________________
आगम (१८)
“जम्बूद्वीप-प्रज्ञप्ति” - उपांगसूत्र-७ (मूलं वृत्तिः)
वक्षस्कार [७],
------...--------- मूलं [१६५] + गाथा: मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित.........आगमसूत्र - [१८], उपांग सूत्र - [७] "जम्बूद्वीप-प्रज्ञप्ति मूलं एवं शान्तिचन्द्र विहित वृत्ति:
३ दर्शनतो वर्तुलतया दृश्यमानत्वात् सोऽपि न सम्यग्भावमश्चति पूर्णवृत्तस्यापि तथा दर्शनात् , उच्यते, इहाईकपिस्थाकाराणि न सामस्त्येन विमानानि प्रतिपत्तव्यानि किन्तु विमानानां पीठानि, तेषा पीठानामुपरि चन्द्रादीनां प्रासादास्ते च प्रासादास्तथा कथंचनापि व्यवस्थिता यथा पीठैः सह भूयान् वर्तुल आकारो भवति, स च दूरभावादेकान्ततः समवृत्ततया जनानां प्रतिभासते ततो न कश्चिद्दोषः । अथाष्टमं द्वारं पृच्छति-'चन्दविमाणे ण'मित्यादि, चन्द्रविमान णमिति प्राग्वत्, भदन्त! कियदायामविष्कम्भेन कियाहल्येन-उच्चस्त्वेन प्रज्ञप्तं ?, उपलक्षणात् सूर्यादि-18 विमानमपि प्रश्चितं द्रष्टव्यं, अन पद्येनोत्तरसूत्रमाह-गौतम ! खल्बितिपदं निश्चयेऽलङ्कारे वा षट्पञ्चाशदेकषष्टिभागान् योजनस्य विस्तीर्ण चन्दमण्डलं भवति, अयमर्थः-एकस्य प्रमाणांगुलयोजनस्यैकषष्टिभागीकृतस्य षट्पञ्चाशता भागैः समु| दितावत्प्रमाणं भवति तावत्प्रमाणोऽस्य विस्तार इत्यर्थः, वृत्तवस्तुनः सहशायामविष्कम्भरथात्, एवमेवोत्तरसूत्र, 31
तेनायामोऽपि तावानेव, परिक्षेपस्तु स्वयमभ्युह्यः, वृत्तस्य सविशेषत्रिगुणः परिधिरिति प्रसिद्धेः, बाहल्यं चाष्टाविंश|| तिभागान् यावत्तस्य बोद्धव्यं, षट्पञ्चाशदागानामढे एतावत एव लाभात्, सर्वेषामपि ज्योतिष्क(काणां)विमानानां | KRI (नि) स्वस्वव्यासप्रमाणात् अर्द्धप्रमाणवाहल्यानीति वचनात् , तथा अष्टचत्वारिंशतं भागान् विस्तीर्ण सूर्यमण्डलं भवति,
चत्वारिंशद्(चतुर्विशति)भागान् यावद् बाहल्यं तस्य बोद्धव्यं, तथा द्वौ कोशौ च ग्रहाणां तदेवार्द्ध योजनमित्यर्थः ४ तथा नक्षत्राणां तु भवति तस्थाई-एक कोशमित्यर्थः, तस्याई क्रोशार्द्धमित्यर्थः ताराणां विमानानि विस्तीर्णानि,
ecepepeheaeese
estrsestaeeectstateatiserseene
~1052~
