Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ MAR rA. sA. zeSa ghasanabI zrIkamajI je. pI. graMthamAlA maNako 5mo. zrInanmunivara bicita, upadezaratnAkara. bhASAMtara sahita. prasiddha kattA, zrI jaina dharmavitrA lAraka varga-pAlI . " AnaMda pradIgasa" bhAvanagara. mUkhya kA pu. 1.... -23.. MEENA 4474
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA. ma. yAmI gAne cAlita gala-zrApiTI saMpAdana karavAna Teka matapya mata yAyapAta te viTA meLavavAnA sAdhano kevA joie ! teno vicAra karanA hogA. ezitI meLavANu mukhya sAdhana sampara dharma . samyaga dharmanA jAtrayI jaya, lakSmI bhane yAMcita gumvanI tripuTI rahenAiyI prApta karI kAya je. eTayuja nahi paNa prAdhi, vyAdhi, ekA, jhoka, iSTa viyoga, jAniSTa saMyoga, puSTa graha, sarva upadrava, aAne vAridra e sarva dharmayo / nAza pAme . ekA parama bhajAvaka dhardhA saMpAdana karavAne upadezanI AvazyakatA ke unA pakAranA eMdA binA dharmanI tAntrika svarUpa samajavAyAM prAvatuM nayI. zanI manAta dilA. saMpAramA pani mAvazI aMdhazaH gayevA hadayane zundha upadena uccanna prakAza Apa . nADezana yA pakSAcI sImA aAyA nIce rahelA sAyakane saMsArako tIna paritApa lAgato nayI. sadguNa sukha ane jAna-e nizuTI japozanA pApIna The. menana sagu, juna ane hAna yalayayA lAya, paNa upadezana / zaraNAsana dina ra yo kati pApApanA natrI, upAdhI upadezA gaLatA navI, tyA vRdhI doSa, muAvAne mAna ko apane degA kohe. pATe tI mAvika ekA sadagu, mumna ne zAna- ma meLapakA mAna dorajI yApI jAgA mantrI, pAhuddha gunI hai. muvanI jAra nI, pae mukhanI che. nane sapano mAnanI, pA jhAlane icchiAkIda, vAre va gavaI va meTa banAnu sAdhana ? nanA jo 18 vicAra kammo no nAma ke pAnI gApana naparezana ke. vA kupoza ne manipAdana karanA yA upadezaratnAkara graMya . prA graMthayAM dharma ne nenA adhikArI koNa se chAnaba nIma vinAracI jama jAnA--samAM aMka nAMgo tara, nema sA upadezanA zrI upadezaratnAkara 65-irAkarararararara
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 6 // ratnAkarama upadezanA vividha bhAganA aneka taraMgo kapekSA ke jemAMcI teno adhikArI upadezarUpI mukhya ratno saMpA |dana karavAne samaya ke. prathama aMzanA prathama taraMgamAM graMthakAre maMgalAcaraNa karI pIThIkA gAMdhI dharmanA mAhAtmya sAmAnya varNana che, te za dharma vizuddhA yatna karavAnA upadeza Apako be. bIjA taraMgamAM paramarahasyarUpa ekA dharma kevI rati grahaNa karavo? teno vidhi batAvyo be, bIjA taraMgamAM dharmanA yogya adhikArI koNa ke ane koza nathI, tene mATe kahe je cothA taraMgamAM 'kevA manuSyo upadezane yogya nathI.' te viSe vistArathI darzA De. pAMcamA taraMgamAM upadeza yogya tathA yogya manuSyAne oLakhavAnA dAMto meM varNana kahenuM che. bA, sAtamA, AmA anenamA taraMga paNa yogya ayogyano vicAra jaNa veDe, dazamA taraMgamA yogya tathA ayogyatA svarUpanuM nirUpaNa kara nakA, evI zaMkA dUra karavAne graMthakAre sA vivecana karI siddha kare che. agIyAramA taraMgamAM paNa e vAne da karavAyA~ prAvI . bAramA nagamA te yogya ayogyanuM svarUpa vIje prakAre darzAvelaM he teramA taraMgamAM upadezane yogya evA kelAeka adhikArIonuM varNana kare caudA ne daramA taraMgamAM yogyatA darzAcI guru tathA rUpanuM varNana karenuM che. solamA taraMgamAM gurU saMbaMdhI bIjaMgIne vistArathI upamA AApI vajhI che. sAmAnya jIvanI conaMgI vave che. ahAramA taraMgamAM gurU vagerenuM svarUpa bIje prakAre darzavituM zamA taraMgamAM gurU vagerenA yogya-ayogya svarUpAta AyA. ane tyAM prathama jAganI AvI je. zrAvakanA svasattaramA taraMgamAM na zramI samApti karavAmAM upayogI graMthAMnA sthAne sthAne cAlatA prasaMgane dRDha karavAne uttama prakAranA to AyA hai ane tI prastuta viSayane pati karI sArI upadeza prApyo De. upadeza pradhAna graMtha jaina sAhityamA uttama pada a. mULa graMtha TIkAmAM mArI ne spaSTa karavAyI jaina dharmanA pravezaka abhyAsakone yA graMtha upayogI yaha pake zrI upadezaratnAkara.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 11 ; esa. vAza karane mapadezaka sunione yA graMtha vizeSa upayogI . tethe dharmavinAsI upadezakova tayA jaina sAhitya poSaka vidhAna me A graMthanA uttama sarakAra yavAnI AvazyakatA hai. vyAkhyAtA munivargana vyAkhyAna | tarIke vAMcatrAmA upayogI pyAya, nevA hetu yA graMyane patrAkRlie mudina karavAmAM AyA hai. graMthanA karttA munisuMdara mRri vikrama saMvata 1436 nAva janmyA detA. te somasuMdarasUrinA pAMca ziSyo mAMjhA eka inA. nemaNe sAta varSAMnIdhI hatI. vikrama saMcana 1466 nA varSamAM nemane vAcaka pada macyaM taM ane vikrama saMvat 1570 nAva pagacchanA AcArya kanyA hatA. temanI pratijAzakti bIja ugra hRtI; tethe tethe " sadAaart" devatA hatA. temanI zakti jor3a temana "kALI sarasvatI" tuM viruddha mayaM hatuM nemanA vastratamAM hiMdanA rASTra upara jApharakhAna ne bAdazAhe muni suMdarasUni khyAti sAMjaLI tenI mulAkAta bIdhI hataM. palAnI yavadhAna zaktiyI vAdazAhane prasanna karyo hato, tethI bAdazAha tarapha temane "vAdigeopeTa" evaM viruddha ma sAdhAna suni Aheta nA aneka graMtha racelA ke.ja mApadezana kara mukhya . te zivAya adhyAtmakarUpama, gavalI ne zAMtikara vagaire vIjA paNa graMtho racIna janaprajAnAM Are upakAra kareloM meM ne mahAnubhAva aneka prayothI AAta dharmanI divya prabhAva vadhArI vikrama sana 102 nAkAne pAmyA hatA. # nepAlamA dharma yogyatAnA goda ne pati kI upadezanA janama mArga darzAcyo che. saMsAramA praveza puruSottama prakAre dharma sAdhI zakatA nathI teA dharma sAdhavAne kI yogyatA meLavAvI joie, ane potAnA vizuddha jIvana dhArmika pravRtti kI rIne kavI joie ne vikAre sAraM te siddha karI zrAne saMbaMdhI vicAro kI masta graMtha sarvana yAMcA tathA manana karavA yogya ke. gA. zrI upadezaratnAkara.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ za kAma ko bAre mA janamAne to jAna payA mAyanI ". m. pANI bhAjI a.. nagA DAna pati Apana : : bikinI ne mamatA japAyI prAmA upama gAnA ejJAna tala jhara gAnA yA ni / manamA ramanane sadA mApha kI puyAya banAnA __..- prakAra pokA mAnena ra hakA ne a.vaha kaa| haja kI ApadAmA agAre tramA ani nako kA mAnanA nAnimAjamAramA pIlAnI / jhAnamaya bhItI jAgA . malA kA zAMtapurasimIpa jAmA mula nayA jAgAMtaranA jAgane apanI mAM gAya dha rI manamAnI jAnirAmajIe AdikIna navInA sarva jAgane gahAmI sana yAna diyA jAtA hai. kA vikRSi yogA pramAijI mAmA-mAna e A yane prakAzita karatAta aga mAliyAna dhanAma nayA visIko dAyakA samAyI jo koI pA AgalatA rahI pAra na pAkacarI amone yA . 1000000000000000000000002020050003. 000000000000000 thA japadezaratnAkara bhavana ! ApADa vApaMcapI pAnI nAma zrI jaina dharma niyA pramANAvarga-pAlInANA. 209:000000000
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukramaNikA. prazrama taraMga. viSaya. pRSTAMka. viSaya. graMyapIvikA . ..... anidhana hala karanAga meM upara dharmaganAnaM maMgalAcaraNa dhamApadaMzamAhAtmya chinIya taraMga...... dhamana grahANa karavAnA vidhi " ne supara aNika gajAnuM nAMta ..... tRtIya taraMga--- napadaza prApavAna ayogya padA manuSyAna mvarUpa. 10 te upara ' gaMga' nAmanA pAnI kayA .... na upara naMdana nAmanA koTavALanI kathA 70 jamalA mAhAmanu kapa ... midhyAnvI jIvanA gaga parne vivecana 30 napara gopAlakanI kayA ..... ne napA puyA~dhananaM vRttAMna ... 5 animagInapara dAyana gabhAno nAna..... mAhimacinanivAlA puruparne batANa ... caturtha taraMga18 nAlanA manAyA dhamane zAdhIzakatA nayI badhira kuTuMganuM vRttAMta .. .... 181 namana mvarUpa.... .. ..... ..33 surAgraha para bohagrAhaka pumpanuMdavAMna .. 30000000000000000000000000000000000000000000000 zrI upadezaratnAkara . ....
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11011 anavasthita mANasa para eka zanIbIna udAharaNa 34 pAmara para eka kuTubInI kapA matsanA sakaNa ..... .... 35 mAtra sAMjaLesuM grahaNa karavA upara tApasanI kathA | daza prakAranA manaSyo dharma pALatA nathI, se sapara durvAsA bhane nagaSTano saMbaMdha .... .... 15 paMcama tathA SaSTa trNghai| dharmopadezanI hicI phala napA karavAmAM jIvanA boyA kALI jamInanA eSTAMtanu vivecana | chalAMta ..... ..... .... .... 41 te upara prAnaMda kAmadeva vigere daza bhAkkono vRttAMta 47 pehamA girizikharanA zaMna napara bar3hakanI kathA .... 43 pAMcamA samadranIlIpanA haSTAMtanuM svarupa.... bIjA parvatAnA karatAnA dRSTAMta upara vivecana 12 gamaNinI svAyanA eSTAMtanu svarUpa .... jIjA yathAsanA STotanuM vivecana ..... .... 44 te napara iMdranAganI kathA .... .. .... ne upara zyAma zevanI kathA .... .... 45 saptama taraMga* pAMca makAranA yamAnA dRSTAMte dazAvamA pani prakA- dana nAmanA brApmANa maMtrInI kathA .... .... 0 ranA jIvornu svarUpa .... .... .... 5. bAmya bhane bhavAmya jIvonuM svarupa .... .... aSTama taraMgabAjI gata yogya ayogyano vicAra bhane ne nae dharmane naSTa karavA upara kapiAnI kathA .... sarobara ane kAgamArnu aSTAna ....... 57 nabha zvAna, hAthI ane haMsanA dRSTAMto bhI upadezaratnAkara
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 11 / / / upadezane ayogya ekA puruSo para sarpa, jaLI, vaMdhyA gAya ane avadhyA gAyanAdRSTAMto | uparanA arthane va karavA mATe mehAMta yogya tathA ayogya svarUpa vizeSa spaSTa karavA mATe pAcAya varasAda, mo, cAlaNI, sugharInomALa, haMsa, zo, mazaka, jaLI, natrama taraMga -- dazama taraMga dharmana upadeza sarvane gulakArI cha, temAM chAyAbhyanuM nirUpaNa karaM vyartha cha, patrI zaMkAnuM samAdhAna ekAdaza taraMga upadezana yogya kevA jIva hoya, te vivecana te upara somakyu mA kathA ... 34 .... kulaputrI aAMtara.... ** dvAdaza taraMga-- ..Vo bIsAmI, zege, gAya, jerI bhane AjInA AjInA tanuM savistara vivecana trayodaza taraMga - 00 dharmanA tatrane sArI rAta nahi jANanAra mANasa yogya te upara kurucaMdra rAjAnI kathA pharIcAra dharmana yogya evA puruSAMnA svarUpanaM vivecana 65 m Chi 99 85 4 zrI upadezaratnAkara.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ zvpyvn kevA guru yogya vivecana yA guru yogya ne tripa yA prakAra guru upara yakIca mara guru ana zrAvaka banI yogyatAnuM svapa te upara caMpA keyA, a ApaNonA darzana jinezvara jayavaMta kalAeka sAvadha karmonuM svamapa gustuM svarUpa .... kuna varNana aMgAraka AcAranI saMbaMdha caturdaza taraMga- paMcadaza taraMga -- 107 vIjI yavarAjapina / kathA 905 .110 999 mora, koyala, haMsa, paoNpa ane kAmako ne jAtanA pakkI onA dAMta... mora pInA upara maMgu AcAryanI kayA 112 me cAra prakAranA Apa cAra makAranA thAkonuM svarUpa te prasaMge varadata vanA dAsIputranI kathA dharmanI zuddhi upara vivecana sAmAnya jIvonA dharmanezana ina cAra prakAra pomaza taraMga- kAla, kayA gRhapati ame rAjAnA karayAnA cAra dRSTAMne guruonA cAra prakAra .... 110 203 nA .111 124 e ....?ag 134 zrI upadezaratnAkara.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ ratnanene yAcA sAdhu zrAvako sAmAnya jIvAMnA cAra prakAra te upara zrI Arya mahAgiri mRgni saMbaMdha ratnane sAbunA cAra prakAra gurU ziSya anaM zrAvakAMnA vacana tayA vinaya vagaire kriyAocI cAra prakAra prathama gurUnA cAra prakAra... ane gurU tathA zrAvakanI yogyatA tathA yogyatAnuM svarUpa te upara sarpa, cora, uga, vaNika, vaidhyAgAya, naTa. gAya, mitra, baMdhu, pitA, mAtA apa nATa .... saptadaza taraMga -- 137 te Upara sahadevanI kyA ....135 152 ratnane dRSTAMta zrAvakAMnA cAra prakAra aSTAdaza taraMga -- 14 yA prakAra para zrI mano 154 150 14 grahasya navadaza taraMga-- signA saMdhAna zrI kAlakarinA ziSya kayA konAcAra prakAra naTanA gAyanA dAMtanuM vivecana mitrAMta upara bappana kathA dAMta upara zrI kumArapAla rAjA ne ma caMdra gumano prabaMdha para aMgAra mardAcAryanI kA 289 289 44 ?? pT? vas 163 165 185 zrI upadezaratnAkara.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1128000 sarpanA dRSTAMta para rohita nAmanA parivAjakanI kathA coranAta parajA tarapha basA parvatanI kathA uganA dRSTAMta upara kedAranI mALAvAlA vIkSAmA sr kinAta upara siMca baMdhyA gApanA prAMta Upara jaunakAryAziyo no saMbaMdha 1234 3. 155 157 150 260 26 pitAnA dRSTAMta upara yuvarAjarSinI kathA mAnAnA dAMta upara kamaLa zevanA putrane pratibaMdha ApanAra cIjA AcAryanI kA kampanA tanuM vivecana .... prathama jAganI viSayAnukramaNikA samApta. www. tAnA cAra makAra muniyAMnI kayA daoNjika Apake vacana kelAeka AvakI gAya jevA hoya je te upara - napatizevanI saMbaMdha pitAnA Upara badra rAjAnI kayA mer 10 .104 ....fuu 106 50.9 U zrI upadeza ratnAkara.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 15 // vAMcIne vinoda pAmo. 6466000000.0000000000000000000000000000000000000 tatvane jANavAnI darekane svAnAvika icchA hoya , paNa tenI zodha karavI na karavI / / te karttAne AdhIna . AjakAla tattveccha puruSo vadhAre jovAmAM Ave , paNa temane nevA prakAranA sAdhano tho aMze maLavAthI nA AgaLa vadhA zakatA nathI. AvA hetuthI janasamAjanA hitArthe / amArA naraphathI " tattvajRmimAM pravAsa " e nAmarnu pustaka vahAra paDayu . jenI aMdara || vidhAn kavi banArasIdAsanA padyo tathA nenuM bhASAMtara spaSTapaNe batAvavAmAM Avyu ke. prasaMga bodhaka zloko girathI paNa A graMtha alaMkRta De, lApA madhura ane saravaDe, vAcakabaMdane priya thAya ana tezro vAMcI vinoda pAme neTanA mATe A graMtha cAnnIza phAramanuM batAM paNa | tenI kImata juja rAkhavAmAM AvI . A pustaka tattvecchane vadhAre priya tha6 paDe tema ne, mATe jemana maMgAva hoya teoe nIcanA zIranAme patra akhI jaNAva. pAkaM puMDaM 1-3 __kAcuM puMSu 0-14-0 zrI jaina dharma vidyA prasAraka varga, pAlItANA. zrIupadezAtnAkara
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuddhipatra. pani . azudha. zaddhayA kAna ini | pagamAmyaMta gopAtra gharAdra zukrA mekammanaM ani SaNamAmyate gAMpAsa yamadra panamAsI vAcakaH mahAnArate gRhAtIni zrI upadezaratnAkara pamANamI mAhAnAmna gRhAnIti kADhayAkAdayA pAemyatIni tAtrayani styeti kAdayA pAphyanIti nAcitayani styajati
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 17 / azuddha. sacayogyaH napAsa paravakhI har3acana zrAddharyAbhAge aSTAdazava sAghusaMga tirazvAM ka gRddhAMti hupyajAyA bI manakramaM agha zrI gruma zrI gurugAMma zrIgamanaM dumAH pumama zuddha. sacASaH nApasa parakhI hacana aSTAdaza sAdhusaMga li kurve gRhani DupamAyA vI manakkamaM braya zrIguru zrIgama zrI gamanaM drumaH punadharma dhAge patra. 80 U? 104 517 151 1 e An *Qu 160 160 161 166 160 160 16 150 153 dg 178 paMkti. BAB 4 1. 140deg fat D zrI upadezaratnAkara.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1201 paMkti . azucha. yadarAjamArka patra. 175 101 yakarAjalokaM rAzyAM niye rajyAM nirvadhe 171 za cm c. 14 15 zizusudha mAyadha piSyAma vAdI deva puccasya | sutyaikapuruSaH rAjoe zrutvAgato pazcAddhAditaH karpaTyA sevatesma paSTastaraMga: zizuskaMdha mapyadha yiSyAma vAdI deva muccasya suptakapuruSaH rAjAce zrutvA''gatA pazcAdAvitaH kAphaTayA sevatesma praNAdazastaraMga: bhI upadezaralAkara . cl 10 14 156 106 20 -Sauahasame
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ IPUR rA. sA. zeva vasanajI trikamajItuM saMkSipta jIvana caritra. " mahArAva " ekA upanAmI aMkita caMdravaMzI rAjAodhI murakSita evA kaccha dezapAM AIta dharmanA upAsaka kacchI dazA zrozavALa jhAtinA ghaNAM kuTuMbI vase be. te dezamA AvelA " sutharI" nAmanA gAmamA rA. sA. zeva vasanajI vikamajInA bamijho vasatA hutA. temanA pitAmaha zeva mULajI devajI saMvata 1.enA 8 varSamA prayapa vyApAra artha muMbaI prAnyA itA. te vAveta mohamaya nagarI vyApAra sadamIna ucca zikhara banI hatI. videzo vyApArIonI moTI moTI peDhIo te sthaLamAM potapotAnI vyApAra kaLAne prasAratI itI. se vyApArIbromAM kanavAsI marahama " zeTha narasI kezavajI " nAyakanI phehI vyApArakaLAmAM sArI khyAti pAmelI hatI. zena vasanajojAinA pitAmaha zeva mULajIe potAnA vyApArano prAraMna zeva narasI kezavajInA vyApAranI sAye nAgayI joraze ane te zivAya potAnI svataMtratAyI paNa bono vyApAra karavA mAMzyo. pUrva puNyanA all manAyI temaNe vyApAra bakSmInI sArI vRddhi karI. saMvat 1935 nA varSamA jyeSTa mAsamAM zena ksanajInAino / janma thayo. putra janmathI semanA pitA ane pitAmahane ati AnaMda thayo hato. karmanI gativicitra ke eka / tarapha putra janmanI vadhAmaNI cAlatI hatI ane bIjI tarapha ne putranI mAtA sUtikAgRhamAja acAnaka vyApi prasta payA. baTe aMga vasananIjAne u divasanA mUkI tezroe svargavAsa karyo. vasanajImAnA mAtRzrIna nAma " sAkhabAda " itaM. tezro svanAve zAMta ane sadaguNI hatA. paNa kora pUrva karmamA nadayayI posAnA puNyanA purAno mAtAnaM sadAna mAre viyoga yayo. eja varSamA zeTha vasanajIjAinA pitAmahe zeva kezarajI nAyakayI banya pasI potAnA putra -- vikamanI maLamInA nAmathI navIna pehaMko jyAmI potAnI vyApArakaLAno samAraMja ko. vyApAra kalAnI kuvAratAyI ane natama prakaranI pAlikanAthI e pavitra per3akIe mohamayInagaramAM sArI pratiSTA | | saMpAdana karIne vyApAra akSmInI mAnI vadhAryo. 100000mmon01.0000000000000000000000000000000000000 zrI upadezastnAkara
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 119011 to sanajIvanI vAyA pugna manAyI prakAzita hI manA zarIrana mananI caMcaLatA viku ! nete sA AzAvAnI hatI, saMvat 130 varSamA temanA premI pitA ta seater vAsa yete zemanIjAnI vaya mAtra Au varSAnI hatI. potAnA putra zetra vikramajI jAnA svargavAsI manA pitA va jInA ne vo hato. tayApi neo dhArmika vRttinA hovAthI A saMsAranA RNika svarUpane jAvAtA hunA, nepaja potAnA vALapatra zeTha sajI trikapImAMTa dekhAtA sadguNone badhne vidhyama tepane mATe sArI AzA yAMcA nA, teI te putramaranA zokAgni zamana karanArI manovRttimAM zAMti rAkhI rathA hatA. jInA pitAmaha sUjI tarapha sAhIlA. mukta karmamAM lakSmIno vyaya karavAnI uttama abhilASA hI hatI. te ajibApAne lar3ane te saM 1727nA varSamAM zrIyAjI tIna yAtrAnomoTo saMgha kADhayo hato. te sAmaso mAsono moTo rasAyo sAthai sIdho hato. yAtrA sukhakArI samatA kI ApavAmAM aneka kAryoM kA majAre udAratA darzAcI hatI. jima temane cAlIsa hajAra rupayAMnA gaMjAvara kharca bhayo hato. saMvat 1937nA kArtika mAsanI kRSNa ekAdazIne divase mULajI zeno pavitra AtmA A lokapAMyI aya yA parayokamA gye| ane te mahAna vyApAranI dhurA vALavayanA kSetra vasanajItAnA komala zirapara vI pI pavitra anensa mULajI zeve potAnA putra trikamI zeThanA svargavAsa patra potAnI vyApArI peDhI potAnA pAtra rasanajIjAinA nAma aMkita karI hatI, teyI e vyApAranuM mahAn kArya sanajI kimajonA naamrth| cAcaM hatuM. zetra vasanajI jAnuM vAyavaya hovAthI temanI vizALa peTIno badho kArovAra " zA. bamarza / goviMdajI " nApanA eka pramANika gRhasye canAkho hato. ziva vIjA vAkyavayavIja potAnA upakArI mAtapitAnA viyogI thayA hatA, temanI zArIrika ane mAnasika sthitine saMjALa rAkhI keLavavAne koDa paNa vani ganA kanavALA vAsagRhamAM hAjara na hanuM, tathApi tema zrI upadezaratnAkara.
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 21 svacgayI deza jApA ana gajanApAnI anyAsa karI namAM yathAzakti anunaba maLavyA hatA. tamanuM hRdaya jo potAnA | vyApAranI ciMtAmA presara na hota to no tItra buddhinA yogayI eka sArA vijJAna tarIke agnyAta thAta. paNa tamanA satkapanA navya ana nAma buddhina caLa vyApAra kaLAmAMna kanArtha thavAza se pAnI parvANatA tamAMja vRddhi pAmavA AgI. janamaMjhanamA temanI vigyAti tenAyaryAja vizapa thA. - vinaya, viveka, dhairya, utsAha, audArya, nayA, ane dRDhatA (mare je guNo uttama prakAranI vikanAthI saMpAdita zaya, te gulo zeTha vasanajIjAinA maMsAra jIvananA AratamAthI majAvika gate pragaTa thayA hatA ane tethI to mohamayInagarInA rAjakIya ane vyApArI maLamAM sArI pratiSThA pAmanA gayA. teo dhanADhya kuTuMvAM janmyA utA garne zrImaMtAino sAna devAnI samaya AjhambI sarakhAsta karavAnA gAna guNane prApta kr| potArnu dhanikajIvana sArthaka karavAne sadA tatsa rahevA vAgyA. zava vasanajIjAta dupAtamyA nAnA pana, aMdara A saMsAranI gharamAlanA vividha prasaMgAmA mukha duHkhanA anujana karejho che. negano prayamA viAha " zA. bAvajI barddhamAna "nA vikhyAta kuTuvamA janmemAM " khanabAda "nI sAya thayo hato. "gvanavAi". eka pavitra ane kulIna zrAvikA hatA. temanA udarathI " premAvAda" ane jIvavAH nAma va putrIzrI ana / zAmajInAH " nAme eka putra yaMtra ke netraNa saMtAnone kI khatAie pAtAnA maulAnya sAthe msavAma kA hanA. A saMptAra mAgarane tarakhAnA ArajamAna e saMsAranI 1 nAvikA nAMgI javAthI ge vasanajonApa zeva nasI nAyAnaH kuryuvamA utpanna thayenA "stanavAH "nI sAthai pharI 1 bAra agna kayu. tamanA nadagdhI " gavanI " nAra putra ane lakSmI nAma putrIno manma pAnI cha. nAvanane | kurAka-Ima mukI sanAmyavaMtA ratanavAe pAe bagavAsa koM. yA saMmAranA vIjA naMgI zava vasanajIjAine vizeSa zAMka utpanna thA hanI, nayApi tI saMpAra svarupamA jJAtA hovArthI te mumba sahana karI ponAnA vyavahAramAgane prAgaLa lAvA jhAlyA. zrI upadezaratnAkara.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ ||22|| zetra vasanajI trikamamIno saMsAra Ava vivasthAmA jeTalI ko zaru thayo, Teloja helo temane dAyaka pahano, tathApi dRDhatAnA guNI ne snehI saMbaMdhiyonA AdhI temane bIjA saMsAramA veza karavAno faare karo parayo jedhI va vArazI pasA yAnA putrI bAi " vAlA " sAtha temano vivAha saMbaMdha jogAyo je saMbaMdha temanA puNyanA udayayI atyAre bIjAnI dRSTie pUrva duHkhane jarA vismaraNa karAvI sukhasAdhaka yaha eka hai. nathApi te dIrghavicArI zana yA saMsAranI anubhavalI viSamatAne kadipa cUlatA nathI. ;. zeTha sajI kimIne tamanA parivAra sAMga mukha manyuM nathI. tathApi tezro avaziSTa parivArayI saMtoSa mAnI tasyavRtti ke saMsArane duHkha ane sukhayI mizra jANIne potAnA zrAtmAne pravRttimArgamAM jo topaNa aMta| tine nivRtimArga tarapha premI banAve che. temane sarvathI moTAM "premAcAi nApe putrI che, te sArI keLavaNI pAmI pitAnA kuTaMbane alaMkRta kare che. saMvat 129841 nA varSamAM temano janma thapejho che. temanI mAtA revatacAino temane vADhayakpaya viyoga ke, tathApi te pavitra para mAtAmAM mAtRbuddhi rAkhI potAnA premI pitAnA kuTaMcamAM keLavaNI rUpa kalpannatAno Azraya karI sukhe kALa nirgamana kare che. nemane " zAmajI " nAme eka aghu baMdhu inA. paNa te mAtra be varSanI mAMjA duHkhI saMsAramAya cAyA gayA che, kSetra vasanajIjAine prathama patnI revatAnA udarayo jhIlavAr3a nAme eka putrI caryA hRnAM temano janma saMvat 1945 nA poSa zudI navamIne divase thayo hato. e pavitra AtmAnuM paraMtu aMtakALa rupa mahAsAgaramA e AtmA taruNavayamAMja mAkhyavaya zetranA sukhI kuTaMbamAM sArI zete nirgamyaM havaM. niyama yara gayo je. sadguNI bALAnA viyogano zokAnaLa adyApi zetra vasanajIjAinA hRdayamAM smaraNa rupe prajvalita thayA kare che. pavitra jhIlacAinA sadguNanI lakSita jhIkSA tepanA jIvana caritra rupe " prAnaMdamaMdira" navannakathAMnI yAdimAM vistAravAmAM AvI je. je uparathI zetra vasanajIjAinA saMsAranaM keyuM eka suMdara svarUpa jonAmAM Ave che. zrI upadezaratnAkara.
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 23 // 20006600000ree aura manajIjAinAM svrgvaas| DinIya patnI ratanavAirthI cayana "meghajI ane badamI" nAme jAnanI eka jamI zevanA sukhI kuTaMbamA vidyamAna che. saMvat 165? nA lAdrapada mAsanI kRSNa dvAdazIe meghajIjAnA janma | thala je. saMvA 1453 nA Azvina mAsamA dIpotsavIna divasa mhena lakSmIno janma thayA cha. mevajIjAi tathA lakSmI brena vAyavaya utAM svajAve muzIla ane namra che, temane sadaguNI banAvabAne tamanA premI pitAe uttama prakAranI keLavaNI ApavAnI mArI yojanA karebIche. te banne bALaka pAtAnA mAyAlu mAtApitAnI bhImaLa chAyA nIce keLavaNIrupa kampannatAnu sevana kare che. zeTha vasanajInAznA tRtIya patnI vAsabATa anyAre gRhiNIpada para vidyamAna u. temaNe pAnAnA muzIla bana bhAta vajAvadhI zevanA kuTuMbane muzocita banAvazyaM. keLavANI para atizaya vhAla dhavanArA vAmagai dhArmika pana sAMsArika keLavaNI pAmyA , tApi namo zAna vAge karavAne madA unmuka cha. vikhyAta paMmita "yAjhana" nA vizALa hRdayana zikANa zeSanA mumbI kudvamA cAbu rahe hai. ana neyI nemanA dareka kuTuMbAMnA hRdayamA sadaguNo nI suvAsa masarI rahI cha. saMvat 1960 nA mAyazira mAsanI kRSNa pratipadAne divase vidyArvatA vAivAipa" vakimacaMdra" nAmanA putrane pyA cha. ne vALaka haja mAnAnA utsaMgamAM krImA kare che, nathApi tenAmAM caMcalanA ane namranA vagare keTalAeka nuttama guNotuM svajAvika rIte atyArathIna darzana dhAya cha. mATe jariSyamAM sArI AzA bAMdhavAmAM Ave che. prA pra-18 mA vidyamAna parivAradhI pasthita thayelA zeTha vamanajInA te maMsAramA manopa mAnI dyA . saMsAramA rahA utA emane lakSya vidhAnonA samAgama dhArA jhAnakliAsamAja baddha ke. te sAye neo dhArmika ane sAMsArika keLavANInA himAyatI anete DAga potAnI koyanA udayanI satana anijhApA gakhe ane tevA kAryane mATe lakSmIno vyaya karavAmI netro sadA basaparikara rahe . zrI upadazaratnAkara. N 0600000000000
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 5 // zeva vasanajIlAnI sakhAktano prAraMja temanA cAvyavayayIja thalo cha. vanino ciyoga yayA par3I jyArakhI temanA vyavahArano nayA kuTuMbano jAra temane zira AruDha yo tyAravIja temanI sambAvatanA jIvanano Arana thayo cha. saMvan 1933 nA varSamA temanA mAtAjI ane dAdIjInA caSaNAmA temaNe ghaNo kharca ko hato. je prasaMge temanI udAratA mazaMsApAtra jovAmAM AdhI hatI. zeTha vasanajIjAie kaccha-sAesamAM pAtAne kharca eka navya jinAaba dhAvyu cha, te pAka ora daza hamAH sImAnA pahAvyaya karejho che. saMvata 1734 nA varSamA e jinAlayamA anunI pratiSTA karavAmAM AtrI ne samaya grAmapAsanA ghaNAM gAyomayI kacchI jena prajAno mAhoTo samudAya ekaTho thayo / hato. temanA sankAra karanA mATepa sArI vAgaNI darzAcI hatI. sarvanA zrAnithyane mATe jojana vagerenI sArI govarA karI hatI. e prasaMge bAdAmIno samupayoga karavAyI tmn| dhapakI ni AkhA kaccha dezamA prasarI hatI. -00000000000000000000000000000 zrI upadezaratnAkara saMcana 1752 nA vapamA udAra zava vasanajI jAie svajhAtinA garIca baMdhuone ole jAve anAja AevAnI eka mATI mukAna jyAmI hatI ana ne do varSa sudhI cAi rAkhI ne pAraLa pAMca hajAra sIAnI moTI rakama kho hatI. jena mATe to svajJA tijanAmA pUrNa prazaMsA pAmyA hatA. jyAre mohamayInagarImA maskIno jayaMkara roga | pravatyo, tyAre e dayAlu zere marakIyI pImAtA rokone zAMni prApI sArabAra karavA mATe baMdara upara eka khAsa auSa-18 dhAlaya sthApI bharakI yI pImAtA baMdhuone mAge lAna Apyo hanI. ane ne zubha kArya trae varSa sudhI calAvIne pAchaLa rupIyA cALIzahajAramo gaMjAvara kharca ko hatI. mAM kolanI pAga madada na hatI. AyI prasanna pada nAmadAra sarakAre teone pramANapatra prApana, jenI aMdara zeSa basanajIjAinI paropakArI vRttinI prazaMsA karavAmAM AcI hai. gayA upananA bhayaMkara kALamA saMkaTamA prAvI pamezA jhokAna madada ApavAmAM zena ksanajIlAie sArI sahAya ApA hanI. ponAnI janmami kacca-muyarImA anAjanI pukAna kAhI ghaNA garIva kuTuMbAne temaNe sAro
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 3 // : Azraya Apyo hato. ane tethI nemaNa ghaNA dInajananI aMtaranI AzISo bIbI hatI. prA zuna kAryanI pAchaLa / temaNe udAratAyI paMdara hajAra rupIyAnA kharca kayA ho. AmanI uttama sakhAvatanI mugaMdha cAre tarapha prasakhAyI jaNa temanI mAyakAtanI ane paropakAra vagere uttama guNonI parIkSAnI pizana kara nApahAra sarakAra temana je. pI. ( muhanA amanadAra)nI uttama padavI ApI hatI ane pALathI rAvasAhebarnu viruddha nabAjI zeva casanajInAnA sanmAnanAM moTo bazaro karyo hatA. yA padavI ane sanmAna meLakyAmAM zera vasanajItAi aAkha kacchI janaprajAmA pahanAja ke. Adhu sAraM sanmAna pAbhyA utA paNa zeTha vasanajIjAinu jIvana ati sarasa, zuka, sAI ane baca rahA u, eka kharA sadgRhasyane ghaTatI sarva namratA, sAdAi ane satya prIti temanAmA rahelI je. dhaMdhAnAM praniza, svadezI promA mAna, lokanIti ane mahAna saMpatti e sarvanI parisImAe pohocyA tAM pote kevaLa ahaMkAra zunya . nAnA moya sarva sAye ekasarakhA jAvadhI varte hai. tezronI samvAktano pranagara pAsa bAra gupIte cAra cAle che. temanI kaTanIeka sakhAvato prakAzamA zrAvatI nayI. tama nene prakAzita karavAna tezro insatA paNa nI. kIrtidAnanA karatAM gupta dAnane tezro vadhAre mAna Apa ke. ecA guNayI | teornu jIvana uttama prakAra gaNAya che. 181 zeva ghasanInAnI nAnI mATI yahI savAcatA prakhyAta ke dhArmika ana sAMsArika koi paNa lokopayogI kAryamA temanI lakSmIno homso yAcyA vara raheko nayo. tezro garIcA nemaja zrImaMtI tarapha eka sarakhI najare juve ke. kALanA saMkaTa vagna manA bepArIoe utA kobA phaMmamA zeva casanajInAie sAro hisso Apyo hato. zeva vasanajIjApa marahama pahanA sara donazAha pITITanA mitra hogAcI nemanI yAdamirInA phamamAM sArA nAga bA traNa 1 hajAra rupImA arpaNa kA hatA. sara napasaMdanI hotIjhanAM narasiMga phaMsamAM cho rupIyA, bemI nAkATa die| oraphanejanA phamamA eka hajAra rUpIA, padamavAnI hAspITajhanA phaMsamAM pAMcaso pIzrA, pharagyuzana kolejamA trAsorUpIyA zrI lapadezaratnAkara
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 36 // ane jakhamI thapekSA ApAnI yonI sAravAra mATenA phamamA vArasone bAvana rUpIA zeva vasanajIlAi taraphayo AphyAmAM / aAvyA ke. zeva yamanajIlAnI dhArmika savAcana paNa uttama prakAranI hai. jaina derAmaranA jINoddhAra mAre temaNe gherara spImA yAcanAle ne zivAya tevI paNa TIpomA tetrAnI nyAyamadamIno samupayoga cAya . savaMgI ne gorajI evA ye pada muni vargamA avAcIna kALamA jannA payelA be. saMvegI munio potAnA cAritra mAnA gada anuyAyI kaDevAya che, tyAre morajIo temanAthI nabaTI rIne pravRtti karanArA kahevAya. e gorajInA ziSyo jana saMpradAyanA hocAyI jo koirIte mudhArI kAya to javiSyamA sAge bAja yAya, AvA pavitra hetuthI sAmAsAta hajAra rupIyAnI moTI rakama arpaNa kara le. zeTha vasanajIlAi cALakaLavaNI taNa va kalAvaNa'nA moTA himAyatI 2. ne sAthe jhAnakSetrane puSTi prApa-181 vA tezro sarvadA utsuka rahe je. "anAnA pAcona vidyAno ghara dhAya ne pUrvAcAryAnA upayogI lekhorA 18 janamamaLamAM prasiddha pAmI paMcAya" yA nattApa hetuthI temAne prAcIna pullakAno saddhAra karavAne daza hajAra rupInAzanI moTI rakama arpaNa karI je. e mahAna kAryane cyAvanArA amArA jaina dharma vidyA prasAraka varganA tezro sthA-18 |paka thayA be ane e vargarUpa kalpakane ucejanarUpa jaLarnu siMcana karI nene navapakSavita karatA sadA utsuka rahe re. zeva vamanajInA jevA saravAvatamAM bAhAra , devAna to prajA japayogI kAryAmAM jamaMgayI cAga benArA, dRDhapratika. satyavaktA ane pramANika nara narIka taMtraoe sArI pratiyA meLa , tethIyo sarva srokonA vizvAsapAtra banyA . nepro khAjA janarala sImAMgarumanA jadiMgI sudhInA sajAsada , ane mAMgarola jaina samAjanA pratinidhi ne zava narazI nAthAnA caraTI phaMmanA, kumacA degasaranA, siddhakSetramA syapAla vIravAra pAzALA tathA potAnA pavitra nAmayI aMkita jaina baoNmAMga ke jenA mATe pacAsa hajAra rupIyAnI gaMjAvara rakama a-18 zrI upadezaratnAkara
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 27 // paNa kr| betanA te mAnavaMtA TrasTI . e naparAMta keTajhAeka mIlonA tezro kArekTara cha. tiSTA mApta kararI temaNe povAnya mAnava jIvananI saphalatA karesI ne. aarv| uttama pra "mANasa videzamAM mame teTalI pratiSThA prApta kare, paNa jyAMmudhI te svadezamA ke svavatanamA potAnI nadAratA ke sakhAvata prasAre nahIM, tyAMmudhI te pratiSThA pUrNa kaDevAtI nathI." A nInimUtrane samajanArA zena vasanajInAe potAnA kuTuMbanI janmabhUmi kaccha-sutharI vagere gAmomAM sArI sArA kAryo karelA cha. ane tayI teno kacchapati | mahArAva" zrI sara gArajI" sabA bAhAdUra sI. Ai. inI AgavAnI prajAmA prakAzI nIkaLyA . mahArAva zrI temane premanI dRSTipa nIhALe che, ane negronI yogyatA pramANe teyone mAna Ape che. keLavaNI rUpa kaspatAne pAvita karavAne zena vasanajIjAie potAnA vatana mutharImAM potAnA svargavAsI palImonA nirmaLa nAmayI 8 khetabAi jaina pAThazALA ane ratanabAda kanyAzALA" sthApI be. nemaja potAnAM vidyamAna saunAmyavatA patnI vAlavAnA nAmathI " jasApura gAmamA eka bIjI jaina pAThazALA paNa sthApita karelo" ne zivAya kaccI jana prajAmA jJAna vRddhi karavAne nAnI nAnI jainazALAyo kaccha dezamA naghAmavAmAM temANe sArI prApelI . ane adyApi prApavAne sadA utsuka rahe ne zrI japadezaratnAkara. cAratavarpanI prAcIna jana dhArmika ane sAMsArika pakanI je ApaNI himayaka avanavIna jAme , tenaM || jyAre makrama avokana karI chIe nyAre kAMka kAMka pracanna vicAgemi prApaNA hRdayamA chaLe .ne paTatIno punaHpracAra karavAne ane hAnI paMdhananA sattAvAna yA venesA rIti kRtirUpa kurIvAno nayA eka dizA prayatna . svAthI uddhAra yo, ema mAnanArA tathA tadanusAra viruddha vacanArA mudhArakone pravanI nIti tirthI vavivAra nIlAi nana mana dhanadhI prayatna karanArA che. nemaja vyApAra ane udhoganA vyavahAramA nipUNa dhavAne videzagamana ma
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zyAyAmAM ane pAzcimAnya pratiyomA svadharmana dUpina karyA vinA nAgavAmAM to hRdayI samana De ane temane mahAya A-al pAmAM ne o samhA janmaka gDe che, pAtAnI kAmanA sAMkA vijJAna nathA nayogI thavA icchatA hoya namane mAsika vetana | ( skomazIpa ) AdidhI nibAhanI ciMtAmAthI mukta karavA ane temane unnatinA haMcA zikharanuM darzana karAvam e-18 cI zeva basanarjanAnA hRdayamAM sadA kalA rathA kareM che. yA dezanA temaja paradezanA mhoTA vikAnone, kavitrona | ane graMthakAgana tamanA kAryamA junejana prApacAmAMja nemanI nadAratA sAryaka thAya che. "kaLavaNI pAmI saMmkAriNI thayebI zrAvikAoM svataMtra, samartha, sadAcArI, ane dhamiSTa vipio bhaI zrAvaka saMsAgne dIpAve ane ponAnI bA cha prajAne keLacI vIraputranI padavI sArthaka ko " e icchA zeTha vasanajIlAnA hRdayakamaLamAM sadA jAnana rahe chehai. "janamajA sadA Arogya, svasthanA, zakti, maMdaratA ane kalyANa prApta karavAne adhikArI yAya," evI uttama thA' raNA neo dhAraNa kare che. zava vasanInAinu vartamAna jIvana ucca prakArac cha. naoM prAya karIne niyamita rIte yAMtAnuM pravartana cajhAva . tayanI dinacaryA niyamita ana sAmayI carapara cha. AIva dharmanI AgadhanA karavAmAM ana sadavicArayA muzojita evA mutpustako pAMcavAmAM nesano samaya paNa nAge nirgamana dhAya meM netro vyavahArane anumarI pravanai cha,13 nathApi namanA hRdayamA nAvika vicAge sadA adajavyA kare . tamanI svanAva dayAmaya ane premAla hobAthI teo| pratyeka sthAne uttama prAna pAme hai. ko'paNa viddhAna ke guNI temanI mulAkAta baje, te temanA vinaya, viveka ane ane sAdAsa vagare nuttama guNA joDa saMtoSa pAme che. zata vasanajIjAi potAnA sukhI kuTuMbA saMtApI ravI vartanyapAnApara rahe . teAnI avAcana jAnanAyo prAcIna nAvanAone anusare u. tezro vyavahAra mAgane mAna Apa, tathApi "jomezvaryamAMthI-viSaya vAsanAmAMthI nivRta thava ane sAdhunA saMpAdana karanI e ApAThaM pAtAnaM kArya meM ane ApaNA potAnA zarmA ne." //////////////////////////////////////// //,,,//Sl '////////////22-wowuku////////>>!//// zrI nupadazaratnAkara
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ ||25|| ema teyo hRdayamAne hai. vaLI te sAgarIta samaje se ke, "deza kALanA va manuSya mAtrene cAlatA yuganA - AzanA dharma prApta yAne te dharmA pratipAnAM manuSya zaMkara joe ? senI svAbhAvika rIte gAMganA yAya ne yatra jor3ae ne ne gaNanAmA phalanI kasoTI paNa vAstavika te svIkAravI joie, tathApi mahattAnuM / khare vIja ponapotAnA karttavyamAja ke saMsAranA vohamAMcI nivRttiparAyaNa ekA jIvanane jo karttavyamAM jo mavAmAM Ave to te jIvana potAnI e sthitinuM phaLa sArIrIte meLavI zake " AvA vicArane lar3ane zeva vasanajInA ha|meza gRha nanuM ponAM kartavya kA karavAne tampara rahe the, ne mAM potAnA jIvananI sArthakatAmAna cha. yAtrA ucca unnata udAra kalA eka dhanADya naranuM jIvana yA lokamAM sarvane anukIya cha. temanI kRti uparathI mAM te jIvana ke prazaMsanIya thaze ? e vAnI Apane pUrNa pratIti prApta thAya che. zatra vasanajIjAinA jIvanano prabhAva se jaina komamAM ne Arya zrImaMtomAM ujvala kIrti stanaMrupa che. te AdaraNI mAnyatA hameza jaLavAze, emAM saMjaya nathI. AvA yogya naranuM saMcita jIvana vAMcavArthI aneka prakAranA Aja thAyaneviSyamA te vIjAne protsAhaka ane uttejaka yaha pake ke. zrI paramAtmA evA vIraputra dIrghAyuSya Apo ne manA nirmaLa pInA jIvanamA sAgaM mAgaM kAya karavAna] preraNA karo eja amArI namra prArthanA hai : zrI jaina dharma vidyA prasAraka varga. 000000 zrI nRpadezaratnAkara.
