Book Title: Agam Kathanuyoga Gujarati Part 05
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Shrut Prakashan Nidhi
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005012/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo namo nimmaladaMsANassa Agama kathAnuyoga saMkalana ane anuvAda kartA :muni Jain Education Internationa Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAla brahmacArI zrI neminAthAya nama: namo namo nimmaladaMsaNaksa pU. zrI AnaMda-lamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurUbhyo nama: AgamakathAnuyogapa --- -- (bhAga-5-zrAvakakathA, zrAvikAkathA) -: saMkalana ane anuvAdakartA - muni dIpArullIsA tA. 23/6/04 budhavAra 2060-aSADha suda-5 Agama kathAnuyoga-saMpuTa mUlya rU. 1500/ zrI zruta prakAzana nidhi (saMparka sthaLo Agama ArAdhanA kendra, zItalanAtha sosAyaTI, vibhAga-1, phleTa naM. 13, cothe mALe, vhAI senTara, khAnapura, amadAvAda. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-5 -: Agama kathAnuyoga bhAga 1 thI 6 :- ' 0 kayA bhAgamAM kaI kathA maLaze ? ( bhAga-1 ) (1) kulakara kathA (2) tIrthakara kathA bhAga-2 ) (1) cakravartI kathA (2) baladeva kathA (3) vAsudeva kathA (4) prativAsudeva kathA (5) gaNadhara kathA (6) pratyekabuddha kathA (7) nilava kathA (8) gozAlakanI kathA (bhAga-3) 0 zramaNa kathA - (mULa Agama AdhArita) (bhAga-4) (1) zramaNa kathA (Agama saTIkanI) (2) zramaNI kathA ( bhAga-5 ) (1) zrAvaka kathA (2) zrAvikA kathA (bhAga-6) (1) deva kathA (2) devI kathA (3) prANI kathA (4) anyatIrthIka kathA (5) duHkhavipAkI kathA . (6) prakIrNa kathA (7) daSTAMta-upAya Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravya sahAyako bhAga-1-nI saMpUrNa dravyasahAyanA preraNAdAtA (1) vAtsalyavAridhi, parama gItArtha, saMyamamUrti pUjya sva. gacchAdhipati AcAryadeva zrImad devendrasAgara sUrIzvarajI ma.sA.nA paTTaprabhAvaka, gurupAdacArI, bhagavatIjImUtradezanAdala, zrutAnurAgI pU.AcAryadeva zrI naradevasAgara sUrIzvarajI ma.sA. tathA teozrInA ziSya-praziSya ratno pU. pravacanapaTu, tapasvIratna gaNivarya zrI caMdrakIrtisAgarajI ma.sA. temaja vaiyAvacca parAyaNa pUjya munirAja zrI padyakIrtisAgarajI ma.nI preraNAthI zrI saMghamAM thayela aitihAsika cAturmAsa, anekavidha- abhUtapUrva ArAdhanAo, zrI bhagavatIsUtra tathA zrI malayasuMdarIcaritranA mananIya ane tAtvika pravacano temaja zrI upadhAna tapanI ArAdhanA nimitte - : (1) zrI zAhapurI jaina zve.mU.pU. saMgha - kolApura | (2) zrI lakSmIpurI jaina zve.mU.pU. saMgha - kolApura (3) zrI rAjasthAnI jaina che.mU.pU. saMgha - sIkaMdarAbAda HHHHHHH Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-5 'bhAga-2 thI 6nA anya dravyasahAyako pa.pUjya gacchAdhipati, AgamavizArada AcAryadeva zrImad vijaya jayaghoSasUrIzvarajI mahArAja sAhebanI kutaanurAgajanya preraNAthI (1) zrI munisuvratasvAmI jaina derAsara upAzraya saMgha, navarojI lena, ghATakopara vesTa, muMbaI-86taraphathI - (2) zrI subhAnapurA jaina saMgha, vaDodarA taraphathI - | 3 | saMyamaikalakSI pUA.deva zrI vijaya cakacaMdrasUrijI ma.sA.nI preraNAthI- (1) jaina che.mUrti saMgha, maMgaLa pArekhano khAMco, zAhapura, amadAvAda. (2) zrI AdinAtha jaina zve.mUrti. saMgha girirAja sosAyaTI, boTAda. 4 | pa.pU. saccAritra cUDAmaNI pUjyapAda gacchAdhipati AcAryadeva zrI devendrasAgara sUrizvarajI ma.sA.nA ziSyaratna zAsanaprabhAvaka pU.paMnyAsa zrI harSasAgarajI ma.sA.nI preraNAthI - (1) "ArAdhaka suzrAvaka bhAIo taraphathI" malADa(2) zrI bhAdaraNanagara ble.mU.pU.jaina saMgha, malADa, muMbaI. pa.pU. vyAkhyAna vAcaspati AcArya deva zrI mahAyazasAgara sUrijI ma.sA.nI preraNAthI "zrI goDIjI devasura saMgha" muMbaI pa.pU. zrutavatsala AcAryadeva zrI vijaya municaMdrasUrijI ma.sA.nI preraNAthI - "bharaDavA jaina saMgha'nA jJAna khAtAmAMthI pa.pU. suvizAla gacchAdhipati AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdra sUrizvarajI ma.sA.nA parivAravartI saraLahRdayI - bhakti parAyaNa pU.paM.zrI vajasenavijayajI ma.sA.nI preraNAthI - "zrI hAlAra tIrtha. ArAdhanA dhAma" vaDAlIA, siMhaNanA jJAna khAtAmAMthI. pa.pU. Agama vizArada gurudeva paMnyAsa zrI abhayasAgarajI ma.sA.nA parivAravartI tAtvika vyAkhyAnadAtA pU.gaNivarya zrI akSayacaMdrasAgarajI ma.sA.nI preraNAthI - "zrI kalyANakArI siddhArthanagara je.mU.pU.saMghA" goregAMva-vesTa, muMbaI. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravya sahAyako - - - -- - -- - - - - - - 11 12 pa.pU. tapasvIratnA, zramaNIvaryA zrI zazIprabhAzrIjI ma.nI samyakRjJAnAnurAgINI preraNAthI- (1) zrI suMdarabAI jaina pauSadhazALA, zAMtinagara kolonI, indaura. (2) zrI kolonI nagara zrI jaina saMgha, indaura. pU mAlavadezadIpikA sAdhvIzrI manoharazrIjI - induzrIjI ma.nA ziSyaratnA pU zramaNIvaryA zrI hemendazrIjI tathA pU.sA. zrI vAsudarzAzrIjI manI pAvana preraNAthI - zrI jaina zvempUsaMgha, kanla taraphathI pU.guruvaryA, vaiyAvaccaparAyaNA zrI malayAzrIjI ma.sA.nA ziSyA guNAnurAgI sAdhvI zrI hitajJAzrIjI ma.nI preraNAthI - "jaina ArAdhanA maMdira, khAnapura"nA jJAnakhAtAmAMthI, amadAvAda taraphathI pU.vAtsalyavAridhi sAdhvIzrI malayAzrIjI ma.sA.nA ziSyA viduSI sAdhvIjI pU.praguNAzrIjI ma. tathA pU.narendrazrIjI ma.nI smRtiarthe suvizAla parivAra parivRttA pU.zramaNIvaryA prazamazIlAzrIjI ma.nI preraNAthI - "gurukRpA TrasTa" amadAvAda taraphathI. papU. vaiyAvaccaratA sAdhvIzrI malayAzrIjInA praziSyA pU.guruvaryA sA. zrI bhavyAnaMdazrIjI ma.nA paTTaprabhAvikA mRdubhASI sA.zrI pUrNa prajJAzrIjI ma.nA tapasvIratnA ziSyA sA.zrI pUrNadarzitAzrIjInI preraNAthI- anitAbena mAMgIlAlajI rAMkA, haste-akSata, yazvI, pratIkSATAvara, muMbaI taraphathI 14| pa.pU.zatAvadhAnI zramaNIvaryA zrI zubhodayAzrIjI ma. tathA | sA.surakumAzrIjInI preraNAthI- jaina che.mU.pU.saMgha, dAhoda taraphathI papU. zatAvadhAnI zramaNIvaryA zrI amitaguNAzrIjI ma. tathA pU. tapasvIratnA sAdhvI zrI vinItajJAzrIjI ma.nI punita preraNAthI- "zrI luNAvADA che.mU.pU.jaina saMgha, jJAnakhAtuM, luNAvADA taraphathI. || 16! pa.pU. sAdhvIzrI dharmajJAzrIjI tathA pa.pU. sAdhvIzrI pratijJA zrIjInI preraNAthI "zrI kAlAvADa roDa che.mU.pU.jaina tapagaccha saMgha", rAjakoTa taraphathI tathA - 5.pU. vaiyAvaccaparAyaNA sAdhvIzrI amitaguNAzrIjInI preraNAthI zrI nAthIzrI zrAvikA upAzraya, patAsApoLa, amadAvAda taraphathI. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 18 19 20 21 23 24 Agama kathAnuyoga-5 5.pU. sAgarAnaMda sUrizvarajI ma.sA.nA samudAyanA sva. sAdhvIzrI ratnatrayAzrIjI ma.sA.nI navamI punyatithi nimitte teonA paTTaprabhAvikA zramaNIvaryA zrI saumyaguNAzrIjI ma.nI preraNAthI "zrI jodhapura jJAnakhAtuM, amadAvAda taraphathI. seTelAITa zve.mU.pU. saMgha 5.pU. gacchAdhipati AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdra sUrizvarajI ma.nA AjJAnuvartI - pU.samAdhimaraNaArAdhikA sva. sAdhvIzrI devendrazrIjInI smRti nimitte pU.vaiyAvaccI sAdhvIzrI anaMtaguNAzrIjInI preraNAthI 'samyag darzana ArAdhanA TrasTa'' amadAvAda taraphathI. pa.pU.AgamoddhArakazrInA samudAyavartI sAdhvIzrI zIlarekhAzrIjI ma.sA.nA ziSyA paThana-pAThanaratA sAdhvIzrI muktirekhAzrIjI ma. tathA sA.zrI asmitAzrIjInA varSitapa nimitte - "zrutapremI bhakto'' taraphathI 5.pU. vardhamAna taponidhi A.deva zrImad vijaya bhakti sUrizvarajInA samudAyanA pU.gacchAdhipati A.deva zrI premasUrizvarajI ma.sA.nA samudAyavartI punyavatI zramaNIvaryA zrI lAvaNyazrIjI ma.nA parama vineyA--ziSyA sA.zrI hitajJAzrIjI ma.nI preraNAthI "zrI dharma--bhakti jaina zve.mU.pU.saMgha, rAjagArDana, amadAvAda taraphathI 22 zeTha zrI ratanacaMda gulAbacaMda jaina upAzraya TrasTa - jJAnakhAtu, nAgajI bhugharanI poLa, mAMDavInI poLa, amadAvAda. - zrI vizAzrImALI tapagaccha jJAti, jaina pAThazALA, jAmanagara taraphathI samyag zrutAnurAgI zrAvikA zrImatI nayanAbena ramezacaMdra zAha, gautamanagara, vaDodarA - taraphathI. prabhAbena zAMtilAla vorA, jAmanagara taphathI. 25 - pa.pU. saMyama anurAgI sA. zrI nirujAzrIjI ma.nA ziSyA jJAnarucivaMtA sA.zrI viditaratnAzrIjInI preraNAthI - "zrI jaina saMgha, maDhI taraphathI. * - * - -: TAIpa seTIMga :"phoraevara DijhAIna'' mAdhavapurA mArkeTa, amadAvAda. phona naM. 25631080 - -H mudraka :"navaprabhAta prinTIMga presa" ghIkAMTA roDa, amadAvAda phona naM. 25508631 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 129 041 Agama kathAnuyoga - bhAga-1 thI 6 a-nukra-ma-Ni--kA -: Agama kathAnuyoga - bhAga-1 :uttamapuruSa caritra - bhUmikA ! 033|3. bha.saMbhava kathA kulakara vaktavyatA 036 [4. bha. abhinaMdana - kathA 113 bharatakSetranA vartamAna kulakara 037 5. bha.sumati kathA 115 - sAta kulakara paraMparA 037/6. bhapadmaprabha kathA 117 - paMdara kulakara paraMparA 039 7. bha.supArtha kathA 119 1. sumatikulakara 040 8. bha.caMdraprabha kathA 121 2. pratikRti kulakara 040 9. bha.suvidhi kathA 12 3 3. sImaMkara kulakara 040/10. bha.zItala kathA 125) 4. sImaMdhara kulakara 040 11. bha. zreyAMsa kathA 127 5. kSemakara kulakara 040 12. bha.vAsupUjya kathA 6. kSemaMdhara kulakara [13. bhavimala kathA 131 7. vimalavAhana kulakara 04114. bha.anaMta kathA 133 8. cakSuSmAna kulakara 04115. bha.dharma kathA 135 9. yazasvI kulakara 041|16. bha.zAMti kathA 137 10. abhicaMda kulakara 04ra |17. bhAkuMthu kathA 143 11. caMdrAbha kulakara 18. bha.ara kathA 146 12. prasenajita kulakara 042/19. bha.mali kathA 149 13. marudeva kulakara 042) 20. bha.munisuvrata kathA 184 14. nAbhi kulakara 042 | 21. bha.nami kathA 186 15. RSabha kulakara 043|22. bha.ariSTanemi kathA kulakaronI daMDanIti 043] 23. bha.pArtha kathA 198 kulakara kALe kalpavRkSa 24. bha.mahAvIra kathA 205 yugalika puruSa-strI varNana 047bharatakSetranI AgAmI covIsI 371 bharatakSetranA pUrva kulakaro 049 |bha.mahApadma caritra 374 bharatakSetranA AgAmI kulakaro 050 ! airAvata kSetranI covIsIo 380 airAvata kSetranA kulakaro 050 tIrthakara-sAmAnya 381 adhyayana-1-tIrthakara caritra 051 tIrthakaranA 34-atizayo 381 1. bha.5Sabha kathA 05ra tIrthakara vastra ane liMga 382 2. bha.ajita kathA 109 vrata-cAra ke pAMca, rAjavIpaNuM 382 SES THE SHARSE 188 044 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-pa ES 0 035 145 | Agama kathAnuyoga - bhAga-2 khaMDa-1-uttamapuruSa caritra-cAlu 033](2) dvipRSTha vAsudeva 141 aDhIdvIpamAM arahaMtAdi vaMza 033 (3) svayaMbhU vAsudeva 142 aDhIkIpamAM arahaMtAdi utpatti | 033 (4) puraSottama vAsudeva 142 aDhIdvIpamAM uttama puruSo 034(5) puruSasiMha vAsudeva 143 adhyayana-2-cakravartI caritra (6) puruSapuMDarIka vAsudeva 144 0 cakravartI svarUpa (7) datta vAsudeva 144 0 bharatakSetranA vartamAna cakravartI 035 |(8) nArAyaNa vAsudeva 144 1. bharatacakrI kathA 036(9) kRSNa vAsudeva 145 2. sagaracakrI kathA 0870 baladeva svarUpa 3. madhavacakrI kathA 090(1) acaLa baLadeva 146 4. sanakumAracakrI kathA 091(2) vijaya baLadeva 146 5. zAMticakrI kathA 101(3) bhadra baLadeva 146 6. kuMthucakrI kathA 102 /(4) suprabha baLadeva 147 7. aracakrI kathA 103[(5) sudarzana baLadeva 148 8. subhUmacakrI kathA 103 /(6) AnaMda baLadeva 148 9. mahApadmacakrI kathA 106 (7) naMdana baLadeva 148 10, hariSaNacakrI kathA 113/(8) padma baLadeva 149 11. jayacakrI kathA 114T(9) rAma baLadeva 149 12. brahmadattacakrI kathA 115|0 prativAsudeva svarUpa 150 - cakravartI sAmAnya 135(1) azvagrIva pratizatru 151 - aDhIdvIpamAM cakravartI vijaya 135(2) tAraka pratizatru - AgAmI kALe thanAra cakravartI | 136 (3) meraka pratizatru 151 - cakravartInI saMkhyA 136 (4) madhukaiTabha pratizatru 151 - cakravartInI Rddhi 136 (5) nizuMbha pratizatru 151 - cakravartIno sarva vaibhava 137 (6) bali pratizatru 151 adhyayana-3 - (7) prahmAda pratizatru 151 baladevavAsudeva-pratizatru 139 |(8) rAvaNa pratizatru 151 0 bhUmikA - traNe sAthe kema ? 139(9) jarAsaMgha pratizatra - dazAra/dazAmaMDalano artha 139 kRSNa-rAma-jarAsaMgha kathA 15ra 0 vAsudeva svarUpa 140 bharatakSetranA bhAvi-baladevAdi 172 vAsudeva parIcayAtmaka kathA | airAvata kSetranA baladeva-Adi (1) tripRSTha vAsudeva 141 - acala ane vibhiSaNa | 173 - 4 - 4 - 151 ESSES SEE ESS 15ra 172 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 thI 6nI anukramaNikA 259 ' S 33 142 | bhAga-2-aMgartata khaMDa-2-zramaNa kathAnaka adhyayana-1-gaNaghara kathA 174) adhyayana-3-gozAlaka kathA gaNano artha 174|gozALAno pUrvabhava, Abhava, gaNadharano artha 174 - bhAvibhavothI mokSa sudhI | - bha.mahAvIranA gaNagaNadhara 175 - 4 - 4 - 0 gaNadhara kathAnaka :- 17pa adhyayana-4-pratyekabuddha kathA 1. indrabhUti gautama kathA 1750 pratyekabuddhanuM svarUpa - 314 2. agnibhUti gaNadhara kathA 188(1) karakaMDu pratyekabuddha kathA 316 3. vAyubhUti gaNadhara kathA 192](2) himukha pratyekabuddha kathA 320 4. vyakta gaNadhara kathA 194(3) nami pratyekabuddha kathA 322 5. sudharmA gaNadhara kathA 196T(4) nagnati pratyekabuddha katha 331 6. maMDitaputra gaNadhara kathA 19/- karakaMDu Adi cAreno mokSa 7. mauryaputra gaNadhara kathA 2020 RSibhASita payajJA mujaba 8. akaMpita gaNadhara kathA 205 pIstALIza pratyekabuddho 9. alabhrAtA gaNadhara kathA 207 1. bha.ariSTaneminA zAsananA 10. metArya gaNadhara kathA 209 - vIza pratyekabuddho 11. prabhAsa gaNadhara kathA 2012. bha.pArthanA zAsananA 0 covIsa jinanA gaNadharo 213 - paMdara pratyekabuddho | | 3. bha.mahAvIranA zAsananA adhyayana-2-nitava kathA - daza pratyeka buddho 342 0 nitavano artha 214(5) indranAga pratyekabuddha kathA (1) jamAli nilava kathA 214 (6) dharmaruci pratyekabuddha kathA 344 (2) tiSyagupta nilava kathA 231)(7) rudraka pratyekabuddha kathA 346 (3) aSADha nilava kathA (8) valkalaciri pratyekabuddha 348 | (4) azvamitra nilava kathA 237(9) vAratraka pratyekabuddha kathA | 354 (5) gaMgAcArya nilava kathA 240 (10) nArada pratyekabuddha kathA | 358 (6) rohagupta nitava kathA 244)(11) nAgadatta pratyekabuddha kathA 361 (7) goSThAmAhila nilava kathA | 249 [(12) bAhuka pratyekabuddha kathA | 366 | (8) zivabhUti nilava kathA 2545(13) kaipAyana pratyekabuddha kathA 367 | Agama kathAnuyoga bhAga-3 khaMDa-2 - aMtargat - adhyayana-pa-mULa Agama AdhArita zramaNa kathAo 0 zramaNa zabda-artha ane svarUpa 033|2. udaka peDhAla putra kathA | 045 1. ArdrakumAra kathA | 0343. mahAbala/sudarzana kathA | 059 343 2 33 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyogapa bhAga-3 (khaMDa-2) adhyayana--5 mULa AgamanI zramaNa kathA-(cAlu) 4. kArtika zreSThI kathA 31. dhanya sArthavAha-1 kathA 32. dhanya sArthavAha-2 kathA 5. gaMgadatta kathA 10 6. RSabhadatta kathA 7. atimukta kathA 8. skaMdaka kathA 9. gaMgeya kathA 10. puddagala parivrAjaka kathA 11. kurudatta putra kathA 12. tiSyaka kathA 13. kAlAsyaveSiputra kathA 14. zivarAjarSi kathA 15. udAyana kathA 16. roha kathA 17. kAlodAyI kathA 18. AnaMda kathA 19. sarvAnubhUti kathA 20. sunakSatra-1 kathA 21. siMha aNagAra kathA 22. sumaMgala kathA 23. kAlikaputra kathA + mehila sthavira + AnaMdarakSita sthavira + kAzyapa sthavira 24. thAvaccAputra kathA + zelakarAjarSi + zukraparivrAjaka + paMthakamuni 25. jitazatru-subuddhi kathA 26. dharmaruci--1 kathA 27. dharmaruci--2 kathA 28. dharmaruci--3 kathA 29. meghakumAra kathA 30. jinapAlita kathA 072 degdegdeg 080 33. cilAtiputra kathA 083 |+ dhanya sArthavAha kathA 086 34. puMDarIka-kaMDarIka kathA 099 | 35. pratibuddhi kathA 099 | 36. caMdracchAya kathA 103|37. zaMkha kathA 103 38. rukima kathA 104 39. adInazatru kathA 106 40. jitazatru--2 kathA 113 41. pAMDavonI kathA 126 42. tetaliputra kathA 127 43. gautamamuni kathA 131|44. samudra-1 kathA 131|45. sAgara-1 kathA 131 46. gaMbhIra kathA 132247. stimita kathA 132248. acala 1 kathA 132 49. kAMpilya kathA 132 50. akSobha--1 kathA 132 51. prasenajita kathA 132 52. viSNukumAra kathA 133 53. akSobha-2 kathA 139|54. sAgara--ra kathA 140 | 55. samudra-ra kathA 147 56. haimavaMta kathA 153 57. acala-ra kathA 160 58. dharaNa kathA 160 | 59. pUraNa kathA 161 60. abhicaMdra kathA 162 61. anIyasa kathA 205 62. anaMtasena kathA 216 220 233 233 244 para para 252 252 253 253 253 255 255 257 257 258 258 258 258 259 259 259 260 260 260 260 261 261 261 261 262 263 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 thI 6nI anukramaNikA bhAga-3 (khaMDa-2) adhyayana-5 mULa AgamanI zramaNa kathA (cAlu) - - ra ra ja ? 298 299 299 299 299 300 300 63. anita kathA 64. vidvat kathA 65. devayaza kathA 66. zatrusena kathA 67. sAraNa kathA 68. gajasukumAla-1 kathA 69. gajasukumAla-2 kathA 70. sumukha kathA 71. durmukha kathA 72. kUpadAraka kathA 73. dAruka kathA 74. anASTi kathA 75. jAli-1 kathA 76. mayAli-1 kathA 77. uvayAli-1 kathA 78. puruSasena-1 kathA 79. vAriSaNa-1 kathA 80. pradyumna kathA 81. zAMba kathA 82. aniruddha kathA 83. satyanemi kathA 84. dRDhanemi kathA 85. maMkAI kathA 86. kiMkama kathA 87. arjuna mALI kathA 88. kAzyapa kathA 89. kSemaka kathA 90. dhRtidhara kathA 91. kailAza kathA 92. haricaMdana kathA 93. vArata kathA 94. sudarzana kathA 95. pUrNabhadra-1 kathA 26396. sumanabhadra kathA 26397. supratiSTha kathA 263]98. megha kathA 26399. alakSya kathA 263]100. jAli-2 kathA 264) 101. mayAli-2 kathA 283/102. uvayAli-2 kathA 284103. puruSasena-ra kathA 284104. vAriSaNa-2 kathA 284105. dIrghadaMta kathA 284|106. lakhadaMta kathA 285107. vehalla-1 kathA 285108. vehAyasa kathA 285] 109. abhaya kathA 285) 110. dIrdhasena kathA 285 111. mahAsena kathA 285 112. dhanya aNagAra kathA 285113. sunakSatra-ra kathA 286 114. RSidAsa kathA 288115. pelaka kathA 289/116. rAmaputra kathA 289 [117. caMdrima kathA 289/118, pRSTimAtRka kathA 289/119. peDhAlaputra kathA 290| 120. poTTila kathA 296 121. velsa-ra kathA 296 122. subAhu kathA 296123. bhadranaMdI-1 kathA 2965124. sujAta kathA 296125. suvAsava kathA 296/126. jinadAsa kathA 296/127, dhanapati kathA 296 128. mahAbala kathA 300 300 314 314 314 323 324 324 324 324 324 324 324 324 324 329 330 330 230 331 331 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-5 bhAga-3 (khaMDa-2) adhyayana-pa mULa AgamanI zramaNa kathA (cAlu) | 348 348 348 348 348 335 348 348 348 349 359 363 364 372 375 377 377 129. bhadranaMdI-ra kathA 331/157. pagata (prakRta) kathA 130. mahacaMdra kathA 332 158. yukti (juti) kathA 131. varadatta kathA 332159. dazaratha kathA 132. daDhapratijJa-1 kathA 332160. deDharatha kathA 133. kezI (kumAra) kathA 333 /161. mahAdhana kathA 134. DhapratijJa-kathA [162. saptadhanu kathA 135. padma kathA 336/163. dazadha kathA 136. mahApadma kathA 337/164. zatadhanu kathA 137. bhadra kathA 337/165. nAgIla kathA 138. subhadra kathA 337/166. vaja AcArya kathA 139. padmabhadra kathA. 338 167. zrIprabha kathA 140. padmasena kathA 338168. sAvadyAcArya (kuvalayaprabha) 141. padmagulma kathA 338/169. naMdISeNa-1 kathA 142. nalinagulma kathA 338 170. AsaDa kathA 143. AnaMda-2 kathA 339171. anAmI (muni) kathA 144. naMdana kathA (339172. susaDha kathA 145. aMgati kathA 339 + goviMdabrAhmaNa, + kumAravara 146. supratiSTha kathA 341173. citra(muni) kathA | 147. pUrNabhadra-ra kathA 341) 174. rathanemi kathA 148. maNibhadra kathA 342175. harikezabala karthe 149. datta kathA 343176. jayaghoSa + vijayaghoSa 150. ziva kathA 343177. anAthI (muni) kathA | 151. bala kathA 343178. samudrapAla kathA 1pa2. anAdhRta kathA 343,179. mRgAputra (balazrI) kathA 153. niSadha + vIraMgada kathA 344|180. gardabhAli kathA 154. mAyanI kathA 348+ saMjayarAjA + kSatriyamuni 155. vaha kathA 348181. iSakAra kathA 156. veDa (vehala) kathA 348+ bhUgu purohita kathA | Agama kathAnuyoga bhAga-4 -: (khaMDa-2 adhyayana-5) Agama saTIkanI zramaNa kathA :182. atimukta muni kathA 033] 184. aMbarSi kathA | 183. aMgarSi kathA 033185. acala-3 kathA 378 398 398 401 407 410 414 416 422 422 425 425 034 035 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 thI 6nI anukramaNikA 13 bhAga-4 (khaMDa-2 adhya.5) Agama saTIkanI zramaNa kathA (cAlu) | 089 092 96 097 099 100 186. acala-4 kathA 187. AryarakSita kathA 188. arjuna (pAMDava) kathA 189. arNikAputra kathA 190. aparAjita kathA 191. abhicaMdra kathA 192. abhicIkumAra kathA 193. amRtaghoSa kathA 194. ajApAlaka vAcaka kathA 15. annaka kathA 196. an mitra kathA 197. avaMtisukumAla kathA 198. azakaTAtAta kathA 199, aSADhAbhUti kathA 200. aSADhAcArya kathA 201. aMgAramardaka kathA 202. indradatta (aMtargatuM) sAdhu 203. ilAciputra kathA 204, RSabhasena gaNadhara 205. RSabhasena + siMhasena 206. utsAra vAcaka kathA 207. eNeyaka kathA 208. kASTha muni kathA 209. kaThiyArAnI kathA 210. kRSNa AcArya kathA 211. kRtapuNya kathA 212. kArtikArya kathA 213. kapilamuni kathA 214. kAlaka-1 kathA 215. kAlaka-2 kathA 216. kAlaka-3 kathA 217. kAlaka-ja kathA 218. kAlavaizika kathA 035 219. kAzIrAja dRSTAMta 088 036] 220. kuNAla kathA 088 044221. kumAraputrika kathA 088 045222. kumAra maharSi kathA 089 048/223. kurudatta suta kathA 089 049) 224. kUlavAlaka kathA 049 225. kauDinyAdi tApasa kathA 050226. khapuTAcArya kathA 093 050 227. skaMdaka-2 kathA 094 050 228.kaMdilAcArya kathA 05ra229. sulakakumAra kathA 053|230. gArgIcArya kathA 054 231. gAgali kathA 0pa6232. guraMdhara kathA 101 059/233. guNacaMdra-1 + municaMdra 101 063+ sAgaracaMdra + caMdrAvataMsaka 064[234. guNacaMdra- rasAgaracaMdra 103 065 235. goviMda vAcaka kathA 105) 067 236. bRtapuSyamitra kathA 106 068) 237. caMDarudrAcArya + sAdhu 107 068238. cANakya kathA 108 070 239. cilAta-ra kathA 114 071 240. jamunarAjarSi + daMDamuni 115 072 241. jaMghAparijita kathA 116 072) 242. jaMbUsvAmI kathA 116 073|243. jagANaMda kathA 118 077 244. java muni kathA 077245. yazobhadra (jasabha6) 081 246. jinadeva kathA 1ra0 083 247. yudhiSThira (juhiThila) 084 248. jvalana Adi kathA 086/+ dahanamuni + hutAzanamuni 087/249. DhaDhaNakumAra kathA 121 118 1ra, 10 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1Y Agama kathAnuyoga-5 bhAga-4 (khaMDa-2 adhya.-5) Agama saTIkanI zramaNa kathA (cAlu) 163 166 167 167 168 169 169 170 170 170 170 173 173 174 175 177 250. tosaliputra kathA 251. sthUlabhadra + zrIyaka kathA 2para. dRDhaprahArI-1 kathA 253. saMgamasthavira kathA + dattamuni kathA 254. dadhivAhana kathA 255. damadaMta kathA 256. dazArNabhadra kathA 257. datta + sevAlAdi kathA 258, duSpabha kathA 259. durbalikA puSyamitra kathA 260. devardhvigaNi kathA 261. devalAsuta kathA 262. devazramaNaka kathA 263. dhanagiri kathA 264. dhanamitra + dhanazarma 265. dhanyanI kathA 269. dharmaghoSa-1 kathA 267. dharmaghoSa-2 kathA 268. dharmaghoSa-3 kathA 269. dharmaghoSa-4 + sujAta 270. dharmasiMha kathA 271. nakula pAMDava kathA 272. naMda (suMdarInaMda) 273. naMdiSaNa-2 kathA 274. naMdiSaNa-3 kathA 275. naMdiSaNa-4 kathA 276. nAgila-2 kathA 277. nAgArjuna kathA 278. nAgadatta-1 kathA 279. nAgadatta-ra kathA 280. paMthaka kathA 281. prabhava (cora) kathA 123|282. prasannacaMdra kathA 123283. pAdaliptasUri kathA 133 284. piDhara kathA 134|285. puSpacUla kathA 286. puSyabhUti + puSyamitra 287. "puSyamitra" kathA 136 288. potapuSyamitra kathA 137) 289. piMgalaka kathA 144290. phalyurakSita kathA 145291. balabhAnuM kathA 145] 292. bAhubali kathA 146 [293. bhadra-1 kathA 146294. bhadra-2 (jitazatruputra) 1473 25. bhadraguptAcArya kathA 148 296. bhadrabAhusvAmI kathA 148] 297. bhazakamuni kathA 149 298. bhIma (pAMDava) kathA 150 |29. dharmaghoSa-5 kathA 150 + dharmayaza+avaMtivardhana 150300, manaka kathA 151301. mahAgiri kathA 153 | 302, mahAzAla + zAla kathA 153 303. municaMdra kathA 154 | 304. metArya kathA 155 | 305. raMDAputra kathA 1papa | 306. rohiNika kathA 156 307. lohArya kathA 158|308, vajasvAmI kathA 159 [309. vajabhUti kathA 159 310. vajasena AcArya kathA 161/311. vastrapuSyamitra kathA 162|312. viMdhyamuni kathA 313. viSNukumAramuni kathA 178 180 181 182 183 183 187 187 188 189 198 199 199 199 162 200 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 thI 6nI anukramaNikA bhAga-4 (khaMDa2, adhya.-5) Agama saTIkanI zramaNa kathA (cAlu) | 211 212 314. saMbhUtivijaya kathA 315. (Arya) samita kathA 316. zazaka (muni) kathA 317. sahadeva (pAMDava) kathA 318. zAlibhadra kathA 319. zItalAcArya kathA 320. siMhagiri kathA 321. sukozala kathA 201 | 322. sunaMda kathA 201 323. sumanabhadra kathA 203 324. suvrata kathA 204 325. suhasti kathA 204/326. zaabhava kathA 209327. somadeva-1 kathA 210328. somadeva-2 kathA 211 329. hastibhUti+hastimitra 215 218 218 219 - bhAga-4 - (cAlu) khaMDa-3 zramaNI kathAnaka mULa AgamanI - zramaNI kathAo 1. anavadya kathA 220 22. indrA kathA 308 2. caMdanA kathA 221 23. dhanA kathA 308 3. jayaMtI kathA 225-24. vidyutA kathA 308 4. devAnaMdA kathA 228] 25. rUpA kathA 308 pa. prabhAvatI kathA 23126. surapA kathA 309 6. mRgAvatI kathA 233|27. rUpAMzA kathA 309 7. draupadI kathA 240 |28. rUpakAvatI kathA 309 8. poTTilA kathA 286) 29. rUpakAMtA kathA 309 9. kAlI-1 kathA 299/30 rU5prabhA kathA 309 10. rAjI kathA 305) 31. kamalA kathA 309 11. rajanI kathA 306 [32. kamalaprabhA kathA 309 12. vidyut kathA 306 33. utpalA kathA 209 13. medhA kathA 306 34. sudarzanA kathA 309 14. zuMbhA kathA 307, 35. rUpavatI kathA 309, 15. nizuMbhA kathA 307 36. bahurUpI kathA 309 16. raMbhA kathA 307 37. sukRpA kathA 309 17. niraMbhA kathA 307 38. subhagA kathA 309 18. madanA kathA 307] 39. pUrNA kathA 309 19. ilA kathA 307/40. bahuputrikA kathA 309 20. saterA kathA 308 [41. uttama kathA 309 21. saudAminI kathA 308 [42. bhArikA kathA 309 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 bhAga-4 (khaMDa-3) mULa AgamanI zramaNI kathA (cAlu) 309 76. navamikA-2 kathA 309 | 77. acalA kathA 309278. apsarA kathA 309 | 79. kRSNA kathA 309 80. kRSNarAjI kathA 309|81. rAmA kathA 309|82. rAmarakSitA kathA 43. padmA kathA 44. vasumatI kathA 45. kanakA kathA 46. kanakaprabhA kathA 47. avataMsA kathA 48. ketumatI kathA 49. vajrasenA kathA 50. ratipriyA kathA 51. rohiNI kathA 52. navamikA--1 kathA 53. hI kathA 54. puSpavatI kathA 55. bhujagA kathA 56. bhujagAvatI kathA 57, mahAkacchA kathA 58. aparAjitA kathA 59. survASA kathA 60. vimalA kathA 61. susvarA kathA 62. sarasvatI kathA 63. sUryaprabhA kathA 64. AtapA kathA 65. arcimAlI--1 kathA 66. prabhaMkarA--1 kathA 67. caMdraprabhA kathA 68. jyotsanAbhA kathA 69. arcimAlI--2 kathA 70. prabhaMkarA-2 kathA 71. padmAvatI kathA 72. zivA kathA 73. ziya kathA 74. aMjU kathA 75. rohiNI kathA Agama kathAnuyoga-5 309 | 83. vasu kathA 309 84. vasuguptA kathA 309 85. vasumitrA kathA 309 86. vasuMdharA kathA 309 87. gopAlikA kathA 309 | 88. puSpacUlA kathA 309 89. suvratA--1 kathA 309 | 90. suvratA--ra kathA 309 91. padmAvatI kathA 309|92. gaurI kathA 309|93. gAMdhArI kathA 309294. lakSmaNA kathA 309 95. suzImA kathA 310 96. jAMbavatI kathA 311|97. satyabhAmA kathA 311 98. rukmiNI kathA 311 99. mUlazrI kathA 311 | 100. mUladattA kathA 311 101. naMdA kathA 311 102. naMdavatI kathA 311 103. naMdottarA kathA 312 104. naMdazreNikA kathA 312 105. marutA kathA 312 106. sumarutA kathA 312 107. mahAmarutA kathA 312 108. marUdevA kathA 312 313 313 313 313 313 313 313 313 313 313 314 314 314 315 315 320 320 320 320 320 320 320 321 321 321 322 3rara 322 322 3rara 322 3rara Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 thI 6nI anukramaNikA bhAga-4 (khaMDa3) mULa AgamanI zramaNI kathA (cAlu) 349 349 349 386 349 0 109. bhadrA kathA 322/128. zrIdevI (bhUtA) kathA 346 | 110. subhadrA kathA 322/129. zrIdevI kathA 349 111. sujAtA kathA 322130. yutidevI kathA 349 112. sumanA kathA 322131. kIrtidevI kathA 113. bhUtadattA kathA 322132. buddhidevI kathA 349 114. kAlI-2 kathA 322133. lakSmIdevI kathA 115. sukAlI kathA (325134. ilAdevI kathA 116. mahAkAlI kathA 326/135. surAdevI kathA 117. kRSNA kathA 327136. rasadevI kathA 118. sukRSNA kathA 327/137. gaMdhadevI kathA 349 119. mahAkRSNA kathA 329/138. pAMDuAryA kathA 350 120. vIraphaNA kathA 330/139. kamalAmelA kathA 351 121. rAmakRSNA kathA 330 140. bhaTTidArikA (?) kathA 353 122. pitRsenakRSNA kathA 331141. meghamAlA kathA 353 123. mahAsenakRSNA kathA 332142. rajuATya kathA 354 124. yakSiNI kathA 333/143. lakSmaNAAryA kathA 356 125. brAhmI kathA 333144. viSNuzrI kathA 362 126. suMdarI kathA 335145. kamalAvatI kathA 362 127, subhadrA kathA 337146. jasA kathA 363 + somA kathA 147. rAjImatI kathA 36 3 | bhAga-4 (khaMDa-3) Agama-saTIkanI zramaNI kathA | 148. aMgAravatI kathA 364|159. jayaMti + somA kathA | | 368 149. arNasaMkAzA kathA 365 160. yazobhadrA kathA 368 150. uttarA kathA 366/161. yazomatI kathA 369 151. kIrtimati kathA - 366 | 162. dhanazrI (sarvAMgasuMdarI) 369 15ra. yakSA kathA 367, 163. dhAriNI kathA 372 153. yakSadhinnA kathA 367164. padmAvatI kathA 154. bhUtA kathA 367165. pragabhA + vijayA 373 155. bhUtadinnA kathA 327166. puSpacUlA + puSpavatI 156. seNA kathA 367] 167. puSpacUlA-2 kathA 374 157, veNA kathA 367168. puraMdara zA kathA 375 158. reNA kathA 367169. bhadrA kathA -- ----- - 393 383 Jain Edulaton international Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 Agama kathAnuyoga-5 bhAga-4 (khaMDa3) Agama saTIkanI zramaNI kathA (cAlu) 170. manoharI kathA 376 174. zivA kathA 171. vigatabhayA + vinayavatI, 376 175. sukumAlikA-ra kathA 172. naMdazrI/zrIdevI kathA 377176. sujyeSThA kathA 173. zrIkA kathA 377/177. sunaMdA kathA 378 379 380 383 Agama kathAnuyoga-5 khaMDa-4-zrAvaka kathA ( bhAga-5 (khaMDa4) mULa AgamanI zrAvaka kathA 15 038 136 141 143 083 047 144 o51 145 145 o53 146 057 146 146 1. lepa kathA 034 20. saddAlaputra kathA 2. RSibhadraputra kathA o35) 21. mahAzataka kathA 3. zaMkha + puSkalI kathA | 22. naMdinIpitA kathA 4. nAgapautra varuNa + bAlamitra | 23. letikA/sAlihI pitA 5. somila kathA 24. sudarzana-2 kathA 6. makka kathA 5. sumukha kathA che. udayana kathA 26. vijayakumAra kathA 8. abhIci kathA 27. RSabhadatta kathA 9. tuMgIyAnagarInA zrAvako | 28. dhanapAla kathA 10. kanakadevaja kathA 061 | 29. megharatha kathA 11. naMdamaNiyAra kathA | 30. nAgadeva kathA 12. sudarzana-1 kathA 069| 31. dharmaghoSa kathA 13. ahaMnnaka kathA 32. jitazatru kathA 14. AnaMda kathA 072|33. vimalavAhana kathA 15. kAmadeva kathA | 34. koNika kathA 16. culanIpitA kathA 101 35. aMbaizrAvaka-700 ziSyo 17. surAdeva kathA 108| 36. pradezIrAjA kathA 18. yuddhazataka kathA 115 | 37. somila kathA 19. kuMDapholika kathA 120 38 zreNika kathA bhAga-5 (khaMDa-4) Agama saTIkaMnI zrAvaka kathA 62 1 /4 146 071 146 088 147 182 188 254 to 39. aMbaDa kathA 40. AnaMda-2 kathA 41. udAI kathA 279) 42kSemazrAvaka kathA 280|43. gaMdhAra zrAvaka kathA 280) 44. ceTaka kathA 283 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 thI 6nI anukramaNikA - - | bhAga-5 (khaMDa4) Agama saTIkanI zrAvaka kathA (cAlu) 45. janaka kathA 57. mitrazrI kathA 46. jinadAsa-1 kathA | 58. muMDikrAmaka kathA 47. jinadAsa-2 kathA 284, 59 muDa kathA 48. jinadAsa-3 kathA 60. valgara kathA 49. jinadeva-1 kathA 286 61. vasubhUti kathA 50. jinadeva-2 kathA 62. saMpratirAjAnI kathA pa1. TaMka zrAvaka kathA 63. sAgaracaMdra kathA para. TaTTara kathA 64. sudarzana kathA 53. dhanaMjaya kathA 28765. sunaMda kathA 54. pAratha + vaizvAnara kathA 288566. sulasa kathA papa. prasenajita kathA 28867. zreyAMsa kathA 56. balabhadrakathA 28968. bha.vIrane pAraNuM karAvanAra bhAga-5 (khaMDapa) - zrAvikA kathA 1. subhadrA-1 kathA 302 15. phAgunI kathA 2. sulasA kathA 304|16. phangazrI kathA 3. agnimitrA kathA 306/ 17. bahulA kathA 4. anudharI kathA 306 18. bhadrA-1 kathA pa. azvinI kathA 307] 19, bhadrA-2 kathA 6. utpalA kathA 20. bhadrA-3 kathA 7. upakozA kathA 3075 21. mitravatI kathA 8. kosAgaNikA kathA 308 22. revatI kathA 9. cellA kathA 23. rusomA kathA 10. devakI kathA 309 | 24. sAdhudAsI kathA 11. devadattA kathA 310) 25. zyAmAM kathA 12. dhanyA kathA 311| 26. zivAnaMdA kathA 13. naMdA kathA 311] 27. subhadrA-2 kathA 14. pUSA kathA 312| 28. subhadrA-3 kathA - - - - - - 312 313 313 314 300 314] 314 315 308 316 317 317 318 319 Agama kathAnuyoga bhAga-1 bhAga-6 (khaMDa-6) deva-devInI kathAo 1. vijayadeva kathA 034|3. izAnendra kathA | 2. zakrendra kathA 044/4. amarendra kathA 049 058 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-5 bhAga-6 khaMDa-6 deva-devI kathAo (cAlu) 07ra 07ra 075 07pa 5. haribhegamelI kathA 06522. bala yakSa kathA 07ra 6. trAyazciMzaka deva kathA 066/23. saMgama deva kathA 072 7. caMdra deva kathA 067/24. vidyummAlI deva kathA 8. sUrya deva kathA 06725. nAgIla deva kathA 9. zukra deva kathA 26. prabhAvatI deva kathA 073 10. pUrNabhadra deva kathA 27. huMDIka deva kathA 073. 11. maNibhadra deva kathA 28. zailaka yakSa kathA 074 12. datta Adi deva kathA 068) 29. tiSyaka deva kathA 074 13. sUryAbhadeva kathA 069 30. valana + dahana deva kathA | 074 14. dardUra deva kathA 069 [31. sAgaracaMdra deva kathA 15. mahAzukra deva kathA 069/32. mudgarapANI yakSa kathA 075 16. mAgadha deva kathA 070/33. kamaladala yakSa kathA 075 17. varadAma deva kathA 07134. puSpavatI deva kathA 18. prabhAsa deva kathA 071 [35. lalitAMga deva kathA 076 19. kRtamAla deva kathA 071, 36. hiMduka yakSa kathA 20. meghamukha deva kathA | 071 0 devakathA vize kaMIka 21. zUlapANI yakSa kathA 071 0 cosaTha indronA nAma - 4 - 8 - - - 8 - 8 - 1. camarendranI agramahiSIo [ 078] 10. caMdranI agramahiSIo 082 2. balIndranI agramaDiSIo 079 11. zakranI agamahiSIo 082 3. dharaNendranI agamahiSIo 079] 12. izAnendranI agramaDiSIo 4. veNudeva AdinI agramaDiSI | 079 [13. bahuputrikA devI kathA 5. bhUtAnaMdanI agra mahiSIo | 080/14. zrI-hI Adi daza devIo 6. veNudAlI AdinI agamahiSIo. 15. hAsA + prahAsA devI 083 7. pizAcendra Adi ATha 16. kaTaputanA vyaMtarI kathA 084 - vyaMtarendronI agramaDiSIo 17. zAlAryA vyaMtarI kathA 084 8. mahAkAla Adi ATha 18. svayaMprabhA devI kathA 085 - vyaMtarendronI agamahiSIo 081|19. zrI devI kathA 085 9. sUryanI agamahiSIo 081 20. siMdhudevI kathA 085 076 076 082 23 bhAga-6 (khaMDa-7) prANI kathAo 1. udAyI hAthInI kathA 086/3. secanaka hAthInI kathA | 2. bhUtAnaMda hAthInI kathA 0874. vAMdarAnI kathA 089 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 thI 6nI anukramaNikA bhAga-6 (khaMDa-7) prANI kathAo (cAlu) 090 10. baLadanI kathA 091 11. sarpanI kathA 5. sumeruprabha hAthInI kathA 6. meruprabha hAthInI kathA 7. deDakAnI kathA 8. kaMbala-saMbala baLadonI kathA 9. caMDakauzikanI kathA bhAga-6 (khaMDa-8) anyatIrthika kathAo 1. marIcI kathA 2. kAlodAyI Adi daza 3. dvaipAyana RSi kathA 4. rAmagupta Adi mithyAmati 5. tAmali tApasa kathA 6. jamadagni kathA + parasurAma kathA 7. skaMdaka parivrAjaka kathA 8. pudgala parivrAjaka kathA 9. mudgala parivrAjaka kathA 10. nArada/kalanArada kathA 11. vaizyAyana bAlatapasvI kathA khaMDa-9 anyakathA 17. buddha/zAkya kathA 101 18. nairika tApasa kathA 102 19. dharmaruci tApasa kathA 102 20. ziva tApasa kathA 103 21. zukra parivrAjaka kathA 104 22. kapilanI kathA bhAga-6 (khaMDa-9) anya kathAo adhyayana--1 du:khavipAkI kathAo 111 6. naMdivardhana kathA 118|7. UMbaradatta kathA 123 8. zauryadatta kathA 128 9. devadattA kathA 131 10. aMjUnI kathA 1. mRgAputranI kathA 2. ujjitakanI kathA 3. abhagrasena kathA 4. zakaTanI kathA 5. bRhaspatidatta kathA khaMDa-9 anyakathA 1. kAlakumAra kathA 2. sukAlakumAra kathA 3. mahAkAlakumAra kathA 4. kRSNakumAra kathA - 091 12. hAthInI kathA 092 13. pADAnI kathA 093 14. bakarAnI kathA - 09612. indranAga kathA 097 13. pUraNa tApasa kathA 098 14. kauDinya, datta ane 099 zevAla Adi tApasonI kathA 099 15. goviMda bhikSu kathA 100 16. poTTazAla kathA - adhyayana--2 pakIrNa-kathAo 148 5. sukRSNakumAra kathA 150 6. mahAkRSNakumAra kathA 150 7. vIrakRSNakumAra kathA 150 | 8. rAmakRSNakumAra kathA 21 093 094 094 094 095 104 105 105 - 106 106 107 107 108 108 109 110 133 135 138 141 146 150 150 150 150 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 Agama kathAnuyoga-5 166 171 SH 171 --- - 189 bhAga-6 (khaMDa-9) anyakathA - adhya-2 - prakirNa kathA (cAlu) 9. pitRsenakRSNa kathA 150 | 19. apratiSThAna narake janAra 161 10. mahAsenakRSNa kathA 150 | 20. kuruvaMda kathA 160 11. mahezvara-utpatti kathA 15121. pradyotanI kathA 162 12. elASADha kathA 22. asaMyationI pUjA 162 13. kaMsa kathA | 23. maMDitayoranI kathA 165 14. kalkI kathA | 24. pAlaka kathA 164 15. kaccha, mahAka, | 25. mUladeva kathA 167 - nami, vinami kathA 155 | 26. mammaNa kathA 16. kalpaka kathA 156 | 27. sumati kathA 17. kokAsa + jitazatra kathA 158 | 28. sujJazrI kathA 18. kAlasauriya kathA 159) 29. sulasA kathA bhAga-6 (khaMDa-10) daSTAMta-upanaya | 0 dRSTAMta upanaya-bhUmikA 173,7. azva 184 1. mayUrI aMDa 173 8. saMghATa 189 2. kAcabo 176 9. zailaka 3. tuMbaDu 178 | 10. mAkaMdIputra 189 4. akSata-zAlI 179 [11. naMdIphaLa 5. caMdramA 182 [12. suMsumAM 189 6. dAvadrava 183/13. puMDarIka 190 bhAga-6 (khaMDa-10) vividha piMDa-doSanA dRSTAMto 14. hAthI 19026. govatsa 15. lADupriyakumAra 190 | 27. maNibhadra yakSAyatana 199 16. cora 19128. devazarmA maMkha 17. rAjaputra 192 29, bhaginI 18. pallI 30. modakabhojana 201 19. rAjaduSTa | 31. bhikSu 202 20. zAlI-1 32. modakadAna 21. bilADAnuM mAMsa 195] 33. govALa 204 22. zAlI-2 | 34. modaka 23. saMghabhojana 196] 35. svagrAmadUti 24. khIrabhojana 196/36. grAmanAyaka 206 25. udyAnagamanA 197] 37. brAhmaNa putra 207 189 19 '199 ra 19: 193 194 203 195) 204 20 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 thI 6nI anukramaNikA bhAga-6 (khaMDa-10) vivigha piMDadoSa daSTAMta (cAlu) 210 211 - - - - - 212 212 29 ) 212 212. 213 213 213 38. mRta mAsika bhojana 207 40. siMkesarA lADu | 39. sulaka sAdhu 208 41. bhilUpAsaka | bhAga-6 (khaMDa-10) "bhaktaparijJA'mAMnA daSTAMto 42. mRgAvatI 211 | 21. vasurAjA 43. datta 211 para. kIDhI DozI 44. kRSNa + zreNika 211 53. kAmAsakta puruSo 45. naMda maNiyAra 212 54. devarati 46. kamalayakSa 212 | 55. niyANazalya yukto 47. sudarzana 212pa6indriya rAgathI hAni 48. yuvarAjarSi 212/57. kaSAya pariNAma 49. cilAtiputra 212/58. avaMtisukamAla 50. caMDAla 212] 59. sukozala + cANakya bhAga-6 (khaMDa-10) "saMsmAraka payatrAmAMnA daSTAMto 60. arNikAputra AcArya 213 68. amRtaghoSa 61. skaMdakasUri-pa00 ziSyo 213] 19. lalitaghaTA puruSo 62. daMDa + yuvarAjarSi 214/70. siMhasena upAdhyAya 63. sukozala RSi 214| 71. kurudatta zreSThIputra 64. avaMtisukumAla 21472. cilAtiputra 65. kArtikArya RSi 214/73. gajasukumAla 66. dharmasiMha 21474. sunakSatra muni 67. cANakya 214 + sarvAnubhUti muni | bhAga-6 (khaMDa-10) "maraNasamAdhi'mAMnA daSTAMto 213 - --- -- -- - 215 215 215 215 215 216 75. jinadharma zrAvaka 21684. dhanya + zAlibhadra 76. metArya muni 21685. hAthI 77. cilAti putra 216,86. pAMDava 78. gajasukumAla 216/87. daMDa aNagAra 79. sAgaracaMdra 88. sukozala 80. avaMtisukumAla 21789. kSullaka muni 81. caMdrAvataMsaka 217|90. vajasvAmI 82. damadaMta RSi 217/91. avaMtisena 83. kuMdakaRSinA - ziSyo | 217392. atraka 217 217 217) 217 217 218 218 218 218 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 Agama kathAnuyoga-5 bhAga-6 (khaMDa-10) "maraNasamAdhimAMnA daSTAMto (cAlu) 93. cANakya 218 98. municaMdra Adi 94. batrIzaghaTA puruSo 218 | 9. uSNAdi parISaho 95. ilAputra 218|100. siMhacaMdra + siMhasena 96. hastimitra 218101. be sarpo 97. dhanamitra 218102. puMDarIka-kaMDarIka bhAga-6 (khaMDa-10) "Agama-saTIkanA daSTAMto 218 218 219 219 219 230 230 231 231 231 232 232 232 103. agada 104. agasdatta 105. agArI 106. acaMkAriyabhaTTA 107. ajitasena 108. arjunacora 109. artana 110, anaMga 111. asaMgha 112. adatta 113. strIjanita saMgrAmo 114. indra 115. indradatta 116. surendradatta 117. utkarTa 118. uditodaya 119. kapila 120. kapilabaTuka 121. kapilA 122. kAlodAyI 123. kuvikarNa 124. koMkaNaka-1 125. koMkaNakadAraka 126. kucita 127. kulaputra 128. kezI 219/129. koMkaNaka-ra 220 130. koMkaNaka-3 221131. koMkaNaka sAdhu 221132. koMkaNaka-4 222/133. bhAravAhI puruSa 223134. koDIsara 223/135. kolaginI 223/136. khaMDakarNa 224] 137. gaMdhapriya 224|138, cArudatta 224139. jinadAsa + dAmannaga 225140. jitazatru-1 225141. DoDiNI 225142. teDika 226 /143. tosali 226144. tosalika 227145. devadattA 227/146. dharmaghoSa-1 228/147. dhanasArthavAha 228|148, dharmaghoSa-2 228/149. dharmaruci 228]150. dharmila 229 151. dhUryAkhyAna 229/15ra. naMdinI 230/153. navakaputrI + ceTI 230 154. padmAvatI + vajabhUti 233 233 233 234 235 235 236 236 236. 237 237 237 238 239 239 241 241 241 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 thI 6nI anukramaNikA 25 251 2para bhAga-6 (khaMDa-10) "Agama-saTIkaMnA daSTAMto (cAlu) | 155. puSpazAla + bhadrA 242/173. sukumAlikA 250 15. puSpazAla suta 242174. sodAsa 251 157. pRthvI 242175. somila 251 158. bhadragamahiSI 243176. saumilika 159. mati + sumati 243177, 500 subhaTa 160. maMgu AcArya 2430 mAnavabhavanI durlabhatA161. maMDukkalita 244| daza daSTAMto 252 162. magadhazrI + magadhasuMdarI 245 178. (1) colaka 252 163. magadhasenA 245179. (2) pAsaga 253 164. mayuraMka 246 180. (3) ghAnya 253 165. muruMDa 246 / 181. (4) dyuta 253 166. mUka 246 /182. (5) ratna 254 167, roga 247183. (6) svapna 254 168. vijayA 184. (7) cakra/rAdhAvedha 254 169. vimala 249) 185. (8) kAcabo 255 170. vIraka 249/186. (9) yuga 255 171. vIraghoSa 249 187. (10) staMbha 255 172. sarajaska 250/188. kUvAno deDako pariziSTa-1 akArAdikrame kathAnA nAmo 248 256 bhAga-1 thI 2 > K AgamakathA rAmakathAnuyoga bhAga . saMkSipta vivaraNa bhAga kula pRSTha 384 2. ! 368 3. ! samAviSTa kathAnako kulakara kathAo, tIrthakara kathAo. cakravartI, baladeva. vAsudeva, prativAsudeva, - gaNadhara, nilava, gozAlaka, pratyekabuddhanI kathAo. zramaNa kathAo - mULa Agamo AdhArita zramaNa kathAo - Agama paMcAMgI AdhArita zrAvaka kathAo, zrAvikA kathAo. deva, devI, prANI, anyatIrthika, duHkhavipAkI ane prakIrNa kathA vividha dRSTAMtamALA 432 384 320 272 | | Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 Agama kathAnuyoga-5 - - nAyA. aMta ' oha. patra. piMDa. ( saMkSepa-sUci AyA. AcArAMga puSka. puSkacUliyA sUya. sUyagaDAMga vahi . vahidasA ThANAMga bhatta. bharapariNA samavAyAMga saMthA. saMthAraga bhaga. bhagavatI gacchA. gacchAyAra nAyAdhammakahA maraNa. maraNasamAdhi uvA. uvAsadasA nisI nizItha aMtagaDadasA bu. buhatyappa anutta. anuttaropapAtika dasA vava. vavahAra pahA. pAvAgaraNa. dasA. dasAsuyabaMdha vivA. vipAkasUtra jIya. jIyakapa uva. uvavAI mahAni mahAnizItha rAyauseNiya Ava. Avazyaka jIvA. jIvAjIvAbhigama onikspatti pannavaNA piMDanijutti sUrapannatti sa. dasayAliyA caMdapannatti utta. uttarAdhyayana jaMbU. jabUdIvapannatti naMdI. naMdIsUtra nirayAvaliyA anuo. anugadhAra kapUvaDiMsiyA tilyo. tirathodgAliya puSki . | puphiyA : RSi. RSibhASita | cU. - yUrNi bhA. - bhASya ni. - niryukti mU. - mUla sU. - sUtrAMka ha. - hAribhadriya mi. - malayagiri a. - adhyayana pR. - pRSThaka | 1 - (Ava.cU) bhAga-1 2 - (Ava.cU) bhAga-2 . - sthavirAvali TI. - TIppaNaka | ava. - avacUrI kampa-vR-kalpasUtra--vinayavijaya-vRtti utta.bhAva-uttarAdhyayanabhAvavijaya-vRtti | saMdarbha sAhitya (1) ame saMpAdana karela kAmasuttANa - mUrti ane gAmaDuttAna sara A kathAsAhityano mULa srota che. tenAja kramAMko AgamasaMdarbhamAM ApelA che. (2) cUrNimAM pUjya sAgaranaMdasUrIjI saMpAdita-cUrNinA pRSThAMka ApelA che. I(3) jItakalpa, RSibhASita pUjya punyavijayajI saMpAdita che. vR. - vRtti - - Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama sAhitya prakAzana amAruM prakAzita Agama-sAhitya 9-lAyamasuttALi-mULa A saMpuTamAM mULa Agamo che. jemAM 45 Agamo 45 alagaalaga pustakomAM mudrita karAvAyela che. cAra vaikalpika Agamo paNa temAM samAvAI gayela che. e rIte 45 + 4 kula (49) AgamonuM A saMpuTamAM saMpAdana che. temaja pratyeka sUtrane aMte pUjya sAgarAnaMda sUrizvarajI saMpAdita Agamo tathA tenI vRttinA aMko paNa TAMkyA che. eka jhalaka amArA A prakAzanamAM zrutaskaMdha, zataka/adhyayana/vakSaskAra/pada, pratipatti, uddezaka, sUtra/gAthA Adi spaSTatayA judA najare paDe tevI viziSTa mudraNakalAne prayojela che. pustako alaga-alaga ane nAnA kadanA hovAthI vAMcana ke kaMThastha karavAnI ati saraLatA rahe che. 45-AgamanI pUjA, pUjana, rathayAtrA ke zrI gautamasvAmI pUjanAdi mATe alaga-alaga pIstALIza pustako hovAthI goThavaNI saraLa bane che. AgamasaddIso, AmanAmoso, AgamaviSayadarzana, AgamakathAnuyoganA mULa saMdarbha jovA mATe A prakAzana vasAvavuM jarUrI ja che. jenI kiMmata che rUA. 1500/- darzana-pUjana mATe AjIvana upayogI che. - * - * - * - * - 2. Agama--gujarAtI anuvAda ApaNA mULa Agamo ardhamAgadhI bhASAmAM che. jeo bhASAjJAnathI vaMcita che, zAsrIya kAraNothI AgamanA abhyAsathI vaMcita rahyA che, AgamonI vAMcanA prApta karI zakatA nathI ityAdi kAraNe Agamika padArthonuM jJAna pAmI zakyA na hoya tevA bhavyAtmAo zrI kalpasUtra mAphaka saraLatAthI AgamonuM vAMcana ane bodha prApta karI zake, temaja bhavabhIru AtmAo potAnuM jIvana mArgAnusAra banAvI zake tevuM prakAzana. sAta bhAgomAM samAviSTa 2800 jeTalA pRSThomAM pIstALIza Agamono akSarazaH anuvAda dharAvatA A 'AgamadIpa'' saMpuTamAM bIjA be vaikalpika AgamonuM gujarAtI paNa Apela ja che. aMdAje 90,000 zloka pramANa mULa Agamano A gujarAtI anuvAda rUA. 2000/nI kiMmate upalabdha thaI zake che. paNa sana-2003ne aMte tenI mAtra be nakalo bacelI che. e ja amArA A prakAzananI lokapriyatAno pUrAvo che. aneka pUjyazrIe A gujarAtI anuvAdano svAdhyAyAdi arthe upayoga karelo che. 27 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 Agama kathAnuyoga-5 3. AgamasuttANi-saTIkaM jeone mULa Agamo vAMcyA pachI tenI vistRta samaja meLavavI che. temAM rahelA padArthone UMDANathI avagAhavA che, temAM rahelA tattvo AdhArita kathA, dRSTAMta ke dravyAnuyogane jANavo che, tevA viziSTa jJAnapipAsu mATenuM amAruM A 13,500 jeTalA pRSThomAM patharAyela ane trIza bhAgomAM vibhAjIta evuM daLadAra prakAzana che. A prakAzanamAM mULa Agamo para prApta badhI ja niryuktio, 39 Agamo paranI vRtti, zeSa AgamonI saMskRta chAyA, keTalAMka bhASyo tathA cUrNio ityAdi sarve vivecanono samAveza karAyela che. sUtro ane gAthAnA spaSTa alaga vibhAjana, pracura peregrAphasa, adhyayana, uddezaka, sUtra AdinI suspaSTa alaga peja lAIna temaja amArA mULa ane anuvAdita AgamomAM apAyelA kramAMka mujabanA ja sUtra kramAMkana tathA vyavasthita anukramaNikAne lIdhe koIpaNa pasaMdita cokkasa viSayavastu ke samagra adhyayananA vAMcanamAM saraLatA rahe che. A prakAzananA abhyAsamUlya ane saMzodhanakSetre upayogitA temaja samagra vizvamAM Agama prakAzananI AvI eka ja mAtra zRMkhalA upalabdha hovAne kAraNe rU. 11,000/- mUlya hovA chatAM tenI mAtra be nakalo sana-2003ne aMte sTokamAM rahI che. e ja amArA A prakAzananI mahattA sAbita kare che. - X - X X X 4. Agama-viSaya-darzana A eka evuM prakAzana che, jemAM 45-AgamonI vizarUpe anukramaNikA apAyela che, chatAM tenA pRSTho che - 384. pratyeka AgamanA pratyeka sUtra ke gAthAnA viSayone e ja AgamonA sUtronA kramAMkana anusAra, atIva suspaSTa rUpe ane pRthaku-pRthak svarUpe apAyelI A anukramaNikAthI tame tamAro managamato-Avazyaka ke tamArA saMzodhana ane lekhanane anurUpa viSaya sahelAIthI pasaMda karI zako cho. gujarAtI bhASAmAM taiyAra karAyela A anukramaNikAthI tame amArA anuvAdita AgamomAM to mULa viSaya joI ja zako cho. taduparAMta mULa Agamo ke Agama-saTIkaMmAM paNa tamArI pasaMdagIno viSaya zodhavo A bRhat anukrama parathI khUba ja saraLa che. rU. 400/-nI kiMmatane lakSamAM na laI tenuM upayogitA mUlya samajazo. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama sAhitya prakAzana 29 5. Agamasaddakoso A zabdakoza - eTale saMdarbhasthaLa nirdeza sahitanI "Agama-DIkSanerI" jemAM tamane maLe che mULa AgamamAMthI levAyelA 46,000 zabdo ane tenA 3,75,000 jeTalA Agama saMdarbho sahita mULa-ardhamAgadhI zabdonA saMskRta artha ane gujarAtI eka ke vadhu artho. cAra bhAgomAM samAviSTa 2400 jeTalA pAnAono A pustakano seTa epalItho kAgaLa, pAku bAInDIMga ane AkarSaka mukhapRSTha to dharAve ja che. paNa tamAre mATe tenI upayogitA che - 3 thI 2 paryaMtano koIpaNa zabda zodhavA mATe. tyAM phakta zabdano artha ja joIne besI nathI rahevAnuM. paNa pIstALIze pIstALIza AgamomAM A zabda jyAM jyAM vaparAyo hoya te-te badhAM sthAnono nirdeza paNa maLaze ja - jenA dvArA eka ja zabda jo judA judA saMdarbhamAM vaparAyo haze, to te bhinna bhinna saMdarbhayukta artha ke vyAkhyA paNa jANI zakAze. - vaLI AvA saMdarbho jovA mATe tamAre judA judA prakAzanonA Agamone pheMdavAnI koI jarUra nathI. tame mAtra amAruM suttAi - saMpuTa sAthe rAkho. tamAre upayogI zabdo temAM mULa Agama ke Agama-saTIkaMmAM maLI ja javAnA. - 8 - 8 - 4 - 4 - 6. AgamanAmakoso Agama zabdakozanI eka pUraka DIkSanerI te A "Agama nAmakoza". A prakAzana Agama saTIkaMmAM AvatA nAmo (kathAo)nI DIkSanerI che. A DIkSanerImAM kathAnA pAtronA nAmo to kakkAvArI kramamAM ApelA ja che. sAthe sAthe te pAtro ke nAmono saMkSipta paricaya paNa che. tamAre mULa Agama uparAMta niryukti, bhASya, cUrNi ke vRttimAM jo A nAma ke te nAma sAthe saMkaDAyela kathA ke dRSTAMta jANavA che to amArI DIkSanerImAM te-te nAmane aMte nirdeza karAyela Agama saMdarbha jovo. Agama saMdarbha jotAM ja tamane te saMdarbhavALA AgamanuM nAma, paMcAMgIno prakAra ane sUtrakama maLI jaze. jenA AdhAre tame te kathA ke dRSTAMtano sahelAIthI abhyAsa karI zakazo. A nAmakozanuM mahattva to tyAre ja samajAya jyAre eka ja nAma dharAvatA ekathI vadhAre pAtrono alaga-alaga parIcaya ke judI judI kathAo tamane jovA maLe. te paNa phakta rU. 200/-nI kiMmatamAM. saMdarbha mujaba kathA jovA mATe amAruM kAmasuttAi satI to che ja. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 Agama kathAnuyoga-5 7. AgamasUtra hindI anuvAda mULa AgamanA 90,000 jeTalAM zloka pramANa sAhityanA mULa prakAzana pachI jema teno gujarAtI anuvAda karyo, tema hindI anuvAda paNa karyo pharka eTalo ja ke A hindI anuvAda bAra bhAgomAM Azare 3200 jeTalA pAnAomAM patharAyelo che. gujarAtI anuvAda karatA 300 thI paNa vadhAre pRSTho temAM umerAyA che. je phakta kadanI vRddhi ja nathI, paNa arthavistAra ane peregrAphonI pracUratA paNa dharAve ja che. hindIbhASI mahAtmAone paNa AgamanA padArthajJAnathI vaMcita na rahevuM paDe te AzayathI taiyAra karAyela A AgamasUtra hindI anuvAda hindI bhASAnI samRddhi ane sAhityika mUlya to dharAve ja che. to paNa AgamanA gujarAtI anuvAdanI gerahAjarImAM te gujarAtI bhASI Agamarasiko ane tattvajijJAsuo mATe mahattvanuM saMdarbhazAstra banI rahyuM che. rU. 2700/-nuM mUlya dharAvatA A kAmasUtra-hindI anuvA9i mAM paNa kramAMkana to mULa Agama, Agama gujarAtI anuvAda ane gAma saTI anusAra ja thayela che. tethI abhyAsIone tulanA karavI saraLa paDe che. - - - 8 - 8 - 8. Agama mahApUjanavidhi A eka laghu pustikA che. jemAM pIstALIza Agama mahApUjana bhaNAvavA mATenI saraLa, spaSTa zAstrIya vidhi che. sAthe-sAthe paMDita zrI rUpavijayajI 45- Agama pUjAo paNa ApI dIdhela che. aSTaprakArI pUjAnA abhinava duhA paNa che. koIpaNa vidhikArakane sahelAIthI pUjana karAvatA phAve te rIte vidhi sAthe sUcanAono nirdeza che. temaja Agama maMDapanI racanA, mAMDalu Avazyaka sAmagrI, vidhimAM pratyeka kArya mATe jarUrI evA sahAyakonI kArya vaheMcaNI paNa jaNAvela che. - - - 8 - 8 - ja anya sAhitya prakAzana * AgamanA ukta virATa kAryonI uparAMta vyAkaraNa, vidhi pUjana, vyAkhyAna, tatvArtha, jinabhakti, pAThazALA abhyAsa, ArAdhanA Adi vividha viSayone sparzatA amArA bhinna-bhinna prakAzano ane prastuta AgamakathAnuyoga bhAga-1 thI 6 sahita munidIparatnasAgaranI kalame 247 prakAzano pragaTa thaI cUkyA che. jemAMnA ghaNAM badhAM prakAzano hAla aprApya banyA che. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAhitya sarjana - huM - ane kathAnuyoga 31 .. AraMbhe ATaluM jarUra vAMco abhinava hema laghuprakriyAne sarjanayAtrAnuM AraMbha biMdu gaNIe to mArI A yAtrA bAvIza varasanI thaI ATa ATalA varasothI lakhuM chuM. chatAM graMthastha kRtionI saMkhyAthI koIne AMjI zakuM tema nathI. varaso ke gaNitano meLa besADavA prayatna paNa karyo nathI. mArAthI thAya e rIte zabdanI sAdhanA karI rahyo chuM zabdanI AMgaLI jhAlI jyAM-jyAM huM gayo chuM e mukAmono hisAba have 247 prakAzanoe pahoce che. AyuSya karma ane dehanAma karma Adino sathavAro rahe to hajI zabdonA saMgAthe vadhune vadhu paMtha kApavAnI bhAvanA bhAvuM chuM. je kaMI lakhyuM che e pharI vAMcavAno samaya na maLe evI tANa vacce jIvavAnuM thayuM che. zvAsa lau chuM ke vicarI chuM tyAre nahIM paNa kaMIka lakhI zakuM chuM tyAre ja jIvuM chuM. chatAMye lakhavAmAM samagra jIvanano vyApa AvI jAya che, evA bhramamAM paNa nathI. hA, A sarjana e prANavAyu sama jarUra banI rahe che. Agama sAdhanAmAM ATheka varSa pasAra thayA che ane Agama saMbaMdhI A navamuM virATa prakAzana Apa saunA karakamalono sparza pAmI rahyuM che. Agama zratanA cAra mukhya anuyogamAM A kathAnuyoga saMbaMdhI sarjana che jemAM mULa AgamonI sAthe tenI niyukti | bhASya, cUrNi, vRtti ke avacUrI e tamAma aMgono samAveza karI kathAonuM saMkalana, goThavaNI ane (prAta tathA saMkta bhASAmAMthI) gujarAtI anuvAda karela che. jene mukhya daza vibhAgo dvArA cha pustakomAM 2200 jeTalA pRSThomAM rajU karuM chuM. vartamAna kALe svIkRta pIstALIza Agamo ane tenA nRtyAdino AdhAra laIne saMkalita karAyela A Agama kathAnuyogamAM jo kathAne dhyAnathI vAMcavAmAM Ave to temAM dravyAnuyoga tathA caraNakaraNAnuyoga paNa guMthAelo najare paDe che. jo kathAne manana karI tenA niSkarSone ciMtavavAmAM puruSArtha thAya to adbhuta satyo ane tattvothI AtmA vairAgya vAsita thato rahe ane cittataMtrane coMTa Ape tevo samartha che. AgamasAhityamAM ja - nAyAdhammakahA, uvAsagadasA, aMtagaDadasA, anuttaropapAtikadasA, vipAkasUtra, nirayAvalikA, kalpavataMsikA, puphiyA, pucUliyA ane vahidasA eTalA AgamasUtro to pratyakSatayA kathAnuyoganuM prAdhAnya dharAve ja che. jyAre uvavAI ane rAyapUseNiya e baMne AgamomAM dravyAnuyoga ane caraNAnuyoganI guMthaNI hovA chatAM pradhAnatA to kathAnuyoganI ja che. vaLI vizALakAya rUpa dharAvatA bhagavatIjI aMga sUtromAM aneka kathAo vaNI levAmAM AvI che. to uttarAdhyayana sUtra paNa kathAthI samRddha banela che. samavAya aMgasUtra uttamapuruSonA caritromAM aneka pUraka mAhitI pUrI pADe che. to AcArAMgane joyA vinA bhagavaMta mahAvIranA kathA aNasparzI ja rahe. dravyAnuyoga Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 - Agama kathAnuyoga-5 prAdhAnya chatAM AdrakumAra Adi mATe sUyagaDAMga jovuM ja rahyuM ane padArthonI ekathI dazanI gaNanA chatAM ThANAMga sUtranI vRttimAM kathA to maLe ja che. gaNitAnayoga prAdhAnya chatAM jaMbuddIvapannatti sUtra vinA bhagavaMta RSabhanuM caritra ane bharatacakravartI kathA adhUrI ja rahI hota. to jIva-ajIva Adi padArthonI prajJApanA karatA jIvAjIvAbhigamanI vRtti paNa kyAMka kyAMka kathAonuM darzana karAvavAnuM cUkyuM nathI. cAra mULasUtromAM Avazyaka sUtranI paMcAMgI to lakhalUMTa khajAnA jevuM che. AgamomAM sauthI vipula sAhitya jo kyAMya prApta thatuM hoya to te che Avazyaka sUtranA cUrNi-vRtti-bhASya ane niryakti tenI sAthe sAthe ogha ane piMDaniryukti paNa AcAranI samaja ApatI veLA vividha doSono nirdeza karatA aneka dRSTAMto pUrA pADe ja che. paNa jo dRSTAMtamALAnI guMthaNI ja karavI hoya to nizItha, bRhatkalpa, vyavahAra ane jItakalpa sUtranA bhASya, cUrNi, vRtti jeTalI vipula mAhitI to aMgasUtra ane upAMgasUtro paNa pUrI pADatA nathI. mahAnizItha sUtra to sacoTa kathAnA vaibhavarUpa che ja. to sAsuyAbaMdha chedasUtra e zreNika_ceaNA dvArA bhagavaMta vaMdanArthe jatA zrAvakonI RddhinuM uttama dRSTAMta pUruM pADela che. naMdI Adi cUlikA sUtra paNa kathAnakathI aNaspardhyA nathI ja to pannA sUtra paNa kathAno aMguli nirdeza to kare ja che. ATalA badhAM AgamomAM kathAonA varNanathI ApaNe saheje evo vicAra sUre ke, adhadha ! ATaluM kathAsAhitya che ApaNI pAse ? to tamane bhagavaMtanA zAsanakALa vakhatanA eka mAtra nAyAdhammakahA sUtra sudhI avazya dorI javA paDaze. jyAre nAyAdhammakahA sUtranuM kada 5,76,000 zloka pramANa hatuM tyAre temAM nAnI-moTI thaIne sADA traNa karoDa kathAo hatI. A to thaI mAtra eka ja aMgasUtranI vAta. bIjA sUtromAM AvatI kathAo to alaga. tenI sAme ame vartamAnakAlIna AgamomAM pIstALIse Agama, tenI prApta niryukti. bhASya, cUrNi, vRtti Adi badhuM ja sAhitya ekaThuM karIne eka-eka pAtranI mAhitIne eka ja sthAne saMgrahita karI to paNa maLyA mAtra 85ra kathAnaka ane 187 dRSTAMto khera ! chedasUtro ane Avazyaka sUtranuM vivecana sAhitya phaMphosatA dRSTAMtonI saMkhyA hajI vadhI zake che. paNa kyAM sADA traNa karoDanuM kathA sAhitya ane kyAM Aje maLatI | mAMDa-mAMDa hajAra-bAraso kathAo !!! to paNa mane saMtoSa che ke, pUjyapAdu AgamoddhAraka zrI AnaMdasAgara sUrizvarajInA adhUrA rahI gayelA svapnone paripUrNa karavAnuM sadbhAgya mane sAMpaDyuM ane anekAneka pUjya zrI, zramaNIrvAda ane zrutapremIonA dravyabhAvayukta sahakAra, preraNA, bhAvanA, AzIrvAda ane prArthanAonA prerakabaLothI gaNadhara kRt zabdone punaH zabdadeha apa kiMcit cetanA pUrI zakyo chuM. - muni dIparatnasAgara Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 33. bAla brahmacArI zrI neminAthAya namaH namo namo nimmaladaMsaNasa zrI AnaMda kSamA lalita suzIla sudharmasAgara gurUbhyo nama: AjhA-kathAnuyoga-prA khaMDa-4 zrAvaka kathAnaka Agama kathAnuyogano A cotho khaMDa zrAvaka kathAnakone samAve che. zrAvako mATe vaparAyela Agamika zabda "zramaNopAsaka" che. alabatta zrAvaka zabda paNa AgamamAM svIkRta che ja. vyutpatti dRSTie to "zramaNanI upAsanA kare te zramaNopAsaka" jevI vyAkhyA jovA maLe che. temaja zrAvaka eTale - "aNuvrata pratipatra" athavA "dharmazAstra zravaNa kare te" jevI vyAkhyA maLe che. paNa ahIM ApaNe vyAkhyA ke paribhASAmAM DokIyuM karavAne badale sarva svIkRta zramaNopAsaka arthamAM ja zrAvaka kathA lIdhela che. kathA rajuAta paddhati - khaMDa-2 zramaNa kathA ane khaMDa-zramaNI kathAmAM svIkRta paddhati anusAra ahIM paNa e ja paddhatie kathAonI rajUAta karI che- (1) mULa AgamanI kathA - AgamanA kramAnusAra lakhAyela che. (2) niyukti ke bhASya ke cUrNa ke vRttimAMthI levAyela kathAone a-kArAdi krame nAmo pramANe rajU karela che. eka taphAvata - zreNikanuM kathAnaka aneka mULa-Agamo ane vRti AdimAM Ave che. tene mULa Agama anusAranI kathA pachI ane niyukti AdinI kathAonI pahelAM, e rIte rajU karela che. Jain ... .chternational Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 Agama kathAnuyoga-5 0 lepa zrAvakanI kathA : - dharmopadekhA tIrthakara mahAvIranA te kALamAM tathA te samayamAM rAjagRha nAme nagara hatuM. te Rddha, stimita tathA samRddha hatuM - yAvat - ghaNuM ja suMdara hatuM. te rAjagRha nagaranI bahAra izAna khUNAmAM nAlaMdA nAmanI bAhirikA-upanagarI hatI, te aneka seMkaDo bhavanothI suzobhita hatI - yAvat pratirUpa hatI. te nAlaMdA upanagarImAM lepa nAme eka gAthApati raheto hato. te ghaNo ja dhanAya, dIpta ane prasiddha hato. te vistIrNa vipula bhavano, zayana, Asana, yAna ane vAhanothI paripUrNa hato. tenI pAse pracUra dhanasaMpatti ane sonuM tathA cAMdI hatA. te dhanArjananA upAyono jJAtA ane aneka prayogomAM kuzaLa hato. tene tyAMthI ghaNuM ja bhojana ane pAna lokone ApavAmAM AvatuM hatuM. te ghaNAM ja dAsIo, dAso, gAyo, bheMso ane bakarIono svAmI hato. tathA aneka lokothI parAbhava na pAmato evo-aparAbhUta hato. te lepa gAthApati zramaNopAsaka paNa hato. te jIva-ajIvano jJAtA hato. Azrava, saMvara, vedana, nirjarA, adhikaraNa, baMdha ane mokSanA tattvajJAnamAM kuzaLa hato. te devagaNothI sahAyatA leto na hato, devagaNa tene vicalita karavAmAM samartha paNa na hatA. te lepa zramaNopAsaka anya darzanonI AkAMkSA ke dharmAcaraNanA phaLanI AkAMkSAthI dUra hato. tene dharmAcaraNanA phaLamAM koI saMdeha na hato. vaLI te guNIjanonI niMdAjaguptAthI dUra raheto hato. te labdhArtha hato. te gRhitArtha hato, te pRSTArtha hato. te vinizcitArtha hato. temaja te abhigRhitArtha hato. dharma ke nigraMtha pravacananA anurAgathI tenI asthi ane majjA raMgela hatA arthAt dharma tene asthimajjAvat pariNamelo hato. te daDhapaNe mAnato hato ke A nircathapravacana ja satya che, e ja paramArtha che. tenA sivAya zeSa sarve darzana anartharUpa che. te lepa gAthApatino sphaTika jevo nirmaLa yaza cAre tarapha phelAyelo hato. tenA gharanA mukhya dvAra yAcako mATe haMmezAM khullA rahetA hatA. rAjAnA aMtaHpuramAM paNa teno praveza niSiddha na hato, teTalo te vizvasta hato. te caudaza, AThama, amAsa ane pUrNimAnA divase pratipUrNa pauSadhanuM samyaka prakAre pAlana karato evo zrAvakadharmanuM AcaraNa karato hato. te zramaNone tathAvidha, zAstrokta, nirdoSa, eSaNIya evA azana, pAna, khAdima, svAdimarUpa cAra prakAranA dAna vaDe pratilAbhita karato hato. te ghaNAM ja zIlaguNavrata tathA hiMsAdithI viramavArUpa aNuvrata, tapazcaraNa, tyAga, niyama, pratyAkhyAna ane pauSadhopavAsa AdithI potAnA AtmAne bhAvita karato dharmAcaraNamAM rata raheto hato. te lepa gAthApatinI tyAMja zeSadravyA nAmanI eka udaka zALA hatI, je rAjagRhanI upanagarI nAlaMdAnI bahAra izAnakhUNAmAM rahelI hatI. te udakazALA aneka prakAranA seMkaDo staMbho para rahelI hatI. ghaNI manorama temaja atIva suMdara hatI. te zeSadravyA nAmanI udakazALAnA IzAna khUNAmAM hastiyAma nAme eka vanakhaMDa hatuM, te vanakhaMDa kALA varNa sadaza lAgatuM hatuM. ityAdi varNana ujavAI sUtra anusAra jANavuM. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 35 koI vakhate A lepa gAthApatinA vanakhaMDamAM (tyAMnI vasati-sthAnamAM) gautama gaNadhara padhAryA. - 4 - 8 - 8 - bha.pArzanA zAsananA udakapeDhAlaputra paNa tyAM padhAryA. - 4 - 4 - 4 - teone zramaNopAsaka dvArA karAtA pratyAkhyAna saMbaMdhe, pratyAkhyAnanA supratyAkhyAnapaNA vize, tenA bhaMga vize, trasa ane sthAvara prANI vize, prANAtipAtanA deza viramaNa saMbaMdhe, dharmopadeza mATenI pAtratA viSaye, aNuvrata. svIkAra saMbaMdhe ityAdi aneka saMvAda thayelA. (jeno ullekha gautama ane udaka peDhAlaputranI kathAmAM karAyela che.) 0 Agama saMdarbha :sUya. 794, 795 + : sUya yU. 450, 451; 0 RSibhadraputra zrAvakanI kathA : te kALe, te samaye AlabhikA nAmanI nagarI hatI. zaMkhavana caitya hatuM. te AlabhikA nagarImAM RSibhadraputra Adi ghA zramaNopAsaka rahetA hatA. je dhanADhya - yAvat - koIthI parAbhavane prApta na karavA tathA jIva-ajIva tattvonA jJAtA hatA - yAvat - yathAvidhi grahaNa karela pokarmathI potAnA AtmAne bhAvita karatA vicaratA hatA. 0 devasthiti viSayaka carcA : tyArapachI koI eka divasa eka sthAne ekatrita thayelA ane sAthe maLIne beThelA te zramaNopAsakone A prakAranI khAvI carcA thaI ke, he Aryo ! devalokomAM devonI keTalI sthiti (AyuSya) batAvela che ? tyAre devasthiti saMbaMdhI viSayathI jJAta evA te RSibhadraputra zramaNopAsake te zramaNopAsakone A pramANe kahyuM, he AryodevalokamAM devonI jaghanyasthiti 10,000 varSanI che ane tyArapachI eka samaya adhika, be samaya adhika, traNa samaya adhika - thAvat - daza samaya adhika, saMkhyAta samaya adhika, asaMkhyAta samaya adhika karatA- karatA utkRSTa tetrIza sAgaropamanI sthiti kahevAI che. tenAthI adhika sthitivALA deva ke devaloka nathI. arthAt vicchinna thAya che. tyAre te zramaNopAsako RSibhadraputra zramaNopAsaka dvArA A pramANe kahevAyela - thAvat - prarUpita kathananI zraddhA karatA nathI, pratIti karatA nathI ane rUci karatA nathI. paNa azraddhA, apratIti ane aruci batAvatA je dizAthI AvyA hatA, te ja dizAmAM pAchA cAlyA gayA. 0 bhagavaMta mahAvIranuM Agamana-zrAvakonuM tyAM javuM :- te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIra - yAvat - padhAryA - yAvat - parSadA paryapAsanA karavA lAgI. tyArapachI A vRttAMtane sAMbhaLIne te zramaNopAsakoe harSita ane saMtuSTa thaIne ekabIjAne bolAvyA. bolAvIne A pramANe kahyuM he devAnupriya ! e pramANe zramaNa bhagavaMta mahAvIra - yAvat - AlAbhakA Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 Agama kathAnuyoga-5 : , hakIe nagaramAM yathApratirUpa avagrahane grahaNa karIne saMyama ane tapa dvArA AtmAne bhAvita karatA carI rahyA che. he devAnupriya ! tathArUpa arihaMta bhagavaMtonuM nAma ane gotrane sAMbhaLavA mAtrathI jyAre mahAnuM phaLa prApta thAya che, to te AyuSyamAn ! temanI pAse javAthI, temane vaMdananamana karavAthI, temane prazna pUchavA ane temanI paryapAsanA karavAnA phaLa vize to kahevAnuM ja zuM hoya ? jayAre dharmAcArya bhagavaMtonuM eka suvacana sAMbhaLavAthI maMgaLarUpa phaLanI prApti saMbhava che, to temanA dvArA kahevAyela vipula arthone grahaNa karavAnA viSayamAM to kahevAnuM ja zuM hoya ? -- tethI he devAnapiyo ! ApaNe badhAM jaIe ane zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdanA-namaskAra karIe. temanuM satkAra-samAna karIe ane kalyANarUpa, maMgalarUpa, devarUpa ane caityarUpa temanI papAsanA karIe. e pramANe vaMdana-muskAra karavA para bhava ane A bhavamAM hitane mATe, sukhane mATe, zAMtine mATe, janmAMtara nizreyasa-parama kalyANa prAptine mATe kAraNarUpa thaze - A pramANe vicAra karI paraspara ekabIjAe te vAtano svIkAra karyo ane potapotAnA ghara tarapha cAlavA lAgyA. tyArapachI ghera AvIne snAna karyuM, balikarma karyuM ane maMgalarUpa kautuka ane prAyazcitta karIne, zuddha-pravezocita, maMgalarUpa, uttama vastro paheryA ane mahAmUlyavAnuM evA alpa AbhUSaNothI zarIrane vibhUSita karI potapotAnA gherathI nIkaLyA. nIkaLIne eka sthAne ekaThA thayA, maLyA. maLIne page cAlIne AlobhikA nagarInI vaccovaccathI nIkaLyA. - nIkaLIne zaMkhapana caityamAM jyAM zramaNa bhagavaMta mahaeIra birAjI rahyA hatA, tyAM AvyA, AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane - yAvat tradA prakAranI paryapAsanA dvArA taMgikAnagarInA zrAvakonI mAphaka - yAvat - paryapAsanA karavA lAgyA. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIre A zramaNopAsakone ane A moTI parSadAne dharma kahyo - yAvat - dharma pAlana karI AjJAnA ArAdhaka thayA. 0 zramaNopAsakanuM bha.mahAvIra dvArA samAdhAna : tyArapachI te zramaNopAsaka zramaNa bhagavaMta mavIra pAsethI dharmazravaNa karI ane avadhArita karIne harSita, saMtuSTa thA-vatA potapotAnA sthAnethI UbhA thayA UbhA thaIne zramaNa bhagavaMta pIrane vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne A pramANe bolyA he bhagavan! RSibhadraputra zramaNopAsake amane e pramANe kahyuM che - yAvata - prarUpaNA karI che ke, he Aryo! devalokomAM devonI jaghanya sthiti 10,000 varSanI che, tyArapachI eka samaya adhika - yAvat - utkRSTa sthiti tetrIza sAgaropamanI kahI che tyArapachI devaloka ane deva bucchinna thAya che to he bhagavan! A pramANe kaI rIte hoI zake ? Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA he Aryo ! A pramANe saMbodhita karI zramaNa bhagavaMta mahAvIre te zramaNopAsakone A pramANe kahyuM, he Aryo ! RSibhadraputra zramaNopAsake je tamane A pramANe kahyuM, yAvat - prarUpaNA karI che ke, devalokomAM devonI jaghanyasthiti 10,000 varSanI che ane tethI AgaLa eka samayamAM adhika - yAvat - tyArapachI deva ane devaloka vyacchinna thaI jAya che. A kathana satya che yathArtha che. 37 - he Aryo ! huM paNa A pramANe kahuM chuM - yAvat - prarUpaNA karuM chuM ke, he Aryo ! devalokomAM devonI jaghanyasthiti 10,000 varSanI che ane tyArapachI eka samaya adhika, be samaya adhika, traNa samaya adhika yAvat - saMkhyAta samaya adhika, asaMkhyAta samaya adhika vadhatA--vadhatA utkRSTathI tetrIza sAgaropamanI utkRSTa sthiti hoya che. tyArapachI deva ane devaloka vyacchinna thaI jAya che A kathana satya che. tyArapachI te zramaNopAsako zramaNa bhagavaMta mahAvIranI A vAta sAMbhaLIne ane avadhArita karI zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdananamaskAra kare che, vaMdana--namaskAra karIne RSibhadraputra zramaNopAsakanI pAse AvyA, AvIne RSibhadraputrane vaMdananamaskAra karyA, vaMdananamaskAra karIne A arthane mATe samyak prakAre vAraMvAra kSamA mAMge che. tyArapachI te zramaNopAsakoe prazno pUchayA, pUchIne artha grahaNa karyo. grahaNa karIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdananamaskAra karyA. vaMdananamaskAra karIne je dizAthI AvyA, te tarapha pAchA cAlyA gayA. - - 0 RSibhadraputra viSayaka gautamasvAmInA prazna : he bhagavan ! A pramANe kahIne gautamasvAmIe zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana- namaskAra karyA, vaMdana--namaskAra karIne A pramANe kahyuM, he bhagavan ! RSibhadraputra zramaNopAsaka zuM Apa devAnupriyanI pAse muMDita thaIne ane gRhatyAga karIne aNagAra pravrajyA dhAraNa karavA samartha che ? bhagavaMte kahyuM, he gautama ! A artha samartha nathI. paNa te RSibhadraputra zramaNopAsaka ghaNAM ja zIlavrata, guNavrata, viramaNavrata, pauSadhopavAso vaDe ane yathAyogya vidhithI svIkArela tapokarmo dvArA AtmAne bhAvita karatA ghaNAM varSo sudhI zramaNopAsaka paryAyanuM pAlana karIne, mAsika saMlekhanA dvArA AtmAne zuddha karIne anazana dvArA sAITha bhaktono tyAga karIne, AlocanA pratikramaNa karIne, samAdhi pAmIne, maraNa kALe kALa karIne saudharmakalpanA aruNAbha vimAnamAM devarUpamAM utpanna thaze. tyAM keTalAMka devonI sthiti cAra palyopamanI hoya che tyAM RSibhadraputra devanI paNa sthiti cAra palyopamanI thaze. gautamasvAmIe punaH prazna pUchyo, he bhagavan ! AyukSaya, bhavakSaya ane sthitikSaya thayA pachI anaMtara te RSibhadraputra deva te devalokathI cyavIne kyAM jaze ? kyAM utpanna thaze ? he gautama ! mahAvideha kSetramAM janma laIne te siddha pada prApta karaze - yAvat - sarva duHkhono aMta karaze. he bhagavan ! te e pramANe ja che he bhagavan ! te e pramANe ja che. e pramANe Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 Agama kathAnuyoga-5 kahIne bhagavAna gautama - yAvatu - AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIra anya koI divasa AlabhikA nagarIthI, zaMkhavana caityathI nIkaLIne bAhya janapadomAM vicaravA lAgyA. 0 Agama saMdarbha :bhaga. para5 thI para, 0 zaMkha ane puSkalI zrAvakanI kathA : te kALe ane te samaye zrAvastI nAmanI nagarI hatI. nagaranuM varNana karavuM. koSThaka nAmaka caitya hatuM. te zrAvatI nagarImAM zaMkha Adi ghaNAM zramaNopAsaka nivAsa karatA hatA. je dhanADhaya - yAvat - aneka loko athavA koIthI paNa parAbhavane prApta na thanArA, jIva-ajIva Adi tattvonA jANakAra - yAvatuM - yathAvidhi gRhIta tapokarmathI AtmAne bhAvita karatA vicaratA hatA. te zaMkha zramaNopAsakanI utpalA nAmanI patnI hatI. te sukumAra hAtha-paga vALI - yAvat - surUpa ane jIvAjIva tattvonI jJAtA zramaNopAsikA hatI - yAvat - yathAparigRhita tapovidhithI AtmAne bhAvita karatI vicaraNa karatI hatI. te zrAvatI nagarImAM puSkalI nAmano paNa zramaNopAsaka raheto hato. je dhanADhya - yAvat - aparibhUta hato. tathA jIvAjIva tattvono jANakAra - yAvat - yathArUpe aMgIkAra karelA tapokamathI AtmAne bhAvita karato vicarI rahyo hato. 0 bhagavaMta mahAvIranuM Agamana : te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIra padhAryA. parSadA nIkaLI - yAvat - paryApAsanA karavA lAgI. tyAre te zramaNopAsaka A saMvAdane sAMbhaLIne AlabikA nagarInA zrAvakonI mAphaka - yAvat - paryApAsanA karavA lAgyA. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIre te zramaNopAsako ane moTI parSadAne dharmopadeza Apyo - yAvat - parSadA pAchI pharI. - tyArapachI te zramaNopAsakoe zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAsethI dharmazravaNa karI, hRdayamAM avadhArita karI ane harSita-saMtuSTa thayA. zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdananamaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne prazno pUchayA. prazno pUchIne tenA arthane grahaNa karyo. artha grahaNa karIne potapotAnA sthAnethI UbhA thayA ane UbhA thaIne zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAsethI, koSTaka caityathI nIkaLyA. nIkaLIne je tarapha zrAvastI nagarI hatI, te tarapha cAlavA lAgyA. 0 zaMkhanI pauSadhanI ArAdhanA : tyArapachI zaMkha zramaNopAsake te zramaNopAsakone A pramANe kahyuM, he devAnupriyo! tame loko puSkaLa pramANamAM azana, pAna, khAdima, svAdima AhAra banAvaDAvo. tyArapachI ApaNe badhAM te vipula azana, pAna, khAdima, svAdima AhAranuM AsvAdana karatA, vizeSarUpe svAda letA, paraspara ApatA ane khAtA, pachI pAkSika pauSadhanuM anupAlana karatA Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 39 vicaraNa karIzuM. tyArapachI te zramaNopAsakoe zaMkha zramaNopAsakanI vAtano vinayapUrvaka svIkAra karyo. tyArapachI te zaMkha zramaNopAsakane AvA prakArano A mAnasika vicAra - yAvat - saMkalpa utpanna thayo - mAre te vipula azana - yAvata - svAdima AhAranuM AsvAdana karatA, visvAdana karatA, ApatA ane khAtA evA pAkSika pauSadhanuM anupAlana karatA vicaraNa karavuM ucita nathI. paraMtu pauSadha zALAmAM brahmacaryapUrvaka, suvarNamaNi Adino tyAga karI, mALA, varNaka, vilepanane choDIne ane mUsala Adi zastrone eka tarapha rAkhIne ekAkI rahIne, bIjA koInI sahAyatA na laIne, darbha saMskAraka para besIne pauSadha vratano svIkAra karIne vicaraNa karavuM zreyaskara che. A pramANeno vicAra karyo, vicAra karI zrAvatI nagarImAM jyAM potAnuM ghara hatuM ane jyAM utpalA zramaNopAsikA rahetI hatI tyAM Avyo. AvIne utpalA zramaNopAsikAne pUchayuM, pUchIne jyAM pauSadhazALA hatI, tyAM Avyo, AvIne pauSadhazALAmAM praveza karyo. karIne pauSadhazALAnuM pramArjana karyuM. pramArjana karIne uccAra prastravaNa paraThavAnI jagyA joI ane joIne pachI darbha-saMstArakane bichAvyo. tenI para beTho. besIne pauSadhazALAmAM pauSadha grahaNa karI brahmacaryapUrvaka - yAvat - pAkSika pauSadhanI anupAlanA karatA vicaravA lAgyA. 0 vipula azanAdikaraNa ane zaMkhane nimaMtraNa : tyArapachI te zramaNopAsaka zrAvastI nagarImAM potapotAne ghera AvyA, AvIne teoe vipula parimANamAM azana, pAna, khAdima, svAdima AhAra taiyAra karAvyo. karAvIne paraspara ekabIjAne bolAvyA, bolAvIne A pramANe kahyuM he devAnupriyo ! vAta A pramANe che ke, ApaNe vipula azana, pAna, khAdima, svAdima AhAra taiyAra karAvela che, paNa hajI sudhI zaMkha zramaNopAsaka Avela nathI. tethI he devAnupriyo ! ApaNe zaMkha zramaNopAsakane bolAvavo zreyaskara che. tyArapachI puSkalI zramaNopAsake te zramaNopAsakane A pramANe kahyuM, he devAnupriyo! Apa zAMtipUrvaka vizrAma lo. huM zaMkha zramaNopAsakane bolAvuM chuM. A pramANe kahIne te zramaNopAsako pAsethI nIkaLyo, nIkaLIne zrAvastInagarInA madhyabhAgamAMthI cAlatA-cAlatA jyAM zaMkha zramaNopAsakanuM ghara hatuM, tyAM Avyo. AvIne zaMkha zrAvakanA gharamAM praveza karyo. tyAre utpalA zramaNopAsikAe puSkalI zramaNopAsakane Avato joyo, joIne harSita ane saMtuSTa thaI AsanethI uThI ane sAta-ATha DagalA tenI sanmukha AvI, sanmukha AvIne puSkalI zramaNopAsakane vaMdana-namaskAra karyA, vaMdananamaskAra karIne Asana grahaNa karavAne mATe AmaMtrita karyA ane tyArapachI A pramANe bolI- he devAnupriya ! ApanA AgamananuM prayojana jaNAvazo ? tyAre puSkalI zramaNopAsake potAnA AgamananuM prayojana jaNAvyuM tyAre utpalA. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-5 zramaNopAsikAe tene Ama kahyuM, he devAnupriyA ! zaMkha zramaNopAsaka pauSadhazALAmAM pauSadha grahaNa karIne brahmacArI thaIne - yAvat - vicaraNa karI rahela che. tyArapachI puSkalI zramaNopAsaka pauSadhazALAmAM zaMkha zramaNopAsaka pAse Avyo, AvIne gamanAgamana saMbaMdhI pratikramaNa karIne pachI zaMkha zramaNopAsakane vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karI A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! vAta ema che ke, ame vipula parimANamAM azana - yAvatu - svAdima bhojana banAvaDAvela che. tethI he devAnupriya ! Avo, ApaNe jaIe ane te vipula azana -cAvat - svAdima bhojanano AsvAda letA - yAvat - pauSadhavatanI anupAlanA karatA vicArIe. 0 zaMkhe karela niSedha ane anya zrAvako dvArA azanAdi bhoga : tyAre zaMkha zramaNopAsake puSkalI zramaNopAsakane A pramANe kahyuM, he devAnupriya te vipula azana - yAvat - svAdima AhAranuM AsvAdana karatA - yAvat - pAlika pauSadhanI pratijAgaraNA karatA vicaravuM mane kalpatuM nathI, paraMtu mane to pauSadhazALAmAM pauSadhavratI thaIne - yAvat - pAkSika pauSadhanI anupAlanA karatA vicaraNa karavuM kahyuM che. tethI he devAnupriya ! tame loko icchAnusAra te vipula azana - yAvat - svAdima bhojananuM AsvAdana karatA - yAvat - pAkSika pauSadhanuM pAlana karatA vicaraNa karo. tyArapachI te puSkalI zramaNopAsaka pauSadhazALAmAMthI ane zaMkha zramaNopAsaka pAsethI nIkaLyo, nIkaLIne zrAvastI nagarInI vaccovaccathI jato evo jyAM anya zramaNopAsako hatA, tyAM Avyo ane AvIne te zramaNopAsakone A pramANe kahyuM he devAnupriyo ! pauSadhazALAmAM te zaMkha zramaNopAsaka pauSadha vrata grahaNa karIne - thAvat - vicare che. tethI he devAnupriyo ! tame yathecchA vipula azana - yAvat - svAdima bhojananuM AsvAdana karatA - yAvat - pAkSika pauSadha saMbaMdhI pratijAgaraNA karatA vicaraNa karo, zaMkha zramaNopAsaka to jaldI AvI zakaze nahIM. tyArapachI te zramaNopAsaka te vipula azana - yAvat - svAdima AhArano AsvAda letA - yAvat - vicaratA hatA. 0 zaMkha dvArA dharmajAgaraNA : tyArapachI madhyarAtrinA samaye dharmajAgaraNA karatA te zaMkha zramaNopAsakane AvA prakArano A - yAvat - AdhyAtmika saMkalpa utpanna thayo. AgAmI kAla rAtrinuM prabhAtarUpamAM parivartita thAya - yAvat - sUryodaya pachI anaMtara sahasrarazmi dinakaranA jAjvalyamAna teja sahita prakAzita thayA pachI zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra karIne - yAvat - paryapAsanA karIne tyAMthI pAchA AvIne pAkSika pauSadhanuM pAraNuM karavuM mArA mATe zreyaskara che - Avo vicAra karyo. e pramANe vicArIne bIje divase rAtrinuM prabhAtarUpa thayuM - yAvat - sUryodaya pachI jAjvalyamAna tejathI sahasrarazmi dinakaranA prakAzita thayA pachI pauSadhazALAthI nIkaLyo, nIkaLIne zuddha, pravezayogya, maMgalarUpa uttama vastro paherIne potAnA gherathI Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 41 nIkaLyo. nIkaLIne page cAlIne zrAvastI nagarInA madhya bhAgathI thaIne koSThaka caityamAM birAjamAna zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse Avyo. AvIne traNa vakhata AdakSiNapradakSiNA karI, vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne trividha paryApAsanA dvArA paryupAsanA karavA lAgyo. tyArapachI te zramaNopAsako bIje divase rAtrinuM prabhAta rUpa thayuM - yAvat - sUryodaya thayA pachI jAjvalyamAna tejasahita sahasrarahima dinakaranA prakAzita thayA pachI hAthA, balikarma karyuM - yAvat - mUlyavAnuM paNa ochA AbhuSaNothI zarIrane alaMkRta karIne potapotAnA gharothI nIkaLyA. nIkaLIne eka sthAne ekatrita thayA, thaIne zrAvastI nagarInI vaccovacca thaIne koSThaka caityamAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra jyAM birAjatA hatA. te sthAne AvyA. AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIranI - yAvat - trividha paryapAsanA vaDe paryapAsanA karavA lAgyA. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIre te zramaNopAsakone ane moTI pArSadAne dharma kahyo - yAvat - teo AjJAnA ArAdhaka thayA. 0 zramaNopAsaka dvArA karAtA zaMkhano tiraskAranuM bhagavaMta dvArA nivAraNa : tyArapachI te zramaNopAsako zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse dharmazravaNa karIne ane avadhArIne harSita-saMtuSTa thaIne AsanethI UbhA thayA, UbhA thaIne teoe zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne zaMkha zramaNopAsakanI pAse AvyA. AvIne zaMkha zrAvakane Ama kahyuM he devAnupriya! tame kAle pote ja amane A pramANe kaheluM hatuM ke, he devAnupriyo! tame vipula azana - yAvat - svAdima bhojana banAvo - yAvat - khAtA evA pAlika pauSadhanI anupAlanA karatA vicaraNa karIzuM. paNa tyArapachI tame pauSadhazALAmAM - yAvat, - pAkSika pauSadhanI prati jAgaraNA karatA vicaryA. to he devAnupriya ! tame amArI ghaNI ja hAMsI uDAvI che. tyAre te Aryo ! A pramANe saMbodhita karIne zramaNa bhagavaMta mahAvIre te zramaNopAsakone kahyuM, he Aryo ! tame zaMkha zramaNopAsakanI hIlanA, niMdA, hiMsA, gaha ane avamAnanA na karo. zaMkha zramaNopAsaka dharmanA viSayamAM prItivALo ane daDhatAvALo che, teNe sudakSa jAgaraNA karI che. 0 jAgarikAnuM spaSTIkaraNa : he bhagavana! A pramANe kahIne gautamasvAmIe zramaNa bhagavaMta mahAvarane vaMdananamaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM, he bhagavan! jAgarikA keTalA prakAre kahI che ? he gautama jAgarikA traNa prakAranI kahI che, te A pramANe - (1) buddha jAgarikA, (2) abuddha jAgarikA, (3) suda jAgarikA. gautamasvAmIe pharI pUchayuM ke, he bhagavan! kayA kAraNe Apa A pramANe kaho cho ke, jAgarikA traNa prakAranI kahI che? jemake - (1) buddha jAgarikA, (2) abuddha Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 Agama kathAnuyoga-5 jAgarikA ane (3) sudakSa jAgarikA. he gautama ! jo utpanna jJAna-darzananA dhAraka arihaMta, jina, kevalI, atIta- anAgata ane vartamAnanA vijJAtA, sarvajJa-sarvadarzI arahaMta bhagavaMta che, te buddha che teo buddha jAgarikA jAgaraNa kare che. he gautama ! iryA Adi samitIothI samita - yAvat - gupta brahmacArI Adi aNagAra bhagavaMta che, teo abuddha che te abuddha jAgarikA jAgaraNa kare che. jIvAjIva Adi tattvonA jANakAra - yAvat - yathAvidhi grahaNa karela tapakarmathI AtmAne bhAvita karanArA je A zramaNopAsaka che, te sudakSa jAgarikA jAgaraNa kare che. tethI he gautama ! A pramANe kahyuM ke, jAgarikA traNa prakAranI che. te A pramANe che - buddha jAgarikA, abuddha jAgarikA ane sudakSa jAgarikA. 0 kaSAya svarUpa jANI zramaNopAsako dvArA zaMkhanI kSamAyAcanA : tyArapachI zaMkha zramaNopAsake zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra karyA ane vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM, he bhagavan! krodhAbhibhUta jIva zuM bAMdhe che ? zuM kare che ? zeno caya kare che ? zeno upacaya kare che ? he zaMkha ! krodhAbhibhUta jIva AyuSya sivAyanA zeSa sAta karma prakRtione jo te zithila baMdhanavALI hoya to gADha baMdhanavALI kare che, jaghanya sthitinI prakRtine utkRSTa sthitivALI, maMda anubhAgane tIvra anubhAgavALI ane alpa pradezane bahuudezavALI kare che. AyuSya karmanA baMdha kadAcit kare che ane kadAcita baMdha karato nathI. asAtA vedanIya karmano punaH punaH upacaya kare che ane dIrdhakALa paryata anAdi anaMta caturgatirUpa saMsAra kAMtAramAM paribhramaNa kare che. he bhagavan! mAnane vazavartI jIva zuM bAMdhe che ? zuM kare che ? zeno caya kare che? zeno upacaya kare che ? krodhAbhibhUta jIvamAM kahyuM tema - yAvat - saMsAra bhramaNa kare che. he bhagavan! mAyAne vazavartI jIva zuM bAMdhe che ? zuM kare che ? zeno caya kare che? zeno upacaya kare che ? krodhAbhibhUta jIvamAM kahyuM tema - yAvat - saMsAra bhramaNa kare che. he bhagavan! lobhAbhibhUta jIva zuM bAMdhe che ? zuM kare che ? zeno caya kare che? zeno upacaya kare che ? krodhAbhibhUta jIvamAM kahyuM tema - thAvat - saMsAra bhramaNa kare che. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse A arthane sAMbhaLIne ane manamAM avadhArIne bhayabhIta, trasta, trasita, saMsAra bhayathI udvigna thayelA te zramaNopAsakoe zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne zaMkha zramaNopAsaka pAse AvyA. AvIne vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne A arthane mATe (zaMkhano tiraskAra karavA badala) vinayapUrvaka vAraMvAra kSamA yAcanA karI. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 43 tyArapachI te zramaNopAsako zramaNa bhagavaMta mahAvIra svAmIne prazno pUchIne, arthane grahaNa karIne, zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra kare che ane vaMdana-namaskAra karIne je dizAthI AvyA hatA, te ja dizAmAM pAchA gayA. 0 zaMkhanI devagati ane siddhinuM kathana : he bhagavan! A pramANe kahIne bhagavanuM gautame zravaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdananamaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne A pramANe pUchayuM he bhagavan! zuM zaMkha zramaNopAsaka Apa devAnupriyanI pAse muMDita thaIne gRhatyAga karI aNagAra pravajyA aMgIkAra karavA mATe samartha che ? zeSa badhuM varNana RSibhadraputranI samAna jANavuM - yAvat - sarva duHkhono aMta karaze. he bhagavan! te e pramANe che, he bhagavan! te e ja pramANe che. ema kahI gautamasvAmI - yAvat - vicaraNa karavA lAgyA. - bhagavaMta mahAvIranA 1,59,000 zrAvakomAM zaMkha (zataka paNa) mukhya zrAvaka thayo. teNe bhagavaMta mahAvIranA tIrthamAM tIrthakara nAma karma bAMdhyuM. (jo ke ahIM eka matabheda che - sthAnAMga sUtra 870nI vRtti mujaba - zaMkhano jIva AvatI covIzImAM udaya nAme sAtamAM tIrthakara thaze. jyAre (bhagavatI sUtra-pa33 mujaba A zaMkha zrAvaka) mahAvideha kSetramAM mokSe jaze tema jaNAve che. tattva bahuzruta jANe. 0 Agama saMdarbha:ThA. 870 + vR; sama. 356, 361; bha. 530 thI 533; uvA. ra6nI vR; Ava.pU.1-pR. 159; Ava.ma.pa. 209; - 4 - 4 - 0 nAgapautra varuNa tathA bAlamitra zrAvakanI kathA - he bhagavan! ghaNAM ja manuSyo paraspara A pramANe kahe che - yAvat - prarUpaNA kare che ke, aneka prakAranA nAnA moTA saMgrAmomAMthI koIpaNa eka saMgrAmamAM sAmasAme yuddha karatA ghAyala manuSya maraNa kALamAM kALa karIne koIpaNa devalokamAM devarUpe utpanna thAya che, to he bhadaMta ! zuM A pramANe hoya che ? 0 bha.mahAvIra dvArA varuNa kathA : he gautama ! te ghaNAM loko paraspara je A pramANe kahe che - yAvat - prarUpaNA kare che ke, ghaNAM manuSya - yAvat - devalokamAM devarUpe utpanna thAya che. paNa jeo A pramANe kahe che - teoe mithyA kathana karela che he gautama huM to A pramANe kahuM chuM - thAvat - prarUpaNA karuM chuM ke he gautama ! kharekhara e pramANe - te kALe ane te samaye vaizAlI nAmanI nagarI hatI (nagarInuM varNana karavuM) te vaizAlI nagarImAM varuNa nAmaka nAgapautra raheto hato. je dhanADhya - yAvat - aparAbhUta hato. te zramaNopAsaka hato, jIva-ajIva tattvono jJAtA hato - yAvat - zramaNa nigraMthone prAzuka, eSaNIya, azana, pAna, khAdima, svAdima, vastra, pAtra, kaMbala, pAdaproMchana, pITha, phalaka, zayyA, saMskAraka, auSadhi, bheSaja dvArA Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 Agama kathAnuyoga-5 pratilAbhita karatA niraMtara chaTha bhakta tapa dvArA potAnA AtmAne bhAvita karato vicarato hato. 0 rathamUsala saMgrAmamAM varuNa : tyArapachI koI eka samaye jyAre te nAgapautra varuNane rAjAbhiyogathI (rAjAnI AjJAthI), gaNAbhiyogathI, balAbhiyogathI rathamUzala saMgrAmamAM javAnI AjJA thaI, tyAre teNe SaSThabhaktane badale aThama bhakta karyo ane aThama bhakta karIne kauTuMbika puruSone bolAvyA, bolAvIne temane A pramANe kahyuM - he devAnupriyo ! jaladIthI cAturveTika akSaratha joDIne lAvo. ghoDA, hAthI, ratha ane zreSTha yoddhAothI yukta caturaMgiNI senAne susajjita karo. susajjita karIne mArI AjJAnusAra kArya thayAnI mane sUcanA Apo. tyArapachI te kauTuMbika puruSo - yAvat - A AjJA svIkArIne jaldIthI chatrasahita, dhvajAsahita - yAvat - cAra ghaMTAvALA azvarathane susajjita karIne lAvyA. lAvIne ghoDA, hAthI, ratha ane pravara yoddhAothI yukta caturaMgiNI senAne satraDha taiyAra karI, taiyAra karIne nAgapautra varuNanI pAse Ave che. AvIne - yAvat - AjJAnusAra kArya thavAnI sUcanA Ape che. tyArapachI te nAgapautra varuNa snAnagRhamAM Avyo, AvIne snAnagRhamAM praveza karI snAna karyuM, balikarma karyuM, kautuka ane maMgalarUpa prAyazcitta karyA, sarva alaMkArothI vibhUSita thayo, kavaca paherI - bAMdhIne sannaddha thaIne koraMTa puSpanI mALAothI yukta chatrane mastaka para dhAraNa karyuM. aneka gaNanAyaka, daMDanAyaka, rAjezvara, talavaro, mADaMbiko, kauTuMbiko, ibhyo, zreSThIo, senApatio, sArthavAho, dUto ane saMdhipAlothI pariveSTita thaIne snAnagRhanI bahAra nIkaLyo. - nIkaLIne jyAM bAhya upasthAna zALA hatI, jyAM cAra ghaMTAvALo azvaratha hato, tyAM Avyo, AvIne cAra ghaMTAvALA azvaratha para ArUDha thayo, ArUDha thaIne ghoDA, hAthI, ratha ane pravara yoddhAothI yukta caturaMgiNI senAthI saMparivRtta ane mahAna subhaTonA samUhathI veSTita thaIne rathamUsala saMgrAma bhUmimAM Avyo, te saMgrAma bhUmimAM AvIne rathamUsala saMgrAma karavA lAgyo. 0 varuNano abhigraha ane varuNe karela saMlekhanA : tyAre ratha-mUzala saMgrAmamAM pravRtta thayA pachI te nAgapautra varuNe A prakArano Avo abhigraha dhAraNa karyo ke, rathamUzala saMgrAmamAM saMgrAma karatA-karatA je pahelA mArI para prahAra karaze, tenA para prahAra karavo ja mane kalpa, paNa bIjA koI para prahAra karavo mane na kalpa. Avo abhigraha dhAraNa karIne rathamUzala saMgrAma karavA lAgyo. tyArapachI samAna zarIra, (zakti) tvacA, vaya ane samAna astra-zastrAdi upakaraNothI susajjita eka puruSa rathamAM besIne jaladIthI rathamUzala saMgrAma karanAra te nAgapautra varuNanI sAme Avyo. pachI te puruSe nAgaputra varuNane A pramANe kahyuM, o nAgaputra varuNa ! prahAra kara, prahAra kara. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 45 tyAre nAgapautra varuNe te puruSane A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! jyAM sudhI mArI para pahelA prahAra na karavAmAM Ave tyAM sudhI mAre prahAra karavo kalpato nathI. tethI pahelA tuM ja prahAra kara. tyAre nAga pautra varuNanI A vAta sAMbhaLIne krodhAbhibhUta, roSAyamAna, kUpita ane caMDikAvat raudrarUpa dhAraNa karI te puruSe dAMtone kacakacAvatA hAthamAM dhanuSya lIdhuM, dhanuSya laIne tenA para bANa caDhAvyuM ane kAna sudhI kheMcIne nAgapautra varuNa para sakhata prahAra karyo. tyArapachI te puruSanA prahArathI ghavAIne nAgapautra varuNe krodhAbhibhUta, roSAyamAna, kupita, caMDikAvat vikarALa rUpa dhAraNa karIne, dAMtone kacakacAvatA dhanuSane upADyuM, upADIne tenA para bANa caDhAvyuM ane kAna sudhI dhanuSane kheMcIne eka ja coMTathI pattharanI samAna te puruSane chinnabhinna karIne jIvanathI rahita karI dIdho - (haNI nAMkhyo). tyArapachI te puruSanA prabaLa prahArathI Ahata thaIne azakta, nirbaLa, vIryarahita, puruSArtha ane parAkramarahita thayela te nAgapautra varuNe have jIvatuM rahevuM asaMbhava che, ema samajIne ghoDAno rokAvyA, rokAvIne rathane pAcho vALyo, pAcho vALIne rathamUzala saMgrAmathI bahAra nIkaLyo. nIkaLIne ekAMta sthAnamAM Avyo. AvIne ghoDAne rokyA, rokIne rathane Ubho rAkhyo, Ubho rAkhIne rathamAMthI nIce utaryo. utarIne ghoDAne choDyA, choDIne ghoDAne pAchA mokalyA. pAchA mokalIne darbhano sathAro bichAvyo. bichAvIne darbhanA saMthArA para beTho ane pUrvAbhimukha paryakAsane besIne baMne hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karIne A pramANe kahyuM arihaMta bhagavaMto - vAva - siddhigati nAmanA sthAnane prApta karanArA bhagavaMtone mArA namaskAra thAo. je dharmanA Adikara che - yAvatu - siddhigati nAmanA sthAnane prApta karavAnI icchAvALA che. je mArA dharmAcArya ane dharmaupadezaka che, te zramaNa bhagavaMta mahAvIrane mArA namaskAra thAo. tyAM birAjamAna bhagavaMtane ahIM rahelo huM vaMdanA karuM chuM. tyAM rahelA bhagavaMta ahIM rahelA evA mane jue. A pramANe kahIne vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM - pahelA paNa meM zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse jAvajIvane mATe skUla prANAtipAtanA pratyAkhyAna karyA hatA. e ja pramANe - yAvat - jIvanaparyaMtane mATe skUla parigrahanA pratyAkhyAna karyA hatA. A samaye paNa huM zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse jAvajIvane mATe prANAtipAtanuM pratyAkhyAna karuM chuM - thAvat - mithyAdarzana zalyano paNa jAvajIvana mATe tyAga karuM chuM. - badhAM ja azana, pAna, khAdima, svAdimarUpa cAra prakAranA AhAranuM paNa mAvajIvanane mATe pratyAkhyAna karuM chuM. joke mane A zarIra iSTa, kAMta ane priya che - thAvat - e sAvadhAnI rAkhI che ke vAtaja, pitaja, kaphaja ane sannipAtaja vividha prakAranA roH pataMka tathA pariSaDu, upasarga tene sparza na karo, to paNa A dehane paNa chellA ; zvAsocchavAse tyAga karavAne icchuM chuM. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 Agama kathAnuyoga-5 A pramANe kahIne sannAhapaTTa-kavacane utAryuM, utArIne zalyonuM umUlana karyuM ane AlocanA pratikramaNapUrvaka samAdhine prApta karIne anukrame kALadharmane prApta thayo. 0 bAlamitra zrAvaka kathA : (bAlamitra e vAstavikamAM koInuM nAma nathI, paNa te nAgapautra varuNano bALapaNAno mitra hovAthI bAlamitra" nAme saMbodhela che.) tyArapachI nAgapautra varuNanA eka bAlamitra paNa rathamUzala saMgrAma karato hato. te paNa eka puruSanA prabaLa prahArathI ghAyala thayo. tethI azakta, abaLa - yAvat - puruSArtha parAkramarahita banelA teNe vicAryuM ke have mAruM nArIra TakI zakaze nahIM. jyAre teNe nAgapautra varuNane rathamUzala saMgrAma sthaLathI bahAra nIkaLato, joyo, to teNe paNa potAnA rathane pAcho pheravyo. pheravIne rathamUzala saMgrAmamAMthI te paNa bahAra nIkaLyo, nIkaLIne ghoDAne rokyA, rokIne varuNanI mAphaka - yAvatuM - pAchA mokalI dIdhA ane paTTa-saMsmAraka para pUrvAbhimukha thaIne paryakAsane besIne, baMne hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karIne A pramANe kahyuM he bhagavana ! mArA priya bAlamitra nAgapautra varuNanA je zIlavata, guNavrata, viramaNavrata Adi pratyAkhyAna, pauSadhopavAsa Adi hoya, te badhuM mAre paNa thAo. e pramANe kahIne sannAhapaTTa-kavacane utAryuM. zalyono tyAga karI anukrame kALadharmane prApta thayo. 0 varuNa para devakRt vRSTi ane tenI bhAvigati : tyArapachI nAgapautra varuNane kALadharma pAmelo jANIne AsapAsamAM rahelA vANavyaMtara devoe divya surabhi gaMdhodakanI vRSTi karI, paMcaraMgI puSponI vRSTi karI ane divya gIta gaMdharva ninAda paNa karyo. tyAre te nAgapautra varaNanI te divya devaddhi, divya devaghuti ane divya devaprabhAvane sAMbhaLIne ane joIne ghaNAM loko paraspara ekabIjAne A pramANe kahevA lAgyA - yAvat - prarUpaNA karavA lAgyA ke he devAnupriya ! aneka prakAranA nAnA-moTA saMgrAmomAMthI koI paNa ekamAM sAma-sAme rahIne yuddha karatA ghAyala thayA pachI maraNa kALe maraNa pAmIne koI paNa devalokamAM te devarUpe utpanna thAya che. he bhagavan! maraNakALe mRtyu pAmIne nAgapautra varuNa kyAM gayo ? kyAM utpanna thayo ? he gautama ! te saudharmakalpanA aruNAbha vimAnamAM devarUpe utpanna thayo che. tyAM keTalAMka devonI Ayu sthiti cAra palyopamanI kahI che. tyAM varuNadevanI paNa cAra palyopamanI sthiti kahI che. he bhagavan! te varuNadeva te devalokathI AyukSaya, bhavakSaya ane sthiti kSaya thayA pachI cyavIne anaMtara kyAM jaze ? kyA utpanna thaze ? he gautama! mahAvideha kSetramAM janma laIne siddha, buddha, mukta, parinivRtta thaIne sarve duHkhono aMta karaze. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 47 0 bAlamitranI gati : he bhagavan! nAgapautra varuNano priya bAlamitra mRtyunA avasare mRtyu pAmIne kyAM gayo ? kyAM utpanna thayo ? he gautama ! te sukula - uccakuLamAM utpanna thayo che. he bhagavan! tyAMthI mRtyu pAmIne anaMtara te kyAM jaze ? kyAM utpanna thaze ? he gautama ! te mahAvideha kSetramAM siddhine prApta karaze - yAvat - sarvadu:khono aMta karaze. he bhagavan! te e pramANe ja che, he bhagavan! te e pramANe ja che. ema kahI gautamasvAmI pUrvavat vicaraNa karavA lAgyA. 0 Agama saMdarbha :bhaga. 375, 376; Ava cUra-pR. 277; Ava mU. 63nI vRka 0 somila brAhmaNanI kathA - te kALe, te samaye vANijyagrAma nAmanuM nagara hatuM. tyAM dUtipalAza nAme caitya hatuM. (nagara tathA caityanuM varNana karI levuM.) te vANijyagrAma nagaramAM somila nAmano brAhmaNa nivAsa karato hato. je saMpatti saMpanna - yAvat - aparAmULa hato. Tveda - yAvat - brAhmaNa zAstromAM pravINa hato. te 500 ziSyo ane potAnA kuTuMbanuM Adhipatya, paurAhitya, svAmitva, bhartRtva, Azaizvaryatva ane senApatitva karato, pAlana karato vicarI rahyo hato. zramaNa bhagavaMta mahAvIra - yAvat - tyAM padhAryA - yAvat - parSadA paryapAsanA karavA lAgI. 0 somilanuM bhagavaMta samIpe gamana : tyArapachI te somila brAhmaNane A vRttAMta jANIne A prakArano AdhyAtmika, ciMtita, prArthita, manogata saMkalpa samutpanna thayo ke, zramaNa jJAtaputra (mahAvIra) pUrvAnupUrvI kramathI cAlatA-cAlatA, grAmAnugrAmamAM gamana karatA, sukhapUrvaka vihAra karatA ahIM AvyA che, prApta thayA che, samosaryA che temaja A ja vANijyagrAma nagaranA pratipalAza caityamAM yathApratirUpa avagraha grahaNa karI saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA evA vicArI rahyA che. tethI huM jAuM ane zramaNa jJAtaputra (mahAvIra)nI samakSa upasthita thAuM. A ane AvA prakAranA artha, hetu, prazna, kAraNa ane vyAkaraNa pUchuM, jo teo mArA A ane AvA prakAranA artho - yAvat - vyAkaraNanuM vivecana karI deze to tyArapachI vaMdana- namaskAra karIza - yAvat - parthapAsanA karIza ane jo teo mArA artho - yAvat - vyAkaraNanuM vivecana nahIM karI zake to huM A artho - yAvat - vyAkaraNathI temane niruttara karI daIza. A pramANe somile vicAra karyo. vicAra karI snAna karyuM - yAvat - ghaNAM Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 Agama kathAnuyoga-5 mUlyavAnuM paNa alpa evA AbhAraNothI zarIrane alaMkRt karIne potAnA gherathI nIkaLyo. nIkaLIne page cAlatA-cAlatA 100 ziSyone sAthe laIne vANijyagrAma nagaranA madhyabhAgathI nIkaLyo, nIkaLIne jyAM dUtipalAza caitya hatuM, temAM jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra birAjamAna hatA, tyAM Avyo. AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIranI bahu dUra nahIM ane bahu najIka nahIM tevA sthAne Ubho rahIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane A pramANe kahyuM0 somilanA praznonA bhagavaMta dvArA uttaro : che (A ja prakAranA praznottara zramaNa kathAmAM thAvastrAputra ane zukraparivrAjakanA saMvAdamAM paNa Ave che) he bhagavan! Apane yAtrA che ? he bhagavan! Apane yApanIya che? he bhagavan! Apane avyAbAdha che ? he bhagavan! Apane prAsuka vihAra che ? he somila ! mAre yAtrA paNa che, yApanIya paNa che, avyAbAdha paNa che ane prAsuka vihAra paNa che. he bhagavan! Apane yAtrA kevI che ? he somila ! mArA je tapa, niyama, saMyama, svAdhyAya, dhyAna ane Avazyaka Adi yogomAM pravRtti che, te ja mArI yAtrA che. he bhagavan! ApanuM yApanIya zuM che ? he somila ! yApanIya be prakArano karela che. te A pramANe - (1) indriya yApanIya ane (2) noindriya yApanIya. (he bhagavan!) indriya yApanIya kone kahe che ? - indriya yApanIya - je mArI zrotrendriya, cakSurindriya, ghrANendriya, rasanendriya ane sparzanendriya, A pAMca indriyo nirupata che, mAre vaza varte che. te mArA indriya yApanIya che. (he bhagavan!) noindriya yApanIya kone kahe che ? - je mArA krodha, mAna, mAyA ane lobha trucchinna thaI gayA che ane udayamAM nathI. te mArA noindriya yApanIya che - A pramANe yApanIya che. he bhagavan! Apane avyAbAdha zuM che ? he somila ! mArA vAta, pitta, kapha ane saMnipAtajanya aneka prakAranA zarIra saMbaMdhI doSa ane rogAtaMka upazAMta thaI gayA che, udayamAM Avela nathI, te mArA avyAbAdha che. he bhagavan! Apane prAsukavihAra zuM che ? 'he somila ! strI, pazu, paMDakarahita ArAma, udyAna, devakula, sabhA, prapA, Adi vasatimAM prAsuka, eSaNIya, pITha, phalaka, zayyA, saMsmAraka Adi prApta karIne huM vicaraNa karuM chuM. mAro A prANuka vihAra che. he bhagavan! sarasava bhalya che ke abhakSya che ? Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 49 he somila ! sarasava mArA mATe bhakSya paNa che ane abhakSya paNa che. he bhagavan! Apa kayA kAraNathI ema kaho cho ke sarasava bhakSya paNa che ane abhakSya paNa che ? he somila ! brAhmaNa no (zAstro)mAM be prakAranA sarasava kahyA che. mitra sarasava ane dhAnya sarasava. temAM je mitra sarasava che. (samAna vayaska che) te traNa prakAranA kahevAyA che 1. sahajAta, 2. sahavardhita, 3. sahapAMzukrIDita. A traNe zramaNa nigraMthone mATe abhakSya che. je dhAnya sarasava che, te be prakAranA kahevAyA che. te A pramANe :- (1) zastra pariNata ane (2) azastra pariNata. temAM je azastra pariNata che, te zramaNanigraMthone abhakSya che ane je zastra pariNata che, te be prakAranA kahyA che. te A pramANe :(1) eSaNIya ane (2) aSaNIya. temAM je aneSaNIya che, te zramaNa nigraMthone mATe abhakSya che. je eSaNIya che, te be prakAre kahela che - te A pramANe - yAcita ane ayAcita. je ayAcita (mAMgyA vinAnuM) che, te zramaNa nigraMthone mATe abhakSya che ane je yAcita che (mAMgIne meLavela che) te be prakAre che. te A pramANe labdha ane alabdha, temAM je alabdha che, te zramaNanigraMthone mATe abhakSya che je labdha che, te zramaNa nigraMthone mATe bhakSya che. tethI he somila ! ema kahevAyuM che ke, sarasava mAre mATe bhakSya paNa che ane abhakSya paNa che. he bhagavan! mAsa (mahino athavA dhAnya) bhakya che ke abhakSya ? he somila ! mAsa mAre mATe bhakSya paNa che ane abhakSya paNa che. he bhagavan! Apa evuM kayA kAraNathI kaho cho ke mAsa tamAre mATe bhakSya paNa che ane abhakSya paNa che. he somila ! brAhmaNanayo (zAstro)mAM mAsa be prakAre kahela che te A pramANe :(1) dravya mAsa ane (2) kAla mAsa. temAM je kAlamAsa che te zrAvaNa Adi ASADha paryata bAra kahyA che te A pramANe che - (1) zrAvaNa, (2) bhAdrapada, (3) Asoja, (4) kArtika, (5) mArgazirSa, (6) pauSa, (7) mAgha, (8) phAguna, (9) caitra, (10) vaizAkha, (11) jeSThAmUla ane (12) ASADha. A bAre mAsa zramaNa nigraMthone mATe abhakSya che. je dravyamAna che - te be prakAranA kahela che te A pramANe - arthamAsa ane dhAnyamAsa. je artha mAsa che te be prakAre Dahela che. te A pramANe - suvarNamAsa ane rUNamAsa. te baMne zramaNanigraMthone mATe abhakSya che. je dhAnyamAsa che, te be prakAre kahela che te A pramANe - zastra pariNata ane azastra pariNata. e pramANe zeSa sarva kathana dhAnya sarasavanI samAna kahevuM joIe - thAvat - A kAraNathI mAsa bhakSya paNa che, abhakSya paNa che. he bhagavan! Apane kulatthA bhakSya che ke abhakSya che ? Jain Le hternational Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 Agama kathAnuyoga-5 he somila ! mAre mATe kulatthA bhakSya paNa che ane abhakSya paNa che. he bhagavan! evuM kema kaho cho ke kulatthA bhaThya paNa che ane abhakSya paNa. he somila ! brAhmaNanayo (zAstro)mAM kulatthA be prakAranA kahevAyela che. te A pramANe strI kulatthA ane dhAnya kulatthA. je strI kulatthA che te traNa prakAre kahela che te A pramANe :- (1) kulavadhu, (2) kulamAtA ane (3) kula putrI. A traNe zramaNa nigraMthone mATe abhakSya che. je dhAnya kulatthA che, tenA viSayamAM dhAnya sarasavanI samAna samajavuM. tethI kulatthA bhaThya paNa che ane abhakSya paNa che. he bhagavan! Apa eka cho ? Apa be cho ? Apa akSaya cho ? Apa avyaya cho ? Apa avasthita cho? ke aneka bhUta, bhAva, bhAvi cho ? he somila ! huM eka paNa chuM - yAvat aneka bhUta, bhAva, bhAvi paNa chuM. he bhagavan! Apa evuM kayA kAraNathI kaho cho ke, huM eka paNa chuM - yAvatuM - aneka bhUta, bhAva, bhAvi paNa chuM. he somila ! huM dravya dRSTie eka prakAre chuM. jJAna ane darzananA bhedathI be prakAre chuM. pradezArthanI dRSTie huM akSaya chuM, avyaya chuM, avasthita chuM, upayoganI apekSAe aneka bhUta, bhAva, bhAvi chuM. te kAraNathI he somila - yAvat - meM kahyuM ke, aneka bhUta, bhAva, bhAvi paNa chuM. 0 somila dvArA zrAvakadharma svIkAra : bhagavaMte jyAre A pramANe (uttaro ApyA) kahyuM. tyAre somila brAhmaNa pratibuddha thayo ane zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM, te e pramANe ja che, jema Ape kahyuM. ityAdi skaMdakanA varNana samAna jANavuM. Ape devAnupriyanI pAse ghaNAM rAjA, Izvara, talavara, mADaMbika, kauTuMbika, ibhya, zreSThI, senApati, sArthavAha Adi muMDita thaIne gRhavAsa choDIne aNagAra pravajyAthI pravrajita thayA che. te pramANe karavA mATe to huM samartha nathI. tethI Apa devAnupriyanI pAse bAra prakArano zrAvakadharma aMgIkAra karIza - yAvat - teNe bAra prakAranA zrAvakadharmane aMgIkAra karyo. aMgIkAra karIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra karyA. vaMdananamaskAra karIne je dizAthI Avyo hato, pAcho te ja dizAmAM cAlyo gayo. tyArapachI te somila brAhmaNa zramaNopAsaka thaI gayo. jIva-ajIva Adi tattvono jJAtA thaIne - yAvat - yathAvidhi grahaNa karela tapakarmathI AtmAne bhAvita karatA vicAravA lAgyo. 0 somilanI bhAvi gati : he bhagavan! A pramANe kahIne gautamasvAmIe zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdananamaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne A pramANe pUchayuM he bhagavan! zuM A somila brAhmaNa Apa devAnupriyanI pAse muMDita thaIne Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 51 gRhavAsano tyAga karIne AnArika pravajyA aMgIkAra karavAne samartha che? (he gautama !) A artha samartha nathI. ityAdi badhuM ja varNana zaMkha zrAvaka samAna jANavuM - yAvat - te sarva duHkhono aMta karaze. he bhagavan! te A pramANe ja che, he bhagavan! te A pramANe ja che. e pramANe kahIne gautamasvAmI vicaravA lAgyA. 