdIt-kSiprameva-nirvilambameva bho devAnAM priMyA 1-18 devAna-svAmino'nukUlAcaraNena anuprISNanti iti devAnubhiyAH nandanavanAt sarasani snigdhAni jatu rUkSANi mozIrSa gozIrSacayanA varacandavaM vasyA kAgraci harava-pApayata saMhatya cavisaHcitIH kAravana-pakA apavavastIrtha dIpa anukrama [46] ~324 ~ Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [33] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjamyU- prata dvIpazAnticandrI sUtrAMka yA vRttiH [33] // 16 // dIpa karasya ekAM gaNadharANAM ekAmavazeSANAmanagArANAmiti / 'tae Na'mityAdi, spaSTa, anArya AvazyaphavRttyAdhu-18 vakSaskAre kazcitAracanadigvibhAgaH-nandanavanAnItacandanadArubhirbhagavataH prAcyA vRttAM citAM gaNadharANAmapAcyA vyanAM zeSasA- saMhananAdi ghUnAM pratIcyA caturasrAM surAzcakruriti, nanyAvazyakAdAvizvAkUNAM dvitIyA citoktA iha tu gaNadharANAM kathamiti, 28 nivANagama| ucyate, ana pradhAnatayA gaNadharANAmupAdAne'pyupalakSaNAd gaNadharamabhRtInAmiyAkUNAM dvitIyA citA jJeyeti na naca kA'pyAzaGkA, tatazcitAracanAnantaraM zakraH kiM karotItyAha-tae NamityAdi, spaSTa, tataH kSIrodakasaMharaNAnantaraM sa zakraH kiM karotIti darzayati-tae Na'mityAdi, tataH zakrastIrthakarazarIrakaM kSIrodakena napayati snapayitvA gozIrSavara|candanenAnulimpati anulipya haMsalakSaNo haMsavizadatvAt zATako-vastramAtraM sa ca pRthulaH paTTa ityabhidhIyate te 18 haMsanAmaka paTazATakaM nivAsayati, paridhApayatItyarthaH, paridhApya ca sarvAlaGkAravibhUSitaM karoti, 'tae Na'mityAdi, | tataste bhavanapatyAdayo devA gaNadharANAmanagArANAM ca zarIrANi tathaiva cakruH, ahatAni-akhaNDitAni divyAni-18 varyANi devadUSyayugalAni nivAsayanti, zeSa vyaktaM, 'tae 'mityAdi, tataH zako bhavanapatyAdInevamavAdIta-kSiprameva | bho devAnupriyA ! IhAmRgAdibhakticitrAstisraH zivikA vikurvata, vikurva iti sautro dhAtustasmAdrUpasiddhiH, zeSa 1 | spaSTaM, 'tae Na'mityAdi, tataH zakro bhagavaccharIraM zivikAyAmArohayati maharyA ca citikAsthAne nItvA citi-18|| kAyAM sthApayati zeSa spaSTa, 'tae NamityAdi, tataH sa zakro'gnikumArAn devAn zabdayati-Amantrayati / anukrama [46] 12 // 16 // ~325~ Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [33] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [33] Decemen dIpa zabdApayitvA evamavAdIt-bho agnikumArA ! devAstIrthakaracitikAyAM gaNadharacitikAyAmanagAracitikAyAM cAgnikArya vikurvata vikurvitthA etAmAjJaptikA-AjJA pratyarpayata, zeSa vyaktaM, 'tae NaM aggikumArA devA' ityAdi, vyAkhyA taprAyameva, 'tae NaM se sake ityAdi, etatsUtradvayamapi vyaktaM, ujjvAlayata-dIpayata tIrthakarazarIrakaM yAvadanagArazarI-18 // rakANi ca dhmApayata-svavarNatyAjanena varNAntaramApAdayata, agnisaMskRtAni kuruteti, 'tae Na' misAdi, tataH sa zako |bhavanapatyAdidevAnevamavAdIt-bho devAnupriyAstIrthakaracitikAyAM yAvadanagAracitikAyAM ca aguruM turuka-silhakaM | ghRtaM madhu ca etAni dravyANi kumbhAraza:-anekakumbhaparimANAni bhArAmaza:-anekaviMzatitulAparimANAni athavA Si puruSotkSepaNIyo bhAraH so'yaM-parimANaM yeSAM te bhArAnAH te bahuzo bhArAmazaH saMharateti prAgvat , atha mAMsAdiSu |mApiteSu asthiSvavaziSTeSu zakaH kiM cakre ityAha-tae NamityAdi, spaSTa, navaraM kSIrodakena-kSIrasamudrAnItajalena | nirvApayata, vidhyApayatetyarthaH, athAsthivaktavyatAmAha--'tae NamityAdi, tatazcitikAnirvApaNAdanu bhagavatastIrtha karasyoparitanaM dakSiNaM sakthi dADhAmityarthaH zakro gRhNAti UrdhvalokavAsitvAt dakSiNalokArdAdhipatvAcca, IzA| mayaM bhAvaH-jinadaMSTAdikaM jina icArAmaM, jinasaMvivastulAta, jinapratimAvat jinasthApitatIrthabahA, tathA va yeSAM jinabhaktisteSAmeva tatsaMbaMdhidaMSTrA| do bhaktiH, anyathA tathA bhaktarasaMbhayAta, na zAmitrasyAkRti dRSTvA nAmAdi ca zulA modamAnatadbhakti vA kurvANaH ko'pi kenApi yaH zruto bA,tena daMSTrAvibhaktijiMnabhaktireya, nanu jinapratimAyAkhAvabinAkRtimattvena jinaspatihetukhAn tIrthasya pazIrthakarasthApitalAt sarvaguNAnAmAzrayalAna, tIrthakRto'pi namaskaraNI-18 eroeaa80880 anukrama [46] ~ 326~ Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [33] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: S| saMhananAdi prata sUtrAMka [33] yA vRciH zrIjambU- nendraH uparitanaM vAma, UrdhvalokavAsitvAt uttaralokArbAdhipatitvAca, camarazcAsurendro'surarAjo'dhastanaM dakSiNaM vakSaskAre dvIpazA-1| sakthi gRhNAti, adholokavAsitvAt dakSiNazreNipatitvAcca, valiH dAkSiNatyAsurebhyaH sakAzAd vi iti viziSTaM | nticandrI nirvANagamarocanaM-dIpanaM dIptiritiyAvat yeSAmasti te vairocanAH , svArthe'Na, odIcyAsurAH, dAkSiNAtyebhyaH auttarAhANA naMca mU.33 madhikapuNyaprakRtikatvAt , teSAmindraH, evaM vairocanarAjo'pi adhastanaM vAmaM sakthi gRhNAti, adholokavAsitvAt / // 162 // uttarazreNyadhipatvAca, avazeSA bhavanapatayo yAvatkaraNAt vyantarA jyotiSkAca grAhyAH, vaimAnikA devA yathAI yathAmaharddhikaM avazeSANi aGgAni-bhujAdhasthIni upAGgAni-aGgasamIpavartIni aGgulyAdyasthI/ne gRhNantIti yogaH, ayaM bhAvaH-sanatkumArAdyaSTAviMzatirindrA avaziSTAnaSTAviMzatidantAna anye'vaziSTA indrA aGgopAGgAsthInIti, || nanu devAnAM tahaNe ka Azaya ityAha-kecijinamatyA jine nirvRte jinasakthi jinavadArAdhyamiti, kecijIta dIpa anukrama [46] aeraeeeeeeeeeries // 162 / / yalAcaM yuktamevArAdhanaM, pagalA jinArAdhanasAdeva, para daMSTrAcArAdhanaM karSa jinamakirati cet, nabhyate, yathaikameva harivaMzakulaM idaM zrIneminAthakulabhiyAdikapeNa zrIneminAthopalakSitaM mahAphalaM bhavati, na tayedaM zrIkRSNavAmadevakulamityAdinA kRSNavAsudevopalakSitamapi, evaM daMSTrApi zrIRSabhadevasaMbaMdhinItyAdi tIrthakaranAmopala-1 [kSitA zravaNapacamavatIrNApi mahAphalahetuH kimaMga punaH tatpUjanAdikamapi !, ki ca-pratimAkhAvatIrthakarassAkRtimAtrameva na punaH zarIraM tadavayano bA, daMSTrAtu | sAkSAccharIrAvasana eva, iyaM iSTriA zrIRSabhadevasaMbaMdhinItyevaMrUpeNa khayaM simAnA bhUyamANA kA mahAnirAdevaridhikRtvA khayameca samyag vicArayavo nAzaMkAsamboapi na keyAcit sabhyatA tasmyAkliAhama pUjanaM kajinabhaktvaiketi vidyAm vipattI XU ~327~ Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----.............--- ----- mUlaM [33] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [33] miti purAtanairidamAcIrNamityasmAbhirapIde karttavyamiti, keciddharma:-puNyamitikRtvA, atra granthAntaraprasiddho'yamapi hetu:- pUti a paidiahaM aha koi parAbhavaM jA krejaa| to pakkhAlia tAo salileNa phareMti niyarakkhaM // 1 // 18 SIrpajayanti ca pratidivasa atha ko'pi parAbhava yadi kuryAt / tahi prakSAlya tAni salilena kurvanti nijarakSAm // 1 // ] saudharmendrezAnendrayoH parasparaM savairayostacchaTAdAnena vairopazamo'pi ityAdiko jJeyaH, tathA 'vyAkhyAto vizeSArthapratipattiH' ato vidyAdharanarAzcitAbhasma zeSAmiva gRhNanti, sarvopadvavidrAvaNamitikRtvA, AstAM trijagadArAdhyAnAM tIrthakRtA, yogabhRcakravartinAmapi devAH sakthigrahaNaM kurvantIti ||ath tantra vidyAdharAdibhirahapUrvikayA bhasmani gRhIte | akhAtAyAmeva gargayAM jAtAyAM mA bhUttatra pAmarajanakRtAzAtanAprasaGgaH sAtatyena tIrthapravRttizca bhUyAditi stUpavighimAha-tae Na'mityAdi, sarva spaSTaM, navaraM sarvAtmanA ratnamayAn-antarbahirapi ratnakhacitAn mahAtimahata:ativistIrNAn , AlapratyayaH svArthikaH prAkRtaprabhavaH, trIn caityastUpAn caityAH-cittAlhAdakAH stUpAzcaityastUpA-18 stAn kuruta citAtrayakSitiSvityarthaH, AjJAkaraNasUtre tataste bahavo bhavanapatyAdayo devAstathaiva kurvanti, nanu yathA''jJAkaraNasUtre yAvatkaraNena sUtrakRto lAghavasUcA tathA pUrvasUtre'pi kathaM na lAghavacintA kRtA ?, ucyate, vicitratvAt sUtrapravRtteriti, 'tae Na'mityAdi, tataste bahavo bhavanapatyAdayo devAsteSu stUpeSu yathocitaM tIrthakarasya pari-18 nirvANamahimAM kurvanti, kRtvA ca yatraivAkAzakhaNDe nandIzvaravaro dvIpastatraivopAgacchanti, tataH sa zakraH paurastye aJja-18 SOOGU09398eeeeeeeeeee dIpa anukrama [46] bIjam, 2818 ~328~ Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [33] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [33] dIpa zrIjampa- nakaparvate aSTAhikA-aSTAnAmahAM-divasAnAM samAhAro'STAhaM tadasti pakhAM mahimAyAM sA aSTAhikA tAM mahAmahimA maTAhakA tA mahAmAhamA 2vakSaskAra dvIpazA-1 karoti tataH zakrasya catvAro lokapAlAH somayamagharuNavaizramaNanAmAnassatpAvasiSu caturyu dadhimukhaparvateSu aSTA-1 saMhananAti mticandrI hiko mahAmahimAM kurvanti, nanvatra nandIzvaravarAdizabdAnAM ko'ndharva iti', ucyate, nandyA-parvatapuSkariNIpramukha-nivANagamayA vRttiH padArthasArthasamajhatAtyajatasamRjyA Izvara:-sphAtimAnandIzvaraH sa eva manuSyadvIpApekSayA bahutarasiddhAyatanAdisanAvena naca. 22 // 16 // baro nandIzvaravarA,tathA aJjanaralamayatvAdajanAstataH svArthe kapratyayaH yadvA kRSNavarNatvenAJjanatulyA ityaJjanakAH,upamAne pratyayA tathA dadhivadujvalavarNa mukha-zikharaM rajatamayatvAd yeSAM te tathA,pahuvrIhI kapratyayaH,adhezAnendrasya nandIzvarA-18 yatAravaktavyatAmAha-IsANa'tti iMzAno devendra ottarAhe aJjanake aSTAhikAM tasya lokapAlA auttarAhAjanakaparivAra-18 18|| keSu caturSa dadhimukhakeSu aSTAhikA, camarazca dAkSiNAtye'janake tasya lokapAlA dadhimukhakaparvateSu balIndraH pAzcAtyes-18 janake tasya lokapAlA dadhimukhakeSu, tataste bahavo bhavanapatyAdayo devA aSTAhikAH mahAmahimA-mahotsavabhUtAH kurva|ntIti, bahuvacanaM cAtrASTAhikAnAM saudharmendrAdibhiH pRthak 2 kriyamANatvAt , 'karittA ityAdi athASTAhikA mahAmahimAH kRtvA yatraiva lokadeze svAni 2-svasambandhInira vimAnAni yatraiva svAnie bhavanAni-nivAsaprAsAdAH yatraiva svAH // 163 // 2 sabhAH-sudharmAH yatraiva svakAH 2-svasambandhino 2 mANavakanAmAnazcaityastambhAzcaityazabdArthaH prAgvat tatraivopAgacchanti | upAgatya ca vajramayeSu golakeSu samudkeSu-vRttabhAjanavizeSeSu jinasakthIni prakSipantIti, sakthipadamupalakSaNaparaM tena anukrama [46] ~ 329~ Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [33] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [33] DeceaeeResese dazanAdyapi yathArha prakSipantIti, atra asiAdharmakathAsoktamallinAthanirvANamahimAdhikAragatasUtravRttyanusAreNa mANava-18 kastambhAvRttasamudgakAnavatArya siMhAsane nivezya tanmadhyevartIni jinasakthInyapUpujan , vRSabhajinasakthi pa tatra! prAkSipanniti jJeyaM, prakSipya aprai-prakharamaulyeca gandhazcAyanti, arcayitvA ca vipulAna-bhogocitAn bhogAna bhujAnA viharanti-Asata iti, atrAha parannanu cAritrAdiguNavikalasya bhagavaccharIrasya pUjanAdikaM pUrvamapi mamAntapraNamiva bAdhate, tadanu idaM jinasakthvAdipUjana "base kSAra ica' sutarAM bAdhate, maivaM vAdI, nAmasthApanAdravyajinAnAM bhAvajinaskheva vandanIyatvAt , tadA bhagavaccharauravaM ca dhajinarUpatvAt , sakthyAdInAM ca tadavayavatvAd bhAvaji-1 nAdabhedena vandanIyatvameva, anyathA garbhatayospasamAtrasya bhagavataH samaNe bhagavaM mahAvIre' ityAdyabhilApena sUtrakRtA sUtraracanA zakANI zakastavapayogamAdika nocitImaditi, ata eva jinasakthyAdhozAtanAbhIravo hi devAstatra kAmAMseSanAdau na pravartante, iti gtvtiikaarH| aba caturthArakasvarUpaM nirUpyate se meM samAe ra sAgasamraatee mata praNapahi saMdipa bhAva parNatehi aTTANakamma jAva parihAsAce tya samamm sasapAsa 49 sAe marahassa pAsassa kairisava gAramA kisatanAne pa ra niyuktareva kA bhAva macI isvato. dIpa anukrama [46] B ANGAL. 30AHARASHTRAHMAN.. Sinileonitemato atha caturtha-paJca-SaSThaM Arakasya svarupam kathyate ~330~ Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [2], ------ -- mUlaM [34-36] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [34-36] zrIjambadvIpazAnticandrIyA vRttiH // 16 // vakSaskAre caturthapaJcamaSaSThArakAH ma.34-35 nesi maNuANaM chavihe saMghayaNe chabihe saMThANe bahUI dhaNUI uddhaM uccatteNaM jahaNNeNaM atobahuta ukoseNaM puvakobIAubhaM pAleti 2 ttA appegaiA NirayagAmI jAva devagAmI appegaiyA sijhaMti bujhati jAva sAvadukkhANamaMtaM kareMti, tIse samAe tao vaMsA samupajitthA, ' taMjahA-arahaMtavaMse cakavaTTivaMse isAravaMse, tIse NaM samAe tevIsa tijAyarA ikArasa cakavaTTI Nava baladevA Nava vAsudevA samuSpajjitthA / (sUtra 34) tIse gaM samAe ekkAe sAgarovamakoDAkoDIe vAyAlIsAe vAsasahassehiM UNiAe kAle vIikate aNaMtehiM vaNapanavehiM taheva jAva parihANIe parihAyamANe 2 ettha NaM dUsamANAmaM samA kAle paDivajjissai samaNAuso, tIse NaM bhaMte! samAe bharahassa vAsassa kerisae AgArabhAvapaDoAre bhavissai !, goamA ! bahusamaramaNio bhUmibhAge bhavissai se jahANAmae AliMgapukkharei vA muiMgapukkharei vA jAva NANAmaNipaMcavaNNehiM kattimehiM ceva akattimehiM ceva, tIse NaM bhaMte ! samAe bharahassa vAsassa maNuANaM kerisae AyArabhAvapaddhoyAre paNNatte !, go0 tesi maNuANaM chavihe saMghayaNe chabihe saMThANe bahuio rayaNIo urdU uccatteNaM jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM sAiregaM vAsasayaM Aca pAleMti 2 tA appegaiA NirayagAmI jAva sabadukkhANamaMtaM kareMti, tIse NaM samAe paciMdrame vibhAge gaNadhamme pAsaMDadhamme rAyadhamme jAyatee dhammacaraNe a vocchijissai / (sUtra35) tIse NaM samAe ekavIsAe vAsasahassehiM kAle viikate aNatehiM vaNNapajavehiM gaMdharasa0phAsapajjavehiM jAva parihAyamANe 2 etya NaM dUsamadUsamANAmaM samAkAle paDivajissai samaNAuso1, tIse NaM bhaMte ! samAe uttamakahapattAe bharahassa vAsassa kerisae AyArabhAvapaDoAre bhavissai !, gomA ! kAle bhavissaI hAhAbhUe bhaMbhAbhUe kolAilabhUe samANubhAveNa ya kharapharusaMdhUlimailA dudhisahA vAulA bhayaMkarA ya vAyA saMbaTTagA ya vAIti, iha abhikkhaNaM 2 dhUmAhiti a disA samaMtA eese deceaesesesea dIpa anukrama [47-49] // 16 // Jimillennition jammtartey ~331~ Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [2], --------...---- -- mUlaM [34-36] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [34-36] dIpa anukrama [47-49] ratassalA reNukalusatamapaDalaNirAlomA samayalukkhayAe NaM ahibhaM caMdA sI mocchihiMti ahi sUribhA tavisati, aduttaraM caNaM gobhamA ! abhikkhaNaM arasamehA virasamehA khAramehA khattamehA amgimehA vijumehA visamehA ajavaNimodagA pAhirogavedaNodIraNapariNAmasalilA amaNuNNapANiagA caMDAnilapahatatikkhadhArANivAtapauraM vAsaM vAsihiti, jeNaM bharahe vAse gAmAgaraNagarakheDakabaDamadaMbadoNamuhapaTTaNAsamagayaM jaNavayaM cauppayagavelae sahayareM pakkhisaMghe gAmAraNNappavAraNirae tase a pANe baTuppayAre ruksagucchagummalayavalipavAlaMkuramAdIe taNavaNassaikAie osahIo a viddhaMsehiMti pacayagiriDoMgarutthalabhaTThimAdIe a veagirivaje virAvahiti, salilavilavisamagattaNiNNuSNayANi agaMgAsiMdhubajAI samIkarohiMti, tIse NaM bhaMte! samAe bharahassa vAsassa bhUmIe kerisae AgArabhAvapaDoAre bhavissai, goyamA! bhUmI bhavissai iMgAlabhUbhA muggurabhUmA chArimabhUbhA tattakabeluabhUbhA tattalamajohabhUA dhUlibahulA reNubahulA paMkabahulA paNayabahulA calaNibahulA bahUrNa dharaNigobharANaM sattANaM dunikamA yAvi bhavissaI / tIse Na bhaMte ! samAe bharahe vAse maNuANaM kerisae AyArabhAvapaToAre bhavissai!, goyamA ! maNubhA bhavissaMti durUvA duvaNNA dugaMdhA durasA duphAsA maNihA akaMvA appiA asubhA amaNunA bhamaNAmA hINassarA dINassarA aNihassarA arkatassarA apiassarA amaNAmassarA amaNuNNassarA aNAdejjavayaNapaJcAyAtA jillA kUDakavaDakalahapaMdhaveranirayA majAyAtikamappahANA akajaNikacujuyA guruNibhogaviNayarahiA ya vikalarUvA parUDhaNahakesamaMsuromA kAlA sarapharusasamAvaNNA phusirA kavilapaliakesAbaraNDAruNisaMpiNaduraMsamijarUvA saMkuDiavalItaraMgapariveDhiaMgamaMgA jarApariNayaba theragaNarA paviralaparisaDiadaMtaseDhI unmaughaDamuddA visamaNayaNavaMkaNAsA baMkavalI vigayabhesaNamuddA duhuvikiTibhasinbhaphuDiaphasacchavI cittalaMgabhaMgA kacchUkhasarAmibhUbhA aeseroes ~332 ~ Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [2], ------ -- mUlaM [34-36] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [34-36] zrIjambUdvIpazAnticandrIyA vRttiH // 165 // 2vakSaskAre caturthapaJca| maSaSThArakAH dIpa anukrama [47-49] kharatikSaNaksakaMdaraavikavartaNU TolagativisamasaMvidhaNA nAhaahinaSimataduvbalakusaMghayaNakuppamaNikusaThiyA suruvA kuhANAsaNakusejakumokSaNo asuiNo aNegavAhipIliaMgamaMgA khalaMtavimbhalagaI NicchAhA sattaparivanitA vigayaTThA mahattA amikkhaNaM sIdhahasarapharasavAyavijjhaDiamaliNapasuropeDiaMgamaMgA bahukorimANamAyAlomA bahumohA asumaduksamAgI osaNaM dhammasaNNasammataparimahA koseNaM raNippamANamettA solasavIsaiyAsaparamAuso gahuputtarNasupariyAlapaNayabAhulA gaMgAsiMdhUlo mahAgaImo vebhahuMca pAya nIsAe bApatari NigoMgavI pIjamattA bilavAsiNo maNubhAmavissaMti, seNa bhaMte ! maNubhA kimAhArissaMti !, gomA! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM gaMgAsiMdhUo mahANaImo rahapahAmivittharAo aksasobhanamANametaM jalamojisahiti, sevikSaNaM jale bahumacchakacchabhAiNNe, No ceva gaM Aubahule bhavissai, tae Na te maNuA sUruggamaNamupati ma sUratyamaNamuhurtasi a vilahito NidvAissati vile. ttA macchakacchabhe thalAI gAhe hiMti macchakacchabhe thalAI gahitA sIAtavanamAra macchakacchamehi ikAyIsaM pAsasahassAI vitti kappesANA viharissati / teNaM bhaMte ! maNuA NissIlA NivayA NigguNA NimmerA NippaNakhANaposahovavAsA osaNe maMsAhArA macchAhArA khuDDAhArA kuNimAhArA kAlamAse kAlaM kicA kahiM gacchihiti kahiM uvavajihiti',go0 osaNaM NaragatirikkhajoNipaMsuM uvavaNihiti / tIse Na bhaMte ! samAe sIhA bagdhA vigA dIviA acchA tarassA parassara saramasiyAlavirAlasuNagA kolasuNagA sasagA cittaMgA cilagA osaNaM maMsAhArA macchAhAsa khodAhArA kuNimAhArA kAlAni kAlaM kicA kahiM gariditi kahi upajihiMti !, go.1 osaNNa NaragatirikkhajINi suM0 uvavajihiti, te bhaMte 1 kA pIlagA maggugA sihI osaNaM maMsAhArA jAba kAhiM gapichahiti kAdi uvajihiMti !, gomA ! osaNyaM zaragatiriksajoNie jApa upavajiditi (sUtra 36) eserceneraceaesesecessocceste 18 // 16 // Jimillennitine Jio ~333~ Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [2], ------ -- mUlaM [34-36] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [34-36] Reaceaeeeeeeeeepe dIpa anukrama [47-49] | tIse ma' mityAdi, saMskhA anantaravarNitAyAM samAyA dvAbhyAM sAgarakoTAkoTIbhyAM-Dhe sAgaropamakoTAkoTI ityevaM prakAreNa kAle vyatikrAnte anantairvarNaparyavaistathaiva dvitIyArakapratipattikramavadjJeyaM yAvadanantarutthAnabalavIryapuruSakAraparAkramairanantaguNaparihANyA hIyamAno hIyamAno'trAntare duSSamasuSamA nAmnA sabhA-kAlaHpratyapadyata he zramaNa! he AyuSman!, IS atha pUrvArakavadbharatasvarUpaM praSTumasaha-tIse NamityAdi, atha tatra manuSyasvarUpapraznamAha-tIse ga'mityAdi, idaM ca sUtradvayamapi prAyaH pUrvasUtrasadRzagamakatvAt sugarma, navaraM jaghanyenAntarmuhurtamAyustatkAlInamanuSyA utkRSTaM pUrvako-18 |TimAyuH pAlayanti, pAlayitvA ca paJcasvapi gativatidhIbhavanti, atha pUrvasamAptau vizeSamAha-tIse Na' mityAdi. tasyAM samAyAM trayo vaMzA iva vaMzAH-pravAhAH AvalikA ityekArthAH na tu santAnarUpAH paramparAH, parasparaM pitRputra|pocamapItrAdivyavahArAbhAvAt, samudapadyanta, tadyathA-ahavaMzaH cakravartivaMzaH dazArhANAM-baladevavAsudevAnAM vNshH| / yadatraM dazArazabdena dvayoH kavanaM taduttarasUtrabalAdeva, anyathA dazAhaMzabdena vAsudevA evaM pratipAdyA bhavanti, 'ahayaM ca dasArANa miti vacanAt, yatta prativAsudevavaMzo noktastatra prAyo'GgAnuyAyInyupADAnIti sthAnAGge vaMzatrayasyaiva] prarUpaNAt, yena hetunA tatraivaM nirdezastatrAyaM vRddhAmnAya:-ativAsudevAnAM vAsudevavadhyatvena puruSottamatvAvivakSaNAt, enamevArtha vyanakti-tasyAM samAyAM yoviMzatistIrthakarAH ekAdaza cakravartinaH apabhabharatayostRtIyArake bhavanAt nava baladevA nava vAsudevAH jyeSThabandhutvAt prathama baladevagrahaNaM upalakSaNAt prativAsudevavaMzo'pi grAhyaH, samuda Jintillecommiting ~334~ Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [2], ------ -- mUlaM [34-36] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [34-36] zrIjamya- dvIpazAnticandrIyA vRttiH // 16 // a dIpa anukrama [47-49] padyanta, gatazcaturtho'rakA, atha paJcamaH-'tIse 'mityAdi, tasyA samAyAM ekayA sAgaropamakoTAkoThyA dvica-1 vakSaskAre tvAriMzadvarSasaharUnitayA-nIbhUtayA, anayaiva pratyekamekaviMzatisahanavarSapramANayoH paJcamaSaSThArakayoH pUraNAt, kAle caturthapazcavyatikrAnte'nantairvarNAdiparyavaistathaiva yAvat parihANyA parihIyamANA 2, atra samaye duSpamAnAmnA samA-kAlaH prati-maSaSThArakAH patsyate vaktarapekSayA bhaviSyakAlaprayogaH, athAtra bharatasya svarUpaM pRcchannAha-tIse NaM bhaMte! samAe bharaha'ityAdi sU.34-35 | sarva prAgvyAkhyAtArtha, navaraM bhaviSyatIti prayogaH pRcchakApekSayA, atra bhUmehusamaramaNIyatvAdika caturthArakato hIya-1 mAnaM 2 nitarAM hInaM jJAtavyaM, nanu 'khANubahule kaNTakabahule visamabahule' ityAdinA'dhastanasUtreNa lokamasiddhena ca || virudhyate, maivaM avicAritacaturaM cintayeH, yato'tra bahulazabdena sthANkAdivAhulyaM cintitaM, na ca SaSThAraka ikA-18 |ntikatvaM, tena ca kvacid gaGgAtaTAdI ArAmAdau vaitAbyagirinikuJjAdau vA bahusamaramaNIyatvAdikamupalabhyata eveti na || | virodhaH, atha tatra manujasvarUpaM praSTukAma Aha-tIse NamityAdi, pUrva byAkhyAtArthametat , navaraM baDhayo rakSayohastAH saptahastocyatvAt teSAM, yadyapi nAmakoze baddhamuSTiko hasto raniruktastathApi samayaparibhASayA pUrNa iti, te manujA jaghanyato'ntarmuhUrta utkarSeNa sAtireke triMzadadhikaM varSazatamAyuH pAlayanti, apyekakA nairayikagatigAminaH // 166 // yAvat sarvaduHkhAnAmantaM kurvanti, atra cAntakriyA caturthArakajAtapuruSajAtamapekSya tasyaiva paJcamasamAyAM siddhyamA-18 natvAjambUsvAmina iva, na ca saMharaNaM pratItyedaM bhAvanIyam, tathA ca sati prathamaSaSThArakAdAvapi etatsUtrapATha upalabhyeta mmstoney ~335~ Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [2], --------...---- --- mUlaM [34-36] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [34-36] eveti, Aha-atra pAlayanti antaM kurvanti ityAdau bhaviSyatkAlaprayoge kathaM vartamAnanirdezaH?, ucyate, sarvAsvaSyavasarpiNISu paJcamasamAsu idameva svarUpamiti nityapravRttavartamAnakAle vartamAnaprayogaH, yathA dve sAgaropame zako rAjya kurute ityAdau, tarhi duHpamAsamA kAlaH pratipatsyate ityAdiprayogaH kathamiti cet, ucyate, prajJApakapuruSApekSayaitatprayogasyApi sAdhutvAt, punarapi tasyAM kiM kiM vRcamityAha-tIse Na'mityAdi, tasyA duSpamAnAcyAH samAyAH pazcime tribhAge varSasahasrasaptakapramANe'tikrAmati sati na tu avaziSTe tathA sati ekaviMzatisahasravarSapramANazrIvIra-15 tIrthasyAnyucchittikAlasyApUrteH gaNaH-samudAyo nijajJAtiritiyAvat tasya dharmaH-svasvapravartito vyavahAro vivAhA-15 dikaH pAkhaNDAH-zAkyAdayasteSAM dharmaH pratIta evaM rAjadharmo-nigrahAnugrahAdiH jAtatejA:-agniH, sa hi nAtisnigdhe, suSamasuSamAdau nAtirUkSe duSpamaduSpamAdau cotpadyata iti, cakArAdagnihetuko vyavahAro randhanAdirapi, caraNadharma:-cAridharmaH, cazabdAd gacchabyavahArazca, atra dharmapadavyatyayaH prAkRtatvAt , vyucchetsyati-vicchedaM prApsyasi, samyaktvadharmastu kepAzcitsambhavatyapi, bilavAsinAM hi atikliSTatvena cAritrAbhAvaH, ata evAha prajJatyAM-'osaNaM dhammasanna-11 panbhaDA' iti, osannamiti prAyograhaNAt kacitsamyaktvaM prApyate'pIti bhAvaH, gataH paJcama AraH // atha paSThAraka | upakramyate-tIse Na'mityAdi, tasyAM samAyAM ekaviMzatyA varSasahastraiH pramite kAle vyatikAnte anantairvarNaparyavarevaM gandhasparzaparyavairyAvat parihIyamANaH 2, duSSamAduSpamA nAmnA samA kAlaH pratipatsyate he zramaNa! he AyuSman !, atha dIpa anukrama [47-49] Smileuanition WOM ~336~ Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) (18) vakSaskAra [2], ------ -- mUlaM [34-36] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [34-36] dIpa anukrama [47-49] zrIjammU tatra bharatasvarUpapraznAbAha-'tIse 'milAdi, tasyAM samAyAmuttamakASThAMpraoNptAyAM uttamAvasthAgatoyAmityarthaH paramaka-18|zvakSaskAre dvIpazA- prAptAyAM vA, bharatasya kIdRzaH kaH AkArabhAvasya-AkRtilakSaNaparyAyasya pratyavatAra:-avataraNaM AkArabhAvapratyavatAraH 8| caturthapazcanticandrI prajJaptA, bhagavAnAha-gItamezyAmanya vakSyamANaviziSTaH kAlo bhaviSyati, kITaza ityAhi-'hAhAbhUtAH' hAhA ityeyA ciH tasya zabdasya duHkhAlokena karaNaM hAhocyate tataH-prApto yaH kAlaH sa hAhAbhUtA, bhAmbhA ityasya duHkhArtagavA-18 // 167 // | dibhiH karaNaM bhambhocyate tadbhUto yaH sa bhambhAbhUtaH, dvAvapyanukaraNazabdAvimau, bhambhA vA bherI sA cAntaH zUnyA 8 zatato bhambhava yaH kAlo janakSayAttacchnyaH sa bhambhAbhUta ityucyate, kolAhala ihArtazakunasamUhadhvaniH taM bhUtaH-prAptaH, kolAhalabhUtaH samAnubhAvena-kAlavizeSasAmadhyena ca, cakAro'tra vAcyAmtaradarzanArthaH, NamityalaGkAre, saraparuSA:-18 atyantakaThorA dhUlyA ca malinA ye vAtAste tathA durviSahAH-dussahAH vyAkulA asamaJjasA ityarthaH bhayaGkarAH, 18 vizeSaNasamuccayasUcakaH, vAsyantItyanena sambandhaH,saMvartakAzca-tRNakASThAdInAmapahArakA vAtavizeSAzca te'pi vAsvantIti, | ihAsmin kAle abhIkSNaM-punaH puna--mAyiSyante ca-dhUmamudamiSyanti dizaH, kimbhUtAstA ityAha-samantAt-18 | sarvato rajasvalA-rajoyuktAH, ata eva reNunA-rajasA kaluSA-malinAstathA tamaHpaTalena-andhakAravRndana niraalokaa-8||167|| 18| nirastaprakAzA nirastadRSTigrasarA vA, tataH padadvayakarmadhArayaH, samayarUkSatayA ca kAlarUkSatayA cetyarthaH, adhikaM ahitaM vA apathyaM candrAH zItaM himaM mokSyanti-vakSyanti tathaiva sUryAstapsyanti, tApa mokSyantItyarthaH, kAlarokSyeNa zarIra-18 Santleman 1 jimmitrinyoury ~337~ Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [2], ------ -- mUlaM [34-36] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [34-36] raukSyaM tasmAzcAdhikazItoSNaparAbhava iti, atha punastatvarUpaM maMgavAm svayamevAha-'aduttara mityAdi, athAparaM ca he gautama! amISaNa-punaH punaH arasA-manoharajitalA ye meghAste tathA virasA-viruddharasA ye meghAste tathA, etade-18|| hAvAbhivyajyate-jhArameghA:-saMjIvidhArasamAjalIpata medhAH khAtramadhA:-karIpasamAnarasajalopetameghAH khaTTameheti kvacid // razyate tatrAmlajalA meSAH animeSA anivahArijalA ityarthaH vidyadhAmA aivaM jalavarjitA ityarthaH vidyutripA-18M zatavanto vA vidhunipAtakAryakArijalanivatiyato vA meghAH viSameSA:-janamaraNahetujalAH atra asaNimehA ityapi | padaM kacid zyate triyima-kArakAvinipAtavamtaH parvatAdidAraNasamajalatvena vA vajrameghAH ayApanIyaM-na yApa-18 nAprayojakamukkaM pAtesaMvA, asamAdhAnakArijalI ityayaH, kapida-apivaiNijodagA' iti saMtrIpativyajalA ityrthH| etadeva vyanakti-vyApisamavedAcAraNApariNAmasAlila' vyApaya:-svirAH kuTadiyo rogA:-socAtinaH zUlAdavastadusthAyA vedanAyAM udAraNasamaye paNa saiva pariNAmArapAkI vasya salilasya sattathA, tadevavidha | salilaM yeSAM te tathA, ata evAma pAnilena prehatInI pArTisAMnA tIkSNAnI-vegavatImo dhArANAM nipAtaH sa pracuro yatra basa mti paricantAlayAtI evaM kSAramedhodayo varSazato naikaviMzativarSasahasrapramANakuNa E NTR, cama anArasameSAdavaH kiM kariSyantItyAha12||'jaNaM bharahe'tyAdi, bena varSamA patIti samvanyA, bharatavarSe praamaadhaa| eceserseeeeeeeseseseseseoes dIpa anukrama [47-49] ~338~ Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [2], ------ -- mUlaM [34-36] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjambU-18 hrIpazA prata sUtrAMka [34-36] ticI dIpa anukrama [47-49] AzramAntAH prAgvyAkhyAtAstatra gataM janapada-manuSyalokaM tathA catuSpadA-mahiSyAdayo gozabdena gojAtIyA elakA- 2vakSuskAre |urabhrAstAn tathA khacarAn-vaitAdayavAsino vidyAdharAn tathA pakSisaMghAn tathA prAmAraNyayoryaH pracArastatra nira- caturthapaJcayA vRttiH tAn-AsakkAn asAMzca prANAna-dvIndriyAdIn bahuprakArAn tathA vRkSAn-AmrAdIn gucchAn-pRntAkIprabhRtIna maSaSThArakAH gulmAn-navamAlikAdIn latA-azokalatAdyAH vallI:-vAlukyAdikAH pravAlAna-pallavAn aGkurAn-zAlyAdibI-1|| // 16 // jasUcIH ityAdIn tRNavanaspatikAyikAn-yAdaravanaspatikAyikAn , sUkSmavanaspatikAyikAnAM terupaghAtAsambhavAt , || tathA auSadhIzca-zAlyAdikAH co'bhyuccaye, 'pacae' ityAdi yadyapi parvatAdayo'nyatraikArthatayA rUDhAstathA'pIha vizeSo / |dRzyaH, tathAhi-parvatananAd-utsavavistAraNAt parvatA:-krIDAparvatAH ujjayantavaibhArAdayaH gRNanti-zabdAyante janaM | nivAsabhUtatveneti girayaH gopAlagiricitrakUTamabhRtayaH DuGgAni-zilAvRndAni coravRndAni vA santyeSu ityastyarthe pratyayaH DukarA:-zilocayamAtrarUpAH unnatAni-sthalAni dhUlyucchrayarUpANi bhaTTitti cAhAH pAMsvAdivarjitA bhUmayaH18 tata eteSAM dvandvaste AdiryeSAM te tathA tAn , AdizabdAt prAsAdazikharAdiparigrahaH, makAro'lAkSaNikaH, cazabdo meghAnAM kriyAntaradyotakaH, vidrAvayiSyantIti kriyAyogaH, atrArthe'pavAdasUtramAha-vaitAtyagirivarjAn parvatAdInityarthaH,18| // 16 // || zAzvatatvena tasyAvidhvaMsAt, upalakSaNAd RSabhakUTaM zAzvataprAyanIzatruJjayagiriprabhRtIMzca varjayitvA, tathA salila18| bilAni bhUnirjharAH viSamagartAzca-duSpUragvadhANi, kacidurgapadamapi dRzyate, tatra durgANi ca-khAtavalayaprAkArAdi Jinni ~339~ Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra 2], ---------....----- -- mUlaM [34-36] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [34-36] durgamANi ninnAni ca tAnyunnatAni ca nimnonnatAni-uccAvacAnItyarthaH, pazcAd dvandvaH, tAni ca karmabhUtAni zAzvatanadItvAd gaGgAsindhuvarjAni samIkariSyanti / atha tatra bharatabhUmisvarUpapraznamAha-tIse Na'mityAdi, tasyAM bhadanta ! samAyAM bharatasya bhUmeH kIdRzaka AkArabhAvapratyavatAraH bhaviSyati !, bhagavAnAha-gautama ! bhUmI bhaviSyati, aGgAra-18 bhUtA-jvAlArahitavahipiNDarUpA murmurabhUtA-viralAgnikaNarUpA kSArikabhUtA-bhasmarUpA taptakavelukabhUtA-vahiprataptakaveThukarUpA 'taptasamajyotirbhUtA' taptena bhAve tapratyayavidhAnAt tApena samA-tulyA jyotiSA-vahninA bhUtA-jAtA yA sA tathA, padavyatyaya evaM samAsazca prAkRtatvAt ,dhUlibahuletyAdau dhUli:-pAMzuH reNuH-vAlukA paGka:-kaImaH panaka:-pratalaH kaImaH calanapramANakaddemazcalanItyucyate, ata eva bahUnAM dharaNigocarANAM sattvAnAM duHkhena nitarAM kramaH-18 |kramaNaM yasyAM sA durniSkamA, duratikramaNIyetyarthaH, caH samuccaye, apizabdena durniSadAdiparigrahaH, atra bahUnAmityAditaH prArabhya bhinnavAkyatvenottarasUtravarttinA bhaviSyatipadena na paunaruktyaM / atha tatra manuSyasvarUpaM pRcchati-18 'tIse NamityAdi, praznasUtra prAgvat , nirvacanasUtre gautama ! manujA bhaviSyanti, kIdRzA ityAha-dUrUpA-duHsvabhAvAH |durvarNAH-kutsitavarNAH, evaM durgandhAH dUrasAH-rohiNyAdivat kutsitarasopetAH duHsparzA:-karkazAdikutsitaspazAH | aniSTA-anicchAviSayAH, aniSTamapi kizcitkamanIyaM svAdityata Aha-akAntAH-akamanIyAH, akAntamapi kizcikAraNavazAt prItaye syAdato'priyA-aprItihetavaH, apriyatvaM ca teSAM kuta ityAha-azubhA-azobhanabhAvarUpatvAt , dIpa anukrama [47-49] zrIjambU. 19 ~340~ Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra 2], ---------....----- -- mUlaM [34-36] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [34-36] dIpa anukrama [47-49] azubhatvaM ca vizeSata Aha--- manasA-antaHsaMvedanena zubhatayA jJAyante ityamanojJAH, amnojnytyaa'nubhuutmpi| dvIpazA- smRtidazAyAM dazAvizeSeNa kizcinmano syAdata Aha-amano'mAH' na manasA amyante-gamyante punaH smRlyA ilma-18 caturthapazcanticandrI- manomAH ekAdhikA vA ete zabdA aniSTatAprakarSavAcakA iti, mUl aniSTAdivizeSaNopetA api kecid humbA | maSaSThArakAH yA vRttiH iva susvarAH syurityAha-hIno-lAnasyeca svaro yeSAM te tathA, dIno duHkhitaspena svaro yeSAM te tathA, aniSTAdizabdAma.24-35 // 169 // utArthA evAtra svareNa yojanIyAH, 'anAdeyavacanapratyAjAtAH' anAdeyaM-asubhagatvAd agrAhyaM vacanaM-vacaH pratyAjAta ca-janma yeSAM te tathA, nirlajAH vyaktaM, kUTa-bhrAntijanakadravyaM kapaTa-paravaJcanAya vepAntarakaraNaM klhaa-prtiitH| |vadho-hastAdibhistADanaM bandho-rajabhiH saMyamanaM vairaM-pratItaM teSu niratAH, maryAdAtikrame pradhAnA-mukhyAH, akArye nityodyatAH, gurUNAM-mAtrAdikAnAM niyogaH-AjJA tatra yo vinaya:-omityAdirUpastena rahitAH, caH pUrvavat , vikalaM18 asampUrNa kANacaturaGgulikAdisvabhAvatvAdrUpaM yeSAM te tathA, arUDhA-gartAsUkarANAmivAjanmasaMskArAbhAvAt vRddhiM gatA nakhAH kezAH zmazruNi romANi ca yeSAM te tathA, kAlA:-kRtAntasadRzAH krUraprakRtitvAt kRSNA vA kharaparuSA:-sparzato'-11 tIva kaThorAH zyAmavarNA-nIlIkuNDe nikSiptotkSiptA iva, tataH karmadhArayaH, kvacid dhyAmavarNA ityapi padaM dRzyate, // 169 // tatrAnujvalavarNA ityarthaH, sphuTitazirasa:-sphuTitAnIva sphaTitAni rAjimattvAt zirAMsi-mastakAni yeSAM te sathA, kapilA kecana palitAzca-zuklAH kecana kezA yeSAM te tathA, bahusnAyubhiH-pracurasnasAbhiH saMpinaI-baddhamata eSa duHkhena | ~341~ Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra 2], ---------....----- -- mUlaM [34-36] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [34-36] dIpa anukrama [47-49] darzanIya rUpaM yeSAM te tathA, saGghaTitaM-saGkucitaM vanyo-nirmAsatvagvikArAstA eva tadanurUpAkAratvAt tarajA-bIcaIS yastaiH pariveSTitAni aGgAni-avayavA yatra tadevaMvidhamaGga-zarIraM yeSAM te tathA, ke ivetyAha-jarApariNatA iva, sthavi| ranarA ivetyarthaH, sthavirAzcAnyathApi vyapadizyante iti jarApariNatagrahaNaM, praviralA sAntarAlatvena parizaTitA ca dantAnAM kepAzcitpatitatvena damtazreNiryeSAM te tathA, udbhaTaM-vikarAlaM ghaTakamukhamiva mukhaM tucchadazanacchadatvAdyeSAM te 12 tathA, kacittu unbhaDaghADAmuhA iti pAThA, tatra udbhaTe-spaSTe ghATAmukhe-kRkATikAvadane yeSAM te tathA, vipame nayane yeSAM te tathA, vakA nAsA yeSAM te tathA, tataH padadvayasya karmadhArayaH, vakraM pAThAntareNa vyaGgaM salAJchanaM valibhi-11 vikRtaM ca-bIbhatsa bhISaNaM-bhayajanaka mukhaM yeSAM te tathA, dadukiTibhasidhmAni-kSudrakuSThavizeSAstatpradhAnA sphuTitA paruSAca 8 chaviA-zarIratvagyeSAM te tathA, ata eva citralAGgAH-karburAvayavazarIrAH kacchU:-pAmA tayA kasaraizca khasarairabhibhUtA vyAptA ye te sathA, ata eva kharatIkSNanakhAnA-kaThinatInakhAnAM kaNDUyitena-kharjUkaraNena vikRtA-kRtatraNA tanuH-18 | zarIra yeSAM te tathA, dolAkRtayaH-aprazastAkArAH, kacit TolAgaitti pAThastatra TolagatayaH-uSTrAdisamapracArAH, // 3 K tathA viSamANi dIrghahasvabhAvena sandhirUpANi bandhanAni yeSAM te viSamasandhibandhanAH, tathA utkttukaani-ythaasthaan-13|| maniviSTAni asthikAni-kIkasAni vibhaktAnIva ca-dRzyamAnAntarANIva yeSAM te tathA, atra vizeSaNapadavyatyayaH || prAgvat, athavA utkuTukasthitAstathAsvabhAvatvAt vibhaktAzca-bhojanavizeSarahitA yete tathA, 'durbalA' balahInAH18 E misins ~342~ Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [34-36] dIpa anukrama [47-49] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRtti:) vakSaskAra [2], mUlaM [34-36] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjammUdvIpazAnvicandrI - yA vRttiH // 170 // 'kusaMhananA' sevArcasaMhananAH 'kupramANA:' pramANahInAH 'kusaMsthitAH' duHsaMsthAnAstata eSAM TolAkRtyAdipadAnA karmadhArayaH, ata eva 'kurUpAH ' kumUrttayaH tathA kusthAnAsanAH- kutsitAzrayopavezanAH kuzayyAH kutsitazayanAH kubhojino-durbhojanAstataH ebhiH padaiH karmadhArayaH, azucayaH snAnatrahmacaryAdivarjitAH azrutayo vA zAstravarjitAH anekavyAdhiparipIDitAGgAH skhalantI bihulA ca vA-ardavitardA gatiryeSAM te tathA, nirutsAhAH sattvaparivarjitAH vikRtaceSTA naSTatejasaH spaSTAni, abhIkSNaM zItoSNakhara paruSavAtairvijjhaDiaM-mizritaM vyAptamityarthaH, malinaM pAMsurUpeNa rajasA na tu pauSparajasA'vaguNThitAni - uddhUlitAnyaGgAni - avayavA yasya etAdRzamaGgaM yeSAM te tathA, bahukodhamAnamAyA lobhAH bahu| mohAH na vidyate zubhaM - anukUlavedyaM karma yeSAM te tathA, ata eva duHkhabhAginaH, tataH karmadhArayaH, athavA duHkhAnuvandhiduHkhabhAginaH, 'osaNNaM ti bAhulyena dharmasaMjJA - dharmazraddhA samyaktvaM ca tAbhyAM paribhraSTAH, bAhulya grahaNena. yathA samyagdRSTitvameSAM kadAcit sambhavati tathA'dhastanagranthe vyAkhyAtaM, utkarSeNa rate :- hastasya yaccaturviMzatyaGgulalakSaNaM pramANaM tena mAtrA - parimANaM yeSAM te tathA, iha kadAcitpoDaza varSANi kadAcicca viMzatirvarSANi paramamAyurveSAM te tathA, zrIvIracaritre tu 'poDaza strINAM varSANi viMzatiH puMsAM paramAyuriti, bahUnAM putrANAM namRNAM pautrANAM yaH parivArastasya praNayaH snehaH sa bahulo yeSAM te tathA, anenAlpAyuSke'pi bahupatyatA teSAmuktA, alpenApi kAlena yauvanasadbhAvAditi, nanu tadAnIM gRhAdyabhAvena va te vasantItyAha- gaGgAsindhU mahAnadyau vaitADhyaM ca parvataM nizrAM Fur Fate & Pune Cy ~343~ 2vakSaskAre caturthapazcamaSaSThArakAH sU. 34-35 -16 // 170 // Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [2], ---- -- mUlaM [34-36] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [34-36] dIpa anukrama [47-49] | kRtvA 'bAvacariMti dvAsaptatiH sthAnavizeSAzritA nigodA:-kuTumbAni, dvisaptatisaGkhyA caiva-vaitALyAdarvAg gaGgAyA staTadvaye navanavabilasambhavAdaSTAdaza, evaM sindhvA api aSTAdaza, eSu ca dakSiNArbabharatamanujA vasanti, vaitAbyAta 18 parato gaGgAtaTadvaye'STAdaza, evaM tatrApi sindhutaTadvaye aSTAdaza, eSu cottarArddhabharatavAsino manujA vasanti, bIjamiva 18 bIjaM bhaviSyatAM janasamUhAnAM hetutvAt bIjasyeva mAtrA-parimANaM yeSAM te tathA, svalpAH svarUpata ityarthaH, bilavA sino manujA bhaviSyantIti punaH sUtraM nigamanavAkyatvena na punarukamavasAtavyaM, atha teSAmAhArasvarUpaM pRcchannAha-18 'te NaM bhaMte ! maNuA' ityAdi, te bhagavan ! manujAH kimAhariSyanti ?-kiM bhokSyante, bhagavAnAha-gautama ! tasmin,18 kAle-ekAntaduSpamAlakSaNe tasmin samaye-SaSThArakaprAntyarUpe gaGgAsindhU mahAnadyau rathapathaH-zakaTacakradvayamamito mArgastena mAtrA-parimANaM yasya sa tArazo vistara:-pravAhavyAso yayoste tathA, akSa-cakranAbhikSepyakASThaM tatra srotodhuraH pravezarandhaM tadeva pramANaM tena mAtrA-avagAhanA yasya tattathAvidhaM jalaM vakSyataH, iyatpramANe na gambhIraM jalaM dharipyata ityarthaH, nanu kSullahimavato'rakavyavasthArAhityena tadgatapadmadrahanirgatayoranayoH pravAhasya naiyatyenokarUpA (pravAhI) kathaM saGgacchete ?. ucyate, gaGgAprapAtakuNDanirgamAdanantaraM krameNa kAlAnubhAvajanitabharatabhUmigatatApavazAdaparajalazope | samudrapraveze tayoruktamAtrAvazeSajalavAhitvamiti na kApyanupapattiriti, tadapi ca jalaM bahumatsyakacchapAkIrNa na caiva / abbahulaM-bahapkArya sajAtIyAparApUkAyapiNDabahulamityarthaH, tataste manujAH sUrodgamanamuhUrte sUrAstamayanamuhUH ca, ~344 ~ Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [2], --------...---- -- mUlaM [34-36] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [34-36] dIpa anukrama [47-49] zrIjambU- yakAralopo'ntra prAkRtatvAt , cakArau parasparaM samuccayArthI, vilebhyo nirdhAviSyanti-zIghrayA gatyA nirgamiSyanti, |2vakSaskAre dvIpazA- muhartAtparato'titApAtizItayorasahanIyatvAt, bilebhyo nirdhAvya matsyakacchapAn sthalAni-taTabhUmIH NigantatvAd capananticandrI- dvikarmakatvaM grAhayiSyanti-prApayiSyanti, grAhayitvA ca zItAtapataptaH rAtrau zItena divA Atapena taptaiH-rasazoSa prApi- maSaSThArakAH yA vRttiH 18 tairAhArayogyatA prApitairityarthaH, atisarasAnAM tajjaTharAgninA'paripAcyamAnatvAd matsyakacchapairekaviMzati varSasahasrANisU.34-35 // 17 // yAvadvRtti-AjIvikA kalpayanto-vidadhAnA vihariSyanti / atha teSAM gatisvarUpaM pRcchannAha-'te Na'mityAdi. 18 te manujA bhagavan ! nizzIlA-gatAcArAH nirNatA-mahAvratANuvratavikalAH nirguNA-uttaraguNavikalAH nirmryaadaa:-avi-|| dyamAnakulAdimaryAdAH niSpratyAkhyAnapauSadhopavAsA-asatpauruSyAdiniyamA avidyamAnASTamyAdiparthopavAsAzcetyarthaH, 8 osaNaM' prAyo mAMsAhArAH, kathamityAha-matsyAhArA yataH, tathA 'caudrAhArAH' madhubhojinaH kSINaM yA-tucchAvaziSTa-18 18 tucchadhAnyAdikaM AhAro yeSAM te tathA, idaM vizeSaNaM sUpapannameva, pUrvavizeSaNe prAyograhaNAt, keSucidAdarzeSu atra || 1% gaDDAhArA iti dRzyateM, sa lipipramAda eva sambhAvyate, paJcamAjhe saptamazate SaSThoddeze duSamaduSSamAvarNane'dRzyamAna-18 tvAt, athavA yathAsampradAyametatpadaM vyAkhyeyaM, kuNapa:-zavastadraso'pi vasAdiH kuNapastadAhArA', 'kAlamAse | // 171 / / ityAdikaM prAgvat, nirvacanasUtramapi prAgvat, navaraM osaNNa'miti grahaNAt kazcit kSudrAhAravAn devalokagAmyapi aphliSTAdhyavasAyAt, atha ye tadAnI kSINAvazeSAzcatuSpadAsteSAM kA gatiriti pRcchati-'tIse NamityAdi, tasyAM 8 JinEleinitimes ~345~ Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [2], ------ -- mUlaM [34-36] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [34-36] bhagavan ! samAyAM catuSpadAH-siMhAdayaH prAgvyAkhyAtArthAH zvApadAH prAyo mAMsAhArAdivizeSaNaviziSTAH ka gamipyanti ka utpatsyante ?, bhagavAnAha-gautama! prAyaH narakatiryagyonikeSu utpatsyante, prAyograhaNAt kazcidamAMsAdI || | devayonAvapi, navaraM cillalagA-nAkharavizeSA iti, atha tadAnIM tatpakSigati praznayati-'te NamityAdi, kaNTha, navaraM || || te Namiti kSINAvaziSTA ye pakSiNa iti yacchandabalAd grAhya, DhaGkA:-kAkavizeSAH kaGkA:-dIrghapAdAH pilakA18 rUDhigamyAH madkA-jalavAyasAH zikhino-mayUrA iti, gataH paSThArakaH, tena cAvasarpaNyapi gatA // sAmprataM prAgudi18STAmutsarpiNI nirUpayitukAmastatpratipAdanakAlapratipAdanapUrvakaM tatprathamArakasvarUpamAha tIse paM samAe ikavIsAe vAsasahassehiM kAle vIikate AgamissAe ussappiNIe sAvaNabahulapaDikae bAlavakaraNaMsi abhIiNaksa corasapaDhamasamaye aNatehiM vaNNapajjayahiM jAva aNaMtaguNapariSaddhIe parivuddhamANe 2 estha paM dUsamadUsamANAmaM samA kAle paDivajissai smnnaauso!| tIse gaM bhaMte! samAe bharahassa vAsassa kerisae AgArabhAvapaDoAre bhavissai!, goamA! kAle bhavissada hAhAbhUe bhaMbhAbhUe evaM so ceva dUsamadUsamAveDhao madho, tIse NaM samAe ekavIsAe vAsasahassehiM kAle vidakate aNaMtehiM vaNNapajjavehi jAva aNaMtaguNaparicuddhIe parivakhemANe 2 ettha Na dUsamANAmaM samA kAle parivajissAha samaNAuso! (sUtra-37) 'tIse 'mityAdi, tasyAM samAyAmavasappiNIduSSamaduSSamAnAmnayAM ekaviMzatyA varSasahasraH pramite kAle vyatikrAnte AgamiSyantyAmutsarpiNyAM zrAvaNamAsasya bahulapratipadi-kRSNapratipadi pUrvAvasarpiNyA: ASADhapUrNimAparyantasamaye SAERSacrosses Occa dIpa anukrama [47-49] utsarpiNIkAlasya prathama-Arakasya svarupama ~346~ Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----- ---- mUlaM [34] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata vicandrI sUtrAMka [37]] dIpa anukrama [50] zrIjambU- paryavasAnatvAt bAlabanAmnikaraNe kRSNapratipattithyAdimA'syaiva sadbhAvAt , abhIcinakSatre candreNa yogamupAgate, vakSaskAre dvIpazA- caturdazAnAM kAlavizeSANAM prathamasamaye-prArambhakSaNe'nantairvarNaparyavairyAvadanantaguNaparivRjhyA parivarddhamAnaH parivarddhamAnaH // 8 // utsarpiyoM atrAntare duSpamaduSamAnAnA samA kAlaH pratipatsyate he zramaNa ! he AyuSman ! iti, varNAdInAM vaddhizca yenaiva krameNa prathamAhitIyA vRttiH pUrvamavasapiNyarakeSu hAniruktA tathaivAtra vAcyA, caturdazakAlavizeSA punaH niHzvAsAduzvAsAdvA gaNyante, samayasya yArako sU. // 17 // 18 nirvibhAgakAlavenAdyantavyavahArAbhAvAdAvalikAyAzcAvyavahArArthatvenopekSA, tantra niHzvAsaH ucchAso vA 1 prANaH 2,10 | stokaH 3, lavaH 4, muhUrta 5, ahorAtraM 6, pakSaH 7, mAsaH 8, RtuH 9, ayanaM 10, saMvatsaraH 11, yugaM 12, karaNaM || |13, nakSatraM 14, iti, eteSAM caturdazAnAM madhye paJcAnAM sUtre sAkSAduktAnA apareSA copalakSaNasaGgRhItAnAM prathamasamaye, 18 ko'rthaH-ya eva hi eteSAM caturdazAnAM kAlavizeSANAM prathamaH samayaH sa evotsarpiNIprathamArakaprathamasamayaH, ava sarpiNIsatkAnAmeSAM dvitIyApADhApaurNamAsIcaramasamaya eva paryavasAnAt, idamuktaM bhavati ?-avasarpiNyAdI mahA-18 kAle prathamataH pravarttamAne sarve'pi tadavAntarabhUtAH kAlavizeSAH prathamata eva yugapatmavartante tadanu svasvapramANasamAptau 6 samAmuvanti, tathaiva punaH pravartante punaH parisamAnuvanti yAvanmahAkAlaparisamAdhiriti, yadyapi pranthAntare' RtorASA IS // 17 // DhAditvena kathanAdutsapiNyAzca zrAvaNAditvena asya prathamasamayo na saGgacchate Rtvarddhasya gatatvAt tathApi prAvRra-18 zrAvaNAdivarAtro'zvayujAdiH zaranmArgazIrSAvihemanto mASAvirvasantazcaitrAdirmImo jyeSThAdirityAdibhagavatIvRttiva JinEllennition ~347~ Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ----..........----- ----- mUlaM [37] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [37]] IScanAt zrAvaNAditvapakSAzrayaNena samAdheyamiti na doSaH, kiJcedaM sUtra gambhIraM granthAntare ca vyaktyAnupalabhyamAnabhA-18 IS|vArthaka tenAnyathApyAgamAvirodhena madhyasthaiH bahuzrutaiH paribhAvanIyamiti / athAMtrakAlasvarUpaM pRcchati-'tIse Na'mi-18 tyAdi, sarva sugama, navaraM duSpamaduSpamAyAH avasarpiNISaSThArakasya veSTako-varNako netavyaH-pApaNIyastarasamAnatvA-1 dasyAH / gataH utsappiNyA prathama AraH, atha dvitIyArakasvarUpaM varNayati-'tIse 'mityAdi, sarva mugarma, navaraM | utsarpiNIdvitIyAraka ityarthaH, athAvasarpiNIduSSamAto'syA vizeSamAha teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM pukkhalasaMvaTTae NAmaM mahAmehe pAunmavissai bharahappamANamitve AyAmeNa tadANuruvaM ca NaM viksaMbhayAhalleNaM, tae Na se pukkhalasaMvaTTae mahAmehe sippAmeva pataNataNAissai sippAmeva pataNataNAittA sippAmeva pavignuAissai khippAmeva pavijuAittA sippAmeva jugamusalamudvipamANamittAhiM dhArAhiM oghame, sattarattaM vAsaM vAsissai, jeNaM bharahassa vAsassa bhUmibhAgaM iMgAlabhUaM mummurabhU chAriabhUaM tattakavelugabhUmaM tattasamajoibhUaM NivAvissatitti, saMsiM ca NaM pukkhalasaMvaTTagaMsi mahAmehaMsi sattarattaM NivatitaMsi samANasi etya NaM khIramehe NAma mahAmehe pAunbhavissai bharahappamANamette AyAmeNaM tavaNurUvaM ca NaM vikkhaMbhabAhalleNaM, nae NaM se sIramehe NAmaM mahAmehe khippAmeva pataNataNAissai jAba khippAmeva jugamusalamuhi jAva sattarattaM vAsaM vAsissai, jeNaM bharahavAsassa bhUmIe vaNNaM gaMdhaM rasaM phAsaM ca jaNaissai, taMsi ca NaM khIramehaMsi sattarattaM NivatitaMsi samANaMsi ittha NaM dhayamehe NAmaM mahAmehe pAubhavissai, bharahappamANamette AyAmeNaM, nadaNurUvaM ca NaM viksaMbhavAhaleNaM, dIpa anukrama [50] 9a8%eo ~348~ Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ------------------ ---- mUlaM [38] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [38] zrIjamyU- tae NaM se ghayamehe mahAmehe sippAmeva pataNataNAissai jAva vAsaM vAsissai, jeNaM bharahassa vAsassa bhUmIe siNehabhAvaM jagaissA, vakSaskAre dvIpazA- tasiM ca NaM ghayamehaMsi sattarataM jivatitaMsi samANasi ettha NaM amayamehe NAmaM mahAmehe pAubhavirasai bharahappamANamittaM AyA-- puSkalasaMvanticandrI- meNaM jAva vAsaM vAsissaha, jeNaM bharahe vAse rukkhagucchagummalayavallitaNapabvagaharitagaosahipavAlaMkuramAIe taNavaNassaikAiya kSIraghRtAyA vRttiH jaNaissai, taMsi ca NaM amayamehaMsi sattarattaM NivatitaMsi samANaMsi eltha gaM rasamehe NAmaM mahAmehe pAtambhavissai bharahapamA- mRtrsme||173|| gamitte AyAmeNaM jAva vAsa vAsissai, jeNaM tesiM bahUrNa rukthagucchagummalayavalitaNapakSaNaharitaosahipayAlaMkuramAdINaM titta kaDu- pA.sU.38 akasAyaaMbilamahure paMcavihe rasavisese jaNaissai, tae NaM bharahe vAse bhavissai pharUDharukkhagucchagummalayavalitaNapavayagaddariSaosahie, uvaciyatayapattapavAlaMkurapuSphaphalasamuie suhovabhoge Avi bhavissai (sUrva 38) 'te NamityAdi, tasmin kAle-utsarpiNyA dvitIyArakalakSaNe tasmin samaye-tasyaiva prathamasamaye, puSkalaM-sarva |azubhAnubhAvarUpaM bharatabhUrokSyadAhAdikaM prazastasvodakena saMvartayati-nAzayatIti puSkalasaMvartakaH sa ca parjanyaprabhRtime-18|| dhatrayApekSayA mahAn megho-dazavarSasahasrAvadhi ekena varSaNena bhUmerbhAvukatvAt mahAmeghaH praadurbhvissyti-prkttiibhvi-1|| pyati, bharatakSetrapramANena sAdhikakasaptaticatuHzatAdhikacaturdazayojanasahannarUpeNa 14471 mAvA-pramANa yasa saIS| // 17 // / tathA, kena ?-AyAmena-dIrghabhAvena, ayaM bhAvaH-pUrvasamudrAdArabhya pazcimasamudraM yAvat tasya vArdalakaM cyA bhaviSya-18 18|| tItyarthaH, tadanurUpazca-tasya bharatakSetrasthAnurUpaH-sadRzaH, sUtre ca liGgavyatyayaH prAkRtatvAt, kriyAvizeSaNaM vA, kene-18|| dIpa anukrama [1] 9806080 ~ 349~ Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [2], ---- ---- mUlaM [38] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [38] dIpa anukrama [51] | tyAha-viSkambhabAhalyena, atra samAhAradvandvavazAdekavadbhAvaH, ko'rthaH-yAvAn vyAso bharatakSetrasya iSusthAne pazca-18 | zatayojanAni SaviMzatiryojanAni SaT ca kalA yojanekaviMzatibhAgarUpAH tadatiriktasthAne tu aniyatatayA tathA'syApi | viSkambhaH, bAhalyaM tu yAvatA jalabhAreNa yAvadavagADhabharatakSetrataptabhUmimAdrIkRtya tApaH upazAmyate tAvajjaladalani| pannameva grAhyamiti, atha sa prAdurbhUtaH san yatkariSyati tadAha-'tae Na'mityAdi, tatazca sa-puSkalasaMvartakameghaH | kSiprameva-unnamanakAla eva 'pataNataNAissaIti anukaraNavacanametat prakarSaNa stanitaM kariSyati, garjiSyatItyarthaH, // tathA ca kRtvA kSiprameva yugaM-rathAvayavavizeSaH musalaM-pratItaM muSTiH-piNDitAGgulikaH pANiH eSAM yatpramANamAyAma-18 vAhalyAdibhistena mAtrA yAsAM tAbhiH, iyatA pramANena dIrghAbhiH-sthUlAbhirityarthaH dhArAbhiH oghena-sAmAnyena | sarvatra nirvizeSeNa megho yatra taM tathAvidhaM saptarAtraM-saptAhorAtrAn varSa varSiSyati kariSyatItyarthaH, 'je Namiti pUrvavat bharatasya varSasya-kSetrasya bhUmibhAgaM aGgArabhUtaM murmurabhUtaM kSArikabhUtaM taptakavellukabhUtaM taptasamajyotirbhUtaM nirvApayiSyati sa puSkarasaMvatako mahAmeghaH, atha dvitIyameghavakavyatAmAha-tasiM ca NamityAdi, tasmiMzca cazabdo vAkyAntaraprA. rambhArthaH,puSkalasaMvartake mahAmeghe saptarAtraM yAvanipatite sati-nirbharaM vRSTe sati atrAntare kSIramegho nAmato mahAmeghaH prAdurbhaviSyati, zeSaM 'bharate tyAdi prAgvat, atha sa prAdurbhavan kiM kariSyatItyAha-'tae NamityAdi, atra vAsissaitti paryantaM prAgvat , yo megho bharatasya bhUmyA varNa gandhaM rasaM sparza ca janayiSyati, atra varNAdayaH zubhA eva grAhyAH, Se ~350~ Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [38] dIpa anukrama [51] vakSaskAra [2], mUlaM [38] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAnticandrIyA vRttiH // 174 // "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) Crimin yebhyo loko'nukUlaM vedayate, azubhavarNAdayaH prAkkAlAnubhAvajanitA varttanta eveti, nanu yadi zubhavarNAdIn janayati tadA tarupatrAdiSu nIlo varNo jambuphalAdiSu kRSNaH maricAdiSu kaTuko rasaH kAravellAdiSu tikaH caNakAdiSu rUkSaH sparzaH suvarNAdiSu guruH krakacAdiSu kharaH ityAdayo'zubhavarNAdayaH kathaM sambhaveyuriti 1, ucyate, azubhapariNAmA apyete'nukUlabedyatayA zubhA eva, yathA maricAdigataH kaTukarasAdiH pratikUlavedyatathA zubho'pyazubha eva, yathA kuSThAdigataH zvetavarNAdiriti, atha tRtIyameghavaktavyatAmAha-'taMsi' ityAdi, tasmin kSIrameghe saptarAtraM nipatite sati atrAntare | ghRtavat snigdho megho ghRtamegho nAmnA mahAmeghaH prAdurbhaviSyatItyAdi sarva prAgvat, atha sa prAdurbhUtaH kiM kariSyatItyAha-- 'tae NamityAdi, sarvaM prAgvat, navaraM yo ghRtamegho bharatabhUmeH snehabhAvaM-snigdhatAM janayiSyatIti, atha catumeghavatavyatAmAha-'taMsi' ityAdi, tasmiMzca ghRtameghe saptarAtraM nipatite sati atra - prastAve'mRtamegho yathArthanAmA mahAmeghaH prAdurbhaviSyati yAvadvarSiSyati iti paryantaM pUrvavat, yo megho bharate varSe vRkSA gucchA gulmA latA valyaH tRNAni pratItAni parvagA - ikSvAdayaH haritAni - dUrvAdIni auSadhyaH - zAlyAdayaH pravAlA:- pallavAH aGkurAH - zAsyAdibIjasUcayaH ityAdIn tRNavanaspatikAyikAn vAdara vanaspatikAyikAn janayiSyatIti / atha paJcamameghasvarUpavaktavyatAmAha-'taMsi ca Na'mityAdi, vyakkaM paraM rasajanako megho rasameghaH, yo rasameghasteSAmamRtameghotpannAnAM bahUnAM vRkSAdyaGkurAntAnAM vanaspatInAM tiko nimbAdigataH kaTuko maricAdigataH kaSAyoM vibhItakAmalakAdigataH ambo'glikAdyAzritaH Fur Fate & C ~351~ 2 vakSaskAre puSkalasaMvanakSIraghRtAmRtarasame ghAH sU. 38 // 174 // Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [38] dIpa anukrama [51] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [2], mUlaM [38] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrI 10 madhuraH zarkarAcAzritaH, etAn paJcavidhAn rasavizeSAn janayiSyati, lavaNarasasya madhurAdisaMsargajatvAd tadabhedena | vivakSaNAt, sambhAvyate ca tatra mAdhuryAdisaMsargaH sarvarasAnAM lavaNaprakSepa eva svAdutvotpatteH tena na pRthanirdezaH, eSAM ca pazcAnAM meghAnAM krameNedaM prayojanaM sUtra uktamapi spaSTIkaraNAya punarlikhyate - Adyasya bharatabhUmerdAhopazamaH dvitI| yasya tasyA eva zubhavarNagandhAdijanakatvaM tRtIyasya tasyA eva snigdhatAjanakatvaM na cAtra kSIrameghenaiva zubhavarNagandharasasparzasampattau bhUmisnigdhatAsampattiriti vAcyaM, snigdhatAdhikyasampAdakatvAt tasya, nahi yAdRzI ghRte snigdhatA tAdRzI kSIre dRzyata ityanubhava evAtra sAkSI, caturthasya tasyAM vanaspatijanakatvaM paJcamasya vanaspatiSu svasvayogyarasavizeSajanakatvaM yadyapyamRtameghato vanaspatisambhave varNAdisampattau tatsahacAritvAt rasasyApi sampattistasmAdeva yuktimatI tathApi svasvayogyarasavizeSAn sampAdayituM rasamegha eva prabhuriti, tadA ca yAdRzaM bharataM bhAvi tathA cAha'tara NaM bharahe vAse' ityAdi, tataH uktasvarUpa paJcameghavarSaNAnantaraM Namiti pUrvavat bhArataM varSaM bhaviSyati, kIdRza| mityAha-prarUDhA - udgatA vRkSA gucchA gulmA latA valyastRNAni parvajA haritAni auSadhayazca yatra tattathA, atra samAse kapratyayaH, etena vanaspatisattA'bhihitA, upacitAni - puSTimupagatAni tvakpatrapravA upalavAMkurapuSpaphalAni samuditAni samyak prakAreNa udayaM prAptAni yatra tattathA kAntasya paranipAtaH prAkRtatvAt, etena vanaspatiSu puSpaphalAnAM rItirdarzitA, ata eva sukhopabhogyaM - sukhenAsevanIyaM bhaviSyati, atra vAkyAntarayojanArthamupAttasya bhaviSyatipadasya Furwale rely ~ 352~ Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [39-40] dIpa anukrama [52-53 ] zrIjampUdvIpazAnticandrI - yA vRttiH // 175 // "jambUdvIpa-prajJapti upAMgasUtra - 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [2], mUlaM [39-40 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... ....AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH im - na paunaruktyaM bhAvanIyamiti / atha tatkAlInA manujAstAdRzaM bharataM dRSTvA yat kariSyaMti tadAha tae NaM te maNuA bharahaM vAsaM parUDharukkha gucchagummalayavahitaNapacaya haribhaosahIyaM uvaciatayapattapavAlapavaMkura pupphaphala samuda suhovabhogaM jAyaM 2 cAvi pAsidditi pAsitA bilehiMto NiDhAissaMti nidAisA haTTatuTTA aNNamaNNaM sadAvitsaMti 2 tA evaM vadissaMti - jAte NaM. devANuppi ! bharahe vAse paTarukkha guccha gummalaya valitaNapazyarimajAna suhobabhoge, taM je NaM devANupiA ! amhaM kei ajjappabhii asumaM kuNinaM AhAraM AhArissai se NaM aNegAhiM chAyAhiM vajraNitikaTTu saMThiI ThavessaMti 2 bharahe vAse susuNaM abhiramamANA 2 viharissaMti (sUtraM 39) tIse NaM bhaMte! samAe bharahassa vAsarasa kerisae AyArabhAva paDoAre bhavissai ?, go0 bahusamaramaNije bhUmibhAge bhavissad jAba kittimehiM caiva akittimehiM caiva, tIse NaM bhaMte! samAe maNuA kerisae AyArabhAva paDoAre bhavissai ?, goamA! tesi NaM maNuANaM chavi saMpayaNe chabihe saMThANe bahUIo ravaNIo u uccaNaM jahaNaNaM aMtomuhutaM ukoseNaM sAiregaM vAsasyaM AuaM pAlehiMti 2 tA appegaimA nirayagAmI jAva appegaiA devagAmI, Na sijyNti| tIse NaM samAe ekavIsAe bAsasahassehiM kAle vIikaMte anaMtehiM vaNNapanavehiM jAva parivamANe 2 eyaNaM samasUsamANAmaM samA kAle paDivajissai samaNAuso !, tIse NaM bhaMte! samAe bharahasya vAsassa kerisae AdhArabhAvapa Dhore bhavissada ?, goamA ! bahusamaramaNije jAva akittimehiM caitra, tesi NaM bhaMte! maNuANaM kerisae AyArabhAva paDoAre bhavi rasai ?, go0 ! tesi NaM maNuANaM chanhei saMghayaNe chavihe saMThANe bahUI ghaNUI uddhaM uccateNaM jageNaM aMtomuhataM ukoseNa putrakoDI Au pAlihita 2 sA appegaiA girayagAmI jAva aMtaM karehiMti, vIse NaM samAe tao vaMsA samuppajissaMti, taM-. atha utsarpiNIkAle bharatakSetrasya svarupaM varNyate F Ervale & Puna e Oly ~ 353 ~ mAMsavarjana vyavasthA s. 39 zeSorasarpiNIva rNanaM sU. 40 // 175 // Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [39-40] dIpa anukrama [52-53] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [2], mUlaM [ 39-40] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH titthagaravaMse cakaTTivaMse dusAravaMse, tIse NaM samAe tevIsaM titthagarA ekArasa cakavaTTI Nava baladevA Nava vAsudevA samupajjissaMti, tIse NaM samAe sAgarovamakoDAkoDIe vAyAlIsAe bAsasahassehiM UNiAe kAle bIite anaMtehiM vaNNapajavehiM jAva anaMtaguNaparivuddhIe parivuddhemANe 2 ettha NaM susamadsamANAmaM samA kAle paDivajissai samaNAuso !, sANaM samA tihA vibhajirasa, paDhame vibhAge majjhime vibhAge pacchime tibhAge, tIse NaM bhaMte! samAe paDhane tibhAe bharahasta vAsassa kerisae AyArabhAvapaDoAre bhavissadda !, gojamA ! bahusamaramaNije jAva bhavissai, maNuANaM jA beva osapiNIya pacchime tibhAge vanyayA sA bhANianvA, kulagaravajjA usamasAmivajA, aNNe paThati tIse NaM samAe paDhane tibhAe ime paNNarasa kuchagarA samuppanissaMti taMjAsumaI jAya usame sesaM taM caiva daMDaNIIo paDilomAo abbAo, tIse NaM samAe paDhane tibhAe rAjadhamme jAya dhammacaraNe avocchijissara, tIse NaM samAe majjhimapacchimesu tibhAgesu jAva paDhamamajjhime yattavvayA osaliNIe sA bhANibhaNyA, susamA taheba susamAsusamAvi taddeva jAva chanvihA maNussA aNusajjissaMti jAva saSNicArI (sUtraM 40 ) 'tae 'mityAdi, tataste manujA bharatavarSaM yAvatsukhopabhogyaM cApi drakSyanti dRSTvA bilebhyo nirddhAviSyantinirgamiSyanti nirddhAvya dRSTA - AnanditAstuSTAH santoSamupagatAH pazcAt karmadhArayaH anyo'nyaM zabdayiSyanti, zabdayitvA ca evaM vadiSyantIti, atha te kiM vadiSyantItyAha - 'jAte Na'mityAdi, jAtaM bho devAnupriyA ! bharataM varSa prarUDhavRkSaM yAvat sukhopabhogyaM tasmAd ye devAnupriyA ! asmAkaM - asmajjAtIyAnAM kazcidadyaprabhRti azubhaM kuNimaM -mAMsamAhAramAhArayiSyati sa puruSo'nekAbhirachAyAbhiH itthaMbhAve tRtIyA, saha bhojanAdipaGkiniSaNNAnAM Fur Fate &P Cy ~354~ Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [2], ------ --- mUlaM [39-40] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [39-40] zrIjambUdvIpazAnticandrIyA pRttiH // 176 // dIpa yAzchAyAH zarIrasambandhinyastAbhirvarjanIyaH, ayamartha:-AstAM teSAmaspRzyAnAM zarIrasparzaH taccharIracchAyAspo'pi vakSaskAre | varjanIyaH, kacidarja iti sUtrapAThe tu bajyoM varjanIya ityarthaH, itiharavA saMsthiti-maryAdA sthApayiSyanti, mAMsavarjanasthApayitvA ca bharate varSe surkhasukhenAbhiramamANAH 2-sukhena krIDanto 2 vihariSyanti-pravartiSyanta iti / athavyavasthA sU. bharatabhUmisvarUpaM pRcchati-'tIse Na'mityAdi sarva pUrvavat , nanu kRtrimamaNyAdikaraNaM tadAnIM tanmanujAnAmasambhavi 139 zeSo| zilpopadezakAcAryAbhAvAd , ucyate, dvitIyAre purAdinivezarAjanItivyavasthAdikRjjAtismArakAdipuruSavizeSadvArA yA kSetrAdhiSThAyakadevaprayogeNa vA kAlAnubhAvajanitanaipuNyena vA tasya susambhavatvAt , kadhamanyathA'traiva pranthe prastutA-TRI rakamAzritya puSkarasaMvatakAdipaJcamahAmeghavRSTayanantaraM vRkSAdibhiraupadhyAdibhizca bhAsurAyAM saJjAtAyAM bharatabhUmyAM / tatkAlInamanujA bilebhyo nirgatya mAMsAdibhakSaNaniyamamaryAdAM vidhAsyanti tallopakaM ca paMktaryahiH kariSyantItyarthAbhidhAyakaM prAgukaM sUtraM saGgacchata iti / atha manujasvarUpamAha-tIse Na'mityAdi, sarva avasarpiNIduSpamArakamanujasvarUpavad bhAvanIyaM, navaraM na siddhyanti-sakalakarmakSayalakSaNAM siddhiM na prApnuvanti, caraNadharmapravRttyabhAvAt , atra bhaviSyanirdeze prApte vartamAnanirdezaH pUrvayuktitaH smaadheyH| ityutsapiNyAM dvitiiyaarkH| 'tIse NaM samAe ekavIsAe // 176 // vAsa' ityAdi, tasyAM samAyAM duSpamAnAsyAM ekaviMzatyA varSasahasraH kAle vyatikrAnte anantairvarNaparyaveryAvatparivarddha-11 mAnaH 2 atrAvasare duSpamasuSamAnAmA samA kAla utsarpiNItRtIyArakA pratipatsyate he zramaNetyAdi prAgvat , 'sIse anukrama [52-53] enereka JintilemnitiION I ndianmarg ~355~ Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [2], --------...---- -- mUlaM [39-40] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [39-40] mamityAdi, sarva prAgvat , avasarpiNIcaturthArakasadRzatvamutsarpiNItRtIyArakasyeti tatsAdRzyaM prakaTayannAha-'tIse 'mityAdi,prAyaH prAgvyAkhyAtArtha tIrthaGkarAkhayoviMzatiH padmanAbhAdayaH caturviMzatitamasya bhadrakRnnAmnazcaturthArake utpatyamAnatvAt , ekAdaza cakravarttino bharatAdayo vIracaritre tu dIrghadantAdayaH dvAdazasyAriSThanAmnazcaturthArake eva bhAvitvAt , nava baladevA jayantAdayaH, nava vAsudevA nandyAdayaH, yattu tilakAdayaH prati viSNavo nehokAstatra pUrvokta eva heturavasAtavyaH, samutpatsyante / gatastRtIyAraka utsarpiNyAmatha caturthaH-'tIse Na'mityAdi, tasyA samAyAM sAgaro 18 pamakoTAkovyA dvicatvAriMzatA varSasahasrarUnitayA kAle vyatikrAnte anantairvarNaparyavairyAvadvaddhamAno'tra prastAve supama-11 & duSpamAnAmA samA kAlaH utsarpiNIcaturthArakalakSaNaH pratipatsyate, 'sA NamityAdi 'sA' samA tridhA vibhakSyati- The | vibhAgaM prApyati, prathamakhibhAgaH madhyamastribhAgaH pazcimastribhAgazceti, tatrAdyavibhAgasvarUpamAha-tIse Na'mityAdi, | tasyAM samAyAM bhadanta ! prathame tribhAge bharatasya varSasya kIdRzaka AkArabhAvapratyavatAro bhaviSyati ?, gautama ! bahusa-1 | maramaNIyo yAvadbhaviSyati, yAvatkaraNAt pUrNo'pi bhUmivarNakagamo grAhyaH, manujapraznamapi manasikRtya bhagavAn svayamevAha-maNuANa'mityAdi, manujAnAM tatkAlInAnAM yA avasapiNyAstRtIyArakasya pazcimatribhAge vaktavyatA || sA atrApi bhaNitavyA, atraivApavAdasUtramAha-kIdRzI ca sA vaktavyatetyAha-kulakarAn varjayatIti kulakaravajo, 2 jaNa varjane' ityasyAci pratyaye rUpasiddhiH, evaM RSabhasvAmivarjAH, avasarpiNyA kulakarasampAdyAnAM daNDanItyAdI 808080900380sae dIpa anukrama [52-53] ~356~ Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka |[39-40] dIpa anukrama [52-53] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [2], mUlaM [39-40] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [18] upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAnticandrIyA vRtiH // 177 // nAmitra RSabhasvAmisampAdyAnAM cAnnapAkAdiprakriyAzilpakaThopadarzanAdInAmivotsapiNyAmapi dvitIyArakabhAvikulakaravarttitAnAM teSAM tadAnImanuvarttiSyamANatvena tatpratipAdaka puruSakathanaprayojanAbhAvAt yathA avasarpiNItRtIyArakatRtIyabhAge kulakarANAM svarUpaM RSabhasvAmisvarUpaM ca prAk prarUpitaM tathA nAtra vaktavyamiti bhAvaH, athavA RSabhasvAmivajrjetyatra RSabhasvAmiabhilApavarjeti tAtparya, tena RSabhasvAmyabhilApaM varjayitvA bhadrakRttIrthakRto'bhilApaH kArya ityAgataM, utsarpiNIcaramatIrthakarasya prAyo'vasarpiNI prathamatIrtha kRtsamAnazIlatvAt, anyathotsarpiNIcaturviMzatita18. matIrthakRtaH ka sambhayaH syAditi saMzayAdayo'pi syAt, kalAdyupadarzanasya tu arthAdeva niSedhaprApte tadvipayako'bhilApa evaM nAstIti, atra kulakaraviSayakaM vAcanAbhedamAha- 'aNNe paThati'tti, anye AcAryAH paThanti tasyAH samAyAH 8 prathame tribhAge ime vakSyamANAH paJcadaza kulakarAH samutpatsyante, tadyathA-sumatiryAvat RSabhaH, kvacitsaMmuI iti pAThastatra sammatiH, ukArastu 'svarANAM svarA' (zrIsiddha0 8-4- sU0.238) ityanena sUtreNa prAkRta zailI prabhavaH, yadvA saMmuciriti, yAvacchabdAtpUrvoktAH pratizrutipramukhA eva grAhyAH, vAcanAntarAnusAreNa yatkulakarasambhavo nirUpitastadvyatiriktaM zeSaM paca 2 puruSaparvasampAdyamAnanavara daMDanItyAdikaM tadeva pUrvoktamevAvaseyaM, atraiva daNDanItikramavizeSasvarUpamAha| daNDanItayaH kulakarasampAdyA hAkArAdayaH pratilomA:- pazcAnupUrvyA jAtA netavyAH prApaNIyAH buddhipadhamiti zeSaH, | prathamapaJcakasya dhikkArAdayaH utkRSTamadhyamajaghanyAparAdhinAM yathAhaM tisraH dvitIyapaJcakasya kAlAnubhAvenotkRSTAparAdha Fur Frate&Personal Use Oy ~ 357~ 2vakSaskAre mAMsavarjana vyavasthA sU. 39 zeSotsarpiNIva na sU. 40 // 177 // Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [2], ------ --- mUlaM [39-40] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [39-40] vidhurANAM madhyamajaghanyAparAdhayormAkArahAkArarUpe dve tRtIyapaJcakasya pUrSAparAdhadvayavidhurANAM jaghanye'parAdhe hAkAralakSaNA prathameti, atra daNDanItaya ityupalakSaNaM tena zarIrAyuSkapramANAdikamapi yathAsambhavaM pratilomatayA jJeyamiti, | vAcanAntarasUtrasyAyaM bhAvaH-atra vyavacchinne rAjadharma kAlAnubhAvena pratanu 2 kaSAyAH zAstAro nograstejarakaM dnnddN| kariSyanti nApi zAsanIyAstaducitamaparAdhaM kariSyanti tato'riSThanAmakacakravartisantAnIyAH paJcadaza kulkraaH| 18 bhaviSyanti zeSAzca tatkRtamaryAdApAlakAH krameNa ca sarve'pyahamindranaratvaM prapatsyante, atra ca RSabhanAmA kulakaro 18na tu RSabhasvAminAmA tIrthakRt, tatsthAnIyasya bhadrakRtastIrthakRtaH prastutArakasyaikonanavatI pakSeSvatikrAnteSu utpa sthamAnatvenAgame'bhihitatvAditi, phizca sthAnAGgasaptame sthAnake sapta kulakarA uktAstatra sumatinAmApi noktaM, daza-16 me tu sImaGkarAdayo dazoktAstatra sumatinAmoktaM, paraM prAnte na, samavAyAGge tu sapta tathaiva, daza tu vimalavAhanAdayaH sumatiparyantA uktAH, sthAnAnavamasthAnake ca sumatiputratvena padmanAbhotpattiruktA tathA prastutagranthe dvitIyArake kulakarA mUlata eva noktAzcaturthArake tu matAntareNa sumatyAdayaH paJcadazoktAstena kulakarAnAdhitya bhinna 2 nAmatA-1 vyastanAmatAnyUnAdhikanAmatArUpasUtrapAThadarzanena vyAmoho na kAryo, vAcanAbhedajanitatvAt tasya, bhavati hi vAcanAbhede pAThabhedastattvaM tu kevaligamyamiti / athAtraiva tribhAge kiM kiM vyucchedaM yAsyatIti darzayannAha-'tIse Na'mityAdi, tasyAM samAyAM prathame tribhAge rAjadharmoM yAvaddharmacaraNaM ca vyucchetsyati, yAvatkaraNAt gaNadharmaH pAkha ececececenecesscenese dIpa anukrama [52-53] ~358~ Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [2], ------------------. --- mUlaM [39-40] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjambUdvIpazA- nticandrI prata sUtrAMka [39-40] yA vRtiH // 178 // dIpa vhaMdhammo'gnidharmazceti, atha zeSadvibhAgavaktavyatAmAha-tIse NamityAdi, tasyAH samAyA madhyamapazcimayokhibhAgayo-18|zvakSaskAre yo, prathamamadhyamayorityatra yathAsambhavamarthayojanAyA aucityena madhyamaprathamayorityavaseyaM, anyathA zuddhapratilomyAbhA- mAMsavarjanavAdanupapattiH syAditi, avasarpiNyA vaktavyatA sA bhaNitavyA, gatazcatAraka iti, atha paJcamaSaSThAvatidezenAha-| |'susamA' ityAdi, suSamA-paJcamasamAlakSaNaH kAlastathaiva-avasappiNIdvitIyArakavaditi, suSamasuSamA-paSThArakaH so'pi // 9 // | 39 zepo tsarpiNIvatathaiva-avasarpiNIprathamArakasadRza ityarthaH, kiyatparyantamatra jJeyamityAha-yAvatpavidhA manuSyA anusatyanti-saMtatyA M e anuvartipyanti yAvacchanaizcAriNaH yAvatpadAt padmagandhAdayaH pUrvoktA evaM grAhyAH / gatau pazcamapaSThI, tagamane || |cotsarpiNI gatA, tasyAM ca gatAyAmavasarpiNyutsarpiNIrUpaM kAlacakramapi gatam / iti sAtizayadharmadezanArasasamullAsavismayamAnaaidayugInanarAdhipaticakravartisamAnazrIakabbarasuraprANapradattapANmAsikasarvajantujAtAbhayadAnazatrucayAdikaramocanasphuranmAnapradAnaprabhRtibahumAnayu. gapradhAnopamAnasAmpratavijayamAnazrImattapAgacchAdhirAjazrIhIravijayasUrIzvarapadapadmopAsanApravaNamahopAdhyAyazrIsakalacandragaNiziSyopAdhyAyazrIzAnticandragaNiviracitAyAM // 178 // jambUdvIpaprajJaptivRttI prameyaratnamaJjUSAnAbhyAM bharatakSetrakharUpavarNanaprastAvanAgatAva sapiNyutsarpiNIdvayarUpakAlacakravarNano nAma dvitIyo vkssskaarH|| anukrama [52-53] atra dvitiya-vakSaskAra: parisamApta: ~359~ Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [41] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: atha tRtIyo vakSaskAraH // 3 // prata sUtrAka [41] dIpa atha varNyamAnasyaitadvarSasya nAmnaH pravRttinimittaM pipRcchiSurAha-- se keNadveNaM bhaMte! evaM vuJcaI-bharahe vAse 21, goamA ! bharahe gaM vAse veaddhassa paJcayassa dAhiNeNaM coisuttaraM joaNasayaM egassa ya egUNavIsaimAe joaNassa avAhAe lavaNasamudassa uttareNaM corasattaraM joaNasaya ekArasa ya egUNavIsahabhAe joaNassa avAhAe gaMgAe mahANaIe parasthimeNaM siMghUe mahANaIe purathimeNaM dAhiNabharahamajjiAlatibhAgarasa bahumanmadesabhAe etva NaM viNIANAmaM rAyahANI paNNatA, pAINapaDINAyayA udINadAhiNavicchinnA duvAlasajobhaNAyAmA NavajoaNavicchiNNA dhaNavaimatiNimmAyA cAmIyarapAgArA NANAmaNipaJcavaNNakavisIsagaparimaMDiAbhirAmA alakApurIsaMkAzA pamuiyapakIlimA pabaksaM devalogabhUmA riddhisthimizrasamiddhA pamuiajaNajANavayA jAva paDirUvA (sUtram 41) atha-sampUrNabharatakSetrasvarUpakathanAnantaraM kenArthena bhagavan ! evamucyate-bharataM varSa 21, dvirvacanaM prAgvat , bhagavA-3 HO nAha-gautama! bharate varSe vaitAvyasya parvatasya dakSiNena caturdazAdhikaM yojanazatamekAdaza caikonaviMzatibhAgAn yoja-18 nasyAbAdhayA-apAntarAlaM kRtvA tathA lavaNasamudrasyottareNaM, dakSiNalavaNasamudrasyottareNetyarthaH, pUrvAparasamudrayogaGgAsi-IS Se0%a8er282909298990 anukrama [14] atha tRtiya-vakSaskAraH Arabhyate atha bharatavarSasya nAmna: hetu pradarzyate ~360~ Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [41] dIpa anukrama [54] vakSaskAra [3], mUlaM [41] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAnticandrI - yA vRttiH // 179 // Ju Ekemitin "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) ndhubhyAM vyavahitatvAnna tadvivakSA, gaGgAyA mahAnadyAH pazcimAyAM sindhvA mahAnadyAH pUrvasyAM dakSiNArddha bharatasya madhyama| tRtIyabhAgasya bahumadhyadezabhAge, atra - etAdRze kSetre vinItA - ayodhyAnAmnI rAjadhAnI - rAjanivAsanagarI prajJaptA mayA' nyaizca tIrthakRdbhiriti, sAdhika caturdazAdhikayojanazatAGkotpattau tviyamutpattiH- bharatakSetraM 500 yojanAni 26 yojanAni SaT 6 kalA yojanaikonaviMzatibhAgarUpA vistRtaM, asmAt 50 yojanAni vaitADhya girivyAsaH zodhyate, jAtaM 473 kalAH, dakSiNottara bharatArddhayorvibhajanayaitasyArddha 2383 kalAH, iyato dakSiNArddha bharatavyAsAt 'udINadA| hiNavicchiNNA' ityAdivakSyamANavacanAdvinItAcA vistArarUpANi nava yojanAni zodhyante, jAtaM 2291 kalAH, | asya ca madhyabhAgena nagarItyarddha karaNe 114 yojanAni avaziSTasyaikasya yojanasyaikonaviMzatibhAgeSu kalAntrayakSepe | jAtAH 22 tadarddha 11 kalA iti, tAmeva vizeSaNairvizinaSTi - 'pAINapaDINAyayA' ityAdi pUrvAparayodazorAyatA, uttaradakSiNayorvistIrNA, dvAdazayojanAyAmA navayojanavistIrNA dhanapatimatyA- uttaradikpAlabuddhyA nirmAtA- nirmi tetyarthaH, nipuNazilpiviracitasyAtisundaratvAt, yathA ca dhanapatinA nirmitA tad granthAntarAnusAreNa kiJcid vyaktipUrvakamupadarzyate, "zrIvibho rAjyasamaye, zakrAdezAnnavAM purIm / dhanadaH sthApayAmAsa, ratnacAmIkarotkaraiH // 1 // dvAdazayojanAyAmA, navayojanavistRtA / aSTadvAramahAzAlA, sA'bhavattoraNojvalA // 2 // dhanuSAM dvAdazazatAnyuccai - | stve'STazataM tale / vyAyAmai zatamekaM sa, vyadhAdvanaM sakhAtikaM // 3 // sauvarNasya ca tasyArddhaM, kapizIrSAvalirvabhauM / maNi atra vinitAnagarI varNanaM kriyate Fu Pale & Punal Use Only ~ 361~ | 3vakSaskAre vinItAbarNanaM sU. 41 // 179 // Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [41] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAka [41] dIpa jA'marazailasthanakSatrAlirivogatA // 4 // caturasrAzca vyasrAzca, vRttAzca svastikAstathA / mandArAH sarvatobhadrA, ekabhUmA dvibhuumikaaH||5|| tribhUmAdhAH saptabhUmaM, yAvatsAmAnyabhUbhujAm / prAsAdAH koTizastatrAbhUvan ralasuvarNajAH // 6 // IN/ yugma // dizyazAnyAM saptabhUma, caturakhaM hiraNmayam / savaprakhAtikaM cakre, prAsAdaM nAbhibhUpateH // 7 // dizyandracA sarvato bhadraM, saptabhUmaM mahonnatam / vartulaM bharatezasya, prAsAdaM dhanado'karot // 8 // AgneyyAM bharatasyaiva, saudhaM bAhubalerabhUt / zeSANAM ca kumArANAmantarA ghabhavana tyoH||9|| tasyAntarAdidevasya, caikaviMzatibhUmikam / trailokyavibhramaM nAma.. prAsAdaM rtnraajibhiH||10|| sahamakhAtikaM ramyaM, suvarNakalazAvRtam / caJcaddhvajapaTavyAjAnnatyantaM nirmame hriH|| // 11 // yugmam / aSTottarasahasreNa, maNijAlairasau babhau / tAvatsAyamukhaibhUri, dhruvANamiva tadyazaH // 12 // kalpadumairvRtAH sarve'bhUvan sebhahayaukasaH / saprAkArA bRhadAsaHpatAkAmAlabhAriNaH // 13 // sudharmasadRzI cAru, ratnama| yyabhavatpurI / yugAdidevapAsAdAta, sabhA sarvaprabhAbhidhA // 14 // caturdiA virAjante, maNitoraNamAlikAH / paJcava prabhAkUrapUraDambaritAmbarAH // 15 // aSTottarasahasreNa, maNibimbairvibhUSitam / gavyUtidvayamuttuGgaM, maNiratnahiraNmayam // 16 // nAnAbhUmigavAkSADhyaM, vicitramaNivedikam / prAsAdaM jagadIzasya, vyadhAcchrIdaH purAntarA // 17 // yugmam / sAmantamaNDalIkAnA, nandyAvarttAdayaH zubhAH / prAsAdA nirmitAstatra, vicitrA vizvakarmaNA // 18 // aSTottarasahasraM tu, jinAnAM bhvnaanybhuH| uccai jAgrasaMkSubdhatIkSNAMzuturagANyatha // 19 // catuSpathapratibaddhA, caturazItirucakaiH / anukrama [14] ~362~ Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [41] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka zrIjambU dvIpazAticandrIyA vRttiH // 18 // [41] dIpa anukrama [14] prAsAdAzcAhatA ramyA, hiraNyakalazairvabhuH // 20 // saudhAni hiraNyaratnamayAnyuccaiH sumeruvat / kauve- sapatAkAni, 3 vakSaskAre |cakre sa vyavahAriNAm // 21 // dakSiNasyAM kSatriyANAM, saudhAni vividhAni ca / abhUvana sAkhAgArANi. tejAMsyavani-vinItAvavAsinAm // 22 // tadvamAntazcaturdikSu, paurANAM saudhakoTayaH / vyarAjanta ghusadyAnasamAnavizadazriyaH // 23 // nasU.41 sAmAnyakArukANAM ca, vahiH prAkArato'bhavat / koTisaGkhyAzcaturdiA, gRhAH sarvadhanAzrayAH // 24 // apAcyAM ca / pratIcyAM ca, kArukANAM babhurgrahAH / ekabhUmimukhAsyanAstribhUmi yAvaducchritAH // 25 // ahorAtreNa nirmAya, tAM || purI dhanado'kirat / hiraNyaranadhAnyAni, vAsAMsyAbharaNAni ca // 26 // sarAMsi vApIkUpAdIna, dIrghikA devatAla-13 yAn / anyacca sarva tatrAhorAtreNa dhanado'karot // 27 // vipinAni caturdikSu, siddhArthazrInivAsake / pusspaakaar| nandanaM cAbhavana bhUyAMsi cAnyataH // 28 // pratyeka hemacaityAni, jinAnAM tatra rejire / pavanAhRtapuSpAlipUjitAni dumairapi // 29 // prAcyAmaSTApadopAcyA mahAzailo mahonnataH / pratIcyA surazailastu, kauve-mudayAcalaH // 30 // tavamabhavana zailAH, kalpavRkSAlimAlitAH / maNiratnAkarAH procairjinAvAsapavitritAH // 31 // zakAjJayA rsmyiimyodhyaaprnaamtH| vinItA surarAjasya, purImiva sa nirmame // 32 // yaddhAstavyajanA deve, gurau dharme ca sAdarAH / | sthairyAdibhirguNairyuktAH, satyazaucadayAnvitAH // 34 // kalAkalApakuzalAH, satsaGgatiratAH sdaa| vizadAH zAnta-18 | sadbhAvA, ahamindrA mahodayAH // 34 // yugmam / tatpuryAmRSabhaH svAmI, surAsuranarArcitaH / jagatsRSTikaro rAjya, ~363~ Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [41] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAka [41] pAti vizvasya raJjanAt // 35 // anbayodhyamiha kSetrapurANyAsan samantataH / vizvasraSTrazilpivRndaghaTitAni tavuktibhiH // 26 // " iti, saGkepeNa tvetatsvarUpaM sUtrakAro'pyAha-cAmIarapAgAre'tyAdi, cAmIkaramAkArA nAnAmaNikapizIrSaparimaNDitA abhirAmA alakApurI-laukikazAne dhanadapurI tatsaMkAzA-tatsannibhA pramuditajanayogAnagaryapi 'vAtsthyAt tavyapadeza' iti nyAyAt pramuvitA tathA prakrIDitA:-krIDitumArabdhavantaH krIDAvanta ityarthaH tAdRzA ke janAstadyo18 gAnagaryapi prakrIDitA, pazcAdvizeSaNasamAsaH, pratyakSa-pratyakSapramANena tasyAnumAnAdyAdhikeka vizeSaprakAzakatvAt zatajanyajJAnasya sakalapratipattaNAM vipratipattyaviSayatvAt , devalokabhUtA-svargalokasamAnA, 'RstimitasamRddhelA divizeSaNAni prAgvat, itiH parisamAptau, navaraM pramuditajanajAnapadeti vizeSaNaM pramuditaprakrIDiteti vizeSaNasya hetutayopanyastaM tena na paunruktymaangkniiyN| nanvevaM prastutakSetrasya nAmapravRttiH kathaM jAtetyAha kya NaM viNIAra rAyahANIe sarahe NAma rAyA pAraMtacakavaTThI samupajitthA, mahayA himaktamahatamalayamavara jAba ra pasAsemANe vihava / bihao gamo rAyavaNNagassa imo, tatthaM asaMkhejakAlanAsaMtareNa uppajjae saMsI uttame abhijAya patkIrijana parakamaguNe pasatthavaSNasarasArasaMghayaNataNugabuddhidhAraNamehAsaMThANasIlappagaI pahANagAravachAyAgakara agAyApadANe teabhAjayalabIriajuse azusiraghaNaNicialohasaMkalaNArAyavaharausahasaMghayaNadehadhArI jhasa 1 juga 2 bhiMgAra 3 vajramANaga 1 bharamANaga5 saMkhaca 7 vIaNi 8 pahAga 9 paka 10 NaMgala 11 gusaLa 12 raha 13 sosthibha 14 aMkusa 15 caMdA 16 i dIpa anukrama [14] SaRO zrISam // atha cakravartIrAjA-bharatasya varNanaM kriyate ~364~ Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [42] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjambUdvIpazA prata sUtrAMka nticandrIyA vRttiH // 18 // bharatarAjavarNanaM su. 42 [42] dIpa anukrama [15] 17 aggi 18 jUya 19 sAgara 20 iMdajhaya 21 puhavi 22 parama 23 kuMjara 24 sIhAsaNa 25 paMDa 26 kumma 27girivara 28 turagavara 29 varamauDa 30 kuMDala 31 gaMdAvaca 32 ghaNu 33 koMta 34 gAgara 35 bhavaNavimANa 36aNegalakkhaNapasatthasuvibhattacittakaracaraNadesabhAge uddhAmuhalomajAlamukumAlaNimauAvattapasatthalomaviraiasirivacchacchaNNavijalavacche desakhettasuvibhattadehadhArI taruNaravirassibohiavarakamalaviyuddhagambhavaNNe hayaposaNakosasaNNibhapasatyapihRtaNirupaleve palamuSpalakuMdajAijUhiyavaracaMpagaNAgapuSphasAraMgatulagaMdhI chattIsAahiapasatyapasthivaguNedi jutte avocchiNNAttapatte pAgaDaubhayajoNI vi. suddhaNiagakulagayaNapuNNacaMde caMde iva somayAe NayaNamaNaNinvuIkare aksobhe sAgaro va thimie dhaNavaiva bhogasamudayasadabayAe samare aparAie paramavikramaguNe amaravaisamANasarisarUve maNuavaI araicakavaTTI bharahaM bhuMjai paNNasattU (sUtra 42) 'tattha Na'mityAdi, tatra vinItAyA rAjadhAnyAM bharato nAma rAjA, saca sAmantAdirapi syAdata Aha-cakravattI saca vAsudevo'pi syAdatazcatvAro'ntAH-pUrvAparadakSiNasamudrAstrayaH caturthoM himavAn ityevasvarUpAste vazyatayA'sya santIti cAturantaH pazcAccakravartipadena karmadhArayaH samudapadyata, mahAhimavAn-haimavataharivarSakSetrayorvibhAjakaH kula-18 giriH sa iva mahAn zeSapRthvIpatiparvatApekSayA malayaH-candanadumotpattiprasiddho giriH mandaro-meruH yAvatpadAtprathamopAGgataH samagro rAjavarNako grAhyaH kiyatparyanta ityAha-rAjyaM prazAsayan-pAlayan viharatIti, nanvevamapi zAzvatI bharatanAmapravRttiH kathaM , tadabhAve ca 'setta'mityAdi vakSyamANaM nigamanamapyasambhavItyAzaGkayA prakArAnta // 18 // ~365~ Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [42] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [42] reNa tattatkAlabhAvibharatanAmacakravaryudezena rAjavarNanamAha-'viio gamoM' ityAdi, dvitIyo gamaH-pAThavizeSopa lakSito grantho rAjavarNakasyAya, 'tatra' tasyAM vinItAyA, asaJjayaH kAlo yaivarSestAni varSANi asaGkhyeyAnItyarthaH, IS teSAmantarAlena-vicAlena, ayamarthaH-pravacane hi kAlasyAsaGkhmayatA asaGkhyeyaireva ca vayaMvar3iyate, anyathA samayA-18 pekSayA'soyatve aidaMyugInamanuSyANAmasaGkhyeyAyuSkatvabyavahAraprasaGgaH, tenAsaGkhyeyavarSAtmakAsareyakAle gate eka| smAd bharatacakravartino'paro bharatacakravatI yataH prakRtakSetrasya bharateti nAma pravartate sa utpadyate iti kriyAkAraka-18 sambandhaH, vartamAnanirdezaH prAgvat , AvazyakacUNau tu "tatya va saMkhijakAlavAsAue" iti pAThaH, tatra ca-bharate | saGkhyAtakAlavarSANi Ayuryasya sa saGkhyAtakAlavarSAyuSkA, tenAsya yugmimanuSyatvavyavahAro vyapAkRto draSTavyaH teSAma-II saGkhyAtavarSAyuSkatvAditi, nanu bharatacakriNo'sayAtakAle'tIyuSi sagaracayAdibhiridaM sUtraM vyabhicAri, teSAM bharatanAmakatvAbhAvAt , ucyate, nahIdaM sUtramasakhyeyakAlavarSAntareNa sakalakAlavartini cakravartimaNDale niyamena | | bharatanAmakacakravartisambhavasUcakaM kintu kadAcittatsambhavasUcakaM, yathA AgAminyAmutsarpiNyAM bharatAkhyaH pratha-18 // macakrI, yata Aha-bharahe a dIhadaMte a, gUDhadaMte a suddhadaMte a / siriaMde siribhUI, sirisome a sattame // 1 // " // ityAdisamavAyAitIrthodgAraprakIrNakAdau, saca kIza ityAha-'yazasvI ti vyaktaM, uttamaH zalAkApuruSatvAt, abhijAta:-kulInaH zrIRSabhAdivazyatvAt sattva-sAhasaM vIrya-AntaraM bar3ha parAkramaH-zatruvitrAsanazaktirete guNA dIpa anukrama [15] ~366~ Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [42] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka 41 [42] dIpa bhIjamba- yasya, etena rAjanyocitasarvAtizAyiguNavattvamAha, prazastA:-tatkAlInajanApekSayA zlAghanIyAH varNa:-zarIracchaviH3vakSaskAre dvIpazA-1 svaro-vaniH sAra:-zubhapudgalopacayajanyo dhAtuvizeSaH zarIradAyahetuH saMhananaM-asthinicayarUpaM tamuka-zarIraMga bharuvarAbanticandrI- baddhiH-autpattyAdikA dhAraNA-anubhUtArthavAsanAyA avicyutiH medhA-heyopAdeyadhIH saMsthAnaM yathAsthAnamaGgopAGga-8 varNana i. yA vRttiH // vinyAsaH zIla-AcAraH prakRti:--sahajaM tato dvandve, prazastA varNAdayo'rthA yasya sa tathA, bhavanti ca viziSTAH vrnn||18|| || svarAdayaH AjJaizvaryAdipradhAnaphaladAH, pradhAnA-ananyavacino gauravAdayo'rthA yasya sa tathA, tatra gauraca-mahAnAma ntAvikRtAbhyutthAnAdipratipattiH chAyA-zarIrazobhA gatiH-sazcaraNamiti, anekeSu-vividhaprakAreSu vacaneSu-vaktavyeSu pradhAno-mukhyaH, anekadhAvacanaprakArazcAyaM nijazAsanapravartanAdau "Adau tAvanmadhuraM madhye rUkSaM tataH paraM kahukam / / bhojana vidhimiva vibudhAH svakAryasisa vadanti vcH||1||" athavA "satyaM mitraH priyaM khIbhiralIkamadhuraM dvissaa| anukUlaM ca satsaMca, vaktavyaM svAminA saha // 2 // " iti, tejaH-parAsahanIyaH puNyaH pratApaH abhedopacAreNa tavAn / 'tejasAM. hi na vayaH samIkSyate' ityAdivat , AyurvalaM-puruSAyuSaM tadU yAvadvIyaM tena yuktaH, teba jarArogAvinopahata-13 vIryatvaM nAsyeti bhAvaH, puruSAyupaM ca tadAnIntanakAle prAkRtajanAnAM pUrvekoTisadbhAve'pyasya truTitAjapramANa boddhavyaM, naradevasyaitAvata evAyuSaH siddhAnte bhaNanAt, etena bhedaH pUrvavizeSaNAdasyeti, azupiraM-nizchidraM ata eva ghananicita-nirbharabhRtaM yazohazyavalaM tadiva nArAcavajraRSabha prasiddhyA vajraRSabhanArAcaM saMhananaM yatra taM tathAvidha dehaM / Scooteeseae anukrama [15] ~367~ Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [42] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [42] | parantItyecaMzIlA, jhapo-mInaH 1 yuga-zakaTAGgavizeSaH 2 bhRGgAro-jalabhAjanavizeSaH 3 varddhamAnaka 4 bhadrAsanaM 581 18| zo-dakSiNAvartaH chatra-pratItaM 7 bajana-padaikadeze padasamudAyopacArAd byAlavyajana athavA 'te lugvA' (zrIsi-118 kha0 ma.pA.2 sU.108) ityanena vAlapadalopaH, cAmaraM AryatvAt khItvaM tena vyajanItinirdezaH 8 patAkA 9 cakraM 108 18| lAla 11 muzalaM 12 rathaH 13 svastikaM 14 aGkuzaH15 candra 16 AdityA 17nayaH pratItAH 18 yUpo-yajJastambhaH18 |11 sAgara:-samudraH 20 indradhvaja 21 pRthvI 22 padma 23 kuJjarAH 24 kaNThyAH , siMhAsana-siMhAtitaM nRpAsanaM 25 | daNDa 26 karma 27 girivara 28 turagavara 29 mukuTa 30 kuNDalAni 31 vyaktAni, nandyAvataH-pratidig navakoNakA 32 | svastikaH dhnu|kuntii vyaktI 33-34 gAgaraH strIparidhAna vizeSaH 35 bhavana-bhavanapatidevAvAsaH vimAnaM vaimAnika-8 | devAvAsaH 36 eteSAM dvandvaH, tata etAni prazastAni-mAGgalyAni suvibhaktAni-atizayena viviktAni yAnyanekAni| adhikasahanapramANAni lakSaNAni taizcitro-vismayakaraH karacaraNayordezabhAgo yasya sa tathA, atra padavyatyayaH prAkRta| tvAt , tIrthakRtAmiva cakriNAmaSyaSTAdhikasahasralakSaNAni 'siddhAntasiddhAni, yadAha nizIthacUrNo-pAgayamaNuANaM | battIsa lakkhaNAni ahasayaM baladevavAsudevANaM ahasahassaM calacahititthagarANaM'ti, Urdhva mukhaM bhUmerudgacchatAmaGkurANAmiva yeSAM tAni UrdhvamukhAni yAni lomAni teSAM jAlaM-samUho yatra sa tathA, anena ca zrIvatsAkAraNyaktidarzitA, | anyathA'dhomukhaistaiH zrIvatsAkArAnunnavaH syAt , sukumAlasnigdhAni-navanItapiNDAdigavyANi tAnIva mRdukAni Ava dIpa anukrama [55] ~368~ Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [42] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [42]] dIpa zrIjambU-1|| -cikurasaMsthAnavizeSaiH prazastAni-maGgalyAni dakSiNAvartAnItyarthaH yAni lomAni tairicito yaH zrIvatso-mahA-13vakSaskAre dvIpazA- puruSANAM vakSo'ntarvI abhyunato'vayavastataH pUrvapadena karmadhArayastena channaM-AcchAditaM vipulaM vakSo yasya sa tathA, bharatarAjavideze-kozaladezAdI kSetre-tadekadezabhUtavinItAnagar2yAdau suvibhakto-yathAsthAna viniviSTAvayavo yo dehastaM dharatItye-11 varNanaM sa. yA prattiH .42 18| vaMzIlaH, tatkAlAvacchedena bharatakSetre na bharatacakrito'paraH sundarAGga ityarthaH, taruNasya-udgacchato rakheyeM razmayaH-kiraNA-18 ||183||18|stairvodhit-vikaasitN yadarakamalaM-pradhAnasaroja hemAmbujamityarthastasya vibudho-vikasvaro yo garbho-madhyabhAgastadvaMdvarNaH-9 18 zarIracchaviryasya sa tathA, hayaposanaM-'pusa utsarge' iti dhAtoranaTi hayApAnaM tadeva koza iba kozaH suguptatvAt || | tatsannibhaH prazastaH pRSThasya-pRSThabhAgasyAntaH-caramabhAgo'pAnaM tatra nirupalepo leparahItapurISakatvAt , pA pratItaM | utpala-kuSThaM kundajAtiyUthikAH pratItAH varacampako-rAjacampaka: nAgapuSpa-nAgakesarakusuma sAraGgAni-pradhAnadalAni|| | athavA padaikadeze padasamudAyagrahaNAt sAraGgazabdena sAraGgamadaH-kastUrI dvandve kRte eteSAM tulyo gandhaH-zarIraparimalo|8| yasya sa tathA, taddhitalakSaNAdipratyayAt rUpasiddhiH, SaTtriMzatA adhikaprazastaiH pArthivaguNayuktaH, te ceme-'avyaGgo 118 lakSaNApUrNo 2, rUpasampattibhRttanuH / amado 4 jagadojasvI5, yazasvI 6 ca kRpAluhat 7 // 1 // kalAsu katakarmA 8ca, zuddharAjakulodbhavaH / vRddhAnuga 10 khizakti 11ca, prajArAgI 12 prajAguruH 13 // 2 // samarthanaH viracitA-alaGkato yA zrIvatsaH jinapratimAyAM prasiddho vakSo'ntaH supramANonatamAsalapradezAvizeSasena jmaM ( iti hI pattI) anukrama [15] // 18 // ~369~ Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [42] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [42] pumarthAnAM, trayANAM samamAtrayA 14 / kozavAn 15 satyasandhazca 16, caradRg 17 dUramantraham 18 // 3 // Asiddhi karmodyogI 19 ca, pravINaH zastra 20 zAstrayoH 21 / nigrahA 22 nugrahaparo 23, nilacaM duSTaziSTayoH 24 // 4 // 18 | upAyArjitarAjyazrI 25rdAnazauNDo 26 dhruvajayI 27 / nyAyapriyo 28 nyAyavettA 29, vyasanAnAM vyapAsakA ||30 // 5 // avAryavIyaryo 31 gAmbhIyau~ 32 dArya 33 cAturyabhUpitaH-34 / praNAmAvadhikakrodha 35 stAttvikaH 18 sAttviko nRpH36||6||" ete pAThasiddhArthAH, navaramaudArya-dAkSiNyaM, tenaM dAnazauNDatAguNAdasya bhedaH, yadyapyete-18 pAmeva madhyavartinaH kecana guNAH sUtrakRtA sAkSAt pUrvasUtre uktA uttarasUtre ca vakSyante tathApi SaTtriMzasaMkhyAmelanA-18 rthamatra te uktA iti na doSaH, upalakSaNAca mAnonmAnAdivRddhikRttvabhaktavatsalatvAdayo'nye'pi uktAtirikA mAhyA iti, avyavacchinna-akhaNDitamAtapatra-chatraM yasya sa tathA, etena pitRpitAmahakramAgatarAjyabhoktati sUcitaM, athavA saMyamakAlAdarvAg na kenApi balIyasA ripuNA tasya prabhutvamAcchinnamiti, prakaTe-vizadAbadAtatayA jagatpratIte ubhayayonyau-mAtRpitRrUpe yasya sa tathA, ata eva vizuddha-niSkalaI yannijakakulaM tadeva gaganaM tanna pUrNacandra:-candra iva somavyA-mRdukhabhAvena nayanamanonivRtikara: AlhAdaka ityarthaH, akSobho-bhayarahitaH sAgaraH-prastAvAt kSIrasamudrAdiH sa iva stimita:-sthirazcintAkallolavarjito na punarvelAvasaravarddhiSNukallolalavaNoda ivAsthirasvabhAva ityarthaH, | dhanapatiriva-kubera iva bhogasya samudayAM samyagudayastena saha sad-vidyamAnaM dravyaM yasya sa bhogasamudayasadravyastasya See Reeeeeeeee dIpa anukrama [55] Saeeeee ~370~ Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [42] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [42] dIpa anukrama [15] zrIjamyU- bhAvastattA tayA, bhogopayogibhogAGgasamRddha ityarthaH, samare-saMgrAme aparAjito-bhaGgamaprAptaH paramavikramaguNaH vyakta.13vakSaskAre dvIpazA- amarapateH samAnaM sahazamatyarthatulyaM rUpaM yasya sa tathA manujapatiH-narapatirbharatacakravatI utpadyate iti tu prAgyo- cakrAtyanticandrI-18|jitameva, athotpannaH san kiM kurute ityAha--'bharahe'tyAdi, anantarasUtre eva darzitasvarUpo bharatacakravatI bharataM 81 titatpUjoyA vRttiH tsavAsa. bhule-zAstIti, pranaSTazatruriti vyakta, ata idaM bharatakSetramucyate iti nigamanamane vakSyate / atha prastutabharatasya | // 18 // digvijayAdivatavyatAmAha-- vae NaM tassa bharahassa raNNo aNNayA kayAi AuhagharasAlAe dive cakarayaNe samuSpajjitthA, tae NaM se Ajaparie bharahassa raNNo AudharasAlAe divaM cAravaNaM samuppaNNaM pAsaha pAsittA hatuha cittamANadie naMdipa pIimaNe paramasomaNassie harisavasavisappamANahibhae jeNAmeva dive cakArayaNe teNAmeva uvAgacchai 2ttA tikkhutto AyAhiNapavAhiNaM karei 2 cA karayala jAva kaTTa cakkarayaNassa paNAmaM karei 2 tA AuhagharasAlAo paDiNikkhamai 2 tA jeNAmeva bAhirimA ubaDhANasAlA jeNAmeva bharahe rAyA teNAmeva pavAgacchaha 2 tA karayala jAva jaeNaM vijaeNaM vaddhAveha 2 evaM kyAsI-evaM khalu devANuppiANaM AudharasAlAe vikhe cakarayaNe samuppaNe saM paaNNaM vevANuppiANaM piaTTayAe pinaM Nivaemo pi bhe bhavara, tate NaM se bharahe rAyA tassa bhAuhaparibhasma aMtie enama socA Nisamma haha jAna somaNassie viasiavarakamalaNayaNavayaNe payaliavarakaDagatusibha // 184 // kekaramauDakuMDalahAravirAyaMtarAavacche pAlaMcapalaMbamANagholaMtabhUsaNadhare sasaMbhamaM turi pavalaM garide sIhAsaNAo abbhuDheha 2 cA pAyapITAmo payomahA 2 sA pAumAo omuai 2 cA pagasAdiaM uttarAsaMga karei 2 cA aMjalimaliamgahasye cakArayaNA atha bharatasya digvijaya-Adi vaktavyatA--- ~371~ Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], ----------- --------- mUlaM [43] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka Paatasalaa [43] gAthA: bhimuhe sattadvapayAI aNugacchAi 2 cA vAma jANuM aMcei 2 cA vAhiNaM jANu dharaNitalaMsi Nihahu karayalajAvabhaMjali kahu cakArayaNassa paNAmaM karei 2 cA tassa Auhadhariassa ahAmAlioM mauDavalaM omoraM dalada 2 cA viulaM jIvibhArihaM pIicArNa dalaha 2 ttA sakAi sammANeda 2 sA paDiSisai 2 sA sIhAsaNavaragae puratyAbhimuMhe saNNisaNNe / sae se bharahe rAyA ko9viapurise saddAvei 2 cA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiA! viNIaM rAyahANi sabhitarabAhiribha AsimasamajibhasittasugaratthaMtaracIhi maMcAimaMcakaliaM NANAviharAgavasaNaUsiajhayapaDAgAipaDAgamaMDiaM lAulloiamahilaM gosIsasarasarakSacaMdaNakalasaM caMdaNaghaDkayajAvagaMdhubhAbhirAmaM sugaMdhavaragaMdhioM gaMdhavaTibhUaM kareha kArakheha karettA kAravettA ya ebhamANasika paJcappiNacha / tae NaM te koDaMviapurisA bharaheNaM raNNA evaM buttA iha0 karayala jAva evaM sAmitti ANAe viNaeNaM vayaNaM pariNati 2ttA bharahassa aMtimo paDiNikkhamaMti 2 tA viNIbhaM rAyahANi jAva karecA kAravettA ya tamANatti paJcappiNaMti / tae yaM se bharahe rAyA jeNeva majaNaghare teNeva ubAgacchaha 2 cA majjaNaghara aNupavisai 2 tA samuttajAlAkulAbhirAse vicittamaNirayaNakuddhimatale ramaNije NhANamaMDavaMsi NANAmapirayaNabhatticittaMsi pahANapIr3hasi muhaNisaNNe suhodaehi gaMdhodaehiM puSkodaehiM suddhodaehi a puNe kalANagapavaramajaNavihIe majie tattha kouasaehiM bahuvihehiM kalyANagapavaramajaNAvasANe pamhasukumAlagaMdhakAsAimaladviaMge sarasasurahigosIsacaMdaNANulittagace ayasumahagjadUsarayaNamusaMvaDe suzmAlAvaNNayavilevaNe AvivamaNisuvaNNe kapimahArahAratisariapAlaMbapalaMbamANakaDisuttasukayasohe piNaddhagebijvagaaMgulijagalaliagayalaliaphayAbharaNe gANNamaNikahagatuDiarthamibhabhUe ahiasassirIe kuMbaLa ujjoiANaNe manavittasirae hArotyayamukayavacche pAlaMbapalaMcamANasukayaMpaDa uttarije mudiApiMgalaM dIpa anukrama [56-60] n eerines ~372 ~ Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], --------- --------- mUlaM [43] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjambU prata sUtrAMka 3vakSaskAre cakrotyatitatpUjotsavaH sa. 43 dvIpazAnticandrI-18 yA ciH I8 [43] gAthA: gulIe NANAmaNikaNagavimalamaharihaNiuNoaviamisimirsitaviraiasusiliTThaSisiTThalaTThasaMThiapasatthaAviddhavIravalae, ki bahuNA!, kapparuksae va alaMkiavibhUsie Nariye sakoraMTa jAva caucAmaravAlabIiaMge maMgalajayajayasadakayAloe aNegagaNaNAyagadaMDaNAyagajAvadUasaMdhivAla saddhiM saMparivuDhe dhavalamahAmehaNiggae iva jAva sasita piyadasaNe garavaI dhUvapuSphagaMdhamalahatvagae majaNagharAmo pariNikkhamai ra ttA jeNeva AudharasAlA jeNeva cakkarayaNe teNAmeva pahAretya gamaNAe / tae NaM tassa bharahassa raNNo bAhave Isarapabhiio appegaiA paumahatvagayA appegaiyA uppalahatvagayA jAva agaiA sayasahassapattahasthagayA bharahaM rAyANa piDao 2 aNugachati / tae NaM tassa marahassa raNNo vahUIo-bujA cilAi vAmaNivaDabhIo babbarI busiaao| joNiapalhaviAo isiNiathArukiNiAo // 1 // lAsialausiadamilIsiMhali taha AracIpuliMdI a / pakaNi bahali muruMDI sabarIo pArasIo a||2|| appegaiyA vaMdaNakalasahatyagayAo caMgerIpuSphapaDalahatyagayAo bhiMgAraAIsathAlapAtimupaihagavAyakaragarayaNakaraMDapuSpacaMgerImahavaNNacuNNagaMdhahatyagayAo vatyAbharaNalomahatthayacaMgerIpuSphapaDalahatthagayAo jAva lomahatvagayAo appegahabhAbho sIhAsaNahatyagayAo chattacAmarahatthagayAo tillasamugNayahatthagayAo-'telle koTThasamumge patte coe ma sagaramelA y| hariAle hiMgulae maNosilA sAsavasamugge // 1 // appegaiAo tAliaMTahatyagayAo appe0 dhUvakaDucchubhahatthagayAo bharaeM rAyANaM piDabho 2 aNugacchaMti, nae NaM se bharahe rAyA saciDDIe sabajuie sababaleNaM sabasamudayeNaM sapAyareNaM samavibhUsAe sabavibhUIe savavasthapuSphagaMdhamallAlaMkAravibhUsAe savatuDiasahasaNiNAraNaM mahayA iDIe jAba mahayA varatubhijamagasamagapavAieNaM saMkhapaNabapaDahabherizaharikharamuhimurajamuiMgaduMduhinigghosaNAieNaM jeNeva AuddagharasAlA seNeva uvAgacchai uvAgacchittA dIpa anukrama [56-60] // 18 // ~373~ Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], --------- --------- mUlaM [43] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [43] gAthA: ecoccedeoesseseseoecenese Aloe cakkarayaNassa paNAmaM karei 2 ttA jeNeva cakkarayaNe teNeva uvAgacchaira tA lomahatvayaM parAmusaira ttA cakarayaNaM pamajai 2 ttA divAe udgadhArAe abhukkhei 2 tA saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM aNulipai 2 tA aggehiM varehiM gaMdhehiM mallehi a akSiNai puSphAruharNa mallagaMdhavaNNacuNNavatthAruhaNaM AbharaNAruharNa karei 2 cA acchedi sahehi seehiM rayayAmaehiM accharasAtaMDulehi cakkarayaNassa purao amaMgalae Alihaha taM0-sosthiya sirivaccha NaMdiAvatta vaddhamANaga bhaddAsaNa maccha kalasa dappaNa aTThamaMgalae AlihittA kAUNaM karei uvayAraMti, kiM te !, pADalamalliacaMpagaasogapuNNAgacUamaMjariNavamAliabakulatilagakaNavIrakuMdakojayakoraMTayapattadamaNayavarasurahisugaMdhagaMdhiassa kayaggagahiakarayalapanbhaTThavippamucAssa dasavaNNassa kusumaNigarassa tatya cittaM jANussehappamANamittaM ohinigaraM karettA caMdappabhavairaveruliavimaladaMDaM kaMcaNamaNirayaNabhatticittaM kAlAgurupavarakuMdurukaturukadhUvagaMdhuttamANuviddhaM ca dhUmavahi viNimmuaMtaM veruliamayaM kaDucchubhaM paggahettu payateM dhUrva vahai 2 tA sattaTThapayAI mazosakAi 2 ttA vAmaM jANuM aMcei jAva paNAmaM karei 2 cA AugharasAlAo paDiNikkhamai 2 mittA jeNeva bAhiriA uvaTThANasAlA jeNeba sIhAsaNe teNeva uvAgacchai 2 tA sIhAsaNavaragae puratyAbhimuhe saSNisIai 2 cA aTThArasa seNipaseNIo saddAvei 2 tA evaM vayAsIkhippAmeva bho devANuppiA! usmukaM ukaraM ukiTaM adijaM amijaM abhaDappabesa adaMDakodaMTima adharimaM gaNiAvaraNADaibakaliaM aNegatAlAvarANucariaM aNu amuiMgaM amilAyamajhadAma pamuiapakIliasapurajaNajANavayaM vijayakejai cakarayaNassa aTTAhiaM mahAmahimaM kareha 2 tA mameamANatti khippAmeva paJcappiNaha, tae NaM vAo aTThArasa seNippaseNIo bharaheNaM rannA evaM vuttAo dIpa anukrama [56-60] ease ~374~ Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], --------- --------- mUlaM [43] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka dvIpazA [43] 43 gAthA: zrIjambU- samANIo haTThAo jAba viNaeNaM parisuNeti 2 cA bharahassa raNo aMtibhAo paddhiNiklamenti 2 tA ussukaM ekaraM jaav| 13vakSaskAre kareMti a kAraveMti a2 ttA jeNeba bharahe rAyA teNeva uvAgacchati 2 tA jAva tamANattioM pacappiNati (sUtra 43) cakrotyanticandrI'tae Na'mityAdi, tato-mANDalikatvaprAveranantaraM tasya bharatasya rAjJo'nyadA kadAcit mANDalikatvaM bhuJjAnasya titatpUjoyA vRttiH varSasahane gate ityarthaH, AyudhagRhazAlAyAM divyaM cakaranaM samudapadyata, 'tae paM se'ityAdi, tataH-cakaralotpatteranantaraM / tsavAH // 18 // sa:-AyudhagRhiko yo bharatena rAjJA AyudhAdhyakSaH kRto'stIti gamyaM bharatasya rAjJaH AyudhagRhazAlAyAM divyaM cakraralaM samutpannaM pazyati, dRSTvA ca hRSTatuSTa-atyartha tuSTaM dRSTaM vA-aho mayA idamapUrva dRSTamiti vismitaM tuSTa-muSThu jAta | yanmayaiva prathamamidamapUrva dRSTaM yanivedanena svasvAmI prItipAtraM kariSyati iti santoSamApanaM cittaM yatra tad yathA bhavati tathA Anandita:-pramodaM mAptaH yadvA hRSTatuSTaH-atIva tuSTaH tathA citena AnanditaH mkaar| mAkRtatvAt |alAkSaNikaH tataH karmadhArayaH nandito-mukhasomatAdibhAvaiH samRddhimupAgataH prIti:-prINanaM manasi yasya sa tathA cakrarale bahumAnaparAyaNa ityarthaH paramaM saumanasya-saumanaskatvaM jAtamasyeti paramasaumanasthitaH, etadeva vyanakti-harSava-18 zena visarpad-ullasad hRdayaM yasya sa tathA, pramodaprakarSapratipAdanArthatvAnnaitAni vizeSaNAni punaruktatayA duSTAni, yataH // 186 // 'vaktA harSeti [vaktA harpabhayAdibhirAkSiptamanAH stuvana tathA nindan / yat padamasakRt brUyAt tat punaruktaM na doSAya K // 1 // ] yatraiva tadivyaM cakrarataM tatraivopAgacchati, upAgatya ca trikRtva-trIn vArAn AdakSiNapradakSiNa-dakSiNahastA oeseserserseeness imensenswers dIpa anukrama [56-60] ~375~ Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) waa + tshillaa yy [56-60] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [3], mUlaM [43] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...... AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH dArabhya pradakSiNaM karoti, triH pradakSiNayatItyarthaH, tathA kRtvA ca 'karatala'ti atra yAvatpadAt 'karayala pariggahiaM dasaNahaM sirasAvataM matthae aMjali'ti, atra vyAkhyA karatalAbhyAM parigRhItaH - AttastaM daza karadvayasambandhino nakhAH samuditA yatra taM zirasi mastake AvarttaH- AvarttanaM prAdakSiNyena paribhramaNaM yasya taM zirasA'prAptamityanye mastake aJjaliM - mukulitakamalAkArakaradvayarUpaM kRtvA cakraralasya praNAmaM karoti, kRtvA ca AyudhagRhazAlAtaH pratiniSkrAmati- niryAti, pratiniSkramya ca yatraiva bAhirikA - AbhyantarikApekSayA vAhyA upasthAnazAlA- AsthAnamaNDapo yaMtreva ca bharato rAjA tatraivopAgacchati, upAgatya ca 'karatala jAva'ti pUrvavat jayena - parAnabhibhavanIyatvarUpeNa vijayena pareSAmasahamAnAnAmabhibhAvakatvarUpeNa varddhayati-jayaMvijayAbhyAM tvaM varddhayasvetyAziSaM prayuGkte varddhayitvA caivamavAdIt kiM tadityAha'evaM khalu' ityAdi, itthameva yaducyate mayA, na ca viparyayAdinA yadanyathA bhavati, yaddevAnupriyANAM rAjapAdAnAM AyudhagRhazAlAyAM divyaM cakraranaM samutpannaM tadeva tat Namiti prAgvat devAnupriyANAM priyArthatAyai- prItyarthaM priyaM iSTaM nive| dayAmaH 'etat' priyanivedanaM priyaM 'me' bhavatAM bhavatu, tato bharataH kiM cakre ityAha- 'tate Na' mityAdi, tataH sa bharato rAjA tasyAyudhagRhi kaMsya samIpe enamarthaM zrutvA AkarNya karNAbhyAM nizamya avadhArya hRdayena tuSTo yAvatsaumanasthitaH prAgvat, pramodAtirekAdye ye bhAvA bharatasya saMvRttAstAn vizeSaNadvAreNAha -- vikasita kamalavannayanavadane yasya sa tathA pracalitAni-cakraranotpattizravaNajanitasambhramAtirekAt kampitAni varakaTake pradhAnavalaye truTi ke bAharakSako 1 jayaH sAmAnyata upavAdiviSayaH vijayaH sa eva viziSTataraH paramamudbhavaH iti hI vRtI) zrI. 32 // 5 // FE&P Cy ~376~ Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], --------- --------- mUlaM [43] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [43] gAthA: zrIjambU- keyUre-bAhoreva bhUSaNavizeSau mukuTaM kuNDale ca yasya sa tathA, siMhAvalokananyAyena pracalitazabdo grAhyaH tena praca-18vakSaskAre SHAR|litahAreNa virAjadratidaM ca vakSo yasya sa tathA, pazcAt padadvayasya karmadhArayaH, pralambamAnaH sambhramAdeva pAlambo- cakrotyanticandrImAjhu mbanakaM yasya sa tathA, gholad-dolAyamAnaM bhUSaNaM-ukAtiriktaM dharati yaH sa tathA, tataH padadvayasya karmadhArayaH citatpUjA[atra padaviparyaya arthatvAt , sasamnama-sAdaraM tvaritaM-mAnasautsukyaM yathA syAttathA capalaM kAyautsukyaM yathA syAt / A savAHsU. // 18 // tathA narendro-bharataH siMhAsanAdabhyuttiSThati abhyutthAya ca pAdapIThAt-padAsanAt pratyavarohati-avatarati pratyava-18 | ruhya ca-avatIrya pAduke-pAdatrANe avamuzcati bhaktyatizayAt avamucya ca ekaH zATo yatra sa tathA, taddhitalakSaNa | ikapratyayaH akhaNDazATakamaya ityarthaH etAdRzamuttarAsaGgo-vakSasi tiryagvistAritavastra vizeSastaM karoti kRtvA ca ajalinA mukulitau-kuimalAkArIkRtAvagrahastau-hastAgrabhAgI yena sa tathA, cakraratnAbhimukhaH sapta vA aSTau vA padAni, anUpasargasya sannidhivAcakatyAdanugacchasi-Asanno bhavati, dRSTazcAnuzabdaprayogaH sannidhau, yathA 'anunadi zuzruvire ciraM rutAni' iti, padAnAM saGkhyASikalpadarzanametAdRzabhASAvyavahArasya loke dRzyamAnatvAt , anugalya ca vArma jAnu | Akuzcayati-urva karotItyarthaH, dakSiNaM jAnuM dharaNItale nihatya-nivezya 'karatale'tyAdi vizeSaNajAtaM prAgvat aJjaliM kRtvA cakaralasya praNAma karoti, kRtvA ca tasyAyudhagRhikasya 'yadhAmAlita' yathAdhAritaM yathAparihitamityarthaH, idaM ca vizeSaNaM dAnarasAtizayAdAnaM nirvilambana deyamiti khyApanArtha, yadAha-savyapANigatamapyapasavyaprApaNAvadhi na dIpa anukrama [56-60 // 17 // enecene INElimitimes ~377~ Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----------- --------- mUlaM [43] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [43] gAthA: deyavilambaH / na dhruvatvaniyamaH kila lakSmyAstadvilambanavidhau na vivekaH // 1 // avilambitadAnaguNAt samujjvala mAnavo yazo labhate / prathama prakAzadAnAdvizadaH pakSo'paraH kRSNaH // 2 // " avamucyate-paridhIyate yasso'vamocakaH-AbharaNaM, / mukuTavarja-mukuTamantareNetyarthaH, atra 'uto'nmukulAdiSvi' (zrIsiddha-a.8 pA.1sU.107) tyukArasyAkAraH tasya rAjaci-18 inhAlaGkAratvenAdeyatvAt, na kArpaNyAdinA na dadAtIti, etenAnyamanuSyANAM mauliveSTanasya rAjacinhatvamabhyupaga-1 cchanto ye kecana jinagRhAca bhigamavidhI mauliveSTanamapAkurvanti te azubhadarzanatvAdapazakunamitIvAbhyupagacchatA AgamokavidhyanuSThAnajanyaphalena dUrato muktA iti bodhyaM, dattvA cAnyat kiM karotItyAha-vipulaM jIvitAha-AjIvikAyogyaM prItidAnaM dadAti, satkArayati vastrAdinA sanmAnayati vacanabahumAnena, satkRtya sanmAnya ca prativisarjaya ti-svasthAnagamanato jJApayati, prativisarya ca siMhAsanavaragataH pUrvAbhimukhaH sanniSaNNa:-upaviSTa iti / ava bharato IS| yatkRtavAn tadAha-'tae Na'mityAdi, nigadasiddhaM, kimavAdIdityAha-'khippAmeva'tti, kSiprameva bho devAnupriyA | vinItA rAjadhAnI sahAbhyantareNa-nagaramadhyabhAgena bAhirikA-nagarabahirbhAgo yatra tatvathA, kriyAvizeSaNaM, AsiktA| IpatsikA gandhodakacchaTakadAnAt sammArjitA-kacavarazodhanAt sikkA jalenAta eva zucikA saMmRSTA-viSamabhUmi bhaJjanA rathyA-rAjamArgo'ntaravIthIca-avAntaramArgoM yasyAM sA tathA, idaM ca vizeSaNaM yojanAyA vicitratvAt A sammRSTasammArjitasitAsiktazucikarathyAntaravIthikAmityevaM dRzya sammRSTAdyanantarabhAvitvAcchucikatvasya, maMcA-mAla dIpa anukrama [56-60] Sanelems ~378~ Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], --------- --------- mUlaM [43] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sutrAMka zrIjambU [43] gAthA: kAH prekSaNakadraSTajanopavezananimittaM atimaJcA:-teSAmapyupari ye taiH kalitA tA nAnAvidho rAgo-raJjanaM yeSu tAni dvIpazA-18| kausumbhamAjiSTAdirUpANi vasanAni-vastrANi yeSu tAdRzA ye UcIkRtA-ucchritA dhvajAH-siMhagaruDAdirUpakopala-11 kSitA bRhatpadRrUpAH patAkAzca-taditararUpA atipatAkA:-taduparivartinyastAbhirmaNDitAM, atra ca 'lAulloiya'ityA-citatpUjoyA vRttiH diko 'gaMdhavaTTibhu'mityanto vinItAsamAracanavarNakaH prAgabhiyogyadevabhavanavarNake vyAkhyAta iti na vyAkhyAyate, savAH sU. // 18 // | IdRzavizeSaNaviziSTAM kuruta svayaM kArayata paraiH kRtvA kArayitvA ca etAmAjJapti-AjJA pratyarpayata, tataste kiM kurva ntItyAha-'tae NamityAdi, tato-bharatAjJAnantaraM kauTumbikA:-adhikAriNaH puruSAH bharatena rAjJA evamuktAH santo hRSTAH karatale tyArabhya yAvatpadagrAhyaM pUrvavat, evaM svAmin ! yathA''yuSmatpAdA Adizanti tathetyarthaH, iti kRtvA-iti // prativacanenetyarthaH, AjJAyAH-svAmizAsanasyoktalakSaNena niyamena, atra ca 'ANAe viNaeNa'miti ekadezagrahaNena | pUrNo'bhyupagamAlApako grAhyaH, aMzenAMzI gRhyate, iti 'vayaNaM paDisuNaMti ti vacanaM pratizRNvanti aGgIkurvantIti, tataste kiM kurvantItyAha-'paDisuNittA ityAdi, pratizrutya tasyAntikAt pratiniSkAmanti pratiniSkramya ca vinItAM 81 rAjadhAnI yAvatpadenAnantaroktasakalavizeSaNaviziSTAM kRtvA kArayitvA ca tAmAjJaptiM bharatasya pratyarpayanti / atha | R an bharataH kiM cake ityAha-tae NaM se bharahe'ityAdi, tataH sa bharato rAjA yatraiva majanagharaM tatraivopAgacchati, upAgatya " ca majjanagRhaM anupavizati, anupravizya ca samuktana-muktAphalayutena jAlena-gavAkSeNAkulo-vyApto'bhirAmazca yasta dIpa anukrama [56-60] SElegmi ~379~ Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) zl + tthllaa yy [56-60] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita ...... Jan Eikeitin mUlaM [43] + gAthA: AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH | smin vicitramaNirakSamayakuTTimatalaM - baddhabhUmikA yatra se tathA tasmin ata eva samabhUmikatvAt ramaNIye snAnamaNDape, nAnAprakArANAM maNInAM rajJAnAM ca bhaktayo - yathaucityena racanAstAbhirvicitraiH snAnapIThe-snAnayogye Asane | sukhena niSaNNaH - upaviSTassan zubhodakaiH - tIrthodakaiH sukhodakairvA nAtyuSNairnAtizItairityarthaH gandhodakaiH - candanAdirasamizraH puSpodakaiH- kusumavAsitaiH zuddhodakaizca-svAbhAvikaistIrthAnyajalAzayai (yajalai rityarthaH, 'majie 'ti uttarasUtrasthapadena saha sambandhaH, etena kAntijananazramaja (ha) nanAdiguNArthaM majjanamuktaM, adhAriSTha vidhAtArthamAha punaH kalyANakAripravaramajjanasya - viruddha grahapIDAnivRttyarthaka vihitIpadhyAdisnAnasya vidhinA 'dumasjIt zuddhI' ityasya zuddhArthakatvena snAnArthakatvAnmajjitaH snapito'ntaHpuravRddhAbhiriti gamyaM, kairmajita ityAha taMtra snAnAvasare kautukAnAM rakSAdInAM | zatairyadvA kautUhalikajanaiH svasevAsamyakprayogArthaM darzyamAnaiH kautukazataiH bhANDaceSTAdi kutUhalairbahuvidhaiH - anekaprakAraiH, atra karaNe tRtIyeti, atha snAnottara vidhimAha - 'kalANaga' ityAdi, kalyANakapravaramaMjjanAvasAne snAnAnantaramityarthaH pakSmalayA-pakSmavatyA ata eva sukumAlayA gandhapradhAnayA kapAyeNa - pItaraktavarNAzrayaraJjanIyavastunA raktA kApAyikI tathA kapAyarakkayA zATikayetyarthaH rUkSitaM nirlepatAmApAditaM aGgaM yasya sa tathA sarasasurabhigozIrSacandanAnudisagAtraH, ahataM- malamUSikAdibhiranupataM pratyagramityarthaH sumahArgha - bahumUlyaM yaddRpyaraNaM- pradhAnavastraM tatsusaMvRtaM suSThu parihitaM yena sa tathA anenAdau vastrAlaGkAra uktaH, atra ca vastrasUtraM pUrva yojanIyaM candanasUtraM pazcAt kramaprAdhA For P&P Cy ~ 380~ Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----------- --------- mUlaM [43] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [43] tsavAH sU. gAthA: zrIjambU-13 nyAvyAkhyAnasya, na hi snAnotthita eva candanena vapurvilimpatIti vidhikramaH, zucinI-pavitre mAlAvarNakavilepane-18|3vakSaskAre dvIpazA-18 01 puSpagmaNDanakArikuMkumAdivilepane yasya sa tathA, anena puSpAlaGkAramAha, adhastanasUtre vapuHsaugandhyArthameva vilepana-18 nticandrI cakrolpa titatpUjoyA vRttiH mabhihitaM atra tu vapurmaNDanAyeti vizeSaH, AviddhAni-parihitAni maNisuvarNAni yena sa tathA, etanAsya rajatarIrI-18 / | mayAdyalaGkAraniSedhaH sUcitaH, maNisvarNAlaGkArAneva vizeSata Aha-kalpito-yathAsthAnaM vinyasto hAra:-aSTAdazasari-1 // 18 // 18 ko'rddhahAro-navasarikastrisarikaM ca pratItaM yena sa tathA pralambamAnaH pAlambo-mumbanakaM yasya sa tathA, sUtre ca padavya tyayaH prAkRtatvAt , kaTisUtreNa-kavyAbharaNena suSTu kRtA zobhA yasya sa tathA, atra padatrayasya karmadhArayaH athavA kalpitahArAdibhiH sukRtA zobhA yasya sa tathA, pinaddhAni-baddhAni aveyakANi-kaNThAbharaNAni aGgalIyakAni| aGgalyAbharaNAni yena sa tathA, anenAbharaNAlaGkAra uktaH, tathA lalite-sukumAle'pake-mIdI lalitAni-zobhA-181 18vanti kacAnAM-kezAnAM AbharaNAni-puSpAdIni yasya sa tathA, anena kezAlaGkAra uktaH, atha siMhAvalokananyAyena 18punarapyAbharaNAlaGkAraM varNayannAha-nAnAmaNInAM kaTakatruTikaiH-hastabAhvAbharaNavizeSairvahutvAt stambhitAviva stambhitI bhujI yasya sa tathA, adhikasazrIka iti spaSTa, kuNDalAbhyAmuyotitaM Anana-mukhaM yasya sa tathA mukuTadIptaziraskaH // 18 // spaSTa, hAreNAvastRta-AcchAditaM tenaiva hetunA prekSakajanAnAM sukRtaratikaM vakSo yasya sa tathA, pralambena-dIpeNa pralamba-1%81 mAnena-dolAyamAnena sukRtena-muTu nirmitena paTena-vastreNa uttarIyaM-uttarAsako yasya sa tathA, prAkRtatvAt pUrvapadasya dIpa anukrama [56-60] esesesed SinElemnitimals ~381~ Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) waa + dzllaa yy [56-60] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [3], mUlaM [43] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH Jin Eben dIrghatvaM, mudrikAbhiH - sAkSarAGgulIyakaiH piGgalA aGgulyo yasya sa tathA bahuvrIhilakSaNaH kaH pratyayaH, nAnAmaNimayaM vimalaM mahA bahumUlyaM nipuNena zilpinA 'oavizanti parikarmitaM 'misimiseMta'ti dIpyamAnaM viracitaMnimmitaM suliSTaM susandhi viziSTaM - anyebhyo vizeSavat laSTaM - manoharaM saMsthitaM saMsthAnaM yasya tat pazcAt pUrvapadaiH karmadhArayaH, evaMvidhaM prazastaM AviddhaM parihitaM vIravalayaM yena sa tathA anyo'pi yaH (di) kazcidvIravratadhArI tadA'sau mAM vijitya mocayatvetadvalayamiti sparddhayan (yat) paridadhAti tadvIravalayamityucyate, kiM bahunA ? varNiteneti zeSaH, 'kapparukkhae ceva'tti atra caitrazabda ivArthe tena kalpavRkSaka ivAlaGkRto vibhUSitazca tatrAlaGkRto dalAdibhirvibhUSitaH | phalapuSpAdibhiH kalpavRkSo rAjA tu mukuTAdibhiralaGkRto vibhUSitastu vakhAdibhiriti, narendraH 'sakoraMTa jAva'ti atra yAvatkaraNAt 'sakoraMTamaladAmeNaM chatteNaM dharijamANeNa 'miti grAhyaM tatra sakoraNTAni - koraNTAbhidhAnakusumastavakavanti, koraNTapuSpANi hi pItavarNAni mAlAnte zobhArthaM dIyante, mAlAyai hitAni mAlyAni - puSpANItyarthaH, teSAM dAmAni - mAThA yatra tattathA, evaMvidhena chatreNa priyamANena zirasi, virAjamAna iti gamyaM caturNA agrataH pRSThataH pArzvayozca vIjyamAnatvAccatuHsaGkhyAGkAnAM cAmarANAM vAlvajitamaGgaM yasyeti, maGgalabhUto jayazabdo janena kRta Aloke-darzane yasya sa tathA, aneke gaNanAyakA-malAdigaNamukhyAH daNDanAyakAH-tantrapAlAH yAvatpadAt 'IsaratalavaramADaMviakobiamaMttimahAmaMtigaNagadovAri aama ca ceDapIDha maddaNagaraNigama se DiseNAva isatthavAha' iti draSTavyaM, Fur Fate &POC ~382~ Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], --------- --------- mUlaM [43] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [43] jimma dvIpazA tsavA.sU. gAthA: 18 atra vyAkhyA-tatra rAjAno-mANDalikAH IzvarA-yuvarAjAno matAntareNa ANamAdyaizvaryayuktAH talavarA:-parituSTana-1 padattapaTTabandhavibhUpitA rAjasthAnIyAH mADambikA:-chinnamaDambAdhipAH kauddhambikA:-katipayakuTumbaprabhavo'valagakAH18|cakropa zvavaskAre nticandrI-18 mantriNa:-pratItAH mahAmantriNo-mantrimaNDalapradhAnAH gaNakA-gaNitajJA bhANDAgArikA vA dauvArikA:-pratIhArAH titatpUjAyA dhRtiH amAtyA-rAjyAdhiSThAyakAH ceTAH-pAdamUlikA dAsA vA pIThamI-AsthAne AsannAsannasevakAH vayasyA ityarthaH18 // 19 // vezyAcAryA vA nagaraM-tAsthyAttadyapadezena nagaranivAsiprakRtayaH nigamA:-kAraNikA vaNijo vA zreSThina:-zrIdevatA-18 dhyAsitasauvarNapaTTabhUSitottamAGgAH athavA nagarANAM nigamAnAM ca-vaNigvAsAnAM zreSThino-mahattarAH senApatayaH-catu-18 | raGgasainyanAyakAH sArthavAhAH-sArthanAyakAH dUtA anyeSAM rAjyaM gatvA rAjAdezanivedakAH sandhipAlA-rAjyasandhira-18 |kSakAH, eSAM dvandvastatastaiH, atra tRtIyAbahuvacanalopo draSTavyaH, sArddha-saha na kevalaM tatsahitatvameva api tu taiH samiti samantAt parivRtaH-parikarita iti, narapatirmajanagRhAt pratiniSkAmatIti sambandhaH, kimbhUtaH ?-priyadarzanaH, ka iva || dhavalamahAmeghaH-zaranmeghastasmAnirgata iva, atra yAvatpadAt 'gahagaNadippaMtarikkhatArAgaNANa maNjhe iti saMgrahaH, tena 8 zakSipadAgrastha ivazabdo grahagaNeti vizeSaNena yojyaH, tato'yamarthaH sampanna upamAnirvAhAya-yathA candraH dhaardn-18||19|| paTalanirgata iva prahagaNAnAM dIpyamAnaRkSANAM-zobhamAnanakSatrANAM tArAgaNasya ca madhye vartamAna iva priyadarzano bhavati || tathA bharato'pi sudhAdhavalAnmajjanagRhAnnirgato'nekagaNanAyakAdiparivAramadhye vartamAnaH priyadarzano'bhavat, punaH dIpa anukrama [56-60] 39393809000 Jintlemail NOmjimmitrina ~ 383 ~ Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], --------- --------- mUlaM [43] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [43] 1 kITazo nRpatiH pratiniSkAmatItyAha--dhUpapuSpagandhamAlyAni pUjopakaraNAni hastagatAni yasya sa tathA, tatra dhUpo | dazAGgAdiH puSpANi-prakIrNakakusumAni gandhA-vAsAH mAlyAni-prathitapuSpANIti, pratiniSkramya ca kiM kRtavAni | tyAha-'jeNeva' ityAdi, yatraivAyudhagRhazAlA yatraiva ca cakrarataM tatraiva pradhAritavAn gamanAya gantuM prAvarttata ityarthaH / IS| atha bharatagamanAnantaraM yathA tadanucarAzcakrustathA''ha-tae Na'mityAdi, tato-bharatAgamanAdanu tasya bharatasya rAjJo bahava IzvaraprabhRtayaH yAvatpadasaMgrAhyAstalavaraprabhRtayaH pUrvavat api DhAthai eke kecana padmahastagatAH eke kecana utpalahastagatAH, evaM sarvANyapi vizeSaNAni vAcyAni, yAvatpadAt 'appegaiA kumuahatthagayA appegaiyA naliNahatdhagayA appegaiyA sogandhiahatthagayA appegaiyA puMDarIyahatthagayA appegaiA sahassapattahatthagayA' iti saMgrahaH, atra vyAkhyA prAgvat , navaraM bharataM rAjAnaM pRSThataH pRSThato'nugacchanti, pRSThe 2 paripATyA calantItyarthaH, sarveSAmapi sAmantAnAmekaiva vainayikI gatiriti khyApanArtha cIpsAyAM dvirvacanaM, na kevalaM sAmantanRpA eva bharatamanujagmuH, kintu kiGkarIjano'pItyAha-tae Na'mityAdi, tataH sAmantanRpAnugamanAnantaraM tasya bharatasya rAjJaH sambandhimyo bahavo dAsyo bharata || rAjAnaM pRSThato'nugacchantIti sambandhaH, kAstA ityAha-kubjA:-kunjikA vakrajanA ityarthaH cilAtyaH-cilAtadezo-18 & pannAH vAmanikA-atyantahasvadehA isvonnatahRdayakoSThA vA vaDabhikA-mahaDakoSThA vakrAdha:kAyA vA ityarthaH barbayoM-18 18 varvaradezotpannAH bakuzikA:-bakuzadezajAH jonikyo-jonakanAmakadezajAH palhavikA:-palhavadezajAH IseNiA thA-10 gAthA: dIpa anukrama [56-60] ~384 ~ Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], --------- --------- mUlaM [43] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka dvIpazAnticandrI [43] gAthA: zrIjambU- [ rukiNiAotti dezavyabhavAH isinikAH thArukinikAH, lAsikyo-lAsakadezajAH lakuzikyo-lakuzadezajA dravi-18||3vakSaskAre byo-draviDadezajAH siMhalyA-siMhaladezajAH ArabyaH-ArabadezajAH pulindrayaH-pulindradezajAH pakkaNya:-pakSaNadezajAH cakotya bahalyo-bahalidezajAH muruNDyo-muruDadezajAH zabaryaH-dazabaradezajAH pArasIkA:-pArasadezajAH, ana cilAtyAdayA vRtiH citatpUjo tsavAH sa. yo'STAdaza pUrvoktarItyA tattaddezodbhavatvena tattannAmikA jJeyAH, kubjAdayastu timro vizeSaNabhUtAH, atha ythaaprkaare||19|| NopakaraNena tA anuyayustathA cAha-apyekikA vandanakalazA-maGgalyaghaTA hastagatA yAsa tAstathA, evaM bhRGgArA-11 dihastagatA api vAcyAH, tabyAkhyAnaM tu prAgvat , navaraM puSpacaGgarIta Arabhya mAlAdipadavizeSitAstaccaGgeyyoM jJAtavyAH, lomahastakacaGgerI tu sAkSAdupAttA'sti, anyAstu lAghavArthakatvena sUtre sAkSAtrokAra, AdyantagrahaNena madhyagrahaNasya / 18| svayameva labhyamAnatvAt , evaM puSpapaTalahastagatA mAlyAdipaTalahastagatAzca vAcyAH, apyekikAH siMhAsanahastagatAH apyekikAH chatracAmarahastagatAH tathA apye kikAH tailasamudAH-tailabhAjanavizeSAstaddhastagatAH evaM koSThasamudkahastagatA | yAvatsarpapasamudgakahastagatAH, atra samudgakasaMgrahamAha-'telle kohasamugge' iti sUtroktAH, etadarthastu rAjapraznIyavRttito'-18 vagantavyaH, apyekikAstAlavRntahastagatA:-vyaJjanapANayaH apyekikA dhUpakaDucchukahastagatA iti, atha yayA samRGkhyA 3 | bharata AyudhazAlAgRhaM prApa tAmAha-'tae NamityAdi, tataH sa bharato rAjA yauvAyudhagRhazAlA tatraivopAgacchatIti | // 11 // sambandhaH, kimbhUta ityAha-sarvaryA-samastayA AbharaNAdirUpayA lakSmyA yukta iti gamyaM, evamanyAnyapi padAni / dIpa anukrama [56-60] ~385~ Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], --------- --------- mUlaM [43] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [43] gAthA: yojanIyAni, navaraM yutiH-melaH parasparamucitapadArthAnAM tayA balena-sainyena samudayena-parivArAdisamudayena aad||rnn-prytnen AyudharanabhaktyutthabahumAnena vibhUSayA-ucitanepathyAdizobhayA vibhUtyA-vicchana evaMvidhavistAreNa, IN uktAmeva vibhUSA vyaktyA''ha-'savapupphe tyAdi, atra puSpAdipaMdAni prAgvat , navaraM alaGkAro-mukuTAdiretadrUpayA | sarveSAM truTitAnAM-tUryANAM yaH zabdo-dhvaniryazca sa saGgato ninAdaH-pratidhvanistena, atra zabdasanninAdayoH samAhAradvandvaH, atha 'sarvamanena bhAjanasthaM ghRtaM pIta'miti lokoktaH prasiddhatvAt sarvazabdenAlpIyo'pi nirdiSTaM bhavettatazca na tathA vibhUtirvarNitA bhavatItyAzaGkamAnaM pratyAha-'mahayA iDDIe'ityAdi, yojanA tu prAgvadeva, yAvatzabdAt mahAyutyAdiparigrahaH, mahatA-bRhatA varatruTitAnAM-niHsvAnAdInAM tUryANAM yamakasamakaM-yugapatpravAdita-bhAve kapratyayavidhA nAt pravAdanaM dhvanitamityarthastena, zaGkha:-pratItaH paNavo-bhANDapaTaho laghupaTaha ityanye paTahastvetadviparItaH bherI-18 1 DhakA jhallarI-caturaGgulanAli; karaTisadRzI valayAkArA kharamuhI-kAhalA murajo-mahAmaIlaH mRdaGgo-laghumaIlaH / dundubhiH-devavAdyaM, eSAM nirghoSanAditena, tatra nirghoSo-mahAdhvani ditaM ca pratiravaH, ekavadbhAvAdekavacanaM, pUrvavi zeSaNaM tUryasAmAnyaviSayamidaM tu tadvyaktisUcakamityanayorbhedaH, AyudhagRhazAlAprAptyanantaraM vidhimAha-'uvAgacchittA' // ityAdi, tatropAgatya Aloke-darzanamAtra eva cakraralasya praNAma karoti, kSatriyairAyudhavarasya pratyakSadevatAtvena saGkalpa-13 | nAt , yatraiva cakraralaM tatraivopAgacchati, lomahastaka-pramArjanikAM parAmRzati-hastena spRzati gRhNAtItyarthaH, parAmRzya dIpa anukrama [56-60] Recene ~386~ Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) waa + tshillaa yy [56-60] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [3], mUlaM [43] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAnticandrI - yA vRttiH 192 // ca cakraralaM pramArjayati, yadyapi na tAdRze rale rajaH sambhavastathApi bhaktajanasya vinayaprakriyAjJApanArthamayamupanyAsaH, | pramArNya ca divyayodakadhArayA abhyukSati-siJcati payatItyarthaH abhyukSya ca sarasena gozIrSa candanenAnulimpati, anu| lipya ca apraiH- aparibhuktairabhinavairvarairgandhamAlyaizcArcayati, etadeva vyaktyA darzayati- puSpAropaNaM mAlyAropaNaM varNAropaNaM cUrNAropaNaM vastrAropaNaM AbharaNAropaNaM karoti, kRtvA ca acche :- amalaiH zlakSNaiH- atipratalaiH zvetaiH- rajata| mayairata evaM accho raso yeSAM te accharasAH, pratyAsannavastupratibimbAdhArabhUtA ivAtinirmalA iti bhAvaH etAdRzaistaNDulaiH, atra pUrvapadasya dIrghAntatA prAkRtatvAt, svastikAdayo'STASTamaGgalakAni - maGgasyavastUni Alikhati-vinyasyati, atra cASTASTeti vIpsAvacanAt pratyekamaSTAviti jJeyaM, yadvA aSTeti saGkhyAzabdaH aSTamaGgalakAnIti cAkhaNDaH saMjJAzabdaH, aSTAnAmapi maGgalakAnAM, athoktAnAmeva maGgalakAnAM vyaktito nAmAni kathayan punarvidhyantaramAha - 'tadyathA - svastika' mityAdi, vyAkhyA tu prAgvat, atra dvitIyAlopaH prAkRtatvAt, imAnyaSTamaGgalakAni Alikhya| AkArakaraNena kRtvA - antarvarNakAdibharaNena pUrNAni kRtvetyarthaH, karoti upacAraM - ucitasevAmiti, tameva vyanakti - kinte iti tadyathetyarthe tena vivakSita upacAraH upanyasta ityarthaH, pATalaM - pATalapuSpaM mallikA vica kilapuSpaM, yaloke veli | iti prasiddhaM, campakAzokapunnAgAH pratItAH cUtamaJjarI - AmramaJjarI bakula:- kesaro yaH strImukhasIdhusikto vikasati tatpuSpaM, tilako yaH strIkaTAkSanirIkSito vikasati tatpuSpaM, kaNavIraM kundaM ca pratIte, kujakaM kUbo iti nAmnA vRkSa Fu Prate & Pine Cy ~387~ 3 vakSaskAre cakrotpacitatpUjo tsavAH su. 43 // 192 // Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], --------- --------- mUlaM [43] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka soerase [43] gAthA: vizeSastatapuSpaM, koraNTakaM prAgvat , patrANi-marubakapatrAdIni damanakaH-spaSTaH etairvarasurabhiH-atyantasurabhiH tathA sugandhAH-zobhanacUrNAsteSAM gandho yatra sa tathA, taddhitalakSaNa ikapratyayaH, pazcAdvizeSaNadvayasya karmadhArayastasya, tathA kacagraho-maithunasaMrambhe mukhacumbanAdyartha yuvatyAH pazcAGgulibhiH kezeSu grahaNaM tacyAyena gRhItastathA tadanantaraM karatalAdvipamuktaH san pracaSTaH, prAkRtatvAt padavyatyayaH, tataH pUrvapadena karmadhArayastasya, dazArddhavarNasya-paJcavarNasya kusumanikarasya-puSparAzeH tatra-cakraranaparikarabhUmI citraM-AzcaryakAriNaM jAnUtsedhapramANena-jAnuM yAvaduccatvapramANaM pramANo-16 petapuruSasya caturaGgula caraNacaturvizatyaGgalajoccatvamIlanenASTAviMzatyaGgalarUpaM tena samAnA mAtrA yasya sa tathA taM, ava-16 |dhinA-maryAdayA nikara-vistAraM kRtvA candraprabhA:-candrakAntA vajrANi-hIrakA vaiDUryANi-bAlavAyajAni tanmayo vimalo daNDo yasya sa tathA taM kAzcanamaNiratAnAM bhaktayo-vicchittayo racanAstAbhizcitraM, kRSNAguruH pratItaH kunduruka:-18 cIDA turuSkA-silhakasteSAM yo dhUpo gandhottamaH-saurabhyotkRSTaH, atra vizeSaNaparanipAtaH, prAkRtatvAt, tenAnuviddhA-18 R mizrA vyAptyarthaH tAM cazabdo vizeSaNasamuccaye sa ca vyavahitasambandhaH, tena dhUmavatti ca-dhUmazzreNi vinirmuzcantaM, paiDUrya mayaM-kevalavaiDUryaratnaghaTita sthAlakasthaganakAdyavayaveSu daNDavaccandrakAntAdiralamayatve tu aGgAradhUmasaMsargajanitA vicchAyatA prAdurbhavet , 'kaDucchuka' dhUpAdhAnakaM 'pragRcha' gRhItvA 'prayataH' AdriyamANo dhUpaM dahati, dhUpaM dagdhvA ca pramArja-18 nAdikAraNavizeSeNa sannidhIyamAnamapi cakraratnaM atyAsannatayA mA AzAtitaM bhUSAditi saptASTapadAni pratyapasapati dIpa anukrama [56-60] cieaeseseseserce ~388~ Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], --------- --------- mUlaM [43] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sutrAMka [43] zrIjamyU- pazcAdapasarati pratyapasardI ca vAma jAnu aJcati yAvatkaraNAd dAhiNaM jANuM dharaNialaMsi nihaGa karayalapariggahi vakSaskAre dvIpazA-1| dasanahaM sirasAvattaM matthae aMjali kaTTa' iti saMgrahaH, vyAkhyA ca pUrvavat , praNAmaM karoti-samIhitArthasampAdakamihe- pakrotyU nticandrIdamiti bujhyA prItaH praNamati, praNAma kRtvA ca AyudhagRhazAlAtaH pratiniSkAmati-nirgacchatIti, 'paDiNikkhamicA citatpUjIyA vRttiH ityAdi, pratiniSkramya ca yatraiva vAdyA upasthAnazAlA yatraiva siMhAsanaM tatraivopAgacchati upAgatya ca siMhAsanavaragataH tsavAH sU. 43 // 19 // pUrvAbhimukhaH sanniSIdati-upavizati, saMniSadya ca aSTAdaza zreNI:-kumbhakArAdiprakRtIH prazreNIstadavAntarabhedAn / | zabdayati zabdayitvA caivamavAdIditi, aSTAdaza zreNayazcemA:-"kuMbhAra 1 paTTailA 2 suvaNNakArA ya 3 sUcakArA yA 4 / gaMdhavA 5 kAsavagA 6 mAlAkArA ya 7 kacchakarA 8||shaa taMboliA9ya ee navappayArA ya nAruA bhnniaa| gAthA: dIpa anukrama [56-60] BASERepseeo aSTAdaza zreNipraveNI:-aSTAvazasaMkhyAkAn sadezacintA niyuktatantrapAlAvadhikArivizeSAn zabdApayati-bhAvati, yattu kecit 'sUAra-ti gAthAtrayamAlokya eta evATAdaza zreNiprazreNaya iti vikalpayanti tanna saMbhavati, yato rAjyAbhiSekAvasare devAdInAmiva zreNipraveNInAmapyabhiSekAdhikAra vakSyate, tatra ca kApha-18 nArUNAM praveSAsyAyasaMbhava iti (iti hIpattI) bhayaM saMbhavAspada-gadA hi majanagRhAda nigaMgAma cakrI tavaiva babhUva sArtha tavapAlAdyA iti ca teSAmAkAraNIya-101 18 // 193 // tA,maca pAmakA~DambikAnAM mahaNaM teSAmapi majanarAhAra sauSa pariNA nirgamAna, tayA ca prajAniyakA ye prAmA presarAH khakhajJAtIyAdhikAraparAzana nima-LXI aNizabdena panta, kAnAryAdInAmapi prajAjanaravAta karabaddhayAdInAM sassomonApi mApanAt yuktamatra prajAjanAsarANAM zreNipraveNivAcyAnAmAhAnaM | abhiSeka'pi ca tantrapAlAnA sadA sahacartisvAbhAvAt mAgavatIrthasAdhanAdyutsavAvasare tabAhAnAmAvAta, abhiSekateSAM sUpakArAbhiSekAdanviti sArthavAhAdyAca pazcAdabhipiSicuvakri robhya iti ca tavapAlanA nocitA''sAM // ~ 389~ Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) lb + tshillaayy [56-60 ] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita ........ Jan Ebenih mUlaM [43] + gAthA: AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH aha NaM NavappayAre kAruavaNNe pavakkhAmi // 2 // cammayaru 1 jaMtapIlaga 2 gaMDia 3 chiMpAya 4 kaMsakAre 5 ya / sIvaMga 6 guAra 7 bhillA 8 dhIvara 9 vaNNAi aTThadasa // 3 // " citrakArAdayastu eteSvevAntarbhavanti, atha pIrAn prati kimavAdIdityAha -- khippAmeva tti kSiprameva bho devAnupriyAzcakraralasyASTAnAM ahnAM samAhAro'STAhaM tadasti yasyAM mahimAyAM sA aSTAhikA tAM mahAmahimAM kurutetyanvayaH kRtvA ca mama etAmAjJatikAM kSiprameva pratyarpayateti, atha | krameNa vizeSaNAni vyAkaroti kIdRzI 1- unmuktaM zulkaM vikretavyabhANDaM prati rAjadeyaM dravyaM yasyAM sA tathA tAM, evamu. tkarAM utkRSTAM ca tatra karo gavAdIn prati prativarSaM rAjadeyaM dravyaM, kRSTaM tu karSaNaM labhyagrahaNAyAkarSaNaM, adeyAMvikrayaniSedhena avidyamAnadAtavyAM, na kenApi kasyApi deyamityarthaH, ameyAM - krayavikrayaniSedhAdeva avidyamAnamAtavyAM, | abhaTapravezAM-avidyamAno bhaTAnAM - rAjapuruSANAmAjJAdAyinAM pravezaH kuTumbigRheSu yasyAM sA tathA tAM daNDalabhyaM dravyaM daNDaH kudaNDena nirvRttaM kudaNDinaM- rAjadravyaM tannAsti yasyAM sA tathA tAM tatra daNDo yathAparAdhaM rAjagrAhyaM dravyaM kudaNDastu kAraNikAnAM prajJAdyaparAdhAt mahatyapyaparAdhino'parAdhe alpaM rAjagrAhyaM dravyaM, adharimaM-na vidyate dharimaM - RNadravyaM yasyAM sA tathA tAM uttamarNAdhamarNAbhyAM parasparaM tadRNArthaM na vivadanIyaM kintu asmatpArzve dyunaM gRhItvA RNaM mutkalanIyamityarthaH, gaNikAvaraiH - vilAsinI pradhAnairnATakIyai:- nATakapratibaddhapAtraiH kalitA yA sA tathA tAM, aneke ye tAlA| carAH- prekSAkArirvizeSAstairanucaritAM- AsevitAM, 'anuddhRta' AnurUpyeNa yathAmArdaGgikavidhi udbhUtA - yAdanArthamu Fur Fraternae Cy ~390~ Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], --------- --------- mUlaM [43] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [43] 25 gAthA: bhIjamba-kSiptA mRdaGgA yasyAM sA tathA tAM, amlAnAni mAlyadAmAni-puSpamAlA yasyAM sA tathA tAM, mlAnAH puSpamAlA utsAye hIpazA- navA navA AropaNIyA ityarthaH, pramuditA-hRSTAH prakrIDitA:-krIDitumArabdhAH sapurajanA-ayodhyAvAsijanasahitAH 18/zvakSaskAre sacakrasya janapadA:-kozaladezavAsino janA yatra sA tathA tAM, vijayavaijayikI-atizayena vijayo vijaya vijayaH sa prayo "saprathA- mAgapatIIN janaM yasyAM sA tathA tAM, idamAyudharalaM samyagArAdhitaM madabhipretaM mahAvijayaM sAdhayatItyarthaH, 'pratyaye DIrvA' iti (zrI-IST // 194 // | siddha. a.8 pA.3 sU.31) prAkRta sUtreNa DIvikalpastena vijayavejaiamiti pAThaH, kacidvijayavaijayantacakarayaNassatti siddha0 a.8 pA.3 sU.31) prAkRta pAThastatra vijayasUcikA vaijayantIti vijayavaijayantI sA'syAstIti vijayavaijayantaM vijayagrahaNe kimapi paraM / na matta utkRSTamiti dhvajabandhaM vidhatte ityarthaH etAdRzaM yaccakrarakSaM tasyASTAhikAmiti prAgvaditi / atha zreNiprazreNayo yacakrustadAha-'tae Na'mityAdi sarva pAThasiddhaM / athASTAhikAmahAmahimAparisamAptyanantaraM phimabhUdityAha tae Na se divye cakkarayaNe aTThAhiAe mahAmahimAe nivattAe samANIe AuhagharasAlAo paDiNikkhamai 2 tA aMtalikkhapaDivaNNe jakkhasahassasaMparibuDe divatuDiasahasaNNiNAeNaM ApUrete ceca aMbaratalaM viNIAe rAyahANIe majjhamajheNaM Nimgacchaha 2 ttA gaMgAe mahANaIe dAhiNile NaM phUleNaM purathimaM disi mAgaivityAbhimuhe payAte Avi hotthA, tae NaM se bharahe rAyA taM divaM // 19 // cakaravaNaM gaMgAe mahANaIe dAhiNilaNaM kUleNaM puratthimaM disi mAgahatitthAmimuhaM payAta pAsai 2 ttA hatuha jAba hiyae ko - biapurise saddAveda 2 tA evaM vayAsI-khippAmeva bho devaannuppiaa| AmisekaM hathirayaNaM paDikappeha hayagayarahapavarajohaka dIpa anukrama [56-60] Jistianition digvijayakathA evaM cakraratnasya gamanaM ~391~ Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [44] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [44] Secessaeaseeeeeeees dIpa libha cAuraMgiNiM seNaM saNNAheha, etamANatti paJcappiNaha, tae NaM te koDuvisa jAva paJcapiNati, tae NaM se bharahe rAyA jeNeva majaNadhare teNeva uvAgacchai 2 tA majaNagharaM aNupavisai 2 tA samuttajAlAbhirAme taheva jAca dhaklamahAmehaNimgae iva sasinya piyadasaNe jaravaI majaNagharAo paDiNikkhamaha 2ttA hayagayarahapavaravAhaNabhaDacaDagarapahakarasaMkulAe seNAe pahiakittI jeNeva bAhiriA ubaDhANasAlA jeNeba Amiseke hatthirayaNe teNeva uvAgacchada 2 tA aMjaNagirikahagasagNibhaM gayavaI garavaI duruDhe / tae NaM se bharahAdive NariMde hArotthae sukayaraiyavacche kuMDalaujoiANaNe majaDavicasirae NarasIhe NaravaI pariMde Naravasahe maruarAyavasabhakappe abbhahiarAyatealacchIe viSpamANe pasatyamaMgaLasaehiM saMthudhamANe jayasarakayAloe hatyikhaMdhavaragae saphoraMTamaladAmeNaM chatteNaM parijamANeNaM seavaracAmarAhiM uddhannamANIhi 2 jakkhasahassasaMparikhude vesamaNe va dhaNabaI bhamaravaisapiNabhAi iTTIe pahiakittI gaMgAe mahANaIe dAhiNile NaM kUle NaM gAmAgaraNagarakheDakabbaDamacadoNamuhapaTTaNAsamasaMbAdasahassamaMdiraM thimibhamedaNIaM vasuI abhijiNamANe 2 amgAI barAI rayaNAI pahicchamANe 2 taM divaM cakaravaNaM aNugacchamANe 2 jobhaNaMtariAdi vasahIhi samANe 2 jeNeva mAgaititthe teNeva uvAgacchai 2 tA mAgaitityassa adUrasAmate duvAlasajoSaNAyAma Navajona aNavicchiNNaM varaNagarasaricchaM vijayakhaMdhAvAranivesaM karei 2 cA vaDDairavaNaM sadAveda sadAvahattA evaM bayAsI-khippAmeba bho devANuppiA ! mamaM AvAsaM posahasAlaM ca karehi karettA mameamANatti paJcappiNAhi, tae NaM se baharayaNe bharaheNaM raNNA evaM buce samANe ituTTacittamANadie pIimaNe jAva aMjali kaTTha evaM sAmI tahatti ANAe viNaeNaM vayaNaM paDisuNei 2 tA bharahassa raNyo bhAvasaI posahasAkaM ca kare 2 tA emANatti khiyAmeva paJcappiNati, tae NaM se bharahe rAyA AbhisekAo hasthiraya anukrama [61] seas ~392~ Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [44] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka zrIjambU dvIpazAnticandrIyA pratiH // 195 // 44 [44] dIpa NAo paccoruhai 2 cA jeNeva posahasAlA teNeva uvAgacchai 2 cA posahasAlaM aNupavisai 2 cA posahasAlaM pamajjai 2 ttA 43vakSaskAre dabbhasaMthAragaM saMgharada 2 sA dambhasaMdhAragaM duruhai 2 cA mAgahatitthakumArassa devassa aTThamabhattaM pagiNi 2 tA posahasAlAe sacakrasya posahie baMbhayArI ummukamaNimukNNe vagayamAlAvaNNagavilevaNe Nikkhittasatyamusale dambhasaMthArovagae ege abIe aTThamabhattaM mAgadhatIpaDijAgaramANe 2 viharai / e NaM se bharahe rAyA ahamabhattaMsi pariNamamANaMsi posahasAlAo paDiNikkhamai 2ttA jeNeva bAgamana sU. bahiriA ubaTThANasAlA teNeva uvAgacchada 2 cA koDaMbiapurise sahAvei 2 cA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANupiA hayagayarahapavarajohakaliaM cAuraMgiNi seNaM saNNAheha cAuraghaMTaM Asaraha palikappehattikaTu majaNagharaM aNupabisai 2 tA samutta taheva jAva dhavalamahAmehaNiggae. jAva majjaNagharAo paDiNikkhamai 2 cA hayagayarahapavaravAdaNa jAva seNAvaha pahiakittI jeNeva mAhiriA ubaDhANasAlA jeNeva cAugghaMTe Asarahe teNeva uvAgacchai 2 cA cAughaMTe mAsaruI durUDhe (sUtra-44) 'tae NaM se' ityAdi, tatastahivyaM cakarane aSTAhikAyAM mahAmahimAyAM nirvRtAyA-jAtAyAM satyA AyudhagRhazAlAtaH pratiniSkAmati, pratiniSkramya ca antarikSaM pratipannaM-nabhaH prAptaM, yakSasahasrasaMparivRta-cakradharacaturdazarakSAnAM 81 |pratyeka devasahasrAdhiSThitatvAt, divyatruTitazabdasanninAdena pUrvavyAkhyAtena ApUrayadivAmbaratala-zabdAdvaitaM nabhaH | | kurvadivetyarthaH, vinItAyAH rAjadhAnyAH madhyamadhyena madhyabhAgenetyarthaH nirgacchati, nirgatya ca gaGgAnAcyA mahAnadyA 8 dAkSiNAtye kUle ubhayatra gaMzabdo vAkyAlaMkAre samudrapArzvavartini taTe ityarthaH, ayaM bhAvaH-vinItAsamazreNI hi anukrama [61] eeseseaeservee ~393~ Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [44] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [44] dIpa prAcyA vahantI gaGgA mAgadhatIrthasthAne pUrvasamudraM pravizati, idamapi mAgadhatIrthasisAdhayiSayA pUrNa dizaM piyAsuH | anunadItaTameva gacchati, tacca taTaM dakSiNadigvartitvena dAkSiNAtyamiti vyavahriyate, ata eva dAkSiNAtyena kUlena |81 18| pUrvI dizaM mAgadhatIrdhAbhimukhaM prayAta-calitaM cApyabhavat, etacca prayANaprathamadine yAvat kSetramatikramya sthitaM tAvad / 1881 yojanamiti vyavahiyate, tacca pramANAGkalaniSpannatayA bharatacakriNaH skandhAvAraH svazaktyaiva nivati, anyeSAM tu| &/ divyazaktyA iti vRddhAH, tataH kiM jAtamityAha-'tae Na'mityAdi, uktArthaprAya, kimavAdIdityAha-'khippAmeva'tti |81 kSiprameva bho devAnupiyA! AbhiSekyaM-abhiSekayogyaM hastiralaM paTTahastinamiti bhAvaH pratikalpayata-sajjIkuruta,181 hayagajarathapravarayodhakalitAM caturaGginI, atra catuHzabdasyA''ttvaM prAkRtasUtreNa, ukkairevAzcatuHprakArAM senAM sannAhayata-18 6. sannaddhAM kuruta, zeSa prAgvat, 'tae NamityAdi, atra yAvatzabdAt 'purisA bharaheNaM raNNA evaM buttA samANA 8 18 hatuTThacittamANadiA' iti grAhya, idaM cAbhyupagamasUtramizramAjJAkaraNasUtraM spaSTamiti, atha bharato digyAtrAyiyAsayAra 1% vidhimakArSIt tamAha-'tae Na'mityAdi, snAnasUtraM pUrvavat, 'haye'tyAdi, hayagajarathAH pravarANi vAhanAni-18 vesarAdIni bhaTA-yoddhArasteSAM caDagarapahakaratti-vistAravRndaM. idaM ca dezIzabdadvayaM, tena saMkulayA-vyAptayA senayA sAmiti zeSaH, prathitakIrtirbharato yatraiva bAhyopasthAnazAlA yatraiva cAbhiSekyaM hastiranaM tatraivopAgacchati upAgatya kaca aJjanagireH kaTako-nitambabhAgastatsannibhametAvatpramANamuccatvenetyarthaH gajapati-rAjakuJjaraM narapatidurUDhe iti anukrama [61] ~ 394 ~ Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [44] dIpa anukrama [61] vakSaskAra [3], mUlaM [44 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUDIpazAnticandrI yA vRttiH // 196 // "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) Jan Ebeiting ArUDha iti / ArUDhazca kIdRzayA RyA cakraralopadarzitaM sthAnaM yAti tadAha - 'tae Na' mityAdi, tataH sa bharatAdhipo - bharatakSetrapatiH sa ca bharatAdhipadevo'pyato narendraH prastAvAdvRSabhasUnuH cakkI ityarthaH, etenAsyaivAlApakasyottarasUtre nariMdettipadena na paunaruktyamiti, 'hArotthaye tyAdi vizeSaNatrayaM prAgvat, narasiMhaH sUratvAt, narapati: svAmitvAt, narendraH paramaizvaryayogAt, naravRSabhaH svIkRtakRtyabhara nirvAhakatvAt, 'marudrAjavRSabhakalpo' maruto devA vyanta| rAdayasteSAM rAjAnaH sannihitAdaya indrAsteSAM madhye vRSabhA - mukhyAH saudharmendrAdayastatkalpaH- tatsadRza ityarthaH, abhya dhikarAjate jolakSmyA dIpyamAna iti spaSTaM, prazastairmaGgala zataiH - maGgalasUcakavacanaiH kRtvA stUyamAno vandibhiriti zeSaH, 'jayasaddakathAloe' iti prAgvat, hastiskandhavaraM gataH prAptaH, kena sahetyAha- 'sakoraNTamAlyadAnA chatreNa priyamANena saha, ko'rthaH ? -yadA nRpo hastiskandhagato bhavati tadA chatramapi hastiskandhagatameva priyate, anyathA chatradharaNasyAsaGgatatvAt evaM zvetavara cAmarairuDUyamAnaiH - vIjyamAnaiH saha iti, tena gayabaI NaravaI durUDhe iti pUrvasUtreNa | sahAsya bhedaH, adhikArthaprastAvanArthakatvAdasya yakSANAM devavizeSANAM sahasrAbhyAM saMparivRtaH, cakravarttizarIrasya vyanta|radevasahasradvayAdhiSThitatvAt, 'besamaNe caiva dhaNavaI'ti vaizramaNa iva dhanapatiH amarapateH sannibhayA yA prathitakItirgaGgAyA mahAnayA dAkSiNAtyakule ubhayatra NaMzabdo prAgvat athavA saptamyarthe tRtIyA grAmAkarAdInAM - prAkprathamArakavarNane yugmivarNanAdhikAre uktasvarUpANAM sahasraimeNDitAM tadAnIM vAsa bahulatvAdbharatabhUmeH stimitamedinIkAM prastu For Free Cry ~ 395~ 2vakSaskAre sacakrasya mAgadhatIthaMgamanaM sU. 44 / / 196 / / Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [44] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka eseseseseam [44] tanRpasya prajApriyatvAt stimitA-nirbhayatvena sthirA medinI-medinyAzritajano yasyAM sA tathA tAM, bahuvrIhilakSaNaH kapratyayaH, atra medinIzabdena 'tAtsthyAttadvyapadeza' iti nyAyAttabhivAsI jano lakSyate, evaMvidhAM vasudhAM abhijayana 2-tatratyAdhipavazIkaraNena svavaze kurvan 2 ityarthaH, agryANi varANi-atyantamutkRSTAni rakSAni-tattajAtipradhAna18 vastUni AjJAvazaMvadIkRtatattaddezAdhipAdiprAbhRtIkRtAni pratIcchan 2-gRNhana 2 taddivyaM cakrarakSamanugacchan , cakrarakSa gatyaGkitamArgeNa calamityarthaH,yojanaM-catuHkozAtmakaM tadantaritAbhirvasatibhirvizrAmairvasanara,ayamarthaH-ekasmAdvizrAmA-19 yojanaM gatvA paraM vizrAmamupAdatte iti, yatraiva mAgadhatIrtha tatraivopAgacchati, tatropAgataH san kiM cakAretyAha-uvAgacchittA ityAdi,upAgatya ca mAgadhatIrthasya dUraM ca-viprakRSTaM sAmanta ca-AsanaM dUrasAmantaM tato'nyatra, nAtidUre nAtyA-1 sanna ityAzayaH, dvAdazayojanAyAmaM navayojanavistIrNa varanagarasadRzaM vijayayuktaHskandhAvAra:-sainyaM tasya niveza-sthApanA 13 karoti, kRtvA ca varddhakirasaM-sUtradhAramukhyaM zabdayati,zabdayitvA ca evamavAdIditi, kimavAdIdityAha-'khippAmeya'tti kSiprameva bho devAnupriya ! mama kRte AvAsa pauSadhazAlAM ca, tatra pauSadhaM-parvadinAnuSTheyaM tapa upavAsAdiH tadartha zAlAgRhavizeSaH tAM kuru, kRtvA mama etAmAjJaptiko pratyarpayeti / 'tae Na'mityAdi, spaSTa,navaraM 'Avasaha' AvAsamiti, atha18 bharataH kiM cake ityAha-'tae NamityAdi,tataH sa bharatorAjA AbhiSekyAn hastirakSAt pratyavarohati, pratyavaruhya ca 1 yatraiva pauSadhazAlA tatraivopAgacchati upAgatya ca pauSadhazAlAmanupravizati, anupavizya ca pauSadhazAlAM pramArjayati,pramAl 181 dIpa seventiceaestseesesese anukrama [61] ~396~ Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [44] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [44] dIpa zrIjamyU- cadarbhasaMstArakaM saMstRNAti,saMstIrya ca darbhasaMstArakaM durUhati-Arohati,Aruhya ca mAgadhatIrthakumAranAmno devasya sAdha- 3vakSaskAre nAyeti zeSaH, athavA caturya SaSThI, tena mAgadhatIrthakumArAya devAya, aSTamabhaktaM samayaparibhASayopavAsatrayamucyate, nticandrI-18 | yadvA aSTamabhaktamiti sAnvayaM nAma, tacaiva-ekaikasmin dine dvivArabhojanaucityena dinatrayasya SaNNAM bhaktAnAmutta-18 rapAraNakadinayorekaikasya bhaktasya ca tyAgenASTama bhaktaM tyAjyaM yatra tathA, pragRhNAti, anenAhArapauSadhamuktaM, pragRhya ca pauSadha-|| // 197 // zAlAyAM 'pauSadhikaH' pauSadhavAn , pauSadhaM nAmehAbhimatadevatAsAdhanArthakavratavizeSo'bhigraha itiyAvat, natvekAdaza[vratarUpastadvataH sAMsArikakAryacintanAnaucityAt , nanvevamekAdazapratikocitAni tadvatto brahmacaryAdyanuSThAnAni sUtre kthmu-1|| pAttAni ?, ucyate. aihikArthasiddhirapi saMvarAnuSThAnapUrvikaiva bhavatItyupAyopeyabhAvadarzanArtha, abhayakumAramannizrIvi-18 18 | jayarAjadhammillAdInAmiva, ata eva paramajAgarUkapuNyaprakRtikAH saMkalpamAtreNa sisAdhayipitasurasAdhanasiddhinizcayaM / 19 jAnAnA jinacakriNo'tisAtodayinaH kaSTAnuSTAne'STamAdau nopatiSThante, kintu mAgadhatIrthAdhipAdiH suraH prabhuNA hadi || 18| cintitaH san gRhItamAbhRtakaH sahasaiva sevArthamabhyupaiti, yadAhuH zrIhemacandrasUripAdAH zrIzAntinAthacaritre-"tato 181 IS mAgadhatIrthAbhimukhaM siMhAsanottame / jigISurapyanAbaddhavikAro nyapadat prabhuH // 1 // tato dvAdazayojanyAM, tasthuSo mAga-181 | dhezituH / siMhAsanaM tadA sadyaH, khaJjapAdamivAcalat // 2 // " ityAdi, yattu zrAmaNye jagadguravo durviSahapariSahAdIna,181 18| sahante tatkarmakSayArthamiti, anenaiva sAdhamryeNa pauSadhazabdapravRttirapi, yathA cAsya pauSadhanatena sAdharmya tathA cAha anukrama [61] Jimileoanition ~397~ Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [44] dIpa anukrama [61] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [3], mUlaM [44] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH brahmacArI - maithunaparityAgI, anena brahmacaryapauSadhamuktaM, unmuktamaNisuvarNa:- tyaktamaNisvarNamayAbharaNaH, vyapagatAni mAlAvarNakavilepanAni yasmAt sa tathA, varNakaM candanaM, anena padadvayena zarIrasatkArapauSadhamuktaM, nikSiptaM hastato vimuktaM | zastraM-dhurikAdi musalaM ca yena sa tathA aneneSTadevatAcintanarUpamekaM vyApAraM muktvA'paravyApAratyAgarUpaM pauSadhamuktaM, darbhasaMstAropagata iti vyaktaM, ekaH AntaravyaktarAgAdisahAyaviyogAt advitIyastathAvidhapadAtyAdisahAyavirahAt, aSTamabhaktaM pratijAgrat 2- pAlayan 2 viharati Aste iti / 'tae Na' mityAdi, tataH sa bharato rAjA'STamabhake pariNamati- pUryamANe, paripUrNaprAye, ityarthaH, atra vartamAna nirdezaH AsannAtItatvAt 'satsAmIpye' (zrIsiddha0 a. 5 pA. 4 sU. 1) ityanena, pauSadhazAlAtaH pratiniSkrAmati, pratiniSkramya ca yatraiva bAhyopasthAnazAlA tatraivopAgacchati, upAgatya ca kauTumbikapuruSAn zabdayati, zabdayitvA caivamavAdIt kSiprameva bho devAnupriyA ! hayagajarathaprabarayodhakalitAM caturaGginIM senAM sannAhayata, catasro ghaNTAzchatrikaikadizi tatsadbhAvAt avalambitA yatra sa tathA taM cakAraH samuccaye, sa cAzvarathamityatra yojanIyaH, azvavahanIyo ratho'zvaratho niyuktobhayapArzvaturaGgamo ratha ityarthaH, anenAsya sAMgrAmikarathatvamAha, taM pratikalpayata sajjIkuruta itikRtvA kathayitvA AdizyetyarthaH, majjanagRhamanupravizatIti, 'aNupavisittA' ityAdi, anupravizya ca majjanagRhaM samuktAjAlAkulAbhirAme ityAdi, tathaiva prAguktAsthAnAdhikAragaMmavadityarthaH, yAvad dhavalamahAmeghanirgato yAvanmajjanagRhAtpratiniSkrAmati, pratiniSkramya ca hayagajarathapravaravAhana yAvatpa Fur Pate&P Cy ~ 398~ Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [44] dIpa anukrama [61] zrIjampUdvIpazAnticandrI yA vRttiH // 198 // "jambUdvIpa-prajJapti" Jan Elem - vakSaskAra [3], mUlaM [44 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [18] upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) dAt 'bhaDacaDagara pahagarasaMkula'tti grAhyaM, 'seNAe (I) pahiakittI' ityAdi prAgvat, atra niSThitapauSadhasya sato mAgadhatIrthamabhiyiyAsorbharatasya yat snAnaM taduttarakAlabhAvibalikarmAdyarthaM yadAha zrIhemacandrasUripAdAH AdinAthacaritre"rAjA sarvArthaniSNAtastato baThividhiM vyadhAt / yathAvidhi vidhijJA hi, vismaranti vidhiM na hi // 1 // " iti, atra ca sUtre'nuktamapi balikarma "vyAkhyAto vizeSapratipattiriti nyAyena grAhyamiti // atha kRtasnAnAdi vidhirbharato yaccakre tadAha taNaM se bhara rAyA cAraghaMTaM AsarahaM durUDhe samANe hayagavarahapavarajohakaliAe saddhiM saMparivuDe mahayAbhaGacaGagarapahagaravaMdaparikkhitte cakkarayaNadesiamagge aNegarAyavarasahassA Ayamagge mahayA ukisIhaNAyacolakalakalaraveNaM pakkhubhiamahAsamuddaravabhUpi karemANe 2 purasthimadisAbhimudde mAgahatittheNaM lavaNasamudaM ogAhai jAva se rahabarasta kupparA ullA, tae NaM se bharahe rAyA turage niminhaI 2 tA rahaM Thavei 2 tA dhaNuM parAmusadda, tara NaM taM airuggayabAlacandadadhaNusaMkAsaM varamahi sadaaida piaraghaNasiMgara asAraM uragavarapavaragava upavaraparahu abhamara kuNI liNitaghojapaTTe NiuNovia misi misitamaNirayaNaghaMTiAjAlaparikhitaM afstaruNa kiraNatavaNijjabaddhaciMdhaM daddaramalayagirisiha kesaracAmaravAlacaMda ciMdhaM kAlahariarattapI asukiDavaTuhAruNisaMpiINaddhajIvaM jIviaMtakaraNaM calajIvaM ghaNUM gahiUNa se NaravaI usuM ca varabairakoDiaM vairasAratoMDaM kaMcaNamaNikaNagarayaNadhoi sukapuMkhaM aNegamaNirayaNa vividhasuviraiyanAma ciMdhaM baisAhaM ThAUNa ThANaM AyatakaNNAyataM ca kAUNa usumudAraM imAI vayaNAI tattha bhANia Futriglee y ~ 399~ 3 vakSaskAre mAgadhavIkumArasAdhanaM sU. 45 // 198 // Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], ---------- --------- mUlaM [45] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [45] gAthA: se paravaI-havi sujaMtu bhavaMto vAhirao khalu sarassa je devA / jAgAmurA suvaNNA tesiM khu Namo paNivayAni // 1 // haMdi surNatu bhavaMto ambhitarao sarassa je devA / NAgAmurA suvaSNA so me te visayavAsI // 2 // itika umuM Nisirahatti-'parigaraNigariamalo vAuDuasobhamANakosejjo / citteNa sobhae dhaNuvareNa iMdoSa paJcakkhaM // 3 // taM caMcalAyamANaM paMcamicaMdovamaM mahAcArya / chanai vAme hatthe NaravaiNoM tami vijami // 4 // tae NaM se sare bharaheNaM raNNA Nisahe samANe khippAmeva duvAlasa joaNAI gaMtA mAgahatitthAdhipatissa devassa bhavarNasi nivaie, tae se mAgahatitthAhibaI deve bhavarNasi sara Nivai pAsaha tA Asukatte ruDhe caMTiphie kRSie misimisemANe tivalija miDi piDAle sAhaha 2tA evaM vayAsI-kesa NaM bho esa apatthiApatthae duraMtaphtalakSaNe hINapuNNacArase hirisiriparivajie jeNaM mama imAe eANurUvAra divAe devizIe divAe devajuIe diveNaM divANubhAveNaM lAe pattAe abhisamaNNAgayAe urSi appumsae bhavarNasi saraM NisiraittiphaTTa sIhAsaNAo ambhuDheza 2 tA jeNeca se NAmAhayaMke sare teNeva uvAgacchada 2 cA taM NAmAhayakaM saraM gehai NAmaka aNuppavAe NAmaka aNuSpavAemANassa ema eArUve abbhatthie ciMtie pasthie maNogae saMkappe samuppajityA-uppaNNe khalu bho! jaMbuDIve dIve bharahe pAse bharahe NAmaM rAyA cAuraMtacakavaTTI ta jIame tIapacuppaNNamaNAgayANaM' mAgahatitthakumArANa devANaM gaNamuvasthANIaM karettae, taM gacchAmi gaM ahaMpi bharahassa raNNo uvatthANI karemittikaTTha evaM saMpehei saMpehettA hAraM mauDa kuMDalANi ma kaDagANi atuDiANi a vatthANi bAbharaNANi a sara ca NAmAhayaMka mAgahatitthodagaM ca geNDai giNihattA tAe ukivAe turiAe pacalAe jayaNAe sIhAe sigyAe ubuAe diyAe devagaIe vIIvayamANe 2 jeNeva bharahe rAyA teNeva uvAgacchada 2 tA aMtAlikkhapaTivaNNe sasiMkhiNIAI dIpa anukrama [62-67] 090090899003 ~400~ Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) (18) vakSaskAra [3], ----------- ...............---------- mUlaM [45] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata zrIjambUdvIpazA-18 sUtrAMka nticandrI [45] 3vakSaskAre mAgapatIthaikumArasAdhanaM m. 45 yA vRti||199|| gAthA: paMcavaNNAI vatthAI pavara parihie karayalapariNahilaM dasaNahaM sira jAva aMjali kaTu bharahaM rAyaM jaeNaM vijaeNaM baddhAvei 2 cA evaM vayAsI abhijie NaM devANuppiehiM kevalakappe bharahe vAMse puracchimeNaM mAgaha titthamerAe taM ahaNNaM devANuppiANaM visavAsI ahaNaM devANapiANaM ANatIkiMkare ahaNaM devANuppiANaM purakchimile aMlabAle taM pavilchaMtu NaM devANuppiA ! mamaM imeArUvaM pIidANaMtikaTTha. hAra mADaM kuMDalANi a kaDagANi a jAba mAgahatitthodagaM ca uvaNei, tae NaM se bharahe rAyA mAgahatitthakumArassa devassa imeyArUvaM pIidANaM paDicchai 2 tA mAgaha tityakumAraM devaM sakArei sammANei 2 cA paDivisajei, tae NaM se bharahe rAyA raha parAvatei 2 tA mAgahatittheNaM lavaNasamudAo pacuttarai 2 tA jeNeva vijayakhaMdhAvAraNivese jeNeva bAhiriA ubaTThANasAlA teNeva uvAgacchai 2ttA turae NigiNhai 2 ttA rahaM Thavei 2 rahAo paJcokahati 2ttA jeNeva majaNaghare teNeva ubAgalchati 2 majaNadharaM aNupavisai 2 cA jAva sasiba piadasaNe garavaI majaNagharAo paDiNikkhamaha 2 tA jeNeva bhoaNamaMDave teNeva uvAgaccha2ttA bhobhaNamaMDavaMsi suhAsaNavaragae aTThamabha pArei 2 tA bhoaNamaMDavAo paDiNikkhamai 2ttA jeNeva bAhiriA uvaThThANasAlA jeNeva sIhAsaNe teNeva uvAgacchai 2 tA sIhAsaNavaragae purasthAbhimuhe NisIai 2ttA aTThArasa seNippaseNIo saddAvei 2 ttA evaM bavAsI-khippAmeva bho! devANuppiyA ussukka ukaraM jAva mAgahatityakumArassa devassa aTTAhi mahAmahimaM kareha 2 tA mama eamANatti paJcappiNaha, tae NaM tAo aTThArasa seNippaseNIo bharaheNaM raNNA evaM vuttAo samANIo haTa jAva kareMti 2 cA eamANatti paJcappiNaMti, tae NaM se dive cakkarayaNe vairAmayatuMbe lohiakkhAmayArae jaMbUNavaNemIe NANAmaNiburappathAlaparigae maNimuttAjAlabhUsie saNaMdighose sakhikhiNIe divye taruNaravimaMDalaNibhe NANa e00000000000saeroeaeasee dIpa anukrama [62-67 AUGUSUA000000 | // 199 // Jintlemniti ~ 401~ Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], ----------- --------- mUlaM [45] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [45] maNirayaNaghaMTiAjAlaparikkhise sabouasurabhikamamabAsattamalladAme aMtalikkhapativaNe jakkhasahassasaMparibuDhe vivataTiasaisaNiNAdeNaM pUrete ceva aMbaratalaM NAmeNa ya mudasaNe Naravaissa paDhame cakkarayaNe mAgahatitthakumArasta devassa aTThAhiAe mahAmahimAe NivattAe samANIe AudharasAlAo paDiNikkhamai 2 tA dAhiNapaJcatthimaM disi varadAmatisthAbhimudde payAe yAvi hotthA (sUtraM 45) 'tae Na'mityAdi, tataH sa bharato rAjA caturSaNTamazvarathamArUDhaH san hayagajarathamavarayodhakalitayA, arthAt senayA 8 18 iti gamyaM, sArddha saMparivRto 'mahayA' iti mahAbhaTAnAM caDagaratti-vistAravantaH pahagaratti' samUhAsteSAM yadvRnda-18 18 samUho vistAravatsamUha ityarthaH, tena parikSipta:-parikaritaH cakraratnAdezitamArgaH, anekeSAM rAjavarANAM-Abaddha| mukuTarAjJAM sahasrairanuyAta:-anugato mArga:-pRSThaM yasya sa tathA, mahatA-tAratareNa utkRSTi:-AnandadhvaniH siMhanAdaH pratItaH bolo-varNavyakirahito dhvaniH kalakalava-taditaro dhvanistallakSaNo yo ravastena prakSubhito-mahAvAyuvazAdu| kallolo yo mahAsamudrastasya ravaM 'bhUra prAtAviti sautro dhAturiti vacanAd bhUta-prAptamiva digmaNDalamiti gamyate kurvannapi cazabdo'tra ivAdezo jJAtavyaH, pUrvadigabhimukho mAgadhanAnnA tIrthena-ghaTena lavaNasamudramavagAhate-pravizati, | kiyadavagAhate ityAha-yAvat se tasya rathavarasya kUrparAviva kUrparau kUparAkAratvAt piJjanake iti prasiddhI rathAvayavauM Ardo syAtAM, ata eva sUtrabalAdanyatra etadAsannabhUto rathacakranAbhirUpo'vayavo vivakSyate, yadAha-rathAGganAbhidayasa, gatvA jalanirjalam / rathastasthau rthaamsthsaarthiskhlitiiyaiH||1||" iti, 'tae NamityAdi, tataH sa bharato 390920000Rssagas gAthA: dIpa anukrama [62-67 ~ 402~ Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], --------- ------..------------ mUlaM [45] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [45] bekumAra gAthA: rAjA turagAna nigRhNAti, atra turagAviti dvivacanena hayaddhike vyAkhyAyamAne sUtrArthasiddhau satyAmapi baradAmasUtre || 3vakSaskAre hayacatuSTayasya vakSyamANatvAt bahuvacanena vyAkhyA, nigRhya ca rathaM sthApayati, sthApayitvA ca dhanuH parAmRzati-spR- mAgapatInticandrI- zati, atha yAdRzaM parAmamarza tAdRzaM dhanurvarNayannAha-'tae NamityAdi, tato-dhanuHparAmarzAnantaraM sa narapatirimAyA vRttiH ni-vakSyamANAni vacanAni 'bhANI'tti abhANIditi sambandhaH, kiM kRtvetyAha-dhanurgrahItvA, kiMlakSaNamityAha-- // 20 // tat-prasiddha acirogato yo bAlacandraH-zuklapakSadvitIyAcandrastena yatta uttarasUtre paMcamicaMdovamamiti tdaaropitgunn|| sthAtivakratAjJApanArthamiti, indradhanuSA ca vakratayA sannikAza-sadRzaM yattattathA, dRptaH-darpito dvayoH samAnArthayorati zayavAcakatvena saJjAtadAtizayo yo caramahiSaH-pradhAnaseribho vizeSaNaparanipAtaH prAkRtatvAt tasya dRDhAni-nibiDa-18 | pudgalaniSpannAni ata eva dhanAni-nicchidrANi yAni zRGgAmANi te racitaM sAraM ca yattattathA, uragabaro-bhujagavaraH pravaragavalaM-varamahiSazRGga pravaraparabhRto-varakokilo bhramarakulaM-madhukaranikaro nIlI-gulikA etAnIva snigdhaM-kAla-18 / kAntimat dhmAtamiSa dhmAtaM ca-tejasA jvaladdhautamiva dhautaM ca-nirmalaM pRSTha-pRSThabhAgo yasya tattathA, nipuNena zilpi nA opitAnAM-ujyAlitAnAM 'misimisita'tti dedIpyamAnAnAM maNiratnaghaNTikAnAM yajjAlaM tena parikSipta-veSTitaM // 20 // yattattathA taDidiva-vidyudiva taruNA:-pratyayAH kiraNA yasya tattathA, evaMvidhasya tapanIyasya sambandhIni baddhAni || cihAni-lAnchanAni yatra tattathA, dardaramalayAbhidhau dhau girI tayoryAni zikharANi tatsambandhino ye kesarA:-siMhaska-18 dIpa anukrama [62-67 ~ 403~ Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], --------- --------- mUlaM [45] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [45] gAthA: dhakezAH cAmarAlA:-yamarapurachakezAH, eSAM cokkagiridayasakAnAmatisundaratvenopAdAnaM, arddhacandrAzca-khaNDavamdrapratibimbAni citrarUpANi etAdRzAni cinhAni yatra tatsathA, yasya dhanupi siMhakesarAH badhyante sa mahAn zUra iti zauryAtizayasyApanArtha, camaravAlavandhanaM arddhacandraprativimvarUpaM pa zobhAtizayArthamiti, kAlAvivarNA yAH mahAruNi'tti snAyavaH zarIrAntarvardhAstAbhiH sampinaddhA-baDA jIvA-pratyaJcA yasya tattathA, jIvitAntakaraNaM zatrUNA-8 miti gamya, Izadhanurmukto pANo'vazya ripujayItyarthaH, calajIvamiti vizeSaNaM tvetavarNakavRttau SaSTAne zrImabhayadeva18 sUribhirna vyAkhyAtamiti na vyAkhyAyate, yadi ca bhUyassu jambUdvIpaprajJaptisUtrAdarzeSu dRzyamAnatvAd vyAkhyAtaM vilo kyate tadA rakArakaraNakSaNe palA-caJcalA jIvA yasya tattathA, punaH kiMkRtvetyAha-'usuMca'ttieM ca gRhItyA, tameva | vizinaSTi-paraSajamagyau kovyA-ubhayapAntau yasya sa tathA, bahuvrIhilakSaNaH kapratyayaH, paravajayat sAraM-abhedyatve-18 nAbhaGguraM tuNDa-muskhavibhAgo bhAlIrUpo yasya sa tathA taM, kAzcanabaddhA maNayaH-candrakAntAcA kanakabaddhAni rasAnikarketanAdIni pradezavizepe yasya sa dhauta iva dhauto nirmalatvAt iSTo-dhAnuSkANAmabhimataH sukRto-nipuNazilpinA nirmitaH puMkha:-pRSThabhAgo yasya sa tathA taM, anekarmaNirabairvividha-nAnAprakAraM suviracitaM nAmacinha-nijanAmavarNapatirUpaM yatra sa tathA taM, punarapi kiM kRtvetyAha-vaizAkha-vaizAsanAmaka sthAna-pAdanyAsavizeSarUpaM sthitvA-kRtvA, vaizAkhasthAnakaM caivaM-'pAdau savistarI kAyauM, samahastapramANataH / vaizAkhasthAnake vatsa!, kUTalakSyasya vedhane // 1 // iti, dIpa anukrama [62-67 ~404 ~ Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], --------- ...............---------- mUlaM [45] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [45] gAthA: zrIjambU-IS bhUyo'pi kiM kRtvetyAha-ighumudAraM-udbhaTa AyataM-prayatnavad yathA bhavatyevaM karNa yAvadAyataM-AkRSTa kRtvA imAni | 3vakSaskAre dvIpazA-1 vacanAnyabhANIditi, anvayayojanaM tu pUrvameva kRtaM, kAni tAni vacanAnItyAha-haMdi iti satye, tena yathAzayaM vadAmI-18 mAgadhatInticandrI thekumAratyarthaH, athavA haMdIti sambodhane, zRNvantu bhavantaH, zarasya-matprayuktasya bahistAt tvagbhAge ye devA adhiSThAyakAyA vRttiH sAdhana ma. | stvagdAAdikAriNaste ityarthaH, khalu vAkyAlaGkAre, te ke ityAha-nAgA asurAH suparNA-garuDakumArAHtebhyaH khuH-ni-10 // 20 // zcaye namo'stu vibhaktipariNAmAt tAn praNipatAmi-namaskaromi, nama ityanena gatArthatve'pi praNipatAmIti punarva-18 canaM bhaktyatizayakhyApanArtha, anena zaraprayogAya sAhAyyakartRNAM bahirbhAgavAsinAM devAnAM sambodhanamuktaM, athAbhya-1 ntarabhAgavartidevAnAM sambodhanAyAha-handIti prAgvat, navaraM abhyantarato garbhabhAge zarasya ye'dhiSThAyakAstahAnAdikAriNa ityarthaH, te'tra sambodhyA ityarthaH, sarve te devA mama viSayavAsino-mama dezavAsina ityarthaH, sUtre caikavacanaM 1 prAkRtatvAt , idaM ca vacanaM sarve ete devA madAjJAvazaMvadatvena madiSTasya zaraprayogasya sAhAyakaM kariSyantItyAzayeneti, yathA'trAdicaritrAdau zarasya puMkhamukharUpaM devAdhiSThAtavyaM sthAnadvayamadhikamuktamasti tattayoH zare prAdhAnyakhyApanArtha, 8|| nanu yadyete devA AjJAvarzavadAstahiM namaskAryatvamanupapanna, ucyate, kSatriyANAM zastrasya namaskAryatve vyavahAradarzanAt // // 201 // 18|cakraralasyeva, tena tadadhiSThAtUNAmapi svAbhimatakRtyasAdhakatvena namaskAryatvaM nAnupapanna miti, itikRtvA-nivedya i 18 nisRjati-muzcati / atha bharatasyaitatprastAvavarNanAya padyadvayamAha-'parigara'tti parikaraNa-mallakacchabandhena yuddhocita seaeseedeocacaceaeeseakce dIpa anukrama [62-67 homRI ~ 405~ Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], --------- --...................--- mUla [45] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [45] gAthA: vastrabandhavizeSeNetyarthaH, nigaDitaM-subaddhaM madhyaM yasya sa tathA, vAtena-prastAvAt samudravAtenodbhUta-utkSiptaM zobhamAna | kauzeya-vaskhavizeSo yasya sa tathA, citreNa dhanurvareNa zobhate sa bharata itydhyaahaar|, indra iva pratyakSa-sAkSAttatprAgukta-10 svarUpaM mahAcApaM caJcalAyamAna-saudAminIyamAnaM kAntijhAtkAreNetyarthaH, AropitaguNatvena paJcamIcandroparma 'chajaitti || rAjate 'rAjeragghachajjasaharIharahA iti ( zrIsiddha08-4-100) prAkRtasUtreNa rUpasiddhiH, vAmahaste narapateriti, tasmin |vijaye-mAgadhatIrthezasAdhane iti / 'tae 'ityAdi, tataH sa zaro bharatena rAjJA nisRSTaH san kSiprameva dvAdaza yoja18|nAni garavA mAgadhatIrthAdhipaterdevasya bhavane nipatitaH, tataH kiM vRttamityAha-tae Na'mityAdi, tataH sa mAgadhapati | devo bhavane arthAt svakIye zaraM nipatitaM pazyati dRSTvA ca Azu-zIghraM ruptaH-kodhodayAdvimUDhaH, 'rupa lupa ca vimohane' 18|| iti vacanAt , sphuritakopaliGgo vA, ruSTa:-uditakodhaH cANDikyitaH-sajjAtacANDikyaH, prakaTitaraudrarUpa ityarthaH, 18 kupitaH-pravRddhakopodayaH, 'misimisemANe ti krodhAgninA dIpyamAna ica, ekAthikA vaite zabdAH kopaprakarSapratipAda-18 nArthamuktAH, trivalikA-timro palayA-prakopotthalalATarekhArUpA yasyAM sA tathA rtA bhRkurTi-kopavikRtabhUrUpAM saMha-18 |rati-nivezayati, saMhRtya ca evamavAdI, kimavAdIdityAha-kesa NamityAdi, kesatti-kaH ajJAtakulazIlasahaja-181 || tvAdanirdiSTanAmakaH sakAraH prAkRtazailIbhavaH 'maNasA vayasA kAyasA' ityAdivat Namiti prAgvat bho iti sambo-18 rAdhane devAnAM eSaH-bANaprayokA aprArthita-kenApyamanorathagocarIkRtaM prastAvAt maraNaM tasya prArthako-abhilASI, aya-18 dIpa anukrama [62-67 ~406~ Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], --------- ---.............-------- mUlaM [45] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka mAgadhavI [45] gAthA: zrIjamyU- // marthaH yo mayA saha yuyutsuH sa mumUrpareveti, durantAni-duSTAvasAnAni prAntAni-tucchAni lakSaNAni yasya sa sathA, hInAyAM // 3vakSaskAre | puNyacaturdazyA jAto hInapuNyacAturdazaH, tatra caturdazI kila tithirjanmAzritA puNyA pavitrA zubhA itiyAvat bhavati, 181 sA ca parNA'tyamtabhAgyavato janmani bhavati ata AkrozatA ityamukta, kacit 'bhinnapuNNacAudase'tti, tatra bhinA-18 kumArayA vRciH | paratithisaGgamena bhedaM prAptA yA puNyacaturdazI tasyAM jAta iti, hiyA-ujjayA zriyA-zobhayA ca parivarjitaH yo Namiti / // 202 // pUrvavat mama asyAH-pratyakSAnubhUyamAnAyAH etadrUpAyAH etadeva na samayAntare bhaGgaratvAdirUpAntarabhAk rUpaM-svarUpaM yasyAH sA tathA takhyA divyAyA:-svargasambhavA yAHpradhAnAyA thA devAnAmRddhiH-zrIbhavanaranAdisampat tasyAH, evaM satra,187 18|navaraM putiH-dIptiH zarIrAbharaNAdisampat tasyAH yutirvA-iSTaparivArAdisaMyogalakSaNA tasyAH divyena-pradhAnena devAnu bhAvena-bhAgyamahinA'thavA divyena-devasambandhinA'nubhAvena-acintyavaikriyAdikaraNamahinA saha 'pitA putreNa sahA-8 gata' ityAdivat,labdhAyA-janmAntarArjitAyAH prAptAyA-idAnImupasthitAyAH abhisamanvAgatAyA:-bhogyatAM gatAyAH upari AtmanA utsuko-manasotkaNThulA parasampazyabhilASI padavyatyayAvutsukAtmA vA bhavane nisRjati, itikRtvA / siMhAsanAdanyuttiSyatIti / utthAnAnantaraM yatkarttavyaM sadAha-jeNeva se NA ityAdi, yatraiSa sa nAmarUpo'hataH-akhaNDi- 202 // akkA-cinhaM yatra sa tathA mAmAGka isyarthaH, evaMvidhaH zaratatraivopAgacchati, taM nAmAitAI zaraM gRhNAti nAmaka anupravAdhayati-varNAnupUrvIkrameNa paThati, nAmakamanupravAcayato'yaM-yakSyamANa etadUpo-vazyamANasvarUpaH Atmanyadhi rA / dIpa anukrama [62-67 ~407~ Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) zl + tthllaa yy Shou [62-67] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [3], mUlaM [45] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita ...... AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH | adhyAtma tatra bhava AdhyAtmikaH AtmaviSaya ityarthaH, saGkalpazca dvidhA dhyAnAtmakaH cintAtmakazca tatra AdyaH sthirAdhyavasAyalakSaNastathAvidhadRDhasaMhananAdiguNopetAnAM dvitIyazcalAdhyavasAyalakSaNastaditareSAmiti, tayormadhye'yaM cintitaH| cintArUpazceta so'navasthitatvAt sa cAnabhilASAtmako'pi syAdityata Aha- prArthitaH - prArthanAviSayaH, ayaM mama | manorathaH phalegrahirbhUyAdityabhilASAtmaka ityarthaH, manogato-manasyeva yo gato na bahirvacanena prakAzita iti, saGkalpaH | samudapadyata, tamevAha-utpannaH khaluH - nizcaye bho ityAmantraNe vicArAbhimukhyakaraNAya svAtmana eva teneha mAgadhakumAreti yojyaM, jambUdvIpe dvIpe bharate varSe bharato nAma rAjA cAturantacakravarttI tat tasmAjjItametat atItapratyutpannAnAgatAnAM 'mAgadhatIrthakumArANA' miti mAgadhatIrthasyAdhipatiH kumAro mAgadhatIrthakumAraH madhyapadalopena samAsaH, | kumArapadavAcyatvaM cAsya nAgakumArajAtIyatvAt tannAmakAnAM devAnAM rAjJAM naradevAnAM upasthAnikaM--prAbhRtaM kartu | sad gacchAmi Namiti prAgvat ahamapi bharatasya rAjJa upasthAnikaM karomi, itikRtvA - iti manasikRtya evaM vakSya| mANaM nijarddhisAraM saMprekSate-paryAlocayati, tataH kiM karotItyAha - 'saMpehettA' ityAdi samprekSya ca hArAdIni pratItAni | cakAraH sarvatra samuccaye zaraM ca bharatasya pratyarpaNAya nAmAhataM nAmAhatAGkamiti nirdeze karttavye lAghavArthamitthamupanyAsaH yadvA nAma AhataM lakSaNayA likhitaM yatra sa tathA taM mAgadhatIrthodakaM ca rAjyAbhiSekopayogi etAni gRhAvIti sambandhaH, tadanantaraM kiM vidadhe ityAha- 'giNDittA tAeM ukiTTAe' ityAdi, gRhItvA ca tayA divyayA deva Fur Fraternae Cy ~ 408~ Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) lb , tullaa yy [62-67] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [3], mUlaM [45] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAnticandrI - yA vRtiH // 203 // gatyA gatyAlApakavyAkhyA prAgvat navaraM siMhayA - siMhagatisamAnayA atimahatA balenArabdhatvAt yacca pUrva RSabha| deva nirvANakalyANAdhikAre gatyAlApakakathanaM yAvatpadena atra ca tatkathanaM vistareNa tadvicitratvAt sUtrakArapravRtteriti mantavyaM yatraiva bharato rAjA tatraivopAgacchati upAgatya cAntarikSapratipanno nabhogato devAnAmabhUmicAritvAt sakiMkiNIkAni-kSudraghaNTikAbhiH saha gatAni paJcavarNAni ca vastrANi pravaraM vidhipUrvakaM yathA syAt tathA parihitaH| parihitavAn, yathA paJcavarNAni vastrANi parihitavAn tathA kiMkiNIrapItyarthaH, kimuktaM bhavati ?- kiMkiNIgrahaNena tasya | naTAdiyogyaveSadhAritvadarzanena bhRzaM tasya bharate bhaktiH prakaTitA, athavA kiMkiNIsamutthazabdena sarvajanasamakSaM sevako'smi na tu channamiti jJApanArthaM tatsahita upAgataH, athavA sakiMkiNIkAni - baddhakiMkiNIkAni tadbandhazca zobhAtizayArtha, karatalaparigRhItaM dazanakhaM zirasAvartta mastake'JjaliM kRtvA bharataM rAjAnaM jayena vijayena varddhayati, varddhayitvA caivamavAdIt, atra prAgvad vyAkhyAnamiti / kimavAdIdityAha - 'abhijie NamityAdi, abhijitaM AjJAvazaM vadIkRtaM devAnupriyaiH- vandyapAdaiH kevalakalpaM - sampUrNatvAt kevalajJAnasadRzaM bharataM varSa bharatakSetraM pUrvasyAM mAgadhatIrthamaryAdayA- mAgadhatIrthaM yAvat, tadahaM devAnupriyANAM viSayavAsI dezavAsI ata evAhaM devAnupriyANAmAjJatikiGkaraHAjJAkArI sevakaH, ahaM devAnupriyANAM paurastyaH- pUrvadikasambandhI antaM tvadAdezyadezasambandhinaM pAlayati-rakSayati upadravAdibhya ityantapAlaH pUrvadigdezalokAnAM devAdikRtasamastopadravanivAraka ityarthaH, 'ahaNaNaM devANuppiANaM' Fur Free & Use Cy ~ 409~ | zvakSaskAre mAgadhatIkumArasAdhanaM sU. 45 // 203 // Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], ----------- ..............--------- mUlaM [45] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: R prata sUtrAMka [45] gAthA: ityAdipadAnAM bhinnabhinnaprakAreNa yojanIyatvAdatra na paunaruktya, tatpratIcchantu-gRhantu devAnupriyA ! mama idam-agrata upanIta etadrUpaM pratyakSAnubhUyamAnasvarUpaM prItidAnaM-santoSadAna prAbhRtarUpamityarthaH, itikRtvA-vijJapya hArAdikamupanayati-prAbhRtIkarotIti, 'tae 'mityAdi, tataH sa bharato rAjA mAgadhatIrthakumAranAmno devasya idametadrUpaM prItidAnaM tatprItyutpAdanArthamalubdhatayA pratIcchati-gRhNAti, pratISya ca' mAgadhatIrthakumAraM devaM satkArayati vastrAdinA sanmAnayati taducitapratipattyA satkArya sanmAnya ca prativisarjayati-svasthAnagamanAyAnumanyate / atha taduttarakatrtavyamAha 'tae NaM se bharahe rAyA raha'mityAdi, tataH sa bharato rAjA rathaM parAvarttayati-bharatavarSAbhimukhaM karoti, parAvartya ca 18| mAgadhatIrthena lavaNasamudrAt pratyavatarati pratyavatIrya ca yatraiva vijayaskandhAvAranivezo yatraiva ca-bAhyA upasthAna-MS 18 zAlA tatraivopAgacchati upAgatya ca turagAn nigRhNAti nigRhya ca rathaM sthApayati sthApayitvA ca rathAt pratyavarohati pratyavaruhya ca yatraiva majjanagRhaM tatraivopAgacchati upAgatya ca majanagRhamanupravizati anupravizya 'jAvati yAvatkaraNAt || saMpUrNaH snAnAlApako vAcyaH 'sasiba piadasaNe iti vizeSaNaM yAvat,sa ca prAgvat ,narapatirmajjanagRhAta pratiniSkAmati pratiniSkramya ca yatraiva bhojanamaNDapastatraivopAgacchati upAgatya ca bhojanamaNDape sukhAsanavaragataH sannaSTamabhakaM pArayati pArayitvA ca bhojanamaNDapAt pratiniSkAmati pratiniSkramya ca yatraiva bAyopasthAnazAlA yatraiva ca siMhAsanaM tatraivo-18 pAgacchati upAgatya ca yAcatsiMhAsanavaragataH pUrvAbhimukho niSIdati niSadha ca aSTAdaza zreNiprazneNIH zabdayati zabda dIpa anukrama [62-67] Jistilennitinaa ~ 410~ Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], --------- ...............---------- mUlaM [45] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [45] rthakumAra zrIjamba- pitvA caivamavAdIditi, anasUkhe gAvacchagyo lipinamAdApatisa eva zyate, saMgrAhakapadAbhASAta, abhyantra tagamA- vakSaskAra dvIpazA- dAvarazyamAnatvAceti, atha kimavAdIvilyAha-khippAmeti, sarva prAgvat, yathA rAjAjJAM paurA vidadhustathA cAha mAgadhavInticandrI tae NamityAdi, nyaktaM, tato mAgadhatIrthakumAradevavijayAptAhikAmahAmahimAnantaraM cakarasaM kIdRzaM kva ca saJcacAreyA vRttiH sAdhanaM sU. tyAha-'sae 'mityAdi, tatastaddivya cakrarataM vanamayaM tumba-arakanivezasthAnaM yatra tattathA, lohitAkSararakSamayA // 20 // arakA yatra tattathA, jAmbUnada-pItasuvarNa tanmayo nemiH-dhArA yatra tattathA, nAnAmaNimayaM antaH kSurapAkAratvAt / kSuramarUpaM sthAlaM-antaHparidhirUpaM tena parigataM yattasathA, maNimukkAjAlAbhyAM bhUpita, nandiA-bhambhAmRdaGgAdidiza-18 | vidhasUryasamudAyastasya yoSastena sahagataM yattattathA, sakiGkiNIkaM-kSudraghaNTikAbhiH sahitaM, divyamiti vizeSaNasya prAgu tatve'pi prazastatAtizayakhyAnArtha punarvacanaM, taruNaravimaNDalanibhaM nAnAmaNiratnaghaNTikAjAlena parikSipta-sarvato vyAptaM, S'sabou'ityAdi vizeSaNacatuSTayaM prAgvat nAmnA ca sudarzanaM narapateH-cakriNaH prathama-pradhAnaM sarvaraleSu tasya mukhya-18 svAdvairivijaye sarvatrAmoghazaktikatvAca cakraralaM, prathamazabdasya paDhame caMdayoge' ityAdI pradhAnArthakatvena prayogadarza-13 nAnnebamasaGgatibhAra vyAkhyAnamiti, mAgadhatIrthakumArasya devasya aSTAhikAyAM mahAmahimAyAM nivRttAyAM satyAM Ayudha-18 | gRhamAlAtaH pratiniSkAmati pratinizkramya ca dakSiNapazcimAM diza-nairRtI vidizaM pratIti zeSaH, varadAmatIrthAbhimukhaM prapAta-calitaM cApyabhavat , ayaM bhAvA-zuddhapUrvAsthitakha zuddhadakSiNavarjivaradAmatIrtha bajataH AgneyyA eseaksesences gAthA: dIpa anukrama [62-67 JinElemnitiaNI ~ 411~ Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], --------- --------- mUlaM [45] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata Boerseserces sUtrAMka [45] gAthA: | vidizAgamane-pratIcIdizAgamane vakraH panthAH tenaivamukta, yacca RSabhacaritre-"dakSiNasyAM varadAmatItha prati yayau tataH / cakraM taccakravatI ca, dhAtuM prAdirivAnvagAd // 1 // " ityuktaM tanmUlajigamiSitadigvivakSaNAt, yaccAtra cakra-18 ratnasya pUrvataH dakSiNadizi gamanaM tatsRSTikrameNa digvijayasAdhanArtham / tae NaM se bharahe rAyA taM divaM cakkarayaNaM dAhiNapaJcatthimaM disiM varadAmatityAbhimuhaM payAtaM cAvi pAsaha 2 kA hazuDha0 koDhuMbiapurise sarAvei 2 tA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiA ! hayagayaraha pavara cAuraMgirNi seNNaM saNNAheha AmisekaM hatthirayaNaM parikappehattikaTu majaNagharaM aNupavisai 2 tA teNeva kameNaM jAva dhavalamahAmehaNiggae jAva sebhavaracAmarAhi uddhamANIhiM 2 mAiavaraphalayapavaraparigarakheDayavaravammakavayamADhIsahassakalie ukaDabaramauddhatirIDapaDAgajhavavejayaMticAmaracalaMtachattadhayAra kalie asikhevaNikhaggacAvaNArAyakaNayakappaNisUlalauDabhiDimAlavaNuhatoNasarapaharaNehi a kAlaNIlaruhirapIamu. phillaaNegaciMdhasayasaNNiviDhe apphoDiasIhaNAyaDelibhayahesiahasthigulagulAiaaNegarahasayasahaslaghaNaghaNetaNIhammamANasahasahieNa jamagasamagarbhamAhoraMbhakirNitakharamuhimuguMbasaMkhiaparilivaccagaparivAiNisaveNuvIpaMcimahatikacchabhirigisigiakalatAlakaMsatAlakaramANutpideNa mahatA sahasaNiNAdeNa sayalamabi jIvalogaM pUrayate balavAhaNasamudaeNaM evaM jakkhasahassaparikhuDhe vesamaNe va dhaNavaI amarapatisaNNibhAi iddhIe pahiakittI gAmAgaraNagarakheDakaccaDa taheba sesaM jAba vijayakhaMdhAvAraNivesaM karei 2 tA baddhArayaNa sadAvaha 2 ttA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiA ! mama AvasahaM posahasAlaM ca karehi, mamepramANatti pathappiNAdi (sUtra 46) dIpa anukrama [62-67]] senee Senercesere zrIjambU. 35 atra cakraratnasya digvijaya-sAdhanArthe gamanaM vaktavyatA vartate ~ 412~ Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [46] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjambUdvIpazA prata sUtrAMka [46] nticandrI dIpa anukrama 'tae NamityAdi, tataH sa bharato rAjA taddivyaM cakraralaM dakSiNapazcimA dizaM prati gharadAmatIrthAbhimukha prayAtaM ||3vakSaskAre cApi pazyati, dRSTvA ca hahatukRtti AlApakAdipadaikadezagrahaNAt sampUrNAlApako grAhyaH, sa cAyaM-'hahatukRcittamA-1 varadAmavI | die' ityAdikaH prAgukta eva, kauTumbikapuruSAn zabdayati zabdayitvA caivamavAdIt, kimavAdIdityAha-'khippA-1 yA vRttiH thesAdhana mevatti prAgvyAkhyAtArtha, atra lAghavArdhamatidezavAkyenAha-'teNeva kameNa mityAdi, tenaiva krameNa-pUrvoktasnAnAdhi ma. 46 // 205 // kArasUtraparipAvyA tAvad vAcyaM yAvad 'dhavalamahAmehaNiggae' ityAdi nigamanasUtra, tadanu yAvacchetagharacAmarairudbhUyamAnai-13 / rityantaM rAjakuJjarAdhirohaNasUtraM vAcyamiti, atha yathAbhUto bharato varadAmatIrtha prApto yathA ca tatra skandhAvArani| vezamakarottathA''ha, atra ca sUtre vAkyadvayaM, tatra cAdivAkye taheva sesamityatidezapadena sUcite granthe 'jeNeva varadAma|titthe teNeva uvAgacchaI' ityanenAnvayayojanA kAryA, sA caivam-sa bharato yatraiva varadAmatIrtha tatraivopAgacchatIti,8 dvitIyavAkye ca vijayaskandhAvAranivezaM karei ityaneneti, kiMlakSaNa ityAha-mAiyatti hastapAzitaM varaphalaka-pradhA|nakheTaka yaiste tathA pravaraH parikaraH-pragADhagAtrikAbandhaH kheTakaM ca yeSAM te tathA, phalaka dArumayaM kheTakaM ca vaMzaza-18 |lAkAdimayamiti na paunarutya, varavarmakavacamAnyA-sannAhavizeSA yeSAM te tathA, eSAM ca vizeSastakalAkuzalebhyo| || // 20 // veditavyaH, yathA varma lohakutUhalikAmayaM ityAdi, tataH padatrayakarmadhArayaH, teSAM sahasraH-vRndavRndaiH kalito yaH sa / // sathA, rAjJAM hi prayANasamaye yuddhAGgAnAM saha saJcaraNasthAvazyakatvAt , utkaTavarANi-unnatapravarANi mukuTAni pratItAni || [68] JAREitesnilin ~ 413~ Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [46] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [46] seesesesee Serenesear dIpa | kirITAni-tAnyeva zikharatrayopetAni patAkA-laghupaTarUpA dhvajA-vRhatpaTarUpA vaijayansyaH-pArthato laghupatAkikAdvaya-1 yuktAH patAkA eva, cAmarANi calamti chatrANi teSAM sambandhi yadandhakAra-chAyArUpaM tena kalitaH, atrAndhakArazabdAntasamAsapadAne ArSatvAt tRtIyaikavacanalopo draSTavyaH kalita iti ca vRdhageva tena vakSyamANAnantarasUtre kalita-| zabdo yojanIyo'nyathA tatsthacakArasya nairIkthApatto, yadvA atra samasto'pi kalitazabdazcakArakaraNavalAdeva tatrApi yojanIya iti, prastutavizeSaNasyAyaM bhAvArtha:-calatazcakriNo mukuTAdikA tatsainyasya ca chatravyatiriktA sAmagrI tathA asti yathA'dhvani manAgapi Atapakkezo nAstIti, atra bharatasainyasambaddhA chAyA bharatasya vizeSaNatvena sambayate, 1 8 sainyakRto jayaH svAminyeSeti vyavahAradarzanAda, punarbharatameva vizinaSTi-asaya:-saGgavizeSAH kSipyante sIsakagu8 TikA Abhiriti piNyo-hayanAliriti DokaprasiddhA khaDgA: sAmAnyataH pApA:-kodaNDA nArAcA:-sarvaloha bANAH kaNakA-bANavizeSAH kalpampA-pANyAlAni-pratItAni lakuTA:-prasItA mindipAlA-hastakSepyAH mahAphalA dIrghA mAyudhavizeSa pari-vaMzamayamANAsanAni kirAtajanaprAmANi tUNA:-tUNIrAH zarAH-sAmAnyato bANAH ityAdibhiH paharaNaiH, abakAreNa vizeSaNAcyA samaskho'samastoM vA kalitazabdo yojyA, tena taiH saMyukta iti, digvijayopatAnA rAjJAM zivAminAvahIni bhavantIti zApita, kadhamukkAharaNaiH kalita ityAha-kAle-' tyAdi, atra dhirajamdo rakAH tena mAnIsarakapIvazatAni nAtitaH pAvarNAni byaktitastu tadavAntarabhedAdane-18 anukrama [68] Jistenit ~ 414 ~ Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [46] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka dvIpazA [46] dIpa zrIjamyU- karUpANi yAni cihnazatAni tAni sanniviSTAni yeSu tadyathA syAttatheti kriyAvizeSaNatayA bodhyaM, ko'rthaH-rAjJAM hi ||3vakSaskAra zastrAdhyakSAstattajAtIyatattaddezIyazastrANAM nivilamba parijJAnAya zastrakozeSu uktarUpANi cihnAni nivezayanti zastreSu vadAmatI nticandrI |ca tattadvarNamayAn kezAn kurvantItyarthaH, atha tUryasAmagrIkadhanadvArA bharatameva vizinaSTi-AsphoTita-karAsphoTarUpaM sAdhane yA vRttiH // siMhanAdaH-siMhasyeva zabdakaraNaM 'chaliatti seMTitaM harSotkarSeNa sItkArakaraNaM havaheSitaM-turaGgamazabdaH hastigulugulA-18 sU.46 // 28 // yita-gajagajitaM anekAni yAni rathazatasahasrANi teSAM 'ghaNaghaNeta'tti anukaraNazabdastathA nihanyamAnAnAmazvAnAM ca totrAdijazabdAstaiH sahitena tathA yamakasamaka-yugapat bhambhA-DhakA horambhA-mahADhakA ityAdi tUryapadavyAkhyA prAgu-18 kacuTitAGgakalpadrumAdhikArato jJeyA navaraM kalo-madhurastAlo-ghanavAdyavizeSaH kaMsatAlA-prasiddhA karadhmAna-parasparaM 13 hastatADanaM etebhya utthitaH-utpanno yastena mahatA zabdasanninAdena sakalamapi jIvalokaM-brahmANDaM pUrayan , balaMcituraGgasainya vAhana-zivikAdi etayoH krameNa samudayo-vRddhiryasya sa tathA, Namiti vAkyAlaGkAre, athavA balavAha-18 nayoH samudayena yukta iti gamyaM, evamuktena prakAreNa bharatacakrivizeSaNatvenetyarthaH, mAgadhatIrthaprakaraNokkAni yakSasaha samparivRtaM ityAdIni vizeSaNAni grAhyANi, tatra sUtre sAkSAllikhitAnIti, atha prathamavAkye atra likhitAni tahevasesa'mityatidezapadena sUcitAni ca vizeSaNAni vAcayitRRNAM saukumAryAyaikIkRtya likhyante, yathA-'jaksasahassasaMparivuDe vesamaNe ceva dhaNavaI amaravaI saNNibhAe ihIe pahiakittI gAmAgaraNagarakheDakabbaDamaDaMbadoNamuhapaTTaNA anukrama [68] // 206 // ~ 415~ Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [ 46 ] dIpa anukrama [68] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [3], mUlaM [ 46 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH samasaMvAha sahassamaMDia thimiameiNIaM vasuhaM abhijiNamANe 2 aggAI varAI rayaNAI paDicchamANe 2 taM divaM cakarayaNaM aNugacchamANe 2 joanaMtariAhiM basahIhiM vasamANe 2 jeNeva varadAmatitthe teNeva uvAgacchatti vyAkhyA ca prAgvat, atha dvitIyavAkye'pi atroktavizeSaNasahito yAvatpadasUcito prantho likhyate yathA- 'uvAgacchittA varadAmatitthassa adUrasAmaMte duvAlasajoaNAyAmaM NavajoaNavicchiNNaM varaNagarasaricchaM vijayakhaMdhAvAraNivesa kareiti prAgvat, atha tataH kiM cakre ityAha- 'karitA' ityAdi, sarvamuktArthaM / atha rAjA''jJadhyanantaraM kIdRg varddhakira | kIdRzaM ca vainayikamAcacAretyAha tara NaM se AsamadoNamuhagAmapaTTaNapuravarasaMdhAvAragidAvaNavibhAgakusale egAsItipadesu samesu caiva vatthU NegaguNajANae paMDie vihiSNU paNayAlIsAe devavANaM vatthuparicchAra mipAsesu bhattasAlAsu phoTTaNisu a vAsagharesu a vibhAgakusale cheje ve a dANakamme pANabuddhI jalavANaM bhUmiyANa ya bhAyaNe jalathalaguhAsu jaMtesu parihAsu a kAlanANe tadeva sa vatthuppaese pahANe bhiNikaNNarukkhavalibeDiaguNadosAviANae guNaTTe soDasapAsAvakaraNakusale cacasaTThivikalpavitthiyamaI maMdAvateya vaddhamANe sotthiroor taha savaobharaNNivese a bahuvisese iMDiadevako dArugirikhAyavAddaNavibhAgakusale-ia tassa bahuguNa thavaIrayaNe garidacaMdassa / tavasaMjamanividve kiM karavANItuvadvAIM // 1 // so devakammavihiNA saMdhAvAraM paridvayaNeNaM / AvasahabhavaNakaliaM karei savaM muhaNaM ||2|| karetA pavaraposahagharaM karei 2 tA jeNeva bharahe rAyA jAva etamANattiaM khippAmeva pakSappiNai, sesaM atha vAstu-nivezavidhi: varNyate Fur Fraternae Cy ~ 416~ Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], --------- ...............