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ AJA HOONCERNE 334VAR ANCPPPAMRAPAVITA FFFFFFFFFFFFFERETER zrI upadeza ratnAkara nAga 1 yo. . SSA
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jinAya namaH unheM phreMne unaka ===>>+T-2 256691902 zrI upadezaratnAkara. - NA . 2265 SEX ol "zrI sarvajJAya namaH zrI gurubhyo namaH" jayazrI prAtito moha - riporamala kevalaH // yo jagatkRpayA dharma-mUtre taM zrI jinaM stutre // 1 // nAthaH prajAnAM puruSArthadezanAdaniSTa prakarazca yo'bhavat // tamAdimaM bhUmibhRtAM tayArdatAM / jagadguruM zrIRpana pratuM stumH|| 2 // | zrI sarvajJamati namaskAra thAo, zrI guru prati namaskAra yAo, je (mokarupI ) amInI prAptiI moharUpI zatrune jIte the, tayA je nirmaLa kevala kAnavAlA ne tathA jo jagatapara kRpA AjIne dharma upadarzano be, ne zrI jinezvara prajunI huM stuti karuM huM // 1 // prajAnA svAmI tayA (dharma, artha, kAma ane mAMrUpI ) puruSArthonA upadezaya dukhane haranArA, tathA mumba karanArA je yayA ke, temaja je rAjAoMmAM tathA tIrthakaromA pahelA ke, evA jagananA svAmI zrI deva prabhunI amo stuti karIe bIe // 2 //
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 1 // azeSataH zAMtimupANA / jagatsu kurvatkRtavalkariSyat // yasyAnnidhAnaM dadhate'nvayitvaM sazAMtinetAntimatArthasikhye // 3 // yaH zyAmavarNo'pi vazIkaroti |dhyaatH satAmIpsitazamajhakSmIH // jayAya bAhyAMtaravairinemiH / nemitriyokaH sajineanemiH // 4 // pAvaiH savaH pAtu vittarti sapta chIpAMginAM sapta jayAni nettuM // yaH saptazUlAyudhamaMsagAmi-saptasphaTAhI uttanucchyena // 5 // zrI vardhamAnapranureSa puSyAt / pravardhamAnAH sukhasaMpadovaH // jagatsu | yastrAsayituM nu vighna-mRgAn dadhAtyakamiSAnmRgeMdra // 6 // ne pranunu nAma (trANe) jamatAmA samasta prakAre upadravonI zAMti kara je, jeNe zAMti kAjhI , tathA je zAMti karanArUM || 8] ( ane evI gIta ) ja potArnu sArthakapA dhAraNa kare che, te zAMtinAya pannu icchita arthanI siddhi mATe yAo || // 3 // jarnu dhyAna dharavAmAM Ave che, evA jhyAma kAMtivAlA paNa je pranu sajanonI icchita muvanI | (mokka mukhanI) padamIne vaza ko , tathA je bAhya ane aMtaraMga zatruono nAza karanArA , tamaja traNe soka jamane namaskAra kare , te zrI nemi jinezvara ( tamAga ) jaya mATe yAoM // 4 // khanA-18 para rahelA sAta phaNovALA nAgar3hanA zarIranA miSayI sAte zrIpAmA rahelA pANIonA sAta jayAne jedavA mATe je sAta zocAlA hathIyArane dhAraNa kare , ne pArdhanAya pannu tapAruM rakSaNa karo // 5 // | jagatnI aMdara rahenAM vighnArupI hariNone nANe trAsa ApavA mATe AMjananA miSayI je siMhane (ponAnI pAse ) dhAraNa kare u te zrI vardhamAna manu tamArI vRdri pAmatI mukha saMpadAnu poSaNa kage // 6 // zrI nupadezaratnAkara.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 . 6 mAmAdineSi--zadevaturbhi-sokakAsatritayaM punNtH|| navojhijA muktipadaM dadate / sarve'pi te sarvavido jayaMtu // 7 // dhyAtApi yA pravarakAvyaphasAnyamaMdA-naMdobasahibudharasyarasAnidatte // zrIlAratI jagati kalpanateva navyA / bodhiM dhiyaM ca vizadAM dizatAmiyaM me|| // vizvottamamahimAbdhiguNairaze-svitsu yeSu kiraNeriva nAnavatsu // sUkSmomuvaMti nikhijhA apisUrayo'nye / zrIdevasuMdaragaNaprajavo mude te // // yairmAdRze'pi karinopavasaMnile'smin / | goliya'dhAyi varabodharasonavaHkhaiH // navyAnimAnamRtadAnaparAn sudhAMzUn / zrIjJAnasAgaragurun praNato'smi jaktyA // 10 // ____ nAma Adika cAra nirmaLa naMdAvara karIne jazro traNe Akane nayA traNe kALana pavitra kara 5, nema saMsArayo / nagni pyetAone jo mokSapada Apa , ne saphalA sarvajJA jayabanA vaH // 7 // dhyAna dhannAthI | paNa je, atyaMta AnaMdamAM namAsamAna thatA vijJAnAne cAkhavA jhApaka rasabALAM uttama kAlyArupI phaLAne Apa De, evI jagatamA navIna prakAranI kampanI sakhI pA zrI sarasvatI devI mane nirmaLa jJAna ane || buddhi Apale // 7 // mahimA prane adhirUpa sarva vizvonama guNopI kiraNoyeM karIna je mRyana patra prakAzita hone 18 jana. vIjA AcAryo sUkSma nAgA sarakhA sAga u, avA te zrI devamuMdaragANI mahAgaja (mAga) harSa mAMTa thAo ||e // A mAga javA kavaNa patyara sarivAmAM . paNa jo pAnAnA bacanAmpI kiraNAya karIne uttama jJAnarUpI rasanI nutpani kohI , nayA amRtarnu (mogAnuM) dAna devAmAM tanyara, avA zrA navA caMdra sarIvA zrI jJAnamAgara gumne 1 raktipUrvaka namaskAra karka I // 10 // zrI upadehAralAkara.
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 7 // mUrti sudhArasamayImiva vIkSamANA / yeSAM sudhApnayasukhaM dadatAM dRzAM jnyaaH|| adANAmavApya || matikRttvamudAsate te / zrI somasuMdaragaNapranavo jayaMtu // 11 // iti stutyagaNaM stuvA / / | munisuMdarasUriNA // jainadharmopadezena / kriyate vAk phlegrhiH||12|| paropakAraH satataM vidheyaH | | svazakttitodyuttamanatireSA // na khopakArAcca sa nidyate tat / taM kurvatetadvitayaM kRtaM syAt || | // 13 // sa cArikhanAniSTaviyojanena / sarveSTasaMyojanatazca sAdhyaH // iSTaM vihAkeTanaverikoTa | maikAMtikAtyaMtikameva saukhyaM // 14 // taccAsti moke na jabe yato'tra / prajaMguraM || duHkhayutaM ca zarma // dAnena moGgasya tadarthinAM nat / samyak prasAdhyo'tra paropakAraH // 15 // zrI japadezaratnAkara AMgyAne amRtanATakAvanA sugvana AphnAg2a avA guru mahArAjanI, jANe amRta rasamaya hoya nahIM evI manine jAtA hai| evA vitrAno (pAnAnI) aAMkhAnI buddhipUrvaka kRtine pAmIna saMta yAya, na zrI somasudaragaNI mahAga vattI // 11 // e rIte mnuni karavA nAyaka gaNane stabina muni suMdaramUri jaina dharmanA upadezava karIna paa| nAnI bANI saphala kare 3 // 13 // pAnAna! zakti mujaba hamezA paropakAra karayo, e uttama mANasonI. nIti ne, vaLI te paropakAra stropakArI kaM, jinna nathI, ane teyI ne paropakAra karanAre svopakAra ane paropakAra banne karamA kahavAya // 13 / / baLI te paropakAra sarva sukhAne dUra karavAthI, taNa sarva mukhAna meLavI AvAyI sAno kahavAya, ane ekAMta nayA atyaMta mukha no ahIM ukakImAmAMyI mAmIna viSNu sudhIne priya // 14 // ane naiva sukha no mokkamA , paraMtu saMsAramA nathI. kemake saMsAramA to jhaNaraMgura ane mugvabALu mukha ne, mATe menA arthiAne mokana dAna ApIne, ne paropakArane ahIM samyaka prakAra mAthavA jaaie||15||
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ movastu dAtuM na kareNa zakya-stadarzanIyastadavAbhyupAyaH // upAyateH samyagupAminAhi / | lavedupeyasya sumbena mindviH // 16 // tasyAstyupAyaH khalu dharma eva / taM ca praghAdA bahudhA | dhadaMti // pRyak pRthak svasvamatIyazAstraiH / svarUpani tuphalAdivAgniH // 17 // na te ca | sarve zivasiddhayupAyAH / kityeka evAvinavitpraNItaH // sudurjhano'yaM mimitaH parestu / | mugdhairvinAzuddhagurUpadezaM // 18 // ayaM pRyakRtya tataH pare'nyaH / pradarzanIyaH zivaheturekaH // | pare'vyazukA iti darzanIyAH prayakkRtiryasya tathaiva sAdhyA // 15 // zrI upadezaratnAkara . baLI moca kA hAyathI ApI zakAnA nayI, mATe te meLavavAno upAya degvAmatrA jAdhyekamaka maar| ti sAlA 8 napAyayI mukha mugve upayanI siddhi yAya 3 / / 16 // vaLI ne mAnanI prAptinA upA to dharmaja , ana ne dharmane anyadarzanIo ponaponAnA mananA, mvarUpa, veda, hetu tayA phalo AdikonAM vacanovALA jUdA jahAM zAstrAvo karIna | | SaNA bhakAranI kahe je / / 15 / vahI na sapaLA dharmo ke mokna mAdhavAnA napAyarUpa nayI, paraMtu eka sarva manueja prarUpanoM dharma mokamAdhaka ke ane te dharma zuddha gurunA upadeza vinA mugdha evA anyAne maLavo jhana // 17 // | mATe mojhanA eka heturUpa evA ne dharmana vIjA dharmothI jado pAni digvAmbI jAiye, nemana bIjA dharmo prazuddha, ema paNa dekhAI joIya nama nenu anya dharmothI jadApAj paNa siMha kara jo'ye // //
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 // zivArthinAM maMdadhiyAM tato nRNA-manugrahArya vividhairnidarzanaiH // vyaktyA vizudhyAdinidAM jinoditaM / dharma dhruve'nyAnapi tAlAsaMgataH / / 3. sAranmate svalpadhiyApi teno-padezaralA-: | karanAmazAstraM // nAnAtaraMgAdimayopadeze-dadhatsvarUpaM svaparopakRtyai // 1 // vicAryate | zaktirathApyazakti-na vai mayA yena tayorvicAraH / paropakAraikarase kalaMka-tyatra pravRttazca / | tdekhetoH||sh| vyAkhyAtRRNAM buddhiledAn vinAvya / zrotRNAmapyAzayAgnekarUpAn // tAha sAmagryopakAryopakAraM / jAne'nekaireva dharmopadezaH / / 3 // mATe mokanA arthI ekA maMdabuddhi mANasAno anugraha mATe nAnAmakAranA STAMtovo karIne trizuddhi prAdika nadAnI vyaktipUrvaka jinezvara prannue kahelo dharmahu~ kaI bu, nema te prasaMge cImA pramonu svarUpa paNa huM kahuM dUM // 30 // | ane neTamA mATe maMdabuddhi evo paNa hu~ vividha prakAranA taraMga AdikavAlA upadezAbake svarUpane dhAraNa* karanArA | evA pA upadeza ratnAkara nAmanA zAsanA mArA ane anyonA upakAra mATe prAraMja karaM bu // 1 // | baLI (mA karyamAM) huM mArI zakti ayatrA azaktino paNa vicAra karato nathI, kemake teno vicAra karavo, |ne paropakArarUpI eka rasanI aMdara kalaMka vo mAge , ane huM to ahI phakta eka paropakAra mATaja pravRtta / payelo ||22||vyaakhyaan karanArAmronA buddhinAjadone, temaja sAMjaLanArAmonA paNa aneka prakAranA AzayAne | jANIne tevI rItanI sAmagrIvake karIne aneka prakAranA dharma saMbaMdhi upadazAcIja upakArIopara upakAra thAya epa huMjANaM // 3 // . * sva nAmane sArthaka karanArA. zrI upadezaratnAkara
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ aikaahikaagmgiirpaakhetdnymithyaavinaaprkvettryonysaathaiH|| naidestato navanavaiH sukRto. padezAn / vaDhye bahUnihaparapratibodhasidhyai // 24 // elavRttaghyasya vyAkhyA vyAkhyAkRtAM buddhinedAn maMdamaMdataraviziSTaviziSTatarAdyavagamarUpAn prakaraNasiddhAMtavicArakathAdivyA | khyeyarucirUpAn vA, zrotRNAmapyAzayAMzcaitadanusAreNa vicitrarUpAn vinAvya, tAdRk || sAmagryeti tAdRzA kSetrAvasarazrotRpuruSAdivaicitryarupayA sAmagryA lapakAryANAM kiM vyAkhyAsyata / / iti ciMtAnirAsenopadeSkANAMnavanavavyAkhyAnazravaNapramAdizrotRNAM copakAramupadezaira | nevicitraireva jAne, iti sNttNkH|| 24 // ane teTakSAmAMTa eka divasa gAMcI zakAya tevA ane tethI anya prAgamane anu saranArA ane tethI anya, gajIra arthovAlA ane tethI anya, puNya pApanA phaLAMne prakAza karanArA ane tethI anya, tameja mithyAlibAnI ane tethI anyonI jadrakonI ane tethI anyonI, vighanonI ane tathA anyonI yogyatA prAdika navA navA nadovare karIna anyanA prativodhanI siddhi mATe yA kAryamA haM ghaNA sukRta upadezo kahIza // 5 have te (cIm aMna cAvImanA kivALA) bane kAvyAMnI vyAkhyA kare le vyAkhyAna karanArADonA 18 buddhi jedAne eTo maMda athavA vadhAre maMda, vizeSa athavA vadhAre vizeSa ityAdika jhAnarupI jedAne, athavA prakaraNa, siddhAMta, vicAra kathA prAdikanI vyArampAna karavA yogya rucirUpI jedone jANIne devI rItanI sAmagrIvake karIne, eTale tevI rItA ketra, kALa tathA zrotA puruSa AdikanI vicitratArUpa sAmagrIvake karIne, arthAt upakAra karavA mAyaka panuko mate zAnu svAsthyAna kI? eSI rIkanI ciMtAne dUra karabAvake karIna upadeza denArAmro prate, tepaja nayA nayA vyAlpAnanA zravaNayake karIne harSa pApanArA otAno mate nAnA pakAranA upadezodame karIneja upakAra pAya , ema I mArnu bu, evo saMbaMdha mANalo / / 25 // zrI upadezaratnAkara ////////////////////////hawAtuwuwakutuyutuwukukuwuw////////////
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ // // Ma akAhi-tataH protakAraNAdihopadezaratnAkarADhe graMye navanave daihUn sukRtopadezAn / 1 badaye iti yogaH, nedAneva kiyato nAmagrAhamAha-akAhiketyAdi, akadinavyAkhyAnArdA 1 akAhikA:, etadanyazabdasya pratyekaM yojanAt etebhyo'nye dhyAhikAdayaH, Agameti sUcaka vAtsUtrasya AgamAnusAriNa AgamAnApakAdyartharUpA etadanye prakaraNavicArAdyartharUpA:svamatima || vitavRttagAyAdirUpAzca, ganAreti, gacIrA etadanye prakaTAAH , phaleti, puNyapApaphama prakAzanarUpAH, etadanye puNyapApasvarUpakAraNAdiprakAzanarUpAH, atrehikAdInAM caturNA padAnAM / / iM kRtvA, tat etadanyazabdena bahuvacanAtana iMchA tathA mithyAsvinAM starazabdasya pratipadaM yo gAttaditareSAM mizrapsamyagdRgAdInAma, laghakANAM itareSAM kaThinAdiprakRtInAmaligRhItamithyA| vAdinA taccAstrA'nupadezAhaNAM. budhAnAM svaparazAsanA'nugavijJAnAM, itareSAM mugdhAdInAM ca. prAmbaddha yogyA napadezA iti sarvatra vizeSyapadAdhyAhAraH tana: prAgyojitapade. teSAM nAvastattA. tadAyenadeH AdizabdAmAjamaMtrikatriyabrAhmaNAdiyogyagrahaH // 25 // . zrI lapadezaratnAkara.. -
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ ana tathI eTo ve kahAM kAraNayI ahIM, eTane A upadezaratnAkara nAmanA graMthamA navA navA naMdobase karIne ghaNA mukata napazAne I kahIza: evo (kAvyanA) saMbaMdha . have temAnA keTAka dAnaja nAma apane | dekhA . eka divasamA jenuM vyAkhyAna thapa zake, tevA upadezA akAhika' kahavAya. tithI anya candane harekanI sAye jomavAthI taMAthI anya eTo va Adika divasAmA jeArnu vyAkhyAna yA zaka evA upadazo jANa vA. Agama e mUtrane mUcadhanAma hovAyI prAgamana anusaranAga eTo AgamanA AlAvA AdikanA aryarUpa padazo jANavAH nemaja nayI anya eTase ekaramonA vicAra AdikanA artharUpa. tazca pAtAnI badriya racanAM kAvya nathA gAyA AdikarUpa upadezo jAe vA. gaMjIra eTalaM gahana arthovALA, ana tezrothI anya ca pragaTa arthovALA upadezA jAe vA. phaLa eTane puNyapApanAM phaLIne prakAzanArA, prane tethI anya paTale puNyapApAnAM svarUpa tathA kAraNa zrAdikane prakAzvArUpa upadezo jAevA. ahIM 'ahikAdika' cAra padAnI 55 samAsa karIna pachI bahu vacanAMta 'etadanya' indanI sAdhe 6 samAsakaravI. vaLI mithyAvinI prata tathA 'itara zandana daraMka pada sArtha jomavAthI nArthI anya prata paTo mizra samyaga hio ta, temaja nako prata tathA teAyI anya | prate eTajhe kaThina Adika matiyALAno mana aAn grahaNa karela, evA mizyAnve karIna te zAstronA napadezane nahIM nAyaka pravAoM prate. baLI pamito prane eTo pAtAnAM zAsananu anukagaNa kAnArAo mate, tathA anya zAsana- jhAna | dhagavanArAko prate tathA anya prane eTale mugdha Adiko prate pUrvanI para iMcha samAma karane se, yogya evA upadezo, evI rItanA vizeSa padanI sarva jagoe adhyAhAra jANavo. - pachI pUrva yojanA padAnI sAtha samAsa karavA. tAnA je nAva, te tezrAMnI yogyatApAj kahaM vAya, ne zrA dika jedAca karIne Adi zandarakI ganA, maMtri. kRtriya, prApaNa, Adikane yogya, evA upadezAnaM grahaNa karatuM // 24 // zrI upadezaratnAkara. .
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 5 // stuve tamuSTra vijahAti gostanI-sAkSAtu niMdatIta gaH // stakAryato yo'pyupajI-1 | vya dUSaye-detaiH kavervAcamamuM tu dhiknanaM // 25 // kaverna doSo'yamamuSya yagiraM vadatya'doSAma | padoSiNI khannaH // ravina iSTo'tra yadasya lAMchika-chipan sudIprAma'pi vetti tAmasIM // 26 // | stavaM sa kasyAIti no gaNa; satAM / vidUrasUTamArthadRgApya ho na yH|| parasya doSAn mahato'pya || vedate / na vakti vA yo hRdayasthitAna'pi // 27 // sadUpaNAste na khanAH kathaM syu-hANaMti . yetAnya'nuzAstraguMpha // rItyaiva saMta: saguNA guNAna ye / samaMtato'pyAdadate kavInAM // 20 // te naTanI hu stuti karma caM, ke je drAkSana taji pa hai, paraMtu asatya vacanArthI tenI niMdA karanA | | nayI. baLI ne gla manuSyane dhikkAra cha, ke.je pAtAnI mannavasAdhI bahana asatya vacanAdvArA kavinI vANIne dUpita kare cha. // 25 // kavinI nirdeSa vANIne pANa khana manuSya je dUSaNavALI kahe , te kavinA dApa || nayI. paraMtu te khamanoja doSa cha. kamaka mUryanI teja yukta kAMtine paNa ghUvama je aMdhakAramaya jANe meM, namAM kaMr3a mUrya.. paNa vALo nayI, (arthAta te ghUbamaja dUpAravALo ke.) // 6 // je saJjanAnA samuha dUradazI tamyA sUjhama padAni . paNa jozavALo cha nA paNa AzcaryanI bAna ke, paranA mahAn dopone paNa je joI zakanA nathI, athavA hRdayamA rahavA te dopone paNa je (mukhayI) prakAzano nathI, evo ne sajjanono samUha konI stutina jhAyaka nayI ? // 27 // te svasa manuSyo dUpaNa yukta kema na hoya? ke jeo daraka zAsanI racanAmAMthI te paNAnaja prahaNa kara che, baLI taMja rItithI sajjanoM guNa yukta kema na hoya ? ke jo cAra bAjuthI kaviyAnA guNona grahaNa kare re // 20 // zrI japedezaratnAkara.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMtaste suciraM jayaMtu sutarAmIma khajhAna'pyamUn // zAstre ye'nupadaM guNaprakaTanAdadhuH pratiSTAM | kaveH // ye cA'nugrahakAmyayeva vividhAn deopAn gRhItvAyavA / yAktAgapIdamarthi guNakRnUyAjjayazrIpradaM // zae / iti zrI tapAgaDe zrI munisuMdarasUriviracite jayathyake zrI upadezaratnAkare pIThikA "mpo jagatItIryAvatAraH // ne saMta purUpo ghaNA kALa sudhi jaya pAmo baLI ne khana purUpAnI paNa hamArI rIta manuti kara va ne saMna | purUpA kebA ? to ke, joe (pagane pagale agyavA) zAstranA pade pade muNona pragaTa karIne kavine jholA | ApetrI che vahI te svajJa puruSo kevA ? no ke jeoe jANe kRpAnI icchAyI hoya nahIM nema vividha prakAgnA dApAne grahaNa karIne (kavine zonA ApalI ) evI rIta koI paNa rIte prA zAstra (nanA) athione guNa karanArUM nayA jaya ane jhakSmI denAra yAo ? // 5 // "evI rIne zrI tapAgacchamAM zrI munisuMdara mUrie racalA jayazrInA cinhALA zrI padazasnAkara nAmanA graMyamA pIvikAmapa jagatItIrthAvatAra jANavI // zrI upadezaratnAkara. ...000000000000000000000000000000000
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 6 // // atha prathama taTaM // tatrAdau sveSTasijhaye samuciteSTadevatAnamaskAramaMgalaM cikIrSuryugAdisamayesamabhadharma karmavyavasthitisUtraNAsUtradhArazrIRSanadevanamaskAramAha graMthakAraH // 1 // jayazrIsaMgamaM rAtu / zrImAnAdivijurmama // sutatvanidhayo yena / satAM ittA hitepiNA // 2 // 20000000000 zrI upadezaratnAkara // atha prathama tttN| nya prayA pAnAnI injina miti mATe acina ane iSTa devane namaskArarUpa maMgaLa karavAnI javAcA graMyakAra, yuganI Adi kavana sarva dharmakAryanI racanAnA mUtradhAra maskhA zrI apanadeva prajUne namaskAra kare ne // 1 // ne hineca ekA zrI AdinAya anue manjanAne uttama tanvAnA mAge ApayA re, te zrI AdinAya 3 panu mana nayabadamIno saMgama Ayo? // 2 // .
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTaM // dharma bruve ityuktaM prAk, atha dharmasyevAdau grahaNavidhimupatrakaNApradAna-1 vidhi cAnidhitsuH phanapradhAnAH pAraMjAH prekAvatAM navaMti iti phalAviSkaraNapUrvakaM tahiSayamudyamopadezamAha // 3 // jayasirivaMniasuhane / aNiThaharaNe tivaggasAraMmi // harakoahiarathaM / samma dharmami rAjabhaha // 1 // vyAkhyAna-jaya siritti, jayaH sarvotkarSaH samagravAdyAMtaraMgahiSajjayena shriilr| tacakravArtaprabhRtInAmiva // 1 // zrI upadezaratnAkara uparanA zlokano artha spaSTa ke." hu dharma kahuM 7 ema pezAMna kahayuM ; have AdimAM dharmanena || 3 grahaNa karavAnI vidhine, tayA upalakaNayI dharmarnu dAna devAnI vidhine kahavAnI icchabALA graMyakAra, vidhA nAnA pAraMjo phasamadhAna hoya meM evA hetuyI phanane pragaTa karavA pUrvaka ne dharmanA viSayALo udyama saMbaMdhi up| deza kahe ne // // jya, lakSmI nayA vAMjita murakhane denArA, aniSTane haranArA nayA vaNe vargomAM sArajuna avA samyag | dharmane viSa prA loka ane paralokanA hitane artha namo udhama karo // 1 // vyAkhyA-jaya eTale sarva prakAre utkarSa, ana ne zrI jarata cakrapati AdikAMnI pheThe bahAnA ane : aMtaraganA sapaLA rIone jInavAthI dhAya . // 1 //
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 7 // dezotkarSazca kiyadudviSajayana zrIkRSNamahArAjAdInAmiva // 2 // zriyo maNisuvarNAdyA rAjyAdikAzca, navanidhyavadhayo'tra iMdrA'hamiMpratvAyAH // 3 // paratra tIrthakRtpadasaMbaMdhinyo'STamahAprAtihAryAdayazca // 4 // jayena yuktA vA zriyaH prAgvarNitasvarUpAH jayazriyaH // 5 // tinasukhAni ca zrIzAsanAdInAmitra, upalacaNAghAMga'tigAni caH // 6 // tataH padadvayasya padatrayasya dvaMghe, tAni dadAtIti jayazrIAMtrita sukhada:, tasmin // 1 // dezI utkaM zrI kRSNa mahArAja AdikAMnI peThe keTalAka zatruone jItavAya yAya dve // 5 // lakSmI mAM maNiva Adika, rAjyatryAdika, tayA Deka navanidhi paryaMta iMdra paNa Adika jANavI // 3 // mitra nayA paralokamAM tIrthakaranI padavI saMbaMdhita mahApAtakinI lakSmI jAlI // 4 // athavA jayaba karIne yukta zretrI je bakSmI, ke jenuM svarUpa pUrva varNAyAM teja kaddevAya || 5 || valI vAMcita sukha zAnidrAdikAMnI patre jAgavAM, tathA upannakaNI vApara adhika sukhI jAvAM / / 6 / / pakSI banne padAnoM athavA padAno 6 samAsa karo. teone eTale japa, matimukhAne denAro je dharma, tene viSe tamo (udyamakaro ) | 9 | zrI upadezaratnAkara.
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathA aniSTaM duHkhaM DuHkhanimittaM ca adhivyAdhivyasanazAkeSTa triyogA'niSTayoga devatAdyupadravadAridyAdi, tat harati, svArAdhakagataM paragataM ujjayagataM cetyaniSTaharaNa stasmin // 8 // taMtra svarAdhakagataM yathA sudarzanazreSTidhammillavidyApaticaMdanabAlA dinAM zIkSatapodAnAdidharmaH // e // paragataM yathA tIrthakaradhiryAdInAM taha tapaH, yathA nijasnAnajaJjanikhillanara tiryak sarvarogAdyupaDa vApahartR svakarasparzazrIlakSmaNa hRdaya pravizaktivitrA sivizalyAdInAM ca prAgUnavAyAcI tapaH // 10 // ? (kI meM dharma kaza toke) aniSTa evaM duHkha ne turUnAM nimitto, jevAMke Adhi, vyAdhi, vyasana, zoka, no (bAbAMnA) viyoga ani (zatrunI) saMyoga, duSTa graha tathA devatA AdikanA upadravo tayA nirdhanatA Adika, tene je hare the, arthAta svArAkagata duHkhane, paragata duHkhane ane uyagata duHkhane je hare ne dharmanine haranArI kahavAya. ekA tetimI (yatna karo ?) // 8 // potAnA jattanA) saMbaMdha sudarzana zeTha minavidyApati tathA caMdranavAlA mAMganA ( paranA duHkhane harakhAnA saMbaMdha AdikAMnA (anukrame ) zIla, tapa tathA dAnAdika rUpa dharma jAvI. // e // tIrthakara mahArAjanA tathA badhavALA mahAmuni AdikAMnI nevA prakArano tapa jovo; jama potAnA snAnanA jalathI sarva manuSya tathA tithaMcAMnA sarva prakAranA roga Adika upadravane hagnAra tathA potAnA hAyanA sparzayI zrI anumAnA hRdayamAMsI zaktine dUra karanAra evaM vizavyA Adi kono pUrva javAdikAM karayA tapano prajAna jAe vo // 10 // zrI upadezaratnAkara.
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ // cha // CON jayagataM ca yathA zrIdharmanRpasya sacittAdiviratiH pAtrAdidAnaM ceti // 11 // jayagatA'niSTaharaNe dharmanRpodAharaNaM yathA // 12 // kamalapure kamasenanRpasya puro'nyadA naimittiko dvAdazavArSikaM kiM jAvya cakayat // 13 // rAzciMtAturasya sabhAsthasyASADhanavamyAM makkkiApakamAtramacaM jAtaM // 14 // sabhyaiH preyamANaM manorathaiH sahAvardhata // 17 // jaladRvRSTyA javAjjanasthalaikyajAyata / / 16 / gataM niMkaM puritaiH saha janAnAM // 17 // jayagata anine harakhAnA saMbaMdhAM zrIdharma rAjAnI sacina AdikanI birati supAtra Adika dAna jAnuM // / 11 // te jayagata niSTane haravAnA saMbaMdhAM dharmarAjAnuM nIce pujana dRSTAMta jAeM // 12 // dahAko kamalapuramA kamasena rAjAnI pAse nimittiko kachu ke vAra varSono dukALa paruze // 13 // ( te sAMjaLI ) ciMtAtura payeo rAjA azA mAsanI nAmane divase jyAre sajAmAM baiTho hato nyAre phakta movInI pAMva jevaruM eka bAda, yayuM // 14 // sabhAsadonA jonajotAmAM manorathonI sAthe te vAda vAyuM // 17 // ne turaMta varasAda vArthI sagha jaLamaya thaI gayuM || 16 || - zrI. upadezaratnAkara.