0 Agama saMdarbha :bhaga 756, 757; - 4 - 4 - 0 maka zrAvakanI kathA : te kALe. te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM. tyAM guNazilaka caitya hatuM - yAvat - pRthvIzilApaTTaka paryata varNana karI levuM. te guNazilaka caityanI samIpe ghaNAM anyatIrthika rahetA hatA. te A pramANe :kAlodAyI, zailodAyI ityAdi. (je bhagavatIjInA zataka-sAtakAmAM Ave che temaja zramaNa kathA vibhAgamAM kAlodAyI zramaNanI kathAmAM te lakhAI gayuM che.) - yAvat - A vAta kaI rIte mAnavI? tyAM sudhInuM varNana samajI levuM. 0 bhagavaMta mahAvIranuM rAjagRhe Agamana : te rAjagRhanagaramAM dhanADhya - yAvat - aparibhUta madruka nAmaka zramaNopAsaka nivAsa karato hato. je jIva-ajIva Adi tattvono - yAvat - jJAtA hato. tyArapachI koI samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIra pUrvAnupUrvI kramathI cAlatA cAlatA - cAvat - padhAryA. parSadA nIkaLI - yAvat - paryapAsanA karavA lAgI. 0 makano anyatIrthiko sAthe vArtAlApa : tyAre makka zramaNopAsaka A samAcArane sAMbhaLIne harSita, saMtuSTa - yAvat - vikasita hRdayavALo thaIne - yAvata - alaMkRta zarIra thaIne potAnA gherathI nIkaLyo. nIkaLIne page cAlatA-cAlatA rAjagRha nagarathI - yAvat - nIkaLyo. nIkaLIne anyatIrthiko pAsethI pasAra thayo. tyAre te anyatIrthikoe makka zramaNopAsakane pAsethI jato joyo, joIne paraspara ekabIjAne bolAvyA ane bolAvIne A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! ApaNe A viSaya avidita che ane A madraka zramaNopAsaka ApaNI samIpathI jaI rahyo che. tethI ApaNe mATe e ucita che ke, he devAnupriyo ! ApaNe madraka zrAvakane A viSaya pUchIe. A pramANe kahIne ekabIjAnI A vAtano svIkAra karyo. paraspara ekabIjAnI A vAtane svIkArIne jyAM mahUka zramaNopAsaka hato, tyAM AvyA. AvIne maddhaka zramaNopAsakane A pramANe kahyuM he madruka ! tamArA dharmAcArya, dharmopadezaka, zramaNa jJAtaputra (mahAvIra) pAMca astikAyonI prarUpaNA kare che. ityAdi (je pramANe kAlodAyI zramaNanI kathAmAM kAlodAyI ane gautamasvAmInA saMvAdamAM A vAta noMdhAI gayela che. juo "kAlodAyI zramaNa'nI kathA -te Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para pramANe) he madruka A vAta kaI rIte mAnavI ? tyAre te makkuka zramaNopAsake te anyatIrthikone A pramANe kahyuM, kArya karavAthI tenuM astitva jANI ke joI zakAya che. kArya karyAM vinA kAraNo jANI zakAtA nathI ke joI paNa zakAtA nathI. tyAre te anyatIrthikoe makkuka zramaNopAsakane A pramANe kahyuM, tame kevA zramaNopAsaka cho ? he makkuka ! je tame A arthane (paMca astikAyane) jANatA ke jotA nathI, to paNa tene mAno cho ? Agama kathAnuyoga-5 tyAre madruka zramaNopAsake anya tIrthikone A pramANe kahyuM, he AyuSyamAn ! vAyu vahe che. te vAta tame mAno cho ? hA ! makkuka ! A vAta barobara che ke vAyu vahe che. he AyuSyamAna ! zuM vahetA evA vAyunA rUpane zuM tame juo cho ? A artha samartha nathI. arthAt vAyunuM rUpa dekhAtuM nathI. he AyuSyamAn ! zuM gaMdha guNayukta pudgala che ? anyatIrthika kahyuM, che. he AyuSyamAn ! zuM tame te gaMdha guNavALA puddagalonA rUpane juo cho ? tyAre anyatIrthikoe kahyuM ke, nA, e vAta barobara nathI. he AyuSyamAn ! zuM araNinA kASThamAM agnikAya che ? anyatIrthika kahyuM che. he AyuSyamAn ! zuM tame araNi kASThagata agnikAyanA rUpane juo cho ? tyAre anyatIrthikoe kahyuM, A vAta barobara nathI. he AyuSyamAn ! samudranI pe'lI tarapha rUpa (padArtha) che ? anyatIrthika kahyuM che ? he AyuSyamAn ! tame samudranI pe'lI taraphanA (padArtho) rUpone joI zako cho ? tyAre anyatIrthikoe kahyuM, A vAta barobara nathI. he AyuSyamAna ! devalokamAM rUpa (padArtha) che ? anyatIrthie kahyuM, che. he AyuSyamAna ! zuM tame devalokamAM rahelA padArthone (rUpone) joI zako cho ? tyAre anyatIrthikoe kahyuM ke, A vAta barobara nathI. he AyuSyamAn ! A ja pramANe huM, tame ke koIpaNa chadmastha vyakti je padArthone jANatA ke jotA na hoIe. te-te sarve vastunuM astitva na mAnIe to lokamAM rahelA te ghaNAM ja padArthono abhAva thaI jaze. e pramANe kahIne makkuke te anyatIrthikone niruttara karI dIdhA. A pramANe anyatIrthikone niruttarita karIne jyAM guNazilaka udyAna hatuM, tyAM Avyo. AvIne pAMca prakAranA abhigamapUrvaka zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse Avyo. AvIne paryApAsanA karavA lAgyo. 0 bha.mahAvIra dvArA madrukanI prazaMsA :- he madruka ! A pramANe saMbodhita karIne zramaNa bhagavaMta mahAvIre manuka zramaNopAsakane A pramANe kahyuM, he madruka ! teM te anyatIrthikone yogya javAba ApyA che. he maduka ! teM te anyatIrthikone yathArtha uttaro ApyA che. he makkuka ! jo vyakti joyA Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 52 jANyA ke sAMbhaLyA vinA koI adRSTa, amRta, asaMbhava, avijJAta artha, hetu, praznonA uttara ghaNAM ja manuSyonI vacce kahe che, prarUpe che - yAvat - darzAve che. te arihaMtonI AzAtanA kare che, arihaMtaprajJata dharmanI, kevalInI, kevalIbhASita dharmanI AzAtanA kare che. he makka ! teM anyatIrthikone yathArtha uttara ApyA che. he makka teM - yAvat te anyatIrthikone sArA uttaro ApyA che. tyAre bhagavaMta mahAvIranA A kathanane sAMbhaLIne mahUka zramaNopAsaka harSita-saMtuSTa thaIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra kare che. vaMdana-namaskAra karIne bahu dUra nahIM. tema bahu najIka nahIM te rIte - vAva - paryApAsanA karavA lAgyo. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIre te madraka zramaNopAsaka ane te parSadAne dharmakathA kahI - yAvat - parSadA pAchI pharI. tyAre makka zramaNopAsake zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAsethI - yAvatuM - dharmakathA dhAraNa karIne harSita ane saMtuSTa thaI prazno pUchayA, pUchIne tenA artho jANyA, jANIne potAnA AsanethI uyA. uThIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne - yAvat - pAcho pharyo. 0 madukanI gati : he bhagavan! e pramANe kahIne bhagavad gautame zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdananamaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne A pramANe pUchyuM, he bhagavan! zuM makka zramaNopAsaka ApI devAnupriyanI pAse - yAvat - pravrajita thavAmAM samartha che? bhagavaMte kahyuM, A artha samartha nathI. ityAdi zaMkha zramaNopAsakanI samAna aruNAbha vimAne devarUpe utpanna thaze - yAvat - sarve duHkhono aMta karaze. 0 Agama saMdarbha :bhaga. 744; - - 4 - * udayana zrAvakanI kathA : te kALe, te samaye kauzAMbI nAmanI nagarI hatI, je bhavana AdinI adhikatAvALI, svacakra ane paracakranA bhayathI mukta ane samRddhithI samRddha hatI. te nagarInI bahAra caMdrAvataraNa nAme udyAna hatuM. temAM zvetabhadrayakSanuM Ayatana hatuM. te kauzAMbI nagarImAM zatAnIka rAjA hato. je himavaMta parvata AdinI samAna mahAnuM ane pratApI hato. tene mRgAdevI nAme rANI hatI. te zatAnIka rAjA ane mRgAdevIno Atmaja evo udayana nAme kumAra hato. je sarvendriya saMpanna hato, yuvarAja padathI alaMkRt hato. 0 udayananuM rAjA thavuM: (udayana rAjA kaI rIte tharyA, te vRttAMta mRgAvatI zramaNInI kathAmAM AvI gayela che. kathA juo "mRgAvatI' - zramaNI vibhAgamAM. ahIM te kathAnA sArarUpa keTalIka vigato mAtra noMdhelI jyAre zatAnIka rAjAe citrazALA taiyAra karAvavI zarU karI. tyAre yakSanuM varadAna Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 Agama kathAnuyoga-5 pAmelo eka citrakAra hato. teNe mRgAvatInA pagano aMguTho mAtra joIne mRgAvatInuM citra doryuM. varadAnanA prabhAvathI mRgAvatInA sAthaLanA bhAge talanuM cinha ApoApa thaI gayuM. te joIne vikalpa ciMtavatA rAjA zatAnIke roSathI te citrakAranA jamaNA hAthano aMgUTho kapAvI nAMkhyo. roSe bharAyela citrakAre eka citrapaTTa upara mRgAvatInA ati svarUpavAnapaNAnuM Abehuba Alekhana karyuM. te citra pradyota rAjAne dekhADyuM. tyAre pradyota rAjAe kAmAMdha thaIne mRgAvatI rANInI mAMgaNI karI, zatAnIke te mAMgaNI maMjUra na karatA pradyota potAnI vizALa senA sahita kauzAMbI nagarI para dhasI Avyo. tyAre alpa sainyavALo zatAnIka rAjA te vipula senA Adine jotAM ja atisAra thavAthI mRtyu pAmyo. tyAre udayanakumAre ghaNAM ja rAjA, talavara, mADaMbika, kauTuMbika, ibhya, zreSThI, senApati ane sArthavAha AdinI sAthe rotA, AkaMdana karatA, vilApa karatA zatAnIka rAjAno rAjakIya samRddhinI sAthe, sanmAnapUrvaka nIharaNa karyuM, mRtakasaMbaMdhI saMpUrNa laukika kRtyo karyA. te vakhate mRgAvatIe vicAryuM ke, udayana to hajI ghaNo nAno che. pradyota kyAMka tene paNa mArI nAMkhaze. tethI pradyota rAjAne kahevaDAvyuM ke, amAro yuvarAja hajI nAno che. huM to tamArI sAthe AvIza, paNa pachI sAmaMta rAjAo A bALakano parAbhava karaze. mATe thoDo samayano thoDo vilaMba thavA do. pachI pradyotane kahIne kauzAMbInI pharato majabUta killo baMdhAvyo. dhAnya AdithI nagarIne sajja karAvI. udayanane nirbhaya karI dIdhA pachI mRgAvatIe dIkSA lIdhI. udayanane thApaNarUpe pradyotane soMpyo. tyArapachI kALakrame rAjA, Izvara - yAvatu sArthavAhe maLIne ghaNAM moTA samArohapUrvaka udayanakumArano rAjyAbhiSeka karyo. udayanakumAra kauzAMbInagarIno mAmalayA parvata samAna rAjA thaI gayo. tenI mukhya rANI padmAvatI nAme thaI. koI divase bRhaspatidatta nAme kumAra udayana narenano purohita thayo. - 4 - 4 - 4 - teno padmAvatI devI sAthe anucita saMbaMdha sthapAyo. - 4 - 4 - 4 - koI samaye udayana rAjA nAnAdithI nivRtta thaIne ane samasta alaMkArothI alaMkRta thaIne jyAM padmAvatIdevI hatI, tyAM Avyo. tyAre teNe bRhaspatidatta purohitane padmAvatIdevI sAthe bhoga bhogavato joyo. jotAM ja krodhathI dhamadhamI uThyo. - 8 - 8 - bRhaspati dattano vadha karAvyo. (A saMpUrNa kathA karmanA vipAka saMbaMdhe "bRhaspati dattanI kathAmAM jovI) 0 udayananA vAsavadattA sAthe lagna : koI samaye pradyota rAjAnA ratna samAna evo analagiri nAmano hAthI tenA baMdha staMbhane bhAMgIne unmatta banIne doDAdoDI karavA lAgyo. te pakaDI zakAto na hato. pradyota rAjAe abhayane pUchayuM, tyAre abhaye upAya jaNAvyo ke, zatAnIka rAjAno putra udAyana gaMdharva kALamAM kuzaLa che, te A hAthIne bAMdhIne pAcho lAvI zake che. tyArapachI tene lAvavA mATe abhaye sUcavyuM ke, udayana rAjA hAthIne jue ane gAtAM gAtAM tene vaza karIne baMdha sthAne lAve, paraMtu temAM kheMcAyelA udayanane khyAla na Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA L55 Ave ke te kyAM pahoMcI gayo che tema tene pakaDI lAvavo. tyAre hAthI dezanA sImADe pharato hato, te vAta sAMbhaLIne udayana sainya sahita tyAM gayo. sainyane choDIne pote madhura zabdathI dizAone pUravA lAgyo. hAthI sthira thaI gayo. udayana jevo tenI najIka Avyo tyAre pradyota pahelAthI chUpAvI rAkhelA puruSoe tene pakaDI lIdho ane urjanI nagarIe laI gayA. tyAM pradyota rAjAe udayana rAjAne kahyuM ke, mArI eka putrI kANI che, tene saMgIta zIkhavavuM, paNa tene najare jovI nahIM. kAraNa ke teNI lajjA pAme. jyAre pradyote potAnI putrI vAsavadattAne ema kahyuM ke, tane saMgIta zIkhavavA AvanAra adhyApaka zarIre koDha rogavALA che mATe tAre tene jovo nahIM ane teno anAdara paNa na karavo. paraMtu AdarapUrvaka saMgItakaLA zIkhavI. pachI baMne vacce paDado rAkhI tene zIkhavavAnuM zarU karyuM. udayanA suMdara svara ane saMgItathI vAsavadattA udayana pratye AkarSAI. teNIe vicAryuM ke A koDhiyo che, tethI tene joI zakAto nathI. jovAthI amaMgala thAya. chatAM kutUhala vaza teNI udayanane jovA mATenA upAyone vicAravA lAgI. tene kAraNe mUDha banelI vAsavadattA saMgIta-svarane barAbara pakaDI zakatI na hatI. tyAre roSAyamAna thayelA udayane teNIne kahyuM ke, he kANI ! Ama caMcaLatA rAkhIne kema bhaNe che ? tyAre teNIe paNa roSapUrvaka pratyuttara vALyo ke, he koDhiyA ! tame potAne to jANatA nathI. A sAMbhaLIne Azcaryacakita thayelA udayane vicAryuM ke, nakkI huM jevo kuSThI chuM, tevI A kANI haze arthAt baMne pAse pradyota khoTuM bolyo lAge che. tyAre teNe turaMta ja paDado khaseDI nAMkhyo. joyuM to - niSkalaMka, caMdrasamAna ujvala, manorama, sarvAga suMdara kanyAne joI. vAsavadattAe kAmadeva sarakhA manohara rUpavALA udayana rAjAne joyo. paraspara snehAdhIna banelA evA teonuM milana niraMkuzapaNe thayuM. mAtra kaMcanamAlA nAmanI dAsI ke je tenI dhAvamAtA hatI, teNIne ekane A hakIkatanI khabara paDI, paNa bIjA koI ja A vAta jANatAM na hatA. koI vakhate hAthI bAMdhavAnA staMbhathI analagiri hAthI ekadama madonmatta banI chUTI gayo. tyAre rAjAe abhayane pUchayuM ke zuM karavuM? tyAre abhaye kahyuM, udayana rAjA jo vAsavadattA kanyAnI sAthe bhavatI hAthaNI upara besIne gAyana saMbhaLAve to hAthI vaza thAya. te pramANe te baMnene analagiri pAse jaI gAyana karavA kahyuM,. gAyana gAyuM. hAthI vaza thayo eTale bAMdhI lIdho. te ja hAthaNI para beThelA udayana ane vAsavadattA pUrva saMketa mujaba nIkaLI gayA. udayane prathamathI ja hAthaNInA mUtranA cAra ghaDAo sAthe rAkhelA ja hatA. pachI vAsavadattA sahita udayana potAnA nagara tarapha palAyana thaI gayo. pradyote analagiri hAthIne taiyAra karyo, teTalAmAM hAthaNI paccIza yojana AgaLa nIkaLI gaI. analagiri hAthI tenI pAchaLa vegathI doDato ghaNo najIka AvI pahoMcyo. eTale hAthaNInA mUtrathI bharelo eka ghaDo tyAM nAMkhyo. hAthI te mUtra suMghavA lAgyo. eTalAmAM hAthaNI bIjA paccIza yojana AgaLa cAlI gaI. e rIte udayane bIjA traNa ghaDA paccIza-paccIza Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa6 Agama kathAnuyoga-pa yojananA aMtare phoDyA. hAthI te darekane suMghavAmAM samaya vItAvato hato, eTalAmAM hAthaNI doDI gaI. vAsavadattA ane udayana kauzAMbI pahoMcI gayA. vAsavadattA udayananI agramahiSI banI. 0 bha.mahAvIra pAse gharma zravaNa arthe javuM : te kALe, te samaye kauzAMbI nagarI hatI. caMdrAvataraNa udyAna hatuM. te kauzAMbInagarImAM sahastrAnIka rAjAno pautra, zatAnIka rAjAno putra, ceTaka rAjAno dohitra, mRgAvatIdevIno Atmaja, jayaMtI zramaNopAsikAno bhatrIjo evo udayana rAjA hato. te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIra kauzAMbI padhAryA - yAvatu - parSadA. paryupAsanA karavA lAgI. tyAre udayana rAjA A samAcAra sAMbhaLIne ghaNo harSita ane saMtuSTa thayo. teNe kauTuMbika puruSone bolAvyA ane teone A pramANe kahyuM, he devAnupriyo! kauzAMbI nagarIne aMdarathI ane bahArathI jaladIthI sApha karAvo ityAdi badhuM varNana koNika rAjAnI samAna karavuM - yAvat - paryApAsanA karavA lAgyo. tyArapachI bhagavaMte udayana rAjA ityAdi ane moTI parSadAne dharma kahyo - yAvatuM parSadA pAchI pharI, udayana rAjA paNa pAcho pharyo. 0 Agama saMdarbha :bhaga. 534, 535; vivA. 27, 28; Ava.ni. 1048, 1284 + vRka AvayU.1-pR. 615, 2-pR. 192; utta. ni. 148 + ; 0 abhIci kathA : te kALe, te samaye siMdhu sauvIra janapadomAM vItibhaya nagara hatuM. tenI bahAra izAna khUNAmAM mRgavana nAme udyAna hatuM. te nagaramAM udAyana nAme rAjA hato. te mahAnuM himavAnuM parvatanI samAna hato. te udAyana rAjAne prabhAvatI nAme paTTarANI hatI. te sukumAla hatI - yAvatu - vicaraNa karatI hatI. te udAyana rAjAno putra ane prabhAvatIdevIno Atmaja abhIcikumAra hato. te sukumAla hato. tenuM zeSa varNana zivabhadra samAna jANavuM - cAvatuM - te rAjyanuM nirIkSaNa karato evo raheto hato. (A samagra kathA zramaNa vibhAgamAM udAyana rAjarSinI kathAmAM AvI gayela che. kathA juo "udAyana'...rAjarSi) tyAre udAyana rAjAne A prakArano adhyavasAya - yAvat - utpanna thayo ke, vAstavamAM abhIcikumAra mAro eka ja putra che. te mane atyaMta iSTa ane priya che - thAvat - tenuM nAma zravaNa karavuM paNa durlabha che. to pachI tenuM darzana durlabha hoya, temAM to kahevAnuM ja zuM hoya ? tethI jo huM abhIcikumArane rAjya soMpIne zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse muMDita thaIne - yAvat - pravrajita thaIza to abhIcikumAra rAjya ane rASTramAM - cAvatuM - janapadamAM ane manuSyasaMbaMdhI kAmabhogomAM mUcchita, gRddha, grathita ane atyadhika tallIna thaIne anAdi, anaMta, dIrdha mArgavALA caturgatirU5 saMsAramAM Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA x - x udAyana rAjAe potAnA bhANeja paribhramaNa karaze. kezIkumArano rAjyAbhiSeka karyo. - tyArapachI koI divase rAtrinA pAchalA praharamAM kuTuMba jAgaraNa karatA abhIcikumAranA manamAM AvA prakArano vicAra - yAvat - utpanna thayo. huM udAyana rAjAno putra ane prabhAvatIdevIno Atmaja chuM. to paNa udAyana rAjAe mane choDIne potAnA bhANeja kezIkumArane rAjyasiMhAsana para sthApita karIne zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse pravrajyA grahaNa karI che. = x - 4 - x AvA prakAranA mahAn apratItirUpa mano--mAnasika duHkhathI abhibhUta thayelA abhIcikumAra potAnA aMtaHpura, parivArasahita potAnA bhAMDa, mAtra upakaraNane laIne vItibhaya nagarathI nIkaLI gayo. anukramathI gamana karatA ane grAmAnugrAma cAlato evo caMpAnagarImAM kUNika rAjAnI pAse pahoMcyo. kUNika rAjAne maLIne teno Azraya grahaNa karIne rahevA lAgyo. tyAM paNa te vipula bhoga sAmagrIthI saMpanna thaI gayo. 57 te samaye abhIcikumAra zramaNopAsaka thayo. te jIva-ajIva Adi tattvono jJAtA banIne - yAvat - jIvanayApana karato hato. paNa te udAyanarAjA prati vairanA anubaMdhathI yukta hato. te abhIcikumAre ghaNA varSo sudhI zrAvaka paryAyanuM pAlana karyuM ane te samayamAM arhamAsika saMlekhanA vaDe trIza bhakta anazananuM chedana karI, te sthAnanI AlocanA pratikramaNa karyA vinA maraNanA samaye kALadharmane prApta thayo. mRtyu pAmIne A ratnaprabhA pRthvInA narakAvAsonA nIkaTavartI cosaTha lAkha AtApa nAmanA asurakumArAvAsomAM koI AtApa nAmanA asurakumAra--AvAsamAM AtAparUpa asurakumAra devanA rUpamAM utpanna thayo. tyAM abhIcidevanI sthiti eka palyopamanI hatI. O he bhagavan ! te abhIci deva te devalokathI AyukSaya, bhavakSaya ane sthitikSaya thayA pachI urtana karIne kyAM jaze ? kyAM utpanna thaze ? he gautama ! te tyAMthI cyavIne mahAvideha kSetramAM siddha thaze - yAvat - sarva duHkhono aMta karaze. x x = Agama saMdarbha = ThA. 732nI vR; X tuMgiyA nagarInA zrAvakonI kathA H te kALe, te samaye tuMgikA nAmanI nagarI hatI (nagarInuM varNana samajI levuM) te tuMgikA nagarInI bahAra izAna khUNAmAM puSpavatI nAmaka caitya hatuM. (caityanuM varNana karavuM) 0 tuMgiyA nagarInA zramaNopAsaka :- * bhaga. 187, 588; te tuMgikA nagarImAM ghaNAM ja zramaNopAsako nivAsa karatA hatA. jeo dhanADhya ane daidIpyamAna hatA. teone rahevAnA bhavana vizALa ane ghaNAM UMcA hatA. temanI pAse ghaNI moTI saMkhyAmAM zayana, Asana, yAna, vAhana Adi hatA. temanI pAse dhana, suvarNa Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-5 ane cAMdI ghaNAMja hatA. teo Ayoga-prayoga karavAmAM ghaNAM ja kuzaLa hatA. temane tyAM vividha prakAranA khAdima svAdima Adi padArtha puSkaLa pramANamAM hatA. teone tyAM aneka dAsa, dAsI, gAya, bheMsa ane bakarI Adi rahetA hatA, teo aparAbhUta hatA. teo jIva ane ajIva tattvonA svarUpanA jANakAra hatA. teo puNyapApa kAryono viveka karanArA hatA. teo Azrava, saMvara, nirjarA, kriyA, adhikaraNa, baMdha ane mokSa ityAdi tattvajJAnamAM kuzaLa hatA. teo nigraMtha pravacanamAM eTalA zraddhAzIla hatA ke koI paNa samartha deva, asura, nAga, suvarNa, yakSa, rAkSasa, kinnara, kiMpuruSa, garuDa, gaMdharva, mahoraga adi deva gaNa teone nigraMtha pravacanathI vicalita karI zakatA na hatA. 58 teoe zAstronA arthone upalabdha karyo hato. zAsrArthane grahaNa karyo hato. zAstrArthane pUchIne nizcita karyo hato. zAstrArthane adhigata karyo hato. zAstrArthanA rahasyane teoe nirNayapUrvaka jANela hato. nigraMtha pravacana prati anurAgathI temanuM roma-roma vyApta hatuM. jenAthI teo A pramANe kahetA hatA ke, AyuSyamAn ! A nigraMtha pravacana ja artha ane paramArtharUpa che. bAkI badhuM ja anartharUpa che. teonI udAratAne kAraNe temanA dvAronI argalA sadaiva khulI rahetI hatI. koIpaNanA ghara ke aMtaHpuramAM praveza karavAnI temane chUTa hatI. teo badhAMnA prItipAtra hatA. teo caudaza, AThama, amAsa ane pUrNimAnA divase paripUrNa pauSadhanI samyak prakAre anupAlanA karatA-karatA, zramaNa nigraMthone prAsuka eSaNIya azana, pAna, khAdima, svAdima, vastra, pAtra, kaMbala, pAdaproMchana, pIThaphalaka, zayyA saMstAraka, auSadha ane bheSajathI pratilAbhita karatA hatA. teo zIlavrata, guNavrata, viramaNavrata, pratyAkhyAna, pauSadhopavAsa ne yathAvidhi aMgIkAra karela tapaHkarma dvArA potAnA AtmAne bhAvita karatA vicaratA hatA. 0 tuMgikAmAM pArzvapatnIya sthavIronuM Agamana : te kALe, te samaye jAtisaMpanna, kulasaMpanna, balasaMpanna, rUpasaMpanna, vinayasaMpanna, jJAnasaMpanna, darzanasaMpanna, cAritrasaMpanna, lajjAsaMpanna, lAghavasaMpanna, ojasvI, tejasvI, pratApI, yazasvI, krodhajyI, mAnajayI, mAyAjayI, lobhajayI, nidrAjayI, indriyajayI, pariSahajayI, jIvananI AzA ane maraNanA bhayathI vimukta, tapaHpradhAna, guNapradhAna, karaNapradhAna, lAgavapradhAna, kSamApradhAna, muktipradhAna, vidyApradhAna, maMtrapradhAna, vedapradhAna, brahmapradhAna, navapradhAna, niyamapradhAna, satyapradhAna, zauyapradhAna, uttamaprajJAsaMpanna (evA-) (temaja) zodhI-anveSaNa karanArA, nidAnarahita, stuti-prazaMsAmAM udAsIna, bahirmukhIpaNAthIrahita, suzrAmaNyamAM rata, apratihatarUpathI praznonuM samAdhAna karanArA, pratipAdana karanArA, kutrikApaNarUpa arthAt sarva prakAre bodhane denArA, bahuzruta, moTA ziSya parivAravALA, bha.pArzvanAthanA ziSya sthavira bhagavaMta potAnA 500 aNagAronI sAthe anukrame cAlatA cAlatA, grAmAnugrAmamAM gamana karatA ane sukhapUrvaka vihAra karatA evA jyAM tuMgikAnagarI hatI, jyAM puSpavatI caitya hatuM. tyAM AvyA. AvIne yathApratirUpa avagrahane dhAraNa karI) saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 0 zramaNopAsako dvArA sthavira samIpe gamana :- tyArapachI zramaNa nigraMtha tuMgikA nagarImAM Avela che yAvat - eka dizA tarapha UbhA rahIne dhyAna karI rahyA che A saMvAda tuMgikA nagarInA zrRMgATako, triko, catuSko, catvaro, caturmukho, rAjamArgo ane sAmAnya mArgomAM sarvatra phelAI gaI. - tyAre te nagarImAM rahenArA zramaNopAsakoe A vAtane jANIne harSita, saMtuSTa, AnaMdita cittavALA, prasanna, snehayukta manavALA, paramasaumanasa bhAvayukata, harSAtirekathI vikasita hRdayavALA thaIne paraspara ekabIjAne bolAvyA ane bolAvIne A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! jAtisaMpanna Adi vizoSaNothI yukta, pArsthApatyIya sthavira bhagavaMta padhAryAM che -- yAvat - tathApratirUpa avagrahane dhAraNa karIne saMyama ane tapa dvArA potAnA AtmAne bhAvita karatA evA vicaraNa karI rahyA che. 59 to he devAnupriya ! tathArUpa sthavira bhagavaMtonA nAma ane gotra zramaNanuM paNa jyAre mahAn phaLa maLe che, to pachI temanI sanmukha javuM, temane vaMdana--namaskAra karavA, kuzala samAcAra pUchavA ane teonI paryupAsanA karavAthI kalyANa thavAmAM to koI prazna ja nathI. athavA vaMdana--namaskAra ane paryApAsanA karavAnA phaLa vize to kahevAnuM ja zuM hoya ? jyAre AryadharmanA eka ja suvacanane sAMbhaLavuM maMgalarUpa che, to pachI vipula arthane grahaNa karavAthI kalyANa thaze ja. tethI he devAnupriyo ! ApaNe badhAM jaIe ane te sthavira bhagavaMtone vaMdana-namaskAra karIe. teonA satkAra-sanmAna karIe ane kalyANarUpa, maMgarUpa, devarUpa ane caityarUpa teonI sevA karIe. te ApaNA mATe A bhavamAM ane para bhavamAM hitarUpa, sukharUpa, zAMtirUpa ane paraMparAthI kalyANarUpa thaze. A pramANe kahIne A vAtane ekabIjAthI svIkAra karyo. svIkAra karIne potapotAnA ghare gayA. ghare jaIne snAna, balikarma, kautuka, maMgalarUpa, prAyazcitta karIne zuddha, zreSTha ane maMgalarUpa vastrone paherIne, alpa paNa mahAmUlyavAn alaMkArothI zarIrane alaMkRt karIne potapotAnA gherathI nIkaLyA. nIkaLIne eka sthAne ekatrita thayA ane ekatrita thaIne page cAlatA tuMgikA nagarInI vaccovacca thaIne nIkaLyA. nIkaLIne puSpavatI caityamAM AvyA. caityamAM AvIne pAMca prakAranA abhigamopUrvaka sthavira bhagavaMtonI pAse pahoMcyA. te A pramANe :- (1) sacitta dravyone eka tarapha rAkhe che, (2) acitta dravyone potAnI pAse rAkhe che, (3) ekazATika uttarAsaMga kare che, (4) teone jotAnI sAthe ja hAtha joDe che ane (5) manane ekAgra kare che. A pAMca abhigamopUrvaka bhagavaMtonI pAse jaIne traNa pradakSiNA kare che, pradakSiNA karIne vaMdana--namaskAra kare che ane traNa prakAranI paryuMpAsanA dvArA temanI paryupAsanA kare che. te A pramANe :- kAyika, vAcika ane mAnasika rIte. tyArabAda te sthavira bhagavaMtoe te zramaNopAsakane tathA te mahatI parSadAne kezIkumAra zramaNanI mAphaka caturyAma dharmano upadeza Apyo. upadeza sAMbhaLIne - yAvat - Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-5 te zramaNopAsakoe potAnI zramaNopAsakatA dvArA te sthavira bhagavaMtonI AjJAnuM ArAdhana karyuM - yAvat - dharmakathA samApta thaI. 0 zramaNopAsako dvArA sthavira bhagavaMtane prazno : tyArapachI te sthavira bhagavaMte pAsethI dharmopadeza sAMbhaLIne ane hRdayaMgama karIne te zramaNopAsako ghaNAM ja harSita ane saMtuSTa thayA - yAvat - teonuM hRdaya praphUllita thayuM. teoe sthavira bhagavaMtone jamaNI taraphathI traNa vAra pradakSiNA karI - yAvat - temanI paryApAsanA karI ane pachI A pramANe pUchayuM - he bhagavan! saMyamanuM phaLa zuM che ? he bhagavantapanuM phaLa zuM che ? tyAre te sthavira bhagavaMtoe te zramaNopAsakone A pramANe kahyuM, huM Aryo saMyamanuM phaLa AzravarahitatA che. tapanuM phaLa vyavadAna (karmamaLathI AtmAne zuddha karavo) che. zramaNopAsake te sthavira bhagavaMtone A pramANe pUchayuM, he bhagavan! jo saMyamanuM phaLa anAzravatA che ane tapanuM phaLa vyavadAna che to devo devalokamAM kayA kAraNathI utpanna thAya che ? tyAre - kAlikaputra nAmanA sthavire te zramaNopAsakone ema kahyuM ke, he Aryo! pUrvanA tapane kAraNe devo devalokamAM utpanna thAya che. ' mehila nAmanA sthavire te zramaNopAsakone A pramANe kahyuM, he Aryo ! pUrva saMyamane kAraNe devo devalokamAM utpanna thAya che. pachI teomAMnA AnaMdarakSita nAmaka sthavire te zramaNopAsakone kahyuM, he Aryo! karmazaSa rahevAne kAraNe devo devalokamAM utpanna thAya che. teomAM kAzyapa nAmanA sthavire te zramaNopAsakone kahyuM, he Aryo ! saMgitA arthAt Asaktine kAraNe devo devalokamAM utpanna thAya che. e pramANe te Aryo ! pUrva (rAgabhAvayukta) tapa vaDe, pUrva (sarAga) saMyamathI, karmonA rahevAthI, tathA saMgitA (kavyAsakti)thI devo devalokamAM utpanna thAya che. A vAta satya che. tethI kahI che, ame amAro AtmabhAva batAvavAnI dRSTithI kahI nathI. tyArapachI te zramaNopAsaka, sthavira bhagavaMto dvArA kahevAyela A ane AvA uttarone sAMbhaLIne harSita ane saMtuSTa thayA ane sthavira bhagavaMtone vaMdanA-namaskAra karIne anya prazno paNa pUche che, prazna pUchIne pachI sthavira bhagavaMto dvArA apAyelA uttarone grahaNa kare che. tyArapachI teo tyAMthI UbhA thayA. pachI traNa vakhata pradakSiNA karIne vaMdananamaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne je dizAmAMthI AvyA hatA te ja dizAmAM pAchA cAlyA gayA. A tarapha te sthavira bhagavaMto paNa koI eka divase tuMgikAnagarInA te puSpavatika caityathI nIkaLyA ane bahAranA janapadomAM vicaravA lAgyA. - Agama saMdarbha :bhaga 130 thI 134; Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 61 0 kanakadevaja zrAvakanI kathA - (kanakadhvajanI kathA pUrve zramaNakathAmAM tetaliputranI kathAmAM AvI ja gayela che. kathA juo tetaliputra" temaja "poTTilA" zramaNI vibhAgamAM) kanakadhvaja zrAvaka parIcaya kathana : te kALe, te samaye tetalapura nAme nagara hatuM. te teTalIpuranI bahAra izAna khUNAmAM amadavana nAmaka udyAna hatuM. te teTalIpura nagaramAM kanakaratha nAmano rAjA hato. te kanakaratha rAjAne padmAvatI nAmanI rANI hatI. - 4 - 4 - 4 - 4 - teTalIputrae padmAvatI rANI sAthe potapotAnA bALakonuM parivartana karyuM. kanakaratha-padmAvatInA putrane tyAMno teTalIputra amAtya potAne tyAM laI gayo - 4 - 4 - 4 - tyArapachI teTalIputra amAtyae bIjA divase kauTuMbika puraSone bolAvyA. bolAvIne teone kahyuM - 8 - 8 - 8 - A bALaka kanakaratha rAjAnA rAjyamAM utpanna thayo che, mATe tenuM kanakadhvaja nAma thAo. ema kahIne tenuM kanakadhvaja nAma rAkhyuM - thAvat - te bALaka bhoga bhogavavAne mATe samartha thaI gayo - 4 - 4 - 4 - tyArapachI koI samaye kanakaratha rAjA mRtyu pAmyo. - 8 - 4 - tyArapachI teTalIputrae kumAranA janma ane saMvardhana Adino sarva vRttAMta temane kahyo. tyAre te rAIsara, talavara Adie kanakadhvaja kumArano mahAna rAjyAbhiSeka vaDe abhiSeka karyo. tyAre te kanakadevajakumAra rAjA thaI gayo. te mahAhimavaMta, malayaparvata, maMdaraparvata, zreSTha indrasamAna ityAdi - yAvat - te rAjyanA prazAsanane - pAlana karato vicaravA lAgyo - 8 - - 8 - tetalIpatra aNagArane zubha pariNAma, prazasta adhyavasAya ane vizuddhamAna lezyAthI tadAvaraNIya karmono kSayopazamathI karmarAjano nAza karanArA apUrvakaraNamAM praveza karavAthI arthAt kSapakazreNI para ArohaNa karavAthI uttama kevaLajJAna ane kevaLadarzana utpanna thayA - 4 - 4 - tyArapachI kanakadhvaja rAjAe A vRttAMta jANIne - x - 4 - 4 - teNe snAna karyuM. caturaMgiNI senAnI sAthe temaja mAtAne laIne sarva RddhipUrvaka nIkaLyo. tyArapachI jyAM teTalIputra aNagAra hato, tyAM gayA. jaIne teTalIputra kevaLIne vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne potAnA dvArA karAyela bhUlane mATe vinayapUrvaka vAraMvAra kSamA mAMgI. kSamAyAcanA karIne kanakadhvaja rAjA bahu dUra nahIM - bahu najIka nahIM tevA yogya sthAne besI, paryapAsanA karavA lAgyo. tyArapachI teTalIputra aNagAre kanakadhvaja rAjA ane te vizALa parSadAne dharmopadeza Apyo. tyAre te kanakadhvaja rAjAe teTalIputra kevalI pAsethI dharmazravaNa karI ane hRdayamAM dhAraNa karI, pAMca aNuvrata ane sAta zikSAvatarUpa bAra prakArano zrAvakadharma aMgIkAra karyo. karIne te jIva-ajIva Adi tattvono jJAtA zramaNopAsaka thaI gayo. 0 Agama saMdarbha :-- nAyA. 149, 153, 154, 156; Ava.pU.1-pR. 499; Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 2 Agama kathAnuyoga-5 Ava.ni. 878nI va. 0 naMda maNiyAra zrAvakanI kathA : te kALe, te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM. tenI bahAra izAna khUNAmAM rAjagRha nAme nagara hatuM. te rAjagRhanagaranA izAna khUNAmAM guNazIlaka nAme caitya hatuM. tyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra padhAryA. parSadA nIkaLI.. 0 radevanI bha.mahAvIra sanmukha nATyavidhi : te kALe, te samaye saudharmakalpanA dardarAvataMsaka vimAnamAM sudharmAsabhAmAM zukra nAmanA siMhAsana para besIne dardadeva 4000 sAmAnika devo, cAra agramahiSIo ane traNa parSadAnI sAthe sUryAbhadeva samAna - yAvat - divya bhogopabhogone bhogavato vicarato hato. te samaye teNe potAnA vipula avadhijJAna dvArA saMpUrNa jaMbUlIpa nAmanA dvIpane jotA-jotA guNazIlaka caityamAM AvelA zramaNa bhagavaMta mahAvIrane joyA - thAvat - sUryAbhadevanI samAna nATyavidhione dekhADIne pAcho gayo. 0 dara devanA pUrvabhavanuM nAma kathana : he bhagavan! A pramANe kahIne gautamasvAmIe zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana- namaskAra karyA ane vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM, he bhagavan! A daradeva mahAn ddhimaMta, mahAnuM ghutimata, mahAbaLavAnuM mahAyazasvI, mahAsukhavAnuM ane mahAprabhAvazALI che. he bhagavan! te darduradevanI te divya devaddhi, divya devadyuti, divya devaprabhAva kyAM cAlyo gayo ? kyAM samAI gayo ? tyAre bhagavaMta mahAvIre kahyuM ke, he gautama ! te divya devaRddhi Adi zarIramAM cAlI gaI, zarIramAM samAI gaI. te mATe kUTAgArazAlAnuM dRSTAMta samajI levuM. he bhagavan! te dardUra devane te divya devaRddhi, divya devavruti, divya devAbhAva kaI rIte labdha thayo ? kaI rIte prApta thayo? kaI rIte abhisamanvagata thayo ? tyAre bhagavaMte kahyuM ke, he gautama ! A ja jaMbUdvIpamAM bharatakSetramAM rAjagRha nAme nagara che. tyAM guNazilaka caitya che ane tyAM zreNikarAjA rAjya kare che. A rAjagRha nagaramAM naMda nAme eka maNiyAra zreSThI raheto hato. je dhanADhya, tejasvI - yAvat koIthI parAbhUta thanAro na hato. 0 naMda maNiyArane dharma prApti pachI mithyAtvano udaya : he gautama! te kALe, te samaye huM guNazIlaka caityamAM Avyo. parSadA vaMdana karavAne nIkaLI. zreNika rAjA paNa nIkaLyo. tyAre te naMdamaNikAra zreSThI A vRttAMtane sAMbhaLIne page cAlIne tyAM Avyo - yAvat - upAsanA karavA lAgyo. tyArapachI te naMda dharma sAMbhaLIne zramaNopAsaka thaI gayo. tyArapachI huM rAjagRha nagarathI nIkaLIne bahAra janapadomAM vicaraNa karavA lAgyo. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 63 tyArapachI te naMdamaNiyAra zreSThI anya koI samaye asAdhuonA darzanathI ane susAdhuonI upAsanA na karavAthI, temano upadeza zravaNa na karavAthI, dhIme dhIme samyakatvanA paryAyonA kramazaH kSINa thatA javAthI tathA mithyAtvanA paryAyonI kramazaH vRddhi thatI javAthI mithyAtvI thaI gayo. tyArapachI te naMdamaNiyAra zreSThIe anya koI divase grISmaRtumAM jeTha mAsamAM aSTamabhakta aMgIkAra karyo ane aMgIkAra karIne pauSadhazALAmAM brahmacaryapUrvaka, maNi ane suvarNanA AbhUSaNonA tyAga karIne, mALA-varNaka vilepana- mUzala Adi zastronA AraMbha samAraMbhano tyAga karIne ekAkI, advitIya thaIne darbhanA saMthArA para besIne vicaraNa karavA lAgyo. 0 naMda dvArA puSkariNI ane vanakhaMDa nirmANa : tyArapachI te naMdamaNiyAra zreSThIno aSTamabhakta pariNata - pUrNa thavA Avyo, tyAre bhUkha ane tarasathI pIDita thavAthI, tenA manamAM AvA prakAranA adhyavasAya - thAvat - saMkalpa utpanna thayo ke, te Izvara prakRti sArthavAha dhanya che, te Izvara prabhUti puNyazALI che, te Izvara prabhUti kRtArtha che, te Izvara Adi kRtapuNya che, te Izvara Adi vaibhavazALI che, jenI A rAjagRhanagaranI bahAra ghaNI ja vAvaDIo, puSkariNIo, dIdhiMkAo, guMjAlikAo, sarovara ane aneka sarovaranI paMktio che. jemAM ghaNA loko nAna kare che, pANI pIe che ane jemAMthI pANI bharIne laI jAya che. tethI mArA mATe e ucita raheze ke, huM paNa kAla rAtrinuM prabhAtarUpa thayA pachI - yAvat - sUryodaya thAya ane sahasrarazmi dinakarano jAjvalyamAna teja sahita udaya thayA pachI zreNika rAjAnI anumati laIne rAjagRhanagaranI bahAra IzAna khUNAmAM vaibhAragiri parvatanI samIpa vAstu (zAstra) pAThako dvArA pasaMda karAyela bhUmibhAgamAM naMdA puSkariNI kholavuM - naMda maNiyAra zreSThIe AvA prakArano vicAra karyo. Avo vicAra karIne bIje divase rAtrinuM prabhAtarUpa thayA pachI - yAvat - sUryodaya thayo tathA jAjvalyamAna tejathI sahasrarazmi dinakaranA prakAzamAna thayA pachI pauSadha pAryo. pauSadha pArIne snAna karyuM, balikarma karyuM ane tyArapachI mitro, jJAtibaMdhuo, potAnA svajana saMbaMdhI ane parijanone sAthe laIne mahArthaka, mahAmUlyavAna mahAI bheTa lIdhI ane bheMTa laIne jyAM zreNika rAjA hato, tyAM Avyo - yAvat - bheMTa rAjAnI sAme rAkhI, bheTa rAkhIne A pramANe kahyuM - he svAmI ! ApanI AjJA anumati laIne rAjagRhanagaranI bahAra izAna dizAmAM vaibhAra parvatanI samIpe vAstupAThako dvArA pasaMda karAyelA bhUmi bhAgamAM naMdApuSkariNI khodAvavA icchuM chuM. rAjAe kahyuM, jema sukha upaje tema karo. tyArapachI te naMda maNiyAra zreSThI zreNika rAjAnI AjJA prApta thavAthI harSita ane saMtuSTa thato evo rAjagRhanagaranA madhya bhAgathI nIkaLyo ane nIkaLIne vAstupAThako dvArA pasaMda karAyela bhUmibhAgamAM naMdApuSkariNI khodAvavAmAM pravRtta thayo. tathA teNe naMdApuSkariNI khodAvavAno prAraMbha karyo. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-5 tyArapachI naMdApuSkariNI khodAtA-khodAtA catuSkoNa ane samAna kinArAvALI puSkariNI-(vAva) thaI gaI. tyArapachI anukramathI tenI cAre tarapha pharatA parakoTA banAvyA, te puSkariNI zItaLa jaLathI bharelI hatI ane jaLa, pAMdaDA, bisataMtu ane mRNAlothI AcchAdita thaI gaI. te puSkariNI ghaNAM ja utpala, kumuda, nalina, subhaga- suMdara saugaMdhika kamala, puMDarIka, mahApuMDarIka zatapatra, sahastrapatra Adi aneka prakAranA kamaLonA parAgathI parivyApta thaI. paripattha nAmanA jaLa taMtuo, bhramaNa karatA evA madonmatta bhramara ane aneka prakAranI pakSI yugalonA kalarava ane unmatta temaja madhura svaranAdathI guMjavA lAgI. jenAthI te puSkariNI prAsAdIya - yAvat - pratirUpa thaI gaI. tyArapachI naMda maNiyAra zreSThIe naMdApuSkariNInI cAre dizAomAM cAra vanakhaMDa banAvyA. vanakhaMDonI sArI rIte dekharekha rAkhavAthI, saMgopana-sArasaMbhALa karavAthI, saMvardhana karavAthI, te vanakhaMDa kRSNa varNavALuM - yAvat - mahAmeLonI samAna, saghana, patrapuSpa ane phaLathI bhareluM ane potAnI suMdaratAthI atIva-atIva zobhAyamAna thaI gayuM. 0 naMda dvArA citrasabhA, mahAnasazAlA AdinuM nirmANa : tyArapachI naMdamaNiyAra zreSThIe pUrvadizAnA vanakhaMDamAM eka vizALa citrasabhAnuM nirmANa karAvyuM. je aneka seMkaDo staMbhonI banelI hatI. prAsAdIya - yAvat - pratirUpa hatI. te citrasabhAmAM ghaNAM ja kRSNavarNavALA - yAvat - zuklavarNavALA kASThakarma (putaLI Adi kotarakAma) thayelA hatA. e ja rIte pustakarma-kapaDA para banela citra Adi hatA, citra, lepya, graMthima, veSTima, pUrima, saMghAtima kalAkRtio hatI. jene darzako ekabIjAne dekhADI-dekhADIne prasanna thatA hatA. tyAM ghaNAM ja Asana-zayana haMmezAM mATe rakhAyelA hatA. tyAM ghaNAM ja naTa, nartaka, stutipAThaka, malla, mauSTika, paMjA laDAvanArA, vidUSaka, kathA karanAra, taranArA, bhAMDa, AkhyAyika, lekha (vAMsa para krIDA karanAra), paMkha (citrapaTa dekhADIne bhikSA mAMganAra), tUNa-tuMbavINaka vagADanArA Adi puraSa jIvikA ane vetana ApIne rAkhavAmAM Avela hatA. te tAlAcara karma karatA-karatA tyAM rahetA hatA. pharavAne mATe nIkaLelA rAjagRha nagaranA ghaNAM ja loko tyAM AvIne pahelAthI ja rAkhelA Asano ane zayano para besIne temaja sUIne kathA-vArtA sAMbhaLatA nATaka jotAjotA ane tyAMnI zobhAno AnaMda anubhava karatA-karatA sukhapUrvaka vicaraNa karatA hatA. tyArapachI naMdamaNiyAra zreSThIe dakSiNa bAjunA vanakhaMDamAM aneka seMkaDo staMbhothI sanniviSTa - yAvat - pratirUpa eka vizALa mAnasazALA (rasoIgRha) banAvaDAvI. tyAM AjIvikA ane bhojana temaja vetana ApIne rAkhela ghaNAM ja vyakti vipula mAtrAmAM azana, pAna, khAdima, svAdima AhAra pakAvata hatA ane ghaNAM ja zramaNo, mAhaNo, atithio, daridro ane bhikhArIone bhojana karAvatA hatA athavA ApatA hatA. tyArapachI naMda maNiyAra zreSThIe pazcima dizAnA vanakhaMDamAM eka vizALa auSadhAlaya (cikitsAlaya) banAvaDAvyuM. je aneka seMkaDo staMbhothI yukta - yAvat - Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 pratirUpa hatuM, temAM ghaNAM ja vaidya ane vaidyaputro, jJAyaka ane jJAyakaputro, kuzaLa ane kuzaLaputro AjIvikA ane bhojanasahita vetana daIne rAkhavAmAM AvyA hatA. je ghaNAM ja vyAdhipIDitonI, glAnonI, rogIonI ane durbalonI cikitsA karatA rahetA hatA. te auSadhAlaya - cikitsAlayamAM bIjA paNa ghaNAM loko AjIvikA, bhojana ane vetana ApIne rAkhavAmAM AvyA hatA. teo vyAdhipIDitonI, glAnonI, rogIonI ane durbalonI auSadhi, bheSaja, bhojana ane pANI dvArA sevAzuzruSA karatA hatA. - tyArapachI naMdamaNiyAra zreSThIe uttaradizAnA vanakhaMDamAM eka vizALa alaMkAra sabhAnuM nirmANa karAvyuM, jo aneka seMkaDo staMbhothI saMniviSTa - yAvat - pratirUpa hatI. temAM ghaNAM ja alaMkArikapuruSa jIvikA, bhojana ane vetana daIne rAkhyA hatA. je ghaNAM ja zramaNo, anAryo, glAno, rogIo ane durbalonA alaMkAra karma karatA hatA. 0 potAnI prazaMsA sAMbhaLI naMdanuM harSita thavuM : A naMdApuSkariNImAM ghaNAM ja sanAtha, anAtha, pAMthika, pathika, pharoTika, tRNahAraka, patra (pAMdaDA) hAraka, kASThahAraka vagere AvatA hatA. temAM koI snAna karatA hatA, koI pANI pItA hatA, koI pANI bharIne laI jatA hatA, koI pasInA, jala, mala, parizrama, thakAvaTa, nidrA, bhUkha, pyAsa AdinuM nivAraNa karIne sukhapUrvaka rahetA hatA. rAjagRha nagarathI paNa ghaNAM ja loko AvIne te naMdApuSkariNImAM zuM karatA hatA ? te jaNAve che - teo jaLamAM ramaNa karatA hatA, vividha prakArathI snAna karatA hatA. kadalIgRho, latAgRho, puSpavATikAo ane aneka pakSIonA samUhonA kalaravothI yukta naMdA puSkariNImAM krIDA karatA-karatA sukhapUrvaka vicaravA lAgyA. tyArapachI te naMdApuSkariNImAM snAna karatA, pANI pItA, pANI bharIne laI jatA evA ghaNAM loko paraspara ekabIjAne A pramANe kahetA hatA, he devAnupriya ! naMdamaNiyAra zreSThI dhanya che, naMdamaNiyAra zreSThI kRtArtha che, naMdamaNiyAra zreSThI kRtalakSaNa che. naMdamaNiyAra zreSThI kRtapuNya che. teNe potAnuM jIvana saphaLa karela che. naMda maNiyAra zreSThIe A manuSya janma ane jIvananuM phaLa sArI rIte prApta karela che. jeNe AvA prakAranI cAra khUNAvALI * yAvat - pratirUpa naMdApuSkariNInuM nirmANa karAvela che - yAvat - jyAM rAjagRha nagarathI AvIne ghaNAM loko Asano ane zayano para besatA, ArAma karatA, sUtA ane nATaka Adi jotA, kathA--vArtA sAMbhaLatA, sukhapUrvaka vicaratA hatA. zrAvaka kathA - tethI he devAnupriya ! naMda maNiyAra zreSThI dhanya che, naMda maNiyAra zreSThI kRtArtha che, naMda maNiyAra zreSThI kRtalakSaNa che, naMda maNiyAra zreSThI kRtapuNya che, naMda maNiyAra zreSThIe potAno A loka saphaLa karela che. teno manuSya janma ane jIvana sulabdha che. rAjagRhamAM paNa zrRMgATako, triko, catuSko, catvaro, caturmukho, rAjamArgo ane sAmAnya mArgomAM ghaNAM ja loko paraspara ekabIjA sAthe A prakAre kahevA lAgyA, bolavA lAgyA, prarUpita karavA lAgyA, prajJApanA karavA lAgyA ke, he devAnupriya ! naMda maNiyAra zreSThI dhanya che ityAdi pUrvavat kahevuM joIe yAvat AvanArA loko 5/5 -- Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 Agama kathAnuyoga-5 sukhapUrvaka vicaratA hatA. tyAre te naMdamaNiyAra zreSThI ghaNAM ja loko pAsethI potAnI prazaMsArUpa vAtone sAMbhaLIne ane avadhArIne harSita-saMtuSTa thaIne meghadhArAthI siMcAyelA kadaMbanA vRkSanI samAna vikasita romarAjI yukta thaIne sAtAjanita parama sukhano anubhava karato vicAravA lAgyo. 0 naMdane roganI utpatti ane cikitsA : tyArapachI koI eka samaye te naMdamaNiyAra zreSThInA zarIramAM soLa rogAtaMka ! utpanna thaI gayA. te A pramANe :- (1) zvAsa, (2) kAsa, (3) jvara, (4) dAha, (5) ku zizUla, (6) bhagaMdara, (7) arza, (8) ajIrNa, (9) netrazULa, (10) zirovedanA, (11) aruci, (12) netravedanA, (13) karNavedanA, (14) khujalI, (15) jalodara ane (16) kuSTha. tyArapachI te soLa rogAsaMkothI pIDita thayA pachI te naMdamaNiyAra zreSThIe kauTuMbika puruSone bolAvyA, bolAvIne teone A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! tame loko jAo ane rAjagRhanagaranA zRMgATaka, trika, catuSka, catvara, caturmukha, rAjamArga ane sAmAnya mArgomAM UMcA-UMcA avAjathI udghoSaNA karatA A pramANe kaho ke he devAnapriyo ! naMdamaNiyAra zreSThInA zarIramAM soLa rogAMtaka utpanna thayA che. yathA, zvAsa - yAvat - koDha. tethI he devAnupriyo ! jo koI paNa vaidya ke vaidyaputra, jJAyaka ke jJAyakaputra, kuzaLa ke kuzaLaputra, naMdamaNiyAranA te soLa rogAsaMkomAMthI koI eka paNa rogAtakane upazAMta karI deze, tene naMdamaNiyAra zreSThI vipula dhana-saMpatti Apaze. A pramANe ghoSaNA karIne punaH A pramANe bIjI ane trIjI vakhata ghoSaNA karo. ghoSaNA karIne mArI A AjJAne pAchI Apo. te kauTuMbika puruSoe paNa te ja pramANe ghoSaNA karIne AjJA pAchI soMpI. tyArapachI rAjagRha nagaramAM A prakAranI ghoSaNA sAMbhaLIne hRdayamAM avadhArIne ghaNAM ja vaidya, vaidyaputra, jJAyaka-jJAyakaputro, kuzaLa-kuzaLaputro hAthamAM zastrakoza laIne, zilikA laIne, goLIo laIne, auSadhabheSaja laIne potapotAnA gharothI nIkaLyA, nIkaLIne rAjagRha nagaranI vaccovacca thaIne nIkaLyA. jyAM naMdamaNiyAra zreSThInuM ghara hatuM, tyAM AvyA - tyAM AvIne teoe naMdamaNiyAra zreSThInA zarIrane joyuM. zarIranI parIkSA karI. parIkSA karIne naMdamaNiyArane rogAMtaka utpanna thavAnuM kAraNa pUchayuM, pUchIne ghaNAM ja udvalana dvArA, udvartana dvArA, snehapAna dvArA, vamana dvArA, virecana, dvArA, svedana dvArA, avadahana dvArA, apastAna dvArA, anuvAsanA dvArA, bastikarma dvArA, niruha dvArA, zirovedha dvArA, takSaNa dvArA, prakSaNa dvArA, zirAvati dvArA, tarpaNa kArA, puTapAka dvArA, chAlo dvArA, velo dvArA, jaDo dvArA, kaMdo dvArA, patto dvArA, puSpo dvArA, phaLo dvArA, bIjo dvArA, zilika dvArA, goLIo dvArA, auSadhI dvArA, bhaiSaja dvArA, te soLa rogAtakone zAMta karavAmAM samartha thaI na zakyA. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA tyArapachI te ghaNAM ja vaidya ane vaidyaputra, jJAyaka ane jJAyakaputra, kuzala ane kuzalapatra jyAre te soLa rogAsaMkomAMthI eka paNa rogAtaMkane zAMta karavAmAM saphaLa na thayA, tyAre zrAMta, kalAta, khinna, udAsa thaIne je dizAmAMthI AvyA hatA, te dizAmAM potapotAnA ghera pAchA pharyA. 0 naMda maNiyArano deDakAno bhava : tyArapachI te soLa rogAtakothI abhibhUta te naMdamaNiyAra zreSThIe naMdA puSkariNImAM mUchita, gRha, Asakta thaIne tiryaMcayoni saMbaMdhI Ayuno baMdha karyo. pradezono baMdha karyo ane ArtadhyAnane vazIbhUta thaIne maraNanA samaye mRtyu pAmIne naMdApuSkariNImAM eka (dardarI) deDakInI kRSimAM deDakAnA rUpe utpanna thayo. tyArapachI te naMda(deDako) maMDUka garbhathI nIkaLIne ane anukramathI bAlyAvasthAne pAra karI vijJAna pariNata-samajadAra thaIne ane yuvAvasthAne prApta karI naMdApuSkariNImAM ramaNa karato vicaravA lAgyo. tyAre naMdA puSkariNImAM ghaNAM ja loko snAna karatA, pANI pItA, pANI bharIne laI jatA paraspara - ekabIjAne A pramANe kahetA hatA, bolatA hatA, prajJApanA karatA hatA, prarUpaNA karatA hatA ke, he devAnupriyo ! naMdamaNiyAra dhanya che, jeNe A prakAranI A catuSkoNavALI - yAvata - pratirUpa naMdA puSkariNI banAvaDAvI, jenA pUrvanA vanakhaMDamAM aneka seMkaDo staMbhothI yukta citrasabhA che. Aja pramANe cAre sabhAonA viSayamAM kahevuM joIe - yAvat - A prakAranA kArya karAvIne temanuM janma ane jIvana saphaLa che. 0 deDakAne thayela jAtismaraNa jJAna ane zrAvaka vratItva : tyArapachI te deDakAne vAraMvAra ghaNAM ja loko pAsethI A vAta sAMbhaLIne ane manamAM samajIne A prakArano mAnasika ciMtana - yAvat - saMkalpa utpanna thayo ke, lAge che ke AvA prakAranA zabdo meM pahelA paNa sAMbhaLelA che. A prakArano vicAra karavAthI, zubha pariNAmothI, prazasta adhyavasAyothI, vezyAonA vizuddha thavAthI, tadAvaraNIya karmonA saMyopazamathI IDA, apoha, mArgaNA, gaveSaNA karatA te deDakAne saMjJIparyAyanA bhavone jANanAruM jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. jenAthI tene potAno pUrvabhava sArI rIte smaraNamAM AvI gayo. tyArapachI te deDakAne AvA prakAranA ciMtana - yAvat - manogata saMkalpa utpanna thayA - huM A ja rAjagRhanagaramAM dhanADhya - yAvat - bIjAthI parAbhavane prApta na karanAra naMda nAmaka maNiyAra hato. te kALe, te samaye rAjagRha nagaramAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra padhAryA hatA. tyAre meM zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse pAMca aNuvrata ane sAta zikSAvatarUpa bAra prakAranA zrAvakadharma aMgIkAra karela hato. tyArapachI asAdhudarzana - thAvat - mithyAtva udayane kAraNe koI samaye mithyAtvI thaI gayo. tyArapachI eka samaya grISmaRtumAM - yAvatuM - aThama sahita pauSadha aMgIkAra karIne vicArI rahyA hatA. tyAre mane puSkariNI banAvavAno vicAra utpanna thayo. zreNika Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 Agama kathAnuyoga-5 rAjAnI AjJA lIdhI. naMdApuSkariNI khodAvI. vanakhaMDa banAvyA. cAra sabhAo banAvaDAvI. ityAdi badhuM varNana pUrvavat jANavuM - yAvat - puSkariNI prati Asakti thavAne kAraNe naMdApuSkariNImAM deDakArUpe utpanna thayo. - tethI huM adhanya chuM, apuNya chuM, meM puNya karela nathI, huM nigraMtha pravacanathI naSTa thayela chuM, bhraSTa thayo chuM, paribhraSTa thayo chuM. tethI mAre mATe e zreyaskara che ke huM svayaM ja pahelA aMgIkAra karela pAMca aNuvrato ane sAta zikSAvatone punaH aMgIkAra karuM. A prakArano vicAra karyo ane vicAra karIne pahelA aMgIkAra karelA pAMca aNuvratone punaH aMgIkAra karyA. pAMca aNuvratone aMgIkAra karIne A prakArano abhigraha dhAraNa karyo ke, AjathI mAvajajIvanane mATe mAre chaTha-chaTThanI tapasyA dvArA mArA AtmAne bhAvita karatA vicaravAnuM kalyuM che ane chaTha bhakatanA pAraNAmAM paNa naMdApuSkariNInA paryata bhAgomAM je prAsuka thayelA snAna karAyelA jaLa vaDe ane unmardana Adi dvArA utArela manuSyonA melathI potAno jIvananirvAha karavo kalpe che. - A prakArano teNe abhigraha dhAraNa karyo ane abhigraha dhAraNa karIne jIvanaparyata chaTha-chaThanI tapazcaryA dvArA AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. 0 bhagavaMtanuM samavasaraNa ane deDakAnuM gamana : he gautama ! huM te kALe ane te samaye guNazIlaka caityamAM Avyo. parSadA nIkaLI. te samaye te naMdApuSkariNImAM Avela ghaNAM loko snAna karatA, pANI pItA ane pANI laI jatI veLA paraspara A pramANe bolatA hatA ke zramaNa bhagavaMta mahAvIra svAmI ahIM guNazIlaka caityamAM padhAryA che. - tethI he devAnupriyo ! ApaNe jaIe ane zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdanA karIe - namaskAra karIe, saMskAra ane sanmAna karIe. kalyANa, maMgala, deva ane caityarUpa bhagavaMtanI paryapAsanA karIe. te ApaNA mATe A bhavamAM ane parabhavamAM hitakara thaze - yAvat - anugAmIrUpa thaze. tyArapachI aneka loko pAse A vRttAMta sAMbhaLIne ane hRdayamAM dhAraNa karIne te deDakAne A ane AvA prakArano vicAra - yAvat - saMkalpa utpanna thayo ke, ahIM zramaNa bhagavaMta mahAvIra padhAryA che. tethI huM te zramaNa bhagavaMta mahAvIranI vaMdanA karavAne mATe jauM. A prakArano vicAra karyo. vicAra karIne dhIme dhIme naMdApuSkariNIthI te bahAra nIkaLyo ane bahAra nIkaLIne jyAM rAjamArga hato, tyAM Avyo, AvIne utkRSTa deDakA gatithI arthAt meMDaka yogya tIvra gatithI cAlato mArI pAse AvavA tatpara thayo. A tarapha zreNika-biMbhisAra rAjA e snAna karyuM - yAvat - sarva alaMkArothI vibhUSita thayo ane zreSTha hAthInA skaMdha para ArUDha thaIne koraMTa puSponI mALAvALA chatrane dhAraNa karyuM. zreta cAmarothI viMjhAto ane uttama azva, hAthI, ratha ane subhaTonA samUharUpa caturaMgiNI senAthI parivRtta thaIne mArI caraNavaMdanA karavAne mATe zIghratAthI AvI rahela hato. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 0 darano mahAvrata grahaNa saMkalpa : tyAre te deDako zreNika rAjAnA eka azvakizoranA DAbA pagathI kacaDAI gayo. jenAthI tenA AMtaraDA bahAra nIkaLI gayA. tyArapachI ghoDAnA paga vaDe kacaDAI gayA pachI - te deDako zaktihIna, baLahIna, vIryahIna, puruSAkAra parAkramathI hIna thaI gayA. have A jIvananuM bacavuM zakya nathI. e pramANe jANIne ekAMtamAM cAlyo gayo ane tyAM baMne hAtha joDIne mastake Avarta karI, mastake aMjali karIne te deDako A pramANe bolyo arihaMta - kAvat - siddhAvasthAne prApta AtmAone namaskAra thAo. zramaNa bhagavaMta mahAvIrane - yAvat - siddhigati nAmanA sthAnane prApta karavAnI icchAvALA AtmAo namaskAra thAo. pahelA paNa meM zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse sthUlA prANAtipAtanuM pratyAkhyAna karela hatuM - yAvat - sthUla parigrahanuM pratyAkhyAna karela hatuM. to A samaye paNa temanI samIpa sarvathA jIvanaparyatane mATe sarva prANAtipAtanuM pratyAkhyAna karuM chuM - yAvat - sarva parigrahanuM pratyAkhyAna karuM chuM. jAvajIvane mATe sarva prakAre azana, pAna, khAdima, svAdima AhAranuM huM pratyAkhyAna karuM chuM. - A je mAruM iSTa ane kAMta zarIra che - yAvat - jenA viSayamAM huM ema icchato hato ke Ane vividha prakAranA roga ane AtaMka, pariSaha ane upasarga sparza na kare, tene paNa aMtima zvAsocchavAsa paryate tyAga karuM chuM. A prakAre teNe pUrNa pratyAkhyAna karI lIdhuM. 0 deDakAnI devaparyAyamAM utpatti : tyArapachI te deDako maraNakALa prApta thayo tyAre mRtyu pAmIne - cAvatuM - saudharmakalpamAM darAvataMsaka vimAnanI upapAta sabhAmAM daradevarUpe utpanna thayo. he gautama ! A pramANe te daradeve te divya devaRddhi labdha karI che, prApta karI che, pUrNarUpe adhigata karI che. he bhagavan! te daradevanI te devalokamAM keTalI sthiti kahI che ? he gautama ! daEradevanI cAra palyopamanI sthiti kahI che. he bhagavan! te dadeva te devalokathI cyavIne kayAM jaze ? kyAM utpanna thaze ? he gautama ! tyArapachI te daddharadeva Ayulaya, bhavakSaya, sthitizayathI zIdhra ja cyavana karIne mahAvideha kSetramAM siddha, buddha, mukta thaze, parinirvANane prApta karaze ane sarvaduHkhono aMta karaze. 0 Agama saMdarbha :nAyA. 145 thI 147; bhatta. 75; - 4 -- * 0 sudarzana zrAvakanI kathA - | (thAvagsAputra aNagAranI kathAmAM A sudarzana zrAvakanI kathA A pUrve samAviSTa thaI ja gayelI che. juo "thAvastrAputra" kathA. zramaNa vibhAgamAM) Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-5 0 sudarzana zrAvaka kathAsAra : te kALe, te samaye saugaMdhikA nAmanI nagarI hatI, tyAM nIlazokA nAme udyAna hatuM. te saugaMdhikA nagarImAM sudarzana nAme nagara zreSThI nivAsa karato hato. je samRddhizALI hato - yAvat - koIthI parAbhava na pAme tevo hato. te kALe, te samaye zukra nAmano parivrAjaka hato - 8 - 8 - - parSadA nIkaLI, sudarzana paNa nIkaLyo. tyAre te zukra parivrAjake te parSadAne ane sudarzanane sAMkhyamatano upadeza Apyo. A pramANe he sudarzana ! ame zaucamUlaka dharmanI prarUpaNA karIe chIe - X - X - 4 - tyAre te zukra parivrAjakanI pAse dharma sAMbhaLIne sudarzane harSita ane saMtuSTa thaIne zukraparivrAjaka pAse zaucamUlaka dharmane grahaNa karyo - 4 - 4 - 4 - 8 - te kALe, te samaye thAvastrAputra aNagAra padhAryA. parSadA vaMdanane mATe nIkaLI. sudarzana paNa nIkaLyo. thAvastrAputrane vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne A pramANe bolyo - ApanA dharmanuM mULa zuM che ? tyAre thAvaggAputrae kahyuM, he sudarzana dharma vinayamUlaka kahevAyo che. te A pramANe - AcAravinaya (zrAvaka dharma) ane aNagAra vinaya (zramaNadharma) - 8 - 8 - 8 - he sudarzana ! tamArA dharmanuM mULa zuM che ? he devAnupriya ! amAro dharma zaucamUlaka che - yAvat - nizcayathI jIva jalAbhiSekathI pavitra thaIne vinA vidane svarge jAya che. he sudarzana! jema koIpaNa nAmavALo koI puruSa lohIthI lipta koI vastrane lohI vaDe ja dhue to he sudarzana ! zuM te lohIthI lipta vastronI zuddhi thAya ? nA, e vAta barAbara nathI arthAt zuddhi na thAya - 8 - 8 - (ityAdi praznottara thAvaggAputra sAthe sudarzanane thayA, pachI-). - 8 - 8 - 8 - tyArapachI sudarzana pratibodha pAmyo ane teNe thAvastrAputrane vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM, huM ApanI pAse dharmazravaNa karIne jANavA icchuM chuM. tyAre thAvastrAputra aNagAre te vizALa parSadAne ane sudarzanane dharmopadeza Apyo - yAvat - tyAre te sudarzana zramaNopAsaka thaI gayo. jIva-ajIvano jJAtA thaI gayo - yAvatuM - nigraMthone prAsuka eSaNIya azana, pAna, khAdima, svAdima, vastra, upakaraNa, kaMbala, pAdapucchaNa auSadhi, bheSaja Adi devA yogya vastuone ane prAtihArika pITha, phalaka, zayyA, saMskAraka AdithI pratilAlato vicAravA lAgyo. tyArapachI zukra parivrAjakane A vRttAMtanA samAcAra maLyA - x - - teo - 4 - 4 - sudarzananA ghera AvyA - 8 - - sudarzane zukrano Adara na karyo. - 4 - 8 - 8 - sudarzane kahyuM ke, meM vinayamUlaka dharma aMgIkAra karyo che. ityAdi. 0 Agama saMdarbha :nAyA. 67; - 4 - >> -- Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 0 ahaMnnaka zrAvakanI kathA - ahevakanI kathA bhagavaMta malinA kathAnakamAM AvI gayela che. juo kathA - tIrthaMkara bhagavaMta "mali" - uttama puruSa kathA vibhAgamAM) 0 arDatraka kathA sAra : te kALe, te samaye ekaThA thayelA atraka Adi potavaNikone paraspara vAta karatA evo vicAra utpanna thayo ke, amArA mATe e zreyaskara che ke, ame gaNima, dharima, meya ane paricchedya Adi vastuo laIne potavAhanothI lavaNasamudranuM avagAhana karIe. - 4 - 8 - 8 - caMpAnagarInI barAbara madhyamAMthI nIkaLyA. nIkaLIne jyAM gaMbhIraka potapaTTana baMdara hatuM tyAM AvyA. - 4 - 4 - pachI te annaka Adi potavaNika eka ja dizAmAM mukha rAkhIne naukAomAM ArUDha thayA. tyArapachI te baMdhanamukta naukA vAyunA vegathI prerAIne jaLa pravAhanA vegathI vAraMvAra ahIM-tahIM uchaLatI hoya tema - 4 - 4 - 4 - keTalAMye divaso sudhI cAlatI-cAlatI lavaNa samudramAM aneka yojano sudhI pahoMcI - 8 - - 8 - seMkaDo yojana avagAhana karyA pachI ghaNAM badhAM seMkaDo utpAto utpanna thavA lAgyA. jemake akALe meghagarjanA, akALe vIjaLI thavI, akALe vAdaLAono gaDagaDATa, vAraMvAra AkAzamAM devatAo nAca ityAdi thavA lAgyA - 4 - 8 - 8 - 8 - tyArapachI annaka zramaNopAsake te divya pizAcarUpane potAnI tarapha Avato joyo joIne te Daryo nahIM. udvigna na thayo. - 8 - 8 - 8 - teNe potavAhananA eka yogya sthAna para vastranA cheDA vaDe bhUminuM pramArjana karyuM, karIne tyAM beTho. besIne baMne hAtha joDI, mastake aMjali karI. namaskAra karIne A pramANe bolyo arahaMta bhagavaMtone mArA namaskAra thAo - yAvat - siddhigati nAmaka sthAnane prApta karanArane namaskAra thAo. huM A upasargathI jyAM sudhI mukta na thAuM, tyAM sudhI huM bhakta pratyAkhyAna (anazana) svIkAra karuM chuM. jo huM A upasargathI mukta thAuM to mane A paccakkhANa pAravuM kalpa ane jyAM sudhI mukta na thAuM, tyAM sudhI mAre A paccakkhANa thAo. ema pratijJA karI teNe sAgArI bhakta pratyAkhyAna karyuM. tyAre te pizAcarUpa (deva) jyAM atraka zramaNopAsaka hato tyAM Avyo. AvIne teNe A pramANe kahyuM, o atraka ! aprArthita (motInI prArthanA karanArA ! turaMtapaMta lakSaNavALA ! tInapuna caudazIyA ! zrI hI dhRti, kIrti vagaranA ! jo tuM zIlavata, guNavrata, pratyAkhyAna, pauSadhopavAsa AdithI calita nahIM thA, subhita nahIM thA, tuM tenuM khaMDana nahIM kare, bhaMga nahIM kare, tuM tene choDIza nahIM, parityAga nahIM kare, to huM A vahANane - 4 - 4 - 4 - UMDA pANImAM DUbADI daIza. - 8 - 4 - 4 - tyAre te atraka zramaNopAsake potAnA manamAM ja te devane A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! jIva-ajIva Adi tattvone jANato evo huM ahaMnnaka zramaNopAsaka chuM. koI deva, dAnava, yakSa, rAkSasa, kiMmara, liMpuruSa, mahoraga ke gaMdharva mane nigraMtha pravacanathI calita karavA, subhita karavA ke viparita pariNAmavALo karavA samartha nathI. tane ThIka lAge Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-5 tema kara. - 4 - 4 - 4 - tyArapachI te divya pizAcarUpe ahaMnnaka zramaNopAsakane - 8 - 8 - 8 - dharmadhyAnamAM sthira joI atyaMta krodhita thaIne teNe potAnI be AMgaLI vaDe te vahANane pakaDIne sAta-ATha tAla pramANa AkAzamAM uThAvyuM - 8 - 4 - x - 4 - tyArapachI jyAre te pizAcarUpa deva, te annakane nigraMtha pravacanathI calita karavAmAM, yubhita karavAmAM, vipariNAmita karavAmAM samartha na thayo tyAre te upazAMta, zAMta, prazAMta ane manomana khedita thaI gayo. vahANane dhIme dhIme nIce utArI pharI pANI para mUkI dIdhuM. potAnuM daivika pizAyarUpa saMharI lIdhuM. - 4 - 4 - 4 - pachI kahyuM, he arNatraka ! he devAnupriya ! tuM dhanya che. tuM puNyazALI che, tuM kRtArtha che, kRtalakSaNa che, teM manuSyabhavanuM phaLa sArI rIte prApta karela che. kemake te nigraMtha pravacanamAM AvI pratipattidaDha zraddhA prApta karI che, upArjita karI che, saMpUrNarUpe ArAdhanA karI che. he devAnupriya! devendra devarAja zakrae saudharma kalpe saudharmAvalaMsaka vimAnamAM sudharmA sabhAmAM ghaNAM devonI madhye ucca svaramAM A pramANe kahyuM ke, - 4 - 4 - 4 - arpatraka zramaNopAsaka che, tene koI deva ke dAnava, yakSa, rAkSasa, kinara, kiMjuSa, mahoraga ke gaMdharva nigraMtha pravacanathI calita karavAne samartha nathI. - 4 - 4 - he devAnupriya ! devendra devarAja zakranI e vAta para mane zraddhA na thaI, pratIti na thaI, ruci na thaI - 4 -- * - 4 - paNa zakrae kahela sarva kathana satya siddha thayuM che - 4 - 4 - 4 - he devAnupriya ! huM ApanI kSamA yAcuM chuM Apa mane kSamA karo. - 8 - 8 - 8 - pachI te deva ahaMnnakane bheTa svarUpe divyakuMDaLanI joDI arpaNa karI je dizAmAMthI Avyo hato, tyAM pAcho cAlyo gayo. 0 Agama saMdarbha :ThA. 664nI vRka nAyA. 87, 88; - 4 - 4 - 0 AnaMda zrAvakanI kathA : te kALe ane te samaye vANijyagrAma nAmaka nagara hatuM. (varNana karavuM) te vANijyagrAma nagaranI bahAra izAna dizAmAM dUtIpalAza nAme caitya hatuM. te vANijyagrAma nagaramAM jitazatru rAjA rAjya karato hato. (rAjAnuM varNana koNika mAphaka karavuM). te vANijyagrAma nagaramAM AnaMda nAme gAthApati raheto hato. je dhanADhya - yAvat - aparibhUta hato. 0 AnaMda gAthApatinI saMpatti ane mahattA : te AnaMda gAthApatinA cAra suvarNakoTi nidhAna-koSamAM saMcita hatI. cAra suvarNa koTi vRddhine mATe vyApAramAM lagAvAyela hatI ane cAra suvarNa koTi pravistaragRha saMbaMdhI sAmAnamAM lAgelI hatI. tenI pAse daza-daza hajAra gAyonuM eka gokuLa evA cAra gokuLa hatA. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 73 ghaNAM ja rAjA, Izvara, talavara, mADaMbika, kauTuMbika, ibhya, senApati, zreSThI, sArthavAha te AnaMda gAthApati pAse potapotAnA kAryo, kAraNo, kauTuMbika prazno, maMtraNAo, gupta vAto, rahasyo, nizcayo ane laukika vyavahAronA viSayamAM pUchatA hatA. vicAra vimarza karatA hatA. potAnA kuTuMbano paNa te pramukha, AdhArabhUta, AlaMbarUpa, pathapradarzaka, meDhIbhUta samAna hato. tathA sarvakAryone saMpanna karavAne mATe meDhIbhUta, pramANabhUta, AdhArabhUta, AlaMbanabhUta ane nirdezaka paNa hato. 0 AnaMda gAthApatinI patnI zivAnaMdA : te AnaMda gAthApatinI zivAnaMdA nAmanI patnI hatI. te ahIna evA aMgaupAMgavALI ane sarvAga suMdara hatI. AnaMda gAthApatine iSTa priya hatI. AnaMda gAthApati prati anurakta hatI. tenAthI avirakta hatI ane iSTa zabda, sparza, rasa, rUpa, gaMdha saMbaMdhI pAMca prakAranA mAnavIya kAmabhogone bhogavatI evI vicaratI hatI. 0 kollAga saMniveza : te vANijyagrAma nagarI bahAra izAna khUNAmAM kollAga nAme sanniveza hatuM. je bhavanAdi vaibhavathI saMpanna, svapara cakranA bhayathI rahita, - yAvat - prAsAdIya - yAvat - pratirUpa hatuM. te kollAga saMnivezamAM AnaMda gAthApatinA ghaNAM ja mitra, jJAtijana, nijaka, svajana, saMbaMdhI, parijana rahetA hatA. te badhAM ja dhanADhya hatA - yAvat - koIthI paNa parAbhavane prApta na karanArA hatA. 0 bha.mahAvIranA samosaraNamAM AnaMda dvArA dharmazravaNa : te kALe ane te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIra - yAvat - jyAM vANijyagrAma nagara hatuM. tyAM dUtipalAza caitya hatuM. tyAM samosaryA padhArIne yathApratirUpa avagrahone grahaNa karIne saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA vicaratA hatA. tyAre parSadA nIkaLI. koNika rAjAnI mAphaka jitazatru rAjA paNa nIkaLI - yAvatuM - paryapAsanA karavA lAgyA. tyArapachI AnaMda gAthApati A vRttAMtane sAMbhaLIne ke, pUrvAnupUrvI kramathI gamana karatA, grAmAnugrAmane sparza karatA zramaNa bhagavaMta mahAvIra ahIM padhAryA che, ahIM samAgata thayA che, ahIM AvyA che ane A ja vANijyagrAma nagaranI bahAra dUtIpalAza caityamAM yathApratirUpa avagrahane svIkAra karIne saMyama ane tapathI potAnA AtmAne bhAvita karatA vicArI rahyA che. tethI huM jaIne temanA darzananuM mahAphaLa prApta karuM - yAvat - te devAnupriya zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdanA karuM - yAvat - paryupAsanA karuM. A pramANeno vicAra karyo - yAvat - snAna karyuM - yAvatuM zuddha ucita veza, maMgalarUpa, uttama vastrone paherIne alpa paNa mUlyavAnuM AbhuSaNothI zarIrane alaMkRt karIne potAnA gherathI nIkaLyo. nIkaLIne koraMTa puSponI mALAthI yukta chatrane mastake dhAraNa karI, manuSyonA samUhanI sAthe page cAlatA vANijyagrAma nagaranA madhya bhAgathI nIkaLyo, nIkaLIne dUtIpalAza caityamAM jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra birAjamAna hatA, tyAM Avyo, AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karIne Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 Agama kathAnuyoga-5 vaMdana--namaskAra karyA - yAvat - paryupAsanA karavA lAgyo. - tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIre AnaMda gAthApati ane te moTI parSadAne yAvat - dharmakathA kahI, parSadA pAchI pharI, rAjA paNa cAlyo gayo. 0 AnaMde svIkArela zrAvaka dharma : tyArapachI AnaMda gAthApatie zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAsethI dharma zravaNa karIne ane hRdayamAM avadhArIne harSita ane saMtuSTa temaja AnaMdita manavALA thaIne - yAvat - A pramANe kahyuM- he bhagavan ! huM nigraMtha pravacananI zraddhA karuM chuM - yAvat - te e pramANe ja che, je pramANe Apa kaho cho. Apa devAnupriyanI pAse je prakAre ghaNA rAIzvara, talavara, mADaMbika, kauTuMbika, imya, zreSThI, senApati, sArthavAha Adi maMDita thaIne gRhatyAga karIne AnagArika pravrajyAthI pravrujita thayA che, te prakAre to huM muMDita thaIne gRhatyAga karIne AnagArika dIkSA grahaNa karavA mATe samartha nathI. paNa huM Apa devAnupriyanI pAse pAMca aNuvrata, sAta zikSAvrata rUpa bAra prakArano zrAvakadharma svIkAravA icchuM chuM. he devAnupriya ! jema sukha upaje tema karo, paNa pramAda na karo. (1) tyArapachI te AnaMda gAthApatie zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse sarvaprathama - sthULa prANAtipAtanuM be karaNa ane traNa yogathI jAvajIvane mATe pratyAkhyAna karyuM ke, mana, vacana, kAyAthI hiMsA karIza nahIM, karAvIza nahIM. (2) tyArapachI sthUla mRSAvAdanuM pratyAkhyAna karyuM ke, jAvajIvane mATe be karaNa, traNa yogathI arthAt mana, vacana ane kAyAthI sthUla mRSAvAdanuM sevana svayaM karIza nahIM, bIjA pAse karAvIza nahIM. (3) tyArapachI sthUla adattAdAnanuM pratyAkhyAna karyuM ke, jAvajjIvane mATe be karaNa ane traNa yogathI arthAt mana, vacana, kAyAthI svayaM sthULa adatta (corI) huM svayaM karIza nahIM, bIjA pAse karAvIza nahIM. (4) tyArapachI svadArA saMtoSa viSayaka parimANa karyuM ke, eka zivAnaMdA patnI sivAya bAkInA sarva (sAthe) maithuna sevananuM pratyAkhyAna karuM chuM. (5) tyArapachI icchA parimANa karatA (teNe A pramANe nakkI karyuM). (5-1) hiraNya-suvarNa vidhinuM parimANa karyuM - koSamAM nikSipta cAra suvarNa koTi, cAra koTi vyApAramAM lAgelI ane cAra koTi gRhopakaraNasaMbaMdhI svarNa koTio sivAya bAkI sarva hiraNya-suvarNanA saMgrahanuM have huM pratyAkhyAna karuM chuM. (tyAga karuM chuM.) (5-2) tyArapachI catuSpada vidhinuM parimANa karyuM - daza--daza hajAra gAyovALA pratyeka cAra gokuLa sivAya anya sarve catuSpada saMgraha (pazu saMgraha)nuM pratyAkhyAna karuM chuM. (tyAga karuM chuM) (5-3) tyArapachI kSetra-vAstu vidhi parimANa karyuM - 100 vighA bhUmino eka haLa, evA 500 haLo sivAyanI anya sarva kSetravAstu vidhinuM huM pratyAkhyAna karuM chuM Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 75 (tyAga karuM chuM). (5-4) tyArapachI zakaTa-gADA, gADI Adi vidhinuM parimANa karyuM - 500 zakaTa videzayAtrA karavA mATenA ane 500 zakaTa ahIM haLa Adine vahana karavA mATenA - te sivAyanA zeSa sarve zakaTanA saMgrahanuM pratyAkhyAna karuM chuM (tyAga karuM chuM). (6) tyArapachI upabhoga-paribhoga vidhinuM pratyAkhyAna karavA (6-1) ArTayaNikA (zarIra paranA jaLane sApha karavAno gamacho-TuvAla) vidhinuM parimANa karyuM - eka gaMdha kaSAya gamachAthI vadhu anya badhAM ja gamachAnuM huM pratyAkhyAna karuM chuM. (6-2) tyArapachI daMtadhAvana vidhinuM parimANa karyuM - eka AAlIlI madhuyaSTInA sivAya sarve daMtavaNa vidhinuM huM pratyAkhyAna karuM chuM. ' (6-3) tyArapachI phaLavidhinuM parimANa karyuM - eka sIrAmalaka-dudhiyA AMbaLA sivAya bAkI badhI phaLavidhinuM huM pratyAkhyAna karuM chuM. (6-4) tyArapachI acaMgana vidhinuM parimANa karyuM - zatapAka, sahastrapAka tela sivAyanA bIjA badhAM atyaMgana-telanuM pratyAkhyAna karuM chuM. (6-5) tyArapachI ubaTanavidhinuM pariNAma karyuM - eka sugaMdhita- gaMdhATaka sivAyanI bIjI sarve ubaTana vidhinuM parimANa karuM chuM. (6-6) tyArapachI majjana-snAnavidhinuM parimANa karyuM - ATha opTika ghaDA jeTaluM pANI khAnane mATe - tethI vadhu pANInuM huM pratyAkhyAna karuM chuM. (6-7) tyArapachI vastra vidhi - paheravAnA vastronuM parimANa karyuM - alasI ke kapAsanA banelA vastra yugalathI atirikta anya vastrone paheravAnuM pratyAkhyAna karuM chuM. (6-8) tyArapachI vilepana vidhinuM parimANa karyuM - agaru, kuMkuma, caMdana Adi sivAya anya sarve vilepana vastunuM pratyAkhyAna karuM chuM. (6-9) tyArapachI puSpavidhinuM parimANa karyuM - zuddha paDA, zveta kamaLa ane mAlatI puSpanI mALAo sivAya anya sarve puSpone dhAraNa karavA, suMghavA AdinuM pratyAkhyAna karuM chuM. (6-10) tyArapachI AbharaNa vidhinuM parimANa karyuM - suvarNa kuMDalo tathA potAnA nAmavALI vIMTI sivAyanA anya sarve AbhuSaNonuM pratyAkhyAna karuM chuM. (6-11) tyArapachI dhUpa-vidhinuM parimANa karyuM - agara turaSka lobAna ane dhUpa Adi sivAya anya badhI dhUpanIya vastuonuM pratyAkhyAna karuM chuM. (7) tyArapachI bhojanavidhinuM parimANa karatA (7-1) peya vastuonuM parimANa karyuM - kASThapeya sivAyanA sarve peyopAnakonuM huM pratyAkhyAna karuM chuM. (7-2) tyArapachI bhasyavidhinuM parimANa karyuM ke, eka ghevara-vRtapUrNa ane khAjA-khaMDakhAdya sivAyanA sarve bhakSya-pakavAnonuM huM pratyAkhyAna karuM chuM. (7-3) tyArapachI odana vidhinuM parimANa karyuM - kalama jAtinA cokhA sivAya Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-5 sarve prakAranA cokhAnuM huM pratyAkhyAna karuM chuM. (7-4) tyArapachI sUpa vidhinuM parimANa karyuM - vaTANA, maga ane aDadanI dALa sivAya anya badhI dALa-sUpa vidhinuM huM pratyAkhyAna karuM chuM. (7-5) tyArapachI dhRtavidhi - ghInuM parimANa karyuM - zaradaRtunA gAyanA ghI sivAyanA anya ghInuM pratyAkhyAna karuM chuM. (7-6) tyArapachI zAkavidhinuM parimANa karyuM - vatthazAka, tubazAka, sauvastika zAka ane maMDUkika zAka sivAyanA sarve zAkanuM huM pratyAkhyAna karuM chuM. (7-7) tyArapachI mAdhuraka vidhinuM parimANa karyuM - eka pAlagA mAdhura sivAyanA bAkInA badhA mAdhuraka - goLa, khAMDa, sAkara Adi mAdhurakonuM pratyAkhyAna karuM chuM. (78) tyArapachI jemaNa-namakIna vidhinuM parimANa karyuM ke, seMdhAmya-kAMjIvaDA ane dAlikAmya-dALanA pakoDA Adi sivAyanA sarve jemaNavidhi - namakIna padArthonuM huM pratyAkhyAna karuM chuM. (7-9) tyArapachI pAnakavidhinuM parimANa karyuM - eka mAtra varSAnA pANInA sivAyanA sarve pAnIyavidhi-pIvAnA pANInuM pratyAkhyAna karuM chuM. (7-10) tyArapachI mukhavAsa vidhinuM parimANa karyuM - pAMca sugaMdhita padArtho (elacI, laviMga, kapUra, jAyaphaLa, dALInI)thI yukta tAMbula-pAna sivAyanA mukhane sugaMdhita karanArA anya sarve padArthonuM pratyAkhyAna karuM chuM. . (8) tyArapachI cAra prakAranA anarthadaMDonuM pratyAkhyAna karyuM. te A pramANe :(1) apadhyAnAcarita-dudhdhana karavuM, (2) pramAdAcarita - vikathA Adi karavI, (3) hiMnnapradAna - hiMsAkArI zastro devA, (4) pApakarmopadeza - pApakarma upadeza devo. 0 samyakatva ane vratonA aticAro : he AnaMda ! A pramANe saMbodhita karIne zramaNa bhagavaMta mahAvIre AnaMda zramaNopAsakane A pramANe kahyuM he AnaMda ! jIva ane ajIva tattvonA jJAtA, puNya-pApa kAryonA vijJAtA, Azrava, saMvara, nirjarA, kriyA, adhikaraNa, baMdha ane mokSanuM svarUpa jANavAmAM kuzaLa, AraMbha-samAraMbhamAM khedakhinna thanArA, deva, asura, nAga, suvarNa, yakSa, rAkSasa, kiMmara, kiMguruSa, garuDa, gaMdharva, mahoraga Adi devA dvArA karAtA anukULa-pratikULa upasargothI nigraMtha pravacanothI vicalita na thanArA zramaNopAsakane samyakatvanA mukhya pAMca aticArone avazya jANavA joIe. A aticAro jANavA yogya che paNa AcaravA yogya nathI. te A pramANe :- 1. zaMkA, 2. kAMkSA, 3. vicikitsA, 4. parapAkhaMDa prazaMsA, 5. parapAkhaMDa saMstava. (1) tyArapachI zramaNopAsakoe sthUla prANAtipAta viramaNa vratanA pAMca aticAro jANavA joIe paNa tenuM AcaraNa na karavuM joIe te A pramANe - 1. baMdha, 2. vadha, 3. chaviccheda, 4. atibhAra, 5. bhojanapAna vyavaccheda. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA (2) tyArapachI zramaNopAsakoe sthUla mRSAvAda viramaNa vratanA pAMca aticAro jANavA joIe, tenuM AcaraNa karavuM na joIe te A pramANe :- 1. sahasA abhyAkhyAna, 2. rahasyAkhyAkhyAna, 3. maMtrabheda, 4. mRSA upadeza, 5. kUTalekhakaraNa. (3) tyArapachI zramaNopAsakoe sthUla adattAdAna viramaNa vratanA pAMca aticAra jANavA joIe, paNa AcaravA na joIe te A pramANe :- 1. tenAhata-cora dvArA lAvelI vastu na levI, (2) taskara prayoga - corano upayoga, (3) viruddha rAjyAtikrama - rAjya viruddha kArya, (4) kUTatola, kUTamApa - khoTA tolamApa karavA, 5. tatpatirUpaka vyavahAra-vastumAM bheLaseLa karavI. (4) tyArapachI zramaNopAsakoe svadArA saMtoSa vratanA pAMca aticAra jANavA joIe paNa tenuM AcaraNa karavuM na joIe. te A pramANe :- 1. itvara parigRhitA gamana, 2. aparigRhitA gamana, 3. anaMgakrIDA, 4. paravivAkaraNa ane 5. kAmabhogano tIvra abhilASa. (5) tyArapachI zramaNopAsakoe icchA parimANa vratanA pAMca aticAra jANavA joIe, paNa tenuM AcaraNa karavuM na joIe. te A pramANe :- 1. kSetra vAstu pramANa atikrama, 2. hiraNya-suvarNa pramANAtikrama, 3. dhanadhAnya pramANAtikrama, 4. dvipada-catuSpada pramANAtikrama, 5. kukhya pramANAtikrama. (6) tyArapachI zramaNopAsakoe divratanA pAMca aticAra jANavA joIe paNa tenuM AcaraNa karavuM na joIe. te A pramANe - 1. udadhvadit pramANatikrama, 2. adhodim pramANAti krama, 3. tiryadin pramANAtikrama, 4. kSetravRddhi ane pa. smRti aMtardhAne (dizA maryAdAnuM smaraNa na thavuM.) (7) tyArapachI upabhoga-paribhoga, je be prakArano che te A pramANe - 1. bhojana saMbaMdhI ane 2. karmasaMbaMdhI. zramaNopAsakoe bhojanasaMbaMdhI pAMca aticAra jANavA joIe, paNa tenuM AcaraNa karavuM na joIe. te A pramANe :- 1. sacittAhAra, 2. sacitta pratibaddha AhAra, 3. apakva auSadhi bhakSaNa, 4. duSpakva auSadhi bhakSaNa (kAcI athavA purI na pAkelI auSadhi vAparavI ane 5. tuccha auSadhi bhakSaNa. zramaNopAsakoe karmasaMbaMdhI paMdara karmAdAna jANavA joIe, te AcaravA joIe nahIM. te A pramANe - 1. iMgAla karma, 2. vanakarma, 3. zAkaTika karma, 4. bhATika karma - vAhana bhADe ApavA, 5. skoTika karma-bhUmi Adi khodAvavI, 6. daMta vANijya, 7. lAkSa vANijya, 8. rasa vANijya, 9. viSa vANijya, 10. keza vANijya - tathA - 11. yaMtrapalaNa karma, 12. nichana karma - baLada AdinI khasI karavI, 13. dAvAgni dApana karma - vanamAM Aga lagADavI, 14. sara, kaha, taLAva parizoSaNa, 15. asati poSaNa. (8) tyArapachI zramaNopAsakoe anarthadaMDa viramaNa vratanA pAMca aticAra jANavA joIe, paNa tenuM AcaraNa karavuM na joIe. te A pramANe - 1. kaMdarpa-kAma ceSTA Adi Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 Agama kathAnuyoga-5 karavA, 2. kaundu-bhAMDa Adi vat ceSTA, 3. maukharya-vyartha AlApa, 4. saMyuktAdhikaraNa-hiMsaka zastrono upayoga, 5. upabhoga-paribhogano atireka-vadhAre upayoga. | (9) tyArapachI zramaNopAsakoe sAmAyika vratanA pAMca aticAra jANavA joIe paNa tenuM AcaraNa karavuM na joIe. te A pramANe :- 1. manaduSpaNidhAna, 2. vacana dupraNidhAna, 3. kAya duSpaNidhAna, 4. sAmAyikanuM amRtikaraNa - samaya avadhino khyAla na rahevo, 5. asthira citte sAmAyika karavuM. (10) tyArapachI zramaNopAsakoe dezAvakAsika vratanA pAMca aticAra jANavA joIe paNa tenuM AcaraNa karavuM na joIe. te A pramANe :- 1. Anayana prayoga, 2. preSTha prayoga, 3. zabdAnupAta, 4. rUpAnupAta, 5. bahirapugala prakSepa. (11) tyArapachI zramaNopAsakoe pauSadhopavAsa vratanA pAMca aticAra jANavA joIe paNa AcaraNa karavuM na joIe. te A pramANe - 1. apratilekhita-duSpatilekhita zayyA saMsmAraka, 2. apramArjita-duSpamArjita zayyA-saMsmAraka, 3. apratilekhitaduSpatilekhita uccAra-prastravaNa bhUmi, 4. apramArjita-duSpamArjita uccAra prastravaNa bhUmi, (5) pauSadhopavAsanuM samyak prakAre pAlana na karavuM. (12) tyArapachI zramaNopAsakoe yathA (atithi) saMvibhAga vratanA pAMca aticAra jANavA joIe paNa AcaravA na joIe. te A pramANe :- 1. sacitta nikSepa, 2. sacitta pidhAna, 3. kAlAtikrama, 4. paravyapadeza, 5. mAtsarya. tyArapachI zramaNopAsakoe apazcima bhAraNAMtika saMlekhanA, jhUsaNA (ArAdhanA) maraNa samaye zarIra ane kaSAyone nirbaLa banAvIne zarIra tyAgavAnI vidhi vizeSa prItipUrvaka sevana karavA rUpa pAMca aticAra jANavA joIe, paNa tenuM AcaraNa karavuM na joIe :- 1. iha lokAzaMsA prayoga - A lokasaMbaMdhI sukhanI AkAMkSA, 2. paralokAzaMsA prayoga - paraloka saMbaMdhI sukhanI AkAMkSA, 3. jIvitAzaMsA prayoga, 4. maraNa AzaMsAprayoga ane 5. kAmabhogAzaMsA prayoga. 0 AnaMde karela abhigraha ane zivAnaMdAne preraNA : tyArapachI AnaMda gAthApatie bhagavAnuM mahAvIranI pAse pAMca aNuvrata ane sAta zikSAvratarUpa bAra prakAranA zrAvakadharmano svIkAra karIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdananamaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM he bhagavan ! AjathI mane nigraMthasaMgha sivAyanA bIjA saMghavALAono, anyatIrthika devono, anyatIrthika dvArA parigRhita caityone vaMdana-namaskAra karavo kalpato nathI. te ja pramANe temanA bolAvyA sivAya, jAte ja vAta karavI, AlApa-saMlApa karavo, temane (garabuddhithI) azana, pAna, khAdima, svAdimarUpa bhojana ApavuM ke tene mATe Agraha karavo na kalpe. - paraMtu jo rAjAjJAthI, balAbhiyogathI, gaNAbhiyogathI, devAbhiyogathI, gurujananA nigrahathI, tathA vRttikAMtAra-AjIvikAdi kAraNe tema karavuM paDe to tema Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA Xin no karavAno AgAra che. mane nigraMtha zramaNone prAsuka-eSaNIya azana, pAna, khAdima, svAdima evA AhAra, vastra, pAtra, kaMbala, pAdaproMchana, pITha, phalaka, zayyA, saMstAraka, auSadha, bheSaja dvArA pratilAbhita karatA vicaravuM kalpe che. A pramANe kahIne A ane AvA prakArano abhigraha dhAraNa karyo. dhAraNa karIne praznAdi pUchayA, pUchIne arthane samajyo, samajIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNapradakSiNA karI, karIne vaMdananamaskAra karyA. vaMdana--namaskAra karIne zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAsethI, dUtipalAza caityathI nIkaLyo. nIkaLIne vANijya grAma nagaramAM jyAM potAnuM ghara hatuM ane jyAM zivAnaMdA patnI hatI, tyAM Avyo, AvIne zivAnaMdA patnIne A pramANe kahyuM he devAnupriye ! Aje meM zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse dharmazravaNa karyuM. te mane iSTa, atIva iSTa, rucikara lAgyuM. tethI he devAnupriye ! tuM paNa jA ane kalyANarUpa, maMgalarUpa, devarUpa ane caityarUpa zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdanAnamaskAra kara. karIne satkAra sanmAna kara ane temanI paryApAsanA kara tathA zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAsethI pAMca aNuvrata ane sAta zikSAvratarUpa bAra prakAranA gRhIdharma--zrAvakadharmane aMgIkAra kara. 0 zivAnaMdA dvArA bhagavaMta pAse jaI--zrAvakadharma aMgIkAra karavo :-- tyAre AnaMda zramaNopAsake A pramANe kahyA pachI te zivAnaMdA patnIe harSita-- saMtuSTa, AnaMdita citta - yAvat - vikasita hRdayavALI thaIne baMne hAtha joDIne, mastake Avarta karI, mastake aMjali karIne kahyuM, he svAmI ! te ja pramANe che. A pramANe kahIne AnaMda zramaNopAsakanA kathanane vinayapUrvaka aMgIkAra karyuM. tyArapachI AnaMda zramaNopAsake kauTuMbika puruSone bolAvyA ane bolAvIne teone A pramANe kahyuM- he devAnupriyo ! jaldIthI samAna khura ane pUMchavALA, eka sarakhA citrita sIMgaDAnA agrabhAgavALA, svarNamayI AbhUSaNo, citarAmaNothI yukta, cAMdInI ghaMTaDIvALA, svarNajaDita sUtaranI dorInI nAtha vaDe bAMdhelA nIlakamalanI kalagIthI yukta, zreSTha yuvAna baLadothI joDAyela, vividha prakAranA maNIo, ratno ane suvarNonI ghaMTaDIothI suzobhita, sujAta, Rju, sIdhA lAkaDAthI yukta, prazasta, suviracitta, zreSTha lakSaNovALA, cAlavAmAM saraLa ane sArI rIte joDAyela dhArmika yAna pravarane joDIne lAvo, lAvIne mArI A AjJA mane pAchI soMpo. tyArapachI te kauTuMbika puruSoe AnaMda zramaNopAsakanA A kathanane sAMbhaLIne harSita, saMtuSTa, AnaMdita citta, anurAgI, parama saumanaska, harSanA vazathI vikasita hRdayavALA thaIne, baMne hAtha joDIne mastake Avarta karI, mastake aMjali joDI - he svAmI ! e pramANe kahIne, AjJAne vinayapUrvaka svIkAra karyo. svIkArIne, jaldIthI, cAlavAmAM saraLa ane sArI rIte joDelA - yAvat - zreSTha dhArmika yAnane upasthita karIne Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 lAvIne AjJA pAchI soMpI. tyArapachI zivAnaMdA patnIe snAna karyuM, balikarma karyuM, kautuka maMgala prAyazcitta karIne zuddha-vaMdanArthe javAne yogya-maMgalakArI zreSTha vasrone paheryA, alpa ane mUlyavAn alaMkArothI zarIrane alaMkRt karyuM, pachI dAsIone sAthe laIne te dhArmika yAnapravara para beThI. besIne vANijyagrAma nagaranI vaccovacca thaIne nIkaLI. nIkaLIne jyAM dUtipalAza caitya hatuM. tyAM AvI, AvIne uttama dhArmikayAna rathamAMthI nIce utarI, utarIne dAsIone sAthe laIne jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra birAjamAna hatA tyAM AvI. - tyAM AvIne AdakSiNa-pradakSiNA karI, pradakSiNA karIne vaMdana--namaskAra karyA, vaMdana--namaskAra karIne bahu dUra nahIM - bahu najIka nahIM, paraMtu yathAyogya sthAne besIne zuzruSA--sAMbhaLavAne mATe utsuka thaIne namana karatI evI vinayapUrvaka aMjali karIne parvapAsanA karavA lAgI. tyAre zramaNa bhagavaMta mahAvIre zivAnaMdAne ane te moTI dharmasabhAne - yAvat - dharma kahyo. Agama kathAnuyoga-5 tyArapachI zivAnaMda bhAryAe zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAsethI pAMca aNuvrata ane sAta zikSAvratarUpa bAra prakArano gRhIdharma--zrAvikAdharma aMgIkAra karyo. aMgIkAra karIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana--namaskAra karyA. vaMdana--namaskAra karIne te ja dhArmika yAna pravara para beThI, besIne je dizAmAMthI AvI hatI, te ja dizAmAM pAchI cAlI gaI. 0 AnaMda saMbaMdhe gautamanA kutUhalanuM bhagavaMta dvArA nivAraNa : he bhagavan ! ema kahIne gautamasvAmIe zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-- namaskAra karyo ane vaMdana-namaskAra karIne A pramANe pUchayuM, he bhagavan ! zuM AnaMda zramaNopAsaka Apa devAnupriyanI pAse muMDita thaIne gRhatyAga karIne anagAra pravrajyA aMgIkAra karavAmAM samartha che ? he gautama ! A artha samartha nathI. (A kathana ucita nathI.) he gautama ! AnaMda zramaNopAsaka ghaNAM varSo sudhI zramaNopAsakano paryAya pAlana karaze ane pAlana karIne - yAvat - saudharma kalpanA aruNAbha vimAnamAM devarUpe utpanna thaze. tyAM keTalAMka devonI cAra palyopamanI sthiti kahevAI che. tyAM AnaMda zramaNopAsakanI paNa cAra palyopamanI sthiti--AyuSya haze. tyArapachI koI eka divase zramaNa bhagavaMta mahAvIra vANijyagrAma nagarathI, dUtipalAza caittayathI nIkaLyA, nIkaLIne bahAranA janapadomAM vicaraNa karavA lAgyA. 0 AnaMda ane zivAnaMdAnI zrAvaka caryA : tyArapachI AnaMda jIva-ajIva tattvono jANakAra zramaNopAsaka thaI gayo yAvat zramaNa nigraMthone prAsuka, eSaNIya azana, pAna, khAdima, svAdima, AhAra, vastra, pAtra, kaMbala, pAdaprochana, auSadha, bhaiSaja ane prAtihArika, (parata karavA yogya) pITha, phalaka, zayyA, saMstArakathI pratilAbhita karato, dAna Apato vicaravA lAgyo. - Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA tyArapachI zivAnaMdA bhAryA zramaNopAsikA thaI gaI - cAvatu - zramaNa nigraMthone prAsuka eSaNIya azana, pAna - yAvat - zayyA saMsmAraka ApatI evI dhArmika jIvana jIvavA lAgI. 0 AnaMdanI gharmajAgarikA ane gRha vyApAra tyAga : tyArapachI aneka prakAranA zIlavato, viramaNo, pratyAkhyAno ane pauSadhopavAso dvArA AtmAne bhAvita karato evA te AnaMda zramaNopAsake cauda varSa vyatIta karyA. paMdaramAM varSamAM koI eka samaye madhyarAtrimAM dharma jAgaraNa karatA evA tenA manamAM A prakArano Avo vicAra - yAvat - saMkalpa utpanna thayo. huM A vANijyagrAma nagaramAM aneka rAjA, Izvara - yAvat - svayaM potAnA kuTuMbano - yAvatuM - AdhArabhUta, avalaMbanarUpa ane sarva kArya vyavahArano nirdezaka- mArgadarzaka rUpa chuM. A vikSepane kAraNe huM zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAsethI prApta karela dharmaprajJaptino svIkAra karIne athavA dharmaprajJaptinuM sArI rIte pAlana karIne mAro samaya vyatIta karavAmAM samartha thaI zakato nathI. tethI mAre mATe e zreyaskara thaze ke kAle - yAvat - sUryodaya thayA pachI ane sahasrarazmi dinakaranA prakAzamAna thayA pachI puSkaLa parimANamAM azana, pAna, khAdima, svAdima bhojana banAvIne pUraNazeThanI samAna - cAvat - jyeSThaputrane kuTuMbamAM sthApita karIne, te mitro - yAvat - jyeSTha putrane pUchIne kollAga sannivezamAM jJAtakuLanI pauSadhazALAnI pratilekhanA karI, zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAsethI prApta dharmaprajJaptine svIkAra karIne vicaraNa karuM. A pramANe vicAra karyo. - vicAra karIne kAle - yAvat - sUrya prakAzamAna thayA pachI vipula azana, pAna, khAdima, svAdima bhojana banAvaDAvyuM, banAvaDAvIne mitro, jJAtijano, nijaka-svajano, saMbaMdhIo ane parijanone AmaMtrita karyA. AmaMtrita karIne pachI snAna karyuM - yAvat - alpa ane bahumUlya AbhUSaNothI zarIrane vibhUSita karyuM ane bhojana veLAe bhojanazALAmAM sukhAsane besIne te mitra, jJAtijana, svajana, saMbaMdhI, parijanonI sAthe te vipula azana, pAna, khAdima, svAdima bhojanano svAda letA, vizeSarUpe svAda letA, ApatA-khAtA vicAravA lAgyA. bhojana karyA pachI Acamana karI svaccha, zucibhUta thaIne te mitro, jJAtijano, nijaka, svajana, saMbaMdhIo ane paricitone vipula azana, pAna, khAdima, svAdima, AhAra, vastra, gaMdha, mALA, alaMkArathI satkAra ane sanmAna karyuM, satkAra ane sanmAna karIne te mitro, jJAtijano, nijaka, svajana, saMbaMdhIo ane paricitonI sAme jyeSTha patrane bolAvyo ane bolAvIne tene A pramANe kahyuM he putra! huM vANijyagrAma nagaramAM ghaNAM - yAvatuM - rAjA, Izvara dvArA pUchAu chuM, vAraMvAra pUchAu chuM tathA svayaM potAnA kuTuMbano paNa AdhAra staMbha - kAvat - sarvakAryono preraka chuM. tethI A vikSepane kAraNe zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAsethI prApta dharmaprajJaptino svIkAra karIne samaya vyatIta karavAmAM samartha thaI zakato nathI. ( 5/6 Jain nenternational Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 Agama kathAnuyoga-5 tethI mArA mATe e ucita che ke, tane ApaNA kuTuMbano AdhArastaMbha, AdhAra, avalaMbana, mArgadarzakanA rUpamAM sthApita karI ane A mitro, jJAtibaMdhu, nijaka, svajana, saMbaMdhIo ane paricito temaja tane pUchIne kolAga saMnivezamAM jJAtakuLanI pauSadhazALAmAM pratilekhanA karIne zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAsethI prApta dharmaprajJaptine aMgIkAra karIne vicaruM. tyArapachI jyeSThaputrae AnaMda zramaNopAsakanA A abhiprAyane "jevI ApanI AjJA" ema kahIne vinayapUrvaka svIkArI. tyArapachI te AnaMda zramaNopAsake te mitro, jJAtijano, nijaka, svajane saMbaMdhIo ane parijanonI samAna jayeSTha putrane kuTuMbano bhAra soMpyo, soMpIne A pramANe kahyuM he devAnupriyo ! AjathI tamArAmAMnA koI paNa ghaNAM ja - vividha kAryonA saMbaMdhamAM, kAraNonA viSayamAM, vicAra-parAmarza, kuTuMba-parivAra, guptavAta, nirNaya athavA lokavyavahAranA saMbaMdhamAM mane pUchavuM nahIM ke mArI sAthe parAmarza karavo nahIM. mArA mATe azana, pAna, khAdima, svAdima bhojana taiyAra na karavuM ke mArA mATe lAvavuM nahIM. tyArapachI AnaMda zramaNopAsake jyeSThaputra tathA mitro, jJAtijano, nijakasvajana, saMbaMdhIo ane paricittajanonI anumati lIdhI, anumati laIne potAnA gherathI nIkaLyo, nIkaLIne vANijyagrAmanI vaccovaca thaIne jatAM jyAM kollAga saMniveza hatuM, jyAM sAtakuLa hatuM tathA jyAM tenI pauSadhazALA hatI tyAM Avyo. tyAM AvIne pauSadhazALAnuM pramArjana karyuM. pramArjana karIne uccAra-prastravaNa bhUminI pratilekhanA karI, pratilekhanA karIne darbhano saMthAro bichAvyo. tyArapachI te darbhanA saMthArA para beTho, besIne pauSadhazALAmAM pauSadha vrata svIkArIne maNi-suvarNa AdinA AbhUSaNo, puSpamALAo, vilepana Adi tathA mUsala Adi zastrono tyAga karIne, ekAkI, brahmacaryapUrvaka darbhano saMthArA para besIne zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAsethI grahaNa karelI dharmaprajJaptino svIkAra karIne vicaravA lAgyA. 0 Anada grahaNa karela upAsaka pratimA : tyArapachI te AnaMda zramaNopAsake pahelI upAsaka pratimAne svIkAra karIne vicAravA lAgyo. pahelI upAsaka pratimAnI sUtronusAra, kalpAnusAra, mArgAnusAra, yathArtha tattvAnusAra, samyak prakAre kAyAnI dvArA svIkAra karyo, pAlana karyuM, zodhana karyuM, sArI rIte pUrNa karI, kIrtana karyuM ane ArAdhanA karI. tyArapachI te AnaMda zramaNopAsake bIjI upAsaka pratimAne svIkArI, e ja rIte trIjI, cothI, pAMcamI, chaThI, sAtamI, AThamI, navamI, dazamI ane agiyAramI upAsaka pratimAne yathAsUtra, yathAkalpa, yathAtattva, samyak prakAre kAyA dvArA svIkAra karyo, pAlana karyuM, zodhana karyuM, pUrNa karI, kIrtana karyuM ane ArAdhanA karI. tyArapachI te AnaMda zramaNopAsaka A ane AvA prakAranA udAra, vipula prayatna sAdhya tapokarmanA grahaNa karavAthI zuSka, phUla, mAMsarahita, asthipiMjara mAtra, kaDakaDATa karanArA zarIrarUpa, kRza, nADIo dekhAtI hoya tevo thaI gayo. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 0 AnaMda zrAvake karela anazana - tene avadhijJAna utpatti : tyArapachI koI eka divase madhyarAtrinA samaye dharmajAgaraNA karatA evA te AnaMda zramaNopAsakanA manamAM Avo AdhyAtmika, ciMtita, prArthita, manogata saMkalpa utpanna thayo ke, nizcayathI huM A ane AvA prakAranA udAra, vipula, prayatna sAdhya tapokarmane grahaNa karIne zuSka, rukSa, mAMsarahita, asthi ane carmAvRtta, kaDakaDATa karanArA zarIrarUpa, kRza ane phakta nADIo dekhAtI hoya tevA zarIravALo thaI gayo chuM. to paNa hajI sudhI mArAmAM utthAna, karma, baLa, vIrya, puruSArtha parAkrama, zraddhA, dhRti ane saMvega vidyamAna che. tethI jyAM sudhI mArAmAM utthAna, besavA mATenuM sAmarthya, karma, baLa, vIrya, puruSakAra parAkrama, zraddhA, dhRti, saMvega che - yAvat - mArA dharmAcArya, dharmopadezaka, jina, sustI zramaNa bhagavAn mahAvIra vicaraNa karI rahyA che, tyAM sudhI mArA mATe zreyaskara thaze ke kAle rAtrinuM prabhAtarUpa thayA pachI - yAvat - sUryodaya tathA jAjvalyamAna tejapUrvaka sahasrarazmi dinakaranA prakAzita thayA pachI apazcima - aMtima mAraNAMtika saMkhanAne prItipUrvaka aMgIkAra karIne AhAra-pANInuM pratyAkhyAna karIne mRtyukALanI AkAMkSA na karatA samaya vyatIta karuM, evo vicAra karyo. A pramANe vicAra karIne kAla rAtrinuM prabhAtarUpa thayA pachI - yAvat - sUryano udaya thayA pachI ane sahasrarazmi sUryanA jAjvalyamAna tejasahita prakAzita thayA pachI aMtima mAraNAMtika saMkhanAne aMgIkAra karIne, bhojanapAnanuM pratyAkhyAna karIne, maraNanI AkAMkSA na karato vicAravA lAgyo. tyArapachI koI eka samaye zuddha adhyavasAya, zubha pariNAma, vizuddha thatI evI lezyAo ane tadAvaraNIya karmanA kSayopazamathI te AnaMda zramaNopAsakane avadhijJAna utpanna thayuM. tenA kAraNe te pUrva dizAmAM lavaNasamudra parvatanA 500 yojana paryaMtanA kSetrane jovA ane jANavA lAgyo. dakSiNa dizAmAM pa00 yojana parvatanA lavaNa samudranA kSetrane jovA ane jANavA lAgyo. pazcima dizAmAM paNa lavaNa samudraparyaMtanA 500 yojana pramANa kSetrane jovA ane jANavA lAgyo. uttara dizAmAM laghu himavaMta varSadhara parvata parvatanA kSetrane jovA ane jANavA lAgyo. urdhvadizAmAM saudharmakalpa parvatanA kSetrane tathA adhodizAmAM 84,000 varSanI sthitivALA loluyasmRta naraka sudhI jovA ane jANavA lAgyA. 0 gautamasvAmInuM AnaMdane tyAM gamana : te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIra samosaryA parSadA nIkaLI - yAvat - pAchI pharI. te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIranA jyeSTha aMtevAsI-prathama ziSya, sAta hAtha UMcA zarIravALA, samacaturastra saMsthAna ane vajaRSabhanArAca saMtananavALA, kasauTI para ghasAyelI sonAnI rekhA tathA padmanA samAna gaura varNavALA, ugra tapasvI, dIpta tapasvI, vizeSa tapathI tapta tapasvI, mahAtapasvI, udAra, ghora, ghora guNavALA Adi mahAnuM guNothI saMpanna, ghora tapasvI, mahA brahmacArI, zarIra mamatvathI mukta, antarnihita Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 Agama kathAnuyoga-5 tejalezyAvALA, gautama gotrIya indrabhUti nAmaka aNagAra niraMtara chaTha-chaTha bhakta tapokarma ane saMyama sAdhanA dvArA potAnA AtmAne bhAvita karatA vicAratA hatA. tyArapachI te gautamasvAmI aNagAre chaTha bhakta tapanA pAraNAnA divase pahelI paurUSImAM svAdhyAya karyo, bIjI paurUSIe dhyAna karyuM, trIjI paurUSImAM atvarita, capaLatArahita, asaMbhrAMta bhAvathI mukhavastrikAnuM pratilekhana karyuM ane pratilekhana karIne pAtra AdinuM pramArjana karyuM. pAtrAdi pramArjanA karIne tene hAthamAM lIdhA, hAthamAM laIne jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra birAjamAna hatA tyAM AvyA. - tyAM AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM, he bhagavan! ApanI AjJA-anumati prApta karIne chaTha tapanA pAraNAne mATe vANijya grAmanagaranA ucca, nIca, madhyama kuLomAM gRha sAmudAnika bhikSAcaryAne mATe bhramaNa karavAne icchuM chuM. he devAnupriya ! jema sukha upaje tema karo, vilaMba na karo. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIra dvArA AjJA prApta karIne gautamasvAmI zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAsethI nIkaLyA, nIkaLIne pachI tvaritatA, capaLatA, saMbhAtatA rahitapaNe, yugapramANa (sADA traNa hAtha pramANa) mArganuM avalokana karatA, jyAM vANijyagrAma nagara hatuM, tyAM AvyA, tyAM AvIne vANijyagrAma nagaranA ucca, nIca, madhyama kuLomAM gRhasAmudAnika bhikSAcaryAthI paribhramaNa karavA lAgyA. tyArapachI gautamasvAmIe vANijyagrAma nagaramAM ucca, nIca, madhyama kuLomAM gRhasAmudAnika bhikSAcaryAthI bhramaNa karatA potAnA mATe paryApta AhAra-pANI grahaNa karyA. grahaNa karIne vANijyagrAma nagarathI bahAra nIkaLyA, nIkaLIne kollAga sannivezanI bahu dUra nahIM - bahu najIka nahIM tevA mArge gamana karatA teoe ghaNAM lokonI vAtacIta sAMbhaLI, te ghaNAM manuSyo paraspara A pramANe kahI rahyA hatA, bolI rahyA hatA, pratipAdana karI rahyA hatA, prarUpaNA karI rahyA hatA ke he devAnupriyo ! zramaNa bhagavaMta mahAvIranA aMtevAsI zramaNopAsaka AnaMda pauSadhazALAmAM apazcima mAraNAMtika saMlekhanA-nUsaNAne aMgIkAra karIne, bhojana-pAnano tyAga karIne ane jIvana-maraNanI AkAMkSA na karato vicaraNa karI rahyo che. tyAre te ghaNAM lokonI pAsethI A vAta sAMbhaLIne ane avadhArita karIne gautamasvAmIne A ane AvA prakArano AdhyAtmika, ciMtita, prArthita manogata saMkalpa utpanna thayo ke, huM jAuM ane AnaMda zramaNopAsakane jouM. AvA prakArano vicAra karyo, vicAra karIne jyAM kollAga sanniveza hatuM, jyAM pauSadhazALA hatI ane temAM jyAM AnaMda zramaNopAsaka hato tyAM AvyA. tyAre AnaMda zramaNopAsake bhagavAna gautamane potAnI samIpa AvatA joyA. joIne harSita, saMtuSTa, AnaMdita citta, prItimanA, parama saumanasya, bhAvapUrvaka harSAtirekathI vikasita hRdayavALA thaIne gautamasvAmIne vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 85 he bhadaMta ! kharekhara e pramANe - A udAra, vipula, prayatna sAdhya tapokarmane aMgIkAra karavAthI zuSka, rukSa, nirmAsa, asthi carmAvRtta, kaDakaDATa dhvani karavA rUpa zarIravALo, kRza ane naso bahAra dekhAtI hoya tevo thaI gayo chuM. jethI Apa devAnupriyanI samIpe AvIne traNa vakhata mastaka namAvI caraNavaMdanA karavA mATe samartha nathI. tethI he devAnupriya ! Apa ja svecchApUrvaka, koI dabAvarahita ahIM padhAro. jethI huM Apa devAnupriyane traNa vakhata mastaka namAvI, caraNavaMdanA ane namaskAra karI zakuM. tyAre gautamasvAmI jyAM AnaMda zramaNopAsaka hato tyAM AvyA. 0 gautama ane AnaMdano avadhi viSayaka saMvAda : tyArapachI AnaMda zramaNopAsake traNa vakhata mastaka namAvIne gautamasvAmInA caraNomAM vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM, he bhagavan! zuM gharamAM rahetA gRhasthane avadhijJAna utpanna thaI zake ? hA (AnaMda !) thaI zake che. he bhadaMta ! jo ema hoya ke gharamAM rahenArA gRhasthane avadhijJAna utpanna thaI zakatuM hoya to he bhadaMta ! mane paNa gharamAM rahetA avadhijJAna utpanna thayela che. jenAthI pUrvadizAmAM lavaNasamudra paryata 500 yojana - yAvat - lolapAzruta naraka sudhI jouM chuM ane jANuM chuM. tyAre gautamasvAmIe AnaMda zramaNopAsakane kahyuM, he AnaMda ! e vAta barAbara che ke, gRhasthane gharamAM rahetA avadhijJAna utpanna thaI zake che. paraMtu ATalA vistRta kSetrane jANavA ane jovAnuM zakya nathI. tethI te AnaMda ! tame mRSAvAdarUpa A sthAnanI AlocanA karo, pratikramaNa karo, gaha karo, niMdA karo, A dhAraNAnuM parimArjana karo. ayogya kAryanuM zuddhikaraNa karo. yathAyogya prAyazcitta karavAne mATe udyata thaI tapa:karma svIkAra karo. gautamasvAmInA kathanane sAMbhaLIne AnaMda zramaNopAsake gautamasvAmIne A pramANe pUchyuM, he bhagavan! zuM jinazAsanamAM satya, tAtvika, tathya, sadbhUta bhAvone mATe paNa AlocanA, pratikramaNa, niMdA, ga, nivRtti, akaraNatAnI vizuddhi, yathAyogya prAyazcitta ane tadanurUpa tapa karma svIkAravuM paDe che ? he AnaMda ! AvuM karavuM paDatuM nathI. tyAre AnaMde kahyuM ke, jo he bhadaMta ! evuM hoya ke jinapravacanamAM satya, tAttvika, tathya ane sadbhUta bhAvone mATe AlocanA karavI paDatI nathI - yAvat - tapokarma svIkAra karato nathI. to he bhadaMta ! Apa ja A viSayamAM AlocanA, pratikramaNa, niMdA, gaSTha, nivRtti, akAryanI vizuddhi, yathocita prAyazcitta ane tadanurUpa tapa karma svIkAra karo. 0 gautamanI zaMkAnuM bhagavaMta dvArA nirAkaraNa : tyArapachI AnaMda zramaNopAsakanA A pramANe kahyA pachI gautamasvAmI zaMkA, kAMkSA ane vicikitsAyukta thaIne AnaMda zramaNopAsakanI pAsethI nIkaLyA, nIkaLIne jyAM dUtipalAza caitya hatuM, jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra birAjamAna hatA, tyAM AvyA, Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-5 AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrathI bahu dUra nahIM tema bahu nIkaTa nahIM evA yathocita sthAne sthita thaIne gamanAgamana saMbaMdhI pratikramaNa karyuM, pratikramaNa karIne eSaNIya- aneSaNIyanI AlocanA karI, AlocanA karIne bhagavAna mahAvIrane AhAra-pANI dekhADyA ane AhAra pANI dekhADIne bhagavAna mahAvIrane vaMdanA--namaskAra karyA. vaMdanA- namaskAra karIne A pramANe nivedana karyuM- 86 he bhagavan ! ApanI AjJA laIne vANijyagrAma nagaramAM bhikSAcaryAne mATe bhramaNa karatA yathAparyApta bhojana pANI grahaNa karyA. karIne vANijyagrAma nagarathI bahAra nIkaLyo. nIkaLIne kolAga saMnivezanI samIpathI pasAra thatA ghaNAM lokonI vAtacItane sAMbhaLI. te ghaNAM manuSyo paraspara ekabIjAne A pramANe kahI rahyA hatA, bolI rahyA hatA, pratipAdana karI rahyA ane prarUpaNA karI rahyA hatA ke- he devAnupriya ! zramaNa bhagavaMtanA aMtevAsI--anuyAyI AnaMda nAmaka zramaNopAsaka pauSadhazALAmAM aMtima mAraNAMtika saMlekhanA aMgIkAra karIne bhojana-pAnano parityAga karIne mRtyunI AkAMkSA na karatA vicarI rahyA che. tyArapachI te ghaNAM manuSyonI A vAta sAMbhaLIne ane hradayamAM avadhArIne mane A ane AvA prakArano AdhyAtmika, ciMtita, prArthita, manogata saMkalpa utpanna thayo ke, huM jAuM ane AnaMda zramaNopAsakane jouM evo vicAra karyo, vicAra karIne jyAM kollAga sanniveza hatuM, jyAM pauSadhazALA hatI ane temAM paNa jyAM AnaMda zramaNopAsaka hato, tyAM gayo. tyAre te AnaMda zramaNopAsake mane potAnI tarapha Avato joyo, joIne harSita ane saMtuSTa thayo. cittamAM AnaMdita thayo, manamAM prItivALo thayo, parama saumanasya bhAvavALo thayo ane harSAtirekathI vikasita hRdayavALA thaIne teNe mane vaMdana--namaskAra karyA, vaMdana- namaskAra karIne A pramANe kahyuM- he bhadaMta ! huM A udAra, vipula, prayatna sAdhya tapokarmane grahaNa karIne zuSka, rUkSa, mAMsarahita, asthicarmAvaraNa mAtra, kaDakaDATa karato, kRza ane ubharI AvelI nasovALo thaI gayo chuM. jethI Apa devAnupriyanI samIpa AvIne traNa vakhata mastaka namAvIne caraNavaMdanA karavAmAM samartha nathI. tethI he bhadaMta ! Apa svayaM ja potAnI icchAthI, koI prakAranA dabAva rahitapaNe ahIM padhAro, jenAthI Apa devAnupriyane traNa vakhata mastaka namAvIne caraNomAM vaMdana--namaskAra karI lauM. tyAre huM pote AnaMda zramaNopAsakanI samIpe gayo ane te AnaMda zramaNopAsake traNa vakhata mastaka namAvI mArA caraNomAM vaMdana-namaskAra karyA, vaMdananamaskAra karIne pachI teNe A pramANe kahyuM, he bhagavan ! zuM gharamAM rahetA evA gRhasthane avadhijJAna utpanna thAya kharuM ? jyAre meM jaNAvyuM ke, hAM, thaI zake che. A prakAre teNe pharI kahyuM ke, he bhadaMta ! jo gharamAM rahetA gRhasthane avadhijJAna thaI zake che. to he bhadaMta ! gharamAM rahenArA mane paNa avadhijJAna utpanna thayela che. jenAthI pUrva dizAmAM lavaNasamudra paryaMtanA 500 yojana kSetrane jouM chuM ane jANuM chuM. dakSiNa Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA dizAmAM paNa lavaNa samudraparyaMta 500 yojana pramANa kSetrane jouM chuM ane jANuM chuM yAvat - adhobhAgamAM A ratnaprabhA nAmaka prathama nArakapRthvInA 84,000 varSanI sthitivALA lolupAcyuta nAmanA naraka sudhI jouM chuM ane jANuM chuM. tyAre meM AnaMda zramaNopAsakane A pramANe kahyuM, he AnaMda ! gharamAM rahenArA gRhasthane avadhijJAna avazya utpanna thaI zake che. paraMtu ATalA vizALa kSetrane jovA ane jANavA jeTaluM avadhijJAna utpanna na thaI zake. tethI he AnaMda ! tuM A mRSAvAdarUpa sthAnanI AlocanA kara yAvat - yathA yogya prAyazcitta ane tapaHkarma svIkAra kara. 87 tyAre AnaMda zramaNopAsake mane ema kahyuM ke, he bhadaMta ! zuM jinapravacanamAM satya, tattva, tathya ane samIcIna bhAvone mATe AlocanA - yAvat - yathocita prAyazcitta ane tadnurUpa tapokarma svIkAra karavuM paDe che ? tyAre meM kahyuM, A artha samartha nathI. A vAta sAMbhaLIne AnaMda zramaNopAsake kahyuM ke, he bhadaMta ! jo jinapravacanamAM satya, tattva, tathya ane sadbhUta bhAvone mATe AlocanA - yAvat - yathAyogya prAyazcitta ane tapaHkriyA svIkAra karavI na paDatI hoya to he bhagavan ! Apa svayaM ja A sthAnanI AlocanA karo - yAvat - yathAyogya ane tadnurUpa tapokarma svIkAra karo. - tyArapachI AnaMda zramaNopAsakanI A vAta sAMbhaLIne huM zaMkA, kAMkSA, vicikitsA yukta thaIne AnaMda zramaNopAsakane tyAMthI nIkaLyo, nIkaLIne jaldIthI ApanI pAse Avyo chuM. to zuM he bhagavan ! ukta sthAnane mATe AnaMda zramaNopAsakane AlocanA, pratikramaNa, niMdA, garhA, nivRtti, akaraNatAnI vizuddhi yathocita prAyazcitta ane tadnurUpa tapokarma svIkAra karavuM joIe ke mAre - yAvat - svIkAra karavuM joIe ? he gautama ! A pramANe saMbodhita karI zramaNa bhagavaMta mahAvIre gautamane kahyuM, he gautama ! tame ja te sthAnane mATe AlocanA yAvat - yathAyogya prAyazcitta ane tapa:karma svIkAra karo tathA A sthAnane mATe zramaNopAsaka AnaMdanI kSamAyAcanA karo. tyArapachI gautamasvAmIe zramaNa bhagavaMta mahAvIranA ukta Adezane "tahatti' ema kahIne vinayapUrvaka svIkAra karyo. svIkAra karIne te sthAna mATe AlocanA, pratikramaNa, niMdA, garhA, nivRtti, akaraNatA vizuddhi, yathocita prAyazcitta ane tadanurUpa tapaHkarma svIkAra karI ane A kAryane mATe AnaMda zramaNopAsakanI kSamA mAMgI. tyArapachI anya koI samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIra bIjA janapadamAM vicaravA - lAgyA. 0 AnaMdanuM samAdhimaraNa ane bhAvi gati : tyAre te zramaNopAsaka AnaMda aneka prakAranA zIla ane guNavrata, viramaNa vrata, pratyAkhyAna, pauSadhopavAsa dvArA AtmAne saMskArita karIne, vIza varSa sudhI zramaNopAsaka paryAyanuM pAlana karIne, agiyAra upAsaka pratimAonuM samyak prakAre ArAdhana karIne, eka mAsanI saMlekhanA dvArA potAnI AtmAne zuddha karIne, anazana dvArA sAiTha bhaktonuM chedana karIne, AlocanA, pratikramaNa karIne samAdhImAM lIna rahetA, maraNakALa prApta thayo tyAre mRtyu pAmyo. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 Agama kathAnuyoga- mRtyu pAmyA bAda AnaMda zrAvaka saudharmakalpanA saudharmAvalaMka mahAvimAnamAM izAna khUNAmAM sthita aruNAbhavimAnamAM devarUpe utpanna thayo. tyAM keTalAMka devonI cAra palyopamanI sthiti hoya che. tethI tyAM AnaMda zramaNopAsakanI paNa cAra palyopamanI sthiti thaI. he bhagavan! te AnaMdadeva Ayubhaya, bhavakSaya ane sthitizaya thayA pachI anaMtara te devalokathI aivita thaIne kayAM jaze ? kyAM utpanna thaze ? he gautama ! mahAvideha kSetramAM utpanna thaIne siddha thaze, buddha thaze, karmamukta thaze ane samasta duHkhono aMta karaze. 