________________
आगम (१८)
"जम्बूद्वीप-प्रज्ञप्ति" - उपांगसूत्र-७ (मूलं+वृत्तिः ) वक्षस्कार [७], -----
- मूलं [१७७-१७८] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित...........आगमसूत्र - [१८], उपांग सूत्र - [७] "जम्बूद्वीप-प्रज्ञप्ति' मूलं एवं शान्तिचन्द्र विहित वृत्ति:
से केणद्वेणं भन्ते! एवं बुबइ जम्बुद्दीवे २१, गो०! जम्युहीवे दीये तस्थ २ देसे सहिं २ बहवे जम्यूरक्या जम्बूवणा जम्यूव
संवा णिचं कुसुमिआ जाव पिंटिममंजरिव.सगधरा सिरीए अईव उवसोभेमाणा चिट्ठति, जम्मूप सुदसणाए अणाढिएणामं देवे महिद्वौए जाब पलिओबमट्ठिइए परिवसइ, से तेणद्वेणं गोअमा! एवं बुचइ जम्बुद्दीचे दीवे इति । (सूत्र १७७) नए णं समणे भगवं महावीरे मिहिलाए णयरीए माणिभहे चेइए बहूर्ण समणाणं बहूर्ण समणीणं बहूणं सावयाणं बहूर्ण सावियाणं बहूर्ण देवाणं यहूर्ण देवीणं मजागए एवमाइक्खा एवं भासइ एवं पण्णवेइ एवं परुवेइ जम्बूदीवपण्णत्ती णामत्ति अजो! अजायणे अटुं च ऐवं च पसिणं च कारणं च वागरणं च भुजो २ उवदंसेइत्तिबेमि (सूत्रं १७८)॥ इति श्रीजम्बूद्वीपप्रज्ञप्तिसूत्रं समाप्तम् । प्रथाम०४१४६ ॥ 'से केणटेणं भन्ते! एवं बुबह-जम्बुद्दीवे दीवे इत्यादि, अथ केनार्थेन भदन्त। एवमुच्यते जम्बूद्वीपो द्वीपः, भगवानाह-गौतम! जम्बूद्वीपे २ तत्र तत्र देशे तस्य देशस्य २ तत्र तत्र प्रदेशे बहवो जम्बूवृक्षाः एकैकरूपाः विरल| स्थितत्वात् तथा बहूनि जम्बूवनानि-जम्बूवृक्षा एवं समूहभावेन स्थिताः अविरलस्थितत्वात् 'एकजातीयतरुसमूहो वन मिति वचनात् , तथा बहवो जम्बूवनखण्डा:-जम्बूवृक्षसमूहा एव विजातीयतरुमिश्रिताः, 'अनेकजातीयतरुसमूहो। वनखण्ड' इति वचनात् , तत्रापि जम्बूवृक्षाणामेव प्राधान्य मिति प्रस्तुते वर्णकसाफल्यं, अन्यथा अपरवृक्षाणां वनखण्डैनिमित्तभूतैर्जम्बूद्वीपपदप्रवृत्तिनिमित्तत्वेऽसाङ्गत्यात् , ते च कथंभूता इत्याह-नित्यं-सर्वकालं कुसुमिताः यावत्पदात् 'णिश्चं ||३||
माइया णिचं लवामा णिचं थवइआ जाव णिचं कुसुमिअमाइअलवइअथवइभगुलइअगोच्छइअजमलिअजुवलिअशविणमिअसुविभत्त' इति ग्राह्यम् , एतद्व्याख्यानं प्राग्वनखण्डवर्णके कृतमिति ततो ज्ञेयं, उक्तवर्णकोपेताश्च वृक्षाः
389
~ 1082 ~