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahojJAnItyupajahase naimittikaH // 18 // anyA caturjJAna yugaMdharagururAgamat // 15 // rAjAdayastaM vaMditvA naimittikoktaM kathaM vighaTitamityaprAH // 20 // gurugar3ha grahacArayogena dvAdazavArSikaM DurnikaM jAvyapi kasyacit puNyavato mahatA puNyodayena siM tatsvarUpaM yathA // 21 // purimAlapure pravaradevanAmocchinnakulaH sadA'ya'viratatvena sarvanakkI. ajIna ku bhUta // 22 // aho moTo jJAnI ! navI rIte nimittiyAnI hAMsI patrA agI // 47 // have eka dahA bhyAM cAra jJAnavALA yugaMdhara guru yAcyA // 17 // rAja Adiko tene vAMdIne pRyu ke (he bhagavAna!) nimittiyAnuM kahelaM kama javaM ephayuM ? || 20 // kALa parunAra deto. paraMtu koka punyavAnanA moTA guru ka ke grahacAnA yogayI vAra varNano eka yaya. tenuM vRttAMna nIva mujaba . / / 21 / / purimatAna nAmanA nagarayAM januM kucha naSTa yayevu ke sarvahI ajIrNa roge karIne ne kueN| po. / / 22 / / 3 deva nAmanI manuSya hamezAM aviraniSaNArtha | zrI upadezaratnAkara,
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ sordhikRto munIn dRSTA, kayaM me kuSTharogaH, kathaM ca upazAmyatyeSaH // 23 // te'nyadhuH, jana avirato jhAtmA'saMtoSato yatra tatra yattad yadAtadA khAdati, tato'jIrNaprAvalyena kuSThAdirogodanavaH // 20 // yadi ca virato bhUtvA caturvidhAhAraparimANato lojanaM kuruSe tadA rogahayaH zre-11 / yazca syAt // 25 // tata ekamannaM ekA vikRtirekaM zAkaM ca prAsukaM nIramiti parimitajojI banUva, | kramAnnIrogatAM gataH saH // 26 // zrI upedazaratnAkara. ___ lokoe dhikAravAyI (aMka dahAmo) muniprone no'ne taMtrone kahavA Agyo ke, mane koDano roga : || zAthI cayo ? ane have te kema naSTa thAya ! // 13 // . tyAra munizrA kaI ke he jadra! virativinAno jIva asatAparya) jyAM tyAM, je te, ana jyAre tyAre khAyA kare , ana tethI ajIrNa roganI prabananAthI duSTa Adika rAgonI junyatti thAya ce. ||shc|| | mATe jo virativAlo ne cAre prakAranA AhAgenuM tuM amuka parimANayI nojana karIza. to | gaMgano nAza yAne nAru kalyANa yaze. // 15 // pachI te ekaja anAja, akaja vigaya, zAka ne acitta jAnA parimina jojanavAno thayo. ane tethii| | anukrame te nIrogIpaNAne pAmyo. // 26 //
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ tato'vagatadharmamAhAtmyo niSpApavRtyA vyavaharan kamataH prApa koTImitaM dhanaM // 2 // svayaM logopanogaparAGmukho niyamitAhAralojI pAtradInAdidAnaparo'jani // 28 // ekadA munikasamaye pratyakSAjayatnAsukatAdinninamitAn maharSIna, pracchannadAnAdinoibre ca sadaza: sAyamivAn / 2 / / evaM yAvajIvamakhaMmitavrato mRtvA saudharma zakasAmAniko'nUt // 30 // zrI upadezaratnAkara tyArabAda dharmanuM mAhAtmya jANIna * pAparahina niyI vyApAra karatA thA anukrame te krAiMgame dravya pAmyAM // 27 // pone jAgAphnAgayo rahita yayA yako niyamina AhAranA jaoNjanavAlI yana, supAtra nayA | | dIna Adikone dAna ApavAmAM natpara thayA // 20 // eka samaya dukALa varavate nirdoSa ghRna prAdikayA sAmva munigrAna neNe pratiplAjyA, nayA gupta dAna | AdikavaLa karIne lAgyo game sAdhamono taNe uddhAra ko 25 // aMdI rIte Deka jIvita paryaMta agbama rIte na pALyA bAda mRtyu pAmIne sAdharma devanAkamA | | zakramAmAnika devanA thayo 20 //
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120|| sAvaya kujhaMmi vara, huja, ceko| nANadaMsaNasamevyo / micuttamohiamai / mA | 3] rAyacakkavaTTIti // 31 // ityAdi vinAyadhananAthyuno'traiva pure zukhbodhazreSTino vyomalApatnyAM suno jAnaH // 3 // tatpuNyodayena nikaM grahacArAdiyogenotpannamapi praSTaM // 33 // iti guruvacaH zrutvA vismitamanA rAjA rAjanyAdiparivRtaH zuddhabodhazreSTigrahe gtH||3|| | putraM sarvalakSaNaM prezotsaMge kRtvovAca. lo puNyazAlina jagadAdhAra nikanaMjaka namo javate // 35 // jhAna darzane karIne yukta evA zrAvakanA kunamA dAsa ayaM sAra. paraMtu mithyAnvayI mAhita / buddhivAlA ovA cakravartI rAjA yatraM paNa sAraM nayI / / 1 / / ityAdi jAvanA jJAvatA thakA tyAMyI cIna ne bAja nagaramA zuddhodha nAmanA zaMunI dhyAmalA: nAmanI sonI kukti putrapaNe utpanna bhayo ne. / / 3 / / nenA puNyodayavame karIne grahavAra AdikanA yogayI utpanna thayA dukALa paNa nAza pAmyA cha / 33 // zrevI rInaveM gurutuM vacana sAMdaLIna aMtaHkaraNAmAM Azcarya pAmelA gajA, rAjapuruSo AdikathI | paricayoM yako zuddhabodha zevane ghera gayo // 4 // nyA sarva akkaNovAlA ne putrane nAine khAlAmA besAmIna Na kayu ke, he puNyazAnI! he jagatanA || | AdhArana : he hukALano nAza karanAga tArA pratye namaskAra thAyo ? / / 35 // zrI vapadezaratnAkara
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ tvamevAtra tAtviko rAjA ahaM tabArakSasnavAsmItyanidhAya dharmanRpa iti nAma tasya dattavAn // 36 // pauvane bahvIH rAjakanyAH pariNinye saH, tatpuNyaprannAvAcca prajAsu azivanikA| dinAmApyanazyat // 37 // sadA pramodA'taM cAnUt, samyaktvajJAdazagratArAdhakaH sa juktalogaH kramAdIkAmA| dAya tAtra evAptakevanaH prApa muktimiti // 30 // evaM dharmanRpasya viratipAtrAdidAnarUpo dharmaH svaparayoraniSTaM rogadAridyAdi murmikAdi cAhArSIditi // 35 // zrI upadezaratnAkara vaLI tuja ahIM kharegvaro rAjA , ane huM no nAro koTavAna (nokara ) bu, epa kahI taNe / netuM 'dharmagajA' greI nAma pAmayuM // 36 // . vaLI te yauvana avasthAmA ghANI kanyAgrone paraNyo; ane nenA puNya manAvI prajAmAM mukALa prAdikarnu nAma paNa nAza pAyUM // 37 // ane hamezAM aAnaMda AnaMda thapa rayo / vaLI te sArI rIta bAre batAne zrArAdhIna nathA jAMgo vyA bAda anukrame dIkA apane teja naye kevaLa jJAna pAmI moke gayo || 20 // evI rIte dharma rAmAnI virati bhane supAtra Adiko anye dAna devA rUpa dhau, potAnA aniSTana eTale rogadAriNa Adikane nayA cukALa prAdikane harInIpo // 37 //
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 11 // tayA trivargoM dharmakAmArthA:, teSu sAraH, dharmabhUlatvAditarayoH, taDukkaM dharme siddhe dhruvA siddhi yuna pradyumnayorapi // Dugdhopalane sunanA | saMpattirdadhisarpiSoH // 40 // tasmin dharme ilokaparalokayorhitArtha he javyAH, sammati samyag vidhizuddhayAjAva zuddhayA ca tathaivArAdhane samagraphajhatvAt // 49 // yA samyagiti dharmavizeSaNaM, asamyagdharmasya kUTakArSApaNasyeva alli pitaphaJjA'narpakatvAt, tatazcaivaMvizeSaNe samyagdharme javacchatetigAthArthaH // 42 // 4 se dharma kevI je ? toke dharma, kAma ane artha rUpa je trivarga, nemAM sArabhUta be, kemake artha ne kAmanuM mULa dharma che. ka ve ke--dharmanI siddhi hote te artha ane kAmanI nizvayeM siddhi yAya je kemake dUdha maLavAthI dahIM ane dhInI prApti sulana je // 40 // vidhiya prakAre evIrItanA te dharmane viSe yA jhoka ane parajhokanA hitane moTa he janyo ! samyag zuddha tathA zurujAvarthI (tamo prayatna karo ?) kemake tevI zete dharmanuM ArAdhana karavAyI samasta phaLa maLe // 41 // athavA 'samyam' ra dhanuM vizeSaNa jAvaM. kemake samyag dharma khoTA sikAnI peThe icchita phalane Apa zakato nayI mATe zrevI tanA vizeSaNatrAlA samyag dharmane viSe namo prayatna karo ? grevI rIne gAyAno artha jANavo. // 42 // // grevIna pahejhA taraMga samApta thayo. // zrI upadezaratnAkara.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0... -anata Camaraaaaaaa ...mahar zati prathamastaraMgaH samAptaH / . a.i - - F- .... -P aram wers.srfutManISAut ama c Lettuc-- -3-1- -- - -ma.'. - -- - - -- . - ... -
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ auteursorderten OM atha dvitIyastaraMgaH athAsya paramarahasyanUtasya dharmasya grahaNavidhimAha // 1 // juggehiMjuggapAse / so puNa juggo gahijjae vihiNA // saMpunna suha phalo jaM / evaM sacina annahA zyaraM // 3 // hatre zrA utkRSTa sAravAlA dharmane grahaNa karavAnI vidhi kahe che. // 1 // vaLI te dharma yogya manuSyo yogpanI pAse yogya rIte vidhi pUrvaka grahaNa kare 33; kemakaM etrI rIta yogyatA pUrvako grahaNa karejho dharma saMpUrNa zubha phalane denArI meM; ane jo tethI ulaTo eTale ayogyanApUrvaka grahaNa karavAmAM Ave, to azubha phala denAro thAya // 2 //
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ jhAragAthAvyAkhyA-juggehitti, sa punardhoM yogyeyata. yogyAnAmeva dIyata ityrthH|3|| bahirmanaprakAsanaM jalamapihi yogya eva pAtre nidhIyata. natvayogye. tatrA'narthaphalatvAt // 4 // kiM punarjanmasanditAMtasattarajAtApavyApattivicchedahaturdharmaH // 5 // ta mukta-Ama gha nihataM / jahA jajhaM taM ghamaM viNAsaha // ia siThaMtarahassaM / / appAhAraM viNAsaha // 6 // tathA juggapAsatti. yogyanAmeva pAveM gRhyate, navayogyAnAM jannavat // 7 // dvAra gAthAnI vyAgcyA-har3I ne dharma yogya panuSyoIja grahaNa kagaya u. arthAna yogyopanyana dabAmA | Ava // kamaka jyAre bahAranA manna dhAnA naLa pAga yogyaja pAtramA gvAya , paraMtu ayogyamAM gvAnuM nartha, kamaka ayogyamA rAkhavArya nirupayogI phala.bAI thAya // 4 // 18 tyAra hajAga javAnAM maMcina karanA aMtaraMga maMtra. mRNA. tApa ana vinA nAza karavAnA hatarUpa dharmanI zaM |vAna kAtrI ? // 5 // kar3hayu meM ka; ma kAcA ghamAmA nAgvaddhaM pANI ne samAnA nAza kare tapa prA siddhAMtanA ghamya pANa a-18 / yAMgyanA nAza kara ve // 6 // vaLI te dharma yomyAnI pAmana grahaNa kagaya . pamna jananI patraM ayogpanI pAmarthI grahaNa kagatA nayI / / 7 / / zrI upadezaratnAkara.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 13 // yaha cAritreNa vihInaH / zrutavAnapi nopajIvyate sadbhiH / zItala jalaparipUrNaH / kulajaizcAMkAlakUpa iva // 8 // so pula ugoti sa punardhamoM yogya eva gRhyate natvayogyo hiMsAdikapaH pa rikhodakavat // // tayA gahijae vihiNatti, gRhyate vidhinaiva, natvavidhinA na khannu jalamapi pratikUle kakSase saMkrAmatIti // 10 // vidhizvAtra vinayavahumAnAdiH uktaM ca-- sIhAsa nisannaM / sovAgaM sepio nasvAriMdo // vijaM magga payo / a sAhu jaNassa suvi // 11 // ka ke cAritra vinAnAM jJAnavAna paNa, sajjanothI Adara pAmato nayI kAnI petra toke zItala jalayI jerelA evA paNa cAnA kutrAno kulIno jema Adara karatAM nayI tama // 8 // yogya grahaNa karavI. paraMtu vALanA javanI aise hiMsAcyAdika upavAce ayodhya dharma grahaNa karavo nahIM // 7 // bIte dharma vidhipUrvaka grahaNa karAya . paraMtu avidhi grahaNa karato nayI. kemake pANI pANa kAnuM nayI // 10 // vidhi se vinaya tathA bahumAna Adika jAyacaM kaghuM che ke sihAsanaparA cAMgAlanI pAyI the ki rAjAo vidyAmAge mI te sAdhujane vana vinaya karo / / 11 / / zrI upeMdra ratnAkara.
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI zreNika saMbaMdhazcAyaM --- rAjagRhanagare zrIzreNika: mApatiH, cellamA gaGgI // 1 // anyadA medinIzakrazcelA yA eka staMjadhavalagRha nivAsamanorathama jijJapada jayakumAraM // 13 // aarsarmaMtrI tAstaMnAryamaTavyAM naman staMjocitaM sunnakaNaM taramekamA kInU // 14 // nAyamadhiSThAyaka: nAgAnakariyotpattikyA dhiyA'vadhArya tadavizayaka mAga DumupavAtrayamanot // 19 // "tuSTaH surAH samAH tiSTavaso mamAzramaH sarvartukavanAinutamekastaMnaM ratnamayaM saudhaM vidhAye // 16 // zrI zrI eka rAjA nIce jaba rAjagRha nAmanA nagaramAMka nAma gajAnanI ca hA nAma rANI hanI // 12 // eka divasenelA gaNIne eka javALA na gRhamA rahevAno manogya thayo, anene vAna gajAe, ajayakumArane jAtrI // 13 // yI ajayakumAra maMtrI vA syaMjane mATe banama jamAM kAMsyaM yaka eka uttama kaNAMcA ka yuM // 14 // AvAyA tenA adhika binA dono evaM umyAnikI buddhiyI jAtIne tenA abhiprAyakane ArAdhanA mAtra upanAma karyA // 15 // tI malA deve ke mA sthAnane nAre emaja rahevA de. huM tane sarva RtucA eka janA ajuna ratnamaya mahala banAvI Aza || 16 || 000000000000000. zrI upadezaratnAkara
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 14 // evamastvityuktvA yAvat sacivavaraH puramajhamakArSIttAvadeziSTa nabanakekastaMnaM vimAnazrIvijhavi niSpannaM sarvartuvanopenaM // 17 // nayAvidhamAdhaM nidhyAyAdhika dhanyaMmanyastaghnaM rakritumanasihaM vapramakArayat, rakta|kAMzca nyayukta tathA. yathA paniNo'pi tatra pravezaM nA'sanaMteti // 17 // anyadAnava pure zvapacapreyasI gurviANI svanartubhUtaphamAsvAdadohadamavAdIna, akAsazcA|| mrANAM saH. sarvaturkavane ca tAni maMni. paraM na kenA'pyupAyenApyaMta // 15 // zrI upadezaratnAkara. emaja thAyo ! ema kaI na jeTayAmAM ne junama maMtrInagaramA gayo. neTayAmA naNe eka aMjavALI vimAna javI zAMjAvAlA tayA marva RtunA bagIcAvAne nayAra yayeno meMhanna joyo / // 17 // nanA meTjhane jAne ne pAnAne adhika dhanya pAnavA mAgyo. nayA ne bananI rajA mATe | naNe baMka AkAza mudhi pahAca evo kinnA vanAvyA. tathA nyAM evA no cAkIdAro gagyA ke jethI | kA pIo paNa nemA pemavAne azakta zrayA // 17 // hA eka divasa neja nagaramA eka cAMmAsanI vI garbhavatI thA, naNaM pAtAnA jAgna kayu ke || 18mane AMbAnA phalo gvAvAno dAhalo janpanna yayezA se have ne samaya prAMvAnI Rtu nahAnI; paraMtu ma || RluvALA te banamA AMbAo . paNa koI paNa nupAyathI ne maLI zaka nema nayI // 10 //
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ zani dhyAtvA zvapAkaH sudhIrvaprAhahiHsthitaevA'vanAminyA vidyayA zAkhAmAkRSya 1 cUtAnyupAdade // 20 // nizi unnAminyA vidyayA yathAsthAnaM nAM nyAsthapaJca, pUgyAmAsa ca dAdadaM palyAH // 21 // athArakAH prAtaH zAkhAM phajharadinAM preTya sAzaMkramanamaH kathayAmAsurmahAeneH // 22 // deva gatA'ganAyanijhAnaM neyane kasyApi. phalAni tu kanApyAttAni shaambaayaaH| 18| ya evaM gRhNIyAn kathaM tasmAprazANIyaM vanamiti / / 23 // nan zrutvA maMtrImAdizanmedinIpaniH, paMcaSadinAMtazcora svaziro vA'rpayariti // 24 // ema vicArIna ne janama yuddhivAnA cAhA killAnI bahAgja ghIna avanApinI vidyArya kIna 4 mALIna khacIne AMbAo aMDa zIza // 20 // baLI gatriya nannAminI vidyAyeM karIna yogya myAnaka nemALIna gamvI: ana arbI gIta potAnI nInA dohanA neNe maMgharga ko / / 3 / / pachI caukIdAgaMpa majAnamAM ne mALIne phaLa binAnI jAIna manamA zaMkA prAcIna gajAnaM kadhU ke||2|| he mvAmI kornu AvanA jAneM cida nA devAna nayI, ane zavAmAthI phaLa to kAdhye pANa jhIdhA H ana evI ne je corI thAya, nayI bananI kama rakSA karavI ? // 13 // ne sAMjaLIne gajA ajayakumAra maMtrI ne hukama karyo ke, pAMca athavA ca divmaan| aMdara cAgna hAjara kara nadino nAma mA prApa paraze // 24 // zrI japadezaratnAkara
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 15 / / taskarastu maMtrIdorna kvA'pya'bhUd dRggocaraH // 25 // areer janAn mukhyanavyAmaprAptAyAM ajayaH proce // 26 // basaMtapure jIrNazreSTI niHsvaH, tadaMgajA vivAhamAmayya yogAd vRhatyanRtu, jane'pi vRhatkumArIti nAma prAsidhyat // 29 // sAvarA kAmadevamapUjayat anyadA nizi puppArtha malaye praviSTA mAlikena ukkA ca cauri kiM te kurve // 20 // sA'vocat kumAryasmi mAM ko'pyuchati na tena puSpANyAdAya kAmamacami // 2 // cora to maMtrInI najare kyoMye paNa paDyo nii| // 25 // eka dise ko devamaMdiramAM (nRtya vakhate) mukhya nadI haju AtrI nahonI. telAmA peTale raMgarUpAne belA sokAne ajayakumAra ke / / 26 / vanapura nAmanA nagamyAM jIaizana nAma eka nirdhana manuSya nasato hano tenI eka putrI, yugmanI sAmayaM / nahI malavA la ya nete lokamAM ne 'bRhatkumArI nA nAmarthI prasiddha paha // 27 // Amadevana pujavA jhAgI eka divase tri puSpA karU~ ? || 20 || gAMga, nyAM pAlIe nezIne kacarA tyAre ne kaha ke huM kumArI buM, mana kor3a pUnuM huM // 27 // paNa parAM naye pAMDe puSpa lene huM kAmadevane zrI upadezaratnAkara.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAliko'vadadRDhA satI cet prazramaM mamAnikameSyasi tadA tvAM muMce. yatheSTaM ca | puSpANi gRhANeti. tadajyupagamya gRhaM gatA // 30 // ___ pariNItA ca mRtanAryoga kenApi dhaninA, vAsagRhAvasare ca pratijJAnaM patyuH pro- | ce. tena pahitA ca nizi mAya yAMtI dRSTA sAjhaMkArA cauraiH // 31 // tairiyamANA ca svavRttAMtamuktvA vanamAnAyAM vAMchitaM kuryAtatyAmyAn // 33 // tervisadhAcAne gakasaM amanodyataM vIdaya svavRttAMtaM nivedya vyAvRttAM mAM nayari tyAcavyoM / 36 // pachI mAnIe kathu ke, pAyA bAda jo pahajhA mArI pAsa Ave. to hUM nane ma. ane tArI | khuzI mujava tuM puSpAne grahaNa kara prch| na vAna svIkArIna te ghera gai / / 30 // pachI janI khI mara gayajhI je. evA kAika dhanavAna purupa sAtha ne paraNI; pachI vAsa juvanamA jatI kaThAe pani je pratijJA karalI hatI. na vAna napIe pAMnAnA batAgna jaNAvI; neNa rajA ApadAthI ne gatriNa vAgA pApaNo sahina javA bAgI, neTayAmAM cogee tApIna dIlI // 31 // nA jyAre nagIna ekamavA vAnyA. nyAre neNIye myavRttAMna jANAvIne kaI ke. pAchA balanAM namAkaM | | vAMgina karanA / / 3 // pachI tApa. naNIne rajA ApavAthI te AgaLa cAlavA lAgI, eTlAmA ikSaNa karavAna naiyAra yayajhA aMka rAisana joina taNIpa ponArnu vRttAMta tene nivedana karyu, ane kayuM ke, jyAre hUM pArI balu nyAMga tuM mAra lakSaNa karaje // 3 // zrI japadezaratnAkara.
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 16 / / tenApi yuktA manaye prApat. kathamAgatetyArAmikeNa pRSTA svavRttAMtamAdito 'vAdIt, yA patyA caure rAjasena ca muktA prahitA ca sA na sAmAnyetyAmRzyArA mikastAM | vyasRjat // 34 // sadyo vyAvRttAM tAM vRttAMta prAmAlikAda'pi kathaM hInaH syAmityuktvA'muMcAksaH mAlikarAsAbhyAM muktetyamucaMzcaurA api // 35 // sAjaraNA svagRhAgatAavagatavRttAMtena carcA gRhasvAminI kRteti jo bokA vi cArya bar3hata, jartumAlikacauramAMkaH sAhasika iti // 36 // pate paNa mAyI ne bAgamAM gai nyAM mALI vRttAMta pakSI kaM. tyA mALI vicArthI ke jaMlIne panie strI sAmAnya hoya nahIM. ema vicAra nase paNa bobhI dIrgha // pUcha ke kaMma yAcI nyAre tIe potAnuM coe. tayA kase paNa cokI dI. 34 // pakSI turata pAThavalelI evaM neIna nAMta jIna. mALIthI pae huM kaMma kahIne me paNa nena mI dIdhI: baLI mALI yA rAkama jomI ema dhArI cauroe paNa nIca yAcaM ? ema mI dIdhI // 35 // aba rIte AbhUSaNoM sahita te jyA potAne ghara pArzva AvI, tyAMnInA svAmI tInaM vRttAMta jANIne caranI mAlika banAvI pAMTe he bokI ! namo vicAgni kahAM kaM. jarnAra, pALI cora taya mamI sAhasika koNa ? / / 36 / / zrI upadezaratnAkara.
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ tataH prazazaMsuH seA nAraM, cArAzca taskagana. audarikA rAjasaM, pAradvArikA mAzikaM ceti // 3 // tatazcauraprazaMsakatvena zvapAkaM taskaraM vidan maMtrI'ravAdIna, kathamagrahI rAmrANIti | | vada, vidyayatyukte tAM rAjJe prayaca jijIvipuzcat // 38 // tataH siMhAsanopaviSTAya rAjJe datta sma tAM vidyAM pANapatiH. natu saMkrAMtA sA | manAga'pi // 37 // tataH saciva kA cUlanizino bhUpatiH siMhAsananiSANaM pANapati vidyAmartha | yate sma, sadyaH saMkramati sma ca seti // 4 // nyAra IpyAMvAlA bAMkA telInA jAgnI prazaMsA karavA jhAgyA, cAge rAganI prazaMsA karavA jhAgyA, udaracAriyo rAkasane bambAvA yAgyA, tathA paramsI nomavanArA mALIne vakhANavA jhAgyA || 37 // paLI cAranI prazaMsA karavAthI te cAMmALane cAra jANIne maMtrIcara tena kA ke ne cAmo zIrI te grahaNa karyA ? te kaI nyAre cAMmAjhe kayu ke. vidyAthI grahaNa karyA, pAra ajayakumAra tene kA ke, jo nAre havaM jIvAnI isa hoya, to ta vidyA nuM gajAnaM Apa? // 3 // pachI te cAMkALa siMhAsanapara baiThelA gajAnaM ne vidyA ApakA AgyA, paraMtu jaga pANa ne vidyA rAjAne yAtrI nahIM // 3 // syAravAda maMtrInA vacanathI rAjA pRthvIpara nIce co, ane te cAMmALane siMhAsanapara vesAmIne tenI 3 pAsayI te vidyA teNe mAgI, ke turata bhAvakI gaI // 4 // zrI japadezaratnAkara
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - // 17 // evaM grahaNa hetumAha-saMpunnasuhaphno jaM evaM ciyatti, yadityavyayaM heto // 41 // yasmAdyetorevameva pUrvoktacatuH prakArazuddhayeva gRhIto dharmaH saMpUrNazulaphalaH saMpUrNa| sukhaphalo vA navatIti // 4 // atraiva vyatirekamAha-vahA zharatti, anyathA yogyatrayA'milane avidhinA vA gRhIte itaraditi azunnapho'pho nAgarAjyAdimAtraphano vA navatIti mAyAryaH // 13 // iti hitIyastaraMgaH // ho evI rIta (pUrve kayA muara ) dharmane grahaNa karavAmAM hetu kaha 3:-'saMpanna muhaphAja18| ahIM yan e hetu arthamAM avyaya / / 51 // kAraNaka evaMI gIta eTajhe pUrva kahalI cAra prakAranI zuddhiva; karanina grahaNa karo dharma saMpUrNa 18| zuja phaLavALI athavA saMpUrNa mukhaphaLavAlI thAya . // 42 // haye tamAna vyanika kahe je--anyayA eTane yogya evA caNe* nahIM manvAyI, athavA adhidhipUrvaka nene grahaNa karavAyI. te azujaphaLavAlo arthAn tAtvikaphaLa vinAno, athavA phakta roga ane rAjya Adika phaLavALo yAya ne, evI rIta gAyAno artha jANayo / / 4 / / zrI napadazaratnAkara. // iti biniiystrNgH|| *dharma dharmagrAhaka ane dharmadAnA.
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ i ..... .. HA-E ..aar.auravra. -.-ana-ahman -mitraavani . . .. - - .... . .. iti dvitIyastaraMgaH samAptaH REFERFE 50158729-5tHE HERE)
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ QORURGIU GORAN 5 atha tRtIyastaraMgaH ma yogyA evaM dharmAdhikAriNa ityuktaM, yogyasvarUpaM cA'yogyasvarUpanirUpaNe sujJAnamiti ra prayamata upadezA'yogyAnAda // 1 // ratto chuTTo muDho / pubdhi buggAhiyo acattAri // nuvaye sasta aNariho / ahavA isapahiM bujhaMti // 3 // yogya manuSyoja dharmanA adhikArI u, ema pUrva kahaLU meM hava ne yogyatuM svarUpa ayogya khalya nirUpAe karavAyI mArI gata jaNAya De, mATe pahalA upadezana ayogya evA manuSyAcaM svarUpa kahe ca // 1 // gagI, iMpI, mUDha tathA prayapIja samAyo, e cAra jAnanA manuSyo nupadezane lAyaka honA / nayI, athavA no (koI paNa prakAranA camatkAra Adika) atizayogI bodha pAma je. // 2 // ENCETAMATAFATARNAACHARYANA KM6:..:.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ rakto rAgI yo hi yatra kvaviktaH sa tadIyAn doSAnapi guNatayaiva pazyati, ta kaM, jaM jassa pitryaM naMtara suMdaraM ruvaguNavimukaMpi // muttaNa rayaNadAraM / hareNa sapokokaM // na tu guNadoSavivekapurassaraM yathAvasthaM vastusvarUpaM nalavaravattayAdi // 3 // magadheSu kAcitsanniveze naMdano nAma talavaraH, tasya prathamazrI dvitIyazrI nAnyo pasyau // 6 // dvitIyazriyAM raktaH sa tadgRha evatiSThati anyadA'gamat prathamazriyA gRhaM racinazca tayocito majjanAdyupacAraH || 2 || svata eTale rAgI, je manuSya je kamAM rAgI hoya, te nenA doSoMne paNa guNaspaMja jue . ka kreja jaina priya hoya ne lene suMdara bAge je pachI te joke rUpaguNa vinAnuM hoya : jema mahAdeve rannono hAra tajIne sarpane kaMThamAM dhAraNa karyo . vaLI tethe rAgI mANasa koTavALanI patre guNar3opanA vivecanapUrvaka yathArtha rIne vastunA svarUpane jAlI zakato nayI; te koTavA udAharaNa nIce mujaba je // 3 // magadhadezamAM koka gAmamAM naMdana nAme eka koTavALa hato, tene prayamatrI ne dvitIyazrI nAmanI strIo hatI // 4 // koTavALa tIyazrI mAM Asakta hano ne nayI tenAja gharate raheto hato; eka dahA te yamana ghara gayo, ane yI mI teno snAna Adika ucita satkAra karyo || 5 || 000000004 zrI upadeza ratnAkara.
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 1 // praNitaM ca nAnAvyaMjanaguNopetaM jojanaM, paraM suMdaramapi na bahumataM kimapi taccite, uktavAMzca // 6 // kiM nujyate hitIyazriyA yanna rAddhaM, tadAnaya kimapi taLezmanaH, zAkaM, tataH prathamazrIH sapatnI zAkamayAciSTa // 7 // / tayoktaM nAca rAddhaM kutaH zAkaM, AgatyoktaM tanavarAya, punaspataM tena, kiMcicharitAdyapi mArgaya // // | punargatvA'mArgayatprathamazrIH, karmakarenyo dattamityucaritamapi nAstIni pratyuvAca sapatnI // e // baLI nAnA prakAranA zAkavA- muMdara jojana naNIpa naiyAra kayu, paraMtu ne janama jojana pAga nenA 18] manana kaM paNa manyu nahIM, ane neyI ne kahavA jhAgyo ke // 6 // hitIyazrI je gaM yuM nathI, te zaMkhAI zakAya? mAde nae na gheracI kaDaka zAkanAjI jhA? par3I prathamazrIya (ponAnI) zoka pAse jada zAka mAgyaM / / 7 // tIye kayu meM Aja gatyu nayI, mATe zAka kyAyI hoya? pachI ne prathamazrIya pAchA AvIna te hakI-|| 8| kata kATavALane kahI; nyAre pharIna koTavALe kaDaM ke, je kA bayu ghaTayu hoya ne mAgI jhAva? // 7 // nyAre baLI prayamazrIe nyAM jahana mAgyunyAre crch| zoke evA javAba Apyo ke, je kaI vadhyu || hataM, paNa cAkagana deI dI), mATate paNa nayI / zrI upadezaratnAkara
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ 000000000000000000000000000000000000000000000000000 tadapi vyApayatpatye, yatkiMcitkAMjikaprAyamapyAnaya tannijayAdityakSapaJca saH // 10 // tataH kapAyitA sA gasvA bahiH sadyo vyussRSTaM vatsagomayaM tuvarIcaNakamizraM gR | hItvA kiMcit saMskRtya, tadgRhAdAnItamiti vadaMtyupaninye // 11 // tanavarastuSTo muMjAno'jANIt, aho miSTaM, aho aho rasavizeSaH, aho su. | strIguNa iti // 1 // | eSa strIrakto yathA guNadoSavivekaparAGmukhaH tathA yaH kvaciddarzane raktaH sa vi| ziSya guNadoSo na vivecayati // 13 // paThI taM vAta paNa teNaM pAtAnA svAmine naNAvI. nyAre vaLI neNe kaI ke, je kaM kAMnI javU paNa | tuM tene gharathI yAca // 10 // pI no krodhAyamAna yayehI te prathamazrI bahAra nahane nustanuM karavaM tAju mAnuM gaNa, ke jamA 8| tuvara ane caNA mizrita thayekSA hatA, te sa prAvI, ane tene jaga (marI masAlAthI) svAdiSTa banAvIna, | | tayA patinI pAsa jahana kayuM ke, A huM hitIyazrIne gherathI lAvI // 11 // (sAMjaLI ) khuzI thayenA koTavALa te gaNa khAto yakI kahavA jhAgyo ka, ahA. kaivaM mI 18 ! tamAM rasa kevo Ane : aho uttama svInA kA guNa // 1 // vI rIta khImAM rakta yayalA te koTavALa nema guNa doparnu vicakapUrvaka vivacana kI zakayo nahIM, tema manuSya, kena koDaka darzanamA ukta payejho ke ta guNa doSane samIna nanu vivecana karI zakatA nathI / / 2 / / zrI upadezaratnAkara
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 30 // yaktaM kAmarAgasneharAgA-vIparakaranivAraNoM // dRSTirAgastu pApIyAn / pumvedaH | satAmapi // 14 // api ca, mithyAkalaMkamasino / jIvo viparItadarzano javati // zrakhatte na ca dharma / / | madhuramapi rasaM yathA jyaritaH // 15 // iti / hiH, krodhabhAnA'tirekavAn, yA yatra viSTaH sa tasya guNAnapi doyatayaiva || pazyati // 16 // iti tahipayasvenopadizyamAnaM viSTasyAtmahitatayA pariNAmasuMdaramapi na kasmaici- | guNAya, pratyutopadeSTuranIyApinavati jyodhananRpasyeva // 17 // kaj be ke kAmagaga ane snaMdarAgane rokavA to saIyA cha, pagnu pApI evA nigaga nattamAne | paNa chomavA mujha pa je // 13 // vaLI paNa, jvaravALo manusya jama madhura gamane paga madhugnarika jANI zakato nayI. tama mithyAnva- | sapI kasaMkayI mamIna thayejho manuSya viparIta dAnavAno thAya . nayA dharmapara zraddhA karatA nayI // 15 // iti // have miTa eTajhe iMpI arthAta krodha ane mAnanA aniyavALI jANavoH je manuyanA janApara 18 pahAya cha, tenA guNAne paNa dopAnIkaja jue ke 16 // mATa ta saMbaMdhI pani gA upadeza davAmAM Ave, ane te upadeza tenA AtmahitapaNe joke pariNAma mAge | hoya, topaNa tena kaMpae gue kAraka thA zakalo nathI / pagnu navI muyodhana gajAnI peThe upadeza denAgne te nuka-18 zAnakAraka paga yAya 3 / / 1 / / zrI upadezaratnAkara 0. .
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathAdi--canavAse trayodazAvayAmatikAMnAyAM rAjyabudhaiH kuntiH putraiH saha vigrahArane kuTuMbakalahamAryAnivigsaM vinAvya saMdhayaM zrIkRSNAH prApa duryodhanAMtikaM // 17 // atraktipratyuktivistaraH. yAvata--iMdraprasyaM yavaprasthaM / mAkaMdI bAmaNAvataM // dehi meM | catuge grAmAna / paMcamaM hastinApuraM // 10 // ityaM paMcagrAmamArgaNe saMdhikaraNe ca suyodhanA'jyadhatta--sUcyA sutINena / yA sA niyeta medinI // tadarthaM na pradAsyAmi / vinA yuchena kezava // 20 // tataH punArAyaNaH-saMdigdho vijayo yuche / pradhAnapurapatayaH // napAyatritayAdUz2a / tasmAdyudhyeta paMminaH // 21 // te jyodhana ganAnuM dRSTAMta kahe .-vanavAsamA nara va saMpUrNa thayA vAda rAjyanA bArI evA kujhI pAM-18 munA putro sAya jyAra amAI karavAne taiyAra thayA. tyA zrIkRSNa vicArya ke kulabakza pariNAma mAga | ema vicAri te saMdhi mAra duryodhana pAsa gayA // 10 // ahIM savAla javAba nIce mujaba je: iMdraprastha, yatrasya, mAkaMdI tathA vAkANAvata e cAra gAma tathA pAMcama hastinApura gAma pApA ? // 1 // ekhI rIta pAca gAmanI jhAgaNIpUrvaka saMdhi karavAnu kahatAM duryodhane kayu ke hai kAva. tIkSNa eca sohanA agra jAgayI jeTalI pRthvI naMdAya, nayI agdhu paNa yuddha karyA binA AeM nahIM // 20 // tyAre pharIna zrIkRSNa duryodhanane kadhu ke yuddhapA vijaya yavA nA saMdahavALI , aMne baLI tethI unama purupono nAza thAya ne mATe vidhAna mANase to (zAma, dAma ane jeda) e trANa upAyAne ajamA| vyA bAdaja beTe yuddha kara jAeM // 31 // zrI upadazaralAkara.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 21 // saMdhAna mAnaH / samenApi hatA bhRzaM // grAmakuMjamivAjinA / nAvatiSTheta zaktimAn // 32 // ityAdi nItiyuktistiAvaddhitAnuzAstigocarIcakre duryodhanaM yAvatsakuddhastaM baddhuM so'navat // 23 // pacayadhuH kezagrahaNAnmitra- makAryAdvinivarttayet / kRSNaH suyodhanaM prAha / yAvattaM bahumudyataH // 24 // tataH paMcagrAmArpaNAtsakala rAjyahArANaM svakulakaNAMdica kurUNAM supratIta meveti // 25 // saMdhi nahIM karanAra evo mAna yo nokAcA bAnI patra jAMgI manuSya zaktivAna hoya to paNa sAmAnya zatrutra atyaMta mahata sthira rheN| zakato nayI // 22 // ityAdi nIti nayA yuktiyAM karIne zrIkRSNe duryodhanane breka yAMsudhI nizikSA sI. ke jyAM krodhAyamAna na bAMdhavAne taiyAra thayo / / 23 / / ke pakA / karIne paNa mitrane sudha lene bAMdhavAne bamacaMta thayA. tyAMsudhI kRSNaNaM duryodhananaM samajAvyo || 24 // kArya aTakAvato, evaM ratiyAM prch| pAMca gAmo nahIM ApavArthI tenA sarva rAjyanuM ha yayuM tathA evaM kunA kunA kSaya thayo, ityAdika vRttAMta masija ne // 25 // zrI upadezaratnAkara.
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatazca zrIkRSNa'pi pratibodhadAyini uttAne'pyahike hitArtha yayA pAMmuputraSu ziSTaH sa juryodhananRpatirnA'budhyata hitaM, pratyuta zrIkRSNe'pi baMdhanAdhacinayata, evaM zAsane | To'pIti // 26 // | mUDho mohopahatacittavRttiH, sa hi nA'vadhArayati yayAvasthitaM vastutattvaM, nApi parAkta | zraddhatte gaMgAkhyapAukavat // 27 // / tadyayA asti trATadeza bhRgupure gaMgAgvyaH pAvakaH, sa bahuzipyapAunopArjinadhano vRddhatve | | pariNinye // 20 // mATe evI ne pAMmako pranya pavALI patrA ne duryodhana rAjA, pranivAgha AphnAra nayA A roka maMbaMdhi hitacchu evA zrIkRSNa samajAvyA unAM paNa ponAnu hita samanyA nahIM, ane nuvaTI zrIkAzana paNa || jama bAMdhavAno vicAra neNe ko. evI gata zAsananI aMdara Ipa gavanArane paNa jANavI // 26 // muha paTo mohayA haNAyanI meM manAni janI pA. evI rItanA na muDha bhAgasa gvarevara yayArya | mauna basnutatvane jANI zakato nayI. nema gaMga nAmanA pAukanI patre anye kaDevA basna navapara paNa zraddhA hai| kannI nayI // 7 // ne gaMga pAvakanuM vRttAna nIca mujaba :-nATa dezamA bhRgupura nAmanA nagaramA eka gaMga nAmanA pAThaka 18 hanA, te paNA zipyone jaNAnIne nayA nayA dhana upArjana karIna vRddhapaNAmAM pagAyo // 20 // zrI nupadazagnAkara
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 25 // tabjAryA tarUNI, sA narmadA'parataTavA sini kasmiMzcitpusi ratA pratyahaM nizighaTena narmadAmuttIrya yAti // 5 // ja"zcittaM rakaMtI mAyAvinI divA kAkenyo vinnemItivati // 30 // tato baddhiM kurvantyAstasyA rAya gatrAn rakSapAsAn datte // 31 // pArakenA'mukamAhvayetyuktA ca vakti, nA'haMmanuSyeNa samaM vaktuM vegni, tataH sa strayamevAhvayati // 35 // | natraikena chAtreNA'ciMti, nabasvetadArjakzakaNaM, yanaH // 33 // nanI khI jubAna hanI, ana ne narmadAna mAme kinAre basatA etrA koDaka pumpapara Asakta hanI. n| hamezAM gatrie ghamAne AdhAra narmadA nadI utarIna janI hanI / / she| pAnAnA manIgna mana gambanI thakI ne kapaTI vI nana ema kahatI dvanI ke. divasa paza haM kAgamAthI ma // 30 // ana nayI zidAna karanI calAe nalInI rakSA mATa ne pAThaka nizAnIbhAna cAkI mAre gagvanI hatA // 1 // vaLI na pAThaka vyAre nAni kaha ke, nuM aka mAgamana bAbAva, nyAre ne kahatI ke. mana manuSya sAtha bosa kAnu AvatuM nayI; pachI te pAThaka pAnija nene bolAvato // 33 // ekA nyo eka nizALI vicAya ka. A kaM: nAgInI sarajanAna sakaNa nayI, kamakaM // 3 // zrI upadezaratnAkara
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ atyAcAramanAcAra--matyArjavamanArjavaM // anizocamazAcaM ca / pavidhaM kUTanakaNam // 34 // tatastasyAzcarAcaraM vinokayatA rAtrau dRSTA sA narmadAmunaraMtI, kutIyanottaratazcIrAn makare gRhIlAn, ki kunAmA bharata, saMpratyapi makarasyAGkiNI vidhatteti naNaMnI 6ca // 35 // ciMtitaM ca aho striyA sAhasaM anyadA bakSividhAnA'vasare kAkarakArthamAga| tena pratyajijJAtA, naktaM ca // 36 // zrInapadezaratnAkara ani AcAra, anAcAra, ani ArjavaSNu, anAvapANu, ani pavitraSAeM ane apavitrapA'. aMu | prakAre kapaTarnu bakaNa cha / / 34 // pachI te nizALIo neNonI hicAna tapAsavA lAgyo, to gatrie narmadA utaratI negIne taNe | joi, nemaja gvarAtra AreyI janAnA coroMne magaramaccha pakavAyI neone kahacA jhAgI ke, ne gvarAtra ArathI | kema nunaro che ? hanu paNa magaramacchanI agviAna DhAMkI samvo ? // 35 // te maghaI joina ne nizALIe vivAyu ke, aho! khIceM sAhasa kA ce? par3I eka bakhate balidAna B karatI veLAe kAgamApronuM rakSaNa karavA mATe neja nizAnIo Athyo, ane nagIna cenAvabA mATe neNe | kayu ke / / 36 //
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 33 / / diyA kAjA bIdesi sarasi sammayaM // kutityANi ya jANAsi 1 - bINaM DhaMkaNAmi // 37 // tayA zaMkitayoceddeza eva lokasvabhAvo muSTiM kurviti muktamataH paraM narmadAtaraNamiti // 38 // tatazcatayA teneva bAtreNa samaM jAto'syAH saMbaMdhaH // 3e // anyadA nirargalatAye dezAMtaragamanAya taM vAtraM pratipAdya grAmAMtare gate narttari gRhe mRtakalevaramAnIyA'gninA saMskRtya ca nizi tena samaM prasthitA // 40 // divase to nuM kAgamAthI bI, ane rAtrie narmadA tare, nemana kharAba Ane para jANe tathA ( magaranI) AMkhAMnA baMdhanane paNa jAte // 37 // ( te sAMjaLI) hI zaMkA yatrArthI telIe kanuM ke, evoja duniyAnI svabhAva hoya che, e bAna tuM muhIma rAskha ? AjayI meM namadA taravAnuM bI // 38 // pI caMcalapaNA karIne teja nizALI AnI sAdhe telIno saMbaMdha thayAM // 3 // pI eka dAhAko buTApaNA mATe neNIe dezAMtara janA mAne te nizAlI AAne samajAvyAM tathA jyAre nani jatIra ko bIje gAma gayA ho, nyAre gharamA eka maraNa pAmelA manuSyanuM muruduM bAvIne tathA teno tyAM agnisaMskAra karIna, rAtri te nizAlI AnI sAye te paradeza cAlatI yaha // 40 // zrI umezaratnAkara.
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ tarAgataH patirdRSTaM tatsvarUpa. hAmRtA priyeti bhRzaM khedaM kRtvArdhvadehikakAryANi "dasthIni gRhItvA gaMgA prati prasthitaH // 41 // nAtaTe prAptaH, dRSTazca tatra tiSThatyA SaNamAsyaMte tena gatreNa samaM viraktInRtayA | tayeva nAIyA saH // 4 // "tAnutApayA ca tayA prakAzitaM tasyAtmasvarUpaM yAthAtathyena // 42 // kaH prAha, anuharase tAM, kiMtvetAni tadasthIniH vividhAnijJAnakathane'pi e nItyeva vadan na pratipAdyate // 4 // tAni tadara _sateNIno svAmI AvyA, ana te svarUpa joyuH tyAre are mArgI piyA mRtyu pAmI. ema ghaNo baMda ka gInA mRta kAryo karIna, teNInA hAmkA adhne gaMgA pratye jyA prazANa kayaM // 41 // kame yamunA nadIna kAMve ne pahocyo, ana nyA teja nizALIgrAnI sAthai u mAma bATa digvana yAne rahelI pA zrI upadezaratnAkara tejasvIya loyA // 4 // pApa yathAyI neNIe tena potAnuM svarekha bApa makAzita karyu // 4 // pAThaka kayuMke, teNInA jebI tu mAge meM, paraMtu teNInA to A hAphakA rayA : pachI nANI ghaNAM raMbhAko kA, tAM gaNa 'A teNInA hAmakA rANA' epaja kahanA thako teNInI vAta ne nambIkAgvA lAgyo / 4 / / .. tyAra pAuna
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 32 // tato darzitastayA sa AtraH dRSTe'pi tasminnAha, eSa tAdRzaH pratinAti, parametAni tadasthAni // 45 // tataH sA khinnA tama'tyajat iti, evaMvidhasya mUDhasya sugurUpadezo'pi na kasmaicikakSAya // 46 // tamukta-naditau caMdrAdityo / prajvalitA dIpakoTiramamApi // nopakaroti yayAMdhe / tayopadezastamoMdhAnAM // 4 // pUrva vyugrAhitastu vastvavastu parIkSAGgamA'pi tAdRgvyugrAhaNAvazAparItyAnni | niviSTavuddhiH gopAlakavat. tathAhi // 1 // zrI upadazaratnAkara. par3I teNIe ne nizALIbhAna dekhADyA, tene joyA utAM paNa te kahavA aAnyoM ke. ne nanA jevA devAya | | je. paraMtu A rayAM teNInA hAmakAM // 45 // pI teNIe kheda pAmIna nene najI dIdho; evI gItanA mUDhane mugurunA upajhA paNa kaM phaladAyaka thatI nayI / / 6 / / kadhu cha ke--caMdra ane mUrya nagyA hAya nema nirmana ekA kromo dI baha pragaTa karyA hoya, pagna na jema aMdha manupyane upakAra karanA nazI, nema mohAra manuSyane napareza pANa upakAra karane nayA / / 4 // prathamayIna jamAno mAgama, jAke na basnu ayavA avasnunI parIkSA karavAmAM samartha hAya, nopaNa netrI rItanA jamAvAyI govATanI aise vina kahAnanda yukta divALI yAya meM, ne kahe // 4 / /
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ / rAjapure gocAraNopArjitadhana eko gopAlaH, tanmitraM svarNakAraH, sa ca jnyaa| pitaH svadhanopArjanaM gopAblena // // // / avocacca svarNaM kArayeti. gopAla prAhaH tvameva kuru. svarNakArastvAha nAhaM | / kariSye, anyena kAraya // 10 // / tvameva kuru, kiM bahunetyAdivAdinaM gopAjhaM punarAda nAmiMdhamaH, vayasya prIti gavayozcirArjitA, prIticchedakArakazca sokaH // 21 // / yataH-paravasANaharisizramaNA / muhamahurA picyo jasANamIkSA // vaha vahA6 saparA / kanikAjhe pujANsahAvA || 55 // rAjapura nAganA nagaramA mAyA carAcIna eka koca meM dhana jaga ecI eka govALIzrI hano, hai eka mAnAra mitra hanAH tene teNe potAnA dhananA upArjananI bAta karI / / 4 / / tyAre mAnAra kadhU ke, tuM mubAno ( dArgInA / kagava? tyAre govAlIe ke te tuja kI Apa? | mAnAra kayu, huM nahIM kara, vIjA sAnAra pAse kagava ? / / 5 / / aga tuMja karavAra zuM kahuM ? ema bolatA govALIgrAna pharIne sAnAra kayu ke. mitra! | 8 ApA bananI prIti ghaNA kALayA , ane duniyA nA te prItinA nAza kagavanArI // 5 // kamaka-kanikALamAM paranA duHkhayAM khuzI danavAlA, mAho mIThA ane para avarNabATa bolanAga, nayA paNAo nA pazkarI karanAga. evA durjanAMnA vAcavALA yoko u // 5 // zrI upadezaratnAkara.