0 Agama saMdarbha :Tha. 345nI vR uvA. 3, 5 thI 19, 69; Ava ni 844nI vR, Ava.cU-pR. 45ra, 453; 0 kAmadeva zrAvakanI kathA : te kALe ane te samaye caMpAnAmaka nagarI hatI. tyAM pUrNabhadra nAme caitya hatuM. jitazatru nAme rAjA tyAM rAjya karato hato. te caMpAnagarImAM dhanADhya - yAvat - koIthI parAbhava na pAme tevo kAmadeva nAme gAthApati raheto hato. 0 kAmadevanI saMpatti ane mahattA : te kAmadeva gAthApatinI cha koTi suvarNamudrA koSamAM rAkhI hatI, cha koTi suvarNa vyApAramAM lagAvela hatuM, cha karoDa suvarNamudrA gRhasaMbaMdhI sAdhanomAM niyojita hatI. tathA tene daza-daza hajAra gAyovALuM eka evA che gokuLa hatA. te kAmadeva gAthApatine ghaNAM ja rAjA - yAvat - vyApArI potapotAnA kAryo Adine mATe pUchatA hatA. parAmarza karatA hatA tathA te potAnA parivArano paNa staMbha - thAvat - sarve kAryomAM preraka hato. 0 kAmadevanI patnI bhadrA : te kAmadeva gAthApatinI bhadrA nAmanI patnI hatI. je zubhalakSaNothI saMpanna. paripUrNa paMcendriya zarIravALI - yAvat - manuSya saMbaMdhI kAmabhogone bhogavatI evI potAno samaya vyatIta karatI hatI. 0 bhagavaMtanuM samosaraNa ane kAmadeva dvArA dharmazravaNa : te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIra - yAvat - jyAM caMpAnagarI hatI, jyAM pUrNabhadra caitya hatuM, tyAM padhAryA, padhArIne yathApratirUpa avagrahane yAcIne saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karI vicAravA lAgyA. parSadA nIkaLI, koNika rAjAnI mAphaka jitazatru rAjA paNa nIkaLyo - yAvat - paryapAsanA karavA lAgyo. tyArapachI te kAmadeva gAthApati A saMvAdane sAMbhaLIne ke, zramaNa bhagavaMta mahAvIra pUrvAnupUrvI kramathI gamana karatA, rAmAnugrAmano sparza karatA ahIM padhAryA che, Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 89 birAjI rahyA che, samavasRta thayA che. ahIM caMpAnagarInI bahAra pUrNabhadra caityamAM yathAyogya avagrahane yAcIne saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA vicaraNa karI rahyA che. he devAnupriyo ! jyAre tathArUpa arihaMta bhagavaMtonA nAma ane gotrane zravaNa karavuM paNa mahAphaLadAyaka che, to te AyuSyaman ! pachI temanI sanmukha javuM, temane vaMdananamaskAra karavA, temane prazna pUchavA ane temanI paryupAsanA karavAnA phaLanA viSayamAM to kahevAnuM ja zuM hoya ? jyAre dharmAcAryanA eka suvacananuM zravaNa karavuM paNa mahAnuM phaLane denAruM che, to pachI he AyuSyaman vipula arthanA grahaNa karavAthI prApta thanArA suphalane mATe to kahevAnuM ja zuM hoya ? tethI he devAnupriyo ! huM jAuM ane zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra karuM, teono satkAra-sanmAna karuM, temaja temanA kalyANarUpa, maMgalarUpa, devarUpa ane caitya svarUpanI paryapAsanA karuM. A pramANeno vicAra karyo. vicAra karIne teNe snAna karyuM balikarma karyuM, kautuka, maMgala, prAyazcitta karyuM ane yogya vezabhUSA tathA maMgalakArI uttama vastro paheryA. alpa paNa mUlyavAnuM AbhUSaNothI zarIrane vibhUSita karyuM. tyArapachI te kAmadeva gAthApati potAnA gherathI nIkaLyo, nIkaLIne karaMTa puSpamALAothI yukta chatrane mastaka para dhAraNa karyuM. dhAraNa karIne janasamUhane sAthe laIne page cAlIne caMpAnagarInI vaccovaccethI nIkaLyo. nIkaLIne jyAM pUrNabhadra caitya hatuM ane jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra birAjI rahyA hatA, tyAM Avyo, AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane dakSiNAdizAthI AraMbhIne traNa vakhata pradakSiNA karI, pradakSiNA karIne vaMdananamaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne yathocita sthAne sanmukha rahIne zuzruSA karatA, kiMcit mastaka namAvIne paryupAsanA karavA lAgyo. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIre kAmadeva gAthApati ane te moTI parSadAne - thAvat - dharmopadeza Apyo. parSadA pAchI pharI, rAjA paNa gayo. 0 kAmadeva dvArA zrAvakadharma svIkAra : tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse dharmazravaNa karI ane hRdayamAM dhAraNa karI kAmadeva gAthApati harSita, saMtuSTa, AnaMdita citta, prItimanA, parama saumanasa bhAvavALA ane harSavazAt vikasita hRdayavALA thaIne potAnA AsanethI Ubho thayo, Ubho thaIne traNavAra zramaNa bhagavaMta mahAvIranI AdakSiNa-pradakSiNA karI, karIne vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM he bhagavan! huM nigraMtha pravacananI zraddhA karuM chuM, he bhagavan! huM nigraMtha pravacananI pratIti karuM chuM, he bhagavan! mane nigraMtha pravacanamAM ruci che. he bhagavan! huM nigraMtha pravacana mATe amyutthita thayo chuM he bhagavan! te e pramANe ja che. he bhagavan! e tathArUpa che. he bhagavan! A yathArtha che. he bhagavan! A asaMdigdha che. he bhagavan! A abhilASA karavA yogya che. he bhagavan! A grahaNa karavA yogya che. he bhagavan! A nigraMtha pravacana abhilaSaNIya ane grahaNIya che. te e ja pramANe che, jevuM Ape Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-5 pratipAdita karyuM che. he bhagavan! je rIte Apa devAnupriyanI pAse aneka rAjA, Izvara, talavara, mADaMbika, kauTuMbika, ibhya, zreSThI, senApati, sArthavAha, prakRti muMDita thaIne ane gRhatyAga karIne aNagAra dIkSA aMgIkAra karavAne mATe to huM samartha nathI. paraMtu Apa devAnupriyanI pAse pAMca aNuvrata ane sAta zikSAvatarUpa bAra prakArano zrAvakadharma grahaNa karavA icchuM chuM. he devAnupriya ! jema tane sukha upaje tema kara, vilaMba na kara. tyAre te kAmadeva gAthApatie zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse zrAvakadharma aMgIkAra karyo. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIre koI eka divase caMpAnagarInA pUrNabhadra caityathI nIkaLyA. nIkaLIne bAhya janapada vihArathI vicaraNa karavA lAgyA. 0 kAmadeva ane bhadrAnI zrAvaka caryA : tyArapachI te kAmadeva jIva-ajIva Adi tattvono jJAtA zramaNopAsaka thaI gayo - yAvat - zramaNa nigraMthone prAsuka eSaNIya azana, pAna, khAdima, svAdima, vastra, pAtra, kaMbala, pAdaproMchana, auSadhi, bheSaja ane prAtiharika (pAchA devA yogya) pITha, phalaka, zadhyA, saMsmArakathI pratilAbhita karato vicAravA lAgyo. tyArapachI bhadrAbhAryA jIva-ajIvAdi tattvonI jJAtA zramaNopAsikA thaI gaI - yAvat - zramaNa nigraMthone prAsuka eSaNIya azana, pAna, khAdima, svAdima AhAra, vastra, pAtrAdi, kaMbala, pAdaprIMchana, auSadhi, bheSaja ane prAtihArika evA pITha, phalaka, zayyA, saMsmArakathI pratilAbhita karatA vicAravA lAgI. 0 kAmadevanI dharmajAgarikA ane gRhavyApAra tyAga : tyAre te kAmadeva zramaNopAsakane aneka prakAranA zIlavato, guNavrato, viramaNa vrato, poSadhopavAso dvArA AtmAne bhAvita karatA cauda varSa vItyA, paMdaramAM varSanI madhyamAM vartatA, koI divase madhya rAtrie dharma jAgaraNAmAM jAgaraNa karatA tene AvA prakArano AdhyAtmika, ciMtita, prArthita, manogata saMkalpa samutpanna thayo ke caMpAnagarInA ghaNAM ja (rAIsa-talavara) AdinA dvArA potapotAnA kAryo mATe huM pUchavA yogya chuM. teo mArI sAthe parAmarza kare che ane svayaM potAnA kuTuMbane mATe AdhAra staMbha samAna - yAvat - badhAM kAryo mATe prerakarUpa chuM. A vikSepane kAraNe huM zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAsethI prApta karela dharmaprajJaptino svIkAra karIne vicaravAmAM samartha thaI zakato nathI. tyArapachI te kAmadeva zramaNopAsake potAnA jyeSTha putra, mitro, jJAtijano, nijaka, svajana, saMbaMdhIo ane paricitone pUchayuM, pUchIne potAnA gherathI nIkaLyo. nIkaLIne caMpAnagarInA madhyabhAgamAMthI thaIne jyAM pauSadhazALA hatI, tyAM Avyo. AvIne pauSadhazALAnuM pramArjana karyuM, pramArjana karIne uccAra prastravaNa bhUminI pratilekhanA karI, pratilekhanA karIne darbhano saMthAro bichAvyo, bichAvIne te darbhanA saMthAra para sthita thayo. tyArapachI pauSadhazALAmAM pauSadhavratI thaIne brahmacaryapUrvaka, suvarNamaNithI banelA Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 91 AbhUSaNo, puSpa mALAo, varNako, vilepanono tyAga karIne ane mUsalAdi zastrono tyAga karIne ekAkI advitIya thaIne darbhasaMratAraka para besIne zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse aMgIkAra karelI dharmaprajJaptino svIkAra karIne upAsanA rata thaI gayo. 0 kAmadeve sahana karela pizAca upasarga - tyArapachI te kAmadeva zramaNopAsakanI samIpe madhyarAtrinA samaye eka mAyAvI ane mithyASTi deva pragaTa thayo. te deve eka vizALakAya pizAcarUpa banAvela hatuM, te devanA pizAcarUpanuM A AvA prakAranuM vistRta varNana karAyeluM che. te pizAcanuM mastaka gAyane cAro nAkhavAnA upayogamAM AvanArI vAMsanI TokarI jevuM hatuM, tenA vALa dhAnya maMjarInA taMtuo samAna rukSa ane moTA hatA. te vALa bhUrA raMganA ane camakatA hatA. tenuM lalATa moTA maTakAnA uparI bhAga samAna hatuM. bhramara garoLInI pUMchanI mAphaka vikharAyelI hatI. je jovAmAM ghaNI ja vikRta ane bIbhatsa - ghaNotpAdaka athavA bhayotpAdaka hatI. AMkho maTakInI samAna mastakamAMthI bahAra nIkaLelI hatI ane jovAmAM vikRta tathA bibhatsa lAgatI hatI. tenA kAna TuTelA sUpaDA jevA moTA, bhaddA ane kurUpa dekhAtA hatA. nAka deDakA jevuM capaTuM hatuM. nAkanA baMne cheda khADAnI samAna ane joDAyelA be cullA jevA hatA. ghoDAnI pUMcha jevI tenI mUMcho hatI. jeno raMga bhUro hato temaja te ghaNI vikRta tathA bIbhatsa lAgatI hatI. tenA hoTha UMTanA hoTha samAna lAMbA hatA, dAMta haLanI phAla samAna tINa ane tIkhA hatA. jIbha chAjalInA TukaDAnI samAna vikRta ane jonArAne bhaya utpanna karanArI hatI. tenA hoThanI nIceno bhAga haLanA agrabhAganI samAna bahAra ubharI Avelo hato. tenA gAla kaDAInI samAna aMdara dhasI gayelA hatA. te phATelA hatA. vaLI bhUrA raMganA tathA vikarALa hatA. tenA khaMbhA mRdaMga samAna hatA. tenuM vakSasthaLa nagaranA phATaka samAna pahoLuM hatuM. tenI baMne bhUjA koSThikA samAna hatI. tenI baMne hatheLI cakkInA pATa samAna moTI hatI. tenA hAthonI AMgaLI masAlA Adi pIsavAnI loDhI samAna hatI. tenA nakha supaDA samAna hatA. tenI bane chAtI vANaMdanA astrA rAkhavAnI thelI jevI laTakatI hatI. peTa loDhAnA banelA Dhola samAna goLa hatuM. nAbhi raMgArA dvArA kapaDAmAM mAMDa lagAvavAnA vAsaNa samAna UMDI hatI. tenA baMne netra sikkAnI samAna laTakI rahyA hatA. tenA baMne aMDakoSa phelAyelA be thelA jevA hatA. tenI baMne jAMgha samAna AkAravALI be koDIo samAna hatI. tenA ghUMTaNa arjuna ghAsanA gucchA samAna vAMkAcUkA, vikRta ane bIbhatsa hatA. tenI pIMDI kaThora ane vALathI bharelI hatI. baMne paga dALa vATavAnI zilA jevA hatA ane AMgaLIo loDhanI AkRti jevA AkAra sadaza hatI. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 Agama kathAnuyoga-5 AMgaLInA nakha supaDA jevA hatA. tenA ghUMTaNa moTA-lAMbA ane Dagumagu thatA hatA. tenI bhramara vikRta, khaDita ane kuTila hatI. teNe moDhuM phADI rAkhela hatuM, jIbha bahAra labaDatI hatI. teNe mastaka para giragiTanI mALA lapeTI rAkhI hatI ane gaLAmAM paherelI udaranI mALA tenuM oLakha cinha hatuM. kAnomAM kuMDalonA sthAne noLIyA laTakI rahyA hatA. sAMpono dupaTTo banAvIne rAkhyo hato. te baMne bhujAo para hAtha phaTakArI rahyo hato. garajI rahyo hato. bhayaMkara aTTahAsya karI rahyo hato. vividha prakAranA paMcavartI vALathI tenuM zarIra vyApta hatuM ane nIlakamala, bheMsanA zIMgaDA, aLasInA phUla jevI nIlI, tIkSNa dhAravALI talavAra laIne jyAM pauSadhazALA hatI, tyAM Avyo. zramaNopAsaka kAmadeva pAse te pizAca Avyo. AvIne atyaMta kruddha, ruSTa, kupita, caMDikAvat vikarALa thaIne, dAMtone kacakacAvato zramaNopAsaka A pramANe bolyo are o kAmadeva zramaNopAsaka ! aprArthitanI prArthanA karanArA, duraMtaprAMta lakSaNavALA ! tInapuNya ! caudazIyA ! zrI, hI, lajjA, dhI, kIrtivihIna ! dharmanI kAmanA karanArA ! puNyanI kAmanA karanArA ! svarganI kAmanA karanArA ! mokSanI kAmanA karanArA ! dharmakAMkSI ! puNyakAMkSI ! mokSakAMkSI ! dharmapipAsu ! puNyapipAsu ! svargapipAsu! mokSapipAsu ! devAnupriya ! zIla-vrata, viramaNa vrata, pratyAkhyAna tathA pauSadhopavAsothI vicalita thavAnuM, subhita thavAnuM, tene khaMDita karavAnuM, bhagna karavAnuM, tyAga karavAnuM, parityAga karavAnuM tane kalpatuM nathI. paNa jo Aja tuM zIla, vrata, viramaNa, pratyAkhyAna, pauSadhopavAsone nahIM choDe, nahIM toDe to huM Aje A nIlakamala, bheMsanA zIMgaDA, aLasInA phUlanI samAna UMDI, nIlI, tejadhAravALI talavArathI tArA TukaDe TukaDe karI nAMkhIza. jenAthI he devAnupriya ! tuM ArtadhyAnane vazIbhUta thaIne ativikaTa duHkha bhogavato akALe motane kAraNe prANothI tArA hAtha dhoI besIza. tyArapachI te pizAcarUpadhArI deve A pramANe kahyuM to paNa te kAmadeva zramaNopAsaka bhIta trasta, udvigna, yubhita ane vicalita thayo nahIM gabharAyo nahIM, paNa cupacApa zAMtabhAve dharmadhyAnamAM sthira rahyo. potAnA kathana pachI paNa jyAre te pizAcarUpadhArIdeve zramaNopAsaka kAmadevane pUrvavat nirbhaya, trAsarahita, udvega ane kSobharahita, avicaLa, anAkula, zAMta bhAvathI dharmadhyAnamAM nirata joyo tyAre bIjI-trIjI vakhata paNa kahyuM are o kAmadeva zramaNopAsaka ! - yAvat - Aja jo tuM zIla, vrata, viramaNa, pratyAkhyAna, pauSadhopavAsone choDIza nahIM. khaMDita nahIM kara, to huM Aja samaye A nIlakamala, bheMsanA zIMgaDA ane aLasInA phUla samAna nIlI, tIkSNa dhAravALI, talavArathI tArA zarIranA TukaDe TukaDA karI daIza. jenAthI he devAnupriya ! tuM ArtadhyAnane Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 93 vaza thaIne ati vikaTa du:kha bhogavato akAla maraNa karIne prANothI tArA hAtha dhoI besIza. te pizAcarUpadhArI deva dvArA bIjI ane trIjI vakhata paNa A pramANe kahevAyA chatAM paNa te kAmadeva zramaNopAsaka nirbhaya - yAvat - zAMtabhAvathI dharmadhyAnamAM nirata ja rahyo. tyArapachI te pizAcadeve kAmadeva zramaNopAsakane nirbhaya - yAvatu - ArAdhanA rata joyo, joIne atyaMta kruddha, puSTa, kupita, caMDikAvat vikarALa thaIne patAnA dAMtone kacakacAvato, kapALamAM saLa caDhAvI, bhRkuTI kheMcIne nIlakamala, bheMsanA zIMgaDA, aLasInA phUla jevI nIlI, tIkSNa dhAravALI talavAra vaDe zramaNopAsaka kAmadevanA zarIranA TukaDeTukaDA karyA. tyAre te kAmadeva zramaNopAsake te tIvra, vipula, atyadhika, karkaza, pragADha, raudra ane dussaha vedanA samabhAvapUrvaka sahana karI, kSamA ane titikSApUrvaka adhyAsita karI. 0 kAmadeve sahana karela hAthIrUpa deva upasarga - tyArapachI te pizAcarUpadhArI deve zramaNopAsaka kAmadevane bhaya, trAsa, udvega ane kSobhathI rahita, avicaLa, anAkuLa, zAMtabhAvathI dharmadhyAnamAM sthita joyo, teNe joyuM ke te kAmadeva zramaNopAsakane nigraMtha pravacanathI vicalita yubhita, vipariNAmita karI zakyo nathI. tyAre te zrAMta, kalAta, khinna thaIne dhIme dhIme pAchaLa khasyo, pAcho khasIne pauSadhazALAnI bahAra nIkaLyo. nIkaLIne devamAyA janya pizAcarUpano tyAga karyo. tyAga karIne eka vizALakAya vikarALa devamAyAjanya hAthInA rUpanI vikurvaNA karI. te hAthI Avo hato te hAthI supuSTa sAta aMgo (cAra paga, sUMDha, jananendriya ane pUMchaDuM)thI yukta hato. tenuM zarIra samyapha prakAre sugaThita ane suMdara hatuM. teno agrabhAga UMco hato, pRSTha bhAga suvaranI samAna jhUkelo hato. tenI kukSi bakarInI kukSinI samAna kheMcAyelI, lAMbI ane nIce laTakatI hatI. tenA moDhAmAMthI bahAra nIkaLelA dAMta muphalita, mallikA puSpa jevA nirmaLa ane sapheda hatA ane te suvarNanA khyAnamAM rAkhyA hoya tevA pratIta thatA hatA. tenI sUMDhano agrabhAga kaMIka kheMcAyelA dhanuSanI mAphaka suMdararUpe vaLelo hato. tenA paganA taLIyA kAMcabAnI samAna sthaLa ane capaTA hatA. vIsa nakho hatA. tenuM pUMchaDuM zarIrathI joDAyela ane pramANopeta laMbAI Adi AkAravAnuM hatuM. te hAthI madonmatta hato ane megha samAna garjanA karI rahyo hato. teno vega pavananA vegathI paNa tIvra hato. AvA devamAyA janya hAthInA rUpane vikrvIne te deva jyAM pauSadhazALA hatI, jyAM kAmadeva zramaNopAsaka hato, tyAM Avyo. AvIne kAmadeva zramaNopAsakane teNe A pramANe kahyuM- are o zramaNopAsaka kAmadeva ! - yAvat - tuM tArA vratane choDIza nahIM, khaMDita karIza nahIM to huM tane sUMDha vaDe pakaDI laIza, pakaDIne pauSadhazALAthI bahAra laI jaIza, Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-5 laI jaIne AkAzamAM uchALIza ane uchALIne mArA tIkSNa ane mUzala jevA dAMto para jhIlIza, jhIlIne dharatI para mArA paga vaDe traNa vAra ragaDIza. tenAthI he devAnupriya ! tuM ArdradhyAna ane vikaTa duHkhathI pIDita thaIne kasamaye ja jIvanathI pRthak thaI jaIza. hAthIrUpa dhAraNa karelA te deva dvArA A pramANe kahevAyA pachI paNa te kAmadeva zramaNopAsaka bhayabhIta, trasta, udvigna, kSubhita ke vicalita na thayo, gabharAyo nahIM, paNa zAMtipUrvaka dharmadhyAnamAM sthira rahyo. 94 tyAre te hAthIrUpadhArIdeve kAmadeva zramaNopAsakane pUrvavat abhIta, atrasta, akSubhita, acalita, anAkula ane zAMtabhAvathI dharmadhyAnamAM sthira joI, tyAre teNe pharI paNa bIjI vakhata, trIjI vakhata paNa kAmadeva zramaNopAsakane A pramANe kahyuM are o kAmadeva zramaNopAsaka ! yAvat jo hajI paNa tuM zIla, vrata, viramaNa, pratyAkhyAna, pauSadhopavAsane nahIM choDe, khaMDita nahIM kare, to huM A ja samaye tane sUMDha vaDe pakaDI laIza,pakaDIne pauSadhazALAnI bahAra laI jaIza, laI jaIne upara AkAzamAM uchALIza, uchALIne tIkSNa mUzala jevA dAMto para jhIlIza, jhIlIne nIce jamIna para traNa vakhata paga vaDe ragaDIza. tenAthI he devAnupriya ! ArtadhyAnane vaza thaIne vikaTa du:khothI duHkhita thaI tuM kasamaye ja jIvanarahita thaI jaIza. tyAre paNa te kAmadeva zramaNopAsaka te hAthIrUpa devanA bIjI vakhata, trIjI vakhata kahevAyelA zabdone sAMbhaLIne paNa nirbhaya - yAvat sthira rahyo. tyArapachI te hAthIrUpadhArI deve zramaNopAsaka kAmadevane nirbhaya yAvat dharmadhyAnamAM nirata joyo, joIne atyaMta kruddha, ruSTa, kupita, caMDikAvatu vikarALa thaIne dAMtone kacakacAvato kAmadeva zramaNopAsakane sUMDhathI pakaDyo. pakaDIne UMce AkAzamAM uchALyo. uchALIne mUzala jevA tIkSNa dAMto para jhIlyo. jhIlIne nIce dharatI para traNa vakhata paga vaDe ragaDyo. tyAre te kAmadeva zramaNopAsake te tIvra, atyadhika karkaza, pragADha, raudra, kaSTadAyaka ane dussaha vedanAne samabhAvapUrvaka sahana karI ane kSamA temaja titikSApUrvaka adhyAsita (sahana) karI. -d 0 kAmadeve sahana karela sarparUpa deva upasarga : tyArapachI jyAre hAthIrUpa deve kAmadeva zramaNopAsakane pahelAnI mAphaka ja nirbhaya, atrasta, anudvigna, akSubhita, acalita, anAkula, zAMtabhAvapUrvaka dharmadhyAnamAM rata joyo. paraMtu vicalita na karI zakyo. tyAre dhIme dhIme pAchaLa khasyo, pAcaLa khasIne pauSadhazALAthI bahAra nIkaLyo. nIkaLIne devamAyA nirmita hAthInA rUpano tyAga karyo, tyAga karIne eka vikarALa sarparUpanI vikurvaNA karI te sarparUpa AvA prakAranuM hatuM. te sarpa ugra viSavALo hato. pracaMDa viSavALo hato. ghora viSavALo hato ane mahAkAya hato. te masI ane mUsa samAna kALo hato. tenA netra viSa ane roSa vaDe vyAsa hatA. tenA zarIrano varNa kAjaLanI bharelI DabbI jevo kALo hato. te sarpanI AMkho lAla lohI jevI hatI. tenI baMne jIbha bahAra lapalapAya thatI Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 95 hatI. atyaMta kALo hovAthI pRthvInI veNI samAna pratIta lAgatI hatI. te potAnA utkRSTa, ugra, skUTa, kuTila, jaTila, karkaza, vikaTa pheNa phelAvIne rahyo hato. luhAranI dhamaNanI samAna te phaMphADA mArI rahyo hato. temaja dudAMta, tIvra roSathI bharelo hato. AvA devamAyAjanya sarparUpanI vipharvaNA karIne te deva jyAM pauSadhazALA hatI, temAM paNa jyAM zramaNopAsaka kAmadeva dharmadhyAnamAM rata thaIne rahelo hato, tyAM Avyo, AvIne kAmadeva zramaNopAsakane A pramANe kahyuM are o kAmadeva ! - yAvat - tuM jyAM sudhI zIla, vrata ityAdino bhaMga nahIM kare to huM hamaNAM ja A ja samaye tArA zarIra para sara-sara karato caDhIza, caDhIne pAchaLanA bhAgathI - pUMchaDI vaDe tArA gaLAne traNa vakhata lapeTI laIza. lapeTIne tIkSNa ane viSayukta dADhAo vaDe tArI chAtI para DaMkha mArIza. tenAthI he devAnupriya ! tuM ArtadhyAna ane vikaTa duHkhathI duHkhita thaIne kasamaye ja jIvanathI rahita thaI jaIza. | sarparUpadhArI te deva dvArA A pramANe kahevAyA chatAM paNa te zramaNopAsaka kAmadeva nirbhaya - yAvat - samabhAvapUrvaka dhyAnamAM sthira rahyo. tyArapachI te sarparUpadhArI deve kAmadeva zramaNopAsakane pUrvavat nirbhaya, trAsa, udvega ane kSobharahita, avicala, anAkula ane zAMta bhAve dharmadhyAnamAM sthira joyo tyAre bIjI ane trIjI vAra paNa A pramANe kahyuM- are o kAmadeva zramaNopAsaka ! hajI paNa tuM jo zIla, vrata, viramaNa, pratyAkhyAna ane pauSadhopavAsone choDIza nahIM, khaMDita karIza nahIM to A ja samaye sarasara karato tArA zarIra para caDhI jaIza, caDhIne pUMchaDInA bhAgathI traNa vakhata tArA gaLe lapeTAI jaIza, lapeTAIne tIvra, viSayA dAMto vaDe tArI chAtImAM DasI laIza. tenAthI he devAnupriya ! tuM ArtadhyAnapUrvaka ati vikaTa duHkhone bhogavato akALa ja tArA prANane gumAvI daIza. tyAre te zramaNopAsaka kAmadeva te sarpadhArI deva dvArA bIjI ane trIjI vakhata paNa A pramANe kahevAyuM tyAre te nirbhaya - yAvat - sthira rahyo. tyArapachI te sarpa rUpadhArI deve zramaNopAsaka kAmadevane nirbhaya - yAvat - sthira joyo, joIne atyaMta zuddha, ruda, kupita, caMDikAvat vikarALa thaI ane dAMtone kacakacAvato sarasara karato kAmadevanA zarIra para caDI gayo. caDIne pUMchanA bhAgathI kAmadevanA gaLAmAM traNa lapeTa lagAvI dIdhA ane lapeTIne potAnA tINa, jherIlA dAMtothI tenI chAtImAM DaMkha mAryA. tyAre te kAmadeva zramaNopAsake te tIvra, vipula, atyadhika karkaza, pragADha, ati tIvra, pracaMDa duHkhadAyaka ane dussaha vedanAne zAMtithI sahana karI, kSamA ane titikSApUrvaka adhyAsita (sahana) karI. 0 kAmadevanI deve karela prazaMsA : tyArapachI te sarpa-rUpadhArI deve kAmadeva zramaNopAsakane nirbhaya - yAvatuM - dharmadhyAnamAM sthira joIne ane tene nigraMtha pravacanathI vicalita, subhita ane vipariNAmita Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 Agama kathAnuyoga-5 karavAmAM samartha na thaI zakyo tyAre zrAMta, kalota ane khinna thayo. pachI te deva dhIme dhIme pAchaLa khasyo. pAchaLa khasIne pauSadhazALAmAMthI bahAra nIkaLyo. nIkaLIne te devamAyAjanya sarparUpano tyAga karyo. tyAga karIne teNe eka uttama divya devarUpa vikuvyuM. te devanuM vakSasthaLa hArathI suzobhita thayela hatuM, tenI bhujAo kaTaka ane bhujabaMdhothI zobhAyamAna hatI. tenA kezara, kasturI AdithI banelA citarAmaNothI maMDita kapolo para kuMDala vaDe tenA karNo zobhI rahyA hatA. tenA hAtha viziSTa prakAranA hastAbharaNothI maMDita hatA. tenA mastaka para vividha prakAranI mALAothI yukta mugaTa hato. teNe mAMgalika ane uttama poSAka paridhAna karela hato. mAMgalika, uttama mALAo ane caMdana-kesara Adi vilepanathI yukta tenuM zarIra dedIpyamAna hatuM. sarva RtuothI banelI mALA tenA gaLAthI ghUMTaNa sudhI laTakatI hatI. te divya varNa, divya gaMdha, divya rUpa, divya sparza, divya saMghAta, divya saMsthAna, divya Rddhi, divya dRti, divya prabhA, divya kAMti, divya dIpti, divya teja, divya lezyAthI daze dizAone udyotita, prabhAsita, prAsAdIya, darzanIya abhirUpa ane pratirUpa evA divya devarUpanI vikuvaNA karI zramaNopAsaka kAmadevanI pauSadhazALAmAM praviSTa thayo. praviSTa thaIne AkAzamAM sthita rahIne ghUMgharuothI yukta paMcavarNI uttama vastrone dhAraNa karelo te deve kAmadeva zramaNopAsakane A pramANe kahyuM he kAmadeva zramaNopAsaka ! Apa devAnupriya dhanya cho, he devAnupriya ! kRtalakSaNa cho, he devAnupriya ! Ape manuSyabhavanuM suphala samIcIna rUpe prApta karela che ke jenAthI Apane nigraMtha pravacanamAM A prakAranI pratipatti sulabdha, suprApta ane adhigata thaI che. he devAnupriya ! kharekhara e pramANe devendra devarAja zakra, vajapANI, puraMdara, zatakratuM, sahasrAkSa, maghavA, pAkazAsana, dakSiNArdha lokAdhipati, batrIsa lAkha vimAnonA svAmI, airAvata nAmanA hAthI para savArI karanAra, surendra, AkAza samAna nirmala vastronA dhAraka, mAlAothI yukta mugaTa dhAraNa karanArA, ujvala suvarNathI suMdara, citrita, caMcaLa kuMDaLothI suzobhita kapolavAlA, dedIpyamAna zarIradhArI, palaMbamAna puSpamALA paheranArA indrae saudharmakalpanA saudharmAvalaMsaka vimAnamAM, sudharmAsabhAmAM indrAsana para sthita thaIne 84,000 sAmAnika devo, 33 trAyanTiMka devo, cAra lokapAlo, parivAra sahita ATha agramaDiSIo, traNa parSadA, sAta senA, sAta senAdhipati, 3,36,000 AtmarakSaka devo tathA bIjA paNa aneka devadevIonI sanmukha A prakAre kahyuM hatuM, bolyA hatA. pratipAdita karela, prarUpita karela ke he devo ! jaMbUDhIpanA bharatavarSamAM sthita caMpAnagarImAM kAmadeva zramaNopAsaka pauSadhazALAmAM pauSadhavatI thaIne, brahmacArI thaI, maNisuvarNamALA, varNaka, puSpamALA, vilepanano tyAga karIne, mUsalAdi zastrone choDIne ekAkI, advitIya thaIne ghAsanA saMthArA para sthita thaIne zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAsethI aMgIkRta dharmaprajJapti anurUpa rahela che. tene koI deva, dAnava, yakSa, rAkSasa, kinnara, kiMguruSa, mahoraga ke gaMdharva nigraMtha pravacanathI Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA vicalita, kSubhita ke vipariNAmita karI zakato nathI. tyAre huM devendra devarAja zakranA A kathana para avizvAsa, apratIti ane aruci pragaTa karato jaldIthI ahIM Avyo. aho devAnupriya ! Ape je Rddhi, dyuti, yaza, baLa, vIrya ane puruSakAra parAkrama labdha, prApta ane abhisamanvita karela che, te sarva labdha, prApta, abhisamanvita tathA devAnupriyanI Rddhi, dyuti, yaza, bala, vIrya, puruSArtha parAkramane meM joyuM che. he devAnupriya ! huM tamArI kSamAyAcanA karuM chuM, he devAnupriya ! mane kSamA karo. he devAnupriya ! Apa kSamA karavAne mATe samartha cho. have pachI AvuM nahIM karuM. A pramANe kahIne page paDI gayo ane hAtha joDIne A vAtane mATe vAraMvAra kSamAyAcanA karavA lAgyo. kSamAyAcanA karIne je dizAthI Avyo hato, te dizAmAM pAcho cAlyo gayo. tyArapachI te kAmadeva zramaNopAsake have upasarga rahyo nathI, ema samajIne pratimAnuM pAraNuM karyuM. 0 kAmadeve karela bhagavaMtanI paryApAsanA :- - te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIra - yAvat - jyAM caMpAnagarI hatI, jyAM pUrNabhadra caitya hatuM, tyAM padhAryA, padhArIne yathApratirUpa avagraha laIne saMyama ane tapathI potAnA AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. tyArapachI te kAmadeva zramaNopAsaka A vAta sAMbhaLIne ke, zramaNa bhagavaMta mahAvIra pUrvAnupUrvI kramathI cAlatA, grAmAnugrAmamAM gamana karatA ahIM AvyA che, ahIM prApta thayA che, ahIM padhAryA che, ane A caMpAnagarInI bahAra pUrNabhadra caityamAM yathocita avagraha grahaNa karIne saMyama ane tapa vaDe potAnA AtmAne bhAvita karatA vicarI rahyA che. 97 tethI mArA mATe e ucita che ke, zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdananamaskAra karIne tyAMthI pAcho AvyA pachI pauSadhanuM pAraNuM karuM. A pramANe teNe vicAra karyo. vicAra karIne zuddha, prAvezya, mAMgalika, uttama vastro paheryAM ane janasamudAyane sAthe laIne potAnA gherathI nIkaLIne caMpAnagarInA madhyabhAgathI nIkaLyo. nIkaLIne jyAM pUrNabhadra caitya hatuM ane temAM jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra birAjamAna hatA, tyAM Avyo, AvIne traNa vakhata AdakSiNa--pradakSiNA karI, pradakSiNA karIne vaMdananamaskAra karyA. vaMdananamaskAra karIne trividha paryupAsanAthI paryupAsanA karavA lAgyo. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIre zramaNopAsaka kAmadeva ane te vizALa parSadAne - yAvat - dharmopadeza Apyo. - 0 bhagavaMte karela kAmadevanA upasarganuM varNana : he kAmadeva ! A pramANe saMbodhita karIne zramaNa bhagavaMta mahAvIre kAmadeva zramaNopAsakane A pramANe kahyuM, he kAmadeva madhya rAtrinA samaye eka deva tArI sanmukha pragaTa thayo hato. tyArapachI te deve eka vizALakAya, devamAyAjanya pizAcanA rUpanI vikurvaNA karI 5/7 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 Agama kathAnuyoga-5 hatI. vikrvaNA karIne atyaMta zuddha, puSTa, kupita, caMDikAvat vikarALarUpa thaIne dAMta kacakacAvatA eka moTI nIlakamala, bheMsanA zIMgaDA ane alasInA phUla samAna nIlI tINa dhAravALI talavAra laIne tane A pramANe kahyuM are A kAmadeva zramaNopAsaka ! jo tuM A ja samaye zIla, vrata, viramaNa, pratyAkhyAna ane pauSadhopavAsone choDIza nahIM, khaMDita nahIM kara, to huM A ja samaye nIlakamala, bheMsanA zIMgaDA ane alasInA phUla jevI prabhAvALI, tIkSNa dhAravALI talavAra vaDe tArA zarIranA TukaDe TukaDA karI daIza, jenAthI he devAnupriya ! tuM ArtadhyAnane vazIbhUta thaIne ati vikaTa duHkha bhogavato akALe ja jIvanarahita thaI jaIza. tyAre te pizAcarUpadhArI devanA A kathanane sAMbhaLIne paNa te nirbhaya - yAvat - dharmadhyAnamAM sthira rahyo. tyArapachI te pizAcarUpadhArI deve tane nirbhaya - yAvatuM - sthira joyo. tyAre bIjI vakhata ane trIjI vakhata paNa tane ema kahyuM ke, are o kAmadeva zramaNopAsaka ! - yAvat - jo tuM A ja samaye zIla, vrata, viramaNa, pratyAkhyAna, pauSadhopavAsane nahIM choDe, khaMDita nahIM kare to huM hamaNAM ja A nIlakamala, bheMsanA zIMgaDA ane alasInA phUla jevI nIlaprabhA ane tIkSNa dhAravALI talavArathI tArA zarIranA TukaDe TukaDA karIza, jenAthI he devAnupriya ! tuM ArtadhyAnane vaza thaIne akALe ja jIvanathI rahita thaI jaIza. tyAre paNa tuM te pizAcarUpadhArI devanA bIjI ane trIjI vAra kahevAyela A zabdone sAMbhaLIne paNa nirbhaya - yAvat - sthira rahyo. tyArapachI te pizAcarUpadhArI deve tane nirbhaya - yAvat - sthira joIne atyaMta kuddha, ruSTa, kupita, vikarALa thaIne dAMta kacakacAvI, kapALamAM traNa saLa pADI, bhRkuTI kheMcIne nIlakamala, bheMsanA zIMgaDA ane alasInA phUla jevI prabhA vALI ane tIkSNa dhAravALI talavArathI tArA TukaDe TukaDA karyA. tyAre paNa teM A tIvra - yAvat - vedanAne samabhAvapUrvaka sahana karI, khamyo ane titikSApUrvaka adhyAsita karI, tyArapachI te pizAcarUpadhArI deve tane nirbhaya - yAvat - sthira joyo. joIne jyAre tane nigraMtha pravacanathI vicalita, subhita ane vipariNAmita karavAmAM samartha na thayoto zrAMta, kalAta, khinna thaIne dhIme dhIme pAchaLa khasyo, khasIne pauSadhazALAmAMthI bahAra nIkaLyo, nIkaLIne devamAyAjanya pizAyarUpano tyAga karyo. pachI eka vizALakAya, devamAyAjanya hAthInuM rUpa vikuvyuM - yAvat - (badhuM ja varNana pUrve kAmadevane deve kahelA upasarga mujaba jANavuM) te hastI rUpadhArIdeve tane nirbhaya - yAvat - sthira joyo. joIne atyaMta, kRddha, raNa, kupita tathA vikarALa thaIne, dAMtone kacakacAvato AvIne tane suMDha vaDe pakaGayo, pakaDIne UMce AkAzamAM uchALyo, uchALIne tIrNa ane mUzala jevA dAMto para jhIlyo, jhIlIne nIce dharatI para traNa vakhata paga vaDe ragaDyo. teM e tIvra vedanAne samabhAvapUrvaka sahana karI, kSamA ane sahanazIla banI Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA adhyAsita karI - cAvatu - e ja pramANe (jenuM varNana devakRta upasargamAM AvI ja gayela che tevA sarpanuM rUpa te deve vikuvyuM) sarpa rUpe Avela te deve atyaMta kuddha, rukha, kupita, vikarALa thaIne dAMtone kacakacAvatA sara-sara karatA tArA zarIra para caDhIne potAnA pAchalA bhAgane tArI gardana para lapeTyo. lapeTIne potAnA tINa ane viSayukta dAMtothI vakSasthaLa para DiMsa dIdhA. tyAre paNa te tIvra - yAvat - vedanAne sahana karI, khamI ane titikSApUrvaka adhyAsita karI. tyArapachI te sarparUpadhArI deve tane pahelAnI jema ja nirbhaya - yAvat - sthira joIne ane tane nigraMtha pravacanathI vicalita, subhita ane viparita pariNAma vALo na karI zakavAthI zrAMta, kalota ane nirAza thaIne - yAvat - (je varNana pUrve AvI gayuM che te pramANe) zreSTha divya devarUpa banAvyuM. banAvIne pauSadhazALAmAM praviSTa thayo, praveza karIne - yAvatuM - (varNana pUrvavatu jANavuM) tane A pramANe kahyuM he kAmadeva zramaNopAsaka ! he devAnupriya ! tame dhanya cho, he devAnupriya ! tame puNyazALI cho, he devAnupriya ! tame kRtakRtya cho, he devAnupriya! tame manuSya janmanuM ane jIvananuM suphaLa prApta karela che ke, jenAthI tamane nigraMthapravacanamAM AvA prakAranI pratipatti, sulabdha, suprAsa ane abhisamanvAgata thayelI che - yAvat - (zakrae karela prazaMsA Adi, zakranuM varNana ityAdi A kathAmAM ja pUrve varNavAyela che, te jANI levuM) teNe tArI vAraMvAra kSamAyAcanA karI, kSamAyAcanA karyA pachI je dizAmAMthI Avyo hato, te ja dizAmAM pAcho cAlyo gayo. to he kAmadeva ! A kathana satya che ? - (tema bhagavaMte pUchyuM) kAmadeve kahyuM, hAM, bhagavan! te ema ja che. 0 bhagavaMte Apela upadeza ane kAmadevanuM gamana : he Aryo ! A pramANe saMbodhita karIne zramaNa bhagavaMta mahAvIre te ghaNAM ja nigraMtha zramaNo ane zramaNIone A pramANe kahyuM- he Aryo ! jo zramaNopAsaka gRhastha paNa gRhasthAvasthAmAM rahevA chatAM deva, manuSya ane tiryaMca saMbaMdhI upasargone samabhAvapUrvaka sahana kare che, khame che ane titikSA sahita adhyAsita kahe che. to he Aryo ! dvAdazAMga gaNipiTakanuM adhyayana karanArA zramaNa nigraMthoe paNa devakRtuM, manuSyakRtu, tiryacakRt upasargone samyak prakAre sahana karavA, khamavA ane titikSAbhAvathI adhyAsita karavA joIe. te aneka zramaNa nigraMtho ane nigraMthIoe "tahatti" - e pramANe che ema kahIne zramaNa bhagavaMta mahAvIranA kathanano vinayapUrvaka svIkAra karyo. tyArapachI te kAmadeva zramaNopAsake harSita, saMtuSTa, AnaMdita citta, prIti yukta manavALA thaIne, parama saumanaska ane harSAtirekathI vikasita hRdayavALA thaIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane prazno pUchayA, arthane grahaNa karyA, pachI zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI. pradakSiNA karIne vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne je dizAmAMthI Avyo hato, te ja dizA tarapha pAcho cAlyo gayo. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100. Agama kathAnuyoga-5 tyArapachI koI eka divase zramaNa bhagavaMta mahAvIra caMpAnagarIthI nIkaLyA ane nIkaLIne bahAranA janapadamAM vicAravA lAgyA. 0 kAmadeva dvArA upAsaka pratimA grahaNa ane anazana : tyArapachI te kAmadeva zramaNopAsaka pahelI upAsaka pratimAno svIkAra karI vicaravA lAgyA - te kAmadeva zramaNopAsake pahelI upAsaka pratimAno sUtronusAra, kalpa anusAra, mArgAnusAra, yathArtha tattvAnusAra, samyak prakAre zarIrathI svIkAra karyo, pAlana karyuM, niraticAra zodhana karyuM, pUrNa karI, kIrtana karyuM ane ArAdhana karyuM. tyArapachI te kAmadeva zramaNopAsake bIjI upAsaka pratimA temaja e ja pramANe trIjI, cothI, pAMcamI, chaTThI, sAtamI, AThamI, navamI, dazamI ane agiyAramI upAsaka pratimAne yathAsUtra, yathAkalpa, yathAmArga samyak prakAre kAyA dvArA grahaNa, pAlana, zodhana, tIraNa, kIrtana ane ArAdhanA karI. tyArapachI te kAmadeva zramaNopAsaka A ane AvA prakAranA udAra, vipula, prayatnasAdhya tapokarma svIkAra karIne zuSka, rukSa, nirmAsa, asthi, carmAvRta, kaDakaDATa, karatA, kRza ane jenI nADIo bahAra dekhAvA lAgI hoya tevA zarIravALA thaI gayA. tyArapachI koI samaye madhyarAtrimAM dharmArAdhanAmAM jAgaraNa karatA evA te kAmadeva zramaNopAsakane A AvA prakArano AdhyAtmika, ciMtita, prArthita, manogata saMkalpa utpanna thayo ke, huM A ane AvA prakAranA udAra vipula, prayatnasAdhya tapokarmano svIkAra karIne zuSka, rukSa, nirmAsa, asthicaryAvRtta, kaDakaDATa karatA, kRza ane nADIo bahAra dekhAtI hoya tevA zarIravALA thaI gayo chuM. to paNa hajI mArAmAM utthAna, karma, baLa, vIrya, puruSArtha, parAkrama, zraddhA, dhRti ane saMvega bhAva vidyamAna che. tethI jyAM sudhI mArAmAM utthAna, karma, baLa, vIrya, puruSAkAra parAkrama, zraddhA, dhRti, saMvega che - vAva - mArA dharmAcArya, dharmopadezaka, jina, suhastI, zramaNa bhagavaMta mahAvIra vidyamAna che, to mAre e zreyaskara che ke kAle rAtri prabhAtarUpa thAya - yAvat - sUryodaya tathA jAjvalyamAna tejanI sAthe sahasrarazmi dinakaranA prakAzita thayA pachI mAraNAMtika saMlekhanA aMgIkAra karIne, AhAra-pANIno tyAga karIne, jIvana-maraNanI AkAMkSA na karatA vicaravuM joIe. A pramANe teNe vicAra karyo. vicAra karIne kAla rAtrinuM prabhAtarUpa thayA pachI - thAvat - sUryano udaya thayA pachI ane sahasrarazmi dinakaranA jAjvalyamAna tejanI sAthe prakAzita thayA bAda apazcimamAraNAMtika saMlekhanA aMgIkAra karIne, bhojana-pAnano tyAga karIne, jIvanamaraNanI vAMchA na karatA potAno samaya vyatIta karavA lAgyA. 0 kAmadevanuM samAdhimaraNa ane gati : tyAre te kAmadeva zramaNopAsaka aneka zIlavata, guNavata, viramaNa, pratyAkhyAna ane pauSadhopavAsa dvArA AtmAne bhAvita karIne vIsa varSa sudhI zramaNopAsaka paryAyanuM pAlana karIne, agiyAra upAsaka pratimAonuM samyak prakAre pAlana karIne, mAsika saMlekhanA dvArA AtmAne parimArjita karIne, anazana dvArA sAITha bhaktonuM chedana karIne, AlocanA Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 101 pratikramaNa karIne maraNano samaya Avyo tyAre samAdhipUrvaka maraNa pAmyo. samAdhimaraNa pAmyA bAda te saudharmAvalaMsaka mahA vimAnanA izAna dizAbhAgamAM sthita aruNAbhavimAnamAM devarUpe utpanna thayo - yAvat - tyAM kAmadeva devanI cAra palyopamanI sthiti thaI. gautamasvAmIe zramaNa bhagavaMta mahAvIrane pUchayuM, he bhagavan! Ayulaya, bhavakSaya, sthitizaya thayA pachI te kAmadeva zrAvaka te devalokathI aivita thaIne kayAM jaze ? kyAM utpanna thaze ? he gautama! te kAmadeva deva mahAvideha kSetramAM utpanna thaIne siddha thaze, buddha thaze, mukta thaze ane saMpUrNa duHkhono aMta karaze. 0 Agama saMdarbha :uvA 3, 20, 28; Ava.yU.1-pR. 45ra thI 454; Avani 844nI vR - 8 - 8 - 0 yulanI pitA zrAvakanI kathA - te kALe te samaye vANArasI nAmanI nagarI hatI, koSThaka nAme caitya hatuM. tyAM jitazatru nAme rAjA hato. te vANArasI nagarImAM culanIpitA nAme gAthApati nivAsa karato hato. je dhanADhya hato - yAvat - koIthI parAbhava prApta na kare tevo hato. 0 culanI pitAnI saMpatti mahattA : - te culanIpitA gAthApatinA koSamAM ATha koTi suvarNa hatuM. ATha koTi suvarNa vyApAramAM rokeluM hatuM, ATha koTi suvarNa upakaraNa AdimAM lAgeluM hatuM. tenI pAse dazadaza hajAra gAyonuM eka evA ATha gokuLa hatA. : te culanIpitA gAthApatine ghaNAM rAjA vagere - yAvat - potapotAnA kAryone mATe pUchatA hatA, parAmarza karatA hatA ane potAnA kuTuMba-parivArano paNa te AdhAra staMbha hato - yAvat - sarva kAryono nirdezaka hato. - te culanIpitAnI patnInuM nAma zyAmA hatuM. je zubha lakSaNovALI, paripUrNa paMcendriya zarIravALI hatI - yAvat - manuSya saMbaMdhI kAmabhogone bhogavatI evI samaya vyatIta karatI hatI. 0 bhagavaMta mahAvIra pAse culanI pitA dvArA gharmazravaNa : te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIra - yAvat - jyAM vANArasI nagarI hatI, jyAM koSTaka caitya hatuM. tyAM padhAryA. padhArIne yathApratirUpe avagraha grahaNa karIne saMyama ane tapa vaDe potAnA AtmAne bhAvita karatA vicAravA lAgyA. parSadA nIkaLI, koNika rAjAnI mAphaka jitazatrurAjA paNa nIkaLyo - yAvatu - paryApAsanA karavA lAgyo. tyArapachI te culanIpitA gAthApatie A mujaba samAcAra sAMbhaLyA ke, pUrvAnupUrvIkramathI cAlatA, grAmAnugrAma vihAra karatA zramaNa bhagavaMta mahAvIra ahIM padhAryA che, prApta thayA che, samavasaryA che ane vArANasI nagarInI bahAra koSTaka caityamAM yathocita Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 Agama kathAnuyoga-5 avagraha yAcIne saMyama tathA tapathI potAnA AtmAne bhAvita karatA vicaraNa karI rahyA che. he devAnupriyo ! jyAre tathArUpa arihaMta bhagavaMtonA nAma ane gotranuM zravaNa mAtra paNa mahAphaLadAyaka che, to pachI te AyuSyamanuM ! temanI sanmukha javuM, temane vaMdana namaskAra karavA, temane prazno pUchavA ane temanI paryupAsanA karavAnA suphala vize to kahevAnuM ja zuM hoya ? dharmAcAryanuM eka suvacana sAMbhaLavuM ja kalyANaprada che, to temanI pAsethI vipula arthanuM grahaNa karavAnA phaLane mATe to kahevAnuM ja zuM hoya ? tethI huM jAuM ane te devAnupriya zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra karuM, temanuM satkAra-sanmAna karyuM ane te kalyANarUpa, maMgalarUpa, devarUpa, caityarUpa bhagavaMtanI paryApAsanA karuM. A pramANe teNe vicAra karyo, vicAra karIne snAna karyuM, balikarma karyuM, kautuka, maMgala, prAyazcitta karyA, zuddha, prAvezya, mAMgalika uttama vastro paheryA, alpa paNa bahumUlya evA AbhuSaNo vaDe zarIrane alaMkRt karIne potAnA gherathI nIkaLyo. tyArapachI culanIpitA jyAM koSThaka caitya hatuM, temAM jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra birAjamAna hatA, tyAM Avyo, AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, pradakSiNA karIne vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne yathAyogya sthAne rahIne zaRSA karato, kiMciMtu mastaka namAvIne, potAnA baMne hAtha joDIne vinayapUrvaka paryApAsanA karavA lAgyo. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIre culanIpitA gAthApati ane te vizALa parSadAne - yAvat - dharmakathA kahI. parSadA pAchI pharI. rAjA jitazatru paNa pAcho pharyo. 0 culanI pitA dvArA zrAvakadharma svIkAra : tyArapachI cUlanIpitA gAthApati zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAsethI dharmakathA zravaNa karIne ane hRdayamAM avadhArIne harSita, saMtuSTa, AnaMdita citta, prItimanA, parama saumanasa ane harSAtirekathI vikasita hRdayavALo thaIne potAnA AsanethI Ubho thayo. Ubho thaIne zramaNa bhagavaMta mahAvIranI traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI. pradakSiNA karIne vaMdananamaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM - he bhagavan! huM nigraMtha pravacana para zraddhA karuM chuM. he bhagavan! huM tenI pratIti karuM chuM. he bhagavan! mane nigraMtha pravacana paratve ruci che. he bhagavan! huM nigraMtha pravacana mATe amyutthita thayo chuM. he bhagavan! te e pramANe ja che, he bhagavan! te tathyarUpa che, he bhagavan! te yathArtha che. he bhagavan! te asaMdigdha che. he bhagavan! te abhilaSaNIya che, he bhagavan! te abhIpsanIya che. he bhagavan! te abhilaSaNIya ane abhIsanIya che ke e pramANe ja che, je pramANe Ape kahela che. je rIte aneka rAjA, Izvara, talavara, mADaMbika, kauTuMbika, ibhya, zreSThI, senApati, sArthavAha Adi Apa devAnupriyanI pAse muMDita thaIne, gRhatyAga karIne AnagArika pravajyAthI pravrujita thayA che, te pramANe to huM muMDita thaIne gRhatyAga karIne AnagArika dIkSA aMgIkAra karavAmAM samartha nathI. paraMtu Apa devAnupriyanI pAse pAMca aNuvrata ane Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 103 sAta zikSAvratarUpa bAra prakAranA zrAvakadharmano svIkAra karavAne icchuM chuM. he devAnupriya ! jema sukha upaje tema karo, paNa vilaMba na karo. tyArapachI te culanI pitA gAthApatie zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse zrAvakadharma aMgIkAra karyo. tyArapachI koI divase zramaNa bhagavaMta mahAvIra vArANasI nagarI ane koSThaka caityathI nIkaLyA. nIkaLIne bahAranA janapadamAM vicaravA lAgyA. 0 culanI pitA ane zyAmAnI zrAvakacaryA : tyArapachI te culanI pitA jIva-ajIva Adi tattvonA jJAtA zramaNopAsaka thaI gayo - yAvat - zramaNa nigraMthone prAsuka, eSaNIya azana, pAna, khAdima, svAdima AhAra, vastra, pAtra, kaMbala, pAdaproMchana, auSadhi, bhaiSaja ane prAtihArika pITha, phalaka, zayyA, Asana AdithI pratilAbhita karatA vicAravA lAgyA. tyArapachI te zyAmA bhAryA jIvAjIva tattvonI jJAtA zramaNopAsikA thaI gaI - yAvatuM - zramaNa nigraMthone prAzuka eSaNIya azana, pAna, khAdima, svAdima, vastra, pAtra Adi - kaMbala, pAdaprIMchana, auSadhi, bhaiSaja ane prAtihArika evA pITha, phalaka, zayyA, saMsmArakathI pratilAbhita karatA vicAravA lAgI. 0 culanI pitAnI dharma jAgaraNA ane gRhI vyApAra tyAga : tyArapachI aneka prakAranA zIlavato, guNavato, viramaNo, pratyAkhyAno ane pauSadhopavAsonI anupAlanA dvArA AtmAne bhAvita karatA culanIpitAne cauda varSa vyatIta thayA ane paMdaramuM varSa cAlI rahyuM che. tyAre koI samaye madhya rAtrimAM jAgaraNa karatA- karatA A prakArano AdhyAtmika, ciMtita, prArthita, manogata saMkalpa utpanna thayo ke vANArasI nagarImAM aneka loko potapotAnA kAryone mATe mane pUche che, parAmarza kahe che - yAvat - svayaM potAnA kuTuMba parivArano AdhArastaMbha - yAvat - sarve kAryonuM nirdezaka chuM (ityAdi sarve varNana A pUrve AnaMda zrAvaka ane kAmadeva zrAvakamAM AvI gayela che. te pramANe jANI levuM) - yathAvat - te yulanI pitA zramaNopAsaka darbhanA saMthAra para sthita thaIne zramaNa bhagavaMtu mahAvIranI pAse grahaNa karelI dharmaprajJaptine svIkAra karIne vicAravA lAgyo. 0 culanI pitAne devakRta upasarga : tyArapachI madhyarAtrinA samaye te culanIpitA zramaNopAsakanI samakSa eka deva pragaTa thayo. tyArapachI te deve eka moTI, nIlakamala - bheMsanA zIMgaDA ane alasInA phUla jevI nIlI prabhAvALI tIkSNa talavAra hAthamAM laIne culanIpitA zramaNopAsakane A pramANe kahyuM are A culanIpitA zramaNopAsaka ! are o aprArthitanI prArthanA karanArA ! - thAvat - jotuM tArA A zIla,vrata ityAdino bhaMga nahIM kare to huM hamaNAM ja tArA moTAputrane gherathI bahAra kADhI lAvIza, lAvIne tArI sAme ja tene mArIza, mArIne tenA mAMsanA TukaDe TukaDA karIza, TukaDA karIne telanI bharelI kaDAImAM taLIza, pakAvIza, pakAvIne tenuM mAMsa ane lohIthI tArA zarIrane sIMcIza. jenAthI te ArtadhyAnane vaza thaIne, Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 Agama kathAnuyoga-5 duHkhathI pIDita thaIne akALe ja jIvanathI dUra thaI jaIza. (mRtyu pAmIza.) tyAre te deva dvArA A pramANe kahevAyA chatAM paNate zramaNopAsaka culanI pitA nirbhaya - yAvat - dharmadhyAnamAM rata rahyo. te deve culanIpitA zramaNopAsaka - yAvat - sthira joyo. joIne bIjI ane trIjI vakhata paNa culanIpitA zramaNopAsakane A pramANe kahyuM, o culanIpitA zramaNaopAsaka ! jo tuM hamaNAM ja zIla - yAvat - pauSadhopavAsane nahIM choDe to jIvitathI rahita thaI jaIza. tyAre paNa te culanIpitA zramaNopAsaka te deva dvArA bIjI ane trIjIvAra paNa kahevAyelA zabdone sAMbhaLIne nirbhaya - yAvatu - sthira rahyo. tyAre te deve culanIpitA zramaNopAsakane nirbhaya - yAvat - sthira joyo. joIne atyaMta phraddha, puSTa, kupita, vikarALa thaIne dAMtone kacakacAvato culanI pitAnA moTA putrane gherathI bahAra kADhyo, kADhIne tenI sAme mAryo mArIne mAMsanA TukaDeTukaDA karyA TukaDA karIne telathI bharI kaDAImAM pakAvyo. pakAvIne culanI pitA zramaNopAsakanA zarIrano mAMsa ane lohItI sIMcyuM. te zramaNopAsaka culanI pitAe te tIvra, vipula, karkaza, pragADha, pracaMDa, kussaha vedanAne sahana karI, khamI, titikSApUrvaka adhyAsita karI. tyArapachI te deve culanIpitA zramaNopAsakane nirbhaya - yAvatuM - sthira joyo, joIne culanI pitA zramaNopAsakane e pramANe kahyuM, are o culanI pitA zramaNopAsaka ! hajI paNa jo tuM zIla, vrata, viramaNa, pratyAkhyAna ane pauSadhopavAsane choDIza nahIM khaMDita nahIM kare to huM hamaNAM ja tArA vacalA putrane gherathI bahAra lAvIza, lAvIne tArI sAme mADI, mArIne - yAvat - tuM paNa jIvaMtarahita thaI jaIza. te devanA A kathanane sAMbhaLIne paNa culanI pitA zramaNopAsaka nirbhaya - yAvat - sthira rahyo. tyArapachI te deve culanI pitA zramaNopAsakane nirbhaya - yAvat - dharmadhyAne rata joyo, joIne bIjI ane trIjI vakhata paNa culanIpitA zramaNopAsakane A pramANe kahyuM, are o culanI pitA zramaNopAsaka ! - yAvat - (pUrve jaNAvyA pramANe) tuM jIvitathI rahita thaI jaze. te deva dvArA bIjI ane trIjI vakhata paNa A pramANe kahevA chatAM paNa te culanIpitA zramaNopAsaka nirbhaya - yAvat - sthira rahyo. tyArapachI te deve culanI pitA zramaNopAsakane abhIta - yAvat - dharmadhyAnamAM magna joyo. joIne atyaMta kruddha, rukha, kupita, vikarAla thaIne dAMtone kacakachAvato yulanI pitA zramaNopAsakanA vacalA putrane gherathI lAvyo, lAvIne tenI sAme mAryo. mArIne tenA mAMsanA TukaDA karyA - yAvat - culanI pitA zramaNopAsakanA zarIra para mAMsa ne lohIthI sIMcyo. te culanI pitA zramaNopAsake te tIvra -cAvat - vedanAne samyak prakAre sahana karI, khamI, titikSApUrvaka adhyAsita karI. tyAre te deve culanI pitA zramaNopAsakane abhIta - yAvat - dharmadhyAnamAM magna Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 105 joyo. joIne culanIpitA zramaNopAsakane A pramANekahyuM, o culanIpitA zramaNopAsaka ! - yAvata - jo tuM Aje zIla, vrata - yAvat - bhaMga nahIM kare to huM hamaNAM ja tArA nAnAputrane gharamAMthI uThAvI lAvIza, lAvIne tArI sAme teno ghAta karIza, karIne tenA mAMsanA TukaDe TukaDA karIza - yAvat - tuM ArtadhyAnathI pIDita thaIne akALe ja jIvitathI rahita thaI jaIza. tyAre te culanIpitA zramaNopAsaka te devanA kathanane sAMbhaLIne abhIta - yAvat - sthira rahyo. tyArapachI te deve culanIpitA zramaNopAsakane nirbhaya - yAvata - sthira joyo. joIne bIjI ane trIjI vakhata paNa culanIpitA zramaNopAsakane A pramANe kahyuM, are o culanI pitA zramaNopAsaka ! jo tuM Aje zIla, vrata - pAvat bhaMga nahIM karIza to huM hamaNAM ja tArA nAnA putrane gharamAMthI uThAvI lAvIza, lAvIne tArI sAme teno ghAta karIza, karIne tenA mAMsanA TukaDe-kukaDA karIza - yAvatuM - tuM ArtadhyAnane vaza thaIne duHkhathI pIDita thaIne AkALe ja jIvitathI rahita thaI jaIza. te deve bIjI vakhata, trIjI vakhata paNa A pramANe kahevA chatA culanIpitA zramaNopAsaka nirbhaya - yAvat - sthira rahyo. tyArapachI te deve culanIpitA zramaNopAsakane nirbhaya-cAvatu - sthira joyo. joIne atyaMta kruddha, ruTa, kupita thaIne - yAvatu - nAnA putrane gharamAMthI bahAra kheMcI lAvyo. lAvIne culanIpitAnI sAme ja teno ghAtakaryo. ghAta karIne mAMsanA TukaDe TukaDA karyA. TukaDA karIne telanI bharela kaDAImAM taLyo. taLIne culanI pitA zramaNopAsakanA zarIra para mAMsa ane raktane sIMcyuM. tyAre paNa te culanIpitA zramaNopAsake te tIvra - yAvata -- dUssaha vedanAne samyak prakAre sahana karI, khamI, titikSApUrvaka adhyAsita karI. 0 culanI pitAnI mAtAnI hatyAno upasarga ane dhyAnanI cilatatA : - tyArapachI te deve culanI pitA zramaNopAsakane nirbhaya - yAvat sthira joIne cothI vakhata teNe culanI pitA zramaNopAsakane A pramANe kahyuM are o ! culanIpitA zramaNopAsaka ! jo tuM - yAvat - pauSadhopavAsane khaMDita nahIM kare to huM hamaNAM ja tArA mATe devarUpa ane guru sadaza pUjanIya, tArA lAlanapAlana AdirUpa duSkara kArya karanArI mAtA bhadrA sArthavAhIne gharamAMthI lAvIza, lAvIne tamArI sAme mArIza, mArIne tenA mAMsanA TukaDA karIza,karIne telanI bharelI kaDAImAM pakAvIza, pakAvIne tArA zarIra para mAMsa ne lohI chAMTIza, jenAthI te ArtadhyAnane vaza thaIne dussaha vaMdanAthI pIDita thaIne kasamaye ja jIvinatathI rahita thaI jaIza. tyArapachI te deve culanIpitA zramaNopAsakane pUrvavat nirbhaya - yAvat - sthira joyo. joIne pharIthI bIjI ane trIjIvAra paNa cUlanIpitA zramaNopAsakane A pramANe kahyuM, are o ! culanIpitA zramaNopAsaka ! - yAvat - jIvanathI rahita thaI jaIza. tyArapachI te deva dvArA bIjI ane trIjI vakhata A pramANe kahevAyuM. tyAre te Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-5 culanIpitA zramaNopAsakane A ane AvA prakArano adhyAtmika, ciMtita, prArthita, manogata saMkalpa utpanna thayo ke, aho ! A puruSa ghaNo anArya--adhama ane anArya buddhivALo che, nikRSTa pAkarmone karanAro che- 106 jeNe mArA moTA putrane gharamAMthI bahAra kADhIne mArI sAme ja tenI hatyA karIne, tenA mAMsanA TukaDA karyA, TukaDA karIne telanI bharelI kaDAImAM pakAvyo. pakAvIne tenA mAMsa ane lohIne mArA zarIra para cAMTayuM. tyArapachI vacalA putrane paNa gharamAthI bahAra lAvIne mArI sAme mArI nAMkhyo - yAvat - tenA mAMsa ane lohIne mArA zarIra para chAMTyuM. tyArapachI mArA nAnA putrane paNa gharamAMthI bahAra lAvIne mArI sAme hatyA karIne yAvat tenA mAMsa ane lohInI mArA zarIra para chAMTyuM. - have te deva ane gurusamAna pUjanIya, duSkarathI paNa duSkara kriyAone karanArI mArI mAtA bhadrA sArthavAhIne paNa gharamAMthI lAvIne mArI sAme hatyA karavA icche che - tethI e ja yogya che ke, A puruSane pakaDI lauM - Avo vicAra karI te pakaDavAne mATe doDyo. paraMtu te deva AkAzamAM uDI gayo ane culanIpitAnA hAthamAM thAMbhalo AvI gayo ane te ucca svaramAM kolAhala karavA lAgyo. 0 bhadrA mAtAne culanIpitAno uttara H tyAre te bhadrA sArthavAhI te kolAhala sAMbhaLIne ane samajIne jyAM culanIpitA zramaNopAsaka hato, tyAM AvI. AvIne culanIpitA zrAvakane kahyuM, he putra ! teM moTAmoTA zabdothI kolAhala kema karyo ? tyAre culanIpitA zramaNopAsake mAtA bhadrA sArthavAhIne A pramANe kahyuM, kharekhara ! e pramANe he mAtA ! huM jANato nathI ke te puruSa koNa hato ke jeNe atyaMta kruddha, ruSTa, kupita, vikarAla thaIne dAMtone kacakacAvI, eka moTI nIlakamala, bheMsanA zIMgaDA ane alacInA phUla jevI nIlI prabhAvALI tIkSNa talavAra laIne mane kahyuM - are o culanIpitA zramaNopAsaka ! - yAvat - jo tuM - yAvat - jIvanathI rahita thaI jaIza.te puruSa dvArA Ama kahevAyA chatAM paNa huM nirbhaya - yAvat - sthira rahyo. tyArapachI te puruSe mane nirbhaya yAvat - sthira joyo, joIne bIjI ane trIjI vakhata paNa mane kahyuM, A culanIpitA zramaNopAsaka ! - yAvat - jIvitathI rahita thaI jaIza. tyArapachI huM te puruSa dvArA bIjI ane trIjI vakhata paNa A pramANe kahyuM chatAM paNa huM nirbhaya - yAvat - sthira rahyo. tyArapachI te puruSe mane abhItayAvat - sthira joyo. joIne atyaMta kruddha, ruSTa,kupita ane vikarALa thaIne dAMtone kacakacAvatA mArA moTA putrane gharamAMthI lAvyo, lAvIne mArI sAme tenI hatyA karI, hatyA karIne tenA mAMsanA TukaDe TukaDA karyA, TukaDA karIne tela bharelI kaDAImAM taLyo. taLIne mArA zarIra para mAMsa ane lohIne chAMTyAM. thAvat vedanAne samabhAvapUrvaka sahana karI, khamI, tyAre meM te atyaMta tIvra -- - Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 107 titikSApUrvaka adhyAsita karI. A ja pramANe teNe mArA vacalA putrane mAryo - yAvat - A ja pramANe teNe mArA nAnA putrane paNa mAryo - yAvat - meM te tIvra vedanAne samyak prakAre sahana karI, khamI ane titikSApUrvaka adhyAsita karI. AvuM karyA pachI paNa jyAre te puraSe mane nirbhaya - yAvatu - sthira joyo tyAre cothI vAra mane A pramANe kahyuM, are o culanI pitA zramaNopAsaka ! - yAvat - hajI paNa jo tuM tArA zIla, vrata Adine khaMDi nahIM kare to huM hamaNAM ja deva, guru evA pUjanIya tArI mAtAne lAvIza - yAvat - tuM mRtyu pAmIza. tyArapachI huM te puruSanA A kathanane sAMbhaLIne paNa nirbhaya - yAvat - sthira rahyo, tyAre te puruSe mane nirbhaya - yAvat - sthira joyo. joIne bIjI ane trIjI vakhata paNa A pramANe kahyuM, o culanI pitA zramaNopAsaka ! -yAvat - tuM jIvitathI rahita thaI jaIza. tyArapachI te puraSa dvArA bIjI ane trIjI vakhata paNa A pramANe kahevAyuM tyAre mane A ane AvA prakArano AdhyAtmika - yAvat - saMkalpa utpanna thayo. are ! A adhama puruSe - yAvat - pApakarma karela che. pahelA teNe mArA moTA putrane - cAvatuM - mAMsa ane lohI chAMTyA ane have tenA paNa gharamAMthI lAvIne mAravA icche che, tethI mAre mATe e ucita che ke huM te puruSane pakaDI lauM. Avo vicAra karIne huM tene pakaDavA doDyo. paraMtu te to AkAzamAM uDI gayo ane pakaDavA mATe phelAvela hAthomAM thAMbhalo AvI gayo. tenAthI meM kolAhala macAvyo. 0 bhadrAmAtAnI samajAvaTathI calanI pitA dvArA prAyazcitta : tyArapachI bhadrA sArthAvANIe culanIpitA zramaNopAsakane A pramANe kahyuM, koI puruSe tArA moTA putrane gharamAMthI bahAra kADhyo nathI ke, tene mAryo nathI, koIe tArA vacalA putrane gharamAMthI uThAvyo nathI ke tArI pAse tenI hatyA karI nathI. temaja tArA nAnA putrane paNa gharamAMthI koI laI gayuM nathI ke teno ghAta karyo nathI. A to koI puruSe tene upasarga karyo che. - A to teM mithyA-kalpita ghaTanA joI che. jenAthI tArA vrata, niyama, pauSadha khaMDita thaI gayA. tethI he putra ! tuM A sthAnanI - vratabhaMga karanI AlocanA kara, yathocita prAyazcitta karavAnI taiyArI karI ane tenA mATe tapa karma svIkAra kara. tyArapachI cUlanIpitA zramaNopAsaka "tahatti" (tamekaho cho te yogya che.) tema kahIne mAtA bhadrA sArthavAhInI AjJAne vinayapUrvaka svIkArI, svIkArIne te sthAna (vratakhaMDana)nI AlocanA, pratikramaNa karyA, niMdA karI, ga karI, tenAthI nivRtta thayo ane A akaraNIya kAryanI vizuddhine mATe yathocita prAyazcitta karavAnA hetuthI tatpara thaIne tapa karma svIkAra karyuM. 0 culanI pitA dvArA upAsakapratimA grahaNa ane anazana : tyArapachI culanIpitA zramaNopAsake pahelI upAsakapratimA aMgIkAra karI te Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 Agama kathAnuyoga-5 pahelI upAsaka pratimAnI culanIpitA zramaNopAsake yathAsUtra, yathAkalpa, yathAmArga yathAtattva samyak prakAre kAyA dvArA sparzanA karI, pAlana karyuM, zodhita karI, tIrNa karI, kIrtita karI ane ArAdhanA karI. tyArapachI te culanIpitA zramaNopAsake bIjI upAsaka pratimAne ArAdhita karI, te ja prakAre trIjI, cothI, pAMcamI, chaTThI, sAtamI, AThamI, navamI, dazamI ane agiyAramI upAsaka pratimAne yathAsUtra, yathAkalpa, yathAmArga, yathAtattva samyak prakAre kAyA dvArA sparzati karI, pAlita karI, zodhita karI, tIrNita karI, kIrtita karI ane ArAdhI. A tapa karmathI te culanIpitA zramaNopAsaka te udAra, vipula, prayatnasAdhya, tapokamane grahaNa karavAthI zuSka, rukSa, nimasa, asthicaryAvRta, kaDakaDATa karatI, kRza ane jenI nADIo dekhAvA lAgI che tevA zarIravALo thaI gayo. tyArapachI koI divase gharmajAgaraNAthI jAgaraNa karatA te culanI pitA zramaNopAsakane A AvA prakArano AdhyAtmika, ciMtita, prArthita, manogata saMkalpa utpanna thayo ke (ityAdi sarva varNana AnaMda, kAmadeva Adi zrAvakamAM karyA mujaba jANavuM) mAre aMtima mAraNAMtika saMlekhanA, jhUsaNAne aMgIkAra karIne, bhojana-pANIno tyAga karIne, jIvanamaraNanI AkAMkSA na karatA vicaruM. e pramANe vicAra karIne - yAvat - te vicaravA lAgyo. 0 culanI pitAnuM samAdhimaraNa ane gati : tyAre te culanIpitA zramaNopAsaka anekavidha zIla, vrata, guNavrata, viramaNa, pratyAkhyAna, pauSadhopavAsathI AtmAne saMskArita karI vIsa varSano zramaNopAsaka paryAya pAlana karI, agiyAra upAsaka pratimAnuM ArAdhana karI, mAsika saMkhanA dvArA AtmAne zuddha karI, anazana dvArA sAITha bhaktonuM chedana karI, AlocanA, pratikramaNa karIne samAdhibhAvapUrvaka maraNa samaye mRtyu pAmyo. samAdhimaraNa pAmIne saudharmakalpamAM saudharmAvalaMsaka mahAvimAnanA izAna dizi bhAgamAM aruNaprabha vimAnamAM devarUpe utpanna thayo. tyAM tenI sthiti cAra palyopamanI thaI. tyAMthI cyavIne mahAvidekSetramAM utpanna thaIne siddha thaze, buddha thaze, mukta thaze ane saMpUrNa duHkhono aMta karaze. 0 Agama saMdarbha :uvA. 3, 29 thI 31; 0 surAdeva zrAvakanI kathA - te kALe, te samaye vANArasI nAmaka nagarI hatI. tyAM koka caitya hatuM. rAjA jitazatru hato. e ja vANArasI nagarImAM surAdeva nAmano gAthApati nivAsa karato hato. je RddhimAnuM - yAvat - aparAbhUta hato. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 109 0 surAdevanI saMpatti - mahattA ane ghanyAbhAryA : te surAdeva gAthApatinA koSamAM cha koTi suvarNa hatuM, cha koTi suvarNa vyApAramAM lAgela hatuM ane cha koTi suvarNa bhavana tathA gRhopakaraNamAM prayukta hatuM. tene daza-daza hajAranI gAyonuM eka evA cha gokuLa hatA. te surAdeva gAthApatine ghaNAM ja rAjA-Izvara Adi potapotAnA kAryo mATe pUchatA hatA, parAmarza karatA hatA ane potAnA kuTuMbamAM paNa te AdhAra staMbha hato. - yAvatuM - te sarve kAryomAM nirdezaka hato. te surAdeva gAthApatinI dhanyA nAme bhAryA hatI. je zubhalakSaNa ane paripUrNa paMcendriyayukta zarIravALI hatI - yAvat - manuSyasaMbaMdhI kAmabhogono upabhoga karatI evI vicaraNa karI rahI hatI. 0 bhagavaMta mahAvIra pAse surAdevanuM gharmazravaNa : te kAle, te samaye zramaNa bhaghavaMta mahAvIra - yAvat - jyAM vANArasI nagarI hatI, jyAM koSThaka caitya hatuM, tyAM padhAryA. padhArIne yathocita avagrahanI yAcanA karIne saMyama ane tapathI potAnA AtmAne bhAvita karatA vicAravA lAgyA. parSadA nIkaLI. koNika rAjAnI mAphaka jitazatru rAjA paNa nIkaLyo - yAvat - paryapAsanA karavA lAgyo. tyArapachI te surAdeve gAthApatie A saMvAda sAMbhaLyo ke, pUrvAnapUva kramathI gamana karatA, grAmAnugrAma vicaraNa karatA zramaNa bhagavaMta mahAvIra ahIM AvyA che, prApta thayA che, samavasaryA che ane ahIM vANArasI nagarInI bahAra koSTaka caityamAM yathocita avagrahanI yAcanA karIne saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA evA birAjamAna che. he devAnupriyo ! jyAre tathArUpa arihaMta bhagavaMtonuM nAma ane gotranuM zravaNa paNa mahAphaLadAyaka che to pachI temanI sanmukha javuM, temane vaMdana-namaskAra karavo, temane prazno pUchavA ane paryApAsanA karavAnA phaLa vize to kahevuM ja zuM ? jyAre AryadharmanuM eka suvacana zravaNa paNa durlabha che, to pachI vipula artha grahaNa karavA vize to kahevAnuM ja zuM hoya ? (ityAdi saMpUrNa varNana AnaMdazrAvaka ane kAmadeva zrAvakanI kathAmAM kahevAyA pramANe samajI levuM) - yAvat - jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra birAjamAna hatA, tyAM Avyo, AvIne traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, pradakSiNA karIne vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana- namaskAra karyA pachI yathAyogya sthAne rahIne zuzraSA karato evo, kiMcit mastaka namAvIne, vinayapUrvaka aMjali karato paUpAsanA karavA lAgyo. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIre surAdeva gAthApati ane te vizALa parSadAne - vAva - dharma kahyo. parSadA pAchI pharI rAjA paNa gayo. 0 surAdevanI gRhI dharma pratipatti : tyArapachI te surAdeva gAthApati zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAsethI dharma sAMbhaLIne ane hRdayamAM avadhArIni harSita thayo, saMtuSTa thayo, AnaMdita citta thayo, prItiyukata Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 Agama kathAnuyoga-5 manavALo thayo. harSanA vazathI tenuM hRdaya vikasita thayuM, potAnA AsanethI Ubho thayo, UbhA thaIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa pradakSiNA karI, pradakSiNA karIne vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM, he bhagavan! huM nigraMtha pravacana para zraddhA karuM chuM - yAvat - huM Apa devAnupriyanI pAse pAMca aNuvrata ane sAta zikSAvratarUpa bAra prakArano zrAvakadharma aMgIkAra karavA icchuM chuM. ("- yAvatuM - "mAM AvatuM zeSa sarve varNana AnaMda ane kAmadeva zrAvakamAM AvatA varNana pramANe samajI levuM) he devAnupriya ! jema sukha upaje tema karo, vilaMba na karo. tyArapachI te surAdeva gAthApatie zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAsethI zrAvakadharma aMgIkAra karyo. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIra koI divase vANArasI nagarInA koSThaka caityathI nIkaLyA, nIkaLIne bahAranA janapadamAM vicAravA lAgyA. 0 surAdeva ane ghanyAnI zrAvakacaryA : tyArapachI te surAdeva jIva-ajIvAdi tattvono jJAtA zramaNopAsaka thaI gayo. tyArapachI banyA paNa jIva-ajIvAdi tattvonI jJAtA zramaNopAsikA thaI gaI - thAvat - teo (surAdeva tathA dhanyA) zramaNa nigraMthone prAsuka eSaNIya azana, pAna, khAdima, svAdima AhAra, vastra, pAtrAdi, kaMbala, pAdaproMchana, rajoharaNa, auSadhi, bhaiSaja tathA prAtihArika evA pITha, phalaka, zayyA, saMskAraka, Asana AdithI pratilAbhita karatA potAno samaya vyatIta karavA lAgyA.. 0 surAdevanuM dharmajAgaraNa : tyArapachI te surAdeva zramaNopAsakane aneka prakAranA zIla, vrata, guNa, viramaNa, pratyAkhyAna, pauSadhopavAsa dvArA AtmAne bhAvita karatA cauda varSa vItI gayA ane paMdaramAM varSamAM koI divase madhya rAtrimAM dharma jAgarikAmAM jAgaraNa karatA A ane AvA prakArano AdhyAtmika, ciMtita, prArthita, manogata saMkalpa utpanna thayo ke - yAvat - (sarva varNana AnaMda ane kAmadeva zramaNopAsakanI kathA anusAra jANI levuM) ekalA, advitIya thaIne darbhano saMthAre sthita thaIne zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse grahaNa karela dharmaprajJaptine svIkArIne vicaruM - (mAro samaya vyatIta karuM.) 0 surAdevane devakRt upasarga : tyArapachI (pauSadhazALAmAM pauSadha grahaNa karIne rahelA) surAdeva sanmukha madhyarAtrimAM eka deva pragaTa thayo. te deve nIlakamala prabhAyukta - yAvat tIkSNa dhAravALI eka moTI talavAra hAthamAM laIne surAdeva zramaNopAsakane A pramANe kahyuM, are o surAdeva zramaNopAsaka ! aprArthitanI prArthanA karanArA -- yAvat - jo tuM zIla, vrata, viramaNa, pratyAkhyAna, pauSadhopavAsathI vicalita ke mubhita nahIM thAya, tene khaMDita nahIM kare, bhAMgaze nahIM, teno tyAga nahIM kare to - cAvatu - huM tArA moTA putrane gharamAMthI bahAra kheMcI lAvIne tArI sAme ja teno vadha karIza, vadha karIne tenA mAMsanA TukaDe TukaDA karI nAMkhIza. pachI telanI kaDAImAM pakAvIza, pakAvIne tArA zarIrane tenA mAMsa ane lohI Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 111 vaDe sIMcIza. tenA lIdhe tuM ArtadhyAna ane duHkhathI pIDita thaIne jIvanathI rahita thaI jaIza. tyAre te surAdeva zramaNopAsake te devanI A vAta sAMbhaLIne bhayabhIta, trasta, udvigna, bhita, vicalita na thayo, gabharAyo nahIM, zAMtabhAvathI dharmadhyAnamAM sthira rahyo. tyAre te surAdeva zramaNopAsakane te deve abhIta, atrasta, anuddhigra, asubhita, asaMbhrAMta ane dharmadhyAnamAM nirata joyo tyAre bIjI ane trIjI vakhata paNa surAdeva zramaNopAsakane A pramANe kahyuM - are o surAdeva zramaNopAsaka ! - yAvat - jo tuM Aja zIla, vrata, viramaNa, pratyAkhyAna, pauSadhopavAsane choDIza nahIM. bhaMga nahIM kare to huM hamaNAM ja tArA moTA putrane gharamAMthI bahAra kheMcI lAvIza, lAvIne tArI sAme ja tenI hatyA karIza, hatyA karIne tenA mAMsanA pAMca TukaDA karIza, TukaDA karIne telanI bharelI kaDAImAM taLIza, taLIne tArA zarIra para mAMsa ane lohIne chAMTIza, jenAthI te ArtadhyAnane vaza thaIne, durnivAra duHkhathI pIDita thato akALe ja jIvitathI rahita thaI jaIza. tyAre te deva dvArA bIjI ane trIjI vakhata paNa kahevAyela A vAtane sAMbhaLIne te surAdeva zramaNopAsaka nirbhaya - cAvata - dharmadhyAnamAM rata rahyo. tyArapachI te deve surAdeva zramaNopAsakane nirbhaya - yAvat - sthira joyo, joIne atyaMta kuddha, rukha, kupita ane caMDikAvat vikarALa thaIne dAMtone kacakacAvato te surAdeva zramaNopAsakanA moTA putrane gharamAMthI lAvyo, lAvIne tenI sAme ja vadha karyo. vadha karIne mAMsanA pAMca TUkaDA karyA. TUkaDA karIne telathI bharelI kaDAImAM pakAvyA, pakAvIne surAdeva zramaNopAsakanA zarIrane lohI ane mAMsa vaDe sIcita karyuM. tyAre te surAdeva zramaNopAsake te atIva durdharSa, vipula, kaThora, pragADha, pracaMDa, dussaha vedanAne samA-titikSA ane samabhAvapUrvaka sahana karI. tyArapachI te deve surAdeva zramaNopAsakane nirbhaya - yAvatu - sthira joyo. joIne surAdeva zramaNopAsakane A pramANe kahyuM, are o surAdeva zramaNopAsaka ! - yAvat - jo tuM Aje zIla, vrata, viramaNa, pratyAkhyAna, pauSadhopavAsane choDIza nahIM to tArA vacalA putrane lAvIza, lAvIne tArI sAme tenI hatyA karIza, hatyA karIne tenA mAMsanA pAMca TukaDA karIza, TukaDA karIne telanI bharelI kaDAImAM pakAvIza, pakAvIne tArA zarIra para tenuM mAMsa ane lohI chAMTIza. jenA lIdhe tuM ArtadhyAna ane dasaDa vedanAthI pIDita thaIne kasamaye ja jIvitathI rahita thaI jaIza. tyArapachI te deve A vAta sAMbhaLIne paNa surAdeva zramaNopAsakane nirbhaya - vAva - sthira joyo. tyAre (pachInuM sarva kathana pUrvavatuM - moTAputramAM jema kahyuM tema samajI levuM) - yAvat - vacalAputrane lAvIne surAdevanI sAme ja tenI hatyA karI - yAvat - te vacalA putranA mAMsa ane lohIthI surAdeva zrAvakanA zarIrane siMcita karyuM. tyAre surAdeva zramaNopAsake te tIvra - yAvat - vedanAne samabhAve, kSamApUrvaka ane titilAsaNa adhyAsita karI. e rIte vacalAputrane mAryA pachI paNa te deve surAdeva Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 Agama kathAnuyoga-5 zramaNopAsakane nirbhaya - yAvatu - sthira joyo. joIne te deve surAdeva zramaNopAsakane A pramANe kahyuM, are o surAdeva zramaNopAsaka ! - yAvat - hajI paNa jo tuM tArA zIla, vrata, viramaNa, pratyAkhyAna, pauSadhopavAsane choDIza nahIM, khaMDita nahIM kare to huM hamaNAM ja tArA nAnA putrane gharamAMthI lAvIza, lAvane tArI sAme mArIza, mArIne tenA mAMsa piMDanA pAMca TukaDA karIza. TukaDA karIne telathI bharelI kaDAImAM pakAvI, pakAvIne tArA zarIra para mAMsa ane lohI chAMTIza, jenAthI te ArtadhyAna ane duHkhathI pIDita thaIne akALe ja jIvanarahita thaIza. tyAre te devanI A vAta sAMbhalIne surAdeva zramaNopAsaka nirbhaya - yAvat - sthira rahyo. A pramANe kahyA chatAM jyAre te deve surAdeva zramaNopAsakane nirbhaya - thAvat - dharmadhyAnamAM rata joyo. (bAkInuM sarve varNana moTA putramAM karela che te pramANe ja ahIM paNa samajI levuM) - yAvat - suradeva zramaNopAsakanA nAnA putrane gharamAMthI lAvyo. lAvIne tenI sAme hatyA karI hatyA karIne tenA mAMsapiMDanA pAMca TukaDA karyA, TukaDA karIne telathI bharelI kaDAImAM pakAvyA, pakAvIne surAdevazrAvakanA zarIra para mAMsa ane lohI chAMDyuM. tyAre te surAdeva zramaNopAsake vikaTa - yAvat - vedanAne samabhAva, kSamA ane titikSApUrvaka samyak prakAre sahana karI. 0 upasargathI surAdevanuM calita thavuM - tyArapachI jyAre te deve surAdeva zramaNopAsakane nirbhaya - yAvat - dharmadhyAnamAM rata joyo tyAre cothI vakhata surAdeva zramaNopAsakane te deve A pramANe kahyuM, are o surAdeva zramaNopAsaka ! - yAvat - jo tuM Aje zIla, vrata, viramaNa, pratyAkhyAna, pauSadhopavAsane choDIza nahIM, khaMDita nahIM kare to hamaNAM ja tArA zarIramAM eka sAthe soLa bhayAnaka roga utpanna karIza - te A pramANe (1) zvAsa-dama, (2) kAsa-khAMsI, (3) vara-tAva, (4) dAha, (5) udarazULa, (6) bhagaMdara, (7) arza, (8) ajIrNa, (9) dRSTi zULa, (10) mastaka zULa, (11) bhojana aruci, (12) netra vedanA, (13) karNavedanA, (14) khUjalI, (15) jalodara, (16) koDha. A soLa rogathI tuM ArtadhyAna ane dussaha vedanAthI pIDita thaIne kasamaye jIvanathI rahita thaI jaIza. te deve A pramANe kahyuM to praNa surAdeva zramaNopAsaka pUrvavat nirbhaya - yAvatuM - dharmadhyAne sthira rahyo. jyAre surAdeva zramaNopAsakane nirbhaya - yAvat - sthira joyo. tyAre te deve bIjI vakhata ane trIjI vakhata paNa surAdeva zramaNopAsakane A pramANe kahyuM, are o surAdeva zramaNopAsaka ! - yAvat - hajI paNa tuM jo zIla, vrata, viramaNa, pratyAkhyAna ane pauSadhopavAsane choDIza nahIM, tene khaMDita nahIM kare to huM A ja samaye tArA zarIramAM eka sAthe soLa bhayaMkara rogone utpanna karI daIza - yAvat - jenAthI tuM ArtadhyAna pUrvaka dussaha duHkhathI pIDita thaIne kasamaye ja jIvitathI rahita thaI jaIza. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 113 tyArapachI te deve bIjI vakhata - trIjI vakhata paNa A pramANe kahyuM tyAre surAdeva zramaNopAsakane A ane AvA prakArano AdhyAtmika, ciMtita, prArthita manogata saMkalpa utpanna thayo ke, aho ! A puruSa adhama che, adhama buddhivALo che ane nikRSTa pApakarmone karanAro che. jethI pahelA teNe mArA moTA putrane gherathI uThAvyo. uThAvIne mArI sAme mArIne tenA mAMsapiMDanA pAMca TukaDA karyA, TukaDA karIne telanI bharelI kaDAImAM pakAvyA, pakAvIne mArA zarIra para mAMsa ane lohI chAMTyuM, e ja rIte tyArapachI mArA vacalA putrano - yAvat - mArA nAnA putrano ghAta karyo - yAvat - (ahIM sarva varNana pUrvavat jANavuM) have te soLa bhayaMkara rogane mArA zarIramAM utpanna karavA mAMge che. tethI mAre A puruSane pakaDI levo joIe. Avo vicAra karIne tene pakaDI levA uThyo. paraMtu te puruSa AkAzamAM uDI gayo ane surAdevanA hAthamAM thAMbhalo AvI gayo. tyAre te jorajorathI kolAhala karavA lAgyo. 0 ghanyAne surAdevano uttara : tyArapachI dhanyA bhAryA kolAhala sAMbhaLIne ane samajIne jyAM zramaNopAsaka surAdeva hato, tyAM AvI ane AvIne bolI, he devAnupriya ! Apa jora-jorathI kema kolAhala karatA hatA ? tyAre surAdeva zramaNopAsake te dhanyAbhAryAne A pramANe kahyuM, he devAnupriye ! kharekhara ! e pramANe huM jANato nathI ke te puruSa koNa hato, jeNe kruddha, rujha, kupita, vikarALa thaIne, dAMtone kacakacAvatA nIlakamala, bheMsanA zIMgaDA ane alasInA phUlanI prabhA jevI, tIkSNa dhAravALI eka moTI talavAra laIne mane A pramANe kaha, he surAdeva zramaNopAsaka ! - yAvat - Aja jo tuM zIla, vrata, viramaNa, pratyAkhyAna, pauSadhopavAsane choDIza nahIM, khaMDita nahIM kare to hamaNAM ja huM tArA moTA putrane gharamAMthI lAvIne - yAvat - mArI nAMkhIza, tenAthI tuM akALe ja jIvitathI rahita thaI jaIza. (sarva varNana pUrvavat jANavuM) - paraMtu huM te puruSanI te vAta sAMbhaLIne paNa nirbhaya - cAvatu - dharmadhyAne sthira rahyo. tyAre - yAvat - (sarva varNana pUrve moTA putra, vacalA putra, nAnA putranA saMdarbhamAM karAyuM che te sarva varNana ahIM paNa samajI levuM) mane nirbhaya - yAvat - sAdhanA rata joyo. tyAre cothI vakhata te deve mane kahyuM ke, o zramaNopAsaka surAdeva ! - yAvat - jo tuM Aje zIla - yAvatuM - pauSadhopavAsane choDIza nahIM, tene khaMDita nahIM kare to hamaNAM ja tArA zarIramAM eka sAthe soLa bhayaMkara rogone utpanna karI daIza - yAvatu - jenAthI te ArtadhyAna ane dussaha duHkhathI pIDita thaIne kasamaye ja jIvitathI rahita thaI jaIza. te puruSanI A vAta sAMbhaLIne huM nirbhaya - yAvat - dharmasAdhanAmAM sthira rahyo. tyArapachI te puruSe mane nirbhaya - yAvat - sthira joyo, joIne bIjI ane trIjI vakhata A pramANe kahyuM - yAvat - (sarve varNana pUrve kahyA mujaba ahIM paNa samajI levuM). mAre mATe ucita thaze ke huM A puruSane pakaDI lauM, Avo vicAra karIne huM mArA AsanethI uThyo Jain ---- international Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 Agama kathAnuyoga-5 ane pakaDavAne mATe doDyo, paraMtu mArA hAthamAM thAMbhalo AvI gayo ane te puruSa AkAzamAM uDI gayo. jethI huM jora-jorathI bumo pADato kolAhala karavA lAgyo. 0 dhanyA zrAvikAnI samajAvaTathI surAva dvArA prAyazcitta : tyArapachI dhanyA bhAryAe surAdeva zramaNopAsakane A pramANe kahyuM, koI puruSe tamArA moTA putrane gherathI uThAvela nathI, tene tamArI AgaLa mAryo nathI. tamArA vacalA putrane paNa koIe gharamAMthI bahAra kADhela nathI ke tenI hatyA paNa nathI karI, tamArA nAnA putrane paNa koI gharamAMthI laI gayuM nathI ke teno ghAta karela nathI. he devAnupriya ! koI puruSe tamArA zarIramAM kAsa Adi soLa rogane utpanna karyA nathI. paraMtu koI puruSe tamane upasarga karela che tame phakta mithyA - bhayAnaka svapna mAtra joyela che. jenAthI tame A samaye khaMDita vrata, khaMDita niyama ane khaMDita pauSadhavALA thaI gayA cho. tethI he devAnupriya ! tame A sthAnanI AlocanA karo, pratikramaNa karo, niMdA karo. gartA karo, nivRtti karo, akAryanI vizuddhi karo ane tadanurUpa prAyazcittano svIkAra karIne tapa karma karI (zuddha thAo.) tyAre te surAdeva zramaNopAsaka "tahatti" "tuM ThIka kahe che' ema kahIne dhanyAbhAryAnA kathanane vinayapUrvaka svIkAryuM. svIkArIne te sthAnanI - doSanI AlocanA karI, pratikramaNa karyuM, niMdA karI, gaha karI, nivRtti karI tenI vizuddhi karI ane te akAryane mATe prAyazcitta karavA mATe udyat thaIne tadanurUpa tapa:kriyAno svIkAra karyo. 0 surAdeve ArAdhela pratimA ane anazana svIkAra : tyArapachI te surAdeva zramaNopAsake pahelI upAsaka pratimA aMgIkAra karI ane te pahelI upAsaka pratimAne surAdeva zramaNopAsake sUtronusAra, mArgAnusAra, kalpa anusAra, tattva anusAra samyak prakAre grahaNa karI, pAlana karI, zodhita karI, pUrNa karI, kIrtita karI ane ArAdhita karI. tyArapachI te surAdeva zramaNopAsake bIjI upAsaka pratimAne grahaNa karI, tyArabAda trIjI, cothI, pAMcamI, chaThI, sAtamI, AThamI, navamI, dazamI ane agiyAramI upAsaka pratimAne sUtra, kalpa, vidhi ane siddhAMta anusAra grahaNa karI, pAlana karI, zobhita karI, pUrNa karI, kIrtita karI, ArAdhita karI. tyArapachI te zramaNopAsaka te udAra, vipula, prayatna sAdhya tapa karmane svIkAra karavAthI zuSka, rukSa, nirmAsa, asthi carmAvRtta, kaDakaDAhaTa karatI, kRza ane jenI nADI ubharI Avela che tevA zarIravALo thaI gayo. tyArapachI koI eka madhyarAtrie dharma jAgarikAthI jAgaraNa karatA karatA te surAdeva zramaNopAsakane AvA prakArano AdhyAtmika, ciMtita, prArthita, manogata saMkalpa utpanna thayo ke (A sarve varNana pUrve AnaMda ane kAmadeva zramaNopAsakanI kathAmAM AvI gayela che, tyAMthI jANI levuM) - yAvat - aMtima mAraNAMtika saMkhanA jhUmaNAno svIkAra karIne, bhojana-pANIno tyAga karIne, jIvana-maraNanI AkAMkSA na karatA mAro samaya vyatIta karuM. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 115 A pramANe vicAra karIne - vAva - surAdeve apazcima mAraNAMtika saMlekhanA - jhUsaNAno svIkAra karIne, bhojana-pAnano tyAga karIne maraNanI AkAMkSA na karatA vicAravA lAgyo. 0 surAdevanuM samAdhimaraNa ane gati : tyAre te surAdeva zramaNopAsaka aneka zIla, vrata, viramaNa, pratyAkhyAna, pauSadhopavAsa dvArA AtmAne bhAvita karatA, vIsa varSa zramaNopAsaka paryAyanuM pAlana karI, agiyAra upAsaka pratimAonuM samyak prakAre ArAdhanA karIne eka mAsanI saMkhanA dvArA AtmAne zuddha karI, anazana dvArA sAITha bhaktonuM chedana karI, AlocanA-pratikramaNa karIne samAdhipUrvaka maraNakALe maraNa pAmyo. samAdhimaraNa pAmIne te surAdeva zramaNopAsaka saudharmakalpanA aruNakAMta vimAnamAM utpanna thayo. tyAM tenI cAra palyopamanI sthiti thaI. tyArapachI tyAMthI aivita thaIne mahAvideha kSetramAM siddha thaze, buddha thaze, mukta thaze, sarvadu:khono aMta karaze. 0 Agama saMdarbha :uvA. 3, 3ra, 33; - 8 - >> -- 0 cukSazataka zrAvakanI kathA : te kALe, te samaye AlabhikA nAmanI nagarI hatI, tyAM zaMkhavana nAme udyAna hatuM, tyAM jitazatru nAme rAjA rAjya karato hato. te AlabhikA nagarImAM dhana-dhAnyathI saMpanna - yAvat - aparAbhUta evo cullazataka nAmano gAthApati nivAsa karato hato. 0 yuddhazatakanI saMpatti, mahattA ane bahalAbhAryA : te culazataka gAthApatinuM cha koTi suvarNa koSamAM saMcita hatuM, cha koTi suvarNa vyApAramAM niyojita hatuM, cha koTi suvarNa gRhasthI upakaraNAdimAM prayukta hatuM. tene dazadaza hajAra gAyovALuM eka evA che gokuLa (vaja) hatA. te cullazataka gAthApati pAse ghaNAM ja rAjA - Izvara - yAvat - sArthavAha potapotAnA kAryone mATe pUchatA hatA. parAmarza karatA hatA ane potAnA kuTuMbane mATe paNa te AdhAra staMbha - yAvat - samasta kAryono preraka hato. te culazataka gAthApatinI zubhalakSaNo ane paripUrNa pAMca indriyo yukata zarIravALI bahulA nAme bhAryA hatI - yAvat - manuSyocita kAmabhogone bhogavatI vicaraNa karatI hatI. 0 bhagavaMta mahAvIra pAse cullazataka dvArA gharmazravaNa : te kALe te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIra - yAvat - jyAM AlabhikA nagarI hatI, jyAM zaMkhavana udyAna hatuM. tyAM padhAryA, padhArIne yathAyogya avagraha laIne saMyama ane tapathI potAnA AtmAne bhAvita karatA vicaratA hatA. vaMdanArthe parSadA nIkaLI. rAjA Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 Agama kathAnuyoga-5 jitazatru paNa koNika rAjAnI mAphaka RddhipUrvaka nIkaLyo - yAvat - parthapAsanA karavA lAgyo. tyArapachI te yuddhazataka gAthApatie A vRttAMta jANyo ke, pUrvAnupUrvI kramathI cAlatA, grAmAnugrAma vicaraNa karatA zramaNa bhagavaMta mahAvIra ahIM padhAryA che, prApta thayA che, samavasaryA che ane AlabhikA nagarInI bahAra zaMkhavana nAmanA udyAnamAM yathocita avagraha grahaNa karIne saMyama ane tapathI potAnA AtmAne bhAvita karatA vicaraNa karI rahyA che. he devAnupriyo ! jyAre tathArUpa arihaMta bhagavaMtonA nAma ane gotra zravaNa karavAnuM mahAphaLa che to temanI sanmukha javuM, temane vaMdana-namaskAra karavA, temane prazno pUchavA ane temanI paryApAsanA karavAnA suphala vize to kahevAnuM ja zuM hoya ? dharmAcAryanA eka suvacananuM zravaNa ja maMgalarUpa che to pachI temanI pAsethI vipula arthane grahaNa karavAnA phaLane vize to kahevAnuM ja zuM hoya ? tethI he devAnupriya huM jAuM - yAvatuM - (A sarve varNana pUrve AnaMda ane kAmadeva zramaNopAsakanI kathAmAM AvI gayela che, te pramANe jANI levuM) tyAM jaIne yogya sthAne sthita thaIne zuzruSA karatA, kiMcit mastaka namAvIne, vinayapUrvaka, aMjali karIne paryapAsanA karavA lAgyo. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIre cullazataka gAthApatine ane te moTI parSadAne dharmopadeza kahyo. parSadA pAchI pharI, rAjA paNa pAcho gayo. 0 culazataka dvArA zrAvakadharma aMgIkaraNa : tyArapachI sulatazataka gAthApatie zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAsethI dharmazravaNa karIne ane avadhArIne harSita thayo, saMtuSTa thayo. AnaMdita citta thayo, prItiyukta manavALo thayo, parama saumanasa thayo ane harSanA atirekathI vikasita hRdayavALo thaIne potAnA AsanethI uThayo, uThIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNapradakSiNA karI, pradakSiNA karIne vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM, he bhagavan! huM nigraMtha pravacana para zraddhA karuM chuM - yAvat - (A sarve varNana pUrve AnaMda ane kAmadeva zrAvakanI kathAmAM AvI gayela che, te pramANe jANI levuM) huM Apa devAnupriyanI pAse pAMca aNuvrata ane sAta zikSAvratarUpa bAra prakAranA zrAvakadharma aMgIkAra karavAne icchuM chuM. he devAnupriya ! jema sukha upaje tema karo, vilaMba na karo. tyArapachI cullazataka gAthApatie zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse zrAvakadharma aMgIkAra karyo. - tyArapachI koI divase zramaNa bhagavaMta mahAvIra zaMkhavana udyAnathI nIkaLyA, nIkaLIne bahAranA janapadomAM vicaravA lAgyA. 0 yuddhazataka ane bahulAnI zrAvakacaryA : tyArapachI te yuddhazataka zramaNopAsaka thaI gayo - yAvat - jIva-ajIva tattvano jJAtA thaI gayo. tyArapachI bahulAbhAryA paNa jIva-ajIva tattvonI jJAtA evI Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 117 zramaNopAsikA thaI gaI. tyArapachI te baMne (culazataka ane bahulA) - yAvat - prAsuka ane eSaNIya azana, pAna, khAdima, svAdima, AhAra, vastra, pAtrAdi, kaMbala, pAdaprIMchana, auSadhi, bhaiSaja ane prAtihArika evA pITha, phala, zayyA, saMsmAraka vaDe zramaNa nigraMthone pratilAbhita karatA vicAravA lAgyA. 0 culazatakanI gharma jAgarikA : tyArapachI aneka prakAranA zIla, vrata, guNa, viramaNa, pratyAkhyAno ane pauSadhopavAsothI AtmAne bhAvita karatA te culazataka zramaNopAsakanA cauda varSa vyatIta thayA. jyAre paMdaramuM varSa cAlI rahyuM hatuM tyAre koI eka samaye madhyarAtrimAM dharmajAgaraNAthI jAgaraNa karatA tenA AvA prakArano AdhyAtmika, ciMtita, prArthita, manogata saMkalpa thayo ke - yAvat - (A sarva varNana pUrve AnaMda ane kAmadeva zramaNopAsakanI kathAmAM AvI gayela che tyAMthI jANI levuM) te ekAkI, advitIya thaIne darbhanA saMthArA, para besIne zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse grahaNa karela dharmaprajJaptine svIkArIne vicAravA lAgyA. 0 culazatakane thayela upasargathI calita thavuM : tyArapachI madhyAtrie te culazataka zramaNopAsaka samakSa eka deva pragaTa thayo te deva eka nIlakamala, bheMsanA zIMgaDA ane alasInA phUlanI prabhA jevI tathA tINa dhAravALI moTI talavAra hAthamAM laIne bolyo - are o cullazataka zramaNopAsaka ! jo ke tane zIla - yAvat - pauSadhopavAsathI calita thavAnuM - yAvat - parityAga karavAnuM kalpatuM nathI, to paNa jo tuM Aje zIla - yAvat - pauSadhopavAsone khaMDita nahIM kare to huM hamaNAM ja tArA moTA putrane gharamAMthI bahAra lAvIne tArI ja sAme tenI hatyA karIza, hatyA karIne tenA mAMsapiMDanA sAta TukaDA karI karIne tene telathI bharelI kaDAImAM pakAvI, pakAvIne tArA zarIra para mAMsa ane lohI chAMTIza. jenAthI te ArtadhyAna vaza thaI, dussaha duHkhathI pIDita thaIne akALe ja jIvitathI rahita thaIza. te culazataka zramaNopAsaka te devanA A kathanane sAMbhaLIne nirbhaya - yAvat - dharmadhyAnamAM sthira rahyo. tyArapachI te deve cullazataka zramaNopAsakane nirbhaya - yAvat - dharmadhyAnamAM sthira joyo - yAvat - (moTA, vacalA, nAnA putrane mAravA viSayaka varNana A pUrve culanI pitA zrAvakanI kathAmAM vistArathI Avela ja che te ja pramANe sarva kathAnaka ahIM paNa samajI levuM) teNe moTA putrane lAvIne tenI sAme vadha karI, tenA mAsapiMDanA sAta TukaDA karyA. TukaDA karIne tela bharelI kaDAImAM pakAvyA, pakAvIne mAMsa ane lohI vaDe culazataka zramaNopAsakane zarIrane sIMcyuM. tyAre te yuddhazataka zramaNopAsake te tIvra, vikaTa, karkaza, pragADha, pracaMDa, duHkhada, kassaha vedanAne kSamA titikSA ane samabhAvapUrvaka sahana karI. A ja rIte vacalA putranI hatyA karI nAnA putranI paNa hatyA karI ane culazatake te vedanA sahana karI (ityAdi varNana culanIpitA mujaba jANavuM.) tyArapachI te deve culazataka zramaNopAsakane nirbhaya - yAvatuM - dharma dhyAnamAM rata Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 Agama kathAnuyoga-5 joyo, joIne cothIvAra cullazatakane A pramANe kahyuM are o cullazataka zramaNopAsaka ! - yAvat - jo tuM Aje zIlavata - yAvat - choDIza nahIM to huM hamaNAM je teM ja cha koTi suvarNakoSamAM rAkhela che, cha koTi suvarNa je vyApAramAM niyojela che, cha koTi suvarNa je gRhopakaraNamAM prayukta che tene gharamAMthI lAvIza, lAvIne AlabhikA nagarInA zRMgATako, triko, catuSko, catUro, caturmukho, rAjamArgo, sAmAnya mArgo AdimAM cAre tarapha vikherI daIza. jenAthI te ArtadhyAna vaza thaI, vikaTa duHkhothI pIDita thaI kasamaye ja jIvanathI hAtha dhoI besIza. te deva dvArA A pramANe kahevAyA chatAM te culazataka zramaNopAsaka nirbhaya - thAvat - dharmadhyAne sthira rahyo. tyAre te deve yuddhazataka zramaNopAsakane nirbhaya - yathAvat - sthira joyo. joIne teNe bIjI ane trIjI vakhata paNa A pramANe kahyuM, are o zramaNopAsaka culazataka ! - yAvat - hajI paNa tuM Aje zIlavatane - yAvat - khaMDita nahIM kare to huM hamaNAM ja tArA A cha koTi suvarNa je koSamAM rAkhela che - yAvat gRhopakaraNamAM prayukta che tene tArA gharamAMthI lAvIne zRMgATako - yAvat - sAmAnya mArgo para cAre tarapha vikherI nAMkhIza. jenA lIdhe tuM ArtadhyAna ane dussaha duHkhathI pIDita thaIne jIvanathI rahita thaI jaIza. tyAre te yuddhazataka zramaNopAsakane te deve bIjI-trIjI vakhata A pramANe kahyuM tyAre AvA prakArano AdhyAtmika - yAvat - saMkalpa utpanna thayo. (ityAdi badhuM ja varNana yulana pitAdi zrAvakanI kathA pramANe samajI levuM.) - yAvat - mAre A puruSane pakaDI levo e ucita che. A pramANe vicAra karyo ane pakaDavA mATe doDyo. paraMtu te deva AkAzamAM uDI gayo ane cullazatakanA hAthamAM thAMbhalo AvI gayo. tyAre te jorajorathI cIso pADavA lAgyo. 0 bahulAbhAryAno prazna - yuddhazatakano uttara : tyArapachI bahulAbhAryA te kolAhala zabdane sAMbhaLIne ane avadhArIne jyAM cullazataka zramaNopAsaka hato tyAM AvI, AvIne zramaNopAsaka culazatakane pUchayuM, he devAnupriya ! Apa moTe moTethI kolAhala kema karyo ? bahulAbhAryAno prazna sAMbhaLIne culazataka zramaNopAsake kahyuM ke, kharekhara ! e pramANe huM jANato nathI ke te puruSa koNa hato, jeNe atyaMta kuddha, raNa, kupita, vikarALa thaIne dAMtone kacakacAvatA nIlakamala, bheMsanA zIMgaDA, alasInA phUla jevI nIlaprabhA ane tIkSNa dhAravALI eka moTI talavAra hAthamAM laIne mane ema kahyuM ke, are o culazataka zramaNopAsaka ! - yAvat - jo tuM Aje zIlavratano - yAvat - bhaMga nahIM kare to huM Aja samaye tArA moTA putrane gharamAMthI uThAvI lAvIza - thAvat - tuM jIvanathI rahita thaI jaIza. tyAre huM te puruSe Ama kahyA chatA paNa nirbhaya - yAvat - dharmadhyAne sthira rahyo - yAvat - (moTA putra, vacalA putra ane nAnA putranA sAta-sAta TukaDA karyA. tenA mAMsane telathI bharelI Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 119 kaDAImAM pakAvyuM, pakAvIne tenA mAMsa ane lohI vaDe mArA zarIrane lipta karyuM ityAdi sarve varNana upasargamAM karyA mujaba ahIM paNa samajI levuM) te puruSe jyAre mane nirbhaya ane sthira joyo tyAre cothI vakhata paNa A pramANe kahyuM o cullazataka zramaNopAsaka ! - yAvatu - jo tuM hamaNAM ja potAnA zIlavatano - yAvat - bhaMga nahIM kare to huM atyAre ja teM koSamAM rAkhela cha koTi suvarNa vyApAramAM niyojita cha koTi suvarNa ane gRhopakaraNamAM prayukta cha koTi suvarNane tArA gharamAMthI uThAvI laIza ane lAvIne AlabhikA nagarInA zRMgATako - yAvat - sAmAnya mArgo para DhoLI daIza - yAvat - tyAre mane thayuM ke, huM A puruSane pakaDI lauM, ema vicArIne huM doDyo, tyAM to te puruSa AkAzamAM UMce uDI gayo. mArA hAthamAM thAMbhalo Avyo ane huM cIso pADavA lAgyo. tyAre bahulAbhAryAe culazataka zramaNopAsakane A pramANe kahyuM, koI puruSe tamArA moTA putra ke vacalA putra ke nAnA putrane mAryA nathI. (ityAdi sarva kathana pUrvavatu jANavuM) A to koI puruSe tamane upasarga karela che. tame koI mithyA - bhayaMkara dRzya joyela che. have tamArA vata, niyama, pauSadha khaMDita thaI gayAM che. tethI he devAnupriya ! A sthAnanI AlocanA karo - yAvat - yathocita prAyazcitta karIne tapa karmane svIkAro. 0 yuddhazatake karela prAyazcitta ane upAsaka pratimA svIkAra : tyAre culazataka zramaNopAsake bahulA bhAryAnA kathanane "tahatti" kahIne vinayapUrvaka svIkAryuM. svIkArIne te sthAnanI (potAnA anAcaraNanI) AlocanA, pratikramaNa, niMdA, ga, nivRtti, akaraNavizuddhi karI ane yathocita prAyazcitta svIkArI tapa karma aMgIkAra karyuM. tyArapachI cullazataka zramaNopAsake pahelI upAsaka pratimAne svIkArI. tyArapachI bIjI, trIjI, cothI, pAMcamI, chaThI, sAtamI, AThamI, navamI, dazamI, agiyAramI upAsaka pratimA aMgIkAra karI. agiyAre zrAvakapratimAnI yathAsUtra, yathAkalpa, yathAvidhi, yathAtattva samyak prakAre sparzanA karI, pAlana karyuM, zodhita karI, pUrNa karI, kIrtita karI ane ArAdhita karI. tyArapachI te cullazataka zramaNopAsaka te udAra, vipula, prayatnasAdhya, tapokarmane grahaNa karIne zuSka, rukSa, nirmAsa, asthivRtta, kaDakaDATa karatI, kRza ane ubharI AvelI nADIyukta zarIravALo thaI gayo. 0 culazatakanuM anazana-samAdhimaraNa ane gati : tyArapachI koI eka madhyarAtrie dharmajAgaraNA karatA cullazatakane Avo AdhyAtmika - yAvat - saMkalpa utpanna thayo ke - (ityAdi sarva varNana AnaMda ane kAmadeva zramaNopAsakanA kathAnaka mujaba ahIM paNa samajI levuM) huM aMtima mAraNAMtika saMlekhanA jhUmaNAno svIkAra karIne, bhojana-pANIno tyAga karIne jIvana-maraNanI AkAMkSA na karatA potAno samaya vyatIta karuM - yAvat - teNe apazcima bhAraNAMtika saMkhanA-jhUmaNAno svIkAra karyo. bhakta pAnano tyAga karyo - yAvat - vicAravA lAgyo. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 Agama kathAnuyoga-5 tyAre te yuddhazataka zramaNopAsake ghaNAM ja zIlavata - yAvatu - pauSadhopavAsa dvArA AtmAne bhAvita karatA vIsa varSa paryata zramaNopAsaka dharmanuM pAlana karyuM. agiyAra upAsaka pratimAnuM pAlana karyuM, eka mAsanI saMkhanA dvArA AtmAne zuddha karyo. anazana dvArA sAITha bhaktonuM chedana karyuM, AlocanA-pratikramaNa karyuM, maraNa kALe mRtyu pAmIne samAdhipUrvaka dehatyAga karI saudharmakalpa arUNasiddha vimAnamAM devarUpe utpanna thayo. tyAM culazataka devanI cAra palyopamanI sthiti hatI - yAvat - tyAMthI cyavIne mahAvideha kSetramAM siddha thaze, buddha thaze, mukta thaze ane sarva duHkhono aMta karaze. 0 Agama saMdarbha :uvA. 3, 34 thI 36 0 kuMDakolika zrAvakanI kathA : te kALe, te samaye kAMpilyapura nagara hatuM. tyAM sahastrApravana nAmaka udyAna hatuM. tyAM jitazatru nAme rAjA hato. te kAMDilyapura nagaramAM RddhimAnuM - yAvat - aparibhUta evo kuMDakolika nAme eka gAthApati nivAsa karato hato. 0 kuMDakolikanI saMpatti - mahattA ane pUSAbhAryA : te kuMDakolika gAthApatinA koSamAM cha koTi suvarNa surakSita hatuM, cha koTi suvarNa vyApAramAM lagAvela hatuM, cha koTi suvarNa gRhopakaraNamAM niyojita hatuM. temaja daza-daza hajAra gAyonuM eka evA che gokuLa hatA. te kuMDakolika gAthApati pAse aneka rAjA, Izvara - yAvat - pUchatA hatA, parAmarza karatA hatA temaja te pote potAnA kuTuMba parivArano paNa AdhAra staMbha hato - thAvat - samasta kAryono preraka hato. te kuMDakolika gAthApatine zubha lakSaNo ane paripUrNa-paMcendriya zarIra tathA aMgopAMgayukta evI pUSA nAmanI bhAryA hatI - yAvat - manuSyasaMbaMdhI kAmabhogone bhogavatI vicaratI hatI. 0 bhagavaMta mahAvIra pAse kuMDakolikanuM gharmazravaNa : te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIra - yAvat - kAMDilyapura nagara hatuM, jyAM sahastrApravana udyAna hatuM, tyAM padhAryA ane padhArIne yathApratirUpa avagraha laIne saMyama ane tapathI potAnA AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. parSadA vaMdanArthe nIkaLI. jitazatru rAjA paNa koNika rAjAnI mAphaka nIkaLyo - yAvat - paryApAsanA karavA lAgyo. tyAre kuMDakolika gAthApatine A samAcAra sAMbhaLavAmAM AvyA ke pUrvAnapUrvI kramathI cAlatA, grAmAnugrAma viyaratA zramaNa bhagavaMta mahAvIra ahIM AvyA che, ahIM saMprApta thayA che, ahIM samosaryA che ane ahIM ja kAMpilyapura nagaranI bahAra sahastrApravana udyAnamAM yathocita avagraha laIne saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA vicarI Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 121 rahyA che - yAvat - (sarve varNana pUrve AnaMda, kAmadeva ityAdinA kathAnakamAM Avela che, te pramANe samajI levuM) jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra birAjamAna hatA tyAM te Avyo. - AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, pradakSiNA karIne vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne yathocita sthAne sthita thaIne zuzruSA karatA, namaskAra karatA, sAme vinayapUrvaka baMne hAtha joDIne paryApAsanA karavA lAgyo. tyAre zramaNa bhagavaMta mahAvIre kuMDakolika gAthApati ane vizALa parSadAne - thAvat - dharmakathA kahI. parSadA pAchI gaI rAjA paNa pAcho gayo. 0 kuMDakolika ane pUSAe svIkArela zrAvakadharma : tyArapachI kuMDakolika gAthApati zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAsethI dharmopadeza sAMbhaLIne ane hRdayamAM avadhArIne harSita ane saMtuSTa thayo, AnaMdita citta, prItiyukta mana, parama prasanna ane harSAtirekathI vikasita hRdayI thaIne potAnA sthAnethI Ubho thayo. Ubho thaIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI - yAvat - (sarva kathana AnaMda, kAmadeva Adi zramaNopAsakanI kathAmAM karyA mujaba ahIM paNa samajI levuM) he devAnupriya ! huM ApanI pAse pAMca aNuvrata ane sAta zikSAvratarUpa bAra prakArano zrAvakadharma aMgIkAra karIza - yAvat - kuMDakolike zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse zrAvakadharma svIkAra karyo. (ityAdi) tyArapachI te kuMDakolika zramaNopAsaka thaI gayo ane tenI patnI pUSA zramaNopAsikA thaI gaI. teo baMne jIva-ajIva Adi tattvonA jJAtA thaI gayA - thAvat - teo prAsuka ane eSaNIya azana, pAna, khAdima, svAdima, vastra, pAtra, kaMbala, pAdachana, auSadhi, bhaiSaja temaja prAtihArika evA pITha, phalaka, zayyA, saMskAraka, Asana AdithI zramaNa-zramaNIne pratilAbhita karatA vicAravA lAgyA. 0 kuMDakolika ane devanI niyativAda saMbaMdhe carcA - tyArapachI te kuMDakolika zramaNopAsaka koI divase bapore jyAM azokavATikA hatI, jyAM pRthvIzilApaTTaka hato tyAM Avyo. AvIne potAnA nAmanI mudrikA ane utarIya vastra pRthvI zilApaTTaka para rAkhyuM. rAkhIne zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAsethI prApta dharmaprajJaptino svIkAra karI vicAravA lAgyo. tyAre te kaMDakolika zrAvaka pAse eka deva pragaTa thayo. tyArapachI te deve kuMDakolikanI nAmAMkita mudrikA ane uttarIya vastrane pRthvIzilApaTTaka parathI uThAvyuM. uThAvIne ghUMgharuM sahita, paMcaraMgI zreSTha vastro paherIne jhanajhanATa karato AkAzamAM sthita thaIne kuMDakolika zramaNopAsakane A pramANe kahevA lAgyo are o kuMDakaulika zramaNopAsaka ! devAnupriya! makhaliputra gozAlakanI dharmaprajJapti suMdara che ke, temAM utthAna, karma, baLa, vIrya, puruSArtha parAkramanuM koI sthAna nathI, paraMtu sarva bhAva niyata che ane zramaNa bhagavaMta mahAvIranI dharmaprajJapti asuMdara che ke temAM utthAna, Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 Agama kathAnuyoga-5 karma, baLa, vIrya, puruSAkAra parAkrama AdinuM astitva che, sarvabhAvo aniyata che. te devanA kathanane sAMbhaLIne pachI kuMDakaulika zramaNopAsake te devane kahyuM, he devAnupriya ! jo paMkhaliputra gozAlakanI A dharmaprajJapti suMdara che ke temAM utthAna, karma, baLa, vIrya, puruSArtha parAkramanuM koI astitva nathI, paraMtu sarve bhAvo niyata che ane zramaNa bhagavaMta mahAvIranI dharmaprajJapti asuMdara che ke temAM utthAna, karma, baLa, vIrya, puruSAkAra parAkrama astitva che, sarve bhAva aniyata che, to he devAnupriya ! - tane A AvA prakAranI divya devaRddhi, divya devaghuti, divya devAnubhAva kaI rIte maLela che? kaI rIte prApta thayela che ? kaI rIte adhigata thaI che ? zuM A badhuM utthAna, karma, baLa, vIrya, puruSAkAra parAkramathI maLela che ? athavA anutthAna, akarma, abaLa, avIrya, apauruSa ane aparAkramathI prApta thayela che ? tyAre te deve kuMDakaulika zramaNopAsakane kahyuM, he devAnupriya ! mane to A AvA prakAranI divya devaddhi, divya devadyuti ane divya devAnubhAva anutthAna, akarma, abaLa, avIrya, apauruSa, aparAkramathI ja maLela che. prApta thayela che, abhisamanvita thayela che. te devanuM kathana sAMbhaLIne pachI kaMDakaulika zramaNopAsake te devane kahyuM, he devAnupriya! jo tane A AvA prakAranI divya devaddhi divya devakAMti, divya devAnubhAva anutthAna, abaLa, avIrya, apuruSArtha ane aparAkramathI maLela che. prApta thayela che, adhigata thayela che to je jIvomAM utthAna, karma, baLa, vIrya, puruSAkAra parAkrama nathI te deva kema na thayA ? ane jo teM A AvA prakAranI divya devaddhi, divya devaghuti, divya devAnubhAva utthAna, karma, baLa, vIrya, pauraSa, parAkramathI labdha karela che. prApta karela che, abhigata karela che, to tuM je ema kahe che ke makhaliputra gozAlakanI dharmaprajJapti suMdara che. kemake - temAM utthAna nathI, karma nathI, baLa nathI, vIrya nathI, pauruSa nathI, parAkrama nathI, sarve bhAva niyata che ane zramaNa bhagavaMta mahAvIranI dharmaprajJapti asuMdara che. kemake temAM utthAna, karma, baLa, vIrya, pauruSa ane parAkrama che ane sarve bhAva aniyata che, to tAruM A kathana mithyA che. tyAre te deva kuMDakaulika zramaNopAsakanI A vAta sAMbhaLIne zaMkita, kAMkSita, saMzayayukta ane hataprabha thaIne, kuMDakolika zramaNopAsakane kaMI paNa uttara na ApI zakyo ane tenA nAmanI mudrikA tathA uttarIya vastrane pAchuM pRthvIzIlApaTTaka para rAkhI dIdhuM, rAkhIne je dizAmAMthI Avyo hato, pAcho te ja dizAmAM cAlyo gayo. 0 bhagavaMta mahAvIra dvArA kaMDakaulika vRttAMta kathana : te kALe, te samaye bhagavaMta mahAvIra samosaryA. tyAre te zramaNopAsaka kuMDakaulika A saMvAdane sAMbhaLIne ke - zramaNa bhagavaMta mahAvIra pUrvAnupUrvI kramathI gamana karatA, grAmAnugrAma vicaraNa karatAM ahIM padhAryA che, ahIM prApta thayA che, ahIM samosaryA che ane A ja kAMpilyapura nagaranI bahAra sahastrApravana udyAnamAM yathApratirUpa avagrahanI yAcanA karIne saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA vicArI rahyA che. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 123 tethI pahelA zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra karuM pachI tyAMthI pAcho pharIne pauSadhanuM pAraNuM karavuM mAre mATe ucita che, A prakAre vicAra karyo, vicAra karIne pauSadhazALAthI nIkaLyo, zuddha, prAvezya, mAMgalika uttama vastro paherIne janasamUhane sAthe laIne potAnA gherathI nIkaLyo. nIkaLIne kAMpilyapura nagaranA madhya bhAgamAMthI thaIne jyAM sahastrApravana udyAna hatuM, jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra birAjamAna hatA, tyAM Avyo, AvIne traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, pradakSiNA karIne vaMdana-namaskAra karyo, vaMdana-namaskAra karIne trividha paryApAsanA dvArA paryApAsanA karavA lAgyo. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIre kuMDakaulika zramaNopAsaka ane te moTI parSadAne - yAvat - dharmopadeza Apyo. he kaMDakaulika ! A pramANe saMbodhita karI zramaNa bhagavaMta mahAvIre kuMDakaulika zramaNopAsakane A pramANe kahyuM, he kuMDakaulika ! kAle bapore azoka vATikAmAM eka deva tArI sAme pragaTa thayo. te deve tArA nAmanI mudrikA ane uttarIya pRthvIzilApaTTaka parathI uThAvyuM, uThAvIne ghuMgharuMo yukta paMcaraMgI zreSTha vastrone paherIne jhanajhanATa karato AkAzamAM avasthita thaIne tane A pramANe kahyuM are ! kuMDakaulika zramaNopAsaka ! devAnupriya! gauzAlaka maMkhaliputranI dharmaprajJaptimAM utthAna, karma, baLa, vIrya, pauruSa, parAkrama nathI, sarva bhAva niyata che - yAvat - (te sarva vRttAMta bhagavaMte kahyo je saMvAda kuMDakaulika ane te deva vacce thayo hato.) te deva - yAvat - tArA nAmanI mudrA ane uttariya vastra pAchuM pRthvIzilApaTTaka para rAkhIne je dizAmAMthI Avyo hato, e ja dizAmAM pAcho cAlyo gayo. ' he devAnupriya ! kaMDakaulika ! zuM A kathana satya che ? hAM, bhagavan! te e pramANe ja che. 0 bhagavaMta mahAvIrano upadeza ane kaMDakaulikanuM dharma jAgaraNa : he Aryo ! A pramANe upasthita zramaNa nigraMtho ane nigraMthIone saMbodhita karI zramaNa bhagavaMta mahAvIre kahyuM, he Aryo ! jo gharamAM rahenAra gRhastha paNa anyatIrthikonA artha, hetu, prazna, kAraNa, yukti ane vyAkhyA dvArA niruttara karI de che, to he Aryo ! dvAdazAMga rU5 gaNipiTakanuM adhyayana karanArA zramaNa nigraMtha to anya matAvalaMbIone artha, hetu, prazna, yukti ane vizleSaNa dvArA niruttara karavAmAM samartha hoya ja ne ! he bhagavan! ema ja che. kahIne te sAdhu-sAdhvIoe zramaNa bhagavaMta mahAvIranA A kathanane vinayapUrvaka svIkAryuM. tyArapachI te kuMDakaulika zramaNopAsake zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne prazno pUchyA, pUchIne samAdhAna prApta karyA ane tyArapachI je dizAthI Avyo hato te dizAmAM pAcho pharyo. bhagavAn mahAvIra paNa anya janapadamAM viharavA lAgyA. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 Agama kathAnuyoga-5 tyAre te kuMDakaulika zramaNopAsakanA aneka prakAranA zIlavato, guNavato, viramaNo, pratyAkhyAno ane pauSadhopavAso dvArA AtmAne bhAvita karatA cauda varSa vyatIta thayA ane jyAre paMdaramuM varSa cAlI rahyuM hatuM tyAre koI eka samaye madhyarAtrimAM dharmajAgarikAthI jAgaraNa karatA A AvA prakArano AdhyAtmika - yAvat - saMkalpa utpanna thayo ke - yAvat - (A sarve varNana pUrve AnaMda ane kAmadeva zrAvakanI kathAmAM AvI gayuM che. te pramANe samajI levuM) ekAkI ane advitIya thaIne darbhanA saMthArA para ArUDha thaIne zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAsethI prajJapta thayelI dharmaprajJaptino svIkAra karIne vicaravA lAgyA. 0 kuMDakaulika dvArA upAsaka pratimA ne anazana svIkAra : - tyArapachI kaMDakaulika zramaNopAsaka pahelI upAsaka pratimAno svIkAra karIne viharavA lAgyA - yAvat - teNe bIjI, trIjI, cothI, pAMcamI, chaThI, sAtamI, AThamI, navamI, dazamI ane agiyAramI upAsaka pratimAnI ArAdhanA karI. A sarve upAsaka pratimAne teNe yathAsUtra, yathAkalpa, yathAmArga, yathAtattva, samyak prakAre kAyA dvArA sparzanA karI, pAlana karyuM, zodhana karyuM, tIrNa karI, kIrtana karyuM ane ArAdhanA karI. tyArapachI te kuMDakaulika zramaNopAsaka A ane AvA prakAranA udAra, vipula, prayatnasAdhya tapokarmane grahaNa karIne zuSka, rukSa - yAvat - zarIra vALo thaI gayo. tyArapachI te kuMDakaulika zramaNopAsakane koI samaye madhyarAtrie dharma jAgaraNa karatA AvA prakArano AdhyAtmika - yAvat - saMkalpa utpanna thayo - yAvat - (A sarva kathana AnaMda ane kAmadeva zramaNopAsakanI kathAmAM AvI gayela che, te pramANe samajI levuM) aMtima mAraNAMtika saMlekhanA-jhUsaNA aMgIkAra karIne bhakta-pAnano tyAga karIne maraNanI AkAMkSA na karato kuMDakaulika zramaNopAsaka vicAravA lAgyo. 0 kaMDakaulikanuM samAdhimaraNa ane gati : tyAre te kuMDakaulika zramaNopAsaka aneka prakAranA zIlavato, guNavato, viramaNo, pratyAkhyAno, pauSadhopavAsothI AtmAne zuddha karatA vIza varSano zramaNopAsaka paryAyanuM pAlana karI, agiyAra upAsaka pratimAonuM samyak prakAre pAlana karI, eka mAsanI saMlekhanA dvArA AtmAne zuddha karI, anazana dvArA sAITha bhaktonuM chedana karI, AlocanA - pratikramaNa pUrvaka samAdhi mRtyu pAmyo. samAdhimaraNa pAmIne te kuMDakaulika zramaNopAsaka saudharmakalpamAM saudharma avataMsaka mahAvimAnanA izAna dizibhAgamAM sthita aruNadhvaja vimAnamAM devarUpe utpanna thayo - yAvat - tyAM tenI cAra palyopamanI sthiti hatI - yAvat - tyAMthI cyavIne mahAvideha kSetramAM utpanna thaI siddha thaze, buddha thaze, mukta thaze, sarva duHkhono aMta karaze. 0 Agama saMdarbha :uvA 3, 37 thI 40; - 8 - 8 - Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 125 0 saddAlaputra zrAvakanI kathA H te kALe ane te samaye polAsapura nAme nagara hatuM. tyAM sahasrApravana nAmaka udyAna hatuM, tyAM jitazatru nAme rAjA hato. . saddAlaputranuM AjIvika upAsakapaNuM ane saMpatti : te polAsapura nagaramAM AjIvika gozAlaka matano anuyAyI saddAlaputra nAmaka eka kuMbhAra raheto hato. te AjIvika matamAM labdhArtha hato, gRhitArtha hato, pRSThArtha hato, vinizcitArtha hato, abhigatArtha hato. AjIvika mata pratye teno anurAga asthimajjA paryaMta vyApita hato. te nizcitapaNe mAnato hato ke, he AyuSyaman ! A AjIvika mata ja artharUpa che, paramArtharUpa che ane tenA sivAyanA badhAM siddhAMto anartharUpa che. A vizvAsapUrvaka te AjIvika matAnusAra AtmAne bhAvita karato vicarato hato. te AjIvikopAsaka saddAlaputranA koSamAM eka karoDa suvarNa saMcita hatuM, eka karoDa svarNa vyApAramAM niyojita hatuM, eka karoDa suvarNagRhasthI upakaraNomAM prayukta hatuM. tathA daza hajAra gAyonuM eka gokuLa hatuM. te AjIvika saddAlaputranI patnInuM nAma agnimitrA hatuM. te saddAlaputra AjIvikopAsakanI polAsapura nagaranI bahAra 500 vAsaNanI dukAna athavA karmazALA hatI. temAM aneka puruSo dainika vetana, bhojana ane vetana laIne pratidina prabhAta thatAM ja ghaNAM ja karaka, vAraka, parAta, kuMDikA, ghaDA, nAMda, nAnA ghaDA, kaLaza, aliMjara, jaMbUlaka, uSTrikA banAvatA hatA. temaja bIjA paNa ghaNAM loko dainika majurI, bhojana ane vetana laIne savAra thatAM ja ghaNAM ja karaka, vAraka, piThara, ghaDA, ghaDI, kaLaza, AliMjara, jaMbUlaka, uSTrikA Adi laIne rAjamArgo para besIne tenuM vecANa karavA lAgI jatA hatA. 0 deve saddAlaputra pAse karela bha.mahAvIranI prazaMsA : tyArapachI te AjIvikopAsaka saddAlaputra koI eka samaye baporanA samaye jyAM azokavATikA hatI, tyAM Avyo ane AvIne gozAla maMkhaliputra pAsethI grahaNa karelI dharmaprajJaptino svIkAra karI vicaravA lAgyo. tyArapachI te AjIvikopAsaka saddAlaputranI pAse eka deva Avyo. tyArapachI ghuMgharuothI yukta paMcavarNI uttama vastrone paherIne AkAzamAM avasthita te deve saddAlaputra AjIvikopAsakane A pramANe kahyuM, he devAnupriya !