---------- mUlaM [47] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [47] // 207 // gAthA: zrIjambU- taheba jAva mANagharAjopaDijiksamA sAmeNeva mAhiriyA svaTThANasAkA gaNeva pAvATe bhAsarahe teNeva uvAgacchA (sUtra 47) 3vakSaskAre dvIpazA 'tae 'mityAdi, tatastadaphiratamahaM ki karavANi Adizantu devAnupriyA itikartavyamityuvitvopatiSThate, sticandrI zavivi pArAjAnamiti zeSaH, rAjJa AsannamAyAtItyarthaH, ityanvayayojanamatanapadaiH saha kArya, kIdRzaM tadvarddhakirakSamityAha .47 1 AzramAdayaH prAgvyAkhyAtArthAH navaraM skandhAvAragRhApaNAH pratItAH eteSAM vibhAge-vibhajane ucitasthAne tadavayaMva|| nivezane kuzalam, athavA-'purabhavanamAmANAM ye koNAsteSu nivasatAM doSAH / zvapaJcAdayo'ntyajAtAsteSveva vivRddhi|| mAyAnti // 1 // ' ityAdiyogyAyogyasthAnavibhAgajhaM, ekAzItiH padAni-vibhAgAH pratidaivataM vibhaktagyavAstukSetrakhaNDA-1 nItiyAvat tAni yatra tAni tathA evaMviSeSu pAstuSu-gRhabhUmiSu sarveSu caiva-catuHSaSTipadazatapadarUpeSu vAstuSu, caivazabdaH samucaye, sa ca vAstvantaraparigrahArthaH, anekeSAM guNAnAmupalakSaNAd doSANAM ca jJAyaka, paNDA jAtA asyeti 18 tArakAvitvAvite paNDita-sAtizayabuddhimat, atha yadi vAstukSetrasyaikAzItyAcA vibhAgAstahiM tAvatAM vibhAgAnAM vibhAjakAstAvatyo devatA bhaviSyantItyAzavAha-vidhijJa-paJcacatvAriMzato devatAnAM rcitsthaanniveshnaanaadissi-1||207|| 18 vijJamityarthaH / atha yathA paJcacatvAriMzato'pi devAnAmekAzItyAdipadavAstubhyAsastathA tasispizAstrAnusAreNa dazyate, yathA sthApanA dIpa anukrama [68-72] ~417~ Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], --------- --------- mUlaM [47] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata para ekaashiitipdvaastumyaasH|| cAparipapAsAyAsa shtpdvaastnyaasH| pa.ja. i. sa. sa.ma.na. ma. bivara . pa.ja. mA.sa.pa.mI bha. vivara. pa.ja.1 I. mUbasAmAna mAvi apava paSa ko apacalAvi. dA T sUtrAMka [47] baryamA so. pRthvIvara amAdevaH vivasvA. pRthvIdhara majhA deva vivasvA. ISESSIST pIdharAmadhAca gAthA: BaeeeeeeeeeesecRcated marA accticeseae0008cisesentatweet yazo ..bha. ja. 1.su.pi.pUta pAro. yazo . .. ja.pu.ma.vI. pi. papA ma. . sho| nAvAra dIpa anukrama [68-72] etatsaMvAdanAya sUtradhAramaNDanakRtavAstusAroktirapi likhyate, yathA-catupamA padairvAstu, pure rAjagRhe'rcayet / ekAzItyA gRhe bhAgaH, zataM prAsAdabhaNDaye ||1||ii parjanyo 2 ja 3 ndrI 4, sUryaH 5 sayo / bhRzo 18 EDIA ~418~ Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) zl + tsllaayy Dan [68-72] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [3], mUlaM [ 47 ] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAvicandrIyA vRciH // 208 // nabhaH 8 / agniH 9 pUSA 10 tha vitatho 11, gRhakSata 12 yamau 13 tataH // 2 // gandharvo 14 bhRGgarAja 15 zca, mRgaH 16 pitRgaNa 17 stathA / dauvAriko'tha 18 sugrIva 19 puSpadantau 20 jalAdhipaH 21 // 3 // asuraH 22 zoSa 23 yakSmANau 24, rogo 257hi 26 mukhya 27 eva ca / bhalvATa 28 soma 29 giraya 30 stathA vAhye'diti| 31 ditiH 32 // 4 // Apo 33 'pavatsA 34 vIze'ntaH, sAvitraH 35 savitA 36 'gnigau / indra 37 indrajayo38 'nyasmin vAyau rudra 39 va rudrarAT 40 // 5 // madhye brahmA 41 'sya catvAro devAH prAcyAdidiggatAH / aryamAkhyo 42 vivasvAM 43 zca, maitraH 44 pRthvIdharaH 45 kramAt // 6 // IzakoNAdito vAhye, carakI 1 ca vidA| rikA 2 / pUtanA 3 pApA 4 rAkSasyo, hetukAdyAzca niSpadAH // 7 // catuHSaSTipadairvAstu, madhye brahmA catuSpadaH / arthamAdyAzcaturbhAgA, dvivyaMzA madhyakoNagAH // 8 // bahiH koNeSvarddhabhAgAH, zeSA ekapadAH surAH / ekAzItipade brahmA, |navAryAdyAstu SaTpadAH // 9 // dvipadA madhyakoNe'STau bAhye dvAtriMzadekazaH / zate brahmASTasatyAMzo, bAhyakoNeSu sArddhagI | // 10 // aryamAdyAstu vastraMzAH, zeSAH syuH pUrvavAstuvat / hemaralAkSatAdyaistu, vAstukSetrAkRtiM likhet // 11 // abhyarcya | puSpagandhADhyairbalidadhyAjyamodanam / dadyAt surebhyaH soGkArairnamo'ntairnAmabhiH pRthak // 12 // vAstvAraMbhe praveze vA, zreyase vAstupUjanam / akRte svAminAzaH syAt tasmAtpUjyo hitArthibhiH // 13 // atra ca varAhamihirokta ekAzItipadasya sthApanAvidhirayaM - "ekAzItivibhAge daza 2 pUrvottarAyatA rekhAH / aMtastrayodaza surA dvAtriMzadvAhya koSThasthAH Fur Fate &POC ~ 419~ 3vakSaskAre vAstuniye sU. 47 // 208|| Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [ 47 ] * gAthA: dIpa anukrama [68-72] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [3], mUlaM [ 47 ] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH Jan Emitini // 1 // " iti / atha prakRtaM prastUyate - 'vatthuparicchAe ti, atra cazabdo'dhyAhAryastena vAstuparIkSAyAM ca vidhijJamiti yojyaM, "gRhamadhye hastamitaM khAtvA paripUritaM punaH zvasvam / yayUnamaniSTaM tat same samaM dhanyamadhikaM cet // 1||" ityAdi, athavA vAstUnAM paricchade - AcchAdanaM- kaTakambAdibhirAvaraNaM tatra vidhijJaM yathArhakaTakambAdiviniyojanAt, tathA | nemipArzveSu sampradAya gamyeSu bhaktazAlAsu - rasavatIzAlAsu konISu-ko-durgaM sthAyirAjasatkaM nayanti - prApayanti yAyirAjJAmiti vyutpattyA kohanyaH - yAH koTTamahaNAya pratiko dRbhittaya utthApyante tAsu cazabdaH samuccaye, tathA vAsagRheSu zayanagRheSu vibhAgakuzalaM yathaucityena vibhAjakaM, caH samuccaye, tathA chedyaM-chedanAI kASThAdi vedhyaM - vedhanAI tadeva caH samuccaye dAnakarma-aGkanArthaM girikaratasUtreNa rekhAdAnaM tatra pradhAnabuddhiH, tathA jalagAnAM - jalagatAnAM bhUmikAnAM | jalottaraNArthakapathAkaraNAya bhAjanaM yathaucityena vibhAjakaM, caH samuccaye, unmagnAnimagnAnadyAdyuttare tasyaitAdRza sAmarthyasya supratItatvAt, jalasthalayoH sambandhinISu guhAviva guhAsu suraGgAstrityarthaH tathA yantreSu - ghaTIyantrAdiSu parikhAsu-pratI| tAsu, caH pUrvavat kAlajJAne cikIrSitavAstuprazastAprazastalakSaNaparijJAne, "vaizAkhe zrAvaNe mArge, phAlgune kriyate gRham / | zeSamAseSu na punaH, pauSo vArAhasammataH // 1 // " ityAdike, tathaiveti vAcyAntarasaMgrahe zabde - zabdazAstre sarvakalAvyu| tpatteretanmUlakatvAt vAstupradeze gRhakSetraikadeze "aizAnyAM devagRhaM mahAnasaM cApi kAryamAgneyyAm / nairRtyAM bhANDoparakaro'rthadhAnyAni mArutyAm // 1 // " ityAdigRhAvayavavibhAge zAstroktavidhividhAne pradhAnaM mukhyaM garbhiNyo jAta Fur Prat&P Cy ~420~ seatststoe Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], ----------- --------- mUlaM [47] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata bhAvamA sUtrAMka [47] zAvAdhA sa.17 gAthA: dvIpakSA- vAstukSetrAcA paliTitAni-mAyeM kAtyayavidhAnAt valliveSTanAni-vAstukSetrodtavRkSepyArohaNAni egI / nticanI- doSArateSAM vijJavirka-vizeSajJa, te me gambhiNIvalliAstuparUDhA AsanaphaladA, kanyA ca sA tatraiva nAsazaphalA, yA prati // vRkSAca plakSavaTAzvatthodumbarAH prazastAH AsamAH kaNTakino ripubhayadA"ityAdi, prazasta dumakASTha vA gRhAdi prazasta, // 209 // zavaliveSTitAni prazastavallisambandhIni prazastAni gRhamahISu na cAprazastavallisambadhIni, enamevArthamAha varAhA-zastrI-110 |padhidumalatAmadhurA sugandhA, snigdhA samA na zuSirA ca mahI nRpANAm / adhyadhvani zramavinodamupAgatAnAM, dhatte zriyaM / | kimuta zAzvatamandireSu 1 // 1 // " punastadeva vizeSayannAha-guNADhyaH-prajJAdhAraNAbuddhihastalAghavAdiguNavAna poDaza prAsAdA:-sAntanasvastikAdayo bhUpatigRhANi teSAM karaNe kuzalaH, catuHSaSTivikalpAH gRhANAM vAstuprasiddhAH tatra vistR-18| |tA-amUDhA matiryasya sa tathA, vikalpAnAM catuHSaSTireva-pramodavijayAdIni SoDaza gRhANi pUrvadvArANi svastanAdIni | dApoDaza dakSiNadvArANi dhanadAdIni poDaza uttaradvArANi durbhagAdIni SoDaza pazcimadvArANi sarvamIlane catuHSaSTiriti, IS nandyAvarte-gRhavizeSe evamagretanavizeSaNeSvapi, caH samuccaye, varddhamAne svastike rucake tathA sarvatobhadrasanniveze ca bahu-31 // 209 // || vizeSa:-prakAro jJeyatayA kartavyatayA ca yasya tat tathA, sUtre ca kacit saptamIlopaH prAkRtasyAt, nanyAvAdi-MS ra gRhavizeSastvayaM varAhoktaH-"nandyAvarttamalindaiH zAlAkuDyAt prdkssinnaantgtaiH| dvAra pazcimamasmin vihAya zeSANi // dIpa anukrama [68-72] Acceedeceaee E mail ~ 421~ Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], --------- --------- mUlaM [47] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata esese sUtrAMka [47] gAthA: kAryANi ||1||dvaaraaliNdo'ntgtH pradakSiNo'nyaH zubhastatazcAnyaH / tadvacca varddhamAne dvAraM tu na dakSiNaM kAryam // 2 // | aparAntagato'lindaH prAgantagatI tadutthitau caanyau| tadavadhividhRtazcAnyaH prAradvAra svastikaM zubhadam // 3 // aprati18| piddhAlinda samantato vAstu sarvatobhadram / nRpavibudhasamUhAnA kArya dvAraizcaturbhirapi // 4 // " punastadeva vizinaSTi Urdhva daNDe bhava uddaNDikaH, bhavArthe ikaH, arthAt dhvajA, devAH-indrAdipratimAH koSThaH-uparitanagRhaM dhAnyakoSTho / 19 vA dArUNi-vAstUcitakASThAni girayo-durgAdikaraNArtha janAvAsayogyAH parvatAH khAtAni-puSkariNyAdikAni vaah-18|| |nAni-zivikAdIni eteSAM vibhAge kuzala, dhvajavibhAgastvevaM-"daNDaH prakAze prAsAde, praasaadkrslyaa| sAndhakAre || punaH kAryo, mdhypraasaadmaantH||1||" zeSaM tattadgranthebhyo'vaseyaM, ityuktaprakAreNa bahuguNADhyaM tasva narendracandra-|| stha-bharatacakriNaH sthapatirakSa-varddhakirataM tapaHsaMyamAbhyAM karaNabhUtAbhyAM nirviSTaM-labdhamiti, kiM karavANItyAdi tu| mAgyojitameva, athopasthitaH san varddhakiryadakarottadAha-'so deva' ityAdi, sa-vaIkiH devakarmavidhinA-devakRtyaprakAreNa cintitamAtrakAryakaraNarUpeNetyarthaH skandhAvAraM narendravacanena AvAsA-rAjJAM gRhANi bhavanAnItareSAM taiH kalitaM karoti sarva muhUrsena nirvilambamityarthaH, kRtvA ca pravarapauSadhagRhaM karoti, kRtvA ca bharato rAjA yAvatpadAt 'teNeva | |uvAgacchai 2ttA' iti prAhyam, etAmAjJaptikAM kSiprameva pratyarpayati, 'sesaM taheve'tyAdi sarva prAgvat / uvAgacchittA. tate taM dharaNitalAmaNalahUM tato bahulakkhaNapasatyaM himavatakadaraMtaraNivAyasaMvaddhiacittatiNisadaliaM jaMbU Saeos90saa00000000000 dIpa anukrama [68-72] atha caturghanTA azvarathasya varNanaM kriyate ~422~ Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [49] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: 3 vakSaskAre prata zrIjambU-18 dvIpazAnticandrI sUtrAMka zvaradhava. sU.48 [49] yA vRttiH // 21 // dIpa NayamukaMyakUbaraM kaNayadaMDiyAraM pulavavariMdaNIlasAsagapavAlaphalihavararayaNaleTamaNivihumavibhUsinaM aDayAlIsArakhyatayaNijapatRsaMgahimajutta pasibhapasibhanimmianavapaTTapuTThapariNihilaM visiTThalaDhaNavalohabaddhakammaM haripaharaNarayaNasarisaparka phaphayaNaIvaNIlasAsagasusamAhiabaddhajAlakaDagaM pasatyavicchiNNasamadhuraM puravaraM ca guttaM sukiraNatavaNijajuttakaliaM kaMphaTayaNijuttakappaNaM paharaNANujAya kheDagakaNagavaNumaMDalaggavarasattikotatomarasarasayabattIsatoNaparimaMkhioM kaNagarayaNacittaM juttaM halImuhabalAgagayadata- . caMdamottialaNasollibhakuMvakuDayavarasiMduvArakaMdalavarapheNaNigarahArakAsappagAsadhavalehiM amaramaNapavaNajaiNacavalasigdhagAmIhi cAhiM cAmarAkaNagavibhUsiaMgehiM turagehiM sacchattaM sajjhayaM saghaMTa sapaDArga sukayasaMdhikammaM susamAhiasamarakaNagagaMbhIratullaghosaM varakuppara sucakaM varanemImaMDalaM varadhArAtoMDa varavairabaddhatuMbaM varakaMcaNabhUsioM varAvariaNimmioM paraturagasaMpauttaM varasArahisusaMpaggahiraM carapurise varamahArahaM durUDhe ArUDhe pavararayaNaparimaMDiaM kaNayakhitriNIjAlasomiaM aujhaM soAmaNikaNagatavibhapaMkayajAsuaNajalaNajaliamuatoDarAga guMjaddhabaMdhujIvagarattahiMgulagaNigarasiMdUraruilakuMkumapArevayacalaNaNayaNakoiladasaNAvaraNadatAtiregaratAsogakaNagakesuagayatAlusuriMdagovagasamappabhappagAsaM vivaphalasilappavAlauTuiMtasUrasarisaM sabouasurahikusumaAsattamadAma Usiasea jhayaM mahAmeharasiagaMbhIraNidhosaM sattuhiayakaMpaNaM pabhAe a sassirI NAmeNaM puhavivijayalaMbhaMti vissutaM logavismutaja. so'yaM cAugdhaMTa Asaraha posahie NaravaI durUDe, tae NaM se marahe rAyA pAugghaMTa AsarahaM duruDhe samANe sesaM taheba dAhiNAbhimuhe. varadAmattityeNaM lavaNasamuI ogAhA jAva se rahavarassa kupparA ulA jAva pIidANaM se, Navari cUDAmANi ca divaM urasthagevijagaM soNiamuttarga kagANi bha tuDiANi ajAva dAhiNile aMtabAle jAva aTThAhiraM mahAmahima kareti 2 tA emANa 29090saa00000000000 sararararara anukrama [73] // 21 // ~423~ Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- ---- mUlaM [49] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [49] ttioM pacappiNati, tae NaM se vidhe dhapArayaNe varadAmatityakumArassa devarasa ahAhiAe mahAmahimAe nidhattAe samANIe AuhagharasAlAo pariNikkhamaha 2 cA aMtalikkhapaDhivaNNe jAva pUraMte ceva aMbaratalaM uttarapaJcatyima disi pabhAsatisthAbhimuhe payAte vAvi hotyA, tae NaM se bharahe rAyA taM divaM cakarayaNaM jAva uttarapaJcasthimaM disiM taheba jAva pacatthimadisAbhimuhe pabhAsatittheNaM lavaNasamudaM ogAhei 2 cA jAva se rahavarassa kupparA ullA jAba pIidANaM se NavaraM mAlaM mADi muttAjAlaM hemajAlaM kaDagANi a tuDiANi a AbharaNANi a saraM ca NAmAyakaM pabhAsatityodagaM ca gihAi 2 ttA jAva pacatthimeNaM pabhAsatitthamerAe ahaNNaM devANuppiANaM visayavAsI jAva paJcathimille aMtavAle, sese taheva jAba ahAhiA nivattA / (sUtra 49)* 'uSAgacchittA tate NamityAdi, upAgatya caNamiti prAgvat taM prasiddhaM varapuruSo-bharatacakrI paramahAracaM ArUDha iti sambandhaH, kIrazamityAha-dharaNitalagamane laghu-zImaM zIghragAminamityarthaH, kIDazo varapuruSa ityAha-tata:-sarvatra || jayasambhAdhanAjanitapramodarasapulakitatayA vistIrNaH praphullAhadaya ityarthaH, atha punA rathaM vizinaSTi-bahulakSaNaprazasta | himavata:-kSudrahimavagireH niryAtAmi-pAtarahitAni yAni kandarAntarANi-darImadhyAni tatra saMvarddhitAzcitrA-vidhi dhAstinizA-rathaDamAsta eva dalikAni-dArUNi yasya taM, sUtre ca padavyatyayaH ArSatvAt , jAmbUnadasuvarNamayaM sukRtaM18sughaTitaM kUcaraM-yugandharaM yatra taM, kanakadaNDikA:-kanakamayaladhudaNDarUpAH arA yatra taM, pulakAni varendranIlAni sAsa kAni rasavizeSAH prabAlAni sphaTikacararalAni ca pratItAni leTavo-vijAtiratAni maNayaH-candrakAntAyAH vidrumaH-18 dIpa anukrama [73] +atra mUla saMpAdane sUtrakramAMkane ekA skhalanA dRzyate - sU0 48 sthAne mudraNazuddhi-skhalanatvAt 'sU0 49' iti mudritaM ~ 424 ~ Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [49] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [49] dIpa zrIjamyU- pravAlavizeSaH amayozca varNAditAratamyakRto vizeSo bodhyaH saivibhUSitaM, racitAH pratidizaM dvAdaza 2 sadbhAvAt 18|3vakSaskAre | aSTAcatvAriMzadarA yatra te tathA, vizeSaNasya paranipAtaH prAkRtatvAt , tapanIyapa?-raktasvarNamayapaTTakailoMke mahalU iti || mahalU itiprabhAsatIrtha || prasiddhaiH saMgRhIte-dRDhIkRte tathA yukte-ucite nAtilaghunI nAtimahatI ityarthaH tataH padatrayasya karmadhArayaH etAdRze | sAdhana yA vRttiH // tumbe yasya sa tathA taM, pragharSitA:-prakaNa pRSTAH prasitAH-prakarSaNa balAH IzA nirmitA-nivezitAH navA:-ajIrNAH || // 21 // 1 paTTA:-paTTikA yatra tattathAvidhaM yatpRSTha-cakraparidhirUpaM yalloke pUMThI iti prasiddhaM tatpariniSThitaM-suniSpanna kAryanirvAha-18 katvena yasya sa taM, atra padavyatyayaH prAkRtatvAt , viziSTalaSTe-atimanojJe nave-sadyaske lohavardhe-ayazcarmarajuke tayoH 15 karma-kArya yatra sa taM, ayamarthaH-tatra rathe ye'vayavAste lohavardhAbhyAM baddhA iti, hariH-vAsudevastasya praharaNaratnaM-cakra 'cakamusalajohIti vacanAt tatsadRze cake yasya sa taM, karketanendranIlazakhakarUparatnatrayamayaM suSThu-samyag AhitaM18 nivezitaM kRtasundarasaMsthAnamityarthaH IdRzaM baddhaM jAla kaTaka-jAlakasamUho yatra sa tathA taM, ayaM bhAvaH-rathaguptI jAla kapadavAcyA sacchidraracanAviziSTA avayavavizeSA bahavastatra zobhAM janayantIti, tathA prazastA vistIrNA samA-avakA 1 dhUryatra sa taM, puramiva guptaM samantataH kRtavarUtha, rathe hi prAyaH sarvato lohAdimayI AvRtirbhavati, puravaradRSTAntakathane // 21 IS nAyamarthaH sampanna:-yathA puraM gopura bhAgaparityAgena samantato vapraguptaM bhavati tathA'yamapyArohasthAnasArathisthAne vihAya // 9| gupta iti, sukiraNaM-zobhamAnakAntikaM yattapanIya-raktaM suvarNa tanmayaM yokaM tena kalitaM, yokreNa hi voDhaskandhe yugaM| anukrama [73] atra mUla saMpAdane sUtrakramAMkane ekA skhalanA dRzyate - sU048 sthAne mudraNazuddhi-skhalanatvAt 'sU0 49' iti mudritaM ~425~ Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----..........----- ---- mUlaM [49] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [49] bajayata iti, atra ca etatsUtrAdazeSu tavaNijjajAlakalia'miti pATho'zuddha eva sambhAvyate, AvazyakacUNau asyaiva pAThasya darzanAt , kaMkaTakAH-sannAhAsteSAM niyuktA-sthApitA kalpanA-racanA yatra sa tathA taM, yathAzobhaM tatra sannAhAH sthApitAH santIti bhAvaH, tathA praharauranuyAta-bhRtamityarthaH, etadeva vyakita Aha-kheTakAni pratItAni kaNakA|vANavizeSAH dhanaSi maNDalAyAH-taravArayaH varazaktayaH-trizUlAni kuntA-bhallAH tomarAca-bANavizeSAH zarANAM / | zatAni yeSu tAdRzA ye dvAtriMzattUNA-bhakhakAstaiH parimaNDitaM-samantataH zobhitaM kanakaratnacitraM, tathA yuktaM turagairityanena sambayate, kiMviziSTarityAha-halImukhaM rUDhigamyamiti balAko-bakaH gajadantacandrau pratIto mauktika-muktA| phalaM taNasolliatti-mallikApuSpaM kunda-zvetaH puSpavizeSaH kuTajapuSpANi-varasinduvArANi niguNDIpuSpANi kandalAni-kandalavRkSavizeSapuSpANi varaphenanikaro hAro-muktAkalApaH kAzA:-tRNavizeSAsteSAM prakAza:-aujvalyaM | tadvaddhavalaiH amarA-devA manAMsi-cittAni pavano-vAyustAna vegena jayatIti amaramanaHpavanajayinaH, ata eva ca-18 palazI-atizIghra gAmino-gamanazIlA, tataH padadvayakarmadhArayaH, taizcaturbhi:-catuHsaGkhyAkaiH tathA cAmaraiH kanakaizca bhUSitamahaM yeSAM te tathA taiH, cAmarasya strItvaM ASetvAt , atha punA rathaM vizinaSTi-sacchana sadhyajaM saghaNTaM sapatAkamiti prAgvat, bhukRta-suSTu nirmitaM sandhikarma-sandhiyojanaM yatra sa taM, susamAhitaH-samyagyathocitasthAnanivezito yaH samarakaNaka:-saMgrAmavAdyavizeSastasya vIrANAM vIrarasotpAdakatvena tulyo gambhIro ghoSaH-cItkArarUpo dhvaniryasya dIpa anukrama [73] ~ 426~ Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [49] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata nticandrI-18 sUtrAMka [49] dIpa anukrama [73] zrIjambU-18 sa taM, padavyatyayaH prAkRtatvAt , bare kUppare piJjanake iti prasiddhe yasya sa taM, sucakraM varanemImaNDala-pradhAnacakradhA vakSaskAre dvIpazA- 18|rAvRtaM bare-zobhamAne dhUstuMDe-pUrSIkUbare yasya sa taM, paravajairbaddhe muMbe yasya sa taM, varakAzcanabhUSitaM, varAcArya:-pradhAna- prabhAsatIrtha yA vRttiH PE zirUpI tena nirmitaM varaturagaiH samprayuktaM varasArathinA suSu samagRhItaM svAyattIkRtamiti, iha ca cakrAdInAM punarvacanaM / sAdhanaM rathAvayaveSu pradhAnatAkhyApanArtha, 'barapurise' ityAdi tu pUrva yojitaM, 'durUDhe ArUDhe' ityatra samAnArthaka padadvayopA- sU.49 // 212 // 18 dAna sukhArUdatAjJApanArtha, athavA duruDhe ityasya sautrazabdasya vivaraNarUpo'yamArUDhazabda iti, athArthAntarArambhArthaM | punaruktirna doSAyeti uktamevArtha nAmaprakaTanAya rathasyArohakAlaprakaTanAya cAha-'papararayaNaparimaMDia'mityAdi, | pravararakSaparimaNDitaM kanakakiGkiNIjAlazobhitaM, ayodhyamanabhibhavanIyamityarthaH, saudAminI-vidyut , taptaM yatkanakaM | taccAnalottIrNa raktavarNa bhavatIti taptazabdena vizeSitaM paGkajaM-kamalaM tacca sAmAnyato rakaM varNyate 'jAsuaNa'tti japAkusumaM jvalitajvalano-dIsAgniH atra padaviparyAsaH prAkRtazailIbhavaH zukasya tuNDaM-mukhaM eteSAmiva rAgo-raktatA yasya sa taM, guJjArddha-raktikArAgabhAgaH bandhujIvaka-vigraharavikAzipuSpaM rakta-saMmastio hiMgulakanikaraH sindUrapratItaM ruciraM kuDAma-jAtyaghusaNaM pArApattacalanaH pratItaH kokilanayane padavyatyayaH ApatvAt dazanAvaraNaM-adharoSThaM / 212 // taba sAmudrike'tyaruNaM vyAvaya'te iti ratido-manoharoatirakA adhikAruNo'zokataruH IdRzaM ca kanakaM kiMzukapalAzapuSpaM tathA gajatA surendragopako-varSA rakavarNaH dhanajantuvizeSa pabhiH samA-sarasA prabhA-virya sthaa| atra mUla saMpAdane sUtrakramAMkane ekA skhalanA dRzyate - sU048 sthAne mudraNazuddhi-skhalanatvAt 'sU0 49' iti mudritaM ~ 427~ Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [49] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [49] dIpa anukrama [7] evaMvidhaHprakAza:-tejaHprasaro yasya sa taM, bimbaphalaM-golhakaM silappavAlaM'ti atra azlIlazabda ive zriyaM lAtIti RphiDAditvAllatve zlIla evaMvidhaM yatpravAlaM zlIlapravAla-parikammitavidrumaHzilApravAlaM vA vidrumaH uttiSThatsUraH-udgacchatsUryaH | steSAM sadRzaM sarva kAni-SaDatubhavAni surabhINi kusumAni-aprathitapuSpANi mAlyadAmAni ca-prathitapuSpANi yatra sataM, 18 ucchrita:-UdhvIkRtaH zvetadhvajo patra sa taM, mahAmeghasya yadrasitaM-garjitaM tadvad gambhIraH snigdho ghoSo yasya sa taM, zatruhadayaka-18 mpanaM, prabhAte ca-aSTamatapaHpAraNakadinamukhe caturghaNTamavaratha pauSadhika:-AsannapAritapauSadhanato narapatirArUDha iti samba-18 ndhaH,sazrIkaM nAmnA pRthvIvijayalAbhamiti vizrutaM,anArUDhaH puruSo bhUvijayaM labhate iti sAnyarthanAmakamityarthaH, kIdRzI nara-18 patirityAha-lokavizrutayazAH,ahata-kvacidapyavayave'khaNDitaM sarvatrAskhalitapracAraMvArathamityarthaH rathArohAnantaraM bharataH kiM cakre ityAha--'tae Na'mityAdi, tataH sa bharato rAjA caturghaNTamazvarathamArUDhaH san zeSa tathaiveti,kiyatparyantamityAha'jAva dAhiNAbhimuhe' ityAdi, zeSa sUtra mAgadhatIrthagamAnusAreNa jJeyaM, athotaM yAvadakSiNAbhimukho varadAmatIrthena varadAmanAmnA'vataraNamArgeNa lavaNasamudramavagAhate, 'sesaM tahecati vacanAt 'hayagayarahapavarajohakaliAe sajhiM saMpari-12 buDe mahayA bhaDacaDagarapahagaravaMdaparikhitte cakarayaNadesiamaggo aNegarAyavarasahassANubhAyamagge mahayA ukiTThasIhaNAyabolakalakalaraveNaM pakkhubhiamahAsamuddaravabhUaMpiya karemANe 2' ityantaM sUtraM hazya, kiMbaraM lvnnsmudrmvgaahte| ityAha-yAvattasya rathavarasya kUparAvAdrauM bhavataH, atra yAvacchabdo na saMgrAhyapadasaMgrAhakaH kintu jalAvagAhapramANa Sanile ~ 428~ Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [49] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata dAhiNille -prabhAsatI sAdhanaM mU.49 sUtrAMka [49] dIpa zrIjambU- sUcanArthaH, 'jAya pIidANaM'ti, atrApi mAgadhadevasAdhanAdhikAroktaM sUtraM tAvadvaktavyaM yAvatprItidAna, 'se' tasya tIrthA-1 vikSaskAre dvIpazA-10 dhipasurasya prItidAnazabdenopacArAt prItidAnArthakavivakSitacUDAmaNyAdi vastUcyate, atra tu 'jAva dAhiNile aM-18 nticandrI-18 tavAle' iti sUtrasyAgrato nyAsAnyathAnupapasyA tasya grahaNaM jJeyaM, na tu dAna, tasya 'jAva aTTAhi mahAmahima kareMti'tti | yA vRttiH sUtrasthayAvacchabdena gRhItatvAt , tenAyamarthaH-prItidAnanimittakacUDAmaNyAdivastugrahaNapratipAdakasUtraM yAvadvaktavyamiti, // 213| tatrAya piNDArthaH-turaganigrahaNarathasthApanadhanuHparAmarzazaramokSakopotpAdakopApanodanijaddhisArasaMprekSaNaprItidAnasUtrANi || mAgadhatIrthasUtrAdhikAravad jJeyAnIti, navaramayaM vizeSaH prItidAne cUDAmaNiM ca divyaM-manoharaM sarvavipApahAri zirobhUSa-18 NavizeSa urastha:-vakSobhUSaNavizepaM aveyarka-grIvAbharaNaM zroNisUtraka-kaTimekhalAM kaTakAni-ca truTikAni ca, kiyhr| vaktavyamityAha-yAvahAhiNile aMtavAle' iti yAvaddAkSiNAtyo'hamantapAla iti, prItivAkyaprAbhRtopaTaukanabharatakRtatatsvIkaraNadevasammAnanavisarjanarathaparAvRttiskandhAvAra pratyAgamanamajanagRhagamanasnAnabhojanakaraNazreNiprazreNizabda nAdipratipAdakasUtraM vaktavyam, kimantamityAha-'aTThAhiraM mahAmahimaM kareMti' aSTAdaza zreNimazreNayo'STAhikAM 8 mahAmahimA prakurvanti, etAmAjJaptikA pratyarpayantIti / atha prabhAsatIrthAdhipasAdhanAyopakramate-'tae nnmityaadi.18||21|| | sarva prAgvat, navaraM uttarapazcimAM-vAyavI dizaM zuddhadakSiNavartino varadAmatIrthataH zuddhapazcimAvartini prabhAse gamanAya itthameva pathaH saralatvAt , anyathA varadAmataH pazcimAgamane anuvAridhivelaM gamanena prabhAsatIrthaprAptireNa syA-18 anukrama [73] eemesese Sinelentinue atra mUla saMpAdane sUtrakramAMkane ekA skhalanA dRzyate - sU048 sthAne mudraNazuddhi-skhalanatvAt 'sU0 49' iti mudritaM ~429~ Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [49 ] dIpa anukrama [73] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [3], mUlaM [49] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH Jin Eiken diti, prabhAsanAmatIrthaM yatra sindhunadI samudraM pravizati, atha tAdRk cakraralaM dRSTvA yannRpazcakre tadAha- 'tae Na'mityAdi, sarvaM pUrvavat paraM prItidAne vizeSaH, tameva ca sUtre darzayati- 'Navari'tti navaraM mAlAM - ratnamAlAM mauliM-mukuTaM muktAjAlaM divyamauktikarAziM hemajAla - kanakarAzimiti, 'sesaM taheba'ti zeSaM-uktAtiriktaM prItidAnopaDhaukanasvIkaraNasurasanmAnanavisarjanAdi tathaiva - mAgadhasurAdhikAra iva vaktavyaM, AvazyakacUrNau tu varadAmaprabhAsasurayoH prItidAnaM vyatyAsenoktamiti / atha sindhudevI sAdhanAdhikAramAha taNaM se dive cakarayaNe pabhAsatitthakumArassa devassa aTThAhiAe mahAmahimAe NivattAe samANIe AugharasAlAo paDiNikkhamai 2 cA jAva pUreMte caiva aMbaratalaM siMdhU mahANaIe dAhiNileNaM kUleNaM puracchimaM disiM siMdhudevIbhavaNAbhimudde pAte Avi hotyA / tae NaM se bharahe rAyA taM divaM cakarayaNaM siMdhUe mahANaIe dAhiNileNaM kUleNaM puratthimaM disiM siMdhudevIbhavaNAbhimuhaM payAtaM pAsaittA hatucitta saheba jAva jeNeva siMdhUe devIe bhavaNaM teNeva uvAgacchai 2ttA siMdhUe devIe bhavaNassa adUrasAmaMte duvA sajoaNAyAmaM NavajoyaNavicchiSNaM varaNagarasAricchaM vijayakhaMdhAvAraNivesaM karei jAba siMdhudevIe adrumabhattaM parihadda 2 ttA posahasAlAra pomahie baMbhavArI jAba dambhasaMthArovagae amabhattie siMdhudevaM maNasi karemANe ciTThara / tae NaM tassa bharahassa raNo aTTamamasaMsi pariNamamANaMsi siMdhUe devIe AsaNaM cala, tae NaM sA siMdhudevI AsaNaM caliaM pAsai 2 tA ohiM pajaira tA bharahaM rAvaM ohiNA Abhoei 2 tA ime eArUve ambhasthie ciMtie patthie maNogae saMkappe samuppajjitthA uppaNNe khalu bho jaMbuddIve dIve bharahe bAse bharahe NAmaM rAyA cAuraMtacakavaTTI, taM jIamea tIapappaNNa manAgayANaM siMdhUNaM devINaM bharahANaM rAINaM atha sindhudevI sAdhanA adhikAraH vartate Fur Ele&Pay ~430~ Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [50] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka vakSaskAre [50] dIpa zrIjambU- pavatthANioM karettae, saMgacchAgi NaM ahaMpi bharahassa raNNo ubatthANioM karemitti kaTU kuMbhahasahassaM rayaNacittaM NANAmaNikaNagara dvIpazA-18 yaNabhatticittANi a dube kaNagabhaddAsaNANi ya kahagANi a tuDiANi a jAva AbharaNANi a geNDi 2 cA tAe unihAe jAva sindhadevInti candrI- evaM vayAsI-amijie NaM devANupiehiM kevalakappe bharahe vAse ahaNaM devANuppiANaM bisayavAsiNI ahaSNaM devANuppiANa yA ciH ANattikiMkarItaM paDhicchaMtu NaM devANuppimA ! mama imaM imaM eArUvaM pIidANaMtikaha kuMbhaTThasahassaM rakhagacittaM NANAmaNikaNaga- mU.50 // 21 // kaDagANi a jAva so ceva gamo jAva paDivisajei, vae NaM se bharahe rAyA posahasAlAo paDiNikkhamai 2 tA jeNeva manaNaghare teNeva uvAgacchai 2 tA pahAe kayavalikamme jAba jeNeva bhoaNamaMDave teNeva uvAgacchai 2 ttA bhoaNamaMDasi suhAsaNavaragae aTTamamattaM pariyAdiyai 2 cA jAva sIhAsaNavaragae puratyAmimuhe NisIai 2ttA aTThArasa seNippaseNIo saddAvei 2 ttA jAva aTTAhiAe mahAmahimAe tamANattioM paJcappiNaMti / (sUtram 50) 'tae Na'mityAdi, vyaktArtha, navaraM pUrva dizamityatra pazcimadigvartinaH prabhAsatIrthata Agacchan vaitAnyagirikumAradevasisAdhayiSayA tadvAsakUTAbhimukhaM yiyAsuH prathamataH anupUrvameva yAti, etacca digvibhAgajJAnaM jambUdvIpapaTTA-18 dAvAlekhyadarzanAd gurujanasaMdarzitAt subodhaM, sindhudevIgRhAbhimukhaM ca cakraratnaM prayAtaM, nanu sindhudevIbhavanaM atraiva // 21 // sUtre uttarabharatArddhamadhyamakhaNDe sindhukuNDe sindhadvIpe vakSyate tatkathamatra tatsambhavaH', ucyate, maharddhikadevInAM mUla-8 sthAnAdanyatrApi bhavanAdisambhavo nAnupapanno yathA saudharmendrAdyamamahiSINA saudharmAdidevaloke bimAnasadbhAve'pi anukrama [74] NEKimmitime ~ 431~ Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [10] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [50] nandIzvare kuNDale vA rAjadhAnyaH, yathA vA'syA eva devyA asaGkhyeyatame dvIpe rAjadhAnI sindhvAvartanakUTe ca prAsAdAvataMsaka iti, evaM sindhudvIpe sindhudevIbhavanasadbhAve'pi ata eva sUtrabalAdatrApi tadastIti jJAyate, tathA ca sati / 'sindhUe devIe bhavaNassa adUrasAmaMte' ityAdikaM 'khaMdhAvAranivesaM karei' ityantaM vakSyamANasUtramapyupapadyate'nyathA | tadapi vighaTateti / tadanu bharataH kiM kRtavAnityAha-'tae NamityAdi, subodhaM 'jAva siMdhUe'ityAdi, atra yAba-18 karaNAt varddhakiranazabdApanapauSadhazAlAvidhApanAdi sarva grAhyaM, tena pauSadhazAlAyAM sindhudevyAH sAdhanAyeti shessH| aSTamabhaktaM pragRhNAti pragRhya ca pauSadhika:-pUrvavyAkhyAtapauSadhavratavAn ata eva brahmacArI 'jAva dabbhasaMthArovagae' ityAdi yAvadarbhasaMstArakopagataH, atra yAvatkaraNAt unmuktamaNisuvarNa ityAdi sarva pUrvoktaM pAhA, aSTamabhaktika:-18 kRtASTamatapAH sindhudevI manasi kurvan-dhyAyaMstiSThati / 'tae Na'mityAdi, tatastasya bharatasya rAjJo'STamabhakke pariNamati-paripUrNaprAye jAyamAne sindhvA devyA AsanaM calati, tataH sA sindhudevI AsanaM calitaM pazyati dRSTvA avadhi prayunakti prayujya ca bharataM rAjAnaM avadhinA Abhogayati-upayuke Abhogya ca sthitAyAstasyA ityadhyAhArya aya-18 metadrUpaH AdhyAtmikazcintitaH prArthito manogataH saMkalpaH samudapadyata itthamevAnvayasaGgatiH syAt anyathA bhinna-18 kartRkayoH kriyayoH ktvApratyayaprayogAnupapattiH sthAt , bhinnakartRkatA caiva-sindhudevI AbhogayitrI sabAlpazca samutpAdakaH, iyaM ca sindhudevI AsanakampanAhatopayogA satI smRtajAtIyA svata evAnukUlAzayA saMjajJe, tena na zarapramo dIpa anukrama [74] ~ 432~ Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [50] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [50] dIpa zrIjamyU- kSaNAyana vaktavyaM, evaM ca karmacakriNAM vaitAbyasurAdInAM sAdhane'pi jinacakriNAM tu sarvatra digvijayayAtrAyAM zaraNa-18| 3vakSaskAre dvIpazA-1 mokSaNAdikamantareNaiva pravRttiH yatastatra teSAM tathaiva sAdhyasiddhiriti, saca kaH saGkalpa ityAha-'uppaNNe ti utpannaH sindhudevI nticandrIkhalA-nizcaye jambUdvIpanAmni dvIpe bharatanAmani varSe-kSetre bharato nAma rAjA caturanta cakravartI tajjItametat-AcAra || sAdhana yA vRtiH eSaH atItavartamAnAnAgatAnAM sindhunAmnInAM devInAM bharatAnAM rAjJAM, atra bahuvacanaM kAlatrayavartinAM cayarddhacakriNAM // 21 // zaparigrahArtha, upasthAnika-yAbhRtaM kartuM vartate iti, tad gacchAmi Namiti prAgvat , ahamapi bharatasya rAjJa upasthAnika 3 karomIti, cintitaM hi kArya kRtameva phaladaM bhavatItyAha-'itikaTTha'ityAdi, itikRtvA-cintayitvA kumbhAnAma-10 STottaraM sahasraM rattacitraM nAnAmaNikanakaratnAnAM bhakti:-vividharacanA tayA citre ca dve kanakabhadrAsane RSabhacaritre 18| tu ralabhadrAsane ukta kaTakAni ca truTikAni ca yAvadAbharaNAni ca gRhNAti, gRhItvA ca tayotkRSTayetyAdi yAvadeva18| mavAdIditi, atra yAvatpadasaMgraho vyaktaH, kimavAdIdityAha-'abhijie Na'mityAdi, abhijitaM devAnupriyaiH-zrImadbhiH | kevalakalpa-paripUrNa bharata varSa tenAhaM devAnupriyANAM viSayavAsinI-dezavAstavyA ahaM devAnupriyANAmAjJaptikiGkarI-18 18 AjJAsevikA tat pratIcchantu-gRhNantu devAnupriyAH! mamedametadrUpaM prItidAnamiti, atra NaM sarvatra prAgvat, iti-18||215|| | kRtvA kumbhASyAdhikasahasraM ratnacitraM nAnAmaNikanakaralabhakticitre vA dvekanakabhadrAsane kaTakAni ca yAvat sa eva 18| |mAgadhasuragamo'trAnusartavyaH taavdyaavtprtivisrjyti| tata uttaravidhimAha-'tae Na mityAdi, sarva prAgvat , nvr|| anukrama [74] ~ 433~ Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [50] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [50] dIpa anukrama [74] eseeeeeeeeeeeeeeese tAvad vaktavyaM yAvattAH zreNiprazreNayo'STAhikAyA mahAmahimAyAstAmAjJaptikA pratyarpayanti yathA'STAhikotsavaH kRta iti / atha vaitAvyasurasAdhanamAhatae NaM se dive cakArayaNe siMdhUra devIe avAhiAe mahAmahimAe NivattAe samANIe AuhagharasAlAo tadeva jAva uttarapuracchimaM disi veaddhapatyAbhimuhe payAe Avi hotyA, tae NaM se bharahe rAyA jAva jeNeva addhapadhae jeNeva veaddhassa pavvayassa dAhiNille NitaMye yeNeva uvAgacchada 2ttA veaddhassa pabvayassa dAhiNile NitaMve duvAlasajoaNAyAmaM NavajoaNavicchiNNaM varaNagarasaricchaM vijayakhaMdhAvAranivesaM kareI 2 tA jAva veaddhagirikumArassa devassa aTThamabhattaM pagiNhai 2 cA posahasAlAe jAba aTThamabhattie veaddhagirikumAraM devaM maNasi karemANe 2 ciTTai, tae NaM tassa bharahassa raNNo aTThamabhattaMsi pariNamamANaMsi veaddhagirikumArassa devassa AsaNaM palada, evaM siMdhugamo Nebhanyo, pIidANaM AbhisekaM rayaNAlaMkAraM kaDagANi atuDiANi abasthANi aAbharaNANi agehada 2 tA tAe ukivAe jAva aTThAhiraM jAva paJcappiNaMti / tae Na se dine cakarayaNe aTThAhiyAe mahAmahimAe NivvattAe samANIe jAva paJcatthimaM disi timisaguhAbhimuhe payAe Adi hotthA, tae NaM se bharahe rAyA taM divvaM cakarayaNaM jAva paJcatdhirma virsi timisaguhAmimuhaM payAtaM pAsai 2 cA hatuhacittajAvatimisaguhAe adUrasAmaMte duvAlasajoSaNAyAma NavajoaNavicchiNNaM jAva kayamAlassa devassa aTThamabhattaM pagiNhai 2 tA posahasAlAe posahie vaMbhayArI jAva kayamAlagaM devaM maNasi karemANe 2 ciTThai, tae NaM tassa bharahassa raNo aTThamabhattaMsi pariNamamANasi kayamAlassa devassa AsaNaM calai taheva jAva vebhavagirikumArassa JinElainine atha vaitATyasura-sAdhanAdhikAra: varNyate ~434~ Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [11] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjambU dvIpazAnticandrI prata sUtrAMka [51] yA kRttiH // 21 // dIpa seeeeeeeeesed pAre pIkSA itthIrayaNassa tilaMgacorasa bhaMDAlaMkAra kamgANi ma Ana AmaraNANi a gemha 2 sAtAe sakiTAe jAva 3 vakSaskAre sakAre sammANei 2'cA parivisajeha jAba bhobhaNamaMTane, taheca mahAmahimA kayamAlassa pacappiNati (sUrva 51) . IS batAyA'tae NamityAdi, prAgvyAkhyAtArtha, navaraM uttarapUrvA dizamiti-IzAnakoNaM cakraratnaM vaitAnyaparvatAbhimukhaM prayAtaM cA mArakRta pA- mAlasura pyabhavat , ayamartha:-sindhudevIbhavanato vaitAnyasurasAdhanArthaM vaitAbyasurAvAsabhUtaM vaitAdaya kUTaM gacchataH IzAnadizyeva RjuH || sAdhana panthAH, 'tae Na'mityAdi, uktaprAya sarva navaraM vaitAnyaparvatasya dAkSiNAtye-dakSiNArddhabharatapArzvavartini nitambe iti, mU.51 tatastasya bharatasya rAjJo'STamabhakte pariNamati vaitAbyagirau kumAra iva krIDAkAritvAt vaitAbyagirikumArastasya devasthAsanaM calati, evaM sindhudevyAH gamaH-sadRzapATho netavyaH-smRtipathaM prApaNIyaH, paraM sindhudevIsthAne vaitAbyagiriku-18 |mArastasya devasyAsana calati, evaM sindhudevyAH gamaH-sadRzapATho netavyaH-smRtipathaM prApaNIyaH, paraM sindhudevIsthAne vaitAbyagirikumAradeva iti vAcyaM, yacca sindhudevyA atidezakathanaM tadbANabyApAraNamantareNaivAyamapi sAdhya iti sAha| zyakhyApanArthamiti, prItidAnaM AbhiSekya-abhiSekayogyaM rAjaparidheyamityarthaH, ralAlaGkAra-mukuTamiti Avazyaka-1 cUNoM tathaiva darzanAt , zeSaM tathaiva yAvacchabdAbhyAM grAhya, tatra prathamo yAvacchabdaH uktAtiriktavizeSaNasahitAM gati | | // 216 // prItivAkyaM prAbhUtopanayanapraNe surasanmAnanavisarjane snAnabhojane zreNipazreNyAmantraNaM sUcayati, dvitIyastu aSTA-181 hikAdezadAnakaraNe iti / atha tamisrAguhAdhipakRtamAlasurasAdhanArthamupakramate-'taeNa'mityAdi, tatastahinyaM cakraratnaM | anukrama [75] PA ~ 435~ Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [11] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [51] aSTAhikAyAM mahAmahimAyAM nivRttAyAM satyAM arthAdvaitALyagirikumArasya devasya yAvat pazcimAdizaM tamizrAguhAbhimurkha prayAtaM cApyabhavat , vaitAbyagirikumArasAdhanasthAnasya tamisrAyAH pazcimAvartitvAt , 'tae Na'mityAdi, sarva prAgvat, prItidAne'tra vizeSaH, sa cAyaM-strIratnasya kRte tilakaM-lalATAbharaNaM rasamayaM caturdazaM yatra tattilakacaturdazaM IdRzaM bhANDAlaGkAra-prAkRtatvAdalaGkArazabdasya paranipAte alaGkArabhANDaM AbharaNakaraNDakamityarthaH, caturdazAbharaNAni caivam"hAra 1 brahAra 2 iga 3 kaNaya 4 rayaNa 5 muttAvalI 6 u keUre 7 / kaDae 8 tuDie 9 muddA 10 kuMDala 11 urasutta 12 cUlamaNi 13 tilayaM 14 ||1||"ti, kaTakAni ca, atra kaTakAdIni strIpuruSasAdhAraNAnIti na paunaru. syamityAdi tAvad vaktavyaM yAvad bhojanamaNDape bhojanaM, tathaiva-mAgadhasurasyeva mahAmahimA aSTAhikA kRtamAlasya pratyarpayantyAjJAM zreNiprazreNaya iti / tae NaM se bharahe rAyA kayamAlassa avAhiAe mahAmahimAe NivattAe samANIe suseNaM seNAvaI sadAvei 2 tA evaM kyAsIgacchAhi NaM bho devANuppibhA ! siMdhUe mahANaIe paJcasthimiLa NikkhuDhaM sasiMdhusAgaragirimerAgaM samavisamaNikkhuDANi a oavehi oavettA aggAI barAI rayaNAI paDicchAhi aggAI0 paDicchiccA mamemANatti paJcappiNAhi, tate NaM se seNAvaI balassa A bharahe bAsaMmi vissuajase mahAbalaparakame mahappA oaMsI tealakkhaNajutte milakkhubhAsAvisArae cittacArubhAsI bharahe vAsaMmi NikhuDANaM niSNANa ya duggamANa ya duppavesANa ya viANae atyaMsatyakusale rayaNaM seNAvaI suseNe bharaheNaM raNNA evaM butte samANe sesesedesesesercedesee dIpa anukrama [75] zrIjam, ~ 436~ Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [12] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjamyUdvIpazA prata nticandrIyA vRttiH // 217 // sUtrAMka 3vakSaskAre suSeNena sindhupazcimaniSkuTa / [12] sAdhanaM dIpa hatuddacittamANadie jAva karayalapariggahi dasaNaI sirasAvataM matthae aMjali kadra evaM sAmI! tahatti ANAe viNaeNaM barSa parisaDaratA bharAssa raNo aMtiAo pariNiksamA 2 sAjeNeva sae bhAvAse teNeva uvAgacchaha 2 mA koduvibhapurisa mahAvaDaratA evaM peyAsI-khippAmeva bho devANuppiA | AmisekI hasvirayaNaM parikappeha hayagayarahapavara jAva cAuragirNi seNaM saNNAhehattikaTU jeNeva majaNaghare teNeva uvAgacchai 2 ttA majaNagharaM aNupavisai 2 tA hAe kayabalikamme kayakouamaMgalapAyacchitte sannaddhabaddhavammibhakavae utpIliasarAsaNapaTTie piNakhagevijabaddhAviddhavimalavaraciMghapaTTe gahimAuhappaharaNa aNegagaNanAyagadaMDanAyagajAvasaddhi saMparivuDhe sakoraMTamaladAmeNaM chatteNaM dharijjamANeNaM maMgalajayasahakayAloe majaNagharAo paDiNisyamaya 2 tA jeNeva bAhiriA ubaDhANasAlA jeNeba Abhiseke hatvirayaNe teNeva uvAgacchara 2 tA Abhiseka hasthirayaNaM duruDhe / taeNaM se suseNe seNAvaI hatthikhaMdhavaragae sakoraMTamallayAmeNaM chatteNaM dharijamANeNaM hayagayarahapavarajohakaliAe cAuraMgiNIe seNAe saddhiM saMparinuDhe mahayAbhaDabaDagarapaDgaravaMdaparikkhitte mahayAukiDisIhaNAyabolakalakalasaNaM samudaravabhUyaMpiva karemANe 2 saviDIe sabajuIe sabavaleNaM jAva nigghosanAieNaM jeNeva siMdhU mahANaI teNeva uvAgacchada 2 tA pammarapaNaM parAmusaha, taeNaM taM sirivacchasarisarUvaM muttatAraddhacaMdacittaM ayalamakarSa abhejakavayaM jaMtaM salilAsu sAgaresu a uttararNa divvaM cammaravarNa saNasattarasAI sabadhaNyAI jattha rohaMti egadivaseNa bAviAI, vAsaM NAUNa cakkapaTTiNA parAguhe dive cammarayaNe duvAlasa jomaNAI tirimaM pavittharada tatva sAhiAI, tae NaM se dive cammarayaNe suseNaseNAvaNA parAmuDhe samANe khippAmeva NAvAbhUe jAe Avi hotthA, tae NaM se suseNe seNAvaI sakhaMdhAvAracalavAhaNe NAvAbhUyaM cammarayaNaM durUpAi 2 tA siMdhu mahANaI vimala anukrama [76] esesence 217 // ~ 437~ Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [52] dIpa anukrama [ 76 ] "jambUdvIpa-prajJapti upAMgasUtra -7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... - mUlaM [12] ...AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH ......... jalatuMganIci NAvAbhUSaNaM pammarayaNeNaM sathaLavAhaNe saseNe samuttiSNe, tao mahANaImuttaritu siMdhu appaDihadyasAsaNe a seNAvaI karhici gAmAgaraNagarapavayANi kheTakabbaDamaDavANi paTTaNANi siMhalae bambarae a savyaM ca aMgaloaM balAyAloaM ca paramarammaM javaNadIvaM ca pavaramaNirayaNakolAgArasamiddhaM Arabake romake a aDavisayavAsI a pikkhure kAlamudde joNAra a uttaravearsasiAbho a mecchajAI bahuppagArA dAhiNaavareNa jAva siMdhusAgaratotti sabbapavarakaDaM obharveNa paDiNianto bahusamaramaNije a bhUmibhAge tassa kacchassa suiNisaNNe, tAhe te jaNavayANa gagarANa paTTaNANa ya je a tahiM sAmiA pabhUA AgarapatI a maMDalapatI a paTTaNapatI a savve ghetRRNa pAhuDAI AbharaNANi bhUsaNANi rayaNAni ya vatyANi a maharihANi aNaM ca jaM vari rAyArihaM jaM ca icchianvaM evaM seNAvaissa ubarNeti matthayaphavaMjalipuDA, puNaravi kAUNa aMjali matthayaMmi paNayA tubhe amhetya sAmiA devayaMva saraNAgayA mo tumbhaM bisayavAsiNonti vijayaM jaMpamANA seNAvaNA jahArihaM ravia pUima bisaji NibhattA sagANi nagarANi paTTaNANi aNupaviTThA, tAhe seNAvaI saviNao ghetUna pAhuDAI AbharaNANi bhUsaNANi rayaNANi ya puNaravi saM siMdhuNAmayenaM uttiSNe aNahasAsaNavale, taheva bharahassa raNNo Nivendra NiveddattA ya appiNittA ya pAhuDAI sakAriasammANie saharise visajie sagaM paDamaMDavamaigae, tate NaM suseNe seNAvaI vhAe kayabalikamme kayako amaMgalapAyacchate jimianuttarAgapa samANe jAva sarasagosIsacaMdaNukkhitagAyasarIre upi pAsAyavaragae phuTTamANehiM muiMgamatthaehiM battIsaivahiM NApahaM varataruNI saMpatterhi uvaNavijamANe 2 uvagijamANe 2 uchAli (labhi) mANe 2 mahayAhayaNaTTagIavAiataMtItalatAlatudiaghaNamuiMgapaDuppavAiaraveNaM. ihe sahapharisarasarUvagaMdhe paMcavihe mANussara kAmabhoge bhuMjamANe viharadda ( sUtraM 52 ) F Frale & Pune Cy ~ 438 ~ senesises toesents Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [12] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [12] dIpa anukrama [76] zrIjamyU-18 'tae Na'mityAdi, nigadasiddhaM, navaraM suSeNanAmAna senApati-senAnIralamiti, kimavAdIdityAha-'gacchAhi Na-18|3vakSaskAre dvIpazA- mityAdi, gaccha bho devAnupriya! sindhvA mahAnadyAH pAzcAtya-pazcimadigvatinaM niSkuTa-koNavartibharatakSetrakhaNDarUpaM, supeNena nticandrI etena pUrvadigvartibharatakSetrakhaNDaniSedhaH kRto bodhyaH, idaM ca kaivibhAjakairvibhaktamityAha-pUrvasyAM dakSiNasyAM ca sindhu dI sindhupAya yA vRttiH pazcimAyAM sAgara:-pazcimasamudraH uttarasyAM girirvaitAbyaH etaiH kRtA maryAdA-vibhAgarUpA tayA sahitaM, ebhiH kRtavi-15THIS // 21 // bhAgamityarthaH, anena dvitIyapAzcAtyaniSkuTAt vizeSo darzitaH, tatrApi samAni ca-samabhUbhAgavattIMni viSamANi cadurgabhUmikAni niSkuTAni ca-avAntarakSetrakhaNDarUpANi tato dvandvastAni ca-oavehitti sAdhaya asmadAjJApravarta| nenAsmadvazAn kuru, anena kathanena prathamasindhuniSkuTasAdhane'lpIyaso'pi bhUbhAgasya sAdhane na gajanimIlikA vidheyeti jJApita, evamevAkhaNDaSakhaMDakSitipatitvaprApte, 'oavettA sAdhayitvA agyANi-sadhaskAni varANi-pradhA- nAni ratnAni-svasvajAtAbutkRSTavastUni pratIccha-gRhANa, pratISya ca mamaitAmAjJaptiko pratyarpayeti, tataH supeNo yathA cakre tathA''ha--'tate Na'mityAdi, tato bharatAjJAnaMtaraM sa suSeNaH evaM svAmistathetyAjJayA vinayena vacanaM pratizRNotira 1 iti paryantapadayojanA, vyAkhyA tvasya prAgvat, kiMbhUtaH suSeNaH-senA-hastyAdiskandhastadrUpasya balasya netA-prabhuH // 21 // svAtanyeNa pravartakaH bharate varSe vizrutayazAH mahataH-atucchasya balasya-sainyasya prakramAt bharatacakravartisambandhinaH || parAkramo yasmAt tathA, dRSTaM hi balavati prabhau balaM balavadbhavatIti, etena 'oaMsI'ti pade na paunaruktya, mahAtmA Jimilam ~ 439~ Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [12] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [12] udAttasvabhAvaH ojasvI-AtmanA vIryAdhikaH tejasA zArIreNa lakSaNaizca-sattvAdibhiryuktaH, mlecchabhASAsu-pArasIA-18 ravIpramukhAsu vizAradaH-paNDitaH, tatsamlecchadezabhASAjJo hi tattaddezIyamlecchAna sAmadAnAdivAkyaioMTuM samartho bhavati, ata eva citra-vividhaM cAru-agrAmyatAdiguNopetaM bhASata ityeSaMzIlA, bharatakSetre niSkuTAnAM nimnAnAM ca-gambhIra-18 | sthAnAnAM durgamAnAM ca-duHkhena gantuM zakyAnAM duSpravezAnAM-duHkhena praveSTuM zakyAnAM bhUbhAgAnAM vijJAyakastatra taddhA-18| 18| sIva pracAracaturaH, ata evenAM yogyatAM vibhAvyaitAdRze zAsane niyuktaH, arthazAstra-nItizAstrAdi tatra kuzala ra senA-18 pati:-sainyezeSu mukhyA, bharatena rAjJA evamuktaH san hRSTatuSTetyAdi prAgvat, tataH sa kiM karotIlyAha-'paDisuNettA' ityAdi, sarva caitat pAThasiddha, navaraM supeNavizeSaNaM sannaddhaM zarIrAropaNAt baddhaM kasAvandhanataH varma-chohakattalAdirUpaM saJjAtamasyeti vammitaM IdRzaM kavaca-tanutrANaM yasya sa tathA, utpIDitA-gADhaM guNAropaNAd dRDhIkRtA zarAsanapaTTikA-dhanurdaNDo yena sa tathA, pinaddhaM graiveya-grIvAtrANaM grIvAbharaNaM pA yena sa tathA baddho-prandhidAnena AviddhaH parihito mU veSTanena vimalavaracilapaTTo-vIrAtivIratAsUcakavastra vizeSo yena sa tathA, pazcAtpadadvayasya karmadhArayaH gRhItAnyAyudhAni praharaNAni ca yena sa tathA, AyudhapraharaNayostu kSepyAkSepyakRto vizeSo vodhyaH, tatra kSepyAni bANA-15 dIni akSepyAni khagAdIni athavA gRhItAni AyudhAni praharaNAya yena sa tatheti / 'tae Na'mityAdi, prAgvyA-12 khyAtArtha, navaraM vAkyayojanAyAM tataH suSeNazcammaratnaM parAmRzati-spRzati, ityantaM sambandha iti, etatprastAvAcarma-2 dIpa anukrama [76] antillenniti ~440~ Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [12] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjamyU prata sUtrAMka [52] dIpa rasavarNanamAha-'taeNaM ta'mityAdi, taccarmarataM vaktavizeSaNaviziSTa bhavatItyanvayaH, tato-vistINoM vistRtanAmaka18 | 3vakSaskAre ityarthaH evaMvidhaH inaH-svAmI cakravartirUpo yasya tattatenaM, yasya hastasparzataH icchayA vA vistRNAti sa svAmItyarthaH,191 nticandrI zrIvatsasahaza-zrIvatsAkAraM rUpaM yasya tattathA, nanyasya zrIvatsAkAratve catvAro'pi prAntAH samaviSamA bhavanti tathA yA vRttiH maniSkuTacAsya kirAtakRtavRSTayupadravanivAraNArtha tiryavistRtena vRttAkAreNa chatraratnena saha kathaM saGghaTanA syAditi !, uccarI, sAdhanaM // 219 // svataH zrIvatsAkAramapi sahanadevAdhiSThitatvAdyathAvasaraM cintitAkArameva bhavatIti na kApyanupapattiH, muktAnAM maukti kAnAM tArANAM-tArakANAM ardhacandrANAM nitrANi-AlekhyAni yatra tattathA, acalaM akampa-dvau sadRzArthakI zabdA-1 18vatizayasUcakAvityatyantadRDhapariNAma cakrisakalasainyAkrAntatve'pi na manAgapi kampate, abhedhaM-durbhedaM kavacamivAme-18 cakavacaM luptopamA, vanapaJjaramiva durbhedamityAzayaH, salilAsu-nadISu sAgareSu cottaraNayantra pAragamanopAyabhUtaM divyaM| devakRtamAtihArya carmaratnaM-carmasu pradhAna, analajalAdibhiranupadhAtyavIryatvAt , yantra zaNaM-zaNadhAnyaM saptadazaM-saptadaza-10 18 samApUrakaM yeSu tAni zaNasaptadazAni sarvadhAnyAni rohante-jAyante ekadivasenoptAni, ayaM sampradAyaH-gRhapatirane-16 18| nAsmiMzcameNi dhAnyAni sUryodaye uSyante astamanasamaye ca lUyante iti, saptadaza dhAnyAni tvimAni, "sAli 1 21 // 8 java 2 vIhi 3 kuDava 4 rAlaya 5 tila 6 mugga 7 bhAsa 8cavala 9ciNA 10 / tabhari 11 masUri 12 kulasthA |13 gohuma 14 NiSphASa 15 ayasi 16 saNA 17 // 1 // " prAyo bahUpayoginImAnItIyantyuktAni, anyatra catu-18 anukrama [76] ~441~ Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----------------- ---- mUlaM [12] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [12] dIpa vizatirapyuktAni, loke ca kSudradhAnyAni bahUnyapi, punarasvaiva guNAntaramAha-varSa-jaladavRSTiM jJAtvA cakravartinA parAbhRSTaM divyaM carmaralaM dvAdazayojanAni tiryak pravistRNAti-varddhate, tatrottarabharatamadhyakhaNDavartikirAtakRtameghopadvanivAraNAdikArya sAdhikAni-phinivadhikAni, nanu dvAdazayojanAvadhi tasthuSazcakiskandhAvArasthAvakAzAya dvAdazayojana-18 pramANamevedaM vistRta yujyate kimadhikavistAreNa !, ucyate, carmacchatrayorantarAlapUraNAyopayujyate sAdhikavistAra iti, paJcAtra prakaraNAd bacchabdenaiva vizeSyaprAptI sUtre punarapi dibve cammarayaNe iti grahaNaM tadAlApakAntaravyavadhAnena , vismaraNazIlasya vineyasya smAraNArtha, atha prakRtaM prastUyate-'tae NamityAdi, tatastadivyaM carmaralaM suSeNasenApatinA parAmRSTa-spRSTaM sat kSiprameva-nirvilamvameva naubhUta-mahAnadyuttArAya nautulyaM jAtaM cApyabhavat , nAvAkAreNa jAtami18|mityarthaH, 'tapa gaumityAdi, tataH-dharmarakhanIbhavanAnantaraM suSeNaH senApati:-senAnIH skandhAvAratya-sainyasya ye bikhyAhane-hastyAdicaturaGgazibikAdirUpe tAbhyAM saha varttate yaH saH skandhAvArabalavAhanaH naubhUtaM carmaratnamArohati, || sindhumahAmadI vimalajalasya tuGgA-atyucA vIcayA-kallolA yasyAM sA tathA tAM naubhUtena carmarona balavAhanAbhyAM 18 saha vartate yaH sa sabalavAhanaH, evaM sazAsano-bharatAjJAsahitaH samuttIrNa iti / 'tao mahANai'nti tata iti kathA-18 ntaraprastAvanAyAM mahAnadI sindhumuttIryApratihatazAsana:-akhaNDitAjJaH senApati:-senAnIH kacid prAmAkaranagaraparvatAn !% sUtre klIvatvaM prAkRtatvAt, kheDetyAdi, siMhAvalokananyAyena kacicchabdo'trApi grAhyatena kacit kheTamaDambAni kvaci Dececeicestoecessodesesestate anukrama [76] O matayeg ~442~ Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [12] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [52] dIpa zrIjamba-1tpattanAni tathA siMhalakAna-siMhaladezodavAn barbarakAzca-varvaradezodbhavAna, sarva ca aGgaloka balAvalokaM ca para-18/3vakSaskAre dvIpazA-18| maramya, ime ca he api mlecchajAtIyajanAzrayabhUte sthAne, yavanadvIpa-dvIpavizeSa, atra cakArAH samuccayArthAH evama-10 suSeNena sindhupazcinticandrI-18 pre'pi trayANAmapyamISAM sAdhAraNavizeSaNamAha-pravaramaNirakSakanakAnAM kozAgArANi-bhANDAgArANi taiH samRddhaM-bhRzaM yA vRciH | maniSkuTa18| bhRtaM, AravakAn-AravadezodbhavAn romakAMzca-romakadezodbhavAn alasaNDa viSayavAsinazca pikkhurAn kAlamu-18 // 220 // khAn jonakAMzcamlecchavizeSAn 'oaveUNa'tti padena yogaH, arthataiH sAdhitairazeSamapi niSkuTaM sAdhitamuta netyAha-18 uttaraH-uttaradigvartI vaitAnyaH, idaM hi dakSiNasindhuniSkuTAntena, asmAdvaitAbya uttarasyAM dizi varttate ityarthaH, taM18 saMcitA:-tadutpattikAyAM sthitAzca mlecchajAtIbahuprakArAH uktavyatirikkA ityarthaH, atra sUtre kvacid vibhaktivyatyayaH18 prAkRtatvAt , dakSiNApareNa-naiRtakoNena yAvat sindhusAgarAnta iti-sindhunadIsaGgataH sAgaraH sindhusAgaraH madhyapadalope sAdhuH sa evAntaH-paryavasAnaM tAvadavadhi ityAzayaH, sarvapravaraM kaccha ca-kacchadezaM 'oaveUNa'tti sAdhayitvA svAdhInaM kRtvA pratinivRttaH-pazcAdalito bahusamaramaNIye ca bhUmibhAge tasya kacchadezasya sukhena niSaNNa:-susthastasthau, sa suSeNa iti prakaraNAlabhyate, tataH kiM jAtamityAha-'tAhe te jaNavayANa' ityAdi, 'tAhe' tasmin kAle te iti-8||220|| |tacchabdasyottaravAkye 'sadhe ghetaNe tyatra yojanIyatvena vyavahitaH sambandhaH ArthatvAt janapadAnA-dezAnAM nagarANAM pattanAnAM ca pratItAnAM ye ca tarhi tatra niSkuTe svAmikA:-cakravartisuSeNasenAmyorapekSayA alpardikatvenAjJAta svA anukrama [76] Sanileon ~ 443~ Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [12] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: eee prata sUtrAMka [12] 3 mina ityajJAtArdhe kapratyayaH, ye ca prabhUtA-bahavaH AkarA:-svarNAdyutpattibhuvasteSAM patayaH maNDalapatayo dezakAryani yuktAH pattanapatayazca, te gRhItvA prAbhRtAni-upAyanAni AbharaNAni-aGgaparidheyAni bhUSaNAni-upAGgaparidheyAni ratnAni ca vastrANi ca mahA_Ni ca-bahumUlyAni anyacca yadvariSThaM-pradhAnaM vastu hastirathAdikaM rAjAha-rAjaprAbhRtayogyaM yacca eTavyaM-abhilapaNIyaM etatsarva pUrvokta senApaterupanayanti-upaDhokayanti mastakakRtAJjalipuTAH, tataste kiM kRtavanta ityAha-'puNaravi'ityAdi, te-tatratyasvAminaH prAbhRtopanayanottarakAle prakRtAaliparityAgAnivartanAvasare punarapi mastake'JjaliM kRtvA praNatA-nayatvamupAgatAH yUyamasmAkamatra svAminaH prAkRtatvAt svArthe kapratyayastena deva-18 tAmiva zaraNAgatAH smo vayaM yuSmAkaM viSayavAsina iti vijayasUcakaM vaco jalpantaH senApatinA yathArha-yathocityena 8 sthApitA:-nagarAdhAdhipatyAdipUrvakAryeSu niyojitAH pUjitA vastrAdibhiH visarjitAH-svasthAnagamanAyAnujJAtAH nivRttAH-pratyAvRttAH santaH svakAni nijAni nagarANi pattanAni caanuprvissttaaH| visarjanAnantaraM senApatiryaJcakAra tadAha'tAhe seNAvaI' ityAdi, tasmin kAle senApatiH savinayo'ntardhatasvAmibhaktiko gRhItvA prAbhUtAni AbharaNAni bhUSaNAni ratnAni ca punarapi tAM sindhunAmadheyAM mahAnadImuttIrNaH aNahazabdo'kSataparyAyo dezyastenANaha-akSataM kvaci-19 daNyakhaNDitaM zAsana-AjJA balaM ca yasya sa tathA, tathaiva yathA 2 svayaM sAdhayAmAsa tathA 2 bharatasya rAjJo nivedayati 2 tvA prAbhRtAni arpayitvA ca atra sthita iti gamyaM, anyathA ktvAntapadena saha saGgatirna syAt , tataH prabhuNA satkA dIpa anukrama [76] ~ 444~ Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [12] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka yA vRttiA [52] dIpa zrIjam-rito vakhAdibhiH sanmAnito bahumAnavacanAdibhiH saharSaH prAptaprabhusatkAratvAt visRSTaH-svasthAnagamanArthamanujJAtaH3vakSaskAre dvIpazA- svakaM-nijaM paTamaMDapaM-divyapaTakRtamaNDapaM madhyapadalopI samAsaH paTamaNDapopalakSitaM prAsAdaM vA atigataH-prAvizat,81 suSeNena nticandrI-18 | atha svakAvAsapraviSTo yathA suSeNo vilalAsa tathA cAha-'tate ||'mityaadi, tataH sa suSeNaH senApatiH 'hAe sindhupazci maniSkuTa ityAdi prAgvat , jimito-bhuktavAn rAjabhojanavidhinA bhuktyuttaraM-bhojanottarakAle AgataH san upavezanasthAne sAdhana iti gamyaM, atra yAvatpadAdidaM dRzyaM-'AyaMte cokkhe paramasuIbhUe' iti, atra vyAkhyA-AcAnta:-zuddhodakayogena / sU. 52 18kRtahasamukhazaucaH cokSo-lepasikathAdyapanayanena ata eva paramazucIbhUtaH-atyartha pAvanIbhUtaH, idaM ca padavayaM yoja mAyAH kramaprAdhAnyena bhuttarAgae samANe iti padAt pUrva yojyaM, isthameva ziSTajanakramasya dRzyamAnatvAta, vanyathA muktyuttarakAle AcamanAdikaM pAmarANAmiva jugupsApAtraM syAt , punaH senApati vizinaSTi-sarasena gozIrSacandanenokSitA-sikkAH gAve-zarIre bhavA gAtrA:-zarIrAvayavA vakSAprabhRtayo yatra tadevaMvidhaM zarIreM yasya sa tathA, atra yaccandanena secanamuktaM tanmArgazramotthayapustApavyapohAya, sitaM hi candanamalitApavirahitatvAdatizItalasparza bhavatIti. 'upiti upari prAsAdavarasya sUtre ca luptavibhaktikatayA nirdeza ApatvAt gata:-prAptaH sphuTaniriva-atirabhasA- 221 // | sphAlanavazAdvidalagiriva mRdaGgAnA-maIlAnA mastakAnIva mastakAni-uparitanabhAgA ubhayapAce carmopanaddhapuTAnIti | 1 tairupanRtyamAna ityAdi yojyaM, atra karaNe tRtIyA, tathA dvAtriMzatA'bhinetavyaprakAraiH rAjapraznIyopAgasUtravivRtaiH pAtrayo / anukrama [76] areaseer ~ 445~ Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [52] dIpa anukrama [ 76 ] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [3], mUlaM [52 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH baddhaiH - upasampannairnATakaiH pratItairvarataruNIbhiH - subhagAbhiH khIbhiH bhUbhujaMgarAgeSu paramamohanatvena tAsAmevopayogAt, | samprayuktaiH - prArabdhairupa nRtyamAno nRtyaviSayIkriyamANastadabhinayapurassaraM narttanAt upagIyamAnastadguNagAnAt, upalabhyamAnastadIpsitArthasampAdanAt mahatA iti vizeSaNaM prAgvat dRSTAn icchAviSayIkRtAn zabdasparzarasarUpagandhAn | paJcavidhAn mAnuSyakAn - manuSyasambandhinaH kAmabhogAn kAmAMzca bhogAMzca iti prAptasaMjJakAn, tatra zabdarUpe kAmau | sparzarasagandhA bhogA iti samaya paribhASA, bhuJjAna:- anubhavan viharatIti / atha tamisrAguhAdvArodghATanAyopakramate / tae NaM se bharahe rAyA aNNayA kayAI suseNaM seNAvaI saddAvei 2 ttA evaM kyAsI-gaccha NaM khippAmeva bho deSANupiA ! timi - saguhAe dAhiNillassa dubArassa kavADe vihADehi 2 sA mama ejamANasiaM paJcappiNAhitti, tae NaM se suseNe saiNAbAI bharaNaM ra NA evaM cutte samANe tuTThacittamAnaMdie jAna karayalapariggahiaM sirasAvattaM matthae aMjali kaTTu jApa paDhisuNe 2 sA bharassaraNo aMtiyAo paDiNikkhamai 2 tA jeNeva sae AvAse jeNeva pausahasAlA teNeva uvAgacchara 2 ttA dabbhasaMdhAragaM ires va kamAlarasa devassa aTTamabhataM paginhai posahasAlAe posahie baMbhayArI jAva aTTamabhasaMsi pariNamamANaMsi posasAlA paDiNikkhamai 2 tA jeNeva majjaNaghare teNeva uvAgacchai 2 tA pahAe kayabalikamme kayako amaMgalapAyacchate suddhapyAvesAI maMgalAI batthAI pavara parihie appamahanyAbharaNAlaMkiyasarIre dhUvapuSpagaMdhamahahatthagae majaNarAo paDiNikkhamai 2 tA jeNema timisaguhAe dAhiNissa humArassa kavADA teNeva pahArettha gamaNAe, tara NaM tassa musegassa saiNAvahassa vahave rAIsa atha tamisrAgufAyAH dvarodghATanasya varNanaM -- Fur Fate & Pine Cy ~ 446 ~ degdegdegdegdeg www.janyar Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [ 53 ] dIpa anukrama [66] "jambUdvIpa-prajJapti upAMgasUtra - 7 (mUlaM + vRttiH) zrIjambUdvIpazAnticandrI - yA vRtiH // 222 // vakSaskAra [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... ....AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH mUlaM [ 53 ] - ........................... talavaramAvi jAva satthavAhappabhiyao appegaiA uppalahatthagayA jAva suseNaM seNAvaI pio 2 aNugacchati, tae NaM tassa suseNassa seNAvairasa bahUIo khujAo cilAiAo jAva iMgiacitipatthibhaviANiADa NiuNakusalAo viNIAo appeAo kalasahatthagayAo jAba aNugacchaMtIti / tae NaM se suseNe seNAvaI sambiddhIe sabbajuI jAva vigghosaNAievaM jeNeva timisaguhAe dAhiNissa dudhArassa kavADA teNeva uvAgacchai2ttA Aloe paNAmaM karei2ttA DhomahatyagaM parAmusaharattA timisaguhAe dAhiNissa duvArassa kavADe lomahatyeNaM pamAi 2 cA divvAe udgadhArAe anbhukkhei 2 tA saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM paMcagulitale caSaNa dala 2 tA amohiM barehiM gaMdhehi a mahehi a aciNe 2 ttA puSphAruhaNaM jAva tyAruNaM karei 2 tA AsattosattavipulavaTTa jAna karei 2 ttA acchehiM sahehiM rayayAmapahiM accharasAtaMDulehiM timissaguddAe dAhiNissa dubArassa kabADA purao aTThamaMgalae Alihai taM0-sotthiya sirivaccha jAva kayaggahagakirayalapabbhaTTa caMdappabhavairave ruli animaladaMDa jAna dhUrva dalaya 2 vAmaM jANuM aMce 2 tA karayala jAna matthae aMjali kaTTu kavADANaM paNAmaM kare 2 ttA daMDaravaNaM parAmusadda, tapa NaM taM daMDarayaNaM paMcalaiaM bairasAramaiaM viNAsaNaM saGghasattuseNNANaM khaMdhAvAre Naravaddassa gaDadarivisamapanbhAragi rivarapavAyANaM samIkaraNaM saMtikaraM subhakaraM hitakaraM raNNo hiaicchiamaNorahapUragaM divamappaDiyaM daMDarayaNaM gaddAya sattaTTa payAI pathosakara pacotakittA timissaguhAe dAhiNissa duvArassa kavADe daMDarayaNeNaM mahayA 2 sadeNaM tikkhutto AuDera tae NaM timisaguhAe dAhiNissa duvArassa kavADA suseNaseNAvaraNA daMDaravaNeNaM mahayA 2 saddeNaM tilutto AuDiA samANA mahayA 2 sa deNaM koMcAra karemANA sarasarassa sagAI 2 ThANAI pazcotakitthA, tapa NaM se suseNe seNAvaI timisaguhAe dAhiNihassa For Evate & Pune Cy ~ 447 ~ suSeNena timizraguhAdakSiNakapATodA Tasa. 53 // 222 // Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- ---- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [13] dubArassa kabADe bihAdei 2 tA jeNeva bharaai rAvA teNeva uvAgacchai 2ttA jAva bharahaM rAyaM karapalapariggahi jaeNaM vijaeNaM vacAi 2 sA evaM kyAsI-vihADiA gaM devANuppi! timisaguhAe vAhiNilassa duvArassa kavAcA ebhaNaM devANuSpiANaM pikaM Niveemo piyaM bhe bhavana, nae NaM se bharahe rAyA suseNassa seNAvaissa aMtie eamaDha sopA nisamma hattuddacittamANadie jAba hiae suseNaM seNAvaI sakArera sammANei sakAritA sammANittA koDaMbiapurise sadAvara 2tA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiA ! Amiseka hasthirayaNaM parikappeha hayagayarahapavara naheba jAva aMjaNagirikUDasaNNibhaM gayavara NaravAI dUrUDhe (sUtra-53) 'tae NaM se bharahe rAyA aNNayA' ityAdi, etaJca nigadasiddhaM, sambandhasantatyanyucchittyarthaM saMskAramAtreNa vitriyate, tataH sa bharato rAjA anyadA kadAcit suseNaM senApati zabdayati-AkArayati, zabdayitvA caivamavAdIt-paccha kSiprameva bho devAnupriya! tamisrAguhAyA dAkSiNAtyasya dvArasya kapATau vighATaya-sambaddhau viyojaya udUghATayeti-18 yAvat, mamatAmAjJaptikA pratyarpaya, 'tae Na'mityAdi, atra bharatAjJApratizravaNAdikaM majanagRhamatiniSkramaNAntaM 18 prAgvAlyAkhyeyaM, navaraM yatraiva tamisrAguhAyA dAkSiNAtyasya dvArasya kapATau tatraiva gamanAya pradhAritavAn-gamanasaGkalpa-18 makarota. 'tae NamityAdi, tatastamisrAguhAgamanasaGkalpakaraNAnantaraM tasya suSeNasya bahavo rAjezvarAdayo janAH suSeNaM 8 18| senApati pRSThato'nugacchanti, sarva cAtra bharatasya cakraratnAcA cikIrSoriva vAcyaM, evaM ceTIsUtramapi pUrvavadeva, navaraM kiMlakSaNAzcevyaH ?-iGgitena-nayanAdiceSTayaiva AstAM kathanAdibhiHcintitaM-prabhuNA manasi saMkalpitaM yadyatprArthitaM tattat dIpa anukrama [77] Saegenerac0000000000000000000000 bhopa, 30 A rjimmitrayog ~448~ Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [13] dIpa anukrama zrIjambU- jAnanti yAstAH tathA nipuNakuzalA:-atyantakuzalAH tathA vinItA-AjJAkAriNyaH apyekakA vandanakalazahasta- vakSaskAre dvApazA-12gatA ityAvi, 'tae Na'mityAdi, tatastamimrAguhAbhimukhacalanAnantaraM sa supeNaH senApatiH sarbo sarvayuktyA sarva- suSeNena nticandrIyutyA vA yAvanni?panAditena yatraiva taminAguhAyA dAkSiNAtyasya dvArasya kapATau tatraivopAgacchati, upAgatva caya | timizraguyA vRttiH Aloke-darzane praNAma karoti, tadanu sarva pakraratnapUjAyAmiva bAdhya, yAvadante punarapi kapATayoH praNAmaM karoti. hAdakSiNa kpaattodaa||223|| namanIyavastuna upacAre kriyamANe AdAvante ca praNAmasya ziSTavyavahAraucityAta , praNAmaM kRtvA ca daNDaralaM parAmU-14 18 zati, athAvasarAgataM daNDaralasvarUpaM nirUpayan kathA prabadhnAti-'tae NamityAdi, tato-daNDaralaparAmarzAnantaraM tahakaNDara-daNDeSu daNDajAtIyeSu ra utkRSTa apratihataM-kvacidapi pratighAtamanApalaM daNDanAmaka rasaM gRhItvA saptASTa padAni pratyavaSvakate-apasarpatItyanena sambandhaH, atha kIdRzaM tadityAha-ralamayyaH pazcalatikA:-kattalikArUpA avayavA yatra tattathA, vajraratasya yatsAraM-pradhAnadravyaM tammayaM tadda likamityarthaH, vinAzanaM sarvazatrusenAnA, narapateH skandhAbAre || || prastAvAdU gantuM pravRtte sati gAdIni prArabhArAntapadAni prAgvat giraya:-parvatAH, atra vizeSaNAnabhidhAne'pi prastA-18|| vAd girizabdena kSudragirayo grAhyAH, ye saJcarataH sainyasya vighnakarAH yAtronmukhAnAM rAjJAM ta evocchedyAH, mahAgirayastu // 22 // | teSAmapi saMrakSaNIyA eva, prapAtA-cchajjanaskhalanahetavaH pASANAH bhRgavo-vA teSAM samIkaraNaM samabhAgApAdakamityarthaH, zAntikaraM-upadravopazAmaka, nanu yApadvopazAmaka tarhi sati daNDarale sagarasutAnAM jvalanaprabhanAgAdhipakRtopadravo SI [77] Rimting ~449~ Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [13] dIpa na kathamupazazAmeti, ucyate, sopakramopadvavidrAvaNa eva tasya sAmarthyAt , anupakramopadvastu sarvathA'napAsanIya eva, anyathA vijayamAne vIradeve kuziSyamuktA tejolezyA sunakSatrasarvAnubhUtI anagArau kathaM bhasmatAM ninAya ?, ata // eSAvazyaMbhAvino bhAvA mahAnubhAvairapi nApanetuM zakyA iti, zubhakara-kalyANakaraM hitakaraM-uktaireva guNairupakAri | rAjJaH-cakravartino hRdayepsitamanorathapUraka guhAkapATodghATanAdikAryakaraNasamarthatvAt divyaM yakSasahasrAdhiSThitamityarthaH, || atra senApateH saptASTapadApasaraNaM prajihIpoMrgajasyeva dRDhaprahAradAnAyAdhikaprahArakaraNArthamiti, pratyavaSvaSkaNAdanu ki | cakre ityAha-'pacosakittA ityAdi, pratyavaSvaSkya ca tamisrAguhAyA dAkSiNAtyasya dvArasya kapATau daNDaralena mahatA 2 zabdena trikRtvaH-trIna vArAn AkuTTayati-tADayati, atra ityaMbhAve tRtIyA, yathA mahAn zabda utpadyate tathA-18 |prakAreNa tADayatItyarthaH, atra guhAkapATodghATanasamaye dvAdazayojanAvadhisenAnIralaturagApasaraNapravAdastu Avazyaka Tippanake nirAkRto'sti, yathA-"yazcAtra dvAdazayojanAni turagArUDhaH senApatiH zIpamapasaratItyAdipavAdaH so'nA|| gAmika iva lakSyate, kacidapyanupalabhyamAnatvAditi." tataH kiM jAtamityAha-tae Na 'mityAdi, tataH-tADanA danu tamisrAguhAyA dAkSiNAtyasya dvArasya kapATau suSeNasenApatinA daNDaralena mahatA 2 zabdenAkuTTitau santo mahatA | 2 zabdena dIrghataraninAdinaH krauMcasyeva bahulyApitvAd banunAditvAcca ya Araya:-zabdastaM kurvANo 'sarasarassa'tti anukaraNazabdastena tAdRzaM zabdaM kurvANI kapATAvityarthaH svake 2-svakIye 2 sthAne'vaSTambhabhUtator3akarUpe yatrAgamaya anukrama [77] Receasoesco 8 ~ 450~ Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [13] dIpa zrIjamyU-18 calatayA tiSThata iti te yAvat pratyavASbaSkipAtAM-pratyapasasarpatuH, 'tae Na'mityAdi, idaM ca sUtramAvazyakacUNoM varddha-1| 3vakSaskAre mAnasarikatAdicaritre ca na razyate, tato'nantarapUrvasUtra evaM kapAToghATanamabhihitaM, yadi caitatsUtrAdarzAnusAreNedaM / maNiralaM sUtramavazyaM vyAkhyeyaM tadA pUrvasUtre sagAI 2 ThANAI ityatrArthatvAt pazcamI vyAkhyeyA tena svakAbhyAM 2 sthAnAbhyAM kAkiNIrayA vRttiH kapATadvayasammIlanAspadAbhyAM pratyavastRtAviti-kizcidvikasitAvityarthaH tena vighATanArthakamidaM na punaruktamiti, tataH-18 bena maNDa ta lAlekhanaM ca // 224 // // || kapATapratyapasarpaNAdanu sa suSeNaH senApatiH tamimrAguhAyA dAkSiNAtyasya dvArasya kapATau vighATayati-udghATayati, IS sU.54 tataH kiM kRtamityAha-vihADettA' ityAdi, prAyaH prAg vyAkhyAtArtha, navaraM vighATitau devAnupriyAH! tamisrAguhAyA dAkSiNAtyasya dvArasya kapATau etaddevAnupriyANAM priyaM nivedayAmaH, atra nivedakasya senAnIrattasyaikatvAt kriyAyAM ekavacanasyaucitye yanivedayAma ityatra bahuvacanaM tatsaparikarasyApyAtmano nivedakatvalyApanArtha tacca bahUnAmekavAkyatvena pratyayotpAdanArtha, etat priyaM-iSTa bhe-bhavatAM bhavatu, tato bharataH kiM cakre ityAha-'tae Na'mityAdi, vyakaM. gajArUDhaH san yannRpatizcakre tadAha* tae NaM se bharahe rAyA maNirayaNaM parAmusai totaM cauraMgulappamANamittaM ca aNagyaM taMsi chalaMsaM aNovamajuI divaM maNirayaNapati // 224 // samaM veruliaM sababhUjakataM jeNa ya mubAgaeNaM dukkhaM ga kiMci jAva habai Arogge a sabakAlaM tericchimadevamANusakayA ya uvasaggA savve Na kareMti tassa dukkhaM, saMgAme'vi asatthavajjho hoi Naro maNivaraM dhareMto ThiajovaNakesaavaviaNaho habaha a anukrama [77] ReR atha maNDala-Alekhanasya varNanaM kriyate ~ 451~ Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [14] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [54] dIpa anukrama [78] sababhayavippamuko, ta maNirayaNaM gahAya se NaravaI hatthirayaNassa dAhiNilAe kuMbhIe NikkhiyA, nae NaM se bharahAdive pariMde hArotthae sukayaraiavacche jAva amaravaisaNNibhAe iDIe pahiakittI maNirayaNakauJcoe pArayaNadesiyamamge aNegarAyasahassAguAyamagge mahayAukisIhaNAyabolakalakalaraveNaM samudaravabhUaMpiva karemANe 2 jeNeva timisaguhAe dAhiNile duvAre teNeva uvAgAi 2 tA timisaguhaM dAhiNilleNaM dubAreNaM aIi sasiba mehaMdhayAranivahaM / tae NaM se bharahe gayA chattalaM duvAlasasi aTThakaNioM ahiMgaraNisaMThioM aTusovaNioM kAgaNirayaNaM parAmusaitti / tae NaM taM cauraMgulappamANamittaM asuvaNaM ca visaharaNaM aulaM cauraMsasaMThANasaMThioM samatalaM mANummANajogA jato loge carati sadhajaNapaNNavagA, Na iva caMdo Na iva tatva sUre : Na iva aggI Na iva tattha maNiNo timiraM NAseMti aMdhayAre jattha tayaM divaM bhAvajuttaM duvAlasajoSaNAI tassa lesAu vivaddhati timiraNigarapaDisehiAo, rattiM ca sabakAlaM saMdhAbAre karei Alobha divasabhUzaM jassa pabhAveNa cakavaTTI, timisaguI atIti seNNasahie abhijetuM vitiamaddhabharahaM rAyavare kAgaNiM gahAya timisaguhAe puracchimillapacAthimillermu kaDaesuM joarNatariAI paMcadhaNusayavikkhaMbhAI joaNujjoakarAI cavaNemIsaMThibhAI caMdamaMDalapakhiNikAsAI egUNapaNaM maMDalAiM AlihamANe 2 aNuppavisai, tae NaM sA timisaguhA bharaheNaM raNNA tehiM joaNaMtaripahiM jAva joaNujoakarehiM egUNapaNNAe maMDalahiM AlihijamANehiM 2 sippAmeva AlogabhUmA ujoabhUA divasabhUbhA jAyA bAvi hotthA (sUtra-54) 'tae NaM se bharahe rAyA maNirayaNa'mityAdi, tataH sa bharato rAjA maNirataM parAmRzati, kiMviziSTa ityAha HESABPS JinEleinitinuN ~ 452 ~ Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [14] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [54] dIpa zrIjamyU- 'tota'miti sampradAyagamyaM caturaGgulapramANA mAtrA dairyeNa yasya tattathA, zabdAd vyaGgulapRthulamiti grAhya, yadAha- 3vakSaskAre dvIpazA- "caturaMgulo duaMgulapiThulo a maNI"iti, anarSita-amUlyaM na kenApi tasyAH , kartuM zakyate ityarthaH timro mANaratna nticandrI kaakinniir|| yaH-koTayo yatra tattathA, IdRzaM sat SaDanaM-SaTkoTika, loke'pi prAyo vaiDUryasya mRdaGgAkAratvena prasiddhatvAnmadhye yA vRtti | unnatavRttatvenAntaritasya sahajasiddhasyobhayAntavartino'nitrayasya sattvAt, atrAha-paDasamityanenaiva siddhe vyasraSaDa-lAlekhana ca // 225 // samiti kimartha ?, ucyate, ubhayorantayonirantarakoTiSaTkabhavanenApi SaDanatA sambhavati tatastadvyavacchedArtha tryanaM . 54 sat SaDasamityuktaM, tathA anupamadyuti divyaM maNiratneSu-pUrvokteSu patisamaM sarvotkRSTatvAt , vaiDUrya vaiDUryajAtIyamityarthaH, | sarveSAM bhUtAnAM kAntaM-kAmyaM, idameva guNAntarakathanena varNayannAha-'jeNa ya muddhAgaeNa'mityAdi, yena mUrddhagatenazirodhRtena hetubhUtena na kiJcid duHkhaM jAyate ArogyaM ca sarvakAlaM bhavati, tiryandevamanuSyakRtAH cazabdasya vyavahitasambandhAdupasargAzca sarve na kurvanti tasya duHkhaM, saMgrAme'pi ca-bahuvirodhisamare AstAmalpavirodhisamare azakhavadhyaH,18 atra na zakhavadhyo'zakhavadhya iti, nasamAso vA, 'aH svalpArthe'pyabhAve'pI'tyanekArthavacanAt a iti pRthageva nasa|| mAnArthanipAso vA jJeyastena na zastrairvadhyo bhavati, naro maNivaraM dharana sthita-vinazvarabhAvamaprAptaM yauvanaM yasya sa sthA, | ||225|| sthAyiyauvana ityarthaH, kezaiH sahAvasthitA-avarddhiSNavo nakhA yasya sa tathA, pazcAt padadvayasya karmadhArayaH, bhavati | ca sarvabhayaviSamuktA, atra 'sarva bhAjanasthaM jalaM pIta'mityAdAviva ekadeze'pi sarvazabdaprayogasya suprasiddhatvAdevama anukrama [78] ~ 453~ Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [ 54 ] dIpa anukrama [78] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [3], mUlaM [ 54 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH Jan Ebenitie nuSyAdipratipakSotthaM bhayamiha jJeyaM, anyathA'zlokAdibhayAni mahatAmeva bhaveyuriti, athaitad gRhItvA nRpatiryaccakAra tadAha-'taM maNinti tanmaNiralaM gRhItvA sa narapatirbharato hastiratvasya dAkSiNAtye kumbhe nikSipati - nivanAti, 'kuMbhIe' ityatra strItvaM prAkRtatvAt, 'tae Na' mityAdi, tataH sa bharatAdhipo narendro hArAvastRtetyAdivizeSaNakadambakaM prAgvat maNiratnakRtodyotazcakraraladezitamArgoM yAvat samudrarayabhUtAmiva guhAmiti gamyaM kurvan 2 yatraiva tamisrA| guhAyA dAkSiNAtyaM dvAraM tatraivopAgacchati, upAgatya ca tamisrAguhA dAkSiNAtyena dvAreNAtyeti pravizati, zazIva me| ghAndhakAranivahaM / pravezAnantaraM yatkRtyaM tadAha -- 'tae Na' mityAdi, tataH sa bharato rAjA kAkaNIralaM parAmRzatItyuttareNa sambandhaH, kiMviziSTamityAha catvAri catasRSu dikSu dve tUrdhvamadhazcetyevaM SaTsayAGkAni talAni yatra tattathA, tAni cAtra madhyakhaNDarUpANi, yairbhUmAvaviSamatayA tiSThantIti, dvAdaza adha upari tiryak catasRSvapi dikSu pratyekaM cata| sRNAmazrINAM bhAvAt abhrayaH-koTayo yatra tattathA, karNikA:- koNAH yatra azritrayaM milati teSAM cAdha upari pratyekaM caturNAM sadbhAvAdaSTakarNikaM, adhikaraNiH-suvarNakAropakaraNaM tadvat saMsthitaM saMsthAnaM yasya tattathA tatsadRzAkAraM samacaturasratvAt, AkRtisvarUpaM nirUpyAsya taulyamAnamAha - aSTasuvarNA mAnamasyetyaSTasauvarNikaM, tatra suvarNamAnamidaM catvAri madhuratRNaphalAnyekaH zvetasarSapaH SoDaza zvetasarSapA ekaM dhAnyamASaphalaM dve dhAnyamApaphale ekA guJjA paJca guJjA ekaH karmamASakaH poDaza karmabhASakAH eka suvarNa' iti, etAdRzairaSTabhiH suvarNaiH kAkaNIralaM niSpadyate iti, Fur Fate &PO ~ 454 ~ sesesenes Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [14] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjambU- dvApazA- nticandrI prata sUtrAMka [54] yA vRttiH // 226 // dIpa atra cAdhikAre "etAni ca madhuratuNaphalAdIni bharatacakravartikAlasambhavInyeva gRhyante, anyathA kAlabhedena tadvaiSamya- 3vakSaskAre sambhave kAkaNIranaM sarvacakriNAM tulyaM na syAt , tulyaM ceSyate tadi"tyetasmAdanuyogadvAravRttivacanAt etaddezIyAdevamANarana | sthAnAvRttivacanAt, "caraMgulo maNI puNa tassaddha ceva hoi vicchiNNo / cauraMgulappamANA suvaNNavarakAgaNI kAkiNIra bena maNDaneyA ||1||haal-prmaannaangglmvgntvyN, sarvacakravaninAmapi kAkaNyAdiralAnAM tulyapramANatvAditi" malaya-lAlekhanana girikRtavRhatsaMgrahaNIbRhadRttivacanAca kecanAsya pramANAGgulaniSpannatvaM, kecica "egamegassa NaM raNNo cAuraMtacaka-18.54 vaTTiNo aTThasovapiNae kAgaNirayaNe chattale duvAlasaMsie aTThakaNNie ahigaraNisaMThANasaMThie papaNatte, egamegA koDI8 ussehagulavikkhambhA taM samaNassa bhagavao mahAvIrassa addhaMgulaM" ityanuyogadvArasUtrabalAdutsedhAGgalaniSpannatvaM, ke'pi |ca etAni saptaikendriyaratnAni sarvacakravartinAmAtmAGgulena zeyAni, zeSANi tu sapta paJcendriyaralAni tatkAlInapuruSo-18 citamAnAnIti pravacanasAroddhAravRttivalAdAramAGlaniSpannatvamAhuH, atra ca pakSatraye tattvanirNayaH sarvavidveyaH, atra || |tu bahu vaktavyaM tattu granthagauravabhiyA nocyate iti / asya parAmarzAnantaraM yaccakre tadAha-'tae NamityAdi, tataH-18 parAmarzAnantaraM tatkAkaNIranaM rAjavaro gRhItvA yAvadekonapazcAzataM maNDalAnyAlikhannAlikhan anupravizatItyuttareNa | // 226 // sambandhaH, kathambhUtamityAha-caturaGgalapramANamAtraM, asyaikakA anizcaturajalapramANaviSkambhA dvAdazApyacayaH pratyeka caturaGgulapramANA bhavantItyarthaH, asya samacaturasratvAdAyAmo viSkambhazca pratyekaM caturaGgulapramANa ityuktaM bhavati, yaivAgni anukrama [78] ~ 455~ Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [14] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [54] rUdhvIMkRtA AyAma pratipadyate saiva tiryagvyavasthApitA viSkambhabhAg bhavatItyAyAmaviSkambhayorekataranirNaye'pyapara| nirNayaH syAdeveti sUtre viSkambhasyaiva grahaNaM, tagrahaNe cAyAmo'pi gRhIta eva, samacaturanatvAttasyeti, tadevaM sarvata|zcaturaGgalapramANamidaM siddhaM, yattu 'tassa NaM egamegA koDI ussehaMgulavikkhaMbhA taM ca samaNassa bhagavao mahAvIrassa IS| addhaMgulaM, ityanuyogadvArasUtre uktaM tanmatAntaramavaseyaM, tathA'STabhiH suvarNairniSpannamaSTasuvarNa, aSTasuvarNamUladravyeNa |S niSpannamityarthaH, cakAro vizeSaNasamuccaye sarvatra, tathA viSaM jaGgamAdibhedabhinnaM tasya haraNaM, svarNASTaguNAnAM madhye viSa-IS haraNasya prasiddhatvAt, asya ca tathAvidhasvarNamayatvAditi, atulaM-tulArahitamananyasadRzamityarthaH, caturasrasaMsthAnasaM-18 |sthitamiti tu vizeSaNaM pUrvoktAdhikaraNidRSTAntena bhAvyamiti, nanu adhikaraNidRSTAnte bhAvyamAne nAsya pUrvoktA caturaM gulatopapadyata adhikaraNeradhaH saMkucitatvena viSamacaturasravAdityAha-'samatala miti, samAni na nyUnAdhikAni 9 talAni SaDapi yasya tattathA, athaitadeva yacchandagabhitavAkyadvArA vizinaSTi-yataH kAkaNIratnAt mAnonmAna [pramATeNa] yogA:-ete mAnavizeSavyavahArA loke caranti pravartante ityarthaH, tatra mAnaM dhAnyamAnaM setikAkuDavAdi, rasamAna ra KI catuHSaSTikAdi, unmAnaM karSapalAdi khaNDaguDAdidravyamAnahetuH, upalakSaNAt suvarNAdimAnahetuH pratimAnamapi grAhya guJjAdi, kiMviziSTAste vyavahArAH-sarvajanAnAM-adhamarNottamarNAnAM prajJApakA-meyadravyANAmiyattAnirNAyakAH, aya-1K mAzayo-yathA sampati AptajanakRtanirNayAta kuDavAdimAnaM janamatyAyakaM vyavahArapravartakaM ca bhavati tadvaccakravartikAle 6 Socceederaesecenesesecene dIpa anukrama [78] ~ 456~ Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [14] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [54] dIpa zrIjambU kAraNikapuruSaiH kAkaNIratAGkitaM tattAdRzaM bhavedityarthaH, yacchabdagabhreNaiva vAkyena mAhAtmyAntaramAha-vApi candra vakSaskAre dvIpazA- tatra timiraM nAzayatIti yojanIyaM, na vA sUryaH, atra ikyAlaGkAre evaM sarvatra, navA'gnidIpAdigataH na vA mnnyH| maNira vicandrI satra timiraM nAzayanti, prakAzaM kartumalaMbhUSNava ityarthaH, yatrAdhikAreM andhakArayuktatvenAbhedopacArAt andhakAra kA kAkiNIrayA vRciH | lena maNDa1|| matrAstIti abhrAditvAdapratyaya vidhAnAdvA andhakAravatigiriguhAdI takat-kAkaNIralaM divya-prabhAvayuktaM simire / lAlekhanaMca // 227 // nAzayati, atha yadIdaM prakAzayati tadA kiyat kSetraM prakAzayatItyAha-dvAdaza yojanAni tasya lezyAH-prabhA vivardhante, | amandAH satyaH prakAzayantItyarthaH, kiMviziSTA lezyAH?-timiranikarapratiSedhikAstamitrAdiguhAyAH pUrvAparato dvAdaza-18 yojanavistArayostAsAM prasaraNAt 'ratiM cati prathamAntayacchabdAdhyAhArAdarthavazAdvibhaktiparimANAca yadravaM rAtrI co vAkyAntarArambhArthaH sarvakAlaM skandhAvAre divasasadRzaM, yathA divase AlokastathA rAtrAvapIyarthaH, AlokaM karoti, ISI IS|| yasya prabhAveNa cakravatI tamisrAM guhAM atyeti-pravizati sainyasahito dvitIyamarddhabharatamabhijetuM uttarabharataM vazIkartu-13 mityarthaH, na cAtrAntarA yacchandagabhitavAkyAvatAreNa vAkyAntarapravezo nAma sUtradUSaNamiti vAcyaM, ApatvAt 18 | tasyAduSTatvena ziSTavyavahArAt , yathA ArSe chandassu varNAdyAdhikyAdAvapi na chandobhraSTatvadoSo mahApuruSopajJatvenAparva-ISil // 22 // | tvAt tathaiva ziSTavyavahArAt , rAjavaro-bharataH 'kAgaNiti padaikadeze padasamudAyopacArAt kAkaNIrasaM gRhItvA-lAtvA || | tamisrAguhAyAH paurastyapAzcAtyayoH kaTakayo:-bhittyoH prAkRtatvAd dvivacane bahuvacana, yojanAntaritAni pramANAMgula-18 anukrama [78] immitrinary ~ 457~ Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [14] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [54] niSpannayojanamapAntarAle muktvA kRtAnItyarthaH, avagAhanApekSayotsedhAMgulaniSpannapaJcadhanuHzatamAnaviSkambhANi, vRttatvAd viSkambhagrahaNenAyAmo'pi tAvAnevAvagantavyaH, utsedhAMgulapramIyamANAvagAhanAkena cakriNA hastAttatkAkaNIralena kriyamANatvAnmaNDalAnAM, ayaM ca maNDalAvagAhaH svasvaprakAzyayojanamadhye eva gaNyate, anyathA 49 maNDalAnAmavagAhe piNDIkriyamANe guhAbhittyorAyAma ukta pramANAdhikapramANaH prasajyeteti, ata eva ca yojanodyotakarANi-yojanamAtrakSetraprakAzakAni, yAvanmaNDalAntarAla tAvanmaNDalaprakAzyaM guhAbhittikSetramityarthaH, cakrasya nemiH-paridhistatsaMsthAnAni vRttA| nItyarthaH tathA candramaNDalasya pratinikAzAni-bhAsvaratvena sadRzAni, ekonapaJcAzataM maNDalAni-vRttahiraNyarekhArU| pANi, kAkaNIratnasya suvarNamayatvAt , Alikhan 2-vinyasyan 2 anupravizati guhAmiti prakaraNAd jJeyaM, vIpsAva canamAbhIkSNyadyotanAtha, maNDalAlikhanakramazcArya-guhAyAM pravizan bharataH pAzcAtyapAndhajanaprakAzakaraNAya dakSiNadvAre | IS pUrvadikapATe prathama yojanaM muktvA pradharma maNDalamAlikhati, tato gomUtrikAnyAyenottarataH pazcimadikapATatoDake tRtIyayojanAdau dvitIyamaNDalamAlikhati, tatastenaiva nyAyena pUrvadikapATatoDuke caturthayojanAdau tRtIya, tataH pazcima-19 18 digbhittau pazcamayojanAdau caturtha tataH pUrvadigbhittau SaSThayojanAdau paJcamaM tataH pazcimadigbhittau saptamayojanAdau SaSThaM | tataH pUrvadigbhittau aSTamayojanAdau saptamaM evaM tAvad vAcyaM yAvadaSTacatvAriMzattamamuttaradigdvArasatkapazcimadikapATe prathamayojanAdI ekonapaJcAzattamaM cottaradigdvArasatkapUrvadikkapATe dvitIyayojanAdAvAlikhati, evamekasyAM bhittI pazca TAGSasasasasaca0e0%acapa dIpa anukrama [78] ~ 458~ Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [14] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka dvIpazAnticandrI [54] dIpa zrIjamyU- 12 viMzatiraparasyAM caturviMzatirityekonapazAzatmaNDalAni bhavanti, etAni ca kila guhAyAM tiryaga dvAdaza yojanAni prakA-||||3 vakSaskAre zayanti, UrdhvAdhobhAvena cASTau yojanAni, guhAyA vistaroccatvasya ca krameNa etAvata eva bhAvAt , agrataH pRSThatazca maNiralaM yojanaM prakAzayantIti, nanu gomUtrikAviracanakrameNa maNDalAlikhane kathameSAM yojanAntaritatvaM ?, yokabhittigatama-11 kAkiNIrayA vRttiH lena maNDaNDalApekSayA tarhi yojanadvayAntaritatvamApadyeta anyadhA dvitIyamaNDalasyaikabhittigatatvaprasaGgaH tathA ca sati gomUtri-lAlekhanaMca // 22 // kAbhaGgaH, anyabhittigatamaNDalApekSayA tu tiryak sAdhikadvAdazayojanAntaritatvamiti, ucyate, pUrvabhittI prathama maNDala-18 ma.54 mAlikhati, tatastarasammukhapradezApekSayA yojanAtikame dvitIyamaNDalamAlikhati, tatastatsammukhapradezApekSayA yojanAtizakrame pUrvabhittau tRtIyamaNDalamAlikhatItyAdikrameNa maNDalakaraNAt gomUtrikAkAratvaM yojanAntaritatvaM ca vyaktame-13 veti sarva susthaM, atha pazcAzayojanAyAmAyAM guhAyAmekonapazcAzatA maNDalairyatprakAzakaraNamuktamityasthArthasya sukhAvabodhAya saMkSepeNa maNDalapazcakasya sthApanA dayate, yathA- evaM padkoSThakaparikalpitaSar3ayojanakSetre ekasmin pakSe trINi anyatra tu dve ityubhayamIlane paJca maNDalAni bhavanti, evamanena gomUtrikAmaNDalakaviracanakrameNa | pazcAzayojanAyAmAyAM guhAyAmekonapaJcAzato'pi maNDalakAnAM sthApanA svayaM jJeyeti, anye tu pUrvadikapATe AdI // 228 // yojanaM muktvA prathamaM maNDalaM karoti, tataH pazcimadikapATe tatsammukhaM dvitIya, tataH pUrvadikapATagataprathamamaMDalAtu-18 ttarato yojanaM muktvA pUrvadikapATator3ake tRtIyaM, tataH pazcimadivapATatoDuke tatsammukhaM caturtha, tataH pUrvadikapATa-19 Suntleman Hanumarimination Serenceaeses anukrama [78] ~ 459~ Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [14] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: Sence prata sUtrAMka [54] dIpa anukrama [78] tohake tRtIyAnmaMDalAyojanaM muktvA paJcama, tatastatsammukhaM pazcimadikapATatoDake SaSThaM, punastAvataivAntarAlena pUrvadi| gbhittI saptama, tatastatsammukhaM pazcimadigbhittau aSTama, tataH pUrvadigbhittI saptamAnmaMDalAyojanAntare navama, tataH pazci|| mabhittI aSTamAt tAvataivAntarAlena dazamamityevaM pUrvabhittau pazcimabhittau ca maMDalAnyAlikhastAvad gacchati yAvaccaramamaSTanavatitamaM maMDalamuttaradvArasatkapazcimadikapATe, evaM caikaikasyAM bhittAvekonapaJcAzat maMDalAni ubhayamIlane cASTanavatiriti, atra cobhayoH pakSayormadhye AdyaH AvazyakavRhadattiTippanakapravacanasAroddhAravRhadvatyAdAbukko dvitIyastu malayagirikatakSetravicAravRttyAdAviti / atha prakRtaM prastUyate--tae 'mityAdi, tato-maMDalAlikhanAnantaraM sA | tamisrAguhA bharatena rAjJA taiyojanAntaritaryAvayojanoyotakarairekonapaJcAzatA maMDalairAlikhyamAnaiH kSipramevAloka-18 / sauraprakAzaM bhUtA-prAptA, evamudyotaM-cAndraprakAzaM bhUtA, kiM vahanA, divasabhUtA-dinasadRzI jAtA cApyabhavat / 18|caH samuccaye, apiH sambhAvanAyAM, tena neyaM guhA maMDalaprakAzapUrNA kintu sambhAvyate AlokabhUtA, evamatanapada-18 kAdvayamapi, kacidivasabhUa ityasya sthAne dIvasayabhUyA iti pAThastatra dIpazatAni bhUteti vyAkhyeyaM, athAntaguhaM vatta-18 mAnayoH parapAraM jigamiSUNAM pratibandhakabhUtayorunmannAnimajhAnAmakanayoH svarUpaM prarUpayitukAmaH prAhatIse NaM timisaguhAe bahumAdesabhAe ettha NaM ummagaNimaggajalAo NAga dune mahANaIo paNNatAo, jAo NaM timisaguhAe puracchimilAmo bhittikalagAo pathUDhAo samANIo paJcatyimeNaM siMdhu mahANaI samappeMti, se keNadveNaM bhaMte! evaM bubhai samaga zrIjamyU. atha unmagnA-nimagnA svarupam varNyate ~ 460~ Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [15] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata zrIjambU dvIpazAnticandrIyA vRttiH 3vakSaskAre unmannAni manAkharUpaM sU. 55 sUtrAMka [15] // 229 // dIpa NimAjalAmo mahANaImo 1, golamA ! jANaM sammaggajalAe mahANaIe taNa vA pattaM vA kaha vA sakara yA Ase pA hatyI va rahe vA johe vA maNusse vA pakkhippai taNaM ummaggajalAmahANaI tikkhutto AhuNi 2 egate yaLaMti eDei, aNNaM NimaggajalAe mahANaIe taNaM vA pattaM vA kaTu vA sakkaraM vA jAva maNusse vA pakkhippA taNaM NimaggajalAmahANaI tikkhutto AhuNi 2 aMto jalaMsi NimajAvei, se teNadveNaM goamA! evaM budhai-ummaggaNimamgajalAo mahANaIo, tae paM se bharahe rAyA cakarayaNadesiamagge aNegarAya0 mahayA ukkiTThasIhaNAya jAva karemANe 2 siMdhUe mahANaIe puracchimille Na kUDe Na jeNeva ummagajalA mahANaI teNeva uvAgacchai 2ttA baddhaharayaNaM sadAvei 2 tA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiA ! ummaggaNimagajalAsu mahANaIsu aNegakhaMbhasayasaNNibiTTe ayalamakaMpe abhejakavae sAlaMbaNavAhAe sabarayaNAmae suhasaMkame karehi karetA mama emANattioM khiSAmeva paJcappiNAhi, tae NaM se vArayaNe bharaheNaM raNNA evaM butte samANe hatuTThacittamANa die jAba viNaeNa paDisuNei 2 ttA khippAmeva usmaggaNimaggajalAsu mahANaIsu aNegakhaMbhasayasaNNibihe jAva suhasaMkame karei 2 tA jeNeva bharahe rAyA teNeva uvAgacchaha 2ttA jAva eamAtti paJcappiNai, tae NaM se marahe rAyA sabaMdhAbArabale ummammaNimamgajalAo mahANaIo tehiM aNegakhaMbhasayasaNNiviTThohiM jAva suhasaMkamehiM uttarai, tae NaM tIse timissaguhAe uttarilassa duvArassa kavADA sayameva mahayA 2 kocAravaM karemANA sarasarassaggAI 2 ThANAI pagosakisthA (sUtraM 55) 'tIse NamityAdi, tasyAstamisrAguhAyAH bahumadhyadezabhAge dakSiNadvAratastoDakasamenakaviMzatiyojanebhyaH parataH anukrama [79] seenecesba ~ 461~ Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [15] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: ececene prata sUtrAMka [15] e dIpa 18| uttaradvAratastoDakasamenakaviMzatiyojanebhyo'rthAk ca unmannajalAnimagnajalAnAmyau mahAnadyau prajJapte, ye tamisrAguhAyAH paurastyAt bhitti kaTakAdU-bhittipradezAt pranyUDhe nirgate-satyau pAzcAtyena kaTakena vibhinna sindhumahAnadI smaamutH| 19 pravizata ityarthaH, nityapravRttatvAdvartamAnAnirdezaH, adhAnayoranvartha pRcchannAha-se keNa?Na'mityAdi, atha kenArthena | | bhadanta ! evamucyate unmanajalanimagnajale mahAnadyau ?, gautama! yat Namiti prAgvat unmagnajalAyAM mahAnadyAM tRNaM vA patraM vA kASThaM vA zarkarA vA-patkhaNDaH, atra prAkRtatvAlliGgavyatyayaH, andho vA hastI vA ratho vA yodho vA-13 1 subhaTaH senAyAH prakaraNAcaturNA senAGgAnAM kathanaM manuSyo vA prakSipyate tat tRNAdikaM unmannajalA mahAnadI vikR-18 tva:-zrIna vArAn AdhUya 2-bhramayitvA 2 jalena sadA''hatyAhatyetyarthaH ekAnte-jalapradezAddavIyasi sthAne nirjalapradeze 'eDetti chaIyati, tIre prakSipatItyarthaH, tumbIphalamiva zilA unmagnajale unmajatItyarthaH, ata evonmajjati | zilAdikamasmAditi unmannaM, 'kRyU bahula'miti vacanAt apAdAne ktapratyayaH, sanmanaM jalaM yasyAM sA tathA, atha dvitIyAyA nAmAnvartha:-tatpUrvokaM vastujAtaM nimanajalA mahAnadI vikRtvaH AdhUyAdhUya antarjalaM kiM? majjayati zileva tumbIphalaM nimagnAjale nimajjatItyarthaH, ata eva nimajjayatyasmin tRNAdikamakhilaM vastujAtamiti nimagnaM, bahulava|canAdadhikaraNe ktapratyayaH, nimagnaM jalaM yasyAM sA tathA, avaitannigamayati-se teNaTeNa'mityAdi, sugarma, anayozca yathAkramamunmajakatve nimajakatve vastusvabhAva eva zaraNaM, tasya cAtarkaNIyatvAt ,ime ca dve api triyojanavistare guhAvistA anukrama [79] Sanileon ~ 462~ Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [15] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [55] dIpa zrIjamyU- rAyAme anyo'nyaM dviyojanAntare bodhye,anayoryathA guhAmadhyadezavattitvaM tathA sukhAvabodhAya sthApanayA dazyate, yathA-12vakSaskAre dvIpazA- IRIT.1033" ||ath duravagAhe nadyau vibudhya bharato yaccakAra tadAha-'taeNa' mityAdi, tataH sa bharatI | unmannAni nticandrIyA vRttiH ___ rAjA cakraraladezitamArgaH'aNegarAye'tyAdi sUtra vyAkhyA ca prAgvat sindhvA mahAnadyAH manAMkharUpaM | paurastye kUle-pUrvataTe ubhayatrApiNaMzabdo vAkyAlaGkAre,ayamarthaH-taminAyA adho vahantI sindhustmisraapuurvkttkmvdhiikR||230|| tyeveti,unmanA'pipUrvakaTakAnnirgatA'stItyubhayorekasthAnatAsUcanArthakamidaM sUtra,yatraivonmagnajalA mahAnadI tatraivopAgaccha. |ti, upAgatya ca varddhakiranaM zabdayati zabdayitvA caivamavAdIditi, yadavAdIt tadAha-khippAmeva'tti kSiprameva bho devAnupriya! unmagnanimagnajalayormahAnadyoH anekAni stambhazatAni teSu sanniviSTau-susaMsthitI ataevAcalI mahAbalAkrAntatve'pi na svasthAnAccalataH akampo-dRDhI,sakampasetubandhe tu titIrpUNAM saja calana syAditi dRDhataranirmANAvityarthaH, athavA acalo-giristadvat akampo,makAro'lAkSaNikaH abhedyakavacAvivAbhedyakavacI abhedyasannAhA viti, jalAdibhyo na bhedaM yAta ityarthaH,nanvanantaroktavizeSaNAbhyAmuttaratAM tadupari pAtazaGkA na syAttathApi ubhayapArthayorjalapAtazaGkA nApanItA bhavatItyAha-sAlambane-upari gacchatAmavalambanabhUtena hadatarabhittirUpeNAlambanena sahite bAhe-ubhayapAzvoM yayostI tathA, IS| // 20 // sarvAtmanA rasamayI AdidevacaritrapravacanasAroddhAravRttyostu krameNa pASANamayakASThamayau tAvuktau sta iti, tathA sukhena. / saMkramaH-pAdavikSepo yatra tI tathA, irazI saMkramI-setU kuruSva kRtvA ca mAmetAmAjJaptikAM kSiprameva pratyayeti / atha sa anukrama ekese [79] ~ 463~ Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [15] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [15] 18| kiM cakAretyAha-'tae Na'mityAdi, anuvAdasUtratvAt sarva prAgvat, nanu unmagnajalAjalasyonmajakatvasvabhAvatvena 18| kathaM tatra saMkramArthakazilAstambhAdinyAsaH susthito bhavati?, sa ca dIrghapaTTazAlAkAro na ca jaloparikASThAdimayaH 18| sambhavati, tasyAsAratvena bhArAsahatvAt , ucyate, varddhakiratakRtatvena divyazakeracintyazaktikatvAt , anena cA paki rAjyaparisamApteH sarvo'pi loka uttarati, guhA ca tAvantaM kAlamapAvRtaivAste maNDalAnyapi tathaiva tiSThanti, uparate tu cakriNi sarvamuparamata iti pravacanasAroddhAravRtterabhiprAyaH, triSaSTIyAjitacaritre tu "udghATitaM guhAdvAra, guhAnta| maNDalAni ca / tAvattAnyapi tiSThanti, yAvajjIvati cakrabhRt // 1 // " ityuktamasti / 'tae Na'mityAdi, tataH sa bharato | rAjA skandhAvArarUpavalasahitastAbhyAM saGkamAbhyAM unmannanimagnajale mahAnadyI uttarati-parapAraM gacchati, evaM uttaraso 18|| gacchati rAjarAje uttaradvAre yajjAtaM tadAha-'tae 'mityAdi. tato-nayatikramaNAnantaraM tasyAstamisrAguhAyA uttarA-12 hasya dvArasya kapATI svayameva senAnIdaNDaralApAtamantareNetyarthaH mahayA 2 iti sUtradezena pUrvasUcasmaraNaM tena mahayA || 2 saheNamiti bodhyaM krauJcAravaM kurvANI sarassaratti kurvantau ca svake svake sthAne pratyavAyvaSkiSAtAM vyAkhyA tu prAgvat, nanu yadi dAkSiNAtyadvArakapATau senApatiprayogapUrvakamughaTete tathA imAvapi kathaM na tathA ?, ucyate, ekazaH || senApatisatyApitakapATodghATanavidhisantuSTaguhAdhipasurAnukUlAzayena dvitIyapakSakapATau svayamevoghaTete iti // atho[ttarabharatArddhavijayaM vivakSustatratyavijetavyajanasvarUpamAha dIpa anukrama [79] atha uttarArdha-bharatakSetrasya vihAya-varNanaM kriyate ~464~ Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [16] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata peeselse JO zrIjammUdvIpazAnticandrIyA kRttiH // 231 // |3vakSaskAre ApAtacilAtayuddha mU.56 sUtrAMka [16] dIpa anukrama ceaeesecomesese teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM uttarabharahe vAse bahave AvAhANAma cilAyA parivasaMti aDDA dittA vittA vicchiNNaviulabhavaNasaMyaNAsaNajANavAhaNAinnA bahudhaNabahujAyasvarayayA AogapaogasaMpauttA vicchaDiapaurabhattANA bahudAsIdAsagomahisagabelApabhUA bahujaNassa aparibhUA sUrA vIrA vikatA vicchiNNaviulabalavAhaNA bahusu samarasaMparAesu uddhalakkhA yAvi hotthA, tae NaM tesimAbADacilAyANa aNNayA kayAI visayasi bahUI uppAiasayAI pAunbhavityA, taMjahA-akAle gajiaM akAle vijjuA akAle pAyavA puSpa'ti amikkhaNaM 2 AgAse devayAo NacaMti, dae gaM te AvAdacilAyA visabasi bahUI uppAimasayAI pAubbhUyAI pAsaMti pAsittA aNNamaNaM sadAti 2 tA evaM bavAsI-evaM khalu devANuppiA! amhaM visasi bahUI uppAiasayAI pAunbhUAI taMjahA-akAle ganime akAle vijuA akAle pAyathA puSphati amikkhaNaM 2 AgAse devayAo NacaMti, taMNa Najai NaM devAguppiA ! amha visayasa ke manne ubadave bhavissaIttika? ohayamaNasaMkappA ciMtAsogasAgara paviTThA karapala palhatthamuddA aTTaramANovagayA bhUmigayadi DiA jhiAyaMti, tae NaM se bharahe rAyA cakarayaNadesiamagge jAva samuharavabhUaM piva karemANe 2 timisaguhAo uttarileNaM dAreNaM NIti sasiba mehaMdhavAraNibahA, tae NaM te AvADacilAyA bharahassa raNNo aggANI ejamANaM pAsaMti 2cA AsuruttA sahA caMDikiyA kuviA misimisemANA aNNamaNNaM sahAti 2 sA evaM kyAsI-esa NaM devANuppiA! keha appatthiapatthae duraMtapaMtalakkhaNe hINapuNNacAudase hirisiriparivajie je NaM amhaM visayassa uri virieNaM dhamAgacchada taM tahA gaM pattAmo devANuppiA ! jahA NaM esa amhaM visayassa uvariM cirieNaM No habvamAgacchaittikaTU aNNamaNNassa aMtie eamaThu paDisuti 2cA saNNabaddhavammiyakavaA uppIliasarAsaNapaTTiA piNaddhagevijjA baddhaAvibImalavaraciMdhapaTTA [80] 10 // 23 // JinEleinitinAL ~ 465~ Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [16] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [56] dIpa anukrama gahiAmhappaharaNA jeNeva bharahassa raNo agANIkaM teNeva uvAgacchati 2 cA bharahassa raNo agANIeNa paddhi saMpalaggA yAvi hotyA, vae NaM te AvAucilAyA bharahassa raNNo aggANIaM hayamahijapavaravIraghAibhavivaDiaciMdhadayapadArga kicchappA NovagayaM visodisi paDisehiMti / (sUtra 56) / 'teNaM kAleNaM teNaM samaeNa'mityAdi, tasmin kAle-tRtIyArakaprAnte tasmin samaye-yaMtra bharata uttarabharatArddhavijigISayA tamisrAto niryAti, uttarArdhabharatanAmni varSe-kSetre ApAtA iti nAnA kirAtAH parivasanti, ADhyA-dhaninaH haptA-darpavantaH vittAH-tajjAtIyeSu prasiddhAH vistIrNavipulAni-ativipulAni bhavanAni yeSAM te tathA zayanAsanAni pratItAni yAnAni-rathAdIni vAhanAni-azvAdIni AkIrNAni-guNavanti yeSAM te tathA, tataH padadvayasya karmadhArayaH, bahu-prabhUtaM dhana-gaNimadharimameyaparicchedyabhedAt caturvidha yeSAM te tathA, bahu-bahunI jAtarUparajate-svarNarUpye yeSAM te tathA 8 tataH padadvayasya karmadhArayaH, Ayogo-dviguNAdivRkSyartha pradAnaM prayogazca kalAntaraM tI saMprayuktau-vyApAritau yaiste tathA, 18| vicchardite-tyakte bahujanabhojanadAnenAvaziSTocchiSTasambhavAt saJjAtavicchaI vA-savistAre bahuprakAratvAt pracure prabhUte bhaktapAne-annapAnIye yeSAM te tathA, bahavo dAsIdAsAH gomahiSAzca pratItAH gavelakA-urabhrAH ete prabhUtA yeSAM te || hA tathA, tataH padadvayasya karmadhArayaH, bahujanenAparibhUtAH, sUtre SaSThI ArSatvAt , sUrAH pratijJAtanirvahaNe dAne vA vIrAH saMgrAme | 18| vikrAntA-bhUmaNDalAkramaNasamardhA vistIrNavipule-ativipule balavAhane-sainyagavAdike duHkhAnAkulatvAt yeSAM te tathA, bahuSu samareSu-samparAyeSu, anena cAtibhayAnakatvaM sUcita, samararUpeSu saMparAyeSu-yuddheSu labdhalakSA-amopahastAzcAya Duoc managemens [80] ~ 466~ Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [16] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: 49 bhIja prata sUtrAMka [16] dIpa anukrama bhavan , sAmAnyato yuddheSu ca valganAdirUpeSu kecana labdhalakSA bhaveyuH paraM tavyavacchedAya samareSvityuktaM, atha yatteSAM vikSaskAre dvIpazA-18| maMDale jAtaM tadAha-tae Na'mityAdi, tata iti-kathAntaraprabandhe tepAmApAtakirAtAnAM anyadA kadAcita-cakrava-1|| ApAtaciAgamanakAlAtpUrva, atra teSAmityetAvataiyokena prakaraNAd vizeSyaprAptI yadApAtakirAtAnAmityuktaM tadvismaraNazIlAnAM | lAtayuddha yA vRttiH &| vineyAnAM vyutpAdanAyeti, viSaye-deze bahUni autpAtikazatAni-utpAtasatkazatAni, arisstthsuucknimittshtaaniityrthH,| // 232 // |prAdurabhUvan-prakaTIvabhUvuH, tadyathA-akAle prAvRTU kAlavyatiriktakAle gajitaM akAle vidyutaH akAle-svasvapuSpakAlavya-10 |tiriktakAle pAdapAH puSpyanti abhIkSNaM 2-punaH 2 AkAze devatA-bhUta vizeSA nRtyanti, atha te kiM cakurityAha-18 18| tae NamityAdi, tataH-utpAtabhavanAnantaraM te ApAtakirAtA viSaye bahUni autpAtikazatAni prAdurbhUtAni pazyanti, 18 18 dRSTvA cAnyo'nyaM zabdayanti-AkArayanti, zabdayitvA caivamavAdiSuH, kimayAdiSuH kIdRzAzca te'bhUvanityAha-'evaM 8 khalu'ityAdi, evaM-vakSyamANaprakAreNa khalunizcaye devAnupriyA-RjusvabhAvA asmAkaM viSaye bahUni autpAtikazatAni || prAdurbhUtAni, tadyathA-akAle garjitaM ityAdi prAgvat, tanna jJAyate devAnupriyA! asmAkaM viSayasya ko manye iti 18 |vitakArthe nipAtaH, tena manye iti sambhAvayAmaH upadravo bhaviSyati itikRtvA apahatamanaHsaMkalpA-vimanaskAH 81 |cintayA-rAjyabhraMzadhanApahArAdicintanena yaH zoka eva duSpAratvAt sAgarastatra praviSTA karatale paryastaM-nivezitaM mukhaM yaiste tathA ArtadhyAnopagatAH bhUmigatadRSTikA dhyAyanti, Apatite saGkaTe kiM karttavyamiti cintayantIti, atha [80] // 232 // ~ 467~ Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [ 56 ] dIpa anukrama [8] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [3], mUlaM [ 56 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH prastUyamAnaM bharatasya caritamAha -- 'tae Na' mityAdi, tatasteSAmutpAtacintanAnantaraM sa bharato rAjA cakraratnAdezitamAgoM yAvat samudraravabhUtAmiva guhAM kurvan 2 tamisrAguhAtaH auttarAheNa dvAreNa nireti- niryAti zazIva meghAndha| kAra nivahAt / 'tae Na' mityAdi, tato guhAto nirgamAnantaraM te ApAtakirAtA bharatasya rAjJaH agrAnIkaM sainyAprabhAgaM 'ejyamANaMti iyat, Agacchat pazyati dRSTvA ca AsurutA ityAdi padapaMcakaM prAgvat anyo'nyaM zabdayanti zabdayitvA caivamavAdipuriti, kimavAdipurityAha- 'tae Na' mityAdi, eSa devAnupriyAH ! kazcidajJAtanAmako'prArthita prArthakAdivizeSaNaviziSTo varttate yo'smAkaM viSayasya - dezasyopari vIryeNAtmazaktyA 'havvaM'ti zIghramAgacchati, tattasmAtathA Namiti - imaM bharatarAjAnamityarthaH 'ghattAmo' tti kSipAmo dizo dizi vikIrNasainyaM kurmma ityarthaH, yathA eSo'smAkaM viSayasyopari vIryeNa no zIghramAgacchet, sUtre saptamyarthe varttamAnAnirdezaH prAkRtatvAt etasmin samaye kiM jAta| mityAha -' itikaTTu' ityAdi, iti - anantaroditaM kRtvA - vicintyAnyo'nyasyAntike etamarthaM pratizRNvanti - omiti pratipadyante, pratizrutya ca sannaddhabaddhetyAdipadAni prAgvat yatraiva bharatasya rAjJo'grAnIkaM tatraivopAgacchanti, upAgatya ca bharatasya rAjJo'grAnIkena sArdhaM saMpralagnAzcApyabhUvan, yoddhumiti zeSaH, yuddhAya pravRttA ityarthaH atha te kiM kurvantI| tyAha- 'tae NaM te AvADacilAyA' ityAdi, tato yuddhapravRttyanantaraM te ApAtakirAtA bharatasya rAjJo'grAnIkaM hatAH kecana prANatyAjanena mathitAH kecana mAnamathanena ghAtitAzca kecana prahAradAnena pravaravIrAH - pradhAnayodhA yatra tattathA Fur Fraternae Cy ~ 468~ Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [16] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata nticandrI marane sUtrAMka [16] dIpa anukrama zrIjammU-18 padavyatyayaH mAkRtasyAt, vipatitAH-svasthAnato bhraSTAzcipradhAnA dhvajA-garuDadhvajAdayaH patAkAca-savittaradhvanA3vakSaskAre yatra tattathA tataH padadvayastha karmadhArayaH, kRcchreNa-mahatA kaSTena prANAn upagata-prAptaM kathamapi dhRtaprANamitiyAvat , adharanakhayA itiH 18 dizaH sakAzAdaparadizi-svAbhimatadiktyAjanenAparasyAM dizi prakSipya iti zeSaH pratiSedhayanti-yuddhAnnivartayantI- "57 tyarthaH // ito bharatasainye kiM jaatmityaah||233|| vaeNaM se seNApalassa NeA veDho jAva bharahassa raNNo aggANIaM AvAicilAehiM yamahivapavaravIra jAva diso disaM paDisehi pAsai 2 tA Asurutte ruDhe caMDikkie kuvie misimisemANe kamalAmelaM AsarayaNaM durUha 2 tA tae NaM taM asIimaMgulamUsi NavaNauimaMgulapariNAhaM aTThasayamaMgulamAya battIsamaMgulamUsiasiraM cauraMgulakannAgaM vIsaiaMgulabAhAgaM cauraMgulajANUkaM solasaaMgulajaMghAgaM cauraMgulamUsiakhuraM muttolIsaMvattavaliamajhaM isiM aMgulapaNayapahuM saMNayapaDhe saMgayapa? sujAyapahuM pasatyapaddhaM visihaparTa eNIjANugNayavitthayathaddhapaTTa vittalayakasaNivAyaaMkeDaNapahAraparivajiaMgaM tavaNijayAsagAhilANaM varakaNagasuphulathAsagavicittarayaNarajjupArsa kaMcaNamaNikaNagapayaragaNANAvihaghaMTiAjAlamuttiAjAlaehi parimaMdiveNaM paDhaNa sobhamANeNa sobhamANaM koyaNaiMdanIlamaragayamasAragalamuhamaMDaNaraimaM AviddhamANikasuttagavibhUsiyaM kaNagAmayapaugasukayatilakaM devamaivikappi surava- // 8 // 23 // riMdavANajogagAvayaM surUvaM dUijjamANapaMcamArucAmarAmelaga dheraitaM aNabhavAI abhelaNavarNa kokAsimanahalapattalaccha sayAvaraNanavakaNamatavibhavavaNijatAlujIhAsayaM siriAmiseaghoNaM pokkharapattamiva salilaviMdujurma acaMcalaM caMpalasarIra cokkhacaraga E [80] X nimationyms atha azvaratna Adi 14 ratnAnAm svarupam tat kAryANi saha varNyate ~ 469~ Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], --------- -----.........------ mUlaM [17] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [57] gAthA parivAyagovica hilIyamANaM 2 khuracalaNacacapuDehiM dharaNialaM abhihaNamANa 2 doSi acalaNe jamagasamaga muhAyo viNiggarma va sigghayAe mulANataMtuudagamavi NissAe pakamaMta jAikularUvapazyapasatyavArasAvattagavisuddhalakkhaNaM sukulappasUrya mehAvibhahayaviNIbha aNubhataNuamukumAlalomaniccharSi sujAyabhamaramaNapavaNagAlajaNacavalasigdhagAmi isimiva khaMtisamae musIsamiva paraksavAviNIyaM udagahutavahapAsANapasukaramasasapharasabAluillataDakaDhagavisamapanbhAragiridarImulaMghaNapillaNaNiyAraNAsamatvaM acaMDapAviyaM varAvAti ajaMsupAti akAlatAluca kAlahasi mianidaMgavesana limaparisaha jaJcajAtIrtha malihANi sugapattasubaNNakomalaM maNAbhirAmaM kamalAmelaM NAmeNaM AsarayaNaM seNAvaI kameNa samabhiruDhe kuvalayadalasAmalaM ca rayaNikaramaMDalanibhaM sattujaNavi. pAsaNaM kaNagarayaNadaMDa NavamAliapuSphasurahigaMdhi NANAmaNilayabhatticittaM ca pahottamisimisiMtatikkhadhAra divaM samparayaNaM loke aNovamANaM taM ca puNo saruksasiMgadvivaMtakAlAyasavipulalohadaMDakavaravairabhedakaM jAva savatthaappaDihayaM kiM puNa dehesu jaMgamANaM -paNNAsaMguladIho solasa se aMgulAI vicchinnnno| acaMgulasoNIko jeDapamANo asI bhaNio // 1 // asirayaNaM paravaissa hatyAo taM gahiUga jeSeva bhAvADacilAyA teNeva bAgalchai 2 tA AvAcilAehiM saddhiM saMpalagge Avi hotthA // tae NaM se suseNe seNASA te AvADacilAe hayamahiapavaravIraghAiajAvadisodisi paDisehei (sUtra 57) 'tae 'mityAdi, tataH-khasainyapratiSedhanAdanamtaraM senAbalaspa-senArUpasya balasya netA-svAmI veSTaka:-vastuIS viSayavarNako'tra senAnIsatkaH saMpUrNaH pUrvoko mAhyA yAvad bharatakha rAjJo'yAnIkaM ApAtakirAtairyAvatpratiSeSitaM / eceneseseseseseRececenter dIpa 26 anukrama [81-83] ~ 470~ Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) (18) vakSaskAra [3], --------- -----.........------ mUlaM [17] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [17] 57 yA vRttiH gAthA zrIjambU- pazyati dRSTvA ca AzuruptAdivizeSaNaviziSTaH kamalApIDaM kamalAmelaM vA nAmAzvaralamArohati, atha prastAvAgataM tadvarNa- 3 vakSaskAre dvIpazA- namAha-'taeNaM taM asIimaMgulamUsi ityArabhya seNAvaI kameNa samabhirUDhe' ityetadantena sUtreNa, padayojanA tata iti azvaralakhanticandrI FISI|kriyAkramasUcakaM vacanaM te prasiddhaguNaM nAnA kamalAmelaM azvaralaM senApatiH krameNa-sannAhAdiparidhAnavidhinA sama-|| IN bhirUDha-ArUDhA, kiMviziSTamityAha-azItyaGgulAni ucchritaM, aMgulaM cAtra mAnavizeSaH, navanavatyaMgulAni-eko-18 // 234 // nazatAMgulapramANaH pariNAho-madhyaparidhiryakha tattathA, aSTottarazatAMgulAni AyataM-dIrgha, sarvatra makAro'lAkSaNikaH, turagANAM tuGgatvaM khurataH prArabhya karNAvadhi pariNAhaH pRSThapArbodarAntarAvadhi AyAmo mukhAdApucchamUlaM, yadAha parAsaraHISI"mukhAdApecakaM deya, pRSThapArbodarAntarAt / AnAha ucchyaH pAdAda, vijJeyo yAvadAsanam // 1 // " tatroccatvasa yAmelanAya sAkSAdeva sUtrakRdAha-'battIsa mityAdi, dvAtriMzadaMgulocchritaziraskaM caturaMgulapramANakarNakaM, hasvakarNatvasya jAtyaturagalakSaNatvAt, anena karNayorucatvenAsya sthirayauvanatvamabhihitaM zaMkukarNatvAt , hayAnAM yauvanapAte vanitA|| stanayoriva anayoH pAtaH syAt , dIrghatvaM cArSatvAt , atra yojanAyAH kramaprAdhAnyena pUrva karNavizeSaNaM jJeyaM pazcAcchirasaH, azvazravaso mUrdhna uccataratvAt , viMzatyaGgulapramANA bAhA-zirobhAgAdhovatI jAnunoruparivartI prAkcaraNabhAgo yasya tattathA, caturaMgulapramANaM jAnu-bAhujaMghAsaMdhirUpo'vayavo yasya tattathA, tathA SoDazAMgulapramANA jaMghAjAnSadhovartI khurAbadhiravayavo yasya tattathA, caturaMgulocchritAH khurAH pAdatalarUpA avayavA yasya tattathA, eSAmavayavA dIpa anukrama [81-83] // 23 // ~ 471~ Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) sbr + tttthllaa yy [81-83] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [3], mUlaM [57] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita ........ AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH nAmuJcatvamIlane sarvasaGkhyA pUrvoktA azItyaMgularUpA, makAraH sarvatrAlAkSaNikaH, yatu zreSThAzvamAnamAzritya laukikapArAsaragranthe 'jaghanyamadhyazreSThAnAmazvAnAmAyatirbhavet / aMgulAnAM zataM hInaM viMzatyA dazabhistribhiH // 1 // pariNAho'kulAni syAt, saptatiH saptasaptatiH / ekAzItiH samAsena, trividhaM syAd yathAkramam // 2 // tathA SaSTizcatuHSaSTiraSTaSaSTiH samucchrayaH / dvipaJcasaptakayutA, viMzatiH syAnmukhAyatiH // 3 // ityatra saptanavatyaMgulAnyAyatiH ekAzItyaMgulAni pariNAhaH aSTaSaSTyaMguThAni samucchrayaH saptaviMzatyaMgulAni mukhAyatirityuktamasti tadaparazreSThahyAnAzritya na tu hayaralamAzritya dRSTazcAyaM vizeSaH puruSotsedhe sAmudrike uttamapuruSANAmaSTottarazatAMgulAnyutsedhaH uttamottamAnAM tu viMzatyuttarazatAMgulAni, anenAsya pramANopetasvaM sUcitaM, sampratyavayaveSu lakSaNopetatvaM sUcayati - mukolInAma adha upari ca saGkIrNA madhye tvIpadvizAlA koSThikA tadvat saMvRttaM samyagvartulaM valitaM-valanasvabhAvaM na tu stabdhaM madhyaM yasya tattathA pariNAhasya madhyaparidhirUpasyAtraiva cintyamAnatvAdu citeyamupamA, IpadaMgulaM yAvat praNataM nantumArabdhaM atipraNatasyopaveSTurduHkhAvahatvAt pRSThaM paryANasthAnaM yasya tattathA Arohaka sukhAvahapRSTha kamityarthaH, samyag - adho'dhaH krameNa nataM pRSThaM yasya tattathA, saGgataM - dehapramANocitaM pRSThaM yasya tattathA, sujAtaM janmadoSarahitaM pRSThaM yasya tattathA, prazastaMzAlihotralakSaNAnusAri pRSThaM yasya tattathA, kiM bahunA ?, viziSTapRSThaM- pradhAnapRSThamitiyAvat uktaM pRSThe paryANasthAnavarNanaM, atha tatraivAvaziSTabhAgaM vizinaSTi-eNI-hariNI tasyA jAnuvadunnataM ubhayapArzvayorvistRtaM ca caramabhAge stabdhaM Fur Fate &POC ~472~ Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], --------- ---------------- mUlaM [57] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka zrIjambU [17] gAthA I sudRDhaM pRSThaM yasya tattathA, vetro-jalavaMzaH latA-kambA kazA-carmadaNDasteSAM nipAtaistathA aMkelaNaprahAraiH-tarNanakavi-3 vakSaskAre dvIpazA- / zeSAghAtaizca parivarjitaM azvavAramano'nukUlacAritvAt aGga yasya tattathA, tapanIyamayAH sthAsakA-darpaNAkArA azvA-18| azvaraNasanticandrI- laGkAravizeSA yatra tadevaMvighaM ahilANaM-mukhasaMyamanavizeSo yasya tattathA, varakanakamayAni suSTu-zobhanAni puSpANiM garaja yA vRttiH 3 sthAsakAzca tairvicitrA ratnamayI rajuH pArzvayoH-pRSThodarAntavartyavayavavizeSayoryasya tattathA,badhyante hi paTTikAH paryANadRDhI-1 // 235 // 1 karaNArthamazvAnAmubhayoH pArzvayoriti, kAzcanayutamaNimayAni kevalakanakamayAni ca pratarakANi-patrikAbhidhAnabhUSaNAni antarAntarA yeSu tAni tathAbhUtAni nAnAvidhAni ghaNTikAjAlAni mauktikajAlakAni ca taiH parimaNDitena pRSThena zobhamA|nena zobhamAna katanAdirasamayaM mukhamaNDanArtha racitaM AviddhamANikya-prItamANikyaM sUtraka-hayamukhabhUpaNavizeSastena vibhUSitaM kanakamayapajhena muSThu kRtaM tilakaM yasya tattathA, devamatyA-svargicAturyeNa vividhaprakAreNa kalpitaM-sajjitaM IS suravarendravAhanam-uccaiHzravA hayastasya yogyA-maNDalIkaraNAbhyAsastasyA 'vaja gatA'vityasyAcapratyaye praja-pApakaM, ye gatyarthAste prAptyarthA iti vacanAt ayaM bhAvaH-yAdazaM khuralIzramamuccaiHzravAH karoti tAzamayamapi, atra SaSThyarthe dvitIyA | prAkRtatvAt , tathA surUpa-sundaraM dravanti-itastato dolAyamAnAni sahajacaJcalAGgatvAd galabhAlamaulikarNadvayamUlavinive-18| // 235 // & zitatvena paJcasayAkAni yAni cArUNi cAmarANi teSAM melaka-ekasmin mUrddhani saGgamastaM gharad-vahata, cAmarA ityatra || 18 trInirdezaH samayasiddha eva; gauDamatena vA cAmarA ityAvantaH zabdaH, atrApIDazabde vyAkhyAyamAne mUolaMkAra evokto dIpa anukrama [81-83] Examil ~ 473~ Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], --------- .----....-------- mUlaM [57] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [57] gAthA IS bhavati, na tu karNAcalaGkAraH, dRzyante ca loke eka cAmaraM mUrddhAlaGkArabhUtaM cAmaradvayaM ca karNAlaGkArabhUtaM ekaM ca bhAlA laGkArabhUtaM ekaM ca kaMThAlaGkArabhUtamiti, tena yathoktavyAkhyAnameva sundaraM, atha devamativikalpitAdivizeSaNaviziSTa uccaiHzravAnAma zakayo'pi sthAdityAha-anabhravAha-anacArI abhravAhaH azvaH uccaiHzravAstadanyaM 'adambhavAha-18 | miti pAThe tu adaca-bhUri vahatIti adabhravAhastat, abhele-doSAdinA asaMkucite nayane yasya tattathA, ata evaM kokAsite-vikasite bahale-dRDhe anabhupAtitvAt patrale-pakSmavatI na tu aindraluptikarogavazAdromarahite akSiNI yasya tattathA, sadAvaraNe-zobhA daMzamazakAdirakSArtha vA pracchAdanapaTe navakanakAni-navyasvarNAni yasya tattathA svarNatantu| vyUtapacchAdanapaTamityarthaH, taptatapanIyaM tadvadaruNe tAlujihe yatra tadevaMvidhamAsvaM yasya tattathA, tataH pUrvavizeSaNena karmadhArayaH, zrIkAyA-lakSmyA abhiSeka:-abhiSecanaM nAma zArIralakSaNaM ghoNAyAM-nAsikAyAM yasya tattathA, kvacitpA-15 | ThAntare tu sirisAtiseaghoNamiti dRzyate, tatra zirISa-zirISapuSpaM tadvadatizvetA ghoNA yasyeti, tathA puSkarapatramiva-kamaladalamiva salilasya vimdayo yatra tadevaMvidha, ko'rthaH-yathA puSkarapatra jalAntarasthaM vAtAhatajalabindu-18 | yutaM bhavati tathedamapi salilaM-pAnIyaM lAvaNyamityarthaH tasya bindavaH-chaTostairyuta, bindugrahaNenAtra pratyaGgaM lAvaNyaM / || sUcitaM, loke'pi prasiddhametat mukhe'sya pAnIyamiti, acaMcala-svAmikAryakaraNe sthiraM, sAdhuvAhitvAt , caJcala- zarIraM jAtisvabhAvAt , atha yadi caJcalAGgastadA'medhyavastuSvapi svAGgapravartako bhaviSyatItyAha-cokSaH-kRtasnAna comneeeeeeeeeeeeeeeeeeeasraerner dIpa anukrama [81-83] naheme ~ 474~ Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) tstshaa + bhullaa yy Shou [81-83] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], mUlaM [57] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAnticandrI - yA vRttiH // 236 // zvarako dhATibhikSAcaraH parivrAjako-maskarI tatazcarakasahitaH parivrAjakazcarakaparivrAjakaH, prathamA dvitIyArthe tena carakaparivrAjakamiva prAkRtazailyA akAramazleSAdabhilIyamAnaM 2 - azucisaMsargazaGkayA AtmAnaM saMvRNvantaM 2, AbhIkSNye cAtra dvirvacanaM, evamagre'pi bhAvyaM, athAsya kriyAvizeSairjAtyatvaM lakSayati- khurapradhAnazcaraNAH khuracaraNAsteSAM cacapuTAHAghAtavizeSAstairdharaNitalamabhinnadabhinnad, nanu bhUtalavilikhanaM sAmAnyataH puMsa ivAzvasyApalakSaNamiti, na, etasya lakSaNatvena zAlihotre pratipAdanAd, yataH "khuraiH khanedyaH pRthivImazyo lokottaraH smRta" iti, azvavAraprayoganarttito hi hayo'prapAdAvudasyati, tatrAsya zaktiM vizeSaNadvAreNa darzayati-dvAvapi ca caraNau yamakasamakaM yugapat mukhAdvinirgama diva- nissArayadiva, ko'rthaH 1 - idamaprapAdAdUrdhvaM nayattathA mukhAntikaM prApayati yathA jana utprekSate - imau mukhAdvinirgamayati, punaH kriyAntaradarzanenaitadvizinaSTi- zIghratayA - lAghavavizeSeNa mRNAlaM - padmanAuM tasya tantuH - sUtrAkAro'vayavavizeSaH sa ca udakaM ca te api nizrAya-avalaMbya AstAmanyad durgAdikaM prakrAmat-sazarat, ayamartha:yathA abhyeSAM saJcariSNUnAM mRNAlataMtUda ke pAdAvaSTambhake na bhavataH tathA nAsyeti sUtre caikavacanamArthatvAt, tathA jAtiH - mAtRpakSaH kulaM - pitRpakSaH rUpaM - sadAkArasaMsthAnaM teSAM pratyayo vizvAso yebhyaste ca te prazastAH pradakSiNAvahatvAt zubhasthAnasthitatvAcca ye dvAdazAvarttAste yatra tattathA, bahumIhilakSaNaH kapratyayaH, vizuddhAni - doSAmizritAni lakSaNAni azvazAstraprasiddhAni yasya tattathA tataH padadvayasya karmadhArayaH, dvAdazAvarttAzca ime varAhoktAH-"ye pramANa Fur Prate&Pay ~ 475~ 3vakSaskAre azvarabakhajharane va. 57 // 236 // ww.jellyys Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], --------- .----....-------- mUlaM [57] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [57] gAthA 18| galakarNasaMsthitAH, pRSThamadhyanayanoparisthitAH / oSThasakthibhujakukSipArzvagAste lalATasahitAH suzobhanAH // 11 // " ana vRttileza:-prapANaM-uttaroSThatalaM gala:-kaNThaH yatra sthita AvoM devamaNinAmA hayAnAM mahAlakSaNatayA prasiddhaH ko-pratItI eteSu sthAneSu saMsthitAH tathA pRSTha-paryANasthAnaM madhya pratItaM nayane api tathaiva tadupari sthitAH, tathA 8 | oSThau pratItau sakthinI-pAzcAtyapAdayorjAnUparibhAgaH bhujau-pApAdayorjAnUparibhAgaH kukSiH-atra vAmo dakSiNa-18 kakSyAvartasya gahitatvAt pAcauM prasiddhau tadgatAH lalATa-pratItaM tadAvartena sahitAH, atra karNanayanAdisthAnAnAM dvisa-8 kyAkatve'pi jAtyapekSayA dvAdazaiva sthAnAni, sthAnabhedAnusAreNa sthAnibhedA api dvAdazaiveti, tathA sukulaprasUta-8 hayazAstrotakSatriyAzvapitRka medhAvi-svAmipadasaMjJAdiprAptAdhAraka bhadraka-aduSTa vinItaM-svAbhISTakAritvAt aNu-8 katanukAnAM-atisUkSmANAM sukumAlAnA lonAM snigdhA chaviyatra tattathA, suSTha yAta-manaM yasya tattathA, amaramanaHpavanagaruDAH pratItAH tAn vegAdhikyena jayatIti amaramanaHpavanagaruDajayi, ata eva capalazIghragAmi ca-atizIghra-8 |gatikaM pazcAtpadadvayakarmadhArayaH kSAntyA-krodhAbhAvena na tvasAmarthena yA kSamA tayA RSimiva-anagAramiva, kSamApradhAnatvAttasya, na caraNairlattAdAyakaM na ca mukhena dazakaM na ca pucchAghAtakaramiti, suziSyamiva pratyakSatAvinItaM, atra tAkAraH prAkRtazailIbhavastena pratyakSavinIta, udakaM hutavahaH-agniH pASANaH pAsU-reNuH kardamaH sazarkara-salapapalakhaNDa | sthAnaM savAluka-atra svArthe ilapratyayaH bahulasikatAkaNaM sthAnaM taTa-nadItaTa kaTako-girinitambaH viSamamAgbhArau | dIpa anukrama [81-83] NElenni Tol ~ 476~ Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], --------- .---.........------ mUlaM [17] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [17] 57 gAthA zrIjamyU-18 prAgva girivaryaH pratItAstAsulaMghana-atikrImaNaM preraNaM-ArUhasya puMso'bhimukhadarzanadhApanAdinA saMjJAkaraNapUrva pravartana || vakSaskAre dvIpazA-18 nistAraNA-tatpAraprApaNA tatra samartha, na caNDai:-upraiH subhaTaiH raNe pAtitaM daNDavat patatItyevaMzIlaM daNDapAti atarki- azvarabakhanticandrI-18| tameva pratipakSaskandhAvAre patanazIlaM, anenAsyotpatanasvabhAvo'pi sUcitaH, mArgAdikheMdamedasyapi nAzru pAtavatItyeyA vRttiH | vaMzIlamananupAti, tathA akAlatAlu-azyAmatAlukaM, pUrva raktatAlutve varNite'pi yatpunarakAlatAlu iti vizeSaNaM / // 237 // tattAlunaH zyAmatvamatitarAmapalakSaNamiti taniSedhakhyApanArtha, caH samuccaye, kAle-arAjakAnAM rAjanirNayArtha ke adhi-18 vAsanAdike samaye hepate-zabdAyatItyevaMzIlaM kAlaheSi, jitA nidrA-AlasyaM vena tat jitanidraM tyakAlasyamityarthaH, kAryeSvapramAditvAt, yathAzrutArthe vyAkhyAyamAne hayazAstravirodhaH-tathAhi-"sadaiva nidrAvazagA, nidrAcche-18 dasya sambhavaH / jAyate sagare prApte, karkarasya ca bhakSaNe // 1 // " iti, yadvA jitanidratvaM samarAvasaraprAptatvAdazvaralatvenAlpanidrAkatvAcca, tathA gaveSaka-sUtrapurIpotsargAdau ucitAnucitasthAnAnveSaka, jitaparIpaha-zItAtapAdyAturatve'pi akhinnaM, jAtyA pradhAnA jAti:-mAtRpakSastatra bhavaM jAtyajAtIyaM nirdoSamAtRkamityarthaH, nirdoSapitRkatvaM tu prAgukaM, Ida|gguNayukto hi samaye svAmine na druhyati mAtRmukhApagatasvakANatvavyatikaraprakupitacintitasvAmidrohakakizoravata , 181 // 237 // mali:-vivakilakusuma sadacchunaH azleSmalatvenAnAvilamapUtigandhi ca prANa-potho yasya tattathA, IkAraH prAkRtazelIbhavaH, tataH pUrvapadena karmadhArayaH, zukapatravat-zukapicchavat suSTu varNo yasya tattathA, komalaM ca kAyena, tataH padava dIpa anukrama [81-83] ~ 477~ Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], --------- -----.........------- mUlaM [17] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [57] gAthA yasya karmadhArayasamAsaH, mano'mirAmaM 'kamalAmelaM NAme NamityAdi prAgvad vyAkhyeyamiti / tataH sa kiM kRtavAni-18 tyAha-'kuvalaya'ityAdi, tadasiralaM narapaterhastAd gRhItvA sa senAnIryatraivApAtakirAtAstatraivopAgacchati, upAgatya || cApAtakirAtaiH sArddha sampalagnazcApyabhUthoDumiti zeSaH, tacchandavAkyaM yacchadavAkyamapekSata ityAhiyate yaditi, 18 yat kiMviziSTamityAha-kuvalayadalazyAmalaM nIlotpaladalasadRzamityarthaH, ca samuccaye, rajanikaramaNDala-candrabimba || tasya nirbha-sadRzaM paribhrAmyamANaM yadvartulitatejaskatvena candramaNDalAkAraM dRzyate ityarthaH, athavA rajanikaramaNDala-181 | nimeM mukhe iti zeSaH, zatrujanavinA zanaM, kanakaratnamayo daNDo-hastagrahaNayogyo muSTiyasya tattathA, naSamAlikAnAmakaM 18 yatpuSpaM tadvat surabhigandho yasya tattathA, nAnAmaNimayyo latA-bajhyAkAracitrANi tAsAM bhaktayo-vividharacanAtAbhizcitraM-AzcaryakRt , cA vizeSaNasamuccaye, pradhautA-zANottAreNa niSkiTTIkRtA ata eva 'misimiseMti'tti dIpyamAnA tIkSNA dhArA yasya tattathA, divyaM khajarala-khaDgajAtipradhAnaM loke'nupamAna ananyasAraMzatvAt , tacca punarvahuguNamastIti zeSaH, kIdarza-zA-veNavaH rUkSA-vRkSAH zRGgANi mahiSAdInAM asthImi pratItAni dantA hastyAdInAM kAlAyasaM-lohaM vipulalohadaNDakazca-varavanaM hIrakajAtIya teSAM bhedaka, aba banadhamena durbhedyAnAmapi bhedakatvaM kathitaM, kiM bahunA?-yAvatsarvatrApratihataM, durbhede'pi vastuni amIghazaktikamityarthaH, kiM punarjaGgamAnAM-carANAM pazumanuyAdInAM deheSu, atra yAvacchabdo na saMgrAhakaH kintu bhedakazaktiprakoktaye'vadhivadhAnaH, atha tasya mAnamAha-pazcA dIpa 985090393 anukrama [81-83] na JinEleinitia ~ 478~ Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], --------- ------....-------- mUlaM [57] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [17] nticandrI yA vRciH gAthA bhIjambU- zadaGgalAni dIpoM yaH SoDazAMgulAni vistIrNaH aaugulapramANA zroNi:-vAhalya piNDo yasya sa tathA, jyeSTha-utkRSTa || zadAlAna' 3vakSaskAre dvIpazA- pramANaM yasya sa tathA, evaMvidhaH so'sirbhaNitaH, yadanyatrAseAtriMzadaMgulapramANatvaM zrUyate tanmadhyamamAnApekSayA, yadAha hai | meghamukhade18 varAhA--"aMgulazatA.muttama UnaH syAtpaJcaviMzatiH khnggH|" etayoH saGkhyayormadhye madhyama iti, uttaravAkyayojanA | vArAdhanA|ta prAka katA, atha sainyezAyodhanAdanantaraM kiM jAtamityAha-tae Na'mityAdi, tataH AyodhanAdanantaraM sa supeNaH | |dRSTiya sa. // 238 // || senApatistAnApAtakirAtAn hatamathitetyAdivizeSaNaviziSTAn yAvatkaraNAt vihaDiadhiddhayapaDAge kicchappA-| Novagae iti grAhya, dizo dizi pratiSedhayati / atha te kiM kurvantItyAhatae gaM te AvADacilAyA suseNaseNAvaiNA hayamahimA jAba paDisehiyA samANA bhIA tatthA vahiA uviggA saMjAyabhayA asthAmA abalA avIriA apurisakAraparakamA adhAraNijamitikagu aNegAI joaNAI avakamati 2 cA egayao milAyati 2 cA jeNeca siMdhU mahANaI teNeva uvAgacchaMti 2 tA vAluAsaMthArae saMthareMti 2ttA vAluAsaMthArae durUhaMti 2 tA aTThamabhacAI pagiNhati 2ttA vAluAsaMthArovagayA uttANagA avasaNA aTThamabhattiA je sesi kuladevayA mehamuddANAmaM NAgakumArA devA te maNasI karemANA 2 ciTThati / tae Na tesimAvADhacilAyANaM aTThamabhattasi pariNamANasi mehamuhANaM NAgakumArANaM devANaM Asa // 23 // NAI calaMti, tae 4 te mehamuhA NAgakumArA devA AsaNAI caliAI pAsaMti 2 cA ohiM pati 2 tA AvADhacilAe ohiNA AbhoeMti 2ttA aNNamaNNaM sahAti 2 cA evaM bayAsI-evaM khalu devANuppiA ! jaMbuddIve dIve uttaraddhabharahe vAse AvADhaci dIpa anukrama [81-83] ~ 479~ Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [18] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [58] lAyA siMdhUe mahANaIe vAlAsaMthArovagayA uttANagA avasaNA aTThamabhattiA amhe kuladevae mehamudde NAgakumAre deve maNasI karemANA 2 ciTThati, taM se khalu devANuppiA ! amhaM AvADacilAyANaM aMtie pAumbhavittaettika? aNNamaNNassa aMtie eamaDha parisuNeti paDimuNettA tAe uciTThAe turiAe jAva vItivayamANA 2 jeNeva jaMbuddIve dIve uttaratabharahe bAse jeNeva siMdhU mahANaI jeNeva AvADacilAyA teNeva uvAgacchavi 2 ttA aMtalikkhapaDivaNNA sakhikhiNiAI paMcavaNNAI vatthAI pavara parihiA te AvADhapilAe evaM kyAsI- bho AvADacilAyA ! jaNaM tumbhe devANuppiA! vAlubhAsaMthArovagayA uttANagA apasaNA aTThamabhattiA amhe kuladevae mehamuhe NAgakumAre deve maNasI karemANA 2 ciTThaha tae NaM amhe mehamuhA gAgakumArA devA tubhaM kuladevayA tumheM aMtiaNNaM pAunbhUnA, taM vadaha NaM devANuppiA ! kiM karemo ke va bhe maNasAie!, tae NaM te AvADhacilAyA mehamuhANaM NAgakumArANaM devANaM aMtie eamahaM socA Nisamma hahatudvacittamANadiA jAva hiayA khaDAe uTThanti 2 cA jeNeva mehamuhA NAgakumArA devA teNeva uvAgacchati 2 tA karayalapariggahiyaM jAva matthae aMjali kaTu mehamuhe NAgakumAre deve jaeNaM vijaeNaM vadvAti 2 tA evaM vayAsI-esa NaM devANuppie! kei apatthiapatthara duraMtapaMtalakkhaNe jAva. hirisiriparivajjie jeNaM amhaM visayassa uvari viripaNaM havamAgacchA, taM tahA NaM dhatteha devANuppiA ! jahA NaM esa andaM visayassa ubari virieNaM No halbamAgacchada, tae Na te mehamuhA mAgakumArA devA te AvADacilAe evaM vayAsI-esa NaM bho devANuppiA ! bharahe NAma rAyA pAuratacakavaTTI mahiddhIe mahajjuIe jAva mahAsokkhe, No khalu esa sako keNai deveNa vA dANaveNa vA kiSNareNa cA kiMpuriseNa vA mahorageNa vA gaMdhaveNa vA satthappaogeNa vA aggippaogeNa vA matappaogeNa vA uhavittae paDisehittae vA, tahAvitra dIpa anukrama [84] ~ 480~ Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [18] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: 181 meghamukhade prata sUtrAMka [58] yA ciH 58 dIpa anukrama zrIjamma Na tumma pihayAeM bhairahassa raNI upasarga karegosikaTa tarsi AvADacilAyaNi atiAo akamanti 2 sA vaiaisampAraNa vakSaskAre dvIpazA- sammohaNati 2 sA mahANIma visavati tI aeNNaiva bharahassa raiNI vijayakkhaMdhAriNivaise teNeva ujAgati sA oNpa nticandrI- vijayapakhaMdhAvAraNidhesasa khippAmeva pataNutaNAyaMti khippAmeva vijuvAyanti 2 sA sippAmaiva jugarmusalamudvipamANamettAhi 8 vArAdhanA vRSTizca sU. dhArAhi odhameSaM sattara vAsaM vAsiGa pavattA yAci hotthA / ( sUtra 58) // 239 // "tae NamityAdi, tataste ApAtakirAtAH supeNasenApatinA hatamathitA yAvatpratiSedhitAH santo bhItA-bhayAkulAH vistA-jaSTAH vyathitA:-mahArAditAH udvignAH-atha punarnAnena sArddha yuddhyAmahe ityapunaHkaraNAzayavantaH, IdRzAH / kuta ityAha-saJjAtabhayA:-samyak prAptabhayAH asthAmAna:-sAmAnyataH zaktivikalAH abalA:-zArIrazaktivikalAH puruSaIS|| kAra:-puruSAbhimAnaH sa eva niSpAditasvaprayojanaH parAkramastAbhyAM rahitAH adhAraNIyaM-dhArayitumazakyaM paravalamiti-1|| | kRtvA anekAni yojanAnyapakAmanti-apasaranti palAyante ityarthaH, tataH kiM kurvantItyAha-avakamittA'ityAdi,181 apakramya te ApAtakirAtA ekataH-ekasmin sthAne melayanti melApakaM kurvantItyarthaH, melayitvA ca yatraiva sindhurma-18 HR hAnadI tatraivopAgacchanti, upAgatya ca vAlukAsaMstArakAn saMstRNanti-sikatAkaNamayAn saMstArAn kurvanti, ISI // 239 // saMstIyaM ca vAlukAsaMstArakAnArohanti, Aruhya cASTamabhakaM pragRhNanti, pragRhya ca vAlukAsaMstAropagatA uttAnakA:UrdhvamukhazAyinaH avasanA-nirvastrAH, evaM ca paramAtApanAkaSTamanubhavanta ityukta, aSTamabhaktikA-dinatrayamanAhAriNaH, [84] eceaeseseeeee JinElimitina- mil ~ 481~ Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [18] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [58] dIpa anukrama 18| ye teSAM kuladevatAH-kulavatsalA devA meghamukhA nAmnA nAgakumArA devAstAna manasi kurvantaH 2 tiSThantIti / atha | // te devAH kimakurvannityAha-tae Na'mityAdi, tataH-cetasi cintAnantaraM tepAmApAtakirAtAnAM aSTamabhakte pariNa-1 18 mati sati paripUrNaprAye ityarthaH, meghamukhAnAM nAgakumArANAM devAnAmAsanAni calanti, tataste meghamukhA nAgakumArA IS| devA AsanAni calitAni pazyanti, dRSTvA cAvadhi prayuJjanti, prayujya cAvadhinA ApAtakirAtAnAbhogayanti, Abho-18 gya cAnyo'nya zabdayanti, zabdayitvA caivamavAdiSuH, kimayAdiSurityAha-evaM khalu'ityAdi, evaM-itthamasti khalu:-18 nizcaye he devAnupriyAH! kiM tadityAha-jambUdvIpe dvIpe uttarArddhabharate varSe ApAtakirAtAH sindhvAM mahAnadyAM vAlukAsaMstArakAn upagatA:-prAptAH santaH uttAnakA avasanA aSTamabhaktikA asmAn kuladevatAn bheSamukhanAmakAna || | nAgakumArAn devAn manasi kurvANAH 2 tiSThantIti , tataH zreyaH khalu bho devAnupriyA / asmAkamApAtakirAtA-S | nAmantike prAdurbhavituM-samIpe prakaTIbhavitumitikRtvA-paryAlocyAnyo'nyasyAntike etamartha-anantaroktamabhidheyaM || pratizRNvanti-abhyupagacchanti, parasparaM sAkSIkRtya pratijJAtaM kArya karttavyamavazyamiti dRDhIbhavantItyarthaH, pratizravaNA-SI // nantaraM te yaccakustadAha-'paDisuNettA ityAdi, pratizrutya ca te devAstayotkRSTayA tvaritayA gatyA yAvad vytitrjnto| 2 yatraiva jambUdvIpo dvIpo yatraiva cottarabharatAI varSa yatraiva ca sindhurmahAnadI yatraiva cApAtakirAtAstatraivopAgacchanti II upAgatya cAntarikSapratipakSAH sakiMkiNIkAni paJcavarNAni vastrANi pravarANi parihitAstAnApAtakirAtAnevamavAdiSuH, // [84] ~ 482~ Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [18] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [58] dIpa anukrama [84] zrIjambU- kimavAdiSurityAha-haM bho!'ityAdi, haM bho! iti sambodhane ApAtakirAtAH yat NaM vAkyAlaGkAre sarvatra yUyaM 3 vakSaskAre dvIpazA- | devAnupriyA! vAlukAsaMstArakopagatA yAvadaSTamabhaktikA asmAn kuladevatA meghamukhAn nAgakumArAn devAn manasi |8| meghamukhadenticandrIyA vRttiH || kuvoNA 2 stiSThata, tato vayaM meghamukhA nAgakumArA devA yuSmAkaM kuladevatAH santo yuSmAkamantikai prAdurbhUtAH taddha- vArAdhanA data devAnupriyAH kiM kurmaH-kiM kArya vidadhmaH kiM AceSTAmahe-kAM ceSTAM kurmaH-kasmin vyApAre pravAmahe kiM // 24 // vA bhe-bhavatAM manaHsvAditaM-mano'bhISTamiti kuladaivatapraznAnantaraM te yadaceSTanta tadAha-'tae Na'mityAdi, tataste, ApAtakirAtA meghamukhAnAM nAgakumArANAM devAnAmantike etamartha zrutvA nizamya ca 'hahatuDhe' tyAdi prAgvat utthAnaM / utthA-kadhvaM bhavanaM tayA uttiSThanti-UlIMbhavanti ityarthaH, utthAya ca yatraiva meghamukhA nAgakumArA devAstatraivopA-18 gacchanti, upAgatya ca 'karayale'tyAdi prAgvat, meghamukhAn nAgakumArAn devAn jayena vijayena varddhayanti, ISIN vardhayitvA caivamavAdiSuriti, yadavAdiSustadAha-esa 'mityAdi, devAnupriyA ! eSa kazcidaprArthitaprArthakAdivize-MS |paNaviziSTo asmaddezoparyAgacchati, tena tathA prakAreNa Namiti-enaM dhatteha-prakSipata yathA puna yAtIti piNDArthaH,181 | atha yanmeghamukhA UcustadAha-'tae NamityAdi, vyakaM, kimavocuste ityAha-esa 'mityAdi, he devAnupriyA ! // 24 // eSa bharato nAma rAjA caturaMtacakravattI maharddhiko mahAdyutiko yAvanmahAsaukhyaHno khalu eSa bharataH zakyaH kenaci-118 devena vA-vaimAnikena dAnavena vA-bhavanavAsinA kinnareNetyAdi padacatuSka vyantaravizeSavAcakaM tena vA zastraprayoyeNa SaneleanISH ~ 483 ~ Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [18] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [58] || vA agniprayogeNa vA mantraprayogeNa vA, trayANAmapyuttarottaravalAdhikatA jJeyA, zastrebhyo'gnistasmAnmantrI balAdhika 18| iti, upadravayituM vA-upadravaM kartuM pratiSedhayituM vA-yuSmaddezAkramaNarUpapApakarmato nivartayitumiti, sarvatra vAzabdaH 18|samuccayArthaH, tathApi-itthaM dussAghe kArye satyapi yuSmAkaM priyArthatAyai-prItyartha bharatasya rAjJa upasarga kurma itikRtvA tepAmApAtakirAtAnAmantikAdapakAmanti-yAnti nissarantItyarthaH iti pratijJAtavantaH, tataH kiM kRtavanta ityAha|| 'abakkamittA veuviasamugyAeNa'mityAdi, apakramya ca-ajitvA vaikriyasamupAtena-uttaravaikriyArthakaprayatnavizepeNa samavannanti-AtmapradezAn vikSipanti zarIrAd bahirvikirantItyarthaH samavahatya ca tairAtmapradezairgRhItaH pudgalai pAnIka-acapaTalaka vikurvanti vikuLa ca yatraiva bharatasya vijayaskandhAvAranivezastavaivopagacchanti upAgatya ca 181 vijayaskandhAvAranivezasyopari kSipramevetyAdi sarva puSkalasaMvartakameghAdhikAra iva vAcyaM yAvaddharSituM pravRttAzcApyabhavaMste | devA iti / iti vyatikare yadaratAdhipaH karoti tadAha tae NaM se bharahe rAyA upi vijayakkhaMdhAvArassa jugamusaLamuhippamANamettAhiM dhArAhi~ oghameSaM sattarattaM vAsaM vAsamANaM pAsai 2 cA cammarayaNaM parAmusai, tae paMsaM sirivacchasarisarUvaM veDho bhANivo jAva duvAlasajoSaNAI tiri pavityarai tattha sAhiAI, tae NaM se bharahe rAyA sasaMdhAvAravale cammaravaNaM durUhai 2 ttA divvaM chattarayaNaM parAmusada, lae Na NavaNAsahassakaMcaNasalApaparimaMdibha maharihaM aujhaM NivaNasupasatyavi sihalakaMcaNasupuDhadada micarAyayavaTTaladvaaraviMdakaNNibhasamANarUvaM pasthipaese dIpa anukrama [84] ~484 ~ Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) (18) vakSaskAra [3], --------- ------------------- mala 59] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjambU prata sUtrAMka [59]] ma.59 gAthA a paMjaraviyAhasa, vivihabhacicicaM maNimutpadAlatattataNijapaMcavapiAtroayaNarUvarayaM, rayaNamarIIsamoppaNAkappakAramapuraMjita vikSaskAre dvIpazA paliya rAyalacchividha maNamuvapaNapaMDUrapaJcatyuapahradesabhAmA taheva tavANijjapaTTadhammataparigaya ahiasaspirIbha sAraparayaNibharavima.. chatraratavarNanticandrI upaDipuSNacaMdamaMjaksamAptarUvaM. pariMdavAmappamANapagaivitlAI kumudrasaMDaghavalaM raNo- saMcArimaM vimANaM sUrAtavavAyabuddhidosANa ma yA vRtiH sayakara navApahi laI-ahavaM bahuguNadArtha uUNa vivImamuhakyacchAyeM / chacAyaNaM pahANaM suddhamaI appapuSNANaM // 1 // pmaa||24|| NarAINa tavaguNANa phalegadesabhAgaM vimANavAsevi dubaitaraM vagdhArisamajhadAmakalAvaM sArayadhavalaMbbharayayaNigarappagAsaM divaM uttarayaNaM mahivaisla dharaNimalapuNNAIdau / tapa meM se dine chattarayaNe bharaheNa raNNA parAmuDhe samANe khippAmeva duvAlasa joSaNAI pavi. ttharai sAhiAI tirisa (sUtra 19) 'tae kamityAdi, tato-divyavanantaraM sa bharato rAjA svasainye, uttAkAraNa saptarAvipramANAkAlena vara parata18 meSavRSTiM jAyamAnAM pazyati dRSTA va carmara parAmRzati, atravisarAgataM carmaratavarNakasUtramativizalAha-tapa pImityAdi, 1 sarva pUrvavat, sapaNa'mityAdi kaNThyaM, athedaM chatraralaM kIdRzamiti jijJAsUnAM tatvarUpaprakaTanAyAhatapa pa'milsadi. tata iti prastAvatyAbAyopamyAse, chatraralaM mahIpateH-bharatasya dharaNivalasma pUrNacandra iva pUrNacandro varcade. idi yogA, || kiMvizikInanavatisahasramamANAbhiHkAzanamayabAlAkAmiA parimaNDitaM. mahApa-bahumUlyaM athavA mAna-pakravArI vAsa maha-yogyaM ayodhya-ayodhanIyaM asmin haTena hi pratibhaTAnnaM bhakhamuniSThate iti bhAvaH, nirbaNa:-chidra tathyAdidoSa-18 dIpa anukrama [85-87] ~485~ Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], --------- ------....-------- mUlaM [59] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [59] rahitaH suprazasto-umaNopetAvAn viziSTatA-atimanojaH athavA viziSTa atibhAratayA ekadaNjena duryahatvAda prtid||nnddshitH Izazca yo laTaH kAsanamakaH sUpuSTo'tibhArasahatvAt vaNDo yava tattathA, mUtu-sukamAlaM pRthmRSTatvAta rAjata rUpyasambandhi vRttaM laSTaM yadaravindaM tasya karNikA-bIjakozastena samAnaM zvetatvAvRttatvAca rUpa-AkAroM yasya tattathA, bastipradezo nAma chatramadhyabhAgavatI daNDaprakSepasthAnarUpastatra, caH samubave, paareNa-paJjarAkAreNa virAjitaM, vividhAbhirbhakimiA-vicchittibhI racanAmakArazcitraM-citrakarma yatra tattabhA, etadeva viziSyAi-maNayaH-prAgvyAvarNitakha| rUpA mukkAprakAle pratIte tapta-mUSotIrNa yacapanIyaM-rakasuvarNa paJcavarNikAni, sUtre matvarthIya ikapratyayA, dhautAnizANotsAreNa dIsimanti kRtAni rakSAni mAgavyAvarNitasvarUpANi taiH racitAni rUpANi-pUrNakalazAdimatyavastUnAmAkArA yatra tattathA, padavyatyayaH mAkRtatvAt, tathA ratnAnAM marIcisamarpaNA-samAracanA tasyAM kalpakarA-vidhikAriNaH parikarmaphAriNa ityarthaH tairatusampradAyakrama raJjitaM, yathocitasthAnaM rajadAnAta, makAro'lAkSaNikaH svArthe / ileko pratyacI prAkRtazailIbhavI, rAjalakSmIcinhaM arjunAbhidhAnaM yatpANDurasvarNa tena pratyavastRtaH-AcchAditaH pRSThadezaIS bhAgo yasya tattathA, padavyatyayaH prAkRtatvAt, tazcaiveti vizeSaNAntarapArambhe mAyamAnaM tatkAladhmAtamityarthaH yattapa1 nIyaM tasya palasena parigata-pariveSTitaM, caturvapi prAnteSu rakkasuvarNapaTTA yojitAH santIti, padavyatyayaH pUrvakt 19 ata paSAdhikasazrIkaM zArada-zaratkAlasatko rajanikara:-candrastadvimaLa-nirmala pratipUrNacanbramaNDalasamAnarUpaM tato 3000202900aecse5000900 gAthA dIpa anukrama [85-87] ~486~ Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], --------- -----...-....------ mUlaM [59] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjambU prata sUtrAMka [59] gAthA vizeSaNasamAsaH, narendraH-prastAvAd bharatastasya vyAyAmaH-tiryaprasAritobhayabAhupramANo mAnavizeSastena pramANena vakSaskAre prakRtyA--svabhAvena vistRta, yattu cakriparAmRSTa sAdhikadvAdazayojanAni vistRNAti tadasya kAraNiko vistAra iti chatraratavarNayA vRttiH sUcitaM, kumudAni-candravikAzIni teSAM khaNDaM-vanaM tadvaddhabalaM rAjJo-bharatasya 'saMcArima'tti saJcaraNazIlaM jaGgamana sU. 59 hAvimAna AzrayiNAM sukhAvahatvAt, sUrAtapavAtavRSTayaH pratItAstAsAM ye doSAsteSAM kSayakaraM yadvA sUrAtapavAtavRSTInAM || ||242||181dossaannaaN ca-viSAdijanyAnAM kSayakara, etacchatracchAyasamAzritAnAM hi viSAdidoSA api na prabhavantIti vizeSaH, tapo- // guNa:-pUrvajanmAcIrNatapoguNamahimnA labdhaM bharateneti zeSaH, atha gAthAbandhena vizeSaNAnyAha vicitratvAtsUtrakAra-17 pravRtteH, ahataM-na kenApi yodhamanyena raNe khaNDitamityarthaH, bahUnAM guNAnAM-aizvaryAdInAM dAnaM yasya tattavA, RtUnAM| hemantAdInAM viparItA athavA ArSatvAt paTyarthe paJcamIvyAkhyAnena Rtubhyo viparItA uSNatauM zItA zItattau uSNA 18 ata eva kRtasukhA chAyA yasya, sUtre kAntasya paranipAto 'jAtikAlasukhAdevA' (zrIsiddha0 a03 pA.1-sU0152) ityanena vikalpavidhAnAt, chatreSu ralaM-utkRSTaM pradhAnaM chatraguNopetatvAt, sudurlabhamalpapuNyAnAmiti, pramANarAjJAsvasvakAlocitazarIrapramANopetarAjJAM aSTasahasralakSaNalakSitatvAt pramANIbhUtarAjJAM vA-SaTkhaNDAdhipatvena sarparAja-18 sammatatvAt, etena vAsudevAdibyudAsasteSAM trikhaNDabhotkRtvAt, cakravartinA tapoguNAnA-sucaritavizeSANAM phalAnAM | RI ekadezabhAgarUpaM, sUtre klIvaliGganirdezaH prAkRtatvAt , ko'rthaH-cakrAdhipapUrvArjitatapasAM phalaM-sarvasvaM navanidhAnacaturda-18 dIpa anukrama 2009880800 [85-87] ~ 487~ Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], --------- --.....................- mUlaM [59] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [59] gAthA zaramAdiSu vibhaktaM, tena tadekadezabhUtamidaM chatrarataM vimAnavAse'pi-devatve'pi durlabhatara, tatra cakravartitva-18| | sthAsambhavAt , 'bagdhAria'tti pralambito lambatayA'valambito mAlyadAmnAM-puSpamAlAnAM kalApaH-samUho yatra tattathA, samantataH puSpamAlAveSTitamiti bhAvaH, zAradAni-zaratkAlabhAvIni dhavalAnyabhrANi-vAIchAni zAradazca rajanikara:-18 candraH tadvatprakAzo-bhAsvaratvajanita uddyoto yasya tattathA, divyaM-sahanadevAdhiSThitaM zeSapadayojanA prAk kRtavAsti, 18 atha prakRtam-'tae Na'mityAdi, tatastaddivyaM chatrarakSa bharatena rAjA parAmRSTaM-spRSTaM sakSiprameva carmarakSavat dvAdaza-| yojanAni sAdhikAni tiryak pravistRNAti, sAdhikatvaM cAtra paripUrNacarmaratapidhAyakatvena, anyathA kirAtakRtamapadravaH svasainyasya durvAraH syAditi // atha chatrarakSapravistaraNAnantaraM yaccake tadAhavae se bharahe rAyA chattaravaNaM saMdhAvArassuvari Thavei 2 cA maNirayaNaM parAmusai veDho jAva chattarayaNassa patthibhAgasi Thavei, tassa ya aNativaraM cArurUvaM silaNihiasthamaMtamettasAlijabagohUmamuggamAsatilakulatyasadviganiSphAvacaNagakodavakotyuMbharikaMguvaragarALagaa gadhaNNAvaraNahAriagaallagamUlagahalihalAavasatuMbakAliMgakaviTThaaMbabiliasavaNi phAyae sukusale gAhAvaharavaNetti savvajaNavIsuaguNe / tae NaM se gAhAvairayaNe bharahassa raNNo tadivasappaiNNaNipphAiapUANaM sadhaNNANaM aNegAI kuMbhasahassAI ubaDhaveti, tae NaM se bharahe rAyA cammarayaNasamArUDhe chattarayaNasamocchanne maNirayaNakamajoe samuyabhUeNaM sudaMsudeNaM sattarataM parivasaha'vi se bahANa vilibhaM Neva bhayaM va vijae dukkhaM / bharahAhivassa raNNo khaMdhAvArassavi taheva // 1 // (sUtra 60) dIpa anukrama [85-87] antillenni ~ 488~ Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], --------- ---------------------- mala [60] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [60] gAthA zrIjamyU-18| 'tae bha'mityAdi, tataH sa bharataH chatrastaM skandhAkArasyopari sthApayati sthApayitvA ca mamiravaM parAmRzati,8zvakSaskAre dvIpazA-1|| veDho jAti atra maNiratasya bedhako-varNako yAvaditi sampUrNo baktavyaH pUrvokA, saba totaM cataraMgubappasANa'-8|camerale dhAnticandrI mityAdikA, parAmRzya ca carmaratnachatraralasampuTamilanamirukhasUryacandrAcAloke sainye'harnizamudyotArtha khabaralAsa sti- nyAdhuttA yA vRttiH bhAge maNirale sthApayati, nanu evaM sati sakalasaimyAvarodhaH samajani, tyA ca tatra kathaM bhojanAdividhirityAzamAnaM // 243 // pratyAha-'tasta va aNativara mityAdi, tasya bharatasya rAjJaH co vAdhyAntarathotanArthaH gRhapatiraka-kauTumbikaralama stIti gamyate, kiMviziSTa !-iti-amunA prakAreNa sarvajaneSu vizrutA guNyA yasya sattayA, itIti kina vidyate / matiSara-atipradhAna vastu aparaM yasmAttattathA, cArurUpamiti vyaka, tathA zilA va zilA atisthiratvena carmarataM tatra 1 nihitamAtrANAM-uptamAtrANAM na tu laukikaprasiddhabhUmikheTanaprabhRtikarmasApekSANAM 'atthamaMtatti arthavatAM-prayojanakatA bhakSaNAdhaNAmityarthaH zAlyAdInAM niSpAdaka, yadvA zilAnihitAnAM prAta iti gamyaM zAlyAdInAM adharmasametaktiastamavati mitre-sUrye sAyamityarthaH niSpAdaka, saMvAdI cAyamapyarthI, yaduktaM zrIhemAcAryakRte RSabhacaritra"carma-101 rale ca sukSetra, ivoptAni viSAmukhe / sAyaM dhAnyAnyajAvanta, gRhirsprbhaavtH||3||" ityAdi, ubhayatra vyAkkAne | // 24 // padAnAM vyatyayena nirdeza prAkRtatvAt, tatra zAlayaH kalamAcA: yavA-hayapriyAH godhamA munA mApAlimA kulatyA 18| pratItAH paSTikAra payahorAtraiH paripacyamAnAstandulAH niSpAvA-yAlA caNakAH kodravA: pratItAH 'kobharisi dIpa anukrama [88-90 kA HElosonilon ~ 489~ Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) (18) vakSaskAra [3], ---------- --------------------- mala [60] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [60] gAthA || kustummanyo-dhAnyakakagAra kaGgAvo-hamicharaskAH 'varagati varaTTAH rAlakA-alpaziraskAra upalakSaNAt merAva yo'nye'pi dhAnyabhedA prAyAH, anekAni dhAmyA iti-dhAmyApatrANi varaNo-yanaspativizeSastatpatrANi panatrabhRtIni hai yAni haritakAni patracAkAni meghamAvavAstulakAdIni, pUrva ca kustuMbarIzabdena dhAnyabhedaH saMgRhItaH ivAnI tatpatrANAM bhakSyatvena patrazAkheSu saMgraha iti na paunarutya, allagamUlagahaliha'tti AIkaharine pratIte,pate ca sUraNakandAghupalakSaNabhUte, mUlaka-hastidantakaM, idaM ca gRJjanAdimUlakopalakSaNaM, patena kandamUlazAke kathite, atha phalazAkAnyAha-alabutumba vapuSa-cirbhaTajAtIyaM sumbakaliGgakapitthAmAmlikAH pratItAH, idamapi phalazAkopalakSaNaM tena jIvamlyAdiparigrahaH, alAbutumbayorlamvatvavRttatvakRto bhevA, saca tajjAtIyabIjakRta iti janaprasiddhiH, sarvazabdena coktAtirikazAkAdInAM grahaH, nanu yadi gRhapatirakSamacirakriyayA mAsaMskriyayA dhAnyAdikaM niSpAdayati tarhi kiM carmarakSe vIjayapamena?, tabhirapekSatyaiva tat niSpAdayatu, taspa divyazaktikatvAt , ucyate, isarakAraNakalApasaMghaTanapUrvakatvameva kAraNasya kAryajanakatvaniyamAt , anyathA sUryapAkarasavatIkArA nalAdayaH sUryavidyAmahimnA rasavatI paripacanto'pi tandulasUpa-18 zAkaveSadhArAdisAmagrInApekSeraniti, ata eva sukuzalaM-atinipuNaM nijakAryavidhAvatinipurNa zepaM prAgyojitaM, adho ktaguNayogi gRhapatirasaM yadavasarocisaM cakAra ladAha-tapa ga'mityAdi, tataH carmarakSacchannaralasampunasaMghaTanAnantaraM 18| tava gRhapatirasaM bharatakha rAjJaH sa eva vivasastadivasa---upasthAnaviksastasmin prakIrNakAnAM-uptAnAM niSpAvitAnA dIpa anukrama [88-90 ~ 490~ Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) (18) vakSaskAra [3], ----- ----------------- mulaM [60] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka zrIjambU [60] gAthA paripAkadazA prApitAnAM pUtAnAM-nirbusIkRtAnAM sarvadhAnyAnAmanekAni 'kumbhasahasrANi' kumbhAnA rAzirUpamAnavize-18|3vakSaskAre dvIpazA- |paNAM sahasrANi upasthApayati-upaDhaukayati prAbhRtIkarotItyarthaH, kumbhamAnaM tvevamanuyogadvArasUtroktaM-"do asaIo || nticandrI-18|| pasaI do pasaIo seiA catvAri seiAo kuDao cattAri kuDayA paratho cattAri patthayA ADhayaM cattAri ADhayA || nyAyutpAyA vRttiH doNo sahi ADhayAI jahaNNae kuMbhe asIti ADhayAI majjhimae kuMbhe ADhayasayaM ukosae kuMbhe"tti, atra vyAkhyA dina sU.60 atrAzatiH-apAGmukhahastatalarUpA muSTirityarthaH tatpramANaM dhAnyamayazatirevocyate, tadvatprasUtiH-nAvAkAratayA vyava-18 sthApitA prAJjalakaratalarUpocyate, dve prasRtI setikA-magadhadezaprasiddho mAnavizeSo, na tu iha prasiddhA, tasyAH prasthaca-18 turguNatvAt , catasraH setikAH kuDavaH-pallikAsamAno mApyavizeSaH, catvAraH kuDavAH prastho mANakasamAnaM mAthya, catvAraH prasthAH ADhakA-setikApramANaH catvAra ADhakA droNa:-catuHsetikApramANaH SaSTyA ADhakaiH paJcadazabhidoNerityarthaH jaghanyaH azItyA ADhakaiviMzatyA droNarityarthaH madhyamaH kumbhaH tathA ADhakAnAM zatena paJcaviMzatyA droNarityarthaH | utkRSTaH kumbha iti, atra ca 'sabadhaNNANaM ti sUtramupalakSaNaparaM tenAnyadapi yatsainyasya bhojanopayogi tat sarvamupana-12 yati, evaM sati tatra bharataH kathaM kiyatkAla ca sthitavAnityAha-tae 'mityAdi, tato-gRhapatiranakRtadhAnyopa-12|| // 244 // sthApanAnantaraM sa bharataH carmaralArUDhazchatraratnena samavacchanna:-AcchAdito maNiratakRtodyotaH samudrakasampuTaM bhUta 1 iva-prApta iva sukhasukhenetyarthaH satarAvaM-sapta dinAni yAvatparivasati, etadeva vyakIkurvanAha-Naci se khuhA / dIpa anukrama [88-90] ~ 491~ Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], --------- ...----------------------- mala [60] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [60] gAthA ityAdi, na se-tasya bharatAdhipasya rAjJaH kSud-bubhukSA apizabdaH padyabandharavena pAdapUraNArtha evakArArtho vA na ISI gyalIka-vailakSyaM dainyamityarthaH, naiva bhayaM naiva vidyate duHkhaM, iyameva gAthA zrIvarddhamAnasUrikRta RSabhacaritre tu evaM-18 'Navi se khuhA Navi tisA va bhayaM' zeSa prAgvat, 'khaMdhe'tyAdi, skandhAvArasyApi tathaiva, yathA bharatasya na kSudAdi tathA sainyasyApi netyrthH|| tataH kiM jAtamityAhatae NaM tassa bharahassa raNo sattarasi pariNamamANaMsi imeArUve anmathie ciMtie pathie maNogae saMkApe samuSpamitthA kesa gaMbho! apatthiapatthae buraMtapatalakkhaNe jAva parivajjie je NaM mamaM imAe eANurUvAe jAva amisamaNNAgayAe uppi vijayakhaMdhAvArassa jugamusalamuhi jAva vAsaM vaasi| nae NaM tassa bharahassa raNNo imeArUvaM anbhasthioM ciMtiyaM patthioM maNogaya saMkappaM samuSpaNNaM jANicA solasa devasahassA saNyajhiAlaM parvattA yAvihotyA, tae NaM te devA saNNabaddhavambhiakavayA jAva gahiAuhappaharaNA jeNeva te mehamuddA NAgakumArA devA veNeva uvAgacchaMti 2 tA mehamuhe NAgakumAre deve evaM vayAsI-I bho ! mehamuddA NAgakumArA ! devA appatthiapatthagA jAva parivajiA kiNNaM tubhi Na yANaha bharahaM rAyaM cAuraMtacAvahi mahidviraM jAva uddavittae vA paDisehicae vA tahAvi NaM tumme bharahassa raNNo vijayakhaMghAcArassa upi jugamusalamudvipamANamityAdi dhArAhi opamegha sattarattaM vAsaM vAsaha, taM evamavi gate itto khippAmeva avakramaha ahava aba pAsaha cittaM jIvaloga, tara NaM te mehamuddA NAgaku. mArA devA tehiM devehiM evaM vuttA samANA bhIA tatthA vahiA ubiggA saMjAyabhayA meghAnI paDisAharaMti 2 cA jeNena AvADa dIpa anukrama [88-90 eaceae ~492~ Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], --------- --------- mUlaM [61] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata zrIjammUdvIpazAnticandrI-18 ApAtakirAtasAdhana sUtrAMka [61] yA ciH ma.61 bacaepdeoaeness // 245 // gAthA: cilAmA teNeSa bAgacchati 2 cA AvAipisApa evaM vAsI-esa paM devAzuniyA! parahe rAka mahitIpa jAva No sar3a yasa sakA kepa veSeNa kA jApa aggippabhoga vA jAna upadavittae bA paDisehilapa nA vahAmya amaM te amheviM devANuSimA! tumbha pibhaTThayAra bharahassa raNNo avasagge kae, gacchaha tumbhe devANuppiA ! hAyA chapavAlikammA kayakouvamaMgalapAyapichatsA upAsAGagA ocUlagaliacchA agAI barAI ravaNAI gahAya paMjalijA pAyavaDibhA bharaI rAyANaM saraNaM ubeha, paNibaiavacchalA khalu uttamapurisA pavi me bharahassa raNyo aMliAo bhathamisikaTu, evaM badittA jAmeva disi pAubyUA nAmeva visi paDhigayA / sae se AyAtanihAyA mehamuhehi gAgakumArehiM devehiM evaM kuttA samANA ukhAe uTheli 2 sA pahAyA kabapatikAmyA kakkoDamaMgalapAvacchittA sApaDasADagA ocUlagagiacchA agAI barAI ramAI gahAya jeNeva bharahe rAbA teNeva ukAgacchaMti 2 sA karayalaparigmahilaM jAya masthae baMjarsi kA bharadaM rAye japaNaM vijaeSAM baddhAviti 2 tA amagAI varAI ravaNAI ukNeti ra tA evaM bavAsI-basuhara guNahara jayahara, hirisiridhIkicidhArakariva / lakSaNasahassadhAraka satyamika me ciraM dhAre // 1 // hayavai gayavai garavA NavaNihivai bharahavAsapar3hamabaI / bacIsajaNavayasahassarAva sAmI ciraM jIva / / 2 // paLamaNarIsara Isara himaIsara mahimidhAsahassANaM / devasayasAhasIsara coisarayaNIsara jasaMsI // 3 // sAgaragirimerAga uttaravAINamabhiji tumae / tA amhe devANusphiassa visae parivasAmo ||4||hii maM devAsuppiANaM isI juI ase bale vIlie pulisakAraparacame dinyA devasuI-dive dezAbhAke use patte amisamagNAlaya, taM vidyA devANupiANa isI va jAye amisamaNNAgara, ta khAmenuka devANuppiA! khamaMtu kAzuppilA! saMgama devApuSpinA mAI suno 2 ekarakyA dIpa anukrama [91-95]] // 245 // JinElemnition ~ 493~ Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], --------- ---------------------- mUla [61] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [61] gAthA: cikaTU paMjaliuDA pAyavaDio marahe rAyaM saraNaM viti / tae 4 se marahe rAyA tesiM AvADacilAyANaM amgAI parAI rayaNAI pahicchati 2 tA te AvADacilAe evaM kyAsI-gacchaha NaM bho tumme mamaM bAhucchAyApariggahiyA NinbhayA NirudhiggA suIsuheNaM parivasaha, gasthi me kattoki mayamasthintika sakArei sammANei sakArettA sammANecA paDiksijjei / tae NaM se bharahe rAyA suseNaM seNAvaI sahAvei 2ttA evaM vayAsI-gacchAhi NaM mo devANuppiA! docapi siMdhUe mahAgaIe paJcatthimaM NikkhuDhaM sasiMdhusAgaragirimerAgaM samavisamaNiksukhANi a oavehi 2 tA amgAI varAI rayaNAI paDhicchAhi 2 cA mama eamANatti khippAmeva paJcatpiAhi jahA dAhiNilassa oyavarNa sahA sarva bhANiaI jAva pacaNubhaSamANA viharaMti (sUtra 61) 'taeNaM tassa marahassa raNNo sattaraca mityAdi, tataH samudgakabhUtatayA'vasthAnAnantaraM tasya bharatasya rAjJaH sapta-1 zarAbe pariNamati sati ayametadpo yAvatsalpaH samudapadyata, tameva prAdurbhAvayannAha-'kesa 'milAdi, kaH eSa bhoH | sainikAH aprArthitamArthakAdivizeSaNaviziSTo yo mamaM asyAmetadpAyaryA yAvaddinyAyAM devAnAmiva Rddhirdevasya vA-rAjJa RddhidevardhitasyAM satyAM evaM divyAyAM devadyutau divyena devAnubhAvena devAnubhAgena vA devAnAmiva yo'nubhAgo'nubhAvo | vA-prabhAvastena saha labdhAyAM-pAsAyAmabhisamagvAgatAyAM satyA upari skandhAdhArasya 'jugamusalamuTi jAti yugamu| salamuSTipramANamAtrAbhirdhArAbhirva varSati-pRSTiM rIti, ana kirAtagRhANAmeva keSAzcidayamupadravopakrama iti sAmA-13 gyato jhAne'pi 'mAnadhanAnI praNI garSagarmitA girastyakArarekArabahulA eya bhaveyuriti ka epa ityAdika Aho dIpa anukrama [91-95]] Seareeeeaasex JAREitesnilin ~ 494 ~ Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], --------- ---------------------- mUlaM [61] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [61] gAthA: zrIjambU-1|| zastantra ekavacana nirdezaH yathA upasthiteSvapi bahuSu vairiSu sa ko varttate yo mAmupatiSThate ityAdI, iti bhUpatibhAvaM pari-1|3 vakSaskAre dvIpazA- | bhAvya yakSA yaccastadAha-'tae NamityAdi, tatazca-uktacintAsamutpattyanantaraM bharatasyemametAivAM yAvatsaGkalpa ApAtaki 18|| samutpannaM jJAtvA caturdazarazApiSThAyakadevasahasrANi caturdaza dve sahane svAGgAdhiSThAtRdevabhUte ityevaM poddshdevshsraaH| rAtasAdhana yA vRtti / yadyapi strIratnasya vaitAnyasAdhane sampatsyamAnatvena ralAnAM trayodazasahasrA eva sambhaveyustathApi sAmAnyata etadvaca-I7.11 // 246 // namiti, sannaDuM pravRttAzcApyabhavan-yuddhAyodyatA abhUvannityarthaH, kathamityAha-'tae NamityAdi, anuvAdasUtratvA prAgvat , kimavocuste bharatasya sannihitA devA ityAha-haM bho! meghamukhA ityAdi prAgvat ,kimiti prazne na jAnIyetyatra 1 kAkupAThena vyAkhyeyaM, tena na jAnItha kiM yUyaM ?, api tu jAnItha, bharataM rAjAnaM caturantacakravartinaM yadeSa na kaizci19 dapi devadAnavAdibhiH zastraprayogAdibhirupadravayituM vA pratiSedhayituM vA zakyate iti, ajJAnapUrvikA hi pravRttirmaha- 11 te'nAya pravartakasya ca vADhaM vAlizabhAvodbhAvanAya ca bhavediti bhApayantaste yathA uttaravAkyamAhustathA''ha-tathApi-19 jagatyajayyaM jAnanto'pItyarthaH yUyaM bharatasya rAjJo vijayaskandhAvArasyopari yAvarSa varSata tat-tasmAdevamavimRSTakAritAyAM satyAmapi gate-atIte kArye kiM bahu adhikSipAmaH!, tasya kriyAntarApAdanena saMskArAnaItvAt , itaH kSipra-8 // 26 // mevApakAmata-matkuNA ivApayAta, athaveti vikalpAntare yadi nApakAmata tahiM adya-sAmpratameva pazyata citraM jIvaloka-vartamAnabhavAdanyaM bhavaM pRthivIkAthikAdikaM, apamRtyu prAmutetyarthaH, kriyAdeze'tra paJcamIprayogaH, nanu nirupaka-18 dIpa anukrama [91-95]] ~ 495~ Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], --------- --------- mUlaM [61] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [61] gAthA: mAyupAM devAnAmapamRtyorasambhavAt savAdhamidaM vacanaM, ucyate, sUtrANAM vicitratvena bhayasUtratvena vivakSaNAnna dossH| 'tae Na'mityAdi, sarva prAgvat , navaraM meghAnIkaM pratisaMharanti-panaghaTAmapaharanti, vRSTayuparame ca tataH sampuTAJcakrisainyaM nirgacchadupalabhya laukikairuktaM brahmaNA sRSTamidamaNDakaM tata iyaM jagataH prasUtirityevaM sarvatra pravAdo'bhUttato'pi ca brahmANDapurANaM nAma zAstramabhUditi prasaGgAddhodhyamiti, atha yaduktamevaM kyAsitti tatra kimavAdiSurityAha-'tae - mityAdi, he devAnupriyA ! eSa bharato rAjA maharddhiko yAvanno khalu eSa zakyate devAdibhirakhaprayogAdibhiryAvanni dhayituM tathApi asmAbhirdevAnupriyA! yuSmAkaM prItyartha bharatasya rAjJa upasargaH kRtaH, tadgacchata devAnupriyA! yUrya snAnA| divizeSaNAH ArcI-sadyaHmAnavazAjalaklinI paTazATakI-uttarIyaparidhAne yeSAM te tathA, etena sevAvidhAbavilambaH 4 sUcitaH, avacUlaka-adhomukhAJcalaM mutkalAJcalaM yathA bhavatyevaM niyatthaM yeSAM te tathA, etena parihitavastrabandhanakAlA8 vadhyapi na vilambo vidheya iti sUcitaM, athavA'nenAbaddhakacchatvaM sUcitaM, tadupadarzanena svadainyaM darzitamiti, baddhaka-18 4cchatvadarzane hi utkaTatvasambhAvanAyA janaprasiddhatvAt , agryANi varANi ralAni gRhItvA prAJjalikRtA:-kRtamAJjalayaH pAdapatitA:-caraNanyastamaulayo bharataM rAjAnaM zaraNamupeta-yAta praNipatitavatsalA:-praNamrajanahitakAriNaH khalu uttamapuruSAH, nAsti bhe-bhavatAM bharatasya rAjJo'ntikAnayamiti kRtvA iti uditvetyarthaH yasyA dizaH prAdurbhUtAstAmeva dizaM prati gatA iti / atha bhagnecchA mlecchA yaccakrustadAha-'tae NamityAdi, sarva gatArtha, navaraM ralAnyupanayanti RSSGOOGee dIpa anukrama [91-95]] ~ 496~ Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----------- ---------------------- mUla [61] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [61] gAthA: zrIjambU-18 prAbhRtIkurvantItyarthaH, atha yaduktaM 'evaM vayAsitti tatra kimavAdiSurityAha-'vasuhara' ityAdi, he vasudhara !-dravyadhara 3 vakSaskAre dvIpazA- paTUkhaNDavartidravyapate itiyAvat , athavA tejodhara guNadhara-guNavAn jayadhara-vidveSibhiradharSaNIya! hI:-rAjA zrI:- ApAtakinticandrI lakSmIdhRtiH-santoSaH kIrtiH-varNavAdaH etepA dhAraka narendralakSaNasahasrANAM-anekalakSaNAnAM dhAraka No-asmAkaM rAtasA yA vRttiH zatA rAjyamidaM ciraM dhAraya-pAlaya ityarthaH, asmaddezAdhipatirbhava cirakAlaM yAvaditi prathamagAthArthaH / 'hayavada gayaI // 247 // ityAdi, he hayapate ! gajapate! he narapate! navanidhipate! he bharatavarSaprathamapate ! dvAtriMzajjanapadasahasrANAM-dezasaha srANAM ye rAjAnasteSAM svAmin ! ciraMjIva 2 iti dvitIyagAthArthaH / 'paDhamaNasarIsara Isara ityAdi, he prathamanarezvara! aizvaryadhara mahilikAsahasrANAM-catuHSaSTistrIsahasrANAM hRdayezvara-prANavallabha devazatasahasrANAM-ratAdhiSThAtR-10 mAgadhatIrthAdhipAdidevalakSANAmIzvara ! caturdazaratnezvara ! yazasvin iti tRtiiygaathaarthH| tathA 'sAgara' ityAdi / |sAgara:-pUrvAparadakSiNAkhyaH samudraH giri:-kSudahimAcalastayomaryAdA-avadhiryatra tattathA. uktadikatraye samudrAva-18| dhikamuttarato himAcalAvadhika, uttarApAcIna-uttarArddhadakSiNArddhabharataM paripUrNabharatamityarthaH, tvayA'bhijitaM, yadatra bharatasya himavagiriparyantatA vyAkhyAtA tadavazyaM sAdhayiSyamANatvena bhAvini bhUtavadupacAra' iti nyAyAt , anyathA | // 24 // navanidhipate ! caturdazaralezvara.ityAdivizeSaNAnAmapyanupapattiH,navanidhInAM tathA sampUNacaturdazaralAnAmathaiva sampatsyamA/ natvAt , tA-tasmAd vayaM devAnupriyasya viSaye parivasAmaH, yuSmAkaM prajArUpAH ma ityarthaH, iti caturthagAthArthaH / dIpa anukrama [91-95]] ~ 497~ Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], --------- ----------------------- mUla [61] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [61] kA tathA aho iti Azcarye devAnupriyANAM Rddhiryutiryazo balaM vIrya puruSakAraH parAkramaH eteSAM vyAkhyAnaM prAgvat, RyAdInyAzcaryakArINi kuta isyAha-divyA-sarvotkRSTA devasyeva yutiH, evaM divyo devAnubhAvo devAnubhAmo vA labdhaHprAptaH abhisamanvAgato devapAdarityadhyAhArya, parataH zrute'pi guNAtizaye AzcaryotpattiH syAt dRSTe tu sutarAmityAzayenAha-tad dRSTA devAnupriyANAM RddhiH-sampat, cakSuHpratyakSeNAnubhUtetyarthaH, zravaNato darzanasyAtisaMvAdakatvAt , evaM caiveti uktanyAyena raSTA devAnupriyANAM gatiH, evaM yazobalAdikamapi raSTamityAdi vAcyaM, yAvadabhisamanvA-13 gata iti padaM, yAvatpadasaMgrahastu 'iDDI jase bale vIrieM' ityAdiko'nantarokta eva, tatkSamayAmo devAnupriyA vayaM, sAnuzayAzayatvAt svabAlaceSTitaM kSamantAM devAnupriyAH!, kSantumarhanti-kSamA katuM yogyA bhavanti devAnupriyAH mahAzaya-18 tvAt , atra prAkRtatvAdvartamAnArthe paJcamI, 'NAi'tti naiva AI iti nipAto'vadhAraNe bhUya evaMkaraNatAyai sampatsyA- ISI maha iti zeSaH, atra tAkAraH prAkRtazailIbhavaH, iti kRtvA prAJjalikRtAH pAdapatitA bharataM rAjAnaM zaraNamupayAnti, || atha prasAdAbhimukhabharatakRtyamAha-'tae se bharahe rAyA tesiM AvADacilAyANa'mityAdi, tataH sa bharato rAjA teSAmApAtakirAtAnAmanyANi varANi ranAni pratIcchati-gRhNAti pratIcchaca ca tAnApAtakirAtAnevamavAdItU-gacchata bho! devAnupriyAH yUrya svasthAnamiti zeSaH, mama bAhucchAyayA parigRhItA:-svIkRtAH mayA zirasi dattahastAH nirbhayA 187 | nirudinAH- nagarahitAH sukhasukhena parivasata, atra 'chAyAyAM ho kAntI bA' ityanena (zrIsiddhahai 0 a08 pA01sU0249) gAthA: dIpa anukrama [91-95]] ~ 498~ Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], --------- --------- mUlaM [61] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata bIpazA sUtrAMka [61] gAthA: zrIjambU-18 sUtreNa vaikalpikavidhitvAnna hakAratvaM, nAsti bhe-bhavatAM kuto'pi bhayamiti kRtvA satkArayati sanmAnayati satkRtya 8 vakSaskAre sanmAnya ca pratibisarjayati-svasthAnagamanAyAtidizati / atha kirAtasAdhanottarakAlaM narenduH kiM cakre ityAha- kSullakahimanticandrI- 'tae NaM se bharahe rAyA suseNa'ityAdi, tataH-kirAtasAdhanAnantaraM bharataH suSeNaM senApati zabdayati, zabdayitvA ca vagiridavayA vRtiH evamavAdIt-gaccha bho devAnupriya / dvitIyaM apiH samuccaye pUrvasAdhitaniSkuTApekSayA sindhvA mahAnadyAH pshcim||24|| pazcimabhAgavatti niSkuTa-prAgvyAvarNitasvarUpaM sindhuH nadI sAgaraH-pazcimAbdhiH uttarataH kSullahimavagiridakSiNato vaitAmyagirizca taimaryAdA yasya tattathA, etaiH kRtavibhAgamityarthaH, zeSa prAgvat , lAghavArthamatidezasUtramAha-'jahA dAhiNila'ityAdi, yathA dAkSiNAtyasya sindhuniSkuTasya obhavaNaM-sAdhanaM tathA sarva bhaNitavyaM, tAvaddhakavyaM yAvatsenAnIrbharatavisRSTaH paJcavidhAn kAmabhogAn pratyanubhavan viharati // atha tadanantaraM kiM jAtamityAhatae NaM dive cakkarayaNe aNNayA kayAi AuhagharasAlAo paDiNikkhamai 2 tA aMtalikkhapaDivaNNe jAva uttarapuracchimaM disiM cuhimavaMtapabayAbhimudde payAte Avi hotthA, tae NaM se bharahe rAyA taM dikha cakArayaNaM jAva culahimavaMtavAsaharapavayassa adUrasAmate duvAlasobhaNAyAma jApa ghulahimavaMtagirikumArassa devassa aTThamabhattaM pagihA, taheva jahA mAgahatitthassa jAva samuharaba- 248 // bhUpiva karemANe 2 uttaradisAbhimudde jeNeva culahimavaMtavAsaharapaJcae teNeva uvAgacchai 2 tA cuhimavaMtavAsaharapavayaM tikkhutto rahasireNaM phusai phusittA turae NigiNi NigiNDittA taheba jAva AyatakaNNAyataM ca phAUNa umumupAra imANi vayaNANi tattha dIpa anukrama [91-95]] Eleons Shrimetrinary ~ 499~ Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [62] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: Sese prata sUtrAMka [62] mANIma se NaravaI jAva sabe me te visayavAsittika? uddhaM behAsa usu Nisirai parigaraNigariamajhe jAva tae Na se sare bharaheNaM raNNA urlDa vehAsaM NisaTTe samANe khippAmeva bAvattari joSaNAI gaMtA cullahimavaMtagirikumArassa devassa merApa Nivahae, nae NaM se culahimavaMtagirikumAre deve merAe sara Nivai pAsai 2 tA Asurutte ruDhe jAva pIidANaM sadhosahiM ca mAlaM gosIsacaMdaNa kaDhagANi jAba dahodagaM ca gehai 2 tA tAe ukTThiAe jAva uttareNaM culahimavaMtagirimerAe ahaNNaM devANupiANaM visayavAsI jAva aNNaM devANuppiANaM uttarille aMtavAle jAva paDivisajei (sUtra62) 'tae NaM dive cakarayaNe ityAdi,tataH-auttarAhasiMdhuniSkuTasAdhanAnantaraM tadivyaM cakarane anyadA kadAcit Ayu| dhagRhazAlAtaH pratiniSkAmati pratiniSkamya ca aMtarikSapratipannaM yAvatpadAt 'jakkhasahassasaMparibuDe divatuDiasahasaNNiNAeNaM pUrente ceva aMbaratala'miti, uttarapUrvasyAM dizi-IzAne koNe kSudrahimavatparvatAbhimukha prayAtaM cApyabhavat, tataH-zibiranivezAt kSudrahimavagirimadhyaM yiyAsoMttarapUrvAyAM calanameva RjumArgaH, tato narenduryatkRtavAMstadAha18 'tae NaM se bharahe rAyA taM divvaM cakkarayaNamityAdi, tataH sa bharatastadivyaM cakraralaM abhikSudrahimavagiri prayAtaM dRSTvA 18| kauTambikapuruSAjJApana hastiralapratikalpanaM senAsannAhanaM snAnavidhAnaM hastiralArohaNaM mArgAgatapuranagaradezAdhipavazI-18 IS karaNaM tatmAbhUtasvIkaraNaM cakraratnAnugamanaM yojanAntaritavasativasanaM ca karotItyAdipiNDArthaH prathamayAvatpadagrAhyaH, 18| atra yAvatpadasaMgrAhyasUtralikhane bahuvistaraH syAditi tadupekSA, tataH kSullahimavanirisamIpe dvAdazayojanAyAma atra dIpa anukrama [96] S Simillennia l ~500~ Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [62] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [62] dIpa anukrama zrIjambU- 18 yAvacchandAnavayojanavistIrNAdivizeSaNaviziSTaM skandhAvAraM nivezayati, varddha kiranaM zabdayati pauSadhazAlA bidhApayati || svakSaskAre yAvA dvIpazA-8 pauSadhaM ca karotItyAdi jJeyaM, kSudrahimavagirikumArasya devasya sAdhanAyeti zeSaH, kiyatparyanta ityAha-yAvatsamudraravabhUta- kSullakahimavicandrI- miva kurvANaH kurvANa iti, atra 'taheva'tti padavAcyamaSTamabhaktapatijAgaraNaM tatsamApana kauTumbikAjJApana senAsannAhana | vadbhiridevayA ciH azvarathapratikalpanaM snAnavidhAnaM azvarathArohaNaM cakraratamArgAnugamanaM ca karotItyAdi jJeyaM, sainyasamutthakalakalaraveNI 62 // 249 // samudraravabhUtamiva pRthivImaNDalaM kurvan 2 uttaradigabhimukho yatraiva ca kSudrahimavarSadharaparvataH tatraivopAgacchati upAgatya ca kSulahimavarSadharaparvataM trikRtvA-trIn vArAn rathazirasA-rathAprabhAgena kAkamukhenetyarthaH spRzati, ativegapravRttasya 8 vegivastunaH purasthapratibandhakabhityAdisaMghaTane vistADanena vegapAtadarzanAdatra trirityuktaM, spRSTA ca turagAn nigRhAti-vegapravRttAn vAjino rakSati, tadanu vRttaM yattadAha-NigiNhittA' ityAdi, turagAMzcaturo'pi nigRhya ca tthaiv-18|| mAgadhatIrthAdhikAravadvaktavyaM, kiyaDUraM yAvadityAha-yAvadAyatakarNAyataM ca kRtvA iSumudAramiti, atra 'taheva'tti vaca-18 nAt rathasthApanaM dhanurgrahaNaM zaragrahaNaM ca vaktavyaM, tatastaM zaraM tathAvidhaM kRtvA tatra imAni vacanAmyabhANIt sa narapatiratra yAvatpadena 'haMdi suNaMtu bhavaMto' ityAdi gAthAdvayaM vAcyaM sarve me te visayavAsItiparyantaM iti kRtvA-ityuccArya uurdhv-R249|| 1] upari, etacca zubhaparyAyaM syAt yatholalokaH zubhaloka ityAdi ata uktaM vihAyasi-AkAze kSudrahimavaniriku mArasya tatrAvAsasambhavAt iSu nisRjati, 'parigaraNigariamajjho jAva'tti atrAvasare vANamokSaprakaraNAdhItaM 'mariga-2 [96] 909a%eseaso900 ~501~ Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----------------- ---- mUlaM [62] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [62] 10 raNigariamajjo' ityAdipadopalakSitaM yAvacchabdena paripUrNa gAthAdvayaM vAcyamiti / tataH kiM jAtamityAha-tae the| se ityAdi, tataH sa zaye bharatena rAjJA UcaM vihAyasi nisRSTaH san kSiprameva dvisaptati yojanAni yAvad gatvA kSudra-18 himavadgirikumArasya devasya maryAdAyAmucitasthAne nipatati, 'tae NamityAdi, tataH sa kSudrahimavanirikumAro devo nijamaryAdAyAM zaraM nipatitaM pazyati, dRSTvA ca Asurupto ruSTa ityAdivizeSaNaviziSTo yAvatkaraNAt kuTiM karoti adhikSipati zaraM gRhNAti nAma ca vAcayatItyAdi grAhya, prItidAnaM sarvoSadhIH-phalapAkAntavanaspativizeSAn rAjyA||bhiSekAdikAryopayoginaH mAlA-kalpadrumapuSpamAlAM gozIrSacandanaM ca-himavatakuJjabhavaM kaTakAni yAvatpadAt truTitAni vastrANi AbharaNAni zaraM ca nAmAGkamiti grAhya, brahodakaM ca-padmadrahodakaM gRhNAti, gRhItvA ca tayotkRSTayA'tra yAva-18 // padAt devagalyA vyatibrajati-bharatAntikamupasarpati vijJapayati ceti jJeyaM, uttarasyAM kSudrahimavato giremaryAdAyAM / ahaM devAnupriyANAM viSayavAsI yAvatpadAt ahaM devANuppiANattIkiMkare iti grAhyaM, ahaM devAnupriyANAM auttarA18|| ho ThokapAlaH, anna yAvatpadAt bhItidAnamupanayati tada bharataH pratIcchati, devaM satkArayati sammAnayatIti grAhya. |tathA kRtvA ca prativisarjayati, athAdhikotsAhAdaSTamabhakaM tapastIrayitvA kRtapAraNaka evAvadhiprAptadigvijayAI kartRkAmaH zrIRSabhabhUH RSabhakUTagamanAyopakramate tae NaM se bharahe rAyA turae NigiNDada 2 tA raI parAvattei 2 cA jeNeva usahakUDe teNeca uvAgacchadra 2 cA usahakUrva pavyaya dIpa anukrama aeeeeee [96] bharatasya RSabhakUTa-gamanaM, tatra nAmalikhanaM ~502~ Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], --------- --------- mUlaM [63] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata zrIjambU SON sUtrAMka 3vakSaskAre RSabhakUTe nAmalikhanaM [63]] gAthA: vikkhutto rahasireNaM phusada 2 tA turae nigiNhai 2 cA rahaM ThaveI 2 cA chattalaM dubAlasaMsiraM ahakaNi ahiMgaraNisaMThioM dvIpazA- sovaNioM kAgaNirayaNaM parAmusai 2 cA usabhakUDassa pabvayassa purathimilaMsi kaDagaMsi NAmagaM AuDera-osappiNIimIse nticandrI- taiAe~ samAi pacchime bhAe / ahamaMsi cakavaTTI bharaho ia nAmadhijjeNaM // 1 // ahamaMsi paDamarAyA ahayaM bharahAhivo NaravayA ciH riNdo| Natyi maI paDisattU jiaM bhae bhArahaM bAsaM // 2 // itikaTu NAmagaM AuDei NAmarga AudittA rahaM parAvattei 2 cA // 25 // jeNeva vijayakhaMdhAvAraNivese jeNeva bAhiriA uvaTThANasAlA teNeva uvAgacchA 2 tA jAva cuhima vaMtagirikumArassa devassa aDhAhiAe mahAmahimAe NivattAe samANIe AuhagharasAlAo paDijimakhamai 2 tA jAba dAhiNi disi veaddhapaccayAmimuhe payAte Avi hotthA (sUtra 63) 'tae Na'mityAdi, tato-himavatsAdhanAnantaraM sa bharato rAjA turagAn nigRhNAti-dakSiNapArzvasthahayAvAkarSati vAmapArzvasthahayau puraskaroti, nigRhya ca rathaM parAvarttayati parAvaya' ca yatraivarSabhakUTaM tatraivopAgacchati upAgatya ca RSabhakUTa parvataM trikRtvo rathazIrSaNa spRzati, spRSTvA ca rathaM sthApayati sthApayitvA ca SaTtalaM dvAdazAntrika aSTakamaNikaM adhikaraNisaMsthitaM sauvarNika svarNamayamaSTasuvarNamayatvAt kAkaNIratnaM parAmRzati, eteSAM padAnAM vyAkhyAnaM prAgvat, parAmRzya ca RSabhakUTaskha parvatasya paurastye kaTake nAmaiva nAmaka svArthe kapratyayaH 'AuDei'tti AjuDati IS sambaddhaM karoti likhatItyarthaH, kathaM likhatItyAha-'osappiNi'ityAdi, avasarpiNyAH, ana paSThIlopaH prAkRtatvAt , dIpa anukrama [97 Coopadosasawa 250 // -100 ~ 503~ Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----------- --------- mUlaM [63] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [63]] Rememesesesesed gAthA: | asyA tRtIyAyAH samAyAH-tRtIyArakasya pazcimabhAge tRtIye bhAge ityarthaH, ahamasmi cakravartI bharata iti nAmadheyenanAmnA // 1 // ahamasmi prathamarAjA-pradhAnarAjA, prathamazabdasya pradhAnaparyAyatvAdyathA 'paDhame caMdajoge' ityAdau, etad-18 vyAkhyAnena RSabhe pradhamarAjatvaM nAgamena saha virudhyate, ahaM bharatAdhipaH-bharatakSetrAdhipaH naravarA:-sAmantAdayaste-10 pAmindraH nAsti mama pratizatru:-pratipakSaH jitaM mayA bhArataM varSamiti kRtvA nAmakaM 'AuDeici likhati, asya sUtrasya nigamArthakatvAnna paunaruktyaM, atha kRtakRtyo yad vyavasthati tadAha-NAmagaM AuDittA' ityAdi, nAmaka likhitvA rathaM parAvayati parAvartya ca yatraiva vijayaskandhAvAranivezo yatraiva ca bAhyopasthAnazAlA tatraivopAmacchati upAgatya ca atra yAvatpadAt turagAnigRhNAti rathaM sthApayati tataH pratyavarohati majanagRhaM pravizati nAti tataH|| pratiniSkAmati bhuGkte bAhyopasthAnazAlAyAM siMhAsane upavizati zreNIprazreNI: zabdApayati khullahimavadbhirikumAradevasthASTAhikAkaraNaM sandizati tAzca kurvanti AjJA ca pratyarpayantIti grAhya, tatastadivyaM cakarataM dhulahimavadbhiriku-18 mArasya devasyASTAhikAyAM mahAmahimAyAM nivRttAyAM satyAmAyudhagRhazAlAtaH pratiniSkAmati pratiniSkamya ca yAvacchabdAdantarikSapratipannAdivizeSaNagrahaH, dakSiNAM dizamuddizya vaitADhyaparvatAbhimukhaM prayAtaM cApyabhavat / tae NaM se bharahe rAyA taM divvaM cakarayaNaM jAva veaddhassa paJcayassa uttariH NitaMce teNeva uvAgacchai 2 cA veaddhassa pavayassa ucarile NitaMbe dubAlasajoyaNAvAmaM jAka posahasAlaM aNupavisai jAva NamiviNamINaM vijAhararAINaM ahamabhattaM pagiNhada 2 cA dIpa anukrama [97 -100 atha cakravartIbharataM strIratnasya prApti-adhikAra: varNyate ~ 504 ~ Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [ 64 ] gAthA: dIpa anukrama [tot -103] zrIjammUdvIpazAnticandrI yA pRciH / / 251 // "jambUdvIpa-prajJapti upAMgasUtra -7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [3], muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... Jan Eibensiinie - mUlaM [64] + gAthA .......... .... AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH posahasAlAra jAva NamiciNamivijjAhararAyANo maNasI karemANe 2 triiDa, jae NaM tassa bharahassa raNNo aTTamabhataM pariNamamAsi NamiciNamIvijvAdasrAyAno divyAe maIe coiamaI aNNamaNNassa aMtimaM pAuDabhavaMti 2ttA evaM vayAsI uppaNNe khalu bho devAppi ! jaMbuddIve dIve bharahe vAse bharahe rAyA cAuraMtacakravaTTI taM jIsame vImapacpaNamaNArAyANaM vijjAhararAINaM cakvaTTINaM utthANiaM karezara, taM gacchAmo rNa devANuppiyA ! amdevi bharahassa raNaNo uvatthANiaM karemo iti kaTTu viNamI teri hai divAe maIe coiamaI mANummANappamANajuttaM teassi rUvalApajutaM ThiajuNakesavahimaNahaM sarvarogaNAsA balakariM icchiasIunhaphAsajuttaM-tisuvaNuaM tisu taMbaM tivalIgatiuNNayaM tigaMbhIraM tisu kAlaM tisu sebhaM tiAyataM ti a vicNaM // 1 // samasarIraM bharahe vAsaMmi saGghamahilappahANaM suMdarathaNajaghaNavarakaracaLaNaNayaNasirasijadasaNajaNahiayaramaNamaNahari siMgArAgAra jAna juttovayArakusalaM amaravahUNaM surUvaM rUveNaM aNuharaMtIM subhadaM bhami joDaNe baTTamANiM itthIrayaNaM NamI ara yaNANi ya kANi ya tuDiANi a genhai 2 tA tAe DakTThiAe turiAe jAva udbhUbhAe binAharagaIe jeNeva bharadde rAyA teNeva vAgacchati 2 cA aMtalikkhapaDivaNNA sakhikhiNIyAI jAva jaraNaM vijaeNaM vaddhAveti 2 tA evaM vyAsI- abhijie NaM devANuppi ! jAna anhe devANuppiANaM ANatikiMkarA itikaTTu taM paricchaMtu NaM devANuppikSa ! amhaM imaM jAva viNamI itthIrayaNaM mI ravaNANi samappe / tara NaM se bharahe gayA jAna paDivisalei 2 tA posahasAlAo paDiNikkhamai 2 sA manaNagharaM aNupabisa 2 tA bhoaNamaMDave jAba namivinamINaM vinAhararAINaM aTThAhiamahAmahimA, tapa se dive cakarayaNe Aucara sAlAma F Ervale & Puna e Oly ~ 505 ~ Presentninenesisese 3vakSaskAre namivinamisAdhanaM strIratnAsiH sU. 64 // 251 // janntraryarg Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], --------- -----.........