________________
आगम
(१८)
“जम्बूद्वीप-प्रज्ञप्ति” - उपांगसूत्र-७ (मूलं+वृत्ति:) वक्षस्कार [२], ---------
--------- मूलं [१८] + गाथा: मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित.........आगमसूत्र - [१८], उपांग सूत्र - [७] "जम्बूद्वीप-प्रज्ञप्ति मूलं एवं शान्तिचन्द्र विहित वृत्ति:
प्रत
श्रीजम्बू
सूत्रांक
द्वीपशा
वक्षस्कारे समयादिशापमहाल कान्तव. .
[१८]
गाथा:
कभवमहणं भवति, तानि च सप्तदश सातिरेकाणि उच्छासनिःश्वासकाल इति । अथ यादशैरुच्छासमुद्वर्तमान |
स्यात् तथाऽऽह-दष्टय-पुष्टधातोरनवकल्पस्य-जरसाऽनभिभूतस्य निरुपक्लिष्टस्य-व्याधिना प्राक साम्पत वाऽनभिभू- न्तिचन्द्री- ॥ तस्य मनुष्यादेरेकः उच्छासेन युक्तो निःश्वासः उच्छासनिःश्वासो य इति गम्यते एष प्राण इत्युच्यते, धातुहानिज- या वृत्तिः
रादिभिरस्वस्थस्य जन्तोरुग्छासनिःश्वासस्त्वरितादिस्वरूपतया न स्वभावस्थो भवत्यतो दृष्टादिविशेषणग्रहणं, सप्त ॥९॥ प्राणाः सूत्रे च उत्वं क्लीवत्वं च प्राकृतत्वात् , उच्छासनिःश्वासा ये इति गम्यते स स्तोक इत्युच्यते, एवं सप्त स्तोका
ये स लवः, लवानां सप्तसप्तत्या एषः-अधिकृतो यज्जिज्ञासया तव सम्पति प्रश्नावतार इत्यर्थः, मुहूर्त इत्याख्यातः, अथ सप्तसप्ततिलवमानतया सामान्येन निरूपितं मुहूर्तमेवोच्छाससङ्ख्यया विशेषतो निरूपयितुमाह-'तिण्णि' इत्यादि, अस्या भावार्थोऽयं-सक्षभिरुच्छासैः स्तोका, ते च लवे सप्त, ततो लवः सप्तभिर्गुणितो जाता एकोनपश्चाशत् , मुहूर्ते च सप्तसप्ततिलेवा इति सा एकोनपञ्चाशद्गुणितेति जातं मुहू उरलासाना मान, अत्राप्युपलक्षणत्वादुच्छ्रासनिःश्वासानां समुदितानां मानं ज्ञेयं, सर्वैरनन्तज्ञानिभिरित्यनेन सर्वेषां जिनानामेकवाक्यताज्ञापनेन सदृशज्ञानित्वं सूचितं,
न तु साम्मत्यदर्शनं कृतं, तस्य विश्वासमूलकत्वेन श्रद्धालु प्रत्यसम्भाव्यमानत्वात् , अथ यदर्थ मुहर्रादिप्रश्नस्तान हामानविशेषान् प्रज्ञापयन् द्विविधकालपरिमाणज्ञापनायोपक्रमते-'एएणं महत्त'इत्यादि, एतेन-अनन्तरोदितेन महर्ग-1
प्रमाणेन त्रिंशन्मुहर्ता अहोरात्रः पश्चदशाहोरात्राः पक्षः द्वौ पक्षौ मासः द्वौ मासौ ऋतुः त्रय ऋतवोऽयनं वे अयने संव
53920000000000
दीप अनुक्रम २२-२६]
॥९
॥
पर
~ 183 ~