- kAle prAtaHkALe ahIM mahAmAhaNa, ahiMsaka, apratihata jJAnadarzananA dhAraka, atIta, vartamAna, bhaviSya traNe kALanA jJAtA, arhata, jina, kevalI, sarvajJa, sarvadarzI, trailokaya vahita, mahita, pUjita, deva, manuSya, asuronA arcanIya, pUjanIya, vaMdanIya, namaskAraNIya, satkAraNIya, sanmAnanIya, kalyANarUpa, maMgalarUpa, devarUpa, caityarUpa, jJAnasvarUpa, paryApAsanIya, tathya karma saMpadA saMprayukta satkarma rUpa saMpattithI yukta bhagavAn mahAvIra padhAraze. tethI tuM tene vaMdana karaje, namaskAra karaje, temanuM satkAra-sanmAna karaje ane Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 Agama kathAnuyoga-5 kalyANa, maMgala, deva, caityarUpa temanI paryApAsanA karaje tathA prAtihArika pITha, phalaka, zacyA, saMstAraka Adi hetu temane AmaMtrita karaje. bIjI ane trIjI vakhata paNa A pramANe kahyuM ane kahIne pachI je dizAmAMthI prAdurbhata thayo hato, pAcho te ja dizAmAM cAlyo gayo. 0 sadAlaputrano gozAlaka vaMdana saMkalpa : tyArapachI te devanI A vAta sAMbhaLIne AjIvikopAsaka saddAlaputrane AvA prakArano AdhyAtmika, ciMtIta, prArthita, manogata saMkalpa utpanna thayo ke mArA dharmAcArya, dharmopadezaka, mahAmAyaNa, apratihata jJAnadarzananA dhAraka atIta-vartamAna, anAgata kALanA jJAtA, ahaMta, jina, kevalI, sarvajJa, sarvadarzI, traNe loka atyaMta harSapUrvaka jenA darzanane mATe utsuka rahe che, jenI sevAnI vAMchA rAkhe che, pUjA kare che tevA - (tathA) - deva, manuSya ane asuro dvArA arcanIya, pUjanIya, vaMdanIya, namaskaraNIya, satkAraNIya, sanmAnanIya, kalyANa, maMgala, deva, caityasvarUpa, paryApAsanIya, satkarma saMpattiyukta gozAla saMkhaliputra kAle ahIM padhAraze. tyAre huM tene vaMdana-namaskAra karIza, temanuM satkAra-sanmAna karIza, kalyANa, maMgala, deva, caityarUpa temanI paryapAsanA karIza, ane prAtihArika evA pITha, phalaka, zayyA, saMskAraka hetu AmaMtrita karIza. 0 bhagavAna mahAvIra pAse sadAlaputranuM gharmazravaNa : tyArapachI kAlarAtri vItI gayA pachI prabhAta thayuM tyAre nIlA ane anya prakAranA kamaLanA zobhAvALA rUpathI khilyA pachI, ujvala prabhA ane lAla azoka, kiMzuka, popaTanI cAMca, caNoThInA ardha bhAganA raMganI saMdeza lAlimAyukta kamalavana samUhane vikasita karanArA, divasane karanArA sahasrarazmiyukta sUryano udaya thayA pachI potAnA tejasahita udita thayA pachI zramaNa bhagavaMta mahAvIra - yAvat - jyAM polAsapura nagara hatuM, jyAM sahastrApravana udyAna hatuM, tyAM AvyA. AvIne yathAyogya avagraha laIne saMyama ane tapathI potAnA AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. parSadA vaMdanArthe nIkaLI. jitazatrurAjA paNa koNika rAjAnI mAphaka nIkaLyo - thAvat - paryApAsanA karavA lAgyo. tyArapachI AjIvikopAsaka sadAlaputrae A vRttAMtane sAMbhaLyo ke, zramaNa bhagavaMta mahAvIra pUrvAnupUrvI kramathI cAlatA, rAmAnugrAma vicaratA ahIM AvyA che, ahIM prApta thayA che, ahIM samosaryA che ane A polAsapura nagaranI bahAra sahastrApravana udyAnamAM yathApratirUpa avagraha laIne saMyama ne tapathI AtmAne bhAvita karatA rahyA che. to huM jauM ane zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra karuM, temanA satkAra-sanmAna karuM, kalyANa, maMgala, deva, daitya svarUpa temanI parkapAsanA karuM. A pramANe teNe vicAra karyo. Avo vicAra karIne sadAlaputrae snAna karyuM, balikarma karyuM, kautuka-maMgala ane prAyazcitta karyA. zuddha, prAvezya, mAMgalika, uttama vastrone paheryA. alpa paNa bahumUlya AbhuSaNothI zarIrane alaMkRtu karyuM. manuSya samUhane sAthe laI potAnA gherathI nIkaLyo. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA nIkaLIne polAsapura nagaranA madhya bhAgathI nIkaLyo. nIkaLIne jyAM sahasrAmavana udyAna hatuM, temAM jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra birAjamAna hatA. tyAM Avyo. AvIne traNa vakhata AdakSiNa--pradakSiNA karI, pradakSiNA karIne vaMdana--namaskAra karyA. vaMdana--namaskAra karIne yathocita sthAne sthita thaIne zuzruSA karatA, namana karatA, vinayapUrvaka, sAme be hAtha joDIne parvapAsanA karavA lAgyo. parSadAne tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIre saddAlaputra AjIvikopAsaka ane te vizALa yAvat - dharmadezanA ApI. 0 bhagavaMta mahAvIra pAse saddAlaputranuM nivedana :- he saddAlaputra ! A pramANe zramaNa bhagavaMta mahAvIre AjIvikopAsaka saddAlaputrane saMbodhita karIne ema kahyuM ke, he saddAlaputra ! kAle bapore jyAre tuM azokavATikAmAM AvIne gozAla maMkhaliputra pAsethI grahaNa karelI dharmaprajJaptine svIkAra karIne vicarI rahyo hato tyAre eka deva tArI sAme pragaTa thayo. tyArapachI te deve yAvat tane A pramANe kahyuM ke, he saddAlaputra ! kAle ahIM mahAmAhaNa - yAvat - padhAraze (ityAdi sarve varNana pUrve deve je pramANe saddAlaputrane kahyuM hatuM te pramANe ahIM paNa jANavuM.) to he saddAlaputra ! mAruM A kathana satya che ? saddAlaputrae kahyuM, hAM ! bhagavan ! yathArtha che. tyAre bhagavaMte kahyuM ke, he saddAlaputra ! te deve A vAta maMkhaliputra gozAlane lakSyamAM rAkhIne kahI na hatI. - 127 - tyAre zramaNa bhagavaMta mahAvIre A pramANe kahyuM, tyAre te AjIvikopAsaka saddAlaputrane Avo AdhyAtmika, ciMtita, prArthita, manogata saMkalpa utpanna thayo ke A zramaNa bhagavaMta mahAvIra mahAmAhaNa, apratihata jJAnadarzananA dhAraka, atIta, vartamAna, anAgata samayanA jJAtA, arahA, jina, kevalI, sarvajJa, sarvadarzI, trailokya vahita, mahita, pUjita, deva, manuSya, asura tathA saMpUrNa lokane arcanIya, pUjanIya, vaMdanIya, namaskaraNIya, satkAraNIya, sanmAnanIya, kalyANa, maMgala, deva, caityarUpa, paryApAsanIya - yAvat - satkarma saMpatti saMprayukta che. tethI mAre mATe e ucita che ke zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana--namaskAra karIne prAtiharika pITha, phalaka, zayyA, saMstAraka hetu AmaMtrita karuM. A pramANe vicAra karyo ane vicAra karIne potAnA sthAnethI uThyo, uThIne Ubho thayo. Ubho thaIne zramaNa bhagavAn mahAvIrane vaMdana--namaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM, he bhadaMta ! polAsapura nagaranI bahAra mArI 500 kuMbhakAra karmazALA che. Apa tyAM prAtihArika pITha, phalaka, zayyA, saMstAraka grahaNa karI birAjo. 0 bha.mahAvIranuM saddAlaputrane saMbodhana :- tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIre AjIvikopAsaka saddAlaputranuM A nivedana svIkAryuM ane svIkArIne saddAlaputra AjIvikopAsakanI 500 kuMbhakAra karmazALAmAM prAtihArika pITha, phalaka, zayyA, saMstAraka grahaNa karIne tyAM birAjamAna thayA. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 Agama kathAnuyoga-5 tyArapachI koI divase sadAlaputra AjIvikopAsake havAthI kaMIka sUkA thayelA mATInA vAsaNone aMdaranA koThAmAMthI bahAra lAvIne sUkavavA mATe dhUpamAM rAkhyA. tyAre A joIne zramaNa bhagavaMta mahAvIre saddAlaputra AjIvikopAsakane pUchyuM, he saddAlapatra ! A mATInA vAsaNa kaI rIte banyA ? tyAre sAlaputra AjIvikopAsake zramaNa bhagavaMta mahAvIrane jaNAvyuM ke, he bhagavan! sarva prathama mATI lAvyo, tyArapachI tene pANImAM bhiMjAvI, pachI rAkha ane chANa sAthe tene bheLavI, bheLavIne cAka para rAkhI tyAre A aneka karaka, vAraka, gaDuka, parAta, ghaDA, ghaDI, kaLaza, aliMjaraka, jaMbUlaka ane uSTrikA Adi banAvyA. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIre AjIvikopAsaka sadAlaputrane e pUchayuM ke, he saddAlaputra ! A badhAM mATInA vAsaNo zuM utthAna, karma, baLa, vIrya, puruSAkAra parAkrama vaDe banAvo cho ke utthAna, karma, baLa, vIrya, puruSArtha ane parAkrama vinA bane che ? tyAre sadAlaputra AjIvikopAsake zramaNa bhagavaMta mahAvIrane kahyuM, he bhagavan! A badhAM vAsaNo utthAna, karma, baLa, vIrya, pauruSa parAkrama vagara ja bane che. utthAna, baLa, karma, vIrya, pauruSa, parAkramanuM koI astitva ja nathI. badhAM bhAvo (thanArA kAryo) niyata ja che. tyAre zramaNa bhagavaMta mahAvIre AjIvikopAsaka saddAlaputrane kahyuM, he saddAlaputra! jo koI puruSa havA lAgelA athavA dhUpamAM sUkAvelA ke pakAvAyelA mATInA vAsaNone corI le, vikherI nAMkhe, phoDI nAMkhe, chInavI le athavA pheMkI de athavA tArI agrimitrA bhAryAnI sAthe vipula bhogapabhogone bhogave to zuM tuM te puruSane daMDa ApIza ? he bhagavan! huM te puruSane upAlaMbha ApIza, mArIza, pITIza, bAMdhIza, kacaLI daIza, tarjanA karIza, cetavaNI ApIza, tADana karIza, nirbharsanA karIza athavA akALe ja mArI nAMkhIza. tyAre bhagavAn mahAvIre kahyuM, he saddAlaputra ! jyAre utthAna, karma, baLa, vIrya, pauruSa, parAkrama nathI. sarve bhAva niyata che. to tArI A mAnyatA pramANe to koI puruSa tArI havA lAgelA ke pakAvAyela mATInA vAsaNone corato nathI, vikherato nathI, phoDato nathI, chInavato nathI, pheMkato nathI ke agnimitrA bhAryAnI sAthe vipula kAmabhogone bhogavato nathI. temaja tuM te puruSane phaTakArato nathI, pITato nathI, bAMdhato nathI, roMdato nathI, tarjanA karato nathI, thappaDa vagere mArato nathI. jora-jabarajastI karato nathI. tenI nirbharsanA karato nathI ke kasamaye tenA prANa paNa leto nathI. (kemake sarve bhAva niyata che.) tenAthI viparIta jo koI puruSa havA lAgelA, pakAvAyelA mATInA vAsaNane core che, vikherI nAMkhe che, phoDe che, chInave che, pheMke che athavA tArI agnimitrA patnI sAthe vipula kAmabhoga bhogave che ane tyAre tuM te puruSane mAre che, pITe che, bAMdhe che, rode che, tarjanA kare che, thappaDa Adi mAre che, jorajabarajastI kare che, nirbharlsanA kare che ane kasamaye tene jIvitathI rahita karI de che. to pachI je tuM ema kahe che ke utthAna, baLa, Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 129 vIrya, pauraSa parAkrama nathI ane sarve bhAva niyata che, te kathana mithyA che. A vAta sAMbhaLIne saddAlaputra AjIvikopAsaka saMbuddha thayo. 0 sadAlaputra dvArA zrAvaka dharma svIkAra : tyArapachI saphAlaputra AjIvikopAsake zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM, he bhagavan! huM ApanI pAse dharma zravaNa karavA icchuM chuM. tyAre zramaNa bhagavaMta mahAvIre AjIvikopAsaka sAlaputrane tathA te vizALa parSadAne - cAvat - dharma kahyo. tyAre zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAsethI dharmazravaNa karIne ane avadhArIne te AjIvikopAsaka saddAlaputra harSita, saMtuSTa, AnaMdita citta, pratimAnA, parama prasanna, harSAtirekathI vikasita hRdayavALo thaIne potAnA sthAnethI Ubho thayo, Ubho thaIne zramaNa. bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, pradakSiNA karIne vaMdana-namaskAra karyA ane vaMdana-namaskAra karIne pachI A pramANe kahyuM he bhagavan! huM nigraMtha pravacananI zraddhA karuM chuM - yAvat - (A sarvakathana AnaMda ane kAmadeva zrAvakanI kathAmAM kahevAI gayela che, te pramANe jANavuM) huM Apa devAnupriyanI pAse pAMca aNuvrata ane sAta zikSAvratarUpa bAra prakArano zrAvakadharma svIkAra karavA icchuM chuM. he devAnupriya ! jema sukha upaje tema karo, paNa vilaMba na karo. tyArapachI te sadAlaputra AjIvikopAsake zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse pAMca aNuvrata ane sAta zikSAvratarUpa bAra prakArano zrAvakadharma svIkAra karyo, svIkArIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne jyAM polAsapura nagara hatuM ane temAM jyAM potAnuM ghara hatuM, te gharamAM jyAM tenI agrimitrA bhAryA hatI tyAM Avyo, AvIne agrimitrA bhAryAne A pramANe kahyuM he devAnupriye ! meM zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse dharma sAMbhaLyo che. te dharma mane iSTa, atIva iSTa ane rucikara lAgyo che. tethI tuM paNa jA ane zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra kara, temanuM satkAra-sanmAna kara ane kalyANa, maMgala, deva, caityarUpa temanI paryupAsanA kara tathA zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse pAMca aNuvrata tathA sAta zikSAvrata rU5 bAra prakAranA zrAvakadharmano svIkAra kara. tyAre te agnimitrAbhAryAe "tahatti" ema kahIne saddAlaputra zramaNopAsakanA e kathanane vinayapUrvaka svIkAra karyuM. 0 bha.mahAvIra pAse agnimitrA dvArA zrAvakadharma svIkAra : tyArapachI saddAlaputra zramaNopAsake kauTuMbika puruSone bolAvyA, bolAvIne teone A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! jaladIthI - yAvat (yAnaviSayaka A samagra varNana AnaMda zrAvakanI kathAmAM tenI patnI zivAnaMdA jyAre bhagavaMta mahAvIrane vaMdanA gayA tyAre Avela che, te pramANe ja jANavuM) dhArmika yAnapravara sajjita karo. tyAre kauTuMbika puruSoe saddAlaputra zramaNopAsakanI A AjJA sAMbhaLI, sAMbhaLIne harSita, saMtuSTa, AnaMda citta, prItimanA, paramaprasanna ane harSAtirekathI vikasita hRdayavALA | 5/8, Jain Education international Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 Agama kathAnuyoga-5 - . . . . . thaIne - yAvat - dhArmika vAnapravara upasthita karyo. tyArapachI agnimitrA bhAryAe snAna karyuM. balikarma karyuM, kautuka, maMgala, prAyazcitta, karyA - yAvat - (zivAnaMdAbhAryAnI mAphaka) jyAM zramaNa bhagavaMta vIra birAjamAna hatA, tyAM AvI, AvIne bhagavaMtane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, pradakSiNA karIne vaMdananamaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne yathocita sthAne sthita thaIne zravaNane mATe utkaMThita thaI, namana karatI, vinayapUrvaka, aMjali karIne sthita thaI papAsanA karavA lAgI. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIre agrimitrA ane te vizAla parSadAne - yAvatu - dharmopadeza Apyo. tyArapachI agnimitrA bhAryA zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse dharmazravaNa karI, hRdayamAM avadhArIne harSita, saMtuSTa, AnaMdita citta, prItinA, paramaprasanna, harSanA vazathI vikasita hRdayavALI thaIne potAnA AsanethI uThI, uThIne zramaNa bhagavaMta mahAvIranI traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI karIne vaMdana-namaskAra karyA, namaskAra karIne A pramANe bolI, he bhagavan! huM nigraMtha pravacananI zraddhA karuM chuM - yAvat - te e pramANe ja che, je pramANe Apa kaho cho. Apa devAnupriyanI pAse je pramANe aneka ugra, bhoga, rAjanya, kSatriya, brAhmaNa, bhaTTa, yoddhA, prazAstA, kauTuMbika, ibhya, zreSThI, senApati, sArthavAha Adi muMDita thaIne gRhatyAga karI anagAra dharmamAM pravrajita thayA che, te prakAre huM Apa devAnupriyanI pAse muMDita thaIne gRhatyAga karI anagAra dharmamAM dIkSita thavA mATe to samartha nathI. paraMtu huM Apa devAnupriyanI pAse pAMca aNuvrata, sAta zikSAvata rUpa bAra prakArano gRhIMdharma svIkAra karavAne icchuM chuM. he devAnupriyA ! jema sukha upaje tema karo, vilaMba na karo. tyArapachI agnimitrA bhAryAe zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse pAMca aNuvrata ane sAta zikSAvata rUpa bAra prakArano zrAvakadharma aMgIkAra karIne zramaNa bhagavAn mahAvIrane viMdana-namaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne uttama dhArmika ratha para ArUDha thaIne je dizAmAMthI AvI hatI, te ja dizAmAM pAchI gaI. tyArapachI koI eka divase zramaNa bhagavaMta mahAvIra paNa polAsapuranagara sahasrAmavana udyAnathI prasthAna karyuM, prasthAna karIne bahAranA janapadomAM vicaravA lAgyA. 0 sadAlaputra ane agnimitrAnI zrAvakacaryA : tyArapachI te saddAlaputra zramaNopAsaka thaI gayo. agnimitrA bhAryA paNa zramaNopAsikA thaI gaI. teo baMne jIva-ajIva Adi tattvonA jJAtA thaI gayA - thAvat - teo baMne zramaNa nigraMthone prAzuka ane eSaNIya evA azana, pAna, khAdima, svAdima (AhAra), vastra, pAtra, kaMbala, pAdaproMchana, auSadhi, bhaiSaja ane prAtihArika evA pITha, phalaka, zayyA, saMskAraka AdithI pratilAbhita karatA evA vicaravA lAgyA. 0 gozAlaka dvArA- bha.mahAvIranuM guNakirtana : tyArapachI gozAlaka maMkhaliputre A samAcAra sAMbhaLyA ke sAlaputra AjIvika Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA siddhAMtano tyAga karIne zramaNa nigraMthonA siddhAMtono anuyAyI thaI gayela che tyAre teNe vicAra karyo ke, huM jAuM ane saddAlaputra AjIvikopAsakanI zramaNa nigraMthonI mAnyatA choDAvIne pharI AjIvika siddhAMta aMgIkAra karAvuM. Avo vicAra karI AjIvika saMghane sAthe laIne jyAM polAsapura nagara hatuM, temAM jyAM AjIvikA sabhA hatI, tyAM Avyo. AvIne pAtra--upakaraNa Adi rAkhyA. pachI keTalAMka AjIvikone sAthe laIne jyAM saddAlaputra zramaNopAsaka hato tyAM gayo. tyAre saddAlaputra zramaNopAsake gozAlaka maMkhaliputrane Avato joyo. joIne temano Adara na karyo, temanA tarapha dhyAna na ApyuM, temano Adara na karyo, aparicita mAphaka upekSA bhAva rAkhato cupacApa mauna besI rahyo. tyArapachI gozAla maMkhaliputre saddAlaputra zramaNopAsaka dvArA A prakAre anAdara ane upekSA karAtI joIne pITha, phalaka, zayyA, saMstAraka Adi prApta karavA mATe zramaNa bhagavAna mahAvIranuM guNakIrtana karatA kahyuM, he devAnupriya ! zuM ahIM mahAmAhaNa padhAryA hatA ? 131 tyAre saddAlaputra zramaNopAsake gozAla maMkhaliputrane pUchayuM, he devAnupriya ! te mahAmAhaNa koNa che ? tyAre gozAla maMkhaliputrae saddAlaputra zramaNopAsakane uttara Apyo ke zramaNa bhagavaMta mahAvIra mahAmAhaNa che. he devAnupriya ! kyA abhiprAyathI Apa Ama kaho cho ke, zramaNa bhagavaMta mahAvIra mahAmAhaNa che ? he saddAlaputra ! zramaNa bhagavaMta mahAvIra mahAmAhaNa che. kemake te apratihata jJAnadarzanane dhAraNa karanArA atIta, vartamAna, anAgata trikAlavartI paryAyone jANanArA, arhat, jina, kevalI, sarvajJa, sarvadarzI, traNe loka dvArA sevita, pratiSThita, pUjita ane deva, manuSya, asuraloka dvArA arcanIya, pUjanIya, vaMdanIya, namaskaraNIya, satkAraNIya, sanmAnanIya tathA kalyANa, maMgala, deva, caityarUpa hovAthI paryuMpAsanIya che, satkarma saMpattiyukta che. tethI he devAnupriya ! huM ema kahuM chuM ke zramaNa bhagavaMta mahAvIra mahAmAhaNa che. (gozALAe pharI pUchyuM) he devAnupriya ! ahIM mahAgopa AvelA ? (saddAlaputrae kahyuM) - he devAnupriya ! mahAgopa koNa che ? (gozAla -) zramaNa bhagavaMta mahAvIra mahAgopa che. (saddAlaputra) he devAnupriya ! Apa kyA kAraNathI kaho cho ke zramaNa bhagavaMta mahAvIra mahAgopa che ? (gozAla-) he devAnupriya ! zramaNa bhagavaMta mahAvIra mahAgopa che, kemake A saMsArarUpI bhayAnaka vanamAM aneka jIva naSTa thaI rahyA che, vinaSTa thaI rahyA che, khavAI rahyA che, chedana karAI rahyA che, bhedana karAI rahyA che, lupta (ghAyala) karAI rahyA che, vilupta (vikalAMga) karAI rahyA che (AvA sarve jIvonI) dharmarUpI daMDa dvArA Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 Agama kathAnuyoga-5 rakSA karI rahyA che, saMgopana karI rahyA che, temane mokSarUpI mahAsukhakArI kSetrane saMprApta karAvI rahyA che. tethI he sadAlaputra ! huM zramaNa bhagavaMta mahAvIrane mahAgopa kahI rahyo chuM. (gozAla-) he devAnupriya! zuM ahIM mahAsArthavAha padhArelA ? (saddAlaputra-) he devAnupriya! mahAsArthavAha koNa ? (gozAla) he sadAlaputra ! zramaNa bhagavaMta mahAvIra mahAsArthavAha che. - Apa kyA kAraNathI zramaNa bhagavaMta mahAvIrane mahAsArthavAha kaho cho. - he devAnupriya ! saddAlaputra ! kharekhara e pramANe zramaNa bhagavaMta mahAvIra saMsArarUpI mahAiTavImAM aneka jIvo je naSTa thaI rahyA che, vinaSTa thaI rahyA che, khavAI rahyA che, chedAI rahyA che, bhedAI rahyA che, lupta thaI rahyA che, vilupta thaI rahyA che, unmArgane pAmyA che, temane dharmarUpI mArga dvArA teo rakSA karI rahyA che, mokSarUpI mahAnagaranI tarapha sahAro ApI pahoMcADI rahyA che, tethI huM e pramANe kahuM chuM ke zramaNa bhagavaMta mahAvIra mahAsArthavAha che. (gozAla-) he devAnupriya ! zuM ahIM mahAdharmakathI padhArelA ? (sAlaputra-) he devAnupriya ! mahAdharmakathI koNa ? (gozAla-) zramaNa bhagavaMta mahAvIra mahAdharmakathI che. (sadAlaputra-) he devAnupriya ! Apa kUyA abhiprAyathI kaho cho ke zramaNa bhagavaMta mahAvIra mahAdharmakathI che. (gozAla-) he devAnupriya ! kharekhara, e pramANe zramaNa bhagavAn mahAvIra A vizALa saMsAramAM nazyamAna, vinazyamAna, khAdyamAna, chidramAna, bidyamAna, lupyamAna, vilaNamAna, unmArgagAmI, satpathathI bhraSTa, mithyAtvathI grasta, ATha prakAranA karmarUpI, aMdhakAra paTalanA paTTathI DhaMkAyela, ghaNAM prANIone aneka prakAranI yuktio, prazno, kAraNo, vyAkhyAo dvArA niruttara karI de che ane caturgativALI saMsArarUpI bhayaMkara aTavIne sahAro ApIne (bahAra kADhe che) vistAra kare che. A abhiprAyathI he devAnupriya! huM kahuM chuM ke zramaNa bhagavaMta mahAvIra mahAdharmakathI che. (gozAla-) he devAnupriya ! zuM ahIM mahAnirdhAmaka AvyA hatA ? (saddAlaputra-) he devAnupriya ! mahAnirdhAmaka koNa che? (gozAla-) zramaNa bhagavaMta mahAvIra mahAnirdhAmaka che. (saddAlaputra-) he devAnupriya ! kUyA abhiprAyathI Apa kaho cho ke zramaNa bhagavaMta mahAvIra mahAnirdhAmaka che? (gozAla-) he devAnupriya ! kharekhara, e pramANe zramaNa bhagavaMta mahAvIra saMsArarUpI mahAsamudramAM naSTa thatAM, vinaSTa thatAM, khavAtA, chedAtA, bhedAtA, lupta thatA, vilupta thatA, vaDumANa, nivaDumANa aneka prANIone dharmarUpI naukA dvArA sahAro ApIne mokSarUpI kinAre laI jAya che. tethI he devAnupriya ! kahuM chuM ke zramaNa bhagavaMta mahAvIra mahAniryAmaka (karmadhAra) che. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 13 3. 0 bhagavaMta mahAvIra sAthe vAda karavAmAM gozALAnuM asAmarthya : tyArapachI sAlaputra zramaNopAsake gozAla makhaliputrane kahyuM, he devAnupriya ! Apa AvA cheka (catura), AvA dakSa, AvA praSTha, AvA nipuNa, AvA nayavAdI (nitijJa) AvA upadezalabdha, AvA vijJAna prApta cho, to zuM Apa mArA dharmAcArya, dharmopadezaka, zramaNa bhagavaMta mahAvIra sAthe vivAda-(dharmacarcA karavAmAM samartha cho ? (gozAle kahya) nA, e artha samartha nathI. (zakya nathI) he devAnupriya ! Apa A kyA kAraNathI kaho cho ke mArA dharmAcArya, dharmopadezaka zramaNa bhagavaMta mahAvIranI sAthe vivAda karavAmAM samartha nathI ? he saddAlaputra ! jema koI taruNa puruSa Atmika ane zArIrika zaktisaMpanna baLavAna, nirogI, paripuSTa hAtha-pagavALo, pITha, pAMsaLI, jaMghA Adi sugaThita aMgavALo, atyaMta saghana, goLAkAra skaMdhavALo, laMghana, plavana, valsana, vegapUrvaka zIghratAthI karAnArA vyAyAmomAM sakSama, ITa pattharanA TukaDothI bharela cAmaDAnI thelI, mudgara pauSTika, sazakta banela zarIravALo, AMtarika utsAha ane zaktiyukta, sahotpanna tADanA be vRkSonI mAphaka sudaDha ane dIrgha bhUjAvALA, cheka, dakSa, niSNAta, nipuNa, zilpopagata puraSa eka moTA bakarA, gheTA, suvara, muragho, tItara, baTera, lAvA, kabUtara, kAgaDo, cIla, bAjanA hAtha, paga, khura, pUMcha, pITha, sIMga, viSANa, vALa Adine game tyAMthI pakaDI le che, to tene tyAMja nizcala, niSpada karI de che. A ja prakAre zramaNa bhagavaMta mahAvIra paNa mane ghaNAM ja artho, hetuo, prazro, kAraNo ane vyAkhyAo dvArA jyAM kyAyathI paNa pakaDI leze to tyAMne tyAM ja niruttara karI deze. tethI he sadAlaputra ! huM A pramANe kahuM chuM ke, tArA dharmAcArya, dharmaupadezaka zramaNa bhagavaMta mahAvIranI sAthe vivAda karavAmAM huM samartha nathI. tyAre te saddAlaputra zramaNopAsake gozAla saMkhaliputrane kahyuM, he devAnupriya ! Apa mArA dharmAcArya, dharmopadezaka zramaNa bhagavaMta mahAvIranA satya, yathArtha, sabUta bhAvo dvArA guNakIrtana karI rahyA cho, tethI huM Apane prAtihArika pITha, phalaka, zayyAsaMstArakane mATe AmaMtrita karuM chuM, paNa dharma ke tapa mAnIne nahIM. Apa mArI kuMbhArazALAmAM prAtihArika pITha, phalaka, zayyA, saMskAraka grahaNa karI vicaro. tyArapachI gozAla makhaliputre sAlaputra zramaNopAsakanA A kathanane sAMbhaLyuM ane sAMbhaLIne prAtihArika pITha, phalaka, zayyA, saMskAraka laI vicaravA lAgyA. tyArapachI gozAla makhaliputra saddAlaputra zramaNopAsakane aneka prakAranI - AkhyApanAo, prajJApanAo, vividha prarUpaNAo, saMjJApanAo ane vijJApanAo dvArA nigraMtha pravacanothI vicalita, mubhita ane vipariNAmita na karI zakyo tyAre zrAMta, phalAMta, khinna ane atyaMta duHkhI thaIne polAsapura nagarathI nIkaLyo ane nIkaLIne bAhya janapadomAM vihAra karavA lAgyo. 0 sadAlaputranI gharma jAgarikA ane upasarga : tyAre aneka zIla, vrata, guNavrata, viramaNa, pratyAkhyAna ane pauSadhopavAso dvArA Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 Agama kathAnuyoga-5 AtmAne bhAvita karatA te saddAlaputra zramaNopAsakane cauda varSa vyatIta thaI gayA ane paMdaramuM varSa pasAra thaI rahyuM hatuM. tyAre koI samaye madhyarAtrie dharmajAgaraNA karatA tene AvA prakArano AdhyAtmika, ciMtita, prArthita, manogata saMkalpa utpanna thayo - yAvat - (sarve varNana AnaMda ane kAmadeva zrAvakanI kathA mujaba jANavuM) te ekAkI, advitIya thaIne darbhanA saMthArA para sthita thaIne zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAsethI grahaNa karelI dharmaprajJatino svIkAra karI vicaravA lAgyo. tyArapachI madhyarAtrie te sadAlaputra zramaNopAsaka sanmukha eka deva pragaTa thayo. te deve nIlakamala, bheMsanA zIMgaDA, alasInA puSpa jevI eka moTI talavAra hAthamAM laIne saddAlaputra zramaNopAsakane kahyuM, are o saddAlaputra zramaNopAsaka ! aprArthitanI prArthanA karanArA ! turaMta, paMta, lakSaNavALA, hInapunya caudazIyA! zrI, hI dhRti, kIrtithI rahita! dharmakAMkSI !, pUNyakAMkSI !, mokSakAMkSI ! dharmapipAsu !, pUNyapipAsu ! svargapipAsu! mokSapipAsu ! devAnupriya! jo ke tane zIla, vrata, viramaNa, pratyAkhyAna, pauSadhopavAsathI vicalita, sumita thavuM, tene khaMDita karavuM, bhagna karavuM, ukjhita karavuM, teno tyAga karavo, parityAga karavo kalpato nathI - paNa Aja jo tuM zIla - yAvat - pauSadhopavAsane choDIza nahIM, bhagna karIza. nahIM to huM A ja samaye tArA jyeSThaputrane gherathI lAvIza, lAvIne tArI sAme tene mArI nAMkhIza, mArIne tenA mAMsanA nava TukaDA karIza, TukaDA karIne telathI bharelI kaDAImAM taLIza, taLIne mAMsa ane lohIthI tArA zarIrane lipta karI daIza. jethI tuM vikaTa ArtadhyAna ane duHkhathI pIDita thaIne kasamaye ja jIvanarahita thaI jaIza. te devanI A vAtane sAMbhaLIne paNa saddAlaputra zramaNopAsaka bhIta, trasta, udvigra, subhita, vicalita na thayo, gabharAyo nahIM, paNa zAMta bhAvathI dharmadhyAnamAM sthira rahyo. tyArapachI te deve saddAlaputra zramaNopAsakane abhIta, atrasta, anuhiMga, aNubhita, asaMbhrAnta ane zAMtithI (maunapUrvaka) dharmadhyAna rata banIne viharato joyo, te joIne - thAvat - (sarva varNana pUrvavatu jANavuM. juo kathA culanI pitA zrAvaka) saddAlaputranA jyeSThaputrane gharamAMthI lAvI, tenI hatyA karI, tenA mAMsanA nava TukaDA karyA, TukaDA karIne telanI bharelI kaDAImAM tanyA, taLIne saddAlaputra zramaNopAsakanA zarIrane mAMsa ane lohIthI lIpyuM. tyAre te saddAlaputra zramaNopAsake te tIvra, vikaTa, kaThora, pragADha, pracaMDa, dukhada asahanIya vedanAne samyak prakAre sahI, khamI, titikSApUrvaka adhyAsita karI. e ja pramANe (culanI pitA zrAvakanI kathAmAM jaNAvyA pramANe) te deve sadAlaputranA vacalAputra ane nAnA putranI paNa hatyA karI - yAvat - sadAlaputre te vedanA sahiSNutA, kSamA, titikSApUrvaka samyak prakAre sahana karI. tyArapachI te deve saddAlaputra zramaNopAsakane - yAvat - kahyuM ke, jo tuM Aje zIla Adi - yAvatu - pauSadhopavAsone choDIza nahIM, bhaMga nahIM kare, to huM hamaNAM ja tArI dharmasahAyikA, dharmavaidyA, dharmAnurAgaraktA, samasukhaduHkha sahAyikA tArI agnimitrA Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 135 patnIne gharamAMthI lAvIza, lAvIne tArI sAme ja teNIne jIvitathI rahita karI daIza. tyAre te sadAlaputra zramaNopAsakane te deve e pramANe kahevA chatAM te abhIta - thAvat - dharmasAdhanAmAM rata rahyo. tyAre te deve sadAlaputra zramaNopAsakane abhIta - yAvat - sAdhanArata joIne bIjI, trIjIvAra paNa punaH saddAlaputra zramaNopAsakane pharIthI e ja vAta karI (dhamakI ApI) ke - yAvat - agnimitrAne huM jIvitathI rahita karI daIza. tyAre te sadAlaputra zramaNopAsakane Avo AdhyAtmika - yAvat - saMkalpa utpanna thayo ke, aho ! A puruSa adhama, nIcavicAra ane krUra pApakarma karanAra che. jeNe pahelA mArA moTA putrano, pachI vacalA putrano, pachI nAnA putrano ghAta karyo - yAvatu - have agnimitrA bhAryAne paNa mArI sAme mAravA icche che. tethI mAre mATe e ucita che ke mAre A puruSane pakaDI levo. evo vicAra karIne pakaDavAne mATe potAnA AsanethI uThyo, paraMtu te deva to AkAzamAM uDI gayo. sAlaputra zramaNopAsakanA hAthamAM thAMbhalo AvI gayo. tethI te moTA-moTA avAje kolAhala karavA lAgyo. 0 agnimitrAne sadAlaputrano uttara : tyArapachI agrimitrA bhAryA te kolAhalane sAMbhaLIne ane samajIne tyAM AvI, AvIne sadAlaputra zramaNopAsakane pUchyuM, he devAnupriya ! Ape jora-jorathI ATalo kolAhala kema karyo? tyAre sAlaputra zramaNopAsake agnimitrA bhAryAne uttara Apyo, he devAnupriya ! kharekhara e pramANe huM jANato nathI ke koI eka puruSe kuddha, rujha, kupita ane caMDikAvat thaIne - yAvat - (sAlaputre potAne thayela upasarganuM samagra varNana karyuM. mArA hAthamAM thAMbhalo AvI gayo ane huM jora-jorathI kolAhala zabdo karavA lAgyo. 0 sAlaputre karela prAyazcitta - upAsaka pratimA-anazana svIkAra : tyAre agnimitrA bhAryAe saddAlaputra zramaNopAsakane kahyuM, koI puruSe tamArA moTA - yAvat - nAnA putrano ghAta karyo nathI. A to koI puruSe upasarga karela che - vAvat - tethI A samaye khaMDita vrata, niyama, pauSadhavALA thaI gayA cho. tethI A sthAnanI AlocanA karo, pratikramaNa karo, niMdA karo, gaha karo, tenAthI nivRtta thAo, tenI zuddhi karo ane A ayogya kAryanuM yathAyogya prAyazcitta karavAne mATe tapokarma svIkAra karo - thAvat - (culanIpitA zrAvakanI mAphaka) saddAlaputrae yathocita prAyazcitta ane tapokarma grahaNa karyA. tyArapachI te saddAlaputra zramaNopAsake pahelI upAsaka pratimA aMgIkAra karI - thAvat - (AnaMda Adi zrAvakonI mAphaka) agiyAre upAsaka pratimAnI yathAsUtra, yathAkalpa, yathAmArga, yathAtattva samyak prakAre - cAvatuM - ArAdhI, tenAthI te sadAlaputra zramaNopAsaka - yAvat - zuSka, rukSa, nirmAsa - yAvatuM - zarIravALo thaI gayo. tyArapachI te sadAlaputra zramaNopAsakane koI samaye madhyarAtrie dharmajAgarikAthI jAgaraNa karatA Avo AdhyAtmika - yAvat - saMkalpa thayo - yAvat - (A sarve varNana Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 Agama kathAnuyoga-5 AnaMda ane kAmadeva zrAvakanI kathA pramANe jANavuM) apazcima bhAraNAMtika saMlekhanA jhUsaNAne svIkAra karI AhAra-pANIno tyAga karI, jIvanamaraNanI AkAMkSA na karatA vicaravA lAgyo. 0 sAlaputranuM samAdhimaraNa ane gati : tyAre te sadAlaputra zramaNopAsaka ghaNAM ja zIlavata, guNavata, viramaNa, pratyAkhyAna, pauSadhopavAsa dvArA AtmAne bhAvita karatA vIsa varSa zrAvakaparyAyanuM pAlana karI - yAvat - mRtyu pAmIne saudharmakalpamAM aruNAbha vimAnamAM devarUpe utpanna thayo, tyAM tenI cAra palyopamanI sthiti thaI. tyAMthI mahAvideha kSetramAM utpanna thaI siddha, buddha, mukta thaI samasta duHkhono aMta karaze. 0 Agama saMdarbha :uvA 3, 41 thI 47, Ava.pU.1-. 213; - 4 - 4 - 0 mahAzataka zrAvaka kathA : te kALe, te samaye rAjagRha nagara hatuM. tyAM guNazilaka nAme caitya hatuM. tyAM zreNika rAjA rAjya karato hato. te rAjagRha nagaramAM mahAzataka nAmaka gRhastha raheto hato. je RddhimAnuM - yAvat - aneka lokothI aparibhUta hato. 0 mahAzatakanI saMpatti Adi : te mahAzataka gAthApatinI ATha koTi kAMsya parimita suvarNa koSamAM surakSita hatA, ATha koTi kAMsya parimita suvarNa vyApAramAM viniyojita hatI ane ATha koTi kAMsyA parimita suvarNa gRhopakaraNamAM prayukta hatA. tene daza-daza hajAra gAyonuM eka evA ATha gokuLa hatA. te mahAzataka gAthApati aneka rAjA - yAvat - kauTuMbika puruSomAM salAha devAmAM yogya, vicAra vimarzamAM samartha hato. tathA potAnA kuTuMbamAM paNa meDhIbhUta - yAvat - sarva kAryomAM nirdezaka hato. te mahAzatakane revatI vagere tera patnIo hatI te badhI zubhalakSaNothI yukta, paripUrNa paMcendriya zarIravALI hatI - yAvat - manuSya saMbaMdhI kAmabhogone bhogavatI samaya vyatIta karatI hatI. te mahAzatakanI revatI bhAryAnI pAse piyarathI maLela ATha koTi suvarNa tathA daza- daza hajAra gAyonuM eka evA ATha gokuLa vyaktigata saMpattinA rUpamAM hatA tathA bAkI bAra patnIonI pAse tenA-tenA piyarathI prApta eka-eka koTi suvarNa ane daza-daza hajAra gAyovALuM eka eka gokuLa hatuM. 0 bhagavaMta mahAvIra pAse mahAzatakanI gRhI-gharma pratipatti : te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIra rAjagRhanagaramAM padhAryA. parSadA nIkaLI. koNika rAjAnA varNana sadaza zreNika rAjA paNa nIkaLyo - yAvat - te Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 137 paryupAsanA karavA lAgyo. tyArapachI mahAzataka gAthApatie A vRttAMta jANyo ke, zramaNa bhagavaMta mahAvIra - yAvat - rAjagRha nagarInA guNazilaka caityamAM - yAvat - birAjamAna che. (zeSa sarva varNana AnaMda Adi zrAvakonI kathA pramANe ja jANavuM) - yAvat - zramaNa bhagavaMta mahAvIre mahAzataka gAthApati ane te vizALa parSadAne - yAvat - dharma kahyo. parSadA pAchI pharI, rAjA paNa pAcho gayo. tyArapachI mahAzataka gAthApati zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse dharmazravaNa karI, hRdayamAM avadhArI harSita, saMtuSTa, AnaMdita citta, prItimanA, parama prasanna ane harSanA vazathI vikAsamAna hadayavALA thaIne potAnA AsanethI uddayo, uThIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI - yAvat - (AnaMda Adi zrAvakanI kathAmAM jaNAvyA pramANe) mahAzataka gAthApatie zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse zrAvaka dharma grahaNa karyo. vizeSa phakta eTaluM ke teNe ATha koTi kAMsya parimita suvarNa Adi koSamAM rAkhyA ane ATha gokuLa rAkhavAnI maryAdA karelI. revatI Adi tera patnIo sivAya zeSa maithunasevanano parityAga karyo. A ane A prakAre vizeSa abhigraha karyo ke pratidina leNadeNamAM be droNa parimANa kAMsya parimita suvarNanI maryAdA rAkhIza. tyArapachI te mahAzataka jIva-ajIva Adi tattvono jJAtA zramaNopAsaka thaI gayo - yAvat - prAzaka ane eSaNIya azana-pAna AdithI zramaNa nigraMthone pratilAbhita karato vicAravA lAgyo. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIra anya bAhya janapadomAM vicaravA lAgyA. 0 bhogAbhilASiNI revatInA anucita vartano : tyArapachI te revatI gAthApatnIne koI eka samaye madhyarAtrie kauTuMbika kAryonA saMbaMdhamAM vicAra karatA A AvA prakArano AdhyAtmika, ciMtita, prArthita manogata saMkalpa utpanna thayo ke huM A mArI bAra zaukyanA vidanane kAraNe mahAzataka zramaNopAsakanI sAthe viziSTa prakAranA manuSya saMbaMdhI kAmabhogone bhogavI zakatI nathI. - tethI mAre mATe e sAruM thaze ke huM A bAre zaujyapatnIne apriyoga, zastraprayoga ke viSaprayoga dvArA mArIne teonI eka-eka karoDa suvarNamudrA ane eka-eka gokuLane prApta karuM ane mahAzataka zramaNopAsakanI sAthe manuSya saMbaMdhI alaukika kAmabhogone bhogavuM A pramANe teNIe vicAra karyo ane Avo vicAra karIne te bAre zaukyapatnInA gupta chidro ane vivarone zodhavA lAgI. tyArapachI te revatI gAthApatnIne koI divase te bAre sapatnIonA guNabhedone jANIne cha sapatnIone zastraprayoga vaDe mArI nAMkhI ane cha sapatnIone viSaprayogathI mArI nAMkhI. mArIne te bAre sapatnIonA pIyarathI maLelI eka-eka svarNakoTi ane daza-daza hajAra gAyovALA eka eka gokuLane potAnA kabbAmAM laIne mahAzataka zramaNopAsakanI sAthe icchA pUrvakanA manuSya saMbaMdhI kAmabhogone bhogavavA lAgI. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-5 tyArapachI te revatI gAthApatnI mAMsa lolupa, mAMsa mUrchita, mAMsAnuMrAgI, mAMsamRddha, mAMsa Asakta thaIne aneka prakAranA mAMsomAM, mAMsanA phUlakomAM, taLelA mAMsa AdimAM, pakAvelA mAMsamAM ane surA, madhuka, meraga, madya, sIdhu, sugaMdhita zarAba AdinuM AsvAdana karatI, khAtI-pItI, pIvaDAvatI, bhogavatI vicAravA lAgI. 138 tyArapachI koI divase rAjagRhanagaramAM amArI ghoSaNA thaI. tyAre te mAMsalolupa - yAvat - mAMsAsakta revatI gAthApatnIe potAnA pIyaranA nokarane bolAvyo ane bolAvIne tene A AjJA karI ke, he devAnupriya ! mArA pIyaranA gokuLamAMthI rojeroja be-be vAchaDAne mArI ane mane pahoMcADo. tyArapachI te pitRgRhanA nokare revatI gAthApatnInI AjJAne 'tatti' kahIne vinayapUrvaka svIkArI, svIkArIne revatI gAthApatnInA pIyaranA gokuLamAMthI pratidina be-- be vAchar3Ane mArIne revatI gAthApatnIne te pahoMcADavA lAgyo. tyAre te revatI gAthApatnI te vAchaDAnA mAMsane, loDhAnA zalAko para sekIne, ghI AdimAM taLIne ane agni para sekIne te TukaDAne surA, madhu, meraka, madya, sIMdhu ane prasanna nAmaka madirAonuM AsvAdana karatI, visvAdana karatI, lolupatApUrvaka tenuM sevana karavA lAgI. 0 mahAzatakanI dharmajAgarikA ane revatI dvArA upasarga : tyAre te mahAzataka zramaNopAsakane vividha prakAranA zIlavrata, guNavrata, viramaNa, pratyAkhyAna, pauSadhopavAsa dvArA AtmAne bhAvita karatA cauda varSa pasAra thayA ane paMdaramuM varSa cAlI rahyuM hatuM tyAre koI divase madhyarAtrie dharma--jAgaraNa karatA tene A prakArano AdhyAtmika yAvat - saMkalpa utpanna thayo (ityAdi sarva varNana AnaMda zrAvakanI kathA mujaba jANavuM) tyArapachI te darbhanA saMthArA para sthira thaIne zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse aMgIkAra karelI dharmaprajJaptine aMgIkAra karI vicaravA lAgyo. - tyArapachI koI divase te revatI gAthApatnI madirAthI unmatta banI, vikharelA vALa sAthe, potAnA uttarIya vasrane vAraMvAra pheMkatI, jyAM pauSadhazALA hatI, jyAM mahAzataka zramaNopAsaka hato tyAM AvI, AvIne moha ane unmAdajanaka kAmoddIpaka kaTAkSa ane strI bhAvonuM vAraMvAra pradarzana karatI mahAzataka zramaNopAsakane A pramANe kahevA lAgI. o mahAzataka zramaNopAsaka ! dharmakAMkSI ! puNyakAMkSI ! svargakAMkSI ! mokSakAMkSI ! dharma, puNya, svarga ane mokSanI kAmanA karanArA ! dharmapipAsu !, puNyapipAsu !, svargapipAsu ! mokSapipAsu ! tuM te dharma, puNya, svarga ane mokSathI zuM prApta karIza ? he devAnupriya ! jyAre tuM mArI sAthe udAra evA manuSyasaMbaMdhI bhogone bhogavato viharato nathI ? tyAre te mahAzataka zramaNopAsake revatI gAthApatnInA A kathanano Adara na karyo, tenA para dhyAna na ApyuM, paNa upekSA ane udAsIna bhAvathI maunapUrvaka dharmArAdhanAmAM nirata rahyo. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka thA e joIne te gAthApatnI revatIe mahAzataka zramaNopAsakane bIjI ane trIjI vakhata paNa A pramANe kahyuM (sarva varNana pUrvavat ja jANavuM.) mahAzataka zrAvake revatI gAthApatnInI A vAtano Adara na karyo - yAvat dharmasAdhanAmAM rata rahyo. 139 tyAre te revatI gAthApatnI mahAzataka zramaNopAsaka dvArA tiraskRta ane upekSita thaIne je taraphathI AvI hatI, te tarapha pAchI cAlI gaI. 0 mahAzataka dvArA upAsaka pratimA ane anazana svIkAra :- tyArapachI te mahAzataka zramaNopAsaka prathama upAsaka pratimA svIkAra karIne vicaravA lAgyo. e ja pramANe - yAvat - teNe agiyAre upAsaka pratimAnI yathAzruta, yathAkalpa, yathAmArga, yathAtattva samyak prakAre sparzanA karI, pAlana karyuM, zodhita karI, tIrNa karI, kIrtita karI, ArAdhita karI. tyArapachI te mahAzataka zramaNopAsaka te utkRSTa, vipula, prayatnasAdhya, grahaNa karela tapazcaraNathI zuSka, rukSa thaI gayo yAvat - tenI nADIo dekhAvA lAgI yAvat - (AnaMda ane kAmadeva zrAvakanI kathAmAM jaNAvyA pramANe) teNe apazcima mAraNAMtika saMlekhanA--jhUsaNAno svIkAra karI, bhakta-pAnano parityAga karI mRtyunI AkAMkSA na karato te vicaravA lAgyo. - 0 mahAzatakane avadhijJAnotpatti revatIne narakagamana kathana H-- tyArapachI mahAzataka zramaNopAsakane zubha adhyavasAya, zubha pariNAma, vizuddha thatI evI lezyAothI tadAvaraka karmanA kSayopazamathI avadhijJAna utpanna thayuM. jenAthI te pUrvamAM--dakSiNamAM ane pazcimamAM ekaeka hajAra yojana paryaMta lavaNasamudramAM jovA ane jANavA lAgyo. uttaramAM himavaMta parvata paryaMta jovA, jANavA lAgyo. udizAmAM saudharmakalpa paryaMta ane adhodizAmAM prathama narakabhUmi rayaNaprabhAmAM 84,000 varSanI sthitivALA lolupAcyuta naraka paryaMta jovA ane jANavA lAgyo. tyArapachI koI divase te revatI gAthApatnI madirAnA nazAmAM unmatta thaI, laDakhaDAtI, vikharAyelA vALa sAthe, potAnA uttarIyane vAraMvAra kADhIne stanAdi bhAgane pradarzita karatI pauSadhazALAmAM mahAzataka zrAvaka pAse AvI, te bolI - o zramaNopAsaka mahAzataka ! - yAvat - tuM mArI sAthe bhogopabhoga bhogavato kema vicarato nathI. tyAre mahAzatake revatI gAthApatnInI A vAtano Adara na karyo - yAvat - mauna rahyo. tyArapachI mahAzataka zramaNopAsakane revatI gAthApatnIe bIjI ane trIjI vakhata A pramANe kahyuM tyAre krodhita, ruSTa, kupita ane caMDikAvat raudrarUpa dhAraNa karIne dAMtone kacakacAvato evA teNe avadhijJAnano upayoga mUkyo. upayoga karIne teNe revatI zrAvikAne A pramANe kahyuM- o aprArthitanI prArthanA karanAra ! duraMta-paMta lakSaNA ! hInapuNyacAturdazI ! zrI, hI, dhRti, kIrti vihIna revatI ! tuM sAta rAtrimAM alasaka nAmanA rogathI AkrAMta thaIne Artta, du:khita, vyathita ane vivaza thaIne azAMtipUrvaka maraNa samaye mRtyu pAmI adholokamAM A ratnaprabhA pRthvInA lolupAcyuta nAmanA narakamAM 84,000 varSanI - -- Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 AyuvALA nArakomAM nArakarUpe utpanna thaIza. tyAre te revatI gAthApatnI zramaNopAsaka mahAzatakanI A vAta sAMbhaLIne manomana kahevA lAgI. mahAzataka zrAvaka mArAthI rIsAyo che, mahAzataka zrAvakane mArA pratye durbhAva thayo che, na jANe huM kyA kumotathI mArI naMkhAIza. A pramANe vicArI bhayabhIta, trasta, vyathita, udvigra ane bhayagrasta thaIne dhIme dhIme pAchI tyAMthI nIkaLI ane nIkaLIne potAnA ghera AvI. AvIne udAsIna ane bhagra manoratha thaIne, ciMtA ane zoka sAgaramAM DUbIne hathelI para mukha rAkhIne ArttadhyAnamAM DUbI, bhUmi para dRSTi sthira karI vicAramAM paDI gaI. - tyArapachI te revatI gAthApatnI sAta rAtrimAM alasaka rogathI pIDita thaI vyathita, duHkhita ane vivaza thatI evI maraNa samaye mRtyu pAmIne ratnaprabhApRthvInA lolupAcyuta nAmanA narakamAM 84,000 varSanI AyuvALA nArakarUpe utpanna thaI. 0 bha.mahAvIra dvArA gautamane mahAzataka pAse mokalavA : Agama kathAnuyoga-5 te kALe, te samaye bhagavAn mahAvIra padhAryA - yAvat - parSadA pAchI pharI. he gautama ! A pramANe saMbodhita karIne zramaNa bhagavaMta mahAvIre gautamane kahyuM, A rAjagRhanagaramAM mAro anuyAyI mahAzataka nAme zramaNopAsaka pauSadhazALAmAM apazcima mAraNAMtika saMlekhanAnI ArAdhanAmAM tatpara thaIne bhojana ane pANIno tyAga karIne maraNanI kAmanA na karato vicarI rahyo che - yAvat - (revatI dvArA karAyelA samagra anukUla upasarganuM varNana karyuM ane mahAzatake teNInA narakagamananuM kathana kareluM te paNa jaNAvyuM) he gautama ! aMtima mAraNAMtika saMlekhanAnI ArAdhanAmAM tatpara, bhojana--pANIno tyAga karela, zramaNopAsakane bIjAne mATe satya, satvarUpa, tathyAtmaka, sadbhUta evA aniSTa, akAMta, anucita, asuMdara, apriya, amanojJa, amaNAma, vacano bolavA kalpatA nathI. tethI he devAnupriya ! tame jAo ane zramaNopAsaka mahAzatakane A pramANe kaho - aMtima mAraNAMtika saMlekhanAnI ArAdhanamAM udyata yAvat AvA vacano bolavA na kalpe. - paraMtu he devAnupriya ! teM revatI gAthApatnIne satya, satvarUpa, tathyapUrNa sadbhUta hovA chatAM aniSTa, akAMta, apriya, amanojJa ane amaNAma vacano kahyA che. tethI tame A sthAnanI AlocanA karo, pratikramaNa karo,niMdA karo, garhA karo. tenAthI nivRtta thAo, vizuddhi karo, te akAryane mATe yathAyogya prAyazcittane mATe udyata thAo ane tapokarmane aMgIkAra karo. 0 gautamanA kahevAthI bhagavaMtanI AjJAnusAra mahAzatakanuM prAyazcitta : tyArapachI gautamasvAmIe vinayapUrvaka zramaNa bhagavaMta mahAvIranA A kathanane "tahatti" kahI svIkAra karyo, svIkArIne tyAMthI nIkaLyA, nIkaLIne rAjagRha nagaranA madhyabhAgamAMthI cAlatA jyAM mahAzataka zramaNopAsakanuM ghara hatuM. jyAM mahAzataka zramaNopAsaka hato tyAM pahoMcyA. tyArapachI mahAzataka zramaNopAsake gautamasvAmIne potAnI tarapha AvatA joyA Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 141 tyAre joIne harSita, saMtuSTa, AnaMdita citta, prItimanA, paramaprasanna ane harSanA atirekathI vikasita hRdayavALA thaIne gautamasvAmIne vaMdana-namaskAra karyA - tyArapachI gautamasvAmIe mahAzataka zramaNopAsakane A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! zramaNa bhagavaMta mahAvIre A pramANe AkhyAta, bhASita, prajJapta, prarUpita. karela che ke apazcima bhAraNAMtika saMlekhanAnI ArAdhanAmAM rata zramaNopAsake - vAvat - amaNAma vacana bolavA kalpatA nathI. paraMtu he devAnupriya ! tame revatI gAthApatnIne satya, tattva - yathAvat - amaNAma vacana kahyA che. he devAnupriya ! tame A sthAnanI AlocanA, pratikramaNa - yAvata - yathAyogya prAyazcitta karavA mATe udyata thaIne tapa karma svIkAra karo. tyAre te mahAzataka zramaNopAsake gautamasvAmInA A kathanane "tahatti" kahI vinayapUrvaka svIkAra karyo. svIkAra karIne te sthAnanI AlocanA karI, pratikramaNa karyuM - thAvat - yathocita prAyazcitta karavA tatpara thaI tapa karma aMgIkAra karyuM. 0 gautamanuM pAchA javuM ane mahAzatakanuM maraNa tathA gati: tyArapachI gautamasvAmIe mahAzataka zramaNopAsakanI pAsethI pAchA pharyA ane rAjagRhanagaranI madhyamAMthI nIkaLyA, nIkaLIne jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra birAjatA hatA, tyAM AvyA ane AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana- namaskAra karIne saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karI vicaravA lAgyA. tyArapachI koI divase zramaNa bhagavaMta mahAvIre rAjagRhathI prasthAna karyuM ane anya bAhA janapadomAMthI vicAravA lAgyA. tyAre te mahAzataka zramaNopAsaka aneka prakAranA zIlavata, guNavrata, viramaNa pratyAkhyAno ane pauSadhopavAsathI AtmAne bhAvita karatA vIza varSaparyaMta zramaNopAsaka paryAyanuM pAlana karyuM, agiyAra upAsaka pratimAonuM samyak prakAre pAlana karI, mAsika saMkhanA dvArA AtmAne zodhita karI, anazana dvArA sAITha bhakta-pAnanuM chedana karIne, AlocanA-pratikramaNa karI, maraNakAle samAdhipUrvaka mRtyu pAmIne saudharmakalpanA aruNAvayaMsaka vimAnamAM devarUpe utpanna thayo, tyAM tenI cAra palyopamanI sthiti che. tyAMthI cyavIne mahAvideha kSetramAM siddha thaze, buddha thaze, mukta thaze ane sarvaduHkhono aMta karaze. 0 Agama saMdarbha :uvA 3, 48 thI pa6; - 4 - 4 - 0 naMdinIpitA zrAvakanI kathA - te kALe, te samaye zrAvatI nAmanI nagarI hatI, tyAM koSThaka nAme caitya hatuM, tyAMnA rAjAnuM nAma jitazatru hatuM. te zrAvastI nagarImAM dhanADhya - yAvat - aneka loko dvArA aparAbhUta evo naMdinIpitA nAme gAthApati nivAsa karato hato. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 Agama kathAnuyoga-5 0 naMdinIpitAnI saMpatti, mahattA, azvinI bhAryA : te naMdinIpitA gAthApatinuM cAra koTi suvarNa koSamAM surakSita hatuM, cAra koTi suvarNa vyApAramAM viniyojita hatuM, cAra koTi suvarNa gRhopakaraNamAM prayukta hatuM. dazadaza hajAra gAyonuM eka evA cAra gokuLa tenI pAse hatA. te naMdinIpitA gAthApatine aneka rAjA - yAvat - sArthavAha potapotAnA kAryonA viSayamAM pUchatA hatA, parAmarza karatA hatA tathA potAnA kuTuMbano meDhIbhUta - yAvatuM - sarve kAryono nirdezaka hato. te naMdinIpitA gAthApatinI azvinI nAme bhAryA hatI. je ahIna ane paMcendriyapUrNa zarIrayukta hatI - yAvat - manuSya saMbaMdhI kAmabhogone bhogavatI vicaratI hatI. 0 bhagavaMta mahAvIra pAse naMdinIpitA dvArA zrAvakadharma svIkAra : te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIra zrAvastImAM padhAryA. parSadA nIkaLI. rAjA jitazatru paNa koNika rAjAnI mAphaka nIkaLyo - yAvat - paryApAsanA karavA lAgyo. tyArapachI te naMdinIpitA gAthApatie A vRttAMta jANyo ke, zramaNa bhagavaMta mahAvIra anukramathI vihAra karatA - yAvat - ahIM zrAvastI nagarInA koSThaka caityamAM yathApratirUpa avagraha laIne saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA vicare che - yAvatuM - (AnaMda ane kAmadeva zrAvakanI mAphaka naMdinIpitA gAthApati paNa) jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra birAjamAna hatA tyAM Avyo. AvIne - yAvat - te paryApAsanA karavA lAgyo. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIre naMdinIpitA gAthApatine ane vizALa parSadAne - yAvat - dharmopadeza Apyo - yAvat - (AnaMda ane kAmadeva zrAvakanI kathAmAM jaNAvyA pramANe) te naMdinIpitAe zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse zrAvakadharma svIkAryo. tyArapachI koI divase zramaNa bhagavaMta mahAvIra zrAvastI nagarI ane koSThaka caityathI nIkaLyA ane nIkaLIne bahAranA janapadamAM vihAra karavA lAgyA. 0 naMdinI pitA ane azvinIbhAryAnI zrAvakacaryA : tyArapachI te naMdinIpitA zramaNopAsaka thaI gayo. te azvinIbhAryA paNa zramaNopAsikA thaI gaI. te baMne jIva-ajIva Adi tattvonA jJAtA thaI gayA - thAvat - zramaNa nigraMthone prANuka ane eSaNIya azana, pAna, khAdima, svAdimarUpa AhAra, vastra, pAtrAdi, kaMbala, pAdaproMchana, auSadhi, bhaiSaja tathA prAtihArika evA pITha, phalaka, zayyA, saMsmArakathI pratilAbhita karatA vicAravA lAgyA. 0 naMdinI pitAnI dharmajAgarikA, upAsaka pratimA, anazana svIkArA : tyAre te naMdinIpitA zramaNopAsakane aneka zIlavato, guNavato, viramaNo, pratyAkhyAno, pauSadhopavAso dvArA AtmAne bhAvita karatA cauda varSa pasAra thayA ane paMdaramuM varSa pasAra thaI rahyuM hatuM tyAre koI divase madhyarAtrie dharmArAdhanAmAM jAgaraNa karatA AvA prakArano AdhyAtmika - yAvat - saMkalpa thayo - yAvat - (AnaMda zrAvakanI Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 143 kathA mujaba sarva kathana jANavuM) pauSadhavata dhAraNa karIne zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse svIkArela dharmaprajJapti aMgIkAra karI vicAravA lAgyo. tyArapachI naMdinIpitA zramaNopAsake (AnaMda zrAvakanI kathAmAM jaNAvyA pramANe) zrAvakanI-upAsakanI agiyAre pratimAnI ArAdhanA karI - yAvat - tenuM zarIra kRza thaI gayuM, tenI naso dekhAvA lAgI - yAvat - (AnaMdazrAvakanI mAphaka) aMtima mAraNAMtika saMkhanA to svIkAra karI, bhaktapAnano tyAga karI, maraNanI kAmanA na karato dharmArAdhanAmAM lIna thaI gayo. 0 naMdinIpitAnuM samAdhimaraNa ane gati : tyAre te naMdinIpitA zramaNopAsaka anekavidha zIlavata, guNavata viramaNa, pratyAkhyAna, pauSadhopavAsa dvArA AtmAne bhAvita karI, vIsa varSa paryata zramaNopAsaka dharmanuM pAlana karI - yAvat - AlocanA, pratikramaNa karIne samAdhipUrvaka maraNakALe mRtyu pAmIne samAdhimaraNa prApta karIne saudharmakalpanA aruNagava nAmanA vimAnamAM devarUpe utpanna thayo - yAvat - tyAM tenI cAra palyopamanI sthiti thaI - yAvat - te mahAvideha kSetramAM utpanna thaIne siddha thaze, buddha thaze, mukta thaze, sarvaduHkhono aMta karaze. 0 Agama saMdarbha :uvA 3, 57; - - - 0 letikApitA athavA sAlidIpitA zrAvakanI kathA - te kALe, te samaye zrAvastI nAmaka nagarI hatI, tyAM koSTaka nAme caitya hatuM, tyAM jitazatru nAme rAjA hato. te zrAvatI nagarImAM letikApitA nAme eka gAthApati raheto hato. (tenuM nRtyAdimAM nAma sAlihIpitA ja che. je dhanAya - cAvat - aneka loko dvArA aparAbhUta hato. te letikApitA gAthApatinA kozamAM cAra koTi suvarNa surakSita hatuM, cAra koTi suvarNa vyApAramAM suniyojita hatuM cora koTi suvarNa gRhopapharaNa AdimAM prayukta hatuM. daza-daza hajAra gAyonuM eka evA cAra gokuLa hatA. - te letikApitA gAthApatine aneka rAjA - yAvat - sArthavAha potapotAnA kAryo mATe pUchatA hatA, parAmarza karatA hatA. temaja te potAnA kuTuMbano AdhArabhUta hato - thAvat - sarve kAryonI dekharekha rAkhato hato. te letikApitA gAthApatine phAgunI nAme patnI hatI. je ahIna-pratipUrNa pAMca indriyayukta zarIravALI hatI - yAvat - manuSyasaMbaMdhI kAmabhoga bhogavatI vicaratI hatI. bhagavaMta mahAvIranuM padhAravuM - 8 - 8 - letikApitAnuM dharmazravaNa arthe javuM - 4 - 4 - zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse letikApitA dvArA zrAvakadharma aMgIkAra karavo - x - 4 - tyArapachI letikApitA ane phAgunIbhAryAnuM zramaNopAsaka zramaNopAsikA thavuM - 4 - 4 - darbhanA saMthArA para ArUDha thaI bhagavaMta mahAvIranI Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 Agama kathAnuyoga-5 pAse aMgIkAra karela dharmaprajJapti aMgIkAra karIne letikApitA dvArA vicaravuM - 4 - 4 -- letikApitAe agiyAra upAsaka pratimAne aMgIkAra karavI - 4 - 4 - tenuM zarIra kSINa thavAthI apazcima bhAraNAMtika saMkhanA-jhUlaNA svIkAra karIne, bhojana-pANIno tyAga karIne maraNanI AkAMkSA na karatA vicaravuM ityAdi sarve varNana AnaMdazrAvaka ane kAmadeva zrAvakanI kathAmAM noMdhyA pramANe jANavuM. tyAre te letikApitA zramaNopAsaka aneka zIlavrato, guNavrato, viramaNo, pratyAkhyAno ane pauSadhopavAsothI AtmAne parimArjita karI vIsa varSa paryata zramaNopAsaka paryAyanuM pAlana karI, eka mAsanI saMlekhanA dvArA AtmAne zuddha karI, anazana dvArA sAITha bhaktonuM chedana karI, AlocanA ane pratikramaNa karI samAdhipUrvaka maraNa samaye mRtyu pAmIne saudharmakalpa arUNakIla vimAnamAM devarUpe utpanna thayo. tyAM temanI sthiti cAra palyopamanI thaI - yAvat - te mahAvideha kSetramAM siddha thaze, buddha thaze, mukta thaze, saMpUrNa duHkhono aMta karaze. 0 Agama saMdarbha :uvA. 3, 58; 0 sudarzana zrAvakanI kathA - (A kathA zramaNa vibhAgamAM arjuna mALInI kathAmAM AvI gayela che.) 0 sudarzana zrAvaka kathAsAra : te kALe, te samaye rAjagRha nAme nagarI hatI. temAM sudarzana nAme eka zreSThI raheto hato. te dhanadhAnya saMpanna hato - yAvat - aparAbhUta hato. te sudarzana jIvAjIvAdi tattvono jJAtA evo zramaNopAsaka hato. te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIra - 8 - - rAjagRhanagaranA guNazilaka caityamAM padhAryA - 8 - 8 - tyAre ghaNAM loko pAsethI sudarzane A vRttAMta jANyo - 4 - 4 - teNe vicAra karyo ke huM zramaNa bhagavaMta mahAvIranA vaMdanArthe jauM. Avo vicAra karIne teNe mAtApitAne vinaMtI karI ke, huM zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdanArthe jau. - - 8 - tyAre mAtApitAe sudarzana zreSThIne kahyuM, he putra ! mudugarapANI yakSathI vazIbhUta thayelo arjunamALI rAjagRhanI bahAra roja cha puruSo ane eka strInI hatyA kare che. tethI he putra ! tuM jaIza nahIM. anyathA tArA zarIrane hAni pahoMcaze. - 8 - 8 - 8 - e rIte mAtApitAe aneka rIte tene samajAvyo paNa jyAre teo samartha na thayA tyAre kahyuM ke, he devAnupriya ! tane jema sukha upaje tema kara. - - - sudarzana, zramaNa bhagavaMta mahAvIranA vaMdanArthe javA udyata thayo tyAre mugara pANI yakSe sudarzana zramaNopAsakane jatA joyo, joIne krodhathI abhibhUta thayo - 4 - 4 - tyAre sudarzane mugarapANi yakSane Avato joyo, joIne nirbhaya tathA trAsa, udvega, kSobharahita thaIne caMcaLatArahita, saMbhrAMtArahita thaI vastra vaDe bhUminuM pramArjana karI, baMne Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 145 hAtha joDI, natamastaka thaI, mastake Avarta karI, aMjali joDIne A pramANe kahyuM arihaMtone namaskAra thAo - yAvat - siddhigati nAmaka sthAnane prApta karanArA siddhone namaskAra thAo - yAvat - pahelA paNa meM zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse sthUla prANitipAna - yAvat - icchA parimANa vratane svIkArela che. to paNa huM cAvajIvane mATe sarvathA prANitipAtanuM - yAvat sarvathA parigrahanuM pratyAkhyAna karuM chuM - 8 - 8 - cAre AhArano tyAga karuM chuM. jo huM A pratyAkhyAnathI mukta thAuM to mane A pratyAkhyAna pAravuM kahyuM - 4 - 4 - mudUgarapANi yakSa tene koI rIte vicalita na karI zakyo - 4 - - - - yAvat - te yakSa arjuna mALInuM zarIra choDIne cAlyo gayo. tyAre sudarzana zramaNopAsake potAne nirupasarga jANIne potAnI pratijJA pUrNa karI - 8 - - sudarzane arjuna mALIne A pramANe kahyuM, huM jIva-ajIva Adino jJAtA sudarzana nAme zramaNopAsaka chuM. guNazIla caityamAM zramaNa bhagavaMta mahAvIranA vaMdanArthe jaI rahyo chuM - - 8 - zramaNa bhagavaMta mahAvIra hatA tyAM arjunamALInI sAthe pahoMcyo, bhagavaMtane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, vaMdana-namaskAra karyA, parthapAsanA karavA lAgyo. 0 Agama saMdarbhaHaMta. 27; utta.ni. 110 + : 0 sumukha gAthApati AdinI kathA : A pUrve zramaNa vibhAgamAM subAhukumAra Adi daza zramaNonI kathA AvI gayela che. A daze zramaNo pUrvabhavamAM gAthApati hatA, sAdhudAnanA prabhAve teoe manuSya-AyunAma karma bAMdhyuM, pachI subAhu Adi kumAra thaI dIkSA lIdhI, devalokamAM gayA - tyAM darzanA pUrvabhavonI kathA noMdhelI ja che. ahIM phakta temanA pUrvabhavanA zrAvakapaNAno ullekha mAtra karela che.) 0 sumukhakumAra gAthApati kathA : sumukhakumAra nAme eka gAthApati jebUdvIpa aMtargatu bhAratavarSamAM hastinApura nAmanA nagaramAM raheto hato. teNe zuddha dravyathI tathA trividha ane trikaraNa zuddhithI svAbhAvika, udAratA saraLatA ane nirdoSatAthI sudatta aNagArane pratilAbhita karyA, potAnA saMsArane parimita karyo. manuSya Ayuno baMdha karyo - yAvat - mRtyu pAmIne subAhukumAra thayo. (A kathA vistArathI jovA mATe juo kathA - subAhukumAra - zramaNavibhAgamAM) - 8 - - 0 vijayakumAra kathA : mahAvideha kSetramAM puMDarIkiNI nAme nagarI hatI, tyAM vijaya nAme kumAra hato, teNe yugabAhu tIrthakarane pratilAbhita karyA - yAvat - manuSpAyuno baMdha karyo. mRtyu v/ Jain ducation International Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 Agama kathAnuyoga-pa - - - - pAmIne bhadranaMdI thayo. kathA juo bhadranaMdI zramaNa. - 4 --- 4 - 0 RSabhadatta gAthApati kathA : iSakAra nAme nagara hatuM, tyAM RSabhadatta nAme eka gAthApati raheto hato. teNe puSpadatta sAgara aNagArane nirdoSa AhAra dAna ApyuM, zubha evA manuSyAno baMdha karyo. mRtyu pAmIne sujAtakumAra thayo. kathA juo "sujAtakumAra zramaNa". 0 dhanapAla rAjA kathA : - kauzAMbI nAme nagarI hatI. tyAM dhanapAla nAme eka rAjA hato. teNe vaizramaNabhadra nAmaka aNagArane nirdoSa AhAranuM dAna karyuM. tenA prabhAvathI manuSyanA AyuSyano baMdha karyo. mRtyu pAmIne suvAsavakumAra thayA. kathA juo "suvAsava kumArazramaNa'. - 4 - 4 - 0 megharatha rAjA kathA : mAdhyamikA nAme eka nagarI hatI. tyAM megharatha nAme rAjA hato. teNe sudharmA aNagArane bhAvapUrvaka nirdoSa AhAranuM dAna karyuM. manuSyAyuno baMdha karyo mRtyu pAmIne jinadAsakumAra thayA. kathA juo "jinadAsa zramaNa". 0 mitra rAjA kathA : maNicayikA nAme nagarI hatI. tyAM mitra nAme rAjA hato. teNe saMbhUtivijaya nAmanA aNagArane zuddha AhAra vaDe pratilAbhita karyA. mRtyu pAmIne te dhanapatikumAra thayo. kathA juo "dhanapati zramaNa". 0 nAgadeva gAthApati kathA - maNipura nAme nagara hatuM. tyAM nAgadeva nAme gAthApati hato. teNe indradatta aNagArane nirdoSa AhAra dAnathI pratilAbhita karyA. tenA prabhAve manuSya Ayuno baMdha karIne mRtyu pAmIne mahAbalakumAra thayA. kathA juo mahAbala zramaNa. - - - 0 dharmaghoSa gAthApati kathA : mahAghoSa nAme nagara hatuM, tyAM dharmaghoSa gAthApati hato. teNe dharmasiMha nAmanA munine nirdoSa AhArathI pratilAbhita karyA. manuSyAyano baMdha karyo. mRtyu pAmIne bhadranaMdIkumAra thayA. kathA juo "bhadranaMdI zramaNa". 0 jitazatru rAjA kathA : cikitsAnAmaka nagarI hatI. tyAM jitazatru nAme rAjA hato. teNe dharmavIrya Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 147 aNagArane nirdoSa AhAra pANIthI pratilAbhita karIne manuSyAyano baMdha karyo. mRtyu pAmIne mahAcaMdrakumAra thayA. kathA juo "mahAcaMdra zramaNa". - 4 - 4 - 0 vimalavAhana rAjA kathA : zatakAra nAme nagara hatuM, tyAM vimalavAhana rAjA hato. koI vakhate dharmaruci aNagArane AvatA joIne utkaTa bhaktibhAvapUrvaka nirdoSa AhAranuM dAna karIne pratilAbhita karyA. zubha manuSyAyano baMdha karyo. mRtyu pAmIne te varadattakumAra thayA. kathA juo varadatta zramaNa', - 4 - 4 - 0 sumukhathI vimalavAhana parvatanA daze zrAvakanI kathAnA-Agama saMdarbho Agama saMdarbha :vivA. 37 thI 46; 0 koNika zrAvaka kathA : (zrAvakonI kathA mULa AgamanA kramAnusAra cAlI rahI che. koNika rAjAnuM varNana "uvavAI" sUtramAM vistArathI che. aneka sthAne saMdarbharUpe "nahIM jUni" karIne teno ullekha paNa thAya che. te paNa "uvavAI" - sUtrAnusAra ja thAya che. tethI ame A kathA Agama kramAnusAra ahIM lIdhelI che.) (jo ke rAjA kUNikanI kathA phakta "uvavAImAM ja nathI, anya AgamomAM paNa tenI kathA ane ullekho Ave ja che. A Agama saMdarbho A pramANe che-). 0 koNikanI kathAnA Agama saMdarbho :ThA. 870 + , bhaga. 37ra thI 374, 588; nAyAM. 3, 5, aMta. 48, 50; pappA 1; uva 1 thI 13, 28 thI 34, 42, 43; nira. 5, 13 thI 20; kapU. 1, 2; vava.bhA. 4360, 4361 + : dasA54; jIya.bhA. 480; Ava ni 951, 1284nI , Ava rR.1-. 455, pa67; ra-pR 166 thI 177; dasa cU5 51; -- 4 - 4 - 0 koNikano pUrvabhava : eka pratyaMta nagara hatuM, tyAM jitazatru rAjAno putra sumaMgala hato ane amAtyano putra zreNika hato (Avazyaka niryukti 1284nI vRttimAM seNaka nAma hatuM tema jaNAvela che.) te zreNikanuM peTa moTuM hatuM. tenI mazkarI thatI, koI tene hAtha vaDe mAratAM paNa kharA. sumaMgala tene ghaNo duHkhI karato hato. tenAthI kaMTALIne zreNike bAlatapasvIpaNe tApasa dIkSA grahaNa karI. tyArapachI sumaMgala paNa rAjA thayo. koI vakhate avakAza maLatA te pharavA nIkaLelo tyAre teNe bAlatapasvI zreNikane joyo. rAjA sumaMgale tene pUchyuM ke, tame A Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-5 zuM karI rahyA cho ? lokoe kahyuM ke, te zreNika bAlatapasvI AvA prakArano tapa karI rahela che. sumaMgala rAjAne anukaMpA janmI, duHkhita thayo. tyArapachI teNe te tApasane nimaMtraNA karI ke, mAre tyAM pAraNArthe padhArajo. te bAlatapasvInuM mAsakSamaNa pUruM thayuM. rAjAne tyAM pAraNArthe gayo. tyAre rAjA glAna hovAthI te bAlatapasvIne kaMI ApyuM nahIM (pAraNuM na thayuM) dvArapAle dvArethI ja tene vidAya karyo. pharIthI tapa AraMbhyo. sumaMgala rAjAne yAda AvyuM eTale pharIthI te tapasvIne pAraNA mATe nimaMtraNa ApavA gayo. pharI paNa koI kAraNe rAjA pratijJAbhaMga thayo. bAlatapasvIne pAraNuM na thayuM. pharI teNe tapa Adaryo. pharIthI sumaMgala rAjAe kSamA mAMgIne temane trIjI vakhata pAraNA mATe nimaMtraNA karI. 148 trIjI vakhata jyAre te tapasvI pAraNA mATe Avyo, tyAre dvArapAle tene mAryo. pITAI karatAM kahyuM ke, tuM jeTalI vAra Ave che, teTalI vAra rAjA pratibhagna thAya che. tyAre te bAlatapasvI tyAMthI nIkaLI gayo. A vakhate te ghaNo ja vyathita thaIne nIkaLI gayo. tene thayuM ke A rAjA mane irAdApUrvaka parezAna karI rahyo che. tyAre te zreNika bAlatapasvIe niyANuM karyuM ke, huM A sumaMgala rAjAno bhAvimAM vadha karavAne mATe janma pAmuM. AvuM niyANuM karyA pachI te mRtyu pAmyo. mRtyu pAmIne te zreNika (senaka) alpaRddhivALo vyaMtara thayo. te sumaMgala rAjA paNa tApasabhakta thayo. tApasa rUpe pravrajyA aMgIkAra karI. te paNa mRtyu pAmIne vyaMtararUpe utpanna thayo. tyArapachI sumaMgala rAjAno jIva vyaMtarakAyamAMthI AvIne rAjA zreNika thayo ane kuMDIzramaNa bALatapasvI zreNika (saNaka) rAjA zreNikano putra koNika thayo. 0 cennaNAnA udaramAM koNikanuM cyavana, ceghaNAne dohada : - te rAjA zreNika (bhibhisAra)ne aneka patnIomAM cennaNA nAme paNa eka rANI hatI. te sukumAla hAtha-pagavALI hatI - yAvat - sukhapUrvaka vicaraNa karatI hatI. koI samaye zayanagRhamAM ciMtA AdithI mukta ane sukhazayyA para sutelI te cennaNAdevIe prabhAvatIdevanI mAphaka svapnamAM siMhane joIne jAgI - yAvat - svapna pAThakone AmaMtrita karIne zreNika rAjAe tenuM phaLa pUchayuM. svapna pAThakoe svapnanuM phaLa batAvyuM. svapna pAThakone vidAya karyA - yAvat -celaNAdevI te svapnapAThakonA vacanane saharSa svIkAra karIne potAnA zayyAbhavanamAM gaI. tyArapachI paripUrNa traNa mAsa vItyA pachI cekSaNA devIne AvA prakArano dohada utpanna thayo ke, te mAtAo dhanya che - yAvat - puNyazAlinI che. teoe pUrvabhavamAM puNya upArjita karela che, temano vaibhava saphaLa che, mAnavajanma ane jIvananuM suphaLa prApta karela che. (celaNAne thayuM ke, huM paNa-) zreNikarAjAnI udarAvalinuM mAMsa khAuM, te mAMsa sekyuM hoya, taLela hoya, pakAvela hoya tathA surA - yAvat - madhu, meraka, madya, sIdhu ane prasannA nAmanI madirAnuM AsvAdana yAvat -- visvAdana tathA upabhoga karatI evI mArI sahelIo sAthe ApasamAM vitaraNa karatI evI mArA dohadane pUrNa karuM. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 149 paraMtu A ayogya ane aniSTa dohada pUrNa na thavAthI te celaNAdevI zuSka, pIDita, mAMsarahita, jIrNa ne jIrNa zarIravALI thaI gaI, nisteja, dIna, vimanaska jevI thaI gaI, vivarNamukhI, netra ane mukhakamaLane namAvIne yathocita puSpa, vastra, gaMdha, mALA ane alaMkArono upabhoga karatI na hatI, teNI murajhAyelI, Ahata manorathA - yAvat - ciMtA zokasAgaramAM nimagna thaI gaI. hathelI para mukha rAkhIne ArtadhyAnamAM DUbI gaI. tyAre celaNAdevInI aMgaparicArikAoe celaNA devIne sUkAI gayelI, bhUkhathI grasta - yAvat - ciMtita joI. tyAre te paricArikAoe zreNika rAjAnI pAse pahoMcI. temaNe baMne hAtha joDI, mastake aMjali karIne zreNika rAjAne kahyuM, he svAmI ! khabara paDatI nathI ke kayA kAraNathI celaNAdevI zuSka, bubhUti jevI thaIne - yAvat - ArtadhyAnamAM DUbI gayelI che. zreNika rAjA te aMgaparicArikAonI A vAtane sAMbhaLIne ane samajIne AkuLa-vyAkuLa thato celaNAdevInI pAse Avyo. celaNAdevIne sUkAyelI, bhUkhathI pIDita jevI - yAvat - ArtadhyAna karatI joIne bolyo, he devAnupriye ! tuM kema sUkAyelA zarIravALI, bhUkhI jevI - yAvatu - ciMtAgrasta thayelI cho? paNa celaNAdevIe zreNika rAjAnA A praznano Adara karyo nahIM. te cupacApa beThI rahI. tyAre zreNika rAjAe pharI bIjI vakhata ane trIjI vakhata paNa A ja prazna callaNAdevIne pUchayo ane kahyuM, he devAnupriye ! zuM huM A vAta sAMbhaLavAne yogya nathI. jethI tuM mArAthI chupAvI rahI cho ? cellAdevIe zreNikarAjAne kahyuM, he svAmI! vAta ema che ke, te udAra - yAvat - mahAsvapnane joyA pachI traNa mAsa pUrNa thayA pachI mane AvA prakArano dohada utpanna thayo ke, te mAtAo dhanya che, je ApanI udarAvalinA zUla para sekAyela - yAvat - mAMsa dvArA tathA madirA dvArA potAno dohadane pUrNa kare che. paraMtu he svAmI ! te dohadane pUrNa na karI zakavAne kAraNe huM zuSka zarIrI, bhUkhI jevI - yAvatuM - citita thaI chuM. 0 celaNAnA dohadane pUrNa karavAmAM abhayakumAranI buddhi :-- tyAre zreNika rAjAe ceaNAdevInI te vAtane sAMbhaLIne teNIne AzvAsana ApatA kahyuM ke, he devAnupriye ! tuM hatotsAha ane ciMtita na thA. huM koI evo upAya karIza jenAthI tArA dohadanI pUrtI thaI zakaze. A pramANe kahIne celaNAdevIne iSTa, kAMta, priya, manojJa, maNAma, prabhAvaka, kalyANaprada, ziva, dhanya, maMgalarUpa mRdu vANIthI Azvasta karI. te celaNAdevInI pAsethI nIkaLIne bAhya sabhAbhavanamAM uttama siMhAsananI pAse Avyo AvIne pUrvAbhimukha thaIne beTho te dohadanI saMpUrtine mATe AyathI, upAyathI, autpAtikI, vainAyikI, kArmikI, pAriNAmikI buddhiothI vAraMvAra vicAra karato paNa tenA Aya-upAya, sthiti ane niSpatine samajI na zakavAthI utsAhahIna - yAvat - ciMtAgrasta thaI gayo. A tarapha abhayakumAra snAna karIne - yAvatuM - potAnA zarIrane alaMkRt karIne Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 Agama kathAnuyoga-5 potAnA AvAsagrahathI bahAra nIkaLyo. jyAM zreNika rAjA hato, tyAM Avyo. teNe zreNika rAjAne nirutsAhita jevA joyA. te joIne abhaya bolyo, he tAta ! pahelA jyAre paNa tame mane Avato jotA to harSita - yAvat - saMtuSTa hRdaya thatA hatA, paraMtu Aja evI zuM vAta che ke Apa udAsa - yAvat - ciMtAmAM DUbelA cho ? he tAta! jo huM A vRttAMtane sAMbhaLavA yogya houM to Apa satya ane koI paNa saMkoca vinA mane kaho, jethI huM teno hala karavAno upAya karuM. abhayakumAre A rIte kahyuM, ghaNo Agraha karyo, zapatha Adi ApyA tyAre zreNike abhayakumArane kahyuM ke, he putra ! tArI aparamAtA celaNAdevIne te udAra - yAvat - mahAsvapna joyAnA traNa mAsa vItyA pachI - yAvat - Avo dohada utpanna thayo che ke te mArI udarAvalinA zulita Adi mAMsa vaDe potAno dohada pUrNa karavA icche che. ityAdi. paraMtu ceaNAdevI te dohadanA pUrNa na thaI zakavAne kAraNe zuSka - yAvat - ciMtita thayelI che. tethI he putra ! te dohadanI pUrti mATe Ayo - yAvat - sthitine na samajI zakavAthI huM bhagramanoratha - yAvat - ciMtita thayelo chuM. zreNika rAjAnA A manogata bhAvane sAMbhaLyA pachI abhayakumAre rAjA zreNikane kahyuM, he tAtaApa bhagra manoratha - yAvat - ciMtita na thAo, huM evo koI upAya karIza ke jethI mArI nAnI mAtA celaNA devInA dohadanI pUrti thaI zakaze. zreNika rAjAne Azvasta karyA pachI abhayakumAra jyAM potAnuM bhavana hatuM tyAM Avyo. AvIne gupta rahasyonA jANakAra AMtarika vizvasta puruSone bolAvIne temane kahyuM, tame jAo ane zUnyAgAramAM jaIne tAju mAMsa, lohI ane vastipuTaka lAvo. te rahasyajJAtA puruSa abhayakumAranI A vAtane sAMbhaLIne harSita ane saMtuSTa thayA - yAvat - abhayakumAranI pAsethI nIkaLyA. tAju mAMsa, lohI ane vastipuTakane lIdhA. jyAM abhayakumAra hatA, tyAM AvIne baMne hAtha joDIne - yAvat - te mAMsa, lohI ane vastipuTaka rAkhyA. tyAre abhayakumAre te lohI ane mAMsamAMthI thoDo bhAga kAtarathI kApyo. pachI jyAM zreNika rAjA hatA, tyAM Avyo. tyAM AvIne zreNika rAjAne ekAMtamAM suvaDAvyA. zreNika rAjAnI udarAvali para te AA rakta-mAMsane phelAvI dIdhuM ane pachI vastipuTakane lapeTI dIdhuM che evuM pratita thavA lAgyuM ke jANe lohInI dhArA vahI rahI hoya. pachI uparanA mALe celaNAdevIne avalokana karavA mATe besADI, besADIne celaNAdevInI sAme zreNika rAjAne zayyA para cattA suvaDAvI dIdhA. kataraNIthI zreNika rAjAnI udarAvalInuM mAMsa kApyuM. kApIne vAsaNamAM rAkhyuM. te vakhate zreNika rAjAe khoTekhoTuM mUrzita thavAno dekhAva karyo ane tenA keTalAMka samaya pachI paraspara vAtacIta karavAmAM lIna thaI gayA. tyArapachI abhayakumAre zreNika rAjAnI udarAvalInA mAMsa khaMDone lIdhA. laIne jyAM calaNAdevI hatI, tyAM Avyo ane AvIne celaNAdevI sAme rAkhyuM tyAre ceaNAdevIe zreNika rAjAnI te udarAvalInA mAMsathI - yAvat - potAno dohada pUrNa karyo. dohada pUrNa thayA pachI celaNAdevInA dohada Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 151 saMpanna, sanmAnita ane nivRtta thaI gayA. tyArapachI te garbhane sukhapUrvaka vahana karavA lAgI. jo ke jyAre celaNA zreNikane jotI hatI tyAre teNIne ghaNo ja kheda thato hato, paNa jyAre garbha vize vicAraNA karatI hatI tyAre teNIne ema thatuM hatuM ke huM A badhuM ja mAMsa kema na khAI jauM ? ane e rIte teNIno dohada pUrNa thayo. 0 garbha vinAza saMbaMdhe celaNAno prayatna, putrano janmatA ja tyAga : keTaloka samaya vyatIta thayA bAda eka vakhata celaNAdevIne madhyarAtrimAM jAgatAjAgatA A prakArano A - yAvatuM - vicAra utpanna thayo ke, huM rAjA sAthe AMkha milAvI zakatI nathI. te kadAca A garbhano ja doSa che. A bALake garbhamAM AvatA ja pitAnI udarAvalinuM mAMsa khAdhuM che. tethI A garbhane naSTa karI devo, pADI devo, gALI devo ane vidhvasta karI devo ja mAre mATe zreyaskara thaze. teNIe Avo nizcaya karIne aneka garbhanI nAzaka - yAvat - vidhvasta karanArI auSadhIothI te garbhane naSTa - yAvata - vidhvasta karavAno prayatna karyo paNa te garbha naSTa na thayo. na paDyo, na gaLyo, na vidhvasta thayo. tyArapachI jyAre cellAdevI te garbhane - yAvat - vidhvasta karavAmAM samartha na thaI, tyAre zrAMta, kulAMta, khinna ane udAsa thaIne anicchatApUrvaka vivazatAthI dussaha ArtadhyAnathI grasta thaIne te garbhanuM paripAlana karavA lAgI. tyArapachI nava mAsa pUrNa thayA pachI celaNAdevIe eka sukumAra ane svarUpavAnuM bALakane janma Apyo. pachI celaNAdevIne vicAra Avyo ke, jo A bALake garbhamAM rahIne ja pitAnI udarAvalinuM mAMsa khAdhuM che, to zakya che ke A bALaka moTo thayA pachI kyAMka amArA kuLano paNa aMta karanAro thAya ! tethI A bALakane ekAMta ukaraDAmAM pheMkI devo ja ucita raheze. A prakArano saMkalpa karIne potAnI dAsaceTIne bolAvI, temane kahyuM ke, tuM jA ane A bALakane ekAMtamAM ukaraDAmAM pheMkI Ava. tyArapachI te dAsaceTIe callaNAdevInI A AjJAne sAMbhaLIne baMne hAtha joDI - yAvat - ceaNAdevInI A AjJAne vinayapUrvaka svIkArI. te azokavATikAmAM gaI ane te bALakane ekAMta ukaraDAmAM pheMkI dIdho. te bALakane ekAMtamAM ukaraDAmAM pheMkyA pachI te azokavATikA prakAza vaDe vyApta thaI gaI. A samAcAra sAMbhaLIne rAjA zreNika azokavATikAmAM pahoMcyo. tyAM te bALakane joIne krodhita thaI gayo - thAvat - roSAyamAna thaI, kupita ane caMDikAvatuM raudra thaIne dAMtone kacakacAvatA teNe e bALakane hatheLIomAM lIdho ane jyAM calaNAdevI hatI, tyAM Avyo. calaNAdevInI nirbharsanA karI, kaThora vacano kahIne apamAnita karI, dhamakAvI. pachI kahyuM ke, te mArA putrane ekAMta ukaraDAmAM kema pheMkAvI dIdho ? celaNAdevIne sogaMdo ApIne kahyuM ke, he devAnupriye ! A bALakanI dekharekha kara, tenuM pAlana-poSaNa ane saMvardhana kara. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15ra Agama kathAnuyoga-5 tyAre cellAdevI zreNika rAjAnA A Adezane sAMbhaLIne lajjita, pratADita ane aparAdhinI jevI thaIne, baMne hAtha joDIne zreNika rAjAnI AjJA vinayapUrvaka svIkArI ane anukrame te bALakanI dekharekha, lAlana-pAlana karatI tene moTo karavA lAgI. 0 bALakanuM nAmakaraNa : -0- azokacaMdra - (Avazyaka niryukti-1284nI vRtti + Ava yU.) rAjAne putra janmano vRttAMta kahyo. te sAMbhaLI zreNikarAjA saMtuSTa thayo. paNa dAsIe te putrane azokavATikAmAM tyajI dIdho. rAjAne te vAta koIe jaNAvI, tyAre te tyAM Avyo. celaNAne kahyuM ke, te tArA prathama putrano tyAga kema karyo ? pachI te azokavATikAmAM gayo. tyAM te bALaka jIvato hato. tyAre azokavATikAmAM thayelA prakAzane lIdhe tenuM azokacaMdra evuM nAma rAkhyuM. - - kUNika - (niyAvAlikA sUtra-13, Avazyaka pUrNi-ra-pR. 167) ekAMta ukaraDAmAM pheMkI devAyo hovAne kAraNe te bALakanI AMgaLInA AgaLano bhAga muraghAe cAMca vaDe karaDI khAdhela hato, tenA kAraNe te AMgaLImAMthI vAraMvAra khUna ane paru vahetuM rahetuM hatuM. tenI vedanAne kAraNe te bALaka moTemoTethI raDato hato. te bALakanuM rUdana sAMbhaLIne ane samajIne zreNika rAjA bALakanI pAse Avato ane tene khoLAmAM leto hato. laIne tenI AMgaLIne moDhAmAM leto ane te lohI tathA parune moDhAmAM laIne cUsI leto hato, tema karavAthI te bALakane zAMtino anubhava thato ane te zAMta thaI jato hato. A pramANe jyAre jyAre paNa te bALaka vedanAne kAraNe jorajorathI raDavA lAgato hato, tyAre tyAre zreNika rAjA e ja pramANe cUsato - yAvat - tenI vedanA zAMta thaI javAthI te cUpa thaI jato hato. tyArapachI te bALakanA mAtApitAe trIje divase caMdra-sUrya darzananuM saMskaraNa karyuM - yAvat - agiyAramAM divasa pachI bAramA divase A pramANe tenuM guNa niSpanna nAmakaraNa karyuM ke A bALakanuM nAma "phUNika" thAo. (Avazyaka niryukti-1284nI vRtti mujaba-) kukaDAnA pichAnA khUNAthI (cho vaDe) te bALakanI AMgaLI viddha thayelI hatI. te AMgaLI sukumAla hovAthI vikAsa pAmI na hatI, paNa thoDI vakra thaI gayelI. te kAraNe te bALakanuM nAma kUNika evuM rAkhavAmAM AvyuM. -0- koNika - (vyavahAra prasiddha nAma-) vyavahAramAM zreNika rAjAnA putra ke jenuM azokacaMdra/azokacaMdraka kUNika nAma che te koNikarUpe prasiddha thayela che. eTaluM ja nahIM A koNika nAmano ullekha koNikarUpe ja bhagavatI sUtra-372 thI 374mAM, nAyAdhamakAmAM sUtra-3mAM ityAdi AgamomAM paNa vividha sthAne jovA maLe che. -0- videhaputra - (bhagavatI sUtra-22) koNikane mATe videhaputra evo ullekha paNa mahAzilAkaMTaka saMgrAmamAM bhagavatIjImAM Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 153 thayela che kemake te videhavAsI celaNAno putra hato. A rIte tenuM 'videhaputra nAma paNa jovA maLe che. -0- bhiMbhisAraputra - (uvavAI sUtra 11, 12..) rAjA zreNikane bhiMbhisAra nAme paNa oLakhavAmAM Ave che tethI uvavAI sUtramAM rAjAnA varNanamAM koNikano bhiMbhisAraputra nAme paNa ullekhela che. te bALakanuM nAmakaraNa karyA pachI teno janmotsava Adi manAvavAmAM Avyo - thAvat - meghakumAranI samAna rAjaprasAdamAM Amoda-pramodapUrvaka samaya vyatIta karavA lAgyo. tyArapachI celaNAne bIjA paNa be putro thayA jenA nAma hala ane vila pADavAmAM AvelA hatA. 0 koNikanA lagna ane patnI viSayaka ullekha : anya koI divase koNikanA ATha rAjakanyAo sAthe vivAha thayA - yAvat uparanA bhAgamAM rahela prAsAdomAM te vicaravA lAgyo. A nAmomAM traNa mukhya nAmo jovA maLe che. dhAriNI, subhadrA ane padmAvatI. (temAM keTalAMka varNano jotA ema lAge che ke ghAriNI ane subhadrA baMne eka ja hovA joIe. paNa padmAvatI to spaSTatayA alaga rANI ja che kemake teNIe secanaka hAthI mATe jIda karatAM mahAyuddha khelAyuM hatuM, je vAta A kathAmAM AgaLa ApelI ja che.) 0 zreNikane kArAgRhamAM nAMkhI phUNikanuM rAjA thaI javuM : zreNika rAjAne koNika sivAya paNa anya-anya rANIothI thayelA aneka putro hatA. koI vakhate jyAre udyAnikAmAM chAvaNI naMkhAtI tyAre celaNA koNikane goLanA banAvelA lADavA mokalatI, tenA ja sagAbhAI evA halla-vikhulla baMne putrone khAMDanA banAvelA khAjA mokalatI. tenAthI vaira thavAne kAraNe (temaja pUrvabhavakRta vairAnubaMdhathI) koNika vicAravA lAgyo ke A (mArA pitA) zreNika ja mane TheSapUrvaka AvA lADavA mokalAve che. koI vakhate abhayakumAre bhagavaMta mahAvIrane pUchayuM ke, chellA rAjarSi koNa ? bhagavaMte kahyuM ke, udAyana chellA rAjarSi thayA, have koI mugaTabaddha rAjA dIkSA nahIM le. tyAre abhaye potAne pitA taraphathI rAjya grahaNa karavAnuM ucita na lAgyuM. tyAre te zreNike vicAryuM ke, mAre koNikane rAjya ApavuM. A pramANe vicArIne teNe koNikanA sagAbhAI evA halane secanaka hAthI Apyo, halanA joDiyA bhAI evA potAnA bIjA bhAI vihallane aDhArasaro hAra Apyo. abhaye kALakrame dIkSA lIdhI tyAre tenI mAtA naMdA (sunaMdA)e halane 'devI bhauma (vastra) yugala ane vihallane kuMDala yugala ApyA. pachI sunaMdAe paNa abhayanI sAthe dIkSA aMgIkAra karI. tyArapachI te kumAra koNikane koI samaye madhyarAtrie - yAvat - Avo vicAra Avyo ke zreNika rAjAnA vidanane kAraNe huM svayaM rAjyazAsana ane rAjyavaibhavano upabhoga karI zakato nathI. tethI huM zreNika rAjAne baMdhanamAM nAMkhIne mahAn evA rAjyAbhiSekathI mAro abhiSeka karAvI lau te mAre mATe zreyaskara thaze. teNe AvA prakArano saMkalpa karyo ane zreNika rAjAnA aMtara, chidra, vivaranI talAza karato samaya Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 Agama kathAnuyoga-5 vitAvavA lAgyo. tyArapachI zreNika rAjAnA avasaro - yAvat - marmone jANI na zakavAne lIdhe kUNikakumAre eka divasa kAla-sukAla Adi dazakumAro (zreNikanI kAli-sukAli Adi rANInA putro)ne potAnA ghera nimaMtrita karyA. teonI sAthe maMtraNA karI ke zreNika rAjAne kAraNe ApaNe svayaM rAjazrIno upabhoga ane rAjyanuM pAlana karI zakatA nathI. tethI huM devAnupriyo ! ApaNe mATe e zreyaskara thaze ke zreNika rAjAne baMdhanamAM nAMkhIne ApaNe loko svayaM rAjyazrIno upabhoga karIe, rAjyanuM pAlana karIe. kUNike jyAre te dazekumArone A vAta karI kahyuM ke, ApaNe zreNika (pitA)nA rAjyanA agiyAra bhAga karIzuM. tamane badhAne tamAro eka-eka bhAga ApI daIza tyAre koNikanA A kathana sAthe saMmata thaI kAla-sukAla Adi dazekumAroe tenA A vicArane vinayapUrvaka svIkAra karyo. pachI koI samaye kUNikakumAre zreNika rAjAnA khAnagI rahasyane jANIne zreNika rAjAne baMdhanamAM nAMkhI dIdhA. pachI mahAnuM rAjyAbhiSeka vaDe potAno abhiSeka karAvyo. pote rAjA banI gayo. kAla-sukAla Adi daze rAjakumArone paNa rAjyabhAga ApI dIdho. zreNikane roja koraDAthI 100 phaTakA mAravA lAgyo. potAnI mAtA celaNAne paNa pitA pAse javA deto na hato. bhojana-pANI paNa Apato na hato. celaNA game te rIte jaIne aLada bAphIne ApI AvatI ityAdi. 0 ceaNAnI udAsinatA ane koNikano putraprema : sthAnAMga sUtra-870mAM tathA tenI vRttimAM jaNAvyA pramANe temanA zAsanamAM nava jIvoe tIrthakara nAmakarma bAMdhyuM. temAM trIjuM nAma udAyinuM Ave che.) A udAyi rAjakoNikano putra hato. koI divase te koNika rAjA snAna karIne, balikarma karIne, kautuka, maMgala, prAyazcitta karIne pachI avasarane yogya zuddha ane mAMgalika vastro paherIne, sarva alaMkArothI alaMkRt thaIne celaNAdevInA caraNanI vaMdanArthe pahoMcyo. te samaye kUNika rAjAe celaNAdevIne ciMtAgrasta joyA. celaNAdevIne pUchayuM ke, evI zuM vAta che ke, tamArA cittamAM saMtoSa, utsAha, harSa ane AnaMda nathI ke huM pote rAjyazrIno upabhoga karatA - yAvatu - samaya vitAvI rahI chuM ? tyAre ceaNAdevIe kUNika rAjAne kahyuM ke, he putra ! mane saMtoSa, utsAha, harSa athavA AnaMda kaI rIte thaI zake, jayAre te tArA devatA svarUpa, gurujana jevA, atyaMta nehAnurAga yukta pitA zreNika rAjAne baMdhanamAM nAMkhIne tAro potAno rAjya abhiSekathI abhiSeka karAvyo che. tyAre kRNika rAjAe celaNAdevIne kahyuM ke, he mAtA ! zreNika rAjA to mAro ghAta karavAne icchuka hatA. he mAtA zreNika rAjA to mane mArI nAMkhavA mAMgatA hatA, baMdhanamAM nAMkhavA icchatA hatA ane nirvAsita karavA mAMgatA hatA, to pachI he mAtA ! ema kema mAnavuM ke zreNikarAjAne mArA pratye atIva snehAnurAga hato ? tevAmAM anya koI divase koNika rAjA ane padmAvatIdevIno nAno putra (ukta) Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 155 udAyikumAra hato, koNika rAjA jamavA mATe beTho tyAre te udAyine khoLAmAM besADela hato. te vakhate te bALaudAyikumAre bhojananI thALImAM mUtra (pezAba) karyo tyAre koNike saheja paNa calita thayA vinA ke putrano doSa vicAryA vinA jeTalAmAM te bALakanuM mUtra paDela teTalA bhAta te eka tarapha karIne koNika bhojana karavA lAgyo. tyAre koNike mAtAne pUchayuM ke, he mAtA ! zuM jagatamAM evo koI bIjo puruSa haze ke jene mArA jeTalo Avo putra prema hoI zake ? 0 celaNA dvArA zreNikanA putra premanuM nirUpaNa : (uparokta muddAmAM be alaga AgamonI be alaga vicAradhArA nirapita karI - (1) celaNA ane koNikanA saMvAdamAM koNikano prazra - ke mArA pitAne mArA paratve anurAga kaI rIte hoI zake ?- "nirayAvalikA sUtra-15" (2) koNikano udAyiputrano paratveno prema ane celaNAne prazna ke - mAre che tevo putra prema jagatamAM bIjA koIne hoI zake ? - "Ava.ni. 1284nI vRtti". koNikanI A vAta sAMbhaLIne cellAdevIe pratyuttara ApatA kahyuM ke, he putra ! (sAMbhaLa, putra prema kevo hoya !) - jyAre tuM mArA garbhamAM Avyo, tene traNa mAsa purA thayA. tyAre mane evo dohada utpanna thayo ke, te mAtA dhanya che - yAvat - tArA pitAnuM mAMsa khAdhu - kAvat - janmatAM ja tane meM ukaraDAmAM pheMkAvI dIdho ityAdi pUrvavat jANavuM. - tArI AMgaLImAMthI tyAre lohI, para, kRmi nIkaLatA, tuM vedanAthI pIDita thaIne jora-jorathI raDato. tyAre tArA pitA zreNika rAjA tArI te AMgaLIne potAnA mukhamAM laIne pharyA karatA, tArA lohI ane parune cusI letA hatA. tyAre tuM zAMta thato, vedanArahita thato. jo teNe tema na karyuM hota to tuM raDI-raDIne marI gayo hota. ityAdi sarva vRttAMta kahyo. pachI cellaNAe kahyuM ke, te kAraNathI meM tane kahyuM ke, zreNika rAjA tArA pratye atIva snehAnurAga yukta hatA. tyAre koNika rAjA mRducittavALo thayo. (kuNo paDyo) pachI celaNA mAtAne pUchayuM, to pachI mane goLanA lADavA kema mokalatA hatA? celaNAe kahyuM, te mAruM kRtya hatuM (tArA pitAnuM nahIM). kema ke tuM sadA pitAno vairI hato. pachI teNIe garbhamAM koNika Avyo tyArathI AraMbhane sarva vRttAMta pUrvavat jaNAvyuM. to paNa tArA pitA tArAthI kadApI virakta thayA na hatA. evA pitAne te kaSTamAM pADelA che. mATe ja huM vyathita - thAvat - udAsIna rahuM chuM. A vAta sAMbhaLIne koNikane arati thaI. vyathita thayo. 0 koNikano pazcAttApa ane zreNikanI AtmahatyA : koNika rAjAe celaNA rANInA A kathanane sAMbhaLIne ane samajIne ghaNI ja vyathA janmI. teNe celaNA mAtAne kahyuM ke, he mAtA ! meM ghaNuM ja khoTuM karyuM, akArya karyuM Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 Agama kathAnuyoga-5 ke, devatA svarUpa ane gurujana jevA atyaMta snehAnurAgathI anurakta mArA ja pitA zreNika rAjAne baMdhanamAM bAMdhyA. have huM jAuM ane svayaM ja zreNika rAjAnI beDIo kApIne baMdhanamukta karuM. A pramANe kahIne te hAthamAM kuhADI laIne jyAM kArAgRha hatuM te tarapha javAne mATe udyat thayo. (A abhiprAya nirayAvalikA Agamano che, Avazyaka Agama pramANe te loDhAno daMDa laIne nIkaLyo) - zreNika rAjAe koNikane hAthamAM kuhADI (lohadaMDa) laIne potAnI tarapha Avato joyo. tyAre rakSapAlako snehathI (karaNAthI) bolyA ke A pApI (koNika) lohadaMDa laIne AvI rahyo che. zreNika rAjAe paNa manomana vicAryuM ke, A mAruM kharAba icchanAro - yAvat - kulakSaNa, abhAgIyo, kALI caudazanI pedAza, lokalAja rahita nirlajja koNikakumAra hAthamAM kuhADI laIne AvI rahyo che. khabara nahIM have te mane kevA kumotathI mAraze ! AvA vicArathI zreNika rAjA bhayabhIta, trasya, bhaya-saMbhrAMta, udvigna ane bhaya vaDe AkrAMta thaI gayo. teNe tAlapuTa viSane mukhamAM nAkhI dIdhuM. tyArapachI tAlapuTa viSe mukhamAM nAkhavAnA kAraNe muhartAntara pachI - thoDI ja vAramAM te viSa tenA zarIramAM vyApI gayuM, jenAthI te zreNika rAjA niprANa, nirjIva ane nizeSTa thaI gayo - yAvat - te mRtyu pAmyo. 0 zreNikanuM nIraNa - koNikanuM caMpAnagarI gamana : tyArapachI te koNika rAjA jyAre kArAvAsamAM pahoMcyo, tyAre teNe zreNika rAjAne niSmANa, niceSTa, nirjIva - yAvat - mRta joyA. tyAre te dussaha, durharSa pitRzokathI vilApa karato, kuhADI vaDe kapAyelA caMpakavRkSanI mAphaka pachADa khAIne pRthvI para paDI gayo. keTalIka kSaNo bAda kUNika rAjA Azvasta thayo. pachI raDato-AjhaMdana karato, zoka ane vilApa karato kahevA lAgyo ke, meM adhanya, puNyahIna, pApI ane abhAgIAe A akArya karyuM, mArA devatArUpa, atyaMta snehAnurAgayukta evA pitA zreNikane kArAgRhamAM, baMdhanamAM nAMkhyA, mArA kAraNe ja mArA pitA mRtyu pAmyA. te ghaNo ja kheda pAmyo. tyArapachI aizvaryazALI puraSo, talavaro, mADaMbiko, kauTuMbiko, ibhya, zreSThI, senApatio, maMtrI, gaNaka, dvArapALa, amAtya, ceTa, pIThamardaka, nAgarIka, vyavasAyI, dUta, saMdhipAla sAthe abhyadaya - RddhipUrvaka rAjA zreNikanuM nIraNa kArya karyuM, agni saMskAra karyo. mRtaka saMbaMdhI laukika kRtyo karyA. ghera pAcho pharyo tyArapachI te kUNika rAjA A mahA manogata mAnasika duHkhathI atIva duHkhI thaIne amAtya sAthe vicAravA lAgyo ke, have A rAjya nAza pAmaze - A pramANe tAMbAnA patare lakhIne asarone jIrNa karyA. pachI pitRkArya karyuM, piMDadAnAdi karyA, vistAra karyo. tyArapachI piMDanivedanA mATe pravRtta thayo. e pramANe kALa vyatIta thatA zokarahita thayo. tene thayuM ke huM pharI-pharI pitAnA svajana ane paribhoga joIza to satata vyathita thato rahIza. tethI mAre ahIMthI nIkaLI jaIne caMpAnagarIne mArI rAjadhAnI banAvavI joIe. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 157 A pramANe vicAra-vimarza karIne koI samaye aMtaHpura ane parivArane laIne, dhanasaMpatti Adi gRhastha saMbaMdhI upakaraNo laIne te rAjagRhathI nIkaLyo. nIkaLIne jyAM caMpAnagarI hatI tyAM Avyo. tyAM paraMparAgata bhogone bhogavato keTalAMka samaya bAda zoka-saMtAparahita thayo. caMpAne ja potAnI rAjadhAnI banAvI. tyArapachI te kUNika rAjAe koI divase kAla-sukAla Adi daza rAjakumArone bolAvyA ane rAjya, rASTra, baLa (senA), vAhana-ratha Adi, koza, dhanasaMpatti, dhAnya, aMtaHpura, jananA agiyAra bhAga karyA. bhAga karIne te badhAM svayaM potapotAnI rAjyazrIno bhoga karatA, prajAnuM pAlana karatA vicAravA lAgyA. 0 halla-vigha-ceTaka rAjA sAthe yuddha : te caMpAnagarImAM zreNika rAjAnA putra, celANA devInA Atmaja ane kUNika rAjAno nAno bhAI vehala rAjakumAra hato. (Avazyaka sUtra mujaba hala ane vihala baMne rAjakumAro hatA) te sukumAra - yAvat - rUpa-sauMdaryazALI hatA. pUrve jaNAvyA mujaba zreNika rAjAe vehalakumArane secanaka nAme gaMdhahastI ane aDhArasaro hAra ApelA hatA. (A abhiprAya nirayAvalikAno che, Avazyaka sUtra mujaba halane hAthI ane vihallane aDhArasaro hAra ApelA hatA.) te vehalakumAra (hala ane vihaa) aMtaHpura parivAranI sAthe secanaka gaMdhahastI para ArUDha thaIne caMpAnagarInI vaccovacca thaIne nIkaLatA ane snAna karavAne mATe vAraMvAra gaMgAnadImAM utaratA hatA. potAnA bhavanomAM, udyAnomAM ane puSkariNIomAM krIDA karatA hatA. te hAthI paNa aMtaHpuranI strIo sAthe krIDA karato. te secanaka hAthI rANIone sUMDha vaDe pakaDato, pakaDIne koIne pITha para besADato, koIne skaMdha para besADato, koIne gaMDa sthaLa para besADato, koIne mastaka para to koIne dAMta-mUzala para besADato. koIne mUMDhamAM laI jhUlAvato, koIne dAMtonI vacce leto, koIne phUvArAthI navaDAvato. koI--koIne aneka prakAranI krIDA karAvato hato. tyAre caMpAnagarInA zRMgATako, triko, catuSko, catUro, mahApatho ane sAmAnya patho para ghaNAM loko paraspara ekabIjAne A pramANe kahetA hatA, bolatA hatA, prajJApanA karatA hatA, prarUpita karatA hatA ke, he devAnupriyo ! aMtaHpura parivAranI sAthe vehalakumAra (secanaka gaMdhahastI dvArA aneka prakAranI krIDAo karatA hatA. vAstavamAM vehalakumAra ja (hala ane vipula ja) rAjalakSmInA suMdara phaLane anubhavI rahyA che. te padmAvatI rANI temane jotI, nagaranA madhyabhAgathI te hulla-vihalla hAra ane kuMDalasahita, devadUSyathI vibhUSita thaIne uttama hastinA skaMdha para joIne padmAvatIne ghaNo ja kheda thayo. tyAre padmAvatIdevI te joIne ane prajAjanonA kathanane sAMbhaLIne Avo saMkalpa - thAvat - vicAra utpanna thayo ke nizcayathI vehalakumAra (hala ane vihalakumAra) secanaka gaMdhati dvArA - yAvatuM - aneka prakAranI krIDAo karI rahyA che. tethI kharekhara teo rAjyazrInA phaLane bhogavI rahyA che. kUNika rAjA nathI bhogavatA to amAruM A rAjya Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 Agama kathAnuyoga-5 - yAvat - janapada zuM kAmanuM, jo amArI pAse secanaka hasti na hoya ? A pramANe padmAvatI rANIne vicAra Avyo. tyArapachI te kUNika rAjA pAse AvIne baMne hAtha joDIne mastake aMjali karIne padmAvatIe jaya-vijaya vaDe vadhAvyA ane nivedana karyuM ke, he svAmI ! - yAvat - ApaNuM A rAjya zA kAmanuM? jo ApaNI pAse secanaka gaMdhahastI na hoya ? kUNike padmAvatInA A kathanano Adara na karyo. tenA para dhyAna na ApyuM ane mauna rahyo. kemake pitAe pote te Apela hovAthI koNika tene pAchA levA icchato na hato. padmAvatIe vAraMvAra A pramANe kahI-kahIne koNikanA cittane vyagrAhita karyuM tyAre kUNika rAjAe vehalakumArane (hala-vihalane) bolAvyA ane secanaka gaMdhahastI tathA aDhAra sarohAra mAMgyo. tyAre vehallakumAre (halla-vile) kUNika rAjAne uttara Apyo ke, he svAmI ! zreNika rAjAe potAnA jIvanakALa daramyAna ja mane (amane) A secanaka hAthI ane aDhArasaro hAra Apela che. jo Apa mane rAjya - yAvat - janapadano aDadho bhAga ApatA ho to huM (ame) secanaka hAthI ane hAra ApIe. kUNika rAjAe tenA A uttarane svIkAryo nahIM. tenA para dhyAna na ApyuM ane vAraMvAra hAthI tathA hAra ApavA Agraha karavA lAgyo. tyAre vehalakumArane (halla ane vihallane) vicAra Avyo ke, A koNika hAthIne ane hArane jhaDapavA mAMge che, levA mAMge che, chInavavA mAMge che. tethI secanaka hAthI ane aDhAra sarohAra laIne aMtaHpura parivAra ane gRhasthI sAdhanasAmagrI laIne caMpAnagarIthI nIkaLI - vaizAlInagarImAM mAtAmaha ceTakano Azraya laIne rahuM. teNe Avo vicAra karyo, phUNika rAjAnI asAvadhAnI, taka, rahasyonI jANakArInI pratikSA karato vicAravA lAgyA. koI divase vehalakumAra (halla ane vihalakumAra) kUNika rAjAnI anupasthiti jANIne ane secanaka gaMdhahastI, aDhAra-sarohAra tathA aMtaHpura parivArasahita gRhasthInA upakaraNo laIne caMpAnagarIthI bhAgI nIkaLyA. vaizAlInagarI AvyA ane potAnA mAtAmaha (nAnA) ceTakano Azraya laIne vaizAlI nagarImAM nivAsa karavA lAgyA. tyArapachI kUNika rAjAe A samAcAra jANyA ke, te baMne kumAro (vehala kumAra) nAsI gayela che. tyAre teNe vicArIne caTaka rAjA pAse dUtane mokalyo. vaizAlI javAnuM kahyuM. tyAM tame Aryana ceTakarAjAne baMne hAtha joDIne - yAvat - jaya-vijaya zabdothI vadhAvI nivedana karo, he svAmI! koNika rAjA vinaMtI kare che ke, vehalakumAra (hala ane vila) kUNika rAjAne kahyA vinA hAthI ane hAra laIne ahIM AvI gayA che. tethI Apa kRpA karIne, kUNika rAjA para anugrahita thaIne A badhAMne pAchA soMpI do. koNika rAjAnI AjJAnusAra - yAvat - te dUta citta sArathInI samAna - yAvat - vacce vacce aMtarAvAsa karato vaizAlInagarI Avyo. tyAM jyAM ceTaka rAjAnA AvAsagRha ane tenI bAhoM upasthAnazALA hatI, tyAM pahoMcyo. ghoDAne rokyA, rAthanI nIce utaryo, tyArapachI bahumUlya ane mahAI upahAra laIne jyAM atyaMtara sabhAbhavana Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 159 hatuM, temAM jyAM ceTaka rAjA hatA, tyAM pahoMcI baMne hAtha joDI - yAvat - jaya-vijaya zabdothI vadhAvI koNika rAjAe kahela sarva kathana kahI saMbhaLAvyuM. dUtanuM nivedana sAMbhaLIne pachI ceTaka rAjAe kahyuM, jema koNika rAjA zreNika rAjAno putra ane celaNA devIno Atmaja tathA mAro dohitra che e ja rIte vehalakumAra (hala ane vila) mArA dohitra che. mArA zaraNe AvelAne huM kaI rIte ApI zakuM ? tethI huM temane soMpIza nahIM, tema chatAM koNika jo rAjya ane janapadano aDadho bhAga ApI de to huM secanaka gaMdhahastI ane aDhArasaro hAra sahita vehalakumArane (halla-vihallo) soMpI dauM. tyArapachI ceTaka rAjA dvArA vidAya karAyelo te dUta cAra ghaMTAvALA azvarathane para ArUDha thaIne nIkaLyo, vaizAlInI vaccovaccethI nIkaLIne vacce-vacce vizrAma letA-letA - yAvat - koNika rAjAnI samakSa upasthita thayo ane kahyuM, he svAmI ! ceTaka rAjAe A pramANe uttara Apela che. kUNika rAjAe bIjI vakhata paNa dUtane kahyuM ke, tuM punaH vaizAlInagarI jA. tyAM mArA nAnA (mAtAmaha) ceTakarAjAne - yAvat - A pramANe nivedana kara - he svAmI ! kUNika rAjA A prArthanA kare che ke, je koI ratna prApta thAya che te sarve rAjakulAnugAmI hoya che. zreNika rAjAe rAjyazAsana ane prajApAlana karatA be ratna prApta karyA. tethI rAjakuLa paraMparAgata sthiti maryAdAno bhaMga na karatA te secanaka hAthI ane aDhArasaro hAra pAcho koNika rAjAne ApI do. temaja vehalakumArane (hala ane vihalakumArane) pAchA mokalI do. tyArapachI te dUte koNika rAjAnI AjJAne sAMbhaLI, te vaizAlI gayo ane koNika rAjAnI vijJatinuM nivedana karyuM, tyAre caTaka rAjAe te dUtane pahelA Apyo hato te ja uttara Apyo. tyAre dUte caMpAnagarI jaIne koNika rAjAne abhinaMdana karIne caTaka rAjAe Apelo uttara kahI saMbhaLAvyo. tyAre kUNika rAjA te dUta dvArA ceTakarAjAe Apela uttara sAMbhaLIne ane samajIne krodhAbhibhUta thaIne - yAvat - dAMtone kacakacAvI punaH trIjI vAra dUtane bolAvyo - tuM vaizAlI jA, tyAM DAbA page pAdapIThane Thokara mArIne ceTakarAjAne bhAlAnI dhAra para rAkhIne A patra Apaje. patra daIne krodhita - yAvat - kacakacAvIne, bhRkuTI tANIne, kapALamAM traNa saLa pALIne caTaka rAjAne kaheje o! aprArthitane prArthita karanArA ! nirbhAgI - yAvatuM - nirlajja ceTaka rAjA! koNika rAjA A Adeza Ape che ke kUNika rAjAne secanaka hasti, aDhArasaro hAra pAcho Apo ane vehalakumAra (hala ane vihalakumAra)ne mokalo athavA yuddhane mATe sajja thaI jAo. koNika rAjA baLa-vAhana ane sainyanI sAthe yuddha sajjita thaIne jaldI AvI rahyo che. tyAre te dUta pUrvokta prakAre koNika rAjAnI AjJA svIkArIne vaizAlInagarI pahoMcyo. teNe baMne hAtha joDI, vadhAI ApIne kahyuM ke, A to mArA vinayapratipati che. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-5 paNa koNika rAjAnI AjJA ema che ke, DAbA pagethI ceTaka rAjAnI pAdapIThane Thokara mAravI - yAvat - te senAsahita ahIM zIghra AvI rahyo che. tyAre ceTaka rAjA te dUtanI dhamakI sAMbhaLIne ane samajIne krodhAbhibhUta - yAvat - kapALa UMcu karIne uttara Apyo ke, koNika rAjAne secanaka gaMdhahastI ane aDhArasaro hAra - yAvat - pAcho nahIM ApuM, paraMtu yuddhane mATe taiyAra chuM. - tyArapachI te dUta pAsethI koNike A vRttAMta sAMbhaLyo. sAMbhaLIne krodhita thaIne kAla Adi dazakumArone bolAvyA ane kahyuM ke, vAta ema che ke mane kahyA vinA vehallakumAra (hala ane vihalakumAra) secanaka gaMdhahastI ane aDhArasaro hAra laIne potAnA aMtaHpura, parivArasahita gRhopakaraNa laIne caMpAthI bhAgI gayela che. vaizAlImAM Aryaka ceTakano Azraya laIne rahyA che. meM - yAvat - dUtane mokalyA paNa ceTaka rAjAe mArA trIjA dUtane asatkArita apamAnita karIne pAchalA dvArethI kADhI mUkyo. tethI ApaNe ceTaka rAjAno nigraha karavo joIe, temane daMDita karavA joIe. te kAla Adi dazakumAroe kUNika rAjAnI A vAtano svIkAra karyo. tyArapachI te koNika rAjAe te kAla, sukAla Adi dazakumArone kahyuM, he devAnupriyo ! tame loko potapotAnA rAjyamAM jAo ane pratyeka snAna yAvat - prAyazcitta Adi karIne zreSTha hAthI para ArUDha thaIne pratyeka alaga-alaga 3,000 hAthIo, 3,000 ratho, 3,000 ghoDAo ane traNa karoDa manuSyone sAthe laIne temaja koNika paNa potAnuM A badhuM laIne e rIte badhuM ja 33,000 33,000 jANavuM. e rIte samasta Rddhi-vaibhava - yAvat - sarva prakAranA sainya, samudAya ane AdarapUrvaka sarva prakAranI vezabhUSAthI sajja thaIne, sarva vibhUti, sarva saMbhrama, sarva prakAre sugaMdhita puSpa, vastra, gaMdha, mALA, alaMkAra, sarva divya vAdyasamUhonI dhvani, pratidhvani, mahAn Rddhi, mahAdyuti, mahAbala, zaMkha, Dhola, paTaha, bherI, kharamukhI, huDukka, muraja, mRdaMga, duMdubhinA ghoSanA dhvaninI sAthe potapotAnA nagaramAM prasthAna karo, prasthAna karIne mArI pAse ekatrita thAo. - 160 - - -- tyAre te kAla, sukAla Adi daze kumAro, koNika rAjAnA A kathanane sAMbhaLI potapotAnA rAjyamAM gayA. pratyeke snAna karyuM - yAvat - jyAM koNika rAjA hato tyAM AvyA. AvIne baMne hAtha joDIne koNikane vadhAvyo. tyArapachI koNika rAjAe kauTuMbika puruSone bolAvyA ane A AjJA ApI ke he devAnupriyo ! jaldI AbhiSaya hastIratnane sajjita karo. ghoDA, hAthI, ratha ane zreSTha yoddhAothI sugaThita caturaMgiNI senAne susannaddha karo - yAvat - temaNe kArya pUrNa karavAnI sUcanA ApI. -- tyArapachI kUNika rAjA jyAM snAnagRha hatuM, tyAM Avyo. motIonA samUhathI yukta hovAthI manohara, citra-vicitra maNiratnothI khacita bhUmitalavALA, ramaNIya, snAnamaMDapamAM vividha maNiratnonA citrothI citrita snAnapITha para sukhapUrvaka besIne teNe zubha, puSpodakathI, sugaMdhita ane zuddha jaLathI kalyANakArI uttama snAnavidhithI snAna karyuM. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 161 aneka prakAranA seMkaDo kautuka karyA tathA kalyANaprada pravara snAna karyuM. pachI suMvATIvALA kASAyika mulAyama vastrathI zarIra poMchayuM. mahAmUlyavAnuM dUSyaratnane dhAraNa karyuM. sarasa, sugaMdhita, gozISa caMdanathI aMgonuM lepana karyuM. pavitramALA dhAraNa karI, kezara AdinuM vilepana karyuM. maNio ane suvarNathI nirmita AbhUSaNa dhAraNa karyA. hAra, ardhapAra, trisarohAra ane laTakatA kaTisUtrathI potAne suzobhita karyuM. gaLAmAM raiveyaka Adi AbhUSaNa dhAraNa karyA. AMgaLIomAM vIMTI paherI. maNimaya kaMkaNo, truTito ane bhujAbaMdhothI bhujAo khaMbhita thaI gaI. kuMDalothI temanuM mukha camakI gayA. mugaTathI mastaka dedIpyamAna thaI gayuM. (taduparAMta-) - hArothI AcchAdita tenuM vakSasthaLa suMdara pratIta thaI rahyuM hatuM. laTakatA vastrane uttarIya rUpe dhAraNa kareluM. mudrikAothI AMgaLIo pItavarNanI dekhAtI hatI. suyogya zilpIo dvArA nirmita, svarNa ane maNionA suyogathI suracita, vimala, mahArNa, suzliSTa, utkRSTa, prazasta AkArayukta, vIravalaya dhAraNa karyA. kalpavRkSa samAna alaMkRt. ane vibhUSita narendra koraMTa puSpanI mALAothI yukta chatrane dhAraNa karI, baMne paDakhe cAra cAmarothI viMjhAto, loko dvArA maMgalamaya jaya-jayakAra karAto, aneka gaNanAyako, daMDanAyako, rAjA, Izvara - yAvatuM - saMdhipAla AdithI gherAyelo te khAnagRhathI bahAra nIkaLyo - yAvat - aMjanagirinA zikhara samAna vizALa UMcA gajapati para te narapati ArUDha thayo. tyArapachI koNika rAjA 3000 hAthIo - yAvat - vAdyaghoSapUrvaka caMpAnagarInA madhya bhAgathI nIkaLyo. tyAre 33,000 hAthIo, 33,000 ghoDAo, 33,000 ratho, 33 koTi manuSyothI gherAyela, sarva Rddhi - yAvat - kolAhalapUrvaka, suvidhAjanaka paDAva karatA, ati vikaTa aMtarAvAsa na karatA, vizrAma karatA, aMgajanapadanA madhya bhAgamAMthI thaIne jyAM videha janapada hatuM, vaizAlI nagarI hatI, te tarapha javA mATe udyata thayo. rAjA koNikanA yuddhane mATe prasthAnanA samAcAra jANIne ceTaka rAjAe kAzI kozala dezonA nava licchavI ane nava malakIe aDhAra gaNa rAjAone parAmarza karavAnA hetu AmaMtrita karIne kahyuM, he devAnupriyo ! vAta ema che ke koNika rAjAe secanaka hAthI ane aDhArasaro hAra pAcho levA mATe traNa dUto mokalyA. paNa rAjA zreNike potAnA jIvatA ja A baMne vastu temane pradAna karelI che. to paNa jo hAra-hAthI joItA hoya to tene aDadhuM rAjya ApI de ityAdi pUrvavat vRttAMta jaNAvyo. have koNika rAjA yuddha mATe sajja thaIne ahIM AvI rahyo che, to zuM secanaka hAthI ane aDhArasaro hAra koNika rAjAne pAcho Apavo ke vehalakumAra (lalla ane vihalakumAra) temane pAchA soMpavA ke pachI yuddha karavuM? tyAre te kAzI-kozalanA nava malakI ane nava licchavI e aDhAra gaNa rAjAoe ceTaka rAjAne kahyuM, he svAmI ! A ucita nathI, yogya paNa nathI ane anurUpa paNa nathI ke secanaka hAthI ane hAra koNikane rAjAne ApavA, ke zaraNAgatakumArane pAcho soMpavo. Jain Station.hternational Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 Agama kathAnuyoga-5 tethI jyAre kRNika rAjA caturaMgiNI senAne laIne yuddha sajjita thaIne ahIM AvI rahyo che to ApaNe paNa koNika rAjA sAthe yuddha karIe. tyAre ceTaka rAjAe kahyuM ke, jo Apa devAnupriya ! koNika rAjA sAthe yuddha karavAne mATe taiyAra cho, to he devAnupriyo ! potapotAnA rAjyomAM jAo ane snAnAdi karI kAla Adi kumAronI samAna - yAvat - caturaMgiNI senAnI sAthe ahIM Avo. te sAMbhaLIne aDhAre rAjA potapotAnA rAjyomAM gayA ane yuddhane mATe susajjita thaIne AvyA ane temaNae ceTaka rAjAne jaya-vijaya zabdothI vadhAvyA. tyArapachI ceTakarAjAe kauTuMbika puruSone bolAvIne AjJA karI ke, AbhiSejya hastiratnane sajAvo - yAvat - ceTaka rAjA paNa koNika rAjAnI mAphaka hAthI para ArUDha thayo. te aDhAra gaNa rAjAo AvyA bAda, ceTakarAjA sahita ogaNIsa rAjAo koNika rAjAnI mAphaka nIkaLyA. ceTaka rAjA 3000 hAthIo Adi sAthe vaizAlI nagarInI vaccovacca thaIne nIkaLyo. tyAre ceTakarAjA sahitanA te ogaNIsa rAjAo pa7,000 hAthI, pa7,000 ghoDA, 57,000 rAjAo ane 57 koTi manuSyonI sAthe sarvaddhi - yAvat - vAdyaghoSapUrvaka sukhada vAsa, nIkaTa-nIkaTa vizrAma karatA videjanapadanI vaccovaccathI cAlatA jyAM sImAMta pradeza hato tyAM AvIne chAvaNI nAMkhI. tathA koNika rAjAnI pratIkSA karatA yuddhane mATe tatpara thaIne tyAM rahyA. tyArapachI koNika rAjA samarata Rddhi - yAvat - kolAhalanI sAthe jyAM sImAMta pradeza hato, tyAM Avyo. ceTaka rAjAthI eka yojana dUra teNe chAvaNI nAMkhI. tyArapachI baMne rAjAoe raNabhUmine sajjita karI, sajjita karIne raNabhUmimAM potapotAnA jaya-vijayane mATe arcanA karI. tyArapachI koNika rAjAe 33,000 hAthI - yAvat - 33 koTi pAyadaLa sAthe garuDa vUDanI racanA karI. garuDabDa dvArA teNe rathamUsala saMgrAma prAraMbha karyo. A tarapha ceTaka rAjAe pa7,000 hAthI - yAvat - 57 koTi padAtIo sAthe zakaTa yUha racyo. (Avazyaka sUtramAM "sAgarabyuha racyo" tema jaNAvela che.) racIne teo rathamUsala saMgrAmamAM pravRtta thayA. koNike daMDanAyaka rUpe pahele divase "kAlakumAra''nI nimaNUMka karelI. tyAre baMne rAjAnI senAo yuddhane mATe tatpara thaI - yAvat - Ayudho ane praharaNo laIne, hAthomAM DhAla bAMdhIne, talavAro khyAnamAMthI bahAra kADhI, khaMbhA para laTakatA tUNIrothI, pratyaMcAyukta dhanuSyamAMthI choDela bANothI, phaTakAratA evA DAbA hAthothI, jorajorathI vAgatI evI jAMghomAM bAMdhelI ghaMTikAothI, vAgatI evI turatIothI ane pracaMDa huMkArothI mahAnuM kolAhalathI samudragarjanA jevo avAja karatA sarvaRddhi - yAvat - vAdyaghoSothI, paraspara azvArohIo azvArohI sAthe, gajAsUDho gajAsUDhothI, rathArohI rathArohIthI ane padAtIo padAtIonI sAthe yuddhamAM bhIDAI gayA. baMne rAjAonI senAo potapotAnA svAmInA zAsana-anurAgathI pUrNa hatI. tethI mahAn janasaMhAra, janavadha, janamardana, janabhaya ane nAcatA evA muMDothI bhayaMkara lohInuM kIcaDa karatI evI baMne senA ekabIjA sAthe yuddhamAM bhIDAI gaI - ceTaka Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 16 3 rAjAnA eka ja bANathI kAlakumAra hata-mathita thaI gayo. e ja rIte sukAlakumAra Adi daze kumAro ceTaka rAjAnA bANathI hata-mathita thaIne mRtyu pAmyA. e rIte daza divasa saMgrAmamAM daza vIra-kumAronuM mRtyu thatA koNika rAjAe aThama bhakta grahaNa karyo. zakra ane camarendra AvyA. tyAM be mahAsaMgrAma thayA - eka mahAzilAkaMTaka ane bIjo rathamUzala mahAsaMgrAma. A baMne mahAsaMgrAmanuM varNana bhagavatIjI sUtra-372 thI A pramANe che - 0 mahAzilAkaMTaka saMgrAma : te samaye mahAzilAkaMTaka saMgrAma upasthita thayelo jANI koNika rAjAe potAnA kauTuMbika puruSone bolAvyA. teone kahyuM, he devAnupriyo ! jaldIthI udAyI nAmanA hastirAjane taiyAra karo ane caturaMgiNI senA sanna karo. tyAre kUNika rAjAnI AjJAnusAra - yAvat - bhImasaMgrAmane yogya udAra udAyI nAmaka hastIrAjanuM susajjita karyo. te sAthe caturaMgiNI senA paNa susajjita karI. jyAM koNika rAjA hato, tyAM AvyA - yAvat - pUrve jaNAvyA mujaba koNika rAjA snAna karIne - yAvat - sajja thaIne udAyI nAmaka hAthI para ArUDha thayo. tyArapachI caturaMgiNI senAthI sajja thaIne - yAvat - jyAM mahAzilAkaMTaka saMgrAma hato tyAM Avyo. te mahAzilAkaMTaka saMgrAmamAM utaryo. tenI AgaLa devarAja devendra zakra vajapratirUpaka abhedya eka mahAnuM kavacanI vikRrvaNA karI Ubho rahyo. A pramANe be indra saMgrAma karavA lAgyA. eka devendra ane bIjo manujendra (koNika rAjA). koNika rAjA kevaLa eka hAthIthI paNa parAjita karavAmAM samartha thaI gayo. tyArapachI te koNika rAjAe mahAzilAkaMTaka saMgrAma karatA nava malakI ane nava lecchakI je kAzI ane kozala dezanA aDhAra gaNarAjA hatA, teonA pravara yoddhAone naSTa karyA, ghAyala karyA, mArI nAMkhyA. temanI cihnAkiMta dhvajA-patAkAo pADI dIdhI. te vIronA prANa saMkaTamAM paDI gayA. tethI teone yuddha sthaLathI daze dizAomAM bhagADI dIdhA. he bhagavan! A mahAzilAkaMTaka saMgrAmane mahAzilAkaMTaka saMgrAma kema kahevAmAM Ave che ? jyAre mahAzilAkaMTaka saMgrAma thaI rahyo hato, tyAre te saMgrAmamAM je paNa ghoDA, hAthI, yoddhA ke sArathI Adi hatA teo tRNathI, kASThathI, pAMdaDAthI, kAMkarA AdithI jyAre Ahata thatA hatA, tyAre te badhAM evo anubhava karatA hatA ke ame mahAzilAnA prahArathI Ahata thaI rahyA chIe. he gautama ! A kAraNathI A saMgrAmane mahAzilAkaMTaka saMgrAma kahe che. he bhagavan! jyAre mahAzilAkaMTaka saMgrAma thayo tyAre temAM keTalA lAkha manuSyo mAryA gayA ? he gautama ! te mahAzilAkaMTaka saMgrAmamAM 84 lAkha manuSyo maryA. he bhagavan! zIlarahita - yAvatu - pratyAkhyAna ane pauSadhopavAsarahita, roSathI bharelA, parikupita, yuddhamAM ghAyala thayelA ane anupazAMta te manuSyo marIne kayAM gayA? kyAM utpanna thayA ? Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 Agama kathAnuyoga-5 he gautama ! prAyaH naraka ane tiryaMca yonikomAM utpanna thayA. 0 rathamUsala saMgrAma : he bhagavan! A rathamUzala saMgrAma jyAre thaI rahyo hato tyAre koNa hAryuM ane koNa jItyuM ? he gautama ! indra ane videhaputra (koNika) tathA asurendra asurarAja camara (mahAzilAkaMTaka yuddhanI mAphaka) jItyA ane nava malakI tathA navalicchavI rAjA hArI gayA. tyAre rathamUsala saMgrAma upasthita thayo jANIne koNika rAjAe potAnA kauTuMbika puruSone bolAvyA. tyArapachInuM sarva varNana mahAzilAkaMTaka mAphaka jANavuM vizeSa eTaluM ke ahIM bhUtAnaMda nAmano hastirAja hato - yAvat - te koNika rathamUsala saMgrAmamAM utaryo. AgaLa devendra devarAja zakra hato - yAvat - sarva varNana pUrvavat jANavuM. tenI pAchaLa asurendra asurarAja camara loDhAnA banelA eka mahAnuM kaThina jevuM kavaca vikrvIne Ubho hato. A pramANe traNa indro saMgrAma karavAne mATe pravRtta thayA. te A pramANe - devendra, manujendra ane asurendra. have koNika kevaLa eka hAthIthI AkhI zatrusenAne parAjita karavAmAM samartha hartA - yAvat - pahelA kahelA te zatru rAjAone daze dizAomAM bhagADI dIdhA. he bhagavan! A rathamUsala saMgrAmane rathamUsala saMgrAma kema kahevAya che ? he gautama ! je samaye rathamUsala saMgrAma thaI rahyo hato, te samaye azvarahita, sArathi rahita ane yoddhAothI rahita kevaLa eka rathamUsala sahita atyaMta janasaMhAra, janavadha, janapramardana ane jaLapralayanI samAna lohInuM kIcaDa karatA cAre tarapha doDatA hatA. A kAraNe te saMgrAmane rathamUla saMgrAma - yAvat - kahevAyo che. he bhagavan! jyAre rathamUsalasaMgrAmamAM keTalA manuSyo maryA? he gautama ! rathamUsala saMgrAmamAM channu lAkha manuSyo maryA. he bhagavan! niHzIla - yAvat - te manuSyo mRtyu samaye marIne kyAM gayA? kyA utpanna thayA ? he gautama ! temAMthI 10,000 manuSyo to eka mAchalInA udaramAM utpanna thayA. eka manuSya devalokamAM utpanna thayo. eka manuSya uttama kuLamAM utpanna thayo ane zeSa loko prAyaH naraka ane tiryaMcayonikomAM utpanna thayA. he bhagavan! devendra devarAja zakra ane asurendra asurarAja camara, A baMnee koNika rAjAne kayA kAraNe sahAyatA ApI ? he gautama ! devendra devarAja zakra to koNika rAjAno pUrva saMgatika hato ane asurendra asurakumAra rAjA camara koNika rAjAno paryAya saMgatika mitra hato. tethI te gautama ! teNe koNika rAjAne sahAyatA ApI. 0 kUlavAlakanI madadathI vaizAlInagarIne bhagna karavI : koNikane madada karavA zakra ane camara AvelA. paNa zakrae kahyuM ke, ceTakarAjA zrAvaka che, tethI huM tenA para prahAra karIza nahIM. mAtra saMrakSaNa karIza. jyAre gaNarAjAo Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 165 naSTa thaIne potAnA nagare gayA. tyAre ceTaka rAjA paNa vaizAlI gayo. koNikarAjA tenA nagarane gherIne rahyo. e pramANe bAra varSa pasAra thayA. A tarapha halla-vila secanaka hAthI para nIkaLIne rojeroja koNikanA sainyano nAza karavA lAgyA. koNika paNa te hAthIne kAraNe ghaNo kheda pAmyo. tyArapachI koNika vicAravA lAgyo ke kyA upAyathI Amane mAravA ? tyAre amAtyae kahyuM, hAthIne mAravo joIe. koNika irSyAthI bolyo, mArI nAMkho tyAre aMgArAnI khINa banAvI. secanake avadhijJAna vaDe joI. tethI te khAInuM ullaMghana karato na hato. kumAroe kahyuM ke, tArA nimitte A Apatti prApta thaI che, to paNa tuM cAlato nathI. tyAre secanaka hAthIe potAnI uparathI baMne kumArone utArI dIdhAM. te khAImAM paDIne mRtyu pAmyo. to paNa te vaizAlInagarIne koNika bhagna na karI zakyo. tyAre koNikane ciMtA thaI ke have nagarIne bhagna kaI rIte karavI ? tyAre kUlavAlakamunithI rada thayela deve AkAzavANI karI ke, jo kulavAlaka zramaNa mAgadhikA vezyAmAM Asakta thAya to azokacaMdra (koNika) rAjA vaizAlI nagarIne grahaNa karI zake - yAvat - kUlavAlakanI madadathI vaizAlInagarIne bhagna karI. (A AkhuM kathAnaka phUlavAlaka zramaNanI kathAmAM AvI gayela che. juo kathA - "phUlavAlaka zramaNa". 0 rAjA koNikanI caMpAnagarI : (ahIM nagarInuM vistArathI varNana che. AgamamAM aneka sthAne nagarInuM nAma ApIne 'vAre" athavA "nahIM vivArUU" lakhIne saMdarbha Ape che te badhe sthAne A varNana samajavAnuM che.) te kALe, te samaye caMpA nAmanI nagarI hatI. te vaibhavazALI, surakSita ane samRddha hatI. tyAMnA nAgarika ane janapadanA aneka vyakti tyAM pramudita rahetA hatA. lokonI tyAM ghaNI ja AbAdI hatI. seMkaDo-hajAro haLothI jotarAtI tenI samIpavartI bhUmi suMdara mArga jevI lAgatI hatI. tyAM muraghA ane yuvA sAMDhonA ghaNAM ja samUha hatA. tenI AsapAsanI bhUmi zeraDI, java ane dhAnyanA vRkSothI laherAtI hatI. gAya, bheMsa, bheDabakarInI tyAM pracuratA hatI. caMpAnagarImAM suMdara, zilpakalAyukta caitya ane yuvationA vividha sannivezonuM bAhulya hatuM. A nagarI lAMcIyA, khIsAkAtaruM, luMTArA, cora ityAdithI rahita, sukhazAMtimaya ane upadravazUnya hatI. tyAM bhikSA sukhapUrvaka prApta thatI hatI, tyAM nivAsa karavAmAM badhAM sukha mAnatA hatA. aneka zreNInA kauTuMbikanI ahIM gIca vastI hovA chatAM paNa te zAMtimaya hatI. naTa, nartaka, jala, malla, mauSTika, vidUSaka, kathaka, plavaka, lAsaka, maMkha, AkhyAyaka, lakha, tUli, tuMbavINaka, tAlAcara Adi aneka lokothI sevita hatI. ArAma, udyAna, kUvA, taLAva, vAva, jaLanA baMdho, tenAthI yukta hatI. te nagarI naMdanavana jevI lAgatI hatI. te UMcI, vistIrNa ane UMDI khAIthI yukta hatI. cakra, gadA, bhusuMDI, gophaNa, avarodha, prAkAra, mahAzilA jemanA para pheMkavAmAM Ave tyAre seMkaDo vyakti dabAI Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 Agama kathAnuyoga-5 kacaDAIne marI jAya ane vAranA chidrarahita kapAyugala (daravAjA)ne kAraNe jyAM praveza karavo duSkara hato. dhanuSya jevA vakra parakoTAthI A nagarI gherAyelI hatI. te parakoTA para goLa AkAranA banelA kapizIrSakothI suzobhita hatI. tenA rAjamArga, aTTAlaka, ghUmaTIo, carikA, vArIo, gopuro, toraNothI suzobhita ane suvibhakta hatI tenI argalA ane indrakIla-nipuNa zilpIo dvArA nirmita hatI. hATa-mArga, vyApAra kSetra, bajAra AdinA kAraNe tathA aneka zilpIo, kArIgaronA AvAsita hovAne kAraNe te sukha-suvidhApUrNa hatI. A caMpAnagarInA zRMgATako, triko, caturmukho, catro evA sthAnamAM vAsaNa AdinI dukAno tathA aneka prakAranI vastuothI te parimaMDita ane ramaNIya hatI. rAjAnI savArI nIkaLatI rahevAne kAraNe tenA rAjamArgo para bhIDa lAgelI rahetI hatI. tyAM aneka uttama ghoDA, madonmatta hAthI, rathasamUha, zibikA, svandamAnikA, yAna tathA yugya Adino jhamelo lAgelo raheto hato. tyAM khIlelA kamaLothI zobhita jaLAzaya hatA. saphedI karAyelA uttama bhavanothI te suzobhita, atyadhika suMdaratAne kAraNe nirnimeSa netrothI prekSaNIya, prAsAdIya, darzanIya, abhirUpa ane pratirUpa hatI. 0 caMpAnagarInA pUrNabhadra caityanuM varNana : (AgamomAM aneka sthAne judA judA maityonA nAma Ave che. tyAM tenA varNanane badale 'vAga' ke "nahIM vivarUpamAM lakhyuM che. tyAM tyAM A varNana jANavuM) te caMpAnagarInI bahAra izAna khUNAmAM pUrNabhadra nAme caitya hatuM te cirakALathI cAlyuM AvatuM hatuM. pUrva puruSo tenI prAcInatAnI carcA karatA rahetA hatA. te suprasiddha hatuM, te caDAvo ke bheTa AdinA rUpamAM prApta saMpattithI yukta hatuM. te caitya kIrtita hatuM. chatra, dhvajA, gaMTA, patAkAthI yukta hatuM. nAnI ane moTI jhaMDIothI sajAveluM hatuM. saphAIne mATe tyAM ruMvATAvALI pIMchIo rakhAyelI hatI. vedikAo banelI hatI. A pUrNabhadra caityanI bhUmi chANa vaDe leMpAyelI hatI. tenI dIvAlo khaDI, cunA AdithI potelI hatI. tenI dIvAlo para gorocana tathA Ardra-lAla caMdananI pAMco AMgaLIonA ane hathelIsahita, hAthanA chApA lAgelA hatA. tyAM caMdananA kaLazo rAkhelA hatA. tenA pratyeka vAra bhAga caMdanakaLazo ane toraNothI sajAvAyelA hatA. jamInathI upara sudhInA bhAgone sparzatI evI moTI-moTI goLa tathA lAMbI aneka puSpamALAo laTakatI hatI. paMcaraMgI phUlonA DheranA Dhera tyAM caDhAvAtA hatA. jethI te ghaNuM ja suMdara lAgatuM hatuM. kALo agaru, uttama kudaruka, lobAna tathA dhUpanI madhamadhatI mahekathI tyAMnuM vAtAvaraNa ghaNuM manojJa hatuM, utkRSTa saurabhamaya hatuM. sugaMdhita dhumanI pracuratAthI tyAM goLa-goLa ghUmamaya goTA banI rahyA hatA. A pUrNabhadra caitya naTa, nartaka, jala, mala, mauSTika, vidUSaka, plavaka, kathaka, lAsaka, lekha, maMkha, tRNAla, tuMbavINika, bhojaka tathA bhATa Adi yazogAyakothI yukta hatuM. anekAneka nAgariko tathA janapadavAsIomAM tenI kIrti phelAyelI hatI. ghaNAM ja dAnazIla, Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 167 udArapuruSone mATe te caitya AhaNIya, prAhmaNIya, arcanIya, vaMdanIya, namaskaraNIya, pUjanIya, satkAraNIya, sanmAnanIya, kalyANamaya, maMgalamaya, divya, paryapAsanIya hatuM. A pUrNabhadra caitya divya, satya ane satyopAya hatuM. te atizaya ane atIndriya prabhAvayukta hatuM. hajAro prakAronI pUjA tene prApta hatI. ghaNAM loko tyAM AvatA ane te pUrNabhadra caityanI arcanA karatA hatA. 0 koNikanI caMpAnagarInuM vanakhaMDa : te pUrNabhadra caitya cAre taraphathI eka vizALa vanakhaMDathI gherAyela hatuM, saghanatAne kAraNe te vanakhaMDa kALu, kALI AbhAvALuM, nIlI, nIlI AbhAvALuM tathA haruM ane pharI AbhAvALuM hatuM. latAo, ropAo ane vRkSonI pracuratAne kAraNe te sparzamAM zItala, zItala AbhAmaya, snigdha-snigdha AbhAmaya suMdara varNa Adi utkRSTa guNayukta tathA tIvra AbhAmaya hatuM. A rIte A vanakhaMDa kALApaNuM, kALI chAyA, nIlApaNuM, nIlI chAyA, harApaNuM, harIchAyA, zItaLatA, zItaLa chAyA, snigdhatA, niSpa chAyA, tIvratA, tIvrachAyAthI yukta hatuM. vRkSonI zAkhAonI paraspara guMthAI javAne kAraNe te gaherI, saghana chAyAthI yukta hatuM. tenuM dazya evuM ramaNIya hatuM. jANe moTA moTA vAdaLonI ghaTAothI gherAyeluM hoya. te vanakhaMDanA vRkSa uttama - mULa, kaMda, skaMdha, chAla, zAkhA, pravAla, patra, puSpa, phaLa tathA bIjathI saMpanna hatuM. te kramazaH AnupAtika rUpamAM suMdara tathA goLAkAra vikasita hatA. tene eka-eka DALI tathA aneka zAkhAo hatI. tenA madhyabhAgamAM aneka zAkhA ane prazAkhAo vistArathI phelAyela hatI. tenA saghana, vistRta tathA sughaDa thaLa ane DALIo aneka manuSyo dvArA phelAyelI bhujAothI paNa grahaNa karI zakAya tema na hatuM. tenA pAMdaDA chedarahita, avirata, aghomukha tathA upadravarahita hatA. tenA jUnA, pILA pAMdaDA kharI gayA hatA. navA lIlA camakatA pAMdaDAonI saghanatAthI tyAM aMdhAru ane gAMbhIrya jaNAI rahyuM hatuM. navIna, paripuSTa pAMdaDA, komaLa ujvaLa tathA pharakatI evI kuMpaNo-pravAlothI tenA ucca zikharo suzobhita hatA. te vanakhaMDamAM keTalAMye vRkSo evA hatA, je sarva RtuonA phUlo, maMjarIo, pAMdaDA, phUlonA guccho, gulmo tathA pAMdaDAonA gucchothI yukta rahetuM hatuM. keTalAMe evA hatA, je sadA samazreNika rUpamAM sthita hatA. keTalAMe haMmezAM yugala rUpamAM keTalAMka puSpa-phaLa AdinA bhArathI nitya vinamita, praNamita namelA hatA. A rIte vividha prakAranI potapotAnI vizeSatAo vALA hatA. te vanakhaMDanA vRkSa potAnI suMdara luMbIo tathA maMjarIonA rUpamAM mAno ke zirobhUSaNa dhAraNa karIne rahelA hatA. tyAM popaTa, mora, menA, koyala, kogika, bhaMgAraka, kaoNDalaka, cakora, naMdimukha, tItara, baTera, bataka, cakravAka, kalahaMsa, sArasa prabhUti pakSIo dvArA karatA avAjonA unnata ane madhura svarAlApathI te vRkSo guMjita hatA, surakhya lAgatA hatA. te vanakhaMDamAM sthita madamAtA bhramara tathA bhramarIo ane madhamAkhIonA samUha ane makaraMdathI anyAnya sthAnothI AvelA vividha jAtinA bhramara mastIthI gaNagaNI rahyA Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 Agama kathAnuyoga-5 hatA. jenAthI te sthAna guMjAyamAna thaI rahyuM hatuM. te vRkSo aMdarathI phUlo ane phaLothI ApUrNa hatA. bahArathI pAMdaDA vaDe DhAMkelA hatA. te pAMdaDA ane phUlothI sarvadA ladAyelA rahetA hatA. tenA phaLa svAdiSTa, nIroga tathA niSkaTaka hatA. te vividha prakAranA phUlo tathA guccho, latA tathA kuMjo tathA maMDapo dvArA ramaNIya pratIta thatA hatA. zobhita hatA. tyAM bhinnabhinna prakAranI dhvajAo pharakatI hatI. A vanakhaMDamAM corasa, goLa tathA lAMbI vAvaDIomAM jALI, jharokhAthI yukta suMdara bhavana banelA hatA. dUra dUra sudhI janArI sugaMdhanA saMcita paramANuonA kAraNe te vRkSo potAnI suMdara mahekathI manane harI letA hatA. atyaMta tRptikAraka vipula sugaMdhane choDatA hatA. tyAM vividha, anekAneka puSpaguccha, latAkuMja, maMDapa, vizrAmasthaLa, suMdara mArga hatA, jhaMDA lAgelA hatA. te vanakhaMDa aneka ratho, vAhano, DoLIo tathA pAlakhIone rAkhavA mATe upayukta ane vistIrNa bhUmiyukta hatuM. A prakAre te vanakhaMDa ramaNIya, manorama, darzanIya, abhirUpa tathA pratirUpa hatuM. 0 koNikanI caMpAnagarImAM vanakhaMDamAM azokavRkSa : (AgamomAM aneka sthAne nagarI, caitya, vanakhaMDanI mAphaka azokavRkSa (vRkSa) mATe paNa nahI vevAI" jevo saMdarbha apAya che. te atre varNavAela azokavRkSa anusAra jANavuM). caMpAnagarInA vanakhaMDanI ThIka madhyabhAgamAM eka vizALa ane suMdara azoka vRkSa hatA. tenA mULIyA DAbha ane bIjA prakAranA tRNothI vizuddha hatA. te vRkSa uttama mULa - thAvat - ramaNIya, darzanIya, abhirUpa tathA pratirUpa hatuM. te uttama azokavRkSa tilaka, lakuca, kSatropa, zirISa, saptaparNa, dadhiparNa, lodhra, dhava, caMdana, arjuna, nIpa, kaTuja, kadaMba, savya, panasa, dADama, zAla, tAla, tamAla, priyaka, priyaMgu, paropaga, rAjavRkSa, naMdivRkSa Adi aneka anya vRkSothI cAre taraphathI gherAyeluM hatuM. te tilaka, lakuca - cAvatuM - naMdivRkSa A sarve vRkSonA mULa DAbha tathA bIjA prakAranA tRNothI vizuddha hatI. tenA mULa, kaMda Adi daze aMga uttama prakAranA hatA. A rIte te vRkSa ramaNIya, manorama, darzanIya, abhirUpa tathA pratirUpa hatuM. te tilaka, naMdivRkSa Adi vRkSo anya ghaNI ja paghalatA, nAgalatA, azokalatA, caMpakalatA, sahakAralatA, pIlukalatA, vAsaMtIlatA tathA atimuktalatAothI cAre taraphathI gherAyelA hatA. te latAo sarva RtuomAM phaLatI hatI - yAvat - te ramaNIya, manorama, darzanIya, abhirUpa tathA pratirUpa hatI. 0 pRthvIzilApaTTaka varNana : te azokavRkSanI nIce, tenA taLIyAnI kaMIka najIka eka moTo pRthvIzilApaTTaka hato, tenI laMbAI, pahoLAI tathA UMcAI samucita pramANamAM hatI. te kALo hato. te aMjana, bAdala, kRpANa, nIlakamala, balarAmanuM vastra, AkAza, vALa, kAjalanI koTaDI, khaMjana pakSI, bheMsanA zIMga, rijhaka ratna, jAMbunA phaLa, bIjaka, sananA phUlanA DaMThala, Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 169 nIlakamaLanA pAMdaDAno Dhagalo tathA aLasInA phUla sadaza prabhAvALo hato. nIlamaNI, kasauTI, kamara para bAMdhavAno cAmaDAno paTTo, AMkhonI kIkI - e sarvenA puMja samAna te pRthvIzilApaTTakano varNa hato. te atyaMta nigdha hato. tenA ATha khUNA hatA. darpaNanA tala samAna te surakhya hato. rIMcha, baLada, ghoDA, manuSya, magara, palI, sApa, kinnara, rara, aSTApada, camara, hAthI, vanalatA ane paghalatAnA citro tenA para banelA hatA. teno sparza mRgachAla, kapAsa, bUra, mAkhaNa tathA AkanA 2 samAna komaLa hato. te AkAramAM siMhAsana jevo hato. A pramANe te zilApaTTaka manorama, darzanIya, abhirUpa ane pratirUpa hato. 0 rAjA koNikanuM varNana : caMpAnagarImAM koNika nAmano rAjA hato, je tyAM nivAsa karato hato. te mahADimavAna, parvata samAna mahattA tathA malaya, meru ane mahendranI sadaza pradhAnatA ke viziSTatA yukta hato. te atyaMta vizuddha ane cIrakAlIna hato. tenA aMgo pUrNataH rAjacita lakSaNothI suzobhita hato. te ghaNAM loko dvArA ati sanmAnita ane pUjita hato. sarvaguNa samRddha, kSatriya, mudika, mUddhabhiSikta, uttama mAtA-pitAthI utpanna, karuNAzIla, maryAdAonI sthApanA karanAro tathA pAlana karanAro, kSemakara, maMdhara, manuSyomAM indrasamAna, potAnA rASTrane mATe pitRtulya, pratipAlaka, hitakAraka, kalyANakAraka, pathadarzaka, upasthApaka, narapravara, puruSavara parAkramathI siMhatulya, raudratAmAM vAgha sadaza, sAmarthyamAM sarpatulya, puruSomAM uttama puMDarIka samAna ane puruSomAM gaMdhahastI samAna hato. te samRddha, daita tathA vitta hato. tene tyAM moTA-moTA vizALa bhavana, sUvAbesavAnA Asana tathA ratha, ghoDA Adi savArI, vAhana ghaNAM pramANamAM hatA. tenI pAse vipula saMpatti tathA sonA-cAMdI hatA. arthalAbhanA upAyono te prayoktA hato. tene tyAM bhojana karAyA pachI paNa ghaNI khAdyasAmagrI bacatI hatI. tene tyAM aneka dAsa-dAsI, gAya-bheMsa tathA bakarIo hatI. tene tyAM yaMtra, koSa, koSThAgAra tathA zastrAgAra pratipUrNa hatuM. tenI pAse ghaNI moTI senA hatI. potAnA rAjyanA sImAvartI rAjAo ke paDosI rAjAone teNe zaktihIna banAvI dIdhA hatA. potAnA sagotra pratispardhIone vinaSTa karI dIdhA hatA, teonuM dhana chInavI lIdhuM hatuM, teone mAnabhaMga karI dIdhA hatA, temane dezathI nikAla karI dIdhelA. te ja prakAre potAnA zatruono vinaSTa karI dIdhelA, temanI saMpatti chInavI lIdhelI ane mAnabhaMga karI dIdhelA, dezanikAla karI dIdhelA. potAnA prabhAvAtizayathI teNe teone jItI lIdhA hatA, parAjita karI lIdhelA. A pramANe te koNika rAjA nirupadrava, lemamaya, kalyANamaya, subhikSayukta ane zatrukRt vinarahita rAjyanuM zAsana karato hato. 0 rAjA koNikanI rANI ghAriNI : (ahIM rANI ghAriNInuM varNana che. kathAmAM AgaLa jatA subhadrA nAmathI varNana cAlu thAya che. kadAca Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 Agama kathAnuyoga-5 dhAriNI ja subhadrA hoI zake). te rAjA koNikane dhAriNI nAme rANI hatI. tenA hAtha-paga sukomaLa hatA. zarIranI pAMca indriyo ahIna ane pratipUrNa hatI. saMpUrNa hatI. uttama lakSaNa vyaMjana tathA guNothI yukta hatI. te paripUrNa, zreSTha tathA sarvAga suMdara hatI. tenuM svarUpa caMdramA samAna saumya ane darzana kamanIya hatuM. te parama svarUpavAn hatI. tenA dehano madhyabhAga muThImAM AvI jAya tevo pAtaLo hato. tenI kamaramAM uttama traNa karacalI paDatI hatI. kapolanI rekhA kaMDalothI uddIpta hatI. A dhAriNInuM mukha zaradapUrNimAnA caMdra sadaza nirmaLa, paripUrNa tathA saumya hatuM. suMdara vezabhUSA evI hatI ke mAno teNI zRMgArarasasanuM AvAsa sthAna hoya. teNInI cAla, hAsya, vANI, kRti ane dehika ceSTAo saMgata hatI lAlityapUrNa AlApasaMlApamAM te catura hatI. samucita lokavyavahAramAM kuzaLa hatI. teNI manorama, darzanIya, abhirUpa ane pratirUpa hatI. rAjA koNikane tyAM paryApta vetana para bhagavaMta mahAvIranA kAryakalApane sUcita karanArA eka vArtA-nivedaka puruSa niyukta hato. je bhagavaMtanA pratidinanA vihArakrama Adi pravRttionA saMbaMdhamAM rAjAne nivedana karato hato. teNe aneka vyaktione bhojana tathA vetana para niyukta karI rAkhela hatA. je bhagavaMtanI rojanI pravRtti - (AvAgamana)nA saMbaMdhamAM tene sUcanA ApatA rahetA hatA. 0 bhagavaMta mahAvIranuM samavasaraNa : koI divasanI vAta che, bhabhasAraputra koNika aneka gaNanAyaka, daMDanAyaka, rAjA, Izvara, talavara, mADaMbika, kauTuMbika, maMtrI, mahAmaMtrI, gaNaka, dvArapALa, amAtya, sevaka, pIThamardaka, nAgarika, vyApArI, zreSThI, senApati, sArthavAha, dUra, saMdhipAla, Adi viziSTajanothI saMparivRtta thaIne bAhya rAjyasabhAmAM avasthita hato. te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIra Adikara, tIrthakara, svayaMsaMbuddha, puruSottama - thAvat - grAmAnugrAma vicaratA sukhapUrvaka vihAra karatA caMpAnagarInA pUrNabhadra caityamAM padhAryA. (A samagra varNana ghaNuM ja vistArathI vAphasUtra - 10mAM Ave che je A pUrve tIrthaMkara caritramAM bhagavaMta mahAvIranI kathAmAMthI joI levuM.) pravRtti nivedakane jyAre A vAtanI khabara paDI tyAre te harSita ane saMtuSTa thayo. teNe potAnA manamAM AnaMda tathA prItino anubhava karyo. saumya manobhAva ane harSAtirekathI tenuM hRdaya vikasita thaI uDyuM. teNe snAna karyuM, nityanaimitika kRtya karyuM. kautuka, tilaka, prAyazcitta, maMgala vidhAna karyuM. zuddha, prAvezya, uttama vastra sArI rIte paheryA. alpa paNa bahumUlya AbhUSaNothI teNe zarIrane alaMkatuM karyuM. A rIte te potAnA gharathI nIkaLIne te caMpAnagarInI madhye jyAM koNika rAjAno mahela hato, jyAM bAhya upasthAnazALA hatI, jyAM bhaMbhasAraputra koNika rAjA hato, tyAM AvI, teNe hAtha joDIne, aMjali karI - Apano jaya thAo, vijaya thAo e zabdothI vadhAvyA. tyArapachI bolyo, he devAnupriya ! jenA darzananI Apa kAMkSA, spRhA, prArthanA, Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 171 abhilASA karo cho -- jenA nAma tathA gotranA zravaNamAtrathI harSita ane parituSTa thAo cho, harSAtirekathI hRdaya vikasita thAya che. te zramaNa bhagavaMta mahAvIra pUrvAnupUrvI kramathI vihAra karatA, grAmAnugrAma vicaraNa karatA caMpAnagarInA sannivezamAM padhAryA che. have pUrNabhadra caityamAM padhAraze. he devAnupriya ! ApanI prIti arthe nivedita karuM chuM. te Apane priya jAo. bhaMbhasAraputra rAjA koNika vArtAnivedaka pAsethI A sAMbhaLIne, tene hRdayaMgama karIne harSita ane saMtuSTa thayo. uttama kamala samAna tenuM mukha ane netra khIlI uThThayA, harSAtirekajanita saMskRrtivaza rAjAnA hAthanA uttama kaDA, bAhurakSikA, keyura, mugaTa, kuMDala tathA vakSa:sthaLa para zobhita hAra sahasAkaMpI uThayA. rAjAnA gaLAmAM lAMbI mALA laTakI rahI hatI. AbhUSaNa jhUlI rahyA hatA. rAjA AdarapUrvaka jaldIthI siMhAsana parathI Ubho thayo. pAdapITha para paga rAkhIne nIce utaryo. pAdukA utArI, pachI khaga, chatra, mugaTa, vAhana, cAmara - e pAMca rAjacinhone alaga karyA. jalathI Acamana karyuM svaccha, parama zucibhUta, ati svaccha ane zuddha thayo. kamaLanA DoDAnI mAphaka teNe hAthonuM saMpuTa banAvyuM. tyArapachI je tarapha tIrthakara bhagavaMta mahAvIra birAjita hatA. te tarapha te sAtaATha kadama sAme gayo. ema karIne potAnA DAbA ghUMTaNane AkuMcita karyo - jamaNA ghUMTaNane bhUmi para rAkhyo. traNa vakhata potAnuM mastaka jamIna para lagADyuM. tyArapachI te kiMcit Ubho thayo (UMco uddayo) kaMkaNa tathA bAhu rakSikArthe susthira bhujAone uThAvI, baMne hAtha joDyA. aMjali karIne (koNika rAjA) bolyo atu, bhagavaMta, tIrthakara, Adikara, dharmatIrtha, svayaMsaMbuddha, puruSottama, puruSasIMha, puruSavara puMDarIka - yAvat - apunarAvartana evI siddhigati - siddhone mArA namaskAra thAo. Adikara, tIrthakara, siddhAvasthA prApta karavAnA icchuka mArA dharmAcArya, dharmopadezaka zramaNa bhagavaMta mahAvIrane mArA namaskAra thAo. ahIM rahela evo huM tyAM rahelA evA bhagavaMtane vaMdanA karuM chuM, tyAM sthita bhagavaMta paNa mane jue. ema kahIne rAjA koNike bhagavaMtane vaMdana-namaskAra karyA. - tyArapachI te pUrva tarapha mukha rAkhIne potAnA uttama siMhAsana para beTho. eka lAkha ATha hajAra rajatamudrAo vArtAnivedakane prItidAna rUpamAM ApI. tathA uttama vastra Adi dvArA satkAra karyo, AdarapUrNa vacanothI sanmAna karyuM. e rIte satkAra tathA sanmAna karIne tene kahyuM, he devAnupriya ! jyAre zramaNa bhagavaMta mahAvIra ahIM padhAre, A caMpAnagarInI bahAra pUrNabhadra caityamAM yathApratirUpa AvAsa-sthAna grahaNa karI saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA birAje tyAre mane A samAcAra nivedita karaje. ema kahIne rAjAe vArtAnivedakane vidAya karyo. tyArapachI bIje divase - rAtri vItI gayA bAda, prabhAta thayA pachI, nIla ane anya kamalonuM zobhAmaNuM rUpa khIlyuM tyAre, uvaLa prabhAyukta ane lAla azoka, palAza, popaTanI cAMca, caNoThIno ardhabhAga saMdeza lAlimAyukta thaIne kamalavanane Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-5 vikasita karavAmAM sahasrakiraNayukta, divasanA prAdurbhAvaka sUryano udaya thayA pachI, potAnA tejathI uddIpta thayA pachI zramaNa bhagavaMta mahAvIra jyAM caMpAnagarI hatI, jyAM pUrNabhadra caitya hatuM, tyAM padhAryA. yathApratirUpa AvAsa grahaNa karI saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. 172 tyAre zramaNa bhagavaMta mahAvIranA aneka aMtevAsI ghaNAM ja zramaNo saMyama tathA tapathI AtmAne bhAvita karatA vicaratA hatA. (A zramaNo kevA hatA ? temanA tapa ane guNa AdinuM varNana bhagavaMta mahAvIranA kathAnakamAM "bha.mahAvIranA zramaNo zIrSaka heThaLa lakhAyeluM che. tyAM jovuM - ''uvavAI sUtra-14 thI 17, 21) te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse aneka asurakumAradeva Adi bhavanavAsI devo, - x - X - X pizAca Adi vyaMtaradeva - x - x - x caMdra Adi jyotiSka devo saudharma Adi vaimAnika devo - x - x - X X - x apsarA samUha pragaTa thayo - yAvat - bhagavaMta mahAvIranI paryApAsanA karavA lAgyo. (A sarve devonuM vistArapUrvaka samagra varNana je uvavAI upAMga sUtramAM sUtra-21 thI 26mAM che, te bhagavaMta mahAvIranA kathAnakamAMthI joI levuM.) - te samaye caMpAnagarInA zrRMgATako, triko, catuSko, catvaro, caturmukha, rAjamArgo, sAmAnya mArgomAM manuSyono ghaNo ja kolAhala saMbhaLAI rahyo hato. ghaNAM loko bolI rahyA hatA, paraspara kahI rahyA hatA X - X - X he devAnupriyo ! Adikara, tIrthaMkara, svayaMbuddha, puruSottama, siddhigatirUpa sthAnanI prAptine mATe samudyata bhagavAn mahAvIra pUrvAnupUrvI krame vihAra karatA, grAmAnugrAma vicaraNa karatAM ahIM AvyA che, samavasaryA che. ahIM caMpAnagarInI bahAra yathocita sthAna grahaNa karI saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA vicarI rahyA che - yAvat - te sarve bhagavaMta mahAvIranI sanmukha paryupAsanA karavA lAgyA. - - 1 pravRtti nivedakane jyAre A vAta mAlUma paDI tyAre harSita ane saMtuSTa thayo. teNe snAna karyuM - yAvat - rAjA koNikane te vAtanuM nivedana karyuM, rAjAe sADA bAra lAkha rajata mudrA vArtA nivedakane prItidAnarUpe pradAna karI. 0 rAjA koNikanuM bhagavaMta mahAvIranA vaMdanArthe javuM : tyAre bhaMbhasAraputra rAjA koNike balavyAmRtane bolAvIne kahyuM, he devAnupriya ! AbhiSekya, pradhAnapade adhiSThita hastiratnane susajja karAvo. ghoDA, hAthI, ratha tathA zreSTha yoddhAothI parigaThita caturaMgiNI senAne taiyAra karo. subhadrA Adi devIone mATe, temanA pratyekane mATe yAtrAbhimukha, jotarelA yAno bAhya sabhAbhavananI najIka upasthita karo. caMpAnagarIne bahArathI ane aMdarathI, tenA zrRMgATaka, trika, catuSka, catvara, caturmukha, rAjamArga ane sAmAnya mArganI saphAI karAvo. tyAM pAnI chaMTakAvo, chANa vagerethI liMpaNa karAvo. nagaranI galIonA madhya bhAgo tathA bajAranA rastAnI paNa saphAI karAvI, pANI chaMTakAvo. tene svaccha ane zobhAmaNA karAvo. paMcAtimaMca taiyAra Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 173 karAvo. vividha raMgonI, UMcI, siMha, cakra Adi cinhothI yukta dhvajA, patAkA, nAnI patAkA AdithI sajja karo. nagarI dIvAlo lIMpAvo, cUno karAvo - yAvatu - jemAMthI sugaMdhita dhUmanI pracuratAthI goLa-goLa ghUmamaya goTA banatA dekhAya tevuM karo. A badhAM kAryo tame jAte karo - bIjA pAse karAvo. e rIte karIne, karAvIne mane sUcita karo ke, AjJAnuM pAlana thaI gayela che. rAjA koNika dvArA A pramANe kahevAyuM tyAre te senAnAyaka harSita ane saMtuSTa thayo. be hAtha joDyA, mastake aMjali karI, vinayapUrvaka rAjAnI AjJAno svIkAra karatA kahyuM, "jevI ApanI AjJA". e pramANe senAnAyake rAjAjJAne svIkArI hastisenAnAyakane bolAvyo, tene kahyuM, he devAnupriya ! bhabhasAraputra mahArAjA koNikane mATe pradhAna, uttama hAthI sajAvIne zIgha taiyAra karo. caturaMgiNI senA taiyAra karAvo. pachI mane AjJA pAlana thayAnI sUcanA Apo. hasti mahAvate senAnAyakanA kathanane sAMbhaLyuM. vinayapUrvaka svIkAra karyo. te mahAvata kalAcArya pAsethI zikSA prApta karIne jenI buddhi vividha kalpanAo tathA sarjanamAM ati nipuNa hatI, teNe te uttama hAthIne ujvala, nepathya, vezabhUSA Adi dvArA zIgha sajja karyo. te susajja hAthIno dhArmika utsava anurUpa zrRMgAra karyo, kavaca lagAvyuM, kakSAne vakSa:sthaLa sAthe bAMdhI, gaLAmAM hAra tathA uttama AbhUSaNa paherAvyA, suzobhita karyo. te hAthI ghaNo tejomaya dekhAvA lAgyo. sulalita karNapUro tene susajjita karyo. laTakatA evA lAMbA jhUlo tathA madanI gaMdhathI ekatra thayela bhramarAne kAraNe tyAM aMdhakAra jevuM pratIta thatuM hatuM. phUla para vela ane bUTA bharela praccheda vastra nAMkhyuM. zastra tathA kavacayukta te hAthI yuddhArtha sajjita jevo pratIta thato hato. tenA chatra, dhvajA, ghaMTA tathA patakA - e badhuM yathAsthAne yojita karAyuM. tenA mastakane pAMca kalagIo vaDe vibhUSita karIne suMdara banAvavAmAM AvyuM. tenI baMne bAju ghaMTikAo laTakAvI. te hAthI vIjaLI sahita kALA bAdala jevo dekhAto hato. te potAnA moTA halanacalanane kAraNe evo lAgato hato, jANe akasmAta koI pharato-cAlato parvata utpanna thayo hoya. te hAthI madonmatta hato. moTA meghanI jema te gulagula zabda dvArA potAnA svaramAM mAnone garajato hato. tenI gati mana tathA vAyunA vegane paNa parAbhUta karanArI hatI. vizALa deha tathA pracaMDa zaktine kAraNe te bhImakAya pratIta thato hato. te saMgrAma yogya AbhiSekya hastiratnane mahAvate sannaddha karyo, pachI ghoDA, hAthI, ratha, pravarayoddhAthI parigaThita senA taiyAra karAvI. pachI AjJApAlana thayAnI sUcanA ApI. tyArapachI senAnAyake yAnazAlikane bolAvyo. tene kahyuM, subhadrA Adi rANIone mATe, te dareke dareka mATe yAtrAbhimukha, baLada joDelA yAnane bAhya sabhAbhavananI najIka upasthita karo. yAnazAlake senAnAyakanI AjJA vinayapUrvaka svIkArI. te jyAM yAnazALA hatI, tyAM Avyo. cAnonuM nirIkSaNa karyuM, tenuM pramArjana Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 Agama kathAnuyoga-5 karyuM. tene tyAMthI bahAra kADhyA. tenA para lagAvelI khoro dUra karI. yAnone sajAvyA. uttama AbhUSaNothI vibhUSita karyA. - tyArapachI te jyAM vAhanazALA hatI tyAM Avyo. vAhanazALAmAM praviSTa thayo. vAhanonuM nirIkSaNa karyuM. tene saMpramArjita karyA. vAhanazALAthI vAhano bahAra kADhyA. tenA para AcchAdita vastro haTAvyA. vAhanone sajAvyA. uttama AbharaNothI vibhUSita karyA. tene yAna sAthe joDyA. pratotrayaSTikA tathA pramotradharane prasthApita karyA. temane yaSTikAo ApIne yAna cAlananuM kArya soMpyuM. cAnone rAjamArge caDAvyA. pachI jyAM senAnAyaka hato, tyAM AvIne AjJApAlana thayAnI sUcanA ApI. tyArapachI senAnAyake nagararakSakane bolAvIne kahyuM - he devAnupriya ! caMpAnagarIne bahArathI ane aMdarathI temaja tenA zRMgATaka, trika, catuSka, catvara, caturmukha, rAjamArga AdinI saphAI karAvo. tyAM pANIno chaMTakAva karAvo. chANa vagere AdithI lIMpaNa karAvo - yAvatu - nagarIne saurabhamaya karAvI do. A badhuM karAvIne mane mArI AjJA pAchI Apo. nagararakSake senAnAyakanI AjJA vinayapUrvaka svIkArI. caMpAnagarIne bahArathI aMdarathI saphAI karI, pANI chaMTakAvI - yAvat - senAnAyakane AjJA pAchI soMpI. tyArapachI senAnAyake bhabhasAraputra rAjA koNikanA pradhAna hAthIne sajjita thayelo joyo. caturaMgiNI senA sannaddha joI subhadrA AdirANInA mATe upasthita yAna joyA. caMpAnagarInI bahAra ane aMdaranI saphAI joI - te sugaMdhathI mahekI rahI hatI. A badhuM joIne te manamAM harSita ane saMtuSTa, AnaMdita tathA prasanna manavALo thayo. tyArapachI te jyAM bhaMbhasAra putra koNika hato tyAM Avyo. AvIne baMne hAtha joDIne rAjAne nivedana karyuM, he devAnupriya ! AbhiSekya hastiratna taiyAra che, caturaMgiNI senA sannaddha che. subhadrA Adi rANIonA mATe alaga-alaga yAna bAhya sabhAkhaMDane nIkaTa upasthApita che. caMpAnagarInI bahAra-aMdarathI saphAI thaI gaI che. pANIno chaMTakAva karAvI dIdho che. te sugaMdhathI mahekI rahI che. he devAnupriya ! zramaNa bhagavAn mahAvIranA abhivaMdana hetu Apa padhAro. bhaMbhasAra putra rAjA koNike senAnAyaka pAse A sAMbhaLyuM. te prasanna ane saMtuSTa thayo. pachI jyAM vyAyAmazALA hatI, tyAM Avyo. vyAyAmazALAmAM praveza karyo. aneka prakArano vyAyAma karyo. aMgone kheMcavA, uchaLavuM, aMgone vALavA, kuztI laDavI, vyAyAmanA upakaraNa Adi pheravavA ityAdi dvArA potAne zrAMta, parizrAMta karyo. pachI prINanIya rasa-rakta Adi dhAtumAM samatA-niSpAdaka, darpaNIya, mardanIya, bRhaNIya, AlhAdajanaka evA zatapAka, sahastrapAka sugaMdhita telo, avRMgo Adi dvArA zarIrano mAliza karAvyo. tyArapachI tailacarma para telamAliza karela puraSone jenA para besADIne saMvAhana karAya che. dehacaMpI karAya che. sthita thaIne AvA puruSo dvArA, jenA hAtha ane pagonA taLIyA atyaMta sukumAra tathA komaLa hatA. jeo cheka, kalAvidda, dakSa, prAtArtha, kuzaLa, meghAvI, saMvAhana kaLAmAM nipuNa, atyaMgana, ubaTana AdinA mardana, parimardana, ukalana, Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA hADakAone mATe sukhaprada, mAMsane mATe sukhaprada, tvacAne mATe sukhaprada tathA romorne mATe sukhaprada evI cAra prakAranI mAlIza ane dehacaMpI karAvI ane zarIrane dabAvaDAvyuM. A prakAre thAka, vyAyAmajanita parizrAMti dUra karIne vyAyAmazALAthI rAjA bahAra nIkaLyo. jyAM snAnagRha hatuM, tyAM Avyo. snAnagharamAM pravezyo te gRha motIonI banelI jALIo dvArA suMdara lAgatuM hatuM. tenuM prAMgaNa vividha prakAranA maNi ane ratnothI khacita hatuM. temAM ramaNIya snAnamaMDapa hato, tenI bhIMto para aneka prakAranA maNio tathA ratnone citrAtmakarUpe jaDela hatA. AvA snAnagRhamAM praviSTa thaIne rAjA tyAM snAnahetu mATe sthApita cokI para sukhapUrvaka beTho. 175 tyArapachI zuddha caMdana Adi sugaMdhita padArthonA rasathI mizrita, puSparasa mizrita, sukhaprada, bahu uSNa ke zItala nahIM evA jaLa vaDe AnaMdaprada, atIva uttama snAnavidhi dvArA punaHpunaH snAna karyuM. snAna karIne rAjAe aneka seMkaDo vidhi-vidhAna saMpAdita karyA (kautuka-maMgala karyA) tyArapachI ruMvATIvALA, sukomaLa, kASAyita vastrathI zarIrane poMchyu. sarasa, sugaMdhita gorocana tathA caMdanano deha para lepa karyo. tyArapachI adUSita ane akhaMDa, nirmaLa dUSyaratnane koNike sArI rIte paheryuM. pavitra mALA dhAraNa karI, kezara AdinuM vilepana karyuM. maNi vaDe jaDelA sonAnA AbhuSaNa paheryA. hAra, ardhahAra, trisaro hAra ane lAMbA, laTakatA kaTisUtra vaDe potAne suzobhita karyo. gaLAnA ghareNAM dhAraNa karyA, AMgaLIomAM vIMTI paherI. A pramANe potAnA aMgone suMdara AbhuSaNone vibhUSita karyuM. uttama kaMkaNo tathA truTito dvArA bhUjAone staMbhita karI. e rIte rAjA ati zobhAyamAna lAgato hato. vIMTIone kAraNe tenI AMgaLIo pILI lAgatI hatI. kuMDaLothI mukha udyotita hatu ane mastaka mugaTa vaDe dIpta hatuM. hAro vaDe DhAMkela rAjA koNikanuM vakSasthaLa suMdara lAgatuM hatuM. rAjAe eka lAMbu-- laTakatuM vastra uttarIyanA rUpamAM dhAraNa kareluM. suyogya zilpI dvArA maNi, svarNa, ratnathI suracita vimala, mahArNa, suzliSTa, viziSTa, prazasta vIravalaya dhAraNa karyA. vizeSa te rAjA vize zuM kahIe ? A pramANe alaMkRt, vibhUSita, viziSTa sajjAyukta rAjA evo lAgato hato, mAne ke te kalpavRkSa hoya, potAnA upara koraMTa puSponI mALAothI yukta chatra ane baMne tarapha viMjhAtA cAra cAmara hatA, loko tene jotAnI sAthe ja maMgalamaya jayajaya zabda karatA hatA, tevo rAjA koNika snAnagRhathI bahAra nIkaLyo. tyAre aneka gaNanAyaka, daMDanAyaka, rAjA, Izvara, talavara, mADaMbika, kauTuMbika, imya, zreSThI, senApati, sArthavAha, dUta, saMdhipAla e sarvethI parivRtta thayelo te rAjA mahAmegha, vizALa vAdaLAthI nIkaLela nakSatro, AkAzane dedIpyamAna karatA tAronA madhyavartI caMdranI saza jovAmAM ghaNo priya lAgato hato. te jyAM bAhya sabhAbhavana hatuM, jyAM pradhAna hAthI hato, tyAM Avyo. tyAM AvIne aMjanagirinA zikharanI samAna vizALa, uMcA gajapati para te narapati ArUDha thayo. tyAre bhaMbhasAraputra rAjA koNikanA pradhAna hAthI para savAra thayA pachI sauthI Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 Agama kathAnuyoga-5 pahelA svastika, zrIvatsa, naMdAvarta, vardhamAnaka, bhadrAsana, kaLaza, matsya tathA darpaNa A ATha maMgaLa kramazaH cAlyA. tyArapachI jaLathI paripUrNa kaLaza, jhArI, divya chatra, patAkA, cAmara tathA vijayavaijayaMtI vijaya dhvajA laIne rAjapuruSo cAlyA. A vaijayaMtI dhvajA darzanIya, racita, avasthita, havAmAM pharakatI, ucchita, AkAzane sparzatI hoya tevI UMcI hatI. tyArapachI vaiDUryathI dedIpyamAna, utpala daMDayukta, laTakatI evI koraMTa puSpanI mALA vaDe suzobhita, caMdramaMDala saza AbhAmaya, samucchita, Atapatra, chatra, ati uttama siMhAsana, zreSTha maNiratnothI vibhUSita, jenA para rAjAnI pAdukAonI joDI rAkhela hatI. te pAdapITha, caukI, je kiMkara, vibhinna kAryomAM niyukta nokaro tathA padAtithI gherAyelA hatI te kramazaH AgaLa cAlI. aneka laSTigrAha, kuMtagrAha, cApagrAha, camaragAha, pAzagrAha, pustakagrAha, phalakagrAha, pIThagrAha, vINAgrAhu, kUdhvagrAha, haDappagrAha yathAkramathI AgaLa cAlyA. tenI pachI aneka daMDI, muMDI, zikhaMDI, jarI, picchI, hAsyakAra, vidUSaka, Damarakara, cATukara, vAdakara, kaMdarpakara, davakara, kauskucika, krIDAkara temAMnA keTalAMka vagADatA, keTalAka gAtA, haMsatA, nAcatA, bolatA, sAMbhaLatA, rakSA karatA, avalokana karatA tathA jaya-jaya zabdano prayoga karatA yathAkrame AgaLa cAlyA. tyArapachI jAtivaMta evA 108 ghoDA yathAkramathI ravAnA thayA. te ghoDA vegavAnuM, zaktivAnuM, skUrtimaya ane vayamAM sthita hatA. harimelA nAmaka vRkSanI kaLI tathA malikA jevI tenI AMkho hatI. popaTanI cAMca sadaza vakra pago uThAvIne te zAnathI cAlI rahyo hatA. teo capaLa ane caMcaLa cAlavALA hatA. khADA vagere oLaMgavA, UMcu kUdavuM, jaldIthI sIdhu doDavuM, caturAIthI doDavuM, bhUmi para traNa paga TekavavA, jayinI saMjJaka sarvAtizAyinI tejagatithI doDavuM ityAdi viziSTa gatikrama teo zIkhelA hatA. temanA gaLAmAM paherela zreSTha AbhUSaNa laTakatA hatA. mukhanA AbhUSaNa avamUlaka, darpaNanI AkRtiyukta vizeSa alaMkAra ghaNAM suMdara dekhAI rahyA hatA. te ghoDAnA kaTibhAga cAmaradaMDathI suzobhita hatA. suMdara-taruNa sevako temane rokI rahyA hatA. - tyArapachI yathAkrame 108 hAthI ravAnA thayA. teo kaMIka matta ane unnatta hatA. temanA dAMta kaMI kaMI bahAra nIkaLelA hatA. dAMtonA pAchalA bhAga kaMIka vizALa ane zveta hatA. tenA para sonAnA khola caDhelA hatA. te hAthI svarNa, maNi tathA ratnothI zobhita hatA. uttama, suyogya mahAvata tene calAvI rahyA hatA. tyArapachI 108 ratha yathAkrame ravAnA thayA. te ratho chatra, dhvaja, patAkA, ghaMTA, toraNa, naMdighoSa yukta hatA. nAnI-nAnI ghaMTaDIthI yukta jAla tenA para phelAvAyela hatA. A ratho himAlaya parvata para utpanna tinizanA kASTha, je svarNa khacita hatA, te rathomAM lAgelA hatA. rathonA paiDAnA gherAvA para loDhAnA paTTA caDhAvelA hatA. paiDAnI dhurAo goLa hatI, suMdara-sudaDha banelI hatI. temAM chAMTIne pasaMda karela uttama zreNInA ghoDA joDela hatA. suyogya, suzikSita, sArathIoe tenI bAgaDora saMbhALela hatI. teo Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 177 batrIza tarakazothI suzobhita hatA. kavaca, zirastrANa, dhanuSa bANa tathA anya-anya zastro rAkhyA hatA. A prakAre teo yuddha sAmagrIthI susajjita hatA. tyArapachI hAthomAM talavAra, zakti, kuMta, tomara, zUla, lAThI, hiMdImAla, tathA dhanuSa dhAraNa karelA sainiko kramazaH ravAnA thayA. tyAre- narasiMha, narapati, paripAlaka, narendra, paramaaizvaryazALI, adhipati, naravRSabha, manujarAja vRSabha, uttara bhAratanA ardhabhAgane sAdhavAmAM saMpravRtta bhaMbhasAraputra rAjA koNike jyAM pUrNabhadra sainya hatuM, tyAM javAne mATe prasthAna karyuM. azva, hasti, ratha ane pAyadaLa A prakAranI caturaMgiNI senA tenI pAchaLa-pAchaLa cAlI rahI hatI. koNika rAjAnuM vakSasthaLa hArothI vyApta suzobhita, prItikara hatuM, tenuM mukha kuMDalothI udyotita hatuM. mastaka mugaTathI dedIpyamAna hatuM. te rAjacita tejasvitArUpalakSmIthI atyaMta dItimaya hato. te uttama hAthI para ArUDha thayo. koraTapuSponI mALAothI yukta chatra tenA para rAkheluM hatuM. zreSTha-zveta cAmara viMjhAI rahyA hatA. vaizramaNa, narapati, amarapati tulya tenI samRddhi suprazasta hatI. jenAthI tenI kIrti vidyuta hatI. bhaMbhasAraputra rAjA koNikanI AgaLa moTA-moTA ghoDA ane ghoDesvAra hatA. baMne tarapha hAthI tathA hAthIo para savAra puruSo hatA. pAchaLa rathano samudAya hato. tyArapachI bhaMbhasAraputra rAjA koNika caMpAnagarInI vaccovacca thaIne AgaLa vadhyo. tenI AgaLaAgaLa jaLanI bharelI jhArIo laIne puruSo cAlI rahyA hatA. sevako baMne tarapha paMkhA nAMkhI rahyA hatA. upara sapheda chatra hatuM cAmara DhoLAI rahyA hatA. te sarva prakAranI samRddhi, sarva prakAranI ghutisarva prakAranA sainya, sarva parijana, samAdara pUrNa prayatna, sarva vibhUti, sarva vibhUSA, sarvasaMbhrama, sarva puSpagaMdha mAlyAlaMkAra, sarva tUrya zabda sannipAta, mahAddhi, mahAti, mahAbala, potAnA viziSTa pArivArika jana samudAyathI suzobhita hato tathA zaMkha, paNava, paTaNa, nAnA Dhola, bherI, jhAlara, kharamaDI, hakka, muraja, mRdaMga tathA daMbhI eka sAtha vizeSarUpathI vagADAI rahyA hatA. - jyAre rAjA koNika caMpAnagarInA madhyamAMthI pasAra thaI rahyo hato, aneka abhyarthI, kAmArthI, bhogAtha, lAbhArthI kilbiSika, kApAlika, karabAdhita, zAMkhika, Akrika, lAMgalika, mukhamAMgalika, vardhamAna, pUSyamAnava, khaMDikagaNa, iSTa, kAMta, priya, manojJa, maNAma, manobhirAma, hRdayamAM AnaMda utpanna karanArI vANIthI ane jaya-vijaya Adi seMkaDo mAMgalika zabdothI rAjAne anavarata abhinaMdana karatA, abhistavana karatA A pramANe bolyA jana-janane AnaMda denArA rAjan ! Apano jaya thAo, Apano jaya thAo. jana-janane mATe kalyANa svarUpa rAjan ! Apa sadA jayazIla thAo, ApanuM kalyANa thAo, jene jItela nathI tenA para Apa vijaya prApta karo, jene jItela che tenuM pAlana karo. tenI vacce nivAsa karo. devomAM indrasamAna, asuromAM camarendra samAna, nAgomAM 5/12 ! Jain bucation International Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-5 dharaNendra samAna, tAromAM caMdramA samAna, manuSyomAM cakravartI bharatanI mAphaka Apa aneka varSo paryaMta, anekazatavarSo sudhI, anekasahasravarSo sudhI, anekalAkhavarSo sudhI, anagha sarvathA saMpanna harSita--saMtuSTa raho ane utkRSTa Ayu prApta karo. 178 he rAjan ! Apa ApanA priyajana sahita caMpAnagarInA tathA anya ghaNAM ja grAma, Akara, nagara, kheTa, karbeTa, droNamukha, maDaMba, pattana, Azrama, nigama, saMbAha, saMniveza A sarvenuM Adhipatya, pauropatya, svAmitva, bhartRtva, mahattaratva, AjJezvaratvasenApatitva A sarvenuM sarvAdhikRta rUpamAM pAlana karatA nibaMdha, avicchinnarUpamAM nRtya, gIta, vAdya, vINA, karatAla, sUrya ane dhanamRdaMganA nipuNatApUrvaka prayoga dvArA nIkaLatA suMdara dhvanIothI AnaMdita thatA, vipula atyadhika bhoga bhogavatA sukhI raho, ema kahIne temaNe jayaghoSa karyAM. bhaMbhasAra putra rAjA koNikanA hajAro nara-nArI potAnA netrothI vAraMvAra darzana karI rahyA hatA. hRdayathI tenuM vAraMvAra abhinaMdana karI rahyA hatA. potAnA zubha manoratha sAthe hatA. temanuM vAraMvAra abhistavana karatA hatA. rAjA koNikanI kAMti, uttama saubhAgya Adi guNonA kAraNe A svAmI amane sadA prApta thAya tevI vAraMvAra abhilASA karatA hatA. nara-nArIo dvArA potAnA hajAro hAthothI upasthApita aMjalimAlAne potAno jamaNo hAtha UMco uThAvIne vAraMvAra svIkAra karato, atyaMta komaLa vANIthI temanuM kuzaLa pUchato, gharonI hajAro paMktione oLaMgato te koNika rAjA caMpAnagarInI vaccethI nIkaLyo. jyAM pUrNabhadra caitya hatuM tyAM Avyo. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIrathI adhika dUra nahIM, adhika najIka nahIM tevA sthAne rahyo. tIrthaMkaronA chatra Adi atizayone joyA. joIne potAnI savArInA pramukha uttama hAthIne rokyo. hAthI parathI nIce utaryo. talavAra, chatra, mugaTa, cAmara e rAja cinhone alaga karyA, jUtA utAryA. jyAM bhagavaMta mahAvIra hatA tyAM Avyo. AvIne sacittano tyAga, acittano atyAga, akhaMDa vastranuM uttarAsaMga, dRSTi paDatAM ja hAtha joDavA, manane ekAgra karavuM A pAMca abhigamonA anupAlana saha rAjA koNika bhagavaMta mahAvIranI sanmukha gayo. tyArapachI bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa--pradakSiNA karI, vaMdanA-- namaskAra karyA. kAyika, vAcika, mAnasikarUpe parvapAsanA karI. kAyika paryApAsanA rUpe hAtha ane pagane saMkucita karyA. zuzruSA karatA, namana karatA, bhagavaMta sanmukha rahIne, vinayapUrvaka hAtha joDIne sthita rahyo. vAcika paryupAsanAnA rUpamAM - je je bhagavaMta bolatA hatA, tene mATe 'A e pramANe ja che' he bhagavan ! A ja tathya che, he bhagavan ! A ja satya che, he prabho ! A saMdeharahita che. he svAmI ! A ja icchita che, he bhaMte ! A ja pratIcchita che. he bhagavan ! A ja icchita-praticchita che. he bhagavan ! je pramANe Apa kaho cho te yogya che. A pramANe anukULa vacana bolato, mAnasika paryuMpAsanAnA rUpe potAnAmAM atyaMta saMvega utpanna karato tIvra dharmAnurAgathI anurakta rahyo. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 179 0 rANI subhadrAnuM bhagavaMta vaMdanArthe javuM: tyAre subhadrA Adi rANIoe aMtaHpuramAM snAna karyuM, nitya kArya karyA. kautuka, maMgala, prAyazcitta karyA, sarve alaMkArothI vibhUSita thaI. pachI ghaNAM ja deza-videzanI dAsIo, jemAM aneka kubaDI hatI, aneka kirAta dezanI hatI, aneka baunI hatI, aneka evI hatI jenI kamara jhukelI hatI, aneka barbara dezanI, bakuza dezanI, yUnAna dezanI, padvava dezanI, isina dezanI, cArukinIka dezanI, lAsaka dezanI, lakuza dezanI, siMhala dezanI, draviDa dezanI, araba dezanI, puliMda dezanI, pakvaNa dezanI, bahala dezanI, mukuMDa dezanI, zabara dezanI, pArasa dezanI, e pramANe vibhinna dezonI hatI je svadezI vezabhUSAthI sajjita hatI. A dAsIo ciMtita ane abhilaSita bhAvane, saMketane ke ceSTAmAtrathI samajI levAmAM vijJa hatI. potapotAnA dezanA rIta-rivAjane anurUpa jeNe vastra Adi dhAraNa karI rAkhyA hatA. AvI dAsIo vaDe gherAyelI, varSadharo, kaMcukIo tathA aMtaHpuranA prAmANika rakSAdhikArIothI gherAIne bahAra nIkaLI. aMtaHpurathI nIkaLIne subhadrA Adi rANIo, jyAM teone mATe alaga-alaga ratha UbhA rakhAyA hatA tyAM AvI. potAnA alaga-alaga avasthita, yAtrAbhimukha, azvabaLada AdithI joDAyelA ratho para savAra thaI. potAnA parijana varga AdithI gherAyelI, caMpAnagarInI madhyamAMthI nIkaLI. jyAM pUrNabhadracaitya hatuM, tyAM AvI. zramaNa bhagavaMtathI bahu dUra nahIM, bahu nIkaTa nahIM te rIte rokAI. tyArapachI tIrthakaranA chatra Adi atizayone joyA, joIne potapotAnA rathono rokAvyA. rathomAMthI nIce utarI. potAnI aneka kunjA Adi pUrvokta dAsIothI gherAyelI te bahAra nIkaLI. jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra hatA tyAM AvI. bhagavaMtanI nIkaTa javA mATe pAMca prakAranA abhigama - jevA ke sacita padArthono tyAga, acita padArthono atyAga, vinayapUrvaka namana, dRSTi paDatAM ja be hAtha joDavA tathA manane ekAgra karavuM. pachI subhadrA Adi rANIoe bhagavaMtanI traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA ApI. ApIne vaMdana-namaskAra karyA. karIne teo potAnA pati mahArAjA kRNikane AgaLa karIne potAnA parijano sahita bhagavaMtanI sAme vinayapUrvaka hAtha joDIne paryapAsanA karavA lAgI. 0 zramaNa bhagavaMta mahAvIre ApelI gharmadezanA : tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIre bhabhasAraputra rAjA koNikane, subhadrA Adi rANIone tathA moTI parSadAne dharmopadeza Apyo. bhagavaMta mahAvIranI dharmadazanA zravaNa karavAne upasthita pariSadamAM atizayajJAnI sAdhu, muni, yati, devagaNa tathA aneka seMkaDo zrotAono samUha upasthita hato. oghabalI, atialI, mahAbalI, aparimita bala, teja mahattA tathA kAMtiyukta zaradUkALanA nUtana meghanA garjana, krauMca pakSInA nirdoSa tathA nagArAnA dhvani samAna madhura gaMbhIra svarayukta bhagavaMta mahAvIranA hRdayamAM vistRta thatI evI, kaMThamAM avasthita thatI evI tathA mUrdhAmAM parivyApta thatI, suvibhakta akSarovALI, Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-5 aspaSTa uccAraNa varjita, suvyavasthita varNo vaDe vyavasthita zrRMkhalAyukta, pUrNatA tathA svaramAdhuryayukta, zrotAonI sarva bhASAmAM pariNata thanArI, eka yojana sudhI pahoMce tevA svaramAM, arhamAgadhI bhASAmAM dharmanuM parikathana karyuM. tyAM upasthita sarve Arya-anAryajanone aglAna bhAvathI dharmanuM AkhyAna karyuM. bhagavaMta dvArA ugIrNa arha mAgadhI bhASA te sarve Aryo ane anAryonI bhASAmAM pariNata thaI gaI - e rIte bhagavaMte dharmadezanA ApI. tyAre te vizALa manuSya pariSad zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse dharma zravaNa karI, hradayamAM avadhAraNa karI harSita, saMtuSTa thaI, cittamAM AnaMdita thaI, prItimanA thaI - yAvat - je dizAmAMthI AvI hatI, te dizAmAM pAchI gaI. 180 0 rAjA koNika tathA subhadrA AdinuM pAchA pharavuM : tyArapachI bhaMbhasArano putra rAjA koNika zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse dharmanuM zravaNa karI harSita--saMtuSTa thaI, manamAM AnaMdita thayo. potAnA sthAnethI uThyo. zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI vaMdana--namaskAra karyA. pachI kahyuM ke, he bhagavan ! ApanA dvArA suAkhyAta, suprajJapta, subhASita, suvinita, subhAvita nigraMtha pravacana anuttara che. tenAthI zreSTha dharma upadezanI vAta ja kaI hoya ? ema kahIne je dizAmAMthI Avyo hato, te ja dizAmAM pAcho pharyo. subhadrA Adi rANIo paNa zramaNa bhagavAn mahAvIra pAsethI dharmanuM zravaNa karI harSita, saMtuSTa, AnaMdita thatI evI potAnA sthAnethI uThI. uThIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI. tema karIne bhagavaMtane vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana--namaskAra karIne teo bolI - nigraMtha pravacana suAkhyAta che.... ityAdi pUrvavat. A pramANe kahIne teoje dizAmAMthI AvI hatI, te ja dizAmAM pAchI pharI. 0 koNike bhagavaMtane karela cakravartI viSayaka prazna : jyAre bhagavaMta caMpAnagarImAM samosaryA, tyAre koNikane vicAra Avyo ke, mArA ghaNA hAthIo cakravartInA hAthI jevA che. temaja azvo ane ratho paNa tevA ja che, to huM bhagavaMta mahAvIra pAse jaIne pUchuM ke, he svAmI ! huM cakravartI thaIza ke nahIM ? A pramANe vicArIne te sarvasainya samudAyasahita nIkaLyo. pachI bhagavaMta mahAvIrane vaMdana karIne pUchyuM ke, he bhagavan ! cakravartIo keTalA thayA ? bhagavaMte kahyuM, badhAM cakravartIo thaI gayA. (have koI cakravartI nahIM thAya). tyAre koNike pharI pUchyuM ke, mArI zI gati thaze ? bhagavaMte kahyuM ke, tuM chaTThI pRthvImAM utpanna thaIza. tene e vAtanI zraddhA na thaI. tyAMthI pAcho pharyo. 0 gaNadhara sudharmAsvAmIne koNikanuM vaMdanArthe javuM : te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIranA ziSya AryasudhamAM nAme sthavira hatA. te jAtisaMpanna, balasaMpanna - yAvat - cauda pUrvonA jJAtA ane cAra jJAnanA dhAraka yAvat - teo caMpAnagarInA pUrNabhadra caityamAM padhAryA. hatA tyArapachI caMpAnagarIthI parSadA nIkaLI. koNika rAjA paNa nIkaLyo. dharmopadeza Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA - xxx Apyo. pachI parSadA pAchI pharI. te vakhate Arya sudharmA aNagAranA jyeSTha ziSya Arya jaMbU nAme aNagAra hatA. je kAzyapa gotrIya, sAta hAtha UMcA zarIravALA yAvat - AryasudharmA sanmukha yathocita sthAne yAvat - paryApAsanA karatA vicaratA hatA. jaMbusvAmInuM teja, dIpti, lAvaNya, mukha sauMdarya joIne koNike pUchela ke he bhadaMta! Amane AvuM teja, lAvaNya, dIpti Adi kaI rIte prApta thayA ? ityAdi pUrve kathAomAM kahevAI gayA pramANe jANavuM. 0 koNika sAthe saMkaDAyelA keTalAMka pAtrollekha :- - (praznavyAkaraNa sUtra-1-) te kALe, te samaye caMpAnagarI hatI. rAjA koNika ane tenI paTTarANI dhAriNI hatI. te kALe zramaNa bhagavaMta mahAvIranA aMtevAsI sthavira Arya sudharmA hatA - yAvat - te caMpAnagarI padhAryA. (nirayAvalikA sUtra-5-thI....) te kALe, te samaye A jaMbudvIpanA bharatavarSamAM Rddhi AdithI saMpanna caMpAnagarI hatI. tyAM zreNika rAjAno putra ane ceghaNA devIno Atmaja evo koNika nAme mahimAzALI rAjA hato. te kUNika rAjAne padmAvatI nAme rANI hatI. ityAdi-- 181 - (kalpavataMsikA sUtra-1-) te kALe, te samaye caMpA nAme nagarI hatI. tyAM koNika rAjA hato, padmAvatI tenI paTTarANI hatI ityAdi- (bhagavatI sUtra-588-) jyAre udAyana rAjarSie dIkSA lIdhI ane tenuM rAjya potAnA putra abhicIkumArane badale bhANeja kezIkumArane ApyuM tyAre tenAthI atIva du:khI-vyathita thaIne abhIcikumAra potAnA aMtaHpurasahita vItibhayanagarathI nIkaLIne anukrame gamana karatA caMpAnagarI gayo. koNika rAjA pAse pahoMcIne temano Azraya laI vicaravA lAgyo. tyArapachI tenA putra udAyine rAjApaNe sthApyo. 0 Agama saMdarbha : (koNikanI kathAnA Agama saMdarbha zarUAtamAM ja ApI dIdhela che.) 0 koNikanuM mRtyu ane naraka gati :-- jyAre bhagavaMta mahAvIre koNikane kaheluM ke, tuM chaTThI narakamAM utpanna thaIza tyAre te vAtanI zraddhA na karatA evA koNike (cakravartI sAtamI narake ja jAya, to pachI huM cakravartI kema na banuM ? ema vicArIne) teNe sarve ekendriya ratnone lohamaya evA racyA--banAvaDAvyA. A rIte lohamaya evA ekendriya ratnonI racanA karIne koNika rAjA potAnA sarva sainyasahita tamisra guphAnA dvAra pAse Avyo. tyAM teNe aTThama bhakata tapa karyo. tyAre kRtamAla deva pragaTa thayo. teNe kahyuM ke, pUrve bAra cakravartIo thaI gayA che. mane paNa javA de. kRtamAla deve tenI vAta na svIkArI. tyAre hAthI para ArUDha koNike hAthInA mastaka para maNi rAkhyo. daMDa vaDe dvAra para Ahata karI. tyAre kRtamAladeve krodhita thaIne tene mArI nAMkhyo. marIne koNika chaThThI narake gayo. - Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 Agama kathAnuyoga-5 0 aMbaDa (parivrAjaka) zrAvaka tenA 700 ziSyonI kathA - aneka prakAranA parivrAjako kahyA che. temAM ATha prakAranA brAhmaNa parivrAjakonI vAta Ave che jevA ke, aMbara, pArAzara, dvaipAyana, nArada ityAdi0 aMbainuM sAtaso ziSyo sAthe gamana ane udaka kSaya : te kALe, te samaye grISmaRtunA samayamAM jyeSTha mahinAmAM aMbai parivrAjakanA 700 aMtevAsI gaMgA mahAnadInA baMne kinArAthI kAMDilyapura nAmanA nagarathI purimatAla nagara javAne mATe udyata thayA. tyAre te parivrAjako evI aTavImAM pahoMcyA ke jyAM koI gAma na hatuM, jyAM AvAgamana paNa na hatuM ane mArga vikaTa hato. AvI aTavIno keTaloka bhAga pAra karyo ke cAlatA-cAlatA potAnI sAthe je pANI lIdhela hatuM. te pANI pItApItA kramaza: pUrNa thaI gayuM. tyAre te parivrAjako pANI khalAsa thaI javAthI tarasathI vyAkuLa thaI gayA ane koI pANI ApanAra temane dekhAyo nahIM tyAre teoe paraspara ekabIjAne bolAvyA. bolAvIne A pramANe kahyuM he devAnupriyo ! jyAM koI gAma nathI - yAvat - A jaMgalano keTaloka bhAga ja pAra karI zakyA chIe ke sAthe lAvela pANI - yAvat - kramazaH samApta thaI gayela che. tethI he devAnupriya! ApaNA mATe zreyaskara che ke grAmavihIna - yAvat - aTavImAM koI pANI ApanArAnI badhI dizAomAM cAre tarapha mArgaNA-gaveSaNA karavI ucita raheze. A pramANe kahIne ekabIjAnA vicArane paraspara svIkAra karyo. e pramANe svIkAra karIne te grAmavihIna -- yAvat - aTavImAM cAre tarapha koI pANI ApanAranI mArgaNA-gaveSaNA karI, gaveSaNA karavA chatAM koI pANI ApanAra dAtA maLyo nahIM. pharIthI bIjI vakhata paraspara ekabIjAne bolAvIne teoe A pramANe kahyuM - 0 "adatta" na levAnA vratapAlaka parivrAjakonI saMlekhanA : he devAnupriyo ! ahIM koI pANI ApanAra dAtA nathI ane ApaNe "adatta"-- nahIM apAyela vastunuM grahaNa karavAnuM kalpatuM nathI. (pAThAMtarathI - adatta sevana karavAnuM kalpatuM nathI.) tethI ApaNe A samaye ApattikALamAM paNa adatta grahaNa na karIe, sevana na karIe. jethI ApaNA tapano bhaMga na thAya. tethI ApaNA mATe e zreyaskara che ke, he devAnupriyo ! ApaNe tridaMDo, kuMDikAo, kAMcanikAo, karoTikAo, vRSikAo, chinAlikAo, aMkuzo, kezarikAo, pavitrikAo, gaNotrikAo, chatro-pAdukAo, khaDAuo,dhAturanto-bhagavA raMganA vastro, ekAMtamAM choDIne gaMgA mahAnadImAM jaIne retIno saMthAro bichAvI saMlekhanA karIe. e rIte saMkhanAnI ArAdhanA karI, bhojana-pAnano tyAga karI pAdopagamarUpe zarIrane sthita karIne, nizcaSTa avasthAne svIkAra karI maraNanI AkAMkSA na karatA sthita thaIe. A pramANe kahIne paraspara ekabIjAnA vicArano svIkAra karyo. svIkAra karIne Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 183 tridaMDa Adi upakaraNone ekAMtamAM pheMkI dIdhA (rAkhI dIdhA). rAkhIne gaMgA mahAnadImAM praveza karyo. praveza karIne retIno saMthAro bichAvyo. bichAvIne te retInA saMthArA para AsIna thayA ane AsIna thaIne padmAsane beThA, besIne baMne hAtha joDyA - yAvat - A pramANe bolyA arhat - yAvata - siddhAvasthAne prApta siddhone mArA namaskAra thAo. siddhAvasthAnI prAptine mATe samudyata zramaNa bhagavaMta mahAvIrane amArA namaskAra thAo. amArA dharmAcArya ane dharmopadezaka aMbai parivrAjakane namaskAra thAo. pahelA paNa ApaNe aMbaDa parivrAjakanI pAse sthUla prANAtipAtanuM jIvanaparyatane mATe pratyAkhyAna karela. sthUla mRSAvAda, sthUla adattAdAna, sthUla maithuna ane sthaLa parigrahanuM paNa jAvajIvana mATe pratyAkhyAna karela hatuM. have A samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIranI sAkSIe ApaNe sarva prakAranI hiMsA - thAvat - sarva prakAranA parigrahanA jIvanaparyatane mATe pratyAkhyAna karIe chIe. sarva prakAranA krodha, mAna, mAyA, lobha, rAga, dveSa, kalaha, abhyAkhyAna, paizunya, paraMparivAda, arati, rati, mAyAmRSA, mithyAtvazalya ane akaraNIya yoganuM jAvajIvane mATe pratyAkhyAna karIe chIe. tathA jIvanaparyatane mATe sarva prakAranA azana, pAna, khAdima- svAdima rU5 cAra prakAranA AhAranA paNa pratyAkhyAna arthAt tyAga karIe chIe. jo ke ApaNane A zarIra iSTa, kAMta, priya, manojJa, manoma, preya, dhairyamaya, vaiznAsika, saMmata, bahumata, anumata ane AbhuSaNonI maMjUSAnI samAna prItakara che. tene ThaMDI-garamI lAgI na jAya, te bhUkhyuM ke tarasyuM na rahe, A zarIrane sAMpa DasI na jAya, coronA upadravathI grasta na thaI jAya, DAMsa ke macchara khAya nahIM, vAta, pitta, kapha, sannipAtathI janita vividha rogo ke AtaMko, pariSaho ke upasargo tene sparza na kare te sarve vAtanuM dhyAna rAkhela che. paraMtu ApaNe A zarIrano paNa carama ucchavAsa-niHzvAse tyAga - vyutsarjana karIe chIe. tenA mamatvano tyAga karIe chIe. A pramANeno vicAra karyo. karIne saMlekhanA dvArA potAnA AtmAne bhAvita karatA, AhAra-pANIno tyAga karIne, zarIrane pAdapa-vRkSa samAna sthita karIne, maraNanI AkAMkSA na karatA vicAravA lAgyA. A prakAre te parivrAjakoe aneka bhakta-bhojanane anazana dvArA chedana karyuM. chedana karIne AlocanA-pratikramaNa karyuM ane samAdhi mRtyu prApta karIne mRtyu samaya Avyo tyAre dehano tyAga karI brahmaloka nAmaka pAMcamAM kalpamAM devarUpe utpanna thayA. tyAM temanI gatine anurUpa daza sAgaropamanI sthiti kahI che. teo paralokanA ArAdhaka thayA. zeSa varNana pUrvavat jANavuM. 0 aMbainI AhAravidhi ane zatagRhavAsa : he bhagavan! aneka loko ekabIjAne A pramANe kahe che, bole che, prarUpita kare che ke, aMbai parivrAjaka kAMpilyapuranagaramAM so gharomAM AhAra kare che, so gharomAM nivAsa kare che to he bhagavan! A vAta kaI rIte mAnavI ? . Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 Agama kathAnuyoga-5 he gautama ! aneka loko paraspara ekabIjAne je A pramANe kahI rahyA che. - thAvat - A pramANe prarUpaNA karI rahyA che ke aMbai parivrAjaka kAMpilyapura nagaranA so gharomAM AhAra kare che - yAvat - so gharomAM vAsa kare che, te vAta satya che. he gautama! huM paNa A pramANe kahuM chuM - yAvat - prarUpaNA karuM chuM ke aMbaS parivrAjaka - yAvat - so gharomAM eka sAthe nivAsa kare che. he bhagavan! aMbaDa parivrAjaka kAMDilyapura nagaranA so gharomAM AhAra kare che, so gharomAM nivAsa kare che, ema Apa kuyA abhiprAyathI kaho cho ? he gautama ! aMbaS parivrAjaka prakRtithI bhadra - yAvat - vinayazIla che. tathA niraMtara chaThane pAraNe chaThano tapa karI rahela che. te tapa daramyAna potAnA be hAtha UMcA uThAvI sUryanI sAme mukha rAkhI AtApanA bhUmimAM AtApanA leta zubha pariNAmo, prazasta adhyavasAyo, vizuddha thatI evI prazasta lezyAothI ane tadAvaraNIya karmonA saMyopazama thavAthI IDA, uhA, mArgaNA, gaveSaNA karatA evA tene vIryalabdhi, vaikriyalabdhi, avadhijJAnalabdhi utpanna thayela che. A kAraNathI lokone vismita karavAnA hetuthI A labdhio dvArA kAMDilyapura nagaramAM eka ja samaye so gharomAM AhAra kare che ane so gharomAM nivAsa kare che. A paristhitine kAraNe he gautama ! evuM kahevAya che ke aMbai parivrAjaka kAMpilyapura nagaranA so gharomAM - yAvatuM - nivAsa kare che. 0 aMbainuM zramaNopAsakatva : he bhagavan! Apa devAnupriyanI pAse muMDita thaIne gRhavAsa choDIne aMbaDa parivrAjaka anagAratva aMgIkAra karavAmAM samartha che ? he gautama ! e pramANe saMbhava nathI. paNa aMbaDa parivrAjaka jIvAjIva Adi tatvono jJAtA zramaNopAsaka thaIne - yAvat - AtmAne bhAvita karatA vicarI rahyA che. paraMtu jenA gharanA kamADone AgaLIyo lAgato nathI, jenA gharanAM dvAra kyAreya baMdha rahetA nathI, jeno aMtaHpura ane gharamAM praveza koIne apriya lAgato nathI. (Avo te zrAvaka jANavo.) aMbai parivrAjake jAvajIvane mATe sthULa prANAtipAta - yAvat - sthaLa parigrahanuM jAvajIvane mATe pratyAkhyAna karela che. vizeSa eTale ke tene maithuna sevananuM pratyAkhyAna (sthULathI nahIM paNa) sarvathA jAvajIvana mATe karela che. te aMbaDa parivrAjakane mArga gamanathI atirikta gADInI purI pramANa jaLamAM utaravAnuM kalpatu nathI. aMbai parivrAjakane gADI Adi para savAra thavuM kalpatuM nathI. ahIMthI laIne gaMgAnI mATInA lepa paryatanuM varNana pUrvavat jANavuM. aMbai parivrAjakano AdhArmika, audezika, mizrajAta, adhyavapUra, sAdhunA nimitte adhika mAtrAmAM bhojana taiyAra karavuM, pUtikarma, krItakarma, prAmiya-udhAra lIdheluM, avisRSTa, abhyAhata, sthApita, racita, kAMtArabhakta, durbhizabhakta, glAnabhakta, vAIlikAbhakta, durdinamAM daridrone ApavAne mATe banAvAyela bhojana, prAthUrNa bhakta, evuM Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 185 bhojana (AhAra-pANI) kalpatuM nathI. A ja prakAre aMbai parivrAjakane mUla bhojana - yAvatuM - bIjamaya bhojana khAvA-pIvAnuM kalpatuM nathI. aMbai parivrAjakane mAvajIvanane mATe cAra prakAranA anarthadaMDanuM pratyAkhyAna che, te anarthadaMDa A pramANe che - apadhyAnAcarita, pramAdAcarita, hiMDhapradAna ane pApakarmopadeza. aMbarane mAgadhamAnanI anusAra ardha ADhaka jaLa levAnuM kahyuM che. te paNa vahetuM hoya tevuM, paNa na vahetuM hoya tevuM nahIM - yAvat - te paNa paripUta vastrathI gALeluM hoya to kahyuM che paNa gAyA vagaranuM pANI kalpatuM nathI. A pANI paNa sAvadya che tema mAnIne paNa niravadya che tema mAnIne levuM na kalpa. A sAvadya pANI paNa sajIva mAnIne leto hato, ajIva samajIne leto na hato. temaja AvuM pANI paNa koIe ApeluM hoya to kahyuM, paNa adatta arthAt na ApeluM hoya to kalpatuM na hatuM. vaLI A pANI paNa phakta hAtha ane pagane yuddha pramANa laIne prakSAlana karavA mATe kalpa, paNa pIvA mATe kalpatuM nathI ke snAna karavAne mATe paNa kalpatuM nathI. aMbaDane mAgadhikamAna (pramANa) ADhaka pramANa jaLa grahaNa karavAnuM kalpa che ane te paNa vahetuM evuM - yAvat - nahIM dIdheluM kalpatuM nathI. te paNa snAna karavAne mATe kahyuM, paNa hAtha-paga mATe custu pramANa ja dhovAne mATe paNa pIvAnA kAma mATe kalpatuM nathI. aMbaDane anyatIrthika, anyatIrthika deva ane anyatIrthiko dvArA parigRhita caityane vaMdana-namaskAra - yAvat - paUpAsanA karavAnuM kalpatuM na hatuM. paraMtu arihaMta, arihaMta caityane vaMdana-namaskAra Adi karavA, tenI paryapAsanA karavI te kalpatuM hatuM. 0 abaDano devabhava : he bhagavan! aMbai parivrAjaka kAla mAsamAM kALa karIne (mRtyu pAmIne) kyAM jaze? kyAM utpanna thaze ? he gautama! aMbai parivrAjaka aneka prakAranA sAmAnya, vizeSa, zIlavrata, guNavata, viramaNa, pratyAkhyAna, pauSadhopavAsa AdithI AtmAne bhAvita karatA ghaNAM varSo sudhI zramaNopAsaka paryAyanuM pAlana karaze. pAlana karIne mAsika saMlekhanA dvArA AtmAnuM zodhana karI, anazana dvArA sAITha bhaktonuM chedana karIne AlocanA, pratikramaNapUrvaka samAdhi prApta karI maraNakALamAM maraNa karIne brahmaloka nAmaka pAMcamAM kalpa devarUpe utpanna thaze. tyAM keTalAMka-keTalAMka devonI daza sAgaropamanI sthiti kahI che, tyAM aMbaDa devanI paNa Aya sthiti daza sAgaropama pramANa thaze. 0 aMbAno daDhapratijJa nAme bhava : he bhagavan! te aMbaDa deva devabhavano AyukSayabhavakSaya ane sthitizaya thayA pachI te devalokathI cyavIne kayAM jaze ? kyAM utpanna thaze ? he gautama ! mahAvideha kSetramAM evA kuLa che - te A pramANe - dhanADhya, dIpta, Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 Agama kathAnuyoga-pa saMpanna, bhavana, zayana, Asana, yAna, vAhana Adi vipula sAdhanasAmagrI tathA sonA, cAMdI Adi dhananA svAmI che. Ayoga-prayoga, saMpravRtta, vyApAra, vyavasAyamAM saMlagna che. jemane tyAM bhojana karyA pachI paNa khAvApIvAnA ghaNAM padArtho bace che tathA ghaNAM ja nokara nokarANIo, gAya, bheMsa, baLada, bakarI Adi hoya che. ghaNAM loko dvArA paNa jeno tiraskAra karAvo saMbhava nathI, AvA prakArano kuLomAM te aMbaDa deva manuSyarUpe utpanna thaze. tyAre te aMbAdeva bALakarUpe garbhamAM Avyo tyAre mAtApitAnI dharmamAM dRDhapratijJA-AsthA thaze. tyArapachI nava mAsa ane sADAsAta rAtridina atikrAnta thayA pachI bALakane janma thaze. tenA hAtha-paga sukomaLa haze - yAvat - caMdramAnI samAna saumya, kAMtimAna, jovAmAM priya ane surapa thaze. tyAre te bALakanA mAtApitA prathama divase sthitipatitA karaze. bIje divase caMdra-sUryanuM darzana karAvaze. chaThe divase rAtri jAgaraNA karaze. agiyAra divasa vItI gayA bAda janmasaMbaMdhI azucinI nivRtti karyA pachI A prakAranuM guNaniSpanna evuM nAmakaraNa karaze - jyArathI A bALaka mAtAnI kukSimAM garbharUpe Avyo tyArathI amArI dharmamAM daDha pratijJA - zraddhA thaI che. tethI amArA A bALakanuM nAma daDhapratijJa thAo. A pramANe A bALakanA mAtApitAe bAramAM divase deDhapratijJa evuM nAmakaraNa karaze. tyArapachI te dRDhapratijJa bALaka pAMca dhAtrIothI parivarelA che. te A pramANe - kSIrapAtrI, majjanadhAtrI, maMDanadhAtrI, aMkadhAtrI ane krIDApanadhAtrI tathA ghaNI ja iMgita, ciMtita, prArthitane jANanArI nipuNa, kuzaLa, prazikSita potapotAnA dezanA veSane dhAraNa karanArI evI kulkA, cilAmikI Adi deza-videzanI taruNa dAsIonA samUhathI gherAyelo, varSadharo, kaMcukIo, mahattarakonA samudAyathI parirakSita, eka hAthamAMthI bIjA hAthamAM levAto, eka khoLAmAMthI bIjA khoLAmAM levAto, halarAvAto, sahelAvAto, lAlana-pAlana karAto, lADa karAto, hAlaraDAM saMbhaLAvAto ane maNijaDita ramaNIya prAMgaNamAM calAvAto, vyAghAtarahita giriguphAmAM sthita zreSTha caMpakanA vRkSanI samAna sukhapUrvaka rojeroja parivardhita thaze - (ucherAze). 0 daDhapratijJa dvArA kaLA grahaNa : te daDhapratijJa bALakanA mAtApitAe te bALaka kaMIka adhika ATha varSano thayo tyAre zubhakaraNa, tithi, divasa, nakSatra ane muhartamAM zikSaNa hetu kalAcAryanI pAse laI jaze. tyAre kalAcArya te daDhapratijJa bALakane lekha ane gaNitathI laIne zakunirata parvatanI boMtera kaLAo sUtrathI, arthathI ane karaNa-prayogathI zIkhavADaze. te boMtera kaLA A pramANe che 1. lekhana, 2. gaNita, 3, rUpa, 4. nATya, 5. gIta, 6. vAdya, 7. svara jJAna, 8. vAdyavAdana, 9. samatAla, 10. dhUta, 11. janavAda, 12. pAzaka, 13. aSTApada, Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 187 14. pauraskRtya (zIrghakAvya racanA kaLA), 15. udakamRtikA. 16. annavidhi, 17. pAnavidhi, 18. zastravidhi, 19. vilepanavidhi, 20. zayanavidhi, 21. AryA-Adi chaMda racavAnI vidhi, 22. prahelikA, 23. mAgadhikA, 24. gAthA-chaMda racanA, 25. gItikA, 26. zloka-racanA, 27. hiraNyayukti, 28. suvarNayukti, 29. gaMdhayukti. 30. cUrNayukti, 31. AbharaNayukti, 32. taruNI pratikarma, 33. strIlakSaNa, 34. puruSalakSaNa, 35. hayalakSaNa, 36. gayalakSaNa, 37. golakSaNa, 38. kukuM TalasaNa, 39. cakra lakSaNa, 40. chatralakSaNa, 41. carmalakSaNa, 42. daMDalakSaNa, 43. asilakSaNa, 44. maNilakSaNa, 45. kAkaNIlakSaNa, 46. vAstuvidyA, 47. skaMdhAvAramAna, 48. nagaranimaNa, 49. vAstuniveza, 50. cU-pratibRha, pa1. cAra-praticAra, para. cakrabUka, 53. garUDabUha, 54. zakaTaTyUha, papa. yuddha, pa6. niyuddha, 57. yuddhAtiyuddha, 58. muSTiyuddha, pa9. bAhuyuddha, 60. latAyuddha, 61. iSazAstra-surapravAha, 62. dhanurveda, 63. hiraNyapAka, 64. suvarNapAka, 65. vRkSakhela, 66. sUtrakhela, 67. nAlikAkhela, 68. patraccheda, 69. kacchada, 70. sajIva, 71. nirjIva ane 7ra. zakunaruta A boMtera kaLAone zIkhavIne, tenuM zikSaNa ApIne abhyAsa karAvIne te kalAcArya bALakane mAtAne soMpI deze. tyAre te dRDhapratijJa bALakanA mAtApitA kaLAcAryanuM vipula azana, pAna, khAdima, svAdima, vastra, gaMdha, mALA, alaMkAra vaDe satkAra karaze, sanmAna karaze, satkAra ane sanmAna karIne pracura jIvikocita prItidAna karaze ane prItidAna ApIne vidAya karaze. 0 daDha pratijJane vairAgya : tyArapachI boMtera kaLAomAM paMDita, marmajJa, pratibaddha supta navAMgathI yukta, aDhAre dezI bhASA vizArada, gIta-rasika, gaMdharva ane nATyakuzaLa, azvayoddhA, gajayoddhA, rathayoddhA, bAyo, bAhupramApI, vikAlacArI, sAhasika te dRDhapratijJa bALaka bhoga bhogavavAmAM samartha thaI jaze. tyAre mAtA-pitA dRDhapratijJa bALakane boMtera kaLA vizArada - yAvat - bhoga bhogavavAmAM samartha jANIne vipula annabhoga, pAnabhoga, layanabhoga, vastrabhoga, zayanabhoga ane kAmabhogane bhogavavA mATe AmaMtrita karaze. paraMtu te dRDhapratijJa bALaka te vipula annabhogo - yAvat - zayanabhogo prati AkRSTa nahIM thAya, temAM anurakta, vRddha, mUrzita nahIM thAya tathA te tarapha dhyAna nahIM Ape. je rIte utpala, padma, kumuda, nalina, subhaga, saugaMdhika, poMDarIka, mahApauMDarIka, zatapatra, sahastrapatra, zatasahastrapatra Adi vividha prakAranA kamaLa kIcaDamAM utpanna thAya che, jaLamAM saMvardhita thAya che paraMtu zaMkaraja, jalarajathI lipta thatuM nathI. e ja prakAre dRDhapratijJa bALaka paNa kAmamaya jagatamAM utpanna thaze. bhogonI vacce saMvardhita thaze. paNa kAmarajathI lisa thaze nahIM, bhogarajathI lipta thaze nahIM ane mitra, jJAti, nijaka, svajana, Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 Agama kathAnuyoga-5 saMbaMdhI paricitajanomAM Asakta thaze nahIM. 0 daDhapratijJanI pravajyA ane siddhigamana-nirupaNa : te tathArUpa sthavironI pAse kevaLabodhine prApta karaze. samyakatva prApta karaze, bodhine prApta karIne gRhavAsano tyAga karIne anagaratvamAM pravrajita thaze. te aNagAra bhagavaMta iryAsamitithI samita - yAvat - gupta brahmacArI thaze. te bhagavaMta dRDhapratijJane A prakAranI vihAracaryAthI pravartamAna thaIne anaMta, anuttara, nircAghAta, nirAvaraNa, saMpUrNa, paripUrNa uttama kevaLajJAna ane kevaLadarzana utpanna thaze. tyAre te bhagavaMta arhat jina, kevalI thaze. deva, manuSya, asurayukta lokanA paryAyone jANaze, joze. te A pramANe - tenI Agati, gati, sthiti, cyavana, upapAta, tarka, pazcAtukRta kriyA, pUrvakRt kriyA, manobhAva, mAnasika vRtti, kSamita, bhukta, pratisevita, pragaTa karya, gupta karma Adine jANI zakaze. A pramANe te ata, sarvajJa, dRDha pratijJa te kALanA mana, vacana, kAyayogamAM pravartamAna samasta loka ane samasta jIvonA sarva bhAvone jANatA ane jotA vicaraNa karaze. tyArapachI te dRDhapratijJA kevaLI ghaNAM varSo sudhI kevalI paryAyanuM pAlana karaze, pAlana karIne eka mAsanI saMlekhanA dvArA AtmAnI zuddhi karIne anazana dvArA sAITha bhaktonuM chedana karIne je lakSyane mATe nagnabhAva, muMsbhAva, asnAna, adaMtavana, kezaloca, kASThazayyA, paraghara praveza, lAbhAlAbhamAM samabhAva, brahmacaryavAsa, achatraka, pAdukA tyAga, bhUmi thayyA, mAna-apamAna sahana karavA, bIjA dvArA karAyela bharlsanA pUrNa avahelanA, khisaNA, niMdA, garNI, tADanA, tarjanA, paribhavanA, parivyathanA, vividha prakAre indriyone mATe kakara sthitio, bAvIza parISaha ane upasarga svIkAra ke sahana karyA - te lakSyanI ArAdhanA karIne chellA ucchavAsa niHzvAsamAM siddha thaze, buddha thaze, mukta thaze, parinivRtta thaze, sarva duHkhono aMta karaze. 0 Agama saMdarbha :bhaga. 626, 627; uva. 45, 49, 50; 0 pradezI zrAvakanI kathA - (pradezI rAjAnI kathAmAM pUrvabhava, vartamAna bhava, AgAmI bhava ema traNa tabakko che.) te kALe, te samaye AmalakalpA nAme nagarI hatI, je dhanadhAnya AdithI paripUrNa svimita, svacakra paracakra AdinA bhayathI rahita, samRddhi vaDe paripUrNa - yAvatuM - prAsAdIya, darzanIya, abhirUpa ane pratirUpa hatI. te AmalakalpA nagarInI bahAra izAna dizAmAM aMbasAlavana nAme caitya hatuM, je ghaNuM ja prAcIna - yAvat - pratirUpa hatuM. tyAM zreSTha azokavRkSanI nIce eka vizALa pRthvIzilApaTTaka hato. (A sarvenuM varNana rAjA koNikanI kathAmAM karAyela varNano anusAra samajI levuM.) Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 189 A nagarImAM seya (zreta) nAme eka rAjA hato tene dhAriNI nAme patnI (rANI) hatI. bhagavaMta mahAvIra padhAryA. vaMdanA karavA ane dharma zravaNArthe parSadA nIkaLI - yAvatu - rAjA paNa nIkaLyo - yAvat - paryupAsanA karavA lAgyA. 0 sUryAbhadeva dvArA bhagavaMta vaMdana hetathI abhiyogika devane bolAvavA : te kALe, te samaye saudharmakalpanA sUryAbhavimAnanI sudharmA nAmaka sabhAmAM sUryAbha siMhAsana para beThelA sUryAbhadeva 4000 sAmAnika devo, potapotAnA parivAra sahita cAra agamahiSIo, traNa parSadA, sAta senAo, sAta senApatio, 16,000 AtmarakSaka devo ane bIjA paNa sUryAbha vimAnavAsI devo tathA devIothI pariveSTita thaIne jorajorathI dakSapuruSo dvArA banAvAI rahelA, karAI rahelA, nATya, gIta, vAdya, taMtrI, tala, tAla, truTita, dhanamRdaMganA svarone sAMbhaLato, divya bhogone bhogavato vicarI rahyo hato. tyAre e kevakalpa jaMbUlIpa nAmaka dvIpane vipula avadhijJAnathI joto hato. tyAre teNe jaMbUlIpa bharatakSetramAM AmalakalpA nagarInI bahAra aMbAlavana caityamAM yathApratirUpa avagrahane grahaNa karIne, saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA evA zramaNa bhagavaMta mahAvIrane joyA, joIne harSita, saMtuSTa, AnaMdita citta, prItimanA, parama saumanasa, harSAtirekathI vikasita hRdayavALA, vikasita zreSTha kamaLa jevA netravALA, AnaMdanA vegathI calAyamAna uttama kaTaka, truTita, keyura, mukuTa, kuMDala ane suMdara hAra vaDe suzobhita vakSasthaLa vALo, nIce laTakatA pralaMbasUtra ane kaMpAyamAna thatA bIjA-bIjA AbhuSaNone dhAraNa karanAro evo te zreSTha deva saMbhrama sahita, tvarA ane capaLatA sAthe siMhAsanathI Ubho thayo, Ubho thaIne pAdapIThathI nIce utaryo. utarIne pAdukA utArI, utArIne eka zATika uttarAsaMga karyuM. - tyArapachI tIrthakaranI abhimukha sAta-ATha kadama anugamana karyuM, karIne DAbo ghUMTaNa UMco karyo. jamaNo ghUMTaNa bhUmi para TekAvyo. pachI traNa vakhata mastakane bhUmitala para namAvyuM, namAvIne pachI mastakane kaMIka UMcu karyuM. UMcuM karIne kaTaka, truTitathI khaMbhita bhUjAone milAvI, milAvIne baMne hAtha joDIne, daze nakhone paraspara sparzita karI, mastake Avarta karI, mastake aMjali joDIne A pramANe bolyo arihaMtone - yAvat - siddhigati nAmanA sthAnane prApta thayelAne mArA namaskAra thAo. zramaNa bhagavaMta mahAvIrane - yAvat - siddhi sthAne prApta karavAnI kAmanAvALAne mArA namaskAra thAo. tyAM birAjita bhagavaMtane ahIM rahelo evo huM vaMdanA karuM chuM. tyAM birAjita bhagavaMta ahIM rahelA evA mane juo. A pramANe kahIne te vaMdanA-namaskAra kare che, vaMdanA-namaskAra karIne pUrvAbhimukha thaIne zreSTha siMhAsana para te beTho. tyArapachI te sUryAbhadevane A ane AvA prakArano AdhyAtmika - yAvat - saMkalpa utpanna thayo ke- e pramANe kharekhara, yogya avagraha laIne saMyama ane tapa vaDe AtmAne bhAvita karatA zramaNa bhagavaMta mahAvIra jaMbUlIpa nAmanA hIpanA bharatakSetramAM AmalakalpA nagarInI bahAra aMbazAla nAmanA caityamAM vicarI rahyA che. tathArUpa bhagavaMtonuM nAma ane gotranuM Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-5 zravaNa karavuM paNa mahAphaLarUpa che, to pachI temanI sanmukha javuM, vaMdana--nama karavuM, praznonA samAdhAna karavA ane temanI paryApAsanA karavAnA viSayamAM to kahevAnuM ja zuM hoya ? Arya puruSa pAse mAtra eka dhArmika suvacana sAMbhaLavuM paNa uttama che, to pachI temanI pAsethI vipula artha prApta karavA vize to kahevAnuM ja zuM hoya ? tethI huM jAuM ane zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdanA karuM - yAvat - paryApAsanA karuM. te mArA mATe pratya Aloka paralokamAM hitakara thAvat - anugAmIrUpa A pramANe teNe vicAra karyo. vicArIne Abhiyogika devone bolAvyA. bolAvIne teone A pramANe kahyuM- he devAnupriyo ! kharekhara, e pramANe yathApratirUpa avagrahane grahaNa karIne saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA zramaNa bhagavaMta mahAvIra Avat aMbasAlavana caityamAM vicaraNa karI rahyA che. tethI he devAnupriyo ! tame loko jAo ane jaMbudvIpanA bharatakSetranI AmalakalpA nagarInA aMbazAlavana caityamAM birAjamAna zramaNa bhagavaMta mahAvIranI traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karo. pradakSiNA karI, vaMdana--namaskAra karo. 190 tyArapachI potapotAnA nAma ane gotra temane kahI saMbhaLAvo, saMbhaLAvI zramaNa bhagavaMta mahAvIranI AsapAsanA eka yojana pramANa kSetramAM je kaMI tRNa ke patra ke kASTha ke kacaro Adi padArtha paDelA hoya, te badhAMne uThAvIne ekAMtamAM laI jaIne pheMkI do, pheMkIne pANIno chaMTakAva karI bhUmine svaccha karo, tenA para sugaMdhita jalanuM siMcana karo ane dhULane zAMta karI do. siMcIne jenI dhULa naSTa thaI che - nihita thaI che - upazAMta thaI che prazAMta thaI che evI karI do. - -- e pramANe karIne jalaja ane sthalaja paMcavarNI sugaMdhita puSponI varSA karo. A puSpavarSA karatA te phUla sIdhA paDe, tenA DIMTA nIce rahe ane jAnupramANa thAya te rIte vyApta karo. karIne te jamInane kALo agaru, uttama kuMrUpa ane turuSkanI sugaMdhita dhUpathI mahekatI karo. je sugaMdha mahekatI - madhamadhAyamAna ane gaMdhavartikA samAna hoya. te bhUmine sarva prakAre divya karo ke jethI te uttama devAnA Agamana yogya bane. A pramANe tame karo - karAvo, mArI AjJA pAchI soMpo. -- 0 Abhiyogika devo dvArA bha.mahAvIrane vaMdanA Adi :- tyAre te Abhiyogika devoe sUryAbhadevanA A kathanane sAMbhaLIne, harSita, saMtuSTa yAvat -vikasita hRdaya thaIne baMne hAtha joDyA, paraspara daze nakho bhegA karyA, mastake Avarta karI, mastake aMjali karI temanI AjJAne vinayapUrvaka svIkArI, svIkArIne izAna digubhAgamAM jaIne vaikriya samudghAta karyo. karIne saMkhyAta yojana lAMbo daMDa nIkaLyo. te daMDa AvA prakAranohato ratna, vajra, vairya, lohitAkSa, masAragala, haMsagarbha, pulaka, saugaMdhika, jyotirasa, aMjana, aMjanapulaka, rajana, jAtyarUpa, aMka, sphUTika ane riSTa ratno. yathAbAdara pudgalone dUra karyA, dUra karIne sUkSma puddagalone grahaNa karyA. karIne pharIthI bIjI vakhata vaikriya samuddAta karyo. pachI uttara vaikriyarUpanI vikurvaNA karI, karIne - Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 191 te Abhiyogika devo utkRSTa - yAvat - divya devagatithI ticha asaMkhyAtA dvIpa samudronI vaccethI cAlatA jyAM jaMbUdvIpa hato, bharatakSetra hatuM, Amala kalpAnagarI hatI, aMbAlavana caitya hatuM ane temAM jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra birAjamAna hatA, tyAM AvyA. AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane AdakSiNa-pradakSiNA karI, karIne vaMdana- namaskAra karyA karIne A pramANe kahyuM he bhagavan! ame sUryAbhadevanA Abhiyogika devo Apa devAnupriyane vaMdanA karIe chIe, namaskAra karIe chIe, satkAra ane sanmAna karIe chIe ane kalyANarUpa, maMgalarUpa, devarUpa ane caityarUpa evA ApanI paryapAsanA karIe chIe. he devo ! A pramANe saMbodhita karIne zramaNa bhagavaMta mahAvIre te devone A pramANe kahyuM, he devo! A purAtana che, he devo ! A jIta - AcAra che, he devo ! A kRtyarUpa che, he devo! A karaNIya che, he devo A AsIrNa che, he devo ! A saMmata che ke bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSka ane vaimAnika devo arihaMta bhagavaMtone vaMdana kare che, namaskAra kare che, karIne potAnA nAma ane gotra kahe che. A prAcIna paraMparAra che - yAvat - saMmataprathA che. 0 Abhiyogika devoe karela samavasaraNa bhUmi pramArjanAdi : tyArapachI te Abhiyogika devoe zramaNa bhagavaMta mahAvIranA kathanane sAMbhaLIne harSita, saMtuSTa - yAvat - praphUllita hRdaya thaIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra karyA, karIne izAna khUNAmAM gayA. tyAM jaIne vaikriya samudraghAta karyo. karIne saMkhyAta yojana vistAravALo daMDa kAvyo - yAvat - yathA bAdara pudgalone dUra karyA. karIne sUkSma pudgalone grahaNa karyA. pharI bIjI vakhata paNa vaikriya samudghAta karyo. tyArapachI saMvartaka vAyunI vikurvaNA karI, je rIte koI taruNa, baLavAnuM, yugavAnuM, zArIrika pIDArahita yuvAna, niroga, majabUta asthipiMjaravALo, nizcala, sudaDha bAhu, atyaMta saghana goLa valaya jevA skaMdhavALo, vAraMvAra muSThiprahArothI nicit zarIravALo, baLa, vIrya, puruSAkAra parAkrama saMpanna sahotpanna tAlavRkSanI samAna lAMbI puSTa bhujAvALo, lAMbA lAMbA Daga bharanAro, capaLa, sAmarthyayukta, cheka, dakSa, catura, kuzaLa, medAvI zramika sArI rIte banAvAyela vAMsanA jhADUne hAthamAM laIne rAjaprAMgaNane, rAjAnA aMtaHpurano devAlaya, sabhA, paraba, bAga, udyAnane tvarArahita, AkuLatA ke gabharATarahita sArI rIte sarva dizAomAM cAre tarapha pUrI rIte sApha karI de, te ja rIte te sUryAbhadevanA Abhiyogika devoe saMvartaka vAyunI vipharvaNA karIne zramaNa bhagavaMta mahAvIranI AsapAsa eka yojana parimaMDalane kaMIpaNa khUNa, kASTha, patra Adi rahita karI dIdhI. te bhUmaMDalane svaccha ane zAMta karI dIdhuM, upazamita karIne punaH vaikriya samuddAta dvArA jaLabahula vAdaLo vikurcA. je pramANe koI taraNa - yAvatu - kAryakuzaLa zramika eka moTA pANInA bharela sAmAnya ghaDAne ke jalakuMbha ke thALa ke jaLakaLazane hAthamAM laIne bagIcAne - yAvat - parabane tvarArahita - yAvat - cAturyathI cAre dizAmAM chaMTakAva kare che, te ja prakAre WW Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 Agama kathAnuyoga-5 sUryAbhadevanA Abhiyogika devoe jalabahula vAdaLonI racanA karIne cAre tarapha phelAvyuM. vIjaLI camakAvI ane zramaNa bhagavaMta mahAvIranI cAre tarapha eka yojana vistAravALI bhUmimAM meghanI vRSTi karI. jenAthI kIcaDa na thAya paNa dhULa zAMta thaI jAya. pachI divyagaMdhodakanI varSA karI, bhUmaMDalane nihita raja, naSTa, raja, bhRSTa raja, upazAMta raja, prazAMtaraja karyuM. pachI jaladIthI meghavRSTine sameTI lIdhI. meghavarSAne sameTIne trIjI vakhata punaH vaikriya samudaghAta karyo. puSpa bAdala ane puSpa paTalanI vidurvaNA karI. je rIte koI taruNa - kAvat - kuzaLa mALI phUlonI bharelI chAbaDI ke puSpa paTalane, puSpa caMgerIne hAthamAM laIne rAjya prAMgaNane - cAvat - cAre dizAomAM kAminInA kezapAzanI mAphaka karatalathI mukta paMcaraMgI puSpothI parivyApta karI de, te ja pramANe te sUryAbhadevanA Abhiyogika devoe puSpameghanI vidurvaNA karI, puSpavRSTi karI - yAvat - eka yojana pramANa bhUmaMDalane dIptimAna jalaja sthalaja - namita DIMTAvALA paMcaraMgI puSpo vaDe jamInathI upara eka hAtha pramANa khacokhaca bharI dIdhA. tyArapachI kAlo agaru, uttama kuMdaruSka, turaSkanI sugaMdhita dhUpa jalAvIne mahekatuM karyuM. jethI manamohaka, uttama sugaMdhathI gaMdhAyamAna thaI gayuM. te bhUmimaMDala gaMdhavartikA samAna pratIta thaI gayuM. devonA Agamanane yogya thayuM. A pramANe karIne - karAvIne temaNe turaMta te meghane upazamita karyuM. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIra jyAM birAjamAna hatA, tyAM AvyA. AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, vaMdana-namaskAra karyA. karIne zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAsethI, aMbAlavana caityathI nIkaLyA. nIkaLIne - thAvat - tejagatithI cAlatA jyAM saudharmakalpa hato, sUryAbha vimAna hatuM, sudharmAsabhA hatI, sUryAbhadeva hato, tyAM AvyA. AvIne sUryAbhadevane baMne hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karI, jaya-vijaya zabdo vaDe vadhAvI AjJA pAchI soMpI. 0 sUryAbhadevanI AjJAthI deva-devIonuM Agamana : tyArapachI te sUryAbhadeva te Abhiyogika devo pAsethI A vRttAMta sAMbhaLIne. avadhArIne harSita-saMtuSTa - yAvat - vikasita hRdayavALo thaIne padAti-anikAdhipati devane bolAvIne A pramANe kahyuM he devAnupriya ! jaldIthI sUryAbhavimAnanI sudharmAsabhAmAM rahela, meghagarjanA jevI gaMbhIra-madhura ane eka yojana vistAravALI susvara ghaMTAne traNa vakhata vagADIne ucca svare udUghoSaNA karatA A pramANe kaho - he devo ! sUryAbhadeva AjJA kare che ke, huM devo! sUryAbhadeva jaMbUDhIpanA bharatakSetramAM AmalakalpA nagarInA aMbazAlavana caityamAM birAjamAna zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdanArthe jaI rahela che. tethI he devAnupriyo ! tame paNa sarvaddhi - yAvatuM - vAdya dhvanipUrvaka potapotAnA parivAra sAthe potapotAnA vimAnamAM besIne jaldIthI sUryAbhadeva sanmuka upasthita thAo. tyAre te padAti anikAdhipati deva sUryAbhadevanI AjJA sAMbaLIne harSita, saMtuSTa Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 193 - yAvat - vikasita hRdaya thaIne te AjJAne vinayapUrvaka svIkArI. pachI sUryAbha vimAnamAM jyAM sudharmA sabhA hatI - yAvat - jyAM susvarA ghaMTA hatI, tyAM Avyo. AvIne teNe te meghagarjanA saza gaMbhIra madhura zabda dhvani ane eka yojana parimaMDalayukta susvarA ghaMTA traNa vakhata vagADI. tyArapachI te meghagarjanA samAna gaMbhIra madhura dhvaniyukta ane eka yojana parimaMDalavALI susvarA ghaMTA traNa vakhata vagADAI tyAre sUryAbhavimAnanA prAsAda vimAnonA khUNe khUNe te ghaMTadhvani hajAro pratidhvanIthI parivyApta thaI gayo. tyArapachI A ghoSa sAMbhaLIne ekAMta ratikrIDAmAM lIna, madonmatta ane viSayasukhathI mUrNita te sUryAbhavimAnavAsI aneka devo ane devIo tatkALa pratibuddha thaIne kutUhalapUrvaka kAna daIne, manane kendrita karI, dattacitta thaIne te padAti anikAdhipati devano te ghaMTAsvara zAMta thayo tyAre ucca svare thatI udUghoSaNA sAMbhaLI devAnupriyo ! o sUryAbha vimAnavAsI devo ane devIo ! Apane sUryAbhavimAnanA adhipati sUryAbhadevanA hitaprada ane sukhakara AjJAvacano sAMbhaLo. sUryAbhadeva jaMbudvIpanA bharatakSetranI AmalakalpA nagarInA aMbAlavana caityamAM birAjamAna zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdanArthe jaI rahela che, tethI Apa paNa sarva Rddhi sahita jaldIthI sUryAbhadeva samakSa upasthita thAo. tyAre te sUryAbhavimAnavAsI aneka deva-devIo padAti anikAdhipati devanA A kathanane sAMbhaLIne ane avadhArIne harSita, saMtuSTa - yAvat - vikasita hRdaya thayA. temAMnA keTalAMka deva-devI vaMdananI bhAvanAthI, keTalAMka mana mATe, keTalAka satkAra ane sanmAnanA vicArathI, keTalAMka kutUhala vRttithI, keTalAMka azrutapUrva zravaNecchAthI, keTalAMka pUrvazrutanA arthano nirNaya karavAnA hetuthI, prazra, kAraNa, vivecana jANavAnA vicArathI, koI sUryAbhadevanI AjJAne anusaravA mATe, keTalAMka paraspara anukaraNathI, keTalAMka jinabhaktinA anurAgathI, keTalAMka dharmakartavya samajIne, to koI paraMparAgata AcAra mAnIne sarvaddhi sahita - yAvat - zIghratAthI sUryAbhadeva samakSa upasthita thayA. 0 sUryAbhadevanI AjJAnusAra divya vimAna nirmANa : tyArapachI te sUryAbhadeve yathAsamaya avilaMba upasthita thayela deva ane devIone joyA. joIne harSita-saMtuSTa - yAvat - vikasita hRdaya thaIne Abhiyogika devone bolAvyA. bolAvIne A pramANe kahyuM he devAnupriyo ! tame jaldIthI eka lAkha yojana pramANa vistAravALuM eka vizALa yAna-vimAna taiyAra karo, je seMkaDo staMbhothI satriviSTa hoya, temAM jyAM tyAM hAvabhAva; vilAsalIlA karatI kaThaputaLIo banelI hoya ane ihA, mRga, vRSabha, azva, manuSya, magara, palI, sarpa, kinnara, sarabha, camarI, gAya, hAthI, vanalatA, padmalatA AdinA citro banelA hoya, vaja, vaiDUrya maNi AdithI banela staMbhonI suMdara vedikA hoya, yaMtra calitA jevA vidyAdhara yugala temAM banelA hoya (taduparAMta-) potAnA hajAro kiraNothI sUrya International Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 - Agama kathAnuyoga-5 samAna camakatA hajAro rUpakothI yukta hoya, je dIpyamAna, dedIpyamAna, netrAkarSaka, sukhada sparzavALA, azrIka, caMcala ghaMTAvalIthI madhura manahara svara saMpanna, zubha kAMta darzanIya pramANopeta ke nipuNatAthI banAvAyela, camakatA maNiratnonI mALAothI pariveSThita, divyagatithI saMpanna ane vegavALI gatithI yukta hoya evA yAnavimAnanI racanA karIne jaladIthI mArI AjJA mane pAchI soMpo. tyArapachI te Abhiyogika devoe sUryAbhadevanI A AjJAne sAMbhaLIne harSita. saMtuSTa - yAvat - vikasita hRdaya thaIne baMne hAtha joDIne - yAvat - svIkArI. pachI izAna dizAmAM jaIne vaikriya samudUghAta karyo. karIne saMkhyAta yojana vistAravALo daMDa kahyo - yAvat - sthaLa bAdara pugalone kADhyA. kADhIne yathAsUkSma pugalone grahaNa karyA. karIne pharI bIjI vakhata paNa vaikriya samuThThAta karIne te seMkaDo staMbhothI sanniviSTa - yAvata - divya vimAnanI racanA karavA udyata thayA. tyArapachI te Abhiyogika devoe te divya vimAnanI traNe bAju traNa suMdara sopAno A pramANe che - jeno pAyo vajono banela hato, tenA pagathiyA riSTa ratnonA banelA hatA, staMbho vaiDUrya ratnonA, sopAnonA phalaka suvarNa cAMdInA, kaTaka lohitAkSa ratnonA, saMdhisthAna vajonA, avalaMbana bAhA aneka prakAranA maNiothI racelI hatI ane te prAsAdIya - yAvat - pratirUpa hatA. te traNe suMdara sopAnomAMthI pratyekanI AgaLa toraNa bAMdhelA. te toraNonuM varNana A pramANe che - te toraNo aneka prakAranA maNiothI banelA hatA, vividha prakAranA maNimayI staMbho para hale-cale nahIM te rIte bAMdhelA hatA. nizcala hatA. vividha prakAranA motIothI sArI rIte vela ane bUTA banAvelA, vividha prakAranA tArarUpothI upacita - yAvat - pratirUpa hatA. te toraNo upara aSTamaMgala sthApita karelA hatA. te A pramANe - svastika, zrIvatsa, naMdAvarta, vardhamAnaka, bhadrAsana, kaLaza, matsya ane darpaNa, je svaccha - yAvat - pratirUpa hatA. te toraNo upara aneka kRSNa cAmara - yAvat - zveta cAmara Adi aneka raMgaberaMgI dhvajAo laTakAvelI hatI. je svaccha - yAvat - pratirUpa hatI. te toraNonI upara aneka chatrAtichatra, patAkAtipatAkA, ghaMTAyugala, utpala, kumuda, nalina, suMdara, saugaMdhika, puMDarika, mahApuMDarika, sahastrapatra kamaLonA jhUmakhA laTakAvelA. je sarvAtmanA ratnothI banelA svaccha - yAvat - pratirUpa hatA. tyArapachI te Abhiyogika devoe te divyayAna - vimAnanI aMdaranA bhUmi bhAganI ghaNI ja ramaNIya vipharvaNA karI. jemake te muraja ke mRdaMgano uparI bhAga hoya athavA sarovarano uparI bhAga hoya, hAthanI hathelI ke caMdramaMDalano uparI bhAga hoya athavA sUryamaMDala ke darpaNano uparI bhAga hoya. athavA moTA-moTA khIlA ThokIne cAre tarapha kheMcI-kheMcIne sama banAvAela bakarInA, baLadanA, suvaranA, siMhanA, vAghanA, Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 195 bakarAnA, citAnA cAmaDAno uparI bhAga hoya. A prakAre te vimAnano aMdarano bhUmibhAga sama banAvelo. - te bhUmibhAgamAM kALA, nIlA, lAla, pILA ane zveta varNanA je maNi jaDela hatA. temAMnI keTalIka AvartavALI, pratyAvartavALI ane zreNI-prazreNI vALI hatI tathA keTalIka maNi svastika jevI, sauvastika jevI, puSpamANaka, vartamAnaka, mAchalInA iMDA-magaranA iMDA jevI AkRti lAgatI hatI. keTalIka maNiomAM phUlavela, kamalapatra, samudrataraMga, vAsaMtIlatA, paghalatA AdinA citronI banelI dekhAtI hatI. AvA prakArano bhUmibhAgamAM jaDelI te paMcaraMgI maNi potAnI nirmaLatA, prabhA, camakATa, udyota ane tejathI zobhAyamAna hatI. temAM je kALA raMganA maNi hatA, teno raMga AvA prakArano hato, jemake meghaghaTA, aMjana, khaMjana, kAjaLa, bheMsanA zIMgaDA hoya, bheMsanA zIMgaDAmAMthI banAvelI goLI hoya, bhramara, bhramarapati, bhramarapaMkhano sArabhAga, jAMbukULa, kAgaDAnA baccA, koyala, hAthI, hAthInuM baccuM, kALo sAMpa, kALu bakula vRkSa, zAradIya megha, kALuM azokavRkSa, kALI kaNera, kALo baMdhujIvaka hoya, AvA prakAre te kALA maNiono raMga hato. zuM te kALA maNi yathArthamAM Avo varNa hato ? A artha tenuM varNana karavA mATe samartha nathI. he AyuSyamAn zramaNo ! A to mAtra upamA che te maNi to AnAthI paNa adhika iSTatara, kAMtatara, manojJatara ane marAmatara kRSNavALA hatA. A maNiomAM je nIlavarNanA maNi hatA teno varNa A prakArano hato - jemake bhaMga, bhRgapakha, popaTa, popaTanI pAMkha, cASapalI, cASapakSInI pUMcha, nIla, nIlano bhItarI bhAga, nIlaguTikA, sAbA, ciMtaka, vanarAjikA baLadevanuM vastra, moranI gardana, aLasInA phUla, bANanA phUla, aMjanakezItA phUla, nIlakamala, nIla azokavRkSa, nIla baMdhujIvaka, nIlI kaNerano hoya tevo varNa hato. zuM te nIla maNino varNa ukta prakAre hato? nA, te nIlamaNi A sarva padArthothI paNa adhika iSTatara - yAvatuM - varNavALo hato. A maNiomAM je lAlavarNanA maNi hatA te lAla varNa AvA prakArano hato - gheTAnuM lohI, zazalAnuM lohI, manuSyanuM lohI, suvaranuM lohI, bheMsanuM lohI, bAla indragopa, udayakAlIna sUrya, saMdhyAno varNa, caNoThIno ardhabhAga, japApuSpa, palAzapuSpa, pArijAtapuSpa, jAtimAna zreSTha hiMgaloka, zilApravAla, pravAla aMkura, lohitAkSa maNi, lAkSArasa, karamajI raMge raMgAela kAmaLa, cINa dhAnyanA loTano Dhagalo, raktakamala, lAla azokavRkSa, lAlakaNera, baMdhujIvanaka, ityAdinA lAla varNa jevo A maNino lAla raMga hato. zuM te lAlamaNi pUrvokta padArtho jevo lAla hato ? A artha samartha nathI. te maNionI lAlimA A badhAM karatA paNa iSTatara - yAvat - vizeSa lAlavarNa hato. A maNiomAM je pILA maNi hatA. teno varNa AvA prakArano hato - caMpo, caMpAnI chAla, caMpAnA vRkSano aMdarano bhAga, haLadara, haLadarano aMdarano bhAga, haLadaranI goLI, haratAla, haratAlano aMdarano bhAga, haratAlanI guTikA, cikura, cikurano aMdarano Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-5 bhAga, uttama zuddha suvarNa, uttama suvarNanI rekhA, vAsudevanuM vastra, alakI puSpa, caMpApuSpa, kadhunuM phUla, AMbaLAnuM phUla, ghoSAtikInuM puSpa, suvarNajUhInuM phUla, pILuM azoka vRkSa, pILI kaNera, pILuM baMdhujIvaka. A sarve padArtha jevA te pILA maNi hatA. zuM te maNino varNa Avo pILo hato ? A artha samartha nathI. te maNino pIta varNa AnA karatAM paNa iSTatara * yAvat - vizeSa pIta hato. - - A maNiomAM je zveta varNanA maNi hatA, te maNino varNa AvA prakArano hato - jevo ke aMkaratna, zaMkha, caMdra, kamaLa paranuM jaLa, zuddha jaLabiMdu, dahIM, kapUra, gAyanuM dUdha, krauMca paMkti, muktAhAra paMkti, haMsapaMkti, bakapaMkti, caMdrapaMkti, zaradaRtuno megha, svaccha cAMdInA patarA, cokhAnA loTano Dhagalo, kuMdapuSparAzi, kumudarAzi, vAlanI sUkI phalI, mayUrapicchanI aMdaranI DAMDI, mRNAla taMtu, mRNAla, hAthInA dAMta, lavaMganA phUlano guccha, puMDarIka kamaLa, zveta azokavRkSa, zveta kaNera ane zvetabaMdhujIvaka e badhAM padArthonA varNa jevA te maNi zveta hatA. 196 zuM te zveta maNiono varNa pUrvokta padArthonA varNa jevo zveta hato ? nA, A artha samartha nathI. A maNiono varNa A padArthonA varNa karatA paNa iSTatara yAvat vizeSa zveta hato. te maNionI gaMdha AvA prakAranI hatI. jemake - koSTha, tagara, elacI, coya, caMpA, damaNA, kuMkuma,. caMdana, khasa, maravo, jUIpuSpa, jaIpuSpa, mallikA, snAnamallikA, ketalI, pATala, navamallikA, agara, lavaMga, vAsakapUra, kapurapuTakanI anukULa vahetI vAyunI dizAmAM kholavA, kUTavA, toDavA, utkIrNa karavA, vikheravuM, upabhoga karavo, vitarita karavuM, pAtramAMthI bIjA pAtramAM rAkhavAthI jevI udAra, AkarSaka, manojJa, manohara, ghrANa ane manane tRptidAyaka gaMdha sarve dizAomAM phelAtI hatI. zuM te gaMdha AvA prakAranI hatI ? nA, A artha samartha nathI, A to mAtra upamA che. te maNio to AnAthI paNa iSTatara surabhigaMdhavALA hatA. te maNiono sparza AvA prakArano hato - jemake - mRgachAla, rU, bUra, haMsagarbha, zirISa puSpono samUha, navotpanna kumudapatra rAzi jevo sparza hato. zuM te maNino sparza Avo hato ? nA, A artha samartha nathI. te maNi to AnAthI paNa adhika iSTatara, priya - yAvat - komaLa hato. tyArapachI te Abhiyogika devoe te divya yAna--vimAnanA atIva madhyabhAgamAM eka vizALa prekSAgRhamaMDapanI racanA karI. te prekSAgRha maMDapa aneka seMkaDo staMbho para satriviSTa banela hatuM. temAM UMcI ane sughaData, niSpAdita vedikAo, toraNa ane suMdara putaLIo hatI. te suMdara, viziSTa, ramaNIya AkAravALI hatI, prazasta ane visala vaiDUrya maNiothI nirmita staMbhothI suzobhita tathA teno bhUmibhAga vividha prakAranA ujjvala maNiothI khacita, suvibhakta ane atyaMta sama hatuM. temAM ihAmRga, vRSabha, azva, nara, magara, pakSI, kinnara, kasturI mRga, aSTApada, camarI gAya, hAthI, vanalatA, padmalatA AdinA citro hatA. staMbhonA uparanA bhAgamAM Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 197 banelI vajaratnonI vedikAothI manohara jaNAto hato. yaMtracAlita jevA vidyAdhara yugalothI upazobhita hato, sUrya sadaza hajAro kiraNothI dedIpyamAna hato. hajAro suMdara rUpakothI yukta hato. dIptamAna, atIva dIptamAna, netrone AkRSTa karanAra, sukhaprada sparzavALo ane zrI saMpanna hato. tenA para suvarNa, maNi ane ratnamathI skUpikAo banelI hatI. zikharano zirobhAga vividha prakAranI ghaMTikAo ane paMcaraMgI patAkAothI parimaMDita hato. potAnA camakATa ane cAre dizAomAM phelAtI kiraNothI caMcaLa dekhAto hato. tenuM AMgaNa ane divAla, chANa ane sapheda mATIthI lIMpelI hatI, sthAne sthAne sarasa gozISa raktacaMdananA thApA lAgelA hatA. caMdananA kaLaza rAkhelA hatA. pratyeka vAra caMdananA kaLazo ane toraNothI zobhita hatA. dIvAlo para uparathI nIce sudhI lAMbI-lAMbI sugaMdhita goLa mALAo laTakatI hatI. temAM sthAne sthAne sarasa sugaMdhita paMcaraMgI puSponA maMDapa hatA. uttama kRNa agaru, suMdaruSka, taruSka ane dhUpanI manamohaka sugaMdhathI mahekatuM hatuM. te surabhigaMdhathI gaMdhavATikA jevuM pratIta thaI rahyuM hatuM, apsarAonA samudAyathI vyApta hatuM. divya vAghaninAdothI guMjI rahela hatuM temaja svaccha - yAvat - atIva manohara hatuM. te prekSAgRha maMDapanI aMdara atyaMta samaramaNIya bhUmibhAganI vikurvaNA karI - thAvat - maNionA sparza paryaMta te bhUmibhAganuM samasta varNana pUrvavat ahIM samajI levuM. te sama ane ramaNIya prekSAgRha maMDapanA uparI bhAgamAM palatA AdinA citrothI citrita, darzanIya - yAvat - asAdhAraNa suMdara caMdaravo bAMdhela hato. te prekSAgRha maMDapanA atyaMta sama ramaNIya bhUmibhAganA madhyabhAgamAM vajaratnono banela eka vizALa akSapATa (krIDAmaMca)nI racanA karI. te akSapATanA madhyabhAgamAM ATha yojana lAMbI-pahoLI ane cAra yojana UMcI, maNionI banelI eka vizALa maNipIThikA vikrvI, te svaccha - yAvat - pratirUpa hatI. te maNipIThikAnI upara eka vizALa siMhAsana banAvyuM. te siMhAsana AvA prakAranuM hatuM - te siMhAsananA pAyA tapanIya suvarNa vizeSanA hatA, siMhAkRtivALA hAthA ratnonA, pAyA sonAnA, pAdazIrSaka vividha prakAranA maNinA, vaccenA gAtra jaMbunada suvarNanA hatA, tenA sAMdhA vajaratnothI bharela hatA. tenA madhyabhAgamAM vaNAyela nivAra vividha prakAranA maNionA banelA hatA. te siMhAsana para IhAmR, vRSabha, azva, manuSya, magara, pakSI, sarpa, kinnara, kuMjara, vanalatA, pAlatA, AdinA citro banelA hatA. siMhAsananI sAme rAkhela pAdapITha sarvazreSTha mUlyavAnuM maNio ane ratnonuM baneluM hatuM, te pAdapITha para navatRNa, kuzAgra ane kesara taMtuo sadaza atyaMta sukomaLa suMdara masUraka bichAvela hatuM. beThakanuM sthAna mRgacarma, rU, bUra, mAkhaNa, AkanuM rU jevA sukomala sparzavALA rastrANathI AcchAdita hatuM ane te rajastrANa paNa rUthI banela atyaMta ramaNIya bIjA raktAzaka vastrathI DhAMkela hatuM. jenAthI te atyaMta ramaNIya, prAsAdIya - yAvatu - pratirUpa dekhAtuM hatuM. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-5 te siMhAsananA uparanA bhAgamAM zaMkha, aMkaratna, kuMdapuSpa, osakaNa, mathana karela dahIMnA phINanA puMja saTaza prabhAvALA sarvAtmanA ratnamaya, svaccha, snigdha, prAsAdIya, darzanIya, abhirUpa ane pratirUpa eka vijayadUSyanI vikurvaNA karI. te siMhAsananA uparanA bhAgamAM lAgela vijayadRSyanI vaccovacca eka mahAn vajraratnamayI aMkuzanI racanA karI. te vajraratnamayI aMkuzamAM kuMbha pramANa AkAra jevA muktAdAmane laTakAvyuM. te muktAdAma paNa anya cAra ardhakuMbha pramANavALA muktAdAmothI pariveSTita hatuM. te badhAM muktAdAmo sonAnA laMbUzako ane suvarNapatrothI parimaMDita hatA. vividha prakAranA maNio ane ratno, hAro ane ardhahAronA samudAyathI zobhita thaI rahyA hatA. parasparamAM kiMcit mAtra sparza thato hoya te rIte laTakatA hatA. jyAre pUrva, pazcima, dakSiNa ane uttaranI havAnA jhoMkAthI maMdamaMda hAlatA-cAlatA tyAre ekabIjA sAthe athaDAIne vAgavAthI potAnA viziSTa manojJa, manohara, kAna ane manane AhlAda dAyaka zabda dhvanithI nIkaTanA samasta pradezane vyAsa karatA potAnI zrIzobhAthI atIva atIva upazobhita lAgatA hatA. 1980 tyArapachI te Abhiyogika devAe siMhAsanano pazcimottara, uttara ane uttarapUrva dizAmAM sUryAbhadenA 4000 sAmAnika devone mATe 4000 bhadrAsanonI vikurvaNA karI. te siMhAsananI pUrvadizAmAM sUryAbhadevanI saparivAra cAra agramahiSIo mATe 4000 bhadrAsanonI racanA karI. te siMhAsananI dakSiNapUrva dizAmAM sUryAbhadevanI atyaMtara parSadAnA 8000 devone mATe 8000 bhadrAsanonI vikurvaNA karI. dakSiNa-pazcima dizAnI bAhya parSadAnA 12,000 devA mATe 12,000 bhadrAsanonI vikurvaNA karI. pazcima dizAmAM sAta anIkAdhipationA sAtabhadrAsano rAkhyA. te siMhAsananI cAre dizAomAM sUryAbhadevanA 16,000 AtmarakSaka devone mATe 16,000 bhadrAsanonI vikurvaNA karI te A pramANe - pUrvamAM 4000, dakSiNamAM 4000, pazcimamAM 4000 ane uttaramAM 4000, te divyayAna vimAnanuM sauMdarya A prakAre hatuM - jemake - teno varNa tatkALa ugelA hemaMtaRtunA bALa sUrya samAna ke rAtrimAM saLagatA kheranA aMgArA samAna ke pUrNa vikasita jayA puSpavana ke palAzavana ke pArijAtavana samAna lAla hato. to zuM te yAna vimAnanuM sauMdarya AvuM hatuM ? nA, A artha samartha nathI. te divya vimAnano varNa AnA karatAM paNa iSTatara - yAvata - ramaNIya hato. A ja prakAre tenA gaMdha ane sparzanuM varNana pUrvokta maNinA varNana anusAra jANavuM. AvA divya yAnavimAnanI vikurvaNA karIne pachI te Abhiyogika deva jya sUryAbhadeva hato, tyAM AvyA ane AvIne sUryAbhadevane baMne hAtha joDIne - yAvat - AjJA pAchI soMpI. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 199 0 sUryAbhadevanuM bhagavaMta samIpe Agamana, vimAna ArohaNa : - tyArapachI te Abhiyogika devo pAsethI te divya yAna-vimAnanA nirmANanA samAcAra sAMbhaLIne ane hRdayamAM avadhArIne te sUryAbhadeva harSita, saMtuSTa - yAvat - vikasita hRdaya thaIne jinendra sanmukha javA yogya divya uttara vaikriyarUpa vikal. vikarvIna saparivAra cAra agramahiSIo ane gaMdharvonIka tathA nATyAnIka e be senAothI pariveSTita thaIne te vimAnanI anupradakSiNA karatA pUrva dizAvartI visopAna paMktithI tenA para ArUDha thayo, thaIne jyAM siMhAsana hatuM tyAM AvIne te zreSTha siMhAsana para pUrvAbhimukha beTho. tyArapachI sUryAbhadevanA 4000 sAmAnika deva te divyavimAnanI anupradakSiNA karatA uttara dizAnI trisopAna paMktithI ArUDha thayA, thaIne pratyeka pUrvanirdhArita bhadrAsano para AsIna thayA. bAkInA deva-devIo te divya vimAnanI - yAvat - dakSiNa dizAvatI TisopAna paMktithI tenA para ArUDha thayA. pratyeka potAne mATe pUrva nirdhArita bhadrAsano para beThA. tyAre te divyavimAna para te sUryAbhadevanA ArUDha thayA pachI tenI AgaLa yathAnapUrvIkramathI ATha maMgaLa cAlyA. te A pramANe - svastika - yAvat - darpaNa. tyArapachI pUrNa kaLaza, bhaMgAra, divya chatra-patAkA, cAmara sahita jotAM ja prIti utpanna karanAra, Aloka darzanIya ane vAyuthI pharakatI evI eka ghaNI ja UMcI AkAzataLane sparzatI vijaya-vaijayaMtI nAmaka patAkA anukrame AgaLa cAlI. tyArapachI vairya ratnothI nirmita, dIpyamAna, nirmaLa dAMDIvALA, laTakatI koraMTa puSpa mALAothI zobhita, caMdramaMDaLanI samAna zveta, nirmaLa UMcA chatrathI yukta maNi. ratnothI banela vela ane lUMTAthI upazobhita, pAdukADhayayukta, pAdapITha sahita ane aneka kiMkara devo dvArA vahana karAtuM evuM eka siMhAsana anukrame AgaLa cAlyuM. tyArapachI vajaratnothI nirmita, dIpamAna, nigdha, kamanIya, manojJa, vartuLAkAra daMDavALA, zeSa dhvajAnI apekSAe viziSTa ane anyAnya hajAro nAnI-moTI aneka prakAranI manorama raMgaberaMgI dhvajAothI parimaMDita, suMdara, vAyuvegathI pharakatI evI vijaya-vaijayaMtI patAkA chatrAtichatrathI yukta AkAzamaMDaLano sparza karatA hajAro yojana UMco eka ghaNo ja vizALa indradhvaja anukrame AgaLa cAlyo. tyArapachI suMdara vezabhUSAthI susajjita, AbharaNa alaMkArothI vibhUSita ane atyaMta prabhAvazALI subhaTonA samudAyanI sAthe pAMca anIkAdhipati anukramathI AgaLa cAlyA. tyArapachI potapotAnI yogya viziSTa vezabhUSAo ane potapotAnI vizeSatAdarzaka cinhothI susajjita thaIne, potapotAnA parivAra, kAryopayogI sAdhanone sAthe laIne aneka Abhiyogika deva ane devIo anukrame AgaLa cAlyA. tyArapachI te sUryAbha vimAnamAM rahenArA ghaNAM vaimAnika deva-devIo potapotAnI sarva prakAranI Rddhi - yAvatuM - vAdya ninAdo sahita te sUryAbhadevanI AgaLa-pAchaLa, Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 Agama kathAnuyoga-5 Aju-bAju ane sAthe sAthe cAlyA. tyArapachI pAMca anIkAdhipatio dvArA pariveSTita vajaratnamayI goLa, manojJa saMsthAnavALo - yAvatu - 1000 yojana UMco ati vizALa mahendradhvajane AgaLa karIne te sUryAbhadeva 4000 sAmAnika devo - yAvat - 16,000 AtmarakSaka devo ane bIjA paNa sUryAbha vimAnavAsI devo tathA devIone sAthe laIne samasta Rddhi - yAvat - ninAda sahita divya devaddhi, divya devaghuti, divya devAnubhAvano anubhava, pradarzana, avalokana karatA jyAM saudharmakalpano uttara dizAvartI nirvANa mArga hato tyAM AvyA. tyArapachI eka lAkha yojana pramANa vegavALI gatithI nIce utarIne ane tevI ja utkRSTa gatithI gamana karatA ticharUpamAM sthita asaMkhyAta dvIpa samudronA madhyAtimadhya bhAgamAMthI gamana karatA jyAM naMdIzvaradvIpa hato, jyAM teno agni khUNo hato, tyAM sthita ratikara parvata hato, tyAM AvyA, AvIne te divya devaRddhi - yAvat - divya devAnubhAvanuM pratisaMharaNa karIne jyAM jaMbUlIpa nAmanA dvIpamAM bharatavarSa kSetra hatuM, AmalakalpA nagarI hatI, AmrazAlavana caitya hatuM ane caityamAM jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra hatA, tyAM AvyA. - tyAM AvIne te divya vimAna vaDe zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, karIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrathI izAna khUNAmAM te divya vimAnane jamInathI cAra AMgaLa UMce Ubhu rAkhyuM. pachI saparivAra cAra agramahiSIo, gaMdharvonIka ane nATyAnIka e be anIko sAthe laIne pUrva dizAvartI trisopAna paMkti dvArA nIce utaryA. tyArapachI sUryAbhadevanA 4000 sAmAnika deva uttara dizAvartI trisopAna paMkti dvArA te divyavimAnathI nIce utaryA. tyArapachI bAkI rahelA devadevIo dakSiNa dizAvartI trisopAna paMkti dvArA te divyavimAnathI nIce utaryA. tyArapachI te sUryAbhadeva cAra agramahiSIo - vAva - 16,000 AtmarakSaka devo tathA anya ghaNAM ja sUryAbhavimAnavAsI deva-devIothI pariveSTita thaIne sarva Rddhi - yAvat - vAdyaninAdopUrvaka jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra birAjamAna hatA, tyAM AvyA. AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, pradakSiNA karIne vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM he bhagavan! huM sUryAbhadeva Apa devAnupriyane vaMdana-namaskAra karuM chuM - yAvat - ApanI paryApAsanA karuM chuM. he sUryAla ! e pramANe sUryAbhadevane saMbodhita karIne zramaNa bhagavaMta mahAvIre A pramANe kahyuM, he sUryAbha ! A purAtana paraMparA che, he sUryAbha ! A jIta AcAra che. he sUryAbha ! A karaNIya che. he sUryAbha! A paraMparAthI Acarita che, he sUryAbha ! A abhyanujJAta che ke bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSka ane vaimAnika devo atu bhagavaMtane vaMdana-namaskAra kare che. pachI potapotAnA nAmagotra kahe che. tethI he sUryAbha! tArI A Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 201 sarva pravRtti purAtana che - yAvat - abhyanujJAta che. tyAre te sUryAbhadeva zramaNa bhagavaMta mahAvIranA A kathanane sAMbhaLIne harSita - thAvat - vikasita hRdaya thaIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra karIne yathocita sthAne sthita thaIne zuzruSA karatA, namana karatA, sanmukha rahIne vinayapUrvaka baMne hAtha joDIne paryupAsanA karavA lAgyo. 0 sUryAbhadeva dvArA nRtyavidhi pradarzana :- tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIre te sUryAbhadevane ane te ati vizALa parSadAne dharmadezanA ApI - cAvatuM -- zramaNa karIne parSadA pAchI pharI, tyArapachI te sUryAbhadeva zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAsethI dharmazravaNa karIne ane hRdayamAM dhAraNa karI harSita, saMtuSTa - yAvat - harSathI vikasita hRdaya thaIne potAnA AsanethI uThIne teNe zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM he bhagavan! huM sUryAbhadeva bhavasiddhika chuM ke abhavyasiddhika chuM? samyagu dRSTi chuM ke mithyASTi chuM ? parita saMsArI chuM ke anaMta saMsArI chuM ? sulabha bodhi chuM ke durlabhabodhi chuM? ArAdhaka chuM ke virAdhaka chuM? carama zarIrI chuM ke acarama zarIrI chuM? he sUryAbha ! A pramANe saMbodhita karI zramaNa bhagavaMta mahAvIre te sUryAbha devane A pramANe kahyuM, he sUryAbha! tuM bhavasiddhika cho, abhavasiddhika nathI. - yAvatuM - carima cho, acarama nathI. (ekAvatArI cho.) tyAre te sUryAbhadeva zramaNa bhagavaMta mahAvIranA A kathanane sAMbhaLIne harSita, saMtuSTa, AnaMdita citta, parama saumanaska thaIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra karyA ane vaMdana-namaskAra karIne A pramANe nivedana karyuM he bhagavan! Apa badhuM jANo cho, badhuM juo cho, Apa sarvatra jANo cho, sarvatra jUo cho. Apa sarvakALane jANo cho ane sarvakALane juo cho. tethI he devAnupriya ! Apa mArA pUrvanA ane pachInA bhavane tathA mane labdha, prApta, adhigata A AvA prakAranI divya devaddhi, divya devaghuti, divya devAnubhAvane paNa jANo cho. tethI Apa devAnupriyanI bhaktipUrvaka huM gautama Adi zramaNa nigraMthonI samakSa A divya devaRddhi, divya devaghuti, divya devAnubhAva tathA batrIza prakAranI nATyavidhi dekhADavA mAMgu chuM. tyAre sUryAbhadevanA A kathanane sAMbhaLIne zramaNa bhagavaMta mahAvIre tenA A nivedanano Adara na karyo. tenA para dhyAna na ApyuM. paNa mauna rahyA. tyArapachI sUryAbhadeve punaH zramaNa bhagavaMta mahAvIrane bIjI ane trIjI vakhata paNa A ja pramANe nivedana karyuM. he bhagavan! Apa badhuM ja jANo cho - yAvatu - nATyavidhi pradarzita karavA icchuM chuM, ema kahIne zramaNa bhagavaMta mahAvIranI traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, karIne vaMdana-namaskAra karyA. pachI pUrva dizAmAM gayo. tyAM jaIne vaikriya samudaghAta karyo. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 Agama kathAnuyoga-5 karIne saMkhyAta yojanano daMDa kADhyo, kADhIne yathAbAdara pulo bahAra kADhyA. yathAsUkSma pudagalono saMcaya karyo. pharIthI bIjI vakhata paNa vaikriya samudRghAta karyo - cAvatuM - atyaMta sama ane ramaNIya bhUmibhAga vikrco. - te bhUmibhAga pUrvavarNita bhUmibhAgavatuM AliMga puSkara AdinI samAna sarva prakAre samatala hatuM - yAvat - rUpa, rasa, gaMdha, sparzavALA maNiothI suzobhita hatuM. te atisama ane ramaNIya bhUmibhAganI vaccovacca eka prekSAgRha maMDapanI racanA karI. je aneka seMkaDo staMbho para sanniviSTa hato ityAdi maMDapanuM varNana karavuM. te prekSAgRha maMDapanI aMdara atyaMta samaramaNIya bhUmibhAga - caMdaravo - akSapATa ane maNipIThikAnI vikuvaNA karI. te maNipIThikAnI upara pAdapITha, chatra Adi sahita eka siMhAsananI racanA karI - yAvat - teno uparI bhAga muktAdAmothI suzobhita hato. tyArapachI te sUryAbhadeve zramaNa bhagavaMta mahAvIranI sanmukha joIne praNAma karyA, praNAma karIne he bhagavan! mane AjJA Apo. kahIne tIrthaMkara prati mukha karIne te zreSTha siMhAsana para beTho. tyArapachI sauthI pahelA te sUryAbhadeve nipuNa zilpIo dvArA banAvela vividha prakAranA nirmaLa maNio ane suvarNa ratnovALA, bhAgyazALIone yogya dedIpyamAna kaDA, truTita, Adi zreSTha AbhUSaNothI vibhUSita, utpala puSTa dIrdhajamaNI bhUjAne prasArI. tyAre te bhujAthI samAna zarIra, samAna raMga, samAna vaya, samAna lAvaNya, rUpa, yauvana, guNovALA eka jevA AbharaNa, vastro ane nAdyopakaraNothI susajjita, skaMdhanI baMne tarapha laTakatA evA uttarIyathI yukta, tilaka ane Amalakane bAMdhelA, gaLAmAM raiveyaka paherelA, kaMcukavastrane paherelA, havAnA sAmAnya jhoMkAthI citra-vicitra paTTAvALI phenapeja jevI pratIta thanArI jhAlarathI yukta, citra-vicitra, dedIpyamAna, lAMbA adhovastrone dhAraNa karela. ekAvalI Adi AbhuSaNothI zobhAyamAna kaMTha ane vakSasthaLavALA nRtya karavAne mATe tatpara 108 devakumAro nIkaLyA. tyArapachI aneka prakAranA maNio Adi AbhUSaNothI zobhita - yAvat - puSTa, lAMbI DAbI bhUjAne prasArI. tyAre temAMthI samAna zarIra, samAna varNa, samAna vaya, samAna lAvaNya, rUpa, yauvana ane guNovALI, eka jevA AbhUSaNo, vastro ane potapotAnA vAdyanATyopakaraNothI susajjita, baMne tarapha laTakatA cheDAvALA uttarIyane skaMdha para laTakAvelI, mastake tilaka ane Amelaka bAMdhelI, raiveyaka ane kaMcuka vastro paherelI, aneka prakAranA maNio ane ratnonA AbhuSaNothI zobhAyamAna aMgopAMgavALI, caMdra samAna lalATavALI, caMdrathI adhika saumya darzanavALI, ulkA samAna camakatI. zRMgAragRha tulya suMdara vezavALI, hAsya, vANI, ceSTA, vilAsa, lIlA Adine oLakhavAmAM nipuNa, ucita vyavahAramAM kuzaLa, potapotAnA vAdyone laIne nRtya karavA mATe udyata 108 devakumArIo viturvI. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 202 tyArapachI te sUryAbhadeve 108 zaMkho, 108 zaMkhavAdako, 108 zRMgo. 108 zRMgavAdako, 108 zaMkhikA, 108 zaMkhavAdikA, 108 kharamukhI, 108 kharamukhIvAdako, 108 peya (nagarAo), 108 peyavAdako, 108 piripirikAo ane 108 piripiri vAdakonI vidurvaNA karI. tyArapachI teNe devakumAra ane devakumArIone bolAvyA. tyAre te sarve devakumAra ane devakumArIo sUryAbhadeve bolAvavAthI harSita - yAvatu - jyAM sUryAbhadeva hato tyAM AvyA ane AvIne baMne hAtha joDyA - yAvat - vadhAvIne A pramANe kahyuM he devAnupriya ! amAre mATe je karavA yogya che, tenI AjJA Apo. tyAre sUryAbhadeve te badhAM devakumAro ane devakumArIone A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! tame badhAM zramaNa bhagavaMta mahAvIranI samIpe jAo, temane traNa vakhata AdakSiNA-pradakSiNA karo. karIne vaMdana-namaskAra karo. karIne gautama Adi nigraMtha zramaNone divya devaRddhi, divya devadyuti, divya devAnubhAva ane divya batrIza prakAranI nRtyavidhi dekhADo, mArI AjJAnuM zIgha pAlana karo. 0 nRtyavidhinuM varNana : (1) tyArapachI te sarve devakumAro ane devakumArIoe sUryAbhadevanI AjJAne sAMbhaLIne harSita - kAvat - prasanna thaIne baMne hAtha joDIne - yAvatuM - te svIkAra karyo. svIkAra karIne teo jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra birAjamAna hatA, tyAM AvyA, AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra karyA. karIne jyAM gautama Adi zramaNa nigraMtha birAjatA hatA tyAM AvyA. - tyArapachI te badhAM devakumAra ane devakumArIoe paMktibaddha thaIne eka sAthe maLIne eka sAthe nIcA namyA. nIcA namIne eka sAthe ja potAnA mastaka UMcA karI sIdhA UbhA rahyA. A prakAre te badhAM sAthe maLInenIcA namyA, pharI mastaka UMcA karyA. pachIthI UbhA rahIne dhImethI kaMIka nakhyA ane pachI mastaka unnata karyA. mastaka unnata karIne eka sAthe alaga-alaga phelAI gayA, phelAIne eka sAthe potapotAnA vAdyone lIdhA. pharI eka sAthe maLIne vAdyo vagADavA lAgyA, gAvA lAgyA, nRtya karavA lAgyA. teonuM saMgIta kevA prakAranuM hatuM te jaNAve che- - urathI maMda, mUrdhanyathI tAra-tAra ane kaMThathI vizeSa tAra (svara) vALuM hatuM. A rIte tristhAna samudrata te saMgIta trisamaya recakathI racita hovAthI trividharUpa hatuM. saMgIta guMjAravathI samasta prekSAgRha guMjatuM hatuM. rAgane anurUpa, tristhAna ane trikaraNa zuddha, guMjatI vAMsaLI ane vINAnA svaromAM ekarUpa hatuM. guMjatA evA vAMsa, taMtrI, tAla, laya, gahathI susaMprayukta hatuM, madhura, sama, salalita, manohara, mRdu, ribhita, pada, saMcArathI yukta hatuM. zrotAone ratikara, sukhAMta evA te nartakonA zreSTha nRtya sajja viziSTa prakAranuM uttamottama saMgIta hatuM. teoe zuM karyuM te jaNAve che - zaMkha, zRMga, zaMkhikA, kharamukhI, peya, Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 Agama kathAnuyoga-5 piripiTikAnA vAdaka tene phUMkatA hatA. paNava ane paTahanA vAdaka Ahata karatA hatA, e rIte koI bhaMbhA ane horaMbha para TaMkAra mAratA, bherI, jhallarI ane duMdubhine tADita karatA, muraja-mRdaMga ane naMdImRdaMgano AlApa letA, AliMga, kusuMba gomukhI ane mAdala para uttADana karatA, vINA-vIpaMcI ane vallakIne mUrzita karatA, mahatavINA, kacchapI vINA ane citravINAne kUTatA, baddhIsa, sughoSA, naMdIghoSa vINAonuM sAraNa karatA, bhrAmarI, pabhrAmarI, paravAdinI vINAnuM sphoTana karatA, tUNa ane tuMbavINAno sparza karatA, AmoTa-kuMbha ane nakulane khaNakhaNAvatA, mRdaMga-huDukka ane vicikkIne mRdu sparza karatA, karaDa, DiMDima, kiNita ane kadaMba vagADatA; dardaka, dardarikA, kutuMbaru, kalazikA, maTukane jorajorathI tADita karatA, tala, tAla, kAMsyatAlane dhImethI tADita karatA, riMgirisikA, lattikA, makarikA ane susumArikAne ghaTTana karatA, temaja vaMzI, veNu, vAlI, parillI tathA vaddhakone phUMkatA hatA. A rIte badhA potapotAnA vAdyo vagADatA hatA. te divya saMgIta, divya vAdana ane divya nRtya A prakAranA adbhuta, zRMgAra, rUpa, udAra, manojJa, manohara hatA ke te manamohaka gIta, manohara nRtya, manohara vAdana badhAMnA cittamAM spardhA utpanna karatA hatA, darzakonA avAjathI nATyazALA guMjatI hatI. A pramANe badhAM devakumAra-devakumArIo divyakrIDAmAM pravRtta hatA. tyArapachI te badhAM devakumAra ane devakumArIoe zramaNa bhagavaMta mahAvIra ane gautama Adi nirgathe zramaNonI samakSa - svastika, zrIvatsa, naMdAvarta, vardhamAnaka, bhadrAsana, kaLaza, matsyayugala ane darpaNa A ATha maMgaladravyone AkAre rU5 divya nRtya dekhADyA. - A prathama nRtyavidhi hatI. (2) tyArapachI bIjI nRtyavidhi prAraMbha karavAne mATe te badhAM devakumAra ane devakumArIo ekaThA thayA. thaIne - yAvat - divya devaramaNamAM pravRtta thayA. tyAre te sarve devakumAra ane devakumArIoe zramaNa bhagavaMta mahAvIra samakSa Avarta, pratyAvarta, zreNI, prazreNI, svastika, sauvastika, puSyamANaka, vardhamAnaka, masyAMDaka, makarAMDaka, jAra, mAra, puSpAvali, pApatra, sAgara, taraMga, vasaMtalatA, paghalatAnI AkRtirUpa divya nRtyavidhinuM pradarzana karyuM. (3) e pramANe eka eka nRtyavidhi batAvyA pachI bIjI prAraMbha karavAnI madhye te devakumAra-devakumArIo ekatrita thatA tyAMthI AraMbha divyakrIDAmAM pravRtta thavA sudhInuM samagra kathana pUrvavat jANavuM. tyArapachI te badhAM devakumAra-devakumArIoe zramaNa bhagavaMta mahAvIra samakSa ihAmRga, vRSabha, turaga, nara, makaTa, viDaga, vyAlaka, kinnara, mRga, sarabha, amara, kuMjara, vanalatA, paghalatAnI racanArUpa divya nRtyavidhi pradarzita karI. (4) tyArapachI temaNe ekatovakra, dvidhAvakra, ekatanamita, dvighAtaHnamita, ekataH cakravAla, dvidhAtaH cakravAla. e pramANe cakrArdha cakravAla nAmaka divya nRtyavidhi pradarzita karI. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 205 (5) tyArapachI caMdrAvali pravibhakti, sUryAvali pravibhakti, valiyAvali pravibhakti, haMsAvali pravibhakti, ekAvali pravibhakita, tArAvali pravibhakti, muktAvali pravibhakti, kanakAvali pravibhakti, ratnAvali pravibhakti, nAmaka divyanRtyavidhi dekhADI. (6) tyArapachI caMdrogapravibhakti, sUryodgama pravibhakti, uddagamanoma pravibhakti nAmaka divya nRtyavidhi pradarzita karI. (7) tyArapachI temaNe caMdrAgamana pravibhakti, sUryAgamana pravibhakti, Agamana- anAgamana pravibhakti nAmaka divya nRtyavidhi pradarzita karI. (8) tyArapachI teoe caMdrAvaraNa pravibhakti, sUryAvaraNa pravibhakti, AvaraNA varaNa pravibhakti nAmaka divya nRtyavidhi pradarzita karI. (9) tyArapachI teoe caMdrAstamana pravibhakti, sUryAstamana pravibhakti, astamana--utpanna pravibhakti nAmaka divya nRtyavidhi pradarzita karI. (10) tyArapachI teoe caMdramaMDala pravibhakti, sUryamaMDala pravibhakti, nAgamaMDala pravibhakti, yakSamaMDala pravibhakti, bhUtamaMDala pravibhakti, rAkSasa maMDala pravibhakti, mahoraga maMDala pravibhakti, gaMdharvamaMDala pravibhakti, maMDala-maMDala pravibhakti nAmaka divya nRtyavidhi pradarzita karI. (11) tyArapachI teoe vRSabhamaMDala pravibhakti, siMhamaMDala pravibhakti, azvavilaMbita, gajavilaMbita, azvavilasita, gajavilasita, mattaazvavilasita, mattagajavilasita, mattaazvavilaMbita, mattagajavilaMbita ane drutavilaMbita nAmanI divya nRtyavidhi pradarzita karI. (12) tyArapachI sAgarapravibhakti nAgarapravibhakti, sAgara-nAgara pravibhakti nAmaka nRtyavidhi pradarzita karI. (13) tyArapachI naMdapravibhakti, caMpA pravibhakti, naMdA-caMpaUvibhakti nAmaka nRtyavidhi pradarzita karI. (14) tyArapachI teoe masyAMDaka pravibhakti, makarAMDaka pravibhakti, jAra pravibhakti, mArI pravibhakti ane masyAMDaka, makarAMDaka, jA-mAra nAmaka nRtyavidhi pradarzita karI. (15) tyArapachI temaNe ka-kAra pravibhakti, khakAra pravibhakti, ga-kAra pravibhakti, gha-kAra pravibhakti, Da-kAra pravibhakti ane ka-kAra, kha-kAra, ga-kAra, ghakAra ane Da-kAra pravibhakti nAmanI divya nRtyavidhi pradarzita karI. (16) e ja pramANe ca-kAra varga (ca-cha-ja-jha-ga) nRtyavidhi; (17) e ja pramANe Ta-kAra varga (Ta-6--DhaNa) nRtyavidhi; (18) e ja pramANe tatkAra varga (ta-tha---na) nRtyavidhi; (19) e ja pramANe patrakAra varga (5--barbhama) nRtyavidhi dekhADI. (20) tyArapachI azokapallava, Amrapallava, jAMbu pallava, kozAMba pallava, Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 Agama kathAnuyoga-5 pravibhakti nAmaka divya nRtyavidhi pradarzita karI. (21) tyArapachI paghalatA pravibhakti - yAvat - zyAmalatA pravibhakti dvArA latA pravibhakti nAmaka divya nRtyavidhi pradarzita karI. (22) pachI druta nAmaka divya nRtyavidhi pradarzita karI. (23) pachI vilaMbita nAmaka divya nRtyavidhi pradarzita karI. (24) pachI dratavilaMbita nAmaka divya nRtyavidhi pradarzita karI. (25) pachI aMcita nAmaka divya nRtyavidhi pradarzita karI. (26) pachI ribhita nAmaka divya nRtyavidhi pradarzita karI. (27) pachI aMcita-ribhita nAmaka divya nRtyavidhi pradarzita karI. (28) pachI ArabhaTa nAmaka divya nRtyavidhi pradarzita karI. (29) pachI bhasola nAmaka divya nRtyavidhi pradarzita karI. (30) pachI ArabhaTa-bhasola nAmaka divya nRtyavidhi pradarzita karI. (31) pachI utpAta, nipAta, pravRtta, saMkucita, prasArita, racAracita, bhrAMta ane saMbhrAMta nAmaka divya nRtyavidhi pradarzita karI. (32) tyArapachI badhAM devakumAra-devakumArIo ekaThA thayA - yAvat - devaramaNamAM pravRtta thaI gayA. pachI teoe zramaNa bhagavaMta mahAvIranA pUrvabhava caritra nibaddha, cyavana caritra nibaddha, janma, abhiSeka, bAlabhAva, yauvana, kAmabhoga, niSkramaNa, tapazcaraNa, jJAnotpAda, tIrtha pravartana, parinirvANa ane carama e sarve caritranibaddha nAmaka divya nRtyavidhi pradarzita karI. 0 nRtyavidhi bAda sUryAbhadevanuM pAchA javuM: tyArapachI te aneka devakumAra ane devakumArIkAoe tata, vitata, dhana, zuSira e cAre prakAranA vAdyo vagADyA. pachI teoe ukSita, pAdAMta, maMdaka ane rocitAvasAnarUpa prakAranA saMgItanuM gAna karyuM. pachI teoe aMbhita, ribhita, ArabhaTa ane bhasola e cAra prakAranI nRtyavidhi dekhADI. pachI teoe dArdAntika, prAtyaMtika, sAmAnyatopanipAtanika ane antarmadhyAvasAnika e cAra prakAranA abhinayo abhinita karyA. tyArapachI te sarve devakumAra ane devakumArIoe gautama Adi zramaNa nigraMthone divya devaddhi, divya devadyuti, divya devAnubhAva ane batrIsa prakAranA nATaka dekhADyA pachI zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, vaMdana-namaskAra karyA, pachI sUryAbhadeva pAse AvyA. AvIne baMne hAtha joDIne mastake Avarta karI, mastake aMjali karI sUryAbhadevane vadhAvyA. temanI AjJA pAchI soMpI. tyArapachI te sUryAbhadeve potAnI divya devaRddhi, divya devadyutidivya devAnubhAvane pratisaMharita karyA. kSaNa mAtramAM ekalo-ekAkI thaI gayo. pachI teNe zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI. vaMdana-namaskAra karyA. potAnA parivAra sAthe te divya vimAna para ArUDha thaIne je dizAthI Avyo hato, te dizAmAM pAcho gayo. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 207 0 sUryAbha devanI devaddhi saMbaMdhI nirUpaNA: he bhagavan! A pramANe gautamasvAmIe saMbodhita karI zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra karyA. pachI A pramANe kahyuM, he bhagavan! te sUryAbhadevanI A divya devaddhi - yAvat - devaprabhAva kyAM gayA ? kayA praviSTa thayA ? he gautama ! zarIramAM gayA, zarIramAM praviSTa thaI gayA. he bhagavan! kayA kAraNathI Apa A pramANe kaho cho ke zarIramAM cAlyA gayA ane zarIramAM praviSTa thaI gayA. he gautama ! jema koI eka phUTAgAra zAlA hoya, baMne bAjuthI lipta hoya, gupta hoya, gupta hAravALI hoya, nirvAta hoya, gaMbhIra-vizALa hoya, te kUTAgAra zALAnI nIkaTa vizALa janasamUha hoya. tyAre te janasamUha eka moTA meghapaTalakane athavA varSA vAdaLane ke mahA vAtane AvatuM joIne te kUTAgArazALAmAM aMdara praviSTa thaI jAya te rIte he gautama ! - yAvat - te divya devaRddhi sUryAbhadevanA zarIramAM praviSTa thaI gaI. 0 sUryAbhavimAnanA sthAnAdinuM varNana : he bhagavan! te sUryAbhadevanuM te sUryAbhavimAna kyAM che ? he gautama ! jaMbUDhIpanA merU parvatanI dakSiNa dizAmAM ratnaprabhA pRthvInA atyaMta sama ane ramaNIya bhUmibhAgathI upara urdhva dizAmAM caMdra, sUrya, graha, nakSatra ane tArA maMDaLathI AgaLa aneka seMkaDo, hajAro, lAkho, karoDo yojana UMce UMce gayA pachI saudharmakalpa nAmaka vaimAnika devono AvAsarUpa devaloka che. je pUrva-pazcima lAMbo ane uttara-dakSiNa pahoLo tathA ardha caMdrAkAra che. potAnI kAMtithIta sadA camakato rahe che. asaMkhyAta koTA-koTi yojana pramANa lAMbo-pahoLo tathA asaMkhyAtA koTAkoTi yojana pramANa paridhivALo che. tyAM saudharma devonA batrIsa lAkha vimAnAvAsa che. A badhA vimAno sarvAtmanA ratnonA che ane sphaTika maNivat nirmaLa - yAvatu - manohara che. - te vimAnonA ati madhya bhAgamAM cAra dizAomAM pAMca avataMsaka che. jemake - azokAvayaMsaka, saptaparNAvataMsaka, caMpakAvataMsaka, cUtAvataMsaka tathA madhyamAM saudharmAvalaMsaka. A sarve ratnamaya - yAvat - pratirUpa che. te saudharmAvalaMsaka mahAvimAnanI pUrva dizAmAM tichuM asaMkhyAta lAkha yojana pramANa AgaLa gayA pachI sUryAbhadevanuM sUryAbha nAmaka vimAna che jeno AyAma-viSThabha sADAbAra lAkha yojana ane parikSepa 3952848 yojana pramANa che. A vimAna cAre taraphathI eka prakArathI gherAyela che te prAkAra 300 yojana UMco che, mULamAM teno vikhaMbha 100 yojana, madhyamAM 50 yojana, upara 25 yojana che. te mULamAM vistIrNa, madhyamAM saMkSipta ane upara pAtaLo hovAthI gopuccha saMsthAna saMsthita sarva ratnamaya svaccha - yAvat - pratirUpa che. te prAkAra aneka prakAranA paMcavarNI - jemake - kRSNa, nIla, rakta, pIta ane zakta varNanA kapi zIrSakothI upazobhita che. te pratyeka kapizIrSaka eka yojana lAMbA, Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 Agama kathAnuyoga-5 aDadho yojana pahoLA ane kaMIka nyUna eka yojana UMcA, sarva ratnamaya, svaccha - yAvat - pratirUpa che. sUryAbha vimAnanI eka eka bAjumAM eka-eka hajAra vAra che. te 500500 yojana UMcA, 250 yojana pahoLA ane teTalAM ja praveza vALA che. A kAra zveta varNanA che. uttama suvarNamayI skUpikAthI yukta che. tenA para ihAmRga, vRSabha - thAvat - pAlatA AdinA citro che. staMbho para banelI vajaratnonI vedikAthI yukta hovAthI ramaNIya dekhAya che. samazreNImAM sthita vidyAdhara yugala yaMtra dvArA calita dekhAya che. hajAro kiraNo ane hajAro rUpakothI yukta hovAne kAraNe te dvAra dedIpyamAna lAge che. darzakonA netrone AkRSTa karatA, sukhaprada sparzavALA ane rU5 zobhAsaMpanna che. A vAronA nema vajaratnonA, pratiSThA rijharatnonI, staMbha vaiDUryamaya talabhAga svarNajaDita paMcavarNI maNiratnono, DehalI haMsagarbhamaya, indranIla gomedamaya, dvArazAkhA lohitAkSamaya, otaraMga jyotirasamaya, kIlikA lohitAthI ratnamaya, sAMdhA vajaratnamaya, samagaka vividha maNimaya, argalA ane argalA pAzaka vajaratnamaya, Avartana pIThikA rajatamaya, uttarapArzvaka aMkamaya hatA. A dvArA atyaMta saghana, aMtararahita hatA. pratyeka kAronI baMne bAjue dIvAro sahita kula 356 bhittigulikAo hatI. eTalI ja gomAnasikA hatI. kAro para aneka prakAranA maNiratnonA banela vyAlarUpa krIDA karatI putaLIo hatI. tenA mADha vajaratnamaya, mADhanA zikhara cAMdInA ane uparI bhAga sonAnA che. jharokhA vividha maNiratnamaya, chapparanA vAMsa maNimaya, vAMsabaMdha lohitAkSa ratnamaya, bhUmi rajatamaya, pAMkha ekaratnamaya, vallIo tathA vallIo tathA kavelu jyotirasa ratnamaya che. paTTIo rajatamaya che. avaghATanI suvarNamaya, uparI proMchanikA vajamaya, kaveluo nIce AcchAdana rajatamaya che. tenA zikhara ekaratnamaya, skUpikA tapanIya suvarNamaya che. A tAro zaMkha samAna vimala, dahIM-dUdhanA phINa ane rajatanA Dhera jevI zveta prabhAvALA che, hAronA uparI bhAgamAM tilakaratna nirmita anekavidhi ardhacaMdronA citro che. maNi--mAlAthI alaMkRta che, te kAra bhItara-bahAra ati nigdha ane sukomaLa che. suvarNanI retI bichAvelI che. sukhada sparzavALA ane rUpa zobhA saMpanna, prAsAdIya, darzanIya, abhirUpa ane pratirUpa che. te dvAronI baMne bAjue baMne nisIdhikAomAM 16-16 caMdanakaLazonI paMktio che. A caMdanakaLaza zreSTha uttama kamaLo para pratiSThita che. uttama sugaMdhita jaLathI bharelA che. caMdananA lepathI carcita che. kaMThomAM raktavarNa sUtra bAMdhela che. tenuM mukha pauotpalathI DhAMkela che. he AyuSyamAnuM zramaNo ! A sarve kaLazo sarvAtmanA ratnamaya che. nirmaLa - yAvat - moTA moTA indra kuMbha jevA vizALa ane ati ramaNIya che. A kAronI baMne bAjunI nizIdhikAomAM soLa-soLa nAgadaMtonI paMktio che te nAgadaMta motI ane suvarNamALAmAM laTakatI gavAhAkAra ghUMgharuM ane nAnI-nAnI ghaMTikAothI Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 209 pariveSTita che tenA agrabhAga upara uThatA ane divAlanI bahAra nIkaLelA che. pAchaLanA bhAga divAlamAM sArI rIte DhaMkAyelA che. teno AkAra sarpanA adhobhAga jevo che. agrabhAganuM saMsthAna sarpArdhanI samAna che. te vajaratnonA banelA che te zramaNo ! moTAmoTA gajAMtA jevA A nAgadaMta svaccha - yAvat - pratirUpa che. te nAgadaMtonI upara aneka kALA sUtramAM guMthelI, e ja rIte nIla, lAla, pIta, zveta sUtramAM guMthelI lAMbI lAMbI mALA laTakatI hatI. A mALA sonAnA jhumakhA ane suvarNathI parimaMDita che. vividha maNithI racita, vividha hArothI - yAvat - zrIthI atIva zobhAyamAna che. te nAgadaMtonI upara bIjI soLa-soLa nAgadaMtonI paMktio che. he zramaNo ! A nAgadaMta paNa pUrvavat che. te nAgadaMto upara aneka rajatamayI sIMkA laTake che. temAM aneka vairya maNithI banelI dhUpaghaTikAo che. A dhUpaghaTikA kALo agaru, zreSTha suMdarajja, turaSka ane sugaMdhita dhUpathI madhamadhAtI manohara sugaMdhathI gaMdhavartikA jevI pratIta che tathA sarvottama, manojJa, manohara, tRptidAyaka gaMdhathI te pradezane sarva tarapha adhivAsita karatI - yAvatuM - zobhAyamAna thaI rahI che. te dvAronI baMne bAju onI nizIthikAomAM 16-16 putaLIonI paMkti che. A putaLIo vividha prakAranI lIlA karatI, supratiSThita, sarva prakAranA AbhuSaNothI alaMkRta, aneka prakAre raMgaberaMgI vastro ane mALAthI suzobhita, pAtaLA kaTipradezavALI, UMcA aMboDA bAMdhelI, paripuSTa, mAMsala, kaThina, pIvara, samazreNI sthita, sahavartI, abyunnata goLAkAra stanovALI, lAlimAyukata nayanAMtavALI, ati sukomaLa, nirmaLa, saghana, ghuMgharALI kALI ke zarAzivALI, azokavRkSane sahAre ubhelI, DAbA hAthe tenI agrazAkhAne pakaDelI, ardhanimIlita netronA iSat vakra kaTAkSathI devonA manane haraNa karatI, pArthiva pariNAmavALI hovA chatAM zAzvat caMdramukhI, caMdrasama manohara, caMdrArdhatulya lalATavALI caMdrathI adhika saumya kAMtivALI, ulkAkuMja sama udyota karanArI, vidyuta ane sUryanA dIpyamAna tejathI adhika prakAza prabhAvALI, potAnI suMdara vezabhUSAthI zRMgAra rasanA gRha samAna, prAsAdIya - yAvat - ramaNIya hatI. te dvAronI baMne bAjunI baMne nizIpikAomAM 16-16 jAlakaTaka paMkti che. A jAlakaTaka sarvAtmanA ratnamaya svaccha - yAvat - pratirUpa che. te vAronI ubhaya pArthavartI baMne nizIdhikAomAM 16-16 ghaTapaMkti che. te pratyeka ghaMTA jAMbUnada svarNamaya che. tenA lolaka vajamaya, baMne bAju vividha prakAranA maNi. jaDita, sAMkaLo suvarNanI, dorIo maNimaya che. meghano gaDagaDATa, haMsasvara, krAMca svara, siMhagarjanA, duMdubhinAda, vAdyavRMda ninAda, naMdighoSa, maMjula svara, maMjulaghoSa susvara, susvaraghoSa jevI gUMjavALA te ghaMTa potAnA zreSTha, suMdara, manojJa, manohara, karNa ane manane sukhada, jhaNakArathI sarva pradezane vyApta kare che. te lAronI baMne bAjuonI nizIdhikAomAM 16-16 vanamAlAonI paripATIo Jain E! nternational Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 Agama kathAnuyoga-5 kahI che. te vanamAlAo maNiothI banela vividha prakAranA vRkSa, latA, pallavothI vyApta che, madhupAnane mATe pravRtta bhramaro dvArA vAraMvAra sparzathI suzobhita vanalatAo prAsAdIya ane darzanIya che. te dvAronI baMne bAjunI nizIpikAmAM 16-16 prakaMThaka cabUtarA che. te prakaMThaka 250 yojana lAMbA - 250 yojana pahoLA ane 125 yojanA jADA che. sarvAtmanA ratnonA banelA che. nirmaLa - yAvat - patirUpa che. te prakaMThakomAMthI pratyeka upara eka-eka prAsAdAvataMsaka che. je 250 yojana UMcA - 125 yojana pahoLA ane cAre dizAomAM phelAtI potAnI prabhAthI hasatA evA pratIta thatA hatA. vividha prakAranA maNiratnothI temAM citra vicitra racanA banelI che. vAyuthI pharakatI ane vijaya sUcaka vaijayaMtI patAkA ane chatrAtichatrothI alaMkRta che. tenA zikhara AkAzatalane sparze che. jharokhAmAM khacita ratnapiMjarothI camakI rahela che. temAM maNio ane suvarNanI skUpikAo che. tathA sthAne sthAne vikasita zatapatra ane puMDarIka kamaLonA citra ane tilaka, ratno dvArA racita ardhacaMdra banelA che. maNimAlAthI alaMkRta che. aMdara ane bahArathI glaNa che. AMgaNamAM svarNamayI retI bichAvelI che. je sukhada sparzavALI, sazrIkarUpa, prAsAdIya, darzanIya yAvatuM muktAdAmathI suzobhita che. te hAronI baMne bAju 16-16 toraNa che. je vividha prakAranA maNinA banelA che. temaja maNi nirmita staMbho para sArI rIte bAMdhela - yAvat - padma kamalonA gucchathI upazobhita che. te toraNomAM pratyekanI AgaLa be--be putaLIo sthita che. te toraNonI AgaLa nAgadaMta che. putaLI ane nAgadaMtanuM varNana pUrvavat jANavuM. te toraNonI AgaLa babbe azva, gaja, nara, kinara, jiMpuraSa. mahoga, gaMdharva, vRSabha, saMghATa yugala che. te badhA ratnamaya svaccha - yAvat - pratirUpa che. e ja pramANe tenI paMkti-vIthi ane mithuna sthita che. te toraNonI AgaLa be--be padmalatA - yAvat - zyAmalatA che. je puSpothI vyAsa ane ratnamaya, nirmaLa - yAvat - pratirUpa che. te toraNo AgaLa be-be dizA svastika che. je nirmaLa - yAvat - pratirUpa che. te toraNonI AgaLa be--be caMdrakaLaza che. A caMdrakaLaza zreSTha kamaLo para rAkhelA che ityAdi pUrvavatuM. te toraNonI AgaLa be--be bhaMgAra rAkhyA che. A bhaMgAra paNa, uttama kamaLo para che - yAvat - he zramaNo ! matta gajarAjanI mukhAkRti samAna vizALa AkAravALA che. te toraNonI AgaLa babbe darpaNa che. te darpaNanI pAdapITha sonAnI, pratibiMba maMDala aMtaratnanA che je anavadharSita hovA chatho paNa nirmaLa prabhAyukta che. he zramaNo! caMdramaMDaLa jevA A nirmaLa darpaNa kAyAdhuM pramANa moTA moTA che. te toraNonI AgaLa vajamaya nAbhivALa babbe thALa che. je mUsala AdithI traNa vakhata chAMTela, zodhela, atIva svaccha, akhaMDa cokhAthI paripUrNa bharelA lAge che. he Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 211 zramaNo! A thALa jAMbunada svarNanA banelA - yAvat - pratirUpa ane rathanA paiDA jeTalA vizALa AkAravALA che. te toraNonI AgaLa babbe pAtrIo rAkhI che, te svaccha jaLathI bharela che ane vividha prakAranA tAjA phaLothI bharelI lAge che. he zramaNo ! A badhI pAtrIo ratnamayI svaccha - yAvat - pratirUpa che ane teno AkAra moTA-moTA gokaliMjaro samAna goLa che. te toraNo AgaLa babbe supratiSThaka che, je vividha bhAMDa samAna suzobhita ane sarve ratnamaya tathA svaccha - yAvat - pratirUpa che. te toraNonI AgaLa babbe manoguNikAo che. jenI upara aneka sonA ane cAMdInA pATIyA che. te pATIyAmAM vajamaya nAgadaMta jaDelA che. te nAgadaMta para vajamaya sIkA TAMgelA che. te sIkA para paMcavarNI sUtranA jALIvALA vastrakhaMDa DhAMkelA aneka ghaDA che. te ghaDA vajaratnamaya - yAvat - pratirUpa che. te toraNonI AgaLa citrita baLe ratnakaraMDaka che. je rIte cakravartI rAjA vaiDUrya maNi ane sphaTikanA paTalathI AcchAdita ratnakaraMDaka potAnI prabhAthI te pradezane pUrI rIte prakAzita, udyotita, tApita ane prabhAsita kare che, te rIte te ratna karaMDakanI prabhA, te pradezane pUrNatayA - yAvat - prabhAsita kare che. te toraNothI AgaLa babbe azvakaMTha, gajakaMTha, narakaMTha, kinnarakaMTha, jhiMpuruSakaMTha, mahoragakaMTha, gaMdharvakaMTha, vRSabhakaMTha che. je sarvaratnamaya - yAvat - pratirUpa che. te toraNonI AgaLa babbe puSpa caMgerI, mAlya caMgerI, cUrNa caMgerI, gaMdha caMgerI, vastra caMgerI, AbharaNa caMgerI, siddhArtha caMgerI che je - yAvat - pratirUpa che. te toraNonI AgaLa babbe siMhAsana che. varNana pUrvavat jANavuM. te toraNonI AgaLa babbe rajatamaya chatra che. tenA daMDa vimala vaiDUryamaya che. karNikA sonAnI che, sAMdhA vajamaya che motI parovelI 8000 sonAnI zreSTha zalAkA che. dara caMdana ane sarva RtuonA puSponI surabhigaMdha yukta zItala chAyAvALA che tenA para aSTamaMgala citrita che ane caMdramaMDalavatuM goLAkAra che. te toraNo AgaLa babbe cAmara che te cAmaranI DAMDI caMdrakAMta, vaiDUrya ane vajaratnonI che. tenA para aneka prakAranA maNiratno dvArA aneka prakAranI citra-vicitra racanA banelI che. zaMkha, aMkarana, kuMdapuSpa, jalakaNa ane mathita dUdha-dahIMnA phINa samAna zveta dhavala tenA pAtaLA lAMbA vALa che - yAvat - te pratirUpa che. toraNonI AgaLa baLe telasamRdugaka, koSTha, patra, coya, tagara, elA, haratAla, hiMgaloka, mainasila ane aMjana e sarvenA samugaka che. je sarve ratnamaya - cAvatuM - pratirUpa che. sUryAbha vimAna pratyeka vAra upara 108-108 cakra, mRga, garuDa, chatra, mayurapiccha, pakSI, siMha, vRSabha, hAthI, nAganA cinhothI aMkita dhvajAo che. A pramANe sUryAbha vimAnanA eka-eka kAra para kula 1080-1080 dhvajA pharakI rahI che. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-5 te dvAromAMthI eka-eka dvAra upara 65-65 bhauma che. te bhaumonI vaccovacca eka-eka siMhAsana che. bAkInA bhaumomAM eka-eka bhadrAsana che. te dvAronA uparI bhAga 16 prakAranA ratnothI upazobhita che. te A pramANe - ratna - yAvat - riSTa. te dvAronI upara ATha-ATha maMgala che je dhvaja -- yAvat -- chatrAtichatrothI zobhita che. - 212 A pramANe sUryAbha vimAnanA 4000 hAronuM varNana kaheluM che. sUryabha vimAnanI cAre tarapha 500-500 yojana choDIne cAre dizAomAM cAra vanakhaMDa che - azokavana, saptaparNavana, caMpakavana, Amravana. temAMthI pUrva dizAmAM azokavana, dakSiNamAM saptaparNavana, pazcimamAM caMpakavana, uttaramAM sUtavana che A pratyeka vana sADA bAra lAkha yojanathI kaMIka adhika lAMbA, 500 yojana pahoLA tathA eka--eka prAkArathI gherAyela che. prabhAvALA A badhAM ja vanakhaMDa atyaMta gIca hovAthI kALA, kALI prabhAvALA, nIlA, nIlI yAvat - snigdha ane snigdha chAyAvALA che. vRkSonI zAkhA-prazAkhA ApasamAM ekabIjAne maLelI hovAthI saghana chAyAthI ramaNIya tathA mahAmeghonA samudAya jevA ramya dekhAya che. tenA mULa jamInamAM UMDe sudhI che. A vanakhaMDonA madhyamAM atyaMta sama ane ramaNIya bhUmi bhAga che. jemake ArliMga puSkara Adi samAna sama yAvat - vividha prakAranA paMcaraMgImaNi ane tRNonA gaMdha ane sparze Adi varNana pUrvavat jANavuM. - - he bhagavan ! pUrva, pazcima, dakSiNa, uttara dizAnA vAyu sparzathI maMdamaMda calita, kaMpita, Dagamagita, pharakatA, TakarAtA, kSubhita ane udIrita thatAM te tRNa ane maNiono kevo zabda dhvani thAya che ? he gautama ! je rIte zibikA, svandvamAnikA athavA chatra, dhvajA, ghaMTA, patAkA ane uttama toraNothI suzobhita, vAdyasamUhavat zabda ninAda karanArA, ghuMgharu ane svarNamALAthI pariveSTita, himavatamAM utpanna ati nigaDa sArabhUta uttama tinisakASThathI nirmita, sArI rIte lagAvAela, dhurAothI sajjita, sudRDha, uttama loDhAnA paTTAthI surakSita, zubha lakSaNo--guNothI yukta, kulina azvothI yukta, ratha saMcAlanamAM ati kuzaLa sArathI dvArA saMcAlita, 100 bANovALA 32 tUNIrothI parimaMDita kavacathI AcchAdita zikhara bhAgavALA dhanuSa-bANa, praharaNa-kavaca Adi yuddhopakaraNothI bharela ane yuddhane mATe sannaddha yoddhAo mATe sajAvela rathanA vAraMvAra maNi ane ratnothI nirmita bhUmivALA rAjaprAMgaNa ke aMtapura ke ramaNIya pradezamAM AvavA--javAthI sarva dizAmAM uttama, manojJa, manohara, karNa ane manane AnaMdakArI, madhura dhvani phelAya che. he bhagavan ! zuM A rathono dhvani Avo che ? he gautama ! A artha samartha nathI. tenAthI paNa adhika madhura teno dhvani che. he bhagavan ! jema madhyarAtrimAM vAdana kuzaLa narake nArI dvArA khoLAmAM laIne caMdananA sAhabhAgathI saMracita DAMDIthI sparzita maMda--maMda tADita, kaMpita, cAlita, gharSita, Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 213 bhita ane udIrita karyA pachI uttara maMda mUchanAvALI vaitAlika viNAnI sarva dizAvidizAmAM cAre tarapha zreSTha, suMdara, manojJa, manohara, karNapriya ane manamohaka dhvani guMje che - zuM A maNi ane tRNano dhvani Avo che ? he gautama ! A artha samartha nathI. tethI paNa adhika madhura te dhvani che. he bhagavan! to tenI dhvani zuM Avo che ? jemake bhadrazAla, naMdana, saumanasa ke paMDuka vana athavA himavana, malayagirinI guphAomAM vasatA ane eka sthAne ekatrita, samAgata, beThelA ane potapotAnA samUha sAthe upasthita, krIDA tatpara, saMgIta, nRtya, nATaka, hAsya, parihAsanA premI kinnara, jiMparaSa, gaMdharvonA gadyamaya, padyamaya, kathanIya, geya, padabaddha, pAdabaddha, ukSita, pAdAMta, maMdamaMda dholanAtmaka, rocitAvasAna, sukhAMta, manamohaka saptasvarothI samanvita, padoSarahita, alaMkAra ane guNothI yukta, guMjAravathI dUra dUra sudhI vyApta karanArA, samarAginIthI yukata, AkarSaka, tristhAnakaraNa zuddha gIto jevo te madhura dhvani hoya che ? he gautama ! hAM, Avo madhura dhvanI hoya che. te vanakhaMDomAM te - tenA yogya deza-pradezomAM aneka nAnI-nAnI corasa vAvaDI, puSkariNi, dIdhiMkA, guMjAlikA, sarapaMkti, sarasara paMkti, kUpapaMkti che. A vAvaDI Adino bahAra no bhAga svaccha ane kamanIya che, tenA kinArA rajatamaya che, taTavartI bhAga sama che. A badhAM vajamaya banela che. tenA taLIyA tapanIya sonAnA che. tenA para zuddha suvarNa ane cAMdInI retI patharAyelI che. taTonA nikaTavartI pradeza vaiDUrya ane sphaTikanA che. temAM AvAgamana mArga sukhAkArI che. ghATo para aneka prakAranA maNi jaDela che. temAM cAra khUNAvALI vAvaDI ane kUvAmAM anukrame nIce-nIce pANI agAdha ane zItaLa che. tathA kamalakaMda ane mRNAlothI suzobhita che. tathA tenA para bhramara samUha guMjI rahela che. svaccha vimala jaLathI bharela che, kallola karatA magaramaccha - kAcabA temAM phare che. pakSIonA gamanAgamanathI sadA vyApta rahe che. tathA A badhA jaLAzayo eka-eka padmavara vedikA ane eka-eka vanakhaMDathI gherAyelA che, tenuM pANI koIkoInuM Asava, vANI, zIrodaka, ghI, izurasa, prAkRtika pANI jevA svAdayukta che. A badhAM jaLAzaya prAsAdIya - yAvat - pratirUpa che. te pratyeka vAvaDI - yAvat - kUpa paMktinI cAre dizAmAM eka-eka suMdara trisopAnaka che A trisopAna pratirUpako AvA prakAranA che - jemake tenA nema vrajaratnanA che ityAdi - toraNo, dhvajA, chatrAtichatra pUrvavat che. te vAvaDI AdinA madhyavartI pradezomAM aneka utpAta parvata, niyati parvata, jagatI parvata, dAru parvata tathA UMcA-nIcA, moTA-nAnA dakamaMDapa, dakamaMcaka, dakamAlaka ane dakaprAsAda banelA che. kyAMka kyAM hiMDoLA che. A sarve parvata ratnamaya, svaccha - yAvat - pratirUpa che. te utpAta parvato upara - yAvat - pakSInA hiMDoLA para aneka haMsAsana, kaucAsana, garuDAsana, praNatAsana, kIrdhAsana, bhadrAsana, pasyAsana, makarAsana, vRSabhAsana, Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-5 siMhAsana, padmAsana ane dizA svastikAsana che. A badhAM Asano ratnonA - yAvat - pratirUpa che. te vanakhaMDomAM sthAne--sthAne aneka AligRha, mAligRha, kadalIgRha, latAgRha, AsanagRha, prekSAgRha, majjanagRha, prasAdhanagRha, garbhagRha, mohanagRha, zAlAgRha, jAlagRha, kusumagRha, citragRha, gaMdharvagRha, AdarzagRha suzobhita che. te AligRha - yAvat - AdarzagRhomAM sthAne sthAne haMsAsana - yAvat - dizA svastika Asana che te sarve ratnamaya - yAvat - pratirUpa che. te vanakhaMDomAM te-te sthAne aneka jAtimaMDapa, yUthikA, mallikA, nava makSikA, vAsaMtI, dadhivAsukA, sUrillI, nAgaravela, mRddhIkA, nAgalanA, ati muktakalatA, aployA ane mAlukA e sarvenA maMDapa banelA che. A sarve ratnamaya yAvat - pratirUpa che. he AyuSyamAna zramaNo ! te jAtimaMDapa thAvat mAlukA maMDapomAM aneka haMsAsana sadRza padmAsana saTaza dizA svastikAsana jevA AkAravALA pRthvIzilApaTTaka tathA bIjA paNa ghaNAM zreSTha zayanAsana sadRza viziSTa AkAranA pRthvIzilApaTTaka che. A badhAM pRthvIzilApaTTaka carmanirmita vastra, ru, bUra, navanIta, tUlanA sparza samAna sukomaLa - yAvat pratirUpa che. yAvat tenA para aneka deva--devIo sukhapUrvaka bese che, suve che, vizrAma kare che, rokAya che, paDakhAM badale che, ramaNa kare che, krIDA kare che, bhogavilAsa kare che, vinoda kare che ane ratikrIDA kare che. A prakAre teo potapotAnA sucirNa--pUrvopArjita zubhakalyANarUpa, phalaprada, maMgalarUpa puNya karmonA kalyANakArI phaLavipAkano anubhava karatA vicare che. 214 - - - te vanakhaMDonA madhyAtimadhya bhAgamAM prAsAdAvataMsaka che. je 500 yojana UMcA, 250 yojana pahoLA che. potAnI ujjvala prabhAthI hasatA hoya tevA lAge che, teno bhUmibhAga ati sama ramaNIya che ane temAM caMdaravA, siMhAsana ityAdinuM varNana pUrvavat jANavuM. te prAsAdAvataMsakomAM mahAn RddhizALI - yAvat - palyopama sthitivALA cAra deva nivAsa kare che. azokadeva, saptaparNadeva, caMpakadeva ane cUtadeva. te sUryabha vimAnanI aMdara atyadhika sama ane ati ramaNIya bhUmi bhAga che. vanakhaMDanA varNanane choDIne zeSa ghaNAM vaimAnika deva--devIo bese che kare che, sudhInuM varNana pUrvavat jANavuM. yAvat - vicaraNa te ati samaramaNIya bhUmibhAganI vaccovacca eka vizALa upakArikA layana che. je eka lAkha yojana lAMbu--pahoLuM che, tenI paridhi 3,16,227 yojana 3-koza, 128 dhanuSu ane kaMIka adhika sADA tera aMgula che. tathA eka yojana jADAI che. A vizALa layana sarvAtmanA suvarNanuM - yAvat - pratirUpa che. te uparikAlayana sarva dizAmAM cAre taraphathI eka padmavara vedikA ane eka vanakhaMDathI pariveSTita che. te padmavara vedikA aDadhA yojana UMcI, 500 dhanuSa pahoLI ane Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 215 uparikalayana jeTalI paridhivALI che. te pAvara vedikAnI nema vajaratnamaya che. tenA phalaka svarNa ane rajatamaya che. vividha maNiratnothI tenuM klevara baneluM che, saMghAta paNa vividha maNino banelo che. aneka prakAranA maNiratnothI citrita che aMtaratnamaya tenA padma che - yAvatu - upariproMchanI che sarvaratnamaya AcchAdana che. te padmavara vedikA eka-eka hemajALa, eka eka gavAkSajAla, kiMkiNI jAla, ghaMTAjAla, muktAjAla, maNilAla, kanakajAla, ratnajAla, pAjAlathI sarve dizA-vidizAmAM cAre taraphathI gherAyelI che. A sarve jAla sonAnA laMbUsaka AdithI alaMkRt che. te padmavara vedikAnA yathAyogya sthAne aneka azvasaghAta - yAvat - vRSabhasaMghAta suzobhita che. te sarve ratnamaya - yAvat - pratirUpa che. A ja pramANe vIthikA, paMktio, mithuna ane latAo che. he bhagavan! kyA kAraNathI Apa tene pAvara vedikA kaho cho ? he gautama ! pAvaravedikAnA yathAyogya sthAne vedikAnI AsapAsamAM vedikAnA phalakomAM, aMtarAlomAM, staMbhomAM, staMbhonI bAjumAM, zikharomAM, aMtarAlomAM, kIlikAmAM, kIlikAnA uparI bhAgomAM, phalakomAM, aMtarAlomAM, pAMkhomAM-pAMkhonI bAjumAM, prAMta bhAgamAM, aMtarAlomAM varSAkALanA meghathI bacavA chatrAkAra jevA aneka prakAranA moTA-moTA vikasita sarvaramaya svaccha - yAvat - atIva manohara utpala, pA - yAvat - sahastrapatra kamala zobhita che. tethI he AyuSyama- zramaNa gautama ! A kAraNathI pAvara vedikAne padmavara vedikA kahe che. he bhagavan! te padmavaravedikA zAzvata che ke azAzvata ? he gautama ! te zAzvata paNa che ane azAzvata paNa che. he bhagavan! Apa AvuM kayA kAraNathI kaho cho ke, te zAzvata-azAzvata che ? he gautama ! dravyArthika nayathI te zAzvata che ane varNa, gaMdha, rasa, sparza paryAyothI te azAzvata che mATe kahyuM ke, te zAzvata paNa che - azAzvata paNa che. he bhagavan! kALanI apekSAe te padmavaravedikA keTalo kALa raheze ? he gautama ! te pAvara vedikA pahelA nahotI ema paNa nathI, hAla nathI ema paNa nahIM ane bhaviSyamAM nahIM hoya tema paNa nahIM, te hatI - che ane raheze. tethI te padmavara vedikA dhruva, niyata, zAzvata, akSaya, avyaya, avasthita ane nitya che. te padmavaravedikA cAre taraphathI sarve dizAmAM vanakhaMDathI gherAyelI che te vanakhaMDano cakravAla vikhaMbha kaMIka nyUna be yojana che, upariyAlayananI paridhi jeTalI tenI paridhi che - yAvat - deva-devIo tyAM vicaraNa kare che. te uparikAlayananI cAre dizAomAM cAra TisopAna pratirUpaka che. yAnavimAnanA sopAno samAna toraNo, dhvajA, chatrAtichatro paryata pUrvavatu jANavuM. te uparikAlayananI upara atisamaramaNIya bhUmibhAga che. yAna-vimAna - yAvat - maNionA sparza paryata A bhUmibhAga jANavo. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 Agama kathAnuyoga-5 te atisama ane ramaNIya bhUmibhAganA ati madhyadezamAM eka vizALa mukhya prAsAdAvatuMsaka che. te 500 yojana UMco ane 250 yojana pahoLo che. tathA potAnI phelAI rahelI prabhAthI hasato evo lAge che ityAdi pUrvavat jANavuM. te pradhAna prAsAdAvataMsakanI sarve dizAomAM UMcAImAM tenAthI aDadhA UMcA anya cAra prAsAdAvataMsako che. te cAre 250 yojana UMcA ane 125 yojana pahoLA che ityAdi pUrvavat jANavuM. A prAsAdAvataMsakonI cAre dizAomAM potAnI UMcAIthI aDadhI UMcAIvALA anya cAra prAsAdAvataMsakothI gherAyela che. te 125 yojana UMcA ane sADA bAsaTha yojana pahoLA che. te cAre prAsAdAvAMsakonI cAre dizAmAM tenAthI aDadhI UMcAIvALA bIjA cAra prAsAdavavaMsako che. je sADAbAsaTha yojana UMcA ane 31 yojana eka koza pahoLA che. ityAdi varNana pUrvavat jANavuM. te mukhya prAsAdAvataMsakanA izAna khUNAmAM 100 yojana lAMbI, 5. yojana pahoLI ane 72 yojana UMcI sudharmAsabhA che te aneka seMkaDo staMbho para satriviSTa - thAvat - atIva manohara che. sudharmA sabhAnI traNe dizAmAM traNa vAra che. pUrvamAM, dakSiNamAM ane uttaramAM. A dvAra 16 yojana UMcA, 8 yojana pahoLA ane teTalAM ja praveza mArgavALA che. A kAra zveta varNanA che, zreSTha suvarNanirmita zikharo - yAvat - vanamALAthI alaMkRt che. ityAdi pUrvavat jANavuM. - te pratyeka kAronI AgaLa eka-eka mukhamaMDapa che. te mukhamaMDapa 100 yojana lAMbA, 50 yojana pahoLA ane kaMIka adhika 16 yojana UMcA che. zeSa pUrvavat. te mukhamaMDaponI AgaLa eka eka prekSAgRha maMDapa che. A maMDapanA dvAra, bhUmibhAga, caMdaravA AdinuM varNana mukhamaMDapa anusAra jANavuM. tenA ati sama ane ramaNIya bhUmibhAganA ati madhyabhAgamAM vaja ratnonuM banela eka-eka alapATaka che. te akSapATakanA ati madhyabhAgamAM eka eka maNipIThikA che te pIThikA ATha yojana lAMbI-pahoLI, cAra yojana jADI, ratnonI banelI nirmala - thAvat - pratirUpa che. te maNipIThikAo upara eka-eka siMhAsana che. tenuM varNana bhadrAsana pramANe jANavuM. te prekSAgRha maMDapo upara ATha-ATha maMgala, dhvajAdi suzobhita che. te prekSAgRha maMDapanI AgaLa eka-eka maNipIThikA che. te ATha yojana lAMbIpahoLI, cAra yojana jADI che. te prekSAgRha maMDapo AgaLa eka-eka maNipIThikA che je 16-16 yojana lAMbI-pahoLI ane ATha yojana jADI che. A badhI maNipIThikA sarvAtmanA maNimaya, svaccha - yAvat - pratirUpa che. te pratyeka maNipIThikA upara 16-16 yojana lAMbA-pahoLA ane UMcAImAM kaMIka adhika 16 yojana UMcA zaMkha, aMka, caita, sarvaratnamaya svaccha - cAvat - asAdhAraNa ramaNIya stUpa banelA che. te stUpo para ATha-ATha maMgala, dhvajA, chatrAtichatra - yAvat Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 217 - samrapatra kamaLo suzobhita che. te stUponI cAre dizAomAM eka-eka maNipIThikA che. te pratyeka ATha yojanA lAMbI-pahoLI, cAra yojana jADI aneka prakAranA maNithI nirmita hatI. pratyeka maNipIThikAnI upara stupanI sanmukha evI jinotsadha pramANavALI cAra jinapratimA paryakAsanathI birAjamAna che - te A pramANe - RSabha, vardhamAna, caMdrAnana ane vAriSeNa. te pratyeka stUponI sAme maNimayI pIThikA banelI. A maNipIThikA 16 yojana lAMbI-pahoLI, ATha yojana jADI maNimaya - yAvat - manohara che. te maNipIThikAo upara eka-eka caityavRkSa che. te badhAM UMcAImAM ATha yojanA UMcA, jamInamAM aDadho yojana UMDuM che. tenA skaMdha bhAga be yojanAno ane aDadho yojana pahoLo che. skaMdhamAMthI nIkaLIne upara tarapha phelAyelI zAkhAo cha yojana UMcI ane laMbAI pahoLAImAM ATha yojana che. tenuM sarva parimANa kaMIka adhika ATha yojana che. A caitya vRkSonuM varNana A pramANe che - A vRkSonA mULa vajaratnonA, zAkhAo rajatamaya, kaMda rijharatnonA, skaMdha vairyamaya, mULabhUta vizALa zAkhA zobhanIya, zreSTha suvarNanI, vividha zAkhA-prazAkhA vividha maNiratnonI, pAMdaDA vaiDUryaratnanA, vRta suvarNanA, aruNa, mRdu, sukomala, zreSTha pravAla, pallava ane aMkura jAMbUnadanA che ane vicitra maNiratno ane surabhigaMdhayukta puSpaphaLonA bhArathI namita zAkhAo ane amRta samAna madhura rasayukta phaLavALA A vRkSa suMdara manorama chAyA, prabhA, kAMti, zobhAya, udyotathI saMpanna nayana-manane zAMtidAyaka ane prAsAdIya che. te caityavRkSonI upara ATha-ATha maMgala, dhvajA ane chatrAtichatra suzobhita hatA. te pratyeka caityavRkSonI AgaLa eka-eka maNipIThikA che. je ATha yojana lAMbI-pahoLI, cAra yojana jADI sarvamaNimaya - yAvat - pratirUpa che. te maNipIThikAo upara eka-eka mahendradhvaja che. te 60 yojana UMco, aDadho koza jamInamAM, aDadho koza pahoLo vajaratnamaya - yAvat - zikharothI alaMkRta, prAsAdIya - yAvat - abhirUpa che. te mahendradhvajonI upara ATha-ATha maMgala, dhvajA ane chatrAtichatra che. te pratyeka mahendradhvajanI AgaLa eka-eka naMdApuSkariNI banelI che. A puSkariNIo 100 yojana lAMbI, 50 yojana pahoLI, 10 yojana UMDI che. te svaccha - yAvat - pratirUpa che. temAM koI koInuM pANI madhurarasa vALuM che. A pratyeka naMdA puSkariNI eka-eka pAvara vedikA ane vanakhaMDathI gherAyelI che. te naMdApuSkariNInI traNa dizAomAM traNa sopAna paMkti che. te traNa sopAna paMktinI upara toraNa, dhvajA ane chatrAti chatra che ityAdi. sudharmAsabhAmAM 48,000 manogulikA che. te A pramANe pUrvamAM 16,000, Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 pazcimamAM 16,000, dakSiNamAM 8000 ane uttaramAM 8000. te manogulikAo upara aneka svarNa ane rajatamaya phalaka che. te svarNa rajatamaya phalako para aneka vajraratnamaya nAgadaMta che. te nAgadaMto para kALA sutaranI banela goLagoLa lAMbI mALA laTake che. sudharmasabhAmAM 48,000 gomAnasikA che. nAgadaMta paryaMta A varNana manogulikAnI samAna karavuM. Agama kathAnuyoga-5 te nAgadaMto para aneka rajatamaya sIkA laTake che. te sIkAmAM aneka dhairyamaya dhUpaghaTikA che. A dhUpaghaTikA kAlAagaru AdinI sugaMdhathI yukta che. sudharmAMsabhAnI aMdara atyaMta ramaNIya samabhUbhAga che A bhUmibhAga maNithI upazobhita che ityAdi varNana pUrvavat jANavuM. te ati samaramaNIya bhUmibhAganI vaccovacca eka vizALa maNipIThikA che je ATha yojana lAMbI--pahoLI, cAra yojana moTI ane maNionI banelI che. te maNipIThikA upara eka vizALa siMhAsana che. varNana pUrvavat. tenI vidizAmAM eka vizALa maNipIThikA che. je ATha yojana lAMbI-pahoLI cAra yojana jADI ane sarva maNimaya, svaccha thAvat - pratirUpa che. te maNipIThikA upara eka zreSTha, ramaNIya, vizALa devazayyA che. jenA pratipAda aneka prakAranA maNionA che, suvarNanA pAyA che, pAdazIrSaka maNinA che. gAtro sonAnA che. sAMdhA vajraratnanA che. bANa ratnamaya che, tUlI rajatamaya che. osIkA lohitAkSa ratnanA che, ThaMDopadhAnikA sonAnI che. tenA para zarIra pramANa upadhAna bichAvela che. baMne tarapha takiyA che, baMne tarapha UMcI ane madhyamAM nata ane gaMbhIra che. je rIte gaMgAkinAre retImAM paga rAkhatA te dhasI jAya che. te prakAre A zayyA para besatAM ja nIcI dhasI jAya che tenA para suMdara rajasrANa che, rUnI banAvela cAdara bichAvelI che teno sparza Ajinaka, ru, bUra, mAkhaNa, AkanI rU jevo komaLa che, raktAMzukathI DhAMkela che atyaMta ramaNIya che. - - te devazayyAnA izAna khUNAmAM ATha yojana lAMbI-pahoLI, cAra yojana jADI sarvaratnamayI - yAvat - pratirUpa eka vizALa maNi pIThikA che tenI upara 60 yojana UMcA, eka yojana pahoLA, vajramaya, suMdara, goLAkAra vizALa kSullaka mahendradhvaja che, je svastika Adi AThaATha maMgala, dhvaja, chatrAtichatra yukta che. te kSullaka mahendradhvajanI pazcima dizAmAM sUryAbhadevano coppAla nAme praharaNa koza che. je ratnamaya * yAvat - pratirUpa che. temAM sUryAbhadevanA parigharatna, talavAra, gadA, dhanuSa Adi aneka zreSTha praharaNa surakSita rAkhelA. A badhAM zastra atyaMta ujjvaLa, camakIlA, tIkSNa dhAravALA ane prAsAdIya che. sudharmAsabhAno uparI bhAga ATha--ATha maMgalo, dhvajA ane chatrAti chatrothI zobhita che. sudharmAsabhAnA izAna khUNAmAM eNka vizALa upapAtasabhA che. tenuM varNana sudharmAsabhA pramANe jANavuM - yAvat - tyAM chatrAtichatra che. - Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 219 te upapAtasabhAnI izAna dizAmAM eka vizALa suda che. je 100 yojana lAMbo, 5. yojana pahoLo ane 10 yojana UMDo che. A huda cotaraphathI eka padmavaravedikA ane eka vanakhaMDathI gherAyela che. A hRdanI traNa bAju sisopAna paMktio banelI che. A hRdanA izAna khUNAmAM eka vizALa abhiSekasabhA che. sudharmAsabhA pramANe ja - yAvat - gomAnasikAthI muktAdAma paryata jANavuM. tyAM sUryAbhadevanA abhiSeka yogya sAmagrInA ghaNAM bhAMDa rAkhelA che tathA A abhiSeka sabhAno uparI bhAge ATha-ATha maMgala che. A abhiSeka sabhAnA izAna khUNAmAM eka alaMkArasabhA che tenuM varNana sudharmAsabhA pramANe jANavuM. temAM sUryAbhadevanA alaMkAronA bhAMDa rAkhelA che. te alaMkArasabhAnA izAna khUNAmAM eka vizALa vyavasAya sabhA che. tenuM varNana upapAtasabhAne anurUpa jANavuM. te vyavasAyasabhAmAM sUryAbhadevanuM eka-eka vizALa pustakaratna che. te pustakaratnanA puThA rijharatnanA che, dorA suvarNanA che, vividha maNimaya gAMTho che, patra ratnamaya che, lipyAsana vaiDUryamaya che. tenA DhAMkaNA riSTa ratnamaya che. sAMkaLa tapanIya suvarNanI che. rijharatnamaya zAhI che, vajaratnamaya lekhanI che, rijharatnamaya akSara che, temAM dhArmika lekha lakhelA che. vyavasAyasabhAnA uparanA bhAgamAM ATha-ATha maMgala che. tenA izAna khUNAmAM eka niMdApuSkariNI che. tenuM varNana huda samAna jANavuM. 0 sUryAbhadevano abhiSeka : te kALe, te samaye tatkALa utpanna thaIne te sUryAbhadeva AhAra paryApti, zarIra paryApti, indriya paryAti, zvAsocchavAsa paryApti, bhASAmana paryApti. A pAMca paryAtine prApta thayo. tyArapachI sUryAbhadeva zayyAmAMthI uThyo, upapAta sabhAnA pUrvadizAnA dvArathI nIkaLyo. pachI hUda pAse Avyo, hudane anupradakSiNA karI pUrva dizAvartI toraNathI hRdamAM pravezyo. pUrva dizAnI trisopAnapaMktithI nIce utaryo. jaLamAM avagAhana ane jalamajjana karyuM. jalakrIDA - jalAbhiSeka karyo. pachI Acamana dvArA svaccha ane pavitra thaIne hudanI bahAra nIkaLyo. pachI abhiSeka sabhA pAse Avyo. abhiSekasabhAnI anupradakSiNA karIne pUrva dhArethI temAM praveza karyo. pachI siMhAsana pAse AvIne pUrva dizA sanmukha rahI siMhAsane beTho. tyArapachI sUryAbhadevanA sAmAnika pariSadanA devoe Abhiyogika devone bolAvyA, bolAvIne teone A pramANe kahyuM, he devAnupriyo tame jaladIthI sUryAbhadevanA abhiSeka mATe mahAI, mahArdha mahArtha evI vipula indrAbhiSeka sAmagrI upasthita karo. tyAre te Abhiyogika devo A AjJA sAMbhaLI harSita - yAvat - vikasita Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 Agama kathAnuyoga- hRdaya thaIne AvartapUrvaka mastake aMjali karIne - te AjJA vinayapUrvaka svIkArI. pachI izAna khUNAmAM jaIne vaikriya samudaghAta karyo - yAvat - bIjI vakhata paNa samughAta karIne 1008 suvarNa kaLaza, 1008 rUpya kaLaza, 1008 maNimaya kaLaza, 1008 suvarNa rUpya kaLaza, 1008 suvarNa--maNimaya kaLaza, 1008 rUpyamaNimaya kaLaza, 1008 suvarNarUpyamaNimaya kaLaza, 1008 bhaumeya kaLazonI ane A ja pramANe bhaMgAra, darpaNa, thALI, pAtrI, supratiSThAna, vAtakaraka, ratna karaMDaka, siMDAsana, chatra, cAmara, tela samudrzako - yAvat -- aMjana samudrago ane dhvajAone vikavya. tyArapachI te svAbhAvika ane vikRrvita kaLazo - yAvat - dhvajAne laIne sUryAbhavimAnathI nIkaLyA, utkRSTa, capaLa - yAvat - tIrtho asaMkhyAta dvIpa samudrone oLaMgIne jyAM zIrodadhi samudra hato tyAM AvyA. zIrodaka jaLa bharIne tyAMnA utpala - thAvat - sahastrapatra kamaLo lIdhA. pachI puSkaroda samudra AvyA. puSkarodaka lIdhuM. tyAMnA utpala - yAvat - sahastrapatra kamaLo lIdhA. tyArapachI manuSya kSetramAM jyAM bhArataairAvata kSetra che tyAM AvyA. temAM mAgadha, varadAma, prabhAsa tIrthe AvIne tIrthajaLa tathA mATI lIdhA. - tyArapachI gaMgA, siMdhu, raktA, raktavatI mahAnadIonuM jaLa ane mATI lIdhA, pachI laghuhimavaMta ane zikharI varSadhara parvatethI jaLa bharyuM. sarvaRtunA sarvottama sarva prakAranA puSpa, gaMdha, mALA, auSadhi ane siddhArthako lIdhA. pachI padma ane paMDarIka kahethI jaLa bharyuM ane tyAMnA utpalAdi kamaLa lIdhA. pachI hemavata ane hiraNyavat kSetra tathA rohitA, rohitAzA, svarNakUlA ane rUJkUlA mahAnadIothI jaLa bharyA ane mATI lIdhI. - tyArapachI zabdApAti, vikaTApAti vRtta vaitADhaya parvate AvyA. AvIne te ja pramANe puSpAdi lIdhA. pachI mahAhimavaMta ane rUkima varSadhara parvatathI jaLapuSpAdi lIdhA. mahApadya ane mahApuMDarika kahethI jaLa lIdhuM. pachI harivarSa ane rayaku varSa kSetranI harikAMtA, nArikatA mahAnadIthI jaLa ane mATI lIdhA. pachI gaMdhApAti ane mAlyavaMta vRttavaitADhaya parvatethI jaLa lIdhuM. pachI niSadha ane nIlavaMta varSadhara parvatathI jaLa-pupAdi lIdhA. pachI tigiMchI ane kezarIhe AvIne jaLa Adi lIdhA. - tyArapachI mahAvideha kSetre AvIne sItA-sItAdA mahAnadInA jaLa ane mATI lIdhA. pachI sarva cakravartIonA vijaya staMbha ane mAgarU-varadAma prabhAsa tIrthaMthI jaLa lIdhuM. pachI sarve aMtarnadI ane vakSaskAra parvatanA jaLa ane mATI tathA puSpAdi lIdhA. pachI meru parvate jaIne bhadrazAlavana-naMdanavana, saumanasa vana ane pAMDuka vane jaIne sarva RtuonA puSpa, mALA, auSadhi ane siddhArthako lIdhA, sarasa gozISa caMdana, divyapuSpa mALA, darTaramalaya caMdana ane sugaMdhita dravyo lIdhA. A badhI vastuone laIne eka sthAne ekaThA thayA - yAvat - saudharmakalpa jyAM sudharmAsabhA hatI. temAM jyAM abhiSekasabhA hatI. sUryAbhadeva hato tyAM AvyA. mastake Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 221 aMjali karI sUryAbhadevane vadhAvI mahArtha, mahAI, mahAI vipula indrAbhiSeka sAmagrI upasthita karI. tyArapachI 4000 sAmAnika devo, saparivAra cAra agamahiSIo, traNa parSadA, sAta anIkAdhipati - yAvat - bIjA paNa aneka deva-devIoe te svAbhAvika, vaikriyaka zreSTha kamala puSpo para sthApita, sugaMdhita zuddha zreSTha jaLathI bharela caMdanathI carcita, paMcaraMgI sUtrathI bAMdhela, kAMThAvALA, pagho ane utpalothI DhAMkela sukomaLa karatalomAM lIdhelA 1000 svarNakaLazo - yAvat - bhaumeyakaLazonA jaLa, mATI, puSpa - yAvatuM - siddhArakothI mahAna Rddhi - yAvat - vAdyaghoSasaha te sUryAbhadevano atI mahAn indrAbhiSeka karyo. A prakAre sUryAbhadevano abhiSeka thato hato tyAre keTalAMka devoe sUryAbha vimAnamAM maMdamaMda sugaMdhI gaMdhodakanI varSA karI. jethI tyAMnI dhULa dabAI gaI, paNa jamIna para pANI na phelAyu ane kIcaDa paNa na thayuM. keTalAka devoe sUryAbhavimAnane pramAjIne hataraja, nakharaja, bhUraja, upazAMtaraja, prazAMtaraja karI dIdhuM. keTalAka devoe sUryAbhavimAnanA rAjamArga Adine pANIthI sIMcIne, pramArjanA karIne chANa--mATIthI lIMpI sApha karyA. keTalAMka devoe maMcAtimaMca karI sUryAbhavimAnane sajAvyuM. keTalAMka devoe vividha prakAranA raMganI dhvajA ane patAkAti-patAkAthI maMDita karyuM. keTalAMka devoe sUryAbhavimAnane lIMpIne sthAne sthAne sarasa, gorocana ane rakta dardara caMdananA paMcAMgulIonA chApA mAryA. keTalAke carcita kaLaza ane caMdana kaLazonA banela toraNothI sajAvyuM. keTalAke sUryAbhavimAnane uparathI nIce sudhI laTakatI evI lAMbI lAMbI goLa mALAthI vibhUSita karyuM. keTalAMka deve paMcavarNa sugaMdhita puSponI raMgoLI karI, keTalAMke kALo agaru, kudruSka, tuSka ane dhUpanI maghamaghAtI sugaMdhanI sUryAbhavimAnane manamohaka banAvyuM. keTalAka devoe surabhigaMdhathI sugaMdhanI guTikA jevuM sUryAbhavimAna banAvyuM. to keTalAka deve tyAM cAMdInI, keTalAka sonArUpAnI, vajaratnonI, puSponI, phaLonI, mALAonI, sugaMdhita dravyonI, sugaMdhita cUrNonI ane AbharaNonI vRSTi karI. keTalAka devoe ekabIjAne bheTamAM cAMdI ApI, keTalAMke suvarNa, ratna, puSpa, phaLa, mALA, sugaMdhI cUrNa, vastra, gaMdhadravya bheTamAM ApyA. koIe AbhUSaNa ApyA. keTalAMka deve tata, vitata, dhana ane kRSira vAdyo vagADyA, keTalAMke ukSita, pAdAMta, maMda ane rocitA vasAna saMgIta vagADyuM. keTalAMka deve drata nRtyavidhi dekhADI, to keTalAke vilaMbita, dratavilaMbita, aMcita. ArabhaTa, bhasola, ArabhaTa bhasola, utpAtanipAta pravRtta, saMkucita, prasArita, ritArita, brAMtasaMdhyAta nAmaka nRtyavidhi dekhADI. keTalAMka devoe dASTratika, prAtyAntika, sAmatopanipAtika ane lokAMta madhyAvasAnika e cAra abhinayo abhinita karyA. te sivAya keTalAka deve Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 Agama kathAnuyoga-5 harSAtirekathI citkAra karyA. keTalAMka deve potAnA zarIrane phUlAvyuM. keTalAMka nAcavAgAvA lAgyA. keTalAka devoe hakkAra karyA. to keTalAke gaNagaNavA lAgyA - tAMDava nRtya karyA, uchaLIne tAla Thokyo, tAlI vagADI, keTalAMka devoe traNa page doDyA, keTalAMke ghoDA jevo haNahaNATa, koIe hAthI jevI ciMdhADa, koIe rathonI ghanaghanAhaTa, koIe ghoDA, hAthI, ratha traNenA avAjo karyA. keTalAMka devAe UMcA kudakA mAryA to koIe lAMbI chalAMga mArI. koIe harSadhvani karyo, koI uchaLyA-kyA ane harSadhvani karyo. keTalAMka upara-nIce kudayA, koI nIceupara kudyA, keTalAMka lAMbu kudyA. keTalAMka deve siMhagarjanA karI, koIe raMga uDADyA, koIe bhUmi thapathapAvI, koIe A traNe kAryo karyA. keTalAMka devoe meghono gaDagaDATa karyo, koIe vIjaLI camakAvI, koIe varSA varasAvI, koIe traNe karyuM. keTalAMka devoe baLavAno, koIe tapavAno, koIe vizeSa tapavAno koIe A traNe pravRtti karI. keTalAMke hakkAra, koIe thukAra, koIe dhakkAra, koIe potapotAnA nAmono avAja, koIe cAre pravRtti karI. keTalAMka devoe ToLI banAvI, koIe devodyota karyo, keTalAMka maMdamaMda pavana vahAvyo, koIe kAkaDA karyA, koIe duhaduha zabdo karyA koIe vastro uchALyA, koIe hAthamAM utpala - yAvat kamaLa lIdhA. koIe hAthamAM kaLaza - yAvat - dhvajA lIdhI ane harSita, saMtuSTa - yAvat - vikasita hRdaya thaIne cAre tarapha doDAdoDI karI. tyArapachI 4000 sAmAnika devo - yAvat - 16,000 AtmarakSaka devo tathA bIjA paNa sUryAbhavAsI devo-devIoe mahA-mahimAzALI indrAbhiSekathI sUryAbhadevane abhiSikta karyo. karIne pratyeke baMne hAtha joDIne mastake aMjalipUrvaka kahyuM he naMda ! tamAro jaya thAo, he bhadra! tamAro jaya thAo, he jagadAnaMda kAraka ! tamAro jaya thAo, tamAruM kalyANa thAo, na jItelAne jIto, jItelanuM pAlana karo, jItelAnI madhye vaso, devAmAM indrasamAna, tAramAM caMdra-asuromAM camara, nAgomAM dharaNendra, manuSyomAM bharata cakravartI samAna aneka palyopamo, aneka sAgaropamo sudhI 4000 sAmAnika devo - yAvat - sUryAbhavimAnavAsI anya aneka deva-devIonuM atizaya rUpe Adhipatya karatA, pAlana karatA vicaro. A pramANe kahIne punaH jayajayakAra karyo. atizaya mahimAzAlI indrAbhiSekathI abhiSikta thayA bAda te sUryAbhadeva abhiSeka sabhAnA pUrvadizAvartI dvAranI bahAra nIkaLIne jyAM alaMkAra sabhA hatI, tyAM Avyo. alaMkArasabhAnI anupradakSiNA karIne pUrva dizAnA dvArethI alaMkArasabhAmAM praveza karyo. siMhAsana pAse Avyo. AvIne pUrvAbhimukha thaIne te zreSTha siMhAsana para beTho. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA tyAre sUryAbhadevanA sAmAnika pariSadanA devoe temanI sAme alaMkAra bhAMDa upasthita karyAM. tyArapachI sarva prathama romayukta sukomala, kASAyika surabhigaMdhathI suvAsita vastrathI zarIra lUMchyu. luMchIne sarasa gozIrSa caMdanathI vilepana karyuM, atibArika, netrAkarSaka, suMdara varNa ane sparzavALA, ghoDAnI lArathI paNa komaLa, dhavala, sonerI vela ane buTTAvALA, AkAza ane sphaTika maNi jevI prabhAvALA divya devadUyugala paheryA. tyArapachI gaLAmAM hAra, ardhahAra, ekAvali, muktAvali, ratnAvali paheryA, bhujAomAM aMgada, keyUra, kaDA, truTita, karadhanI, vIMTIo, vakSasUtra, muravi, kaMThI, jhumakhA, kuMDala, cUDAmaNi, mugaTa dhAraNa karyA. tyArapachI graMthima, veSTima, pUrima, saMghAtima cAra prakAranI mALAthI potAne kalpavRkSa samAna alaMkRta karyAM. zarIra daddara malaya caMdananuM sugaMdhita cUrNa nAMkhyu. divya puSpamALAo dhAraNa karI. tyArapachI kezAlaMkAro, mAlyAlaMkAro, AbharaNAlaMkAro ane vastrAlaMkAro. A cAra prakAranA alaMkArothI alaMkRta vibhUSita thaIne te sUryAbhadeva siMhAsanathI uThyo. alaMkAra sabhAnA pUrva dvArethI bahAra nIkaLyo. vyavasAyasabhA pAse Avyo. vyavasAyasabhAne anupradakSiNA karI, pUrvadizAnA dvArethI tyAM pravezyo. pravezIne jyAM siMhAsana hatuM tyAM Avyo yAvat - te zreSTha siMhAsane beTho. tyArapachI te sUryAbhadevanA sAmAnika parSadAnA devoe tenI sAme pustakaratna rAkhyuM. tyAre sUryAbhadeve pustaka hAthamAM lIdhuM. pachI kholyuM. pachI tene vAMcyu. pustakaratna vAMcIne dhArmika kArya karavAno nizcaya karyo. pustakaratna pAchuM mUkyuM. pachI siMhAsanethI uThyo. uThIne vyavasAyasabhAnA pUrva dvArethI bahAra nIkaLyo. naMdApuSkariNIo Avyo. tenA pUrvI toraNa ane trisopAnethI temAM utaryo. hAtha-paga dhoyA. Acamana karyuM. pUrNarUpe svaccha ane parama zuddha thaIne matta gajarAja mukhAkRti jevI eka vizALa, zveta, dhavala, rajatamaya vimala jaLathI bharelI bhaMgAra lIdhI. laIne tyAMnA utpala yAvat kamaLone lIdhA. naMdApuSkariNIthI bahAra nIkaLyo. nIkaLIne siddhAyatana tarapha javA udyata thayo. - 223 tyAre te sUryAbhadevanA 4000 sAmAnika yAvat - 16,000 AtmarakSaka deva ane sUryAbhavAsI bIjA deva--devIo paNa hAthamAM utpala - yAvat - kamaLone laIne sUryAbhadevanI pAchaLa--pAchaLa cAlyA. tyArapachI sUryAbhadevanA aneka Abhiyogika deva ane devIomAMthI koI hAthamAM kaLaza yAvat - koI dhUpadAno laIne harSita - yAvat - vikasita hRdaya thaIne sUryAbhadevanI pAchaLa cAlyA. sUryAbhadeva dvArA jina pUjA Adi dharmakAryo : O 1 - tyArapachI te sUryAbhadeva 4000 sAmAnika deva - yAvat - bIjA devadevIthI pariveSTita thaIne potAnI samasta Rddhi - yAvat - vAdya ninAdo saha siddhAyatana pAse AvyA. AvIne pUrva dvArethI siddhAyatanamAM pravezyA. jyAM devachaMdaka hatuM, jyAM Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 Agama kathAnuyoga-5 jinapratimAo hatI tyAM AvyA. AvIne jinapratimAne jotA ja temane praNAma karyA. praNAma karIne lomamayI pramArjanI hAthamAM lIdhI. jinapratimA pramArjita karI. pachI surabhigaMdhodakathI te pratimAonuM prakSAlana karyuM. sarasa gozISa caMdanano lepa karyo. kASAyika surabhigaMdhathI suvAsita aMga luMchaNAthI zarIra luchayu. luMchIne te jinapratimAone akhaMDa devadUSya yugala paherAvyA. puSpa, mAlA, gaMdha, cUrNa, varNa, vastra ane AbhUSaNa caDhAvyA. lAMbI-lAMbI goLa mALA paherAvI. keza-pAza sadeza hAthamAM laIne paMcaraMgI puSpo vikheryA. maMDana karyA. tyArapachI te jinapratimAo sanmukha zubha-rajatamaya asatothI ATha-ATha maMgalonuM Alekhana karyA. te A pramANe - svastika - yAvat - darpaNa. tyArapachI kAloagara, zreSTha kuMdaruSka, turaSka ane dhUpanI mahekatI sugaMdhathI prApta, madhamadhAyamAna, dhUpabatta samAna gaMdhane phelAvanAra caMdrakAMtamaNi, vajaratna, vaiDUryamaNinI DAMDI tathA suvarNa, maNiratnothI citrita evA vaiDUryamaya dhUpadAnane laIne dhUpakSepa karyo. pachI vizuddha, zAstrAnukUla, apUrva artha saMpanna, apunarukta, mahimAzAlI 108 chaMdomAM stuti karI. sAta-ATha kadama pAchaLa khasyo. DAbo ghUMTaNa UMco karyo, jamaNo ghUMTaNa jamIne TekAvyo. mastakane traNa vakhata bhUmitale lagADyuM. pachI kaMIka UMcu karyuM. baMne hAtha joDI AvartapUrvaka mastake aMjali karI A pramANe kahyuM arihaMta bhagavaMtone namaskAra thAo, Adikara, tirthaMkara, svayaMsaMbuddha, puruSottama, puruSasiMha, puruSavarapuMDarIka, puruSavaragaMdhahastI, lokottama, lokanAtha, lokahitakartA, lokapradIpa, lokapradyotakara, abhayadAtA, cakSudAtA, mArgadAtA, zaraNadAtA, bodhidAtA, dharmadAtA, dharmadezaka, dharmanAyaka, dharmasArathI, dharmavaracAturaMtacakravartI, apratihata uttama jJAnadarzanadhara, vivRttacha%, jina, jitAvanAra, tirNa, tAraka, buddha, bodhaka, mukta, mocaka, sarvajJa, sarvadarzI, ziva acala aruga anaMta akSaya avyAbAdha apunarAvRttirUpa siddhigati nAmaka sthAnamAM birAjamAna siddha bhagavaMtone mArA namaskAra thAo. siddha bhagavaMtone namaskAra karIne te sUryAbhadeva jyAM devachaMdaka hatuM, siddhAyatanano ati madhyadeza bhAga hato tyAM Avyo. AvIne mayUrapiccha lIdhI. siddhAyatananA ati madhyabhAga pramArjita karyo. pachI divya jaLadhArAthI sIMcyo. sarasagozISa caMdananA thApA lagAvyA, maMDala AlekhyuM. kacagrahavat - yAvat - puSpaguMjopacAra karyo. pachI dhUpa uvekhyo. tyArapachI jyAM siddhAyatananuM dakSiNa dvAra hatuM, tyAM Avyo. mayUrapiccha lIdhuM, dvAravedikA, kASThaputaLIo ane vyAlarUpone pramArjita karyA. pachI divya jaLadhArAthI sIMcyA. sarasagozISa caMdanathI carcita karyA, dhUpakSepa karyo. puSpa caDhAvyA, mALAo caDhAvI - yAvat - AbhUSaNa caDhAvyA, mALA caDhAvI - yAvat - dhUpa uvekhyo. pachI dakSiNa hAranA mukhamaMDapanA ati madhyadeza bhAga hato tyAM Avyo, mayUra piccha lIdhI, ati madhyabhAgane pramajyo, pramAjine divya jaLadhArAthI sIMcyo. sIMcIne sarasa gozISa caMdananA thApA lagAvyA - yAvat - dhUpa uvekhyo. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 225 pachI te dakSiNa dizAvartI mukhamaMDapanA pazcimI dvAre Avyo. mayUrapiccha lIdhuM. dvAra ceTikA, putaLIo, vyAlarUpo pramArjita karyA. divya jaladhArAthI sIMcyo - cAvatuM - dhUpa uvekhyo, puSpa caDhAvyA - yAvat - AbhUSaNa caDhAvyA - yAvat - dhUpa uvekhyo. te dakSiNa dizAnA mukhamaMDapathI uttara dizAvartI staMbhapaMkti hatI tyAM Avyo. mayUrapiccha uThAvI, dhAra ceTikAo, putaLIo, vAlarUpone pramArjita karyA - yAvat kacagrAvatuM mukta karela puSpajjo maMDita karIne, dhUpa uvekhyo. pachI dakSiNa dizAvartI mukhamaMDapanuM jyAM pUrva dizAvartI hAra hatuM tyAM Avyo. AvIne morapIMchI lIdhI, kAra ceTikA Adi pramArjita karyA ityAda pUrvavatuM. pachI te dakSiNa dizAvarta mukhamaMDapanA dakSiNa dvAre Avyo, AvIne hAra ceTikA Adi morapIMchIthI pramArjita karyA, ityAdi varNana pUrvavatuM. tyArapachI jyAM dakSiNI prekSAgRha maMDapa hatuM, teno atimadhyadeza bhAga hato, tyAM Avyo. temAM paNa vajaratnamaya akSapATa hato, maNipIThikA hatI, siMhAsana hatuM tyAM Avyo, morapIMchI lIdhI, tenAthI akSapATa, maNipIThikA ane siMhAsana pramArjita karyuM, divya jaladhArAthI sIMcya, sarasagozISa caMdanathI carcita karyuM, dhUpakSepa karyo. puSpa caDhAvyA, lAMbI lAMbI goLa mALA laTakAvI, dhUpa uvekhyo. pachI dakSiNI prekSAgRha maMDapanA pazcima dizAvartI dvAre, uttara dizA tAre, pUrva dizA dvAre ane dakSiNa dizA dvAre mayUra pIMchI laI pramArjanAdi karyA ityAdi varNana pUrvavat jANavuM. tyAMthI dakSiNa dizAnA caityastUpe Avyo. stUpa maNipIThikAne divya jaladhArAthI abhisiMcit karyA. sarasa gozISa caMdanathI carcita karyA, dhUpa uvekhyo, puSpa caDhAvyA, mALA laTakAvI - yAvat - dhUpa uvekhyo. tyAMthI pazcimadizAnI maNipIThikA hatI, pazcima dizAsthita jinapratimA hatI tyAM pUrvavat jalasiMcanathI dhUpa prakSepa sudhI sarva kAryo karyA. tyArapachI jyAM uttara dizAnI maNipIThikA hatI, uttara dizA sthita jinapratimA hatI tyAM pUrvavat sarve kAryo karyA. A ja pramANe pUrva dizAvartI ane dakSiNa dizAvartI jinapratimA hatI tyAM paNa pUrvavat kArya karyA. tyArapachI jyAM dakSiNa dizAvartI caityavRkSa hatuM tyAM AvIne paNa teNe pUrvavat jalaprakSepa Adi sarve kAryo karyA. pachI jyAM mahendradhvaja hato, jyAM dakSiNa dizAnI naMdApuSkariNI hatI, tyAM Avyo. morapIMchI lIdhI, toraNa, trisopAnaka paMkti, pUtaLIo, vyAlarUpone morapIMchIthI pramArjita karyA, divya jaladhArAthI sIMcyA - yAvat - dhUpa uvekhyo. pachI siddhAyatananI anupradakSiNA karI, tyAMthI uttara dizAvartI naMdApuSkariNI hatI tyAM AvIne pUrvavat jalasiMcanAdi karyA. tyAMthI uttara dizAvartI caityavRkSa hatuM tyAM Avyo, dakSiNa dizAvartI caityastUpavat sarva kArya karyA. pachI jyAM pazcima dizAvartI maNipIThikA hatI, pazcima dizA sthita jinapratimA Jain Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 Agama kathAnuyoga-5 hatI, tyAM pUrvavat pUjA karI. e ja pramANe uttara dizAva - pUrva dizAvartI dakSiNa staMbhapaMkti mATe e ja pramANe pUjA Adi karyA. pachI uttara dizAnA mukhamaMDapanA bahumadhyadeza bhAge AvIne pUrvavat pramArjanAdi karyA, e ja pramANe pazcimI - uttarI kAra tathA dakSiNa dizA sthita staMbha paMkti pAse AvIne pUrvavat pramArjanAdi karyA. pachI sidvAyatananA uttarI vAre AvIne pramArjanAdi karyA. pachI siddhAyatananA pUrva dhAre pUrvavat kAryo karyA. tyArapachI jyAM pUrva dizAno mukhamaMDapano, ati madhyadeza bhAga hato, tyAM Avyo. AvIne pramArjanAdi pUrvavat kAryo karyA. pachI tenA dakSiNI bhAge ane pazcimI dizAnI staMbhapaMkti hatI tyAM Avyo, pachI uttara dizAnA dvAre Avyo ane pUrvavat pramArjanAdi karyA. A ja prakAre pUrva dizAnA dvAre AvI pUrvavat sarva kAryo karyA. tyArapachI pUrva dizAnA prekSAgRha maMDapamAM Avyo ane tyAM AvIne akSapATaka AdinuM pramArjana karyA, dhUpa uvekhyo Adi, pachI kramazaH e ja prakAre stUpanI, jinapratimAonI, caityavRkSanI, mahendradhvajanI, naMdApuSkariNInI, trisopAna paMkti AdinI pramArjanA karavAthI laIne dhUpakSepa parvatanA sarve kAryo karyA. tyArapachI jyAM sudharmAsabhA hatI tyAM Avyo, AvIne pUrva dizAvartI hArathI sudharmA sabhAmAM pravezyo, jyAM mANavaka caityastaMbha hato, temAM jyAM vajaya goLa samudgaka rAkhela, tyAM AvIne morapIMchI lIdhI. tenAthI vajaya goLa samudgakane pramArjita karyA. pachI te samuka kholyA, temAM rAkhela jina asthione lomahastakathI pramArjita karyA. pachI sugaMdhita gaMdhodakathI prakSAlana karyuM, sarvottama zreSTha gaMdha ane puSpo ane mALAothI arcanA karI, dhUpakSepa karyo. pachI te jinaasthione te ja vijaya gola samudrakomAM baMdha karIne rAkhyA. rAkhIne morapIMchIthI mANavaka caitya staMbha pramArjita karyA - yAvat - dhUpakSepa karyo. tyArapachI jyAM siMhAsana hatuM, tyAM Avyo pUrvavat pUjA karI, pachI deva zayyA pAse AvIne pramArjanAdi karyA pachI mahendradhvaja pAse AvI pramArjanAdi karyA. pachI caupAla nAmaka praharaNakozamAM Avyo, lomahastaka laIne praharaNa koza pramArjita karI - yAvat - dhUpakSepa karyo. pachI sudharmAsabhAnA ati madhya bhAgamAM devazayyA ane maNipIThikAne pramArjanAdi karyA, pachI upapAta sabhAnA dakSiNa dvAre Avyo, tyAM AvIne abhiSekasabhAnI mAphaka ahIM paNa pramArjanAdi kAryo karyA. pachI hude AvI toraNa, trisopAna, kASTha putaLI ane vAlarUponI pramArjanAdi karI. tyAMthI jyAM abhiSekasabhA hatI tyAM Avyo. pUrvavat pramArjanAdi karyA. tyArapachI siddhAyatana samAna pUrva dizAvarta naMdApuSkariNI paryata dhUpakSapAdi paryata sarva kArya saMpanna karyA. pachI alaMkArasabhAmAM e ja pramANe pramArjanAdi karyA. pachI vyavasAya- sabhAmAM AvI morapIMchIthI pustakaratna pramArjana karyuM - yAvat - dhUpapAdi kAryo karyA. pachI pUrva dizAvarta naMdApuSkariNInA hRdamAM toraNa, TisopAna paMkti, kASThaputaLI, vAlarUponI pramArjanAdi karyA. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 227 tyArapachI balipIThe AvI balivisarjana karIne Abhiyogika devAne bolAvIne kahyuM, he devAnupriyo ! tama jAo ane jaladIthI zRMgATako, triko, catuSko, catro, caturmukho, rAjamArgo, prAkAro, aTTAlikAo, cArikAo, vAro, gopuro, toraNo, ArAmo, udyAno, vano, vanarAjio, kAnano, vanakhaMDomAM jaI-jaIne arthanikA karo. mArI A mane pAchI Apo. tyAre te Abhiyogika devoe sUryAbhadevanI A AjJA sAMbhaLIne - yAvata - svIkArIne sUryAbhavimAnanA zRMgATako - yAvat - vanakhaMDonI arthanikA karI. sUryAbhadevane AjJA pAchI soMpI. tyArapachI te sUryAbhadeva naMdApuSkariNIe AvI, pUrvadizAnA trisopAnathI temAM utarI hAtha-paga dhoyA. naMdApuSkariNInI bahAra nIkaLI sudharmAsabhA tarapha javA udyata thayo. tyAre te sUryAbhadevanA 4000 sAmAnikadevo - yAvat - bIjA aneka deva-devIothI pariveSTita thaIne sarva Rddhi - yAvat - tumulavAdya dhvanipUrvaka sudharmAsabhAe AvIne pUrva dhArethI pravezyo. siMhAsana para pUrva dizA tarapha mukha karIne beTho. tyArapachI te sUryAbhadevanA vAyavya ane izAna khUNAmAM sthApita 4000 bhadrAsano para sAmAnika devo beThA. pUrva dizAmAM cAra bhadrAsano para cAra agramahiSI beThI, agni khUNAmAM AvyaMtara parSadAnA 8000 bhadrAsano para 8000 devo beThA. dakSiNa dizAmAM madhyama parSadAnA 10,000 devo beThA. naiRtya khUNAmAM bAhya parSadAnA 12,000 devo beThA. pazcimamAM sAta anIkAdhipati, cAre dizAmAM 16,000 AtmarakSaka devo, potapotAnA bhadrAsane beThA. A badhAM AtmarakSaka devoe gADha baMdhana baddha kavaca zarIra para dhAraNa karI, bANa ane pratyaMcAyukta dhanuSyone hAthamAM laI, gaLAmAM caiveyaka paherI, vimalazreSTha cinDapaTTaka bAMdhI, Ayudha-praharaNothI sajjita thaI, traNa sthAne namita ane joDAyelA vajamaya agra bhAgavALA dhanuSa-daMDa ane bANone laIne, nIla, pIta, lAla prabhAvALA bANa, dhanuSa, cAru, gophaNa, daMDa, talavAra, pAza laIne ekAgra manathI rakSA karavAne tatpara, AjJA gopanamAM sAvadhAna, gupta Adeza pAlaka, sevakocita guNayukta, svakartavya pAlane udyata thaIne vinayapUrvaka svaAcAra maryAdAnusAra kiMkara jevA thaIne beThA. 0 sUryAbha Adi devanI sthiti : he bhagavan! sUryAbhadevanI sthiti keTalA kALanI batAvI che ? he gautama ! sUryAbhadevanI sthiti cAra palyopamanI che. he bhagavan! sUryAbhadevanA sAmAnika devonI sthiti keTalI che ? he gautama ! te paNa cAra palyopamanI ja batAvI che. A sUryAbhadeva mahAddhi, mahAdyuti, mahAbala, mahAyaza, mahA saukhya ane mahAprabhAvavALo che. aho bhagavan! sUryAbhadevanI AvI mahAnuM Rddhi - yAvat prabhAva che ! Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 Agama kathAnuyoga-5 -- - -- 0 sUryAbhadeva saMbaMdhI gautamasvAmInA prazno : he bhagavan! sUryAbhadevane te divya devaRddhi, divya devaghuti, divya devaprabhAva kaI rIte maLyo ? kaI rIte prApta karyo ? kaI rIte adhigata thayo ? tenuM gotra zuM hatuM? kayA gAma - yAvat - saMnivezano hato ? teNe zuM ApyuM ? zuM bhogavyuM? zuM karyuM? zuM samAcaryuM ? kayA tathArUpa zramaNa ke mAhaNanA evA kayA dhArmika Arya suvacanane sAMbhaLyuM, hRdayamAM avadhAryuM jenAthI sUryAbhadevane te divya devaddhi - yAvatuM - divya devAnubhAva - yAvat - prApta thayo ? he gautama ! A pramANe saMbodhita karIne bhagavaMta mahAvIre kahyuM 0 pradezI rAjAno bhava - teno parIcaya : he gautama ! te kALe te samaye A jaMbUlIpa nAmaka hIpanA bharatakSetramAM kaikayArdha nAmaka janapada hatuM je dvisaMpanna, svimita, samRddha hatuM. sarva RtunA phaLaphUlothI samRddha, ramaNIya, naMdanavana sama manorama - yAvat - pratirUpa hatuM. te kekayArTa janapadamAM seviyAnAmaka nagarI hatI, te RddhisaMpanna, timita, samRddha - yAvat - pratirUpa hatI. tenI bahAra izAna khUNAmAM mRgavana nAmaka udyAna hatuM. te udyAna ramaNIya, naMdanavana sama zobhA saMpanna, sarvaRtunA phaLaphUlathI samRddha, zubha, surabhigaMdha, zItaLa chAyAthI sarva dizAmAM vyApta - yAvat - pratirUpa hatuM. te seviyA nagarImAM pradezI nAmaka rAjA hato. te mahAhimavAnuM - yAvatu - vicarato hato. paNa te adhArmika, adharmiSTha, adharmakathI, adhamanuga, adharmapralokI, adharmaprajanaka, adharmazIla sama AcAravALo, adharmathI AjIvikA karato, haNavA, chedavA, bhedavAmAM prarvatato, pApI, caMDa, rudra, zuddha, raktaraMjita hAthavALo, sAhasika, utkaMcana, vacana, mAyA, nikR ti, phUDa, kapaTa, sAti, saMprayoganI bahulatAvALo, zIla, vrata, guNa, maryAdA, pratyAkhyAna, pauSadhopavAsa rahita, aneka dvipada, catuSpada, mRga, pazu, pakSI, sarisRpanA ghAta, vadha, ucchedanamAM sAkSAt adharmarUpa ketunI samAna hato. gurujanano Adara na karato, vinaya na karato, zramaNa--mAhaNano vinaya na karato, janapada ane prajAjanono rAjakara laIne paNa samyak prakAre pAlana karato na hato. te pradeza rAjAnI sUryakAMtA nAme rANI hatI. je sukumAla hAtha-pagavALI ityAdi dhAriNI rANI samAna hatI. teNI pradeza rAjA prati anurakatA, aviraktA ane iSTa zabda, rUpa - yAvat - bhoga bhogavatI vicaratI hatI. te pradezI rAjAne jyeSTha putra, sUryakAMtA devIno Atmaja sUryakAMta nAmaka kumAra hato. je sukumAla hAtha-pagayukta - yAvat - pratirUpa hato. te yuvarAja paNa hato. pradezI rAjAnA rAjya, rASTra, baLa, vAhana, koza, koThAra, pura, aMtaHpura ane janapadanI svayaM dekhabhALa karato vicarato hato te pradezI rAjAne uMmaramAM moTo, moTA bhAI samAna citta nAme sArathI hato. te RddhimAnuM - yAvatuM - aneka lokothI aparAbhUta hato. sAma, daMDa, bheda, upapradAna, Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 229 arthazAstra, ihA, mati, vizArada hato. autpAtikI - yAvat - pAriNAmikI cAre prakAranI buddhithI upayukta hato. te pradeza rAjAnA aneka kAryomAM - yAvat - vyavahAromAM pUchavA yogya - pratipRcchA yogya, meDhI pramANa - yAvatuM - rAjya dhurAno zubhaciMtaka hato. 0 jitazatru rAjA pAse citta sArathIne mokalavo : te kALe, te samaye kuNAla nAme janapada hatuM. te Rddhiyukta, timita, samRddha - thAvat - pratirUpa hatuM. te kuNAla janapadamAM zrAvastI nagarI hatI. te nagarI bahAra izAna khUNAmAM koSThaka nAme caitya hatuM. te prAcIna - yAvat - pratirUpa hatuM. te zrAvastI nagarImAM pradezI rAjAno aMtevAsI jitazatru nAme rAjA hato. je mahAhimavat samAna - yAvat - vicarato hato. koI samaye pradezI rAjAe mahArtha, mahAdhe mahAI, vipula temaja rAjAne yogya prAbhRta sajAvIne cittasArathIne bolAvIne kahyuM, he citta ! tuM zrAvatI nagarI jA. jitazatru rAjAne A mahArtha - yAvat - prAbhRta ApI Ava. tathA jitazatru rAjAnA rAjakAja, rAjakArya, rAjanIti, rAjavyavahAranuM paryaprakSaNa karI tyAM vicara. ema kahIne vidAya karyo. .. tyAre te citta sArathIpradezI rAjAnI A AjJAthI harSita thaIne - yAvat - te mahAI prAbhRta laIne pradeza rAjA pAsethI nIkaLyo. seyaviyA nagarInA madhya bhAgamAM thaI potAne ghera Avyo. te mahAka bheTane eka sthAne rAkhI kauTuMbika puruSone bolAvIne kahyuM, he devAnupriyo ! tame jaladIthI sachatra - yAvat - caturghaTa azaratha joDIne upasthita karo - yAvatuM - mArI AjJA pAchI soMpo. tyAre te kauTuMbika puruSoe paNa te pramANe azvaratha hAjara karyo. tyArapachI kauTuMbika puruSo pAse A vRttAMta jANI - yAvat - teNe snAna karyuM, bilikarma karyuM, kautuka, maMgala, prAyazcitta karyA. sannaddha, baddha, kavaca bAMdhya, dhanuSa para pratyaMcA caDhAvI, raiveyaka paheryuM. vimala zreSTha cinha, paTTaka bAMdhyuM, Ayudha, praharaNa lIdhA - yAvat - prAbhRta grahaNa karyuM. tyArapachI te citta sArathI caturdhaTa atharatha hato tyAM Avyo, tenA para ArUDha thaIne sannaddha - yAvat - praharaNothI susajjita, aneka puruSothI parivRtta thaIne, koraMTa puSpanI mALAothI vibhUSita chatrane dhAraNa karI, mahAn subhaTo ane rathono samUha sAthe laIne potAnA gherathI nIkaLyo. seyaviyA nagarInI madhyamAMthI nIkaLyo. sukhe vizrAma karato, prAtaH rAza (nAsto) karIne, nIkaTa-nIkaTa vizrAma karato, keka ardha janapadathI thaIne kuNAlA janapadamAM zrAvatI nagarI pahoMcyA. tyAM zrAvastI nagarInA madhya bhAge pravezIne, jitazatru rAjAnA bhavananI bAhya upasthAna zALAe rathano rokyo, nIce utaryo, te mahArthaka - yAvat - bheTa laIne jyAM Abhyantara upasthAnazALA hatI tyAM Avyo. jitazatru rAjA pAse gayo. baMne hAtha joDIne - yAvatu - aMjali karI, vadhAvI te mahArthaka - yAvat - prAbhUta bheTa ApyuM. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-5 tyAre te jitazatru rAjAe cittasArathI dvArA apAyela prAkRta svIkAryuM. pachI citta sArathInuM satkAra-sanmAna karyA. vidAya karI, vizrAma mATe rAjamArge nivAsa Apyo. pachI cittasArathI jitazatru rAjA pAsethI nIkaLyo. bAhya upasthAnazALAmAM caturghaTa azvaratha pAse AvI, temAM ArUDha thaIne zrAvastI nagarInA madhyabhAgathI nIkaLyo. rAjamArga madhye potAne rahevAnA AvAse Avyo. azvo rokI, ratha Ubho rAkhI nIce utaryAM. snAna karyuM, balikarma karyuM, kautuka, maMgala, prAyazcitta karyA. zuddha, prAvezya mAMgalika vastro paheryA. alpa paNa mUlyavAn AbhUSaNothI zarIra alaMkRtu karyuM. bhojanAdi karIne trIjA prahare gaMdharva, nartaka, nATyakAronA saMgIta, nRtya, abhinayone sAMbhaLato, joto iSTa, priya, zabda, sparza, rasa, rUpa, gaMdhamUlaka pAMca prakAranA manuSyasaMbaMdhI kAmabhogo bhogavato vicaravA lAgyo. 230 0 zrAvastImAM kezIkumAra zramaNanuM Agamana :-- te kALe, te samaye jAti, kuLa, baLa, rUpa, vinaya, jJAna, darzana, cAritra, lajjA, lAghava, lajjAlAghava e sarvethI saMpanna, ojasvI, tejasvI, varcasvI, yazasvI, krodha, mAna, mAyA, lobha, nidrA, indriya, parISaha e sarvene jitanAra, jIvitanI AzA ane maraNanA bhayathI vipramukta, tapa, guNa, karaNa, caraNa, nigraha, nizcaya, Arjava, mArdava, lAghava, kSAMti, gupti, mukti, vidyA, maMtra, brahma, veda, naya, niyama, satya, zauya, jJAna, darzana, cAritra e sarvemAM pradhAna, udAra, ghora, ghoraguNa, ghora tapasvI, ghora brahmacaryavAsI, zarIra saMskAra tyAgI, saMkSipta, vipula, tejaoNlezyAyukta, caudapUrvI, cAra jJAnanA dhAraka, 500 aNagAro sAthe parivRtta pUrvAnupUrvI krame cAlatA grAmAnugrAma sparzanA karatA, sukhe sukhe vicaratA te zrAvastI nagarInA koSThaka caityamAM padhAryA. tyAM yathApratirUpa avagraha grahaNa karIne saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. 0 cittasArathI dvArA kezIkumAra zramaNa pAse zrAvakadharma svIkAra : tyAre zrAvastI nagarInA zrRMgATako, triko - yAvat - sAmAnya mArgomAM moTAmoTA zabdothI, lokono avAja, kolAhala, zabdo saMbhaLAvA lAgyA. lokonI bhIDa, ToLA, saMnipAta thavA lAgyo yAvat - parSadA paryAvAsanA karavA lAgI. tyAre te sArathIne A moTA janakolAhalane sAMbhaLIne, joIne A AvA prakArano AdhyAtmika - yAvat - saMkalpa utpanna thayo ke, zuM Aje zrAvastImAM indra, skaMda, rudra, mukuMda, ziva, vaizramaNa, nAga, bhUta, yakSa, dhUpa, caitya, vRkSa, giri, dari, agaDa, nadI, sarovara, sAgara emAMnA koIno mahotsava che ? ke jethI A ghaNAM badhAM ugra, bhoga, rAjanya, ikSvAku, kSatriya, jJAta, kauravya vaMzanA - yAvat - ibhya, ibhyaputra snAna karIne ityAdi varNana rAjA koNikanI kathA mujaba jANavuM. temAMnA koIkoI ghoDA, hAthI, ratha, zibikA, skaMdamAnikA, pAdacAra vihArathI moTA samudAya sAthe jaI rahyA che, A pramANe vicArIne dvArapAlane bolAvIne A pramANe pUchayuM he devAnupriya ! zuM Aje zrAvastImAM indra -- yAvat sAgara mahotsava che ke - Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 231 jethI A aneka ugravaMzIya, bhogavaMzIya - yAvat - jaI rahyA che. tyAre te dvArapALe kezIkumAra zramaNanA Agamanane jANIne baMne hAtha joDI - yAvat citta sArathIne A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! Aje zrAvastImAM indramahotsava - yAvat - sAgara mahotsava nathI ke aneka loko jaI rahyA che paNa he devAnupriya ! Aje jAtikula saMpanna Adi guNavALA pArthApatya kezIkumAra zramaNa - yAvat - zrAvastI nagarImAM padhAryA che. tethI A aneka ugravaMzIya - yAvat - ibhyaputra vaMdanA Adine mATe moTA-moTA samudAya sAthe potAnA gherathI nIkaLI rahyA che. tyAre dvArapALanI A vAta sAMbhaLIne ane avadhArIne te cittasArathI harSita - thAvat - vikasita hRdaya thaIne kauTuMbika puruSone bolAvIne kahyuM, he devAnupriyo! jaldIthI cAra ghaMTavALA akSarathane joDIne lAvo. tyArapachI te cittasArathIe snAna karyuM, sabhA ucita mAMgalika vastro paheryA, alpa paNa bahumUlya AbhUSaNothI zarIra alaMkRtya karyuM. pachI caturghaTa azvaratha para ArUDha thayo, koraMTapuSpanI mALAthI yukta chatra dhAraNa karI, aneka subhaTonA samudAya sAthe zrAvastInA madhya bhAgathI nIkaLI, koSTaka caityamAM kezI-kumAra zramaNa pAse pahoMcyo. tyAM pahoMcIne kumArazramaNathI thoDe dUra ghoDAne rokIne ratha Ubho rAkhyo. rathathI nIce utaryo. kezI--kumArazramaNane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI. vaMdana-namaskAra karyA. yathocita sthAne dharmazravaNa karavA mATe namana karato, sanmukha besIne vinayapUrvaka aMjali karIne paryApAsanA karavA lAgyo. tyArapachI kezI, kumArazramaNe te cittasArathI ane ati vizAla parSadAne caturyAma dharma kahyo - te A pramANe - samasta prANAtipAta viramaNa, samasta mRSAvAda viramaNa, samasta adattAdAna viramaNa, samasta bahidvAdAna viramaNa, tyArapachI te ati vizALa parmadA kezIkumArazramaNa pAsethI dharma sAMbhaLI, avadhArIne pAchI pharI. tyAre te citta sArathI kezI kumArazramaNa pAse dharma sAMbhaLI, hRdayamAM avadhArIne potAnA AsanethI uThayo. kezIkumArazramaNane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, vaMdana-namaskAra karyA, pachI kahyuM - he bhadaMta ! mane nigraMtha pravacanamAM zraddhA che - yAvatu - te satya che, je Apa kaho cho, ema kahIne vaMdana-namaskAra karyA pachI A pramANe kahyuM he devAnupriya ! je rIte ApanI pAse aneka ugravaMzIya - yAvat - i putra sonA, cAMdI, dhana, dhAnya, baLa, vAhana, koza, koThAgAra ityAdino tyAga karIne gRhavAsano tyAga karI anagAra dharmamAM pravrajita thayA che, te rIte huM pravrajita thavAmAM samartha nathI, tethI he devAnupriya! huM ApanI pAse pAMca aNuvrata ane sAta zikSAvratayukta bAra prakAre zrAvakadharma aMgIkAra karavA icchuM chuM. he devAnupriya ! jema sukha upaje tema karo, paNa vilaMba na karo. tyAre citta sArathIe kezIkumAra zramaNa pAse zrAvakadharma aMgIkAra karyo. Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 32 Agama kathAnuyoga- tyArapachI te cittasArathIe kezIkumAra zramaNane vaMdana-namaskAra karyA. pachI carturghaTa azvaratha pAse AvI, temAM ArUDha thaI, pAcho cAlyo gayo. tyArapachI te cittasArathI zramaNopAsaka thaI gayo. jIvAjIvano jJAtA, punya-pApanA bhedano vijJAtA, Azrava, saMvara, nirjarA, kriyA, adhikaraNa, baMdha, mokSasvarUpamAM kuzaLa, kutIrthonA vAdano khaMDaka, deva, asura, nAga, suvarNa, yakSa, rAkSasa, kinnara, kiMguruSa, garula, gaMdharva, mahoragAdi devagaNa dvArA nigraMtha pravacanathI anatikramaNIya, nigraMtha pravacanamAM niHzaMkita, niSkAMkSita, nirvicikitsa temaja labdhArtha, gRhitArtha, puchitArtha, adhigatArtha, vinizcittArtha thayo. asthimaja paryata dharmAnurAga rakta banyo. he AyuSyamAno ! A nigraMtha pravacana ja artha ane paramArtha che, bAkI badhuM anarthaka che. tenuM hRdaya sphaTikavat nirmala thayuM, zramaNono bhikSA praveza saraLa banyo, kyAMya paNa cittano aMtaHpura ke gRhapraveza zaMkArahita thayo. te caudaza, AThama, pUnama, amAse pratipUrNa pauSadhanI sakhyam anupAlanA karato, zramaNa nigraMthone prAsuka ane eSaNIya azana, pAna, khAdima, svAdima, pITha, phalaka, zayyA, saMskAraka, vastra, pAtra, kaMbala, pAdaproMchana, auSadha, bhaiSajathI pratilAbhita karato aneka zIla, vrata, guNa, veramaNa, pratyAkhyAna, pauSadhopavAsathI AtmAne bhAvita karato ane jitazatru rAjAnI sAthe rahIne zrAvastI nagarImAM rAjakAryo - yAvat - rAjavyavahAronuM vAraMvAra avalokana karato vicAravA lAgyo. 0 cittasArathInI kezIkamArane seviyAnagarI padhAravA vinaMtI : tyArapachI koI divase jitazatru rAjAe mahArthaka - yAvat - prAbhRtane taiyAra karyuM, cittasArathIne bolAvyo ane kahyuM, he citta ! tame seviyA nagarI padhAro. pradezI rAjAne A mahArtha - yAvat - prAbhRta bheTa karo. vinayapUrvaka kahejo ke Ape mokalela saMdezanuM avitatha ane asaMdigdha rUpe svIkAruM chuM ema kahIne cittasArathIne vidAya karyA. tyArapachI te jitazatru rAjA dvArA visarjita cittasArathI te mahArthaka prAbhRta laIne tyAMthI nIkaLyo. potAnA AvAse Avyo. snAnAdi kAryo pUrvavat karIne vizALa janasamudAya sAthe page cAlIne nIkaLyo. zrAvastInA madhya bhAgathI cAlato koSThaka caitya pahoMcyo. tyAM kezIkumAra zramaNa pAse dharma zravaNa karyuM. harSita thaI potAnA AsanethI uThyo - yAvat - Ama kahyuM he bhagavan! jitazatra rAjAe mane pradezI rAjAne mahAna bheTazuM ApavAnuM kahI vidAya ApI che. tethI he bhadaMta ! huM seviyA nagarI jauM chuM. te nagarI prAsAdIyA, darzanIyA, abhirUpA, pratirUpA che. Apa tyAM padhAro. cittasArathInA A kathanano kezIkumArazramaNe Adara na karyo, dhyAna na ApyuM paNa mauna rahyo. tyAre citta sArathIe pharI bIjI ane trIjI vakhata paNa e ja vAtanuM pUrvavat nivedana karyuM. tyAre kezIsvAmIe tene Ama kahyuM he citta ! jema koI kRSNa varNa - yAvat - kRSNa prabhAvALuM - yAvat - vana Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 233 khaMDa hoya to te citta ! te vanakhaMDamAM aneka dvipada, catuSpada, mRga, pazu, pakSI, sarisRpo Adine gamanAgamana yogya hoya ke nahIM ? hAM, bhadaMta ! te gamanAgamana yogya hoya che. he citta ! jo te vanakhaMDamAM rahenArA aneka vipada-catuSpada AdionA lohI ane mAMsane khAnAra bhiluMga nAmaka pApazakuna tyAM raheto hoya to zuM te vanakhaMDa te aneka dvipada-catuSpadAdine rahevA yogya rahe ? he bhadaMta ! A artha samartha nathI (arthAt - na rahe). he citta! kayA kAraNathI Ama kaho cho ? he bhadaMta ! kemake te vanakhaMDa upasarga sahita che mATe. he cita! seviyAno pradeza rAjA je adhArmika - yAvatuM - prajAnuM pAlana karato nathI, to huM citta te nagarImAM huM kaI rIte AvuM ? he bhadaMta ! Apane pradeza rAjAthI zuM prayojana ? te seviyAmAM bIjA paNa aneka Izvara, talavara - yAvat - sArthavAha Adi rahe che. je Apa devAnupriyane vaMdanA - yAvat - paryApAsanA karaze, vipula anazanAdithI pratilAbhita karaze. prAtihArika pITha, phalaka, zacyA, saMstAraka mATe upanimaMtrita karaze. tyAre kezIkumArazramaNe kahyuM, he citta ! huM tyAM AvIza. 0 cittasArathInuM seviyA nagarImAM Agamana : tyArapachI cittasArathIe kezIkumArazramaNane vaMdana-namaskAra karyA. pachI tyAMthI nIkaLyo. zrAvastInagarInA potAnA nivAse Avyo, kauTuMbika puruSone bolAvIne A pramANe kahyuM he devAnupriyo ! jaldIthI caturghaTa akSarathane lAvo. tyArapachI je rIte seviyA nagarIthI prasthAna kareluM te ja rIte zrAvastI nagarIthI prasthAna karyuM. seyaviyAnA mRgavana udyAnamAM pahoMcI udyAnapAlakone bolAvI Ama kahyuM he devAnupriyo ! jyAre pArthApatyaya kezI nAmaka kumAra zramaNa vihAra karatA ahIM padhAre tyAre tame temane vaMdanA-namaskAra karajo, karIne temane yathApratirUpa avagrahanI AjJA ApI, prAtihArika pITha-phalaka Adi mATe prArthanA karajo ane pachI mane temanA AgamananI sUcanA Apajo. tyAre udyAnapAlake cittasArathInI AjJA sAMbhaLI harSita-saMtuSTa thaIne temanI AjJAno vinayapUrvaka svIkAra karyo. tyArapachI cittasArathI seyaviyA nagarInA madhya bhAgathI pravezIne pradezI rAjAnA prAsAdanI bAhya upasthAna zALAe pahoMcyo. ratha Ubho rAkhI nIce utaryo. mahAIka upahAra laIne pradeza rAjA pAse jaI, be hAtha joDI - yAvat - vadhAvIne pradezI rAjA sanmukha te mahArthaka - yAvat - bheTarNa upasthita karyuM. tyArapachI te pradezI rAjAe cittasArathInI te mahArtha bheTa svIkArI. cittasArathInuM satkAra-sanmAna karIne vidAya ApI. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 34 Agama kathAnuyoga-5 tyArapachI te cittasArathI harSita, saMtuSTa thaIne pradeza rAjA pAsethI nIkaLyo, caturghaTa azvaratha pAse Avyo, temAM ArUDha thaIne seviyAnagarInA madhya bhAge thaIne potAne ghera Avyo. azvo rokI, ratha Ubho rAkhI nIce utaryo. pachI snAna karyuM - yAvatu - zreSTha prAsAde moTe moTethI vagADAtA mRdaMgonA dhvanipUrvaka uttama taruNI dvArA karatA batrIza prakAranA nATaka, nRtya, gAyana, krIDAne sAMbhaLato-joto harSita thato iSTa priya - thAvat - spardhAdi bhogavato vicAravA lAgyo. 0 kezIkumArane vaMdanArthe cittasArathInuM gamana : tyArapachI koI samaye prAtihArika pITha, phalaka, zayyA, saMskAraka Adine parata karIne zrAvastI nagarInA koSThaka udyAnathI nIkaLyA. pa00 aNagAra sAthe - yAvat - vicaratA kekayArdha janapadanI seyaviyA nagarInA mRgavana udyAnamAM padhAryA. yathApratirUpa avagraha laIne saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA teo vicAravA lAgyA. tyAre seviyA nagarInA zRMgATako, triko - yAvat rAjamArgomAM moTA-moTA janazabdothI - yAvatu - parSadA nIkaLI. tyArapachI udyAnapAlake A vRttAMta jANIne harSita-saMtuSTa thaI kezIkumAra zramaNa birAjatA hatA. tyAM AvIne kezIkumArazramaNane vaMdana-namaskAra karyA pachI yathApratirUpa avagrahapradAna karyA. prAtihArika pITha - yAvat - saMstAraka mATe upanimaMtritarUpa karyA, nAma-gotra pUchayA, citta sArathInI AjJA yAda karIne ekAMtamAM gayA. tyAM paraspara ekabIjAne kahyuM he devAnupriyo ! cittasArathI jenA darzanane icche che - yAvat - darzananI abhilASA kare che ane jenA nAma ane gotra sAMbhaLIne harSita, saMtuSTa thAya che, te kezIkumAra zramaNa vihAra karatA ahIM padhAryA che. ahIM seviyA nagarInI bahAra mRgavana udyAnamAM yathApratirUpa avagraha laIne - yAvat - vicare che. tethI he devAnupriyo ! ApaNe jaIne cittasArathIne A priya arthanuM nivedana karIe, A nivedana temane priya thaze. A pramANe kahIne paraspara A vAta temaNe svIkArI. pachI seviyAnagarImAM cittasArathInA ghera AvI, cittasArathIne baMne hAtha joDI - yAvat - kahyuM, he devAnupriya! Apa jenA darzananI AkAMkSA - yAvat - abhilASA karo cho, jenuM nAma, gotra sAMbhaLIne Apa harSita, saMtuSTa thAo cho, evA te kezIkumAra zramaNa vihAra karatA ahIM mRgavana udyAnamAM padhAryA - yAvat - vicarI rahyA che. tyAre te cittasArathI te udyAnapAlakanA A saMvAdane sAMbhaLIne harSita, saMtuSTa thayo. potAne AsanethI Ubho thayo. pAdapIThathI nIce utaryA, pAdukAo utArI, ekazATika uttarAsaMga karyuM. baMne hAtha joDI aMjali karI kezIkumAra zramaNanI sanmukha . sAta-ATha kadama cAlyo. cAlIne baMne hAtha joDI AvapUrvaka mastake aMjali karIne A prakAre kahyuM arihaMta bhagavaMto - yAvat - siddhigati nAmaka sthAnane prApta siddhone namaskAra Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA thAo. mArA dharmAcArya ane dharmopadezaka kezI--kumAra zramaNane namaskAra thAo ahIM rahelo evo huM tyAM birAjamAna bhagavaMtane vaMdanA karuM chuM. tyAM rahela teo paNa mane jue. A pramANe vaMdana-namaskAra karyA. tyArapachI te udyAna pAlakonuM vipula vastra, gaMdha, mALA ane alaMkArothI satkAra sanmAna karyuM. pachI vipula AjIvikA yogya prItidAna Apyu, pachI vidAya karyA. karIne kauTuMbika puruSone bolAvIne A pramANe kahyuM- he devAnupriyo ! jaldIthI caturvaMTa azvaratha joDIne upasthita karo. tyAre kauTuMbika puruSoe - yAvat - te ratha upasthita karyo. - tyArapachI kauTuMbika puruSo pAse ratha lAvyAnI vAtathI harSita, saMtuSTa thayelA cittasArathIe snAna karyuM. balikarma karyuM, zarIrane alaMkRt karyuM. cAra ghaMTavALA azvaratha pAse AvI, temAM ArUDha thayo - yAvat - vizALa samudAya sahita nIkaLyo - yAvat pahoMcIne papAsanA karavA lAgyo. kezI-kumAra zramaNe dharmopadeza Apyo ityAdi pUrvavat jANavuM. tyArapachI te cittasArathIe kezI-kumArazramaNa pAse dharmazravaNa karI, hRdayamAM avadhArI AsanethI uThyo. kezI-kumArane A pramANe kahyuM- he bhadaMta ! amAro pradezI rAjA adhArmika che yAvat - prajAnuM pAlana karato nathI. tethI he devAnupriya ! jo Apa te pradezI rAjAne dharmopadeza Apo to pradezI rAjAne mATe tathA aneka dvipada, catuSpada Adine mATe ane aneka zramaNa mAhaNo Adi mATe ghaNuM ja guNakArI, hitakArI thaze. he devAnupriya ! jo te dharmopadeza pradezI rAjAne hitakara thaze to tenA janapadanuM paNa kalyANa thaze. 0 dharmanA lAbhAlAbha viSayaka cAra sthAna :~ 235 - tyAre te kezI--kumAra zramaNe cittasArathIne kahyuM ke, he citta ! nizcayathI jIva A cAra kAraNothI kevalibhASita dharmazravaNano lAbha prApta karato nathI. te kAraNo A pramANe che-- 1. ArAma ke udyAnamAM gayela zramaNa ke mAhaNanI je sanmukha jato nathI, vaMdana, namana, satkAra ke sanmAna karato nathI, kalyANa, maMgala, deva, caityarUpa mAnIne paryApAsanA karato nathI, artha, hetu, prazna, kAraNa, vyAkhyA pUchato nathI. to he citta ! AvA jIva kevaliprajJapta dharmazravaNa mATe yogya nathI. 2. upAzrayamAM Avela zramaNanI je sanmukha jato nathI - yAvat - pUchato nathI, to he citta ! te kevaliprajJapta dharmane sAMbhaLI zakato nathI. 3. gaucarI gayela zramaNa ke brAhmaNanI yAvat - paryupAsanA karato nathI, vipula azana, pAna, khAdima, svAdimathI pratilAbhato nathI - yAvat - pUchato nathI, to he citta ! te kevaliprajJapta dharmane sAMbhaLI zakato nathI. 4. jyAM kyAMya paNa zramaNa ke mAhaNano yoga sAMpaDe tyAre je sanmukha jato nathI, potAne chUpAvavAne mATe hAtha, vastra ke chatrathI potAne chAvare che - yAvat - pUchato Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 nathI to he citta ! te dharma sAMbhaLI zakato nathI. paraMtu he citta ! avasara prApta karI zake che yAvat ArAma ke udyAnamAM padhArelA zramaNa ke mAhaNane vaMdananamana paryupAsanA kare che yAvat vyAkhyAne pUche che; upAzrayamAM birAjamAna ke gaucarI gayela zramaNa ke mAhaNane vaMdanA pratilAbhita kare che yAvat - vyAkhyAne pUche che, e ja pramANe je jIva jyAM kyAMya paNa zramaNa ke mAhaNano suyoga maLe tyAre potAne chUpAvato nathI to he citta ! A cAre kAraNathI jIva kevali prajJapta dharmazravaNano lAbha prApta kare che. yAvat - paryuMpAsanA kare che. vipula azanAdithI paraMtu he citta ! tAro pradezI rAjA to udyAnamAM padhArela zramaNa ke mAhaNanI sanmukha jato nathI - yAvat - potAne AcchAdita kare che to pachI he citta ! huM pradezI rAjAne kaI rIte dharmopadeza ApI zakuM ? tyAre cittasArathI kezI svAmIne A pramANe kahyuM- - - A cAra kAraNothI jIva kevalibhASita dharmazravaNa karavAno 1 Agama kathAnuyoga-5 - he bhaMte ! koI vakhate kaMbojadezavAsIoe cAra azvo bheTamAM ApelA. je meM pradezI rAjAne ApI dIdhelA. A azvonA nimitte huM pradezI rAjAne jaldIthI ApanI pAse lAvIza. tyAre he devAnupriya ! Apa pradezI rAjAne dharma kahevAmAM glAni na karajo paNa aglAnapaNe Apa pradezI rAjAne dharma kahejo. ApanI icchAnusAra dharmakathana karajo. - tyAre kezIkumArazramaNe citta sArathIne kahyuM, he citta ! avasare joIzuM. tyAre te cittasArathI kezI kumArazramaNane vaMdana--namaskAra karyA, pachI caturvaMTa azvaratha pAse AvI, tenA para ArUDha thayo ane je dizAmAMthI Avyo hato te ja dizAmAM pAcho gayo. 0 pradezI rAjAnuM cittasArathI sAthe kezIsvAmI pAse Agamana : tyArapachI bIje divase prabhAta, sonerI dhUpa thayA pachI dainika nitya karmothI nivRtta thaIne jAjvalyamAna tejasahita sahasrarazmi dinakaranA prakAzita thayA bAda cittasArathI potAnA gherathI nIkaLyo - yAvat - te pradezI rAjA pAse Avyo, AvIne baMne hAtha joDI - yAvat - aMjali karIne pradezI rAjAne vadhAvIne A pramANe kahyuM - kaMboja dezavAsIoe Apa devAnupriyane mATe cAra azvo bheTa ApelA, tene meM Apane mATe sArI rIte zikSita karyA che. to he svAmI ! Apa padhAro. te azvonuM nirIkSaNa karo. tyAre pradezI rAjAe citta sArathIne kahyuM, tame jAo ane te cAra azvone azvarathamAM joDIne ahIM lAvo. tyAre citta sArathI pradezI rAjA pAse A vAta jANI harSita, saMtuSTa thayo, teNe azvaratha upasthita karI rAjAjJApAlana karyuM. tyArapachI te pradezI rAjA cittasArathInI A vAta sAMbhaLI harSita, saMtuSTa thayo - yAvat - alpa paNa mUlyavAn alaMkArothI zarIrane alaMkRtu karIne potAnA bhavanathI Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 2 37 trA nIkaLyo. caturghaTa azvaratha pAse Avyo. tenA para ArUDha thayo, seviyA nagarInA madhyabhAgathI nIkaLyo. tyAre te cittasArathI te rathane aneka yojano sudhI laI gayo. tyAre te pradezI rAjA garamI ane tRSAthI, rathanI dhULathI parezAna thaIne bolyo, he citta ! mAruM zarIra thAkI gayuM che, rathane pAcho vALa, tyAre cittasArathI rathane pAcho vALIne mRgavana udyAne lAvyo. tyArapachI rAjA pradezIne kahyuM ke, he svAmI ! A mRgavana udyAna che. ApaNe rathane ahIM rokI azvono zrama ane ApaNo thAka sArI rIte dUra karI laIe. tyAre pradezI rAjAe cittasArathIne kahyuM, he citta ! ema karo. tyAre cittasArathIe mRgavana udyAnamAM jyAM kezIkumArazramaNa birAjatA hatA tyAM ja najIkamAM ghoDAne rokI ratha Ubho rAkhyo. rathathI nIce utaryo. ghoDAne kholI dIdhA. pradezI rAjAne A pramANe kahyuM, he svAmI ! ApaNe ahIM ghoDAno zrama ane ApaNo thAka dUra karI zakIzuM. tyAre te pradeza rAjA rathamAMthI nIce utaryo. cittasArathI sAthe potAno thAka utAratA kezI kumArazramaNa jyAM ati vizALa parSadA madhye ucca svare dharmopadeza ApatA hatA, te tarapha joyuM. te joIne pradezI rAjAne Avo AdhyAtmika - yAvat - saMkalpa utpanna thayo. jaDa ja jaDanI upAsanA kare che, muMDa ja muMDanI, mUDha ja mUDhanI, apaMDito ja apaMDitonI ane ajJAnI ja ajJAnInI upAsanA kare che. paNa e koNa puruSa che je jas, muMs, mUDha, apaMDita ane ajJAnI hovA chatAM paNa zrI, hI thI saMpanna che, suzobhita zarIravALo che ? A puruSa zuM khAya che ? kaI rIte pariNAve che ? zuM pIe che ? lokone zuM Ape che ? zuM vitaraNa kare che ? jenAthI A puruSa ATalI vizALa parSadAnI madhye uccasvaramAM bolI rahyo che ? A pramANe vicArIne teNe cittasArathIne kahyuM, he citta ! jaDa ja jaDanI paryapAsanA kare che - yAvat - ucca svare bolI rahyo che jenAthI ApaNI ja udyAnabhUmimAM ApaNe icchAnusAra pharI nathI zakatA. tyAre cittasArathIe pradezI rAjAne A pramANe kahyuM, he svAmI! A pArthApatyaya kezIkumArazramaNa che, je jAtisaMpanna - yAvat - cAra jJAnanA dhAraka che. Adhovadhi jJAnathI saMpanna che. annajIvI che. tyAre pradeza rAjAe cittasArathIne kahyuM, he citta ! zuM A puruSa Adhovadhi jJAna saMpanna che ? annajIvI che ? tyAre citte kahyuM, he svAmI ! e pramANe ja che. he citta ! to zuM A puruSa abhigamanIya che ? hA, svAmI ! te abhigamanIya che. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 Agama kathAnuyoga-5 he citta ! to cAlo ApaNe te puruSa pAse jaIe. 0 kezIsvAmI dvArA paMcajJAna nirUpaNa dvArA rAjAne bodha : tyArapachI cittasArathI sAthe te pradezI rAjA kezIkumArazramaNa pAse Avyo. AvIne kezIsvAmIthI thoDe dUra rahIne A pramANe kahyuM, he bhadaMta ! zuM Apa Adhovadhi jJAnI cho ? Apa annajIvI che? tyAre kezIkumArazramaNe pradezI rAjAne A pramANe kahyuM, he pradezI ! jema koI aMkavaNika ke zaMkhavaNika ke daMtavaNika rAjakara na devAnA vicArathI sIdho mArga pUchato nathI. te pramANe te pradezI ! tuM paNa vinayapratipatti na karavA mATe sIdhuM pUchato nathI. te pradezI ! mane joIne huM tane Avo AdhyAtmika - yAvat - saMkalpa utpanna thayelo ke jas ja jaDanI paryupAsanA kare che ityAdi. zuM mAruM kathana satya che ? hAM, ApanuM kathana satya che. pachI pradezI rAjAe kezIkumAra zramaNane A pramANe kahyuM, he bhadaMta ! tamane evuM kayuM jJAna ane darzana che ke jenAthI Ape mArA A prakAranA manogata saMkalpane jANyo ? tyAre kezIkumAra zramaNe pradezI rAjAne kahyuM, he pradezI ! nizcayathI amArA zramaNa nigraMthonA zAstromAM pAMca prakAranA jJAna batAvyA che - AbhinibodhikajJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna, kevaLajJAna. te Abhinibodhika jJAna keTalA prakAre che ? te cAra prakAre che - avagraha, ihA, apAya ane dhAraNA. te avagraha keTalA prakAre che ? te avagraha be prakAre che ityAdi dhAraNA paryata Abhinibodhika jJAnanuM saMpUrNa varNana naMdIsUtrAnurUpa ahIM jANavuM. te zrutajJAna keTalA prakAranuM che ? te zrutajJAna be prakAre che - aMgapraviSTa ane aMgabAhya. dRSTivAda paryata zrutajJAnanA badhAM bhedo naMdI sUtrAnusAra jANavA. avadhijJAnanA be bheda, mana:paryavajJAnanA be bheda ane kevaLajJAna paryatanuM varNana naMdI sUtrAnusAra jANavuM. he pradezI ! A pAMce jJAnomAM Abhinibodhika, zrata, avadhi ane mana:paryava e cAre jJAna mAne che, mAtra kevaLajJAna mane nathI. te arihaMta bhagavaMtone hoya che, tethI A cAra chAghasthika jJAno dvArA meM tAro manogata saMkalpa jANyo. 0 jIva ane zarIranA anyatvanuM nirUpaNa : tyAre pradezI rAjAe kezI-kumAra zramaNane ema kahyuM ke, he bhadaMta ! zuM huM ahIM ApanI pAse besuM? he pradezI ! A udyAnabhUmi tArI potAnI che. tethI tuM jANa. tyAre te pradezI rAjA cittasArathI sAthe kezIkumArazramaNa pAse beTho ane kezI- kumArazramaNane A pramANe pUchayuM, he bhadaMta ! zuM Apa zramaNanigraMthonI evI saMjJA, Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 239 pratijJA, dRSTi, ruci, hetu, upadeza, saMkalpa, tulA, mAna, pramANa ke samosaraNa che ke jIva ane zarIra judA che ? je jIva che te zarIra nathI ? tyAre kezIkumAra zramaNe pradezI rAjAne A pramANe kahyuM, he pradezI ! zramaNa nigraMthonI A saMjJA - yAvat - samosaraNa che ke je jIva che te zarIra nathI, jIva ane zarIra judA che. tyAre te pradezI rAjAe kezIkumAra zramaNane A pramANe kahyuM, he bhadaMta ! jo Apa ema kaho cho ke jIva ane zarIra bhinna che. to A ja jaMbudvIpanI seyaviyA nagarImAM mArA dAdA hatA - je - adhArmika - yAvat - prajAnuM yogya rIte pAlana karatA na hatA. ApanA kathanAnusAra to te ghaNAM ja pApakarmonuM upArjana karIne, mRtyu bAda narakamAM utpanna thayA hoya. te dAdAno huM iSTa, kAMta, priya, manojJa, maNAma, vairya ane vizrAmasthAna rUpa, saMmata, bahumata, anumata, ratnakaraMDakasamAna, jIvanazvAsa sama, hRdayane AnaMda ApanAra, uMbara puSpa sama durlabha nAma zravaNavALo evo pautra hato. tethI jo mArA dAdA AvIne mane kahe ke, he pautra ! huM tAro dAdo A seviyA nagaramAM adhArmika - yAvat - prajAnuM pAlana na karato hovAthI ati pApakarma upArjana karIne narake utpanna thayo chuM, mATe he putra! tuM adhArmika na thato - yAvat aneka pApakarmono saMcaya na karato jo mArA dAdA mane AvIne Ama kahe to huM ApanA kathananI zraddhA karuM, pratIti karuM, ruci karuM ke jIva ane zarIra judA che paNa eka nathI. paNa jyAM sudhI mArA dAdA AvIne na kahe tyAM sudhI he AyuSyama- zramaNa ! mArI A dhAraNA supratiSThita che ke - jIva ane zarIra eka ja che. tyAre kezI zramaNe kahyuM ke, he pradezI ! tAre sUryakAntA rANI che ? hA, bhadaMta ! che. he pradezI ! jo tuM te sUryakAMtAdevIne, snAna karIne - yAvat - sarva alaMkArothI zarIrane vibhUSita karIne, anya koI sarvAlaMkAra vibhUSita puruSa sAthe iSTa zabda, rasa, gaMdha, rUpa, sparza mUlaka pAMca prakAranA manuSya saMbaMdhI kAmabhogono anubhava karato jue to he pradezI ! tuM te puruSane kayo daMDa ApIza? he bhadaMta ! huM te puruSanA hAtha-paga kApI nAMkhu, zULIe caDhAvuM, kAMTAthI bhedI nAMkhyuM ke eka ja prahArathI tene jIvanarahita karI dauM. he pradezI ! jo te puruSa tane ema kahe ke, he svAmI! thoDA samaya mATe tame mArA hAtha-paga na kApo - yAvat - jIvanarahita na karo, tyAM sudhImAM huM mArA mitra, jJAtijana, nijaka, svajana, saMbaMdhI, parijanane ema kahI dauM ke, he devAnupriyo ! pApakarmanA AcaraNanuM AvuM phaLa maLe che mATe tame koI pApakarma Acarazo nahIM ke jethI tamAre Avo daMDa bhogavavo na paDe. je huM bhogavI rahyo chuM, to he pradezI ! tuM paNa mAtra mATe paNa te vAta svIkArIza ? he bhadaMta ! huM teno svIkAra na karuM. Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 he pradezI ! tuM tenI vinaMtIno svIkAra kema na kare ? he bhadaMta ! kemake te puruSa mAro aparAdhI che. he pradezI ! to tArA dAdA, je A seyaviyA nagarImAM adhArmika thAvat prajAnuM sArI rIte pAlana karatA na hatA, te paNa jo manuSyalokamAM AvavA icche ke jenA tuM iSTa, kAMta - yAvat - pautra che to paNa te AvI zakavA samartha nathI. he pradezI narakamAM tatkALa nairayika rUpe utpanna jIva A cAra kAraNothI manuSya lokamAM AvI zakato nathI.-1. narakamAM tatkALa utpanna nairayika tyAMnI tIvra vedanA vedato jaldIthI manuSyalokamAM AvavA icche to paNa kartavyamUDha thaI AvI zakato nathI. 2. narakamAM tatkALa utpanna nairayika jIva narakapAlo dvArA vAraMvAra tADita karAvAthI gabharAIne paNa icchA chatAM manuSyalokamAM AvI zakato nathI. 3. narakamAM tatkALa utpanna nairayika manuSyalokamAM AvavA icche to paNa karmano kSaya, vedana, nirjarA na thaI hovAthI tatkALa AvI zakato nathI. Agama kathAnuyoga-5 4. narakAyuSu karmano kSaya, vedana, nirjirNa na thayuM hovAthI te nairayika icchA hovA chatAM manuSyalokamAM AvI zakato nathI. A cAra kAraNe he pradezI ! narakamAM tatkALa nairayika rUpe utpanna jIva jaldIthI manuSyalokamAM AvavA icche to paNa AvI zakato nathI. tethI he pradezI ! tuM A vAtanI zraddhA kara ke jIva ane zarIra anya che. - - 0 devanA manuSyalokAgamana niSedhanA kAraNo : tyAre te pradezI rAjAe kezIkumAra zramaNane A pramANe kahyuM, he bhadaMta ! A to ApanI buddhi kalpita upamA che ke AvA kAraNothI mArA dAdA narakathI AvI zakatA nathI. paraMtu mArA dAdI je A seyaviyA nagarImAM dhArmika - yAvat - vRttiyukta zramaNopAsikA hatA, jIvAjIvanA jJAtA hatA - yAvat - AtmAne bhAvita karatA vicaratA hatA. ApanA kathanAnusAra teNI puNya upArjana karIne, mRtyu pAmIne koI eka devalokamAM devarUpe utpanna thaI che. huM teno iSTa, kAMta yAvat - pautra chuM. jo te dAdI ahIM AvIne mane kahe ke, he pautra ! huM tArI dAdI A seyaviyA nagarImAM dhArmika jIvana jIvatI yAvat zramaNopAsikA hatI. meM ghaNuM puNya upArjana karyuM - yAvat - devaloke utpanna thaI chuM, - - mATe he pautra ! tuM paNa - yAvat - dhArmika jIvana vyatIta kara, jethI ghaNuM puNya upArjana karIne - yAvat devalokamAM utpanna thaIza. mArA dAdI AvIne A pramANe kahe to he bhadaMta ! huM mAnu ke jIva anya che ane zarIra anya che. paNa te baMne eka nathI. paNa mArA dAdI AvIne mane Ama kahetA nathI, tyAM sudhI mArI A dhAraNA supratiSThita che ke, je jIva che te ja zarIra che, baMne judA nathI. tyAre kezI-kumAra zramaNe pradezI rAjAne A pramANe kahyuM ke, he pradezI ! snAna karI, balikarma karI, kautuka, maMgala, prAyazcitta karI, bhInuM vastra paherI, hAthamAM bhaMgAra tathA dhUpadAna laIne devakuLamAM praviSTa thatI vakhate koI puruSa viSTAgRhamAM Ubho rahIne kahe ke Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 241 he svAmI ! Avo, thoDI vAra ahIM beso - UbhA raho, suo - to he pradezI ! zuM eka kSaNa mATe paNa tuM te puruSanI A vAta svIkArIza? he bhadaMta ! A vAta svIkArI zakAya nahIM. he pradezI ! tuM te puruSanI vAta kema svIkArato nathI ? he bhadata ! kemake te sthAna azuci ane azuci vyApta che. he pradezI ! te ja pramANe tArA dAdI je A seviyA nagarImAM dhArmika - yAvat - zramaNopAsikA hatA, bahu puNya saMcita karIne devaloke gayA - yAvat - tuM teno iSTa, kAMta pautra cho. te tArA dAdI jo jaldIthI manuSyalokamAM AvavA icche to paNa AvI na zake kemake he pradezI ! nimnokta kAraNe devalokamAM tatkALa utpanna jIva icchato hoya to paNa manuSyalokamAM AvI zakato nathI (1) tatkALa utpanna deva devalokanA divya kAmabhogomAM mUrNita, gRddha, Asakta ane tallIna thaI javAthI manuSyasaMbaMdhI bhogo prati AkarSita na thato, dhyAna na deto, icchA karato nathI. (2) vaLI ukta kAraNe te devanuM manuSyasaMbaMdhI premabaMdhana bucchinna thaI jAya che. divya daivika bhogasaMbaMdhI anurAga saMkrAMta thAya che. (3) vaLI - ukta kAraNe te manamAM vicAre ke hamaNAM jaIza, paNa teTalAM samayamAM to manuSyaloka saMbaMdhI tenA alpa AyuvALA svajana, snehI Adi mRtyu pAme che. (4) vaLI - ukta kAraNe tene maryaloka saMbaMdhI ati tIvra durgadha pratikULa ane aniSTa lAge che. te dUrgadha upara AkAzamAM pa00 yojana sudhI prasare che. tethI te pradezI ! A cAra kAraNothI devalokamAM tatkALa utpanna deva manuSya lokamAM AvavA icche to paNa AvI zakatA nathI, tethI te pradezI ! tuM mAne ke jIva anya che, zarIra anya che, te baMne eka nathI. 0 jIva ane zarIra anya hovAnI sAbitI : tyAre pradezI rAjAe kezIkumAra zramaNane A pramANe kahyuM, he bhagavan! ApanI A upamA kevaLa buddhikalpita che ke, A kAraNe devo manuSyalokamAM AvatA nathI. paNa che devAnupriya ! koI divase huM bAhya upasthAna zALAmAM aneka gaNanAyaka, daMDanAyaka, rAIsara, talavara, mADaMbika, kauTuMbika, ibhya, zreSThI, senApati, sArthavAha, maMtrI, mahAmaMtrI, gaNaka, dauvArika, amAtya, ceTa, pIThamaIka, nagara, nigama, dUta, saMdhipAla sAthe parivarIne rahelo hato. tyAre mArA nagararakSaka corela vastu, sAkSI sahita gardana ane hAtha bAMdhIne eka corane pakaDIne mArI pAse lAvyA. tyAre meM tene jIvato ja eka loDhAnI kuMbhamAM baMdha karAvyo. loDhAnA DhAMkaNAthI tenuM mukha sArI rIte DhAMkI dIdhuM pachI garama loDhAthI tene zAla karyuM. rakSA mATe vizvAsapAtra puruSa mUkyA. tyArapachI eka divasa meM te loDhAnI kuMbhI kholAvI. meM joyuM ke te puruSa mRtyu pAmyo che. te lokuMbhamAM koI cheda, vivara, aMtara ke darAra na hatA ke jethI tenI aMdaranA puruSano jIva bahAra nIkaLI zake. anyathA tamArA kathanano vizvAsa pratIti ke ruci karI International Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 Agama kathAnuyoga-5 leta ke jIva anya che ane zarIra anya che paNa - yAvat - te mRtyu pAmyo mATe mAruM kathana yogya ja che ke je jIva che te ja zarIra che ane zarIra che te ja jIva che, jIva ane zarIra judA judA nathI. tyAre kezI-kumAra zramaNe pradezI rAjAne A pramANe kahyuM, he pradezI ! jema koI kUTAgAra zALA hoya, te aMdara-bahAra cAre taraphathI lIdhelI hoya, sArI rIte AcchAdita hoya, te gupta, gupta dvArayukta hoya, havA paNa pravezI na zake tevI gaMbhIra hoya, jo koI puruSa temAM pravezIne aMdara bherI ane daMDa laIne jAya, kUTAgAra zALAne cAre taraphathI baMdha karI devAya, temAM saheja paNa chidra ke aMtara na rahe tyAre temAM rahelA puruSa jorajorathI bherIne vagADavA lAge to te pradezI ! zuM teno avAja bahAra nIkaLe ke nahIM ? (he bhadaMta !) nIkaLe che. (saMbhaLAya che.) he pradezI ! te kUTAgAra zALAmAM koI chidra - yAvat - darAra che? jemAMthI te zabda aMdarathI bahAra nIkaLyo hoya ? he bhagavan! A artha samartha nathI. (A vAta yogya nathI.) he pradezI ! A ja prakAre jIva paNa apratihata gativALo che, jethI te pRthvIne, zIlAne ke parvatane bhedIne aMdarathI bahAra nIkaLI jAya che. tethI te pradezI ! tuM zraddhA kare ke jIva ane zarIra bhinna-bhinna che. tyAre pradezI rAjAe kezIkumAra zramaNane A pramANe kahyuM, he bhadaMta ! A upamA buddhikalpita che. kemake he bhadaMta! koI vakhate huM bAhya upasthAnazALAmAM - yAvat - beTho hato. tyAre mArA nagararakSaka sAlisahita - yAvat - eka corane lAvyA. meM te puruSane jIvarahita karI dIdho. pachI tene eka lokuMbhamAM baMdha karAvI, loDhAnuM DhAMkaNa dIdhuM - thAvat - vizvAsu puruSone rakSA karavA mUkyA. tyArapachI koI divase meM te kuMbhIne ughaDAvI. to te lokuMbhI kRmithI vyApta joI te kuMbhamAM koI chidra - yAvat - darAra na hatA. jemAMthI koI jIva bahArathI aMdara pravezI zake. jo temAM koI chidrAdi hota to mAnI zakAta ke temAM thaIne koI jIvakuMbhamAM pravezI zake. to huM zraddhA karata ke jIva anya che ane zarIra anya che. tethI e vAta yogya che ke jIva e ja zarIra che. tyAre kezI-kumAra zramaNe pradezI rAjAne A pramANe kahyuM, he pradezI te pahelA kyAreya agnithI tapAvela loDhuM joyuM che ? teM loDhuM tapAvyuM che ? hAM, bhadaMta meM joyela che. he pradezI ! tapAvela loDhu pUrNatayA agri pariNata thAya che ? hAM, bhadaMta ! thaI jAya che. he pradezI ! te loDhAmAM koI chidra - yAvat - darAra che ke jemAMthI agni tenI aMdara pravezI gayela hoya ? he bhadaMta ! A artha samartha nathI. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 243 he pradezI ! jIvanI paNa apratihata gati che. jethI te pRthvI ke zilAne bhedIne bahArathI aMdaranA pradezomAM praviSTa thaI jAya che. tethI te pradezI ! tuM A zraddhA kara ke jIva anya che ane zarIra anya che. 0 jIva ane zarIranA anyatva viSayaka nirapaNa : tyAre pradezI rAjAe kezIkumAra zramaNane A pramANe kahyuM, he bhadaMta ! ApanI A upamA buddhi kalpita che. tethI jIva ane zarIranI bhinnatA siddha thatI nathI. he bhadaMta ! jema koI eka taruNa - yAvat - svakAryamAM nipuNa puruSa eka sAthe pAMca bANo choDavAmAM samartha che ? hAM, pradezI ! te samartha che. he bhadaMta ! jo te puruSa jo bALaka - yAvat - maMda vijJAnavALo hovA chatAM paNa pAMca bANo eka sAthe choDavAmAM samartha hoya to he bhadaMta ! huM e zraddhA karI zakuM ke jIva ane zarIra baMne bhinna-bhinna che. paNa he bhadaMta ! - yAvat - maMda vijJAnavALo te puruSa eka sAthe pAMca bANo choDavAmAM samartha nathI, tethI mArI mAnyatA supratiSThita che ke jIva che te ja zarIra che. tyAre kezI-kumAra zramaNe pradezI rAjAne A pramANe kahyuM ke, jema koI eka taruNa - yAvat - kAryakuzaLa puraSa navuM dhanuSa - navI pratyaMcA - navuM bANa laI eka sAthe pAMca bANa choDavAmAM samartha che ? hAM, bhadaMta ! samartha che ? he pradezI ! paNa te taruNa - yAvat - kAryakuzaLa puruSa jIrNa, zIrNa, dhanuSa ane jIrNa pratyaMca ! ane tevA ja bANathI A kArya karI zake ? he bhadaMta ! A vAta barobara nathI. he pradezI ! kayA kAraNathI A vAta barAbara nathI ? he bhadaMta ! te puruSa pAse upakaraNa che te aparyApta che. he pradezI ! e ja rIte bALaka - yAvat - maMda vijJAnavALA puruSa yogyatArUpa upakaraNanI aparyAptatAne kAraNe pAMca bANone choDavA samartha thato nathI. tethI te pradezI ! tuM zraddhA kara, jIva ane zarIra bhinna-bhinna che. tyAre pradezI rAjAe punaH kumAra zramaNane kahyuM, he bhadaMta ! A to mAtra bauddhika upamAM che. tethI e siddha thatuM nathI ke jIva ane zarIra bhinna bhinna che. he bhadaMta ! jema koI eka taraNa - yAvat - kAryadakSa puruSa eka vizALa vajanadAra loDhAno, zIzAno, rAMgano, lavaNAdikano bhAra upADavA samartha che ? he bhadaMta ! hAM, te samartha che, paNa jo te puruSa vRddha - jarjarita zarIrI, zithila, karacalI paDelo ane azakta thaI jAya, cAlavA mATe hAthamAM lAkaDI le, dAMta paDI gayA hoya, rogathI pIDita hoya, kamajora hoya, durbaLa ane kalAta hoya to te vajanadAra loha Adino bhAra uThAvavA samartha na thAya. tethI he bhadaMta ! jo te puruSa vRddha - yAvat - parikSAMta hovA chatAM te vizALa lohabhArane - vAva - uThAvavAmAM samartha hota to huM Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-5 zraddhA karata ke jIva ane zarIra bhinna che. paNa he bhadaMta ! jo te puruSa loha Adi bhAra na uThAvI zake to mArI A mAnyatA yogya ja che ke jIva ane zarIra bhinna nathI - eka ja che. 244 tyAre kezI--kumAra zramaNe pradezI rAjAne A pramANe kahyuM, jema koI taruNa - yAvat - kAryakuzaLa puruSa navIna kAvaDathI, doraDAnA banela sIkkAthI, navI TokarIthI eka ghaNAM vajanadAra loDabhArane yAvatu vahana karavAmAM samartha bane ke nahIM ? -- he bhadaMta ! te samartha che. he pradezI ! jo taruNa yAvat - kAryakuzaLa puruSa saDelI, kamajora, dhuNo khAdhelI kAvaDathI, jIrNa, zIrNa, DhIlA sIkkAthI ane purANA kamajora TokarAthI eka bhAre vajanadAra lohabhAra Adi laI javA samartha che ? - - he bhadaMta ! A vAta zakya nathI. he pradezI ! A vAta kema zakya nathI ? he bhadaMta ! te puruSa pAse bhAra vahana karavAnA upakaraNa jIrNa--zIrNa che. he pradezI ! A ja prakAre te puruSa jIrNa, zIrNa - yAvat - kulAMta zarIrAdi upakaraNovALo hovAthI eka bhAre vajanadAra lohabhArane - yAvat - uThAvavA samartha nathI. tethI he pradezI ! tuM zraddhA kara ke jIva anya che - zarIra anya che. 0 jIvanA agurulaghutva saMbaMdhI nivedana :- tyAre te pradezI rAjAe kezIkumAra zramaNane A pramANe kahyuM, he bhadaMta ! A to ApanI buddhi kalpita upamA mAtra che. tenAthI jIva ane zarIranI bhinnatA siddha thatI nathI. paNa je kAraNa huM batAvuM chuM tethI siddha thAya che ke jIva ane zarIra eka ja che. te A pramANe- he bhadaMta ! huM gaNanAyaka AdinI sAthe bAhya upasthAnazALAmAM beTho hato. te samaye mAro nagararakSaka eka corane pakaDIne lAvyo. meM tenuM vajana jIvato hato tyAre karyuM. pachI tenA aMgabhaMga karyA vinA mArI nAMkhyo. pharI vajana karyuM. paNa te puruSanuM vajana pahelAM ke pachI sarakhuM ja hatuM. tenuM vajana vadhyuM ke ghaTyuM nahIM. tethI he bhadaMta ! jo tenA vajanamAM jIvatA ke mRtyu pachI pharka paDela hota to huM zraddhA karata ke jIva anya che ane zarIra anya che. paNa jIva ane zarIra eka che, te mArI dhAraNA supratiSTha che kemake tenuM vajana baMne avasthAmAM sarakhuM ja hatuM. tyAre kezIkumAra zramaNe pradezI rAjAne A pramANe kahyuM, he pradezI ! teM kadI mazakamAM havA bharI ke bharAvI che ? he bhadaMta ! hAM, bharAvela che. he pradezI ! tane te mazaka khAlI hatI tyAre ane havA bharyA pachI te baMnenA vajanamAM koI pharka jANyo ? yAvat - laghutA mAlUma paDI ? he bhadaMta ! A artha samartha nathI. (tenuM vajana sarakhuM ja rahyuM.) he pradezI ! A ja prakAre jIvanuM agurulaghutva samajIne coranA jIvita ke Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 245 mRtAvasthAmAM vajanamAM koI bheda-laghutA na thaI. mATe tuM zraddhA kara ke jIva ane zarIra bhinna che, paNa eka nathI 0 jIvanA AdarzanIyapaNAnuM nirUpaNa : tyAre pradezI rAjAe kezI-kumAra zramaNane A pramANe kahyuM, he bhadaMta ! A to mAtra upamA che, tethI jIva ane zarIra bhinna sAbita thatA nathI. kemake he bhadaMta ! koI vakhate huM beTho hato - yAvat - corane pakaDIne lAvyA. tyAre meM te puruSane cAre taraphathI joyo, temAM kyAMya jIva na dekhAyo. pachI meM tenA be TukaDA karyA. pharI cAre taraphathI tapAsyo, to paNa kayAMya jIvane na joyo. pachI traNa, cAra - yAvat - saMkhyAta TukaDA karyA. to paNa meM kayAMya jIvane na joyo. jyAre meM tenA ATalA TukaDA karyA pachI paNa kyAMya jIvane na joyo, to huM kema zraddhA karuM ke jIva anya che ane zarIra anya che ? paNa he bhadaMta ! meM jIvane joyo nathI mATe mArI A mAnyatA supratiSTha che ke, je jIva che te ja zarIra che, zarIra che te ja jIva che. tyAre kezIkumAra zramaNe pradezI rAjAne kahyuM, he pradezI ! tuM teM tucchatara (kaThiyArAthI paNa) adhika mUDha jaNAya che. he bhadaMta ! te tucchatara (kaThiyAro) koNa che ? he pradezI ! jema keTalAMka puruSa vanamAM rahenArA, vanathI AjIvikA kamAnAra, vanotpanna vastu zodhavA Aga ane aMgIThI laIne lAkaDInA vanamAM praviSTa thayo. tyArapachI te puruSoe gAmathI dUra - yAvat - vanamAM koI pradezamAM pahoMcIne potAnI sAthenA eka puruSane A pramANe kahyuM he devAnupriya! ame A lAkaDInA vanamAM jaIe chIe. tuM ahIM aMgIThIthI Aga laIne amAre mATe bhojana taiyAra karaje. jo aMgIThImAM Aga bujhAI gaI hoya to te A lAkaDIthI Aga laIne bhojana banAvaje. ema kahIne teo vanamAM gayA. temanA gayA pachI keTalAMka samaye te puruSe vicAryuM ke, have huM te loko mATe bhojana banAvuM. teNe aMgIThImAM Aga bujhelI joI. tyArapachI te puruSe kASTha upADI, cAre taraphathI joyuM. paNa temAM kyAMya Aga na joI. tyAre te puruSe kamara bAMdhI. kuhADI vaDe te lAkaDAnA be TukaDA karIne cAre taraphathI joyuM, paNa temAM kyAya Aga na joI. e pramANe traNa, cAra - yAvat - saMkhyAta TukaDA karyA, tene sArI rIte tapAsyA, paNa temAM kyAMya Aga na joI. jyAre te puruSe saMkhyAta TukaDA karyA pachI paNa temAM Aga na joI tyAre te zrAMta, kulAMta, khinna ane duHkhita thaI gayo. pachI te bolyo are huM te loko mATe bhojana taiyAra na karI zakyo, Ama vicArIne nirAza, ciMtita, zokAtura thaIne hatheLI para mukha rAkhIne ArtadhyAnapUrvaka jamInamAM dRSTi rAkhI ciMtAmAM DUbI gayo. lAkaDI kApIne loko pAchA AvyA. tene - cAvatuM - ciMtAgrasta joIne pUchayuM - he devAnupriya ! tuM nirAza, duHkhI - yAvat - ciMtAmAM kema DUbelo che? Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-5 - tyAre te puruSe kahyuM ke, he devAnupriyo ! Apa lokoe lAkaDAnA vanamAM pravezatA pahelA mane kaheluM ke ame lAkaDInA vanamAM jaIe chIe - yAvat - teNe saMpUrNa vRttAMta kahyo. tyAre A vAta sAMbhaLIne te puruSomAM je eka cheka - dakSa, prAptArtha - yAvat - upadezalabdha puruSa hato, teNe potAnA sAthIne kahyuM- - - - he devAnupriyo ! tame loko jAo ane snAna Adi karIne zIghra Avo. tyAM sudhI huM bhojana taiyAra karuM chuM. ema kahIne teNe kamara bAMdhI. kuhADI lIdhI. bANa banAvyuM, tenAthI araNikASThane ghasyuM, Aga pragaTI, tene phUMkI, pachI te puruSo mATe vipula azanAdi banAvyA. teTalAmAM bIjA loko snAna karIne pachI bhojana banAvanAra pAse AvyA. tyAre te puruSe badhAM sAthIone bhojana pIrasyuM. tyAre te puruSo - yAvat - bhojanano svAda letA - yAvat -- vicaravA lAgyA. bhojana karIne Acamana Adi karIne potAnA pahelA sAthIne A pramANe kahyuM - he devAnupriya ! tuM jaDa, mUDha, apaMDita, nirvijJAna, anupadezalabdha cho, je teM kASThanA TukaDAomAM agni jovA prayatna karyo. 246 he pradezI ! tArI A pravRtti joIne meM kahyuM ke tuM te tuccha kaThiyArAthI paNa adhika mUDha che, je zarIranA TukaDA karIne jIvane jovA icche che. 0 kezIkumAra pradezI rAjAne nirdezela vyavahAritva :- tyArapachI pradezI rAjAe kezIkumAra zramaNane A pramANe kahyuM, Apa jevA cheka, dakSa, buddha, kuzala, mahAmati, vinIta, vijJAnaprApta, upadezalabdha puruSane A vizALa parSadA vacce mAre mATe AvA aziSTa janocita niSThura AkrozapUrNa zabdaprayoga, nirbhartyanA, avahelanA vAkyo kahevA yogya che ? tyAre kezI--kumAra zramaNe pradezI rAjAne Ama kahyuM, he pradezI ! tuM jANe che ke parSadA keTalA prakAre che ? hAM, bhadaMta ! jANuM chuM, parSadA cAra che kSatriya, gAthApati, mAhaNa ane RSi parSadA. he pradezI ! tuM e paNa jANe che ke A cAra parSadAmAMthI tenA tenA aparAdhIone mATe zuM daMDanIti batAvI che ? he bhadaMta ! jANuM chuM. je kSatriya parSadAno aparAdha kare che tenA hAtha ke paga ke mastaka kApI naMkhAya che, tene zULIe caDhAvAya che athavA eka ja prahArathI tene jIvanathI rahita karI devAya che. je gAthApati parSadAno aparAdha kare che tene ghAsa ke pAMdaDA ke palAlamAM lapeTIne AgamAM pheMkI devAmAM Ave che. amaNAma je mAhaNa parSadAno aparAdha kare che tene aniSTa, apriya - yAvat zabdothI upAlaMbha ApIne agnitapta lohathI kuMDikA athavA kutarAnA cinhathI lAMchita karAya che athavA dezanikAla karAya che. je RSiparSadAno aparAdha kare che tene ati aniSTa nahIM - yAvat -- BOD ati Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 247 - - - - - - amanojJa nahIM tevA zabdothI upAlaMbha apAya che. he pradezI ! AvA prakAranI daMDanItine jANatA hovA chatAM paNa tuM mArA prati viparita, paritApajanaka, pratikULa, viruddha vyavahAra kare che ? tyAre pradezI rAjAe kezIkumAra zramaNane A pramANe kahyuM, he bhadaMta ! mAro Apa devAnupriya pAse prathamavAra vArtAlApa thaI rahyo che. tethI mane Avo AMtarika - thAvat - saMkalpa utpanna thayo ke jeTaluM-jeTaluM ane je-je huM AmanI viparita - thAvat - sarvathA viparita vyavahAra karIza to teTaluM-teTaluM ane tene huM adhika tattvane jANIza. jJAnane, jJAnanA lAbhane cAritrane, cAritralAbhane, darzana, darzana lAbhane, jIvane, jIvanA svarUpane jANIza. tethI meM Apa devAnupriyanI sAthe viparita - yAvat - viruddha vyavahAra karyo che. tyAre kezIkumAra zramaNe pradezI rAjAne A pramANe kahyuM, he pradezI! tuM jANe che ke vyavahAra keTalA prakAre batAvela che ? hAM, bhadaMta ! jANuM chuM vyavahAra cAra prakAre che - koI Ape che paNa premathI vAta nathI karato, koI premathI vAta kare che paNa kaMI Apato nathI, koI Ape paNa che ane premathI vArtAlApa paNa kare che, koI ApatA paNa nathI, vAta paNa karatA nathI. he pradezI! tuM jANe che - A cAra prakAranA puruSomAM koNa vyavahArika ane koNa avyavahArika che ? he bhadaMta ! jANuM chuM - je puruSa Ape che paNa saMbhASaNa nathI karato te vyavahArika che je puruSa Apato nathI paNa saMbhASaNathI saMtoSa Ape che te paNa vyavahArI che. je Ape paNa che ane saMbhASaNa paNa kare che te paNa vyavahArI che paNa je Apato nathI ane saMbhASaNa paNa karato nathI, te avyavahArIka che. he pradezI ! A pramANe tuM vyavahArI cho, avyavahArIka nathI. 0 kezIkumAra zramaNa nirdiSTa jIvanuM adarzanIyatva : tyAre te pradezI rAjAe kezIkumAra zramaNane A pramANe kahyuM, he bhadaMta ! Apa cheka, dakSa - yAvat - upadezalabdha cho. tethI he bhadaMta ! Apa mane hatheLImAM sthita AMbaLAnI mAphaka zarIrathI kADhIne jIva dekhADI zako ? te kALe, te samaye pradezI rAjAnI nIkaTathI pavanathI tRNa, ghAsa, vRkSAdi halavA, kaMpavA, pharakavA, paraspara TakarAvA lAgyA. te-te bhAvane pariNamyA. tyAre kezIkumAra zramaNe pradeza rAjAne pUchyuM, he pradezI ! tuM A tRNAdine kaMpatA - yAvat - te te bhAve pariNamatA jue che ? he bhadaMta ! hAM, huM jouM chuM. he pradezI ! zuM tuM e mAne che ke A tRNAdine koI deva, asura, nAga, kinnara, kipuruSa. mahoraga ke gaMdharva kaMpAvI rahyA che? he bhadaMta ! jANuM chuM ke tene koI deva - yAvatu - gaMdharva kaMpAvI rahyA nathI paNa te vAyukAyathI kaMpI rahela che. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 Agama kathAnuyoga-5 he pradezI ! zuM tuM A mUrta, kAma, rAga, moha, veda, lesthA ane zarIradhArI vAyukAyanA rUpane jue che ? he bhadaMta ! e artha samartha nathI. (nA huM te joto nathI.) he pradezI ! jyAre tuM A mUrta - yAvat - sazarIrI vAyune joI nathI zakato to amUrta evA jIvane hAthamAM rAkhela AMbaLAnI jema kaI rIte dekhADuM ? kemake - chagha0 manuSya A daza vastuone tenA sarvabhAvone joI ke jANI zakatA nathI. 1. dharmAstikAya, 2. adharmAstikAya, 3. AkAzAstikAya, 4. azarIrIjIva, 5. paramANu pudgala, 6. zabda, 7. gaMdha, 8. vAyu. 9. A jina thaze ke nahIM, 10. A sarva duHkhono kSaya karaze ke nahIM ? paraMtu utpanna jJAna-darzanadhara arihaMta, jina, kevalI A daze vastune tenA samasta paryAya sahita jANe che. dharmAstikAya Adi daza. tethI te pradezI ! tuM zraddhA kara ke jIva anya che ane zarIra anya che. 0 jIvapradezonuM zarIra pramANAvagAhitya : tyAre pradezI rAjAe kezI-kumAra zramaNane A pramANe pUchayuM - he bhadata ! zuM hAthI ane kuMthuno jIva eka samAna che ? hAM, pradezI ! hAthI ane kuMthuno jIva (AtmapradezathI) samAna che. he bhadaMta ! hAthIthI to kuMthu alpa karmavALo, alpa kriyAvALo, alpa AsavavALo che, te ja rIte te kuMthuno AhAra, nihAra, ucchavAsa, niHzvAsa, Rddhi Adi paNa alpa che. to kuMthuvA karatA hAthI adhika kriyAvALo che ? hAM, pradezI ! hAthIthI kuMthuMvo alpa karmavALo ane kuMthuthI hAthI mahAkarmavALo ityAdi che. he bhadaMta ! to pachI baMne jIva samAna parimANavALA kaI rIte che ? he pradezI ! te baMne e rIte samAna parimANavALA che ke, jema koI eka kUTAgAra - cAvat - vizALa UMDI zALA hoya ane koI eka puruSa te kUTAgAra zALAmAM agni ane dIvA sAthe jaIne madhya bhAgamAM Ubho rahe. pachI kUTAgArazALAne cAre taraphathI baMdha karI devAya. pachI te kUTAgAra zALAmAM vaccovacca te dIvo pragaTAvAya to te dIvo te kUTAgAra zALAnA aMtarvartI bhAgane prakAzita, udyotita, tApitA ane prabhAsita kare che, paNa te zALAnI bahAranA bhAgane prakAzitAdi nathI karato. have jo te puruSa dIvAne eka moTI peTImAM rAkhI de, to te dIvo te peTInA aMdaranA bhAgane ja prakAzita Adi karaze, paNa peTInA bahAranA bhAgane ke kUTAgAra zALAnA bahAranA bhAgane prakAzita Adi nahIM kare. A prakAre gokaliMja, gaMDamANikA, palipiTaka, ADhaka, adhAMDhaka, prasthaka, ardhaprasthaka, kulaba, ardhakulaba, cAtubhagikA - yAvat - catuSpaSTikA ke dIpacaMpakathI DhAMke to te dIvo tene DhAMkanArA pAtranA aMdaranA bhAgane prakAzita Adi karaze. paNa te-tethI bahAranA bhAgane prakAzita Adi nahIM kare. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 249 A pramANe te pradezI ! pUrvabhavopArjita karmathI jIva nAnA ke moTA zarIrane prApta thAya to te zarIrane potAnA asaMkhyAta AtmapradezothI saMcita kare che. tethI te pradezI ! tuM zraddhA kara ke jIva anya che ane zarIra anya che. 0 pazcAnatApa niSedha prarUpaNA - tyAre te pradezI rAjAe kezIkumAra zramaNane A pramANe kahyuM, he bhadaMta ! mArA dAdAnI AvI saMjJA - yAvat - siddhAMta hato ke je jIva che te zarIra che ane je zarIra che te jIva che. paNa te paraspara bhinna nathI. tyArapachI mArA pitAnI, tyArapachI mArI paNa A saMjJA - yAvat - A ja siddhAMta che. to pachI aneka puraSathI cAlatI A paraMparA, kuLanizcita dRSTi kaI rIte choDI zakuM ? tyAre kezIkumAra zramaNe pradezI rAjAne A pramANe kahyuM, he pradezI ! tuM te ayohArakanI mAphaka pazcAnatApa na thA. he bhadaMta ! te ayohAraka koNa hato ? he pradezI ! koI arthanA arthI, arthagaveSI, arthalabdhaka, arthakAMkSI, artha pipAsita, arthagaveSaka puruSa vipula, praNita, bhAMDa mAtramAM ghaNAM ja bhojana, pAna, padArtho laIne eka moTI, agAmika, nirja, dIrdha aTavImAM pravezyA. tyArapachI jyAre te loko te nirjana aTavImAM kaMIka cAlyA, tyAre koI eka sthAne teoe cAre tarapha zreSTha, sAra yukta, camakatI loDhAnI bharelI lAMbI, pahoLI, UMDI eka vizALa loDhAnI khANa joI. tene joIne harSita, saMtuSTa thaIne paraspara bolAvIne A pramANe kahyuM he devAnupriyo ! A loDhAno saMgraha karavo ApaNA mATe iSTa, kAMta - yAvat - manojJa che. tethI he devAnupriyo ! ApaNe loha-bhAra bAMdhI laIe. ema kahIne paraspara vicAra svIkAryo. lohabhAra bAMdhIne AgaLa cAlyA. tyArapachI teo te ja nirjana - yAvat - aTavImAM cAlatA bIje sthAne gayA. tyAM teoe sIsAnI bharelI eka vizALa khANa joI - yAvat - ApaNe mATe sIsAno saMgraha karavo - yAvat - lAbhadAyI che. kemake thoDA sIsAnA badalAmAM ghaNuM loDhuM kharIdI zakIzuM. tethI he devAnupriyo ! A loDhAno bhAra choDIne ApaNe sIsAne bAMdhavuM joIe - yAvat -- teoe sIsAno bhAro bAMdhyo. tyAre eka puruSe kahyuM ke, A loDhAno bhAro huM ghaNe dUrathI upADIne Avyo chuM. ghaNAM samayathI upADela che - meM tene gADha baMdhanathI bAMdhela che. azithila baMdhanathI bAMdhela che - atyadhika pragADha baMdhanathI kasIne bAMdhela che. tethI huM A lokabhAra choDIne sIsAno bhAro bAMdhI zakato nathI. tyAre te puruSo A puruSane jyAre aneka AkhyApanA, prajJApanAthI samajAvavAmAM saphaLa na thayA tyAre yathAkrame AgaLa cAlyA. e pramANe cAlatA-cAlatA AgaLa tAMbAnI, cAMdInI, ratnonI, vajanI, hIrAnI khANa joI. tyAM tyAM teo pUrva-pUrvanI alpamUlya vastune choDI bahumUlya vastunI poTalI bAMdhatA gayA. paNa potAnA durAgrahI sAthIno durAgraha na choDAvI zakayA. Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 Agama kathAnuyoga-5 tyArapachI te puruSo potapotAne janapada ke nagaramAM AvyA. hIrAne vecIne prApta dhanathI ghaNAM ja dAsa, dAsI, gAya, bheMsa, bakarI lIdhA. ATha majalAnA bhavana banAvyA. pachI snAnAdi karI te prAsAdanA uparanA mALe besI, jorajorathI vagADAtA mRdaMga Adi vAdya ninAdo - yAvat - manuSyasaMbaMdhI kAmabhogone bhogavatA vicAravA lAgyA. tyArapachI te lohabhAravALo puruSa potAnA nagare Avyo. teNe lo veMcyuM. paNa te alpa mUlya hovAthI alpa lAbha thayo. tyAre potAnA sAthIone zreSTha prAsAdo para - thAvat - vicaraNa karatA joIne te manomana bolyo, are ! huM adhanya, puNyahIna, akRtArtha, akRt lakSaNa, hI-zrIvarjita, hInapuNya, caudazIyo, duraMta-prAMta lakSaNo chuM. jo meM te mitra, jJAtijane AdinI vAta mAnI hota to huM paNa zreSTha prAsAdamAM - yAvat - vicaraNa karata. tethI te pradezI ! meM kahyuM ke, he pradezI ! tuM pazcAnutApita na thA. je rIte te ayobhAraka puruSa thayo hato. 0 pradeza rAjA dvArA zrAvakadharma svIkAra : A pramANe sajAvyo tyAre te pradezI rAjAe kezakumAra zramaNane vaMdana karI A pramANe kahyuM, he bhadaMta ! huM pazcAmutApita nahIM thauM. paNa he devAnupriya ! kevaliprajJata dharmane zravaNa karavA icchuM chuM. he devAnupriya ! jema sukha upaje tema karo, vilaMba na karo. tyArapachI jema cittasArathIne dharma kahelo, tema pradezI rAjAne paNa kahyo teNe paNa e ja rIte zrAvakadharma svIkAryo. seviyAnagarI javA udyata thayo. tyAre kezIkumAra zramaNe pradezI rAjAne A pramANe kahyuM, he pradezI ! tuM jANe che ke AcArya keTalA kahyA che ? hAM, bhadaMta ! jANuM chuM AcArya traNa prakAre che : (1) kalAcArya, (2) zilpAcArya ane (3) dharmAcArya. he pradezI ! tuM jANe che, temAM konI sAthe kevo vinaya karAya ? hAM bhadaMta ! jANuM chuM. kalAcArya ane zilpAcAryane upalepana ane saMsajjana karavuM joIe. temanI pAse puSpAdi bheTa rAkhavI joIe. temanuM maMDana, majjana, bhojanadAna, vipula AjIvikA yogya prItidAna ApavuM joIe jethI putra-pautra sudhI te AjIvikA cAle. jyAre dharmAcAryane jyAM juo tyAM vaMdana, namana, satkAra, sanmAna karavA joIe, temane kalyANa, maMgala, devarUpa, caityarUpa mAnI paryApAsanA karavI joIe. prAsuka eSaNIya azana, pAna, khAdima, svAdimathI pratilAbhita karI, prAtihArika pITha, phalaka, vAcyA, saMstAraka mATe nimaMtraNa karavA joIe. he pradezI ! tuM A pramANe vinaya jANe che. tAre mArA pratye karela pratikULa vyavahAra mATe mArI kSamA mAMgyA vinA seyaviyA nagarI jAya che ? tyAre pradezI rAjAe kezI-kumAra zramaNane A pramANe kahyuM, he bhadaMta! mane AvA Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 251 prakArano AdhyAtmika - yAvat - saMkalpa utpanna thayo ke, he devAnupriya! meM ApanA prati je pratikULa vyavahAra karyo, to mAre mATe ucita che ke kAle prabhAta thAya - kAvat - sUrya prakAzita thAya tyAre aMtaHpura parivAra sAthe Apane vaMdana-namaskAra karIne mArA aparAdha mATe vinayapUrvaka vAraMvAra khamAvuM. ema kahIne te pAcho cAlyo gayo. tyArapachI te pradezI rAjA bIje divase prabhAta thayuM - yAvat - sUrya prakAzita thayo tyAre harSita, saMtuSTa thaIne koNika rAjA mAphaka nIkaLyo. aMtaHpura parivAra Adi sahita pAMca abhigama pUrvaka vaMdana-namaskAra karIne yathAvidhi vinayapUrvaka potAnA AcaraNa mATe vAraMvAra khamAvyA. tyArapachI kezIkumAra zramaNe te pradeza rAja, sUryakAMtA Adi rANIo ane te ati vizALa parSadAne - yAvat - dharma kahyo. tyArapachI pradezI rAjA dharma sAMbhaLIne, avadhArIne Ubho thayo. teNe kezIkumAra zramaNane vaMdana-namaskAra karyA. seviyAnagarI tarapha javAne mATe udyata thayo, tyAre kezIkumAra zramaNe pradezI rAjAne kahyuM he pradezI ! pUrve ramaNIya thaIne pachI aramaNIya na thato. je rIte vanakhaMDa, nRtyazALA, isuvADa ke khalavADa pachI aramaNIya thAya che. he pradezI ! sAMbhaLa, jyAM sudhI vanakhaMDa patra, puSpa, phaLa, haritakathI zobhita hoya che, zobhAthI atIva-atIva zobhe che tyAre te vanakhaMDa ramaNIya lAge che. paNa jyAre te vanakhaMDa puSpa, patra, phaLa, haritakathI rahita thAya che tyAre te AnaMda ApatuM nathI, zobhArahitathI upazobhita thatuM nathI. tyAre jIrNa, jhaDa javAthI, chAla ane patra saDI javAthI, zuSka vRkSa mAphaka plAna thatAM te vanakhaMDa ramaNIya rahetuM nathI. A pramANe nRtyazALA paNa jyAM sudhI gIta gavAtA hoya, nRtya thatA hoya, hAsyathI vyApta hoya, vividha prakAranI krIDA thatI hoya tyAM sudhI te nRtyazALA ramaNIya lAge che. paNa jyAre temAM gIta-saMgIta Adine thatA hoya tyAre nRtyazALA aramaNIya bane che, he pradezI ! jyAM sudhI isuvADamAM isu (zeraDI) kapAtI hoya, TuTatI hoya, pilAtI hoya, loko rasa pItA hoya, koI letuM-detuM hoya tyAM sudhI te isuvADa ramaNIya lAge che. paNa jyAre AmAMnuM kazuM na rahe tyAre aramaNIya thAya che. e ja pramANe khalavADamAM dhAnyanA Dhera hoya, chaLavuM, mardana, tela pIlAvuM, khAvuM, pIvAvuM, ApavuM, levuM thatuM hoya tyAM sudhI te khalavADa ramaNIya lAge che paNa jyAre dhAnyanA Dhera Adi na rahe tyAre te khalavADa aramaNIya banI jAya che. tethI he pradezI ! meM ema kahyuM ke tuM pahelA ramaNIya thaIne pachI vanakhaMDa AdinI mAphaka aramaNIya thato nahIM. tyAre pradezI rAjAe kezIkumAra zramaNane A pramANe kahyuM, he bhadaMta ! huM vanakhaMDa - vAva - khalavADa mAphaka pahelAM ramaNIya thaIne pachI aramaNIya nahIM banuM. meM vicAryuM ke, seviyAnagarI Adi 7000 gAmonA cAra vibhAga karIza. temAMno eka bhAga Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 Agama kathAnuyoga-5 rAjyanI rakSA mATe senAne ApIza, eka bhAga annabhaMDAro mATe surakSita rAkhIza, eka bhAga aMtaHpuranA nirvAha mATe ApIza ane eka bhAgamAMthI zALA nirmANa karAvI aneka lokone bhojana, vetana, majadUrI daIne pratidina pracura parimANamAM azanAdi AhAra taiyAra karAvIza. aneka zramaNa Adine Apato vividha prakAranA zIlavata, guNavrata, viramaNa, pratyAkhyAna, pauSadhopavAsanuM pAlana karato vicarIza. A pramANe kahIne je dizAmAMthI Avyo hato, te dizAmAM pAcho pharyo. tyArapachI bIje divase - yAvat - sUrya prakAzita thayA pachI seyaviyA pramukha 7000 gAmonA cAra bhAga karyA ityAdi pUrvavat jANavuM. 0 pradezI rAjAnuM samAdhimaraNa ane gati : tyArapachI te pradezI rAjA zramaNopAsaka thaI gayo. jIvAjIvano jJAtA thaIne - yAvat - viharavA lAgyo. jyArathI te zramaNopAsaka thayo tyArathI rAjya, rASTra, bala, vAhana, koza, koThAgAra, pura, aMtapura ane janapada prati udAsIna thaIne vicaravA lAgyo. tyAre te sUryakAMtAdevIne Avo AMtarika - yAvat - saMkalpa utpanna thayo ke, jyArathI pradezI rAjA zramaNopAsaka thaI gayo che tyArathI rAjya - yAvat - janapada ane mArAthI udAsIne thaIne vicare che. tethI mAre mATe ucita e che ke huM tene zastra, agni, maMtra ke viSa prayogathI mArIne ane sUryakAMta kumArane rAjA banAvI svayaM rAjyazrIno bhoga karatI vicaruM. A pramANe vicArIne sUryakAMtakumArane bolAvIne teNIe kahyuM, jyArathI pradezI rAjA zramaNopAsaka thayo che tyArathI rAjya - yAvat - mArI sAthe manuSya saMbaMdhI kAmabhogathI udAsIna thaI vicare che. mATe he putra! tuM koI prayogathI tene mArIne svayaM rAjyazrI bhogavato vicara. tyAre sUryakAMtakumAre teNInA A vicArano Adara na karyo, dhyAna na ApyuM - thAvat - mauna rahyo. tyAre sUryakAMtA devIne thayuM ke, kyAMka sUryakAMtakumAra pradezI rAjA pAse mAruM A rahasya prakAzita na karI de. A pramANe vicArIne te pradezI rAjAnA chidro, ma, rahasyo, vivaro ane aMtarone zodhatA-zodhatA vicaravA lAgI. tyAre te sUryakAMtA devIe anya koI divase pradeza rAjAnA chidrane jANIne azanAdimAM, vasta, gaMdha, alaMkAramAM viSaprayoga karyo. tyArapachI snAna karIne bhojanane mATe zreSTha sukhAsane beThelA pradezI rAjAne mAravA mATe viSayukta bhojana pIrasyuM - yAvat - viSamaya alaMkAra paherAvyA. tyAre te viSayukta AhAra AdithI te pradeza rAjAnA zarIramAM utkaTa, pracura, pragADha, karkaza, kaTuka, paruSa, niSphara, pracaMDa, tIvra, duHkhada, vikaTa ane dussaha vedanA utpanna thaI. te pittajvarathI parivyApta thatA tenA AkhA zarIramAM dAha utpanna thayo. tyAre te pradezI rAjA sUryakAMtAdevI dvArA karAyela utpAtane jANIne sUryakAMtAdevI pratye lezamAtra dveSa na karato jyAM pauSadhazALA hatI tyAM Avyo. pauSadhazALAnI prArthanA Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 253 karI, aMDila bhUminI pratilekhanA karI, darbhano saMthAro bichAvyo. pUrvadizA tarapha mukha karI padmAsane sthita thaI baMne hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake aMjali joDI bolyo arihaMta bhagavaMtone - yAvatu - siddhigati prApta bhagavaMtone namaskAra thAo. mArA dharmopadezaka, dharmAcArya kezI-kumAra zramaNane namaskAra thAo. ahIM rahelo evo huM, tyAM rahelA bhagavaMtane vaMdanA karuM chuM. tyAM birAjamAna bhagavaMta ahIM rahelA mane juo. ema kahI vaMdana-namaskAra karyA. pahelAM paNa meM kezIkumAra zramaNa pAse sthUla prANAtipAta - yAvat - sthUla parigrahanuM paccakkhANa karela che. atyAre pharI temanI sAkSIe ja sarva prANAtipAta - yAvat - sarva parigrahanuM pratyAkhyAna karuM chuM. samasta krodha - yAvat - mithyAdarzana zilyanuM pratyAkhyAna karuM chuM akaraNIya yoganuM pratyAkhyAna karuM chuM. mAvajIvana mATe cAre AhAranuM pratyAkhyAna karuM chuM. jo ke A zarIra mane priya che to paNa - yAvat - aMtima zvAsocchavAse teno paNa parityAga karuM chuM. ema karIne teNe AlocanA, pratikramaNa karyA. samAdhi prApta karI, kALa karIne saudharmakalpanA sUryAbhavimAnamAM upapAta sabhAmAM te - yAvatu - devarUpe utpanna thayo. tyArapachI tatkALa utpanna thayela te sUryAbhadeve AhAra, zarIra, indriya, zvAsocchavAsa ane bhASA mana:paryAti prApta karI. A pramANe che gautama ! te sUryAbhadeve A divya devaRddhi, divya devaghuti ane divya devAnubhAva prApta karyA, adhigata karyA che. 0 daDha pratijJanA bhavanuM nirUpaNa : he bhadaMta ! te sUryAbhadevanI keTalA kALanI sthiti che ? he gautama ! tenI sthiti cAra palyopamanI che. he bhagavan! te sUryAbhadeva AyukSaya, bhavakSaya ane sthitizaya thayA pachI devalokathI cyavI kyAM jaze ? kyAM utpanna thaze ? he gautama mahAvideha kSetramAM ADya, dipta, vipula, vistIrNa, vipula bhavana zayana Asana, yAna vAhana ityAdi yukta je kULo che temAM arthAt AvA prasiddha kuLamAM putrarUpe utpanna thaze. te bALaka garbhamAM AvatA tenA mAtApitAne dharmamAM daDha zraddhA thaze. tyArapachI nava mAsa ane sADA sAta rAtri divasa vItyA pachI te bALakanI mAtA sukumAla hAthapagavALA, zubha lakSaNo ane paripUrNa pAMca indriyo ane zarIravALA - yAvat - surUpavAn putrane janma Apaze. (have pachInI daDhapratijJanA bhavanI sUyabhadeva ke rAjaudezInI kathA aMbai parivrAjaka zrAvakanA dRDha pratijJanA bhava anusAra ja cAlatI hovAthI ahIM mAtre saMkSipta kathAsAra ja mUkela che. juo aMbaDa zrAvakano dRDha pratijJano bhava). -tyArapachI te bALakanI sthitipatitA Adi vidhi karaze. -bAramAM divase karmasaMbaMdhI azuci nivRtti bAda mitra Adi jJAtijanone vipula Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 azana--pAna Adi bhojana karAvaze, satkAra-sanmAna karaze. --mAtApitA dharmamAM Dha banyA. tethI dRDhapratijJa nAma rAkhaze. --tyAre mAtApitAe anukrame sthitipatitA, caMdrasUrya darzana, dharmajAgaraNa, nAmakaraNa, annaprAzana, praja5na, prativarSApana, paMcakramaNa, karNavedhana, saMvatsara pratilekha, cUlopanayana Adi kAryo karaze. -te dRDha pratijJa kSIradhAtrI Adi pAMca dhAtrIthI ucherAvA lAgaze. --kaMIka adhika ATha varSano thatAM dRDha pratijJane kalAcArya pAse mUkaze. -te bALaka lekhana, gaNitathI zakunirata paryaMtanI botera kaLAo zIkhaze. "yuvAna ane kalAvizArada thayela, yuddha kaLA pravINa, vikAlacArI thayelA te bALakanA mAtApitA tene bhogane mATe saMketa karaze. Agama kathAnuyoga-5 -te pratiza kumAra kAma ke bhogamAM lezamAtra lipta nahIM thaze. -tathArUpa sthavironI pAse te dRDhapratijJa pravrajyA aMgIkAra karaze. -dRDhapratijJa aNagAra kALakrame kevaLajJAna-kevaLadarzana pAmaze. --dRDhapratijJa kevali aneka varSo sudhI kevalirUpe vicaraNa karaze. -chelle sarva karmano kSaya karI, sarve duHkhathI mukta thaI mokSe padhAraze. (A samagra varNana aMbaDAvakamAM tenA bhAvi dRDhapratijJanA bhavamAM karAI gayela hovAthI ahIM mAtra muddarUpe ja ullekha karela che.) tyAre bhagavaMta mahAvIra pAse A vRttAMta zravaNa karIne gautama svAmIe kahyuM ke, he bhagavan ! te e pramANe ja che, je pramANe Apa batAvI rahyA cho. 0 Agama saMdarbha rAya. 5 thI 82; Ava.ni. 468 + $; X X 0 somila zrAvakanI kathA - (A kathAmAM traNa bhavonI vAta che. zukra deva rUpe, somila brAhmaNa rUpe ane bhAvimAM mahAvidehamAM mokSa gamana) 0 zukradevano bhava :~ Ava.yU.1-5 279; rAjagRha nagara hatuM. tyAM guNazilaka caitya hatuM. zreNika rAjA hato. bhagavaMta mahAvIrasvAmI padhAryA. parSadA nIkaLI. te kALe, te samaye zukra nAmaka mahAgraha zukrAvataMsaka vimAnamAM zakra siMhAsana para 4000 sAmAnika devo sAthe beTho hato. te zukradeva caMdradevanI mAphaka bhagavaMta mahAvIra pAse Avyo. nRtyavidhi dekhADI. pAcho gayo. he bhagavaMta ! zukradevano pUrvabhava kyo ? ityAdi pRcchA. he gautama ! e pramANe - ityAdi bhamahAvIrano uttara--pUrvavat. 0 somilano bhava : te kALe, te samaye vArANasI nAmanI nagarI hatI. tyAM somila nAme eka brAhmaNa Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA vasato hato. te RddhisaMpanna pariniSThita hatA. bhagavaMta pArthe padhAryA. parSadA parvapAsanA karavA lAgI. tyAre bhagavaMta pArzvanA Agamanano vRttAMta sAMbhaLI te somila brAhmaNane AvA prakAre AdhyAtmika yAvat saMkalpa samutpanna thayo ke, puruSAdAnIya arhat pArzva pUrvAnupUrvI krame vicaratA - yAvat - aMbAlavanamAM vicare che. to pArzva arhat samIpe jAuM. temane AvA prakAranA artho ane hetuo pUchuM ityAdi bhagavatI sUtramAM varNavyA pramANe badhuM jANavuM. 0 somila dvArA zrAvakadharma svIkAra : www - tyArapachI ziSyone lIdhA vinA ja somila nIkaLyo yAvat - A pramANe pUchayuM, he bhagavan ! Apane yAtrA che ? Apane yApanIya che ? sarasava, mAsa, kulattha ityAdi prazno karyA - yAvatu - Apa eka cho ? yAvat - bodha pAmIne zrAvaka dharma - aMgIkAra karI, pAcho gayo. 0 somilamAM mithyAtva praveza : tyArapachI koI samaye arhatu pArzvaprabhu vArANasInA AmrazAla vana caityathI nIkaLyA. bahAranA janapadamAM vicaravA lAgyA. tyArapachI te somila brAhmaNa koI samaye asAdhunA darzana ane susAdhuonI paryupAsanA na karavAthI mithyAtva paryAya vRddhi thatAM ane samyakatva paryAya hIna thatAM mithyAtva dazAne prApta thayA. yAvat aparAbhUta hato. Rgveda ityAdi tene tyAre te somilane koI samaye madhyarAtrie kuTuMba jAgaraNA karatA yAvat saMkalpa utpanna thayo. nizcayathI vArANasI nagarImAM rahenAra huM somila brAhmaNa atyaMta ucca brAhmaNa kuLamAM utpanna thayo chuM. meM vrata grahaNa karyA, vedAdhyayana karyuM, patnI lAvyo. putro thayA, samRddha thayo. pazuvadha karyA, yajJa karyo. dakSiNA ApI, atithi pUjA karI, agni homa karyo. stUpa ropyo. have mAre kAle yAvat - sUrya prakAzita thayA pachI vArANasI nagarI bahAra ghaNA AMbAnA bagIcA banAvuM, bijorA, vela, kapittha, AMbalI ane phUlonA bagIcA banAvuM. Avo vicAra karyo. - - 255 AMbAnA tyArapachI yAvat - sUrya prakAzita thayA pachI vArANasI nagarInI bahAra yAvat - phUlonA bagIcA banAvyA. tyArapachI te aneka bagIcA - yAvat - phUlo yogya rIte saMrakSita, saMgopita thatAM pUrNarUpe vRddhine prApta bagIcA thaI gayA. tyAre te zyAmala, zyAmala kAMtivALA - yAvat ramya mahAmegha saddeza, pavitra, puSpita, phalita thaIne haryA-bharyA hovAne kAraNe zrIyukta thaIne atIva-atIva zobhAyamAna dekhAvA - lAgyA. -- --- 0 somila dvArA dizAprokSika tApasatva :- tyArapachI koI samaye madhyarAtrie kuTuMba jAgaraNA karatA evA te somila brAhmaNane AvA prakArano yAvat saMkalpa utpanna thayo. huM somila brAhmaNa, vArANasInA ati uccakuLe jamyo. vrata Adi karyA. yAvat - vArANasI nagarI - Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 Agama kathAnuyoga-5 bahAra ghaNAM ja bagIcA banAvyA. have mAre ucita che ke kAle - yAvat - sUrya prakAzamAna thayA pachI aneka lokaDAI, kaDachI, tAMbAnA tApasa pAtrone ghaDAvIne vipula mAtramAM azana, pAna, khAdya, svAdya bhojana banAvIne mitro, jJAtijano Adine AmaMtrita karIne teone vipula azana Adi - yAvat - bhojanathIta sanmAna karIne - yAvat - moTA putrane kuTuMbano bhAra soMpIne te mitro AdinI - yAvat anumati laIne anake loha kaDAI, kaDachI, tApasa yogya tAMbAnA pAtro laIne je A gaMgAtaTavAsI vAnaprastha tApasa thauM. | (tApasanuM varNana karatA jaNAve che ke, jemake - hotrika, pautrika, kautrika, yajJayAjI, zrAddhakI, sthAnakI, huMDikA zramaNa, daMto dUravalika, unmajaka, sammajaka, nimajaka, saMprakSAlaka, dakSiNakUla, uttaraphUlavAsI, zaMkhadamA, kUladamA, mRgalubdhaka, hastitApasa, udaMDA, dizAprokSI, vakavAsI, bilavAsI, jalavAsI, vRkSamUlaka, aMbubhasI, vAyubhasI, zevAlabhojI, mUlabhojI, kaMdabhojI, tvacAbhojI, patrabhojI, puSpabhojI, phalAhArI, bIjAhArI, saDe la-gaLela kaMdamUla, tvacA, patra, puSpa, phaLa bhojI, jalAbhiSekathI kaThina zarIravALA, sUrya AtApanA ane paMcAgni tApamAM aMgArazaulya ane kaMduzaulya (tApaso)nI samAna potAnA zarIrane kaSTa detA vicare che. AmAM je dizaprokSaka tApasa che, temanI pAse dizA prokSakarUpe dhvajita thAu, pravrajita thaIne paNa A AvA prakArano abhigraha karuM ke, mAvajIvana niraMtara chaThachaTha diku cakravAla tapasyA karato sUryAbhimukha bhujA uThAvIne AtApanA bhUmimAM AtApanA leto vicaruM, Avo vicAra karyo, vicAra karIne - yAvat - (bIje divase) sUryanA prakAzita thayA pachI aneka loka kaDAI - yAvat - tAMbAnA pAtro laIne dizaprokSaka tApasarUpe pravajita thaI gayo. pachI abhigrahapUrvaka pahelA chaThanuM tapa svIkArIne viyaravA lAgyo. 0 dizAprokSaka tApasacaryA : tyArapachI te somila brAhmaNa RSi pahelA chaThanA pAraNe AtApanA bhUmithI nIce Avyo, te valkala vastradhArI tApasa potAnI jhuMpaDIe pahoMcyo, teNe kiDhiNa saMkAyika kAvaDa lIdhI. pachI pUrva dizAne jalathI sIMcIne kahyuM, he pUrva dizA adhipati soma mahArAja ! prasthAna mArge prasthita evA mane somila brAhmaNa RSinI rakSA karo rakSA karo. tyAM je kaMI paNa kaMda, mULa, chAla, patra, puSpa, phaLa, bIja, lIlI vanaspati che, tene levAnI AjJA Apo. ema kahIne pUrva dizAmAM gayo. tyAM jaIne je kaMI paNa kaMda - thAvat - vanaspatio hatI, tene lIdhI, kAvaDa bharI, bharIne darbha, kuza, vRkSanA toDela pAMdaDA ane samidhakASTha lIdhA. laIne potAnI jhuMpaDIe Avyo. kAvaDa rAkhI, vedikA banAvavAnuM sthAna nizcita karyuM, karIne upalepana ane saMmArjana karyuM. tyArapachI darbha ane kaLaza laIne gaMgA mahAnadIe pahoMcyo. gaMgA nadImAM Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA pravezIne jalamajjana, jalakrIDA, jalAbhiSeka karyo. pachI atyaMta svaccha ane paramazuddha thaIne deva ane pitRkRtya karIne darbha ane kaLaza hAthamAM laIne gaMgA mahAnadInI bahAra nIkaLyo. potAnI jhuMpaDIe Avyo. AvIne darbha, kuza ane vAlukAnI vedI banAvI. pachI zara, kASTha banAvyA, araNi banAvI, zara ane araNine ghasyA, ghasIne agni utpanna karyo. pachI agnine dhamyo, dhamIne samidha kASTha nAMkhyA, agni prajvalita karyo. agrinI jamaNI tarapha sAta vastuo sthApI. te A pramANe :- (1) sakattha, (2) valkala, (3) sthAna, (4) zayyAbhAMDa, (5) kamaMDalu, (6) daMDadAru ane (7) svayaMpotAne sthApita karyA. 257 tyArapachI madhu, dhRta ane taMdulathI agnimAM havana karyo. pachI ghIthI lipta havanane yogya cokhAne pakAvyA, pakAvIne bali:vaizvadeva karyuM, karIne atithi pUjA karI ane tene karIne pachI svayaM bhojana karyuM. tyArapachI somila brAhmaNa RSi bIjo chaTTha grahaNa karIne vicaravA lAgyA. tyAre te somila brAhmaNa RSie bIjA chaTThanA pAraNe pUrvokta badhA kAryo karyA. yAvat bhojana karyuM. paraMtu - vizeSa - e ke he dakSiNa dizAdhipati yama mahArAja ! prasthAnane mATe prasthita mane somila brAhmaNa RSinI rakSA karajo ane te dizAmAM kaMdAdi puSpa che, te levAnI AjJA pradAna karrA. ema kahIne te dakSiNa dizAmAM yAvat gayA. A ja pramANe pazcima dizAnA varuNa mahArAjAnI prArthanA karI - yAvat - pazcima dizAmAM gayA. e ja pramANe uttara dizAnA vaizramaNa mahArAjAnI prArthanA karI - yAvat - uttaradizAmAM gayA. A prakAre pUrva Adi cAre dizAo samAna cAre vidizAone mATe paNa jANavuM joIe - yAvat - te ja pramANe AcaraNa karyuM ane bhojana karyuM. 0 somilanuM kASThamudrA dvArA mukhabaMdhana karIne prasthAna : tyArapachI koI samaye madhyarAtrie anitya jAgaraNAmAM jAgaraNa karatA te somila brAhmaNa RSine Avo - yAvat - saMkalpa utpanna thayo. vArANasIno huM somila nAme brAhmaNa RSi atyaMta kulIna brAhmaNa kuLamAM utpanna thayo. meM vratAdi AcaryA yAvat - yajJastaMbha ropyo - yAvat - huM pravrujita thayo. pachI chaTha chaTTha tapa karato vicarI rahyo chuM. have mAre kAle -- yAvat - sUrya prakAzita thayA pachI aneka dRSTibhraSTa, pUrva sAMgatika ane paryAya sAMgatika tApasa paryAyanA paricita tApasone pUchIne tathA Azrama saMzrita prANIone saMtuSTa karIne valkala vastrone paherIne, kAvaDamAM potAnA bhaMDopakaraNone rAkhIne kASThamudrAthI mukhane bAMdhIne uttarAbhimukha thaIne uttara dizAmAM mahAprasthAna mATe jAuM. - - A pramANe vicAra karyo, vicArIne kAle - yAvat - sUrya prakAzita thayA pachI aneka tApaso Adine pUchIne, saMtuSTa karIne - yAvat - kASTha mudrAthI mukhane bAMdhyuM, pachI Avo abhigraha karyo - jyAM kyAMya paNa te jaLa hoya ke sthaLa hoya, durga hoya ke nIcuM sthAna hoya, parvata hoya ke viSama sthAna hoya, khADo hoya ke guphA hoya temAM kyAMya paNa Jain |5/17 |ernational Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 Agama kathAnuyoga-5 prakhkhalita thAu ke paDI jAuM to tyAMthI mAre uThavuM na kalpe. AvA prakArano abhigraha grahaNa karyo tyArapachI uttara dizA tarapha mukha karIne uttara dizA prati mahAsthAnathI prasthita te somila brAhmaNa RSi aparA kALe uttama azokavRkSa pAse AvI, tyAM nIce kAvaDa utArIne rAkhI. vedikA mATe sthAna joyuM. tyAM upalepana ane samArjana karyuM. karIne darbha ane kaLazane hAthamAM laI gaMgA mahAnadIe Avyo. zivarAjarSi samAna tyAM badhAM kArya karIne - yAvat - gaMgA mahAnadIthI bahAra Avyo. pachI te uttama azokavRkSanA sthAne Avyo. tyAM darbha ane kuza tathA vAlukAthI yajJa vedikAnI racanA karI - yAvatuM - nityapUjA karIne kASTha mudrAthI mukha bAMdhyuM, mukha bAMdhIne mauna thaI gayo. 0 deva dvArA somilane saMbodha : tyArapachI te somila brAhmaNa RSi samakSa madhyarAtrie eka deva pragaTa thayo. te deve somila brAhmaNane A pramANe kahyuM, he somila brAhmaNa ! tArI pravajyA duSpavrajyA che. pachI te deve somilane bIjI ane trIjI vakhata paNa A pramANe kahyuM to paNa somile tenI vAtano Adara na karyo, te tarapha dhyAna na ApyuM - yAvat - te mauna ja rahyo. tyAre te deva je dizAthI Avyo hato, te dizAmAM pAcho cAlyo gayo. tyArapachI somila brAhmaNa kAle - yAvat - sUryanA prakAzita thayA pachI valkala paheryA, kAvaDa lIdhI, agnihotranA bhaMDopakaraNone laIne kASThamudrAne mukhe bAMdhI. pachI uttara dizA tarapha prasthAna karyuM. bIje divase aparALa kALe te somile saptaparNa vRkSa nIce potAnI kAvaDa rAkhI, vedikA yogya sthAna joyuM. pUrve azokavRkSa nIce karelA sarva kAryo karyA - thAvat - agrihoma karyo. kASThamudrAthI mukha bAMdhI mauna beThI. tyAre pharIthI te somila brAhmaNa samakSa madhyarAtri samaye eka deva pragaTa thayo. tyAre AkAzamAM sthita thayela te deve pahelAnI mAphaka kahyuM - yAvat - anAdara pAmela te deva pAcho cAlyo gayo. tyArapachI kAla - yAvat - sUrya prakAzita thayA pachI te somile valkala paheryA. kAvaDa lIdhI. kASThamudrAthI mukha bAMdhyuM. pachI uttara dizAmAM uttarAbhimukha thaIne prasthita thayo. tyArapachI trIje divase aparALa kALe zreSTha azokavRkSa pAse Avyo. tyAM kAvaDa rAkhI, vedikA yogya sthAna - yAvatu - gaMgA mahAnadIe Avyo. pachI zreSTha azokavRkSa pAse Avyo, vedikAnI racanA karI, agni homa karyo. kASThamudrA bAMdhI mauna thaIne beTho. tyAre madhyarAtrie te somila pAse eka deva pragaTa thayo. pUrvanI mAphaka kahIne - yAvatuM - pAcho cAlyo gayo. tyArapachI te somile - yAvat - kASThamudrA bAMdhI, uttarAbhimukha thaIne uttaradizAmAM prasthAna karyuM. 0 somila dvArA aNuvratAdi grahaNa : tyArapachI somila cothe divase aparALa kALe vaTavRkSe Avyo. kAvaDa rAkhI, vedikA banAvI, vedikAnuM upalepana ane saMmArjana karyuM - yAvat - kASThamudrA vaDe mukha bAMdhIne mauna thaIne beTho. tyAre madhyarAtrie somila samIpe eka deva pragaTa thayo. punaH Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 259 pUrvavat kahyuM - yAvatuM - pAcho cAlyo gayo. tyArapachI valkaladhArI te somile - yAvatuM - sUrya prakAzita thayA pachI kAvaDa lIdhI - cAvat - kASThamudrA vaDe mukha bAMdhyuM. uttarAbhimukha thaIne uttara dizAmAM prasthAna karyuM. tyArapachI somile pAMcamA divase aparA samaye udumbara vRkSe Avyo. tyAM kAvaDa rAkhI, vedikA banAvI - yAvatu- kASThamudrAthI mukha bAMdhyuM - yAvat - mauna rahyo. tyAre madhyarAtrie eka deva Avyo - yAvat - teNe somilane kahyuM, he pravajita somila ! tArI A pravajyA che. te deve be vakhata, traNa vakhata A pramANe kahyuM. tyAre - yAvat - somile te devane kahyuM ke, he devAnupriya ! mArI A pravajyA duwvajyA kema ane kaI rIte che ? tyAre te deve somilane kahyuM, teM puraSAdAnIya pArtha atnI pAse pAMca aNuvrata ane sAta zikSAvata rUpe bAra vratarUpa zrAvakadharma svIkArela. tyArapachI koI divase madhyarAtrie kuTuMba jAgaraNa karatA tane vicAra Avyo - ityAdi sarva kathana te deve karyuM. - yAvat - he somila ! A prakAre tArI pravajyA, duSpavrajyA che. tyAre somile te devane kahyuM, he devAnupriya ! have tame ja kaho ke huM kaI rIte supravRjita banuM? tyAre te deve somilane kahyuM ke, tuM pahelAnI mAphaka pharI pAMca aNuvratane svayameva svIkArI vicArIza to tArI pravajyA supravajyA thaI jaze. pachI te deve somilane vaMdana-namana karyuM - thAvat - pAcho cAlyo gayo. tyAre te somila brAhmaNa pharIthI te pAMca aNuvratane grahaNa karI vicaravA lAgyo. 0 somilanI saMlekhanA ane gati : tyArapachI somile aneka upavAsa, chaTha, aThama - yAvat - mAsakSamaNa rUpa vividha tapa upadhAnathI potAnA AtmAne bhAvita karyo. ghaNA varSo sudhI zramaNopAsaka paryAyanuM pAlana karyuM. pachI ardhamAsika saMlekhanA dvArA AtmAnI zuddhi karI ane anazana dvArA trIza bhaktonuM chedana karyuM. paNa te pUrvakRt pApasthAnanI AlocanA, pratikramaNa na karyA ane samyakatvanI virAdhanAthI kAlamAsamAM kALa karIne zukrAvataMsaka vimAnanI upapAta sabhAmAM devazayanIya zayyAmAM - yAvat - zukra mahAgraharUpe utpanna thayo. - tyArapachI te zuka mahAgrahe tatkALa utpanna thaI bhASA Adi pAMca paryApti pUrNa karI. he gautama ! A kAraNe te zukra mahAgrahe te divya devaddhi - yAvat - adhigata karI. te zukranI eka palyopama sthiti che. he bhadaMta ! te zukra mahAgraha Ayulaya, bhavakSaya ane smithatizaya karIne te devalokathI cyavIne kyAM jaze ? he gautama ! te zukra mahAgrata mahAvideha kSetramAM janma laIne siddha thaze - yAvatuM - sarva duHkhono aMta karaze. 0 Agama saMdarbha :puSki. 5 thI 7; --- -- -- -- Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 0 jinadatta zrAvaka kathA - pAMcamAM ArAne aMte caturvidha saMghamAM phakta cAra vyakti raheze. duSprasaha aNagAra, viSNuzrI sAdhvI, jinadatta zrAvaka ane phalguzrI zrAvikA. A jinadatta zrAvakanA guNo ghaNAM divasa sudhI varNavI zakAya tevA haze. tenuM AyuSya soLa varSanuM haze. te ATha varSano zrAvaka paryAya pALaze. pachI pApanI AlocanA karIne niHzalya thaIne namaskAra smaraNamAM parAyaNa banIne eka upavAsabhakta bhojana pratyAkhyAna karavApUrvaka saudharmakalpe devarUpe utpanna thaze. tyAMthI temanuM nIce manuSyalokamAM Agamana thaze. 0 Agama saMdarbha mahAna. 811 rAjA 0 zreNika zrAvaka kathA H -0- zreNika rAjAnI kathA traNa bhavomAM varNavAela che. (1) pUrvabhave sumaMgala rAjA, (2) vartamAnamAM zreNikano bhava, (3) bhAvimAM mahApadma tIrthaMkara. -0- rAjA zreNikano bhAvi bhava AgAmI covIsInA tIrthaMkara mahApadmano che. jemAM tenA bIjA nAmo vimalavAhana ane devasena paNa che. tenA A bhAvibhavanuM varNana bhAvi tIrthaMkara caritranA kathAnakamAM apAI gayela che. - -~ - -0- zreNikano pUrvabhava ke jemAM te sumaMgala nAme rAjA hato, tenuM varNana koNika zrAvakanA kathAnakamAM AvI gayela che. juo koNika kathA. sumaMgala rAjA mRtyu pAmIne vyaMtara thayo te ullekha koNikamAM thayo che. -0- tyAMthI cyavIne te zreNika thayo te kathA atre varNavela che. Agama kathAnuyoga-5 ~~~ bhagavaMta mahAvIranA bhaktarUpe, bhagavaMtanI dezanAnA zravaNonA prasaMgomAM, abhayakumAramAM, meghakumAramAM, metAryamunimAM, koNika rAjAmAM, kAlI Adi tenI rANIonI kathAmAM, zAlIbhadra, dhanya AdinI kathAomAM, bhagavaMtane zreNike aneka vakhate pUchelA praznomAM, ArdrakumAra kathAmAM, skaMdaka aNagAramAM ityAdi aneka kathAnakomAM zreNika caritranA aneka aMzo noMdhAyelA ja che. ~~~ ahIM zreNika caritranI mukhya kathA ane ghaTanAne kramabaddha karelI che, to paNa uparokta kathAnakomAM zreNikanA saMdarbho jovA icchanIya che. 0 zreNikanI kathAnA Agama saMdarbho : (sAmAnyathI kathAne aMte ja Agama saMdarbho Apela che. ahIM te paraMparAno bhaMga karI pUrve Agama saMdarbhe rajU karyA che, jethI tenI pracUratA samajI zakAya.) 0 Agama saMdarbha :-- AyA.grupR. 228; 5. 870, 872; AyA.mU. 188nI vR; ThA. 360, 872, 974nI : sUya.ni. 193nI vR; sama 355, 361; Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 261 bhaga 5; nAyA. 9, 25, 33, 220; uvA. 48; aMta. 26, 27, 4ra thI 59 anutta. 1, 6, 11; uva. 9; nira. 4, 5, 9 thI 20 bhatta. 67; caMdA) 111; nisI.bhA. 13, 3ranI cuM, buha.bhA. 17ra nI , vava.bhA. 63, 4ra10 + vR dasA. 94, 5, 103; dasA.ni 141 nI ja mahAni. 1234, 1240, Ava.ni. 134, 94ra, 1051, 1157 thI 1160, 1242, 1284, 1307 + 9, Ava.yU.1-pR 146, 147, 551, 559-ra-pR. 17, 32, 61, 150, 166 thI 168, 170 thI 172, 202, 270, 280; AvapU. ra1nI va Ava...5 138, 260 piMDa. 101 nI vR; dasa. pU. 44, 45, 99, uttamU. 714 thI 772 utta.cUpR. 34, 260; uttamU. 16nI vR titvo. 487, 1031, 1111; - 4 - 4 - te kALe, te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM, tenI bahAra izAna khUNAmAM guNazIlaka nAme caitya hatuM. tyAM zreNika nAme rAjA hato. 0 zreNika rAjAno pUrvabhava-sumaMgala rAjA : (koNika rAjAnI kathAmAM A varNana AvI gayela ja che. teno sAra) koI sImAvartI nagaramAM siMha rAjAno sumaMgala nAme yuvarAja hato. tenA sevaka maMtrIne senaka (zreNika) nAme putra hato. je ati moTA peTavALo, kALA varNano, cIbA nAkavALo, lAMbA dAMtavALo, trikoNa mastakavALo - yAvat - kadarUpo hato. badhAM tenI majAka karatA, hAMsI karatA, sumaMgala paNa tene bahu ja pajavato ane mArato raheto hato. A kAraNe te sanaka bAlatapasvI - tApasa thaI gayo. kALakrame sumaMgala rAjA banyo. koI vakhate ramavADIe nIkaLelA rAjA sumaMgale bAlatapasvI senakane joyA. tenA pratye bahumAna thayuM. tene yAda AvyuM ke meM Amane ghaNAM parezAna karyA che, tethI najIka jaI praNAma karI vinaMtI karI ke he muni ! Apa mAre tyAM mAsakSamaNanuM pAraNuM karavA padhArajo. pAraNuM AvyuM. senaka tapasvI padhAryA. sumaMgala rAjA bimAra hato tethI dvArapALe senaka tapasvIne kADhI mUkyo. dubhAyelo tApasa pAcho gayo. bIjuM mAsakSamaNa tapa karyuM. nirogI thayela rAjAe mAphI mAMgI, pharI padhAravA nimaMtraNa ApyuM. potAnA aparAdhanI mAphI mAMgI. pAraNe tApasa Avyo. rAjA potAnA mahotsavamAM rokAyelo hoI vyAkuLa hato, tapasvIne koIe AvakAra Apyo nahIM. tapasvI nisAso nAkhI cAlyA gayA. trIjI vakhata rAjAe kSamA mAMgI. trIjI vakhata pAraNA mATe nimaMtraNa ApyuM. trIjI vakhata koI paracakranA utpAtathI rAjA teno Adara na karI zakyo. tapasvI pAchA gayA. te sevaka tapasvI manamAM vairabhAva dhAraNa karI, niyANu karIne alpa RddhimAnuM vyaMtara thayo. je koNikarUpe jamyo. sumaMgala rAjA paNa tApasa thayo. marIne vyaMtara thayo ane zreNika rUpe jakhyo. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 Agama kathAnuyoga-5 0 zreNikano bhava, nagara nikAla, naMdA sAthe lagna Adi :- rAjagRha nagaramAM prasenajita rAjA ane dhAriNI nAme rANI hatA. A rAjA bhagavaMta pArzvano anuyAyI hato. tene tyAM sumaMgalano jIva vyaMtara nikAyathI AvIne putrarUpe jamyo. jenuM zreNika evuM nAma rAkhavAmAM AvyuM. prasenajita rAjAne bIjA paNa aneka putro hatA. rAjAe vicAryuM ke mArA ATalA putromAM rAjyadhurA vahana karavAne koNa samartha thaze ? eka samaye sarve putrone parIkSA karavA mATe eka paMktimAM besADyA. rAjAe ghI sahita pUrNa khIranuM bhojana pIrasyuM. pachI ati bhUkhyA zikArI kUtarAone rAjAe choDI mUkyA. pote gupta rahIne teonI ceSTA jovA lAgyo. koIka putra to kUtarAne joIne ja palAyana thavA lAgyA. keTalAMka kUtarAo te bhojanamAM moTuM nAkhavA lAgyA tethI nAsI gayA. keTalAMka bhUkhyA kutarA sAthe bhaMDaNa karavA lAgyA. te sarvemAM mAtra eka zreNika kumAra evo hato, je bIjA kumAronA thALa kUtarA tarapha dhakelato gayo eTale te khAvAmAM kUtarA zreNika sudhI pahoMcatA na hatA. eTale teNe icchA pramANe bhojana karyuM. prasenajita rAjAe vicAryuM ke A ja putra rAjyane lAyaka che, je zatrune paNa rAjya ApIne mitra banAvaze. tyArapachI koI vakhate prasenajita rAjAe koI gRhamAM lADu (khAjA) tathA pANI bharelA navA ghaDA goThavIne temAM kumArono praveza karAvyo ane teone kahyuM ke, ahIM tamAre lADunuM (khAjAnuM) bhojana karavuM ane jaLapAna karavuM. paNa khAjAnI saMkhyA eka paNa ochI na thavI joIe, temaja ghaDA para bAMdhelI mukhamudrA tuTavI na joIe. badhAM kumAro vicAramAM paDyA ke A kaI rIte bane ? tyAre zreNike khAjAnA karaMDIyAne halAvI-halAvI teno bhuko nIce paDato hato te khAIne bhojana karI lIdhuM ane navA ghaDAmAMthI jharatuM pANI vastra vIMTALIne nIcovIne pANI pI-lIdhuM. e rIte bhojana pUrNa karyuM. koI vakhate rAjazALAmAM Aga lAgI. tyAre rAjAe kumArone bUma pADI ke jene je hAthamAM Ave te grahaNa karI lo. tyAre koIka atha lIdhA, koI sArabhUta padArtha levA lAgyA. te vakhate zreNIe bhaMbhA (eka jaya sUcaka vAdya) kADhIne pitAne batAvyuM. prasanna thayelA pitAe tenuM bhaMbhasAra nAma pADyuM. pachI bIjA kumAro irSyAthI zreNika kumArane rAjyanA lobhathI mArI na nAkhe te kAraNe pragaTapaNe zreNikanA guNane anurUpa ane manorathane yogya evo Adara-satkAra karavo baMdha karyo. potAno parAbhava ane bIjAno satkAra thato joIne udvega pAmelA cittathI zreNikakumAra vicAravA lAgyo ke, huM to caraNanI dhULa karatAMye bhaMDo chuM ke haja ahIM paDI rahyo chuM. te rAjAne tyAMthI rAtre ekalo nIkaLI paDyo. sAhasa karato te dezAMtaromAM paribhramaNa karavA lAgyo. prasenajita rAjAe mokalela guptacaro tenI pAchaLa pharavA lAgyo. vanahAthI mAphaka te zreNika bennAtaTa nagare pahoMcyo. tyAM AvIne te bhadra zeThanI dukAne beTho. te vakhate zreNikanA puNyaprabhAvathI te bhadra zeThane ghaNo ja Avakano lAbha thayo. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 263 zeThe vicAryuM ke Aje mane ati viziSTa svapna Avela che ke - ratnakhANa samAna koI uttama puruSa mAre ghare AvelA che. tenI sAthe sunaMdA (naMdA) kanyAno vivAha karyo. adhika lAbhakartA svapnanuM phaLa che tema mAnIne zeThe pUchyuM ke, he puruSottama ! tame konA paroNA cho ? tyAre zreNike kahyuM ke, ApanA. zeThe ciMtavyuM ke, A koI uttama kula putra jaNAya che tethI gauravapUrvaka ghare laI jaIne ucita vyavahAra karyo. koI vakhate bhadrazeThe tenuM gaurava karatA kahyuM ke, he puruSottama ! tamane vaNika kanyA bhAryA tarIke yogya na gaNAya, to paNa mArA AgrahathI A mArI sunaMdA (naMdA) kanyA sAthe vivAha karo. jethI mArI putrI jIvana paryaMta sukhI thAya. sajjana puruSo bIjAe karela prArthanAno bhaMga karatA nathI. bIjAnA saMkaTano nAza karavAmAM potAno AnaMda mAne che. tyAre zreNika kumAre kahyuM ke, he pitAtulya ! mArI jAti, vaMza vagere paNa tame jANatA nathI, chatAM tame putrI Apo cho, to tamane je yukta lAge te tame jANo. tyAre zeThe kahyuM ke, sArabhUta parAkramAdika guNonA sthAnarUpa ane zubha svapnathI sUcita tame koI sAmAnya puruSa nathI. tethI mArI A putrI huM tamane arpaNa karuM chuM. mATe tamAre tenI sAthe lagna karavA, zreSTha vAra, muhurta, nakSatra joIne vivAha mahotsava karyo. pAMca prakAranA kAmabhoga bhogavatA evA teono keTaloka kALa jaladIthI pasAra thaI gayo. koI vakhate sunaMdA hAthInuM svapna joIne jAgI. teNe pati pAse nivedana karyuM. eTale zreNike kahyuM ke, tane uttama putrano lAbha thaze. have sunaMdAe garbhadhAraNa karyo tyAre, tenA pitAnA khAsa puruSo zreSTha azva para ArUDha thaIne tyAM AvI pahoMcyA (zreNika) kumArane praNAma karIne kahevA lAgyA ke, tamArA pitAnA dehanI sthiti bagaDI che. tethI zreNikakumArane lAvavA mATe ame AvyA chIe. A pramANe TUMkA samAcAravALo prasenajita rAjAno patra zreNikakumAranA hAthamAM arpaNa karyo. tyAre javAnI utAvaLavALA zreNike potAnA zvazura bhadrazeThanI anumati mAMgI, rUdana karatI sunaMdA (naMdA)ne kahyuM ke, he priye ! tuM bhAvi janmanAra putranuM avazya pAlana karaje. kadAca koI vakhate mane maLavAnI utkaMThA thAya to A bhAravaTa para akSaronI paMkti lakhelI che. te vAMcIne putra sahita jaladI AvI javuM. rAjagRhI nagarImAM zvetabhitayukta killAnA govALa tarIke ame tyAM ghaNAM jANItA chIe. mobhanI bhiMta para A pramANe lakhIne eka ati capaLa azva para ArUDha thaIne te ekadama rAjagRhanagare pahoMcyo ane prasenajita rAjA - potAnA pitAne namaskAra karyA. tene joIne tenA pitA harSita ane saMtuSTa thayA. koI prazasta divasa jovaDAvIne sAmaMto, maMtrI vagerene jaNAvIne uttama guNavALA zreNikano pote rAjyAbhiSeka karyo. rAjA prasenajita paraloke sidhAvyA ane zreNika nyAya--nItimAM nipuNa evo moTo rAjA thayo. A tarapha garbhanA prabhAvathI sunaMdAne evo dohada utpanna thayo ke teNI savage gAra ane AbhUSaNo paherIne hAthInA skaMdha para ArUDha thayelI - amArI udUghoSaNA Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 Agama kathAnuyoga-5 karAvavApUrvaka dIna, anAtha vagere je kaMI mAMgaNI kare tene dAna ApuM. zeThe tyAMnA rAjAne vinaMtI karI - yAvat - sunaMdAnA dohada pUrNa thayA - yAvat - putrano janma thayo ane abhayakumAra evuM nAma sthApana karyuM. (ityAdi sarve vRttAMta abhayakumAranA kathAnakathI jANI levo.) abhayakumAra moTo thayo, nirmaLa buddhivALA tene ATha varSano thatAM zALamAM jyAre koI sAthe vivAda thayo tyAre sAme koIe kahyuM ke, te pitA vagaranA rAMkaDA ! tArAthI koNa bIve che ! teNe mAtAne pUchayuM ke mArA pitA koNa che? - yAvat - sunaMdAe tene bhAravaTa para lakhelI nizAnI batAvI. teno paramArtha jANIne abhayakumAre kahyuM ke, mArA pitA rAjagRhInA rAjA che. to ApaNe tyAM jaIe (A sarva vRtAMta abhayakumAranI kathAmAM AvI gayelo che.) 0 maMtrInI zoghamAM zreNika ane abhayakumAranuM Agamana : taruNa banelo abhayakumAra mAtAne laIne rAjagRhI pahoMcyo. mAtAne bahAranA udyAnamAM besADI nagara praveza karyo tyAre teNe koI sthAne ghaNAM lokone ekaThA thayelA joyA. tyAre teNe pUchayuM ke, A loko ahIM kema ekaThA thayA che ? ati tejapuMja samAna bALakane joIne rAjapuruSoe kahyuM ke, ahIMnA rAjAne 500 maMtrIo che. temAM cUDAranA samAna koI ati buddhizALIne mukhyamaMtrI pada ApavAnuM che. tevA puruSanI parIkSA mATe rAjAe A pramANe TharAvyuM che ke, A avAvarA kUvAmAM je mudrikA nAkhelI che, tene vAvaDInA kinAre besIne hAthamAM laIne tamane koI mudrikA arpaNa kare to tamAre tene mArI pAse lAvavo. - dararoja aneka puruSo Ave che. cha mAsa thayA paNa koIe A samasyA pUrNa karI nathI. tyAre te kumAre pUchayuM ke, koI bIjo A samasyA pUrNa karI Ape to tene zo lAbha thAya ? tyAre rAjapuruSoe abhayakumArane saMmati ApI. te khAlI kUvAnA kAMThe beTho gAyanuM chANa maMgAvyuM. hIrAjaDita vIMTI temAM kheMcI jAya te rIte pheMkyuM. ghAsano saLagato pULo pheMkIne chANane sUkAvyuM. bIjA sthAnethI pANI lAvIne kUvo pANIthI bharI dIdho. tyAre mudrikA sahita chANuM taratA-taratA upara AvyuM. kAMThe besIne teNe chANuM laI lIdhuM. temAMthI mudrikA kheMcIne bahAra kADhI rAjapuruSone arpaNa karI. tyAre rAjapuruSo abhayakumArane laIne rAjA zreNika pAse AvyA. te mudrikA konA prabhAve bahAra kaDhAI ? tema pUchatAM abhayakumArane batAvyo - yAvat - zreNika rAjAe tenI oLakha pUchatAM kahyuM ke huM bennAtaTa nagarathI Aje ja Avelo chuM. rAjAe tenA gotrAdi vize pRcchA karI tyAre zreNika zaMkita manavALo thayo. teNe pUchayuM ke tyAM bhadra zeThane sunaMdA nAme putrI che. te kuzaLa to che ne ? tyAre abhaye kahyuM ke, hAM, teNI to kuzaLa che ane huM teNIno putra abhaya chuM. tyAre abhayanA AzcaryakArI vacanothI ane tenI buddhi vizeSathI harSita ane saMtuSTa thayelA rAjA zreNike tene AliMgana karyuM. potAnA putrane oLakhIne snehathI bhIMjAyelA rAjA - yAvat - tenI sAthe bahAra vanakhaMDamAM gayA. udyAnamAM rahelI potAnI pahelI patnI (rANI) sunaMdAne (jene naMdA paNa kahe che) atyaMta ADaMbarapUrvaka, Rddhi ane Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 265 parivArasahita hAthaNI para ArUDha karAvI rAjyanA mahelamAM lAvyA, aMtaHpurano zreSTha suMdara prAsAda Apyo. abhayakumArane paNa potAnI najIkano mahela Apyo. tene pa00 maMtrImAM mukhyamaMtrI banAvyo. potAnI suSeNA nAmanI bahenanI ati rUpavatI kanyA tene paraNAvI. (ityAdi vRttAMta abhayakumAranI kathAthI jANavo) 0 zreNika rAjA-naMdA rANIno ullekha : (he jaMbU!) te kALe, te samaye A jaMbudvIpamAM, bhArata varSamAM, dakSiNArDa bharatamAM rAjagRhI nAme nagarI hatI. tenA izAna khUNAmAM guNazIla nAme udyAna hatuM. te rAjagRha nagaramAM zreNika nAme rAjA hato. te mahAhimavaMta parvata samAna hato. te zreNika rAjAne naMdA (sunaMdA) nAme rANI hatI. te sukumAla hAtha-pagavALI hatI. zreNika rAjAnA putra ane naMdA rANIno Atmaja evo abhaya nAme kumAra hato - yAvat - te mahAmaMtrI abhayakumAra sAma, daMDa, bheda ane nyAya--nItimAM niSNAta tathA vyApAranItinI vidhino jJAtA hato (ityAdi varNana meghakumAranI kathAmAM pUrve AvI gayela che tyAMthI jANavuM) (uparokta varNana nAyAdhammakahAnA sUtra-9 ane 10mAM Apela che. AvuM ja kaMIka varNana nirayAvalikA sUtra-lmAM paNa Ave che. je koNikanI kathAmAM paNa noMdhAyela che.) te kALe, te samaye rAjagRha nagara hatuM. te nagara RddhisaMpanna, zatru AdinA bhayathI rahita ane dhanadhAnyAdithI samRddha hatuM. tyAM himavaMta parvata sadaza mahAnuM zreNika nAme rAjA hato. zreNika rAjAnI sukumAla aMgopAMgavALI evI naMdA nAme rANI hatI. je mAnavIya kAmabhogone bhogavatI - yAvatuM - samaya vyatIta karatI hatI. te zreNika rAjAno putra ane naMdA rANIno Atmaja abhayakumAra hato. je sukumAla - yAvat - surUpa hato. rAjanItimAM cittasArathI samAna niSNAta hato. - yAvat - rAjyanI dhurAno ciMtaka hato. 0 caMDa pradyota dvArA koI vakhate nagara rodha : koI vakhate ujainI nagarIthI pradyota rAjAe AvIne ghaNI sainya sAmagrIthI zreNikane gheravA Avelo. nagarano rodha thayo jANI bhayabhIta thayelA rAjA zreNikane abhaye kaheluM ke tame tenA moTA sainika samudAyathI bhayabhIta thazo nahIM. huM tene bhagADI mUkIza. abhaye tyAM jaIne pradyotanA khaMDiyA rAjAne AvavAnA sthAnamAM pahelethI nidhAno daTAvI dIdhA. teTalAmAM zreNika rAjAne pradyota rAjAnI sAthe mahAn yuddha thayuM. abhaye pradyota rAjAne eka lekha lakhIne mokalyo ke zreNika rAjAe tamArA sarve khaMDiyA rAjAone lAlaca ApIne phoDI nAMkhyA che. te badhAM ekaThA thaIne tamane zreNika rAjAne soMpI deze - yAvat - teNe pradyota rAjAne bhagADI mUkyo. 0 zreNika ane ceghaNA : te kALe, te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM. guNazIlaka udyAna hatuM. tyAM zreNika nAme rAjA hato. tene ceghaNA nAme rANI hatI. A calaNA rANIno samagra prabaMdha A pUrve - sujyeSThA zramaNInI kathAmAM AvI gayela che. (ta kathAmAM jaNAvyA mujaba suyeSThAnuM apaharaNa karI lAvavA zreNike abhayane kahyuM. abhayanI buddhithI sujyeSThA zreNika sAthe vivAha karavA mArTa bhAgI nIkaLavA taiyAra thaI. paNa te ghareNA levA gaI ane tenI barDana celaNA Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-5 zreNika sAthe bhAgI nIkaLI, e rIte zreNikanA cekSaNA sAthe vivAha thayA. chatyAdi vRttAMta mATe kathA juo sujyeSThA) 0 zreNikano putra koNika : (A pUrve koNika rAjA zrAvakanI kathA vistArathI lakhAyelI che. te kathAmAM zreNika ane koNikanuM varNana AvI gayela che. pUrvabhave senaka bAlatapasvIe niyANuM karela ke huM sumaMgala rAjAno bhAvimAM vadha karanAro thAuM. tyArapachI sumaMgala rAjA zreNika rUpe janmyo. niyANAnA prabhAvathI senaka bAlatapasvI zreNikano putra koNika thayo. celaNA mAtAnA garbhamAM koNikanA AvatAnI sAthe ja cekSaNAne rAjA zreNikanA udaranuM mAMsa khAvAno dohada thayo, je dohada abhayakumAre potAnI buddhithI pUrNa karyo. - yAvat - koNikano janma thayo. janmatA ja cekSaNAe tene pitAno (zreNikano) pUrvabhavano bairI samajI ukaraDAmAM pheMkI dIdho, zreNika te putrane pAcho lAvyA. kukaDAnA pIchAno khUNo lAgavAthI ke kUkaDAnA karaDavAthI te bALakanI AMgaLImAMthI lohI ane paru nIkaLatA hatA. zreNike koNika paratvenA atyaMta snehAnurAgathI te bALakanI AMgaLI mukhamAM rAkhI pharyA karyuM, koNikanA mukhamAMthI nIkaLatA lohI ane parune cUsI cUsIne zreNika thuMkavA lAgyo ane kukaDAnA pIMchAnA koNa (khUNA)thI karaDAyela AMgaLI vALo hovAthI te bALakanuM koNika nAma pADyuM athavA to te bALakanI AMgaLIno vikAsa na thato hovAthI te kUNI rahetI hatI mATe te bALakanuM koNika nAmakaraNa thayuM) e rIte zreNikano pUrvabhavano pairI evo A bhave teno putra koNika thayo je celaNA rANIthI thayela putra hato ityAdi kathA mATe juo koNika zrAvakanI kathA. 0 zreNika - dhAriNIrANI - meghakumAra : . 266 (A pUrve meghakumAranI kathA ke je mukhyatve jJAtAdharmakathA AgamanA sUtra--11thI 33mAM Apela che. temAM meghakumArano saMpUrNa vRttAMta pUrNa vistArathI apAI gayela che. - juo meghakumAra zramaNanI A kathAno kiMcit sAra bhAga ja ahIM rajU karela che. kemake samagra kathA pUrve eka vakhata zramaNa kathA vibhAgamAM AvI gayela che.) kathA - - - rAjagRhI nagarImAM zreNika nAme rAjA hato. tene naMdA, cennaNA ityAdi ghaNI ja rANIo hatI. te rIte te zreNika rAjAne dhAriNI devI nAme eka rANI hatI. te rANI sukumAra hAtha-pagavALI hatI. tenA zarIranI pAMce indriyo ahIna, zubha lakSaNothI saMpanna ane pramANayukta hatI. teNI kAMta, priya, manojJa, atIva manohara, dhairyanuM sthAna, vizvAsapAtra, saMmata, bahumata, anumata, AbhUSaNonI peTI samAna, sAvadhAnIthI sAra saMbhALa karAtI te rANI dhAriNI zreNika rAjA sAthe vipula bhoga bhogavatI hatI. te rANI koI samaye potAnA bhavanamAM sUtI hatI eka hAthIne AkAzatalamAMthI utarato ane potAnA mukhamAM praveza karato joyo zreNika rAjAe kahyuM ke, tane uttama ratna samAna putrano lAbha thaze dhAriNI rANIne akALe meghano dohada thayo * * * - * - buddhithI ane pUrvabhavanA mitradevanI madadathI potAnI laghumAtA dhAriNIno dohada pUrNa karyo - * - * - * - putrano janma thayo. tyAre x = x = mAtAnA dohada anusAra * - * - X x = - x - - x - X x abhayakumAre potAnI yAvat - meghakumAre dIkSA lIdhI. ityAdi varNana meghakumAranI kathAthI jANavuM. x = * - * - * x - x - x - te putranuM meghakumAra nAma rAkhyuM X* * Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 267 0 zreNika ane Ardika rAjAnI maitrI : Ardakapura nagaramAM Ardaka nAme rAjA hato. tene ArdakakumAra nAme putra hato. A Ardaka rAjA ane zreNika rAjA paraspara mitro hatA. Artaka rAjAe koI vakhate zreNika rAjAnA snehane kAraNe parama evA upahArane pracura mAtrAmAM bheTa mokalyo. - 4 - 4 - 4 - 4 - potAnA paramamitra evA zreNika mahArAjAne jyAre bheTa mokalI tyAre ArdrakumAre pUcheluM ke zuM te zreNika mahArAjAne mAro samavayaska evo koI mitra che ? - x - 4 - Ardaka rAjAnA dUte rAjakUle pravezIne zreNika rAjA pAse pahoMcIne praNAmapUrvaka kahyuM ke ApanA parama mitre Apane mATe A upahAra bheTa mokalela che - 4 - 4 - 4 - te dUtano satkAra karyo, sanmAna karyuM ane - 4 - 4 - 4 - vidAya ApatI veLAe rAjA zreNike paNa vipula upahAra mokalyo - 8 - 8 - 8 - abhayakumAre paNa ArdrakumAra mATe kalyANamitra buddhithI arhat pratimA mokalI. ityAdi saMpUrNa kathA pUrva zramaNa vibhAgamAM (pratyekabuddha) AkumAranI kathAmAM AvI gayela che. kathA juo ArkakumAra zramaNa - (A kathA sUyagaDAMga sUtra niryukti 190 thI... Apela che.) 0 zreNika ane secanaka hAthI : aTavImAM ghaNAM hAthIonuM eka ToLuM vasatuM hatuM. te hAthIono jUthapati evo hAthI turaMta nA janmelA evA eka-eka baccAno (madanIyAno ke bAlahastIno) vinAza karato hato - mArI nAMkhato hato. tyAM eka hAthiNI sattvazALI hatI, teNI vicAravA lAgI ke, je koI paNa hAthI-baccA janme che, tene A jUthapati hAthI mArI nAMkhe che. tethI mAre je hAthI janmaze tene paNa A jUthapati hAthI mArI nAMkhaze. ema vicArIne dhIme dhIme sarakatI hatI. jUthAdhipati teNIne pharI jUthamAM sthApato. pharI te hAthaNI sarakavA lAgI. tyArapachI bIje-trIje divase jUthamAM bhegI thaI gaI. tyArapachI teNIe eka RSinA Azramane joyo. te hAthaNIe tyArapachI tyAM Azraya lIdho. RSithI te paricita thaI gaI. hAthaNIe eka hAthI-baccAne janma Apyo. te bALahasti AzramanA RSikumAro sAthe phUlanA bagIcAmAM pANI siMcavA lAgato hovAthI teoe hAthInuM "secanaka" evuM nAma rAkhyuM. kALakrame te hAthI yuvAna thayo. tyAre teNe hAthInA ToLAne joyA. tyAre jUthapati hAthInI hatyA karIne te pote jUthapati thaI gayo. pachI hAthInA ToLAne sAthe laI jaIne teNe pelA Azramano vinAza karI dIdho, jethI pharI koI hAthaNI potAnA baccAne tyAM janma ApIne alaga ucherI na zake, temaja te hAthI yuvAna thaIne secanakano vinAza na karI zake. tyAre te RSio roSAyamAna thayA. hAthamAM puSpo ane phaLo laIne zreNika rAjAnI pAse upasthita thayA. teoe kahyuM ke, A sarva lakSaNa saMpanna gaMdhahastI secanaka nAme che. zreNika te hAthIne grahaNa karavA nIkaLyo. te hAthI devatA vaDe pariMgRhita hato. te hAthIe avadhijJAna vaDe jANyuM ke te nakkI pakaDAI jaze. te hAthI potAnI ja meLe rAtre AvIne AlAna staMbhane AzrIne rahyo. e rIte zreNike secanaka hAthI prApta karyo Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 Agama kathAnuyoga-5 (prApta thayo.) (A secanaka hAthIno pUrvabhava eka brAhmaNarUpe hato - te secanaka hAthInI prANi kathA vibhAgamAM jovuM. secanakane kAraNe koNika rAjA ane ceTakarAjAnuM yuddha thayeluM te rAjA koNikanI kathAmAM jovuM) A secanaka hAthI zreNika rAjAe potAnA ane celaNAnA putra vehalane (hallane) bheTa ApI dIdhela. 0 zreNikano eka thaMbhiyo mahela : zreNika rAjAnA aMtaHpuramAM pradhAna evI celaNA nAme rANI hatI. temaja cAra prakAranI buddhivALo (zreNika ane naMdA rANIno putra) abhayakumAra maMtrI hato. koI prasaMge celaNAdevIe rAjAne prArthanA karI ke, he svAmI ! mAre yogya evo eka thaMbhiyo mahela karAvI Apo. strIhaThane kAraNe ane dAkSiNya buddhithI zreNike tenI vAta svIkArIne abhayakumArane AjJA karI, eTale te staMbha mATe sutArane laIne eka moTI aTavImAM gayo tyAM teNe atizaya ghATIluM moTI zAkhAvALuM vizALa vRkSa joyuM. A vRkSa devatA adhiSThita hovuM joIe tema mAnIne vividha dhUpa ane puSpothI te vRkSanI adhivAsanApUrvaka abhaye tenI ArAdhanA karI. tenI buddhithI raMjita thayelA vRkSanA adhiSThAyaka deve rAtre sUI rahelA abhayane kahyuM, he mahAbhAga! A vRkSane kApIza nahIM. tuM tAre mahele jA. huM sarvaRtunA phaLothI yukta khIlelA mahAbagIcA sahita eka vaMbhiyo mahela karI ApIza. A pramANe deve rokela abhayakumAra sutAra sahita mahele pAcho Avyo. devatAe paNa bagIcA sahita prAsAda nirmANa karI Apyo. 0 zreNika ane cAMDAla pAse kalA grahaNa : eka thaMbhiyA mahelamAM vividha krIDA karatA ane rati sAgaramAM DUbelA evA zreNika rAjAnA divaso pasAra thatA hatA. have te nagara nivAsI evA caMDALanI patnIne koI samaye garbhanA prabhAve AmraphaLa khAvAno dohalo utpanna thayo. te dohada pUrNa na thavAthI te durbaLa thavA lAgI. te joIne cAMDALe pUchayuM ke, he priye ! tAruM zarIra kema durbaLa thaI rahyuM che ? tyAre teNIe jaNAvyuM ke, mane pAkela AmraphaLa khAvAnI icchA thaI che. tyAre cAMDAle kahyuM ke, A AmraphaLano kALa nathI, to paNa he priye ! tane game tyAMthI lAvI ApIza. cAMDAle sAMbhaLela hatuM ke, zreNika rAjAnA bagIcAmAM sarva RtuonA phaLo thAya che. bahAra rahelA cAMDAle bagIcAmAM pAkela ApraphaLanI DALI joI. rAtri thaI tyAre avanAminI vidyAthI DALI namAvIne ApraphaLa toDIne pharI UMcI karavAnI vidyAthI DALIne visarjana karIne harSita thayelA teNe priyAne ApraphaLa ApyuM, pUrNa thayelA dohadavALI te garbhane vahana karavA lAgI. have avAranavAra vRkSa tarapha najara karatAM AgalA divase joyela phaLanI luMbane Aje phaLarahita joI, zreNika rAjAe rakhevALa puruSane pUchyuM ke, are ! A AmraphaLanI lebane koNe toDI lIdhI ? tyAre teNe kahyuM, he deva ! ahIM bIjo koI puruSa Avyo nathI Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 269 ke bahAra jato ame joyela nathI. pRthvItala para koInA pagalA paNa dekhAtA nathI. A Azcarya che. A kArya koI divya paraSanuM hovuM joIe. tyAre rAjAe A vAta abhayakumArane jaNAvI - tuM A corane jaldI pakaDI lAva, nahIM to kAle kyAMka strIonuM haraNa karI jaze. abhayakumAre rAjAnI AjJA svIkArI. cauTA AdimAM coranI tapAsa karavA lAgyo. keTalAMka divasa pasAra thayA paNa corano patto lAgyo nahIM. teTalAmAM koI divase nagarImAM naTe nATaka AraMbhya, te jovA ghaNAM nagarajano ekaThA thayA. tyAre abhaye kahyuM ke, A nATaka zarU thAya tyAM sudhI tame eka AkhyAna sAMbhaLo. vasaMtapura nagaramAM jIrNa zeThane eka kanyA hatI. te vara meLavavAnI abhilASAthI kAmadevanI pUjA karavA bagIcAmAM puSpo levA gaI, corIthI teNIe puSpo ekaThAM karyA. tyAre mALIe teNIne joIne bhoganI mAMgaNI karI. tyAre lagnanI pahelI rAtre mALI pAse AvavAnuM vacana laIne tene mukta karI. pachI tuSTa thayelA kAmadeve teNIne maMtrIputra evo zreSTha pati Apyo. vivAha thayA pachI te kanyA maMtrIputra pAse pahoMcI patine teNIe vinaMtI karI ke meM pUrve mALIne AvuM vacana Apela che, Apa AjJA Apo to huM tyAM jau. teNIne satyapratijJa mAnIne maMtrIputrae anumati ApI. nagara bahAra teNIne coroe joI. Aje moTo khajAno maLyo mAnIne core tene pakaDI. te kanyAe satya vAta jaNAvatA core kahyuM ke, sAruM tuM jA, paNa pAchI phara tyAre ame tane lUMTI laIzuM, vacana laIne teNIne javA dIdhI. mArgamAM eka bhUkhALavo rAkSasa maLyo. Ava-Ava karatA teNIne te khAvA doDyo. tyAre te kanyAe sarva vRttAMta jaNAvyo. eTale rAkSase teNIne javA dIdhI. te kanyAe bagIcAmAM jaIne sukhethI sutelA mALIne jagAyo ane kahyuM, he satpaSa ! mArA vacana pramANe huM AvI gaI chuM pachI mArgamAM je kaMI banela te kahI saMbhaLAvyuM. teNIne satya pratijJa mAnIne mALIe jaladI choDI dIdhI. e ja rIte rAkSasa ane core paNa teNIne mukta karI dIdhI. teNI maMtrIputra pAse akSata zarIre sarvAlaMkAra sahita pAchI pharI. A kathAnaka kahIne abhaye pUchayuM ke, he nagarajano ! maMtrIputra, cora, rAkSasa ane mALI e cAramAMthI duSkara kArya koNe karyuM? tyAre badhAMe potapotAnA AcaraNane anurUpa javAbo ApyA. tyAre cAMDALa bolyo ke, core ja duSkarakArya karyuM gaNAya. kAraNa ke teNe suvarNa AbhUSaNa sahita hovA chatAM javA dIdhI. tenA parathI abhaye nakkI karyuM ke A ja cora lAge che. koTavALa dvArA tene pakaDAvI pUchyuM ke, te rAjamahelamAMthI AmraphaLanI corI kaI rIte karI ? tyAre te cAMDAle sarva vRttAMta jaNAvyo. abhaye A vAta zreNikane kahI. tyAre zreNika rAjAe kahyuM ke, te koI rIte tenI vidyA mane Ape to ja mukta karajo anyathA tenA jIvananuM haraNa karajo. caMDALe vidyA ApavAnuM kabUla karyuM. rAjA zreNika siMhAsana para Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 Agama kathAnuyoga-5 besI vidyA zIkhavA lAgyo. vAraMvAra prayatna karavA chatAM tene vidyA sthira thatI na hatI. eTale rAjA roSAyamAna thayo. abhaye tyAre zreNika rAjAne kahyuM, he deva ! AmAM cAMDALano doSa nathI. vidyA vinayathI grahaNa thAya, sthira thAya ane phaLadAyI thAya. pachI cAMDAlane siMhAsane besADI, rAjAe nIce besI vidyA grahaNa karI. 0 zreNikano ceghaNA para kopa, bhagavaMtano uttara, abhayanI dIkSA : koI vakhate zreNika aMtaHpura sahita bhagavaMtane vaMdana karavA gayo. chellA prahare pAcho pharato hato, tyAre mArgamAM ceghaNAe nadInA kinAre kAussagga dhyAnamAM rahelA tIvra tapasvI sAdhune joyA. rAtre zreNikanI zayyAmAM sUtelI celaNAno hAtha rajAInI bahAra koI prakAre rahI gayo. teNIne ThaMDI lAgI gaI. sakhata ThaMDImAM pavananI laherathI tenA hAtha dhrujavA lAgyo. tyAre tene divase joyelA tapasvI yAda AvyA. tethI teNI bolI ke, "temanuM nadI kinAre zuM thatuM haze ?" A zabdo sAMbhaLIne zreNika rAjA vicAre che ke, Ano koI premI parapuruSa hovo joIe. are ! durjananA caritra mAphaka strIonA caritrane dhikkAra thAo. mukhethI madha samAna mIThAM vacana bolanArI paNa hRdhyamAM viSane dhAraNa karanArI hoya che. AvA AvA khoTA vikalpo te celaNA mATe karavA lAgyo. vyAkuLa thayelo zreNika prAtaH samaye bhagavaMtane A vAta pUchavA nIkaLyo. abhayakumArane bUma pADIne kahyuM ke, mArI AjJA che ke huM nIkaLI jauM. pachI tAre samagra aMtaHpurane bALI nAMkhavuM. tyAre abhaye buddhithI vicAryuM ke pitAjI roSamAM bolI gayA che. mATe huM evI rIte kArya karuM ke jethI koI duSpariNAma na Ave. abhaye eka jIrNazALA hatI, temAM moTI jvALA zreNI temaja goTegoTA dhUmADAnI paMkti vaDe AkAzane pUrato hoya tevo agni saLagAvyo. rAjA paNa pAchaLa joto joto bhagavaMtane vaMdana karavA jatA-jatA ciMtavavA lAgyo ke, he ceaNA ! teM pote karela karmanuM phaLa tuM bhogava. tyArapachI ati tvarAthI bhagavaMta mahAvIranA caraNamAM praNAma karIne teNe pUchayuM ke, he svAmI ! calaNA eka pativALI ke be pativALI ? arthAt satI ke asatI ? bhagavaMte kahyuM ke te eka pativALI ane mahAsatI che. eTale zreNika vegathI uThIne pazcAttApa karato karato pAcho pharyo. tene thayuM ke, are ! nibhaMgI janmavALA evuM meM A zuM karyuM? meM vagara vicAryuM kArya karyuM. mArA jevo adhama koNa haze ? have bhagavaMta mahAvIra pAse pAchA pharatA zreNikane mArgamAM abhayakumAra maLyo. tene joIne zreNike pUchyuM ke, te A zuM karyuM? abhaye kahyuM ke, ApanI AjJAnuM kadApI utthApana thAya kharuM ? meM to aMtaHpurane saLagAvI dIdhuM. zreNika rAjAe kopAyamAna thaIne kahyuM ke, he duSTa ceSTAvALA! tuM paNa temAM kema baLI na maryo? jA, tAruM moDhuM batAvato nahIM. eTale abhaye zreNika rAjAne kahyuM, huM ApanA A vacananI ja rAha joto hato. vIra bhagavaMta jevAnuM zaraNa hoya to mAre agrimAM zA mATe baLI maravuM joIe ? tyArapachI abhaye bhagavaMta mahAvIra pAse jaIne dIkSA grahaNa karI. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 271 0 pratikramaNa vizuddhi daSTAMtamAM-zreNika - rAjagRha nagarImAM zreNika nAme rAjA hato. teNe dhobIne eka vastrayugala dhovA mATe ApeluM. rAjyamAM te vakhate kaumudI mahotsava pravartato hato. te dhobIe potAnI patnIne te vastrayugala paheravA ApyuM. te vakhate zreNika ane abhaya baMne gusapaNe kaumudI mahotsavamAM jatA hatA. zreNike joyuM ke A vastra yugala to tenuM ja che, tethI teNe pAnanI pIcakArI mArI te vastrane cihita karyuM. zreNike vicAryuM ke, jyAre dhobI Avaze tyAre huM tenI nirbharsanA karIza, paNa dhobIe jyAre ghera joyuM ke A vastra para pAnanI pIcakArIno dAga lAgelo che, tyAre teNe kSAra vaDe vastrane dhoIne vizuddha karI dIdhuM. bIje divase te zuddha thayela - DAgharahita vastra lAgyo. tyAre rAjAe pUchayuM ke, sAcI hakIkata zuM che te jaNAva, nahIM to mArI nAMkhIza. tyAre dhobIe kahyuM ke, meM kSAra vaDe A vastrane vizuddha karI dIdhela che... (A dravya vizuddhinuM daSTAMta che) 0 zreNika ane ceghaNAnuM bhagavaMta vaMdanArthe javuM: (rAjA zreNikano bhagavaMtanI vaMdanA ane paryApAsanArthe javAnA to aneka prasaMgo AgamomAM noMdhAyelA che. ahIM phakta dazAzrutaskaMdha-AgamamAM sUtra-94thI. thI noMdhAyela prasaMgano viziSTarUpe ullekha karela che. kemake ahIM zreNika ane celaNAnuM te viSayamAM vistRta varNana che-). te kALe ane te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM, guNazIla nAme caitya hatuM. zreNika rAjA hato ane cellaNA rANI hatI. tyAre koI divase rAjA zreNika biMbisAre snAna karyuM. balikarma karyuM, kautuka, maMgala, prAyazcittAdi karyA. gaLAmAM mALA paherI, maNiratnajaDita suvarNanA AbhuSaNa dhAraNa karyA. hAra, ardhavAra, trisarohAra, kaTisUtra paheryA ane suzobhita thayo. AbhuSaNo ane mudrikA dhAraNa karyA - yAvat - kalpavRkSanI sadaza te narendra zreNika alaMkRt. ane vibhUSita thayo - yAvat - caMdranI samAna te priyadarzI narapati zreNika bAhya upasthAna zALAnA siMhAsana para pUrvAbhimukha thaIne beTho. pachI potAnA kauTuMbika puruSone bolAvIne kahyuM he devAnupriyo ! rAjagRha nagarInI bahAra je bagIcA, udyAna, zilpazALA, dharmazALA, devakuLa, sabhA, pANInI paraba, dukAna, maMDI, bhojanazALA, vyApAra kendra, zilpakendra, vanavibhAga ityAdi sthAnomAM jaIne mArA sevakone nivedana karo ke, zreNika biMbisAranI A AjJA che ke, jyAre Adikara tIrthaMkara - yAvat - siddhigatinA icchuka zramaNa bhagavaMta mahAvIra vicaraNa karatA, saMyama ane tapathI potAnA AtmAne bhAvita karatAM ahIM padhAre tyAre bhagavaMta mahAvIrane sthAnamAM rahevAnI anujJA pradAna kare. tyAre te pramukha rAjyAdhikArI, zreNika rAjAnA A kathanathI harSita hRdaya thaIne - yAvat zreNika rAjAnI AjJAne vinayapUrvaka svIkArIne rAjamahelathI nIkaLyA, nIkaLIne bahAra bagIcA - yAvat - sarva sthAnonA sevakone rAjA zreNikanI AjJA Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 Agama kathAnuyoga-5 jaNAvI pAchA pharyA. te kALe, te samaye dharmanA Adikara, tIrthakara zramaNa bhagavaMta mahAvIra vicaraNa karatA - yAvat - guNazIla caityamAM padhAryA. parSadA nIkaLI - yAvatuM - paryApAsanA karavA lAgI. zreNika rAjAnA kauTuMbika puraSoe AvIne bhagavaMta mahAvIrane pradakSiNA karI, vaMdana-namaskAra karyA - yAvat zreNika rAjA pAse jaIne A vRttAMtanuM nivedana karyuM. te samaye rAjA zreNika A saMvAdane sAMbhaLIne, avadhArIne hRdayamAM harSita ane saMtuSTa thaIne - yAvat - siMhAsanethI uThyo. sAta-ATha kadama cAlIne vaMdana-namaskAra karyA. te sevakonuM satkAra-sanmAna karIne prItipUrvaka AjIvikA yogya vipula dAna daIne vidAya karyA. nagara rakSakone bolAvIne jaldIthI rAjagRhanagarane bahArathI ane aMdarathI parimArjita karavA ane jaLathI siMciMtu karavAnI AjJA karI. tyArapachI zreNika rAjAe senApatine bolAvIne kahyuM, jaldIthI ratha, hAthI, ghoDA ane yoddhAyukta caturaMgiNI senAne taiyAra karo - yAvat - mArI A AjJA mane pAchI soMpo. tyArapachI rAjA zreNike yAnazALAnA adhikArIne bolAvIne zreSTha dhArmika ratha susajja karavAnI AjJA ApI. yAnazALAnA adhikArI paNa harSita ane saMtuSTa thaIne yAnazALAmAM gayA, rathanI prArthanA karI, zobhAyamAna karyo. tyArapachI vAhanazALAmAM jaIne baLadone bahAra lAvyA. te baLado para kula vagere zobhAyamAna karyA. aneka alaMkAra paherAvyA. rathamAM joDIne rathane bahAra kADhayo. sArathI paNa hAthamAM suMdara cAbuka laIne beTho. zreNika rAjA pAse AvIne dhArmika ratha susajjita thaI gayAnuM nivedana karyuM. zreNika rAjA bhiMbhisAra yAnacAlakanI pUrvokta vAta sAMbhaLIne harSita ane saMtuSTa thayo. khAnagRhamAM praveza karyo - yAvat - kalpavRkSa samAna alaMkRta ane vibhUSita thaIne te zreNika narendra - yAvat - snAnagRhathI nIkaLyo. calaNA devInI pAse Avyo. celaNAdevIne kahyuM ke, he devAnupriye ! zramaNa bhagavaMta mahAvIra - yAvat - guNazIla caityamAM birAjamAna che. tyAM jaIne temane vaMdana-namaskAra, satkAra, sanmAna karIe. te kalyANarUpa, maMgalarUpa, caityarUpa devAdhidevanI paryapAsanA karIe. temanI paryapAsanA A ane AgAmI bhavone mATe paNa hitakara, sukhakara, kalyANakara temaja mokSane mATe ane bhavobhavanA sukhane mATe thaze. rAjA zreNikanuM A kathana sAMbhaLI celaNAdevI harSita thaI, saMtuSTa thaI - yAvat - khAnagRhamAM jaIne snAna karIne balikarma karyuM, kautuka maMgala karyA. potAnA sumAra pagomAM jhAMjhara, kamaramAM maNijaDita kaMdoro, gaLAmAM ekAvalI hAra, hAthamAM kaDA ane kaMkaNa, AMgaLIomAM mudrikA, kaMThathI uroja paryata marakata maNino trisarohAra dhAraNa karyo. kAnamAM paherelA kuMDalathI teNInuM mukha zobhAyamAna thayuM. zreSTha ghareNA ane ratnAlaMkArothI te vibhUSita hatI. sarvazreSTha rezamano evA suMdara ane sukomala valkalanuM ramaNIya uttarIya dhAraNa karyuM hatuM. sarvaRtumAM vikasita evI suMdara sugaMdhI phUlonI mALA Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 273 paherI hatI. kALo agaru ityAdi dhUpathI sugaMdhita te lakSmInI zobhAyukta vezabhUSAvALI celaNA aneka kunja - cAvatuM - cilAti dAsIonA vRMdathI gherAIne upasthAnazALAmAM rAjA zreNikanI pAse AvI. tyAre zreNika rAjA celaNAdevInI sAthe zreSTha dhArmika rathamAM ArUDha thayo - yAvatuM - bhagavaMta mahAvIranI pAse Avyo - yAvat - bhagavaMtane vaMdana-namaskAra karIne pardhapAsanA karavA lAgyo. te vakhate bhagavaMta mahAvIre RSi, yati, muni, manuSya ane devonI parSadAmAM tathA zreNika rAjA bhiMbhisAra ane celaNA rANI - cAvat - parSadAne dharmopadeza Apyo. parSadA, rAjA zreNika tathA rANI ceghaNA badhAM pAchA pharyA. te vakhate rAjA zreNika ane rANI celaNAne joIne keTalAMka nigraMtha ane nigraMthIono evo vicAra Avyo ke... ityAdi have pachIno viSaya dazAzrutaskaMdhamAM je nirUpAyela che, te niyANAnA svarUpano che. tethI atre teno ullekha karela nathI. jijJAsuoe te mATe dazAzrutaskaMdhanA sUtra-102 thI 113 joI javA. 0 zreNike bhagavaMta mahAvIrane karelA keTalAMka prazno : (zreNika mahArAjAe vartamAna svAmI bhagavaMta mahAvIrna aneka vakhata prazno pUchelA che. potAnA kutUhalanuM nivAraNa karyuM che, zraddhA daDha karI che - jemake A ja kathAmAM pUrve AvyuM ke, velaNA eka pativALI che ke aneka pativALI ? e ja rIte bhagavaMtane chIMka AvI tyAre deve kahyuM ke, maro, abhayakumArane chIMka AvI tyAre deve kahyuM ke, maro ke jIvo ityAdi tyAre zreNike pUchayuM ke A deve Ama kema kahyuM ?.. ityAdi aneka vakhata prazno pUchayA, temAMnA keTalAMka prazno kevaLa dRSTAMtarUpe ahIM A kathAmAM mUkela che) rAjagRhImAM zreNike - vaddharmAna svAmIne pUchayuM ke... -0- prasannacaMdra rAjarSi kathAmAM - zreNike bhagavaMtane vaMdanA karI pUchayuM ke, he bhagavan! je dhyAnamAM sthita prasannacaMdra rAjarSine meM vaMdanA karI te ja samaye jo teo kALa kare to teno kyAM upapAta thAya ? kathA juo prasannacaMdra rAjarSi. - - dhanyanI kathAmAM - he bhagavaMta ! indrabhUti Adi 14,000 zramaNomAM kayA zramaNa atyaMta kaThora tapa anuSThAna karanArA ane sauthI adhika karmonI nirjarA karanArA. che? kathA juo dhanya (kAkaMdI) zramaNa - -- naMdazInI kathAmAM - he bhagavan! koI eka devI nRtyavidhi darzAvIne gaI te devI koNa hatA ? kathA juo naMdazrI/zrIdevI, AvA-AvA prazno dvArA zreNikanI vinaya pratipatti, guNAnurAga temaja bhagavadvacanathI saMzaya nivAraNAno guNa pragaTa thato hato. 0 zreNika ane AnAthI muni : gaja-azva tathA maNi-mANijya AdithI pracura ratnothI samRddha magadhano adhipati rAjA zreNika maMDikRSi caiityamAM vihAra yAtrAne mATe nagarathI nIkaLyo. te udyAna vividha prakAranA vRkSo ane latAthI AkIrNa hatuM. vividha prakAre pakSIothI parisevita hatuM. vividha prakAranA puSpothI sArI rIte AcchAdita hatuM. vizeSa tenuM keTaluM varNana karavuM ? te naMdanavana samAna hatuM. | rAjAe udyAnamAM vRkSa nIce beThelA eka saMyata, samAdhisaMpanna, sukumAra ane Jain Elus ternational Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-5 sukhocita sAdhune joyA. sAdhunA anupama rUpane joIne rAjAne tenA paratve ghaNuM ghaNuM atulanIya vismaya thayuM. aho ! zuM varNa che !, zuM rUpa che !, A AryanI kevI saumyatA che !, kevI kSAMti che !, kevI mukti che !, bhogo pratye kevI asaMgatatA che ! 274 (tyArapachI) muninA caraNomAM vaMdanA ane pradakSiNA karyA pachI rAjA zreNika tenAthI bahu dUra nahIM, bahu nIkaTa nahIM tevA sthAne UbhA rahIne ane hAtha joDIne pUchayuM, he Arya ! tame hajI yuvAna cho, to paNa bhogakALamAM dIkSita thayA cho, zrAmaNyamAM upasthita thayA cho. tenuM zuM kAraNa che, te huM sAMbhaLavA icchuM chuM. - (anAthamunie kahyuM-) he rAjan ! huM anAtha chuM, mAro koI nAtha nathI. mArA para anukaMpA rAkhanAra koI sud prApta karI zakato nathI. (ityAdi varNana anAthamuni kathAmAM zramaNa vibhAgamAM AvI gayela che. kathA juo 'anAthamuni'' = x = X - X - x e pramANe rAjasiMha zreNika rAjA anagArasiMha muninI parama bhaktithI stuti karIne aMtaHpura tathA anya parijanonI sAthe dharmamAM anurakta thaI gayo. 0 zreNikanuM narakagamana ane kSAyikadarzana : koI vakhate bhagavaMta mahAvIra rAjagRhI padhAryA. temanuM Agamana sAMbhaLIne zreNika rAjA temanA caraNamAM vaMdanA karavAne devAdhideva pAse gayA. bhagavaMte dharmakathA kahevAno AraMbha karyo. cAlu dharmakathAe koI deva paru jharatA kuSTha rogInuM rUpa dhAraNa pharIne Avyo. bhagavaMtane namaskAra karIne te beTho. te samaye bhagavaMtane chIMka AvI. te sAMbhaLIne pe'lo kuSThI bolyo, "tame mRtyu pAmo.'' eTalAmAM zreNike chIMka khAdhI eTale te kuSThI bolyo ke, he rAjanlR tame jIvatA raho. abhayane chIMka AvI eTale bolyo, maro ke jIvo ane kAlasokarikane chIMka AvI tyAre kahyuM ke, mara paNa nahIM ke jIva paNa nahIM. bhagavaMta paratvenA AzAtanA vacanathI krodhita thayela zreNika rAjAe potAnA sainikane sUcanA ApI ke dharmopadeza pUrNa thatAM ja tamAre A kuSThine pakaDI levo. dharmakathA pUrNa thatAM te kuSThI uThIne cAlyo, sainiko doDyA teTalAmAM te devarUpa vikurtIne uDI gayo. Azcaryacakita zreNike bhagavaMtano tenuM rahasya pUchyuM bhagavaMte kahyuM ke, he rAjAnU ! te kuSThI na hato paNa deva hato. tyAre zreNike pUchayuM ke, he bhagavan ! Apane 'marI jAo'' evuM niSThura vacana kema kahyuM ? teNe mane bhakti buddhithI kahyuM ke, bhavamAM zrama Adi bhogavIne zA mATe rahevuM joIe ? mATe mRtyu pAmIne ekAMta svarUpa mokSamAM padhAro. he zreNika ! moTA rAjyanA upArjana karela sukha tuM ahIM jIvIne bhogava kAraNa ke mRtyu pAmyA pachI to tArI narakanI durgati thavAnI che. mATe "tuM jIva'' ema kahyuM. ityAdi X x - * - kSAyika darzanI hovA chatAM zreNika narakagatimAM jaze. zreNike bhagavaMtane pUchayuM ke he prabhu ! huM Apano sevaka chatAM narakamAM jauM to ApanI zI zobhA raheze ? tyAre bhagavaMte kahyuM ke, he zreNika ! teM pUrve nArakAyuSya bAMdheluM che. tethI nakkI tArI te gati - Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 275 thavAnI ja che. bAMdheluM Ayu to avazya bhogavavuM ja paDe - paraMtu tuM adhRti na kara. tuM AgAmI bhave prathama tIrthakara mahApadma thaze. bhagavaMta bhagavaMta mahAvIranA (mArA) tIrthamAM navajIvoe tIrthakara nAmakarma bAMdhela che temAM paheluM nAma zreNikanuM che (tAruM che). 0 bhagavaMta dvArA narakagati kathana ane bhAvi tIrthakaratva : he zreNika ! mRtyu pAmIne A ratnaprabhA pRthvInA sImaMtaka narakAvAsamAM 84,000 varSanI nArakIya sthitivALA nairayikanA rUpamAM utpanna thaIza. tyAM ati tIvra - yAvat - asahya vedanA bhogavIza, tyAMthI, te narakathI, nIkaLIne AgAmI utsarpiNImAM A ja jaMbudvIpanA bharatakSetramAM - yAvat - mahApA nAme prathama tIrthaMkara thaze. (A saMpUrNa vRttAMta bhAvi tIrthakara mahApAnI kathAmAM AvI gayela che. kathA juo bhAvi tIrthakara-mahApadma kathA). mahAnizItha sUtra-1234mAM paNa jaNAvela che ke, zreNika rAjAno jIva AvatI covIsImAM padmanAbha (mahApau) nAme pahelA tIrthaMkara thaze. te kALe zreNika narapati bahuzruta na hatA ke bhagavatI Adi prajJaptinA dhAraka paNa na hatA. te vAcaka ke pUrvadhara paNa na hatA. to paNa phakta "darzananA prabhAvathI AgAmI kALe tIrthakara thaze. kemake zuddha samakita hovAthI avirati jIva paNa tIrthaMkara nAmakarma upArjana kare che. 0 zreNikanI samyaktva parIkSA : zreNika rAjA jinazAsanamAM dRDha hato, devatA paNa temane calAyamAna karavA samartha na hatA. koI samaye eka deva temanA samyaktvanI parIkSA karavA nIkaLyo. teNe koI sarovaranA kAMThe mastaka upara mAchalAM pakaDavAnI jALa ane mAMsa TukaDAthI bharelI jholikA temaja jALamAM pakaDelA masyo yukta muni zreNikanA jovAmAM AvyA. tevA prakAranA munine dekhI vicAravA lAgyA ke, karmanA bhArepaNAne dhikkAra thAo ke jinendra bhagavaMtanA mahAvratamAM rahelo AtmA paNa mAchImArIno dhaMdho kare che. senAne AgaLa calAvI pote ekalo pAcho Avyo. - zreNika te sAdhunI pAse gayo. tene ghaNAM komaLa vAkyothI kahyuM ke, A tamAruM vartana kevuM veSathI viruddha che. jainamuniveza dhAraNa karI masyAdino vadha karo cho. jinazAsanamAM AvA pApIthI kalaMka lAge che tyAre te deva bolyo ke zrAvako ja AvA hoya to zuM thAya ? mArI pAse unanI kAmaLI nathI, tenA vinA mArAM vrata kevI rIte Take? teM koI divasa dharmopakaraNa saMbaMdhI amArI ciMtA karI che ? tyAre zreNike kahyuM, micchAmidukkaDam - lo A ratnakaMbala grahaNa karI prasanna thAo ane duSTa kriyAno tyAga karo. rAjAe AgaLa prayANa karyuM tyAM kAjaLa AMjela netravALI garbhavatI sAdhvI dukAne-dukAne dhananI bhikSA mAMgatA jovAmAM AvyA. to paNa zreNike tyAM jIvanA bhAre karmIpaNAnI ja vicAraNA karI, paNa jinazAsana vize lezamAtra saMzayita na thayo. zreNike te sAdhvIne paNa komaLa vacanathI kahyuM, tyAre te sAdhvIjIe kahyuM ke, he rAjan ! banavAnuM Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 Agama kathAnuyoga-5 banI gayuM che. have tenI ciMtA karavAthI zuM thaze ? have prasava kALa najIka Avyo che. mATe ghI vagerenI jarUra paDaze. mATe dukAne dukAnethI ghana ugharAvuM chuM. tyAre zAsananI malinatA na thAya te mATe tene ekAMtamAM ghera lAvyo. paNa zreNika rAjA potAnA samyakatvathI lagAra paNa calAyamAna na thayo. tyArapachI te deve pratyakSa thaIne rAjAne A pramANe kahyuM ke, he zreNika ! je pramANe indra tamArA samyakatvanI parIkSA karI hatI. tame jaina zAsanamAM tevA ja atinizcala samyakatvavALA cho. A badhI devamAyA ja vipharvela hatI. te deve eka hAra ane be goLA bheTa ApyA. zreNike te tejasvI hAra celaNA rANIne Apyo ane divya goLA naMdA rANIne ApyA. naMdAe te goLA bhIMtamAM pachADyA. temAM eka goLAmAMthI tejasvI devadUSya nIkaLyA. bIjA TukaDAmAMthI divyakuMDala yugala nIkaLyA. 