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 35 // mahad dasya kAraNamarthaH, yataH - - yadIce chiputrAM prItiM / tatra trINi nivAra| yet // vivAdamarthasaMbaMdhaM / paro dAradarzanaM // 53 // iti vacanAt tanme tadviSaye mAvAdI: etAmapi jAvaprItimavaidi, anyena kAraya, naramadaM parIkSayiSyAmIti // e4 // gopAlaH - - naivaM jayet pika iti // 25 // kimahaM tvacimaM na vedmi svarNakAra: - mi tvaM kiMtu kI prIti moha paise ke ke jo gAr3I pItanI icchA kI hoya. to myAna saMbaMdhItA ke (tenI khIna mavAnuM patra vAcato karavI nahIM // 53 // nItivacana pAMghare ApaNa nuM jAva prIti jAla je; yI ne vIjA sonAra pAne karAva kI jA. huMnI parIkA kI ArpIza // e4 // mana jAto nayI ? monAra ke. ena. . paraMtu duniyA burI // 55 // * mitranI meradvAjarIpAM. ke. to jAeM zrI upadezaratnAkara.
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ 00000000000000000000000060.000000000000000000000000000 gopAnaH--kimasmAkaM bokena, svarNakAra:- tayApi bokasvatnAvaM darzayAmi ne, | tataH svarNakRtA tulyamevA'kAri kaTakayugmaM, mauvAmika rIrImayaM cAnyat // 5 // arpita sauvarNa, jaNitazca gopaH, darzayana Te. kAyazcAmukamya svIkArabhyaI. kI| dRzaM kiMca banate iti // 7 // tano'nena tayA kRte kathitaM vaNiniri na. imaJca annana ili. jhAritaM ca svarNakRtaH, chinIyadine ca bandhanA tyA sthAyi. acAnaka darzaya // 5 // nyA kaLI govAlIe kahAM ke, mAra duniyA jhuM yAga meM sonAra kayu ke nopana huM nana duniyAnI 9 bajAya devA: pI ne mAnAra eka mAnAnuM ana bI pInaratuM ema va sagyA kamAM banAyo / // pI nemAMyI mAnAneM kA gAvALI pAne ApIna kA ke A nAra (pAganI ) dukAne degyAI / 1 ana mAra nAma aApyA vinA / kaha ke, A amuka mAnAgnu banAva , na ka ? nayA tanI kiMmana | | thAya ke // 4 // | panI ta tama karavAyI pArAe ke A ko mAnAnu ; nayA nanI AmnI kimana | 8 thAya je pI naNe ne vAna monAgne jagAvI; par3I vIja divase ne sonAra hAyacAbAkIyo nene pInanana | kaI badanAtrI ApIna ko ke, Aja have A mAra banA@ , ema kahIna na dAbAmane ? // 50 // zrI japa zaratnAkara
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 26 // | tataH sa mugdhastatparAvartamavidannadarzayaNijaH, ucuzcAmA rImayamidaM, na kiM cinmannate iti // 5 // jhApitaH svarNakRt uce ca dRSTo jhokasvatnAvaH, gopAtraH- khameva svarNa kurvini // 6 // tatastaghnaM sarva gRhItvA zazekaTakaM kRtvA nasyArpitaM, taktaM-pAsA vesA aggi janna / ga ukura sonAra // e dama na dui appaNA / maMkama vasua binaam|| 61 // anyadA parihitaM tadgopena dRSTaM kenApi, naNitazca re mitreNa te rIrImayaM kaTakaM kRtaM, aho muSito'si, anyairapi tayokne pranivati // 6 // pachI ne vicAge mundha govALInA ne kamAMnA pheraphAna nahIM jANIne baMdhAgAne devAmA lAgyo tyA vevArIoe kA ke, pAto pAnaLa , aAnA kara pama pasA maLe tema nayI // 5 // ___ pachI ne vAna govAlIe ne sonArane jaNAvavAthI, naNaM ko ke, joyo ne duniyAnA satAva parcI gAvALIe kA ke. have to tuMja suvarNano dAgIno mane karI Apa? // 20 // panI ne sonAra tenu sabaDhuM dhana ne pItalanu kahUM karIne tane Apyu, kayu ke-pAmA, vazyA | a agni, jala, uga, gakura, sonAra, vAMdaro, baTuka ane vinAmo, e daze ApaNA na hoya // 6 // eka dddaam| govALIe ne kahu~ pahayu, ana koie ta jAvAyI tene kayu ke, are! tAga mitra to || | yA pInaLanu kahUM banAyuM be, aho ! tuM ugAyo IM; vIjAAe paNa nema kahevAyI neone govALIo | kaddevA jhAgyo ke // 6 // zrI upadezaratnAkara
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhemyahaM yAdRgetat, kiM vaH paritaptikaraNena, taiH kapAyitairataM, re nirupaya, mAtmAnaM | vaMcayasva // 13 // gopaH-nirUpitaM mayA, yUyamAramAnaM nirUpayatetyAdiH eSa pUrva vyudgrAhitA yukamapyuktaM na viveda, evaM yaH kuzrutivyugrAhitaH so'pIti nidarzito vyugrAhitaH / / 6 / / ete catvAra upadezasyA'nahIM ini, ahavA isaehiMti, agravA'tizayaisne catvAro'pi budhyate // 15 // je te je, neduM huM jA buM, namAre vIjA koinI adekhA zAmATe kavI jAiye ? nyAre netroe | hai gumme pahana vaLI kayu ke are ! haiM jo no gbage. nuM pone na ugA ? // 6 // govALIe kA ke, meM nA jAyu meM, namo namAjhaM manAlonI, ityAdi, evI rIna pahanethIna / | namAvanA ne gorA kahelA evA yogya vacanane pA jANazAkayoM nahIM, nema je kuzAyI jamalo hoya, ne paNa yuktane jANI zakano nayI, evI rIta pahAyo jamAvazA manuSyatuM nadAharaNa kayUM // 64 // etrI gagane mupara varNavetrA ne cAra jAnanA manuppo upadezane lAyaka nayI, ayavA atizayo karIne ne cAra prakAranA manuSyoM paNa bAgha pApI zake ve // 65 // zrI upadezaratnAkara
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 27 // nAnizara AdhikyaM jAnismaraNarAjyAdisadyaskadharmaphanaprAptidarzanavidyAcamatkAI gadi mugadintiH saMkaTapAtanAdi ca // 66 // tatra raktasyApyatizayAtpratiyodhe nidarzanamudAyananRpaH, nayAhi-trItanayapattane pRzvIpanimadAyanastApasadharmaraktaH // 4 // natrA'nyadA'gaman pAnavaNigekaH, prAbhRtayaJca pRthvIpanaye gozIrSacaMdanadAsa, vyajJapayaJceda 8 devAdhidevasya pratimA karttavyani kathayitvA devana marmatatsamarpitamiti // 6 // zrI nupadezaratnAkara, nyAM atizaya eTace adhikapAj, ane ne jAtimmaraNakAna athavA rAjyAdikanI prAptimpa dharmanA 6 nugna phalanI pAmina devAva. vidyA camatkAra Adika, nayA devatA AdikoyI dugyamA pAmavA Adikarupa | jANavU // 66 // tyAM raktanaM paNa atizaya yo pratibodha thavAmAM uThAyana rAjAnaM dRgrAMta nAga ne nIce mujaba : bItanya nAmanA | nagagmAM nadAyana nAme gajA hano, ana te nApamAnA dharmamA Asakta hato / / 67 // eka dahAmo ne nagaramA eka bhaannbii| vyApAra aAnyo: ana ne gajAne eka gozIpanaMdanatuM lAka raMTa kayuH ane vinaMni karI mane A kATa devanAe ema kahIna ApyuM 3 kaM, AmAMyI devAdhidevanI mani banAvava / / 10 //
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjApi pure cAturvidyAn melayitvA zrAvayilA ca vaNiguktamAdiSTA vanakuTTakA, devAdhidevatAM kuteti // 65 // vAsane zitaM brAhmaNairdevAdhidevo brahmA nasya pratimAM kuruta vAhitaH kubAge na tu vahati // 10 // granyairANi viSNurdevAdhidevaH, tathApi navadati, evaM skaMdarAdidevajanAdi // 11 // ita mile jojanapAke prajAvatIrAjyA prahitA vAsI nRpasyAkAraNAya sA tu sukhitAsni. ammAkaM punarIhazaH samayo varttata ityanANi dAsyA mukhena rAjJIM prati // 12 // rAjA ca nagaramayI cAre vidyAmA pAraMgAmI paMkitAne ekA karIna tathA tene tathA vyApArInuM kaheM saMLAcIne kavI Agaone hukama karyo ke AmayI devAdhidevI mUrti banAvA ? / / 62 / / zubha muhUrttAdikana kriyA kaya bAda bANo ko ke. devAce. mAMTa tarna pratimA karo yAre para kuhAma jagAcyA paraMtu kuhAse cAya nahIM || 90 // tyA bIjA kayUM ke devAdhidevatA viSNu ke paraMtu kuhAse cAhoM nahIM, evaM kArtikeya. mahAdeva ityAdi devAnAM nAmoM sIdhAM // 71 // eTalAmAM rasoI taiyAra patrArthI prajAvatI rANIe rAjAne bolAvA mAM dAsInaM mokalIH lyAMga gajAe mAMga to A ne dAsIna mahAdevI rANIne kaverA ke ne gnnN| to atyAraM mubI samaya vane // 72 // zrI upadeza ratnAkara.
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 5 // / 3 niveditaM tayA rAiye, tataH prajAvatyavak aho mithyAtvamohitA devAdhidevamapina zRMevaMti, tataH sA nRpAnujayA snAtA kRtakautukamaMgajhA zuklavastraparidhAnA bandipuSpadhUpa kanumachupamhastA samasyAgatyAha / 73 // devAdhidevo vardhamAnastasya pratimA kriyatArityukte vAhitaH kuThAraH, ekaghAta eva hi-18| dhAnUdAru dRSThA ca pUrvanirmitA sarvAlaMkAranUSitA nagavato vardhamAnajinasya prati-18 mA // 14 // sthApitA ca rAjJA gRhAsanne navyakRte caitye. aSTamIcaturdazyoH pratnAvatI naktyA stra yaM nRtyaM karoti rAjApi tadanuvRttyA murajaM vAdayati // 15 // par3I ne dAsIe ne vAta gagIne jANAvI, nyAre prajAvatIe kahyu ke, aho. mithyAnvI maha daemA jhoko || devAdhidevane paNa sAMchanA nayI, pachI te gajAnI AjhAyI snAna karane tathA kautukamaMgala kane. narA deta rkhaa| pehagIna vaLi, puSpa tathA dhUpa yA hAthamA be'ne satarAmA prAvI kahavA jhAgI ke // puH | devAdhidevatA varSamAnamara, cha, mATe tainI matimA kage? ema kahatA hAmo cajhAvyA, to eka bAja ne kATanA ve kamA thayA, ane mamA pUrvIja kanevI nayA sarva bArapAyI zaktiI yayezI cagavAna zrI vardhamAna anunI / / pratimA jovAmA aAvI / / zva! pahI gajAe ta pranimA pAtAnA gharanI najadIka navA kAyA maMdiramA sthApana karI, pachI Auma caudasa prajAvatI gaNI raktiyI pote nAca kara cha, tathA rAjA pae lena anusaratA mRdaMga bajAya / / 7 / / zrI upadezaratnAkara
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ anyadA nRpeNa nRttyA rADyAH ziravAyA na dRSTA, utpAta iti kRtvA vyagracitto:| jannupaH svalitazca murajadhvaniH // 76 // STA devI, tato rAjAha, mAruSaH, utpAto dRSTastataH svabito'smi, uktaM prajAva tyA. jinamataprapannairna jetavyaM maraNAt // 99 // anyadA punaH snAtA prajAvatI devapUjArthaM zuddhavastre anAyayat // 18 // eka dahAmo rAjA nAcatI evaM rANInI mastakI chAyA na dInI nayI keka utpAna . ema vicArI rAjA vyAkuLa cittavALo yo ane tethe mRdaMganA nAma banA ya // 6 // gaNI rumAna tha. tyAre rAjA dhuMke, tUM gepa nahIM kara ? meM utpAta joyo. tyA manAvanI RdhuM ke. jainapanane mAnanArA bIte kAraNa ane tethe mane samjhanA mRtyurthIMna jo // 99 // baLI eka dahA jAvanI rANIe snAna karIne devapUjAmA zuddha magAvyAM // 77 // < zrI upedazaratnAkara
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 5 // AnIyamAna ca te aMtarA kosuMlarAgarakta va saMvRtte, rADyA darpaNe pazyaMtyA upanIte ca sRSTA ca sA, devAyatanaM pravizatyAH kimamaMgajhaM meM kariSyasi. kiMvAsagRhapravezi- | nyahA~nAta aNitvA ca AnetrI darpaNenAjaghAna // 5 // prANairamucyata sA. tato'ciMtayamAjhI, cirAnupAkSitaM lagnaM mamAgha prathamaM vrataM, | epo'pi mamotpAtaH, tato nRpaM vyajijJapat, yuSmadanujJAtA'haM pravajAmIti // 7 // nRpaH smAda yadi mAM sajhameM vodhayiSyasIti, tatastayA pratipanna nRpeNA'numatA sAprAtrAjIt // 1 // te vastro baMda Apane una mArgamA jANe kamuMvI gaMgavALA yA gayAM: ane AsAmA jotI ptr| gaNInI pAse ( ne basa ) jhaab| myAgyAM nayI te krodhAyamAna bahana ne barA vAvanAra dvAmI pratye kar3evA bAgI ke, devamaMdiramA praveza karatI evI mane jhaM tuM amaMgala kamvA mATe icche? zaM zrA samaya hu~ vAsajuvanamA praveza | karavAnI lu! ema kahIna te sAvanAra dAsIna ArIso mAryo / / 3 / / ane tethI te dAmInAM prANa gayA tyAre gaNI vicAgyA jhAgI ke, ghANA kALayI pAlaMca pehavaM vrata meM aAje jAMgNu mATe A paNa mAgapara jApAna thayoH deyI ne gajAna vigni karavA lAgI ke. nAM | Apa mane anuGgA Apo to huM dIkA aMnaM // Gol tyAre gajAe kayu ke, jo tuM mana hanama dharmanA bodha ApavArnu kabula kara, to hu~ rajA ApuM: panI nagIe pAe tama kamnAna svIkAravAyI gajAe anumati prApavAyI dIkA bIdhI // 1 // zrI napadazaratnAkara
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ LL pamANasI saMyamamArAdhya vaimAnikapvagamana, tano nAnArUpairnRpaM bodhayAmAsa, paraM tApasanakto rAjA na pratibudhyate. nato'ciMtayayaH // 2 // tApaseSu rakto'yaM teSAM guNAneva pazyati, yataH-ratnA picchati gunne| dose picchati je virajaMni // majjatyacci apurisA / dose a guNe a picchati // 3 // nataH kayamapi tApaseSu viraktI karomi, yayA teSu virato jinadharma samyagavabudhyana. tatastApasaveSaH pumpaphavahastaH prAptA nRpasamIpaM // 1 // zrI upadezaratnAkara u mAsa paryaMta mamaya pALIna na vamAnika dekjhAMkamAM yaH pajI ne davarUpa bhayano gaNanA jIva nAnA prakAgnA yo va karIne gajAne prativAdhavA jhAgyo, paraMtu tApamAno jana evaM ne ganA pranirvAdha 18 pAmyA nahIM, nyAra ne deve vicAyu ke // 2 // nApamAmAM gvana evo A ganA neonA guNAnena jue meM, gkta mANamA guNAne nuene, nayA virakta mANaso dApAne jupa, je, ane madhyama manuSyA nA dopAne ane guNona bannane jue ve / / 73 / / mATa koi paNa garIne hu tana nApasAmA virakta ka, kejayI nAmAM virakta yaina janadharmane ne mArI ne nAgazake; pachI ta deva nApasanA vepa saMina, tayA hAyamA puSpa ane phala apane rAjA pAse pAyo /
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 30 // phalamekaM rAjJerpitamatIvamanoharaM, rAjJA prAtaM surajitaramiti, AlokitaM surUpamini, AsvAdinaM amRtarasopamamiti, pRSTastApasaH kvaitAdaMzi phalAni saMnnati // 5 // tApasaH--ino nAtidUrAsanne tApasAzrame, nRpaH-darzaya me taM tApasAzrama, tAMzcatarUna. nApasaH- ehyekAkI // 6 // tato rAjA mukuTAdyalaMkRtazcantitaH, tApamena saha dRSTaM tAdRgvanaM, tApasAna mAzca // 7 // / zRNAti ca natra miyo maMtrayatastApasAna, yatheSa rAjaikAkI maniMkAraH, tadanaM3 hatvA gRhNImo'syA'naraNAnIti // 7 // pI naNaM rAjAne eka anyana manohara phaLa Ayu, ganAe ne muMyu. nA atyaMna sugaMdhI drA, jAyu no uttama rupakAI lAgu, cAgvyu nA amana maragbA ramavAlu jhApa, panI nApasana pRjyu ke AvAM phalo kyA janpanna thAya ? // 5 // nApase kayu ke, ahIyA najadIkA tApamAnA AzramamA thAya ; nyAra gajANa kayu ke. mane ta || nApama Azrama tayA te vRkSo dagvAra! nApase kaMdhu ke, tuM ekA Ava! / / 76 // paThI rAjA mukuTa AdikathI zolAyamAna thane tApasanI sAya cATyo, no nedhuMja vana aMna tApamaAzrayA joyA / / 77 // vaLI nyAM nApamAna paraspara etrI vAnI karanAM mAMjaLyA ke, A gajA mava anaMkArAyI jUSita thayA ekasA , mAMTa nana haNIne nanA ApaNa ApaNa neha mepa / / 7 / / zrI upadezaratnAkara
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ - jIto nRpaH pazcAlitaH, tAvat kokUyitaM tApasena, dhAvata dhAvata pakSAyita epa | | grAhyaH, dhAvitAstApasAH hata hateti naNaMtaH // 8 // nazyaMzca nRpo'pazyadekaM mahaghnaM zrRNoti ca tatra bhAnupAkSApaM, zaramati mrvaa| ataH prekSAMcake caMdhamiva soma, kaMdarpamitra surUpaM, nAgakumAramiva sunepathyaM, vRhaspatimiva / sarvazAstravizAradaM, bahUnAM zramaNAdInAM madhyagataM dharmamAkhyAtaM guruM // e0 // zaraNaM zaraNaM ini naNaMzca gatastatra, guruNA jaNitaM ca na netavyamiti chuTitomIti naNitvA pratyugustAphsAH, rAjApi teSu vipariNata ISadAzvasto'nRt // 1 // rAjA karIna pAcho maLyA, eTanAmAM tApasa pAkAra kayoM ke dAmA ? dAmA ? yA nAzI jAyace, mAMTa nena pakaravA jAie, pI ne nApaso mArI ? mArA ? ema bojhanA domavA lAgyA / / Ge || pachI gajAe nAmana thakAM eka mahoTu vana joyu, ana nyAM manupyano zabda sAMnaLyA, ahI mane zAeM maLaze, ema jANIne jyAM AgaLa jue , 'tyAM caMdra saragvA zAMna, kAmadava saragvA unama rUpavALA, nAga kumAra saragvA nunama pavAlA, bRhaspaninI pave sarva zAkhAMnA jANa nathA paNA muni AdikAnI vacce bamIne dhapideza denA evA gurumahAgajana nema jAyA // // par3I zaraNa : zaraNa! ema kahanA yakA ne rAjA nyAM gayA, nyAra gumpa kadhu ka napAra mag nahIM; hava nuM buTayo, pama kahI nApamA pAga pAnA gayAH gajA paNa na nApamA pratya virakta thaIna jaga zAMta yayA // 5 // zrI upadezaratnAkara.
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmazca kathitastasya guruNA, pratipannazca tena, pratnAvatIdevena ca sarva pratisaMhRtaM, gajAtmAnaM siMhAsanasthameva pazyati // e|| devena ca nanaHsthenA'jANi. sarvamidaM tvatpratibodhArtha kRtaM mayA, dharma tavA'vi-|| ghnaM navaviti, anyatrApyApadi mAM smarerityuktvA svapadaM prApeti // e3 // zani raktasyA'tizayAt sureNa saMkaTapAtarUpAt dharmapratibodha zrInadAyananRpasaMbaMdhaH // 4 // evaM ziSTasya kamagasurasya zrI pArzvajine kAyotsargasthe nirarga jalAyupasargakAriNo dharaNApraNItatAdRgadhivepanApanAdinA // 5 // par3I gurue nane ma majalAcyA, teNe paNa ne aMgIkAra karyA; para na prajAvanI deva A sapaLA || khela pAcho maMharI lIyo, nyAre gajA pAnAne siMhAsanapara bIja jAvA lAgyA // 3 // panI ne deva AkAzamAM gahIna nana kahA~ ke, A maghoM meM nane pranivAdhavA mATe kayu hA~, have | nana dharmamA nirvitrapaga thApA ? kaLI pharIna paNa jo tana kaSTa para no mAjhe mbharaNa karaje? ema kahIna ne deva pAnAna myAnaka gayA / / e | evI rIte rakkana papa ne deva saMkaTamA pAvArUpa atizayayI dharmanA prativAya devAmAM zrI nadAyana gajAnU nadAharaNa jANa // u || evI gIta 5SI evA kamanAmura, ke jaNa kAnasagamA glA evA zrI pAcapranupara anyaMta navavarasAvana AdikanA upasarga karejho hato, tena dharaNadra karelA navA Akrapa tayA jaya pamAmavA Adikavara karane panibodha jANavo. // 5 // zrI upadezaratnAkara
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ ___ pApabuddhinRpasya ca yuvadhAdirUpApApAdeva rAjyAdisakA zreyaH samAhitaprAptiritivAdino | dharmaSiNaH subuddhimaMtriNA kAmaghaTa divyajJakuTasavApazvApahAricAmarakanyAtrayayANigraha| padivyapaDhyaMkazvetaraktakAtrIrakaMvAghyarAjyAdimadyasudharmaphalaprAptidarzanena pratiyodhaH // 6 // pUrvanave kiMcihirAdhitadharmatayA dharma mRDhasya ca metAryAdaH suraH saMkaTapAtanAdintiH, | kamanasya cApahAsAdinA. kuMjakAraTaTTidarzanAstigrahavatA nidhAnaprApnyA. pUrva vyugrAhitasya || ca bhRgupurAditaputradhyasya sAdhupAtrA'hAgacAgdarzanajajAnismagona pratiyodhazca nidarza| nIyaH / / 2g // . vaLI pApabuddhi rAjA ke je yuddha nayA vadha Adikampa pApaja gajyatrAdika sakana kalyANa | tayA injina prApti thAya che. ema kahanAge hatA, nayA dhamanA iMpa karanAga hatA. tana mubuddhi maMtrima dharmanA | tumna phAnI mAzi dekhAvA mapa kAmaghaTa, devanAi nAkamI. sarva upadravane hagnAra cAmara, nAga kanyAonu / pANigrahaNa, devanAi palaMga, sapheda nayA sAla kaNagnI ve kAMkamIo nayA gajya Adikano vAna batAna pranivAdha Apajho 3 // 6 // pUrva jatramA gharmanI kaMka vigadhanA karavAyI dharmamAM mUr3ha evA manArya AdikanA davAga saMkaTamA pAmavA AdikayI pativAdhanA , kaLamana hAMsI AdikI pani vAghanA , kuMjAnI dAlane jAvAnA anigrahavALAne nidhAnanI mAmiyI paniMbAbhyAM . pahelathI jamAvar3A evA bhRgapugahinanA bane putrIne sAdhanA pAtra, AhAra tathA prAcAra dekhAmIna jAnimmarANa utpanna kaga ne panivAlA , pama jApatra // // zrI upadezaratnAkara
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 33 // raktAdInAM yana-bodhikatAmiti vinAvya javyajanAH // mAdhyasthyaM dhatta yato / / dharmaH munnano jayazrIdaH // ek // mATa ev| rIte te rakta Adikone bAdha avA mujhana be, evaM jANIna hai javyajanA : namA ma6 dhyasyajAvana dhAraNa karo ? thI tamAne dharma mujhana tayA jayAdamIna denAge thAya / / e / ||evii rIte trIjo taraMga samApta bhayo / zrI dazaralAkara
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ WCXXVIDE SOIXACJI) :BEE :coeeuro beonho B ALIKI CXXXXXXXXIXLZXXECEYEIZZII
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 23 // tR atha caturthastaraMgaH pUrvataraMge catvAra upadezasyA'yogyAH pratipAditAstatra mUDhasya nedarUpAn punarayogyAna katicidAha // 1 // mUlam - praNavaDiyopamano / vahirakumuvA mo kuggar3havaM // pAmarasama sugramitta gAr3I dhammaM na sAhati // 2 // pUrvanA taraMgamA cAra upadezana yogya kathA mAM mUna jevarUpa kelA ayogya pharIne varNana kareM // 1 // mULa arthaH-- anavasthAvaLI, pramAda, haga kuTuMba jevA. kAhI, pAvara sariyA tathA zruta mAtra grahaNa karanAye. eTalI jAnanA manuSyo paNa dharmana sAdhI zakatA nayI // 2 // Goog
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ anavamitrAyo dharma na sAvarAMtItyayogyA upadezasyeti saMTaMkaH // 3 // tatrA'navasthito vividhavyAsaMgacaTulitacittA sthirAsanazca zreSThigRhiNIvat, tyaahie| zrIpugnagare yasuzreSTI, patnI gomatI, putro dhanapAlaH, kramAparate pinarivyatIte zoke' nyadA vadhUniHsaha kalahAyate gomanI // 5 // jakkAMgajena kiM navedAnI gRhaciMtayA, dharma kuA, ahaM tavAjhAkaro'smi : na cAnAkarNito'vadhAryate dharmaH, zRNu dharma // 6 // gRha evAkAritaH zAstravAcakaH, pArane vAcanAM, napAvizad gomato // 7 // zrI upadezaratnAkara anavasyAvALA Adika manuSyo dharmane sAdhI zakanA nayI, mATe neo nupadezana nAyaka nayI: evo saMbaMdha meM // // tyA anavamyAvALI paTalaM zevanI bInI pe nAnA prakAgnA vyAsaMgayI capalacinavAno tayA | amyira AmanacALI jANavA : na zanI bIna nahAharaNa kahe // 4 // zrIpara nAmanA nagaramA vam nAma zava hanA. nene gomanI nAma kI hanI, ane dhanapALa nAma putra hato : anukrama pitA mRtyu pAmye ute | nayA nanA zoga 5 // mukAla bane, eka dahAmo gomatI bahuo sAye kleza karavA AgI // 5 // kA nyAra putra kayu ke, hara tAre gharanI phikara karavAnI zI jarUra , tu nAre dharma yAna kara hu nAga hukamane || nAve cuM; vaLI zravaNa karyAvinA dharma dhAraNa karI zakAno nayI, moTe tuM dharma have zravaNa kara? // 6 // par3I zAstra vAMcanArane gharena bolAyo, ane zAsva bacAvA mAmaI, gomatI paNa sAMcA vedha / / 7 //
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 4 // nISma navAceti yAvajJaNitaM tAvat pratoTyAmardhapraviSTazunaH dUrAt hAmihAmiti naNaMtyuttamyau // // maSTA dauvArikAya, kiMcijaTipattA svalpavejhayA punarAgatyopaviSTA, nISma navAcetyakayayat kayakaH e // tAvad dadRze mahAnasAsannAM mArjArI, dUgat giri niri vadaMtyudasyAt, amapyat sUpakArikAyai, punampAvidat // 10 // jISma uvAceti avocatpustakavAcakaH, atrAMtare buTito vatsaH, natyitA bubu iti japaMtI kuchA vatsapAsAya.nyavidAt punH||11||jiissm navAceti yAvadUce vAcakaH, tAvan kAkAkAkA iti kolAhalapaga parAGmukhyanUna, amavyat karmakarItyaH, evaM yAcakAgamanAdivapi puna punamtyAnAdi evamanikAMnaH praharo ganaH pustkvaack||1|| bhaTanAmA kayA bAMcanAra naTajIe kayu ke jIma nuvAca eTanAmAM maMtrImA agdha mavaza kamkhA kunagane jAina | dRsyIja te hAma hAma karanI nanI thai / / / / pI zarapAla pratye krodha karIna nayA kaMka kvIne tulaja | pAchI AvI cetrI. paTTe baLI jaTajIe kayA zisa karI ke jIma uvAca // // vaLI paTanAmA mAmatIe saam| najadIka komAmAne jor3a, nI dAyIja bIlI karanI unI yaha; naza gsa kamnArI pratye krodhAyamAna thA, ana pAchI prAcIna kii||10|| tyAre vaLI caTajIe kathA zaru karI ke nIma navAca 8| paTanAmA bAu buTI gayA, ne jor3a karanI nanI, ana govAla pratye krodha karIne pAnI AvI kelI // 11 // kI caTajIe kahuMke jIma vAca' eTlAmA tA te gomanI kA kA kA kara evA kolAhAnna karanI yakI pagaha mukhI pa i. ane dAsIo pratya RSi kAvA lAgI. evIrIna yAcakanA zrAgamana Adika vAcana paNa vAraMvAra unI ane evIra ta eka pahAra nokaLI go. nayI pustaka vAcanAra jaTanI no ghara sIdhAvI gayA / / 12 // zrI upadezaratnAkara
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAtaH punarAgAt, paraM tadApi prakAraH sa eveni vinno gataH saH tayA conaM-- praNavahi assa dhammaM / mAhu kajjiAha suTu di piassa viccAyaM hoi muI / vijkAya ggiMdhamaMtassa // 13 // antyadhiSmahi ca, apyuTyasalabdhinidhiH prabodhayaMd vahapadezerapi ko'navasthitaM // jetuM taDihimakSaM na puSkarAvarto'pi dhArAzanakSa nakoTintiH // 14 // iti // pramatto viSayakaSAyavikathAniprAdipramAdapnAvitavetanaH, sa ca dharma na budhyate, prAgnavajAtacitramaharSipratibodhyamAnabrahmadanaca krayAdivat // 15 // zrI upadezaratnAkara kI prajAna pharIna caTajI padhAryA paraMtu na divasa pANa nana hAla jApA, nayI bicAga naTajI nI pAkI thAkIne cAlyA | gayA. vaLI kathucha ke-piya ekA paNa anasthina eTle vyA cinAkA manuSyane nuttama evA paNa dharma sanaLAvabA nahIM, | kamake kukalA agnine dhamavAyI navATa pAhAmu gvAba thAya re // 13 // baLI amApa paNa kayu ke janI pAse || bandhizronA jamAra janyAmamAna thai rahayo , evI paNa koNa muni ghaNA upadezoyI pAe anavasthita cittavAnAne pravAcI zaka nama ? (aryAna koI nayI) kemake puSkagavana meva paNa pAtAnI seMkA, bAvA nayA kromo garma dhAgAyI paNa vijaLInI agnina vAgvAna samartha nayI // 14 // iti|| pramAdI eTA viSaya, kaSAya, vikathA nayA nidrA | | prAdhika pramAda yukta cinavAlo nANavo, ane ne pUrvajannA nA ekA citrapaharSiyA pratibodhAnA brapadanacakrI zrAdikanI patra dharmana nAgI zakalo nayI // 15 //
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 35 // taktaM citte pramAdanibhRte / dharmakayAH sthAnameva na anaMte // najIrake vAsasi / kuMkumarAgo rAdheyaH // 16 // mAhAbhArate'pi, ekadA mathurAyAM samAgataM durvAsasaM muniM prAha dhRtarASTranRpaH mune matputrANAM duryodhanAdInAM dharmazikSAM dadasva, yayA te pAMkuputraiH saha na kaladAyate // 17 // munirAha bedAgamapurANoktayuktivAkyazatairapi // daza dharma na budhyate / dhRtarASTra nizamyatAM // 18 mattaH pramatta unmattaH / zrataH krodhI bunuGgitaH // tvaramANazca bhImazca / kAmItyamI daza // 16 iti // mAyasya sa vadhirakuTuMbApamaH, so'vyupadezanahI, vadhirakuTuMbasaMbaMdho yathA // 20 // // bubdhaH maM nayI kaMpake gItha raMga bacapara kaI ke mAdarelA cittama dharma kayAne sthAna kavAno raMga mI zakato nayI // 16 // mahAntagnamAMpa kabuMde ke eka AvelA mA munine dhUna gajAe ka ke. he munirAja ! mAga pani Adika putrAne namo dharma zikSA Apo ? kejeyI opana kare || 17 || sunieka ke hemajA daza prakAranA manuSyo kodonA. mInA, purAnA nayA yuktionA vAkyopa pani pAmI zakatA nayI ne daza prakAranA manuSyo | kayA kayA hai ? ) ne namo // 17 // mahAtmana, pramAdI, dabaMga, thAkena. krozI. mukhyo, utAvaLanA kAryacIko tathA kAmI, e daza prakAranA manuSyo pratibaMdha pAyatA nayI // 27 // iti // he kuTuMbI sAye upamA jene evaM manuSya baherA kuMTuMnI upamAvAkaDevAya ane te paNa upadezane Ayaka nayI bahega kuna saMbaMdha nIce sRjana ke // 20 // zrI upadezagnAkara.
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrakagrAme sthaviraH, syaviga, sutaH. snuSA ceni badhirakuTuMbamavAtsIta. suto halamavAiyat. pathikaranyadA paMyAnaM pRSTaH provAca // 31 // mamato gRhaMjAto vRSoM, na vRSau pRcAma:, kayaga paMdhAnamini punasnAna vadata. sarvo vetti grAmazcenna pratyayastarhi grAma bajAmaH // 22 // badhiro'yamiti vicitya gatAste: tAvananamAnepInAryA. abAdIt tadana zRMgitau vRpanAvayati // 23 // sAvaka saMtravaNamajhavaNaM vA yuSmanmAtrA gandvaM, kimadaM veni. cce ma:. nirAkarSamahaM pathikAMsnAn // 4 // zrI upedazaratnAkara pRka nAmanA gAgamAM eka meso. mAmI, putra ane putranI bahu. e cAra manuSyAnuM vaharu kuTava bama hA ; to-18 | mAyA putra hala bejhanA hanA ; eka dahA kaTanAka vaTaMmAguIe naina mArga pRcyA (nyAre na varga hovArya / / kahavA kAgyA ke. 181 131 / / gAno mAra kara anapelA vaLadA : pAyAe kA ka. amo tAga bacdA mATa pUjanA nayI. pagnu abhAna tuM mArga 1 batAca . evI gaMta ne Ae pharIna kaI ne chane na kahavA yAgyA ke aMgana (bhAga vaLadanI hakIkata) AgDaM gAma jANa , nA || | tamAna gvAnagI na thanI hoya nA cAlA gAmamA jApa / / 2 / / aMga! yA nA vahaga je. ema vicAgni tezro cAyA gyaa| eTlAmA tainI vI * jAna kAtrI ; tyA nanI AgaLa ne kahavA bAgyoM ke Aja kaLadAna cinda karyA cha / 3 || / tyAra te paNa (haMge haavaayii| kahavA lAgI ke A jAna-jojana jhuNavALu ke buNa vinAnuM namAgI mAe gaMdhyu ke, | emA huM zuM jAgAM? tyAga te kahavA sAmyA ke, meM zrAne te paMpiAne hAMkI kahAcyA 3 / / 2 / / * prasiddha zabda nAna ke jojana ke. janavAra zabda navo Age .
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAryoce, mama ko'dhikAraH, gRhAgato'gadaSasvarUpaM svamAtuH sA kartanakarmakRt prAMvAca, bhyataNaM vA sthUvaM vAstu, sthavirasya vastraM javiSyati // 25 // snuSA'nASiSTa ko medhikAro avANe. zvazrUH-gataH sthavirasya vadaNavatrasamayaH snuSA-sarvaciMtAparA zvazrUH. nAhaM veni gRhavyApAraM // 26 // zvazrUH-parihitAni bahukAvaM sthaviraNa zladANAni, taM vRttAMta sthaviraM, pratijagAda sthavirA, tirakSAdhikArI so'pyAvyat // 27 // nAhamekamapi tikhamaniha sthavirA-nuSA manamalASyata myavira:-mithyevAdAyi tvayA mamAnaM na raviSyAmyatastidvAn ityAdi // 20 // vIe kA ke. (luNa mATa) mAgaM zU adhikAra ? panI ghara Ani taNe potAnI mAna ne baLadA- nAMta || / kayu : (ne samaya) ne ka kAnavAneM kAma karatI hanI, ane ( ne paNa baharI hodAyI kahevA AgI ke, mutara jo kIj thAya | ke jAeM yAya, mosArnu banna thaze / / 25 // putranI bahue kahyu ke jhuNa nArakhavAmA mAge adhikAra cha: sAmu vAnI, hare na momAne kINA mutaranAM kapamA pahagvAnI vagvana mayoH bahu bAnnI ke sarva kAmanI sAmuna phikara hoya. huM ghanA || | kAmamAM kAM na jANa // 26 / / sAmue kahA, mosAe to ghaNo bagvana Adhe kapamA paheyAH par3I te vRttAMta kosIe mAsAne | | kAya havaM te mAso talanA rakaNanA uparI hatA. tethI na paNa kahavA sAmyo ke // 27 // hUM to nAnI eka paNa dANo bAto nayI; mosI bolI ke, meM no bahuna ema kA; mosA bolyA ke. ne bhAgapara 1 jUna kalaMka kAjyu , havathI hu~ naya sAcavIza nahIM; ityAdi // 27 // zrI upadazaratnAkara
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ evaM yo'nyasminnupadiSTe'nyadanujApate svAbhiprAyAnusAryeva sa vadhirakuTuMbapama: yadAgamaH -- // za // annaM puTTo annaM / jo sAhara so guruNa vadha | na ya sIsA jo annaM / muNe aNujAsa annaM // 30 // iti // kutsito grahaH, idamitthamevetyAyavyayayuktatvAdivicArA'napekSa ekAMtA jinivezaH so'syAstItyasau kumahAn bodagrAhakanaravat tathAhi6- // 31 // catvAro narA dhanArjanAyottarApathe prAptAH upArjitadhanA bA~dI, kuzI: kArayitvA tAH svIkRtya ca svadezaprati prasthitavaMtaH // 32 // evaM rati sekaMDa kahavAyI. sAmo kaMDa ulagreja uttara Apale potAnA abhiprAyana anusaranAga beharA kuTuMba jaMboja jAe vo AAgamamAM pAka ke // 25 // jene putra, ane te uttara jejudo Apake guma nahIM, para bega javAM tena jAvoH kI te zivya paNa nahIM. ke je anya jAeM. anaMtano uttara kaI anya Apa // 30 // iti // kulpita je graha ne kugraha kahevAyaH arthAta Apana, e bAja hAni Avaka jAvaka tathA yukta ayuktapaNA tryAdikanA vicAranI apekSA karza vinA ekAMta je kadrAgraha ta vo kugraha jene hAya te loka anAra manuSyanI pe kaTTevAH te udAharaNa kaI che / / 31 / / cAra hat kozI karAvI. ane te lene 10 manuSyo dhana kamAnA mATe uttara tarapha cAvyAH dhana meLavIne tathA lokhaM ponAnAM deza tarapha cAvyA // 32 // zrI upadezaratnAkara.
