________________
પાયજય
૫
૧. ક્રાધ-દ્વેષ, ગુસ્સો, અક્ષમા કે વેર લેવાની વૃત્તિ. ૨. માન-અભિમાન, અડુકાર, મદ.
૩. માયા-લુચ્ચાઈ,કપટ, દગે, અન્યને છેતરવાની વૃત્તિ. ૪. લાભ-તૃષ્ણા, લાલસા, અસતેાષ, વધારે ને વધારે લેવાની વૃત્તિ.
કષાયના ઉપર પ્રમાણે મુખ્ય ચાર ભેદ છે પરંતુ તે દરેકના અનંતાનુબ’ધી, અપ્રત્યાખ્યાન આવરણીય, પ્રત્યારાન આવરણીય અને સંજવલન એમ ચાર-ચાર ભેદ પડતાં સેાળ વિભાગે થાય છે. અનંતાનુબંધી એ તીવ્ર કષાય છે અને તે સામાન્ય રીતે સજીવોને હોય છે. અપ્રત્યાખ્યાનાદિ કષાયે ઉત્તરાત્તર મ હાય છે.
ભવવૃદ્ધિના હેતુભૂત આ કષાયાને જય કરવે જોઇએ.
इक्कासणगं तह, निव्विगमायं विलमभत्त । इय होइ लयच कसायविजय य तवचरणे ॥ १ ॥ પહેલે દિવસે એકાસણું, બીજે દિવસે નીવી, ત્રીજે દિવસે મીલ, ચેાથે દિવસે ઉપવાસ એ પ્રમાણે એક કષાયને માટે ચાર દિવસની એક લતા છેઠળી) થઈ, એવી કરાવે તપાચરણમાં ચાર લેતા (પ્રેમળી) કરતી એટલે એળ દિવસે આ તપ પૂરા થાય છે. દ્યાપનમાં જિનેશ્વર પાસે અધવા જ્ઞાન પામે પૂજાપૂર્વક સેળ એળ મેહક, ફળ વિશે ટોકતી મુનિઓને પણ તેટલું દાન વુ. આ તપ કરવાથી સ કક્ષાનો નાશ થાય છે. આ સાધુ તથા શ્રાવકને કરવા ગાઢ તપ છે. ગાયુ વિગેરે દરેક દિવસે નીચે પ્રમ કરવુ’——