------- mUlaM [64] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [64] gAthA: 9999990000000000000 paviNikkhamai jAba uttarapurasthimaM disi gaMgAdevIbhASaNAbhimudde payAra bhAvi hotthA, sakSetra saMvA siMdhuvattAyA jAva navaraM kuMbhaTTasahasa rayaNacittaM NANAmaNikaNArayaNabhatticicANi a huve kaNagasIhAsaNAI sesaM taM ceva jAva mahimatti (sUrya 64) 'tae NamityAdi, tataH sa bharato rAjA sadivyaM cakarA dakSiNAdizi paitAtyaparvatAbhimukha prayAtaM pazyati, dRSTA ca pramodAdi tAvad vaktavyaM yAvad bharato yatraiva vaitAnyasya parvatasyottarapArthavI nitambaH-kaTakastatropAgacchati, upAgatya ca vaitAdayasya parvatasyottarabhAgavartini nitambe dvAdazayojanAyAma yAvatpadakaraNAt nakyojanavistIrNamityAdikaM / skandhAvAramivezAdi vAcyaM, pauSadhazAlAmanupravizati bharataH, atra yAvatpadAt pauSadhaSizeSaNAni sarvANi vAcyAni, namivinamyo-zrIRSabhasvAmimahAsAmantakacchamahAkacchasutayorvidyAdhasrAjJoH sAdhanAyASTamabhakaM pragRhNAti pragRhya ca pauSadhazAlAyAM yAvacchabdAt pauSadhikAdivizeSaNaviziSTo namivinamividyAdhararAjAnI manasi kurvANo manasi kurvANasti ti, ete khagA anukampyAH eteSAmupari bANamokSaNena prANadarzanaM na kSatriyadharma iti sindhvAdisurINAmivAnayorma| nasi karaNamAtrarUpe sAdhanopAye pravRttaH, tena na dvAdazavArSikayuddhamapyatrAbhihitaM, yattu hemacandrasUribhirAdinAthacaritre zaramocanAdi cUrNikRtA tu yuddhamAtraM dvAdazavarSAvadhi aNNe bhaNaMtItyuktvA ukkaM tanmatAntaramavaseyamiti, atrA-18 ntare yajAtaM tadAha-tae NamityAdi, tasya bharatasyATamabhakta pariNamati sati namivinamI vidyAdhararAjAnI divyayA divyAnubhAvajanitatvAt matyA-jJAnena coditamatI-preritamatiko avadhijJAnAdyabhAve'pi yattayorbharatamanoviSayaka-18 9999999999999aca dIpa anukrama [101-103] ~ 506~ Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], --------- --------------------- mala [64] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka zrIjambU- [64] nticandra: yA vRttiH // 252 // gAthA: jJAnaM tatsaudharmezAnadevInAM manaHpravicAridevAnAM kAmAnuSakamanojJAnamiva divyAnubhAvAdavagantavyaM, anyathA tAsA-3 vakSaskAre mapi svavimAnacUlikAdhvajAdimAtraviSayakAvadhimatInAM tadvirasAjJAnAsambhavena suratAnukUlaceSTonmukhatvaM na sambhavediti, namivinaetAdRzAvanyo'nyasyAntikaM prAdurbhavataH, prAdurbhUya ca evamavAdiSAtAM, kimavAdiSAtAmityAha-'uppaNNe khalu ityAdi, khIratnAptiH utpannaH khalu:-avadhAraNe bho devAnupriyA! jambUdIpe dvIpe bharatavarSe bharatanAmA rAjA caturantacakravatI tasmAjItametat -kalpa eSo'tItavartamAnAnAgatAnAM vidyAdhararAjJA cakravarttinAmupasthAnika-prAbhRtaM kartu, tad gacchAmo devAnupriyA! vayamapi bharatasya rAjJa upasthAnika kurma 'iti kaTTa'ityAdi iti kRtvA-iti anyo'nya bhaNitvA vinamiru-181 ttarazreNyadhipatiH subhadrAM nAmnA strIrattaM namizca dakSiNazreNyadhipatI rakSAni kaTakAni truTikAni ca gRhNAtItyanvayaH, atha kIdRzaH san vinamiH kiM kRtvA subhadrAM kanyArataM gRhNAtItyAha-dinyayA matyAM noditamatiH san cakravartina | jJAtvA, atrAnantarokasUtratazcakravartitve labdhe'pi yat NAUNa cakkavaTTimityAdhukaM tat subhadrA strIratnamasyaivopa| yogIti yogyatAkhyApanArtha, kiMlakSaNAM subhadrAmityAha-'mAnonmAnapramANayuktAM, tatra mAna-jaladroNapramANatA unmAnaM // 25 // tulAropitasyArddhabhArapramANatA yazca svamukhAni nava samucchritaH sa pramANopetaH syAt, ayamartha:-jalapUrNAyAM purusspr-8|| mANAdIpadatirikAyAM mahatyAM kuNDikAyAM pravezito yaH puruSaH sArapudgalopacito jalasya droNaM viTaGkasauvarNikagaNanApekSayA dvAtriMzatserapramANaM niSkAzayati jaladroNonA vA tAM pUrayati sa mAnopetaH, tathA sArapudgalopacitatvAdeva dIpa anukrama [101-103] dara ~507~ Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], --------- -------------------- mala [64] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [64] gAthA: / yastulAyAmAropitaH sannIbhAraM palasahasrAtmakaM tulayati sa unmAnopetaH, tathA yadyasyAtmIyamaGgulaM tenAGgulena dvAdazAM18 gulAni mukhaM pramANayuk anena ca mukhapramANena nava mukhAni puruSaH pramANayuktaH syAt , pratyeka dvAdazAMgulairnavabhirmukhai raSTottarazatamaGgalAnAM sampadyate, tatazcaitAvaducchyaH puruSaH pramANayuktaH syAt , evaM subhadrA'pi mAnonmAnapramANayuktA, tathA tejasvinI vyaktaM rUpaM-sundarAkAro lakSaNAni ca-chatrAdIni tairyukAM, sthitamavinAzitvAcauvanaM yasyAH sA tathA, | kezavadavasthitA-avarddhiSNavo nakhA yasyAH sA tathA, tataH padadvayakarmadhAraye tAM, ayaM bhAvaH-bhujamUlAdiromANyajahadromasvabhAvAnyeva tasyAH syuriti, anyathA tatkezapAzasya pralambatayA vyAkhyAnaM uttarasUtre kariSyamANaM nopapadyeta, sarvaroganAzanI, tadIyasparzamahinA sarve rogA nazyantIti, tathA balakarI sambhogato balavRddhikarI nAparapurandhrINAmivAsyAH paribhoge paribhoktulakSaya iti bhAvaH, nanu yadi zrUyate samaye hastaspRSTAzvaglAnidarzanena strIratasya svakAmuka-18 puruSavibhISikotpAdanaM tarhi kathametadupapadyate ?, ucyate, cakravartinamevApekSyaitadvizeSaNadvayasya vyAkhyAnAt, yattu satyapi strIrale brahmadattacakrabhRto dAhAnupazamaH tatra samAdhAnamadhastanagranthe daNDavarNanavyAkhyAto'vaseyaM, IpsitARtuviparItatvenecchAgocarIkRtA ye zItoSNasparzAstairyukAM uSNatauM zItasparzA zItatau~ uSNasparzA madhyamattauM madhyama-18 1 tasyAH sparzaH cakravartinaH sarvadoSanAzaka isathaH, na caivamantarAmaye dAghajvaropagate pradattacakravartini byamicAraH, pravAsabhamRtyosAdAnI vatsparzasahane sAmAbhAvAt avazyaMbhAvivastutvAtha (hI vRttI) 20000eaoneamac0000000000 dIpa anukrama [101-103] zrIjamyU.ali ~508~ Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) (18) vakSaskAra [3], --------- ------------------- mala [64] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [64] gAthA: zrIjambU-18 sparzAmiti bhAvaH, triSu sthAneSu-madhyodaratanulakSaNeSu tanukAM-kRzAM tanumadhyA-tanUdarI tanvaGgItikaviprasiddha, nanu sAmu- 3 vakSaskAre dvIpazA- krike'gyAnyapi dantatvagAdIni tanUni kathitAni tathA ca sati kartha tanUnAM trisaGgyAGkatA yujyate iti , ucyate, 18 namivina misAdhanaM ntacandrA vicitratvAta kavirucestrikasaGgyAviziSTAnuprAsabhAsuraM bandhaM nivannatA andhakAreNa skhIpuMsasAdhAraNAni yAni trika-18 mIrajApti yA vRciH | rUpANi lakSaNAni tAni tathaiva nivaddhAni, yAni tu vyadhikasaGkhyAkAni tebhyo'tra ratnaprastAvAta kevalaM khIjAtyaci- ma.64 // 253 // tAni lakSaNAni samucisyAnuprAsAbhaGgArtha trikarUpatvena nivaddhAni tena nehAparagranthavirodhaH, ata eva dantatvagAdIni / tanUnyapi tasyA aba na vivakSitAnIti, evamuttaratrApi bhAvya, triSu-dRgantAdharayonilakSaNeSu sthAneSu tAmrA-raktAM, hagantaraktatvaM hi strINAM dakcumbane puruSasyAtIva manoharaM bhavatIti, yo valayo-madhyavartirekhArUpA yasyAH sA tathA zatA, atra dvitIyaikavacanalopaH prAkRtatvAt , trivalIkatvaM strINAmatiprazasvaM puMsAM tu tathAvidhaM na, yadAha-"zastrAntaM zAstrIbhoginamAcArya bahusutaM yathAsakhyam / ekadvitricaturbhivelibhirvidyAnnRpaM tvavalim // 1 // " tathA triSu-stanajaghana-10 | yonilakSaNeSu unnatAM triSu-nAbhisattvasvararUpeSu gambhIrAM triSu-romarAjIcUcukakanInikArUpeSvavayayeSu kRSNAM triSudantasmitacakSurlakSaNeSu zvetA triSu-veNIbAhulatAlocaneSu AyatAM-pralambAM triSu-zroNicakrajaghanasthalInitambabimbeSu // 253 / / vistIrNA samazarIrAM samacaturasrasaMsthAnatvAt , bharate varSe sarvamahilApradhAnAM, sundaraM stanajaghanavarakaracalananayanaM yasyAH sA tathA tAM, zirasijA:-kezAH dazanA-dantAstairjanahRdayaramaNI-draSTulokacittakrIDAhetukaM ata eva manoharI pazcAt dIpa anukrama [101-103] 8080900a minine ~509~ Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) utttthwolaa waa + 4yyaayy -103] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [3], mUlaM [64] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH padadvayasya karmadhArayaH, 'siGgArAgAre 'tyatra yAvatpadAt siGgArAgAracAruvesaM saMgayagayahasi abhaNiaciThThiavilAsasala| liasaMlAvaniuNa iti saMgrahaH zRGgArasya- prathamarasasyAgAraM - gRhamiva cArurveSo yasyAH sA tathA tAM saGgatA - ucitA gatahasitabhaNitaceSTitavilAsA yasyAH sA tathA, tatra gataM gamanaM hasitaM smitaM bhaNitaM vANI ceSTitaM ca-apuruSaceSTA vilAso-netraceSTA tathA saha lalitena prasannatayA ye saMlApA:- parasparabhASaNalakSaNAsteSu nipuNA yA sA tathA, tathA yuktAH| saGgatAH ye upacArA-lokavyavahArAsteSu kuzalA yA sA tathA tataH padatrayakarmadhArayaH tAM, amarabadhUnAM surUpaM-saundarya rUpeNAnuharantIM - anukurvatIM bhadre - kalyANakAriNi yauvane varttamAnAM, zeSaM tu prAgyojitArthaM, 'ginhittA' ityAdi, gRhItvA tayotkRSTayA tvaritayA yAvadudbhUtayA vidyAdharagatyA yatraiva bharato rAjA tatraivopAgacchataH, upAgatya cAntarikSapratipannau sakiMkiNIkAni yAvatpadAt pazJcavarNAni vastrANi pravaraparihitI ityAdi jayena vijayena varddhayataH varddhayitvA caivama| vAdipAtAM - abhijitaM devAnupriyaiH yAvatzabdAt sarvaM mAgadhagamavadvAcyaM, navaramuttareNaM cullahimavaMtamerAe iti 'amhe NaM devANuppi ANaM visayavAsiNotti AvAM devAnupriyANAM AjJaptikiMkarAvitikRtvA tatpratIcchantu devAnupriyA ! | asmAkamidaM yAvacchandAdetadrUpaM prItidAnamitikRtvA vinamiH strIratnaM namizca ratnAni samarpayati / atha bharato yadakApattadAha-- 'tae Na'mityAdi, tataH sa bharato rAjA yAvacchandAt prItidAnagrahaNasatkAraNAdi grAhyaM, prativisarjayati prativisRjya ca pauSadhazAlAtaH pratiniSkrAmati pratiniSkrAmya ca majjanagRhamanupravizati anupravizya ca snAnavidhiH Fur Fate &P Cy ~ 510~ Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], --------- ------------------- mala [64] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka dvIpazA [64] gAthA: zrIjambU- TRI pUrNo'tra vAcyaH tato bhojanamaNDape pAraNaM vAMcya, yAvacchabdAdana zreNiprazreNizabdanaM aSTAhikAkaraNAjJApanamiti, pUNA'tra kA vakSaskAre tatastA namivinamyorvidyAdhararAjJoraSTAhikA mahAmahimAM kurvantIti zeSaH, AjJAM ca pratyarpayantIti prasaGgAd bodhyamiti, namicinaH nticandrI misAdhanaM atha digvijayaparamAGgabhUtasya cakraratnasya ko vyatikara ityAha-'tae NamityAdi, tato-namicinamikhacarendrasAdhanAyA vRttiH strIratAtira nantaraM taddinyaM cakraralamAyudhagRhazAlAtaH pratiniSkAmatItyAdikaM prAgvat , navaramuttarapaurastyAM dizam-IzAnadizaM, vaitA ma.64 // 254 // vyato gaGgAdevIbhavanAbhimukhaM gacchataH IzAnakoNagamanasya RjumArgatvAt , atra nirNetukAmena jambUdvIpAlekhya draSTavyaM, gaGgAdevIbhavanAbhimukhaM prayAtaM cApyabhavat, saiva sarvA sindhudevIvaktavyatA gaGgAbhilASena jJeyA yAvatprItidAnamiti 1 gamyaM, navaraM tatrAyaM vizeSaH-ratnavicitraM kumbhASyAdhikasahanaM, nAnAmaNikanakarasamayI, bhaktiH-vicchittistayA vicitre ca dve kanakasiMhAsane, zeSa prAbhRtagrahaNasanmAnadAnAdikaM tathaiva, thAvadaSTAhikA mahimeti, yacca RSabhakUTataH pratyAvRtto 18na gaGgAM sAdhayAmAsa tadvaitAbyavarttividyAdharANAmanAtmasAtkaraNena paripUrNottarakhaNDasyAsAdhitatvAt kathaM gaGgAniSku-18 18.TasAdhanAyopakramate ityavaseyaM, yaccAsya gaGgAdevIbhavane bhogena varSasahasrAtivAhana zrUyate tatprastutasUtre cUrNI cAnu-13 kamapi RSabhacaritrAdavaseyam // athAto digyAtrAmAha 254 // tae NaM se dikhe cakkarayaNe gaMgAe devIe avAhiyAe mahAmahimAe nivattAe samANIe AugharasAlAo paDiNikkhamairattA jAva gaMgAe mahANaIe paJcathimileNaM kUleNaM dAhiNadisi khaMDappavAyaguhAmimuhe payAe Avi hotyA, tate NaM se bharahe rAyA jAva dIpa anukrama [101-103] JinElimiti ~511~ Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- ---- mUlaM [65] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [65] jeNeba khaMDapavAyaguhA teNeva khvAgacchaha 2ttA savA kayamAlakavattavvayA avA Navari NamAlage deve pItidANaM se AlaMkAriabhaMDa kaDhagANi a sesaM sarva taheba jAva ahAhiA mahAmaH / tae NaM se bharahe rAyA NahamAlagassa devassa aTThAhiAe ma0 NivattAe samANIe suseNaM seNAvaI sahAvei 2 cA jAva siMdhugamo abbo, jAva gaMgAe mahANaIe purathimilcha NikkhuDhaM sagaMgAsAgaragirimerAga samavisamaNikkhuDANi a oavei 2 cA aggANi varANi rayaNANi paDicchaha 2 tA jeNeva gaMgA mahANaI teNeva uvAgacchai 2 tA docaMpi saktraMdhAvAravale gaMgAmahANaI vimalajalatuMgavIiM NAvAbhUeNaM cammarayaNeNaM uttarai 2 tA jeNeva bharahassa raNNo vijayakhaMdhAvAraNivese jeNeva bAhiriA ubaTThANasAlA teNeva uvAgacchai 2 tA AbhisekkAo hatthirayaNAo paJcoruhai 2 cA amgAI varAI rayaNAI gahAya jeNeva bharahe rAyA teNeva uvAgacchai 2 tA karayalapariggahiraM jAva aMjali kaTTa bharahaM rAyaM jaeNaM vijaeNaM baddhAvei 2 tA aggAI varAI rayaNAI uvaNei / tae NaM se bharahe rAyA suseNassa seNAvaissa agAI varAI rayaNAI paDicchai 2 tA suseNaM seNAvaI sakArei sammANei 2 tA paDivisajei, tara gaM se suseNe seNAbaI bharahassa raNNo sesapi taheba jAva viharada, tae NaM se bharahe rAyA aNNayA kayAi suseNaM seNAvairayaNaM sadAvei 2 tA evaM vayAsI-AcchaNaNaM bho devANuppiA ! khaMDagappavAyaguhAe uttarilassa duvArassa kavADe vihADehi 2 tA jahA timisaguhAe tahA bhANiavvaM jAva pi bhe bhavau sesaM vaheba jAva bharaho uttarikhegaM duvAreNaM aIi, sasibba mehaMdhayAranivahaM taheva pavisaMto maMDalAI Alihada, tIse gaM khaMDagappavAyaguhAe bahumajjAdesabhAe jAva ummamANimaggajalAo NAmaM dube mahANaImo taheva NavaraM pazcathimillAo kaDagAo paDhAo samANIo purasthimeNaM gaMgaM mahANaI samati, sesaM vaheba Navari paJcasthimiyeNaM phUleNaM gaMgAe saMkamavattanvayA tahevatti, tae dIpa anukrama [104] Sa090989096800 ~512~ Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [ 65 ] dIpa anukrama [104 ] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [3], mUlaM [ 65 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIvampUdvIpazAvicandrIyA vRttiH // 255 // khaMDagappavAyaguhAe dAhiNissa dubArassa kavADA. sayameva mahayA 2 koMcArakhaM karemANA 2 sarasarassagAI ThANAI pacosakitthA, e NaM se bharahe rAyA cakkarayaNadesiyamagge jAva khaMDagappavAyaguhAo dakkhiNilleNaM dAreNaM NINei sasibva meghayAranivahAo (sUtra65 ) 'tae 'mityAdi, tato- gaGgAdevI sAdhanAnantaraM taddivyaM cakraralaM gaGgAyA devyA aSTAhikAyAM mahimAyAM nivRttAyAM satyAmAyudhagRhazAlAtaH pratiniSkrAmati yAvatpadAdantarikSapratipannapadAdiparigrahaH gaGgAyA mahAnadyAH pazcime kUle dakSiNadizi khaNDaprapAtaguhAbhimukhaM prayAtaM cApyabhavat, tataH sa bharato rAjA cakraranaM pazyatItyAdikaM tAvadvaktavyaM yAvatkhaNDaprapAta guhAyAmAgacchatIti piNDArthaH, sarvA kRtamAlaca kavyatA - taminAguhAdhipasuravaktavyatA netavyA - jJAtavyetyarthaH, navaraM nAvyamAlako nRttamAlako vA devo guhAdhipaH prItidAnaM 'se' tasya AlaGkArikabhANDaM - AbharaNabhRtabhAjanaM kaTakAni ca zeSaM-uktavizeSAtirikaM sarvaM tathaiva - sarakArasanmAnAdikaM kRtamAladevatAvadvaktavyaM yAvadaSTAhikA, atha dAkSiNAtyagaGgAniSkuTasAdhanAdhikAramAha-- 'tae Na'mityAdi, tataH - khaNDaprapAta guhApatisAdhanAnantaraM sa | bharato rAjA nAvyamAlakasya devasyASTAhikAyAM pUrNAyAM suSeNaM senApatiM zabdayati, zabdayitvA ca 'jAMva sindhugamo 'ti yAvatparipUrNaH 'evaM bayAsI - gacchAhi NaM bho devANuppi ! sindhupa' ityAdikaH sindhugamaH - sindhunadIniSkuTasAdhana| pATho gaGgAMbhilApena netavyaH yAvad gaGgAyA mahAnadyAH paurastyaM niSkuTaM - gaGgAyAH pazcimato vahantyA sAgareNa pUrvataH parikSepakAriNA giribhyAM dakSiNato vaitAyena uttarato ughuhimavatA kRtA yA maryAdA-vyavasthA tathA saha varttate yatta Fur Fraternal Use O ~ 513 ~ vakSaskAre khaNDaprapAtAcipanatamAlasA dhanaM nirga madha sU. 65 // 255 // Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [65] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [65] tathA, anyatsarva prAgvat sUtrato vyAkhyAtazca gaGgAgamena paribhAvanIyaM, atha nATyamAladevasya vazIkaraNaprayojanamAha 'tae Na'mityAdi, tato-gaGgAniSkuTasAdhanAnantaraM sa bharataH suSeNaM senApatiranaM zabdayati zabdayitvA caivamavAdIdi18 tyAdikaM atra guhAkapATodghATanAjJApanAdikaM ekonapazcAzammaNDalAlekhanAntaM sarva tamisrAguhAyAmiva jJeyaM, atra yo vizeSastannirUpaNArthamAha-'tIse Na'mityAdi, tasyAH-khaNDaprapAtaguhAyAH bahumadhyadezabhAge yAvatpadAt 'etya Na'1 miti padamAtramavaseyaM, unmannajalAnimagnajale nAnA dve mahAnadyA staH, tathaiva-tamisrAguhAgatonmanAnimagnAnadI gamena jJAtavye, navaraM khaNDamapAtaguhAyAH pAzcAtyakaTakAt pranyUDhe satyau pUrveNa gaGgAM mahAnadI samAmuta:-pravizataH, zeSa vistArAyAmodvedhAntarAdikaM tathaiva-taminAgatanadIdvayaprakAreNAvaseyaM, navaraM gaGgAyAH pAzcAtyakUle saMkramavaktavyatA| setukaraNAjJAdAnatadvidhAnottaraNAdikaM jJeyaM, tathaiva-prAgvad jJeyamiti, arthatasminnavare dakSiNato yajjAtaM tadAha 'tae Na'mityAdi,mAgvyAkhyAtArtha, athopATitayorguhAdakSiNadvArakapATayoH prayojanamAha-tae Na'mityAdi, tataH8kapATodghATanAnantaraM sa bharato rAjJA cakraratnadezitamArgaH yAvatkaraNAt 'aNegarAyavarasahassANuAyamagge mahayA ukiTThasIhaNAyabolakalakalaraveNaM pakkhubhiamahAsamuddaravabhUaMpiva karemANe' iti padAnAM parigrahA, khaNDaprapAtaguhAto 18| dakSiNadvAreNa mireti zazIva mehAndhakAranivahAt, prAgvyAkhyAtaM, nanu cakriNAM tamisrayA pravezaH khaNDaprapAtayA 181 nirgamaH kiMkAraNikaH, khaNDamapAtayA pravezastamisrayA nirgamo'stu, pravezanirgamarUpasya kAryasyobhayatra tulyatvAt , ucyate, 18| Segoeae dIpa anukrama [104] ~ 514 ~ Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [65] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka 3vakSaskAre gaGgAkUle | nidhiprAptiH pazcimasAdhanaM vinItAgamazca [65] dIpa zrIjambU-18|tamisrayA praveze khaNDaprapAtAnirgame ca sRSTiH, tayA ca kriyamANasya tasya prazastodakatvAt, anyacca khaNDaprapAtayA dvIpazAH18 praveze AsannopasthIyamAna RSabhakUTe caturdikaparyantasAdhanamantareNa nAmanyAso'pi na syAditi // atha dakSiNabharatA - nticandrI gato bharato yaccake tdaah||256|| tae NaM se bharahe rAyA gaMgAe mahANaIe paJcasthimile kUle duvAlasajoaNAyAma NavajoavicchiNaM jAba vijayakhaMdhAvAraNivesaM karei, avasiha taM ceva jAva nihirayaNANaM aTThamabhavaM pagiNhaha, nae NaM se bharahe rAyA posahasAlAe jAva NihiravaNe maNasi karemANe karemANe ciTThaitti, tassa va aparimiarattarayaNA dhumakkhayamanbayA sadevA lokopacayaMkarA uvagayA Nava Nihio logavissuajasA, taMjahA-"nesappe 1 paMDuae 2 piMgalae 2 sabbarayaNa 4 mahapaume 5 / kAle 6 a mahAkAle 7 mANavage mahAnihI 8 saMkhe 9||1||nnesppNmi NivesA gAmAgaraNagarapaTTaNANaM ca / doNamuhamaDavANaM khaMdhAvArAvaNagihANaM / / 1 // gaNiassa ya uppattI mANummANassa jaM pamANaM ca / ghaNNassa ya bIANa ya uppattI paMhue bhaNiA // 2 // savvA AbharaNavihI purisANaM jA ya hoi mahilANaM | AsANa ya hatyINa va piMgalagaNihimi sA bhaNiA // 3 // rayaNAI savvarayaNe caudasavi varAI cakkavahissa / upajate egidiAI paMciMdiAI ca // 4 // vatyANa va uppattI NipphacI ceva sababhattINaM / raMgANa ya ghobANa ya savvAesA mahApaume // 5 // kAle kAlaNNANaM sabbapurANaM ca tisuvi basesu / sippasayaM kammANi atiNi pavAe hiakarANi // 6 // lohassa va uppattI hoi mahAkAli AgarANaM ca / ruppassa suvaNNassa ya maNimuttasiLappavAlANaM // 7 // johANa ya utpattI anukrama [104] // 256 // udhakaecha bharatasya dakSinArdhabharate digvijaya-arthe gamanaM, nava-nidhaya: prApti: varNyate ~ 515~ Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], --------- --------- mUlaM [66] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [66] gAthA: AvaraNANaM ca paharaNANaM ca / savvA ya juddhaNII mANavage daMDaNI mAgavihI gADagavihI kambassa ya pabihassa appttii| saMkhe mahANihiMmI tubhiMgANaM ca savvesi // 9 // cakkaTThapahANA ahassehA va Nava ya vikhaMbhA / bArasadIhA maMjUsasaMThiA jaNhavIi muhe // 10 // verulibhamaNikavADA kaNagamayA viviharayaNapaDipuNNA / sasisUracakALapakhaNa aNusamavayaNovavattI yA // 11 // paliocamahiI NihisariNAmA ya tatva khalu devA / jesi te AvAsA avinA AdivacA ya / / 12 // ee Nava NihirayaNA pabhUyadhaNarathaNasaMcayasamiddhA / je vasamupagacchaMti bharahAvivacakavaTTINaM // 13 // vae NaM se bharade rAyA ahamabharasi pariNamamANasi posahasAlAo paviNikkhamai, evaM majaNagharapaveso jAva seNipaseNisAvaNayA jAva NihirayaNANaM aTThAhi mahAmahimaM karei, tae NaM se bharahe rAyA NihirayaNANaM aTThAhiAe mahAmahimAe NibvattApa samANIe suseNaM seNAvaharayaNaM sadAveza 2 cA evaM kyAsI-gacchaNNaM bho devANuppiA ! gaMgAmahANaIe purathimilaM NikkhuDhaM ducaMpi sagaMgAsAgaragirimerAgaM samavisamaNikkhuDhANi a oavehi 2 cA enamANatti paJcappiNAhitti / tae NaM se suseNe taM va puvavaNioM bhANiavvaM jAva oavittA tamANatti paJcappiNai paDivisajjei jAva bhogabhogAI muMjamANe viharadAtae NaM se divve pakarayaNe annayA kayAi 'AuhagharasAlAo paddhiNikkhamai 2 cA aMtalikkhapaDivaNNe jakkhasahassasaMparikhur3e dinvatuDhila jAva ApUrete ceva vijayakkhaMdhAvAraNivesaM majhamajoNaM Niggacchada dAhiNapaJcasthimaM disi vigIaM rAyahANi abhimuhe payAe Adi hotyA / tae NaM se bharahe rAyA jAva pAsai 2ttA hatuTTha jAva koDhuMbiapurise sadAveda 2 cA evaM vayAsI-sippAmeva bho devANappiA ! Amisa jAba paJcappiNaMti ( sUtra 66) dIpa anukrama [105-120] ~516~ Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], ----------- --------- mUlaM [66] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [66] nidhitrA gAthA: zrIjambU- 'tae Na'mityAdi, tato-guhAnirgamAnantaraM sa bharato rAjA gaGgAyA mahAnadyAH pazcime kUle dvAdazayojanAyAma 8 vikSaskAre navayojanavistIrNa yAvatpadAt 'varaNagarasaricchaM' iti grAI, vijayaskandhAvAranivezaM karoti, avaziSTa-varddhaki-18 gAkale nticandrIyA ciH ratnazabdAjJApanAdikaM tadeva-yanmAgadhadevasAdhanAvasare uktamiti, yAvacchabdAtpauSadhazAlAdarbhasaMstArakasaMstaraNAdi jJeyaM, nidhiralAnAmaSTamabhaktaM pragRhNAti, tataH sa bharato rAjA pauSadhazAlAyoM yAvatpadAt 'posahi' ityAdikaM 'ege acIera tiH pazcima sAdhanaM vi // 257 // ityantaM padakadambakaM grAhya, nidhiratnAni manasi kurvan 2 tiSThati, itthamanutiSThatastasya kiM jAtamityAha-'tasya yAnItAgamazca Ri ityAdi, tasya-bharatasya cazabdo'rthAntarArambhe nava nidhayaH upAgatA-upasthitA ityanvayaH, kiMbhUtAH-aparimitAni sU. 66 | raktAni upalakSaNAdanekavarNAni ratnAni yeSu te tathA, idaM ca vizeSaNaM tanmatApekSayA bodhyaM yanmate nidhiSvanantarameva | zavakSyamANAH padArthAH sAkSAdevotpadyante iti, ayamarthaH-ekeSAM mate navasu nidhiSu kalpapustakAni zAzvatAni santi, zateSu ca vizvasthitirAkhyAyate, keSAMcittu mate kalpapustakapratipAdyAH arthAH sAkSAdeva tatrotpadyante iti, enayorapara matApekSayA aparimie ityAdi vizeSaNamiti, tathA dhruvAstathAvidhapustakavaiziSTyarUpasvarUpasyAparihANeH akSayAH avaya vidnyasyAparihANeH avyayAstadArambhakapradezAparihANeH, atra pradezAparihANiyuktiH samayasaMvAdinI padmavaravedikA-II // 25 // 18|| vyAkhyAsamaye nirUpiteti tato'vaseyA, ana padadvaye makAro'lAkSaNikA, tataH padatrayakarmadhArayaH, sadevA adhi-15 | ThAyakadevakRtasAnidhyA iti bhAvaH lokopacayaGkarAH, aba navA khitkRdante rAtre (zrIsi0a05pA04 sU0110 dIpa anukrama [105-120] ~ 517~ Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], --------- --------- mUlaM [66] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [66] gAthA: riti sUtre yogavibhAgena vyAkhyAne tIrthakarAdizabdavat sAdhutvaM jJeyaM, yadvA 'devanAgasuvaNNakiMnaragaNassambhUa-18 bhAvaccie' ityAdivadArpatvAdanusvAre lokopacayakarA:-vRttikalpakakalpapustakapratipAdanena lokAnAM puSTikArakAH lokaza vikhyAtayazaskA iti, atha nAmatastAnupadarzayati-tadyathetyupadarzane naisarpasya devavizeSasthAyaM naisarpaH, evamagre'pi bhAvyaM, atha yatra nidhau yadAkhyAyate tadAha-sappa'mityAdi, naisarpanAmani nidhI nivezA:-sthApanAni sthApanavi yo mAmAdInAM gRhaparyantAnAM vyAkhyAyante, tatra grAmo-vRttyAvRtaH Akaro-yatra lavaNAdyutpadyate nagaraM-rAjadhAnI pattana-ratnayonidroNamukha-jalasthala nirgamapravezaM maDamba-arddhatRtIyagavyUtAntaryAmarahitaM skandhAvAra:-kaTakaM ApaNohaTTaH, gRha-bhavanaM upalakSaNAt kheTakarbaTAdigrahaH 1 // atha dvitIyanidhAnavaktavyatAmAha-gaNiassa'ityAdi, gaNitasya-saNyApradhAnatayA vyavaharttavyasya dInArAdeH nAlikerAdevo cazabdAt paricchedyadhanasya mauktikAderutpatti| prakAraH tathA mAna-setikAdi tadviSayaM yattadapi mAnameva dhAnyAdi meyamiti bhAvaH, tathA unmAnaM-tulAkarSAdi tadviSaya | yattadapyunmAnaM khaNDaguDAdi dharimajAtIyaM dhanamityarthaH, tataH mamAhAradvandvastasya ca yatpramANaM liGgavipariNAmena ttpaa||nndduke bhaNitamiti sambandhaH, dhAnyasya-zAlyAdevIMjAnAM ca-vApayogyadhAnyAnAmutpattiH pANDuke nidhau bhaNitA 2 // atha tRtIyanidhisvarUpaM nirUpyate-'sabA AbharaNa'ityAdi, sarva AbharaNavidhiryaH puruSANAM yazca mahilAnAM tathA-19 || zvAnAM hastinAM ca sa yathaucityena piGgalakanidhau bhaNitaH liGgavipariNAmaH prAkRtaulIbhavaH // atha caturthanidhi: pragatangapa900000008corneraoradabas 209929899298999990s dIpa anukrama [105-120] ~518~ Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], --------- --------- mUlaM [66] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [66] gAthA: zrIjambU- 'rayaNAI ityAdi, rakSAni caturdazApi varANi cakravartinazcakrAdIni saptaikendriyANi senApatyAdIni ca sapta paJcendri- zvakSaskAre yANi sarvaratnAkhye mahAnidhAvutpadyante, tadutpattiH tatra vyAvayeta ityarthaH, anye vevamAhuH-utpadyante etatprabhAvAt gaGgAkUle nticandrI- sphAtimadbhavantItyarthaH 4 // atha paJcamo nidhiH-'vatthANa ya'ityAdi, sarveSAM vastrANAM ca yA utpattistathA sarvaSibha- yA vRciH nA ptiH pazcimakInAM-vastragatasarvaracanAnAM raGgAnAM ca-maJjiSThAkRmirAgakusumbhAdInAM 'dhobyANa yatti sarveSAM prakSAlanavidhInAM ca yA // 258 // IN| niSpattiH sarvA eSA mahApAnidhI 5 // atha SaSTho nidhiH-kAle kAlapaNANa'mityAdi, kAlanAmani nidhI kAla-nItAgamaca jJAna-sakalajyotiHzAstrAnuvandhi jJAna tathA jagati vayo vaMzAH vaMzaH pravAhaH AvalikA ityekArthAH, tadyathA-tIrtha karavaMzazcakravartivaMzo baladevavAsudevavaMzazca teSu triSvapi vaMzeSu yadbhAvyaM yacca purANamatItamupalakSaNametadvartamAnaM zubhA-15 ISM zubha tatsarvamatrAsti, ito mahAnidhito jJAyata ityarthaH, zilpazata-vijJAnazataM ghaTalohacitravakhanApitazilpAnAM paJcA nAmapi pratyeka viMzatibhedatvAt karmANi ca-kRSivANijyAdIni jaghanyamadhyamotkRSTabhedabhinnAni trINyetAni prajAyA Is hitakarANi nirvAhAbhyudayahetutvAt etatsarvamatrAbhidhIyate 6 // atha saptamo nidhiH-'lohassa ya'ityAdi, lohasya ca nAnAvidhasyotpattirbhavati mahAkAle nidhau, tatra tadutpattirAkhyAyate ityarthaH, tathA rUpyasya suvarNasya ca maNInAM-81 // 25 // candrakAntAdInAM mukkAnAM-muktAphalAnAM zilAnAM-sphATikAdInAM pravAlAnAM ca sambandhinAM AkarANAmutpattirbhavati,18 || mahAkAle nidhAviti yogaH // 7 // athASTama:-'johANa yaityAdi, yodhAnAM-sUrapuruSANAM cazabdAta, kAtarANA dIpa anukrama [105-120] ~ 519~ Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], --------- ---------- mUlaM [66] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [66] gAthA: mutpattirabhidhIyate, yathA yodhatvaM kAtaratvaM ca jAyate tathA'trAbhidhIyate ityarthaH, tathA AvaraNAnAM ca-kheTakAnAM sannAhAnA vA praharaNAnAM-asyAdInAM ca sarvA ca yuddhanIti:-pyUharacanAdilakSaNA sarvApi ca daNDenopalakSitA nItirdaNDanItiH-sAmAdizcaturvidhA mANavakanAmni nidhAvabhidhIyate, tataH pravartata iti bhAvaH // atha navamaH'NaTTavihI NADagavihIM'ityAdi, sarvo'pi nRtyavidhiH-nAvyakaraNaprakAraH sarvo'pi ca nATakavidhiH-abhineyaprabandha-18 prapaJcanaprakAraH tathA caturvidhasya kAvyasya granthasya-dhamazrthizkAmazmokSalakSaNapuruSArthanibaddhasyAthavA saMskRta 1-18 prAkRtA 2 pabhraMza 3 saMkIrNa 4 bhASAnibaddhasya gadya 1 pa 2 geya 3 caurNa 4 padavaddhasya vA utpatti:niSpattistadvidhiH, tatrAdyaM kAvyacatuSkaM pratItaM, dvitIyacatuSke saMskRtaprAkRte subodhe apabhraMza:-tattaddezeSu zuddha bhASitaM / | saGkIrNabhASA-zaurasenyAdiH, tRtIyacatuSke gadya-acchandobaddhaM zastraparijJAdhyayanavat parva-chandobaddhaM vimuktyadhyayanavat geyaM-gandhA rItyA baddhaM gAnayogyaM caurNa-bAhulakavidhivahalaM gamapAThabahulaM nipAtabahula nipAtAvyayabahalaM brahmacaryAdhyayanapadavat , atra cetarayorgadyapadyAntarbhAve'pi yatpRdhagupAdAnaM tadgAnadharmAdheyadharmaviziSTatayA vizeSaNavivakSaNArtha, zaMkhe mahAnidhI, tathA truTitAGgAnAM ca-tUryAGgANAM sarveSAMvA tathAtathAvAdyabhedabhinnAnAmutpattiH zaGke mahAnidhAviti 9 // atha navAnAmapi nidhInAM sAdhAraNaM svarUpamAha-'cakaTTa'ityAdi, pratyekamaSTasu cakreSu pratiSThAnaM-avasthAnaM gayeSAM te tathA, yatra yatra vAhyante tatra tatrASTacakrapratiSThitA eva vahanti, prAkRtatvAdaSTazabdasya paranipAtaH, aSTI yoja-1K dIpa anukrama [105-120] hamAna ~520~ Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], --------- --------- mUlaM [66] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [66]] gAthA: zrIjamyU- nAni utsedhA-puccastvaM ve te tathA, nava ca yojanAnIti gamyate viSkambhena-vistAreNa nakyojana vistArA ila dvIpazA- bAdazayojanadIrghAH maMjUpAvarasaMsthitAH, jAhavyA-galAcA mukhe yatra samudra gaGgAM pravizati tatra samsItyarthaH, 'hatvapalevA gaGgAkUla nticandrA va mahAmukhamAgadhavAsinaH / vAgatAstvAM mahAbhAga!, tvadbhAgyena vazIkRtAH // 1 // " iti viSaSTIvacaritrokeIEWS yA vRttiH cayutpattikAle ca bharatavijayAnantaraM cakriNA saha pAtAlamArgeNa bhAgyavatpuruSANAM hi padAcAsthitaco nidhaya iti / // 259 // cakipusmanuyAnti, tathA baiDUryamaNimayAni kapATAni yeSAM te tathA, makTpatyayastha vRtyA putArthatA, kanakamayA:-sauka-1|| nItAgamazca H vividhastapatipUrNAH zazisUracakrAkArANi lakSayAni-cihAni yeSAM te tathA, prathamAvahuvacanalopaH praakRltvaat|| anurUpA samA-aviSamA vadanopapattiH-dvAraghaTanA yeSAM te tathA, palyopamasthitikA nidhisadRzAmAnaH khala, tatra ca nidhiSu te dekA yeSAM devAnA ta eva nidhayaH AvAsA:-AzrayAH, kiMbhUtA:-akreyA-akravaNIyAH, kimarthamitvAi-18| |AdhipatyAya-Adhipatya nimittaM, ko'rthaH-teSAmAdhipatyArthI kazcitkrayeNa-mUlyadAnAdirUpeNa tAn na labhate iti, kintu pUrvasucaritamahinaivetyarthaH, ete nava vidhayaH prabhUtadhanaralasaMcayasamRddhAH ye bharatAdhipAnA-pakhaNDabharatakSetrAdhipAnAM cakravartinAM vazamupagacchanti-vazyatAM yAnti, etena vAsudevAnAM cakravartitve'pyetadvizeSaNavyudAsaH, nidhipakaraNe // 25 // // cAtra sthAnAGgapravacanasAroddhArAdivRttigatAni bahUni pAThAntarANi granthavistarabhayAdupekSyaitatsUtrAdarzadRSTa eva pATho hai| vyaakhyaatH| atha siddhanidhAno bharato yathake tadAha-'tae 'mityAdi khataM, atha padasaNDadasadaSTibharato ytho-1|| dIpa anukrama [105-120] / Simillennisma ~521~ Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], --------- ----------------------- mUla [66] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [66] tweseases gAthA: satsahate tathA''ha-taeNa'mityAdi, idamapi prAyo vyaka, navaraM gaGgAyA mahAnadyAH paurastyaM niSkuTamityukte udIcInamapi3 syAditi dvitIyamityuktaM, avaziSTe na asmaiva prAptAvasaratvAt , majAyAH pazcimato vahantyAH sAgarAbhyAM-yAcyApAcyAbhyAM miriNA-vaitAbyenottaravartinA kRtA yA maryAdA-kSetravibhAgastayA saha vartate yattattathA, atha suSeNo yazcake tadAha-sae 'mityAdi, tata:-svAmbAjJaptyanantaraM suSeNa niSkuTaM sAdhayatItyAdi, tadeva pUrvavarNitaM-dAkSiNAtyaIS sinyuniSkuTavarNitaM bhaNitavyam, kiyatparyantamityAha-yAvanniekuTaM sAdhayitvA tAmAjJavikA pratyarpayati, prativisRSTo yAvada bhogabhogAn bhuJjAno viharati // atha sAdhitAkhaNDapakhaNDe bharate sati vacakramupacakrame tadAhatapa 'mityAdi, tato-maGgAdakSiNaniphuTavijayAnantaraM tad divyaM cakrara anyadA kadAcidAyudhagRhAt pratini-RI kAmati, vizeSaNekadezA amAzeSavizeSaNasvAraNArtha tenAntarikSapratipaca pakSasahasrarsaparivRttaM divyatruTilasacinAdenApUrakavikAmparatalaM vijayaskamdhAcAraviSeza madhyamadhyena-vijayaskandhAvArasya madhyabhAgeca nirgacchati, dakSiNapazcimAM disiM-maitrItI vidizaM prati vinItA rAjadhAnI kSIkRtvAbhimukhaM prayAtaM cApyabhavat, ayaM bhAvaH-khaNDaprapAtaguhA-10 sanaskandhAvAranivezAd vinItA jigamiyo tvabhimukhagamanaM lApavAyeti bhAvaH, athAbhivinItaM prasthite cakre bharataH cike ilAha-tae pamityAdi, stA-cakraprasthAnAdanantaraM sa bharato rAjA taddivyaM cakraratnamityAdi yAvatpazyati / paratuSTAvivizeSaNaH kaubumbikapuruSAn zabdayati zabdayitvA caivamavAdIt-kSiprameva bho devAnupriyA 1 AbhiSekyaM 6 dIpa anukrama [105-120] Palaenestoerseene Sanelentlemand ~522 ~ Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [66] + gAthA: dIpa anukrama [105 -120] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [3], mUlaM [66] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAnticandrIyA vRttiH // 260 // yAvatkaraNAt hastiralaM pratikalpayata senA sannAhayata te ca sarvaM kurvanti AjJAM ca pratyarpayanti // athoktamevArthaM | digvijayakAlAdyadhikArthavivakSayA vistaravAcanayA cAha taNaM se bharahe rAyA ajiarajo vijiasattU uppaNNasamattarayaNe cakkarayaNappahANe NavaNihivaI samiddhako se battIsarAyavarasahassAAmage sIe varisasahassehi kevalakappaM bharahaM vAsaM oyave oavecA koDabiyapurise sahAvei2 tA evaM vyAsI - khippAmeva bho devAppA | Abhiseka hatyirayaNaM hayagayaraha taddeva aMjaNagirikUDasaNNibhaM gayabaI NaravaI durUDhe / vae NaM tassa bharahassa raNNo abhisekaM hatyirayaNaM durUDhassa samANassa ime aTThamaMgalagA purao ahANupubbIe saMpaTTiA, saMjahA- sotthiasirivachajAva duSpaNe, tayaNaMtaraM ca NaM puNNakalasabhiMgAra divyA ya chatapaDAgA jAba saMpaTTibha, tayaNaMtaraM ca veruliamitavimaladaMDa jAna ahANupubbIe saMpaTTi, tayaNaMtaraM ca NaM satta egiMdiarayaNA purao ahANupuvIe saMpatthi, saM0-cakkarayaNe 1 chatta raNe 2 cammarayaNe 3 vaMDarayaNe 4 asiravaNe 5 maNirayaNe 6 kAgaNirayaNe 7 tayaNaMtaraM ca NaM Nava mahANihio purao ahANuputhvI saMpaTTi, taMjA---sape paMDuyae jAba saMkhe, tayaNaMtaraM ca NaM solasa devasahassA purao ahANupubbIe saMpadviA, vayaNaMtara battIsaM rAyavarasahassA ahANupubbIe saMpaDiA, tayaNaMvaraM caNaM seNAvaddarayaNe purao ahANupubbIe saMpaTTie evaM gADAvarayaNe rayaNe purohiarayaNe, tayanaMtaraM ca NaM itthiravaNe purao ahANupuvIe0 tathaNaMtaraM ca NaM battIsaM udukahANinA sahassA purao aNupubbI tayaNaMtaraM ca NaM battIsaM jaNavayakalANAsahassA purao ahANupubvIpa tayaNaMtaraM ca NaM battIsa battIsahabaddhA NA Funvalerely ~ 523 ~ 7,0 3 vakSaskAre bharatasya vinItAyAM praveza: saM. 67 // 260 // astrayag Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- ---- mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [67]] bagasahassA purao ahANugubbIe. tayaNataraM ca NaM tiSNi saTTA sUasayA purao ahANupuvIe0 tayaNataraM ca NaM aTThArasa seNippaseNImo purao0 tathaNatara caNaM caurAsII AsasabasahassA purao0 tayaNaMtaraM ca NaM caurAsII hatyisayasahassA purajo bhahANupubIe. tayaNataraM ca NaM chaNNauI maNussakoDIo purao ahANupubbIe saMpaDiA, tayaNaMtaraM ca Na bahave rAIsaratalavara jAva satthavAhappamiIo purao ahANupuvvIi saMpaDiA tayaNataraM ca NaM bahale asigmAhA laDiggAhA kuMtaggAhA cAvaggAhA cAmaragAhA pAsaggAhA phalagamgAhA parasuggAhA potthayamgAhA vINaggAhA kUdhaggAhA haDapphaggAhA dIviaMgAhA saehiM saehiM rUveDiM,evaM vesehiM vidhehi nioehiM saehiM 2 vatthehiM purao ahANupubbIe saMpatviA , tayaNaMtara paNaM bahave iMDiNo muMDiNo sihaDiNo jaDiNo picchiNo hAsakAragA kheDakAragA duvakAragA cAhukAragA kaMdapiA kukuhA mohariA gAyaMtA ya dIvaMtA ya (vAryatA) nacaMtA ya isaMtA ya ramaMvA ya kIlaMtA ya sAseMtA ya sAtA va jAveMtA ya rAveMdA ya sau tA ya sobhAveMtA ya AloaMtA ya jayajayasaraM ca pauMjamANA purao ahANuputvIe saMpaviA, evaM uvavAiagameNaM jAva tassa raNNo puramo mahAsA AsadharA ubhao pAsiM NAgA NAgadharA piDhao rahA rahasaMgehI ahANupuvIe saMpadviA iti / tae NaM se bharahAdive pariMde hArotthae sukayaraiavacche jAva amaravaisaNNibhAe iDIe pahimakittI cakkarayaNadesibhamamge aNegarAyavarasahassANubhAyamagge jAva samuzvabhUaMpiva karemANe 2 saniDIe savva. jjuIe jAva NigghosaNAiyaraveNaM gAmAgaraNagarakheDakambadamaDaMca jAva joarNatariArhi vasahIhi vasamANe 2 jeNeva viNIA rAyahANI teNeva uvAgacchai uvAgacchittA viNIbhAe gayahANIe adUrasAmaMte duvAlasajoaNAyAma NavajoyaNavicchiNaM jAva khaMdhAvAraNivesaM karei 2 cA baddhaharayaNaM sadAveza 2 tA jAva posahasAlaM aNupavisai 2 cA viNIbhAe rAyahANIe aTThamabhattaM pagiNhA dIpa anukrama [121] SOAPPS Emainine ~ 524 ~ Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [67] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjambU prata zvakSaskAre bharatasya vinItAyAM praveza sU. 67 nticandrIyA vRttiH // 261 // sUtrAMka [67]] Receaee 2tA jAva ahamabhattaM paDijAgaramANe 2 viharai / tae paM se bharahe sayA avamabhattasi pariNamamANali posahasAlAo paDiSikkhamai 2 cA koDaMcibhapurise sahAvei 2 tA taheba jAva aMjaNagirikUDasamibhaM gayavaI paravaI dUrUde taM ceva sabaM jahAveza NapariNava mahANihio cattAri seNAo Na pavisaMti seso so ceva gamo jAva jigghosaNAipaNaM viNIAe rAyavANIe majjAmoNaM jeNeva sae gihe. jeNeva bhavaNavasvaDisagapaDiduvAre veNeva pahAretva gamaNAe, lae gaM tassa bharahassa raNNo vijI rAyavANi majjhamajheNaM aNupavisamANassa appegaiA devA viNIaM rAvahANi sambhaMtarabAhiriaM AsiasammajiovalitaM kareMti appegaiA maMcAimaMcakaliaM kareMti, evaM sesasuvi parasu, appegaiA NANAviharAgavasamussiyadhayapaDAgAmaMDitabhUmi appegA lAulloiamahiaM kareMti, appegaiA jAya gaMdhavaTibhU kareMti, appegaiA hiraNNavAsaM asiMti suvaNNaravaNakdaraAvaraNavAsaM vAseMti, tae paM tassa bharahassa raNo viNIaM rAyahANi majhamajheNaM aNupavisamANassa siMghADama jAva mahApahesu bahave atyatthiA kAmasthiA bhogasthiA lAbhatthiA iddhisiA kindhisiA kAroDiA kAstrAhiA saMkhiyA cakimA maMgaliA gRhamaMgalibhA pUsamANayA baddhamANayA lakhamakhamAiA tAhi orAlAhiM ivAhiM katAhiM pizAhiM maNunAhiM maNAmAhiM sivAdi ghaNyAhiM maMgAhiM sassirIAhi~ hiayagamaNijAchi hiavapalhAyaNijnAhiM kAhiM aNuvaravaM amiNadattA meM abhikSuNatA ya evaM kyAsI-jaya jaya NayA! jaya jaya bhavA! bharaM te ajiaM jiNAhi jiaM pALayAhi jijamo ksAhi do vika devANa caMdo viva tArANaM camase biva asurANa dharaNe citra nAgANaM batUda puksayasahassAI bahUIo pubbakoDIo bane puvakoTAkoDIo viNIAe rAyahANIe puNahimavaMtagirisAgaramerAgasa ba kevalakappassa bharahassa kAsarasa gAmAgaraNagarakheDakaccAmaDaMbadoNazakpha dIpa anukrama [121] 261 // BARA JAtEllenni ~525~ Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [ 67 ] dIpa anukrama [121] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [3], mUlaM [ 67 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH vRSNAsamasaNNrivesesu sammaM payApAlaNobajbialadvajase mahayA jAva AhevacaM porevanaM jAva viharAhittikaTTu jayajayasacaM paDaMjaMti, ta NaM bharahe rAyA NayaNamAlAsahassehiM picchilamANe2 vayaNamAlAsahassehiM abhidhuvyamANe 2 hijayamAlAsahasseIi uSNadinamANe 2 maNaurahamAlAsahassehiM vicchiSpamANe 2 kaMtirUvasohaggaguNehiM picchijamANe 2 aMgulimAlAsahassehiM dAinamANe 2 dAhiNahattheNaM bahUNaM NaraNArIsahassANaM aMjalimALAsadassAI paDinchemANe 2 bhavaNapatIsahassAI samaicchamANe 2 taMtI taLatuDiagIavAiaraveNaM madhureNa maNahareNaM maMjumaMjuNA ghoseNaM apaDibujjhamANe 2 jeNeva sae gihe jeNeva sae bhavaNavaravarDisaya dudhAre teNeva uvAgaccha rattA AmisekaM itvirayaNaM Thabei 2 ttA abhisekAo itthirayaNAo pacoruhai 2 tA solasa devasahasse sakArei sammANei 2 cA battIsaM rAyasahasse sakArei sammANeirattA seNAvairayaNaM sakArei sammANei 2 cA evaM gAdAvairayaNaM vaddhairayaNaM purohiyarayaNaM sakArei sammANei 2 tAtiSNi saTTe asae sakArei sammANaira kA ahArasa seNippaseNIo sakArei sammANei 2ttA aNNeti bahave rAIsara jAva satyavAipaniIo sakArei sammANe 2 tA paDibisajje, itthIrayaNeNaM battIsAe uDukallANiAsahassehiM battIsAe jaNavayakallAhissehiM battIsAe bacIsaivohiM NADhayasahassehiM sarddhi saMparibuDe bhavaNavaravasigaM aIi jahA kubero va devarAyA kailAsasiharisiMgabhUaMti, tae NaM se bharahe rAyA vittaNAiNiagasayaNasaMbaMdhipariaNaM pazuvekkhai 2 ttA jeNeva manaNaghare teNetra udAgaccha 2 cA jAba majjaNagharAja paDiNikkhama 2 tA jeNeva bhoaNamaMDave teNeva uvAgacchai 2 tA bhoaNamaMDavaMsi suhAsaNavaragae adrumabhattaM pAre 2ttA upi pAsAvavaragae phuTTamANehiM muiMgamatthapahiM battIsahabaddhehiM gADaehiM upalAlinamANe 2 uvaNavijjamANe 2 ugamANe 2 madayA jAva bhuMjamANe biharai (sUtram 67 ) Frate&ae Oxy ~ 526~ Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [67]] zrIjambU-18 'tae NamityAdi, tataH sa bharato rAjA arjitarAjyo-labdharAjyo nirjitazatrurutpannasamastaratnastatrApi cakaralapradhAno vakSaskAre navanidhipatiH samRddhakozaH-sampannabhANDAgAra dvAtriMzadrAjavarasahakhairanuyAtamArgaH SaSTyA varSasahasraiH kevalakalpaM-paripUrNa bharatasya. vinItAyAM nticandrI- bharatavarSa sAdhayitvA kauTumbikapuruSAn zabdayati zabdayitvA caivamavAdIt-kSiprameva bho devAnupriyA! AbhiSekyaM. yA vRttiH nivi pravezaH sU. IT'hatthi'tti hastivarNakasmAraNaM hayagayaraha'tti senAsannAhanasmAraNaM tathaiva pUrvavat snAnavidhibhUSaNa vidhisainyopa-18 // 26 // |sthitihastiralopAgamanAni vAcyAni, ajanagirizRGgasadRzaM gajapatiM naraMpatirArUDhavAn / atha prasthite narapatI ke purataH ke pRSThataH ke pArzvatazca prasthitavanta ityAha-tae NamityAdi, tatastasya bharatasya rAjJaH AbhiSekyaM hasti ratnamArUDhasya sataH imAnyaSTASTamaGgalakAni purato yathAnupUrvyA-yathAkramaM saMpasthitAni-calitAni, tadyathA-svastikazrIva18| tsayAvatpadAt pUrvokkamaGgalakAni grAhyAni, yadyapyekAdhikArapratibaddhatvenAkhaNDasyAdhikArasUtrasya likhanaM yuktimattathApi IS sUtrabhUyiSThatvena vRttirdUragatA vAcayitaNAM sammohAya syAditi pratyekAlApakaM vRttilikhyate iti, 'tayaNaMtaraM ca NamityAdi tadanantaraM ca pUrNajalabhRtaM 'kalazabhRGgAra'kalaza:--pratItaH bhRGgAra:-kanakAlukA tataH samAhArAdekavadbhAvaH, idaM ca jalapUrNa-11 vena mUrtimad jJeyaM, tenAlekhyarUpASTamaGgalAntargatakalazAdayaM kalazo bhinnaH, divyeva divyA-pradhAnA caH samuccaye sa ca // 26 // vyavahitasambandhaH chatraviziSTA patAkA ca yAvatpadAt 'sacAmarA dasaNaraia AloadarisaNijA vAuDuavijayavejayaMtI | // ambhussiA gagaNatalamaNulihaMtI purao ahANupubbIe' iti grAhya, atra vyAkhyA-sacAmarA-cAmarayuktA darzane-prasthAtu dIpa be anukrama [121] SION ~ 527~ Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [67]] dRSTipathe racitA maGgalyatvAt ata evAloke-bahiHprasthAnabhAvini zakunAnukUlyAlokane darzanIyA-draSTuM yogyA, tato | vizeSaNasamAsaH,kA'sAvityAha-vAtoDUtA vijayasUcikA vaijayantI-pArzvato laghupatAkAdvayayuktaH patAkAvizeSaH prAgvat / | ucchritA-uccA gaganatalamanulikhantI atyuccatayA ete ca kalazAdayaH padArthAH purato yathAnupULa saMpasthitA iti, 'taeNa'mityAdi, tato vaiDUryamayo bhisaMta'tti dIpyamAno vimalo daNDo yasmiMstattathA, yAvatpadAt palamba koraNTamalladA-18 mocasohi candamaMDalanibhaM samUsi vimalaM AyavattaM pavaraM siMhAsaNaM ca maNirayaNapAyapIDhaM sapAuAjogasamAuttaM bahukiMkarakammakarapurisapAyattaparikkhittaM purao ahANupubbIe saMpaDiaMti, atra vyAkhyA-pralambena koraNTAbhidhAnavRkSasya mAlyadAmnA-puSpamAlayopazobhitaM candramaNDalanibhaM samucchritaM-UcIkRtaM vimalamAtapatra-chatraM pravaraM siMhAsana ca maNiratnamayaM pAdapITha-padAsanaM yasmiMstattathA, svaH-khakIyo rAjasatka ityarthaH pAdukAyogaH-pAdarakSaNayugaM tena | samAyuktaM, bahavaH kirA:-pratikarma pRcchAkAriNaH karmakarA:-tato'nyathAvidhAste ca te puruSAzceti samAsaH pAdAta-|| | padAtisamUhastaiH parikSipta-sarvato veSTitaM tairdhatatvAdeva purato yathAnupUrdhyA saMprasthitaM; 'tae Na'mityAdi, tataH sapta ekendriyaratnAni pRthivIpariNAmarUpANi purataH saMprasthitAni, tadyathA-cakaralAdIni prAgabhihitasvarUpANi, cakraratnasya ca ekendriyaralAkhaNDasUtrapAThagadevAtra bhaNanaM, tasya mArgadarzakatvena sarvataH puraH saMcaraNIyatvAd , atra ca gatyAnantaryasya vaktu-16 | mupakrAntatvAditi, 'tayaNaMtaraM ca NaM Nava mahANihio puraoM' ityAdi, tato nava mahAnidhayo'yataH prasthitAH pAtA-18 dIpa anukrama [121] JinElimil ~528~ Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [67] dIpa anukrama [121] vakSaskAra [3], mUlaM [ 67 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAnticandrI - yA vRttiH // 263 // "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) Jan Eibentine lamArgeNeti gamyaM, anyathA teSAM nidhivyavahAra eva na saGgacchate, tadyathA naisarNaH pANDuko yAvacchataH sarva prAnta, | uktA sthAvarANAM purato gatiH kiGkarajanadhRtatvena divyAnubhAvena vA, jatha jaGgamAnAM gatairavasara iti 'tayaNetaraM caNaM solasa deva' ityAdi, tataH SoDaza devasahasrAH purato yathAmupUrvvA saMprasthitAH, 'tayaNaMtaraM ca NaM battIsa 'mityAdi, vyaktaM'tara Sa'mityAdi, vyaktaM, navaraM purohitara- zAntikarmakRt raNe mahArAhitAnAM maNiralajalacchayA vedanopazAmakaM, hastyazvaralagamanaM tu hastyazvasenayA sahaiva vivakSyate tena mAtra kathanaM, 'tara Na'mityAdi, tato dvAtriMzat RtukalyA|NikA:-RtuSu SaTsvapi kalyANikAH RtuviparIta sparzatvena sukhasparzAH athavA'mRtakamyAtvena sadA kalyANakAriNyaH na tu candraguptasahAya parvatabhUpatipANigRhItamAtraprANahArinandanRpanandinISa dvipakanyArUpAstAsAM sahasrAH purataH prasthitAH, samarthavizeSaNAdvizeSyaM labhyate iti lakSaNaguNayogAdrAjakanyA atra jJeyAstAsAmeva janmAntaropacitaprakRSTapuNya| prakRtimahinA rAjakulotpattivat yathoktalakSaNaguNasambhavAt janapadAgraNIkanyAnAmapretanasUtreNAbhidhAnAca tAsAM | sahasrAH purato yathAnupUrvyA-yathAjyeSThalaghuparyAyaM saMprasthitAH, tathA dvAtriMzat 'jaNavaya'ti janapadApraNInAM dezamu| khyAnAM kalyANikAnAM sahasrAH agre tathaiva, atra padaikadeze padasamudAyopacArAjanapadagrahaNena janapadAmraNyo jJeyAH, na caivaM svamatikalpitamiti vAcyaM, 'tAvatIbhirjanapadAgraNI kanyAbhirAvRtaH' iti zrI RSabhacaritre sAmmatyadarzanAt, tadanantaraM dvAtriMzat dvAtriMzat dvAtriMzatA pAtrai: - abhinetavyaprakArairvaddhA:- saMyuktA nATakasahasrAH purato yathAnupUrvyA Fur Fraternal Use O ~ 529~ serenessesentssa 3vakSaskAre. bharatasya vinItAyAM pravezaH s. 67 // 263 // Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [67] dIpa anukrama [121] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [3], mUlaM [ 67 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH Jan Ebemitin prathamaM prathamoDhA pitRprAbhRtIkRtanATakaM tatastadanantaroDhAnATakamiti krameNa samprasthitAH, eteSAM cokasalayAkatA dvAtriM| zatA rAjavarasahasraiH svasvakanyApANigrahaNakAraNe pratyekaM karamocanasamayasamarpitaikaikanATakasadbhAvAt, 'tayaNaMtaraM ca NaM tiSNi saTTA sUyasayA' ityAdi tataH trINi sUpAnAM pUrvavadupacArAt sUpakArANAM zatAni SaSTAni - SaSTadhadhikAni varSadivaseSu pratyekamekaikasya rasavatIvArakadAnAt, tataH kumbhakArAdyA aSTAdaza zreNayaH tadavAntarabhedAH prazreNayaH tataH catura| zItirazvazatasahasrAH tatazcaturazItirhastizatasahasrAH tataH paNNavatirmanuSyANAM padAtInAM kovyaH purataH prasthitAH, 'tayaNaMtaraM caNamityAdi, tato bahavo rAjezvara talavarAH yAvatpadAt mADaMtriakoTuMbiya ityAdiparigrahaH sArthavAhaprabhRtayaH purataH samprasthitAH arthaH prAgvat, 'tayaNaMtaraM ca NamityAdi, tato bahavo'si: khaGgaH sa eva yaSTiH- daNDo'| siyaSTistagrAhA:- tadgrAhiNaH athavA asizca yaSTizveti dvandve tadgrAhiNa iti, evamagre'pi yathAsambhavaimakSarayojanA kAryA, navaraM kuntAzcAmarANi ca pratItAni pAzA- dyUtopakaraNAni uccastAzvAdivandhanAni yA phalakAni- sampuTaka| phalakAni kheTakAni vA avaSTambhAni vA dyUtopakaraNAni vA pustakAni - zubhAzubhaparijJAnahetuzAstrapatrasamudAyarUpANi vINAmAhA vyaktaM, kutapaH - tailAdibhAjanaM, haDappho- drammAdibhAjanaM tAmbUlArthe pUgaphalAdibhAjanaM vA pIDhaggAhA dIviaggAhA iti padadvayaM sUtre dRzyamAnamapi saMgrahagAthAyAmadRSTatvena na likhitaM, tadvyAkhyAnaM tvevaM pIThaM- Asana| vizeSaH dIpikAcaM pratIteti, svakaiH 2 - svakIyaiH 2 rUpaiH- AkAraiH evaM svakIyaiH 2 ityarthaH veSaiH - vastrAlaGkArarUpaiH cihai: Fur Frate & Pine Cy ~ 530~ Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata zrIjambUdvIpazAnticandrIyA vRttiH // 264|| sUtrAMka [67]] Recemercentercelseseseseaee abhijJAnaiH niyogaH-vyApAraiH svakIyairnepathyaiH-AbharaNaiH sahitA iti, abaddhasUtre ca padAni nyUnAdhikAnyapi lipi-8 | 3vakSaskAre pramAdAt sambhaveyuriti tanniyamArtha saMgrahagAthA sUtrabaddhA kvacidAdarza dRzyate, yathA "asilaDikuMtacAve cAmarapAse || bharatasya a phalagapotthe a| vINAkUcaggAhe tatto ya haDapphagAhe a||1||" 'taya Na'mityAdi, tato bahavo daNDino vinItAyAM daNDadhAriNaH muNDina:-apanItazirojAH zikhaNDinaH-zikhAdhAriNaH jaTino-jaTAdhAriNaH picchino-myuuraadipi-1|| pravezaH sU. |cchavAhinaH hAsyakArakA iti vyakaM kheDu-dyUtavizeSastatkArakAH dravakArakAH-kelikarAH cATukArakA:-priyavAdinaH / / kAndapikA:-kAmapradhAnakelikAriNaH kukkuiA iti-kautkuccakAriNo bhANDAH, mohariA iti-mukharA vAcAlA asambaddhapralApina iti yAvat , gAyantazca geyAni vAdayantazca vAditrANi nRtyantazca hasantazca ramamANAzca akSA-18 dibhiH krIDayantazca kAmakrIDayA zAsayantazca-pareSAM gAnAdIni zikSayantaH zrAvayantazca-idaM cedaM ca parut parAri bhaviSyatItyevaMbhUtavacAMsi zravaNaviSayIkArayantaH jalpantazca-zubhavAkyAni rAvayantazca zabdAn kArayantaH svajalpi| tAnyanuvAdayanta ityarthaH zobhamAnAca-svayaM zobhayantaH parAn AlokamAnAzca-rAjarAjasthAvalokanaM kurvantaH jayaja zabdaM ca prayuJjAnAH purato yathAnupUrvyA pUrvoktapAThakrameNa sampasthitAH, iha game kvacidAda" nyUnAdhikAnyapi padAni // 26 // dRzyante iti, evamuktakrameNa aupapAtikagamena-prathamopAGgagatapAThena tAvad vaktavyaM yAvattasya rAjJaH purato mahAzvAH| bRhattaraGgAH azvadharA-azvadhArakapuruSAzca ubhayato-bharatopavAhyagajaralasya dvayoH pArcayo gA-gajA nAgadharA-gaja-18 dIpa Soticeseceversesersesesecaca anukrama [121] mimetronomy ~531~ Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----------------- ---- mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [67]] eeeeer | dhArakapuruSAzca, pRSThato rathAH rathasaGgelI-rathasamudAyaH, dezyo'yaM zabdaH, caH samuccaye, AnupUrdhyA sampasthitAH, atra 18| yAvatpadasaMgrahazcArya-savarNakasenAGgAni, tatrAzyAH-'tayaNataraM ca NaM taramallihAyaNANaM harimelAmaulamaliacchANaM caMcucciI alalialiacalacavalacaMcalagaIrNa laMghaNavaggaNadhAvaNadhoraNativaijaiNasikkhiyagaINaM lalaMtalAmaMgalalAyavarabhUsaNArNa Tell muhabhaMDagaocUlagathAsagaahilANacAmaragaNDa parimaNDiakaDINaM kiMkaravarataruNapariggahiA aTThasayaM varaturagANaM purao ahANupuSie saMpaDiti tadanantaraM 'taramalihAyaNANa'ti taro-vego balaM vA tathA 'malla mali dhAraNe' tatazca taromallI|tarodhArako vegAdikRt hAyana:-saMvatsaro varcate yeSAM te tathA yauvanavanta ityarthaH, atasteSAM varaturaGgANAmiti yogaH, IS 18 varamalibhAsaNANaM'ti kacitpAThaH tatra pradhAnamAlyavatAmata eva dIptimatAM cetyardhaH, harimelA-banaspativizeSastasyA mukula-kuDamalaM mallikA ca-vicakilastadvadakSiNI yeSAM tathA teSAM te zakkAkSANAmityarthaH, 'caMcuciya'ti prAkRtatvena / caMcuritaM-kuTilagamanaM athavA caMcuH-zukacaMcustadvadvakratayetyarthaH uccita-uccitAkaraNaM pAdasyotpATanaM caMcucitaM ca // taccalitaM ca-vilAsavadgatiH pulitaM ca-gativizeSaH prasiddha eva evaMrUpA calo-vAyurAzugatyAt tadvacapalacaJcalA-181 atIva capalA gatiryeSAM te tathA teSA, zikSita-abhyastaM laMghana-ga deratikramaNaM balAna-utkUrdanaM dhAvana-zIghragamanaM / || dhoraNaM-ticAturya tathA tripadI-bhUmau padatrayanyAsaH padatrayasyonnamanaM vA jayinI-gatyantarajayanazIlA gatizca yeSAM te tathA teSAM, padavyatyayaH prAkRtatvAt, lalanti-dolAyamAnAni lAmatti-bhApatvAdU ramyANi galalAtAni-kaNThe || dIpa anukrama [121] eseeee ~532~ Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata ticI sUtrAMka [6]] zrIjamyU- gyastAni varabhUSaNANiveSAM te tathA teSA, tathA mukhamANDapha-mukhAbharaNe bharapUjA-pralambagucchAH svAsakA-raNA- myastAniya vakSaskAre dvIpazA- kArA anvAlaGkArAH ahilANaM-gurusaMyamanaM etAmyeSAM santIti mukhamANDakAklakhAsakAhilANAH matvarthIvalopaTa-18| bharatasya nAdevaM prayogaH, tathA camarIgaNDaiH-cAmaradaNDaiH parimaNDitA kaTiyeSAM te tathA tataH karmadhArayasteSAM, kiramatA vinItAyA yA vRttiH 8 varataruNA-parayuvapuruSAstaiH parigRhItAnAM davarakitAnAmityarthaH, aSTottare sataM maraturagANA purato bathAnA smbh||265|| | khitaM / athebhA:-'tayaNataraM caNe IsidaMtANaM isimattArNa isituMgArNa isipalaMgaDAyavisAladhavaladaitANe kaMcaNakosIpaviTThadantANaM kaMcaNamaNirayaNabhUsiANaM pairapurisAMrohagasaMpauttANaM gayANe aTThasavaM puraoM ahANupuSIe sNptthiti| pahAntAnAM-manAgmAhitazikSANAM gajAnAmiti yogaH ISanmattAno yauvanArambhavattisvAt IpattahAnI-zAnAM tammA. A deva ucchaGga ivotsaGga:-pRSThadezaH ISadutsaGge unnatA vizAlAzca yauvanArambhaMvartitvAdeva teca te dhavaladastAveti samA-18 1. so'tasteSAM, kAzanakozI-suvarNakholA tasyAM praviSTA dantAH arthAd viSANAkhyA yeSAM te tathA teSAM, kAzcanamaNirata bhUpitAnAmiti vyaka, varapuruSA-ye ArohakA niSAdinastaiH samprayuktAnA-sajitAnA gajAnA-nAjakalabhAmAmaSTottare zataM purato yathAnupUrdhyA samprasthitaM / atha rathA:-'tayaNataraM ca NaM sachattANa samjhavANe saghaMTANaM sapaDAgANaM satoraNa-1 // 265 // hai varANaM sanaMdighosANaM sakhikhiNIjAlaparikkhisANaM hemavayacittatiNisakaNagaNijusadArugANaM kAlAyasasukapaNemirjataka mANaM susilidvavattamaNDaladhurANaM AiNNavarasuragasusaMpauttANaM kusalaNaraccheasArahisusaMpaggahiANaM battIsatoNapari-13 dIpa ddaalloo anukrama [121] JinEleinitinusiall ~ 533~ Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [67]] maMDiANaM sakaMkaDavaDeMsagANaM sadhAvasarapaharaNAvaraNabhariajuddhasajjANaM asarva rahANe purao ahAzupupIe saMpaTTi iti, utArtha cedaM prAk padmaparavedikAdhikAragataravarNane, navaramA vizeSaNAmA bahuvacana nirdezaH kAryaH, tataH ukta-18 19 vizeSaNAnAM sthAnAmaSTazataM purato yathAnupUO sampasthita / atha padAtayaH-'tayaNataraM Sa NaM asisattikuMtatomarasUlala-18 uDabhiMDamAladhaNupANisaja pAitANI purao aMhANupubIe saMpatthiaMti, sataH padAtyanIka purataH samprasthitaM, kIra-3 zamisyAha-asyAdIni pANau haste yA tattathA, saja ca samAmAdisvAmikAyeM, tatrAkhAdIni prasiddhAni, navaraM zakkiA-trizUlaM zulaM tu pakazalaM 'lau' tilakudo miMdipAlaH prAguktasvarUpa iti / atha bharatA prasthitaH san paSi yadyat kurvan yatrAgacchati tadAha-'tae 'mityAdi, tataH sa bharatAdhipo narendro hArAvastRtasukRtaratidakSA // yAvadamarapatisannibhayA RkhA prathitakIrtizcakrarakSopadiSTamArgo'nekarAjavarasahasrAmuyAtamAgoM yAvatsamudraravabhUtAmiva hai | medinI kurvan 2 sarva sarvadhusthA yAvanirghoSanAdisena yukta iti garya, prAmAkaranagarakheTakarSaTamaDambayAvatpadAt droNamukhapattanAzramasambAdhasahannamaNDitAM stimitamedinIkA vasudhAmabhijayan 1 adhyANi-varANi rasAni pratIcchan / 2 sadivyaM cakraramamanugacchan yojanAntaritAbhirSasatibhirvasan 2 yatraiva vinItA rAjadhAnI ttraivopaagcchti| 18 tatrAgataH san yadakarottadAha-ubAgaDittA ityAdi, vyaktaM, mavaraM vinItAyA rAjadhAmyA bhaSTamabhaktamityanna vinI tAdhiSThAyakadebasAdhanAya vinItA rAjadhAnI manasi kurSan / maSTama parisamApayatItyarthaH, namviimaSTamAnuSThAnamanarthaka 8 dIpa anukrama [121] SinElentinel ~534~ Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [67]] zrIjamyU-18 vAsanagaryAzcakravartinAM pUrvameva vazyatvAt , ucyate, nirupasargeNa vAsasthairyArthamiti, yadAha-'niruvasaggapaJcayatthaM viNIaM8/3 vakSaskAre rAyahANi maNasI karemANe 2 aTThamabhattaM pagiNhaI' iti prAkRtaRSabhacaritre, athASTamabhaktasamAtyanantaraM bharato yaccake 8 bharatasya nticandrI- tadAha-tae NamityAdi, spaSTa, 'taheva'tti padasaMgrahazcAbhiSekyagajasajjanamajjanagRhamajjanAdirUpaH, atha vinItAprayA vRttiH vezavarNake lAghavAyAtidezamAha-'taM ceva saba'mityAdi, tadeva sarva vAcyaM yathA heDA-adhastanasUtre vinItA pratyAga-81 pravezaHma. 67 // 266 / / / mane varNanaM tathA'trApi praveze vAcyamityarthaH, atra vizeSamAha-navaraM mahAnidhayo nava na pravizanti, teSAM madhye ekai-12 kasya vinItApramANatvAt kutasteSAM tatrAvakAza:, catasraH senA api na pravizanti, zeSaH sa eva gamaH-pATho vaktavyaH, kiyatparyantamityAha--yAvanni?panAditena yuko vinItAyA rAjadhAnyA madhyaMmadhyena-madhyabhAgena yavavaza lAkhaka gRhaM yatraiva ca bhavanavarAvataMsakasya-pradhAnataragRhasya pratidvAra-bAhyadvAraM tatraiva gamanAya pradhAritavAn-cintita vAn , pravRttavAnityarthaH, pravizati cakriNyAbhiyogikasurA yathA 2 vAsabhavana paripkurvanti tathA''ha-tae NamityAdi, tatastasya bharatasya rAjJo vinItAM rAjadhAnI madhyabhAgena pravizataH api-bADhaM eke kecana devA vinItA sAbhyantarahA bAhirikA AsikkasammArjitopalitAM kurvanti, apyekake tAM maJcAtimaJcakalitAM kurvanti, apyekake naanaavidhraag-18||29|| 18| vasanotidhvajapatAkAmaNDitAM apyekake lAiulloiamahitAM kurvanti, adhyekake gozIrSasarasaratacandanadaderadatta paJcAGgulitaletyAdivizeSaNAM kurvanti, kiyadyAvadityAha-yAvad gandhavarsibhUtAM kurvanti, amISAM vizeSaNAnAmathe dIpa anukrama [121] Jimillenni ~535~ Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [67]] mAgvat , apyekake hiraNyavarSa varSanti-rUpyasyAghaTitasuvarNasya vA varSa varSanti, evaM suvarNavarSa rakSavarSa bajravarSa Abhara varSa varSanti, vANi-hIrakANi, punaH pravizato rAjJo yadabhUttadAha-'tae Na'mityAdi, tatastasya bharatasya rAjJo vinItAM rAjadhAnI madhyaMmadhyenAnupravizataH zRGgATakAdiSu yAvacchabdAdatra trikacatuSkAdigrahaH mahApathaparyanteSu sthAneSu bahavo'ArthiprabhRtayastAbhirudArAdivizeSaNaviziSTAbhirvAgbhirabhinandayantazcAbhiSTuvantazca evamavAdiSuriti sambandhaH, tatra zRGgATakAdivyAkhyA prAgvat , aArthino-dravyArthinaH kAmArthino-manojJazabdarUpArthinaH bhogArthino-manojJagandhara-1 sasparzArthinaH lAbhArthino-bhojanamAtrAdiprAtyarthinaH Rddhi-gavAdisaMpadaM icchantyeSayanti vA RoSAH svArthikekapratyayavidhAnAt RtyeSikAH kilbiSikA:-paravidUSakatvena pApavyavahAriNo bhANDAdayaH kAroTikAH-kApAlikAH tAmbUlasthagIvAhakA vA karaM-rAjadeyaM dravyaM vahantItyevaMzIlA kAravAhinasta eva kAravAhikAH kArabAdhitA vA zAMkhi|| kAdayaH zabdAH zrIRSabhaniSkramaNamahAdhikAre vyAkhyAtA iti tato vyAkhyeyA iti, atha te kimavAdiSurityAha-'jaya jaya nndaa|' ityAdi padadvayaM prAgvat , bhadraM te-tubhyaM bhUyAditi zeSaH, ajitaM pratiripuM jaya jitaM-AjJAvazaMvadaM pAlaya,181 | jitamadhye-AjJAvazaMvadamadhye vasa-tiSTha vinItaparijanaparivRto bhUyA ityarthaH, indra iva devAnAM-baimAnikAnAM madhye aizvarya-18| bhRt , candra iva tArANAM-jyotiSkANAM camara ivAsurANAM dAkSiNAtyAnAmityarthaH, evaM dharaNa iva nAgAnAmityatrApi jJeyaM, 18 I anyathA sAmAnyato'surANAmityukke valIndrasya nAgAnAmityukte ca bhUtAnandasyopamAnatvenopanyAso yutimAn syAt, dIpa anukrama [121] ~536~ Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [ 67 ] dIpa anukrama [121] vakSaskAra [3], mUlaM [ 67 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpakSAnticandrI - yA puci // 267 // "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) Jan Eibensto dAkSiNAtyebhya udIyAnAmacikataijaskatvAt, bahUni zatasahasrANi yapi mahIH pUrvakoTI hI pUrvakoTAkoTI pinItAyAM rAjadhAnyAH zulahimavadbhirisAgaramaryAdAkasya kevalakalpasya bharatavarSasya prAbhAkaranagaraleTakaTamaDambadroNamukhapattanAzramasacivezeSu samyak prajApAlanenopArjitaM sahavadhaM nijabhujavIryArjitaM na tu mamucineva sevA yuvAvasa yazo yena sa tathA, 'mahayA jAva'ti yAvatpadAt 'hayaNagI avAha bhasaMtItalatA tuDi aghaNamugapaDuSpavAiaraverNa viDalAI bhogabhogAI bhuMjamANe' iti saMgrahaH, AdhipatyaM paurapatyaM atrApi yAvatpadAt 'khAmisaM maTTitaM mahattaraga ANAIsaraseNAvacaM kAremANe pAlemANe ti grAhyaM, atra vyAkhyA prAgvat, vicara iti kRtvA jayajayazabdaM prayuJjanti / atha vinItAM praviSTaH san bharataH kiM kurvan kAjagAmetyAha- 'tae rNa se bharahe rAvA javaNamAlAsahassehiM picchi jamANe 2' ityAdi, tataH sa bharato rAjA nayanamAlAsahasraiH prekSyamANa 2 ityAdivizeSaNapadAni zrI RSabhaniSkramaNa| mahAdhikAre vyAkhyAtAnIti tato jJeyAni, navaraM 'aMgulimAlAsahassehiM dAijamANe 2' ityatra janapadAgatAnAM janAnAM | paurajanairaGga limAlAsahasrairdarzyamAna ityapi, yatraiva svakaM gRhaM pitryaH prAsAdaH yatraiva ca bhavanavarAvataMsakaM jagadvarttivAsagRhazekharabhUtaM rAjayogyaM vAsagRhamityarthaH tasya pratidvAraM tatraivopAgacchati, tataH kiM karotItyAha- 'uvAgacchivA' ityAdi, upAgatya AbhiSekyaM hastirakSaM sthApayati sthApayitvA ca tasmAtpratyavarohati pratyavaruhya ca visarjanIyajanI hi visarjanAvasare'vazyaM satkArya iti vidhijJo bharataH SoDaza devasahasrAn satkAravati sammAnapati, tato dvAtriMzata Fur Fate & Use Cy ~ 537 ~ zvakSaskAreM bharatasya vinItAyAM pravezaH s. 67 // 267 // Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [67] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [67]] rAjasahamAna , tataH senApatirasagRhapatiranAdIni trINi satkArayati sammAnayati, taptaH zrINi paTAni mAthikAni sUpazatAni-rasavatIkArazatAni, tataH aSTAdaza zreNiprazzreNIH tataH anyAnapi bahUn rAjezvaratalavarAdIna satkArayati sanmAnayati satkArya sammAnya ca pUrNa utsave'tithIniSa prativisarjayati, atha yAvatparicchado rAjA yathA vAsagRhaM praviveza tathA''ha-'itthIrayaNeNa'mityAdi, strIralena-subhadrayA dvAtriMzatA RtukalyANikAsahasrardvAtriMzatA janapadakalyANikAsahasraH dvAtriMzatA dvAtriMzaddhabernATakasahasraH sArddha saMparivRtI bhavanavarAvartasakamatIti-pravizati, prAkaraNikazatvAdanuko'pi bharataH karttA gamyate'tra vAkye, yathA kubero-devarAjA dhanado-lokapAlaH kailAsa-sphaTikAcalaM, kila kSaNaM-bhavanavarAvataMsakaM zikharizRGga-girizikharaM tadbhUta-tatsadRzamuccatvenetyarthaH, laukikavyavahArAnusAreNArya dRSTAntA, / anyathA kuberasya saudharmAvataMsakanAmna indrakavimAnAvuttarato valguvimAne vAsasya zrUyamANatvAdAgamena saha virujhyate // pravizya yaccake tadAhatae NaM tassa bharahassa raNNo aNNayA kathAi rajadhurai vitemANassa imeArUve jAva samupavitthA, amijie Na mae Niagavala. vIriapurisakAraparakameNa culahimavaMtagirisAgaramerAe kevalakappe bharahe vAse, taM se khalu me appANaM mahayA rAyAbhiseeNaM amiseeNaM amisiMcAcittapattikadu evaM saMpeheti 2 tA kahaM pAuppabhAe jAva jalate jeNeva majaNaghare jAva paDiNiktramai 2 tA jeNeva bAhiriA ubaTThANasAlA jeNeva sIhAsaNe teNeva uvAgacchai 2 sA sauhAsaNavaragae puratyAbhimuhe NisIati nisIittA 299999000000000000 dIpa anukrama [121] 0 00 bharatasya cakravartitvena abhiSeka: ~ 538~ Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [68] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjambUnticandrI Benesecen prata sUtrAMka 18|3vakSaskAre bharatasya cakravarci18 svAbhiSeka yA itiH [68] / / 268 // solasa devasahasse battI rAyavarasahasse seNAvairayaNe jAva purohiyarayaNe tiNi saDhe sUasA aTThArasa seNippaseNIo aNNe a bahave rAIsaratalavara jAva satyavAhappamiamao sadAvei 2 tA evaM vayAsI-abhijie Na devANuppiA ! mae NiagavalavIrija jAva kevalakappe bharahe vAse vaM tubbhe NaM devANuppiA ! mamaM mayArAyAbhiseviaraha, tae NaM se solasa devasahassA jAvappamiio bharaheNaM raNNA evaM vuttA samANA drutuhakarayala matthae aMjaliM kaTU bharahassa raNNo eama sammaM viNaeNaM paDisuNeti, tae NaM se bharahe rAyA jeNeva posahasAlA teNeva uvAgacchai 2 cA jAva ahamabhattie paDijAgaramANe viharai, tae NaM se bharahe rAyA aTThamabhatsasi pariNamamANasi abhijogie deve sahAvei 2 cA evaM bayAsI-khippAmeva bho pevANuppiA! viNIAe rAya hANIe uttarapuracchime disIbhAe egaM mahaM abhiseamaNDavaM viubveha 2 cA mama emANaciraM paJcappiNaha, tae NaM te AmiogA devA bharaheNaM raNNA evaM buttA samANA hadvatuTThA jAva evaM sAmitti ANAe viNaeNaM vayaNaM paDimuNeti paDisuNittA viNIAe rAyahANIe uttarapurasthimaM disIbhAgaM avakarmati 2 tA veuviasamugghAeNaM samohaNati 2 cA saMkhijAI joaNAI daMDaM NisiraMti, taMjahArayaNANaM jAva rihANaM ahAbAyare puggale parisADeti 2 cA ahAsuhume puggale pariAdiaMti 2 cA ducaMpi ubiyasamugghAyeNaM jAva sabhohaNaMti 2 tA bahusamaramaNijjaM bhUmibhAga viuti se jahANAmae AliMgapukkhareda vA0 tassa NaM bahusamaramaNijassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe estha NaM mahaM ega abhiseamaNDavaM vijayaMti agegakhaMbhasayasaNNiviTTha jAva gaMdhavaTTibhUaM pecchAgharamaDabavaNNagotti, tassa NaM amiseamaMDhavassa bahumajhadesabhAe etya NaM maI eNaM amiseapeDhaM viuvvaMti acche saNhaM, tassa NaM amiseapeDhassa tidisi tao visovANapaDirUvae viubbati, tesiNaM tisovANapaDirUvagANaM ayamebhArUve vaNNAvAse paNNace jAva dIpa anukrama [122] Deceoes // 268 // SINEllenni rA ~ 539~ Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----------------- ----- mUlaM [68] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [68] coraNA, tassa NaM amiseapeDhassa bahusamaramaNije bhUmibhAge paNNatte, tassa gaM bahusamaramaNijassa bhUmibhAgassa bahumajhadesabhAe etya NaM mahaM ega sIhAsaNaM biumbaMti, tassa NaM sIhAsaNassa ayameArUve vaNNAvAse paNNatte jAva dAmavaNNagaM samati / tae gaM te devA abhiseamaMDa viuThavaMti 2 tA jeNeva bharahe rAyA jAka paJcappiNaMti, tae NaM se bharahe rAyA bhAbhiogANaM devANaM aMtie eamahaM socA Nisamma hahatuha jAva posahasAlAo paDiNikkhamai 2ttA koDuMbiapurise sarAveda 2'tA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiA ! AmisekaM hatthirayaNaM paDikappeha 2'ttA hayagaya jAva saNNAhettA eamANattioM pacappiNaha jAva paJcappigaMti, tae NaM se bharahe rAyA majaNagharaM aNupavisai jAva aMjaNagirikUDasaNNibhaM gayavaI NaravaI dUrUDe, tae NaM tassa bharahassa raNNo Amisepha hasthirayaNaM dUrUDhassa samANassa ime avamaMgalagA jo ceva gamo viNI pavisamANasa so va NikkhamamANastavi jAva appaDibujhamANe viNIaM rAyahANi majhamajoNaM jiggacchada 2 cA jeNeva viNIAe rAyahANIe uttarapurasthime disImAe amiseamaMDave teNeva uvAgacchai 2 cA abhiseamaMDavaduvAre AmisekaM hatyirayaNaM ThAvei 2. tA AmisekkAo hasthirayaNAo pazoruhai 2 tA itthIrayaNeNaM battIsAe uDukallANiAsahassehiM battIsAe jaNavayakallANiAsahassehiM bacIsAe battIsaibaddhehiM gADagasahassehiM saviM saMparikhuDhe abhisejamaMDavaM aNupavisai 2 tA jeNeva amiseapeDhe teNeva uvAgacchA 2ttA abhiseapeThaM aNuppadAhiNIkaramANe 2 purathimileNaM tisovANapavirUvaeNaM dUrUhai 2 cA jeNeva sIhAsaNe teNeva uvAgacchaha 2 tA puratyAmimuhe saNNisaNNeti / tae NaM tassa bharahassa raNNo battIsaM rAyasahassA jeNeva amiseamaNDane teNeva ubAgalchaMti 2 tA amisebhamaMDa aNupavisaMti 2 ttA amisebhapedaM aNuppayAhiNIkaremANA 2 uttarilleNaM tisovANapaDirUvaeNaM jeNeva bharahe rAyA teNeva uvAgacchati sesesesesedesesesesesedesesesee dIpa anukrama [122] ~540~ Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [68] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka zrIjammUdvIpazAnticandrIyA puciH // 269 // zvakSaskAre Nbharatasya cakravartivAbhiSeka sU. 68 ececemesesese 2 lA karayala jAva aMjali kaha bharahaM rAyA jaeNaM vijaeNaM vAti mahasaNI vASaNe jApa samasamAmA jAva paJjuvAsaMti, tae NaM tassa bharahassa raNo seNAvaharayaNe jAva satvavAhanAmiIo te'vi taha ceva Na dAhiNihI tisIvANapahirUbaeNaM jAva pajubAsaMti, tae meM se bharahe rAyA Amioge deve sadAveda 2 evaM bavAsI-khippamitra bhI devANupimA! mamaM mahatthaM mahagdhaM maharihaM mahArAyAamisemai uvaTThaveha, tae 4 te Amiovizya devA bharaheNaM raNNA evaM vuttA samANA hahatuhucitA jAva pattarapurasthima disIbhArga avakamaMti avakkamittA keuciasamugyAevaM samINati, evaM jahA vijayassa hA ilyAna nAva paMcagavaNe egao milAyaMti egao milAittA jeNeva dAhiNabharahe vAse jeNeva vipIyA rAbahANI taiSa svAgacchati 2 sA ciNIbhaM rAvahANi aNuppayAhiNIkaremANA 2 jeNeca amiseamaMDaye jeNeva bharahe gayA teNeva jyAgacchati 2 sA taM gahatya mahagdhaM mahariI mahArAthAmiseaM upaveMti, tae NaM vaM maraha rAvANaM battIsa rAvasahassA somaNasi tihikaraNadivasaNakkhattamuhasasi uttarapoTTavayAvijayaMsi tehiM sAbhAvipahi a uttaraveunviehi a varakamalapATANehiM surabhikaravAripaDipuNNehiM jAya mahA mahayA rAyAmiseeNaM abhirsicaMti, aMmiseo jahA vijayassa, amirsicittA pace 2 jAva aMjaoNla kaTu tAhi iTAhiM jahA pavisaMtassa bhaNiA jAba viharAhittikaTu jayajayasaI paryajati / tae NaM hai bharaI rAyANaM seNAvairayaNe jAva purohiyarayaNe tiNi ma sahA sUasayA aTThArasa seNippaNIo aNNe a bahave jAba satvavAhappamiilI evaM va bhanisiyati tehiM parakamalapaMihANehiM taheva jAva amithuNaMti asolasa devasahassA evaM ceSa NavaraM pamhasukumAlAe jAva mauDa piNadveti, tayaNaMtaraM ca duharamalayasugaMdhipahiM gaMdhehiM gAyAI ambhukcheti dinvaM ca sumaNodAmaM piNadveti, kiM bAhuNA !, gahimaveTibha bhAva vibhUsi [68] dIpa anukrama [122] // 269 // ~541~ Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [68] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka Scree kareMsi, tae Na se bharahe rAyA nahayA 2 rAyAmirIeNaM abhisiMcie samANe korduSiapurisa sahAyaDa 2cA evaM payAsI-sipAmeva mo devANuppiA ! hatyikhaMdhavaragayA viNIyAe rAyahANIe siMghADagatigacauvAyacara jAba mahApahapahesu mahathA 2 sareNaM ugghosemANA 2 usmukaM ukaraM ukiTTha aviNaM amijaM abhaDapavesa adaMDakudaMDimaM Ava sapuranaNavayaM duvAlasasaMpaccharija pamoraM ghoseha 2 mametramANattioM paJcappiNahatti, tae Na te koDuMbiapurisA bharaheNaM raNNA evaM vuttA samANA hahatuhaciptamArNadiyA pIimaNA harisavasavisappamANahiyayA viNaeNaM vayaNaM paDisuNeti 2 tA khippAmeba hatvikhaMbhavasAyA jAva posaMti 9sA ebhamApatti paJcappiNaMti, nae NaM se bharahe rAyA mahayA 2 rAyAmiseeNaM amisitte samANe sIhAsaNAnyo abbhuDhei 2 tA itvirayaNeyaM jAva NADagasahassehiM saddhi saMparikhur3e amiseapeDhAo purathimilleNaM tisovANapaDirUvaeNaM pacoruhAi 2 tA abhiseamaMDavAmo paDiNiksamai 2 cA jeNeva Amiseke hatthirayaNe teNeva uvAgacchai 2 tA aMjaNagirikUDasaNNibhaM gayavaI jAva dUrUde, tae the tassa bharahassa raNNo battIsaM rAyasahassA amiseapeDhAo uttarileNaM tisovANapaDirUvaeNaM pacoruhaMvi, tae NaM tassa bharahassa raNNo seNAcaharayaNe jAva satyavAhappabhiIo amiseapeDhAo dAhiNileNaM visovANapaDirUvaraNa pazcoruhaMti, 'tae NaM tassa bharahassa raNNo mAnisako hatthirathaNaM dUrubassa samANassa ime avamaMgalagA purajo jAva saMpatthinA, jo'vija magarahamANassa gamo paDhamo kurAcasANo so ceva ihapi kamo saphArajaho bhayo jAva kuveroSa devarAyA kailAsaM 'siharisiMgabhUmaMti / tae NaM se bhare rAyA majaNagharaM aNupavisai 2 tA jAva bhISaNamaMDabasi suhAsaNavaragae aTTamamataM pArera 2 tA bhISaNamaMsapAbho patiNiksamA 2 sA napi mAsAyavaragae phulamANehiM muiMgamasthAhiM jAva bhuMjamANe viharaNa, lae Na se bharahe rAcA duvAlasasaMva. Decemesesesesesedesese [68] dIpa anukrama [122] 5GERCANCE Simritannilink ~542~ Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [ 68 ] dIpa anukrama [122] vakSaskAra [3], mUlaM [ 68 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAnticandrI - yA vRttiH // 270 // "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) Jan Elemin simosa vittaMsi samANaMsi jeNeva majjaNapare teNeva uvAgacchadda 2 cA jAba majjaNagharAo paDiNikkhamai 2 tA jeNeva bAhiriA uvadvANasAlA jAba sIhAsaNavaragae purasthAbhimudde NisIara 2 tA solasa devasahasse sakAreha sammANe 2 tA paDivisale 2 sA battIsa rAyavarasahassA sakArei sammANe 2 tA seNAvairavaNaM sakAreha sammANeha 2 tA jAva purohiyarayaNaM sakAi sammANe 2 tA evaM viNi saTTe sUArasae aTThArasa seNippaseNIo sakAre sammANei 2ttA aN a bahave rAIsaratalavara jAva satyavAppabhiio sakAreha sammANei 2 tA paDivisajeti 2 tA upi pAsAyavaragae jAva viharai (sUtraM 68 ) 'tara Na 'mityAdi, tataH sa bharato rAjA mitrANi suhRdaH jJAtayaH sajAtIyAH nijakAH- mAtApitRbhrAtrAdayaH svajanAH- pitRvyAdayaH sambandhinaH- zrAdayaH parijano dAsAdiH, ekavadbhAve kRte dvitIyA, pratyupekSate - kuzalapraznAdibhirApRcchaya 2 saMbhASata ityarthaH, athavA ciramadRSTatvena mitrAdInutkaNDulatayA pazyati snehadRzA vilokayati, pratyupekSya ca yatraiva majjanagRhaM tatraivopAgacchati upAgatya ca yAvacchabdAt snAnavidhiH sarvo'pi vAcyaH, majjanagRhAt pratiniSkrAmatItyAdi prAgvat / atra ca bAhubalyAdinavanavatibhrAtRrAjyAnAmAtmasAtkaraNapUrvakaM cakrarakSasyAyudhazAlAyAM pravezanamanyatra prasiddhamapi sUtrakAreNa nokamiti nocyate iti, evaM viharatastasya yadudapadyata tadAha- 'tae Na'mityAdi, tataH tasya bharatasya rAjyadhuraM cintayato'nyadA kadAcidayametadrUpaH-uktavizeSaNaviziSTaH saGkalpaH samudapadyata, sa ca kaH saGkalpa ityAha-- ' abhijie NamityAdi, abhijitaM mayA nijakabalavIryapuruSakAraparAkrameNa kSullahimavadbhirisA Fur Fraternal Use O ~ 543~ 3vakSaskAre bharatasya cakravartitvAbhiSekA sU. 68 // 270 // Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], -----............--. ----- mUlaM [68] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [68] 8 garamaryAdayA kevalakalpa bharataM varSa tacchreyaH khalu mamAtmAnaM mahArAjyAbhiSekeNAbhiSecayituM-abhiSekaM kArayituM iti kRtvA-bharataM jitamiti vicArya evaM samprekSate-rAjyAbhiSekaM vicArayati, arthatadvicArottarakAlInakAryamAha-saMpehitA' ityAdi, vyakta, siMhAsane niSadya yaccake tadAha-nisIittA'ityAdi, kaNThyaM, kimavAdIvityAha-abhijieNa[mityAdi, abhijitaM mayA devAnupriyA ! nijakaSalavIryapuruSakAraparAkrameNa kSudrahimavanirisAgaramaryAdayA kevalakalpaM // bharataM varSa tayUyaM devAnupriyA! mama mahArAjyAbhiSeka vitarata datta kurutetyarthaH, AvazyakacUNyAdau tu bhaktyA sura-18 narAstaM mahArAjyAbhiSekAya vijJapayAmAsarbharatazca tadanamene, asti hi ayaM vidheyajanavyavahAro yatpabhUNAM samayasevA-1 vidhI te svayamevopatiSThante, satyapyevaM vidhe kalpe yadbharatasyAtrAnucarasurAdInAmabhiSekajJApanamukkaM tad gambhIrAdhekatvA-13 dasmAdRzAM mandamedhasAmanAkalanIyamiti / atha yathA te aGgIcakustathAha-'tae NamityAdi, tataste poDaza devasahasrAH yAvatzabdAt dvAtriMzadrAjasahasrAdiparigrahaH yAvadrAjezvaratalacarA disArthavAhaprabhRtayaH iti, bharatena rAjJA ityuktAH santo 'hadvatu'tti ihaikadezadarzanamapi pUrNatadadhikArasUtradarzakaM tena hatudvacittamANadiA ityAdipadAni jJeyAni, | karatalaparigRhItaM dazanakhaM zirasthAvarca mastake aJjaliM kRtvA bharatasya rAjJaH etaM-anantaroditamartha samyam-vinayena pratizRNvanti-aGgIkurvanti, atha 'jalAllabdhAtmalAbhA kRSirjalenaiva varddhata' iti jJAtAttapasA''taM rAjyaM tapasaivAbhina1ndatIti cetasi cintayan bharato yadupacakrame tadAha-'tae NamityAdi, prAgvat, 'tae NaM se bharahe' ityAdi, tataH dIpa anukrama [122] zrIja ~ 544~ Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [ 68 ] dIpa anukrama [122] vakSaskAra [3], mUlaM [ 68 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAticandrI - yA vRttiH // 271 // "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) Jan Emini sa marato'STamabhake pariNamati sati AbhiyogyAn devAn zabdavati candavitvA ca evamavAdIt, kimavAdIditvAha| 'khippAmeva 'ti kSiprameva bhI devAnupriyA vinItAyA rAjadhAnyA uttarapaurastye digbhAge IzAnakoNe ityarthaH tasyAtyantaprazastatvAt, abhiSekAya maNDapaH abhiSekamaNDapalaM vikurvata vikurvya ca mama tAmAjJAtiM pratyarpayata, 'tae 'mityAdi, tataste AbhiyogyA devA bharatena rAjJA evamuktAH santo dRSTatuSTAdipadAni prAyat evaM svAmin 1 yathaiva yUyamAdizata | AiyA-khAmipAdAnAmanusAreNa kurmma ityevaMrUpeNa vinayena vacanaM pratizRNvanti - abhyupagacchanti, 'paMDisuNittA' ityAdi, pratizrutya ca vinItAyA rAjadhAnyA uttarapaurastyaM digbhAnamapakrAmanti gacchanti, apakramya ca vaikriyasamud| ghAsena-uttaravaikriyakaraNArthakaprayalavizeSeNa samavananti - AtmapradezAn ddUrato vikSipanti, tarasvarUpameva vyanaki| soyAni yojanAni daNDa iva daNDa:- UrdhvAdhaAyataH zarIrabAhalyo jIvapradezastaM nisRjanti-zarIrAdvahirniSkAzayanti nisRjya ca tathAvidhAn pudgalAna Adadate iti etadeva darzayati, tadyathA-rakhAnoM-karketanAdInAM mAghatpadAt 'vairANaM veruliANaM lohiakkhANaM masAragallANaM haMsagabhANaM pulayANaM sogandhiANaM joIrasANaM ajaNAnaM | aMjaNapulayANaM jAgarUvANaM aMkANaM phalihANa' miti saMgrahaH, rihmaNamiti sAkSAdupAsaM, eteSAM sambandhinIbAbAdarAn-asArAn pudgalAn parizAtayanti-tyajanti yathAsUkSmAna-sArAn punAna paryAdadate-gRhanti caryAdAya ca | cikIrSita nirmANArthaM dvitIyamapi vAraM vaikriyasamudghAtena samavananti, samavahatya ca bahusamaramaNIyaM bhUmibhANaM vidu Fraterne Oy ~ 545~ 3vakSaskAre bharatasya cakravartti tvAbhiSekaH sU. 68 // 271 // Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [68] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [68] yanti, tadyathA-'se jahA pAmae AliMgaSukkhare havA' ityAvi, sUtrato'rthataJca prAgvat , nanu ralAdInAM purNalA audA-1 ISRkAste ca vaikriyasamudghAte kathaM grahaNAyaH1, ucyate, iha rakSAdigrahaNa pudgalAnI sAratAmAtrapratipAdanArtha, ma / tadIyapunalamahaNArtha, tato ramAdInAmivevi draSTavyaM, athavA audArikA api te gRhItAH santo vaikriyatayA pariNa-18 || mante, pudgalAnAM tattatsAmagrIvazAcadhAtathApariNamanabhAvAdato na kabidoSa iti, pUrvavaikriyasamuddhAtasya jIvaprayata rUpatvena kramakramamandamandatarabhAvApanatvena bINazaktikatvAt iSTakAryAsiddheH, ava samabhUbhAge te yazcakrustadAha'vassa bImityAdi, tassa bahusamaramaNIyasya bhUmibhAgasya bahumadhyadezabhAge jaba mahAntamekamabhiSekamaNDapaM vikurvanti / banekasambhazAsanniviSTaM bAvatpadAt rAjapraznIyopAGgagatasUryAbhadevayAmavimAnavarNako prAyaH, saba kiyatvarthatamibAha-pAvana pandharvibhUtamiti vizeSaNaM, aba eva sUtrakRdeva sAkSAdAha-prekSAhamaNDapaparNako grAhya iti, patasUtrayAkhye siddhAktanAvivarya ke prAradAte iti nehocyate, "tassa pamityAdi, tasyAbhiSekamaNDapasya bahumadhyadezabhAge -asmin dekhe mahAntavekamamikapIH vikunti a astarajaskatvAt saNa sUkSmapudgalanirmitatvAt , tassa pamityAdi, sApAnisopAnamatipakavarSakavadana varNavyAso zeyaH pAvattoraNavarNane / adhAbhiSekapauThabhUmivarNa-13 | nAdi pratipAdayabhAha-sabamilAvi lAmikapIThasya bahusamaramadhIpo bhUmibhAgaH prajJaptaH, tasa samamUbhAgasa IS| madhye eka mahat siMhAsana nirNanti lavakaNyAso vijayadevasiMhAsanakheva jJeyaH thAvaddAnAM, varNako yatra tahAma dIpa anukrama [122] JimillennilindAR Rimtinu ~546~ Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [68] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: dIpazA prata sUtrAMka [68] zrIjambU | varNakaM sampUrNa samastaM sUtraM vAcyamiti zeSaH, enamevArtha nigamayannAha-'tae Na'mityAdi, tato-bharatAjJAnantaraM te 3 vakSaskAre // 2 // devA uktavizeSaNaviziSTamabhiSekamaNDapaM vikurvanti vikuLa ca yatraiva bharato rAjA yAvatpadAt 'teNeva uvAgacchanti 2bharatasya nticandrI- eamANattioM' iti grAhya, 'tae Na'mityAdi, vyaka, arthatatsamayocitaM bharatakRtyamAha-'tae NamityAdi, prAgvat, cakravartiyA vRttiH |'tae Na'miti tatastasya bharatasya rAjJaH AbhiSekyaM hastiratnamArUDhasya sata imAnyaSTAvaSTau mAlakAni purataH sampra- khAmikA // 272 // sthitAnIti zeSaH, atha granthalAghavArthamatidizati-ya eva gamo vinItAM pravizataH sa eva tasya niSkAmato'pi bharatasya, | kiyadantamityAha-yAvadapratibuddhyan 2 vinItAM rAjadhAnI madhyaMmadhyena nirgacchati, zeSa vyaktaM, tataH kiM cake ityAha'pacoruhitA itthIrayaNeNa'mityAdi, tataH sa bharato rAjA khIralena subhadrayA dvAtriMzatA RtukalyANikAsahauH dvAtriM-1ST zatA janapadakalyANikAsahasraH dvAtriMzatA dvAtriMzadvarnATakasahasraH sArddha saMparivRto'bhiSekamaNDapamanupravizati anu-18 pravizya ca yatraivAbhiSekapIThaM tatraivopAgacchati upAgatya cAbhiSekapIThamanupradakSiNIkurvan 2 'svAmidRSTe bhakajanaH | pramodatetarA miti AbhiyogikasuramanastuSTa dhutpAdanahetoritthameva sRSTikramAca paurastyena trisopAnakapratirUpakeNa Aro-I181 hati, Aruhya ca yatraiva siMhAsanaM tatraivopAgacchati upAgatya ca pUrvAbhimukhaH saniSaNNaH-samyag paucityenopaviSTaH, // // 27 // acAnucarA rAjAdayo yathopacerustathA''ha-tae Na'mityAdi, tatastasya bharatasya rAjJo dvAtriMzAdrAjasahasrANi yatraivAbhikamaNDapaH-tatraivopAgacchatItyAdi vyakaM, navaramabhiSekapITha anupradakSiNIkurvantaH 2 uttarata ArohatAM pradakSiNAkaraNe dIpa anukrama [122] SinElemmu ~547~ Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [68] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [68] naiva sRSTikramasya jAyamAnatvAt , 'tae NamityAdi pAThasiddha, tae NamityAdi tataH sa bharato rAjA AbhiyogyAn devAn zabdayitvA evamavAdIt-kSiprameva bho devAnupriyA! mama mahAn arthoM-maNikanakaratnAdika upayujyamAno yasmin sa tathA taM mahAn arSa:-pUjA yatra sa tathA taM mahaM-utsavamaheMtIti mahArhastaM mahArAjyAbhiSekamupasthApayatasampAdayata, AjJaptAste yaccakrustadAha-'tae Na'mityAdi, tataH-AjJasyanantaraM te AbhiyogyA devA bharatena rAjJA eva-16 muktAH santo hRSTatuSTacittetyAdirAnandAlApako grAhyaH yAvatpadAt 'karayalapariggahiaMdasaNahaM sirasAva matthae aMjaliM| kaTu evaM devo tahatti ANAe viNaeNaM vayaNaM paDisuNeti 2ttA' iti grAhya, vyAkhyA ca mAgvat, atrAtidezasU-18 18|tramAha-evaM-itthaMprakAramabhiSekasUtraM yathA vijayasya-jambUdvIpavijayadvArAdhipadevasya tRtIyopAne ukaM tathAnApi zeya-| | miti, atra ca sarvAbhiSekasAmagrI vaktavyA, sA cottaratra jinajanmAdhikAre vakSyate, tatra tatsUtrasya sAkSAdarzitatvAt, tathApi sthAnAzUnyArtha tathAzabdasUcitasaMgrahadarzanArtha kizcillikhyate, tadapi lAghavArtha saMskRtarUpameva yuktamiti 8 tathaiva dayate, aSTasahasra sauvarNikakalazAnAM tathA rUpyamayakalazAnAM tathA maNimayakalazAnAmityAdyaSTajAtIyakalazAnAM / evaM bhRGgArANAM AdarzAnAM sthAlAnAM pAtrINAM supratiSThAnAM manogulikAnAM vAtakarakANAM citraratnakaraNDakAnAM puSpacaGga-18 rINAM yAvallomahastakacaGgerINAM puSpapaTalakAnAM yAvalomahastapaTalakAnAM siMhAsanAnAM chatrANAM cAmarANAM samudkAnAM dhvajAnAM dhUpakaDucchukAnAM pratyekamaSTasahasraM vikurvanti vikuLa ca svAbhAvikAn vaikriyAMzcaitAn padArthAn gRhItyA dIpa anukrama [122] ~548~ Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [68] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [68] zrIjamyU-18 kSIrode udakamutpalAdIni ca gRhanti, puSkarode tathaiva, tato bharatairAvatayormAgadhAditIrthatraye udaka mRdAsapo-181 dvIpazA-1 3vakSaskAre nticandrI mahAnadIcUdakaM mRdaM ca tataH kSullahimAdrau sarvatUbarasarvapuSpAdIni, tataH padmadrahapuNDarIkadrahayorudakamutpalAdInika, pava marataya HTTRI prativarSa mahAnadyorudakaM daM ca prativarSadharaM ca sarvatabarasarvapuSAdIni ca braheSu ca udakotpalAdImi tavatonyeSu sarvatUbarAdIni vijayeSu tIrthodaka mRdaM ca vakSaskAragiriSu sarvatUbarAdIn tathA antaramadISu udakaM mRdaMca, tato merI vAbhiSeka mU.68 // 273 // bhadrazAlabane sarvatUbarAdIna tato nandanavane sarvatUbarAdIna sarasaM ca gozIrSacandanaM tataH saumanasavane sarvatUvarAdIna sarasaM ca gozIrSacandanaM divyaM ca sumanodAma tataH paNDakavane sarvatUbarapuSpagandhAdIm gRhanti, gRhItvA paikataH ekatra milanti, ekatra militvA yatraiva dakSiNArddhabharatavarSa yatraiva ca vinItA rAjadhAnI tatraivopAgacchanti, upAgatva ca vinItA rAjadhAnImanupradakSiNIkurvantaH 1 yatraivAbhiSekamaNDapo yatraiva ca marato rAjA tatraivopAgacchanti apAgatya ca tat pUrvokaM mahAthai mahAgha mahAI mahArAjyAbhiSekopayogikSIrodakAthupaskaramupasthApayanti-upaDIkayanti / athottara-18 tyamAI-'tae pa'mityAdi, tatastaM bharataM rAjAnaM dvAtriMzadrAjasahasrANi zobhane-ni:paMguNapoSe 'tidhikaraNadiSasa-18 nakSatramuhUrte' tithyAdipadAnAM samAhAradvandvastataH saptamyekavacanaM, tatra tithi:-rikAmdudagdhAdiduSTativimyo mizrA // 273 // tidhiH karaNaM-viviSTidivaso dunigrahaNotpAtadinAdibhyo minnadivasA nakSatra-rAjyAbhiSekIpayogi zrutyAditrayodaza-18 nakSatrANAmanyatarat, padAha-abhiSikto mahIpAThaH, atijyeSThAlaghudhuvaiH / maMgAnurAdhApauSNaizca, cira zAsti yamumka-11 dIpa anukrama [122] ~549~ Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- ----- mUlaM [68] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [68] rAm ||1||"iti, muhUrta:-amiSekokanakSatrasamAnadaivata iti, atraiva vibhepamAha-uttarapauSThapadA-uttarabhAdrapadA nakSatra tasya vijayo nAma muhUrsa:-abhijidAhayaH aNastasmin , ayaM bhAvA-muhUrtAparaparyAyaH paJcadazamaNAtmake divase'STamakSaNaH, tallakSaNaM cedaM jyoti zAstraprasiddhaM-"dvau yAmau ghaTikAhInI, dvau yAmau ghaTikAdhiko / vijayo nAma yogo'yaM, sarvakAryaprasAdhakaH // 1 // " tatastaiH pUrvokaiH svAbhAvikairuttaravaikriyaizca varakamale AdhArabhUte pratiSThAna-sthitiSoM te tathA taiH surabhivaravAripratipUrNaH, atra caMdaNakayavazvaehi AviddhakaiTheguNehiM paumuppalapihANehi karayalapariggahiehi masahasseNaM sopaNNiakalasANaM jAva aDasahasseNaM bhomejANa'mityAviko agtho bAvatpadasaMgrAhya uttaratra jimajammAbhiSekaprakaraNe vyAsyAsyate satrAsa sAkSAddarzitatvAt , vAkyasaGgatyartha ca karaNakriyAvibhAgo dayate, ukavizeSa-18 viziSTaiH kalazaiH sarvodakasarvamRtsarvopadhiprabhRtivastubhirmahatA 2-garIyasA 3 rAjyAbhiSekeNAbhiSicanti, abhiSeko yathA vijayasya jIvAbhigamopAne uktastathA'tra boddhavyA, abhiSicya ca pratyekaM 2 pratinRpaM yAvatpadAt 'karayalaparimahimaM sirasAvattaM matthae' iti grAhyaM, aMjaliM kRtvA tAmiriSTAbhiH atrApi 'katAhi jAva vaggUhi amiNevaMtA meM abhidhuNaMtA ya evaM vayAsI-jaba 2NaMdA jaya jaya mahA! maIte ajirja jiNAhi' ityAdiko granthastathA prAdhI vA | binItAM pravizato maratasyArthipramukhayAcakajanairAzIrityarthAd gamyaM bhaNitA, kiyaraparyantamityAha-yAvadvihareti-181 18| kRtvA jaya 2 zabda prayuJjanti, namvatra sUtre'bhiSekasUtra jIvAbhigamagatavijayadevAbhiSekasUtrAtidezenoka, sAmpratIna-IRI POORom092darasacasawalas20 dIpa anukrama [122] ~ 550~ Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [68] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [68] zrIjambU-18 tadIyAdazeSu ca 'aTThasaeNaM sovaNNiakalasANa'mityAdi dRzyate, atra ca vRttI asahasseNaM sovaNNiakalaMsANa'mityAdi ||3vakSaskAre dvIpazA-18 darzitaM tatkathamanayorna virodhaH?, ucyate, jIvAbhigamavRttau tAneva vibhAgato darzayati, aSTasahasreNa sauvarNikAnAM bharatasya nticandrI- kalazAnAmaSTasahasreNa rUpyamayAnAM kalazAnAM aSTasahasreNa maNimayAnAmityAdipAThAzayenAtra likhitatvAnna doSaH, yadi | cakravarciyA vRttiH | cAtra kalazAnAmaSTottarazatasaGgyA syAttadA tatraiva sarvasamavayA aSTabhiH sahasrarityuttaragrantho'pi nopapadyeta, kiM ca-dRzyamAna-18 khAbhiSekA // 27 // tatsUtre vikurvaNAdhikAre aTThasahassaM sovaNNiakalasANaM jAva bhomejANamityAdi, abhiSekakSaNe tu aTTasaeNaM sovaNNi ma.68 | akalasANamityAdItyapi vicArya / atha zeSaparicchadAbhiSekavaktavyatAmAha-tae Na'mityAdi, tato-dvAtriMzadrAja| sahasrAbhiSekAnantaraM bharataM rAjAnaM senApatiratnaM yAvatpadAt gAhAvairayaNe vaDairayaNe iti grAhyaM, gRhapativarddhakipu-18 rohitarakSAni trINi ca SaSTAni-adhyadhikAni sUpazatAni aSTAdaza zreNiprazreNayaH anye ca bahavo yAvacchandAt rAjezvarAdiparigrahaH, tato rAjezvaratalavaramADambiakauTumbikebhyazreSThisenApatisArthavAhaprabhRtaya evameva-rAjAna ivA-18 | bhipizcanti, tairvarakamalapratiSThAnaistathaiva kalazavizeSaNAdikaM jJeyaM, yAvadabhinandanti abhiSTuvanti ca, tataH poDazade-181 vasahasrAH evameva-uktanyAyenAbhiSiJcanti, yattu AbhiyogikasurANAM caramo'bhiSekaH tadaratasya manuSyendratvena manu-18||27en dhyAdhikArAnmanuSyakRtAbhiSekAnantarabhAvitveneti bodhyaM, yadvA devAnAM cintitamAnatadAtvasiddhikArakatvena. paryante || | tathAvidhotkRSTAbhiSekavidhAnArthamiti, RSabhacaritrAdau tu pUrvamapi devAnAmabhipeko'bhihita iti, aba yo vizeSasta dIpa Ccccccesesepseee anukrama [122] ~551~ Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [68] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka eceaesesercedese [68] mAha-'Navara'miti, ayaM vizeSa:-AbhiyogikasurANAmaparebhyo'bhiSecakebhyaH pakSmalayA-pakSmavatyA sukumArayA ca atra yAvatpadagrAhyamidaM 'gandhakAsAiAe gAyAI lUhaeNti sarasagosIsacandaNeNaM gAyAI aNulipati 2ttA nAsANIsAsa-1 vAyavojha cakkhuharaM vaNNapharisajuttaM hayalAlApelavAirega dhavalaM kaNagakhaiaMtakammaM AgAsaphalihasarisappabhaM ahayaM / | divaM devadUsajualaM NisAveMti 2ttA hAraM piNajhaiMti 2 tA evaM addhahAraM egAvali muttAvaliM rayaNAvaliM pAlamba aMgayAI tuDiAI kaDayAI dasamuddiANaMtarga kaDisuttarga veacchagasutgaM muraviM kaMThamuraviM kuNDalAI cUDAmaNi cittasyaNukarDa'ti, atra vyAkhyA-gandhakApAyikyA-surabhigandhakaSAyagavyaparikarmitayA laghuzATikayA iti gamya, gAtrA-18 Ni-bharatazarIrAvayavAn rUkSayanti, rUkSayitvA ca sarasena gozIrSacandanena gAtrANyanulimpanti, anuliSya ca devadU-13 pyayugalaM nivAsayanti-paridhApayantIti yogaH, kathambhUtamityAha-nAsikAniHzvAsavAtena vAhya-yUrApaneyaM zlakSNataramityarthaH, ayamartha:-AsvA mahAvAtaH nAsAvAto'pi svabalena tadvalaMyugalaM anyatra prApayati, cakSuharaM rUpAtizayatvAt athavA cakSurddhara-cakSurodhakaM ghanatvAt , atizAyinA varNena sparzena ca yuktaM hayalAlA-azvamukhajalaM tasmAdapi pelava-13 | komalamatirekeNa-atizayena ativiziSTamudutvalaghutvaguNopetamiti bhAvaH dhavalaM pratItaM kanakena khacitAni-vicchu-18 ritAni antakarmANi-azcalayorvAnalakSaNAni yasya tat tathA AkAzasphaTiko nAma-atisvacchasphaTikavizeSastatsadazamabhaM ahataM divyaM nivAsya ca hAraM pinahyanti-te devAzcakriNaH kaNThapIThe bananti, 'eva'miti etenAbhilApenArddha dIpa anukrama [122] ~ 552 ~ Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [68] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka yA vRciH [68] zrIjamyU-18 hArAdIni vAdhyAni bAvanmukuTamiti, tatra hArArddhahArI pratItI, ekAvalI prAgvat, muktAvalI-muktAphalamayoM kanaka-183vakSaskAre dvApazAvalI-kanakamaNimayI ramAvalI-rasamayI pAlamba:-tapanIyamayo vicitramaNiratnabhakticitra AtmapramANa AbharaNa- bharatasya nticandrI vizeSaH aGgAde truTike ca prAgkt kaTake prasiddhe dazamudrikAnantaka-hastAMgulimudrAdazakaM kaTisUtraka-puruSakavyAmaraNa cakravAttavaikalyasUtraka-uttarAsaGga parighAnIya-zRGkhalakaM muravI-mRdaGgAkAramAbharaNa kaNThamuravI-kaNThAsanaM tadeva kuNDale vyaki vAbhiSeka // 275 paDAmaNiH prAmbat citraratnotkaTa-vicitrarakopetaM mukuTa vyakta / 'tayaNataraM ca dadaramalaya ityAdi, tadanantara varvara malaksambandhino ke sugandhA:-zobhanavAsAsteSAM gandhaH-zubhaparimalo yeSu te tathA nya-kAzmIrakarpUrakasturImA mRtigandhabadravyaiH prakaraNAdrasabhAvamApAvitairabhyukSanti-siJcanti te devA. bharata, ko'rthaH 1-anekasuramitavyamizraghusaparasacchaTakAn kurvanti, bharatavAsasIti bhAvaH, kvacit 'sugandhagandhiehiM gandhehiM bhukuti' iti pAThasatra makurvatItiulayanti, mandhaiH surabhicUrNaiH-surabhicUrNa bharatopari kSipanti dinyaM caH samucaye sumanodAma-kusumamAlI pinayanti, kiMbahunA utteneti gamya, 'maMDhimaveDhima' vAvatpadAt 'pUrimasaMghAimeNa cauviheNaM mahaNa kapparaksayapiva samala-IST kivati grAhya, atra vyAkhyA-panthana granthastena nivRtta prandhirma, bhAvAdimapratyayaH, yat sUtrAvinA prathyate tad ambi-18|275|| mamiti bhAvaH, pracitaM saddheSyate yattad veSTimaM, sthA puSpalaMbUsako genduka isyartha pUrimaM yena vaMzazalAkAvima -ISI rAdi pUryate saMghAtima yaraparasparato nAlaM saMpAtyate, svavivena caturvidhena mAsyena kalpavRkSamivAlaGkRtavibhUSitaM marata dIpa anukrama [122] ~553~ Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [68] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [68] cakriNaM kurvanti te devaaH| Apa kRtAbhiyeko yacake tadAha-tae 'mityAdi, tataH sa bharato rAjA mahatAtizAyinA rAjyAbhiSekeNAbhiSiktaH san kauTumbikapuruSAn zabdayati zabdayitvA caivamavAdIta, tadevAha-viyameva bho devAnupriyA ! yUyaM hastiskandhayaramatAH vinItAyAH rAjadhAnyAH zRGgASTakatrikacatuSkacatvarAdiSu prAgvyAkhyAteSu mArapade mahatA ra zabdelodghoSayanto-jatpanto jalpantaH, aba zatrantasyApi avikkSaNAna karmanirdezaH, AmIkSNye ziyana, - chulka yAvak dvAdaza saMvatsarA kAlo mAnaM yasyAtIti dvAdazasaMvatsarikastaM pramodahetutvAt pramoda-utsava poSakta lopayitvA ca mamatAmAjJaptiko pratyarpayatA, ucchulkAdipadavyAkhyA prAgvat, atha te AjJaptAH yathA pravRttavantastathA'ha tae kAmiti, tatase kauTumbikapuruSAH bharatena rAjJA evamuktAH santo haTatuSTacittAnanditAH 'hassiyasa'ti harSavadhA-13 visarpadayAH vinayena vacanaM pratizRNvanti pratizrutya ca kSiprameya hastiskandhadharagatAH yAvatpadAt viNIbAra rAya-13 hAgIe siMghAumatige'tyAdi prAcaM, kiyadaMtamityAha-yAvad ghoSayanti ra svA ca etAmAjJakSikA pratyArpayanti / atha bharataH kicake ityAha-sAe Na'miti, tattaH sa. bharato rAjA mahattA 2 rAjyAbhiSekeNAbhipittaH san siMhAsanAkamyupAtiSThati abhyutthAya rakhIstena yAvat 'battIsAe uDukallANimAsahassehiM battIsAe jaNaSayakallANiAsahassehi zaktIsAe baccIsaiba hiM' iti Aya, jhAtriMzatA dvAviMzabainATakasahatI sAI saMgarivRto'bhiSekapIThAta paurasbena / nisopAnapratirUpakeNaH pratyakohati pratyaksA cAbhiyAmaNDapAt pratiniSkAmati pratiniSkampa ca kvaivAbhipekya dIpa anukrama [122] JinElemnitiniented ~554~ Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [ 68 ] dIpa anukrama [122] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [3], mUlaM [ 68 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpacAnticandrI - yA vRttiH // 276 // hastiralaM tatraivopAgacchati upAgatya cAJjanagirikUTasannibhaM gajapatiM yAvacchabdAt naravaiti grAhyaM, narapatirArUDhaH, | tadanu anucarajano yathA'nuvRttavAMstathAha - 'tae Na' mityAdi, vyakta, atha yayA yuktyA cakrI vinItAM praviveza tAmAha'tara Na'mityAdi, tatastasya bharatasya rAjJa AbhiSekyaM hastirattamArUDhasya sata imAnyaSTASTamaGgalakAni purato yAvacchadAdyathAnupUrvyA saMprasthitAni, atra granthavistarabhayAdatidezamAha-yo'pi cAtigacchato - vinItAM pravizataH kramaH -paripATI prathamo'dhastanasUvokto bharatavinItApravezavarNakaH kuveradRSTAntabhAvitasUtrAvasAnaH sa eva krama ihApi satkAravirahito netavyaH, ayaM bhAvaH - pUrva praveze SoDazadevasahasradvAtriMzadvAja sahasrAdInAM satkAro yathA vihitastathA nAtreti, asya ca dvAdazavArSikapramodanirvarttanottarakAla evAvasaraprAghatvAt / atha gRhAgamanAnantaraM yo vidhistamAha -- 'tae NaM se. | bharahe rAyA majjaNaghara' mityAdi, nigadasiddhaM prAg bahuzo nigaditatvAt evaM ca pratidinaM navaM 2 rAjyAbhiSekamahotsavaM kArayatastasya dvAdaza varSANyatikrAntAni, zatruMjayamAhAtmyAdau tu 'rAjyAbhiSekotsavasthAne rAjyAbhiSeka eva dvAdazavArSiko'bhihita iti, atha taduttarakAle yatkRtyaM tadAha--"tae NamityAdi prAgvat // nanu subhUmacakravarttinaH | parzurAmahata kSatriyadADhA bhRtasthAlameva cakaralatayA pariNatamiti zrutezcakraratnAnAmaniyatotpattisthAnakatvaM jJAyate, tena prastutaprakaraNe teSAM kotpattirityAzaMkyAha-atha caturdazaralAdhipaterbharatasya yAni ratnAni yatrodapayaMta tattathA'habharassaraNpo cakkarayaNe 1 daMDarapaNe 2 asiravaNe 3 uttarayaNe 4 ete NaM cacAri pagidiyaravaNe AvarasAlAeM samuppaNNA, Fur Fate & Pune Cy ~555~ zvakSaskAre bharatasya cakravartti tvAbhiSekaH sU. 68 // 276 // Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [3], ----- ---- mUlaM [68R] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [68R] cammarayaNe 1 maNirayaNe 2 kAgaNirayaNe 3 Nava ya mahANihaoM ee NaM sirigharaMsi samuppaNNA, seNAvaharayaNe 1 gAhAvairayaNe 2 badArayaNe 3 purohibharayaNe 4 ee NaM cattAri maNubharayaNA viNIAe rAyahANIe samuppaNyA, AsaravaNe 1 hatthirayaNe. 2 ee NaM duve paMciMdiaravaNA veaddhagiripAyamUle samuppaNNA, subhaddA itthIrayaNe uttarillAe vijAiraseTIe samuppaNNe ( sUtra 68) 'bharahassa raNoM' ityAdi, bharatasya rAjJazcakrAdIni catvAri ekendriyarakSAni AyudhazAlAyAM samutpannAni-landhasa-18 kattAkAni jAtAni evamuttarasUtre'pi boya, tena carmarakSAdIni nava mahAnidhayazca etAni zrIgRhe-bhANDAgAre samatpa-18 mAni-labdhasattAkAni jAtAnItyarthaH, itthaM ca nidhayaH zAzvatabhAvarUpAH kathamutpadyante ityAzaGkA nirastA, nanu idaM sUtra pAdAdhaHsthitayastasya, navApi nidhayo'nizam / hemAbjAnIva vRSabhamabhorviharato'bhavan // 1 // iti RSabhaca-18 I|| rizravacanena atraiva pUrvasUtreNa ca saha kathaM na virudhyate ?, ucyate, rAjJAM yatra tatra sthitamapi kozadravyaM koza eva ko kathyata iti laukikavyavahArasya suprasiddhatvAt na doSaH, senApatyAdimanujaratnAni catvAri vinItAyAM samutpannAni, | azvaralahastirale ete dve paJcendriyatiryagrale vaitAbyagireH pAdamUle-mUlabhUmau samutpanne, subhadrAnAma khIrasaM uttarasyAM vidyAdharazreNyAM samutpannaM // atha SaTkhaNDaM pAlayaMzcakrI yathA pravavRte tathAha tae NaM se bharahe rAyA caudasaNhaM rayaNANaM NavaNhaM mahANihINaM solasaNiM devasAhassINaM battIsAe rAyasahassANaM battIsAe uDukahANibhAsahassANaM battIsAe jaNavayakallANiAsahassANaM battIsAe battIsaibaddhANaM NADagasahassANaM tiNDaM saTThINaM sUyArasayANaM aTThArasahaM seNipaseNIgaM caurAsIie AsasayasahassANaM caurAsIie vaMtisayasahassANaM catarAsIie rahasayasahassANaM chaNNauie 520099000000000000000000000000 dIpa anukrama [123] bIjambU. 4010 atra mUla-saMpAdane sUtrakramAkane mudraNadoSasya kAraNAt 'sU068' iti dvivArAn mudritaM -bharata-naradevasya dharmadevatvaM prAptiH ~5564 Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [69] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: Saeeees prata sUtrAMka [69] dIpa zrIjambU maNussakoDINaM yAvattarIe puravarasAssANaM battIsAe jaNavayasahassANaM chaNNauhae gAmakoDINaM NavaNaie doNamuhasahassANaM aDa- 3vakSaskAre dvIpazA yAlIsAe paTTaNasahassANaM paJcIsAe kasbatasahassANaM usIsAe madavasahassANaM vIsAe AgarasahassANaM solasaNhaM cakriNa: nticandrI- kheDasahassANaM padasaNaM saMvAhasahassANaM chappaNNAe aMtarodagANaM egaNapaNNAe kurajANaM viNIbhAe rAyahANIe cAhimavaMtagi samRddhiH yA vRtiH risAgaramerAgassa kevalakapparasa bharahassa vAsassa aNNesi ca bahUrNa rAIsaratalavara jAva satyavAhappabhikSaNaM AhevarSa poreva bhadritaM sAmittaM mahattaragataM ANAIsaraseNAvacaM kAremANe pAlemANe oyaNihaemu kaMTaemu udvibhamaliemu savvasattama Nijiema // 277 // bharadAhine gariMde baracaMdaNacaSioMge barahArarAavacche varamauDavisiTThae varavatyabhUsaNadhare sambouamarahikasamavaramAlasobhi asire varaNADaganADainavaraisthigumma saddhiM saMparibuDe sabosahisabaravaNasambasAmaisamage saMpuNNamaNorahe hayAmittamANamahaNe puvakayatavappabhAvanividvasaMciaphale bhuMjai mANussae suhe bharahe NAmadhejetti (sUtra 69) 'tae Na'miti, tataH-paTkhaNDabharatasAdhanAnantaraM sa bharato rAjA catudezaratAdInAM sArthavAhaprabhRtyantAnAmAdhipa| tyAdikaM kArayan pAlayan mAnuSyakAni sukhAni bhujhe ityanvayaH, sarva prAgvat vyAkhyAtArtha, navaraM papazcAzato'ntaro-18| / dakAnA-jalAntarvatisanivezavizeSANAM na tu samayamasiddhayugmimanujAzrayabhUtAnAM SaTpazcAzadantaradvIpAnAM teSu klyaa-18|| pyAdhipatyasthAsambhavAt , ekonapazcAzataH kurAjyAnAM-bhillAdirAjyAnAmiti, keSu satsu sukhAni bhujhe ityAha-upaha- 1 // 277 // I|| teSu-vinAziteSu nihateSu pa-apahatasarvasamRddhiSu kaNTakeSu-gotrajavairiSu uddhRteSu-dezAbhirvAsiteSu marditeSu ca-mAna-10 18 mlAni prApiteSu sarvazatruSu-agotrajavairighu, etatsarva kuto bhavatItyAha-nirjiteSu-bhagnavaleSu sarvazatruSu udviprakAra anukrama [124] ~557~ Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ---- mUlaM [69] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [69] dIpa variSu atra sarvazatrudhviti padaM dehalIpradIpanyAyenobhayatra yojyaM, kIdRzo bharata ityAha-bharatAdhipo narendraH candanena carcita-samaNDanaM kRtamahaM yasya sa tathA, varahAreNa ratidaM-draSTaNAM nayanasukhakAri vakSo yasya sa tathA, varamukuTaviziTakaH,cUNau tu 'varamauDAviddhae' iti,tatra Aviddhae iti AviddhaM parihitaM varamukuTa anena sa tathA, prAkRtatvAt padavya-18 tyayaH, varavavabhUSaNadharaH sarvartakasurabhikusumAnAM mAlyaiH-mAlAbhiH zobhitaziraskaH varanATakAni-pAtrAdisamudAya-18 rUpANi nATakIyAni ca-nATakapratibaddhapAtrANi varastrINAM-pradhAnastrINAM gulma-avyaktAvayavavibhAgavRndaM tena tRtI yAlopa ArSatvAt sArddha samparivRtaH sarvoSadhyaH-punarnavAdyAH sarvaralAni-karketanAdIni sarvasamitayaH-abhyantarAdi6 parSadastAbhiH samagraH-sampUrNaH, ata eva sampUrNamanorathaH hatAnAM-pumarthatrayabhraSTatvena jIvanmRtAnAM amitrANAM-zatrUNAM / mAnamathanaH, kIdRzAni sukhAni bhukte ityAha-pUrvakRtatapaHprabhAvasya niviSTasaMcitasya-nikAcitatayA saMcitasya tasyaiva 8 dhruvaphalatvAt , paranipAtaH padasthApatvAt , phalAni-phalabhUtAni, kIdRzo bharato-bharate-asmin kSetre prathamabharatA-18 | dhipatvena prasiddhaM nAmadheyaM-nAma yasya sa tathA, vizeSyapadaM tu 'tae NaM se bharahe rAyA' ityatraivIkaM, anenaikavAkye || dvivizeSyapadaM kathamityAzaGkA nirastA // athAsya naradevasya dharmadevatvamAptimUlamAha tae NaM se bharahe rAyA aNNayA kayAi jeNeSa majaNaghare teNeva ubAgacchai 2 ttA jAva sasibba piadasaNe garabaI majjaNagharAo paDiNikkhamai 2 tA jeNeva Adasaghare jeNeva sIhAsaNe teNeva uvAgacchai 2 tA sIhAsaNavaragae puratyAmimuhe NisIai 2 cA AIsagharaMsi attArNa dehamANe 2 ciTThai, tae NaM tassa bharahassa raNo subheNaM pariNAmeNaM pasatyahiM ajjhavasANehi lesAhi visujha anukrama [124] bharatarAjJa: kevalajJAna, zrAmaNya, mokSaprApti: ~558~ Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [70] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka zrAmaNyaM [70] dIpa mANIhiM2 IhApohamagaNagavesaNaM karemANassa tayAvarijANaM kammANaM khaeNaM kammarayavikiraNakara apucakaraNaM paviTThassa aNaMte aNu- 3 vakSaskAre dvIpazA- care nivvApAe nirAvaraNe kasiNe paDipuNNe kevalavaranANadaMsaNe samuppaNNe, tae NaM se bharahe kevalI sayauvAbharaNAlaMkAra omubhai bharatakha nticandrI- 2ttA sayameva paMcamuhi lo karei 2 cA AryasaparAo paDiNikyamai 2 cA aMteuramajhamakoNa jigarachA ra cA dasahi kevalaM yA vRttiH rAyavarasahassehi sakhi saMparikhuDhe viNIaM rAyahANi majhamajheNaM Niggacchai 2 tA majjhadese muiMsuheNaM vihaya 2 sA jeNeva bhtttthaa||278|| mokSazva vae pachate teNeSa uvAgacchai 2 tA aTTAvayaM pAyaM saNioM 2 duruhai 2 tA meghaSaNasaNNikAsaM devasaNNivAyaM puDhavisilAbaTTayaM ma.70 paDilehei 2 tA saMlehaNAsUsaNAjhUsie bhattapANapaDiAikkhie pAovagae kAlaM aNavakakhamANe 2 vihada, tae NaM se bharahe kevalI sattattariM pubasayasahassAI kumArAsamajhe basittA ega vAsasahassa maMDaliarAyamajjhe vasittA cha pugyasayasahassAI vAsasahassUNagAI mahArAyamajhe vasittA tesIi pukhvasayasahassAI agAravAsamajhe vasittA ega puSvasayasahassaM desUNagaM kevalipariArya pANittA tameva bahupaDipuNNaM sAmanapariAya pAuNittA caurAsIi pubbasayasahassAI sambAu pAuNittA mAsieNaM bhatteNaM apAgaeNaM savaNeNaM NaksatteNaM jogamuvAgaeNaM khINe veaNije Aue NAme goe kAlagae vIikate samujAe chiNNajAijarAmaraNavandhaNe siddhe buddhe mutte pariNilbur3e aMtagaDe savvadukkhappahINe // iti bharatacakicaritaM (sUtra 70) . . . 'tae 'mityAdi, tato-varSasahasronaSaTpUrvalakSAvadhisAmrAjyAnubhavanAnantaraM sa bharato rAjA anyadA kadAciyatraiva // 27 // 18|| majanagRhaM tatraivopAgacchati upAgatya ca yAvacchazIva priyadarzano narapatirmajanagRhAt pratiniSkAmati pratiniSkramya ca khaveSasaundaryadarzanArtha yauvAdarzagRhaM yatraiva ca siMhAsanaM tatraivopAgacchati upAgatya ca siMhAsanavaragataH pUrvAbhimukho / anukrama [125] ~ 559~ Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [70] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [70] | niSIdati niSadha cAdarzagRhe AsmAnaM prekSamANaH 2-tatra prativimbitaM sarvAGgasvarUpaM pazyan pazyastiSThati-Aste, atra || ca 'vyAkhyAto vizeSapratipatti'rityayaM sampradAyo bodhyA, tadyathA-'tatra ca prekSamANasya, svaM vapuratezituH / aGgulyA ekatamasyA, nipapAtAMgulIyakam // 1 // tadaMgulyA galitamadhyaMgulIyaM mahIpatiH / nAjJAsIdvahiNo bahabhArAdahamivaikakam // 2 // vapuH pazyan krameNekSAMcake tAM catrayanUmikAm / aMgulI galitajyotsnAM, divA zazikalAmiva // 3 // aho vizobhA phimasAvaMgulIti vicintayan / dadarza patitaM bhUmAvaMgulIyaM nreshvrH||4|| kimanyAmyapi vizobhAgyalAnyAbharaNairvinA / iti moktuM sa Arebhe,bhUSaNAnyaparANyapi // 5 // ' iti. evaM pravRttasya tasya kimajanItyAha-tae Na-18 | mityAdi, tato-vapurvyastabhUSaNamocanAnantaraM tasya bharatasya rAjJaH zubhena pariNAmena "antaHklinnasya viSThAcairmalaiH18 srotobhavairvahiH / cintyamAnaM kimapyasya, zarIrasya na zobhanam // 1 // idaM zarIraM karpUrakastUrIprabhRtInyapi / dUSayatyeva pAthodapayAMsyUparabhUriva // 2 // yatprAtaH saMskRtaM dhAnyaM, tanmadhyAhe vinazyati / tadIyarasaniSpane, kAye kA nAma sAratA ||3||"iti zarIrAsAratvabhAvanArUpayA jIvapariNatyA prazastairadhyavasAnaiH-uktasvarUpairmana:pariNAmaiH lezyAbhiHzuklAdidravyopahitajIvapariNatirUpAbhirvizuzyantIbhiH-uttarottaravizuddhimApadyamAnAbhirApadyamAnAbhirnirAvaraNavapu rUpyaviSayakamIhApohamArgaNAgaveSaNaM kurvatastadAbaraNIyAnAM-kevalajJAnadarzananibandhakAnAM caturNA ghAtikarmaNAM kSayeNa-18 18 sarvathA jIvapradezebhyaH tadIyapudgalaparizATanena prAgvyAkhyAtAnuttarAdivizeSaNaviziSTaM kevalajJAnadarzanamutpanna miti, dIpa anukrama [125] ~ 560~ Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [70] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [70] dIpa zrIjambU kIdRzamityAha-karmarajasA vikiraNakara-vikSepakaraM, kIdRzasya bharatasya ?-apUrvakaraNaM-anAdau saMsAre'pAtapUrva 93vakSaskAre dvIpazA- | dhyAnaM zukladhyAnaM praviSTasya prAptasyetyarthaH, anna ca IhAdipadeSu samAhAradvandvaH, tatrAvagrahapUrvakatvAdIhAdInAM prathama dhyAna zukladhyAna pAvara bharatasya nticandrI- tadAdekhaH, tathAhi-aye ! iha niralaMkAre vapuSi zobhA na dRzyate ityavagrahaH, yathA darasthapurovartini vastuni kevala yA vRttiH kimidamiti bhAvaH, atha sA zobhA aupAdhikI vA naisargikI vA ityavagRhItArthAbhimukhA maticeSTA paryAlocanarUpA zrAma ||279||||iihaa, yathA tatraiva sthANuvoM puruSo vA, nanviyaM saMzayAkAratayA saMzaya eva, sa ca kathamuttarakAlabhAvisamyagnizcayApara-18 mokSazva sapaSamuttarakAlabhAvisamyAgnazcayApara- sU.70 paryAyasyApohasya heturbhavati, viruddhakoTyavagAhitvAditi', ucyate, utkaTakoTikasaMzayarUpatvenAsyAH sambhAvanArUpAyA || | nizcayakAraNatvasyAviruddhatvAt, iyamIpAdhikyeva na naisargikI bAhyavastusaMsargajanyatvasya pratyakSasiddhatvAt iti Ihita-18 vizeSanirNayarUpo'pohaH, yathA tatraiva sthANurevAyaM na puruSa iti, asyAH prakarSApakarSoM bAhyavastuprakarSApakarSAnuvidhAyinAvi-MAH tyanvayadharmAlocanaM mArgaNA yathA sthANau nizcetavya iha valyutsarpaNAdayo dharmAH sambhavanti, svAbhAvikatve uttAna-18 |dRzAM bhArabhUtasthAbharaNasya vapuSi dhAraNabuddhirna syAditi gaveSaNaM, yathA tatraiva iha ziraHkaNDUyanAdayaH puruSadharmAna | dRzyante iti, atra cehAdInantareNa hAnopAdAnabuddhirna syAditi tadgrahaNam // athotpanna kevalaH kiM karotItyAha- // 279 // 'tae Na'mityAdi,tataH kevalajJAnAnantaraMsa bharataH AsanaprakampAvadhinA zakreNa kevalin ! dravyaliGgaM prapadyasva yathA'haM vande vidadhe ca niSkramaNotsavamityuktaH san svayamevAbharaNabhUtamalaGkAraM vastramAlyarUpamavamuJcati-tyajati, atra bhUSaNA-|| anukrama [125] sease ~561~ Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [70] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [70] dIpa laGkArasya pUrva tyaktatvAt kezAlaGkArasya ca tityakSyamANatvAt parizeSAt vastramAlyAlaGkArayoravagrahaH, svayameva paJcamuSTikaM locaM karoti kRtvA ca upalakSaNAt sannihitadevatayA'pitaM sAdhuliGga gRhItvA ceti gamyaM, tataH zakrava-18 nditaH san AdarzagRhAt pratiniSkAmati pratiniSkramya ca antaHpuramadhyaMmadhyena nirgacchati nirgatya ca dazabhI rAja-18 sahasraH sArddha saMparivRto vinItAyA rAjadhAnyA madhyaMmadhyena nirgacchati nirgatya ca madhyadeze-kozaladezasya madhye sukhasukhena viharati / tadanu kiM vidhatte ityAha-'viharittA jeNeva aTThAvae'ityAdi, vihatya ca yatraivASTApadaH parvatastatraivopAgacchati, upAgatya cASTApadaM parvataM zanaiH 2 suvihitagalyA 'davadavassa na gacchijjA' iti vacanAt Arohati Aruhya ca ghanameghasannikAza-sAndrajaladazyAmaM padavyatyayaH prAkRtatvAt devAnAM sannipAtaH-AgamanaM ramyatvAt yatra sa tathA taM, pRthi-18 vIzilApaTTakaH-AsanavizeSastaM pratilekhayati, kevalitve satyapi vyavahArapramANIkaraNArtha dRSTyA nibhAlayati, pratilikhya ca siMhAvalokananyAyenAtrApi ArohatIti bodhyaM, saMlikhyate-kRzIkriyate zarIrakaSAyAdyanayeti sa~lekhanA-tapovizepalakSaNA tasyA joSaNA-sevanA tayA juSTaH-sevito jhUSito vA-kSapitaH yaH sa tathA, pratyAkhyAte bhaktapAne yena sa tathA, kAntasya paranipAtaH prAkRtatvAt , 'pAdopagataH pAdo-vRkSasya bhUgato mUlabhAgastasyevAprakampatayopagatam-avasthAnaM | kA yasya sa tathA, kAla-maraNamanaSakAMkSan-avAJchan , upalakSaNAjjIvitamapyavAJchan, araktadviSTatvAdviharati, atha sa| bharato yasmin paryAye yAvantaM kAlamatibAhya nirvavRte tathAha-'tae Na'mityAdi, tataH sa bharataH kevalI sptsptti| anukrama [125] ~562~ Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- mUlaM [70] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka dvIpazA kevala [70] sU. 70 dIpa zrIjambU- 18 pUrvazatasahasrANi kumAravAsamadhye-kumArabhAve uSitvA bharataprasavAnantarametAvantaM kAlaM RSabhasvAmino rAjyaparipA-18|zvakSaskAre lanAt, eka varSasahanaM mANDalikarAjA-ekadezAdhipatiH bhAvapradhAnatvAnnirdezasya mANDalikatvaM tanmadhye pitvA paTa bharatasya nticandrI 18 pUrvasahasrANi varSasahanonAni mahArAjamadhye-cakravartitve upityA tryazIti pUrvazatasahasrANi agAravAsamadhye gRhitve | yA vRttiH ityarthaH upitvA eka pUrvazatasahasra antarmuhattAnaM kevaliparyAyaM prApya-pUrayitvA gRhitve eva bhAvacAritrapratipattyanamta zrAmapaM tipatvananta- mokSazca IR80 // ramantarmuhUrtena kevalotpattaH, tadeva pUrvazatasahasraM bahupratipUrNa-sampUrNa, tenAntarmuharjunAdhikamityarthaH, bhAvacAritrasyAtra vivakSA na tu dravyacAritrasya tasya kevalAnantaraM pratipatteH, zrAmaNyaparyAya-yatitvaM prApya caturazItiM pUrvazatasaha|| nANi sarvAyuH paripUrya mAsikena bhakena-mAsopavAsairityarthaH apAnakena-pAnakAhAravarjitena zravaNena nakSatreNa yogamu-181 |pAgatena candreNa saheti gamyaM, kSINe vedanIye AyuSi nAmni gotre ca bhavopavAhikarmacatuSTayakSaye ityarthaH, 'kAlagae' // ityAdi padAni mAgvat, itizabdo'dhikAraparisamAptidyotakA, sa cAyaM-se keNaTheNaM bhaMte! evaM bukhAi bharahe vAse 2' iti sUtreNa nAmAnvartha pRcchato gautamasya prativacanAya 'tattha NaM viNIAe rAyahANIe bharahe NAma rAyA cAuraMtacakka-18 vaTThI samuppajjitthA' ityAdisUtrarbharatacaritraM prapazcitaM, tacca parisamAptamityarthaH, tena bharataH svaamitvenaasyaastiitynaa-8||28|| | ditvAdapratyaya iti niruktavazAd bharataM kSetramiti tAtparyArthaH / atha prakArAntareNa nAmAnvarthamAha bharahe bha istha deve mahiDDIe mahajjuIe jAva palinovamahiIe parivasA se eeNadveNaM goamA! evaM dhuSA bharahe vAse 2 iti / anukrama [125] ~ 563~ Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [3], ----- ----- mUlaM [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [71] aduttaraM ca NaM go0! bharahassa vAsassa sAsae NAmadhijje paNNatte jaMNa kayAi Na Asi Na kayAI Natyi Na kayAi Na bhavissai bhurvi ca bhavada a bhavissaha a dhuve Niae sAsae akkhae avvae avaTThie Niye bhare pAse (sUtra-71) bharatazcAtra devo maharddhiko mahAdyutiko yAvatpadAt 'mahAyase' ityAdi padakadambakaM grAhya, palyopamasthitikaH pari-11 | vasati tad bharateti nAma, etenArthena gautama! evamucyate bharataM varSa 2, niruktaM tu prAgvat // ukkaM yaugikayuktyA nAma, || atha tadeva rUcyA darzayati-'aduttara'miti, athAparaM caH samuccaye NaM vAkyAlaGkAre gautama! bharatasya varSasya zAzvataM | nAmadheyaM ninirmittakamanAdisiddhatvAddevalokAdivat prajJapta, zAzvatatvameva vyaktyA darzayati-yana kadAcinnAsIdi-9 tyAdi pAvat, etena bharatanAmnazcakriNo devAcca bharatavarSanAma pravRttaM bharatavarSAca tayo ma bharataM svakIyenAsyAstIti nirukavazena prAvarttatetyanyo'nyAzrayadoSo durnivAra iti vacanIyatA nirstaa|| iti sAtizayadharmadezanArasasamullAsavismayamAnaaidayugInanarAdhipaticakravartisamAnaakabarasuratrANapradattapANmAsikasarvajantujAtAbhayadAnazatruJjayAdikaramocanasphuranmAnapradAnaprabhRtibahumAnayugapradhAnopamAnasAmyatavijayamAnazrImattapAgacchAdhirAjazrIhIravijayasUrIzvarapadapadmopAsanApravaNamahopAdhyAyazrIsakalacandragaNiziSyopAdhyAyazrIzAnticandragaNiviracitAyAM jambUdvIpaprajJaptivRttI prameyaranamaJjUSAnAmyA bharatakSetrapravRttinimittAvirbhAvakabharatacakricaritavarNano nAma tRtIyo vakSaskAraH // 3 // 1 iti bharatakSetravattabhyatAnivaddhaH prathamo'dhikAraH (iti0 hI pttii)| dIpa anukrama [126] atra tRtiya-vakSaskAra: parisamApta: ~564~ Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], ---- mUlaM [72] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjammU atha caturthavakSaskAraH // 4 // 4vakSaskAre kSullahima prata nticandrI vatkharUpaM sU.72 sUtrAMka yA itiH [72] // 28 // dIpa atha kSullahimavagireravasaraHkahiNaM bhaMte / jamyurIye 2 julahimavate NAmaM vAsaharapancae paNNatte?, gomA / hemavayassa bAsassa dAhiNeNaM bharahassa bAsassa uttareNaM purathimalapaNasamudassa patthimeNaM pacasthimalavaNasamuhassa purathimeNa etya NaM jamburI vIve culahimavaMte NAma vAsaharapavae puNNate, pAINapaDINAyae udINadAhiNavicchiNNe duhA lavaNasamuI puDhe purasthimillAe koDIe purathimillaM lavaNasamuhaM puDhe paJcatthimilAe koDIe paJcasthimihaM lavaNasamuI pahe, egaM joaNasayaM uddhaM uccatteNaM paNavIsaM jobhaNAI ubeheNaM ega jobhaNasahassa bAvaNNaM ca joSaNAI duvAlasa ya egUNavIsai bhAe joaNassa vikkhaMbheNaMti, tassa bAhA purathimapaJcasthimeNaM paMca joaNasahassAI tiNi a paNNAse joaNasae paNNarasa ya egUNavIsa ibhAe joaNassa addhabhAgaM ca AyAmeNaM, tassa jIvA uttareNaM pAINapaDiNAyayA jAva pacatyimillAe koDIe paJcasthimilaM lavaNasamuI puTThA caubvIsaM jobhaNasahassAI Nava ya battIse joaNasae addhabhAgaM ca kiMcivisesUNA AyAmeNaM paNNattA, tIse dhaNupaTTe dAhiNeNaM paNavIsaM joaNasahassAI doSNi a tIse joaNasae catvAri a egUNavIsaibhAe joaNassa parikkheveNaM paNNatte, ruagasaMThANasaMThie sabbakaNagAmae acche saNhe taheva jAva paDirUve anukrama [127] // 28 // 10 // 1 atha caturtha-vakSaskAraH Arabhyate | atha kSudrahimavaMtaparvatasya varNanaM Arabhyate ~565~ Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ---- mUlaM [72] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [72] dIpa ubhao pAsiM dohi paumavaraveiAhiM dohi a vaNasaMDehiM saMparikkhitte duShavi pamANaM vASpagotti / cuhimavantassa vAsaharapavvayassa uvari bahusamaramaNije bhUmibhAge paNNace se jahA jAmae AliMgapukkharei vA jAva bahave vANamaMtarA devA ya devIo a AsayaMti jAva viharati (sUtra-72) 'kahiNa'mityAdi, kabhadanta ! jambUdvIpe dvIpe kSulaH kSudrovA-mahAhimavadapekSayA laghuhimavAn kSullahimavAn kSudrahima-1 vAna (vA) nAmnA varSaghara:-parvataH prajJaptaH1, varSe-ubhayapArthasthite dve kSetre dharatIti varSadharaH, kSetradvayasImAkArI girirityarthaH, 18sa cAsau parvatazca varSadharaparvataH AkhyAtastIrthakRdbhiriti, zeSa sugama, navaraM ekaM yojanazataM Urboccatvena paMcaviMzatiyoM-18 18 janAni udvedhena-bhUgatatvena, uccatvacaturthabhAgasyaiva bhUgatatvAt , eka yojanasahasraM dvipaJcAzaca yojanAni dvAdaza caiko-18 18 naviMzatibhAgAna yojanasya viSkambhena, asyopapattistu dviguNitajambUdvIpacyAsasya navatyadhikazatena bhAgaharaNe bhavati, kSudrahimavato bharatAd dviguNatvAt , atra ca karaNavidhirbharatavarSa viSkambha iva jJeyaH, athAsya bAhe Aha-tassa bAhA | ityAdi, tasya-kSudrahimavato bAhe pratyekaM pUrvapazcimayoH paMca yojanasahasrANi trINi ca yojanazatAni paMcAzadadhikAni paMcadaza ca yojanasyaikonaviMzatibhAgAn ekasya yojanakonaviMzatitamabhAgasyAI ca yAvadAyAmena prajJapte, sUtre ca vaca-18 navyatyayaH prAkRtatvAt, sthApanA yathA-yojana 5350 kalA 151 asya vyAkhyAnaM vaitAbyAdhikArasUtrato jJeyaM, prAyaH 1 guruvaNupAI lahumaNupaTTe adi mAhA 252308, 14598 12, 14.1134-535.11 anukrama [127] JinEleinitinod ~566~ Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ---- mUlaM [72] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [72] dIpa zrIjambU- samasUtratvAt / arthatasya jIvAmAha-'tassa jIvA' ityAdi, tasya-kSudrahimavato jIvA uttarato grAhyA, prAcInapratIcI-1 vakSaskAre dvIpazA- inAyatA, jAva pacarithamilAe ityAdi prAgvat , yAvatpadAt purathimillAe koDIe purathimila lavaNasamudaM puTThA iti // | pAidakhanticandrImAhya, AyAmena caturviMzatiyojanasahasrANi nava ca dvAtriMzadadhikAni yojanazatAni arddhabhArga ca-kalArddha prajJaptA rUpaM sU.73 yA ciH | kiMcidvizeSonA kiMcidUnA ityarthaH, kiMcidUnatvaM cAsyA AnayanAya vargamUle kRte zeSoparitanarAzyapekSayA draSTavyaM, // 282|| | athAsyAH paridhimAha-'tIse'ityAdi, tasyAH kSudrahimavajjIvAyAH dhanuHpRSThaM dakSiNato-dakSiNapArthe paMcaviMzatiH yojana-1 sahasrANi dve ca triMzadadhike yojanazate caturazca ekonaviMzatibhAgAna yojanasya parikSepeNa-paridhinA prajJapta, yaccAtra IS| 'tIse' itizabdena jIvA nirdezastatsva svajIvApekSayA svasvadhanuHpRSThasya yathoktamAnatopapattyartha, anyathA nyUnAdhika18|| mAnasambhavAt , atha parvataM vizeSaNairvizinaSTi-'ruaga'ityAdi, rucakasaMsthAnasaMsthitaH sarvakanakamaya ityAdi prAgvat, 18 navaraM dvayorapi padmavaravedikAvanakhaNDayoH pramANaM varNakazca jJAtavyAviti zeSaH / athAsya zikharasvarUpamAha-'culla-18 | himavaMta'mityAdi, prAgvyAkhyAtArtha, navaraM bahusamatvaM cAtra nadIsthAnAdanyatra zeyaM, anyathA nadIzrotasAM saMsaraNameva na syAt / // 282 // tassa gaM bahusamaramaNijassa bhUmibhAgassa bahumajhadesamAe itva NaM ike mahaM paumarahe NAma dahe paNNatte pAINapaDiNAyae udINadAhiNavicchiNNe ika jomaNasahassaM AyAmeNaM paMca joaNasavAI viksaMmeNaM dasa jobhaNAI jamveheNaM acche saNhe rayayAmayakUleM anukrama [127] atha padmadrahasya varNanaM kriyate ~567~ Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ---- mUlaM [73] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [73] oer dIpa anukrama [128] jAva pAsAIe jAva paDirUvetti, se NaM egAe paramavaraveiAe egeNa ya vaNasaMDeNaM sabvao samatA saMpariksitte veiAvaNasaMDavaNNao bhANiavyotti, tassa NaM paumadahassa caudisi cattAri tisovANapahirUvagA paNNattA, vaNNAvAso bhANianvotti / tesi NaM tisovANapaDirUvagANaM purao patte 2, toraNA paNNatA, te Na toraNA jANAmaNimayA, tassa NaM paramarahassa bahumajhadesabhAe pAthaM mahaM ege paume paNNatte, joaNaM AyAmavikkhaMbheNaM addhajoaNaM vAhalleNaM dasa joaNAI udhyeheNaM yo kose asie jalaMtAo sAiregAI dasajoSaNAI sambammeNaM paNNattA, se gaM egAe jagaIe sabvamo samaMtA saMparikkhice jambuddIvajagaippamANA gavakkhakaDaevi taha gheva pamANeNaMti, tassa NaM paumassa ayameArUve vaNNAbAse paM0, taM0-vairAmavA mUlA rihAmae kaMde veruliAmae NAle veruliAmayAM vAhirapattA jambUNayAmayA abhitarapattA tavaNijamayA kesarA NANAmaNimayA pokvarasthibhAyA kaNagAmaI kaNNigA, sA NaM addhajIyaNaM AyAmavisaMmeNaM kosaM bAhalleNaM sabakaNagAmaI acchA, tIse NaM kaNie upi bahusamaramaNijje bhUmibhAge paNNatte, se jahA NAmae AliMga0, tassa gaM bahasamaramaNijjassa bhUmibhAgassa bahamahAdesabhAe, patthaNa maha ege bhavaNe pa0 kosa AyAmeNaM addhakosaM visaMbheNaM desUNagaM kosaM uddhaM uccatteNaM aNegakhaMbhasayasaNivitu pAsAIe darisaNije, tassa Na bhavaNassa tivisi tao dArA paM0, te Na vArA paJcavaNusayAI uddhaM uccatteNaM addhAijAI dhaNusayAI viksaMbheNaM tAvati ceva paveseNaM sebhAvarakaNagadhUmiA jAca vaNamAlAo NebhavAo, tassa NaM bhavaNassa aMto bahusamaramaNile bhUmibhAge paSNate se jahANAmae AliMga0, tassa NaM bahumajjhadesabhAe etya NaM mahaI egA maNipeThiA paM0, sANaM maNipeDhiA paMcadhaNusayAI AyAmavikkhaMbheNaM addhAijAI dhaNusayAI bAhaleNaM samvamaNimaI acchA, tIse gaM maNipedinAe uppi etya gaM maI ege sayaNiNe paNa te sara Footees zrIjamna.48 ces ~568~ Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- mUlaM [73] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: vakSaskAre prata sUtrAMka [73] zrIjambUdvIpazAnticandrIyA vRttiH // 283 // hamavatIyapamadrahAdhikAra dIpa anukrama [128] zijavaNNA bhANibhayo / se gaM paume aNNeNaM aTThasaeNaM paramANaM tadazcattappamANamittANaM sabao samatA saMpaksite. te NaM paumA addhajoaNaM AyAmacikkhaMbheNaM kosaM bAhaleNaM dasajoSaNAI khabveheNaM kosaM UsiyA jalaMtAo sAiregAI dasajoSaNAI uccatteNaM, tesi Na paumANaM ayameAruve vaNNAvAse paNNatte, taMjahA-varAmayA mUlA jAva kaNagAmaI kaNNiA , sANaM kaNNiA kosa AyAmeNaM azakosaM vAhaleNaM sabakaNagAmaI acchA iti, tIse Na kaNiAe uppi bahusamaramaNije jAva maNIhi utsobhie, tassa NaM paramassa avaruttareNaM uttareNaM uttarapurathimeNaM etya NaM sirIe devIe calaNhaM sAmANiasAhassINa cacAri paumasAhassIo paNNatAo, tassa NaM paumassa purathimeNaM etya paMsirIe devIe cauNDaM mahasariANaM cattAri paumA pa0, tassa NaM paumassa dAhiNapurathimeNa sirIe devIe abhitariAe parisAe aTThaNhaM devasAhatsINaM aTTha paumasAhassIo paNNattAo. vAhiNeNaM majjhimaparisAe dasahaM devasAhassINa isa paumasAhasIo paNNattAo, dAhiNapasthimeNaM bAhiriAe parisAe bArasahaM devasAhassINaM vArasa paumasAhassIo paNNatAo, paJcatthimeNaM sattaNhaM aNiAhibaINaM satta padamA paNNatA, tassa paM paumassa caudisi savo samaMtA itya Na sirIe devIe solasaNhaM AyarakkhadevasAhassINaM solasa paumasAhassIo paNNattAo, se Na tIhiM paumaparikkhe. behi sAmo samaMtA saMparikkhitte taM0-abhitarakeNaM majjhimaeNaM vAhiraeNaM, amitarae paumaparikkheve battIsa paumasayasAhassIo paNNattAgo manijhamae paSamaparikkheve cattAlIsaM paumasayasAhassIo paNNattAo bAhirae palamaparikkhethe aDayAlIsaM patramasayasAhassIo paNNatAmo, evAmeva saputvAvareNaM tihiM paumaparikkhevehiM egA paumakoDI vIsaM ca paumasayasAhassIbho bhavaM. tIti akkhAyaM / se keNaDhaNe bhaMte ! evaM buccai-paumadahe 2., goamA! paumabahe NaM tattha 2 dese tahiM 2 bahave uppalAI jAva // 28 // ~ 569~ Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ---- mUlaM [73] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [73] dIpa anukrama [128] sayasahassapattAI paTamadahappamA paumarahavaNNAbhAI sirIja itya devI mahinddhIA jAva paliokmahiIA parivasai, se eeNadveNaM jAva aduttaraM ca NaM gojamA! paumadahassa sAsae SAmanyene paNNatte Na kathAi NAsi na0 (sUtra 73) arthatanmadhyavartihadasvarUpanirUpaNAyAha-'tassa Na'mityAdi, tasya-kSudrahilavato bahusamaramaNIyasya bhUmibhAgasya bahumadhyadezabhAge atrAvakAze eko mahAn padmadraho nAma drahaH padmadraho nAma ido vA prajJaptaH, pUrvAparAyata uttaradakSi-10 NavistIrNaH eka yojanasahanamAyAmena paMca yojanazatAni viSkambhena daza yojanAnyudheina-uNDatvena accho'nAvila-18 jalatvAt , zlakSNaH sAravajAdimayatvAt , rajatamayakUla iti vyakta, atra yAvatkaraNAt idaM draSTavyaM-samatIre vairA-18 4 mayapAsANe tavaNijjatale suvaNNasunbharayayAmayavAlue veruliamaNiphAliapaDalapaccoaDe sahoyAre mahattAre NANAma-10 Nititvasubaddhe cAra koNe aNupuSasujAyavappagaMbhIrasIalajale saMchannapattabhisamuNAle bahuuppalakumuasubhagasogaMdhiapuMDa-18 rIasayavattaphullakesarovacie chappayaparibhujjamANakamale acchavimalasalilapuNNe parihatvabhamaMtamaccha kacchabhaaNegasauNa-18 18| mihuNapariarie' iti, pAsAdIe atra yAvatpadAt 'darisaNije abhirUve iti, etadvyAkhyA tu jagatyuparigatavA-18 pyAdivarNakAdhikArato jJeyeti, se Na'mityAdi, sa pAdrahaH ekayA padmavaravedikayA ekena ca vanakhaNDena sarvataH sama-18 ntAt saMparikSiptaH, vedikAvanakhaNDavarNako bhaNitavyaH, prAgvadityarthaH, 'tassa pa'mityAdi vyaktaM, 'tesi Na'mityAdi, sarva prAgvat , navaraM NANAmaNimayetti varNakaikadezena pUrNastoraNavarNako grAhyaH, athAtra padmasvarUpamAha-'tassa Na'-181 Rimitrina ~ 570~ Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ---- mUlaM [73] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [73] dIpa zrIjampa- mityAdi, tasya-panadrahasya bahumadhyadezabhAgaH atrAntare mahadekaM parNa prajJapta, eka yojanamAyAmato viSkambhatazca arddha- zvakSaskAre dvIpazA-12 yojanaM bAhalyena-piNDena daza yojanAnyudvedhena-jalAvagAhena dvau kozAvucchritaM jalAntAt-jalaparyantAta, evaM sAtire-18 hamavatIyanticandrIkANi daza yojanAni sarvAgreNa prajJaptAni, jalAvagAhoparitanabhAgasatkakamalamAnamIlane etAvata eva sambhavAt / / pabadrahAyA ciH dhikAra se NamityAdi, tatpadmamekayA jagatyA-prAkArakalpayA sarvataH samantAt saMparikSiptaM, sA ca jagatI jambUdvIpajagatIpra sU.73 // 28 // mANA veditavyA, etacca pramANe jalAdupariSTAd jJeyaM, dazayojanAtmakajalAvagAhapramANasyAvivakSitatvAt , gavAkSa kaTako'pi-jAlakasamUho'pi tathaiva pramANena uccatvenAIyojanaM paJcadhanuHzatAni viSkambhenetyarthaH / atha padmavarNakamAha-'tassa'tti tasya-padmasthAyametadrUpo varNavyAsaH prajJaptaH, tadyathA-vajramayAni mUlAni-kandAdadhastiryagnirgatajaTA-18 samUhAvayavarUpANi ariSTharatnamayaH kando-mUlanAlamadhyavatI prandhiH vaiDUryamayaM nAlaM-kandopari madhyavartyavayavaH baiDUrya-18 IS mayAni bAhyapatrANi, anArya vizeSo bRhatkSetravicAravRttyAdau-bAhyAni catvAri patrANi vaiDUryamayAni zeSANi tu rakta-18 suvarNamayAni, jambUnadaM-ISadkasvarNa tanmayAnyabhyantarapatrANi, sirinilayamiti kSetravicAravRttI tu pItavarNamayAnyutAni, tapanIyamayAni-raktasvarNamayAni kesarANi-karNikAyAH parito'vayavAH nAnAmaNimayAH puSkarAsthibhAgA:-IN kamalabIjavibhAgAH kanakamayI karNikA-bIjakozaH, atha karNikAmAnAdyAha-"sA Na'mityAdi, sA-karNikA arddha-12 yojanamAyAmena viSkambhena ca kroza bAhalyena-piNDena sarvAtmanA kanakamayI, ata eva kanakamayIti pUrvavizeSaNenA-18 anukrama [128] 10 ~571~ Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ---- mUlaM [73] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [73] vayavavibhAge'pi kanakamayatvaM syAdityAzaGkA nirastA, 'acchA' ityekadezena saNhA ityAdipadAnyapi zeyAni, teSAM // 3 // vyAkhyA pa prAgvat / 'tIse Na'mityAdi, patAni sarvANyapi nigadasiddhAni, zayanIyavarNakazcAyaM jiivaabhigmoktaa-13|| 'tassa NaM devasayaNijjassa ayameArUve vaNNAvAse paM0, taMjahA-NANAmaNimayA paDipAyA sovapiA pAyA NANAmaNimayAI pAyasIsagAI jambUNayAmayAI gattAI vairAmayA saMdhI NANAmaNimae cicce rayayAmaI tUlI lohiakkhA-181 mayA vibboaNA tavaNijamaIo gaMDovahANiyAoM' iti se NaM sayaNije sAliMgaNavahie ubhaovibboaNe ubhao uNNae majjheNayagambhIre gaMgApuliNavAluAuddAlasAlisae oaviakhomavugullapaTTapaDicchAyaNe AiNagarUabUraNavaNI| atUla tullaphAse suviraiarayattANe rattaMsuasaMcuDe suramme pAsAdIe 4'iti, atra vyAkhyA-tasya devazayanIyasthAyame-18 8 tadpo varNavyAsaH prajJaptaH, tadyathA-nAnAmaNimayAH pratipAdAH, mUlapAdAnAM prativiziSTopaSTambhakaraNAya pAdAH prati-181 pAdAH, sauvarNikAH-suvarNamayAH pAdA:-mUlapAdAH, jAmbUnadamayAni gAtrANi-ISAdIni, vajramayA-vajraratnapUritAH | sandhayaH, 'nAnAmaNimae cicce'iti cicaM nAma nyUtaM viziSTa vAnamityarthaH, rajatamayI tUlI lohitAkSamayAni vibo| aNA iti-upadhAnakAni ucchIrSakANItiyAvat, tapanIyamayyo gaNDopadhAnikAH gallamasUrakANItyarthaH tacchayanIyaM saha AliGganavA-zarIrapramANenopadhAnena yattattathA, ubhayataH-ubhau ziro'ntapAdAntAvAzritya vibboaNe| upadhAne yatra tattathA, ubhayata unnataM madhye nataM ca tat namratvAt gambhIraM ca mahattvAt tattathA, gaGgApulinavAlu dIpa anukrama [128] Poeseeeeeeeeee ~572~ Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ---- mUlaM [73] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [73] |dhikAra dIpa anukrama [128] zrIjambU-kAyA jA 18| kAyAH avadAlo-vidalanaM pAdAdinyAse adhogamanamiti tena sAlise iti-sadRzakaM yattattathA, tathA 'oavitti 18 vakSaskAre dvIpazA-18 | viziSTa parikarmitaM kSauma-kArpAsikaM dukUlaM-vastraM tadeva paTTaH sa praticchAdanaM-AcchAdanaM yasya tattathA, 'AINage'-18 haimavatIyanticandrI- tyAdi, prAgvat , suviracitaM rajakhANaM-AcchAdanavizeSo'paribhogAvasthAyAM yatra tattathA, raktAMzukena-mazakadaMzAdi-18 pamadrahAyA vRttiH nivAraNArthakamazakagRhAbhidhAnavakhavizeSeNa saMvRtaM, ata eva suramyaM, 'pAsAdIe'ityAdi padacatuSkaM prAgvat / athAsya 8 sU.73 // 285 // prathamaparikSepamAha-'se Na'mityAdi, tatpadmamanyenASTazatena padmAnA 'tadoccatvapramANamAtrANAM' tasya-mUlapadmapramANa sthAddha-arddharUpA uccarave-ucchraye pramANe ca-AyAmavistArabAhalyarUpe mAtrA-pramANaM yeSAM tAni tathA teSAM, sarvataH samantAt saMparikSiptaM, atra jaloparitanabhAge uccatvasya vyavahAraprAptasya vivakSaNAdarddhapramANaM sambhavatyanyathA jalAvagAhasahitoccatvavivakSAyAmuttarasUtre sAtirekapaJcayojanAni iti vaktavyaM syAt sAmAnyataH, uktameva mAnaM vyanakti'te Na'mityAdi, prAguktamAyaM, eSAM varNakamAha-'tesi NamityAdi, vyaktaM, 'sA Na'mityAdi, idamapi vyaktaM, 'tIse Na'-18 | mityAdi, vyakaM, eSu ca zrIdevyA bhUSaNAdivastUni tiSThanti iti sUtrAnukto'pi vizeSo bodhyaH / atha dvitIyapadma| parikSepamAha-'tassa Na'mityAdi, tasya-mUlapadmasyAparottarasyAM-vAyavyakoNe uttarasyA uttarapUrvasyA-IzAnakoNe ca | sarvasaGkalanayA tisRSu dikSu atrAntare zriyA devyAzcaturNA sAmAnikasahasrANAM catvAri padmasahasrANi prajJaptAni, tasya padmasya pUrvasyAM dizi atra zriyAzcatasRNAM mahattarikANAM catvAri padmAni prajJaptAni, atra prAgvyAvarNitavijayadeva 06cceseseseacherce ~573~ Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ---- mUlaM [73] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [73] dIpa anukrama [128] siMhAsanaparivArAnusAreNa pArSadyAdipadmasUtrANi vaktavyAni, sugamatvAcca na vitriyante, yAvatpazcimAyAM saptAnIkAdhi patInAM sapta padmAni / atha tRtIyapadmaparikSepasamayaH-'tassa Na'mityAdi, tasya mukhyapadmasya catasRNAM dizAM samAhAra18 zcaturdik tasmin caturdizi sarvataH samantAt , atrAntare zriyA devyAH SoDazAnAmAtmarakSakadevasahasrANAM SoDaza padma8 sahasrANi, tathAhi-catvAri pUrvasyAM catvAri dakSiNasyAM evaM pazcimottarayoH / athoktavyatiriktAH anye'pi trayaH pariveSAH santItyAha-se NaM paume' ityAdi, tatpadmaM tribhiruktavyatiriktaiH padmaparikSepaiH sarvataH samantAt samparikSipta, 8 tadyathA-abhyantarakeNa-abhyantarabhavena madhyamakena-madhyabhavena vAhirakeNa-bahirbhavena, etadeva vyanakti-abhyantarapadma parikSepe dvAtriMzatpadmAnAM zatasahasrANi-lakSANi madhyamake catvAriMzatpadmalakSANi bAhye'STacatvAriMzatpAlakSANi prajJazAni, idaM ca padmaparikSepatrikaM Abhiyogikadevasambandhi bodhyaM, ata eva bhinnatrikakhyApanaparaM sUtraM nirdiSTaM, anyathA | sUtrakRt caturthapaJcamaSaSThaparikSepAH ityevAkathayiSyat, nanu tarhi AbhiyogikajAtIyAnAmeka evAtmarakSakANAmiva / |vAcyA, ucyate, uccamadhyanIcakAryaniyojyatvenAbhiyogikAnAM bhinnatvena parikSepasyApi bhinnatvAt , atha parikSepatrikasya padmasarvAnamAha-evameva'ityAdi, evameva-utkanyAyena sapUrvApareNa-sapUrvAparasamudAyena tribhiH padmaparikSepairekA padmakoTI viMzatizca pAlakSANi bhavantItyAkhyAtaM mayA'nyaizca tIrthakRdbhiH, saGkhyAnayanaM ca svayamabhyUz2a, paNNAM pAparikSepANAM mukhyapadmena saha mIlane saiva saGkhyA pazcAzatsahasrakazataviMzatyadhikA jJAtavyA, sthApanA yathA-12050120, nanu ede ~574~ Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- mUlaM [73] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [73] dIpa anukrama [128] kamalAni kamalinyAH puSparUpANi bhavanti, mUlaM kandazca kamalinyA eva bhavataH, natu kamalasya, tatkathamatra mUlakandAvuktI | vakSaskAre ucyate, kamalAnyatra na vanaspatipariNAmAni, kintu pRthivIkAyapariNAmarUpAH kamalAkAravRkSAstena teSAmimau na viru-18| haimavatIyanticandra ddhAviti, atrAdyaparikSepapadmAnAM mUlapadmAdarddhamAnaM sUtrakRtA sAkSAduktaM, uttarottaraparikSepapadmAnAM tu pUrvaparikSepapadme-13 bhyo'rddhArddhamAnatA yuktitaH saGgacchate vijayaprAsAdapaMkerica, anyathA'spardhikamaharddhikadevAnAmAzrayatAratamyaM caturthAdima-ISITY // 28 // | hAparikSepapamAnAmavakAzaH zobhamAnasthitikatvaM ca na sambhavet, arddhArddhamAnatA caivam-mUlapadmaM yojanapramANaM Aye | 18| parikSepe padmAni dvikrozamAnAni dvitIye krozamAnAni tRtIye'rddhakozamAnAni caturthe paJcadhanuHzatamAnAni paJcame sArddha-18 dvizatadhanurmAnAni SaSThe sapAdazatadhanurmAnAni, tathA mUlapadmApekSayA sarvaparikSepeSu jalAducchyabhAgo'pyorddhakrameNa jJeyaH, 18| yathA mUlapamaM jalAt krozadvayamucchye Adhe parikSepe kroza ucchrayaH dvitIye krozArddha tRtIye kozacaturthAzaH caturthe || | kozASTAMzaH paJcame krozaSoDazAMzaH SaSThe kozadvAtriMzAMza iti, evameva mUlapadmApekSayA parikSepapadmAnAM bAhatyamapya -18|| IkrameNa vAcyaM / nanu SaT parikSepA iti vicArya, yojanAtmanA sahanatrayAtmakasya dhanurAtmanA dvikoTidvicatvAriMzalla-15 kSapramANasya drahaparamaparigheH SaSThaparikSepapadmAnAM paSTikoTidhanuHkSetramAtavyAnAM ekayA paMkttyA kathamavakAzaH smbhvti| evaM // 28 // prathamaparikSepavarja zeSaparikSepANAmapi tatparidhimAnapajhamAne paribhAcya vAcyaM, ucyate, SaT parikSepA ityarva pajAtIyAH | parikSepA iti nAya, AdyA mUlapanArddhamAnA jAtiH dvitIyA tatpAdamAnA tRtIyA tadaSTamamAgamAnA caturthI tatvoDa LX ~575~ Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ---- mUlaM [73] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: s prata sUtrAMka [73] dIpa anukrama [128] zibhAgamAnA pazcamI taddvAtriMzattamabhAgamAnA SaSThI taccatuHSaSTitamabhAgamAnA, tatazca tatparidhikSetraparikSepapAsaNyA ||| padmavistArAn paribhAvya yatra yAvatyaH paMktayaH sambhavaMti gaNitajJena karaNIyAstatra tAvatIbhiH paMktibhireka eva parikSepo jJeyaH, padmAnAmekajAtIyatvAt, kimukkaM bhavati ?-mahAparikSepa ekayA paMktayA na sammAti, iha paridhikSetrasyA-11 lpatvAt , padmAnAM ca bahutvAt , tataH paMktibhiH padmAni pUraNIyAni, evaM parikSepaH pUrNo bhavati, drahaparidhizca prati-1 parikSepaM bhinnamAnakatvAt sapadmaparikSepo bhinna eva lakSyate iti, na ca drahakSetrasyAlpatvamiti vAcyaM, atra gaNitapa-1] | dakSetrasya paJcalakSayojanapramANatvAt , sahasrayojanapramANAyAmasya paJcazatayojanaviSkambhena guNane etAvata eva lAbhAt , || | padmAvagADhakSetraM tu sarvasaGkhyayA viMzatiH sahasrANi paJcAdhikAni yojanAnAM SoDazabhAgIkRtasyaikasya yojanasya trayodaza || bhAgAH, 2005,3 tathAhi-mUlapadmAvagAho yojanamekaM jagatI dvAdaza yojanAni mUle pRthuriti, jagatIpUrvAparabhAgaIS satkamUlavyAsayormIlanena paJcaviMzatiryojanAnIti, tathA tatparidhau prathamaH parikSepo'STottarazatapajhAnAM tadavagAhakSetra 9| saptaviMzatiryojanAni, arddhayojanapramANatvena teSAmekasmin yojane caturNAmavakAzAccaturbhiraSTottarazate bhakke etAva-18 | tAmeva lAbhAt , nanu yojanArddhamAnavatAM tAvatAM catuHpaJcAzad yojanAni sambhaveyuriti, satyaM, kSetrabahutvAdekapaMnyA vyavasthitatvena pratyeka yojanacaturthAMzAvagAhakatvena ca uktasayaiva samucitA, atra padmaruddhakSetrasyaiva bhaNanAditi, tathA | IS dvitIyaH parikSepa ekAdazAdhikacatustriMzatsahasrANAM, tadavagAhakSetra dve sahane paJcaviMzatyadhikaM zataM ca yojanAnAM ekA-191 ass909050sed ~ 576~ Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ---- mUlaM [73] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [73] dIpa anukrama [128] daza ca bhAgA yojanasya SoDazabhAgIkRtasya 2125,1, upapattistu yojanapAdapramANatvAdimAni SoDaza mAntIti yaskAre dvIpazA- ityayaM parikSepapadmarAziH SoDazabhirbhajyate, Agacchatyanantarokto rAziH, asyAM ca parikSepajAtau paMktayaH sUtrophasvatva-zahaimavatIyanticandrI- | dizi nivezanIyapadmanivezanena viSamavRttAH sambhAvyante, padmAnAM viSamasaGgyAkatvAditi, atha tRtIyaH parikSepaH posa- pacahAyA vRttiH zasahasrapajhAnAM tadavagAhakSetraM dve zate pazcAzadadhike yojanAnAM 250, upapattistu amUni yojnaassttmbhaagprmaanntvaa||28|| yojane catuHSaSTirmAntIti catuHSaSyA 16000 pramANaH padmarAzijyate, upatiSThate cAyaM rAziH, atra ca paMktayaH sama-1] IS vRttA evaM nivezanIyAH, yatheccha caturdikSu padmAnAM nivezanAditi, adha caturthaH parikSepo-dvAtriMzallakSapadmAnAM tadavagA-1 hakSetraM dvAdaza sahasrANi paJcazatAdhikAni yojanAnAM 12500, AnayanopAyastu eSAM yojanaSoDazabhAgapramANatvA| yojane 256 mAntIti paTpazcAzadadhikazatadvayena 3200000 ityayaM padmarAzibhajyate, tato yathoko rAzirAyAtIti, IS atha paJcamaH parikSepaH catvAriMzallakSapadmAnA, tadavagAhakSetraM trINi sahasrANi nava zatAni ca SaDadhikAni yojanAnAM catvA| razca poDazabhAgA yojanasya 3906, upapattistu eSAM yojanadvAtriMzattamAMzapramANatvAdamUni yojane 1024 mAntIti || caturvizatyadhikasahasreNa 4000000 rUpakasya padmarAzerbhAgaharaNena prApyate yathoktarAziriti, atha SaSThaH parikSepa:-aSTa-IS // 287 // catvAriMzallakSaM padmAnAM, tadavagAhakSetraM ekAdaza zatAni ekasaptatyadhikAni yojanAnAM caturdaza ca SoDazabhAgAH yojanasya | 11716, upapattizcAtra-amISAM yojanacatuHSaSTitamAMzapramANatvAdyojane 4096 mAntIti SaNNavatyadhikacatuHsa-HS ~577~ Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [63] dIpa anukrama [128 ] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [4], mUlaM [73] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH Jan Elke mitin | hase 4800000 rityasya padmarAzerbhAgaharaNAt yathoko rAzirupapadyata iti pUrvAparapadmakSetrayojanamIlanena ca pUrvoktaM sarvAnaM sampadyate, parikSepAzcAtra vRttAkAreNa bojyAH kSetrasya bahutvAt sambhavantIti, paMtayazcAtra drahakSetrasyAyatacaturasratvena AyAmavistArayorviSamatve'pi paJcazatayojanamaryAdayaiva karttavyA, tataH paraM vyAsasatkapaJcazatayojanAnAM paryavasitatvAt, zobhamAnAzcotarItyaiva bhavantIti / kizza - imAni padmAni zAzvatAni pArthivapariNAmarUpatvAt, vAnaspa tAnyapi bahUni tatrotpadyante, yadAhuH zrIumAkhAtivAcakapAdAH khopajJajambUdvIpasamAsaprakaraNe - " nIlotpalapuNDarIkazatapatrasaugandhikAdipuSpAJcita" iti, anyathA zrIvajrakhAmipAdAH zrIdevatAsamarpitAnupameyamahApadmAnayanena purikA| puryyAM kathaM jinapravacanaprabhAvanAmakArSuriti / etAni ca na zAndhatAni, tatratya zrIdevatAdibhiravaccIyamAnatvAt, yadUcuH, | zrIhemacandrasUrayaH khopajJapariziSTaparvaNi-- "tadA ca devapUjArthamavacityaikamambujam / zrIdecyA devatAgAraM yAntyA vajrarSirakSyata // 1 // " iti, nanvayamanantaroko'rthaH kathaM pratyetavyaH 1, ucyate, idameva dvitIyaparikSepasUtraM pratyAyakaM, | tathAhi -- atraikAdazAdhikacatustriMzatsahasrakamalAni uktadizi mAyavitavyAni tAni ca krozamAnAni ekapaMktyA ca tadA'vakAzaM labheta yadA dvitIyapadmaparidhirekAdazAdhikacatustriMzatsahasrakozapramANaH syAt sa ca tadA syAd yadA mUlakSetrAyAmanyAsI sAdhikaSarviMzatizatapramANau syAtAM, tI prastute na staH, tena yathAsambhavaM paMktibhirdvitIyaparikSepapadmajAtiH pUraNIyeti tAtparye, evamanyaparikSepeSvapi yathAsambhavaM bhAvanA kAryeti, atha kathamayamarthaH siddhAntatAM prApita Fur Prate&P Cy ~578~ Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ---- mUlaM [73] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [73] sU.73 dIpa zrIjambU-18 iti ?, ucyate, anyathA'nupapattyA, na hi yathAkSaramAtrasanniveza sUrayaH sUtravyAkhyAnaparA bhavanti, kintu prAparArthA vakSaskAre dvIpazA- virodhena, yaduktam-"ja jaha sutte bhaNi taheva taM jai viAlaNA nasthi / kiM kAliANuogo divo diTippahA haimavatIya pAdrahAcandrANehi // 1 // iti [yadyathA sUtre bhaNitaM tathaiva tat yadi vicAlanA nAsti / kiM kAlikAnuyogo dRSTo-dRSTipradhAnaH? yA vRttiH dhikAra // 1 // ] alaM prasaGgeneti / atha padmadrahanAmaniruktaM pRcchannAha se keNaTeza'mityAdi, atha kenArthena bhadanta ! evamu-| // 28 // cyate-padmadrahaH padmadraha iti, gautama! padmadrahe tatra tatra deze-tasmin deze 2 bahUni utpalAni yAvat zatasahasrapa-18 trANi padmadrahaprabhANi-padmAdrahAkArANi AyatacaturasrAkArANItyarthaH, etena tatra vAnaspatAni padmadrahAkArANi padmAni bahuni santi, na tu kevalaM pArthivAni vRttAkArANi mahApadmAdInyeva tatra santIti jJApitaM, tathA padmadrahavarNasyaivAbhA-pratibhAso yeSAM tAni tathA, tatastAni tadAkAratvAttavarNatvAcca padmadrahANIti prasiddhAni, tatastadyogAdayaM jalA-18 zayo'pi pAdrahA, ubhayeSAmapi ca nAnAmanAdikAlapravRttatvena netaretarAzrayadoSaH, atha pArthivapadmato'pyasya nAmaprava-18| tirjAtA'stIti jJApayituM prakArAntareNa nAmanibandhanamAha-zrIzca devI panavAsA'tra parivasati, tatazca zrInivAsa-3 yogyapadmAzrayatvAt 'padmopalakSito draha iti padmadraha AkhyAyate, madhyapadalopisamAsAt, samAdhAnaM zeSa prAgvat / atha gaGgAmahAnadIsvarUpamAha 288 // tassa iNaM paumadahassa purathimilleNaM toraNeNaM gaMgA mahANaI pabUDhA samANI purasthAbhimuhI patra joaNasayAI pAeNaM gaMtA gaMgA anukrama [128] atha gaGgA-mahAnadyaH varNanaM kriyate ~ 579~ Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- mUlaM [74] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [74] vattaNakUTe AvattA samANI paJcA tevIse joaNasae tiNNi a egUNavIsaibhAe joaNassa dAhiNAbhimuhI pavvaeNaM gaMtA mahayA ghaDamuhapavattaeNaM muttAvalihArasaMThieNaM sAiregajomaNasaieNaM pavAeNaM pavaDA, gaMgA mahANaI jao pavaDai ittha NaM mahaM egA jibbhiyA paNNattA, sA NaM jibhiA addhajoaNaM AyAmeNaM cha sakosAiM joSaNAI vikvaMbheNaM addhakosa bAhaleNaM magaramuhaviuddasaMThANasaMThiA sabavairAmaI acchA saNhA, gaMgA mahANaI jattha pavaDai etya maha ege gaMgappavAe kuMDe NAma kuMDe paNNatte sAla joSaNAI AyAmavikasabheNaM NauaM joaNasayaM kiMcivisesAhila parikkhevaNaM, dasa joSaNAI ubveheNaM acche saNhe rayayAmayakUle samatIre bairAgayapAsANe vairatale suvaNNasumbharayayAmayavAluAe veruliamaNiphAliapaDalapaJcopade mahoAre suhottAre NANAmaNititthamubaje bar3e aNupuNyasujAyavappagaMbhIrasIalajale saMkaSNapattabhisamuNAle bahuuppalakumuaNaliNasubhagasogaMdhibhapoMDarIbhamahApoMDharIjasayapattasahassapattasayasahassapattapaphulaphesarovacie chappayamayaraparibhujamANaphamale acchavimalapatthasalile puNe paDhihatthabhamantamacchakacchabhaaNegasaraNagaNamihuNapavibhariyasadubaima maharasaraNAie pAsAIe / se NaM egAe paumavarakheDyAe egaNa va vaNasaNDeNaM sabao samatA saMpariksise pahaAvaNasaMDagANaM paumANaM vaNNao bhANibhavyo, tassa NaM gaMgaSpavAyakuMDarasa tidisiM tao tisovANapaDhirUvagA paM0, taMjahA-purasthimeNaM dAhiNaNaM pacatyimeNaM, tesi gaM sisovANapaDhirUvagANaM ayameyArUbe vaNNAvAse paNNatte, saMjahA-baharAmayA jemmA riTThAmayA paiTThANA beruliAmayA khaMbhA suvaNNazappamayA phalayA lohikkhamaIo sUIbho vayarAmayA saMdhI NANAmaNimayA AlaMbaNA AlaMvaNabAhAoti, tesi NaM tisovANapatirUvagANaM purao patteaM patteaM toraNA paNNacA, te Na toraNA NANAmaNimayA NANAmaNimaesa saMmesu utraNiviTThasaMniviTThA vivihamuttarovaramA vivihatArArUpovadhimA IhAmiausaha dIpa anukrama [129] Saeedeo90928a8eras zrIjamyU. ~580~ Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- mUlaM [74] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjamyU vakSaskAre prata dvIpazA sUtrAka [74] nticandrIyA vRttiH // 289 // dIpa turagaNaramagaravihagavAlagakiNNarararusarabhacamarakuMjaravaNalayapaumalayabhatticittA khaMbhuggayavairaveibhAparigayAbhirAmA vijAharajamalajualajaMtajuttAviva acIsahassamAlaNIA rUvagasahassakaliA misamANA bhibbhisamANA cakkhulloaNalesA suhaphAsA sassirIarUbA ghaMTAvalicaliamahuramaNaharasarA pAsAdIA, tesiNaM toraNANaM upari bahave aTThamaMgalagA paM0, taM0-sothie sirivacche jAva paDirUbA, tesi Na toraNANaM uvari bahave kiNhacAmarajyA jAva sukillacAmarAyA acchA salhA ruSpapaTTA vairAmayadaNDA jalayAmalagaMdhiA surammA pAsAIyA 4, tesi paNa toraNANaM uppi bahave chattAicchattA paDAgAipaDAgA ghaMTAjualA cAmarajualA uppalahatyagA paTamahatthagA jAva sayasahassapattahatyagA sabvarayaNAmayA acchA jAva paDirUSA, tassa NaM gaMgApavAyakuMDassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM mahaM ege gaMgAdIve NAmaM dIve paNNatte aTTa joSaNAI AyAmavikvaMbheNaM sAiregAI paNavIsaM joaNAI pariksaveNaM do kose Usie jalaMtAo sabavairAmae acche saNhe, se NaM egAra pakSamavaraveiAe egeNa ya vaNasaMDeNaM sabbao samantA saMparikkhite vaNNao bhANiabbo, gaMgAdIvassa NaM dIvassa upi bahusamaramaNije bhUmibhAge paNNate, tassa NaM pAhumajmadesabhAe ettha NaM mahaM gaMgAe devIe ege bhavaNe paNNatte kosaM AyAmeNaM addhakosaM vikkhaMbheNaM desUNagaM ca kosaM uddhR uccatteNaM aNegakhaMbhasayasaNNiviDhe jAva bahumajjhadesabhAe maNipeDhiyAe sayaNije, se keNaTeNaM jAva sAsae NAmadheje paNNate, tassa gaM gaMgappavAyakuMDassa dakkhiNilleNaM toraNeNaM gaMgAmahANaI panUDhA samANI uttaradvabharahavAsaM ejemANI 2 sattahiM salilAsahassehiM AuremANI 2 ahe khaNDappavAyaguhAe veapavyayaM dAlaittA dAhiNabharahavAsaM ejemANI 2 dAhiNabharahavAsassa bahumajdAdesabhAgaM gaMtA purasthAbhimuhI AvattA samANI corasahiM salilAsahassehiM samaggA ahe jagaI dAlAttA puratvimeNaM lavaNasamudaM samappei, gaMgA gaM anukrama [129] // 289 // seeseeese Jimileoanitinaa ~581~ Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- mUlaM [74] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [74] dIpa mahANaI pabahe cha sakosAI joSaNAI vikkhaMbheNaM addhakosa savveheNaM tayaNataraM ca NaM mAyAe 2 parivaddhamANI 2 muhe bAsahi joSaNAI addhajoaNaM ca vikkhaMbheNaM sakosaM joaNaM uvveheNaM ubho pAsiM dohiM paumavaraveiAhiM dohiM vaNasaMDehiM saMparikkhittA peimAvaNasaMDavaNNao bhANiavyo, evaM siMdhUevi avvaM jAva tassa Na paumadahassa pazcasthimilleNaM toraNeNaM siMdhuAvasaNakUDe dAhiNAbhimuhI siMdhuppavAyakuMDaM siMdhudIbo aTTho so ceba jAva ahetimisaguhAe veaddhapavvayaM dAlaittA paJcatthimAbhimuhI AvacA samANA coisasalilA ahe jagaI paJcatthimeNaM lavaNasamuI jAva samappei, sesaM taM cevatti / tassa NaM paumahahassa uttarilleNaM toraNeNaM rohiaMsA mahANaI pabUDhA samANI doNi chAvattare joaNasae chaca egUNavIsaibhAe joaNassa uttarAbhimuhI panvaeNaM gaMtA mahayA ghaDamuhapavattieNaM muttAvalihArasaMThieNaM sAiregajoaNasaieNaM pavAeNaM pavaDai, rohisANAmaM mahANaI jo pabaDai ettha NaM mahaM egA jibhiA paNNatA, sA Na jimbhiA joaNaM AyAmeNaM addhaterasajoSaNAI vikkhaMbheNaM kosa bAhaleNaM magaramuhaviSaTThasaMThANasaMThiA savvavairAmaI acchA, rohiaMsA mahANaI jahiM pavaDada ettha NaM mahaM ege rohiaMsApavAyakuNDe NAma kuNDe paNNatte savIsaM joaNasayaM AyAmavikkhaMbheNaM tiNNi asIe joaNasae kiMcivisesUNe parikkhevaNaM, dasajoSaNAI umveNaM acche kuMcavaNNao jAva toraNA, tassa NaM rohiaMsAvavAyakuMDassa bahumajjhadesabhAe etya NaM mahaM ego rohilasA NAmaM dIve paNNatte solasa joSaNAI bhAyAmavikkhaMbheNaM sAiregAI paNNAsaM joSaNAI parikkhevaNaM do kose Usie jalatAo sabbarayaNAbhae acche saNhe sesaM taM ceva jAva bhavaNaM aho a bhANiabbonti, tassa NaM rohiaMsappavAyakuMDassa uttarikSaNaM toraNeNaM rohiaMsA mahANaI pavUDhA samANI hemavayaM vAsaM ejemANI 2 cauddasahi salilAsahassedi ApUremANI 2 sadAvaibaTTavejaddhapabvayaM addhajomaNe anukrama [129] ~582 ~ Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- mUlaM [74] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjambUdvIpazA prata sUtrAka [74] 18 tAMzAH sU. dIpa asaMpattA samANI paJcatyAmigahI AvattA samANI hemavayaM vAsaM duhA vibhavamANI 2 aTThAvIsAe salilAsahassehi samaggA ahe 4vakSaskAre jagaI dAlAttA pacatthimeNa lavaNasamudaM samapei, rohiaMsA NaM pabahe addhaterasajoSaNAI vikvaMbheNaM kosa unheNaM tayaNataraM ca pAidaninticandrI- NaM mAyAe 2 pariSaddhamANI 2 muhamUle paNavIsaM joaNasayaM viksaMbheNaM adbhAijAI joaNAI ubeheNaM ubho pAsiM dohiM paumabara gaitAH gaGgAyA vRttiH veiArhi dohi a vaNasaMDehiM saMparikkhittA (sUtra 74) sindhurohi||29|| 'tassa Na'mityAdi, tasya-padmadrahasya paurastyena toraNena gaGgA nAmnI mahAnadI-svaparivArabhUtacaturdazasahasranadI-18 || sampadupetatvena svatantratayA samudragAmitvena ca prakRSTA nadI, evaM sindhvAdiSyapi jJeyaM, prabyUDhA-nirgatA satI pUrvAbhi-18| mukhI paJca yojanazatAni parvatoparItyarthaH athavA Namiti prAgvat parvate gatvA gaGgAvartananAni kUTe, atra sAmIpye | saptamI vaTe gAvaH suzerate ityAdivat , gaGgAvartanakUTasyAdhastAdAvRttA satI pratyAvRttyetyarthaH, paJcayojanazatAni yo-18 viMzatyadhikAni zrIMzcaikonaviMzatibhAgAn yojanasya dakSiNAbhimukhI parvatena gatvA mahAn yo ghaTastanmukhAdiva pra. ttiH-nirgamo yasya sa tathA tena, ayamarthaH yathA gharamukhAjalaugho niryana khubhibhitizabdAyamAno balIyAMzca niryAti || tathA'yamapIti, muktAvalInAM-muktAsarINAM yo hArastatsaMsthitena tatsaMsthAnenetyarthaH sAtirekaM yojanazataM kSudrahimavacchi- en 16|| kharatalAdArabhya dazayojanodvedhamapAtakuNDaM yAvaddhArApAtAt mAnamasyeti sAtirekayojanazatikastena. tathA prapAtena-1 8 prapatajjalaughena, atra karaNe tRtIyA, prapatati-prapAtakuNDaM prAmotItyarthaH, dakSiNAbhimukhagamanapazcayojanazatAdisaGkhyA | anukrama [129] ~583~ Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- mUlaM [74] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata Sece600 sUtrAMka [74] svevam-himavadbhirivyAsAt yojana 1052 kalA 12 rUpAt gaGgApravAhavyAse yojana 6 kroza 1 pramite zodhite / zeSa 1046 koze tu pAdonaM kalApaJcakaM tatkalAdvAdazakAt zodhyaM tataH zeSAH sapta sapAdAH kalAH, gaGgApravAhaH18 parvatasya madhyabhAgena padmadrahAdviniryAti tenAsyA dakSiNAbhimukhagaGgApravAhonagirivyAsArddhasya gantavyatvena gaGgAcyAsono girivyAsaH yojana 1046 kalAsapAdasapta 7 rUpo'ddhIkriyate jAtaM yathoktaM yojana 523 kalA 3, yadyapyatra kalAtrika kizcitsamadhikArddhayuktamAyAti tathA'pyalpatvAnna vivakSitamiti / atha jivhikAyA avasara:-'gaGgAmahANa jao pavaDai ittha Na'mityAdi, gaGgA mahAnadI yataH sthAnAt prapatati acAntare mahatI ekA jivhikA praNA-18 lAparapoyA prajJaptA, 'sA Na'ityAdi, sA jivhikA arddhayojanamAyAmena paTa sakrozAni yojanAni viSkambhena gaGgA|mUlavyAsasya mAtavyatvAt arddhakozaM bAhalyena-piNDena vivRta-prasAritaM yanmakaramukha-jalacaravizeSamukhaM tasaMsthA-1 nasaMsthitA vizeSaNasya paranipAtaH prAgvat sarvAtmanA vajramayI ityAdi kaNThayaM / atha prapAtakuNDasvarUpamAha-'gaMgA 8| mahANa ityAdi, gaGgA mahAnadI yatra prapatati atrAntare mahadekaM gaGgAprapAtakuNDaM nAma yathArthanAmakaM kuNDaM prajJapta, 1 paSTiM yojanAnyAyAmaviSkambhAbhyAM, aba karaNavibhAvanAyAM 'bhUle paNNAsaM joaNavitthAro 50 uvariM saTThI 60' iti / | vizeSo'sti, zrIumAkhAtivAcakakRtajambUdvIpasamAsasUtrAdAvapi tathaiva, itthaM ca kuNDasya yathArthanAmatopapattirapi / // bhavati, evamanyeSvapi yathAyoga jJeyamiti, tathA navataM-navatyadhika yojanazataM kizcidvizeSAdhika parikSepeNa, zrIjina eceaeoeasoes200000 dIpa anukrama [129] 2000casasaS9900 SRKEBR Jistianmiti ~584 ~ Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- mUlaM [74] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata tAmA sUtrAka [74] dIpa zrIjamyU-18| bhadragaNikSamAzramaNapAdAH khopajJakSetravicArasUtre-'AyAmo vikkhaMbho sahi kuMDassa joSaNA huMti / nauasayaM kiMcUrNa|8|| 4vakSaskAre dvApazA- parihI dasajoaNogAho // 1 // " ityUcuH, tattAvapi zrImalayagiripAdAstathaiva, karaNarItyA'pi tathaivAgacchati, tena - idaninticandrI | prastutasUtraM gambhIrArtha bahuzrutairvicArya nAsmAdRzAM mandamedhasA matipraveza iti, yatA prastutasUtraM padmavaravevikAsahita-gitAmmA yA ciH 18 kuNDaparidhivivakSayA pravRttamiti sambhAvyate, tena na doSaH, tattvaM tu kevaligamyamiti, daza yojanAnyuddhedhena-uNDatvena || tAMzAH sU. 291 // accha-sphaTikavata hinirmalapradeza zlakSNa-lakSNapudgalaniSpAditabahiHpradezaM rajatAmayaM-rUpyamayaM kulaM yasya tattathA samaM || 74 na garrAsadbhAvato viSama tIravartijalApUritaM sthAna yasmin tattathA, vajramayAH pASANAH bhittibandhanAya yasya tat 8 tathA, vajamayaM talaM yasya tattathA, suvarNa-pItahema subhaM-rUpyavizeSaH rajataM pratItaM tanmayyo vAlukA yasmin tattathA, vaiDUryamaNimayAni sphaTikaralasambandhipaTalamayAni pratyavataTAni-taTasamIpavaya'bhyunnatapradezA yasya tattathA, sukhenAvatAro-jalamadhye pravezanaM yasmin tattathA sukhenottAro-jalamadhyAd bahirvinirgamanaM yasmin tattathA, tataH pUrvapadavizepaNasamAsaH, tathA nAnAmaNibhiH subaddhaM tIrtha yatra tattathA, atra bahuvrIhAvapi kAntasya paranipAto bhAryAdidarzanAt prAkRtazailIvazAdvA, tathA vRtta-vartulaM AnupU]Na-krameNa nIcainIMcaistarabhAvarUpeNa suSTu-atizayena yo jAto vapraH-18/ // 291 // 18| kedAro jalasthAnaM tatra gambhIra-alabdhastApaM jalaM yasmin tattathA saMchannAni-jalenAntaritAni patravisamRNAlAni yasmin / | tattathA, atra bisamRNAlasAhacaryAt patrANi-padminIpatrANi draSTavyAni bisAni-kandAH mRNAlAni-padmanAlAni, anukrama [129] ~585~ Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- mUlaM [74] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [74] mese dIpa aoraee0adragraacasseneopaeneraenear |bahUnAmutpalakumudanalinasubhagasaugandhikapuNDarIkamahApuNDarIkazatapatrasahasrapatrazatasahanapatrANA praphullAnA-vikasvarANAM | kesaraiH-kiMjalkairupazobhitaM-bhRtaM, vizeSaNasya vyastatayA nipAtaH prAkRtatvAt , SaTpadaiH-bhramaraiH paribhujyamAnAni kama|lAni upalakSaNametat kumudAdIni yasmin tattathA, acchena-svarUpataH sphaTikavat zuddhena vimalena-Agantukamalarahi-18 tena pathyena-ArogyakaraNena salilena pUrNa, tathA paDihatyA-atiprabhUtAH dezIzabdo'yaM bhramanto matsyakacchapA yatra | tattathA, anekazakunimithunakAnAM pravicarita-itastato gamanaM yatra tattathA tataH pUrvapadena vizeSaNasamAsaH, tathA zabdo|atika-unnatazabdakaM sArasAdijalacararutApekSayA madhurasvaraM ca haMsadhamarAdikUjitApekSayA evaMvidhaM nAdita-vilapitaM yatra tattathA, atra ca yat kAnicidvizeSaNAni prastutasUtradRzyamAnAdarzApekSayA vyastatayA likhitAni santi tajIvAbhi-18 || gamavApyAdivarNakasUtrasya bahusamAnagamakatayA tadanusAreNeti bodhyaM, evaMmanyatrApi, pAsAIe'tti, anena 'pAsAIe dari saNijje abhirUve paDirUve' iti padacatuSTayaM grAhya, tacca prAgvat / athAca padmavaravedikAdivarNanAyAha-se NaM' ityAvi, 18 vyakaM, atra sukhAvatArottArI kathaM bhavana ityAha-tassa NamityAdi, tasya gaGgAprapAtakuNDasya tridizi-diktraye vakSyamANalakSaNe trINi sopAnapratirUpakANi prajJatAni, etadvyAkhyA prAgvat, zeSa vyakaM, 'tesi Na'mityAdi, vyaktaM, jaga-1 tIvarNakatulyatvAt, navaraM AlambanA:-avatArottArayorAlambanahetubhUtAH avalambanabAhAvayavAH, avalambanavAhA nAmadvayoH pArzvayoravalambanAzrayabhUtA bhittayaH, tesi 'mityAdi, teSAM trisopAnapratirUpakANAM purataH pratyekaM 2 tora anukrama [129] ~ 586~ Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- mUlaM [74] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAka [74] dIpa zrIjamyU- 1NAni prajJaptAni tAni toraNAni nAnAMmaNimayAni nAnAmaNimayeSu stambheSu upaniviSTAni-sAmIpyena sthitAni tAni ca 4vakSaskAre dvIpazA-18 kadAciJcalAni sthAnabhraSTAnItyarthaH athavA apadapatitAni bhaveyuriti sanniviSTAni-samyag nizcalatayA apadaparihAreNa ca pUnAidaninticandrI-18 niviSTAni, tato vizeSaNasamAsaH, vividhA-nAnAvicchittikalitA muktAH-muktAphalAni antarAzabdo'gRhItavIpso'pi gatAH gaGgAyA puciH sAmarthyAdvIpsAM gamayati, antarAntarA oaviA-AropitAni yatra tAni tathA vividhaistArArUpaiH-tArikArUpairupaci | sindhurohi||29|| tAMzAH mU. IN tAni, toraNeSu hi zobhA tArikA nibadhyante iti pratItaM loke'pi. IhAmagAH-vRkAH RSabhA-vRSabhAH vyAlA-18 74 bhujagAH ruravo-mRgavizeSAH zarabhA-aSTapadAH camarA-AThavyA gAvaH banalatA-azokAdilatAH pratItAH padmalatA:| padminyaH zeSa pratIta, etAsAM bhaktayo-vicchittayastAbhizcitrANi, stambhogatayA-stambhoparivartinyA bajravedikayA pari-18|| gatAni-parikaritAni santi yAni abhirAmANi-abhiramaNIyAni tAni tathA, vidyAdharayo:-viziSTazaktimatpuruSa-18 vizeSayoryamala-samazreNIkaM yugalaM-dvanddhaM tenaiva yantreNa-saJcariSNupuruSapratimAdvayarUpeNa yuktAni, ArNatvAccaivaMvidhaH isamAsaH, athavA prAkRtatvena tRtIyAlopAt vidyAdharayamalayugaleneveti, zeSa pUrvavat , arciSAM-maNiralaprabhANAM saha|| barmAlanIyAni-parivAraNIyAni rUpakasahasrakalitAnIti spaSTa, bhRzaM-atyartha mAna-pramANaM yeSAM tAni tathA, 'mimbhi-18 // 292 // | samANa'tti 'bhAsebhiMsa' (zrIsiddha a08 pA04 sU0 203 ) ityanena bhisAdeze prakRSTArthapratyaye ca rUpasiddhiH, atyartha dedIpyamAnAni lokane sati cakSuSo leza:-leSo yatra tAni tripado bahuvrIhiH, padaviparyAsaH prAkRtatvAt, anukrama [129] Jimilennilinonal ~ 587~ Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- mUlaM [74] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [74] H|| zeSa subodhaM, navaraM ghaNTAvalervA vana calitAyA madhuro manoharazca svaro yeSu tAni tathA, 'tesi Na'mityAdi, asya / | vyAkhyA prAgvat, 'tesi Na'mityAdi, teSAM toraNAnAmupari bahavaH kRSNacAmaradhvajAH evaM nIlacAmaradhvajAdayo'pi vAcyAH, te ca sarve'pi kathaMbhUtA ityAha-acchA-AkAzasphaTikavadatinirmalAH, zvazNapudgalaskandhanirmApitAH,81 rUpyamayo bajramayasya daNDasyopari paTTo yeSAM te tathA, vajamayo daNDo rUpyapaTTamadhyavatI yeSA te tathA, jalajAnAmiva jalajakusumAnAM padmAdInAmivAmalo na tu kudravyagandhasammizro yo gandhaH sa vidyate yeSAM te jalajAmalagandhikAH, 'ato'nekasvarA' (zrIsiddha0 a07 pA02 sU06)ditIkapratyayaH, ata eva suramyAH, pAsAIA ityAdi prAgvat, 'tesi NamityAdi, asya vyAkhyA praagvt| atha gaGgAdvIpavaktavyatAmAha-'tassa gaGgappavAya ityAdi, tasya gaGgAprapAtakuNDasya bahumadhyadezabhAge'tra mahAneko gaGgAdevyAvAsabhUto dvIpo gaGgAdvIpa iti nAnA dvIpaH prajJaptaH, madhyalopI samA-18 sAt sAdhuH, aSTau yojanAnyAyAmaviSkambhena sAtirekANi paJcaviMzati yojanAni parikSepeNa dvau kozI yAvaducchrito 18 jalAntAt-jalaparyantAt sarvatovartijalasya jalAnAvRtasya kSetrasya dvIpavyavahArAt, zeSa vyaktaM, 'se Na'mityAdi, sa gaGgA-18 dvIpa ekayA padmavaravedikayA ekena vanakhaNDena sarvataH samantAt samparikSiptaH, varNakazca bhaNitavyo jagatIpadmavaravedi-1 18 kAvaditi, atha tatra yadyadasti tadAha-'gaMgAdIvassa Na'mityAdi, gaGgAdvIpasyopari bahusamaramaNIyo bhUmibhAgaH prajJaptaH, dIpa anukrama [129] ~ 588~ Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- mUlaM [74] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAka [74] dIpa zrIjambU-1| tasya bahumadhyadezabhAge atrAntare gaGgAyA devyA mahadekaM bhavanaM prajJapta, AyAmAdivibhAgAdikaM zayyAvarNakaparyantaM sUtra vakSaskAre dvIpazA-1 savyAkhyAnaM zrIbhavanAnusAreNa jJeyaM, atha nAmAnvartha pRcchati-se keNadveNa'mityAdi, vyaktaM, atha gaGgA yathA yatra samupa- pUchAidaninticandrIyA vRciH sarpatitathA''ha-'tassa NamityAdi, tasya gaGgAprapAtakuNDasya dAkSiNAtyena toraNena prabyUDhA-nirgatA satI gaGgAmahA nadI uttarArddhabharatavarSa iyUtI 2-gacchantI 2 saptabhiH salilAnA-nadInAM sahasrairApUryamANA 2-bhriyamANA adhaH khaNDa-1ST zAsa. // 29 // prapAtaguhAyA vaitATyaparvataM dArayitvA-bhittvA dakSiNArddhabharataM varSa iyUtI 2 dakSiNArddhabharatavarSasya bahumadhyadezabhAga 1 | gatvA pUrvAbhimukhI AvRttA satI caturdazabhiH salilAsahaH samanA-saMpUrNA ApUryamANA ityarthaH adhobhAge jagatIM-18 | jamyUdvIpaprAkAraM dArayitvA pUrveNa laghaNasamudraM samupasarpati-avataratItyarthaH, athAsyA eva pravahamukhayoH pRthutvodvedhau || | darzayati-'gaMgA NamityAdi, gaGgA mahAnadI pravahe yataH sthAnAt nadI voDhuM pravartate sa pravahaH padmadrahAttoraNAni-18| |rgama ityarthaH, tatra paT sakrozAni yojanAni viSkambhena, tathA krozArddhamudvedhena, mahAnadInAM sarvatrodvedhasya svavyAsapa-1|| cAzattamabhAgarUpatvAt , astIti zeSaH, 'tadanantara'miti padmadahatoraNIyavyAsAdanantaraM etena yAvat kSetraM sa byA-IRA ||293 // IS so'nuvRttastAvatkSetrAdanantaraM gaGgAprapAtakuNDanirgamAdanantaramityarthaH, etena ca yo'nyatra pravahazabdena makaramukhapraNAHSI lanirgamaH prapAtakuNDanirgamo vA'bhihitaH sa neti, zrIabhayadevasUripAdaiH samavAyAjavRttI zrImalayagiripAdaizca vRha anukrama [129] ceaeeeesese SinElemnitiareil ~589~ Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- mUlaM [74] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [74] kSetrasamAsavRttau padmadhatoraNanirgamaparatvenaiva vyAkhyAnAt , evamudvedhe'pi jJeyaM, mAtrayA 2-krameNa 2 pratiyojana | samuditayorubhayoH pAIyordhanurdazakavRjhyA pratipAvaM dhanuHpaJcakavRddhyetyarthaH parivarddhamAnA 2 mukhe-samudrapraveze dvApaSTiM yojanAni arddhayojanaM ca viSkambhena, pravahamAnAnmukhamAnasya dazaguNatvAt , sakrozaM yojanamudvedhena sArddhadvApaSTiyojana8 pramANamukhavyAsasya paJcAzattamabhAge etAvata eva lAbhAt , ubhayoH pArzvayoH dvAbhyAM padAvaravedikAbhyAM vanakhaNDAbhyAM ca|8 18| samparikSiptA gotyarthaH, pratiyojanadhanurdazakavRddhistveyam-mukhavyAsAt pravahanyAse'panIte'vaziSTe dhanUrUpe kRte sri-18|| dAyAmena bhakke labdhaM iSTapradezagatayojanasaGkhyayA guNyate yAvat syAttAvatyubhayapArzvayovRddhirvAcyA, tathAhi-gaGgAyAH 18 avahe vyAsaH yojana 6 koza 1 mukhe tu yojana 62 kroza 2, tatra mukhavyAsAt praghahavyAse'panIte jAtaM yojana 56 18 koza 1, yojanAnAM ca krozakaraNAya catubhirguNane uparitanaikakrozaprakSepe ca jAtaH 225 kroze ca dhanuSAM sahasradaya| miti sahasradvayena guNyante jAtAni dhanUMSi 450000, tataH paJcacatvAriMzatA sahasrarbhajyante labdhAni 10 dhanUMSi ekena guNyante jAtAni 10, 'ekena guNitaM tadeva bhavatIti nyAyAt, etAvatI ca samuditayorubhayoH pArthayoH prabahAdeka-13 dIpa anukrama [129] yatu 'saboyaNa samosa miti kSetrasamAsagAthA vyAkhyAnayaMtA dhImalayagirimariNA 'pravaDe-padAhadAdvinirmame padayojanAni yakozAni gahAnadyA vistAra' iti 10 || bhaNitaM tata, makaramukha jiDikAyA vinigamaM yAvat avizeSeNa vivakSaNAta, anyathA 'gaGgAsiMdhU gaM mahANaIo paNavIse gAuyAI-tathA gaMgAsidhU Na mahANaIlo pabahe sAirega caTanIsa kose vitthareNa paNNattAo"tti samavAyAlena saha virodhaH sAt (hI puutii)| Email ~590~ Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [74] dIpa anukrama [129] vakSaskAra [4], mUlaM [74] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAnticandrI - yA vRciH // 294 // "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) Jin Eben smin yojane gate jalavRddhiH, atha mUlAdyojanadvayAnte yadA vRddhirjJAtumiSyate tadA daza dhanUMSi dvikena guNyante jAtAni 20 etAvatI pravahAdubhayapArzvayojanadvikAnte vRddhiH syAt, asyAzcAddhe 10, etAvatyekapArzve vRddhiH, evaM sarvatra bhAvyaM / atha gaGgAyAmAdInyanyatrAvatArayati - ' evaM siMdhu ityAdi, evaM sindhvA api svarUpaM netavyaM yAvattasya padmadrahasya pAzcAtyena toraNena sindhumahAnadI nirgatA satI pazcimAbhimukhI pazcayojanazatAni parvatena gatvA sindhyAvarttanakUTe AvRttA satI paJca yojanazatAni trayoviMzatyadhikAni zrIMzcaikonaviMzatibhAgAn dakSiNAbhimukhI parvatena gatvA | mahatA ghaTamukhapravRttikena yAvatprapAtena prapatati, sindhumahAnadI yataH prapatati atra mahatI jihvikA vAcyA, sindhumahAnadI yatra prapatati tatra sindhuprapAtakuNDaM vAcyaM tanmadhye sindhudvIpo vAcyo'rthaH sa eva yathA gaGgAdvIpaprabhANi gaGgAdvIpavarNAbhAni padmAni tathA sindhudvIpaprabhANi sindhudvIpavarNAbhAni padmAni sindhudvIpa ityucyate, atra yAvatparyantaM sUtraM vAcyaM tathAha - yAvadadhastamisrAguhAyA ityAdi, atra yAvatkaraNAdidaM - 'tassa NaM sindhuppavAyakuMDassa dakkhiNileNaM toraNeNaM sindhumahANaI pabUDhA samANI uttaraddhabharahavAsa ejjemANI 2 sasilAsahassehiM ApUremANI 2' iti saMgrahaH, adhastamisrAguhAyA vaitADhyaparvataM dArayitvA 'dezadarzanAdezasmaraNa' miti 'dAhiNaddha bharahavAsassa bahumajjhadesabhAgaM gaMtA' iti padAni bodhyAni, pazcimAbhimukhI AvRttA satI caturdazabhiH salilAsahasraiH samagrA -pUrNA jagatImadho dArayitvA pazcimAyAM lavaNasamudraM samupasarpati, zeSaM-uktAtiriktaM pravahamukhamAnAdi tadeva gaGgAmAnasamAnameva jJeyam, atha padma Fur Fate & Pay ~ 591~ 4 vakSaskAre padmadanigetAH gaGgAsindhurohitAMzAH sU. 74 // 294 // Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- mUlaM [74] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata Seccces sUtrAMka [74] // drahanirgatatRtIyanadIsvarUpamAha-'tassa Na'mityAdi, vyakaM navaraM dveSaTsaptatyadhika yojanazate paT ca ekonaviMzati|bhAgAna yojanasya etAvatI bhuvaM uttarAbhimukhI-haimavatakSetrAbhimukhI parvatena gatvA, atropapatti:-himavadvyAsArahavyAse'panIte zeSahimavadvyAse'ddhIkRte etAvata eva lAbhAt, nanu gaGgAyAM dakSiNAbhimukhaM girigamanaM paJca | yojanazatAni 23 yojanAni kalAtrikaM ca samadhikamiti, asthAstu SaTsaptatyadhike dve zate paTa ca kalAH kimitye| tAvadantaraM, ucyate, gaGgAyAH girimadhyavartinA pUrvadiktoraNena nirgatAyAH paJcazatayojanapUrvAbhimukhagamanAnantaraM dakSibANAdiggAminyAH svavyAsarahitagirivyAsArzvagAmitvaM, evaM sindhyA api pAzatayojanapazcimAbhimukhagamanAdanu, asyA|stu uttaradiktoraNena nirgatAyAH uttaragAminyA dravyAsazuddhagirivyAsArddhagAmitvamiti bhedaH / athAsyA jinhi-181 kAmAha-rohiaM'ityAdi, vyaka, navaraM AyAme yojanaviSkambhamAne'rddhatrayodazAni yojanAni-sA dvAdazayojanAni bAhalye koza, gaGgAjivhikAyA asyA dviguNatvAt / atha kuNDasvarUpamAha-rohiaMsA'ityAdi, prAyaH prk-|| dArtha, paramAyAmaviSkambhayoviMzatyadhika, gaGgAprapAtakuNDAdasya dviguNatvAt , athAtra dvIpamAha-'tassa Na'mityAdi, MS prakaTArtha, 'sekeNaDhaNaM bhante / evaM buccai rohiaMsAdIve / ' ityAdyabhilApena jJeyaH, sampratyakhyA yena toraNena nirgamo| yasya ca kSetrasya sparzanA yAvAMzca nadIparivAro yatra ca saMkramastathA''ha-tassa NamityAdi, tasya-rohitAMzAprapAtakuNDasya autarAheNa toraNena rohitAzA mahAnadI pranyUDhA-nirgatA satI haimavataM varSa iyUtI 2-gacchantI 2 caturdazabhiH dIpa Seceo anukrama [129] ~592~ Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- mUlaM [74] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata vakSaskAre himavati sUtrAMka [74] zrIjambU-1| salilAsahasraH ApUryamANA 2 zabdApAtinAmAnaM vRttavaitADhyaparvataM arddhayojanenAsamprAptA satI pazcimAbhimukhI dvIpazA- AvRttA satI haimavantaM varSa dvidhA vibhajantI 2 aSTAviMzatyA salilAsahasraiH samagrA-paripUrNA jagatIM adho dArayitvA nticandrI pazcimAyAM lavaNasamudraM pravizati, asyA eva mUla vistArAyAha-rohiaMsA 'mityAdi, rohitAMzA prabahe-mUle'rddhatra-10 kUTAni yA vRttiH yodazAni yojanAni viSkambhena, prAcyakSetranadIto dviguNavistArakatvAt , krozamuvedhena pravahavyAsapazcAzattamabhAgarU- sU.75 // 295 // patvAt, tadanantaraM mAtrayA 2-krameNa 2 pratiyojanaM samuditayorubhayoH pAndhayordhanurvizatyA vRkSyA pratipArzva dhanurda zakavRddhyetyarthaH parivarddhamAnA 2 mukhamUle-samudrapraveze paMcaviMzataM yojanazataM viSkambhena, pravahavyAsAddazaguNatvAt , arddhatatIyAni yojanAni udvedhena mukhavyAsapazcAzattamabhAgarUpatvAt , zeSaM prAgvat // atha himavati kUTAnyAha cuhimavante Na bhante ! vAsaharapabae kai kUr3A paM0!, goya0! ikArasa kUDA paM0, saM0-siddhAyayaNakUDe 1 cuhimavantakUDe 2 bharahakUDe 3 ilAdevIkUDe 4 gaMgAdevIkUDe 5 sirikUDe 6 rohiaMsakUDe 7 sindhudevIkUDe 8 suradevIkUDe 9 hemavayakUDe 10 besamaNakUDe 11 / kahi NaM bhante! cuhimavante vAsaharapathae siddhAyayaNaphUDe NAmaM kUDe 501, gobhamA ! purasTiyalaSaNasamuhassa pacasthimeNaM culahimavantakUDassa purathimeNaM estha NaM siddhAyayaNakUDhe NAma kUr3e paNatte, paMca joaNasayAI uddhaM uccatteNaM mUle // 295 / paMca joaNasayAI vikvaMbheNaM mano tiNi a paNNasare joaNasae vikkhaMbheNaM upi bhavAije joaNasae vikvaMmeNaM mUle ega joaNasahassaM paMca ya egAsIe joaNasae kiMcivisesAhie parikkheveNaM majhe pagaM joaNasahassaM pagaM ca chalasI joaNasayaM dIpa anukrama [129] Reace Jitenin kSudrahimavanta-parvatasya siddhAyatana-Adi kuTAnAM varNanaM kriyate ~593~ Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- mUlaM [75] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [75]] dIpa kiMcivisesUrNa parikkheveNaM upi sattaiphANaue joaNasae kiMcibisesUNe parikkhevaNaM, mUle vicchiNNe mo sakhitte uppi taNue gopuSachasaMThANasaMThie savarayaNAmae acche, se gaM egAe paumavaraveiAe egeNa va vaNasaMDeNaM sabao samatA saMpariksise siddhAyayaNassa kUDassa NaM uppiM bahusamaramaNije bhUmibhAge paNNatte jAva tassa NaM bahusamaramaNijjAssa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe etya NaM mahaM ege siddhAyayaNe paNNatte paNNAsaM joSaNAI AyAmeNaM paNavIsaM jobhaNAI vikRkhaMbheNaM chattIsaM joaNAI uddhaM uccatteNaM jAva jiNapaDimAvaNNao bhaanniavvo| kahi NaM bhante ! cuhimavante vAsaharapavyae cuhimavantakUDe nAma kUDe paNNatte , go0 ! bharahakUDassa purathimeNaM siddhAyayaNakUhassa paJcatthimeNaM, estha NaM cuhimavante vAsaharapabvae yulahimavantakUDe NAmaM kUDe paNNatte, evaM jo ceva siddhAyayaNakUDassa uccattavikkhaMbhaparikveSo jAva bahusamaramaNijassa bhUmibhAgassa bahumajhadesamAe ettha NaM mahaM eo pAsAyava.sae paNNatte vAsahi jobhaNAI addhajoaNaM ca uccatteNaM ikatIsaM joSaNAI kosaM ca vikkhaMbheNaM anbhuggayamUsiapahasie viva vivihamaNiravaNabhatticitte bAbuavijayavejayaMtIpaDhAgacchattAicchattaka lie tuMge gagaNatalamamilaMghamANasihare jAlaMtararayaNapaMjarummIliesa maNirayaNathUmiAe viasiasayavattapuMDarIatilayarayaNaddhacaMdacise NANAmaNimayadAmAuMkie aMto vahiM ca saNhavairatakaNijaruilavAlugApatthaDe suhaphAse sassirIarUve pAsAIe jAva paTirUve, tassa gaM pAsAyavaDeMsagassa aMto bahusamaramaNile bhUmibhAge paM0 jAva sIhAsaNaM saparivAra, se keNadveNaM bhante! evaM vuzcai culahimantakUDe 21, go0! cuhimavante NAmaM deve mahidIe jAva parivasai, kahi NaM bhante ! culahimavantagirikumArassa devassa culahimavantA NAbhaM rAyahANI paM01, go01 cuhimavantakUDassa dakkhiNeNaM tiriyamasaMkhene vIvasamure bIIvaicA aNNaM jambuddI 2 dakkhiNeNaM bArasa joaNasahassAI bhogAhittA iratha NaM culahi anukrama [130] SinElemnitial ~594 ~ Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [ 75 ] dIpa anukrama [130] vakSaskAra [4], mUlaM [ 75 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAnticandrI - yA vRttiH // 296 // "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) Jan Ebeni mavantarasa girikumArassa devassa cuhimavantA NAmaM rAyahANI paM0, vArasa joyaNasahassA AyAnaviksaMbheNaM, evaM vijayarAyahANIsarisA bhANiavvA, evaM avasesANavi kUDANaM vatavvayA javvA AyAmavikkhaMbhaparikkhevapAsA yadevayAo sIhAsaNaparivAro aho a devANa va devINa ya rAyahANIo abbAjo, causu devA puDhahimavanta 1 bharaha 2 hemavaya 3 besamaNakUDe 4, sesesu devayAo se keNaNaM bhante / evaM bujhai cuDahimavante vAsaharapaNyae 12, go0 / mahAhimavantavAsaharapathvayaM paNihAya AyAmu catubveviksaMbhapariklevaM paDuca IsiM khuDatarAe caiva hassatarAe caiva zIatarAe ceva, cukhahimavante a itya deve mahiddhIe jAya palio maiie parivasada se eeNaNaM go0 ! evaM bucara - cullahimavante vAsaharapabvae 2, aduttaraM ca NaM go0 ! cullahimavantassa sAsae NAmadhe paNNatte jaMNa kabAi NAsi ( sUtraM 75 ) 'himavante 'mityAdi, vyakaM, navaraM siddhAyatanakUTaM kSullahimavagirikumAra devakUTaM bharatAdhipadevakUTaM, ilAdevIsurAdevIkUTe tu SaTpaJcAzadvikkumArIdevIvargamadhyagatadevIkUTe, gaGgAdevIkUTaM zrIdevIkUTaM rohitAMzAdevIkUTaM sindhudevIkUTaM haimavatavarSezasurakUTaM vaizramaNalokapAlakUTaM / atha teSAmeva sthAnAdisvarUpamAha - 'kahi NamityAdi, ka bhadata! lahimadvarSadharaparvate siddhAyatanakUTaM nAma kUTaM prajJataM ?, 'gautame'tyAdi nirvacanasUtraM vyakaM, navaraM pacayojanazatAnyucatvena mUle paJcayojanazatAni viSkambhena madhye trINi ca yojanazatAni paJcasaptatAni paJcasaptatyadhikAni viSkambhena upari arddhatRtIyAni yojanazatAni viSkambhena mUle ekaM yojanasahasraM pakSa ekAzItyadhikAni yojanazatAni kizci Fur Fraternal Use O ~ 595~ 4 vakSaskAre himabati kUTAni sU. 75 | // 296 // Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [ 75 ] dIpa anukrama [130] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [4], mUlaM [ 75 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH dvizeSAdhikAni kiMcidadhikAnItyarthaH, madhye ekaM yojanasahasraM ekaM SaDazItyadhikaM yojanazataM kiMcidvizeSonaM kiMcidUnamityarthaH, ayaM bhAvaH - ekaM sahasramekaM zataM paJcAzItiyajanAni pUrNAni zeSaM ca krozatrikaM dhanuSAmaSTazatAni trayo| viMzatyadhikAni iti kiMcitpaDazItitamaM yojanaM vivakSitamiti tathA upari sapta yojanazatAni ekanavatyadhikAni kiMcidUnAni parikSepeNa, atrApyayaM bhAvaH sapta zatAni navatiyoMjanAni pUrNAni zeSaM krozadvikaM dhanuSAM sapta zatAni paMcaviMzatyadhikAnIti kiMcidvizeSonaM ekanavatitamaM yojanaM vivakSitaM, parikSepeNeti sarvatra grAhyaM, zeSaM spaSTaM // athAtra | padmavaravedikAdyAha- 'se Na'mityAdi prakaTaM, atra yadasti tatkathanAyopakramate - 'siddhAyayaNa' mityAdi, nigadasiddhaM, navaraM prathamayAvatpadena vaitADhyagata siddhAyatanakUTasyevAtra varNako grAhyaH, dvitIyena tadgatasiddhAyatanAdivarNaka iti // athAtraiva kSudrahimavadgirikUTavaktavyamAha - 'kahi Na' mityAdi, kva bhadanta ! kSudrahimavati varSadharaparvate kSudrahimavatkUTaM nAma kUTaM prajJatam', 'gautametyAdi uttarasUtraM prAgvat, navaraM 'evaM jo veve' tyAdi atidezasUtre 'eva' mityuktaprakAreNa ya evaM siddhAyatanakUTasyoccatvaviSkambhAbhyAM yuktaH parikSepaH uccatva viSkambhaparikSepaH, madhyapadalopI samAsaH, sa eva ihApi himavatkRTe bodhya ityarthaH, idaM ca vacanaM upalakSaNabhUtaM tena padmavaravedikAdivarNanaM samabhUmibhAgavarNanaM ca jJeyaM, kiya| sparyantamityAha -- yAvadvahusamaramaNIyasya bhUmibhAgasya bahumadhyadezabhAge atrAntare mahAnekaH prAsAdAvataMsakaH prajJataH, prAsAdAnAM - AyAmAdviguNocchrita vAstuvizeSANAmavataMsaka iva-zekharaka iva prAsAdAvataMsakaH pradhAnaprAsAda ityarthaH, sa ca Fucrustee City ~596 ~ Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- mUlaM [75] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: dvIpazA-1 prata sUtrAMka yA ciH [75]] dIpa zrIjambU-1| prAsAdo dvApaSTiM yojanAnyarddhayojanaM ca uccatvena ekatriMza yojanAni koza ca viSkambhena samacaturakhavAvAcI 4vakSaskAre | sUtrakRtA na kRtA, tatra heturvaMtADhyakUTagataprAsAdAdhikAre nirUpita iti tato jJeyaH, kIdRza ityAha-amyudgatA-Aka himavati nticandrImukhyena sarvato vinirgatA utsRtA-pravalatayA sarvAsu dikSu prasUtA yadvA abhre-AkAze udgatA utsRtA-prabalatayA kUTAni | sarvatastiryak prasRtA evaMvidhA yA prabhA tayA sita iva-baddha iva tiSThatIti gamyate, anyathA kathamiva so'tyuccaini-18 // 297 // rAlamvastiSThatIti bhAvaH, atra hi utprekSayA idaM sUcitaM bhavati-Urdhvamadhastiryak AyatatayA yAH prAsAdaprabhAstAH kila | rajavastAbhirbaddha iti, yadivA prabalazvetaprabhApaTalatayA prahasita iva-prakarSeNa hasita iveti, vividhA-anekaprakArA ye 81 8 maNayo ratnAni ca, maNiralayorbhedazcAtra prAgvat , teSAM bhaktibhiH-vicchittibhizcitro-nAnArUpa AzcaryavAn vA, vAto-18 ghRtA-vAyukampitA vijayaH-abhyudayastatsaMsUcikA vaijayantInAnyo yAH patAkAH athavA vijayA iti vaijayantInAM pArthakaNikA ucyante tatpradhAnA vaijayantyaH-patAkAstA eva vijayavarjitA vaijayantyaH chatrAticchavANi-uparyupari-181 18|sthitAnyAtapatrANi taiH kalitaH tuGgaH uccastvena sArddhadvApaSTiyojanapramANatvAt , ata eva gaganatalamabhilaGghayad-anulikha-181 18 cchikharaM yasya sa tathA, jAlAni-jAlakAni gRhabhittiSu loke yAni pratItAni tadantareSu viziSTazobhAnimittaM ratnAni 8 // 297 // racanA vA yasmin sa tathA, sUtre cAtra vibhaktilopaH prAkRtatvAt , paJjarAdunmIlita iva-bahiSkRta iva, yathA kimapi % vastu vaMzAdimayapracchAdanavizeSAdahiH kRtamatyantamavinaSTacchAyaM bhavati evaM so'pi prAsAdAvataMsaka iti bhAvaH, athavA anukrama [130] EmainineK ~597~ Page #599 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- mUlaM [75] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [75]] 18 jAlAntaragataralapaJjara-ratnasamudAyavizeSaH unmIlita ivaM unmipitalocana ivetyarthaH, mANakanakamayastRpikAka iti pratIta, vikasitAni-vikasvarANi zatapatrANi puNDarIkANi ca-kamalavizeSAH dvArAdiSu taizcitro-nAnArUpa AzcaryavAn / 8vA, nAnAmaNimayadAmAlata iti vyaktaM, antarvahizca zlakSNo-masRNaH snigdha ityarthaH, tapanIyasya-raktasuvarNasya rucirA 8 yA vAlukA-kaNikAstAsAM prastaTaH-prataraH prAGgaNeSu yasya sa tathA, zeSaM pUrvavat , 'tassa NamityAdi, vyaktaM, athAsya nAmAnvartha vyAcikhyAsurAha--'se keNaTeNa'mityAdi, atha kenArthena bhadanta ! evamucyate-kSadahimavatkaTaM 21. gautama ! kSihimavatAmA devo maharddhiko yAvat atra parivasati tena 'kSudrahimavantakUTa'miti kSudrahimavatkRTa, atra ca sUtreDa-12 Tamapi se teNI cuhimavantakUDe 2' ityetadrUpaM sUtraM bodhyaM, anvarthopapattizcAtra dakSiNAbhiratakUTaspeva jJeyeti / athAsya rAjadhAnIvaktavyamAha-'kahi NamityAdi, uttAnArtha, kSullahimavatI kSudrahimavatI vA rAjadhAnI 'eva'mityuktaprakAreNa yathocityeneti, 'eva'mityAdi, evamiti-kSudrahimavat kUTanyAyenAvazeSANAmapi bharatakUTAdInAM vaktavyatA netanyA, AyAmaviSkambhaparikSepAH anopalakSaNAduccatvamapi tathA prAsAdAstathaiva, devatAH atra devatAzabdo devajAti-18 vAcI tena bharatAdayo devA ilAdevIpramukhA devyazca tato dvandve tAH, tathA siMhAsana parivAro'rthazca svasva nAmasambandhI IS tathA devAnAM devInAM ca rAjadhAnyo netavyA iti, caturpu kSulahimavadAdikUTeSu devA adhipAH zeSeSu devatA-devyaH, tatra IR ilAdevIsurAdevyau SaTpaJcAzadikkumArIgaNAntarvatinyo jJeye eSAM ca kUTAnAM vyavasthA pUrva 2 pUrvasyAmuttaramuttarama dIpa anukrama [130] ese Jinallenniumnamanna ~598~ Page #600 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [ 75 ] dIpa anukrama [130] vakSaskAra [4], mUlaM [ 75 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAnvicandrI - yA vRttiH // 298 // Elemich "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) parasyAmiti, athAsya kSudrahimavattve kAraNamAha-' se keNadveNamityAdi, atha kenArthena bhadanta ! evamucyate-lahimavadvarSadharaparvataH 21, gautama ! mahAhimavadvarSadharaparvataM praNidhAya pratItyAzrityetyarthaH AyAmoJcatvodveSaviSkambhaparikSepaM, atra samAhAradvandvastena sUtre ekavacanaM, pratItya- apekSya ISatkSudrataraka eva-laghutaraka eva yathAsambhavaM yojanAyA vidheyatvenAyAmAdyapekSayA isvataraka evodvedhApekSayA nIcataraka evoccatvApekSayA, anyacca kSudrahimavAJcAtra devo maharddhiko yAvatpalyopamasthitikaH parivasati zeSaM prAgvat // athAnena varSadhareNa vibhaktasya haimavatakSetrasya vaktavyamAha - kahi NaM bhante ! jambuddIve dIve hemabae NAmaM vAse paM0 1, go0 1 mahAhimavantassa vAsaharapaJcayassa dakkhiNaM cuhimabantassa bAsaharapavvayassa uttareNaM puratyimalavaNasamuhassa paJcatthimeNaM paJcatthimalavaNasamuddassa puratthimeNaM ettha NaM jaMbuddIve dIne hemavae NAmaM bAse paNNatte, pANapaDhINAyae udINadAhiNavicchiSNe paliaMkasaMThANasaMThie duhA lavaNasamudaM puDhe purathimilae koDIe purathimilaM lavaNasamudde puDhe, paJcatthimilAe koDIe pacatthimillaM lavaNasamudde puDhe, doNNi joaNasahassAI egaM ca paMcucaraM jozaNasayaM paMca ya egUNavIsaibhAe joaNassa vikkhaMbheNaM, tassa bAdhA puratthimapazJcatthimeNaM chajyomaNasahassAI sat ya paNavaNNe jobharee tiNi a gUNavIsaibhAe joaNassa AyAmeNaM, tassa jIvA uttareNaM pAIMNapaDINAyayA duhao lavaNasamudaM puTThA puratthimilAe koDIe purathimilaM lavaNasamudaM puTThA paJcatthimillAe jAva puTThA sattatIsaM joaNasahassAI ucca caDavattare jojaNasae solasa ya egUNavIsabhAe jojaNassa kiMcivisesUNe AyAmeNaM, tassa dhaNuM dAhiNeNaM atIsaM joNasahassAI sata pacatAle atha haimavata kSetrasya varNanaM kriyate Fur Erate&Pale Oy ~ 599~ 4vakSaskAre ma varSa sU. 76 // 298 // Page #601 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- mUlaM [76] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [76] joaNasae dasa ya egUNavIsahabhAe joaNassa parikkhevaNaM, hemavayassa NaM bhante ! vAsassa kerisae AyArabhAvapaToAre paNNatte!, go! bahusamaramaNije bhUmibhAge paNNatte, evaM taiasamANubhASo avvotti (sUtra 76) 'kahiNa'mityAdi, ka bhadanta ! jambUdvIpe dvIpe haimavataM nAma varSa prajJaptam 1. gautama ! mahAhimavato varSadharaparvatasya 18 dakSiNeNe tyAdi, vyaktaM, atrAntare jambUdvIpe dvIpe haimavatanAma varSa prajJaptamityAdi sarva prAgvat, navaraM palyaGkasaMsthA| nasasthitaM AyatacaturanatvAt , tathA dve yojanasahane ekaM ca pazcottaraM yojanazataM paJca caikonaviMzatibhAgAn yojanasya yAvadviSkambhena, kSudrahimagiriviSkambhAdasya dviguNaviSkambha ityarthaH, athAsya bAhAdyAha-'tassa bAhA ityAdi, | vyaktaM, 'tassa jIvA uttareNa mityAdi, prAgvat, saptatriMzad yojanasahasrANi paTU catuHsaptatAni yojanazatAni poDaza || kalAH kiMcidUnA AyAmeneti, 'tassa ghaNu'mityAdi, tasya dhanuHpRSThamaSTatriMzadyojanasahasrANi sapta ca catvAriMzAni catvAriMzadadhikAni.yojanazatAni daza ca ekonaviMzatibhAgAn yojanasya parikSepeNeti, atha kIrAmasya svarUpa-131 | mityAha-hemavayassa Na'mityAvi, vyAkhyAtaprAyaM, navaraM evaM miti uktaprakAreNa tRtIyasamA-suSamaduSamAraka-13 |stasyAnubhAva:-svabhAvaH svarUpamitiyAvat netavyaH-smRtipathaM prApaNIya ityarthaH // athAtra kSetravibhAgakArigiri-18 | svarUpaM nirdizati kahi NaM bhante ! hemavae vAse sahAvaI NAma baTTavejaddhapavvae paNNatte?, goamA ! rohiAe mANaIe paJcacchimeNaM rohiaMsAe dIpa 90000000000590909aerasader anukrama [131] atha vRttavaitADhyaparvatasya varNanaM kriyate ~600~ Page #602 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [77] dIpa anukrama [132] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [4], mUlaM [77] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjamyU dvIpasAnticandrIyA vRtiH // 299 // mahANaIe puratthimeNaM hemavayavAsassa bahumajjhadesabhAe, ettha NaM sadAvaI NArma baTTaveaddhapavvara paNNatte, egaM joaNasahasse uddha ucca aDhAilAI joaNasayAI ubeddeNaM savvatthasame pallagasaMThANasaMTie egaM joaNasahassaM AyAmaviksaMbheNaM tiNNi joaNasahassAI egaM ca bAba joaNasayaM kiMzcivisesAhiaM parikkheveNaM paNNatte, sabbarayaNAmae acche se NaM egAe paumavaraveiAe egeNa ya vaNasaMDeNaM savvao samatA saMparikkhitte, veiAvaNasaMDavaNNao bhANiJanvo, sAvaissa NaM vaTTaveaddhapavayassa vAra bahusamaramaNijje bhUmibhAge paNNatte, tassa NaM bahusamaramaNijassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM mahaM ege pAsAyavaDeMsae paNNatte bAbA joaNAI addhajoyaNaM ca uddhaM uccateNaM ikatIsaM jobhaNAI kosaM ca AyAmaviksaMbheNaM jAva sIhAsaNaM saparivAra, se keNadveNaM bhaMte ! evaM vuccai sAvaI baTTaveyaddhapavvae ? 2, goamA ! sahAvaivaTTaveaddhapavvae NaM khudA khudiAsu bAbIsu jAva bilapati bahave uppalAI paumAI sahAvaippabhAI sahAbavaNNAI sadAvativaNNAbhAI sahAvaI a ittha deve mahiddhIe jAva mahANubhAve palio maThiie parivasaitti, se NaM tattha cakhaNDaM sAmANiasAhassINaM jAba rAyahANI maMdarassa pavvayassa dAhiNeNaM aNNaMmi jambuddIve dIve0 / (sUtraM 77 ) 'kahi NaM bhante' ityAdi, kva bhadanta ! haimavatavarSe zabdApatInAmnA vRttavaitAnyaparvataH prajJaptaH, vaitADhyAnvarthastu prAguktaH, asau ca vRttAkAro na bharatAdikSetravarttivaitAdvyaparvatavat pUrvAparAyatastena vRttavaitAdvya ityucyate, ata eva etatkRtaH kSetravibhAgaH pUrvato'paratazca bhavati, yathA pUrvahaimavatamapara haimavatamiti, Aha - paJcakalAdhikaikaviMzatizatayo Fur Fate &PO ~601~ 4vakSaskAre zabdApAtibaitADhyaH sU. 77 // 299 // Page #603 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- mUlaM [77] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [77] dIpa janapramANavistArasya haimavatasya madhyavartI yojanasahanamAna eSa giriH kathaM kSetraM dvidhA vibhajati ?, ucyate, prastutakSetravyAso hi ubhayoH pArzvayoH rohitArohitAMzAbhyAM nadIbhyAM ruddhaH madhyatastvanena, atha nadIruddhakSetraM varjayitvA'vaziSTakSetramasau dvidhA karotItyasminnanvarthavatI vaitAnyazabdapravRttiriti, evaM zepeSvapi vRttavaitADhyeSu svasvakSetrasvasvanadI-15 | nAmabhilApena bhAnyaM, digvibhAganiyamanaM sulabhamiti na vyAkhyAyate, ekaM yojanasahasramUrboccatvena arddhatRtIyAni | | yojanazatAnyudvedhena sarvatra samaH-tulyo'dhomadhyordhvadezeSu sahanasahanavistArakatvAt , ata eva palyaGkasaMsthAnasaMsthitaH, palyazca-lalATadezaprasiddho vaMzadalena nirmApito dhAnyAdhArakoSThakaH, ekaMyojanasahasramAyAmaviSkambhAbhyAMtrINi yojana sahasrANi ekaM ca dvASaSTyadhika yojanazataM kizcidvizeSeNa karaNavazAdAgatena sUtrAnirdiSTena rAzinA adhika parikSepeNa IS prajJapta, sarvAtmanA rasamayaH, kecana rajatamayAn vRttavaitAbyAnAhuH paraM teSAmanena granthena saha viruddhatvamiti / adhAtra padmAvaravedikAdyAha-se NamityAdi, vyakta, 'sahAvaissa Na'mityAdi, vyaktaM // atha nAmArtha nirUpayannAha| 'se keNaDheNaM bhante |'ityaadi, prAguktaRSabhakUTaprakaraNavad vyAkhyeyaM, navaraM RSabhakUTaprakaraNe RSabhakUTaprabhaiH RSabhakuTavarNarutpalAdibhiHpabhakUTanAmaniruktidarzitA atra tu zabdApAtiprabhaiH zabdApAtivaNaH utpalAdibhiH zabdApAtivRttavaitAnyanAmaniruktirdraSTavyA, zabdApAtI cAtra devo maharddhiko yAvanmahAnubhAvaH palyopamasthitikaH parivasati, atha | zabdApAtidevameva vizinaSTi-se NaM tattha'ityAdi, sa-zabdApAtI devastatra-prastutagirau caturNA sAmAnikasahasrANAM anukrama [132] ~602~ Page #604 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- mUlaM [77] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [77] dIpa zrIjambU- yAvatpadAt vijayadevavarNakasUtraM sarvamapi jJeyaM vyAkhyeyaM ca, kiyatparyantamityAha-rAjadhAnI mandarasya dakSiNasyAmanya- vikSaskAre dvIpazA- min jambUdvIpe dvIpe iti, jambUdvIpaprajJaptyAdarzeSu etatsUtradRSTo'pi paliovamaThiI parivasatI'tyayaM sUtrAdezaH pUrvasUtre hamavatAnyanticandrI theH sU.78 yadyojitastadbahuSu vijayadevaprakaraNAdisUtreSvitthameva dRSTatvAt , bahugranthasAmmalyena kvacidAdarzavaiguNyamudbhAvyAnyathA || yA vRciH yojanaM bahuzrutasammatamevAsti ityalaM vistareNa, nanu asya zabdApAtivRttavaitAmyasya kSetravicArAdinandheSu adhipaH // 30 // svAtinAmA uktaH tatkathaM na taiH saha virodha:1, ucyate, nAmAntaraM matAntara vaa| atha haimavatavarSasya nAmArthaM pRcchati se keNaDeNaM bhante ! evaM buccai hemavae vAse 21, goamA! culahimavantamahAhimavantehiM vAsaharapabvaehiM duhao samavagUr3e NicaM hema dulai NicaM hemaM dulaittA NicaM hemaM pagAsai hemavae a itya deve mahiddhIe paliovamahiie parivasai, se teNadveNaM gobhamA ! evaM vuccai hemavae vAse hemavae vAse ( sUtra 78) . se keNaTaNaM ityAdi, atha kenArthena bhagavanevamucyate-haimavataM varSa haimavataM varSamiti !, gautama! kSudrahima-18 vanmahAhimavaddhyAM varSadharaparvatAbhyAM dvidhAto-dakSiNottarapArzvayoH samavagADhaM-saMzliSTaM tato himavatoridaM haimavataM, ayaM / | bhAva:-kSudrahimavato mahAhimavatazcApAntarAle tat kSetra, tato dvAbhyAmapi tAbhyAM yathAkramamubhayordakSiNottarapAryayoH // 30 // kRtasImAkamiti bhavati tayoH sambandhi yadivA nityaM-kAlatraye'pi hema-suvarNa dadAti AsanapradAnAdinA prayacchati, 5 IS ko'rthH|-ttrtyyugmimnussyaannaamupveshnaadyupbhoge hemamayAH zilApaTTakA upayujyante, tata upacAreNa dadAtItyukaM, nityaM anukrama [132] 2Geoecene ~603~ Page #605 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [ 78 ] dIpa anukrama [133] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [4], mUlaM [ 78 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH 51 hema-prakAzayati, tato hema nityayogi prazasyaM vA'syAstIti hemavat hematradeva haimavatam, prajJAderAkRtigaNatayA 'prajJAdibhyaH' ( zrIsiddha0 a0 7-pA0 2 sU0 165 ) iti svArthe'N pratyayaH, haimavatazcAtra devo maharddhikaH palyopamasthitikaH parivasati, tena tadyogAddhaimavatamiti vyapadizyate, haimavato devaH svAmitvenAsyAstItyavAditvAdapratyaye vA // athAsyaivottarataH sImAkArI yo varSadharagiristaM vicakSurAha-- kahi NaM bhante ! jaMmbudave 2 mahAhimavante NAmaM vAsaharapathyae paM0 1, go0 harivAsassa vAhiNeNaM hemavayassa vAsassa uttare puramilavaNasamuhassa paJcatthimeNaM paJcatthimalavaNasamudassa puratthimeNaM, ettha NaM jambuddIce dIve mahAhimavaMte NAmaM vAsaharapacae paNNatte, pAINapaDhINAyae udIrNadAhiNavicchiNNe paliyaMkasaMThANasaMThie duhA lavaNasamudaM puDhe purathimilAe koDIe jAba puDhe paJcatthimihAe koDIe pacatthimiha lavaNasamuhaM puDhe do joaNasayAI uddhaM uvatteNaM paNNAsaM joaNAI unbeddeNaM cattAri joaNasahassAI doNi a dasuttare joaNasae dasa ya egUNavIsaibhAe joaNassa viksaMmeNaM, tassa bAhA puratthimapaJcatthimeNaM Nava joaNasahassAiM doNi achAvantare joaNasae Na ya egUNavIsaibhAe joaNassa addhabhAgaM ca AyAmeNaM, tassa jIvA uttareNaM pAINapaDINAyayA duhA lavaNasamuhaM puTThA purathimilAe koDIe purathimillaM lavaNasamudaM puTTA pazcatthimihAe jAba puTTA tevaNaM jobhaNasahassAI navaya egatI se joaNasae ucca egUNavIsaibhAe joaNassa kiMcivisesAhie AyAmeNaM, tassa dhaNuM dAhiNaM sattAyaNNaM joNasahassAI doNi a teNaDae joaNasae dasa ya egUNavIsabhAe joaNassa parikkheveNaM, rubhagasaMThANasaMThie savaraya Fur Fate & Pune Cy ~604~ my Page #606 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- mUlaM [79] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [79]] zrIjambU dvIpazAnticandrIyA vRttiH // 30 // dIpa NAmae acche ubhago pAsi vodi paramavaravezamAhiM dohi a vaNasaMDehiM saMparikkhitte / mahAhimavantassa NaM pAsaharapavayassa bapi // vakSaskAre bahusamaramaNije bhUmibhAge paNNate, jAva NANAbihapaJcavaNNehiM maNIhi a taNehi a uksomie jAva AsayaMti sayaMti ya (sUtraM79) 18 mahAhimU kahi bhante ityAdi, sarva prAgvat , navaraM dve yojanazate uccatvena kSudrahimavarSadharato dviguNoccatvAta pazcAzadyo- vAna parata janAnyadeSena-bhUpraviSTatvena, meruvarjasamayakSetragirINAM svoccatvacaturthAMzenodvedhatvAt , catvAri yojanasahasrANi dveca yojanazate dazottare daza ca yojanekonaviMzatibhAgAn viSkambhena haimavatakSetrato dviguNatvAt, athAsya bAhAdisUtra-18 mAha-tassatti, sUtratrayamapi vyakaM, prAyaH prAgvyAkhyAtasUtrasadRzagamakatvAt , navaraM atrAsya sarvaralamayatvamuktaM, bRha-12 kSetra vicArAdau tu pItasvarNamayatvamiti tena matAntaramavaseyam , anenaiva matAntarAbhiprAyeNa jambUdvIpapaTTAdAvasya pIta-18 | varNatvaM dRzyate, athAsya svarUpAvirbhAvanAyAha-'mahAhimavantassa Na'mityAdi, sarva jagatIpadmavaravedikAvana| khaNDavarNakavad grAhyaM // samprati atra hradasvarUpamAha-- mahAhimavaMtassa gaM bahumajmadesabhAe etya ege mahApajamadahe NAmaM dahe paNNace, do joaNasahassAI AyAmeNaM ega joaNasahassaM vikkhaMbheNaM dasa joaNAI savye heNaM acche rayayAmayakUle evaM AyAma viksaMbhAvihUNA jA ceva paumadahassa battatvayA sA ceva NeavA, // 30 // paumappamANaM do joSaNAI aTTho jAya mahApaumadahayaNNAbhAIhirI a ittha devI jAva paliovamahizyA parivasai, se eeNaDeNaM goamA! evaM budhai, aduttaraM ca gaM gomA ! mahApaumadahassa sAsae NAmadhile paM0 jaNa kayAi NAsI 3 tassa NaM mahApa anukrama [134] 90000000000000000000RSS atha draha-svarupaM varNyate ~605~ Page #607 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- mUlaM [80] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: 092e prata sUtrAka [80] umadahassa dakkhiNileNaM toraNeNaM rohiA mahANaI pavUDhA samANI solasa paMcuttare joaNasae paMca ya egUNavIsaibhAe joaNassa dAhiNAmimuhI pavaeNaM gaMtA mayA ghaDamuhapavittieNaM muttAvalihArasaMThieNaM sAiregadojoaNasaieNaM pavAeNaM pavaDAi, rohiA Na mahANaI jo pababai etva NaM mahaM egA jinbhiyA paM0, sANaM jibhiA joaNaM AyAmeNaM addhaterasajoSaNAI vikkhaMbheNaM kosaM vAhahaNaM magaramuhaviudyasaMThANasaMThiA sambavairAmaI acchA, rohiA NaM mahANaI jahiM pavaDai etya NaM mahaM ege rohiappabAyakuMDe NAmaM kuMDe paM0 savIsaM joaNasayaM AyAmavikkhaMbheNaM paNNattaM siNNi asIe - joaNasae kiMcibisesUNe parikkheveNaM isa joSaNAI unbeheNaM acche saNhe so ceva vaNNao, badaratale vaTTe samatIre jAva toraNA, tassa NaM rohi appabAyakuNDassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM mahaM ege rohiadIve NAmaM dIve paNNatte, solasa joSaNAI AyAmavikkhaMbheNaM sAiregAI paNNAsaM joaNAI parikkhevaNaM do kose Usie jalaMtAo sanvayairAmae acche, se NaM egAe paramavaraveiAe egeNa ya vaNasaMDeNaM sabbao samaMtA saMparikkhitte, rohiadIvassa gaM dIvasla upi bahusamaramaNije bhUmibhAge paNNatte, tassa gaM bahusamaramaNijassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe etva NaM mahaM ege bhavaNe paNNate, kosaM AyAmeNaM sesaM taM ceva pamANaM ca aho a bhANibhanyo / tassa rohiappavAyakuNDassa dakkhiNilleNaM toraNeNaM rohiA mahANaI paDhA samANI hemavayaM vAsaM ejemANI 2 sahAvaI baTTaveadbhapavvayaM addhajoaNeNaM asaMpattA puratyAmimuhI AvattA samANI hemavayaM vAsaM duhA vibhayamANI 2 aTThAvIsAe salilAsahassehiM samaggA ahe jagaI dAlaicA purasthimeNaM lavaNasamudaM samappei rohiA NaM jahA rohiaMsA tahA pavAhe amuhe a bhANiabbA iti jAva saMparikkhittA / tassa Na mahApaumaihassa uttarileNaM toraNeNaM harikatA mahANaI pavUDhA samANI solasa paMcuttare joaNasae paMca dIpa anukrama [135] ~606~ Page #608 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- mUlaM [80] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka zrIjambU dvIpazAnticandrIyA vRciH // 30 // [80] ya egUNavIsahabhAe joaNassa uttarAbhimuhI pabbaeNaM gatA mahayA ghaDAhapavatieNaM mutAbalihArasaMThieNaM sAiregadujoaNasaieNaM 4vakSaskAre pavAeNaM papaDada, harikatA mahANaI jao parasaha estha NaM mahaM egA jivibhA 50 do joSaNAI AyAmeNaM paNavIsaM joaNAI vi mahAhimakakkhaMbheNaM addhaM joaNaM bAhaleNaM magaramuhaviuhasaMThANasaMThiA samvarayaNAmaI acchA, harikatA NaM mahANaI jahiM pavaDai estha gaM ti iMdrAdi mahaM ege harikasappavAyakuMDe NAma kuMDe paNNatte doSNi a cattAle joaNasae AyAmavikkhaMbheNaM sattaauNaDhe joSaNasae parikkheveNaM mU.80 acche evaM kuNDavattavayA savvA neyamyA jAva toraNA, tassa Na harikaMtaSpavAyakuNDassa bahumajhadesabhAe etva Ne mahaM ege harikaMtadIve NAma dIye paM0 battIsaM joaNAI AyAmavikvaMbheNaM eguttara joaNasaya parikkhevaNaM do kose asie jaLatAo sabarayaNAmae acche, se NaM egAe paramavaraveiAe egeNa ya vaNasaMDeNaM jAva saMparikhitte vaNNao bhANiavvotti, pamANaM ca sayaNijaM ca aTTho a mANiabyo / tassa NaM harikatappavAyakuNThassa uttarileNaM toraNeNaM jAva pavUDA samANI harivassaM vAsaM enemANI 2 viaDAvaI vaTTaveaddhaM joaNeNaM asaMpattA paJcatvAbhimuhI AvattA samANI harivAsaM duhA vibhayamANI 2 chappaNNAe salilAsahassehiM samaggA ahe jagaI dalaittA paJcasthimeNaM lavaNasamudaM samappei, harikatA NaM mahANaI pabahe paNavIsa joSaNAI vikkhammeNaM avajomaNaM ulveheNaM tavaNaMtaraM ca NaM mAvAe 2 parivaddhamANI 2 muhamUle addhAijAI joaNasayAI vikkhambheNaM paJca jogaNAI ubvedeNaM, ubhao pAsiM dohi palamaparaveimAhiM dohi a vaNasaMDehi saMpariksittA (sUtra 80) // 30 // 'mahAhi ityAdi prAyaH padmadrasUtrAnusAreNa vyAkhyeyaM / athaitaddakSiNadvAranirgatAM nadI nirdizamAha-'tassa Na'mi-18 dIpa anukrama [135] ~607~ Page #609 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [80] dIpa anukrama [135] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [4], mUlaM [ 80 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH tyAdi, tasya mahApadmadrahasya dAkSiNAtyena toraNena rohitA mahAnadI pravyUDhA - nirgatA satI SoDaza pazcottarANi yojanazatAni paJca caikonaviMzatibhAgAn yojanasya dakSiNAbhimukhI parvatena gatvA mahatA ghaTamukhapravRttikena muktAvalihArasaMsthitena sAtirekadviyojanazatikena, sAtirekatvaM ca rohitAprapAtakuNDodvedhApekSayA bodhyaM prapAtena prapatati, poDazetyAdisaGkhyAnayanaM tu catuH sahasradvizatadazayojanatade ko na viMzatibhAgAtmaka [ bhAgadaza ] kAdbhirivyAsAt sahasrayojanAtmake graha| vyAse'panIte satyaddhIMkRtAdbhavati, anyat sarva rohitAMzAgamena vAcyaM, atha sA yataH prapatati tadAspadaM darzayati'rohiA Na'mityAdi, prAgvat, atha yatra prapatati tadAha- 'rohijA Na'mityAdi, prAgvyAkhyAtaprAyaM, navaraM saviMzatikaM | yojanazataM gaGgAprapAtakuNDato dviguNAyAmaviSkambhatvAt trINi yojanazatAni azItyadhikAni kiJcidvizeSonAni, UnatvaM karaNena yo0 379 krozaH 1 kiyaddhanuradhikastena kiJcidUnA'zItiruktA ityarthaH, parikSeSeNeti / adhunA'sya dvIpavaktavyamAha - 'tastra NamityAdi vyaktaM, navaraM gaGgAdvIpato dviguNAyAmaviSkambhatvAt SoDaza yojanAni rohitAdvIpapramANamityarthaH, 'se Na'mityAdi, sugamaM, 'rohiadIva' ityAdi, sugamaM, navaraM zeSaM viSkambhAdikaM pramANaM tadeva, ko'rthaH ?arddhakrozaM viSkambhena dezonakrozamuccatveneti cazabdAdrohitAdevIzayanAdivarNako'pi, ardhazca 'se keNaNaM bhante ! rohiadIve' ityAdi, sUnnAvagamyaH samprati yatheyaM lavaNagAminI tathA''h-- 'tasse' tyAdi, tasya - rohitAprapAta kuNDasya dAkSiNAtyena toraNena dvAreNetyarthaH rohitA mahAnadI pravyUDhA - nirgatA satI haimavataM varSa AgacchantI 2 haimavata kSetrAbhi Fur Fraternae Cy ~608~ Page #610 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- mUlaM [80] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: | dhvakSaskAre prata sUtrAMka [80] dIpa zrIjambU-mukhamAyAntItyarthaH zabdApAtanAmAnaM vRttavaitAbyaparvatamarddhayojanena krozadvayenAsamprAptA-asaMspRSTA dUrasthitetyarthaH / dvApAlAparvAbhimasI AvattA satI haimavataM varSa dvidhA vibhajantI 2-dvibhAgaM kurvatI2 aSTAviMzatyA salilAsahauH samaprA-pUrNA, MS mahAhimakanticandrI- pAna ti ibrAdi yA vRttiH / bharatanadIto dviguNanadIparivAratvAt , adhobhAge jagatI-jambUdvIpakoTTa dArayitvA pUrvabhAgena lavaNasabhudraM samupasarpati, ra pravizatItyarthaH, atha lAghavAdha rohitAMzAtidezena rohitAvaktavyamAha-rohiA Nanti, atidezasUtratvAdeva prAgvat / // 30 // // athAsmAduttaragAminIyaM nadI vAvataratItyAzaMkyAha-'tassa Na'miti vyakaM, 'harikatA' ityAdi kaNThyaM, atra 'savaraya-11 NAmaIti pATho bahAdarzadRSTo'pi lipipramAdApatita eva sambhAvyate, bRhatkSetravicArAdiSu sarvAsAM jihikAnAM | vajramayatvenaiva bhaNanAt , jalAzayAnAM prAyo vajramayatvenaivopapattezca, harikatA Na'mityAdi, vyaktaM, navaraM harikAMtA-18| |prapAtakuNDaM dve yojanazate catvAriMzadadhike AyAmaviSkambhAbhyAM sapta yojanazatAni ekonaSaSTAni-ekonapazyadhikAni paridhinA iti, 'tassa Na'mityAdi, sUtratrayaM prAk sUtrAnusAreNa boddhavyaM, navaraM vikaTApAtinaM vRttavaitAdayaM yojanenA-18 samprAptA pazcimenAvRttA satI harivarSa nAma kSetraM vakSyamANasvarUpaM dvidhA vibhajamAnA 2 SaTpaJcAzatA ndiishsrH| // 30 // samagrA-paripUrNA, haimavatakSetranadIto dviguNanadIparivAratvAt , pazcimena bhAgena lavaNodadhimupaiti / sampratyasyAH pravA18| hAdi kiyanmAnamityAha-'harikatA'ityAdi, harikAntA mahAnadI prabahe-drahanirgame paJcaviMzatiyojanAni viSka-1 mbhena arddhayojanamuddhedhena tadanantaraM ca mAtrayA 2-krameNa 2 pratiyojanaM samuditayorubhayoH pArthayoH catvAriMzaddhanu-18 anukrama [135] ~609~ Page #611 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ---- mUlaM [80] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAka [80] kyA, pratipAya dhanurvizatiyetyarthaH, parivarddhamAnA 2 mukhamUle-samudrapraveze'rddhatRtIyAni yojanazatAni viSkambhena paJcayojanAnyudvedhena, ubhayoH pArzvayobhyiAM pAvaravedikAbhyAM dvAbhyAM ca vanakhaNDAbhyAM samparikSiptA // athaitasya kUTavaktavyamAha mahAhimavante NaM bhante / vAsaharapathae kada kUDA paM01, go0 aTTha kUDA pa0, 0-siddhAyayaNakUDe 1 mahAhimavantakUDe 2 hematrayakUDe 3 rohiakUDe 4 hirikUDe 5 harikaMtakUDe 6 harivAsakUDe 7 veruliakUDe 8, evaM culahimavatakUDANaM jA ceva vattavvayA sacceva abbA, se keNadveNaM bhante! evaM bubai mahAhimavate vAsaharapavae 21, goamA! mahAhimavaMte gaM bAsaharapacae culAhimacaMtaM vAsaharapavarSa paNihAya AyAmuJcatuvvehavikkhambhaparikkheveSaM mahaMsatarAe ceva dIhatarAe ceva, mahAhimavaMte meM ittha deve mahidIe jAva paliovamaTTiie parivasai (sUtraM 81) 'mahAhimavante'tti, mahAhimavati varSadharaparvate bhagavan ! kati kUTAni?, gautametyAdi sUtraM sugama, kUTAnAM nAmArtha18 svayaM-siddhAyatanakUTa mahAhimavadadhiSThAtRkUTaM haimavatapatikUTaM rohitAnadIsurIkUTa hIsurIkUTaM harikAntAnadIsurIkUTa harivarSapatikUTa vaiDUrya kUTaM tu tadralamayatvAt tatsvAmikatvAJceti, 'eva'miti kUTAnAmuJcatvAdi siddhAyatanaprAsAdAnAM ca mAnAdi tatsvAminAM ca yathArUpaM mahardikatvaM yatra ca rAjadhAnyastatsarva atrApi vAcyaM, kevalaM nAmaviparyAsa eva devAnAM tadrAjadhAnInAM ceti / sAmpataM mahAhimavato nAmA nirUpayannAha--'se keNaTeNa'mityAdi, vyaktaM navaramutta dIpa anukrama [135] ~610~ Page #612 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- mUlaM [81] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [81] harivarSa dIpa zrIjambU- rasUtre mahAhimavAn varSadharaparvataH kSudrahimavantaM varSadharaparvataM praNidhAya-pratItya kSudrahimavadapekSayetyarthaH, yojanAyA vici-8 vakSaskAre dvIpazA-zatratvAt AyAmApekSayA dIrghataraka eva uccatvAdyapekSayA mahattaraka eveti, athavA mahAhimavannAmA'tra devaH palyopamasthi-18 mahAhimakanticandrI- tikaH parivasati, sUtre AyAmoccatvetyAdAvekavadbhAvaH samAhArAd bodhyaH // atha harivarSanAmakavarSAvasa:AyAmo zati kaTAni yA vRttiH // 30 // kahi NaM bhante! jambuddIce dIve harivAse NAma vAse paM0, go0! Nisahassa vAsaharapavyayasta dakSiNeNaM mahAhimavantavAsaharapabvayassa uttareNa purathimalavaNasamuhassa paJcasthimeNaM paJcasthimalavaNasamudassa purathimeNaM ettha NaM jambuddIve 2 harivAse NAma vAse sU.82 paNNatte evaM jAva paJcasthimillAe koDIe pacatthimillaM lavaNasamudaM puDhe aTTa joaNasahassAI cattAri a egavIse joaNasae egaM ca egUNavIsaibhAgaM joaNassa vikkhambheNaM, tassa bAhA purathimapaJcasthimeNaM terasa joSaNasahassAI tiNi a egasaTTe joaNasae chacca egUNavIsaibhAe joaNassa addhabhAgaM ca AyAmeNaMti, tassa jIvA uttareNaM pAINapaDINAyayA duhA lavaNasamuI puTThA puratthimilAe koDIe purathimillaM jAva lavaNasamudaM puTThA tevattari joaNasahassAI Nava ya eguttare joaNasae sattarasa ya egUNavIsaibhAe joaNassa addhabhAgaM ca AyAmeNaM, tassa dhaNuM vAhiNaNaM caurAsII joaNasahassAI solasa joaNAI cacAri egUNavIsai. bhAe joaNassa prikkhevnnN| harivAsassa NaM bhante! vAsassa kerisae AgArabhAvapaDoAre 50, goamA! bahusamaramaNije // 304 // bhUmibhAge paNNAce jAva maNIhiM taNedi a ucasomie evaM maNINaM vaNANa ya vaNNo gandho phAso sado bhANibhavyo, harikhAse gaM tatva 2 dese tahiM 2 bahuve buDDhA khuhiAo evaM jo musamAe aNubhAvo so ceva apariseso battavyoti / kahi Na bhante! hari anukrama [136] DARSersease ~611~ Page #613 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- mUlaM [82] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [82] vAse vAse vibhaDAvaI NAma baTTaveaddhapabbara paNNatte!, go0! harIe mahANaIe paJcatthimeNaM harikatAe mahANaIe purasthimeNaM harivAsassa 2 bahumajhadesabhAe estha Na viaDApaI NAma baTTaveaddhapancae paNNatte, evaM jo gheva sadAvaissa vikkhabhuccattu vehaparikkhevasaMThANa vaNNAvAso aso ceva viaDAvaissavi bhANianyo, NavaraM aruNo devo paumAI jAba vizraddhAvaivaNNAbhAI aruNe a ittha deve mahiddhIe evaM jAba dAhiNeNaM rAyahANI avA, se pheNaTeNa bhante! evaM buccai-harikhAse harikhAse!, goamA! haribAse NaM vAse maNuA aruNA aruNo bhAsA se A Na saMkhadalasaNNikAsA harivAse a itva deve mahidIe jAba palioSamahiIe parivasai, se teNaDDeNaM goamA! evaM bucara ( sUtra 82) 'kahi NaM bhante ! jambuddIve 2' ityAdi, vyaktaM, navaraM aSTau yojanasahasrANi catvAri ca yojanazatAni ekaviMzatyadhikAni ekaM caikonaviMzatitamaM bhAga yojanasya viSkambhena, mahAhimavato dvigunnvisskmbhktvaaditi| adhunA'sya bAhAditrayamAha--"tassa bAhA' ityAdi, tassa jIvA ityAdi, 'tassa dhaNu'mityAdi, sUtratrayamapi vyaktaM // athAsya svarUpaM pipRcchiSurAha-harivAsa'ityAdi, harivarSasya varSasya bhagavan ! kIdRza AkArabhAvapratyavatAraH prajJaptaH?, || gItama! bahusamaramaNIyo bhUmibhAgaH prajJaptA, anAtidezavAkyamAha-yAvanmaNibhistRNazcopazobhitaH, evaM maNInAM tRNA-18 | nAM ca varNo gandhaH sparzaH zabdazca bhaNitavyaH, padmavaravedikAnusAreNetyarthaH, atra jalAzayasvarUpaM nirUpayannAha-harivAse Na'mityAdi, kSetrasya sarasatvena tatra tatra dezapradezeSu kSudrikAdayo jalAzayA akhAtA eva santItyarthaH, atraikade-18 dIpa anukrama [137] Elemsin ~612~ Page #614 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [82] dIpa anukrama [137] vakSaskAra [4], mUlaM [82] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAnticandrI - yA vRciH ||305|| "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) Jan Emini zagrahaNena sarvo'pi vApyAdijalAzayAlApako grAhyaH atra kAlanirNayArthamAha- 'evaM jo susamAe ityAdi, evaMuktaprakAreNa varNyamAne tasmin kSetre yaH suSamAyAH - avasarpiNIdvitIyArakasyAnubhAvaH sa evAparizeSaH- sampUrNo vaktavyaH, suSamApratibhAganAmakAvasthitakAlasya tatra sambhavAt // athAsya kSetrasya vibhAjaka girimAha-- 'kahi Na' mityAdi, praznasUtraM vyaktaM, uttarasUtre harito- harisalilAyA mahAnadyAH pazcimAyAM harikAntAyA mahAnadyAH pUrvasyAM harivarSasya 2 bahumadhya| dezabhAge atrAntare vikaTApAtinAmA vRttavaitADhyaparvataH prajJaptaH, atra nigamayaMlAghavArthamatidezasUtramAha evaM vika| TApAtivRttavaitAnyavarNane kriyamANe ya eva zabdApAtino viSkambhozJcatvodveSaparikSepasaMsthAnAnAM varNavyAso varNaka| granthavistaraH cakArAttatratyaprAsAda tatsvAmirAjadhAnyAdisaMgrahaH, vikaTApAtiprabhANi vikaTApAtivarNAbhAni ca tena vika| TApAtIti nAma, aruNazcAtra deva AdhipatyaM paripAlayati tena tadyogAdapi tathA nAma prasiddham, Aha-visadRzanAmaka| devAdvikaTApAtIti nAma kathamupapadyate ?, ucyate, aruNo vikaTApAtipatiriti tatkalpapustakAdiSu AkhyAyate, sAmA| nikAdInAmapyanenaiva nAsmnA prasiddha iti sAmarthyAdvikaTApAtIti, susthitalavaNodAdhipatergautamAdhipatitvAd gautamadvIpa iva, bRhatkSetravicArAdiSu hairaNyavate vikaTApAtI harivarSe gandhApAtItyuktaM, tatvaM tu kevaliMgamyaM, evaM yAvaddakSiNasyAM dizi mero rAjadhAnI netavyA, atha harivarSanAmArthaM picchipurAha-- 'se keNadveNaM' ityAdi, praznasUtraM sugamaM, uttarasUtre harivarSe 2 kecana manujA aruNA-raktavarNAH, aruNaM ca cInapiSTAdikaM AsannavastUni aruNaprakAzaM na kurute abhAsvaratvAd Fur Fate & Puna e Oy ~613~ 200 4vakSaskAre harivarSa sU. 82 // 305 // Page #615 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- mUlaM [82] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [82] dIpa ime ca na tathA ityAha-aruNAvabhAsA iti, kecana zvetAHNaM pUrvavat zaGkhadalAni-zaGkhakhaNDAste hi atishvetaaH| syusteSAM sannikAzA:-sadRzAH tena tadyogAddharivarSa kSetramucyate, ko'rtha:-harizabdena sUryezcandrazca tatra kecana manuSyAH sUrya ivAruNA aruNAvabhAsAH, sUryazcAtra raktavarNaprastAcAdudgacchan gRhyate, kecana candra zva zvetA iti, haraya zya | | harayo manuSyAH, sAdhyavasAnalakSaNayA'bhedapratipattiH, tatastadyogAt kSetraM haraya iti vyapadizyate, harayazca tadvarSa ca harivarSa, yadA ca manuSyayogAt harizabdaH kSetre vartate tadA svabhAvAdvahuvacanAntaH prayujyate, yadAha tattvArthamUlaTIkAkRd gandhahastI-harayo videhAca pazcAlAditulyA" iti. cadivA harivanAmA atra deva AdhipatyaM paripAlayati tena tadyogAdapi harivarSa // athAnantaro kSetraM niSadhAikSiNasyAmuktaM tarhi sa niSadhaH kAstIti pRcchatikahi NaM bhante / jambuddIve 2 Nisahe NAmaM vAsaharapalyae paNNate?, gomA ! mahAvidehassa pAsassa dakkhiNeNa harivAsassa uttareNaM purasthimalavaNasamudassa paJcatthimeNaM paJcatthimalavaNasamudassa purathimeNaM ettha NaM jamburIce dIve Nisahe NAma vAsaharapavyae paNNate, pAINapaDINAyae udINadAhiNavicchiNNe duhA lavaNasamudaM puDhe purathimillAe jAva puDhe paJcatdhimillAe jAba puDhe, cattAri joSaNasayAI uddhaM ucatteNaM cattAri gAuasayAI uvveheNaM solasa joaNasaMhassAI aDha va bAyAle joaNasae doNi ya egUNavIsaibhAe joaNassa vikSammeNaM, tassa pAhA purathimapaJca sthimeNaM pIsa jomaNasahassAI ega ca paNahU~ joaNasayaM duNi a egUNavIsaibhAe jobhaNassa addhabhAgaM ca mAyAmeNaM, tassa jIvA uttareNa jAva cauNavaIjoaNasahassAI egaM ca ThappaNNaM joaNasayaM duNi a egUNavIsahabhAe anukrama [137] atha niSadhaparvatasya varNanaM kriyate ~614 ~ Page #616 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ---- mUlaM [83] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [83] dvIpazAnticandrIyA vRttiH // 306 // dIpa jomaNassa AyAmeNaMti, tassa dhaNu dAhigaNaM ega joaNasayasahassaM cavIsaM ca joaNasahassAI tiNi chAyAle joaNasae Nava zvakSaskAre ya egaNavIsaibhAe jomaNassa parikkheSeNaMti ruagasaMThANasaMThie savatavaNijjamae akche, umao pAsiM dohi paThamavaradAhiM zanipadhaH padohi abaNasaMDehiM jAva saMparikkhite, Nisahassa Na vAsaharapabvayassa upi bahusamaramaNile bhUmibhAge paNNase jApa AsayaMti caMtaHsU.83 sayaMti, tassa Na bahusamaramaNijasa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM mahaM ege timichidahe NAma dahe paNNate, pAIpacINAyae udINadAhiNavicchiNNe cattAri jobhaNasahassAI AyAmeNaM do jomaNasahassAI vikkhambheNaM dasa joSaNAI jamveheNaM acche saNhe rayayAmacakUle, tassa NaM tigicchirahassa cauddisi cattAri tisoNipaDirUvagA paM0 evaM jAva AyAmaviksambhavihUNA jA va mahApaumadahassa vattavbayA sA gheva tigichidahassavi vattabbayA taM ceva paumadahappamANaM aTTho Ava tigiThivaNNAI, piI a istha devI paliovamahiIA parivasai, se teNatuNaM goyamA! evaM vucai tigichiyau tinichidahe (sUtra 83) 'kahi Na'mityAdi, praznasUtraM vyaka, uttarasUtre mahAvidehasya varSasya dakSiNasyAM harivarSasyottarasyAM paurastyalavaNodasya | pazcimAyAM pazcimalavaNasamudrasya pUrvasyAM atrAntare jambUdvIpe dvIpe niSadho nAma varSadharaparvataH prajJaptaH, prAcInapratIcIne-1 | tyAdi prAgvat , catvAri yojanazatAnyUrboccatvena catvAri gavyUtazatAnyudheina-bhUpravezena' meruvarjasamayakSetragirINAM // 30 // || svoccatvacaturthAMzenodvedhatvAt , poDaza yojanasahasrANi dvicatvAriMzAni-dvicatvAriMzadadhikAni aSTau ca yojanazatAni | &aa dvau ca ekonaviMzatibhAgI yojanasya viSkambhena, mahAhimavato dviguNaviSkambhamAnatvAt , atha bAhAdisUtratrayamAha anukrama [138] ~615~ Page #617 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ---- mUlaM [83] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [83] eseseseen eseeeeeeeeeee 'tassa vAhA~'ityAdi, 'tassa jIvA' ityAdi, atha yAvatpadAt pAINapaDINAyayA duhao lavaNasamudaM puTThA purasthimi-18 | lAe lavaNasamuhaM jAva puTThA iti grAhyaM, 'tassa ghaNu mityAdi sarva pUrvasUtrAnusAreNa vyAkhyeyaM / atha niSadhameva vize-18 paNairvizinaSTi-ruaga'ityAdi, atra yAvatpadAt sacao samaMtA iti grAhyaM, zeSa prAgvat / athAsya devakrIDAyo-18 gyatvaM varNayannAha-Nisaha ityAdi, atra yAvatpadAt AliGgapuSkarAdipadakadambakaM bodhyaM / atha idavaktavyAvasara:-18 'tassa NamityAdi, tasya bahusamaramaNIyasya bhUmibhAgasya bahumadhyadezabhAge'trAntare mahAnekA tigiMchi:-pauSparajasta-18 pradhAno drahastigiMchidraho nAma drahaH prajJaptaH, prAkRte puSparajaHzabdasya tigiMchi' iti nipAtaH dezIzabdo vA, anyat || | sarva prAganusAreNeti, athAsyAtidezasUtreNa sopAnAdivarNanAyAha-'tassa NamityAdi, tasya-tigiMchidrahasya caturdiA catvAri trisopAnapratirUpakANi prajJaptAni, evamitthaMprakAreNa idavarNake kriyamANe yAvacchabdo'tra kAnavAcyavyayaM / tena yAvatparipUrNA yaiva mahApadmadrahasya vaktavyatA AyAmaviSkambhavihInA saiva tigiMchidrahasya vaktavyatA, etadeva vyaktyA AcaSTe-'taM ceva'ityAdi, tadeva-mahApadmadrahagatameva padmAnAM-dhRtidevIkamalAnAM pramANa-ekakoTiviMzatilakSapaJcAzatsahasraka zataviMzatirUpaM, anyathA'tra padmAnAmAyAmaviSkambharUpapramANasya mahApadmadrahagatapobhyo dviguNatvena virodhApAtAt, drahasya ca pramANamuddhedharUpaM bodhyaM, AyAmaviSkambhayoH pRthaguktatvAditi, arthaH tigiMchidrahasya vAcyaH, 18 dIpa anukrama [138] bhIjambU, 52 ~616~ Page #618 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ---- mUlaM [83] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [83] esee dIpa zrIjambU sa cairya se keNadveNa bhante! evaM puSai-tirgichidahe ' ityAdi pArasUtrAnusAreNa vAcyaM yAvat tirgichidrahavarNAbhAni vakSaskAre dvIpazA-10 utpalAdIni ghRtizcAtrAdhipatyaM paripAlayati 'se teNaTeNaM ityAdi prAgvat // athAsmAdyA dakSiNena nadI pravahati tAmAha- sanadIkatinticandrIyA vRciH tassa NaM tigiridahassa dakkhiNilleNaM toraNeNaM harimahANaI pabUDhA samANI satta joaNasahassAI cattAria ekavIse joaNasae egaM ca egUNavIsaibhAgaM joaNassa dAhiNAmimuddI pacaeNaM gatA mahayA ghaDamuhapavittieNaM jAba sAiregacaujomaNasaieNaM pavAeNaM sU.84 // 307 // pavai, evaM jA peva harikantAe battanvayA sA ceva harIevi abbA, jibhiAe kuMDassa dIvassa bhavaNasa ta va pamANa aTTho'vi bhANibhavyo jAva ahe jagaI dAlaittA chappaNNAe salilAsahassehiM samaggA purasthimaM lavaNasamuI samappaDa, taM va pavahe a muhamUle a phmANa baho ma jo harikamtAe jAva vaNasaMDasaMpariksintA, tarasa gaM tigichirahassa uttarileNaM toraNeNaM sIomA mahANaI pabUdA samANI satta joaNasahassAI cattAri a egavIse joaNasae egaM ca egUNavIsahabhAgaM joaNassa uttarAbhimuhI pavaeNaM gaMtA mayA ghaDamuhapavittieNaM jAva sAiregacaujoaNasaieNaM pavAraNaM pavaDai, sIoA NaM mahANaI jao pavaDai eltha NaM mahaM egA jibhiSA paNNacA cattAri joSaNAI AyAmeNaM paNNAsa joSaNAI vikkhambheNaM joaNaM pAhaNaM magaramuhaviuDusaMThANasaMThiA sababarAmaI acchA, sIoA NaM mahANaI jahiM pavaDada etya NaM mahaM ege sIoappavAyakuNDe NAmaM kuNDe 18 // 307 // paNNatte cattAri asIe joaNasae AyAmavikkhaMbheNaM paNNarasaaTThAre joaNasae kiMcivisesUNe parikveNaM acche evaM kuMDavattavvayA aThavA jAva toraNA / tassa NaM sIoappavAyakuNDassa bahumajhadesabhAe ettha mahaM ege sIoadIve NAma dIve paNNatte anukrama [138] ~617~ Page #619 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- mUlaM [84] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [84] dIpa pAusaTi joSaNAI mAyAmavikkhambheNa doSi viuttare jojaNasae parikvevaNaM do kose kasie jalatAjo sanjavairAmae acI sesaM tameva bejhyAvaNasaMDabhUmibhAgabhavaNasayaNinaaTTho mANiabo, tassa NaM sIoappavAvakuNhassa uttarileNaM toraNeNaM sIoA mahANaI pavUDhA samANI devakuruM ejnemANA 2 cittavicittakUDe pavae nisahadevakurusUrasulasavijuppabhadahe a duhA vibhayamAjI 2 caurAsIe salilAsahassehiM ApUremANI 2 bhadasAlavarNa ejjemANI 2 maMdaraM pabvayaM dohiM joamehiM asaMpattA pacatthimAmimuddI AvattA samANI ahe vijuppamaM vakkhArapavayaM dAraittA mandarassa padhvayassa pacasthimeNaM avaravidehaM bAsaM duhA vibhayamANI 2 egamegAo cakavaTTivijayAo aTThAvIsAe 2 salilAsahassehiM ApUremANI 2. paJcahiM salilAsayasaharasehiM dutIsAe asalilAsahassehiM samaggA ahe jayaMtassa vArassa jagaI vAlapattA pacasthimeNaM lavaNasamuI samappeti, sIomA NaM mahANaI pavahe paNNAsa joSaNAI vikyambheNaM joaNaM ulveheNaM, tayaNataraM ca NaM mAyAe 2 parivaddhamANI 2 muhamUle paJca joaNasayAI viksambheNaM dasa joSaNAI lavheNaM umaopAsiM dohiM palamavaraveiAdi dohi a vaNasaMDehiM saMparikkhitA / NisaDhe NaM bhante ! vAsaharapabvae NaM kati kUDA paNNacA !, goyamA! Nava kUDA paNNatA, taMjahA-siddhAyayaNakUDe 1 siTakUDe 2 harivAsa kUDe 3 puSyavidehakUDe 4 harikUDe 5 ghiIkUDe 6 sIoAkUDe 7 avaravidehakUDe 8 agakUDe 9 jo ceva cuhahimavattakUDANaM navattavikkhambhaparikkheSo puruSavaNio rAyahANI asazeva. ihapi anvA, se keNadveNaM bhante! evaM vudhA Nisahe vAsaharapabvae 21, goamA! NisadeNaM yAsaharapavvae bahave kUDA NisahasaMThANasaMThiA usamasaMThANasaMThiA, Nisahe a ittha deve mahidIe jAba paliovamahiI parivasada, se seNadveNaM goamA! evaM bucada Nisahe vAsaharapavvara 2 (sUtra 84) Receneer Scottotatoercedeseseaccescacaese anukrama [139] ~618~ Page #620 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [84] dIpa anukrama [139] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [4], mUlaM [84] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjammUdvIpazAnticandrIyA vRtiH // 208 // 'tassa Na' mityAdi tasya tirgichidrahasya dAkSiNAtyena toraNena harinAmnI harisalilA'paraparyAyA mahAnadI pravyUDhA | satI sapThayojanasahasrANi catvAri ca yojanazatAni ekaviMzAni - ekaviMzatyadhikAni ekaM ca ekonaviMzatibhAgaM yojanasya dakSiNAbhimukhI parvatena gatvA ityAdi prAgvaMt, girigantavyopapattistu SoDazasahasrASTazatadvAcatvAriMzadyojanapramANAnniSadhavyAsAd dvisahasrayojanapramANe idavyAse'panIte zeSe'rddhakRte bhavatIti / nigamayannatidezasUtramAha--- 'eva' mityAdi, 'eva' mityuktaprakAreNa yaiva harikAntAyA vaktavyatA saiva harito'pi mahAnadyA netavyA, jivhikAyA harikuNDasya haridvIpasya bhavanasya ca tadeva pramANaM harikAntAprakaraNo kamavaseyaM, artho'pi haridvIpanAmno vAcyaH, atra yAva | tpadavAcyaM sAkSAlikhitaM ca sarvaM harikAntAprakaraNa iva jJeyaM // athAsmAdyA uttareNa nadI pravahati tAmAha - ' tassa NaM tirgichiddaha' ityAdi, vyaktaM girigantavyaM tu harinadyA ivAvaseyaM, athAsyA jivhikAsvarUpamAha - 'sIoo' ityAdi, uttAnArthaM, navaramAyAmena catvAri yojanAni, harinnadIjivhikAdviguNatvAt paJcAzad yojanAni viSkambhena harinna| dIpravahato dviguNasya sItodApravahasya mAtavyatvAt, evaM bAhalyamapi pUrvajivhikAto dviguNamavaseyam, atha kuNDasvarUpamAha---'sIoo NaM mahANaI jahiM' ityAdi, 'ettha Na'mityAdi, atra kuNDasya yojanasaGkhyA harikuNDato dvaiguNyenopapAdanIyA / atha sItodAdvIpasvarUpamAha -- ' tassa Na'mityAdi, atra zItodAdvIpaH AyAmaviSkambhAbhyAM catuHSaSTiyojanAni pUrvanadI dvIpa to dviguNAyAmaviSkambhatvAt vyadhike dve zate parikSepeNa, atra sUtre'nukamapi karaNavazAt Fur Frue&rinae Cy ~619~ 4vakSaskAre sanadIkatigichidrahavarNana sU. 84 // 308 // Page #621 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ---- mUlaM [84] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [84] | kizcitsAdhikatvaM jJeyaM, dvau kozI jalAdutthitaH sarvavajramayaH acchaH zeSamukkAtirikaM gaGgAdvIpaprakaraNoktamayaseyaM, tacca | vineyasmAraNArtha nAmato nirdizati-vedikAvanakhaNDabhUmibhAgabhavanazayanIyAni vAcyAni, atra sUtre vibhktilopH| prAkRtatvAt , arthazca zItodAdvIpasya gaGgAdvIpavat bhaNitavya iti / atha yatheyaM payodhimupayAti tathAha-'tassa NaM18 / sIoappavAya' ityAdi, tasya zItodAprapAtakuNDasya auttarAheNa toraNena zItodA mahAnadI prabyUDhA satI devakurUn || | iyUtI 2-gacchantI 2, anna sUtre ekavacanaM AkArAntatvaM ca prAkRtatvAt, citravicitrakUTI parvatI pUrvAparakUlaba-18 tinI niSadha 1 devakuru 2 sUra 3 sulasa 4 vidyutmabha 5 drahAMzca dvidhA vibhajantI 2-tanmadhye vahantI 2, atreyaM 4 | vibhAgayojanA-citravicitrakUTaparvatayormadhye vahanena citrakUTa parvataM pUrvataH kRtvA vicitrakUTaM ca pazcimataH kRtvA181 | devakuruSu vahantI iti, drahAMzca pazcApi samazreNivartina ekaikarUpAn dvibhAgIkaraNena vahantIti, atrAntarAle devakuru vartibhizcaturazItyA salilAsaharApUryamANA 2 bhadrazAlavana-meruprathamavanaM iyUtI 2 mandaraM parvataM dvAbhyAM yojanAbhyAIS| masamprAptA, zItodAmervoraSTau kozA antarAlamityarthaH, tataH pazcimAbhimukhI parAvRttA satI vidyutprabhaM vakSaskAraparvataM 18 nairRtakoNagatakurugopakagirimadho dArayitvA mandarasya parvatasya pazcimenAparavidehavarSa-pazcimavidehaM dvidhA vibha18| jantI 2, ekaikasmAcakravartivijayAdaSTAviMzatyA 2 nadIsahasrairApUryamANA 2 tathAhi-asyA dakSiNakUlagatavijayA-13 || Take dve dve mahAnadyau gaGgAsindhunAmnI caturdaza 2 sahasranadIparivAre uttarakUlavArtivijayASTake ca dve dve mahAnadyau dIpa anukrama [139] Ge JinElemmitings ~620~ Page #622 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- mUlaM [84] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjambU prata sUtrAMka [84] dIpa 18 raktAraktavatInAnI tAvatparivAra sta iti pratiSijayamaSTAviMzatinadIsahasrANi, atha sarvApreNAsthA nadIparivAraM vizeSaNa- vakSaskAre dvIpazA-18dvAreNAha-paJcabhirnadIlakSadvAtriMzatA ca nadIsahasraH samaprA-paripUrNA, tathAhi-asyA ubhayakUlavarsivijayaSoDazake'STA- sanadIkatinticandrI 18 viMzatinaMdIsahasrANItyaSTAviMzatisahasrANi poDazabhirguNyaMte, jAtaM caturlakSANyaSTa catvAriMzatsahasrANi, atra rAzI kuru- gichidrahayA ciH 18 gata 84 sahasranadIprakSepe jAtaM yathoktaM mAnamiti, agho jayantasya dvArasya-pazcimadigvartijambUdvIpadvArasya jagatI // 309 // 18 dArayitvA pazcimena-pazcimabhAgena laghaNasamudraM samupasarpatIti // adhunA'svA viSkambhAdhAha-'sIoAityAdi, 18 zItodA mahAnadI pravahe-idanirgame paJcAzadyojanAni viSkambhena, harinadIpravahAdasyAH pravahasya viguNastrAt,18 18 yojanamuddedhena-uNDatvena, paJcAzadyojanAnAM pazcAzatA bhAge ekasyaiva lAmAt, tadanantara mAtrayA 2-krameNa 218 pratiyojanaM samuditayorubhayoH pArthayorazItidhanurvRDyA, pratipAya catvAriMzaddhanurvavetyarthaH, parivarbamAmA 2 mukhamUle-18 samudrapraveze paJca yojanazatAni nikammena pravahaviSkambhApekSayA mukhaviSkambhasya dazaguNatvAt , dazayojanAnyudvedhena, AdyapravahodvedhApekSayA'sya dazaguNatvAt, zeSaM vyaktaM // atha niSadhe kUTavaktavyamAha-'NisaDhe 'mityAdi, // 309 // yathA sItodAyA uttarakUla vijayeSu rakArakavatyau dakSiNakUlakAye ca mahAsiMdhU tathA na zItAyAH kintu uttarato gAsindhU dakSiNata itare iti (hI pattI)3 gaMgAdisItodAparyantanadInAM akhapravezAna mittaM samudro'pi tatra tatra pradeze anAdijayasthityA yAyanalapravezocitapraNAlayumA saMbhAvyate ato na kiMcidanupa-| || parva (hI. vRttii)| tena yojanasahakhaninnatve kathaM zItodAyAH samudre praveza iti nAzalaya / anukrama [139] ~621 ~ Page #623 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ---- mUlaM [84] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [84] 18 siddhAyatanakUTa niSadhavarSadharAdhipavAsakUTa harivapakSetrapatikUTa pUrvavidehapatikUTaM harisalilAnadIsurIkUTaM dhRtiH-tigi chidrahasurI tasyAH kUTa zItodAmadIsurIkUTa apara videhapatikUTa rucakaH-cakravAlagirivizeSastadadhipatikUTa, atra vaktavye'tidezasUtramAha-'jo ceSa'ityAdi, ya eva kSudrahimavati kUTAnAmuccatvaviSkambhAmyAM sahitaH parikSepaH uccatva18 viSkambhaparikSepaH, cazabdAt kUTavarNakaH pUrvavarNitaH-adhastanamanthokaH sa eva ihApi jJAtamyA, tathAhi-pazcayo18 janazatAmyuccatvaM mUlaviSkambhazcetyAdi, rAjadhAnI ca saiva ihApi netavyA, atra liGgavipariNAmenArthayojanA iti, 8 ko'rthaH !