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 37 // aMtarAdravyAM nidhAnIkRtAstAmramayI: kuzIrdRSTrA gRhItavaMto ahIrujjitrA, turyaH punati vakti ca. eko grahaH puruSANAmiti // 33 // evaM raupyasauvarNakuzIprATurbhAve'parai: prAcInaparityAgena viziSTagrahaNe bahuzo jAyamAno'pi turyo nevatprAktanatyAgaM nAveMcca ditaM cetasIti // 34 // evaM bahupadize'pi yaH strakAhaM ne muMcasi so'nupadezyaH yamuktaM kuggadgad gahiNaM / muDho jo deza dhamma | so cammAsIkukara-vaya- mi khaveza kappUraM // 35 iti // ' mAtrAMnI kozIne jor3ane, manomIle grahaNa karI; paraMtu cothA manuSyetebha koza chomIne yA unama te karavAnuM icchayU~ nahIM thI ke. puruSAMe ponAnI eka bAta gayI joiye // 33 // evaM rIne rupAnI tathA sonAnI kozI pragaTa hote chate. bIjAoe ne pelI koza va samajAyoM. paraMtu te cothA manuSye pahalA grahaNa kre| koza evaM taponAnuM dina manamAM vicArya nahIM // 34 // | potAnI kadAgraha comato nayI ne paNa upadezane nAyaka karelA se, tetrA manuSyAne je mUha mAsa dharmopadeza Apa ne camakUM khAnAra kRtaganA mahokAMmAM kapura nArakhavA je kare || 3 || iti / evaM nayI ka ke jeone kAgraharUpI graha grahaNa najAnuM icyU~ nahIM, upadeza devArthI paNa je zrI upadeza ratnAkara.
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAmaro lokaprasikaH, tasya samaH, pAmarasvarUpaM ca kathAnakAd iyaM, nazcedaM, tayAhi zAligrAme kazcitkauTuMbikaH, tasya zaradi pakvaH zAmiH, karmakaraM gaveSayatA ca tena dRSTo nijhAM naman pAmara ekaH // 36 // gojito dadhikaraNa, naNitazca yadi me RSikSavanAdi kapi tadA nityamohag lojayAmi, tenonaM karAmi, paraM na veni kayaM kriyata iti // 34 // kauTuMbikenoktaM ziphyAmi anyenAce evamastu, kauTuMbikaH prAha yadyathAdaM karomi natvayApi nava kArya. tenoktamasvevaM // 30 // tataH pAmaramya nIraghaTamarpayitvA gaNikAM gRhItvA pravRttaH kRtraM prati, gatvA ca natra kiptA kauTuMbikena ugaNikA // 3 // pAmara (eTane samana vinAnA) ane ne bAkAmAM prasiddha haiM, tanA sambo; baLI na pAmagarnu svarUpa kayAyI | nAga ne nIce mujaba De, ne kahe :-zAni nAmanA gAmamAM kor3aka kuTuMbI rahano hanA; zagda atRmAM nanAM | | (banaramAM) kamoda pAkI, tethIta koI cAkarana zodhacA jhAgyo, eTyAmAM rikA mATe svamanA eka pAmagne neNe jAyA // 36 // nana dahI hAta mvatraganyA, ana pachI nene kayu ke. jo tuM mAgaM vanagnI kApaNI AdikanuM kAma karIza, no hu~ tane hamezAM prAraM gvavagadIza, nyAra naNaM kayu ke, hu~ karIza, paraMtu kama kara? te 9 jAganA || nayI // 37 // kauTuMbika kachu ke, hUM nane zIgkhAtrIza; nyAra te pAmara kayu ke, bahu mAGa, pachI kATuMbika nene kA ke, je kaMda hUM jabI rIne karUM, ne tAra paNa navI rIte karavaM; nyAre pAmare kA ke. bahu mA / / 37 // par3I ne pAmarane pANInI yo pApIne, tayA pAne gaNa eka kambAnI pAvakI ne batara navA jhAmyA nyAM jAne ne kAhavika ne pAvanI gvanaramA phagAvI // 3 // zrI upadezaratnAkara
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ apareNa dipto ghaTo jamnaH, ruSTaH kauTuMbikaH, pratimaSTaH parA'pi, tAmitaH kauTuMbikena, pratitADitaH so'pyanena, bagnaM yuddhaM, kuhitaH kauTuMbikaH kathamapi naSTaH // 40 // nazyatazca vRvAdI lagnaM paridhAnavavaM. anyenApi pRSTata AgabatA svakIyaM geTayitvA mukaM. prApto grAmaghAraM kauTuMbikaH // 41 // nagnatvAt paridhAnArya gRhItaM nanodakArya gavatyAH panyA natarIyAMzakaM. aparaNa paridhAnAMzakamapi jayavikSakaH praviSTo grahakoNake kauTuMthiko, aparo'pi tadanyasmin // 15 // yAvanmikSito jhokaH, kimanaditi kauTuMbiko darzayati pAmaraM, so'pi tamevetyAdi nataH sa kathamapi prajJApito jhokaneti // 12 // na jo pelA pAmara pAe yo phagAvyA. tabI ne hAMgI gayo nyAre kavI nanApara gumsa thayo, nyAra pAmara paNa nanApara mAmA gumya thayo kauTuMbika nene mAryo, no pAmara pAla nane mAmo mAyaH ecI garIne banna bacce mAga mArI cAnnI; panI ne kuTuMbIna mAra pavAyI ne keme karIna tyAMcI nAmyo // 40 // eTanAmAM nAmanAM thakAM netuM paharavArnu kapa (dhAnI) ka AdikamA kaLagI rA ne jor3a pAraLa AvanA pAmare paga potAtuM dhonIyuM kADhIne (krapara ) mUkI dI, paThI bekTa ne kuTuMba gAmana daravAje. zrAvyo. // 41 // nayA nagna hovAyI naNe ghAnAnI bIno mAnI grahaNa karyo, ke je pANI jaravA mATe tyAMcI janI hatI, ne joi pelA pAmare nagInA ghAghage pANa aMza : zrIdhAH parsI te kuTuMdhI jayajIna thana ghagnA vRNAmo jagai gayo, nyAre pAmara paNa tyA vIjA khUNAmAM jaya kege // 4 // | panI eTyAmAM choko ekA yaha gayA, ana pUjavA nAgyA ke, Ane zuM u? tyAre kuTuMbI pAmagna dabAcA AgyA, ane || ne pAmara paNa kuTuMbine dekhAvA lAgyoH ityAdi parI ne pAmagne AkAe keMTakIka mahanate samajAvyA // 4 // zrIupadezaratnAkara
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ evaM kartavyAkarnavyAdyupadeze'pi tahiSayAdhanannizaH pAmarasamo'nupadezyaH, namuktaM yasya nAsti svayaM prajJA / zAstraM tasya karoti kiM // bocanAnyAM vihInasya / pradIpaH kiM kariSyati // 4 // iti // tayA dhrutameva gRhAtIni. zrutamAtra grAhI, na taMtrayuktikatApasavat, tayAhi--svacidmAme kazcid hijaH pApanI:stApasatvaM prapede, zrutaM cAnena kRpayA dharma zata, tAnAjUta kApyanyadA tApasaH // 45 // nutpannastasya saMnipAtaH, vAritaM zItaM vAri, kyApi gategvanyatApaseSu rogiNA navyatApamamya pArzva zItaM vAri prArthitaM, kRpayA dharma iti kRtvA dattaM / / 46 // ___evI rIna amuka kArya karanA yAnya , amuka kArya karakA yogya nayI. inyAdika upadeza prApyo / hoya, tApaNa nenA viSaya Adikane nahIM jApanAga evA ne pAmara saragbo manuSya napaMdazane sAyaka nayI kA ce ke jane potAneja akkala nayI. nene zAkha zaMkarI zake : kemakaM je AMkhoyI aMdha the, nene dIpaka zaM kr| zake ? || 44 // iti // baLIja phakta sanilayaMja grahaNa kare, te zrutamAtragrAhI kaI vAya; ane nevA manuSya nApasanI ne natrayukti jANI zakato nayo; te nApasana udAharaNa kahe je, koka gAmamAM kor3aka brAmaNa mheto hato; te pApayI magna hovAyI neNe nApasapaNu aMgIkAra kayuH kakI nANa mAMjamyuMha ke, dayAvase karIne dharma thAya / patrI pavAmA eka dahAmI kohaka nApasa mAMdo pAyo / / 4 // ane nane mantripAna thayo, teyI nena na pANI ApavaM baMdha karavAmAM Avyu hataM; pI vIjA nApasa nyAthI kyAMka ne una te gagI ne navA nApasa pAsa pANI mAgyu, tyAra te navA tApama vicArya ke. dayAcI dharma thAya ne, ema vicArI naNa nene caMDaM pANI Ayu || 46 // zrI upadezaratnAkara.
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 37 // tena prApto'niklezaM rogI, AkruSTazca navyatApasA'paraiH, re mUrkha hato'sau tvayA kiMvA na saMbhAvya mAnina iti // 47 // ciMtitaM ca tena ajJAnyahaM tat jJAnamadhIye, zrutaM ca tapasA jJAnAvAptiH yataH -- tapasaiva prapazyaMti. trailokyaM sacarAcaraM, iti tatsvAzrInaM tapaH karomItyanAkhyAya kasyApi gayo giriko mAyaM tapaH phalAderapi tyAgena // 40 // atiganeSu ca kiyatsvapi dineSu pImitaH kudhA, kaMvaganaprANazca pretitastad gaveSaNaparaistApasaiH uktaM ca na khalvatyaM tapaH kiyate. samAdhAnaM hi mU dharmasyeti // 4 // tIne rogI kaSTa pAmyoH nyAre bIjA tApasI ne nayA nApamapara gumme yayA ke re mUrkha ne to tena mArI nAkhyo ( pachI oe vicArya ke ajJAnI zuM nayI karato ? nava nAme vivAyu ke, huM ajJAnI buM, mATe jJAnanAM abhyAsa kareM; baLI tethe sAMja okane jor3a zakAya mAMTa jeyI jJAna maLe, eva na huM guphAmA gayo ane tyAMcyAdikano paNa tyAga karIna // 47 // pachI hatuM ke, tapayI jJAna ma; kemake tapavArthIja carAcara evA kama: ema vicArI kor3ane kathA vinA ne parvatana neNe tapa tapatrA mAMDyeo // 40 // evaM te keTalAka divasa gayA bAda, ane nA pAe kaMDe AvyA manI zodha mAMda nikalelA nApasoe amatA na ya dharmatuM mULa te samAdhAna samatA rahevA kuvAyI kupAtrA jhAmyo, nena joyA nana ka . ke // 49 // zrI upadezaratnAkara.
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 00000000000000000000000000000000000000000000 tataH samAdhAne yatna karImItyagamad grAmaM saH. baje ca pUjAM janajananyaH. kiyajhirdinabdhaM ca pravyaM. jJAtasvarUpaizca dharneH prArabdhaH paricayaH. gatastahizvAsaM. AkhyAtazca svAtimataH samAdhAnamRtA dharmastatpuraH // 50 // bandhopAryazca tairgaNikA kalAvihAyogAmAI naM. jJAtazca jhokairnirghATitazcati // 11 // evaM zrutamAtramAhI vacanannAvAryA'nAsocakaH zAstropadezAnAmanahaH. yamukta-vicArasA. rA api zAstravAcI! mUDaidItA viphalInavaMti // mitaMpacagrAmyadariSadAgaH / kurvatyudAga api kiM kadAcit // 55 // zrI upadazaratnAkara (na mAMjaLI to vicAyu ke| haba huM sapAdhAna mAMTe yanna karUM, aMma vicAri ne mAmamA mayAM, ane || nyAM jaktajanA nrph| nene sankAra maLyAH kaTAka divasa dhana paNa maLavyuH eralAmAM ne vRnAMta kaMTAka ugAne mAluma pavAyI. neoe ne nApamanA paricaya karavA mAMDyoH tApama paNa tAnA vizvAsI payoH ane nayI taNa pAne mbIkAgyA samAdhAna mUlavALI dharma nAnI AgaLa kh| saMjanAvyA // 50 // na ugoe pAga upAya maLyAyI, nanI pAsa vakhyAna mAkanavA pATika prayogovarsa karIna nanuM dhana harganIpanI ne cAnanI sokone mAbuma pavAyI. naAe ne tApasane kahAmI madhyo // 5 // evI gIta phakta sAjaLajhuMja grahaNa kara-18| nAgaM manuSya vacananA lAvAyane nahIM vicAranAga hovAyI zAstranA upadarzana lAyaka nayI. kayu - ke-paDhAe | prahaNa karaMsI uttama vivAgvALI gardI pANa zAmbanI vaann| niSphaLa pAya : kamakaM nadAra evI pam jA | saMcanArI ekI mAMmamInAnI dadi bI zaM kadApi pApa ke judAratA kI zake ke? / / 52 //
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 40 // ye cA'viSayajJA'vizeSajJA'matimanyAdayo'pyayogyA graMthAMtareSu pratipAditAste'pyataSvevAMtarnavaMtIti na pRthaguktA iti // 53 // nAnAvidhAna'yogyAniti matvA dharmatvamupadizata // yogyeSveva yataH syAt / zukhanA lAvArivijayazrIH // 5 // // iti caturthastaraMgaH // baLI viSayane nahIM jANa nAga. vizeSana nahIM jANa nAga, nirbuddhi tathA anya AdikAne vIjA graMthAmAM meM ayogya jANAcyA 3, taAnA paNa AnI aMdAja samAveza thAya chaH mAre taMtrAne jUdA pAni kayA || n| iti // 53 / / evI gIta vividha prakAranA ayAmya manuSyona dhyAnamA bane. yogyA pratyana dharmanA upadeza Apo ? ke yI nAva zatruonA vijaya karanA bakSmI munnana yAya 54 // // evIrIna cAyA naraMga samAna yyaa.|| zrI upadezaratnAkara
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ iti caturthastaraMgaH samAptaH CURRRRRRHETHERRITA Quagertutura URTAREA
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha paMcamastaraMgaH yonyAyAnyAnava dRSToterAha-mUtram-girisira paNAma manthana / kasiNAvaNi jalahisuttimaNikhANI // dhammovaesavAse pAjaNaNe jIvadilutA // 1 ||dhrmopdeshvRssttau pharajanane ca. jIvadiSTutti. jIvAnAM dRSTAMtA giriziraHprabhRtayaH panavaMti. SaSTIlopaH prAkRtatvAt // 2 // baLI te yogya nayA ayAnyoneja tA pUrvaka kaI cha.-malanA aI-merideva.nI vRSTi hotaM ite, tanuM phaLa nanpanna karavAmAM girizikhara. prANAzikA. rusyA, kRNadUmI sambanI jIpa, tathA maNinI khANa samvA jIvAnAM dRSTAMnI jAevAM // 1 // diinI vRSTi hota te palanI kapAta maTe javAno gari imara Avaka dRzAMtA : ahIM prAkana nASA hocAyI jar3I vivaktino ropa thayo na // 3 // WESTLECTRESS HE20
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ yayAhi jannadharavarpaNe sati sthAnavizeSaNa phajhajananA'jananAdiviye SaTprakAratA hukarate, nazA murUpadeze'dhi yogAyogyajIvarUpamthAnavizeSeNa pratibodhAdirUpaphalamAjAdiSADhA vijAvyate // 3 // etadeva pratyekaM nAvayati, giriziraH parvatazI zikSAdirUpaM // // natra yayA jAdajajhaM svarUpaM bahu bahutaraM vA patitaM san sadyo yuvitvA yAni, na tu vANamapi minati, dUreneMdaH, tayA keSucijIceSu dharmopadezo'pyevameva pramAdAdinA'vajhopayogAMtaravyagracittasyAdinA cA'navadhAraNenaiva niSphala evaM syAt / / varasAda varSate te syAnavizeSa karIna phaLanI janyatti naza anutpati AdikanA viSayamA jamaka prakAge devAyaDa, tama gurunA naphTezamA paga yogya ayogya jIvarupa sthAna vizepe karIne pranibodha Adika| rupa je phaLa bAna Adika, ne paNa ca prakArano devAya ve // 3 // havaM ne deraka makAgnu svarupa kahe | ginizigyara eTle patyara AdikarUpa parvananuM zimbara jANavU // // para po thA, ghANu athavA | badhAre pA evaM gharamAdanuM pANI jema nugnaja baLI jAya , ane vaNavAra paNa yojatuM nayI, nayA dUra | gayAyI ulaTI aMdara minA thAya , tema keTanAka jIvA anya dharmopadeza paNa evIja rIne pramAda Adike || karIne nayA avar3A, vIjI bAbatamA upayoga nayA vihala citapaNA Adikarake karIne namana nahIM avadhAraNa kambAbake karIne jyAre niSphaLaja thAya je // 5 // zrI upadezaratnAkara.
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 4 // kutaH punaH pariNatiH, zravaNaM tu bahivRttyA pArataMtryAdinA'simAnAdinA vA syAd baTukavat, tthaahi-||6|| kvacitsanniveze chijanmA baTuM dharma zrAvayati, sa tu takaMvaghaMTiko canaMtI vismita va prekSate // 7 // kiyapadizyovAca hijaH, jJAtaM tattvamiti, baTumbAca jJAtaM, dvijaH kathaM, baTuH-tavaiSA kaMghaTikA'navarataM cyNtiiti| hijaH-re mUrkha kiM navaitayA, kiMcitastu nirUpyate, baTuH-- evaM kariSyAmIti. hijaH punaH kiyadupadizyA'pAkIta, nirupitaM kiMcit, baTuH-nirUpita, hijaH-kathaM // 5 // zrI upedazaratnAkara nyAre nanu pagiNamatrApANuM to kyAthIna thAya ? mAtra vahAgnA devAvarupa parataMtrapaNA AdikayI athavA | ajimAna AdikayI bakanI zravaNa thAya ne baDhakarnu udAharaNa kaI 7 // 6 // koka gAyamAM eka || brAhmaNa eka vALakana dharma maMDaLAcavA aAgyA, tyAre ne bAlaka nA cAlatA evA ne brAhmaNanA gaLAnA kAMulAne || Azcarya atra jANIne joyA bAgyo // 4 // keTaloka upadeza dIdhA bATa brAhmaNe te bALakane kA ke, te kaI | natva jANyu ! tyAre ne bALake jabAva ApyA ke, meM jANyu ke. vAmA pRcchayuM zu jAyuM tyAre bALake kA ka, namAga gaLAnA kAMuyo jarA paNa thobhyAvinA cAlato gyo hano, e meM jANyu ! / / / / bAmaNe kA ke, aMga marva : tenuM nAre guM prayojana hutuM ? kaMDaka nandha jog jor3ae: vALake kaI ke, hava huM nama karA. vaLI brAhmaNe pharIra keTaloka upadeza dene puna\ ke have kema kaM' tantra jAeyu ? bAlaka kayu have jANyaM brAhmaNe pUjyuM zaM jAeyu ? // 5 // 000000001 .
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ baTuH--yAvatvayA kiMcid naNitaM, tAvadito darAt kITikAH saptazatAni saptottarANi nirganAnItiH hijaH-re mUrkha kiM tavainAniH, yadahaM vyAkhyAmi tatraiva kiMciciMtaya // 17 // vaTuH-kariSyAmyavaM, hija; kiya'padizya punarAmyat re kiM ciMtita, baTuHkadA tvamina nutyAsyasIti ciMnita; tatastyaktaH sa dvijeneti evaM kaassaukrisaukrikaadyo'kaadyo'pytrodaahrnnaaniiti||11||pnnaaksstti parvatamyaiva pASANamaya nadInijharotaraNamArgAtmakaM jihvakAdirUpaM, prAsAdAdInAM vA jannanirgamAvaspaM praNAjhaM // 13 // nyAre vALake kayu ke, jannIcAgya napa kaMka ka, neslIvAramA A dammAyA mAnamA mAna || | komIo nikaLI hanI. brAhmaNe kaMdhu ke, are ! mUrkha / nenuM nAra zuM prayojana harnu ! huM nana ne kaMpa kahuM | caM. temAMja katA vicA? // 10 // ba. kaMdhu ke uauka hava tama koza; baLI brAhmaNe kalAka | nadaza dIpA bAda kayu ke, aho kaM: vicAryu: mAre ne bALake jabAva Ayo ke. have tame ahIyI kyora nazA ? pa meM vivAyu pI ne nAma naina najI dodhI; putrI gIta ahI kAna maukarika A|| dikanAM udAharaNA paNa nANavA. // 11 // prANAlikA eTale parvatamAna panyagno jIvAdi aAkArampa pArga, ke jyAMcI naTIna kA nataMra 3H atha mahala AdikAnI pANIna javAnA mArgampa jANavI // 13 // zrI upadezaratnAkara.
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ ||4|| tatra hi jAdajavaM khAnakAri dRzyate jamade sthita'pi kiyatsamayaM vahati, paraM na kApi jabapariNatiH, jasavyapagame mAIvaprayatvAMkurotpattyAdyAkttavanAt // 13 // evaM kecijjIvA guruktaM kayAgAyAnokAdi paropadezanAdyartha svapAMDityabyApanArtha vA'vadhArayaMtyadhIyate ca, na tu teSAM hRdayeSu kimapi pariNamani // 14 // kaSAyamithyAtvAdi titikAtmakamAIvapuNyamanorathAdyanAvAta, bahuvidhakathakanaTapustakavanAkavAdivyAsAMgAramaIkAcAryAdivat // 15 // iti // . zrI upadezaratnAkara. navI prANAdhikAmAM majanuM varasAda brahala kastuM pANI devAya OM paramAda rahI gayA bAda paNa kaMtrIka 8 vAra mudhI ne badyA kare ; pagnu nemAM jaLa va ikatuM nIH ane ebI rIne naLa nikaLI gayA vAdA nemA komaLanA, jInAma ke aMkugaonI unpatti Adhika hoH ika ny| // 13 // evI pIne keTanAka || jIvo gume kaheyAM kayA, gAyA nayA zloka Adika pagna upadeza devA mATe athavA to pAtAnI paMminA / / jagAvavA mATe dhAra gamva , nayA jaNa , paraMtu tAnA hRdayamA kaMda pahA pariNama nayI // 15 // keyake neone kapAya, nyA mithyAva Adikane najavAnI sAmpa komaLanA nayA pavitra manoratha AdikanA / / ajJAya hAya je; konI peThe? no ke vividha prakAranI kathA kahanAra naTa, poyI pAhayAM gaMgaNAMnI je vAcanAra jyAma, nayA aMgAra mardaka AcAryanI pave mAevA // 15 // ni /
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAyanatti. mAravastha veSu svapA vRSTiH sikatAsvava vinIyate, na tu jJAyate'pi. bahutarAdivRSTau sAmAnyatRNAnAM karIrazamIvanAvamAdInAM tarUNAM capalamudgAdinAM dhAnyAnAM ca prAyo nArasAnAmevodgamaH // 16 // na ca dUrvAdInAmAmrarAjAdanakadInAzi karIpUganAgavanImAGgAditasvIrudhAM zAdhigodhUmAdidhAnyAnAM, gumakhaMmazarkarAdidatukaMzuvATikAdInAM vA prAyaH sarasAnAM smutpttiH|| 17 // evaM kecijjIveSu svadape gupadeze na kAcirapariNati: 17 // marusthaLa eTara mAmbAmanI mI, ke jamAM yayaMtrI svarUpa vRSTi ranamAja samA jAya , ane japAnI pala nayI; ana kadAca nmAM jo vAre vRSTi zrAya to. sAmAnya kAgnuM vAsa, kera, khIjA Adika vRto : | nayA colA maga Adika dhAnyo. pama prAya karIna gma rahina padAyAnI unpatti thAya je // 16 // paraMtu | prAyeM karIne gmavAnAM evAM ; (o / Adika ghAsanI, AMbA, gayaNa, kaMba, nALIyarI, sApArI, | | nAgagvena tathA drAka Adika vRko tathA banamIonI, cokhA, gahu~ Adika dhAnyAnI, athavA goLa, | khAMjha nathA sAkara AdikanA heturUpa evA saMsAnA bAda prAdhikanI utpatti patI nathI. || // 17 // etrI rati kaTanAka jIvoMne svapa gurupadaza malane chate, kaM, paNa dharma pariNamato ||| nayI, // 10 // zrI upadezaratnAkara
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 4 // bahUpadeze tu kiMcid jAvotpatyA dAcieyAdinA vA jinagurunAmanA'naMtakAyA'jayAdila sthUlahiMsAdiniyamanamaskAra guNana sAmAyikAbazyakAdInAM svatpatnAvacittaikAvyAjAvyasamyag vidhyanAdarAdinA'paphalatvena nIrasAnAM kriyatAM pratipattiranuSTitizca syAt // 19 // na tu dRDhAvAdinirmahAphalana sarasAnAM zuddhadarzanadezavitisa cittaparihArabrahmavatasarvavityAdInAM // 20 // te ca kriyArucA puDgaparAvarttena muhUrtamapi samyaktparityAgaparAvartana kiyAyAsAdinA javAMtare, kadAcita sabhyajJAna kiyA jA dinA svalpairapi vA jatrairmuktau gAmina eva, tatkAcamanujavyaMtarA dinaprabhuti zyAmalavaNigvat, tathAhi // 21 // baLI tene jo upadeza devAmAM Ave to patnI keka jAva utpanna svArthI apana dAkSiNA karIne jinane tathA gurune namaskAra karavAmAM tathA anaMtakAya ne aka Adika rUpa sthUlAI sA AdikA niyama namaskAra gaNanAmA tathA sAmAyika ane Avazyaka AdikAM yAMgo nAva: cinanA ekAgrapa | samyagavidhinA anAdara AdikAyeM karane apa phaLarUpe kelI nIrasa kriyAono zrI kAra tathA tenuM anuSTAna yAya je || 17 || paraMtu va jAva yAdava karIne mahAna phaLaspe nI vAlI patrI vRddha samakIta, deza virati sajino tyAga, brahmacarya vrata tathA sarva virati Adika rUpa triyAyAMnI svIkAra tathA anuSTAna to kreN| zakatA naye // 20 // baLI te kriyAnI citrame karIne puDhagalaparAvataM temaja muhUrtamAtra sakI tI mAtI apugalatarAva tathA kriyAnA abhyAsa Adikavake karIne jyAMtarAM temaja ne kiyAar ma Adikame karIne thogA javoma paNa mogAmIja hoya che; tathA tatkALa AdikanAvAne vyAmaya vaNikanI patre prApta pyAya je te zyAmajhavalkinuM udAharaNa kaheM * kadAca samyaga jJAna manuSya tathA vyaMtara // 22 // 00000 000 zrI upadezaratnAkara.
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamalApuryAM kuladharazyAmakSavaNijo. bahudhanI, anyadAdyAne kImituM gato. tatrAnaMda zrutvA'grato gavaMtau dhanezvaretyasutaM manayacaMjhaM pAMmazanAryAnniH saha krImataM sarpadaSTaM dazatuH // 12 // tAvattatra cAraNazramaNaH prApa, vidyAdharadaM ca : tatra dhanezvare. Na putranikA dehItyanyArthataH ko'pi vidyAdharaH, tena ca munipaTarajasojjIvito matrayacaMdraH // 23 // sa ca kasmAnmejhApako'yamityAdi praznayan pitrA niveditA'zeSavRttAMto muni nanAma, munirajANIt joH kumAra ekAdiviSanAza'pi mohAkSiviSavidhuro'si // 5 // zrI upadazaratnAkara kamaLApuramA ghANA anavALA kuLadhara ane tyApana nAmanA va vyApArIo hatA. eka samaya nA krImA karavAne jadhAnamAM gayAH paTanAmA tyAM AnaMda yano sAMvalIna javA ne AgaLa jAya . tA sAla || va sAya krImA karanA evA dhanezvara zevanA putrana neoma joyo, ke jana sarpa karaDyA hatAM // 22 // | | paTanAmAM tyA koI cAgaNa muni nayA vidyAdhAnA samUha AyA, tyAM dhanezvara za3 koka vizvAdharane prArthanA | kI kaM, mana putrajinA ApA tyAre ne vidhAghara muninA cagaNanI rajayI majayacaMdrane jIvato kayoM / / 33 // 18 / nyAre te majayacaMdra putryu ke. zrA manAvako jhA mATe thayo ? tyAra tanA pitAe tene saparTa vRttAMna jaNAtrabAyI. naNaM munine namaskAra kayoM; nyAra munie tene kayu ke. he kumAra : nAga eka sarpanA kaMgnA nAza to yA che. paraMtu haju boharUpI sarpanA UrayI tuM vyAkula thayejhA dUM // // // .
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 // aSTamaDhasthAnaphaNA ratyarati prasano hAsyannayanImadaMSTrI mohamahAviSadharo ro'H, etena dRSTaM jagadapyajJAnagaravAhataM na kiMcihitA'hite ciMtayati gumamAMtrika evApanayati tanmohaviSaM // 25 // tatastahinAze yatasveti, yupmatprasAdAttadapi naM yati vidhimupadizateti kumAMgaNAta punarmunimbAca. samyaktvamaMDale vividhazikAdAnapUrva yanidharmamaMtrI deya iti // 26 // zrI upadezaratnAkara se goharUSI mahAna jayaMkara sarpa Au madanA myaanaaruup| phaNAvAlA. rani aAratirUpI jayakara jilAvAlo. hAsya tayA tyApI mayaMka vATAvAlA ye to jagana ajJAnarUpI gyI haNAI yA kaI paNa hita ahita vicArI zakatuM nayI ne moharUpI sarpanA gne guruu| maMtrabAhIja phana para kI zake De / / 25 / / mATe te moharUpI marpanA aMgno nAza kamghA mAna prapanna kara? nyAre te kumAra kA ke, Apa sAhabanI kRpAyI te paNa nAza yAmaze. mATe te ke dUra karavAnI vidhi Apa sAdava batAyo ? nyAre pharIna munie kayu ke. mamyakapampI maMjhanjhamAM ve prakA|gnI. * zikAnA AdAnapUrvaka sAdhudharmapI maMtranA prayoga karavA. panI vidhi // 26 * grahaNa zikSA ane Asevana zizA.
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ tataH sa pomazannAryAnniH saha pravabAja. natsAhasaM dRSTvAneka pAvajan, kunadharo'pi zraddhAdharma prapannaH, zyAmavastu na prAbudhyata. kuagharo matrIsaphalatAye dharma pratipipAdayiSuH zyAmavaM gurupAce punaHpunarnayati, dharma zrAvayati // 21 // kramAt kiyanniyamapratipani cakre saH, sAmAyikamekaM yatnAt karoti, sAmAthikAvasare va kramAkiyAdinamAdaparaH kunadharaNa zivito'yaM maciGgIni dUyate hRdi // 28 // tad jJAtvA tenopaGkitaH kramAnmRto divyatyar3hiH muge jaI, navaM nAMvA zivaM gamI // 2 // kunadharamtu zukhadharmaparaH zakramAmAniko nRtvA videhebu setsyanIti // 30 // pacI taNe pAnAnI mALa svIko madina dIkA bIdhI; vaLI nanu mAma jAIna bhyAM aneka manuSyoga / dIkSA bIdhI, kunadhare paNa zrAvaka dharma aMgIkAra karyo; paraMtu zyAmanane bAMdha lAgyo nahIM: neyI kunabara potAnI pitrAi saphala karavA mATa jhyAmanane dharma pamAvAne artha vAraMvAra guru pAye jAya , nayA dharma maMcalAve ? // 27 // anukrama keTanAMka niyamo mbIkAgvAnuM naNe kayu, jananAyI sAmAyika kara se panI anukrama mAmAyika mayaye || ne vikathA Adika pramAdamA patrA aAgyo, nyAra kuladhara nene (nama nahIM karavA mATe) zigvAmA aApI pagnu A mAga triI jue ke ema vicArI manamA lAvA jhAgyA // 20 // ne jANa ne adhera nana napekSA karI: anukrame mRtyu | | pAmIna ne baya RddhivAlA dekyokamAM devarUpa utpanna thayo; cva samIna naM mAjha naze // 25 // kuvadhagnA zuddha dharmamA napara yayo, ane kaTe zakramAmAnika deva thane mahAvidahakatramA moka jaza // 30 // natsuchiyarutsutsurunoyuuyuuhuuuuuuuuuunaru?2000suru zrI upadezaratnAkara
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 46 / / kasiNAvaNitti, kRSNAvanyAmupalakSaNA pUrvararUpAyAM kuMkaNa surASTra mAjhatrakA disaMbaMdhinyAM svAyAmapiSTa kiMcita kiMcita, bahuvRSTau tu bahudurvAditRNAnAM sahakArAditaruNAM prAvAdAdInAM zAligodhUmAdInAM dhAnyAnAM ca prAyaH sarasAnAmetrotpattiH // 31 // tathA keSucijIveSu svalpe'pi gurUpadeza zrute bodhiparitaH sthAna. tatazca zudarzanadeza vira tisa cittaparidArabrahmatratAdIna jAvadArkhAdinirmadAphasavena saramAneva pratipadyate'nutiSTeti ca // 32 // kRbhUmI upAya jemAMsArI ne unama prakAra dhAnya yAdika pArka zarke, evaM kuMkaNa surASTra tayA mAlavA AdikanI urArUpa cUmI jANavI ke mAM prema thomI vRddhi hote ja paNa keka kaka nipaje se aparNavRSTi hote durvA / zro) AAdika bAsanI yAMcA Adika vRjJonI, zadA nayA mInA vATikanI tayA cAvala ne ghayAdika dhAnyAMnI ema prAye karIne ramayukta pAyonIja utpatti yAya / / 31 / / ma keka jIva te yogopa guruto upadezasAyI bodhi vIjanI mApti yAya ane teyI ne sayukta evA zuddha sampakva, dezavini, sacittano parihAra tayA brahmacarya Adikone, jAvanI rahanA Adikavane kI aMgIkAra kare he tayA tenuM anuzana pA kareM // 35 // zrI upadeza ratnAkara.
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ te cAsannasichikAH saptASTAdilavastRtIyatnave vA munigAmina eva zrIRSanazAMni nemipArzvazrImahAvIrajinAdyanavadhanasArthavAdazrIpeNanRpadhanadhanavatImamanUtinayasArAdivata // 33 // AnaMdakAmadevAdidazazrAvakavA. AnaMdAdInAM svarUpaM cedaM // 31 // vANiagAmapuraMmI / ANaMdo nAma gihabaI AsI // mivanaMdA meM lajjA / da. sasahamagAnanA canaro // 35 // nidvivavahArakavaMtara / gaNesu kaNayakomivArasaMga // so sigviIrajisara-phyamale mAvo jAo // 36 // zrI upadezaratnAkara ane neo zrIkapadava, zAninAya. naminAya, pAnAya, nayA zrImahAvIra prajunA : anukrame / pahalA / | pavanA dhana mAryavAha. zrIpeNagajA, dhanadhanavanI, mamjUni nayA nayamAra AdikonI patre najadIka micitrAlA, athavA mAna. ATha ve, athavA trajina va mAjhagAmI thAya / / 33 // athavA AnaMda nayA kAmadeva Adika daza zrAvakornI pe jANavA, na AnaMda Adikornu varUpa nIce mujaba // 34 // vANijya mAma nAmanA | | nagaramA ANaMda nAma eka hapani hano. nana zivanaMdA nAma bI hatIH nayA nane daza hajAra gAyonAM cAra gAnA hanAM / / 5 // nidhAna, vyApAra nayA vyAja malIna nanI pAma bAgakAma mAnA mAhoge hatI; ana ne zrIvIra manunA caraNa kamalayAM zrAvaka yayA // 36 //
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 47 // caMpAi kAmadevA / jamAnajjo susAkgo jAo // uggonala arasa-kaMcaNakomINa jo mAmI // 34 // kAmIe cunaNipiyA sAmAnnajjA ya gonalA ajha // canavIsakaNayakohI / savANasiromaNI jAo // 30 // kAsI surAdevo / dhannA lajjA ya gonanA ucca // kaNayacArasakAmI / gahiavA sAvo jAo // 3 // AnantiprANayarINa / nAmaNaM cunasayago saTThA // bahujhA nAmeNa piyaa| riki se kAmadevasamA // 10 // zrI upadezaratnAkara.. caMpAnagarImA kAmadeva nAmanA uttama zrAvaka hato, ke jaina nadrA nAme bI hanI; nayA va gokulo hanA, ane ne aDhAra kroma sonA mohAgeno svAmI dRtA / / 39 | kAzInagImAM cunanI pinA nAma zrAvaka || hatA. nene jhyAmA nAma bI hanI, nayA aAu gokuyA hatA. ane covIya krIma sonA mohoge denI pAsa hunI, | | naya! te zrAvakroma ziromaNi hato. // 7 // vaLI kAzInagara mAM mugadeva nAma zrAvaka hano. tana dhanA nAme | bI hatI. nayA gokuno hanA, aTAra kAma mAnA mohAga nenI pAme hanI. naza ne granadhArI zrAvaka hanA / || AnaMjikA nagaramA cunazanaka nAme zrAvaka hano. nane bahunA nAma bI hatI, nayA tenI kAgadeva jeTalI Rddhi hanI // 40 //
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ minI / so nAmeNa kuMDako || pussA puNa tassa piyA / riddhi sirikAmadevasabhA || 42 // sahaputtanAmA | polAsaMmI kujhAva jAi // jajjA ya aggimittA / kaMcaekomI se tinni // 52 // cavIsakAkAMmI. gola ava rAjaniyare // syagAM jajjA terasa / vaseko // 43 // sAthIyarI nadIpi nAma sao jAo // grassili // nAmA jajjA | AsamA ari // kaMhisapura pATaNAM kuruko nAma va hanI ne puSpA nAma zrI hanI, tathA tenI riddhi pala kAmadeva zrAvaka jeTalI hotI // 41 // pAnAsapugmAM sadrAsaputra nAmai Avaka hato ne jAnanI kuMbhAra ho agnimitranAma strI hatI. tathA tenI pAtra ko sAMnA mohoge hanI // 42 // baLI rAjagrahI va gokulavAn zana nAme zrAvaka hanI nete zrIo mAhoge hanI // 43 // zrAvastI nagarImAM naMdana pitA nAma yo na cinI nAmI hRtI tathA neTiva karIne AnaMda zrAvaka rakhI ho || 45 // nagaramA covIsa ko sonA mohorAMvAlI nayA hanI, mAMya revatInI pAe ukrena monA krama ane vAkInI ne eka eka kroma mAMnA mAMDIMge hii| juzra * vane upAsigadazAMga) zrI upedazaratnAkara.
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 48 // satya | aMtagapi nAma sopavaro // phagguNinAmakakSattI Aisamo 1 riddhie || 4 || ete dazApi samavasaraNaM prAptAH prathamata eva zrIvardhamAnasya dezanAM zrukhA pratibuddhAH samyaktvAM chAdazavatIM prapedire // 46 // tatra paMcamatrate sarvASAmapi prAvidyamAnAdhikaparigraha niyamaH saptamatrataM tvAnaMdasya abhyaMge zatapAkasahasra pAkataila, snAne jaJjakuMjASTakaM daMtazodhane jyeSThamadhU. vastre kaumayugaM vilepane ghusRNazrIkha, Aja muDikA. kusume puMmarIkaM mAlatIdAma ca dhUpe'gurU. sUpa kalA - mudramAyAH te kalamazAsiH ghRte goghRtaM khAdyaM ghRtapUramAdi zAke sauMvastikaM. dhAnyAkeTakAdi, tAMbUle karpUrelAlavaMgAdi phase kIrAma kaM. nIra gaganodakamityAdiH evamanyeSAmiti niyamapratipattiH // 41 // | sAvatyA nagarIna rahevAsI AMtaka pitA nAme janama Avaka hatoH tena phAlgunI nAma / hatI. tayA ne Rddhi karana AnaMda zrAvaka sarakhI to / / 45 / / e ize kI savAmAM AyA: ana prathama zrImAna manI dezanA sAMgalIne te pratibodha yAmyAH nayA samyakta mUlavArIne aMgI karyA // 46 // pAMcAM vratama ne sAo prathama jeTalI parigraha hato. tethe adhikano niyama kayoH marian AnaMdAne manamAM zatapAka ne sahasrapAka tela snAnamAM va pANI dAtApa mAM jevI madha, vastramAM ve rezamI kapamA, vilepanamA kezara caMdana, AbhUSaNa mAM bITI. puSpamAM kamala ne mAnInI mAtrA, garama kallAca, maga, rudra jojanamAM kamodanA cAvala, vImAM gAyanuM zrI, khAdyamAMvara khAM dika rai (patti vizeSa) dhAnyanAzaka kima kapUra elsacI tayA sIMga yAdika. dhUpa evaM rIte bIjAono paNa niyamanA svIkAra jAvo // 47 // zrI upadezagnAkara.
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazatirapi viMzativarSANyevaM dharma ArAdhitaH tatra caturdazavarSAnaMtaraM paDU varSANi sarvagRhaciMtAvyApAraparihAraH kRtaH // zra // ekAdazapratimArAdhanA vivahuGakaratapaskriyA nirmamire, mAsikasaMlekhanA pUrvamanazanaM prapede // 40 // prativa vijJAnamutpAdi AnaMda rjamanyeSAM devaparIkSA banUna evaM dRDhatayA dharmamArAdhya saudharme pRthak pRthakU vimAneSu catuSyAyuSI dazApi devA javan // 10 tatayuvA mahAvideheSu rAjAno nRtvA'vasare dIkSAmAdAya kevalaM moca prAzasyatIti // 51 // II evarIta te zrAvako bIsa varSa paryaMta yI vinAnI nee tyAga kyoM hataH // dhana karanA Adika varNa AkarI tapakriyA karI hatI zahatuM // 42 // avadhijJAna utpanna parIkA para kame hatIH evaM rahitArtha / dharma vimAnamA cAra payAgamanAAvaLA devo yayA / / 50 / / tathA avasara dIkA lene kevalajJAna ane moRRpada pAma / / 51 / / 13 pa dharma AgatyoH 47 // caTI ne yogA pratimAoMne Aga lekhanApUrvaka te na tathA eka mAsa yanuM hatuM, AnaMda zivAya viijaao| devI nasodha ma tyAMcI navIna mahAvideha kSetramAM rAjAoM ne, nagAM paNa cI zrI upadezaratnAkara.
