________________
आगम (१८)
“जम्बूद्वीप-प्रज्ञप्ति” - उपांगसूत्र-७ (मूलं+वृत्ति:)
वक्षस्कार [६], ----
..--------------------------- मल [१२५] + गाथा: मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित.........आगमसूत्र - [१८], उपांग सूत्र - [७] "जम्बूद्वीप-प्रज्ञप्ति मूलं एवं शान्तिचन्द्र विहित वृत्ति:
प्रत
सूत्रांक
[१२५]
1 खण्डयोज
श्रीजम्बूद्वीपशा- या वृचिः ॥४३॥
गाथा:
मिति, श्रीरत्नशैखरसूरयस्तु स्वक्षेत्रसमासे "अडसयरि महणईभो बारस अंतरणईज सेसाओ। परिअरणईओं चउदसव को लक्खा छप्पण्णसहसा य ॥१॥"त्ति महानदीनां पृथग्गणनं चक्रुरिति तत्त्वं तु बहुश्रुतगम्य, नन्वत्र प्रत्येकमष्टाविशतिसहस्रनदीपरिवारा द्वादशान्तरनद्यः सर्वनदीसङ्कलनायां कथं न गणिताः', उच्यते, इयं सर्वसरित्सङ्ख्या चतुर्दश-नादिपिण्डः लक्षादिलक्षणा श्रीरलशेखरसूरिभिः स्वोपज्ञक्षेत्रसमासवृत्ती तथा प्रतिमहानदिपरिवारमीलने स्वस्वक्षेत्रविचारसूत्रे श्रीजि-1 सू. १२५ नभद्रगणिक्षमाश्रमणादिसूत्रकारैः श्रीमलयगिर्यादिभिर्वृत्तिकारश्चान्तरनदीपरिवारासङ्ग्रहेणैवोक्ता, श्रीहरिभद्रसूरि| भिस्तु 'खण्डा जोअणे'त्यादिगाथायाः सङ्घहण्यां चतुरशीतिप्रमाणा कुरुनदीरनन्तर्भाव्य तत्स्थाने इमा एव द्वादश न-81 दीः चतुर्दशभिः२ नदीसहस्रः सह निक्षिष्य यथोक्तसङ्ख्या पृरिता, तद्यथा-"चउदससहस्सगुणिआ अडतीस णईउ विजयमग्निाला । सीआणईइ णिवटंति सीमोआएवि एमेव ॥१॥"कैश्चित्त य एव विजयगतयोगङ्गासिन्थ्योः रक्तारक्त-18 वत्योर्वा अष्टाविंशतिसहस्रनदीलक्षणः परिवारः स एवासन्नतयोपचारेणान्तरनदीनां परिवारतयोक्त इत्यतोऽवसीयते | | यदन्तरनदीपरिवारमाश्रित्य मतवैचित्र्यदर्शनादिना केनापि हेतुना प्रस्तुतसूत्रकारेणापि सर्वनदीसङ्कलनायां ता न | गणिता इति, अत्रापि तत्वं बहुश्रुतगम्यमेव, यदि चान्तरनदीपरिवारनदीसकलनापि क्रियते तदा जम्बूद्वीपे द्विनवति
॥४३१॥ सहस्राधिकाः सप्तदश लक्षा नदीनां भवन्ति, यदुक्तम्-"सुत्ते चउदसलक्खा छप्पण्णसहस्स जंबुदीवम्मि । हुंति उ । सत्तर लक्खा बाणवइसहस्स सलिलाओ॥१॥" इति, एतेषां जम्बूद्वीपप्रज्ञयुक्तार्थानां पिण्डके-मीलके विषयभूते 191
दीप अनुक्रम [२४६-२४९]
~865~