0 zreNika sAthe saMbaMdhita pAtro : (zreNika rAjAnuM caritra ati vistAravALuM che. AgAmomAM aneka sthAne temano ullekha Ave che. aneka pAtro (vyaktio) temanA saMbaMdha - saMsargamAM Avela che. temAMthI ahIM keTalAMka pAtrono parIcaya mAtra Apela che.) -- zAlibhadra - rAjA zreNikanA rAjyamAM rahetI ati dhanADhya sArthavAhI bhadrAno putra jene zreNika maLavA gayA. "A mArA svAmI che" - tema jANatA zAlibhadrae have mAre koI svAmI na joIe tema vicArI dIkSA grahaNa karI - kathA juo zAlibhadra. - -- dhanya - kAkaMdI nagarInA bhadrA sArthavAhInA putra, jeNe dIkSA lIdhI. zreNike pUcheluM ke duSkara tapasvI koNa ? tyAre bhagavaMte dhanyamuninuM varNana karatA. temanAthI prabhAvita thaIne zreNike atyaMta guNAnurAgathI temane vaMdanAdi karyA hatA. kathA juo "dhanya" - zramaNa vibhAgamAM. - - mahAzataka zrAvaka - rAjagRha nagaramAM thayela bhagavaMta mahAvIranA daza upAsakomAMnA eka upAsaka, je rAjA zreNikanA rAjya rAjagRhamAM thayela. -0- arjuna mALI - zreNika rAjAnA rAjya rAjagRhImAM raheto eka mALI, jeNe pachIthI dIkSA lIdhI ane mokSe gayA. -0- mammaNa - rAjagRhIno eka lobhIvaNika zreNika rAjA karatAM paNa tenI pAse vadhAre saMpatti hatI. paNa tenA lobhIpaNAthI te e daridra lAgato hato ke zreNike tene madada karavA vicAreluM. kathA juo mammaNa. -0- metAryamuni - zreNika rAjAe temane potAnI putrI paraNAvela pachI temaNe dIkSA grahaNa karelI. (aMtakRt kevalI thayelA) | (AvA aneka pAtro sAthenA zreNika mahArAjA sAthenA saMbaMdho temanI-temanI kathAmAM joI zakAze) 0 zreNika dvArA vehallane (hA-vihallane) apAyela hAthI ane hAra : zreNika rAjA abhayakumArane rAjya ApavA icchatA hatA. paNa teNe dIkSA grahaNa karI, tyAre zreNike vicAryuM ke A rAjya koNikane soMpIza tethI teNe koNikanA bhAI ane celaNAnA putra vehalane secanaka hAthI ane divyahAra bheTa ApelA. (bIjA Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 277 mate-) celaNAnA putro ane koNikanA nAnA bhAIo evA, vihalane secanaka hAthI ane hallane divya hAra bheTa Apelo hato. zreNika rAjAe naMdA rANIne je be divya kuMDala ane be divya vastra ApelA, te paNa naMdA rANIe dIkSA lIdhI tyAre hulla-vipulane ApI dIdhelA. (januM samagra varNana A pUrve koNika rAjAnI kathAmAM AvI gayela che. kathA juo - "koNika zrAvaka' 0 koNika dvArA baMdhana ane zreNikanI Atma hatyA : koNike pUrvabhavanA vairAnubaMdhane kAraNe potAnA ja pitA zreNikane baMdhanamAM nAMkhyA, roja te zreNikane 100 koraDA mArato hato, teNe zreNikanA bhojana-pANI paNa baMdha karAvI dIdhelA - 4 - 4 - 4 - celaNA dvArA jyAre koNikane tenA janmathI samagra vRttAMta kahevAmAM Avyo tyAre te pazcAttApathI baLatA hRdaye pitA zreNikane baMdhanamukta karavA doDyo - X - X - 4 - zreNika rAjAe te vakhate tAlapuTa viSa khAIne AtmahatyA karI. tyAMthI mRtyu pAmIne zreNika narake gayA. (A samagra vRttAMta koNika rAjAnI kathAmAM AvI gayela che. kathA juo koNika--zrAvaka-rAjA) 0 zreNika rAjAnI rANIo : zreNika rAjAne naMdA, dhAriNI, celaNA Adi aneka rANIo hatI. mukhya be vibhAgamAM teno ullekha karI zakAya :(1) aMtakRt kevaLI thayelI rANIo naMdA, naMdavatI, naMdottarA, naMdazreNikA, marutA, sumarutA, mahAmarutA, marudevA, bhadrA, subhadrA, sujAtA, sumanAyikA ane bhUtadattA - tathA - kAlI, sukAlI, mahAkAlI, kRSNA, sukRSNA, mahAkRSNA, vIrakRSNA, rAmakRSNA, pitRsenakRSNA ane mahAsena kRSNA. (A sarve rANIonI kathA zramaNI vibhAgamAM temanA temanA kathAnakamAM AvelI che tyAMthI joI levI). (2) jemanuM nAma vizeSa prakhyAta banela che tevI rANIo naMdA (sunaMdA) - abhayakumAranI mAtA, cellaNA - koNika, halla, vihallanI mAtA ane dhAriNI - je meghakumAranI mAtA hatA. A sivAya teNInA jAti Adi sAta putro ane dIrdhasena Adi tera putroe paNa dIkSA lIdhelI. 0 zreNika rAjAnA putro : zreNika rAjAne aneka putro hato. jemAM abhayakumAra, meghakumAra ane koNika vizeSa prasiddha banyA hatA. te sivAya paNa tene aneka putro hatA ane zreNika putra rUpe naMdiSaNano paNa vizeSa ullekha Ave che. (1) zreNikanA anuttara vimAne gayelA patro jAlI, mayAli, uvayAli, puruSasena, vAriNa, dIrdhadaMta, laSTata, vehala, veDAyasa ane abhayakumAra - tathA - dIrdhasena, mahAsena, laSTadaMta, gUDhadaMta, zuddhadaMta, hala, druma, drumasena ane mahaThumasena ane meghakumAra (A sarve kathA tete zramaNonI kathAmAM jovI) Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 pitRsenakRSNa ane mahAsena kRSNa koNika ke je chaThThI narake gayo. (2) zreNikanA narake gayelA putro kAla, sukAla, mahAkAla, kRSNa, sukRSNa, mahAkRSNa, vIrakRSNa, rAmakRSNa, - A badhA putro cothI narake gayA ane (3) zreNika putra - naMdiSaNa - - teNe potAnA eka ziSyane vrata pAlanamAM dRDha karela, tevo ullekha naMdiSaNanI kathAmAM Ave che. pAriNAmikI buddhinA dRSTAMtamAM A vAta Ave che paNa tenI gatino ullekha nathI. - bIjA mate graMthakAro daza-dazane pratibodha karanAra naMdISaNane zreNika rAjAnA putrarUpe oLakhAve che. je mokSe gayela. (paNa A naMdISeNa zreNika rAjAno ja putra hovA vize matabheda che) zreNika putra--naMdiSaNa-- (Avazyaka sUtra--niyukti1284nI vRtti anusArU) -- Agama kathAnuyoga-5 koI eka brAhmaNa hato. te niraMtara yajJa karato hato. tenA dAsane teNe yajJapATe sthApita karelo. te dAse kahyuM ke jo zeSa (bhojanAdi) mane Apazo to ja huM yajJamAM rokAIza anyathA huM rokAIza nahIM. tyAre te brAhmaNe te dAsanI A vAtano svIkAra karyo. tyAre te dAsa paNa tyAM rokAyo. te dAsane je kaMI zeSa (bhojanAdi) maLatA, temAMthI te sAdhuone Apato (dAna karato). A dAnanA prabhAvathI teNe deva saMbaMdhI AyuSyano baMdha karyo. devalokathI cyavIne te zreNika rAjAno putra naMdiSaNa thayo ane pelo brAhmaNa saMsAra bhramaNa karIne secanaka hAthI rUpe utpanna thayo. jyAre jyAre naMdiSaNa te secanaka hAthI para ArUDha thato hato tyAre--tyAre te secanaka hAthI apahata mana saMkalpavALo thaI jato. vimanaska thaI jato. kemake te adhi (vibhaMga) jJAnathI A badhuM jANato hato. naMdISeNa zeSa kathA zramaNa vibhAgamAM zreNika putra naMdiSaNa zramaNamAM jovI. A rIte pUrvabhavano sumaMgala rAjA vyaMtara nikAyamAM utpanna thaIne pachI prasenajita rAjAno putra zreNika thayo. bhagavaMta mahAvIranA ananya bhakta evo A zreNika rAjA mRtyu pAmIne narake gayo. tyAMthI AyuSya pUrNa karIne AgAmI utsarpiNImAM AgAmI covIsamAM prathama tIrthaMkara mahApadma thaze jene vyavahAramAM graMthakAro padmanAbha nAme oLakhAve che. - 0 Agama saMdarbha : kathAnA AraMbhe apAI gayela che. tyAM joI levA. X - * - Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 279 kathAvibhAga - - sarva prathama mULa AgamonA kramamAM ame zrAvaka kathAo ApI che. - zreNikano ullekha mULa AgamomAM temaja vRtti AdimAM aneka sthAne hovAthI bIjA kramamAM A kathA vibhAgamAM tene sthAna ApyuM. - have kathA vibhAgano trIjo krama cUrNivRtti Adi vivecana sAhitya AdhArita che. jemAM a-kArAdi nAmonA kramamAM kathA nodhela che. 0 aMbaDa zrAvaka kathA : AgAmI utsarpiNImAM nava jIvo caturyAma dharmanI prarUpaNA karaze, temAMno eka aMbai parivrAjaka che. (A mata sthAnAMga sUtra-871no che, bIjA mate A saMbaDa ja AgAmI covIsImAM thanArA bAvIzamAM tIrthakarano jIva che. jo ke sthAnAMga sUtra-870mAM tIrthaMkara nAmakarma bAMdhanAra nava jIvomAM aMbai nAmano ullekha nathI. tethI tattva zuM che te bahuzruto jANe) A aMbAne zrAvikAbuddha kahe che, kemake zramaNopAsikA sulasA dvArA pratibodha pAmyo arthAt sarvajJadharma bhAvita thayo tethI tene zrAvikAbuddha kahe che. aMbai nAme A parivrAjaka vidyAdhara zramaNopAsaka hato. te caMpAnagarImAM bhagavaMta mahAvIra samIpe dharmazravaNa karIne rAjagRha nagarI javA mATe udyata thayo. te jyAre jato hato tyAre bhagavaMta mahAvIre aneka jIvonA upakAranA nimitte tene kahyuM ke, sulAsA zrAvikAne rAjagRhamAM kuzaLa vArtA kaheje. (mArA dharmalAbha kaheje). tyAre te aMbaS vicAravA lAgyo ke, kharekhara ! sulasA puNyavatI che ke jene trilokanA nAtha potAnI kuzaLa vArtA (dharmalAbha) saMdezo mokalI rahyA che. te sulatAmAM evA kathA guNa che, te mAre tenI samyakatva parIkSA karIne jANavuM joIe. tyAre aMbai parivrAjaka veSadhAraNa karIne gayo. tyAM jaIne kahyuM, he AyuSyamatI! tane dharmabhakti thaze mATe tuM mane bhaktithI bhojana Apa. tyAre sulasAe tene kahyuM ke, je vidita hoya tene ja bhaktithI bhojana ApavuM joIe. tyAre teNe vidyAzaktithI AkAze tAmarazAsana vikuvyuM. lokone vismaya pamADyA. tyAre lokoe tene bhojana mATe nimaMtraNA karI. aMbaDe te nimaMtraNano svIkAra na karyo. lokoe pUchayuM ke, he bhadaMta ! Apane koNa bhojana mATe nimaMtre to Apa mAsakSamaNanuM pAraNuM karazo? teNe kahyuM, sulasA nimaMtre to huM pAraNuM karuM. tyAre lokoe sulasAne kahyuM ke, tArA ghera A sudhAtura bhikSune nimaMtraNa Apa. sulatAe kahyuM ke, ApaNe pAkhaMDIne zA mATe nimaMtraNa ApavuM. lokoe aMbane A vAta jaNAvI. tyAre aMbaDe jANyuM ke, A parama samyagdaSTi zrAvikA che jethI mahA-atizayanA darzanathI paNa teNIne dRSTivyAmoha thato nathI. tyAre loko sAthe tenA ghera jaI naiSadhikI karI paMcanamaskAranuM uccAraNa karyuM. pachI praveza karyo. tyAre sulasAe paNa abhyatthAna Adi vinaya pratipatti karI. aMbaDe paNa teNInI upabRhaNA karI. Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 Agama kathAnuyoga-5 A ja dRSTAMta nizItha sUtranA bhASya-32nI cUrNimAM tathA dazavaikAlika sUtranI niyukti 183nI vRttimAM paNa Ave che. tyAM te amUDhadRSTinI vyAkhyAmAM Ave che te A pramANe~) bhagavaMta mahAvIra caMpAmAM samosaryA. rAjagRhI jatAM aMbaDa parivrAjakane sthira karavA mATe sulasAne dharmalAbha kahevA jaNAvyuM. tene thayuM ke arihaMta jenA samAcAra pUche che, teNI dhaNI puNyavatI hoya, mATe teNe parIkSA nimitte bhojananI yAcanA karI. sulasAe bhojana na ApatA ghaNAM rUpo vikurtIne bhojana mAMgyu. to paNa na ApyuM ane kahyuM ke, anukaMpA buddhie ApuM, paNa supAtrabuddhie na ApuM. tyAre aMbaDe kahyuM ke, supAtra samajIne Apa to huM grahaNa karuM. sulasA te vAta na svIkArI. tyAre aMbaDe padmAsananI vikurvaNA karI. tyAre sulasAe kahyuM, te brahmA hoya to paNa tene supAtra buddhie bhojana na ApuM. tyAre teNe potAnuM rUpa saMharI lIdhuM ane bhagavaMta mahAvIrano vRttAMta kahI satya hakIkata jaNAvI. 0 Agama saMdarbha : AyA.cU.pR. 13; patra. 189 nI vR; da.ni. 183nI ; 0 AnaMda zrAvakanI kathA H ThA. 871 + ; nisIbhA. 32nI cU; -- -- bhagavaMta mahAvIra navamuM cAturmAsa karIne vihAra karatA vANijyagrAma gayA. tyAM bahAra pratimA dhyAne rahyA. tyAM AnaMda nAme zrAvaka hato. te chaThanA pAraNe chaTTha karavA sAthe AtApanA leto hato. tene avadhijJAna utpanna thayeluM. teNe avadhijJAnathI (chadmasthAvasthAmAM rahelA) tIrthaMkara mahAvIrane joyA. vaMdanA karIne bolyo ke, aho ! bhagavaMta mahAvIra kevA-kevA parISaho sahana karI rahyA che. have teone TUMka samayamAM kevaLajJAna utpanna thavAnuM che ane pUjAne yogya thavAnA che. tyArapachI bhagavaMte dazamuM comAsu zrAvastImAM karyuM. 0 Agama saMdarbha :Ava.ni. 495nI vR; -X-X - ma = sama. 358, 364; dasayU.pR. 96; 0 udAI zrAvakanI kathA H bhagavaMta mahAvIranA zAsanamAM je nava jIvoo tIrthaMkara nAmakarma bAMdhyu, temAMnA eka udAyi che. je AgAmI covIsImAM tIrthaMkara thaze (evo sthAnAMga sUtra-870nI vRttimAM vRttikAra abhayadevasUrino abhiprAya che alabatta A vize matabheda paNa che.) rAjA koNika ane rANI padmAvatIno putra udAyI nAme thayo. te nAno bALaka hato tyAre koNikane tenA para apAra sneha hato. koI vakhate koNika jamavA beThelo, udAyikumAra tenA khoLAmAM beTho hato. te bALake pezAba karyo, tyAre tenuM mUtra koNikanA bhojana thALamAM gayuM tyAre koNika gusse paNa na thayo, calita paNa na thayo ke putrano Ava yU.1-pR. 300; Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA koI doSa paNa na kADhyo. mAtra mUtravALA bhAta eka tarapha karI jamavA lAgyo. eTalI hade tene udAyi paratve prIti hatI. 281 koNikanA mRtyu pachI te udAyi rAjA thayo. udAyine caMpAnagarImAM ghaNo udvega thato ke A mArA pitAnI nagarI che huM jyAM sudhI ahIM rahIza tyAM sudhI mane badhuM ja yAda AvyA karaze. mATe mAre bIje kyAMka rAjadhAnI karavI. tyAre teNe vAstu pAThakone nagarI mATe yogya sthAna zodhavA mokalyA. teoe koI sthaLe pATali vRkSa upara cASane joyA. te cASa pakSInA mukhamAM kIDAo ApameLe AvIne paDatA hatA. tyAre vAstupAThakoe vicAryuM ke jo ahIM rAjadhAnI karavAmAM Ave to ApameLe ratnonA Dhaga thaze. tethI tyAM nagarI vasAvI. pachI naimitikanI salAha anusAra tyAM vidhi karI. tene pATaliputra nAma ApyuM. pATaliputra nagarInI racanA karIne udAyi rAjAe nagaranI madhyabhAge caityagRha jinAlaya karAvyuM. pachI tyAM rahIne rAjyane bhogavavA lAgyA. te udAyi rAjAe potAnI pracaMDa AjJAthI samagra khaMDiyA rAjAo para AjJA calAvavAne kAraNe niraMtara cittamAM kheda anubhavatA hatA. koIka samaye koIka aparAdhathI eka rAjAno tenA parivAra sahita deza paDAvI lIdho. te rAjAne dezapAra karyo. anukrame te ujjainI pahoMcyo ane tenA rAjAnI sevAmAM tatpara banyo. tyArapachI haMmezA udAyi rAjAnI AjJA pALavAthI kaMTALelA ujjainI rAjAe kahyuM ke, amane evo koI aMkuza maLato nathI ke je A mAthAbhAre udAyi rAjAne dUra kare. te vakhate sevaka banelA tenA pratye mahAroSavALA rAjaputrae kahyuM ke, jo Apa mane pIThabaLa Apo, to huM A kArya sAdhI ApuM. eTale rAjAe temAM saMmati ApI. tyAre te kaMkalohanI charI grahaNa karIne pATaliputra pahoMcyo. parSadAnA sevaka varganI sevA karavA lAgyo. te udAyI rAjA zramaNopAsaka hato. saMvigna gItArtha sadguru paryupAsanA parAyaNa evo te AThama-caudaza Adi parva dinomAM rAjyakArya choDIne ekAgra cittathI paramasaMvegarasa prakarSathI sAmAyika ane pauSadha karato hato. koI AcArya tyAM rahelA rAjA temanI samIpe pauSadha karato hato. AcArya bhagavaMta pauSadhanA divasomAM rAjabhavanamAM padhAratA. udAyI rAjAe paNa potAnA parivArane sUcanA ApelI ke, sAdhuone jatA AvatA rokavA nahIM. A hakIkata pelA duSTa abhiprAyavALA rAjaputranA jANavAmAM AvI. tyAre rAjasevAno tyAga karI, gurunA cittane prasanna karI kapaTathI vinayopacAra pUrvaka teNe dIkSA grahaNa karI. kapaTapUrvaka dIkSAnuM pAlana karatA teNe badhAMne khuza karI dIdhA. rAjAne mArI nAMkhavA mATenI taka zodhavA lAgyo. koI vakhate te AcArya bhagavaMta sAthe upakaraNAdi laI saMdhyAkALe rAjabhavanamAM pahoMcyo. udAyI rAjAe pauSadha aMgIkAra karelo. kAlapratikramaNa Adi vidhi pUrNa dharmakathA kahIne AcArya tathA pauSadhasthita rAjA nidrAdhIna thayelA. tyAre dIkSAnA samayathI chUpAvelI te charI kADhI ane kaMkalohanI charI Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 Agama kathAnuyoga-5 rAjAnA kaMTha pradezamAM mArI pote tvarAthI nAsI chUTyo. kSaNavAramAM rAjAnuM gaLuM kapAI gayuM. jatA evA udAyImArakane prAtIhArike paNa na rokyo kemake te sAdhu hatA, rAjAnI temanA AvAgamana mATe chUTa hatI. lohInA dhArA vachUTI. AcAryane tenI bhInAza sparzI gaI. AcArya bhagavaMte joyuM ke rAjAnuM khUna thayuM che. jo have huM jIvita rahIza to pravacana - jinazAsananI uDDahaNA thaze. tethI temaNe AlocanA-pratikramaNa karyA. potAnA hAthe ja potAnuM mastaka chedI nAMkhyuM. teo paNa kALadharma pAmyA. 0 Agama saMdarbha :ThA 870 + Avani 1284nI vR A cUra-pR. 171, 177, 180; - 8 - - 0 kSema zrAvakanI kathA : pADaliputra nagara hatuM. tyAM jitazatru rAjA hato. sema nAme teno amAtya hato. te cAre prakAranI buddhithI saMpanna evo zramaNopAsaka hato. zrAvakanA guNathI saMpanna hato. te rAjAnA hitano kAMkSI hovAthI bIjA daMDa-bhaTa-bhojika Adine apriya hato. tethI teo kSemano vinAza karavA mATe kSemamaMtrI pAsenA puruSone (sevakone) dAna-sanmAna AdithI satkAratA hatA. koI vakhate leme kahyuM ke, huM sarva jIvonuM kalyANa icchuM chuM. to pachI rAjAnA zarIranuM kSema-kalyANa kema na icchuM. rAjA game teno vadha karavAnI AjJA Apato. e rIte rAjA je koIne mAravA icchato tene puSkariNI mokalato. rAjAnI azokavATikAmAM agAdha jaLavALI puSkariNI hatI. te patra, mRNAla, utpala, padma AdithI zobhita hatI. paNa koI magarane kAraNe avagAhana karavA mATe duSkara banelI. temAM rahela utpalane grahaNa karavA koI samartha na hatuM. tyAre koI vakhate lemamaMtrI taiyAra thayo. rAjAnI AjJAthI puSkariNI gayo. arihaMta paramAtmAne namaskAra thAo. e pramANe bolIne kahyuM ke, jo huM niraparAdha houM (chatAM mane rAjAe mokalyo hoya) to mane devatAnuM sAnnidhya prApta thAo. pachI te kSemazrAvake bhakta pratyAkhyAna karyuM. devatAnA sAnnidhyane svIkArIne magaranI pITha para besI ghaNAM badhAM utpala-pagha grahaNa karIne te puSkariNIthI pAra utarIne pAcho Avyo. tyAre rAjAe ati harSita thaIne lema zrAvakanI kSamA mAMgI. prazaMsA karI. virodhIono nigraha karyo. kSemane varadAna mAMgavA kahyuM, A pramANe prANAtipAta viramaNa guNakArI thAya che. 0 Agama saMdarbha:AvapU. 64nI vR Ava.pU.ra-5. 283; - 4 - 4 - 0 gaMdhAra zrAvakanI kathA : gaMdhAra nAme eka zrAvaka hato. te bhagavaMtonI sarve janmakalyANaka bhUminI vaMdanA Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA sparzanA karato hato. teNe vaitADhyamAM bhagavaMtanI suvarNapratimA vize sAMbhaLela. tyAre te upavAsa karIne sthita thayo. devatAnA sAnnidhyathI tyAM pahoMcI zAzvata jinapratimAnI vaMdanA karI. devatAe tenI bhaktithI saMtuSTa thaIne sarvakAmita (icchAne pUrNa karanArI evI 100 guTikAo bheTa ApI. te laIne tyAMthI nIkaLyo. tyArapachI tenA sAMbhaLavAmAM AvyuM ke, vItibhaya nagaramAM gozIrSa caMdanamayI evI bhagavaMta mahAvIranI jIvita pratimA che, je deva adhiSThita che. tyAre gaMdhArazrAvaka tenI vaMdanA karavA nIkaLyo. vItIbhaya nagare AvIne vaMdanA karI. paNa tyAM te pratibhagra thayo (bimAra paDyo) tyAre devadattA dAsIe tenI sevA cAkarI karI. tenAthI saMtuSTa thaIne teNe devadattAne 100 guTikAo bheTa ApI. (tyArapachI te pravrujita thayo) (A kathA udAyana rAjarSi kathA aMtargata Ave che. devadattA ke je pachIthI suvarNagulikA banI tenI kathA sAthe paNa saMbaMdhita che.) 0 Agama saMdarbha : Ava.yU.1-5- 399, 400; - X 283 0 ceTaka zrAvakanI kathA H ceTaka vaizAlI nagarIno rAjA hato. te bhagavaMta mahAvIranI mAtA trizalAdevInA bhAI hatA ane bhagavaMta mahAvIranA anuyAyI evA zramaNopAsaka hatA. ceTaka rAjAne sAta putrIo hatI :- (1) prabhAvatI, (2) padmAvatI, (3) mRgAvatI, (4) zivA, (5) jyeSThA, (6) sujyeSThA ane (7) cennaNA. temane zrAvaka tarIke be mahAn abhigraho hatA :- (1) paravivAhakaraNa tyAga potAnI putrIne paNa teo jAte vivAha karavA jatA na hatA, (2) mahAsaMgrAmamAM eka ja amogha bANano roja upayoga karavo. Avani. 1284nI ; jyAre halla ane vihalla (bIjA mate vehala) je tenI putrI celaNAnA putro tene Azare AvIne rahyA tyAre te dohitranA hAra ane secanaka hAthIne kAraNe tene koNika sAthe mahAsaMgrAma thayelo hato - ityAdi - kathana koNika sujyeSThA, mRgAvatI, vehala AdinI kathAmAM te - te sthAne thaI gayela che. 0 Agama saMdarbha :- bhaga 534; jIya.bhA. 479; nira. 17, 18; Ava cU.1-pR. 245, 2-pR. 164 thI 174; X X 1 0 janaka zrAvakanI kathA H mithilA nagarIno rAjA hato. teNe bhagavaMta mahAvIranI pUjA karelI ane (chadmasthAvasthAmAM vicaratA evA) bhagavaMta mahAvIrano mahotsava karelo. (AthI vizeSa koI mAhitI janaka rAjA vize prApta nathI) vava.bhA. 4360 + ; Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 Agama kathAnuyoga-5 0 Agama saMdarbha:Ava.ni 517; Ava.yU.1-pR. 315, 319; 0 jinadAsa zrAvakanI kathA : manogatinA viSayamAM A daSTAMta che- jinadAsa nAme eka zrAvaka hato, te zreSThIputra hatA. te eka vakhate yAnazALAmAM rAtripratimA grahaNa karIne rahelo hato. tenI patnI potAnA koI yArapuruSa sAthe ja tyAM rAtrinA AvI. tenI sAthe khIlAvALo palaMga hato. teoe palaMga pAtharyo. tenA eka pAyAno khilo jinadAsanA paga upara kheMcI gayo. tenAthI teno paga viMdhAI gayo. te vakhate patnIno anAcAra paNa jinadAsanI dRSTi samakSa thato hato ane paga viMdhAvAthI zarIrane paNa dussaha vedanA thatI hatI. A sthitimAM paNa te potAnA dhyAnathI jarA paNa vicalita na thayo. A rIte zrAvake manogupti pAlana karavuM joIe. 0 Agama saMdarbha :jI.bhA. 786 thI 790; 0 jinadAsa zrAvakanI kathA : mathurA nagarIno eka vaNika, jenuM nAma jinadAsa hatuM. te zrAvaka hato. sAdhudAsI nAme tenI patnI hatI. te zrAvikA hatI. te baMne jIva-ajIva Adi tattvanA jJAtA hatA. temaja bhAvathI paNa dharmapAlana karatA hatA. teoe parigraha parimANamAM catuSpadanA pratyAkhyAna karelA hatA. teo rojerojanuM dahIM kharIdatA hatA. koI AhiraNa dahIM laIne AvI. teNIe sAdAsI zrAvikAne kahyuM ke, tame havethI kyAMya dahIM zodhavA na jazo. huM roja ahIM AvIne ApI jaIza. tyArathI te zrAvikA teNInI pAsethI ja dahIM kharIdatI hatI. tethI te baMnene maitrI thaI gaI.. sAdhudAsI zrAvikA paNa tene ghaNI vakhata gadhapuTikA ApatI hatI. AbhiraNa paNa teNIne dahIM, dUdha Adi ApatI. e pramANe teone dRDha mitratA thaI gaI. koI vakhate te AbhiraNanA gopono vivAha thayo. tyAre temaNe jinadAsa ane sAdhudAsIne vivAha mATe nimaMtraNa ApyuM. tyAre te daMpatIe kahyuM ke, amo kAryamAM rokAyelA chIe tethI ame vivAhamAM AvI zakIzuM nahIM. paNa tAre je kaMI upayogI - jarUrI hoya te bhojana mATenA vAsaNa Adi, vastra, AbharaNo, dhUpa, puSpa, gaMdha, mALA vagere vara-vahu mATe joIe te laI jaje. tyArapachI te badhu vastu ApI. tyAre te vara-kanyA ghaNAM zobhatA hatA. lokoe paNa temanI ghaNI ja prazaMsA karI. te vakhate te AbhiraNe khuza thaIne jinadAsa tathA sAdhudevIne be-traNa varSanI uMmaranA kaMbala ane zaMbala nAmanA be gopa--baLado ke je hRSTa-puSTa zarIravALA hatA, te temane tyAM bheTarUpe mUkI gayA. zrAvaka daMpatti teno svIkAra karavA taiyAra na hatA. kemake Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 285 temane catuSpadanA pratyAkhyAna hatA. to paNa AbhIro AgrahapUrvaka tyAM kaMbala-zaMbala baLadane bAMdhIne gayA. tyAre te zrAvakadaMpatie vicAryuM ke, jo Amane chUTA mUkI daIzuM to loko temane vahana karAvaze. tenA karatA ahIM ja rahevA daIe. tyArapachI prAsuka cAro kharIdIne te baLadone ApavA lAgyA. e pramANe temanuM poSaNa karyuM. te zrAvaka daMpatI AThama-caudaze upavAsa karatA ane pustaka vAMcana karatA. te baLado paNa te joIne - sAMbhaLIne bhadraka pariNAmI thayA. baMne saMjJAvALA thayA. je divase te zrAvaka jamato nahIM te divasa kaMbala-zaMbala baLado paNa jamatA na hatA. tyAre jinadAsa zrAvakane evo bhAva utpanna thayo ke, A baLado bhavya ane upazAMta che. tyAre jinadAsane temanA pratye adhika sneha thayo. kaMbala-zaMbala baMne rUpavAna thayA. jinadAsano mitra hato. tene tyAM bhaMDI ramaNayAtrA hatI. te mATe temanI pAse evA prakAranA baLado na hatA. tyAre teo jinadAsane pUchayA vinA ja baLadane laI gayA ane spardhAmAM - yAtrAmAM joDI dIdhA. tyAM bIjA-bIjA baLado sAthe doDa karatA temanA asthi Adi bhaMga thaI gayo. te mitra AvIne cupacApa baLada bAMdhIne cAlyo gayo. tyArapachI te kaMbala-zaMbala cAro caratA na hatA ane pANI paNa pItA na hatA. jyAre baMne baLadoe sarvathA khAvA-pIvAnuM icchavuM nahIM, tyAre te jinadAsa zrAvake temane bhaktapratyAkhyAna karAvI dIdhuM. pachI namaskAra maMtra saMbhaLAvyo. mRtyu pAmIne baMne baLado nAgakumAra devarUpe utpanna thayA. (A kathA tIrthakara caritramAM - bhagavaMta mahAvIranI kathAmAM AvI gayela che.) 0 Agama saMdarbha :Ava ni 470 + 4 Ava rR.1-. 280, kalpasUtra bhAmahAvIra kathA; - 4 - 4 - 0 jinadAsa zrAvaka kathA : (A daSTAMta Avazyaka niryukti 91ranI vRtti ane cUrNimAM lobhanA viSayamAM lubdhanaMdanI kathAmAM Ave che.) pADiluputramAM lubdhanaMda nAme eka vaNika raheto hato. tyAM jinadatta nAme zrAvaka ane jitazatru rAjA hato. koI samaye rAjAe koza vaDe taLAva khodAvavAnuM kArya zarU karyuM. tyAM pUrva kALe koIe koza dATyA hatA. te jovAmAM AvyA. paNa tenA para kATa caDI gayo hovAthI te loDhAnA ja lAgatA hatA. karmakaro - sevako tene laIne jinadatta zrAvakane tyAM vecavA AvyA. zrAvake te levAnI nA pADI. pachI teo lobhInaMdane tyAM laI AvyA. teNe kATa khAdhelA caru kharIdI lIdhA ane kahyuM ke, anya paNa AvA kaLazo hoya to letA Avajo. huM kharIdI laIza. - tyArapachI rojeroja te AvA kATa khAI gayelA kozanA kaLazo kharIdavA lAgyo. kemake te jANI gayo hato ke A suvarNanA cara che. tyAre thayuM ke pelA jinadAsa zrAvake kema kharIdela nahIM hoya? te zrAvakane parigraha parimANa vrata hatuM. tethI vrata bhaMga na thAya WW Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyogapa te mATe teNe kharIdyA na hatA. vaLI jo rAjapuruSo jANe to potAnI gharanI mUDI sahita sarvasva apaharaNa karI le. tethI temaja icchA parimANathI tenI mUDInI adhikatA thavAthI vratabhaMga thAya. prANanAza karatAMe vratabhaMga ghaNo bhayaMkara che e abhiprAyathI te zrAvake kharIda na karI. 286 koI samaye lobhInaMdane utsavamAM javAnuM pharajiyAta banyuM. potAnA putrone samajAvIne kahyuM ke, taLAva khodanArA karmakaro koza vecavA Ave to kharIda karI levA. jyAre karmako koza laIne dukAne AvyA tyAre adhika dhana laIne tene kharIdI lIdhA. keTalAMka utAvaLIyA karmakaroe adhika mUlya mAMgyu. tyAre putre kozane dukAnanI bahAra pheMkyA. uparano kATa kharI paDatAM aMdaranuM suvarNa dekhAyuM. temaNe rAjyAdhikArIne A vAta karI. rAjAe majurone bolAvIne pUchyuM ke tame A koza kone--kone vecyA ? tyAre te karmakaroe satya vRttAMta kahI jaNAvyo. tyAre pUchyuM ke jinadatta zrAvake A koza kema kharIda na karyA. tyAre khabara paDI ke teNe icchA parimANa vratanA bhaMganA bhayathI kharIda na karyAM. tyAre rAjAe tenA zuddha vyavahArathI zrAvakanI mahA gauravarUpa pUjA karI ane koza kharIdanAra lubdhanaMdanuM sarvasva haraNa karI lIdhuM. pachI tene zULIe caDAvyo. zrAvakane zrIgRhanA rakSakarUpe sthApita karyo. 0 Agama saMdarbha : Ava.yU.1-pR. 528; X-- 0 jinadeva zrAvaka kathA H sAketa nagaramAM raheto bhagavaMta mahAvIrano anuyAyI nAme jinadeva nAmaka zrAvaka hato. te cilAta rAjAne bhagavaMta mahAvIranI nizrAmAM maLela (A kathA cilAta-2 sAdhunI kathAmAM AvI gayela che. kathA juo cilAta zramaNa) 0 Agama saMdarbha : Ava.ni. 1210 nI ; X x Ava.ni. 912nI vR; 0 jinadeva zrAvaka kathA - caMpAnagarImAM jinadeva nAme zrAvaka hato. sArthavAhe udghoSaNA karI ke jemane ahicchatrA AvavuM hoya te cAlo, amAro sArtha tyAM jaI rahyo che. rastAmAM te sArthane bhIla lokoe lUMTI lIdhA. te zrAvaka paNa nAsIne aTavImAM pravezyo - yAvat - AgaLa agnino bhaya ane pAchaLa vAghano bhaya, e rIte baMne taraphathI sapaDAyo. te zrAvaka bhaya pAmyo. potAne azaraNa jANIne teNe ApameLe bhAvazrAvaka liMgane dhAraNa karyuM. teNe sAmAyika pratimA aMgIkAra karI. tyAM te zvApadajaMgalIpazuno zikAra banyo. to paNa sAmAyika pratimAmAM sthita rahIne siddha thayo. Ava yU.25 203; Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 287 0 Agama saMdarbha:Avani 1319 + Ava..ra-pR. 211; 0 Dhaka zrAvakanI kathA - zrAvastIno eka kuMbhAra, je bhagavaMta mahAvIrano anuyAyI evo eka zramaNopAsaka hato. jyAre bhagavaMtanI putrI ane jamAlI nilavanI patnI evA priyadarzanA (anavadyA) sAdhvI padhAryA, tyAre teNImAM mithyAtva pravezela hatuM. Dhaka zrAvake teNIne pratibodha karyA ane pharI bhagavaMta mahAvIranA mArgamAM sthApita karyA - kathA juo anavadyA (priyadarzanA) zramaNI - zramaNI vibhAgamAM. 0 Agama saMdarbha:nisI.bhA. papa97 + cuM, Ava.bhA. 126 + vR; AvapU.1-pR. 418; utta.ni. 167 + ja 0 TaTTara zrAvakanI kathA : - dazapura nagarano eka zrAvaka tenI sAthe (Arya) rakSita prathama vakhate sAdhu bhagavaMtanA upAzraye gayela. DhaDDara zrAvakanI nisIpI - iryApatha AlocanA ane vaMdanAdi kriyA joIne rakSita paNa zrAvaka kriyA zIkhyo ityAdi kathA AryarakSitanI kathAmAM AvI gayela che. juo kathA AryarakSita zramaNa 0 Agama saMdarbha :Ava.yU.1-pR. 403; 0 dhanaMjaya zrAvakanI kathA - zauryapura nAme nagara hatuM. tyAM suravara nAme eka yakSanuM cakSAyatana hatuM. tyAM dhanaMjaya nAmano eka zreSThI raheto hato. tene subhadrA nAme patnI hatI. teoe suravara yakSane namaskAra karIne, putranI prApti mATe yAcanA karI. pachI temaNe mAnatA mAnI ke jo putra thaze to huM 100 pADAno bali caDhAvIne yajJa karIza tyArapachI temane bALaka rUpI saMpatti prApta thaI. koI vakhate teo pratibodha pAmaze, tevA nizcayathI bhagavaMta samosaryA. zreSThI dhanaMjaya bhagavaMtanI dezanAnA zravaNa ane vaMdananI icchAthI nIkaLyo. teNe bhagavaMtane vaMdanA-namaskAra karyA. yathocita sthAne besIne bhagavaMtanI dezanA sAMbhaLI, tenAthI pratibodha pAmIne dhanaMjaya samyak bodha pAmyo. teNe zrAvakanA aNuvrato aMgIkAra karyA. tyArapachI dhanaMjaya zrAvaka thaI gayo. teNe aNuvrata grahaNa karatA pahelAM kaheluM ke jo suravara yakSa mane anujJA Ape to huM aNuvrata grahaNa karIza. te yakSa paNa dhanaMjayanI dharmabhAvanA jANI upazAMta thaI gayo. koI AcArya ema kahe che ke, dhanaMjaye vrata grahaNa mATe yAcanA karI, paNa Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 Agama kathAnuyoga-5 anukaMpAthI ApyA nahIM. tyAre teNe potAnA zarIranA so TukaDA karI mArgaNA karavA vicAryuM. keTalAMka khaMDa karyA pachI dhanaMjayane vicAra Avyo ke, kharekhara huM dhanya chuM ke, meM AvI vedanA koI prANIne ApI nahIM. tyAre tenA satvanI parIkSA karIne te suravara yakSa pote ja pratibodha pAmyo. tyAre loTanA banAvelA pADAne caDAvIne dhanaMjaya zrAvake potAnI pratijJA pUrNa karI. A rIte satya prati yogasaMgraha karavo joIe. 0 Agama saMdarbha :Ava.ni. 1294 + vR; AvapUra-pR. 193; - - 4 - 0 pagharatha rAjA ane vaizvAnara zrAvakanI kathA - be deva hatA. jemAM vaizvAnara zrAvaka hato ane dhavaMtarI tApasabhakta hato. te baMnee paraspara ema nakkI karyuM ke, ApaNe sAdhunI ane tApasanI parIkSA karIe. tyAre vaizvAnara zrAvake kahyuM ke, amArAmAM sarvAstika sAdhu hoya tenI ane tamArAmAM sarvamAM mukhya hoya tevA tApasanI ApaNe parIkSA karavI A tarapha mithilAmAM taruNadharmI (suratano dharma pAmelo) evo pAratha nAme rAjA hato. te caMpAnagarIe vAsupUjya svAmInA caraNakamaLamAM dIkSA laIza ema mAnIne nIkaLelo hato. tyAre baMne devoe tenI bhojana ane pAna vaDe parIkSA karI. te sukumAra evo pavaratha rAjA mArgamAM vedanAthI ghaNo ja duHkhI thato hato. tene anukuLa upasarga karavA vicAryuM. paNa te ghaNo ja sthira hovAthI te devo tene calAyamAna ke zobhita karI zakyA nahIM. anya AcArya kahe che ke te zrAvake bhakta pratyAkhyAna kareluM. baMne devo tyAM siddharUpe gayA. te pagharatha zrAvakane ghaNuM-ghaNuM kahyuM. tene samajAvyuM ke tuM bhaktapratyAkhyAna na kara. paNa lAMbu jIvana jIva. pavarathe kahyuM ke, huM ghaNo ja dharma pAmela chuM. mane lobhita karavo zakya nathI. tyArapachI teo jamadagri pAse pakSIrUpe gayA. tenI dADhImAM mALo karyo - yAvata - jamadagni tApasanI parIkSA karI (jenuM vigate varNana jamadagni ane parasurAmanI kathAmAM karAyela che.) A RSi saMtAnarahita che, tema kahyuM tyAre te tApasaRSi kSobhita thaI gayA. e rIte te deva paNa zrAvaka thayo. (tyAMthI AgaLanI kathA jamadagrI ane parasurAma saMbaMdhI che tethI ahIM aprastuta che.) 0 Agama saMdarbha :Avani 918nI vR; Ava.cUra- 203; 0 prasenajita zrAvakanI kathA : kuzAgapura nagarano rAjA, jenuM nAma prasenajita hatuM te suvikhyAta rAjA zreNikanA pitA hatA. teNe rAjagRhI nagarInI sthApanA karelI evA A rAjA prasenajita bhagavaMta Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 289 pArzvanA anuyAyI hatA. kalpasUtra vRttikAranA mate rAjA prasenajitanI putrI prabhAvatInA lagna pArtha sAthe thayA hatA. A prasenajita zrAvakanI vizeSa kathA rAjA zreNikanI kathAmAM AvI gayela che. tethI ahIM teno vistAra karela nathI. kathA juo rAjA zreNika. 0 Agama saMdarbha :Avani. 94ranI ja AvapU.1-pR. 54, -pR. 158; naMdI. 98nI , kalpasUtra-pAzcaMcaritranI vRtti -- -- -- -- -- 0 balabhadra zrAvaka kathA : rAjagRhamAM mauryavaMzamAM janmela balabhadra nAme eka rAjA hato, te zrAvaka hato. teNe jyAre jANyuM ke, ASADha nAmanA AcAryanA ziSyo avyakta matavAdI nilava thayA che. tyAre te tyAM gayo. temane pratibodha karavA mATe rAjapuruSone AjJA karI ke, te sAdhuone pakaDIne ahIM laI Avo. pachI rAjapuruSone AjJA karI ke hAthInA kaTaka dvArA A badhAMnuM mardana karI nAMkho. tyArapachI hAthInuM kaTaka tyAM bolAvavAmAM AvyuM. tyAre te sAdhuo bolyA ke, ame jANIe chIe ke, tame zrAvaka cho, to pachI tame amane kema marAvI rahyA cho ? rAjAe kahyuM ke, tame cora ke jAsusa nathI tenI koI khAtarI che ? teoe kahyuM ke, ame sAdhuo chIe, rAjAe kahyuM tame zramaNa cho tema kema mAnavuM? jyAre tame avyakta nilavatAthI paraspara paNa vaMdana karatA nathI. to pachI tame zramaNa cho ke jAsUsa ? e rIte balabhadra zrAvake temane pratibodha karIne sthira karyA. vistRta varNana mATe kathA juo nilava aSADhAcAryanA ziSya - nilava kathAmAM te lakhAI gayela che. 0 Agama saMdarbhaHThA. 688nI vR; nisI bhA. 1pa99 + 2; Ava.bhA. 130; Ava.bhA. 129nI vR: Ava.1-pR. 421; utta.ni. 169 + 6 - 4 - 4 - 0 mitrazrI zrAvakanI kathA : bhagavaMta mahAvIranA zAsanamAM tiSyagupta nAme bIjA nibhava thayA. temaNe "jIvapradezika" nAmano mata kADhe lo. A matanI sthApanA teNe (rAjagRhamAM) RSabhapuramAM karelI. - 8 - 8 - 8 - te vihAra karIne AmalakalpA nagarIe jaIne tyAM AmrazAla vanamAM rahyA. tyAM mitrazrI nAme eka zrAvaka hato. mitrazrI jANato hato ke A nilava che. - 4 - 4 - 4 - teNe AhAra, vastra, pAna, vyaMjana AdinA eka eka kaNIyo Apyo ityAdi karI tiSyaguptane pratibodha karIne punaH bhagavaMta mahAvIranA mArgamAM sthira karyA. (mitrazrInI kathA vistArapUrvaka jovA mATe kathA juo - nilavatiSyaguptanI kathA 1pa/19 Jain Edilationnternational Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 0 Agama saMdarbha :ThA. 688 nI vR Ava yU.25 420; 0 Agama saMdarbha : vavabhA. 2653 + ; nisI.bhA. 5598; utta.ni. 167- * = x 0 muMDikrAmaka zrAvakanI kathA H ziMbavardhana nAme nagara hatuM.tyAM muMDikAmaka nAme rAjA hato. tyAM eka bahuzruta evA puSpabhUti AcArya padhAryA. AcArya bhagavaMtanA upadezathI te muMDikrAmaka rAjA pratibodha pAmIne zrAvaka banyo. AcArya bhagavaMtanA ziSya puSpamitra paNa bahuzruta hatA, paNa te anyatra rahetA hatA. (pachInI kathAmAM mukhyatve puSpabhUti ane puSpamitra saMbaMdhI vaktavyatA che. je zramaNa vibhAgamAM temanI kathAmAM AvI gayela che. kathA juo - puSpabhUti ane puSpamitra zramaNa nisI.bhA. 4215, 4460 + ; ha.bhA. 4123nI Ava.yU.ra-5 291; Ava.ni. 1317 + X* X -- Agama kathAnuyoga-5 0 muDa rAjAnI kathA H pATalIputramAM muruDa nAme rAjA hato. (jo ke piMDaniyuktinI malayagiri vRttimAM tene pratiSThAnapurano rAjA hato tema jaNAvela che.) tyAM pAdalipta nAme AcArya padhArelA. temane sUtra (doro), lAkaDI ane samudgaka mokalIne parIkSA karela tyAre AcArya bhagavaMte te traNanuM rahasya zodhI Apela (A vAtanuM varNana pAdalipta AcAryanI kathAmAM AvI gayela che.) AvA A muDa rAjAe pratibodha pAmI zrAvakatva aMgIkAra karela, teNe tenI vidhavA evI bahenane dIkSA levA mATe paNa preraNA karelI hatI. muruDa rAjAne eka vakhata mastaka zULa utpanna thayela tene pAlitta/pAdalipta AcAryae potAnI maMtra zaktithI nivAraNa karela. tyArathI te temano ananya upAsaka banI gayela. X Ava.bhA. 126; A rAjAe kSudraka (ghuDDA) gaNi sAthe koI vakhata samayanA sApekSamUlya viSayaka carcA paNa karelI hatI. 0 Agama saMdarbha : Ava yU.ra-pR 210; buha.bhA. 4123 thI 4126, 5625 vava.bhA. 1496 + Ava.ni. 944nI vR; * -- 0 valgara zrAvakanI kathA H bhagavaMta mahAvIra jyAre (chadmasthAvasthAmAM vicaraNa karatAM) purImatAlanagarI padhAryA. tyAre tyAM vallura nAmano eka zreSThI hato. tenI patnInuM nAma bhadrA hatuM. te bhadrA vaMdhyA hatI. tene koI prasava (suvAvaDa) thato na hato. ghaNAM devonI bhakti piMDani. 536 + Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 291 karIne thAkyA hatA. koI vakhate zakaTamukha udyAne gayA. tyAM teoe jIrNa thaIne bhAMgeluM evuM eka devakula joyuM. tyAM bhagavaMta malTIsvAmInI pratimA hatI. temane namaskAra karyA. pachI valgara ane bhadrAe tyAM mAnatA mAnI ke jo amane putra ke putrI janmaze to ame ahIM eka devakula karAvIzuM. roja ApanI bhakti karIzuM. ema mAnatA mAnIne te baMne gayA. tyAM nikaTamAM rahenArI vyaMtarI devatAe prAtihArya karyuM. bhadrAne garbha utpanna thayo. tyArapachI valgara zreSThIe pote kahyA pramANe devakula (jinAlaya) banAvavAno AraMbha karyo. traNe saMdhyA ati bhaktibhAvathI pUjA karavA lAgyo. parvatrike tyAMja rahevA lAgyo. e pramANe te zrAvaka thaI gayo. A tarapha vihAra karatA bhagavaMta mahAvIra zakaTamukha udyAnamAM nagaranI madhye pratimA dhyAne sthita thayA. valgarazrAvaka nAhIne Artavastra paherIne parijana sahita mahAnuM artha, vividhakasamAdi laIne bhagavaMta malinA jinAyatane pratimAnI pUjA karavA jato hato. tyAre bhagavaMtane vaMdana karavA Avela izAnendrae valgara zrAvakane jato joyo. indranA kahevAthI valgare AvI vardhamAna mahAvIra svAmInI kSamAyAcanA karI, micchAmidukkaDam ApI mahotsava karyo. (A kathA tIrthaMkara caritramAM bhagavaMta mahAvIranI kathAmAM Apela che. juo tIrthakara mahAvIra kathA) 0 Agama saMdarbha :Ava.ni 490 + vRka AvayU.1- 25; Ava.ma.pR. 284; - 8 - -- 0 vasubhUti zrAvaka kathA : Arya surastI (sUri) vihAra karatA pATalIputra padhAryA. tyAM vasubhUti nAme zreSThI hato. te suhastasUri pAse dharma sAMbhaLIne zrAvaka banyo. teNe koI vakhate AryasuhastIne jaIne kaheluM ke, he bhadaMta ! mane saMsAramAMthI nistaraNa thavAno upAya batAvo. meM mArA svajanone paNa kahyuM, paNa teo hajI saMsArathI nistAra mATe pravRtta thatA nathI. Apa anabhiyogapUrvaka padhArI ane svayaM ja upAya batAvo ityAdi kathA Arya suhasti tathA Arya mahAgiri baMne zramaNonI kathAmAM AvI gayela che tadanusAra jANavI. 0 Agama saMdarbha:Ava.ni 1283 + vRka Ava.cUra-pR. 155; 0 saMprati rAjAnI kathA - pATaliputra nagaramAM caMdragupta rAjAno putra biMdusAra hato. te biMdusAra rAjAno putra azoka nAme rAjA thayo. te azokano putra kuNAla ujajainIe thayo. teno putra saMprati thayo - te samagra kathAnaka A pramANe- Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 Agama kathAnuyoga-5 0 saMprati rAjAno pUrvabhava - koI vakhate Arya suhasti vihAra karatA kauzAMbI nagarI padhAryA. tyAM rAjA tathA maMtrI varga Adi atizaya bhaktipUrvaka roja vaMdana, dharmazravaNa Adi mATe tyAM jatA hatA. tyAM eka dramaka (bhikSuka) hato, te AcArya bhagavaMta pAse Avyo hato te A badhuM joIne ati harSa pAmyo. te samaye duSkALa pravartato hato. bhojana durlabha thavA lAgyuM hatuM te vakhate Arya suhastinA be sAdhu mahArAje koI zreSThIne tyAM gaucarI mATe praveza karyo. dIrdhakALathI temanI pAchaLa pAchaLa lAgelA eka kramake temane joyA. te vakhate zrAvake ati bhaktithI sAdhu bhagavaMtane paDilAbhyA, te kramake joyuM. jyAre sAdhuo vahorIne bahAra nIkaLyA tyAre dramake vinaMtIpUrvaka temanI pAse bhojanAmAMthI thoDuMka ApavA mATe yAcanA karI. te samaye te sAdhuoe kahyuM ke, amArA AcArya bhagavaMta nIkaTamAM ja che. ame A AhAramAMthI kaMI ApI na zakIe, tethI sAdhuo sAthe jaIne te dramake AcArya bhagavaMta pAse bhojananI yAcanA karI, tyAre AcArya bhagavaMte kahyuM ke, e rIte ame gRhasthane ApI zakIe nahIM, paNa jo tuM pravrajyA aMgIkAra kare, to tane bhojana ApI zakAya. dramake te vAta svIkArI. AcArya bhagavaMte potAnA jJAnanA upayoga thakI bhAvi lAbha jANIne tene avyakta sAmAyika uccarAvI dIkSA AropaNa karIne pachI bhojana karAvyuM. te vakhate bhojana karato te dramaka sAdhu, zramaNa varga paratve anurAgavALo thayo. zramaNo dvArA thatI vaiyAvaccathI ati harSita ane saMtuSTa thayo. zrAvakoe paNa tenI bhakti karatA te jinazAsanathI prabhAvita thayo. paraMtu bhojananA atirekathI te dramakane tIvra visUcikA utpanna thaI, vaiyAvaccanA prabhAvathI tenI samAdhibhAvanA vRddhi pAmI te pATaliputranA rAjA azokazrInA pautrarUpe janmyo. 0 saMpratino kauTuMbika parIcaya : pATaliputra nagaramAM mauryavaMzanA caMdragupta rAjAno putra biMdusAra rAjA hato. tene azokazrI (azoka) nAme putra hato. azoka rAjAno putra bALapaNAmAM yuvarAja pada pAmyo hato. tenuM nAma kuNAla hatuM. te rAjAne jIvitathI paNa adhika priya hato. te kumAra mATe teNe ujjainI nagarI bheTa ApI hatI. parivAra sahita kuNAlakumAra tyAM AnaMdathI raheto hato. jyAre kuNAlakumAra samagra kaLA grahaNa karavA samartha thayo, tyAre rAjA azoke potAnA hAthe eka patra lakhyo ke have kumArane bhaNAvavo. kaMIka kArya utpanna thatA patrane zIla karyA vinA rAjA Ubho thayo. te vakhate kuNAlakumAranI sAvakI mAtA tyAM AvI, AMkhanA aMjanane nakhanA agrabhAgethI grahaNa karI. teNe vAkyamAM anusvAra vadhArI dIdho arthAt jyAM ''adhinnaDa kumAra'' ema lakhyuM hatuM. tyAM teNIe ''gaMdhinnaOmAra'' ema lakhI lIdhuM. rAjAe te patra bIDIne zIla karI dIdho. patrane laIne dUta pahoMcyo. kumAre te lekha vAMcyo. pitA kuNAla rAjAnI AjJAne zirodhArya karIne loDhAnI saLI tapAvIne Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA AMkhomAM nAMkhavA taiyAra thayo. parivAre vinaMtI karI ke pitAnI AvI AjJA na ja hoya, eka divasano vilaMba karo. paNa kumAre A vAta na svIkArI. tapAvela saLIyAthI AMkho AMjI detA te aMdha banI gayo. 293 A samagra vRttAMta rAjA azokazrIe jANyo tyAre te atyaMta zokagrasta thaI gayo. pachI teNe kuNAlane ujjainInuM eka manohara gAma ApyuM. tyAM kuNAle badhI pravRtti choDIne saMgItakaLAnI sAdhanA karI. temAM vizArada banyo. cAre tarapha tenA gaMdharva jJAnano yaza phelAI gayo. ema karatA teNe potAnA pitA azoka rAjAne gupta rIte saMgIta kaLA batAvI. rAjAe varadAna mAMgavA kahyuM tyAre prApta avasarane jANIne kuNAle eka zloka kahyo-- caMdraguptano putra biMdusAra,pautra azokazrIno putra je aMdha che te kAkaNI ratnanI yAcanA kare che. tarka-vitarka karatA rAjAe pUchyuM ke, zuM tuM mAro putra kuNAla che ? te vAta yathArtha lAgI, paDado dUra karyo. putrane AliMgana karyuM. pachI pUchayuM ke, teM mAtra kAkaNI jeTaluM ja kema mAMgyu ? eTale najIka beThelA maMtrIe samajAvyuM ke kAkaNIratno artha rAjya thAya che. kuNAlane pitAe kahyuM ke, he putra ! tuM aMdha hovAthI rAjyane mATe yogya na gaNAya. to zuM tAre putra che ? hA che. zuM uMmarano che ? 'saMpratti' arthAt hamaNAM ja janmyo che, te parathI te bALakanuM nAma ''saMprati'' e pramANe sthApana karyuM. 0 saMpratinuM rAjA thavuM ane Arya suhastinuM darzana thavuM : Arya suhasti pAse dIkSA lenAra pelA dramaka sAdhuno jIva marIne kuNAlanA putra saMprati tarIke utpanna thayo. daza divasanI sthitipatitA Adi vidhipUrNa thaI, agiyArame divase azuci nivAraNa karma thayuM. tyArapachI saMpratino rAjyAbhiSeka karyo, tene rAjagAdIe sthApana karyo. maMtrI vagerenI vyavasthA karI. rAjA azokazrI mRtyu pAmyo. pUrvopArjita puNyanA prabhAvathI te saMprati dehalakSmI temaja rAjyalakSmI baMnethI vRddhi pAmato anukrame yauvana ane zrI saMpanna thayo. koI samaye apratibaddha vihAra karatA karatA uttama guNavAn ane ghaNAM ziSya sumadAyathI parivarelA Arya suhastI AcArya pATaliputra nagaranA bahAranA udyAnamAM samosaryA. koI samaye mahelanI aTArIe UbhelA rAjAe rAjamArgamAM caturvidha saMghathI anusarAtA, Arya suhastine joyA. Amane meM kyAMka joyA che. ema manomana tarkavitarka karatA tene mUrchA AvI. bhUmi para DhaLI paDyo. ThaMDA pANIthI siMcAtA, vIMjhaNA vaDe pavana naMkhAtA tenI mUrchA utarI gaI. tene jAti smaraNajJAna thayuM. pUrva janmano vRttAMta smaraNamAM Avyo. tyAre ati harSAyamAna thayelo, romAMcita gAtrovALo thayela saMprati rAjA nIce AvyA. Arya suhasti sUrine vaMdanA karIne AcArya bhagavaMtane pUchayuM ke, he bhagavan ! jinadharmanA Adara ane anuSThAnanuM phaLa zuM ? AcArya bhagavaMte kahyuM, svarga athavA mokSa. pachI teNe pUchayuM ke, avyakta sAmAyikanuM phaLa zuM che ? tyAre AcArya bhagavaMte kahyuM ke, Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 Agama kathAnuyoga-5 tenA phaLathI rAjyAdikanI prApti thAya che. A vAtanI khAtarI thaI tyAre "ema ja che - te vAtamAM saMzaya nathI" ema kahyuM. tyAre saMprati rAjAe pUchyuM ke, he bhadaMta ! Apa mane oLakho cho ? tyAre AcArya bhagavaMte upayoga mUkIne kahyuM ke, hAM, huM barAbara oLakhuM chuM. tyArapachI kauzAMbIno vRttAMta saMbhaLAvyo. AhAra Apyo, vizucikA thaI. mRtyu thayuM ityAdi sarve kaMI jaNAvyuM. tyAre harSanA vazathI vikasita mukhavALo harSAzruthI bhiMjAyelA netrovALo, pRthvItala vize lagADelA mastaka vALo te saMprati pharI pharI AcArya bhagavaMtane praNAma karavA lAgyo. tyArapachI AcArya bhagavaMte tene jinadharma kahevAnuM zarU karyuM. dharmakathana bAda kahyuM ke, medhAvI manuSya mokSanA apUrva phaLane ApanAro cAritradharma grahaNa karavo joIe. 0 saMprati dvArA zrAvakagharma pratipatti : tyAre saMprati rAjAe Arya suhasti pAse dharma zravaNa karIne mastake Avarta karI, mastake aMjali karIne kahyuM ke, he bhadaMta ! huM sarvaviratI grahaNa karavA samartha nathI. tethI mane mAre ucita evo dharmopadeza Apo, jethI huM Apano ziSya-anuyAyI thaIne rahuM. tyAre AcArya suhastIe temane zrAvakadharmane yogya evo upadeza Apyo. zrAvakanA vrato, jinacaitya ane sAdhu-zrAvakavarga paratve vAtsalya karavAnuM jaNAvyuM. dharmano vistAra karavA ane jinazAsananI prabhAvanA thAya tevA kAryo karavA upadeza Apyo. tyAre AcArya suhastI pAse zrAvaka dharma aMgIkAra karI, temanA upadezane avadhArIne, vaMdana-namaskAra karIne potAne kRtArtha mAnato potAnA mahelamAM cAlyo gayo. tyArathI AraMbhIne saMprati rAjA udAratApUrvaka ane vidhisahita jinabiMbonI pUjA-vaMdana tathA vinayapUrvaka gurunA caraNanI paryapAsanA karavA lAgyo. dIna, anAtha, azaktajanone dAna Apato, jIvadayAdi karavA lAgyo. tyArapachI teNe aneka manohara jinAlayo baMdhAvyA. seMkaDo - lAkho jinapratimAnI pratiSThApanA karAvI. sImADanA sarve rAjAone bolAvIne temane A suMdara jinadharma samajAvyo. temAMthI keTalAMka samyakatva pAmyA. suvihita sAdhu temaja arihaMta bhagavaMtonAM bahumAna karatA ane mAyArahita mAnasavALA teo potAnA parivArasahita zrAvako banyA. 0 saMprati rAjA dvArA rathayAtrA : koI samaye rAjAe jinagRhamAM dhanya ane puNyazALIjanone yogya ghaNI Rddhi ane ADaMbara sahita mahAmahotsava AraMbhyo. rathayAtrAmAM potAnA zikharathI jANe AkAzane sparzato hoya tevo UMco, moTI davajA-patAkAyukta evo moTo ratha yAtrA nimitte AkhA nagaramAM paribhramaNa karato hato. temAM bherInA nAdathI samagra AkAza maMDala pUrita thayuM hoya tevo jIvaloka banI gayo. badhAM potAnA gherathI puSkaLa kiMmatI aneka prakAranA artha-sAmagrI meLavIne anukrame rAjAnA gRhAMgaNamAM te rathayAtrA pahoMcI. tyAre ati AdarapUrvaka, atyuttama pUjA karavA pUrvaka rAjA paNa potAnA parivAra Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 295 sahita temAM joDAyo. rathane anusaravA lAgyo. tenA sAmaMta Adi rAjAne paNa potapotAnA rAjyomAM mahAnuM rathayAtrA kADhavA samajAvyA. teoe paNa potAnA rAjyomAM ghoSaNA karAvI. sImADA pradezanA rAyo paNa sAdhuo mATe sukhethI vihAra thaI zake tevA taiyAra karAvyA. 0 anArya dezamAM sAdhunA vicaraNa mATe saMprati rAjAno prayAsa : koI samaye saMprati rAjAe Arya suhastIne pUchayuM ke, he bhagavaMta ! anArya dezamAM sAdhuo kema vihAra nathI karatA ? pachI AcArya bhagavaMtano abhiprAya jANIne manuSyone sAdhuone prAyogya veSa paherAvyA, sAdhu samAcArI zIkhavI, teone anArya dezomAM mokalyA. ema karIne zramaNa - subhaTothI bhAvita evA te dezomAM cAre bAju sAdhuo sukhethI vicarI zake te rIte tyAMnA lokone mAhitagAra karyA. te kAraNe tyAMnA loko paNa bhadrika banyA. zatru sainyane jitane saMprati rAjAe AMdhra, draviDa Adi vikaTa dezomAM paNa sAdhuo sukhethI vicarI zake tevA sulabha vihAra sthAno banAvaDAvyA. te saMprati rAjA nagaranA dvAra para potAnA pUrvabhavanA daridrapaNAnA ane bhUkhyApaNAnA doSavALA prasaMgonuM smarama karI moTAM citrAmaNo karAvato hato ane bhilukone bhojananuM dAna karAvato hato. vaLI dAna ApatAM je kaMI paNa vadhAro rahe te sAdhuone AdarapUrvaka dAna ApavA samajAvato hato. e rIte munione pUrNabhAvathI bhojana ane pANI upalabdha thatA hatA. 0 saMprati kathAsAra : parama saMvega bhAvathI saMprati rAjAe Arya suhasti pAse samyagdarzana mUla pAMca aNuvratayukta zrAvakadharma svIkAryo. pravacana (jinazAsana) pratye te parama bhaktivAna banyo. caMdragupta karatA vizeSa baLa-vAhanAdi vibhUti biMdusAra pAse thaI. azokathI rAjA pAse tenAthI paNa vadhu vibhUti thaI ane saMpratirAjA pAse sarvotkRSTa bala, vAhana Adi vibhUti thaI. saMprati rAjAnA zAsanamAM trasajIva pratikrAmaka prabhAvaka zramaNa saMgha thayo. rAjAne tyAM sAdhu bhikSA grahaNa kare to rAjapiMDa kahevAya, tethI saMprati rAjA lokone teTaluM mUlya ApI - ApIne dAna karAvato hato. jo ke AryamahAgirie A jANyuM tyAre Arya suhastine visaMbhogI karyA arthAt ekatra mAMDalI ane samudezanAdi vyavahAra baMdha karAvelo. pachI suhati AcArye sva aparAdhane samyaktayA khamAvI, AlocanAdi karI prAyazcitta karyuM, akathya AhAra-pANI levAno niSedha karyo - ityAdi - te rAjA cirakALa paryata zramaNopAsakatva pALI svarge gayo. 0 Agama saMdarbha :nisI.bhA. 2154, 5744 thI 5757 + cuM, bu.bhA. 3ra71nI vRka buda.bhA. 292 thI 294, 3ra75 thI 3289 + ; kalpa sUtra - sthavirAvalInI vRtti - --- >> -- Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 Agama kathAnuyoga-5 0 sAgaracaMdra zrAvaka kathA : dvAravatInA rAjA baladevano putra niSaDha hato. A niSaDha ane tenI patnI prabhAvatInA putranuM nAma sAgaracaMdra hatuM. (sAgaracaMdranI kathA ane kamalAmelA sAthe tenA lagna paryatanuM samagra kathAnaka tathA pauSadha pratimA dhAraNa karI rahelA sAgaracaMdra zramaNopAsakanuM dhanadeva (nabhasena) dvArA upajAvAyela mRtyu parvatanI samagra kathA kamalAmelA zramaNInA kathAnakamAM AvI gayela che. kathA juo kamalAmelA) 0 sAgaracaMdranuM zrAvakatva ane samAdhimaraNa : bhagavaMta ariSTanemi pAse sAgaracaMdrae zrAvakonA vratono svIkAra karyo. tyArapachI te parvatithimAM ramazAna, zUnya ho AdimAM ati vairAgyathI pauSadha pratimAno svIkAra karIne raheto hato. koI vakhate sAgaracaMdra ekAMtamAM kAussagna pratimAe rahelA tyAre te nabhasene (ke dhanadeva) potAnuM vaira saMbhArIne kahyuM ke, mArI patnI thanAra evI kamalAmelAne kAmuka banAvavAnuM phaLa leto jA. ema kahIne sAgaracaMdranA mastake mATIno piMDa sthApyo. temAM dhagadhagatA lAlacoLa aMgArA bharyA. tyAre asahya evI je vedanA thaI tene sAgaracaMdrae samabhAvapUrvaka sahana karI. potAnA ja karmanuM phaLa che, tema mAnIne bhogavavA lAgyo. aparAdha karanAra paratve lezamAtra roSa-bhAva rAkhyA sivAya potAnA AtmAne bhAvita karato ane pauSadhapratimAnuM akhaMDapaNe pAlana karato sAgaracaMdra mRtyu pAmIne devalokamAM gayo. 0 Agama saMdarbha :maraNa. 434; buha.bhA. 172 + + Ava ni 134nI vR Ava.yU.1-pR 112, 113; Ava.ma..pra. 136, 137; 0 sudarzana zrAvaka kathA - namaskAra mahAmaMtranuM mAhAnya jaNAvatA bhakta parijJA AgamamAM jaNAve che ke, je rIte ajJAnI govALa paNa navakAramaMtra ArAdhIne maraNa pAmyo te caMpAnagarImAM zreSThI putra sudarzana thayo. caMpA nAme nagarI hatI, tyAM RSabhadAsa nAme zreSThI hatA. tenI patnI ahaMdudAsI nAme hatI. temanA ghera gAya-bheMsonI saMbhALa lenAra, carAvavA janAra bhadraka prakRtivALo subhaga nAme sevaka hato. koI divasa vikAle te ziyALAnI sakhata ThaMDImAM nadI kinAre gAyo vagere laIne jato hato. tyAre koI cAraNa labdhidhara sAdhu be hAtha lAMbA karI kAyotsarga dhyAnamAM taddana ughADA zarIre rahelA hatA. te subhagane sAdhunA guNa paratve ghaNuM bahumAna thayuM. prAta:kALe sUryodaya thatAM "namo arihaMtANaM' bolI teto AkAzamAM uDI gayA. subhage mAtra A namo arihaMtANaM zabda sAMbhaLyA. te tene AkAzamAM uDavAno maMtra samajI zraddhAthI raTaNa karavA lAgyo. zreSThIe tene A rIte Akho divasa bolato Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 297 - --- -- - - sAMbhaLIne vicAryuM ke nakkI A koI bhavi jIva lAge che teNe saMpUrNa namaskAra maMtra Apyo. tyArapachI te zuddhabhAvathI namaskAra maMtra gaNavA lAgyo. temAM koI samaye varSAkALamAM nadImAM pura AveluM. te sAme kAMThe hato. zeTha Thapako na Ape te bhaye bheMsanA rakSaNa mATe nadImAM kUdako mAryo. tyAM tenA udaramAM khIlo bhoMkAyo. namaskAra maMtranuM smaraNa karatA te mRtyu pAmyo. mRtyu pAmIne te ja zreSThInI bhAryAnI kulimAM putrapaNe utpanna thayo. mAtApitAe azucikarma Adi vidhi karyA bAda bAramA divase te putranuM sudarzana evuM nAma sthApana karyuM. manohara taruNa vaya pAmyo. sarva kaLAono abhyAsa karyo. pachI te sudarzana zreSThIputra vratadhArI zrAvaka banyo. te sudarzana zrAvaka aSTamI ane caturdazIe upAsaka pratimA (pauSadhopavAsa) aMgIkAra karIne raheto hato. tenI patnI mitravatI paNa dhamarAdhanA parAyaNA hatI. tyAMnI nagarInA rAjA dadhivAhananI patnI rANI abhayA sudarzanathI ghaNI ja mohita thaIne tenA pratye rAgavatI thayelI. teNIe sudarzanane bhoga mATe ghaNI ja prArthanA karI, paNa sudarzana svadArA vratadhArI zrAvaka hovAthI abhayArANI paratve teNe lakSya na ApyuM. koI vakhate pauSadhapratimA aMgIkAra karI kAyotsarga dhyAne sthira ane kAyAnA mamatvano tyAga karIne rahelA sudarzanane abhayArANInI dAsI - "A to devapratimA che' ema kahIne vastramAM vIMTIne rANInA aMtaHpuramAM laI gaI. tyAM abhayA rANIe sudarzanane bhoga mATe ghaNI ja prArthanA ane Agraha karyo, paNa sudarzana potAnA vratamAMthI lezamAtra calita na thayo. tyAre tenA paratve dveSa dhAraNa karIne kolAhala macAvyo ke, A sudarzana mArI sAthe anucitta vyavahAra karavA Avelo che. tyAre rAjAe tene baMdhanamAM nAMkhI, teno vadha karavAnI AjJA ApI. tene vadha sthaLe laI javAto hovAnuM tenI patnI mitravatIe sAMbhaLyuM. tyAre mitravatI zrAvikA satyANayakSano Azraya laI kAyotsargamAM sthita rahI. jyAre sudarzanano vadha karavA mATe tenA skaMdha para talavAra calAvAI, tyAre satyANayakSe te talavArane phUlanI mALAmAM pheravI nAMkhI. zULInuM siMhAsana thaI gayuM. tyAre tenuM A aciMtya mAhAbhya jANIne rAjAe tene mukata karI satkAra-sanmAna ane pUjA karI. tyArapachI mitravatI zrAvikAe kAyotsarga pAryo. sudarzane prANanA bhoge paNa potAnI kAyotsarga pratimAnuM pAlana karyuM. (Agametara graMthomAM A kathA ghaNAM vistArathI jovA maLe che. temAM jaNAvyA pramANe sudarzane pachI dIkSA lIdhI ane te kevaLajJAna pAmI mokSe gayA che.) 0 Agama saMdarbha :AyA.yU. 275, 315, AyA.mU. 228nI vR; bhA. 81; Ava..ra-. ra70; Avani 1papa0nI vR; - 4 - 4 - Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 Agama kathAnuyoga-5 0 sunaMda zrAvakanI kathA - caMpAnagarImAM sunaMda nAme eka vaNika zrAvaka hato. sAdhu tenI pAse je kaMI auSadha, bheSaja, sAthavo vagerenI yAcanA karatA te tene avajJApUrvaka Apato hato. - 4 - 4 - x - teNe sAdhunA jalamalla parISahanI dugaMchA karI hatI. - 8 - 8 - - te sthAnanI AlocanA, pratikramaNa karyA sivAya mRtyu pAmelA. (A kathA zramaNa vibhAgamAM AvI ja gayela che. te jalamala parISaha sahana karavAnA viSayamAM Avela uttarAdhyayana niryuktinI kathA che. kathA juo sunaMda. 0 Agama saMdarbha :utta.ni 117 + ; utta.2.5 80; 0 sulasanI kathA - rAjagRha nagarImAM zreNika rAjAnA rAjyamAM thayela kAlasaurika kaSAyanA putranuM nAma sulasa hatuM. sulasano pAlaganA nAmathI paNa ullekha jovA maLe che. te abhayakumArano mitra hato ane tene ahiMsAmAM pUrNa zraddhA hatI. tenI laghukathA A pramANe che jyAre kAlazaurika jene kAlika paNa kahe che te kaSAyane mRtyuno avasara Avyo tyAre pUrve te roja 500 pADAnI hatyA karato hato, tenAthI teNe adhaHsaptamI narakane yogya AyuSyano baMdha karelo hato. - 4 - 4 - tenA zarIramAM soLa rogAsaMko utpanna thayA. tenI indriyo paNa viparita arthavALI banI. jemake durgadha tene sugaMdha samAna lAgatI hatI. tyAre sulase (pAlage) A vAta abhayakumArane karI. abhayakumAre potAnI buddhithI te samasyA nivAraNa karavA tene kacarAnA gharamAM (ke pAyakhAnAmAM) rAkhyo. te kaSAyane viSTAnuM lepana paNa miSTa lAgavA mAMDyuM. e pramANe mRtyu pAmIne te sAtamI narake gayo. tyAre svajanoe sulasane kaSAya pade sthApavA kahyuM. paNa sulasa ahiMsAno upAsaka hovAthI te AvI hatyAnuM kArya karavA icchato na hato. teNe kahyuM ke, huM AvI hatyA karIne (hiMsA karIne) narakamAM javA icchato nathI. tyAre svajanoe kahyuM ke, tuM eka ja pADAnI hatyA kara, te ame jovA icchie chIe. bAkInA pADAnI hatyA badhAM parijana varga karaze. strIoe paNa bIjA ghAtathI raktacaMdanAthI maMDita karyo. paNa sulase kahyuM ke, huM prANihatyAnuM pApa kadApi nahIM karuM. dharma ane adharmanA mArga sAkSAt joto evo huM te pApa have karIza nahIM jema potAnA AtmAnI hiMsA karavAthI duHkha thAya che. tema bIjAnI hiMsA karavAthI paNa duHkha thAya che mATe AvI hiMsA zA mATe karavI ? tyArapachI suMdara buddhivALA sulase svajanone pratibodha karavA mATe kuhADAthI potAnA ja pagamAM ghA karyo. tene je pIDA thavA lAgI, te jANIne moTe moTethI bolavA lAgyo ke te svajano ! mane ghaNI pIDA thaI rahI che, tame badhAM mArI pIDAne thoDI-thoDI grahaNa karo. tyAre svajanoe kahyuM ke, bIjAnI Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kathA 299 vedanA koI laI zake kharA? tyAre sulase tene samajAvyuM ke, to pachI meM karelA jIvavadhanuM pApa tame kaI rIte laI zakazo? jo ahIM alpa vedanA nathI laI zakatA, to ghaNI narakanI vedanAmAM tame kaI rIte bhAga paDAvazo ? tyArapachI abhayakumAra dvArA upazAmita thayelA teNe zrAvakanA bAra vrato aMgIkAra karyA. 0 Agama saMdarbha:sUya. 19, Ava.cUra-pR 169 thI 173; Ava.ni. 1284nI va: 0 zreyAMsakumAranI kathA - bhagavaMta RSabhadevanA 3,05,000 zrAvakomAMno mukhya zrAvaka hato. A zreyAMsakumAra bhagavaMta RSabhadevanA pautra hatA. paNa te vize be mata AgamomAM jovA maLela che. (Avazyaka cUrNi mujaba) zreyAMsakumAra bhagavaMta RSabhanA pautra ane cakravartI bharatanA putra hatA tema jaNAvela che. jyAre (Avazyaka hAribhadrIyavRtti, Avazyaka malayagirivRtti ane kalpasUtra vinayavijayajInI vRttimAM jaNAvyA pramANe) zreyAMsakumAra bhagavaMta RSabhanA putra bAhubalinA pautra ane somaprabhanA putra hatA. (trIjA mata mujaba) te bAhubalinA putra hatA. bhagavaMta RSabhadeva sAtheno teno nava bhavano saMbaMdha che. (januM saMkSipta ane vistRta varNana amoe tIrthakara caritramAM - tIrthakara RSabhanI kathAmAM "bhagavaMta RSabha ane zreyAMsanA bhavo" zIrSaka heThaLa karI dIdhela che. kathA juo - "tIrthakara RSabha" - uttama puruSa caritra, adhyayana-1mAM) bhagavaMta RSabhadevanuM prathama pAraNuM karAvanAra paNa A zreyAMsakumAra ja hatA. (jenuM savistara varNana tIrthakara RSabhanI kathAmAM AvI gayela che.) 0 Agama saMdarbhaHsama. 20; jaMbU 44; Ava.ni. 323, 327 + 9, Ava.yU.1-pR. 159, 162 thI 180, 45ra; Ava.ma.pR. 208, 217 thI 226; kalpasUtra-RSabhacaritranI vRtti, - 8 - - 0 bhagavaMta mahAvIrane pAraNuM karAvanArI gRhastho-vizeSa : (jo ke zrAvaka kathAmAM A ullekha baMdha besato na paNa lAge to paNa amoe zrAvakajIvanamAM supAtre dAnanuM mahattva samajIne, zrAvakanuM parama kartavya samajIne tathA zrAvake kaI rIte dAna karavuM joIe temAM dAyakazuddhi, dAyakabhAva deyavastu dAtAne thato mokSano lAbha ityAdinI mahattA samajIne ja A ullekha karela che.) (1) bahula ke bala brAhmaNa (2) vijaya gAthApati (3) AnaMda gAthApati (4) sunaMda gAthApati Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 Agama kathAnuyoga-5 (5) bahula brAhmaNa (6) naMda (bhilA vahoravanAra rUpe). (7) AnaMda gAthApatinI bahulAdAsI A sivAya paNa ghaNAM tapanA pAraNA thayA paNa temanA nAmano ullekha jovA maLato nathI. (pAraNA karAvanArA A gRhasthonI kathA zrAvakoe khAsa jovA jevI che.) A badhI ja kathA ane tenA saMdarbho tIrthakara mahAvIranI kathAmAM jovA. - 8 - 8 -- muni dIparatnasAgara saMpAdita-anuvAdita khaMDa-4 zrAvaka kathA pUrNa - x - 4 - Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvikA kathA 301 khaMDa-5 zrAvikA kathAnaka Agama kathAnuyogano A pAMcamo khaMDa che. jemAM zrAvikAonI kathAo athavA te kathAno nAmollekha ane saMdarbha sthAnonI noda karelI che. zrAvikA mATe vaparAto Agamika zabda "zramaNopAsikA" che. alabatta zrAvikA zabda paNa AgamamAM svIkRta ja che. zrAvikA zabdanI vyAkhyA to zrAvaka zabda anusAra ja thAya che. tethI ahIM alaga noMdha karI nathI. kemake zrAvakanuM strIliMgarUpa e ja "zrAvikA" eTaluM samajavuM paryApta che. kathA rajUAta paddhati - khaMDa-2 zramaNa kathA, khaMDa-3 zramaNI kathA ane khaMDa-4 zrAvaka kathAmAM svIkRta kathA paddhati karatA ahIM thoDo pheraphAra karavo jarUrI banyo che. ahIM mAtra eka ja paddhatie kathA rajU karI che. te che a-kArAdi nAmano krama - kemake (1) mULa AgamamAM AvatI zrAvikA kathA kyAMto zrAvako sAthe AvI jAya che athavA to bIjI-bIjI kathAmAM A kathAo samAviSTa thaI gayela che. (2) je saMpUrNa svataMtra kathAnaka che. te mukhyatve niyukti, bhAga, cUrNi athavA vRtti AdhArita che. mATe AgamanA kramamAM tenI rajUAta thatI nathI. (3) "dharmakathAnuyoga"mAM to zrAvikAnI kathAno koI svataMtra vibhAga ja nathI...... ukta kAraNe amoe prAkRta-(ardha mAgadhI) nAmone ja akArAdikrama svarUpe svIkArI ahIM zrAvikAonI kathA ke kathAno ullekha karela che. vizeSa mAtra eTaluM ke - graMthAraMbha ja kathA ullekha ke mAtra saMdarbhavALo hoya to pustakanI zarUAta nabaLI ke rasakSati utpanna karanArI na bane te mATe prathama be kathAnuM Alekhana akArAdikrama toDIne moTI kathA rUpe prarUpta thatI hoya tevI kathA dvArA karela che. jethI pustaka kholatA ja zarUAtanI saLaMga ane moTI kathA maLe, pachIpachIthI akArAdi krame nAnI kathA ke mAtra nAmollekha ane saMdarbhayukta kathA Ave. jethI pustaka kholatAM ja tenI mahattA ane mUlyane jALavI zakAya temaja vAcakavargane AkarSita karI zakAya. Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 Agama kathAnuyoga-5 0 subhadrA zrAvikAnI kathA - vasaMtapura nAme nagara hatuM. tyAM jitazatru rAjA hato. te nagaramAM nijadatta nAme zreSThI hato. je saMyata evo zrAvaka hato. te zreSThIne subhadrA nAmanI putrI hatI. te ghaNI ja rUpavatI hatI, udAra zarIravALI ane zrAvikA hatI. jinadatta zreSThI teNIne koI sAdharmikane ja potAnI kanyAne ApavA icchato hato. koI vakhate koI caNika zrAddha (bauddhadharmI) vepArI caMpAnagarIthI vyApArArthe jato hato. teNe A subhadrA kanyAne joI tenA rUpamAM mohita thaIne te bauddha upAsake vicAryuM ke jinadatta zreSThI tenI kanyAne jainadharmIne ja ApavA icche che. tethI kapaTapUrvaka teNe zrAvakapaNAno dekhAva zarU karyo. e rIte kapaTI zrAvaka thayo. te kapaTI zrAvaka evo buddha upAsaka dharmane zravaNa karavA lAgyo. jainasAdhunI pUjA, vaMdanAdi karavA lAgyo. koI vakhate tene bhAva utpanna thayo. teNe AcArya bhagavaMtane vAta karI tyAre AcArya bhagavaMte tene sArI rIte anuzAsita karyo. tyAre jinadatte te bauddhadharmInA bhAvone jANIne potAnI kanyA-putrI tenI sAthe paraNAvI. vivAhakArya saMpanna thayuM. keTaloka kALa vItyA bAda te buddha upAsaka teNIne laIne caMpAnagarI potAnA gRhe gayo. paNa tyAM tenI naNaMda, zvazura Adi bauddhadharmI hovAthI vAraMvAra subhadrAnI niMdA karatA hatA. tethI te buddhaupAsake alaga ghara mAMDIne subhadrA sAthe rahevAnuM zarU karyuM. tyArapachI aneka sAdhu-sAdhvI AhAra Adi nimittathI subhadrA zrAvikAne ghera AvavA lAgyA. tyAre te buddha upAsaka kaheto ke A saMyatomAM (sAdhu-sAdhvImAM) dRDhatayA rakta che. paNa subhadrAno pati te vAtane dhyAne leto na hato. tevAmAM koI varNa, rUpa, guNa AdithI yukta evA tejasvI taruNa bhikSu koI prAyogya nimittathI - (AhArAdi kAraNe) subhadrAne tyAM pravezyA. te samaye evuM banyuM ke vaMToLIyAne kAraNe koI raja ke nAnuM taNakhaluM uDIne te sAdhunI AMkhamAM pravezI gayuM te sAdhunI AMkhamAM thatI pIDA joIne subhadrA zrAvikAne anukaMpA thaI. tethI kevaLa bhakti buddhithI teNIe potAnI jIbhanA agrabhAga vaDe te raja ke taNakhaluM je hatuM te sAdhunI AMkhamAMthI e rIte kADhI lIdhuM ke sAdhune sparza paNa na thAya ane chatAM paNa sAdhu cakSupiDAthI mukta bane. paraMtu A rIte sAdhunI AMkhamAMthI taNakhaluM kADhatI vakhate subhadrA zrAvikAnA kapALamAM rahela tilaka sAdhunA kapALe sparzI gayuM. baMnemAMthI koIe vyAkSita citta hovAthI A vAta jANI nahIM. te sAdhu jyAre subhadrAnA gharamAMthI bahAra nIkaLatA hatA tyAre ja pelI boddhaupAsikA (subhadrAnI sAsu) acAnaka ja tyAM AvI caDI, teNe potAnA patine (subhadrAnA sasarAne) dekhADyuM ke juo A sAdhunA kapALamAM subhadrAno cAMdalo coMTI gayela che. tyArapachI teNIe subhadrAnA pati Adi sarvene batAvyuM ke juo juo A sAdhune ! keTalo vizvAsapUrvaka subhadrA sAthe ramaNamAM saMkrAMta thayo haze? tenA kapALamAM Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvikA kathA 303 subhadrAno cAMdalo coMTI gayela che. baMne kevA kAmakrIDAramaNa karatA haze (vagere-vagere). tyAre te subhadrAnA patine thayuM ke AvuM kema banyuM haze? athavA to viSayo baLavAnuM che, aneka bhavathI saMkaDAyelA cho, temAM kaMI paNa banavuM zuM asaMbhava che? tyArathI te subhadrA pratye maMda nehavALo thayo. tyArapachI subhadrAne A vRttAMta koIpaNa rIte jANavAmAM Avyo. tyAre teNI ghaNI ja vyathita thavA lAgI ke A to pravacananI - jinazAsananI uThThANA (avajJA) thaI rahI che. te vicAravA lAgI ke mAre have A kalaMkane kaI rIte dUra karavuM kaI rIte jinazAsananI avajJA na thAya tema karavuM ? pachI te rAtrinA pravacana devatAne dhyAnastha karIne kAyotsargamAM sthita rahI. te vakhate tyAM nikaTamAM rahelA koIka devatAe teNInA zIla-samAcAra jANyA. jANIne te devatA tyAM AvyA. subhadrAne pUchayuM ke, he devI ! huM zuM karuM to tene priya arthAt vyathAmukta karaze. tyAre subhadrAe kahyuM ke, tame kaMIka evuM karo ke jethI A jinazAsananI uDDANA thatI baMdha thAya. huM pravacananI malinatAne sahana karI zakatI nathI. tyAre te devatAe kahyuM ke, huM jarUra A khoTA kalaMkanuM nivAraNa karIza. huM savAre A nagarInA hArone baMdha karI daIza. tyArapachI adhRti pAmelA - AkuLa vyAkuLa thatA nagarajanone AkAzavANI karIne kahIza ke, je strIe manathI paNa kadApI parapuruSanI vicAraNA na karI hoya tevI koI strI cAlaNImAM pANI bharIne laIne nIkaLe. nagaranA dvAra pAse jaIne traNa vakhata te pANI hAthamAM laIne chAMTe, to ja A nagaranA dvAra ughaDaze, anyathA nagarInA dvAra khulaze nahIM. tyArapachI te devatAe nagaranA dvAra sakhata rIte bhIDI dIdhA. pachI AkAzavANI karI ke parapuruSano manathI paNa vicAra na karyo hoya tevI koI saubhAgyavaMtI, zIlavatI satI jo cAlaNImAM pANI laIne nagaramAMthI nIkaLe. tyAM jaIne traNa vakhata pANI dvAra para chAMTaze to ja A dvAra khulaze. tyArapachI aneka strIe prayatna karyA, pelA buddhadharmI upAsikAe paNa prayatna karyo paNa nagaranA dvAra koI rIte khulyA nahIM. tyArapachI subhadrA zrAvikA nagarajanonI sAthe bahAra nIkaLI. teNIe cAlaNImAM pANI bharyuM. eka buMda pANI paNa cAlaNInA chidramAMthI bahAra TapakatuM na hatuM. tyArapachI teNI nagaranA dvAre AvIne bolI ke, he nagara devatA! jo meM manathI paNa kyAreya koI parapuruSane sevyo na hoya, tene manathI paNa ciMtavyo na hoya to A nagaranA dvAra khulI jAo. tema bolIne teNIe traNa vakhata pANI laIne dvAra para chAMTyuM. nagaranA dvAra khulI gayA. e rIte jinazAsananI uDDANA baMdha thaI, pravacananI malinatA dUra thaI, sarvatra subhadrA zrAvikAnI dharmazraddhA ane teNInA zIlanI prazaMsA thavA lAgI. pelA bauddhadharmI paNa bodha pAmIne zrAvakadharmI banyA. anya AcAryo kahe che ke, subhadrA zrAvikAe vArANasImAM kAyotsarga karelo. eDakAsanI utpatti thayelI hatI. Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 Agama kathAnuyoga-5 0 Agama saMdarbha :ThA 360nI , baha.bhA. 6181nI vR; vava.bhA. pa6ranI ja Ava.ni. 1550 + ; Ava.yU.ra-pR. 269, 270; ksa cUpR. 48; -- x -- >> - 0 sulasA zrAvikA kathA : bhagavaMta mahAvIranA 3,18,000 zrAvikAomAM sulasA (ane revatI) mukhya zrAvikA hatI. teNI bhagavaMta mahAvIra paratve ananya zraddhAvAnuM ane anurAgI zrAvikA hatI. teNI AvatI covIsImAM soLamAM tIrthakararUpe janma leze. arthAt AgAmI covIsImAM tIrthaMkara thaIne caturyAma dharmanI prarUpaNA karIne tIrthaMkarasiddha thaze. bhagavaMta mahAvIranA zAsanamAM je nava jIvoe tIrthaMkara nAmakarma bAMdhyAno ullekha sthAnAMga sUtramAM Ave che temAMnuM eka nAma A sulasA zrAvikAnuM che. 0 sulatAnI putra rahitatA ane aDola samyakatva : jyAre zreNika rAjA celaNAne bhagADIne vaizAlI nagarIthI AvatA hatA tyAre tenA subhaTa samA batrIza kumAro, jeo sagA bhAIo hatA. te eka sAthe mRtyu pAmyA. tenuM zreNikane atyaMta duHkha hatuM. pachI jyAre koIka samaye te putrono zoka alpa thayo. tyAre zreNike nAga sArathIne kahyuM ke, he nAga ! tamArA batrIze putro sarakhA AyuSyavALA hatA. A vAtane paramArthathI vicAravI. tyAre sulasA zrAvikAnA pati nAgasArathI kahevA lAgyA ke, manohara zrAvaka dharmo ati nizcala cittavALI, nigraMtha pravacanamAM atizaya praviNa ane lIna manavALI mArI tulasA nAmanI prANapriyA che. mAtra te putra (saMtAnarahita hatI. tenuM mane ghaNuM ja duHkha hatuM. huM kula devatA, kSetra devatA, skaMda Adine AdarathI ArAdhato hato. paNa mAruM bhavana putrathI rahita ja rahetuM hatuM. koI vakhate meM mArI patnI sulatAne kahyuM ke, tuM putranA viSayamAM kema kaMI prayatna karatI nathI. tyAre teNI bolI ke jo pUrve ApaNe tevA prakAranA zubha karmo karyA haze. to avazya saMtAna thaze. devatAdiko paNa ApaNA pUNya vagara kaMI ApI zake nahIM. mATe tame bIjI strIne paraNIne putra prApta karo. tyAre koI vaidyanA kahevAthI te nAgasArathIe traNa lAkha suvarNamudrAthI traNa tailakUpaka pakAvyA. koI samaye indrae deva parSadAmAM sulatAnA niSkapa-nizcala samyaktvanI prazaMsA karatA kahyuM ke, meru parvata calAyamAna thAya paNa sulasA potAnA samyakatvathI kadApi calAyamAna na thAya. tyAre koI deva nAgasArathInI patnI sulasA zrAvikAnI parIkSA karavAne Avyo. teNe suMdara zarIravALA sAdhunuM rUpa dhAraNa karyuM. sulatAne tyAM nisIDI karIne praveza karyo. tyAre sulasAe sAdhunuM Agamana jANIne UbhA thaIne vaMdanA karIne pUchayuM, he bhadaMta ! ApanA AgamananuM prayojana jaNAvo arthAt Apane zuM khapa che ? te kaho. tyAre sAdhue kahyuM ke, mane vaidya lakSapAka telano upayoga karavAnuM kahyuM che. jo ApanI pAse hoya to mane teno khapa che. Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvikA kathA tyAre sulasA zrAvikAe kahyuM, huM Apane hamaNAM ja A tela ApuM chuM mAre mATe ja meM te tela taiyAra karela che, te prAsuka ane nirdoSa che. Apane kalpe tema che. hajI teNI tela laIne bahAra AvavA gaI tyAM telanI kUpaka (zIzo) paDIne bhAMgI gayo, kaMI paNa glAnirahita sulasA pharI bIjI telanI kUpaka levA nIkaLI. paraMtu te paNa bhAMgI gaI. tyAre sAdhune vahorAvavAnA bhaktibhAvathI teNI trIjI kUpaka levA gaI. te paNa paDIne bhAMgI gaI. potAnA mATe putra prApti arthe taiyAra karela e traNa lAkha suvarNa mudrAthI pakAvAyela - taiyAra karavAyela badhuM ja tela DhoLAI gayuM. - 305 tyAre paNa sulasAne AvuM mahAmUlya tela DhoLAI javAnI kiMciMtu paNa glAni na thaI, paraMtu sAdhu bhagavaMtane khapa hato tevI vastu gharamAM hovA chatAM ApI na zakI te vAte atyaMta vyathita thaI gaI. teNInI AMkhamAM duHkha ane zokathI azru AvI gayA ke arere ! Aje huM glAna sAdhunI sevAnA lAbhathI vaMcita rahI. tyAre te deve sulasAnA samyakatvathI prabhAvita thaI potAnuM mULa rUpa pragaTa karyuM ane parama harSita thaIne vidhipUrvaka teNe sulasAne batrIza guTikA ApIne kahyuM ke, he zrAvikA ! tuM anukrame A batrIza guTikA khAje. tane krame krame eka-eka evA batrIza putronI prApti thaze. tema chatAM paNa jo tAre kaMI prayojana rahe to tuM mane yAda karaje. mAruM smaraNa karIza tyAre huM hAjara thaI jaIza. ema kahIne sulasAnA samyaktvanI parIkSA karavA Avelo deva teNIthI saMtuSTa thaIne tyAMthI gayo. sulasAne te vakhate evo saMkalpa utpanna thayo ke keTalA kALa sudhI huM bALakarUpa azucinuM mardana karIza. tenA karatA (A batrIza putro) karatA mane eka ja putra thAya ke je sarvaguNa saMpanna hoya ane batrIza lakSaNothI yukta hoya to vadhAre sAruM. A pramANe vicArIne sulasA ekI sAthe batrIze guTikA khAI gaI. paNa daiva yoge tenA garbhamAM eka sAthe batrIza putro utpanna thayA. tenuM udara atIva-atIva vadhavA lAgyuM. tene sakhata pIDA thavA lAgI. te vakhate atyaMta vyathita thaIne teNIe adhRtipUrvaka kAyotsarga karyo ane te devanuM smaraNa karyuM. tyAre deve AvIne pUchyuM ke, mane kema yAda karyo. tyAre sulasAe potAnA manogata saMkalpane jaNAvatA kahyuM ke, meM batrIza lakSaNayukta eka ja putra thAya tevA AzayathI badhI guTikA sAthe khAI lIdhI che. have mArA udaramAM ghaNI ja pIDA thaI rahI che. tyAre te deve kIdhuM ke, teM ghaNuM ja khoTuM karyuM che. have A badhAM putro samAna AyuSyavALA thaze, batrIze batrIza putro eka sAthe maraNa pAmaze. deva teNInI azAtAne upazamita karIne gayo. prasavakALe teNIne batrIza putro janmyA. zreNikanI sadeza vayavALA A badhAM putro moTA thavA lAgyA. teo badhAM ekabIjAthI avirahitapaNe rahetA hatA. A badhAM sulasAputro devadattA putro rUpe khyAti pAmyA. pUrve jaNAvyA pramANe zreNika jyAre celaNAne bhagADIne lAvato hato tyAre tenuM rakSaNa karavAmAM sArathI ke subhaTarUpe evA A batrIze sulasA putro eka ja sAthe mRtyu pAmyA. Jain international Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 Agama kathAnuyoga-5 0 aMbai parivrAjaka kRtu sulatAnA samyakatvanI parIkSA : bhagavaMte lAbhanuM kAraNa jANI rAjagRha nagarI jatAM aMbai prarivrAjaka - zrAvakanI sAthe sulatAne kuzala vArtA (dharmalAbha) kahevaDAvyA. - 4 - 4 - 4 - aMbaDe vividha rUpo vikuDU sulasAnI parIkSA karI - 4 - 4 - 4 - samyakatvadhArI sulasA kiMciMtu mAtra calita na thaI. (ityAdi samagra vRttAMta zrAvaka kathA vibhAgamAM - aMbai parivrAjaka - zrAvakamAM AvI gayela che. - kathA juo aMbai parivrAjaka zrAvaka). 0 susAnI gati : zrAvikA paryAyanuM dIrdhakALa pAlana karIne, zuddha samyakatvathI yukta evI sulasA mRtyu pAmI devaloke gaI, AvatI covIzImAM tIrthaMkara thaIne mokSe jaze. 0 Agama saMdarbha :AyA.yU.pU. 33; ThA. 870nI vR; sama 357, 362; panna. 189tnI ja nisI.bhA. 3ra + cU vava.bhA. 64nI vR Ava rR.1-pR. 159, ra-pR. 164 thI 166; Ava.ni. 1284nI ja Ava.ma . 209; dasa . 96, 102; 0 agnimitrA zrAvikAnI kathA - bhagavaMta mahAvIranA daza upAsakomAMnA eka evA polAsapuranA zrAvaka saddAlaputranI patnI agnimitrA hatI. teNI zramaNopAsikA hatI - yAvat - zramaNa nigraMthone prAzaka ane eSaNIya azana, pAna AdithI pratilAbhita karatI evI vicaratI hatI. - 4 - 4 - 4 - jyAre sAlaputra zrAvakane devakRt upasarga thayo ane te potAnI pratijJAthI calita thayo tyAre agnimitrA zrAvikAe tene punaH sthira karI, AlocanAdi karAvI pratijJA sthita karela. (A samagra kathAnaka mATe juo sAlaputra zrAvakanI kathA) 0 Agama saMdarbha :uvA 41 thI 47 maLe, - 8 - 8 - 0 anudharI zrAvikAnI kathA - dvArAvatI nagarImAM amitra nAme eka zreSThI hato. tenI patnInuM nAma anudharI hatuM. te baMne pati-patnI zrAvakadharmanI pratipAlanA karatA hatA. teone jinadeva nAme eka putra hato. koI vakhate jinadevane rogo utpanna thayA. tenA roganI koI cikitsA thatI na hatI tyAre vaidya kahyuM ke, mAMsa khAvAmAM Ave to ja A roga maTI zake. jinadeva zrAvakazrAvikAno putra hovAthI mAMsa khAvA mATe taiyAra na hato. svajana-parijana ane mAtApitAe putranA nehathI AtmadoSane upasaMharyA. jinadeve vicAryuM ke, mAruM mRtyu thAya to bhale thAya paNa huM mAMsa khAIza nahIM. ema vicArI teNe sAgArI sarva sAvadyanA paccakakhANa karyA. Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvikA kathA 307 tyArapachI karmanA layopazamathI te punaH rogamukta banyo. to paNa pratyAkhyAnano bhaMga na karyo. pravajyA grahaNa karI, zubha adhyavasAyathI kevaLajJAna pAmI mokSe gayA. A rIte anudharI zrAvikA ane amitra zrAvakanI mAphaka (jinadevanI mAphaka) AtmadoSono upasaMhAra karavo joIe. 0 Agama saMdarbha :Ava.ni 1308 + : AvapU.ra- 202; - azvinI zrAvikAnI kathA - bhagavaMta mahAvIranA daza upAsakomAMnA eka evA naMdinIpitA zrAvakanI patnInuM nAma azvinI hatuM. teNIe bhagavaMta mahAvIranI samIpe zrAvikAnA bAra vrato grahaNa karyA hatA - yAvat - teNI zramaNa nigraMthone prAsuka ane eSaNIya azana AdithI pratilAbhatA. vicaraNa karatI hatI. (A kathA zrAvaka kathA vibhAgamAM naMdinIpitA zrAvakanI kathAmAM apAI gayela che. tyAMthI jovI) 0 Agama saMdarbha :uvA. 57; 0 utpalA zrAvikAnI kathA - bhagavaMta mahAvIranA 1,59,000 zrAvakomAM mukhya evo zrAvastImAM raheto zaMkha nAme zrAvaka thayo. tenI patnInuM nAma utpalA hatuM. teNI sukumAla hAtha-pagavALI - cAvata - surUpA ane jIvAjIva tattvonI jJAtA zramaNopAsikA hatI - yAvat - yathAparigRhita tapovidhithI AtmAne bhAvita karatI vicaraNa karatI hatI. (A kathA zaMkha zrAvakanI kathAmAM AvI gayela che. tethI zrAvaka kathA vibhAgamAM jovI) 0 Agama saMdarbha:ThA 870 nI vR; bhaga. 530, 531; - * - - * 0 upakosA gaNikAnI kathA - pATaliputranI eka gaNikAnuM nAma upakozA hatuM. te kozAgaNikAnI bahena hatI. sthUlabhadrasvAmInA upadezathI kozAgaNikA jyAre zrAvikA banI tyAre upakozA paNa pratibodha pAmelI. vararucI teNInI samIpe vasato hato. paNa sthUlabhadranA pitAnA mRtyunuM te vararucI kAraNa banatA sthUlabhadramAM anurakta evI kozAnA kahevAthI tenI bahena upakozA vararacI paratve rAgarahita banI. (eka mata pramANe) A uvakosA gaNikAe zramaNa dharmAnurAganI buddhithI cAritrathI vicalita banelA evA siMhaguphAvAsIne pratibodha pamADIne punaH zramaNa dharmamAM sthira karelA hatA. Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 Agama kathAnuyoga-5 (A kathA vistArathI sthUlabhadra zramaNanI kathAmAM zramaNa vibhAgamAM ApI che.) 0 Agama saMdarbha :AyA.mU. 16tnI , AvayU.1-pR. 54, ra-pR. 185; - 4 - 4 - 0 kosAgaNikA (zrAvikA)nI kathA - pATaliputranI eka gaNikAnuM nAma kozA hatuM. sthUlabhadra A kosA gaNikAne tyAM lAgalagATa bAra varSa sudhI rahyA hatA. tenAmAM anurakta evI kosA paNa bIjA puruSane icchatI na hatI. - 4 - 4 - 4 - sthUlabhadranA pitA zakaTAla maMtrInuM rAjyanI khaTapaTathI avasAna thatAM - 8 - 8 - 8 - saMsArano tyAga karIne sthUlabhadra pravrajita thayA. tyArapachI - 4 - 4 - 4 - thUlabhadramuni abhigraha dhAraNa karIne kosAne tyAM cAturmAsa rahyA. - 4 - 4 - 4 - kosAne vratadhArI zrAvikA banAvIne pachI cAturmAsa pUrNa thaye vihAra karyo. upakosA gaNikA A kosA gaNikAnI nAnI bahena hatI. kosAe potAne tyAM rAjAnI AjJAthI AvelA rathikane paNa soyanI phaNA upara puSpa rAkhI, tenA upara nRtya karIne prabhAvita karyA pachI, sthUlabhadranA duSkara saMyamita jIvananI prazaMsA karelI. sthUlabhadranI irSA karatA jyAre siMhaguphAvAsI munine pratibodha pamADI saMyama mArgamAM sthira karanAra paNa A kosA gaNikA hatI. (koI kahe che ke upakozA gaNikAe munine sthira karela) (kozA gaNikAnI gaNikApaNAthI mAMDIne zrAvikA banI temaja muni ane rathikane bodha pamADyA sudhInI samagra kathA zramaNa vibhAgamAM sthUlabhadranI kathAmAM AvI gayela che. - kathA juo "sthUlabhadra" svAmI- Agama saMdarbha :bhA. 128; Ava yU.1-pR papa4, ra-pR 185, Ava.ni 944, 1284nI lUka utta.ni. 100 thI 105 + kalpasUtra sthavirAvalInI vRtti -- -- >> -- 0 ceaNA zrAvikAnI kathA : celaNA vaizAlInA rAjA ceTakanI putrI ane rAjagRhanagarInA rAjA zreNikanI patnI hatI. - 4 - 4 - 4 - abhayakumAranI madadathI jyAre rAjA zreNika celaNAnI bahena sujyeSThAne suraMga vATe bhagADI javA Avela tyAre sujyeSThAne badale celaNA zreNika sAthe bhAgI Avela - 4 - 4 - zreNika sAthe celaNAnA vivAha thayA - 4 - 4 - celaNA mukhya rANI banI. yelaNA jyAre prathama vakhata garbhavatI banI tyAre garbhanA prabhAvathI teNIne rAjA zreNikanuM mAMsa khAvAno dohada thayo. abhayakumAre potAnI buddhinA prabhAvathI celaNAno A Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvikA kathA 309 dohada pUrNa karyo - 4 - 4 - koNikane janma Apyo - 4 - 4 - janma ApatAnI sAthe ja "A mAro putra-pitAno (zreNika)no vairI che," tema jANIne teNIe koNikane ukaraDAnA kacarAmAM pheMkAvI dIdhela - - 4 - pachIthI zreNikane te vAtano khyAla AvatA zreNikanA AgrahathI tene moTo karela. celaNAne eka thaMbiyA mahelamAM rahevAnI icchA thaI te paNa abhayakumAranI buddhithI zreNika rAjAe pUrNa karela. celaNA rANI rAjA zreNika sAthe bhagavaMta mahAvIranA darzana-vaMdana ane dharmazravaNa mATe jatA hovAnA ghaNAM ja prasaMgo AgamomAM jovA maLe che. temAM koI vakhate bhagavaMtanA darzana-vaMdanAdi karIne pAchA pharatI vakhate cellaNAe bhayaMkara ThaMDImAM koI munine khullA zarIre kAyotsarga dhyAne rahelA joyA - 4 - 4 - rAtrinA celaNAno hAtha ThaMDIthI dhrujavA lAgyo tyAre tenAthI bolI javAyuM ke ATalI ThaMDImAM temanuM (te muninuM) zuM thatuM haze - 4 - 4 - 4 - zreNika A vAkaya sAMbhaLI celaNAnA cAritra paratve zaMkAzIla banelo. - 4 - 4 - 4 - bhagavaMta mahAvIrane te vize pUchatA - 8 - 8 - bhagavaMte svamukhe jaNAvela ke calaNA satI che ane te eka pativALI che - 4 - 4 - - celaNA zrAvikAnA be putro hala ane viddha bIjA mate vehala ane veThAyasa - baMnee dIkSA aMgIkAra karelI. kALadharma pAmIne te baMne anuttara vimAne devarUpe utpanna thayA hatA. koI vakhate rAjA zreNika sAthe rANI celaNA paNa snAnAdithI nivRtta thaIne, alaMkArAdithI vibhUSita thaIne, aneka dAsIothI parivarIne, dhArmika evA zreSTha yAna para ArUDha thaIne bhagavaMta mahAvIranA darzana-vaMdana ane dharmadezanA zravaNa karavA gayA tyAre teNIne joIne ghaNAM sAdhu-sAdhvIne niyANu bAMdhavAnuM nimitta maLela hatuM. (ahIM calaNAnI kathAno phakta sAra ja Apela che. A kathAsAra mujabanuM celaNAnuM vistRta kathAnaka (1) zreNikathI kathAmAM, (2) koNikanI kathAmAM, (3) sujyeSThA zramaNInI kathAmAM AvI gayela che. tethI samagra kathAnuM punarAvartana na karatA ahIM mAtra kathAnA sArabhUta muddAo ja noMdhela che.) 0 Agama saMdarbha :bhiga 5; anutta. ra; nira, 5, 9 thI 17, dasA. 94, 100 thI 103; Ava.ni. 1284nI ; Ava2.1-pR. 114, 371, 2-pR. 164 thI 167, 171; - - 4 - 0 devakI zrAvikAnI kathA - (jo ke devakIno spaSTarUpe zrAvikA tarIke ullekha karIne tenI kathA ame joyela nathI. paNa bhagavaMta ariSTaneminA vaMdanAdi mATe jatA, AgAmI covIsImAM munisuvrata nAme teo agiyAramAM tIrthakara thavAnA che ityAdi viziSTa ullekha tathA "bharahetarabAhubali" nAmathI zarU thatA sUtramAM temano nAmollekhane kAraNe A vibhAgamAM temanuM kathAnaka Apela che. Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 Agama kathAnuyoga-5 0 devakIno parIcaya :- vasudevanI aneka patnIomAM je mukhya patnIo hatI temAMnI eka devakI hatI. te kRSNa vAsudevanI mAtA ane suvikhyAta gajasukumAlanI mAtA hatA. tenA kula ATha putro thayA jemAM kRSNa vAsudeva mRtyu pAmIne narake gayA. jyAre anIyasa, anaMtasena, anihata, viddhatu, devayaza ane zatrusena tathA gajasukumAla e sAta putro dIkSA laI aMtakRt kevaLI thaIne mokSe gayA che. devakIne pUrve ja atimuktamunie bhaviSya kathana kareluM ke, teNIne ATha putro thaze. paNa anIyasathI zatrasena paryaMtanA cha putro haribhegamelI deve pahelethI ja upADIne nAgasArathInI patnI sulasA pAse mUkI dIdhA hatA. tethI te cha putro nAga ane sulatAnA putro tarIke oLakhAtA hatA. (A sulasA e tIrthakara nAmakarma baMdhaka dRDha samakitI sulasA nathI. te tulasA bhagavaMta mahAvIranA zAsanamAM thayA hatA. jyAre A nAgasArathI ane sulasA bhagavaMta ariSTaneminA zAsanamAM thayA che.) devakInuM mRtyu jyAre dvArikA baLI gaI pachI kRSNa ane baladeva teNIne vasudeva sahita nagarI bahAra rathamAM besADIne laI jatA hatA tyAre nagarano daravAjo tuTI paDavAthI daTAIne thayeluM hatuM. 0 devakI kathAnaka : (devakInI kathAnuM saMpUrNa varNana A pUrve gajasukumAlanI kathAmAM ane kRSNa vAsudevanI kathAmAM AvI gayela che. vizeSa e ke - Agametara graMthamAM jaNAvyA mujaba koI vakhate devakIe bhagavaMta ariSTanemi pAse dharmazravaNa karIne samyakatva mUla bAra vrata aMgIkAra karelA. zuddha zrAvakadharmanI paripAlanA karelI, mRtyu pAmIne svarga gayA.) 0 Agama saMdarbha :sama. 353, 362; aMta. 13 + ; pA . 19 nisI.bhA. 294 nI , Ava rR.1-pR. 356 thI 360; Ava.ni. 024nI vR utta. 798; utta. 798 + bhAvavuM, - 4 - 4 - 0 devadattAnI kathA - devadattA e vItIbhaya nagaranA rAjA udAyananI rANI prabhAvatInI eka kubbA dAsI hatI. tenuM bIjuM nAma kRSNaguNikA hatuM. pachIthI teNI suvarNaguNikA nAmathI oLakhAvA lAgelI hatI. jyAre prabhAvatI rANIe dIkSA aMgIkAra karI tyAre prabhAvatI jenI roja pUjA karatI hatI te jIvita svAmI bhagavaMta mahAvIranI pratimAnI trikALa pUjA ane te gRhacaityanI sArasaMbhALa A devadattA karatI hatI. koI vakhate gaMdhAra zrAvaka bhagavaMtanI A daivI pratimAnA darzana-vaMdanAdi mATe tyAM Avelo - 4 - 4 - 4 - gaMdhAra zrAvaka bimAra paDyo tyAre devadattAe potAno sAdharmika baMdha samajI tenI ghaNI ja sevA karI - - X - potAno mRtyakALa najIka che tema jANI. gaMdhAra zrAvaka pAse deve ApelI 100 guTikA hatI, te teNe A devadattAne Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvikA kathA 311 ApI dIdhelI. - 4 - 4 - 4 - devadattA mULa to eka kunjA dAsI hatI, te kRSNagulikA ja kahevAtI hatI, paNa kAmaguTikAnA prabhAve te ati suMdara rUpavALI banI gaI. tyArathI te suvarNagulikA nAme oLakhAvA lAgI. tyArapachI devadattAne paraNavAnI icchA thaI tyAre vicAra Avyo ke A udAyana rAjAnI huM dAsI chuM. tethI te mArA pitA samAna gaNAya - 8 - 8 - 4 - caMDapradyota mAro pati thAo. tema vicArI bIjI eka kAmaguTikA mukhamAM mUkI. - 8 - 4 - caMDaprota tene paraNavA Avyo tyAre devadattAe kahyuM ke, huM A bhagavaMtanI devI pratimA vinA eka kSaNa paNa rahI zakuM nahIM- 8 - 8 - jo tame AvI ja bIjI pratimA karAvIne lAvo, te pratimA ahIM sthApana karAvo, to huM A pratimAsahita ja tamArI sAthe AvuM. tyArapachI pradyota rAjAe tevI pratimA karAvI. analavega hAthI para Avyo ane pratimAjI sahita devadattAne sAthe laIne gayo. teNIne rANI banAvI. - 4 - 4 - (A samagra kathAnaka vistAra sahita udAyana rAjarSinI kathAmAM - zramaNa kathA vibhAgamAM AvI gayela che. - kathA juo - "udAyana". 0 Agama saMdarbha :pA . 20nI vR; nisI.bhA. 3193nI vR Ava.ni 775nI , Ava..1-. 39, 400, utta.ni. 94 + 9 0 dhanyA zrAvikAnI kathA - vANArasI nagarInA zrAvaka surAdevanI patnInuM nAma dhanyA hatuM. je zubha lakSaNayukta, paripUrNa paMcendriya pUrNa zarIravALI hatI - 4 - 4 - 4 - bhagavaMta mahAvIranI samIpe teNIe zrAvakayogya bAra vrato grahaNa karelA hatA - yAvat - dhanyA zramaNopAsikA zramaNa nigraMthone prAsuka, eSaNIya azana-pAna - cAvatu - AsanathI pratilAbhita karatAM potAno samaya vyatIta karatI hatI. jyAre surAdeva zramaNopAsaka devakRt upasargathI calita thayo tyAre dhanyA zrAvikAe - 4 - 4 - 4 - tene AlocanA, pratikramaNa, niMdA, garNAdi karavA mATe samajAvI punaH vratamAM sthApana karela (dhanyAnI saMpUrNa kathA zrAvaka vibhAgamAM surAdeva zrAvakanI kathAmAM AvI gayela che.) 0 Agama saMdarbha :uvA. 32, 33, 63; 0 naMdA zrAvikAnI kathA - kosAMbInA rAjA zatAnIkanA maMtrI suguptanI patnI naMdA hatI. teNI rAjA zatAnIkanI (patnI) rANI mRgAvatInI sakhI hatI. A naMdA zramaNopAsikA hatI - 4 Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 Agama kathAnuyoga-pa - 8 - te vakhate bhagavaMta mahAvIre dravya, kSetra, kALa, bhAvathI abhigraha dhAraNa karela hato. - 8 - 8 - 8 - bhikSArthe bhramaNa karatA bhagavaMtane cAra mAsa kauzAMbImAM pasAra karyA. paraMtu temano abhigraha pUrNa thayo na hato. pachI bhagavaMte naMdAnA ghera bhikSArthe praveza karyo. tyAre parama AdarapUrvaka bhikSA lAvIne mUkI. bhagavaMta mahAvIra nIkaLI gayA. tyAre naMdA zrAvikA ghaNI ja kheda pAmI. tyAre teNIe amAtyane kahyuM ke, A tamAruM amAtyapaNuM zuM kAmanuM ? ATalA lAMbA samayathI bhagavaMta bhikSA letA nathI. tamAruM vijJAna paNa zuM kAmanuM? jo tame svAmIno zo abhigraha che te paNa jANI na zako. ityAdi (A kathA bhagavaMta mahAvIranI kathAmAM temaja mRgAvatI zramaNInI kathAmAM AvI gayela che tyAMthI jovI) 0 Agama saMdarbha :Ava.ni. para0 thI parara + vR Ava.pU.1- 316, 317; - 4 - 4 - 0 pUSA zrAvikAnI kathA - kAMDityapura nagaramAM bhagavaMta mahAvIranA daza upAsakomAMnA eka upAsaka kuMDakolika hato. te kuMDakolika zrAvakanI patnI pUSA bAravratadhArI zrAvikA hatI. teNI jIva-ajIva Adi tattvonI jJAtA hatI - 8 - 8 - 8 - zramaNa nigraMthone - yAvat - saMsmAraka Asana AdithI pratilAbhita karatI vicaratI hatI. (ityAdi saMpUrNa kathA kuDaMkolika zrAvakanI kathAmAM zrAvaka kathA vibhAgamAM apAI gayela che.) Agama saMdarbha:uvA. 37, 62; 0 phAlganI zrAvikAnI kathA : bhagavaMta mahAvIranA daza upAsakomAM eka zrAvaka sAlidIpitA hato. je letikApitA nAmathI paNa oLakhAela che, zrAvatI nagarInA A zrAvakanI patnInuM nAma phAlganI hatI. je ahIna pratipUrNa pAMca indriyayukta zarIravALI hatI - yAvat - manuSya saMbaMdhI kAmabhoga bhogavatI vicaratI hatI. bhagavaMta mahAvIranI dharmadezanA sAMbhaLI phAlganIe zramaNopAsikApaNAno svIkAra karela. (ityAdi kathA zrAvaka kathA vibhAgamAM sAlihIpitA athavA letikApitAnI kathAmAM AvI gayela che.). 0 Agama saMdarbha :uvA. 58, 63; - 4 - - Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvikA kathA 313 0 phalgazrI zrAvikAnI kathA : pAMcamAM ArAne aMte caturvidha saMghamAM phakta cAra vyakti raheze. duSpasaha aNagAra, viSNuzrI sAdhvI, jinadatta zrAvaka ane phalyuzrI zrAvikA. A phalgathI zrAvikAnA guNo ghaNAM divaso sudhI varNavI na zakAya tevA haze. teNInuM AyuSya soLa varSanuM haze. teNI ATha varSano zrAvikA paryAya pALaze. pachI pApanI AlocanA karIne niHzalya thaIne namaskAra smaraNamAM parAyaNa banIne eka upavAsa bhakta bhojana pratyAkhyAna karavApUrvaka saudharmakalpa devarUpe utpanna thaze. tyAMthI temanuM nIce manuSya lokamAM Agamana thaze. 0 Agama saMdarbha :mahAni 811; 0 bahulA zrAvikAnI kathA - AlabhikA nagarImAM culazataka nAmano zrAvaka raheto hato. je bhagavAnuM mahAvIranA daza upAsakomAMno eka upAsaka hato. tene bahulA nAme patnI hatI. bhagavaMta mahAvIra pAse dharmazravaNa karI te bahulA jIva-ajIva tattvonI jJAtA evI zramaNopAsikA thaI gaI - thAvat - zramaNa nigraMthone pratilAbhita karatI vicAravA lAgI. jyAre culazataka zrAvaka devakRt upasargathI kolAhala karavA lAgyo. te sAMbhaLIne, avadhArIne culazataka pAse AvI - yAvat - teNIe culazataka zrAvakane yathocita prAyazcitta karIne tapa karmane svIkAravA preraNA karI punaH vratamAM sthira karyA. (A kathA yuddhazataka zramaNopAsakanI kathAmAM AvI gayela che, tyAM jovI). 0 Agama saMdarbha :uvA. 34 thI 36, 63; 0 bhadrA zrAvikAnI kathA - caMpAnagarImAM bhagavaMta mahAvIranA daza upAsakomAMno eka upAsaka kAmadeva hato. A kAmadeva zramaNopAsakanI patnInuM nAma bhadrA hatuM. jyAre bhagavaMta mahAvIra pAse dharmazravaNa karIne kAmadeve zrAvaka dharma aMgIkAra karyo. tyAre bhadrA bhAryA paNa bAra vratadhArI, zramaNopAsikA banI. jIva-ajIva Adi tattvonI jJAtA thaI gaI - yAvat - zramaNa nigraMthone prAsuka ane eSaNIya azana, pAna, khAdima, svAdima, vastra, pAtra, kaMbala, pAdaproMchana, auSadhi, bheSaja ane prAtihArika evA pITha, phalaka, zayyA ane saMskArakathI pratilAbhita karatA vicaravA lAgI. (A kathA zrAvaka kathA vibhAgamAM kAmadeva zrAvakanI kathAmAM AvI gayela che.) 0 Agama saMdarbha :uvA. 20, 63; Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314. Agama kathAnuyoga-5 0 bhadrA zrAvikAnI kathA - vANArasI nagarImAM culanI pitA nAme eka zramaNopAsaka hato. tenI mAtA bhadrA paNa zramaNopAsikA hatA. - 8 - - 8 - 4 - jyAre koI deve yulanI pitA zrAvakane upasarga karyo ane te upasargathI culanIpitA calita thaI gayo. tyAre tenI mAtA bhadrA zrAvikAe culanI pitA zramaNopAsakane - 4 - 4 - 4 - samajAvyuM ke, he putra! tArAthI vrata, niyama, pauSadha khaMDita thayA che, tuM A sthAnanI AlocanA kara, pratikramaNa kara, niMdA kara, gaha kara, tenAthI nivRtta thA, A akAryanI zuddhi kara, yathocita prAyazcittanI taiyArI kara, tenA mATe tapa karma svIkAra kara. - 4 - 4 - e rIte teNIe culanI pitA zrAvakane sthira karyo. (A kathA culanI pitA zrAvakanI kathAmAM AvI gayela che.) 0 Agama saMdarbha :uvA. 30; - 4 - 4 - 0 bhadrA zrAvikAnI kathA - purimatAla nAme nagaramAM valgara nAme eka zreSThI hato. tene bhadrA nAme patnI hatI. teNI vaMdhyA hatI. koI ja saMtAnane janma Apyo na hato. - 4 - 4 - 4 - bhagavaMta mallI svAmInI pratimA sanmukha mAnatA mAnI - 4 - 4 - 4 - putrano janma thayo - x - 4 - teoe bhagavaMta mallInuM jinAlaya pharIthI banAvyuM - 8 - 4 - temanI nitya bhaktipUjA ane traNe saMdhyA arcanA karavA lAgyA. (bhadrA zrAvikAnI kathA valgara zrAvakanI kathAmAM tathA tIrthaMkara mahAvIranI kathAmAM AvI gayela che, tyAM jovI.) 0 Agama saMdarbha :Ava.ni. 490 + Ava.pU.1- 294, 295; Ava.ma... 284; - 4 - 4 - - mitravatI zrAvikAnI kathA : caMpAnagarImAM sudarzana zreSThI putra hato. tenI patnI mitravatI hatI. je manoramA nAme paNa oLakhAya che - 4 - 4 - 4 - jyAre sudarzana zrAvakanI para abhayArANIe khoTo AkSepa mUkyo ane rAjAe sudarzana zrAvakane phAMsInI sajA karI. tyAre tenI patnI mitravatIe satyANa yakSane Azrine kAyotsarga karyo. mitravatI zrAvikAnI bhaktithI prasanna thaIne sudarzana zreSThIne zULInuM siMhAsana banAvI dIdhuM. (A kathA sudarzana zrAvakanI kathAmAM zrAvaka vibhAgamAM AvI gayela che.) 0 Agama saMdarbha :Ava.ni. 1550 nI vR Ava.yU.ra-5. 271; - 4 -- >> - Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvikA kathA 315 0 revatI zrAvikAnI kathA : bhagavaMta mahAvIranA tIrthamAM tIrthakara nAmakarma bAMdhanAra nava jIvomAM jenuM eka nAma che. te revatI zrAvikA, bhagavaMtanA 3,18,000 zrAvikAomAM mukhya be nAma Ave che. temAMnA eka revatI zrAvikA ane bIjA sulasA zrAvikA. A revatI zrAvikA meMDhika grAmanI nivAsInI hatI. te Adya - yAvat - aparAbhUta hatI. koI divase zramaNa bhagavaMta mahAvIra grAmAnugrAma vicaraNa karatA meMDhika grAma nagaranI bahAra jyAM zAlakoSThaka udyAna hatuM. tyAM padhAryA - yAvat - parSadA vaMdana karIne pAchI pharI. te samaye goLAe bhagavaMta para choDela tejolezyAne kAraNe zramaNa bhagavaMta mahAvIranA zarIramAM mApiDAkArI vyAdhi utpanna thayelI. je ujvala - thAvat - ridhisahyA hatI. te vyAdhithI pittajvara thatAM bhagavaMtanuM AkhuM zarIra vyApta thayeluM ane zarIramAM atyaMta dAha utpanna thayo hato. temaja prabhune lohI khaMDavA thaI gayela. te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIranA eka aMtevAsI siMha nAmaka aNagAra hatA. je prakRtithI bhadra - yAvat - vinIta hatA. teo mAlukA kacchanI najIka niraMtara chaTha-chaThanuM tapazcaraNa karatA potAnI baMne bhujAo upara uThAvIne AtApanA letA hatA. (ityAdi badhuM varNana siMha aNagAranI kathAmAM tathA tIrthaMkara mahAvIranA caritramAM kahevAI gayela che.) - thAvat - bhagavaMtanI vedanAnI vAta sAMbhaLIne teo atyaMta jorajorathI raDI rahyA hatA. - 4 - 4 - 4 - zramaNa bhagavaMta mahAvIre zramaNone kahIne siMha aNagArane bolAvyA. - 4 - 4 - 4 - pachI bhagavaMte kahyuM ke he siMha ! tame maeNDhikagrAma nagaramAM revatI gAthApatnInA ghera jAo ane tyAM revatI gAthApatnIe mArA mATe koLA pAka taiyAra karela che, tenuM mAre prayojana nathI, paraMtu teNIe mArjara nAmaka vAyune zAMta karavAne mATe bijIrA pAka banAvela che je teNInA azvo mATe che, tenuM mAre prayojana che. te jaIne laI Avo - 8 - 8 - 8 - siMha aNagAre revatI gAthApatnInA gharamAM praveza karyo. tyAre revatI gAthApatnIe siMha aNagArane jevA AvatA joyA ke tyAMja harSita ane saMtuSTa thaIne jaldI potAnA AsanethI uThI, siMha aNagAra samakSa sAta-ATha DagalA cAlI. traNa vakhata jamaNI bAjuthI pradakSiNA karI, vaMdana-namaskAra karIne bolI ke, he devAnupriye ! ApanA padhAravAnuM prayojana jaNAvo arthAt Apane zeno khapa che te kaho. tyAre siMha aNagAre revatI gAthApatnIne kahyuM, he devAnupriye ! zramaNa bhagavaMta mahAvIra mATe tame je koLA pAka taiyAra karyo che, tenuM mAre prayojana nathI, paNa Apane tyAM je bijorApAka che, tenuM mAre prayojana che. tyAre revatI gAthApatnIe siMha aNagArane kahyuM ke, evA koNa jJAnI athavA tapasvI che, jeNe mArA aMtaranI A rahasyamaya vAta jANI lIdhI ane Apane kahI. jenAthI Apa A jANo cho ? tyAre siMha aNagAre kahyuM ke, bhagavaMta mahAvIranA kahevAthI huM Avela chuM. tyAre harSita ane saMtuSTa thayelI revatI gAthApatnI rasoIgRhamAM gayA. siMha aNagAra pAse bijorA pAka lAvIne AvI. badho ja bijorA pAka sakhya Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 Agama kathAnuyoga-5 prakAre pAtramAM vahorAvI dIdho. - revatI gAthApatnIe te dravyazaddhi, dAtAzuddhi ane pAtrazuddhithI yukta - yAvatuM - prazasta bhAvothI apAyela dAna vaDe siMha aNagArane pratilAbhita karavAthI devAyuno baMdha karyo - yAvat - revatI gAthApatnIe janma ane jIvananuM suphaLa prApta karyuM. revatI gAthApatie janma ane jIvana saphaLa karyuM. revatIe A rIte tIrthakara nAmakarma bAMdhyuM. teNI AgAmI covIsImAM A ja bharatakSetramAM sattaramAM tIrthakara citragupta nAme janma laI mokSe jaze. (A kathAnaka tIrthakara caritramAM bhagavaMta mahAvIranA kathAnakamAM apAyela che ane siMha aNagAranI kathAmAM zramaNa vibhAgamAM paNa Ave che.) 0 Agama saMdarbha:ThA 870 + ; bhiga 655; 0 rusomA zrAvikAnI kathA - (A kathA zramaNa vibhAgamAM AryaralitasUrinI kathAmAM AvI gayela che. atre mAtra parIcayAtmaka nodha ApelI che.) te kALe, te samaye dazapura nAme nagara hatuM tyAM somadeva nAme brAhmaNa hato. tenI patnInuM nAma kasomAM hatuM te zramaNopAsikA hatI. tenA eka putranuM nAma (Arya) rakSita hatuM ane bIjo putra phalyurakSita hato. - 4 - 4 - 4 - jyAre Aryarahita cAra vedo ane cauda vidyAnA pAragAmI thaIne nagaramAM padhAryo. tyAre rAjA Adi samagra nagare teno bhavya AdarasatkAra karyo - 4 - 4 - 4 - te vakhate kasomAM mAtA temAM kyAMya na AvI. AryarakSita ghera jaIne joyuM tyAre paNa rasomAM madhyastha bhAve ja sthita rahyA. tyAre AryarakSite pUchayuM ke, he mAtA ! huM bhaNIne Avyo tenAthI tame saMtuSTa nathI? - 8 - 8 - 4 - rusomA mAtAe kahyuM ke, tuM ghaNAM jIvono vadha karanAra zAstrone bhaNIne Avyo che, saMsAravRddhinA zAstrone bhaNIne Avyo che. temAM mane kaI rIte AnaMda thAya? jo tuM daSTivAda bhaNIne Ave to mane saMtoSa thAya. - 4 - 8 - 8 - (mAtA jANatA hatA ke dRSTivAda bhaNavA mATe dIkSA levI paDe - arthAt putra zramaNa bane, sAdhu bane, nigraMtha bane ane pachI vidvAnuM thAya to tene harSa thAya). pachI to AryarakSitanI dIkSA thaI, teo yugapuruSa AcArya banyA, bIjA putra phallurakSitanI paNa dIkSA thaI. tenA pati somadevanI paNa dIkSA thaI - ityAdi - 0 Agama saMdarbha :Avani 775nI vR Ava.pU.1-5 397, 0 sAdhudAsI zrAvikAnI kathA - mathurAnA gAthApati jinadAsanI patnInuM nAma sAbudAsI hatuM. te zramaNopAsikA hatI. parigraha parimANa vrata aMtargat teNIe catuSpadanA pratyAkhyAna karelA hatA. - 4 Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvikA kathA 317 - 4 - 4 - 4 - koI AhiraNa tene tyAM kaMbala ane zaMbala nAmanA be baLada dharAra bheTa ApI gaI tyAre te baLadane paNa prAsuka ghAsacAro khavaDAvatI. teNI jinadAsa zrAvakanI sAthe AThama, caudasa Adi parva tithiomAM pauSadha hatA, upavAsa karatA ane pustakanuM vAMcana karatA hatA. temanI sAthe rahIne te kaMbala-zaMbala paNa zrAvakanA vratane anusaravA lAgyA hatA (ityAdi saMpUrNa kathA zrAvaka vibhAgamAM AvI gayela che. kathA juo jinadAsa zrAvaka, A kathA bhagavaMta mahAvIranI kathAmAM kaMbalazaMbalanI utpattinA zIrSaka heThaLa paNa AvI gayela che.) Agama saMdarbha :- Ava.ni. 470 + 9 Ava.yU1-pR. 280; ka_bhAmahAvIra kathA; - 4 - 4 - 0 zyAmA (zAmA) zrAvikAnI kathA - te kALe, te samaye vANArasI nAme nagarI hatI tyAM bhagavaMta mahAvIranA daza upAsakomAMno eka evo culanIpitA zrAvaka hato. te culanIpitAnI patnInuM nAma zyAmA hatuM. je zubhalakSaNovALI, paripUrNa paMcendriya zarIravALI - yAvat - manuSya saMbaMdhI kAmabhogo bhogavatI vicaratI hatI. bhagavaMta mahAvIra pAse dharmazravaNa karI culanIpitA zrAvaka banyo. tyAre zyAmAe paNa bhagavaMta mahAvIranI pAse bAra vrata aMgIkAra karyA. teNI jIva-ajIvanI jJAtA evI zramaNopAsikA thaI gaI - yAvat - zramaNa nigraMthone prAzuka ane eSaNIya azana, pAna, khAdima, svAdima, vastra, pAtra, kaMbalo, pAdaproMchana, auSadhi, bheSaja ane prAtihArika evA pITha, phalaka, zayyA ane saMskArakathI pratilAbhita karatA vicAravA lAgI. (zyAmA zrAvikAnI kathA pUrve zrAvaka vibhAgamAM culanIpitA zrAvakanI kathAmAM AvI gaI che. kathA juo "yulanI pitA zrAvaka." 0 Agama saMdarbha :uvA. 29, 63; - 4 - 4 - 0 zivAnaMdA zrAvikAnI kathA : te kALe, te samaye vANijyagrAma nagara hatuM, tyAM AnaMda nAme gAthApati raheto hato. te dhanADhya - yAvat - aparibhUta hato. te AnaMda gAthApatine zivAnaMdA nAmanI patnI hatI. te ahIna evA aMga-upAMgavALI ane savAMgasuMdara hatI. AnaMda gAthApatine iSTa, priya hatI - yAvat - tenI sAthe pAMca prakAranA mAnavI kAmabhogone bhogavatI evI vicaratI hatI. te AnaMda gAthApatie zramaNa bhagavaMta mahAvIra samIpe zrAvakanA vrata aMgIkAra karyA. (jenA vistRta varNana mATe AnaMdazrAvakanI kathA jovI.) - 8 - - - tyArapachI AnaMda zrAvake zivAnaMdA bhAryAne preraNA karI - 4 - 4 - 4 - zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse jaIne zrAvakadharma--gRhIdharma svIkAra kara. tyAre zivAnaMdA harSita, saMtuSTa, AnaMdita citta - yAvat - vikasita hRdayavALI thaIne baMne hAtha Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 Agama kathAnuyoga-5 joDI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karIne AnaMda zrAvakanA vacanane vinayapUrvaka svIkAryuM. tyArapachI zivAnaMdA - 4 - 4 - 4 - yAvat - zreSTha dhArmika yAnamAM besIne dAsIthI parivarIne zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse gaI - 8 - 8 - 8 - dharmadezanA sAMbhaLI - 8 - 8 - 8 - bhagavaMta mahAvIra pAse pAMca aNuvrata ane sAta zikSAvratarUpa bAra prakArano gRhIdharma-zrAvakadharma aMgIkAra karyo. (A saMpUrNa kathA vistArapUrvaka AnaMdazrAvakanI kathAmAM AvI gayela che. kathA juo AnaMda zrAvaka. 0 Agama saMdarbha :uvA. 5, 11, 63; 0 subhadrA athavA ghAriNI zrAvikAnI kathA : (A kathAnaka ujavAI sUtramAM koNika rAjAnI kathA aMtargat Ave che. kathAnA AraMbhe koNika rAjA ane dhAriNI rANI evo ullekha che. kathA AgaLa vadhyA pachI zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdanArthe javAnuM je ati vistRta varNana che. tyAM subhadrA rANI nAma Ave che zakya che ke dhAriNI ane subhadrA baMne pAtra eka paNa hoya - A aMge vizeSa spaSTIkaraNa koNika rAjAnI kathAmAM - "zrAvakavibhAgamAM karela che. rAjA zreNika ane rANI celaNAno eka putra koNika hato. tenI eka patnI subhadrA ane/athavA dhAriNI hatI. te kALe, te samaye caMpA nAmanI nagarI hatI - 8 - 8 - 8 - tene dhAriNI athavA subhadrA nAme rANI hatI - 4 - 4 - 4 - zramaNa bhagavaMta mahAvIra samosaryA - 8 - 8 - 4 - koNika rAjA vaMdanArthe nIkaLyo. - 8 - 8 - 4 - tyArapachI subhadrAe paNa snAna karyuM, balikarma karyuM. kautuka, maMgala, prAyazcitta karyA. sarva alaMkArothI vibhUSita thaI aneka deza-videzanI - 8 - 8 - 4 - dAsIothI parivRtta thaIne - 4 - 4 - aMtaHpura rakSakothI gherAyelI te bahAra nIkaLI - 4 - 4 - 4 - teNInA mATe taiyAra karAyelA zreSTha dhArmika ratha para ArUDha thaI - 8 - 8 - 8 - tIrthakaranA chatra Adi atizayone joyA, joIne rathane rokAvyo, nIce utarI, bhagavaMtanI najIka jatAM pAMca abhigamo sAcavavA pUrvaka AvI. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI vaMdananamaskAra karyA. yathocita sthAne bhagavaMta sanmukha be hAtha joDI, mastaka namAvIne paryapAsanA karavA lAgI. - 8 - 8 - 8 - dharmadezanA sAMbhaLI - 8 - 8 - 8 - harSita, saMtuSTa thaIne - yAvat je dizAmAMthI AvI hatI te ja dizAmAM pAchI pharI. (vistRta varNana mATe kathA juo koNika rAjA) 0 Agama saMdarbha :uva. 29, 30, 33, 34, 40, 41; - 8 - 8 - Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvikA kathA 319 0 subhadrA zrAvikAnI kathA : bhagavaMta RSabhadevanA 5,54,000 zrAvikAomAM subhadrA mukhya zrAvikA thayA. (jo ke tIrtha pravartana avasare suMdarI mukhya zrAvikA hatI tevo ullekha paNa che.) teNI bharata cakravartInI 64,000 rANIomAM mukhya rANI arthAt strIratna hatI ane vinamI vidyAdharanI putrI hatI. tenA deha saudarya AdinuM ati vistRta varNana cakravartI bharatanI kathAmAM lakhAI gayela che. mRtyu pAmIne subhadrA chaThI narake gaI (kemake koIpaNa cakravartInI strIratna chaThI narake jAya tevo niyama che.) subhadrAnI kathA vistArathI jovA mATe - kathA juo bharata cakravartI 0 Agama saMdarbha :sama. 320 jaMbU. 44, 103, 121 thI 123; Ava2.1-158, 200; kalpasUtra-RSabhacaritra vRtti - 4 - 4 - muni dIparatna sAgara saMkalita-anuvAdita zrAvikA kathA vibhAga pUrNa thayo. | Agama kathAnuyoga bhAga-5 pUrNa | Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 Agama kathAnuyoga-5 Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '' Hotva hema ladhuDhakayA''ne mArI sarjanayAtrALuM ArabhabiMdu gaNIe to mArI A ' yAnA bAvIsa varSanI thaI. Aha AhalA varasothI lakhuM chuM. chatAM maMthasthakRtioolI saMkhyAthI koIjo mAMjI zakuM tema nathI. varSo sAthe gaNitano meLa besADavA prayA paNa karyo nathI. / mArAthI thAya e rIte zabdaolI sAyalA karI rahA chuM. zabdaolI AMgaLI jhAlI jayAM jyAM huM gayo chuM - 'e mukAmono hisAba have 24cha prakAzazoe ' yahoMce che. AyuSya karma ane dehAma karma | aAdino sathavAro rahe to hajI zabdonA saMgAthe (vadhuoo vadhu paMthakAyavALI bhAvanA bhAvuM chuM. je kaMI lakhyuM che e pharI vAMyavALo samaya na maLe evI tANa vacce jIvavAnuM thayuM che. zvAsa lauM chuM ke viyaruM chuM tyAre nahIM, paNa kaMIka lakhI zahuM chuM tyAre - ja jIvuM chuM. chatAMye lakhavAmAM ja samA jIvALo 'vyAya AvI jAya che, evA bhramamAM yahA nathI. hA, Asarjaho yAyAvAyu sama japhara baoLI rahe che. - mu&AEIyara0ArasAgara