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ natu janahisuttitti, jannadhizuktikAsu sajIvAsu, jabade garjati varSati ca svatAvAdUrdhva mukhaM bikAzya sthitAsu svAtinahAne yAvaMto yAdRzA ANavaH syUsA vA jaladajavabiMdavaH patAta, tAni sadudareSu mauktikAni javaMti // 52 evaM kaciduttamepu jIveSu guravo yAdRzAni yAni vacanAnyupadizati. tAni tathaiva pariNamaMti, tadanuSTAnaphalAni ca navaMti // 53 // 'navasamazveigasaMvareti' padatrayazrotranuSTAtRcivAtIputravata. 'miThaM jujeavvaM, sudaM suNaavvaM, bogakhio appA kAyayo. iti padatrayaM pitroktaM zrutvA vimocanamaMtripArdhAttadarthamavagamya ca tathaivAnuSTAtRsomavamutrAhmaNayacA, ete cAsannasichikAH. tRtIyAdisaptASTAMta varmuktigAminastavamuktigAmina eva vA saMjani // pal ___ janahimutti eTana samudranI bIpI. ke jatrA jIvavALI hAya , nayA jo skAvIja barasAda gAjane nayA varasata te uMcAM mugya phAmani rahanI hAya meM mAM vAni nAmAM danAM ane jevAM nAnAM athavA mATAM bagmAvanA jaLa visu ko cha, nevAM netrAnA peTagAM motI yAya ve // 55 // evI rani kedazAka uttama jIvI teM sunA nevAja banano upada hai, na tAja pariNAma na, ana ne pramANe anu-18 dhAnanA phanAvAcya thAya na / / 5 / / (konI pa? toke) pAma, vivaka ne saMvara pa bAA e sAMjannAra tathA ta pramANe anuSThAna karanAra cilAnI putranI peM, athavA pIvaM karIne khAcaM. mukha mu- tathA jhokapriya AtmA karavA evI rItanA dinAe kahalA trANe vacano sAMgIna, tathA trivAcana maMtrI pAme-18 thI teno artha jANana neja pramANa anudAna karanAra somavamu bAmaenI pai; evI rItanA manumyAM najadIka siddhiva.bya. pavA zrInAyI mAmI sAna AlayamRdhimA mATI manAga athavA jave modI janArA saMjaya // 4 zrI japadaMzagnnAkara.
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ maNigvANitti, maNigvAniSu yayA aghayo'zyatejaso'pi jaladajanaviMdavaH patitA bRhattaramahAtejaskaciMtAmaNipramukharatnotpattivRhitavA navaMti // 55 // tathA kepucijjIveSu svalpAnyapi pAMmityopadezavacanAni mahAjhAnadarzanacAritrarUpayogheH samutpattaye vRSye ca mahAzunA'nuSTAnAya ca jati // 26 // yayA zrIvardhamAnajinana vedAryamAtrakayanaM gautamAdiSu, yathA ca zrIjinetripadImAtrArpaNaM sarvagaNadharepu, yathA vA no aNegapiniyA egarpimitrA dana micna, iti bananarminAge. tatsvarUpaM yayA // 5 // basaMtapure dhanazreTino gRhaM mAyA~ccinnamamAnupaM kRtaM, iMdhanAgo nAma dArakaH, sabadinaH sa ca kudhito gvAnaH pAnIyAdi mArgayati // 5 // zrI upadezaratnAkara maNivANi, eTane maNinI khANAmA jama nAnA ana apa najavAna evaM pA jalaviMbuno mane une, moTA ana mahA nejavAlAM ciMtAmati pramukha gannAnI nanpani nayA dinA hetamapa yAya / / 55 / / | nama keToka jIvo pranya apa evAM paNa pamitA nakhAM upadezanAM bacanA mahAjJAna, darzana nayA cAritrampa || vAdhivIjanI nanpani nayA vRddhi mATe ana mahA zuja anuSThAna mATe thAya ve / / 56 // jaMga zrImAna gae gautama Adikone ko badano artha mAtra, nayA sarva gaNa pranye jina garnu mAtra tripadI, Apa, 18 || athavA 'he aneka piMvAlA : eka pimvAko nane jovAne ise cha,' evI rInanuM nAga pratye kaheDaM vacana | 1 jAgavaM. te iMdranAgarnu vRttAMta nIca mRjaba ve // 55 // vasaMtapuramA marakIe dhanazreTina para manuSya rahita mUna 181 || kayu; nyA iMdranAga nAmano okarI bacI gayo ne nUgyo yavAyI gnAnI pAmIne pANI aAdika mAgatrA jhAgyo / / 57 //
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 11 00000000 yAvara sarvAna mRtAn pazyenidvAramapi lokena kaMTakaiH pihitaM tataH zuNa nirgatya puramadhye karaNa ki himate, lokastasya datte, evaM sa saMvardhate // ee // itacaikaH sAryavAhI rAjahaMgetukAmoghoSaNAM kArayatiH tAM zrutvA sa sAryena samaM prasthitaH, tatra tena sAyeM kUro adhaH, sa ko na jo, dvitIyadine'jono na niGgAmatritaH // 60 // sAvAnA'miti nUnamupoSito'yaM tRtIya divase sArthavAhena tatya bahustigdhaM ca vRttaM navI divasa sthitaH // 61 // esaone maMtra jAgIna lokoe ra koTA kI do yonI pa yI mArga kone ne iMdrA niko, tathA hAma para lene nagaramA mAyA lAgyo oko tene devAlaya apane vRddhi pAtro // 57 // eka sArthavAhe gajavahI jaba mAM keSA kavIne madIne te iMdranAga te sAryanI satye cAlato thayo ne samAtene jAvAvA madhya te tethe khAca paNa paccA nahIM; ane neyI jI lodha bIje divase ne karA gayo nahIM // 60 // tyAre sArthavAha vicArya ke. sAryavAhe lene yA ghI AdikavAkuM bhojana dIrghaH ane tenA kharakhara ne upavAsa haze patrI trIje divase ajIaiyI te ve divasoM mudhI jurUyo re / / 61 / / zrI upadezaratnAkara.
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAryavAho veti eSa paTakRt, tato'sya zraddhA jAtA, aparadivase naman sAryavAhenAnApitaH, gatadinayoH kiM nAgataH, tuSNIke tasmin jJAtaM nUnameya paTanojIti // 6 // tatastasya bahu dattaM tena, punoM divasAvajIrNena sthitaH, paTanojIti oko'pyAdaravAnanUta, tato nimaMtrayamANasyA'pya'nyasya piMjha na gRhNAti, loko laNatyeSa ekapimika iti // 63 // sAryavAhenAnANi anyasya mAgrahIyAvannagaraM gamyate tAvadahameva dAsye ; prApto nagaraM, sArthavAhena nijagRhe tasya mauH kAritaH, tataH sa ziro mumayitvA kApAyikavastrANi paridhatte / / 63 // zrI upadezaratnAkara nyAra mAryavAhe jANyu ke, eNa uTTa kayA haze, tethI nana ( tenApara ) zradhA yaHH bIja divasa || | (nizA mATa ) jyAre ne jamavA nAgyA, nyAra mAryavAhe nene bonAvIne pRnyu ke, gayA va divamamA nuM kema na Alyo / nyAre ne mauna rahavAyI naNaM jAeyu ke, mvaregvara pA uha karanAga ne // 6 // nayI nene neNe ghaj ApyuMbaLI 8 ajIrNa thavAyI nave divasa zejI gayo, ane tyArathI A ananuM pAra karanAge , ema jaNAvAyI jhoko teno Adara satkAra karanA nAnyA: patrI vIjA oko nane nimaMtraNa kare, nApa ne vIjAno pi grahaNa | kare nahIM; tyAra soko kahavA jhAgyA ke. A eka pikI ve // 6 // pachI mAryavAha nene kA ke, have jyA| mudhI ApaNe nagaramAM jaye, nyAM mudhI nAre vIjAnA piMka beco nahIM: huMna nana prApyA kazA pachI ne nagaramA pahAcyA. tyAM sArthavAhe potAnA gharamA nana mana kagavI ApyA, ana tyAgdI na mAnaka muMbhAvIne jagavAM vo pahevA vAnyA // 64 / /
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 51 // loke khyAto jAtaH zanaiH zanaiH sArthavAdasyApi piMmaM nevati, anyasya gRhe na yAti, tataH pAradine tasya lokaH svayaM jatamAnayati // 65 // ekasya pratIchati, tato loko na vetti, kasya pratIpramiti tatastaj jJAtuM nerI kRtA yasyAttaM tattA mitAyAM neya zeSA vasaMte // 66 // evaM yAni kAle rAjagRhe nagare zrIvardhamAnaH samavasRtaH sAdhavo nikArya saMdezayaMto jagavanA jaNitAH muhUrtta ti pra yato'SaNA'dhunA, tasmin june jaNinA gannuta // 67 // mAM to ne duniyAmAM prasiddha thayo, ane sArthavAhana piMgane pana icchA lAgyo; bIjAne ghare jAya nahIM, taiyI pAraNAne divase loko potena tene mATe jojana lAvA AyA / 65 // eka ne grahaNa karanA lAgyo neyI bokone jagAcA na lAM ke tero konuM jojana grahaNa karyaH pI ne jAgA mAM neoe eka jerI banAvI, pakSI menuM jojana ne grahaNa kare, te mAsa jyAre ne jerI vajAve, tyAMre bAkInA oko pAca baLI jAya / / 66 // evaM maiMne keTaoka kALa gayA bAda rAjagrahI nagarImA zrIvardhamAna prattu samayI tyAre sAdhuoM kA mATe jyAre Adeza mAgavA jhAyA tyAre jaganene kachu ke eka muhUrtavAra madhura karo ? kemakaM hamaNA aneSaNa ke ejhe asujato AhAra male iMdranAge jojana kI sIdhe nyAre jagAne mAne kadhuM ke have gocarI kepI jyA jAo / / 67 / / zrI upadezaratnAkara.
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ gautamazcokto mama vacanena taM jaNa, no, anekapimika ekapimikastvAMdRSTumicati // 68 // tato gautamena tathA jaNito sapTaH, yUyamanekAni piMmazatAni AhArayata, amakaM piM nuMje. tato'hamevekapimikaH // 6 // // muhUttAMtarAupazAMtAzcatayati. naite mRSAnnASiNaH, kathaM nu navaMdravaM, hUM jhAto'rthaH, javAyanekapimikaH, yato yadine mama pAraNakaM tadinamanakAni piMmazatAni kriyate // 70 // etatvakRtamakAritaM tuMjate. tarasatyamuktamiti ciMtayan jAti smRtvA pratyekabuddho jAtaH, adhyayanaM nApitvA sijha iti; ete ca tadnjavasiddhikA eveti // 11 // , zrI upadezaratnAkara kuLI jagAvAne gAtama svAmIna kayu ke, mAgaM vacanayI te nAgane jane kaha ke hai aneka pimeM grahaNa karanAga eka pika prahaNa karanArI sane jovAna iko che // 67 // pachI gautama svAmINa dene nema kahavAyI te krodhAyamAna bhayo. ane kahavA jhAgyo ke tamA no saMkamA game aneka vimArnu jana kaMga gaM. ane haM nA eka minu maMjana karuM . mATe huMja eka piMmavALA tA dUM // 6 // // panI muhale bAda zAMta yavArthI te vicAravA jhAgyo ke AsAdhujI janA bAle nahIM, ane emane kema thAya: aMg? ho mane mAlUma mayu, huMja aneka pisavAlo thAkuM bu, kemakaM je divasa mana pArANaM hoya De, te divase saMkamo me piMko (mA pATe) karavAmAM aav|| 9 // etA koie nahIM karela tathA nahIM karAvaMca kima jamo. nayI tamANe sanya || bAkI je. AmANe ciMtA nAga nAnimaraNa ina prakara na jharekagharayoM ne apane jApina karI te sika thA gayA. eo darava siMhavAlAja / / 71
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 52 // eteSu padeSu jaMtuSu prayame huye tyAjyAH, mahasthanAdisadRze SucaturSu cApadeSTavyamiti // 12 // podeti viditvA narajido'grimA grimasamairbudhairbhAvyaM // java ripujayazriyA syA -- dAsannamavyaya sukhaM yat // 73 // // iti SaSTastaraMgaH // 17 sAdhu to nahIM karane nahIM karAvaM jana kareM je mAM gautamasvAmI mane satya dhuM je ema vicArata ne jAtisparar3Ana yatrArthI te matyeka buddha thayo ane adhyayana jIne siddha thayAM // 72 // evaM rIte prakAranA manuSyanA nado jAlIne vino, caMca uMca bheo jevA evaM ke jayI saMsAra| rUpI zatrune jItavAnI lakSmIva karIne mohamukha najadIka Ave || // evI rIteo taraMga samApta thayo / 3 || zrI padazaratnAkara.
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******** * * *** 9 13 19 / iti paSTastaraMgaH samAptaH Zhi Hua Ying Ying Ying Ying Ying Shi Zhi You
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ / atha saptamastaraMgaH punarghaTadRSTAMtena yogyAyogyAnavAha-mRjham- suda asuha davvavAsi // vammA jammA a vAsiyA ya ghamA // suhAsudda dhammavAsaM / pamucca jIvANa di,nA // 1 // vaLI paNa kamAnA inAna karIna yogya tayA ayogyAnuja svarUpa kaha -maLanA arya-zuna dravyathA cAsina thayalA, nayA azula vyayI vAsina thayakSA, namaja mbAnI kI zakAya tavA ana gvAmI na kr| zakAya tevA nayA nahIM vAsita thayannA. ema pAMca prakAgnA bamAo jANavA: na pramANe zUja ane azuna evaMI dhamanI ra vAsanAne apekIna jIvAnAM dRSTAMnA jANavAM // 1 // GE .. ...
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ zka ghaTA hidhA, vAsitA avAsitAzca, vAsitA api hiMdhA zunapravyavAsitA azunapravyavAsitAzca // // tatra ye karparAgamanaMdanAnizirSavyairvAsitAste zunnapravyavAsitAH, yaH punaH pakSAMmutrazunasurAnaimAdinirvAsitAste'zunapravyavAsitAH, unnaye'pipunarDidhAH, vAsyA avAmyAzca // 3 // tatra ye avyAMtarasaMbaMdhe pUrvavAsaM tyati te vAsyAH, itare avAmyAH, avAsitA nAma ye kanApi pravyoNa na vAsitAH, ete paMcaghaTAH // 4 // suhaasudadhammetti, zunaH samyag jIvadayAdimRtravenonayajhokahitA jaino dharmaH // 5 // zrI japadezaratnAkara. ahIM ghamA va prakAranA hai, eka bAgina thayamA ana vIjA nahIM vAmina yayaMtrAH vAmita yayenA paNa ve prakAranA jAgavA, zuja dravyayI vAsina thayajhA ane azubha dravyayI vAsita ayanA; // 3 // namAM ja kapara, agurU, nayA caMdana Adika dravyogI vAmita jhA , ne azandravyavAmita kaDevAya, nayA je iMgaLI, lasaNa, madirA nayA netra AdikayI vAmina thapekSA cha, ne azuladravyayI bAsina katrAyaH baLI netrI banne pApA ke prakAranA , gvAlI karI zakAya nevA ana khAjhI na karI kAya tavA. // 3 // namAM je vIjA dradhvanA saMbaMdhayI pUrvanI vAsane tana , ne khAnI karI zakAya nevA, kahavAya, ane neyI navaTA na khAlI karI zakAya navA kahevAya nayA avAmita paToja koi paNa dravyayI vAsita thayanA nayI. e pAMce jAnanA ghamAnI // 4 // zuja dharma eTo sampanna nayA jIvadayA AdikanA mULapaNAye karIna pane lokamAM hitakArI eko jaina dharma jAganA // 5 //
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 // tahiparInaH punarazunaH, taposiM vAsanAM pratItya jovAnAM dRSTAMtA navaMti, tayAdi -jIvA api kiMdhA vAsitA avAsitAzca // 6 // tatrA'vAsitA ye kenApi darzanena na vAsitAH. tadAkAna eva ca bodhayitumArabdhAH, zrIvardhamAnadezanAprati chAtimuktakameSakumArAdivat // 7 // vAsitA api hiyA. samyagdhameNa mithyAvAdinA ca. unnaye'pi ca hiMdhA. vAmyA avAmyAzca, natra ye supurvAdisAmagyAM mithyAtvAdivAmanAM vamaMti, te'zunadharmavAsanAM pratItya vAmyAH // 7 // shriiiNghntyaayekaadshgnndhrshriiprtvaayyNjlisengoviNdvaackshriihritprmuuridhnpaanpmitaadivt|||| zrI napedazaratnAkara ___ana nayI viparIta na azuna dharma nAyaco te kamanI vAmanAne aAzrIna jIvAnA dRSTAMtApa yAya 5. ne kahe .-jIvoM paNa ve prakAranA ke eka vAsita ne bIjA avAmina // 6 // nemAM avAmina e' ne ka papa darzana yo je va sira thayemA nayI, ane neja va jana pranidhoyA mAmalA , evaH zrIcarya | manAnunI dezanAyo prativatha pamitrA aniyukta tamAmakumAra adikanI parne jagavaH / 5 // yAsita paNa ve akaranA ne mamyA dharmayI vAsita thapekSA ane, mithyAtvAdikayI vAsita yayAH kakI le vana paNa va prakAranA je. vAmIzakAya ecA anena vAmozakAya nevAH nemA jo muguru prAdikanI sAmagrI hone jane mithyAtvAdikanI vAsanAne mI nAgve je, to azuna dharpanI vAmanAne AzrIna vAmI zakAya devAH // // 18 ane nevA zrIni Adika agyAra gaNadharI zrImatvasvAmI, zamyavasvAmI, sijhasenadivAkara, goviMda vAcaka, zrIharijaTamUri nayA dhanapAsapaMminAdika saravA jANakA // 5 //
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ ye ca sugurvAdisAmayyAmapi mithyAtvAdhazunadharmavAsa na varmA se punaravAnyAH, zrIkAsakamUrivacanA'pratibujhatadnAgineyatumiNInagarIzadattanRpAdivat // 10 // OM tu. jhamiNyAM dattanAmabrAhmaNamaMtriNA rAjyaM svAyanIkRtya jitazatrunRpaM niSkAsya svayaM rAjyaM kurvatA puNyArya bahavo yAgAH kRtAH // 11 // tatra mAtulakAsakAcAryAgamanamAnaprahitatatpArzvadattanRpAgamaH,dharmoko yAgaphalaprazne nRpaNa kRte, jIvadayAdharmaH, punaH pRSThe hiMsA dhurgatihetuH // 12 // zrI upadezaratnAkara. ................0000000000000 vahI jeA muguru AdikanI mAmagrI mane bane paNa mithyAtva Adika azuta dharmanI vAsanAne tajatA nayI, no na vAmI zakAya taMvA kavAya cha ane tevA zrIkAnika mUrinA vacanayI nahIM pratibAMdha pAmatA namanA dANeja evA tumamiNI nagInA svAmI dattarAjA AdikanI peThe jANavA // 10 // * numigI nagarImA datta nAmanA brAhmaNa maMtrie rAjya svAdhIna karIna, tayA jitAtru rAjAne kahAmI mukIne, pAne rAjya karavA mAMmayu, tayA puNya mATe ne ghaNA yo karyA // 1 // te nagarama tenA mAmA kAsakAcArya pacAryA, tyAre dana rAjAnI mAe mokalavAyI, nedana ganA tepanI pAme Ayo; dharma saMbaMdhi carcAmA yAnA phaLa | mATe ganAe prazna karavAyI AcAryajIe jIvadayAmaya dharma ko pharIne pRcAyI AcAryajIe kadhu ke, hiMmA | |e murganino hetu // 13 // * A kayA eka pranimA hai, ane cIjI pratimA nayI ApI.
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ punardatta Aha, vanaM mA vadaMtu, yAgaphanaM kiM, tato mRtyumAzrityoktaM narakagatiH, d|| 55 // tenonamadaM narake yAramAvi, gura: ---- saMdehaH // 2 // kadA, saptame dine, kayaMkenAjijJAnena, mugveviTpAtAta, dattenokaM tvaM kva yAsyasi, guma-devajhoke // 14 // tena sapTena rakSitAH, saptadinAnataraM mAraNAdi ciMtayitvA, tataH svaM sarvaM puraM saMzo dhyAvAse sthito'STamadinajrameNa vahirazvArUDho gurUNAM mAraNArtha gabanagADavapuzciM| tAhitena vRdhamAnikena purIpaM kRtvA kusumatyAgaH // 15 // nanuparyazvAMhighAtoya dimugvapravezena narakagamanaM nizcitya bAkare kuMlipAkena mAritaH, gumvaH svarga 1 gatAH, iti dananRpakayA // 16 // vaLI dane kahA ke, namA aAmo javAba nahIM Apa ? yaUna phaLa zRM ne ? ne kaho ? nyAra mRtyuna || AzrIne AcAryajIpa kA ke, narakAna se nyAre dane kA ke, zaM huM narakamAM jaza? gurue kayu ke, emA 1 zaM saMdada ? // 5 // nyAre dane pRcha' ke, kyAre , gugae kayu mAnama dibase dane kArya ke ketrI rIna ane || YeMdhA gayI: gumA ka mumvAM viSTA paravAyI; tyAre ina phararIne punyu ke, naM kyAM jaza? tyAre guhA 16 ko ke, huM devanokamAM naHza // 14 // pachI naI krodhAyamAna thaDa, mAna divasa bAda guruna mAravA Adikano || vicAra karIne tyAM gagyAH panI napAna AkheM nagara sApha karAvIne melAmA syo nayA bAnamA divasanA bhramayI bahAra nikalI ghImApara cI guruna mAravA mAre javA lAgyo / paTanAmAM (mArgamA) ghANIja ha cinAyI pImAyanA eka vRkSa mAjIye kAma pharIna napara puppAcI viTAne DhAMkI siidhii|| 15 // napara ghomAnA paga bAgavAnI | tamAMyI viSTA nachaLIna ne dananA mumbamAM pI, ana nethI nenA narake javAnI nizcaya karIna bokAgaz2a nana gIgavI medhAvIna mArI nAnyo nayA guru mahArAja mge padhAryA; evIrIna ina rAjAnI kayA jANavI / / 16 // zrI upadezaratnAkara
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - ye punaH nisaMgalyA samyagdarzanacAritrAdi vamaMti, te zunnadharmavAsaM pratItya vAmyAH. bodhasaMgatyekaviMzatikRtyo'IdharmatyAgizrIharinamUniziSyapapazcAttapajhjhajhitavistarApratibuddhazrIsicharSivat // 14 // yaM tu kugurvAdikusaMgatAvapi samyagdarzanacAritrAhi na vamaMti, na zujadharmavAmaM pratItyA'vAyAH, zrIyAvaccAputraguruprativodhitazukaparitrAjakazipyasudarzanaSTibata // 18 // teSu ye zunnadharmavAsaM pratItya vAmyAH, azujadharmavAsaM pranItyA'vAmyAzcata jajaya ayogyAH. zeSAtrayA yogyAiti // // zrI upadazaratnAkara, baLI jo kuguru aadikn| saMganithI samyaga darzana nayA cAritra Adikana vamI nAva ne, tao zuja | dharmanI vAsanAne aAzrIne vaam| zakAya tevA kahavAya meM; ana navA vAcanI saMganiyI ekavIsavAra jaina mano tyAga kA nAradhI harija'mRgniA ziSya, nayA pAca kathA zrIharijazarie racatI lalitavistagayI pranivAgha pAmalA zrIsichapinI patra jAgavA / / 17 // baLI jazrI kuguruvAdikonI kusaMgati hAta bane para samyaga darzana tayA cAritra Adikane vamanA nayI nayI zana dhamanI vAsanAna AzrIna na vAmI zakAya nevA havAya : ane navA zrIyAva-| sAputragurupa pratigaMdhavA zukaparivrAjakanA ziSya mudarzana zanI evaM jANavA // 17 // taMgrAmA jo zUja -18 manI vAsanAne AzrIna vAmI ikAya tavA nayA azana dharmanI vAmanAna AzrIna jona vAmI kAya nevAH ema 18 vana kAgnA ayogya manuSyo , ana bAkInA trANa prakAgnA yogya manuSyoM ke 20 //
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 56 // iti nitrudhya ghaTopamayA sphuTaM tanubhRto vi paMcavidhAn budhaaH|| sukRnavAsamatrAmyatayottamaM // zrayata durjayakarmajayazriye // 30 // // iti saptamastaraMgaH || evaM upamArthI jaganmAM pAMca prakAranA manuSyoMne pragar3ha ne jArthIne he vidhAna navamI aare eat fia dharmI uttama vAsanAno surjaya evA kamane jItavAnI lakSmI mA Azraya karo // 20 // // etrI sAnamA taraMga jANo || zrI upadezaratnAkara.
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 `q` bh khd `n mtn` : j khdyy y shd w shdy'd wlfnnt ltywn ti saptamarataraMgaH samAptaH b * * ..: t 1 *. EL' :`h , wlm
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ // e7|| atha aSTamastaraMgaH punarapi jagyaMtareNa yogyAyogya vicAramAha // - jaha varajannajare a sare / vAyasa sAjahaMsamAiNaM // cAya lihaNAsiyara | suguravase tad jiyAM // 1 // phIne paNa jur3A prakAra yogya ayogyanI vicAra kahe . mULanA artha - jama uttama janartha / narelA taLAcamAM kAgamA, kunarA, hArya tathA haMsa Adiko anukrame tyAga, cATavAnuM tRpti tathA sneha batAve je nema gugurunA upadeza pratye jIvAnuM svarUpa jAeM / / 1 / /
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyA-yathA varaM nirmadaM jalaM tena bhRte sarasi vAyasazvAnaznahaMsAdInAM (makAraH prAkRtatvAdanAGgANikaH, prAptAnAmiti gamyaM) tyAgo behanamAzitatAranizca kramAd navaMti (vijanijhopa. prAkRtitvAta) // 5 // tayA sugurupadeze'pi adhamAdInAM jIvAnAM tyAgAdayo lavaMtIti piNmaarthH|| 3 // athaitad nAvyate, yathA nirmakSajasapUrNa mahAsarasi vAyasastRSAturo'pi prApto na janaM pibati, na ca vapurganamavatApAdivyapagamArtha snAti // 4 // zrI upadezaratnAkara vyAkhyA-jama nattama eTale nirmaLa jaLayA reyA taLAvamA kAgamA, kutarA, hAyo nayA haMsa Adikono | ( ahIM mAkuna jApA hovAyI makAra akSAkaNika ; prApta yayezAone eTyu adhyAhAra jANava.) anukrame nyAga, cATavA, nRpti nayA mneha yAya cha, ( prAkRta bhASA hovAyI cinaktino jhopa thayo ne) // 3 // nama mugurunA upadezamAM paNa adhamAdika jItrAno tyAga Adika thAya cha, patrI rInano samudAyArya jANavA // 3 // have tenuM varNana kare ke; jema nirmaLa jaLayI jarelA moTA naLAvamA gayelA ThUpAnura kAgo paNa pANI pInA nathI, temaja zarIre rahelA mela tayA nApa Adikane dUra karanA mATe snAna paNa karato nayI / / 4 //
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 20 11 kiMtu tatyaktvA janasnAnAdimaJjina kijjalabhRteSu goSpadeSu kuSavinAdiSu vyAtrilaM jayaM svayaM pibati, nArI ziraHsya mitrajannabhRtaghaTAdiSu vA'zucicaMcukrepeNa jalaM - vinAzayati natu svayaM tuSyati // 5 // tayA kevadadhamA jIvA abhigRhItatInamidhyAtvavAsanAvazAd hunakarmatAdihetukapramAdAdivazAkA zrIjinadharma paMto dayAdigue vizuddhazrIsarvajJAgamajaJjanibhRte mahAsarastu dhye surUpadeze'pi hastinA mArayenatu jina navanaM pravizedityAdikuzAstra (eyuccArayaMto'nirvANAsyenaMti. khurahiNeyapUrvAvasyAdivat // 6 // nAna paraMtu te varjane mAnA snAna aadikry| mahIna yayaMtrA evA kelA pAhIyI yA kAmAdikomA rAma pAne svApapaye, yA khInA mAnakara rA nirmaLa yA AdikomA potAnI gaMdI bAMca nAvIne ne jalane gAje paraMtu pote tRpta to nayI // 5 // nemakelA athama jIvoM dhAraNa karelI evaM nItra midhyAnvanI vAmanAnA vazayI athavA jora kamIpaNA dinA henurUpa pramAda yAdinA vazayI zrI jainadharma pratye karatA thA, dayA Adika guNoyI zuddha etrA zrI sarvajJa prajunA prarUpekSA AgamanAne mahAnataLAca sarakhA sugumanA upadezane viSe 'hAthIthI marAr3a jaM sArUM paraMtu jivanamA praveza karavo nahIM ityAdi kuzAstrAne uccAratA yA abhilASA nahIM karIne ne samupadezano tyAga kare che; (kAMnI poM? to ke) Ahakhura tathA gaihiNeya coranI pUrva avasthAnI patre // 6 // * goSpada - gAyanAM pagalAM pramANa, nAnAM. oose yo upadezaratnAkara
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ kadAcicca pareyaH zrIguruktakathA cokavacanAdisArasya pravAdaM zrutvA goSpadAditulyeyastaM zrutapUrvijya : zRgavaMti // 7 // kAkA va jalaghaTaM zrotRhRdayabodhamapimithyAkutarkAdinirvitarkayaMti vinAzayatyapi, athavA goSpadAjapArzvasthAdiSu raniM kurvate, gaccha nirgateSu nArI ziraH sthaghaTajannasameSu marIcyAdiSu ka ( pacAditiM dadhatasvadharmaM ca vinAzayati // 8 // tatraka pilodAharaNaM yathA - dave jarade imI meM usappiNIe jaradacakatra hisuA marIinAmaM jagavao jasajasA missa desaNaM succA pamibuddho pavva // e|| kaLI kadAcita vIjA pAseya zrI gurue kahAM kathA loka tathA vacano vagerenA sAranA pravAda zrokavAda) ne sAMjaLIne jevaNe prathama zravaNa kareM se eka khAvociyAM jevA pAsadhyA dika pAseyI te vAnane sAMjaLe je ||7|| temaja kAgakAo jema jalanA mAne nema sAMjaLanAgaonA hRdayanA bodhane paNa khoTA kutarka Adika ke karIne. vi. taka tathA naSTa kare je athavA nAnAM khAtrocIyAM makhA pAsathyAdiko manye abhisApa kare, ane gacchathI nikalI gayelA ekA khInA mastakapara rahelA mAnA jaLa sarakhA marIci yAdiko pratye kapila AdinI patre ruci dha ratA thakA denA dharmane naSTa kare || nyAM kapivanuM udAharaNa nIce mujaba u. - Aja jaratatramA prA utsarpiNImAM bharata cakravatino putra ke menuM marIci nAma hanuM, te jagavAna zrI RSadeva svAminI dezanA mAMjalIne pratibodha pAyI dIkA sIdhI // e // 1 zrutaM yaste zrutapUrvazaH neyaH / zrI upadezaratnAkara.
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAya jaNi ANi egArasaMgANi, kiyaMtamavi samaya pAliaM sAmannaM, kanikammodaeNaM jAo se anhANaparisaho // 10 // takkAsociasucanAvANayAe pavattiyaM paparivAyagaviMgaM, tathA ca zrIAvazyakaniyukto // 11 // samaNA tidamavirayA ityAdigAthASaTkaM tatsvarUpopadarzakaM, vihara mamaM lagavayA, dene sAhudhamma, pulio kiMtu mamare sotti niMda appANaM // 15 ||nvsNte navaNe mAhaNaM; . annayA dhammakahAe agvitto kavito vaNIo sAhuNaM, nAcase, jaMpiya maNeNa akSame imiNA. kimastha ceva dhammo na puNa nuhasAsaNe // 13 // zrI japedezaratnAkara agyAra aMgAMnA neNe anyAsa kA nayA kaMTaloka kAla mughi tethe sAdhupA pAtra', parata vinA kAMnA udayayI tena aDAna parimaha thA / / 10 / / ane nayI taNe nankALa nacina zaka bhAvanAva karIna pagviAjaviga pravana nyu; namana zrI Avazyaka niyuktiyAM paNa kaDu ke // 11 // mAo trAe daMgAnI viranivALA hoya che, ityAdika ugAyAmAM ne svarUpa devAma cha pI ne marIci pajanI mAye vizvA yAyo. mAdhadharmane japedazA lAgyo; vaLI jo koI pUre ke, namAro dharma Avo kema ? nyAre ne pAtAne niMdavA Age // 12 // jyAre koi panivAMdha pAme tyAre tena sAva pAne vaza jAyaH eka dahAmo kapijha nAma manupya tenI | dharmakrayAyI panivodha pAmyo, ane nayI nena sAdhu pAsa te saM gayA; paraMtu tene ne sAdhuno dharma rucyA nahIM, / tI naNe ( maricIna ) kadhu ke. mAre A mAdhurmanI jarura nayI zuM ahIna dharma je? ane namArA zAsa namA dharma nayI ? // 1 //
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ erihAsAMtibhAvaM nAnA, mamAvikajjaM pekicAragaaiti samAyocie jaMpitryama kavilA ityaMti ihapi || 14 || dujA sie o saMsAro pavvAviyo ka vino, sAhio kiriyAklAvotti, evamAha gaMyaMtarAoM netramiti // 15 // vAyasadRzaH kapilaH, mahAsarastukhyaM sugurUpadezaM parityajya ghaTajalasame marI civacane ratikAritvAt tathA sa ghaTajalamiva nirmayaM svayaM samyakprarUpaNAdikaM marIkavi ityaMpi hapi ityAdi duraMtasaMsArakAraNa vitathaprarUpaNA dihe tujavanAdinA vinAzitAMzcati // 16 // sAMjaLa marIcie jAeyaM ke. AsAdhudharmane ayogya che, ema jAe. jara ke ema e vicArIne naMge kapilane kaM ke, he kapila ahIM paNa dharma evaM rItanA pucita manarI cino saMsAra bacyo pachI kapilane to TIkA ApI vyA. ityAdika vizeSa vRtAMta vIjA graMthayI jANIvaM // 15 // ahIM kAgamA mahAna talAva sarakhA sugunA upadezAne tajIne ghamAnA jasarakhA marIcinA vacanamA mAnA janmarakhA nirmaka samyak praNAdikampa marIcinA dharmana, aje, ityAdidusarA kAraNa dharmano vinAza pAe karya / / 16 / / tathA mare paNa eka vaiyAvaca karanArana ne mAre tyAM paNa dharma ke // 14 // tathA kriyAnI samUha paNa zivasamvo kapila jAeko. ane jillApa kayoM he kapila tyAM paNa dharma denAnupayavA ke karIna. to ne ne : zrI upadezaratnAkare.
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 6 // te cA'javyA dUranavyA virAdhitadharmarevana dujhanavAdhikA durgatibaghAyuekA vA jati // 15 // sANatti, yathA zrAnaH tRSAturo'pi tAdRze sarasi prApto, yadi prApnoti tadA goSpadAdiSu, cetsarasi mukhamevAgrataHkRtvA bahanaM karoti, na tu yatheSTaM ghuTa TaiH pibati // 18 // na ca snAnAdi kurute, tathA kecijjIvA ananigRhitanidhyAtvA jinadharma mAdhyasthyAdijAjastAdRze gurUpadeze sArasyAdinA kiMcidajilApaM kurvANA api adhikaviratidAnamithyAsvisvajanalokApavA dAdijiyA'dhikaM saMpUrNamupadezaM na zRNvaMti // 1 // zrI napadezaratnAkara vaLI tavA manuSyo ajavya, dUrajavya tathA dharmane virodha vAyI durjana vazvALA athavA durgatimA bAMdhalA || AyuSyavALA yAyave // 17 // zvAna eTalaM kutaro jo ke nRpAtura hoya topaNa tevAM mahAna sarobara pratye nato nayI ane kadAca jAya to paNa nAnAM khAkocIyAM AdikamAM jAya , ane tema nahIM to taLAvamA mukhnena | / agAmI karInaM cAyA kare ne, paraMtu yoSTa rIte eTave ina mujaba ghu ghuTa te pANI pAto nayI // 17 // tema snAna Adika paNa karato nayI; evI gIte keTayAka jIvo hizyAnvano Agraha nahIM karane jinadharmamA | madhyamyapaNA Adikana jajatA thakA devI rIsanA gurunA upadeza.mAM sArapaNA anikabare karane keka anilI pana karanA yakA paNa, adhika virati, dAna, tathA mithyAntrI eva samAM mANasonA apavAda AdikanA jayathaH | adhika tathA saMpUrNa naphdeza sAMjaLatA nathI // 1 //
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiMtvaMtarAMtarA sarasakathAkAdi kiyata evaMti avadhArayati ca kiyatI vodhiM tRtimApnuvatyanutiSTaMti ca // 30 // te ca dharmAbhyAsavazAdviziSya durgatiM nApnuvaMti, tAM pAptA api punaboMdhiM anaMte, gonUtivasubhUtiviprayavat // 21 // itti yathA gajastRpAtApAdyAkrAMtastAdRze sarasi prApto yatheSTaM jalapAnanA zitatAM tRptiM karoti, svasya snAnajanakImAdinA bhalatApApahAraM ca // 23 // paraM snAtvA nirgato dhUlyAtmAnaM kharaMyati punaH punaH snAnakharaMTanAdi kurute tathA kecijjIvA madhyamajAvA gurUpadezaM samyag zRevaMtyavadhArayatyanutiSThati sAhAI tRpyaMti mithyAtvaviSayatRSNAka.pAyAditApamallApahAreNa zRGkSyaMti // 23 // paraMtu bacce bacce rasayukta kathA sTroka Adika keka sAMjaLe, tathA dhAre je tathA keTAko rUpI tRpsine pAye, tathA te mujama anuSTAna para kare je // 30 // ane tevA manuSyo dharmAcyAsanA vazathI vizeSa prakAre durgati pAmatA nathI, tathA pAyeM to paNa pharIne bodha pAye be, ( konI petre ? to ke) gonUti tathA vati nAme va brAhmaNonI // 21 // have ja Ta hAthI, tRpA tathA tApa AdikayI vyAkula thayo kI tavA tAmAM jAya che; tathA icchA mujaba jalapAnavame karIne tRpti kare che temaja snAna tathA jaLa krAdi karane potAnA mena tambha tApane dUra para kare || 2 || paraMtu snAna karyA bAda bahAra nikalIne | dhuLadhI pAThI potAne rUrake be; ema vAraMvAra snAna tathA dhUmacI varamAbApaNuM kare che; evI rIte keTalAka jIvo madhyama jAvA yathA cakA gurunA upadeza ne samyag prakAre sAMjaLe je. abadhAra che, te mujaba anuSThAna kare ke ane te karI harSa sahita tRpti pAme che temaja midhyAnya viSaya. tRNA tathA kaSAya AdikarUpa tApa ase mejhanA vinAzacI zuddha paNa cAyane // 23 // 16 zrI upadezaratnAkara.
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 6 // parama'dRDhacittatayA punastAnasAmagryAM kutIthikavacanazravaNAdinA tadanuSTAnA'nurAgAdinAtattapAvidyAcamatkArAdinA viSayatRSNAvatAraMjAdinA prAtmAnaM dhUTyeva mazinayaMti // 24 // punargurupadezasnAnoktarUpavaraTenAdi ca kurvANA manuSyagatihInasuragatyAdiprAyogyaM puNyakarmopArjayaMni. pUrvagAthAprazritazyAmabavaNigvat // 25 // kecittu bahukAbanA'pagvagTanAdi kurvANA uttamasurAyugaghi vanaMti AsannasiddhikAca navani zrI upadezaratnAkara. paraMtu cittanuM pAeM nahIM hAvAthI pharIne tevI sAmagrI maLata te kutIyAnAM vacananAM zravaNa Adika ke karIna, tayA tezrAnA anuSThAnanA anurAga Adikavaka karIna, nemaja tezronA napa, vidyA naza camatkAra A divayI viSaya, zuSNA tayA ghazA AraMja AdikavaLa karIna, jANe bhayo hoya nahIM, tema potAne malina krche|| | | 24 // vaLI gurunA upadezarUpa snAna kara je. tayA baLI gayI kharamAyA AdikapA kara cha; ana taya karanA ekA manuSya gati nIca deghagati Adikana yogya puNyakarma upArjana kare 3 konI peThe to ke, pUrvanI gAthAmAM varNaviyA / | zyAmAvaNikanI pave / / 25 / / daLI keTabAka to ghaNaM snAna ane apa kharamAbApaNA karanA thakA uttama devapa jAnu Ayu pApA bAMdhe , ane nadIka mona pAvAvAcyA paNa thAyaDe // 26 / /
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ isatti, ho gayA tAhA sagaH gAya soca vasan ratiM kurute, nirmanajannapAnasnAnamRNAsanaNAdinA sarasyeva tatparisare vA tiSThan zaityapAvitryasukhAnyanunaban rajomayA'pAvitryatApAna viMdati // 27 // tathA kecijIvAH sadgurUpadezaM zrutvA tatraiva ratiM kurvANA manovAkAyaistadanudhyAnatadanugatasUtrAoMkAranaNanatadanuSTityAdinnistadava parizInayaMto mithyAtvivacanazravaNodnavadharmA'sthairyAdimAlinyavahAraMjAdipAphnavakjhezAditApAnnAnunavaMti // 20 // uttarottarajhAnadarzanadezaviratisarva viratyanuSTAnAvijirAsannasidhikA eca navaMti, tasminnaiva nave hitIye vA nave sidhyati, AnaMdAdizrIvIrazrAvakadazavat // 25 // baLI jema haMsa tavaM taLAva pAni nyani basato thako AnaMda kare ; nemaja nirmaLa naLa- pAna snAna tayA | kamalanA nahANa Adika pUrvaka naLAvamAja ayatrA nenI AsapAsanA pradezamA rahyo yako, nemaja zInaLatA ane pavitratAnA mukhAne anujavato yako raja, mela nayA apavitratA ane nApane jApano nthii|| 27 // nema keTanAka jIvo sadagumno upadeza sAMcaLIne temAMja anijhApa karanA thakA mana, vacana ane kAyAvake karIne, ne majaba dhyAna, ne mujaba mRtrArya naddhAra, atyAsa ana ne mujada kriyA AdikayI nenuja pagjhiIjhana karanA thakA mithyAvionA vacanoMne mAMjaLavAthI unyanna thayelA dharmanI asyignA Adika mela, ghANA Agna zrAdikanuM pApa, nayA saMsAranA kaleza Adika tApane anujavatA nayI // 20 // nemana uttarottara jhAna, darzana, dezavirati nayA mavirani AdikanA anuSThAna Adika vo karIne najadIka mikicAnAja thAya ne nayA neja ve athavA bIje se moke jAya , ( konI peThe? noke) zrIvIra prajunA pAnaMda Adika daza zrAvakonI pare | | zrI japadezaratnAkara
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 62 / / ***** zrImadAyanadazArNajazukaparivrAjakA'ko jitasudarzanazreSTikumArapAlanUpatvAdivadvA // 30 // AdizabdAd dRSTAMta catuSTaye'pi pratyekaM yojitAdazucitamapakekarucigrAmazakara, snAnAdyacibokuTa, nirmalapaM kima jallojayasamAnam cima hiSa, saronadyekaparizIanacicakravAkAdidRSTAMtA api jJeyAH // 31 // evaM dRSTAMtopadezamadhigamya zivArthiniruttarottaradRSTAMtasadRzaiH sarvazaktyA jAvyaM janyajIvairyana zivasukhasaMpadaH karataaluvitAya suprApA jayaMtIti // 32 // athavA zrImAna udAyana, dazArNajadra, zuka parivAjakathI nahIM honelA sudarzana zeva tathA kumArapALa rAjA AdikanI peThe jAevA // 30 // Adi zabdayI te cAre pratimAM anukrame darekanI sAye jonAmAM vanA atyaMta gaMdA kAvanI rucivALA gAmakAnA sUkara (mUMga) snAna Adikana arucivALI zromo, nirmaLa ane kavAla ema ne jAnanA jasamAM tujhya rucivAko pAko. taLAva tathA nadInA jalanAja parizIlananI rucivAlI cakravAka, ityAdi chato paNa jAvAM // 34 // evaMI rIne to upadezane mohanA arthI navya mANasAMpa unagettara dRSTAMta sarakhA sarva zaktizrI yaM ke jethI mosuravanI saMpadAo jANe hathelI mAM sonI hoya nahIM, tema mujhana thAya // 32 // zrI upadezaratnAkara.