-yathA kSudrahimavadbhirikUTasya dakSiNena tiryagasaGakhyeyAn dvIpasamudrAn vyatibagyAnyasmin jambUdvIpe kSudrahimavatI nAnI rAjadhAnI tathA ihApi niSadhA nAma rAjadhAnIti, adhunA'sya nAmArtha prazrayannAha--'se keNaDhaNa'-8 mityAdi, vyaktaM, navaraM niSadhe varSadharaparvate bahUni kuTAni niSadhasaMsthAnasaMsthitAni, tatra nitarAM sahate skandhe pRSThe vA samAropitaM bhAramiti niSadho-vRSabhaH pRSodarAditvAdiSTarUpasiddhiH tatsaMsthAnasaMsthitAni, etadeva paryAyAntareNAha-- | vRSabhasaMsthitAni, niSadhazcAtra deva Adhipatya paripAlayati, tena niSadhAkArakUTayogAgniSadhadevayogAdvA niSadha iti vyavahiyate iti // atha yanniSadhasUtre 'mahAvidehassa vAsassa dakkhiNeNa mityuktaM tat kiM mahAvidehamityAhakahi NaM bhante! jammuhIye dIve mahAvi dehe NAmaM vAse paNNatte !, goamA! NIlavamsassa bAsaharapabvayassa dakkhiNeNaM Nisahassa vAsaharapavayassa uttareNaM purathimalavaNasamurassa pacatthimeNa paJcatthimalavaNasamuhassa purasthimeNaM etthaM NaM jambuddIve 2 mahAvidehe gArma dIpa anukrama [139] 200000000000000000 SacasasaRSSR00000000 2006 atha mahAvidehakSetrasya varNanaM Arabhyate ~622~ Page #624 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- mUlaM [85] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjambU 4vakSaskAre 18 mahAvideha 18 varNana prata sUtrAMka [85] dvIpazAnticandrI-18 yA ciH // 310 // aaeeeeeeeeeagasa9000000000 dIpa vAse paNate. pAINapaDhINAyae udINadAhiNavicchiNNe paliaMkasaThANasaMThie duhA lavaNasamuraM puDhe purathima jAba puDhe pacatthimilAe koDIe pathasthimiLa jAva puDhe tittIsaM joaNasahassAI chacca culasIe jobhaNasae bacAri a egUNavIsahabhAe joaNassa cikkhambheNati, tassa bAhA purathimapaJcasthimeNaM tettIsaM joaNasahassAI satta ya sattasaTTe joaNasae satta ya egUNavIsahabhAe joaNassa AyAmeNaMti, tarasa jIvA bahumajhadesabhAe pAINapaDINAyayA duhA lavaNasamuI puTThA purathimilAe phoDIe purathimila jAva puTThA evaM parathimilAe jAva puDhA, ega joyaNasayasahassaM AyAmeNaMti, tassa paNuM ubhabho pAsiM uttaradAdhiNeNaM pagaM joyapasayasahassaM aTThAvaNaM joagasahassAI egaM ca terasuttaraM joaNasavaM solasa ya egUNavIsahabhAge joyaNassa kiMcivisesAhie parikkhevaNaMti, mahAvidehe the vAse caubihe cauppaDoAre paNNate, taMjahA-puthavidehe 1 avaravidehe 2 devakurA 3 uttarakurA 4, mahAvidehassa NaM bhante ! bAsassa kerisae AgArabhAvapaDhoAre paNNatte ?, gomA ! bahusamaramaNije bhUmibhAge paNNatte jAva kittimehi ceva akittimehiM ceva / mahAvidehe NaM bhante ! vAse maNuANaM kerisae AyArabhAvapaDoAre paNNatte , tesi NaM maNuANaM chabihe saMghayaNe chabihe saMThANe paJcadhaNusayAI uddhaM uccatteNaM japaNeNaM aMtomuhurta ukoseNaM pulcakoDIAja pAlenti pAletA appegaiA NirayagAmI jAva appegaiA siprati jAva aMtaM karenti / se keNDeNaM bhante! evaM buccai-mahAvidehe vAse 21, goamA! mahAvidede NaM vAse bharaheravayamaSayaharaNNavayaharivAsarammagavAsehiyo AyAmavikkhambhasaMThANapariNAhaNaM vicchiNNatarAe ceva vipulatarAe ceva mahaMtatarAe theSa suppamANatarAe ceva mahAvidehA ya itya maNUsA parivasaMti, mahAvidehe a ittha deve anukrama [140] Hel ~623~ Page #625 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], -----................---- ----- mUlaM [85] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [85] mahiddhIe jAva paliovamaTTiie parivasai, se teNadveNaM gobhamA! evaM vucai-mahAvidedehe vAse 2, aduttaraM ca NaM goamA! mahAvidehassa vAsassa sAsae gAmaveje paNNatte, jaMNa kavAi NAsi 3 (sUtra 85) 'kahiNa'mityAdi, ka bhadanta ! ityAdi sUtraM svayaM yojyaM, navaraM mahAvidehaM nAma varSa-caturtha kSetra prajJaptaM ?, gautama! nIlavato varSadharaparvatasya caturthasya kSetravibhAgakAriNo dakSiNenetyarthaH 'Nisahassa'ityAdi vyaktaM, navaraM palyasaMsthAnasaMsthitamAyatacaturasnatvAt , vistAreNa trayaviMzayojanasahasrANi SaT ca yojanazatAni caturazItyadhikAni caturazcaikonaviMzatibhAgAn yojanasya viSkambhena, niSadhaviSkambhAd dviguNaviSkambhakatvAt , atha bAhAdisUtravayamAha--18 'tassa bAhA' ityAdi, tasya mahAvidehasya varSasya pUrvAparabhAgena bAhA pratyekaM trayastriMzad yojanasahasrANi sapta ca yojana-18 zatAni saptaSaSTayA'dhikAni sapta ca ekonaviMzatibhAgAn yojanasya AyAmeneti, nanu "mahayA dhaNupaDAo DaharAgaM sohiAhi ghnnuprch| jaM tattha havai sesaM tassaddhe Nihise vAhaM // 1 // " iti vacanAt mahato dhanuHpRSThAd videhAnAM dakSiNArddhasyottarArddhasya ca sambandhino lakSamekamaSTapaJcAzatsahasrANi zatamekaM trayodazAdhika yojanAnAM poDaza ca | kalAH sAddhoH yojana 158113 kalAH 16 kalArddha cetyevaMpariNAmAllaghu dhanuHpRSThaM niSadhAdisambandhi lakSamekaM caturvizatisahasrANi cINi zatAni SaTcatvAriMzadadhikAni yojanAnAM nava ca kalA yojana 124346 kalA 9 ityevaMparimANaM zodhaya, tatazca zepamidaM trayaviMzatsahasrANi sapta zatAni saptapaSTayadhikAni yojanAnAM sapta ca kalAH sArdAH dIpa anukrama [140] Recemeseseksee caesesesectseccceceaectices E misinnel ~624 ~ Page #626 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- mUlaM [85] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: nticandrI prata sUtrAMka [85] dIpa zrIjambU- yojanAnAM 33767 kalA 7 kalAca, ema. SoDaza yojanasahakhANi aSTau zatAni vazItyadhikAli yojanAnAM vakSaskAre dvIpazA- ayodaza ca kalAH sapAdAH ityevaMrUpA bAhA ghidehAnAM sambhavati, atra tu prayasiMpatsahasrAdirUpA uktA satkimiti, mahAvideha | ucyate, sarvatra vaitAbyAdiSu pUrvavAhA aparacAhA ca cAvatI dakSiNasastAvatI uttarato'pi paraM vyavahitatvena sA sammI- varNana yA vRtiH lva nokA, iyaM tu sammilitatvAt saMmIlyaivoktA sUtre dakSiNavAhApramANaivottaraghAhetyenamartha bodhavitumiti / athAsya // 31 // ||jIvAmAha-sassa jIvA'ityAdi, tasya videhasya jIvA bahumadhyadezabhAge videhamadhye pratyarthaH, anveSAMta varSavarSa-18 dharANAM caramapradezapatijIMvA asya tu madhyapradezapatirityarthaH, iyameva ca jambUdvIpamadhyaM ata eva cAyAmena lakSayo1 janamAnA, madhyamAtparatastu jambUdvIpasya sarvatra dakSiNata uttarato vA lakSAcyUnanyUnamAnatvAt , athAsya dhanuHpRzcamAha tassa dha[ityAdi, tasya videhasyobhayoH pArzvayoH etadeva vivRNoti-'uttaradAhiNeNaM ti uttarapArthe dakSiNapAce || |vA ekaM yojanalakSaM aSTapaJcAzaca yojanasahasrANi ekaM ca yojanazataM trayodazottaraM SoDaza konaviMzatibhAgAna || IS yojanasya kiMcidvizeSAdhikAn parikSepeNa, yaccAnyatra sArbAH poDaza kalA uktAstadatra kiMcidvizeSAdhikapadena saMgR hItaM, uddharitakalAMzAstu na vivakSitA iti, atrAdhikArthasUcanArtha karaNAntaraM darzyate-jambUdvIpaparidhistisro lakSAH || // 31 // IS SoDaza sahasrANi dve zate saptaviMzatyadhike yojanAnAM krozatrayamaSTAviMzaM dhanuHzataM trayodazAMgulAnyekamAgulaM yojana 1316227 kroza 3 ghanUMSi 128 aMgula 13 arDAgulaM, tatra pojanarAziraDIkriyate, labdhamekaM lakSamaSTApaJcAzatsa anukrama [140] RI ~625~ Page #627 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- mUlaM [85] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [85] dIpa hasrANi zatamekaM trayodazAdhika yojana 158113, yattveka yojanaM zeSa tatkalAH kriyante labdhAH ekonaviMzatiH || kozatraye ca labdhAH sapAdAzcaturdaza kalAH ubhayamIlane jAtAH sapAdAstrayastriMzat kalAH sAsAmardai labdhAH sArddhAH | SoDaza kalAH, yazca kalAyA aSTamo bhAgo'dhika uddharati yAni ca dhanuSAmaH lanyAni catuHSaSTirdhanUMSi yAni ca // sArddhatrayodazAMgulAnAmaDhe pAdonAni saptAMgulAni tadetatsarvamarUpatvAnna vivakSitamiti // adhunA videhavarSasya bhedAnni-1 | rUpayannAha---'mahAvidehe NamityAdi, mahAvidehaM varSa caturviSaM-catuSprakAraM pUrva videhAdyanyatarasya mahAvidehatvena vyapa-1 dizyamAnatvAt , ata eva caturyu-pUrvAparavidehadeva kurUttarakururUpeSu kSetravizeSeSu pratyavatAra:-samavatAro vicAraNI-|| yatvena yasya tattathA, caturvidhasya paryAyo vA'yaM, tatra pUrvavideho yo merorjambUdvIpagataH prAgvidehaH, parva pazcimataH so'pa| ravidehaH dakSiNato devakurunAmA videhaH uttaratastu uttarakurunAmA videhA, nanu pUrvApara videhayoH samAnakSetrAmubhASaka-131 tvena mahAvidehavyapadezyatA'stu, devakuruttarakurUNAM svakarmabhUmikaravena kathaM mahAvidehatvena vyapadezaH', ucyate, prastuta| kSeSayobharatAdyapekSavA mahAbhogatvAt mahAkAyamanuSyayogitvAnmahAvidehadevAdhiSTheyatvAca mahAvidehavAdhyatA samucite| veti sarva susthaM / athAsya svarUpaM varNayitumAha-mahAdhideha'ityAdi, prAgvat, atra yAvatkaraNAt 'AliMgapuksare iSA jAva NANAvihapaJcavaNNehiM maNIhiM taNehi a uvasobhie' iti, sampravatra manujasvarUpamAha-mahAnidehe Na'-13 mityAdi, prAgvat, AbhyAM sUtrAbhyAmasya karmabhUmitvamabhANi anyathA karSakAdipravRttAnAM sRNAdInAM kRtrimatvaM sarva anukrama [140] Facreedesepecesteo X mjimmitrinyou ~626~ Page #628 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- mUlaM [85] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [85] ececeae zrIjambU- jAtAnA ca manuSyANA paJcamagatigAmitvaM na syAt , athAsya nAmArtha prazrayannAha-'se keNaTeNa'mityAdi, prAgvat, vakSaskAre dvIpazA-1 praznasUtraM sugana, uttarasUtre-gautama! mahAvideho varSa bharatairAvatahamavataharaNyaharivarSaramyakavarSebhyaH AyAmaviSkambhasaMsthAna-11 | mahAviheda nticandrI pariNAhena, samAhArAdekavadbhAvaH, tatrAyAmAditrikaM pratItaM, pariNAhaH-paridhiH, atra ca vyastatayA vizeSaNanirdeze'pi || yA vRciH | yojanA yathAsambhavaM bhavatItyAyAmena mahattaraka eva lakSapramANajIvAkatvAt, tathA viSkambhena vistIrNataraka eva // 312 // sAdhikacaturazItiSaTzatAdhikatrayastriMzadyojanasaharapramANatvAt, tathA saMsthAnena palyarUpeNa vipulataraka eva pArzvadva | ye'pIpayostulyapramANatvAt, haimavatAdInAM palyaGkasaMsthitatve'pi pUrvajagatIkoNAnAM saMvRtatvena pUrvApareSayovaiSamyAditi, tathA pariNAhena supramANataraka eva, etaddhanuHpRSThasya jambUdvIpaparidhyamAnatvAditi, ata eva mahAn-atizayena vikRTo-garIyAn dehaH-zarIramAbhoga itiyAvat yeSAM te mahAvidehAH, athavA mahAn-atizayena vikRSTo-garIyAn deha:zarIra kalevaraM yeSAM te tathA, IzAstatratyA manuSyAH, tathAhi-tatra vijayeSu sarvadA paJcadhanuHzatocchrayA devakurUttara-18 kuruSu trigabyUtocchrayAH tato mahAvidehamanuSyayogAdidamapi kSetraM mahAvidehAH, mahAvidehazca zabdaH svabhAvAd bahuvaca // 31 // nAnta eva, etacca prAgevoktaM, tato bahuvacanena vyavahiyate, dRzyate ca kvacidekavacanAnto'pi, tadapi pramANaM, pUrvama-131 harSibhistathAprayogakaraNAt , athavA mahAvidehanAmA devo'trAdhipatyaM paripAlayati, tena tadyogAdapi mahAvideha iti, | zeSa prAgvat // sampratyuttarakurUrvakukAmastadupayogitvena prathamaM gandhamAdanavakSaskAra giriprazcamAha dIpa anukrama [140] Presea JaElestinOT ~627~ Page #629 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], ---- -- mUlaM [86-87] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [86-87] kahiNaM bhante ! mahAvideza bAse gandhamAyaNe NAmaM vakkhArapazcae paNNatte!, goamaa| NIlavantassa bAsaharapathyavassa dAhiNeNaM maMdarassa phavayassa uttarapatthimeNaM gaMdhilAbaissa vijayassa puracchimemaM uttarakurAe pacatyimeNaM evaNaM mahAvidehe gAne gandhamAyaNe NAmaM vakkhArapancae paNNatte uttaradAhiNAyae pAINapaDhINavicchipaNe tIsaM joaNasahassAI duNNi ba uttare joabasara chacca ya egUNavIsaibhAe joaNassa AyAmeNaM NIlavaMtavAsaharapabvayaMteNaM catvAri joaNasayAI uddhaM uccategaM cacAra mAuasayAI savvahaNaM paca jomaNasayAI vikkhambheNaM tayaNataraM ca NaM mAyAe 2 ussehubehaparivaddhIe parivadramANe 2 viksambhaparihANIe parihAyamANe 2 maMdarapavayaMteNaM paJca joaNasayAI uddhaM uccatteNaM paJca gAuasayAI ubeheNaM aMgulassa asaMkhijaibhAgaM vikkhambheNaM paNNatte gayadantasaMThANasaMThie sabasyaNAmae acche, ubhajo pAsiM dohi paumavaraveiArhi dohi a vaNasaMDehi sababho samantA saMparikkhise, gandhamAyabAsa gaM bakkhArasAyassa kapi bahusamaramaSile bhUmibhAge jAva Asayanti / gandhamAvaNe NaM vakvArapAe kati kUr3A SaNNatA !, mo0! satta kUDA, taMjA sihAyayaNakUDe 1 gandhamAyaNakUhe 2 gaMdhilAIkUDe 3 uttarakUrukuThe 4 phalihakUDe 5 kohimaksakUDhe 6 mANavakUDe 7 / kAhi bha ante! kaMgASaNe vArapAra siddhAyayaNakUlhe NAmaM kUDe pancatte, moamA! maMdarassa pathakssa uttarapascimeNaM gaMdhamAyakUzastra dAhiyApurasthiyeNaM, etya NaM dhamAyaNe vakkhArapavae siddhAkyaNakaDe NAmaM kUThe paNNatte, jaba cuhimavanve siddhAramAkUDassa amAyaM taM va eesiM sadhesi bhANimanvaM, evaM cena ciyisAhiM tiNNi kahA bhANimabbA, camatveta tibhassa satarapazcasthimeNaM pacamaksa vAhiNeNaM, sesA u uttaradAliyoNaM, phalihalohimaksa bhogakarabhogabaIyo dekyAmo sesesu sarisaNAmayA devA, muvi pAtamyavAsA yayahAjIo vidisAsu, se keNaTeNaM bhante! evaM cucAi dIpa eseseenes anukrama [141-142] NElemanimal ~628~ Page #630 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [86-87] dIpa anukrama [141 -142] zrIjambUdvIpacAnticandrI - yA vRciH // 313 // "jambUdvIpa-prajJapti upAMgasUtra - 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [4], mUlaM [86-87] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... ....AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH **********. Ebentine - gaMdhamAyaNe vakkhArapavvara 21, go0 ! gaMdhamAyaNassa NaM vakkhArapabvayassa gaMdhe se jahA NAmae koDapuDANa vA jAba pIsijamANA vA ukirimANANa vA vikirijamANANa vA paribhujamANANa vA jAva orAlA maNuSNA jAva gaMdhA abhiNitsavanti, bhave eArUve ?, No NaTTe samaTTe, gaMdhamAyaNassa NaM itto itarAe caiva jAva gaMdhe paNNatte, se eeNadveNaM goamA! evaM buvai gaMdhamAyaNe vakkhArapabva 2, gaMdhamAyaNe a itya deve mahiddhIe pariSasaha, aduttaraM ca NaM sAsae NAmadhije iti / (sUtraM 86) kahi NaM bhante ! mahAvidehe cAse uttarakurA NAmaM kurA paM0, go0 ! maMdarassa pavvayarasa uttareNaM nIlavantarasa vAsaharapavvayassa dakkhiNaNaM gandhamAyaNassa vakrapathvayassa puratthimeNaM mAlavantassa vakkhA rapavvayassa pazccatthimeNaM ettha NaM uttarakurA NAmaM kurA paNNattA pAINapaDINAvayA udIrNadAhiNavicchiSNA addhacaMdasaMThANasaMThiA ikkArasa joaNasahassAiM aTTha va bAyAle joaNasae doNi a egUNazrIsabhAe joaNassa vikkhambheNaMti, tIse jIvA uttareNaM pAINapaDINAyayA duhA vakkhArapavvayaM puTThA, taMjA - purathimilAe koDIe purathimi baksArapaJcayaM puTThA evaM pacatthimilAe jAva pathatthimilaM vakkhArapavvayaM puTThA, tevaNNaM jobhaNasahassAI AyAmeNanti, tIse NaM dhaNuM dAhiNeNaM sahi joaNasahassAI battAri a advArase joaNasae duvAlasa va egUNavI sabhAe jojaNassa parikleveNaM, uttarakurAe NaM bhante ! kurAe kerisae AyArabhAvapaDoAre paNNatte !, goyamA ! bahusamaramaNije bhUmibhAge paNNatte, evaM pubvavaNibhA jameva susamamusamAvattabvayA saccaiva abbA jAba paumagaMdhA 1 miagaMdhA 2 amamA 3 sahA 4 tetalI 5 sarNicArI 6 ( sUtraM 87) Fu Frale & Pinunate Cy ~ 629 ~ 4 vakSaskAre gandhamAdanaH sU.86 uttarakuravaH sU. 87 // 313 // Page #631 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], --- -- mUlaM [86-87] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [86-87] 949 dIpa 'kahi 'mityAdi, ka bhadanta ! mahAvidehe varSe gandhamAdano nAma pakSasi-madhye svagopya kSetraM dvau saMbhUya kurvantIti | | vakSaskArAH, tajjAtIyo'yamiti vakSaskAraparvato gajadantAparaparyAyaH prajJaptaH1, gautama ! nIlavanAno varSadharaparvatasya | dakSiNabhAgena mandarasya parvatasya-meroruttarapazcimena-uttarasyAH pazcimAyAzca antarAlavartinA digvibhAgena vAyavyakoNe | ityarthaH, gandhilAvatyAH-zItodottarakulavartino'STamavijayasya pUrveNa uttarakurUNAM sarvotkRSTabhogabhUmikSetrasya pazcimena | atrAntare mahAvidehe varSe gandhamAdano nAma vakSaskAraparvataH prajJaptaH, uttaradakSiNayorAyataH prAcInapratIcInayoH-pUrvapa|zcimayordizoH vistIrNaH, triMzadyojanasahasrANi dve ca navottare yojanazate SaT ca ekonaviMzatibhAgAna yojanasyAyA| mena, atra yadyapi varSadharAdrisambaddhamUlAnAM vakSaskAragirINAM sAdhikaikAdazASTazatadvicatvAriMzadyojanapramANakurukSetrAntarvartinAmetAvAnAyAmo na sampadyate tathA'pyeSAM vakrabhAvapariNatatvena bahutarakSetrAvagAhityAt sambhavatIti, nIlavarSadharasamIpe catvAri yojanazatAni Urboccatvena catvAri ganyUtazatAni udvedhena paJcayojanazatAni viSkambhena, tadanantaraM mAtrayA 2-krameNa krameNotsedhodvedhayo:- uccatvoNDatvayoH parivRkhyA parivarddhamAnaH 2 viSkambhaparihANyA parihIyamANaH 2 mandaraparvatasya merorante-samIpe pazcayojanazatAnyUrvoccatvena paJcagavyUtizatAni udvedhena aNgulsthaas-I8|| avabhAgaM viSkambhena prajJaptaH, gajadantasya yatsaMsthAna-pArambhe nIcatvamante uccatvamityevarUpaM tena saMsthitaH, sarvAIS manA ratnamayaH, zrIumAkhAtivAcakakRtajambUdvIpasamAsaprakaraNe tu kanakamaya iti, zeSa prAgvat , avAsya bhUmisau-|3|| anukrama [141-142] INi mmitrayog ~630~ Page #632 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) (18) vakSaskAra [4], ---- -- mUlaM [86-87] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [86-87]] dIpa anukrama zrIjamyU || bhAgyamAvedayati-'gandhamAyaNa'ityAdi, gandhamAdanasya vakSaskAraparvatasyopari bahusamaramaNIyo bhUmibhAgaH prajJaptaH, atra || zvakSaskAre dvIpazA- yAvatpadAdvaitAcyAdrizikharatalavarNakagataM sarva bodhyaM / sampratyatra kUTavaktavyatAmAha-gandhamAyaNa' ityAdi, vyaktaM, navaraM gandhamAdanticandrI- sphaTikakUTa sphaTikaralamayatvAt lohitAkSakUTa lohitaratnavarNatvAt , AnandanAno devasya kUTamAnandakUTaM / nanu yathA naH sU.86 yA vRciH vaitAbyAdiSu siddhAyatanAdikUTavyavasthA pUrvAparAyatatvena tadvadatrApi uta kazcidvizeSa ityAha-'kahi NaM bhante !'ityAdi, IST uttarakuravaH // 31 // // vyaktaM, navaraM yathA vaitAbyAdiSu siddhAyatanakUTaM samudrAsannaM pUrveNa tataH krameNa zeSANi sthitAni tathA'tra mandarAsanna || siddhAyatanakUTa mandarAduttarapazcimAyAM vAyavyAM dizi gandhamAdanakUTasya tu dakSiNapUrvasyAM-AgneyyAmasti, yadeva kSudra-18 himavati siddhAyatanakUTasya pramANaM tadevaiteSAM sarveSAM siddhAyatanAdikaTAnAM bhaNitavyaM, arthAd varNanamapi tadvadeveti, vyavasthA tu zeSakUTAnAmatra bhinnaprakAreNeti manasikRtyAha-evaM ceva'ityAdi, evaM cevetyevaM-siddhAyatanAnusAreNa vididhu-vAyavyakoNeSu trINi kUTAni siddhAyatanAdIni bhaNitavyAni, uktavaktavyAnAM mizritanirdezastu evaM cattArivi dArA bhANiathA' iti sUtra vivaraNokayuktyA samAdheyaH, ayamarthaH-meruta uttarapazcimAyAM siddhAyatanakUTa, tasmAduttara-1 18 pazcimAyAM gandhamAdanakUTaM tasmAca gandhilAvatIkUTamuttarapazcimAyAmiti, atra tisro vAyavyo dizaH samuditA viSa- // 14 // kSitA iti bahutvena nirdezH, caturthamuttarakurukUTaM tRtIyasya gandhilAvatIkUTasyottarapazcimAyAM pazcamastha sphaTikakUTasya / IISHdakSiNatA, nanu yathA tRtIcA gandhilAvatIkUTAccaturva uttarakurukUTamuttarapazcimAyAM caturthAca sRtIyaM dakSiNapUrvasvAra Sanelean [141-142] ~6314 Page #633 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], --- -- mUlaM [86-87] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [86-87] tathA pacamAt sphaTikakUTAt kathaM dakSiNapUrvasyAM caturtha kUTaM na saGgacchate ?, ucyate, parvatasya vakratvena caturthakaTata || eva dakSiNapUrvA prati belanAt pazcamAcaturtha dakSiNasyAmiti, zeSANi sphaTikakUTAdIni zrINi uttaradakSiNa-18 NivyavasthayA sthitAni, ko'rthaH -paMcamaM caturthasyottarataH SaSThasya dakSiNataH paThaM paMcamasyottarataH saptamasya dakSi-18 NataH saptamaM SaSThasyottarata iti parasparamuttaradakSiNabhAva iti, atra paMcazatayojanavistArANyapi kUTAni yat / kamahIyamAne'pi prastutagirikSetre mAnti tatra sahasrAGkakUTarItijJeyA, athaiSAmevAdhiSThAtRsvarUpaM nirUpayati-'phali-14 halohiakkhe' ityAdi, sphaTikakUTalohitAkSakUTayoH paMcamaSaSThayo gaGkarAbhogavatyau dve devate-dikkumAyau~ vasataH, zeSeSu kUTasadRzanAmakA devAH, SaTsvapi prAsAdAvataMsakAH svasvAdhipativAsayogyAH, eSAM ca rAjadhAnyo'sayAtatame 1 jimbUdvIpe vidikSu uttarapazcimAsu / samprati nAmArtha pipRcchiSurAha-se keNaTeNaM ityAdi praznasUtraM sugama, uttarasUtre 18 gandhamAdanasya vakSaskAraparvatasya gandhaH sa yathA nAma koSThapuTAnAM yAvatpadAt tagarapuTAdInAM saMgrahaH piSyamANAnAM vA-1 saMcUrNyamAnAnAM utkIryamANAnAM vA vikIryamANAnAM vA paribhujyamAnAnAM vA yAvatpadAt bhANDAt bhANDAntaraM vAi 18| saMkriyamANAnAmiti, udArA-manojJAH yAvatpadAt gandhA iti kartRpadaM, abhiniHsravanti, evamukta ziSyaH pRcchati| bhavedetadrUpo gandhamAdanasya gandha iti ?, bhagavAnAha-nAyamarthaH samarthaH, gandhamAdanasya ito-bhavadukkAd gandhAdiSTataraka eva yAvatkaraNAt kAntataraka evetyAdipadagrahaH, nigamanavAkye tenArthena gautama evamucyate, gandhena svayaM mAdyatIva dIpa patradeoaamrapar0n8402090805 anukrama [141-142] ~632 ~ Page #634 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], ---- -- mUlaM [86-87] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [86-87] dIpa zrIjambU-18 madayati vA tannivAsidevadevInAM manAMsi iti gandhamAdanaH, 'kRddhahula' (zrIsiddha a05pA01 sU02)miti vacanAt | vakSaskAre dvIpazA / kartaryanapratyayaH, 'ghabhyupasargasya (zrIsiddha0 a03 pA02 sU085) tyatra bahulAdhikArAdatizAyitAdivat makArAkA-13 gandhamAdanticandrIrasya dIrghatvamiti, gandhamAdananAmA cAtra devo maharddhikaH parivasati, tena tadyogAditi nAma, anyat sarva prAgvat ||ath || naH sU.86 yA iciH uttarakuravaH || yAsAmupayogitvena gandhamAdano nirUpitastA uttarakurUH nirUpayati-'kahi 'mityAdi, ka bhadanta ! mahAvidehe varSe || mU.87 // 315 // uttarakuravo nAmnA kuravaH prajJaptAH', gautama! mandarasya parvatasyottarato nIlavato varSadharaparvatasya dakSiNato gandhamA-1 // danasya vakSaskAraparvatasya pUrvato vakSyamANasvarUpasya mAlyavataH pazcimataH atrAntare uttarakuravo nAmnA kuravaH prajJaptAH, prApazcimAyatA uttaradakSiNA vistIrNAH arddhacandrAkArA ekAdazayojanasahasrANyaSTau zatAni dvAcatvAriMzadadhikAni | dvau caikonaviMzatibhAgI yojanasya viSkambhena, atropapattiryathA mahAvidehaviSkambhAt 33584 kalA 4 ityevarUpAt 18 meruviSkambhe'panIte zeSasyAr3heM kRte uktAGkarAziH syAt , nanu varSavarSadharAdInAM kramavyavasthA prajJApakApekSayA'sti yathA prajJApakAsanaM bharataM tato himavAnityAdi, tato videhakathanAnantaraM kramaprAptA devakururvimucya kathamuttarakurUNAM nirU18| parNa', ucyate, caturdigmukhe videhe prAyaH sarva prAdakSiNyena vyavasthApyamAnaM samaye zrUyate, tena prathamata. uttarakurukathana |8|| // 315 // | bharatapArthasthI vidyutprabhasaumanasI vihAya gandhamAdanamAlyavadvakSaskAraprarUpaNaM bharatAsannavijayAna vihAya kacchamahAkacchAdivijayakathanaM ceti, arthatAsAM jIvAmAha-tIse ityAdi, tAsAmuttarakurUNAM, sUtre ekavacanaM prAkRtatvAt, anukrama [141-142] ecte ~633~ Page #635 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [86-87] dIpa anukrama [141 -142] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRtti:) vakSaskAra [4], mUlaM [86-87] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH jIvA-uttarato nIlabaddharSadharAsannA kurucaramapradezazreNiH pUrvAparAyatA dvidhA pUrvapazcimabhAgAbhyAM vakSaskAraparvataM spRSTA, etadeva vivRNoti, tadyathA- paurastyayA koTyA paurastyaM vakSaskAraparvataM mAlyavantaM spRSTA pAzcAtyayA pAzcAtyaM gandhamA| dananAmAnaM vakSaskAraparvataM spRSTA, tripaJcAzadyojanasahasrANi AyAmena, tatkathamiti 1, ucyate, meroH pUrvasyAM dizi | bhadrazAlavanamAyAmato dvAviMzatiyoMjana sahasrANi evaM pazcimAyAmapi, ubhayamIlane jAtaM catuzcatvAriMzatsahasrANi meru| viSkambhe dazasahasrayojanAtmake prakSipte jAtaM catuSpaJcAzaddyojanasahasrANi, ekaikasya vakSaskAra girervarSadharasamIpe pRthutvaM pazca yojanazatAni tato dvayorvakSaskAragiryoH pRthutvaparimANaM yojanasahasraM tatpUrvarAzerapanIyate, jAtaH pUrvarAzikhi| pazcAzadyojana sahasrANIti / athaitAsAM dhanuHpRSThamAha--'tIse NaM dhaNuM dAhiNeNa 'mityAdi, tAsAM dhanuHpRSThaM dakSiNato mervAsanna ityarthaH, SaSTiyojana sahasrANi catvAri ca yojanazatAni aSTAdazAni-aSTAdazAdhikAni dvAdaza caikonaviMzati| bhAgAn yojanasya parikSepeNa, tathAhi-- ekaikavakSaskAra girerAyAmastriMzadyojana sahasrANi dve ca navottare SaT ca kalAH, tato dvayorvakSaskArayomalane yathoktaM mAnamiti, athaitAsAM svarUpaprarUpaNAyAha -- ' uttarakurAe NamityAdi, uttaraku rUNAM bhadanta ! kIdRza AkArabhAvapratyavatAraH - svarUpAvirbhAvaH prajJaptaH ?, gautama ! bahusamaramaNIyo bhUmibhAgaH prajJaptaH, evamuktanyAyena pUrvaM bharataprakaraNe varNitA yA eva suSamasuSamAyAH AdhArakasya vaktavyatA saiva niravazeSA netavyA, Find&P Cy ~634~ warnyard Page #636 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) (18) vakSaskAra [4], ---- -- mUlaM [86-87] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: dvIpa prata sUtrAMka [86-87] ticandrI varNanaM // 316 // dIpa polakiyatparyantamityAha-yAvatpaTmakArAH padmagandhAdayo manuSyAstAvaditi // uktottarakuruvaktavyatA'tha tavartinI yama-18arat kaparvatau prarUpayati yamakaparvata kahiNaM bhante! uttaphurAe jamagANAma duve pavvayA paNNattA !, goamA ! NIlavaMtassa vAsaharapavvayassa dakkhiNilAo thA RtiH parimantAo aTThajoaNasae cotIse cattAri a sattabhAe joaNassa ayAhAra sIAe mahANaIe umao phUle ettha Na ma.88 jamagANArma duve pacayA paNNattA, joaNasahassaM urdU uccatteNaM aTThAijAI joaNasavAI uceheNaM mUle egaM joaNasahassaM AyAmavikkhambheNaM majhe aTThamANi joaNasayAI AyAmavisvambheNaM uri paMca joaNasayAI AyAmavikkhambheNaM mUle tiSNi joaNasahassAI egaM ca bAbaTuM joaNasacaM kiMcivisesAhilaM parikkhevaNaM majjhe do joaNasahassAI tiNNi bAvattare joaNasae kiMcivisesAhie parikkheSeNaM upari egaM joaNasahassaM paJca ya ekAsIe joaNasae kiMcivisesAhie parikkheveNaM mUle vicchiNNA majjhe saMkhittA uppi taNuA jamagasaMThANasaMThiA saJcakaNagAmayA acchA saNhA patteaM 2 paGamavarabeiAparikkhitA patte 2 vaNasaMDaparikkhittA, tAo NaM paumavaraveiAo do gAUAI uddhaM uccatteNaM paJca dhaNusayAI viksammeNaM, beimAvaNasaNDavaNNao bhANiabbo, tesiNaM jamagapazvayANaM uppi bahusamaramaNije bhUmibhAge paNNatte, jAva tassa NaM bahusamaramaNijjassa bhUmibhAgassa bahumajhadesabhAe ettha NaM duve pAsAyavaDeMsagA paM0, te NaM pAsAyavaDeMsagA bAbaDhi jobhaNAI addhajoaNaM ca uddhaM uthatteNaM ikatIsa joaNAI kosaM ca AyAmavisaMbheNaM pAsAyavaNNao bhANiavyo, sIhAsaNA saparivArA jAva ettha NaM jamagANaM devANaM solasaNhaM AyarakkhadevasAhassINaM solasa bhadAsaNasAhassIo paNNatAmao, se keNadveNaM bhante ! anukrama [141-142] esesesesesed 18 // 16 // atha yamako parvatau varNanaM kriyate ~635~ Page #637 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ---------- --------- mUlaM [88] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [88] gAthA: Poeseseseseene evaM budhara jamagA pancayA 21, godhamA / jamagapaghaNmu NaM tattha 2 dese tahiM 2 bahave khuDDAkhuDiyAsu vAcIsu jAva bilapatiyAsu bahave uppalAI jAva jamagavaNNAbhAI jamagA ya ittha duve devA mahinIyA, te NaM tattha cauNhaM sAmANiasAhassINaM jAba bhuSamANA viharati, se teNatuNaM go01 evaM budhai-jamagapacyA 2, aduttaraM ca NaM sAsae NAmadhije jAva jamagapavayA 2 / kahi NaM bhante! jamagANaM devArNa jamigAo rAyahANImo SaNNacAo!, gozramA! jambuddIve dIve mandarassa pavvayassa uttareNaM aNNami jambuddIve 2 vArasa joaNasahassAI ogAhittA estha NaM jamagANaM devANaM jamigAbho rAyahANIo paNNattAo bArasa joaNasahassAI AyAmavikkhambheNaM sattatIsaM joaNasahassAI Nava ya aDayAle joaNasae kiMcivisesAhie parikkhayeNaM, patte 2 pAyAraparikkhittA, te NaM pAgArA sattattIsaM joaNAI addhajoaNaM ca uddhaM uccatteNaM mUle addhatterasa joaNAI vikkhammeNa majhe cha sakosAI joaNAI vikkhambheNaM uvari tiNi samaddhakosAI joSaNAI vikkhambheNaM mUle vicchiNNA majhe saMkhiyA uppi taNuA vAdi vaTTA aMso cauraMsA savarayaNAmayA acchA, te NaM pAgArA jANAmaNipaJcavaNNehiM kavisIsaehiM ubasohimA, taM- ahA-kiNhehiM jAna sukihahiM, te Na kavisIsagA addhakosaM AyAmeNa desUrNa bhaddhakosaM uddhaM uccatteNaM paJca dhaNusayAI bAhaleNaM savamaNimayA acchA, jamigANaM rAyahANINaM egIgAe yAhAe paNavIsaM paNavIsaM dArasayaM paNNattaM, te NaM dArA bAvahiM jobhaNAI addhajoaNaM ca uddhaM uccatteNaM ikvatIsaM joSaNAI kosaM ca viksammeNaM vAvai ceva paveseNaM, seA varakaNagathUmimAgA evaM rAyappaseNaijavimANavatavvayAe dAravaNyao jAva amaMgalagAiMti, jamiyANaM rAyahANINaM caudisiM paJcapaJca jomaNasae abAhAe catvAri vaNasaNDA paNNatA, taMjahA-asogavaNe 1 sattivaNNavaNe2 caMpagavaNe2 cUavaNe4, te NaM vaNasaMDA sAiregAI pArasajoSaNa dIpa anukrama [143-145] ~ 636 ~ Page #638 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ---------- --------- mUlaM [88] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata 4vakSaskAra sUtrAMka [88] zrIjammUdvIpazA nticandrIyA ciH // 317 // yamaparvata varNanaM sU.88 gAthA: sahassAI AyAmeNaM paJca jomaNasayAI 'vikkhambheNaM patte 2 pAgArapariksittA kiNhA vaNasaNDavaNNo bhUmIo pAsAyavaDeMsagA ya bhANiabbA, jamigANaM rAyahANINaM aMto bahusamaramaNije bhUmibhAge paNNatte vaNNagotti, tesi NaM bahusamaramaNibANaM bhUmibhAgANaM bahumaksadesabhAe ettha Na duve uvayAriyAlayaNA paNNacA, bArasa joaNasayAI AyAmavikkhambheNaM tiSNi jomaNasahassAI satta ya paJcANaue joaNasae parikkheveNaM addhakosaM ca bAhaleNaM savvajaMvUNayAmayA acchA, patte patte paumavaraveiAparikkhittA, patte patte vaNasaMDavaNNo bhANianvo, tisovANapaDirUvagA toraNacaurisiM bhUmibhAgA ya bhANibhabbatti, tassa NaM bahumajhadesabhAe ettha NaM ege pAsAyava.sae paNNatte bAvahiM joaNAI addhajoaNaM ca uddhaM uccatteNa ikatIsaM joaNAI kosaM ca AyAmaviksammeNa vaNo ulloA bhUmibhAgA sIhAsaNA saparivArA, evaM pAsAyapaMtIo ( ettha paDhamApaMtI te NaM pAsAyaveDiMsagA) ekatIsaM joSaNAI kosaM ca uddhaM uccatteNaM sAiregAiM addhasolasajoaNAI AyAmavikkhambheNaM biiapAsAyapaMtI te NaM pAsAyabareM. sayA sAiregAI addhasolasajoSaNAI uddhaM uccatteNaM sAiregAI aTThamAI joaNAI AyAma vikkhambheNaM taimapAsAyapaMtI te Na pAsAyavaDeMsayA sAiregAI aTThamAI joSaNAI uddhaM uccatteNaM sAiregAI ahajoaNAI AyAmavikkhambheNa vaNNI sIhAsaNA saparivArA, tesi gaM mUlapAsAyavAsiyANaM uttarapuracchime disIbhAe. etya NaM jamagANaM devANaM sahAo muhammAo paNNattAo, addhaterasa joaNAI AyAmeNaM chassakosAI joaNAI cikkhambheNaM Nava joaNAI uddhaM uthatteNaM aNegakhambhasayasaNNiviTThA sabhAvaNNao, tAsiNaM sabhANaM suhammANaM tidisi tao dArA paNNattA, te NaM dArA do jobhaNAI uddhaM uccatteNaM joaNaM viksammeNaM tAvaiaM ceva paveseNaM, seA vaNNao jAva vaNamAlA, tesi NaM dArANaM purao patte 2 tao muhamaMDavA paNNacA, te NaM muhamaMDavA dIpa anukrama [143-145] eeseseseseseksee 317 // Email ~637~ Page #639 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [8] gAthA: dIpa anukrama [143-145] "jambUdvIpa-prajJapti upAMgasUtra -7 (mUlaM + vRttiH) - vakSaskAra [4], muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... mUlaM [88] + gAthA: * .... AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH addhatterasajobhaNAraM AyAmeNaM chassakosAI joaNAI vikkhambheNaM sAiregAI do jobhaNAI uddhaM uccateNaM jAva dArA bhUmibhAgA yatti, pecchAparamaMDavANaM taM caiva pamANaM bhUmibhAgo maNipeDhiAotti, tAo NaM maNipeDhiAo joaNaM AyAmaviksambheNaM addhajoaNaM vAhaNaM savvamaNimaIA sIhAsaNA bhANibhabbA, tesi NaM pecchAgharamaMDavANaM purao maNipeDhiAo paNNattAo, tAo NaM maNipeDhiAo do jobhaNAI AyAma vikkhambheNaM joaNaM vAhaNaM savvamaNimaIo, tAsi NaM upiM patte 2 tao thUbhA, te NaM dhUbhA do jobhaNAI uddhaM ucaNaM do joaNAI AvAmavikkhambheNaM seA saMkhatala jAva aTThaTThamaMgalayA, tesi NaM dhUbhANaM cauddisiM cattAri maNipeDiAo paNNattAo, tAo NaM maNipeDiAo joaNaM AyAmavikkhambheNaM addhajoaNaM bAheNaM, jiNapaDimAo vattavAo, ceiarukkhANaM maNipeDiAo do jobhaNAraM AyAmavikkhambheNaM joaNaM bAileNaM ceiarukkhavaNNaotti, tesi NaM - ceiarukkhANaM purao tAo maNipeDhiAo paNNattAo, tAo NaM maNipeDhiAo joyaNaM AyAmacikkhambheNaM addhajokhaNaM pAhaNaM, tAsi NaM upi patte 2 mahiMdajhayA paNNattA, te NaM addhaTTamAI joaNAI uddhaM uccatteNaM addhakosaM ubveNaM addhako bAileNaM brahmarAmayavaTTa vaSNao beddaAvaNasaMDa tisovANatoraNA ya bhANiavvA, tAsi NaM sabhANaM suhammANaM chaSamaNoguliAsAhassIo paNNacAo, saMjahA-puratthi meNaM do sAhassIo paNNattAo pacatthimeNaM do sAhassIo dakkhiNeNaM egA sAhUssI uttareNaM egA jAva dAmA cititti, evaM gomANasibhAo, NavaraM dhUvaghaDiAotti, tAsi NaM suhammANaM sabhANaM aMto bahusamaramaNijje bhUmibhAge paNNatte, maNipeDhi do joaNAI AyAmavikkhambheNaM jobhaNaM bAileNaM, tAsi NaM maNipeDhibhANaM uppi mANavara cenakhambhe mahidanyappamANe uvariM chakose ogAhicA deThA chakose vajjittA jiNasakahAo paNNattAoti, mANavagassa pubveNaM sIhAMsaNA sapa Fale & Pune Cy ~638~ Page #640 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], ---------- --------- mUlaM [88] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [88] gAthA: dIpa anukrama [143-145] zrIjambU ricArA patthimeNaM sayaNicavaNNao, saNijANaM uttarapurathime disibhAe khugamahiMdajmayA maNipeDhiAvihaNA mahiMdajjhayadvIpazA 4vakSaskAre pamANA, tesiM avareNaM copphAlA paharaNakosA, tastha NaM bahave phaliharayaNapAmukkhA jAva ciTThati, suhammANaM uppi aTThamaM..- yamakRparvata nticandrI lagA, tAsi NaM uttarapurasthimeNaM siddhAyayaNA esa ceva jiNagharANavi gamoti, NavaraM imaM NANat-etesi NaM bahumajhadesabhAe varNana yA vRttiH pattebhaM 2 maNipenimAmo do joSaNAI AyAmavikkhambheNaM joaNaM bAhalleNaM, tAsi upi patte 2 devacchaMdayA paNNattA, do sU.88 // 31 // joSaNAI AyAmavikkhambheNaM sAiregAI do joaNAI uddhaM uccatteNaM savvarayaNAmayA jiNapaDimA baNNao jAva dhUvakaDu cchugA, evaM avasesANavi sabhANaM jAva uvavAyasabhAe sayaNija harao a, abhiseasabhAe bahu Abhiseke bhaMDe, alaMkAriasabhAe bahu alaMkAriabhaMDe ciTThai, vavasAyasabhAsu putthayarayaNA, gaMdA pukkhariNIo, balipeDhA do joaNAI AvAmavikkhambheNaM joaNaM vAhaNaM jAvatti,-uvavAo saMkappo amiseavihUsaNA ya vavasAo / acaNiasudhammagamo jahA ya parivAraNAidI / / 1 // jAvaiyami pamANami hu~ti jamagAoM pIlabaMtAo / tAvAsamantaraM khalu jamagadahANaM dahANaM // 2 // (sUtra 88) 'kahi NamityAdi, ka bhadanta ! uttarakuruSu yamako nAma dvau parvatau prajJaptau ?, gautama! nIlavato varSadharaparvatasya dAkSiNAtyAccaramAntAt ityatra dAkSiNAtyaM caramAntaM Arabhyeti jJeyaM, kyablope paJcamI, dAkSiNAtyAccaramAntAdA-18 // 318 // parabhyAk idakSiNAbhimukhamityarthaH, aSTau yojanazatAni catustriMzadadhikAni caturazca saptabhAgAn bhojnsyaabaadhyaa-18|| apAntarAle kRtveti zeSaH zItAyA mahAnadyA ubhayoH kUlayoH ekaH purvakUle ekaH parizramakULe ityarthaH, abAntare | Seareraswa90008005 S immitrarel ~639~ Page #641 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [8] + gAthA: dIpa anukrama [143 -145] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [4], mUlaM [88] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita ........ AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambU. 54 yamako nAma dvau parvatI prajJasau, ekaM yojanasahasramUrdhvoccatvena arddhatRtIyAni yojanazatAnyudvedhena ucchrayacaturthAMzasya bhUmyavagAhAt mUle yojanasahasramAyAmaviSkambhAbhyAM vRttAkAratvAt madhye bhUtalataH paJca yojanazatAtikrame'rddhASTamAni yoja| nazatAni AyAmaviSkambhAbhyAM upari-sahasrayojanAtikrame paJca yojanazatAnyAyAmaviSkambhAbhyAM mUle trINi yojanasahasrANi ekaM ca yojanazataM dvApaSTayadhikaM kiMcidvizeSAdhikaM kiyatkalamityarthaH, parikSepeNa, evaM madhyaparidhiruparitanaparidhizca svayamabhyUhyau, mULe vistIrNau madhye saMkSiptAvupari tanuko yamako yamalajAtau bhrAtarau tayoryatsaMsthAnaM tena saMsthitI, parasparaM sadRzasaMsthAnAvityarthaH, athavA yamakA nAma zakunivizeSAstatsaMsthAnasaMsthitau saMsthAnaM cAnayormUlataH prArabhya saMkSiptasaMkSiptapramANatvena gopucchasyeva bodhyaM sarvAtmanA kanakamayo zeSaM vyaktaM, aSTazatAyaGkotpattirevaM-nIlaba| dvarSadharasya yamakayozca prathamaM yamakayoH prathamahadasya ca dvitIyaM prathamaidasya dvitIyapradasya ca tRtIyaM dvitIyaidasya tRtI yahUdasya ca caturthaM tRtIyaidasya caturthaidasya ca paMcamaM caturthadradasya paMcamahadasya ca SaSThaM paMcamahRdasya vakSaskAragiri| paryantasya ca saptamaM etAni ca saptApyantarANi samapramANAni, tatazca kuruviSkambhAt yojana 11842 kalA 2 ityevaM| rUpAt yojanA sahasrAyAmayoryamakayoH yojana sahasramekaM tAvatpramANAyAmAnAM paMcAnAM pradAnAM ca yojanasahasrame (kai) kaM | ubhayamIlane yojana sahasrapaTrakaM zodhyate zodhite ca jAtaM yojana 5842 kalA 2 tataH saptabhirbhAge hRte 8344, yaccAvaziSTaM kurusatkaM kalAdvayaM tadalpatvAcca vivakSitamiti / atraivAnantarIka vedikAvana khaNDapramANAdyAha-- 'tAbho Fur Fate &P Cy ~ 640 ~ Page #642 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], --------- --------- mUlaM [88] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [88] nticandra gAthA: // 319 // 'mityAdi, vyaktaM, sampratyetayoryadasti tadAha-'tesi NamityAdi, tayoryamakaparvatayorupari pahusamaramaNIyo bhUmibhAgaH [prajJaptaH, atra pUrvoktaH sarvo bhUbhAgavarNaka unnetavyaH, phiyatparyanta ityAha-yAvattayo husamaramaNIyasya bhUbhAgasya bahuma- yamakaparvata 8|| dhyadezabhAge dvau prAsAdAvataMsakI prajJaptI, atha tayoruccatvAdyAha-'te Na'mityAdi, niravazeSa vijayadevaprAsAdasiMhA- varNana yA vRttiH | sanAdivyavasthitasUtrabadvaktavyaM, navaraM yamakadevAbhilApeneti, athAnayornAmA praznayannAha-'sekeNaDeNa mityAdi, sU.88 praznasUtraM vyaktaM, uttarasUtre yamakaparvatayostatra tatra deze tatra tatra pradeze kSudrakSudrikAsu yAvadvilapatiSu bahUnyutpalAniza atra yAvatpadAt kumudAdIni vAcyAni, tathA yamakaprabhANIti parigrahaH, tatra yamako-yamakaparvatastatprabhANi tadAkA-18 rANItyarthaH, tathA yamakavarNAbhAni-yamakavarNasadRzavarNAnItyarthaH, yadivA yamakAbhidhAnI dvau devI maharciko anna pari-181 | vasatastena yamakAviti zeSa prAgvat , athAnayo rAjadhAnIpraznAvasara:-'kahiNa'mityAdi, ka bhadanta ! yamakayodevayorya-15 | mike nAma rAjadhAnyau prajJapte ?, gautama! jambUdvIpe dvIpe mandarasya parvatasyottareNAnyasmin jambUdvIpe dvIpe dvAdazayo-18 janasahasrANyavagAhyAtrAntare yamakayordevayoryamike nAma rAjadhAnyau prajJapte, dvAdazayojanasahasrANyAyAmaviSkambhAbhyAM saptatriMzadyojanasahasrANi nava ca yojanazatAni aSTacatvAriMzadadhikAni kiMcidvizeSAdhikAni parikSepeNa, pratyekaM 2 ddhe| // 319 // ||| api prAkAraparikSipte, kIdRzau tau prAkArAviti tatsvarUpamAha--'te NaM pAmArA'ityAdi, to prAkArI saptatriMzadyo janAni yojanArddhasahitAni Urboccatvena mUle arddha trayodazaM yojanaM yeSu tAnyarddhatrayodazAni yojanAni viSkambhena dIpa anukrama [143-145] Sea ~641~ Page #643 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ---------- ---------------------- mUla [88] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka Saree [88] gAthA: // || madhye paTU sakozAni yojanAni viSkambhena, mUlaviSkambhato madhyaviSkambhasyArddhamAnatvAt , upari trINi sAIkrozAni IS yojanAni viSkambhenAsyApi madhyaviSkambhato'rddhamAnatvAt , ata eva mUle vistIrNAvityAdi padatrayaM vivRtaprAyaM, bahi pRttI anupalakSyamANakoNatvAt antazcaturastrI upalakSyamANakoNatvAt zeSa prAgvat, athAnayoH kapizIrSakavarNaka-18 mAha-'teNaM pAgArANANAmaNi'ityAdi, tau prAkArau nAnAmaNInAM pArAgasphaTikamarakatAanAdInAM paMcaprakArA varNA MS| yeSu tAni tathA taiH kapizIrSakaiH-prAkArAgrarupazobhitI, etadeva vivRNoti tadyathA-kRSNairyAvacchukkairiti, arthateSAM kapi zIrSakANAmuccatvAdimAnamAha-'te NamityAdi, nigadasiddhaM, athAnayoH kiyanti dvArANItyAha-'jamigANa'mityAdi, 18| yamikayo rAjadhAnyorekaikasyAM vAhAyAM pArthe paMcaviMzatyadhikaM 2 dvArazataM prajJaptaM, tAni dvArANi dvASaSTiyojanAni arddhayojanaM ca UoMcatvena ekatriMzayojanAni kozaM ca viSkambhena tAvadeva pravezena zvetAni varakanakamapikAkAni, lAghavArthamatidezenAha-evaM rAjapraznIye yadvimAnaM sUryAbhanAmakaM tasya vaktavyatAyAM yo dvAravarNakaH sa ihApi grAhyaH, kiyatparyantamityAha-yAvadaSTASTamaGgalakAni, atrAtidiSTamapi sUtra na likhitaM, vijayadvAraprakaraNe sUtrato'rthatazca likhi18 tatvAt atidiSTatvasyobhayatrApi sAmyAJceti, athAnayorbahirbhAge vanakhaNDavaktabyamAha-'jamiyANa'mityAdi, yami kayo rAjadhAnyozcaturdizi catasRNAM dizAM samAhArazcaturdika tasmiMstathA, pUrvAdiSvityarthaH, paMcapaMcayojanazatAnyavAdhAyAM apAntarAle kRtveti gamyate catvAri vanakhaNDAni prajJaptAni,tadyathA-azokavanaM saptaparNavanaM campakavanaM Aghavanamiti, dIpa anukrama [143-145] aoradasanoraemossasanga200000 ~642~ Page #644 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], ---------- ..............--------- mUlaM [88] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [88] pa gAthA: // 320 // dIpa anukrama [143-145] zrIjamyU | arthateSAmAyAmAcAha-teNaM kNasaNDA ityAdi, te ca banavaNDAH sAtirekANi dvAdazayojanasahasrANi AyAmena SIra dvIpazA- | paJcayojanazatAni viSkambhena pratyeka 2 prAkAraH parikSitAH, kRSNA itipadopalakSito jambUdvIpapAvaravevikAprakara-18 yamaparvata nticandrI likhitaH pUrNo banakhaNDavarNako bhUmayaH prAsAdAvataMsakAzca bhaNitavyAH, bhUmayazcaivam-'tesi NaM vaDasaMDANe aMso bahasa-11 | maramaNijA bhUmibhAgA paNNattA, se jahANAmae AliMgapukkharei vA jAca NANAvihapaMcavaNNehiM taNehiM maNIhi || hA vasobhiAiti, prAsAdasUtramapyevaM 'tesi paM vaNasaMDANaM bahumajjhadesabhAe patteaM 2 pAsAyava.sae paNNate, teNaM pAsAyavaDeMsayA cAvahiM joSaNAI akhajoaNaM ca uddhaM uccatteNaM ikatIsaM joaNAI kosaM ca vikkhambheNaM abhaggayamUsiapahasiA iva, taheva bahusamaramaNije bhUmibhAge ulloo sIhAsaNA saparivArA, tastha cattAri devA mahihI A jAva paliovamaTTiiA parivasaMti taM0-asoe sattivaNNe capae cUe' iti, atrAzokavanaprAsAde'zokanAMe mA devaH, evaM trivapi tattannAmAno devAH parivasantItyarthaH, athAnayorantarbhAgavarNakamAha-'jamigANa'mityAdi, yami18kayo rAjadhAnyorantarmadhyabhAge bahusamaramaNIyo bhUmibhAgaH prajJaptaH, varNaka itisUtragatapadena 'AliMgapukkharei vA jAva paMcavaNNehiM maNIhiM uvasobhie vaNasaMDavihuNo jAva bahave devA ya devIo a Asavaiti jAva viharatI'tyanto grAhyaH,81 // 32 // 18 atra ca upakArikAlayanasUtramAdarzaSyadRzyamAnamapi rAjapraznIyasUryAbhavimAnavarNake jIvAbhigame vijayArAjadhAnI-18 18varNake ca dRzyamAnatvAt 'tiNi joaNasahassAI satta ya paMcANaue joaNasae parikkheveNa mittvAdisUtrasthAnya-18 Eleon ~643~ Page #645 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], --------- ------------------------ mUlaM [88] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [88] thAnupapattezca jIvAbhigamato likhyate, AdarzapvadRzyamAnatvaM ca lekhakavaiguNyAdeveti, sadyathA-'tesi 'mityAdi, // teSAM ca bahusamaramaNIyAnAM bhUmibhAgAnAM bahumadhyadezabhAge atrAntare dve upakArikAlayane prazase, upakaroti-upaSTa mAti prAsAdAvataMsakAnityupakArikA-rAjadhAnIprabhusatkaprAsAdAvataMsakAdInAM pIThikA, anyatra sviyamupakAryopakAri| ketiprasiddhA, uktaM ca-gRhasthAnaM smRtaM rAjJAmupakAryopakArike"ti sA layanamiva-gRhamiva te ca pratirAjadhAni bhavata iti dve ukke, dvAdazayojanazatAni AyAmaviSkambhAbhyAM trINi yojanasahasrANi sapta ca yojanazatAni pazcanavatyadhikAni parikSepeNa, arddhakoza-dhanuHsahasraparimANaM bAhalyena sarvAtmanA jAmbUnadamaye acche pratyekaM 2 matyupakArikAlayanaM padmavaravedikAparikSipte pratyeka 2 vanakhaNDavarNako bhaNitavyaH, sa ca jagatIgatapadmavaravedikAsthavanakhaNDAnusAreNeti, trisopAnapratirUpakANi-ArohAvarohamArgAstAni caturdizi-pUrvAdidikSu zeyAni toraNAni caturdizi bhUmi-18 bhAgazcopakArikAlayanamadhyagato bhaNitavyaH, tatsUtrANi jIvAbhigamopAGgagatAni krameNaiva--se NaM vaNasaMDe desUNAI do joaNAI cakkavAlavikkhaMbheNaM uvayAriAlayaNasamae parikleveNaM tesi NaM ubayAriAlayaNANaM cahisiM pattAri | tisovANapaDirUvagA paNNattA, vaNNao, tesi NaM tisovANapaDirUvagANaM purao patte 2 toraNA paNNattA, vaNNao, 1 tesiNaM uvayAriyAlayaNANaM uppiM bahusamaramaNije bhUmibhAge paNNase jAva maNIhiM svasobhie'iti, atra vyAkhyA sugamA, atha yamakadevayormUlaprAsAdasvarUpamAha-tassa ma'mityAdi, tasyopakArikADhayanala bahumadhyadezabhAge atrA estaesesesedes gAthA: stotseoecestoteestaesese%86860 dIpa anukrama [143-145] S ~644 ~ Page #646 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], --------- --------- mUlaM [88] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [88] gAthA: 18ntare ekaH prAsAdAvataMsakaH prajJaptaH dvApaSTiM yojanAnyarddhayojanaM ca Urvoccatvena ekatriMzadyojanAni kozaM cAyImavi-18 kambhAbhyAM varNako vijayaprAsAdasyeva vAcyaH, ulloko-uparibhAgau bhUmibhAgI-adhobhAgau siMhAsane saparivAre-sAmAni-18 dhyakSaskAre dvIpazAticanda-18 kAdiparivArabhadrAsanavyavasthAsahite, yazcAtra upakArikAlayanasya prAsAdAvataMsakasya caikavacanena vivakSA ullokabhUmi yamakUparvata varNanaM yA vRttiH 8 bhAgasiMhAsanAnAM ca dvivacanena vivakSA tatsUtrakArANAM vicitrapravRttikatvAditi, athAsya parivAramAsAdaprarUpaNAmAha-18 sU.88 // 321 // 18 evaM pAsAyapaMtIo'ityAdi, evaM-mUlaprAsAdAvataMsakAnusAreNa parivAraprAsAdapaGkayo jJAtavyA jIvAbhigamataH, paGka-18 18 yazcAtra mUlaprAsAdatazcaturdikSu padmAnAmiva parikSeparUpA avagantabyAH, na punaH sUcizreNirUpAH, tatra prathamaprAsAmaM-18 |ktipATha evaM-se NaM pAsAyava.sae aNNehiM cauhiM tadaddhazcattapamANamittehiM pAsAyava.saehiM sabao samantA saMpari-18 |kkhitte' sa prAsAdAvataMsako'nyaizcaturbhiH prAsAdAvataMsakaistadoccatvapramANamAtraiH, atroccatvazabdenotsedho gRhyate pramANa18| zabdena ca viSkambhAyAmI, tena mUlaprAsAdApekSayA arghoccatvaviSkambhAyAmairityarthaH, sarvataH samantAt samparikSiptA, eSAmuJcatvAdikaM tu sAkSAt sUtrakRdevAha-ekatriMzadyojanAni kozaM coccatvena, sArddhadvApaSTiyojanAnAmaH etAvata eva lAbhAt, sAtirekANi-arddhakrozAdhikAni arddhaSoDazAni-sArddhapaJcadazayojanAni viSkambhAyAmAbhyAmiti, atha dvitIyaprAsAdapaMktiH, tatpAThazcaivam-'te NaM pAsAyava.sayA aNNehiM carahiM tadaDuccattappamANamittehiM pAsAyava.saehiM // 32 // | sadhao samantA saMparikkhittA'iti, te prathamapaMktigatAzcatvAraH prAsAdAH pratyekamanyaizcaturbhistadoccatvaviSkambhAyAmai-12 dIpa se anukrama [143-145] SinElemnitindi ~645~ Page #647 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], --------- --....................-- mUlaM [88] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [88] gAthA: malaprAsAdApekSayA caturbhAgapramANaH prAsAdaiH parikSiptAH, ata evaite SoDaza prAsAdAH sarvasaGkhyayA syuH, eSAmuccatvAdikaM tu sAkSAdeva sUtrakRdAha-te prAsAdAH sAtirekANi-arddhakozAdhikAni sArbapaJcadazayojanAnyuzcatvena sAtire-% kANi-krozacaturthAMzAdhikAni aSTimayojanAmyAyAmaviSkambhAbhyAmiti, atha tRtIyA paMktiH, tatsUtramevam-'te NaM |pAsAyava.sayA aNNehiM cauhiM tadaDuzcattappamANamittehiM pAsAyava.saehiM sabao samantA saMparikkhittA' te dvitIyapa| ridhisthAH SoDaza prAsAdAH pratyekamanyaizcaturbhistadarboccatvaviSkambhAyAmairmUlaprAsAdApekSayA'STAMzapramANoccatvaviSkambhA6|| yAmaiH sarvataH samantAt samparikSiptAH, ata evaite tRtIyapaMktigatAzcatuHSaSTiprAsAdAH, eteSAmuccatvAdipramANe sUtra| kRdAha-te catuHSaSTirapi prAsAdAH sAtirekANyaSTimayojanAnyuccatvena sAtirekatvaM ca prAgvat , adhyuSTAni-arddhatRtIyAni sAtirekANi sArddha krozASTAMzAdhikAni viSkambhAyAmAbhyAM, eSAM sarveSAM varNakaH siMhAsanAni ca saparivArANi prAgvat / atra ca paMktiprAsAdeSu siMhAsanaM pratyekamekaikaM, mUlaprAsAde tu mUlasiMhAsanaM siMhAsanaparivAropetamityAdi kSetrasamAsavRttau zrImalayagiripAdAH tathA prathamatRtIyapaMksyormUlaprAsAde parivAre bhadrAsanAni dvitIyapaMktau ca parivAre || padmAsanAni iti jIvAbhigamopAGge ityAdi visaMvAdasamAdhAnaM bahuzrutagamyam , yadyapi jIvAbhigame vijayadevaprakaraNe tathA zrIbhagavatyaGgavRttau camaraprakaraNe prAsAdapaMkticatuSkaM tathApyatra yamakAdhikAre paMktitrayaM bodhyaM, paMktitrayaprAsAdasaMgraha dIpa anukrama [143-145] ~646~ Page #648 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], --------- ------------------ mUlaM [88] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [88] zrIjambUhIpazAnticandrI yamakaparva gAthA: dIpa anukrama [143-145] - mUlaprAsAdena saha sarvasaMkhyayA pazcAzItiH prAsAdAH 85, athAtra sabhApaJcakaM prapaMcayitukAmaH sudhA-za 4vakSaskAre sabhAsvarUpa nirUpayati-'tesi Na'mityAdi, tayormUlaprAsAdAvataMsakayoruttarapUrvasyAM-IzAnakoNe'traitasmin bhAge RI varNana yamakayodevayoryogye sudharma nAma sabhe prajJapte, sudharmAzabdArthastu suThu-zobhano dharmo-devAnAM mANavakastambhavati-& // 322 // jinasakthyAzAtanAbhIrukatvena devAGganAbhogaviratipariNAmarUpo yasyAM sA tathA, vastutastu suSTu-zobhano dhau-11 rAjadharmaH samantunimantunigrahAnugrahasvarUpo yasyAM sA tathA, te cArddhatrayodazayojanAmyAyAmena sakrozAni para | yojanAni viSkambhena navayojanAnyUrvoccatvena, atra lAghavArtha sabhAvarNakasUtramatidizati, anekastambhazatasanniviSTe 18 ityAdipadasUcitaH sabhAvarNako jIvAbhigamokto jJeyaH, sa caivaM-'aNegakhambhasayasaNNiviTThAo abbhuggayasukayavaira| veiAtoraNavararaiasAlabhaMjiAsusiliTThavisiTThasaMThiapasatyaveruliavimalakhaMbhAo NANAmaNikaNagarayaNakhaciaujjalabahasamasuvibhattabhUmibhAgAo IhAmigausabhaturagaNaramagaravihagavAlagarkinararurusarabhacamarakuJjaravaNalayapaumalayabhatti-8 cittAo khaMbhuggayavairaveiAparigayAbhirAmAo vijAharajamalajualajaMtajuttAoviva aJcIsahassamAlaNIAo | rUvagasahassakaliAo bhisamANIo bhibbhisamANIo cakkhulloaNalesAo suhaphAsAo sassirIarUvAo kaMcaNama-18| // 322 // ||nnirynndhuubhiaagaao NANAvihapaMcavaNNaghaMTApaDAgaparimaMDiaaggasiharAo dhaSalAo marIikavayaviNimmuaMtIoX Sanileon Imdianetwyou ~647~ Page #649 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], --------- --------- mUlaM [88] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata Geetoe0sa sUtrAMka [88] gAthA: lAulloiamahiAo gosIsasarasasurabhirattacandaNadaddaradiNNapaMcaMgulitalAo uvaciacandaNakalasAo candaNaghaDa| sukayatoraNapaDiduvAradesabhAgAo AsattosattavilavaTTavagyAriamalladAmakalAvAo paMcavaNNasarasasurahimukkapuSphapuMjovayArakaliAo kAlAgurupavarakuMdurukaturukkadhUvaDajhaMtamaghamatagandhuDuAbhirAmAo sugaMdhavaragaMdhiAo gandhavaTTibhUAo accharagaNasaMghavikiNNAo divatuDiasaddasaMpaNadiAo sabarayaNAmaIo acchAo jAva paDirUvAo'iti, atra | vyAkhyA tu siddhAyatanatoraNAdivarNakeSu ucchavRttinyAyena sulabheti na punarucyate navaraM apsarogaNAnAM-apsaraHparivA| rANAM yaH saMghaH-samudAyastena samyakramaNIyatayA vikIrNA-AkIrNA divyAnAM truTitAnA-AtodyAnAM ye zabdAstaiH samyak / zrotramanohAritayA prakarSaNa naditA-zabdavatI, zeSa prAgvat , athAsyAM kati dvArANItyAha-'tAsi NaM sabhANa'mityAdi,18 / tayoH sabhayoH sudharmayostridizi trINi dvArANi prajJaptAni, pazcimAyAM dvArAbhAvAt , tAni dvArANi pratyeka ve yojane | Urboccatvena yojanamekaM viSkambhena tAvadeva-yojanamekaM pravezena, zvetA ityAdi padena sUcitaH paripUrNo dvAravarNako // vAcyo yAvadvanamAlA, atha mukhamaNDapAdiSaTunirUpaNAyAha-'tesi NaM dArANa'mityAdi, teSA dvArANAM purataH pratyeka 1812 trayo mukhamaNDapAH prajJaptA, sabhAdvArApravartino maNDapA ityarthaH, te ca maNDapA arddhatrayodazayojanAbhyAyAmena SaT || 18 sakrozAni yojanAni viSkambhena sAtireke dve yojane Urboccatvena, eteSAmapi 'aNegakhabhasayasaNNividvA' ityAdi || 18 varNanaM sudharmAsabhA iva niravazeSa draSTavyaM, yAvad dvArANA bhUmibhAgAnAM ca varNanaM, yadyapyatra dvArAntameva sabhAvarNana | dIpa anukrama [143-145] ~648~ Page #650 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ---------- --------- mUlaM [88] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [88] gAthA: zrIjambU / tadatidezena mukhamaNDapasUtre'pi tAvanmAtramevAyAti tathApi jIvAbhigamAdiSu mukhamaNDapavarNake bhUmibhAgavarNakasya dRSTa 44vakSaskAre dvIpazA- tvAt atrAtidezaH, atha prekSAmaNDapavarNakaM lAghavAdAha-pacchAgharamaNDavANa'mityAdi, prekSAgRhamaNDapAnAM-raGgama-18 nticandrI gaNDapAnAM tadeva-mukhamaNDapoktameva pramANaM, bhUmibhAga itipadena sarva dvArAdikabhUmibhAgaparyantaM vAcyaM, eSu ca maNipI-18 yA dhUciH | ThikA vAcyA, etAvadarthasUcakamidaM sUtram-'tesi NaM muhamaNDavANaM purao patte 2 pecchAgharamaMDavA paNNattA. te NaM|| // 32 // pecchAgharamaMDavA akhatterasajoSaNAI AyAmeNaM jAva do joaNAI uddhaM uccatteNaM jAva maNiphAso, tesi NaM bahumajjha-181 / / desabhAe patte 2 varAmayA akkhADayA paNNattA, tesiNaM bahumajjhadesabhAe patte 2 maNipeDhiAo paNNatAo'tti || | uktaprAya, navaramakSapATa:-caturasrAkAro maNipIThikAdhAravizeSaH, asyAH pramANAdyarthamAha-'tAo NaM maNipeDiAo joaNaM AyAmavikkhaMbheNaM addhajoaNaM bAhaleNaM sabamaNimaIo sIhAsaNA bhANiabA' iti, ana siMhAsanAni bhaNitavyAni saparivArANItyarthaH, zeSaM vyaktam , atha stUpAvasaraH-'tesi NamityAdi, teSA prekSAgRhamaNDapAnAM purato maNipIThikAH, atra bahuvacanaM na prAkRtazailIbhavaM yathA dvivacanasthAne bahuvacanaM hatthA pAyA ityAdiSu, kintu bahutva-18 18| vivakSArtha, tenAna tisRSu prekSAgRhamaNDapadvAradikSu ekaikasadbhAvAt timro grAhyAH, anyatra jIvAbhigamAdiSu tathA || // 32 // kA darzanAt, arthatAsAM mAnamAha-tAo 'mityAdi, kaNThyaM, yadyapyetatsUtrAdazeSu 'joaNaM AyAmavikkhambheNaM adbhajo-101 aNaM bAhaleNaM'iti pATho dRzyate tathApi jIvAbhigamapAThadRSTatvena rAjapraznIyAdiSu prekSAmaNDapamaNipIThikAtaH stUpamaNi dIpa anukrama [143-145] ~649~ Page #651 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [8] + gAthA: dIpa anukrama [143 -145] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [4], mUlaM [88] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH Sanileio | pIThikAyA dviguNamAnatvena dRSTatvAccAyaM samyak pAThaH sambhASyate, AdarzeSu lipipramAdastu suprasiddha eva, atha stUpavarNanAyAha - 'tAsi Na' mityAdi, tAsAM maNipIThikAnAmupari pratyekaM 2 stUpAH prajJaptAH, jIvAbhigamAdau tu caityastUpA iti dve yojane Urdhvoccatvena dve yojane AyAmaviSkambhAbhyAM 'vyAkhyAto vizeSapratipatti' riti dezone dve yojane AyAmaviSkambhAbhyA grAhye, anyathA maNipIThikAstUpayorabheda eva syAt, jIvAbhigamAdau tu sAtireke dve yojane uccatvamityarthaH te ca zvetAH, zvetatvamevopamayA draDhayati- 'saMkhadala'ti yAvatkaraNAt 'saMkhadalavimalanimmaladadhi| ghaNagokhIrapheNarayayaniaraNyagAsA sabarayaNAmayA acchA jAva paDiruvA' iti prAgvat, kiyaddUraM grAhyamityAha -- yAvada|STASTamaGgalakAnIti / atha taccaturdizi yadasti tadAha-- 'tAsi NaM zrabhANamityAdi teSAM stUpAnAM pratyekaM caturdikSu | catasro maNipIThikAH prajJaptAH, tAzca maNipIThikAH yojanamAyAmaviSkambhena arddhayojanaM bAhalyena, atra jinapratimA vaktavyAH, tatsUtraM cedam- 'tAsi NaM maNipeDiANaM upiM patte patte cattAri jinapaDimAo jiNussehappamANami| tAo paliaMkasaNNisaNNAo dhUbhAbhimuhIo saSNikkhittAo citi, taMjahA--usabhA vaddhamANA candANaNA vAriseNA' iti, etadvarNanAdikaM vaitADhye siddhAyatanAdhikAre prAguktaM, gatAH stUpAH, 'cehaarukkhANa' mityAdi, vyaktam, atra caityavRkSavarNako jIvAbhigamokko vAdhyaH sa cAyam- 'tesi Na ceiarukkhANaM ayameAruve vaNNAvAse paNNatte, taM0-vara mUlarayaya supaTTi aviDimA riTThAmayakaMdaveruliaruilakhaMdhA sujAyavarajAyarUpapaDhamavisAlasAlA NANAmaNi Fur Fate &P Cy ~650~ Page #652 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], --------- --------- mUlaM [88] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjambU- prata sUtrAMka [88] nticandrIyA vRttiH // 32 // gAthA: rayaNavivihasAhappasAhaveruliapattatavaNijjapattaveMTA jambUNayarattamauasukumAlapavAlapallavavaraMkuradharA vicittamaNiraya- vakSaskAre NasurabhikusumaphalabharaNamiasAlA sacchAyA sappabhA sassirIA saujjoA amayarasasamarasaphalA ahiamaNanayaNaNi- yamakRpaveta vvuikarA pAsAdIA jAva paDirUvA 4'iti, atra vyAkhyA-teSAM caityavRkSANAmayametadrUpo varNAvAsaH prajJaptastadyathA - varNanaM vajraratnamayAni mUlAni yeSAM te vajramUlA tathA rajatA-rajatamayI supratiSThitA viDimA-bahumadhyadezabhAge Urdhvavi-18 | nirgatA zAkhA yeSAM te tathA tataH pUrvapadena karmadhArayaH, riSTharatnamayaH kando yeSAM te tathA tathA vaiDUryaranamayo ruciraH skandho yeSAM te tathA tataH pUrvapadena karmadhArayaH, sujAtaM-mUladravyazuddhaM baraM-pradhAnaM yajAtarUpa-rUpyaM tadAtmikAH prathamikA-mUlabhUtA vizAlAH zAlA:-zAkhA yeSAM te tathA, nAnAmaNiratnAtmikA vividhAH zAkhA-mUlazAkhAvini| rgatazAkhAH prazAkhAH-zAkhAvinirgatazAkhA yeSA te tathA, tathA vaiDUryANi-vaiDUryamayAni patrANi yeSAM te tathA, tathA tapanIyAni-tapanIyamayAni patravRntAni yeSAM te tathA, tataH pUrvavat padadvayapadadvayamIlanena karmadhArayaH, jAmbU-ISH nadA-jAmbUnadanAmakasuvarNavizeSamayA raktavarNA mRdusukumArA-atyantakomalAH pravAlA-IvadunmIlitapatrabhAvarUpA pallavA-jAtapUrNaprathamapatrabhAvarUpA gharAMkurA:-prathamamudbhidyamAnAstAn dharanti ye te tathA, vicitramaNirakSamayAni sura-18 bhINi kusumAni phalAni ca teSAM bhareNa namitA-nAma grAhitAH zAkhA yeSAM te tathA, satI-zobhanA chAyA yeSAM te 81 sacyAH , evaM satprabhAH ata eva sazrIkAH tathA sodghotAH maNirajJAnAmuSotabhAvAda, amRtarasasamarasAni dIpa anukrama [143-145] ~651~ Page #653 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ---------- --------- mUlaM [88] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [88] GESS3909asacases 18 phalAni yeSAM te tathA, adhika nayanamanonirvRtikarAH, zeSa prAgvat , 'te NaM cearukkhA annehiM bahuhiM tilayala vayachattovagasirIsasattivaNNaloddadhavacaMdaNanIvakuDayakayaMtrapaNasatAlatamAlapiAlapiaMgupArAvayarAyarukkhanandirukkhehiM | savvao samantA saMparikkhittA'iti, te caityavRkSA anyairbahubhistilakalavagacchatropagazirISasaptaparNadadhiparNalodhradhavacanda-18 nanIpakuTajakadambapanasatAlatamAlapriyAlapriyaMgupArApatarAjavRkSanandivRkSaH sarvataH samantAt samparikSitAH, ete ca | vRkSAH kecinnAmakozataH kecillokatazcAvagantavyAH, 'te NaM tilayA jAva naMdirukkhA mUlavanto kaMdavanto jAva surammA' te ca tilakAdayo vRkSA mUlavantaH kandavanta ityAdi vRkSavarNanaM prathamopAGgato'baseyaM yAvatsuramyA iti, 'te NaM tilayA jAva nandirukkhA annAhiM bahuhiM paumalayAhiM jAva sAmalayAhiM sabao samantA saMparikkhittA' te ca tilakAdayo vRkSAH anyAbhibhiH padmalatAbhiryAvacchacAmalatAbhiH sarvataH samantAt samparikSiptAH, yAvacchabdAdatra nAgalatA-13 campakalatAdyA grahaNIyAH, 'tAo Na paumalayAo jAva sAmalayAo nizcaM kusumiAo jAva paDirUvAo' tAba | padmalatAdyA nityaM kusumitA ityAdi latAvarNanaM yAvatpratirUpAH, 'si NaM ceiarukkhANaM uppiM amaMgalayA bahave jhayA chatcAicchattA, teSAM caityavRkSANAmupari aSTAvaSTau maGgalakAni bahavaH kRSNacAmaradhvajAH chatrAticchatrANItyAdi caityastUpakavadvaktavyaM / gatAzcaityavRkSAH, atha mahendradhvajAvasara:--'tesi NaM ceiarakkhANa'mityAdi, teSAM caitya-18 vRkSANAM puratastisro maNipIThikAH prajJaptAH, tAzca maNipIThikAH yojanamAyAmaviSkambhAbhyAM arddhayojanaM bAhalyena, telNddlNlooerence gAthA: dIpa anukrama [143-145] Cocesere ~652 ~ Page #654 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], --------- --------- mUlaM [88] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [88] gAthA: zrIjambAsiNaM urSi patteityAdi, tAsAM maNipIThikAnAmupari pratyekaM 2 mahendradhvajAH prajJayAH, te cASTimAni-sAI-18 4vakSaskAre dvIpazA-18|| saptayojanAni Urboccatvena arddhakoza-dhanuHsahasramudvedhena-uNDatvena tadeva bAhalyena, 'vairAmayavaTTa'itipadopala-181 yamakUparvata nticandrI-|| kSitaH paripUNoM jIvAbhigamAyuktavarNako grAhyaH, sa cAyam-'bairAmayabaddalasaMThiasusiliTThaparighaTTamahasupaidviA aNe varNanaM yA vRttiH su.88 || gavarapaJcavaNNakuDabhIsahassaparimaNDiAbhirAmA vAuDuavijayavejayantIpaDAgAchattAicchattakaliA tuMgA ggnntlmbhi||325||18 laMghamANasiharA pAsAdIA jAya paDirUvA'iti, atra vyAkhyA-vajramayAH tathA vRtta-vartulaM laSTaM-manojJaM saMsthitaM-14 R|| saMsthAnaM yeSAM te tathA tathA muzliSTA yathA bhavanti evaM parighRSTA iva kharazANayA pASANapratimeva sushlissttpripssttaaH| |tathA mRSTAH-sukumArazANayA pASANapratimeva tathA supratiSThitAH-manAgapyacalanAt tathA anekavara:-pradhAnaH paJcavarNaiH kuDabhInA-laghupatAkAnAM sahasraH parimaNDitAH santo'bhirAmAH zeSa prAgvat, 'tesi NaM mahiMdajjhayANaM uppiM aTThahama-18 galayA jhayA chattAichattA' ityAdi sarva toraNavarNaka iva vAcyaM jIvAbhigamata iti / ukkA mahendradhvajAH, atha puSka| riNyaH tAzca 'veiAvaNasaMDa' ityAdiparyantasUtreNa saMgRhyate, tathAhi-tesi NaM mahiMdajjhayANa purao tidisi tao gaMdA pukkhariNIo paNNattAo addhaterasajoSaNAI AyAmeNaM chassakosAI joaNAI vikkhambheNaM dasajoaNAI udhe- // 325|| heNaM acchAo saNhAo pukkhariNIvaNNao patte 2 paumavaraveiAparikkhittAo patte 2 vaNasaNDaparikkhittAo vaNNao' tathA 'tAsi NaM NamdApukkhariNINaM patte 2 tidisi tao tisovANapaDirUvagA paNNatA, tesi NaM tiso-18 dIpa anukrama [143-145] ~653~ Page #655 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], --------- --....................-- mUlaM [88] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [88] gAthA: vANapaDirUvagANaM vaNNao toraNavaNNao a bhANiabo jAva chattAichattAI' iti, atra jagatIgatapuSkariNIvat sarva vAcyaM, atha sudharmasabhAyAM yadasti tadAha-tAsi NamityAdi, tayoH sabhayoH sudharmayoH SaT manogulikAnAM-pIThi-11 kAnAM sahasrANi prajJaptAni, tathAhi-pUrvasyA dve sahane pazcimAyAM de sahane dakSiNasyAmekaM sahasraM uttarasyAmekaM sahanaM, 'jAva dAmA' ityatra yAvatpadAdidaM grAhyam-'tAsu NaM maNoguliAsu bahave suvaNNaruppamayA phalagA paNNattA, tesi NaM suvaNNaruSpamaesu phalagesu bahave vairAmayA NAgadantagA paNNattA,tesu NaM vairAmaesu nAgadantesu bahave kiNhamuttavagdhAri-18 amalladAmakalAvA jAva sukillasuttavagdhAriamaladAmakalAvA, teNaM dAmA tavaNijjalaMbUsagA ciTThati'tti sarva vijayadvAravadvAcyam, anantaroktaM gomAnasikAsUtre'tidizati-'evaM gomANasiAo'ityAdi,evaM-manogulikAnyAyena gomAnasya:zayyArUpAH sthAna vizeSA vAcyAH, navaraM dAmasthAne dhUpavarNako vAcyaH,athAsyA eva bhUbhAgavarNakamAha-'tAsi Na'mityAdi, tayoH sudharmayoH sabhayoH antarbahusamaramaNIyo bhUmibhAgaH prajJaptaH, atra maNivarNAdayo vAcyAH, ullokAH padmalatAdayo'pi ca citrarUpAH, atra vizeSato yadvaktavyaM tadAha-'maNipeDhiA' ityAdi,atra sudharmayormadhyabhAge pratyeka maNipIThikA vAcyA,13 dve yojane AyAma viSkambhAbhyAM yojanaM bAhalyena,'tAsi NamityAdi,tormaNipIThikayorupari pratyeka mANavakanAmni caitya-18 | stambhe mahendradhvajasamAne pramANato'wSTamayojanapramANa ityarthaH varNakato'pi mahendradhvajavat , upari SaT krozAn avagAhya | 18 uparitanapaTukrozAna varjayitvetyarthaH adhastAdapi SaT krozAna varjayitvA madhye'dhapaJcameSu yojaneSu iti gamyaM, jinasakthIni, dIpa anukrama [143-145] Jintlemnition ~654~ Page #656 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], --------- --------....-------- mUlaM [88] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [88] gAthA: dIpa anukrama [143-145] sIjana- vyantarajAtIyAnAM jinadaMSTrAgrahaNe'nadhikRtatvAt , saudharmazAnacamaravalIndrANAmeva tadgrahaNAt, prajJaptAnIti, zeSo vavaskAre varNakazcAtra jIvAbhigamoko jJeyaH, sa cAya--'tassa NaM mANavagaceiassa sambhassa uvari chakkose ogAhittA hihAvi yamaparvata nticandrI- 1chakose vajittA majjhe addhapaJcamesu jomaNesu ettha NaM bahave suvaNNaruppamayA phalagA paNNatA, tesu NaM bahave varAmayA || varNenaM yA ciH18|NAgadantagA paNNattA, tesu NaM bahave rayayAmayA sikagA paNNatA, tesu NaM bahave varAmayA golayavahasamuggayA paNNatA, mU.88 138118|tesu NaM bahave jiNasakAhAo saNikhittAo ciTThanti,jAoNaM jamagANaM devANaM annesiM ca baDhaNaM vANamantarArNa devANa / ya devINa ya aJcaNijjAo baMdaNijjAo pUyaNijjAo sakAraNijAo sammANaNijAo kallANaM maMgalaM devayaM cei pajuvAsaNijjAoM' iti, atra vyAkhyA-'tassa NamityAdyArabhya vajjittA' iti paryantaM prAyaH prastutasUtre sAkSAd dRSTa-S| tvAdanantarameva vyAkhyAtaM, madhye'rddhapaJcameSu yojaneSu avaziSTayojanevityarthaH, atrAntare bahUni suvarNarUpyamayAni phalakAni prajJaptAni. teSu phalakeSu bahavo vajramayA nAgadantakAH prajJaptAH, teSu nAgadantakeSu bahUni rajatamayAni shiky-1|| kAni prajJatAni, teSu zikyakeSu bahavo vajramayA golako-vRttopalastadvad vRttAH samudgakA:-prasiddhAH prajJaptAH, teSu samu-13 dakeSu bahUni jinasakthIni sannikSiptAni tiSThanti, yAni yamakayordevayoH anyeSAM ca bahUnAM yamakarAjadhAnIvAstavyAnAM ||326 // vAnamantarANAM devAnAM devInAM ca arcanIyAni candanAdinA vandanIyAni stutyAdinA pUjanIyAni puSpAdinA satkAraNIyAni vastrAdinA sanmAnanIyAni bahumAnakaraNataH kalyANaM maGgalaM daivataM caityamiti paryupAsanIyAnIti, etadA ARomanGH ~655~ Page #657 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], ---------- --------- mUlaM [88] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [88] gAthA: zAtanAbhIrutayaiva tatra devA devayuvatibhirna sambhogAdikamAdriyante nApi mitradevAdibhirhAsyakrIDAdiparAH syuriti, nanu jinagRhAdiSu jinapratimAnAM devAnAmarcanIyatvAdikamAzAtanAtyAgazca yuktI, tAsAM sadbhAvasthApanArUpatvenArAdhya| tAsaGkalpaprAdurbhAvasambhavAt, na tathA jinadaMSTrAdiSu, tena kathaM tau ghaTete, pUjyAnAmaGgAni pUjyA iva pUjyAnIti18 | saGkalpasyAtrApi prAdurbhAvAt pUjyatvaM mahAvairopazamakaguNavattvena ca, asminnarthe pUjyazrIralazekharasUrIndropajazrAddhavidhivRttisammatiH, tathAhi parIkSAprAptanirlobhatAguNaM ratasArakumAraM prati candrazekharavaca:-"harisenAnIhariNegamepyanimiSAgraNIH / yuktameva tava zlAghAM, kurute, surasAkSikam // 1 // vakti sma vismayasmeraH, kumAraH sa suraaprnnii| mAmazlAghya zlAghate kiM ?, so'pyuvAca zRNu bruve // 2 // navyotpannatayA'nyahi, saudhrmeshaanshkryoH| vivAdo'bhUdvimAnArtha, hArthamiva harmiNoH // 3 // vimAnalakSA dvAtriMzattathA'STAviMzatiH kramAt / santyetayostathA'pyeto, vivadete sma dhim bhavam // 4 // tayorivovIMzvarayovimAnacipalubdhayoH |niyuddhaavimhaayuddhaanypybhuuvnnnekshH // 5 // nivAryate hi kalahastirazcAM tarasA naraiH / narANAM ca narAdhIzainarAdhIzAM suraiH kacit // 6 // surANAM ca surAdhIzaiH, surAdhIzAM punaH katham / kena vA sa nivAryeta, vanAgniriva duHzamaH // 7 // yugmam / mANavakAkhyastambhasthAIdaMSTrAzAntivAriNA / AdhivyAdhimahAdoSamahAvairanivAriNA // 8 // kiyatkAlavyatikrAntI, siktI mahattaH suraiH / babhUvatuH prazAntI tI, kiMvA sidhyenna tajjalAt // 9 // yugmam / tatastayomithastyaktavairayoH sacivaddhayoH / poce pUrvavyavasthairya, sudhiyAM 00000000000000000sasoe dIpa anukrama [143-145] Jimillenni ~656~ Page #658 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) (18) vakSaskAra [4], ---------- ----------------------- mUla [88] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka varNana [88] gAthA: zrIjambU- samaye hi gIH // 10 // sA caivam--dakSiNasyAM vimAnA ye, saudharmezasya te'khilAH / uttarasyoM tu te sarve'pIzA-18 vakSaskAre dvIpazA- nendrasya sattayA // 11 // pUrvasyAmaparasyAM ca, vRttAH sarve vimAnakAH / trayodazApIndrakAzca, syuH saudharmasurezituH yamakRparvata tricandrI R // 12 // pUrvAparadizorayasrAzcaturasrAzca te punaH / saudharmAdhipatera , addho IzAnacakriNaH // 13 // sanaskumAramA-19 yA itiH / hendre'pyeSa eva bhavet kramaH / vRttA eva hi sarvatra, syurvimAnendrakAH punaH // 14 // itthaM vyavasthayA cetaHsvAsthya- 8 // 32 // mAsthAya susthirau / vimatsarau prItiparI, jajJAte to surezvarau // 15 // " iti atha prakRtaM prastUyate-'mANakgassa'ityAdi, mANavakasya caityastambhasya pUrveNa-pUrvasyAM dizi sudharmAyAmeva sabhAyAM siMhAsane saparivAre staH, yamakadevayoH pratyekamekaikasadbhAvAt , tasmAdeva pazcimAyAM dizi zayanIye varNakazca tadIyaH zrIdevIvarNanAdhikAre uktaH, zayanI yayoruttarapUrvasyAM dizi kSullakamahendradhvajau staH, tau ca mAnato mahendradhvajapramANau, sArddhasaptayojanapramANAvuddha-18 18venArddhakrozamudvedhena-bAhalyAbhyAmityarthaH, nanu yadImau prAguktamahendradhvajatulyau tavA kimimI kSullakena vize-18|| 18 pitau ?, ucyate, maNipIThikAvihInI, ata evaM kSullau, ko'rthaH -dviyojanapramANamaNipIThikoparisthitasvena pUrva 181 18|mahAnto mahendradhvajAstadapekSayA imau ca dhulAvityarthIdAgatamiti, tayoH kSulamahendradhvajayorekaikarAjathAnI-18| // 327 // 18 sambandhinorapareNa pazcimAyAM ghopAlo nAma praharaNakrozaH-praharaNabhANDAgAraM, tatra pani pariSarakSapramukhANi 181 yAvatpadAt paharaNaratnAni sannikSiptAni tiSThanti, 'suhammANa'mityAdi, sudharmayoruparyadhASTamaGgalakAni ityAdi |8|| dIpa anukrama [143-145] Jitennilin 2 tners ~657~ Page #659 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], ---------- --------- mUlaM [88] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka seceseseya [88] gAthA: tAvad vaktavyaM yAvat bahavaH sahasrapatrahastakAH sarvarakSamayA ityAdi / sudharmasabhAtaH paraM kimastIsthAhatAsi // '-1 mityAdi, tayoH sudharmasabhayoruttarapUrvasyAM dizi dve siddhAyatane prajJapte iti zeSa:, pratisabhamekaikasadbhAvAditi, atra lAghavArthamatidezamAha-eSa eva-sudharmAsabhokta eva jinagRhANAmapi gamaH-pATho'vagantavyaH, sa cAyam-'teNaM siddhAyayaNA addhaterasajoSaNAI AyAmeNaM chassakosAI vikkhambheNaM Nava joSaNAI uddhaM uccatteNaM aNegakhambhasayasaNNiviTThA' | ityAdi, yathA sudharmAyAstrINi pUrvadakSiNottaravartIni dvArANi teSAM purato mukhamaNDapAH teSAM ca purataH prekSAmaNDapAH || teSAM purataH stUpAH teSAM puratazcaityavRkSAH teSAM purato mahendradhvajAH teSAM purato nandApuSkariNya uktAstadanu sabhAyAM 8 SaD manogulikAsahasrANi paDU gomAnasIsahasrANyuktAni evamanenaiva krameNa sarva vAcyam , atra ca sudharmAto yo vize-18 | pastamAha-'NavaraM imaNANasaM'ityAdi vyaktam , atha sudharmAsabhoktameva samAcatuSke'tidizamAha-evaM avasesANavi ityAdi, evaM sudharmAnyAyena avaziSTAnAmupapAtasabhAdInAM varNanaM jJeyaM, kiyatparyantamityAha-yAvadupapAtasabhAyAMutpitsudevotpattyupalakSitasabhAyAM zayanIyaM varNanIyaM tacca prAgvat,tathA hradazca vaktavyo nandApuSkariNImAnaH,sa cotpannadevasya / zucitvajalakrIDAdihetuH, tato'bhiSekasabhAyAM-aminavotpannadevAbhiSekamahotsavasthAnabhUtAyAM bahu AbhiSekyaM-abhi-81 |pekayogyaM mANDa vAcyaM, tathA alaGkArasabhAyAM-abhiSiktasurabhUSaNaparidhAnasthAnarUpAyAM subahu alaGkArikabhANDaM-alakArayogyaM bhANDaM tiSThati, vyavasAyasabhayo:-alaMkRtasurazubhAdhyavasAyAnucintanasthAnarUpayoH pustakarane tato blipiitthe||8|| dIpa anukrama [143-145] ~658~ Page #660 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], --------- ---------------------- mUla [88] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [88] gAthA: zrIjamya- anikottarakAlaM navotpannasurayorvalivisarjanapIThe dve yojane AyAmaviSkambhAbhyAM yojanaM bAhalyena yAvatpadAt 'saba- acanikottarakAlaM navotpannasurayAvAlAvasajjanapITha = yojana svakSaskAre dvIpazA- rayaNAmayA acchA pAsAIA 4' tato nandAbhidhAne puSkariNyo balikSepottarakAlaM sudharmAsabhA jigamiSatorabhinavo- yamakaparvata nticandrI- pAnasarayorhastapAdaprakSAlana hetubhUte, ata eva sUtre prathamokte api nandApuSkariNyau prayojanakramavazAt pazcAda vyAkhyAte | yA ciH kramaprAdhAnyAn vyAkhyAnasya, atha yathA sudharmAsabhAtaH uttarapUrvasyAM dizi siddhAyatanaM tathA tasyottarapUrvasyAM dizi 181 // 328 // upapAtasabhA, evaM pUrvasmAt pUrvasmAt paraM paramuttarapUrvasyAM vAcyaM yAvadalipIThAduttarapUrvasyAM nandA puSkariNIti, atra ca 'jamigAo rAyahANIo' ityAdisUtreSu dvivacanena, 'tAsiM jAva uppiM mANavae ceiakhambhe' ityAdisUtreSveka-181 vacanena nirdezaH sUtrakArANAM pravRttivaicitryAditi // varNite yamikAbhidhe rAjadhAnyau, athAnayorapipayoryamakadevayo-181 | rutpattyAdisvarUpAkhyAnAya vistarAruciH sUtrakRt saMgrahagAdhAmAha-'upavAo saMkappo'ityAdi, upapAto-yamakayo|| devayorutpattirvAcyA, tataH utpannayoH surayoH zubhavyavasAyacintanarUpaH saGkalpaH, tato'bhiSeka:-indrAbhiSekaH, tataH || vibhUSaNA-alaGkArasabhAyAmalaGkAraparidhAna, tato vyavasAyaH-pustakaralodghATanarUpaH, tataH arcanikA-siddhAyatanAdyarcA, || tataH sudharmAyAM gamanaM, yathA ca parivAraNA-paricArakaraNaM svasvoktadizi parivArasthApanaM yathA ymkyodevyoHsiNhaasnyo| // 32 // parito vAmabhAge catuHsahasrasAmAnikabhadrAsanasthApana saiva RddhiH-sampat rUpaniSpattistu "Nija bahalaM nAmnaH kRgAdiSu' "' (zrIsiddha0 a03 pA04 sU042) ityanena karaNArthe 'NivetyAsanathaghaTTavanderanaH' (zrIsiddha a05pA03sU0111) dIpa anukrama [143-145] ~659~ Page #661 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ---------- ---------------------- mUlaM [88] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka accae [88] gAthA: ityanena cAnapratyaye strIliGgIya Appratyaye sAdhuH tathA vAcyaM 'jiivaabhigmaadibhyH| atha yamako drahAzca yAvatA antareNa parasparaM sthitAstanniNetumAha-jAvaiyaM' ityAdi, yAvati pramANe-antaramAne nIlavato yamako bhavataH khalu| nizcitaM tAvadantaraM yojanasavabhAgacaturbhAgAbhyadhikacatustriMzadadhikASTazatayojanarUpaM yamakadrayohANAM ca bodhyamiti | | zeSaH, upapattistu prAgvat // atha yeSAM idAnAmantaramAnamanantaramuktaM tAn svarUpato nirdizati kahiNa bhante ! uttarakUrAe NIlavantahahe NAma vahe paNNatte, gojamA ! jamagANaM dakviNillAo carimantAo aTThasae cottIse cattAri a sattabhAe joaNassa avAhAe sIAe mahANaIe bahumajhadesabhAe etya Na NIlavantadade NAma dahe paNNatte dAdiNauttarAyae pAIgapaDINavicchiNNe jaheva paumar3ahe taheva vaNNao avvo, NANatvaM dohiM paumavaraveiAdi dohi ya vaNasaMDehiM saMparikkhitte, NIlavante NAmaM NAgakumAre deve sesaM taM ceva avaM, NIlavantadahassa pubvAvare pAse dasa 2 joSaNAI abAhAe etya NaM vIsaM kaMcaNagapacayA paNNattA, ega joyaNasayaM uddhaM uccatteNaM-mUlaMmi joaNasayaM paNNatari jobhaNAI majjhami / navaritale kaMcaNagA paNNAsa joSaNA hu~ti // 1 // mUlaMmi tiNi sole sattattIsAI duNi majhami / aTThAvaNNaM ca sarva uvaritale parirao hoi // 2 // paDhamistha nIlavanto 1 vitio uttarakurU 2 muNeavyo / caMdadahottha taio 3 erAvaya 4 mAlavanto a5|| 3 // evaM vaNNao aTTho pamANa paliovamaTTiiA devA (sUtraM 89) 'kahi NamityAdi, ka bhadanta! uttarakuruSu 2 nIlavadho nAma drahaH prajJaptaH ?, gautama ! yamakayordAkSiNyA cara %88000 dIpa anukrama [143-145] 9808990s Similesmanormal ~660~ Page #662 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ---------- --------- mUlaM [89] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [89] dvIpazAnticandrI gAthA: zrIjamba-18mAntAdaSTa zatAni caturviMzadadhikAni catvAri ca saptabhAgAn yojanasya abAdhayA kRtvA iti gamyaM, apAmtarAle vakSaskAre muktveti bhAvaH, zItAyA mahAnadyA bahumadhyadezabhAge'trAntare nIlabadraho nAma drahaH prajJaptaH, dakSiNottarAyataHprAcInapratI- nIlabadA cInavistIrNaH,padmadrahazca prAgaparAyataH udagdakSiNapRthuriti pRthagvizeSaNaM, yathaiva padmahe varNakastathaiva netavyaH, nAnAtvamiti yA dRciH anaparvatAH vizeSo'yaM, dvAbhyAM padmavaravedikAbhyAM dvAbhyAM ca vanakhaNDAbhyAM samparikSiptaH, ayaM bhAvaH-padmadraha ekayA pdmvrvedikyaa| // 329 // ekena ca vanakhaNDena parikSiptaH, ayaM tu pravizantyA niryAntyA ca zItayA mahAnadyA dvibhAgIkRtatvenobhayoHpAyoti nIbhyAM vedikAbhyAM yukta iti samyaka, arthazca nIlavarSadharanibhAni tatra tatra pradezeSu zatapatrAdIni santi athavA nIlava bhAmA nAgakumAro devo'trAdhipatiriti nIlavAn ida iti, zeSaM padmAdikaM tadeva netavyaM, pamadraha iva padmamAnasaGkhyA -13 zaparikSepAdikaM jJAtavyamityarthaH // atha kAzcanagirivyavasthAmAha--NIlavanta ityAdi, nIlavadmahasya pUrvAparapAyayoH pratyeka dazadazayojanAnyabAdhayA kRtveti gamyaM, apAntarAle muktveti bhAvaH, atrAntare dakSiNottarazreNyA parasparaM mUle | sambaddhAH anyathA zatayojana vistArANAmeSAM sahasrayojanamAne drahAyAme'vakAzAsambhava iti, viMzatiH kApAnakaparvatAH // // prajJatAH, eka yojanazatamUrvoccatvena, gAthAdvayenaiteSAM viSkambhaparikSepAvAha-mUle yojanazataM madhye-mUlataH paJcAza-|| // 329 // AyojanovaMgamane paJcasaptatiyojanAni uparitane-zikharatale paJcAzadyojanAni vistAreNa bhavaMti kAzcanakAbhidhAH parvatAH || HRImUle trINi yojanazatAni poDazAdhikAni madhye dve yojanazate saptatriMzadadhike aSTapazcAzadadhikayojanazataM // dIpa anukrama [146-150 ~6614 Page #663 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], --------- ------..------------ mUlaM [89] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [89] gAthA: uparitale priryaa-pridhiriti||2||ih ca mUle paridhI madhyaparidhau ca kiMcidvizeSAdhikaravaM gAthAvandhAnulomyAdanukkamapyavaseyaM // atha saGkhyAkrameNa pathAnAmapi dAnAM nAmAnyAha-'paDhamittha'ityAdi, prathamo nIlavAn dvitIya uttarakuruAtavyaH candradraho'tra tRtIyaH airAvatazcaturthaH paJcamo mAlyavAMzca, athAnantarokAnAM kAJcanAdrINAM eSAM ca drahAdInAM svarUpaprarUpaNAya lAghavArthamekameva sUtramAha-evaM vapaNao'ityAdi, evaM-uktamyAyena nIlavandranyAyenetyarthaH uttaraku| ruhadAdInAmapi jJeyaH panAyaravedikAvanakhaNDatrisopAnapratirUpakatoraNamUlapadmASTottarazatapadmaparivArapadmazeSapadmaparikSepatrayavaktavyatApi, tathaivArtha:-uttarakurvAdridrahanAmAnvarthaH uttarakurugadaprabhottarakuruhUdAkArotpalAdiyogAduttarakurude-18|| vasvAmikatvAccottarakuruhUda iti, candrahadaprabhANi-candrahadAkArANi candrahadavarNAni candrazcAtra devaH svAmIti candradA , airAvata-uttarapArzvavartibharatakSetrapratirUpakakSetravizeSastatprabhANi-tadAkArANi, AropitaNyadhanurAkArANItyarthaH, | utpalAdIni airAvatazcAtra devaH prabhurityairAvatA, mAlyavakSaskAranibhotpalAdiyogAmmAlyavadevasvAmikatvAca mAlyava-ISM IS dda iti, pramANaM ca sahasraM yojanAnyAyAmastadarddha viSkambha ityAdikaM, palyopamasthitikAzcAtra devAH parivasanti, tatrAdyasya nAgendra uktaH, zeSANAM vyantarendrAH, kAzcanAdrINAM ca varNako yamakAdrivadvAcyaH, ardhazca kAzanavarNotpalA| diyogAt kAzcanAbhidhadevasvAmikatvAJca kAJcanAdrayaH, pramANaM yojanazatoccatvaM mUle yojanazataM vistAra ityAdika | uttarakuruhUdAdizepadrahapArzvavartikAJcanAcalApekSayedaM bodhyaM, athavA pramANaM pratiidaM viMzatiH pratipAI daza sarvasa Coteseeeeeeeeecener H dIpa anukrama [146-150 ~662~ Page #664 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], --------- ...............---------- mUlaM [89] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [89] zrIjambU vakSaskAre jamvRkSavarNana gAthA: dIpa anukrama [146-150 savyayA zatamityAdika pasyopamasthitikAzcAtra devA iti rAjadhAgyazcaiteSAmatrAnukkA api yamakadevarAjadhAnIva- dvIpazA dvAcyAH paraM tattadamilApeneti // atha yannAmnA idaM jambUdI khyAtaM tAM sudarzanAnAnI jam vivakSustadadhiSThAnamAha-- nticandrI-18 yA vRttiH 'kahi NaM bhante ! uttarakurAe 2 jambUpeDhe NAma peDhe paNNate?, goamA! NIlavantarasa vAsaharapabjayassa dakSiNeNaM mandarassa utta. reNa mAlavantassa pakkhArapavayarasa pazcasthimeNaM sImAe mahANaIe purathimille kUle etya NaM uttarakurAe kurAe jambUpeDhe NAma peDhe // 330 // paNNate, paJca jomaNasayAI AyAmavikkhammeNaM paNNarasa ekAsIyAI joaNasayAI kiMcivisesAhibAI parikkhevaNaM, bahumanAdesabhAe pArasa joSaNAI thAhaleNaM tayaNantaraM ca NaM mAyAe 2 padesaparihANIe 2 savvesu NaM carimaperatesu do do gAUmAI bAhaleNaM sabajambU gayAmae acche se NaM egAe paumabaraveiAe egeNa ya vaNasaMDeNe sambao samantA saMparikkhite duNDaMpi vaNNao, tassa NaM jambUpeDhassa caudisi pae cattAri tisovANapaDirUvagA paNattA vaNo jAca soraNAI, tassa NaM jamyUpeDhassa bahumamadesabhAe eva Na maNipaDhiA pagNatA ahajoagAI AyAma vikkhambhegaM cattAri jobhaNAI bAdale ga, tIse NaM maNipedi. Ae uNi ettha Na jamyUmusaNA paNattA, aha joagAI uddhaM uccatteNaM addhajoagaM tampraheNaM, tIse Na saMdho do joSaNAI uddhaM uccatteNaM addhajoaNaM bAhalleNaM, tIse NaM sAlA cha joaNNAI uddhaM uccatteNa bahumajjhadesabhAe ahajobhaNAI AyAmavikkhaMbheNaM sAiregAI aTTha joaNAI savvagroNaM, tIse NaM abameArUve vaNAvAse paM0-baharAmayA mUlA rayayasupaiTThiaviDimA jAva ahiamaNaNibbuikarI pAsAIA darisaNijjA, jaMvUe NaM sudaMsaNAe cauddisiM cattAri sAlA paM0, tesi NaM sAlArNa bahumajhadesabhAe etya NaM 200000 seseseseseseser // 330 // atha jambU/sudarzana vRkSasya varNanaM Arabhyate ~663~ Page #665 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], ---------- --------- mUlaM [90] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [90] gAthA: eseseaeeeekerseseseseaeesepe siddhAyayaNe paNNatte, kosaM AyAmeNaM addhakosaM vikkhambheNaM desUNagaM kosaM uddhaM uccatteNaM aNegakhambhasayasaNNiviTTe jApa dArA pacavaNusayAI uddhaM uccatteNaM jAva vaNamAlAo maNipaDhiA paJcadhaNusayAI AyAmavikkhambheNaM addhAilAI dhaNusayAI bAhaleNaM, tIse gaM maNipeDhiAe upi devacchandae paMcadhaNusayAI AyAmavikkhambheNaM sAiregAI paJcadhaNusayAI uddhaM upatteNaM, jiNapaDimAvapaNabho anyotti / tattha Ne je se purathimile sAle etva NaM bhavaNe paNNate, kosaM AyAmeNaM evameva Navaramitya sayaNija sesesu pAsAyavaDeMsayA sIhAsaNA ya saparivArA iti / jambU Na bArasahiM paThamavaraveiAdi sabbao samantA saMpariksittA, beimANaM vaNNao, jambU NaM aNNeNaM aTThasaeNaM jampUrNa tadaddhaccattANaM savvo samantA saMparikkhittA, tAsi NaM vaNNao, tAo NaM jambU chahi paumavaraveihiM saMparikkhittA, jambUe NaM sudasaNAe uttarapurathimeNaM uttareNaM uttarapaJcasthimeNaM etya NaM aNADhimassa devassa cATaNhaM sAmANiasAhassINaM cattAri jamyUsAhassIo pANacAo, tIse Ne purasthimeNaM calaNDaM agamahisIrNa pattAri jambUbho paNNattAbho, dakSiNapurathime daksiNeNaM taha avaradakkhiNeNaM ca / aTTha dasa bAraseva va bhavanti jambUsahassAI // 1 // aNiAhivANa pacatthimeNa satteva haoNti jmbuuo| solasa sAhassIo caudisi AyarakkhANaM // 2 // jambUe NaM tihiM saiehiM vaNasaMDehi savvao samantA saMparikkhittA, jambUe NaM purathimeNaM paNNAsa joSaNAI paDhamai vaNasaMDaM ogAhitA etya NaM bhavaNe paNNate kosaM AyAmeNaM so ceva vaNNao sayaNijaM ca, evaM sesAsuvi visAsu bhavaNA, jambUra NaM uttarapurathimeNaM paDhamaM vaNasaNDaM paNNAsaM joaNAhaM ogAhittA etya NaM cacAri pukkhariNIo paNNatAo, jahA-pacamA 1 paramappabhA 2 kumudA 3 kumudappabhA 4, tAo NaM kosaM AyAmeNaM addhakosaM vikkhambheNaM paJcaSaNusayAI unheNaM vaNNo tAsiNaM majjhe pAsAyava.sagA korsa dIpa anukrama [151-162] ~664~ Page #666 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], --------- --------- mUlaM [90] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata | dhvakSaskAre sUtrAMka [90] zrIjamyUdvIpazAnticandrI su. 90 yA vRttiH // 33 // gAthA: AyAmeNa bhaddhakosaM vikkhambheNaM desUrNa kosaM uddhaM uccateNaM vaNNao sIhAsaNA saparivArA, evaM sesAsu vidisAmu, gAhA maThamA paramappabhA ceba, kumudA kumudaSpahA / uppalagummA NaliNA, uppalA uppalujjalA // 1 // bhiMgA bhiggappabhA gheva, bhaMjaNA kajalappabhA / sirikatA sirimahimA, siricaMdA ceva sirinilayA / / 2 // jambUe NaM purathimilassa bhavaNassa uttareNaM sattarapurasthi namillassa pAsAyavaDeMsagassa dakkhiNeNaM etva Ne kUDe paNNate aDha jomaNAI uddhaM a0 I0pa prA.. prA. uccatteNaM do joaNAI ujveheNaM mUle aTTha jogaNAI AvAmavikkhambheNaM bahumajhade sabhAe cha joSaNAI AyAmavikkhambheNaM uvari cattAri joSaNAI AyAmaviksambheNa-paNavIsahArasa bAraseva mUle amajjhi uvari ca / savisesAI parirao kUDassa imassa boddhavyo // 1 // mUle vicchiNNe majhe saMkhice ubara taNue sabakaNagAmae acche beiAvaNasaMDavaNNao, evaM sesAvi kUr3A iti / jambUe NaM survasaNAe duvAlasa NAmadhejA paM0, taM0-sudaMsaNA 1 amohA 2 ya, suppabuddhA 3 asoharA 4 / videhajambU 5 somaNasA 6, NiayA 7 NiJcamaMDiA 8 00 . .. // 1 // subhadA ya 9 visAlA ya 10, sujAyA 11 sumaNA 12 vimA / 01 Me _ sudaMsaNAe jambUe, NAmadhecA duvAlasa // 2 // jambUe NaM aTThamaMgalagA0, 2 uttara ku0ma0 0 dakSiNa dIpa anukrama [151-162] . // 33 // ~665~ Page #667 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], --------- ----------------------- mUla [90] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [90] gAthA: se keNadveNaM bhante! evaM bucA-jambU sudaMsaNA 21, gobhamA! jamyUe NaM sudasaNAe aNADhie NAma jambudIvAhivaI parivasai mahitIpa, se satya capaNhaM sAmANiasAhassINaM jAva AyarakkhadevasAhassINaM, jamyuhIvassa NaM dIvassa jamyUe sudaMsaNAe aNADhiAe rAyahANIe aNNesiM ca bahUrNa devANa va devINa ya jAva viharai, se teNadveNaM go0! evaM vuvai, maduruttarA Na pa NaM godhamA / jambUsudaMsaNA jAva bhuvi ca 3 dhuvA NiA sAsayA akkhayA jAva avahimA / kahiNaM bhnte| aNADhiassa devassa aNAdiA NAmaM rAyahANI paNNatA?, goamA ! jambuddIve mandarassa pavvayassa uttareNaM jaM ceva punvavaNi jamigApamANaM taM ceva amba, jAva uvavAo amiseo a niravasesosi (sUtraM 90) / 'kahiNa'mityAdi, ka bhadanta ! uttarakuruSu jambUpITha nAma pIThaM prajJaptaM 1, nirvacanasUtre gautametyAmantraNaM gamyaM, nIla-18 vato varSadharaparvatasya dakSiNena mandarasya parvatasyottareNa mAlyavato vakSaskAraparvatasya gajadantAparaparyAyasya pazcimena-1 pazcimAyAM zItAyA mahAnadyAH pUrvakUle-zItAdvibhAgIkRtottarakurupUrvArddha tatrApi madhyabhAge atrAntare uttarakuruSu kurussu| jambUpIThaM nAma pIThaM prajJaptaM, paJcayojanazatAnyAyAmaviSkambhena yojanAnAM paJcadazazatAnyekAzItyadhikAni kiMcidvize-| pAdhikAni parikSepeNa bahumadhyadezabhAge vivakSitadikmAntAdarghatRtIyazatayojanAtikrame ityarthaH, bAhalyena dvAdaza yoja-18| 18|| nAni, tadanantaraM mAtrayA 2-krameNa 2 pradezaparihANyA parihIyamANaH 2 'sabvesu'tti prAkRtatvAt paJcamyarthe saptamI ||| 1.|| tena sarvebhyazcaramaprAnteSu madhyato'rddhatRtIyayojanazatAtikrame ityarthaH, dvau krozau bAhalyena, sarvotmanA jAmbUnada-18| dIpa anukrama [151-162] D immitrinaru ~666~ Page #668 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], --------- --------- mUlaM [90] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [90] nticandrI-18 gAthA: zrIjamyU-18 mayaM, 'accha'mityAdi, 'se NaM egAe pauma'ityAdi, taditi anantaro jambUpIThaM ekayA padmavaravedikayA ekena ca vakSaskAre dvIpazA- vanakhaNDena sarvataH samantAt samparikSiptamiti zeSaH, dvayorapi padmavaravedikAvanakhaNDayorvarNakaH smarttavyaH praaktnH| jambUpakSa | tacca jaghanyato'pi caramAnte dvikozocaM kathaM sukhArohAvarohamityAzayAha-tassa Na'mityAdi, tasya jambUpIThasya catu-181 yA vRttiH sU.90 |dizi etAni dinAmopalakSitAni catvAri trisopAnapratirUpakANi prajJaptAni, etAni ca trINi militAni dvikosho||332||18|caani bhavanti kozavistINoMni ata eva prAnte dvikozabAhalyAt pIThAt uttaratAmavataratAM ca sukhAvahadvArabhUtAni varNakazca tAvadvaktavyo yAvat toraNAni, 'tassa NamityAdi, vyakaM, 'tIse 'mityAdi, tasyA maNipIThikAyA upari [anna jambUH sudarzanAnAmnI prajJaptA, aSTa yojanAnyUrvoccatvena arbayojanamudvepena-bhUmavezena, athAsyA evoccatvasyASTa yojanAni vibhAgato dvAbhyAM sUtrAbhyAM darzayati-tIse 'mityAdi, tasyA jamgvAH skandhA-kandAduparitanaH18 | zAkhAprabhavaparyanto'vayavo dve yojane adhvoccatvenAIyojanaM bAhalyena-piNDena tasyAH zAlA viDimAparapoyA dikprasUtA zAkhA-madhyabhAgaprabhavA UrdhvagatA zAkhA paha yojanAnyUdhvoccatvena, tathA bahumadhyadezabhAge prakaraNAjamyUriti gamyam, aSTau yojanAnyAyAmaviSkambhAbhyAM tAnyevAsyAH skandhoparitanabhAgAcatasambapi dikSu pratyekamekaikA zAkhA|8|| // 33 // 12) nirgatA tAca krozonAni catvAri yojanAni, tena pUrvAparazAkhAdairdhyaskandhavAhasyasambanadhyayojanamIlanenokasarAkhyAnayana, bahumadhyadezabhAgazcAtra vyAvahAriko grAhyA, vRkSAdInAM zAkhAprabhavasthAne madhyadezasya lokenyavAhiyamANa Dalane dIpa anukrama [151-162] Eleon01 ~667~ Page #669 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [30] + gAthA: dIpa anukrama [151 -162] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [4], mUlaM [90] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH khAt, puruSasya kaTibhAga iva, anyathA viDimAyA dviyojanAtikrame nizcayaprAptasya madhyabhAgasya grahaNe pUrvAparazAkhAdvaya vistArasya grahaNasambhavaH viSamazreNikatvAt, athavA bahumadhyadezabhAgaH zAkhAnAmiti gamyate, ko'rthaH 1 - yatazcaturdikzAkhAmadhyabhAgastasminnityarthaH, aSTayojanAnayanaM tu tathaiva, uccatvena tu sarvAgreNa - sarvasaGkhyayA kandaskandhaviDimAparimANamIlane sAtirekANyaSTau yojanAnIti, athAsyA varNakamAha-'tIse Na'mityAdi, tasyA jambvA ayametadrUpo varNAvAsaH prajJataH, vajramayAni mUlAni yasyAH sA vajramayamUlA tathA rajatA-rajatamayI supratiSThitA viTimAbahumadhyadezabhAge UrdhvavinirgatA zAkhA yasyAH sA rajatasupratiSThitaviDimA, tataH padadvayakarmadhArayaH, yAvatpadAt caityavRkSavarNakaH sarvo'pyatra vAcyaH kiyatparyantamityAha -- adhikamanonirvRtikarI prAsAdIyA darzanIyA ityAdi / athAsyAH zAkhANyaktimAha -- 'jaMbUe Na' mityAdi, jambvAH sudarzanAyAH caturdizi catasraH zAlA:- zAkhAH prajJaSThAH, tAsAM | zAlAnAM bahumadhyadezabhAge uparitana viDimA zAlAyAmityadhyAhAryaM jIvAbhigame tathA darzanAt zeSaM sulabhaM vaitADhyasiddhakUTagata siddhAyatanaprakaraNato jJeyamityarthaH, atra pUrvazAlAdau yatra yadasti tatra tadvatkumAha- 'tattha Na' mityAdi, tatra-tAsu catasRSu zAlAsu yA sA paurastyA zAlA sUtre prAkRtatvAt puMstvanirdezaH atra bhavanaM prajJaptaM krozamAyAmena 'evameveti siddhAyatanavaditi, arddhakrozaM viSkambhena dezonaM krozamuzcatveneti pramANaM dvArAdivarNakazca vAcyaH, navaramaMtra zayanIyaM vAcyaM, zeSAsu dAkSiNAtyAdizAlAsu pratyekamekaikabhAvena trayaH prAsAdAvataMsakAH siMhAsanAni saparivArANi Fur Fraternae Cy ~899~ Page #670 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], --------- --------- mUlaM [90] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata vakSaskAre sUtrAMka jammavRkSa [90] ma.90 gAthA: zrIjambU-18 ca boddhavyAni teSAM pramANaM ca bhavanavat, tatra khedApanodAya bhavaneSu zayanIyAni prAsAdeSu svAsthAnasabhA iti, nanu dvApazA- bhavanAni viSamAyAmaviSkambhAni padmadrahAdimUlapadmabhavanAdiSu tathA darzanAt prAsAdAstu samAyAmaviSkambhAH dIrghavai-19 nticandrIyA vRciH tAbyakUTagateSu vRttavaitAbyagateSu vijayAdirAjadhAnIgateSu anyeSvapi vimAnAdigateSu ca prAsAdeSu samacaturasatvena samAyA-13 maviSkambhatvasya siddhAntasiddhatvAt tatkathamatra prAsAdAnAM bhavanatulyapramANatA ghaTate ?, ucyate, 'te pAsAyA kosaM | // 333 // samasiA addhakosavicchiNNA' ityasya pUjyazrIjinabhadragaNikSamAzramaNopajJakSetravicAragAthArddhasya vRttI-te prAsAdAH kozamekaM dezonamiti zeSaH samucchritA-uccAH krozArddha-arddhakozaM vistIrNAH paripUrNameka kozaM dIrghA iti zrImala-13 |yagiripAdAH tathA jambUdvIpasamAsaprakaraNe "prAcye zAle bhavanaM itareSu prAsAdAH madhye siddhAyatanaM sarvANi vija| yArbamAnAnI"ti zrIumAsvAtivAcakapAdAH tathA tapAgacchAdhirAjapUNyazrIsomatilakasUrikRtanavyabRhatkSetravicAra-18 | satkAyAH "pAsAyA sesadisAsAlAsu beaddhagirigayava tao" ityasyA gAthAyA avacUrNI-"zeSAsu tisRSu zAkhAmu pratyekamekaikabhAvena tatra trayaH prAsAdA:-AsthAnocitAni mandirANi dezonaM krozamuccAH krozAI vistIrNAH pUrNa18 kroza dIrghAH" iti zrIguNaranasUripAdAH yadAhuH tadAzayena prastutopAGgasyottaratra jambUparikSepakavanavApIparigataprAsA-18 dapramANasUtrAnusAreNa ca ityevaM nizcinumo jambUprakaraNaprAsAdA viSamAyAmaviSkambhA iti, yattu zrIjIvAbhigamasUtravRttI 'krozamekamUrdhvamuccaistvena arddhakoza viSkambhene'tyukaM tadgambhIrAzayaM na vidmaH / athAsyAH padmavaravedikAdisvarU dIpa anukrama [151-162] // 333 // ~669~ Page #671 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], --------- ----------------------- mUla [90] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [90] gAthA: 1 pamAha-jaMbU Na'mityAdi, jambUdizabhiH padmavaravedikAbhiH-prAkAra vizeSarUpAbhiH sarvataH samantAt samparikSiptA, 18| vedikAnA varNakaH prAgvat , imAzca mUlajambUM parivRttya sthitA jJAtavyAH, yA tu pIThapariveSTikA sA tu prAgevoktA / / 18 athAsyAH prathamaparikSepamAha--'jaMbU Na'mityAdi, jambUH Namiti vAkyAlaGkAre anyenASTazatena-aSTottarazatena jambU vRkSANAM tadoccatvAnAM tasyA mUlajambvA: arddhapramANamuccatvaM yAsa tAstathA tAsAM sarvataH samantAt samparikSitA upalakSaNaM caitat tenovaidhAyAmavistArA api arddhapramANA jJeyAH, tathAhi-tA aSTAdhikazatasaGkhyA jambvaH pratyeka 18 catvAri yojanAnyuccaistvena krozamekamavagAhena eka yojanamuccaH skandhaH trINi yojanAni viDimA sarvAgreNoccaistvena 18 18 sAtirekANi catvAri yojanAni tatraikakA zAkhA arddhakozahIne dve yojane dIrghA kozapRthutvaH skandha iti bhavanti sarvasaMkhyayA AyAmaviSkambhatazcatvAri yojanAni, Asu cAnAdRtadevasyAbharaNAdi tiSThati, etAsAM varNakajJApanAyAhatAsiNaM baNNao'tti tAsAM ca varNako mUlajambUsadRza eveti, athAsAM yAvatyaH padmavaravedikAstA Aha-tAo Na'mityAdi, uttAnArtha, navaraM pratijamvRkSaM paTU SaT padmavaravedikA ityarthaH, etAsu ca 108 jamyUSu atra sUtre jIvA-18 bhigame vRhatkSetravicArAdau sUtrakRdbhiH vRttikRdbhizca jinabhavanabhavanaprAsAdacintA kApi na cakre bahavo'pi ca bahuzrutAH zrAddhapratikramaNasUtracUrNiNakArAdayo mUlajambUvRkSagatatatprathamavanakhaNDagatakUTASTakajinabhavanaiH saha saptadazottaraM zataM 18 | jinabhavanAnAM manyamAnAH ihApyekaikaM siddhAyatanaM pUrvoktamAna menire tato'tra tattvaM kevalino viduriti / samprati dIpa anukrama [151-162] ~670~ Page #672 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], --------- --------- mUlaM [90] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [90] gAthA: zrIjambU-18| zeSAn parikSepAn vaktuM sUtracatuSTayamAha-'jaMbUe 'mityAdi, jambvAH sudarzanAyAH uttarapUrvasyA-IzAnakoNe 8 // 4vazva dvIpazA uttarasthAmuttarapazcimAyAM-bAyavyakoNe atrAntare diktraye'pItyarthaH anAhatanAmo-jambUdvIpAdhipaterdevasya caturNI 8 nticandrIya sAmAnikasahasrANAM catvAri jambUsahasrANi prajJaptAni, 'tIse 'mityAdi, kaNThyaM, gAthAbandhena pArSadyadevajambUrAha-8 yA ciH 'dakSiNa'ityAdi, dakSiNapaurastye-AgneyakoNe dakSiNasyAM aparadakSiNasyA-nairRtakoNe caH samucaye etAsu tisRSu / // 33 // dikSu yathAsaMkhyaM / aSTa daza dvAdaza jambUnAM sahasrANi bhavanti, evo'vadhAraNe tena nAdhikAni na nyUnAnItyarthaH, caH18 prAgvat , anIkAdhipajambUstRtIyaparikSepajamyUzca gAthAbandhenAha-'aNiAhivANa'ityAdi, anIkAdhipAnAM-gajAdi-12 | kaTakAdhIzAnAM saptAnAM saptava jambUH pazcimAyAM bhavanti, dvitIyaH parikSepaH pUrNaH // atha tRtIyamAha-AtmarakSakA-113 |NAmanAhatadevasAmAnikacaturguNAnAM SoDazasahasrANAM jambbaH ekaikadikSu catuHsahanazsadbhAvAt SoDaza sahasrANi bhavanti, yadyapi cAnayoH parikSepayorjambUnAmuccatvAdipramANaM na pUrvAcAyazcintitaM tathApi padmAdapadmaparikSepanyAyena 18| pUrvapUrvaparikSepajammbapekSayottarottaraparikSepajammvo'rddhamAnA jJAtavyAH, atrApyekaikasmin parikSepe ekaikasyAM ptto| | kriyamANAyAM kSetrasAGkIryenAnavakAzadoSastathaivodbhAvanIyastena parikSepajAtayastinastathaiva vAcyAH, sampatyasyA eva vntry-11||33|| // parikSepAn vaktumAha-jaMbUe Na'mityAdi, sA parivAreti gamya, tribhiH zatikaiH-yojanazatapramANairvanakhaNDaH sarvataH / / 18 samparikSiptAH, tadyathA-abhyantareNa madhyamena bAjheneti, adhAtra yadasi tadAha-'jaMbUra 'mityAdi, jambyAH sapa-3 dIpa anukrama [151-162] JinElemnitinia ~671~ Page #673 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], ---------- --------- mUlaM [90] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [90] gAthA: rivArAyAH pUrSeNa paJcAzadyojanAni prathamavanakhaNDamavagAhyAtrAntare bhavanaM prajJapta, kozamAyAmena, uccatvAdikathanAyA-131 tidezamAha-sa eva mUlajambUpUrvazAkhAgatabhavanasambandhI varNako jJeyaH, zayanIyaM cAnAhatayogyaM, evaM zeSAsvapi dakSi-19 NAdidikSu svasvadizi pazcAzadyojanAnyavagAhyAdye bane bhavanAni vAcyAni, athAtra bane vApIsvarUpamAha-'jaMbUe NaM| | uttare' tyAdi, jambAH uttarapaurastye digbhAge prathamaM vanakhaNDaM paJcAzadyojanAnyavagAhmAnAntare catannaH puSkariNyaH || | prajJaptAH, patAca na sUcIzreNyA vyavasthitAH kintu svavidiggataprAsAdaM parikSipya sthitAH, tena prAdakSiNyena tannAmA-|| nyevaM-padmA pUrvasyAM padmaprabhA dakSiNasyAM kumudA pazcimAyAM kumudaprabhA uttarasthAM, evaM dakSiNapUrvodividiggatavApISvapi / vAcyaM, tAzca krozamAyAmena arddhakoza viSkambhena paJcadhanuHzatAnyudveSeneti / athAtra vApImadhyagataprAsAdasvarUpamAha'tAsi 'mityAdi, tAsAM vApInAM catarANAM madhye prAsAdAvataMsakAH prajJaptA, bahuvacanaM ca uktavakSyamANAnAM yApInAM || prAsAdApekSayA draSTavyaM, tena prativApIcatuSkamekaikamAsAdabhAvena catvAraH prAsAdAra, evaM nirdezo lAghavArtha, koshmaa-|||| yAmenArddhakozaM vikkambhena dezonaM krozamuccaravena, varNako mUlajambUdakSiNazAlAgataprAsAdava jJeyaH, eSu pAnAhatadevasya krIDA siMhAsanAni saparivArANi vAcyAni, jIvAbhigame tvaparivArANi, evaM zeSAsu dakSiNapUrvAdiSu vidikSu || vApyaH prAsAdAzca vaktavyAH, etAsAM nAmadarzanAya gAthAdvayaM, panAdayaH prAgukAH punaH padhabandhanaddhatvena saMgRhItA 8 iti na punaruktiH, etAzca sarvA api satrisopAnacaturdArAH padmavaravedikAvanakhaNDayuktAzca bodhyA:, atha dakSiNapU dIpa ae%esea anukrama [151-162] ~672 ~ Page #674 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], --------- --------- mUlaM [90] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [90] gAthA: zrIjambU- syA utpalagulmA pUrvasyAM nalinA dakSiNasyAM utpalojvalA pazcimAyAM utpalA uttarasyAM tathA aparadakSiNasyAM vakSarakAre dvIpazA-18 T|| bhRGgA bhRGgaprabhA aJjanA kajjalaprabhA tathA aparottarasyAM zrIkAntA zrImahitA zrIcandrA zrInilayA, caivazabdaH prAgvat , 18 jambUvRkSanticandrIyA vRtiH adhAsya vanasya madhyavattIMni kUTAni svarUpato lakSayati-'jaMbUe Na'ityAdi, jambvA asminneva prathame vanakhaNDe paura-1 varNana sU.90 styasya bhavanasya uttarasyAM uttarapaurastyasya-IzAnakoNasatkasya prAsAdAvataMsakasya dakSiNasyAM atrAntare kUTaM prajJaptaM / // 335 // aSTau yojanAnyUyozcatvena dve yojane udvedhena, vRttatvena ya eva AyAmaH sa eva viSkambha iti, mUle'STa yojanAnyA-1 yAmaviSkambhAbhyAM bahumadhyadezabhAge, bhUmitazcaturSu yojaneSu gateSvityarthaH, SaD yojanAnyAyAmaviSkambhAbhyA, upari-18| | zikharabhAge catvAri yojanAnyAyAmaviSkambhAbhyAM, athAmISAM paridhikathanAya padyamAha-'paNavIse'tyAdika, sarva prathama-18 SpAThagataRSabhakUTAbhilApAnusAreNa vAcyaM, navaraM paJcaviMzati yojanAni savizeSANi kizcidadhikAni male pariraya / IS| ityAdi yathAsaMkhyaM yojyam , jinabhadragaNikSamAzramaNaistu 'adusahakUDasarisA save jambUNayAmayA bhnniaa'| ityasyAM S| gAthAyAmRSabhakUTasamatvena bhaNitatvAt dvAdaza yojanAni aSTau madhye ghetyUce, tattvaM tu bahuzrutagamyaM, eSu ca pratyeka | jinagRhamekaikaM viDimAgatajinagRhatulyamiti, atha zeSakUTavaktavyatAmatidezenAha-'evaM sesAvi kUDA'iti, evamukta-18| // 335 // rItyA varNapramANaparidhyAghapekSayA zeSANyapi sapta kUTAni bodhyAni, sthAna vibhAgastvayaM teSAM. tathAhi-pUrvadigbhAvino bhavanasya dakSiNato dakSiNapUrvadigbhAvinaH prAsAdAvataMsakasyottarato dvitIya kUTaM tathA dakSiNadigbhAvino bhavanasya / / dIpa anukrama [151-162] JinElimitimate ~673~ Page #675 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) sUtrAMka [30] + gAthA: anukrama [151 -162] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [4], mUlaM [90] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..... AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH pUrvato dakSiNapUrvadigbhAvinaH prAsAdAvatasakasya pazcimAyAM tRtIyaM tathA dakSiNadigbhAvino bhavanasya pazcimAyAM dakSi|NAparadigbhAvinaH prAsAdAvataMsakasya pUrvatazcaturthaM tathA pazcimadigbhAvino bhavanasya dakSiNato dakSiNAparadigbhAvinaH | prAsAdAvataMsakasyottarataH pazcamaM tathA pazcimadigbhAvino bhavanasyottarataH uttarapazcimadigbhAvinaH prAsAdAvataMsakasya | dakSiNataH SaSThaM tathA uttaradigbhAvino bhavanasya pazcimAyAM uttarapazcimadigbhAvinaH prAsAdAvataMsakasya pUrvataH saptamaM tathA uttaradigbhAvino bhavanasya pUrvataH uttarapUrvadigbhAvinaH prAsAdAvataMsakasya aparato'STamamiti, atraiSAM sthApanA yathA yantre tathA vilokanIyA, atha jambvA nAmotkIrttanamAha - 'jaMbUe Na' mityAdi, jambvAH sudarzanAyAH dvAdaza nAmadheyAni prajJatAni, tadyathA - suSThu - zobhanaM nayanamanasorAnandakatvena darzanaM yasyAH sA tathA, amoghA saphalA, iyaM hi | svasvAmibhAvena pratipannA satI jambUdvIpAdhipatyaM janayati, tadantareNa tadviSayasya svAmibhAvasyaivAyogAt, suSThu - atizayena prabuddhA utphullA utphulaphulayogAdiyamapyutphullA, sakalabhuvanavyApakaM yazo dharatIti yazodharA, 'lihAditvAdac,' jambUdvIpo nayA jambbA bhuvanatraye'pi viditamahimA tataH sampannaM yathoktayazodhAritvamasyAH, videheSu jambUH videhajambUrvidehAntargatottarakurukRta nivAsatvAt, saumanasyahetutvAt saumanasyA, na hi tAM pazyataH kasyApi mano duSTaM bhavati, niyatA sarvakAlamavasthitA zAzvatatvAt nityamaNDitA sadA bhUSaNabhUSitatvAt, subhadrA - zobhanakalyANabhAjinI, na hyasyAH kadAcidupadravasambhavo maharddhikenAzritatvAt, caH samuccaye, vizAlA- vistIrNA, caH pUrvavat, AyAmaviSkambhAbhyAmu Fur Ele&ae Cy ~674~ www.jay Page #676 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], --------- --------- mUlaM [90] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata satrAMka varNana [90] gAthA: zrIjambU-18 catvena cASTayojanapramANatvAt , zobhanaM jAtaM-janma yasyAH sA sujAtA, vizuddhamaNikanakaratnamUladravyajanitatayA vakSaskAre dvIpazA- | janmadoSarahiteti bhAvaH, zobhanaM mano yasyAH sakAzAdbhavati sA sumanAH, api ceti samuccaye, atra jIvAbhigamAdiSu jammUkSanticandrI videhajambvAdInAM sudazarnAdInAM ca nAmnAM vyatyAsena pATho dRzyate tatrApi na kazcidvirodha iti, 'jaMbUe NaM aTThamaMga- yA vRciH sU.90 lagA' iti vyakta, upalakSaNAd dhvajacchatrAdisUtrANi vAcyAnIti, samprati sudarzanAzabdapravRttinimittaM pipUcchiyuridamAha-12 // 33 // se keNaTeNa'mityAdi, praznaH pratItaH, uttarasUtre gautama ! jamvA sadarzanAyAmanArato nAma jambUdvIpAdhipatirna / IS AtA-AdaraviSayIkRtAH zeSajambUdvIpagatA devA yenAtmano'nanyasadRzaM mahardikatvamIkSamANena so'nAhata iti || yathArthanAmA parivasati, maharddhika ityAdi prAgvat, sa ca caturNA sAmAnikasahasrANAM yAvadAtmarakSakasahasrANAM jambUdvIpasya jambvAH sudarzanAyAH anAhatanAmnyA rAjadhAnyA anyeSAM ca bahUnAM devAnAM devInAM cAnAdRtArAja-ISM |dhAnIvAstavyAnAmAdhipatyaM pAlayan yAvadviharati, tadetenArthena evamucyate-jaMbUsudarzaneti, ko'rthH|-anaadRtdevsy | sadRzamAtmani maharddhikatvadarzanamatrakRtAvAsasyeti, suSTu-zobhanamatizayena vA darzana-vicAraNamanantaroktasvarUpaM cinta-18 namitiyAvat anAhatadevasya yasyAH sakAzAt sA sudarzanA iti, yadyaSyanAhatA rAjadhAnIpraznottarasUtre sudarzanA // 336 // zabdapravRttinimittapraznottarasUtranigamanasUtrAntargate bahuSvAdazeSu dRSTe tathApi se teNaveNa'mityAdi nigamanasUtramuttara-18 sUtrAnantarameva vAcayitaNAmanyAmohAya sUtrapAThe'smAbhilikhitaM vyAkhyAtaM ca, uttarasUtrAnantaraM nigamanasUtrasyaiva yaukti dIpa anukrama [151-162] ~675~ Page #677 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ---------- --------- mUlaM [90] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [90] gAthA: |katvAditi, athAparaM gautama! yAvacchabdAjambvAH sudarzanAyA etacchAzvataM nAmadheyaM prajJaptaM, yanna kadAcinnAsIdityA dikaM grAhya, nAmnaH zAzvatatvaM darzitam , atha prastutavastunaH zAzvatatvamasti navetyAzaGkA pariharannAha-jaMbusudaMsaNA' 8 ityAdi, vyAkhyA'sya prAgvat , atha prastAvAdasya rAjadhAnI vivakSurAha-'kahiNaM bhante ! aNADhiassa'ityAdi, gatArtha, navaraM yadeva prAgvaNitaM yamikArAjadhAnIpramANaM tadeva netavyaM yAvadanAtadevasyopapAto'bhiSekazca niravazeSo vaktavya iti zeSaH // athottarakurunAmArtha pipRcchiSuridamAha se keNa?NaM bhante! evaM zubhai uttarakurA 21, gojamA ! uttarakurAe uttarakurUNAma deve parivasai mahindIe jAva paliobamahie, se teNaDeNaM goamA! evaM bucaDa uttarakurA 2, aduttaraM ca Nati Ava sAsae / kahiNaM bhante! mahAvidehe vAse mAlavaMte NArma vakkhArapabdhae paNNatte, go0! maMdarassa pavvayassa uttarapurasthimeNaM NIlabaMtassa vAsaharapavvavassa dAhiNeNaM uttarakurAe purathimeNaM vacchassa cakavaTTivijayassa pacatthimeNaM etya Na mahAvidehe vAse mALavaMte NAma baksArapabbae paNNatte uttaradAhiNAyae pAINapaDhINavicchipaNe jaMceca gaMdhamAvaNassa pamANa visvambho a NavaramimaM NANattaM sabyaberuliAmae avasiTTa taM ceSa jAva gomamA! naba kUDA paNNattA, taMjahA-siddhAyayaNakUDe0 siddhe yamAlavante uttarakuru kacchasAgare rye| sIoya puNNabhadde harissahe peva boddhadhve // 1 // kahiNe bhante! mAlavante vakkhArapavvae siddhAyayaNakUDe NAma kUDe paNNate !, gobhamA! mandarassa pabvayassa uttarapurasthimeNaM mAlavaMtassa kUDassa dAhiNapaJcasthimeNaM ettha NaM siddhAyayaNe kUDe paNNate paMca joaNasayAI uddhaM uccatteNaM avasihUM taM va jAva dIpa anukrama [151-162] Receaesesesesects zrIjammU-5 ~676~ Page #678 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], --------- ---------------------- mala [91] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [91] gAthA: zrIjambU-18 rAyahANI, evaM mAlavantassa kUDassa uttarakurukUDassa kacchakUlassa, ee cattAri kUDA disAhiM pamANehi adhA, kasarisaNAsayA ||4vkssskaar dvIpazA devA kahiNaM bhante | mAlavante sAgarakUDe nAma kUDe paNNate, goamA! kacchakUDalsa uttarapurasthimeNaM rayayakUDassa dakkhiNe para nticandrI mAlyavadAetya NaM sAgaraphUDe NAmaM kUDhe paNNate, paMca joaNasavAI uddhaM uccatteNaM avasiha taM ceva subhogA devI rAyahANI uttarapura thimeNa yA vRttiH divakSaskArayayakUDe bhogamAliNI devI rAyahANI uttarapurasthimeNaM, avasiTThA kUr3A uttaradAhiNeNaM avvA ekeNaM pamANeNaM (sUtraM 91) rAH sa.91 // 337 // 'sekeNaTeNa'mityAdi, pratItaM, navaraM uttarakurunAmA'tra devaH parivasati, tenemA uttarakurava ityarthaH, atha yasmAda-12 zattarakuravaH pazcimAyAmuktAstaM mAlyavantaM nAma dvitIyaM gajadantAkAragiri prarUpayati-'kahiNa'mityAdi, praznasUtra sugama, 19 uttarasUtre-gautama! mandarasya parvatasya uttarapaurastye-IzAnakoNe nIlavato varSadharaparvatasya dakSiNasyAmuttarakurUNAM pUrvasyAM / kacchanAmazcakravattivijayasya pazcimAyAmatrAntare mahAvideheSu mAlyavannAmnA vakSaskAraparvataH prajJapta iti zeSaH, pUrvadakSiNayorAyataH pUrvapazcimayovistIrNaH, kiMbahunA vistareNa ?, yadeva gandhamAdanasya pUrvoktavakSaskAragireH pramANaM viSkambhazca / tadeva jJAtavyamiti zeSaH, navaramidaM nAnAtva-ayaM vizeSaH, sarvAtmanA vaiDUryaratnamayaH, avaziSTaM tadeva, kiyatparyanta| mityAha-'jAva'tti, sulabha, navaraM uttarasUtre uktamapi siddhAyatanakUTaM yatpunarucyate 'siddhe ya mAlavante' iti tad gAthA-| 8 // 337 // bandhena sarvasaMgrahAyeti, siddhAyatanakUTaM caH pAdapUraNe mAlyavatkUTaM prastutavakSaskArAdhipativAsakaTa uttarakurukUTa-18| uttarakurudevakUTaM kaccha kUTa-kacchavijayAdhipakUTaM sAgara kUTa rajatakUTa, idaM cAnyatra rucakamiti prasiddha, zItAkUTa-bI-18 dIpa anukrama [163-165] ~677~ Page #679 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], --------- ------------------- mala [91] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [91] gAthA: tAsaritsurIkUTa, padaikadeze padasamudAyopacAra iti siddhiH, caH samuccaye, pUrNabhadranAmno vyantarezasya kUTaM pUrNabhadrakUTam , harissahanAmna uttarazreNipatividyutkumArendrasya kUTa harissahakUTa, caivazabdaH pUrvavat , sampratyamISAM sthAnaprarUpaNAyAhakahi Na'mityAdi, praznaH pratItaH, uttarasUtre mandarasya parvatasya uttarapUrvasyA-IzAnakoNe pratyAsannamAlyavatkUTasya dakSiNapazcimAyAM nairRtakoNe, atra siddhAyatanakUTaM prajJaptamiti gamyaM, paJca yojanazatAnyUrvoccatvena avaziSTaM mUlaviSkambhAdika vaktavyaM tadeva gandhamAdanasiddhAyatanakUTavadeva vAcyaM, yAvadAjadhAnI bhaNitavyA syAt, ayamarthaH-siddhAyatanakaTavarNake sAmAnyataH kUTavarNakasUtraM vizeSataH siddhAyatanAdivarNakasUtraM ca yamapi vAcyaM, tatra siddhAyatanakUTe || rAjadhAnIsUtraM na saGgacchate iti rAjadhAnIsUtraM vihAya tadadhastanasUtraM vAcyamiti, atra yAvacchando na saMgrAhakaH kintva-11 vadhimAtrasUcakA, yathA 'AsamudrakSitIzAnA'mityatra samudraM vihAya kSitIzatvaM varNitamiti, lAghavArthamatrAtidezamAha18| 'evaM mAlavantassa' ityAdi, evaM siddhAyatanakUTarItyA mAlyavatkUTasya uttarakurukUTasya kacchakUTastha vaktavyaM, zeyamiti gamyaM, athaitAni ki parasparaM sthAnAdinA tulyAni utAtulyAnItyAha-etAni siddhAyatanakUTasahitAni catvAri parasparaM IS| digbhirIzAnavidigrUpAbhiH pramANaizca netanyAni, tulyAnIti zeSaH, ayamarthaH-prathamaM siddhAyatanakUTa meroruttarapUrvasyA dizi tatastasya dizi dvitIya mAlyavaskUTaM tatastasyAmeva dizi tRtIyamuttarakurukUTaM tato'pyasyAM dizi kacchakUTa, etAni catvAryapi kUTAni vidigbhAvIni mAnato himavatkUTapramANAnIti, kUTasadRgnAmakAzcAtra devAH, atra 'yAvatsa dIpa anukrama [163-165] na ~678~ Page #680 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], --------- ------------------ mala [91] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata zrIjambU sUtrAMka zvakSaskAre sahasrAbATa mAya vasU.92 [91] gAthA: mbhavaM vidhiprApti'riti nyAyAt siddhakUTavarjeSu triSu kUTeSu kUTanAmakA devA iti bodhyaM, siddhAyatanakUTe tu siddhA- dvIpazA- yatanaM, anyathA-"chasayari kUDesu tahA cUlAcau vaNatarUma jinnbhvnnaa| bhaNiA jambuddIve sadevayA sesa tthaannesu||1||" nticandrI // iti khopajJakSetravicAre ratazekharasUrivaco virodhamApayeteti, athAvaziSTakUTasvarUpamAha-'kahiNa'mityAdi, praznasUtraM yA vRttiH sugamam , uttarasUtre kacchakUTasya caturthasyottarapUrvasyAM rajatakUTasya dakSiNasyAmatrAntare sAgarakUTaM nAma kUTa prajJataM, pnyc||338|| 8 yojanazatAnyUrboccatvena avaziSTaM mUlaviSkambhAdikaM tadeva, atra subhogAnAmnI dikumArI devI asthA rAjadhAnI 18 meroruttarapUrvasyA, rajatakUTaM SaSThaM pUrvasmAduttarasyAM atra bhogamAlinI dikumArI surI rAjadhAnI uttarapUrvasyA, avaziSTAni 18 zItAkUTAdIni uttaradakSiNasyAM netavyAni, ko'rthaH?-pUrvasmAt 2 uttarocaramuttarasyAM 2 uttaramAduttarasmAtpUrva 2 dakSi&ANasyAM 2 ityarthaH, ekena tulyena pramANena sarveSAmapi himavatkUTapramANatvAt / atha navamaM sahasrAGkamiti pRthagnirdeSTumAha kahi bhante! mAlabante harissahakUDe NAmaM kUDe paNNate!, goamA ! puNNabhaissa uttareNaM NIlavantassa dakkhiNeNaM estha Na harissahakUDe NAmaM kUDe paNNatte, ega joaNasahassaM uddhaM ucaceNaM jamagapamANeNaM avvaM, rAyahANI uttareNaM asaMkheje dIve aNNami jamburIve dIve sattareNa bArasa jomaNasahassAI ogAhittA etva NaM harissahassa devassa harissahANAmaM rAyahANI paNNatA, paharAsIiM jomaNasahassAI AyAmaviksammeNaM ve jomaNasayasahassAI paNNapi sahassAI chaca chattIse jomaNasae parikkhevaNaM sesaM jahA camaracayAe rAyahANIe vahA pamANaM bhANibhavya, mahinIe mahajjuIe, se keNadveNaM mante! evaM dukhada mAkane prasAra RECESSASSASSIGN dIpa anukrama [163-165] // 338 // ~679~ Page #681 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [2] dIpa anukrama [166 ] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [4], mUlaM [12] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH Eben roar 21, gobhamA ! mAlavante NaM vakkhArapathyae tatya tattha dese tahiM 2 bahave sariAgummA NomAliAgummA jAva magadantiAgummA, te NaM gummA dasavaNaM kusumaM kusumeti, je NaM taM mAlavantassa vakkhArapavayassa bahusamaramaNilaM bhUmibhAgaM vAyavidhuaggasAlAmukapupphapuMjovayArakaliaM karenti, mAlavaMte a ittha deve mahiddhIe jAya palioyamaTTiie parivasara, se teNadveNaM gotramA! evaM dubaI, aduttaraM ca NaM jAva Nice (sUtraM 92 ) 'kahi NamityAdi, va bhadanta ! mAlyavati vakSaskAragirau haristahakUTaM nAma kUTaM prajJaptam ?, gautama ! pUrNabhadra| syottarasyAM nIlavato varSadharaparvatasya dakSiNasyAM atrAntare harirasahakUTaM nAma kUTaM prajJataM ekaM yojanasahasramUdhvoMccatvena | avaziSTaM yamakagiripramANena netavyaM taccedam- 'ajAijjAeM jobhaNasayAI ubeheNaM mUle egaM joaNasahassaM AyAmavikkhambheNa 'mityAdi, Aha paraH-500 yojanapRthugajadante 1000 yojanapRthu idaM kathamiti, ucyate, anena gajadantasya 500 yojanAni ruddhAni 500 yojanAni punargajadantAdbahirAkAze tato na kazciddoSa iti, asya cAdhipasyApararAjadhAnIto dikpramANAdyairvizeSa iti tAM vivakSurAha - 'rAyahANI' ityAdi, rAjadhAnI uttarasyAmiti, etadeva vivRNoti-'asaMkhejadIve' tipadaM smArakaM tena 'mandarassa pavayassa uttareNaM tiriamasaMkhejAI dIvasamudAI bIIvaracA ' iti grAhyam, anyasmin jambUdvIpe dvIpe uttarasyAM dvAdazayojana sahasrANyavagAhya atrAntare harissahadevasya harissahanAmnI rAjadhAnI prajJatA caturazItiyojana sahasrANyAyAmaviSkambhAbhyAM dve yojanalakSe paJcaSaSTiM ca yojanasahasrANi Fur Fate &P Cy ~680~ Page #682 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- mUlaM [92] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [92] dIpa zrIjambU- paTU ca dvAtriMzadadhikAni yojanazatAni parikSepeNa, zeSaM yathA camaracazAyA:-camarendrarAjadhAnyAH pramANaM bhaNitaM | vakSaskAre 18| bhagavatyakke tathA pramANe prAsAdAdInAM bhaNitavyamiti, 'mahiddhIe mahajuIe' iti sUtreNAsya nAmanimittaviSayake prazna- sahasrAkaTa nticandrInirvacane sUcite, te caivaM-'se keNadveNaM bhante ! evaM bubai harissahakUDe 21, goamA! harissahakUDe vahave uSpalAI | mAsyavadayA vRttiH | paumAI harissahakUDasamavaNNAI jAva harissahe NAma deve a ittha mahiddhIe jAva parivasai, se teNadveNaM jAva aduttara / // 339 // caNaM goamA! jAva sAsae NAmadheje iti, adhAsya vakSaskArasya nAmArtha praznayati-se keNaTeNa'mityAdi, praznArthaH mAgvat , uttarasUtre gautama ! mAlyavati vakSaskAraparvate tatra tatra deze-sthAne tasmin tasmin pradeze-dezaikadeze ityarthaH / bahavaH sarikAgulmAH navamAlikAgulmAH yAvanmagadantikAgulmAH santIti zeSaH, te gulmAH kSetrAnubhAvataH sadaiva paJcavarNa kusumaM kusumayanti-janayanti ityarthaH, te gulmAstaM mAlyavato vakSaskAraparvatasya bahusamaramaNikaM bhUmibhAga vAtavidhutAgrazAlAmuktapuSpapujopacArakalitaM kurvanti, etadarthaH prAgvat , tato mAlyaM-puSpaM nityamasyAstIti mAlyavAna mAlyavAnnAmnA devazcAtra maharddhiko yAvatpalyopamasthitikaH tena tadyogAdayamapi mAlyavAn , 'athAparaM cetyAdi,prAgvat / / / iha dvividhA videhAH, tadyathA-pUrvavidehA aparavidehAzca, tatra ye meroH prAk te pUrva videhAH te ca zItayA mahA-18 // 339 // 18 nadyA dakSiNottarabhAgAbhyAM dvidhA vibhaktAH, evaM ye meroH pazcimAyAM te aparavidehAste'pi tathaiva zItodayA dvidhA vibhakAH, evaM videhAnAM catvAro bhAgAH darzitAH, sampatyamISu vijayavakSaskArAdivyavasthAlAghavAI piNDArthagatyA 8 anukrama [166] IRimtiyan ~681 ~ Page #683 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- mUlaM [92] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [12] | sUtrakRddarzayiSyamANarItyA bodhanIyAnAM duryodhA iti vistarato nirUpyate, tatraikaikasmin bhAge yathAyogaM mAlyavaMdAdergajadantAkAravakSaskAragireH samIpe eko vijayaH tathA catvAraH saralavakSaskArAstisrazcAntanadyaH, eSAM satAnAM vastU- nAmantarANi SaT, sarvatrApyantarANi rUponAni bhavanti tathA'tra, pratItametaJcatasRNAmaGgulInAmapyantarAlAni trINIti, tato'ntare 2 ekaikasadbhAvAt SaD vijayAH, ete catvAro vakSaskArAdaya ekaikAntaranadyA'ntaritAstatazcaturNAmadrI-pahA NAmantare sambhavatyantaranadItrayamiti vyavasthA svayamavasAtavyA, tathA vanamukhamavadhIkRtyaiko vijaya iti prativibhAgaM || | siddhA aSTau vijayAH catvAro vakSaskArAstisro'ntaranadyo vanamukhaM caikamiti, iyamatra bhAvanA-pUrva videheSu mAlyavato | gajadantaparvatasya pUrvataH zItAyA uttarata eko vijayaH, tataH pUrvasyAM prathamo vakSaskAraH tato'pi pUrvasyAM dvitIyo vijayA // tato'pi pUrvasyAM prathamAntaranadI, anena krameNa tRtIyo vijayaH dvitIyo vakSaskAraH caturtho vijayaH dvitIyAntaranadI paJcamo vijayaH tRtIyo vakSaskAraH SaSTho vijayaH tRtIyAntaranadI saptamo vijayaH caturtho vakSaskAraH aSTamo vijyH|| tatazcaikaM vanamukhaM jagatyAsannaM, evaM zItAyA dakSiNato'pi saumanasagajadantaparvatasya pUrvato'yameva vijayAdikramo vAcyaH,18 tathA pazcimavideheSu zItodAyA dakSiNato vidyutprabhasya pazcimato'pyayameva kramaH, tathA zItodAyA uttarato'pi gandhamAdanasya pazcimata iti / atha prAdakSiNyena nirUpaNe'yameva hi Adya iti, prathamavibhAgamukhe kacchavijayaM vivakSurAha-1 000000000000000crosrae6909 5000000000000000000000000 dIpa anukrama [166] Jonilean ~682~ Page #684 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], --------- .----....-------- mUlaM [93] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka zrIjambU dIpazA 4vakSaskAre kacchavijayAma.93 [13] nticandrIyA ciH // 34 // gAthA kahi NaM bhante! jambuddIve dIve mahAvidehe vAse kaccheNAmaM vijae paNNatte !, gotrmaa| sIe mahANaIe uttareNaM NIlavaMtassa vAsaharapavayassa daksiNeNaM cittakUDassa vakkhArapavayassa pacasthimeNa mAlavaMtassa vakkhArapavvayassa purasthimeNaM etya paM jambuddIve 2 mahAvidehe vAse kacche NAmaM vijae paNNatte uttaradAhiNAyae pAINapaDINavicchiNNe paliaMkasaMThANasaMThie gaMgAsiMdhUhi mahANaIhiM veyaddheNa ya pabbaeNaM chanbhAgapavibhatte solasa joaNasahassAI paMca ya bANaue joaNasae doNi a egUNavIsaibhAe joaNassa AyAmeNaM do joaNasahassAI doNi a terasuttare joaNasae kiMcibisesUNe viksammeNaMti / kacchassa NaM vijayassa bahumajhadesabhAe ettha gaM veaddhe NAma pavvae paNNatte, jeNaM kacchaM vijayaM duhA vibhayamANe 2 ciTThara, saMjahA-dAhiNaddhakacchaM ca uttaraddhakaccha ceti, kahi NaM bhante! jamyuddIve dIve mahAvidehe vAse dAhiNaddhakacche NAmaM vijae paM01, goamA! veaddhassa paJcayassa dAhiNeNaM sIAe mahANaIe uttareNaM cittakUDassa bakkhArapavyayassa paJcatthimeNaM mAlavaMtassa vakkhArapabvayassa purathimeNaM estha NaM jambuddIve dIve mahAvidehe vAse dAhiNaddhakacche NAmaM vijae pa0 uttaradAhiNAyae pAINapaDINavicchiNNe aTTha joaNasahassAI doNi a egasattare joaNasapa ekaM ca egUNavIsahabhAgaM joaNassa AyAmeNaM do joaNasahassAI doNNi a terasuttare joaNassae kiMcivisesUNe viSasammeNaM paliaMkasaMThANasaMThie, dAhiNaddhakacchassa NaM bhante! vijayasa pherisae AyArabhAvapaDoAre paNNatte!, goamA! bahusamaramaNije bhUmibhAge paNNate, jahA-jAva kattimehiM ceva akattimehiM caiva, dAhiNaddhakalche NaM bhante ! vijae maNuANaM ke risae AvArabhAvapaDobhAre paNNate, gobhamA ! tesi Na maNuANa chavihe saMghayaNe jAva samvadukkhANamaMtaM kareMti / kahiNa bhante! jambuddIve dIve mahAvidehe pAse kacche vijae veaddhe NAmaM pavvae!, gomamA! dAhiNaddha dIpa anukrama [167 // 34 // -169] InElem nal ~683~ Page #685 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], --------- ....................--.--- mUlaM [93] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [93] kacchavijayarasa uttareNaM uttaraddhakacchassa dAhiNeNaM cittakUDassa paJcatthimeNaM mAlavantassa vakkhArapaJjayassa purathimeNaM pattha NaM kacche vijae veaddhe NAma pacae paNNate, taMjahA---pAINapaDhINAyae udINadAhiNavicchiNNe duhAvakvArapavae puDhe-purathimillAe koDIe jAva dohivi puDhe bharahaveaddhasarisae NavaraM vo bAhAo jIvA ghaNupaTuM ca Na kAyacaM, vijayavikkhambhasarise AyAmeNaM, biksambho uccattaM ubeho taheva ca vijAharAbhiogaseDIo taheba, NavaraM paNapaNNaM 2 vijAharaNagarAvAsA paM0, AbhiogaseDIe uttaritAo seDhIo sIAe IsANassa sesAo sakassatti, kUDA-siddhe 1 kacche 2 khaMDaga 3 mANI 4 veaddha 5 puNNa 6 timisaguhA 7 / kacche 8 besamaNe vA 9 veaddhe hoti kuuddaaii||1|| kahiNaM bhante! jambuddIve 2 mahAvidehe vAse pattaraddhakacche NAma vijae paNNatte !, goamA! yaddhassa pacayassa uttareNa NIlavantassa vAsaharapaJcayassa dAhijeNaM mAlavantassa baksArapaJcayassa purasthimeNaM cittakUDassa bakkhArapavyayassa paJcasthimeNaM etva NaM jambuddIve dIve jAva simanti, tadeva Neaba savvaM kahi NaM bhante / jambuddIve dIve mahAvidehe vAse uttarakhakacche vijae siMdhukuMDe NAma kuMDe paNNatte, goamA ! mAlavantarasa vaksArapavyayassa purasthimeNaM usabhakUDassa pacasthimeNaM NIlavantassa vAsaharapabvayassa dAhiNille NitaMye pattha paM jambuddIve dIve mahAvidehe vAse sattaradRkacchavijae siMdhukuMDe NAmaM kuMDe paNNatte, sahi joaNANi AyAmavikkhambheNaM jAva bhavaNaM aTTho rAyahANI aNeabbA, bharahasiMdhukuMDasarisaM saba bhabba, jAva tassa siMdhukuNDassa dAhiNileNaM toraNeNaM siMdhumahANaI pavUDhA samANI uttaraddhakacchavijayaM ejjemANI 2 sattahi salilAsahassehiM ApUremANI 2 ahe timisaguhAe veaddhapabbayaM dAlayittA dAhiNakacchavijayaM ejjemANI 2 codasahi salilAsahassehiM samamgA vAhiNeNaM sIyaM mahANaI samappei, siMdhumahANaI pabahe a mUle a bharahasiMdhusarisA pamANeNaM cestaesesentatiseae gAthA dIpa anukrama TRESS [167 -169] Simillennition ~684~ Page #686 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [93] + gAthA dIpa anukrama [167 -169] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [4], mUlaM [93] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [18] upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjampUdvIpazAnticandrI - yA vRciH // 341 // jAva dohiM vaNasaMDehiM saMpariksittA / kahi NaM bhante ! uttaradbhakaccha vijae usabhakUDe NAmaM pavvae paNNace?, goamA ! siMdhukuM Dassa puratthimeNaM gaMgAkuNDassa pazcatthimeNaM NIlavantasta vAsaharapavvayassa dAhiNile NitaM ettha NaM uttaraddhakacchavijae usakUDe NAmaM paca paNNatte, aTTha joagAI uddhaM uccatteNaM taM caiva pamANaM jAva rAyahANI se NavaraM uttareNaM bhANiavvA / kahi NaM bhante ! uttaraddhakacche vijae gaMgAkuNDe NAmaM kuNDe paNNatte !, goamA ! cittakUDassa vakkhArapavvayassa paJcatthimeNaM usahakUDassa pavvayasa purasthimeNaM nIlavantassa vAsaharapavyayassa dAhiNile NitaM ettha NaM uttaradvakacche gaMgAkuNDe NAmaM kuNDe paNNatte sahi joaNAI AyAmavivakhambheNaM taheva jahA siMdhU jAva vaNasaMDeNa ya saMparikkhitA se keNadveNaM bhante / evaM buccara kacche vijae kacche vijae?, gojamA ! kacche vijae beaddhassa pavvayassa dAhiNeNaM sIAe mahANaIe uttareNaM gaMgAe mahANaIe pacatyimeNaM siMdhUe mahANaIe puratthimeNaM dAhiNaddhakacchavijayassa bahumajjhadesabhAe, ettha NaM khemANAmaM rAyahANI paM0 viNIArAyahANIsarisA bhANiabvA, tattha NaM khemAe rAyahANIe kacche NAmaM rAyA samuppajjara, mahayA himavanta jAva savvaM bharahoavaNaM bhANi nikkhamaNavarja sesaM savvaM bhANi jAya bhuMjae mANussae sude, kacchaNAmadhe a kacche ittha deve madaddhIe jAna palibhavamahiIe parivasadda eeNadveNaM goamA ! evaM bucara kacche vijae kacche bijae jAva Nice ( sUtraM 93 ) 'kahi NaM bhante 'ti ka bhadanta ! jambUdvIpe dvIpe mahAvidehe varSe kaccho nAma vijayaH prajJaptaH 1, gautama ! zItAyA mahAnadyA uttarasyAM nIlavato varSadharaparvatasya dakSiNasyAM citrakUTasaralavakSaskAraparvatasya pazcimAyAM mAlyavato gajadantAkAravakSaskAraparvatasya pUrvasyAM atrAntare mahAvidehe varSe kaccho nAma cakravarttivijetavyabhUvibhAgarUpo vijayaH Funglee Only ~685~ 4vakSaskAre kacchavijayaH sU. 93 // 341 // Page #687 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], --------- --------- mUlaM [93] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [93] gAthA prajJaptaH, sarvAtmanA vijetavyazcakravarttinAmiti vijayaH anAdipravAhanipatiteyaM saMjJA tenedamanvarthamAtradarzanaM na tu sAkSAtpravRttinimittopadarzanamiti, uttaradakSiNAbhyAmAyataH pUrvAparavistIrNaH palyaGkasaMsthAnasaMsthitaH AyatacaturanatvAt, gaGgAsindhubhyAM mahAnadIbhyAM vaitAdayena ca parvatena SaDbhAgapravibhaktaH SaTkhaNDIkRta ityarthaH, evamanye'pi || vijayA bhAvyA, paraM zItAyA udIcyAH kacchAdayaH zItodAyA yAmyAH pakSmAdayo gaGgAsindhubhyAM poDhA ||| kRtAH, zItAyA thAmyA pacchAdayaH zItodAyA udIcyA vaprAdayo rakkAraktavatIbhyAmiti, uttaradakSiNAyateti || vivRNoti-poDaza yojanasahasrANi pazcayojanazatAni dvinavatyadhikAni dvau caikonaviMzatibhAgI yojanasyAyAmena, atropapattiryathA-videhavistArAt yojana 33684 kalA 8 rUpAt zItAyAH zItodAyA vA viSkambho yojana 500 rUpaH zodhyate, zeSasthAr3heM labhyate yathoktaM mAnaM, iha yadyapi zItAyAH zItodAyA vA samudrapraveze eva paJcazatayojanapramANo viSkambho'nyatra tu hIno hInatarastathApi kacchAdivijayasamIpe ubhayakUlavarttino ramaNapradezAvadhikRtya pazcayojanazatapramANo viSkambhaH prApyata iti, prAcInapratIcIneti vivRNoti-dve yojanasahasra dve ca yojanazate trayoKK dazottare kiJcidUne, atrApyupapattiryathA-iha mahAvideheSu devakurUttara kurumerubhdrshaalvnvkssskaarprvtaantrndiivnmu| khavyatirekeNAnyatra sarvatra vijayAH, te ca pUrvAyaravistRtAstulyavistArAH, tatraikasmin dakSiNabhAge uttarabhAge vA'STau vakSaskAragirayaH, ekaikasya pRthutvaM paMcayojanazatAni, sarvavakSaskArapRthutvamIlane catvAri yojanasahasrANi, antaranadyazca chemesekerseeneraeeseaesesesecene dIpa anukrama Recedeoeleseseses [167 -169] ~686~ Page #688 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], --------- ------------------- mala [93] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [93] gAthA zrIjamyU- SaT ekaikasyAzcAntaranadyA viSkambhaH paMcaviMzaM yojanazataM tataH sarvAntaranadIpRthutvamIlane jAtAni sapta zatAni paMcA-18 vakSaskAre dvIpazA- 1 zadadhikAni 750, dve ca vanamukhe ekaikasya vanamukhasya pRthutvamekonatriMzacchatAni dvAviMzatyadhikAni 2922, ubhaya-1 kacchavijanticandrI pRthutvamIlane jAtAni aSTApazcAzacchatAni catuzcatvAriMzadadhikAni 5844, merupRthutvaM dazasahasrANi 10000, pUrvA-11 yA vRttiH parabhadrazAlavanayorAyAmazcatuzcatvAriMzatsahasrANi 44000, sarvamIlane jAtAni catuHSaSTisahasrANi paMcazatAni caturna-1 // 342 // vatyadhikAni 64594, etajjambUdvIpavistArAt zodhyate, zodhite ca sati jAtaM zeSa paMcatriMzatsahasrANi catvAri || zatAni SaDuttarANi 35406, ekaikasmiMzca dakSiNe uttare vA bhAge vijayAH SoDaza, tataH SoDazabhirbhAge hRte labdhAni dvAviMzatizatAni kiMcidUnatrayodazAdhikAni 2213, trayodazasya yojanasya poDazacaturdazabhAgAtmakatvAt , patAvAnevaikaikasya vijayasya viSkambhaH / ayaM ca bharatavadvaitADhyena dvidhAkRta iti tatra taM vivakSurAha-kacchassa 'mityAdi,|| kacchasya vijayasya bahumadhyadezabhAge vaitAdayaH parvataH prajJaptaH, yaH kaccha vijayaM dvidhA vibhazastiSThati, tadyathA-dakSi-19 NArddhakaccha cottarArddhakacchaM ca, cazabdau ubhayostulyakakSatAdyotanAau~ / dakSiNArdhakacchaM sthAnataH pRcchazAha-'kahi ja- mityAdi, ka bhadanta ! jambUdvIpe dvIpe mahAvidehanAmni varSe dakSiNArddhakaccho nAma vijayaH prajJataH, gautama vaitaaly-13||32|| parvatasya dakSiNasyAM zItAyA mahAnadyA uttarasyAM citrakUTasya vakSaskAraparvatasya pazcimAyAM mAsyavato vakSaskAraparvatasva // pUrvasyAM atrAntare jambUdvIpe dvIpe yAvan dakSiNArddhakaccho nAma vijayaH pratA, uttaretyAdivizeSaNa mAgya bodhya, MSI dIpa anukrama [167 -169] ~687~ Page #689 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], --------- ------.........--------- mUlaM [93] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [93] gAthA aSTI yojanasahasrANi dve ca ekasaptatyuttare yojanazate eka caikonaviMzatibhAga yojanaskhAyAmena, etadavotpatizca poDa-18 zasahasrapaJcazatadvinavatiyojanakalAdvayarUpAt kacchavijayamAnAt paMcAzadyojanapramANe vaitAmyavyAsa (upanIte tato')-18 TIkRte bhavati, zeSa prAgvad ayaM ca karmabhUmirUpo'karmabhUmirUpo veti nirNetumAha-'dAhiNaddha'ityAdi, dakSiNArdha-18 bharataprakaraNa ivedaM nirvizeSa vyAkhyeya, atra manujasvarUpaM pRcchati-'dAhiNa ityAdi, kaNThyaM, athAsya sImAkAriNaM vaitALya iti nAmnA pratItaM giri sthAnataH pRcchati-'kahi NamityAdi, spaSTa, navaraM dvidhA vakSaskAraparvatI-mAlyavacitrakUTaya-18 kSaskArI spRSTaH, idameva samarthayati-pUrvayA kovyA yAvatkaraNAt 'purathimilaM bakkhArapavayaM paJcasthimillAe koDIe | paJcasthimillaM vakkhArapavayaM'iti bodhyaM, tena paurastyaM vakSaskAra-citrakUTa nAmAnaM pAzcAtyayA kovyA pAzcAtyaM vakSaskAra-mAlyavanta, ata eva dvAbhyAM koTibhyAM spRSTaH, bharatavaitAvyasadRzakaH rajatamayatvAt rucakasaMsthAnasaMkhitatvAca, navaraM dve bAhe jIvA dhanu:pRSThaM ca na karttavyamavaRkSetravartitvAt, lambabhAgazca na bharatavaitAvyasadRza ityAha-vijayasya 18| kacchAderyo viSkambhaH-kiMcidUnatrayodazAdhikadvAviMzatizatayojanarUpastena sadRza AyAmena, ko'ya!-vijayasya yo // viSkambhabhAgaH so'syAyAmavibhAga iti, viSkambhaH-paMcAzayojanarUpaH, uccatva-paMcaviMzatiyojanarUpaM udvedhaH-paMcarSi-131 || zatikrozAtmakastathaiva-bharatavaitAtyavadevetyarthaH, uccatvasya prathamadazayojanAtikrame vidyAdharaNyau tathaiva, navaramiti || vizeSaH paMcapaMcAzat 2 vidyAdharanagarAvAsAH prajJaptAH, ekaikasyAM zreNI-dakSiNazreNI bancarazreNI vA, bharatavaitAvye tu dIpa anukrama [167 16sestate -169] ~688~ Page #690 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) (18) vakSaskAra [4], ----- ------------------- mala [93] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [93] gAthA zrIjambU- dakSiNata: paJcAzaduttaratastu SaSTi garANIti bhedaH, AbhiyogyazreNI tatheveti gamyaM, ko'rthaH -vidyAdharazreNibhyAmUdA vakSaskAre bAdazayojanAtikrame dakSiNottarabhedena de bhavataH, atrAdhikArAt sarvavaitAbyAbhiyogyazreNivizeSamAha-uttaradikasthAkA kacchAvajanticandI- sapAjanItikama dAkSaNAra yaHsU. 93 yA vRciH | AbhiyogyazreNayaH zItAyA mahAnadyA IzAnasya-dvitIyakalpendrasya zeSAH-zItAdakSiNasthAH zakrasya-Adyakaspendrasya, kimukaM bhavati?-zItAyA uttaradizi ye vijayavaitAdayAsteSu yA AbhiyogyazreNayo dakSiNagA vA uttaragA vA tAH // 34 // 18| sarvAH saudharmendrasyeti, bahuvacanaM cAtra vijayavartisarvavaitAmyazreNyapekSayA draSTavyaM, atha kUTAni vaktavyAnIti tadudde-18 zamAha-kuDA'iti, vyaktam, atha tannAmAnyAha-'siddhe'ityAdi, pUrvasyAM prathama siddhAyatanakUTa, tataH pazcimadizama-181 valambyemAnyaSTAvapi kUTAni vAcyAni, tadyathA-dvitIyaM dakSiNakacchArddhakUTa, tRtIyaM khaNDaprapAtaguhAkUTaM caturtha || mANIti padaikadeze padasamudAyopacArAt mANibhadrakUTa zeSa vyaktaM, para vijayavaMtAbyeSu sarveSvapi dvitIyASTamaTe || | svasvadakSiNottarArddhavijayasamanAmake yathA dvitIyaM dakSiNakacchArddhakUTaM aSTamamuttarakacchArddhakUTa itarANi bharatavaitAdaya-1 kUTasamanAmakAnIti / athottarArddhakacchaM praznayati-kahi NamityAdi, vyaktaM, tathaiva dakSiNArddhakacchavad jJeyaM yAvatsi-1| jhantIti, athaitadantarvartisindhukuNDaM vaktavyamityAha-'kahi 'mityAdi, vyakta, paraM nitambA-kaTakA, lAghavArthamatidezamAha-'bharatasindhukuNDasarisaM sabvaM NeaI' ityAdi, sa gatArtha, gaGgAgamena vyAkhyAtatvAt , tatraiva RSabhakU. ||343 // TavaktavyamAha-'kahiNa'mityAdi, prAgvat , atha gaGgAkuNDaprastAvanArthamAha-'kahi Na'mityAdi, sindhukuNDagamo nirvi dIpa anukrama [167 -169] CON ~689~ Page #691 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], --------- .----....-------- mUlaM [93] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [93] gAthA 18 zeSaH sarvo'pi vAcyaH, paraM tato gaGgAnadI khaNDaprapAtaguhAyA adho vaitAbyaM vibhidya dakSiNe bhAge zItAM samupasarpatIti,K nanu bharate nadImukhyatvena gaGgAmupavaye sindhurupavarNitA iha tu sindhurupavarNya sA varNyate iti kathaM vyatyayaH, ucyate, iha mAlyavakSaskArato vijayaprarUpaNAyAH prakAntatvena tadAsannatvAt sindhukuNDasya prathama sindhaprarUpaNA tato gaGgAyA | iti / atha kenArthena bhadanta ! evamucyate kaccho vijayaH kaccho vijayaH!, gautama! kacche vijaye vaitAvyasya dakSirANasyAM zItAyA mahAnadyA uttarasyAM gaGgAyAH mahAnadyAH pazcimAyAM sindhormahAnadyAH pUrvasyA dakSiNArdhakacchavijayasya | bahumadhyadezabhAge-madhyakhaNDe'trAntare kSemAnAnnA rAjadhAnI prajJaptA, vinItArAjadhAnIsarazI bhaNitavyA, vinItA-1 varNakaH sarvo'pyatra yAcya ityarthaH, tatra kSemAyAM rAjadhAnyAM kaccho nAma-rAjA cakravatI samutpadyate, ko'rthaH -yastatra / SaTkhaNDabhoktA samutpadyate sa tatra lokai 'kaccha' iti vyabahiyate, atra vartamAnanirdezena sarvadApi yathAsambhavaM cakravaryutpattiH sUcitA, na tu bharata iva cakravartutpattI kAlaniyama iti, 'mahayAhi mavante'tyAdikaH sarvo grantho vAcyaH yAvatsarvaM bharatasya kSetrasya oavaNamiti-sAdhanaM svAyattIkaraNaM bharatasya cakriNa iti zeSaH, niSkramaNa-pravajyAprAtepattistadvarja bhaNitavyaM, bharatacakriNA sarvaviratirgrahItA kacchacakriNastu tadgrahaNe'niyama iti, kiyatparyantamityAhayAvad bhuGkte mAnuSyakAni sukhAni, athavA kacchanAmadheyazcAtra kacche vijaye devaH palyopamasthitikaH parivasati | tenArthena gautama! evamucyate-kaccharAjasvAmikatvAt kacchadevAdhiSThitatvAcca kacchavijayaH 2 iti, yAvannitya ityanta dIpa anukrama [167 -169] ~690~ Page #692 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], --------- ------------------ mala [93] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka vakSaskAre citrakUTa | vakSaskAra: [93] dIpa zrIjambU-18manyo'nyAzrayanivAraNArthakaM sUtraM prAgvadeva yojanIyamiti // gataH prathamo vijayaH, atha yato'yaM pazcimAyAmukaM dvIpazA- citrakUTaM vakSaskAra lakSayanAhanticandrIyA vRciH kahi NaM bhante ! jambuddIve dIve mahAvidehe cAse cittakUDe NAmaM vakkhArapaJbae paNNate?, goamA 1 sIAe mahANaIe uttareNaM NIlavantarasa vAsaharapabvayassa dAhiNeNaM kacchavijayassa purathimeNaM sukacchavijayassa paJcasthimeNaM etva NaM jambuddIve dIve mhaavi||344|| dehe vAse cittakUDe NAmaM vakkhArapabvae paNNace, uttaradAhiNAyae pAINapaDINavicchiNNe solasajoaNasahassAI paJca va vANaue joaNasae duNNi a egUNavIsaibhAe joaNassa AyAyeNaM paJca joaNasayAI vikkhambheNaM nIlavantavAsaharapanvaryateNaM cattAri joaNasayAI uddhaM uccatteNaM cattAri gAUasayAI ulleheNaM tayaNataraM ca NaM mAyAe 2 ussehobehaparivuddhIe parivaddhamANe 2 sIAmahANaIaMteNaM paca joaNasayAI uddhaM uccatteNaM paJca gAUasavAI ujveheNaM assakhandhasaMThANasaMThie sanvarayaNAmae acche saNhe jAva paDikave ubho pAsiM dohiM paumavaraveiAhiM dohi a vaNasaMDehiM saMparikkhitve, aNNao duhavi, cittakUtassa sasthAraphAvapassa kapi bahusaparamaNile bhUmibhAge pampale jAva Asayanti, cittakUr3e paM bhante ! vakkhArapanyae kati kRSNa pakSA, goSamA ! cAri kUkA paNNacA, taMjahA-siddhAyayaNakUle cittakUhe kacchakUDe mukacchakUDe, samA uttarAhiyeyaM pakaNAMti, paLasaM sInAe uttare ghanatyae nIlAnyAsa bAsaharapavayassa bAhiNaM etya gaM cittakUr3e gAma deve mahidIe jAba rAyagI meci (sUrya94) 'kahi namityAdi, sulabha, navaraM bhAmAmaH poDasamahAmojamAdrio vijayalakA prathavinAyaka vijayAsa anukrama [170] // 34 // atha citrakuTa-vakSaskArasya varNanaM kriyate ~691~ Page #693 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ---- mUlaM [94] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sutrAMka [94] ISskArANAM ca tulyAyAmatvAt , tena tatkaraNaM prAgvadeva, viSkambhe tu pazca yojanazatAnIti vizeSastena, nanu sAni katha-131 18| miti, ucyate, jambUdvIpaparimANaviSkambhAt SaNNavatisahastreSu zodhiteSu bhavaziSTAni catvAri sahasrANi ekasmina 8 dakSiNabhAge uttare vA'STau vakSaskAragirayastato'STabhivibhajyante, tataH sampadyate vakSaskArANAM pratyekaM pUrvokto viSkambhaH, IRIiha hi videheSu vijayAntaranadImukhavanamevAdivyatirekeNAnyatra sarvatra vakSaskAragirayaste pUrvAparavistRtAH sarvatra tulya-12 18 vistArAstato'sya karaNasyAvakAzaH, tatra vijayaSoDazakapRthutvaM paMcatriMzatsahasrANi catvAri zatAni SaDuttarANi 35406, antaranadISaTkapRthutvaM sapta zatAni paMcAzadadhikAni 750 meruviSkambhapUrvAparabhadzAlavanAyAmaparimANaM catuHpaMcAzasahasrANi 54000 mukhavanadvayapRthutvamaSTApaJcAzacchatAni catuzcatvAriMzadadhikAni 5844, sarvamIlane jAtAni SaNNa-18 panisahakhANi 96000 iti, tathA nIlavarSadharaparvatasamIpe catvAri yojanazatAnyUcoMcatvena catvAri manyUtazatAni udvedhena tadanantaraM ca mAtrayA 2-krameNa 2 utsedhodvedhaparivRjhyA parivarddhamAnaH2, yatra yAvaduzcatvaM tatra taJcaturthabhAga udvedha iti dvAbhyAM prakArAbhyAmadhikatarorabhavannityarthaH, zItAmahAnadyante paMcayojanazatAnyUrboccatvena paMcamabyUtamatAnyuddhedhena, ata evAzvaskandhasaMsthAnasaMsthitaH prathamato'tuGgatyAt krameNAnte tuGgatvAt, sarvaratnamayaH, zeSaM prAgvat / athAsya zikha-IS esaubhAgyamAvedayati-cittakUDassa 'mityAdi, vyaktaM, adhAtra kUTasaGkhyArtha pRcchati-cittakUDe ilAdi, padayojanA sulabhA, bhAvArthastvayam -parasparamevAni catvAryapi kUTAni uttaradakSiNabhAvena samAni-tulyAnIsyarthaH, tathAhi-prathama || secccccccesesesesex dIpa anukrama [170] JinElemnition ~692~ Page #694 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [94] dIpa anukrama [170] zrIjambUdvIpakSAnticandrIyA vRciH // 345 // "jambUdvIpa-prajJapti" Jan Eibensiinie vakSaskAra [4], mUlaM [ 94] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) siddhAyatanakUTaM dvitIyasya citrakUTasya dakSiNasyAM citrakUTaM ca siddhAyatanakUTasyottarasyAM evaM prAktanaM prAktanaM agretanAda agretanAdakSiNasyA agretanamadyetanaM prAtanAt 2 uttarasyAM jJeyaM tarhi zItAnIlavatoH kasyAM dizi imAnItyAha| prathamakaM zItAyA uttarataH caturthakaM nIlavato varSadharaparvatasya dakSiNata iti sUtrapAThoktakramabalAt dvitIyaM citranAmakaM prathamAdanantaraM jJeyaM, tRtIyaM kacchanAmakaM caturthAdarvAk jJeyamiti, citrakUTAdiSu vakSaskAreSvevaM kUTanAmaniveze pUrveSAM sampradAyaH - sarvatrAdyaM siddhAyatanakUTaM mahAnadIsamIpato gaNyamAnatvAd dvitIyaM svasvavakSaskAranAmakaM tRtIyaM pAzcAtyavijayanAmakaM caturtha prAcyavijayanAmakamiti, athAsya nAmArthaM prarUpayati- ' ettha Na'mityAdi, atra citrakUTanAmA | devaH parivasati tadyogAMccitrakUTa iti nAma, asya rAjadhAnI meroruttarataH zItAyA uttaradigbhAvivakSaskArAdhipatitvAt, evamagretaneSvapi vakSaskAreSu yathAsambhavaM vAcyamiti // gataH prathamo vakSaskAraH, adhunA dvitIyavijayapraznAvasaraH atha mahAvidehakSetrasya dvitiya vijayasya varNanaM kriyate kahiM NaM bhante ! jambuddIve dIve mahAvidehe vAse sukacche NAmaM vijaya paNNante, goamA! sIAe mahANaIe uttareNaM NIlavantarasa vAsaharapavvayassa dAhiNeNaM gAdAvaIe mahANaIe padmasthimeNaM citakUDassa bakkhArapavyayassa puratthimeNaM ettha NaM jamburIne dIve mahAvidehe vAse sukacche NAmaM vijaya paNNace, uttaradAhiNAyae jaheva kacche bijae taheva sukacche bijae, navaraM khemapurA rAyahANI sukacche rAyA samuppA taddeva savvaM kahi NaM bhante ! jambuddIve 2 mahAvidehe vAse gAhAvazkuMDe paNate ?, goM0 sukacchavijayassa puratthimeNaM mahAkaccharasa vijayatsa paJcatthimeNaM pIlavantassa vAsaharapaNyayassa dAhiNile Nitambe ettha NaM jambu Fur Fate &P Cy ~693~ Poe 4vakSaskAre zeSavija // 345 // Page #695 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], --------- --------- mUlaM [95] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [95] gAthA: secoc0000000000 Poesdese dIve dIve mahAvidehe vAse gAhAvaikuMDe NAmaM kuNDe paNNate, jaheba rohiaMsAkuNDe naheba jAva gAhAvaidIve bhavaNe, tassa NaM gAhAvaissa kuNDassa dAhiNilleNaM toraNeNaM gAhAbaI mahANaI pabUDhA samANI sukacchamahAkacchavijae duhA vibhavamANI 2 aTThAvIsAe salilAsahassehiM samaggA dAhiNeNaM sIje mahANaI samappei, gAhAvaI NaM mahANaI pavahe a muhe a samvattha samA paNavIsaM joaNasayaM vikkhambheNaM addhAijAI joaNAI ujbeheNaM ubhao pAsiM dohi a paugavaraveiAhiM dohi a vaNasaNDehiM jAva duhavi SaNNao iti / kahiNaM bhante! mahAvidehe vAse mahAkacche NAma vijaye paNNatte , goamA! NIlaMbantarasa vAsaharapabvayassa dAhiNeNaM sIAe mahANaIe uttareNaM pamha kUDassa vakkhArapabvayassa pacatthimeNaM gAhAvaIe mahANaIe purathimeNaM ettha NaM mahAvidehe vAse mahAkalche NAmaM vijae paNNate, sesaM jahA kacchavijayassa jAva mahAkacche itva deve mahiDIe aho a bhaannibhvyo| kahi NaM bhante ! mahAvidehe bAse pamhakUr3e NAmaM vakkhArapabbae paNNace, goamA! NIlavantassa dakkhiNeNaM sIAe mahANaIe uttareNaM mahAkacchassa purathimeNaM kacchAcaIe pazatthimeNa estha NaM mahAvidehe vAse pamhaphUDe NAmaM vakkhArapavvae paNNate, uttaradAhiNAyae pAINapaDINavicchiNNe sesaM jahA cittakUTassa jAva Asayanti, pamhakUDe cattAri kUDA paM0 20-siddhAyayaNakUle pamhakUDe mahAkacchakUr3e kacchAvAkUDe evaM jAva aTTho, pamhakUDe ittha deve mahaddhie paliovamaThiIe parivasai, se teNadveNaM goyamA ! evaM cugada / kahi NaM bhante! mahAvidehe vAse kacchagAvatI NAma vijae paM01, go0! NIlavantassa dAhiNeNaM sIAe mahANaIe uttareNa dahAvatIe mahANaIe pacarithameNa pamhakUDassa purathimeNaM ettha Na mahAvidehe vAse karachagAvatI NAmaM vijae paM0 uttaradAna hiNAyae pAINapaDINavicchiNNe sesaM jahA kacchassa vijayassa jAva kacchagAvaI a itya deve, kahi Na bhante! mahAvidehe vAse eseseseseseeseaeeeeeeese dIpa anukrama [171-173] Jistilenni ~694 ~ Page #696 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], --------- --------- mUlaM [95] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata 4vakSaskAre sUtrAMka apavija [95] zrIjambUdvIpazAnticandrIyA ciH yAdi sU. // 346 // gAthA: dahAvaI kuNDe gAma kuNDe paNatte!, goamA! Avattassa vijayassa paJcasthimeNaM kacchagAcaIe vijayassa purathimeNaM pIlavantassa dAhiNile NitaMye ettha Na mahAvidehe vAse dahAvaIkuNDe NAmaM kuNDe paM0 sesaM jahA gAhAvaIkuNDarasa jAva aTTho, tassa Na dahAbaIkuNDassa dAhiNaNaM toraNeNaM dahAbaI mahANaI pavUDhA samANI kacchAvaIAbace vijae duiA vibhayamANI 2 dAhiNeNaM sIkheM mahANaI samAper3a, sesaM jahA gAhAvaIe / kahi paM bhanne! mahAvidehe vAse Avatte NAmaM vijae paNNatte 1, gobhamA ! NIlayantassa vAsaharapavayassa dAhiNeNaM sIAe mahANaIe uttareNaM NaliNakUDassa vakkhArapavayassa paJcasthimeNa dahAvatIe mahANaIe purasthimeNaM estha mahAvidehe vAse Avatte NAmaM vijae paNNate, sesaM jahA kaccharasa vijayassa iti / kahi gaM bhante ! mahAvidehe vAse NaliNakUDe NAmaM baksArapabvae paNNace !, go0! pIlavantassa dAhiNeNaM sIAe uttareNaM maMgaLAvaissa vijayassa patthimeNaM Avattassa vijayassa purathimeNaM ettha paM mahAvidehe vAse galigakUDe NAmaM vakkhArapabbae prANace, uttaradAhiyae pAINapaDINavicchiSNe sesaM jahA cittakUDarasa jAva Asayanti, NaliNakUr3e NaM ante! RtikuTA paM01, groamA! pattAri kUr3A paNNatA, saMjahA-siddhAyayaNakUDe NaliNakUDhe AvaMcakUDe aMpaLAbatakaDe, e chur3A mAmA. rAyahANIno uttareNaM / kahi va bhante! mahAvidehe se maMgalAvatte grAmaM vijae paNNate?, gomamA zIlabannasa baksimmeNa sImAe uccare gAlihassa puratyimeNaM paMkAbaIe pacatyimeNaM pattha Na maMgalAvace gA bibae gaNane, jA chaha vijae. bahA eso ANigranbo pacana prayAmate aba dene parivasai, se echAmaM / kahi bhante / mahAsivere pAI ekAne, pahemA sAsa liso pulakavijayAsa Atyika golI , yathA dIpa anukrama [171-173] // 346 // ~695~ Page #697 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], --------- --------- mUlaM [95] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [95] RecersesCcce gAthA: vaI jAva kuNThe paNNate taM ceva gAhAbaikuNDapamANa jAva maMgalAvattapukkhalAvatavijaye duhA vibhayamANI 2 avasesasaM bevaja va gAhAkaIe / kahi gaM bhante ! mahAvidehe vAse pukkhalAbate NAma vijae paNNatte !, goamA! NIlavantassa dAhijeNaM sIAe uttareNaM paMkAvaIe purasthimeNa ekAselassa bakkhArapabvayassa pacatthimeNaM, ettha NaM pukkhalAvate NAma vijae paNNatte jahA kacchavijae tahA bhANibhavaM jAba pukkhale a itya deve mahidie paliovamaTTiie parivasai, se eeNaDDeNa0 kahiNe bhante ! mahAvidehe vAse egasele NAmaM vakkhArapavae paM01, go0! pukkhalAvattacakavaTTivijayassa purasthimeNa pokkhalAvatIcakavaTTivijayassa pacatyimeNaM NILayantassa dakkhiNeNaM sIAe uttareNaM, estha Na egasele NAmaM vakkhArapabbae paNNatte citrakUDagameNaM avyo jAva devA Asavanti, cattAri kUDA, taM0siddhAyayaNakUDe egaselakUDe pukkhalAbattakUDhe pukkhalAbaI kUDe, kUThANaM taM ceva paJcasai parimANaM jAva egasele a deve mahiddhIe / kahi Na bhante ! mahAvidehe vAse pukkhalAI NAmaM cakravaTTivijae paNNatte !, goamA, NIlavantassa dakkhiNeNaM sIAe uttareNaM untarihassa sIbhAmuhavaNassa parathimeNaM egaselassa bakkhArapavvayassa purathimeNaM, etva Na mahAvidehe vAse pukkhalAbaI NAma vijae pazyante, uttaradAhiNAyae evaM jahA kacchavijayassa jAva pukkhalAvaI a ittha deve parivasai, eeNatuNaM / kahiNaM bhante! mahAvidehe vAse sIAe mahANaIe uttarile sIAmuivaNe NAma vaNe 50, gojamA! NIlavantassa dakSiNeNaM sImAe uttareNaM puratthimAlavaNyasamuhassa pacatyimeNaM pukkhalAvaddacakavaTTivijayassa purasthimeNaM, etya NaM sIAmuhavaNe NArma vaNe paNate uttaradAhiNAyae pAINapaDINavicchiSNe soLasajoaNasahassAI paJca ya vANavae jomaNasae doNi a egUNavIsaibhAe joaNassa AyAmeNaM sIAe mahArNaie anteNaM do joaNasahassAI nava ya bAbIse joaNasae vikkhambheNaM tayaNataraM ca NaM mAyAe 2 parihAyamANe 2 dIpa anukrama [171-173] millenny ~696~ Page #698 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], --------- --------- mUlaM [95] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata zrIjambU sUtrAMka dvIpazA vaskAre apavija [95] nticandra yAdi sa. yA prati // 34 // gAthA: bhIlavantavAsaharapannayaMteNaM evaM egUNavIsahabhAgaM joaNassa vikrameNaMti, se gaM egAe paumavaraneimAe egeNa va vaNasaNTeNaM saMparikkhittaM vaNNao sIAmuhavaNassa jAva devA Asayanti, evaM uttarilaM pAsa samattaM / vijayA bhaNiA / rAyahANIoM imAo-khemA 1 khemapurA 2 ceva, rihA 3 riTupurA 4 tahA / kharagI 5 maMjUsA 6 avia, osahI 7 puDhaMrIgiNI 8 // 1 // sousa vijjAharaseDIo tAvaiAo amiogaseDhIo sanbAo imAo IsANassa, savvesu vijaNmu kacchavattaccayA jAva aTTho rASANo sarisaNAmagA vijaesu solasaNDaM vakkhArapabbayANaM cittakUDavattanvayA jAva kUDA catvAri 2 bArasaNDaM gaINaM gAhAvaibattanayA jAva ubho pAsiM dohiM paumavaraveiArhi vaNasaNDehi a vaNNao (sUtra 95) 'kahi NamityAdi, sarva sugama kacchatulyavaktavyatvAt , navaraM khemapurA rAjadhAnI sukacchastatra rAjA cakravattI samutpadyate, vijayasAdhanAdikaM tathaiva sarva vaktavyamiti zeSaH / uktaH sukacchaH, atha prathamAntaranadyavasara:- kahiNaM bhante !' ityAdi, ka bhadanta ! jambUdvIpe dvIpe mahAvidehe varSe grAhAvatyA antaranadyAH kuNDaM-prabhavasthAnaM pAhAvatI-1 | kuNDanAma kuNDaM prajJaptam , gautama! sukacchasya vijayasya pUrvasyAM mahAkacchasya vijayasya pazcimAyAM nIlavato varSadhara-18 parvatasya dAkSiNAtye nitambe, atra-sAmIpike'dhikaraNe saptamI tena nitambasamIpe ityarthaH, atra jambUdvIpe dvIpe mhaa-1||347|| videhe varSe prAhAvatIkuNDaM prajJaptaM, yathaiva rohitAMzAkuNDaM tathedamapi viMzatyadhikazatayojanAyAmaviSkambhamityAdi-18 rItyA jJeyaM, kiyatparyantamityAha-yAvad prAhAvatI dvIpaM bhavanaM ceti, upalakSaNaM caitat , tenArthena sUtramapi bhAvanIyam , dIpa anukrama [171-173] ~697~ Page #699 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [95] + gAthA: dIpa anukrama [171 -173] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [4], mUlaM [95] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH Jin Elem | tathAhi - 'se keNaTTeNaM bhante ! evaM buccAi gAhAvaI dIve gAhAvaI dIve ?, goamA ! gAhAvaI dIve NaM bahUI uppalAI, | jAba sahassapattAI gAhAvaIdIva samappabhAI samavaNNAI' ityAdi, athAsmAdyA nadI pravahati tAmAha- 'tassa Na'mityAdi vyaktaM, navaraM grAhA:- tantunAmAno jalacarA mahAkAyAH santyasyAmiti prAhAvatI, matuSpratyaye masya vatve GIpratyaye rUpasiddhiH dIrghatvaM cAtrAkRtigaNatvAt 'anajirAdibahusvarazarAdInAM matA' (zrIsiddha0 a03pA02 sU078) vityanena, mahAnadI pravyUDhA satI sukacchamahAkacchau vijayau dvidhA vibhajantI 2 aSTAviMzatyA nadIsahasraiH samagrA-sahitA dakSiNena bhAgena - merordakSiNadizi zItA mahAnadIM samupasarpati, athAsya viSkambhAdikamAha-'gAhAvaI NamityAdi, grAhAvatI mahAnadI pravahe -grAhAvatIkuNDa nirgame mukhe - zItApraveze ca sarvatra mukhapravahayoranyatrApi sthAne samA-sama| vistarodvedhA, etadeva darzayati- paMcaviMzatyadhikaM yojanazataM viSkambhena, arddhatRtIyAni yojanAnyudvedhena, sapAdazata| yojanAnAM paMcAzasamabhAge etAvata eva lAbhAt pRthutvaM ca prAgvat, tathAhi - mahAvideheSu kurumerubhadrazAlavijayavakSaskAra mukhayanavyatirekeNAnyatra sarvatrAntaranadyaH, tAzca pUrvAparavistRtAstulyavistAra pramANAstata eva tatkaraNAvakAzaH, tatra meruviSkambhapUrvApara bhadrazAlavanAyAmapramANaM catuHpaMcAzatsahasrANi vijaya 16 pRthutvaM paMcatriMzatsahasrANi catu:| zatAni SaDuttarANi vakSaskAra 8 pRthutvaM catvAri sahasrANi mukhavanadvaya 2 pRthutvaM 5844, sarvamIlanena navanavatisahasrANi dve zate paMcAzadadhike, etajjambUdvIpaviSkambhalakSAcchodhyate zodhite ca jAtaM saptazatAni paMcAzadaprANi, etacca Fur Fate & Use Cy ~698~ www.jayy Page #700 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ---------- --------- mUlaM [95] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka zrIjamyU- dvIpazA [95] nticandrI yA vRttiH Poeseae // 348 // gAthA: dakSiNe uttare vA bhAge'ntaranadyaH SaT santIti paDbhivibhajyate labdhaH pratyekamantaranadInAmukko viSkambha iti, AyA- zvakSaskAre | mastu vijayAyAmapramANavijayavakSaskArAntaranadImukhavanAnAM samAyAmakatvAt , nanu 'jAvaiyA salilAo mANusalogami | zeSa vija| sarvami // 29 // paNayAlIsa sahassA AyAmo hoi sabasariANaM' iti vacanAt kathamidaM saGgacchate?, ucyate, yAdi sU. | idaM vacanaM bharatagaGgAdisAdhAraNa, tena yathA tatra nadIkSetrasyAlpatvenAnupapattAvupapattyarthaM koTTAkakaraNamAzrayaNIyaM tthaa-|| |'trApi, atra zrImalayagiripAdAH kSetrasamAsavRttI jaMbUdvIpAdhikAre etAzca pAhAvatIpramukhA nadyaH sarvA api sarvatra kuNDAdvinirgame zItAzotodAyAH praveze ca tulyapramANaviSkambhodvedhA ityuktvA yatpunardhAtakIkhaNDapuSkarArdAdhikArayornadInAM dvIpe dvIpe dviguNavistAraM vyAkhyAnayantaH procuH yathA jambUdvIpe rohitAMzArohitAsuvarNakUlArUpyakUlAnAM grAhAvatyAdInAM ca dvAdazAnAmantaranadInAM sarvAgreNa poDazAnAM nadInAM pravAhaviSkambhA dvAdazayojanAni sArdAni | udvedhaH krozamekaM samudrapraveze grAhAvatyAdInAM ca mahAnadIpraveze viSkambho yojana 125 udvedho yojana 2 kroza 2 // iti tanna pUrvAparavirodhi, yatastatraiva taiH "atra laghuvRttyabhiprAyeNa prabahapravezayorvizeSo'bhihita" iti kathanena samAhitam , eSamanyo'pi laghuvRttigatastatrAbhiprAyo darzito vartate, ubhayatrApi tattvaM tu sarvavido vidanti, kiMca-AsavaM sarvatra // 348 // samaviSkambhatve AgamavadyutirapyanukUlA, tathAhi-AsAM viSkambhavaiSamya ubhayapArcavartinovijayayorapi viSkambhavaiSamyaM syAdiSyate ca samaviSkambhakatvamiti, zeSa vyaktamiti, atha tRtIyaM vijayaM praznayanAha-'kahimityAdi, dIpa anukrama [171-173] ~699~ Page #701 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], --------- ----------------------- mUla [95] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [95] gAthA: spaSTa, navaraM yAvatpadAt 'tattha NaM aridvAe rAyahANIe mahAkacche NAmaM rAyA samupajai, mahayA himavanta jAca sarva bharahoavaNaM bhANiartha, NikkhamaNavaja sesaM bhANiaba, jAva bhujai mANussae suhe, mahAkacchaNAmadhene' iti grAhya, IzenAbhilApenAoM mahAkacchazabdasya bhnnitvyH| sampati brahmakUTapraznaH--'kahiNa'mityAdi, sarva vyaka, brahmAkU-18 TanAmA dvitIyo vakSaskAraH citrakUTAtidezena yAvatpadAdAyAmasUtrAdikaM bhUmiramaNIyasUtrAntaM ca sarva vAcyam / athAtra || kUTavaktavyatAmAha-prAkUDe cattAri kUDA'ityAdi, vyaktaM, navaraM evaM citrakUTavakSaskArakUTanyAyena vAcyaM, yAvatka-18 raNAt samA uttaradAhiNaNaM parupparaMtItyAdi prAya, artho-brahma kUTazabdArthaH, 'se keNadveNaM bhante! evaM cucai-brAkaDe 1% ' ityAlApakena ullekhyaH, brahmakUTanAmA devazcAtra pasyopamasthitikaH parivasati, tadetenArtheneti sugmN| atha caturtha-18 vijayaH-'kahi Na'mityAdi, vyaktaM, paraM drahAvatyAH antaranadyAH pazcimAyAM kacchagAvatIvijayaH kacchA evaM kacchakA: mAlukAkacchAdayaH santyasyAmatizAMyina iti 'anajireti sUtre (zrIsi0a03pA02sU078) zarAdInAmAkRtigaNatvena || siddhiH, zeSa prAgvat , athAyamanantarotto vijayo yasyAH pazcimAyAM tAmantaranadI lakSayitumAha-kahiNa'mityAdi, 12 praznasUtraM vyakaM, uttarasUtre AvartanAmnaH pUrvadigvartino vijayasya pazcimAyAM kacchAvatyA vijayasya pUrvasyAM yAvad drAvatIAS kuNDa nAma kuNDaM prajJaptaM zeSaM yathA grAhAvatIkuNDasya svarUpAkhyAnaM pAhAvatIdvIpaparimANabhavanavarNakanAmArthakathanapramukhaM / tathA jJeyaM, navaraM dahAvatIdvIpo drahAvatIdevIbhavanaM dahAvatIprabhapadmAdiyogAd drAvatIti nAmArthaH samadhigamyaH, drahA dIpa anukrama [171-173] bhIjamyU. 