________________
आगम
(१८)
“जम्बूद्वीप-प्रज्ञप्ति” - उपांगसूत्र - ७ (मूलं + वृत्ति:)
वक्षस्कार [७],
मूलं [१६७ - १६९]
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित...... आगमसूत्र [१८], उपांग सूत्र [७] "जम्बूद्वीप-प्रज्ञप्ति मूलं एवं शान्तिचन्द्र विहित वृत्तिः
श्रीजम्बूद्वीपशान्तिचन्द्री - या वृचिः
॥५३१॥
सूरा सव्वसिग्घगई सुरेहिंतो गहा सिग्धगई गहिंतो णक्खत्ता सिम्यगई णक्खत्तेहिंतो तारारूवा सिग्धगई, सब्बप्पाई चंदा सव्वसिग्धगई तारारूवा इति (सूत्रं १६७ ) । एतेसि णं भन्ते । बंदिमसूरिअगहणक्खतारारूवाणं कयरे सव्यमहि दिना कयरे सव्यप्पडिआ ?, गो० ! तारारूहिंतो णक्खत्ता महिद्धिआ णक्खत्तेहिंतो गहा महिदिआ गद्देहिंतो सूरिआ महिद्धिआ सूरेहिंतो चन्दा महिद्धि सम्वपिद्धि तारावा सव्वमहिद्धि चन्दा (सूत्रं १६८) जम्बुद्दीवे णं भन्ते ! दीवे ताराए अ ताराए म केवइए अबाहाए अंतरे पण्णत्ते ?, गोअमा। दुबिहे बाधाइए अ निव्वाघाइए अ, निव्यापाइए जगेणं पंचधणुसवाई उकोसेणं दो गाऊआई, वाघाइए जहणेणं दोण्णि छाबडे जोअणसए उकोसेणं वारस जोअणसहस्साइं दोणि अ बायाले जोअणसर तारारूवरस २ अबाहाए अंतरे पण्णत्ते (सूत्रं १६९ ) ।
'एतेसि णमित्यादि, एतेषां भदन्त । चन्द्रसूर्यग्रहगणनक्षत्रतारारूपाणां मध्ये कतरः 'सर्वशीघ्रगतिः' सर्वेभ्यश्चन्द्रादि| भ्यश्चरज्योतिष्केभ्यः शीघ्रगतिः, इदं च सर्वाभ्यन्तरमण्डलापेक्षया, कतरश्च सर्वशीघ्रगतितरकः, अत्र द्वयोः प्रकृष्टे तरप्, | इदं च सर्वबाह्य मण्डलापेक्षयोक्तं, अभ्यन्तरमण्डलापेक्षया सर्वबाह्यमण्डलस्य गतिप्रकर्षस्य सुप्रसिद्धत्वात्, प्रज्ञप्त इति गम्यं भगवानाह - गौतम ! चन्द्रेभ्यः सूर्याः सर्वशीघ्रगतयः, सूर्येभ्यः ग्रहाः शीघ्रगतयः, ग्रहेभ्यो नक्षत्राणि शीघ्रगतीनि, नक्षत्रेभ्यस्तारारूपाणि शीघ्रगतीनि, मुहूर्त्तगतौ विचार्यमाणायां परेषां परेषां गतिप्रकर्षस्यागमसिद्धत्वात्, अत एव सर्वेभ्योऽल्पा- मन्दा गतिर्येषां ते तथा एवंविधाश्चन्द्रास्तथा सर्वेभ्यः शीघ्रगतीनि तारारूपाणीति । अथैकादशद्वारं
For P&Pase Cnly
~1065~
७वक्षस्कारे
ज्योतिष्क
गतिऋद्धितारान्तराणि सू. १६७-१६९
॥ ५३१ ॥