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ ityuttarottara nidarzanasaM nijA jo / javyottamA java sadguruvAkRtaTAke // yenApya saMskRtisukhAni jayazrIyA'STa - karmadviSA visAyamohanamyA // 33 // // iti tapAzrI munisuMdarasUriviracite upadezaratnAkare aSTamasta raMgaH // patrI rIne he uttama jaya jhoko ! namo sdgurumN| bAlIrUpI taLAvamAM atarottara (sArAM) dRSTAMta sarasvA yAo ? ke jethe saMsAranA sambI pAmIne, Ave kamarUpI zatruonI jyalakSmIvame karIne praya eva mokSarUpa badamI sAye namo vilAma karo // 33 // " eva te tapagacchavALA zrI munisuMdara mRpi racelA upadeza ratnAkara nAmanA graMthamAM " || namo naraMga samApta thayAM || zrI upadezaratnAkara
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 63 // FREE. iti aSTamastaraMgaH samAptaH JR BAWY..
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha navamastaraMgaH punagyaMtare yogyAyogyAne vAha - mUlamsappa jalU~gA vaMkA | vaMgavIsaMnihA caha jIvA // pariNama jesu savyaM / vistArisanAsapayasvaM // 1 // aLI prakArAMtara karIne yogya tathA payobhyanuja svarUpa kahe bano artha sarpa, jo, baMdhyAgAya, tathA avadhyA gAya sa cAra makAranA jIvo hoya. ke mene para tapa nAza tathA rUpe pariNAma ke // 1 //
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 6 // soM, jajhokAH, vaMdhyAgoH avaMdhyA va etatsaMninAzcaturdhA ziSyA jIvA vA javaMti, sArupyanirUpaNArthamuttarArdhamAha // 2 // pariNAmaityAdi. yeSu pradattaM sarva kramAd viSatAdRzanAzapayorupaM pariNamatIti piMmArthaH // 3 // tatra yayA viSabhRtAM sazarkaramugdhAderapi pAnaM viSAyaiva kalpate, evamekeSAM jIvAnAM zipyANAM vA sugurohitAH sArA vividhA apyupadezAH sarve'pi dUre guNAH, pratyutA'naryaparaMparAyai navaMti // // yathA zrIpArzvajinezahitavacanAni paMcAgnisAmAgAramA kAmataH // 5 // Aha ca-mUrkherapakvavodhaizca / sadAlApazcatuHpakSaH // vAcAM vyayo manastApastAmanaM puSpavAdanaM / / 6 // zrI upadezaratnAkara ___ sarpa, jalI, baMdhyAgAya, tathA adhyAgAyaH tenA saravA cAra makAgnA zivyA athavA jIvA ho-18 18| yo haba sonu tuSyapaNU darakhAmavAmATe uttagaI kaha che. // // jaone ApalaM sarva kA anukrame kara. | 18 tadrupapaNuM, vinAza tathA dUdharUpe pariNabheje. ecA samudAyArtha jANakA / / || temAM nema pherI pANIone | Aphyu sAkara sahita dUdha Adikana pAna paNa Urarupaja yAyacaM. tama kaMTajhAka jIvone athavA jhipyAne ApalA || mugurunA hitakArI ane uttama evA nAnAmakAranA mava upadezA paNa. guNA to ghara rakhA. paraMtu unmaya doSonI zreNi utpanna karanArA thAya re / / 4 / ma zrImArthamanunA hitakArI bacanA paMcAmni tApanArA kamaTha pratye thayAM tema / / 5 / / kone ke kAcA bAMdhavALA ane makhAnI sAye AlApa karavAthI nananAno vyaya, manana veda, tAmanA tathA avavAda ema cAra prakAranAM phalo zrAya cha // 6 //
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ I anyatrApyuktaM - nA'nAmyaM nAmyate dAru / na zastraM kramate'zmani // sUcImukhyA ivA'ziSye / nopadezaH sukhAvahaH // 7 // tathAhi -- kAcichane vAnarayUthaM zItAditaM khadyotaM guMjAM vA'gnidhiyA zuSkatRNaparNairAbAdya prasArya jujAyaMgAni tApamanorathasukhamanubhavati // 8 // tatraikaH zAkhAmRgo bhRzaM zItArttastanmuhurmudurdhamati: sUcimukhI paciNI tatrAsannA prAha // [ // jar3a mA vinazya nAyaM vahniH, guMjAyetatpunaH punaH kathane tena vAnareNa rupA zilAyAmAsphAlya sA hateti // 10 // evaMvidhAH ziSyA jIvA vA sarpasadRzA iti // 11 // bIjI jagoe paNa kartuM ke na namAvI zakAya te vRkka namAvI kAnuM nathI, namaja yAra cAtrI zaktuM nathI, nevI rIta kuziSya patye ApalA upadeza sUcImudI pakiNInA upadaMzana pe mukhakA pattharapara hathIyatA nathI // 9 // te sUcImukhI pakSiNInuM udAharaNa nIce kahe . kAkanama kI pIkA pataMga athavA coTIne aminI buddhithI kAM phedamAMcI DhAMkIne tathA potAnA hAya AdikavayatrAne pasArIrIne tApanA manoratha saMbaMdhi mukhane anuja ||8|| yo eka vAMda kI atyaMta pImIta thayo ko tene vAraMvAra je eTalAmAMnyAM najadIka rahevI mRtrImukha pakSiNI (ghI) tene kahavA bAgI ke || || he jadra vRthA prayatna na kara ? AkaMr3a agni nayI, A to cAMThI Adika che; evI zete vAraMvAra kahaveoyaM te vAMdare gusse yaine, telIne pattharapara pachAmIne mArga nAvI // 10 // mAM ebI rItanA ziSyAM athavA jIvo sarpa sarasvA // 11 // 429 zrI upadezaratnAkara
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 65 // tathA yajalokaso yAdRzaM raktAdikaM pivaMti tAdRzamevodaragataM dhArayati, na punaH pariNAmAMtaraM kimapi prApayaMti // 15 // evameke jIvAH zrIgurUpadezAdi yayAzrutaM dhArayati na punarvizeSabodhajanakatvApAdanena pariNAmAMtaraM prApayati, sAdhuninaTo na binokyata ityukte naTIvilokimunyAdivat kulaputrakavaJca // 13 // tathAhi ekasmina pure ekA strI nartari mRpte baghuputraM paragRhakarmAdimirajIvayat, sa suto vardhamAno mAtaraM pRcati. kathaM mama pitA AjIvikAM kRtavAn // 14 // mAtAha avaraganena, sa Aha ahamapyavazvagAmi, sAha na jAnAsyavasAgituM, sa Aha / kathamavaragyate? // 15 // baLI jema jaLo jaq rudhira Adika pIye , teja potAnA paTanI aMdara te dhArI rAkhe u, paraMtu nemAM : kaMda paNa jAtano ne pheraphAra karI zakatI nayI / / 12 / evI rIta kaTanAka jIvA, jema saMnayA hoya tema zrI gumno upadeza Adika dhArI gakha cha, paraMtu vizeSa prakAranA bodhane utpanna karavA va karIne pariNAmAMtarane prApta kara zakatA nayI; (konI peThe? tAke) sAdhuoe naTa na jobo ema kadyA nA naTa ne jAnAra sAdhutrAMnI pele. tayA kumaputranI paDe // 13 // ne kulaputranuM dRSTAMta kahe -eka nagaramA eka strI, ponAno svAmI gujarI javAzI potAnA nAnA putrane bIjAnA gharamA kAma Adika karIne jaDeravA bAgI par3I jyAre te putra mahoTA yA tyAre teNe potAnI mAna purayu ke. mAge pitA kavI rIte AjIvikA karato? // 14 // tyAre mAnAe kA ke, konI sevA karIna te AjIvikA calAvatA hato tyAre putra kyuM ke, huM paNa nyAre ko nI sevA kara, tyAre mAtAe kArya ke, tuM haja sevA karavAna jANo nayI; putre kayuM kema saMvA kagaya? // 15 // 00000000000000000000020403op>> zrI upadezaratnAkara. < <<
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ *********** sAha vinayaM kurvIyAH kIdRzo vinaya ityukte punaH sAha, yotkAraH kartavyo nIca caMkramitatryaM, naMdo'nuvartinA jAvyamiti // 16 // tataH sa nRpaM kaMcidavasagituM nagaraM prati pratasye, aMtarAne anena vyAdhA mRgagrahaNAya rahaHsyA dRSTAH, gADhavareNa yokAro jatiH // 17 // taM zrutvA mRgAstrastAH taiH kuTTitaH, sadbhAve kathite muktaH, naNitaM ca yadezaM prejJeyAH, tadA raho nocairgatatryaM // 18 // tatastena rajakA dRSTAH, tato rahaH zanaiHzanairvAti, rajakANAM ca prAg vatrANi hiyaMte tairguDapuruSA niyuktAzcaurapracAravilokanAya // 17 // taizcaura iti kRtvA baddhaH, sadnAve kathite muktaH, tairnatiM ca evaMvive zuddhaM jayasthiti vAcyaM // 50 // tyAre mAnaka ke nAre vinaya ko joye ca putre pUcha ke karpu ke, jahAra karo, ghare rahane cAnnaM napA ( zevana) icchA muja sevAmA nagara pratye cAsyo; bacce mArgamA ne hariyAne patra mATe syAre moTA avajayI tethe juhAra karSo || 17 || ne sAMjaLa ne hariyo camatrayA; teyo pArAdhipratene mAryo nayA varI bAta kahevAyI choDyo; ane baLI kathuMke, jyAre A jo, tyAre gupta rIte haLaveyI jAI // 18 // pachI tethe dhotrIone joyA, nyAre gupta rIte te dhIre dhIre javA lAgyo; have zrotranAmayamayIja vo corAtAM hatAM, tevI neooSa coronI tapAsa mATe gula mAlaso rUpAM hanaH // 17 // teo tene cora jAlIne bAMdhyAvarI vAna kA bAda choDyo, anekaM ke, jyApa doSa nyAre zurU cAmro ? pakar3e / / 20 / / vinaya kreN| hoya? tyAre noe / / 16 / / pote ko eka rAjanI rote rahetA pArAdhiyane dIvA zrI upadezaratnAkara.
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 66 // -- tato'ne bIjAnyupyaMte, tena tatra naNitaM zuddha navatu, tairapi hataH, sadalAve kathite muknaH, uktaM ca // 21 // ze bahu jabatvityucyate, anyatra mRtakaM nIyamAnaM dRSTvA vadati, dRzaM bahu navatu // 22 // tatrApi hato muktazca, tathaiva uktaM ca, IdRze nacyate, evaMvidhasyAtyaMta viyogo navatu, anyatra vivAhe naNati atyaMta viyogo navatu // 23 // tatrApi kuhito muktaHza, nayeva jataM ca to cAyane. nityamevaMvidhAni prekadhvaM, zAzvataM ca navatvetat // 24 // anyatra nigamabaI damikaM dRSTvA jaNati, nityamevaMvidhAni prekasva, zAzvataM ca navatvetat. tatrApi hato muktazca, nayeva jaNitaM // 25 // zrI upadezaratnAkara panI AgaLa cAnanAM vIjA kavacAma Avata hutAMtya ne kaI ke, sayAmo? tora para tene mAryo, kharI vInA kazAyo boDyaM. ane kathu ke / / 21 / Ava madhaye ghaj yAyo? ema kahavAya; pachI bAjI jagoe majha9 nAtuM jana taNa kA ke, AI paNa yAo? // // nyA paNa mAra palyA ane buTyo, ane baLI na kaya ke, hoya myAre ema ko kaM. prAdhAnI apaMta viyoga thA? vo cIjo jagAe vivAha yatA hato, nyAMjA kA ke, anyaMta viyoga thA? // 3 // yo pA mAra pacyo, ane gaDyaH nepana zIvAyu ke, jyAre AI hoya, nyAre eka kahAva ke, AvAM kAryoM hamezAM ju? nayA AI zAca pAo ? // 4 // vaThI bIjI jagAra kIyA bAMdhanA jamIdArane jor3ane ko ke, hamezAM na jo? nayA aAI zAzvana thAo? tyo paNa mAra paDyo, ane hoDyo, nayA ka ke // 25 //
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ evaM vidhe badhu moko javasvityucyate; anye mitrasaMghATakaM kurvati tatra naNati, aghumojho javatu, natrApi hato muktazca // 16 // tayaiva kramAdekaM prAmAdhipatiputramAzritasta sevate, anyadA niketasya gRhe rabbA siddhA, grAmAdhipanAryayA jaNitaH saH, yAhi sattAjanamadhyAt zabdAyasva svAminaM // 27 // yato rabbA zItamA ayogyA navati, tena gatvA tayaiva gADhasvaraM jaNitaM, sa, bajitaH, gRhAgatena tena tAmito na. Nitazca. IdRze kArye zanaiH karNe kathyate // 20 // anyadA gRhaM pradItaM, tato gatvA kAzanaiH kayayati yAvat tAvat gRhaM sarva prajvalitaM, nAmito naNitazca // 25 // zrI upadezaratnAkara ___ AI jyAra hAya nyora ghama kaha ke, jalado buTakA thA? emAmaH kAika lAko mitrAne ekA 6 karavAna kare ; nyAM jar3a kadhu ke, janmadI buTApA thAo! tyA paNa nene mAra paDyA, ana cuTyA // 26 // evI garIne anukrame eka gAmanA svAminA putrano Azraya kArIne nenI me|| kAvA aAyo eka pAvana pukAlamA nana ghara gaba tayAra kA) . nayI gAmanA bAminI svIe naina kaI ke. nuM jA ! ane manAnA boko mahiyo | nAga zeuna bonAtrI yAva? // 27 // kamake gatra kI naga ayogya ya: jAya nyAre neNe nyAM jAne maattaa| abAnayI ne mujA kaghu ne mAMrakI zevane bAja AtrI, tayA ghera AtrIne tene mAryo, ana ko ke, AvA kAmamA / dhAgyI kAnamA kahe / / || eka vAle ghAmA mAga sAmI, neyI jAne dhorayA jaisAmA kAnama kaha , netAmA no zrAkhaMghAvaThI gane vApasa tene pAra pacyo, ana zivA' ke / / 25 //
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 7 // evaMvidha Atmanaiva nIramAdau kRtvA gojaktAdyapi kSipyate, yayA'gnirvidhyAyati // 30 // anyadA veNI dhUpayatastasya zirasi gojaktaM vitamityAdi // 31 // yayaiSa kumaputro yathAzrutamevA'vadhArayat vacanaM, na tu tadantiprAyaviSayavizeSAdhavabuchavAn // 32 // evaM zrutamAtragrAhiNo vacanaviSayatAtparyAdyanalijhA jIvA jalAkaHsadRzA ini, yayAca sA jamaukAH zUtAprayogAdinA potaM rudhiraM nizcItyamAnA pariNAme mukhinI navati // 33 // tathA ne'pi ihApi :vinaH syuH pade pade dRSTAMnIkRtakumaputrakavadeva paratrApi ceti // 34 // zrI mapadezAratnAkara. jyAre prAva thAya tyAra pAnena pANIyo mAMjhIne gAyanA mANa mudhAM paNa nupara nAgva, ke jeyI Aga || bujhI jAya // 10 // eka bAte zaMTha pona potAno coTo dhUmatA hatA, ne ca bare nepanA matakAra nage gAyana / vANa phaeNkyuH inpAdi / / 31 // evI rIte jaina ne kulaputre meM sAMghu hA~, neja vacana pArI sampu hatuM, paraMtu tenA ajimAyanA viSaya maMbaMdhi jedane ne jANa) zakyo nahIM / / 33 // eSa gaute phakta mAnapuMja grahaNa || karanArA, taNa vacanonA vizyanA jAvArya Adikane nahIM jAganA; jIvo jo sarakhA jArAvA kaLI jema ne jaLo zuLa vAcavA AdikanA prayogavA karIna pIdhe rughara nIcaMbAto yako pariNAma duHkha yAya ne // 3 // tama te / jIvo paha napara mujaba zAma kaDelA kutAno pare aa ka a pAtroka pA pA pAne duHsvI paay| // 34 //
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMdhyeti yathA baMdhyAyA goryugdhArSinA bahuvidhasarasadhRtAdikacAridhAnyakArpasikAdi bapi dIyamAnaM niSphalaM pugdhAdhakAritvAt // 35 // tathA kepAMcijjIvAnAM vahuvidhA api sugurUpadezA niSphajhIjavaMti brahmadattacakryAdInAmiva. tmuktN|| 36 // navaesasahassehi vi / bohijato na bujahAI koI // jaha baMjadattarAyA / nadAyanitra mAro ceva // 37 // iti / tathA adhyAyA dhenoH punaryathA yat kiMcit tRNAdyapi dattaM mugdhAditayA pariNamati, evaM keSAMcit svalpamapi gurUpadiSTaM mahAphavAya kalpate // 38 // napazamavivekasaMvareti tripadyapi cinnAtIputrasyeva, bahupimizrA egapimio daTu minbaI. iti vacanarminAgasyeva, yAvajIvamanAkuTirasmAkamiti vacanaM dharmazceriva ceti // 35 // vaMdhyA eTle jama vAMjaNI gAyane vRdhano arthI manuSya ghaNA prakAranA sarasa ghI Adika cAroM dhAnya / tayA kapAsa prAdika ghaNaM Apa, tIpaNa dUdha nahIM karanArthI te jama niSphaLa jAya // 35 // tesa keTanAka jIvAne yA prakAranA mugumnA upadezo para brahmadatta cakrI AdikonI peThe niSphaLa thAya te mATe kA ke // 36 // brampadana gajA, nayA udAyIna mAranAra manuSyanI, jaima hajArogame upadezAMcI bAMdha deye, topaNa keTallAkone upadaMza AgatA nthii||37|| iti caLI avaMdhya gAyane jema je kai ghAma Adika davAmAM Ave . ane te dharUpe pariNama . tesa keTayAka manuSyAna arUpa eno paNa gurunA paMdaza mahAna phaLadAyaka thAya ||3 || jema 'upazama, viveka ne saMvara' ra traNa padoM cinnAtI putrane. tayA hai bahu mitrAlA eka pimavAlI tana jovAna ' pUrva vacana jaima nAga pratye, nathA cheka jIvIna paryaMta anAraMjiSA amA evaM vacana dharmaci pratye // 30 // bhI upadezaratnAkara
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 6 // zirabhUtAdinidarzanato guNaNA-guNajamaMtaramityupadezagaM // anjinibudhya yateta sudhIguNA-yannisamIkSya vimohajayazriye // 10 // // iti tapAzrImunisuMdarasuriviracite zrInapadezaratnAkare navamastaraMgaH // etrI rIte upadezanI aMdara rahelA gue nayA avaguNayI utpanna yatA aMnarane kavALA AdikanA udA-1 3. haraNathI jANIne. uttama vuddhivAna mANase guNa Adikane jor3ane mohanI jaya karavAnI lakSmI mATe yatna karavA / / 40 // // evaM rote tapagacchavALA zrImunisuMdaramUrijIe racanA zrInRpaMdazaratnAkara nAma graMyamA navamA taraMga samApta yayo / / zrI upadazaratnAkara,
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ karaRAParaani. PNAara MARRAKAARAAAAAAAAPAR iti nanagarataraMgaH samAptaH CREASURVEERECEMERVEERUAst
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ KEY PLANA CATEGEHRASER555530) / atha dazamastaraMgaH RATAR ujayoka pukhAvahasya samyagdharmasyopadezaH sarvatra guNAvaha eveti tadAraMje yogyA:yogyasvarUpanirUpaNaM vyarthamityAzaMkAnirAsAya Aha // 1 // banne lokamA mukhAkArI evo samyaga dharmanA upadeza sarva jagAe guNakArIja cha, eTanAmATe tenA A-sI raMjamAM yonya ayogyanA svarUparnu nirUpaNa karavU vyartha he, evI rItanI AIkA dUra karanA mAre have kahe je // 1 //
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUtram-jinnAjinnajarAisu / hoi jahA ikkameva gokhIraM // guNadosapyakhattikaraM suhaguruvayANaM taha jIpasu // 3 // jIrNA'jIrNajvarayoH, AdizabdAt pitta - pmAdiSu ca, yathA ekameva gotIraM kramAta guNadoSotpattikaraM navani, jIrNajvare pittAdau ca guNakara, aninavaJcare nemAdau ca doSakara // 3 // tayA gopugdhayat mAdhuryAdiguNamunayajhokahitAvahaM, samyag dharmatatvekaprarUpakaM suguruvacanaM jIveSu yogyA'yogyeSu kramAta guNadoSotpattikaraM syAt // 4 // jIrNamithyAtvamohanIyAdikarmatayA yogyeSu guNakara, zrIvardhamAnajinavacanaM zrInRtyAdiSviva, zrIyAvacAputrasUrivacanaM sudarzanazreSTizukaparivrAjakAdiSviva ca // 5 // mUlano artha:-jIrNa nayA ajINa nAva AdikamAM, ekana e, paNa gAyanuM dUdha, jama guNa ane doSanI | natyatti karanAraMbe, nema jIvA pratye zana gumnaM vacana paNa guNadoSa karanA hai | // // jIrSa nayA ajINa svaramA Adi zabdayI pitta nayA pya AdikamAM paNa, jema ekaja evaM gAyatuM dUdha, anukrame guNadopanI janpatti karanA thAya ; aryAt jIrNajvara taza pina AdikamAM jaima ne gAmakArI, nayA navA nAvamAM ane zleSma AdikamA dopakAra ch||3|| nema gAyanA dhanI phe mavaratA Adika gaNovALa, bace jhokamAM hinakArI, nathA eka samyam dharmane apanA gaI mugugnu vacana, yogya tayA ayogya jIvo pratye anukrame guNadopanI utpatti karanA thAya 3 // 4 // | aryAt jIrNa thayenA etrA mithyAtva mohanIyAdika karmapaNA karIne yogyo panya guNakArI thAya che; ( konI | |peThe? to ke) zrI varSamAna prajunuM vacana jema zrI iMdranani Adiko pratye, nayA zrI pAva cAputra AcArya- vacana jema! | sudarzana zena tayA zukaparitrAjaka pratye / / 5 // zrI upadezaratnAkara.
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 70 // bahulatatkarmatayA yogyatAmanAseSu ca doSotpattikaraM yathA zrIpArzvajinasya hitopadezaH paMcAgnisAdhanAdikaSTAnuSTAnapare kamavatApase, tato yogyAyogyaparIkSA phalavatIti // 6 // // iti zrItapAgacche zrImunisuMdarasUriviracite zrIupadezaratnAkare dazamastaraMgaH smaaptH|| kI nAre kI yelA manuSyo matye te dopanI utpatti karanAka thAya bre jema zrI pArzvano dinopadeza, paMcAhi sAnAdika ka kriyAyAM tatpara thayelA kAnApama pratye thayo; mATe yogya ayogyanI parIkSA phaLavALI he / / 6 / / // pIte zrI napagacchamAM zrI munisuMdarasUrijIe ravelA zrI upadezaratnAkaramAM dazamo taraMga samApta thayo / upadezaratnAkara.
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ Colour RSUNGGUHRATGANLIGINI ekAdazastaraMgaH (PARROR punarasyevArthasya dRDhIkaraNAyAha-mUtram-kAvi mehabuTTI / maNimuttAvividhanaphabraddena / rayaNAgarAzsu jahA / sudaguruvayaNaM tada jIesu // 1 // vaLI tena arthane dRr3ha karavA mATa kahe .-mUnA artha:-jema ekaja evI meghanI ratnAkara AdikAne kA viSa, maNi, monI, vividha prakAgnAM dhAnya nayA phalonA hetRmpa thAya ne, nema jIvo pratye zuja gumarnu vacana kA mAga // 1 // RHRSHI) (Cart919182205051250)
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 3 // 4000000000 ... ....... ........ . .. yathA ekApi naMghavRSTiH ratnAkare rohaNA-canAdI, AdizabdAnmuktAphalAkare tAmrapAdau vividhadhAnyaphajhAkarAdiSu ca kSetra vizeSeNa, vividhAnAM nattamamadhyamAdhamAdInAM mANInAM muktAphalAnAM dhAnyAnAM phalAnAmupatrakaNAdanyeSAmapi vividhopadhyAdInAM ca nippattihetuH // 2 // tayA sadguruvacanaM jIveSu uttamottamAdiSu khaskhayogyatAdyanusAreNa maNimustAphalAdisamadharmAdiphanasiddhiheturnavati // 3 // tayA coktaM-aAne nive sutIrthe kacavaranicaye zaktimadhye'hivaktre / aupadhyAdau viSajI guru: sAsi go gAMratUDAdAyoH kuro kapAyajumavanagahane meghamuktaM yathAnastaghtyAtreSu danaM gumavadanannavaM vAkyamAyAti pAkaM // 4 // jema eka patra pANa meghanI vRSTi mannAkaramA, paTavaM gehamAcala AdikamAM, aAdi zabdayI motIonI jyA utpatti thAya ne, nema nAnapaNI nadI AdikamA nayA kSetra vizeSakarIne jyA nAnA prakAranA dhAnya napA phaLa Adiko utpanna yAya ke nyA, nAnA prakAranA uttama, madhyama Adika maNionI motIprAnI dhAnyAnI, phaLonI tayA mapanakaNayI vividhaprakAranI oSadhi Adika anyapakAranI vastuonI pAe utpattinA heturUpa thAya ne // // // tema sadagururnu vacana pA uttamonA Adika joko pratye potapotAnA yogyatAne anusAre, maNi nayA moti / Adika sarakhA dharma Anika phalonI nutpattinA itarUpa yAyace // 3 // kahAM ke-AMbApara, bIcamApara uttamatIyamAM, kacarAnA DhagamA jIpamo, marpanA mukhayAM auSadhI AdikarmA, rIvRkapara, moTA taLAvamA parvatapara saphena napA syAma nUmIpara, sevamonA vADhamAM naza kapAya mAM bovALA ghATA banA, varasAdanuM pANI jema vividha prakArako pAka napanApa, nema gurunA mukhako nikale vAkya pAtra pratye devAyI phaTane pAsa thAya // // . . zrInapadezaratnAkara 0000000000000000000000000000000060006604 . "
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ tato yogyasvarUpaM samyagavadhArya yogyessvevopdeshymiti|| 5 // // iti ekAdazastaraMgaH smaaptH|| mAre yogya manuSyarnu sarupa saarii| te jAna yAmyo pratyaja upadeza devA // 5 // / evI te gyAramA taraMga samAna thayo / 200000000000000000000000000000000000000000000000000 zrI upadezaratnAkara ekAdazastaraMgaH samAptaH
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha dvAdazamastaraMgaH dAnI prakArAMtareNa yogyA'yogyakharUpaprakaTanAya AgamagAyAmavAha-mRtam ||sen dhaNa kumagacAmaNi / paripUNaga haMsa mahisa mese a // masaga jAga biraanii| jAhaga goneri pAnIrI // 1 // have vIjA prakAra yI yogya tagA ayaMgyatuM svarUpa pragaTa karavA mATe AgamanI gAyAna kaha De, mULano, " arthaH-gova pASANa ane varasAda, ghamo, cAnaNI, sugharIno mALo, haMsa, pAmo, ghaTo, mazaka, jaLo. bImAmI, ro. gAya, mero ta pAnIrI, (eTA udaahrgojaannv)||1||
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ ...80000000 etAni ziSyayogyA'yogyatvapratipAdakAnyudAharaNAnIti // // sejhatti. zainaH mudrapramANaH pApANavizeSaH, ghano meghaH, zaivazca ghanazca zaivaghanaH, tadAharaNaM prathama // 3 // kuTo ghaTaH. cAnaNI pratItA paripUNakaH sugharI ciTikAgRhaM. haMsamahiSameyamazakajokA vikAvyaH pratItAH // 4 // jAhaka sehunnakaH. gauH nerI pAnI ca pratItAH // 5 // nadAharaNaM ca hidhA navani, caritaM kaThipataM ca, naktaM ca-cariyaM va kappiyaM vA AharaNaM ivihameva pannattaM, astharasa sAhaNaThA iMdhaNamiva oyaNaTAe // 6 // .. .............. thI upadazaratnAkara ___ pUrvI rIta ipara varNavezAM dadAharaNa diyanA yogya prayojyapAne pratipAdana karanAga cha / / 2 // 3ba eTA maga jetramA pASANavizeSa, tathA ina eTasa maMca, arthAt maganI pApANa ne megha, e pehavaM udAharaNa | jANa // // kuTa eTane yamo. cAkSaNI prasiddha ke paripAlaka evaM mugharI nAmanI cakajhIonI mAgo, haMsa, hai| pAmo, ghaTo, mazaka, jaLo. tathA vijJAmI, e prasiddha // 4 // nAhaka eTle zege, gAya nayA pAnorI eTo / vAraNa e prasiddha ne // 5 // va udAharaNa ghe kArana hoya meM eka carita eTo sArcu baneyaM tathA vIjeM kapina kayu ne ke jema cAvala mATe iMdhana, tema arthana sAthavA mATe cagnirUpa ana kaThipana ema ve prakArarnu 3. nadAharaNa kahe cha // 6 // 198565 < < 65 5
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 73 // tatya imaM kapiyaM taM jahA suggaselo pukhkhAsaMvatoya mahAmaMdoM jaMbuddIpamANo tatya ya nArayatthApIto kalahaM Ajoe mug jAti // 7 // tujU nAmaggahaNe kae pukhkhanasaMto jAi jahA NaM egAe dhArAebirAe mitti, nIti jAvArthaH // 8 // senI uppAsito na i. jazme tilatusatinAgaMvi nalneha to nAma vahAmi // ee // pacAmehassa mUjhe jAI mumselavaNAI tato so kuvito savvAyareNa jugappamANAdiM dhArAhiM vara sinamArako // 10 // sattarateo ciMte - yANi gato so rAgotti vito, iyaro misamitI ujjanatarI jAto dippinamArako ars johAroti, maMgo ajito gato // 11 // mAM kaSTAMce te kaheM je magolIo pASANa maga jevo hato. tayA yaa mahAmaMtra jaMvRddhI jevamahatoH tene nArakhe ahIM jJAvIne paraspara kalaha karAcyAH patre te maga Ane kaI cheke // 7 // tAU~ nAma grahaNa karavAyI ekarAvarta maMtra kaheM je ke huM tene mArI eka dhAgayI gAva nAkhuM arthAt naSTa karU~ // 8 // tyA maga o garna AvIna kaha ke ke, jo mAsa [nagpa mAtra jAgane parA ne gaLAve. to huM mAruM nAma paNa dhAraNa karUM nahIM // 7 // parI me pAse jAne nArade magazelIyAnAM vacano kayAH yI te kopAyamAna yAne ghoMsarA jaivamI dhArAooyI sarva prakAranA Adare karIne varasA lAgyo // 10 // sAta rAta sudhIrasyA vADhate vicAraNA Amyo ke, have te varAka evo magalI naSTa thyo ho, ema vicAra te baMDyAH eTanAma to te magalIyo cakacakATa karato vadhAre ujjvala thayo, tathA dIpAyamAna yahane meghane juhAra karanA AgyoH tyAre maMtra ajjAyamAna as cAlato thayAM || 11 || zrI upadezaratnAkara.
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ evaM koI sIso muggasenasamANoM egapi payaM nAvagAha, tato anno Ayarizro gajaMto Agato // 12 // ehaNaM gAhemi, pati ca garvAdhmAtamAnasaH-AcAryasyaiva tajADyaM yaviSyo nAvabudhyate // 13 // gAvo gopAlakeneva kutIrthanAvatAritAH, tato paDhAvenamAragho, ma sakkito. ajino // 15 // erissa na dAyavvaM, kasmAditi cet nacyate; zha yasmAnna vaMdhyA gauH ziraHstanajaghanapRSTapubodarAdau sasnehaM spRSTA sanI pugdhapradAyinI navati // 15 // tayA svAnAvyAdeva meSo'pi samyakpAThyamAno'pi padamapyakaM nAvagAhati, tato na tasya nAvajupakAraH // 16 / / - zrI upadezaratnAkara evI rIta koka ziSya ke maganIA sarakho hoya, ne eka padanA paNa ajyAma kr| zakato | | nayI; tyAra bIjo AcArya gAjano thako Ane meM / / 12 // ane kaha che ke, huMne ziSyane jANAvI Apu: nemana || 18baLI manamAM garva lAvIna ne AcArya kaI ke ke, ziSya ne jaNI zakanA nayI, nerne kAraNa prAcAryanIja mA be| // 13 / / gAyAne govAkeja avale mArga camAcI ne, ityAdika vabamIne tena jaNAvA lAge che; paraMtu jaNavI nahIM zakavArthI ne sajAtura thAya // 14 // mATe evI rInanA zipyane dharmopadezAdika nahIM de; zApATe ! ema jo koI zaMkA kara, no te mATe kahIye cIya ke, vAMgaNI gAyane mastaka, stana, sAyaLa, pITha, pucca tayA nadara Adika patye snehasahita sparza karavAyI paNa ne dUdha de zakanI nayI // 15 // lepa aa zipya paNa, sArI rIne naNA-18 cyA chatA paNa mbanAyIna eka paNa par3hane jAhI zakanA nayI; ane tayI te pratye napakAra thA zakato nayI // 16 //
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 4aa AstAM tasyopakArA'nAvaH, pratyutAcAyeM sUtrevA'pakIrtimapajAyate, yathA na samyak kozaTyamAcAryasyavyAkhyAyAM, idaM vA'dhyayanaM na samIcInaM, kathamayamanyathA nAvabudhyate, iti // 17 // api ca tathAvidhakuziSyapAune tasyA'vadhAnA'nAvAt uttarotaramUtrA'rthA'navagAhanataH mUreH sakalAvapi zAstrAMtaragatau mUtrArtho daMzamAvizato'nyepAmapi ca paTuzrotRNAmuttarottarasUtrArthAvagAhanahAniprasaMgaH // 18 // naktaMcaAyarie suttamiya / parivAo sutaatyapazimaMtho // annesi piya hANI puTTAvina mukhyA vaMkA // 15 // zrInapadezaratnAkara vaTI tane napakAra na pAya, e vAna to dUra rahI, paraMtu najhaTI AcAyanI tayA mRtranI paNa apakIrti thAya ne jamake, vyAnnyAna ApavAmAM prAcAryanI huzIyArI nathI, ayavA AzAkha mA ( mugama ) nayI, jo nama na hoya to Ane panivAra kema na Age ? pani // 17 // baLI nevA pakAranA kuziSyane jaNAvabAyI ana nene ne anyAma mmaraNamAM nahIM rahevAyI prAcAryane paNa nuttagenara mUtrAyoMrnu avagAhana na yathAyI, zAstrAMvaramA rheyaa| manAM mUtrArza nAzane prApta thAya je ane nethI bujhivAna evA bImA zrotAona paNa uttaronara mUtrAyana jANavAnI hAnino prasaMga thAya re / / 10 / / kahA le ke-mRgazenIyA maravA kRziyana jaNavAyI) AcAryanI nayA mUtrano apavAda yAya ke bhUtra aryana olayavApaNuM thAya meM nayA anya zrotAone paNa hAni thAya ke kemake mpaza kayAyI paga kaI vAMkANI gAya dAtI nayI / / 15 / /
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ mudgazesapratipakanUne yogyaziSyaviSaye dRSTAMnaH kRSNanUmipradezaH, tatra hi prabhUtamapa nipatitaM jalaM tatraivAMtaH pariNamati // 20 // na punaH kiMcidapi tato vahirapagalati, evaM yo vineyaH sakalasUtrAryagrahaNadhAraNe samarthaH sa kRSNanUmipradezatulyaH, sa ca yogyastatastasmai dAtavyamidamadhyayanamiti // 21 // nanaM cavuTe vi doNamehe / na kAha lomAna sohae udayaM // gahaNadhAraNAsamatye / iyadeyamatyittikArimi // 22 // saMprati kudRSTAMtajAvanA, kuTA ghaTAste vividhAstayathA, navInA jIrNAzca. navInA ye saMpratyeva pAkataH samAnItAH, jIrNA vividhA jAvinA attAvitAzca, nAvitA vividhAH, prazasta vyatnAvitAH aprshstprytnaavinaashc||33|| | ___ magazena yArthI pranipakampa evA yogya ziSyanA viSayamA zyAma mInA pradeza dRSTAMtaHpe jANavAH kemake nemA || pame yA evaM paNa jaLa, temAja pariNAma meM, eTale samAi jAya u // 20 // paraMtu nemAMcI kiMcita mAtra paNa vahAra nikalI tuM nayI; evI gIta je ziSya mathaLA mUtrArthana grahaNa karavAmAM nayA dhAraNa karavAyAM samaya , ne, karaNamInA pradeza sarakho .. ana ne yogya , mATe nene A zAstra jaNAva // 21 // kayu ke droNamaya vagmane una paga gyAma cUma pagyI pANI vahI jatuM nayI; maTe ( mRtrArthana) grahaNa karavAmAM nayA dhAraNa karavAmAM saparya, ane ayayI aMna mudhI maMpUrNa ajyAma karanAga zipya pratya zAstropadeza devo // 25 // dave ghamAnA dRAnanI jAvanA kaI je; kuTa eTane yamA, ane ne ve prakAgnA ; navA ane janA; navA paTalaM pAkamAMyI turana lAvA junA ghamA ke pravaranA je vAmalA ana nahIM cAmenA; satA va prakAranA; nanama pdaarth| vAmazA ane gbagaba padArthI vAmajhA // 23 // zrI upadezaratnAkara
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 75 // tatra ye karpUrAgurucaMdanAdibhiH prazasta'vyairjAvitAste prazasta'vyannAvitAH, ye punaH pallAMmunnazunasurAtailAdinirmAvitAste'prazasta'vyannAvitAH // 24 // prazastavyatrAsinA api dvidhA vAmyA avAmyAzca, anAvitA nAma ye kenApi zvyeNa na vAsitAH // 25 // evaMziSyA api prathamato dvidhAH, navInA jIrNAzca tatra ye bAlajAve varttamAnA ajJAninaH, saMpratyevA'vabodhayitumArabdhAste navInAH // 26 // jIrNA - vidhA jAvitA ajAvitAzca tatrA'nAvitA ye kenApi darzanena na vAsitAH, jAvitA dvividhAH kuprAvacanikapArzvasthAdiniH saMvignezca // 27 // mAM kapura, agara nayA caMdana yAdikathI je vAselA ve, te zuddha padArthothI trasevA kahevAya ane je puMgI (pyAja) basa, madirA tathA tena yAdikoyI vAsejhAle, te ana padArthothI bAselA kaddevAya || 24 // zUna pAvAlA mAo paNa ve prakAranA ne eka khAlI karI zakAya nevA, ane vIjA khAlI na kara] zakAya tevA have nahIM melA eujhe je ko pae par3hArthI vAsita yapekSA nathI te // 25 // evI ne ziSyo paNa prathama ve prakAranA hoya ; navAne junAH temAM jeo vAsya avasthAmAM varttanArA ajJAnIo ne tathA jeone hamalA bo patra mAMgelI, teo navA ziSyo kahevAya re / / 26 / / have junA ziSyo tre prakAranA, vAsita yayA ane nahIM milA mAM nahIM vAsita yayelA eTale jeo ko padarzanayI nAmita payajJA nayI; trAsita thapekSA ziSyoM ke prakAranA hai, kuzAkhane prarUpanAga pAsanyA AdikoyI vAsina thayelA, ane vIjA maMtraMgI ovI vAsita yagrekSA // 27 // zrI upadezaratnAkara.