57 ~700~ Page #702 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], --------- --------- mUlaM [95] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [95] gAthA: zrIjambU-18 agAdhajalAzayAH santyasyAmiti drahAvatI sAdhanikAprAgvat,atha yatheyaM mahAnadI samupaiti tathA''ha-'tassa Na mityAdi, MAI ANIkAre dvIpazA- |uktamAyama,atha paJcamo vijayaH-'kahiNa'mityAdi,vyaktam ,atha tRtIyo vakSaskAra:-'kahiNa'mityAdi,sUtradvayamapi vyaktaM, zeSavijanticandrI- navaraM dvitIyasUtre kUTAni paJcazatikAni-paMcazatapramANAnIti, atha SaSTho vijayA-'kahiNa'mityAdi, spaSTa, pAvatyA- yAdi mU. yA vRttiH // stRtIyAntaranayA iti, atha tRtIyAntaranadyavasara:-'kahi Na'mityAdi, prAyaH prAgvat , navaraM pngko'tishyenaastysyaa||349|| miti paGkAvatI prAgvadbhUpasiddhiH, atha saptamavijayAvasaraH-'kahi Na'mityAdi vyaktaM, atha caturthavakSaskAra:-'kahi Na'-18 mityAdi, sarva spaSTa, navaraM puSkalAvataH saptamo vijayaH sa eva cakravartivijetavyatvena cakravatti vijaya ityucyate, evaM / puSkalAvatIcakravartivijayo'pi bodhyaH, sampatyaSTamo vijayaH-'kahi NaM bhante / mahAvidehe ityAdi, prakaTArtha, ISI || navaraM auttarAhasya zItAmahAnadyA mukhavanasya-anantarasUtre vakSyamANasvarUpasya shiitaamhaandiiniilvdvrssdhrmdhyvrtimukh-18|| IS vanasya pazcimAyAmityarthaH, dAkSiNAtyAcchItAmukhavanAdayaM vAyavyAM syAditi auttarAhagrahaNamiti, athAnantaramevoktaM 11 || zItAmukhavanaM lakSayajJAha-'kahi Na'mityAdi, ka bhadanta! mahAvidehe varSe zItAyA mahAnadyA uttaradigpartizItAyAH181 8 mukhe-samudrapraveze vanaM zItAmukhavanaM nAma vanaM prajJaptam , atra zItAmukhetyanena zItodAvanamukhadvayaM uttaretyanena ca 18|| dAkSiNAtya zItAmukhavana nirasta, tathAhi-catvAri mukhavanAni-eka zItAnIlavatormadhye 1 dvitIyaM zItAniSadhayoH | tRtIyaM zItodA niSadhayoH 3 caturthaM zItodAnIlavatoH 4 eSAM madhye Adyasyaiva zItAta uttareNa darzanAt, gautama! // 349 // dIpa anukrama [171-173] ~ 701~ Page #703 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [95] + gAthA: dIpa anukrama [171 -173] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], mUlaM [95] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH Jan Ebemitin nIlavato dakSiNasyAM zItAyA uttarasyAM paurastyalavaNasamudrasya pazcimAyAM puSkalAvatI cakravarttivijayasya pUrvasyAM atrAntare zItA mukhavanaM nAma vanaM prajJaptam, uttaradakSiNAyatetyAdivizeSaNAni vijayavadvAcyAni, iha vijayavakSaskAra giryanta ranadyaH | sarvatra tulyavistArAH vanamukhAni tu niSadhasamIpe nIlavatsamIpe cAlpaviSkambhAni zItAzItodobhayakUlapArzve tu pRthuviSkambhAni jagatyanurodhAt, tathAhi - pUrvasyAmaparasyAM ca dizi niSadhAnnIlavato vA''rabhya jagatI vakragatyA zItAM zItodAM vA prAptA, jagatIsaMsparzavarttIni ca mukhavanAni, tatastadanurodhAd darzayati-zItAmahAna dyante dve yojanasahasre nava ca dvAviMzatyadhikAni yojanazatAni viSkambhena, atropapattiH prAgvat, vijayavakSaskArAyantaranadI merupRthutva pUrvApara bhadrazAlavanAyAmamIlane jAtAni 94156, asya rAzerjambUdvIpaparimANAt zodhane zeSaM 5844, asya zItAzItodayorekasmin dakSiNe uttare vA bhAge dve mukhayane iti dvAbhyAM bhAge hute AgatAni dvAviMzatyadhikAnyekonatriMzadyojana zatAni 2922, atra ca tevIse iti pATho'zruddhaH, etacca pRthutvaparimANaM na sarvatra zItAzItodayormukhapratyA sattAvetatkaraNAvakAzAdatraiva mahAvidehavarSasya sarvotkRSTa vistAralAbhAdityAha - tadanantaraM ca mAtrayA 2-aMzenAMzena parihIyamAnaM 2- hAnimupagacchad nIlabaddharSadharaparvatAnte ekamekonaviMzatibhAgaM yojanasya viSkambhena, ekAM kalAM yAvatpRthutvenetyarthaH, 'kAlAdhvanorvyAptA' - (zrIsiddha0 a0 2 pA0 2 sU0 42 ) vityanena dvitIyA, atra karaNaM-mukhavanAnAM sarvalaghurviSkambho varSadharapArzve tato varSadharajIvAta idaM karaNaM samuttiSThati, tathAhi prastute nIlavajIvA caturnavatisahasrANi zatamekaM paTpaJcAzadadhikaM yoja Fur Ervale &Pale Cy ~702~ Page #704 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], --------- --------- mUlaM [95] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka zrIjambU-18 zvakSaskAre [95] // 350 // gAthA: || nAnAM de caikonaviMzatibhAgarUpe kale yojanasya 94156 kalA 2, atha pUrvoktAni vijaya 16 vakSaskAraH 8 antara-1 TImA-18|| nadI 6 gandhamAdana 1 mAlyavat 1 gajadantapRthutvottarakurujIvAparimANAnyekatra mIlyante, jAtAni caturnavatisahasrANi zeSavijanticandrI-1 zatamekaM SaTpazcAzadadhikaM 94156, etasmin prAgutAjjIvAparimANAcchodhite zeSa de kale tat ekasmin dakSiNe yAdi. yA vRttiH uttare vA bhAge zItAzItodAsatke dve bane iti dvAbhyAM bhajyate AgataikA kalA iti, nanu vijayavakSaskArAdInAM sarvatra | tulyavistArakatvena vanamukhAnAM ca varSadharasamIpe ekakalAmAtraviSkambhakatvena saptadazakalAdhikaikonatriMzadyojanazatapra-II 18mANaH zeSajambUdvIpakSetravibhAgaH kutrAntarbhAvanIyaH, ucyate, atra jagatyA vRttatvena saGkIrNabhUtatvAt samAdheyaM, aya martha:-pUrvasyAmaparasyAM ca dizi niSadhAnnIlavato vA Arabhya jagatI vakragalyA zItAzItode prAptA, jagatIsaMsparza|vattIni ca vanamukhAni tatastadanurodhAt varSadharasamIpe teSAM stoko viSkambhaH zItAzItodAsamIpe tu bhUyAniti, epA| miSTasthAne viSkambhaparijJAnAya sUtre'nuktamapi prasaGgagatyA karaNamucyate-atikrAntaM yojanAdikaM gurupRthutvena 2932 ityevaMrUpeNa guNyate, guNitazca yojanarAziH kalIkaraNArthamekonaviMzatyA guNyate, tanmadhye ca gurupRthutvagaNitaH kalArAziH prakSipyate, tataH kalIkRtena banAyAmaparimANarAzinA hiyate, tato labhyate iSTasthAne banamukhaviSkambhaH, yathA // 350 // yathA niSadhAnnIlavato vA SoDazasahasrANi paMca zatAni binavatyadhikAni yojanAnAM dve ca kale ityetAvad gatvA vi-18 kambho jJAtumiSTaH tenaiSa rAzirdhiyate 16592 kalA 2, ghRtvA ca ekonatriMzacchatairvAviMzatyadhikairguNyate, jAto yoja-18 rawaseen99999000000000000000a dIpa anukrama [171-173] metriaryay ~ 703~ Page #705 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [95] + gAthA: dIpa anukrama [171 -173] "jambUdvIpa-prajJapti" Jan Fikeitim - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [4], mUlaM [95] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH | narAziH 48481824, kalAdvayamapi 2922 anenaiva guNyate jAtaH kalArAziH 5844, tato yojanarAzau 48481824 savarNite jAtaM 921154656 tataH kalArAziH 5844 kSepe jAtaM 921160500 tato'sya mukhabanAyA| mena 16592 savarNitena kalAdvayayuktena 315250 bhAge hRte labdha iSTasthAne 2922 yojanarUpo viSkambhaH, eva| manyatrApi bhAvanIyam / athAsya padmavaravedikAdivarNanAyAha - ' se NaM egAe pau0 ' ityAdi, tanmukhavanamekayA padma| varavedikayA ekena ca vanakhaNDena samparikSitam / atha zItAmukhavanasya varNako vAcyaH - 'kiNhe kiNhobhAse' ityAdi, | kaH kiyatparyantamityAha - yAvaddevatA Asate zerate ityAdi, atra vijayadizi padmavaravedikA gopikA lavaNadizi tu jagatyeva gopikA ityekA, iyaM ca padmavaravedikA jagatIvanmukhavanavyAsa evAntarlIIMnA, yatra tu vanavyAsaH kalApramANastatra vijayavyAsaM ruNaddhIti tAtparya, anyathA vijayAdibhirjambUdvIpasya paripUrNalakSapUrNAvubhayato jagatyAdeH kvAvakAzaH syAt, ata evAha - " avicakkhiUNa jagaI saveivaNamuhacaukapilattaM / guNatIsasayaduvIsaM Naiti giriaMti egakalA // 1 // " [ vivakSitvA jagatIM savedikAvanamukhacatuSkapRthutvaM / ekonatriMzacchatAni dvAviMzatyadhikAni nadIpArzve giripArzve ekA kalA // 1 // ] iti, athopasaMhAramAha - ' evaM uttarillaM' ityAdi, evaM vijayAdikathanena uttaradisvartti pArzva samAptam, prAcyamiti zeSaH, prAk caturvibhAgatayoddiSTasya videhakSetrasya prAcyottarapArzvaM vijayAdikathanA|pekSayA pUrNa nirdiSTamityarthaH / atha prativijayamekaikAM rAjadhAnIM nirdizannAha - 'vijayA' ityAdi, vijayA bhaNitAH, Furwale rely ~704~ 6 Page #706 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], --------- --------- mUlaM [95] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [95] gAthA: zrIjambU- atra ca bhaNitAnAmapi vijayAnAM yatpunarbhaNanamukkaM tabAjadhAnInirUpaNArya, rAjadhAgyazcemAH padyabandhena saMgRhAti, dvIpazA-1 kacchavijayataH krameNa nAmato jJeyAH, kSemA 1 kSemapurA 2 ariSTA 3 ariSThapurA 4 tathA khagI 5 maMjUSA 6 api ceti zeSavijanticandrI- 18 samuccaye auSadhI 7 puMDarIkiNI 8 iti, etAH zautAyA audIcyAnAM vijayAnAM dakSiNArdhamadhyamakhaNDeSu veditavyAH, yAdi sa. yA ciH |athaiSu zreNisvarUpamAha-'solasa vijjAharaseDhIo'ityAdi, ukkeSvaSTasu vijayeSu poDaza vidyAdharazreNayo vAcyA, // 351 // 9 prativaitAvyaM zreNidvayadvayasambhavAt , Asu ca vidyAdharazreNiSu pratyeka dakSiNottarapArzvayoH paJcapaJcAzanagarANi vAcyAni, // ubhayatrApi vaitAbyasya samabhUmikatvAt , tAvatyaH AbhiyogyazreNyo vAcyAH SoDaza ityarthaH, sarvAzcemA abhiyogya zreNaya IzAnendrasya merutaH uttaradigapatitvAt , atra ca vidyAdharazreNisUtra AdarzAntareSvadRSTamapi prastAvAdAbhiyo8 gyazreNisaGgatyanupapattezca prAkRtazailyA saMskRtya mayA likhitamastIti bahuzrutairmayi sUtrAzAtanA na cintanIyeti, uttara-18 18 vApi sUtrakAreNa saMgrahagAthAyAmAbhiyogyazreNisaMgraho vidyAdharazreNisaMgrahapUrvakameva vakSyate / atha zeSavijayavakSaskArA-191 dInAM svarUpaprarUpaNAya lAghavAzanAtidezasavamAha--savvesuityAdi, sarveSu vijayeSu kacchavaktavyatA jJeyA, yAva-ISITam darthoM-vijayAnAM nAma nirutaM, tathA vijayeSu vijayasadRzanAmakA rAjAno jJeyAH, tathA poDazavakSaskAraparvatAnAM citra-18 kUTavaktavyatA zeyA yAvaJcatvAri 2 kUTAni vyAvarNitAni bhavanti, tathA dvAdazAnAM nadInAM-antaranadInAmityarthaH / dIpa anukrama [171-173] 5990sassOMOMOMOM Sae0a ~ 705~ Page #707 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [95] + gAthA: dIpa anukrama [171 -173] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [4], mUlaM [95] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH Ekemiini grAhAvatIvaktavyatA jJeyA yAvadubhayoH pArzvayordvAbhyAM padmavaravedikAbhyAM dvAbhyAM vanakhaNDAbhyA ca samparikSitA varNakazceti / atha dvitIyaM videhavibhAgaM nirdeSTumAha- kahi NaM bhante ! jambuddIve dIne mahAvidehe vAse sIAe mahANaIe dAhiNille sIyAmuhavaNe NAmaM baNe paNNace ?, evaM jaha caiva uttara sIAmuhavaNaM taha ceva dAhiNaMpi bhANiavvaM, NavaraM Nisahassa vAsaharapavvayassa uttareNaM sIAe mahANaIe dAhiNeNaM purathimalavaNasamudassa paJcatthimeNaM vacchassa vijayassa puratthimeNaM ettha NaM jambuddIve dIve mahAvidehe vAse sIAe mahANaIe dAhijille sIAmuhavaNe NAmaM baNe paM0 uttaradAhiNAyae taheva savvaM varaM NisavAsaharapavbayaMteNaM egamegUNavIsabhAgaM joaNassa viksambheNaM kiNhe kiNdobhAse jAba mahayA gandhaddhANiM muaMte jAba Asayanti ubhao pAsiM dohiM paramavaraveiJcAhiM vaNavva o iti / kahi NaM bhante ! jambuddIve dIve mahAvidehe vAse vacche NAmaM vijae paNNatte !, goamA ! Nisahassa vAsaharapavvayassa uttareNaM sIAe mahANaIe dAhiNeNaM dAhiNihassa sIAmuhavaNassa paJcatthimeNaM tiuhassa vakkhArapaJcayassa puratthimeNaM etya NaM jambuddIve dIne mahAvidehe vAse vacche NAmaM vijaya paNNatte taM caiva pamANaM susImA rAyahANI 1, tiuDe vakkhArapabvae suvacche vijae kuNDalA rAyahANI 2, tattajalA gaI mahAvacche vijae aparAjiA rAyahANI 3, besamaNakUDe vakkhArapavvae bacchAvaI vijae pabhraMkarA rAyahANI 4, mattajalA gaI ramme vijaya aMkAvaI rAyahANI 5, aMjaNe vakkhArapannae rambhage vijaya pahAvaI, rAyahANI 6, ummatajalA mahANaI ramaNikale vijae subhA rAyahANI 7, mAyaMjaNe vakkhArapancae maMgaLAvaI vijae raya atha mahAvidehasya varNane dvitiyam videha vibhAga varNyate Fur Fate &PO ~706~ Page #708 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], --------- --------- mUlaM [96] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [96] gAthA: saMcayA rAyahANIti 8, evaM jaha ceva sIAe mahANaIe uttaraM pAsa taha va dakkhi NilaM bhANiavvaM, dAhiNilasIAmuhaba- 1 zrIjambU vakSaskAre 18 videhadvidvIpazANAi, ime vakkhArakUTA taka-tiuDe 1 vesamaNakUDe 2 aMjaNe 3 mAyaMjaNe 4, [ gaIu tattajalA 1 mattajalA 2 ummattajalA 18 vIyabhAgaH nticandrI- 3, vijayA taM0-bakache subacche mahAvacche cautthe vacchagAvaI / ramme rammae ceva, ramaNijje maMgalAvaI // 1 // rAyahANIo, sU.96 yA ciH jahA-susImA kuNDalA cena, avarAia phNkraa| aMkAvaI pamhAvaI subhA rayaNasaMcayA // 2 // bacchassa vijayassa Nisahe // 352 // dAhiNeNaM sImA uttareNaM vAhiNilasIvAmuhavaNe purathimeNaM tiuDe paJcatthimeNaM susImA rAyahANI pamANaM taM veti, vacchANaMtara tiuDe tao suvacche vijae eeNaM kameNaM tattajalA NaI mahAvacche vijae vesamaNakUDe vakkhArapabvae vacchAvaI vijae mattajalA gaI ramme vijae aMjaNe vakkhArapavvae rammae vijae ummattajalA NaI ramaNijje vijae mAyaMjaNe vakkhArapavvae maMgalAvaI vijae (sUtra96) 'kahi Na'mityAdi, ka bhadanta ! jambUdvIpe dvIpe mahAvidehe varSe zItAmahAnadyA dAkSiNAtya zItAmukhavanaM zItAni-18 padhamadhyavatItyarthaH atidezasUtratvenottarasUtraM svayaM bhAvyaM, paraM vacchasya vijayasya-videhadvitIyabhAgAdhavijayasya pUrvata / / iti / atha dvitIye mahAvidehavibhAge vijayAdivyavasthAmAha-'kahi Na'mityAdi, praznaH sulabhaH, ucarasUtre niSadhasya || | varSadharaparvatasyottarasyAM zItAyA mahAnadyA dakSiNasyAM dAkSiNAtyasya zItAmukhavanasya pazcimataH trikUTasya vakSaskAraparva- // 352 // tasya pUrvasyAM atrAntare jambUdvIpe mahAvidehe varSe vatso vijayaH prajJaptaH, susImA rAjadhAnI vijayavibhAjakaba trikaTanAmA vakSaskAraparvataH 1 suvaccho vijayaH kuNDalA rAjadhAnI tatajalA'ntaranadI 2 mahAvasso vijayA aparAjitA dIpa anukrama [174-177] Jinni ~ 707~ Page #709 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) (18) vakSaskAra [4], ---------- ---------------------- mUla [16] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [96] gAthA: rAjadhAnI vaizramaNakUTo nAma vakSaskArAdriH 3, vatsAvatI vijayaH prabhaGkarA rAjadhAnI mattajalA nadI 4, ramyo vijayaH alAvatI rAjadhAnI aJjano vakSaskAraH5,ramyako vijayaHpakSmAvatI rAjapUH unmattajalA mahAnadI 6 ramaNIyo vijayaH zubhA rAjapUHmAtaJjano vakSaskArAdriH 7, maGgalAvatI vijayaH rattasaJcayA nagarI 8, sulabhasUtre zabdasaMskAra eva vivaraNamiti, imAzca rAjadhAnyaH zItAdakSiNadigbhAvirAjadhAnItvena vijayAnAmuttarArddhamadhyamakhaNDeSu jJeyAH, atha vijayAdInAM vyAsAdisAmye darzite'pi kenacitprakAreNa na pArzvayoH parasparaM bhedo bhaviSyatItyAzaGkAnivRttyarthamAha'evaM jaha'ityAdi, evaM-pAgukkaprakAreNa yathaiva zItAyA mahAnadyA uttaraM pArzva prAcyamiti zeSaH tathaiva dAkSiNAtyaM | pArthamiti zeSaH bhaNitavyaM, aba vizeSaNadvAreNa saMgrahamAha, kiMviziSTamidaM pArzvam-dAkSiNAtyazItAmukhavanamAdI| yatra tad dAkSiNAtyazItAmukhavanAdi, anena yathA prathamavibhAgasya kacchavijaya AdiruktastathA dvitIyavibhAgasya dAkSi|NAtyazItAmukhavanamAdirukkamiti, tathA ime vakSyamANA vakSaskArakUTAH, kUTazabdenAtra kUTAnyeSAM santItyadhAditvAdapratyaye kUTA:-parvatAH, tadyathA-trikUTetyAdi, vijayAnAM rAjadhAnInAM ca saMgrahAya padyamekaika, imAni ca saMgraha-18 sUtrANi sukhapratipattihetubhUtAnIti na punaruktirvibhAvyA, atha pUrvasUtrAlabdhe'pi vatsavijayadigniyame vicitratvAt sUtra-181 pravRtte rItyamtarabhAha-vacchassa'ityAdi, vatsyasya vijayasya niSadho dakSiNena tathA tasyaiva zItA uttareNetyAdi spaSTa, na caivaM niSadhAdayo lakSyAH lakSaNaM vatsavijaya iti vAcyaM, lakSyalakSaNabhAvasya kAmacArAt, prastute ca prakaraNabalAt dIpa anukrama [174-177] Smileon ~708~ Page #710 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], --------- --------- mUlaM [96] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka zrIjamyU- vatsa [96] gAthA: hAH sU.97 vatsa eva lakSyata iti, susImA rAjadhAnI pramANaM tadeva-ayodhyAsambandhyeva, pramANAmidhAnAya rAjadhAnyAH punarUpa- vakSaskAre dvIpazA- nyAsena na punaruktidoSaH, athaiSAM vijayAdInAM sthAnakramadarzanAyAha-'acchANa mityAdi, sugama, navaraM vatsAnantaraM saumanasade 18 trikUTaH pazcimata iti bodhyaM, anyathA pUrvato dAkSiNAtyazItAmukhavanasya pratipattiH syAdityukto dvitIyo videhavi-11 bakuravA yA dRciH bhAgaH / atha kramAyAtaM gajadantagiri saumanasAkhyaM lakSayitumAha citra vici 18trakUTau ni // 353 // kahi Na mante! jambuddIve dIve mahAvidehe vAse somaNase NAmaM vakkhArapabvae paNNate?, goNisahassa vAsaharapabvayassa uttareNaM padhAdidramandarassa pabvayassa dAhiNapurathimeNaM maMgalAvaIvijayassa paJcatyimeNaM devakurAe purathimeNaM etva NaM jambuddIve 2 mahAvidehe vAse somaNase NAmaM vakkhArapavvae paNNatte uttaradAhiNAyae pAINapaDINavicchiNNe jahA mAlavante vakkhArapabvae tahA NavaraM savvara- 98-99 yayAmae acche jAva paDirUve, NisahavAsaharapabvayaMteNaM cattAri joaNasayAI uddhaM uccatteNaM cattAri gAUasayAI uvveheNaM sesaM vaheva savvaM NaparaM aTTho se gojamA! somaNase gaM vakvArapavvae bahave devA ya devIo a somA sumaNA somaNase a istha deve' mahidvIpa jAva parivasai se eeNadveNaM goamA! jAva Nice / somaNase vakkhArapavvae kA kUDA paM01, go0! satta kUr3A paM0, 0-siddhe 1 somaNase 2 vima mojanye maMgalAvaI kUDe 3 / devakuru 4 vimala 5kaMcaNa 6 basihakUDe 7 a bodavve 18 // 353 // // 1 // evaM sambe paJcasaiA kUDA, eesi pucchA disividisAe bhANiavvA jahA gandhamAyaNassa, vimalakazcaNakUDesu gari devayAo suvacchA vacchamittA va avasiDesu kUDesu sarisaNAmayA devA rAyahANIo daksiNeNaMti / kahi Na bhante / mahAvidehe dIpa anukrama [174-177] Beraceaecemese ~ 709~ Page #711 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], ---- ----------- mUlaM [97-99] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [97-99] gAthA: vAse devakurANAmaM kurA paNyAcA, noamA! mancarassa pavvayassa vAhiNeNe Nisahassa bAsaharapalyayAsa utsareNa vijuppahassa vakkhArapabvayassa purathimeNaM somaNasavaksArapalkyassa pacatthimeNa evaNe mahAvidehe vAse deSakurANAmaM kurA paNNatA pAINapaDINAyayA udINadAhiNavicchiNNA ikArasa joaNasahassAI aTTha ya vAyAle jojaNasae duNi a egUNavIsaibhAe joaNassa vikkhambheNaM jahA uttarakurAe vattanvayA jAna aNusajjamANA pamhagandhA miagandhA amamA sahA tetalI saNicArIti 6 (sUtra97) kahiNaM bhante! devakurAe cittavicitta kUDANAma duve pavvayA pa0, go0!, Nisahassa vAsaharapabvayassa uttarichAo carimaMtAo aTThacottIse joaNasae cattAri a sattabhAe joaNassa abAhAe sIoAe mahANaIe purathimapaJcatthimeNaM ubhabhokUle evya gaM cittavicittakUDA NAma duve pavvayA paM0, evaM java jamagapachayANaM sacceva, eesi rAyahANIo dakkhiNeNaMti (suutr98)| kahi NaM bhante! devakurAe 2 NisaDharahe NAma dahe paNNate !, go0! tesiM cittavicittakUDANaM pacayANaM uttarillAo carimantAo ahacotIse jomaNasae bacAri a sattabhAe jomaNassa abAhAe sIoAe mahANaIe bahumajAdesabhAe pattha NaM Nisaharahe NAmaM dahe paNace, evaM java mIlayaMtasattarakuzcanderAvayamAlavaMtANaM vattayA sacceca NisahadevakurusUrasulasaviSNuppANaM avA, rAyahANIo dakSiNeNaMti / (sUtra 99) 'kahiNa'mityAdi, ka bhadastesyAvipraznaH sulabhA, uttarasUtre niSadhasya varSadharaparvatasya uttarasyAM mandarasya parvatasya RI pUrvadakSiNasyA-mAjheyakoNe maGgalAvatIvijayasya pazcimAyAM devakurUNAM pUrvasyAM yAvat saumanaso vakSaskAraparvataH prazasaH dIpa anukrama asacc000000000000000 BE [178 -182] ~ 710~ Page #712 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ---- --------------- mUlaM [97-99] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka zrIjambU [97-99] gAthA: 18|| ityAdi sarva mAlyavadgajadantAnusAreNa bhAvyaM, yattu saprapaJcaM prathamaM vyAkhyAte gandhamAdane'tidezayitavye mAlyavato'- vakSaskAra tidezanaM tadasyAsannavartitvena sUtrakArazailIvaicitryajJApanArtha, navaraM sarvAtmanA rajatamayo'yaM mAlyavAMstu nIlamaNimayaH, ISHTRA nticandrIyA vRttiH ayaM ca niSadhavarSadharaparvatAnte catvAri yojanazatAnyUrvoccatvena catvAri gavyUtizatAnyudvedhena mAlyavAMstu nIlavatsa-citravici mIpe iti vizeSaH, arthe ca vizeSamAha-'se keNa?Na'mityAdi, prAgvat, bhagavAnAha-gautama ! saumanasavakSaskAraparvate | // 354 // bahavo devA devyazca saumyAH kAyakuceSTAyA abhAvAt sumanaso-manaHkAluSyAbhAvAt parivasanti, tataH sumanasA mayamAvAsa iti saumanasaH, saumanasanAmA cAtra devo maharddhikaH parivasati tena tadyogAt saumanasa iti, se eeNaTeNa'mityAdi, prAgvat, 'saumanase' iti prAyaH sUtraM vyakaM, navarameSAM kUTAnAM pRccheti-praznasUtrarUpA dizi vidizi 98-99 ca bhaNitavyA, 'kahiNaM bhante / somaNase vakkhArapavae siddhAyayaNakUDe NAmaM kUDe paNNatte' ityAdirUpA, yathA / gandhamAdanasya-prathamavakSaskAragireH saptAnAM kUTAnAM digvidigyatavyatA tathA'trApi, atra cAsannatvena prAgatide-18 | zito'pi mAlyavAnnavakUTAzrayatvena kUTAdhikAre upekSita iti, kUTAnAM digvidigvaktavyatA yathA-meroH pratyAsana dakSiNapUrvasyAM dizi siddhAyatanakUTa tasya dakSiNapUrvasyAM dizi dvitIyaM saumanasakUTa, tasyApi dakSiNapUrvasyAM 81 dizi tRtIyaM maGgalAvatIkUTa, imAni trINi kUTAni vidigbhAvIni maGgalAvatIkUTasya dakSiNapUrvasyA pazcamavi19 malakUTasyottarasyAM caturtha devakurukUTa, tasya dakSiNataH pazcama vimalakUTa, tathApi dakSiNataH parcha. kAzanakUTa, asyApi ca dIpa anukrama [178 -182] Jinleoanilinical ~711~ Page #713 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], ---- ---------------- mUlaM [97-99] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [97-99] gAthA: 18 dakSiNaso niphdhasyottareNa saptamaM vAsiSThakUTa, sarvANi ratnamayAni parimANato himavatkUTatulyAni prAsAdAdikaM sarva 18 tadvat, vimalakUTe sudhatsA devI kAJcanakUTe vatsamisa avaziSTeSu kUTeSu kUTasadRzanAmAno devAH, teSAM rAjadhAnyo TO merodakSiNata iti / idAnI devakuravaH kahiNaM bhante / ityAdika bhadanta ! mahAvidehe varSe devakuravo nAma kuravaH13 10 prajJaptA, gautama! mandaragiredekSiNato niSadhAneruttarato vidyutprabhavakSaskArAnarutakoNasthagajadantAkAragireH puurvtH| saumanasavakSaskArAdreH pazcimAyAM atrAntare devakuravo nAma kuravaH prajJaptAH, zeSa prAgvat , imAzcottarakurUNAM amala jAtakA iveti tadatidezamAha-yathottarakurUNAM vaktavyatA, kiyaDUramityAha-yAvadanusajjanta:-santAnecAnuvartamAnAH 9 santi, vartamAna nirdezaH kAlatraye'pyeteSAM sattApratipAdanArtha, Aha-ke te ityAha-padmagandhAH 1 mRgamA 2 amamAH 18|3 sahAH 4 tejastalinaH 5 zanaizcAriNaH 6, ete manuSyajAtibhedAH, etadvyAkhyAnaM mAna suSamasutramAryanitye jheyaM / 18| arthatAsUttarakurutulyavatacyatvena yamakAvica citravicitrakUTI parvatau sthAnataH pRcchati-'kahi NaM bhante / devakurAe | cittavicittakUDA' ityAdi, vyaka, navaraM evaM-utkanyAyena caiva yamakaparvatayorvakavyatA iti zeSaH saivaitayozcitravicitrakUTayoH etadadhipaticitravicitradevayo rAjadhAnyau dakSiNeneti, atha idapaJcakasvarUpamAha-'kahiNa'mityAdi, evamuktAlApakAnusAreNa vaiva nIlavaduttarakurucandrairAvatamAlyavatAM paJcAnAM drANAM uttarakurupa vaktavyattA saiva niSadha-141 dIpa anukrama [178 -182] ~712~ Page #714 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ------ --------- mUlaM [100-101] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjambU prata sUtrAMka [100-101] gAthA: // devakurusUrasulasavidyutbhanAmakAnAM netavyA, etadIyAdhipasurANAM rAjadhAgyo meruto dakSiNeneti zeSaH / ayaitAsa dhvakSaskAre jambUpIThatulyaM vRkSapIThaM kAstIti pRcchannAha kUTazAlmanticandrI lIsU.100 yA vRttiH kahi NaM bhante ! devakurAe 2 kUDasAmalipeDhe NAma peDhe paNNatte !, goamA! mandarassa pacayassa dAhiNapaJcasTimeNaM Nisaissa vAsahara vidyuttamaH // 355 // pavyayassa uttareNaM vijuppabhassa baksArapavayassa purasthimeNaM sIoAe mahANaIe paJcasthimeNaM devakurupapasthimayassa bahumajjhadesabhAe estha Na devakurAe kurAe kUDasAmalI peDhe NAma peDhe paM0, evaM java jambUe sudaMsaNAe battavyayA sabheSa sAmalIevi bhANibhavyA NAmavihUNA garaladeve rAyahANI dakSiNeNaM avasiha ceva jAva devakurU a ittha deve paliovamaTiie parivasai, se teNaDeNaM go! evaM yuthai devakurA 2, aduttaraM ca NaM devakurAe0 (sUtraM 100) kahi NaM bhante / jamyurIve 2 mahAvidehe vAse viluppabhe NAmaM vaksArapadhyae pannate!, go.1 Nisahassa vAsaharapabvayassa uttareNaM mandarassa pabayassa dAhiNapatthimeNaM devakurAe paJcatdhimeNaM pamhassa vijayassa purasthimeNaM, ettha NaM jambuddIve 2 mahAvidehe vAse vijuppame vakkhArapaJcae paM0, uttaradAhiNAyae evaM jahA mAlavante Navari savatavaNijamae acche jAva devA Asayanti / vijjuppabhe NaM bhante! vakkhArapabvae kai 18 // 355 // kUDA paM0 1, go0! nava kUDA paM0, taM0-siddhAyayaNakUDe vijuppabhakUDe devakurukUDe pamhakUDe kaNagakUDe sovatthiakUDe sIoAkUDe sayajalakUDe harikUDe / siddhe a vijjuNAme devakurU pamhakaNagasovatthI / sIoA ya sayajalaharikUr3e ceva bolve // 1 // ee harikUDavajA paJcasaiA NeabbA, eesiM kUDANaM pucchA disividisAo abvAo jahA mAlabantassa harissahakUDhe taha ceva dIpa anukrama [183 -186] sesese ~713~ Page #715 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [100 -101] gAthA: dIpa anukrama [183 -186] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [4], mUlaM [ 100 101] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH harikUDe rAyahANI jaha caiva dAhiNeNaM camaracaMcA rAyahANI taha abbA, kaNagasovasthiakUThesu bAriseNabalAhayAoM do devayAo avasisu kuDesa kUDasa risanAmayA devA rAyahANIo dAhineNaM, se keNadveNaM bhante / evaM dubai-vijjuppane vakkhArapannae 21, gomamA ! vijjuppame NaM vakkhArapavvae vijjumiva savvao samantA obhAsei ujjoi pabhAsaha vijjuppame ya itya deve palioma jaba parivasara, se eeNadveNaM goamA ! evaM bumbai vijjuppame 2, aduttaraM ca NaM jAva Nice (sUtraM 101 ) 'kahi Na 'mityAdi, praznasUtraM prAgvat, navaraM kUTAkArA zikharAkArA zAlmalI tasyAH pIThaM, uttarasUtre mandarasya | parvatasya dakSiNapazcimAyAM nairRtakoNe niSadhasyottarasyAM vidyutprabhavakSaskArasya pUrvataH zItodAyA mahAnadyAH pazcimAyAM | devakurUNAM zItayottarakurUNAmiva zItodayA dvidhAkRtAnAM pazcimArddhasya bahumadhyadezabhAge atra - prajJApaka nirdiSTadeze | devakuruSu kUTazAlmalyAH kUTazAlmalIpIThaM prazatam, evamuktasUtrAnusAreNa caiva jamnyAH sudarzanAyA vaktavyatA saiva zAsamasyA api bhaNitavyA, atra vizeSamAha - nAmabhiH prAgvyAvarNitairdvAdazabhirjambUnAmabhirvihInA, iha zAlmalInAmAni na santItyarthaH, tathA anAdRtasthAne garuDadevo'tra, garuDo - garuDajAtIyo veNudevanAmA matAntareNa garuDabeganAmA vA devaH, rAjadhAnyasya meruto dakSiNasyAM tathA sUtre'nukamapIdaM bodhyaM - asya pIThaM kUTAni ca prAsAdabhavanAntarAlabatIna rajatamayAni jambUvRkSasya tu svarNamayAni api cAyaM zAlmalIvRkSo yadA tadA vA suparNakumArAdhipaveNudeva veNudAlikrIDAsthAnaM, tathA cAha sUtrakRtAGgacUrNikRt zAlmalIvRkSaSakanyatAvasare-"tattha veNudeve veNudAlI a vasai " Fur Fraternae Cy ~714~ Page #716 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ------ --------- mUlaM [100-101] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [100 -101] gAthA: zrIjampa-13 tayohiM sat krIDAsthAna"miti, avaziSTaM tadeva-jambUmakaraNaproktameva yo vizeSaH sa darzita ityAziyatparyanyAmi-18 vakSaskAre dvIpakSA- 1yaha-yAvaddeyakurunokhA devo'ba pariksati, tenArthana devakurako devakuravaH, athAparamityAdi prAvadhAtartha kUTazAlmanticandrI-18 vakSaskArAvasara:-'kahiNa'mityAdi, sarva spaSTaM, mAlyavadatidezena vAcyatvAt naramayaM sarvAtmanA rakamavarNamayaH lI sU.100 yA vRttiHathAna kaTavAvyatAmAha-vijjuppa ityAdi, praznasUrya vyakaM, uttarasUtre siddhAyatacakUTaM vidyutvabhavakSaskAranAmasama.101 vighuttamaH // 356 // 13 kUTa devakurunAnA kUTa pazmavijayakUTaM kacakakUTaM socastikakUTaM zItodAkUTa zatajvalakUSTa harinAno dakSiNyameNyadhi-11 pavidyAlamArendraya kUSTa harikUTa, ukkameva saMgrahagAdhayA''ha-siddhe aviNjunAme ityAdi, etAti harikUTA (pI) ni pala-11 zatikAni jJAtavyAni, eteSAM kUTAnAM 'kahi NaM bhante ! vijjuppabhe vakkhArapaSae siddhAyayaNakADe NArya kaDe pnnnn"| ityevaMrUpAyAM pRcchAyAM dizo ghidizazca jJeyAH, yathAyogamavasthityAdhAratayA vAcyA ityarthaH, tathAhi meroIkSiA-181 zcimAyAM dizi merorAsannamAdyaM siddhArthatanakUTa tasya dakSiNapazcimAyAM dizi vidyutmabhakUTa tato'pi tasA dizi vRkSIya 181 18| devakasakaTa tasyApi tasyAmeva dizi caturtha pakSmakUTaM etAni catvAri kuTAni vidirabhAvIni, caturthasya dakSiNa-181 pathimAyAM SaSThakha kUTasyottarataH paJcamaM kanakakUTaM tasya dakSiNataH SaSThaM sauvastikakUTaM tasyApi dakSiNataH mama zIto-12 // 356 // 18||dAkUTa tasyApi dakSiNato'STamaM zatajvalakUTa, navamasya savizeSatvena harissahAtidezamAha-yathA mAlAvadhaskArasya harismAhakUTaM tathaiva harikUTa boddhavyaM sahasrayojanocaM arddhavRtIyazatAnyavagADhaM mUle sahanayojamAnica tyAdi, tathA dIpa anukrama [183 -186] ~715~ Page #717 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ------ --------- mUlaM [100-101] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [100-101] gAthA: pRthutya viSayakAvAkSepaparihArI tathaiva vAthyau, navasmaSTamato dakSiNataH idaM niSadhAsamamityarthaH, harikArakUTa uttarato / nIbadAsavaM, asya rAjadhAmI yathaiva dakSiNena camaracaJcA rAjadhAnI tathaiva jJeyA, kanakasauvastikakUSTakoriNAmalA-181 hake vikumAyau~ ve devate, avaMziSTeSu vidyutmabhAdiSu kUTeSu kUTasadRzanAmAno devA decyazca sajadhAnyo dakSiNena, yadya-81 pyuttarakuruSakSaskArayoryathAyoga siddhaharissahakUTavarjakUTAdhiparAjadhAnyo athAkramaM vAyavyAmaizAnyoM ca bhAganihitA-181 stathA devakuruvakSaskArayoryathAyogaM siddhaharikUTavarjakUTAdhiparAjadhAnyo yathAkramamAgneyyA nairRtyAM ca vaktumucitAstathApi prastutasUtrasambandhiyAvadAdazeSu pUjyazrImalayagirikRtakSetrapicAravRttI ca tathAdarzanAbhAvAt asmAbhirapi rAjadhAnyo dakSiNenetyalekhi / athAsya nAmanimittaM pipRcchiSurAha-se keNa?Na' mityAdi, uttarasUtre vidyutprabho vakSaskAraparvato vidyudiva raktasvarNamayatvAt sarvataH samantAdadhamAsate draSTraNAM cakSuSi pratibhAti yadayaM vidyutprakAza iti, patadeva dRDhayati-bhAsvaratvAdAsannaM vastu dyotayati, svayaM ca prabhAsate-zobhate, tena vidyudiva prabhAtIti vidyutmabhaH, vidyutmabhazcAtra devaH parivasati tena vidyutprabhaH, zeSa prAgvat // atha mahAvidehasya dAkSiNAtyapazcimanAmAnaM tRtIya vibhAga vaktuM tadgatavijayAdInAha-- evaM pAhe vijae assapurA rAyahANI aMkAvaI mayakhArapabvae 1, supamhe vijae sIhapurA sabahANI khIsekA mAhagAI 2, makSapamhe vijae mahApurA rAyahANI pamhAdaI vakkhArapabvae 3, pamhagAbaI vijae vijayapusa rAyahANI sIasoA mahANaI 4, saMkhe nijae abarAiA dIpa anukrama [183 -186] atha mahAvidehasya varNane tRtiyam videha-vibhAga varNyate ~716~ Page #718 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], ----- -------- mUlaM [102] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [102] zrIjambU-18 dvIpazAnticandrIyA dRciH vakSaskAre pakSmAdyA vaprAdhAva vijayAH sU.102 // 357 // gAthA: rAyahANI AsIvise vakkhArapancae 5, kumude vijae bharajA rAyahANI aMtovAhiNI mahANaI 6, NaliNe vijae asogA rAyahANI suhAvahe vaksArapabbae 7, NaliNAvaI vijae bIyasogA rAyahANI 8 dAhiNille sIoAmuhavaNasaMDe, uttarilevi emeva bhANiabbe jahA sIAe, vappe vijae vijayA rAyahANI cande vakkhArapabbae 1, suvappe vijae jayantI rAyahANI ommimAliNI NaI 2, mahAvappe vijae jayantI rAyahANI sUre vakkhArapavae 3, vappAvaI vijae aparAiA rAyahANI pheNamAliNI gaI 4, baggU vijae cakapurA rAyahANI NAge vakkhArapambae 5, suvaggU vijae khaggapurA rAyahANI gaMbhIramA liNI aMtaraNaI 6, gandhile vijae avamA rAyahANI deve vakkhArapambae 7, gaMdhilAI vijae aojjhA rAyahANI 8, evaM mandarassa pavvayassa paJcasthimilaM pAsa bhANiavvaM tattha tAva sIoAe NaIe dakkhiNille NaM kUle ime vijayA, taM-pamhe supamhe mahApamhe, cautthe pamhagAvaI / saMkhe kumue NaliNe, aTThame galiNAvaI // 1 // imAo rAyahANIo, taM0-AsapurA sIhapurA mahApurA ceva havai vijayapurA / avarAibhA ya arayA 'asoga taha vIasogA ya // 2 // ime vakkhArA, taMjahA-aMke panhe AsIvise suhAghahe evaM itva parivADhIe do do vijayA kUisarisaNAmayA bhANijavyA disA vivisAo a bhANiavvAo, sIobhAmuhavaNaM ca bhANiavvaM sIobhAe dAhiNilaM uttaritaM ca, sIobhAe uttarile pAse ime vijayA, taMjahA-cappe suvappe mahAvappe cautthe vappayAvaI |vaaguu a suvamgU a, gaMdhile gaMdhilAvaI // 1 // rAyahANIo imAo taMjahA-vijayA vejayantI jayantI aparAjiA / cakapurA khaggapurA havai avajJA aujjhA ya // 2 // ime vakkhArA taMjahA-candapabbae 1 sUrapabara 2 nAgapaJcae 3 devapabbae 4, imAmo gaIo sIoAe mahANaIe dAhiNile kUle-khIrobhA sIhasobhA aMtaravAhiNIo gaImo 3, ummimAliNI 1 pheNamAliNI 2 gabhIramAliNI 3 uttarivijayANantarA essese dIpa anukrama [187-193] 90000000000000000 // 357 // JinEleinitinIGU ~717~ Page #719 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ---- -------- mUlaM [102] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [102] utti, ittha parivADIe do do kUDA vijayasarisaNAmayA bhANiavvA, ime do do kUDA avadviA taMjahA-siddhAyathaNakUDe paJcayasari- 18 saNAmakUDe (sUtraM 102) 'evaM pamhe vijae'ityAdi, spaSTe'pyatra lipipramAdAd dhama iti tannirAsAya zabdasaMskAramAtreNa likhyate-pakSmo18 vijayaH azvapurI rAjadhAnI, sUtre cAkAraH ApatvAt , evamagre'pi, aDAvatI vakSaskAraparvataH supakSmo vijayaH siMha-18 purA rAjadhAnI kSIrodA antaranadI 2, mahApakSmo vijayaH mahApurI rAjapU: pakSmAvatI vakSaskAraH 3, pakSmAvatI 8 vijayaH vijayapurI rAjadhAnI zItasrotA mahAnadI 4, zaMkho vijayaH aparAjitA nagarI AzIviSo vakSaskAraH 5, kumudo vijayaH arajapUH antarvAhinI nadI 6 nalino vijayaH azokA pU: sukhAvaho vakSaskAraH, nalinAvatI vijayaH | salilAvatIti paryAyaH, vItazokA rAjadhAnI 8 dAkSiNAtyaM zItodAmukhavanakhaNDamiti / atha caturthavibhAgAvasaraH 'uttarile' ityAdi, evamevokanyAyenaiva dAkSiNAtyazItAmukhavanAnusAreNottaradigbhAvizItodAmukhavanakhaNDe bhaNitavyaM, || yathA zItAyAH auttarAhamukhavanaM vyAkhyAtaM tathA vyAkhyeyamityarthaH, caturthavibhAgavijayAdayastvime-yano vijayo / vijayA rAjadhAnI candro vakSaskAraparvataH 1, suvapro vijayo vaijayantI rAjadhAnI aurmimAlinI nadI 2, mahA|vo vijayo jayantI rAjadhAnI sUro vakSaskAraparvataH 3, vaprAvatI vijayo'parAjitA rAjadhAnI phenamAlinI nadI 18| 4, valgurvijayazcakrapurA rAjadhAnI nAgo vakSaskAraH 5, suvalgurvijayaH khaDgapurI rAjadhAnI gambhIramAlinI antara 5000000000osasasaras gAthA: dIpa anukrama [187-193] 8000000000000 Jintlemaining ~718~ Page #720 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [102] + gAthA: dIpa anukrama [187 -193] vakSaskAra [4] mUlaM [ 102 ] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambU dvIpazAnticandrI - yA vRtiH // 358 // "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) Jan Eber nadI, gambhIraM jalaM malate- dhArayatIti gambhIramAlinI, evaM aurmimAlinI phenamAlinIti 6, gandhilo vijayo'vadhyA | rAjadhAnI devo vakSaskAraH 7, gandhiyApattI bijayo'yodhyA rAjadhAnI 8 evaM uttAbhilApena zItodAkRtavibhAgadvayagatabijayAdinirUpaNenetyarthaH mandarasya pAzcAtyaM pArzva bhaNitamyamiti, athAna saMgrahamAha - 'tatya tAna sIomA ' ityAdi, vivRtaprAyaM, navaraM tatra saMgrahe vivakSitavye tAvaditi bhASAkrame aGketi padaikadeze padasamudAyopacArAt aGkAvatI, 'evaM pamdeti' pakSmAvatIti, atha dvAtriMzato'pi vijayAnAM nAmabhAvayanopAyamAha evaM itya parivADI' ityAdi, evam uktarItyA atra paripAvyAM vibhAgacatuSTayagatavijayAnupUrvyA dvau vijayI kUTasadRjhAmako bhaNitacyo, | svasvavijayavibhedakavakSaskAra giritRtIya caturthakUTasadRzAmakAvityarthaH tathAhi-- citrakUTavakSaskAre kUTacatuSTayamadhye | AyaM siddhAyatanakUTaM tataH svavakSaskAranAmakaM tatastRtIyaM kacchanAmakaM caturtha sukacchanAmakaM tena kacchasukacchavijayAbityarthaH evaM sarvatra bhAvanIyamiti, dizaH prApyAthAH viparItadizo vidizazca bhaNitavyAH, yathA prApyAH zrakIcI udIcyA cApAcI, evaM dividigniyamaH kAryaH tathAhi--kaccho vijayaH zItAyA mahAnadyAH uttarasyAM nILavato varSa|dharasya dakSiNasyAM citrakUTasara vakSaskAraparvatasya pazcimAcAM mAlyavato rAjadantAkArapakSaskAraparvatathA pUrvatvAmiti, evaM kacchAdiSu vijayeSvapi svasvadizyavastvanusAreNa tattaddigUniyamaH kAryaH, evaM zItodAmukhavanaM ca bhaNitavyaM, tadvibhAgato darzayati-zItodAyAH dAkSiNAlaM cIttarAhaM ceti, atha caturthavibhAgIyarizaMkara-pariyojAe' Fur Ele&ae Cy Reset ~719~ 4 vakSaskAre pakSmASA vaprAdyAtha vijayA: sU. 102 / / 358 / / Page #721 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- -------- mUlaM [102] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [102] gAthA: ityAdi, sampratyanuktapUrva pAzcAtyavibhAgayagatAntaranadIsaMgrahamAha--'sIoAityAdi, mAlavala, navaraM utsarilavi| jayANa' iti auttarAhavijayAnAM, "aMtarAnti antaranadyaH 'ta lugvA' (zrIsiddha0 a0 3 pA02 sU.108) | ityanena uttarapadalopaH, yattu pUrvavibhAge vijayAdisaMgrahaH prAcyavibhAgadvaye'ntaranadIsaMgrahazca nokastatra sUtrakArANAM pravRttivicitryaM heturvyavacchinnasUtratA veti / atra saralavakSaskArakUTeSu nAmavyavasthopAyamAha-'itya parivADIe 18| ityAdi, atra paripAvyA arthAdvakSaskArAnupUA dvau dvau kaTau vijayasadRzanAmako bhaNisavyau, bhaya bhaavH-prtivmskaar| catvAri 2 kUTAni, tatrAyadvayaM niyasa, tacca sUcakAra eva vyaktIkariSyatIti, aparaM ca yamaniyataM tatra yo yo pakSaskA-18 ragiriyau~ yo vijayau vibhajati tanmadhye yo yaH pAzcAtyo vijayastazAmaka tasmin vakSaskAre tRtIya kUTa, yo yacAprimo || 18| vijayastannAmakaM caturtha kUTa, dvau dvau cAvasthitau kUTau, tadyathA-eka siddhAyatanakUTaM dvitIyaM parvatasadRzanAmakaM kUTa, 18| vakSaskArasadRzanAmakamityarthaH, kasminnapi vakSaskAra ime. nAjhI na byabhicarata ityavasthitI, banu siddhAyatanakUTamava-18 18| sthitamiti yuktaM, parvatasadRgnAmakaM tu bhinna vakSaskAranAmAnuyAyitvena kathamavasthitamiti, ucyate, patasahagnAma-13 | katvena dharmeNAsyAvasthittasvaM, etAdRzadharmasya sarveSvapi vakSaskAradvitIyakUTeSu avyabhicArAt, na ca tarhi aparakUTa-18 18yasya vijayasamanAmakaravena dharmeNAvasthitatvaM bhaktu, utkadharmasya sarvatrAvyabhicArAta iti vAcyam, vijayasamanAmakasya | dIpa anukrama [187-193] ~720~ Page #722 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [102] gAthA: dIpa anukrama [tcb -193] vakSaskAra [4] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... zrIjambUdvIpacAnticandrI - yA vRciH / / 359 // "jambUdvIpa-prajJapti upAMgasUtra -7 (mUlaM + vRttiH) atha meruparvata-varNanaM Arabhyate - mUlaM [102] + gAthA: ....AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH .......... dharmasya dvayoH kUTayoH sAdhAraNyenAnyatarAnizcayena jhaTiti nAmavyavahArAnupapatteriti / samprati mahAvidehavarSasya pUrvAparavibhAgakAriNaM meruM pRcchannAha- kahi NaM bhante ! jambuddIve 2 mahAvidehe vAse mandare NAmaM pacae paNNatte ?, goamA ! uttarakurAe dakkhiNeNaM devakurAe uttareNaM putravidehassa vAsassa paJcatthimeNaM avaravidehassa vAsassa puratthimeNaM jambuddIvassa bahumajsadasabhAe ettha NaM jambuddIve dIve mandareNAnaM pavara paNNatte, NavaNautijoaNasahassAI uddhaM uccattenaM evaM joaNasahassaM ubveheNaM mUle dasajoaNasahassAI NavaI ca jozaNAI dasa ya egArasabhAe jo aNassa vikkhambheNaM, gharaNiale isa joaNasahassAI viksambheNaM tayaNantaraM ca NaM mAyAe 2 parihAyamANe rAyamANe uvaritale evaM joaNasahassaM vikkhaMbheNaM mUle ekatIsaM jobhaNasahassAiM Nava ya dasuttare joaNasae tiSNi a egArasabhAe joaNassa parikkheveNaM dharaNiale ekatIsaM joaNasahassAI chacca tevIse joaNasae parikkheveNaM uparitale tiSNi joaNasahassA egaM ca bAba joaNasayaM kiMcivisesAhiaM parikkheveNaM mUle vicchiSNe madhye saMkhitte uvariM taNue gopucchasaMThANasaMThie sabarayaNAmae acche saheti / se NaM egAe paDamabarabeiAe egeNa ya vaNasaMDeNaM savvao samantA saMparikkhitte vaNaoti, mandare NaM bhante ! paJcae kai vaNA paM0 1, go0 ! cattAri vaNA paM0 taM0- bhaddasAlavaNe 1 NandaNavaNe 2 somaNasavaNe 3 paMDagavaNe 4, kahi NaM bhante ! mandare pabvae bhaddasAlavaNe NAmaM vaNe paM0 1, gojamA ! dharaNiale ettha NaM mandare pabvae bhaddasAlavaNe NAmaM vaNe paNNatte pAINapaDIvAyae ur3INadAhiNavicchiNNe somaNasa vijjuppahagaMdhamAyaNamAlavaMtehiM vakkhArapavvaehiM sIosIoohi a mahAIhiM aTTabhAgapavibhatte mandarassa pavvayassa purasthimapacatthimeNaM bAvIsa bAvIsaM joaNasahassAI AyAmeNaM uttaradAhiNe Fale & Pune Cy ~ 721 ~ kAre meruparvataH kha. 103 // 359 // Page #723 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], ------ -------------------- mUla [103] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [103] adAilAI adAilAI jomaNasayAI viksammeNaMti, seNaM egAe paumavaravezyAe egeNa va vaNasaMDeNa sayyabho samantA saMparikkhitte duvhavi vaNNao bhANiavvo kiNhe kiNhobhAse jAva devA Asayanti sayanti, mandarassa NaM pavvayassa purasthimeNaM bhahasAlavaNaM paNNAsaM joaNAI ogAhittA ettha NaM mahaM ege siddhAyayaNe paNNate paNNAsaM joaNAI AyAmeNaM paNavIsaM joaSAI vikkha. mbheNaM chattIsaM jomaNAI uddhaM uccatteNaM aNegakhambhasayasaNivihe vaNNao, tassa NaM siddhAyayaNassa ti disi tao dArA paM0, tethe dArA aTTha jomaNAI uddhaM uccatteNaM cattAri joaNAI vikkhambheNaM tAvaiyaM ceva paveseNaM seA barakaNagathUmiAgA jAva vaNamAlAmo bhUmibhAgo abhANiabo, tassa NaM bahumajjhadesabhAe etya NaM mahaM egA maNipeDhiyA paNNatA aTThajoSaNAI AyAmavikkha. mbheNaM cattAri joSaNAI bAhalleNaM sabbarayaNAmaI acchA, tIse NaM maNipeDiAe uvari devacchandae aTTajoaNAI AyAmaviksambheNaM sAiregAI aTThajomaNAI uddhaM upatteNaM jAva jiNapaDimAvaNNao devacchandagassa jAva dhUvakachuArNa iti / mandarassaNaM pabvayassa dAhiNeNaM bhahasAlavaNaM paNNAsa evaM caudisipi mandarassa bhadasAlavaNe cattAri siddhAyayaNA bhANivA, mandarassa gaM pavayassa uttarapurasthimeNaM bhahasAlavaNaM paNNAsa joaNAI ogAhittA etya NaM cacAri NandApukkhariNIo paNNattAo, saM0-paumA 1 paumappabhA 2 yeva, kumudA 3 kumuvappamA 4, tAo NaM pukkhariNIo paNNAsaM joSaNAI AyAmeNaM paNavIsaM joSaNAI vikkhambheNaM dasajoSaNAI ujvedeNaM vaNNao veiAvaNasaMDANaM mANiabbo, cauddisi toraNA jAva tAsi NaM pukkhariNIrNa bahumajjhadesabhAe ettha NaM mahaM ege IsANassa deviMdassa devaraNo pAsAyavasie paNNatte paJcajomaNasayAI uddhaM upatteNaM addhAijAI joaNasayAI vikkhaMbheNaM,agbhuggayamUsiya evaM saparivAro pAsAyabArDisao bhANiabbo, maMdarassa NaM evaM dAhiNapurasthimeNaM pukkhariNIbho uppala 20000000000000000000rseas gAthA: dIpa anukrama [194-196] ~722~ Page #724 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], ----- ---------------- mUla [103] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [103] vakSaskAre | meruparvataH zrIjambU dvIpazAnticandrIyA vRttiH // 360|| gAthA: gummANaliNA uppaLA uppalujalA he vedha pamANaM mao pAsAyavAsio sahassa saparivAro teSAM peya piyANe sAkSiNapacArilo Naci puksAriNIo niMgA miganibhA peca, aMjaNA aMgaNAppabhA / pAsAyavarzisabho sakassa sIdAsaNaM saparivAra, uttarapuratyimeNaM puSasariNImo-sirikatA 1 siricandA 2 sirimahimA 3 ceva siriNilyA 4 / 'pAsAyavaDiMsao IsANamsa sIdhAmaNaM saparimAraMti / manyareNaM bhante! pavyae mahasAlavaNe kaha disAhasthikUNa paM01, go0! aTa disAhatyikUDA paNNatA, saMjahA-paumuttare 1NIlavante 2 sutthI 3 aMjaNAgirI 4 / kumu a 6 paLAse a6, DiMse 7 robhaNAgirI 8 // 1 // kahiNe bhante ! mandare padhae bhadasAlavaNe paramuttare NAma disAhasthikUDe paM0, goamA ! mandarassa palkyassa uttarapurasthimeNaM purathimilAe sIAe uttareNaM ettha NaM patramuttareNAma disAisthiDe paNyAce paJcajoapAsayAI uddhaM uccateNaM pazcagAumasayAI uveheNaM evaM viSakhambhapariksevo bhApiAadhvo culahimavantasariso, pAsAyANa sa taM va paumukho devo rAyahANI upArapuSatyimeNaM / evaM NIlavantadisAhasthiDe mandarassa dAhiNapurasthimeNaM purathimilAe sImAe ikSiNeNaM eassavi mIlavanto devo rAvahANI dAhiNapurasthiyeNaM 2, evaM suhatyidisAithikUDe aMdarassa dAhiNapurasthimeNaM dakkhiNillAe sIoAe purathimeNaM easmAvi muhatthI deko rAmApI dAhiNapurasthimeNaM 3, evaM ceva aMjaNAgiridisAhatthiDe mandarassa dAhiNapaJcatyimeNaM ikviANillAe bhomAra pacatyiyeNaM, emasmavi aMjaNAgirI devo rAyahANI dAhiNazyasthimeNaM 4, evaM kumude vidisAivi mandasssa dAhiNapazcAriyoNa 'patvAdimilAe sImobhAe eksiNeNaM eassaci kumudho devo rAyahAyI dAhiNapaJcasthimeyaM 5, pavaM palAne vivikhAiliko manda sattApaka sthimeNaM paJcayimikAe sIocAe uttareNaM ebhasmAvi malAmo reko dAyahamI varapakatyio parva ko vismiAidiyo dIpa anukrama [194-196] // 36 // ~723~ Page #725 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], ------ -------- mUlaM [103] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [103] gAthA: mandarassa uttarapaJcatthimeNaM utsarillAe. sIAe mahANaIe paJcasthimeNaM eassavi vaDeMso deSo rAyahANI uttarapaJcatyimeNaM, evaM roaNAgirI disAhathikUDe madarassa uttarapurasthimeNaM uttarillAe sIAe purathimeNaM eyassavi roaNAgirI devo rAyahANI uttarapurasthimeNaM (sUtraM 103) 'kahi Na'mityAdi, praznaH prAgvat , uttarasUtre gautama! uttarakurUNAM dakSiNasyAM devakurUNAM uttarasyAM pUrvavidehasya varSasva pazcimAyAM pazcimamahAvidehasya varSasya pUrvastrAM jambUdvIpasya dvIpasya bahumadhyadezabhAge, atrAntare jambUdvIpe dvIpe mandaro nAma parvataH prajJaptaH, navanavatiyojanasahasrANi Urboccatvena eka yojanasahanamudvedhena sarvAgreNa pUrNa lakSamityarthaH, vakSyamANacUlAsatkAni catvAriMzadyojanAni tvadhikAni, ucchyacaturthAMzo bhUmyavagAhastu meruvarjaparvateSu jJeya iti, mUle-kande / dazayojanasahasrANi navatiM ca yojanAni daza caikAdazabhAgAn yojanasya viSkambhena 10.90 aMzAH 10, ekAdazarUpeNa chedena kramAdapacIyamAnaviSkambho'sau dharaNItale same bhAge dazayojanasahasrANi viSkambhena, mUlato yojanasahasramUrddhagamane mUlagatAni navatiyojanAni daza ca ekAdazabhAgA yojanasya tutruTurityarthaH, tadanantaraM mAtrayA 2 Urdhva gamane-uccatvasya yojanaikAdazAMzavRddhyA viSkambhasya yojanaikAdazAMzahAnistathoccatvaikAdazayojanavRddhyA viSkambhaka-10 // yojanahAniH evamekAdazayojanazatavRyA yojanazatahAniH tathA ekAdazayojanasahasravRddhyA yojanasahasrahAnirityevaM-161 rUpeNa parimANena parihIyamANaH2 uparitale-zirobhAge yatra cUlikAyA udbhavastatra eka yojanasahasraM viSkambhena, samabhU-18 Secentestatoesesercen dIpa anukrama [194-196] ~724 ~ Page #726 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- ..................-------- mUlaM [103] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata zrIjambU-1 sUtrAMka [103] // 36 // gAthA: talato navanavatiyojanasahanANyUrdhvagamane pRthutvagattanavayojanasahastrANi tutruTurityarthaH, athAsya paridhiH-mUle eka-1 vakSaskAre dvIpazA-triMzadyojanasahanANi nava ca zatAni dazottarANi trIzcaikAdazabhAmAna yojanasya parikSepeNa, dharaNItale ekatri-18 meruparvataH nticandrI- zayojanasahasrANi SaT ca trayoviMzatyadhikAni yojanazatAni parikSepeNa uparitale trINi yojanasahasrANi eka 18 sU. 103 . yA vRttiH ca dvApazyadhika yojanazataM kizcidvizeSAdhikaM parikSepeNa, athAdyaparidhigaNitaM mUle viSkambhasya sacchedatvAdviSa-181 mamiti dayate-mUle ca viSkambho dazayojanasahasrANi navatyadhikAni daza caikAdazabhAgA yojanasya 10090: tatra 18 yojanarAzAvaikAdazabhAgakaraNArthamekAdazabhirguNite uparitanadazabhAgakSepe ca jAtA ekAdazabhAgA lakSamekAdaza ca8 sahasrANi 111000 tato'sya rAzevargakaraNe jAtaM ekako dvikastriko dvika: ekakaH SaT ca zUnyAni |123210000.. tato'sya dazabhirguNane jAtAni sapta zUnyAni 123210000000 athAsya vargamUlAnayane / labdhakhikaH paJcaka ekakaH zunyamekako dvikaH 351012 adhAsya yojanakaraNArtha 11 bhAgaH labdhaM yojana |31910 aMza 2, zeSa 575856702024, arddhAbhyadhikatvAdrUpe datte aMzAH 3, samabhUtalagataparidhAvapi 31522|2|| yojanAni avaziSTAMzAnAmarddhAbhyadhikatyAdrUpe datte trayoviMzatiryojanAni, zikharaparidhI cArddhato nyUnatvAdazAnAM sUtre Ma // 361 // | kiMcidadhikatvaM nyavedi, ata eca mUle vistINoM madhye saMkSiptaH upari tanukaH arva mekhalAdvayAvivakSayA udastagopucchA-11 | kAreNa saMsthitaH sarvAtmanA ralamayaH, idaM ca prAyoSacanaM, anyathA kANDatrayavivecane AdyakANDasya pRthbyupalazarkarA dIpa anukrama [194-196] F DILIHATE ~725~ Page #727 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], ----- --------- mUlaM [103] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [103] gAthA: vajramayatvaM tRtIyakANDe jAmbUnadamayatvaM ca bhaNiSyamANaM viruNaddhi, zeSa prAgvat / athAtra padmavaracedikAdyAha| 'se NaM egAe'ityAdi, vyaktaM, atra cArohe'varohe ca iSTasthAne vistArAdikaraNAni sUtre'nuktAnyapi uttaragranye bahUpayogAnIti dayante-tatra kandAdArohe karaNamidaM-Urdhvagatasya yatra yojanAdau vistArajijJAsA tasmin yojanAdike | ekAdazabhirbhakta yallabdhaM tasmin kandavistArAdapanIte yadavaziSTaM sa tatra pradeze meruvyAsaH, tathAhi-kandAyojanala-12] kSamUrdhva gatasta to yojanalakSaM priyate tasminnekAdazabhirbhakke labdhAni nabatizatAni navatyadhikAni yojanAnAM daza caikAdazabhAgA yojanasya asmin kandavyAsAt dazayojanasahasrANi navatyadhikAni daza caikAdazabhAgA yojanasyetyevaMparimANAdapanIyate zeSa yojanasahasra, etAvAnatra pradeze merUparitale vyAsaH, athavA yojanasahasramArUDhastato yojana-15 sahane ekAdazabhirbhakke labdhAni navatiyojanAni daza caikAdazabhAgA yojanasya asmin pUrvoktAt kandavyAsAcchodhite | zeSa dazayojanasahasrANi evamanyatrApi bhAvyaM / atha zikharAdavarohe karaNaM, yathA meruzikharAdavapatya yatra yojanAdau viSkambhajijJAsA tasmin yojanAdike ekAdazabhirbhakke ballabdhaM tatsahitaM tatra pradese merucyAsamAnaM, yathA zikharA-3 yojanalakSamavatIrNastato lakSe ekAdazabhirbhakke labdhAni napati zatAni navatyadhikAni dajha caikAdazabhAgAH asmin / yojanasahasraprakSepe jAtAni 10.90 iyAna kande vyAsaH, athavA zikharAnavanavatiyojanasahasrANyavatIrNastasastepAmekAdazabhirbhAge hRte labdhAni navasahasrANi tAni sahasrasahitAni jAtAni dazasahasrANi etAvAn dharaNItale dIpa anukrama [194-196] ~726~ Page #728 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ------ --------- mUlaM [103] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [103] gAthA: zrIjambU vistAraH, evamanyatrApi, atha merau mUlAdArohe maulito'varohe ca viSkambhaviSayakahAnivRddhijJAnArtha karaNamida-upari-18 vakSaskAre dvIpazA- 8 tanAdhastanayovistArayorvizleSe kRte tayormadhyavartinA parvatocchrayeNa bhakte yallabdhaM sA hAnivRzci, tathAhi-uparitane | nticandrIvistAre yojanasahanaM adhastanAdyojana 10090% ityevarUpAcchodhite zeSa 9090% savarNanArtha yojanarAzimekA-18 sU.103 yA vRtti: dazaguNIkRtya adhastanA daza bhAgAH prakSepyAH jAtaM." asya ca bhajanArtha madhyavartini parvatocchraye 100000 // 362 // 18 // ityevaMrUpe ekAdazaguNe kRte jAtaM zUnya 5 atra chedarAzerekAdazaguNatvAdAgAprAptau ubhayolakSaNApavarte kRte jAtaM 18 + iyatI pratiyojanaM hAnirvRddhizca, tathA idameva labdhamaddhIkArya ekakasyA sambhavAt cheda evaM dviguNIkriyate 18 jAtaM iyaM merorekasmin pArSe vRddhionizceti / athoccatvaparijJAnAya karaNamidaM-meroyaMtra bhUtalAdau pradeze yo yAvAn vistAraH tasmin mUlavistArAcchodhite yaccheSaM tadekAdazabhiguNitaM sat yAvad bhavati tAvatpramANa utsedhaH, tathAhi-zikharavyAso yojanasahanaM tasmin kandavyAsAt pUrvoktAcchodhite zeSa nabatisahasrANi navatyadhikAni daza || cikAdazabhAgA yojanasvetyetadAtmakaM yojanarAzirekAdazabhirguNyate jAtaM 99990 ye ca dazaikAdazabhAgAste'pi // 36 // ekAdazabhirguNyante jAtaM 110 tasyaikAdazabhirbhAge hate labdhAni daza yojanAni pUrvarAzI prakSipyante jAtaM yojanAnAM lakSa, etAvadadhovistAroparitanavistArayorantare uccatvaM, evaM madhyabhAgAdAvapyuJcatvaparimANaM bhAvanIyamiti / nandiA kasmA-11 dIpa anukrama [194-196] ~727~ Page #729 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], ----- -------- mUlaM [103] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [103] gAthA: dekAdazalakSaNaH chedaH kasmAdvA tena zeSa guNyate?, ucyate, ekAdazAnAM yojanAnAmante eka yojanaM ekAdazAnAM yojanazatAnAmante ekaM yojanazataM ekAdazAnAM yojanasahasrANAmante eka yojanasahasraM truyati tata ekAdazalakSaNaH chedaH, tenocavaparijJAnAya vistArazeSa guNyate, anyathA yojanAnAM dazasahasrANi navatyadhikAni daza caikAdazabhAgA yojanasvetyevaM vistArAt kandAdArohaNe dharaNItale navatiryojanAni daza caikAdazabhAgAH kathaM trudhyeyuriti, nanu melakAlAiye pratyeka paritaH pazcayojanazatavistArayornandanasaumanasavanayoH sadbhAvAt pratyeka yojanasahasrasya yugapat attiH| tataH kimityekAdazabhAgaparihANiH!, ucyate, karNagatyA samAdheyamiti, kA ca karNagatiriti cet, ucyate, kandA-18 dArabhya zikhara yAvadekAntaRjurUpAyAM davarikAyAM dattAyAM yadapAntarAle kvApi kiyadAkAzaM tatsarva karNagatyA mero-18 rAmAvyamiti merutayA parikalpya gaNitajJAH sarvatraikAdazabhAgaparihANi parivarNayanti, ayaM cArthaH zrIjinabhadragaNikSamAzramaNapUjyairapi vizeSaNavatyAM lavaNodadhidhanagaNitanirUpaNAvasare dRSTAntadvAreNa jJApita eveti // sampratyetadgata-18 vanakhaNDavaktavyatAmAha-'mandare Na mityAdi, praznasUtraM vyakaM, uttarasUtre catvAri vanAni prajJaptAni, tadyathA-bhadrAH-18 sadbhamijAtatveta saralA zAlA: sAlA vA-taruzAkhA yasmin tat bhadrazAlaM bhadrasAlaM vA, athavA bhadrAH zAlA-vRkSA yatra tadU bhadrazAlaM nandayati--Anandayati devAdIniti nandanaM sumanasA-devAnAmidaM saumanasaM devopabhogyabhUmikAsa18nAdimattvAt paNDate-cchati jinajanmAbhiSekasthAnatvena sarvavanenvatizAyitAmiti Nakapatyaye paNDake, imAni catvA-18 So20s000000000000000000 dIpa anukrama [194-196] ~ 728~ Page #730 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) sUtrAMka [103] + gAthA: anukrama [194 -196] vakSaskAra [4], mUlaM [ 103 ] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjammUdvIpakSAnticandrI - yA vRtiH // 363 // "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) Jan Em pi svasthAne meruM parikSipya sthitAni, AdyavanaM sthAnataH pRcchati - 'kahi ba'mityAdi, praznaH prAgvat, nirvacanasUtre gautama ! dharaNItalesa merI bhanazAlavanaM prajJaptaM, prAcInetyAdi prAgvat, saumanasavidyutprabhagandhamAdanamAlyavadbhirvazaskAraparvataiH zItAzItodAbhyAM ca mahAnadIbhyAmaSTabhAgapravibhaktaM- aSTadhAkRtaM, tadyathA-eko bhAgo meroH pUrvataH 1 dvitIyo'parataH 2 tRtIyo vidyutprabhasaumanasamadhye dakSiNataH 3 caturtho gandhamAdanamAsyavanmadhye uttarataH 4 tathA zItodayA uttarato gacchantyA dakSiNakhaNDaM pUrvapazcimavibhAgena dvidhA kRtaM tato labdhaH paJcamo bhAgaH 5 tathA pazcimato gacchantyA pazcimakhaNDaM dakSiNottaravibhAgena dvidhA kRtaM tato labdhaH SaSTho bhAgaH 6 tathA sItayA mahAnadyA dakSiNAbhimukhaM gacchantyA uttarakhaNDaM pUrvapazcimabhAgena dvidhA kRtaM tato labdhaH saptamo bhAgaH 7 tathA pUrvato gacchantyA pUrvakhaNDaM dakSiNottaravibhAgena dvidhA kRtaM tato bdho'STamo bhAgaH 8, sthApanA yathA / mandarasya pUrvataH pazcimatazca dvAviMzatiM 2 yojanasahasrANyAyAmena, kathamiti cet, ucyate, kurujIvA tripaJcAzaddyojana sahasrANi 53000, ekaikasyAM ca vakSaskAragirermUle pRdhutvaM pacayojana- pa. zatAni tato dvayoH zailayormUle pRthutvaparimANaM yojanasahasraM tasmin pUrvarAzau prakSise jAtAni catuHpaJcAzad] yojanasahasrANi 54000, tasmAnmeruvyAse zodhite zeSaM catuzcatvAriMzadyojana - Fur Fate & Pune Cy ~729~ eseses 4 vakSaskAre meruparvataH yU. 103 // 363 // Page #731 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- --------- mUlaM [103] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [103] gAthA: sahakhANi 44000 pAma dvAviMzatiyojanasahasrANi 22000 pUrvataH pazcimatazca bhavanti, athavedamupapattyantara-zItAva-11 namukhaM 2922 yojanAni antaranadIpaTUM 750 yojanAni vakSaskArASTakaM 4000 yojanAni vijayaSoDazakapRthutvaM 354061 yojanAni zItodAvanamukhaM 2922 yojanAni eteSAM vistArasarvAgramIlane SaTcatvAriMza yojanasahasrANi etacca lakSapramANa-18 mahAvidehajIvAyAH zodhyate zeSa catuHpaJcAzavayojanasahasrANi etAvadbhadrazAlavanakSetraM tacca merusahitamiti dharaNItalasa18| kadazayojanasahasrazodhane zeSa catuzcatvAriMzadyojanasahasrANi tasyArddha ekaikapAdhaM dvAviMzatiryojanasahasrANIti, utta rato dakSiNatazcArddhatRtIyAni yojanazatAni viSkambhena, dakSiNata uttaratazca tannadrazAlavanamarddhatRtIyayojanazatAni yAvad devakuruttarakuruSu praviSTamityarthaH, ata eva devakurumerUttarakuruvyAsaruddhe videhavyAse ka bhadrazAlavanAkAza iti prazno dUrApAsta iti / athaitavarNanAtidezAyAha-seNaM egAe'ityAdi, prAgvat , athAtra siddhAyatanAdivaktavyamAha-- 'mandarassa'ityAdi, meroH pUrvataH paJcAzayojanAni bhadrazAlavanamavagAhya-atikramyAtrAntare mahadekaM siddhAyatanaM prajJaptaM, paJcAzadyojanAbhyAyAmena paJcaviMzatiyojanAni viSkambhena patriMzadyojanAni Urvoccatvena anekastammazatasanniviSTe-18 tyAdikaH sUtrato'rthatazca varNakaH prAguto prAyaH / athAtra dvArAdivarNakasUtrANyAha-'tassa NamityAdi, prAgvat,8 'tassa'tti, 'tIse 'mityAdi, sUtradvayaM vykt| athokarItimavaziSTasiddhAyataneSu darzayati-'mandarassa'ityAdi, mandarasya 8 parvatasya dakSiNato bhadrazAlavanaM paJcAzayojanAnyavagAhyetyAdyAlApako grAhyaH, evaM caturdikSvapi mandarasya bhadrazAlavane 8 dIpa anukrama [194-196] ~ 730~ Page #732 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- --------------- mUla [103] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [103] dvIpazA nticandrI gAthA: zrIjamyU-18 catvAri siddhAyatanAni bhaNitavyAni, yacca trivatideSTavyeSu catvAryatidiSTAni tatra jambUdvIpadvAravarNake evaM cattArivivakSaskAra dArA bhANiabA' ityetatsUtravyAkhyAnamanusmaraNIyam / athaitadgatapuSkariNyo vaktavyA:--'mandarassa'ityAdi, sugama, | meruparvataH adhAsa pramANAcAha-'tAoNa'mityAdi, merorIzAnyAM dizi bhadrazAlavanaM paJcAzadyojanAnyavagAhyAtrAntare cata-ISM yA vRtiH sro nandA-nandAbhidhAnAH zAzvatAH puSkariNyaH prajJaptAH, AsAM ca pAdakSiNyena nAmAni padmA padmaprabhA kumudA kumu-18 // 364 // daprabhA caivaH samuccaye tAzca puSkariNyaH paJcAzayojanAnyAyAmena paMcaviMzati yojanAni viSkambhena dazayojanAnyu dedhena-uNDatvena varNako vedikAvanakhaNDAnA bhaNitavyaH prAgvat, yAvacaturdizi toraNAni / arthatAsAM madhye yadasti / / tadAha-'tAsi Na'mityAdi, tAsAM puSkariNInAM bahumadhyadezabhAge atrAntare mahAnekaH IzAnadevendrasya devarAjJaH prAsA| dAvataMsakaH prajJaptaH, ko'rthaH ?-taM prAsAdaM catasraH puSkariNyaH parikSipya sthitA iti, paJcayojanazatAnyUrboccatvena arddhatRtIyAni yojanazatAni viSkambhena samacaturasratvAdAyAmenApi, 'abhuggayamUsiityAdi prAsAdAnAM varNana mAgvat, evamuktAbhilApAnusAreNa saparivAraH-IzAnendrayogyazayanIyasiMhAsanAdiparivArayukaH prAsAdAvataMsako bhaNi-18 tavyaH, atha prAdakSiNyena zeSavidiggatapuSkariNyAdiprarUpaNAyAha-'mandarassa'ityAdi, meroH evmitipdmuktaati-18||364|| dezArthaM tena 'bhahasAlavaNaM paNNAsaM joaNAI ogAhittA' ityAdi grAhya, navaraM dakSiNapUrvasyAmiti-AgneyyAM dizI-18 | tyarthaH, tAthotpalaguSmAdayaH pUrvakrameNa tadeva pramANa-IzAnavidiggataprAsAdapramANenetyarthaH, dakSiNapazcimAyAmapi-nairRtyAM18 Socesta esceneseeloECK dIpa anukrama [194-196] Eleonsidol ~ 731~ Page #733 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], ----- --------- mUlaM [103] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [103] gAthA: vidizi puSkariNyo bhRGgAdyAH pAdakSiNyena jJeyAH, prAsAdAvataMsakaH zakrasya siMhAsanaM saparivAraM, uttarapazcimAyAvAyavyAM vidizi puSkariNyaH zrIkAntAdyAH prAsAdAvataMsakaH IzAnasya siMhAsanaM saparivAraM, atra uttaradiksambaddhatvena aizAnavAyavyaprAsAdau IzAnendrasarako dakSiNadiksambaddhatvena AgneyanaiRtaprAsAdau zakendrasatkAviti / sampati digga jakUTavaktavyatAmAha-'mandare NaM bhante / pabvae'ityAdi, praznasUtre dikSu-aizAnyAdividikprabhRtiSu hatyAkArANi 18 kUTAni digrahastikUTAni, kUTazabdavAcyAnAmapyeSAM parvatatvavyavahAraH RSabhakUTaprakaraNa iva jJeyaH, sthAnAGge'STamasthAne tu pUrvAdiSu dikSu istyAkArANi kuTAnIti, uttarasUtre padmottareti zlokaH, padmottaraH nIlavAn suhastI aJjanAgiriH / | 'aJjanAdInAM girA' (zrIsiddha0 a03 pA02 sU.) vityAdinA dIrghaH, kumudaH palAzaH avataMsaH rocanAgiriH, 18 anyatra rohaNAgiriH, atrApi dIrghatvaM prAgvat, athaiSAM digavyavasthAM pRcchannAha kahi NamityAdi, ka bhadanta / merau bhadrazAlavane padmottaro nAma dighastikUTaH prajJaptaH, gautama! mandarasyaizAnyAM paurastyAyA:-merutaH pUrvadi-15 gvatinyAH zItAyA uttarasyAM, anenottaradigvarjinyAH zItAyA vyavacchedaH kRtaH, atrAntare padmottaro nAma digraha-1 stikUTaH prajJaptaH, aizAnavApIcatuSkamadhyasthaprAsAdaprAcyajinabhanavayorantarAlavacItyarthaH, ata eva digrahastikUTA api merutaH paJcAzadyojanAtikrama eva bhavanti, prAsAdajinabhavanasamazreNisthitatvAt , paJcayojanazatAnyUrvoccatvena paJca-18 ganyUtazatAnyuhyepena evamuJcatvanyAyena viSkambhaH, atra vibhakilopaH prAkRtatvAt, parikSepazca bhaNitavyaH, tathAhi dIpa anukrama [194-196] ~ 732 ~ Page #734 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ------ -------- mUlaM [103] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata dvIpazA sUtrAMka [103] gAthA: zrIjamyU- mUle pAyojamazatAni madhe trINi yojanazatAni paJcasaptatyapikAni upari arddhatRtIyAni yojanazatAnItyevarUpo vakSaskAre | viSkambhaH, tathA mUle paJcavazayojanazatAni ekAzItyadhikAni madhye ekAdazayojanazatAni paDazItyadhikAci kizci-18 nticandrIyA dhUciH / dUnAni upari sakSayojanazatAnyekanavatyadhikAni kizidUnAnIti parikSepaH prAsAdAnAM ca etadvartidevasarakAnAM tadeva 2. 102 pramANamiti gamyaM yat kSudrahimavatkUTapatiprAsAdasyeti, atra bahuvacananirdezo vakSyamANadigrahastikUTavartiprAsAdeSvapi / // 365 // samAnapramANasUcanArtha, padmottaro'tra devA, tasya rAjadhAnI uttarapUrvasyA uktavidigvartikUTAdhipatvAdasyeti, atha zeSeSu / 18| uktanyAyaM pradakSiNAkrameNa darzayavAha-'evaM nIlavanta' ityAdi, vyakta, navaraM evamiti-padmottaranyAyena nIlavannAmnA digatikaTaH mandarakha dakSiNapUrvasyA paurastyAyAH zItAyAH dakSiNasyA, tato'yaM prAcyajinabhavanAyaprAsAdayoISI madhye jJeyaH, etasyApi nIlavAna devaH prabhustasya rAjadhAnI dakSiNapUrvasyAmiti, 'evaM suhasthi'ityAdi, navaraM dAkSiNA-19 tyAyA-meruto dakSiNadigvartinyAH zItodAyAH pUrvataH, anena merutaH pazcimadigvarttinyAH zItodAyAH vyavacchedaH kRtaH, atrAntare sahasthidigrahastikaTaH 3, AgneyaprAsAdadAkSiNAtyajinabhavanamadhyavartItyarthaH, etasyApi suhastI devaH rAjadhAnI // 365|| || tasya dakSiNapUrvasyAM, nIlavatsuhastinorekasyAmeva dizi rAjadhAnItyarthaH, evaM samavidigvatino digRhastikUTAdhipa-18 | yorekasyAM vidizi rAjadhAnIdvayaM 2 agre'pi bhAvyaM, 'evaM ceva'ityAdi, vyaktaM, navaraM dAkSiNAtyajinagRhanairRtapA-18 HSI| sAdayormadhye ityarthaH 4, 'eva'mityAdi, vyaktaM, navaraM pAzcAtyAyAH-pazcimAbhimukhaM vahantyAH zItodAyA dakSiNasyA-18 dIpa anukrama [194-196] HEleonsti / ~733~ Page #735 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- -------- mUlaM [103] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [103] 48989 gAthA: miti, naitapAsAdapAzcAtyajinabhavanayormadhyavattItyarthaH, 'eva'miti, vyakta, pAzcAtvaminabhavanavAyavyaprAsAdayorantare ityarthaH, 'evaM vaDeMsa vidisAhatyikUDe ityAdi, gatArSa, navaraM auttarAhyAH merutaH uttaradigvartinyAH zItAyAH pazci-15 3 mataH, anena pUrvadigvanimyAH zItAyAH vyavacchedaH kRtaH, vAyavyaprAsAdauttarAhamavanayormadhyavartItyarthaH 'evaM roSaNAgirI disAhatthikUDe'ityAdi vyaktaM, navaraM auttarAdyAH-zItAyAH pUrvataH auttarAhyajinabhavanazAnaprAsAdayorantarAle ityarthaH, eSu ca bahubhiH pUrvAcAyaH zAzvatajinabhavanasUtreSu jinabhavanAnyucyante iha tu sUtrakRtA noktAni tena | tattvaM kevalino vidanti, ata evoktaM ratnazekharasUribhiH khopajJakSetravicAre-"karikUDakuNDanaidahakurukaMcaNajamalasama-1 | viahesuM / jiNabhavaNavisaMvAo jo taM jANaMti gIatthA // 1 // " iti, [hasti kUTakuNDanadIdrahakurukAJcanayamakavRtta-11 vaitAbyeSu / yo jinabhavanavisaMvAdastaM gItArthA jAnanti // 1 // ]" athaiSAM vApIcatuSkaprAsAdAnAM jinabhavanAnAM karikUTAnAM ca sthAnaniyamane'yaM vRddhAnAM sampradAyaH, tathAhi-bhadrazAlavane hi merozcatasro'pi dizo nadIdvayapravAhaH ruddhAH, | ato dikSveva bhavanAni na bhavanti, kintu nadItaTanikaTasthAni bhavanAni gajadantanikaTasthAH prAsAdA bhavanaprAsA-1 | dAntarAleSvaSTasu karikUTAH, ata eva vizeSato dayate-meroruttarapUrvasyAmuttarakurUNAM bahiH zItAyA uttaradigbhAge | pazcAzayojanebhyaH paraH prAsAdaH tatparikSepiNyazcatasro vApyaH, evaM zeSeSvapi prAsAdeSu jJeyaM, meroH pUrvasyAM zItAyAH19 dakSiNataH 50 yojanebhyaH paraM siddhAyatanaM, merodakSiNapUrvasvAM 50 yojanAtikame devakurUNAM bahiH zItAyA dakSiNata dIpa anukrama [194-196] SimillennO ~ 734 ~ Page #736 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], ------ --------- mUlaM [103] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [103] dhyakSaskAre merau nandanAdivanA ni sU. 104 gAthA: zrIjamyU-15 eva prAsAdaH merodakSiNataH 50 yojanAtikrame devakurUNAMmadhye zItodAyAH pUrvataH siddhAyatana, mero-kU.bha. dvIpazA-zaraparadakSiNataH 50 yojanAnyavagAhya devakurUNAM bahiH zItodAyA dakSiNataHprAsAdaH meroH pazcimAyAM prA. 5. yojanAtikrame zItodAyA uttarataH siddhAyatanaM meroraparottarasyAM50yojanAnyavagAhyottarakurUNAM bha. bahiH zItodAyA uttarata eva prAsAdaH, meroruttarataH paJcAzayojanebhyaH uttarakurUNAM madhye zItAyAH prA./ // 366 // pazcimataH siddhAyatanamiti,eteSAM cASTasvantareSaSTau kUTA iti, atra sukhAvabodhAya sthApanA yathA- ka. bha.ka. kahi Na bhante! mandare pacae gaMdaNavaNe NAma vaNe paNNatte !, go0! bhaisAlavaNassa baTusamaramaNinAmo bhUmibhAgAbho paJcajobhaNasayAI uddhaM uppaittA ettha NaM mandare pajae NandaNavaNe NAma vaNe paNNace paJcajoaNasayAI cakavAlavikkhambheNaM baTTe valayAkArasaMThANasaMThie je NaM mandaraM paJcayaM sabbao samantA saMparikkhittANaM ciTThaitti NavajoaNasahassAI Nava ya cappaNNe jomaNasae chaJcegArasabhAe joaNassa bAhiM girivikkhambho egattIsaM joaNasahassAI pattAri ma auNAsIe joaNasae kiMcivisesAhie bAhiM giripariraeNaM aha joaNasahassAI Nava ya cappaNNe joaNasae chacegArasabhAe joaNassa aMto giriviksambho aTThAvIsaM jomaNasahassAI tigNi va solasuttare joaNasae aha ya ikArasabhAe jomaNassa aMto giripariraeNaM, se NaM egAe paramavaravehaAe egeNa va vaNasaMDeNaM so samantA saMparikkhite vaNNao jAva devA Asayanti, maMdarassa NaM panvayassa puratyimeNaM etya gaM mahaM ege siddhAyayaNe pa0 evaM padisiM cattAri siddhAyayaNA vivisAmu pukkhariNIbhIta peca pamANaM siddhAyayaNANaM dIpa anukrama [194-196] 2800000000000000000000 // 366 // ~ 735~ Page #737 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], ----- ---- mUlaM [104] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka estaesesesesesercensecta [104] pukkhariNIpaM ca pAsAyavaDiMsagA taha ceva sakesANANaM teNaM ceva pamANeNaM, gaMdaNavaNe je bhante ! kA kUDA paM01, gobhamA ! Nava kUDA paNNattA, taMjahA-NandaNavaNakUDhe 1 mandarakUDhe 2 NisahakUDe 3 himavayakUDe 4 rayayakUDe 5 ruagakUDe 6 sAgaracittakUr3e 7 vairakUDe 8 balakUDe 9 / kahi NaM bhante ! ganduNavaNe NaMdaNavaNakUDe NAma phUDe 501, gobhamA ! mandarassa pancayassa puratthimillasiddhAyayaNassa uttareNaM uttarapurasthimillasa pAsAyavaDeMsayassa dakSiNeNaM, ettha paNandaNavaNe gaMdaNavaNe NAma kUDe paNNatte pacasahA phUTA puSvavaNi mANiabbA, devI meIkarA rAyahANI vidisAetti 1, eAdi va punvAmilAvaNaM bhalA ime kUr3A imAhi disAhiM purathimilassa bhavaNassa dAhiNeNaM dAhiNapurathimillassa pAsAyavaDeMsagassa uttareNaM mandare phUDe mehAI rAbahANI puSeNa 2 dakkhiNilassa bhavaNassa purathimeNaM dAhiNapurathimillasa pAsAyava.sagassa pacasthimeNaM Nisahe kUDe sumehA devI rAyahANI dakkhiNeNaM 3 dakkhigillasa bhavaNassa paJcasthimeNa dakSiNapaJcasthimilassa pAsAyavaThesagassa purathimeNaM hemavae kUDe hemamAlinI devI rAyahANI dakSiNega 4 paJcasthimitta bhavaNassa dakSiNeNaM dAhiNapathimilassa pAsAyavaDhesagassa uttareNaM rakhae kUDe mubacchA devI rAyahANI paccasthimeNaM 5 paJcavimillasa bhavaNasta uttarega uttarapaJcasthimillasa pAsAyavaDeMsagassa dakkhi rNa rubhage kUDe vacchamittA devI rAyahANI patharithameNaM 6 uttarillasa bhavaNassa paJcatyimeNaM uttarapacatpimilassa pAsAyavaHsagassa purathimeNaM sAgaracitte phUDhe vairasegA devI rAyavANI uttareNaM 7 uttarihassa bhavaNassa purasthimeNaM uttarapurasthimihassa pAsAyavasagassa pacatthibheNaM vadarakUTe balAyA devI rAyahANI uttareNaMti 8. kahiNa bhante ! gandaNavaNe baLakUDe NAma phUDe paNNate, dIpa anukrama [197] zrIjambU.62 ~ 736~ Page #738 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], ----- ---- mUlaM [104] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka yA vRttiH [10] dIpa zrIjambU- goamA! mandarassa pavvayassa uttarapuratyimeNaM ettha zaM zanvaNaNe balakUDe gAmaM kULe pa0, evaM va harissahakUna pamANaM vakSaskAre skAra dvIpazA-1 rAyahANI a taM va balakUDassabi, gavaraM balo devo ramyahANI sattarapurasthimeti (pUrva 104) nticandrI-| nAdivanAatha dvitIyavanaM pRcchamAha-kahiNa'mityAvi, praznaH pratItA, utsarasUtre gautama! bhadrazAlavanasya basamasmaNI- ni. || yAmibhAgAt pazcayojanazatAnyUrvamutpattya-matvA'grato varddhimAviti gamyaM maradare parvate etasmina pradeze nandana-181 104 // 367 / / || vanaM nAma banaM prajJapta, paJcayojanazatAni 'cakrakAlaviSkambhena' cakavAla-vizeSasya sAmAnye'nupravezAt samacakavAlaM|81 || takha yo viSkambhA-svaparikSepasya sarvataH samapramANatayA viSkambhastena, anena viSamacakrabAlAviviSkambhanirAsaH, at| eva vRttaM, taca modakAdivat dhanamapi syAdata mAha-valayAkAraM-madhyezupiraM yat saMsthAnaM tena saMsthitaM, idameva dyotayati-yanmandaraM parvataM sarvataH samantAt saMparikSiSya-veSTayitvA tizcati / atha merobahirviSkambhAdimAnamAha-'Navajo-18 || aNa'ityAvi, mekhalAvibhAge hi girINAM bAhyAbhyantararUpaM viSkambhavayaM bhavati, tatra merI bAhyaviSkambho'yaM-navayo-181 S|| janasahasrANi nava zatAni catuSpazcAzadadhikAni SaT caikAdazabhAmA yojanasya, tathAhi-meroruyamekasmin yojane gate [8Insan | viSkambhasambandhI eka ekAdazabhAgo yojanasya mato labhyate iti prAgukaM tato'tra trairAzika-pokayojanArohe mero-12 pari vyAsasyApacayaH sarvatraikAdazo bhAgo yojanasyaiko labhyate tataH paJcazatayojanArohe ko'pacayo labhyate / , labdhAni / 45 yojanAni, etat samabhUtalagatajyAsAt dazayojanasahasrarUpAt tyajyate jAtaM yathokaM mAnaM, etaca nandanava anukrama [197] IN ~ 737~ Page #739 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], ----- ---- mUlaM [104] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [104] dIpa PL nasya bahiH pUrvAparayoruttaradakSiNayorvA antayoH sambhavati, ato nandanavanAhititvena bAho nizivirakAmbhaH, sathA ekatriMzadyojanasahasrANi catvAri zatAni ekonAzIvadhikAni kicidvizeSAdhikAci ityayaM bAhyo gispirirayo mekaparidhirityarthaH, pamiti vAkyAlaGkAre antagiriviSkambho nandacakkAdaLaka yo girivistAraH so'STayojanasahasrANi nava ca yojanazatAni catuSpazcAzadadhikAni SaT ca ekAdazabhAgA yojanasvetyetAvatpramANaH, ayaM ca bAhyagirivizAkambhe sahasroce yathokaH syAt, tathA aSTAviMzatiyojanasahakhANi zrINi ca yojanazatAni poDazASikAci aSTa caikAgrabhAgA yojanastAvapramANo'ntagiripariraya iti, prasiddhi prArabat / athAtra padmAvaravedikAcAha-se gaM nAe par3ama ityAdi, vyakaM, athAtra siddhAyakvAdivaktavyamArabhyate-'mandarasma pamityAdi, mandassya pUrvastrAM matracandane paJcAzayojanAvikrase mahadekaM siddhAyananaM prajJaptam, evamiti-bhavazAlabanAnusAreNa catasRSu vidhupavAri siddhAyakavAni vidikSu puSkariNyaH, tadeva pramANa siddhAyatavAnAM puSkariNInAM ca bannadrazAle ukta prAsAdAvataMsakAstathaiva cakrezAnayorvAcyAH yathA bhadzAle dakSiNavikasambaddhavavidigvartinaH prAsAdAH zakraspa tathottaradisambaddhavidhivartinastu IzAcendrasa tenaiva pramANena-pazcayojanazatoccatvAvineti, atra ca puSkariNIyAM nAmAni sUtrakArAlikhitasvAlipinamAdAdvA AdurtheSu na dRzyante iti tatraizAnyAdimAsAdakramAkmiAni nAmAni draSTavyAni pUjyapraNItakSetravicArataH-bandottara 1 jandA ra sunandA 3 nandi varjanA 4 tathA nandipeNA 1 amoghA 2 gostUpA 3 sudarzanA 4 tathA anukrama [197] Sae900 Deceaedeceae Simillenni ~ 738~ Page #740 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], ----- ---- mUlaM [104] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [104] dIpa zrIjamyU-bhAva bhadrA 1 vizAlA 2 kumudA 3 puNDarIkiNI 4 tathA vijayA 1 vaijayantI 2 aparAjitA 3 jayantI 4 iti, kUTAnyapi || vakSaskAre rutastAvatyevAntare siddhAyatanaprAsAdAvataMsakamadhyavartIni jJAtavyAni, tatra yo vizeSastamAha-'NandaNavaNe Na'mityAdi, merI nandanticandrI- zaka, bhadrazAle'STau kUTAni iha tu nava tataH saGkhyayA nAmabhizca vizeSaH, teSvAcaM sthAnataH pRcchati-kahiNa-18 nAdicanAyA vRttiH mityAdi, ka bhadanta! nandanavane nandanavana kUTaM nAma kUTaM prajJaptam ?, gautama ! mandarasya parvatasya sambandhinaH paurastya nisU. 104 // 36 // siddhAyatanasyottarataH uttarapaurastye-IzAnadigvartinaH prAsAdAvataMsakasya dakSiNena etasmin pradeze nandanavanakUTaM nAma kUTa prajJapta, atrApi merutaH pazcAzayojanAtikama evaM kSetraniyamo bodhyA, anyathA'sya prAsAdabhavanayorantarAlavartittvaM na // zAsAt, atha lAghavArthamuktasya vakSyamANAnAM ca kUTAnAM sAdhAraNamatidizati-paJcazatikAni kUTAni pUrva vidigrahastikU-18 prakaraNe varNitAni uccatvavyAsaparidhivarNasaMsthAnarAjadhAnIdigAdibhiH tAnyatra bhaNitavyAnIti zeSaH, sadRzagamatvAt, atra devI meghaDkarA nAmnI asya rAjadhAnI vidizi asya padmottarakUTasthAnIyatvena rAjadhAnIvidiguttarapUrvA grAhyA, atha zeSakUTAnAM taddevInAM tadrAjadhAnInAM ca kA vyavasthA ityAha-'eAhiM'ityAdi, etAbhirdevIbhizcazamdAd rAjajadhAnIbhiranantarasUtre vakSyamANAbhiH saha pUrvAbhilApena nandanavanakUTasatkasUtragamena netavyAni imAni vakSyamANAni // 368 // ISkuTAni imAbhirvakSyamANAbhirdigbhiH, etadeva darzayati-'purathimilassa'ityAdi, idaM ca sarva bhadrazAlavanagamasadRzaM tena tadanusAreNa vyAkhyeyaM, vizeSazcAtrAya-paJcazatike nandanavane merutaH paJcAzayojanAntare sthitAni paJcaznatikAni anukrama [197] Jintlemnition ~739~ Page #741 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], ----- ---- mUlaM [104] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [104] kUTAni kiJcinmekhalAto bahirAkAze sthitAni bodhyAni balakUTavat, etatkUTavAsinyazca devyo'STau dikkumAryaH atra navamaM kUTaM sahasrAGkamiti pRthak pRcchati-'kahiNamityAdi, ka bhadanta ! nandanavane balakUTaM nAma kUTaM prajJatam , gautama! merorIzAnavidizi nandanavanaM atrAntare balakUTaM nAma kUTaM prajJapta, ayamartha:-merutaH pazcAzayojanAtikrame IzAnakUNe aizAnaprAsAdastato'pIzAnakoNe balakUTaM, mahattamavastuno vidizo'pi mahattamatvAt , evamanenAbhilApena yadeva harissahakUTasya-mAlyavadvakSaskAragirevamakUTasya pramANaM sahasrayojanarUpaM, yathA cAlpe'pi svAdhArakSetre mahato-18 'pyasyAvakAzaH yA ca rAjadhAnI caturazItiyojanasahanapramANA tadeva sarva balakUTasyApi navaramatra balo devastatra tu harissahanAmA / atha tRtIyavanopakramaH kahi NaM bhante! mandarae pavvae somaNasavaNe NAma vaNe pa01, goamA! NadaNavaNassa bahusamaramaNijvAo bhUmibhAgAo addhatebaDhi jomaNasahassAI uI uppahattA etya gaM mandare patrae somaNasavaNe NAma vaNe paNNate pacajoSaNasayAI cayAvAlavikkhambheNaM baTTe valayAkArasaMThANasaMThie jeNaM mandaraM pavvayaM sabao samantA saMparikkhittANaM ciTThara, cattAri jomaNasahassAI duNi ya bAkttare joaNasae aha va ikArasabhAe jomaNarasa cAhiM girivikkhambheNaM terasa joaNasahassAI paca ya ekAre joaNasae chaca ikkArasabhAe joaNassa bAhiM giripariraeNaM tiNi joaNasahassAI duNi a bAktare jomaNasae aha ya ikArasabhAe joyaNassa aMto girivikkhambheNaM dasa joaNasahassAI tiNi a avagApaNNe joaNasae tiNNi a ikArasabhAe joaNassa aMto giri seeeeeesesemesekese dIpa anukrama [197] atha somanasavanasya varNanaM kriyate ~740~ Page #742 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], ----- ---- mUlaM [105] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: sAmanasaba prata sUtrAMka zrIjamyU dvIpazAnticandrIyA ci: // 369 // [10] dIpa pariraeNati / se NaM egAe paramavarajeiAe egeya ya vaNasaMDeNaM samAbho sammannA saMparikisane kAmako kinhe kisa - sAra yanti evaM kUDavajA sathaiva NadaNavaNavattavyayA bhANiyabvA, taM ceva mocAhiUmA jAva pAsAyabasagA samIsalApati (savaM105) 'kahi NamityAdi, ka bhadanta ! merau saumanasavanaM nAma vanaM prajJaptam 1, gautama / mandanavanasya bahusamaramaNIpAda bhUmibhAgAdarddhatriSaSTiM sArddhadvApaSTirityarthaH yojanasahanANyUddhamutpattyAtrAntare mandaraparvate saumanasavanaM nAma vana prajJasaM, paJcayojanazatAni cakravAlaviSkambhenetyAdipadAni prAgvat , yammandara parvataM sarvataH samantAt samparikSipya tiSThati, etacca kiyatA viSkambhena kiyatA ca parikSepeNetyAha-'cattArI' tyAdi, prathamamekhalAyAmiva dvitIyamekhalA-18 sAmapi viSkambhadvayaM vAcyaM, vatra bahirgiriviSkambhena catvAri yojanasahasrANi dve ca yojanazate dvisaptatyadhike aSTau caikAdazabhAgA yojanasya, etadupapattirevaM-dharaNItalAt saumanasaM yAvad gamace prerUcchyasya 13 sahasrayojanAmyati-18 kAntAni eSAM caikAdazabhirbhAge labdhaM 57273 asmiMzca rAzI dharaNItalagatamerUcyAsAyasahasrayojanapramAmAcchodhite hai| jAtaM yathoktaM mAnamiti, pahigiriparirayeNa trayodaya yojanasahasrANi pazcayojanazatAni ekAdazAni-ekAdazAdhi-1 kAni SaT ca ekAdazabhAgA yojanasya, tathA'ntargirivikambhena zrINi yojanasahasrANi ve vAsaptatyadhika yojanabate 8 // 369 // aSTau caikAdazabhAgA bhojanasya, upapattistu bahigiriviSkambhAt ubhayato mekhalAyacyAse paJcazatazyojavarUpeDa-18 / panIte yathokamAnaM, antagiriparirayeNa tu daza sahasrayojanAni zrINi ca bojavasatAni ekonapazcAdadhikAti praya-18 anukrama [198] JinElemnitinment ~741~ Page #743 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], ----- ---- mUlaM [105] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [105] dIpa anukrama [198] baDAdazabhAsA yojananeti / athAsya varNakasUtra-'se pAMegA' ityAdi, sA, navaraM evamuktAbhilApena yUTayo | va nandanavanavakanyatA aNitanyA, kiyatparyantamityAha-vantadeva merutaH paJcAzadyojaka kSetramavagAva yAvatyAmA dAvataMsakAH zakezAcaboriti, bApInAmAni tvimAni tevava krameNa, sumanAH 1 saumatsA 2 saumanAMdA sauma-16 nasyA vA manoramA 4 tathA uttarakuruH 1 devakuruH 2 vArimA 3 sarasvatI 4 vA vizAlA 1 mAghabhajA 2 abha-18 yasenA sohiNI 4 tathA bhanottarA 1 bhadrA 2 subhadrA 3 bhadrAvatI jhajavatI kA / atha caturtha varnA . kahi gaM bhante ! mandarapabvae paMcagavaNe mArma vaNe pa0, go0! somaNasavaNassa bahusamaramaNijjAo bhUmibhAgAo chattIsa joaNasahassAI urdU utpattA etya paM mandare panvae siharatale paMDagavaNe NAma vaNe paNNase, catvAri cauNaue joyaNasae cakkabAlavikkhambheNaM baDhe baLyAphArasaMThANasaMThie, je gaM maMdaracUliaM sabao samantA saMparikkhitANaM ciTThada tiNi jomaNasahassAI egaM ca bAbaI joaNasaya kicibisesAhilaM parikkhevaNaM, se NaM egAe palamavaraveiAe egeNa va vaNasaMDeNaM jAva kiNhe devA bhAsayavi, paMDaganaNaya mahAsabhAe elyaNa maMbaramUlimA kAma cUlibhA paNNattA cattAlIsaM joaNAI uddhaM uccatteNaM mUle vArasa jobhaNAI vikasambheSaM majhe aTTha joaNAI viksammemaM umpi camari jomaNAI vikkhambheyaM mUle sAismAI sattAttIka joANAI parikkheveNaM majo sAregAvaM paNavIsa joaNNAI parikkhevaNaM uppi sAiregAI.vArasa jonAgAI pariksaveNaM mUte vicchiNNA maho saMkSicA parSi vyumA mopucchasaMThApasaMThiA samaveruliAI acchA sA meM pAe paramavaraveibhae maka atha paNDakavanasya varNanaM kriyate ~742~ Page #744 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [106 ] dIpa anukrama [199] "jambUdvIpa-prajJapti" zrIjambUdvIpazAnticandrI - yA vRtiH // 370 // - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [4], mUlaM [ 106 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH saMparikkhittA iti vapi bahusamaramaNi bhUmibhAge jAva siddhAyayaNaM bahumajda desabhAe kosaM AyAmeNaM addhakosaM vikkhambheNaM desUNagaM ko uddhaM uccateNaM aNegasaMbhasaya jAva dhUvakaDucchugA, mandaracUliAe NaM puratthimeNaM paMDhagavaNaM paNNAsaM jogaNAI ogAhittA ettha NaM mahaMge bhavaNe pa0 evaM jacaiva somaNase puvvavaNNio gamo bhavaNANaM pukkhariNINaM pAsAyavarTesagANa ya so caiva bhavo jAna sakIsAnavaDeMsagA teNaM caiva parimANaM (sUtraM 106 ) 'kahi Na'mityAdi, praznaH pratItaH, uttarasUtre saumanasavanasya bahusamaramaNIyAd bhUmibhAgAdUrdhvaM patriMzadyojana| sahasrANi utpatya tatra deze mandare parvate zikharatale - maulibhAge paNDakavanaM nAma vanaM prajJataM catvAri yojanazatAni caturnavatyadhikAni cakravAlaviSkambhena, etadupapattistu sahasrayojana pramANAcchikharanyAsAnmadhyasthita cUlikA mUlavyAse dvAdazayojanapramANe zodhite'vaziSTe'dhakRte yathokamAnaM, yatpaNDakavanaM mandarabUlikAM sarvataH samantAt samparikSipya tiSThati, yathA nandanavanaM meruM sarvataH samantAt samparikSipya sthitaM tathedaM merucUlikAmiti, trINi yojanasahasrANi ekaM ca dvApaSTaM dvApaSTayadhikaM yojanazataM kiJcidvizeSAdhikaM parikSepeNeti, athAsya varNakamAha'se NaM ityAdi, vyaktaM, yAca paNDakavanamabhivApya sthitA sA ka cUliketyAha- 'paMDagavaNe 'ti paNDakavanasya | madhye dvayozcakravAlaviSkambhayorvicAle atrAntare mandarasya - mero dhUlikA - zikhA iva mandaracUlikA nAma cUlikA prajJaSThA, catvAriMzataM yojanAnyUvoMccatvena mUle dvAdaza yojanAnItyAdisUtraM prAgvat, kevalaM sarvAtmanA vaiDUryamayI Fur Ele&ae Cy ~743~ 2000 4 vakSaskAre paNDakavana sU. 106 // 370 // Page #745 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], ----- ---- mUlaM [106] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [106] nIlavarNatvAt / sAmprataM sUtre'nukto'pi vAcavitraNAmapUrvArthajijJApayiSayA cUlikAyA iSTasthAne viSkambhaparijJAnAya prasaGgagatyopAyo likhyate, yathA tatrAdhomukhagamane karaNamidaM-cUlikAyAssarvoparitanabhAgAdavapatya yatra yojanAdAvatikrAnte viSkambhajijJAsA tasminnatikrAntayojanAdike paJcabhirbhakke labdharAzizcaturbhiryutastatra vyAsaH syAt, tatra uparitalAviMzatiyojanAmyavatIrNastato viMzatirdhiyate tasyAH paJcabhirbhAge labdhAzcatvAraH te caturbhiH sahitAH aSTau etAvAnuparitalAdizatiyojanAtikrame viSkambhaH, evamanyatrApi bhAvanIyaM, yadA tUrdhvamukhagatyA viSkambhajijJAsA 8 tadA'yamupAya:-cUlikAyA mUlAdutpatya yatra yojanAdau viSkambhajijJAsA tasminnatikAntayojanAdi ke paMcabhibhake yallabdha || 4 tAvatpramANe mUlaviSkambhAdapanIte avaziSTaM taba viSkambhaH, tathAhi-mUlAskila viMzatiryojanAnyUrva gatastato viMzatidhiyate tasyAH paMcabhirbhAge labdhAni catvAri yojanAni tAni mUlaviSkambhAd dvAdazayojanapramANAdapanIyate zeSANyaSTau etAvAn mUlAdUrva viMzatiyojanAtikrame viSkambhaH, evamanyatrApi bhAvanIyaM, yathA merau ekAdazabhiraMzereko'zA ekAdazabhiyojanaireka yojanaM vyAsasya cIyate apacIyate tathA'syAM paJcabhiraMzereko'zaH paJcabhiyojanaireka yojanaM vyAsa-10 syeti tAtparyArthaH, atra vIja-dvAdazayojanapramANAcUlAvyAsAdArohe catvAriMzadyojaneSu gateSu aSTau yojanAni truTyanti 8 avarohe ca tAnyeva varddhante tatastrairAzikasthApanA / 401 madhyarAzAvantyarAzinA guNite ekena guNitaM tadeva hai bhavatIti jAtA aSTI asya rAzezcatvAriMzatA bhajane bhAgAprAptI dvayo rAzyoraSTanirapavateM jAtaM / athAsya varNaka-18 Accesses dIpa anukrama [199] Jimillennitimatel ~ 744 ~ Page #746 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [106 ] dIpa anukrama [199] vakSaskAra [4], mUlaM [ 106 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjammUdvIpacAnticandrIyA vRciH // 371 // "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) Jan Eikenich sUtram- 'sAnaM egAe paumavara jAvaM ityAdi, prAgvat, athAsyAM bahusamaramaNIya bhUmibhAgavarNanaM sitayatanavarNanaM cAtidezenAha-'uSpiM bahusama' ityAdi, asyAdhUlikAyAH upari bahusamaramaNIyo bhUmibhAgaH prajJaptaH, sa ca yAvatpada karaNAt 'se jahA NAmae AliMgapukkhare i vA' ityAdiko prAyaH, tathA tasya bahumadhyadezabhAge siddhAyatanaM kaccaM krozamAyAmenArddhakrozaM viSkambhena dezonaM krozamuccatthena anekastambhazatasanniviSTamityAdikaH siddhAyatanavarNako vAcyo yAvaDUvaka ducchukAnAmaSTottaraM zatamiti, atha prastutavane bhavanaprAsAdAvivaktavyamocaraM sUtra- 'mandaracUliA ityAdi, | sandara cUlikAyAH pUrvataH paNDakavanaM paJcAzadyojanAnyavagAhya atrAntare mahadekaM bhavanaM-siddhAyatanaM prajJayaM evamukAbhilApena ya eva saumanasavane pUrvavarNito - nandanavanaprastAvo ko gamaH kUTavarjaH siddhAyatanAdivyavasthAdhAyakaH sadRzAlApakaH pAThaH sa evAtrApi bhavanAnAM puSkariNInAM prAsAdAvataMsakAnAM ca jJAtavyaH, yAvacchakezAnaprAsAdAvataMsakAratenaiva pramANeceti, atra vApInAmAci prAguktayuktyA sUtre'dRSTAnyapi granthAntarato likhyante, tadyathA---pezAvaprAsAde pUrvAdikrameNa puNDrA 1 puNDraprabhA 2 suraktA 3 raktAvatI 4 AgneyaprAsAde vIrarasA 1 ikSurasA 2 amRtarasA 3 vAruNI | 4 nairRtaprAsAde zaMkhottarA 1 zaGkhA 2 zaGkhArttA 3 balAhakA 4 kAvyaprAsAde puSpottarA 1 puSpavatI 2 supuSpA 3 puSpamAlinI 4 ceti / athAtrAbhiSekazilAva kanyatAmAha paNDakavaNe NaM bhante ! vaNe kai amriseasilAbha paNNattAo 1, goamA! battAri abhiseasilAbha pa0 saM0-paMDusilA 1 Fur Ele&ae Cy ~ 745~ 4vakSaskAre paNDakavana sU. 106 // 371 // Page #747 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [107] dIpa anukrama [200] "jambUdvIpa-prajJapti upAMgasUtra -7 (mUlaM + vRttiH) - vakSaskAra [4], mUlaM [107] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... .. AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH praNDukaMklasilA 2 rasilA 3 raktakambalasileti 4 / kahi bhante! paNDamavaNe maNDasilAmAnaM silA pakkA 1, gomA ! mandaskuliAe puratthimeNaM paMDagavaNapura sthimaperaMte, ettha NaM paMhagavaNe paMDusilA NAmaM silA paNNattA uttaradAhiNAvayA pAINapaDhIbhavicchiNNA acandasaMThANasaMTiA paMcajoamasayAI AyAmeNaM addhArabAI joaNasayAI kkhimbheNaM cattAri jojanAeM bAileNaM sabakaNagAmaI acchA beiAvaNasaMDeyaM savvao samantA saMparikkhitA vaNNao, tIse NaM paNDusilAe caricicAri tisovANaparuivagA paNNattA jAva toraNA vaNNao, tIse NaM paNDusilAe upi bahusamaramaNi bhUmibhAge paNNatte jAva devA Asayanti, tassa NaM bahusamaramaNijassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe uttaradAhiNeNaM ettha NaM duve sIhAsaNA paNNattA pathya dhaNusayAI zrAyAmaviksambheNaM addhAijvAiM ghaNusayAI bAileNaM sIhAsaNavaNNao bhANiabvo vijayadusavajjotti / tattha NaM je se uttarile sIhAsaNe tattha NaM bahUhiM bhavaNatravANamantarajoisinemANiehiM devehiM devIhi a kacchAiA titthayarA abhisiJcanti tattha NaM je se dAhiNi sIhAsa tattha NaM bahUhiM bhavaNa jAva vemANiehiM devehiM devIhi a vacchAIA tityayarA abhisiJcanti / kahi NaM te! paNDaMgavaNe paNDukaMbalAsiTANAmaM silA paNNattA ?, gokSamA! mandaracUliAe dakkhimeNaM paNDagavaNadAhiNaperaMte, ettha paMgavaNe paMDukaMvalasilANAmaM silA paNNattA, pAINapaDINAyayA uttaravAhiNavickRiNNA evaM taM caiva pamANaM tavayA ya bhANiaba jAba tassa NaM bahutamaramaNijassa bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM mahaM ege sIhAsaNe 50 taM caiva sIhAsaNapyamANaM ar NaM mahiM bhavaNa jAva bhArahagA vizvayarA ahisicanti kahi NaM bhante! paNDagavaNe ratasilA NAmaM silA pa0 1, so0 ! andara cUliAe pazJcatthimeNaM paNDagavaNapaJcatthimaperate, ettha meM pAvaNe raktasilA NAmaM silA paNNattA uttaradAhiNAyayA F Ervale & Puna e Oly ~ 746 ~ janntraryarg Page #748 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [107] dIpa anukrama [200] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [4], mUlaM [107] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAnticandrIyA vRttiH // 372 // pApaDIcyA java taM caiva pamANaM savvatavaNijnaI acchA uttaradAddiNaM ettha NaM duve sIhAsaNA paNNattA, tatya NaM je se dAhiNille sIhAsaNe tastha NaM bahUhiM bhavaNa0 pamhAiA tityayarA ahisibanti tattha NaM je se uttarile sIhAsaNe tatya NaM bahUhiM bhavaNa jAva bappA AtitthayarA ahisisaMti, kahi NaM bhante ! paNDarAvaNe rattakaMbalasilA NAmaM silA paNNattA ? goamA! maMdaracUliAe uttareNaM paMDagavaNauttara carimaMte ettha NaM paMDagabaNe raktakaMbalasilA NAmaM silA paNNattA, pAINapaDINAyayA udI - dAhiNavicchiSNA savvata vaNijamaI acchA jAba majjhadesabhAe sIhAsaNaM, satya NaM bahUhiM bhavaNava jAva devehiM devIhi a erAyagA tivyavarA ahisiyanti (sUtraM 107 ) paNDakavane bhadanta ! kati abhiSekAya - jinajanmastrAtrAya zilAH abhiSekazilAH prajJaptAH 1, gautama ! catasro'bhiSeka| zilAH prajJatAH, tadyathA- pANDuzilA 1 pANDukambalazilA 2 raktazilA 3 raktakambalazilA 4 anyatra tu pANDukambalA 1 atipANDukambalA 2 raktakambalA 3 atiraktakambaleti 4 nAmAntarANIti / samprati prathamAyAH sthAnaM pRcchati - 'kahi Na' mityAdi, praznaH pratItaH, uttarasUtre mandaracUlikAyAH pUrvataH paNDakavanapUrvaparyante pANDuzilA nAma zilA prajJatA, | uttarato dakSiNatazcAyatA pUrvato'paratazca vistRtA arddhacandrasaMsthAnasaMsthitA paJcayojanazatAnyAyAmena - mukhavibhAgena arddhatRtIyAni yojanazatAni viSkambhena-madhyabhAgena, arddhacandrAkArakSetrANAmevameva paramavyAsasambhavAt, ata evAsyAH paramavyAsaH zaratvena lambo jIvAtvena parikSepo dhanuH pRSThatvena tatkaraNarItyA AnetavyA, tathA catvAri yojanAni vAha atha paNDakavane jinajanmAbhiSekazilAyAH varNanaM kriyate Fur Free Cy ~ 747 ~ 4vakSaskAre abhiSekazilAH s. 107 // 372 // Page #749 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- ---- mUlaM [107] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [107] tyena-piNDena sarvAtmanA kanakamayI prastAvAdarjunasuvarNamayI acchA vedikAvanakhaNDena sarvataH samantAt sampari-18 kSiptA, vakratA ca cUlikAsannA saralatA tu svasvadikkSetrAbhimukhA, varNakazca vedikAvanakhaNDayoryatacyA, caturyojano||cchritA ca zilA durArohA ArohakANAmityAha-tIse Na'mityAdi, tasyAM zilAyAM caturdizi catvAri visopAnapra | tirUpakANi prajJaptAni, teSAM ca varNako vAcyo yAvattoraNAni / athAsyA bhUmisaubhAgyamAvedayannAha-'tIse Na'mityAdi, / tasyAH pANDuzilAyAH upari bahusamaramaNIyo bhUmibhAgaH prajJaptaH yAvaddevA Asate zerate ityAdi, athAtrAbhiSekAsazanavarNanAyAha-'tassa Na'mityAdi, tasya bahusamaramaNIyasya bhUmibhAgasya bahumadhyadezabhAge uttarato dakSiNataca acAntare dve abhiSekasiMhAsane-jinajanmAbhiSekAya pIThe prajJa paMcadhanuHzatAnyAyAmaviSkambhAbhyAM arddhatRtIyAni dhanunatAni bAhalyena uccatvenetyarthaH, atra ca siMhAsanavarNako bhaNitavyaH, sa ca vijayaduSyavarja:-uparibhAge vijayanAmaka candrodayavarNanArahita ityarthaH, zilAsiMhAsanAnAmanAcchAditadeze sthitatvAt , atra ca siMhAsanAnAmAyAmaviSkambhaII yostulyatvena samacaturanatokkA, nanvatrakenaiva siMhAsanenAbhiSeke siddhe kimarthaM siMhAsanadvayamityAha-'tastha'mityAdi, tatra-tayoH siMhAsanayormadhye 'se' iti bhASAlaGkAre badaucarAhaM siMhAsanaM tatra bahubhirbhavanapativyantarajyoti vaimAnikadevadevIbhizca kacchAdivijayASTakajAtAstIrthakarAH abhiSicyante-janmotsavArtha mapyante, yattu dAkSiNAvaM siMhAsana batra baccAdikA iti, atrAyamarthaH-eSA hi cilA pUrvadigmukhA etaddigabhimukhaM ca kSetra pUrvamahA videhAsvaM dIpa anukrama [200] ~748~ Page #750 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- ---- mUlaM [107] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [10] dIpa anukrama bhIjambU 18 tatra ca yugapajjagadguruyugaM janmabhAg bhavati tatra zItottaradigpativijayajAto jagadgururuttaradigvatini siMhAsane- vadhaskAre dvIpazA | bhiSicyate, tasyA evaM dakSiNadigvatrtivijayajAto jagadgurudakSiNadigvartinIti / idAnI dvitIyazilApraznAvatAra:-MMENT nticandrI kahi Na'mityAdi, praznaH pratItaH, uttarasUtre merucUlikAyA dakSiNataH paNDakavanadAkSiNAtyaparyante pANDukambalA nAnI yA vRttiH zilAsa.. 107 zilA prajJaptA, mAkapazcimAyatA uttaradakSiNavistIrNA, AdyA tu prApazcimavistIrNA uttaradakSiNAyatetyetadvizeSaNadvayaM | // 37 // vihAyAnyata prAguktamatidizati-evamevokAbhilApena tadeva pramANaM zilAyAH pazcayojanazatAyAmAdikaM vaktavyatA!! cArjunasvarNavarNAdikA bhaNitavyA yAvattasya bahusamaramaNIyasya bhUmibhAgasya bahumadhyadezabhAge'trAntare mahadekaM siMhAsanaM prajJaptaM tadeva paJcadhanuHzatAdikaM siMhAsanapramANamuJcatvAdI jJeyaM, tatra bahubhirbhavanapatyAdibhirdevairbhAratakA-bharatakSetrotpannAstIrthakRto'bhipicyante, nanu pUrvazilAyAM siMhAsanadvayaM ana tu eka siMhAsanaM kimiti ?, ucyate, paSA hi zilA | dakSiNadigabhimukhA taddigabhimukhaM ca kSetra bhAratAkhyaM tatra caikakAlameka eva tIrthakRdutpadyate iti tadabhiSekAnurodhe|naikatvaM siMhAsanasyeti / atha tRtIyazilA-kahi NamityAdi, idaM ca sUtra pUrvazilAgamena bodhyaM, kevalaM varNataH18 3 sarvAtmanA tapanIyamayI raktavarNatvAt , siMhAsanadvitvabhAvanA tveva-eSA pazcimAbhimukhA taddigabhimukhaM ca kSetraM pazcima-18| // 37 // I mahAvidehAkhyaM zItodAdakSiNottararUpabhAgadvayAtmaka, tatra ca prati vibhAgamekaikajinajanmasambhavAdyugapajinadvayamutpadyate, 18 tatra dAkSiNAtye siMhAsane dakSiNabhAgagatapakSmAdivijayASTakajAtA jinAH sapyante auttarAhe ca uttarabhAgagatavamAdi-18 [200] ~ 749~ Page #751 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], ----- ---- mUlaM [107] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [107] vijayASTakajAtA iti, samprati caturthI zilA-'kahiNa'mityAdi, praznaH prAgvat , uttarasUtre sarva dvitIyazilAnu sAreNa vAcyaM, varNatazca sarvatapanIyamayI, zrIpUjyaistu sarvA arjunasvarNavarNA ukkA iti, 'airAvatakA' iti airAvatakSe|| prabhavAH, siMhAsanasyaikatvaM bharatakSetroktayuktyA vAcyam // atha merau kANDasaGkhyAM jijJAsugautamaH pRcchati mandarassa Q bhante ! pavvayassa kA kaNDA paNNatA ?, goyamA ! tao kaMTA paNNattA, taMjahA-hihile kaMTe majhile kaNDe uvarille kaNDe, mandarassaNaM bhante! panvayassa hihile kaNhe kati vihe paNNatte!, goamA! cauThivahe paNNatte, taMjahA-puDhavI 1 uvale 2 vaire 3 sakarA 4, majjhimille NaM bhante! kaNDe kativihe paM01, goamA! calambihe paNatte, saMjahA-aMke 1 phalihe 2 jAyarUle 3 rayae 4, uvarile kaNDe kativihe paNNate?, goamA! egAgAre paNNace savvajamghUNayAmae, mandarassa NaM bhante / paJvayassa hehile kaNDe kevai bAhalleNaM paM01, goyamA! ega joaNasahassaM bAhalleNaM paNNatte, majjhimile kapaDe pucchA, goamA! tevadi joaNasahassAiM bAhaleNaM paM0, uvarille pucchA, goyamA! chattIsaM joaNasahassAI bAhalleNaM paM0, evAmeva sapuvyAvareNaM mandare paJcae ega joaNasayasahassaM savvaggeNaM pnnnnte| (sUtra 108) 'mandarassa NamityAdi, merorbhadanta ! parvatasya kati kANDAni prajJaptAni ?, kANDaM nAma viziSTapariNAmAnugato | vicchedaH parvatakSetravibhAga itiyAvat, gautama ! trINi kANDAni prajJaptAni, tapathA-adhastanaM kANDaM madhyama kANDa uparitanaM kANDaM, atha prathamaM kANDa katiprakAramiti pRcchati-'mandarassa'ityAdi, praznaH pratItaH, nirvacanasUtre pRthvI dIpa anukrama sersectsectrserseservesesesesercent [200] ~ 750~ Page #752 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- ---- mUlaM [108] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [108] dIpa anukrama zrIjambU- 18|matikA apalA-pASANAH bajANi-hIrakAH zarkarA-karkarikAH etammayaH kando mamvarasya, etadeva hi prathamaM kA pita vadhaskAra dvIpazA sahanayojanapramANe, nanu prathamakANDasya catuprakAratvAt tadIyayojanasahasrasya caturvibhajane ekaikapakArasya yojanA-18merukANDAnticandrI-18 hanacaturthAzapramANakSetratA syAt tathA ca sati viziSTapariNAmAnugatavicchedarUpatvAt ta eva kANDasakhyAM kathaM nAni sU.108 yA ciH 18varddhayantIti !, ucyate, kacitpRthvIbahulaM kacidupalabahulaM kvacid vajrabahulaM kvaciccharkarAvahulaM, idamuktaM bhvti-ukk||374|| |catuSTayamantareNAnyat kimapyaGkaralAdikaM na tadArambhakamiti ato naiyatyena pRthivyAdirUpavibhAgAbhAvAna kANDa-18 18 saGkhyAvarddhanAvakAza iti, madhyakANDagatavastupucchArthamAha-majjhimile' ityAdi, aGkaramAni-sphaTikaramAni jAta-18|| rUpa-suvarNa rajataM-rUpyam , atrApIyaM bhAvanA-kacidakabahulamityAdi, atha tRtIyaM kANDaM-'ubarile' ityAdi, prazno vyaktaH, uttarasUtre ekAkAraM-bhedarahitaM sarvAtmanA jAmbUnadaM-rakkasuvarNa tanmayamiti / kANDaparimANadvArA meruparimANamAha-'mandarassa Na'mityAdi, bhagavan ! mandarasyAdhastanaM kANDaM kiyadvAhalyena-uccatvena prajJaptam ?, gautama! eka yojanasahanaM bAhalyena prajJapta, madhyamakANDe pRcchA-praznapaddhatirvAcyA, sA ca 'mandarassa NaM bhante ! pavayassa mamimile || kANDe kevaiyaM vAhaleNaM paNNatte?" ityAdirUpA svayamabhyUhyA, gautama! triSaSTiM yojanasahasrANi bAhalyena prajJaptam | 18 // 37 // anena bhadrazAlavanaM nandanavanaM saumanasavanaM ve antare caitat sarva madhyamakANDe antarbhUtamiti, yasu samavAyA / aSTaciMcacame samavAye 'dvitIyakANDavibhAgo'STatriMzatsahastrayojanAnyuccatvena bhavatI'tyukaM tanmatAntareNeti, evamupa [201] ~7514 Page #753 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- ---- mUlaM [108] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [108] dIpa aeraerae00000000000000000000000000 ritane kANDe pRcchA jJeyA, patriMzadyojanasahasrANi bAhalyena prakSam , evamuktarItyA 'sapuvAvareNa' pUrvAparamIlanena mandaraparvataH eka yojanazatasahasraM sarvANa-sarvasaMkhyayA prajJaptaH, nanu catvAriMzadyojanapramANA ziraHsthA cUlikA merUpramANamadhye kathaM na kathitA?, ucyate, kSetracUlAtvena tasyAH agaNanAt, puruSocchyagaNane zirogatakezapAzasyeveti, iyaM ca sUtratrayI ekArthapratibaddhatvena samuditaivAlekhi / atha meroH samayaprasiddhAni SoDaza nAmAni praznayitumAha mandarassa paM bhante ! pabbayasa kati NAmadhenA paNNatA ?, goamA! solasa NAmadhejA paNNattA, jahA-mandara 1 me 2 maNI-- rama 3 sudaMsaNa 4 sarvapame a5 girirAvA 6|rvnnocy 7 silocaya 8 majhe logassa 9 gAbhI ya 10 // 1 // acche 'a 11 sUriAvace 12, sUriAvaraNe 13 tiA / uttame 14 a visAdIa 15, baTheseti 16 a solase // 2 // se keNadveNaM bhante! evaM vuzcai mandare pabae 21, gojamA! mandare pabae mandare NAmaM deve parivasai mahiddhIe jAva paliobamahie, se teNaDeNaM goamA! evaM yuSA mandare pabbae 2 aduttaraM taM ghevatti / (sUrya 109) 'mandarassa Na'mityAvi,mandarasya parvatasya bhagavan! kati nAmadheyAni-nAmAni prajJatAni', gautama! poDaza nAma-II | dheyAni prajJaptAni, tadyathA-'mandare'tyAdi gAthAdvayaM, mandaradevayogAt mandaraH1, evaM merudevayogAt meruriti, nanvecaM | mero svAmivayamApayeteti cet, ucyate, ekasyApi devasya nAmadvayaM sambhavatIti na kApyAzaGkA, nirNItistu bahuzrusa-1 gamyeti 2, tathA manAMsi devAnAmapyattisurUpatayA ramayatIti manoramaH 3, tathA sA-zobhanaM jAmbUnadamayatayA ratna Sacrasagaceterachenga2009000 anukrama [201] ~752~ Page #754 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], ---- -------- mUlaM [109] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [109] yA vRttiH gAthA: zrIjamyU- bahulatayA ca manonivRtikaraM darzanaM yasthAsau sudarzanaH 4, tathA ratnabahulatayA svayamAdityAdinirapekSA prabhA-prakAzo vakSaskAre dvIpazA- yasyAsI svayamprabhaH 5, caH samuccaye, tathA sarveSAmapi girINAmuccatvena tIrthakarajanmAbhiSekAzrayatayA ca rAjA giri-18 merunAmAnticandrI 16 rAjA, tathA ravAnAM nAnAvidhAnAmut-prAbalyena cayaH-upacayo yatra sa ratnoccayaH 7, tathA zilAnA-pANDazilA-13 hai| dInAmUrdhva-zirasa upari cayaH-sambhavo yatra sa zilocayaH8, tathA lokasya madhyaM, asya skllokmdhyvrtitvaat...|| // 375 // 18 nanvana lokazabdena caturdazarajvAtmakaloke vyAkhyAtavye 'dhammAi logamajjhaM joaNaassaMkhakoDIhiM' iti vacanAtA 18| samabhUtalAdalaprabhAyA asaMkhyAtAbhiryojanakoTIbhiratikrAntAbhirlokamadhyaM tatra ca merorasambhavena bAdhitaM vyAkhyAna,181 18 atha lokazabdena tiryaglokastasyApyaSTAdazazatayojanapramANoccasyAsminnevAntInatvAt kutastarAmasya lokamadhyavarti tvamiti cet, ucyate, tiryagloke tiryagbhAgasya sthAlAkAraikarajjupramANAyAmaviSkambhasyAtra lokazabdena vivakSaNAt 18 tasya madhyaM, meruH tanmadhyavattItyarthaH, asmAt sarvato'pyalokasya paJcasahasronArddharajjupramANena dUravyavahitatvAt , ata || evopalakSaNAdalokasyApyasau madhyaM asmAt sarvato'pyalokasyAnantayojanapramANatvAt 9, evaM 'nAbhI yatti atra ca dehalIpradIpanyAyena lokazabdasya saMyojanAt lokanAbhiH, atra bhAvanA tu uktanyAyenaiva 10, caH samu- // 375 // 18| caye, atha zlokabandhena 'acche' ityAdi, acchaH-sunirmala: jAmbUnadaratnabahulatvAt , caturthoke SoDazasamavAye tu atthe | iti pAThaH, tatra anena hyantaritaH sUryAdirasta ityabhidhIyate, idaM ca pUrvAparamahAvidehApekSayA jJeyaM, ato'yamapi kAraNe / dIpa anukrama [202 -205] ~753~ Page #755 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [109] + gAthA: dIpa anukrama [202 -205] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [4] mUlaM [ 109 ] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [18] upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH kAryopacArAdasta iti 11, tathA sUryA upalakSaNametattena candrAdayazca pradakSiNamAvarttanti yasya sa sUryAvarttaH 12, tathA sUryairupalakSaNametat candragrahanakSatrAdibhizca samantAd bhramaNazIlairAtriyate sma - veSTayate smeti sUryAvaraNaH 'kRdbahula' (zrIsiddha0 6-1-1151-2) miti vacanAt karmaNyanaTpratyayaH 11, itizabdo nAmasamAptau caH samuccaye, tathA uttamo giriSu sarvato'pyadhikasamunnatatvAt, samavAyAGge tu uttara iti pAThaH, tatra uttarataH - uttaradigvatta sarvebhyo bharatAdivarSebhya iti yadAha - "sarveSAmuttaro meru" riti, nanu bharatAdibhyaH uttaradigvarttitvaM jambUdvIpapaTTAdau vilo | kanena sujJeyaM airAvatAdibhyaH kathamuttaradigvarttitvaM ?, ucyate, yatkSetrIyANAM yasyAM dizi sUryodayaH tatkSetrIyANAM sA pUrveti sarveSAM sampradAyaH, tena tadanusAreNa tattatkSetreSu pUrvAdidigvyavahAraM jambUdvIpapaTTAdI guruhastakalAtaH paribhA vyairAvatAdibhyo'pyasyottaradigvarttitvamavaseyaM 14, caH samuccaye, dizAmAdiH -prabhavo digAdiH, tathAhi - rucakAddizAM vidizAM ca prabhavo rucakazcASTapradezAtmako merumadhyavarttI tato merurapi digAdirityucyate 15, tathA'vataMsaH - zekharaH girINAM zreSTha ityarthaH 16, caH pUrvavat, asyaivArthasya nigamanamAha - iti poDazaH / / atha yaduktaM- poDazasu nAmasu mandareti mukhyaM nAma tannidAnaM pipRcchipurAha-'se keNaTTeNa'mityAdi, vyaktam // uktA mahAvidehAH atha tatparatovarttinaM nIlavantaM nAma giriM pipRcchipurAha-- kahiNaM bhante ! jambuDIce dIveNIlavante NAmaM vAsaharapavvae paNa te ?, goyamA ! mahAvidehassa vAsassa uttareNaM rammagavAsassa 105 ~754~ Page #756 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], ---- --------- mUlaM [110] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: JMR. prata sUtrAMka [110] zrIjambU dvIpazAnticandrIyA pRttiH // 376 / / / a02012900rase [4vakSaskAre nIlabanivirNana sU. 110 gAthA: dakSiNeNaM purasthimichalavaNasamuhassa pacasthimeNaM pacatthimalavaNasamudassa purathimeNaM etya NaM jambuddIce 2 NIlavante NAma vAsaharapacae paNNase pAINapaDINAyae nadINadAhiNavicchiNNe NisahavattavvayA NIlabantassa bhANiavyA, NavaraM jIvA dAhiNeNaM ghaNu uttareNaM etya NaM phesaridaho, pAhiNeNaM sIA mahANaI pavUdA samANI uttarakura ejemANI 2 jamagapavyae NILayantauttarakurucanderAvatamAlavantarahe a duhA vibhayamANI 2 caurAsIe salilAsahassehiM ApUremANI 2 bhaisAlavaNaM ejemANI 2 mandara pavvayaM dohiM jobhaNehiM asaMpattA puratyAbhimuhI AvacA samANI mahe mAlavantavakkhArapabvayaM pAlayitA mandarassa pavvayassa purathimeNaM puSyaviSahavAsa duhA vibhayamANI 2 egamegAo cAvahivijayAo maTThAvIsAe 2 salilAsahassehiM ApUremANI 2 pacarhi salilAsayasahassehiM battIsAe a salilAsahassehiM samaggA ahe vijayassa dArassa jagaI bAlahattA purathimeNa saNasamuraM samappei, avasiddha taM vatti / evaM NArikatAvi uttarAbhimuhI avvA, varamimaM NANasaM gambhAvaivaTaveapavyayaM jomaNeNaM asaMpattA pacalyAbhimuhI AvattA samANI avasiddha taM ceva pavahe a muhe a jahA harikantAsalilA iti / NIlavante NaM bhante ! bAsaharapabbae kai kUr3A paNNattA, gobhamA! nava kUDA paM0, taMjahA-siddhAyayaNako0 siddheNIle 2 pugyavidehe / sIA yasa kitti 5 NArI a6|avrvidehe 7 rammagakUr3e 8 avasaNe ceva // 1 // sabve ee kUDA paJcasaiyA rAyahANIu (uttareNaM / se kejaDeNaM bhante / evaM budhai-gIlavante vAsaharapabbae 21, gobhamA! NIle gIlobhAse NIlavante ma itya deve mahidIe jAba parivasai samvaveruliAmae, NIlavante jAva Niceti (sUtra 110) dIpa anukrama 209 [206 // 376 // -208] ~ 755~ Page #757 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], ------ ------------------- mUla [110] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [110] gAthA: 'kahiNa'mityAdi, ka bhadanta ! jambUdvIpe dvIpe nIlavAnnAmnA varSadharaparvataH prajJaptaH!, uttarasUtra vyaktaM, navaraM rampa-18 kakSetra mahAvidehebhyaH paraM yugmimanujAzrayabhUtamasti tasya dakSiNataH, ayaM ca niSadhavandhuriti tatsAmyena lAparva darzayati-Nisaha'ityAdi, niSadhavaktavyatA nIlavato'pi bhaNitamyA, navaramasya jIvA-parama AyAmo dakSiNataH, uttrtH| krameNa jagatyA vakratvena nyUnataratvAt , dhanuHpRSThamuttarataH, atra kesaridraho nAma drahaH, asmAca zItA mahAnadI pravyUhA satI uttarakurUn iyUtI 2-parigacchantI 2 bamakaparvatI nIlavaduttarakurucandrarAvatamAlyavanAmakAn pazcApi grahAMzca dvidhA vibhajantI 3 caturazItyA salilAsaharApUryamANA 2 bhadrazAlayanamiyUtI 2-AgacchantI 2 mandaraM parvataM dvAbhyAM | yojanAbhyAmasamprAptA pUrvAbhimukhI parAvRttA satI mAlyavavakSaskAraparvatamadho vidArya meroH pUrvasyA pUrvamahAvideha // dvidhA vibhajantI 2 ekaikasmAJcakravartivijayAdaSTAviMzatyA 2 salilAsaharApUryamANA ra AtmanA saha paJcabhirnadI18 lAtriMzatA ca sahasraH samanA adho vijayasya dvArasya jagatIM vidArya pUrvasyA lavaNasamudramupaiti, avaziSTa pravahanyA soNDatvAdikaM tadeveti-niSadhanirgatazItodAprakaraNokkameva, athAsmAdevottarataH pravRttAM nArIkAntAmatidizati-'evaM nArIkatA'ityAdi, evamukanyAyena nArIkAntA'pi uttarAbhimukhI netanyA, ko'rthaH-yathA nIlavati kesaridrahAd dakSiNAbhimukhI zItA nirgatA tathA nArIkAntA'pyuttarAbhimukhI nirgatA, tarhi asyAH samudrapravezo'pi tadvadevetyAzaimAnamAha-navaramidaM nAnAtvaM gandhApAtinaM vRttavaitAbyaparvataM yojanenAsampAmA pazcimAbhimukhI AvRttA satI ityAdi Recemerocceracoccene ese dIpa anukrama 206-208] ~756~ Page #758 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- -------- mUlaM [110] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [110] 10 gAthA: zrIjamyU- kamavaziSTaM sarva tadeva harikAntAsalilAvad' bhAjyaM, tadyathA-'rammagavAsaM duhA vibhayamANI 2 chappaNNAe salilA-18| vakSaskAre dvIpazA- saMhassehiM samaggA ahe jagaI dAlai 2 ttA paJcatthimeNaM lavaNasamudaM samappei'tti, atra cAvaziSTapadasaMgrahe pravahamukha- nIlavaninticandrI vyAsAdikaM na cintitaM, samudrapravezAvadhikasyaivAlApakasya darzanAt, tena tat pRthagAha-avahe ca mukhe ca yathA harikAntA rimU yA vRttiH 110 salilA, tathAhi-pravahe 25 yojanAni viSkambhena arddhayojanamudvedhena mukhe 250 yojanAni viSkambhena 5 yojanA-18 // 377 // nyudvedheneti, yaccAtra harisalilAM vihAya pravahamukhayoharikAntAtideza uktastatharisalilAprakaraNe'pi harikAntAti-18 dezasyoktatvAt , athAtra kuTAni praSTavyAni-NIlavante Na'mityAdi, nIlavati bhadanta ! varSadharaparvate kati kUTAni | / prajJaptAni?, gautama! nava kUTAni prajJaptAni, tadyathA-siddhAyatanakUTa, atra navAnAmapyekatra saMgrahAyeyaM gAthA-'siddhe'tti siddhakUTa-siddhAyatanakUTa, tacca pUrvadizi samudrAsannaM, tato nIlavatkUTa-nIlavadvakSaskArAdhipakUTa, pUrvavidehAdhipakUTa || zItAkUTa-zItAsurIkUTa, caH samuccaye, kIrttikUTa-kesaridrahasurIkUTaM nArIkUTa-nArIkAntAnadIsurIkUTa, caH pUrvavat , | | aparavidehakUTa-aparavidehAdhipakUTaM ramyakakUTa-ramyakakSetrAdhipakUTaM upadarzanakUTa-upadarzananAmakaM kUTa, etAni ca | kUTAni himavarakUTavat pazcazatikAni-paJcazatayojanapramANAni vAcyAni vaktavyatA'pi tadvata, kuTAdhipAnAM rAjadhA- IS // 377 // nyo meroruttarasyAm / athAsya nAmanibandhanaM pRcchannAha-se keNaTeNaM ityAdi, praznaH prAgvat, uttarasUtre caturthoM varSa-1 gharagirinAlo-nIlavarNavAn nIlAvabhAso-nIlaprakAzaH AsannaM vastvanyadapi nIlavarNamayaM karoti tena nIlavarNayogA-15 dIpa anukrama 206-208] JinEleinitineON Himmitrinyou ~ 757~ Page #759 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ------ --------- mUlaM [110] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata nIlavAna , nIlavAMzcAtra maharddhiko devaH palyopamasthitiko yAvatparivasati tena tadyogAdvA nIlavAn , athavA asau ISI sarvavaiDUryaratnamayastena vaiDUryaratnaparyAyakanIlamaNiyogAnIlaH zeSa prAgvat / atha pazcamaM varSa praznayanAha sUtrAMka [110] SE0 gAthA: kahi NaM bhnte| jambuddIve 2 rammae NAma vAse paNNatte, go0NIlavantassa uttareNaM ruppirasa dakkhiNeNaM purathimalavaNasamuhassa paJcasthimeNaM patthimalavaNasamuhassa purathimeNaM evaM jaha va harivAsaM taha va rammayaM vAsaM bhANiavvaM, Navara dakkhiNeNaM jIvA uttareNa dhaNu avasesaM saM ceva / kahi NaM bhnte| rammae vAse gandhAvaINAmaM paTTaveaddhapavvae paNNate, gojamA! NarakantAe paJcatyimeNaM NArIkantAe purathimeNaM rammagavAsassa bahumAdesabhAe ettha NaM gandhAvaINAmaM vaTTaveaddhe pavvae paNNate, jaM ceva vizraDAvaissa taM va gandhAvaissavi vattavvaM, aTTho bahave uppalAI jAva gaMdhAvaIvaNNAI gandhAvaippabhAI paume a ittha deve mahiddhIe jAva paliovamahiIe parivasai, rAyahANI uttareNanti / se keNadveNaM bhante / evaM buccai rammae vAse 21, golamA ! rammagabAse NaM ramme rammae ramaNile rammae a itya deve jAva parivasai, se teNaTeNaM0 / kahiNaM bhante! jambuddIve 2 ruppI gAma bAsaharapavae paNNate?, goamA ? rammagavAsassa uttareNaM heraNNavayavAsassa dakSiNeNaM purathimaLavaNasamuhassa paJcatthimeNaM pacasthimalabaNasamudassa purathimeNaM etya NaM jambuhIve dIve ruppI NAmaM vAsaharapancae paNNate pAINapaDINAyae bar3INadAhiNavicchiNNe, evaM jA ceva mahAhimavantavattavvayA sA ceva ruppissavi, NavaraM dAhiNeNaM jIvA uttareNaM dhaNu avasesa taM ceva mahApuNDarIe dahe garakantA NadI dakSiNeNaM NemabbA jahA rohimA puratyimeNaM gacchada, ruppakUlA uttareNaM avyA jahA harikantA patharithameNaM gacchada BARBARDANCE dIpa anukrama [206 -208] atha ramyakavarSakSetrasya varNanaM kriyate ~ 758~ Page #760 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [111] gAthA dIpa anukrama [209 -211] zrIjambUdvIpazAnticandrIyA vRttiH // 378 // "jambUdvIpa-prajJapti upAMgasUtra -7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [4], mUlaM [111] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... ....AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH iii - jambu avasesaM taM caivati / pini NaM bhante! vAsarapavyaya kai kUDA paM0 1, go0 aTTha kUDA paM0 [saM0 siddhe 1 ruppI 2 rammA 3 4 buddhirupama va 6 heraNNacaya 7 maNikaMcaNa 8 a ya ruppimi kUDAI // 1 // savvevi ee paMcasaiA rAyahANIo re se keNaNaM mante! evaM budha ruppI vAsaharapavvapa 21, gojamA rupINAmavAsaharapancae ruppI rupapaTTe ruppobhAse sabvarupAmaya rUppI ja itva deve palioobamaTTiIe parisara se eeNadveNaM goamA ! evaM buvaitti / kahi NaM bhante ! dIve 2 heraNakara NAmaM vAse paNNatte ?, go0 ! ruppissa uttareNaM siharissa dakkhiNeNaM purAtthimalavaNasamudassa pacatthimeNaM paJcatthialavaNasamuddassa puratthameNaM ettha NaM jambuddIce dIve hiraNyavara vAse paNNatte, evaM jaha caiva hemavayaM taha caiva heraNNavapi bhAgaayaM NabaraM jIvA dAhineNaM uttareNaM daNuM avasiddhaM taM caivti| kahi NaM bhante ! heraNNavae vAse mAlavantapariAe NAmaM vaTTaveaddhapavvada paM0 1, mo0 ! suvaNNaphUlAe pacatvimeNaM rupakUlAe puratthimeNaM etva NaM heraNNavayassa vAsassa bahumajyasabhAe mAlavantapariAe NAmaM vahane paM0 jaha caiva sahAvai taha caiva mAlavaMtaparibhAvi, aho uppalAI paumAI mAlavantappabhAI mAlavantavaNNAI maGgalavantavaNNAbhAI pabhAse a ittha deve mahiddhIe palionamaDiIe parivasa, se eeNaTTeNaM0, rAjaddANI uttareNaMti se keNadveNa bhante ! evaM dubai heraNNava bAse 21, gojamA ! heraNNakae NaM vAse ruppIsiharIhiM vAsaharapavva ehiM duhao samavagUDhe niSaM hiraNaM dala jivaM hiraNNaM muMcai zivaM hiraNNaM pagAsai heraNNavada a ittha deve parivasaha se eeNadveNaMti / kahi NaM bhante ! jambuddIve dIve siharI NAmaM bAhara baNNatte !, goNamA ! heraNNavayassa uttareNa erAvayassa dAhineNaM purascimalavaNasamuhassa pacatvimeNaM paJcatthiMmalavaNasamuisa purasthameNaM, evaM jaha habandho vaha caiva siharI jIvana hiNaM va uttarevaM taM deva puNDarI dahe Fu Pale&ae Cy ~ 759 ~ 4 vakSaskA ramyakAdInis. 111 // 378 // Page #761 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) (18) vakSaskAra [4], ------ ------------------- mUla [111] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [111] gAthA suvaSNakUlA mahANaI dAhiNaNaM bhavyA jahA rohisA puralthimeNaM gacchada, evaM jaha ceva gaMgAsindhamo taha peca rattArasavAno gemabvAbo purathimeNaM rattA pacatyimeNa rattavaI abasihaM taM cena, [anasesaM bhaanniavNti]| siharimmiyaM bhante! vAsaharapambae kA kUr3A paNNatA !, go0 ikArasa kUDA paM0 ta0-siddhAyayaNakUDe 1 siharikUDhe 2 heraNNavayakUDe 3 muvaNNakUlAkUDe 4 murAdevIkUr3e 5 racAkUr3e 6 lacchIphUDe 7 rattavaIkUr3e 8 ilAdevIkUDe 9 eravayakUDe 10 tigicchikUDe 11, evaM sabvevi kUr3A paMcasahabhA rAyahANIyo uttareNaM / se pheNadveNaM bhante! evamuccA siddarivAsaharapabvae 21, goamA! siharimi vAsaharapavvae bahane kUDA siharisaThANasaMThiA sanvarayaNAmayA siharI a itya deve jAva parivasai, se teNadveNa / kahi NaM bhante / jamburIne vIve erAvae NAma vAse paNNate, gobhmaa| siharissa uttareNaM uttaralaSaNasamuhassa dakkhiNeNaM purasthimalavaNasamudassa paJcatyimeNaM pacatthimaLavaNasamuhassa purasthimeNaM, etya NaM jambuDIve dIve erAvae NAma kAse paNNatte, khANubahule kaMTakabahule evaM jacceva bharahassa vattavvayA sava sapA niravasesA abbA saoavaNA saNikkhamaNA saparinivvANA Navara erAvase pAvaTTI parAvao devo, se teNaDeNaM erAvae vAse 2 / (sUtra 111) praznaH matItA, uttarasUtre nIlavaca uttarasvaM rukmiNo-vakSyamANasya pazcamavarSakarAdrerdakSiNasyAM evaM bathaiva harivarSa tathaiva ramyaka varSa yazca vizeSaH sanabaramityAdinA sUtreNa sAkSAdAha-'dakSiNeNaM jI'tyAdi, vyaktam , aya yadukka nArIkAntA nadI rampakavarSa macchantI sandhApAtina vRttavatAvyaM yojanenAsamprApTheti, tadeSa gandhApAtI kAstIti pRcchati-pahi 'mityAdika bhadanta ! rampake varSe vayApAtI nAma ivatAnyaparvataH prajJataH, gautama! narakA dIpa anukrama [209-211] karaka ARA dhImamna (4 ~ 760~ Page #762 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], ------ --------- mUlaM [111] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: 28 prata sUtrAMka [111] kA nisU-111 gAthA zrIjana-1hAntAyA mahAnadyAH pAzcamAyAM nArIkAntAyAH pUrvasyAM ramyakavarSasya bahumadhyadezabhAge atrAntare gandhApAtI nAma patta-vikSaskAre dIpazA-18 vaitADyaH prajJaptaH, yadeva vikaTApAtino harivarSakSetrasthitavRttavaitAmyasyoccatvAdikaM tadeva gandhApAtino'pi vaktavyaM, yacca nticandrI-18|savistaraM nirUpitasya zabdApAtino'tidezaM vihAya vikaTApAtino'tidezaH kRtastatra tulyakSetrasthitikatvaM hetuH, atra || yA vRciH 18| yo vizeSastamAha-arthastvayaM-yakSyamANo bahUnyutpalAni yAvad gandhApAtivarNAni-tRtIyavRttavaitAbyavarNAni gamdhApA-18 // 379 // // tivarNasadRzAnItyarthaH raktavarNatvAt gandhApAtiprabhANi-ndhApAtivRttavaitALyAkArANi sarvatra samatvAt tena tadvarNa-18 khAt tadAkAratvAca gandhApAtInItyucyante, padmazcAtra devo maharddhikaH palyopamasthitikaH parivasati, tena tayogA-18 zattarasvAmikatvAca gandhApAtIti, yathA ca visadRzanAmakasvAmikatvena nAmAnvarthopapattistathA prAgabhihitaM, asyAdhipasya raajdhaanyuttrsyaaN| atha ramyakakSetranAmanivandhanamAha-se keNaTeNa'mityAdi, atha kenArthena bhadanta ! evamucyateramyaka varSa 21, gautama! ramyaka varSa ramyate-krIcyate nAnAkaspadrumaiH svarNamaNikhacitaizca taistaiH pradezeratiramaNIyatayA 8 rativiSayatA nIyate iti ramyaM ramyameva ramyakaM ramaNIyaM ca trINyekAthikAni ramyatAtizayapratipAdakAni, ramyakazcAtra devo yAvat parivasati tena tad ramyakamiti vyavahiyate / atha paJcamo varSaghara:-'kahiNaM bhante !' ka bhadanta ! // 379 // jambUdvIpe dvIpe rukmI nAma varSadharaparvataH prajJaptaH', gautama! ramyakavarSasya uttarasyAM vakSyamANaharaNyavatakSetrasya dakSi3NayAM pUrvalavaNasamudrasya pazcimAtyAM pazcimalavaNasamudrasya pUrvasyAM atrAntare jambUdvIpe dvIpe rukmInAnA paJcamo varSadharaH dIpa anukrama [209-211] Saeeeeee ~ 761~ Page #763 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ------ --------- mUlaM [111] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [111] prajJaptaH prAcInapratIcInAyataH uttaradakSiNayorvistIrNaH, evamuktAnusAreNa yaiva mahAhimavadvarSadharavaktavyatA saiva rukmizANo'pi para dakSiNato jIvA uttarasyAM dhanuHpRSTaM avazeSa-vyAsAdikaM tadeva-dvitIyavarSadharaprakaraNokkameva, dvayoH parasparaM | samAnatvAt , mahApuNDarIko'tra draho mahApadmadrahatulyA, asmAJca nirgatA dakSiNatoraNena narakAntA mahAnadI netavyA, atra ca kA nadI nidarzanIyetyAha-'jahA rohiya'tti yathA rohitA 'purathimeNaM gacchati pUrveNa gacchati samudramiti | zeSaH, yathA rohitA mahAhimavato mahApadmadrahato dakSiNena pravyUDhA satI pUrvasamudraM gacchati tathaiSA'pi prastutavarSadharAikSiNena nirgatA pUrveNAbdhimupasarpatIti bhAvaH, rUpyakUlA uttareNa-uttaratoraNena nirgatA netanyA, yathA harikAntA harivarSakSetravAhinI mahAnadI 'pacchatthimeNaM gacchai'tti pazcimAbdhi gacchati, atha narakAntAyAH samAnakSetravartitvena harikAntAyAH rUpyakulAyAstu rohitAyA atidezo vaktumucita ityAha-avazeSa-girigantavyamukhamUlavyAsasaritIS sampadAdikaM vaktavyaM tadeveti-samAnakSetravartisaritprakaraNoktameva, tacca narakAntAyA harikAntAprakaraNotaM rUpyakUlA yAstu rohitAprakaraNotaM, yattu narakAntAyA atulyakSetravartinyA rohitayA saha rUpyakUlAyAstu harikAntayA sahAtidezakathanaM tatra samAnadinirgatatvaM samAnadiggAmitvaM ca hetuH / athAtra kUTavaktavyamAha-ruSpimiNamityAdi, rukmiNi parvate bhagavan ! kati kUTAni prajJaptAni?, gautama ! aSTa kUTAni prajJaptAni, tadyathA-prathamaM samudradizi siddhAyatanakUTa tato rukmikUTa-paJcamavarSadharapatikUTaM ramyakUTa-ramyakakSetrAdhipadevakUTaM narakAntAnadIdevIkUTaM buddhikUTa-8 ecemesesesese gAthA dIpa anukrama [209-211] ~762~ Page #764 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- ..................-------- mUlaM [111] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [111] gAthA zrIjambU mahApuNDarIkanahasurIkUTaM rUpyakulAnadIsurIkUTa hairaNyavatakUTa-haraNyavatakSetrAdhipadevakUTamaNikAzcanakUTa, etAni pAmpa-18|| 4vakSaskAre dvIpazA- rAyatazreNyA vyavasthitAni paJcazatikAni sarvANyapi, rAjadhAnyaH kUdAdhipadevAnAmuttarasyAM / sampratyakha nAmanidAna ramyakAdInticandrI-18 paryanayuddhe-se keNa?Na'mityAdi, atha kenArthena bhadanta / evamucyate-rukmI varSadharaparvataH 2 iti', gautama ! rukmI | nisa.111 yA vRttiH 18 varSadharaparvato rukma-rUpyaM zabdAnAmanekArthatvAt tadasyAtIti rukmI eSa sarvadA rUpyamayaH zAnpatika isi nitya-18] // 38 // yoge in pratyayaH, 'rUpyAvabhAso' rUpyamiva sarvato'vabhAsa:-prakAzo bhAsvaratvena yasyAsau tathA, etadeva vyAcaSTe sarvAtmanA rUpyamaya iti, rukmI cAtra devastatastanmayatvAt tatsvAmikatvAcca rukmIti vyapadizyate / atha paThaM varSe | vibhAvayitumAha-'kahiNa'mityAdi, ka bhadanta ! jambUdvIpe hairaNyavataM nAma varSa prajJaptam, gautama ! rukmiNo varSaka| rasyottarasyAM zikhariNo vakSyamANavarSadharasya dakSiNasyAM 'purathima' tyAdi prAgvat atrAntare jambUdvIpe dvIpe hairaNyatra tanAma varSa prajJaptam , evamukkAmilApena yathaiva haimavataM tathaiva hairaNyavatamapi bhaNitavyaM, 'navara'mityAdi pAThasiddha, aba|ziSTa-vyAsAdikaM tadeva-haraNyavatavarSaprakaraNokameveti / atha mAlyavatparyAyo vRttavaitAtyaH kAstIti pRcchati kahi 'mityAdi, ka bhadanta / hairaNyavasavarSe mAlyavatparyAyo nAma vRttavaitAbyaparvataH prajJaptaH, gautama! suvarNaphUlAyA| // 38 // 8 avaiva kSetre pUrvagAmimahAnadyAH pazcimato rUpyakUlAyAH atraiva pazcimagAmimahAnadyAH pUrNataH hairaNyavatasya varSasya bahuma dhyadezabhAge'vAntare mAlyavaparyAyo nAma vRttavaivAnyaparvataH prasA, mathaiva zabdApAtI tathaiva mAspabatsaryAyA, vizeSa dIpa anukrama [209-211] ~ 763~ Page #765 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], ----- --------- mUlaM [111] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [111] gAthA i) svarSe iti samAha-artho'yaM utpalAni-pamAmi upalakSaNAt sapanAdiprahaH mAlyavatpramANi mAlyavahAni mAya-18 varSAbhAnIti mAgvat , prabhAsazcAtra devaH palyopamasthitikA parivasati se teNatuNa mityAdi nigamamatraM prAgvat, rAjadhAnI tassottarasyAM zabdApAtinastu dakSiNasyAM meroriti, atha hairaNyavatanAno'rthavyaktaye pRcchati sekeNDeNamityAdi, atha kenArthena bhadanta ! evamucyate-hairaNyavataM varSa hairaNyavataM varSamiti?, gautama! hairaNyavataM varSa saksivitariyo / varSadharaparvatAbhyAM dvidhAtaH-ubhayordakSiNottarapArzvayoH samupagUDhaM-samAliGgitaM, kRtasImAkamityarthaH, aba kthmaayaa| samAliGgitatvenAsya hairaNyavatamiti nAma siddhaM !, ucyate, rukmI zikharI ca dvASapyetau parSatau yathAkrama samyAga-1 13 mayau yaza yanmayaM tatra tadvidyate hiraNyazabdena suvarNa rUpyamapi ca tato hiraNya-mugharNa vidyate yaskhAsI hiraNyarA-11 18| zikharI hiraNyaM-rUpyaM vidyate basthAsau hiraNyavAn-rukmI dvayoH hiraNyavatoridaM hairaNyavatam , yadiSA hiraNyaM jneyaa| 18 AsamapradAnAdinA prayaJcati athavA darzanamanohAritayA satra tatra pradeze hiraNyaM jamebhyaH prakAzayati, sAhi bahabastatra mithunakamanuSyANAmupavezanazayanAvirUpopabhogayogyA hiraNyamayAH zilApahakAH santi pasvantima pyAstatra tatra pradeze manohAriNo hiraNyamayAnivezAna tato hiraNyaM prazasvaM prabhUtaM nityayogi bA'syAtIti hiraNyakta tadeva haraNyavataM, svArthe'NapratyayaH, yadivA hairaNyavatanAmAtra devaH pasyopamasthitikA jApiparavaM paripAyasinesasvAmikatvAddharaNyavatam / atha pavarSabharAyasara:-'kahi 'mityAdi, bhadanta ! jambUdvIpe DIpe bisarImAmavarSa-19 dIpa anukrama [209-211] Jimillennitioting ~ 764~ Page #766 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [4], ------ ------------------- mUla [111] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka bApacA gAthA zrIvam- dharaparvataH prajJaptaH, gautm| hairaNyavatasyottarasyA airAvatasya-vakSyamANasaptamakSetrasya dakSiNasyA 'puratyime syAdi zvazvastAre nticandrI prAgvat, evamuktAbhilApena yathA kSudrahimavAn tathaiva zikharyapi, navaraM jIvA dakSiNena dhanuruttareNa avaziSTaM tadeveti- rampakAdIyA ciH kSudrahimavatprakaraNokkameva, tatra puNDarIko drahaH, tasmAtsuvarNakUlA mahAnadI dakSiNena nirgatA netavyA, parivArAdinA ca nisa.111 yathA rohitAMzA, sA ca pazcimAyAM samudraM pravizati iyaM ca pUrvasyAmityata Aha-'purasthimeNaM gacchaI' evmuktaabhi||38|| lApena suvarNakUlAyAH rohitAMzAtidezanyAyena, yathaiva gaGgAsindhU tathaiva raktArakavatyau netavye, tatrApi digvyaktimAhapUrvasyA rakA pazcimAyAM raktAvatI avaziSTaM tadeva-gaGgAsindhupakaraNoktameva sampUrNa netavyaM, athAtra kUTa| vaktavyamAha-siharimmiNaM bhante! vAsaharapathae'ityAdi, zikhariNi parvate bhagavan ! kati kUTAni prajJaptAni?, gautama ! ekAdaza kUTAni prajJatAni, tadyathA-pUrvasyAM siddhAyatanakUTa, tataH krameNa zikharikUTa-zikharivarSadharanAmnA kUTaM hairaNyavatakSetrasurakUTaM suvarNakUlAnadIsurIkUTaM surAdevIdikumArIkUTaM rakkAvartanakUTaM lakSmIkUTa-puNDarIkadrahasUrIkUda ratAva tyAvartanakUTaM ilAdevIdikkumArIkUTaM tigicchidrahapatikUTa evaM sarvANyapyetAni paJcazatikAni jJAtavyAni, kSudrahimavatM kUTatulyavaktavyatAkAni jJeyAni, etatsvAminA rAjadhAnya uttarasyAmiti / athAsya nAmanibandhanaM praSTumAha se keNa-18 IN // 38 // TeNa'mityAdi, atha kenArthena bhadanta ! evamucyate zikharIvarSadharaparvataH 21, gautama! zikhariNi parvate bahUni kUTAni I 18 zikharI-vRkSastatsaMsthAnasaMsthitAni sarvaralamayAni santIti tadyogAcchikharI, ko'rthaH-atra varSadharAdrau yAni siddhAya dIpa anukrama [209-211] ~ 765~ Page #767 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [4], ----- ---------------- mUla [111] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka gAthA tanakUTAdInyekAdaza kUTAnyuktAni tebhyo'tiriktAni bahUni zikharANi vRkSAkArapariNatAni santIti, anena cAnyebhyo varSadharebhyo byAvRttiH kRtA, anyathA teSAmapi kUTavatvena zikharitvavyapadezaH syAditi, athavA zikharI cAtra devo maharbiko yAvatpalyopamasthitikaH parivasati tena tatsvAmikatvAt zikharIti, se teNadveNa'mityAdi nigamana-18 vAkyaM pUrvavaditi / atha saptamavarSAvasara:-'kahiNa'mityAdi, ka bhadanta ! jambUdvIpe dvIpe airAvataM nAma varSa prajJaptam / , gautama! zikhariNo varSadharasyottarasyAM uttaradigvatino lavaNasamudrasya dakSiNasyA 'purasthime tyAdi prAgvat atraantre||4 jambUdvIpe airAvataM nAma varSe prajJAvaM, sthANubahulaM kaNTakabahulaM evamanena prakAreNa yaiva bharatasya vaktavyatA sevAsthApi sarvA niravazeSA netavyA, yato yanmerodakSiNabhAge tamiravazeSamuttare'pi bhAge bhavati, yathA vaitAnyena dvedhA kRtaM bharatami-18 tyAyuktaM tathaivairAvate'pi vijJeyamiti, sA ca kathaMbhUtetyAha-saoavaNA-paTkhaNDairAvatakSetrasAdhanasahitA saniksa-181 maNA-dIkSAkalyANakavarNakasahitA saparinirvANA-muktigamanakalyANakasahitA, navaraM rAjanagarI kSetradigapekSayA airAvatottarArddhamadhye tApakSetradigapekSayA tveSA'pi dakSiNArddha eva kevalamiha zAstre kSetradigapekSayA vyavahAraH, kSetravik ca 'iMdA | vijayadArANusArAoM' ityAdinA bhAvanIyeti, tathA vaitAdayazcAtra viparyayanagarasaGkhyaH, jagatyanurodhena kSetrasAGkIyAt , 18| tathairAvatanAmA cakravartI vaktavyaH, ko'rthaH?-yathA bharatakSetre bharatazcakravatI tasya ca digvijayaniSkramaNAdikaM nirUpitaM tathairAvatacakravartino vAcyaM, anena cairAvatasvAmiyogAdarAvatamiti nAma siddhaM, athavA airAvato nAmnA'tra dIpa anukrama [209-211] SINEllenni ~ 766~ Page #768 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) lbnnnnsgrowaa // +tttthllaayy vakSaskAra [4], mUlaM [111] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjammUdvIpakSAnticandrIyA vRciH // 382 // Jan Eikemot "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) devo maharddhiko yAvatpalyopamasthitikaH parivasati cetvabhyAMhArya, tena tatsvAmikatvAdairAvatamiti vyavahriyate iti nigamanavAkyaM svayamamyUhyam // iti sAtizayadharmadezanArasasamullAsavismayamAnayedayugI manarAdhipaticakravarttisamAnazrI akamparasuratrANapradattaSANmAsikasa rvajagajjantujAtA bhayapradAnazatruJjayAdikaramocanasphuranmAnapradAnaprabhR tibahumAnasAmpratavijayamAnazrImattapAgacchavirAjazrIhIravijayasUrImbarapadapadmopAsanA atra caturtha- vakSaskAraH parisamAptaH pravaNamahopAdhyAyazrIsakala candragaNiziSyopAdhyAyazrIzAnticandragaNiviracitAyAM jambUdvIpaprajJasivRttau ratnamaJjUSAnA kSudrahimavadAdivarSadharairAvatAntavarSavarNano nAma caturthI vakSaskAraH // Fur Fate &P Cy ~767~ 4vakSaskAra ramyakAdI ni sa. 111 // 382 // Page #769 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [112] + gAthA dIpa anukrama [212 -214] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [5], mUlaM [112] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH esesentatoeses atha paJcamo jinajanmAbhiSekAkhyo vakSaskAraH / samprati yaduktaM pANDukambalAzilAdI siMhAsanavarNanAdhikAre 'atra jinA abhiSicyante' tatsiMhAvalokananyAyenAnusmaran jinajanmAbhiSekotsavarNanArtha prastAvanAsUtramAha jayA NaM ekameke cakavaTTivijae bhagavantoM titthayarA samuppajjanti teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ahelogavatthabbAo aThTha disAkumArIo mahattariAo sapachi 2 kUDehiM sahi 2 bhavaNehiM saehiM 2 pAsAyavaDeMsapachi patte 2 cauhiM sAmAjisAhassIhiM cAhaM mahattariAhiM saparivArAhiM satahiM aNiehiM satahiM aNiAhivaIhiM solasapachi AyarakkhadevasAhassIhiM aNNehi a bahUhiM bhavaNavaddvANamantarehiM devehiM devIhi a saddhi saMparivuDAo mahayA hayaNadRgIyavAia jAba bhogabhogAI bhuMjamANIo biharaMti, saMjadA-bhogaMkarA 1 bhogavaI 2, subhogA 3 bhogamAlinI 4 / toyadhArA 5 vicittA va 6, pupphamAlA 7 adi 8 // 1 // NaM tAsiM ahelogavatyavvANaM aTThaNhaM disAkumArINaM mayahariANaM patteyaM patte AsaNAI calaMti, ar NaM tAo ahelogavatthabbAo aTTa disAkumArIo mahattariAo patteyaM 2 AsaNAI caliAI pAsanti 2 tA ohiM pati paraMjittA bhagavaM titthayaraM ohiNA AbhopaMti 2 ttA aNNamaNNaM sadAviti 2 cA evaM bayAsI uppaNNe khalu bho ! jambudIve dIve bhayavaM ! titthayare taM jIyameaMtI apappaNNamaNAgayANaM ahelogavatthavANaM aTThaNNaM disAkumArImaddacariANaM bhagavabho ti *** jinezvarasya janma abhiSekasya varNanaM Arabhyate For P&False Cnly atha paJcama vakSaskAra: Arabhyate ~768~ Page #770 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ..................-------- mUlaM [112] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [112] 18/5vakSaskAre dikumA zrIjamyA dvIpazAnticandrIyA vRtiH // 383 // sAmU. 112 gAthA sthagarassa jammaNamahimaM karettae, taM gacchAmoM NaM amhevi bhagavaoM jammaNamahimaM karaimottika evaM varSati 2 cA patte pattoM Abhimogie deve sAti 2 cA evaM kyosI-khippAmeva bhoM devANuppiA! aNegasambhasayasaNNipiDhe lIlaTima evaM vimANavaNNamo bhANibhavo jAva jomaNavividhapaNe divve jANavimANe viuvittA emANattioM paapinnhtti|se Na te AmimogA devA aNegasambhasaya jAva pacappiNati, tae Na tAo ahelogavatthavyAoM aTTa disAkumArImahattariAo hadvatuDha0 patteyaM patteyaM cauhi sAmANiasAhasIhi ghauhi mahattariAdi jAva aNNehiM bahUhi~ devehiM devIhi a sarvi saMparikhuDAbho te dive jANavi. mANe durUhaMti durUhitA sandhiTTIe samvajuIe caNamuiMgapaNavapacAiaraveNaM tAe ukiTThAe jAva devagaIe jeNeka bhagavao titvagarassa jammaNaNagare jeNeva titthayarassa janmaNabhavaNe teNeva uvAgacchanti 2 tA bhagavao titthayassa jammaNabhavaNaM tehiM vivyehi jANavimANehiM tisutto AyAhiNapayAhiNa kareMti karittA uttarapurasthime disIbhAe iMsi paraMgulamasaMpatte dharaNile te dive jANavimANe Thaviti ThavittA po 2 pAhi sAmANiasaharasehi jApa saddhiM saMparivuddhAo divyehitI jANavimANehito pacorahaMti 2ttA sabbiddhIe jAva NAieNaM jeNeva bhagavaM titthayare titthayaramAyA ya teNeva uvAgacchanti 2sA bhagavaM titthayaraM titthayaramAyaraM ca tikhutto AyAhiNapayAhiNaM kareMti 2 tA patte 2 karayalapariggahi aM sirasAvataM matthae aMjaliM kaTTha evaM vayAsINamotthu te rayaNakucidhArie jagappaIvadAIe savvajagamaMgalassa caksuNo a muttassa savvajagajIvavacchalassa hiakAragamagAdesiyapAgiddhivibhupabhussa jiNassa NANissa nAyagassa buhassa bohagassa savvaloganAhassa nimmamassa pavarakulasamumbhavassa jAIe 1 sambanagamagalaraseti prAgvata, na pAtra pInarutamaM zahanI, stutI tadabhAvAt, gadurga-rAmAyara dIpa anukrama [212-214] // 383 // ~ 769~ Page #771 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- -------- mUlaM [112] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [112] gAthA sattibassa jaisi logutamassa jaNaNI dhaNNAsi taM puNNAsi kayaMtyAsi amhe gaM devANuppie! helIMgavarathanAo aTTa disAkumArImahattariAo bhagavao titthagarassa jammaNamahima karissAmo taNNaM tumbhehiM ma bhAivvaM zatika? uttarapurasthimaM disIbhAgaM avakAmanti 2 tA beulviasamugdhApaNaM sammohaNaMti 2 tA saMkhijjAI joSaNAI daMDa nisarati, saMjahA-rayaNANaM jAca saMbagavAe viutthaMti 2ttA teNaM siveNaM maueNaM mAraeNaM aNukuerNa bhUmitalavimalakaraNeNaM maNahareNaM sopabhasurahikusumagandhANuvAsieNaM piNDimaNihArimeNaM gandhudueNaM tiri pavAieNaM bhagavao sisthayarassa jammaNabhavaNassa sadhyabho samantA jogaNaparimaNDalaM se jahA NAmae kammagaradArae siA jAva taheva je tastha taNaM vA pattaM vA kahUM vA kathavaraM vA asuimacokSaM pUibha dunbhigandha taM savvaM AhuNima 2 egante eDeti 2 jeNeva bhagavaM titthayare titthayaramAyA ya teNeva khvAgacchanti 2 ttA bhagavo titthayarassa titthayaramAvAe a adUrasAmante AgAyamANIo parigAyamANIo ciTThati / (sUtra 112) yadA-yasmin kAle ekaikasmin cakravartivijetavye kSetrakhaNDe bharatairAvatAdau bhagavantastIrthakarAH samutpadyante-jAya-18 ||||nte tadA'yaM janmamahotsavaH pravartate iti zeSaH, atra ca cakravartivijaye ityanenAkarmabhUmiSu devakurvAdiSu jinajanmA-1 || sambhava ityuktaM bhavati, ekaikasminnityatra vIpsAkaraNena ca sarvatrApi karmabhUmau jinajanmasambhavazca yathAkAlamabhihita iti, tatra cAdau SaTpaJcAzato dikumArINAmitikartavyatA vaktavyA, tatrAdhyadholokavAsinInAmaSTAnAmiti tAsAM | svarUpamAha-'teNaM kAleNa'mityAdi, tasmin kAle sambhavajjinajanmake bharatarASateSu tRtIyacaturthArakalakSaNe mahAvi-18 dIpa anukrama [212-214] seededeseser ~770~ Page #772 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ------ -------- mUlaM [112] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [112] gAthA zrIjambU- deheSu caturthArakapratibhAgalakSaNe, tatra sarvadApi tadAdyasamayasadRzakAlasya vidyamAnatvAt tasmin samaye-sarvatrApyarddha- 5vakSaskAre dvIpazA || rAtralakSaNe, tIrthakarANA hi madhyarAtra eva janmasambhavAt, adholokavAstavyA:-caturNA gajadantAnAmadhaH samabhUtalA- dikumAyunticandrIyA vRttiH navazatayojanarUpA tiryaglokavyavasthA vimucya pratigajadantaM dvidvibhAvena, tatra bhavaneSu vasanazIlAH, yattu gajadantAnAM || SaSThapaJcamakUTeSu pUrva gajadantasUtre AsAM vAsaHprarUpitastatra krIDArdhamAgamanaM heturiti, anyathA AsAmapi catuHzatayo 112 // 384 // janAdipazcazatayojanaparyantozcatvagajadantagirigatapaJcazatikakUTagataprAsAdAvataMsakavAsitvena nndnvnkuuttgtmeghngkraa-1|| IS didikumArINAmivordhvalokavAsitvApattiH / atha prakRtaM prastumaH, aSTau dikumAryo-dikkumArabhavanapatijAtIyA mahatta rikAH-svavaryeSu pradhAnatarikAH svakeSu svakeSu kUTaSu-gajadantAdigirivattiSu svakeSu 2 bhavaneSu-bhavanapatidevAvAseSu / svakeSu 2 prAsAdAvataMsakeSu-svasvakUTavartikrIDAvAseSu, sUtre ca saptamyarthe tRtIyA prAkRtatvAt , pratyekaM 2 caturbhiH sAmAnikAnAM-dikumArIsadRzadyutivibhavAdikadevAnAM sahasraH catasRbhizca mahattarikAdibhi:-dikumArikAtulyavibhavA-131 bhistAbhiranatikramaNIyavacanAbhizca svasvaparivArasahitAbhiH saptabhiranIkaiH-hastyazvarathapadAtimahiSagandharvanAvyarUpaiH sapta-1131 bhiranIkAdhipatibhiH SoDazabhirAtmarakSakadevasaharityAdikaM sarva vijayadevAdhikAra iva vyAkhyeyaM, nanu kAsAzcit | // 38 // dikumArINAM vyaktyA sthAnAGge pasyopamasthiterbhaNanAt samAnajAtIyatvenAsAmapi tathAbhUtAyuSaH sambhAvyamAnatvAd bhavanapatijAtIyatvaM siddhaM tena bhavanapatijAtIyAnAM vAnamantarajAtIyaparikaraH kathaM saGgacchate !, ucyate, etAsAM mahardi dIpa anukrama [212-214] ~771~ Page #773 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- -------- mUlaM [112] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [112] gAthA katvena the AjJAkAriNo vyantarAste grAhyA iti, athavA vAnamantarazabdenAtra vanAnAmantareSu carantIti yogikA-18 rthasaMzrayaNAt bhavanapatayo'pi vAnamantarA ityucyante, ubhayeSAmapi prAyo vanakUTAdiSu viharaNazIlatvAditi | sambhAvyate, tatvaM tu bahuzrutagamyamiti sarva sustham , AsAM nAmAnyAha-'taMjahA' ityAdi, tadyathA-bhogakaretyAdirUpakametat , kaNThayaM // athaitAsvevaM viharantISu satISu kiM jAtamityAha-tae Na'mityAdi, tatastAsAmadholokavAstavyAnAmaSTAnAM dikumArINAM mahattarikANAM pratyekaramAsanAni calantIti, arthatAH kiM kimakAghurityAha-'tae Na'-18 mityAdi, tataH-AsanaprakampAnantaraM tA:-adholokavAstavyA aSTau dikumAryoM mahattarikAH pratyekaM 2 AsanAni calitAni pazyanti dRSTvA cAvadhi prayuJjanti prayujya ca bhagavantaM tIrthakaramavadhinA Abhogayanti Abhogya ca anyamanya zabdayanti zabdayitvA ca evamavAdiSuH, yadavAdiSustadAha-'uppaNNe ityAdi, utpannaH khalu bho! jambUdvIpe dvIpe || bhagavAMstIrthakaraH tajjItametat-kalpa epo'tItapratyutpannAnAgatAnAmadholokavAstavyAnAmaSTAnAM dikakumArImahattarikANAMe bhagavato janmamahimA kartta, tad gacchAmo vayamapi bhagavato janmamahimA kurma itikRtvA-dhAtUnAmanekArthatvAnizcitya manasA evaM-anantaroktaM vadanti, uditvA ca pratyekaM 2 AbhiyogikAna devAn zabdayanti, zabdayitvA ca evamavA-16 1 diSuH, kimavAdipurityAha-khippAmeva'ityAdi, bho devAnupriyAH! kSiprameva anekastambhazatasanniviSTAni lIlAsthitazAlabhaJjikAkAnItyevamanena krameNa vimAnavarNako bhaNitavyaH, sa cAya-'IhAmigausabhaturagaNaramagaravihagavAlagakinnara dIpa anukrama [212-214] zrIjamba.5 ~772 ~ Page #774 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- -------- mUlaM [112] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [112] 1% 81 112 gAthA zrIjambU-18|| rurusarabhacamarakujaravaNalayapaumalayabhatticitte khaMbhuggayavairaveiAparigayAbhirAme vijjAharajamalajualajantajutte viva vakSaskAre IN adhIsahassamAliNIe rUvagasahassakalie bhisamANe bhibhisamANe cakkhulloaNalese suhaphAse sassirIarUve ghaMTAvali-|| dikumAyunticandrIyA iciH amaharamaNaharasare subhe kaMte darisaNije niuNoviamisimiseMtamaNirayaNaghaMTiAjAlaparikkhitte'ti, kiyatparyanta-18| savaH sU. | mityAha-yAvadyojanavistIrNAni divyAni yAnAya-iSTasthAne gamanAya vimAnAni athavA yAnarUpANi-vAhanarUpANi | // 38 // 1 vimAnAni yAnavimAnAni vikurvata-vaikriyazaktyA sampAdayata vikurvitvA ca enAmAjJaptiM pratyarpayata, atha yAna vimA-11 |navarNakavyAkhyA prAgvad jJeyA, toraNAdivarNakeSu etadvizeSaNagaNasya byAkhyAtatvAt , tataste kiM cakurityAha-'tae Na'-181 mityAdi tataste AbhiyogikA devA anekastambhazatasanniviSTAni yAvadAjJA pratyarNayanti, arthatAH kiM kurvantItyAha-18 'tae NaM tAo'ityAdi, tatastA adholokavAstavyA aSTau dikkumArImahattarikAH hadvatatulyAyekadezadarzanena sampUrNa AlApako grAhyaH, sacArya-haDatudRcittamANadiA pIamaNA paramasomaNassiA harisavasavisappamANahiayA viasia| varakamalanayaNA pacaliavarakaDagataDiakekaramauDakuNDalahAravirAyaMtaraiavacchA pAlaMbapalaMbamANagholaMtabhUsaNadharA sasaM| bhamaM turiaMcavalaM sIhAsaNAo abbhuDenti 2 cA pAyapIDhAo pacoruhanti 2ttA' iti pratyeka 2 caturbhiH sAmAnika|| sahIH catasRbhikSa mahattarikAbhiryAvadanyai bahubhirdevairdevIbhizca sArddha saMparivRtAH tAni divyAni yAnavimAnAnyAro- hanti, ArohaNottarakAlaM yena prakAreNa sUtikAgRhamupatiSThante tathA''ha-'durahittA'ityAdi, Aruhya ca sarvenyo || dIpa anukrama [212-214] ~ 773~ Page #775 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ------ ..................-------- mUlaM [112] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka Geere [112] gAthA sarvadyutyA ghanamRdaGga-meghavan gambhIradhvanikaM mRdaGgaM paNayo-mRtpaTahaH, upalakSaNametat tenAmyeSAmapi tUryANA saMgrahaH, 18 eteSAM pravAditAnAM yo ravastena, tayA utkRSTayA yAvatkaraNAt 'turiAe cavalAe' ityAdipadasaMgrahaH prAgvat devagatyA 18| yatraiva bhagavatastIrthakarasya janmanagaraM yatraiva ca tIrthakarasya janmabhavanaM tatraivopAgacchanti upAgatya ca bhagavatastIrthakarasya janmabhavana tairdivyairyAnavimAnaikhikRtvaH AdakSiNapradakSiNaM kurvanti, bIn vArAn pradakSiNayantItyarthaH, triH pradakSiNIkRtya ca uttarapaurastye digbhAge-IzAnakoNe IpaJcaturaGgulamasamprAptAni dharaNitale tAni divyAni yAnavimAnAni | sthApayantIti, atha yacca kustadAha--'ThavittA' ityAdi, sthApayitvA ca pratyeka 2 aSTAvapItyarthaH caturbhiH sAmAnikasahau-101 vit sA" samparitA divyebhyo yAna vimAnebhyaH pratyavarohanti pratyavaruhya ca sarvacarSA yAvacchabdAt sarvedyutyAdi-16 parigrahaH kiyatparyanta mityAha--'saMkhapaNavabherijhalarikharamuhieDakamurajamuIgahinighosanAieNaM'ti, yatreya bhagA-11 stIrthakaramAtA ca tatraivopAgacchanti, upAgatya ca bhagavantaM tIrthakara tIrthakaramAtaraM ca triH pradakSiNayanti triH pradakSiNIkRtya ca pratyeka karatalaparigRhItaM zirasyAvata mastake aJjaliM kRtvA evaM-vakSyamANamavAdiSuH, yadavAdipustadAha-18 'namo'tthu te ityAdi, namo'stu te-tubhyaM ratnaM-bhagavalakSaNaM kukSI dharatIti ratnakukSidhArike athavA ratnagarbhAvad garbhadhAraka-11 venAparakhIkutibhyo'tizAyitvena ratnarUpAM kukSiM dharatIti, zeSa tathaiva. tathA jagato-jagadartijanAnAM sarvabhAvAnAM% prakAzakatvena pradIpa iva pradIpo bhagavAn tasya dIpike, sarvajaganmaGgalabhUtasya cakSuriva cakSuH sakala jagamAvadarzakatvanA dIpa anukrama [212-214] secestococcer ~774~ Page #776 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- -------- mUlaM [112] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [112] gAthA 18 tasya, c| samuccaye, cakSuzca dravyabhAvabhedAbhyA dvidhA, tatrAdyaM bhAvacakSurasahakRtaM nArtha(sarva)prakAzakaM tena bhAvacakSuSA bhagavA 5vakSaskAre dvIpazAnupamIyate, taccAmUrttamiti tato vizeSamAha-mUrtasya-mUrtimataH cakSuyohyasyetyarthaH, sarvajagajIvAnA vatsalasya-upakA-1181 dikumAyuntipandrI-18| rakasya, utArthe vizeSaNadvArA hetumAha-hitakArako mArgo-muktimArgaH samyagjJAnadarzanacAritrarUpastasya dezikA-18 tsavaH mU. yA vRttiH upadezikA upadezadarziketyarthaH, tathA vibhvI-sarvabhASAnugamanena pariNamanAt sarvavyApinI sakalazrotRjanahRdayasaGkrAnta- 112 tAtparyAthI evaMvidhA vAgRddhiH-vAkUsampattasyAH prabhuH-svAmI sAtizayavacanalabdhika ityarthaH, tasya tathA, atra // 386 // vizeSaNasya paranipAtaH prAkRtatvAt , jinasya-rAgadveSajetuH jJAninaH-sAtizayajJAnayuktasya nAyakasya-dharmavaracakravazartinaH buddhasya-viditatattvasya bodhakasya-pareSAmAveditatattvasya sakalalokanAthasya-sarvaprANivargasya yodhivIjAdhAnasaMrakSaNAbhyAM yogakSemakAritvAt nirmamasya-mamatvarahitasya pravarakulasamudbhavasya jAtyA kSatriyasya evaMvidhavikhyAtaguNasya lokottamasya yattvamasi jananI tattvaM dhanyA'si puNyavatyasi kRtArthA'si, vayaM he devAnupriye! adholokavAstavyA aSTau dikkumArImahattarikAH bhagavato janmamahimA kariSyAmastena yuSmAbhirna bhetavyaM, asambhAvyamAnaparajanApAte'smin rahasthAne imA visadRzajAtIyAH kimitizaGkAkulaM ceto na kAryamityarthaH, arthatAsAmitikartavyatA-18 mAha--'itikaTTa uttarapurasthimaM disIbhAga'mityAdi, itikRtvA-prastAvAdityuktvA tA evottarapaurastyaM digbhAgama- 11386 // panAmanti, apakramya ca vaikriyasamudghAtena samavannanti samavahatya ca saGkhyAtAni yojanAni daNDaM nisRjanti, nisRjya | dIpa anukrama [212-214] ~775~ Page #777 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- --...................--- mUlaM [112] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [112] ||||c kiM tAH kurvanti ?, tadevAha-tadyathA ratnAnAM yAvatpadAt 'vairANaM veruliANaM lohiakkhANaM masAragallANaM haMsaga bhANaM pulavANaM sogaMdhiyANaM joIrasANaM aMjaNANaM pulayANaM rayaNANaM jAyarUvANaM aMkANaM phalihANaM rihANaM ahAbAyare puggale parisADei, ahAsuhume puggale pariAei, ducaMpi veuniasamugghAeNaM samohaNai 2 ttA' iti padasaMgrahaH, etatsavistaravyAkhyA pUrva bharatAbhiyogikadevAnAM pakriyakaraNAdhikAre kRtA tena tato mAhyA, vAkyayojanArtha tu kizci-181 | likhyate, eSAM rajAnAM pAdarAn pudgalAn parizAvya sUkSmAn pudgalAn gRhanti, punarvakriyasamutpAtapUrvakaM saMvata-18 kavAtAn cikurvanti, bahuvacanaM cAtra cikIrpitakAryasya samyaksiyarthaM punaH punarvAtavikurvaNAjJApanArtha, bikuLa ca tenatatkAlavikurvitena zivena-upadravarahitena mRdukena-bhUmisarpiNA mArutena anusRtena-anUcAriNA bhUmitala vimalakaraNena manohareNa sarvartukAnAM- patusambhavAnAM surabhikusumAnAM gandhenAnuvAsitena piNDimA-piNDitaH sana nirjharimo-dUraM / vinirgamanazIlo yo gandhastena uddhareNa baliSThenetyarthaH tiryakravAtena-tiryak vAtumArabdhena bhagavatastIrthakarasya janmabhavanasya | sarvato dikSu samantAdvidikSu yojanaparimaNDalaM se jahANAmae kammAradArae siA jAva' ityetatsUtraikadezasUcitadRSTA-18 ntasUtrAntargatena taheveti dArzantikasUtrabalAdAyAtena sammAjatItipadena sahAnvayayojanA kAryA, tacedaM dRSTAntasUtra-1 se jahANAmae kammayaradArae siA taruNe balavaM juga juvANe appAyaMke thiraggahatthe daDhapANipAe piTutarorupariNae |ghaNaniciabavaliakhaMdhe cammehagaduhaNamuchiasamAyaniciagatte urassabalasamaNNAgae talajamalajualapariSavAha laMdha sececeoesesereversectse gAthA dIpa anukrama [212-214] ~776~ Page #778 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) (18) vakSaskAra [5], ------ ----------------- mUla [112] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: sUtrAMka [112] gAthA zrIjambU- gaNapavaNajaiNapamahaNasamatthe chee dakkhe paTTe kusale mehAvI niuNasippovagae egaM mahaMtaM silAgahattharga vA daMDasaMpucchaNi vakSaskAre dvIpazA- vAveNusilAgigaM vA gahAya rAyaMgaNaM vA rAyaMte uraM vA devakulaM vA sabhaM vA parva vA ArAmaM vA ujANaM vA aturiamacabala- dikumAyunticandrI- masaMbhaMtaM nirantaraM saniuNaM sacao samantA saMpamajjati' sa yathAnAmako-yatprakAranAmakaH karmadArakaH syAd-bhavet , Asa-1 tsavaH sU. yA vRttiH / 112 mRtyuhiM dArako na viziSTa sAmarthyabhAgU bhavatItyata Aha-taruNaH-pravarddhamAnavayAna, sa ca balahIno'pi syAdityata Aha-11 l28NI balavAn , kAlopadravo'pi viziSTasAmarthya vighnaheturityata Aha-yugaM-suSamaduSSamAdikAlaH so'duSTo-nirupadravo viziSTa-18 balaheturyasyAstyasau yugavAn , evaMvidhazca ko bhavati?-yuvA-yauvanavayasthaH, IdRzo'pi glAnaH san nirbalo bhavatyataH IS|| alpAtaGkama, alpazabdo'trAbhAvavacanaH, tena nirAtaGka ityarthaH, tathA sthira:-prastutakAryakaraNe'kampo'grahasto-hastAnaM ya-RA sthAsau tathA, tathA dRDhaM-nibiDitaracayamApannaM pANipAdaM yasya sa tathA, pRSTha-pratItaM antare-pAryarUpe UrU-sakthinI etAni pariNatAni-pariniSThitatAM gatAni yasya sa tathA, sukhAdidarzanAt pAkSikaH kAntasya paranipAtaH ahInAGga ityarthaH, ghanani-11 citau-niviDataracayamApanau valitAviva balitI hRdayAbhimukhau jAtAvityarthaH vRttau skandhau yasya sa tathA, tathA carmeSTakenacarmapariNaddhakuTTanopagaraNavizeSeNa duSaNena-ghanena muSTikayA ca-muSTyA samAhatAHsamAhatAH santastADitAstADitAH santo | ye nicitA-nibiDIkRtAH pravahaNapreSyamANavakhagranthakAdayastadvad gAtraM yasya sa tathA, urasi bhavamurasya Izzena balena / samanvAgataH-AntarotsAhavIryayuktaH talI-tAlavRkSo tayoryamalaM-samazreNIkaM yayugalaM-dvayaM parighazca-argalA tannibhe dIpa anukrama [212-214] ~777~ Page #779 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) (18) vakSaskAra [5], ------ ..................-------- mUlaM [112] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [112] gAthA 18| tatsadRze dIrghasaralapInatyAdinA bAhU yasya sa tathA laMghane-garauderatikrame plavane-manAk vikramapati gamane javane atizIghragamane pramardane-kaThinasyApi vastunazcUrNane samarthaH, cheka:-kalApaNDitaH dakSaH-kAryANAmavilambitakArI || praSTho-vAgmI kuzala:-samyakriyAparijJAnavAna medhAvI-sakRt zrutadRSTakarmajJaH "nipuNazilpopagataH' nipuNaM yathA 1 bhavatyevaM zilpakriyAsu kauzalaM upagataH-prAptaH, ekaM mahAntaM zalAkahastaka-saritparNAdizalAkAsamudAya saritparNAdi-18 & zalAkAmayIM sammArjanImityarthaH vAzabdA vikalpArthAH daNDasaMpuMchanI-daNDayuktAM sammArjanI veNuzalAkikI-vaMzaza lAnivRttAM sammArjanI gRhItyA, rAjAGgaNaM vA rAjAntaHpuraM vA devakulaM vA sabhAM bA, puradhAnAnAM sukhanivezanahetu-1 | maNDapikAmityarthaH, prapA vA-pAnIyazAlA ArAma vA-dampatyornagarAsannaratisthAnaM udyAnaM vA-krIDArthAgatajanAnAM ||& prayojanAbhAvenovovalambitayAnavAhanAdyAzrayabhUtaM tarukhaNDaM atvaritamacapalamasambhrAntaM, tvarAyAM cApalye sambhrame | | vA samyakavacarAdyapagamAsambhavAt , tatra tvarA-mAnasautsukyaM cApalya-kAyautsukyaM sambhramazca-gatiskhalanamiti nira ntaraM na tu apAntarAlamocanena sunipuNamalpasyApyacokSasyApasAraNena sampramArjayediti, athoktadRSTAntasya dArzantihai kayojanAyAha-tathaivaitA api yojanaparimaNDalaM-yojanapramANaM vRttakSetraM sammArjayantIti-yattatra yojanaparimaNDale tRNaM vA patraM vA kASThaM vA kacavaraM vA azuci-apavitraM acokSaM-malinaM pUtika-durabhigandhaM tatsarvamAdhUya 2-saJcAlya 2 ekAnte-yojanamaNDalAdanyatra eDayanti-apanayanti, apanIyArthAt saMvartakavAtopazamaM vidhAya ca yatraiva bhagavAMstI dIpa anukrama [212-214] Jaticianited ~778~ Page #780 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [5], ---- -------- mUlaM [112] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [112] vakSaskAre UrdhvalokadikumAtsavaH sU. 113 JOil gAthA zrIjambU- rthakarastIrthakaramAtA ca tatraivopAgacchanti upAgatya ca bhagavatastIrthakarasya tIrthakaramAtuzca nAtidUrAsane AgAyantya dvIpazA- A-ISatsvareNa gAyantyaH prArambhakAle mandarasvareNa gAyamAnatvAt parigAyantyo-gItapravRttikAlAnantaraM tArasvareNa netacandrI-|| gAyantyastiSThanti / adholokayAsinInAmavasara:pA vRttiH teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM udghalogavasthavAo aTTa disAkumArImahattariAo sarahiM 2 kUDehiM sapahiM 2 bhavaNehiM saehi 2 // 388 // pAsAyavasaedi patte 2 carahiM sAmANiasAhassIhiM evaM taM ceva puvagiaMjAba viharaMti, taMjahA-mehaMkarA 1 mehavaI 2, sumehA 3 mehamAlinI 4 / suvacchA 5 vacchamittA ya 6, vAriseNA 7 balAhagA / / 1 / / tae NaM tAsi uddhalogavatyabvANaM aTThAI disAkumArImahattariANaM patteaM 2 AsaNAI calanti, evaM taM cetra putvavaNi bhANiacaM jAva amhe NaM devANuppie / uddhalogavasthayAbho aDha disAkumArImahattariAo jeNaM bhagavao titthagarassa jammaNamahinaM karissAmo teNaM tubhehiM Na bhAibhayaMtika uttarapurasthimaM disaubhAgaM avakamanti 2ttA jAva abhavadalae vivanti 2 cA jAya taM niyarayaM NaTTharavaM bhaTTaravaM pasaMtarayaM uvasaMtarayaM kareMti 2 khippAmeva pacuvasamanti, evaM puSphabaddalaMsi puSphavAsaM vAsaMti vAsittA jAva kAlAgurupavara jAva suravarAbhigamaNajomaga kareMti 2tA jeNeva bhayavaM titthayare titthayaramAyA ya teNeva uvAgacchanti 2cA jAba AgAyamANIo parigAyamANIo ciTThati (sUtraM 193) 'teNaM kAleNa'mityAdi, vyaktaM, navaraM UrvalokavAsitvaM cAsAM samabhUtalAt paJcazatayojanocanamdanavanagatapaJcazatikASTakUTavAsitvena jJeyaM, nanvadholokavAsinInAM gajadantagirigatakUTASTake yathA krIDAnimittako vAsastathaiva tAsAmapyatra dIpa anukrama [212-214] // 388|| ~779~ Page #781 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ------ ..................-------- mUlaM [113] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [113] gAthA bhaviSyatIti cet, maivaM, yathA'dholokavAsinInAM gajadantagirINAmadho bhavaneSu vAsaH zrUyate tathaitAsAbhazrUyamANatvena tatra nirantaraM vAsastatazcordhvalokavAsitvaM, tAzcemA nAmataH padyabandhenAha-"meghavArA 1 meghavatI 2 sumeghA 3 meghamAlinI 4 suvatsA 5 vatsamitrA 6 caH samuccaye vAriSeNA 7 vahAlakA 8 // 1 // atha yattAsAM vaktavyaM tadAha-tae NaM tAsiM uddhalogavatthavANa'mityAdi, vyaktaM, navaraM tadeva pUrvavarNitaM bhaNitavyaM, kiyatparyantamityAha-'jAva amhe - mityAdi, atra yAvacchando'vadhivAcako natu saMgrAhaka, 'avakkamittA jAva'tti atra yAvatpadAt 'veuviasamugyAeNaM samohaNaMti 2ttA jAva doccaMpi veuviasamugdhAeNaM samohaNaMti 2ttA' iti bodhyam , 'abhravAdalakAni vikurvanti' adhe-AkAze vAH-pAnIyaM tasya dalakAni abhravAdalakAni meghAnityarthaH, viuvittA jAva'tti atra thAvatkaraNAdidaM dazyam-'se jahANAmae kammAradArae jAva sippovagae egaM mahaMtaM dagavAragaM vA dagakuMbhayaM vA dagathAlagaM vA dagaka lasaMvA dagabhiMgAraM vA gahAya rAyaMgaNaM vA pa0sabhaMtA jAva samantA AvarisijjA, evameva tAovi uddhalogavasthavAo aThTha/81 18 disAkumArImahattariAo abhavaddalae viuvittA khippAmeva pataNataNAyaMti 2 tA khippAmeva vijjaAyaMti 2 ttA bhagavao|| titvagarassa jammaNabhavaNassa sabao samantA joaNaparimaMDalaM NiccoagaM nAimaTTi paviralapaphusi rayareNuviNAsaNaM / | divaM surabhigandhodayavAsaM vAsaMti 2,' atra vyAkhyA-sa yathA karmadAraka ityAdi prAgvat vyAkhyeyaM, eka mahAntaM dakavArakaM vA-mRttikAmayajalabhAjanavizeSa dakakumbhakaM vA-jalapaTaM dakasthAlakaM vA-kAMsyAdimayaM jalapAtraM dakakalazaM / dIpa anukrama [215-217] Jati , ~780~ Page #782 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [1], ----- ...................--- mUlaM [113] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [113] gAthA zrIjambU-18 vA jalabhaMgAraM vA gRhItvA rAjAGgaNaM vA yAvadudhAnaM vA AvarSet-samantAt sizcet evametA api uddhalogavatthavAo5vakSaskAre dvIpazA-18 ityAdi prAgvat , kSiprameva 'pataNataNAyanti'tti, atyantaM garjantItyarthaH, gajitvA ca 'pavijaAyanti'tti prakarSeNa UrvalokanticandrI vidyutaM kurvanti, kRtvA ca bhagavatastIrthakarasya janmabhavanasya sarvataH samantAyojanaparimaNDalaM kSetraM yAvat , atra nairantayeM dikumAyuyA vRttiH tsavaH sU. 18 dvitIyA, nirantaraM yojanaparimaNDalakSetre ityarthaH, nAtyudakaM nAtimRttikaM yathA syAttathA prakarSeNa yAvatA reNavaH sthagitA || 113 // 389 // bhavanti tAvanmAtreNotkarSeNeti bhAvaH, ukkaprakAreNa viraloni-sAntarANi ghanabhAve kardamasambhavAt praspRSTAni-prakarSa vanti sparzanAni mandasparzanasambhave reNusthaganAsambhavAt yasmin varSe tat praviralapaspRSTaM, aba eva rajasA-lakSNare-18 NupudgalAnAM reNUnAM ca-sthUlatamatatpugalAnAM vinAzanaM divyaM-atimanoharaM surabhigandhodakavarSa varSanti varSitvA ca, atha prastutasUtramanuzriyate-tad yojanaparimaNDala kSetraM nihatarajaH kurvantIti yogaH, nihataM-bhUya utthAnAbhAvena mandIkRtaM rajo yatra tattathA, tatra nihatatvaM rajasaH kSaNamAtramutthAnAbhAvenApi sambhavati tata Aha-naSTarajaH-naSTaM sarvathA arazyI bhUtaM rajo yatra tattathA, tathA bhraSTaM vAtoddhatatayA yojanamAtrAt dUrataH kSiptaM rajo yatra tatsathA, ata eva prazAntaM12 sarvathA'sadiva rajo yatra tattathA, asyaivAtyantikatAkhyApanArthamAha-upazAntaM rajo yatra tasathA, kRtvA ca kSiprameva pratyupazAmyanti, gandhodakavarSaNAnnivartanta ityarthaH, athAsAM tRtIyakarttavyakaraNAvasaraH-evaM gandhodakavarSaNAnusAreNa // 389 / / puSpavAdalakena-puSpavarSakavAdalakena prAkRtatvAt tRtIyArthe saptamI puSpavarSa varSantIti, atraivamityAdivAkyasUcita-18 dIpa anukrama [215-217] ~ 781~ Page #783 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [5], ---- -------- mUlaM [11] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [113] gAthA midaM sUtraM jJeyam , 'tacaMpi veviasamugghAeNaM samohaNaMti 2 ttA puSphabaddalae viuccanti, se jahANAmae mAlAgAradArae siA jAva sippovagae ega mahaM puSphachajiaM vA puSphapaDalagaM vA pupphacaMgerIaM vA gahAya rAyaMgaNaM vA jAva samantA kayaggahagahiakarayalapabbhaviSpamukkeNaM dasavaNNeNaM kusumeNaM puSphapuMjovayArakaliaM kareti evameva tAovi, | uddhalogavathavAo jAva puSphabaddalae viuvittA khippAmeva pataNataNAyanti jAva joaNaparimaNDalaM jalayathalayabhA|| surappabhUyassa viMTaTThAissa dasaddhavaNNassa kusumassa jANussehapamANamittaM vAsaM vAsaMti'tti, atra vyAkhyA-tRtIyavAraM kriyasamudghAtena samavaghnanti, ko'rthaH?-saMvartakavAtavikurvaNArtha hi yat velAdvayamapi vaikriyasamudghAtena samavahananaM tatkilaika evamabhravAdalakavikurvaNArtha dvitIyaM idaM tu puSpavAdalakavikurvaNArtha tRtIya, samavahatya ca puSpavAdalakAni || vikurvanti, sa yathAnAmako mAlAkAradArako-mAlikaputraH asyaiva prastutakArye vyutpannatvAt syAdyAvannipuNazilpo1 pagataH ekA mahatIM 'puSpacchAdyikAM vA' chAdyate-upari sthagyate iti chAdyA chAyaiva chAdhikA puSpairbhUtA chAdhikA puSpa chAyikA tAM puSpapaTalakaM vA-puSpAdhArabhAjana vizeSa puSpacaGgerikAM vA pratItAM yAvat samantAt ratakalahe yA parATRI mukhI sumukhI tatsaMmukhIkaraNAya kezeSu grahaNaM kacagrahastatprakAreNa gRhItaM tathA karatalAdvipamuktaM sat pracaSTaM karata-18 laprabhraSTavipramuktaM prAkRtatvAt padavyatyayastato vizeSaNasamAsaH tena kacagrahagRhItakaratalagabhraSTavipramuktena dazArddha19 varNena-paJcavarNena kusumena-jAtyapekSayA ekavacanaM kusumajAtena puSpapuJjopacAro-baliprakArastena kalitaM karoti, evametA dIpa anukrama [215-217] ~782~ Page #784 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [113] + **$$$ gAthA dIpa anukrama [215 -217] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [5], mUlaM [113] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAnticandrI - yA vRttiH // 390 // api UrdhvalokavAstavyA aSTau dikkumArImahatsarikAH puSpavaddalae vibittA ityAdikaM yojanaparimaNDalAntaM prAgvad vyAkhyeyaM vAkyayojanA tu yojanaparimaNDalaM yAvat dazArddhavarNasya kusumasya varSe varSantIti, kathaMbhUtasya kusumasya ? - 'jalajasthalajabhAsuraprabhUtasya' jalajaM padmAdi sthalajaM - vica kilAdi bhAsvaraM dIpyamAnaM prabhUtaM ca- atipracuraM tataH karmadhArayaH bhAsvaraM ca tat prabhUtaM ca bhAsvaraprabhUtaM jalasthalajaM ca tat bhAsvaraprabhUtaM ca tattathA tathA 'vRntasthAyinaH ' vRntena-adhobhAgavarttinA tiSThatItyevaMzIlasya, tathA, vRntamadhobhAge patrANyuparItyevaM sthAnazIla syetyarthaH kathaMbhUtaM varSa - | jAmbavadhika utsedho jAnUtsedhastasya pramANaM- dvAtriMzadaMgulalakSaNaM tena sadRzI mAtrA yasya sa tathA taM dvAtriMzadaMguThAni | caivaM caraNasya catvAri jaMghAyAzcaturviMzatiH jAnunazcatvArIti, evameva sAmudrike caraNAdimAnasya bhaNanAt, varSitvA ca | kiyatparyanto'yaM 'eva'mityAdivAkyasUcita sUtrasaMgraha ityAha-- yAvat 'kAlAgurupavara ti atra yAvacchando'vadhivAcI | 'jAba surabarAbhigamaNajogaM' ti atra yAvatkaraNAt kuMdurukkaturukaDatadhUvamaghamaghantagaMdhudu AbhirAmaM sugaMdhavaragandhiaM gandhavaTTibhUaM divaM ti paryantaM sUtraM jJeyaM, tatkAlAguruprabhRtidhUpadhUpitaM dhUpAlApakavyAkhyA prAgvat, ata eva 'suravarAbhigamanayogyaM' suravarasya- indrasyAbhigamanAya - avataraNAya yogyaM kurvanti kRtvA ca yaMtraiva bhagavAMstIrthakarastIrthakara mAtA ca tatraivopAgacchanti, upAgatya ca yAvacchabdAt 'bhagavao titthayarassa titthayaramAyAe ya adUrakhAmaMte' iti grAhyaM, AgAyantyaH parigAyantyastiSThantIti / atha rucakavAsinI dikkumArIvakavye prathamaM pUrvarucakasthAnAmaSTAnAM vaktavyamAha - For P&Praise City ~783~ pavakSaskAre Urdhvaloka dikumAryu tsavaH sa. 113 // 390 // Page #785 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) (18) vakSaskAra [5], ---- ..---------------------- mala [114] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [114] gAthA: teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM puratyimarubhagavatyavAo aTTha disAkumArImahattaribhAo saehiM 2 kUdehiM taheva jAca viharati, taMjahANaMduttarA ya 1 NandA 2, ANandA 3 NadivaddhaNA 4 / vijayA ya 5 vejayantI 6, jayantI 7 aparAjimA 8 // 1 // sesa taM ceva jAva tumbhAhiM Na bhAiavvaMtika bhagavao titthayarassa tityayaramAyAe apurathimeNaM AyaMsahasthagayAo AgAyamANIo parigAyamANIo ciTThanti / teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM dAhiNakaavagatthabbAo aTTha visAkumArImahattariAo taheba jAva viharati, taMjahA-samAhArA 1 suppaiNNA 2, muSpabuddhA 3 jasoharA 4 / lacchimaI 5 sesavaI 6, cittaguttA 7 vasuMdharA 8 // 1 // taheva jAva tumbhAhiM na bhAiavvaMtikaTTa bhagavao titthayarassa titthayaramAUe a vAhiNeNaM bhiMgArahattvagayAo AgAyamANIo parigAyamANIo ciTThanti / teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM paJcasvimaruagavatyavyAo aTTha disAkumArImahattariAo sarahiM 2 jAba viharaMti, 20 ilAdevI 1 surAdevI 2, puhavI 3 paumAvaI 4 / egaNAsA 5 NavamiA 6, bhadA 7 sImA ya 8 aTThamA // 1 // taheva jAva tumbhAhiM Na bhAiavaMtikaTu jAva bhagavao titvayarassa titthayaramAUe a paJcatthimeNaM vAliaMTahatthagayAo AgAyamANIbho parigAyamANIo ciTThanti / teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM uttarillarubhagavatyavyAo,jAva viharaMti, taMjahAalaMbusA 1 missakesI 2, puNDarIA ya 3 vAruNI 4 / hAsA 5 savvapabhA 1 ceva, siri 7 hiri 8 ceva uttarao // 1 // vaheba jAva vandittA bhagavao titthayarassa tisthayaramAUe a uttareNaM cAmarahatthagayAo AgAyamANIo parigAyamANIo ciTThanti / teNaM kAleNaM teNe samaeNaM vidisihabhagavasthavAo cattAri disAkumArImahattariAo jAba viharati, saMjahA-cittA ya 1 cittakaNagA 2, saterA 3 ya sodAmiNI 4 / taheva jAva Na bhAisambaMtikaTu bhagavao titthayarasa vityavaramAUe bha pasu vidisAsu dIpa anukrama [218-226] zrIjamyU. 66 // ~784 ~ Page #786 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM vRttiH) (18) vakSaskAra [5], ---- ------------------------- mala [114] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: sUtrAMka zrIjambU dvIpazA [114] nticandrIyA vRttiH 5vakSaskAra rucakavAsikumAyutsavaH sU. 114 ||39shaa gAthA: dIviAhatthagayAo AgAyamANIo parigAyamANIo ciTThantitti / teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM majjhimarubhagavatthavyAo cacAra disAkumArImahattariAo saehiM 2 kUDehiM taheva jAba viharati, saMjahA-rUA rUAsiA, suruA ruumgaavii| taheba jAva tubbhAhiM Na bhAiyavyaMtikaTTha bhagavao titthayarassa cauraMgulavajaM NAbhiNAlaM kappanti kappettA viaragaM khaNanti khaNittA biarage NAbhi NihaNaMti NihaNittA rayaNANa va bairANa ya pUreMti 2 tA hariAliAe pe vandhaMti 2 tA tidisi tao kayalIharae viuvyaMti, tae NaM tesiM kayalIharagANaM bahumajjhadesabhAe to cAussAlae viudhvanti, tae NaM vesiM cAurasaulagANaM bahumajhadesabhAe tao sIhAsaNe viucanti, tesi NaM sIhAsaNANaM ayameyAruve vaNNAyAse paNNatte savyo vaNNago bhANiabbo / tae NaM vAo ruagamajjhavasthavAo cattAri disAkumArIo mahattarAo jeNeva bhayayaM nitthayare titthayaramAyA ya teNeva uvAgacchanti 2 ttA bhagavaM titthayaraM karayalasaMpuDheNaM giNhanti titthavaramAyaraM ca bAhAhiM giNhanti 2 cA jeNeva dAhiNile kayalIharae jeNeva cAusAlae jeNeva sIhAsaNe teNeva uvAgacchanti 2 tA bhagavaM titthayaraM titthayaramAvaraM ca sIhAsaNe NisIyAti 2 tA sayapAgasahassapAgehiM tillehiM anbhaMgeMti 2 ttA surabhiNA gandhavaTTaeNaM undhaTeMvi 2 cA bhagavaM titthayaraM karayalapuDheNa titthayaramAyaraM ca bAhAsu giNhanti 2 tA jeNeva purathimile kayalIharae jeNeba causAlae jeNeka sIhAsaNe teNeva ubAgacchanti uvAgacchittA bhagavaM titthayara tisthayaramAyaraM ca sIhAsaNe NisIAveti 2 tA tihiM udaehiM majjAveMti, saMjahAAgyodaeNaM 1 pupphodaeNaM 2 suddhodaeNaM, majAvitA sambAlaMkAravibhUsi kareMti 2 cA bhagavaM titthayaraM karayalapuDeNaM titthayaramAyaraM va vAhAhiM giNahanti 2 ttA jeNeva uttarile kayalIharae jeNeva causAlae jeNeva sIhAsaNe teNeva uvAgacchanti 2 tA bhagavaM tisthayaraM titthayaramAyaraM ca dIpa anukrama [218-226] // 39 // ~785~ Page #787 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [5], ---- -------- mUlaM [114] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [114] gAthA: sIhAsaNe NisImAviti 2tA Amioge deve sadAvinti 2 tA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA! cuhimavantAo vAsaharapacayAo gosIsacaMdaNakaTThAI sAharaha, tae NaM te AmiogA devA tAhiM rubhagamajhavasthabAhiM cAhiM disAkumArImahattarihiM evaM vuttA samANA haddatuhA jAva viNaeNaM vavaNaM paDicchanti 2 tA khippAmeva culahimavantAo vAsaharapabdhayAo sarasAI gosIsacandaNakaTAI sAharanti, tae NaM tAo majjhimaruagavatthavvAo cattAri disAkumArImahattariAo saragaM karenti 2ttA araNiM ghaDevi araNiM ghaDittA saraeNaM araNi mahiMti 2 tA amiMga pAti 2 agi saMdhukkhaMti 2 tA gosIsacandaNakaDe pakkhivanti 2ttA aggi ujAlaMti 2 samihAkaTThAI pakkhivinti 2 tA aggihomaM kareMti 2 tA bhUtikammaM kareMti 2ttA rakkhApoTTaliaM baMdhanti bandhettA NANAmaNirayaNabhatticitte duvihe pAhANavaTTage gahAya bhagavao titthayarassa kaNNamUlaMmi TiTiAvinti bhavau bhayavaM pavvayAue 2 / tae gaM tAo ruagamajjhavatthavyAo cattAri disAkumArImahattariAo bhayavaM titthayaraM karayalapuDeNaM titvayaramAyaraM ca bAhAhi giNhanti gihittA jeNeva bhagavao titthayarassa jammaNabhavaNe teNeva uvAgacchanti 2 tA titthayaramAyaraM sayaNijjasi NisIAkiMti NisIAvitA bhayavaM titvavaraM mAue pAse ThaveMti ThavitA AgAyamANIo parigAyamANIo ciTThantIti / (sUtraM 114) 'teNaM kAleNaM teNaM samaeNa'mityAdi, tasmin kAle tasmin samaye paurastyarucakavAstavyAH-pUrvadigbhAgavatirucaka-II kUTavAsinyo'STau dikkumArImahattarikAH svakeSu svakeSu kUTeSu tathaiva yAvad viharanti, tadyathA-nandottarA 1 caH samuccaye dIpa anukrama [218-226] C atesysum ~ 786~ Page #788 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) (18) vakSaskAra [5], ---- ..--------------------------- mala [114] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [114] gAthA: zrIjamba-18 nandA 2 AnandA 3 nandivardhanA 4 vijayA 5 caH pUrvavat 'vaijayantI 6 jayantI 7 aparAjitA 8 ityetA nAmataH 5vakSaskAre dvIpazA- kathitAH, zeSa AsanaprakampAvadhiprayogabhagavadarzanaparasparAhvAnasvasvAbhiyogikakRtayAnavimAnavikurviNAdikaM tathaiva rucakavA yAvadyumAbhirna bhetavyamiti kRtvA bhagavataH tIrthakarasya tIrthakaramAtuzca pUrvarucakasamAgatatvAt pUrvato hastagata Ada- sikamAyuyAdhAcA zo-darpaNo jinajananyoH zRGgArAdivilokanAthupayogI yAsa tAstathA, vizeSaNaparanipAtaH prAkRtatvAt , AgAyantyaH | tsava mU. // 39 // parigAyantyastiSThantIti / atra ca rucakAdisvarUpaprarUpaNeyaM-ekAdezena ekAdaze dvitIyAdezena trayodaze tRtIyAdezena / 114 ekaviMze rucakadvIpe bahumadhye valayAkAro rucakazailazcaturazItiyojanasahasrANyucaH mUle 10022 madhye 7023 zikhare 4024 yojanAni vistIrNaH, tasya zirasi caturthe sahale pUrvadizi madhye siddhAyatanakUTa, ubhayoH pArzvayozcatvAri 2 dikkumArINAM kUTAni, nandottarAdyAsteSu vasantIti / samprati dakSiNarucakasthAnAM vaktavyamupakramyate-teNaM kAleNa'-18 mityAdi, tasmin kAle tasmin samaye dakSiNarucakavAstavyA iti pUrvavadcakazirasi dakSiNadizi madhye siddhAyatana-18 kUTaM ubhayatazcatvAri 2 kUTAni, tatra vAsinya ityarthaH, aSTau dikkumArImahattarikAH tathaiva yAvad viharanti, tadyathAsamAhArA 1 supradattA 2 suprabuddhA 3 yazodharA 4 lakSmIvatI 5 zeSavatI 6 citraguptA 7 vasundharA 8 tathaiva yAvadhu // 392 // mAbhirna bhetavyamitikRtvA jinajananyordakSiNadiggatatvAikSiNadigbhAge jinajananIsvapanopayogijalapUrNakalazahastA mAgAyantyaH parigAyantyastiSThantIti / sAmprataM pazcimarucakasthAnAM vakavyatAmAha-'teNaM kAleNa'mityAdi, sarva tathaiva // dIpa anukrama [218-226] ~787~ Page #789 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [5], ---- -------- mUlaM [114] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: Ses prata sUtrAMka [114] gAthA: IS navaraM pazcimarucakavAstavyAH-pazcimadigbhAgavatrtirucakavAsinya iti, nAmAnyAsAM panAha-ilAdevI 1 surAdevI 2 pRthivI 3 padmAvatI 4 ekanAsA 5 navamikA 6 bhadrA 7 sItA 8 caH samuccaye, aSTamI ceti, kUTavyavasthA tathaiva, pazcimarucakAgatatvAjinajananyoH pazcimadigbhAge tAlavRnta-vyajanaM tahastagatAstiSThantIti, udIcyA apyevameveti 1| tatsUtramAha-'teNaM kAleNa'mityAdi, vyakaM, navaramuttararucakavAstavyA-uttaradigbhAgavatirucakavAsinya iti, nAmA-118 nyAsA padyenAha-alaMnusA 1 mizrakesI 2 puNDarIkA 3 caH prAgvat vAruNI4 hAsA 5 sarvaprabhA 6 caiveti prAgvat / zrIH 7 hI 8 zcottarataH, kUTavyavasthA tathaiva, uttararucakAgatatvAjinajananyoruttaradigbhAge cAmarahastagatA AgAyantyaH parigAyantyastiSThanti / atha vidigurucakavAsinInAmAgamanAvasaraH-'teNaM kAleNa'mityAdi, vyaktaM, navaraM vidigrucakavAstavyAstasyaiva rucakaparvatasya zirasi caturthe sahane catasRSu vidikSu ekaikaM kUTa tatra vAsinyazcatamro vidik-18 kumAryoM yAvad viharanti, imAzca sthAnAne vidyutkumArImahattarikA ityuktA iti, etAsAM caizAnyAdikrameNa nAmAnyevaM18citrA1caH samuccaye citrakanakA 2 zaterA saudAminI 4 tathaiva yAvana bhetavyamitikRtvA, vidigAgatatvAt bhagavatastIrthikarasya tIrthakaramAtuzca catasRSu vidikSu dIpikAhastagatA AgAyantyaH parigAyantyastiSThantIti / atha madhyarucakavAsinya 18| AgamitavyAH-'teNaM kAleNa'mityAdi, tasminkAle tasmin samaye madhyarucakavAstavyA-madhyabhAgavartirucakavAsinyaH, 6 ko'rthaH-caturvizatyadhikacatuHsahasrapramANe rucakazirovistAre dvitIyasahane caturdigvartiSu caturyu kUTeSu pUrvAdikrameNa // dIpa anukrama [218-226] ~788~ Page #790 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [5], ---- -------- mUlaM [114] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [114] gAthA: zrIjambU- catarastA vasantItyarthaH, zrIabhayadevasUrayastu SaSThAvRttau malyadhyayane 'magjhimaruagavasthavA' ityatra rucakadvIpasyAbhyanta- 5vakSaskAre dvIpazArArddhavAsinya ityAhuH, aba tattvaM bahuzrutagamyaM, catasro dikumArikA yAvad viharanti, tadyathA-rUpA 1 rUpAsikA 1 rucakavAnticandrI 10 sikumAyuH yA ciH // 6 // 2 surUpA 3 rUpakAvatI 4, tathaiva yuSmAbhirna bhetavyamitikRtvA bhagavatastIrthakarasya caturaMgulavarja nAbhinAla kalpayanti / tsavaH sa. kalpayitvA ca vidaraka-gartI khananti khanitvA ca vidarake kalpitAM tAM nAbhiM nidhAnayanti, nidhAnayitvA ca ratnazca // 393 // vajrezca prAkRtatvAd vibhaktivyatyayaH pUrayanti pUrayitvA ca haritAlikAbhiH-dUrvAbhiH pIThaM vananti, ko'rthaH -pIThaM 181 vadhvA tadupari haritAlikA vapantItyarthaH, vitarakakhananAdikaM ca sarva bhagavadavayavasyAzAtanAnivRttyarthaM, pIThaM badhvA ca tridizi pazcimAvarjadiktraye trINi kadalIgRhANi vikurvanti, tatasteSAM kadalIgRhANAM bahumadhyadezabhAge trINi catuHzA-1|| lakAni-bhavanavizeSAn vikurvanti, tatasteSA catuHzAlakAnAM bahumadhyadezabhAge trINi siMhAsanAni vikurvanti, teSAM 1 siMhAsanAnAmayametAdRzo varNavyAsaH prajJaptA, siMhAsanAnAM sarvo varNakaH pUrvavad bhaNitavyaH / sampati siMhAsanavikurvapaNAnantarIyakRtyamAha-tae NaM tAo rubhagamajjhavatthabbAo cattAri disAkumArIo'ityAdi, tatastA rucakamadhyavA-18 IS stavyAH catasro dikumArImahattarikA yatraiva bhagavAMstIrthakarastIrthakaramAtA ca tatraivopAgacchanti upAgatya ca bhagavantaM | // 393 // tIrthakaraM karatalasampuTena tIrthakaramAtaraM ca bAhAbhivanti gRhItvA ca yatraiva kadalIgRhaM yatraiva catuHzAlakaM yatraiva ca siMhAsanaM tatraivopAgacchanti, upAgatya ca bhagavantaM tIrthakara tIrthakaramAtaraM ca siMhAsane niSAdayanti-upavezayanti niSAdya dIpa anukrama [218-226] &sesesese ~ 789~ Page #791 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) (18) vakSaskAra [5], ---- ..---------------------- mala [114] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [114] gAthA: 19 ca zatapAkaiH sahasrapAkaiH-zatakRtyo'parAparauSadhirasena kArSApaNAnAM zatena vA yatpakvaM tacchatapAkamevaM sahasrapAkamapi bahu1 vacanaM tathAvidhasurabhitailasaMgrahArthaM tailairabhyaGgAyati tailamabhyaMjayaMtItyarthaH, abhyaGgayitvA ca surabhiNA gandhavartakena gandhadravyASAM-utpalakuThAdInAmudatakena-cUrNapiNDena gandhayuktagodhUmacUrNapiNDena vA udartayanti prakSitatelApanayana kurvanti udaya' ca bhagavantaM tIrthakaraM karatalapuTena tIrthakaramAtaraM ca bAhvohanti gRhItvA ca yatraiva paurastyaM kadalIRK gRhaM yatreva catuHzAlaM yatraiva ca siMhAsanaM tatraivopAgacchanti upAgatya ca bhagavantaM tIrthakara tIrthakaramAtaraM ca siMhAsane, niSAdayanti niSAdya ca tribhirudakairmajayaMti-snapayaMti, tAnyeva trINi darzayati-tadyathe' tyAdinA, gaMdhodakena-kuMkumAdimizritena puSpodakena-jAtyAdimiznitena zuddhodakena-kevalodakena, majjayitvA sarvAlaGkAravibhUSitau kurvanti, mAtR-18 putrAviti zeSaH, kRtvA ca bhagavantaM tIrthakaraM karatalapuTena tIrthakaramAtaraM ca bAhAbhihanti gRhItvA ca yatraivottarAI kadalIgRhaM yatraiva ca catuHzAlakaM yatraiva ca siMhAsanaM tatraiva upAgacchanti upAgatya ca bhagavantaM tIrthakara tIrthakaramAtaraM 18ca siMhAsane niSAdayanti nipAya ca AbhiyogAn devAn zabdayanti zabdayitvA ca evamavAdiSu:-kSiprameva bho 18| devAnapriyAH! zudrAhimavato varSadharaparvatAd gozIrSacandanakASThAni saMharata-samAnayata, tataste AbhiyogA devAstAbhI ruca-161 kamadhyavAstavyAbhizcatasRbhirdikumArImahattarikAbhirevaM-anantaroktamuktAH-AjJaptAH santaH hRSTatuSTa ityAdi yAvad vina-181 yena vacanaM pratIcchanti-aGgIkurvanti pratISya ca kSiprameva kSudrahimavato varSadharaparvatAt sarasAni gozIrSacandanakASThAni eacocceaeestoeceoectseroen dIpa anukrama [218-226] toes ~ 790~ Page #792 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) (18) vakSaskAra [5], ---- ----...............----- malaM [114] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [114] gAthA: zrIjamyU-1|| saMharanti, tataste madhyarucakavAstavyAzcatasro dikumArImahattarikAH zaraka-zarapratikRtitIkSNamukhamayutpAdaka kASThavizeSa | 5vakSaskAre dvIpazA- kurvanti, kRtvA ca tenaiva zarakena saha araNi-lokaprasiddha kASThavizeSa ghaTayanti-saMyojayanti, ghaTayitvA ca zarake- rucakavAnticandrI-|| nAniM mananti, mathitvA ca agniM pAtayanti, pAtayitvA ca agniM sandhukSanti-sandIpayanti, sandhukSya ca gozIrSa-1|| siGghamAyuyA ciH || candanakASThAni prastAvAt khaNDazaH kRtAnIti bodhyaM, yAdRzaizcandanakASTharagniruddIpitaH sthAt taadRshaaniitibhaavH| tsava: mU. 114 // 394 // // || prakSipanti, prakSipya ca agnimujvAlayanti ujjvAlya ca pradezapramANAni havanopayogInIndhanAni samidhastadvapANi | kASThAni prakSipanti, pUrvo hi kASThaprakSepo yuddIpanAya ayaM ca rakSAkaraNAyeti vizeSaH, prakSipya ca agnihoma |kurvanti, kRtvA ca bhUte-bhasmanaH karma-kriyA tAM kurvanti, yena prayogeNendhanAni bhasmarUpANi bhavanti tathA kurvantItyarthaH,MS kRtvA ca jinajananyoH zAkinyAdiduSTadevatAbhyo dRgdoSAdibhyazca rakSAkarI pohalikA bananti, bar3hA ca nAnAmaNiralAnAM bhaktI-racanA tayA vicitrau dvau pASANavRttagolako pASANagolakAvityarthaH gRhanti gRhItvA ca bhagavatastIrthakarasya karNamUle TiTTiAvetItyanukaraNazabdo'yaM tena TiTTiAti-parasparaM tADanena TiTTItizabdotpAdanapUrvakaM vAdayantItyarthaH, / anena hi bAlalIlAvazAdanyatra vyAsaktaM bhagavantaM vakSyamANAzIrvacanazravaNe paTuM kurvantIti bhAvaH, tathA kRtvA ca bhavatu // 394 // || bhagavAn parvatAyuH 2 ityAzIrvacanaM dadatIti, tataH-uktasakalakAryakaraNAnantaraM tA rucakamadhyavAstavyAzcatasro dikumArImahattarikA bhagavantaM tIrthakaraM karatalapuTena tIrthakaramAtaraM ca bAhAbhimuhanti gRhItvA ca yatraiva bhagavatastIrthakarasya dIpa anukrama [218-226] ~ 791~ Page #793 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [5], ---- -------- mUlaM [114] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [114] gAthA: janmabhavanaM tatraivopAgacchanti upAgatya ca tIrthakaramAtaraM zayyAyAM niSAdayanti niSAya ca bhagavantaM tIrthakara mAtuH pArSe sthApayanti, sthApayitvA ca nAtidUrAsanagA AgAyantyaH parigAyantyastiSThanti, etAsAM ca madhye'STAvadholokavAsimyo gajadamtagirINAmaghobhavanavAsinyaH, yattvetadadhikArasUtre 'saehiM 2 kUDehiM' iti padaM tadaparasakaladikumArya|dhikArasUtrapAThasaMrakSaNArtha, sAdhAraNasUtrapAThe hi yathAsambhavaM vidhiniSedhau samAzrayaNIyAviti, avalokavAsinyo'STI nandanavane yojanapazcazatikakUTavAsinyaH anyAzca sarvA api rucakasatkakUTeSu yojanasahanoceSu mUle sahasrayojanavitAreSu zirasi paJcazatavistAreSu vasanti, ukkaM SaTpazvAzadikumArIkRtyamiti / athendrakRtyAvasara:teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM sake NAma deviMda devarAyA vajapANI puraMdare sayake sahassakkhe maghavaM pAgasAsaNe dAhiNavalokAhivaI battIsavimANAvAsasayasahassAhibaI erAvaNavAhaNe suriMde bharayaMbaravasthadhare AlayamAlamanDe navahemacArucittapaMcalakuNDalavilihilamANagaMDe bhAsuraboMdI palambavaNamAle mahitIe mahajjuIe mahAbale mahAyase mahAbhAge mahAsokse mohamme kappe sohammabardisae vimANe sabhAe muhammAe sakasi sIhAsaNaMsi se paM tattha battIsAe bimANAvAsasayasAhassIrNa caurAsIe sAmANiasAissINaM tAyatIsAe tAyattIsagANaM ca logapAlANaM bhaTTaNhaM bhaggamahisINaM saparivArANaM vihaM parisANaM sacaNhaM aNiANaM sattahaM maNimAhibaINaM parahaM pacarAsINaM AyarakkhadevasAissINaM anasiM ca bahUrNa sohammakappavAsINaM vemANiyANaM devANa va devINa ya mAhevacaM porevacaM sAmittaM bhaTTitaM mahattaragattraM ANAIsaraseNAvaccaM kAremANe pAlemANe mahayAhayaNagIyavAiyataMtIta dIpa anukrama [218-226] atha jina-janmAbhiSeka nimitta indrasya kRtya varNyate ~ 792 ~ Page #794 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [115] dIpa anukrama [227] zrIjambUdvIpazAnticandrI - yA vRttiH ||395|| "jambUdvIpa-prajJapti upAMgasUtra - 7 (mUlaM + vRttiH) mUlaM [115] vakSaskAra [5], muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... .... AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH .......... a) - utALatuDiaghaNa mugapaDapaDahavAiaraveNaM divvAI bhogabhogAI bhuMjamANe biharai / tae NaM tassa sakArasa deviMdassa devaraSNo AsaNaM cala, tara NaM se sake jAva AsaNaM caliaM pAsa 2 cA ohiM paraMjai paraMjittA bhagavaM tisthayaraM ohiNA Abhoei 2 sA citte AnaMdie pIimaNe paramasomaNassie harisavasavisapyamANahie dhArAhayakathaMca kusumacaMzumAlai aUsa viaromakU viasiavarakamalanayaNavayaNe pacaliavarakaDa gatuDiakeUrama uDe kuNDalahAravirAyaMtacche pAlambapalambamANagholaMta bhUsaNadhare sasaMbhamaM turiaM cavalaM suriMde sIhAsaNAo abbhuDera 2 tA pAyapIDhAo pacoruhai 2 tA veruliavaridvariaM jaNani uNovia misimisiMtamaNirayaNamaMDiAo pAuAo omuai 2 tA egasADi uttarAsaMgaM karei 2 tA aMjalimaDaliyamAhatthe titthayarAbhimuhe sattaTTa payAI anugacchara 2 ttA vAmaM jANuM aMce 2 tA dAhiNaM jANuM dharaNIalaMsi sAhaddu tikkhutto muddhANaM dharaNiyalaMsi nivesei 2 cA Isi pazuNNama 2 tA kaDagaDiarthabhiAo Ao sAhara 2 tA karayalapariggahi sirasAvataM matthae aMjali kaTTu evaM bavAsI --- Namotyu NaM arahaMtANaM bhagavantANaM, AigarANaM titthavarANaM sarvasaMbuddhANaM, purisuttamANaM purisasIhANaM purisavarapuNDarIANaM purisavaragandhahatthINaM, loguttamANaM logaNAhANaM logahiyANaM logapaIvANaM logapajoagarANaM, abhavadayANaM cakkhudayANaM maggadayANaM saraNadayANaM jIvadayANaM bohidayANaM, dhammadayANaM dhammadesayANaM dhammanAyagANaM dhammasArahINaM dhammavaracAntacakaTTI, dIvo tANaM saraNaM gaI paTTA appaDiyavaranANadaMsaNadharANaM vibhaTTachaDamANaM, jiNANaM jAvayANaM tiSNANaM tArayANaM buddhANaM bohayANaM muttANaM moagANaM, sabvanUrNa samvarisINaM siyamayalamaru amaNantamakkhayamavvAzrAhma puNarAvittisiddhigaNAmadheyaM ThANaM saMpattANaM Namo jiNANaM jiabhayANaM, Namo'tyu NaM bhagavao tirathagarassa Aigarassa jAna saMpAviDakAmassa, vaMdAmi NaM bhagavantaM tatthagavaM For P&P Cy ~ 793 ~ 5vakSaskAre indrakRtye pAlakavimAnaM sU 115 // 395 // Page #795 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [5], ----- ---- mUlaM [115] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: esesectsesea prata sUtrAMka [115] dIpa ihagae, pAsa me bhaya / tatthagae ihagayaMtikaTU bandai NamaMsaha 2 ttA sIhAsaNavaraMsi puratyAbhimuhe saNNisaNNe, tae Ne tassa sakarasa deviMdassa devaraNNo ayameArUve jAva saMkappe samuppajityA-uppaNNe khalu bho jambuddIve vIve bhagavaM tisthathare taM jIyameyaM tIapaJcappaNNamaNAgayANaM sakANaM devidANaM devarAINaM titthayarANaM jammaNamahimaM karettae, taM gacchAmi NaM aIpi bhagavao tityagarassa jammaNamahimaM karemittikaTTha evaM saMpehei 2 cA hariNegamesiM pAyatANIyAhivaI devaM sadAventi 2 cA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuNimA! sabhAe muhammAe meghoSarasiaM gaMbhIramahurayarasaI joyaNaparimaNDalaM sughosa sUsara ghaMTaM tikyutto callAlemANe 2 mahyA mahayA saddeNaM ugrosemANe 2 evaM vayAhi-ANavei NaM bho sake deviMde devarAyA gacchadaNaM bho sake deviMde devarAyA jambuddIve 2 bhagavao titthayarassa jammaNamahimaM karittae, taM tunbheviNaM devANuppiA ! sabbiddhIe sabajuIe savvabaleNaM savvasamudaeNaM sambAyareNaM sambavibhUIe sabbavibhUsAe sabasaMbhameNaM savvaNADaehiM sovarohehiM sadhyapuSphagandhamalAlaMkAracibhUsAe savyadivbatuDhiasaisaNNiNAeNaM mahayA iddhIe jAva raveNaM NiayapariAlasaMparivuDA sayAI 2 jANavimANavAhaNAI durUDhA samANA akAlaparihINaM ceva sakassa jAva aMtiaM pAubhavaha, tae NaM se hariNegamesI deve pAyattANIyAhiyaI sakeNaM 3 jAva evaM vutte samANe tuTTa jAva evaM devotti ANAya viNaeNaM vayaNaM paDisuNei 2ttA sakarasa 3 aMtiAo paDiNikkhamai2 ttA jeNeva sabhAe suhammAe meghogharasibhagambhIramAhurayarasahA joaNaparimaNDalA sughosA ghaNTA teNeva uvAgacchai 2ttA taM meghogharasiagambhIramahurayarasaI jomaNaparimaNDalaM sughosaM ghaNTaM tikkhuco ullAlei, tae NaM tIse meghogharasiagambhIramahurayarasadAe joaNaparimaNDalAe sughosAe ghaNTAe tikkhutto ullAliAe samANIe sohamme kappe aNNehiM egaNehiM battIsavimANAvAsasayasahassehiM aNNAI egUNAI battIsaM ghaNTAsayasaha Seedesese anukrama [227] ~ 794 ~ Page #796 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [115] dIpa anukrama [227] zrIjambUdvIpazAnticandrIyA vRttiH // 396 // "jambUdvIpa-prajJapti upAMgasUtra - 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [5], mUlaM [115] muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... .... AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH .......... 1100016 - ssAI jamagasama kaNakaNArAvaM kAuM payattAI hutyA iti, tae NaM sohamme kappe pAsAyacamANanikkhudvAvabhisahasamuMdviaghaNTApaDheMsuasayasahassasaMkule jAe Avi hotyA iti, tae NaM tesiM sohammakappavAsINaM bahUNaM vemANiyANaM devANa va devIya ya egantaraipasantaNicapamattavisayahamucchitrANaM sUsaraghaNTA rasibha viThThalabolapUribhacavalapaDibohaNe kae samANe ghosaNakouDala diSNakaNNaegaggaciva mANasANaM se pAyatANIAhivaI deve taMsi ghaNTAravaMsi nisaMtapaThitaMsi samANaMsi tattha tattha tahiM 2 dese mahayA mahayA saNaM ugposemANe 2 evaM vyAsIti inta ! suNaMtu bhavaMto bahave sohammakappavAsI bemANiadevA devIo a sohammakappavaNo iNamo vayaNaM hiasuhatthaM-bhANAvara NaM bho sake taM cetra jAba aMtibhaM pAunbhavadatti, tapa NaM te devA devIo ma ebhama socA haTTa jAva hijaA appegaiA bandaNavattiaM evaM pUraNavatti sakAravatti sammANapattiaM daMsaNavattiaM jiNabhattirAgeNaM appegamA taM jIjame evamAdittikaTTu jAna pAunbhavaMtitti / tapa NaM se sake deviMde devarAyA te vimANie deve devIo a akAlaparihINaM caiva aMtimaM pAThambhavamANe pAsai 2 tA haTTe pAThayaM NAmaM bhamioginaM devaM sahAve 2 tA evaM vayAsI khippAmeva bho devANuppibhA! bhaNegakhambhasayasaNNividdhaM lIlaTThiyasAla maMjilA kaliaM IdAmiausabhaturagaNara magara vihagavAlaga kiNNaradAramathamarakuMjaravaNalayapasmalayabhatticittaM saMbhuggayavaharave AparigayAmirAmaM vibAharajamalajualajaMtajuttapitra abIsahassa mAlinI rUvagasahassakalibhaM misamANaM minbhisamANaM cakjhobhaNalesaM suddaphAsaM sassirIarUvaM ghaNTAvaliamaDuramaNaharasaraM suhaM kantaM darimaNi NicaNoni amisi misitamaNirayaNaghaMTiAjAlapariksitaM joyaNasahassabicchiSNaM pacajobhaNasayamunniyaM sigdhaM turiaM jaNaNivyAdi divvaM jANavimANaM vivvAhi 2 tA eamANacimaM pacappiNAdi ( sUtraM 115 ) For P&P Cy ~ 795~ neeneeeen vakSaskAre indrakRtye pAlaka vimAnaM sU. 115 ||396 // wy w Page #797 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [5], ----- ---- mUlaM [115] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [115] R| teNaM kAleNa'mityAdi, tasmin kAle tasmin samaye ityatra samayo dikkumArIkRtyAnantarIyatvena vizeSaNIyaH zakro / nAma saudharmAdhipatirityAdivyAkhyAnaM kalpasUtraTIkAdI prasiddhatvAnnAtra likhyate, atha vandananamaskaraNAnantaraM zakrasya siMhAsanopavezane yadabhUttadAha-'tae NaM tassa sakassa ityAdi, tataH'siMhAsanopavezanAnantaraM tasya zakrasya deve1ndrasya devarAjJaH ayametAhazo yAvatsaGkalpaH samudapadyata, ko'sAvityAha-utpannaH khalu bho ! jambUdvIpe dvIpe bhagavAM-13 zastIrthakaraH tasmAjItametadatItapratyutpannAnAgatAnAM zakrANAM devendrANAM devarAjJAM tIrthakarANAM janmamahimA kartuM tadA gacchAmi Namiti prAgvat ahamapi bhagavatastIrthakarasya janmamahimAM karomItikRtvA-itihetumudbhAvyavaM-vakSyamANaM samprekSate samprekSya ca hareH-indrasya nigama-AdezamicchatIti harinigameSI taM athavA indrasya naigameSI nAmA devasaM padAtyanIkAdhipatiM devaM zabdayati zabdayitvA caivamayAdIt, kimavAdIdityAha-'khippAmeva bho'ityAdi, kSiprameva | bho devAnupriyA! sabhAyAM sudharmAyAM meghAnAmoghaH-saMghAto meghaughastasya rasitaM-gajitaM tad gambhIro madhuratarazcara zabdo yasyAH sA tathA tAM yojanapramANaM parimaNDalaM-bhAvapradhAnatvAnirdezasya pArimANDalya-vRttatvaM yasyAH sA tathA tAM sughopA nAma susvarAM ghaNTA trikRttva:-trIn vArAn ullAlayan 2-tADayan 2 mahatA 2 zabdenodUghoSayan 2 evaM vadaAjJApayati bho devAH zakro devendro devarAjA, kimityAha-gacchati bhoH! zako devendro devarAjA jambUdvIpe dvIpe bhagavatastIrthakarasya janmamahimA karta, sAmAnyato jinavarNa ke prakrAnte'pi yajambUdvIpanAmagrahaNaM tajambUdvIpaprajJatyadhi Reacheesecticececes dIpa anukrama [227] zrIjamyU. Jaimal ~ 796~ Page #798 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [5], ----- ---- mUlaM [115] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [115] dIpa zrIjambU- kArAt, tayUyamapi devAnupriyA:! sarvA sarvadyutyA sarvabalena sarvasamudAyena sarvAdareNa sarvavibhUSayA sarvadivyatruTita-18 5vakSaskAra zabdasanninAdena mahatyA RyA yAvadraveNa atrAvyAkhyAtapadAni yAvatpadasaMgrAhyaM ca prAgvat nijakaparivArasa- indrakale mparivRtAH svakAni svakAni yAnavimAnAni prAgvat vAhanAni-zivikAdInyArUDhAH santo'kAlaparihINa-nirvi- pAlakaviyA vRttiH | lambaM yathA syAttathA caivo'vadhAraNe zakrasya yAvatkaraNAt devendrasya devarAjJaH iti padadvayaM grAhya antika-samIpaM mAna e. // 397 // prAdurbhavata, atha svAmyAdezAnantaraM hariNegameSI yadakarot tadAha-'tae NaM se hariNegamesI' ityAdi, tataH sa hariNe18 gameSI devaH padAtyanIkAdhipatiH zakreNa devendreNa devarAjJA evamuktaH san iSTa ityAdi yAvadevaM deva iti AjJayA vinayena vacanaM pratizRNoti pratizrutya ca zakrAntikAt pratiniSkAmati pratiniSkramya ca yatraiva sabhAyAM sudharmAyAM meghaudharasitagambhIramadhuratarazabdA yojanaparimaNDalA sughoSA ghaNTA tatraivopAgacchati upAgatya ca tAM meghaugharasitagambhI-1 ramadhuratarazabdAM yojanaparimaNDalA sughoSAM ghaNTA trikRtva ullAlayatIti, ullAlanAnantaraM yadajAyata tadAha-'tae NaM tIse meghogharasiagambhIramahurayara'ityAdi, tataH-jallAlanAnantaraM tasyAM meghaugharasitagambhIramadhuratarazabdAyAM yojana-18 parimaNDalAyAM sughoSAyAM ghaNTAyAM vikRtva ullAlitAyAM satyAM saudharme kalpe anyeSu ekoneSu dvAtriMzatvimAnarUpA ye / // 397 // | AvAsA-devavAsasthAnAni teSAM zatasahastreSu, aba saptamyarthe tRtIyA, anyAnyekonAni dvAtriMzad ghaNTAzatasahasrANi | yamakasamakaM-yugapat kaNakaNArAvaM kartuM pravRttAnyapyabhavana , atrApizabdo bhinnakramatvAt ghaNTAzatasahasrANyapi ityevaM anukrama [227] HASI ~ 797~ Page #799 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [5], ----- ---- mUlaM [115] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [115] dIpa II yojanIyaH, atha ghaNTAnAdato yat pravRttaM tadAha-'tae Na'mityAdi, 'tato' ghaNTAnAM kaNakaNArAvapravRtteranantaraM saudha-| karmaH kalpaH prAsAdAnAM vimAnAnAM vA ye niSkuTA-gambhIrapradezAsteSu ye ApatitA:-samprAptAH zabdA:-zabdavargaNA-181 zapudgalAstebhyaH samutthitAni yAni ghaNTApratizrutAM-ghaNTAsambandhipratizabdAnAM zatasahasrANi taiH saMkulo jAtazcApya bhUt , kimuktaM bhavati ?-ghaNTAyAM mahatA prayatlena tADitAyAM ye vinirgatAH zabdapudgalAstatpratighAtavazataH sarvAsu dikSu || vidikSu ca divyAnubhAvataH samucchalitaH pratizabdaiH sakalo'pi saudharmaH kalpo badhira upajAyata iti, etena dvAdazayojanebhyaH samAgataH zabdaH zrotragrAhyo bhavati na parataH tataH kathamekatra tADitAyAM ghaNTAyAM sarvatra tacchandazrutirupajAyata iti yaducyate tadapAkRtamavaseyaM, sarvatra divyAnubhAvatastathArUpapratirUpazabdocchalane yathoktadoSAsambhavAt , evaM zabdamaye saudhameM kalpe sajAte padAtipatiryadakarot tadAha-tae NamityAdi, tataH-zabdavyAyanantaraM teSAM saudhamakalpavAsinAM bahUnAM vaimAnikAnAM devAnAM devInAM ca ekAntena ratau-ramaNe prasaktA-AsaktA ata eva nityapramattA viSayasukheSu mUchitA-adhyupapannAstataH padatrayasya padadvaya 2 mIlanena karmadhArayasteSAM susvarA yA paMktirathanyAyena sughoSA ghaNTA tasyAH rasitaM tasmAd vipula:-sakalasaudharmadevalokakukSimbhariyoM bola:-kolAhalastena, atra tRtIyAlopaH prAkRtatvAt , tvaritaM-zI capale-sasambhrame pratibodhane kRte sati AgAmikAlasambhAvyamAne ghoSaNe kutUhalena-kimidAnImudghoSaNaM bhaviSyatItyAtmakena dattau kau~ yaiste tathA, ekAgraM-ghoSaNazravaNaikaviSayaM cittaM yeSAM te tathA, ekAna anukrama [227] edesesese Resea ~ 798~ Page #800 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [5], ----- ---- mUlaM [115] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [115]] dIpa zrIjambU- cittatve'pi kadAcinnopayogaH syAcchAmasthyavazAdata Aha-upayuktamAnasAH-zuzrUSitavastugrahaNapaTumanasasta to vizeSa-18 vakSaskAre dvIpazA-haNasamAsasteSAM sa padAtyanIkAdhipatirdevastasmin ghaNTArave nitarAM zAnta:-atyantamandabhUtaH tataH prakarSaNa-sarvAtmanA indrakule nticandrI ||4shaantH prazAntaH tatazchinnamarUda ityAdAviva vizeSaNasamAsastasmin sati, tatra tatra-mahati deze tasmin 2-dezaikadezeA pAlakaviyA vRciH mahatA mahatA zabdena-tAratArasvareNa udghoSayan 2 evamavAdIt, kimavAdIdityAha-'haMta suNa'mityAdi, hasta 18 mAnasa. 115 // 398 // 18| iti harSe sa ca svasvasvAminA''diSTatvAt jagadgurujanmamahakaraNArthakaprasthAnasamArambhAcca, zRNvantu bhavanto bahavaH saudha-18 makalpavAsino paimAnikA devA devyazca saudharmakalpapateridaM vacanaM hitaM-janmAntarakalyANAvahaM sukha-tadbhavasambandhi tadarthamAjJApayati, bho devAH! zakraH tadeva jJeyaM, yatprAksUtre zakreNa harinaigamepipura udghoSayitavyamAdiSTaM yAvatmA-18 | durbhavata / atha zakrAdezAnantaraM yaddeva vidheyaM tadAha-tataste devA devyazca enaM anantaroditamarthaM zrutvA hRSTatuSTayAvad harSavazavisarpahRdayAH apiH sambhAvanAyAmekakA:-kecana bandanaM-abhivAdanaM prazastakAyavAGmanaHpravRttirUpaM tatpratyayaM tadasmAbhitribhuvanabhaTTArakasya karttavyamityevaMnimittaM evaM pUjanapratyayaM pUjana-gandhamAlyAdibhiH samabhyarcanaM evaM 'satkArapratyaya' satkAra:-stutyAdibhirguNonnatikaraNaM sanmAno-mAnasaprItivizeSastatpratyayaM darzanaM-adRSTapUrvasya jinasya vilo // 398 // kanaM tatpratyayaM kutUhalaM-tatra gatenAsmatprabhuNA kiM karttavyamityAtmakaM tatpratyayaM, apyekakAH zakrasya vacanamanuvartamAnAH na hi prabhuvacanamupekSaNIyamiti bhRtyadharmamanuzrayantaH apyekakA anyamanya mitramanuvartamAnA mitragamanAnupravRttA ityarthaH anukrama [227] eseaeeeeeeeeee ~ 799~ Page #801 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [5], ----- ---- mUlaM [115] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [115] dIpa IS| apyekakA jItametad yat samyagdRSTidevarjinajanmamahe yatanIyaM, 'evamAdI'tyAdikamAgamananimittamitikRsvA-citteS-131 IS vadhArya yAvacchabdAt 'akAlaparihINaM ceva sakkassa deviMdassa devaraNNo 'iti grAhya, antikaM prAdurbhavanti, atha zakrasye | tikarttavyamAha-'tae Na'mityAdi, tataH zakro devendro devarAjA tAn bahUna vaimAnikAn devAn upatiSThamAnAn pazyati 1 dRSTvA ca hatuTTha ityekadezena sartho'pi harSAlApako grAhyaH, pAlakanAmavimAnavikurvaNAdhikAriNamAbhiyogika deyaM zabda18| yanti, zabdayitvA ca evamavAdIt, yadavAdIttadAha-khippAmeva tti, idaM yAnavimAnavarNakaM prAgvat , navaraM yojana zatasahasravistIrNamityatra pramANAMgulaniSpannaM yojanalakSaM jJeyaM, nanu vaikriyaprayogajanitatvenotsedhAMgulaniSpannatvamapyasya 8 kuto neti cenna 'nagapuDhavivimANAI miNasu pamANaguleNaM tu' iti vacanAt asya pramANAMgulaniSpannatvaM yuktimat,18| na ca 'nagapuDhavivimANAIti vacanaM zAzvatavimAnApekSayA na yAnavimAnApekSayetti jJeyaM, asyotsedhAMgulapramANaniSpannatve IS jambUdvIpAntaH sukhapravezanIyatvena nandIzvare vimAnasaMkocanasya vaiyarthyApatteH, tathA zrIsthAnAle caturthAdhyayane 'cattAri loge samA paNNattA, taMjahA-apaihANe Narae 1 jambuddIve dIve 2 pAlae jANavimANe 3 sabaDhasiddhe mahAvimANe 4' // ityatrApi pAlakavimAnasya jambUdIpAdibhiH pramANataH samatvaM pramANAMgulaniSpannatvenaiva sambhavatIti dika, tathA paJca zatayojanocaM zIghraM tvaritajavanaM, atizayena vegavadityarthaH, nirvAhi-prastutakAryanirvahaNazIlaM pazcAt pUrvapadena karmadhA anukrama [227] ~800~ Page #802 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [5], ----- ---- mUlaM [115] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: dvIpazA-2 prata sUtrAMka [115] dIpa zrIjambU-18 rayaH, evaMvidhaM divyaM yAnavimAnaM vikurvasva vikuLa ca etAmAjJaptiM pratyarpaya, kRtakRtyo nivedaya ityrthH| tadanu yadanu-18| 5vakSaskAre nticandrI janmamahe tiSThati sma pAlakastadAha yAnavimAnaM yA vRttiH tae NaM se pAlavadeve sakoNa devideNaM devaraNNA evaM vutte samANe hadvatuTTa jAva beviasamugdhAeNaM samoha NittA taheva kare iti, // 399 // tassa gaM divvassa jANavimANassa ti disi tao tisovANapaDirUvagA vaNNao, tesi NaM pavirUvagANaM purao patte 2 soraNA vaNNao jAva pavirUvA 1, tarasa NaM jANavimANassa aMto bahusamaramaNije bhUmibhAge, se jahA nAmae AliMgapukkharei vA jAya dIviacammei yA aNegasaMkukIlakasahassavitate AvaDapaJcAvaDaseDhipaseDhisusthiasovasthiavazamANapUsamANavamacchaMDagamagaraDagajAramAraphulAvalIpaDamapattasAgarataraMgavasaMtalayapaumalayabhatticittehiM sacchAehiM sappabhehiM samarIiehi saujoehiM NANAvihapabhAvaNNehiM maNIhiM ubasobhie 2, tesi Ne maNINaM vaNNe gandhe phAse a bhANiave jahA rAyappaseNahaje, tassa NaM bhUmibhAgassa bahumajjhadesabhAe pipachAgharamaNDave aNegasambhasayasaNiviDhe vaNao jAva paDirUve, tassa ulloe patramalayabhatticitte jAva sabatavaNijamae jAba paDhisave, tassa NaM maNDavassa bahusamaramaNijjassa bhUmibhAgassa bahumajhadesabhAgasi mahaM egA maNipeniA bhaTTa // 399 // jobhaNAI AyAmavikkhambheNaM cattAri joaNAI vAhaleNaM samvamaNimayI vaNNao, tIe uvariM mahaM ege sIhAsaNe vaNNabho, tasmuvari mahaM ege vijayadUse sadhvarayaNAmae yaNNao, tassa majjhadesabhAe ege vairAmae aMkuse, etmaNe maI ege phumbhike muttAdAme, se gaM amehiM tadaddhabhattaSpamANamittehiM cauhi addhakumbhikehi muttAdAmehiM savao samantA saMparikkhitte, se NaM dAmA tava anukrama [227] Deseeeecemene versesesesedtee / ~801~ Page #803 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [5], ----- ---- mUlaM [116] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [116] dIpa NijalaMbUsagA suvaNNapayaragamaNDiA NANAmaNirayaNavivihahArahArauvasobhiA samudayA IsiM aNNamaNNamasaMpattA puvAiehiM vArahiM mandaM eijjamANA 2 jAva nibbuikareNaM saddeNaM te paese ApUremANA 2 jAva aIva uvasobhemANA 2 ciTThatitti, tassa gaM sIhAsaNassa avaruttareNaM uttareNaM uttarapurasthimeNaM ettha NaM saphAssa caurAsIe sAmANiasAhassINaM caurAsIi bhadAsaNasAhassIo purasthimeNaM ahaNhaM amgamahisINaM evaM dAhiNapurasthimeNaM abhitaraparisAe duvAlasaNhaM devasAhassIrNa dAhiNeNaM majhimAe cadasaI devasAhassINaM dAhiNapaJcasthimeNaM vAhiraparisAe solasahaM devasAhassIrNa pakSasthimeNaM sattaNDa aNiAhivaINati, tae NaM tassa sIhAsaNassa cauddisi cajaNhaM caurAsINaM AyarakkhadevasAhassINa evamAI vibhAsimabvaM sUriAbhagameNaM jAba paJcappiNantitti (sUtraM 116) 'tae NaM se pAlae deve sakeNa'mityAdi, tataH sa pAlako devaH zakreNa devendreNa devarAjJA evamuktaH san hRSTatuSTa | yAvad vaikriyasamutpAtena samavahatya tathaiva karoti, pAlakavimAnaM racayatItyarthaH / atha vimAnasvarUpavarNanAyAha'tassa Na'mityAdi iti sUtradvayI vyaktA, atha tadvibhAgaM varNayannAha-tassa gaM'ityAdi, idaM prAgvad jJeyam , navaraM maNInAM varNo gandhaH sparzazca bhaNitavyo yathA rAjapraznIye dvitIyopA), atrApi jagatIpadmAvaravedikAvarNane maNivoM-18 dayo vyAkhyAtAstato'pi vA boddhavyAH, atra prekSAgRhamaNDapavarNanAyAha-'tassa Na'mityAdi, yAvacchabdagrAhyaM / 18 vyAkhyA ca yamakarAjadhAnIgatasudharmAsabhAdhikArato jJeye, uparibhAgavarNanAyAha--'tassa ulloe'ityAdi, tasyollokaH 18 anukrama [228] 200093e easeseceaesenceaeesere ~802~ Page #804 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [116] dIpa anukrama [228] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [5], mUlaM [116] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH 'zrIjambUdvIpazAnticandrIyA vRttiH // 400 // uparibhAgaH padmalatAbhakticitraH yAvatsarvAtmanA tapanIyamayaH prathamayAvacchandena azokautAbhakticitra ityAdiparigrahaH dvitIyayAvacchandAd acche saNhe ityAdivizeSaNagrahaH, atra ca rAjapraznIye sUryAbhayAnavimAnavarNake'kSapATakasUtraM | dRzyate paraM bahuSvetatsUtrAdarzeSu adRSTatvAnna likhitaM, adhAtra maNipIThikAvarNanAyAha-- ' tassa Na' mityAdi, vyaktaM, 'tIe upariM' ityAdi etadvyAkhyA vijayadvArasthaprakaNThakaprAsAdagatasiMhAsanasUtrabadavaseyA / 'te Na' mityAdi, idaM | sUtraM prAk padmavaravedikAjAlavarNake vyAkhyAtamiti tato vodhyaM, atra prathamayAvatpadAt 'beijamANA 2 palambamANA 2 pajhaMjhamANA 2 orAleNaM maNuSNeNaM maNahareNaM kaNNamaNa' iti saMgrahaH, dvitIyayAvatpadAt 'sasirIe' iti grAhyaM, samprati atrAsthAna nivezanaprakriyAmAha - 'tassa Na'mityAdi, 'tasya' siMhAsanasya pAlakavimAnamadhyabhAgavarttino'parotarAyAM-vAyavyAmuttarasyAM uttarapUrvAyAM-aizAnyAM atrAntare zakrasya caturazIteH sAmAnikasahasrANAM caturazItibhadrAsanasahasrANi uktaditraye caturazItibhadrAsana sahasrANItyarthaH, pUrvasyAM dizyaSTAnAmagra mahiSINAmaSTa bhadrAsanAni, evaM dakSiNapUrvAyAM-agnikoNe'bhyantaraparSadaH sambandhinAM dvAdazAnAM devasahasrANAM dvAdaza bhadrAsana sahasrANi dakSiNasyAM madhyamAyAH parSadazcaturdazAnAM devasahasrANAM caturdaza bhadrAsana sahasrANi dakSiNapazcimAyAM nairRtakoNe bAhyaparSadaH poDazAnAM devasahasrANAM poDaza bhadrAsana sahasrANi pazcimAyAM saptAnAmanIkAdhipatInAM sapta bhadrAsanAnIti, 'tae Na' mityAdi, 'tataH' prathamavalayasthApanAnantaraM dvitIye valaye tasya siMhAsanasya caturdizi catasRNAM caturazItAnAM caturguNIkRta caturazItisaMkhyAkAnAM For P&P Cy ~803~ toesteestose vakSaskAre janmamahe yAna vimAnaM sU. 196 // 400 // Page #805 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [5], ----- ---- mUlaM [116] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [116] everserseas dIpa AtmarakSakadevasahasrANAM, SaTtriMzatsahasrAdhikalakSatrayamitAnAmAtmarakSakadevAnAmityarthaH, tAvanti bhadrAsanAni vikurvitAnItyarthaH, evamAdi vibhASitavyaM-ityAdi vaktavyaM sUryAbhagamena yAvatmatyarpayanti, yAvatpadasaMgrahazcAyam-'tassa gaM || divasa jANavimANassa ime eArUve vaNNAvAse paNNatte, se jahA NAmae airuggayassa hemaMtiabAlasUriassa khAi-15 liMgAlANa vA ratiM paJjaliANaM jAsumaNavaNassa vA kesuavaNassa vA palijAyavaNassa pA sabao samamtA saMkusumiasta, bhaye eArUve siA?, No iNaDhe samahe, tassa NaM divassa jANavimANassa itto itarAe ceva 4 vaNNe paNNatte, gandho phAso ajahA maNINaM, tae NaM se pAlae deve taM divaM jANavimANaM viuvittA jeNeva sake 3 teNeva uvAgacchai 2 ttA sakaM 3 karayalapariggahiraM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTTa jaeNaM vijaeNaM vadvAvei 2 tA tamANatti'miti, atra || vyAkhyA-tasya divyasya yAnavimAnasyAyametadrUpo varNavyAsaH prajJaptaH, sa yathAnAmako'cirogatasva-tatkAlamuditasya 18 mantikasya-zizirakAlasambandhino vAlasUryasya khAdirAkArANAM vA ratti'miti saptamyarthe dvitIyA rAtrI prajvAli. tAnAM japAvanasya vA kiMzukavanasya vA pArijAtA:-kalpadumAsteSAM vanasya cA sarvataH samantAt samyak kusumitasya, atra ziSyaH pRcchati-bhavedetadrUpaH syAt-kazcit , sUrirAha-nAyamarthaH samarthaH, tasya divyasya yAnavimAnasya ita iSTataraka eva kAntataraka evetyAdi prAgvad , gandhaH sparzazca yathA prAvaNInAmuktastatheti, nanu atraiva pAlakavimA|navarNake prAgmaNInAM varNodaya uktAH punarvimAnavarNakAdikathanena punaruktiriti cet, maivaM, pUrva hi avayavabhUtAnA anukrama [228] feerseisere 800989900 ~804 ~ Page #806 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [116] dIpa anukrama [228] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [5], mUlaM [116] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjammUdvIpakSAnticandrI yA vRttiH // 401 // maNInAM varNAdayaH proktAH samprati avayavino vimAnasyeti noktadoSaH, 'tao NaM se pAlae deve' ityAdikamAjJApratyarpaNasUtraM svato'bhyUhyam / atha zakrakRtyamAha - tara se sake jAba hahie divvaM jirNedAbhigamaNajuggaM sabbAlaMkAravibhUsiaM uttaraveuvi rUvaM biubara 2 sA ahiM aggamahisIhiM saparivArAhiM NaTTANIeNaM gandhavANIpaNa va saddhiM taM vimANaM aNuppayAhiNIkaremANe 2 puvileNaM visobANeNaM durUhai 2 tA jAva sIhAsAMsi purasthAbhimudde saNNisaNNeti evaM caiva sAmAjibhAvi uttareNaM tisovANeNaM duruhittA patte 2 puruvatsu mahAsaNesu NisIaMti abasesA ya devA devIo na dAhiNilleNaM tisovAgaNaM duruhitA taheva jAba visIaMti, tae NaM tassa saphassa taMsi durussa ime aTTamaMgalagA purao ahANupuvIe saMpaTTiA, tayaNaMtaraM caNaM puNNakalasabhiMgAraM divvA ya paDAgA sacAmarAya daMsaNaraiaAloadarisaNijA bAuavijayavejayantI a samUsibhA gagaNatalamaNulihaMtI purabho mahANupunnIe saMpatthibhA, tayaNantaraM chattabhiMgAraM, tayaNaMtaraM ca NaM vadarAmayabaddala saMTiasusiliTThaparipapaTTasUpaihie visiddhe aNegavarapacavaNNakuDabhI sahastaparimaNDaAbhirAme vADaduavijayayejayantI paDAgADA icchataka lie luMge gayaNatalamaNulihaMta sihare joaNasahassamUsie mahaimahAlae mahiMdAe purao mahANupubbIe saMpatthipatti, tayaNantaraM ca NaM sarUvanevatthapariacchi asusajjA savAlakAravibhUsiA pathya aNi pathA aNiAhivaINo jAva saMpadviA, tayaNantaraM ca NaM bahave AbhiogiyA devA ya devIo asarahiM sahaM haM jAtra NiogehiM sakaM deviMdaM devarAyaM purao a maggao a ahATha, tayaNantaraM ca NaM bahane sohamma kampavAsI For P&Praise City jina - janmotsava avasare zakra Adi indrANAm AgamanaM evaM teSAm kRtyANAm varNanaM ~805~ vakSaskAre janmamahe zakrendrAgamaH sU. 117 // 401 // S Page #807 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [5], ----- ---- mUlaM [117] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [117] dIpa devA ya devIo a sabbiddhIe jAva durUDhA sammANA maggao ajAba saMpadviA, tae NaM se sake teNaM paJcANiaparikkhitteNaM jAba mahiMdajjhaeNaM purao pakaDijamANeNaM caurAsIe sAmANija jAva parikhuDe sambiddhIe jAva raveNaM sohammarasa kappassa majhamajherNa taM divvaM devaddhi jAva uvadaMsemANe 2 jeNeva sohammassa kappassa uttarile nijANamagge teNeva uvAgacchai uvAgacchittA joaNasayasAhassIehiM vinAhiM ovayamANe 2 tAe unihAe jAva devagaIe bIIvayamANe 2 tiriyamasaMkhicANaM dIvasamudANaM majhamajheNaM jeNeva gandIsaravare dIye jeNeva dAhiNapurathimile raikaragapavae teNeva uvAgacchaha 2ttA evaM jA ceva sUriAbhassa battambayA NavaraM sakA higAro battavyo iti jAva taM divyaM devidi jAva divvaM jANavimANaM paDisAharamANe 2 jAva jeNeva bhagabao tityayarassa jammaNanagare jeNeva bhagavao titthayarassa jammaNabhavaNe teNeva TavAgacchati ra ttA bhagavao titthayarassa jammaNabhavaNaM teNaM divyeNaM jANavimANeNaM tikyutto AyAhiNapayAhiNaM karei 2ttA bhagavao titthayarassa jammaNabhavaNassa uttarapusthime disImAge caturaMgulamasaMpattraM dharaNiyale taM divvaM jANavimANaM Thavei 2'cA ahahiM aggamahisIhiM dohiM aNIpahiM gandhavANIeNa ya gaTTANIeNa ya sAI tAo divAo jANavimANAo purathimileNaM tisovANapaDirUvaeNaM pakSoruhai, tae NaM sakArasa deviMdassa devaraNo gharAsIha sAmANiasAhassIo divvAo jANavimANAo uttarilleNaM tisogANapaDirUvaeNaM pacoruhaMti, avasesA devA ya devIo a tAo divAo jANavimANAo dAhiNiherNa tisovANapaDirUvaeNaM pazoruItitti / taeNaM se sake devinde devarAyA caurAsIe sAmANiasAhassIehiM jAva saddhi saMparibuDe sambiddhIe jAya duMdubhiNigyosaNAiyaraveNaM jeNeva bhagavaM titthayare tithayaramAyA ya teNeva uvAgacchA 2ttA Aloe ceva paNAmaM karei 2ttA bhagavaM tisthayaraM titthayaramAvaraM ca tikkhutto AyAhiNapayAhiNaM karei 2 tA karayala anukrama (229] ~806~ Page #808 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [5], ----- ---- mUlaM [117] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: 2008 prata sUtrAMka [117] dIpa zrIjambU-zA jAva evaM vayAsI--Namotthu te rayaNakucchidhAraNa evaM jahA disAkumArIo jAva dhaNNAsi puNNAsi taM kayatthA'si, bhahaNaM devANu 5vakSaskAre dvIpazA- pie! sake NAmaM devinde devarAyA bhagavao titthayarassa jammaNamahima karissAmi, saMNaM tummAhiM Na bhAibvaMtikA osovaNi janmamahe nticandrIdalayaharatA tithayarapaTirUvarga viumbai tithavaramAubhAe pAse Thavai 2 tA paca sake biubA cimvittA ege sake bhagavaM zakendrAgayA vRttiH titthayaraM karayalapuDeNaM giNhai ege sake piTThao AyavattaM dhareda duve sakA umao pAsiM cAmarukkhe karemti ege so purao mAmU. 117 // 402 // yajapANI pakadRitti, tae NaM se sake devinde devarAyA aNNehiM yahUhiM bhavaNavaivANamantarajoisavemANiehi devehiM devIhi a saddhi saMparikhuDhe sambidIe jAva NAieNaM tAe ucihAe jAca vIIvayamANe jeNeva mandare patrae jeNeSa paMDagavaNe jeNeSa abhise* asilA jeNeva abhiseasIhAsaNe teNeva uvAgacchai 2 cA sIhAsaNavaragae puratyAmimuhe samNisaNNetti (sUtraM 117) 'tae NamityAdi, tataH sa zakra ityAdi vyaktaM, divyaM-pradhAnaM jinendrasya bhagavato'bhigamanAya-abhimukhagamanAya yogya-ucitaM yAdRzena vapuSA surasamudAyasatizAyizrIrbhavati tArazenetyarthaH 'sarvAlaGkAravibhUpitaM' sarvaiH-17 ziraHzravaNAcalaGkAraivibhUpita, uttaravaikriyazarIratvAt , svAbhAvikavaikriyazarIrasya tu Agamane niralaGkAratayaivotpA| dazravaNAt , uttara-bhavadhAraNIyazarIrApekSayA kAryotpattikAlApekSayA cottarakAlabhAvi kriyarUpaM vikurvati, vikuye || // 402 // cASTAbhiragramahiSIbhiH saparivArAbhiH pratyekaM 2 SoDazadevIsahasraparivAraparivRtAbhirnAvyAnIkena gandharvAnIkena ca sArddha taM vimAnamanupradakSiNIkurvana 2 pUrvadivasthena trisopAnenArohati, Aruhya ca yAvacchabdAt 'jeNeva sIhAsaNe teNeva || anukrama (229] Sasraeroeaeraaz ~807~ Page #809 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [5], ----- ---- mUlaM [117] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [117] dIpa uvAgacchai 2ttA' iti grAhyaM, siMhAsane pUrvAbhimukhaH sannipaNNa iti / athAsthAnaM sAmAnikAdibhiH yathA| 18 pUryate tathA''ha-evaM ceva'ityAdi, vyaktaM, navaraM avazeSAzca-AbhyantarapArSadyAdayaH / atha pratiSThAsoH zakrasya puraH181 | prasthAyinAM kramamAha-tae NaM tasta'ityAdi, etavyAkhyA bharatacakriNo'yodhyApravezAdhikArato jJeyA, 'tae Na-18 mityAdi, tadanantaraM chatraM ca bhRGgAraM ca chatrabhRGgAra samAhArAdekavadbhAvaH, chatraM ca 'veruliabhisaMtavimaladaNDa'mityAdi-18 18 varNakayukaM bharatasyAyodhyApravezAdhikArato jJeyaM, bhRGgArazca viziSTavarNakacitropetaH, pUrva ca bhRGgArasya jalapUrNavena katha-18M nAt ayaM ca jalariktatvena vivakSita iti na paunarutyaM, tadanantaraM vajramayo-ratnamayaH tathA vRttaM-vartulaM laSTa-manojeM / saMsthita-saMsthAnaM AkAro yasya sa tathA, tathA suzliSTaH-suzleSApanAvayavo masRNa ityarthaH parighRSTa iva parighRSTaH | kharazANayA pASANapratimAvat mRSTa iva mRSTaH sukumArazANayA pASANapratimeva supratiSThito na tu tiryakapatitayA / vakrastata eteSAM padadvayazmIlanena karmadhArayaH, ata eva zeSadhvajebhyo viziSTaH-atizAyI, tathA'nekAni varANi paJcavarNAni kuDabhInA-laghupatAkAnAM sahasrANi taiH parimaNDitaH-alaMkRtaH sa cAsAvabhirAmazceti, vAtontetyAdivizeSaNadvayaM vyaktaM, tathA gaganatalaM-ambaratalamanulikhat-saMspRzat zikharaM-agrabhAgo yasya sa tathA, yojanasahasramutsRto'ta evAha--'mahaimahAlae'iti atizayena mahAn mahendradhvajaH purato yathAnupUA sampasthita iti, 'tae Na'| mityAdi, tadanantaraM svarUpa-svakarmAnusAri nepathya-veSaH parikacchitaH-parigRhIto yaistAni tathA, susajjAni anukrama [229] bIjamma.68 ~808~ Page #810 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [117] dIpa anukrama [229] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [5], mUlaM [117] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjampUdvIpazAnticandrI - yA vRttiH // 403 // pUrNasAmagrIkatayA praguNAni sarvAlaGkAravibhUSitAni paJcAnIkAni paJcAnIkAdhipatayazca purato yathAnupUrvyA samprasthitAni, 'tayaNantaraM ca Na' mityAdi, tadanantaraM bahavaH AbhiyogikA devAzca devyazca svakaiH svakaiH rUpaiH- yathAsva karmoMupasthitairuttaravai kriyasvarUpairyAvacchandAtsvakaiH svakaiH vibhavaiH - yathAsvakammoMpasthitairvibhavaiH- sampattibhiH svakairniyoge :- upakaraNaiH zakraM devendraM devarAjaM puratazca mArgatazca pRSThataH pArzvatazca ubhayoH yathAnupUrvyA-yathAvRddhakrameNa samprasthitAH, 'tayaNantaraM ca NamityAdi, tadanantaraM bahavaH saudharmakalpavAsino devAzca devyazca sarva yAvatkaraNAdindrasya harinigameSiNaM puraH svAjJaptiviSayakaH prAgukta AlApako grAhyaH tena svAni 2 yAnavimAnavAhanAni ArUDhAH santo mArgatazca yAvacchadhdAt purataH pArzvatazca zakrasya samprasthitAH / atha yathA zakraH saudharmakalpAnniryAti tathA cAha'tae NamityAdi, tataH sa zakrastena prAguktasvarUpeNa paJcabhiH saMgrAmikairanIkeH parikSiptena sarvataH parivRtena yAvat pUrvoktaH sarvo mahendradhvajavarNako grAhyaH, mahendradhvajena purataH prakRSyamANena nirgamyamAnena caturazItyA sAmAnikasa| hasairyAvatkaraNAt 'cahiM caurAsIhiM AyarakkhadevasAhassIhiM' ityAdi grAhyaM, parivRtaH sarva yAvadraveNa yAvakaraNAt 'savyajjuIe' ityAdi prAgukkaM grAhyaM, saudharbhasya kalpasya madhyaMmadhyena tAM divyAM devaddhi yAvacchabdAd 'divaM devajuI divaM devANubhAva' iti grahaH, saudharmakalpavAsinaM devAnAmupadarzayan 2 yatraiva saudharmakalpasyottarAho niryANamArgo-nirgamanasamvandhI panthAstatraivopAgacchati, yathA varayitA nAgarANAM vivAhotsava sphAtidarzanArthaM rAjapathe For P&False Cnly ~809~ tresesese vakSarakAre janmamahe zakrendrAga maH sU. 117 // 403 // Page #811 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [5], ----- ---- mUlaM [117] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [117] dIpa yAti natu naSTarathyAdau tathA'yamapi, etena samagradevalokAdhArabhUtapRthivIpratiSThitavimAnaniruddhamArgatvenetastataH saJcaraNAbhAvena madhyaMmadhyeneti uttarile NijANamagge ityuktamiti ye Ahuste AgamasAmmatyaM yuktisAGgatyaM ca praSTavyAH, upAgatya ca yojanazatasAhanikaiH-yojanalakSapramANairvigrahai:-kramairiva gantavyakSetrAtikramarUpaiH, etena sthAvarasvarUpasya / vimAnasya padanyAsarUpAH kamAH kathaM bhaveyuriti zaGkA nirastA, avapatan avapatan tayotkRSTayA yAvatkaraNAt 'turi-1 |Ae' ityAdigrahaH, devagalyA vyativrajana 2 tiryagasaMkhyeyAnAM dvIpasamudrANAM madhyaMmadhyena yatraiva nandIzvaravaradvIpo || | yatraiva tasyaiva pRthutvamadhyabhAge dakSiNapUrvaH-AgneyakoNavattI ratikaraparvatastatraivopAgacchati, idaM ca sthAnAMgAbAzaye-1 noktaM, anyathA pravacanasAroddhArAdiSu paThyamAnAnAM pUrvAdyaJjanagirividigvyavasthitavApIdvayadvayAntarAle bahiHko-18 NayoH pratyAsacI pratyeka iyarabhAvena tiSThatAmaSTAnAM ratikaraparvatAnAM madhye vinigamanAvirahAt kataro ratikaraparvato dakSiNapUrvaH syAditi, nanu saudharmAdavatarataH zakrasya nandIzvaradvIpa evAvataraNaM yuktimat, na punarasaMkhyeyadvIpasamudrA-18 tikrameNa tavAgamana miti, ucyate, niryANamArgasyAsaMkhyAtatamasya dvIpasya vA samudrasya vA uparisthitaspena sambhAvyamAnatvAt tatrAvataraNaM, tatazca nandIzvarAbhigamane'saMkhyAtadvIpasamudrAtikramaNaM yuktimadeveti, atra dRSTAntAya sUtraM | evaM jA ceva'tti evamukarItyA yaiva sUryAbhasya vakavyatA yathA sUryAbhaH saudharmakalpAdavatIrNastathA'yamapItyarthaH, navaraM ayaM bhedaH-zanAdhikArI vaktavyaH-saudharmendranAmnA sarva vAcyam 'jAva taM divyaM'ityAdi, prAyo vyaka, navaramatra anukrama (229] ~810~ Page #812 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [5], ----- ---- mUlaM [117] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [117] dIpa zrIjamyU prathamayAvacchando dRSTAntaviSayIkRtasUryAbhAdhikArasyAvadhisUcanArthaH, sa cAvadhivimAnapratisaMharaNaparyanto vAcyaH, dvitI- vakSaskAre dvIpazA- yayAvacchabdo 'divaM devajuI divaM divANubhAvaM' iti padadvayagrAhI, asya cAyamarthaH-divyAM devaddhi-parivArasampadaM svavi-18 janmamahe nticandrI- mAnavajasaudharmakalpavAsidevavimAnAnAM merau preSaNAt, tathA divyAM devadhuti zarIrAbharaNAdihAsena tathA divyaM devA- zakendrAgayA vAtAnubhAvaM devagati hasvatA''pAdanena, tathA divyaM yAnavimAnaM pAlakanAmakaM jambUdvIpaparimANanyUnavistarAyAmakaraNena prati-16 mA . // 404 // saMharan 2-saMkSipan saMkSipanniti, tRtIyayAvacchabdo 'jeNeva jambuddIve dIve jeNeva bharahe vAse' iti grAhakA, nanu pUrvatrisopAnapratirUpakeNottAraH zakrasyokto'parAbhyAM keSAmuttAra ityAha-'tae NaM sakassa devindassa devaraNo' ityAdi vyaktam / atha zakaH kimakAdityAha-'tae NaM se sake devinde devarAyA caurAsIe'ityAdi, kaNThavaM, yAvatpadasaM-18 grAhyaM tu pUrvasUtrAnusAreNa bodhyaM, yadavAdIttadAha-'Namutthu te'ityAdi, namo'stu tubhyaM ratnakukSidhArike ! evaMprakAra 8 sUtraM yathA dikumArya AhustathA'vAdIdityarthaH, yAvacchabdAdidaM grAhyam-jagappaIvadAIe cakkhuNo amuttassa sabajaga-18 jIvavacchalassa hiakAragamaggadesiavAgiddhivibhuppabhussa jiNassaNANissa nAyagassa buddhassa bohagassa sabalogaNA-18 hassa sabajagamaGgalassa Nimmamassa pavarakulasamuppabhavasta jAIe khattiyassa jaMsi loguttamassa aNaNIti, kiyatparya 1804 // tamityAha-dhanyA'si puNyA'si tvaM kRtArthA'si, ahaM devAnupriye! zako nAma devendro devarAjA bhagavatastIrthakarasya | janmamahimAM kariSyAmi, tana yudhmAbhirna bhetavyamitikRtvA avasvApinIM dadAti-sute merUM nIte sutavirahArtA mA anukrama (229] ~811~ Page #813 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [117] dIpa anukrama [229] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [5], mUlaM [117] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH duHkhabhAgabhUditi divyanidrayA nidrANAM karotItyarthaH, dattvA ca tIrthaMkarasya meruM netavyasya bhagavataH pratirUpakaM - jinasadRzaM rUpaM vikurvanti, asmAsu meruM gateSu janmamahanyApRtivyagreSu AsannaduSTadevatayA kutUhalAdinA'pahRtanidrA satI | mA iyaM tathA bhavatviti bhagavadrUpAnnirvizeSaM rUpaM vikurvatItyarthaH, vikurvya ca tIrthakaramAtuH pArzve sthApayati sthApayitvA ca paJca zakrAn vikurvati, AtmanA paJcarUpo bhavatItyarthaH, vikurvya ca teSAM paJcAnAM madhye ekaH zakro bhagavantaM tIrthakaraM paramazucinA sarasagozIrSacandanaliptena dhUpavAsiteneti zeSaH karatalayo:-UrdhvAdhobyavasthitayoH puDhaM-sampuDhaM | zuktikA sampuTamivetyarthaH tena gRhNAti ekaH zakraH pRSThata AtapatraM chatra dharati dvau zakAvubhayoH pArzvayozcAmarotkSepaM kurutaH ekaH zakraH purato vajrapANiH san prakarSati - nirgamayati, AtmAnamiti zeSaH, agrataH pravarttata ityarthaH, atra ca satyapi sAmAnikAdideva parivAre yadindrasya svayameva paJcarUpavikurvaNaM tat trijagadguroH paripUrNasevA lipyutveneti / atha yathA zakro vivakSitasthAnamAmoti tathA Aha-- 'tae NaM se sake ityAdi, tataH sa zakro devendro devarAjA anyaibahubhirbhavanapatidhAnamantarajyotiSkavaimA nikairdevairdevIbhizca sArddha samparivRtaH sarva yAvatkaraNAt 'savajjuIe' ityAdi padasaGgrahaH pUrvokto jJeyaH, tayotkRSTayA yAvatkaraNAt 'turiAe' ityAdigrahaH vyativrajan 2 yatraiva mandaraparvato yatraiva ca paNDakavanaM yatraiva cAbhiSekazilA yatraiva cAbhiSekasiMhAsanaM tatraivopAgacchati upAgatya ca siMhAsana For P&Praise Cnly ~812~ Page #814 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [5], ----- ---- mUlaM [117] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [117] vakSaskAre janmamahe dezAnendrAdyAgamaH sU.118 dIpa zrIjambU- varagataH pUrvAbhimukhaH sanniSaNNa iti, pAlakavimAnaM ca gRhItasvAmikasya svasvAminaH pAdacAritvena tamanuvrajatAM dvIpazA-1|| devAnAmapyanupayogitvAdabhiSekazilAyAM yAvadanubrajadabhUditi sambhAvyate / athezAnendrAvasara:vicandrI teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM IsANe devinde devarAyA sUlapANI vasabhavAhaNe surinde uttaraddhalogAhibaI aTThAvIsavimANavAsasayasahassAyA vRttiH hivaI arayaMbaravatyadhare evaM jahA sake imaM NANattaM-mahAghosA ghaNTA lahupara kamo pAyattANiyAhibaI pupphao vimANakArI dakSiNe twSA nijANamagge uttarapurathimilo raikarapavvao mandure samosario jAva panjuvAsaitti, evaM avasihAvi iMdA bhANiavvA jAva accuotti, isaNANataM-caurAsIi asIi bAvattari sattarI a saTThI a / paNNA cattAlIsA tIsA vIsA dasa sahassA ||1||ee sAmANiANaM, bacIsahAvIsA vArasaha cauro sayasahassA / paNNA cattAlIsA chaJca shssaare||1|| ANayapANayakappe cattAri sayA''raNAcue tiNNi / ee vimANANaM, ime jANavimANakArI devA, taMjahA-pAlaya 1 pupphe ya 2 somaNase 3 sirivacche ma 4 gaMdiAvatte 5 / kAmagame 6 pIigame 7 maNorame 8 vimala 9 sabaobhade 10 // 1 // sohammagANaM sarNakumAragANaM baMbhaloagANaM mahAsuphayANaM pANavagANaM iMdANaM sudhosA ghaNTA hariNegamesI pAyatANIAhibaI uttarilA NijjANabhUmI dAhiNapurathimile raikaragapabbae, IsANagANaM bhAhiMdalatagasahassAraakcuagANa ya iMdANa mahAghosA ghaNTA lahuparakamo pAyattANIAhivaI dakkhiNille NiyANamamme uttarapurathimile raikaragapabbae, parisA gaM jahA jIvAbhigame AyakhakhA sAmANiacaguNA sambesi jANavimANA sambesi joaNasayasahassavicchiNNA uccatteNaM savimANaSpamANA mahiMdajjhayA sabvesi jomaNasAhassiA, sakavajA mandare samoaraMti jAva paJjuvAsaMtitti (sUtraM 118) anukrama (229] 0900209009009090905 // 405 // ~813~ Page #815 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [5], ---- -------- mUlaM [118] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [118] gAthA: 'teNaM kAleNa'mityAdi, tasmin kAle sambhavanjinajanmake tasmin samaye-dikkumArIkRtyAnantarIye na tu zakAga-1 | manAnantarIye sarveSAmindrANAM jinakalyANakeSu yugapadeva samAgamanArambhasya jAyamAnatvAt, yattu sUtre zakrAgamanA nantarIyamIzAnendrAgamanamuktaM tatkrameNaiva sUtrabandhasya sambhavAt , IzAno devendro devarAjA zUlapANirnupabhavAhanaH surendra / uttarA"lokAdhipatiH, meroruttarato'syaivAdhipatyAt , aSTAviMzativimAnAvAsazatasahasrAdhipatiH arajAMsi-nirmalAni | ambaravastrANi-svacchatayA''kAzakalpAni vasanAni dharati yaH sa tathA, evaM yathA zakraH saudharmendrastathA'yamapi, 18 idamatra nAnAtva-vizeSaH mahAghoSA ghaNTA laghuparAkramanAmA padAtyanIkAdhipatiH puSpakanAmA vimAnakArI dakSiNA // niryANabhUmiH utsarapIrastyo ratikaraparvataH mandare samavasRtaH-samAgataH yAvatpadAt 'bhagavantaM tirathayaraM tikkhutto AyA-1 | hiNapayAhiNaM karei 2 tA vandai NamaMsai vaMdittA NamaMsittA NaccAsaNNe NAidUre sussUsamANe NamaMsamANe abhimuhe viNaeNaM paMjaliuDe' iti, paryupAste / athAtidezenAvaziSTAnAM sanatkumArAdIndrANAM vaktavyamAha-evaM avasiTTAvira ityAdi, evaM-saudharmezAnendrarItyA avaziSTA api indrA vaimAnikAnAM bhaNitavyAH yAvadacyutendraH- ekAdazadvAdazakalpAdhipatiriti, atra yo vizeSastamAha-idaM nAnAtvaM-bhedaH, caturazItiH sahasrANi zakrasya azItiH sahasrANIzAne ndrasya dvisaptatiH sahasrANi sanatkumArendrasya evaM saptatirmAhendrasya caH samuccaye SaSTibrahmendrasya caH prAgvat paJcAzallAntikendrasya catvAriMzacchukredrasya triMzatsahasrArendrasya viMzatirAnataprANatakalpadvikendrasya dazAraNAcyutakalpavikendrasya, 200000000000000secacassa dIpa anukrama [230-235] ~814 ~ Page #816 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [5], ---- -------- mUlaM [118] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [118] gAthA: zrIjamyU-1 ete saMkhyAprakArAH sAmAnikAnA devAnAM krameNa dazakalpendrasambandhinAmiti, tena 'caurAsIe sAmANi asAhassINa'-18/5vakSaskAre dvIpazA- mityetadvizeSaNasthAne pratIndrAlApakaM asIie sAmANiasAhassINamityAdiabhilApo grAhyaH, tathA saudharmendrakalpe 18 janmamahe nticandra dvAtriMzallakSANi IzAne aSTAviMzatirlakSANi evaM sanatkumAre dvAdaza mAhendre aSTa brahmaloke catvAri tathA lAntake 8 IzAnendrAyA ciH IN paJcAzatsahasrANi evaM zukre catvAriMzatsahasrANi caH samuccaye sahasrAre paT sahasrANi AnataprANatakalpayordvayoH samu-181 dyAgamaH PSI mU.118 1406 // ditayozcatvAri zatAni AraNAcyutayostrINi zatAni ete vimAnAnAM saMkhyAprakArAH, yAnavimAnavikurvakAzca devA ime / vakSyamANAH zakrAdikrameNa, tadyathA-pAlakaH 1 puSpakaH 2 saumanasaH 3 zrIvatsaH 4 caH samuccaye nandAvataH 5 kAmagamaH 6 prItigamaH 7 manoramaH 8 vimalaH 9 sarvatobhadra 10 iti, atha dazasu kalpendreSu kenacitprakAreNa paJcAnAM 2 sAmyamAha-saudharmakAnAM-saudharmadevalokotpannAnAM evamagre'pi jJeyaM, tathA sanatkumArakANAM brahmalokakAnAM mahAzukra-2 IS kAnAM prANatakAnAmindrANAM, bahuvacanaM sarvakAlavIndrApekSayA, sughoSA ghaNTA harinegameSI padAtyanIkAdhipatiH iti auttarAhA niryANabhUmiH dakSiNapaurastyo ratikaraparvataH, tathA IzAnakAnAM mAhendralAntakasahasrArAcyutakAnAM ca indrANAM mahAghoSA ghaNTA laghuparAkramaH padAtyanIkAdhipatiH dakSiNo niryANamArgaH uttarapaurastyo ratikaraparvataH, Namiti vAkyA- 406 // laGkAre, parSadaH-abhyantaramadhyavAhyarUpAH yasya yAvaddevadevIpramANA bhavanti tasya tAvatpramANA yathA jIvAbhigame tathA || jJeyAH, tAzcaivaM zakrasyAbhyantarikAyAM parSadi 12 sahasrANi devAnAM madhyamAyAM 14 sahasrANi bAhyAyAM 16 sahasrANi dIpa anukrama [230-235] ~815~ Page #817 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [5], ---- -------- mUlaM [118] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [118] 929 gAthA: IzAnendrasyAdyAyAM 10 sahasrANi dvitIyAyAM 12 sahasrANi tRtIyAyAM 14 sahasrANi, sanatkumArendrasthAdyAyAM 1. sahasrANi dvitIyasyAM 10 sahasrANi tRtIyAyAM 12 sahasrANi evaM mAhendrasya krameNa 6 sahasrANi 8 sahasrANi 10 sahannANi brahmendrasya 4-6-8 sahasrANi lAntakendrasya 2-4-6 sahasrANi zukrendrasya 1-2-4 sahasrANi sahasrAre-18 |ndrasya 500 zatAni 10 zatAni 20 zatAni AnataprANatendrasya 2 zate sArdai 5 zatAni 10 zatAni AraNAcyu-18 | tendrasya 1 zataM 2 zate sArdai 500 zatAni, imAzca tattadindravarNake 'tiNhaM parisANa'mityAdhAlApake yathAsaMha bhaavyaaH| zakezAnayordevIparSaprayaM jIvAbhigamAdiSUkamapi zrImalayagiripAdaiH khAvazyakavRttI jmbuudviipprjnyptimdhygto'ymitili| khyamAnajinajanmAbhiSekamahAnthe noktamiti mayA tadanuyAyitvena nAlekhi, AtmarakSA:-aharakSakA devAH sarveSAmindrANAM % svasvasAmAnikebhyazcaturguNAH, ete cetthaM varNake abhilApyA: 'cauNhaM caurAsINaM AyarakkhadevasAhassINaM cauNhaM asIINaM | | AyarakkhadevasAhassINaM cauNhaM bAvattarINaM AyarakkhadevasAhassINaM Ahevaca' ityAdi, tathA yAnavimAnAni sarveSAM 18 yojanazatasahasravistIrNAni uccatvena svavimAnapramANAni-indrasya svasvavimAnaM saudharmAvataMsakAdi tasyeva pramANaM paJca-18 zatayojanAdikaM yeSAM tAni tathA, asyAyamartha:-AdyakalpadvikavimAnAnAmukhatvaM paJcayojanazatAni dvitIye dvike pada yojanazatAni tathA tRtIye dvike sapta tathA caturthe dvike'STau tato'gretane kalpacatuSke vimAnAnAmuJcatvaM nava yojanA-18 dIpa anukrama [230-235] ceaeee ~816~ Page #818 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) (18) vakSaskAra [5], ---- ---------- mUla [118] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjambU prata sUtrAMka [118] dvIpazAnticandrIyA vRciH Sasa // 407 // gAthA: tAni, tathA sarveSA mahendradhvajAH yojanasAhanikAH-sahasrayojanavistIrNA zakravarjA mandare samavasaranti yAvatparyu-185vakSaskAre pAsate yAvatpadasaMgrahaH prAgvat / atha bhavanavAsinaH-- janmamahe camarAyA. teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM camare asurinde asurarAyA camaracazcAe rAyahANIe sabhAe suhammAe camaraMsi sIhAsaNaMsi causaDIe gamaH sU. sAmANiasAhassIhiM tAyattIsAe tAyacIsehiM cauhiM logapAlahiM paJcahiM aggamahisIhiM saparivArAhi tihiM parisAhiM sattAhi aNiehiM sattahiM aNiyAhibaIhiM cauhiM ca usaTThIhiM AyarakkhasAhassIhiM aNNehi a jahA sake NavaraM imaM NANataM-dumo pAyattANIAhibaI bhoghassarA ghaNTA vimANaM paNNAsa joaNasahassAI mahindAbho paJcajoaNasayAI vimANakArI Amiogio devo avasiI taM ceva jAva mandare samosarai pajjuvAsaIti / teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM valI amurinde asurarAyA evameva NavaraM sahI sAmANIsAhassImo caguNA AyarakkhA mahAdumo pAyatANIAhibaI mahAmohassarA ghaNTA sesaM taM va parisAo jahA jIvAbhigame iti / teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM dharaNe taheba NANattaM cha sAmANiasAhassIo cha aggamahio ghaupaguNA AyarakkhA meghassarA ghaNTA bhahaseNo pAyattANIyAhibaI vimANaM paNavIsaM joaNasahassAI mahiMdajjhao addhAijAI joaNasayAI evamasurindavajiANaM bhavaNavAsiIdANa, gavaraM asurANa oghassarA ghaNTA NAgANaM meghassarA suvaNNANaM haMsassarA vijUNaM koMca O // 407 // ssarA aggIrNa maMjumsarA disANaM maMjughosA udahINaM sussarA dIvANaM mahurassarA bAUNaM gaMdissarA thaNiANaM gaMdiposA, causaTThI sahI salu chacca sahassA u asurava jANaM / sAmANiA u ee ca uguNA AyaraksA // 1 // dAhiNillANaM pAyattANAAhibaI TaKie dIpa anukrama [230-235] ~817~ Page #819 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [5], ---- -------- mUlaM [119] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [119] bhaddaseNo uttarillANaM dakkhotti / vANamantarajoisiA avvA, evaM ceva, NavaraM ca sAri sAmANiasAhassIo cattAri aggamahisIo solasa AyarakkhasahassA vimANA sahassaM mahindajjhayA paNavIsaM joaNasayaM ghaNTA dAhiNANaM maMjussarA uttarArNa maMjughosA pAyatANIsAhibaI vimANakArI a AmiogA devA joisiANaM sussarA sussaraNigyosAo ghaNTAo mandare samosaraNaM jAva pajjuvAsaMtitti (sUtraM 119) "teNaM kAleNaM teNaM samaeNa'mityAdi prAgvat , camaro'surendro'surarAjA camaracaJcAyAM rAjadhAnyAM sabhAyAM sudharmAyAM camare siMhAsane catuHSaSTyA sAmAnikasahasraH trayastriMzatA trAyastriMzaiH caturbhiH lokapAlaiH paJcabhiragramahiSIbhiH saparivArA-18 bhiH tisRbhiH parSadbhiH saptabhiranIkai saptabhiranIkAdhipatibhiH catasRbhiH catuHSaSTibhirAtmarakSakasahasraiH anyaizcetyAlApakA-15 zena sampUrNa AlApakastvayaM bodhyaH-'camaracaJcArAyahANIvatyahiM bahUhi~ asurakumArehiM devehi a devIhi atti, yathA zakrastathA'yamapyavagamyaH, navaramidaM nAnAtvaM-bhedaH, dumaH padAtyanIkAdhipatiH oghasvarA ghaNTA yAnavimAnaM pazcAzad yojanasahasrANi vistArAyAma mahendradhvajaH paJcayojanazatAnyuccaH vimAnakRdAbhiyogiko devo na punarvaimAnikendrANAM pAlakAdiriva niyatanAmakaH avaziSTaM tadeva-zakrAdhikAroktaM vAcyaM navaraM dakSiNapazcimo ratikaraparvataH, kiyahara-19 mityAha-yAvanmandare samavasarati paryupAsta iti / atha balIndraH-'teNaM kAleNa'mityAdi, tasmin kAle tasmin samaye valirasurendro'surarAjA evameveti-camara iva navaraM SaSTiH sAmAnikasahasrANi caturguNA AtmarakSAH, sAmAni Researcedescce gAthA: dIpa anukrama [236-238] 982928Gee ~818~ Page #820 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) (18) vakSaskAra [5], ------ ..................-------- mUlaM [119] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: sUtrAMka [119] gAthA: zrIjambU- kasaMkhyAtacaturguNasaMkhyAtAH AtmarakSakA ityarthaH, mahAdrumaH padAtyanIkAdhipatiH mahaughasvarA ghaNTA 'vyAkhyAto'dhikaM vakSaskAre dvIpazA- matipadyata' iti camaracaJcAsthAne balicaJcA dAkSiNAtyo niryANamArgaH uttarapazcimo ratikaraparvata iti, zeSa-yAnavi janmamahe nticandrImAnavistArAdikaM tadeva-camaracaJcAdhikAroktameva, parSado yathA jIvAbhigame, idaM ca sUtraM dehalIpradIpanyAyena sambandha-15 camarAdhAyA ciH gamaH sU. nIyaM, yathA dehalIstho dIpo'ntaHsthadehalIsthabAhyasthavastuprakAzanopayogI tathedamapyukte camarAdhikAre ucyamAne balI-1 INA IS ndrAdhikAre vakSyamANeSvaSTasu bhavanapatidhUpayogI bhavati, trivapyadhikAreSu parSado vAcyA ityarthaH, tathAhi--camarasyAbhya-18 ntarikAyAM parSadi 24 sahasrANi devAnAM madhyamAyAM 28 sahasrANi bAhyAyAM ca 32 sahasrANi, tathA balIndrasyAbhya-15 tarikAyAM parSadi 20 sahasrANi madhyamAyAM 24 sahasrANi vAhyAyAM 28 sahasrANi, tathA dharaNendrasyAbhyantarikAyAM || parSadi 60 sahasrANi madhyamAyAM 70 sahasrANi bAhyAyAM 80 sahasrANi, bhUtAnandasyAbhyantarikAyAM parSadi 50 saha-8 srANi madhyamAyAM 60 sahasrANi bAhyAyAM 70 sahasrANi, avaziSTAnAM bhavanavAsiSoDazendrANAM madhye ye veNudevAdayo / dakSiNazreNipatayasteSAM parSatrayaM dharaNendrasyeva uttarazreNyadhipAnAM veNudAlipramukhANAM bhUtAnandasyeva jJeyam / atha dharaNaH| teNaM kAleNa'mityAdi, tasmin kAle tasmin samaye dharaNastathaiva-camaravat navaramidaM nAnAtva-bhedaH SaT sAmAnika-18 | sahasrANAM SaDagramahiSyaH caturguNA AtmarakSakAH meghasvarA ghaNTA bhadrasenaH padAtyanIkAdhipatiH vimAnaM paJcaviMzatiyo- 408 // janasahasrANi mahendradhvajo'rddhatRtIyAni yojanazatAni, athAvaziSTabhavanavAsIndravaktavyatAmasyAtidezenAha--'evama-1 dIpa anukrama [236-238] aSaareenara FReser ~819~ Page #821 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [5], ---- ..................-------- mUlaM [119] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [119] gAthA: 18 surinda'ityAdi, evaM-dharaNendranyAyenAsurendrau-camaravalIndrau tAbhyAM varjitAnAM bhavanavAsIndrANAM bhUtAnandAdInAM vakta-15 vyaM bodhyaM, navaraM asurANAM-asurakumArANAM oghasvarA ghaNTA nAgAnA-nAgakumArANAM meghasvarA ghaNTA suparNAnAMgaruDakumArANAM haMsasvarA vidyutkumArANAM kauzcasvarA agnikumArANAM maMjusvarA dikkamArANAM maMjughoSA udadhikumArANAM / susvarA dvIpakumArANAM madhurasvarA vAyukumArANAM nandisvarA stanitakumArANAM nandighoSA, eSAmevoktAnuktasAmAnikasaM||zahArthaM gAthAmAha-catuSpaSTizcamarendrasya paSTibalIndrasya khalunizcaye paT ca sahasrANi asuravarjAnAM dharaNendrAdInAmaSTA18| dazabhavanavAsIndrANAM sAmAnikAH caH samuccaye tathA punararthe bhinnakrame tenaite sAmAnikAH caturguNAH punarAtmarakSakA || bhavanti, dAkSiNAtyAnAM camarendrajitAnAM bhavanapatIndrANAM bhadrasenaH padAtyanIkAdhipatiH auttarAhANAM balivarjitAnAM 18 dakSo nAmnA padAtipatiH, yazcAtra ghaNTAdikaM pUrva svasvasUtre uktamapyuktaM tatsamudAyavAkye sarvasaGgrahArthamiti / atha vyantarendra jyotiSkendrA:-'vANamaMtara' ityAdi, vyantarendrA jyoti kendrAzca netavyA:-ziSyabuddhi prApaNIyAH evameva, yathA bhavana-18 vAsinastathaivetyarthaH, navaraM catvAri sAmAnikAnAM sahasrANi catasro'yamahiSyaH SoDaza AtmarakSakasahasrA vimAnAni yojana-18 sahanamAyAmaviSkambhAbhyAM mahendradhvajaH paJcaviMzatyadhikayojanazataM ghaNTAzca dAkSiNAtyAnAM majhusvarA auttarAhANAM maJjugho-|| pAH, padAtyanIkAdhipatayo vimAnakAriNazca AbhiyogikA devAH, ko'rthaH-svAbhyAdiSTA hi AbhiyogikA devA ghaNTA-1 vAdanAdikarmaNi bimAnavikurvaNe ca pravartante na punaharinigamaipivatpAlakavaJca nirdiSTanAmakA iti, vyAkhyA vizeSaprati-18 dIpa anukrama [236-238] Jantic ~820~ Page #822 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ---- ..........................-- mUlaM [119] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [119] eese gAthA: zrIjambU- pAdinI tisatre'nuktamapIdaM bodhyaM-sarveSAmabhyantarikAyAM parSadi devAnAM 8 sahasrANi madhyamAyA 10 sahasrANi bAhyA-10 5vakSaskAre yAM 12 sahasrANIti, eteSAmulekhastvayam-'teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM kAle NAmaM pisAiMde pisAyarAyA cAhiM sAmA-|| janmamahe ntacandrA- yA vRttiH NiasAhassIhiM carahiM aggamahisIhiM saparivArAhiM tihiM parisAhiM sattahiM aNIpahiM sattAhi aNIhivaihiM solasahiMcamarAdhA1) AyarakkhadevasAhassIhi' 'taM ceba, evaM sadheSI'ti, vyantarA iva jyotiSkA api jJeyAH, sena sAmAnikAdisaGkhyAsu n| gamaH sa. 119 // 409 // 1 vizeSaH, ghaNTAsu cAyaM vizeSa:-candrANAM susvarA sUryANAM susvarani?SA, sarveSAM ca maMdare samavaraNaM vAcyaM yAvatparyupA-1 || sate. yAvacchandagrAhya tu prAradarzitaM tato jJeyaM, etadullekhastvayaM-'teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM caMdA joisiMdA joisarAyANo 18 patte patte cAhiM sAmANiasAhassIhiM cauhiM aggamahisIhiM tihiM parisAhiM sattahiM aNipahiM sattahiM aNiAhiya & ihiM solasahiM AyarakkhadevasAhassIhi, evaM jahA vANamaMtarA evaM sUrAvi' nanvatrollekhe candrAH sUryA ityatra bahuvacanaM, 18 kimartham ?, prastutakarmaNi ekasyaiva sUryasya candrasya cAdhikRtatvAt anyathendrANAM catuHSaSTisaGkhyAkatvavyAghAtAt , ucyate, jinakalyANakAdiSu daza kalpendrA viMzatirbhavanavAsIndrA: dvAtriMzabyantarendrAH ete vyaktita: candrasUryo tu 18 jAtyapekSayA tena candrAH sUryA asaGkhyAtA api samAyAnti, ke nAma na kAmayante bhuvanabhaTTArakANAM darzanaM svadarzanaM / // 409|| apaSavaH1. yadaktaM zAnticaritre zrImanidevasarikRte zrIzAntidevajanmamahavarNane-jyotiSkanAyakI puSpadantI sjyaa-|| tigAviti / hemAdrimAdriyante sma, catuHSaSTiH sureshvraaH||1||" athAmISAM prastutakarmaNItivaktavyatAmAha dIpa anukrama [236-238] ~821~ Page #823 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [5], ----- ---- mUlaM [120] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [120] dIpa tae NaM se apacue devinda devarAyA mahaM devAhive Abhioge deve sahAvei 2 cA evaM bayAsI-khippAmeva bho devANuppiA ! mahatvaM mahAdhaM mahAriI viulaM titthayarAbhise ubaTThaveha, tae paM te amiogA devA hahatuha jAva paDisuNittA uttarapurasthima visIbhArga avakamanti 2 tA veDabviasamugghAeNaM jAva samohaNittA asahassaM sovaNNiakalasANaM evaM ruppamayANaM maNimayANaM muSaNNaruppamayANaM suvaNNamaNimavANaM ruppamaNimayANaM suvaNNaruppamaNimayANaM aTusahassaM bhomijANaM aTThasahassaM candaNakalasANaM evaM bhiMgArANaM AyaMsANaM yAlANaM pAINaM supaIDagANaM cittANaM rayaNakaraMDagANaM vAyakaragANaM puSphacaMgerINaM, evaM jahA sUriAbhassa saJcacaMgerIo sanyaSaDalagAI visesiatarAI bhANiavvAI, sIhAsaNachattacAmaratehAsamugga jAva sarisavasamuggA tAliaMdA jAva advasahassaM kabucchugANaM viuvvaMti viuvittA sAhAvie viuvie a kalase jAva kaducchue a gihittA jeNeva khIrodae samudde teNeva Agamma khIrovarga giNhanti 2ttA jAI tattha uppalAI paumAI jAva sahassapattAI sAI giNDaMti, evaM pukkharodAo jAva bharaherakhayANaM mAgahAititthANaM udagaM maTTiaM ca giNhanti 2 tA evaM gaMgAINaM mahANaINaM jAva cuhimavantAo sabbatuare sabapupphe savvagandhe savvamalle jAva savvAsahIo siddhatthae ya giNhanti 2 tA pamahAo dahoagaM uppalAdINi a, evaM satyakulapavyaesu vaTTaveaDhesu sabamaharahesu savvavAsesu sambacakavaTTivijaesu vakkhArapabbaemu aMtaraNaIsu vibhAsijjA jAva uttarakurusu jAva sudaMsaNabhahasAlavaNe savvatuare jAva siddhatthara agihanti, evaM NandaNavaNAo savvatuare jAva siddhatyae a sarasaM ca gosIsacandaNaM divvaM ca sumaNadAmaM geNhanti, evaM somaNasapaMcagavaNAo a savvatuare jAva sumaNasadAmaM dadaramalaya anukrama [239] ~822 ~ Page #824 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [5], ----- ---- mUlaM [120] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [120] sU. 120 zrIjambU- sugandhe ya giNhanti 2 tA egao milaMti 2 tA jeNeva sAmI teNeva uvAgacchanti 2 tA mahatthaM jAva titthayarAbhiseaM 5vakSaskAre dvIpazA- ubaTThatitti (sUtra 120) jinajanmanticandrI ___ 'tae NamityAdi, tataH so'cyuto yaH prAgabhihito devendro devarAjA mahAn devAdhipo mahendraH catuHSaSTAvapi 8 yA vRti: indreSu labdhapratiSTho'ta evAsya prathamo'bhiSeka iti, AbhiyogyAn devAn zabdayati zabdayitvA ca evamavAdIt, nAbhiyogaH // 41 // yadavAdIttadAha-kSiprameva bho devAnupriyAH! mahArtha mahAhaM vipulaM tIrthakarAbhiSekamupasthApayata, atra mahArthAdipadAni 8 prAgbharatarAjyAdhikAre varNitAni, vAkyayojanA tu sulabhA, atha yathA te cakrustathA''ha-taeNa'mityAdi, tataste Abhi-18 yogikA devA iSTatuSTayAvat pratizrutya uttarapaurastyaM digbhAgamapakrAmanti apakramya ca vaikriyasamudghAtena yAvatpadAt 'samo-18 // haNaMti'tti grAhyaM samavahatya cASTasahasra-aSTottaraM sahasraM sauvarNikakalazAnAM vikurvantIti sambandhaH, evaM aSTasahasraM rUpya mayAnAM maNimayAnAM suvarNarUpyamayAnAM suvarNamaNimayAnAM rUpyamaNimayAnAM suvarNarUpyamaNimayAnAM aSTasahasraM bhaumeyakAnAM / | mRnmayAnAmityarthaH aSTasahasraM vandanakalazAnAM-maGgalyaghaTAnAM evaM bhRkArANAM AdarzAnAM sthAlInAM pAtrINAM supratiSTha8 kAnAM citrANAM ratnakaraNDakAnAM vAtakarakANAM-bahizcitritAnAM madhye jalazUnyAnAM karakANAM puSpacaGgerINAmaSTasahasraM, // 41 // 18 evamuktanyAyena yathA sUryAbhasya rAjapraznIye indrAbhiSekasamaye sarvacaGgeyastathA'tra vAcyAH 'ahasahassaM AbharaNacaGgerINaM lomahatvacaGgerINa'miti, tathA sarvapaTalakAni vAcyAni, tathAhi-aSTasahasraM puSpapaTalakAnAM, imAni vastUni sUryAbhA 20900000000000000 dIpa anukrama [239] ~823~ Page #825 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [5], ----- ---- mUlaM [120] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [120] dIpa bhiSekopayogavastubhiH saGkhyayaiva tulyAni natu guNenetyAha-vizeSitatarANi-ativiziSTAni bhaNitavyAni-vAcyAni, prathamakalpIyadevavikurvaNAto'cyutakalpadevavikurvaNAyA adhikataratvAt, tathA siMhAsanacchatracAmaratilasamudgakayAvazatsarSapasamudgakaH, atra yAvatpadAt koSThasamudgakAdayo vAcyAH, eSAM ca vyAkhyA prAgvat, tAlavRntAni yAvatkaraNAt vyajanAnIti grahaH, tatra vyajanAnIti sAmAnyato vAtopakaraNAni tAlavRtAni tadvizeSarUpANi, eSAmaSTasahasramaSTasahasamiti, aSTasahayaM dhUpakaDugchukAnAmiti / atha vikurvaNAyAH sArthakatvamAha-'viudhittA' ityAdi, vikurvitvA ca / svAbhAvikAn-devaloke devalokavat svayaMsiddhAn zAzvatAn vaikriyAMzca-anantaroktAna sauvarNAdikAn yAvacchandAt / bhRGgArAdayo vyajanAntA grAhyAH, dhUpakaDucchukAMzca sUtre sAkSAdupAttAn, gRhItvA ca yatraiva kSIrodaH samudraH tatraivAgatya |kSIrodakaM-kSIrarUpamudakaM gRhNanti, nanu meruto'bhiSekAGgabhUtavastugrahaNAya calantaste devAstadgrahaNopayogi vastujAtaM | 18 kalazabhRGgarAdikaM gRhNantu paraM tadanupayogi yAvacchabdodarapraviSTaM siMhAsanacAmarAdikaM tailasamudgakAdikaM ca kathaM gRha-12] tIti ceducyate, vikurvaNAsUtrasyAtidezena grahaNasUtrasyAtidiSTatvAdetatsUtrapAThasyAntargatatve'pi ye grahaNocitAste eva ||S 18 gRhItA iti bodhyaM, yogyatAvazAdevArthapratipatteH, yacca dhUpakaDucchukAnAM taba grahaNaM tatkalazabhRGgArAdidevahastadhUpanA-1 18thamiti, anyathA sUtre sAkSAdupadarzitasya dhUpakaDucchukAnAM grahaNasya nairarthakyApatteH, atha prastutasUtra-gRhItvA ca yAni | tatra kSIrode utpalAni padmAni yAvatsahanapatrANi tAni gRhanti yAvatpadAt kumudAdigrahaH, evamanayA rItyA puSka-18 anukrama [239] ese ~824 ~ Page #826 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [5], ----- ---- mUlaM [120] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjambU prata sUtrAMka [120] dIpa rodAt-tRtIyasamudrAt sadakAdikaM gRhNanti, yattu kSIrodAdvinivRttairvAruNIvaramantarA muktvA puSkarode jalaM gRhItaM tadvAruNI-1 |5vakSaskAre dvIpazA- // varavAriNo'grAhyatvAditi sambhAvyate, yAvacchabdAt samayakhitte iti grAhyaM, tena samayakSetre-manuSyakSetre bharatairAvatayoH / jinajanmavicandrI | prastAvAt puSkaravaradvIpArddhasatkayoH mAgadhAdInAM tIrthAnAmudakaM mRttikAM ca gRhNanti, 'evaM miti samayakSetrasthapuSkara-13|| mahe acyuyA vRtiH varadvIpArddhasatkAnAM gaGgAdInAM mahAnadInAM AdizabdAt sarvamahAnadIgrahaH yAvatpadAt udakamubhayataTamRttikAM gRhNanti, tAbhiyogaH // 41 // // kSudrahimavataH sarvAn tubarAna-kaSAyadravyANi AmalakAdIni sarvANi jAtibhedena puSpANi sarvAn gandhAn-vAsAdIn | sU. 120 18| sarvANi mAlyAni-adhitAdibhedabhinnAni sarvo mahauSadhI:-rAjahaMsIpramukhAH siddhArthakAMzca-sarpapAn gRhanti 2 vA ca padmabahAd drahodakamutpalAdIni ca gRhanti, evaM kSudrahimavanyAyena sarvakSetravyavasthAkAritvena kulakalpAH parvatAH madhyapada-11 lope kulaparvatA himAcalAdayasteSu vRttavaitAvyeSu sarvamahAdraheSu-padmadrahAdiSu sarvavarSeSu-bharatAdiSu sarvacakravartivijayeSu-18 kacchAdiSu vakSaskAraparvateSu-gajadantAkRtiSu mAlyavadAdiSu saralAkRtiSu ca citrakUTAdiSu tathA antaranadISu-pAhAvaAS tyAdiSu vibhASeta-vadet , parvateSu tu tubarAdInAM draheSu utpalAdInAM karmakSetreSu mAgadhAditIrthodakamRdAM nadISUdakobhaya taTamRdAM grahaNaM vaktavyamityarthaH, yAvatpadAt devakuruparigrahastena kurudvaye citravicitragiriyamakagirikAzcanagirihRdadaza- 411 // keSu yathAsambhavaM vastujAtaM gRhanti, yAvatpadAt puSkaravaraddhIpArddhasya pUrvAparArddhayorbharatAdisthAneSu vastugraho vAcyaH,18 tato jambUdvIpe'pi tadmahastathaiva vAcyaH, kiyatparyantamityAha-sudarzane pUrvArdhamerau bhadrazAlavane nandanavane saumanasabane 8 anukrama [239] Jaticiandon ~825~ Page #827 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [5], ----- ---- mUlaM [120] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [120] dIpa 18| paNDakavane ca sarvatuvarAn gRhNanti tathA tasyaivAparArdhe anenaiva krameNa vastujAtaM gRhNanti, tato pAtakIkhaNDajambUdvIpa-1 gato merustasya bhadrazAlavane sarvatubarAna yAvat siddhArthakAMzca gRhNanti, evamasyaiva nandanavanAt sarvatubarAn yAvatsithikAMzca sarasaM ca gozIrSacandanaM divyaM ca sumanodAma-prathitapuSpANi gRhNanti, evaM saumanasavanAt sUtrapAThe pazcamIlopaH prAkRtatvAt paNDakavanAca sarvatubarAna yAvat sumanodAmadardaramalayasugandhikAn gandhAna, dardaramalayau candanotpattikhAnibhUtau parvatau tena tadudbhavaM candanamapi 'tAttsthyAt tadvyapadeza' iti nyAyena dardaramalayazabdAbhyAmabhidhIyate, tato dardaramalayanAmake candane tayoH sugandhaH-paramagandho yatra tAn dardaramalayasugandhikAn gandhAna-vAsAn gRhNanti, gRhItvA ca itastato viprakIrNA AbhiyogyadevA ekatra milanti militvA ca yatraiva svAmI tatraivopAgacchanti upAgatya ca taM mahAtha yAvacchabdAt mahArya mahArha vipulamiti padatrayI tIrthakarAbhiSeka tIrthakarAbhiSekayogyaM kSIrodakAdhupaskaramupasthApayanti-upanayanti, acyutendrasya samIpasthitaM kurvantItyarthaH / athAcyutendro yadakarottadAhatae NaM se accue devinde dasahi sAmANiasAhassIhiM tAyattIsAe sAyacIsapahiM pauhiM logapAlehi tihiM parisAhiM sattAhi aNiyahiM sattahiM aNiAhibaIhiM cattAlIsAe AyarakkhadevasAhassIhi saddhiM saMparikhuDe tehiM sAbhAviehiM viuviehi a varakamalapahahANehiM surabhivaravAripaDipuSNehiM candaNakayacaccAehiM AviddhakaNTheguNehiM paumuppalapihANehiM karayalasukumAraparimAhirAhi ahasahasseNaM sovaNNiANaM kalasANaM jAva aTThasahasseNaM bhomejAgaM jAva sabbodapahiM sabvamaTTiAhiM saJcatuarehiM jAva easeseeRestaesesesekesepeserse anukrama [239] ~826~ Page #828 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [5], ----- ---- mUlaM [121] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjambU prata nticandra R5vakSaskAre janmamahe acyutAbhiyogaH mU.121 yA ciH sUtrAMka [121] // 412 // dIpa anukrama [240] sabbosahisiddhatyaehiM sabiTTIe jAva raveNaM mahyA 2 titthayarAbhiseeNaM amisiMcaMti, tae NaM sAmissa mahyA 2 abhisesi vaTTamANasi iMdAIbhA devA chattacAmaraghuvakAnchuapuSphagandhajAvahatthagayA hahatuha jAva vajAsUlapANI purao ciTThati paMjaliuDA iti, evaM vijayANusAreNa jAva appegaiA devA AsiasaMmajiocalittasittasuisammaTTharatyaMtarAvaNavIhi pharenti jAva gandhavaTTibhUaMti, appega0 hiraNNavAsa vAsiMti evaM suvaNNarayaNavairaAmaraNapattapuSphaphalabIamallagandhavaNNa jAva cuNNacAsa vAsaMti, appegaiA hiraNNavihiM bhAIti evaM jAva cuNNavidhi bhAIti, appegaiA caunvihaM vajA vAyanti taMjahA-tataM 1 vitataM 2 ghaNaM 3 jhusira 4, appegaiA caumbiha geoM gAyanti, taMjahA-ukkhitaM 1 pAyattaM 2 mandAyaIyaM 3 roiAvasANaM 4, appegaiA caubvihaM NaTuM Naccanti, taM-aMci 1 duaM 2 ArabhaDaM 3 bhasolaM 4, appegaiA cauThivaha abhiNayaM abhiNeti, taM0-dihati pADissui sAmaNNovaNivAiaM logamajjhAvasANioM, appega0 vattIsaivihaM divyaM NaTTavihiM uvadaMsenti, appegaiA uppayanivayaM nivayauppayaM saMkuciapasAriaM jAva bhantasaMbhantaNAmaM dizva navihiM ubadasantIti, appegaiA taMDaveMti appegaiA lAsenti appegaiA pINenti, evaM bukArenti apphoDenti bagganti sIhaNAyaM Nadanti appe0 sambAI karenti appe0 yahe si evaM hatyigulagulAi rahaghaNaghaNAi ape0 tiNNivi, appe0 uccholanti appe0 pacchounti ape0 tivaI chidanti pAyadaharaya karenti bhUmicaveDhe daLayanti appe0 mahayA saddeNaM rAti evaM saMjogA vibhAsiabbA, appe hakArenti, evaM pukArenti vakArenti ovayaMti uppayaMti parivayaMti jalanti tavaMti payavaMti gajati vijuAyaMti vAsiti appegaiA devukalibhaM kareMti evaM // 412 // ~827~ Page #829 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [5], ----- ---- mUlaM [121] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka 92900000 [121] dIpa anukrama [240] devakahakahagaM kareMti appe0 duhRduhugaM kareMti appe0 vikimabhUyAI rubAI viunvittA paNacaMti eSamAi vibhAsejA jahA vijayassa jAva sabbao samantA AhAti paridhAtitti / (sUtra 121) 'tae NaM se acue' ityAdi, tataH upasthitAyAmabhiSekasAmanyAM so'cyuto devendro dazabhiH sAmAnikasahasraiH trayakhiMzatA trAyakhiMzakaiH caturbhirlokapAla tisRbhiH parSadbhiH saptabhiranIkaiH saptabhiranIkAdhipatibhiH catvAriMzatA Atma-III rakSakadevasahasraH sAI saMparivRtastaistadgatadevajanaprasiddhaiH svAbhAvikai kriyazca varakamalapratiSThAna rityAdi sarva prAgvat, | sukumAla karatalaparigRhItairanekasahasrasaGgayAkaiH kalazairiti gamyate, tAneva vibhAgato darzayati-aSTasahasreNa sauvarNikAnAM || kalazAnAM yAvatpadAdaSTasahane raupyANAmaSTasahasreNa maNimayAnAmaSTasahasreNa suvarNarUpyamayAnAmaSTasahasreNa suvarNama-18 |NimayAnAmaSTasahasreNa rUpyamaNimayAnAmaSTasahasreNa suvarNarUpyamaNimayAnAmiti aSTasahasreNa bhaumeyAnAM sarvasajAvayA // 6 // // aSTabhiH sahasraH catuHSaSTyAdhivicchabdAtU bhRGgArAdiparigrahaH soMdakaiH sarvamRttikAbhiH sarvaturvarIyovacchandAt puSpA digrahaH, sarvoSadhisiddhArthakaiH sarvAM yAvadraveNa yAvacchabdAt 'sabajuIe ityArabhya duMduhinigghosanAia' ityantaM / / 18 grAhya, mahatA 2 tIrthakarAbhiSekeNa, aba karaNe tRtIyA, ko'rthaH -yenAbhiSekeNa tIrthakarA abhiSicyante tenetyadhaiH, ||atrAbhiSekazabdenAbhiSekopayogi kSIrodAdijalaM jJeyam, abhiSiJcati-abhiSekaM karotItyarthaH / sampratyabhiSekakAriNa18| indrAdapare indrAdayo yaccastadAha-'tae Na'mityAdi, tataH svAmino'tizayena mahatyabhiSeke vartamAne indrAdikA ka995 ~828~ Page #830 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [5], ----- ---- mUlaM [121] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: ajaya prata sUtrAMka [121] sa. 121 13 // 8 dIpa anukrama [240] devAH chatracAmarakalazadhUpakaDucchukapuSpagandhayAvatpadAt mAlyacUrNAdiparigrahaH, hastagatAH hRSTatuSTayAvatpadAdAnandAlApako || 5vakSaskAre | grAhyA, vajrazUlapANayaH upalakSaNAdanyazastrapANayo'pi bhAbyAH puratastiSThanti, ayamarthaH-keccana chatradhAriNaH kecana || janmamahe nticandI-1 yA vRttiH cAmarotkSepakAH kecana kalazadhAriNa ityAdi, sevAdharmasatyApanArthaM na tu vairinigrahArtha tatra vairiNAmabhAvAt , kecana | | vajrapANayaH, kecana zUlapANaya iti, kecana chavAdyavyagrapANayaH prAJjalikRtAstiSThanti, atrAtidezamAha-evaM vijayA' 18|| ityAdi, evamuktaprakAramabhiSekasUtraM vijayadevAbhiSekasUtrAnusAreNa jJeyaM, yAvatpadAt 'appegaiA paMDagavaNaM NayoagaM | NAimaTTi paviralapaphusiya' rayareNuviNAsaNaM diI surahigaMdhodakavAsaM vAsaMti, appegaiA nihayaravaM NaharayaM bhaTTaraya | pasaMtarayaM uvasaMtaraya kareMti' iti grAhyam , atra vyAkhyA prAgvat, vAkyayojanA khevaM-api|DhA), ekakAH kecana | devAH paNDakavane nAtyudakaM nAtimRttikaM yathA syAttathA praviralapraspRSTaM rajoreNuvinAzanaM divyaM surabhigandhodakagharSa varSanti, apyekakAH paNDakavanaM nihatarajaH naSTarajaH bhraSTarajaH prazAntarajaH upazAntarajaH kurvanti, atha sUtra-apyekakAH devAH paNDakavanaM AsikkasammArjitopaliptaM tathA siktAni jalena ata eva zucIni sammRSTAni kacarApanayena rathyAntarANiApaNavIthaya ivApaNavIthayo rathyAvizeSA yasmin tattathA kurvanti, ayamarthaH-tatra sthAnasthAnAnItacandanAdivastUni / mArgAntareSu tathA rAzIkRtAni santi yathA haTTazreNipratirUpaM dadhati, yAvatpadAt 'paMDagavarNa maMcAimaMcakaliaM kareMti, Jhol413 // | appegaiA NANAviharAgaUsiajjhayapaDAgamaMDiaM kareMti, appegaiA gosIsacaMdaNadadaradiNNapaMcaMgulitalaM kareMti, ececececeaeeeeee ~829~ Page #831 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [5], ----- ---- mUlaM [121] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [121] dIpa anukrama [240] 18 appegaiA uvaciavaMdaNakalasaM appegaiA caMdaNaghaDasukayatoraNapaDiduvAradesabhArga kareMti, appegaiA AMsattosatta-1 | vipulavaTTavagdhAriamaladAmakalAvaM kareMti, appegaiA paMcavaNNasarasasurahimukapuMjovayArakalibhaM kareMti, appegaiAN || kAlAgurupavarakuMdurukkaturukaDajhaMtadhUvamaghamaghatagaMdhuDuAbhirAmaM sugaMdhavaragaMdhiyaM' iti grAhya, punaH prakArAntareNa devaka tyamAha-'appegaiA hiraNNa'ityAdi, apyekakAH hiraNyasya-rUpyasya varSa-vRSTiM varSanti kurvantItyarthaH, evaM sarvatra yo-IS janA kAryA, navaraM suvarNa pratItaM, ratAni-karketanAdIni vajrANi-hIrakAH AbharaNAni-hArAdIni patrANi-damanakAdIni puSpANi phalAni ca pratItAni bIjAni siddhArthAdIni mAlyAni-prathitapuSpANi gandhAH-vAsAH varNoM-hiGgalA-15 diH yAvacchabdAdvastramiti cUrNAni-sugandhadravyakSodAH, tathA apyekakAH hiraNyavidhi-hiraNyarUpaM maGgalaprakAraM bhAjaya18||nti zeSadevebhyo dadatItyarthaH, evaM yAvatpadAta suvarNavidhi ratnavidhi ityAdipadAni grAhyANi cUrNavidhi bhAjayanti / atha saGgItavidhirUpamutsavamAha-'appegaiA cauvihaM vaja' ityAdi, apyekakAzcaturvidhaM vAcaM vAdayanti, tadyathA-tataM-vINA19 | dikaM vitataM-paTahAdika, zrIhemacandrasUripAdAstu vitatasthAne AnaddhamAhuH, dhanaM-tAlaprabhRtikaM zupiraM-vaMzAdikaM, apyekaIS kA caturvidhaM geyaM gAyanti, tadyathA-utkSiptaM-prathamataH samArabhyamANaM pAdAttaM-pAdavRddha vRttAdicaturbhAgarUpapAdavaddhamiti ASI bhAvaH maMdAyamiti-madhyabhAge mUrcchanAdiguNopetatathA manda mandaM gholanAtmakaM, 'rocitAvasAna'miti rocitaM-yathoci|| talakSaNopetatayA bhAvitaM satyApitamitiyAvat avasAnaM yasya tattathA, 'roiaga'miti pAThe rocitakamityarthaH, sa eva, Atnearesthese ~830~ Page #832 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [121] dIpa anukrama [240] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [5], mUlaM [121] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAnticandrI - yA vRttiH // 414 // apyekakAH caturvidhaM nAvyaM nRtyanti tadyathA-aJcitaM drutaM ArabhaTaM bhasolamiti, apyekakAzcaturvidhamabhinayamabhinayanti, tadyathA-- dArzantikaM prAtizrutikaM sAmAnyato vinipAtikaM lokamadhyAvasAnikamiti, ete nAvyavidhayo'bhinaya vidhayazca bharatAdisaGgItazAstrajJebhyo'vaseyAH, apyekakA dvAtriMzadvidhaM aSTamAGgalikyAdikaM divyaM nAvyavidhimupadarzayanti, saca | yena krameNa bhagavato varddhamAnasvAminaH purataH sUryAbhadevena bhAvito - rAjapraznIyopAne darzitastena krameNopadarzyate, tatra | prAripsitamahAnATyarUpamaGgalya vastunirvighnasiddhyarthamAdau maGgalyanATyaM, tathAhi - svastika zrIvatsanandyAvarttavarddhamAnakabhadrAsa| nakalaza matsya darpaNa rUpASTamAGgalikyabhakticitraM, atrASTapadAnAM vyAkhyA prAgyat, navaraM teSAM bhaktyA vicchittyA citraM-A| lekhanaM tattadAkArA virbhAvanA yatra tattathA tadupadarzayantItyarthaH, ayamarthaH yathA hi citrakarmaNi sarve jagadvarttino bhAvAzcitra|bitvA darzyante tathA te'bhinayaviSayIkRtya nAvye'pi, abhinayaH - caturbhirAGgikavAcikasAsvikAhAryabhedaiH samuditairasamuditairvA'bhinetavyavastubhAvaprakaTanaM, prastute cAGgikena nATyakartRRNAM tattanmaGgalAkAratayA'vasthAnaM hastAdinA tattadAkAradarzanaM vA vAcikena prabandhAdau tattanmaGgalazabdoccAraNaM sabhAsadAM manasi raktipUrvakaM tattanmaGgalasvarUpAvirbhAvanaM maGgalanAvyami - ti 1, atha dvitIyaM nATyaM, AvarttapratyAvarttazreNiprazreNisvastikapuSyamANavarddhamAnakamatsyANDakamakarANDakajAramArapu|ppAvalipadmapatra sAgara taraGgavAsantIla tApadmalatAbhakticitraM, tatra sRSTikrameNa bhramadbhramarikAdAnairnarttanamAvarttastadviparIta| krameNa bhramarikAdAnairnarttanaM pratyAvarttaH zreNyA-paGktyA svastikAH zreNisvastikAH, te caikapaGkigatA api syuriti For Pre & Personalise Cnly esesseseea ~ 831~ 5vakSaskAre janmamahe acyutAbhiyogaH sU. 121 // 414 // Page #833 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [5], ----- ---- mUlaM [121] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [121] dIpa anukrama [240] Receioteeseaeeeeeeeeee anuvRttAH zreNisvastikAH prazreNisvastikAH, atra prazabdo'nuvRttArthe yathA praziSyaH praputra ityAdau, ayamartha:-mukhyasyai-118 kasya svastikasya pratizAkhaM gatA anye svastikA ityarthaH, etena prathamanATyagatasvastikanATyAd bhedo darzitaH, tadabhi-8 nayana nattenaM, tathA puNyamANa:-puSTIbhavan tadabhinayena nRtyaM, yathA hi puSTo gacchan jalpan zvasiti bahu bahu pravidyati dAruhastapAyI svahastAvatimedasvinI cAlayan 2 sabhAsadAmupahAsapAtraM bhavati tathA'bhinayo yatra nATye tatpuSyamANa-12 nATyaM, etadevottarasUtrakAro 'appegaiA pINetI'ti sUtreNa svayameva vakSyati, varddhamAnakaH-skandhAdhirUDhaH puruSastadabhinayagarbhita nAvyaM barddhamAnakanAvyaM, etena prathamanAyagatavarddhamAnanAvyAledo darzitaH, matsyAnAmaNDakaM marasyANDakaM | matsyA hi aNDAjAyante tadAkArakaraNena yajJartanaM tanmatsyANDakanATya, evaM makarANDakamapi, na hi yathAkAmaviku-19 biNAM devAnAM kizcidasAdhyaM nAyyena cAnabhinetavyaM yena tadabhinayo na sambhavatIti, matsyakANDapAThe tu matsyakANDaM| matsyavRnda, taddhi sajAtIyaiH saha militameva jalAzaye calati, samAcAritvAt , tathA yatra naTo'nyanaTaiH saha saGgato raGgabhUmI pravizati tato vA niryAti tanmatsyakANDanAvyam , evaM makarakANDapAThe makaravRndaM vAcyaM, taddhi yathA vikatarUpatvenAtIya draSTuNAM trAsakRd bhavati tathA yannAvyaM tadAkAradarzanena bhayAnakaM syAt tadbhayAnakarasapradhAnaM makarakANDa nAma nATakaM, tathA jAranATaka jAra:-upapatiH sa ca yathA strIbhiH atirahasyeva rakSyate tadvadyatra mUlavastutirodhAnAsattadi-10 ndrajAlAvibhAvanena sabhAsadA manasyanyadevAvatAryate tajjAranAmakaM nAvyaM, tathA mAranATakaM mAra:-kAmassaduddIpakaM nATaka ~832~ Page #834 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [5], ----- ---- mUlaM [121] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [121] dIpa anukrama [240] zrIjambU-18|| mAranATakaM, zRGgArarasapradhAnamityarthaH, tathA puSpAvalinAvyaM yatra kusumApUrNasacchidravaMzazalAkAdidarzanenAbhinayassarapuSpA 8 vakSaskAre dvIpazA-1 | valinATakaM, tathA padmapatranAmyaM yatra padmapatreSu nRtyannaTastathAvidhakaraNaprayatnavizeSeNa vAyuriva laghUbhavan na padmapatraM klama-11 janmamahe yati nApi troTayati na vakrIkaroti tatpanapatropalakSitaM nATyaM padmapatranATakaM, tathA sAgarataraGgAbhinayaM nAma nAvyaM yatra acyutAyA vRtiH varNanIyavastuno vacanacAturyavarNanAdyaiH sAgarataraGgA abhinIyante athavA yatra takataka jheM jheM kiTatA kiTatA kuku ityA-18| bhiyogaH // 415 // sU.121 dayastAlodghaTTanArthakavarNA bahavo'skhaladgatyA procyante tatsAgarataraGganAmanATakaM, evaM vasantAdiRtuvarNane vAsantIlatApadmalatAvarNanAbhinayaM nATakaM, nanvevaM satyabhinetavyavastUnAmAnantyena nATyAnAmapyAnantyaprasaGgastena dvAtriMzatsaGkhyAkatvavirodhaH, ucyate, eSA ca sUtroktA saGkhyA, upalakSaNAccAnye'pi tattadabhinayakaraNapUrvaka nATyabhedA jJeyAH, evaM sarva-| nAvyeSvapi jJeyaM 2, atha tRtIyaM-IhAmRgaRSabhaturaganaramakaravihagavyAlakinnararurusarabhacamarakuJjaravanalatApamalatAbhakticitraM, tatra IhAmRgA-cUkAH RSabhAdayaH pratItA navaraM ruravazcamarAzca mRgavizeSAH vano-vRkSavizeSastasya latAH 3, atha caturtha-ekatovakradvidhAtovakraekatazcakravAladvidhAtazcakravAlacakrArddhacakravAlAbhinayAtmakA, ekatovarka nAma naTAnAM .... ||415 // ekasyAM dizi dhanurAkArazreNyA nartanaM, anena zreNinATyAjhedo darzitaH, evaM dvidhAtovakra dvayoH parasparAbhimukha8 dizoH dhanurAkArazreNyA nartanaM, tathA ekatazcakravAlaM-ekasyAM dizi naTAnAM maNDalAkAreNa narttanaM, evaM ~833~ Page #835 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [5], ----- ---- mUlaM [121] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [121] dIpa anukrama [240] 18 dvidhAtazcakravAla-dvayoH parasparAbhimukhadizo yaM, tathA 'cakrArddhacakravAla' cakrasya-rathAisthAI tadrUpaM yaccakravAla18 maNDalaM tadAkAreNa narzanaM arddhamaNDalAkAreNetyarthaH, tadabhi nayaM nAma nATaka, ekatovakrAdInAM krameNa sthApanA yathA- / // idaM ca naTAnAM narsane saMsthAnavizeSapradhAnaM nAma nATakaM 4, atha paJcama-candrAvalipravibhaktisUryAvalipravibhaktivalayatArA1 saikamuktAkanakaratnAvalipravibhaktyabhinayAtmakamAvalipravibhaktinAmakaM, tatra candrANAmAvaliH zreNistasyAH pravibhaktiH vicchittI racanAvizeSastadabhinayAtmakaM, evaM sUryAvalipravibhaktyabhinayAtmakaM, tathA valayAdirazAnteSu padeSu Avali-1 zabdo yojyastena valayAvalipravibhaktyAdi, ayamarthaH-patisthitAnAM rajatasthAlahastAnAM bhramarIparAyaNAnAM naTAnAM nAvyaM, 18 evaM valayahastAnAM valayanAvyaM, evaM vartulakahastagatAnAM tArAvalinATya, anayaiva yuktyA tatsadRzavastudarzanena acintya vAdvA vaikriyazaktastadastudarzanena tattadabhinayakaraNaM tattannAmakaM nAvyaM jJeyaM, etaccAvalikAbaddhamityAvalikApravibhakti-18 nAma nAvyaM 5, atha SaSThaM candrasUryogamanapavibhaktikRtamudgamanapavibhakti candrasUryayorudgamanaM-udayanaM tatpravibhaktI racanA tadabhinayagarbha yathA udaye sUryacandrayormaNDalamaruNaM prAcyAM cAruNaH prakAzastathA yatrAbhinIyate tadudgamanapraviIN bhakti 6, atha saptama-candrasUryAgamanAvibhakti candrasya savimAnasyAgamanaM-AkAzAdavataraNaM tasya pravibhaktiryatra nA-1 | vye'bhinayena darzanaM, evaM sUryAgamanapravibhakti 7, athASTamaM-candrasUryAvaraNapravibhaktiyuktamAvaraNapravibhakti, yathA hi | ~834 ~ Page #836 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [5], ----- ---- mUlaM [121] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [121] yA vRtiH // 416 // dIpa anukrama [240] Socence candro ghanapaTalAdinA Abriyate tathA'bhinayadarzanaM candrAvaraNapravibhakti, evaM sUryAvaraNapravibhaktyapi 8, atha navama- 5vakSaskAre candrasUryAstamayanapravibhaktiyuktamastamayanapravibhakti yatra sarvataH sandhyArAgaprasaraNatamaHprasaraNakumudasaGkocAdinA candrA- janmamahe stamayanamabhinIyate taccandrAstamayanapravibhakti, evaM sUryAstamayanapravibhaktyapi, navaraM kamalasaGkoco'tra vaktavyaH 9, atha acyutA bhiyogaH | dazama-candrasUryanAgayakSabhUtarAkSasagandharvamahoragamaNDalapravibhaktiyuktaM maNDalapravibhakti, tathA bahUnAM candrANAM maNDa sU.121 lAkAreNa-cakravAlarUpeNa nidarzanaM candramaNDalapravibhakti, evaM bahUnAM sUryanAgayakSabhUtarAkSasagandharvamahoragANAM maNDalAkArerANAbhinayanaM vAcyaM, anena candramaNDalasUryamaNDalayozcandrAvalisUryAvalinAvyato bhedo darzitastayorAbalikApraviSTatvAt10, | athaikAdaza-RSabhasiMhalalitahayagajavilasitamattahayagajavilasitAbhinayarUpaM drutavilambitaM nAma nATyaM, tatra RSabhasiMhI 18|| pratIto tayolelitaM-salIlagatiH tathA hayagajayorvilasitaM-mantharagatiH, etena vilambitagatirukkA uttaratra mattapadavize-118 SaNena drutagatekSyamANatvAt , tathA mattayagajayovilasitaM-drutagatiH tadabhinayarUpaM gatipradhAnaM drutavilambitaM nAma nAvyaM 11, atha dvAdaza-zakaToddhisAgaranAgaramavibhakti, zakaToddhiH-pratItA tasyAH pravibhaktiH-sadAkAratayA hastayorSi-21 dhAnaM, etattu nAvye pralambitabhujayoryojane praNAmAdyabhinaye bhavatIti, tathA sAgarasya-samudrasya sarvataH kallolagrasaraNava- // 16 // DavAnalajvAlAdarzanatimizilAdimatsya vivarttanagambhIragarjitAdyabhinayanaM sAgarapravibhakti, tathA nAgarANAM-nagaravAsi-IN lokAnAM savivekanepathyakaraNaM krIDAsacaraNaM vacanacAturIdarzanamityAdyabhinayo nAgarapavibhakti tannAmaka nATya 12, ~835~ Page #837 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [121] dIpa anukrama [240] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [5], mUlaM [121] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH | atha trayodazaM-nandAcampApravibhaktinAma nAvyaM, nandA-nandAbhidhAnAH zAzvatyaH puSkariNyastAsu devAnAM jalakrIDAjalajakusumAva cayanamantaraNamAplavanamityAdyabhinayanaM nandApravibhakti tathA campAnAma mahArAjadhAnI upalakSaNaM caitat tena | kozalAvizAlAdirAjadhAnIparigrahaH tAsAM ca parikhAsaudhaprAsAdacatuSpadAdyabhinayanaM campApravibhakti 13, atha caturdazaM| matsyANDakamakarANDa kajAramArapravibhaktinAma nAvyaM, etattu pUrva vyAkhyAtameva, atraiSAM caturNAmabhinayanaM pRthaguktaM tatra tu vyAmizritamiti bhedaH 14, atha paJcadazaM kakhagaghaGa iti kavargapravibhaktikaM tatra kakArAkAreNAbhinayadarzanaM kakAra| pravibhakti, ko'rthaH 1 - tathA nAma te nadA nRtyanti yathA kakArAkAro'bhivyajyate evaM khakAragakAragha kAraDakArapravibhaktayo vAcyAH, etacca kavargapravibhaktikaM nAvyaM, yadyapi lipInAM vaicitryeNa kakArAdyAkAravaicitryAt prastutanATyasyApyanaiyatya| prasaGgastathApi kavargIya jAtIyatvena vizeSaNAnnAtra doSaH, evaM cakArapravibhaktijAtIyamityAdi bodhyaM, athavA kakArazadodghaTTanena cacapuTacAcapuTAdoM kaMkAMkikIM ityAdivAcikAbhinayasya pravRttyA nATyaM kakArapravibhakti, evaM kAdiGA| ntAnAM zabdAnAmAdAtRtvena kakArakhakAragukAraghakAra GakArapravibhaktikaM nAvyaM, evaM cavargapravibhasmyAdiSvapi vAcyaM 15, | atha poDazaM-cachajajhaJapravibhaktikaM 16, atha saptadarza-TaThaDaDhaNapravibhaktikaM 17, athASTAdazaM tathadadhanapravibhaktikaM 18, | athaikonaviMzatitamaM - paphababhamapravibhaktikaM 19 atha viMzatitamaM - azokAntra jambUkozambapallavapravibhaktikaM azokAdayo| vRkSavizeSAsteSAM palavA - navakisalayAni tataste yathA mandamAruteritA nRtyanti tadabhinayAtmakaM pallavapravibhaktikaM nAma For P&False Cly ~836~ Page #838 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [5], ----- ---- mUlaM [121] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [121] eaeesea dIpa anukrama [240] zrIjambU- nATyaM 20, adhakaviMzatitama-padmanAgAzokacampakacUtavanavAsantIkundAtimuktakazyAmalatApravibhaktikaM utApravibhaktikaM 5vakSaskAre nAma nATyaM, iha yeSAM vanaspatikAyikAnAM skandhapradeza vivakSitovaMgataikazAkhAvyatirekeNAnyat zAkhAntaraM paristhUraMza janmamahe nticandrI-18 na nirgacchati te latA vijJeyAste ca padmAdaya iti padmalatAdipadAnAmarthaH prAgvat, etA yathA mAruteritA nRtyanti acyutAyA vRttiH tadabhinayAtmakaM latApravibhaktikanAma nAya 21, atha dvAviMzatitama-dvatanAma nAvyaM, tatra itamiti-zInaM gItavAdyaza-18 bhiyogaH // 417 // sU. 121 bdayoryamakasamakaprapAtena pAdatalazabdasyApi samakAlameva nipAto yatra tat drutaM nAya 22, atha trayoviMzatitama-vilambitaM || nAma nATya, yatra vilambite-gItazabde svaragholanAprakAreNa yatibhedena vizrAnte tathaiva vAdyazabde'pi yatitAlarUpeNa vAdyaIS| mAne tadanuyAyinA pAdasayAreNa narttanaM tadvilambitaM nAma nATyaM 23, atha caturviMzatitama-drutavilambitaM nAma nATyaM yathoktaprakAradvayana narttanaM 24, atha paJcaviMzatitama-azcitaM nAvyaM, azcita:-puSpAcalaGkAraH pUjitastadIyaM tadabhinaya-11 pUrvakaM nAvyamapyazcitamucyate, anena kauzikIvRttipradhAnAhA-bhinayapUrvakaM nATyaM sUcitaM 25, atha paddaviMzatitamaM rimbhitaM nAma nATya-taca mRdupadasaJcArarUpamiti vRddhAH, adhavA 'rebhRGga zabde' ityasya dhAtoH ktapratyaye rebhitaM-kalasvareNa gItodbhAtRtvaM, anena vAcikAbhinayayuktaM bhAratIvRttipradhAnaM nATyamabhANi 26, atha saptaviMzatitamaM azcitari- 417 // bhitaM nAma nAvya-yatrAnantaroktamabhinayadvayamavatarati tat 27, athASTAviMzatitamamArabhaTa nAma nATya, ArabhaTA:NRI sotsAhAH subhaTAsteSAmidamArabhaTa, ayamarthaH-mahAbhaTAnAM skandhAsphAlanahadayolvaNanAdikA yA uddhatavRttistadabhinaya-16 ~837~ Page #839 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [5], ----- ---- mUlaM [121] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [121] dIpa anukrama [240] miti, anenArabhaTIvRttipradhAnamAGgikAbhinayapUrvakaM nATyamuktaM 38, athaikonatriMzaM bhasolaM nAma nAvyaM, 'bhasa bhartsanadIpyorityasya hvAdigaNasthasya dhAtorvabhasti-dIpyate iti aci pratyaye bhasaH-zRGgAraH paGgirathanyAyena zRGgArarasa ityarthaH taM avatIti bhasostaM ratibhAvAbhinayanena lAti-gRhAtIti bhasolo-taTastato dharmadharmiNorabhedopacArAt bhasolaM nAma nATya, etena zRGgArarasasAttvikabhAvaH sUcitaH, idaM ca sarva vyAkhyAnamupalakSaNaparaM jJeyaM, tenAtra sarve sAttvikA bhAvA abhinayaviSayIkAryAH, etena sAcatIvRttipradhAnaM sAttvikAbhinayagambhitaM bhasolaM nAma nATya 29, atha triMzattamamArabhaTabhasolaM nAma nAvyaM, idaM cAnantaroktAbhinayadvayapradhAna jJeyaM 30, athaikatriMzattama utpAtanipAtapravRttaM saku-14 citaprasArita recakarecitaM bhrAntasaMbhrAntaM nAma nATyaM, utpAto-hastapAdAdInAmabhinayagatyordhvakSepaNaM teSAmevAdhAkSepaNa |6|| nipAtastAbhyAM yatpravRttaM pravRttimajjAtamityarthaH evaM hastapAdayoraGgAhArArtha sankocanena sakucitaM prasAraNena ca prasAritaM, hA tathA recakaiH-dhamarikAbhiH recitaM-niSpannaM, bhrAnto-bhramaprAptaH sa iva yatrAdbhutacaritradarzanena parSajanaH sambhrAntaHsAzcaryo bhavati tat dhAntasambhrAntaM tadupacArAnnAvyamapi bhrAntasambhrAntaM 31, atha dvAtriMzattama caramacaramanAmaniva| ddhanAmakaM, taca sUryAbhadevena bhagavato varddhamAnasvAminaH purato bhagavatazcaramapUrvamanuSyabhavacaramadevalokabhavacaramacyavanacaramagarbhasaMharaNacaramabharatakSetrAvasarpiNItIrthakarajanmAbhiSekacaramabAlabhAvacaramayauvanacaramakAmabhogacaramaniSkramaNacaramatapazcaraNacaramajJAnotpAdacaramatIrthapravartanacaramaparinirvANAbhinayAtmaka bhAvitaM, iha tu yasya tIrthakRto janmamahaM Beehaka ~838~ Page #840 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [5], ----- ---- mUlaM [121] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [121] zrIjamba- kurvasti taccaritAbhinayAtmakamupadarzayanti, yadyaSyatrAJcitaribhitArabhaTabhasoleSu catueM mUlabhedeSu gRhIteSu sAbhinayanA 5vakSaskAre dvIpazA-vyamAtrasaGgrahaH syAt tathApi kvacidekaikenAbhinayena kvacidabhinayasamudAyena kvaciccAbhinaya vizeSeNAntarakaraNAt sarva- janmamahe nticandrI prasiddhadvAtriMzannATakasamayAvyavahArasaMrakSaNArtha dvAtriMza dA drshitaaH| athAbhinayazUnyamapi nATakaM bhavatIti tat darzayitu- acyutAyA vRttiH mAha- appegaiA upaya' ityAdi, apyekakA utpAta:-AkAze ullalanaM nipAtaH-tasmAdavapatanaM utpAtapUrvo nipAto bhiyoga: sU. 121 // 418 // yasmin tadutpAtanipAtaM, evaM nipAtotpAtaM, saJkucitaprasAritaM prAgvat , yAvatpadAt 'riArimiti grAhyaM, tatra riaM. gamana raGgabhUmeniSkramaNaM Aria-punastatrAgamanaM, bhrAntasambhrAntaM tu anantarotakatriMzattamanATake vyAkhyAtamiti tato grAhya, idaM ca pUrvoktacaturvidhadvAtriMzadvidhanAvyebhyo vilakSaNaM sarvAbhinayazUnyaM gAtravikSepamA vivAhAbhyudayAdAvupayogi sAmAnyato narsanaM bharatAdisaGgIteSu nRttamityuktaM / athoktameva nATya prakAradvayana saGgrahItumAha-appegaiA taMDa ti appegaiA lAseMti'tti, apyekakAstANDavaM nAma nATakaM kurvanti, taccoddhataiH karaNairaGgahArairabhinayaizca nirvattya, 18ata evArabhaTIvRttipradhAna nAvyaM, atha yathA bAlasvAmipAdAnAM devAH kutUhalamupadarzayanti tathAha- appegahaA pINe-18 ti' ityAdi, apyekakA devAH pInayanti-vaM sthUlIkurvanti, 'eva'mityapyekakA bUtkArayanti-bUtkAraM kurvanti aasphott-IS418|| yanti-upavizantaH putAbhyAM bhUmyAdikamAnanti valganti-mallavadvAhubhyAM parasparaM saMpralaganti siMhanAdaM nadanti-kurva-15 nti apyekakAH sarvANi-pInatvAdIni krameNa kurvanti, apyekakA hayaheSitaM-hepAravaM kurvanti, 'eva'misvapyekakAH hastigu-15 000000000000000 dIpa anukrama [240] Jaticiandia ~839~ Page #841 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [121] dIpa anukrama [240] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [5], mUlaM [121] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH lugulAyitaM gajavad gaoNrja vidadhAti rathaghanaghanAyitaM rathavat cItkurvanti, gulugulughanaghana ityanukaraNazabdoM, apyekakAH hayahepitAdIni trINyapi kurvanti, adhyekakAH uccholaMti- agratomukhA capeTAM dadati, apyekakAH paccholaMti - STaSThatomukhAM | capeTAM dadati, apyekakAH tripadIM mala iva raGgabhUmau tripadIM chindanti, pAdadadderakaM - pAdena bhUmyAsphoTanarUpaM kurvanti, bhUmicapeTAM dadati-kareNa bhUmimAghnanti, adhyekakAH mahatA 2 zabdena rAvayanti-zabdaM kurvanti, evamuktaprakAreNa saMyogA | api-dvitripada melakA api vibhASitavyAH - bhaNitavyAH, ko'rthaH ? - kecit uccholanAdidvikamapi kurvanti, tathA kecit trikaM catuSkaM paJcakaM paTaM ca kurvanti, adhyekakAH hakArayanti-hakkAM dadati evaM pUtkurvanti thakkArayanti- thakathakamityevaM zabdaM kurvanti avapatanti nIcaiH patanti utpatanti - Urdhvobhavanti tathA paripatanti-tiryagnipatanti jvalanti - jvAlArUpA | bhavanti bhAsvarAgnitAM pratipadyanta ityarthaH, tapanti mandAGgArarUpatAM pratipadyante, pratapanti - dIptAGgAratAM pratipadyante garjanti-garjAravaM kurvanti vidyutaM kurvanti varSanti ca, atrApi saMyogA bhaNitavyAH, 'adhpe devAnAM vAtasyevokali| kA-bhramavizeSastAM kurvanti, evaM devAnAM kahakahaka- pramodabharajanitakolAhalaM kurvanti appe0 duhuduhugaM kurvanti anukaraNametat, appe0 adharalambanamukhanyAdAnanetrasphATanAdinA vikRtAni -bhayAnakAni bhUtAdirUpANi vikurvitvA pranRtyanti evamAdi vibhASeta yathA vijayadevasya kiyatparyantamityAha - yAvat sarvataH samantAt AdhAvati - ISaddhAvaMti paridhAvanti-prakarSeNa dhAvanti, yAvatkaraNAt adhyegaiA celukkhevaM kareMti, adhyegaiA baMdaNakalasahatthagayA appegaha For P&Praise Cinly ~840~ Page #842 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [5], ----- ---- mUlaM [121] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [12] vakSaskAre janmamahe acyUtAzrIvAdaH pandrAmina kazca mU. 122 dIpa anukrama [240] zrIjambU-18|A bhiMgArahatvagayA evaM eeNaM abhilAveNaM AyaMsathAlapAIvAyakaragarayaNakaraMDagapupphacaMgerIjAva lomahatthacaMgerIpuSpha- dvIpazA-18paDalagajAvalomahatvapaDalagasIhAsaNachattacAmaratillasamuggaya jAva aMjaNasamuggaya hatthagayA appegaiyA devA dhUvakaDucchu- nticandrIyA vRtiH ahatthagayA hatu jAva hiyayA' iti grAhya, atra vyAkhyA-apyekakAH celorakSepa-dhvajocchrAyaM kurvanti, apye- kakAH vandanakalazahastagatA-maGgalyaghaTapANayaH apyekakAH bhRGgArahastagatAH, evamanantaroktasvarUpeNa etenAnantarava- // 419 // sivAt pratyakSeNAbhilApena sUtrapAThena apyekakAH AdarzahastagatAH sthAlahastagatAH yAvaddhapakaDucchukahastagatAH AdhAvaMti paridhAvatItyanvayaH zeSa nigadasiddhaM prAguktAbhiSekAdhikAragatendrasUtrasamAnagamatvAt / athAbhiSekanigamanapUrvakamAzIrvAdasUtramAha tae NaM se accuiMde saparivAre sAmi teNaM mahayA mahayA abhiseeNaM abhisiMcai 2 tA karayalapariggahiraM jAva matthae aMjaliM kaTU japaNaM vijaeNaM baddhAvei 2 tA tAhiM iTAhiM jAva jayajayasaI pauMjati pau~jittA jAva pamhala sukumAlAe surabhIe gandhakAsAIe gAyAI lahei 2 sA evaM jAya kAparukkhagaMpiya alaMkiya vibhUsiraM karei 2ttA jAva NayihiM badasei 2 cA acchehiM saNhehiM syayAmaehiM accharasAtaNDulehiM bhagavao sAmissa purao amaMgalage Alihai, jahA-"dappaNa1 bhadAsarNa 2 vaddhamANa 3 barakalasa 4 maccha 5 sirivarachA 6 / sosthikSaNamdAvattA 8 lihiA aTThamaMgalagA // 1 // " lihiNa karei ubayAra, kiMte !, pAulamaliarthapagasogapunnAgacUamaMjariNavamAliabaThalatilayakaNavIrakuMdakuzAgakoraMTapattadamaNagavarasurabhigandha // 419 // esee Coe ~841~ Page #843 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ----------------- mUla [122] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [122] gAthA gandhissa phayAgaharAhimakarayalapamaDhaviSpaguphassa dasavaNNarasa kusumaNibharassa tattha cittaM japaNussehapamANamittaM ozinikara karetA candaNabharavaNavaharaveru libhavimaladaNDaM kaMcaNamaNirayaNabhatticittaM kAlAgurupavarakaMdurAnurumadhUvagaMdhuttamANuviddhaM ca dhUmavaTi viNimukta veruliamayaM kaDunchu paggahitu payaeNaM dhUrva dAUNa jiNavaridassa sattaha payAI osaritA dasaMguli bhaMjali karina matthayami payao aTThasayavisuddhagandhajuttehiM mahAvittehiM apuNaruttehiM asthajuttehiM saMthuNai 2ttA vArma jANu aMcei 2 ttA jApa karabaparimAhile matthara aMjali kaTu evaM vayAsI-Namo'tyu te siddhabuddhaNIrayasamaNasAmAhimasamattasamajogisalagattaNaNimbhayaNIrAgadosaNimAmaNisaMgaNIsahamANamUraNaguNarayaNasIlasAgaramaNaMtamappameya bhavibhadhammavaracAuraMtacakavaTTI Namo'dhu te arahotikaTu evaM bandai NabhaMsai 2 tANacAsaNNe NAidUre sussUsamANe jAca pajjuvAsaya, evaM jahA apacunassa tahA jAva IsANassa bhANiavaM, evaM bhavaNavaivANamantara joisiA ya sUrapajjavasANA saeNaM parivAreNaM pattebha 2 abhisiMcaMti, sae Na se IsANe devinye devarAyA paca IsANe viubaha 2 ttA ege IsANe bhagavaM titthayara karayalasaMpuDheNa gihAi 2 tA sIhAsaNavaragae purasthAbhimuhe saNNisaNe ege IsANe piTuo Ayavarta gharei duve IsANA ubhao pAsiM cAmarukkhevaM pharenti ege IsANe purao sUlapANI ciTThada, tapa NaM se sake devinde devarAyA Amioge deve sadAveza 2 tA esovi taha ceva abhiseANatti dei te'vi taha ceva uvaNemti, tae NaM se sake devinde devarAyA bhagavao titthayarassa cauhisiM cattA ri dhavalavasame biunvei see saMkhadalavimalanimmaladadhiSaNagokhIrapheNarayaNigarappagAse pAsAIe darasaNije amiruve paDirUve, tae NaM tesiM cauNhaM dhavalayasabhANaM aTTahiM siMgahito aha tomadhArAo Niggacchanti, tae NaM tAo aTTa sobhadhArAo uddhaM behAsaM uppayanti 2 tA egao milAyanti dIpa anukrama [241-243] cerseweaternepecterserservemes ~842~ Page #844 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [122] + gAthA dIpa anukrama [241 -243] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [5], mUlaM [122 ] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAnticandrI yA vRttiH // 420 // 2tA bhagavao titthayarassamuddhArNasi nivayaMti / tae NaM se sake devinde devarAyA caurAsIIe sAmANiasAhassIhiM eastavi saheda amiseo bhANibhavo jAva Namo'tyu te arati kaTTu bandai NamaMsai jAba pajjuvAsa ( sUtraM 122 ) 'tae NamityAdi, tataH so'cyutendraH saparivAraH svAminaM tena anantaroktasvarUpeNa mahatA 2- atizayena mahatA'bhiSekeNAbhiSiJcati, nigamanasUtratvAnna paunaruktayaM, abhiSicya ca karatalaparigRhItaM yAvatpadasaGgrAhyaM prAgvat, mastake'JjaliM kRtvA jayena vijayena ca prAguktasvarUpena varddhayati - AziSaM prayuGkte vardhayitvA ca tAbhirviziSTaguNopetAbhiriSTAbhiH zrotRRNAM vallabhAbhirthAvatkaraNAt 'kaMtAhiM piyAhiM maNuSNAhiM maNAmAhiM vaggUhiM' iti grAhyaM, atra vyAkhyA ca prAgvat, vAgbhirjaya2zabdaM prayuGkte, sambhrame dvirvacanaM jayazabdasya, atra jayena vijayena varddhayitvA punarjaya2zabda| prayogo maMgalavacane punaruktirna doSAyetyabhihitaH, athAbhiSekottarakAlInaM karttavyamAha - 'paraMjittA' ityAdi, prayujya ca yAvacchabdAt 'tappaDhamayAe' iti grAhyaM, atra vyAkhyAteSvabhiSekottarakAlIna karttavyeSu prathamatayA - Adyatvena pakSmala| sukumArayA surabhyA gandhakASAyikyA- gandhakapAyadravyaparikarmitayA laghuzATikayeti gamyaM, gAtrANi rukSayati, evamukta| prakAreNa yAvatkalpavRkSamivAlaGkRtaM vakhAlaGkAreNa vibhUSitaM AbharaNAlaGkAreNa karoti yAvatkaraNAt 'hittA saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM gAyAI aNuliMpai 2 ttA nAsAnIsAsavAyavojyaM cakkhuharaM vaNNapharisajuttaM hayalAlApelavAiregadhavalaM kaNagakhaciaMtakammaM devadUsajualaM niaMsAvei 2 ttA' iti grAhyaM, atra vyAkhyA prAgvat, navaraM devadUSyayugalaM pari For P&Peralise Cinly ~843~ Reesese S 5vakSaskAre janmamahe acyutAzIrvAdaH zeSendrAbhi paMka sa. 122 1182011 Page #845 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [1], ----- ------------------- mUla [122] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [122] gAthA dhAnottarIyarUpaM nivAsayati-paridhApayatIti kRtvA ca yAvatkaraNAt 'sumiNadAmaM piNaddhAvei' iti prAcaM, nAvyavidhimupadarzayati upadaya ca acchaiH zlakSNaiH rajatamayaiH accharasataMDulaiH bhagavataH svAminaHpurato'STa aSTamaGgalakAni Alikhati, tadyathA-dappaNeti padyaM sugama, maGgalAlekhanottarakRtyamAha-lihiUNa'tti, anantaroktAnyaSTamaGgalAni likhitvA karotyupacAramityAcArabhya kaDucchukagrahaNaparyantaM sUtraM cakraralapUjAdhikAralikhitavyAkhyAto vyAkhyeyaM, tataH prayataH san yathA bAlabhaTTArakasya dhUpadhUmAkule akSiNI na bhavatastathA prayalavAn dhUpaM dattvA jinavarendrAya, sUtre SaSThI ArSatvAt, aGgapUjArthaM pratyAsedupA mayA niruddho bhagavadarzanamArgo'to'haM mA pareSA darzanAmRtapAnavinakArI syAmiti saptAhAni. padAnyapasRtya dazAGgulikaM mastake'JjaliM kRtvA prayato-yathAsthAnamudAttAdisvaroccAreSu prayalavAnaSTazataiH-aSTottarazatapramA-11 gavizuddhena granthena-pAThena yuktairmahAvRttaH-mahAkAvyairyadvA mahAcaritrairapunarukta arthayukta:-camatkArivyaGgayayuktaiH saMstIti || | saMstutya ca vAma jAnuM aJcati-utpATayati, azcitvA ca yAvatpadAt 'dAhiNaM jANuMdharaNialaMsi nivADeI' iti grAhyam,18 atra vyAkhyA prAgvat, karatalaparigRhItaM mastake'JjaliM kRtvA evaM-vakSyamANamavAdIt, yadavAdIttadAha- Namo'tthu te / siddhabuddha' ityAdi, namo'stu te-tubhyaM he siddha evaM buddha ityAdipadAni sambandhanIyAni, tatra he buddha!-jJAtatattva! he nIrajAH!-karmarajorahita ! he zramaNa !-tapasvin ! he samAhita-anAkulacitta ! he samApta! kRtakRtyatvAt athavA samyak prakAreNApta ! avisaMvAdivacanatvAt he samayogin ! kuzalamanovAkAyayogitvAt zalyakarttana nirbhaya nIrAgadveSa dIpa anukrama [241-243] zrIjambU, 118 ~ 844~ Page #846 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [5], ------ -------- mUlaM [122] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [122] gAthA zrIjamyU-1|| nirmama nissaGga-nilepa niHzalya mAnamUraNa-mAnamardana guNeSu ravaM-utkRSTa yacchIlaM-brahmacarya tasya sAgara ananta annt-18|| 5vakSaskAra dvIpazA-1 jJAnAtmakatvAt makAro'lAkSaNikaH evamapre'pi aprameya-prAkRtajJAnAparicchedya azarIrajIvasvarUpasya chadmasthaiH paricche-18 nticandrIyA vRtiH // tumazakyatvAditi athavA'prameya bhagavadguNAnAmanantatvena saGkhyAtumazakyatvAt bhavya-muktigamanayogya atyAsannabhava- acyutA siddhitvAt dharmeNa-dharmarUpeNa vareNa-pradhAnena bhAvacakratvAt caturantena-caturgatyantakAriNA cakreNa varcata ityevaMzIlastasya || zIvAdaH // 421 // 18 sambodhana he dharmavaracaturantacakravartin ! namo'stu tubhyaM arhate-jagatpUjyAya iti kRtvA-iti saMstutya yandate namasthatItyA- pandrAbhi| di sUtraM prAgvat , yaccAna vizeSaNavarNakasyAdI namo'stu te ityuktvA punarapi namo'stu te ityuktaM tanna punaruktaye pratyuta lA-1 kazca sa. 122 ghavAya yato jagaprayapratisrotazcAriNo jagatrayapatestattadasAdhAraNakaikavizeSaNavibhAvanAt samudbhUtapraNAmapariNAmena hariNA prativizeSaNaM namo'stu te iti na prayuktamiti, imAni ca sarvANi vizeSaNAni bhavyapadavarjAni bhAvini bhUtabadupacArAdanyathA'bhiSekasamaye jinAnAmetAdRza vizeSaNAnAmasambhavAditi / athAvaziSTAnAmindrANAM vaktavyaM lApavAdAha-evaM jahAra ityAdi, evamuktavidhinA yathA'cyutendrasyAbhiSekakRtyaM tathA prANatendrasya yAvadIzAnendrasyApi bhaNitavyaM, zakrAbhiSekasya / | sarvatazcaramatvAt , evaM bhavanapativyantarajyotiSkAzcandrAH sUryaparyavasAnAH svakena svakena parivAreNa saha pratyeka 28 // 421 // abhiSizvanti / athAvaziSTazakasyAbhiSekAvasara:-'tae Na mityAdi, tataH-tripaSTIndrAbhiSekAnantaramIzAno devendro deva-18 rAjA paJcezAnAna vikurvati-ekaH IzAnaH pazcadhA bhavati, etadeva vibhajati-tatra eka IzAno bhagavantaM tIrthakaraM kara-18 ba dIpa anukrama [241-243] ~845~ Page #847 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [5], ---- ..................-------- mUlaM [122] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [122] gAthA talasampuTena gRhNAti gRhItvA ca siMhAsanavaragataH pUrvAbhimukhaH sanniSaNNaH eka IzAnaH pRSThataH AtapatraM dharati dvAvIzAnAvubhayoH pArzvayoH cAmarokSepaM kurutaH eka IzAnaH purataH zUlapANistiSThati-Urdhvastho bhavati / sampratyavyagrapANiH zako yadakarottadAha-tae Na'mityAdi, tata:-IzAnendreNa bhagavataH karasampuTe grahaNAnantaraM sa zako devendro devarAjA AbhiyogyAna devAn zabdayati, zabdayitvA ca eSo'pi tathaiva-acyutendravadabhiSekaviSayakAmAjJaptiM dadAti te'pyAbhi-18 yogyAstathaiva-acyutendrAbhiyogyadevA ivAbhiSekavastUpanayanti, atha zakraH kiM cakAretyAha-'tae 'mityAdi, tataHabhiSekasAmagryupanayanAnantaraM sa zakro devendro devarAjA bhagavatastIrthakarasya caturdizi caturo dhabalavRSabhAn vikurva-11% nti zvetAn zvetatvameva draDhayati-zaGkhasya dala-cUrNa vimalanirmala:-atyantanirmalo yo dadhidhano-dadhipiNDo baddhaM dadhI-18] tyarthaH gokSIraphenaH pratItaH rajatanikaro'pi eteSAmiva prakAzo yeSAM te tathA tAn, 'pAsAIe'tyAdi prAgvata, tadanantaraM1% kimityAha-'tae Na miti, tatasteSAM caturdhavalavRSabhAnAmaSTabhyaH zRGgebhyo'TI toyadhArA nirgacchanti. tatastA aSTI to-18 yadhArA acaM vihAyasi utpatanti-Urya calamti, utpatya ca ekato milanti militvA ca bhagavatastIrthakarasya mUrbhira nipatanti / atha zakraH kiM kRtavAnityAha-'tae Na' mityAdi, tataH sa zakro devendro devarAjA caturazItyA sAmAnikasahastrayastriMzatA trAyastriMzakairyAvat samparivRtastaiH svAbhAvikavaikurvikakaladaumahatA tIrthakarAbhiSekeNAbhiSiJcati ityA-1 | disUtrokto'bhiSekavidhiH zakrasyAcyutendravadastIti lAghavamAha-etasyApi tathaivAbhiSeko bhaNitavyaH, kiyadanta ityAha dIpa anukrama [241-243] CARE ~846~ Page #848 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [122] gAthA dIpa anukrama [241-243] "jambUdvIpa-prajJapti upAMgasUtra -7 (mUlaM + vRttiH) zrIjambUdvIpazAnticandrIyA vRciH // 422 // - vakSaskAra [5], mUlaM [122] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... .... AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH .......... yAvannamo'stu te'rhate iti kRtvA vandate namasyati 2 tvA yAvatparyupAste iti / atha kRtakRtyaH zakro bhagavato janmapuraprApaNAyopakramate taeNa se sake deviMde devarAyA paMca sake vizva 2 cA ege sakke bhayavaM titthayaraM karayalapuDeNaM girahadda ege sake piTuo AyavantaM ghare dube kA ubhao pAsiM cAmarukkhevaM kareMti ege sake vajrapANI purao pagaDa, tae NaM se sake caurAsIIe sAmANi sAhasI jAba aNNehi a bhavaNavazvANamaMtarajoisavemANiehiM devehiM devIhi a saddhiM saMparivuDe sabiddhIe jAva NAiaraveNaM tAe ukiTTAe jeNeva bhagavao titthayararasa jammaNaNayare jeNeva jammaNabhavaNe jeNeva titdhayaramAyA teNeva uvAgaccha 2 tA bhagavaM titthayaraM mAUe pAse Thavei 2 tA titthayarapaDirUvagaM paDisAharai 2 sA osovaNa pazcisAharai 2 tA evaM mahaM khomajualaM kuMDalajualaM ca bhagavao titthayarassa ussIsagamUle ubei 2 cA evaM mahaM siridAmagaMDaM tavaNijalaMbUsagaM suvaNNapayaragamaMDiaM NANAmaNirayaNavivihAraddhahArauva sohiasamudayaM bhagavao titthayarassa ulloaMsi nikkhivara vaNNaM bhagavaM titthayare aNimisAe diTThIe dehamANe 2 haMsuddeNaM abhiramamANe ciTThadda, tae NaM se sake deviMde devarAyA besamaNaM devaM sadAve 2 tA evaM vadAsIkhippAmeva bho devANupiA ! battIsaM hiraNNakoDIo battIsaM subaNNakoDIo battIsaM NaMdAI battIsaM bhaddAI subhage subhagarUva jubraNalAvaNe a bhagavao titthayarassa jammaNabhavaNaMsi sAharAhi 2 tA eamANatiaM paJcapinAhi, tae NaM se besamaNe deve sapheNaM jAba vi retariessuNe 2 tA jaMbhara deve sahAve 2 tA evaM vadAsi khippAmeva bho devAzudhiA / bantIsaM hiraNNakoDIo jAva bhagavao titthayarassa jammaNabhavaNaMsi sAharaha sAharittA eamANatti pacaSpiNaha, tae NaM te jaMbhagA devA besamaNeNaM deveNaM For P&Pale Cly ~ 847 ~ secseerestsentat pavakSaskAre jinajanmamahe kRtAbhiSekaji nAnayanaM sa. 123 ||422 // Page #849 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [5], ----- ---- mUlaM [123] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [123] dIpa anukrama [244] evaM buttA samANA haTTatu jAva khippAmeva battIsaM hiraNNakoDIo jAva ca bhagavao titthagarassa jammaNabhavaNaMsi sAharaMti 2 cA jeNeva vesamaNe dekheM seNeva jAva paJcappiNati, tae gaM se vesamaNe deve jeNeva sake deviMde devarAyA jAba paJcappiNA / tae Na se sako dekhiMde devarAyA 3 amioge deve sadAvei 2 tA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiA ! bhagavo titthayarasa jammaNaNayaraMsi siMghADagajAvamahApahapahesu mayA ra saddeNaM umposemANA 2 evaM badaha-haMdi suNatu bhavato bahane bhavaNavaivANamaMtarajoisavemANiyA devA ya devIo a je NaM devANuppiA ! tisthayarassa titthayaramAUe vA asubhaM maNaM padhArera tassa gaM ajagamaMjariA iva sayadhA muddhANaM phuTa uttika ghosaNaM ghoseha 2 cA patramANatti paJcappiNahatti, tae Na te AmiogA devA jAva evaM devotti ANAe paDisugaMti 2 tA sakasa deviMdassa devaraNo aMtiAo paDiNikkhamaMti 2 khippAmeva bhagavaoM titthagarassa jammaNaNagarasi siMghADaga jAba evaM bayAsI-haMdi suNatu bhavato bahave bhavaNavai jAya jeNaM devANuppi! titthayarassa jAva phuTTihItittika ghosaNagaM ghosaMti 2ttA pamamANatti paJcappiNaMti, tae NaM te mahaye bhavaNavaiyANamaMtarajoisavemANiA devA bhagavo titthagarassa jammaNamahima phareMti 2 cA jeNeva gaMdIsaradIve teNeva uvAgacchati 2 tA avAhiyAo mahAmahimAo kareMti 2 jAmeva disi pAunbhUmA tAmeva disi paDhigayA (sUtraM 123) 'tae Na' mityAdi prAgvat / atha jammanagaraprApaNAya sUtraM-'tae Na'mityAdi, tataH sa zakraH paJcarUpavikurvaNAnantaraM . caturazItyA sAmAnikasaharyAvat samparivRtaH sarvA yAvannAditaravena tayotkRSTayA divyayA devagatyA vyativrajana 2 ~848~ Page #850 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [123] dIpa anukrama [244] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [5], mUlaM [ 123] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjampUdvIpazAnvicandrI - yA iti // 423 // yatraiva bhagavatastIrthakarasya janmanagaraM yatraiva ca janmabhavanaM yatraiva ca tIrthakaramAtA tatraivopAgacchatIti upAgatya ca bhagavantaM tIrthakaraM mAtuH pArzve sthApayati sthApayitvA ca tIrthakaraprativimbaM pratisAharati pratisaMhRtya cAvasvApinIM pratisaMharati pratisaMhRtya caikaM mahat kSomayoH - dukUlayoryugalaM kuNDalayugalaM (ca) bhagavatastIrthakarasyocchIrSakabhUle sthApayati, sthApayitvA ca ekaM mahAntaM zrIdAmnAM - zobhAvadvicitraratnamAlAnAM gaNDaM-golaM vRttAkAratvAt kANDaM vA-samUhaH zrIdAmagaNDaM zrIdAmakANDaM vA bhagavatastIrthakarasyolloce nikSipati avalambayatIti kriyAyogaH, 'tapanIye' tyAdi padatrayaM prAgvat, nAnAmaNiratnAnAM ye vividhahArArddhahArAstairupazobhitaH samudAya: - parikaro yeSAM te tathA, ayamarthaH zrImatyo | ratnamAlAstathA prathayitvA golAkAreNa kRtA yathA candragopake madhyajhumbanakatAM prApitAH hArArddhahArAJca parikarajhumbanakatAm / uktasvarUpajhumbanakavidhAne prayojanamAha - 'taNNa' miti prAgvat, bhagavAMstIrthakaro'nimiSayA-nirnimiSayA dRSTyA atyAdareNa prekSamANaH 2 sukhasukhenAbhiramamANo - ratiM kurvastiSThati / atha vaizramaNadvArA zakrasya kRtyamAha - 'tae Na' mityAdi, tataH sa zakro devendro devarAjA vaizramaNaM uttara dikpAlaM devaM zabdayati, zabdayitvA caivamavAdIt - kSipra meva bho devAnupriya ! dvAtriMzataM hiraNyakoTI: dvAtriMzataM suvarNakoTI: dvAtriMzataM nandAni vRttalohAsanAni dvAtriMzataM | bhadrANi-bhadrAsanAni subhagAni - zobhanAni subhagayauvanalAvaNyAni rUpANi-rUpakANi yatra tAni tathA, sUtre padavyatyaya | ArSatvAt, caH samuccaye, bhagavatastIrthakarasya janmabhavane saMhara AnayetyarthaH saMhRtya ca enAmAjJaptiM pratyarpaya, tataH sa vaizramaNo For P&False Cnly ~ 849~ CRCRCRCRC 5vakSaskAre jinajanmamahe kRtAbhiSekajinAnayanaM sU. 123 // 423 // Page #851 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [5], ----- ---- mUlaM [123] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [123] dIpa anukrama [244] devaH zakreNa yAvatpadAt devideNaM devaraNNA evaM vutte samANe hadvatuddacittamANadie evaM devo tahatti ANAe' iti grAhya, vinayena vacanaM pratizRNoti pratizrutya ca jRmbhakAn devAn tiryagloke vaitAtyadvitIyazreNivAsitvena tiryglokgt| nidhAnAdivedinaH zabdayati 2 tvA caivamavAdIt , zeSamanuvAdasUtratvAt subodham , athAsmAsu svasthAnaM prApteSu niHsau-13 ndaryAH saundaryAdhike bhagavati mA duSTA duSTadRSTiM nikSipantviti tadupAyArthamAha-'tae Na'mityAdi, tato-vaizramaNenAjJApratyarpaNAnantaraM sa zakaH 3 abhiyogAn devAn zabdayati zabdayitvA caivamavAdIt-kSiprameva bho devAnu-18 priyA! bhagavatastIrthakarasya janmanagare zRGgATakayAvanmahApadhapadheSu mahatA 2 zabdena udghoSayantaH 2 evaM vadata-hanta ! iti prAgvat zRNvantu bhavanto bahvo bhavanapativyantarajyotiSkavaimAnikA devAzca devyazca yo'nirdiSTanAmA devAnAMpri18 yA! iti sambodhanaM bhavatAM madhye tIrthakarasya mAturvoparyazubhaM manaH pradhArayati-duSTaM saGkalpayati tasya 'AryakamaJja rikeva' Aryako-vanaspativizeSo yo loke Ajao iti prasiddhastasya maJjarikA iva bhUrddhA zatadhA sphuTasvitikRtvA18 ityuktvA ghoSaNaM ghoSayata, ghoSayitvA caitAmAjJaptikA pratyarpayata iti, atha te yaccakrustadAha-tae Na'mityAdi vyakta 18| anuvAdasUtratvAt , atha nigamanasUtramAha-tae Namiti, tataste bahavo bhavanapatyAdayo devA bhagavatastIrthakarasya [81 janmamahimAnaM kurvanti, kRtvA ca siddhasamIhitakAryAH maGgalAI yatraiva nandIzvaravaradvIpastatraivopAgacchanti upAgalyA-18 sAhnikAmahAmahimA:-aSTadinanirvartanIyotsavavizeSAn kurvanti, bahuvacanaM cAtra saudharmendrAdibhiH pratyeka kriyamANa-18| Elearina ~850~ Page #852 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [5], ----- ---- mUlaM [123] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: 5vakSaskAre prata zrIjambU- dvIpazA- nticandrIyA vRttiH sUtrAMka [123] / / 424 // tvAt , atra yasyendrasya yasmin aJjanagirI yeSu ca dadhimukhagiriSu tallokapAlAnAM aSTAhikAdhikAraH sa prAk RSa- bhadevanirvANAdhikAre ukta iti nAtra likhyate // iti sAtizayadharmadezanArasasamullAsavismayamAnaaidaMyugInanarAdhipaticakravartisamAnazrIakabbarasuratrANapradattapANmAsikasarvajagajjantujAtAbhayapradAnazatruJjayAdikaramocanasphuranmAnapradAnaprabhRtibahumAnayugapradhAnopamAnasAmpratavijayamAnazrImattapAgacchAdhirAjazrIhIravijayasUrIzcarapadapadmopAsanApravaNamahopAdhyAyazrIsakalacandragaNiziSyopAdhyAyazrIzAnticandragaNiviracitAyAM jambUdvIpaprajJaptivRttI prameyaratnamaJjUSAnAmayAM tIrthakRjanmA bhiSekAdhikAravarNano nAma paJcamo vkssskaarH||5|| dIpa anukrama [244] 1 // 424 // atra paJcama-vakSaskAra: parisamApta: ~851~ Page #853 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [6], ----- ---- mUlaM [124] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: e atha SaSTho vkssskaarH||6|| prata sUtrAMka [124] dIpa anukrama [245] pRSTaM jambUdvIpAntarvarti svarUpaM, samprati tasyaiva caramapradezasvarUpapraznAyAhajaMdhuddIvassa gaM bhaMte ! dIvassa padesA lavaNasamuI puTThA?, iMtA puTThA, te NaM bhaMte ! ki jaMbuddIve dIve lavaNasamuhe ?, gobhamA ! jaMbuddIve NaM dIve No khalu lavaNasamudde, evaM lavaNasamudassavi paesA jaMbuddIve puTThA bhANiavvA iti / jaMbuddIve gaM bhaMte ! jIvA uddAittA | 2 lavaNasamudde paJcAyati ?, asthagaiA paJcAyati atyaMgaiA no paJcAyaMti, evaM lavaNassabi jaMbuddIve dIve Neavvamiti (sUtra 124) / _ 'jaMbahIvassa Na'mityAdi, jambUdvIpasya Namiti pUrvavat dvIpasya pradezA lavaNasamudrazabdasahacArAcaramapradezA iti 18vyAkhyeyaM anyathA jambUdvIpamadhyavartipradezAnAM lavaNasamudrasya saMsparzasambhAvanAyA abhAvAt lavaNasamudraM spRSTAH | spRSTavantaH, kartari tapratyayaH, anna kAkupAThAt praznasUtrAvagatiH, bhagavAnAha-hantA ! iti pratyavadhAraNe / atha sampradA-18 | yAdinA dvIpAnantarIyAH samudrAH samudrAnantarIyA dvIpAH tena ye yadanantarIyAste tatsaMsparzina iti sujJAne'pyasmin | praSTavye'rthe yat praznavidhAnaM taduttarasUtre praznavIjAdhAnAyeti tadAha-te jambUdvIpacaramapradezA bhadanta ! kiM jambUdvIpo dvIpaH18 |uta iti gamyastena lavaNasamudro vA ityarthaH, pRcchato'yamAzayaH-yona spRSTaM tatkizcittavyapadezaM labhate kizcit % atha SaSTha-vakSaskAra: Arabhyate ~852~ Page #854 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [6], ----- ---- mUlaM [124] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [124] dIpa anukrama [245] zrIjambU-18 punarna tathA, yathA tarjanyA saMspRSTA jyeSThAGgalijyeSThaveti, tena jambUdvIpacaramapradezAH lakmasamudraM spRSTAH kathaM vyapadezyA, vA vakSaskAre anottara-gautama ! nipAtasyAvadhAraNArthatvAt te caramapradezAH jambUdvIpa eva dvIpaH jambUdvIpasImAvartitvAt na parasparaspanticandrIyA vRttiH khalu te lavaNasamudro, jambUdvIpasImAnamatikramya lavaNasamudrasImAnamaprAptatvAt kintu svasImAgatA eva lavaNasamudra spRSTAstena taTasthatayA saMsparzabhavanAt tarjanyA saMspRSTA jyeSThAGgaliriva svavyapadezaM labhate, evamuktarItyA lavaNasamudra-18|| tpAdau mU. // 425 // 124 sthApi caramapradezA jambUdvIpaM spRSTA na jambUdvIpaH kintu lavaNasamudro lavaNasamudrasImAvartitvAdityAdi bhaNitavyam / anantarasUtre jambUdvIpalavaNodayoH parasparamavyapadezyatA ukkA, samprati tayoreva jIvAnAM parasparamutpatyAdhAratA pRcchayate ityAha-'jaMbuddIve' ityAdi, jambUdvIpe bhadanta ! dvIpe jIvA avadrAya 2-mRtvA 2 lavaNasamudre pratyAyAntiAgacchanti, atrApi kAkupAThAt prabhAvagatiH, bhagavAnAha-gautama ! astIti nipAto'tra bahvarthaH, santyekakA jIvA ye'vadrAya 2 lavaNasamudre pratyAyAnti santyekakA ye na pratyAyAnti, jIvAnAM tathA tathA svakarmavazatathA gativaicitrya| sambhavAt , evaM lavaNasamadrasUtramapi bhAvanIyam // samprati prAguktAnAM jambUdvIpamadhyavarsipadArthAnAM saGgrahagAthAmAha baMDA 1 joSaNa 2 vAsA 3 panvaya 4 kaDA 5 ya titya 6 seDIo 7 / vijaya daha 9salilAo 10 piMDae hoi saMgahaNI // 1 // jaMbuddIveNaM bhaMte / dIve bharahappamANamettehiM khaMDehi kevai khaMDagaNieNaM paM0,1 go|| NalA khaMDasarva saMkhagaNieNaM paNNate / ha // 425 // jaMyuharIveNaM bhaMte ! dIye kevaiyoaNagaNieNaM paNNate?, goamA! satteva ya koDisayA NauA chappaNNa sbshrsaaii| caSaNavaI ca saha ~853~ Page #855 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [6], ---- -------- mUlaM [125] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [125] gAthA: ssA sayaM divaddhaM ca gaNiapayaM // 1 // jaMbuddIve gaM bhaMte ! dIce kati bAsA paNNatA!, goamA! satta vAsA, saMjahA-bharahe esvae hemavae hiraNNavae harivAse rammagavAse mahAvidehe, jaMbuddIveNaM bhaMte ! dIve kevaiA vAsaharA paNNattA kevaiA maMdarA pakkyA paNNattA kekaimA cittakUDA kevaiyA vicittakUDA kevaiA jamagapadhvayA kevaiA kaMcaNapanvayA kevaiA vakkhArA kevaiA dIhaveaddhA kevaimA baTTaveaddhA paNNatA ?, godhamA ! jaMbuddIve cha bAsaharapabbayA ege maMdare pavae ege cittakUDe ege vicittakUDe do jamagapanvayA do kaMcaNagapavvayasayA vIsaM bakkhArapavvayA cottIsaM dIhaveaddhA cattAri vaTTaveaddhA, evAmeva saputvAvareNaM jaMbuddIve dIve duNi auNattarA pabvayasayA bhavaMtItimakkhAyaMti / jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve kevaiA vAsaharakUDA kevaimA kvArakUlA kevaimA vebhaddhakUDA kevaiA maMdarakUDA paM0 1, go0! chappaNNaM vAsaharakUDA chaNNauI bakkhArakUDA tiNi chaluttarA yeazakUTasayA nava maMdarakUDA paNNattA, evAmeva sapuSvAvareNaM jaMbuddIve cattAri sattahA kUtasayA bhavantItimakkhAyaM / jaMbuddIve dIve bharahe vAse kati tisthA paM0?, go0! tao titthA paM0 saM0-mAgahe varadAme pabhAse, jaMbuddIve 2 eravae vAse kati titthA paM01, go0! to tisthA paM0 20-mAgahe varadAme pabhAse, evAmeva sapudhAvareNaM jaMbuddI0 mahAvidehe vAse egamege cakravaTTivijae kati titthA paM0 1, go. to titthA paM0, taM0-mAgahe gharadAme pabhAse, evAmeva sapubbAvareNaM jaMbuddIve 2 ege viuttare titthasae bhaka tItimakkhAyati / jaMbuddIveNaM bhaMte ! dIve kevaimA vijAharaseDhIo kevaiA AmiogaseDhIo paM01, go0 ! jaMbuddIve dIve aTThasahI vijAharaseDhIo aTThasaThThI AmiogaseDhIo paNNacAo, evAmeva saputvAvareNaM jaMbuhIve dIve chattIse seDhisae bhavatItimakkhAyaM, jaMbuddIve dIve kebaiA cakavaTTivijayA kevaiAo rAyahANIo kevaiAo timisaguhAo kevaiAosaMDappavA 390000000000000290902 dIpa anukrama [246-249] ~854~ Page #856 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [6], --- -------- mUlaM [125] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [125] zrIjambU vIpazAnticandrIyA vRttiH eace vakSaskAre khaNDayojanAdipiNDaH ru. 125 426 // gAthA: yaguhAbho kevaiA kayamAlayA devA kevaiyA gaTTamAlayA devA kevaiA usabhakUDA paM01, go.! jaMbuddIce dIve cottIsa cakavaTTiSijayA cottIsa rAyahANIo cottIsaM timisaguhAo cottIsaM khaMDappavAyaguhAo cottIsaM kayamAlayA devA cottIsa gaDhamAlayA devA cosIsaM sabhakUDA panavA paM0, jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve kevaimA mahadahA paM01, go0! solasa mahadahA paNNattA, jaMyudIveNaM bhaMte ! dIve kevaiyAo mahANaIo vAsaharapabahAo kevaiAo mahANaIo kuMDappavahAo paNNatA ?, goyamA! jaMbuddIve 2 coisa mahANaIo vAsaharapavyahAo chAvattari mahANaIo kuMDappabahAo, evAmeva sapubvAvareNaM jaMbuddIce dIve Nauti mahANaIo bhavaMtItimakkhAyaM / jaMbuddIye 2 bharaheravaesu bAsesu kai mahANaio paM01, gobhamA ! cattAri mahANaIo paNNattAo, taM0-- gaMgA siMdhU rattA rattavaI, tatya NaM egamegA mahANaI cauddasahiM salilAsahassehiM samaggA purathimapaJcasthimeNaM lavaNasamuI samappei, evAmeva sapuvAvareNaM jaMbuddIve dIve bharaha eravaesu vAsesu chappaNNaM salilAsahassA bhavaMtItimakkhAyaMti, jaMbuddIve gaM bhaMte ! hemavayaheraNNavaesuvAsesu kati mahANaIo paNattAo?, go0! cattAri mahANaIo paNNattAoM, taMjahA-rohitA rohiaMsA suvaNNakUlA ruppakUlA, tattha gaM egamegA bhahANaI aTThAvIsAe aTThAvIsAe salilAsahassehiM samaggA purathimapaJcatthimeNaM lavaNasamuI samappei, evAmeva saputvAvareNaM jaMbuddIve 2 hemavayaheraNNavaesu vAsesu bArasuttare salilAsa yasahasse bhavatItimakkhAyaM iti / jaMbuddIve gaM bhaMte ! dIve hariSAsarammagavAsesu kai mahANaIo paNNattAo?, goyamA! cattAri mahANaIo paNNatAo, saMjahA-harI harikaMvA narakaMtA NArikatA, tatya NaM egamegA mahANaI chappaNNAe 2 salilAsahassehiM samaggA purathimapaJcatthimeNaM lavaNasamudaM samappei, evAmeva sapuvAvareNaM jaMbuddIve 2 harivAsarammagavAsesu do cacvIsA salilAsayasahassA bhavaMtItimakkhAya, jaMbuddIve NaM bhaMte! dIve mahA dIpa anukrama [246-249] // 426 // Season ~855~ Page #857 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [6], --- --.-....................- mUlaM [125] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [125] gAthA: videhe vAse kai mahANaImo paNNatAmo, goyamA ! do mahANaIo paNNattAo, jahA--sImA ya sImoA ya, tattha egamegA mahANaI paMcahiM 2 salilAsayasahassehiM battIsAe a salilAsahassehi samaggA purathimapaJcatthimeNaM lavaNasamuI samappei, eyAmeva sapuvyAvareNaM jaMbuddIve dIve mahAvidehe vAse dasa salilAsayasahassA causahi ca salilAsahassA bhavantItimakkhAyaM / jaMbuddIveNaM bhaMte! dIve maMdarassa pavyayassa dakkhiNeNaM kevaDyA salilAsayasahassA purathimapaJcasthimAmimuhA lavaNasamudaM samappaMti, gro0 ! ene chaNNaue salilAsayasahasse purathimapaJcatvimAbhimuhe lavaNasamudaM samappevitti, jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIye maMdarassa pavvayassa uttareNaM kevaiyA salilAsayasahassA purathimapaJcasthimAbhimuhA lavaNasamuI samapyeti ?, go0! ege ThaNNaue salilAsayasahasse purathimapaJcatthimAbhimuhe jAva samappei, jaMbuDIve NaM bhaMte ! dIve kevaiA salilAsayasahassA purasthAbhimuhA lavaNasamudaM samappeMti ?, go0 ! santa salilAsabasahassA aTThAvIsaM ca sahassA jAva samappeti, jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve kevaiA salilAsayasahassA pacatvimAbhimuhA lavaNasamuI samappeMti ?, goamA! satta salilAsayasahassA aTThAvIsaM ca sahassA jAva samappaiti, evAmeva sapuvyAvareNaM jaMbuddIve dIce coisa salilAsayasahassA chappaNNaM ca sahassA bhavatItimakkhAyaM iti (sUtra 125) 'khaMDA joaNa' ityAdisaGgrahavAkyasya saGkSipsatvena durbodhatvAt sUtrakRdeva praznottararItyA vikRNoti, tatra sUtram-'jabu-18 dIve' ityAdi, jambUdvIpo bhadanta! dvIpo bharatapramANa-SaTkalAdhikaSaDviMzatiyojanAdhikapaJcazatayojanAni tadeva mAtrA-11 || parimANaM yeSAM tAni tathA evaMvidhaiH khaNDaiH-zakalaiH ityevaMrUpeNa khaNDagaNitena-khaNDasaGkhyayA kiyAn prajJA?, bhagavA easa909200000000000000028 dIpa anukrama [246-249] toeceneta bIjam 72 ~856~ Page #858 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) (18) vakSaskAra [6], ---- -------------------------- mUlaM [125] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [125] gAthA: zrIjambU nAha-gautama ! navatyadhika khaNDazataM khaNDagaNitena prajJaptaH, ko'rthaH?-bharatapramANaiH khaNDairnavatyadhikazatasaGkhyAkaimilitairja- vikSaskAre 18badIpaH sampUrNalakSapramANo bhavati, tatra dakSiNottarataH khaNDamIlanA prAka bharatAdhikAravRttau cintiteti na punarucyate. khaNDayojanticandrI-18 pUrvapazcimatastu yadyapi khaNDagaNitavicAraNAsUtre na kRtA vanamukhAdibhireva lakSapUrterabhidhAnAt tathApi khaNDagaNitavi-11 pa.125 yA vRttiHcAre kriyamANe bharatapramANAni tAvantyeva khaNDAni bhavanti, atha 'yojane'tidvArasUtram-'jaMbuddIveNa' mityAdi, jmbuu||427|| dvIpo bhadanta ! dvIpaH kiyAn yojanagaNitena-samacaturasrayojanapramANakhaNDasarvasAyA prajJaptaH1, bhagavAnAha-gautama sapta koTizatAni evo'vadhAraNe ca uttaratra saGkhyAsamuccayArthaH navatAni-navatikovyadhikAnIti vyAkhyeyaM prastAvAt, | anyathA koTizatato dvitIyasthAne satsu lakSAdisthAneSu navadazakarUpA navatirne yujyate gaNitazAstravirodhAt, tathA SaTpaJcAzacchatasahasrANi lakSANItyarthaH caturnavatizca sahasrANi zataM ca yaI-sAI paJcAzadadhika yojanAnAmityetAthapramANaM jambUdvIpastha gaNitapadaM kSetramityarthaH, sUtre ca yojanasaGkhyAyAH prakAntatvAt yojanAvadhireva sahyA | nirdiSTA anyatra tu bhagavatIvRttyAdI sAdhikatvaM vivakSitaM, taccedam-'gAuamegaM paNNarasa dhaNussayA taha ya dhaNUNi | // paNNarasa / sadica aMgulAI jaMbuddIvassa gaNiapayaM // 1 // " iti, iyaM ca vyaktaiva 1 gA0 1515 pa. 600, // 427 // 18|| karaNaM cAtra-'vikkhaMbhapAyaguNio a parirao tassa gaNiaparya' iti vacanAt jmdiippridhikhilkssssoddsh| sahana dvizatasaptaviMzatiyojanAdiko jambUdvIpaviSkambhasya lakSarUpasya pAdena-caturthAMzena paJcaviMzatisahasrarUpeNa ||| Da dIpa anukrama [246-249] E nimlil ~857~ Page #859 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [6], --- -------- mUlaM [125] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata perseer sUtrAMka [125] gAthA: sesecesereeeeeeeeee | guNito jambUdvIpagaNitapadamiti, tathAhi-jambUdvIpaparidhistino lakSAH SoDaza sahasrANi dve zate saptaviMzatyadhike yojanAnAM tathA gavyUtatrayaM aSTAviMzatyadhika zataM dhanuSAM trayodazAGgulAni eka cA GgulaM, yavAdayastu zrIjina| bhadragaNikSamAzramaNapraNItakSetravicArasUtravRttyAdau na vivakSitA ato na tadvivakSA kriyate, tatra yojanarAzau paJca-18 viMzatisahastrairguNite saptakoTizatAni navatikoTayaH SaTpaJcAzalakSAH pazcasaptatiH sahasrANi bhavanti, tathA krozatraye paJcazaviMzatisahasraguNite jAtaM paJcasaptatisahasrANi gavyUtAnAM, eSAM ca yojanAnayanArthaM caturbhirbhAge hRte labdhAnyaSTAdaza sahasrANi sapta zatAni, pazcAzadadhikAni yojanAnAM, asmiMzca sahasrAdike pUrvarAzI prakSipte jAtAni 93 sahasrANi | zatAni 50 adhikAni koTyAdikA saGkhyA tu sarvatra tathaiva, tathA dhanuSAmaSTAviMza zataM paJcaviMzatisahasrairguNyate jAtA dvAtriMzalakSA dhanuSA 3200000 aSTAbhizca dhanuHsahasrairyojanaM bhavati tato yojanAnayanArthamaSTAbhiH sahasrairbhAge 181 | labdhAni catvAri yojanazatAni asmiMzca pUrvarAzau prakSipte jAtAni 94 sahasrANi zataM paJcAzadadhikaM, aGgulAnyapi // trayodaza paJcaviMzatisahasrairguNyante jAtAni trINi lakSANi paJcaviMzatisahasrAdhikAni aGguilamapi paJcaviMzatisahasrara bhyasyate jAtAnyardhAGgulAnAM paJcaviMzatisahasrANi teSAmar3heM labdhAnyaGgalAnAM dvAdaza sahasrANi paJcazatAdhikAni teSu / pUrvoktAGgularAzau prakSipteSu jAto'GgularAzistrINi lakSANi saptatriMzatsahasrANi paJcazatAdhikAni eSAM dhanurAnayanAya piNNavatyA bhAge hRte labdhAni dhanuSAM pazcatriMzacchatAni paJcadazAdhikAni zeSa paSTiramulAni, asya dhanUrAzergavyUtAnaya dIpa anukrama [246-249] ~858~ Page #860 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [6], --- -------- mUlaM [125] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [125] zrIjambU-18/nAya sahasradayena bhAge hate labdhamekaM gavyUtaM zeSa dhanuSAM paJcadaza zatAni paJcadazAdhikAni, sarvAgreNa jAtamida-yojanA-18 vakSaskAre dvIpazA- nAM sapta koTizatAni navatikovyadhikAni SaTpaJcAzallakSAzcatuparNavatisahasrANi zatamekaM paJcAzadadhikaM tathA ganyUtamekaM khaNDayojanticandrI-18 dhanuSAM paJcadazazatAni paJcadazAdhikAni aGgalAnAM SaSTiriti / gataM yojanadvAraM, atha varSANi-'jaMbuddIne 'mityAdinAdipiNDaH yA vRttiH vyakaM / atha parvatadvAra-'jaMbuddIve Na' mityAdi praznasUtra vyaktaM, uttarasUtre saGkhyAmIlanAya kizciducyate-SaT varSadharAH sa. 125 kSullahimavadAdayaH eko mandaro meruH ekazcitrakUTa: ekazca vicitrakUTaH, etau ca yamalajAtakAviva dvau girI devakuruvartinI, dvau yamakaparvatI tathaivottarakuruvartinI, dve kAJcanakaparvatazate devakurUttarakuruvartihadadazakobhayakUlayoH pratyeka dazarakAJcanakasadbhAvAt , tathA viMzatirvakSaskAraparvatAH, tatra gajadantAkArA gandhamAdanAdayazcatvAraH tathA catuHprakA-18 ramahAvidehe pratyeka catuSkarasadbhAvAt SoDaza citrakUTAdayaH saralAH dvaye'pi militA yathoktasaGkhyAkAH, tathA catu striMzaddIrghavaitALyA dvAtriMzadvijayeSu bharatairAvatayozca pratyekamekaikabhAvAt, catvAro vRttavaitATyAH haimavatAdiSu caturpu varSeSu / 18 ekaikabhAvAt , 'evAmeva sapubAvareNaM'ti prAgvat , jaMbUdvIpe dvIpe ekonasaptatyadhike dve parvatazate bhavataH ityAkhyAtaM / 18 mayA'nyaizca tiirthkRbhiH| atha kUTAni, tatra sUtra-jaMbuddIve Na' mityAdi, jambUdvIpe dvIpe kiyanti varSadharakUTAni ityA-18 // 428 // 18| dipraznasUtra vyaktaM, uttarasUtre SaTpaJcAzadvarSadharakUTAni, tathAhi-kSudrahimavatazikhariNoH pratyekamekAdaza 22 mahAhimava dukmiNoH pratyekamaSTau 16 niSadhanIlavatoHpratyekaM nava 18 sarvasaGkhyayA 56, vakSaskArakUTAni SaNNavatiH, tadyathA-sara / gAthA: dIpa anukrama [246-249] saex ~859~ Page #861 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [125 ] gAthA: dIpa anukrama [246 -249] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [6], mUlaM [ 125] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH lavakSaskAreSu SoDazasu 16 pratyekaM catuSTayabhAvAt 64 gajadantAkRtivakSaskAreSu gandhamAdana saumanasayoH sapta 14 mA vyavadvidyutprabhayoH nava 18 iti ubhayamIlane yathoktasaGkhyA, trINi paDuttarANi vaitAvyakUTazatAni, tatra bharatairAvatayovijayAnAM ca vaitADhyeSu catustriMzati pratyekaM navasambhavAduktasaGkhyAnayanaM, vRttavaitADhyeSu ca kUTAbhAvaH ata eva vaitAvyasUtre na dIrghapadopAdAnaM vizeSaNasya vyavacchedakatvAt atra ca vyavacchedyasyAbhAvAditi, merau nava, tAni ca nandanavanagatAni grAhyANi na bhadrazAla vanagatAni digUhastikUTAni teSAM bhUmipratiSThitatvena svatantrakUTatvAditi, saGgrahaNigAthAyAM 'pavayakUDA ye'tyatra co'nukasamuccaye tena catukhiMzad RSabhakUTAni tathA aSTau jambUvanagatAni tAvantyeva zA| lmalIvanagatAni bhadrazAlavanagatAni ca sarvasaGkhyayA'STapaJcAzatsaGkhyAkAni grAhyANi, nanu tarhi etadgAthAvivaraNasUtre 'cattAri sattasaThThA kUDasayA' ityevaMrUpe saGkhyAvirodhaH, ucyate, eSAM giryanAdhArakatvena svatantragiritvAnna kUTeSu gaNanA, | ayamevAzaya RSabhakUTa saGkhyA sUtrapRthakkaraNena sUtrakRtA svayameva darzayiSyate, yacca prAk RSabhakUTAdhikAre 'kahi NaM bhaMte ! jaMbuddI usabhakUDe NAmaM pacae paNNatte' iti sUtraM, tacchiloccayamAtratAparaM vyAkhyeyamiti sarvaM samyakU, atha tIrthAni - 'jaMbuddIve' ityAdi, praznasUtre tIrthAni cakriNAM svasvakSetra sImAsurasAdhanArthaM mahAjalAvatAraNasthAnAni, uttarasUtre bharate trINi tIrthAni prajJaptAni tadyathA-mAgadhaM pUrvasyAM gaGgAsaGgame samudrasya varadAma dakSiNasyAM prabhAsaM pazcimAyAM siMdhusaMgame samudrasya evamairAvatasUtramapi bhAvanIyaM, navaraM nadyau cAtra rakkAraktavatyau tayoH samudrasaGgame mAgadhaprabhAse For P&Palle Cnly ~860~ Page #862 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [ 125 ] gAthA: dIpa anukrama [246 -249] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [6], mUlaM [ 125] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpacAnticandrI - yA vRciH // 429 // varadAmArUyaM ca tatra tyApekSayA tathaiva, vijayasUtre cAyaM vizeSa:- vijaya satkagaGgAdi4 mahAnadInAM yathArha zItAzIto| dayoH saGgame mAgadhaprabhAsAkhyAni bhAvanIyAni varadAmAkhyAni teSAM madhyagatAni bhAvyAni, evameva pUrvAparamIlanena ekaM tryuttaraM tIrthazataM bhavatItyAkhyAtamiti / atha zreNayaH - 'jaMbuddIve' ityAdi, praznasUtraM vyaktaM, uttarasUtre gautama ! jaMbUdvIpe dvIpe aSTaSaSTividyAdharazreNayaH- vidyAdharAvAsabhUtA vaitADhyAnAM pUrvAparodadhyAdiparicchinnA AyatamekhalA bhavanti, catustriMzatyapi vaitAkSyeSu dakSiNata uttaratazca ekaikazreNibhAvAt, tathaivASTaSaSTirAbhiyogyazreNayaH, evameva pUrvAparamI| lanena jambUdvIpe dvIpe paTtriMzaM SaTtriMzadadhikaM zreNizataM bhavatItyAkhyAtaM / atha vijayA: - 'jaMbuddIvetti praznasUtraM vyaktaM, uttarasUtre jambUdvIpe dvIpe catustriMzaJcakravarttivijayAH tatra dvAtriMzanmahA videhavijayA dve ca bharatairAvate ubhayorapi cakravartivijetavyakSetra khaNDa rUpasya cakravarttivijayazabdavAcyasya sattvAt evaM catustriMzadrAjadhAnyazcatustriMzattamisrAguhAH tADhyamekaikasambhavAt evaM catukhiMzat khaNDaprapAtaguhAH catustriMzatkRtamAlakA devAH catustriMzannaktamAlakA devAzcatukhiMzat RSabhakUTanAmakAH parvatAH prajJatAH, pratikSetraM sambhavatazcakravarttino digvijayasUcaka nAmanyAsArthame ke ka sadbhAvAt, yazcAtra vijayadvAre prakrAnte rAjadhAnyAdipraznottarasUtre tad vijayAntargatatveneti / atha hadA:- 'jaMbuddIve 2' ityAdi praznasUtraM vyaktaM, uttarasUtre SoDaza mahAhadAH SaD varSadharANAM zItAzItAdayozca pratyekaM paJca paJca / atha salilA: - 'jaMbuddIce' ityAdi, jambUdvIpe dvIpe kiyatyo mahAnadyo varSadharebhyaH- 'tAtsthyAt tadvyapadeza' iti varSadharahadebhyaH pravahanti-nirgacchantIti varSadha prativai For P&Praise Caly ~861~ enesise | 6 vakSaskAre khaNDayoja - nAdipiNDaH s. 125 // 429 // Page #863 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [6], --- --------- mUlaM [125] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [125] gAthA: rapravahAH, anyathA kuNDaprabhavANAmapi varSadharanitambasvakuNDaprabhavatvena varSadharaprabhavA iti vAcyaM syAt, kiyatyaH kuNDaprabhavA-varSadharanitambavartikuNDanirgatAH prajJaptA:?, gautama ! jambUdvIpe dvIpe caturdaza mahAnadyo varSadharahadaprabhavA bharatagaGgA-17 dayaH pratikSetraM dvidvibhAvAt , kuNDaprabhavAH SaTsaptatirmahAnadyaH, tatra zItAyA udIcyeSvaSTasu vijayeSu zItodAyA yAmyepvaSTasu vijayeSu ca ekaikabhAvena SoDaza gaGgAH SoDaza sindhavazca tathA zItAyA yAmyeSaSTasu vijayeSu zItodAyA udIcyeviSTasu vijayeSu caikaikabhAvena SoDaza raktA raktAvatyazca, evaM catuHSaSTiH dvAdaza ca prAgukkA antarnayaH sarvamIlane SaTsa tiriti kuNDaprabhavAnAM tu zItAzItodAparivArabhUtatvenAsambhavadapi mahAnadItvaM svasvavijayagatacaturdazasahasranadI-18 18 parivArasampadupetatvena bhAvyaM, evameva sapUrvApareNa catuIzaSaTsaptatirUpasaGkhyAmIlanena jambUdvIpe navatirmahAnadyo bhavantI tyA8 khyaatmiti| adhaitAsAM caturdazamahAnadInA nadIparivArasayAM samudrapravezadizaM cAha-jaMbuddI' ityAdi vyaktaM, navaraM yad bharatairAvatayoyugapadmahaNaM tatsamAnakSetratvAt , bharate gaGgA pUrvalavaNasamudraM sindhuH pazcimalavaNasamudraM pravizati, 18 airAvate ca raktA pUrvasamudraM raktAvatyaparasamudraM ca, tathA 'jaMbuddIvetti nigadasiddhaM, navaraM haimavataharaNyavatayoH samAnayumikSetratvena sahoktiH, haimavate rohitA pUrva lavaNaM rohitAMzA pazcimaM hiraNyavate suvarNakUlA pUrva lavaNaM rUpyakUlA ||81 pazcima evameva pUrvAparamIlanena jambUdvIpe haimavataharaNyavatayoH kSetrayordvAdazasahasrottaraM nadIzatasahasraM bhavatyevamAkhyAtaM, atra zatasahasrazabdasAhacaryAdagrasaGkhyAyAM dvAdazottarANItyatra sahasrANi pratIyante, anyathA (dvAdazAdhikarave ardha-) dIpa anukrama [246-249] 809080500000000000 ~862~ Page #864 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [6], ---- -------- mUlaM [125] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [125] gAthA: zrIjambU- 18 paTpaJcAzatsahasrANAM caturguNane sajavAzAstrabAdhaH syAt , dRzyate ca zabdasAhacaryAdarthapratipattiryathA rAmalakSmaNAvityatra | dvApaNA- rAmazabdena dAzarathirlakSmaNazabdasAhacaryAt pratIyate na tu reNukAsuta iti, tathA 'jaMbuddIye' ityAdi, subodha, dvayorSayoH vakSaskAre nticandrI sahoto hetuH prAgvadeva, harIti-harisalilA pUrvArNavagA harivarSe harikAntA cAparArNavagA ramyake narakAntA pUrvArNavagAnAdipiNDaH yA vRttiH nArIkAntA cAparArNavagA sarvasaGkhyayA jambUdvIpe dvIpe harivarSaramyakavarSayoddhe caturviMzatisahasrAdhike salilAzatasahasre bhavata sU. 125 1 // 430 // 12 iti, SaTpaJcAzatsahasrANAM caturguNane etAvata eva lAbhAt, atrApi sahanaparatayA vyAkhyAnaM prAgvat , tathA jaMbuddIve' ityA-1 |di vyaka, navaraM zItA zItodA cetyatra cakArI dvayostulyakakSatAdyotanAoM tena samaparivArasvAdikaM grAhya, smudrprveshH| zItAyAH pUrvasyAM zItodAyAstvaparasyAmiti, 'vyAkhyAto vizeSapratipatti'rityatra dvAdazAntaranadyo'dhikA grAhyAH, mahA-AS videhanadItvAvizeSAt , zeSAH kuNDamabhavanadyazca zItAzItodAparivAranadISvantargatA iti na sUtrakRtA sUtre pRthaga vivRtaaH| atha meruto dakSiNasyAM kiyatyo nadya ityAha-'jaMbuddIve dIve maMdarapatya' ityAdi vyaktaM, navaraM uttarasUtre eka SaNNavatisahasrAdhikaM salilAzatasahane, tathAhi-bharate gaGgAyAH sindhozca caturdaza 2 sahasrANi haimavate rohitAyA rohitAMzAyAzcATAviMzatiraSTAviMzatiH sahasrANi harivarSe harisalilAyA harikAntAyAzca SaTpaJcAzat 2 sahasrANi sarvamIlane ythoktsngkhyaa| // 430 // atha meruta uttaravartinInAM saGkhyA praznayitumAha-'jaMbuddI' ityAdi vyaktaM, navaraM uttarasUtre sarvasaGkhyA dakSiNasUtrabad bhAva-18 nIyA, varSANAM nadInAM ca nAmasu vizeSaH svayaM bodhyaH, nanu meruto dakSiNottaranadIsaGkhyAmIlane saparivAre uttaradakSiNapra-IMS dIpa anukrama [246-249] ~863~ Page #865 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) (18) vakSaskAra [6], --- ---....................---- mUlaM [125] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [125] gAthA: vahe zItAzItode kathaM na mIlite ?, ucyate, praznasUtraM hi meruto dakSiNottaradigbhAgavartipUrvAparasamudrapravezarUpaviziSTArtha-18 viSayakaM tena na merutaH zuddhapUrvAparasamudrapravezinyoranayornirvacanasUtre'ntarbhAvaH, yadhApraznaM nirvacanadAnasya ziSTavya-13 |vahArAt / atha pUrvAbhimukhAH kiyatyo lavaNodaM pravizantItyAha-'jaMbuddIce dI' ityAdi, jambUdvIpe dvIpe kiyatyo || nadyaH pUrvAbhimukhaM lavaNodaM pravizanti-kiyatyaH pUrvasamudrapravezinya ityarthaH, idaM ca praznasUtraM kevalaM nadInAM puurvdigmaa-||9|| mitvarUpapraSTacyaviSayakaM tena pUrvasmAt praznasUtrAdvibhidyate, uttarasUtre sapta nadIlakSANi aSTAviMzatizca sahasrANi yAvat A samupasarpanti, tadyathA-pUrvasUtre meruto dakSiNadigvarttinInAmekaM SaNNavatisahasrAdhikaM lakSamuktaM, tadaI pUrvAbdhigAmItyA gatAnyaSTAnavatiH sahasrANi evamudIcyanadInAmapyaSTAnavatiH sahasrANi zItAparikaranadyazca 5 lakSANi dvAtriMzarasaha. srANi ca sarvapiNDe yathoktaM mAnaM / atha pazcimAbdhigAminInAM saGkhyApraznArthamAha-jaMbuddIve dIve' ityAdi, idaM cAna|ntarasUtravadvAcya, samavAyojanAyAH parasparaM nirvizeSatvAt , samprati sarvasaritsaGkalanAmAha-evAmeva sapucAvareNa'mityAdi vyaktaM, navaraM jambUdvIpe dvIpe pUrvAdhigAminInAmaparAbdhigAminInAM ca nadInAM saMyojane caturdaza lakSANi paTapaJcAzatsahasrANi bhavanti ityAkhyAtaM, nanu iyaM sarvasaritsaGkhyA kevalaparikaranadInAM mahAnadIsahitAnAM vA tAsAM?,18 8 ucyate, mahAnadIsahitAnAmiti sambhAvyate, sambhAvanAbIjaM tu kacchavijayagatasindhunadIvarNanAdhikAre praveze ca 'sarva-18 saGkhyayA AtmanA saha caturdazabhinaMdIsahastraiH samanvitA bhavatI"ti zrImalayagirikRtabRhatUkSetravicAravRttyAdivacana-18 dIpa anukrama [246-249] ~864~ Page #866 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [6], ---- ..--------------------------- mala [125] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [125] 1 khaNDayoja zrIjambUdvIpazA- yA vRciH // 43 // gAthA: miti, zrIratnazaikharasUrayastu svakSetrasamAse "aDasayari mahaNaIbho bArasa aMtaraNaIja sesaao| pariaraNaIoM caudasava ko lakkhA chappaNNasahasA ya ||1||"tti mahAnadInAM pRthaggaNanaM cakruriti tattvaM tu bahuzrutagamya, nanvatra pratyekamaSTAvizatisahasranadIparivArA dvAdazAntaranadyaH sarvanadIsaGkalanAyAM kathaM na gaNitAH', ucyate, iyaM sarvasaritsaGkhyA caturdaza-nAdipiNDaH lakSAdilakSaNA zrIralazekharasUribhiH svopajJakSetrasamAsavRttI tathA pratimahAnadiparivAramIlane svasvakSetravicArasUtre zrIji-1 sU. 125 nabhadragaNikSamAzramaNAdisUtrakAraiH zrImalayagiryAdibhirvRttikArazcAntaranadIparivArAsaGgraheNaivoktA, zrIharibhadrasUri| bhistu 'khaNDA joaNe'tyAdigAthAyAH saGghahaNyAM caturazItipramANA kurunadIranantarbhAvya tatsthAne imA eva dvAdaza na-81 dIH caturdazabhiH2 nadIsahasraH saha nikSiSya yathoktasaGkhyA pRritA, tadyathA-"caudasasahassaguNiA aDatIsa NaIu vijayamagniAlA / sIANaIi NivaTaMti sImoAevi emeva ||1||"kaishcitt ya eva vijayagatayogaGgAsinthyoH raktArakta-18 vatyorvA aSTAviMzatisahasranadIlakSaNaH parivAraH sa evAsannatayopacAreNAntaranadInAM parivAratayokta ityato'vasIyate | | yadantaranadIparivAramAzritya matavaicitryadarzanAdinA kenApi hetunA prastutasUtrakAreNApi sarvanadIsaGkalanAyAM tA na | gaNitA iti, atrApi tatvaM bahuzrutagamyameva, yadi cAntaranadIparivAranadIsakalanApi kriyate tadA jambUdvIpe dvinavati // 431 // sahasrAdhikAH saptadaza lakSA nadInAM bhavanti, yaduktam-"sutte caudasalakkhA chappaNNasahassa jaMbudIvammi / huMti u / sattara lakkhA bANavaisahassa slilaao||1||" iti, eteSAM jambUdvIpaprajJayuktArthAnAM piNDake-mIlake viSayabhUte 191 dIpa anukrama [246-249] ~865~ Page #867 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [125 ] gAthA: dIpa anukrama [246 -249] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [6], mUlaM [ 125] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH iyaM saGgrahaNI gAthA bhavatIti / atha jambUdvIpavyAsasya lakSapramANatApratItyarthaM dakSiNottarAbhyAM kSetrayojanasarvAgramIlanaM jijJAsUnAmupakArAya darzyate, yathA 1 bharatakSetrapramANaM 2 kSullahimAcala parvatapra0 3 haimavata kSetrapra0 2105 4 vRddha himAcala parvatapra0 5 harivarSa kSetramA 6 niSadhaparvatapramANaM 526 yojana kalA 6 1052 yojana kalA 12 yojana kalA 5 4210 yojana kalA 10 8421 yojana kalA 16842 yojana kalA 2 1 11 hairaNyavatakSetrapramANaM 2105 yojana kalA 5 12 zikhariparvatapramANaM 1052 yojana kalA 12 13 airavatakSetrapramANaM 526 yojana kalA 6 99996 yojana kalA 76 dakSiNottarataH sarvamIlane 100000 lakSayojanasarvAgraM, atra dakSiNajagatImUlaviSkambho | bharatapramANe uttarajagatIsatkazca airAvate'ntarbhAvanIya iti / pUrvataH pazcimatazcaivaM sarvAgramIlanaM auttarAhaM zItAvanamukhaM 2922 yojanavijayapoDazakaM 35406 yojana antaranadIpa 750 yojana 7 mahAvidehakSetrapramANaM 33684 yojana kalA 4 8 nIlavatparvatapramANaM 16842 yojana kalA 2 9 ramyakakSetrapramANaM 8421 yojana kalA 1 10 rukmiparvatapramANaM 4210 yojana kalA 10 For P&Pase Cnly ~866~ Ry Page #868 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [125] gAthA: dIpa anukrama [246 -249] vakSaskAra [6], mUlaM [ 125] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAnticandrI yA vRttiH // 432 // "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskArASTakaM 4000 yojana merumadrazAlavanaM 54000 yojana auttarAhaM zItA ( todA ) mukhavanaM 2922 yojana 100000 atra sarvAyaM lakSayojanapramANaM, atrApi jagatIsatkamUlaviSkambhaH svasvadiggatamukhavane'ntabhavanIya iti / iti sAtizayadharmadezanAsasamullAsa vismayamAnaaiMdIyugInanarAdhipaticakravarttisamAnazrI akabara sura 'prANapradatta pANmAsika sarvajantujAtA bhayadAnazatruJjayAdikara mocanasphuranmAnapradAnaprabhRtiyahumAnayupradhAnopamAnamprativijayamAnazrImattapogacchAdhirAja zrIhIravijayasUrIzvara padapadmopAsanApravaNamahopAdhyAyazrIsakala candragaNiziSyopAdhyAya zrI zAnticandragaNiviracitAyAM jambudvIpaprajJasivRttau prameyaratnamaJjUSAnAmnyAM jambUdvIpagatapadArthasaGgrahavarNano nAma SaSTho vakSaskAraH // 6 // atra SaSTha-vakSaskAraH parisamAptaH For P&Praise City ~867~ | 6vakSaskAre khaNDayojaH nAdipiNDasU. 125 // 432 // Page #869 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ---- ----------------- mUla [126] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: atha sptmvkssskaarH||7|| prata sUtrAMka [126] Ementceaeesece gAthA jambUdvIpe ca jyotiSkAzcarantIti tadadhikAraH sampratipAdyate, tatra prastAvanArthamidaM candrAdisaGkhyApraznasUtramjaMbuddI bhate ! dIye kai caMdA pabhAsisu pabhAsaMti pabhAsissaMti kai sUriA tavaiMsu tati tavissaMti phevaiyA NakyatA jogaM joiMsu joti joissaMti kevaiA mahaggahA cAra carimu carati carissaMti kevaiAo tArAgaNakoDAphoDIo sobhiMsu sobhaMti sobhissaMti ?, gobhamA! do caMdA pabhAsisu 3 do sUriA tavaIsu 3 chappaNaM NakvattA jogaM joIsu 3 chAvattara mahamagahasayaM cAra parisu 3 egaM ca sayasahassaM tettIsaM khalu bhavesahassAI / Nava ya sayA paNNAsA tArAgaNakoDikoDINa / / 1 / / ti (sUtra126) 'jaMbuddIveNa'mityAdi, jambUdvIpe bhagavana! dvIpe kati candrAHprabhAsitavanta:-prakAzanIyaM vastu uyotitavantaHprabhAsa-18 yanti-udyotayanti prabhAsayiSyanti-udyotayiSyanti, udyotanAmakarmodayAcandramaNDalAnA, anuSNaprakAzo hi jane udyota iti vyavayite tena tathA praznaH, anAdinidhaneyaM jagatsthitiriti jAnataH ziSyasya kAlatrayanirdezena praznaH.. praSTa vyaM tu candrAdisaGkhyA, tathA kati sUryAstApitavantaH-Atmavyatiriktavastuni tApaM janitavantaH, evaM tApayanti tApayiSyanti, AtapanAmakarmodayAdravimaNDalAnAmuSNaH prakAzastApa iti loke vyavahiyate tena tathA praznoktiH, tathA kiyanti dIpa anukrama [250-251] atha saptama-vakSaskAra: Arabhyate ...atha candrAdi saMkhyA-viSayaka praznaM Arabhyate ~868~ Page #870 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- --...................--- mUlaM [126] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [126] zrIjambU- dvIpazA- ntacandrI- yA vRttiH // 43 // gAthA nakSatrANi yoga-svayaM niyatamaNDalacAritve'pyaniyatAnekamaNDalacAribhirnijamaNDalakSetramAgatainahaiH saha sambandhaM yuktava- vakSaskAre nti-prAptavanti yuJjanti-prApnuvanti yozyanti-prApsyanti, tathA kiyanto mahAgrahA:-aGgArakAdayazcAraM-maNDalakSetrapari saMkhyA: bhrami caritavantaH-anubhUtavantaH caranti-anubhavanti cariSyanti-anubhaviSyanti, yadyapi samayakSetravartinAM sarveSAmapi jyotiSkANAM gatizcAra ityabhidhIyate tathApyanyavyapadezavizeSAbhAvena vakrAticArAdibhirgativizeSagatimattvena caiSAM sAmAnyagatizabdena praznaH, tathA kiyatyastArAgaNakoTAkovyaH zobhitavantaH-zobhAMdhRtavantyaH zobhante zobhiSyante, eSAM ca | candrAdisUtroktakAraNAbhAvena bahulapakSAdI bhAsvaratvamAtreNa zobhamAnatvAdisthaM praznAbhilApaH, ana sUtre'nukto'pi vA-13 zabdo vikalpadyotanArtha pratipraznaM bodhyA, bhagavAnAha-gautama ! dvau candrau prabhAsitavantau prabhAsete prabhAsiSyete ca, jambUdvIpe kSetre sUryAkrAntAbhyAM digbhyAmanyatra zeSayordizozcandrAbhyAM prakAzyamAnatvAt, praznasUtre ca prabhAsitavanta ityAdau yo bahuvacanena nirdezaH sa praznarItirvahuvacanenaiva bhavatIti jJApanArthaH, ekAdyanyataranirNayasya tu siddhAntottara-19 kAle sambhavaH, evaM sUryasUtre'pi bhAvanIyaM, tathA dvau sUryo tApitavantau 3 jambUdvIpakSetramiti zeSaH, asminneva kSetre | 8| candrAkAntAbhyAM digbhyAmanyatra zeSayodizoH sUryAbhyAM tApyamAnatvAt , tathA SaTpaJcAzanakSatrANi ekaikasya candrasya // 433 // pratyekamaSTAviMzatinakSatraparivArAta yogaM yuktavantItyAdi prAgvat, tathA SaTsaptata-SaTsaptatyuttaraM mahAgrahazataM ekaikasya candrasya pratyekamaSTAzItesrahANAM parivArabhAvAt cAra caritavadityAdi, tathA padyena tArAmAnamAha-tArAgaNakoTAkoTI dIpa anukrama [250-251] ~869~ Page #871 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- -------- mUlaM [126] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [126] gAthA Ooopera nAmekaM lakSaM trayastriMzacca sahasrANi nava ca zatAni paJcAzAni-paJcAzadadhikAni bhavanti, praticandraM tArAgaNakoTAko-ISH dInAM SaTSaSTisahasranavazatAdhikapAsaptatelabhyamAnatvAditi / atha prathamoddiSTamapi candramupekSya bahuvaktavyatvAt prathama sUryaprarUpaNAmAha, tatremAni paJcadazAnuyogadvArANi-maNDalasaGkhyA 1 maNDalakSetraM 2 maNDalAntaraM 3 bimbAyAmaviSka-1, mbhAdi 4 merumaNDalakSetrayorabAdhA 5 maNDalAyAmAdivRddhihAnI 6 muhartagatiH 7 dinarAtrivRddhihAnI 8 tApakSetrasaMsthAnAdi 9 dUrAsannAdidarzane lokapratItyupapattiH 1. cArakSetre'tItAdipraznaH 11 tatraiva kriyApraznaH 12 | UrdhvAdidikSu prakAzayojanasaGkhyA 13 manuSyakSetravartijyotiSkasvarUpaM 14 indrAyabhAve sthitiprakalpaH 15 // tatra || maNDalasaGkhyAyAmAdisUtram kada NaM bhaMte ! sUramaMDalA paNNatA', goamA! ege caurAsIe maMDalasae paNNatte iti / jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve kevai bhogAhittA kevaiA sUramaMDalA paNNatA ?, gobhamA ! jaMbuddIce 2 asIaM joaNasayaM ogAhittA ettha NaM paNNahI sUramaMDalA paNNatA, vaNe NaM bhaMte ! samude kevai ogAhittA kevahA sUramaMDalA paNNatA ?, goamA! lavaNe samude tiNi tIse joaNasae ogAhittA ettha NaM egUNavIse sUramaMDalasae paNNatte, evAmeva sapuvAvareNaM jaMbuddIve dIve lavaNe a samudde ege culasIe sUramaMDalasae bhavaMtItimakkhAyaMti 1 (sUtra 127) savvabhaMtarAo NaM bhaMte! sUramaMDalAo kevaiAe avAhAe savvabAhirae sUramaMDale paM01, goyamA! paMcadasuttare joaNasae abAhAe savyabAhirae sUramaMDale paNNatte 2 (sUtraM 128) sUramaMDalassa NaM bhaMte ! sUramaMDalassa ya kevaiyaM 8890099292028chana dIpa anukrama [250-251] sUryamaNDala-Adi viSayaka praznAni ~870~ Page #872 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [127 -130] dIpa anukrama [252 -255] vakSaskAra [7], muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..... zrIjambUdvIpazA nticandrI - yA vRttiH ||434|| "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) Ecomonimation mUlaM [127-130] AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH avAhAe aMtare paNNante ?, gobhamA ! do joaNAI avAhAe aMtare paNNatte 3 (sUtraM 129) suramaMDale NaM bhaMte! kevaiaM AyAmavisaMbheNaM kevaiaM parikkheveNaM kevaiaM bAileNaM paNNatte ?, goamA ! aDavAlIsaM egasaTTibhAe joaNassa AyAmavikkhaMbheNaM taMti guNaM savisesaM parikkheveNaMcavIsa egasahibhAe joaNassa bAileNaM paNNatte iti 4 ( sUtraM 130 ) 'kai Na' mityAdi, kati bhadanta ! sUryayordakSiNottarAyaNe kurvatornijanimtrapramANacakravAlaviSkambhAni pratidina - bhramikSetra lakSaNAni maNDalAni prajJaptAni 1, maNDalatvaM caiSAM maNDalasadRzatvAt na tu tAttvikaM maNDalaprathamakSaNe yad vyAptaM kSetraM tatsamazreNyeva yadi puraHkSetraM vyApnuyAt tadA tAttvikI maNDalatA syAt tathA ca sati pUrvamaNDalAduttaramaNDalasya yojanadvayamantaraM na syAditi, bhagavAnAha - gautama ! ekaM caturazItaM caturazItyadhikaM maNDalazataM prajJaptaM yathA caibhi| zcArakSetrapUraNaM tathA anantaradvAre prarUpayiSyate / athaitAnyeva kSetravibhAgena dvidhA vibhajyotasaGkhyAM punaH praznayati- 'jaMbudIve'tti jambUdvIpe bhadanta ! dvIpe kiyatkSetramavagAhya kiyanti sUryamaNDalAni prajJatAni ?, gautama / jambUdvIpe 2 | azItaM azItyadhikaM yojanazatamavagAhyAtrAntare paJcaSaSTiH sUryamaNDalAni prajJaptAni, tathA lavaNe bhadanta ! samudre kiyadavagAhya kiyanti sUryamaNDalAni prajJaptAni ?, gautama ! lavaNe samudre triMzadadhikAni trINi yojanazatAni sUtre'lpatvAda| vivakSitAnapyaSTacatvAriMzadekaSaSTibhAgAn avagAhyAtrAntare ekonaviMzatyadhikaM sUryamaNDalazataM prajJataM, atra paJcapaTyA maNDalaire konAzItyadhikaM yojanazataM nava caikaSaSTibhAgA yojanasya pUryante, jambUdvIpe'vagAhakSetraM cAzItyadhikaM yojanazataM For P&Personal Use Only ~871~ vakSaskAre sUryamaNDa lAdi sa 127-130 // 434 // Page #873 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM vRttiH) (18) vakSaskAra [7], -------- - mUlaM [127-130] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [127 -130] tena zeSA dvApaJcAzadbhAgAH SaTSaSTitamasya maNDalasya bodhyAH alpatvAccAtra na vivakSitAH, atra ca paJcaSaSTimaNDalAnA viSayavibhAgaSyavasthAyAM saGgrahaNIvRttyAdyukto'yaM vRddhasampradAyaH-merorekato niSadhamUrddhani triSaSTimaNDalAni harivarSajI|vAkovyAM ca de dvitIyapAyeM nIlavanmUrdhni triSaSTiH ramyakajIvAkovyAM ca dve iti, evameva sapUvareNa pazcaSaSTayekonaviM zatyadhikazatamaNDalamIlanena jambUdvIpe lavaNe ca samudre eka caturazIta sUryamaNDala zataM bhavatItyAkhyAtaM mayA cAnyaistIrtha-13 | kRdbhiH / gataM maNDalasavAdvAram , atha maNDalakSetradvAra, tatra sUtra-'sababhatarAo Na'mityAdi, sarvAbhyantarAt-prathamAt / sUryamaNDalAt bhadanta ! kiyatyA abAdhayA-kiyatA antareNa sarvabAhya-sarvebhyaH paraM yato'nantaraM naikamapItyarthaH sUryama-31 ANDalaM prajJaptam ?, gautama! dazottarANi paJca yojanazatAni abAdhayA-antarAlatvApratighAtarUpayA sarvavAhya sUryamaNDalaM prajJaptam , atrAnuktA api aSTacatvAriMzadekaSaSTibhAgAH 'sasiraviNo lavaNami a joaNa saya tiNi tIsa ahiaaii'-18|| iti vacanAdadhikA grAhyAH, anyathoktasaGkhyAGkAnAM maNDalAnAmanavakAzAt, kathametadavasIyate 1, ucyate-sarvasaGkhyayA || caturazItyadhika maNDalazataM, ekaikasya ca maNDalasya viSkambho'STacatvAriMzadekaSaSTibhAgA yojanasya, tatazcaturazItyadhika zatamaSTAcatvAriMzatA guNyate, jAtAnyaSTAzItiH zatAni dvAtriMzadadhikAni, eteSAM yojanAnayanAthamekaSaSTyA bhAgo hiyate, hRte ca labdhaM catuzcatvAriMzadadhikaM yojanazataM 144, zeSamavatiSThate'STacatvAriMzat , caturazItyadhikazatasaGkhyA81 nAM ca maNDalAnAmapAntarAlAni jyazItyadhikazatasaGkhyAni, sarvatrApi hyapAntarAlAni rUponAni bhavanti tathA ca pratI-|| dIpa anukrama [252-255] JaticomiTS ~872 ~ Page #874 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM vRttiH) (18) vakSaskAra [7], -------- - mUlaM [127-130] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [127 -130] zrIjambU-1 tametat catasRNAmaGgulInAmapAntarAlAni trINIti, ekaikaM maNDalAntarAlaM ca dviyojanApramANa, tatastryazItyadhika zataM vRkSaskAre dvikena guNyate, jAtAni trINi zatAni paTapaSTacadhikAni 366, pUrvoktaM ca catuzcatvAriMzaM zatamatra prakSipyate, tato sUra nticandrI lAdi mU. jAtAni pazcazatAni dazottarANi yojanAni aSTacatvAriMzadekaSaSTibhAgA yojanasya, anena ca maNDalakSetrasya pramANama-ISI yA ciH bhihitaM, maNDalakSetraM nAma sUryamaNDalaiH sarvAbhyantarAdibhiH sarvabAhyaparyavasAnaivyAptamAkAzaM, tcckrvaalvisskmbhto'||435|| vseym| uktaM maNDalakSetradvAram , atha maNDalAntaradvAram-'sUramaMDala' ityAdi, bhagavan ! sUryamaNDalasya sUryamaNDalasya ca za kiyadavAdhayA-avyavadhAnenAntaraM prajJaptam ?, gautama ! dve yojane abAdhayA antaraM prajJaptam , antarazabdena ca vizeSo'pyucyate iti tannivRttyarthamabAdhayetyuktaM, ko'rthaH-pUrvasmAdaparaM maNDalaM kiyaddUre ityarthaH, atra yathA yojanadvayamupapadyate tathA'nantarameva maNDalasaGkhyAdvAre darzitam / gataM maNDalAntaradvAraM, atha bimbAyAmaviSkambhAdidvAram-'sUrama-18|| Dale Na'mityAdi, sUryamaNDalaM Namiti prAgvat bhagavan ! kiyadAyAmaviSkambhAbhyAM kiyatparikSepeNa kiyadvAhatyena-18 18 uccatvena prajJaptaM ?, gautama ! aSTacatvAriMzadAgAn yojanasyAyAmaviSkambhAbhyAM prajJaptaM, ayamarthaH-ekayojanaspaikaSa-18 // 435 // |STibhAgAH kalpyante tadrUpA ye'STacatvAriMzadbhAgAstAvatpramANAvasyAyAmaviSkambhAvityarthaH, tatriguNaM savizeSa-sA-18 dhikaM parikSepeNa, aSTacatvAriMzatriguNitA dve yojane dvAviMzatirekaSaSTibhAgA adhikA yojanasyetyarthaH, caturviMzatire-9 dIpa anukrama [252-255] ~873~ Page #875 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM vRttiH) (18) vakSaskAra [7], -------- - mUlaM [127-130] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [127 -130] kaSaSTibhAgAn yojanasya bAhalyena, vimAna viSkambhasyArddhabhAgenoccatvAt / gataM bimbAyAmaviSkambhAdidvAram , atha merumaNDalayoravAdhAdvAraM, tatrAdisUtram jaMbahIve gaMbhaMte ! dIve maMdarassa pavayassa kevahaAe abAhAe savvambhatare sUramaMDale paNNate?, goamA! coAlIsaM joaNasahassAI aTTaya pIse joaNasae abAhAe savvaaMtare sUramaMDale paNNatte, jaMbuddIve gaM bhaMte ! dIve maMdarassa pabvayassa kevaiavAhAe savvabhaMtarANaMtare sUramaMDale paNNate ?, go0! coAlIsaM joaNasahassAiM aha ya bAvIse joaNasae aDayAlIsaM ca egasahibhAge joaNassa abAhAe abhaMtarANatare sUramaMDale paM0, jaMbuddIve gaM bhaMte ! dIve maMdararasa pavvayassa kevaimAe abAhAe abhaMtarato sUramaMDale paNNate, ' go0 ! coAlIsaM joaNasahassAI aha ya paNavIse oaNasae paNatIsaM ca egasadvibhAge joaNassa abAhAe abhaMtaratace sUramaMDale paNNatte iti, evaM khalu eteNaM ubAeNaM NikkhamamANe sUrie tayaNatarAo maMDalAo tayaNaMtaraM maMDalaM saMkamamANe 2 do do joagAI aDayAlIsaM ca egasahibhAe jomaNassa egabhege maMDale avAhAvurdUi abhivaDhemANe 2 savvabAhiraM maMDalaM uvasaMkamittA cAra caraiti, jaMbuddIve Ne bhaMte ! dIve maMdarassa pabvayassa kevaiAe avAhAe savvabAhire sUramaMDale paM01, gola! paNayAlIsaM joaNasahassAI tiNi atIse joaNasae abAhAe savvavAhire sUramaMDale 50, jaMbuddIveNaM bhaMte / dIve maMdarassa pamvayassa kevaiAe ayAhAe sambabAhirANaMtare sUramaMDale paNNate ?, gobhamA ! paNayAlIsa joaNasahassAI tiNNi a sattAvIse joaNasae terasa ya egasahibhAe joNassa abAhAe bAhirANatare sUramaMDale paNNate, aMdhuparIveNaM bhaMte ! bIve maMda dIpa anukrama [252-255] eReseseesecceedeoRRB ~874~ Page #876 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [131] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [131] dIpa anukrama [256]] zrIjamyU rassa pavyayassa kevaiyAe avAhAe bAhiratace sUramaMDale paNNatte / , go0! paNayAlIsaM jomaNasahassAI tiNi acavIse jodvIpazA- aNasae chantrIsa ca egasadvibhAe joaNassa bhavAhAe bAhiratacce sUramaMDale paNNatte, evaM khalu eeNaM uvAeNaM pavisamANe sUrie merumaNDanticandrI- tayANatarAo maMDalAo tayANataraM maMDalaM saMkamamANe saMkamamANe do do joaNNAI aDayAlIsaM ca egasadvibhAe joyaNassa egamege lAbAdhA yA vRttiH maMDale avAhAvuddhi NibuddhemANe 2 sayabhaMtara maMDalaM uksaMkamittA cAra carai 5 (sUtra 131) sU.131 // 436 // jaMbudIve Na' mityAdi, jambUdvIpe dvIpe bhagavan ! mandarasya parvatasya kiyatyA samAdhayA sarvAbhyantaraM sUryamaNDalaM prajJaptam, gautama ! catuzcatvAriMzadyojanasahasrANi aSTa ca viMzatyadhikAni yojanazatAni abAdhayA sarvAbhyantaraM 1 sUryamaNDalaM prajJaptam, atropapattiH-mandarAt jambUdvIpaviSkambhaH paJcacatvAriMzadyojanasahasrANi, idaM hi maNDalaM jagatIto dvIpadizi azItyadhikayojanazatopasaGkame bhavati, tena 45000 yojanarUpAd dvIpaviSkambhAdiyati 180 18 yojanarUpe zodhite jAtaM yathoktaM mAnaM, etacca cakravAlaviSkambhena bhavati tenAparasUryasarvAbhyantaramaNDalasyApyanenaiva // karaNenaitAvatyevAbAdhA boddhavyA, etena yadanyatra kSetrasamAsaTIkAdo merumavadhIkRtya sAmAnyato maNDalakSetrAbAdhAparimA-18 NadvAraM pRthak prarUpitaM tadanenaiva gatArtha, asyaivAbhyantarato maNDalakSetrasya sImAkAritvAt , atha pratimaNDalaM sUryasya dUra | // 436 // dUragamanAdabAdhAparimANamaniyatamityAha-'jaMbuddIye Na'mityAdi, jambUdvIpe bhadanta ! dvIpe mandarastha parvatasya kiyatyA | abAdhayA sarvAbhyantarAdanantaraM-nirantaratayA jAyamAnatvAt dvitIyaM sUryamaNDalaM prajJaptam ?, gautama ! catuzcatvAriMza-18 ~875~ Page #877 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [131] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [131] braeoes0908 Son20203020200090aeee dyojanasahasrANi aSTa ca yojanazatAni dvAviMzatyadhikAni aSTacatvAriMzataM caikaSaSTibhAgAn yojanasyAbAdhayA sarvAbhyantarAnantaraM sUryamaNDalaM prajJapta, pUrvasmAdyadatrAdhikaM tadvimbaviSkambhAdantaramAnAca samAdheyaM, atha tRtIyamaNDalaM pRcchamAha-jaMbuddIveNa'mityAdi vyaktaM, navaraM 'abhaMtaraM taca miti abhyantaratRtIyaM, anena bAhyatRtIyamaNDalasya vyavacchedaH, | uttarasUtre catuzcatvAriMzadyojanasahasrANi aSTa zatAni paJcaviMzatyadhikAni paJcatriMzataM caikaSaSTibhAgAn yojanasyAbAdhayA abhyantaratRtIyaM sUryamaNDalaM prajJaptam , upapattistu dvitIyamaNDalAbAdhAparimANe 44822 yojana 16 ityevaMrUpe prastutamaNDalasatke sAntaravimbaviSkambhe prakSipte jAtaM yathoktaM mAnam, evaM pratimaNDalamavAdhAvRddhAvAnIyamAnAyAM mA bhUda | granthagauravaM tena tajijJAsUnAM yodhakamatidezamAha-evaM khalu' ityAdi, evamuktarItyA maNDalatrayadarzitayetyarthaH etenopAyena-pratyahorAnamekaikamaNDalamocanarUpeNa niSkrAmana-lavaNAbhimukha maNDalAni kurvan sUryastadanantarAt-vivakSitAt pUrvasmAt maNDalAt tadanantaraM-vivakSitamuttaramaNDala saGkrAman 2 dve dve yojane aSTacatvAriMzataM caikapaSTibhAgAn yojanasya ekaikasmin maNDale abAdhAyA vRddhimabhivarddhayan 2 sarvavAhyamaNDalamupakramya cAra carati, paJcAtrAtidezaru-18 cirapi sUtrakRmaNDalatrayAbhivyaktimadarzayat tatprathama dhruvAidarzanArthaM dvitIyaM maNDalAbhivRddhidarzanArtha tRtIyaM punastada-18 18 bhyAsArthamiti / atha pazcAnupUryapi vyAkhyAnAGgamityantyamaNDalAdArabhya merumaNDalayorabAdhAM pRcchannAha-jaMbuhIve'tti jambUdvIpe bhadanta / dvIpe mandarasya parvatasya kiyatyA abAdhayA sarvabAhyaM sUryamaNDala prazavam, gautama | pazcacatvAriM-181 dIpa anukrama [256]] ~876~ Page #878 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [131] dIpa anukrama [256] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [7], mUlaM [131] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambudvIpazAvicandrI yA vRttiH // 437 // zadyojanasahasrANi trINi ca yojanazatAni triMzadadhikAni avAdhayA sarvabAhyaM sUryamaNDalaM prajJataM, tatra mandarAt paJcacatvAriMzadyojanasahasrANi jagatI tato lavaNe trINi zatAni triMzadadhikAni, tathA dvitIyamaNDalapRcchA-'jaMbuddIve' tti praznasUtre bAhyAnantaraM pazcAnupUrvyA dvitIyamityarthaH, uttarasUtre paJcacatvAriMzadyojanasahasrANi tathaiva jagatI tatastriMzadadhikatrizatayojanAtikrame yatsUramaNDalamuktaM tasmAdantaramAne vimbaviSkambhamAne ca zodhite jAtaM yathokaM mAnamiti, atha tRtIyaM- 'jaMbUdIve'si vyaktaM, navaraM uttarasUtre paJcacatvAriMzadyojanasahasrANi trINi ca zatAni caturviMzatyadhikAni paviMzatiM ca ekaSaSTibhAgAn yojanasyeti, atra pUrvamaNDalAGkAt sAntaramaNDalaviSkambhayojane 2 1 zodhite jAtaM yathoktaM mAnaM, pUrvamaNDalAGko dhruvAGkastatra savimbaviSkambho'ntaraviSkambhaH zodhyastata upapadyate yathoktaM mAnaM, uktAva| ziSTeSu maNDaleSvatidezamAha - ' evaM khalu' ityAdi, evamuktarItyA maNDalatrayadarzitayetyarthaH etenopAyena pratyahorAtramekaikamaNDalamocanarUpeNa pravizan jambUdvIpamiti gamyaM, sUryastadanantarAnmaNDalAttadanantaraM maNDalaM saGkrAman 2 dve dve yojane aSTacatvAriMzataM caikaSaSTibhAgAna yojanasya ekaikasmina maNDale avAdhAvRddhiM nivarddhayan 2 idaM samavAyAGgavRttyanusAreNoktaM yathA vRddherabhAvo nivRddhiH nizabdasyAbhAvArthatvAt nivarA kanyetyAdivat tAM kurvan, nivRddhayan 2 idaM sthAnAGkavRtyanusAri, sUryaprajJaptivRtyAdau tu niSeSTayan 2 ityuktamasti, atra sarvatrApi hApayan 2 ityarthaH, sarvAbhyantaramaNDalamupasaGgamya cAraM caratIti gatamabAdhAdvAram / atha maNDalAyAmAdivRddhihAnidvAram For P&Praise Cinly ~877~ 1331 7vakSaskAre merumaNDalAbAdhA sU. 131 // 437 // Page #879 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [132] dIpa anukrama [257] emcccccccces jaMyurI dIve sababhatareNa bhaMte ! sUramaMDale kevai AyAmavikkhameNaM kevai parikkhevaNa pANate ?, go0! NavaNauI joaNasahassAI uca pattAle joaNasae AyAmacikkhaMbheNaM tiSNi ya joaNasayasahassAI paNNarasa va joaNasahassAI egaNaNauI cobhaNAI kiMcivisesAhiAI parikSevaNaM, agbhaMtarANatareNa bhaMte ! sUramaMDale kevai AyAmavikkhaMbheNaM kevai parikSaNa paNNatte ?, gomA? NavaNauI joaNasahassAI chacca paNayAle joaNasae paNatIsaM ca egasahibhAe moagassa AyAma vikkhaMbheNaM tiNi jomaNasayasahassAI paNNassa ya joaNa sahassAI egaM sattuttaraM joaNasaya parikkheveNaM paNNatte, ammataratace NaM bhaMte ! sUramaMDale kevai AyAmavikkhaMbheNaM kevai parikkhevaNaM pa01, go0 ! gavaNauI joaNasahassAI chazca ekAvaNNe joaNasae Nava ya egasavibhAe joaNassa AyAmavikvaMbheNaM tiSNi a joaNasayasahassAI paNNarasa joaNasahassAI egaM ca paNavIsaM joaNasaya parikSevaNaM, evaM khalu eteNaM uvAeNaM NikkhamamANe sUrie tathANaMtarAo maMDalAo tayANataraM maMDalaM ubasaMkamamANe 2 paMca 2 jobhaNAI paNatIsaM ca egasadvibhAe jomaNassa egamege maMDale vikkhaMbhavuddhiM abhivartamANe 2 aTThArasa 2 joaNAI parirayabuddhi abhivaddhemANe 2 sambabAhira maMDalaM upasaMkamittA cAra parai sambavAhirae Na bhaMte! sUramaMDale phevai AyAmavikkhaMbheNaM kevai parikkhevaNaM paNNate', go! erga joyaNasayasahassaM chaca saTTe joaNasae AyAmavikkhaMbheNaM tiNi a joaNasavasahassAI aTThArasa ya sahassAI viNi a paNNarasuttare joaNasae parikkhevaNaM, bAhirANaMtareNa bhaMte ! sUramaMDale kevai AyAmavikkhaMbheNaM kevai parikkhevaNaM paNNatte', goamA! egaM joaNasayasahassaM chaca caupaNNe joaNasae chanvIsaM ca egasadvibhAge joaNassa AyAmavikkhaMbheNaM tiNNi a joaNasayasahassAI aTThArasa ya sahassAI koNNi ya sattANaue joaNasae parikkheveNaMti, bAhiratathe NaM bhaMte ! sUramaMDale kebaiaM AyAmavikkhaMbheNaM ~878~ Page #880 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [13] sraeraeaane dIpa anukrama [257] zrIjambU kevai parikkheveNaM parNate ?, go. ega joaNasayasahassaM chacca aDayAle joaNasae bAvaNaM ca egasadvibhAe jomaNassa A- zavakSaskAre dvIpazA- yAmavikkhaMbheNaM tiNi joaNasayasahassAI aTThArasa ya sahassAI doNi a auNAsIe joaNasae pariksaveNaM, evaM khalu eeNaM / maNDalAnticandrI svAeNaM pavisamANe sUrie tayaNaMtarAo maMDalAo tayANataraM maMDalaM saMkamamANe 2paMca paMca jobhaNAI paNatIsaM ca egasadvibhAe jomaNassa yAmAdi yA vRttiH egamege maMDale vikkhaMbhavuddhi NibuddhemANe 2 avArasa 2 joaNAI parirayavRddhi NivvulemANe 2 sayabhaMsaraM maMDaLa vasaMkamittA ma. 132 // 438 // cAra carai 6 (sUtra 132) 'jaMbuddI' ityAdi, jambUdvIpe bhadanta ! dvIpe sarvAbhyantaraM sUryamaNDalaM kiyadAyAmaviSkambhAbhyAM kiyacca parikSepeNa prajJaptaM ?, gautama! navanavati yojanasahasrANi SaT ca yojanazatAni catvAriMzadadhikAni AyAmaviSkambhAbhyAM trINi 8| yojanazatasahasrANi paJcadaza ca yojanasahasrANyekonanavatiM ca yojanAni kiJcidvizeSAdhikAni parikSepeNa, tatrAyAma|| viSkabhayorutpattireva-jambUdvIpaviSkambhAvubhayoH pArzvayoH pratyekamazItyadhikayojanazatazodhane yathoktaM mAnaM, tadyathAjambUdvIpamAnaM 100000 asmAdazItyadhikayojanazate 180 dviguNita 36. zodhite sati jAtaM 99640 iti, parikSepastvasyaiva rAzeH 'vikkhambhavaggadahaguNe' tyAdikaraNavazAdAnetavyaH, granthavistarabhayAnAnopanyasyate, yadivA yadekato // 38 // jambUdvIpaviSkambhAdazItyadhika yojanazataM yaccAparato'pi teSAM trayANAM zatAnAM SaSTayadhikAnAM 360 parirayaH ekAdaza zatAnyaSTatriMzadadhikAni 1138, etAni jambUdvIpaparirayAt zodhyante, tato yathokta parikSepamAnaM bhavati, atha Sea ~879~ Page #881 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [132] dIpa anukrama [257] dvitIyamaNDale tatpRcchA-'abhaMtarANa'mityAdi, anvayayojanA sugamA, tAtparyArthastvayam-sarvAbhyantarAnantaraM ca-dvitIyaM / 18| sUryamaNDalamAyAmaviSkambhAbhyAM navanavati yojanasahasrANi SaT ca yojanazatAni paJcacatvAriMzadadhikAni pazcatriMzataM || caikaSaSTibhAgAn yojanasya 9964531, tathAhi-ekato'pi sarvAbhyantarAnantaraM maMNDalaM sarvAbhyantaramaNDalagatAnaSTa catvAriMzatsaGkhyAnekaSaSTibhAgAn dve ca yojane apAntarAle vimucya sthitamaparato'pi, tataH paJca yojanAni paJcatri18 zaJcaikaSaSTibhAgA yojanasya pUrvamaNDalaviSkambhAdasya maNDalasya viSkambhe vardhante, asya ca sarvAbhyantarAnantaramaNDalasya parikSepastrINi zatasahasrANi pazcadaza sahasrANyekaM ca zataM saptottaraM yojanAnAM 315107, tathAhi-pUrvamaNDalAdasya viSkambhe paJca yojanAni paJcatriMza caikapaSTibhAgA yojanasya vardhante, paJcAnAM ca yojanAnAM paJcatriMzatsavakabhAgAdhikAnAM parirayaH saptadaza yojanAni aSTaviMzazcaikaSaSTibhAgAH samadhikAH yojanasya paraM vyavahArato vivakSyante || paripUrNAni aSTAdaza yojanAni, tAni pUrvamaNDalaparikSepe yadAdhikAni prakSipyante tadA yathoktaM dvitIyamaNDalaparimANaM syaat| atha tRtIyamaNDale tatpRcchA-'abhaMtaratacce NamityAdi vyaktaM, navaramuttarasUtre navanavati yojanasahasrANi paT ca | ekapazcAzAni yojanazatAni nava kapaSTibhAgAna yojanasyAbhyantaratRtIyAkhyaM maNDalamAyAmaviSkambheNa, atropapatti:1 pUrvamaNDalAyAmaviSkambhe 99645 yojn| ityevaMrUpe etanmaNDalavRddhau 5 yojana prakSiptAyAM yathoktaM mAnaM bhava ti, parikSepeNa ca trINi yojanalakSANi paJcadaza yojanasahasrANi ekaM ca paJcaviMzatyadhika yojanazataM, tatropapatti: caetestroesen jaulambU ~880~ Page #882 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) (18) vakSaskAra [7], ----- ----- mUlaM [132] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka yA itiH [132] dIpa anukrama [257] zrIjambU pUrvamaNDalaparikSepa 315107 yojanarUpe prAguktayuktyA''nIte aSTAdaza 18 yojanarUpAyAM vRddhau prakSiptAyAM yathoktaM mAnaM vakSaskAre dvIpazA-1 bhavati, atroktAtiriktamaNDalAyAmAdiparijJAnAya lAghavArthamatidezamAha-evaM khalu eteNa' mityAdi, evamuktarI-18 maNDalAnticandrI-18 tyA maNDalatrayadarzitayetyarthaH, etenoktaprakAreNa niSkAmayan 2 sUryastadanantarAttadanantaraM maNDalaM saGkrAman 2 paJca paJca yAmAdi sa. 132 yojanAni paJcatriMzataM caikaSaSTibhAgAn yojanasyaikaikasmin maNDale viSkambhavRddhimabhivarddhayan 2 tathA uktarItyaivASTAda-13 // 439 // 18 za yojanAni parirayavRddhimabhivarddhayana 2 sarvabAhyamaNDalamupasaGkramya cAra carati / atha prakArAntareNa prastutavicArapari jJAnAya pazcAnupUyoM pRcchannAha-savabAhirae' ityAdi praznasUtraM vyakta, uttarasUtre eka yojanalakSa padapaSTazcadhikAni yojanazatAnyAyAmaviSkambhAbhyAM, upapattistu jambUdvIpo lakSaM ubhayoH pArzvayozca pratyeka triMzadadhikAni trINi yojana zatAni lavaNAntaramatikramya parato vartamAnatvAdasya idameva mAnaM, trINi yojanalakSANyaSTAdaza ca sahasrANi trINi 18 ca paJcadazottarANi yojanazatAni 'vyAkhyAto vizeSapratipatti'riti kizcidUnAni parikSepeNa bhavanti, kizcidUnatvaM / cAtra parikSepakaraNena svayaM bodhyaM, saMvAdazcAtra viSkambhAyAmamAne lakSopari yAni paSTa dhadhikAni paTU yojanazatAnyukA-16 ni tasya parirayamAnIya tasya ca jambUdvIpapariraye prakSepaNAd bhavati / atha dvitIyamaNDale tatpRcchA-'bAhirANaMtare 8439 // bhaMte ! sUramaMDale' ityAdi praznaH prAgvat , uttarasUtre gautama ! eka yojanalakSaM paTU catuHpaJcAzAni yojanazatAni ssdd-||8|| |viMzati kaSaSTibhAgAn yojanasyAyAmaviSkambhAbhyAM, saMvadati cedaM sarvabAhyamaNDalaviSkambhAt pnyctriNshdekpssttibhaa-||8|| Jations ~881~ Page #883 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [132] dIpa anukrama [257] gAdhikapaJcayojaneSu zodhiteSviti, trINi yojanalakSANyaSTAdaza ca sahasrANi dve ca saptanavatiyojanazate parikSepeNa, 18 kathamupapadyate cediti vadAmaH, pUrvamaNDalaparirayAdaSTAdazayojanazodhane susthamiti / atha tRtIyamaNDale tatpRcchA-'bAhi ratace Na'mityAdi praznaH pUrvavat, uttarasUtre bAhyatRtIyaM eka yojanalakSa SaT cATAcatvAriMzAni yojanazatAni dvApa-18 cAzataM caikaSaSTibhAgAna yojanasyAyAmaviSkambhAbhyAM, yuktizcAtra-anantarapUrvamaNDalAt paJcatriMzadekaSaSTibhAgAdhikapa-18 cayojana viyojane sAdhu bhavati, trINi yojanalakSANyaSTAdaza ca sahasrANi dve caikonAzIte yojanazate parikSepeNa, pUrva-18 maNDalaparidheraSTAdazayojanazodhane yathoktaM prastutamaNDalasya paridhimAna, atrAtidezamAha-evaM khalu eeNa'mityAdi, prAgvadvAcyaM, vyAkhyAtArthatvAt / gatamAyAmaviSkambhAdivRddhihAnidvAram, anenaiva krameNa dvayoH sUryayoH parasparamabA-18 dhAdvAramapyabhyantaravAhyamaNDalAdiSvavaseyam / samprati muhUrttagatidvAramU jayA Ne bhaMte ! sUrie sababhaMtara maMDalaM uvasaMkamittA cAra carai tayA NaM egamegeNaM muhatteNaM kevai khetaM gacchai ?, go0 ! paMca paJca jomaNasahassAI doNi a egAvaNNe joaNasae egUNatIsaM ca sadvibhAe joaNassa egamegeNaM muhutteNaM gacchai, tayA NaM ihagayassa maNUsassa sIAlIsAe jomaNasahassehiM dohi a tevaDhehiM joaNasaehiM egavIsAe a joaNassa sadvibhArahiM sUrie caklupphAsaM habamAgacchatti, se NikkhamamANe sUrie navaM saMvaccharaM ayamANe par3hamaMsi ahorasaMsi sanvanmaMtarANaMtaraM maMDalaM navasaMkamittA cAraM caraitti, jayA gaM bhaMte | sUrie abhaMtarANaMtara maMDalaM ubasaMkamisA cAra carati tayA NaM egamegeNaM muhutteNaM kevaibha atha sUryAdi maNDala-viSayaka muhurtagati: pradarzyate ~882~ Page #884 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [133] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: vakSaskAre 18 mahatnaMgati prata sUtrAMka zrIjamyU hIpazAnticandrIyA vRttiH // 44 // [1331 dIpa anukrama [258] khotaM gacchai ?, gomA ! paMca paMca joaNasahassAI doNi a egAvaNNe joaNasae sIAlIsaM ca sahibhAge joaNassa egamegeNaM muhuroNaM gacchA, tayA NaM ihAyassa maNusassa sIAlIsAe joaNasahassehiM egUNAsIe jomaNasae sattASaNNAe a sadvibhAehiM jomaNassa sahibhAgaM ca egasadvidhA chettA egUNavIsAe cuNNiAbhAgehiM sUrie caklupphAsaM havamAgacchai, se NikkhamamANe sarie doccaMsi ahorasi abhaMtaratavaM maMDalaM uvasaMkamittA cAra carai, jayA NaM bhaMte ! sUrie abhaMtaratacaM maMDalaM uvasaMkamicA cAra caraha nayA egamegeNaM muhuneNaM kevai khettaM gacchA, gotramA ! paMca paMca jomaNasahassAI doNi a yAtraNe jobhaNasae paMca ya sahibhAe joaNassa egamegeNaM muhutteNaM gacchai, tayA gaM ihagayarasa maNusassa sIAlIsAe joaNasahassehiM chaNNauie joja hiM tettIsAe saTThibhAgehiM jomaNassa sahibhAgaM ca egasadvidhA chettA dohiM cuNNiAbhAgehiM sUrie cakkhupphAsaM havvamAgacchati, evaM khalu eteNaM savAeNaM NikyamamANe sUrie tayANatarAo maMDalAo tayANaMtaraM maMDalaM saMkamamANe saMkamamANe aTThArasa 2 sahibhAge joaNassa egamege maMDale muhuttagaI abhivaDemANe abhivuDhemANe culasII 2 saAI jobhaNAI purisacchAyaM NivuddhamANe 2 savvabAhiraM maMDalaM ubasaMkamittA cAra carai / jayA NaM bhaMte ! sUrie savvabAhiramaMDalaM uvasaMkamittA cAraM parai tayA gaM egamegeNaM muhatteNaM kevadarbha khetaM gacchAi ?, gobhamA | paMca paMca jomaNasahassAI tiNi ba paMcuttare jomaNasae paNNarasa ya sadvibhAe jomaNassa egamegeNaM muhuceNaM gacchai, tayA NaM ihagayassa maNusassa egatIsAe joaNasahassehiM aTThahi a hAttIsehiM joaNasaehiM tIsAe a sadvibhAehiM joaNassa sUrie cakkhuSkAsaM havvamAgacchaitti, esa NaM paDhame chammAse, esa NaM paDhamassa chammAsassa pajavasANe, se sUrie doce chammAse ayamANe paDhamaMsi ahorasi bAhirANataraM maMDalaM uvasaMkamittA cAra carai, jayA NaM bhaMte! sUrie // 44 // Latin-all ~883~ Page #885 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [133] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [133] dIpa anukrama [258] bAhirANataraM maMDala uvasaMkabhittA cAra carai tayA NaM egamegeNaM muhacaNaM kevaha khetaM gacchai ?, gomA ! paMca paMca jomaNasahassAI tiSNi a cauruttare joaNasae sattAvaNNaM ca sadvibhAe joaNassa egamegeNaM muhureNaM gacchai, tayA NaM ihagavassa maNusassa egatIsAe joaNasahassehiM Navahi a solamuttarehiM joaNasapahiM iguNAlIsAe a sadvibhAehiM joaNassa sadvibhAgaM ca egasaTvidhA chettA saTTIe cuNNiAbhAgehi sUrie cakkhupphAsa habamAgaccha itti, se pavisamANe sUrie dosi ahorattaMsi bAhiratacaM maMDalaM navasaMka mittA cAra carai, jayA paM bhaMte ! sUrie bAhiratacaM maMDalaM uvasaMkamittA cAra carai tayA NaM pagamegeNaM muhutteNaM kevai khettaM gacchai ?, gomA ! paMca paMca jomaNasahassAI tiNNi a cauruttare joaNasae iguNAlIsaM ca sahibhAe joaNassa egamegeNaM muTutteNaM gacchada, kyA the ihagayassa maNuyassa egAhiehiM battIsAe joaNasahassehiM egUNapaNNAe asaDibhApahi joaNassa sahibhAgaM ca egasadvidhA chettA tevIsAe cuNNiAbhArahiM sUrie cakbupphAsa havvamAgacchaitti, evaM khalu eeNaM khvAeNaM pavisamANe sUrie tayAgaMtarAo maMDalAo tayANaMtara maMDalaM saMkramamANe 2 aTThArasa 2 sadvibhAe joaNassa egamege maMDale muTuttagaI nivaDDemANe 2 sAtiregAI paMcAsIti 2 joSaNAI purisacchAyaM amivaddhemANe 2 sababhataraM maMDalaM ubasaMkamicA cAra carai, esa gaM doce chammAse, esa NaM dobassa chammAsassa pajjavasANe, esa Na Aine saMvacchare, esa NaM Azcassa saMvaraharassa pajjavasANe paNNate, (sUtra 133) 'jayA NaM bhaMte ! sUrie saccabhataraM' ityAdi, yadA bhagavan ! sUryaH sarvAbhyantara maNDalamupasaGkamya cAra carati iti 18 tadA ekaikena muhUrtena kiyat kSetraM gacchati ?, gautama ! paJca paJca yojanasahasrANi dve caikapazcAze yojanazate ekonatriMzataM 18|| ~884 ~ Page #886 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [133] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [133] zrIjambU- ca paSTibhAgAn yojanasyaikaikena muhartena gacchati, kathamidamupapadyate cet, ucyate, iha sarvamapi maNDalamekenAhorAtreNa yakSaskAre dvIpazA- dvAbhyA sUryAbhyA parisamApyate, pratisUrya cAhorAtragaNane paramArthato dvAvahorAtrau bhavataH, dvayozcAhorAtrayoH paSTirmuha muhUrtagatiH nticandrI sU.133 RSstito maNDalaparirayasya SaSTyA bhAge hate yallabhyate tanmuhurtagatipramANaM, tathAhi-sarvAbhyantaramaNDalaparirayastrINi lakSA-18 yA ci: |Ni paJcadaza sahasrANyekonanavatyadhikAni yojanAnAM 315089, eteSAM SaSTacA bhAge hate labdhaM yathokaM muhartagatipra-18] // 441| mANaM 525135, atha vinayAvajitamanaskena prajJApakenApRcchato'pi vineyasya kizcidadhikaM prajJApanIyamityAha, ytt-13|| | dornityAbhisambandhAdanuktamapi yacchabdagarmitavAkyamatrAvatAraNIyaM tena yadA sUryaH ekena muhUrtena iyat 5251 30 pramANaM gacchati tadA sarvAbhyantaramaNDalasaGkramaNakAle ihagatasya manuSyasya atra jAtAvekavacanaM tato'yamarthaH-ihagatAnAM | bharatakSetragatAnAM manuSyANAM saptacatvAriMzatA yojanasahasrAbhyAM ca triSaSTAbhyAM-tripaSTacadhikAbhyAM yojanazatAbhyAmeka-19 | viMzatyA ca yojanasya SaSTibhAgerudayamAnaH sUryazcakSuHsparza-cakSurviSaya havaM-zIghramAgacchati, aba ca sparzazabdo ne|ndriyArthasannikarSaparacakSuSo'mApyakAritvena tadasaMbhAvAditi, kAtropapattiriti cet, ucyate. iha divasasyArddhana yAva-|| mAtra kSetra vyApyate sAvati vyavasthitaH sUrya upalabhyate, sa eva loke udayamAna iti vyavahiyate, sarvAbhyantaramaNDale // 441 // divasapramANamaSTAdaza muhUrtAstepAma nava muhartAH ekakasmiMzca muhUrte sarvAbhyantare maNDale cAraM caran paJca yojanasahamANi dve ca yojanazate ekapazcAzadadhike ekonatriMzataM ca yaSTibhAgAn yojanasya gacchati, etAvanmuhurtagatiparimANaM | 29000999900000000 dIpa anukrama [258] Jaante ~885~ Page #887 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [133] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: ReseseceA prata sUtrAMka [133] dIpa anukrama [258] navabhirmuhUtairguNyate tato bhavati yathoktaM dRSTipathaprAptatAviSayaparimANamiti, evaM sarveSvapi maNDaleSu svaskhamuhUrtagato IS| svasvadivasArddhagatamuhUrtarAzinA guNitAyAM dRSTipathaprAptatA bhavati, dRSTipathaprAptatA cakSuHsparzaH puruSacchAyA ityekArthAH, 18 sA ca pUrvato'paratazca samapramANaiva bhavatIti dviguNitA tApakSetramudayAstAntaramityAdiparyAyAH, idaM ca sarvabAhyAnanta ramaNDalAt pazcAnupUrdhyA gaNyamAnaM tryazItyadhikazatatama, pratimaNDalaM cAhorAtragaNanAdahorAtro'pi vyazItyadhikazata-18 | tamastenAyamuttarAyaNasya caramo divaso'yameva ca sUryasaMvatsarasya paryantadivasa uttarAyaNaparyavasAnakatvAt saMvatsaraspeti / atha navasaMvatsaraprArambhaprakAraprajJApanAya sUtraM prArabhyate-se NikkhamamANe' ityAdi, athAbhyantarAnmaNDalAnikAman / jambUdvIpAntaHpraveze'zItyadhikayojanazatapramANe kSetre caramAkAzapradezasparzanAnantaraM dvitIyasamaye dvitIyamaNDalAbhimukhaM | 1 sarpannityarthaH, sUryo navaM-AgAmikAlabhAvinaM saMvatsaramayamAnaH 2-AdadAnaH prathame'horAne sarvAbhyantarAnantaraM maNDalamupasaGkramya cAraM carati, eSa cAhorAtro dakSiNAyanasyAdyaH saMvatsarasyApi ca dakSiNAyanAdikatvAt saMvatsarastha, 1 atra cAdhikAre samavAyAGgasUryaprajJapticandraprajJaptisUtrAdarza prastutasUtrAdarzeSu ca ayamANe 2 ityasya sthAne ayamINe iti pATho dRzyate tena yadi sa samUlastadA ArSatvAdihetunA sAdhureva, ayamANe iti tu lakSaNasiddhaH, arthastUbhayatrApi || | sa eveti, athAtra gatipraznAya sUtram-'jayA Na' mityAdi, yadA bhagavan ! sarvobhyantarAnantaraM dvitIyaM dakSiNAyanApekSa-18 18 yA AdyaM maNDalamupasaGkramya cAraM carati tadA ekaikena muhUrtena kiyatkSetraM gacchati ?, gautama ! paJca pazca yojanasahasrANi ~886~ Page #888 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [133] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [133] dIpa anukrama [258] zrIjambU- dve caikapaJcAze yojanazate saptacatvAriMzataM ca SaSTibhAgAn yojanasyaikaikena muhUrtena gacchati, kathamiti cet, ucyate vakSaskAre dvIpazA- asmaiizca maNDale parirayaparimANaM trINi yojanalakSANi paJcadaza sahasrANi zatamekaM saptottaraM vyavahArataH paripUrNa nizcaya-18 muhartagatiH matena tu kiJcidUnaM 315107, tatosya prAgukayuktivazAt SaSTayA bhAge labdhaM yathoktamatra maNDale mahartagatipramANaM | yA ciH 1525144, athavA pUrvamaNDalaparirayaparimANAdasya parirayaparimANe vyavahArataH pUrNAnyaSTAdazayojanAni vardhante ni||442|| zcayamatena tu kiJcidUnAni, aSTAdazAnAM yojanAnAM SaSTacA bhAge labdhA aSTAdaza paSTibhAgA yojanasya te prAktanamaNDa-15 lagatamuhartagatiparimANe'dhikatvena prakSipyante, tato bhavati yathoktaM tatra maNDale muhUrtagatipramANamiti, atrApi dRSTipa-18 thaprAptatAviSayaM parimANamAha-yadA abhyantaradvitIye bhaNDale sUryazcarati tadA ihagatasya mnussysy-jaataanekvcnmi|| tyatra gatAnAM manuSyANAM saptacatvAriMzatA yojanasaharekonAzItyadhikena yojanazatena, sUtre tRtIyArthe saptamI prAkRta-13 tvAt, sakSapaJcAzatA ca paSTibhAgairyojanasya SaSTibhAgaM ca ekaSaSTidhA chittvA-ekapaSTikhaNDAn kRtvA ekaSaSTidhA guNayi|svetyarthaH, tasya satkairekonaviMzatyA cUrNikAbhAgaiH-bhAgabhAgaiH sUryazcakSuHsparzamAgacchati, tathAhi-sarvAbhyantarAnantare / dvitIye maNDale divasapramANaM dvAbhyAmekapaSTibhAgAbhyAM hInA aSTAdaza muhUrtAsteSAma. nava muhartA ekenaikaSaSTibhAgena ||nen hInAstataH sAmastyenaikaSaSTibhAgakaraNAthai navApi muhUrtA ekaSaSTayA guNyante, tebhya ekaSaSTibhAgo'panIyate, tataH zeSA / jAtA ekaSaSTibhAgAH paJca zatAnyaSTacatvAriMzadadhikAni 548, prastutamaNDale muhUrtagatiH 5251 yojana 4 arya ca bdhaoesesepecececeaeedees ~ 887~ Page #889 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [133] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: COceaes prata sUtrAMka [133] dIpa anukrama [258] rAziH paSTiccheda iti yojanarAziM SaSTayA guNayitvA savarNyate jAtaM 315107, ayameva rAziH karaNavibhAvanAyAM malayagirIyakSetrasamAsavRttau ca paridhirAziriti kRtvA darzito lAghavAt bhAjyarAzilabdhasya bhAjakarAzinA guNane mUlarAzereva lAbhAt, eSa rAziH paJcabhiH zatairaSTAcatvAriMzadadhikairguNyate jAtAH saptadaza koTyaH paviMzatirlakSAH aSTa-18 saptatiH sahasrANi paT zatAni SaTtriMzadadhikAni 172678656, ayaM ca rAzirbhAgabhAgAtmakatvAnna yojanAni prayacchatIti KekaSaSTeH SaSTathA guNitAyA yAvAn rAzirbhavati tena bhAgo hriyate, iyaM ca gaNitaprakriyA lAghavArthikA, anyathA'sya rAzerekaSaSTayA bhAge hate paSTibhAgA labhyante teSAM ca SaSTayA bhAge hRte yojanAni bhavantIti gauravaM syAt, ekaSaSTayAM |ca padhyA guNitAyAM patriMzacchatAni SaSyadhikAni 3660, tairbhAge hate AgataM saptacatvAriMzatsahasrANi zatamekameko-18 nAzItyadhika yojanAnAM 47179, zeSa 3496, chedarAzeH SaSTyA'pavarttanA kriyate jAtA ekaSaSTiH 61 tayA zeSarA18||zerbhAgo hiyate labdhAH saptapaJcAzat paSTibhAgAH, ekonaviMzatizcaikasya paSTibhAgasya satkAH ekssssttibhaagaaH| athA-181 4 bhyantaratRtIyamaNDalasya cAra pipRcchipurAyasUtra sUtrayati-se NikkhamamANe sarie dosi' ityAdi, atha niSkAmana sUryo dvitIye'horAtre prastutAyanApekSayA dvitIyamaNDala ityarthaH abhyantaraM tRtIyamaNDalamupasaGkAmya cAraM carati tadA / ekaikena muhUrtena kiyat kSetraM gacchati ?, bhagavAnAha-gautama ! paJca paJca yojanasahasrANi dve ca dvipaJcAzayojanazate || paJcadaza paSTibhAgAna yojanasyaikaikena muhUrtena gacchati,idaM ca prastutamaNDalaparirayasya SaTyA bhajane saMvAdamAdatte, tadA ca iha ~888~ Page #890 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [133] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka nticandrI [133] SOSS dIpa anukrama [258] zrIjamyU-18|gatasya manuSyasya saptacatvAriMzatA yojanasahastraiH SaNNavatyA ca yojanaikhayastriMzatA ca paSTibhAgaryojanasya paSTibhAga caika skAre dvIpazA-18 ekaSaSTidhA chittvA dvAbhyAM cUrNikAbhAgAbhyAM sUryazcakSuHsparza havaM-zIghramAgacchati, tathAhi-atra maNDale dinapramANama-18|| muhartagatiH sU. 133 yA ciH I8vAdaza muhUrtAzcaturbhirekaSaSTibhAgahInAstepAmar3he ca nava dvAbhyAmekaSaSTibhAgAbhyAM hInAstataH sAmastyenaikaSaSTibhAgakara-18 NArtha navApi muhartA ekaSaSTyA guNyante tebhyazca dvAvekapaSTibhAgAvapanIyete zeSAH pazca zatAni saptacatvAriMzadadhikAni // 443 // 8547, prastutamaNDale muhUrttagatiH 525235 ityevaMrUpAM yojanarAziM SaSTyA guNayitvA savarNyate jAtaM 315125, ayameva rAziranyaiH paridhirAzitvena nirUpitaH, asya ca saptacatvAriMzadadhikapaJcazatairguNane jAtAH saptadaza kovyastrayoviMzatiH zatasahasrANi trisaptatiH sahasrANi trINi zatAni paJcasaptatyadhikAni 172373375, eteSAM paSTiguNitayA ekaSaSTyA 3660 bhAge hRte AgatAni saptacatvAriMzat sahasrANi SaNNavatyadhikAni 47096, zeSaM viMzatizatAni paJcadazottarANi 2015, chedarAzeH SayA'pavarttanAyA jAtA ekaSaSTiH tayA zeSarAzerbhajane labdhAtrayastriMzat SaSTibhAgAH zeSau ca / dAvekasya paSTibhAgasya satkAbekaSaSTibhAgI 6, iti| samprati caturthamaNDalAdiSvatidezamAha-evaM khalu eteNaM uvAeNa' mityAdi, evaM maNDalazrayadarzitarItyA khalu-nizcitametenAnantaroditenopAyena zanaiH zanaistattadvahirmaNDalAbhimukhagamanarUpeNa // 44 // | niSkAman sUryastadanantarAmaNDalAttadanantaraM maNDalaM prAguktaprakAreNa saGkAmana 2 ekaikasmin maNDale muhartagatimityatra prAkRtatvAt saptamyarthe dvitIyA tena muhUrtagatau aSTAdaza 2 SaSTibhAgAn yojanasya vyavahArataH paripUrNAna nizcayataH kiJcidU See ~889~ Page #891 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [133] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [133] nAn abhivarddhayamAnaH caturazIti 2 yojanAni zItAni-kizcinyUnAni purisacchAyamiti-puruSasya chAyA yato bhavati sA puruSacchAyA sA ceha prastAvAt prathamataH sUryasyodayamAnasya dRSTipathaprAptatA, atrApi saptamyarthe dvitIyA, tato'yamarthaH-tasyA ra nivarddhayan 2-hApayan 2, ko'rthaH -pUrva 2 maNDalasatkapuruSacchAyAto bAhyavAhyamaNDalapuruSacchAyA kiJcinyUnaizcatura| zItyA yojanahIMnA ityarthaH, sarvabAhyamaNDalamupasaGkramya cAra carati, yaccAtroktaM 84 yojanAni kizcinyUnAni uttarottaramaNDalasatkapuruSacchAyAyAM hIyante iti tatsthUlata uktaM, paramArthataH punaridaM draSTavyaM-vyazItiyojanAni yoviMza-18| tizca SaSTibhAgA yojanasya ekasya SaSTibhAgasya ekaSaSTidhAcchinnasya satkA dvicatvAriMzad bhAgAzceti dRSTipathaprAptatAvi ye hAnau dhravaM, tataH sarvAbhyantarAnmaNDalAt tRtIyaM yanmaNDalaM tata Arabhya yasmin maNDale dRSTipathaprAptatA jJAtu|| miSyate tattanmaNDalasaGkhyayA SaTtriMzad guNyate, tadyathA-sarvAbhyantarAnmaNDalAttIye maNDale ekena caturthe dvAbhyAM paJcame tribhiyAvat sarvabAhyamaNDale vyazItAdhikazatena guNayitvA dhruvarAzimadhye prakSipyate, prakSipte sati yadbhavati tena hInA pUrvamaNDalasarakadRSTipathaprAptatA tasmin vivakSite maNDale dRSTipathaprAptatA jJAtavyA, atha tryazItiyojanAdikasya / dhruvarAzeH kathamupapattiH ?, ucyate, sarvAbhyantaramaNDale dRSTipathaprAptatAparimANe saptacatvAriMzatsahasrANi dve zate tripazya1dhika yojanAnAmekaviMzatizca paSTibhAgA yojanasya 47263 14, etacca navamuhUrtagamyaM tata ekasmin muhU kaSaSTibhAge | kimAgacchatIti cintAyAM nava muhUrttA ekaSaTyAM guNyante jAtAni paJca zatAnyekonapaJcAzadadhikAni 549 tairbhAge hRte Sceneseweresteotic dIpa anukrama [258] ~890~ Page #892 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [133] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [133] zrIjambU- labdhAni SaDazItiryojanAni pazca paSTibhAgA yojanasya ekasya ca SaSTibhAgasyaikaSaSTidhAcchinnasya caturviMzatirbhAgAH 867vakSaskAre dvIpazA- idaM ca sarvAbhyantare maNDale ekasya muhUttaikaSaSTibhAgasya gamyaM, atha dvitIyamaNDalaparirayavRddhyaGkabhajanAdyallabhyate muhUrtagatiH tacandrI muha kaSaSTibhAgena tacchodhanArthamupakramyate, pUrvapUrvamaNDalAdanantarAnantare maNDale parirayaparimANacintAyAmaSTAdazASTA-15 sa. 123 yA vRttiH ga daza yojanAni vyavahArataH paripUrNAni vardhante, tataH pUrvapUrvamaNDalagatamuhartagatiparimANAdanantarAnantare maNDale muhuurt||44|| gatiparimANacintAyA pratimuhUrttamaSTAdaza 2 SaSTibhAgA yojanasya vardhante, pratimuhUrtakaSaSTibhAgaM cASTAdazaikasya SaSTi bhAgasya satkA ekapaSTibhAgAH, sarvAbhyantarAnantare ca dvitIyamaNDale navamuharekena muhakapaSTibhAgenonaryAvat kSetra || vyApyate tAvati sthitaH sUryo dRSTipathaprApto bhavati tato nava muhUrttA ekapalyA guNyante jAtAnyaSTAnavatizatAni catu:-1 SaSTayadhikAni 9864, teSAM paSTibhAgAnayanArthamekapaSTacA bhAgo hiyate labdhamekapaSTa yadhika zataM paSTibhAgAnAM tricatvAriMzat paSTibhAgasya sarakA ekapaSTibhAgAH 16143, tatra viMzatyadhikena paSTibhAgazatena ugdhe dve yojane avazeSA eka catvAriMzat SaSTibhAgAH ekasya ca paSTibhAgasya satkAstricatvAriMzadekapaSTibhAgAH, etacca dve yojane ekacatvAriMzatya|STibhAgA yojanasya ekasya paSTibhAgasya satkAstricatvAriMzadekaSaSTibhAgA ityevarUpaM prAguktAt SaDazItiyojanAni paJca || meen | SaSTibhAgA yojanasya ekasya SaSTibhAgasya satkAzcaturviMzatirekaSaSTibhAgA ityetasmAcchodhyante, zodhite ca tasmin sthitA-1 ||ni vyazItiryojanAni trayoviMzatiH SaSTibhAgA yojanasya ekasya paSTibhAgasya satkA dvicatvAriMzadekapaSTibhAgAH 8318 dIpa anukrama [258] ececee sasraederasasa03009999900raorse ~891~ Page #893 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [133] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [133] za dIpa anukrama [258] 13 etAvacca sarvAbhyantaramaNDalagatadRSTipathaprAptatAparimANAd dvitIyamaNDalagatadRkpathaprAptatAparimANe hInaM syAt, etaccottarottaramaNDaladRSTipathaprAptatAcintAyAM hAnI dhruvaM ata eva dhruvarAzirityucyate, tato dvitIyasmAnmaNDalAdana|ntare tRtIye maNDale epa eva dhruvarAzirekasya paSTibhAgasya satkaiH SaTtriMzatA bhAgabhAgaiH sahito yAvAn rAziH syAt, tathAhi-tryazItiyojanAni caturviMzatiH SaSTibhAgA yojanasya saptadaza ca paSTibhAgasya satkA ekaSaSTibhAgA iti tAvAn dvitIyamaNDalagatAd dRSTipathaprAptatAparimANAcchodhyate, tato bhavati yathoktamatra maNDale dRSTipathaprAptatApari| mANaM, caturthamaNDale sa eva dhruvarAzirvAsaptatyA sahitaH kriyate, caturthaM hi maNDalaM tRtIyamaNDalApekSayA dvitIya, tataH patriMzad dvAbhyAM guNitA dvisaptatiH syAt tayA sahitakhyazItyAdiko rAziH 833453 ityevaMsvarUpo jAtA, ayaM |ca tRtIyamaNDalagatAt dRSTipathaprAptatAparimANAcchodhyate tato yathAvasthitaM turyamaNDale dRkpathaprAptimAnaM, taccedam // 18 saptacatvAriMzadyojanasahasrANi trayodazottarANi aSTau ca SaSTibhAgA yojanasya ekasya ca SaSTibhAgasya satkA darzakapaSTi|bhAgAH, sarvontime tu maNDale tRtIyamaNDalApekSayA ghazItyadhikazatatame yadA dRSTipathaprAptijijJAsA tadA patriMzat / vazItyadhikazatena guNyate jAtAni pazcaSaSTizatAni dvipaJcAzadadhikAni 6552 tataH paSTibhAgAnayanArdhamekaSaSTyA // bhAge labdhaM saptottaraM zataM SaSTibhAgAnAM paJcaviMzatiravaziSTAH etad pravarAzI prakSipyate jAtaM paJcAzItiyojanAni ekA-IN daza SaSTibhAgA yojanasya ekasya SaSTibhAgasya satkAH SaDekaSaSTibhAgAH 856461, iha paTtriMzata evamutpattiH-pUrvasmAt 2 || zrIjamyU. 75 9000000000000000002929899 JEscomin ~892 ~ Page #894 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [133] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka zrIjambU- ITA yA vRttiH // 445 // [133] dIpa anukrama [258] maNDalAdanantare'nantare maNDale divaso dvAbhyAM 2 muhU kaSaSTibhAgAbhyA hInaH syAt, pratimuhUrttakaSaSTibhAgaM cASTAdazavakSaskAre ekasya paSTibhAgasya satkA ekapaSTibhAgA hIyante, tataH ubhayamIlane patriMzat syuH, te cASTAdaza bhAgAH kalayA nyUnA muhUvegAtaH labhyante na paripUrNAH paraM vyavahArataH pUrva paripUrNA vivakSitAH, tacca kalayA nyUnatvaM pratimaNDalaM bhavat yadA dvayazItyadhikazatatamamaNDale ekatra piNDitaM sat cintyate tadA aSTaSaSTirekaSaSTibhAgAvyanti, etadapi vyavahArata uktaM | paramArthataH punaH kiJcidadhikamapi truTyadavaseyam, tato'mI aSTaSaSTirekaSaSTibhAgA apasAryante, tadapasAraNe pazcAzIti-18 || yojanAni nava SaSTibhAgA yojanasya ekasya SaSTibhAgasya satkAH SaSTirekaSaSTibhAgAH 85 iti jAtaM srvbaahy|| maNDalAnantarArvAktanadvitIyamaNDalagatadRSTipathaprAptatAparimANAdekatriMzatsahasrANi nava zatAni SoDazottarANi yoja-18 || nAnAM ekonacatvAriMzatpaSTibhAgA yojanasya ekasya paSTibhAgasya satkAH SaSTirekaSaSTibhAgAH 3191636 ityevaMrUpA-1 cchodhyate tato yathoktaM sarvabAhyamaNDale dRSTipathaprAptatAparimANaM bhavati, taccAne svayameva vakSyati, tata evaM puruSa-18| || cchAyAyAM dRSTipathaprAptatArUpAyAM dvitIyAdiSu keSucinmaNDaleSu caturazItiM kiJcinyUnAni uparitaneSu maNDalevadhikA-13 // 445 // nyadhikatarANi uktaprakAreNAbhivarddhayan 2 tAvadavaseyo yAvatsarvabAhyamaNDalamupasaGkamya cAraM carati, tatra tu paJcAzIti & yojanAni sAdhikAni hApayatItyarthaH, sAdhikanyazIticaturazItipaJcAzItiyojanAnAM sambhave'pi sUtre yaccaturazIti-| grahaNaM tad dehalIpradIpanyAyenobhayapArzvavarttinyokhyazItipaJcAzItyohaNArthamiti / athokte eva maNDalakSetre pazcAnu-IKI ~893~ Page #895 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [133] dIpa anukrama [258] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], mUlaM [133] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH pUrvyA sUryasya muhUrttagatyAdyAha- 'jayA Na' mityAdi, yadA bhagavan ! sUryaH savabAhyamaNDalamupasaGkramya cAraM carati tadA ekaikena muhUrttena kiyat kSetraM gacchati ?, gautama ! paJca paJca yojanasahasrANi trINi paJcottarANi yojanazatAni paJcadaza SaSTibhAgAn yojanasya 5305 6 ekaikena muharttena gacchati, kathamiti cet, ucyate-asmin maNDale parizyaparimANaM timro lakSA aSTAdaza sahasrANi trINi zatAni paJcadazottarANi 318315, tato'sya prAguktayuktivazAt SaSThyA bhakte labdhaM yathoktamatra maNDale muhUrttagati parimANamiti, atra dRSTipathaprAptatAparimANamAha- 'tadA' sarvabAhyamaNDala cAracaraNakAle ihagatasya manuSyasyeti prAmbat ekatriMzatA yojana saha sairaSTabhizcaikatriMzadadhikairyojanazataistriMzatA ca paSTibhAgairyojanasya 31831 3: sUryaH zIghraM cakSuHsparzamAgacchati, tathAhi-asmin maNDale sUrye cAraM carati divaso dvAdazamuharttapramANo, divasasyArjena yAvanmAtraM kSetraM vyApyate tAvati sthita udayamAnaH sUrya upalabhyate, dvAdazAnAM ca muhUrttAnAmaddhe SaTTa muhUrttAstato yadatra maNDale muhUrttagatiparimANaM paJcayojana sahasrANi trINi zatAni paJcottarANi paJcadaza ca SaSTibhAgA yojanasya 5305 65 tat SaDirguNyate, divasArddhaguNitAyA eva muhUrttagaterdRSTipathaprASThatAkaraNatvAt, tato yathoktamatra maNDale dRSTipathaprAtatAparimANaM bhavati, yadyapyupAntya maNDaladRSTipathaprAptatA parimANAt paJcAzItiryojanAni nava paSTi| bhAgA yojanasya ekasya paSTibhAgasya satkAH paSTirekaSaSTibhAgAH ityevaMrAzau zodhite idamupapadyate etaca prAg bhAvitaM tathApi prastutamaNDalasyottarAyaNagatamaNDalAnAmavadhibhUtatvenAnyamaNDalakaraNanirapekSatayA karaNAntaramakAri, idaM ca For P&Pase City ~894~ Page #896 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [133] dIpa anukrama [258] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], mUlaM [133] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAnticandrI - yA vRtiH // 446 // sarvAbhyantarAnantaramaNDalAt pUrvAnupUrvyA gaNyamAnaM tryazItyadhikazatatamaM pratimaNDalaM cAhorAtragaNanAdahorAtro'pi yazItyadhikazatatamastenAyaM dakSiNAyanasya caramo divasa ityAdyabhidhAtumAha-'esa NaM paDhane chammAse esa NamityAdi, epa ca dakSiNAyanasatkatryazItyadhikazatadinarUpo rAziH prathamaH SaNmAsaH - ayanarUpaH kAlavizeSaH, paTsaGkhyAGkAH | mAsAH piNDIbhUtA yatreti vyutpatteridaM samAdheyaM, anyathA prathamaH paNmAsa ityekavacanAnupapattiriti, athavA pAzyAdi | gaNAntaH pAThAt strItvAbhAve adantadvigutve'pi na GIpratyayastenaiva tatprathamaM SaNmAsaM ArpatvAt puMstvaM, etacca prathamasya pa| mAsasya dakSiNAyanarUpasya paryavasAnaM, adha sarvavAhyamaNDalacArAnantaraM sUryo dvitIyaM paNmAsaM prApnuvan gRhNan ityarthaH prathame ahorAtre uttarAyaNasyeti gamyaM, vAhyAnantaraM pazcAnupUrvyA dvitIyaM maNDalamupasaGkramya cAraM carati, athAtra gatyAdi| praznArtha sUtramAha-'jayA Na' mityAdi, yadA bhagavan ! sUryaH bAhyAnantaramarvAktanaM dvitIyaM maNDalamupasaGgamya cAraM cara| ti tadA bhagavan ! ekaikena muharttena kiyat kSetraM gacchati ?, bhagavAnAha gautama ! paJca paJca yojanasahasrANi trINi ca | caturuttarANi yojanazatAni saptapaJcAzataM ca SaSTibhAgAn yojanasyaikaikena muharttena gacchati 5304 67, tathAhi--asmi n maNDale parizyaparimANaM trINi lakSANi aSTAdaza sahasrANi dve zate saptanavatyadhike yojanAnAM 318297 tato'sya SaSTacA bhAge hRte labdhaM yathoktamantra maNDale muhUrttagatipramANaM, atrApi dRSTipathaprAptatAparimANamAha- tadA ihagatasya manudhyasyeti prAgvat ekatriMzatA yojanasahasraiH SoDazAdhikaiH navabhizca yojanazataire konacatvAriMzatA ca SaSTibhAgairyojanasya For P&Praise City ~895~ 7vakSaskAre muhUrttagatiH sU. 133 // 446 // Page #897 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [133] dIpa anukrama [258] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], mUlaM [133] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH ekaM ca paSTibhAgamekapaSTidhA chittvA tasya satkaiH paSTyA cUrNikAbhAgaiH 31916 33 sUryazcakSuHsparzamAgacchati, tathAhiasmin maNDale sUrye cAraM carati divaso dvAdazamuhUrttapramANo dvAbhyAM muhatkaSaSTibhAgAbhyAmadhikaH teSAM cArce SaD muhUrttAH ekena muhatkaSaSTibhAgenAbhyadhikAstataH savarNanArthaM SaDapi muharttA ekaSaSTyA guNyante tata ekaH paSTibhAgastatrAdhikaH prakSipyate, tato jAtAni trINi zatAni saptaSaSTyadhikAni ekaSaSTibhAgAnAM 367, tataH prastutamaNDale yatparimANaM trINi lakSANi aSTAdazasahasrANi dve zate saptanavatyadhike 318297, idaM ca yojanarAziM SaSTayA guNayitvA savarNitA muhUrttagatiriti yathA vyavahiyate tathA prAguktam, etadebhistribhiH zataiH sApaSTyA'dhikairguNyate jAtA ekAdaza koTyo'STapaSTikSAzcaturdaza sahasrANi nava zatAni navanavatyadhikAni 116814999, etasya ekaSaSTyA guNitayA SaSTayA 3660 bhAgo hiyate labdhAnyekatriMzatsahasrANi nava zatAni SoDazottarANi 31916, zeSamuddharati caturviMzatizatAni ekonacatvAriMzadadhikAni 2439 na cAto yojanAnyAyAnti tataH SaSTibhAgAnayanArthamekaSaSTyA bhAgo hiyate labdhA ekonacatvAriMzat paSTibhAgAH 39 ekasya ca SaSTibhAgasya satkAH SaSTirekaSaSTibhAgAH / atha tRtIyaM maNDalaM 'se pavisamANe' ityAdi, atha pravizan- jambUdvIpAbhimukhaM caran sUryaH dvitIye'horAtre uttarAyaNasatke ityarthaH bAhyatRtIyaM maNDalamupasaGkramya cAraM carati, tadA kimityAha - 'jayA Na'mityAdi, yadA bhagavan ! sUryaH vAhyatRtIyaM maNDalamupasaGkramya cAraM carati tadA ekaikena muhUrttena kiyata kSetraM gacchati ?, bhagavAnAha - gautama ! paca paca yojanasaha For P&Praise Cly ~896~ Page #898 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [133] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [133] dIpa anukrama [258] zrIjambU- sANi trINi caturuttarANi yojanazatAni ekonacatvAriMzataM ca SaSTibhAgAna yojanasya 53043 ekaikena muhartena 18 vaskAra gacchati, tathAhi-asmin maNDale parirayaparimANaM tisro lakSA aSTAdaza sahasrANi dve zate ekonAzItyadhike 318-18 nticandrI sU.133 yA vRttiH 279 asya ca SaSTyA bhAge hRte labdhaM yathoktamatra maNDale muhUrtagatipramANaM, adhAtra dRSTipathaprAptatA-tadA ihagatasya manuSyasya ekAdhikAtriMzatA sahasrairekonapaJcAzatA ca paSTibhAgairekaM ca SaSTibhAgamekaSaSTidhA chittvA tasya satkaistrayoviM18| zatyA cUrNikAbhAgaiH 3200144 3 sUryaH cakSuHsparzamAgacchati, tathAhi-asmin maNDale divaso dvAdazamuharcapramANa-10 IS catumihattaikaSaSTibhAgairadhikastasyArddha SaTU muhUrtA dvAbhyAmekaSaSTibhAgAbhyAmadhikAstataH sAmastyenaikaSaSTibhAgakaraNArtha SaDapi muhartA ekapaSTa yA guNyaMte guNayitvA ca tatra dvAvekapaSTibhAgI prakSipyete tato jAtAni trINi zatAni aSTaSaSTayadhikAni ekapaSTibhAgAnAM 368, tato'smin maNDale yatparirayapramANaM trINi lakSANi aSTAdaza sahasrANi ve zate ekonAzItyadhike 318279 etat tribhiH zataiH aSTapaSTa vadhikairguNyate jAtA ekAdaza koTayaH 1 ekasaptatiH zatasahasrANi SaDizatiH sahasrANi SaT zatAni dvisaptatyadhikAni 117126672, asya ekaSaSTayA | guNitayA SaSTayA 3660 bhAge labdhAni dvAtriMzatsahasrANi ekottarANi 32001zeSa trINi sahasrANi dvaadsho-18|||447|| |ttarANi 3012 teSAM paSTibhAgAnayanArthamekaSaSTayA bhAge hRte labdhA ekonapazcAzat paSTibhAgAH ekasya paSTi-18 bhAgasya satkAstrayoviMzatizcUrNikAbhAgAH 33 iti, samavAyoje tu trayastriMzasamavAye 'jayA NaM sUrie bAhirANaMtaratacaM ~897~ Page #899 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [133] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: Creace prata sUtrAMka [133] dIpa anukrama [258] | maMDalaM uvasaMkamittA cAra carai tayA NaM ihagayassa purisassa tettIsAe joaNasahassehiM kiMcivisesUNehiM cakkhuphAsa | habamAgacchaitti etadvRttau ca iha tu yadukkaM trayastriMzat kiJcinyUnAstatra sAtirekayojanasyApi nyUnasahasratA vivakSi teti sambhAvyate iti, athAtrApi caturthamaNDalAdiSvatidezamAha-evaM khalu' ityAdi, evamukkena prakAreNa khalu-nizci-15 ra tametenopAyena-zanaiH2 tattadanantarAbhyantaramaNDalAbhimukhagamanarUpeNAbhyantaraM pravizan sUryastadanantarAnmaNDalAt tadana-18 ntaraM maNDalaM saGgrAman 2 ekaikasmin maNDale muhUrtagatimityatra dvitIyA pUrvavat muhUrcagatiparimANe aSTAdaza 2 SaSTi-18 bhAgAn yojanasya vyavahArataH paripUrNAn nizcayataH kiJcidUnAn nivarddhayan 2 hApayannityarthaH, pUrvamaNDalAt abhyanta-15 rAbhyantaramaNDalasya parirayamadhikRtyASTAdazayojanahInatvAt , puruSacchAyAmityatrApi dvitIyA pUrvavat , tato'yamarthaHpurupacchAyAyAM dRSTipathaprAptatArUpAyAM navabhiH SaSTibhAgaiH SaSTayA ca cUrNikAbhAgaiH sAtirekANi-samadhikAni pazcAzIti | yojanAnyabhivarddhayan 2 prathamadvitIyAdiSu katipayeSu maNDaleSu iyaM vRddhijJeyA sarvamaNDalApekSayA tu yenaiva krameNa || sarvAbhyantarAgamaNDalAsarato dRSTipathaprAptatAM hApayannirgatastenaiva krameNa sarvavAhyAnmaNDalAdakataneSu dRSTipathaprAptatAma-18 bhivarddhayan pravizati, tatra sarvavAhyamaNDalAdAktanadvitIyamaNDalagatAt dRSTipathaprAptatAparimANAt sarvavAdye maNDale paJcAzIti yojanAni nava SaSTibhAgAn yojanasya ekaM ca SaSTibhAgamekapaSTidhA bhittvA tasya satkAn paSTibhAgAn hApa-16 yati, etacca prAgeva bhAvitaM tasmAt sarvavAhyAdAktane dvitIye maNDale pravizan tAvadbhUyo'pi dRSTipathaprAptatAparimA esesea ~898~ Page #900 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [133] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [133] dIpa anukrama [258] zrIjambU- |Ne'bhivarddhayati tacca dhruvaM, tatorvAktaneSu maNDaleSu yasmin maNDale dRSTipathaprAptatA jJAtumiSyate tRtIyamaNDalAdArabhya 18| vakSaskAre dvIpazA- tattanmaNDalasaGkhyayA SaTtriMzad guNyate, tadyathA-tRtIyamaNDalacintAyAmekena caturdhamaNDalacintAyAM dvAbhyAM evaM yAvat / muhUrttagatiH sarvAbhyantaramaNDalacintAyAM duyazItyadhikena zatena, itthaM ca guNayitvA yallabhyate tad dhruvarAzerapanIya zeSeNa dhruvarAzi-18 yA vRttiH nA sahitaM pUrvazmaNDalagataM dRSTipathaprAptatAparimANaM tatra maNDale draSTavyaM, yathA tRtIye maNDale SaTtriMzadekena guNyate, // 448 // |'ekena ca guNitaM tadeva bhavatIti jAtA patriMzadeva sA dhruvarAzerapanIyate, jAtaM zeSamidaM-paJcAzItiyojanAni nava paSTibhAgA yojanasya ekasya ca SaSTibhAgasya satkAzcaturvizatirekaSaSTibhAgAH 85 etena pUrvamaNDalagataM dRSTipathaprAptatAparimANaM ekatriMzat sahasrANi nava zatAni SoDazottarANi yojanAnAme konacatvAriMzadekapaSTibhAgA yojanasya ekasya paSTibhAgasya satkAH paSTirekapaSTibhAgAH 31916 ityevaMrUpasahitaM kriyate kRte ca tRtIye maNDale yathoktaM dRSTipathaprAptatAparimANaM bhavati tacca prAgeva pradarzitaM, caturthe maNDale patriMzad dvAbhyAM guNyate guNayitvA dhruvarAzerapanIya zeSeNa dhruvarAzinA tRtIyamaNDalagataM dRSTipathamAdhatAparimANaM sahitaM kriyate, tata idaM tatra maNDale dRSTipathaprAptatApari|mANaM bhavati-dvAtriMzatsahasrANi SaDazItyadhikAni yojanAnAmaSTapaJcAzat paSTibhAgA yojanasya ekasya paSTibhAgasya satkAH 448 // 1 ekAdarzakapaSTibhAgAH 32086 541 evaM zeSeSvapi maNDaleSu bhAvanIyaM, yadA tu sarvAbhyantare maNDale dRSTipathaprAptatApa-18 rimANaM jJAtumiSyate tadA SaTtriMzad vyazItyadhikena zatena guNyate, tRtIyamaNDalAdArabhya sarvAbhyantarasya maNDalasya yazI 2092amoratee999900 ~899~ Page #901 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [133] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [133] dIpa anukrama [258] Sea808 tyadhikazatatamatvAt , tato jAtAni paJcaSaSTiH zatAni dvipaJcAzadadhikAni 6552, teSAmekaSaSTayA bhAge hRte labdhaM // saptottara zataM SaSTibhAgAnAM zeSAH paJcaviMzatiH etatpaJcAzItiyojanAni nava SaSTibhAgA yojanasya ekasya paSTi-13 bhAgasya satkAH paSTirekaSaSTibhAgAH 856064 ityevaMrUpAd dhruvarAzeH zodhyate, jAtAni pazcAt vyazItiryojanAni dvAviMzatiH paSTibhAgA yojanasya ekasya SaSTibhAgasya satkAH paJcatriMzadekaSaSTibhAgAH, iha SaTtriMzadekaSaSTibhAgAH kalayA 8 nyUnAH paramArthato labhyante, etacca prAgevopadarzitaM, tacca kalAyA nyUnatvaM pratimaNDalaM bhavat yadA dvayazItyadhikazatata-8 mamaNDale ekatra piNDitaM sat cintyate tadA aSTaSaSTirekaSaSTibhAgA labhyante tataste bhUyaH prakSipyante tato jAtamida-18 vyazItiyojanAni trayoviMzatiHSaSTibhAgAH yojanasya ekasya SaSTibhAgasya satkA dvicatvAriMzadekaSaSTibhAgAH 8331 etena sarvAbhyantarAnantaradvitIyamaNDalagataM dRSTipathaprAptatAparimANaM saptacatvAriMzatsahasrANi zatamekonAzItyadhika yo|| janAnAM saptapaJcAzat paSTibhAgA yojanasya ekasya paSTibhAgasya satkA ekonaviMzatirekaSaSTibhAgAH 4717934. | ityevaMrUpasahitaM kriyate tato yathoktaM sarvAbhyantare maNDale dRSTipathaprApThatAparimANaM bhavati, tacca saptacatvAriMzatsahasrANi dve zate triSaSTayadhike yojanAnAmekaviMzatizca paSTibhAgA yojanasya 4726335 evaM dRSTipathaprAptatAyAM katipayeSu / maNDaleSu sAtirekANi paJcAzIti yojanAni agretaneSu caturazIti 2paryante yathoktAdhikasahitAni dhyazIti yojanAni 8 abhivarddhayana 2 tAvad vaktavyo yAvat sarvAbhyantaramaNDalamupasaGgamya cAraM carati, idaM ca sarvAbhyantaramaNDalaM sarvabAhyA seeeeeee ~900~ Page #902 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [133] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [133] dIpa anukrama [258] zrIjambU- nantarAt maNDalAt pazcAnupUrvyA gaNyamAnaM tryazItyadhikazatatama, pratimaNDalaM cAhorAtragaNanAdahorAtro'pi tryazItyadhika- dhvakSaskAre dvIpazAsticandrI-18 |zatatamastenAyamuttarAyaNasya caramo divasa ityAdabhidhAtumAha-esa doce chammAse' ityAdi, eSa dvitIyaH paNmAsaH-18 dinarAtri prAguktayuktyA ayanavizeSo jJAtavyaH, etat dvitIyasya SaNmAsasya paryavasAnaM tryazItyadhikazatatamAhorAtratvAt , eSa8 yA vRtiH mAnaM sU. AdityaH saMvatsaraH-AdityacAropalakSitaH saMvatsara iti, ityanena nakSatrAdisaMvatsaravyudAsaH, etaccAdityasya saMvatsarasya / // 449 // paryavasAnaM caramAyanacaramadivasatvAt iti samAptaM muhartagatidvAram, tatsambaddhAca dRSTipathavaktavyatA'pi // athASTamaM| dinarAtrivRddhihAnidvAra nirUpyate jayA NaM bhaMte ! sUrie sababhaMtara maMDalaM uvasaMkamittA cAra carai tayA Na kemahAlae divase kemahAliyA rAI bhavai ?, gomA ! tayANaM uttamakaTThapatte unosae aTThArasamuhuro vivase bhavai jahaNNiA duvAlasamuhattA rAI bhavara se NikkhamamANe sUrie NavaM / saMvacchara ayamANe paDhamaMsi ahorasi abhaMtarANaMtara maMDalaM ubasaMkamittA cAra carai, jayA NaM bhaMte ! sUrie abhaMtarANataraM maMDalaM uvasaMkamittA cAra gharada tayA NaM kemahAlae divase kemahAliyA rAI bhavai ?, go0! tayA NaM aTThArasamuhatte divase bhavai dohiM egadvibhAgamuhuttehiM UNe duvAlasamuhuttA rAI bhavai dohi a egaTThibhAgamuhuttehiM ahiatti, se NikkhamamANe sUrie do // 449 // caMsi ahorasi jAva cAraM gharai tayA Na kemahAlae divase kemahAliyA rAI bhavai, goyamA ! tayANaM aTThArasamuhutte divase bhavada cAhiM egahibhAgaguhu sehiM UNe duvAlasamuhuttA rAI bhavai cAhiM egasahibhAganuhucehi ahimatti, evaM khalu eeNaM uvA 200000000000090999999 atha dina-rAtri vRddhi-hAni prarupyate ~901~ Page #903 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [134] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [134] dIpa anukrama [259] eNaM nikSamamANe sUrie tagANaMtarAo maMDalAo tayANataraM maMDalaM saMkamamANe do do egavibhAgamuhuttehiM maMDale divasakhittassa nimbuddhagANe 2 ravaNikhissa abhivaddhemANe 2 sabavAhiraM maMDalaM uvasaMkamittA cAra caraiti, jayA NaM sUrie sababhatarAo maMDalAo sababAhira maMDalaM upasaMkamittA cAra carai tathA NaM sababhataramaMDalaM paNihAya egeNaM tesIeNaM rAiMdiasaNaM tiNi chAvaDhe egasadvibhAgaguhuttasae divasakhettarasa nimbuddhattA rayaNikhettassa amibuddhattA cAra caraitti, jayA gaM bhaMte ! sUrie savvavAhira maMDalaM upasaMkamittA cAra parai tayA gaM kemahAlae divase kemahAliyA rAI bhavai ?, goamA! tayA NaM uttamakaTThapattA uphosiA aTThArasamuhattA rAI bhavai jahaNNae duvAlasamuhute divase bhavaitti, esa NaM paDhame chammAse esa Ne paDhamassa chammAsassa pajavasANe / se 4bisamANe sUrie docaM chammAsaM ayamANe par3hamaMsi ahorattaisi vAhirANaMtara maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carA, jayA NaM bhaMte ! sUrie bAhirANaMtara maMDalaM uvasaMkamittA cAra carai tayA NaM kemahAlae divase bhavai kemahAliyA rAI bhavai ?, go0 ! aTThArasamuhattA rAI bhavai dohiM egasahinAgamuhuttehiM UNA duvAlasamUhutte divase bhavai dohiM egasahibhAgamUhuttehiM ahie, se pavisamANe sUrie domaMsi ahora tasi pAhiratavaM maMDalaM uvasaMkamittA cAra carai, jayA NaM bhaMte | sUrie vAhiratacaM maMDalaM upasaMkamittA cAra parada tayA NaM kemahAlae divase bhavai kemahAliyAM rAI bhavai, go0 ! tayA NaM aTThArasamahuttA rAI bhavai cAhiM egasahibhAgamuhuttehiM UNA duvAlasamuhutte divase bhavai cAhiM egasaTThibhAgamuhuttehiM ahie iti, evaM khalu eeNaM uvAeNaM pavisamANe sUrie ta. yANatarAo maMDalAo tayANatara maMDalaM saMkamamANe saMkamamANe do do egasaThimAgamuhuttehiM egamege maMDale rayaNikhettassa nibuddhemANe 2 divasakhettarasa abhibuddhemANe 2 savvanbhataraM maMDalaM ubasaMkamittA cAraM paratti, jayA Na bhaMte ! sUrie samvayAhirAo maMDalAo ~902~ Page #904 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [134] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka zrIjambU dvIpazAnticandrIyA vRttiH // 450 // [134] dIpa anukrama [259] sadhvambhataraM maMDala upasaMkamittA cAra carai tayANa sababAhiraM maMDalaM paNihAya egeNaM tesaueNaM rAidinasaeNaM tiNi chAba egasaTThibhAganuhuttasae rayaNivettarasa NivyuddhattA divasakhe cassa abhivavettA cAra carai, esa gaM doce chammAse dinarAtriesa Ne tumassa chammAsassa pajjavasANe esaNaM Aice saMvacchare esa NaM Ainassa saMvaccharassa pajjavasANe pANate 8 (sUrya 134) mAnaM sa. 'jayA Na' mityAdi, yadA bhagavan ! sUryaH sarvAbhyantaramaNDalamupasaGkamya cAra carati tadA ko mahAn Alayo-18 vyApyakSetrarUpaH Azrayo yasyAsau kimahAlayaH kiyAnityarthaH divaso bhavati, kiMmahALayA-kiyatI rAtrirbhavati ?, bhagapAnAha-gautama ! tadA uttamakASThA prApta:-uttamAvasthA prAptaH AdityasaMvatsarasatkaSaTpaSTavadhikatrizatadivasamadhye yto|| nAparaH kazcidadhika ityarthaH ata evotkarSakA utkRSTa ityarthaH aSTAdazamuhUrttapramANo divaso bhavati, yatra maNDale yAva-| pramANo divasastatra tadapekSayA a (zeSA) horAtrapramANA rAtririti japanyikA dvAdazamuhartA rAtriH, sarvasmin kSetre || | kAle vA'horAtrasya triMzanmuhUrtasaGgyAkatyasya naiyatyAt , nanu yadA bharate'STAdazamuharttapramANo divasastadA videheSu jagha-18 nyA dvAdazamuhUrtapramANA rAtrisahi dvAdazamuhUrtebhyaH paraM rAtreratikrAntatvena SaT muhUrtAna yAvatkena kAlena bhAvyaM ?, evaM |bharate'pi vAcyam , ucyate, anna paDramuhurtagamyakSetre'vaziSTe sati tatra sUryasyodayamAnatvena divaseneti, taca sUryodayA-18 1 // 45 // stAntaravicAraNena sanmaNDalagatadRSTipathaprAptatAvicAraNena ca sUpapannaM, Aha-evaM sati sUryodayAstamayane aniyate A4 panne, bhavatu nAma, na caitadanArSam , yaduktam-"jaha jaha samae samae purao saMcarai bhakkharo gynne| taha taha iovi ~903~ Page #905 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [134] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [134] dIpa anukrama [259] || niyamA jAyai rayaNIi bhAvattho // 1 // evaM ca sai narANaM udayatvamazAI hota'niyayAI / sai desakAlabhee | kassai kiMcI ya dissae niyamA // 2 // sai ceva ya nidiDo ruddamuhutto kameNa sbesi| kesiMcIdANipia visayapamANo ravI jesi // 3 // " ti [ yathA yathA samaye samaye purataH saMcarati bhAskarI gagane tathA tadheto'pi niyamAt jAyate rajanIti bhAvArthaH // 1 // evaM ca sati narANAmudayAstamayane aniyate bhvtH| sati dezakAlabhede kasyApi 18 kiMcidvyavahAryate niyamAt // 2 // sakRdeva ca nirdiSTo rudramuhUrtaH krameNa sarveSAm / kepAzcididAnImapi ca viSayamamANo raviryeSAM bhavati // 3 // ] yattu sUryaprajJapsivRttau sUryamaNDalasaMsthityadhikAre samacaturasrasaMsthitivarNanAyAM yugAdau ekaH sUryo dakSiNapUrvasyAM ekazcandro dakSiNAparasyAM dvitIyaH sUryaH pazcimottarasyAM dvitIyaH candraH | uttarapUrvasyAmityukta tattu dakSiNAdibhAgeSu mUlodayApekSayA iti bodhyaM, ayaM ca sarvotkRSTo divasaH pUrvasaMvatsarasya caramo 8|| divasa iti vaktumAha-se NikkhamamANe' ityAdi, atha niSkrAman sUryaH navaM saMvatsaramayamAnaH-prAmuvannAdadAna | ityarthaH, prathame ahorAtre'bhyantarAnantaraM dvitIyamaNDalamupasaGkamya cAraM carati iti, atha dinarAtrivRdayapavRtyarthamAha 'jayA Na' mityAdi, yadA bhagavan ! sUryaH abhyantarAnantaraM dvitIya maNDalamupasaGkamya cAra carati tadA bhagavan ! ki1 mahAlayaH-kiMpramANo divasaH kiMmahAlayA-kiMpramANArAtriH, bhagavAnAha-gautama! tadA aSTAdazamuharcapramANo dvAbhyAM muhakapaSTibhAgAbhyAmUno divaso bhavati, atra sUtre prAkRtatvAt padavyatyayaH, dvAdazamuharsapramANA dvAbhyAM muharzaka SE0ctrence ~904 ~ Page #906 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [134] dIpa anukrama [259] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [7], mUlaM [134] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAnticandrI - yA vRttiH // 451 // SaSTibhAgAbhyAmadhikA rAtrirbhavati, atropapattiryathA - aSTAdazamuhUrtte divase dvAdaza dhruvamuharttAH SaT caramuhUrttAH te ca maNDalAnAM tryazItyadhikazatena varddhante cApavarddhante, tato'tra trairAzikAvatAraH- yadi maNDalAnAM vyazItyadhikazatena SaT muhUrttAH varddhante cApavarddhante tadA ekena maNDalena kiM varddhate cApavarddhate ?, sthApanA yathA 183 / 6 / 1 atrAntyarAzinA ekakalakSaNena madhyarAziH paTulakSaNo guNyate, guNite ca 'ekena guNitaM tadeva bhavatIti SaDeva sthitAste cAdirAzinA bhajyante alpatvAd bhAgaM na prayacchantIti bhAgyabhAjakarAzyostri keNApavarttanA kAryA, jAta uparitano rAzidvikarUpaH adhastana ekaSaSTirUpaH AgataM dvAvekaSaSTibhAgau muhUrttasya ato divase'pavarddhate rAtrau ca varddhate iti, evamagre'pi karaNabhAvanA kAryA / athApretanamaNDalagate dinarAtri vRddhihAnI pRcchannAha - ' se zikkhamamANe' ityAdi, atha niSkrAman sUryo dakSiNAyanasatke dvitIye ahorAtre atra yAvacchabdAd 'abbhaMtaratacaM maMDala uvasaMkamittA' iti | jJeyaM, sarvAbhyantaramaNDalApekSayA tRtIyaM maNDalamupasaGkramya cAraM carati tadA kiMpramANo divasaH kiMpramANA rAtrirbhavati ?, | gautama ! tadA aSTAdazamuhUrttapramANo dvAbhyAM pUrvamaNDalasatkAbhyAM dvAbhyAM ca prastutamaNDalasatkAbhyAmityevaM caturbhirmuhartte| kaSaSTibhAgairuno divaso bhavati dvAdazamuharttA uktaprakAreNaiva caturbhirmuhUrttakaSaSTibhAgairadhikA rAtrirbhavati, uktAtirikta| maNDaleSvatidezamAha-' evaM khalu eeNa' mityAdi, evaM maNDalatrayadarzitarItyA khalu nizcitametena - anantarokenopAyenapratimaNDalaM divasarAtrisatkamuhUrtte kapa STibhAgadvaya vRddhihAnirUpeNa niSkrAman-dakSiNAbhimukhaM gacchan sUryastadanantarA For P&False Cinly severestse ~905~ avakSaskAre dinarAtri mAnaM sU. 134 // 451 // Page #907 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [134] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [134] dIpa anukrama [259] 18 maNDalAtadanantaraM maNDala saGgrAman dvau dvau muhUrttakaSaSTibhAgAvekakasmin maNDale divasakSetrasya nivarddhayan 2-hApayana 2 rajanikSetrasya tAvevAbhivarddhayan 2, ko'rthaH ?-muharsekaSaSTibhAgavayagamyaM kSetraM divasakSetre hApayan tAvadeva rajanikSetre 18 abhivarddhayaniti sarvabAhyamaNDalamupasaGkamya cAraM carati, pratimaNDalaM bhAgadvayahAnivRddhI ukte, asarvamaNDaleSu bhAgAnAM hAnivRddhisarvAgraM vaktumAha-'jayA Na' mityAdi, yadA sUryaH sarvAbhyantarAnmaNDalAdityatra yavalope paJcamI vaktavyA, tena / | sarvAbhyantaraM maNDalamArabhya sarvavAhyamaNDalamupasaGkamya cAraM carati tadA sarvAbhyantaraM maNDalaM praNidhAya-maryAdIkRtya 8 tataH parasmAd dvitIyAnmaNDalAdArabhyetyarthaH ekena vyazItena-vyazItyadhikena rAtrindivAnA-ahorAtrANAM zatena trINi SaTpaSTAni-paTapaSTayadhikAni muhUkaSaSTibhAgazatAni divasakSetrasyAbhivarSa ko'rthaH?-paTpaSTa yadhikatrizatamuhUtekaSaSTibhAga-18 ryAvanmAtra kSetraM gamyate tAvanmAnaM kSetraM hApayitvA ityarthaH, tAvadeva kSetra rajanikSetrasyAbhiva_ cAraM carati, ayamartha:dakSiNAyanasatkavyazItyadhikamaNDaleSu pratyeka hIyamAnabhAgadvayasya vyazIlyadhikazataguNanena SaTpaSTayadhikatrizatarAzirupapa-18 yata iti tAvadeva rajanikSetre varddhate ityarthaH, etadeva pazcAnupUrvyA pRcchati-'jayA Na' mityAdi, praznasUtraM prAgvat, utt-||r rasUtre gautama ! tadA uttamakASThAprAptA-prakRSTAvasthA prAptA ata evotkarSikA-utkRSTA, yato nAnyA prakarSavatI rAtriri| tyarthaH, aSTAdazamuhUrtapramANA rAtrirbhavati tadA triMzanmuhUrtasaGkhyApUraNAya jaghanyako dvAdazamuharsapramANo divaso bhavati, para triMzanmuhUrtatvAdahorAtrasya, eSa cAhorAtro dakSiNAyanasya carama ityAdi prajJApanArthamAha-esa Na' mityAdi, etacca prA Screeseatselecederaceae ~906~ Page #908 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [134] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [134] dIpa anukrama [259] zrIjambU- guktArtham , athAtra dvitIya maNDalaM pRcchannAha-'jayA Na' mityAdi, yadA bhagavan ! sUryaH sarvavAdyAnantaraM dvitIya maNDala- dhyakSaskAre dvIpazA-18 mupasaGgamya cAra carati tadA kiMpramANo divaso bhavati, kiMpramANA rAtrirbhavati ?, gautama ! aSTAdazamuhartA dvAbhyAM || dinarAtrinticandrI mahakapaSTibhAgAbhyAmUnA rAtrirbhavati, dvAdazamuhUttoM dvAbhyAM muhatkaSaSTibhAgAbhyAmadhiko divaso bhavati, bhAgayoh-1|| mAnasU. yA vRttiH 134 // nAdhikatvakaraNayuktiH prAgvat, atha tRtIyamaNDalapraznAyAha-se pavisamANe' tti prAgvat, praznasUtramapi tathaiva, uttr||452||18 sUtre gautama ! tadA aSTAdazamuhUrtA dvAbhyAM pUrvamaNDalasatkAbhyAM dvAbhyAM ca prastutamaNDalasatkAbhyAM ityevaM caturbhi:-catuH-IS IS saGkhyAkairmuhUtrtakaSaSTibhAgairUnA rAtrirbhavati, dvAdazamuhUrttazca tathaiva caturbhirmuhU kaSaSTibhAgairadhiko divaso bhavati, uktaa||tiriktessu maNDaleSvatidezamAha-evaM khalu' ityAdi, evaM-maNDalatrayadarzitarItyA etenAnantaroktenopAyena pratimaNDalaM di-15 vasarAtrisatkamuhakapaSTibhAgadvayavRddhihAnirUpeNa pravizan jambUdIpe maNDalAni kurvan sUryastadanantarAnmaNDalAt tadanantaraM maNDalaM saGkrAman 2 dvau dvau muhUsekaSaSTibhAgau ekaikasmin maNDale rajanikSetrasya nivarddhayan 2 divasakSetrasya tAvevAbhivardhayana 2 sarvAbhyantaramaNDalamupasaGkramya cAraM carati, atrApi sarvamaNDaleSu bhAgAnAM hAnivRddhisaryAnaM nirdiza-12 // 52 // mAha-'jayA Na' mityAdi, yadA bhagavan ! sUryaH sarvavAhyAt sarvAbhyantaramaNDalamupasaGkramya cAra carati tadA sarvabAhya maNDalaM praNidhAya-maryAdIkRtya tadAktanAd dvitIyAnmaNDalAdArabhyetyarthaH ekena vyazItyadhikena rAnindivazatena trINi 81 ~907~ Page #909 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [134] dIpa anukrama [259] "jambUdvIpa-prajJapti upAMgasUtra - 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [7], muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... - mUlaM (934) ............................. .... AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH atha tApakSetra dvAram prarupyate paTpaSTayadhikAni muhUrtteka SaSTibhAgazatAni rajanikSetrasya nivarddhA 2 divasakSetrasya tAnyevAbhivarddhA 2 cAraM carati eSa cAho| rAtra uttarAyaNasya carama ityAdi nigamayannAha - 'esa Na' mityAdi prAgvat // atha navamaM tApakSetradvAraM jayA NaM bhaMte! sUrie savvantaraM maMDaLaM uvasaMkamittA cAraM carai tathA NaM kiMsaMThiyA tAvakhittasaMThiI paNNattA ?, go! uddhImuhakalaMbuApuSphalaM ThANasaMThiA tAvakhettasaMThiI paNNattA aMto saMkuA bAhiM vitthaDA aMto baTTA bAhiM bihulA aMto aMkamuhasaMThiA bAhiM sagadbuddhImuhasaMThiA uttarapAse NaM tIse do bAhAo avaTTiAo havaMti paNayAlIsaM 2 joaNasahassAI AyAmeNaM, dube aNaM tIse bAhAo aNavadviAo havaMti, taMjA savvantariA caiva vAhA samvavAhiriA ceva bAhA, tIse NaM savvabhaMtariA bAhA maMdarapabvayaMteNaM NavajoaNasahassAiM cattAri chalasIe joaNasae jaba ya dasabhAe joaNassa parikkheveNaM, esa NaM bhaMte / parikkhebisese kama Ahieti vapublA ?, gojamA ! je NaM maMdarassa parikkheve taM parikkhevaM tihiM guNettA dusahiM chettA dasahiM bhAge hIramANe esa parikkheva visese Ahipati vadenA, tIse NaM savvavAhiriA bAdA lavaNasamuddateNaM cauNavaI joaNasaharasAI ahasaTTe joaNa sae cattAri a dasabhAe joaNarasa parikkheveNaM, se NaM bhaMte! parikkhevavisese kama Ahieti baejA ?, go0 ! jeNaM jaMbuddIvarasa parikkheve taM parikkhevaM tihiM guNettA dasahiM chettA dasabhAge hIramANe esa NaM parikkhevavisese Ahipatti vA iti / tayA NaM bhaMte ! tAvakhitte kevaiaM AyAmeNa paM0 1, go0 ! aTTahantAraM joaNasahassAI tiSNi a tettIse joaNasae joaNassa vibhAgaM ca AyAmeNaM paNNatte, merurala mAyAre jAba ya lavaNassa ruMdachavabhAgo | tAbAyAmo eso sagaDuddhIsaMThio niyamA // 1 // " tayA For P&Pale Cly ~908~ Page #910 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], --------- ..............---------- mUlaM [135] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [135]] 909 zrIjamyUdvIpazAnticandrIyA vRtiH // 453 // gAthA gaMbhaMte ! kiMsaMThiA aMdhakArasaMThiI paNNatA ?, goamA! uddhImuhakalaMbuApuSphasaMThANasaMThiA aMdhakArasaMThiI paNNatA, aMto (7vakSaskAra tApakSetraM saMkubhA bAhiM vitthaDA saM ceva jAva tIse gaM samvanbhaMtariA bAhA maMdarapavvayaMteNaM chajjoaNasahassAI tiSNi a capIse joaNa sU. 135 sae chaca dasabhAe jomaNassa parikkheyeNati, se NaM bhaMte! parikkhevaSisese kao AhietivaejA, go0! je NaM maMdarassa pabvayassa parikkheve taM parikkhevaM dohiM guNettA dasahi chettA dasahi bhAge hIramANe esa NaM parikkhevavisase Ahieti vaejjA, tIse paM sampabAhiriA bAhA lavaNasamuIteNaM tesaTThI joaNasahassAI doNi ya paNayAle joaNasae chacca dasabhAe jomaNasa parikkheveNaM, se Na bhaMte ! parikkhevavisese ko AhietivaejjA, go0 ! jeNaM jaMbuddIvassa parikkheye taM parikkhevaM dohiMguNettA jAva taM ceva tayA Na bhaMte ! adhayAre kevaie AyAmeNaM paM01, go.! aTThahattara joaNasahassAI tiNi a tetIse joaNasae tibhAgaM ca AyAmeNa paM0 / jayA NaM bhaMte ! sUrie savvabAhiramaMDala upasaMkamizA cAra carai tayA NaM kiMsaMThiA tAbakkhittasaMThiI paM01, go0? uddhImuhakalaMcuApuSphasaMThANasaMThiA paNNattA, taM ceva savyaM avvaM NavaraM NANattaM jaM aMdhayArasaMThiie pulcavaNioM pamANaM taM tAvakhittasaMThiIe avvaM, jaM tAva khittasaMThiIe pulavaNi pamANaM taM aMdhayArasaMThiIe abdhati (sUtra 135) 'jayA Na'mityAdi, yadA bhagavan ! sUryaH sarvAbhyantaramaNDalamupasaGkamya cAra carati tadA kiMsaMsthitA-kiMsaMsthAnA ||453 // | tApakSetrasya-sUryAtapavyAptAkAzakhaNDasya saMsthiti:-vyavasthA prajJaptA, sUryAtapasya kiM saMsthAnamitiyAvat, bhagavAnAhagautama! avamukha adhomukhatve tasya vakSyamANAkArAsambhavAt yat kalambukApuSpa-nAlikApuSpaM tasaMsthAnasaMsthitA dIpa anukrama [260-262] ecedeseseesesecscene ~909~ Page #911 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ---------- ..............---------- mUlaM [135] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [135] gAthA prajJaptA mayA zeSaizca tIrthakRdbhiH, idameva saMsthAnaM vizinaSTi-antaH-merudizi saGkucitA bahiH-lavaNadizi vistRtA, tathA anta: merudizi vRttA-arddhavalayAkArA sarvato vRttamerugatAn trIn dvau vA dazabhAgAn abhivyApyAsyA vyavasthitatvAt , bahiH-lavaNadizi pRthulA-mutkalabhAvena vistAramupagatA, etadeva saMsthAnakathanena spaSTayati-antarmerudizi aGka:padmAsanopaviSTasyotsaGgarUpa Asanabandhastasya mukhaM-agrabhAgo'rddhavalayAkArastasyeva saMsthitaM-saMsthAnaM yasyAH sA tathA, bahiH-lavaNadizi zakaTasyoddhiHpratItA tasyAH mukha-yataHprabhRti nizreNikAyA phalakAni badhyante taccAtivistRtaM bhavati tatsaMsthAnA, antarvahirbhAgI pratItya yathAkrama saGkacitA vistRtA iti bhAvaH AdarzAntare tu 'bAhiM sothiamuhasaMThi-1 A' pAThastatra svastikaH pratItastasya mukhaM-agrabhAgastasyevAtivistIrNatayA saMsthitaM-saMsthAnaM yasyAH sA tathA, athAsyAH 18|| AyAmamAha-'ubhaopAse Na' mityAdi, ubhayapArthena-mandarasyobhayoH pArzvayoH tasyAstApakSetrasaMsthiteH sUryabhedena dvi-1|| 18 dhAvyavasthitAyAH pratyekamekaikabhAvena dve cAhe-dve dve pAyeM avasthite-avRddhihAnisvabhAve sarvamaNDaleSvapi niyatapari mANe bhavataH, ayamartha-ekA bharatasthasUryakRtA dakSiNapAce dvitIyA airavatasthasUryakRtA uttarapAya iti dviprakArA, sA || ca paJcacatvAriMzataM 2 yojanasahasrANi AyAmena, madhyavarttino merorArabhya dvayordakSiNottarabhAgayoH pazcacatvAriMzatA yo-1|| janasahasrairvyavahite jambUdvIpaparyante vyavasthitatvAt , evaM pUrvAparabhAgayorapi, yadA tatra sUyauM tadA'yamAyAmo bodhyA, etacca sUtraM jambUdvIpagatAyAmamapekSya bodhyaM, lavaNasamudre tu trayastriMzatsahasrANi trINi zatAni trayastriMzadadhikAni 9090020232020009009000 dIpa anukrama [260-262] lalcinomindeo! ~910~ Page #912 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], --------- --------------------- mUla [135] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: esea prata sUtrAMka [135] gAthA zrIjambU- ekazca tribhAgo yojanasyeti, etacca ekatra piNDitaM aSTAsaptatiH sahasrANi yojanAnAM trINi zatAni ityAdikaM sUtrakR- akSaskAre dvIpazA- do vakSyati tatra sopapattikaM nigadiSyate tenAtra punarukabhiyA noktaM / sampratyanavasthitabAhAsvarUpamAha-'duve aNa' mi-hel tApakSetra nticandrI tyAdi, tasyAH-ekaikasyAstApakSetrasaMsthite dve ca bAhe anavasthite-aniyataparimANe bhavataH, pratimaNDalaM yathAyoga hIya-18 yA vRciH mAnavarddhamAnaparimANatvAt , tadyathA-sarvAbhyantarA sarvabAhyA caivazandI pratyekamanavasthitasvabhAvadyotanAthauM, tatra yA // 45 // merupAce viSkambhamadhikRtya pAhA sA sarvAbhyantarA yA tu lavaNadizi jambUdvIpaparyantamadhikRtya vAhA sA sarvabAhyA, AyAmazca dakSiNottarAyatatayA pratipattavyo viSkambhaH pUrvAparAyatatayeti, sAmprataM sarvAbhyantarAparimANaM nirdizati-18 / tIse Na'mityAdi, tasyA-ekaikasyAH tApakSetrasaMsthiteH sarvAbhyantarA thAhA merugirisamIpe nava yojanasahasrANi catvA ri SaDazItyadhikAni yojanazatAni nava ca dazabhAgAn yojanasya parikSepeNa, atropapatyarthaM praznamAha-esa Na'mi. tyAdi, eSaH-anantaroktapramANaH parikSepavizeSo-mandaraparirayaparikSepavizeSaH kutaH-kasmAt evaMpramANa AkhyAto nonos|| dhiko vA iti vadet , bhagavAnAha-gautama ! yo mandarasya parikSepastaM tribhirguNayitvA dazabhizchittvA-dazabhirvibhajya etadeva paryAyeNa vyAcaSTe-dazabhirbhAge hiyamANe sati eSa parikSepavizeSa AkhyAta iti vadet svaziSyebhyaH, aymrth:-R||45|| ra meruNA pratihanyamAnaH sUryAtapo meruparidhi parikSipya sthita iti merusamIpe'bhyantaratApakSetraviSkambhacintA, athaivaM // sati satrayoviMzatiSaTzatAdhikaikatriMzatsahasrayojanamAnaH sarvo'pi meruparidhirasya tApakSetrasya viSkambhatAmApayeta iti / dIpa anukrama [260-262] ~911~ Page #913 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ---------- ------------------- mUlaM [135] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [135] gAthA cet , na, sarvAbhyantare maNDale vartamAnaH sUryo dIptalezyAkaravAjjambUdvIpacakravAlasya yatra tatra pradeze tattacakravAlakSetrA- // 5 // 1 nusAreNa trIna dazabhAgAn prakAzayati dazabhAgAnAM trayANAM mIlane yAvat pramANa kSetra tAvattApayatItyarthaH, nanu tahi | meruparidhetriguNIkaraNaM kimarthaM dazabhAgAnAM tridhAguNanenaiva caritArthatvAt , satyaM, vineyAnAM sukhAvabodhAya, bhagavatIvRttau tu zrIabhayadevasUripAdA dazabhAgalabdhaM triguNaM cakruriti, atha dazabhirbhAge ko heturiti cet, ucyate, jambU-15 dvIpacakravAlakSetrasya trayo bhAgA merudakSiNapArSe trayastasyaivottarapArzve dvau bhAgau pUrvato dvau cAparataH sarvamIlane daza, tatra bharatagataH sUryaH sarvAbhyantare maNDale caran zrIna bhAgAna dAkSiNAtyAna prakAzayati, tadAnIM ca zrInauttarAhAm airavatagataH tadA dvau bhAgau pUrvato rajanI dvau cAparato'pi, yathA yathA krameNa dAkSiNAtya auttarAho vA sUryaH saJcarati tathA tathA tayoH pratyeka tApakSetramaprato varddhate pRSThataca hIyate, evaM krameNa saJcaraNazIle tApakSetre yaMdaikaH sUryaH pUrvasyAM paro'parasyAM varttate tadA pUrvapazcimadizoH pratyekaM trIn bhAgAMstApakSetraM dvau bhAgau dakSiNottarayoH pratyeka rajanIti, atha gaNitakarmavi dhAnaM, tatra meruvyAsaH 10000 eSAM ca vargo daza koTyaH 100000000 tato dazabhirguNane jAtaM koTizataM 41000000000 asya vargamUlAnayane labdhAnyekatriMzadyojanasahasrANi SaT zatAni trayoviMzatyadhikAni 316239 18 eSa rAzikhibhirguNyate jAtAni caturnavatisahasrANi aSTau zatAnyekonasaptatyadhikAni 74869 eSAM dazabhirbhAge 18 labdhAni nava yojanasahasrANi catvAri zatAni SaDazItyadhikAni nava ca dazabhAgA yojanasya / atha sarvabAhyabAhApari dIpa anukrama [260-262] secene ~912~ Page #914 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ---------- ---------------------- mUlaM [135] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [135] sU.135 gAthA zrIjamyU-18|mANamAha-'tIse Na'mityAdi, tasyAH-tApakSetrasaMsthiteH sarvabAhyA lavaNasamudrasyAnte-samIpe caturnavati yojanasaha-18| vakSaskAra dvIpazA- KI srANi aSTau ca SaSTyadhikAni yojanazatAni caturazca dazabhAgAn yojanasya parikSepeNa, atropapAdakasUtramAha-'se NaM || tApakSetraM bhaMte ! parikkheve' ityAdi, sa bhadanta ! parikSepavizeSo'nantarokto ya iti gamyaM kuta AkhyAta iti gautamo vaded, yA vRtiH vadati bhagavAnAha-gautama ! yo jambUdvIpaparikSepastaM parikSepaM tribhirguNayitvA dazabhizcittvA-dazabhivibhajya idameva 81 // 455 // paryAyeNAha-dazabhirbhAge hiyamANe eSa parikSepavizeSa AkhyAto mayA'nyaizcAptairiti yadet svaziSyebhyaH, idamuktaM bhavati tApakSetrasya paramaviSkambhaH pratipipAdayiSitavyaH, sa ca jambUdvIpaparyanta iti tatparidhiH sthApyaH yojana 316227 kAkroza 3 dhanUMSi 128 aM13 arddhAlaM 1 etAvatA ca yojanamekaM kizcidanamiti vyavahArataH pUrNa vivakSyate-sAMza-1 rAzito niraMzarAzegaNitasya sukaratvAt , tato jAtaM 316228, etat triguNaM kriyate jAtAni nava lakSANi aSTacatvAriMzarasahasrANi SaT zatAni caturazItyadhikAni 948684, eSAM dazabhirbhajane labdhAni caturnavatiryojanasahasrANi aSTau zatAni aSTapaSTa dhadhikAni catvArazca dazabhAgAyojanasya, anApi triguNakaraNAdau yuktiH prAgvat , namvanyatra 'raviNo | udayatthaMtaracauNavAisahassa paNasaya chviisaa| bAyAla sadvibhAgA kakkaDasaMkatidiahami' // 1 // ityukta, atrodayAstAntaraM // 455) prakAzakSetraM tApakSetramityekArthAH tatra bhede ki nibandhanamiti cet, ucyate, sarvAbhyantaramaNDalavartI sUryo mandaradizi jambUdvIpasya pUrvato'paratazcAzItyadhikaM zataM yojanAnAmavagAva cAraM carati tenAzItyadhikazatayojanAni dviguNAni 360 dIpa anukrama [260-262] Reace ~913~ Page #915 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ---------- --------- mUlaM [135] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [135] gAthA asya vargadazaguNavargamUlAnayane jAtAni 1138 etaJca dvIpaparidhitaH 316227 rUpAt zodhyate tataH sthita 315089, asya dazabhirbhAge AgataM 31508 avaziSTabhAgAH, anayoraMzacchedayoH SaDirguNane jAtaM 14, athAsya pArAzestriguNane sampadyate yathokarAziH, tathAhi-945266 idaM ca sUkSmekSikayA darzitaM,na caitat svamatyutmekSitamiti bhAvyaM, zrImunicandrasUrikRtasUryamaMDalavicAre'tya suvicAritatvAt , prastute ca sthUlanayAzrayaNena dvIpaparyantamAtraviva-10 pakSaNena sUtroktaM pramANa sampadyate, dvIpodadhiparidhereva sarvatrApyAgame dazAMzakalpanAdizravaNAt, anena paridhitaH parato lavaNodaSaDbhAgaM yAvat prApyamANe tApakSetre taccakavAlakSetrAnusAreNa tatra viSkambhasambhavAt paramaviSkambhastatra kathanIya iti nirasta, ayameva caturnavatisahasrapaJcazatAdiyojanAdiko rAzibahubahuzrutaiH pramANIkRtaH karaNasaMvAditvAt, tathAhi-svasvamaNDalaparidhiH SaSTayA bhakko muhUrttagatiM prayacchati, sA ca divasArddhagatamuhUrtarAzinA guNitA cakSuHsparza MS sA codayataH sUryasyAgrato yAvAnastamayatazca pRSThato'pi tAvAniti dviguNitaH san tApakSetraM bhavati, etacca cakSuHsparzadvAre suvyaktaM nirUpitamasti, idaM ca tApakSetrakaraNaM sarvabAhyamaNDalasatkatApakSetrabAhyabAhAnirUpaNe vibhAvayiSyata iti nAtrodAhiyate, yaduktaM cet dazabhAgAna prakAzayati iti, tatra bhAgaH SaNamuhUrtAkramaNIyakSetrapramANaH, kathaM ?, sarvA-1ST bhyantare maNDale carati sUyeM divaso'STAdazamuhUrttamAnaH navamuhUrtAkramaNIye ca kSetre sthitaH sUryo dRzyo bhavati tata etA-1 vatyamANaM sUryAt prAk tApakSetraM tAvaJca aparato'pi, itthaM cASTAdazamuhUrtAkramaNIyakSetrapramANamekasya sUryasya tApakSetraM, dIpa anukrama [260-262] RECE ~914~ Page #916 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], --------- --------....------- mUlaM [135] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [135] gAthA zrIjambU- tacca kila dazabhAgatrayAtmakaM tato bhavatyekasmin dazabhAge SaNmuhUrtAkramaNIyakSetrapramANateti / samprati sAmastyenAyA- vakSaskAre dvIpazA-|| matastApakSetraparimANaM picchiSurAha-'tayA NamityAdi, yadA bhagavan ! etAvAMstApakSetraparamaviSkambha iti gamyaM IITH nticandrI| tadA bhagavastApakSetra sAmastyena dakSiNottarAyatatayA kiyadAyAmena prajJaptam ?, bhagavAnAha-gautama ! aSTasaptatiM yojana ma. 135 yA vRttiH | sahasrANi trINi ca trayastriMzadadhikAni yojanazatAni yojanasyaikasya tribhAgaM ca yAvadAyAmena prajJapta, pnycctvaariNsh||456|| yojanasahasrANi dvIpagatAni, yakhiMzayojanasahasrANi trINi ca yojanazatAni trayastriMzadadhikAni upari ca yojana-18 tribhAgayuktAni lavaNagatAni, dvayoH saGkalane yathoktaM mAnaM, idaM ca dakSiNottarata AyAmaparimANamavasthitaM na kApi maNDalacAre viparivatteti, enasevArtha sAmaratvena draDhayati-'merussa majhayAre' ityAdi, iha meruNA sUryaprakAzaH pratihanyata ityekeSAM mataM netyapareSAM, tatrAdyAnAM mate iyaM sammatirUpA gAthA, tasmin pakSe evaM vyAkhyeyA-karaNaM kAro madhye kAro madhyakAraH-madhye karaNaM merostasmin sati, ko'rthaH-cakravAlakSetratvAttApakSetrasya meru madhye kRtvA yAvallavaNasya ruMdasya-ni-18 dezasya bhAvapradhAnatvAdvandatAyA:-vistArasya SaDbhAga:-SaSTho bhAgaH etAvatpramANaH tApasya-tApakSetrasyAyAmaH, tatra merorA-18|| rabhya jambUdvIpaparyantaM yAvatpaJcacatvAriMzadyojanasahasrANi tathA lavaNavistAro dve yojanalakSe tayoH paSTho bhAgastrayastriMzadyojanasahasrANi trINi yojanazatAni trayastriMzadyojanAni eko yojanavibhAga iti rUpaH tata ubhayamIlane yathoktapramANaH, MS eSa ca niyamAt zakaToddhisaMsthitaH, zakaToddhisaMsthAno'ntaH saGkucito bahirvistRta iti, atha yeSAM meruNA na sUrya dIpa anukrama [260-262] sceceaesedesesex ~ 915~ Page #917 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], --------- ------------------- mUlaM [135] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [135] gAthA prakAzaH pratihanyate iti mataM teSAmarthAntarasUcanAyeyaM gAthA tatpakSe caivaM vyAkhyeyA, meromadhyabhAgo-mandarArdhe yAvacca lavaNarundatApaDUbhAgaH etena mandarArddhasatkapaJcayojanasahasrANi pUrvarAzau prakSipyante jAyate ca vyazItisahasrayojanAni | trINi yojanazatAni trayastriMzadadhikAni ekazca yojanavibhAgaH 833333, anena ca mandaragatakandarAdInAmapyantaH prakAzaH syAditi labhyate, yattvasmin vyAkhyAne zrImalayagiripAdaH sUryaprajJasivRttI "yuktaM caitat sambhAvanayA tApakSe-18 trAyAmaparimANamanyathA jambUdvIpamadhye tApakSetrasya paMcacatvAriMzadyojanasahasraparimANAbhyupagame yathA sUryo bahiniSkA-8 mati tathA tatpratibaddhaM tApakSetramapi, tato yadA sUryaH sarvavAhyamaNDalamupasaMkramya cAra,carati tadA sarvadhA mandarasamIpe / prakAzo na prAmoti, atha ca tadApi tatra mandaraparirayaparikSepeNAvizeSa parimANamaye vakSyate, tasmAtpAdalisasUrivyA| khyAnamabhyupagantavyamitI"yuktaM, tatra tatrabhavaspAdAnAM gambhIramAzayaM na vidyA, bAhyamaNDalasthe'pi sUrye iyatmamA- | Nasya tApakSetrAyAmasyAvasthitatvena pratipAdanAt, uktA sarvAbhyantare maNDale tApakSetrasaMsthitiH, samprati prakAzapRSThala-100 natvena tadviparyayabhUtatvena ca sarvAbhyantaramaNDale'ndhakArasaMsthitiM pRcchati-'tayA NaM bhante !'ityAdi, tadA-sarvAbhyantaramaNDalacaraNakAle karkasaMkrAntidine kiMsaMsthAnA andhakArasaMsthitiH prajJaptA, yadyapi prakAzatamasoH sahAvasthAyitva |virodhAt samAnakAlInatvAsaMbhavaH tathApi avaziSTeSu caturpu jambUdvIpacakravAladazabhAgeSu sambhAvanayA pRcchata AzazrIjAna, 77 // yAnoktavirodhaH, nanu AlokAbhAvarUpasya tamasaH saMsthAnAsaMbhavena kutastatpRcchIcitImaMcati, ucyate, nIlaM zItaM / dIpa anukrama [260-262] PEREALoC8Recenewesthetise estate ~916~ Page #918 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ---------- ..............---------- mUlaM [135] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [135] gAthA zrIjambU bahalaM tama ityAdipudgaladharmANAmabhrAntasArvajanInavyavahArasiddhatvenAsya paudgalikatve siddhe saMsthAnasyApi siddheH, || vakSaskAre dvIpazA- yathA cAsya paugalikatvaM tathA'nyatra pUrvAcAryaiH sucarcitatvAnnAtra vistarabhiyA carcyate iti, UrdhvamukhakalambukApuSpanticandrIsaMsthAnasaMsthitA andhakArasaMsthitiH prajJaptA, antaH saMkucitA bahirvistRtetyAdi tadeva-tApakSetrasaMsthityadhikArokkameva // sU. 135 yA ciH grAhyaM, kiyatparyantamityAha-yAvattasyA:-andhakArasaMsthiteH sarvAbhyantarikA bAhA mandaraparvatAnte SaD yojanasahasrANi | // 457 // K trINi caturvizatyadhikAni yojanazatAni SaT ca dazabhAgAn yojanasya parikSepeNa, atropapattiM sUtrakRdevAha-se Na' | miti, praznasUtraM prAgvat, uttarasUtre yo meruparikSepaH sa trayoviMzatiSaTzatAdhikaikatriMzadyojanasahasramAnastaM parikSepaM || dvAbhyAM guNayitvA, sarvAbhyantaramaNDalasthe sUrye tApakSetrasatkAnAM trayANAM bhAgAnAmapAntarAle rajanikSetrasya dazabhAgadya2 mAnatvAt dazabhirvibhajya-dazabhirbhAge hriyamANe eSa parikSepavizeSa AkhyAta' iti vadedetadbhagavan ! gautamaH svaziSyebhyaH, tathAhi-31623 etad dvAbhyAM guNyate jAtAni triSaSTisahasrANi dve zate paTracatvAriMzadadhike 63246 | eSAM dazabhirbhAge labdhaM yathokmAnaM / atha bAhAmAha--'tIse ga'mityAdi, tasyAH-andhakArasaMsthiteH sarvabAhyabAhA pUrva // 457 // | to'paratazca parama viSkambho lavaNasamudrAnte triSaSTiM yojanasahasrANi ddhe ca paMcacatvAriMzadadhike yojanazate paTU ca daza18 bhAgAn yojanasya parikSepeNeti, atropapattiM sUtrakRdevAha-se 'mityAdi, vyaktaM, navaraM jambUdvIpaparikSepaH 316228 gata parikSepaM prAguktahetunA dvAbhyAM guNayitvA dazabhirbhAge hiyamANe eSa parikSepavizeSa AkhyAta iti vadet, athAsthA 989009999wasnasasa dIpa anukrama [260-262] ~917~ Page #919 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [135] + gAthA dIpa anukrama [260 -262] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], mUlaM [135] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: avasthitabAhAmAha--'tayA Na' mityAdi, tadA sarvAbhyantaramaNDalacArakAle andhakAraM kiyadAyAmena prajJaptam ?, gautama ! aSTasaptati yojanasahasrANi trINi ca trayastriMzadadhikAni yojanazatAni yojanatribhAgaM caikaM, avasthitatApakSetrasaMsthityAyAma ivAyamapi bodhyaH, tena mandarArddhasatkapaMcasahasrayojanAnyadhikAni mantavyAni sUryaprakAzAbhAvayati kSetre svata evAndhakAraprasaraNAt kandarAdau tathA pratyakSadarzanAt, sUtre'vivakSitAnyapi vyAkhyAto vizeSapratipattiriti darzitAni / atha pazcAnupUrvyA tApakSetrasaMsthitiM pRcchati - 'jayA Na'mityAdi, yadA bhagavan ! sUryaH sarvatrAhyamaNDalamupasaMkramya cAraM carati tadA kiMsaMsthAna saMsthitA tApakSetrasaMsthitiH prajJaptA 1, gautama ! Urdhvamukha kalambukA puSpa saMsthAna saMsthitA prajJaptA, | tadeva-abhyantaramaNDalagatatApakSetra saMsthitisatkameva sarvamavasthitAnavasthitavAhAdikaM netavyaM, navaramidaM nAnAtvaM vizeSaH yadandhakAra saMsthiteH pUrva- sarvAbhyantaramaMDalagatatApakSetrasaMsthitiprakaraNe varNitaM 63245 ityevaMrUpaM pramANaM tattApakSetrasaMsthiteH pramANaM netavyaM, dvIpaparidhidazabhAgasatkabhAgadvayapramANatvAt, yattApakSetrasaMsthiteH pUrvavarNitam 948684 ityevaMrUpaM pramANaM tadandhakArasaMsthiteneMtavyaM dvIpaparidhidaza bhAgasatkabhAgatrayapramANatvAt, yadatra tApakSetrasyAlpatvaM tamasazvAnaspatvaM tatra maMdalezyAkatvaM heturiti evaM sarvAbhyantaramaNDale'bhyantarabAhAviSkambhe yattApakSetraparimANaM 9486 4 ityevaMrUpaM tadatrAndhakArasaMsthiterjJeyaM, yacca tatraiva viSkambhe'ndhakArasaMsthite: 6324 ityevaM tApakSetrasyAtra mantavyaM, nanu idaM sarva bAhyamaMDalasatkatApakSetraprarUpaNaM, yadi tanmaMDalaparidhau 318315 rUpe SaSTibhate labdhA 5305 rUpA muhUrtta - For Pee & Personality ~918~ Bestiesesentere // 4 // Page #920 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [135] gAthA dIpa anukrama [260 -262] vakSaskAra [7], muni dIparatnasAgareNa saMkalita ........ zrIjambUdvIpazAnticandrI - yA vRtiH // 458 // "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) Ja Emon int mUlaM [135] + gAthA AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH gatiH tadA ca sarvajaghanyo divaso dvAdazamuhUrttapramANo'to dvAdazabhiH sA guNyate tathA ca kRte 63663 ityevaMrUpo rAziH syAt, yadivoktaparidhirdviguNito dazabhirbhajyate tadApyayameva rAzirdvidhAkaraNarItilabdhastatkimetasmAt sUtrokarAziviMbhidyate ?, ucyate, sUtrakAreNa dvIpaparidhyapekSayaiva karaNarIterdazyamAnatvAnnAtra doSaH, abhyantaramaNDale paridhiyathA na myUnIkriyate tathA vAhyamaMDale nAdhikIkriyate tatra vivakSaiva heturiti // samprati sUryAdhikArAdetatsambandhinaM dUrAsannAdidarzanarUpaM vicAraM vaktuM dazamaM dvAramAha- jambuddIve NaM bhante | dIve sUriA uggamaNamuhuttaMsi dUre a mUle a dosaMti manAMti amuddattaMsi mUle a dUre adIsaMti asthamaNamuhurttasi dUre amUle adIsaMti ?, haMtA go0 ! taM caiva jAva vIsaMti, jambuddIce NaM bhante ! sUriA uggamaNamuhatasi a majjhatiamuhurttasi a atthamaNamuttasia sambattha samA ucca tegaM ?, haMtA taM caiva jAva uccateNaM, jai NaM bhante ! jambudIye dIve sUriA uggamaNamuttaMsi a maM0 attha0 saGghatyasamA ucca kSeNaM, kamhA NaM bhante ! jambuddI ve dIve sUriyA uggamaNamuDuttaMsi dUre amUle adIsaMti0, goyamA ! lesApaDipAeNaM uggamaNamuhuzaMsi dUre a mUle adIsaMti iti lesAhitAveNaM majjhatiamuhuzaMsi mUle a dUre adIsaMti lesApaDi* ghANaM atthamaNamuhusaMsi dUre amUle adIsaMti, evaM khalu goamA ! taM caiva jAna dIsaMti 10 (sUtraM 136 ) / jambuddIve NaM bhante ! dIve sUriA kiM tIaM khelaM gaccheti paDuppaNNaM khettaM gacchanti aNAgayaM khetaM gacchanti 1, go0 ! No tIaM khetaM gacchanti paSpaNaM khettaM gacchanti No aNAgayaM skhettaM gacchanvitti, taM bhante! kiM puDhaM gacchanti jAva niyamA chaddisiMti, evaM obhAseMti, taM bhante ! atha sUryasya dUra-AsannAdi darzanarUpaM vaktavyatA likhyate For P&Praise City ~919~ 7yakSaskAre dUrAdidarza naM kSetrama mAdi: kriyA sU. 136-138 // 458 // Page #921 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [136 -138] dIpa anukrama [263 -265] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..... mUlaM [136- 138] AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH kiM puDhaM obhAseMti ? evaM AhArapayAI abvAI puTTogADhamaNaMtaraaNumaha Adi visayANupubbI a jAva NiamA chaddisiM, evaM uccatibhAti 11 (sUtraM 137 ) jambuddIve NaM bhante ! dIve sUribhrANaM kiM tIte khitte kiriyA kahAi paDuppaNNe0 aNAgae0 1, go! No tIe khitte kiriA kajai paDuppaNNe kajjai No aNAgae, sA bhante! kiM puTThA kajai0 1, goamA ! puTThA0 No aNApuDA kajjai jAva NitramA chaddisiM ( sUtraM 138 ) jambUdvIpe dvIpe bhadanta ! sUryau udgamanamuhUrtte-udayopalakSite muhUrtte evamastamanamuhUrtte, sUtre yakAralopa AryatyAt, dUre ca draSTRsthAnApekSayA viprakRSTe mUle ca draSTRmatItyapekSayA Asanne dRzyate, draSTAro hi svarUpataH saptacatvAriMzatA yoja nasahasraiH samadhikairvyavahitamudgamanAstamanayoH sUrya pazyanti, AsannaM punarmanyante, viprakRSTaM santamapi na pratipadyante, 'madhyAntikamuhUrtta' iti madhyo- madhyamo'nto-vibhAgo gamanasya divasasya vA madhyAntaH sa yasya muhUrttasyAsti sa madhyAntikaH sa cAsau muharttazceti madhyAntiko madhyAhamuhUrtta ityarthaH, tatra mUle ghAsane deze draSTRsthAnApekSayA dUre ca - vi prakRSTe deze draSTRpratItyapekSayA sUryau dRzyete draSTA hi madhyAhne udayAstamayanadarzanApekSayA AsannaM raviM pazyati, yojanazatASTakenaiva tadA'sya vyavahitatvAt manyate punarudayAstamayanapratItyapekSayA vyavahitaM iti, atra sarvatra kAkA pra no'vaseyaH, atra bhagavAnAha - tadeva yadbhavatA'nantarameva praznaviSayIkRtaM tattathaivetyarthaH yAvad dRzyate iti, atra carmadRzAM jAyamAnA pratItirmA jJAnadRzAM pratItyA saha visaMvadatviti saMvAdAya punagatamaH pRcchati - 'jambuddIve NamityAdi, jambUdvIpe bhadanta / dvIpe udgamanamuhUrtte ca madhyAntikamuhUrtte ca astamayanamuhUrtte ca atra cazabdA vAzabdArthAH sUryo For P&Praise City ~920~ Page #922 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [136 -138] dIpa anukrama [263 -265] vakSaskAra [7], mUlaM [136- 138] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambU dvIpazAnticandrI yA vRtiH // 459 // "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) sarvatra uktakAleSu samau uccatvena, atrApi kAkupAThAt praznAvagatiH, bhagavAnAha - tadeva yadbhavatA mAM prati pRSTaM yAvaduccatveneti, sarvatra - udgamanamuhUrttAdiSu samau samavyavadhAnAvucavena samabhUtalApekSayA'STau yojanazatAnItikRtvA, na hi satIM janapratItiM vayamapalapAma iti bhagavaduktamevAnuvadannatra vipratipattibIjaM praSTumAha- 'jai NamityAdi, praznasUtraM spaSTaM, uttarasUtre gautama! lezyAyAH - sUryamaMDalagatatejasaH pratighAtena dUrataratvAdudgamanadezasya tadaprasaraNenetyarthaH udgamanamuhUrtte dUre ca mUle ca dRzyate, lezyApratighAte hi sukhadRzyatvena svabhAvena dUrastho'pi sUrya AsannapratItiM janayati evamastamayana muhUtrtte'pi vyAkhyeyaM dvayoH samagamakatvAt, madhyAntikamuhUrtte tu lezyAyA abhitApena- pratApena sarvatastejaH pratApenetyarthaH, mUle ca dUre ca dRzyete, madhyAhne hyAsanno'pi sUryastItratejasA durdarzatyena dUramatItiM janayati, | evamevAsannatvena dIsalezyAkatvaM dinavRddhidhamrmmAdayo bhAvA dUrataratvena mandalezyAkatvaM dinahAnizItAdayazca vAcyAH, udgamanAstamayanAdIni ca jyotiSkANAM gatipravRttatayA jAyante iti teSAM gamanapraznAyaikAdarza dvAramAha- 'jambudIve Na'mityAdi, jambUdvIpe bhadanta / dvIpe sUryo kimatItaM gativiSayIkRtaM kSetraM gacchataH- atikrAmataH uta pratyutpannaM varttamAnaM gativiSayIkriyamANaM uta anAgataM gativipayIkariSyamANaM etena iha ca yadAkAzakhaNDaM sUryaH svatejasA vyApnoti tatkSetramucyate tenAsyAtItetyAdivyavahAraviSayatvaM nopapadyate anAdinidhanatvAditi zaGkA nirastA, bhagavAnAha -- gautama ! nozabdasya niSedhArthatvAnnAtItaM kSetraM gacchataH, atItakriyAviSayIkRte varttamAnakriyAyA evAsambhavAt pratyutpannaM gacchataH Ja Ecutor intematonal For P&Praise Cinly ~921 ~ 336 akSaskAre dUrAdidarzanaM kSetra - nAdiH kri yA su. | 136-128 // 459 // Page #923 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [136 -138] dIpa anukrama [263 -265] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..... mUlaM [136- 138] AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH | varttamAnakriyAviSaye varttamAnakriyAyAH sambhavAt, no anAgataM anAgatakriyAviSaye'pi tadasambhavAt, atra prastAvAd | gativiSayaM kSetraM kIdRk syAditi praSTumAha-- 'taM bhante / kiM puTThe' ityAdi, atra yAvatpadasaMgraho'yaM puDhaM gacchati, goamA ! puI gaccheti No apuDhaM gacchanti, taM bhante / kiM ogADhaM gacchanti aNogADhaM gacchanti ?, goamA ! ogADhaM gacchanti, No aNogADhaM gacchanti, taM bhante kiM aNaMtarogADhaM gacchanti, paraMparogADhaM gacchanti ?, goamA ! anaMtarogADhaM gacchanti No paraMparogADhaM gacchanti, taM bhante ! kiM aNuM gacchati bAyaraM gacchati ?, goamA! api gacchati vAyaraMpi gacchati, taM bhante kiM uddhaM gaccheti ahe gaccheti tiriyaM gacchanti ?, goamA ! urddhapi gacchanti tiriaMpi gacchanti ahevi gacchanti, taM bhante kiM AI gacchati majjhe gaccheti pajjavasANe gacchaMti ?, goamA ! AIpi gacchaMti majhevi | gacchati pajavasANevi gacchati, taM bhante / kiM savisayaM gacchati, avisayaM gacchati ?, goamA ! savisayaM gacchati, No avisayaM gacchati, taM bhante / kiM ANupurvi gacchati aNANupudhiM gacchati ?, go0 ! ANupuSiM gaccheti No aNApubiM gacchati, taM bhante / kiM egadisiM gacchati chaddisiM gacchati ?, go0 ! niyamA chaddisiM gacchati'tti, atra vyAkhyA| tad bhadanta ! kSetraM kiM spRSTaM - sUryabimbena saha sparzamAgataM gacchataH atikrAmataH utAspRSTaM, atra pRcchakasyAyamAzayaH - gamyamAnaM hi kSetraM kiJcitspRSTamatikramyate yathA'pavarakakSetraM kiMciccAspRSTaM yathA dehalI kSetramato'tra kaH prakAra iti, bhagavA| nAha-spRSTaM gacchataH nAspRSTaM, atra sUryabimbena saha sparzanaM sUryavimbAvagAhakSetrAdvahirapi sambhavati sparzanAyA avagAhanA For P&Permalin ~922~ Page #924 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [136 -138] dIpa anukrama [263 -265] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], mUlaM [136- 138] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambadvIpazAnticandrI yA vRttiH // 460 // to'dhikaviSayatvAt tataH praznayati-tadbhadanta ! spRSTaM kSetraM avagADhaM-sUryavimvenAzrayIkRtaM adhiSThitamityarthaH utAnavagADhaM tenAnAzrayIkRtaM nAdhiSThitamityarthaH, bhagavAnAha - gautama ! avagADhaM kSetraM gacchataH nAnavagADhaM, Azritasyaiva tyajanayogAt, atha yadbhadanta ! avagADhaM tadanantarAvagADhaM avyavadhAnenAzrayIkRtaM uta paramparAvagADhaM vyavadhAnenAzrayIkRtaM ?, | bhagavAnAha - gautama! anantarAvagADhaM na punaH paramparAvagADhaM, kimuktaM bhavati ? - yasminAkAzakhaNDe yo maNDalAvayavo - vyavadhAnenAvagADhaH sa maNDalAvayavasta mevAkAzakhaNDaM gacchati na punaraparamaNDalAvayavAvagADhaM tasya vyavahitatvena paramparAvagADhatvAt taccAlpamanalpamapi syAdityAha tadbhadanta ! aNuM gacchataH vAdaraM vA ?, gautama ! aNvapi sarvAbhyantara| maNDala kSetrApekSayA bAdaramapi sarvavAhyamaNDalakSetrApekSayA, tattaccakravAlakSetrAnusAreNa gamanasambhavAt, gamanaM ca UrdhvAdha stiryaggatitraye'pi sambhavediti praznayati-tadbhadanta ! kSetramUrdhvamadhastiryagvA gacchataH 1, gautama ! Urdhvamapi tiryagaNyadho'pi, UrdhvAdhastiryaktvaM ca yojanaikaSaSTibhAgarUpacaturviMzatibhAgapramANotsedhApekSayA draSTavyaM, anyathA 'jAva niyamA chaddisi' iti caramasUtreNa saha virodhaH syAt, idaM ca vyAkhyAnaM prajJApanopAGgagataikAdaza bhASApadASTAviMzatitamAhArapadagatordhvAdhastiryagviSayaka nirvacana sUtravyAkhyAnusAreNa kRtamiti bodhyaM, gamanaM ca kriyA sA ca bahusAmayikatvAtrikA| lanirvarttanIyA syAdityAdimadhyAdipraznaH, tadbhadanta ! kimAdau gacchataH kiM madhye uta paryavasAne vA ?, bhagavAnAha - gautama! SaSTimuhUrtapramANasya maNDalasaMkramakAlasyAdAvapi madhye'pi paryavasAne'pi vA gacchataH, uktaprakAratrayeNa maMDala For P&Praise Cinly ~923~ avakSaskAre dUrAdidarzanaM kSetramAdiH kri yA sU. 136-138 // 460 // Page #925 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [136 -138] dIpa anukrama [263 -265] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], mUlaM [136- 138] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH kAlasamApanAt, atha tadbhadanta ! svaviSayaM svocitaM kSetraM gacchataH uta aviSayaM vA svAnucitamityarthaH, gautama ! | svaviSayaM spRSTAvagADhanirantarAvagADhasvarUpaM gacchataH na aviSayaM - aspRSTAnavagADhaparamparAvagADhakSetrANAM gamanAyogyatvAt, tadbhadanta ! AnupUrvyA krameNa yathAsannaM gacchataH uta anAnupUrvyA krameNAnAsannamityarthaH, sUtre dvitIyA tRtIyArthe, gautama ! AnupUrvyA gacchataH nAnAnupUrvyA vyavasthAhAneH, prAguktameva dikpraznaM vyaktyA Aha-tadbhadanta ! kimekadigviSayakaM kSetraM gacchataH yAvat SadigviSayakaM ?, gautama ! niyamAt padizi, tatra pUrvAdiSu tiryagdikSu uditaH san sphuTameva gacchan dRzyate, UrdhvAdhodiggamanaM ca yathopapadyate tathA prAgdarzitaM / sampratyetadatidezenAvabhAsanAdi| sUtrANyAha--' evaM obhAseMti' ityAdi, 'eva'miti gamanasUtraprakAreNa avabhAsayata :- ISadudyotayataH, yathA sthUratarameva dRzyate, tameva prakAramISadarzayati-tadbhadanta ! kSetraM spRSTaM -sUryastejasA vyAptaM avabhAsayataH utAspRSTaM ?, bhagavAnAha -- spRSTaM nAspRSTaM, dIpAdibhAsvaradravyANAM prabhAyA gRhAdisparza pUrvaka mevAvabhAsakatvadarzanAt evaM spRSTapadarItyA AhAra| padAni - caturthopAGgagatASTAviMzatitamapade AhAragrahaNaviSayakAni padAni dvArANi netavyAni tadyathA--'puTTho' ityAdi, prathamataH spRSTaviSayaM sUtraM, tato'vagADhasUtraM tato'NuvAdarasUtraM tata UrdhvAdhaHprabhRtisUtraM tata AI iti upalakSaNametat | AdimadhyAvasAnasUtraM tato viSayasUtraM tadanantaramAnupUrvIsUtraM tato yAvat niyamAt SaDdizIti sUtraM, atra yathAsambhavaM vipakSasUtrANyupalakSaNAd jJeyAni atra cordhvAdidigbhAvanA sUtrakRt svayameva vakSyati, evamudyotayato-bhRzaM Fir P&Permalise City ~924~ Page #926 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM vRttiH) vakSaskAra [7], -------- - mUlaM [136-138] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [136-138] dIpa anukrama [263-265] zrIjamyU- prakAzayataH yathA sthUlameva dRzyate, tApayataH-apanItazItaM kurutaH, yathA sUkSma pipIlikAdi dRzyate tathA kurutaH, tathA kurutaH, vakSaskAre dvIpazA- prabhAsayataH-atitApayogAdavizeSato'panItazItaM kuruto yathA sUkSmataraM dRzyate, uktamevArtha ziSyahitAya prakArAntareNa 8 dUrAdidazenticandrI 4praznayituM dvAdazadvAramAha-'jambahIve 'mityAdi, jambUdvIpe bhadanta! dvIpe dvayoH sUryayoH kimatIte kssetre-puurvokt-|| na dhanagayA vRtiH 18 svarUpe kriyA-avabhAsanAdikA kriyate, karmakartariprayogo'yaM tena bhavatItyarthaH, pratyutpanne anAgate vA?, bhagavAnAha-8 mAdiH ki||461||18 gautama! no'tIte kSetre kriyA kriyate, pratyutpanne kriyate, no anAgate, vyAkhyAnaM prAgvat, sA kriyA bhagavan ! kiM 1 yA mU. 136-238 18| spRSTA kriyate utAspRSTA kriyate ?, gautama! spRSTA tejasA sparzanaM spRSTaM bhAve ktapratyayavidhAnAt tadyogAdyA sA spRSTA 8| ucyate, ko'rthaH?-sUryatejasA kSetrasparzane'vabhAsanamudyotanaM tApanaM prabhAsanaM cetyAdikA kriyA syAditi, athavA spRSTAtsparzanAditi paJcamIparatayA vyAkhyeyaM na aspRSTAt kriyate, atra yAvatpadAt AhArapadAni grAhyANi, tatreyaM sUtrapaddhatiHse NaM bhante ! kiM ogADhA aNogADhA?, ogADhA No aNogADhA, atrApi bhAve ktapratyayavidhAnAdavagADhaM-avagAhanaM kSetre tejaHpudgalAnAmavasthAnaM tadyogAdyA sA'vagADhA kriyA, emamanantarAvagADhaparamparAvagADhasUtraM, 'sA NaM bhante ! aNU kijai bAyarA kijai, goamA! aNUvi bAyarAvitti, sA kriyA avabhAsanAdikA kimaNuvo bAdarA vA kriyate ?, gautama! aNurapi-sarvAbhyantaramaNDalakSetrAvabhAsanApekSayA bAdarA'pi-sarvabAhyamaNDalakSetrAvabhAsanApekSayA, ||46shaa adhistiryasUtravibhAvanAM sUtrakRdanantarameva kariSyati, 'sA NaM bhante! kiM AI kijai majjhe kijada pajjavasANe cekee ~925~ Page #927 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [136 -138] dIpa anukrama [263 -265] Education i "jambUdvIpa-prajJapti" vakSaskAra [7], - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) | kii ?, goamA ! AIpi kijjA majjhevi kijjai pajjavasANevi kijjaiti gamanasUtra ivAtrApi bhAvanA, evaM viSayasUtramAnupUrvI sUtraM SadiksUtraM ca jJeyamiti / atha trayodazadvAramAha mUlaM [136- 138] jambuddIve NaM bhante ! dIve sUriA kevaiaM khetaM uddhaM tavayanti ahe tiriaM ca ?, gobhamA ! evaM joaNasayaM uddhaM tavayanti aTThArasasayajoaNAI Ahe tavayanti sIAlIsaM joaNasahassAI doNNi a tevaDhe jobhaNasae egavIsaM ca sahibhAe joaNassa tiriaM vayantiti 13 (sUtraM 139) / aMto NaM bhante ! mANusutarassa pavvayassa je caMdimasUriagagaNaNakkhasatArArUvA NaM bhante! devA kiM udghoSaNA kampocavaNNagA vimANovavaNNagA cArovavaNNA cAradviIA gairaiA gaisamAvaNNagA ?, goamA ! aMto NaM mANusuttarassa pazvayassa je candimasUria jAva tArArUve te NaM devA No udghovaSaNNagA No kappobavaNNagA vimANo vavaNNagA cAroaaNagANo cAraTTiIA gairaiA gaisamAvaNNagA uddhImuhakalaMbuA pupphasaMThANasaMThiehiM joaNasAhassiehiM tAvakhehi sAhasihaM vihiM bAhirAhiM parisAhiM mahayAhayaNaTTagI bhavAi avaMtIsa lavAla DiaghaNa muiMga paDuppavAi arabeNaM divvAI bhogabhogAI bhuMjamANA mahayA kisIhaNAya volakalakalaraveNaM acche pavvayarAyaM payAhiNAvattamaNDalapAraM meruM aNuparibhati 14 (sUtraM 140 ) 'jambuddIve Na' mityAdi, praznasUtraM vyaktaM, uttarasUtre gautama! UrdhvamekaM yojanazataM tApayataH, svavimAnasyopari yoja| nazatapramANasyaiva tApakSetrasya bhAvAt, aSTAdazazatayojanAnyadhastApayataH, kathaM ?, sUryAbhyAmaSTAsu yojanazateSvadhogateSu bhUtalaM, tasmAcca yojanasahane adhogrAmAH syustAMzca yAvattApanAta saptacatvAriMzadyojana sahasrANi ityAdi pramANaM kSetraM For P&Personal City ~926~ oryg Page #928 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [139 -140] dIpa anukrama [266 -267] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], mUlaM [139 - 140] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [18] upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambU dvIpazAnticandrI - vRtti: // 462 // tiryak tApayataH, etacca sarvotkRSTadivasa cakSuH sparzApekSayA bodhyaM tiryagUdikathanena pUrvapazcimayorevedaM grAhyaM, uttaratastu 180 myUna 45 yojanasahasrANi yAmyataH punadvIpe 180 yojanAni, lavaNe tu yojanAni 33 sahasrANi 3 zatAni trayastriMzadadhikAni yojanatribhAgayutAnIti // atha manuSyakSetravarttijyotiSkasvarUpaM praSTuM caturdazadvAramAha - 'aMto NaM bhante' ityAdi, antarmadhye bhadanta ! mAnuSottarasya manuSyebhya uttaraH- agravartI enamavadhIkRtya manuSyANAmutpattivipattisiddhisampattiprabhRtibhAvAt athavA manuSyANAmuttaro-vidyAdizaktyabhAve'nukaMpanIyo mAnuSottarastasya parvatasya ye candra|sUrya grahagaNanakSatratArArUpajyotiSkAH te bhadanta ! atraikasminneva prazne yadbhadanteti bhagavatsambodhanaM punaJcakre tatpRccha| kasya bhagavannAmoccAre'tiprItimattvAt devAH kimUrdhvopapannAH - saudharmAdibhyo dvAdazabhyaH kalpebhya Urdhva maiveyakAnutaravimAneSUpapannA:- utpannAH kalpAtItA ityarthaH kalpopapannAH - saudharmAdideva lokotpannAH vimAneSu jyotiHsambandhiSu | upapannAH cAro-maNDalagatyA paribhramaNaM tamupapannA - AzritavantaH uta cArasya yathoktasvarUpasya sthiti:- abhAvo yeSAM te cArasthitikA apagatacArA ityarthaH gatau ratiH- AsaktiH prItiryeSAM te gatiratikAH, anena gatau ratimAtramuktaM, samprati sAkSAd gatiM praznayati gatisamApannA - gatiyuktAH 1, bhagavAnAha - gautama ! antarmAnuSottarasya parvatasya ye candra| sUryagrahaNa nakSatratArArUpajyotiSkAste devA nordhvopapannAH no kalpopapannAH vimAnopapannAH cAropapannAH no cArasthitikAH ata eva gatiratikAH gatisamAyuktAH, UrdhvamukhakalambukApuSpa saMsthAna saMsthitairiti prAgvat, yojanasAhasrikaiH anekayo For P&Pealise Cinly ~927~ vakSaskAre UrdhvAdi tApaH U rvotpannatvAdi sU. 139-140 // 462 // Page #929 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], --------- - mUlaM [139-140] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sercededesee sUtrAMka [139 -140] dIpa anukrama [266-267] janasahasrapramANaistApakSetraiH, atretthaMbhAve tRtIyA, tenetthaMbhUtastai mere parivartanta iti kriyAyogaH, ko'rthaH -uktasvarUpANi tApakSetrANi kurvanto jambUdvIpagata meruM parito bhramanti, tApakSetravizeSaNaM candrasUryANAmeva, natu nakSatrAdInAM, | yathAsambhavaM vizeSaNAnAM niyojyatvAt , arthatAn sAdhAraNyena vizeSayannAha sAhanikAbhiH-anekasahanasaGkhyAkAbhiH vaikurvikAbhiH-vikuktinAnArUpadhAriNIbhirbAhyAbhiH-AbhiyogikakarmakAriNIbhiH, nAyagAnavAdanAdikarma pravaNasyAt, na tu tRtIyaparSadUpAbhiH, parpadbhiH-devasamUharUpAbhiH kartRbhUtAbhiH, bahuvacanaM cAtra nAvyAdigaNApekSayA, || mahatA prakAreNAhatAni-bhRzaM tADitAni nAvye gIte vAdine ca-vAdanarUpe trividhe'pi saGgIte ityarthaH, tantrItalatAlarU patruTitAni zeSa prAgvat , tathA svabhAvato gatiratikai:-bAhyaparSadantargatairdevegena gacchatsu vimAne ghUtkRSTo yaH siMhanAdo 18| mucyate yo ca bolakalakalI kriyete, tantra bolo nAma mukhe hastaM datvA mahatA zabdena pUrakaraNaM, kalakalazca vyAkula18| zabdasamUhastadraveNa mahatA 2 samudrarayabhUtamiva kurvANA merumiti yogaH, kiMviziSTamityAha-accha-atIvanirmalaM jAmbU. nadamayatvAt ratnabahulatvAcca parvatarAja-parvatendraM 'pradakSiNAvarttamaNDala cAra miti prakarSeNa sarvAsu dikSu vidikSu ca paricamatA candrAdInAM dakSiNa eva merurbhayati yasminnAvarttane-maNDalaparicamaNarUpe sa pradakSiNaH pradakSiNaH AvoM | yeSAM maNDalAnAM tAni tathA teSu yathA cAro bhavati tathA kriyAvizeSaNaM tena pradakSiNAvarttamaNDala cAraM yathA syAttathA zrIjamyU. 78 Notee ~928~ Page #930 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM vRttiH) (18) vakSaskAra [7], -------- - mUlaM [139-140] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka kIjambUdvIpazA-18 nticandrI esesed [139-140] yAvRtti // 463 // dIpa anukrama [266-267] meru parivartante iti yojyaM, ayamartha:-candrAdayaH sarve'pi samayakSetravarttino meruM paritaH pradakSiNAvarttamaMDala cAreNa | vakSaskAre sUryendracyabhramantIti / atha paJcadazama dvAramAha | ve sthitiH tesiNaM bhante! devANaM jAhe Ide cue bhavai se kaha miyANi pakareMti ?, go! tAhe cattAri paMca yA sAmANibhA devA taM ThANaM uba- virahAdica saMpajicA gaM viharati jAva tattha aNNe iMde uvavaSNe bhavai / iMdaTThANe NaM bhaMte ! kevai kAlaM uvavAeNaM virahie', go0! jaha- sU.141 paNeNaM egaM samayaM ukoseNaM chammAse uvavAeNaM virahie / bahiA NaM bhante! mANusuttarassa pavayassa je caMdima jAva tArArUvAtaM ceva avaM NANa vimANovavaSNagA No cArovavaNagA cAraThiIA No gairahaA No gaisamAvaNNagA pazigasaMThANasaMThiehiM joaNasayasAhassiehiM tAvakhittehiM sabasAhassiAhiM veubviArhi vAhirAhi parisAhiM mahayAhayaNaTTa jAca bhuMjamANA suhalesA mandalesA mandAsaklesA citrAMtaralesA aNNoNNasamogADhAhiM lesAhiM kUDAviva ThANaThiA savyao samantA te paese obhAsaMti ujjoveti pabhAsentitti / tesi NaM bhante! devANaM jAhe iMde cue se kaha miyANi pakarenti jAva jahaNaNaM evaM samayaM koseNaM chammAsA iti 15 (sUtraM 141) 'tesi Na'mityAdi, teSAM bhadanta ! jyotiSkadevAnAM yadA indrazyavate tadA te devA idAnI-indravirahakAle kathaM // 46 // prakurvanti ?, bhagavAnAha-gautama! tadA catvAraH pazca vA sAmAnikA devAH saMbhUya ekabuddhitayA bhUkhetyarthaH tatsthAnaMindrasthAnamupasampadya viharanti-tadindrasthAnaM paripAlayanti, kiyantaM kAlamiti cedata Aha-yAvadanyastatra indra eneroenes ~929~ Page #931 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [141] dIpa anukrama [268] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], mUlaM [ 141] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH upapannaH-- utpanno bhavati / idAnImindravirahakAle praznayannAha - 'iMdaTThANe Na' mityAdi, indrasthAnaM bhadanta ! kiyantaM kAlamupapAtena indrotpAdena virahitaM prajJasam?, bhagavAnAha - gautama ! jaghanyenaikaM samayaM yAvat utkarSeNa SaNmAsAn yAvattataH paramavazyamanyasyendrasyotpAdasambhavAt iti / samprati samayakSetravahnirvarttijyotiSkANAM svarUpaM pRcchati 'bahiA Na 'mityAdi, bahistAd bhagavan ! mAnuSottarasya parvatasya ye candrAdayo devAste kimUdhvopapannA ityAdi praznasUtraM prAgvat, nirvacanasUtre tu nordhvopapannAH, nApi kalpopapannAH, kintu vimAnopapannAH tathA no cAropapannAH no cArayuktAH, kintu cArasthitikAH, ata eva no gatiratayo nApi gatisamApannakAH, pakkeSTakAsaMsthAna saMsthitaiyoMjanazatasAhasrikaistApakSetraistAn pradezAn avabhAsayantItyAdikriyAyogaH, pakkeSTakAsaMsthAnaM cAtra yathA pakkeSTakA AyAmato dIrghA bhavati vistaratastu stokA caturasrA ca teSAmapi manuSyakSetrAdvahirvarttinAM candrasUryANAmAtapakSetrANi AyAmato'nekayojanalakSapramANAni viSkambhata ekalakSayojanapramANAni, iyamatra bhAvanA - mAnuSottaraparvatAt yojanalakSArddhAtikrame karaNavibhAvanoktakaraNAnusAreNa prathamA candrasUryapaGkistato yojanalakSAtikrame dvitIyA paMktistena prathamapaMktigatacandrasUryANAmetAvAMstApakSetrasyAyAmaH vistArazca, ekasUryAdaparaH sUryo lakSayojanAtikrame tena lakSayojanapramANaH, | iyaM ca bhAvanA prathamapatyapekSayA boddhavyA, evamagre'pi bhAvyaM, 'saya sAhassiehiM ' ityAdi prAgvat, kathaMbhUtA ityAhasukhalezyAH, etacca vizeSaNaM candrAn prati, tena te nAtizItatejasaH manuSyaloke iva zItakAlAdau na ekAntataH zItara For P&Praise City ~930~ Page #932 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [141] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [141] akSarakAre sUryandracyave sthitiH | virahAdica sU.141 zrIjamyU-18 maya ityarthaH, mandalezyA etacca sUryAn prati, tena te nAtyuSNatejasaH manuSyaloke iva nidAghasamaye na ekAntata uSNa- dvIpazA-18| razmaya ityarthaH, etadeva vyAcaSTe-mandAtapalezyA-mandA-nAtyuSNasvabhAvA AtaparUpA lezyA-razmisaMghAto yeSAM te tathA, nticandrI tathA ca citrAntaralezyA:-citramantaraM lezyA ca yeSAM te tathA, bhAvArthazcAsya citramantaraM sUryANAM candrAntaritatvAta, yA vRttiH 18citralezyA candramasAM zItarazmisthAt sUryANAmuSNarazmitvAt , kaabhirvbhaasyntiityaah-anyo'nysmvgaaddhaabhi:||46||8 parasparaM saMzliSTAbhirlezyAbhiH, tathAhi-candramasAM sUryANAM ca pratyeka lezyA yojanazatasahasrapramANavistArAcandrasU ryANAM ca sUcIpaMktyA vyavasthitAnAM parasparamantaraM pazcAzadyojanasahasrANi tatazcandraprabhAmizrAH sUryaprabhAH sUryaprabhAmizrAzcandraprabhAH, itthaM candrasUryaprabhANAM mizrIbhAvaH eSAM sthiratvadRSTAntena dyotayati-kUTAnIva-parvatoparivyavasthi tazikharANIva sthAnasthitA:-sadaivaikatra sthAne sthitAH, sarvataH samantAt, tAn pradezAn-svasvapratyAsannAn avabhA18 sayanti udyotayanti tApayanti prabhAsayantItyAdi praagvt| epAmapIndrAbhAve vyavasthA prazrayannAda-tesi NaM bhante ! devANa'mityAdi prAgvat / iti kRtA paJcadazAnuyogadvAraiH sUryaprarUpaNA, atha candravaktavyamAha-tatra saptAnuyogadvA18 rANi, maNDalasaGgyAmarUpaNA 1 maNDalakSetraprarUpaNA 2 pratimaNDalamantaraprarUpaNA 3 maNDalAyAmAdimAnaM 4 mandarama18 dhikRtya prathamAdimaNDalAbAdhA 5 sarvAbhyantarAdimaNDalAyAmAdi 6 muhUrtagatiH / tatrAdau maNDalasaGghavAnarUpaNAM pRcchati ececececenesecccesese dIpa anukrama [268] 2 // 46 // eroenera ~931~ Page #933 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], -------- - mUlaM [142-145] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [142-145] karaNaM bhante! caMdamaNDalA paM01, go.! paNNarasa caMdamaNDalA paNNatA ! jambuddIce NaM bhante ! dIve kevai ogAhitA kevaiA candamaNDalA paM01, go0! jambuddIve 2 asIyaM joaNasayaM ogAhitA paMca caMdamaNDalA paNNattA, lavaNe Ne bhante ! pucchA, go0! lavaNe NaM samude tiNi tIse joaNasae ogAhittA ettha NaM dasa caMdamaNDalA paNNattA, evAmeva sapuSvAvareNaM jambuddIve dii| lavaNe va samude paNNarasa caMdamaNDalA bhavantItimakkhAyaM 1. (suutrN142)| sababhatarAo NaM bhante ! caMdamaMDalAo NaM kevaiAe avAhAe savvabAhirae caMdamaMDale paM01, gojamA! paMcadasuttare joaNasae abAhAe savvabAhirae caMdamaMDale paNNate 2 (sUtra 143) caMdamaMDalassa NaM bhante! caMdamaMDalassa kevaiAe avAhAe aMtare paM01, go.! paNatIsaM 2 joaNAI tIsaM ca egasadvibhAe joaNassa egasadvibhAgaM ca sattahA chettA cattAri cuNNiAbhAe caMdamaMDalassa caMdamaMDalassa abAhAe aMtare paNNatte 3 (sUtraM 144) caMdamaMDale NaM bhante! kevai AyAmavikhaMbheNaM kevai parikkheveNaM kevai bAhaleNaM paNNatte ?, gobhamA ! chappaNaM egasaddhibhAe joaNassa AyAmavikkhambheNaM vaM tiguNaM savisesa parikkhevaNaM aTThAvIsaM ca egasahibhAe jomaNassa pAhaNaM 4 (sUtra 145) kati bhadanta ! candramaNDalAni prajJaptAni ?, bhagavAnAha-gautama! paJcadaza candramaNDalAni prajJaptAni / athaiSAM madhye || 8 kati dvIpe kati lavaNe iti vyaktyartha pRcchati-jambUdvIpe bhadanta! dvIpe kiyadavagAdha kiyanti candramaNDalAni prajJa sAni?, gautama ! jambUdvIpe 2 azItyadhika yojanazatamavagAhya paJca candramaNDalAni prajJaptAni, atha lavaNasamudre bhadanta ! praznaH, gautama! lavaNasamudre triMzadadhikAni trINi yojanazatAni avagAhya atrAntare daza candramaNDalAni prajJaptAni, dIpa anukrama [269-272] ~932 ~ Page #934 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM vRttiH) vakSaskAra [7], -------- - mUlaM [142-145] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [142-145] dIpa zrIjambU- evameva sapUrvApareNa jambUdvIpe dvIpe lavaNasamudre paJcadaza candramaNDalAni bhavantIti AkhyAtamiti / atha maNDalakSetrapra- 7vakSaskAre dvaSizA- nticandrIrUpaNAM praznayannAha-'sababhaMtarAo Na'mityAdi, sarvAbhyantarAdU bhadanta! candramaNDalAt kiyatyA abAdhayA sarvavAhA / candrasya maNDale kSetracandramaNDalaM prajJaptaM ?, kimuktaM bhavati ?-candramaNDalaiH sarvAbhyantarAdibhiH sarvabAhyAntairyavyAptamAkAzaM tanmaNDalakSetra, tatra ca cakravAlatayA viSkambhaH paJca yojanazatAni dazottarANi aSTacatvAriMzaJcaikapaSTibhAgA yojanasya 51046 idaM | mavAdhA // 465 // ca vyAkhyAto'dhikaM bodhyaM, tathAhi-candrasya maNDalAni paJcadaza candrabimbasya ca viSkambhaH ekaSaSTibhAgAtmaka-22-245 IS yojanasya SaTpazcAzadbhAgAH tena te 56 paJcadazabhirguNyante jAtaM 840 tata eteSAM yojanAnayanArtha ekaSaSTyA bhAge IS hRte labdhAni trayodaza yojanAni zepAH saptacatvAriMzat , tathA paJcadazAnAM maNDalAnAmantarANi caturdaza, ekaikasyA-18 ntarasa pramANa paJcaviMzayojanAni triMzacca ekaSaSTibhAgA yojanasya ekasya ca ekaSaSTibhAgasya saptadhAcchinnasya satkA18 catvAro bhAgAH, tataH paJcatriMzacaturdazabhirguNyante jAtAni catvAri yojanazatAni navatyadhikAni ye'pi ca triMzadeka-11 paSTibhAgAste'pi caturdazabhirguNyante jAtAni catvAri zatAni viMzatyadhikAni, ayaM ca rAzirekaSaSTibhAgAtmakastena ekapaSTayA bhAgo hiyate labdhAni SaT yojanAni, eSu pUrvarAzau prakSipteSu jAtAni 495 yojanAni, zeSAzcatuHpaJcAzade- 465 // kaSaSTibhAgAstiSThanti, ye ca ekasyaikapaSTibhAgasya satkAzcatvAraH saptabhAgAste'pi caturdazabhirguNyante jAtAH SaTpa-101 cAzat teSAM saptabhirbhAge hate labdhA aSTAvekapaSTibhAgAste'nantaroktacatuHpaJcAzati prakSipyante jAtA dvASaSTiH 62 anukrama [269-272] ~933~ Page #935 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM vRttiH) vakSaskAra [7], --------- - mUlaM [142-145] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [142-145] AS tatraikASTibhAgairyojanaM labdhaM tacca yojanarAzau prakSipyate ekazcaikapaSTibhAgaH zeSaH 497 yojanaka, idaM ca maNDalA-19 ISntarakSetra, yo'pi ca bimbakSetrarAzistrayodazayojanasaptacatvAriMzadekaSaSTibhAgAtmakaH so'pi maNDalAntararAzau prakSipyate | || jAtaM yojanAni 510, yazca pUrvoddharitaH ekaH ekaSaSTibhAgaH sa saptacatvAriMzati prakSipyate jAtaM 48 ekaSaSTibhAgAra, nanu paJcadazasu maNDaleSu caturdazAntarAlasambhavAcaturdazabhirbhajana yuktimat, saptacaravAro bhAgA iti kathaM saGgacchate?, ucyate, maNDalAntarakSetrarAzeH 4971 maNDalAntaraizcaturdazabhirbhajane labdhAni 35 yojanAni, uddharitasya yojanarAzerekaSaSTayA guNane mUlarAzisatkaikaSaSTibhAgaprakSepe ca jAtaM 428 eSAM caturdazabhirbhajane Agato'zarAziH 30 zeSA aSTau teSAM caturdazabhirbhAgAprAptau lAghavArtha dvAbhyAmapavarttane jAtaM bhAjyabhAjakarAzyoH 4 iti susthaM // samprati maNDapalAntaraprarUpaNApraznamAha- caMdamaMDalassa Na'mityAdi, candramaNDalasya bhaganta! candramaNDalasya kiyatyA abAdhayA antaraM prajJaptam, gautama! paJcatriMzatpaJcatriMzadyojanAni triMzaJcaikaSaSTibhAgAn yojanasya ekaca ekapaSTibhArga saptadhA chittvA caturacUrNikAbhAgAn , etacca candramaNDalasya 2 abAdhayA antaraM prajJapta, atra sapta catvArazcarNikA yathA | samAyAnti tathA'nantaraM vyAkhyAtaM, samprati maNDalAyAmAdimAnadvAram-'candamaNDale NaM bhante ! kevaiyaM aayaam'| ityAdi, candramaNDalaM bhagavan ! kiyadAyAmaviSkambhAbhyAM kiyatparikSepeNa kiyadvAhalyena-uccastvena prajJaptam ?, gautama ! SaTpaJcAzatamekaSaSTibhAgAn yojanasyAyAmaviSkambhAbhyAM, ekasya yojanasya ekapaSTibhAgIkRtasya yAvatpramANA bhAgA ORORSecencetrees dIpa anukrama [269-272] 900000000000000000000000000 Eliminate ~934~ Page #936 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM vRttiH) (18) vakSaskAra [7], -------- - mUlaM [142-145] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [142-145] zrIjammU- stAvatpramANaSaTpaJcAzadUbhAgapramANamityarthaH, tatriguNaM savizeSa-sAdhikaM parikSepeNa karaNarItyA dve yojane pazcapazcA-18 zivakSaskAre prathamAdidvIpazA- zadbhAgAH sAdhikA ityarthaH, aSTAviMzatimekapaSTibhAgAn yojanasya vAhalyena / atha mandaramadhikRtya prathamAdima-18 nticandrI-18 maNDalANDalAbAdhApraznamAha bAdhAma. yA kRtiH 146 11466 // jambuddIve dIve mandarassa pavvayassa kevaiAe AvAhAe sababhaMtarae candamaMDale paNNatte?, goamA! coAlIsa joaNasahassAiM aha ya bIse joaNasae abAhAe sambanbhantare candamaMDale paNNatte, jambuddIve.2 mandarassa pavyayassa kevaiyAe abAhAe abhaMtarANantare candamaDale paNate?, go0! coAlIsaM joaNasahassAI aTTa ya chappaNNe joaNasae paNavIsaM ca egasadvibhAe jobhaNassa egadvibhArga ca sattahA chettA cattAri cuNNiAbhAe abAhAe abhaMvarANantare candamaMDale paNNatte, jambuddIce dIye mandarassa pavyayassa kevaiAe abAhAe abhaMtaratace maMDale paM0?, go0! coAlIsaM joaNasahassAI bhaTTa ya vANaue jobhaNasae egAvaNNaM ca egasahibhAe jomaNassa egaTThibhAgaM ca sattahA chetA egaM cuNNiAbhAga abAhAe abhaMtarasace maiDale paNate, evaM' khala eeNaM upAeNaM NikkhamamANe caMde tayANantarAmo maMDalAo tayANamtara maMDala saMphamamANe 2 chattIsa chattIsa jobhaNAI paNavIsaM caM egadvibhAe joaNassa egadvibhAgaM ca sattahA chettA cattAri cuNNiAbhAe egamege maMDale avAhAe buddhi abhivaddhemANe IS466 // 2 sambabAhira maMDalaM ubasaMkamittA cAra carai / jambuddIve dIve mandarassa pacayarasa kevaiAe avAhAe savvabAhire caMdamaMDale paM01, paNayAlIsaM jomaNasahassAI tiNi a tIse joaNasae abAhAe sambabAhirae caMdamaMDale 50, jamburIve dIve mandarassa dIpa anukrama [269-272] ~935~ Page #937 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [146] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [146] pabvayassa kevaiAe avAhAe bAhirANantare caMdamaMcale paNNate?, go0! paNayAlIsaM joaNasahassAI doNi a teNaue jobhaNasae paNatIsaM ca egasahibhAe joaNassa egahibhAgaM ca sattahA chettA tiSNi cuNNiAbhAe abAhAra bAhirANantare caMdamaMDale paNNatte, jambuhIve dI mandarassa pavvayassa kevaiAe abAhAe bAhiratacce caMdamahale paM01, go0! paNayAlIsaM joaNasahassAI doNNi a sattAvaNNe jomaNasae Nava ya egadvibhAe joaNassa egahibhAga gha sattahA chettA cha ghuNNiAbhAe bhavAhAe bAhiratace caMdarmaDale paM0 / evaM khalu eeNaM uvAeNaM pavisamANe caMde tayANantarAbho maMDalAo tayANaMtara maMDala saMkamamANe 2 chattIsaM 2jotraNAI paNavIsaM ca egasadvibhAe jomaNassa egadvibhAgaM ca sattahA chettA cattAri cuNNiAbhAe egamege maMDale athAhAe budi NijyuhemANe 2 sadhabhataraM maMDalaM uksaMkamittA cAra carai 5 (sUtraM 146) 'jambuddIve 2' ityAdi, jambUdvIpe 2 bhagavan ! mandarastha parvatasya kiyatyA abAdhayA sarvAbhyantaraM candramaNDalaM prajJapta, gautama! catuzcatvAriMzadyojanasahasrANi aSTa ca viMzatyadhikAni yojanazatAnyabAdhayA sarvAbhyantaraM candramaKNDalaM prajJaptamiti, upapattistu prAk sUryavakavyatAyAM darzitA, dvitIyamaNDalAbAdhAM praznayanAha-'jambuddIne 2' ityAdi, jambUdvIpe 2 bhagavan ! mandarasya parvatasya kiyatyA abAdhayA abhyantarAnantaraM dvitIyaM candramaNDalaM prajJaptam, gautama ! catuzcatvAriMzadyojanasahasrANi aSTau ca SaTpaJcAzadadhikAni yojanazatAni paJcaviMzatiM caikaSaSTibhAgAn yojanasya ekaM ca ekaSaSTibhAgaM saptadhA chittvA caturazcaNikAbhAgAn abAdhayA sarvAbhyantarAnantaraM dvitIyaM candramaNDalaM| Poececemedeceaeecte dIpa anukrama [273] wedese ~ 936~ Page #938 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [146] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [146] zrIjamyU-18 prajJaptaM, atropapattiH prAgukte'bhyantaramaNDalagatarAzau maNDalAntarakSetramaNDalaviSkambharAzyoH prakSepe jAyate, tathAhi-18 7vakSaskAre dvIpazA-18 44820 rUpaH pUrvamaNDalayojanarAziH, asmin maNDalAntarakSetrayojanAni 35, tathA'ntarasatkatriMzadekaSaSTibhA-18 prathamAdi maNDalAnticandrI- gAnAM maNDalaviSkambhasatkaSaTpaJcAzadekaSaSTibhAgAnAM ca parasparamIlane jAtaM 86 ekapaSTayA bhAge cAgataM yojanamekaM yA vRtiH bAdhA sU. taJca pUrvoktAyAM paJcatriMzati prakSipyate jAtA SaTtriMzadyojanAnAM zeSAH paJcaviMzatirekaSaSTibhAgAzcatvArazcUrNikAbhAgA // 46 // 18 iti, atha tRtIyaM-'jambuddIve 2' ityAdi, praznasUtraM prAgvat, uttarasUtre dvitIyamaNDalasatkarAzI 36 yojanAni 25 8| ekapaSTibhAgAzcatvArazcarNikAbhAgA ityasya prakSepe jAtaM yathoktaM, atha caturthAvimaNDaleSvatidezamAha-evaM khala'ityAdi, evamuktarItyA maNDalatrayadarzitayetyarthaH, etenopAyena-pratyahorAtramekaikamaNDalamocanarUpeNa niSkAman-lavaNAbhimukha maNDalAni kurvan candrastadanantarAd-vivakSitAtpUrvasmAnmaNDalAdvivakSitamuttaramaNDalaM saMkrAman 2 patriMzadyojanAni, atra yojanasaMkhyAgatavIpsA bhAgasaMkhyApadeSvapi grAhyA, tena paJcaviMzati 2 ekaSaSTibhAgAn yojanasya ekaM caikapaSTiIN bhArga saptadhA chittvA caturazcarNikAbhAgAn ekaikasmin maNDale abAdhAyA vRddhi abhivarddhayan 2 sarvavAhyamaNDalamu pasaMkramya cAraM carati, atha pazcAnupUrvyapi vyAkhyAnAGgamityantyamaNDalAnmaNDalAbAdhA pRcchamAha-'jambuddIye'tti, 467 // jambUdvIpe dvIpe bhagavan ! mandarasya parvatasya kiyatyA avAdhayA sarvavAdyaM candramaNDalaM prajJaptaM 1, gautama ! pazcacatvAriMzayojanasahasrANi trINi ca triMzadadhikAni yojanazatAnyabAdhayA sarvabAhyaM candramaNDalaM prajJaptam , upapattistu prAgvat , dIpa anukrama [273] IN ~937~ Page #939 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [146] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [146] atha dvitIyamaNDalaM pRcchannAha-'jambuddIye' ityAdi, jambUdvIpe bhagavan ! mandarasya parvatasya kiyatyA abAdhayA sarvabA-1 hyAnantaraM dvitIyaM candramaNDalaM prajJaptaM ?, gautama! paJcacatvAriMzadyojanasahasrANi dve ca vinavatyadhike yojanazate paJcatriMzaccaikaSaSTibhAgAna yojanasya ekaM caikaSaSTibhAgaM saptadhA chittvA trIzcUrNikAbhAgAnabAdhayA sarvavAhyAnantaraM dvitIya candramaNDalaM prajJapta, sarvabAhyamaNDalarAzeH SaTtriMzadyojanAni paJcaviMzatizca yojanaikaSaSTibhAgA ekasyaikaSaSTibhAgasya | sarakAzcatvAraH saptabhAgAH pAtyante jAyate yathoktarAziH, atha tRtIyamaNDalapRcchA-'jambuddIve 'ityAdi, praznasUtraM sugama, | uttarasUtre pazcacatvAriMzayojanasahasrANi dve ca saptapaJcAzadadhike yojanazate nava ca ekaSaSTibhAgAn yojanasya ekaca ekaSaSTibhAgaM saptadhA chittvA SaT cUrNikAbhAgAn avAdhayA bAhyatRtIyaM candramaNDalaM prajJaptaM, upapattistu bAhyadvi-10 tIyamaNDalarAzestameva SaTtriMzadyojanAdikaM rAziM pAtayitvA yathoktaM mAnamAnetavyaM / atha caturthAdimaNDaleSvatidezamAha-evaM khalu' ityAdi vyaktam, navaraM abAdhAyAH vRddhiM nivarddhayan 2 hApayan 2 ityarthaH // atha sarvAbhyantarAdimaNDalAyAmAdyAhasababhatare gaM bhante! caMdamaMDale kevaibha AyAmavikkhambheNaM kevai parikkheveNaM paNatte?, go0! NavaNauI joaNasahassAI chaJcacattAle jomaNasae AyAmavikkhambheNaM tiNi a joaNasayasahassAI paNNarasa jobhaNasahassAI auNANautiM ca joSaNAI kiMdhivisesAhie parikkheveNaM paM0, abbhantarANatare sA ceva pucchA, go0! NavaNauI joaNasahassAI satta va bArasuttare aNNasae Kotstatemeseksee dIpa anukrama [273] ~938~ Page #940 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [147]] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata / zrIjambUdvIpazA-IN nticandrIyA vRttiH vakSaskAre maNDalAyAmAdi sUtrAMka sU.147 [147] // 46 // egAvaNaM ca egahibhAge jomaNassa egavibhAgaM ca sattahA chettA ega cuNNiAbhArga AyAmavikkhambheNaM tiNi ajoyaNasayasahassAI pannara sahassAI tiNi a egUNavIse joaNasae kiMcivisesAhie parikkhevaNaM, anbhantarataze NaM jAva paM01, go0! NavaNauI jomaNasahassAI satta ya pacAsIe joaNasae igatAlIsaM ca egavibhAe joaNassa egahimAgaM ca sattahA chettA doNi a cuNgibhAbhAe AyAmavikkhambheNaM tiNi a joaNasayasahassAI paNNarasa joaNasahassAI paMca ya guNApaNye joaNasae kiMcivi. sesAhie parikkheveNaMti, evaM khalu eeNaM uvAeNaM NikkhamamANe caMde jAva saMkamamANe 2 bAvattari 2 joaNAI egAvaNaM ca egaTTibhAe joaNassa egavibhAgaM ca sattahA chettA egaM ca cuNNiAbhAgaM egamege maMDale vikkhambhavuddhiM abhivaddhemANe 2 do do tIsAI jomaNasayAI parirayabuddhi abhivaddhemANe 2 sababAhiraM maMDalaM uvasaMkamittA cAra carai / sabvayAhirae Ne bhante / candanaDale kevai AyAmavikkhambheNaM kevAi parikve NaM , paNNatte?, go0! ega jovaNasayasahasa basahe joaNasae AyAmavikkhambheNaM tiNi a josaNasavasahassAI aTThArasa sahassAI tiNi a pagarasuttare joaNasae parikveveNaM, bAhirANantare pucchA, go0! egaM joaNayasahassaM pazca sattAsIe jo aNasae Nava ya egadvibhAe joaNassa egahibhAgaM ca sattahA chettA cha cuNNiAbhAe AyAmavikkhambheNaM tiSNi a joaNasayasahassAI aTThArasa sahassAI paMcAsII ca jobhaNAI parikleveNaM, bAhiratace gaM bhante! candamaNDale0 paM01, go0 ega joaNasayasahassaM paMca ya baudamuttare joaNalae egUNavIsaM ca egasahibhAe jobhaNassa egadvibhArga ca sattahA chettA paMca cuNNiAbhAe AyAmavikkhambheNaM tiNi a jobhaNasayasahassAI sattarasa sahassAI aha ya paNapaNe joaNasae parikkheveNaM, evaM khalu eeNaM ubAeNaM pavisamANe cande jAva saMkamamANe 2 bAvari 2 jobhaNAI B00029290902 dIpa anukrama [274] eceneemerce // 468 // ~939~ Page #941 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [147]] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [147] dIpa anukrama [274] egAvaNaM ca egadvibhAe jomaNassa egavibhAgaM ca sattahA chettA ega cuNNiAbhAgaM egamege maNDale bikkhambhavRddhi NivuddhamANe 2 do do tIsAI joaNasayAI pariravabuddhi NibuddhemANe 2 savvabhaMtaraM maMDalaM ubasaMkamittA cAra carai 6 (sUtraM 147) sarvAbhyantaraM bhadanta ! candramaNDalaM kiyadAyAmaviSkambhAbhyAM kiyatparikSepeNa prajJaptam ?, gautama! navanavati yojanasahasrANi paTU ca catvAriMzadadhikAni yojanazatAnyAyAmaviSkambhAbhyAM trINi ca yojanalakSANi pazcadaza yojanasahasrANyekonanavatiM ca yojanAni kiJcidvizeSAdhikAni parikSepeNa prajJapta, upapattistubhayatrApi sUryamaNDalAdhikAre darzitA, atha dvitIyaM-'ambhatarANantare'ityAdi, abhyantarAnantare saiva pRcchA yA sarvAbhyantare maNDale, uttarasUtre-gautama! navanavati yojanasahasrANi sapta ca dvAdazottarANi yojanazatAni ekapaJcAzataM ca ekapaSTibhAgAn yojanasya eka caikaSa-10 STibhAgaM saptadhA chittvA eka cUrNikAbhAgamAyAmaviSkambhAbhyAM, tathAhi-ekatazcandramA dvitIye maNDale saMkrAman patizadyojanAni pazcaviMzatiM caikapaSTibhAgAn yojanasya ekasya caikapaSTibhAgasya saptadhA chinnasya satkAn caturo bhAgAn | vimucya saMkrAmati aparato'pi tAvantyeva yojanAni vimucya saMkrAmati ubhayamIlane jAtaM dvAsaptatiryojanAni eka| pazcAzadekaSaSTibhAgA yojanasya ekasya ekaSaSTibhAgasya saptadhA chinnasya satka eko bhAgo dvitIyamaNDale viSkambhAyAmaciMtAyAmadhikaravena prApyata iti, tacca pUrvamaNDalarAzau prakSipyate jAyate yathoktaM dvitIyamaNDalAyAmaviSkambhamAnaM, 13 trINi yojanazatasahasrANi trINi caikonaviMzatyadhikAni yojanazatAni kiJcidvizeSAdhikAni parikSepeNa dvitIya maNDalaM || Sasa ~940~ Page #942 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [147]] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [147] dIpa anukrama [274] zrIjamyU- prajJapta, upapattistu prathamamaNDalapariraye dvAsaptatiyojanAdInAM pariraye triMzadadhikadviyojanazatarUpe prakSike sati yathoktA akSaskAre dvIpazA-INmAnaM, atha tRtIyaM-abhaMtaratace NamityAdi, abhyantaratRtIye candramaNDale yAvatpadAt 'candamaNDale kevAi mAyA-1 yAmAdi nticandrI- mavikkhambheNaM kevai parikkheveNa'miti grAhya, uttarasUtre gautama! navanavati yojanasahasrANi sapta ca pazcAzItyadhikAni 18sU.147 yA tti yojanazatAni ekacatvAriMzataM caikaSaSTibhAgAna yojanasya ekaM ca ekaSaSTibhAgaM saptadhA chittvA dvau ca cUrNikAbhAgA-1 // 469 // thAyAmaviSkambhAbhyAM, atha dvitIyamaNDalagatarAzI dvAsaptati yojanAnyekapazcAzataM caikapaSTibhAgAn yojanasya ekaMca cUrNikAbhAgaM prakSipya yathoktaM mAnamAnetavyaM, trINi yojanalakSANi paJcadaza yojanasahasrANi paJca caikonapazcAzadadhi18 kAni yojanazatAni kicidvizeSAdhikAni parikSepeNa, iha pUrvamaNDalaparirayarAzI dve yojanazate triMzadadhike prakSipyopapa-15 ttiH kAryA, atha caturthAdimaNDaleSvatidezamAha-evaM khalu ityAdi, pUrvavat , niSkAmezcandro yAvatpadAt 'tayANantarAo maMDalAo tayANantaraM maNDala'mitigrAhya, saMkrAman 2 dvAsaptati 2 yojanAni yojanasaMkhyApadagatAyIpsA bhAgasaMkhyA-15 padeSvapi mAhyA, tenaikapazcAzata ekapaJcAzataM caikapaSTibhAgAn yojanasya ekaM ca ekaSaSTibhAgaM saptadhA chittvA ekamekaM 18 cUrNikAbhAgamekaikasmin maNDale viSkambhavRddhimabhivardhayan 2 de de triMzadadhike yojanazate parirayavRddhimabhivayan // 6 // 2 sarvapAhyamaNDalamupasaMkramya cAraM paratIti / samprati pazcAnupUrvyA pRcchati-'savvavAhirae Na'mityAdi, sarvabAhya bhadanta ! candramaNDalaM kiyadAyAmaviSkambhAbhyAM kiyat parikSepeNa prajJaptam, gautama! eka yojanalakSa SaTU SaSTAni ~941~ Page #943 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [147] dIpa anukrama [274] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH paSTayadhikAni yojanazatAnyAyAmaviSkambhAbhyA, upapattistu jambUdvIpo dakSaM ubhayoH pratyekaM zrINi yojanazatAni triMzadadhikAni ubhayamIlane yojanAnAM SaT zatAni SaSTyadhikAnIti, trINi ca yojanalakSANi aSTAdaza sahasrANi trINi ca paJcadazottarANi yojanazatAni parikSepeNa, atropapattiH jambUdvIpaparidhI SaSTyadhikaSaTzataparidhI prakSise bhavati yathoktaM mAnaM, atha dvitIyaM 'bAhirarANantara' mityAdi, vAhyAnantaraM dvitIyaM maNDalamityarthaH pRcchati praznAlApakastathaiva, uttarasUtre | gautama! ekaM yojanalakSaM pazca saptAzItyadhikAni yojanazatAni nava caikaSaSTibhAgAn yojanasya ekaM ca ekaSaSTibhAgaM saptadhA chiyA paT cUrNikAbhAgAn AyAmaviSkambhAbhyAM atropapattiH pUrvarAzedvasaptatiM yojanAnyekapaJcAzataM caikaSaSTibhAgAn yojanasya ekasya ca ekaSaSTibhAgasya saptadhA chinnasya eka bhAgamapanIya karttavyA, trINi yojanalakSANi | aSTAdaza sahasrANi paJcAzItiM yojanAni parikSepeNa, sarvabAhyamaNDalaparidhedve zate triMzadadhike yojanAnAmapanayane yathoktamAnaM, atha tRtIyaM 'bAhiratace NamityAdi, bAhyatRtIyaM bhadanta ! candramaNDalaM yAvacchabdAt sarva praznasUtraM jJeyaM, uttarasUtre - gautama ! ekaM yojana lakSaM pazca caturdazottarANi yojanazatAni ekonaviMzatiM caikaSaSTibhAgAn yojanasya ekaM caikaSaSTibhAgaM saptadhA chizvA paJca cUrNikAbhAgAn AyAmaviSkambhAbhyAM atra saGgatistu dvitIyamaNDalarAzeH dvAsaptati| yojanAdikaM rAzimapanIya kAryA, trINi yojanalakSANi saptadaza sahasrANi aSTa ca pazcapaJcAzadadhikAni yojanazatAni parikSepeNa, upapattistu pUrvarAzedve zate triMzadadhike apanIya kAryA, atha caturthAdimaNDaleSvatidezamAha-- ' evaM khalu' For P&Praise Cly ~942~ Page #944 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [147]] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka yA vRttiH [147] dIpa anukrama [274] zrIjambU- ityAdi, pUrvavat , pravizaMzcandro yAvatpadAt 'tayANantarAo maNDalAo tayANantaraM maNDala'miti grAhya, saMkrAman 218 dvIpazA dvAsaptati 2 yojanAni ekapaJcAzatamekapaMcAzataM caikaSaSTibhAgAn yojanasya eka ekaSaSTibhAgaM ca saptadhA chisvA eka-18/candramuharcanticandrI-18|| mekaM carNikAbhAgamekaikasmin maNDale viSkambhavRddhiM nivartayan 2 hApayan 2 ityarthaH dve dve triMzadadhike yojanazate gatiH sU. 148 parirayavRddhiM nivarddhayan 2 hApayan hApayannityarthaH sarvAbhyantaramaNDalamupasaMkramya cAraM carati // atha muhuurtgtimruupnnaa||470|| jayA NaM bhante! cande sababhantaramaNDalaM ubasaMkamittA cAraM carai tayA NaM egamegeNaM muhuteNaM kevA khettaM gacchai 1, goamA! paMca joaNasahassAI tevacari ca joaNAI sattatcariM ca coAle bhAgasae gacchai maNDalaM terasahi. sahassehiM sattahi a paNavIsehi saehi chettA iti, tayA Na ihagayassa maNUsassa sIAlIsAe joaNasahassehiM dohi a tevaDhehi jobhaNapahiM egavIsAe a sahibhAehiM joaNassa cande cakphAsa hatyamAgacha / jayA paM bhante! cande bhanbhantarANantara maNDala upasaMkamittA cAra carakha jAva kevai khettaM gacchahI, golapaMca joaNasahassAI sattattariM ca joaNAI chattIsaM ca coattare bhAgasae gacchada, maNDala terasahiM sahassehiM jAva chettA, jayA NaM bhante! cande azmaMtaratacaM maNDalaM upasaMkamittA cAra carai tayA NaM egamegeNaM mahatteNaM kevai khesaM gacchada ?, go0! paMca joaNasahassAI asII ca joaNAI terasa ya bhAgasahassAI tiSNi a egUNavIse bhAgasae 1470 // gacchada maNDalaM terasahiM jAva chettA iti / evaM khalu eeNaM uvAerNa NikkhamamANe cande tayANantarAo jAva saMkamamANe 2 tiSNi 2 jobhaNAI chapaNajaIpa paMcAvaNNe bhAgasae egamege maNDale muhutagaI abhivaDhemANe 2 sayabAhira maNDalaM asaMkamittA cAra atha muhUrtagati: prarupaNA kriyate ~943~ Page #945 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [148] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [148] dIpa anukrama [275] caraha, jayA NaM bhante! cande savvavAhiraM maNDalaM uvasaMkamittA cAra carai tayANaM egamegeNaM muhutteNaM kevai khettaM gacchada !, go0! paMca jomaNasahassAI egaM ca paNavIsaM joaNasaya auNattaraM ca Naue bhAgasae gacchai maNDalaM terasahi bhAgasahassehiM satcahi a jAva chettA iti, tayA NaM ihagayassa maNUsassa ekkAtIsAe joaNasahassehiM ahi a egattIsehiM joaNasapadi cande cakkhupkAsaM havamAgacchai, jayA NaM bhante! bAhirANantaraM pucchA, goamA! paMca joaNasahassAI eka ca ekavIsaM jomaNasayaM ekArasa ya saTTe bhAgasahasse gacchada maNDalaM terasahiM jAva chettA, jayA gaM bhaMte ! bAhiratacaM pucchA, goamA! paMca joaNasahassAI egaM ca aThThArasuttara joaNasayaM codasa ya paMcuttare bhAgasae gacchai maMDalaM terasahiM sahassehiM sattahiM paNavIsehiM sarahiM chettA, evaM khalu eeNaM uvAeNaM jAva saMkamamANe 2 tiNi 2 joaNAI chaNNautiM ca paMcAvaNNe bhAgasae egamege maNDale muhuttagaI NibuddhemANe 2 savvambhaMtaraM maNDalaM uvasaMkamittA cAra carai (sUtra 148) 'jayA Na'mityAdi, pUrvavat , bhadanta ! candraH sarvAbhyantaramaNDalamupasaMkramya cAra carati tadA ekaikena muhUrtena kiyat kSetraM gacchati !, bhagavAnAha-gautama! paMca yojanasahasrANi trisaptatiM ca yojanAni saptasaptatiM ca catuzcatvAriMzadadhikAni bhAgazatAni gacchati, kasya satkA bhAgA ityAha-maNDalaM prakramAt sarvAbhyantaraM trayodazabhiH sahasraH saptabhizca zataiH paJcaviMzatyadhikairbhAgaizchittvA-vibhajyaitat paMcasahasrayojanAdikaM gatiparimANamAnetavyaM, tathAhi-prathamataH sarvAbhyantaramaNDalaparidhiH yojana 315089 rUpo dvAbhyAmekaviMzatyadhikAbhyAM zatAbhyAM guNyate jAtaM 19534569, ~944 ~ Page #946 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [148] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata hIpazA sUtrAMka [148] dIpa anukrama [275] zrIjambU-1 asya rAzeH trayodazabhiH sahastraiH saptabhiH zataiH paMcaviMzatyadhikairbhAge hate labdhAni paMca yojanasahasrANi trisaptatyadhi- vakSaskAre kAni aMzAca saptasatatizatAni catuzcatvAriMzadadhikAni 5073 5 nanu yadi maNDalaparidhistrayodazasahasrAdi- candragrahatta nticandrI gatiHsa, yA prati kena bhAjakena razinA bhAjyastahi kimityekaviMzatyadhikAbhyAM dvAbhyAM zatAbhyAM maNDalaparidhirguNyate ?, ucyate, candra 148 sya maNDalapUraNakAlo dvApaSTirmuhartA ekasya ca muhUrtasya satkAstrayoviMzatirekaviMzatyadhikazatadvayabhAgA:, asya ca bhAvanA ra // 47 // candrasya muhUrtabhAgagatyavasare vidhAsyate, muhUrtAnAM savarNanArthamekaviMzatyadhikazatadvayana guNane trayoviMzatyaMzaprakSepe ca / jAtaM 13725, ataH samabhAgAnayanArtha maNDalasyApyekaviMzatyadhikazatadvayena guNanaM saGgatameveti, ayaM bhAvaH-yathA // || sUryaH SaSTyA muhUrtamaNDalaM samApayati zIghragatitvAt laghuvimAnagAmitvAJca tathA candro dvASaSTyA muhUrtekhayoviMza-15 | tyekaviMzatyadhikazatadvayabhAgamaNDalaM pUrayati mandagatitvAd guruvimAnagAmitvAcA, tena bhaNDalapUrtikAlena mnnddlpri-18|| dhirbhaktaH san muhartagatiM prayacchatIti sarvasammataM, Aha-ekaviMzatyadhikazatadvayabhAgakaraNe kiM bIjamiti ceda, ucyate, 1 // maNDalakAlAnayane asyaiva chedakarAzeH samAnayanAt, maNDalakAlanirUpaNArthamidaM trairAzika-yadi saptadazabhiH shtaiH|| || aSTaSaSTyadhikaH sakalayugavartibhiH ardhamaNDalairaSTAdaza zasAni triMzadadhikAni rAtrindivAnAM labhyante tato dvAbhyA // 47 // marddhamaNDalAbhyAmekena maNDaleneti bhAvaH kati rAtrindivAni lamyante, rAzitrayasthApanA-171818302 jatrAmyena ||rAzinA dvikalakSaNena madhyasya rAzeH 1830 rUpasya guNane jAtAni SaTtriMzacchatAni SaSTyadhikAni 3160 teSA ~945~ Page #947 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) mUlaM [148] (18) vakSaskAra[7], prata sUtrAMka [148] mAthena rAzinA 1768 rUpeNa bhAge hute labdhe dve rAtrindive, zeSa tiSThati caturviMzatyadhikaM zataM 124 tata eka smin rAtrindive triMzanmuhUrttA iti tasya triMzatA guNane jAtAni saptatriMzacchatAni viMzatyadhikAni 3720 teSAM / AS saptadarzabhiH zataiH aSTapaSTyadhikairbhAge hRte labdhau muhUttauM, zeSAH 184, atha chedyacchedakarAzyoraSTakenAparttane jAtaH chedyo rAzistrayoviMzatiH chedakarAzirekaviMzatyadhikazatadvayarUpa iti / athAsya dRSTipathaprAptatAmAha--'tayA NaM ihaga-18 yassa ityAdi, tadA ihagatAnA manuSyANAM saptacatvAriMzatA yojanasahasrairddhAbhyAM ca tripaSTa dhadhikAbhyAM yojanazatAbhyA| mekaviMzatyA ca SaSTibhAgoMjanasya candraH cakSuHsparza zIghramAgacchati, atropapattiH sUryAdhikAre darzitApi kizcidvi zeSAdhAnAya dayate, yathA sUryasya sarvAbhyantaramaNDale jambUdvIpacakravAlaparidherdazabhAgIkRtasya daza tribhAgAn yaavttaa|| pakSetra tathAsyApi prakAzakSetra tAvadeva pUrvato'paratazca tasyATeM cakSuHpathaprAptatAparimANamAyAti, yattu SaSTibhAgIkRta-18 yojanasaskaikaviMzatibhAgAdhikatvaM tattu sampradAyagamyaM, anyathA candrAdhikAre sAdhikadvApaSTimuhartapramANamaNDalapUrtikAlasya chedarAzitvena bhaNanAt sUryAdhikAre vAcyasya SaSTimuhUrtapramANamaNDalapUrtikAlarUpasya chedarAzeranupapadyamA natvAt / atha dvitIyamaNDale muhUrtagatimAha-'jayA Na'mityAdi, yadA bhadanta ! candraH abhyantarAnantaraM dvitIya 18|| maNDalamupasaMkramya cAra carati yAvatpadAt 'tayA NaM egamegeNaM muhatteNa'miti gamyate, kiyat kSetraM gacchati', gautama ! | || paJca yojanasahasrANi saptasaptatiM ca yojanAni SaTtriMzataM ca catuHsaptatyadhikAni bhAgazatAni gacchati, maNDalaM trayo dIpa anukrama [275] eaeeeeeeeeeeee imElication.in ~ 946~ Page #948 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [148] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: akSaskAre prata candramuharta nticandrI gatiH mU. sUtrAMka yA ciH 148 [148] dIpa anukrama [275] zrIjamyU- dazabhiH sahasraiH yAvatpadAt 'sattahi apaNavIsehiM saehi miti grAhyaM, chittvA-vibhajya, etat sUtraM prAgbhAvitArthamiti neha dvIpazA-1 punarucyate, anopapattiH dvitIyacandramaNDale parirayaparimANaM 315319 etat dvAbhyAmekaviMzatyadhikAbhyAM zatAbhyAM guNyate jAtaM 69585499 eSAM trayodazabhiH sahauH saptabhiH zataiH paJcaviMzatyadhikairbhAge labdhAni paJca yojanasahasrANi | saptatyadhikAni 5077, zeSaM patriMzacchatAni catuHsapta tyadhikAni bhAgAnAM 13725175, atha tRtIyaM 'jayA nn'||472||11 mityAdi, yadA bhadanta! candraH abhyantaratRtIyamaNDalamupasaMkramya cAraM carati tadA ekaikena muhUrttana kiyat kSetra gacchati ?, gautama! pazca yojanasahasrANi azItiM ca yojanAni trayodaza ca bhAgasahasrANi trINi ca ekonatriMzadadhikAni bhAgazatAni gacchati, maNDalaM trayodazabhiH sahavairityAdi pUrvavat, atropapattiryathA-atra maNDale parirayaH 315549 etaddvAbhyAmekaviMzatyadhikAbhyAM zatAbhyAM guNyate jAtaM 69736329, eSAM prayodazabhiH sahasraH saptabhiH 19 zataiH paJcaviMzatyadhikairbhAge hRte labdhAni paJca sahasrANyazItyadhikAni 5080, zeSaM trayodaza sahasrANi trINi zatA gyakonatriMzadadhikAni bhAgAnAM 1336 / atha caturthAdimaNDalevatidezamAha-evaM khalu eeNa'mityAdi, pUrvavat , niSkrAman candrastadanantarAt yAvatazabdAt maNDalAttadanantaraM maNDalaM saMkrAman 2 trINi 2 yojanAni paNNavati ca 81 // 472 // paJcapaJcAzadadhikAni bhAgazatAnyekaikasmin maNDale muhUrtagatimabhivarddhayan 2 sarvabAhyamaNDalamupasaMkramya cAraM carati, || | kathametadavasIyata iti cet, ucyate, praticandramaNDalaM parirayavRddhi zate triMzadadhike 230, asya ca trayodazasa ~947~ Page #949 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [148] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: eesese prata sUtrAMka [148] dIpa anukrama [275] hasrAdikena rAzinA bhAge hRte labdhAni trINi yojanAni zeSa SaNNavatiH paJcapaJcAzadadhikAni bhAgazatAni 3 1175 / atha 8 | pazcAnupUrdhyA pRcchati-'jayA Na'mityAdi, yadA bhadanta ! candraH sarvavAhyamaNDalamupasaMkramya cAraM carati tadA ekaikena / 1 muhana kiyat kSetraM gacchati !, gautm| paJca yojanasahasrANi ekaM ca paJcaviMzatyadhikaM yojanazatamekonasaptati ca // navatyadhikAni bhAgazatAni gacchati, maNDalaM trayodazabhirbhAgasahasraH saptabhizca yAvacchabdAt paJcaviMzatyadhika zata-i18 bhajya, atropapattiH-atra maNDale parirayaparimANaM 318315 etad dvAbhyAmekaviMzatyadhikAbhyAM zatAbhyAM guNyate jAtaM 70347615 eSAM trayodazabhiH sahasraiH saptabhiH vAtaiH paJcaviMzatyadhikAMge hRte labdhAni 5125 zeSa bhAgA, |11335, athAtra maNDale dRSTipathaprAptatAmAha-'tayA Namiti, tadA-sarvabAhyamaNDalacaraNakAle ihagatAnAM manuSyANA | mekatriMzatA yojanasaharaiH aSTabhizcaikatriMzadadhikaiH yojanazataizcandrazcakSuHsparza zIghramAgacchati, atra sUryAdhikAroktaM 5 18'tIsAe savibhAe'ityadhika mantavyaM, upapattistu prAgvat, atha dvitIyaM maNDalaM-'jayA Na'mityAdi, yadA bhadanta ! 18 sarvabAhyAnantaraM dvitIyamityAdi praznaH prAgvat, gautama! paJca yojanasahasrANi ekaM caikaviMzatyadhikaM yojanazataM 18 ekAdaza ca pazyadhikAni bhAgasahasrANi gacchati, maNDalaM trayodazabhiryAvatpadAt sahasraH saptabhiH zataiH paJcaviMzatya-18 18|dhikaH chiyA, anopapatti:-atra, maNDale parirayaH 318085 etad dvAbhyAmekaviMzatyadhikAbhyAM zatAbhyo guNyate 8 jAtaM 70296785 eSAM 13725 ebhirbhAge hRte labdha 5121 zeSa / atha tRtIyaM-'jayA Na'mityAdi, ~948~ Page #950 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [148] dIpa anukrama [ 275 ] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [7], mUlaM [148] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjammUdvIpazAnticandrI yA vRtiH // 473 // praznaH prAgvat, gautama ! patha yojana sahasrANyekaM cASTAdazAdhikaM yojanazataM caturdaza ca pazcAdhikAni bhAgazatAni gacchati, maNDalaM trayodazabhiH sahastraiH saptabhiH zataiH paJcaviMzatyadhikaiH chittvA atropapattiH-atra maNDale parirayapramANaM | 317855 etad dvAbhyAmekaviMzatyadhikAbhyAM zatAbhyAM guNyate jAtaM 70245955 eSAM 13725 ebhirbhAge hRte | labdhaM 5118 zeSaM bhAgA / atha caturthAdimaNDaleSvatidezamAha - ' evaM khalu ityAdi, etenopAyena yAvacchabdAt | 'pavisamANe cande tayANantarAo maNDalAo tayaNantaraM maNDala'miti grAhyaM, saMkrAman 2 trINi yojanAni paNNavarti |ca paJcapaJcAzadadhikAni bhAgazatAni ekaikasmin maNDale muhUrttagatiM nivarddhayan 2 sarvAbhyantaramaNDalamupasaGkramya cAraM carati, upapattiH pUrvavat, atra sarvAbhyantarasarvabAhyacandramaNDalayordRSTipathaprAptatA darzitA, zeSamaNDaleSu tu sA azra granthe candraprajJaptivRhat kSetrasamAsavRttyAdiSu ca pUrvaiH kvApi na darzitA tenAtra na darzyata iti / atha nakSatrAdhikAraH, | tatrASTau dvArANi yathA maNDalasaGkhyAprarUpaNA 1 maNDalacArakSetra prarUpaNA 2 abhyantarAdimaNDalAsthAyinAmaSTAviMzatenaMkSatrANAM parasparamantaranirUpaNA 3 nakSatravimAnAnAmAyAmAdinirUpaNaM 4 nakSatramaNDalAnAM meruto'vAdhAnirUparNa 5 tepA| mevAyAmAdinirUpaNaM 6 muhUrttagatipramANanirUpaNaM 7 nakSatramaNDalAnAM candramaNDalaiH samavatAranirUpaNaM 8 / tatrAdau maNDasamarUpaNApraznamAha For P&Pase City ~949~ vakSaskAre candramuhUrta gatiH sU. 148 // 473 // Page #951 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [149] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata eesect sUtrAMka [149] dIpa kaiNaM bhaMte ! NakhattamaNDalA paM01, goamA! aTra NakkhattamaNDalA paNNattA 1 / jambuddIve dIve kevai ogAhitA kevaiA NakkhattamaMDalA paNNatA ?, goamA! jambuddIce dIve asIaM joaNasayaM ogAhettA ettha NaM do NakkhattamaMDalA paNNatA, lavaNe NaM samudra kevai ogAhettA kevahA NakkhattamaMDalA paNNacA?, go0! lavaNe NaM samudra tiNi tIse jobhaNasae ogAhittA ettha Na cha NakkhattamaMDalA paNNattA, evAmeva sapujvAvareNaM jambuddIve dIve lavaNasamude aThu NavattamaMDalA bhavaMtItimakkhAyamiti 2 / sayabhaMtarAo NaM bhaMte! NakkhattamaMDalAo ketaiAe avAhAe sabbabAhirae NakkhattamaMDale paNNate?, gobhamA ! paMcasuttare joaNasae abAhAe sabbabAhirae NakkhattamaMDale paNNatte iti, NakkhattamaMDalassa NaM bhante / NakkhattamaMDalassa ya esa NaM kevaiAeM avAhAe aMtare paNNate?, gobhamA! do joSaNAI NakkhattamaMDalassai ya NakhattamaMDalassa ya abAhAe aMtare paNNatte 3 / NakkhattamaMDale NaM bhaMte! kevai AyAmavikkhambheNaM kevai parikkhevaNaM kevai bAhalleNaM paNNatte ?, go0! gAuaM AyAmavikkhambheNaM taM tiguNaM savisesa parikkheveNaM addhagAu bAhaleNaM paNNate 4 / jambuddIve gaM bhante! dIve maMdarassa pabvayassa kevaiAe abAhAe savvarbhatare NakvattamaMDale paNNante ?, goamA! coyAlIsaM joaNasahassAI aTTha ya vIse joaNasae abAhAe samvantare NavattamaMDale paNNate iti, jambuddIve NaM bhaMte ! dIve maMdarassa paThvayassa kevaie abAhAe savvavAhirae NaksattamaMDale paNNatte , goamA! paNayAlIsaM joaNasahassAI tiSNi a tIse joaNasae abAhAe savvabAhirae NakkhattamaMDale paNNatte iti 5 / savvabhaMtare NakkhattamaMDale kevai AyAmavikkhaMbheNaM kevai parikkhevaNaM paM0 1, go.! NavaNauti joaNasahassAI chacacattAle joaNasae AyAmavikkhaMbheNaM tiNi a jomaNasayasahassAI paNNarasa sahassAI egUNaNavati ca jomaNAI kiMcibisesAhie pari anukrama [276] 0200 tota Elimited atha nakSatra-maNDalasya saMkhyAdi prarupaNA kriyate ~ 950~ Page #952 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [149] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjambU dvIpazA vakSaskAre prata nakSatramaANDalAdi ra.149 nticandrIyA vRciH // 74|| sUtrAMka 600cccccc [149] dIpa kkhevaNaM paNNate, sambavAhirae bhte| NakkhattamaMDale kevai AyAmavikkhaMbheNaM kevahA parikSevaNaM paNNate?, gobhamA ! egaM jomaNasayasahassaM chacca saDhe joaNasae AyAmavikkhaMbheNaM tiNi a joaNasayasahassAI aTThArasa ya sahassAI tiNi a paNNarasuttare joaNasae parikkhevaNaM, jayA Na bhaMte! Nakkhatve sababhaMtaramaMDalaM svasaMkamittA cAra gharai tathA gaM egamegeNaM muhutteNaM kevai khettaM gacchada ?, gobhamA! paMca joaNasahassAI doSaNa ya paNaDhe joaNasae aTThArasa ya bhAgasahasse doNi a tevaDhe bhAgasae gacchada maMDalaM ekavIsAe bhAgasahassehiM Navahi a saDehiM sapahiM checA / jayA je bhaMte ! Nakkhase sambabAhira maMDalaM avasaMkamittA cAraM gharai tayA gaM egamegeNaM muhutteNaM kevai khettaM gacchai, goyamA! paMca joaNasahassAI tiNi a egUNavIse joaNasae solasa ya bhAgasahassehiM tiSNi a paNDe bhAgasae gacchai, maMDalaM egavIsAe bhAgasahassehiM Navahi a sahehiM sapahi chettA, ete NaM bhaMte! aTTha NakkhattamaMDalA katihiM caMdamaMDalehiM samoaraMti !, gobhamA ! ahiM caMdamaMDalehi samoaraMti, taMjahApaDhame caMdamaMDale tatie chahe sattame aThume dasame ikArasame paNNarasame caMdamaMDale, egamegeNaM bhante! muhutteNaM kevahabhAI bhAgasayAI gacchada?, go. jaM jaM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carada tassa 2 maMDalaparikkhevassa sattarasa aTThe bhAgasae gacchai, maMDalaM sayasahasseNaM aTThANaDaie a saehi chettA iti / egamegeNaM bhante! muhutteNaM sUrie kevaiAI bhAgasavAI gacchada, gobhamA ! jaM jaM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai tassa 2 maMDalaparikkhevassa aTThArasatIse bhAgasae gacchada, maMDalaM sayasahassehiM aThThANautIe a sahi chettA, egamegeNa bhaMte ! muhuteNaM Nakkhatte kevaiAI bhAgasayAI gacchai!, go0! jaM jaM maMDalaM navasaMkamittA cAra caraha tassa tassa maMDalaparikkhevassa aTThArasa paNatIse bhAgasae gacchaha maMDalaM sayasahasseNaM aTThANacaIe a saehiM chettA / (sUtra 149) anukrama [276] IS474 // SO ~951~ Page #953 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [149] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [149] dIpa 'kaiNaM bhante!' ityAdi, kati bhadanta! nakSatramaNDalAni prajJatAni?, gautamA aSTa nakSatramaNDalAni prajJaptAni, aSTAviMzate-18 rapi nakSatrANAM pratiniyatasvasvamaNDaleSyetAvatsveva saJcaraNAt , yathA caiteSu saJcaraNaM tathA nirUpayiSyati, etadeva kSetravibhA-11 gena praznayati-jambUdvIpe dvIpe kiyatkSetramavagAhya kiyanti nakSatramaNDalAni prajJaptAni?, gautama! jambUdvIpe dvIpe azItaMazItyadhika yojanazatamavagAhyAtrAntare dve nakSatramaNDale prajJapte, lavaNasamudre kiyadavagAhya kiyanti nakSatramaNDalAni prajJasAni?, gautama! lavaNasamudre trINi triMzadadhikAni yojanazatAnyavagAhyAtrAntare SaTU nakSatramaNDalAni prajJaptAni, atropasaMhAravAkyenokasaJjayAM mIlayati-evameva sapUrvApareNa jambUdvIpe dvIpe lavaNasamudre cASTI nakSatramaNDalAni bhavanti ityAkhyAtaM, makAro'trAgamikaH / atha maNDalacArakSetraprarUpaNA-'sababhantarA ityAdi, sarvAbhyantarAdU bhadanta ! nakSatramaNDalAt kiya-15 | tyA avAdhayA sarvabAhya nakSatramaNDala prajJaptam, gautama! paJcadazottarANi yojanazatAmyavAdhayA sarvabAhya nakSatramaNDalaM praja-18 MS, idaM ca sUrya nakSatrajAtyapekSayA boddhavyaM, anyathA sarvAbhyantaramaNDalasthAyinAmabhijidAdidvAdazanakSatrANAmavasthitama-15 ISNDalakatvena sarvebAhyamaNDalasyaivAbhAvAt , tenAyamarthaH sampanna:-sarvAbhyantaranakSatramaNDalajAtIyAt sarvabAhya nakSatramaNDala-13 jAtIyaM iyatyA avAdhayA prajJaptamiti bodhyaM / athAbhyantarAdimaNDalasthAyinAmaSTAviMzatenakSatrANAM parasparamantaranirUpaNA-1 19||nnkkhtt'ityaadi, nakSatramaNDalasya-nakSatravimAnasya nakSatravimAnasya ca bhadanta ! kiyatyA avAdhayA antaraM prajJaptam / , gIta mAdve yojane nakSatravimAnasya nakSatravimAnasya cAbAdhayA'ntaraM prajJaptam, ayamartha:-aSTAsvapimaNDaleSu yatra 2 maNDale yAvazrIja, 8-16 anukrama [276] 0900996e928929 ~952 ~ Page #954 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [149] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [149] dIpa anukrama [276] hanti nakSatrANAM vimAnAni teSAmantarabodhakamidaM sUtraM, yathA abhijinakSatravimAnasya zravaNanakSatravimAnasya ca parasparamamtaraM zrIjambU vimAnakhaca parasaramantara 7vakSaskAre dvIpazA-18 / yojane, na tu nakSatrasatkasarvAbhyantarAdimaNDalAnAmantarasUcakaM, anyathA nakSatramaNDalAnAM vakSyamANacandramaNDalasamava- nakSatramanticandrI-18 tArasUtreNa saha virodhAt / atha nakSatravimAnAnAmAyAmAdiprarUpaNA-'Nakkhatta' ityAdi, nakSatramaNDalaM bhadanta ! kiya-18 NDalAdi yA vRttiH 18 dAyAmaviSkambhAbhyAM kiyata parikSepeNa kiyadAhasyena-uccaistvena prajJatam, gautama ! gabyUtamAyAmaviSkambhAbhyAM tani-18 sa. 149 || guNaM savizeSa parikSepeNa arddhakozaM bAhalyena prajJaptamiti / sampratyeSAmeva merumadhikRtyAbAdhAprarUpaNA-'jambuddIvetti // 475|| jambUdvIpe bhadanta ! dvIpe mandarasya parvatasya kiyatyA abAdhayA sarvAbhyantaraM nakSatramaNDalaM prajJaptam, gautama! catuzcatvA riMzadyojanasahasrANi aSTa ca viMzatyadhikAni yojanazatAnyavAdhayA sarvAbhyantaraM nakSatramaNDalaM prajJaptam, upapattistu 18 sUryAdhikAre nirUpitA, atha bAhyamaNDalAbAdhAM pRcchati-'jambuddIve'tti, jambUdvIpe bhadanta ! dvIpe mandarasya parvatasya 8 18|| kiyatyA abAdhayA sarvebAhya nakSatramaNDalaM prajJaptam ?, gautama! paMcacatvAriMzadyojanasahasrANi zrINi ca triMzadadhikAni || 18|| yojanazatAnyayAdhayA sarvabAhya nakSatramaNDala prajJaptam , upapattistu prAgvat / atha eteSAmevAyAmAdinirUpaNam-'sabama-18 vantareNa mityAdi, prAgvat, atha sarvabAhyamaNDalaM pRcchati-satvabAhirae'ityAdi, prAgvat , madhyameSu SaTsu maMDaleSu tu // 475 // candramaMDalAnusAreNAyAmaviSkambhaparikSepAH paribhAvyAH, aSTAvapi nakSatramaMDalAni candramaMDale samavatarantIti bhaNiSya18mANatvAt / atha muhUrtagatidvAram-'jayA pa'mityAdi, yadA bhadanta ! nakSatraM sarvAbhyantaramaMDalamupasaGgamya cAra carati ~953~ Page #955 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [149] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [149] dIpa 18| tadaikakena mahAna kiyatkSetraM gacchati', nakSatramityatra jAtyapekSayaikavacanaM, anyathA'bhyantaramaMDalagaticintAyAM dvAda-31 |zAnAmapi nakSatrANAM saMgrahAya bahuvacanasyaucityAt, gautama! paJca yojanasahasrANi khepa pazcAtyadhike yojanazate 8 aSTAdaza ca bhAgasahasrANi dve ca viSaSTyadhikabhAgazate gacchati, maMDalamekaviMzatyA bhAgasahasrairnavabhikSa pazyadhika zataiH | chittvA iti, abopapatti:-iha nakSatramaMDalakAla ekonaSaSTirmuhartAH ekasya ca muhartasya saptaSaSTyadhikatrizatabhAgAnAM | trINi zatAni saptottarANIti 593, ayaM ca nakSatrANAM muhartabhAgo gatyavasare bhAvayiSyate, idAnImetadanusAreNa / muhartagatizcintyate-tatra rAtrindive triMzanmuhUrtAH teSu uparitanA ekonatriMzanmuhUrtAH prakSipyante jAtA ekonapaSTima-1 hartAnAM, tataH savarNanAtha tribhiH zataiH saptapaSyA'dhikaiH guNayitvA uparitanAni trINi zatAni saptottarANi prakSipyante / jAtAnyekaviMzatisahasrANi nava zatAni pazyadhikAni 21960, ayaM ca pratimaMDala paridheH chedakarAziH, tatra srvaabhy-|| |ntaramaMDalaparidhiH 315089, ayaM ca yojanAtmako rAzirbhAgAtmakena rAzinA bhajanArthaM tribhiH sptpsstt-vdhikaiH| zataiH 367 guNyate, jAtaM 115637663, asya rAzerekaviMzatyA sahauH navabhiH zataiH paSTayadhikairbhAge hute labdhAni 1265 zeSa 11363 bhAgAH, etAvatI sarvAbhyantaramaMDale'bhijidAdInAM bAdazanakSatrANAM muhUrsagatiH / atha 3 bAhye nakSatramaMDale muhUrtagatiM pRcchati-'jayA 'mityAdi, badA bhadanta ! nakSatraM sarvabAhyaM maNDalaM upasaGkamya cAra carati tadA ekaikena muhUrtena kiyat kSetraM gacchati?, atrApvekavacanaM prAgvat, gautama! paJca yojanasahasrANi trINi ccesea anukrama [276] ~954~ Page #956 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [149 ] dIpa anukrama [276] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], mUlaM [ 149 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpakSAnticandrI - yA vRttiH // 476 // | caikonaviMzatyadhikAni yojanazatAni SoDaza ca bhAgasahasrANi trINi ca paJcaSaSTyadhikAni bhAgazatAni gacchati maNDalamekaviMzatyA bhAgasaha sairnavabhizca SaSTyadhikaiH zataiH chittvA iti, atropapattiH-atra maNDale paridhiH 318315, ayaM tribhiH saptaSaSTyadhikaiH zataiH 367 guNyate jAtaM 116821605, asya rAzerekaviMzatyA sahasrairnavabhiH zataiH SaSTyadhikaiH bhAge labdhAni 5319 yojanAni zerpA 33365 bhAgAH, etAvatI sarvabAhye nakSatramaNDale mRgazIrSaprabhRtInAmaSTAnAM nakSatrANAM muhUrttagatiH, uktA tAvat sarvAbhyantarasarvabAhyamaNDalavarttinAM nakSatrANAM muhUrttagatiH, atha nakSatratArakANAmavasthitamaNDalakatvena pratiniyatagatikatvena cAvaziSTeSu SaTsu maNDaleSu muhUrttagatiparijJAnaM duSkaramiti tatkAraNabhUtaM maNDalaparijJAnaM karttuM nakSatramaNDalAnAM candramaNDaleSu samavatAra praznamAha - 'ete Na'mityAdi, etAni bhadanta ! aSTau nakSatramaNDalAni katiSu candramaNDaleSu samavataranti - antarbhavanti, candranakSatrANAM sAdhAraNamaNDalAni kAnItyarthaH, bhagavAnAha - gautamASTAsu candramaNDaleSu samavataranti tadyathA-prathame candramaNDale prathamaM nakSatramaNDalaM, cArakSetrasaJcAriNA| manavasthitacAriNAM ca sarveSAM jyotiSkANAM jambUdvIpe'zItyadhika yojanazatamavagAhyeva maNDalapravarttanAt, tRtIye candramaNDale dvitIyaM ete ca dve jambUdvIpe paSThe lavaNe bhAvini candramaNDale tRtIyaM tatraiva bhAvini saptame caturtha aSTame paJcamaM dazame SaSThaM ekAdaze saptamaM paJcadaze'STamaM zeSANi tu dvitIyAdIni sapta candramaNDalAni nakSatrairvirahitAni, tatra prathame candramaNDale dvAdaza nakSatrANi, tadyathA-abhijicchravaNo dhaniSThA zatabhiSak pUrvabhadrapadA uttarabhadrapadA revatI azvinI Fir P&Permalise City ~955~ vakSaskAre kSaNDalAdi s. 149 // 476 // Page #957 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [149] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [149] dIpa bharaNI pUrvAphAlgunI uttarAphAlgunI svAtizca, dvitIye punarvasu maghA ca, tRtIye kRttikA, caturthe rohiNI citrA ca, paJcame vizAkhA SaSThe anurAdhA saptame jyeSThA aSTame mRgaziraH ArdrA puSyaH azleSA mUlo hastazca, pUrvASADhotarApADhayor3he dve tAre abhyantarato dede bAhyata iti, evaM svasvamaNDalAvatArasatkacandramaNDalaparidhyanusAreNa prAguktarItyA dvitIyAdInAmapi nakSatramaNDalAnAM muhUrttagatiH paribhAvanIyA, uktA pratimaNDalaM candrAdInAM yojanAtmikA muhUrtagatiH, atha teSAmeva pratimaNDalaM bhAgAtmikA muhUrtagatiM praznayati-'egamege Na'mityAdi, ekaikena bhagavan! muhUrtena candraH kiyanti bhAgazatAni gacchati', gautama! yadyanmaNDalamupasaGkamya cAraM carati tasya tasya maNDalasya sambandhinaH parikSepasya saptadaza zatAnyaSTaSaSTibhAgairadhikAni gacchati, maNDalaparikSepamekena lakSeNASTanavatyA ca zataiH chittvA-vibhajya, iyamatra bhAvanA-iha prathamatazcandrasya maMDalakAlo nirUpaNIyastadanantaraM tadanusAreNa muhUrtagatiparimANaM bhAvanIyaM, tatra | maMDalakAlanirUpaNArthamidaM trairAzika-yadi saptadazabhiH zatairaSTapazyadhikaiH sakalayugavartibhirarddhamaMDalaizcandradvayApekSayA tu | pUrNamaMDalairaSTAdaza zatAni triMzadadhikAni rAtrindivAnAM labhyante tato dvAbhyAmarddhamaMDalAbhyAmekena maNDaleneti bhAvaH kati rAtrindivAni labhyante', raashitrysthaapnaa-1768| 1830 / 2 / atrAntyena rAzinA dvikalakSaNena madhyarAze| guNanaM jAtAni padaviMzacchatAni paTyadhikAni 3660 teSAmAdirAzinA bhAgaharaNaM labdhe / rAtrindive zeSa tiSThati | | caturvizatyadhika zataM 124 tatraikasmin rAtrindive triMzanmuhUrtA iti tasya triMzatA guNane jAtAni saptatriMzaccha-18 anukrama [276] Jaticantroll ~956~ Page #958 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [149 ] dIpa anukrama [276] vakSaskAra [7], mUlaM [ 149 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjammUdvIpacAnticandrI - yA ici "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) // 477 // | tAni viMzatyadhikAni 3720 teSAM saptadazabhiH zataiH aSTaSaSTyadhikairbhAge hate labdhau dvau muhattauM, tataH chedyacchedakarA| zyoraSTakenApavarttanA jAtaH chedyo rAzikhayoviMzatiH chedakarAzioM zate ekaviMzatyadhike jAgataM muhUrttasyaikaviMzatyadhikazatadvayabhAgAstrayoviMzatiH 233 etAvatA kAlena dve arje maMDale paripUrNe carati, kimuktaM bhavati ? - etAvatA kAlena paripUrNamekaM maMDalaM candrazvarati / tadevaM candramaNDalakAlaprarUpaNA, athaitadanusAreNa muhUrttagatiH, tatra ye dve rAtrindive te muharttakaraNArthaM triMzatA guNyete, jAtAH SaSTirmuhUrttAH 60 uparitanayordvayoH kSepe jAtA dvASaSTiH, eSAM savarNanArthaM dvAbhyAM zatAbhyAmekaviMzatyadhikAbhyAM guNyate, guNayitvA coparitanAMzatrayoviMzatiH prakSipyate, jAtAni trayodaza sahasrANi sapta zatAni paJcaviMzatyadhikAnIti, etadekamaNDalakAlagata muhUrttasatkaikaviMzatyadhikazatadvayabhAgAnAM parimANaM, tatakhairAzikakaraNaM, yadi trayodazabhiH sahasraiH saptabhiH zataiH paJcaviMzatyadhikairekaviMzatyadhikazatadvayabhAgAnAM maMDalabhAgA ekaM zatasahasramaSTAnavatizatAni labhyante tata ekena muhUrtena kiM labhAmahe ?, rAzitrayasthApanA 12725 / 109800 / 1 / ihAtho rAzirmuhUrttagataikaviMzatyadhikazatadvayabhAgasvarUpastataH savarNanArthamantyo rAzirekalakSaNo dvAbhyAM zatAbhyAmekaviMzatyadhikAmyAM guNyate, jAte dve zate ekaviMzatyadhike 221, tAbhyAM madhyo rAzirguNyate, jAte dve koyI | dvicatvAriMzalakSAH pazapaSTiH sahasrAmyaSTau zatAni 24365800, teSAM trayodazabhiH sahIH saptabhiH zataiH paJcaviMza| varmAgo hriyate bdhAni daza zatAnyaSAdhikAni 1738, etAvato bhAnAn yatra tatra kA maNDale candro For P&Pase Cnly ~957~ akSarakAre nakSatrama NDalAdi sU. 149 // 477 // Page #959 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [149] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [149] dIpa muhUsena gacchati, ayamarya:-iSTAviMzatyA nakSatrai lagatyA svasvakAlaparimANema kramako yAvat . kSetra buyA vyApyamAne | | sambhAvyate tAvadekamarddhamADalamupakarapyate, etAvatpramANameva dvitIyamalamaNDalaM dvitIyASTAviMzatinakSatrasaskatattadrA-18 gajamitamityevaMyamANabuddhiparikalpitamekamaNDala zchedo jJAtavyaH eka khajha paripUrNAni cASTAnavatizatAni, kathametasyotpa-18 ttiriti cet, ucyate, iha trividhAni nakSatrANi, tapathA-samakSetrANyarddhakSetrANi vardhakSetrANi ca, iha yAvatpramANe kSetrama-18 | horAtreNa gamyate sUryeNa tAvatpramANe pandreNa saha yoga yAni nakSatrANi gacchanti tAni samakSetrANi, sama-ahorAtra-18 pramita kSetra yeSAM tAni samakSetrANIti vyutpattI, tAni ca paJcadaza, tadyathA--pravaNaM dhamiSThA pUrvabhadrapadA revatI azvi-18 nI kRttikA mRgaziraH puSyo mayA pUrvAphAlgunI hasta: citrA anurAdhA mUlaH pUrvASADhA iti, tathA yAni arddhamahorAtra-18 pramittasya kSetrasya candreNa sahayogamazcakte tAnyarddhakSetrANi, ardha-arddhapramANa kSetraM yeSAM tAmyarddhakSetrANIti vyutpattibhAvAt, tAni ca SaT , tadyathA-zatabhiSak bharaNI Adro azleSA svAtijyeSTheti, tathA dvitIyamaI yA tat ghaI sArddhamityarthaH, baI-ga.nAdhika kSetramahorAtrapramitaM candrayogya yeSAM tAni byakSetrANi, tAmyapi SaT, tadyathA-uttarabhadrapadottara18 phalgunI uttarASADhA rohiNI punarvasu vizAkhA ceti, tatreha sImAparimANacintAyAmahorAtraH saptapaSTibhAgIkRtaH parika rUpyate iti samakSetrANAM pratyeka saptapaSTibhAgAH parikarupyante, arddhakSetrANAM trayasiMkadarDa, barddhakSetrANAM zatamekama ca, abhijinnakSatrasvaikaviMzatiH savapaSTibhAgAH, samakSetrANi nakSatrANi paJcadazeti saptapaSTiH paJcadazabhirguNayate, jAtaM Deatscauseszaesesedcacakatara anukrama [276] ~958~ Page #960 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [149] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [149] dIpa bhIjambU- sahasraM pazcottaraM 1005, arddhakSetrANi paDiti sA strayastriMzat paDUbhirguNyate jAte dve zate ekottare 201, vyarddhakSe- vakSaskAre dvIpazA- trANyapi paTU tataH zatamekama ca paDirguNitaM jAtAni SaT zatAni dhyuttarANi 603, abhijinnakSavaikaviMzatiH, sarvasaM-18 nakSatramanticandrI-18 KSayA jAtAgyaSTAdaza zatAni triMzadadhikAni 1830, etAvadbhAgaparimANamekamarddhamaMDalametAvadeva dvitIyamapIti NDalAdi yA vRciH s.149 || triMzadadhikAmyaSTAdaza zatAni dvAbhyAM guNyante jAtAni pazicchatAni SaSTyadhikAni 3660, ekaikasminnahorAne kilA 1478 // triMzanmuhUrtA iti pratyekameteSu SaSTa-vadhikaSaTtriMzacchatasaGkhyeSu bhAgeSu triMzadUbhAgakalpanAyAM triMzatA guNyante, jAtameka || zatasahasramaSTAnavatiH zatAni 109800, tadevaM maMDalacchedaparimANamabhihitaM, nanu yAni nakSatrANi yanmaNDalasthA-18 yIni teSAM tanmaMDaleSu candrAdiyogayogyamaMDalabhAgasthApanaM yuktimat na tu sarveSvapi maMDaleSu sarveSAM bhAgakalpanamiti ceta , ucyate, nahi nakSatrANAM candrAdibhiyogo niyate dine niyate deze niyatavelAyAmeva bhavati kinsyaniyatadinAdau / || tena tattanmaMDaleSu tattannakSatrasambandhisImAviSkambhe candrAdiprAptau satyAM yogaH sampadyata iti, maMDalacchedazca sImAvi-18| kambhAdI saptayojanaH, atha sUryasya bhAgAtmikAM gatiM praznayannAha-egamege NaM bhante !'ityAdi, ekaikena bhagavan ! 8 muhUrtena sUryaH kiyanti bhAgazatAni gacchati?, gautama! yadyanmaNDalamupasaGkamya cAraM carati tasya tasya maMDalasambandhinaH47el parikSepasyASTAdaza bhAgazatAni triMzadadhikAni gacchati, maNDalaM zatasahasreNASTAnavatyA ca zataiH chittvA, kathametadavaIS|sIyata iti cet, ucyate, trairAzikakaraNAt, tathAhi-paSTa yA muhUtrekaM zatasahasramaSTAnavatiH zatAni maMDalabhAgAnA anukrama [276] ~ 959~ Page #961 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [149] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: Rememenea prata sUtrAMka [149] dIpa labhyante tataH ekena muhUrtena kati bhAgAn labhAmahe, rAzitrayasthApanA-60 / 109800 / 1 atrAntyena rAzinA ekakalakSaNena madhyasya rAzerguNanaM, jAtaH sa tAvAneva, ekena guNitaM tadeva bhavatIti vacanAt, tatastasyAyena rAzinA paSTilakSaNena bhAgo hiyate, labdhAnyaSTAdaza zatAni triMzadadhikAni 1830, etAvato bhAgAn maNDalasya sUrya ekaikena muhUrtena gacchati, atha nakSatrANAM bhAgAtmikAM gatiM praznayanAha-egamege Na'mityAdi, praznasUtraM sugama, uttarasUtre ||| tu gautama! yadyadAtmIyamAtmIyaM pratiniyataM maNDalamupasaGgamya cAraM carati tasya tasyAtmIyasya maNDalasya sambandhinaH parikSepasya-paridheraSTAdazabhAgazatAni paJcatriMzadadhikAni gacchati, maNDalaM zatasahasreNASTanavatyA ca zataiH chittvA, || ihApi prathamato maNDalakAlo nirUpaNIyastatastadanusAreNaiva muhUrtagatiparimANabhAvanA, tatra maNDalakAlapramANacintAyAM | 18 idaM trairAzika-yadyaSTAdazabhiH zataiH paJcatriMzadadhikaH sakalayugavattibhirarddhamaNDalairdvitIyASTAviMzatinakSatrApekSayA tu pUrNa-1 maNDalairityarthaH aSTAdaza zatAni triMzadadhikAni rAtrindivAnAM labhyante tato dvAbhyAmarddhamaNDalAbhyAmekena paripUrNena 18 maNDaleneti bhAvaH kiM labhAmahe?, raashitrysthaapnaa-1835| 183012 atrAntyena rAzinA madhyarAzerguNanaM jAtAni patriMzacchatAni pazyadhikAni 1660, tata Ayena rAzinA 1835 lakSaNena bhAgaharaNaM labdhamekaM rAtrindivaM 1,18 zeSANi tiSThantyaSTAdaza zatAni paJcaviMzatyadhikAni 1825, tato muhU nayanArthametAni triMzatA guNyante, jAtAni 181 catuHpaJcAzatsahasrANi sapta zatAni paJcAzadadhikAni 54750, teSAmaSTAdazabhiH zataiH paJcatriMzadadhirbhAge hate labdhA 81 anukrama [276] 0000000ws ~960~ Page #962 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [149] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [149] dIpa zrIjam ekonavizanmuha 29, tata zeSacchedyacchedakarAzyoH pAkenApatanA jAsa uparitanoM rAzikhINi zatAni saptotta- vakSaskAre nticandrI-18 rANi 307 chedakarAzistrINi zatAni satapaTyadhikAni 367, sata AgatamekaM rAtrindikmekasya ca rAtrindivasyai- nakSatrama konatriMzambhuhartAH ekasya ca muhartava sakSapazyapikatrizatabhAgAnAM trINi zatAni sottarANi 12914 / idAnI- NDalAdi 18||metadanusAreNa muhUsaMgatiparimANaM cintyate, tatra rAtrindive triMzanmuhUrtAH 30 teSu uparitamA ekonaviMzammuhartAH sU.149 // 47 // prakSipyante jAtA ekonaSaSTirmuhUrtAnAM tataH sA savarNanArtha tribhiH zataiH SaSTavadhikaiguNyate, guNayitvA coparitanAni trINi || tAni saptosarANi prakSipyante jAtAnyekaviMzatiH sahasrANi nava zatAni SaSTayadhikAni 1960, tatastrairAzikayadi muhUrttagatasaptaSaSTa-vadhikatrizatabhAgAnAmekaviMzatyA sahaH navabhiH zataiH SaSTayadhikaireke zatasahasramaSTAnavatiH zatAni / / maNDalabhAgAnAM labhyante tata ekena muhUrtena kiM labhAmahe 1, rAzitrayasthApanA-21960 / 109800 / 1 anAyo rAzirmuhartagatasaptapaTavadhikatrizatabhAgarUpastato'ntyo'pi rAzistribhiH zataiH saptapaSTa vadhikairguNyate jAtAni vINyeca 18 18| zatAni saptapaSTa yadhikAni 367 tairmadhyo rAzi Nyate jAtAzcatantraH koTayo dve lakSe SaNNavatiH sahasrANi SaT zatAni 13 40256100, tepAmAdhena rAzinA ekaviMzatisahasrANi nava zatAni pazyakkiAni ityevaMrUpeNa bhAgo hiyate, lbdhaa-18879|| nyaSTAdaza zatAni paJcatriMzadadhikAni 1835, etAvatI bhAgAlA pratimuharta gacchati, idaM ca bhAgAtmaka gativicAraNaM candrAditrayasya kyottara gatizIlatve samayojana, tathAhi-sarvebhyo nakSatrANi zImagatIni, maNDatakhoktabhAgI-13 anukrama [276] ~961~ Page #963 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [149] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [149] dIpa kRtasya paJcatriMzavadhikATAdazazatabhAgAnAmekaikalin ra AkramaNAt , tebhyo mandagatayaH sUryAH, ekaikalin muha triMzadadhikASTAdazabhAgAnAmAkamaNAt, tebhyazca mandanatayaH ekaikalina muhUrte aSTapaTavadhikasaptazatabhAgAnAmA-18 kramaNAt, grahAstu vakrAnuvakAdigatibhAkto'niyatAtikAstena na teSAM maNDalAdicintA nApi gatimarupaNA, tAra-IMS kANAmadhyavasthitamaNDalakatvAcandrAdibhiH saha yogAbhAvacintanAcana maNDalAdiprarUpaNA kRtA / sampati suurykhoduu-18|| || gamanAslamayane adhikRtya bahavo mithyAbhiniviSTabuddhayo vipratipakSAstena tadvipratipattimapAkartuM praznamAha jambuddIveNaM bhaMte! dIve sUriA udINapAINamumgaccha pAINadAhiNamAga/ti 1 pAiNadAhiNamuragAcha dAhiNapaDINamAgacchati 2 dAhiNapaDINamugaccha paDhINaudINamAgacchati 3 paDINajadINamuggaccha udINapAiNamAgacchaMti 41, haMtA gobhamA! jahA paMcamasae paDhame use jAva pathi ussappiNI avadie Na tattha kAle paM0 samaNApaso!, isA jancurIvapaNNatI sUrapaNNatI vatthusamAseNaM sampattA bhavai / / jamburIpe gaM bhaMte! dIve caMdimA udINapAINamuggaccha pAINadAhiNamAgacchati jahA sUravatsamvayA jahA paMcamasayasa dasame uddese jAva apaTThie Na tatya kAle paNNate samaNAuso !, isA jambuharIvapaNNattI vatthusamAseNaM sammattA bhavai / (sUtra 150) 'jambuddIve 'mityAdi, jambUdvIpe bhadanta / dvIpe dvau sUryo jambUdvIpe dvayoreva bhAvAt , udIcInaprAcInaM udageya | udIcInaM ca tadudIcyA AsannatvAt prAcInaM ca prAcyAH pratyAsannatvAdudIcInaprAcInaM, atra svArthe in pratyayaH, anukrama [276] Elimited ~962~ Page #964 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [ 150 ] dIpa anukrama [277] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], mUlaM [ 150 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAnticandrIyA vRttiH // 480 // digantaraM kSetra digapekSayottarapUrvasyAmIzAnakoNe ityarthaH, atra prAkRtatvAt saptamyarthe dvitIyA, unnatya-pUrvavidehApekSayodayaM prApya prAcInadakSiNe digantare prAgdakSiNasyAmAgneya koNe ityarthaH AgacchataH krameNaivAstaM yAta ityarthaH iha codgamanamastamayanaM ca draSTRlokavivakSayA'vaseyaM, tathAhi - yeSAmadRzyau santau dRzyau tau syAtAM, te tayorudayaM vyavaharanti, yeSAM tu dRzyau santAvadRzyau tau staste tayorastamayaM vyavaharantItyaniyatAbudayAstamayAviti, atra kAkupAThAt prazno'va| gantavyaH, tato bharatAdikSetrApekSayA prAgdakSiNasyAmudgatya dakSiNapratIcyAmAgacchatastatrApi dakSiNapratIcyAmapara videhApekSayodgatya pratIcInodIcIne - vAyavyakoNe AgacchatastatrApi ca vAyavyAmairAvatAdikSetrApekSayodgatyodI cInapratIcIne| IzAnakoNe AgacchataH, evaM sAmAnyataH sUryayorudayavidhiH, vizeSataH punarevaM yadekaH sUryaH AgneyakoNe udgacchati tatroGgatazca bharatAdIni merudakSiNadigvattani kSetrANi prakAzayati tadA paro'pi vAyavyakoNe uGgato merUttaradigbhAvInyairAvatAdIni kSetrANi prakAzayati, bhAratazca sUryo maNDalAmyA bhraman nairRtakoNe udgataH sannaparamahAvidehAn prakAzayati, airAvatastu aizAnyAmuGgataH pUrvavidehAn prakAzayati, tataH eSa pUrvavidehaprakAzako dakSiNapUrvasyAM bharatA| dikSetrApekSayodayamAsAdayati, aparavidehaprakAzakastvaparottarasyAmairava tAdikSetrApekSayodayamAsAdayati, atraizAmyAdidivyavahAro meruto bodhyaH, abhyathA bharatAdijanAnAM svasvasUryodaya dizi pUrva dive AgneyAdikoNavyavahArAnupapatteriti, evaM prazne kRte bhagavAnAha - hantetyavyayamabhyupagamArthe tena he gautama / itthameva yathA khaM praznayati tathaivetyarthaH, anena For P&Praise Cly ~963~ 7vakSaskAre sUryAderI Si zAnyAdAbudgamAdiH sU. 150 // 480 // Page #965 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [150] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [150] ca sUryasya tiryadikSu gatiruktA, na tu 'tattha ravI dasajoaNa'ityAdigAthoktasvasthAnAdUcaM nApyadhaH, tena ye manyante / 'sUryaH pazcimasamudraM pravizya pAtAlena gatvA punaH pUrvesamudre udetI'tyAdi, tammataM niSiddha miti / atha sUtrakRd andhagaura-1 vabhayAdatidezavAkyamAha-yathA paJcamazate prathame uddezake tathA bhaNitavyaM, kiyatparyantamityAha-yAvat Nevatthi | ussappiNI neva'sthi osappiNI avaDhie NaM tattha kAle paNNatte' iti sUtra, tadyathA-'jayA NaM bhante ! jambuddIve dIve dAhiNaddhe divase bhavai tayA NaM uttaraddhevi divase bhavai, jayA NaM uttaraddhe divase bhavai tayA NaM jambuddIve 2 mndrss| pavayassa purathimapaJcasthimeNaM rAI bhavai, haMtA goamA! jayA NaM jamyuddISe dIve dAhiNaddhe divase jAya rAI bhavai.15 jayA NaM bhante! jambuddIve dIve mandarassa pacayassa purathimeNaM divase bhavai tayA NaM paJcasthimeNavi divase bhavai, jayA NaM paJcatthime NaM divase bhavai tathA NaM jambuddIve 2 mandarassa pacayassa uttaradAhiNeNaM rAI bhavai, hantA! goamA! jayA NaM jambuddIve dIve mandarassa pacayassa purathimeNaM divase jAva rAI bhavai, jayA NaM bhante! jambuddIve dIve dAhiNaddhe ukosae ahArasamuhutte divase bhavai tayA NaM uttaraddhevi ukkosae aTThArasamuhutte divase bhavai, jayA NaM uttarahe ukkosae aTThArasamuhutte divase bhavai tayA NaM jambuddIve dIve mandarassa purasthimapaJcasthimeNaM jahaNiyA duvAlasamuhuttA rAI bhavai, hantA goamA! jayA NaM bhante! jambuddIve dIve jAva duvAlasamuhuttA rAI bhavada / jayA MNa bhante ! jambuddIve dIye maMdarassa pavayassa purathimeNaM ukkosae advArasamuhutte divase bhavai jAva tayA NaM jambuddIve || Saea000000000raseerata dIpa anukrama [277] bhIjamyU. ~964~ Page #966 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [150] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [150] dIpa zrIjambu-18/2 dAhiNeNaM jAva rAI bhavai, jayA NaM bhante! jambuddIve dIve dAhiNaddhe aTThArasamuhuttANatare divase bhavai tayA NaM vakSaska dvIpazA-18| utta0 aTThArasamuhuttANatare divase bhavai jayA NaM uttaraddhe aTThAra. bhavara tayA NaM jambuddIve 2 maMdara0 purathimeNaM || maryAderInticandrI-18sAtiregA duvAlasamuhattA rAI bhavai, hatA! goamA! jayA NaM jambuddIve 2 jAva rAI bhavai, jayA NaM bhaMte ! jambu- zAnyAdAyA vRttiH dIve 2 maMdarasta purasthimeNaM ahArasamuhuttANaMtare divase bhavai tayANaM paJcasthi0, jayA NaM paJcatthimeNaM tayA NaM | budgamAdiH 18 jambuddIve dIve maMdarassa0 uttaradAhiNeNaM sAiregA duvAlasamuhuttA rAI bhavai, evaM eteNaM kameNaM UsArearva, sattarasa-1 sU.150 muhatte divase terasamuhuttA rAI sattarasamuhuttANatare divase sAtiregaterasamuhuttA rAI solasamuhutte divase coddasamuhuttA ! rAI solasamuhuttANaMtare divase sAtiregA coddasamuhuttA rAI paNNarasamuhutte divase paNNarasamuhuptA rAI paNNarasamuhuttANatare divase sAiregapaNNarasamuhuttA rAI coddasamuhutte divase solasamuhuttA rAI coddasamuhuttANatare divase sAtire gasolasamuhattA rAI bhavada terasamuhutte divase sattarasamuhuttA rAI terasamuhuttANatare divase sAtiregasattarasamuhuttA rAI, ||jyaa NaM bhaMte! jambuddIve dIve dAhiNaddhe jahaNNae duvAlasamuhutte divase bhavai tayA NaM utsaraddhevi, jayA NaM uttaraddhe tayA NaM jambuddIve dIve maMdarassa purathimapaJcatthimeNaM ukkosiA aTThArasamuhuttA rAI bhavai !, hatA! goamA! evaM ceva uccAraarva jAva rAI bhavai, jayA NaM bhaMte ! jambuddIve 2 maMdarapurasthimeNaM jahaNNae duvAlasamuhutte divase bhavai // 48 // tayA NaM paJcatthimeNavi. jayA NaM paJcatthimeNavi. tayA NaM jambuddIve dIve maMdarassa uttaradAhiNeNaM ukkosiA aDA anukrama [277]] ~965~ Page #967 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [150] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [150] 18 rasamuhuttA rAI bhavai ?, haMtA goamA! jAva rAI bhavai, jayA NaM bhaMte ! jambuddIye 2 dAhiNaddhe vAsANaM paDhame samae / paDivajaha tayA NaM uttaraddhevi vAsANaM paDhame samae paDivajaya, jayA NaM uttaraddhe vAsANaM paDhame samae paDivajjai 18 tayA NaM jambuddIve 2 maMdarassa pacayassa purathimapaJcasthimeNaM aNaMtarapurekkhaDasamayasi vAsANaM paDhame samae paDivajaha?, 18tA goamA! jayA NaM bhaMte ! jambuddIve 2 dAhiNaje vAsANaM paDhame samae paDivajAi taheba jAva paDivajjai, jayA 18 bhante ! jambuddIve 2 maMdarassa pabayassa purasthimeNaM vAsANaM paDhame samae paDivajjai tayA NaM paJcatthimeNa'vi vAsANaM paDhame samae, jayA NaM paJcatthimeNaM vAsANaM paDhame samae tayA NaM jAva maMdarassa pabayassa uttaradAhiNaNaM aNaMtarapacchAkaDasamayasi vAsANaM par3hame samae paDivaNNe bhavai, haMtA! goamA! jayA NaM bhaMte! jambuddIve dIve maMdarassa puratthi| meNaM evaM ceva sarva uccAreaba jAva paDivaNNe bhavai, evaM jahA samaeNaM abhilAvo bhaNio vAsANaM tahA Avali Aevi bhaNiapo, ANApANUvi thoveNavi laveNavi muhutteNavi ahoratteNavi pakkheNavi mAseNavi uUNavi, eesiM sadhesi jahA samayassa abhilAvo tahA bhANiavo, jayA NaM bhante! jambuddIve 2 hemaMtANaM paDhame samae paDivajjai, jaheva vAsANaM abhilAvo taheva hemaMtANavi gimhANavi bhANiabo, jAva uttara0, evaM ee tiNNivi, etesi tIsaM| AlAcagA bhANivA, jayA NaM bhaMte! jambuddIve 2 maMdarassa dAhiNaje paDhame ayaNe paDivajjA tayA NaM uttaraddhevi paDhame ayaNe paDivajai jahA samaeNaM abhilAyo taheca ayaNeNavi bhANiabo jAva aNaMtarapacchAkaDasamayaMsi paDhame Saerao dIpa anukrama [277]] ~966~ Page #968 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [150] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjambU prata sUtrAMka [150] dIpa ayaNe paDivaNe bhavai, jahA ayaNeNaM abhilAyo tahA saMvacchareNavi bhANiabo jueNavi vAsasaeNavi vAsasaha-18|| prakAre dvIpazA-8 sseNavi vAsasayasahasseNavi puvaMgeNavi puNavi tuDiaMgeNavi tuDieNavi, evaM puve 2 tuDie 2 aDaDe 2 avave 28 sUryAderInticandrI- hahae 2 uppale 2 paume 2 NaliNe 2 atthaNi ure 2 aue 2Naue a2 paue a2 cUlie a2 sIsapahelie a || zAnyAdAyA vRciH paliovameNavi sAgarovameNavi bhANiabo, jayA NaM bhante! jambuddIve dIve dAhiNabre paDhamA osappiNI paDivajaha // 482 // / tayA NaM uttaraddhevi paDhamA osappiNI paDivajai, jayA NaM uttaraddhe paDhamA tayA NaM jambuddIve dIve maMdarassa pavayassa pura-18 dhimapaJcadhimeNaM-vadhi osappiNI Nevatthi ussappiNI avahie tatva kAle paNNate samaNAuso!, haMtA goamA! taM ceva uccAreaba jAva samaNAuso!, jahA osappiNIe AlAvao bhaNio evaM ussappiNIevi bhANiayo'tti || atra vyAkhyA-athoktakSetravibhAgAnusAreNa divasarAtrivibhAgamAha-yadA bhagavan ! jambUdvIpe dvIpe meruto dakSiNAr3heMdakSiNabhAge divaso bhavati tadottarAddhe'pi divaso bhavati, ekasya sUryasyaikadizi maNDala cAre'parasya sUryasya tatsammukhInAyAmevAparasyAM dizi maNDalacArasambhavAt , iha yadyapi yathA dakSiNAr3he tathottarArddha ityukaM tathApi dakSiNabhAge uttarabhAge ceti bodhyaM, arddhazabdasya bhAgamAtrArthatvAt , yato yadi dakSiNAH uttarArddhaM ca samagra eva divasaH syAttadA kathaM pUrveNApareNa ca rAtriH syAditi vaktuM yujyeta?, arddhadvayagrahaNena sarvakSetrasya gRhItatvAt , itazca dakSiNA dizabdena // 48 // dakSiNAdibhAgamAtramavaseyaM, natva, tadA ca jambUdvIpe dvIpe maMdarasya parvatasya pUrvasyAmaparasyAM ca rAnirbhavati, ttraik-18|| anukrama [277]] 909a ~967~ Page #969 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [ 150 ] dIpa anukrama [277] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], mUlaM [ 150 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH syApi sUryasyAbhAvAt ityevaM kAkkA prazne kRte bhagavAnAha - 'haMtA ! goametyAdi, yadA jambUdvIpe dvIpe dakSiNArddhe divaso yAvadrAtrirbhavatItyantaM pratyuccAraNIyaM / kSetraparAvRttyA divasarAtrivibhAgaM pRcchannAha - yadA bhadanta ! jambUdvIpe dvIpe mandarasya parvatasya pUrveNa divaso bhavati tadA pazcimAyAmapi divaso bhavati, prAguktayuktereva, yadA ca pazcimAyAM divasastadA merordakSiNottarayo rAtriH, praznasUtraM caitat, 'haMtA ! goame' tyAdi uttarasUtraM tathaiva, uktaH sAmAnyato divasarAtrivibhAgaH, samprati tameva vizeSata Aha-yadA bhadanta ! jambUdvIpe dvIpe dakSiNAaiM utkarSato'STAdazamuhUrttA divaso | bhavatItyAdikaM sUtraM prAyo nigadasiddhaM, tathApi kiJcidetadvRttyAdigataM likhyate-iha kila sUryasya caturazItyadhikaM maNDa| lazataM bhavati, tatra kila jambUdvIpamadhye paJcaSaSTirmaNDalAni bhavanti, ekonaviMzatyadhikaM ca zataM teSAM lavaNasamudramadhye bhavati, tatra sarvAbhyantare maNDale yadA sUryo bhavati tadA'STAdazamuharttA divaso bhavati, yadA sarvavAye maNDale sUryo bhavati tadA sarvajaghanyo dvAdazamuttoM divaso bhavati, tatazca dvitIyamaNDalAdArabhya pratimaNDalaM dvAbhyAM muhasa~kapaSTibhAgAbhyAM dinasya vRddhau tryazItyadhikazatatamamaNDale paTU muhUrttA varddhanta ityevamaSTAdazamuttoM divaso bhavati, ata eva dvAdazamuhUrttA rAtrirbhavati, triMzanmuhUrttatvAdahorAtrasya, 'aTThArasamuhuttANaMtare'ti yadA sarvAbhyantaramaNDalAnantare maNDale sUryo bhavati tadA muhUsaiMkaSaSTibhAgadvayahIno'STAdazamuhUrttA divaso bhavati, sa cASTA dazamuharttAdivasAdanantaro'STAdazamuhUrttAnantara iti vyapadiSTaH, 'sAtiregA duvAlasamuhuttA rAi'ti tadA dvAbhyAM muharttakapaSTibhAgAbhyAmadhikA dvAdazamu For P&Perase Cl ~968~ Page #970 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [150] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka nticandrI [150] dIpa anukrama [277]] zrIjampa hurtA rAtrirbhavati, yAvatA bhAgena dinaM hIyate tAvatA rAtrirvaddhate, triMzanmuhUrttatvAdahorAtrasyeti, 'evaM eeNaM kameNaM ti vakSaskAre dvIpazA- evamityupasaMhAre etenAnantaroktenopAyena 'jayA NaM bhaMte! jambuddIve dIve dAhiNaddhe' ityetenetyarthaH, 'UsAreavaMti sUryAderI| dinamAnaM isvIkArya, tadeva darzayati-'sattarase tyAdi, tatra sarvAbhyantaramaNDalAnantaramaNDalAdArabhyaikatriMzattamamaNDalA || zAnyAdAyA bhUciH | yadA sUryastadA saptadazamuhUttoM divaso bhavati, pUrvoktahAnikrameNa trayodazamuhartA ca rAtririti, 'sattarasamuhuttANaMtare'tti // 48 // muhUrttakaSaSTibhAgadvayahInasaptadazamuhUrtapramANo divaso'yaM ca dvitIyAdArabhya dvAtriMzattamamaNDalArddhaM bhavati, evamanantara-18 muhatakapATamA tvamanyatrApyUhyaM, 'sAtiregaterasamuhuttA rAi'tti muhUrttakapaSTibhAgadvayena sAtirekatvaM, evaM sarvatra, 'solasamuhutte divase'tti, dvitIyAdArabhyaikaSaSTitamamaNDale poDazamuhUrto divaso bhavati, 'paNNarasamuhutte divase'tti dvinavatitamamaNDalArdai varta-18 mAne sUrye codasamuhatte divase'tti dvAviMzatyuttarazatatame maNDale 'terasamuhune divase'tti sArddhadvipaJcAzaduttarazatatame maNDale 'bArasamuhutte divase'tti tryazItyadhikazatatame maNDale sarvabAhye ityarthaH ! kAlAdhikArAdidamAha-'jayA NaM bhante ! 18 jambuddIye 2 dAhiNaddhe vAsANa'mityAdi, 'vAsANa'miti caturmAsapramANavarSAkAlasya sambandhI prathamaH-AdyaH samayaH kSaNaH pratipadyate, sampadyate bhavatItyarthaH, tadottarArddha'pi varSANAM prathamaH samayo bhavati, samakAlanaiyatyena dakSiNAH || // 483 // | uttarArdai ca sUryayozcArabhAvAt , yadA cottarArddha varSAkAlasya prathamaH samayaH tadA jambUdvIpe dvIpe mandarastha parvatasya | pUrvAparayordizoranantarapuraskRte samaye anantaro-nirvyavadhAno dakSiNAvarSAprathamatApekSayA sa cAtIto'pi sthAdata ~969~ Page #971 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [150] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [150] dIpa Aha-puraskRtaH-purovartI bhaviSyannityarthaH samayaH pratItaH tataH padatrayastha karmadhArayo'tastatra, tathA anantaraM pazcAtakRte samaye pUrvAparavidehavAMprathamasamayApekSayA yo'nantaraH pazcAtkRta:-atItaH samayastatra dakSiNottarayovapAkAlaprathama-| samayo bhavatIti, iha yasmin samaye dakSiNAr3heM uttarArddhaM ca varSAkAlasya prathamaH samayaH tadanantare agretane dvitiiye| samaye pUrvapazcimayorvarSANAM prathamaH samayo bhavatItyetAvanmAtroktAvapi yasmin samaye pUrvapazcimayoH varSAkAlasya prathamaH samayo bhavati tato'nantare pazcAnAvini samaye dakSiNottarArddhayoH varSAkAlasya prathamaH samayo bhavatIti gamyate tatkimarthamasyopAdAnaM ?, ucyate, iha kamorakramAbhyAM abhihito'rthaH prapaJcitajJAnAM ziSyANAmatisunizcito bhavati tataste-18 ssaamnugrhaayaitduktmitydossH| 'evaM jahA samaeNa'mityAdi, evaM yathA samayena varSANAmabhilApo bhaNitastathA Ava|likAyA api bhaNitavyaH, sa caivaM-'jayA NaM bhante ! jambuddIve dIve dAhiNaddhe vAsANaM paDhamA AvaliA paDivajjai tayA NaM uttaraddhevi vAsANaM paDhamA AvaliA paDivajai, jayA NaM uttaraddhe vAsANaM paDhamA AvaliA paDivajai tayA, NaM jambuddIve dIve mandarassa pavayassa purathimapaJcadhimeNaM aNaMtarapurekkhaDasamayaMsi vAsANaM paDhamA AvaliA paDivajai, tayA NaM jambuddIye dIve mandarassa pathayassa puratdhimapaJcasthimeNaM aNaMtarapurekkhaDasamayaMsi vAsANaM paDhamA AvaliA paDiyajai ?, haMtA goamA! jayA NaM bhante ! jambuddIve dIve dAhiNaddhe bAsANaM paDhamA AvaliA paDivajai taheva jAva paDivajjai, jayA NaM bhante! jambuddIve dIve mandarassa pabayassa purathimeNa vAsANaM paDhamA AvaliA paDi anukrama [277]] ~970~ Page #972 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [150] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [150] zrIjambU- vajai, jayA NaM paJcasthimeNaM paDhamA AvaliA paDivajai, tayA NaM jambuddIve 2 mandarassa parayassa uttaradAhiNaNaM vakSaskAre dvIpazA- aNaMtarapacchAkaDasamayaMsi vAsANaM paDhamA AvaliA paDivaNNA bhavai?, hatA! goame tyAdi, tadevoccAraNIyamityarthaH, sUryAderInticandrI evaM AnaprANAdipadeSvapi, AvalikAdyarthastu prAgvat, 'hemaMtANaM'ti zItakAlacaturmAsAnAM, 'gimhANa'ti grISmANAM zAnyAdA yA vRttiH || caturmAsAnAM, 'paDhame ayaNe'ti dakSiNAyanaM zrAvaNAditvAt saMvatsarasya 'jueNavi'tti yugaM paMcasaMvatsaramAnaM, atr| bugamAdiH 1484 // ||ca yugena sahetyatidezakaraNAt yugasyApi dakSiNottarayoH pUrvasamaye pratipattiH prAgaparayostu tadanantare purovartini / samaye pratipattiH, jyotiSkaraNDe tu-sAvaNabahulapaDivae bAlavakaraNe abhIiNakkhatte / sabattha paDhamasamae jugassa || AI viANAhi // 1 // " ityasyA gAthAyA vyAkhyAne sarvatra bharate airavate mahAvideheSu ca zrAvaNamAse bahulapakSe-131 kRSNapakSe pratipadi tithau bAlavakaraNe abhijinnakSatre prathamasamaye yugasyAdi vijAnIhItIdaM vAcanAntaraM jJeyaM, yato jyotiSkaraNDasUtrakartA AcAryoM vAlabhyaH eSa bhagavatyAdisUtrAdarzastu mAthuravAcanAnugata iti na kiJcidanucitaM, yuktyA-18 nukUlyaM tu na yugapatpratipattisamaye sambhAvayAmaH, tathAhi-sabe kAlavisesA sUrapamANeNa huMti nAyabvA' iti vaca-S dIpa anukrama [277]] 90996 // 48 // 1 mArApakSatidhikaraNAdInAM sarveSAmapyanantaratayA bhavanAda tattatkSetravivakSayA samasparAvRtyA mAsAdInAM bhavanaM sarvatra posaveva mAsAviSu gugAdiritina ko'pi 18| vAcanAntaratAhetuH, candrakarmasaMvatsarANAM prativarSe samAdiparyavasAnate na staH kiMtu yugAdyantayoreveti vacana prayojanaM hAyate // See ~971~ Page #973 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [150] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [150] dIpa nAd yadi sUryacAravizeSeNa kAlavizeSapratipattirdakSiNottarayorAdyasamaye prAgaparayoruttarasamaye tarhi dakSiNottarapratipatti-13 samaye pUrvakAlasyAparyavasAnaM vAcyaM, pUrvAparavidehApekSayA'styeva taditi cet sUryayozcIrNacaraNaM aparaM vA sUryadvayaM vAcyaM, // yayozcAravizeSAddakSiNottarapratipattisamayApekSayottarasamaye pUrvAparayoH kAlavizeSapratipattirityAdiko bhUyAn paravacanAvakAza ityalaM prasaGgena, 'pucaMgeNavitti pUrvAGga-caturazItivarSalakSapramANaM "puveNavitti pUrva-pUrvAzrameva caturazIti varSalakSaguNita, evaM caturazItivarSalakSaguNitamuttarottaraM sthAnaM bhavati, caturNavatyadhika cAGkazatamantime sthAne bhavatIti, 18|| 'paDhamA ossappiNIti avasarpiNyA: prathamo vibhAgaH prathamA'vasarpiNI, 'jayA NaM bhante! dAhiNaddhe paDhamA osa-10 ppiNI paDivajAi tayA NaM uttaraddhevi,' ityAdi vyaktaM, navaraM naivAstyavasarpiNI naivAstyutsarpiNI, kuta ityAha-avasthitaH-sarvathA ekasvarUpastatra kAlaH prajJaptaH he zramaNa ! he AyuSman ! iti, atha prastutAdhikAramupasaMharanAha-'icesA| jambuddIye' ityAdi, ityeSA-anansarokasvarUpA jambUdvIpaprajJaptiH-AdyadvIpasya yathAvasthitasvarUpanirUpikA granthapaddhatistasyAmasminnupAGge ityarthaH, sUtre ca vibhaktivyatyayaH prAkRtatvAt , sUryaprajJapti:-sUryAdhikArapratibaddhA padapaddhatirvastUnAM-maNDalasaGkhyAdInAM samAsa:-sUryaprajJaptyAdimahAmanyApekSayA saMkSepastena samAptA bhavati / atha candravaktavyaprakSamAha-'jambuddIve Na'mityAdi, jambUdvIpe bhadanta! dvIpe candrAbudIcInaprAcInadigbhAge udgatya prAcInadakSiNadibhAge AgacchataH ityAdi yathA sUravaktavyatA tathA candravaktavyatA, yathA vAzabdo'tra gamyaH paJcamazatasya dazame udde anukrama [277]] 98089939890 ~972 ~ Page #974 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [150] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata dvIpazA sUtrAMka [150] dIpa zrIjamya-18| zake candranAni, kiyatparyantaM sUtraM grAhyamityAha-yAvadavasthitaH tatra kAlaH prajJaptaH he zramaNa! he AyuSman ! iti, 8 vakSaskAre atrApyupasaMjihIrgharAha-'ithesA'ityAdi, vyAkhyAnaM pUrvavat, paraM sUryaprajJaptisthAne candraprajJaptirvAcyA // eteSAM jyoti-181 saMvatsaranticandrI bhedA:sU. yA vRttiH kANAM cAravizeSAt saMvatsaravizeSAH pravarttanta iti tabedapraznamAha- . 151 kati NaM bhante ! saMvaccharA paNNatA?, go0! paMca saMvaccharA paM0, taM0-NakkhattasaMvacchare jugasaMvacchare pamANasaMbacchare // 48 // lakkhaNasaMvAchare saNiccharasaMvacchare / NakkhattasaMvacchare NaM bhante! kaivihe paNNatte ?, goamA! duvAlasavihe paM0, 20sAbaNe bhaddavae Asoe jAva AsADhe, aM vA bihapphaI mahaggahe duvAlasahi saMghaccharehiM savaNakvattamaMDalaM samANei settaM NakyattasaMvacchare / jugasaMbacchare NaM bhante ! kativihe paNNatte?, goamA! paMcavihe paM0, taMjahA-caMde caMde abhivaddhie caMde abhibaddhie ceveti, paDhamassa NaM bhante ! candasaMvaccharassa kai pacA paNNatA?, go0 covIsaM pavvA paNNatA, vitiassa bhante ! candasaMbaccharassa kai pavA paNNattA, go0! caubbIsaM pavA paNNatA, evaM pucchA tatibhassa, go0! chabbIsaM pannA 50, ca utthassa candasaMvaccharassa covIsaM pabvA, paMcamassa NaM ahivaddhiassa chabbIsa pavvA ya paNNasA, evAmeva samujvAvareNaM paMcasaMvaccharie jue ege caubbIse papasaya paNNatte, sesaM jugasaMvacchare / pamANasaMvarachare NaM bhante ! katibihe paNNate?, gobhamA! // 485 // paMcavihe paNate, taMjahA-Nakkhatte cande uU Aice amivaddhie, settaM pamANasaMvacchare iti / lakkhaNasaMvacchare NaM bhante ! kativihe paNNate?, gobhamA ! paMca vihe paNNatte, taMjahA--samayaM nakkhattA jogaM joti samayaM uUM pariNAmati / NabhuNha NAisIbho vahUdao anukrama [277]] atha saMvatsarANAM nakSatra-saMvatsara Adi paJcabhedAnAm prarupaNA kriyate ~973~ Page #975 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- -------- mUlaM [151] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [151] gAthA: hoi Nakkhatte // 1 // sasi samagapuNNamAsi jopatI visamacAriNakkhatA / kaDuo bahudao A tamAhu saMbaccharaM candaM // 2 // visamaM pavAliNo pariNamanti aNuUsu diti puSkaphalaM / vAsaM na samma vAsai tamAhu saMvacchara karma // 3 // puDhavidagANaM ca rasa pupphaphalANaM ca deva Aiyo / apeNavi vAseNaM samma niSphajae sarasaM // 4 // AicateataviA khaNalaba divasA uka pariNamanti / pareDa aNiNNayale tamAda abhivaddhioM jANa // 5 // saNiccharasaMvacchare NaM bhante! kativihe paNNate?, goamA! aTThAvisahavihe paNNate, taMjahA-abhiI savaNe dhaNiTThA sathamisayA do a hoti bhavayA / revai assiNi bharaNI kattia taha rohiNI ceva // 1 // jAva uttarAo AsATAo jaM vA saNiccare mahagahe tIsAe saMvaccharehi savvaM NakkhattamaNDalaM samAi settaM saNicarasaMvacchare (sUtraM 151) / tatra nakSatreSu bhavo nAkSatraH, kimuktaM bhavati ?-candrazcAraM caran yAvatA kAlenAbhijita ArabhyottarASADhAnakSatra-1 paryantaM gacchati tatpramANo nAkSatro mAsaH, yadivA candrasya nakSatramaNDale parivartanatAniSpanna ityupacArato mAso'pi nakSatra, sa ca dvAdazaguNo nakSatrasaMvatsaraH, tathA yugasaMvatsaraH paJcasaMvatsarAtmaka yugaM tadekadezabhUto vakSyamANalakSaNaca-18 ndrAdiyugapUrakatvAdyugasaMvatsaraH, pramANa-parimANaM divasAdInAM tenopalakSito vakSyamANa eva nakSatrasaMvatsarAdiH pramANa2| saMvatsaraH, sa eva lakSaNAnAM vakSyamANasvarUpANAM pradhAnatayA lakSaNasaMvatsaraH, yAvatA kAlena zanaizcaro nakSatramekamathavA 1 dvAdazApi rAzIna bhuGkte sa zanaizcarasaMvatsara iti / nAmaniruktamuktvA'thateSAM bhedAnAha-Nakkhatta'ityAdi, nakSatra na dIpa anukrama [278-284] ~974 ~ Page #976 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- -------- mUlaM [151] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [151] saMvatsara 151 gAthA: zrIjamyU- saMvatsaro bhagavan ! katividhaH prajJapta?, gautama! dvAdaza vidhaH prajJaptaH, tadyathA-zrAvaNaH bhAdrapadaH AzvinaH yAvatpa- vakSaskAre dvIpazA- dAt kArtikAdisaMgrahaH, dvAdaza ASADhaH, ayaM bhAvaH-iha ekaH samastanakSatrayogaparyAyo dvAdazabhirguNito nakSatrasaMnticandrIvatsaraH, tato ye nakSatrasaMvatsarasya pUrakA dvAdazasamastanakSatrayogaparyAyAH zrAvaNabhAdrapadAdinAmAnaste'pyavayave samudA bhedAH sU. yA vRttiH yopacArAt nakSatrasaMvatsaraH, tataH zrAvaNAdidvAdazavidho nakSatrasaMvatsaraH, vA iti pakSAntarasUcane, athavA bRhspti||48|| mahAmaho dvAdazabhiH saMvatsaraH yogamadhikRtya yatsarvaM nakSatramaNDalamabhijidAdInyaSTAviMzatinakSatrANi parisamApayati tAvAn kAlavizeSo dvAdazavarSapramANo nksstrsNvtsrH| atha dvitIyaH 'jugasaMvacchare' ityAdi, praznaH pratItaH, uttarasUtre gautama! yugasaMvatsaraH paJcavidhaH prajJaptaH, tathAhi-candrazcandro'bhivardhitazcandro'bhivaddhitazca, candre bhavazcAndraH, yugAdau / zrAvaNamAse bahulapakSapratipadaH Arabhya yAvatpaurNamAsIparisamAptistAvatkAlapramANazcAndro mAsaH, ekapUrNimAsIparA1 vartazcAndro mAsa itiyAvat , athavA candraniSpannatvAdupacArato mAso'pi candraH, sa ca dvAdazaguNazcandrasaMvatsaraH, candramAsaniSpanatvAditi, dvitIyaturyAvapyevaM vyutpattito'vagantavyau, tRtIyastu yugasaMvatsaro'bhivar3ito nAma mukhyatalakhayodazacandramAsapramANaH saMvatsaro dvAdaza candramAsapramANaH saMvatsara upajAyate, kiyatA kAlena smbhvtiityucyte-|| // 48 // 1 iha yugaM candracandrAbhivaddhitacandrAbhivaddhitarUpapaJcasaMvatsarAtmaka sUryasaMvatsarApekSayA paribhAvyamAnamanyUnAtiriktAni / paMca varSANi bhavanti, sUryamAsazca sArddhatriMzadahorAtrapramANazcandramAsazcaikonatriMzaddinAni dvAtriMzaca dvASaSTirbhAgA dinasya / dIpa anukrama [278-284] ~975~ Page #977 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], --- -------- mUlaM [151] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [151] gAthA: // tato gaNitasambhAvanayA sUryasaMvatsarasatkatriMzanmAsAtikrame ekazcAndramAso'dhiko labhyate, sa ca yathA labhyate tathA| pUrvAcAryapradarziteyaM karaNagAthA"caMdassa jo viseso Aiccassa ya havija mAsassa / tIsaiguNio saMto havai hu ahi-18 mAsago iko // 1 // " asyA akSaragamanikA-Adityasambandhino mAsasya madhyAt candrasya-candramAsasya yo bhavati 8 | vizleSaH, iha vizleSe kRte sati yadavaziSyate tadapyupacArAdvizleSaH, sa triMzatA guNitaH san bhavatyeko'dhikamAsaH, tatra sUryamAsaparimANAt sAItriMzadahorAtrarUpAcandramAsaparimANamekonatriMzadinAni dvAtriMzaca dvApaSTibhAgA dinasyetyevaMrUpaM zodhyate tataH sthitaM pazcAdinamekamekena dvApaSTibhAgena nyUnaM taca dina triMzatA guNyate jAtAni viMzadinAni ekazca dvApaSTibhAgaviMzatA guNito jAtAH triMzad dvApaSTibhAgAste triMzadinebhyaH zodhyante tataH sthitAni zeSANi ekonatriMzadinAni dvAtriMzava dvApaSTibhAgA dinasya etAvatparimANazcandramAsa iti bhavati sUryasaMvatsarasatkatriMzanmA-N sAtikrame eko'dhikamAso, yuge ca sUryamAsAH SaSThiH tato bhUyo'pi sUryasaMvatsarasatkatriMzammAsAtikrame dvitIyo'dhikamAso bhavati, uktaM ca-"saTThIe aiAe havA hu ahimAsago jugddhmi| bAvIse pacasae havai a bIo jugaMtami // 1 // " asyApyakSaragamanikA-ekasmin yuge-anantaroditasvarUpe parvaNAM-pakSANAM SaSThau atItAyAM-paSThisaGgyeSu pakSeSvatikrAnteSu ityarthaH etasmin avasare yugAr3heM-yugAIpramANe eko'dhikamAso bhavati, dvitIyastvadhikamAso dvAviMzedvAviMzatyadhike parvazate-pakSazate'tikAnte yugasyAnte-yugasya paryavasAne bhavati, tena yugamadhye tRtIye saMvatsare'dhika Entestatemesekesercedees dIpa anukrama [278-284] kIjambU. 82 ~976~ Page #978 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- -------- mUlaM [151] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [151] zrIjambU nticandrI gAthA: mAsaH paJcame veti dvau yuge'bhivarddhi tasaMvatsarau, yadyapi sUryavarSapaMcakAtmake yuge candramAsadvayavanakSatramAsAdhikyasambha- vakSaskAre vastathApi nakSatramAsasya loke vyavahArAviSayatvAt , ko'rthaH-yathA candramAso loke vizeSato yavanAdibhizca vyavahi-18 saMvatsara yate tathA na nakSatramAsa iti, eteSAM ca nakSatrAdisaMvatsarANAM mAsadinamAnAnayanAdi pramANasaMvatsarAdhikAre vakSyate / yA vRttiH 18| ete ca candrAdayaH paJca yugasaMvatsarAH parSabhiH pUryante iti tAni kati prativarSa bhavantIti pRcchannAha-'paDhamassa Na'-18 // 487 // mityAdi, prathamasya-yugAdI pravRttasya bhagavan ! candrasaMvatsarasya kati parvANi-pakSarUpANi prajJaptAni ?, gautama! caturvi|| zatiH parvANi, dvAdazamAsAtmake(katvenAsya pratimAsaM parvadvayasambhavAt , dvitIyasya caturthasya ca praznasUtre evameva, I 18|| abhivardhitasaMvatsarasUtre SaDrAviMzatiH parvANi tasya trayodaza candramAsAtmake(katve)na pratimAsaM parvadvayasambhavAt , evama nyo'bhivaddhiMto'pi, sarvAnamAha-evameva pUrvAparamIlanena caturvizaM parvazataM bhavatItyAkhyAtam / atha tRtIyaH- pamANasaMvacchare' ityAdi, pramANasaMvatsaraH katividhaH prajJaptaH, gautama ! paMcavidhaH prajJaptaH, tadyathA-nAkSatraM cAndraH RtusaMvatsaraH AdityaH abhivadhitaca, atra nakSatracandrAbhivarddhitAkhyAH svarUpataH prAgabhihitAH, Rtavo-lokaprasiddhA vasantAdayaH / 18 tadvyavahArahetuH saMvatsaraH RtusaMvatsaraH, granthAntare cAsya nAma sAvanasaMvatsaraH karmasaMvatsara i(ca)ti, AdityacAreNa / S487 // dakSiNottarAyaNAbhyAM niSpannaH aaditysNvtsrH| pramANapradhAnatvAdasya saMvatsarasya pramANamevAbhidhIyate, tasya ca mAsa-18 pramANAdhInatvAdAdI mAsapramANaM, tathAhi-iha kila candracandrAbhirvarddhitacandrAbhivatinAmakasaMvatsarapaMcakapramANe yuge Area dIpa anukrama [278-284] ~977~ Page #979 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [151] + gAthA: dIpa anukrama [278 -284] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], mUlaM [ 151] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [18] upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH | ahorAtrarAzitriMzadadhikASTAdazazatapramANo bhavati, kathametadavasIyate iti cet, ucyate, iha sUryasya dakSiNamuttaraM vA'yanaM tryazItyadhikadinazatAtmakaM yuge ca paMca dakSiNAyanAni paMca cottarAyaNAni iti sarvasaGkhyayA dazAyanAni, tatakhyazItyadhikaM dinazataM dazakena guNyate ityAgacchati yathokto dinarAziH, evaMpramANaM dinarAzi sthApayitvA nakSatracandraRtvAdimAsAnAM dinAnayanArthaM yathAkramaM saptaSaSTace kaSaSTiSaSTidvASaSTilakSaNairbhAgahArairbhAgaM haret, tato yathoktaM nakSatrAdi| mAsacatuSkagatadinaparimANamAgacchati, tathAhi--yugadinarAzi 1830 rUpaH asya saptaSaSTiryuge mAsA iti saptaSaSTacA bhAgo hiyate, yalabdhaM tannakSatramAsamAnaM, tathA'syaiva yugadinarAzeH 1830 rUpatva ekaSaSTiryuge RtumAsA iti ekaSaSTyA bhAgaharaNe labdhaM RtumAsamAnaM, tathA yuge sUryamAsAH SaSTiriti dhruvarAzeH 1830 rUpasya paSTathA bhAgahAre yallabdhaM tatsUryamAsamAnaM, tathA'bhivarddhite varSe tRtIye paMcame vA trayodaza candramAsA bhavanti tadvarSaM dvAdazabhAgIkriyate tata ekaiko bhAgo'bhivarddhitamAsa ityucyate, iha kilAbhivarddhitasaMvatsarasya trayodazacandramAsamAnasya dinapramANaM tryazItyadhikAni zrINi zatAni catuzcatvAriMzaca dvASaSTibhAgAH, kathamiti cet, ucyate- candramAsamAnaM dina 29 33 etadrUpaM trayodazabhirguNyate jAtAni saptasaptatyuttarANi trINi zatAni dinAnAM, SoDazottarANi catvAri zatAni cAMzAnAM te ca dinasya dvASaSTibhAgAstato dinAnayanArtha dvASaSTyA bhAgo hiyate, labdhAni SaD dinAni tAni ca pUrvoktadineSu mIlyante jAtAni trINi zatAni tryazItyadhikAni dinAnAM catuzcatvAriMzacca dvASaSTibhAgAH, tato varSe dvAdaza mAsA ( iti mAsA ) nayanAya For P&Pase Cnly ~978~ Page #980 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [151] gAthA: dIpa anukrama [278 -284] vakSaskAra [7], mUlaM [ 151] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAnticandrI - yA vRttiH // 488|| "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) | dvAdazabhirbhAgo hiyate ucdhA ekatriMzadahorAtrAH, zeSAstiSThantyahorAtrA ekAdaza, te ca dvAdazAnAM bhAgaM na prayacchanti | tena yadi ekAdaza catuzcatvAriMzad dvASaSTibhAgamIlanArthaM dvApaSTyA guNyante tadA pUrNo rAzirna truyyati zeSasya vidyamAnatvAt tena sUkSmekSikArtha dviguNIkRtayA dvApaSTyA caturvizatyadhikazatarUpayA ekAdaza guNyante jAtaM 1364 catucatvAriMzad dvApaSTibhAgA api savarNanArthaM dviguNIkriyante kRtvA ca mUlarAzau prakSipyante jAtaM 1452, eSAM dvAdazabhirbhAge hRte labdhamekaviMzatyuttaraM zataM caturviMzatyuttarazatabhAgAnAM etAvadabhivarddhitamAsapramANaM eteSAM krameNAGkasthApanA yathA - idaM ca nAkSatrAdimAsamAnaM, varSe dvAdaza mAsA iti dvAdazaguNaM svasvavarSamAnaM janayanti, sthApanA yathA - dina. 27 29 30 30 31 bhAga, 21 32 0 30 0 62. 62 0 121 60 124 nakSatra: candraH RtuH sUryaH abhiva0 0 dina bhAga 0 ~979~ 327 354 51 - 12 67 67 For P&Praise Cinly 360 366 383 0 44 0 62 nAkSatrAdisaMvatsaramAnaM sa eSa pramANa saMvatsara iti nigamanavAkyaM, eSAM ca madhye RtumAsaRtusaMvatsarAveva lokaiH | putravRddhikalAntaravRddhyAdiSu vyavahiyete, niraMzakatvena subodhatvAt yadAha - "kammo niraMsayAe mAso vavahArakArago 0 akSarakAre saMvatsarabhedAH sU. 151 488 // Page #981 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM vRttiH) vakSaskAra [7], ---- -------- mUlaM [151] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [151] gAthA: coercedeseseseseseemesesement loe / sesAra saMsayAe vavahAre dukarA ghettuM // 1 // " atra vyAkhyA-AdityAdisaMvatsaramAsAnAM madhye karmasaMvatsara-18 sambandhI mAso niraMzatayA pUrNatriMzadahorAtrapramANatayA lokavyavahArakArakaH syAt , zeSAstu sUryAdayo vyavahAre grahItuM / duSkarAH sAMzatayA na vyavahArapathamavatarantIti, niraMzatA caivaM-paSTiH palAni ghaTikA te ca dve muhUrtaH te ca triMzadahorAtraH te ca paJcadaza pakSaH tau dvau mAsaH te ca dvAdaza saMvatsara iti, zAkhavedibhistu sarve'pi mAsAH svasvakAryeSu niyojitAH, tathAhi-atra nakSatramAsaprayojanaM sampradAyagamyaM / "vaizAkhe zrAvaNe mArge, pauSe phAlguna eva hi / kurvIta vAstuprArambha, na tu zeSeSu saptam // 1 // " ityAdau candramAsasya prayojana, RtumAsasya tu pUrvamukta, 'jIve siMhasthe / dhanvimInasthite'keM, viSNI nidrANe cAdhimAse na lagnaM' ityAdau tu sUryamAsAbhivatimAsayoriti, pUrva nakSatrasaMvatsa-1 rAdayaH svarUpato nirUpitAH atra tu dinamAnAnayanAdipramANakaraNena vizeSeNa nirUpitA iti na paunaruktyaM vibhAvyam , nizIthabhASyakArAzayena 'nakSatracandrartusUryAbhivarddhitarUpakaM mAsapaJcakaM taddvAdazaguNaH saMvatsara' iti saMvatsarapa-18 akameva yuktimat , anyathA uddezAdhikAre nakSatrasaMvatsaroddezakaraNaM yugasaMvatsarAdhikAre candrAbhivarddhitayoruddezakaraNaM punaH pramANasaMvatsarAdhikAre teSAmeva pramANakaraNamityAdikaM gurave gauravAya bhavati, yattu sthAnAnacandraprajJasyAdAvatra | copAGge itthaM saMvatsarapaJcakavarNanaM tad bahuzrutagamyam, atha lakSaNasaMvatsarapraznamAha-lakkhaNasaMvacchare NaM bhante / ityAdi, lakSaNasaMvatsaro bhadanta ! katividhaH prajJaptaH, gautama! paMcavidhaH prajJaptaH, nakSatrAvibhedAt, tadyathA-samaka-11 dIpa anukrama [278-284] seRCH ~ 980~ Page #982 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], --- -------- mUlaM [151] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjambU prata sUtrAMka [151] gAthA: | samatayA nakSatrANi-kRttikAdIni yoga-kArtikIpUrNimAsyAditithibhiH saha sambandhaM yojayanti kurvantItyarthaH, idamukta vakSaskAre | bhavati-yAni nakSatrANi yAsu tithipUtsargato bhavanti-yathA kArtikyA kRttikAstAni tAsveva yatra bhavanti, yathoktam- saMvatsaranticandrI- "jeTTho vaccai mUleNa, sAvaNo dhaNivAhiM / addAsu a maggasiro, sesA nakkhattanAmiA mAsa ||1||"tti, tathA yatra bhedA: ma. yA ciH18 samatayaiva RtavaH pariNamanti na viSamatayA, kArtikyA anantaraM hemanta H rUpauyyAH anantaraM ziziraturityevamavata-18 // 48 // rantIti bhAvaH, yazca saMvatsaro nAtyuSNaH nAtizItaH tathA ca bahUdakaH sa ca bhavati lakSaNato niSpanna iti nakSatracA / ralakSaNalakSitatvAt nakSatrasaMvatsara iti, atra gAthAcchandasi prathamAr3heM mAtrAyA AdhikyamadhyAtvAdasya na duSTa, na || hyArSANi chandAMsi sarvANi vyaktyA vaktuM zakyAni, kizca yathAdarzanamanusatavyAni, evamanyatrApi jJeyamiti / atha candraH'sasi samaga'ityAdi, vibhaktilopAt zazinA samakaM yogamupagatAni viSamacArINi-mAsavisadRzanAmakAni nakSatrANi tAM tAM paurNamAsIM-mAsAntatithiM yojayanti-parisamApayanti yasminniti gamyaM, yazca kaTuka:-zItAsaparogAdidoSaba-18 18| hulatayA pariNAmadAruNo bahUdakaH, cassa dIrghatvaM prAkRtatvAt , tamAhumaharSayazcAndra-candrasambandhinaM candrAnurodhAt || tatra mAsAnAM parisamApteH, na maassdRshnaamknksstraanurodhtH| atha karmAkhyA-'visama'mityAdi, yasmin saMvatsare // 489 // vanaspatayo viSama-viSamakAlaM pravAlinaH pariNamanti-pravAlA:-pallavAyurAstadhukatayA pariNamanti, tathA anRtuSvapisvasvaRtvabhAve'pi puSpaM ca phalaM ca dadati, akAle pallavAn akAle puSpaphalAni dadhate ityarthaH tathA varSa-vRSTiM na // dIpa anukrama [278-284] Serecene ~981~ Page #983 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- -------- mUlaM [151] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [151] ae626 gAthA: samyagU varSati-karoti megha iti tamAhuH-saMvatsaraM karmAkhyaM / atha saura:-'puDhaviityAdi, pRthivyA udakasya ca tathA puSpANAM phalAnAM ca rasamAdityaH-AdityasaMvatsaro dadAti, tathA alpenApi-stokenApi varSeNa-vRSTyA zasya niSpadyateantarbhUtaNyarthatvAt zasyaM niSpAdayati, kimuktaM bhavati?-yasmin saMvatsare pRthivI tathAvidhodakasamparkAdatIva sarasA | bhavati udakamapi pariNAmasundararasopetaM pariNamati puSpAnAM ca-madhUkAdisambandhinAM phalAnAM ca-AmraphalAdInAM rasaH pracuro bhavati, stokenApi varSeNa dhAnyaM sarvatra samyak niSpadyate tamAdityasaMvatsaraM pUrvarSaya upadizanti / athAbhivarddhita:-'Aica'ityAdi, yasmin saMvatsare kSaNalavadivasA Rtava AdityatejasA kRtvA atIvataptAH pariNamanti, yazca | sarvANyapi nimnasthAnAni sthalAni ca jalena pUrayati taM saMvatsaraM jAnIhi yathA taM saMvatsaramabhivarddhitamAhuH pUrvarSaya iti / samprati zanaizcarasaMvatsarapraznamAha-saNicchara ityAdi, zanaizcarasaMvatsaro bhadanta! katividhaH prajJaptaH1, gautama! 18 aSTAviMzatividhaH prajJaptaH, tadyathA-abhijicchanaizcarasaMvatsaraH zravaNazanaizcarasaMvatsaraH dhaniSThAzanaizcarasaMvatsaraH zatabhipa-1 18| kzanaizcarasaMvatsaraH pUrvabhadrapadAza0saM0 uttarabhadrapadAzanaizcarasaMvatsaraH revatIzanaizcarasaM0 azvinIzanaizcarasaMvatsaraH bharaNI-18 zanaizcarasaMvatsaraH kRttikAzanaizcarasaMvatsaraH rohiNIza0saM0 yAvatpadAt mRgaziraHzanaizcarasaMvatsara ityAdi grAhya, ante / cottarASADhAzanaizcarasaMvatsaraH, tatra yasmin saMvatsare abhijitA nakSatreNa saha zanaizcaro yogamupAdatte so'bhijicchana-18 zvarasaMvatsaraH zravaNena saha yasmin saMvatsare yogamupAdatte sa zravaNazanaizcarasaMvatsaraH, evaM sarvatra bhAvanIyaM, athavA zanai 00000000000000000000000000 dIpa anukrama [278-284] ~ 982 ~ Page #984 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [151] gAthA: dIpa anukrama [278 -284] zrIjambUdvIpazAnticandrI yA vRttiH // 490 // vakSaskAra [7], muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... 13degdegdeg "jambUdvIpa-prajJapti upAMgasUtra -7 (mUlaM + vRttiH) Juma intentional mUlaM [151] + gAthA: .... AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH .......... - | zvaro mahAgrahastriMzatA saMktsaraiH sarvanakSatramaNDalamabhijidAdikaM samApayati etAvAn kAlavizeSaH triMzadvarSapramANaH zanaizcarasaMvatsara iti / uktAH saMvatsarAH, athaiteSu kati mAsA bhavantIti pRcchannAha egamegassa NaM bhante ! saMvaccharassa kai mAsA paNNattA ?, goamA ! dubAlasa mAsA paNNattA, tesi NaM duvihA NAmA paM0 vaM0loiA louttariA ya, tattha choiA NAmA ime, vaM0 - sAvaNe bhaddavae jAva AsADhe, louttariA NAmA ime, vaMjahA - abhinaMdie paTTe a, vijae pIvaddhaNe / seaMse ya sive veSa, sisire a sahemavaM // 1 // Navame vasaMtamAse, isame kusumasaMbhave / ekArase nivAhe a, vaNabirodde a bArasame // 2 // egamegassa NaM bhante ! mAsassa kati pakkhA paNNattA ?, goamA ! do pakkhA paNNattA, taM0- bahulapakkhe apale a / egamegassa NaM bhante ! pakkhassa kai divasA paNNattA ?, gojamA ! paNNarasa diva paNNattA, saM0--paDivAdivase bitiAdivase jAna paNNarasIdivase, etesi NaM bhaMte! paNNarasaNDaM divasANaM kai NAmaghejjA paNNattA ?, gojamA ! paNNarasa nAmabhejA paNNattA, taM0-- puSvaMge siddhamaNorame a tatto maNorahe caiv| jasabhadde a jasadhare ha samiddhema // 1 // iMdamuddhAbhisite a somaNasa ghaNaMjae a boddhavve // atthasiddhe abhijAe aJcasaNe sarvajae caiva // 2 // aggavese usame divasANaM hoMti NAmabhejA // evesi NaM bhaMte! paNparasahaM divasAnaM kati tihI paNNattA ?, go0 1 roNarasa tihI paNNattA, saM0-naMde bhadde jae tucche puNNe pakvassa paMcamI / puNaravi NaMde bhare jara tucche puNNe paktrassa dasamI / puNaravi gaMde bhadde jae tucche puNNe pakkhassa paNNarasI, evaM te viguNA tihIo sabesi divasANaMti / egamegassa NaM bhaMte! prakvassa kaI Io paNNattAo ?, goamA! paNNassa rAIo paNNattAo, saM0- paDhivArAI jAya paNNarasIrAI, eAsi NaM atha saMvatsarasya mAsa pakSa - dinAnAm nAmAni pradarzyate For P&P Cy ~983 ~ 7vakSaskAre mAsapakSA dinAmAni sU. 152 // 490 // wy w Page #985 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [152] gAthA: dIpa anukrama [ 285 -298] "jambUdvIpa-prajJapti upAMgasUtra -7 (mUlaM + vRttiH) - vakSaskAra [7], muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... mUlaM [152] + gAthA: .... AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH .......... - bhaMte! paNNarasaM rAINaM kai nAmadheyA paNNattA ?, go0 ! paNNarasa nAmabhejA paNNattA, saMjahA-- uttamA va suNakkhantA, ekAcA jasoharA / somaNasA caiva tahA, sirisaMbhUA ya boddhavyA // 1 // vimayA ya vaijayanti jayaMti aparAjibhA ya icchA ya / samAhArA caiva tahA teA ya tahA aIte // 2 // devAnaMdA giraI rayaNINaM NAmadhinAI // payAsi NaM bhaMte ! paNNarasaNDaM rAINaM kai tihI paM0 1, go0 ! paNNarasa tihI paM0 saM0-uggavaI bhogavaI jasavaI savvasiddhA suddaNAmA, puNaravi upavaI bhogavaI jasava savvasiddhA suhaNAmA, puNarabi usAvaI bhogavaI jasavaI savyasiddhA muhaNAmA, evaM tiguNA ete tihIo savvesiM rAINaM, egamegassa NaM bhaMte! ahorattarasa kai muhuttA paNNattA ?, goamA ! tIsaM muhuttA paM0 taM0- rude see mice vAu subIe taheva abhicaMde / mAhida balava baMbhe bahusace peva IsANe || 1 // tadve a bhAviappA besamaNe vAruNe a AnaMde / bijae a vIsaseNe pAyAvace usame a || 2 || gaMdhana aggivese sayavasahe Ayave va amame a / aNavaM bhome vasahe savvaTTe rakkhase ceva || 2 || (sUtraM 152) ekaikasya bhadanta ! saMvatsarasya kati mAsAH prajJaSThAH 1, gautama ! dvAdaza mAsAH prajJaSThA:, teSAM dvividhAni nAmadheyAni prajJaSThAni, tadyathA-laukikAni lokottarANi ca tatra loka:- pravacanabAhyo janasteSu prasiddhatvena tatsambandhIni laukikAni lokaH prAgukta eva tasmAtsamyagjJAnAdiguNayuktatvena uttarAH - pradhAnAH lokottarAH - jainAsteSu prasiddhatvena tatsambandhIni lokottarANi, atra vRddhividhAnasya vaikalpikatvena yathAzrutarUpasiddhiH, tatra laukikAni nAmAnyamUni tadyathAzrAvaNa bhAdrapadaH yAvatkaraNAt AzvayujaH kArttiko mArgazIrSaH paudho mApaH phAlgunakSetraH vaizAkho jyeSTha ASADha iti, ~984 ~ Page #986 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], --- -------- mUlaM [152] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [152] gAthA: zrIjammU-18|| lokottarANi nAmAnyamUni, tadyathA-prathamaH zrAvaNo'bhinandito dvitIyaH pratiSThitastRtIyo vijayaH caturthaH prItivarjanaH ||dhykssskaare dvIpazA- paJcamaH zreyAn SaSThaH zivaH saptamaH ziziraH aSTamaH himavAn , sUtre ca padapUraNAya sahazabdena samAsaH tena himavatA | mAsapakSA dinAmAni nticandrI- saha zizira ityAgataM ziziraH himAMzceti navamo vasantamAsaH dazamaH kusumasambhavaH ekAdazo nidAghaH dvAdazo vana-18 yA vRtiH sU.152 viroha iti, ana sUryaprajJaptivRttI abhinanditasthAne abhinandaH vanavirohasthAne tu vanavirodhI iti / atha pratimAsaM || // 49 // kati pakSA iti praznayannAha-egamegassa ityAdi, ekaikasya bhadanta! mAsasya kati pakSAH prajJaptA:?, gautama! dvau pakSau8 prajJaptI, tadyathA-kRSNapakSo yatra dhruvarAhuH svavimAnena candravimAnamAvRNoti tena yo'ndhakArabahulaH pakSaH sa bahulapakSaH // zuklapakSo yatra sa eva candravimAnamAvRttaM muJcati tena jyotsnAdhavalitatayA zukla: pakSaH sa zuklapakSaH, dvau cakArI tulya-12 tAdyotanArtha tena dvAvapi pakSI sadRzatithinAmako sadRzasaGkhyAko bhavata iti / athAnayodivasasayAM pRcchannAcaSTe'egamegassa NamityAdi, ekaikasya pakSasya kRSNazuklAnyatarasya bhadanta ! kati divasAH prajJaptAH?, yadyapi divasazabdos-1 horAtre rUDhastathApi sUryaprakAzavataH kAlavizeSasyAtra grahaNaM, rAtrivibhAgapraznasUtrasyAne vidhAsyamAnatvAt , gItama! paJcadaza divasAH prajJaptAH, etacca karmamAsApekSayA draSTavyaM, tatraiva pUrNAnA pazcadazAnAmahorAtrANAM sambhavAttadyadhA-pratipa-10 divasaH pratipadyate pakSasyAdyatayA iti pratipat prathamo divasa ityarthaH, tathA dvitIyA dvitIyo divaso yAvatkaraNAt tRtIyA / tRtIyo divasa ityAdigrahaH ante paJcadazI paJcadazo divasaH, eteSAM bhadanta ! paJcadazAnAM divasAnAM kati! nAmadheyAni / dIpa anukrama [285 128 -298] ~985~ Page #987 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- -------- mUlaM [152] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [152] gAthA: prajJaptAni?, gautama ! paJcadaza nAmadheyAni prajJaptAni, tadyathA-prathamaH pUrvAGgo dvitIyaH siddhamanoramastRtIyaH manoharaH caturthoM yazobhadraH paJcamo yazodharaH SaSThaH sarvakAmasamRddhaH saptama indramUrddhAbhiSiko'STamaH saumanaso navamo dhanaJjayaH / dazamo'rthasiddhaH ekAdazo'bhijAto dvAdazo'tyazanaH trayodazaH zataJjayaH caturdazo'gnivezma paJcadaza upazama iti diva18 sAnAM bhavanti nAmadheyAni iti| sampratyeSAM divasAnAM paJcadaza tithIH pipRcchiSurAha-etesi Na'mityAdi, eteSA-ana-15 ntaroktAnAM paJcadazAnAM divasAnAM bhadanta! kati tithayaH prajJaptAH?, gautama! paJcadaza tithayaH prajJaptAH, tadyathA-nando // 3|| bhadro jayastuccho'nyatra riktaH pUrNaH, atra tithizabdasya puMsi nirdiSTatayA nandAdizabdAnAmapi puMsi nirdezaH, jyoti | karaNDakasUryaprajJaptivRtyAdI tu nandA bhadrA jayA ityAdikhIliGganirdezana saMskAro dRzyate, saca pUrNaH paJcadaza tithyA-1 IS|| makasya pakSasya paJcamI iti rUDhaH, etena paJcamItaH pareSAM SaTyAditithInA nandAdikrameNaiva punarAvRttirdarzitA, tathaiva // sUtre Aha-punarapi nandaH bhadraH jayaH tucchaH pUrNaH, sa ca pakSasya dazamI, anena dvitIyA AvRttiH paryavasitA, punarapi / nandaH bhadraH jayaH tucchaH pUrNaH, sa ca pakSasya paJcadazI, ukkamarthaM nigamayati-evamuktarItyA AvRttitrayarUpayA ete anantaroktA nandAdyAH paMca triguNAH paJcadazasaMkhyAkAstithayaH sarveSAM-pazcadazAnAmapi divasAnAM bhavanti, etAzca diva-1 satithaya ucyante, Aha-divasatithyoH kaH prativizeSo yena tithipraznasUtrasya pRthagvidhAnaM 1, ucyate, sUryacArakRto divasaH sa ca pratyakSasiddha eva, candracArakRtA tithiH, kathamiti cet ?, ucyate, pUrvapUrNimAparyavasAnaM prArabhya dvApa dIpa anukrama [285 -298] ~986~ Page #988 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- -------- mUlaM [152] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [152] gAthA: zrIjambU-TibhAgIkRtasya candramaNDalasya sadAnAvaraNIyau dvau bhAgau varjayitvA zeSasya SaSTibhAgAtmakasya caturbhAgAtmakaH paMcadazo vakSaskAre dvIpazA- bhAgo yAvatA kAlena dhruvarAhuvimAnena AvRto bhavati amAvAsyAnte ca sa eva prakaTito bhavati tAvAn kAlavize- maaspkssaanticndriipstithiH| atha rAtrivaktanyapraznamAha--'egamegassa'ityAdi, ekaikasya bhadanta ! pakSasya kati rAtrayo'nantarokkadiva dinAmAni yA vRttiH sU.152 15 sAnAmeva paramAMzarUpAH prajJaptAH1, gautama! paJcadaza rAtrayaH prajJaptAH, tadyathA-pratipadrAtriH yAvarakaraNAd dvitiiyaadiraa||492|| triparigrahaH, evaM paMcadazIrAviriti / 'eAsi Na'mityAdi, praznasUtra sugama, uttarasUtre gautama! paJcadaza nAmadheyAni prajJa-IST plAni, tadyathA-uttamA pratipannAtriH sunakSatrA dvitIyArAtriH elApatyA tRtIyA yazodharA caturthI saumanasA paJcamI zrIsambhUtA SaSThI vijayA saptamI vaijayantI aSTamI jayantI navamI aparAjitA dazamI icchA ekAdazI samAhArA dvAdazI tejAstrayodazI atitejAzcaturdazI devAnandA paMcadazI niratyapi paMcadazyA nAmAntaraM, imAni rajanInAM nAmadheyAni / / Ka yathA ahorAtrANAM divasarAtrivibhAgena saMjJAntarANi kathitAni tathA divasatidhisaMjJAntarANi prAgukkAni, atha rAtritithisaMjJAntarANi praznayanAha-etAsi ityAdi, etAsAM bhadanta ! paJcadazAnAM rAtrINAM kati tithayaH prajJaptA || gautama! pazca tithayaH prajJaptAH, tadyathA-prathamA ugravatI nandAtithirAtriH, dvitIyA bhogavatI bhadrAtithirAtriH tRtIyA // 492 // yazomatI jayAtithirAtriH caturthI sarvasiddhA tucchAtithirAtriH, paJcamI zubhanAmA pUrNatithirAtriH, punarapi SaSThI M upravatI nandAtithirAtriH bhogavatI bhadrAtithiH saptamI rAtriH yazomatI jayAtizviraSTamI rAtriH sarvasiddhA tucchA-1 dIpa anukrama [285 -298] ~987~ Page #989 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], --- -------- mUlaM [152] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [152] gAthA: tithirnavamI rAtriH zubhanAmA pUrNAtithidazamI rAtriH, punarapi ugravatI nandAtithirekAdazI rAtriH bhogavatI bhadrA|| tithirvAdazI rAtriH yazomatI jayAtithistrayodazI rAtriH sarvasiddhA tucchA tithizcaturdazI rAtriH zubhanAmA pUrNAtithiH paJcadazI rAtririti, yathA nandAdipaJcatithInAM trirAvRttyA paMcadaza (dina) tithayo bhavanti tathogravatIprabhRtInAM trirAvRttyA paMcadaza rAtritithayo bhavantIti / athaikasyAhorAtrasya muhUrttAni gaNayituM pRcchati-'egamegassa Na'mityAdi, ekaikasya | | bhadanta! ahorAtrasya kati muhartAH prajJaptAH?, gautama! triMzanmuhUrtAH prajJaptAH, tadyathA-prathamo rudraH dvitIyaH zreyAn / tRtIyo mitraH caturtho vAyuH paMcamaH supItaH SaSTho'bhicandraH saptamo mAhendraH aSTamo balavAn navamo brahmA dazamo bahu| satyaH ekAdaza aizAnaH dvAdazastvaSTA trayodazo bhAvitAtmA caturdazo vaizramaNaH paMcadazo vAruNaH SoDaza aanndH| isa saptadazo vijayaH aSTAdazo vizvasenaH ekonaviMzatitamaH prAjApatyaH viMzatitama upazamaH ekaviMzatitamo gndhrssH| dvAviMzatitamo'gnivezyaH trayoviMzatitamaH zatavRSabhaH caturviMzatitamaH AtapavAn paMcaviMzatitamo'mamaH SaDviMzati| tama RNavAn saptaviMzatitamo bhaumaH aSTAviMzatitamo vRSabhaH ekonatriMzattamaH sarvArthaH triMzattamo raaksssH|| atha tithipratibaddhatvAtkaraNAnAM tatsvarUpapraznamAhakati NaM bhnte| karaNA paNNattA, goamA! ekArasa karaNA paNNacA, taMjahA-bavaM bAlavaM kolavaM thIvilomaNa garAi vaNija viTThI sadhaNI cauppayaM nAga kiMgcha, etesiNaM bhante! ekArasahaM karaNANaM kati karaNA carA kati karaNA thirA paNNatA, Restastrsestaesertatveeeceaer dIpa anukrama [285 -298] zrIjambU.83 atha 'karaNa' saMbaMdhI vaktavyatA prastUyate ~988~ Page #990 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [153] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjambU dvIpazA prata sUtrAMka [153] vakSaskAre karaNAdhi| kArarasU. 153 nticandrI yA vRttiH // 493 // mata karaNA parA pattAri karaNA cirA paNNatA, taMjahA-bavaM bAlavaM kolavaM biviloarNa garAdi vaNija viDI. ete satta karaNA carA, battArikaraNA virA paM0 saM0-sauNI cauppayaM NArga kiMsthugdha, ete NaM cattAri karaNA thirA paNNatA, ete bhante ! parA thirAvA kayA bhavanti', golamA! sukapakkhassa paDivAe rAo thave karaNe bhavai, vitiyAe divA bAlave karaNe bhavaha, rAmo kolave karaNe bhavai, tatiAe diyA thIviloaNaM karaNaM bhavai, rAo garAi karaNaM bhavai, pautthIe viSA vaNija rAo viTThI, paMcamIe divA bavaM rAo bAlavaM, chavIe divA kolavaM rAo thIviloaNaM, saptamIe divA garAirAbho vaNika aTamIe divA thiTrI rAmo bavaM navamIe divA bAlavaM rAo kolavaM dasamIe diyA dhIviloaNaM rAo garAI ekArasIe divA vaNija rAmo viTThI pArasIe diyA bavaM rAjo bAlavaM terasIe diyA kolavaM rAo thIviloaNaM causIe divA garAti karaNaM rAo vaNije puNNimAe divA viTThIkaraNaM rAo vavaM karaNaM bhavai, bahulapakkhassa paDivAe divA bAlavaM rAo kolavaM vitiAe divA thIvilomaNa rAmao garAdi tatiAe divA vaNija rAo viTThI cautthIe divA barva rAo bAlavaM paMcamIe divA kolavaM rAmo thIviloaNaM chaDIe divA garAI rAo vaNi sattamIe vivA viTThI rAo varSa ahamIe vivA bAlaba rAmao kolapa NavamIe diSA vIvilobhaNa rAmao garAI dasamIe divA vaNi rAmao viTThI ekArasIe divA parva rAo vAlavaM pArasIe diyA kolavaM rAmo thIvilobhaNaM terasIe divA garAI rAmao vaNija caudasIe divA viThThI rAo sauNI amAvAsAe divA cauppayaM rAmao NArga sukapakkhassa pADivae divA kitthugdhaM karaNaM bhavai (sUtra 153) * 'kati NaM bhante !'ityAdi, kati bhadanta ! karaNAni prajAtAni?, gautama! ekAdaza karaNAni prajJaptAni, tathathA-varSa 93800000 Poeae dIpa anukrama [299]] ese // 493 // ~ 989~ Page #991 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [153] dIpa anukrama [299] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], mUlaM [153] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH vAlavaM kaulavaM strIvilocanaM anyatrAsya sthAne taitilamiti garAdi anyatra garaM vaNijaM viSTiH zakuniH catuSpadaM nAgaM kiMstunamiti / eteSAM ca carasthiratvAdivyaktipraznamAha-'etesi NaM' ityAdi, eteSAM bhadanta ! ekAdazAnAM karaNAnAM madhye kati karaNAni carANi kati karaNAni sthirANi prajJaptAni 1, cakAro'tra gamyaH, bhagavAnAha - gautama ! sapta karaNAni carANi aniyatatithibhAvitvAt catvAri karaNAni sthirANi niyatatithibhAvitvAt, tadyathA-vavAdIni sUtroktAni jJeyAni, etAni sapta karaNAni carANi ityetannigamanavAkyaM catvAri karaNAni sthirANi prajJaptAni tadyathA - zakunyAdIni sUtrokAni, etAni catvAri karaNAni sthirANi prajJatAni iti tu nigamanavAkyaM, prArambhakanigamanavAkyadvayabhedena nAtra punaruktiH // eteSAM sthAnaniyamaM praSTumAha- 'etesi Na' bhityAdi, sarve caitannigadasiddham, navaraM dinarAtrivibhAgena yatpRthakathanaM tatkaraNAnAM tithyarddhapramANatvAt, kRSNacaturdazyAM rAtrau zakuniH amAvAsyAyAM divA catuSpadaM rAtrau nAgaM zuklapakSapratipadi divA kiMstughnaM ceti catvAri sthirANi, Asveva tithiSu bhavantItyarthaH / atha yadyapi sarvasyApi kAlasya sadA parivartanasvabhAvatvenAdyantAbhAvAdvakSyamANasUtrArambho'nupapannastathApyastyeva kAlavizeSasyAdyantavicAraH atItaH pUrvaH saMvatsaraH sampratipannazcottaraH saMvatsara ityAdivyavahArasyAdhyakSasiddhatvAt tena kAlavizeSANAmAdiM pRcchati-kimAiA NaM bhante ! saMvaccharA kimAiA ayaNA kimAiA uU kimAiA mAsA kimAiA pakyA kimAiA ahoracA kimAisa muhudA kimAiA karaNA kimAiA NakkhattA paNNatA ?, goamA / caMdAiA saMvaccharA dakkhiNAiyA ayaNA pAusAiA For P&Praise City ~990~ Page #992 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [154] dIpa anukrama [ 300] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], mUlaM [154 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAnticandrIyA vRttiH // 494 // ss sAvaNAiA mAsA bahulAimA pakkhA divasAiA ahoratA rodAiA muhusA bAlavAi karaNA abhijiAiA paNNacA samaNAuso ! iti / paMcasaMgaccharie NaM bhante ! juge kevaiA ayaNA kevaimA uU evaM mAsA pakkhA ahorattA kevaiA muhuttA paNNattA ?, go0 ! paMcasaMgaccharie NaM juge dasa ayaNA tIsaM uU saThThI mAsA ege vIsutare pakkhasae aTThArasatIsA ahorattasayA cauppaNNaM muhuttasahassA jaba sayA paNNattA (sUtraM 154 ) 'kamAiA Na 'mityAdi, kazcandrAdipaMcakAntarvarttI AdiH prathamo yeSAM te kimAdikAH saMvatsarAH, idaM ca praznasUtraM candrAdisaMvatsarApekSayA jJeyaM, anyathA paripUrNasUrya saMvatsarapaMcakAtmakasya yugasya kaH AdiH kazvarama iti praznAvakAzo'pi na syAt, kiM-dakSiNottarAyaNayoranyataradAdiryayoste kimAdike ayane, bahuvacanaM ca sUtre prAkRtatvAt kaH prAvRDAdInAmanyatara Adau yeSAM te kimAdikAH RtavaH kaH zrAvaNAdimadhyavartI AdiryeSAM te kimAdikA mAsAH, | evaM kimAdiko pakSI kimAdikA ahorAtrAH kimAdikAni karaNAni kimAdikAni nakSatrANi prajJaptAnIti praznasUtraM, | bhagavAnAha - gautama ! candra AdiryeSAM te candrAdikAH saMvatsarAH, candracandrAbhivarddhita candrAbhivarddhitanAmaka saMvatsarapaM| cakAtmakasya yugasya pravRttau prathamato'syaiva pravarttanAt, na tvabhivarddhitasya tasya yuge triMzammAsAtikrame sadbhAvAditi, nanu yugasyAdau varttamAnatvAt candrasaMvatsaraH saMvatsarANAmAdirutastarhi yugasyAditvaM kathaM ?, ucyate, yuge pratipadyamAne sarve kAlavizeSAH suSamasuSamAdayaH pratipadyante yuge paryavasyati te paryavasyanti, anyacca sakalajyotizcAramUlasya For P&Pase Cnly ~991~ 7vakSaskAre saMvatsarAdyAdyadhi kAraH sU. 154 // 494 // Page #993 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ----- ---- mUlaM [154] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [154] dIpa anukrama [300] zasUryadakSiNAyanasya candrottarAyaNasya ca yugapat pravRttiryugasyAdAveva so'pi candrAyaNasyAbhijidyogaprathamasamaya eva sUrA yaNasya tu puSyasya trayoviMzatI saptapaSTibhAgeSu vyatIteSu tena siddhaM yugasyAditvamiti, tathA dakSiNAyana-saMvatsarasya prathame paNmAsAstadAdiryayoste tathA, AditvaM cAsya yugaprArambhe prathamataH pravRttatvAt , etacca sUryAyanApekSaM vacanaM, candrAya-11 nApekSayA tu uttarAyaNasyAditA vaktavyA syAt, yugArambhe candrasyottarAyaNapravRttattvAt , prAvRRtu:-ASADhazrAvaNa19 rUpamAsadvayAtmaka AdiryeSAM te prAvRDAdikA RtavaH, yugAdau Rtvekadezasya zrAvaNamAsasya pravarttamAnatvAt , evaM zrAvaINAdikA mAsAH prAguktahetoreva, bahulapakSAdiko pakSI zrAvaNabahulapakSa eva yugAdipravRtteH, divasAdikA ahorAtrAH,18 | meruto dakSiNottarayoH sUryodaya eva yugapratipatteH, bharatairavatApekSayA idaM vacanaM, videhApekSayA tu rAtrau tatpravRtteH, tathA | rudrakhiMzato muhartAnAM madhye prathamaH sa AdiryeSAM te tathA prAtastasyaiva pravRtteH, tathA bAlavAdikAni karaNAni, bahulapratipaddivase tasyaiva sambhavAt , tathA'bhijidAdikAni nakSatrANi, tata evArabhya nakSatrANAM krameNa yuge pravarttamAnatvAt, tathAhi-uttarASADhAnakSatracaramasamayapAzcAtye yugasyAntaH tato'bhinavayugasyAdinakSatramabhijideveti, he zramaNa! he Ayu-1 man !, ante ca sambodhanaM ziSyasya punaH praznaviSayakodyamavidhApanArtha ata evollasanmanA yuge yuge'yanAdipramANaM 8. pRcchati-paMcasaMyaccharie NaM bhante ! jage' ityAdi, paJca saMvatsarA saurA mAnamasyeti paJcasaMvatsarikaM yugaM, anena nottara-18 sUtreNa daza ayanA ityAdikena virodhaH, candrasaMvatsaropayoginAM candrAyaNAnAM tu caturviMzadadhikazatasya sambhavAt , tatra karakana ~992 ~ Page #994 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [154] dIpa anukrama [ 300 ] vakSaskAra [7], mUlaM [ 154 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjammUdvIpazAnticandrI yA praciH / / 495 // "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) | bhadanta ! katyayanAni prajJaptAni ?, kiyanta RtavaH, evamiti sautraM padaM evaM sarvatra yojanA kAryetyarthAbhivyaJjakaM, tena | kiyanto mAsAH pakSAH ahorAtrAH kiyanto muhUrttA prajJatAH 1, bhagavAnAha gautama ! paJcasaMvatsarike yuge daza ayanAni, prativarSamayanadvayasambhavAt evaM triMzadRtavaH pratyayanaM RtutrayasambhavAt, atra sUryasaMvatsaraSaSThAMza ekaSaSTidinamAnaH sUryaRtureva na tu RtusaMvatsaraSaSThAMzaH paSThidinapramANo laukikartuH tathA ca sati paSTirmAsA ityuttarasUtraM viruNaddhi, tathA SaSTirmAsAH saurAH pratiRtu mAsadvayasambhavAt, ekaviMzatyuttaraM pakSazataM, pratimAsaM pakSadvayasambhavAt, aSTAdaza zatAni | triMzadadhikAnyahorAtrANAM pratyayanaM 183 ahorAtrAste ca dazaguNAH 1830, muhUrttAzca catuSpaJcAzatsahasrANi nava va | zatAni pratyahorAtraM triMzanmuharttA iti yugAhorAtrANAM 1830 saGkhyAGkAnAM triMzatA guNane utasaGkhyAsambhavAt // uktaM candrasUryAdInAM gatyAdisvarUpam, atha yogAdIna dazArthAn vivakSurdvAragAthAmAha jogA 1 devaya 2 tAramA 3 gota 4 saMThANa 5 caMdravijogA 6 / kula 7 puNNima avamaMsA ya 8 saNNivAe 9 a NetA ya 10 // 1 // kati NaM bhante ! NakkhatA paM0 1, go0 aTThAvIsaM NakkhatA paM0 saM0-abhiI 1 savaNo 2 dhaNiTThA 3 savamisavA 4 bhadavayA 5 uttarabhadavayA 6 rebaI 7 assiNI 8 bharaNI 9 katimA 10 rohiNI 11 miasira 12 adA 13 puNvasU 14 pUso 15 assesA 16 maghA 17 puvaphagguNi 98 uttaraphagguNi 19 hatyo 20 cittA 21 sAI 22 visAhA 23 aNuzahA 24 jiTThA 25 mUlaM 26 puzvAsADhA 27 uttarAsAThA 28 iti / (sUtraM 155 ) yoga evaM karaNasya nAmAni pradarzyate For P&Praise City ~993~ 7vakSaskAre nakSatrAdhikAraH s. 155 ||495|| Page #995 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- -------- mUlaM [155] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [155]] gAthA R 'jogo devaya' ityAdi, yogo'STAviMzaternakSatrANA kiM nakSatraM candreNa saha dakSiNayogi kiM nakSatramuttarayogi ityAdiko digyogaH 1 devatAH-nakSatradevatAH 2 tArAgraM-nakSatrANAM tArAparimANaM 3 gotrANi nakSatrANAM 4 saMsthAnAni nakSatrANA // 15 candraraviyogo-nakSatrANAM candreNa raviNA ca saha yogaH 6, kulAni-kulasaMjhakAni nakSatrANi upalakSaNAvupakulAni kulopakulAni ca 7 kati pUrNimAH kati amAvAsyAzca 8 sannipAtaH-etAsAmeva pUrNimAmAvAsyAnAM parasparApekSayA nakSatrANAM sambandhaH 9, caH samuccaye, netA-mAsasya parisamApakatricaturAdinakSatragaNaH 10, caH samuccaye, chAyAdvAraM tu netRdvArAnuyAyitvena na pRthakkRtamiti // atha candrasya nakSatraiH saha dakSiNAdidigyogo bhavati tena prathamato nakSatraparipATImAha-'kati NaM bhante !' ityAdi, atra zabdasaMskArA ime, abhijit 1 zravaNaH2 dhamiSThA 3 zatabhiSak 4 pUrvabhadrapadA 5 uttarabhadrapadA 6 revatI 7 azvinI 8 bharaNI 9 kRttikA 10 rohiNI 11 mRgaziraH 12 Ao 13 punarvasu 14 puSyaH 15 azleSA 16 maghA 17 pUrvAphAlgunI 18 uttarAphAlgunI 19 hastaH 20 citrA 21 svAtiH 22 vizAkhA 23 anurAdhA 24 jyeSThA 25 mUlaM 26 pUrvASADhA 27 uttarASADhA 26, ayaM ca nakSatrAvalikAkramo'zvinyAdikaM kRttikAdikaM yA laukikaM kramamulalya yajinapravacane darzitaH sa yugAdau candreNa sahAbhijidyogasya prathama pravRttatvAt , na cAtra bahi mUlo'bhaMtare abhiI' iti vacanAdabhijitaH sarvato'bhyantarasthAyitvena nakSatrAvalikAkrameNa pUrvamupanyAsa iti vAcyaM, nakSatrakramaniyame candrayogakramasyaiva kAraNatvAt na tu sarvAbhyantarAdimaNDalasthAyitvasya anyathA SaSThAdimaNDa 9000rneasansaccosasooseasad Sesecenesesesesesesesesesesee dIpa anukrama [301-302] ~994 ~ Page #996 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- -------- mUlaM [155] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [155]] gAthA zrIjambalasthAyinAM kRttikAdInAM bharaNyanantaramupanyAso na syAt , atha yadyabhijitaH prArabhya nakSatrAvalikAkramaH kriyate tarhi Tara dvIpazA- saptaviMzatinakSatrANAmiva kathamasya vyavahArAsiddhatvaM', ucyate, asya candreNa saha yogakAla syAlpIyastvena nakSatrAntarAnu janakSatrAntarAnu- dakSiNAdinticandrI- praviSTatayA vivakSaNAt, yaduktaM samavAyAGge saptaviMzatitame samavAye-"jambuddIve dIve abhiIvajehiM sattAvIsAe Nakkha- yogAdhiyA vRttiH tAhiM saivavahAre vaTTaI" etadbhuttiryathA-"jambUdvIpe na dhAtakIkhaNDAdI abhijijaiH saptaviMzatyA nakSatraiH vyavahAraH kAra: mU. // 49 // pravartate, abhijinnakSatrasyottarASADhAcaturthapAdAnupravezanAditi," // atha prathamoddiSTaM yogadvAramAha etesi NaM bhante! aTThAvIsAe NakkhattANaM kayare NakyattA je NaM sayA candassa dAhiNeNaM jo joeMti kayare NakkhatA je gaM sayA caMdarasa uttareNaM jo joeMti kayare NakkhattA je NaM caMdassa dAhiNeNavi uttareNavi pamapi jogaM joeMti kayare NakhattA je NaM caMdassa vAhiNapi pamapi jo joeMti kabare NakkhattA je NaM sayA candassa pamaI jo joaiti', go! etesi NaM aTThAvIsAe NakkhattANaM taratha je te NakkhattA je gaM savA caMdassa dAhiNeNaM jo joeMti te gaM cha, taMjahA-saMThANa 1 aha 2 pusso 3 'silesa 4 hatyo 5 saheva mUlo a6 / bAhirao bAhiramaMDalassa chappeta NaksattA // 1 // tattha paMje te NakyatA je Na sayA candassa uttareNaM jogaM joeMti te gaM bArasa, taM0-abhiI savaNo paNivA sayamisayA pucabhavayA uttarabhadavayA revai assiNI bharaNI // 496 // puSAphagguNI khattarAphagguNI sAI, taratha gaMje te naksattA je NaM sayA candassa dAhiNovi uttaramovi pamapi joga joeMti te NaM satta, taMjahA-kattiA, rohiNI puNavasU maghA cittA visAhA aNurAhA, tatva NaM je te NakkhattA je NaM sayA candassa dAhiNovi pama. dIpa anukrama [301-302] all ~995~ Page #997 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [156 ] + gAthA dIpa anukrama [ 303 -305] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], mUlaM [156] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH daMSi jogaM joeMti, tAo NaM dube AsADhAo sabAhirae maMDale jogaM joaMsu vA 3, tattha NaM je se Nakkhatte jeNaM sayA candassa pama joei sA NaM egA jeTThA iti / (sUtraM 156 ) 'etesi NamityAdi, eteSAM bhadanta ! aSTAviMzaternakSatrANAM madhye katarANi nakSatrANi yAni sadA candrasya dakSiNena| dakSiNasyAM dizi vyavasthitAni yogaM yojayanti ?-- sambandhaM kurvanti 1 tathA katarANi nakSatrANi yAni sadA candrasyottarasyAM | dizi vyavasthitAni yogaM yojayanti 2 tathA katarANi nakSatrANi yAni candrasya dakSiNasyAmapyuttarasyAmapi pramarddamapi| nakSatravimAnAni vibhidya madhye gamanarUpaM yogaM yojayanti, keSAM nakSatravimAnAnAM madhyena candro gacchatItyarthaH 3 tathA katarANi nakSatrANi yAni candrasya dakSiNasyAmapi pramarddamapi yogaM yojayanti 4 tathA kataranakSatraM yat sadA candrasya pramardda yogaM yojayati 1 5, bhagavAnAha - gautama ! eteSAmaSTAviMzaternakSatrANAM divicAraM brUma iti zeSaH, tatra / yAni tAnIti bhASAmAtre nakSatrANi yAni sadA candrasya dakSiNasyAM yogaM yojayanti tAni SaT tayathA-- saMsthAnaMmRgaziraH 1 ArdrA 2 puSyaH 3 azleSA 4 hastaH 5 tathaiva mUlazca 6 vahistAt brAhmamaNDalasya-caMdra satkapazcadazama| NDalasya bhavanti, ko'rthaH ? - samagracArakSetraprAntavartitvAdimAni dakSiNadigvyavasthAyIni caMdrazca dvIpato maNDaleSu caran 2 teSAmuttarasthAyIti dakSiNadigyogaH, nanu 'bahi mUlo'ntare abhiI' iti vacanAt mUlasyaiva bahizvaratvaM tathA'bhijita evAbhyantaracaratvaM tarhi kathamatra paDityuktAni, vakSyamANe'nantarasUtre ca dvAdazAbhyantarata iti vakSyate ?, ucyate, mRgazira For P&Permalise City ~996 ~ Page #998 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) prata sUtrAMka [156 ] + gAthA dIpa anukrama [ 303 -305] "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], mUlaM [156 ] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAnticandrI - yA vRtiH // 497 // AdInAM SaNNAM samAne'pi bahizcAritve mUlasyaiva sarvato bahizvaratvaM tena vahimUlo ityuktaM, tathA anamsarottarasUtre vakSyamA | NAnAM dvAdazAnAmapyabhyantaramaNDalacAritve samAne'pi abhijita eva sarvato'bhyantaravartitvAt 'adhyaMtare abhiI' iti, tatra yAni tAnIti prAgvat nakSatrANi yAni sadA candrasyottarasyAM yogaM yojayanti tAni dvAdaza, tadyathA - abhijit zravaNo dhaniSThA zatabhiSak pUrvabhadrapadA uttarabhadrapadA revatI azvinI bharaNI pUrvAphAlgunI uttarAphAlgunI svAtiH, yadA caitaiH saha caMdrasya yogastadA svabhAvAccandraH zeSeSveva maNDaleSu syAt, yathA ca bhinnamaNDalasthAyinA candreNa saha bhinnamaNDalasthAyinakSatrANAM yogastathA maNDalavibhAgakaraNAdhikAre pratipAditaM yataH sadaivaitAnyuttaradigavasthitAnyeva candreNa saha yogamAyAntIti, yattu samavAyAjJe 'abhijiAiA NaM Nava NakkhattA caMdassa uttareNaM jogaM joraMti, abhiI savaNo jAva bharaNI' ityuktaM tanayamasamavAyAnurodhenAbhijinnakSatramAdau kRtvA nirantarayogitvena navAnAmeva vivakSisatvAt uttarayoginAmapi pUrva phAlgunyuttaraphAlgunIsvAtInAM kRttikArohiNImRgaziraH pramukhanakSatrayogAnantarameva yogasambhavAt, tatra yAni tAni nakSatrANi yAni sadA candrasya dakSiNenApi uttareNApi pramarddamapi yogaM yojayanti api sarvatra parasparasamuccayArthaH tAni sapta, tadyathA- kRttikA rohiNI punarvasu maghA citrA vizAkhA anurAdhA, eteSAM ca tridhApi yoga ityarthaH, yattu sthAnAze'STamAdhyayane samavAyA'STamasamavAye ca- 'a NakkhattA caMdreNa saddhiM pama jogaM joti katiA rohiNI punavasu mahA cittA visAhA aNurAhA jeDA" iti, tatrASTasaGkhyAnurodhenaikasyaiva pramardayogasya For P&Pernalise Caly ~997 ~ kAre dakSiNA diyogAdhi kAraH sU. 156 // 497 // Page #999 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ----- --...................--- mUlaM [156] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [156] gAthA eeeeeeeeeee Presesesese / vivakSitatvena jyeSThApi saGgRhItA, yattu lokazrITIkAkRtA ubhayayogItipadaM vyAkhyAnayatA etAni nakSatrANyubhayayogIni candrasyottareNa dakSiNena ca yujyante kadAcijhedamapi upayAntIti, tacca vakSyamANajyeSThAsUtreNa saha virodhIti na pramANaM, tathA tatra ye te nakSatre sadA candrasya dakSiNato'pi pramardamapi ca yogaM yojayataste dve ASAde-pUrvASADhottarASADhArUpe, te hi pratyeka catustAre, tatra dve dve tAre sarvavAhyasya paJcadazasya maNDalasyAbhyantarato de dve bahiH, tato ye dve dve tAre | abhyantaratastayormadhyena candro gacchati iti tadapekSayA pramardai yogaM yuMkta ityucyate, ye tu de de tAre bahiste candrasya paJcadaze'pi maNDale cAraM carataH sadA dakSiNadigbyavasthite tatastadapekSayA dakSiNena yogaM yuMka ityukta, anena pASAzADhAdvayamapi pramardayoginakSatragaNamadhye kathaM noktamiti vadato nirAsaH, anayordakSiNadigyogaviziSTapramardayogasya sambha-15 vAditi, sampratyetayoreva pramardayogabhAvanArtha kiJcidAha-te ca nakSatre sadA sarvabAhye maNDale vyavasthite candreNa saha saha yogamayuktAM yuMkto yozyate iti, tathA yattannakSatraM yat sadA candrasya pramarda-pramardarUpaM yogaM yunaki ekA sA jyeSThA / atha devatAdvAramAha etesi NaM bhante! aTThAvIsAe NakkhatANaM amiI Nakkhatte kiMdevayAe paSNate?, go0! bamhadevayA paNNatte, sapaNe NakSatte viNhu8. devayAe paNNate, dhaNiTThA vasudevayA paNNatA, ee NaM kameNaM azyA aNuparivADI imAo devayAo-vamhA viNhu vasU varuNe aya abhivaddhI pUse Ase jame aggI payAyaI some rahe aditI vahassaI sappe piu bhage ajama saviA tahA bAu iMduggI mitto iMde dIpa anukrama [303-305] Cersearceaeseseeeeeedcenses atha aSTAviMzati-nakSatrANyA: devatAyA: nAmAni pradarzyate ~998~ Page #1000 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) (18) vakSaskAra[7], ------------------------ mala [157-158] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [157 -158] gAthA: zrIjambU-18 nirda Ata vissA ya, evaM NakkhattANaM eA parivADI avA jAva uttarAsADhA kidevayA paNNatA ?, gobhamA ! vissadevayA paNNatA zivakSaskAre dvIpazA- (sUtra 157) etesiNaM bhante! ahAvIsAe NakkhattANa abhiINakkhatte katitAre paNNate, goamA! titAre 50, evaM manyA jassa nakSatradevAH nticandrI jahabhAo tArAo, imaM ca tAragaM-tigatigapaMcagasayaduga dugavattIsagatigaM taha tinaM ca / chappaMcagatigaekagapaMcagatiga tArAguM sU. yA vRttiH chakkAgaM ceva // 1 // sattagadugaduga paMcaga ekekaga paMca cautinaM ceva / ekArasaga caukaM caukI ceva tAragaM // 2 // iti (sUtra 158) // 498 // 'etesi Na'mityAdi, eteSAmaSTAviMzatenakSatrANAM madhye bhadanta ! abhijinnakSatra ko devatA'syeti kiMdevatAka prajJa sam?, atra bahuvrIhI kaH pratyayaH, devatA cAtra svAmI adhipa itiyAvat yat tuSTyA nakSatraM tuSTaM bhavati atuSTyA cAtuSTaM, evamagre'pi jJeyaM, nanu nakSatrANyeva devarUpANi tarhi kiM teSu devAnAmAdhipatyaM ?, ucyate, pUrvabhavArjitatapastAratamyena tatphalasyApi tAratamyadarzanAt, manuSyeSviva deveSvapi sevyasevakabhAvasya spaSTamupalabhyamAnatvAt , yadAha-"sakkassa deviMdassa | devaraNNo somassa mahAraNNo ime devA ANAuvavAyavayaNaNiddese ciThaMti, taMjahA-somakAiA somadevakAiA viju-IS kumArA vijjukumArIo aggikumArA aggikumArIo vAukumArA vAukumArIo caMdA sUrA gahA NakkhattA tArArUvA je AvaNNe tahappagArA sadhe te tabbhattiA tabbhAriA sakassa deviMdassa devaraNo somassa mahAraNo ANAvayaNaNihese ciha- 498 // tI" ti, bhagavAnAha-gautama! brahmadevatAkaM prajJaptam , atrAzayajJo guruH sUtre'dRzyamAnatvAt gUDhAnyapi ziSyapraznAni nirva-18 canasUtreNaiva samAdhatte, zravaNaM nakSatraM viSNudevatAkaM prajJapta, dhaniSThA vasudevatA prajJaptA, etenokavakSyamANena krameNa netavyA dIpa anukrama [306 -309] ~999~ Page #1001 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ------ ------..........--- malaM [157-158] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [157 -158] gAthA: 1 pAThaM prApaNIyA bhaNitavyA ityarthaH anuparipATi-abhijidAdinakSatraparipATyanusAreNa devatAnAmnAmAvalikA, imAzca || 1| devatAstA:-mA 1 viSNuH 2 vasuH 3 varuNaH4 ajaH 5 abhivRddhiH 6 anyatrAhirbudha iti, pUSA-pUSanAmako devo na 8 || tu sUryaparyAyatena revatyeva pauSNamiti prasiddhaM, azvanAmako devavizeSaH 8 yamaH 9 agniH 10 prajApatiriti brahmanA-18 mako devA, ayaM ca brahmaNaH paryAyAn sahate, tena brAhayamityAdi prasiddham 11 soma:-candrastena saumyaM cAndramasami-18 tyAdi prasiddham 12 rudraH-zivastena raudrI kAlinIti prasiddhaM 13 aditiH deva vizeSaH 14 bRhaspatiH prasiddhaH 15 || sarpaH 16 pitRnAmA 17 bhaganAmA devavizeSaH 18 aryamA-aryamanAmako devavizeSaH 19 savitA-sUryaH 20 svaSTA| tvaSTranAmako devastena tvASTrI citrA iti prasija 21 vAyuH 22 indrAgnI 25 tena vizAkhA dvidevatamiti prasiddha, || | mitro-mitranAmako devaH 24 indraH 25 nairRta:-rAkSasastena mUlaH Amrapa iti prasiddha 26 Apo-jalanAmA devastena pUrvASADhA toyamiti prasiddha 27 vizve devAkhayodaza 28, sUtrAlApakAntasthitazcakAraH samuccaye, evmbhijitsuutrd-|| |rzitapraznottararItyA nakSatrANAM devA ityadhikArato gamyam / etayA-brahmaviSNuvaruNAdirUpayA paripATyA na tu paratIrthi kaprayuktaazvayamadahanakamalajAdirUpayA netacyA-parisamAptiM prApaNIyA yAvaduttarASADhA kiMdevatA prajJaptA, gautama || vizvadevatA prajJapteti / atha tArAsayAdvAramAha-etesi NamityAdi, eteSAM bhadanta ! aSTAviMzatenakSatrANAM madhye'-181 zrInambU. 4 bhijinnakSatraM kati tArA asyeti katitAraM prajJaptam !, bhagavAnAha-gautama! timrastArA asyeti tritAraM prajJaptam , tArA Befoerseseseseseemedeceaeeeee accaeeeeeeeese dIpa anukrama [306-309] ~ 1000 ~ Page #1002 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ------ -------- mUlaM [157-158] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [157 -158] gAthA: -13 cAtra jyotiSkavimAnAni, adhikArAnnakSatrajAtIyajyotiSkAnAM vimAnAnItyarthaH, na tu paJcamajAtIyajyotiSkAstArakAH, vakSaskAre dvIpazA-18| nahiM tAsAM dvitrAdivimAnairekaM nakSatramiti vyavahAraH samyak, anyajAtIyena samudAyenAnyajAtIyaH samudAyIti viro-nakSatradevAra nticandrI1 dhAt, virodhazcAtra nakSatrANAM vimAnAni mahAnti tArakANAM ca vimAnAni laghUni, tathA jambUdvIpe ekazazinastArakANAM ||| tArAguMsa. yA iciH | |157-258 || koTAkoTInAM SaTSaSTiH sahasrANi nava zatAni pazcasaptatizceti yA sakhyA sA'pyatizayIta nakSatrasaGkhyA caassttaaviN||499|| zatirUpA mUlata eva samucchiyeta, nanu tarhi eteSAM vimAnAnAM ke'dhipAH', ucyate, abhijidAdirnakSatra eva, yathA kazcit maharddhiko gRhadvayAdipatirbhavati, evamamijinnakSatranyAyena netavyA yasya nakSatrasya yAvatyastArA, idaM ca tattA-181 rAmra-tArAsaGkhyAparimANaM, yathA trikamabhijitaH 1 trikaM zravaNasya 2 pazcakaM dhaniSThAyAH 3 zataM zatabhiSajaH 4 dvikaM | pUrvabhadrapadAyAH 5 dvikamuttarabhadrapadAyAH 6 dvAtriMzadrevatyAH 7 trikamazvinyAH 8 tathA trikaM bharaNyAH 9, caH samuccaye, SaT kRttikAyAH 10 paJcakaM rohiNyAH 11 trikaM mRgazirasa:12 eka ArdrAyAH 13 paJcakaM punarvasvoH, yadanyatra catuSkamAhustanmatAntaraM 14 trikaM puSyasya 15 SaTumazleSAyAH 16 caiveti samuccaye saptakaM maghAyAH 17 dvikaM pUrvaphAlgunyAH 18 dvikamuttaraphAlgunyAH 19 paJcakaM hastasya 20 ekazcitrAyAH21 ekakaH khAteH 22 pazca vizAkhAyAH 23 // 499 // catvAraH anurAdhAyAH 24 trikaM jyeSThAyAH 25 caivazabdaH pUrvavat ekAdazakaM mUlasya 26 catuSkaM pUrvASADhAyAH 27 catuSkamuttarASADhAyAH 28 caiveti tathaiva tArAmamiti, tArAsaGkhyAkathanaprayojanaM ca yannakSatraM yAvattArAsaMkhyApari ecccccccccccccesesear 9200cacaon20000000000000000 dIpa anukrama [306 -309] ~ 1001 ~ Page #1003 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) Agama (18) vakSaskAra[7], ........--------- malaM [157-158] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [157 -158] gAthA: mANakaM bhavati tatsaMkhyAkAM tithiM zubhakArye varjayet, zatabhiSagrevatyostu krameNa zatasya dvAtriMzatama tithibhirbhAge hate yadavaziSTa tatpramANA tithivarjanIyeti / atha gotradvAram-iha nakSatrANAM svarUpato na gotrasambhavaH, yasa idaM gotrsy| svarUpaM loke prasiddhimupAgamat-prakAzakAdyapuruSAbhidhAnastadapatyasantAno gotraM, yathA gargasyApatyasantAno gargAbhidhAno gotramiti, na caivasvarUpaM nakSatrANAM gotraM sambhavati, teSAmauSapAtikatvAt, tata itthaM gotrasambhavo draSTavyo-yasminnakSatre zubhairazubhaivoM grahaH samAnaM yasya gotrasya yathAkrama zubhamazubhaM vA bhavati tattasya gotra, tataH praznopapattiH, tatsUtrametesi NaM bhante ! aTThAvIsAe NakkhatANa abhiI gakkhatte kiMgotte paM01, go0| mogAlAyaNasagote, gAdhA-moggalAyaNa 1 saMkhAyaNe 2 a taha aggabhAva 3 kaNNile 4 / tato a jAukaNNe 5 varNajae 6 ceva boddhavve // 1 // pussAyaNe 7 a assAyaNe a8 bhagavese 9 a aggivese 10 a / goama 11 bhArahAe 12 lohiye 13 va vAsiDhe 14 // 2 // omajjAyaNa 15 maMDabbAyaNe 16 a piMgAyaNe 17 a govalle 18 / kAsava 19 kosiya 20 dammA 21 ya cAmaracchAya 22 suMgA ya 23 / / 3 // govalAvaNa 24 tegicchAyaNe 25 a kaccAyaNe 26 havAi muule| tato samajhiAyaNa 27 bagyAyo gottAI 28 // 4 // etesi NaM bhante! aTThAvIsAe NakvattANaM amiINakkhatte kisaMThie paSNate?, gotramA! gosIsAvalisaMThie paM0, gAhA-gosIsAvali 1 kAhAra 2 sauNi 3 pupphobayAra 4 vAvI ya 5-6 / NAvA 7 AsakkhaMdhaga 8 bhaga 9eragharae 10 asagabuddhI 11 // 1 // migasIsAvali 12 ruhirabiMdu 13 tulla 14 vaddhamANaga 15 paDAgA 16 / pAgAre 17 palike 18 FO90093900939300300938362 dIpa anukrama [306-309] atha aSTAviMzati-nakSatrANyA: gotrANi-nAmAni pradarzyate ~ 1002~ Page #1004 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- -------- mUlaM [159] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [159] gAthA: zrIjambU- 19 hatthe 20 muhaphullae 21 ceva // 2 // kholaga 22 dAmaNi 23 egAvalI 24 a gayadaMta 25 vicchupraale ya 26 / gaya- dhyakSaskAre dvIpazA- vikame 27 a tattoM sIhanisIhI a 28 saMThANA // 3 // (sUtra 159) nakSatragotricandrI'etesi Na' mityAdi, eteSAmaSTAviMzaternakSatrANAM madhye bhadanta! abhijinakSatraM kiMgotraM prajJaptam, gautama! maudga vasaMsthAne yA vRttiH ma.159 lyAyanaiH-maudgalyagotrIyaiH sagotraM-samAnagotraM maudgalyAyanagotramityarthaH, evamagre'pi jJeyaM, athA'bhijitaH praarbhy| // 50 // lAghavArthamatra gAthA iti, tAzcemA:-'moggalAyaNa'mityAdi, maudgalyAyanaM 1 sAtyAyanaM 2 tathA agrabhAva 3 | 'kaNNila'mityatra padaikadeze padasamudAyopacArAt kaNNilAyanamiti gAhyaM 4, tatazca jAtukarNa 5 dhanaJjaya 66 caivazandaH samuccaye boddhavyam puSyAyanaM 7 caH samuccaye AzvAyanaM ca 8 bhArgavezaM ca 1 agnivezyaM ca 10 gautama | 11 bhAradvAja 12 lauhitya caiveti atrApi pUrvavadupacAre lauhityAyanaM 13 vAsiSTaM ,14 avamajjAyanaM 15 mANDavyAyanaM ca 16 piGgAyanaM ca 17 govallamityatrApi padaikadeze padasamudAyopacArAta govallAyanaM 18 kAzyapaM 1918 kauzikaM 20 dArbhAyanaM 21 cAmaracchAyanaM 22 zuGgAyanaM 23 triveSu NakAralopaH prAkRtazailIprabhavo gAthAvandhAnulo-18 // myAya, golavyAyanaM 24 cikitsAyanaM 25 kAtyAyanaM bhavati mUle 26 tatazca vajhiyAyaNanAmaka vAcavyAyanaM 27 cyAmA-III 500 // patyaM 28 ceti gotrANi / atha saMsthAnadvAram-'etesi NamityAdi, eteSA bhadanta ! aSTAviMzaternakSatrANAM abhiji-181 nakSatraM kasyeva saMsthitaM-saMsthAnaM yasya tattathA, prajJaptam, gautama! gozIrSa tasyAvalI-tatpudgalAnAM dIrgharUpA zreNista dIpa anukrama [310-318] ~ 1003~ Page #1005 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- -------- mUlaM [159] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [159] gAthA: samasaMsthAnaM prajJaptam , evaM zeSanakSatrasaMsthAnAni jJeyAni, tAnImAni-abhijito gauzIrSAvalisaMsthAnaM zravaNasya kAsArasaMsthAnaM dhaniSThAyAH zakunipajarasaMsthAnaM zatabhiSajaH puSpopacArasaMsthAnaM pUrvabhadrapadAyAH arddhavApIsaMsthAnaM uttarabhadra-18 padAyA apyarddhavApIsaMsthAnaM etadarddhavApIdvayamIlanena paripUrNA vApI bhavati tena sUtre vApItyuktaM, ataH saMsthAnAnAM na | saMkhyAnyUnatA vicAraNIyA, revatyA nausaMsthAnaM, azvinyAH azvaskandhasaMsthAnaM, bharaNyAH bhagasaMsthAna, kRttikAyAH kSurAdhArasaMsthAnaM, rohiNyAH zakaToddhisaMsthAnaM, mRgazirasaH mRgazIrSasaMsthAna, ArdrAyA rudhirabindusaMsthAna, punarvasvoH tulA18| saMsthAnaM, puSyasya supratiSThitavardhamAnakasaMsthAna, azleSAyAH patAkAsaMsthAna, maghAyAH prAkArasaMsthAnaM, pUrvaphalgunyA || addhepalyA saMsthAnaM uttaraphalgunyA apyarddhapalyA saMsthAnaM, atrApi arddhapalyAGkaddhayamIlanena paripUrNaH palyayo bhavati // tena saMkhyAnyUnatA na, hastasya hastasaMsthAna, citrAyAH mukhamaNDanasuvarNapuSpasaMsthAnaM, svAteH kIlakasaMsthAna, vizAkhAyAH // 5 // dAmani:-pazurajusaMsthAnaM, anurAdhAyA ekAvalisaMsthAna, jyeSThAyAH gajadantasaMsthAnaM mUlasya vRzcikalAMgUlasaMsthAna, pUrvo-IIS pADhAyAH gajavikramasaMsthAna, uttarASADhAyAH siMhaniSIdanasaMsthAnaM iti saMsthAnAni / atha candraraviyogadvAram etesi NaM bhante! aThThAvIsAe NakkhattANaM amiNakkhace katimuhate candeNa savijogaM joei, goamA Nava muhutte sattAbIsaM ca sattahibhAe muhuttassa candeNa saddhiM jogaM jopaDa, evaM imAhiM gAhAhiM aNugantavaM- aniissa candajogo sattAkhiMDio ahortto| te hu~ti Nava muhuttA sattAvIsaM kalAo a||1|| sayabhisayA bharaNIbhI adA assesa sAi jeTThA ya / ete chaNNa 9080500000 dIpa anukrama [310-318] ~ 1004 ~ Page #1006 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) (18) vakSaskAra [7], ---- ..---------------------- mala [160] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjamma prata sUtrAMka [160] // 501 // gAthA: kkhatA paNNarasamuhuttasaMjogA // 2 // tiNNeva uttarAI puNavasU rohiNI visAhA ya / eeNNakkhattA paNayAlamudattasaMjogA avakSaskAre dvIpathA // 3 // avasesA NavattA paNNarasavi huMti tIsai huttA / candaMmi esa jogo NakkhattANaM muMNeavvo // 4 // etesi NaM bhante ! nakSatranticandrI- aThThAvIsAe NakkhattANaM abhiINakyatte kati ahoratte sUreNa saddhiM jogaM joei, go0! cattAri ahorase chacca muhutte sUreNa saddhi ndrasUryayoyA iciH jogaM joeDa, evaM imAhi gAhAhiM avaM-abhiI chaca muhutte cattAri a kevale ahoratte / sUreNa samaM gacchada etto sesANa vo gakAla: pachAmi // 1 // sayabhisayA bharaNIo ahA assesa sAi jeTThA ya / vaJcati muhutte ikavIsa chacceva'horace // 2 // tiNNeca sU.16. uttarAI puNadhvasU rohiNI bisAhA ya / vaccaMti muhutte tiNi ceva vIsaM ahoratte // 3 // avasesA NakkhatA paNNarasavi sUrasa hagayA jaMti / bArasa ceva muDhace terasa ya same ahoratte // 4 // (sUtra 160) / ___ 'etesi Na'mityAdi, eteSAM ca bhadanta ! aSTAviMzaternakSatrANAM madhye abhijinnakSatra kati mahAna candreNa sA yoga yojayati, sambandhaM karotItyarthaH, gautama! nava muhUrttAn ekasya ca muhUrttasya saptaviMzati saptaSaSTibhAgAn candreNa || sArddha yoga yojayati, kathametadavasIyate !, ucyate, ihAbhijinnakSatraM saptapaSTikhaNDIkRtasyAhorAtrasyakaviMzatibhAgAn / candreNa saha yogamupaiti, te ca ekaviMzatirapi bhAgA muhUrttagatabhAgakaraNArtha ahorAtre vizanmuhartA iti triMzatA guNya-|| ||nte jAtAni SaT zatAni triMzadadhikAni 630 eSAM saptaSazyA bhAge hRte labdhA nava muhartA ekasya muhartasya saptaviMzatiH // 9 // 501 // saptaSaSTibhAgA 917 ayaM ca sarvajaghanyaH candrasya nakSatrayogakAlaH, yattu zrIabhayadeyasaripAdaiH samavAyA) navamasa dIpa anukrama [319-328] ~ 1005~ Page #1007 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- -------- mUlaM [160] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [160] gAthA: || mavAye vRttau nava muhUrtAn caturviMzatiM ca dvApaSTibhAgAnekasya ca dvApaSTibhAgasya saptapaSTidhA chinnasya SaSaSTibhAgAn / MR yAvadasya candrayoga uktastattu pUrNimA'mAvAsyAparisamAptikAlabhAvinakSatraparijJAnopAye ukkAt paTUpaSTisaMhAH paJca || 18|ca dvApaSTibhAgA ekasya ca dvApaSTibhAgasya saptaSaSTicchinnasyaikaH saptaSaSTibhAga ityevaMrUpAd bhvraavornksstrshodhnaadhikaare| saptaviMzatiH saptapaSTibhAgAH duHzodhA iti saptaviMzatiH saptaSaSTibhAgAH savarNanArtha dvASaSTyA guNyante jAtaM 1674 eSAM , AR| saptapadhyA bhAge hate AgataM 25, 'eva'miti yathA'bhijita ekaviMzatibhAgebhyaH samadhikanavamuhartarUpo yogakAla || | AnItastathAprakAreNetyarthaH, imAbhirvakSyamANAbhigothAbhiravagantavyaM, candrayogakAlamAnamiti gamyaM, tadyathA-abhiji-|| tazcandrayogaH saptapaSTikhaNDIkRto'horAtraH kalpyate, te pUrvoktA ekaviMzatibhAgAH pUrvoktena karaNena nava muhartAH sptviN-|| zatizca kalA bhavanti, tathA zatabhiSak bharaNI ArdrA azleSA svAtiH jyeSThA, caH samuccaye, etAni paTU nakSatrANi pazcadaza | muharttAn yAvat candreNa saha saMyogaH-sambandho yeSAM tAni tathA, tadyathA-eteSAM SaNNAmapi nakSatrANAM pratyeka saptapaSTi-18 9 khaNDIkRtasyAhorAtrasya satkAn sArddhAn trayastriMzadbhAgAn yAvaJcandreNa saha yogo bhavati tato muhartagatasaptaSaSTibhA gakaraNArthaM vayastriMzat triMzatA guNyante jAtAni nava zatAni navatAni-navatyadhikAni 990 yadapi cAI tadapi 8 triMzatA guNayitvA dvikena bhajyate labdhAH paJcadaza muhUrtasya saptaSaSTibhAgAste pUrvarAzau prakSiSyante jAtaH pUrvarAzi:8 sahasraM paJcottaraM 1005, asya saptaSaSTyA bhAge hate labdhAH paJcadaza muhUrtA iti, tathA tina uttarA:-uttaraphalgunI u-8 000000000000000000000000000 dIpa anukrama [319-328] Bese ~1006~ Page #1008 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- -------- mUlaM [160] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [160 gAthA: zrIjampU-18ttarASADhA uttarabhadrapadA ityevaMrUpAH punarvasU rohiNI vizAkhA, caH samuccaye, etAni evakArasya bhinnakramatvAdetAnyeveti vakSaskAre dvIpazA-18 yojyaM, sUtre puMstvanirdezaH prAkRtatvAt , SaT nakSatrANi paJcacatvAriMzataM muhUrtAn yAvazcandreNa saha saMyogo yeSAM tAni nakSatrUcanticandrI-8 tathA, tadyathA-atrApi paNNAM nakSatrANAM pratyeka saptaSaSTikhaNDIkRtasyAhorAtrasya satkAnAM bhAgAnAM zatamekamekasya ca bhAga-18| ndrasUryayo gakAla pAca syArddha candreNa saha yogastatraiSAM bhAgAnAM muhUrtagatabhAgakaraNArtha zataM prathamatastriMzatA guNyate jAtAni trINi sahasrANi // 50 // paJcadazottarANi 3015 eteSAM saptaSaSTyA bhAge hRte labdhAH paJcacatvAriMzanmuhUrttA iti, tathA avazeSANi-uktAtiri kAni nakSatrANi zravaNo dhaniSThA pUrvabhadrapadA revatI azvinI kRttikA mRgaziraH puSyo maghA pUrvAphAlgunI hastazcitrA nurAdhA mUlaH pUrvASADhA iti paJcadazApi bhavanti triMzanmuhUrtAnIti-triMzanmuhUrtAn yAvaccandreNa saha yogamathuvate, tadyathA-eSAM paJcadazAnAM nakSatrANAM candreNa saha sampUrNamahorAtraM yAvadyogastato muhUrtagatabhAgakaraNArthaM saptaSaSTiH triMzatA guNyate jAte dve sahane dazottare 2010 eSAM ca saptaSaSTyA bhAge hRte labdhAstriMzanmuhUrtA iti, candre-candraviSaye eSa: anantarokto yogo nakSatrANAM jJAtavya iti, 'etAni cAbhijidarjAni krameNArddhakSetrabyarddhakSetrasamakSetrasaMjJakAni siddhAnte IS rUDhAni, eSAM kila cirantanajyotiHzAstreSvevaM bhuktirAsIt natu yathA'dhunA sarvANyapyekadinabhogAnI'ti zrImadAvazya- 502 // 18| kabRhadRttiTippanake, eSAM copayogaH "dunni u divaddhakhite danbhamathA puttalA u kaayvaa| samakhittaMmi a iko avaddha18 khitte na kAyayo // 1 // " ityAdi / uktazcandrayogaH, atha raviyogaH- etesi NaM bhante!' ityAdi, eteSAM bhadanta ! dIpa anukrama [319-328] poeceneheaeeeeeeeacher ~1007~ Page #1009 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], --- -------- mUlaM [160] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [160] gAthA: IS aSTAviMzaternakSatrANAM madhye abhijinnakSatra kati ahorAtrAn sUryeNa sArddha yoga yojayati !, gautama! caturo'horAtrAne SaT ca muhUrtAna, sUryeNa sArddha yoga yojayati, kathamiti cet, ucyate, yannakSatramahorAtrasya yAvataH saptaSaSTibhAgAn candreNa saha samavatiSThate tannakSatraM tAvataH ekaviMzatyAdInityarthaH paJcabhAgAn-rAtrindivasya paJcamAMzarUpAn, taiH paJcabhireka rAtrindivaM bhavatItyarthaH, sUryeNa samaM vrajati, idamatra hRdayaM-yasya nakSatrasya yAvaMtaH saptapaSTibhAgAzcandrayogayogyAste pnyc-1|| II bhirbhajyante, labdhaM tatpazcamabhAgAtmakamahorAtraM, zeSa triMzatA guNayitvA paJcabhirbhagyate labdhaM muhUrtAH, uktaM ca-"ja rikvaM // Rell jAvaie vaccai candeNa bhaagstthii| taM paNabhAge rAIdiassa sUreNa tAvaie ||1||"tti, tadyathA-abhijinnakSatrameka viMzati saptapaSTibhAgAn candreNa samaM vartate tataH etAvataH paJcabhAgAn ahorAtrasya sUryeNa samaM vartanamavaseyam, eka-131 viMzatezca paJcabhirbhAge hate labdhAzcatvAro'horAtrAH, ekaH paJcamabhAgo'vatiSThate sa muhUrtAnayanAya triMzatA guNyate / jAtAtriMzattasyAH paJcabhirbhAge hate labdhAH SaT muhUrtA iti, evamabhijinyAyena zeSanakSatrANAM sUryayogakAlaprarUpaNaM | 181 imAbhivekSyamANAbhigoMthAbhirnetanyaM, tatrAbhijinnakSatraM SaNmuhUrtAn caturazca kevalAn-paripUrNAn ahorAtrAn sUryeNa sama. gacchati, atropapattiH prathamata eva kRtA, atha Urdhva zeSANAM nakSatrANAM sUryeNa samaM yogAn kAlaparimANamadhikRtye|ti gamyaM vakSyAmi, tathAhi-zatabhiSak bharaNI ArdrA azleSA svAtiH jyeSThA cetyetAni SaT nakSatrANi pratyeka sUryeNa samaM vrajanti muhUrtAnekaviMzati SaT cAhorAtrAniti, tadyathA-etAni nakSatrANi candreNa sama sArddhAn trayastriMzat dIpa anukrama [319-328] ~1008~ Page #1010 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- -------- mUlaM [160] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [160] gakAlaH gAthA: zrIjammU-18 saMkhyAna saptaSaSTibhAgAn vrajanti, tata etAvataH paJcabhAgAn ahorAtrasya sUryeNa samaM vrajantIti pratyeka prAguktakaraNa-18 vakSaskAre prAmANyAt trayastriMzatazca paJcabhirbhAge labdhAH SaT ahorAtrAH zeSAH sA khayaH paJcabhAgAste savarNanAyA jAtAH sapta | nakSatrUca8 te muhUrtAnayanAya triMzatA guNyante jAte ve zate dazottare 210 teSAM paripUrNamuhUrtAnayanAya dazabhirbhAgo hiyate labdhA 8 yA vRdhi: ekaviMzatirmuhUrtA iti, tathA tina uttarAH-uttarabhadrapadA uttaraphAlgunI uttarASADhA itvevaMrUpAH punarvasU rohiNI vi||50|| zAkhA ca etAni SaT nakSatrANi sUryeNa samaM brajanti muhUrtAn trINyeva viMzatiM cAhorAtrAniti, tadyathA-etAni SaT / nakSatrANi candreNa samaM saptaSaSTibhAgAnAM zatamekamekasya ca bhAgasyA mekaM pratyekaM vrajanti, tataH etAvataH paJcabhAgAzanahorAtrasya sUryeNa samaM brajanamavagantavyam , tena zatasya paJcabhirbhAge hute labdhA viMzatirahorAtrAH, yada tat triMzatA guNyate jAtAstriMzat tasyA dazabhirbhAge hRte labdhAstrayo muhUrtA iti, tathA avazeSANi-zravaNadhaniSThApUrvabhadrapadArevatyazvinIkRttikAmRgaziraHpuSyamaghApUrvaphalgunIhastacitrAanurAdhAmUlapUrvASADhArUpANi nakSatrANi paJcadazApi sUryeNa sahagatAni yAnti dvAdazaiva muhUrtAn trayodaza ca samAn-paripUrNAnahorAnAniti, tadyathA-etAni paripUrNAn saptapaSTibhAgAn / candreNa samaM brajanti, tataH sUryeNa saha tAni paJcabhAgAn ahorAtrasya saptaSaSTisaMkhyAna gacchanti, saptaSaSTeca paJcabhi-15 // 503 // bhAMge hate labdhAstrayodaza ahorAtrAH zeSau dvau bhAgau tau triMzatA guNyete jAtA SaSTiH tasyAH paJcabhirbhAge hate labdhA dvAdaza muhUrtA iti, atra ca prasaGgasaGgatyA sUryayogadarzanatazcandrayogaparimANaM yathA jAyate tathA daryate jyotiSkara-ga dIpa anukrama [319-328] Rececececccesceae ~ 1009~ Page #1011 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- -------- mUlaM [160] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prata sUtrAMka [160] Bosa9096 gAthA: IN NDotaM-'NakkhattasUrajogo muhuttarAsIkao a paJcaguNA / sattadvIeN vibhatto laDo candassa so jogo||1||' nakSatrANAM-18 arthakSetrAdInAM yaH saryeNa saha yogaHsa muhartarAzIkriyate kRtvA ca paJcabhirguNyate tataH saptaSaTyA bhAge hate sati yalabdha sa candrasya yogaH, iyamatra bhAvanA-ko'pi ziSyaH pRcchati, yatra sUryaH SaT divasAna ekaviMzatiM ca muhUrtAn avati-|| chate tatra candraH kiyantaM kAlaM tiSThatIti, tatra muhUrtarAzikaraNArtha SaT divasAstriMzatA gupyante guNayitvA coparitanA ekaviMzatirmuhUrtAH prakSipyante jAte dve zate ekottare 201, te paJcabhirguNyante, jAtaM pazcottaraM sahasraM 1005, tasya saptapaTyA bhAge hate labdhAH paJcadaza muhUrtAH, etAvAna kSetrANAM pratyekaM candreNa samaM yogaH, evaM samakSetrANAM vyrddhksse|| vANAmabhijitazca candreNa samaM yogo jJeya iti / atha kuladvAram kati NaM bhante! kulA kati upakulA kati kulovakulA paNNatA?, go0! bArasa kulA vArasa upakulA cattAri kulocakulA paNNatA, bArasa kulA, taMjahA-dhaNiTThAkulaM 1 uttarabhadavayAkula ra assiNIkulaM 3 kattiyAkulaM 4 migasirakulaM 5 pusso kulaM 6 maghAkulaM 7 uttaraphAguNIkulaM 8 cittAkulaM 9 visAhAkulaM 10 mUlo kulaM 11 uttarAsATAkulaM 12 / mAsANaM pariNAmA hoti kulA upakulA u heddimgaa| hoti puNa kulovakulA abhIbhisaya aba aNurAhA // 1 // vArasa unakulA saM0-savaNo upakulaM 1 puSSabhadavayA uvakulaM revaI uvakulaM bharaNIubakulaM rohiNIuvakulaM puNabasU uvakulaM assesA upakulaM pubvaphagguNI uvakulaM hattho uvakulaM sAI upakulaM jeTTA uvakulaM puvvAsADhA uvakulaM / cattAri kulovakulA, taMjahA-abhiI kulocakulA sayamisayA kulovakulA dIpa anukrama [319-328] COMA 'kula-upakula-kulopakula' prarupaNA ~ 1010~ Page #1012 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], ---- -------- mUlaM [161] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjamyU dvIpazAnticandrIyA vRttiH vakSaskAre AS kulAdipU rNimAmAvAkhAma 161 // 904 // ahA phulobakulA aNurAhA kulovakulA / kati NaM bhante ! puNimAo kati amAvAsAo paNNattAo?, goamA! vArasa paNNimAo vArasa amAvAsAo paM0, 0-sAviTThI poDavaI AsoI kattigI mamgasirI posI mAhI phagguNI cettI vaisAhI jevAmUlI AsAdI, sAvihiNi bhante! puNimAsi kati NakkhattA jogaM joeMti ?, go0! tiNi NakkhattA jogaM joeMti, saM0-abhiI savaNo dhaNivA 3 / pohavaINi bhaMte ! puNNimaM kai NakkhattA jogaM joeMti ?, gomA ! tiNi NakkhattA joeMti, taM0-sathamisayA pubvabhavayA uttarabhadayayA, assoiNi bhaMte! puNNima kati NakkhattA jogaM joeMti 1, gobhamA! do joeMti saM0-revaI assiNI a, kattiiNNaM do-bharaNI kattiA ya, maggasiriNaM do-rohiNI magAsiraM ca, porsi tiNNi-addA puNabasU pusso, mAdhiof do-assesA maghA ya, phagguNi NaM do-puvAphagguNI ya uttarApharaguNI ya, cettiNNaM do-hattho cittA ya, bisAhiNa do-sAI visAhA ca, jevAmUliNNaM tiNNi-aNurAhA jeTThA mUlo, AsADhiNaM do-pujjAsADhA uttarAsAdA / sAviTTiNaM bhante ! puNimaM kiM kulaM joei uvakulaM joera kulovakulaM joei ?, go0! kula vA joei uvakulaM vA jopai kulocakulaM vA jopaDa, kulaM joemANe dhaNihA Nakkhatte joei upakulaM joemANe savaNe Nakhatte joei kulovakulaM joemANe abhiI Nakkhatte joei, sAviThThIpaNaM puNNimAsi NaM kulaM vA joei jAva kulovakulaM vA joei, kuleNa vA juttA upakuleNa vA jutA kulovakuleNa vA juttA sAvihI puNNimA juttatti vattabvaM siA, poddavadiNNaM bhaMte ! puNimaM kiM kulaM joei 3 pucchA, go! kulaM vA upakulaM vA kulobakulaM vA joei, kulaM joemANe uttarabhavayA Nakkhatte jopada u0 puvamAyayA0 kulova0 sayabhisayA0 Nakkhatte jopada, poDhavaiNNaM puNima kulaM vA joNDa jAva kulovakulaM bA joeDa kuleNa vA juttA jAva kulobakuleNa vA juttA pohabaI puNNamAsI esese // 504 // ~ 1011~ Page #1013 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- -------- mUlaM [161] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: juttattivatta siyA, assoiNNaM bhante! pucchA, gokulaM vA joei uvakulaM vA joei No labbhai kulovakulaM, kulaM joemANe assiNINakhatte joei ubakulaM joemANe revaiNakkhatte jorai, assoiNNaM puSNima kulaM vA joei ubakulaM vA joei kuleNa kA juttA uvakuleNa vA juttA assoI puNNimA juttattivattavvaM siA, kattiiNNaM bhaMte! puNNimaM kiM kulaM 3 pucchA, go! kulaM vA joei upakulaM vA joera No kulobakulaM jopada, kulaM joemANe katibhANakkhatte joei uva0 bharaNI kattiiNNaM jAva battavyaM, maggasiriNaM bhaMte ! puNirma kiM kulaM taM ceva do joera No bhavai kulovalaM, kulaM joemANe maggasiraNakkhatte joena u0 rohiNI maggasiraNaM puNimaM jAva vattavaM siA iti / evaM sesiAbho'vi jAya AsAdi, posiM jevAmUliM ca kulaM vA u0 kulovakulaM yA, sesiANaM kulaM vA uvakulaM vA kulovakulaM Na bhaNNai / sAvidviSNaM bhate! amAvAsaM kati NakkhatA joeMti ?, go! do NaksattA joyaMti, taM0-assesA ya mahA ya, pohabaiNNaM bhaMte ! amAvAsaM kati NavattA joeMti ?, goamA! do puvvAphagguNI uttarAphagguNI a, assoiNNaM bhaMte ! do-hatthe cisA ya, katiiNNaM do-sAI visAhA ya, maggasiriNaM tiNNi-aNurAhA jeTThA mUlo a, posiNi do-pubbAsADhA uttarAsADhA, mAhiNaM tiSNi-abhiI satraNo dhaNiDA, phagguNi tiNNi-sayabhisayA putrabhavayA uttarabhaddavayA, cettiNNaM do-revaI assiNI a, vaisAhiNaM do-bharaNI kattiA ya, jeTTAmUli do-rohiNI maggasiraM ca, AsADhipaNaM tiNNi-adA puNabvasU pusso iti / sAviDiNNaM bhaMte ! amAvAsaM kiM kulaM joei uvakulaM joei kulovakula joei, go0! kulaM vA joie ApakulaM yA joeiNo lambhai kulovakulaM, kulaMjoemANe mahANakkhatte joei, upakulaMjoemANe arasesANakkhatte joei, sAvidvigaM amAvAsaM phulaM vA joeDa upakulaM vA joei, kulega vA juttA ubakulega vA juttA sAviTThIamAvAsA juttatti 3202929200202000 zrIjammU. 85 ~ 1012~ Page #1014 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- -------- mUlaM [161] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: sesekeeses rNimAmA zrIjambU- vattavya sijA, povaINNaM bhaMte ! amAvAsa taM va do joei kulaM vA joera sabakulaM0, kulaM joemANe uttarApharaguNINakkhatte zivakSaskAre joera una0 puruSApharaguNI, pohavaiNaM amAvAsaM jAya battanvaM siA, maggasiriNaM taM va kulaM mUle Nakkhatte joeDa u0 jeTThA kulAdipU kulobakula aNurAhA jAva juttattivattavyaM siA, evaM mAhIe phagguNIe AsADhIe kulaM vA upakulaM vA kulovakulaM yA, avasesiANa yA vRttiH kulaM vA upakulaM vA joei / / jayA NaM bhante ! sAviTTI puNimA bhavai tayA NaM mAhI amAvAsA bhavai ?, jayA NaM bhante ! mAhI vAkhAHsU. 161 / / 505 / / puNimA bhavai tayA NaM sAviTThI amAvAsA bhavai ?, hatA! go0! jayA sAviTThI taM caiva vattava, jayA NaM bhante ! poTThabaI puNimA bhavai tayA NaM pharaguNI amAvAsA bhavai jayA NaM phagguNI puNimA bhavai tathA NaM poTThabaI amAvAsA bhavada, hatA! gobhamA ! taMva, evaM eteNaM abhilAveNaM imAmo puNimAo amAvAsAo atrAo-assiNI puNimA cettI amAvAsA kattigI puNNimA vaisAhI amAvAsA mamgasirI puNNimA jeTThAmUlI amAvAsA posI puNNimA AsADhI amAvAsA (sUtra 161) 'kati NaM bhante ! kulA'ityAdi, kati bhadanta ! kulAni-kulasaMjJakAni nakSatrANi tathA kati upakulAni tathA kati kulopakulAni prajJaptAni?, sUtre puMstvanirdezaHprAkRtatvAt , bhagavAnAha-gautama! dvAdaza kulAni dvAdaza upakulAni catvAri | kulopakulAni prajJaptAni, tatra dvAdaza kulAni, tadyathA-dhaniSThA kulaM uttarabhadrapadA kulaM azvinI kulaM kRttikA kula // 505 // 18 mRgaziraH kulaM puSyaH kulaM maghA kulaM uttaraphalgunI kulaM citrA kulaM vizAkhA kula mUlaH kulaM uttarASADhA kulaM, atha kiM kulA | dInAM lakSaNaM , ucyate-mAsAnAM pariNAmAni-parisamApakAni bhavanti kulAni, ko'rthaH -iha yairnakSatraiHprAyo mAsAnAM || Searceaerseas ~ 1013~ Page #1015 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- -------- mUlaM [161] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: M! parisamAptaya upajAyante mAsasadRzanAmAni ca tAni nakSatrANi kulAnIti prasiddhAni, tadyathA-zrAviSTho mAsaH prAyaH zraviSThayA dhaniSThAparaparyAyayA parisamAptimupaiti bhAdrapadaH uttarabhadrapadayA azvayuk azvinyA iti, aviSThAdIni prAyo mAsaparisamApakAni mAsasaha zanAmAni, prAyograhaNAdupakulAdibhirapi nakSatramAMsaparisamAptirjAyate ityasUci, kulA-1 18nAmadhastanAni nakSatrANi zravaNAdIni upakulAni kulAnAM samIpamupakulaM tatra vartante yAni nakSatrANi tAnyupacArAdupa-10 18 kulAnIti vyutpatteH, yAni kulAnAmupakulAnAM cAdhastanAni tAni kulopakulAni, abhijidAdIni dvAdazopakulAni, | tadyathA-zravaNaH upakulaM pUrvabhadrapadA upakulaM revatI upakulaM bharaNI upakulaM rohiNI upakula. punarvasU upakulaM azleSA | 18| upakulaM pUrvAphAlgunI upakulaM hastaH upakulaM svAtiH upakulaM jyeSThA upakulaM pUrvASADhA upakulaM, catvAri kulopakulAni 18 tadyathA-abhijit kulopakulaM zatabhiSak kulopakulaM ArdrA kulopakulaM anurAdhA kulopakulaM, kulAdisaMjJAprayojanaM tu 'purveSu jAtA dAtAraH, saMgrAme sthAyinAM jyH| anyeSu tvanyasevArtA, yAyinAM ca sadA jayaH // 1 // ityAdi / atha | pUrNimAmAvAsyAdvAram-'kati NaM bhante !'ityAdi, kati bhadanta ! pUrNimA:-parisphuTaSoDazakalAkacandropetakAlavi| zeSarUpAH, pUrNena candreNa nirvRttA iti vyutpatteH 'bhAvAdimaH' (zrIsiddha0 6-4-21) itImamatyaye rUpasiddhiH, tathA 18 | kati amAvAsyA:-ekakAlAvacchedenaikasminnakSatre candrasUryAvasthAnAdhArakAlavizeSarUpAH, amA-saha candrasUyauM basato-18 'syAmiti vyutpatteH, auNAdike'pratyaye strIliGge DIpratyaye ca rUpasiddhiH, prajJaptAH, gautama! jAtibhedamadhikRtya dvAdaza ! eseseseseseseeeeeeeeee ~ 1014~ Page #1016 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- ------------------------ mulaM [161] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: dvIpazA Sasasee // pUrNimAH dvAdaza amAvAsyAH prajJaptA, tadyathA-zraviSThA-dhaniSThA tasyAM bhavA zrAviSThI-zrAvaNamAsabhAvinI prauSThapadA-18 vakSaskAre | uttarabhadrapadA tasyAM bhavA prauSThapadI-bhAdrapadabhAvinI azvayug-azvinI tasyAM bhavA AzvayujI-AzvineyamAsabhAvinI, kulAdipUnticandrI evaM kArtikI mArgazIpI pauSI mAghI phAlgunI caitrI vaizAkhI jyeSThAmUlI ASADhI iti, praznasUtre pUrNimAmAvAsyayo-rNimAmAyA vRttiH adena nirdeze'pi uttarasUtre yadabhedena nirdezastannAmaikyadarzanArtha, tenAmAvAsyA api zrAviSThI prauSThapadI Azvayu jI ityA 16 vAsAH mU. // 506 // 18|| dibhirvyapadezyAH, nanu zrAviSThI pUrNimA aviSThAyogAdbhavati, amAvAsyA tu zrAviSThI na tathA, asyA azleSAmaghA yogasya bhaNiSyamANatvAt , ucyate, zrAviSThI pUrNimA asveti zrAviSThaH-zrAvaNamAsa: tasyeyaM zrAviSThI zrAvaNamAsabhA-10 vinItyarthaH, evaM prauSThapadyAdipyamAvAsyAsu vAcyaM / samprati yainakSatrairekaikA paurNimAsI parisamApyate tAni pipRcchiSurAha'sAvahiNaM bhante !' ityAdi, zrAviSThI paurNamAsI bhadanta ! kati nakSatrANi yogaM yojayanti-yogaM kurvanti ?, kati nakSa-18 bANi candreNa saha saMyujya parisamApayantItyarthaH, bhagavAnAha-gautama! trINi nakSatrANi yogaM yojayanti, trINi nakSatrANi candreNa saha saMyujya parisamApayanti, tadyathA-abhijit zravaNo dhaniSThA, iha zravaNadhaniSThArUpe dve eva nakSatre zrAviSThIM paurNamAsI parisamApayataH, paJcasvapi yugabhAvinISu pUrNimAsu kApyabhijitaH parisamApakAdarzanAt, kevalama H // 576 // bhijinnakSatraM zravaNena saha sambaddhamiti tadapi parisamApayatItyuktaM, kica-sAmAnyata idaM zrAviSThIsamApakanakSatradarzana jJeyaM, paJcasvapi zrAviSThISu pUrNimAsu kA pUrNimA kiM nakSatraM kiyatsu muhUrteSu kiyatsu bhAgeSu ki yatsu pratibhAgeSu ca gateSu / Serectersecticencercee aoad20s ~1015~ Page #1017 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], mUlaM [ 161] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH gamyeSu ca parisamApayatIti sUkSmekSikAdarzanArtha tvidaM pravacanaprasiddhaM karaNaM bhAvanIyaM- 'nAumiha amAvAsaM jai icchasi kaMmi hoi rikkhami ? / avahAraM ThAvejA tattiarUbehiM saMguNie // 1 // ' yAmamAvAsyAmiha yuge jJAtumicchasi yathA kasminakSatre varttamAnA parisamAptA bhavatIti yAvadrUpairyAvatyo amAvasyA atikrAntAstAvatyA saGkhyayA ityarthaH, vakSya|mANasvarUpamavadhAryate - prathamatayA sthApyate ityavadhArthI - dhruvarAziH tamavadhAryarAzi paTTikAdI sthApayitvA saGgaNayet, atha kiMpramANo'sAvadhAryarAziriti tatpramANanirUpaNArthamAha- 'chAvaTThI ya muhuttA visaTTibhAgA ya paMca paDipuNNA / bAsaTTibhAgasattadvigo a eko havar3a bhAgo // 2 // paTSaSTirmuharttA ekasya ca muhUrttasya paJca paripUrNA dvASaSTibhAgA ekasya ca dvASaSTibhAgasya ekaH saptaSaSTitamo bhAga ityetAvatpramANo'vadhAryarAziH, kathametAvatpramANasyotpattiriti cet, ucyate, iha yadi caturviMzatyadhiketa parvazatena paJca sUryanakSatraparyAyAH labhyante tato dvAbhyAM parvabhyAM kiM labhAmahe ?, rAzitrayasthApanA - 124 / 52 atrAntyena rAzinA dvikalakSaNena madhyo rAziH paJcakalakSaNo guNyate jAtA daza teSAM ca caturviMzatyadhikena zatena bhAgaharaNaM, tatra chedyacchedakarAzyordvikenApavarttanA jAta uparitanazchedyo rAziH pazcaka rUpo'dhastano dvApaSTirUpaH labdhAH paJca dvASaSTibhAgAH, etena nakSatrANi karttavyAnIti nakSatrakaraNArthamaSTA| dazabhitriMzadadhikaiH zataiH saptaSaSTibhAgarUpaiH guNyante jAtAni ekanavatiH zatAni paJcAzadadhikAni 9150, chedarAzirapi dvASaSTipramANaH saptaSaSTyA guNyate jAtAnyekacatvAriMzacchatAni catuSpaJcAzadadhikAni 4154 uparitanarAzirmu For P&Praise City ~1016~ Page #1018 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- -------- mUlaM [161] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: NimAmA zrIjamyU- nayanAya bhUyastriMzatA guNyate, jAte he lakSe catuHsaptatisahasrANi pacaM zatAni 274500, teSA catuSpaMcAzadadhi- vakSaskAre dvIpazA- kaikacatvAriMzacchatairbhAgaharaNaM labdhAH SaTSaSTirmuhUrtAH 66 zeSA aMzAstiSThanti trINi zatAni SaTtriMzadadhikAni 336 / kulAdipUnticandrI tato dvApaSTibhAgAnayanAthai tAni SaSTyA guNyante jAtAni viMzatisahasrANi aSTau zatAni dvAtriMzadadhikAni 20832, yA vRciH vAkhA:mU. teSAmanantaroktacchedarAzinA 4154 bhAgo hiyate labdhAH paMca dvApaSTibhAgAH 5 zeSAstiSThanti dvApaSTiH tatazcAsyA 507 // dvASaSTayA apavartanA kriyate jAta ekaH chedarAzerapi dvASaSTayA'pavarttanAyA jAtA savaSaSTiH, tata AgataM SaTSaSTirmuhUrtA ekasya ca muhartasya paMca paripUrNA dvApaSTibhAgA ekasya ca dvASaSTibhAgasya ekaH saptapaSTibhAga iti, tadevamuktamavadhAya-18 | rAzipramANaM, samprati zeSavidhimAha-eamavahArarAsiM icchaamAvAsasaMguNaM kujjA / NakkhattANaM itto sohnngvihiN| || nisAmeha // 3 // ' enaM-anantaroditasvarUpamavadhAryarAzimicchAmAvAsyAsaMguNa-yAmamAvAsyAM jJAtumicchati tatsaMguNitaM // // kuryAt, ata UdhvaM ca nakSatrANi zodhanIyAni tato'ta Urca nakSatrANAM zodhanakavidhi-zodhanaprakAraM vakSyamANaM nizA-1 mayata-AkarNayata / tatra prathamataH punarvasuzodhanakamAha-'bAvIsaM ca muhuttA chAyAlIsaM bisavibhAgA ya / evaM puNava-19 507|| // 6|| sussa ya soheaba havai puNNaM // 4 // ' dvAviMzatirmuhUrtAH ekasya ca muhUrtasya SaTcatvAriMzad dvApaSTibhAgAH etat-18 etAvatpramANaM punarvasunakSatrasya paripUrNa bhavati zoddhavyaM, kadhamevaMpramANasya zodhanakasyotpattiriti cet, ucyate, / yadi caturviMzatyadhikena parvazatena paJca sUryanakSatraparyAyA labhyante tata ekaM pAtikramya kati paryAyAstenaikena parvaNAra ~ 1017~ Page #1019 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- -------- mUlaM [161] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: labhyante ?, rAzitrayasthApanA 124-5-1 atrAntyena rAzinA ekakalakSaNena madhyarAziH paJcakarUpo guNyate jAtAH pazcaiva, 'ekena guNitaM tadeva bhavatIti vacanAt, teSAM caturvizatyadhikena zatena bhAgo hiyate, labdhAH paJca caturviMzatyadhi-18 kazatabhAgA, tato nakSatrAnayanAya ete'STAdazabhiH zataiH triMzadadhikaiH saptapaSTibhAgarUpairguNayitavyA iti guNakArarA| zicchedarAzyordvikenApavartanA jAto guNakArarAziH nava zatAni paJcadazottarANi 915 chedarAziSiSTiH, tatra paJca navabhiH zataiH paJcadazottarairguNyaMte jAtAni paJcacatvAriMzacchatAni paJcasaptatyadhikAni 4575 chedarAzipaSTilakSaNaH saptaSaSTa yA guNyate jAtAnyekacatvAriMzacchatAni catuSpaJcAzadadhikAni 4154, tathA puSyasya trayoviMzatibhAgAH prAkta-10 nayugadharamaparvaNi sUryeNa saha yogamAyAnti te dvASaSTayA guNyante jAtAni caturdaza zatAni paiviMzatyadhikAni 1426, tAni prAktanAt paJcasaptatyadhikapaJcacatvAriMzatpramANAt zodhyante, zeSa tiSThati ekatriMzacchatAni ekonapazcAzada1dhikAni 3149,etAni muhUrtAnayanAtha triMzatA guNyante, jAtAni caturnavatisahasrANi catvAri zatAni saptatyadhikAni |94470 teSAM chedarAzinA catuSpaJcAzadadhikacatvAriMzacchatarUpeNa bhAgo hiyate, labdhA dvAviMzatirmuhurtAH zeSa tiSTha-18 ti trINi sahasrANi vyazItyadhikAni 3082, etAni dvApaSTibhAgAnayanAthaM dvASaTyA guNyante, jAtamekaM lakSaM eka-1, navatisahasrANi caturazItyadhikAni 191084, teSAM chedarAzinA 4154 bhAgo hiyate labdhAH SaTcatvAriMzat muhUtrtasya hai| dvApaSTibhAgAH eSA punrvsunksstrshodhnknisspttiH| atha zeSanakSatrANAM zodhanakAnyAha-bAvattaraM sarya phagguNINa bANau-181 ~ 1018~ Page #1020 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- -------- mUlaM [161] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjambU- ve visAhAsu / cattAri a bAyAlA sojhA taha uttarAsADhA // 5 // ' dvAsaptata-dvAsaptatyadhikaM zataM phalgunInAM-1|| vakSaskAre dvIpazA- uttaraphalgunInAM zodhyaM, kimuktaM bhavati ?-dvisaptatyadhikena zatena punarvasuprabhRtIni uttaraphalgunIparyantAni nakSatrANi kulAdipU candrA zodhyante, evamuttaratrApi bhAvArtho bhAvanIyaH, tathA vizAkhAsu-vizAkhAparyanteSu nakSatreSu zodhanakaM dve zate dvinavatya-18-NimAmAyA vRttiH HI| dhike 292, athAnantaramuttarASADhAparyantAni nakSatrANyadhikRtya zodhyAni-catvAri zatAni dvicatvAriMzadadhikAni 442 // 4 // vAsyAH mU. 508 // 'e puNavasussa ya bisadvibhAgasahiaM tu sohaNagaM / etto abhiIAI bIaM bocchAmi sohaNagaM // 6 // etad-ana starota zodhanakaM sakalamapi punarvasusaskadvApaSTibhAgasahitamavaseyaM, etaduktaM bhavati-ye punarvasusatkA dvAviMzatirmahAste 21 | sarve'pi uttarasmin 2 zodhanake antaHpraviSTA vartante na tu dvApaSTibhAgAstato yat yat zodhanakaM zodhyate tatra tatra punarvasusatkAH SaTcatvAriMzad dvApaSTibhAgAH uparitanAH zodhanIyA iti, etacca punarvasuprabhRti uttarASADhAparyantaM prathama zodhanakaM, ata UrdhvamabhijitamAdiM kRtvA dvitIyaM zodhanakaM vakSyAmi, tatra pratijJAtameva nirvAhayati-'abhiissa navara // || muhuttA bisadvibhAgA ya hoti cauvIsaM / chAvaTThI ya samattA bhAgA sattahiche akayA // 7 // iguNa? poDakyA tisu ceSa navottaresu rohinniaa| tisu NavaNavaesu bhave puNavasU phagguNIo a||8|| paMceva iguNavannaM sayAI igunnttraaii| // 508 // chacceva / sojjhANi visAhAsu mUle satteva coAlA // 9 // aDhasaya igUNavIsA sohaNarga uttarANa sADhANaM / cauvIsaM khalu bhAgA chAvaDI cuNNiAo a||10|| abhijito nakSatrasya zodhanakaM nava muhUrtA ekasya ca muhartasya satkA ~ 1019~ Page #1021 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- -------- mUlaM [161] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zatAvazatiSiSTibhAgAH ekasya ca dvApaSTibhAga va saptapaSTicchedakRtAH paripUrNAH SaTSaSTibhAgAH, tathA ekonaSaSTa-ekona-1 paSTayadhikaM zataM proSThapadAnAM-uttarabhadrapadAnAM zodhanakaM, kimuktaM bhavati ! ekonapazyadhikena zatenottarabhadrapadAparyantAni | nakSatrANi zuddhayanti, evamuttaratrApi bhAvanIyaM, tavA triSu navottareSu rohiNIparyantAni zuddhayanti, tathA triSu navanavateSu-1 navanavatyadhikeSu zateSu zodhiteSu punarvasuparyantaM nakSatra jJAtaM zukSyati, tathA ekonapaJcAzadadhikAni paJca zatAni prAcyaphAlgunyuttaraphalgunIparyantAni nakSatrANi zuddhyanti, tathA vizAkhAsu-vizAkhAparyanteSu nakSatreSu ekonasaptatyadhikAni | SaT zatAni 669 zodhyAni, mUlaparyante nakSatra jAte sapta zatAni catuzcatvAriMzadadhikAni 744 zodhyAni, uttarASADhA-K nAM-uttarASADhAparyantAnAM nakSatrANAM zodhanakai aSTau zatAnyekonaviMzatyadhikAni 819, sarveSyapi ca zodhanakeSu upari 1 abhijito nakSatrasya sambandhino muhartasya dvApaSTibhAgAzcaturviMzatiH paTUpaSTica cUrNikAbhAgA ekasya dvApaSTibhAgasya | saptapaSTibhAgAH zodhanIyAH, 'eAI sohaittA jaM sesaM taM havai NakkhattaM / itthaM karei uDavai sUreNa samaM amAvAsa 4 // 11 // etAni-anantaroditAni zodhanakAni yathAyogaM zodhayitvA yaccheSamavatiSThate tadbhavati nakSatra, etasmiMzca nakSatre karoti sUryeNa samaM uTupatiramAvAsyAmiti karaNagAthAsamUhAkSarArthaH, bhAvanA tviyaM-kenApi pRcchacate-yugasyAdI 18 prathamA amAvAsyA kena nakSatreNopetA samAptimupaitIti ?, tatra pUrvoditasvarUpo'vadhAryarAziH paTpaSTirmuhurtAH paJca dvApa18STibhAgAH ekasya ca dvApaSTibhAgasya ekaH saptaSadhibhAga ityevaMrUpo bhiyate, dhRtvA caikena guNyate, prathamAyAH amAvA Droesences Seeeeeee / ~ 1020~ Page #1022 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], mUlaM [ 161] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpaarvicandrI yA pRciH // 509 // sthAyAH pRSTatvAt, 'ekena guNitaM tadeva bhavatI'ti jAtastAvAneva rAziH tatastasmAd dvAviMzatirmuhUrttAH ekasya ca muhUrttasya SaTcatvAriMzad dvASaSTibhAgA ityevaMrUpaM punarvasu zodhyate, tatra SaTSaSTimuhUrtebhyo dvAviMzatirmuharttAH zuddhAH sthitAH pazcAt catuzcatvAriMzat 44, tebhya ekaM muharttamapakRSya tasya dvASaSTibhAgAH kriyante kRtvA ca te dvASaSTibhAgarAzimadhye prakSipyante jAtAH saptaSaSTiH tebhyaH SaTcatvAriMzacchuddhAH zeSAstiSThantyekaviMzatiH, tricatvAriMzato muhUrttebhyastriMzatA muhUrtteH puSyaH zuddhaH, pazcAt trayodaza muhUrttAH, azleSAnakSatraM cArddhakSetramiti paJcadazamuhUrtta pramANaM, tata idamAgataM - azleSAnakSatrasyaikasmin muhartte ekasya ca muharttasya catvAriMzati dvASaSTibhAgeSu ekasya ca dvASaSTibhAgasya saptaSaSTighAcchinnasya SaTSaSTibhAgeSu zeSeSu prathamAmAvAsyAsanAptimupagacchatIti, evaM sarvAsvapyamAvAsyAsu karaNaM bhAvanIyam / atra pUrNimAprakrame yadamAvAsyAkaraNamuktaM tatkaraNagAthAnurodhena yugAdAvamAvasyAyAH prAthamyena kramaprAptatvena ca / atha prastutaM pUrNimAkaraNaM 'icchApUSNimaguNio abahAro so'ttha hoi kaayvo| taM caiva ya sohaNagaM abhiIAI tu kAyavaM // 1 // sumi a sohaNage jaM sesaM taM haveja NakkhataM / tattha ya karei uduvai paDipuNNaM puSNimaM vimalaM // 2 // yathA pUrvamamAvAsyA | candranakSetraparijJAnArthamavadhAryarAziruktaH sa evAtrApi -- paurNamAsIcandranakSatra parijJAnavidhau IpsitapUrNimAsIguNita: yAM pUrNamAsIM jJAtumicchasi tatsaGkhyayA guNitaH kartavyaH, guNite ca sati tadeva pUrvoktaM zodhanakaM kartavyaM, kevalamabhijidAdikaM na tu punarvasuprabhRtikaM, zuddhe ca zodhana ke yaccheSamavatiSThate tadbhavennakSatraM paurNamAsIyuktaM, tasmiMzca nakSatre karoti For P&False Cly ~1021~ vakSaskAre kulAdipU rNimAmA vAsyAH sU. 161 // 509 // Page #1023 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- -------- mUlaM [161] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: | uDupati:-candramA: paripUrNA pUrNamAsI vimalAmiti karaNagAthAdvayAkSarArthaH, bhAvanA tviyaM-ko'pi pRcchati-yuga-III IN syAdau prathamA paurNamAsI kasmin candranakSatrayoge samAptimupagacchatIti, tatra SaTSaSTirmuhartA ekasya ca muhUrtasya paJca | dvApaSTibhAgA ekasya dvApaSTibhAgasyaikaH saptapaSTibhAga ityevaMrUpo'vadhArtharAzirdhiyate, sa prathamAyAM paurNamAsyAM kila pRSTa-18 mityekena guNyate, ekena ca guNitaM tadeva bhavati' tatastasmAdabhijito nava muhartA ekasya ca mahatasya caturviMzatiSi-11 ||STibhAgA ekasya ca dvApaSTibhAgasya SaTSaSTiH saptapaSTibhAgA ityevaMpramANaM zodhanakaM zodhanIyam , tatra ca SaSaSTernaSa muhUrtAH | | zuddhAH sthitAH pazcAt saptapaJcAzata tebhyaH eko muhUrto gRhItvA dvApaSTibhAgIkRtaH te ca dvASaSTibhAgarAzau paJcakarUpe || prakSipyante jAtAH saptapaSTibhAgAstebhyazcaturvizatiH zuddhAH sthitAH pazcAt tricatvAriMzattebhyaH eka rUpamAdAya saptapa-18 STibhAgIkriyate te ca saptaSaSTirapi bhAgAH saptaSaSTibhAgaikamadhye prakSipyante jAtA aSTaSaSTibhAgAstebhyaH SaTSaSTiH zuddhAH / zasthitau pazcAd dvau saptaSaSTibhAgau, tatastriMzatA muhUtaH zravaNaH zuddhaH sthitAH pazcAnmahUrtAH SaDviMzatiH, tata idamAgataM dhaniSThAnakSatrasya triSu muhUrteSu ekasya ca muhUrtasya ekonaviMzatisaMkhyeSu dvApaSTibhAgeSu ekasya ca dvApaSTibhAgasya paJcaSa-12 IS|STisaMkhyeSu saptaSaSTibhAgeSu zeSeSu prathamA paurNamAsI samAptimiyatti, evaM paJcAnAM yugabhAvinInAM zrAviSThInAM pUrNimAnAM 12 1 kvacit zravaNena kacid dhaniSThayA ca parisamAptirbhAvanIyA / tathA prauSThapadImiti-bhAdrapadI bhadanta ! paurNamAsI kati nakSatrANi yogaM yojayanti !, bhagavAnAha-gautama! trINi nakSatrANi yojayanti, tadyathA-zatabhiSak pUrvabhadrapadA uttara ~1022~ Page #1024 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], mUlaM [ 161] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18] upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAnticandrIyA vRttiH // 510 // bhadrapadA, AsAM paJcAnAmapi yugabhAvinInAmutanakSatrANAM madhye anyatareNa parisamApanAt, Azvayuja bhadanta ! paurNamAsIM kati nakSatrANi yojayanti ?, gautama ! dve yojayataH - revatI azvinI ca, ihottarabhadrapadAnakSatramapi kAMcidAmyayuja paurNamAsIM parisamApayati paraM tatproSThapadImapi loke ca proSThapadyAmeva tasya prAdhAnyaM tannAmnA tasyAH abhidhAnAd atastadiha na vivakSitamityadoSaH, ato dve samApayata ityuktaM, AsAM bahvInAM yugabhAvinInAmu kanakSatrayormadhye'| nyatareNa parisamApanAt, tathA kArttikIM paurNamAsIM dve nakSatre, tadyathA-bharaNI kRttikA ca, ihApyamvinInakSatraM kAMcit kArttikIM paurNamAsI parisamAyati paraM tadAzvayujyAM paurNamAsyAM pradhAnamitIha na vivakSitamityadoSaH, ato'trApi dve ityuktaM, AsAM bahvInAM yugabhAvinInAM uktanakSatrayormadhye'nyatareNa parisamApanAt, tathA mArgazIrSI paurNamAsIM dve nakSatre, tadyathA-rohiNI mRgazirazca, AsAM paMcAnAmapi yugabhAvinInAM ukanakSatrayormadhye'nyatareNa parisamApanAt, tathA pauSI paurNamAsIM trINi nakSatrANi, tadyathA-ArdrA punarvasuH puNyazca, AsAM yugamadhye'dhikamAsasambhavena SaNNAmapi yugabhAvinInAM | uktanakSatrANAM madhye'nyatareNa parisamApanAt, tathA mAgha paurNamAsIM dve nakSatre, tadyathA-azlega maghA cazabdAt pUrvaphalgunIpuSyI grAhyau, tenAsAM yugabhAvinInAM paJcAnAmapi madhye kAzidazlevA kAJcinmaghA kAzcit pUrvaphalgunI kAMcitpuSyazca | parisamApayati, tathA phAlgunI paurNamAsIM dve nakSatre, tadyathA- pUrva phalgunI uttara phalgunI ca, AsAM paMcAnAmapi yugabhAvinInAM uktayornakSatrayormadhye'nyatareNa samApanAt, tathA caitrI paurNamAsIM dve nakSatre, tadyathA - hastaH citrA ca, AsAM For P&Praise City ~1023~ avakSaskAre kulAdipUrNimAmA vAsyAH sU. 161 // 510 // Page #1025 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], mUlaM [ 161] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrI. 86 paMcAnAmapi yugabhAvinInAmuktayornakSatrayormadhye'ntareNa samApanAt, tathA vaizAkhIM dve, tadyathA - svAtiviMzAkhA ca zabdAdanurAdhA, idaM hi anurAdhAnakSatraM vizAkhAtaH paraM vizAkhA cAsyAM pUrNimAsyAM pradhAnA tataH parasyAmeva paurNa| mAzyAM tatsAkSAdupAttaM neheti ato dve ityuktaM, AsAM bahvInAM yugabhAvinInAM uktanakSatrayormadhye'nyatareNa samApanAt, tathA jyeSThAmUlI paurNamAsIM trINi, tadyathA-anurAdhA jyeSThA mUlaM ca, AsAM paMcAnAmapi yugabhAvinInAM uktanakSatrANAM madhye'nyatareNa samApanAt, tathA ASADhI paurNamAsIM dve, tadyathA pUrvASADhA uttarASADhA ca, AsAM yugAnte adhikamA| sasambhavena paNNAmapi yugabhAvinInAM uktanakSayormadhye'nyatareNa samApanAt / samprati kuladvArapratipAdanena svataH siddhAmapi kulAdiyojanAM mandamatiziSyavodhanAya praznayannAha - 'sAviTThiNNa' mityAdi, zraviSThIM bhadanta ! kiM kulaM yunakti upakulaM yunakti kulopakulaM yunakti 1, bhagavAnAha - gautama ! kulaM vA yunakti vAzabdaH samuccaye tataH kulamapi yunaktItyarthaH, evamupakulamapi kulopakulamapi, tatra kulaM yuJjat ghaniSThA nakSatraM yunakti, tasyaiva kula (tayA) prasiddhasya sataH zrAviSTyAM paurNamAsyAM bhAvAt, upakulaM yuJjat zravaNanakSatraM yunakti, kulopakulaM yuJjat abhijinnakSatraM yunakti, taddhi tRtIyAyAM | zrAviSThayAM pUrNimAsyAM dvAdaza muhUtrtteSu kiJcitsamadhikeSu zeSeSu candreNa saha yogamupaiti, tataH zravaNasahacaratvAt svayamapi | tasyAH paurNamAsyAH paryantavartitvAt tadapi tAM parisamApayati iti vivakSitatvAdyunaktItyuktaM, sampratyupasaMhAramAhayata evaM tribhirapi kulAdibhiH zrAviSThayAH paurNamAsyA yojanA'sti tataH zrAviSThIM paurNamAsIM kulaM vA yunakti upakulaM For P&Pase Cinly ~ 1024 ~ 1 Page #1026 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- -------- mUlaM [161] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjambU-18vA yunakti kulopakulaM vA yunaktIti vaktavyaM syAt-iti svaziSyebhyaH pratipAdanaM kuryAt , yadivA kulena vA yuktA satI AS vakSaskAre dvIpazA- zrAviSThI paurNamAsI upakulena vA yuktA kulopakulena vA yuktA yukteti vaktavyaM syAt / tathA 'pohabadiNNaM bhante ! ityAdi, ISI kulAdipU // | pauSThapadI paurNamAsI bhadanta! kiM kulaM vA yunaktItyAdi pRcchA, gautama! kulaM vA upakulaM vA kulopakulaM vA yunakti, yA vRttiH vAsyAH || tatra kulaM yuJjat uttarabhadrapadAnakSatraM yunakti, upakulaM yuJjat pUrvabhadrapadAnakSatraM yunakti, kulopakulaM yuddhat zata-18 161 | bhiSak nakSatraM yunakti, upasaMhAramAha-yata evaM tribhirapi kulAdibhiH prauSThapadyAH paurNamAsyAH yojanA'sti tataH prauSTha-18|| padI paurNamAsI kulaM vA yunakti upakulaM vA yunakti kulopakulaM vA yunaktIti vaktavyaM syAt iti svaziSyebhyaH pratipAdanaM kuryAt , yadivA kulena vA yuktA satI prauSThapadI paurNamAsI upakulena vA yuktA kulopakulena vA yuktA yukteti vaktavyaM syAt iti / tathA 'assoiNNa miti AzvayuJjI bhadanteti pRcchA, gautama ! kulaM vA yunakti upakulaM vA yunakti no labhate kulopakulaM, tatra kulaM yuJjat azvinInakSatraM yunakti, upakulaM yuJjat revatInakSatraM yunakti, upasaMhAramAha|| yata evaM dvAbhyAM kulAdibhyAM AzvayujyAH paurNamAsyA yojanAsti tata AzvayujI paurNamAsI kulaM vA yunakti upakulaM vA yunatIti vaktavyaM syAt-iti svaziSyebhyaH pratipAdanaM kuryAt , yadivA kulena vA upakulena vA yuktA satI // 511 // 18 AzvayujI paurNamAsI yukteti vaktavyaM syAt iti, tathA kArtikI bhadanta ! paurNamAsI kiM kulamityAdi pRcchA, 81 18 gautama! kulaM vA yunakti upakulaM vA yunakti na kulopakulaM yunakti, tatra kulaM yuJjat kRttikAnakSatra yunakti upakulaM ~ 1025~ Page #1027 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM vRttiH) vakSaskAra [7], --- -------- mUlaM [161] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: yuJjat bharaNInakSatraM yunakti kArtikImityAdyupasaMhAravAkyaM prAgvat iti, mArgazIrSI bhadanta ! paurNamAsI kikulaM tde-||! veti dve yuktaH, ko'rthaH ?-kulamupakulaM vA yunakti na bhavati kulopakulaM, tatra kulaM yuJjat mRgaziro nakSatraM yunakti, upakulaM yuJjat rohiNI, mArgazISI paurNamAsImityAdyupasaMhAravAkyaM prAgvat, atha lAghavArthamatidezamAha-evaM sesiAo'ityAdi, evaM zeSikA api-pauSyAdyAstAvadvaktavyAH yAvadApADhIpUrNimA ityarthaH, pauSI jyeSThAmUlI ca pUrNimA kulaM vA yunakti upakulaM vA yunakti kulopakulaM vA yunaki, zeSikAyAM-mAdhyAdInAM kulaM vA yunakti upakulaM vA 4 yunakti, kulopakulaM na bhaNyate, tadabhAvAditi / athAmAvAsyAH-'sAviTipaNaM ityAdi, zrAviSThIM-zrAvaNamAsabhAvinI 18 amAvAsyAM kati nakSatrANi yuJjanti ?-yathAyogaM candreNa saha saMyujya zrAviSThIM amAvAsyAM parisamApayanti ?, bhagavAnAha-18 gautama! dve nakSatre yuktaH, tadyathA-azleSA maghA, iha vyavahAranayamatena yasminakSatre paurNamAsI bhavati tata ArabhyAtine paJcadaze caturdaze vA nakSatre amAvAsyA bhavati, yasmiMzca nakSatre amAvAsyA tata Arabhya parataH paJcadaze catu-18 deze vA nakSatre paurNamAsI, tatra zrAviSThI paurNamAsI kila zravaNe dhaniSThAyAM coktA tato'mAvAsyAyAmaSyasyAM azleSA maghA coktA, loke ca tithigaNitAnusArato gatAyAmapyamAvAsyAyAM vartamAnAyAmapi pratipadi yasminnahorAtre prathamato amAvAsyA'bhUt tataH sakalo'pyahorAtro'mAvAsyeti vyavahiyate, tato maghAnakSatramapyevaM vyavahArato'mAvAsyAyAM prApyate iti na kazcidvirodhaH, paramArthataH punarimAmamAvAsyAM imAni trINi nakSatrANi parisamApayanti, tadyathA-punarvam / SO99930 anipiNcin JaEAKING ~ 1026~ Page #1028 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- -------- mUlaM [161] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjambU puSyo'zleSA ca, asyAM paJcAnAmapi yugabhAvinInAM nakSatratrayANAM madhye'nyatareNa samApanAt, karaNaM cAtra prAguktaM, tathA vakSaskAre prauSThapadI bhadanta ! amAvAsyAM kati nakSatrANi yuJjanti?, gautama! dve nakSatre yuktaH, tadyathA-pUrvaphalgunI uttara- kulAdipUnticandrI- phalgunI cazabdAnmaghA grAhyA, asthAstu bhAdrapadapUrNimAvartizatabhiSako vyavahArato'pi karaNarItyA nizcayatazcA- rNimAmAyA vRttiH 18 gaNane paMcadazatvAt , AsAM paMcAnAmapi yugabhAvinInAM nakSatratrayANAM madhye'nyatareNa samApanAcca, karaNaM ca pUrvavat, vAsthAH . 161 // 512 // tathA AzvayujImamAvAsyAM kati nakSatrANi yuJjanti?, gautama! dve nakSatre yuktaH, tadyathA-hastazcitrA ca, idamapi vyaya hArataH nizcayatastu AzvayujImamAvAsyAM trINi nakSatrANi samApayanti, tadyathA-uttaraphalgunI hastazcitrA ca, yacca pUrvamAzvayujyAM pUrNimAyAmuttarabhadrapadA prAguktahetone vivakSitA paraM nizcayataH sA AyAtIti tasyAH paMcadazatvAduttaraphalgunyatra gRhItA, AsAM ca paMcAnAM yugabhAvinInA nakSatratrayANAM madhye'nyatareNa samApanAt bhAvanA prAgvat , tathA kArtikI amAvAsyAM dve nakSatre yuktaH, tayathA-svAtirvizAkhA ca, etadapi vyavahArataH nizcayatastu trINi svAtivi-18 zAkhA citrA ca, asyAmapi pUrNimAyAM azvinyanurodhena citroktA, AsAM paMcAnAmapi yugabhAvinInAM nakSatratrayANAM 8 | madhye'nyatareNa samApanAditi, tathA mArgazISI trINi nakSatrANi yuJjanti, tadyathA-anurAdhA jyeSThA mUlazca, etadapi | // 512 // vyavahArato nizcayataH punarimAni trINi nakSatrANi amAvAsyA parisamApayanti, tadyathA-vizAkhA anurAdhA jyeSThA c| AsAM paMcAnAM yugabhAvinInAM nakSatratrayANAM madhye'nyatareNa samApanAt, tathA pauSImamAvAsyAM dve nakSatre yukta:-pUrvA-18 ~ 1027~ Page #1029 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], mUlaM [ 161] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH pADhA uttarASADhA ca etadapi vyavahArata uktaM nizcayataH punastrINi nakSatrANi parisamApayanti, tadyathA-mUlaM pUrvASADhA uttarASADhAca, AsAM yugamadhye'dhikamAsa sambhavena paNNAmapItyAdi pUrvavat, tathA mAghImamAvAsyAM trINi-abhijit zravaNo dhaniSThA, etat pUrNimAvatrttibhyAmazleSAmaghAbhyAmabhijitaH SoDazatvena vyavahArAtItatve'pi zravaNasambaddhatvAt paMcadazatvaM samAdheyam, etadapi vyavahArataH nizcayataH punastrINi uttarASADhA abhijit zravaNazca, AsAM paMcAnAmapItyAdi pUrvavat, | tathA phalgunIM trINi tadyathA - zatabhiSak pUrvabhadrapadA uttarabhadrapadA, etadapi vyavahArataH nizcayatastrINi tadyathA - dhaniSThA zatabhiSak pUrvabhadrapadA ca, AsAM paMcAnAmapItyAdi tathaiva tathA caitrIM dve nakSatre - revatI AzvinI ca, etadapi vyavahArataH | nizcayatastu trINi tadyathA- pUrvabhadrapadA uttarabhadrapadA revatI ca, AsAmapItyAdi tathaiva, tathA ( vaizAkhI dve nakSatrebharaNI kRttikA ca, etadapi vyavahArataH nizcayatastu trINi tadyathA-revatI azvinI bharaNI ca, AsAmapItyAdi tathaiva ) jyeSThAmUlIM dve-rohiNI mRgazirazca, etadapi vyavahArataH nizcayatastu ime dve nakSatre - rohiNI kRttikA ca, AsAmapItyAdi pUrvavat, tathA ASAr3hIM trINi nakSatrANi ArdrA punarvasU puSyaH, etadapi vyavahArataH paramArthatastu imAni trINi nakSatrANi - mRgaziraH ArdrA punarvasU ca, AsAM yugAnte'dhikamAsa sambhavena paNNAmapi [paJcAnAM] tathaiveti, atra sarvatra nakSatragaNanA| madhye yatrAbhijidantarbhavati tatra na gaNyaM, stokakAlatvAt, yata uktaM samavAyAGge - "jambuddIve 2 abhiIvajehiM sattAvIsAe NakkhattehiM saMvavahAro vaTTaiti / athAmAvAsyAsu kulAdiyojanApraznamAha - 'sAviDiSNa' mityAdi, zrAviSTha For P&False Cnly ~1028~ Page #1030 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- -------- mUlaM [161] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjambU- bhadanta ! amAvAsyAM kiM kulaM yunakti upakulaM yunakti kulopakulaM yunakti ?, bhagavAnAha-gautama! kulaM vA yunakti / vakSaskAre dvIpathA- upakulaM vA yunakti vAzabdaH samuccaye, no labhate kulopakulaM, tatra kulaM yuJjat zrAviSThImamAvAsyAM maghAnakSatraM yunaki, kulAdiSanticandrI etaca prAguktayuktyA vyavahArata uktaM paramArthataH punaH kulaM yuJjat puSya nakSatraM yunaktIti, etacca prAgevoktam, evamu-18 yA ciH vAkhA:sU. pattarasUtramapi vyavahAramadhikRtya yathAyogaM paribhAvanIyamiti, upakulaM yuJjat azleSAnakSatra yunakti, athopasaMhAramAha-18 161 // 513 // / yata uktaprakAreNa dvAbhyAM kulAbhyAM zrAviSThayA amAvAsyAyAzcandrayogaH samasti, na tu kulopakulena, tataH zrAviSThIma-18 mAvAsyAM kulamapi yunakti upakulamapi yunakti iti vaktavyaM syAt , yadivA kulena vA yukkA upakulena vA yuktA satI zrAviSTI amAvAsyA yukteti vaktavyaM syAt, tathA prauSThapadI bhadanta ! amAvAsyAmityAdi tadeva praznasUtraM, uttarasUtre dve | kulopakule yuktaH no yunakti kulopakulaM, tatra kulaM yuJjat uttaraphalgunInakSatraM yunakti upakulaM yuJjat pUrvaphalgunI-18 nakSatra yunakti, upasaMhArasUtra tathaiva, mArgazIrSI tadeva praznasUtraM kiM kula joeItyAdi, tatra kulaM yuMjat mUlanakSatraM yunakti // 7 // upakulaM yuMjat jyeSThAnakSatraM kulopakulaM yuMjat anurAdhAnakSatraM yunakti, yAvatkaraNAdupasaMhArasUtraM yukteti vaktavyaM syAt, evaM mAdhyAH phAlgunyAH ASAvyAzca kulaM vA upakulaM vA kulopakulaM vA, avazeSikANAM kulaM vA upakulaM vA yunakkIti || // 513 // 18| vAcyam / atha sannipAtadvAram-tatra sannipAto nAma pUrNimAnakSatrAt amAvAsyAyAmamAvAsyAnakSatrAtha pUrNimAyAM / nakSatrasya niyamena sambandhastasya sUtram-'jayA NaM bhante'ityAdi, yadA bhadanta ! zrAviSThI-zraviSThAnakSatrayuktA pUrNimA ~1029~ Page #1031 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], mUlaM [ 161] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH bhavati tadA tasyA arvAktanI amAvAsyA mAghI - maghA nakSatrayuktA bhavati yadA tu mAghI - madhAnakSatrayuktA pUrNimA bhavati tadA pAzcAtyA amAvAsyA zrAviSThI- zraviSThAyuktA bhavatIti, kAkkA praznaH, bhagavAnAha - hanteti bhavati, tatra gautama ! yadA zraviSThItyAdi tadeva vaktavyaM, praznena samAnottaratvAt, ayamarthaH - iha vyavahAranayamatena yasminnakSatre paurNamAsI bhavati tata Arabhya arvAktane paMcadaze caturdaze vA nakSatre niyamato'mAvAsyA, tato yadA zrAviSThI zraviSThAnakSatrayuktA paurNamAsI bhavati tadA arvAktanI amAvAsyA mAghI - maghAnakSatrayuktA bhavati, zraviSThAnakSatrAdArabhya maghAnakSatrasya pUrva caturdazatyAt, atra sUryaprajJasicandraprajJasivRtyostu maghAnakSatrAdArabhya zraviSThAnakSatrasya paJcadazasyAditi pAThastenAtra vicArya, etacca zrAvaNamAsamadhikRtya bhAvanIyaM, yadA bhadanta ! mAghI madhAnakSatrayuktA pUrNimA bhavati tadA zrAviSThI- zraviSThAnakSatrayuktA pAzcAtyA amAvAsyA bhavati, maghAnakSatrAdArabhya pUrva aviSThAnakSatrasya paMcadazatvAt idaM ca mAghamAsamadhikRtya bhAvanIyaM, yadA bhadanta ! prauSThapadI - uttarabhadrapadAyuktA paurNamAsI bhavati tadA pAzcAtyA jamAvAsyA uttaraphalgunI nakSatrayuktA bhavati, uttarabhadrapadAt Arabhya pUrvamuttaraphalgunInakSatrasya paJcadazazvAt, etacca bhAdrapadamAsamadhikRtyAvaseyaM, yadA cottaraphAlgunInakSatrayuktA paurNamAsI bhavati tadA amAvAsyA proSThapadI - uttarabhadrapadopetA bhavati, uttaraphalgunImArabhya pUrvamuttarabhadrapadAnakSatrasya caturdazatvAt idaM ca phAlgunamAsamadhikRtyokaM, evametenAbhilApena imAH pUrNimA amAvAsyAzca netavyAH, yadA AzvinI ambinInakSatropetA bhavati tadA pAzcAtyAnantarA Ja Ecu intematonal For P&P Cy ~1030~ Page #1032 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- -------- mUlaM [161] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjambU || amAvAsyA caitrI-citrAnakSayuktA bhavati, azvinyA Arabhya pUrva citrAnakSatrasya pazcadazatvAt, etacca vyavahAranaya-18 | vakSaskAre dvIpazA- madhikRtyoktamavaseyaM nizcayata ekasvAmapyazvayugmAsabhAvinyAmamAvAsyAyAM citrAnakSatrAsambhavAt , etaca prAgeva darzitaM,8 kulAdipUnticandrI-yadA ca caitrI-citrAnakSopetA paurNamAsI bhavati tadA pAzcAtyA amAvAsyA AzvinI-azvinInakSatrayuktA bhavati, rNimAmAyA vRtiH etadapi vyavahArataH nizcayata ekasyAmapi caitramAsabhAvinyAmamAvAsyAyAM adhinInakSatrasyAsambhavAt, etadapi sUtra-18 vAsthA sU. 161 // 51 // mAzvinacaitramAsAvadhikRtya pravRtta, yadA ca kArtikI-kRttikAnakSatrayuktA paurNamAsI bhavati tadA vaizAkhI-vizAkhA | nakSatrayuktA amAvAsyA bhavati, kRttikAto'rthAta vizAkhAyAH paJcadazatvAt , yadA vaizAkhI-vizAkhAnakSatrayuktA paurNa-12 mAsI bhavati tadA tato'nantarA pAzcAtyA'mAvAsyA kArtikI-kRttikAnakSatropetA bhavati, vizAkhAtaH pUrva kRttikAyAH caturdazatvAt , etacca kArtikavaizAkhamAsAvadhikRtyokaM, yadA ca mArgazIrSI-mRgaziroyuktA paurNamAsI bhavati tadA // jyeSThAmUlI-jyeSThAmUlanakSatropetA amAvAsyA, yadA jyeSThAmUlI paurNamAsI tadA mArgazIrSI amAvAsyA, etaca mArga18 zIrSajyeSThamAsAvadhikRtya bhAvanIyaM, yadA pauSI-puSyanakSatrayuktA paurNamAsI tadA ASADhI-pUrvApADhAnakSatrayuktA amAvAsyA bhavati, yadA pUrvASADhAnakSatrayuktA paurNamAsI bhavati tadA puSya nakSatrayuktA amAvAsyA bhavati, etacca pauSApADha // 514 // mAsAvadhikRtyokaM, ukkAni mAsArddhamAsaparisamApakAni nakSatrANi / samprati svayamastaMgamanenAhorAtraparisamApakatayA mAsaparisamApaka nakSatravRndamAha, tatra prathamato varSAkAlAhorAtraparisamApakanakSatrasUtram | atha varSAkALa-ahorAtra-Adi parisamApanaka nakSatrasUtram prarupyate ~1031~ Page #1033 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti upAMgasUtra -7 (mUlaM + vRttiH) - vakSaskAra [7], mUlaM [162] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... .... AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH ........... vAsA paDhamaM mAsaM kati NakkhattA rNeti ?, go0 ! cattAri NakkhattA ti taM0 uttarAsADhA abhiI savaNo dhaNiTThA, uttarAcADhA usa ahorate i, abhiI satta ahorace Nei, savaNo aTTha'horace Nei ghaNiTThA evaM ahorataM Nei, taMsi ca NaM mAsaMsi varaMgulaporasIe chAyAe sUrie aNupariadRi, tassa NaM mAsassa parimadivase do padA cattAri a aMguThA porisI bhavai / vAsANaM bhante ! doSaM mAsaM kai NakkhatA ti ?, go0 ! cattAri dhaniTThA sababhisayA puvabhadavayA uttarAbhaddavayA, dhaNidvA NaM cauddasa aho rate i sayamasayA satta ahorace Nei puvAbhadavayA aDa ahorate Nei uttarAbhaddavayA egaM, taMsi ca NaM mAsaMsi ahaMgulaporisIe chAyAe sUrie aNupariyadRi, tassa mAsassa carime divase do payA aTTha ya aMgulA porisI bhavai / vAsANaM bhante ! taiaM mAsaM kai NakkhattA ti ?, go0 ! tiSNi NakkhattA ti vaM0-uttarabhaddavayA revaI assiNI, uttarabhavayA caudasa rAIdie i revaI paNNarasa assiNI egaM, taMsi ca NaM mAsaMsi dubAlasaMguLaporisIe chAyAe sUrie aNuparibhaTTai, tassa NaM mAsasta carime divase lehaDAI viNi payAI porisI bhavai / vAsANaM bhante ! cautthaM mAsaM kati pAkkhattA Neti ?, go0! tiNi- assiNI bharaNI katibhA, assiNI caudasa bharaNI pannarasa kattiA egaM, taMsi ca NaM mAsaMsi solasaMguLaporisIe chAyAe sUrie aNupariaTTaha tassa NaM mAsassa carame divase tiNNi payAI cattAri aMgulAI porisI bhavai / hemantANaM bhante ! paDhamaM mAsaM kati NakkhattA ti ?, go0 ! tiNi- kattiA rohiNI migasiraM, kattilA cauddasa rohiNI paNNarasa migasiraM evaM ahorattaM Ne, taMsi ca NaM mAsaMsi vIsaMgulaporisIe chAyAe sUrie aNupariaTTara, varasa gaM mAsassa je se carime divase taMsi ca NaM divasaMsi tiSNi payAI a ya aMgulAI porisI bhavai, hemaMtANaM bhante! doSaM mAsaM kati NakkhattA ti ?, goamAM! cacAri NakkhantA pati, taMjA For P&Praise Cly ~ ~ 1032~ wyw Page #1034 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- --...................--- mUlaM [162] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjammUdvIpazA-18 nticandrIyA vRttiH // 515 // vakSaskAre mAsasamApakanakSatrabRnda sa. 162 miasiraM ahA puNavvasU pusso, miasiraM cauhasa rAiMdiAI Nei ahA aTTha Nei puNavvasU satta rAiMdiAI pusso ega rAiMdiaM Nei, tayA NaM caubIsaMgulaporisIe chAyAe sUrie aNuparibhaTTara, tassa NaM mAsassa je se carime divase saMsi ca NaM divasaMsi lehahAI cattAri payAI porisI bhavai, hemantANa bhaMte ! tacaM mAsaM kati NakkhattA aiti ?, goamA! tiSiNa-pusso asilesA mahA, puslo coisa rAiMdiAI Nei asilesA paNNarasa mahA eka, tayA Na vIsaMgulaporisIe chAyAe sUrie aNuparibhaTTara, tassa gaM mAsassa je se carime divase taMsi ca NaM divasaMsi tiSNi payAI aTuMgulAI porisI bhavai / hemaMtANa bhante ! cautthaM mAsa kati NakvattA gati', gojamA! tiNi Na, taM0-mahA punvAphalguNI uttaraphAguNI, mahA causa rAivibhAI Nei puNyAphAguNI paNNarasa rAIdiAI i uttarAphagguNI erga rAIdilaM gei, tayA NaM solasaMguLaporisIe chAyAe sUrie azuparibhaTTai, tassa NaM mAsassa je se carime divase taMsi ca NaM divasaMsi tiNi pathAI cattAri aMgulAI porisI bhavada / gimhANaM bhante ! paDhama mAsaM kati NakkhacA aiti ?, goamA! tiNi NakkhattA gati-uttarAphagguNI hattho cittA, uttarApharaguNI cauddasa rAivibhAI Nei hattho paNNarasa rAiMdiAI da cisA evaM rAiMdii, tayANe duvAlasaMgulaporisIe chAyAe sarie aNuparibhaiha tassaNaM mAsassa je se carime divase taMsi ca NaM divasaMsi lehavAI tiSNi payAI porisI bhavai / gimhANaM bhante ! docaM mAsaM kati NakSattA Neti , goamA! tiNNi NakkhattA ti, taM0-cittA sAI disAhA, cittA cauddasa rAiMdiAI Nei sAI paNNarasa gaiMdiAI Nei visAhA ega rAiMdiraM gei, tayA NaM ahaMgulaporisIe chAyAe sUrie aNuparibhaTTai, tassa NaM mAsassa je se carime divase taMsi caNaM divasaMsi do payAI advaMgulAI porisI bhavai / gimhANaM mante / tacca mAsa kati NaksattA aiti ?, go0! cattAri NakkhatA Feed desesesesses // 51 // ~1033~ Page #1035 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- .........................--- mUlaM [162] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: Deceaee gati, taMjahA-visAhA'NurAhA jevAmUlo, cisAhA pauddasa rAIdiAI gei aNurAhA aTTa rAidiAI Ne jevA satta rAIdiAI Nei mUlo eka rAiMdiraM, tayA NaM cataraMgulaporisIe chAyAe sUrie aNupariara, tassa Na mAsassa je se carime divase saMsi ca NaM divasaMsi do payAI cattAri a aMgulAI porisI bhavai / gimhANaM bhante! cautthaM mAsa kati NakkhattA aiti ?, gobhamA ! siNNi NakkhattA aiti, ta0-mUlo puNyAsADhA uttarAsADhA, mUlo cauddasa rAiMdiAI Nei pubvAsADhA paNNarasa rAiMdiAI gei uttarAsADhA ega rAiMdiNei, tayA NaM baTTAe samaca uraMsasaMThANasaMThiAe NaggohaparimaNDalAe sakAyamaNuraMgiAe chAyAe sUrie aNuparibhaTTai, tassa NaM mAsassa je se carime divase taMsi ca NaM divasaMsi lehaTThAI do payAI porisI bhavai / etesi gaM puvavaNNiANaM payANaM imA saMgahaNI, taM0-jogo devayatAraggagoMttasaMThANa candaravijogo / kulapuNNimabhavamaMsA jeA chAyA va boddhavvA // 1 // (sUtraM 162) varSANAM-varSAkAlasya caturmAsapramANasya prathamamAsaM-zrAvaNalakSaNaM kati nakSatrANi svayamastaMgamanenAhorAtraparisamApakatayA krameNa nayanti ?, dvikarmakatvAdasya samAptimiti gamyate, ko'rthaH-vakSyamANasaGgyAyasvasvadineSu imAni nakSatrANi yadA astamayanti tadA zrAvaNamAse'horAvasamAptirityarthaH, tenaitAni rAtriparisamApakatvAdrAtrinakSatrANyucyante, bhagavAnAha-gautama ! catvAri nakSatrANi nayanti, tadyathA-uttarASADhA abhijicchravaNo dhaniSThA ca, tatrottarApADhA | | prathamAn caturdaza ahorAtrAn nayati, tadanantaramabhijinnakSatraM saptAhorAtrAnnayati, tataH zravaNanakSatramaSTau ahorAtrAkSayati, ESERecenese ~ 1034 ~ Page #1036 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- -------- mUlaM [162] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: sec zrIjamyU-1 evaM ca sarvasaGkalanayA zrAvaNamAsasyaikonatriMzadahorAtrA gatAstataH paraM zrAvaNamAsasya sambandhinaM caramamekamahorAtra || vakSaskAre dvIpazA- dhaniSThAnakSatraM nayati, evaM zrAvaNamAsaM catvAri nakSatrANi nayanti, asya ca netRdvArasya prayojanaM rAtrijJAnAdau"jaM ne mAsasamAnticandrI pakanakSatra|jayA rattiM NakkhattaM taMmi nnhcubhaage| saMpatte viramejA sajjhAyapaosakAlammi // 1 // " ityAdau, tadanurodhena ca yA vRttiH | dinamAnajJAnAyAha-tasmiMzca zrAvaNamAse prathamAdahorAtrAdArabhya pratidinamanyAnyamaNDalasaGkAntyA tathA kathaJca-za // 516 // nApi parAvarttate yathA tasya zrAvaNamAsasya paryanteSu caturaGgalAdhikA dvipadA pauruSI bhavati, atra cAyaM vizeSa:-yasyAM / saGkrAntau yAvaddinarAtrimAnaM taccaturtho'zaH pauruSI yAmaH prahara itiyAvat, ASADhapUrNimAyAM ca dvipadapramANA pauruSI | tasyAM ca zrAvaNasarakacaturaGgalaprakSepe caturaGgulAdhikA pauruSI bhavati, mAne meyopacArAdabhedanirdezaH, tena caturaGgulAdhi18| kapIruSyA chAyayeti vizeSaNavizeSyabhAvaH, etadevAha-tasya zrAvaNamAsasya carame divase ve pade catvAri cAkulAni pauruSI bhavati, atha dvitIya mAsaM pRcchati-'bAsANa'mityAdi, varSANAM-varSAkAlasya bhadanta ! dvitIya bhAdrapadalakSaNaM mAsaM kati nakSatrANi nayanti', asya vAkyasya bhAvArthaH prAgvad bhAvanIyaH, gautama! catvAri nakSatrANi nayanti, tadyathA-dhaniSThA II zatabhiSak pUrvabhadrapadA uttarabhadrapadA ca, tatra dhaniSThA AdyAna caturdaza ahorAtrAn nayati tadanantaraM zatabhiSak saptAhorA-IImaan trAn nayati tataH paramaSTAvahorAtrAn pUrvabhadrapadA nayati tadanantaramekamahorAtramuttarabhadrapadA nayati, evamenaM bhAdrapadamArsa || catvAri nakSatrANi nayanti, tasmiMzca mAse'STAGgulapauruSyA-aSTAGgulAdhikapauruSyA chAyayA sUryo'nuparAvartate, atra bhAvA ~1035~ Page #1037 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ----- -------- mUlaM [162] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: rthaH prAgvad bhAvanIyaH, etadevAha-tasya bhAdrapadamAsasya carame divase dve pade aSTa cAGgulAni pauruSI bhavati, atha tRtIyaM | pRcchati-'vAsANaM bhante "tti, ityAdi, varSANAM bhadanta ! tRtIyaM mAsaM kati nakSatrANi nayanti !, gautama! trINi nakSatrANi uttarabhadrapadA revatI azvinI ca, tatrottarabhadrapadA caturdaza rAtrindivAn nayati. revatI paJcadaza rAtrindivAn nayati. IS | azvinI eka rAtrindivaM nayati, evaM tRtIya mAsaM trINi nakSatrANi nayanti, tasmiMzca mAse dvAdazAGgalapauruSyA-dvAda-18 zAmulAdhikapauruSyA chAyayA sUryo'nuparAvarttate, bhAvArthaH pUrvavat, etadevAha-tasya mAsasya carame divase rekhA-18 pAdaparyantavartinI sImA tatsthAni trINi padAni pauruSI bhavati. kimaktaM bhavati -paripUrNAni trINi padAni paurussii| IS bhavati, atha caturtha pRcchatti-'vAsANa'mityAdi, varSANAM-varSAkAlasya bhadanta! caturtha kArtikalakSaNaM mArsa kati nakSa trANi nayanti?, gautama! trINi-azvinI bharaNI kRttikA ca, tatrAzvinI caturdazAhorAtrAn bharaNI paJcadazAhorAtrAn / kRttikA ekamahorAtraM nayati, tasmiMzca mAse SoDazAMgulapauruSyA-poDazAMgulAdhikapIrupyA chAyayA sUryo'nuparAyattete, bhAvArthaH pUrvavat, etadevAha-tasya mAsasya carame divase trINi padAni catvAri cAMgulAni pauruSI bhavati / gato vrssaakaalH| atha hemantakAlaM pRcchati-hemantANa'mityAdi, hemantAnAM-hemantakAlasya bhadanta! prathama bhArgazIrSalakSaNaM mAsaM || kati nakSatrANi nayanti, gautama! trINi na0-kRttikA rohiNI mRgazirazca, tatra kRttikA caturdazAhorAtrAn rohiNI || pazcadazAhorAtrAn mRgazira ekamahorAtraM nayati, tasmiMzca mAse viMzatyakulapauruSyA-viMzatyagulAdhikapIrucyA chAyayA | 2030aorae380038283929202 Recems SA993 zrIjamyU. 87 ~10364 Page #1038 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- ..................-------- mUlaM [162] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: yA vRttiH 18 vRndaM sU. zrIjambU- sUryo'nuparAvarttate, bhAvArthaH pUrvavat, etadevAha-tasya mAsasya yazcaramo divasastasmin divase trINi padAni aSTa vakSaskAra dvapizA- cAMgulAni pauruSI bhavatIti, atha dvitIyaM pRcchati-'hemantANaM bhante 'ityAdi, hemantakAlasya bhadanta ! dvitIyaM pauss-|| mAsasamAnticandrI-1 pakanakSatranAmaka mAsa kati nakSatrANi nayanti?, gautama! catvAri nakSatrANi nayanti, tadyathA-mRgaziraH ArdrA punarvasU puNyazca, tatra mRgazirazcaturdaza rAnindivAnayati, ArdrA aSTau naya, punarvasU sapta rAtrindivAna, puSyaH eka rAtrindivaM nayati, // 517 // / tadA caturviMzatyakulapauruSyA-caturviMzatyamulAdhikapauruSyA chAyayA sUryo'nuparAvartate, bhAvArthaH pUrvavat , tasya mAsasya / carame divase rekhA-pAdaparyantavartinI sImA tatsthAni catvAri padAni pauruSI bhavati, kimuktaM bhavati? paripUrNAni catvAri / 18| padAni pauruSI bhavati, atha tRtIyaM pRcchati-'hemantANa mityAdi, etat sugarma, atha caturthaM pRcchati-hemantANaM bhante ! cautthaM'ityAdi, sugm| atIto hemantaH, atha grISmaM pRcchati-gimhANaM bhante! paDhama'ityAdi, tathA 'gimhANaM bhante / / do'ityAdi, tathA 'gimhANaM bhante! tacaM mAsaM'ityAdi, tathA 'gimhANaM bhante! cautthaM ityAdi, catvAryapi imAni / 18 grISmakAlasUtrANi subodhAni, prAyaH prAktanasUtrAnusAritvAt, navaraM tasmiMzcApADhe mAse prakAzyavastuno vRttasya vRttayA | 8|| samacaturastrasaMsthAnasaMsthitasya samacaturasrasaMsthAnasaMsthitayA nyagrodhaparimaNDalasaMsthAnasya nyagodhaparimaNDalayA upalakSa-11 181 // 517 // Nametat zeSasaMsthAnasaMsthitasya prakAzyasya vastunaH zeSasaMsthAnasaMsthitayA, ASADhe hi mAse prAyaH sarvasyApi prakAzyasya vstuno| | divasasya caturbhAge'tikrAnte zeSe vA svapramANA chAyA bhavati, nizcayataH punarASADhamAsasya caramadivase tatrApi sarvAbhyantare Seceaeee 3900080939000000000000 ~ 1037~ Page #1039 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], mUlaM [ 162 ] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH maNDale varttamAne sUrye, tato yat prakAzyaM vastu yatsaMsthAnaM bhavati tasya chAyA'pi tathAsaMsthAnopajAyate, tata uktam-vRttasya vRttayA ityAdi, etadevAha - 'svakAyamanuraGginyA' svasya svakIyasya chAyAnibandhanasya vastunaH kAyaH zarIraM svakAyastamanurajyate-anukAraM vidadhAtItyevaMzIlA anuraGginI 'dviSadmahe 'tyAdinA' (zrIsiddha 5-2-40 yujarakhadvipa 0 ) ghinaJpratyayastayA svakAyamanuraGginyA chAyayA sUryo'nu-pratidivasa parAvarttate, etaduktaM bhavati-ASADhasya prathamAdahorAtrAdArabhya | pratidivasamanyAnyamaNDala saGkAntyA tathA kathaMcanApi sUryaH parAvarttate yathA sarvasyApi prakAzyasya vastuno divasasya caturbhAge'tikrAnte zeSe vA svAnukArA svapramANA ca chAyA bhavatIti zeSaM sugamaM, idaM ca paurupIpramANaM vyavahArata uktaM, nizvayataH sArddhaMstriMzatA'horAtraizcaturaMgulA vRddhirhAnirvA veditavyA, tathA ca nizcayataH pauruSI pramANapratipAdanArthamimAH pUrvAcAryaprasiddhAH karaNagAthA: - 'patre paNNarasaguNe tihisahie porisIi ANayaNe / chalasIasiyavibhatte jaM laddhaM taM viA nAhi // 1 // jai hoi bisamaladdhaM dakkhiNamayaNaM Thavijja nAyavaM / aha havai samaM laddhaM nAvacaM uttaraM ayaNaM // 2 // ayaNagae tihirAsI caugguNe pavapAyabhaiyaMmi / jaM laddhamaMguThANi ya khayavuDI porisIe u // 3 // dakkhiNabuDI dupayA aMguThANaM tu hoi nAyavA / uttaraayaNe hANI kAyavA cauhi pAyAhiM // 4 // sAbaNabahulapaDivayA dupayA puNa porisI dhuvA hoi| cattAri aMgulAI mAseNaM vaddhae tatto // 5 // ikattIsa ibhAgA tihie puNa aMgulasta cattAri / dakkhiNaayaNe buddhI jAva ya cattAri u payAI // 6 // uttaraayaNe hANI cauhiM pAyAhiM jAva do pAyA / evaM tu porisIe ~1038~ Page #1040 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- ..................-------- mUlaM [162] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjamyU buddhikhayA hu~ti nAyavA // 7 // vuDDI vA hANI vA jAvaiA porisIi diTThA u / tatto divasagaeNaM jaM laddhaM ta khu aya-18 dvIpazA NagayaM // 8 // ' atra vyAkhyA-yugamadhye yasmin parvaNi yasyAM tithau porupIparimANaM jJAtumicyate tataH pUrvaM yugAdita 81 nticandrI- Arabhya yAni parvANi atikrAntAni tAni thriyante dhRtvA ca paJcadazabhirguNyante guNayitvA ca vivakSitAyAstitheH yAH pakanakSatrayA vRttiH prAgatikrAntAstithayastAbhiH sahitAni kriyante kRtvA ca paDazItyadhikena zatena teSAM bhAgo hiyate, ihakasmin ayane ndaM ga. // 51 // dhyazItyadhikamaNDala zataparimANe candraniSpAditAnA tithInAM paDazItyadhika zataM bhavati tatastena bhAge hate yallabdha tati- 162 jAnIhi samyagavadhArayetyarthaH, tatra yadi labdhaM viSamaM bhavati yathA ekakastrikaH paJcakaH saptako navako vA tadA tatparyatavarti dakSiNamayanaM jJAtavyaM, atha bhavati labdhaM samaM yathA dvikazcatuSkaH paTkaH aSTako dazako vA tadA tatparyantavati / uttarAyaNamavaseyaM, tadevamukto dakSiNottarAyaNaparijJAnopAyaH, samprati SaDazItyadhikena bhAge hate yaccheSamavatiSThate yadivAza bhAgAsambhavena yaccheSaM tiSThati tadgatavidhimAha-'ayaNagae' ityAdi, yaH pUrva bhAge hate bhAgAsambhave vA zeSIbhUto'yanagatastithirAzirvartate sa caturbhirguNyate guNayitvA ca 'parvapAdena' yugamadhye yAni saGkhyayA parvANi caturviMzatyadhikazatasa bAni teSAM pAdena-caturthenAMzenaikatriMzatA ityarthaH, (bhAgo hiyate) tayA bhAge hRte yallabdhaM tAnyaGgulAni cakArAdA-|| ISza lAMzAzca pauruSyAH kSayavRkSyotibyAni, dakSiNAyane padadhruvarAzerupari vRddhau uttarAyaNe padadhuvarAzeH kSaye jJAtavyAnItyarthaH, athaivaMbhUtasya guNakArasya bhAgahArasya kathamutpattiriti, ucyate, yadi paDazItyadhikena caturvizatyaGgalAni kSaye vRddhI ~ 1039~ Page #1041 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- -------- mUlaM [162] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: eesesesesebedeo vA prApyante tataH ekasyAM tithau kA vRddhiH kSayo vA 1, rAzitrayasthApanA 186 / 24 / 1 atrAntyena rAzinA ekakalakSaNena madhyamo rAzizcaturvizatirUpo guNyate, jAtaH sa tAvAneva, 'ekena guNitaM tadeva bhavatIti vacanAt , tata Adhena rAzinA paDazItyadhikazatarUpeNa bhAgo hiyate, tatroparitanarAzeH stokatvAd bhAgo na labhyate tataH chedhaccheda-15 karAzyoH SaTakenApavarttanA jAta uparitano rAzizcatuSkarUpo'dhastana ekatriMzat labdhamekasyAM tithau catvAra ekatrizadbhAgAH kSaye vRddhI veti catuSko guNakAra ukta ekatriMzad bhAgahAra iti, iha yAdagdhaM tAnyaGgulAni kSaye vRddhau vA | jJAtavyAnItyukaM, tatra kasminnayane kiyatpramANadhruvarAzerupari vRddhau kasmin vA ayane kiMpramANadhruvarAzau kSaye ityetannirUpaNArthamAha-'dakSiNabuhI ityAdi, dakSiNAyane dvipadAt-padadvayasyopari aMgulAnAM vRddhirjJAtavyA, uttarAyaNe caturvyaH pAdebhyaH sakAzAdaGgalAnAM hAniH, tatra yugamadhye prathama saMvatsare dakSiNAyane yato divasAdArabhya vRddhistanirUpayati-19 'sAvaNe'tyAdi, gAthAdvayaM, yugasya prathame saMvatsare zrAvaNamAsabahulapakSe pratipadi pauruSI dvipadA-padadvayapramANA dhruvAra bhavati, tatastasyAH pratipada Arabhya pratitithi krameNa tAvadarddhate yAvanmAsena-sUryamAsena sArddhatriMzadahorAtrapramANena candramAsApekSayA ekatriMzattithibhirityarthaH catvAri aGgulAni vaDhante, kathametadavasIyate?-yathA mAsena sArddhatriMzadahorAtrapramANena ekatriMzattithyAtmakenetyata Aha-'ekatIse'tyAdi, yata ekasyAM tithau catvAra ekatriMzadbhAgA paddhante, hai etacca prAgeva bhAvitaM, paripUrNe tu dakSiNAyane vRddhiH paripUrNAni catvAri padAni, tato mAsena sArddhatriMzadahorAtrapra esercenesesed ~ 1040~ Page #1042 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- ..................-------- mUlaM [162] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: mANena ekaviMzatithyAtmakenetyuktaM, tadevamuktA vRddhiH, samprati hAnimAha-'uttare'tyAdi, yugasya prathame saMvatsare mAgha- vakSaskAre dvIpazA-18 mAse bahulapakSe saptamyA Arabhya caturthyaH pAdebhyaH sakAzAt pratitithi ekatriMzadbhAgacatuSTayahAnistAvadavaseyA yAvadu mAsasamAnticandrI-18|ttarAyaNaparyante dvau pAdau pauruSIti / eSa prathamasaMvatsaragato vidhiH, dvitIye saMvatsare zrAvaNamAse bahulapakSe trayoda-1 | pakanakSatra18 zImAdI kRtvA vRddhiH, mAghamAse zuklapakSe caturthImAdiM kRtvA kSayaH, tRtIye saMvatsare zrAvaNamAse zuklapakSe dazamI vRddheza rAdiH mAghamAse bahula pakSe pratipat kSayasyAdiH, caturthe saMvatsare zrAvaNamAse bahulapakSe saptamI vRddherAdiH, mAghamAse bahulapakSe trayodazI kSayasyAdiH, pazcame saMvatsare zrAvaNe mAse zuklapakSe caturthI vRddherAdiH, mAghamAse zuklapakSe dazamI kSaya-12 syAdiH, etaca karaNagAthAnupAttamapi pUrvAcAryapradarzitavyAkhyAnAdavasitaM / sampratyupasaMhAramAha-evaM tu'ityAdi, // 2 // evamukkena prakAreNa pauruSyAM-pauruSIviSaye vRddhikSayau yathAkrama dakSiNAyaneSattarAyaNeSu veditathyI, tadevamakSarArthamadhikRtya || vyAkhyAtAH krnngaathaaH| sampratyasya karaNasya bhAvanA kriyate, ko'pi pRcchati-yugAditaH Arabhya pazcAzItitame | parvaNi pazcamyAM tithau katipadA pauruSI bhavati?, tatra caturazItirdhiyate, tasyAzcAdhastAt paJcamyAM tithau pRSTamiti pnyc,|| caturazItizca paJcadazabhirguNyate jAtAni dvAdaza zatAni pazyadhikAni 1260 eteSu madhye'dhastanAH paJca prakSipyante || jAtAni 1265 teSAM SaDazItyadhikena zatena bhAgo hiyate labdhAH SaT, AgataM SaT ayanAnyatikrAntAni saptamamayanaM / varttate, tadgataM ca zeSamekonapaJcAzadadhikaM zataM tiSThati 149 tatazcaturbhirguNyate jAtAni paJca zatAni SaNNavatyadhikAni ~1041~ Page #1043 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ----- -------- mUlaM [162] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: || 596 teSAmekatriMzatA bhAgaharaNe labdhAH ekonaviMzatiH, zeSAstiSThanti sapta, tatra dvAdazAMgulAni pAda ityekonaviMzateH / dvAdazabhiH, padaM labdhaM, zeSANi tiSThanti saptAMgulAni, paSThaM cAyanamuttarAyaNaM tad gataM saptamaM tu dakSiNAyanaM vartate, ISI tataH padameka sapta cAMgulAni padadvayapramANe dhruvarAzau prakSipyante, jAtAni trINi padAni saptAMgulAni, ye ca sapta ek-18|| triMzadbhAgAH zeSIbhUtA vartante tAn yavAn kurmaH, tatrASTau yavA aMgule iti te saptASTabhirguNyante jAtAni paTpaJcAzat | 56 tasyA ekatriMzatA bhAge hute labdha eko yavaH zeSAstiSThanti yavasya paJcaviMzatirekatriMzadbhAgAH, AgataM pazcAzItitame parvaNi pakSamyAM trINi padAni saptAMgulAni eko yavaH ekasya ca yayasya paJcaviMzatirekatriMzaddhAgA ityetAvatI || paurupIti, tathA aparaH ko'pi pRcchati-saptanavatitame parvaNi paJcamyAM tithau katipadA pauruSI ?, tatra paNNavatidhiyate, | tasyAzcAdhastAtpaca, paNNavatizca paJcadazabhirguNyate jAtAni caturdaza zatAni catvAriMzadadhikAni 1440 teSAM madhye'dhastanAH paJca prakSipyante jAtAni caturdaza zatAni paJcacatvAriMzadadhikAni 1445, teSAM paDazItyadhikena zatena bhAgo hiyate labdhAni sapta ayanAni zeSaM tiSThati tricatvAriMzadadhikaM zataM 143 tazcaturbhirguNyate jAtAni paJca zatAni dvisapsatyadhikAni 572 teSAmekatriMzatA bhAgo hiyate labdhAnyaSTAdazAMgulAni 18 teSAM madhye dvAdazabhiraMgulaiH padamiti 18 labdhamekaM padaM SaT aMgulAni upari cAMzA uddharitAzcaturdaza 14 te yavAnayanArthamaSTabhirguNyante jAtaM dvAdazottaraM zataM 8 112 tasyaikatriMzatA bhAge hate labdhAsayo yavAH zeSAstiSThanti yavasya ekonaviMzatirekatriMzadbhAgAH, sapta caaynaa-18|| Saeesesence ~ 1042~ Page #1044 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- ..........................-- mUlaM [162] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: nyatikAntAni aSTama cAyanamuttarAyaNaM uttarAyaNe ca padacatuSTayerUpAd dhruvarAzehAnirvatavyA tata ekaM padaM saptAMgu-18| ko dvIpazA- lAni trayo yavA ekasya ca yavasya ekonaviMzatirekatriMzadbhAgA iti padacatuSTayAt pAtyate, zeSa tiSThati dve pade catvA- mAsasamAnticandrI-12 yagulAni catvAro yavAH ekasya ca yavasya dvAdaza ekatriMzadbhAgAH, etAvatI yuge Adita Arabhya saptanavatitame // pakanakSatrayA vRciH parvaNi paJcamyAM tithI pauruSIti, evaM sarvatra bhAvanIyaM / samprati pauruSIparimANato'yanagataparimANajJApanArthamiyaM karaNa- nda sU. 162 gAthA-buhI vetyAdi, pauruSyAM yAvatI vRddhirhAnirvA dRSTA tataH sakAzAdivasagatena pravarttamAnena ca trairAzikakaraNA|| nusAreNa yAtanaM tat ayanagataM-ayanasya tAvatpramANaM gataM veditavyaM, eSa karaNagAthAkSarArthaH, bhAvanA khiyam-tatra dakSi NAyane padadvayasyopari catvAri aGgulAni vRddhau dRSTAni, tataH ko'pi pRcchati-kiM gataM dakSiNAyanasya ?, atra vairAzikakarmAvatAro-yadi caturbhiraGgulasya ekatriMzadbhAgairekA tithirlabhyate tatazcaturbhiraMgulaiH kati tithIrlabhAmahe 1, raashitry-1|| sthApanA- // 114 atrAntyo rAziraMgularUpa ekatriMzadbhAgakaraNArthamekatriMzatA guNyate jAtaM caturviMzatyadhikaM 124 zataM / tena madhyo rAziguNyate jAtaM tadeva caturvizatyadhika zataM 124 tasya catuSkarUpeNAdirAzinA bhAgo hiyate labdhA ekatriMzattithayaH, AgataM dakSiNAyane ekatriMzattamAyAM tithau caturaMgulA pauruSyAM vRddhiriti / tathA uttarAyaNe pdctu-13520|| || STayAdaGgalASTakahInaM pauruSyAmupalabhya ko'pi pRcchati-kiM gatamuttarAyaNasya 1, atrApi bairAzika-yadi caturbhiregulasya | 1 ekatriMzadAgarekA tithirlabhyate tato'STabhiraMgulaihInaH kati tithayo labhyante', rAzitrayasthApanA 18 / atrAtyo / ~1043~ Page #1045 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ----- -------- mUlaM [162] + gAthA muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: rAzirekatriMzadAgakaraNArthamekatriMzatA guNyate jAte dve zate aSTacatvAriMzadadhike 248 tAbhyAM madhyo rAzirekakarUpo || | guNyate jAte te eva dve zate apacatvAriMzadadhike 248 tayorAdhana rAzinA catuSkarUpeNa bhAgaharaNaM labdhA dvApaSTiH 62, AgatamuttarAyaNe dvASaSTitamAyAM tithau aSTAvaMgulAni pauruSyA hInAnIti / athopasaMhAravAkyamAha-'etesi Na'-131 mityAdi, eteSAmanantaroktAnAM pUrvavarNitAnAM padAnAmiyaM-vakSyamANA saMgrahaNIgAthA, tadyathA-'jogo devaya tAragga' ityAdi, prAgvyAkhyAtasvarUpA, asyA nigamanArtha punarupanyAsastena na punaruktirbhAvanIyeti, yattu pUrvamuddezasamaye sannipAtadvAraM sUtre sAkSAdupAttaM samprati ca chAyAdvAraM tadvicitratvAt sUtrakArANAM pravRtteH, pUrNimAmAvAsyAdvAre sannipAta-|| dvAramanta vitaM chAyAdvAraM ca netRdvArAnuyogyapi bhinnasvarUpatayA pRthaktvena vivakSitamiti dhyeyam / athAsminnevA18dhikAre poDazabhidvArairarthAntarapratipAdanAya gAthAdvayamAha hidi sasiparivAro mandaradhvAdhA taheva logate / dharaNitalAoM avAdhA aMto bAhiM ca uddhamuhe // 1 // saMThANaM ca pamANaM vahati sIhagaI iddhimantA ya / sAraMtara'ggamahisI tuddhiA pahu ThiI a appacahU // 2 // asthi NaM bhante ! caMdimasUrimANaM hiDipi tArArUvA aNupi tulAvi samevi tArArUvA aNuMpi tullAci uppipi tArArUvA aNupi tulAbi , hatA! go01 ceva uccArebhavaM, se keNatuNaM bhante ! evaM dhuSaha-asthi gaM0 jahA jahA NaM tesiM devANaM tavaniyamabhacerANi UsiAI bhavasi tahA vahA Na tesiNaM devANa evaM paNNAyae taMjahA-aNute vA tulatte vA, jahA jahA gaM tesi devANaM tavaniyamamaMbharANi No kasiAi bhavaMti sahA tahA eeceaee ~ 1044 ~ Page #1046 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], .....--. -------- mUlaM [162R-164] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: dIpazA aMtesi devANaM evaM (No) paNNAyae, taM0 aNutte vA tullatte vA (sUtra 162) egamegassa bhante ! candassa kevaiA mahamgahA parivAro 18 vakSaskAre kevaiA NakkhattA parivAro kevaiyA tArAgaNakoDAkoDIo paNNatAo?, go0 aTThAsIi mahaggahA parivAro aThThAvIsa NakkhattA aNutvAdinticandrI parivAra parivAro chAvahisahassAI Nava sayA paNNattarA tArAgaNakoDAkoDIjo paNNatA (sUtra 163) mandarassa NaM bhante! pavayassa kevaiAe yA vRtiH abAhAe joisaM cAra carai ?, go0 ikArasahiM ikavIsehiM joaNasaehiM abAhAe joisaM cAra carai, logatAoNaM bhante ! kevai abAdhAm. 162-164 // 521 // Ae abAhAe joise paNNatte?, go. ekArasa ekArasehiM joaNasaehi avAhAe joise pnnnntte| dharaNitalAo NaM bhante !, sattahiM uehiM jomaNasaehiM joise cAra caraitti, evaM sUravimANe aTThahiM sapahi, caMdavimANe ahiM asIehiM, uvarile tArArUve navahiM joaNasaehiM cAra carai / joisassa NaM bhante! heDillAo talAo kevaiAe abAhAe sUravimANe cAra carai ?, go. vasahi joaNehiM abAhAe cAraM carai, evaM candavimANe gauIe joaNehiM cAra carai, uvarille tArArUve vasuttare jobhaNasae cAra carai, sUravimANAo candavimANe asIIe jomaNehiM cAra caraha, sUravimANAo joaNasae ubarile tArAruve cAra carai, candavimANAo vIsAe joaNehiM uvarile NaM tArArUve cAraM carai (sUtra 164) adhaH candrasUryayostArAmaNDalaM upalakSaNAt samapaMko upari ca aNuM samaM vetyAdi vaktavyaM 1, zaziparivAro vaktavyaH | // 52 // 82 jyotizcakrasya mandarato'bAdhA vaktavyA 3 tathaiva lokAntajyotizcakrayorabAdhA 4 dharaNitalAt jyotizcakrasyAbAdhA 5 kizca-nakSatramantaH-cArakSetrasyAbhyantare kiM bahiH kiM cordhva kizcAdhazcaratIti vaktavyaM 6 jyotiSkavimAnAnAM saMsthAna / .atra mUla-saMpAdakasya mudraNa-zuddheH skhalanatvAt 'sU0 162' iti dvivArAn mudritaM, tat kAraNAt mayA 162R' iti sUtrakrama nirdiSTaM ~1045~ Page #1047 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], --------- mUlaM [162R-164] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: Eccccercedesesesectroeseces vaktavyaM 7 eSAmeva pramANaM vaktavya 8candrAdInAM vimAnAni kiyanto vahantIti vaktavyaM 9 eSAM madhye ke zIghraga-18 tayaH ke mandagataya iti vaktavyaM 10, eSAM madhye ke'lparddhayo maharddhayazceti vaktavyaM 11 tArANAM parasparamantaraM vaktavyaM / 12 anamahiSyo vaktavyAH 13, tuTikena-abhyantarapaparasatkastrIjanena saha prabhuH-bhogaM kartuM samarthazcandrAdirnavA iti vaktavyaM 14 sthitirAyuSo vaktavyA 15 jyotiSkANAmalpabahutvaM vaktavyaM 16 iti / atha prathama dvAraM pipRcchiSurAha-18 'asthi Na'mityAdi, astyetad bhagavan ! candrasUryANAM devAnAM 'hiDiMpitti kSetrApekSayA adhastanA api tArArUpaH tArA vimAnAdhiSThAtAro devA dyutivibhavAdikamapekSya kecidaNavo'pi-hInA api bhavanti kecittulyA api-sahazA api / bhavanti, adhikatvaM tu svasvendrebhyaH parivAradevAnAM na sambhavatIti na pRSTaM, tathA same'pIti candrAdivimAnaiH kSetrApekSayA samA:-samazreNisthitA api tArArUpA:-tArAvimAnAdhiSThAtAro devAste'pi candrasUryANAM devAnAM yutivibhavAdikamapekSya kecidaNavo'pi kecittulyA api bhavanti, tathA candrAdivimAnAnAM kSetrApekSayA upari-uparisthitAstArArUpA:-tArAvimAnAdhiSThAtAro devAste'pi candrasUryANAM devAnAM dyutivibhavAdikamapekSya kecidaNavo'pi kecittulyA api bhavanti, atra kAkupAThAt praznAvagamaH, evaM gautamena pRSTe bhagavAnAha-gautama! hanteti yadeva pRSTaM tatsarva tathai-18 vAsti atastadevoccAraNIyaM, atrArthe hetupraznAyAha-atha kenArthena bhagavannevamucyate-'asthi Na'mityAdinA, tadeva sUtramanusmaraNIyaM, anottaramAha-yathA yathA teSAM-tArArUpavimAnAdhiSThAtRRNAM devAnAM prAgbhave taponiyamabrahmacaryANyu-12 MAKELAENatok ~10464 Page #1048 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], mUlaM [1622- 164] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [18] upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjampadvIpazAnticandrI - yA vRttiH ||522 || | cchritAni - utkaTAni bhavanti, tatra tapaH - anazanAdi dvAdazavidhaM niyamaH - zaucAdiH brahmacarya - maithunaviratiH, atra ca | zepatra tAnAmanupadarzanamuskaTamatadhAriNAM jyotiSkeSu utpAdAsambhavAt, ucchritAnItyupalakSaNaM tena yathA yathA anucchri tAnItyapi bodhyaM, anyathottarasUtre vakSyamANamazutvaM nopapadyeta, yacchandagambhitavAkyasya tacchabdagabhitavAkyasApe| kSatvAduttaravAkyamAha tathA tathA teSAM devAnAmevaM prajJAyate jJAyate iti, tadyathA - aNukhaM vA tulyatvaM vA, na caitadanucitaM dRzyate hi manuSyaloke'pi kecijjanmAntaropacita tathA vidhapuNyaprAgbhArA rAjatvamaprAptA api rAjJA saha | tulyavibhavA iti, atra vyatirekamAha-yathA yathA teSAM devAnAM tArAvimAnAdhiSThAtRNAM prAgbhavArjitAnyucchritAni taponiyamabrahmacaryANi na bhaveyustathA tathA teSAM devAnAM no evaM prajJAyate - aNutvaM vA tulyatvaM vA abhiyogikakarmodayenA| tinikRSTatvAt, ayamarthaH - akAmanirjarAdiyogAddevatvaprAptAvapi devarDeralAbhena candrasUryebhyo dyutivibhavAdyapekSayA'Nutvamapi na sambhavet, kutastamAM teSAM taissaha tulyatvamiti / atha dvitIyaM dvAraM praznayati- ' egamegassa NaM bhante !' ityAdi, ekaikasya bhadanta ! candrasya kiyanto mahAgrahAH parivAraH tathA kiyanti nakSatrANi parivAraH tathA kiyatyastArAgaNakoTAkovyaH parivArabhUtAH prajJatAH 1, bhagavAnAha - gautama ! aSTAzItirmahAgrahAH parivAro'STAviMzatirnakSatrANi parivAraH SaTSa|STisahasrANi nava zatAni paJcasaptatyadhikAni tArAgaNakoTAkoTInAM parivArabhUtAni prajJaptAni, yadyapyatra ete candrasyaiva parivAratayoktAstathApi sUryasyApIdratvAdete eva parivAratayA'vagantavyAH, samavAyAne jIvAbhigamasUtravRttyAdI tathA For P&False Cly atra mUla-saMpAdakasya mudraNa-zuddheH skhalanatvAt 'sU0 162' iti dvivArAn mudritaM, tat kAraNAt mayA '162 R' iti sUtrakrama nirdiSTaM ~ 1047~ 7vakSaskAre aNutvAdiparivAra: abAdhA sU. 162-164 ||522 // Page #1049 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], -------- mUlaM [162R-164] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: darzanAt , atha tRtIyaM dvAraM pRcchati-'mandarassa NaM bhante!' ityAdi, mandarasya bhadanta ! parvatasya kiyatyA'bAdhayA-apA|ntarAlena jyotizcakaM cAra carati ?, bhagavAnAha-gautama! jagatsvabhAvAt ekAdazabhirekaviMzatyadhikayoMjanazatairityevaMrUpayA'bAdhayA jyotiSa cAraM carati, kimuktaM bhavati?-merutazcakravAlenaikaviMzatyadhikAnyekAdazayojanazatAni muktvA calaM jyotizcakraM tArArUpaM cAraM carati, prakramAjambUdvIpagatamavaseba, anyathA lavaNasamudrAdijyotizcakrasya meruto dUravatitvena uktapramANAsambhavaH, pUrva tu sUryacandravaktavyatAdhikAre abAdhAdvAre sUryacandrayoreva meruto'bAdhA uktA sAmprataM / | tArApaTalasyaiti na pUrvAparavirodha iti / atha sthiraM jyotizcakramalokataH kiyatyA abAdhayA arvAk avatiSThata iti pipR-1 cchiSuzcaturtha dvAramAha-'logantAo 'mityAdi, lokAntato-alokAdito'rvAk kiyatyA abAdhayA prakramAt sthira jyotizcakra prajJaptaM?, bhagavAnAha-gautama! jagatsvabhAvAt ekAdazabhirekAdazAdhikaryojanazatairabAdhayA jyotiSa prajJapta, prakramAta sthira bodhyam , carajyotizcakrasya tatrAbhAvAditi / atha paJcamaM dvAraM pRcchati-dharaNitalAoM NaM bhante' ityanena tatsUtraikadezena paripUrNa praznasUtraM bodhyaM, taca 'dharaNitalAo NaM bhante ! uddhaM uppaittA kevaiAe abAhAe / | hiDile joise cAraM carai, goamA!' ityanta, vastvekadezasya vastuskandhasmArakatvaniyamAt, tatrAyamartha:-dharaNita| lAta-samayaprasiddhAt samabhUtalabhUbhAgA mutpatya kiyatyA'vAdhayA adhastanaM jyotiSa tArApaTalaM cAra carati, bhagavA-13 nAha-gautama! saptabhirnavataiH-navatyadhikayoMjanazatairityevaMrUpayA abAdhayA adhastanaM jyotizcakra cAraM carati, atha sUyaryAdi tartaIIS ~1048~ Page #1050 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], -------- mUlaM [162R-164] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjamba- viSayamabAdhAsvarUpa saMkSipya bhagavAn svayamevAha-evaM sUravimANe ahahiM saehiM canda'ityAdi, evamuktanyAyena yathA vakSaskAre dvIpazA- samabhUmibhAgAdadhastanaM jyotizcakraM navatyadhikasaptayojanazataistathA samabhUmibhAgAdeva sUryavimAnamaSTabhiryojanazataizcandravi-13 aNutvAdinticandrI-18 mAnamazItyadhikaraSTabhiyojanazataiH uparitanaM tArArUpaM navabhiojanazataizcAraM carati / atha jyotizcakracArakSetrApekSayA parivAra yA vRciH abAdhAsU. abAdhApraznamAha-'joisassa Na'mityAdi, jyotizcakrasya dazottarayojanazatavAhalyasyAdhastanAt talAt kiyatyA abaa||523|| dhayA saryavimAnaM cAra gharati ?, gautama! dazabhiyojanairityevaMrUpayA avAdhayA sUryavimAnaM cAraM carati, atra ca sUtre || samabhUbhAgAdUrva navatyadhikasaptayojanAtikrameNa jyotizcakrabAhalyamUlabhUta AkAzapradezaprataraH so'vadhimantavyaH, evaM candrAdisUtre'pi, evaM candravimAnaM navatyA yojanairityevaMrUpayA abAdhayA cAraM carati, tathoparitanaM tArArUpaM dazAdhike 18 yojanazate jyotizcakravAhalyaprAnte ityarthaH cAraM carati, atha gatArthamapi ziSyavyutpAdanAya sUryAdInAM parasparamantaraM sUtrakRdAha-'sUravimANAo' ityAdi, sUryavimAnAt candravimAnaM azItyA yojanaizcAraM carati, sUryavimAnAt yojana-18 zate'tikrAnte uparitanaM tArApaTalaM cAra carati, candravimAnAt viMzatyA yojanairuparitanaM tArApaTalaM cAra carati, atra sUcAmAtratvAt sUtre'nuktApi grahANAM nakSatrANAM ca kSetravibhAgavyavasthA matAntarAzritA saMgrahaNivRttyAdau darzitA li // 523 // khyate-'zatAni sapta gatvocaM, yojanAnAM bhuvastalAt / navatiM ca sthitAstArAH, sarvAdhastAnnabhastale // 1 // tArakApaTalAd gatvA, yojanAni dazopari / sUrANAM paTalaM tasmAdazIti zItarociSAm / / 2 // catvAri tu tato gatvA, nakSatra caceeeeeeeeeee eserveseseiserceaesentactseoes ~ 1049~ Page #1051 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], --------- mUlaM [162R-164] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: paTalaM sthitam / gatvA tato'pi catvAri, budhAnA paTalaM bhavet // 3 // zukrANAM ca gurUNAM ca, bhImAnAM mandasaMjinAm / trINi trINi ca gatvoya, krameNa paTalaM sthitam // 4 // ' iti // atha SaSThaM dvAraM pRcchannAha jammudIce NaM dIye aThThAvIsAe NakkhattANaM kayare Nakkhatte sababhatarihaM cAra carai?, kayare Nakyate savyavAhira cAra carai ?, kayare samvahiDirSa cAra carai, kayare sabbaravarihaM cAra caraha, go0! abhiI Nakkhatte savvabhaMtaraM cAra caraDa, malo sabbabAhira cAraM carai, bharaNI savvahiDillagaM sAI savvuvarilagaM cAraM carai / candavimANe NaM bhante! kiMsaMThie paNNate?, go0! addhakaviTThasaMThANasaMThie sambaphAliAmae anbhuggayamusie evaM sabvAiM avvAI, candavimANe NaM bhante ! kevaiyaM AyAmavikkhaMbheNaM kevaiyaM bAhalega, go0chappaNaM khalu bhAe vicchiNNaM candamaMDalaM hoi / aTThAvIsaM bhAe bAhavaM tassa podvayaM // 1 // aDayAlIsaM bhAe vicchiNaM sUramaNDalaM hoi / cauvIsaM khalu bhAe vAhataM tassa boddhavvaM // 2 // do kose a gahANaM NakkhattANaM tu habai tassaddhaM / tassaddhaM tArANaM tassaddhaM ceva bAhahaM // 3 // (sUtraM 165) jambUdvIpe bhadanta ! dvIpe'STAviMzaternakSatrANAM madhye katarannakSatraM sarvAbhyantara-sarvebhyo maNDalebhyo'bhyantaraH sarvA-18 bhyantaraH taM, anena dvitIyAdimaNDalacAravyudAsaH, cAra carati ?, tathA katarannakSatraM sarvabAhya-sarvato nakSatramaNDali-8 kAyA bahivAraM parati-bhramati, tathA katarannakSatraM sarvebhyo'dhastanaM cAraM carati, tathA kataranakSatraM sarveSAM nakSatrANAmu-|| paritana cAraM carati, sarvebhyo nakSatrebhya uparicArItyarthaH, bhagavAnAha-gautama! abhijinnakSatraM sarvAbhyantaraM cAraM carati, / Estatisersesentatreet ~1050~ Page #1052 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], -------- mUlaM [165] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjambU yadyapi sarvAbhyantaramaNDalacArINyabhijidAdidvAdazanakSatrANyabhihitAni tathApIdaM zeSaikAdazanakSatrApekSayA merudizi vakSaskAre dvIpazA-18|| sthitaM sat cAraM caratIti sarvAbhyantaracArItyuktaM, tathA mUlo-mUlanakSatraM sarvabAhyaM cAra carati, yadyapi paJcadazamaNDa- abhyantara ||8||lAhizArINi mRgazirAprabhatIni Sar3a nakSatrANi pUrvASADhottarApADhayozcaturNA tArakANAM madhye dve dve ca tAre uktAni || saMsthAnaviyA vRttiH 18| tathApyetadaparavahizvArinakSatrApekSayA lavaNadizi sthitaM saccAraM caratIti sarvabahizcArItyuktaM, tathA bharaNInakSatraM sarvAdhastanAstArAdi cAra carati, tathA svAtinakSatraM sarvoparitanaM cAraM carati, ayaM bhAvaH-dazottarazatayojanarUpe jyotizcakrabAhalye yo I8/nakSatrANA kSetravibhAgazcaturyojanapramANastadapekSayoktanakSatrayoH krameNAdhastanoparitanabhAgI jJeyI, haribhadrasUrayastu "adha-18|| stane jyotiSkatale bharaNyAdikaM nakSatramuparitane ca jyotiSkatale svAtyAdikamastItyAhu"riti / atha saptamaM dvAraM pRcchati-8 'candavimANe 'mityAdi, candravimAnaM bhadanta! kiMsaMsthitaM-kiMsaMsthAnaM prajJaptam?, gautama! uttAnIkRtArddhakapitthaphalasaMsthAnasaMsthitaM sarvasphaTikamayaM 'abhyudgatotsRta'mityanena vijayadvArapurasthaprakaNThakagataprAsAdavarNakaH sarvo'pi | vimAnaprakaraNAt klIvekavacanapUrvako vAcyaH, evaM candravimAnanyAyena sarvANi sUryAdijyotiSkavimAnAni netavyAni || saMsthAnanaiyatyabuddhiM prApaNIyAni, nanu yadi sarvANyapi jyotiSkavimAnAnyIkRtakapityAkArANi tatazcandrasUryavimAnA- 522 // nyatisthUlatvAdudayakAle'stamayakAle vA yadivA tiryak paribhramanti kasmAttathAvidhAnAni nopalabhyante ?, yastu zirasa IN upari vartamAnAnAM teSAmadhasthAyijaneSu vartulatayA pratibhAsaH arddhakapitthasya zirasa upari dUramavasthApitasya parabhAgA. 999 ~1051~ Page #1053 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM vRttiH) vakSaskAra [7], ------...--------- mUlaM [165] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: 3 darzanato vartulatayA dRzyamAnatvAt so'pi na samyagbhAvamazcati pUrNavRttasyApi tathA darzanAt , ucyate, ihAIkapisthAkArANi na sAmastyena vimAnAni pratipattavyAni kintu vimAnAnAM pIThAni, teSA pIThAnAmupari candrAdInAM prAsAdAste ca prAsAdAstathA kathaMcanApi vyavasthitA yathA pIThaiH saha bhUyAn vartula AkAro bhavati, sa ca dUrabhAvAdekAntataH samavRttatayA janAnAM pratibhAsate tato na kazciddoSaH / athASTamaM dvAraM pRcchati-'candavimANe Na'mityAdi, candravimAna Namiti prAgvat, bhadanta! kiyadAyAmaviSkambhena kiyAhalyena-uccastvena prajJaptaM ?, upalakSaNAt sUryAdi-18 vimAnamapi prazcitaM draSTavyaM, ana padyenottarasUtramAha-gautama ! khalbitipadaM nizcaye'laGkAre vA SaTpaJcAzadekaSaSTibhAgAn yojanasya vistIrNa candamaNDalaM bhavati, ayamarthaH-ekasya pramANAMgulayojanasyaikaSaSTibhAgIkRtasya SaTpaJcAzatA bhAgaiH samu| ditAvatpramANaM bhavati tAvatpramANo'sya vistAra ityarthaH, vRttavastunaH sahazAyAmaviSkambharathAt, evamevottarasUtra, 31 tenAyAmo'pi tAvAneva, parikSepastu svayamabhyuhyaH, vRttasya savizeSatriguNaH paridhiriti prasiddheH, bAhalyaM cASTAviMza|| tibhAgAn yAvattasya boddhavyaM, SaTpaJcAzadAgAnAmaDhe etAvata eva lAbhAt, sarveSAmapi jyotiSka(kANAM)vimAnAnAM | KRI (ni) svasvavyAsapramANAt arddhapramANavAhalyAnIti vacanAt , tathA aSTacatvAriMzataM bhAgAn vistIrNa sUryamaNDalaM bhavati, catvAriMzad(caturvizati)bhAgAn yAvad bAhalyaM tasya boddhavyaM, tathA dvau kozau ca grahANAM tadevArddha yojanamityarthaH 4 tathA nakSatrANAM tu bhavati tasthAI-eka kozamityarthaH, tasyAI krozArddhamityarthaH tArANAM vimAnAni vistIrNAni, ecepepeheaeese estrsestaeeectstateatiserseene ~1052~ Page #1054 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], -------- mUlaM [165] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: vakSaskAre candrAdivimAnavAhakAH mU. 166 zrIjammU-1 grahAdivimAnAnA madhye yasya yo vyAsastasya tadarddha bAhalyaM bhavati, yathA krozadvayasthAI krozo grahavimAnavAhalyaM, dvIpazA krozAI nakSatravimAnabAhalyaM, krozaturyAzastArAvimAnabAhalyamiti, etaccotkRSTasthitikatArAdevavimAnamAzrityo, nticandrI vAyatpunarjaghanyasthitikatArAdevavimAnaM tasyAyAmaviSkambhaparimANaM paJcadhanuHzatAni uccatvaparimANamarddhatRtIyAni dhanu:yA vRciH dhanu- | zatAnIti tattvArthabhASye / atha navamaM dvAraM prshnvissyiikurvnnaah||525|| candavimANeNaM bhante ! kati devasAhassIo parivahati ?, goamA! solasa devasAhassIo parivahatIti / candavimANassa NaM purasthime NaM seANaM subhagANaM suppabhANaM saMkhatalavimalanimmaladadhidhaNagokhIrapheNarayayaNigarappagAsANaM ciralaThThapauThThavaTThapIvarasusiliTThavisiTThatikkhadADhAviDaMbiamuhANaM ratuppalapattamauyasUmAlatAlujIhANaM mahuguliapiMgalakkhANaM pIvaravarorupaDipuNNabiulakhaMdhANaM miuvisayasuhamalakkhaNapasatyavaravaNNakesarasaDovasohiANaM UsiasunamiyasujAyaapphoDialaMgUlANaM bairAmayaNakkhANaM bairAmayadADhANaM vairAmayadantANaM tavaNijajIhANaM tavaNijatAluANaM tavaNijottagasujoiANaM kAmagamArNa pIigamANa maNogamArNa maNoramANaM amimagaIrNa amibhavalapIriapurisakAraparakamANaM mayA aphoDiasIhaNAyabolakalakalaraveNaM mahureNa maNahareNa pUretA aMbara disAo a sobhayaMtA cattAri devasAhassIo sIharUvadhArINaM purathimilcha bAhaM vahati / caMdravimANassa NaM dAhiNaNaM seANaM subhagANaM suppabhANaM saMkhatalavimalanimmaladadhidhaNagokhIrapheNarayayaNigarappagAsANaM vairAmayakuMbhajualasuDiapIvaravaracairasoMDavaTTiadittasurattapaumappagAsANaM abbhuNNayamuhANaM tavaNijavisAlakaNNacaMcalacalaMtavimalujjalANaM mahuvaSNamisaMtaNiddhapattalanimmalativaNNamaNirayaNalo Seceserweceaestcerseasesesed ecestatesedteeseseser // 525 // | atha candrAdi vimAna-vAhakA: pradarzyate ~1053~ Page #1055 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], --- -------- mUlaM [166] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: bhaNANaM ambhugAyamaulamalliAdhavalasarisasaMThiaNivaNadaDhakasiNaphAliAmayasujAyadantamusaloksomiANaM kaMcaNakosIpavidvadantagavimalamaNirayaNaruilaperaMtacittarUvagavirAiANa tavaNijabisAlatilagaSpamuhaparimaNDiANaM nAnAmaNirayaNamuddhagevijabaddhagalayavarabhUsaNANaM beruliavicittadaNDanimmalavairAmayatikkhalahaaMkusakuMbhajualayaMttaroDiANaM tavaNijasubaddhakacchappiaballuddharANaM vimalaghaNamaNDalavairAmayalAlAlaliyatAlaNaM NANAmaNirayaNaghaNTapAsagarajatAmayabaddhalajjulaMbiaghaMTAjualagahurasaramaNaharANaM allINapamANajuttavAhi asujAyalakSaNapasastharamaNijjavAlagattaparipuMchaNANaM uvaciapaDipuNNakummacalaNalahuvikamANaM aMkamayaNakyANaM tavaNijjajIhANaM tavaNijatAlubhANaM tavaNijajottagasujoiANa kAmagamANaM pIigamANa maNogamANaM maNoramANa amimagaINaM amibhavalapIriapurisakAraparakamANaM mahayAgaMbhIragulagulAitaraveNaM mahureNaM maNahareNaM pUretA aMbaraM disAo a sobhayaMtA pattAri devasAhassIo gayarUbadhArINaM devANaM dakkhiNilaM vAI parivahaMtitti / candavimANassa gaM paJcatyimeNaM seANaM subhagANaM suSpamANaM calacavalakakuhasAlINaM ghaNaniciasubaddhalakkhaNugNayaIsiANayavasabhohANaM caMkamialaliapuliacalacavalagaviagaINaM sannatapAsAtha saMgatapAsANaM sujAyapAsANaM pIvaravAhijasusaMThiakaDINaM olaMbapalaMbalakSaNapamANajuttaramaNijavAlagaNDANaM samakhuravAlidhANANaM samalihiasiMgatikkhaggasaMgavANaM taNusahumasujAyaNiddhalomacchavidharANaM uvaciarmasalavisAlapaTipuSNasaMdhapaesasuMdarANaM haliabhisaMtakaDakpasunirikkhaNANaM juttapamANapahANalakSaNapasattharamaNijagaggaragallasobhiANaM gharagharagasusahabaddhakaMThaparimaNDiANaM NANAmaNikaNagarayaNaghaNTivegarichagasukyamAliANaM varaghaNTAgalayamAlujalasiridharANaM paumuppalasagalasurabhimAlAvibhUsiANaM baharakhurANa vivihavikkhurANaM phAliAmayadantANaM tavaNijjajIhANaM tavaNijatAluANaM tavaNijajottagasujoiArNa kAmagamANaM pIiMgamANaM 290000000000000000000000000 Rese ~10544 Page #1056 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], -------- mUlaM [166] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: ne zrIjambU-8 dvIpazAnticandrIyA vRciH e // 526 // maNogamANaM maNoramANaM amiagaINaM abhibhabalavIriapurisakAraparakamANaM mahayAgajimagaMbhIraraveNaM mahureNaM maNahareNa vakSaskAre pUratA aMbaraM disAo a sobhayaMtI cattAri devasAhassIo vasaharUvadhArINaM devANaM paJcasthimilaM vAI parivahatitti / candavimA- candrAdiNassa gaM uttareNaM seANaM subhagANaM suppabhANaM taramallihAyaNANaM harimelamaDalamalliacchANaM caMcucialaliapuliacalacavalacaMcalagaINaM vimAnavAlaMghaNavamgaNadhAvaNadhoraNativaijANasikkhiagaINaM lalaMtalAmagalalAyavarabhUsaNANaM sannayapAsANaM saMgayapAsANaM sujAyapAsANaM pIvara- hakAH sU. vaTTiasusaMThiakaDINaM olambapalabalakSaNapamANajuttaramaNijabAlapucchANaM taNusuhumasujAyaNikalomacchaviharANaM miThavisayasuhamalakkhaNapasatyavicchiNNakesaravAliharANaM lalaMtathAsagalalAGavarabhUsaNANaM muhamaNDagaocUlagacAmarathAsagaparimaNDiakaDINaM tavaNijakhurANaM tavaNijajIhANaM tavaNijatAluArNa tavaNija jottagasujoiANaM kAmagamANaM jAva maNoramANaM amiagaINaM amiabalavIriapurisakAraparakamANaM mayAbahesiakilakilAiaraveNaM maNahareNa pUretA aMbaraM disAo a sobhayaMtA cattAri devasAhassIo haya. rUvadhArINaM devANaM uttarihaM bAhaM parivahatitti / gAhA--solasadevasahassA havaMti caMdesu ceva sUresu / adveva sahassAI ekakamI gahavimANe // 1 // bacAri sahassAI NakkhattaMmi ahavati ikkei / do ceva sahassAI tArArUvekamekami // 2 // evaM sUravimANANa jAva tArArUvavimANANaM, NavaraM esa devasaMghAetti ( sUtra 166) / // 526 // candravimAnaM bhadanta ! kati devasahasrANi parivahanti ?, gautama! SoDaza devasahasrANi parivahanti, ekaikasyAM dizi ] catuzcatuHsahasrANAM sadbhAvAt, iyamatra bhAvanA-iha candrAdInAM vimAnAni tathA jagatsvabhAvAt nirAlambanAni vhmaa-15|| 909000000000 verseaserwec laEcHG ~1055~ Page #1057 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], -------- mUlaM [166] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: A nAnyavatiSThante, kevalaM ye AbhiyogikA devAste tathAvidhanAmakarmodayavazAt samAnajAtIyAnAM hInajAtIyAnA vA | devAnAM nijamahimAtizayadarzanArthamAtmAnaM bahumanyamAnAH pramodabhRtaH satatavahanazIleSu vimAneSvadhaH sthitvA 2 kecit // siMharUpANi kecid gajarUpANi kecidupabharUpANi kecitturaGgamarUpANi kRtvA tAni vimAnAni vahanti, na caitadanupapannaM, tathAhi-yatheha ko'pi tathAvidhAbhiyogyanAmakarmopabhogabhAgI dAso'nyeSAM samAnajAtIyAnAM hInajAtIyAnAM vA pUrvaparicitAnAmevamahaM nAyakasyAsya suprasiddhasya sammata iti nijamAhAtmyAtizayadarzanArthaM sarvamapi svocitaM karma || 18|| pramuditaH karoti tathA AbhiyogikA api devAstathAvidhAbhiyogyanAmakarmopabhogabhAja: samAnajAtIyAnAM hInajAtI-|| 4 yAnAM vA devAnAmanyeSAmevaM vayaM samRddhA yatsakalalokaprasiddhAnAM candrAdInAM vimAnAni vahAma ityevaM nijamAhatmyA tizayadarzanArthamAtmAnaM bahumanyamAnA uktaprakAreNa candrAdivimAnAni vahantIti / athaiSAmeva SoDazasahasrANAM vyakti-18 | mAha-'candavimANa'ityAdi, candra vimAnasya pUrvasyA-yadyapi jaGgamasvabhAvena jyotiSkANAM sUryodayAGkitaiva pUrvA na saMbhavati ||4|| cArAnusAreNa parAparadiparAvartasambhavAt tathApi jigamiSitadizaM gacchato'bhimukhA dik pUrveti vyavahiyate, yathA 8 kSutadika, siMharUpadhAriNAM devAnAM catvAri sahasrANi paurastyAM vAhAM-pUrvapArzva vahantIti sambandhaH, teSAmeva vize-18 pAyAha-'seANa'mityAdi, zvetAnA-zvetavarNAnAM tathA subhagAnA-saubhAgyavatAM janapriyANAmityarthaH, tathA suprabhANAM-|| | muSThu-zobhanA prabhA-dIptiryeSAM te tathA teSAM, tathA zazatalaM-zaMkhamadhyabhAgo vimalanirmalA-atyantanirmalo yo dadhi-18 Daesese eceaseases ~1056~ Page #1058 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], mUlaM [ 166 ] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [18] upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAnticandrI - yA vRciH ||527|| dhanaH- styAnIkRtaM dadhi gokSIraphenaH prasiddhaH, rajatanikaro - rUpyarAzisteSAmiva prakAzaH- tejaHprasAro yeSA te tathA teSAM, tathA sthirau-dRDhau uSTI-kAntI prakoSThakoM- kalAcike yeSAM te tathA, tathA vRttAH- varculAH pIvarAH -puSTAH suzliSTAHavivarAH viziSTAH - tIkSNA bhedikA yA daMSTrAstAbhirviDambitaM vivRtaM mukhaM yeSAM te tathA, prAyo hi siMhajAtIyA dAdAbhirvyAttamukhA eva bhavantIti, athavA viDambitaM dhAtUnAmanekArthatvAt zobhitaM mukhaM yeSAM te tathA, tataH karmadhArayasteSAM tathA raktotpalapatravat mRdumukumAle - atikomale tAlujihve yeSAM te tathA teSAM tathA madhuguTikA-ghanIbhUtakSaudrapiNDastadvatpiGgale akSiNI yeSAM te tathA teSAM prAyo hi hiMsrajIvAnAM cakSUMSi pItavarNAnIti, tathA pIvare - upacite vare-pradhAne UrU-jaMghe yeSAM te tathA, paripUrNaH ata eva vipulo - vistIrNaH skandho yeSAM te tathA, tataH padadvayakarmadhArayasteSAM tathA mRdavo vizadAH - spaSTAH sUkSmAH pratalAH lakSaNaiH prazastAH varavarNAH| pradhAnavarNAH yI kesarasaTA:- skandhakesaracchaTAstAbhirupazobhitAnAM tathA ucchritaM-UrdhvakRtaM sunamitaM- suSThu adhomukhI| kRtaM sujAtaM -zobhanatayA jAtamAsphoTitaM ca-bhUmAvAsphAlitaM lAGgUlaM yaistathA teSAM tathA vajramayanakhAnAM tailAditvAd dvittvaM vajramayadaMSTrANAM vajramayadaMtAnAM trayANAmadhyavayavAnAmabhaGguratvopadarzanArthaM vajropamAnaM, tathA tapanIyamaya jihvAnAM tathA tapanIyamayatAlukAnAM tathA tapanIyaM yonakaM pratItaM suyojitaM yeSu te tathA teSAM kAmena - svecchayA gamo - gamanaM yeSAM te tathA teSAM yatra jigamiSanti tatra gacchantItyarthaH, atra 'yuvarNavRddavazaraNagamRdraha' ( zrIsiddha0 5 -3 - 287 ) For P&Praise City ~ 1057 ~ 7vakSaskAre candrAdi vimAnavA hakAH sU. 166 // 527|| Page #1059 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- -------- mUlaM [166] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: eactice R ityanenAlpratyayaH, tathA prIti:-cittolAsastena gamo-gamanaM yeSAM te tathA teSAM, tathA manovad gamo-gamanaM vegavattvena yeSAM te tathA teSAM, tathA manoramANAM manoharANAM tathA amitagatInAM-bahutaragatInAmityarthaH, tathA amitabaletyAdipadAni prAgvat , tathA mahatA AsphoTitasiMhanAdayolakalakalaraveNa madhureNa manohareNa pUrayanti-zabdAdvaitaM vidadhAnA|ni ambara-nabhomaNDalaM dizazca-pUrvAdhAH zobhayanti-zobhayamAnAnIti vizeSaNadvayaM sahasrANIti vizeSyeNa saha yojyaM / / | atha dvitIyavAhAvAhakAnAha-caMdavimANa' ityAdi, candravimAnasya dakSiNasyA-jigamipitadizo dakSiNe pArSe gajarUpa-IN dhAriNAM devAnAM catvAri devasahasrANi dAkSiNAtyAM bAhAM parivahantItyanvayaH, eSAM vizeSaNAyAha-'seANa'mityAdi / vizeSaNacatuSTayaM prAgvat, tathA vajramayaM kumbhayugalaM yeSAM te tathA susthitA-susaMsthAnA pIvarA-puSTA varA vjrmyii| zuNDA vartitA-vRttA padavyatyayaH prAkRtatvAt tasyAM dIptAni suraktAni yAni padmAni-bindujAlarUpANi tezaM prakA|| zo-vyaktabhAvo yeSAM te tathA, pAlakApyazAstre hi tAruNye hastidehe jAyamAnA raktavindavaH padmAnIti vyavar3iyante / | iti, tataH padadvayakarmadhArayasteSAM, tathA abhyunatamukhAnAM purata unnatatvAt tathA tapanIyamayAvantararuNatvena vizAlIitarajIvakarNApekSayA vistINoM caJcalau-sahajacApalyayuktau ata eva calantau-itastato dolAyamAnau vimalau-Agantukamalarahitau ujvalI-bhadrajAtIyahastyavayavatvena bahiHsvetavaNoM kareM yeSAM te tathA teSAM, atra padavyatyayaH prAgvat, tathA madhuvarNe-kSaudrasadRze 'bhisaMti'tti bhAsamAne snigdhe patrale-pakSmavatI nirmale chAyAdidoSarahite trivarNe-raktapI ~1058~ Page #1060 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) vakSaskAra [7], mUlaM [ 166 ] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [18] upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAnticandrIyA vRttiH / / 528 // "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) tazvetavarNAzraye maNiralamaye locane yeSAM te tathA teSAM tathA abhyudgatAni - atyunnatAni mukulamallikeva - korakAvastha | vicakilakusumavad dhavalAni tathA sadRzaM samaM saMsthAnaM yeSAM tAni tathA, nirvraNAni vraNavarjitAni dRDhAni kRtsnaspha TikamayAni sarvAtmanA sphaTikamayAnItyarthaH sujAtAni - janmadoSarahitAni dantamusalAni tairupazobhitAnAM, tathA vimalamaNiralamayAni rucirANi paryantacitrarUpakANi arthAt kozImukhavarttInItyarthaH tairvirAjitA yA kAJcanakozI poliketi prasiddhA tasyAM praviSTA dantAmrA agradantA yeSAM te tathA teSAM padavyatyayaH prAkRtatvAt, tathA tapanIyama| yAni vizAlAni tilakapramukhANi yAni mukhAbharaNAni AdizabdAdralazuNDikAcAmarAdiparigrahastaiH parimaNDitAnAM, | tathA nAnAmaNiralamayo mUrddhA yeSAM te tathA graiveyena saha baddhAni galakavarabhUSaNAni - kaNThAbharaNAni ghaNTAdIni yeSAM te tathA tataH padadvayakarmadhArayasteSAM tathA kumbhayugalAntare - kumbhadvayamadhye uditaH- udayaM prAptaH tatra sthita ityarthaH, tathA vaiDUryamayo vicitradaNDo yasmin sa tathA, nirmalavajramaya stIkSNo laSTo - manoharo'Gkuzo yeSAM te tathA teSAM tathA tapanIyamayI subaddhA kakSA - hRdayarajjuryeSA te tathA, darpitA -- saJjAtadapaste tathA, baloddhurA - balotkaTAste tathA, | tataH padatrayasya padadvayamIlane 2 karmadhArayasteSAM tathA vimalaM tathA ghanaM maNDalaM yasya tat tathA, vajramayalAlAbhirlalitaMzrutisukhaM tADanaM yasya tat tathA, nAnAmaNiratnamayyaH pArzvagAH pArzvavarttinyo ghaNTA arthAghughaNTA yasya tat tathA evaMvidhaM rajatamayI tiryagvaddhA yA rajjustasyAM lambitaM yad ghaNTAyugalaM tasya yo madhurasvaraH tena manoharANAM, tathA Ja Eco intematend Fir P&Permalise City ~ 1059~ vakSaskAre candrAdivimAnavA hakAH sU. 166 ||528|| Page #1061 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], -------- mUlaM [166] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: AlInaM-suzliSTaM nirbharabharakezatvAt pramANayukta-caraNAvadhi lambamAnatvAt vartitaM-vartulaM sujAtA-lakSaNaprazastA ramaNIyA-manoharA vAlA yasya tat evaMvidhaM gAtraparipuJchanaM-pucchaM yeSAM te tathA teSAM, tiryazo hi pucchenaiva gAtra pramArja-11 yantIti, tathA upacitA-mAMsalAH paripUrNAH-pUrNAvayavAstathA kUrmavadunnatAzcaraNAstaile ghulAghavopetaH-zIghratara ityarthaH / vikramaH-pAdavikSepo yeSAM te tathA teSAM, tathA aGkaratnamayanakhAnAM tavaNijjajIhANamityAdi nava padAni prAgvat , mahatA-bahuvyApinA gambhIra:-atimandro gulugulAyitaravo-hitazabdastena madhureNa manohareNa ambaraM pUrayanti dizazca zobhayantItyAdi prAgvat / atha tRtIyavAhAvAhakAnAha-'candabimANassa Na'mityAdi, candravimAnasya pazcimAyAMjigamipitadizaH pRSThabhAge vRSabharUpadhAriNAM devAnAM catvAri devasahasrANi pazcimAM bAhAM parivahantItyarthaH, zvetAnA subhagAnAmityAdi prAgvat, calacapalaM-itastato dolAyamAnatvenAsthiratvAdaticapalaM kakuda-aMsakUTa tena zAlinA-15 zobhAyamAnAnAM tathA ghanavad-ayodhanavanicitAnA-nirbharabhRtazarIrANAmata eva subaddhAnA-azlathAnAM lakSaNonnatAnAprazastalakSaNAnAM tathA IpadAnataM-kiJcinnamrabhAvamupAgataM vRSabhauSThaM-vRSabhI-pradhAnau lakSaNopetatvenoSThau yatra tat, samartha-18 vizeSaNena vizeSyaM labhyata iti mukhaM yeSAM te tathA, tataH pUrvavat padacatuSTayakarmadhArayasteSAM, tathA caMkramitaM-kuTila18 gamanaM lalitaM-bilAsabadgamanaM pulitaM-gativizeSaH sa yAphAzakramaNarUpaH eSarUpA calacapalA-atyantacapalA garvitA H gatiryeSAM te tathA sannatapArthAnAM adho'dhaHpArthacoravanatatvAt tathA saGgatapArthAnA-dehapramANocitapAzcAnAM tathA Sasasasasasa99 Jatrim ~1060~ Page #1062 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], mUlaM [ 166 ] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [18] upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazA nticandrI - yA vRttiH // 529 // | sujAtapArzvAnAM suniSpannapArzvAnAM tathA pIvarA-puSTA vaciMtA - vRttA susaMsthitA susaMsthAnA kaTiryeSA te tathA teSA, tathA | avalambAni - avalaMbana sthAnAni teSu prAlambAni-lambAyamAnAni lakSaNaiH pramANena ca yathocitena yuktAni ramaNIyAni | bAlagaNDAni cAmarANi yeSAM te tathA teSAM tathA samAH - parasparaM sadRzAH khurAH pratItAH vAlidhAnaM puNThaM ca yeSAM te tathA teSAM tathA 'samalikhitAni' samAni parasparaM sadRzAni likhitAnIvotkIrNAnIvetyarthaH tIkSNAgrANi saGgatAni| yathocitapramANAni zRGgANi yeSAM te tathA teSAM, padavyatyayaH prAkRtatvAt, tathA tanusUkSmANi - atyantasUkSmANi sujAtAni - suniSpannAni snigdhAni lomAni teSAM yA chavistAM dharanti te tathA upacitaH - puSTota evaM mAMsalo vizAlo dhUrvahanasamarthatvAt paripUrNo'vyaGgatvAt yaH skandhapradezastena sundarANAM, tathA vaiDUryyamayAni 'bhisaMtakaDakkha'tti bhAsamAnakaTAkSANi - zobhamAnArddhaprekSitAni sunirIkSaNAni - sulocanAni yeSAM te tathA teSAM tathA yuktapramANo yathocita - | mAnopetaH pradhAnalakSaNaH pratItaH prazastaramaNIyaH- atiramaNIyo gaggarakaH- paridhAnavizeSo lokaprasiddhastena zobhita| galAnAM padavyatyayaH prAgvat, tathA gharagharakAH- kaNThAbharavizeSaH suzabdA baddhA yatra sa cAsauM kaNThazca tena parimaNDitAnAM, tathA nAnAprakAramaNikanakaralamayyo yA ghaNTikAH - kSudraghaNTAH kiGkiNya ityarthastAsAM vaikakSikAstiryagvakSasi sthA| pitatvena sukRtAH- suSThu racitA mAlikAH zreNayo yeSAM te tathA teSAM tathA varaghaNTikAH-uktaghaMTikAto viziSTataratvena pradhAnaghaNTA gale yeSAM te varaghaNTAgalakAH tathA mAlayA ujjvalAste tathA tataH padadvayakarmadhArayasteSAM tathA puSpA Fir P&Pale City ~1061~ 7vakSaskAre candrAdivimAnavA hakAH khU. 166 // 529 // Page #1063 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- -------- mUlaM [166] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: | lajArameva vizeSeNAha-padmAni-sUryavikAsIni utpalAni-candravikAsIni sakalAni-akhaNDitAni sarabhINi teSAM mAlAstAbhirvibhUSitAnAM padavyatyayaH prAgvat , tathA bajraratnamayAH khurAH pratItA yeSAM te tathA teSAM vividhAH maNikanakAdimayasyena nAnAprakArA vikhurA-uktakhurebhya Udhrvavartitvena vikRSTAH khurA yeSAM te tathA teSAM, tathA sphaTikamayadantAnAM tathA tapanIyamayajihvAnAM tathA tapanIyamayatAlukAnAM tathA tapanIyayokrake suyojitAnAM tathA 'kAmagamANa'mityAdipaTa padAni prAgvat, mahatA-gambhIreNa garjitaraveNa-bhAGkArazabdarUpeNetyAdi prAgvaditi / atha catarthanAhAvAhakAnAhacandravimANassa NamityAdi, candravimAnasyottarasyAM jigamipitadiza uttarapArthe vAmapArSe ityarthaH, hayarUpadhAriNAM devAnAM catvAri devasahasrANi utsarAM bAhAM parivahantIti sambandhaH, zvetAnAmityAdi prAgvat, tathA taro-vego balaM vAtathA mali mali dhAraNe tatazca tarodhArako vegAdidhArako hAyana:-saMvatsaro yeSAM te taromallihAyanA yauvanavanta ityarthaH atasteSAM varaturAmANAmityAdiyogaH, tathA harimelako-vanaspativizeSastasya mukulaM-kuDajala tathA malikA-vivakilasta dakSiNI yeSAM te tathA teSAM zuklAkSANAmityarthaH, tathA 'caMcuciya'tti prAkRtatvena caMcurita-kuTilagamanaM athavA caMcuH-110 181zakacaMcustadvadakratayetyarthaH ucita-uccatAkaraNaM pAdasyoccitaM vA--utpAdanaM pAdasyaiva caMcUcitaM ca tat lalitaM ca-vi lAsaya gatiH pulitaM ca-gativizeSaH prasiddhaH evaMrUpA tathA calayatIti calo-vAyuH kampanatvAt tadvacapalacaJcalAatIvacapalA gatiryeSAM te tathA teSAM, tathA laMghanaMga deratikramaNaM valganaM-uskUInaM dhAvana-zIghramRjugamanaM dhoraNa-gati-18 sesesesese ~10624 Page #1064 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], muni dIparatnasAgareNa saMkalita ...... zrIjambudvIpazAnticandrI - yA vRttiH // 530 // mUlaM [ 166 ] + gAthA: AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti " mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH cAturyaM tripadI bhUmI padatrayanyAsaH jayinIva gamanAntarajayavatI javinI yA vegavatI zikSitA - abhyastA gatiyaiste tathA teSAM tathA lalanti - dolAyamAnAni 'lAma'tti prAkRtatvAdramyANi gallAtAni - kaNThe nyastAni varabhUSaNAni yeSAM te tathA teSAM tathA sannatapAvanAmityAdi paJca padAni prAgvat, navaraM bAlapradhAnAni pucchAni vAlapucchAnyarthAccAmarANItyarthaH, tathA 'taNumuhume'tti padaM prAgvat tathA mRddhI vizadA- ujjvalA athavA parasparamasammilitA pratiromakUpamekaikasambhavAt sUkSmA-tambI lakSaNaprazastA vistIrNA yA kesarapAli:-skandha kezazreNistAM gharaMti ye te tathA teSAM tathA lalantaHsuvaddhatvena suzobhAkA ye sthAsakA darpaNAkArA AbharaNavizevazasta evaM lalATavarabhUSaNAni yeSAM te tathA teSAM, tathA mukhamaNDakaM ca-mukhAbharaNaM avacUlAzca pralambamAnagucchAH cAmarANi ca sthAsakAzca pratItA eSAM dvandvastata ete yathAsthAne niyojitA yeSAM santi te tathA, avAditvAdapratyaye rUpasiddhiH, parimaNDitA kaTiryeSAM te tathA, tataH padadvayakarmadhArayasteSAM tathA tapanIyakhurANAM tathA tapanIyajihvAnAmityAdi nava padAni prAgvat, tathA mahatA - bahuvyApinA hayaheSitarUpo yaH kilakilAyitaravaH - sAnandazabda stenetyAdi prAgvat, eva ca caturSvapi vimAnavAhAbAhaka siMhAdivarNakasUtreSu kiyanti padAni prastutopAGgasUtrAdarzagatapAThA (na) nusArINyapi zrIjIvAbhigamopAGgasUtrAdarzapAThAnusAreNa vyAkhyAtAni, na ca tatra vAcanAbhedAt pAThabhedaH sambhavatIti vAcyaM yataH zrImalayagiripAdejayAbhigamavRttAveva "kvacit siMhAdInAM varNanaM dRzyate tadbahuSu pustakeSu na dRSTamityupekSitaM, avazyaM cettadvyAkhyAnena prayojanaM tarhi jambUdvIpaTIkA For P&False City ~1063~ vakSaskAre candrAdivimAnavA hakAH sU. 166 // 530 // Page #1065 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ---- -------- mUlaM [166] + gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: 930000 paribhAvanIyA, tatra savistaraM tadvyAkhyAnasya kRtatvAdi"tyatidezaviSayIkRtatvena dvayoH sUtrayoH sadRzapAThakatvameva / / | sambhAvyata iti, yattu jIvAbhigamapAThadRSTAnyapi 'miamAiapINaraiapAsANa'mityAdipadAni na vyAkhyAtAni tat |prastutasUtre sarvathA adRSTatvAt , yAni ca padAni prastutasUtrAdarzapAThe dRSTAni sAnyeva jIvAbhigamapAThAnusAreNa saGgatapAThI-113 kRtya vyAkhyAtAnItyarthaH / atha candravaktavyasya sUryAdivaktavyaviSaye'tideze candrAdInAM siMhAdisaGkhyAsaMgrahaNigAthe cAha gAhA-"solasa devasahassA"ityAdi, atra saGgatiprAdhAnyAd vyAkhyAnasya dRzyamAnaprastutasUtrAdarzeSu purasthito'pi prathama evaM sUraSimANANa'mityAdyAlApako vyAkhyeyo, yathA evaM-candravimAnavAhakAnusAreNa sUryavimAnAnAmapi vAhakA varNanIyAH yAvattArArUpANAmapi vimAnavAhakA varNanIyAH yAvatpadAd ahavimAnAnAM nakSatravimAnAnAM ca vimAnavAhakA 18 varNanIyAH, navaraM eSa devasaMghAtaH, ayamartha:-sarveSAM jyotiSkANAM vimAnavAhakavarNanasUtraM samameva teSAM sajavAbhedastu | vyAkhyAsyamAnagAthAbhyAmavagantavyaH, te ceme vakSyamANe gAhA iti-gAthe-'solase'tyAdi, SoDazadevasahasrANi bhavanti candravimAne paiveti samuccaye tathA sUryavimAne'pi poDaza devasahasrANi, bahuvacanaM cAtra prAkRtatvAt, tathA aSTI deva-1 sahasrANye kaikasmin grahavimAne tathA catvAri sahasrANi nakSatre caikaikasmin bhavanti, tathA dve caiva sahane tArArUpavimAne ekaikasminniti / atha dazamadvArapraznamAha etesi NaM bhante! caMdimasUriagahagaNanakkhattatArArUvANaM kayare sabbasigghagaI kayare sabasigdhatarAe cena?, goamA! candehito atha candra-sUryAdi jyotiSkANAm zIghra-zIghrataragatya: varNyate ~10644 Page #1066 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra - 7 (mUlaM + vRtti:) vakSaskAra [7], mUlaM [167 - 169] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...... AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH zrIjambUdvIpazAnticandrI - yA vRciH // 531 // sUrA savvasigghagaI surehiMto gahA sigdhagaI gahiMto NakkhattA simyagaI NakkhattehiMto tArArUvA sigdhagaI, sabbappAI caMdA savvasigdhagaI tArArUvA iti (sUtraM 167 ) / etesi NaM bhante / baMdimasUriagahaNakkhatArArUvANaM kayare savyamahi dinA kayare savyappaDiA ?, go0 ! tArArUhiMto NakkhattA mahiddhiA NakkhattehiMto gahA mahidiA gaddehiMto sUriA mahiddhiA sUrehiMto candA mahiddhi samvapiddhi tArAvA savvamahiddhi candA (sUtraM 168) jambuddIve NaM bhante ! dIve tArAe a tArAe ma kevaie abAhAe aMtare paNNatte ?, goamaa| dubihe bAdhAie a nivvAghAie a, nivyApAie jageNaM paMcadhaNusavAI ukoseNaM do gAUAI, vAghAie jahaNeNaM doNNi chAbaDe joaNasae ukoseNaM vArasa joaNasahassAiM doNi a bAyAle joaNasara tArArUvarasa 2 abAhAe aMtare paNNatte (sUtraM 169 ) / 'etesi NamityAdi, eteSAM bhadanta / candrasUryagrahagaNanakSatratArArUpANAM madhye kataraH 'sarvazIghragatiH' sarvebhyazcandrAdi| bhyazcarajyotiSkebhyaH zIghragatiH, idaM ca sarvAbhyantaramaNDalApekSayA, katarazca sarvazIghragatitarakaH, atra dvayoH prakRSTe tarap, | idaM ca sarvabAhya maNDalApekSayoktaM, abhyantaramaNDalApekSayA sarvabAhyamaNDalasya gatiprakarSasya suprasiddhatvAt, prajJapta iti gamyaM bhagavAnAha - gautama ! candrebhyaH sUryAH sarvazIghragatayaH, sUryebhyaH grahAH zIghragatayaH, grahebhyo nakSatrANi zIghragatIni, nakSatrebhyastArArUpANi zIghragatIni, muhUrttagatau vicAryamANAyAM pareSAM pareSAM gatiprakarSasyAgamasiddhatvAt, ata eva sarvebhyo'lpA- mandA gatiryeSAM te tathA evaMvidhAzcandrAstathA sarvebhyaH zIghragatIni tArArUpANIti / athaikAdazadvAraM For P&Pase Cnly ~1065~ 7vakSaskAre jyotiSka gatiRddhitArAntarANi sU. 167-169 // 531 // Page #1067 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM vRttiH) vakSaskAra [7], -------- - mUlaM [167-169] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: yati-patesi 'mityAdi, eteSAM bhadanta ! candrasUryagrahanakSatratArArUpANAM madhye katare sarvamaharddhikAH katare ca cakAro'tra gamyaH sarvAlpardhikAH 1, bhagavAnAha-gautama! tArArUpebhyo nakSatrANi mahardikAni nakSatrebhyo grahA maharddhikAH DezyaH sUryA maharddhikAH sUryebhyazcandrA maharddhikAH, ata eva sarvAlpardhikAstArArUpAH sarvamaharddhi kAzcandrAH, iyamatra vinA-gativicAraNAyAM ye yebhyaH zIghrA uktAste tebhyaHRddhivicAraNAyAmutkramato maharDikA jJeyA iti / atha dvAdazaIS dvArapraznamAha-'jambuddIye Na'mityAdi, jambUdvIpe bhadanta! dvIpe tArAyAstArAyAzca kiyadabAdhayA antaraM prajJaptam ?, bhagavAISnA-gautama! dvividha-vyAghAtika niyoMghAtikaM ca, tatra vyAghAta:-parvatAdiskhalanaM tatra bhavaM vyAghAtikaM, niyA pAtika vyApAtikAnnirgataM svAbhAvikamityarthaH, tatra yanniyAghAtika tajjaghanyataH paJcadhanuHzatAni utkRSTato ve gavyUte, // etaca jagatsvAbhAvyAdevAvagantavyaM, yaca vyAghAtika tajjaghanyato ve yojanazate SaSaSTyadhike, etacca nissdhkuuttaadikm-18|| pApekSya veditavyaM, tathAhi-niSadhaparvataH svabhAvato'pyuJcezcatvAri yojanazatAni tasya copari paJcayojanazatoccAni kUTAni | tAni ca mUle paJcayojanazatAnyAyAmaviSkambhAbhyAM madhye trINi yojanazatAni paJcasaptatyadhikAni upari arddhatRtIye dve yojanazate teSAM coparitanabhAgasamazreNipradeze tathAjagatsvAbhAcyAdaSTAvaSTauM yojanAnyabAdhayA kRtvA tArAvimAnAni paribhramanti tato jaghanyato vyApAtikamantaraM dve yojanazate SaTpaTyadhika bhavataH, utkarSato dvAdaza yojanasahasrANi dve18 yojanazate dvicatvAriMzadadhike, etacca merumapekSya draSTavyaM, tathAhi-merI dAyojanasahasrANi meroSobhayato'bAdhayA / 500000000000000000000000 Ektmodial ~10664 Page #1068 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], -------- - mUlaM [167-169] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjamba- dvIpazA- nticandrIyA vRtiH vakSaskAre agramahipyo guhAca sthitiHsU. I 167-170 // 532 // ekAdazayojanazatAnyekaviMzatyadhikAni, tataH sarvasaGkhyAmIlane bhavanti dvAdazayojanasahasrANi dve ca yojanazate dvicatvAriMzadadhike, evaM tArArUpasya tArArUpasya antaraM prajJaptamiti / atha trayodazaM dvAraM praznayanAha-. candassa NaM bhaMte ! joisidassa joisaraNNo kai aggamahisIo paNNattAo?, gotramA ! cattAri aggamahisIbho paNNatAo, taM.candapamA dosiNAmA adhimAlI parbhakarA, taoNaM egamegA devI cattAri 2 devIsahassAI parivAro paNNatto, pabhU NaM tAo ega- bhegA devI a devIsahassa biudhittae, evAmeva sapuchAvareNaM solasa devIsahassA, settaM tuDie / pahU Na bhaMte ! caMde joisiMde joisarAyA caMdavaDeMsae vimANe candAe rAyahANIe sabhAe suhammAe tuhieNaM saddhiM mahayAhayaNagIbhavAia jAva divAI bhogabhogAI bhujamANe viharittae?, goamA! No iNale samaDhe, se keNadveNaM jAva viharittae ?, go.! caMdassa NaM joisiMdassa. caMdavaDeMsae vimANe caMdAe rAyahANIe sabhAe suhammAe mANavae ceiakhaMbhe vairAmaemu golabaTTasamuggaema thahUIo jiNasakahAo sannikhitAo ciTThati tAo Na caMdassa aNNesi ca yahUrNa devANa ya devINa ya apaNijAo jAva pajubAsaNijAo, se teNaveNaM goyamA / No pabhUtti, pabhU Na caMde sabhAe suhammAe cauhiM sAmANiasAhassIhiM evaM jAva divvAI bhogabhogAI bhuMjamANe viharittae kevalaM paribhAriddhIe, No ceva NaM mehuNavatti, vijayA 1 vaijayaMtI 2 jayaMtI 3 aparAjiA 4 savvesiM gahAINaM eAo bhaggamahisIo, chAvattarastavI gahasayarasa eAo aggama hisIo vattavyAo, imAhi gAhAhiMti-iMgAlA 1 viAlae 2 khohike 3 saNicchare ceva / AhuNie 5 pAhuNie 6 kagagasaNAmA ya paMceva 11 // 1 // some 12 sahie 13 AsaNeya 14 kajovae 15 a // 53 // | candrAdi jyotiSkANAm agramahiSyAyA: varNanaM kriyate ~1067~ Page #1069 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], mUlaM [ 1682+170 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH kabburae 16 / ayakarae 17 duMdubhae saMkhasanAmevi tiSNeva || 2 || evaM bhAziyagvaM jAva bhAvakeurasa aggamahisIotti / / (sUtraM 168) caMdavimANe NaM bhaMte! devANaM kevaiaM kAlaM ThiI paNNattA ?, go0 ! jahaNaNaM caubhAgapaliovamaM ukkoseNaM paliovamaM bAsasayasahassamambhahi, caMdravimANe NaM devINaM jahaNeNaM bhAgapalio u0 addhapaliyovamaM paNNAsAe vAsasa haste hi mama hi aM sUravimANe devANaM ca bhAgapaliovamaM ukkoseNaM palioSamaM vAsasahassamambhahiyaM sUravimANe devINaM jahaNaNeNaM caubhAgapaliomaMukoseNaM addhapalioyamaM paMcahi vAsasaehiM janmahiyaM gavimANe devANaM jahaNaNaM cabhAgapalionaM uphosegaM palio maM vimANe devINaM jaNeNaM ubhAgapaliovamaM ukkoseNaM addhapaliovamaM NakkhattavimANe devANaM jahaNaNeNaM ca bhAgapalio maM ukkoseNaM advapaliNovamaM NakvattavimANe devINaM jaNNeNaM caudabhAgapalijoSamaM ukoseNaM sAhiaM cauTabhAgapalio maM, tArAvimANe devANaM jahaNeNaM aTThabhAgapalio maM ukkoseNaM ca bhAgapalio maM tArAvimANadevInaM jaNeNaM anubhAgapalionaM uko seNaM sAiregaM anubhAgapalionaM (sUtraM 170 ) 'candarasa NamityAdi, praznasUtraM sugamaM, uttarasUtre catasro'gramahinyaH, tadyathA candraprabhA 'dosiNAbha'tti jyotsnAbhA arcirmAlI prabhaGgarA, tatazca catuH saGkhyA kathanAnantaraM parivAro vaktavya ityarthaH ekaikasyA devyAzcatvAri 2 devIsahasrANi | parivAraH prajJaptaH, kimuktaM bhavati ?- ekaikA agramahiSI caturNI 2 devIsahasrANAM paTTarAjJI, atha vikurvaNAsAmarthyamAha - prabhuH samarthA Namiti vAkyAlaGkAre 'tAo 'ti vacanavyatyayAt sA itthaMbhUtA agramahiSI paricAraNAvasare tathA- For P&Praise Cly atra mUla- saMpAdakasya mudraNa-zuddheH skhalanatvAt 'sU0 168' iti dvivArAn mudritaM, tat kAraNAt mayA 168 R' iti sUtrakrama nirdiSTaM ~1068~ Page #1070 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], --------- ------------ mUlaM [168R+170] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjambU-19 vidhAM jyotiSkarAjacandradevecchAmupalabhyAnyamAtmasamAnarUpaM devIsahasraM vikurvituM, svAbhAvikAni punarevaM-uktaprakAre- vakSaskAre dvIpazA-1Nava, sapUrvAparamIlanena SoDazadevIsahasrANi candradevasya bhavanti, catasro'yamahiSya ekaikA cAtmanA saha catuzcaturde-18 agramahinticandra- vIsahasraparivArA, tataH sarvasaGkalane bhavanti SoDaza devIsahasrANi, iha yathA camarendrAdituDikavaktavyatAdhikAre svasva-16 pyo grahAca | sthitiH sU. zAca parivArasaGkhyAnusAreNa vikurvaNIyasaGkhyA ukkA tathaiva jIvAbhigamAdau candradevAnAmapi catu:catuHsahasrasvaparivArAnusAreNa 8 170 // 533 // catuzcaturdevIsahasravikurvaNA dRzyate atra tu na tatheti matAntaramavaseyaM prastutasUtrAdarzalekhakavaiguNyaM vA jJeyamiti, 18 'settaM tuDie'iti, tadetat candradevasya tuTika-antaHpuraM, uktaM ca jIvAbhigamacUrNI-"tuTikamantaHpuramupadizyate" iti / atha caturdazaM dvAraM praznayati-paDU Na'mityAdi, prabhurbhadanta ! candro jyotipendro jyotiSarAjazcandrAvataMsake vimAne | candrAyAM rAjadhAnyAM sudharmAyAM sabhAyAM tuTikeneti-antaHpureNa sArddha 'mahayA'ityAdi prAgvat viharsamityanvayaH, atra kAkupAThAt praznasUtramavagantavyaM, bhagavAnAha-gautama ! nAyamarthaH samarthaH, atha kenArthena bhadanta ! evamucyate-yAvatkaraNAt No pabhU caMde joisiMde joisarAyA candava.sae vimANe candAe rAyahANIe sabhAe suhammAe tuDieNaM saddhiM mahayAhayagIavAiaNaTTa jAva divAI bhogabhogAI bhuMjamANe' iti grAhyaM vihartumiti, atrottarasUtramAha-gautama! 11533 // candrasya jyotiSendrasya candrAvataMsake vimAne candrAyAM rAjadhAnyAM sabhAyAM sudharmAyAM mANavakanAni caityastambhe-caityavat pUjyaH stambhaH caityastambhastasmin vajramayeSu golavadvRtteSu samudgakeSu-sampuTarUpabhANDeSu vayo jinasakathA-jina Ta ~ 1069~ Page #1071 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], --------- ---------- mUlaM [168R+170] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: seakcerstoceaesesea | sakthIni sannikSiptA:-sthApitAstiSThanti tAzca Namiti prAgvat candrasya anyeSAM ca bahUnAM devAnAM devInAM cArcanIyAcandanAdinA yAvatkaraNAdU vandanIyAH stutibhirnemasyanIyAH praNAmataH pUjanIyAH puSpaiH satkAraNIyA vastrAdibhiH sammAnanIyAH pratipattivizeSairiti grAhya, paryupAsanIyAH kalyANamityAdibuddhyA, atha tenArthena evamucyate-gautama! na prabhAriti. jineyiva jinasakthidhvapi teSAM bahumAnaparatvenAzAtanAbhIrutvAditi, adhaivaM sati kalpAtItadevAnAmivAsthApi apravicAratA uta netyAzaGkAmapAkamAha-'pabhU Namiti, prabhuzcandrasabhAyAM sudharmAyAM caturbhiH sAmAnikasahasraH evamityuktaprakAreNa yAvatkaraNAt catasRbhiragramahiSIbhiH saparivArAbhirityAdikaH sarvo'pyAlApako vAcyaH, divyAna bhogAhIM ye bhogA:-bdAdayastAn bhujAno vihartumiti, atraiva vizeSamAha-kevalaM-navaraM parivAraH-parikarastasya RddhiHsampattattayA. ete sarve'pi mama paricArakAH ahaM caiSAM svAmItyevaM nijasphAtivizeSadarzanAbhinAyeNeti bhAvaH, naiva ca maithunapratyayaM-suratanimittaM yathA bhavatyevaM bhogabhogAn bhujAno vihartuM prabhuriti / atha prastutopAGgAdazeSvadRSTamapi / jIvAbhigamAdhupAGgAdarzadRSTaM sUryApramahiSIvaktavyamupadayate, 'sUrassa joisaraNNo kai aggamahisIo paNNattAo?, goamA! cattAri aggamahisIo paM0, taMjahA-sUrappabhA AyavAbhA adhimAli pabhaMkarA evaM avasesaM jahA candasta NavaraM sUrava.sae vimANe sUraMsi sIhAsaNaMsI ti vyaktam / atha grahAdInAmagramahiSIvaktavyamAha-vijayA ityAdi, grahAdInAmAdizabdAt nakSatratArakAparigrahaH sarveSAmapi vijayA vaijayantItyAdicaturbhirnAmabhirevAgramahipyo jJeyAH, esereA R ~ 1070~ Page #1072 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], --------- ----------- mUlaM [168R+170] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: vakSaskAre zrIjamyu- dvIpazAnticandrIyA vRttiH // 534 // yo grahAtha ependeceaeew ukkameva viziSya Aha-'chAyattara'ityAdi, SaTsaptatyadhikasya grahazatasyApi jambUdvIpavarticandradvayaparivArabhUtAnAM grahANAM dviguNitAyA aSTAzIterityarthaH, etA-anantaroktA vijayAdyA agramahinyo vaktavyAH imAbhirvakSyamANAbhigA-18 thAbhiruktanAmabhiH iti gamyaM, idaM ca grahazatasya vizeSaNaM bodhya, atra sUtrAdarza prathamadRSTamapi nakSatradaivatasUtramupekSya / kramaprAdhAnyAd vyAkhyAnasyeti prathamamaSTAzItimahanAmasUtraM vyAkhyAyate-'iMgAlae'ityAdi, aGgArakaH 1 vikAlakaH 2 lohitAGka: 3 dAnezvaraH 4 AdhunikaH5 prAdhunikaH 6 kanakena saha ekadezena samAna nAma yeSAM te kanakasamAnanAmAnaste paJcaiva prAguktasaGkhyAparipAcyA yojanIyAH, tadyathA-kaNaH 7 kaNakaH 8 kaNakaNakaH 9 kaNavitAnakaH 10 kaNasantAnakaH 11 'some'tyAdi somaH 12 sahitaH 13 AzvAsanaH 14 kAryopagaH 15 karburakaH 16 ajakarakaH 17 dundubhakaH |18 zaMkhasamAnanAmAno nAmni zaMkhazabdAGkitA ityarthaH te trayaH, tadyathA-zaMkhaH 19 zaMkhanAbhaH20 zaMkhavarNAbha: 21 evaM ukena prakAreNa bhaNitavyaM, pratyekamagramahiSIsaMkhyAkathanAya aSTAzItenahANAM nAmasaMgrAhakagAthAkadambakamiti zeSaH, yAvat bhAvaketormahasyAgramahiSyaH, yAvatkaraNAt idaM draSTavyaM-tiNNeva kaMsanAmA NIle ruppi ahavaMti cattAri / bhAva| tilapuSphavaNNe daga dagavaNNe ya kAyarvadhe y||3|| iMdamgidhUmakeU haripiMgalae buhe a suke a / bahassairAhu agatthI mANavage kAmaphAse a||4|| dhurae pamuhe viyaDe visaMdhi kappe tahA payalle ya / jaDiyAlae ya aruNe aggilakAle mahAkAle // 5 // sosthi sovasthibhae baddhamANaga tahA palaMbe a / NicAloe Nicujjoe sayaMpabhe cetra obhAse // 6 // seyaM // 534 // ~ 1071~ Page #1073 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra[7], ------- ------------------ mUlaM [168R+170] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: See 18| karakhemakara AbhaMkara parbhakare a NAyayo / arae virae a tahA asoga taha vItasoge ya // 7 // vimala cittattha vivatthe visAla taha sAla subae ceva / aniyaTTI egajaDI a hoi bijaDI ya boddhaye // 8 // kara karia rAya aggala boddhace puSpha-18 |bhAvakeU a / aTThAsII gahA khalu NAyavA aannupubiie||9||atr vyAkhyA-kaMsazabdopalakSitaM nAma yeSAM te kaMsanAmAnaH te traya eva, tadyathA-kaMsaH 22 kaMsanAbhaH 23 kaMsavarNAbhaH 24 nIle rupye ca zabde viSayabhUte dvidvinAmasaMbhavAt sarvasaMkhyayA bhavanti catvArastadyathA-nIlaH 25. nIlAvabhAsaH 26 ruppI 27 rupyAvabhAsaH 28 bhAsa iti nAmadvayopalakSaNaM tadyathA-bhasma 29 bhasmarAziH 30 tilaH 31 tilapuSpavarNaH 33 dakaH 33 dakavarNaH 34 kAyaH 35 vandhyaH 36 caH samuccaye iMdrAgniH 37 dhUmaketuH 38 hariH 39 piGgalakaH 40 budhaH 41 tathaiva, evamagre'pi, zukraH 42 bRha| spatiH 43 rAhuH 44 agastiH 45 mANavakaH 46 kAmasparzaH 47 dhurakaH 48 pramukhaH 49 vikaTaH 50 visandhikalpaH M51 tathA prakalpaH 52 jaTAlaH 53 aruNaH 54 agniH 55 kAlaH 56 mahAkAlaH 57 svastikaH 58 sIvastikaH 59 vardhamAnakaH 60 tathA pralambaH 61 nityAlokaH 62 nityodyotaH 63 svayaMprabhaH 64 avabhAsaH 65 zreyaskaraH 66 | kSemaGkaraH 67 AbhaGkaraH 68 prabhaGkaraH 69 SoDavyaH arajAH 70 birajAH 71 tathA azokaH 72 tathA vItazokaH 73 vimalaH 74 vitataH 75 vivastraH 76 vizAlaH 77 zAlaH 78 suvrataH 79 anivRttiH 80 ekajaTI 81 bhavati dvijaTI 82 yoddhavyaH karaH 83 karikaH 84 rAjA 85 argalaH 86 boddhavyaH puSpaketuH 87 bhAvaketuH 88 iti aSTA ~1072~ Page #1074 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], --------- ------------ mUlaM [168R+170] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: yAvRttiH zrIjampa-18| zItimrahAH khalu jJAtavyA AnupUryeti / atha 'savesiM gahAINa mityAdipadena sUcitAnA nakSatrANAmadhidaivatadvArA nAma-12 7vakSaskAra dvIpazA-8 pratipAdanAya gAthAdvayamAha nakSatrAdhinticandrI chAtAraH bahyA viSTa a basU varuNe aya buDDhI pUsa Asa jame / aggi payAvai some rude aditI vahassaI sappe // 1 // piTha bhargaajamasavi18||A tavA pAka taheva iMdaggI / mitte iMde niruI AU vissA ya boDave // 2 // iti (sUtra 171) // 535 // brahmA abhijit 1 viSNuH zravaNaH 2 vasurdhaniSThA 3 varuNaH zatabhiSak 4 ajaH pUrvabhAdrapadA 5 vRddhirityatra padaikadeze padasamudAyopacArAt abhivRddhiruttarabhAdrapadA 6 anyatrAhidhUna iti, pUSA revatI 7 azvo'zvinI 8 yamo bharaNi 9| agniH kRttikA 10 prajApatI rohiNI 11 somo mRgaziraH 12 rudra ArdrA 13 aditiH punarvasuH 14 bRhaspatiH puSyaH 1015 sarpo'zleSA 16 pitA maghA 17 bhagaHpUrvaphAlgunI 18 aryamA uttarAphAlgunI 19 savitA hastaH 20 tvaSTA citrA | 1021 vAyuH svAtiH 22 iMdrAgnI vizAkhA 23 mitro'nurAdhA 24 indro jyeSThA 25 nikratimUlaM 26 ApaH pUrvASADhA 18 27 vizve uttarASADhA 28 ceti nakSatrANi boddhavyAni, nanu svasvAmibhAvasambandhapratipAdakabhAvamantareNa kathaM deva-18 18|| tAnAmabhirnakSatranAmAni saMporan ?, ucyate, adhiSThAtari adhiSTheyasyopacArAt bhavati, eteSAM cASTAviMzaterapi nkss-18||535|| 18 trANAM vijayAdinAmabhireva pUrvoktAzcatasro'yamahiSyo vaktavyA iti / tArakANAM ca sapazcasaptatisahasrAdhikaSaTpaSTiko-18 | TAkoTIpramANatvena bahusaMkhyAkatayA nAmavyavahArasyAsaMvyavahAryatvena copekSA, parameSAmapyetA eva catasro'pramahiSyo atha nakSatrANAM adhidevatAyA: nAmAni darzyate ~ 1073~ Page #1075 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ---- ---- mUlaM [171] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: | bodhyA iti / atha paJcadarza dvAra praznaviSayIkartumAha-'candavimANe NaM bhaMte !' ityAdi, prAyaH sugama, navaraM caturbhAgapalyopamasthiti:-caturbhAgamAtraM palyopamaM caturbhAgapalyopamamiti vizeSaNasamAsaH palyopamacaturbhAga ityarthaH prAkRtatvAt pUraNapratyayalopaH, evamapre'STabhAgapalyopamAdAvapi bodhyaM, candravimAne hi candradevaH sAmAnikAca AtmarakSakAdayazca parivasanti tena candrasAmAnikApekSayA utkRSTamAyuryodhyaM, teSAmevotkRSTAyuHsaMbhavAt , jaghanya cAtmarakSakAdidevA-18 pekSayeti, evaM sUryavimAnAdisUneSvapi bhAvyam / atha sUryAyuHsUtram-'sUravimANe ityAdi, vyaktaM, atha grahAdInAM sthitisUtrANi 'gahavimANe' ityAdi, etAni trINyapi sUtrANi nigadasiddhAnIti / poDazaM dvAraM pRcchati etesi Na bhante! caMdimasUriagahaNakyattatArArUvANaM kavare2 hiMto appA vA bahuA vA tulA vA visesAhiA bA ?, go0! caMdimasU. riA duce tullA samvatthovA NakkhattA saMkhejaguNA gahA saMkhenaguNA tArArUvA saMkhejaguNA iti (sUtra. 172) jambuddIveNaM bhante ! dIve jahaNNapae vA nakosapae vA kevaiA titthayarA samvaggeNa paM01, go0! jahaNNapae catvAri ukosapae cottIsaM tityayarA samvaggeNaM paNNattA / jambuddIye bhaMte ! dIve kevaiA jahaSNapae vA ukosapae vA cakavaTTI sanaggeNa paM0?, go.! jahaNNapade cattAri ukosapade tIsaM cakayaTTI sabaggeNaM paNNatA iti, baladevA tattiA ceva jattiA cakavaTTI, vAsudevAvi tattiyA cevatti / jambuddIve dIve kevaiA nihirayaNA sabaggeNa paM01, go.! tiSNi chaluttarA NihirayaNasayA sambaggeNaM paM0, jambuddIve 2 kevaiA NihirayaNasayA paribhogattAe hagyamAgacchaMti ?, goka! jahaSNapae chattIsaM ukosapae doNNi sattarA NihirayaNasayA paribhogattAe RE eseseeteneecence 24940 ~1074~ Page #1076 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ------- -- mUlaM [172-173] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: nticandrI zrIjambUdvIpazAyA vRttiH // 536 // akSaskAre candrAbalpabahutaM jinAdi 172-173 hAmAgacchaMti, jamburIve 2 kevaiA paMciMdiarayaNasayA savvamgeNaM paNNatA?, go0! do dasuttarA paMciMdiarayaNasayA sambaggeNaM paNNattA, jambuharIve 2 jahaSNapade vA ucchosapade vA kevaiA paMciMdiarayaNasayA paribhogattAe havyamAgacchaMti ?, go0! jahaNNapae aTThAvIsaM pakkosapae doNi dasuttarA paMcidiarayaNasayA paribhogattAe habbamAgacchaMti, jambuddIve NaM bhante! dIve kevaiA egidiarayaNasayA savvaggeNaM paM01, go0! do dasuttarA enidiarayaNasayA savvaggeNaM paM0, jambuddIve Ne bhante ! dIve kevaimA egidibharayaNasayA paribhogattAe hamvamAgacchanti', go0! jahaNNapae aTThAvIsaM ukoseNaM doNi dasuttarA enidiarayaNasayA paribhogattAe halamAgacchaMti (sUtra 173) 'etesiNa'mityAdi, eteSAM-anantaroktAnAM pratyakSapramANagocarANAM vA bhadanta ! candrasUryagrahanakSatratArArUpANAM katare katarebhyo'lpA:-stokAH vA vikalpasamuccayArthe katare katarebhyo bahukA vA katare katarebhyastulyA vA, atra vibhaktipariNAmena tRtIyA vyAkhyeyA, katare katarebhyo vizeSA veti, gautama! candrasUryA ete daye'pi parasparaM tulyAH, pratidvIpaM pratisamudraM candrasUryANAM samasaGkhyAkatvAt , zeSebhyo grahAdibhyaH sarve'pi stokAH, tebhyo nakSatrANi saG-18 khyeyaguNAni aSTAviMzatiguNatvAt , 'tebhyo'pi grahAH sakhyeyaguNAH sAtirekatriguNatvAt, tebhyo'pi tArArUpANi || saGkhyeyaguNAni prabhUtakoTAkoTIguNatvAditi, vyAkhyAtaM SoDazamalpabahutvadvAraM, tena sampUrNa saMgrahaNIgAthAdvayacyA-18 khyAnamiti / atha jambUdvIpe jaghanyotkRSTapadAbhyAM tIrthakarAn pipRcchiSurAha-'jambuddIveNaM bhante! dIve jahaNNapae' 536 // ~ 1075~ Page #1077 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ----- -- mUlaM [172-173] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: 1 ityAdi, jambUdvIpe bhadanta ! dvIpe jaghanyapade sarvastoke sthAne vA utkRSTapade sarvotkRSTa sthAne vA vicAryamANe iti zeSaH / kiyantastIrthakarAH sarvAgreNa-sarvasaMkhyayA kevalidRSTamAtrayA ityarthaH prajJaptAH, gautama! jaghanyapade catvAraH prApyante, tathAhi-jambUdvIpasya pUrvavidehe zItAmahAnadyA dvibhAgIkRte dakSiNottaradigbhAgayorekaikasya sadbhAvAt dvau aparavidehe'pi zItodayA mahAnadyA dvibhAgIkRte tathaiva dvau jinendrI militAzcatvAraH, bharatairAvatayostu ekAntasuSamAdAvabhAva eva, utkRSTapade catustriMzattIrthakarAH sarvAgreNa prajJaptAH, tathAhi-mahAvidehe prativijayaM bharatairAvatayozcaikaikasya sambhava iti sarvamIlane catustriMzat, eSAM hi bhagavatAM svasvakSetravartibhizcakribhirarddhacakribhizca sahAnavasthAnalakSaNavirodhAsambhavAt, etacca viharamAnajinApekSayA bojya, na tu janmApekSayA, taccintAyAM tUtkRSTapade caturviMzatastIrthakarANAmasambhavAditi / / IS athAtraiva jaghanyotkRSTapadAbhyAM cakriNaH pRcchati-'jambuddIve'ityAdi, jambUdvIpe bhadanta ! dvIpe kiyanto jaghanyapade | vA utkRSTapade vA cakravartinaH prajJaptA:1, bhagavAnAha-gautama! jaghanyapade catvAraH upapattistu tIrtharANAmiva, utkR-II IS Tapade triMzazcakravartinaH sarvAgreNa prajJaptA, kathamiti cet, ucyate, dvAtriMzadvijayeSu vAsudevasvAmikAnyataravijayaca|tuSkavarjitavijayasatkA'STAviMzatiH bharatairAvatayostu dvAviti pUrvAparamIlitAtriMzat, yadA mahAvidehe utkRSTapadeDa TAviMzatizcakriNaHprApyante tadA niyamAccaturNAmarddhacakriNAM sambhavena tanniruddhakSetreSu cakriNAmasambhavAt , cakriNAmarddhacaA kriNAM ca sahAnavasthAnalakSaNavirodhAditi, athAtra tathaiva baladevAnarddhacakriNazcAha-baladevA tattiA ' ityAdi, baladevA ~ 1076~ Page #1078 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], -------- -- mUlaM [172-173] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: dvIpazA zrIjambU- api tAvanta evotkRSTapade jaghanyapade ca yAvantazcakravartinaH, vAsudevA api tAvanta eva baladevaMsahacAritvAt , ko'rthaH ?- vakSaskAre // yadA cakravartinaH utkRSTapade triMzad tadA avazyaM baladevavAsudevA jaghanyapade catvAraH teSAM caturNAmavazyaM bhAvAt , || candrAbanticandrI lpabahutvaM yadA ca baladevA vAsudevA utkRSTapade triMzat tadA cakriNo jaghanyapade catvAraH teSAmapi caturNAmavazyaM bhAvAt, yA ciH jinAditenaiteSAM parasparaM sahAnavasthAnalakSaNavirodhabhAvenAnyatarAzritakSetre tadanyatarasyAbhAva iti / athaite nidhipatayo saMkhyA mU. // 537 // 18 // bhavantIti jamyUdvIpe nidhisankhyA praSTumAha-'jambuddIce dIye' ityAdi, jambUdvIpe dvIpe kiyanti nidhiralAni-IS | 172-173 | utkRSTanidhAnAni yAni gaGgAdinadImukhasthAni cakravartI hastagataparipUrNaSaTkhaNDadigvijayavyAvRtto'STamatapaHkaraNA-18| IS nantaraM svasAkaroti tAni sarvAgreNa-sarvasatyayA prajJaptAni ?, bhagavAnAha-gautama! trINi paDuttarANi nidhiratna zatAni sarvAgreNa prajJaptAni, tapathA-navasayAkAni nidhAnAni caturviMzatA guNyanta iti yathoktasaGkaveti, iyaM / |ca sattAmAzritya prarUpaNA kRtA, atha nidhipatInAM kati nidhAnAni vivakSitakAle bhogyAni bhavantIti prazna-18| mAha-'jambuddIce dIve'ityAdi, jambUdvIpe dvIpe kiyanti nidhirajazatAni paribhogyatayA utpanne prayojane cakravartibhiyApAryamANatvena hayamiti-zInaM cakravartyabhilApotpattyanantaraM nirvilambamityarthaH Agacchanti ?, bhagavAnAha-gautama! | 537 // jaghanyapade SaTtriMzat jaghanyapadabhAvinAM cakravarttinAM navanidhAnAni caturguNitAni yathoktasaJjayApradAnIti, utkRSTapade tu dve saptatyadhike nidhiratnazate paribhogyatayA zIghramAgacchataH, utkRSTapadabhAvinAM cakriNAM triMzato nava nava nidhAnAni / 800000000000000 ~1077~ Page #1079 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [7], ---- -- mUlaM [172-173] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: // bhavantIti nava triMzatA guNyanta ityupapadyate yathoktasaMkhyeti / atha jambUdvIpavarticakravattiranasaMkhyA pipRcchissuraah-18|| 11'jamyuhIve'tti, jambUdvIpe 2 bhadanta! kiyanti paJcendriyaratnAni-senApatyAdIni sapta teSAM zatAni sarvAgreNa prajJa sAni?, bhagavAnAha-gautama! dve dazottare pazzendriyaratnazate sarvAgreNa prajJapte, tadyathA-utkRSTapadabhAvinAM triMzatazcakriNAM pratyeka saptapaJcandriyaratnasadbhAvena saptasaMkhyA triMzatA guNyate bhavati yathoktaM mAnaM, nanu nidhisarvAgrapRcchAyAM catustriMzatA guNanaM paJcendriyaratnasarvAprapRcchAyAM tu kimiti triMzatA guNanaM ?, ucyate, caturyu vAsudevavijayeSu tadA teSAmanupalambhAt, nidhInAM tu niyatabhAvatvena sarvadA'pyupalabdheH, tena ranasarvAnasUtre ratnaparibhogasUtre ca na kazcitra hai| saMkhyAkRto vizeSa iti, atha ratnaparibhogapraznasUtramAha-'jambuhIve ityAdi, prAyo vyAkhyAtatvAda vyaka, athaikendri-1 1 yaralAni praznayitumAha-'jambuddIve'tti vyaktaM, navaraM ekendriyaratnAni cakriNAM cakrAdIni teSAM zatAnIti / athaikendri-k yaralaparibhogasUtraM pRcchamAha-'jambuddI' tti vyaktaM // atha jambUdvIpasya viSkambhAdIni pRcchannAha jammudIve gaM bhante ! dIve kevai AyAmavikkhaMbheNaM kevai parikkheveNaM kevai ubeheNaM kevai uddhaM uccatteNaM kevai sabaggeNaM paM01, go0 ! jambudIye 2 ega joSaNasayasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM tiNi joaNasayasahassAI solasa ya sahassAI doNi a sattAvIse joaNasae tiSNi a kose aTThAvIsaM ca dhaNusayaM terasa aMgulAI arddhagulaM ca kiMcivisesAhi parikkhevaNaM paM0, ega joaNasaharasaM ubeheNaM NavaNauti joaNasahassAI sAiregAI uddhaM uccatteNaM sAiregaM joaNasayasahassaM savamoNaM paNNatte / (sUtraM 174) Pos90ses atha jambUdvIpasya AyAma-viSkaMbha Adi pradarzyate ~ 1078~ Page #1080 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- -- mUlaM [174-176] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjambUjambarIveja bhante / dIye ki sAsae asAsae', goamA! sima sAsae sia asAsae, se keNadveNaM bhante! evaM vubai-sina vakSaskAre sAsae sia asAsae,go0! dabaTThayAe sAsae vaNapanavehiM gaMdhaka rasa0kAsapajavehiM asAsae, se teNadveNaM go! evaM vaha dvIpodvedhAnticandrI- sima sAsae sibha asAsae / jambuddIve gaM bhante! dIve kAlo kebaciraM hoi?, goamaa| Na kayAviNAsi Na kayAvi |di zAzvayA vRttiH Natyi Na kayApi Na bhavissai, bhuSi ca bhavai a bhavissai a dhuve Niie sAsae anbae bhavahie Nice jambuddIve dIve paNNate | tatvAdi iti (sUtra 175) jambuddIve NaM bhante! dIve kiM puDhavipariNAma AupariNAme jIvapariNAme poggalapariNAme ?, gobhamA ! 1538 // pariNAmA-- puDhavipariNAmevi AupariNAmevi jIvapariNAmevi puggalapariNAmevi / jambuddIveNaM bhante ! dIve savvapANA sadhvajIvA sababhUbhA di . savvasattA puDhavikAiattAe AukAiattAe teukAiattAra vAukAiacAe vaNassaikAiattAe unavaNNapubbA ?, haMtA go! (174-176 asaI aduvA arNavakhutto (sUtraM 176) / 'jambuddIve'tti, atra sUtre viSkambhAyAmaparikSepAH prAgvyAkhyAtAH, punaH praznaviSayIkaraNaM tu udveSAdikSetradharmapraznakaraNaprastAvAdvismaraNazIlavineyajanasmaraNarUpopakArAyeti, tena udvedhAdisUtre jambUdvIpaM dvIpaM atra dvIpazabdasya klIvatva3 nirdezaH klIve'pi vartamAnatvAt kiyadudvedhena-uNDatvena bhUmipraviSTatvenetyarthaH kiyadUrvoccatvena-bhUnirgatoccatvenetyarthaH / // 538 IS|| kiyaJca sarvAgreNa-uNDatvoccatvamIlanena prajJaptam ?, bhagavAnAha-gautama! viSkambhAyAmaparikSepaviSayaM nirvacanasUtraM prAgvat | udvedhAdinirvacanasUtre tu ekaM yojanasahanamudvedhena sAtirekANi navanavati yojanasahatrANi Urboccatvena sAtireka yoja-gaI chaeosecacaon ~ 1079~ Page #1081 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], mUlaM [ 174- 176] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..... AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH nazatasahasraM sarvApreNa prajJaSTham, nanu UNDatvavyavahAro jalAzayAdI uccatvavyavahArastu parvatavimAnAdau prasiddhaH dvIpe tu sa kiM 1, vyavahArAviSayatvAditi, ucyate, samabhUtalAdArabhya ratnaprabhAyAmadhaH sahasrayojanAni yAvad gamane'dhogrA| mavijayAdiSu jambUdvIpavyavahArasyopalabhyamAnatvenoNDatvavyavahAraH suprasiddha eva tathA jambUdvIpotpannAnAM tIrthakRtAM jambUdvIpameroH paNDagavane'bhiSekazi ThAyAmabhiSicyamAnatvAt jambUdvIpavyapadezapUrvakamabhiSekasya jAyamAnatveno catvavyavahAro'pyAgame suprasiddha eveti / athAsyaiva zAzvatabhAvAdikaM praznayannAha - 'jambuddIve NamityAdi, idaM ca yathA prAkU | padmavaravedikAdhikAre vyAkhyAtaM tathA'tra jambUdvIpavyapadezena bodhyamiti, evaM ca zAzvatAzAzvato ghaTo niranvayavinazvaro dRSTaH kimasAvapi tadvat uta netyAha-'jambuddIve Na'mityAdi, idamapi prAk padmabaravedikAdhikAre vyAkhyAtamiti / atha kiMpariNAmo'sau dvIpa iti pipRcchipurAha- 'jambuddIve NaM bhante !' ityAdi, jambUdvIpo bhadanta ! dvIpaH kiM | pRthivI pariNAma:--pRthivIpiNDamayaH kimappariNAma :- jalapiNDamayaH, etAdRzau ca skandhAyacittarajaH skandhAdivadajIvapa|riNAmAvapi bhavata ityAzaGkayAha- kiM jIvapariNAmaH - jIvamayaH, ghaTAdirajIva pariNAmo'pi bhavatItyAzaGkayAha- kiM puna| lapariNAma:- pudgalaskandhaniSpannaH kevalapudgalapiNDamaya ityarthaH tejasastvekAnta suSamAdAvanutpannatvena ekAntaduSpa| mAdau tu vidhvastatvena jambUdvIpe'sya tatpariNAme'GgIkriyamANe kAdAcitkatvaprasaGgaH vAyostvaticalatvena tatpariNAme | dvIpasyApi calatvApattiriti tayoH svata eva sandehAviSayatvena na praznasUtre upanyAsaH, bhagavAnAha - gautama ! pRthivI For P&Praise City ~ 1080 ~ 0000 Page #1082 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], mUlaM [1974- 176] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..... AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH bhIjammUdvIpazAnticandrIyA vRttiH // 539 // pariNAmo'pi parvatAdimattvAt appariNAmo'pi nadIhadAdimattvAt jIvapariNAmo'pi mukhavanAdiSu vanaspatyAdimattvAt, yadyapi svasamaye pRthivyapakAya pariNAmatvagrahaNenaiva jIvapariNAmatvaM siddhaM tathApi loke tayorjIvatvasyAvyavahArAt pRthaggrahaNaM, vanaspatyAdInAM tu jIvatvavyavahAraH svaparasammata iti, pudgalapariNAmo'pi mUrttatvasya pratyakSasiddhatvAt, ko'rthaH 1-jambUdvIpo hi skandharUpaH padArthaH, sa cAvayavaiH samuditaireva bhavati, samudAyarUpatvAt samudAyina | iti / atha yadi cAyaM jIvapariNAmastarhi sarve jIvA atrotpannapUrvA uta netyAzaGkayAha - 'jambuddIve NaM bhante !" ityAdi, jambUdvIpe bhadanta ! dvIpe sarve prANAH- dvitricaturindriyAH sarve jIvAH- paJcendriyAH sarve bhUtAH - taravaH sarve sattvAH - pRthi vyaptejovAyukAyikAH, anena ca sAMvyavahArikarAziviSayaka evAyaM praznaH, anAdinigodanirgatAnAmeva prANajIvAdirUpavizeSaparyAyapratipatteH pRthivIkAyikatayA apakAyikatayA tejaskAyikatayA vAyukAyikatayA vanaspatikAyikatayA upapanna pUrvA:- utpanna pUrvAH 1, bhagavAnAha - 'haMtA goamA!" evaM gautama ! yathaiva praznasUtraM tathaiva pratyuccAraNIyaM pRthivIkAyikatayA yAvadvanaspatikAyikatathA upapannapUrvAH kAlakrameNa saMsArasyAnAditvAt na punaH sarve prANAdayo jIvavizeSA yugapadutpannAH sakalajIvAnAmekakA jambUdvIpe pRthivyAdibhAvenotpAde sakaladevanArakAdibhedAbhAvaprasakteH, na caitadasti, tathA jagatsvabhAvAditi, kiyanto vArAnutpannA ityAha- asakRd - anekazaH athavA anantakRtvaH - anantavArAn saMsArasyAnAditvAditi / atha jambUdvIpetinAmno vyutpattinimittaM jijJAsiSuH pRcchati For P&Praise Cnly atra mUla-saMpAdakasya mudraNa-zuddheH skhalanatvAt zirSaka-sthAne 'sU0 177-178' mudritaM, tat azuddhaM, atra sU0 174-176' eva vartate ~ 1081~ 7vakSaskAre dvIpanAmahetuH upasaMhAraH sU. 177-178 // 539 // Page #1083 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ----- - mUlaM [177-178] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti' mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: se keNadveNaM bhante! evaM bubai jambuddIve 21, go0! jamyuhIve dIye tastha 2 dese sahiM 2 bahave jamyUrakyA jambUvaNA jamyUva saMvA NicaM kusumiA jAva piMTimamaMjariva.sagadharA sirIe aIva uvasobhemANA ciTThati, jammUpa sudasaNAe aNADhieNAmaM deve mahidvaue jAba paliobamaTThiie parivasai, se teNadveNaM goamA! evaM bucai jambuddIce dIve iti / (sUtra 177) nae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre mihilAe NayarIe mANibhahe ceie bahUrNa samaNANaM bahUrNa samaNINaM bahUNaM sAvayANaM bahUrNa sAviyANaM bahUrNa devANaM yahUrNa devINaM majAgae evamAikkhA evaM bhAsai evaM paNNavei evaM paruvei jambUdIvapaNNattI NAmatti ajo! ajAyaNe aTuM ca aivaM ca pasiNaM ca kAraNaM ca vAgaraNaM ca bhujo 2 uvadaMseittibemi (sUtraM 178) // iti zrIjambUdvIpaprajJaptisUtraM samAptam / prathAma04146 // 'se keNaTeNaM bhante! evaM bubaha-jambuddIve dIve ityAdi, atha kenArthena bhdnt| evamucyate jambUdvIpo dvIpaH, bhagavAnAha-gautama! jambUdvIpe 2 tatra tatra deze tasya dezasya 2 tatra tatra pradeze bahavo jambUvRkSAH ekaikarUpAH virala| sthitatvAt tathA bahUni jambUvanAni-jambUvRkSA evaM samUhabhAvena sthitAH aviralasthitatvAt 'ekajAtIyatarusamUho vana miti vacanAt , tathA bahavo jambUvanakhaNDA:-jambUvRkSasamUhA eva vijAtIyatarumizritAH, 'anekjaatiiytrusmuuho| vanakhaNDa' iti vacanAt , tatrApi jambUvRkSANAmeva prAdhAnya miti prastute varNakasAphalyaM, anyathA aparavRkSANAM vanakhaNDainimittabhUtairjambUdvIpapadapravRttinimittatve'sAGgatyAt , te ca kathaMbhUtA ityAha-nityaM-sarvakAlaM kusumitAH yAvatpadAt 'NizcaM ||3|| mAiyA NicaM lavAmA NicaM thavaiA jAva NicaM kusumiamAialavaiathavaibhagulaiagocchaiajamaliajuvaliazaviNamiasuvibhatta' iti grAhyam , etadvyAkhyAnaM prAgvanakhaNDavarNake kRtamiti tato jJeyaM, uktavarNakopetAzca vRkSAH 389 ~ 1082 ~ Page #1084 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ----- -- mUlaM [177-178] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjambU- zriyA atIva upazobhamAnAstiSThanti, idaM ca nityakusumitatvAdikaM jambUvRkSANAmuttarakurukSetrApekSayA bodhyaM, anyathaiSAM vakSaskAre dvIpazA- prAvRTkAlabhAvipuSpaphalodayavattvena pratyakSabAdhAt , etena ca jambUvRkSabahulo dvIpo jambUdvIpa ityAbeditaM bhavati, athavA dvIpanAmavicandrIjambbA sudarzanAbhidhAnAyAmanAdRtanAmA-pUrva jambUvRkSAdhikAre vyAkhyAtanAmA devo maharddhiko yAvatkaraNAt 'mahajju // hetu: upathA vRtti: saMhAraH . Ie' ityAdi grAhya, palyopamasthitikaH parivasati, atha tenArthena bhadanta ! evmucyte-svaadhiptynaahtnaamdevaashry||54|| bhUtayA jamyopalakSito dvIpo jambUdvIpa iti, sUkadezo hyaparaM sUtraikadezaM smArayatIti 'bhaduttaraM ca NaM jambuddIvassa IsAsae NAmadhejje paNNatte jaNNa kayAi Na AsI Na kayAi Natthi Na kayAi Na bhavissai jAva Nice' iti jJeyam , jIvAbhigamAdarza tathAdarzanAt, etena kimAkArabhAvapratyavatAro jambUdvIpa iti caturthaH prazno niyUMDha iti / atha prastutatIrthadvAdazAGgIsUtrasaMsUtraNAvizvakarmA zrIsudharmasvAmI svasmin gurutvAbhimAna parijihIrghaH prastutagrandhanAmopadarza-III |napUrvakaM nigamanavAkyamAha-tae Na'mityAdi, zAzvatatvAcchAzvatanAmakatvAca sadpo'yaM jambUdvIparUpo bhAvaH, santaM hi || bhAvaM nApalapanti vItarAgAstataH zramaNo bhagavAn mahAvIro mithilAyAM nagaryA mANibhadre caitye bahUnAM zramaNAnAM bahUnAM | zramaNInAM bahUnAM zrAvakANAM bahUnAM zrAvikANAM bahUnAM devAnAM bahUnAM devInAM madhyagato na punarekAnte ekatarasya kasya-18 18 // 540 // cit purataH evaM-yathoktamuktAnusAreNetyarthaH AkhyAti-prathamato vAcyamAtrakathanena evaM bhASate-vizeSavacanakathanataH18 evaM prajJApayati-vyakaparyAyavacanataH evaM prarUpayatyupapattitaH, AkhyevasyAbhidhAnamAha-jambUdvIpaprajJaptiriti nAma SaSTho ~ 1083~ Page #1085 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---- - mUlaM [177-178] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: 93800300 pAGgamiti zeSaH, etacca granthAgreNa sAdhikaikacatvAriMzacchatazlokamAnaM, yattu zrImalayagiripAdaiH sUryaprajJaptiTIkAyAM dvitIyaprAbhRtaprAbhRte 'evAmeva sapuvAvareNaM jambuddIve dIve cauddasa salilAsayasahassAI chappaNNaM ca salilAsahassAI bhavaMtI. | timakkhAya'mityaMtaM zlokasahanacatuSTayamAnamuktaM, jyotiSakAdhikArasUtramIlanena ca saptacatvAriMzacchatAdhikamapi, tatta yAvatpadasaMgraheNa janmAdhikArabRhadvAcanAprakSepeNa ca tAvatparimANaM sambhAvyata iti bodhyaM / atra guNAn vibhAvayannAha| 'ajo ajjhayaNe aThaM ca heuM ca pasiNaM ca'ityAdi, ArAt-sarvapApAd dUraM yAtaH Arya:-zrIvarddhamAnasvAmI ata eva || sarvasAvadyavarjakatvena 'sAvayaM nirarthakaM tucchArthakaM ca na bevAditi vaktRprAmANyena vacanaprAmANyamAveditaM bhavati, athavA zrIsudharmasvAmisambodhanaM zrIjambUsvAminaM prati he Arya ! iti, adhyayane-prastutajambUdvIpaprajJaptinAmake svatantrAdhyayane / na tu zakhaparijJAdivat zrutaskandhAdyantargate artha ca cAH parasparaM samuccayArthAH hetuM ca prazaM ca kAraNaM ca vyAkaraNaM c| bhUyo bhUyo-vismaraNazIlazrotranugrahArthaM vAraMvAra prakAzanena athavA prativastu nAmArthAdiprakAzanenopadarzayatIti sambandhaH || anena gurupAratanyamabhihitaM, tatrArtho jambUdvIpAdipadAnAmanvarthaH, sa yathA 'se keNadveNaM bhante! evaM vuccai-jambuddIve dIve', goamA! jambuddIve NaM dIve tattha tattha dese tahiM 2 bahave jambUrukkhA jambUvaNA jambUvaNasaMDA NicaM kusumiA | jAva piMDimamaMjarivaTeMsagadharA sirIe aIva 2 uvasobhemANA ciTThati, jamyUe a sudasaNAe aNAdie NAmaM deve mahiDIe jAva palibhovamahiIe parivasai, se teNadveNaM goamA! evaM budhai-jambuddIve 2' iti, tathA hetuH-nimittaM sa cerseces laEcINE ~ 1084 ~ Page #1086 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], -------- - mUlaM [177-178] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: Hen jimba- yathA 'pabhUNe bhrte| caMde joisiMde joisarAyA candava.sae vimANe candAe rAyahANIe sabhAe sahammAe taDieNaM akSaskAra dIpazA- saddhiM mahayAhayaNagIavAia jAva divAI bhogabhogAI bhuMjamANe viharittae, goamA! No iNaDhe samaDhe' ityatrAbhi- dvIpanAmadhAtavyArthasya se keNaTeNaM jAva viharittae, goamA! candassa joisiMdassa0 candavaDeMsae vimANe candAe rAyahANIe | hetuH upa // saMhAra: sU. sabhAe suhammAe mANavae ceiakhaMbhe vairAmaesu golabaTTasamuggaesu bahuIo jiNasakahAo saMnikkhittAo ciTThati, // 77-17 tAoNaM candassa annesiM ca bahUrNa devANa ya devINa ya accaNijjAo jAva pajjuvAsaNijjAo, se teNaTheNaM goamA NopabhUti, idaM sUtraM hetupratipAdakam , tathA praznaH-ziSyapRSTasyArthasya pratipAdanarUpaH, yathA loke'pyucyate-anena praznAni || samyak kathitAni, anyathA sarvathA sarvabhAvavido bhagavataH praSTavyArthAbhAvena kutaH praznasambhava iti, yathA-'kahiNaM bhante / jambahIve dIye kemahAlae NaM bhante ! jambuddIve dIve kiMsaMThie NaM bhante ! jambuddIve dIve kimAyArabhAvapa-18 DoAre NaM bhante ! jambuddIne dIye paNNatte, goamA! ayaNNaM jambuddIve dIve sapadIvasamudANaM sadhabhatarae sabakhuDDAe baTTe tellApUasaMThANasaMThie baTTe pukkharakaNNiAsaMThANasaMThie baTTe paDipuNNacaMdasaMThANasaMThie ega joaNasayasahassaM // 3 // AyAmavikkhaMbheNaM tipiNa joaNasayasahassAI solasa ya sahassAI doNi a sattAvIse joaNasae tiSiNa a kose 54 // aTThAvIsaM ca ghaNusayaM terasa aMgulAI addhaMgulaM ca kiMcivisesAhi parikkhevaNaM paNNatte' iti, tathA karaNa-apavAdo 18| vizeSavacana mitiyAvata, taca navaraMpadagabhitasUtravAcyaM, yathA-'kahiNaM bhante ! jambuddIve dIve eravae NAmaM vAse paNNate?, ~ 1085~ Page #1087 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH) vakSaskAra [7], mUlaM [ 177-178] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..... AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH goamA ! siharista uttareNaM uttaralavaNasamuddassa dakkhiNeNaM purasthimalavaNasamuddassa paJcatthimeNaM paJcatthimalavaNasamuddassa | puratthimeNaM ettha NaM jambuddIve dIve eravae NAmaM vAse paNNatte, khANubahule kaMTakabahule evaM jaccaiva vattavayA bharahassa saccaiva | sabA niravasesA avA sabhoavaNA saNikkhamaNA sapariNibANA' ityatidezasUtre NavaraM erAvao cakkavaTTI deve erAvae se teNadveNaM erAvae vAse' iti, tathA vyAkaraNaM-apRSTottararUpaM, tadyathA-- jayA NaM bhante ! sUrie savantaraM maNDalaM uvasaMkamittA cAraM carai tathA NaM egamegeNaM muhutteNaM kevaiaM khettaM gacchai ?, goamA ! paMca paMca joaNasahassAI doNi a egAvaNNe joaNasae egUNatIsaM ca sahibhAe joaNassa egamegeNaM muhutteNaM gacchai' ityantasUtre 'tayA NaM ihagayassa | maNUsassa sIbhAlIsAe joaNasahassehiM dohi a tevadvehiM joyaNasaehiM egavIsAe a joaNassa sadvibhAgehiM sUrie cakkhupphAsaM havamAgacchai' ityevaMrUpeNa sUtreNa sUryasya cakSuHpathaprAptatA ziSyeNApRSTApi paropakAraikapravRttena bhagavatA svayaM vyAkRteti, iti bravImIti sudharmA svAmI jambUsvAminaM prati brUte ahamiti bravImi ko'rthaH 1-gurusampradAyAgatamidaM jambUdvIpaprajJaptinAmakamadhyayanaM natu mayA svabuddhyotprekSitamiti, upadarzayatItyatra varttamAna nirdezastrikAla bhAvi dhvarhatsu jambUdvIpaprazasyupAGga viSayakArthapraNetRtvarUpavidhidarzanArthaM, atra ca granthaparyavasAne zrImanmahAvIranAmakathanaM caramamaGgalamiti // For P&Pase Cnly atra saptama vakSaskAraH parisamAptaH ~1086~ Page #1088 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [7], ---------------- ----- mUlaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: dhIjambUdvIpazAnticandrIyA vRttiH vakSaskAre dvIpanAmahetu: upasaMhAra:sU. 177-178 iti sAtizayadharmadezanArasasamullAsavismayamAnaaidayugInanarAdhipaticakravartisamAnazrIakandharasuratrANapradattaSANmAsikasaveMjantujAtAbhayadAnazatrujapAdikaramocanasphuranmAnapradAnaprabhRtivahumAnayugapradhAnopamAnasAmpratavijayamAnazrImattapAgacchAdhirAjazrIhIravijayasUrIzvarapadapadmopAsanApravaNamahopAdhyAyazrIsakalacandragaNiziSyopAdhyAyazrIzAnticandragaNiviracitAyAM jambUdvIpaprajJaptivRttI rakhamaSAnAmayAM jyotiSkAdhikAravarNano nAma saptamo vakSaskAraH samAsaH, tatsamAptau ca samApteyaM shriijmbuudviipprjnyptyupaanggvRttiH|| // 542|| boerseocaceaesesercedesesesese // 542 // AgamasUtra-18 [upAMgasUtra-7] 'jambadavIpaprajJapti' parisamApta: ~1087~ Page #1089 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [-], --------- ------ mUlaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: prazastiH / zreyAzrIpratibhUprabhUtatapasA yo moharAja ripuM, dadhvaMse sahasA nito gatamalaM jJAnaM ca yaH kevalam / yo juSTazca sadA triviSTapasadA vRndaistathA tathyavAra, yastIrthAdhipatiH zriyaM sa dadatAM zrIvIradevaH satAm // 1 // arhatsvivAtra nikhileSu gaNAdhipeSu, vAmeyadeva iva yo vidito jagatyAm / bhAdeyatAmadadhadadbhutalabdhidhAma, zrIgautamo'stu sama (mama) pUritasiddhikAmaH // 2 // yaM paJcamaM prathamato'pi ratopayeme, shriiviirpttttpttulkssmisroruhaakssii| rudrAGkiteSu gaNabhRtsu sudharmanAmA, bhUyAdayaM subhagatAnidhiriSTasiddhyai // 3 // tasya prabhoH sthaviravRndaparamparAyAM, tattallasatkulagaNAvalisambhavAyAm / / AtaH kramAd caTagaNendratapasvisUreH, zrImAMstapAgaNa iti prathitaH pRthivyAm // 4 // padmAvatIvacanato'bhyudayaM vibhAvya, yatsUraye stavanasaptazatI svakIyAm / sUrirjinaprabha upapradade prathAyai, so'yaM satAM tapagaNo na kathaM prazasvaH // 5 // tatrAneke babhUvuHsuvihitaguravaH zrIjagacandramukhyAH, doSAyAM vA divA vA sadasi rahasi vA svkriyaasvekbhaavaaH| ~ 1088~ Page #1090 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [-],---------------- ------ mUlaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: zrIjammU prazAna dvIpazAnticandrIyA vRtiH ecene ceaeA AdikoDairiyothI cikilabharagatA duSpramAdAvamannA, yairuddadhe vitandraiH svaparahitakRte sakriyA sarikrayA // 6 // aduSyaM vaiduSyaM caraNaguNavaiduSyasahitaM, pramAdAdvaimukhya pravacana vidheH sarakathakatA / guNIyo yasyetthaM na khaladurvAkyaviSayaH, kramAdAsIdasmin paramagururAnandavimalaH // 7 // antarvAdyamiti dvidhApi kumataM zraddhAvatAM svAgataM, niHzraddhaistu yathAzayaM prakaTitaM vicchindato'sya prbhoH| bAhyadhvAntavibhedino dinamaNeH sAmyaM na ramyaM na vA, dhvAntadvaitabhido'pi mandiramaNeH sNrkssto'dhstmH||8|| svagacche svasiMzca prathayati tarAM sma prathamatastathA sAdhozcaryA dhruvasamaya eMva prabhurasI / yathA saitatpaTTAdhipatipuruSe saMyatagaNe, kramAdgurcI guIM prajanitayazaskA'nuvavRte // 9 // tatpabhUSaNamaNiH suguruptdhrmbiijprvrddhnptturbhrtkssmaayaam| sUrIzvaro vijayadAnagururbabhUva, ke vAdino vijayadA na babhUvurasya ? // 10 // nAlIkanIranidhinirjarasindhusevAM, ckrushcturmukhcturbhujcndrcuuddaaH| yasya pratApaparitApabhRto na bhItA, ete jaDAzrayiNa ityapadhAdato'pi // 11 // tatpara guruhIrahIravijayo vibhrAjayAmAsivAna, jAgradbhAgyanidhiH priyAgamavidhizcAritriNAM caavdhiH|| yaM samprApya jagatrayaikasubhagaM mukto miyo matsaraH, zrIvAgbhyAmiva dIrghakAlajanito jJAnakriyAbhyAmapi // 12 // // 543 // ~ 1089~ Page #1091 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [-], --------- ------ mUlaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: saubhAgya yasya nAno nRpasadasi guNivAditAyAM prasiddheH, saubhAgyaM dezanAyA akavaranRpatiH pAdayoH pAdukA / saubhAgyaM yasya pANerupapadavijayaH senasUrIzvaro'sau, saubhAgyaM darzanasya tvahamahamikayA svAnyalokopapAtaH // 13 // idAnIM tatpaTTe guruvijayaseno vijayate, kalau kAle mUrtaH suvihitjnaacaarnicyH| vireje rAjanvAn zazadharagaNo yena vibhunA, guNagrAmo yasmAd bhavati vinayenaiva subhgH||14|| khalAstejorAziM caraNaguNarAziM suvihitA, vineyAzcidrAziM prativacanarAziM kumatinaH / kaviH kI rAziM varavinayarAziM ca guravo, viduH sthAne jAne zucisukRtarAziM punaramum // 15 // gurorasya zrutvA zravaNamadhuraM cAru caritaM, svagandharvodgItaM zuciguNagaNopArjanabhavam / / camatkArotkarSAt sasalilasahasrAnimiSaddak, paTakkedaklezaM subahu sahate giryasahanaH // 16 // teSAM gaNe guNavatAM dhuri gaNyamAnaH, zrIvAcakaH sakalacandragururbabhUva / / medhAviSu prathamataH prathamAnakIrtiH, sphUrtiryadIyakavikarmaNi suprasiddhA // 17 // punaH punaH saMsmRtimIyuSINAM, pratikriyeyaM yadupakriyANAm / punaH punarlocanasAndrabhAvaH, punaH punarniHzvasanasvabhAvaH // 18 // teSAM ziSyANuneyaM gurujanavihitAnugrahAdeva jambUdvIpaprajJaptivRttiH svaparahitakRte zAnticandreNa cke| ~ 1090~ Page #1092 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra- 7 (mUlaM + vRttiH) vakSaskAra [--], mUlaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [18], upAMga sUtra [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH bhIjambUDIpazAnticandrI - yA vRciH // 544 // varSe zrIvikramArkAdvidhuzarazarabhUvakradhAtrI 1651 pramANe, rAjye prAjye zriyA zrIakabaranRpateH puNyakAruNyasindhoH 19 asyopAGgasya gAmbhIryAnmadIyamatimAndyataH / sampradAyavyapAyAcca, pUrvavRttinivRttitaH // 20 // t viruddhamAgamAdibhyo, yadatra likhitaM mayA / dhIlocanaistadAlocya zodhyaM sAnugrahairmayi // 21 // yugmam // tuSyantu sAdhavaH sarve, mA rudhyantu khalA mayi / namaskaromi niHzeSAn prItyA bhItyA kramAdimAn // 22 // gambhIramidamupAnaM yathAmati vivRNvatA vizadamatinA / yadavApi mayA kuzalaM kuzalamatistena bhavatu janaH // 23 // aye yAvalIlokasi nabhasi nakSatrakusumavrajaM rAjJaH zyAmAbhigamasamaye pUritataram / mRjAkAraH sUryaH karabahukareNApanayati, dhruvA tAvadbhUyAdiyamakhilalokaiH paricitA // 25 // atha zodhanasamayagatA puro'nusandhIyate prazastiriyam / tapagaNasAmrAjyaramAM zrayati zrIvijayasenagurau // 26 // yatsaubhAgyamanuttaraM guNagaNo yeSAM vacogocarAtItaH ko'pyabhavat purApi vinayAdhAraH ( sadA pUjitaH / hitvA yena patiMvarAvadaparAn yAneva saccAturIyuktAcAryapadavyudAraracitA sauvazriye'zizriyat // 27 // yadrUpaM madanaM sadA vimadanaM nirmAti ramyazriyA, yarakIrttizca padAtikaM vitanute kAntyA nizAnAyakam / citra sacinute ca cetasi satAM yaddezanAvAkU sudhAdezyA zAsanadIzikRcca satapo yad dhyAnamatyadbhutam // 28 // te zrI akabaramahIdharadattamAna- vikhyAtimadvijayasenagaNAdhipAnAm / For P&False Cinly ~ 1091 ~ prazastiH. // 544 // Page #1093 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [-].-----..........---. ------ mUlaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: nandanti paTTayuvarAjapadaM dadhAnAH, zrIsUrayo vijayadevayatipradhAnAH // 29 // shriivijysensuurii-shvrgnnnaayknideshkrnncnnaaH| catvAro'syA vRtteH zuddhikRte saGgatA nipunnaaH||30|| tathAhizrIsUrevijayAdidAnasuguroH zrIhIrasUrerapi, prAptA vAGamayatattvamadbhutataraM ye sampradAyAgatam / ye jainAgamasindhutAraNavidhI satkarNadhArAyitA, ye khyAtAH kSitimaNDale ca gnnitgrnthjnyrekhaabhuutH||31|| lumpAkamukhyakumataikatamaHprapaJce, rociSNucaNDarucayaH prtibhaasmaanaaH| zrIvAcakA vimalahavarAbhidhAnAste'trAdimA guNagaNeSu kRtAvadhAnAH // 12 // tathA-ye saMvidyadhurandharAH samabhavannAvAlakAlAdapi, prajJAvatsvapi ye ca bandhuratarAH prApuH prasiddhi parAm / zrIvIre gaNadhArigItama iva zrIhIrasUrI gurI, ye rAjadvinayAstadAtanasudhAbhAnoH paTurvAvasudhAm // 3 // sattalakSaNavizAlajinAgamAdizAstrAvagAhanakalAkuzalAdvitIyAH / zrIsomayugavijayavAcakanAmadheyAste sadguNairapi parairbhuvamaprameyAH // 34 // || kica-ye vairaGgikatAdikavaraguNaH sampAptasadgauravAH, sarvAdevagiraH kalAvapi yuge saamnaayjainaagmaaH| jarjuH zrIvaravAnararSivibudhAstacchiSyamukhyAzca ye, kiM tanmUrtirivAparetyabhimatAstaistairguNaidhImatAm // 35 // awa JaEhringal ~1092~ Page #1094 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRtti:) vakSaskAra [-], --------- ------ mUlaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: Secesese dvApazA nticandrIyA vRttiH // 545 // ceaeeee prajJAguNagurugehaM paribhASitabhUrizAstravaratattvAH / zrIAnandavijayavibudhapuGgavAste tRtIyAstu // 36 // api ca-ye'dvaitasmRtayaH kuzAgradhiSaNAH salakSaNAmbhodharAzchando'laMkRtikAvyavAGmayamahAbhyAsa zaM vishnutaaH| siddhAntopaniSatprakAzanaparA vijJAvataMsAyitAstattannUtanazAstrazuddhikaraNe pArINatAM saMzritAH // 37 // zrIkalyANavijayavaravAcakazidhyeSu mukhyatAM prAptAH / zrIlAbhavijayavibudhAste turyA iha bahRdyuktAH // 28 // eteSAM pratibhAvizeSavilasattIthe prathAmAgate, nAnAzAkhavicAracArusalilApUrNe cturnnaampi| snAtA vAcakavAcyadUSaNamalAnmuktA suvarNAzitA, satyazrIrajaniSTha ziSTajanatAkAmyaiva vRttiH kanI // 39 // zrImadvikramabhUpato'mbaraMguNamAkhapaDadAkSAyaNImANezAGkitavatsare (1660)'tirucire pussyendubhuuvaasre|| rAdhe zuddhatithI tathA rasamite zrIrAjadhanye pure, pArSe zrIvijayAdisenasuguroH zuddhA samagrA'bhavat // 40 // zrIzAnticandrAbhidhavAcakendraziSyeSvanekeSu mnniiymaanaaH| dhvstaantrdhvaantjinendrcndrraaddhaantrmysmRtilbdhmaanaaH||41|| asthAmanekazI likhanazuddhigaNanAdividhiSu sAhAyyam / gurubhaktAH kRtavantaH zrImantasejacandrabudhAH // 42 // devAdindrAtithitAM gatevidaMvRttisUtradhAreSu / tanmanninijamanIpAvizeSamiva vIkSituM vyaktam // 4 // teSAmantipadAmakhilaziSyasamudAyamukhyatAM dadhatAm / gurukArye dhuryANAM paNDitavararalacandrANAm // 44 // // 545 // ~1093~ Page #1095 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [-].-----...........---- ------ mUlaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: shriitpgnnpuurvaagirisuurii| zrIvijayasenasUrivaraiH / nijahastena vitIrNA pravarttanAyai prasAdaparaiH // 45 // bahubhizca sammateyaM kRtA tadA viditasamayatattvArthaiH / zrIvijayadevasUrizrIvAcakamukhyagItArthaiH // 46 // rasAnIca prameyAni, nAnAzAkhakhanIni cet / bhUyAMsi lipsavo yUyaM, vijnyrlvnnigvraaH||47|| zrIjambUdvIpaprajJapterupAGgasya savistarA / prameyaratnamaJjUSA, vRttireSA tadekSyatAm // 48 // yugmam / zrIzAnticandravAcakaziSyavaro vibudharanacandragaNiH / asyA bahAdarzAnalIlikhad bhaktiyuktamanAH // 49 // vAcyamAnA zrUyamANA, gItArthaiH zrAvakottamaiH / zodhyamAnA lekhyamAnA, jIyAsuste ciraM bhuvi // 50 // tacchiSyo dhanacandraH sphuradurudhIliMpikalAvidhivitandraH / akarotprathamAdarza sUtrArthavivecane caturaH // 51 // iti zrIzAnticandragaNivAcakaviracitAyAH ameyaratnamaMjUSAnAcyAH zrIjambUdvIpaprajJaptivRtteH prazastiH sampUrNA // ~1094~ Page #1096 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (18) "jambUdvIpa-prajJapti" - upAMgasUtra-7 (mUlaM+vRttiH ) vakSaskAra [-].-----..........---- ------ mUlaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [18], upAMga sUtra - [7] "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM zAnticandra vihita vRtti: 9 zrImacchAnticandravihitavRttiyutaM zrImajambUdIpaprajJaptinAmakamupAgam / aSThi devacandra lAlabhAi jainapustakoddhAre granthAGka: 54 ROKOKOKOKOKOOOOOOO iyaM mUla saMpAdane mudritaM antima-pRSThaM vartate munizrI dIparatnasAgareNa puna: saMpAdita: (AgamasUtra 18) "jambUdvIpa-prajJapti" parisamApta: ~ 1095~ Page #1097 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo namo nimmaladaMsaNassa pUjya AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurubhyo namaH 18 pUjya AgamodhdhAraka AcArya zrI sAgarAnaMdasUrIzvareNa saMzodhita: saMpAditazcA "jambUdvIpa-prajJapti (upAMga)sUtra" [mUlaM evaM zAnticandra vihita vRttiH] / (kiMcit vaiziSThyaM samarpitena saha) muni dIparatnasAgareNa puna: saMkalita: "jambUdvIpa-prajJapti" mUlaM evaM vRttiH" nAmeNa parisamApta: Remember it's a Net Publications of 'jain_e_library's' ~ 1096~