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ kuprAvacanikapArzvasthAditirapi jAvitA hidhAH, vAmyA avAmyAzca, saMvignerapi jAvitA vidhAH, vAmyA avAmyAzca // 20 // tatra ye navInA ye jIrNA annAvitA ye ca kuprAvacanikAdinAvitA api vAmyAH, ye ca saMvignanAvitA a. vAmyAste sapi yogyAH, zeSA ayogyaaH|| zae // athavA'nyathAkuTadRSTAMtajAvanA. iha catvAraH kuTAstadyathA. viprakuTaH, kaMuhInakuTaH, khaMmakuTaH, saMpUrNakuTazca // 30 // yasyAdhobudhne vi sa bijakuTaH, yasya punaroSTaparimaMmayA'jAtraH sa kaMuhIna kuTaH, yasya punarekapAce khamana hInatA sa khaMmakuTaH, evaM ziSyA api catvAro vedi. tavyAH // 31 // kuzAvana prarUpanAga pAsanyA prAdikAMvara karIne vA sita thayelA ziyyo pA va kAranA; vAmI zakAya tevA, ane na kAmI zakya tevA; saMvaMgIobI vA sata thayenAo pA ce prakAranA je; vAmI zakAya navA, ane na vAmI zakAya nevA / / 2 / / tomA jo navA, je yo junA ane nahIM vAsenA, jeo kumAvanikAdikothI vAsina jatAM vAmI zakAya tevA, jeo saMgIya cAsata ana na vAmI zakAya tevA, eTyA sarve yogya ziSyA cha, ana vAkInA ayogya ziSyo 3 // / athavA te ghamAnA dRSTAMnanI jAvanA bIjI rIna paNa (nIce bhujaba) jANavI; ahIM cAra prakAranA pakAyo cha, ane te nIce mujaya cha, nidravALo ghamo, kAMga vinAnI ghamA, hukamA thayo yo, ane saMpUrNa yamo // 30 // je yAmAM nIcenA jAgamA chidra hoya, te chidravALo bamo kahevAya; jeSamAnA gaLAMpara kAMgena hAya, te kAMThAvinAnAM ghamo kahevAya; temaja je ghamAmA eka bAjanA duko na hoya, te nAMgo yamo kahevAya; evIrIte ziSyo paNa cAra prakAranA jANavA // 31 // thI upadezaratnAkara.
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 76 // tatra yo vyAkhyAnamaMlyAmupaviSTaH sarvamarthamavabudhyate, vyAkhyAnADutthitazca na kimapi smarati sa biSkuTasamAnaH // 32 // yathAhi vikuTo yAvattadavastha eva gADhamate tAvanna kimapi jalaM tataH zravati, stokaM vA kiMciditi // 32 // evameSo'pi yAvadAcAryaH pUrvAparAnusaMdhAnena sUtrArthamupadizati tadavabudhyate, usthitazceddhyAkhyAnamamaMkhyA: tarhi svayaM pUrvAparAnusaMdhAna vikatvAnna kimapyanusmarati // 34 // yastu vyAkhyAnamaMmadhyAmapyupaviSTo'rdhamAtraM vinAgacatuSkaMvA hInaM vA sUtrArthamavadhArayati, yathAvadhAritaM ca smarati sa khaMmakuTasamaH // 35 // vAda mAM je ziSya vyAkhyAna maMgaLImAMvoM ko sarva arthana jANe veM, tathA vyAkhyAnayI je pAe yAda rakhI zakto nayI, te ziSya zivAlA vamA samAna cha / 62 / jaima dravALa se jyAMsudhi evIja rIte gApA pRthvIvara geloja rahe De, tyAMmudhi temAM jaya paNa pANI nikalatuM nathI, ane nikale le, topa yo athavA kiMcita nikle // 33 // evI jyAMdhiyA AcArya paNa patraparanA anusaMdhAna ke karIne sUtrArtha upadeza . tyAMmudhi te te jANe, ane vyAkhyAna maMgaLImAMcI joDalI jAya to papIte pUrvAparA anusaMdhAnanA vikalpathI kaMpa yAda rAkhI zaktI nayI // 34 // je zivya vyAkhyAna maMgaLImAMbarsa ne athavA cotho nAga athavA nathI pae o sUtrArtha jAeM ve tathA jAyA mujaba je dhArI rAkhe che. te jAMgelA mA sakhA // 35 // zrI upadeza ratnAkara.
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ yastu kiMcidUnaM sUtrArthamavadhArayati, pazcAdapi ca tathaiva smarati sa kaMuhInakuTasamAnaH // 36 // yastu saklamapi sUtrArthamAcAryAktaM yathAvadavadhArayati, pazcAdapi ca tathaiva smRtipayamavatArayati sa saMpUrNakuTasamAnaH // 37 // atra vikuTasamAna ekAMtenA'yogyaH, zeSA yayottaraM pradhAnAH pradhAnatarAH // 30 // saMprati cAsanI dRSTAMtannAvanA, cAnanI lokaprasidhA yayA kaNikAdi cAvyate, tatra yayA cAnanyAmudakaM pratipyamANaM tatkaNAdeva gabati. na punaH kiyaMtamapi kAjhamavatiSThate // 35 // tathA yasya sUtrArthaH pradIyamAno yadeva kaNe pravizati tadeva vismRtipayamupaiti, sa cAsanIsamAnaH // 4 // zrI upadezaratnAkara. paraMtu je kaMka proga evA sUtrArthane dhaar| gavaM u. ana pAunathI paNa taMja munatra je yAda rAkha , ta kAM-18 ga vinAnA ghamA sarakho , // 36 // kaLI je zipya AcArya kahavA saghaLA sUtrArthane yathArtha ra te dhArI rAva he, 6 tathA pALathI paNa tetrIja rIta yAda rAkhe , ne saMpUrNa ghamA sarakho 3 // 37 // ahI jidravALA ghamA sarakho ekAMte ayogya , ane kAkInA uttarottara zreSTa tathA vadhAre zreSTha // 7 // havaM cALaNInA dRSTAMtanI nAvanA kahe je cALaNI e duniyAmAM prasika , ke jebame karIna kaNakI (ATo) Adika cALavAmAM Ave te cALAmImA remAtuM pANI jema turataja nikalI jAya , paraMtu thAmI vakhata paNa garI zakatuM nI // 35 // tema jene upadezAto sUtrArya jyAre kArgamA praveza kara ke nyAreja jUjhI javAmAM Ave ke ziSya caalaag| igbo // 40 //
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 99 11 tathA ca mudgazaikSatrikuTacAlanI samAna ziSyanedapradarzanArthamuktaM nApyakRtA - saMjayaducA mihI kahA soca uhiyAtu // hi tatyavidho // 41 // sumariMsusarAmi neyANiM // egeNa visai bIeNanIkaraNeNa cAlaNI yAda | dhannotya grAhasesa, jaM pavisa nIcA tukaM // 42 // tata eSo'pi cAnnaNIsamAno na yogyaH, cAvanIpratipacanRtaM ca vaMzadala nirmApitatApasanAjanaM, tatohi biMdumAtramapi jalaM na strava ti // 43 // uktaMca -- tAvasakhajaraka DhiyaM. cAla pimitrakhkhu na sakcha dapi / tanasta samAnAM yogyaH // // kaLa / magazer3Iyo pApAe. cidravALI gho tathA cAlaNaM / samAna ziSyonA bheda dekhAvA mATe jApyakAra paNa kaMje ke magolIyAM pApAe, chidravAko pramo tathA nAlI kathA sAMjaLavAne kyA chidrayukta ghamAe te smaraNa kareM, apane vIjA ekA tamo tama karI zakatA mAre to eka bAjuthI pese ke turaMta bIjI vA jue ke // 46 // yAM besIne kathA sArI naye; tyAre cALaNIeka ke huM to evI buM ke nikalI jAya be. mATe tuM dhanya tyAre magarolI vAkyoM ke, he citra ghaTA ! tArA pratye paNa jeM praveza pAya je teja nikale // 42 // mAteviTa paNa cALaNI sarakhoM ke ane tethe yogya nayI cALaNInaM pirupa bAMsada banAMvadhuM tApasanuM cAjana jAeH kemake tamArtha / biMdumAtra paNa jaLa nikalI RtuM nayI // 43 // ka ke cALInA pratipakI dRSTAMta tApasanuM khappara che ke mAtha eka biMdu je jala marA kara nayI mAMTe te sarakho ziSya yogya // 44 // - zrI upadezaratnAkara.
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMprati paripUNakadRSTAMto nAvyate paripUNako nAma ghRtakIragAJjanaM, sugRhAni caTakAkulAyo vA tena hyAjIryo ghRtaM gAlayati // 45 // tato yayA sa paripUkaH kavavaraM dhArayati, ghRtamujAti, tathA ziSyo'pi yo vyAkhyAvAcanAdau dopAnanigRhNAti guNAMstu muMcati, ma paripUNakasamAnaH sa cA'yogyaH // 46 // Aha cUrNikRta-khANAsu dose / hiyayaMmi as muyai guNajAnaM // so sImo ajoggo / yi paripugasamANo // 41 // Ada, sarvamate'pi doSAH maMjavaMtI tyazraddheyametat satyamuktamatra jApyakRtA // 40 // paripRkanuM dRSTrA jo paripUNaka pa pa nayA dUdha gALavAnI gaLaNI, athavA mugharI nAmanI cImInA mAla jAvo ne gaLalIthI svAmNo ghI mAne // 45 // mAma te gaLalI kacaro dhAraM / gakhe, anI chor3a de the. nema ziSya paNa jaM, vyAkhyA tayA vacanAdikama doSoMne grahaNa kare , tathA guNAMnI de je te ziSya gaLatI athavA sugharInA malA sagkhoM ne anaMte ayogya ne // 46 // zikAra paNa kar3e se ke-je ziSya vyAkhyAna AdikAM dopone dhAraNa kare, ane guNanA samuhane naje che, te gaLaNI sagvA ziSyane pAya yA // 47 // ahIko zaMkA kare ke, sarvanA manama paNa doSaja te vAcana zrahA karavA Ayaka nayI nyAre maiMne unake ne moTe hI jAyakAre ke // 48 // zrI upadezaratnAkara.
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ || 96 11 savvannuppAmannA / dosA hu na saMti jiemae kevi // jaM aNuvattaka / apatamAsAna vahati // 4 // saMprati haMsadRSTAMtanAvanAH yathA haMsaH kIramudakamizrinamapi udakamapahAya kIramA pivati, tathA ziSyo'pi yo guroranupayogasaMjavAna dopAn avadhUya guNAneva kevalAnAdatte, sa haMsasamAnaH // 50 // sa caikAMnena yogyaH, nanu haMsaH karamudaka mizritamapi kathaM vibhaktI karoti, yena qaurameva kevala mApayati, nanUdakamiti // 51 // ucyate, jihvAyA amnatvena kUrcakInUya pRthagna banAt, naktaMca---prabattaNeNa jIhAe / kRciyA doi khIramudagaM // haMso muttaNa janaM viya payaM taha susImo // 52 // sarva manu kahelA evA jinamatanI aMdara koI parA doSo nayI; etrI rItanA sarva manunA matama anupayoga ne kupAtrane zrIne jANaM arthAta kupAtra manuSya nema kahe // 45 // ve haMsanA dRSTAMta jAvanA kahe ; jema haMsa pAse dUdha ne jala mizrita karIne mUkyAM hoya, paraMtu temAMcI jaLane najIne dUdha pIye, te ziSya paNa ke jaM, gurunA anupayogathI utpanna thayelA doponomIne kevaLa guNoneja grahaNa kareM be, te haMsa bharakho ne / / 0 / / ane te ekati yogya : ahIM zaMkA kare ke jalazI mizrita yA dUdhane paNa haMsa kema jUnuM karI zake ? ke jeyI te kevaLa dUdha pIye je ne pANI pIno nayI ! // 51 / / te mAre kahe je ke tenI jIma khAza hovAthI ne kuco pana judaM pake ke, neyI:-ka ke jInI khaTAiya jaLamAM rahe dUdha paNa kRcArUpa yAya : ane tethe hama jala jAmIne dUdha pIyeke suziSya paNa te haMsa saravo hoya // 52 // zrI upadezaratnAkara.
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - mottUNa dRI dosa / gumaNANuvanattannAsiyAIe / gigahA guNe na joso / jomgo samayatyamArassa // 23 // idAnIM mahiSadRSTAMtatAvanA, yayA mahiSo nipAnasthAnamavAptaH san udakamadhye najudakaM muhurmuhuH zRMgAnyAM tAmyannavagAhamAnazca sakalamapi kaSIkaroni, tato na svayaM pAtuM zaknoti, nApi yUyaM // 5 // takaviSyo'pi yo vyAkhyAnaprabaMdhAvasare'kAmaeva kuSapravAnniH kalahavikathAdinirvA Atmana: perapAM cAnuyogazravANavighAtamAyane, sa mahiSasamAnaH // 55 // sa caikAMtenA'yogya: naktaM casayamavi na piyaza mahimo / na ya judaM piva soniyaM nadayaM // viggava vikahAhiM naha / athakaputrAdi ya kusImA // // zrI upadezaratnAkara ____ gurupa anupayAgapaNAyI kahanA ha dopAna paNa jamIna ja guNAne grahaNa kara , ne ziSya mUtrArthanA mAgne yogya / / | have pAmAnA hananI jAvanA kaha : jema pAmo jalAzaya anya prApta thayo namA rahanA pANani vAraMvAra ziMgAMyI nagalano thakA nayA aMdara avagAhanA karanI thako maghaTu jala me kare ke ane nayI pAne pI zakano nayI. nama potAnA TolAne paNa pIvA deno nayI // 54 // tenI pare ziSya / |paNa ke ja, vyAkhyAna vaMcAtI vakhane vinA avamaraja nakAmA mavAlothI athavA zanI vikayA AdikavarI karIne ponAne ana pagna anuyAMganA zravapanA vighAta kara , ne zipya pAmA marakho cha / // 55 // ane ne ekAne ayogya . kA ke, pAmo pote paNa pANI pInA nathI, nema ne moLI nAvIna potAnA TolAMna pANa pIvA denA nayI nama ziSya pAma vigraha kayAyAyI nayA nirthaka praznAyI vyAkhyAnana mAlI nAgve 56 //
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 // mepodAdaraNajAvanA, yathA meSo badanasya haoNlvAt hayaM ca nidAnamA hopadamAtrasthitamapi jasamakakSuSIkurvan pivati // 57 // tayA yaH ziSyo'pi padamAtramapi vinayapuraHsaramAcAryacittaM prasAdayan pravati sa mepasamAnaH, sa caikAMtena yogyaH // 50 // mazakadRSTAMtanAvanA, yaH ziSyo mazaka iva jAtyAdikamudghaTTayan gurAmanasi vyathAmutpAdayati sa mazakasamAnaH, ma cA'yogyaH // ee // jalaukAhaprAMtanAvanA, yathA jalaukA zarIramadunvatI madhiramAkarSani, tayA ziSyo'pi yo'punvan zrutajJAnamApibati sa jabUkAsamAnaH // 10 // nanaMca-jalUgAvamadRrmito / piya sumIsovi suyanANaM // 61 // 64646000000000000000000000000000. zrI upadezaratnAkara have ghaTAnA dRSTAMnanI nAvanA kaha meM jeya ghaTo pAtArnu munca mRtma hocaary| pAna gAyanA paganAM jaTanAM pArA myalamA rahelA pAhIne nahIM mazIna karato yako dhagadhne pIyele // 55 // nema je zipya paNa eka pada 1 mAtra paNa vinayapurvaka AcAryanA cinane khuzI karatA thako pUre De, ne gheTya marakho, ane ne ekAne yogya // 50 // have mazakanA dRSTAMtanI nAvanA kahe je ziSya mazakanI po jAni Adika khubI karIna gurunA panamA kheda nupajAve . nana mazaka mamAna jAevI; ane ne ayogya 3 / / | have jamAnA dRSTAMnanI nAvanA | kacha; jema jalo zarIrana dunAcyA vinA madhira gvaca u tema zipya paNa je gurune dunAyA binA jhunajhAnarUpa rasana | pIya ne, ne jatI mAgya // 60 // kahAke-janAMnI patre dujAvyA vinA uttama ziSya pae zrunajhAnanA rasa pIya // 2 // 30003001
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ vimAsIdRSTAMtajAvanA, yathA bimAjhI jAjanasaMsthaM dvIraM bhUmau vinipAtya pibati, tayATuSTasvanAvatvAt ziSyo'pi yo vinayakaraNAdinItatayA na sAcAdgurusamIpe gavA zRNoti // 62 // kiMtu vyAkhyAnAdutthitenyaH kenyazcitsa vimAjI samAnaH, sa cA'yogyaH // 63 // tathA jAhaka stiryagU vizeSastadAharaNanAcanA, yathA jJADhakaH stokaM stokaM vIraM pItvA pArzvANi leDhi tathA ziSyo'pi yaH pUrvagRhItaM sUtramarthaM vA atiparicitaM kRtvA anyaM pRcchati sa jAkasamAnaH sa ca yogyaH // 64 // saMprati godRSTAMtAvanA, yathA kenApi kauTuMbikena kasmiMzcitparvaNi caturghyazcaturvedapAragAminyo viprenyo gaurdattA, tataste parasparaM ciMtayAmAsuryayeyamekA gauzcaturNAmammAkaM // 65 // have vimanA darzana jAnA kahe ; je vilAkI jAjanamA raheI dUdha cUmIpara pAmIna pIye cha. tema ziSya paNa ke je vAcALa hovAyI vinaya karavA diyI karIne sAkAta guru pAse ja sAMjaLato na / / / 62 / paraMtu vyAkhyAna sAMjaLIne velA ekA keTalAka manuSyo pAseya sAMbhaLe te vijJA kI samAna hai. tathA ayogya ve / / 63 / / baLI jAr3aka eTase eka jAtanuM tiryaca lenA udAharaNAnI jAvanA kahe . jema jAhaka (ge) thotho dUdha pIne pamakhAM cATe, tema ziSya paNa je pUrve grahaNa karelA sUtra athavA arthana atiparicayavALI karIne vIjAne te jAhaka sarabA meM, tathA te yogya che || 64 || have gAyanA dRSTrAMnI jAvanA kahe ve jamavie koka parvane viSe cAra vedoMne jANanAga evA cAra brAhmaNo pratye eka gAya Apa yI te paraspara nitA AgyA ke A eka gAya ApaNa cArenI ke // 65 // zrI upadezaratnAkara.
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ || Gol tataH kayaM karttavyA, tatraikenoktaM, paripATyA muhyatAmiti, tacca samIcInaM pratijJAtamiti sarveH pratipannaM // 66 // tato yamya prathamadivasa gaurAgatA tena ciMtitaM, yathAhamadhetra dhoThyAmi, kalye punaranyo dhoTyati. kiM nirarthikAmamyAzcAri vahAmi // 67 // tato na kiMcidapi tasyai tena dattaM. evaM zaparapi. tataH sA zvapAkakulanipatiteva tRNasanijhAdivirahitA gatAsuraLUta // 67 / / tataH samutthita seSAM dhigjAtIyAnAmavarNavAdo loke, zepagodAnAdidyAnnavyavachedazca // 6 // // evaM ziSyA apiciMtayaMti na vadya kevanamasmAkamAcAryo vyAgvyAnayati. kiMtu prtiickaanaampi|||| mATe have tenu zu karacutyAM eka kayu ka. vArA pharanA ApaNa tadAvA: ma karava sAruM che ema vicArI sapanoe te aMgIkAra karyu // 66 // par3I pahana dibase janI pAsa gAya prAvI, teNa vicAyu ke to Ajeja phakata doza, ane kAna to bIjo doza: mATe A gAyana hu~ phAMkTa nAro zAmATe nAva // 6 // ema vicArI taNe tene kA paNa cAro ApyA nahIM, ane evI rIta bIjAAe paNa cAga prApyA nahIM; ane tathA te 8 gAya jANe kasAi khAnAmA parI hoya nahIM, tama ghAsa pANI vinA manyu paam|| // ane tayI te nIca trA| hmaNono jagatmAM avarNavAda thayo, ane tyArathI tezroe. vIjI gAyoM maLavA AdikanA Aja paNa gumAyo / 6 // 6 evI rIte ziSyo paNa ke jetro ema vicAre I ke, prAcArya mahArAja kavaLa amAra mATeja kA vyAkhyAna AphnA nathI. paraMtu *matIcaka sAdhuo mATe paNa vyAnnyAna prApe / / 70 // *anya gacchadikamAMcI zAma ajyAsAdika mATe AvelA sAdhA. pAhaNA mAdhao. mAtInchiko (Avazyaka niyukti TIkA vagaire juo ), 1 zrI lapadezaratnAkara
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatastaeva vinayAdikaM kariSyati kimasmAkamiti prAtIcikA apyevaM ciMtayaMti nijaziSyAH sarva kariSyati kimasmAkaM kiyatkAnAvasthAyinAmiti // 11 // tatastepAmevaM ciMtayatAmavAMtarAna evAcAryo viSIdati, boke ca teSAmavarNavAdo jAyate // 12 // anyatrApigabAMtare vanoM teSAM sUtrArthoM, tatasta gopratigrAhakacaturSijAtaya zvAdhyAMgyA uSTavyAH // 13 // uktaM ca-anne kA kaTA / niracayaM se vahAmi kiM cAriM // canacaraNagavInamayA / avannahAe jabaDuyANaM // 13 // sIsA paki gANaM / narotti teviya hu sImaganarotti || nakaraMti suttahANI / annatya vipulvahaM tesiM // // mATe teona tapano vinaya Adika karaze. amAre zI jamna ? kaLI vIjA pAtIcchako paNa emaja vicAra | ke, tanA pAtAnA ziSyo sagharca karaze. ane yAmA barabana rahanArA evA amAre te vinaya zrAdika karavAnI hI jarUra ? / / 71 // etrI rIta tenA evA vicArathI AcAryajI mahArAja to bacceja sIdAyA kare je. ane dunIyAmA te ziSyono avarNavAda ghAya re / / 12 // kaLI tama karavAyI vIjA gacchayAM paNa tAne mUtrArya maLavA muDakA thAya ne mATe tekA ziSyona. gAyana grahaNa karanArA te cAra bAmaNonI pheche ayAmpa jANavA / / / / kale ke-kAna tA vIjo dose, mATe phokaTa zA mATa hUM cAge nA? evA vicAra karavAthI te bAyAgaya gAya gumAvI, anya bAjanI teone hAni thA, tamana negrono avArNavAda paNa thayo, ( evo jAvArya ) // 14 // zivyA gumanI vinaya bIjA sAdhunAne jaLAce cha; ana te bInA sAdhuno baLI zipyAne jaLAve ana evaM rAta gurunA vinaya Adika na yatrANI mRganI haann| thAya ke prana vIjA gacchamAM paNa tezrona vAcanA durbana thAya ne / / 75 // zrI upadezaratnAkara
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ eSa eva gAdRSTAMtaH pratipakvapi yojanIyaH; yathA kazcitkauTuMbiko dharmazrakhyA ba- . nuya'zcaturvedapAragAminyo gAM dattavAn // 16 // te'pipUrvavatparipATyA dogdhumArabdhAstatra yasya prathamadivase sA gaurAgatA sa ciMtitavAn // // yadyahamasyAzcAriM na dAsyAmi tataH kudhA dhAtukayAtprANAnapahAsyati. tato me lokeSu ete gohatyAkArakA ityavarNavAdI naviSyati, punarapi cA'smanyaM na ko'pi gavAdikaM dAsyati // 18 / / apica yadi madIyacAricaraNana puSTA satI zeSairapi brAhmaNaidhAdayate tato me mahAna nugrahA naviSyati. ahamapi ca paripATyA punarapyenAM dhoThyAmi // Je / vl| ev| nanuM A gAyana dRSTAna tathA pratipaka dAMtamaya paNa nIce majana jomI avaH ma kAika kuTuMbIe dharmanI zraddhAthI cAra vahAna jANa nAga cAra brAhmaNI pranye eka gAya ApI / / 16 // ane te brAhmaNoM paNa pUrvanI patre vAga pharatI dAvA brAmyAH tAmAM jana tyA prathama vime gAya zrAvI. tAMga vicAyu ke // 7 // jo hU~ aA gAyana cAga nahIM Apa, no na vadhArthI pAtaya vArya prANAne chabI deza, ane tethI A brAhmaNo to gauhatyA karanAga meM, evamInanI dunIyAmA avAravAda yaza. ane tathI pharIna amone koI paNa || 8] gAya Adika prApaze nahIM / / 1 / / baLI jI zrAgAya mAge nAge khAine puSTa thaze. no vIjA brAhmaNI paNa. tane do zakaza. ana tI *mAga nanAMnA Upara manATA ana praha, yazaH ane valI mAge cAro aAvyarthI hUM paNa | nene do zakIza || e | zrI upadezaratnAkara * mAre moTI napagAra thA,
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ nato'vazyamamyai dAtavyA cAgirini dadI cAriM, evaM zeSA api daH, tataH sarve'pi cirakAlaM mugdhA'nyavahAratnAjino jAtAH, yokeca samujhinaH mAdhuvAdaH, banate ca pranUnamanyadavi gavAdhikaM // 70 // evaM ye'pi vineyAzciMtayaMti yadi vayamAcAyasya na kimapi vinayAdikaM vidhAnArastata eSo'vasIdannavazyamapagatAsunaviSyati jhoke ca kuziSyA ima ityavarNavAdaH // 11 // tato gaccatare'pi na vayamavakAzaM apsyAmaha, api cAsmAkameSa pratrajyAzivAvatAropaNAdikaraNanA madopakArI, saMprati ca jagati mutranaM zrutaratnamupayanbana varttane / / // tato'vazyametasyavinayAdikamasmAliH karnavyaM, anyacca yadyammadIyavinayAdinA sAhAyakabona prAtIcikAnAmapyAcAryana napakAraH // 3 // mAMTa yA gAyana mAre jarUra cAro dacI jAiye, ema vicArI neNaM gAyana cAro Apyo ana evI ne bInAAe paNa ApyA; ane tathI mapaLA ghaNA kALamudhi dRdha nojana karanAga payA; AkAmAM paNa nemAno | yaza phenAyAH ana nayI gAya Adika bIjaM paNa none yA dAna manyuM / / 60 // evI garIne zighyA paNa, ke jayA ema vicAra ke, jo amo acAryanI vinaya Adika kA nahIM karIya, no prA prAcArya mbareMmbara sIdAi sIhAne mRtyu pAmazaH ane sokamA paNa apavAda thaze ke, A kuziSya thayA / / 71 // baDhI vIjA gacchamAM paNa amona myAna nahIM maLe nemana vaLI A AcArya amAna dIkSA, gviAmAga tathA vana Adika prApavAcI pramAga mAMTA napakArI banI hamaNA paNa jagatamAM dulena garna jJAnaratna amona te Apa // 2 // mATe amAre avazya neno vinaya Adika kambo jozya baLI amAga vinaya Adikampa mahAyakArI baLabake karIna jo zrImAdhone pAsa prAcAryathI napakAra yaze // 3 // zrI napadezaratnAkara
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ || 09 || Il kimasmAjirna labdhaM dviguNatarapuNyamAnasyA'smAkaM jAvAt // 84 // prAtIvikA api ye niyaMta, anupakRtopakArI bhagavAnAcAryo'smAkaM, ko nAmAnyo mahAMnametra vyAkhyAprayAsasammannimittaM vidadhAti // 85 // tataH kimeteSAM vayaM pratyupakartuM zaktAH, tathApi yatkurmaH so'smAkaM mahAn Aja iti paranirapekaM vinayAdikamAdadhate 86 // neSAM nAvasIdatyAcAryo'vyavacinnA ca sUtrArthapravRttiH samunnati ca sarvatra sAdhuvAdaH, gavAMtare ca teSAM sulanaM zrutajJAnaM, paraloke ca sugatyAdidyAjaH // 81 // teryudAharaNaM yathA, 'vAraary vAsudevarasa tinni nerIo' taM jahA saMgAmiyA azyA komuzyA // 88 // to mAM mAzuM jaze ? tethI to unnaye amAne vetrako puNyanI Aja yaze / / 84 / / vajI ne anya sAdhuo paNa ema ciMtave ke, AcAryajI mahArAja to mArA, vinA upakAra karye paNa upakArI ; kemake mAre mAre Avo mhoTo vyAkhyAnano prayAsa dIjo koNa karo || 85 // vaLI jhuM amo nemanAera pratyupakAra karavAne zaktivaMta cIye? topaNa amo je kaMkarIe DIe ne mone mahoTA sAmarUpa ; ema vicArI paranI apekSA rAkhyAvinA jeo vinaya Adika kare je || 6 || teyonA AcArya sohAnA nayI, tema sUtrArthanI pravRttino pa viccheda yatA nayI saLI jagAe yazavAda phailAya meM, tathA vIjA gacchama paNa neone zrutajJAna mulana thAya che; ane paralokamA sugati Adiko Aja male se || 9 || have merInuM dRSTAMta nIne sRjaba je phAramatI (DArikA ) nagarImAM vAsudevanetra jerIo hatI: se nIce mujaba saMgrAmanI merI, maMgalikanI jaMgI tathA kaumudI mahotsavI jarI // 87 // zrI upadeza ratnAkara.
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ natra prathamA saMgrAmakAle samupasthite sAmaMtAdInAM jJApanArtha vAdyata, dvitIyA punarAgaMtuke kasmiMzcitprayojane samudlUte bokAnAM sAmaMtAdInAM parijhApanAya // 5 // tRtIyA kaumudImahotsavAtsavajJApanArtha, tato // timivi gosIsacaMdaNamaIto devatApariggAhiyA // // to tassa canayI lerI asivappasamaNI, tIse nappanI kahi. jaya // 1 // teNaM kADheNaM teNaM samaeNaM sakko deviMdo so tatya devoge suramajke vAsudevassa guNa kittaNaM kare // e|| aho uttamapurisA ee avaguNaM na gilaiMti, nIeNa ya juddhee na jumaMti; tatya ego devo asato Ago // e3|| zrI napadezaratnAkara. temA pahalI magrAma maMdhi vAyata AvyayI mAmaMta AdikAne jANa thavA mAMTa gAmavAmAM Ave |, vIjI jerI koI parANo AdhyayI, athavA kaMka prayojana pajhyeyI jhokA nayA mAmana AdikAne jANa 1 thavA pATe vagAmAya je || || tathA trIjI. kaumudI mahotsava Adika unmatra jANAvA mATe vagAmAya ne 81 traNe jerIo devanAdhidhina nayA gozIrSacaMdananI banAvesI hnii|| | baLI nenI pAme upadravo nAza krnaa| cAyI jerI hatI, nanI janpani kahe cha | e1|| te kAle kyA te mamayaMne vipe devAnI mbAmI iMdra tyAM devanAkamAM devonI mahi vAmadevanA guNAnuM varNana karavA lAgyo / 2 // ke, aho! nanama puruSI avaguNa prahAra karatA nathI, * nema nIca yudrathI yuddha karatA nayI; paranAmA tyo eka devana ne bacanapara zrakA nahIM AvAthI ne vAsudeva pAma Avyo / / 3 / / * phakna nyAya yukta yudayIna yuddha kare hai,
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 3 // // vAsudevodhi jiNasagAsa baMdagoparitto, so aMtarA kAsasuNayarUvaM mayayaM vinavvada + jvannigaMdhaM // eva // tassa gaMdheNa savvo logo parAjaggo, vAsudeveNa diko na. (NayaM bhASaNa, aho zmasma kAyamaNayassa paMga daMtA maragayanAyaNanihittamunAvanivva rehaMti // ey // devo ciMte, saccaM guNaggAhI, nato vAsudevassa AsarayaNaM gahAya pahAvito, so baM'rApAlaeNa nAno, tANaM kUviyaM, jAhA AmohAra // 6 // tato kumArA rAyANo ya niggayA, ne deveNa hayavihayAkAnaNa tAmiyA, vAsudevo niggI jaNai, kIsa mama AsarayaNaM darami // ey // ....44444444468888888.00 vAsudeva pAza jinavara manune yAMdavA mATe janA hatA : bacce ne devatAe magnA nayA durgadhavAlA kALA kutarArnu rUpa vikunyu / / / || nenI gaMdhayI sapanA ko hara nAgyA; paraMna bAmudave ne kutagane jona ne vAhana karyu ke, aho A kAlA kRtarAnA mapheda dAMto jANe marakanamaNinA nAjanamA rAkhejhI motIonI mALA hAya nahIM, nevA zone || e || nyAra deve vicAryu ke, khokhara vAsudeva guNagrAhI; pachI ta deva vAsudevanAM azvaratna (unama ghomI) mahaNa karIna jAgyo nenI azvapALane khabara pamabAthI taNe pokAra koM ke, ghomA harI jAya // 6 // ne mAnaLI gajAo ana kumAge nanI pAchana javAne nikalyAH namane paNa ne deva hanaprahana : karIna mAyAH nyAre vAmudrave nikalIna nene kayu ke. mAge ghomo tuM zAmATa hI jAya ? / / 7 // zrI upadezaratnAkara, maMduga-azvazAlA ( ghomAdAra, takanI) namyAH pALakA raGgakamnena.
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ eso mama AsA. tuka na hoi. devA jaNati. imaM juU parAjinaNa giNhAhi, vAsudevaNa naNiyaM. vADhaM kiha jumAmA. tumaM namIe ahaM ca raheNaM. toradaM geeha // e8 // devo jaNa. ajhaM meM raheNa, evaM zrAso hRtyI pamisiTo, vAyAjujhAzyAI savvAi pasiMha // ey // nokhAyaM keNa juLaNa jujyivvaM, devo nayA akSiApAmuLe e. vAsudevaNa jANanaM parAjito'haM, nahi AsarayaNaM, nAhaM nIyajuSTaNa jukAmi // 10 // to devA tujho samANo laNati. varehi varaM kiM te demi. vAsudevaNa naNiyaM, asivAvasamaNa lariM dehI, teNa dinnA. esA ma tIse jerIe nupyattI // 10 // AmAge bomo je. nAga naryAH nyAra deva va ke. nama yuddha kaga? anaM parAjaya karI yAMnI grahaNa hai| kaga; tyAre vAsudeva kayu ke. gucha kNc| gIta kagayaH namo nRmIpara ga. ana hu~ rathapara buM: mATa tamo paNa stha || grahANa karA : // // tyAre deve kayu ke. mAra rathanI jarA nartha : ev| sana ghomA nayA hAthIno paNa niSedha | 1] karyoH chavaTe vacana yucha Adika sarva yuddhAno tAga niSadha karyo / / / nyAre vaLo vAsudeva kadhu ke. kayA | yughayI yuddha kara : deva kadhu ke. adhiSThAna yugI gucha kara sAMnaLI vAsudeve kahyu ke. huM hAyoM, mATe || azvaratna aMza jA. haM nIca yukabhI amanI nathI / / 100 || nyAre devatA nunamAna thane mAnamahita kahavA grAmyA ke, nuM varadAna mAga: hanane zaM Apu! tyAra vAsudava kA ke. upadrava upazamAnanA jerI Apa? tathI taNe ApI evI rIne te jaganI napani naag| / / 101 // zrI japaMdazaratnAkara.
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 4 // tAhe sA ehaM upahaM mAsANaMte vAja, tatya jo sadaM suNe tassa puTavuppannA rogA javasamaMti, navagAvi ummAse na nuppajati // 12 // tatyannayA kayAi AgaMtuko vANiyago AyAto, so ya atIvadAhajareNAjinUto taM terIpAnagaM jaNa, giNha tuma sayasahassaM // 103 // mama pattopanamittaM dehi, teNa soneNa dinnA, tatyannA caMdANathigganiyA dinnA, evamannAvi annaNavi maggito dinnaM ca // 10 // sA savvA caMdaNakayA jAtA. sA annayA kayAi asive vAsudeveNa tAmAviyA, jAvaMtaM ceya sattaM pUre teNa naNiyaM. joeha mA terI viNAsiyA hojA / / 105 // pI ne jaga una mAsana aMta bagAvAmAM AratI hanI, nanA zabda ne kA' sAMjale tenA pUrva / natpanna ayalA gegA zAna thAya, tayA u mAsamudhI bhaMvA rogA paNa japaje nahIM // 13 // eTanAmA eka vakhane tyAM koI musAphara vANIyo Ava caDyA; te atyaMta dAijvarathI pImita bhayo hato. ane teca taNa ne jerIpAsakana kahAM ke, tuM so hajAra dravya grahaNa kara ! // 13 // ane mane te jarImAthI eka kamalapatra jabamo TakamI Apa: bhyAga te jarIpAnake pAga bolane vaza yaha tamAMyI TukI kApI prApyo, nayA nyAM caMdananA kAnI thIgamI ApIH evI rIta bIjAe trIjAe vigaree mAgavAyI ne ThukamA kApI kApIne devA sAmyA / / 104 / / ane evI rIne ta AkhI jarI caMdananI kaMdhArUpa ( zrIgamyAgamavALI) yaH tyAgbAda koka samaya upadrava vAthI vAmadeva te je vagamAcI ana pI * jyAre teno avAja na sajA muvIja pahAcyA tyAra taNa kahAM ke, jAna jAiye. rImAM kaI nukazAna nA nathI yayuH // 1.05 / / apara jANArI arya sovamA sAno phaza ema dhAbu. zrI upadezaratnAkara,
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAde jozyA, divA kaMthIkathA, hAnerI savvA dizAsiyA, sakholo merIpAkSo vavarAMvito, annA merI amajatte ArAhatA sadA // 106 // anno jerIpAlo ko, so Ayare rakha so pRztoH // 100 // evaM yaH ziSyaH sUtramarthaM vA paramatena svakIyAMtareNa vA mizrayitvA kaMthAkaroti // 100 // athavA vismRtaM sUtrama vA suzikSitaH svayamevAdaM nAnyaM kiMcita kadAcit kimapi punAmItyahaMkAreNa paramatAdvinirapi mizrayitvA saMpUrNa vidadhAti so'nuyogazravaNasya na yogyaH // 105 // evaM kaMthIkRtasUtrArthI gururapi nAnuyogabhASaNasya yogyaH uktaMca - jo sIso muttatyaM | caMdakathaM va paramayAIdiM // mI galiyamahavA / sivkhiyamANeNa sa na jaggo // 110 // patra jor3a to zrIgamayAgara kaMgalI merI dIvI; aneka ke. are / je naSTa kara pIte merI pAlakane mArI nagvAthyoH tathA prch| mano tapa karIne vIjI je ne meLavI // 106 // nayA bIjo mere pAlaka kayoM. pI te AdarapUrvaka tenuM raNa karavA lAgyoH ane tethI ne sammAnita yo // 107 // evaM rIne je ziSya sUtra athavA artha paramateM karIne athavA potAnA graMthAMtara meM karIna mizrita kreN| kaMpApa kare || 100 | athavA cala gayA sUtrArthana huM pona sA vIjA kAMne kadApI paNa pRM nahIM. evaM tanA ahaMkAre karma parama kisI mizrita karIne je saMpUrNa kare, ne anuyo / sAMjaLavAne lAyaka nartha // 105 // evI rIta kathArUpa karelI je ne sUtrArtha jeNa eva guru ( (AcArya) paNa anuyoga vyAkhyAnane lAyaka nayI kaM ke--je ziSya sUtrAryanaM caMdananI kaMthAnI patraM paramata Adikavake karIna mizrita kare je athavA hUM jAteja jo buM. bIjAne nahi nuM etrI rInanA ahaMkAra kaI / ne je vismRtavAne saMpUrNa kare . te ziSya yogya nathI / / 110 / / 99 zrI upadeza ratnAkara.
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 5 // kaMTIkayasuttatyA / gurUvijoggo na nAsiyavassa // aviNAsiyasuttatyA / sIsAyariyA viNidizA // 111 // atra sikhiyamANeNa iti suzikSito'haM svayameva, nAnyaM pRvAmIti mAnenaM galitaM vismRtaM saMpUrNaM karotItyarthaH, zeSaM sugamaM // 11 // saMpratyAjIrIdRSTAMtanAvanA, kazcidAnIro nijanAryayA saha vikrayAya ghRtaM gaMtryA gRhItvA pattanamavatIrNazcatuHpathaM ca samAgatya vaNigApaNeSu paNAyituM pravRtto // 113 // ghaTitazca paNAyAgasaMTaMkastataHsamArabdhe ghRtamApa gaMtryA adhastAdavasthitA AjIrI. ghRtaM naLa vArakeNa samapyamANaM pratIti / / 114 // tataH kathamapyarpaNa grahaNavA'nupayogato'pAMtagale vArakA baghughaTarUpI nipatya khaMjhazA lagnaH // 11 // // ___ gurupAza ( namana ) kaMthArUpa kAyA va mUtrArya jANe ekA vyAgyAna karayA bAyaka narya: jeoe mRtrArthanA || vinAza nayI ko, evA zipyo tathA AcAyanija (yonya ) kadyAve / / 1 / / ahIM 'zikkinamAne karIna e vAkyanA evo arya karayA ke hu~ to mArI gIta pAnAnImaLeja zoravelA vIjAkoDne punIza nahIM. 18 6 ityAdi ahaMkAreM karIne sunI gayo ja saMpUrNa ko u, evo ayaM jANayoH bAkIceM mugama meM // 13 // havaM aajaar| eTA svAgaNanA dRssttaaNtn| nAvanA kaI : koDaka gvArI pAnAnI ch| sAtha, bacacAmAda gAmImAM ghI nIna zahaMgmAM AvyoH nayA pachI canyAmAM AvIna vagikAnI dukAnAmAM nAvanAla pRnacA sAmyA ||1||pnii jyAre sAMdo thayo, tyAre ghana mA javA mAmayuH vAraNA yAmInI nIce beThIH nayA nenA mvAmI gAmIparathI ghInA ghamA je ApanA hanA. ne jhaMtI hn| / / 15 / / eTanAmAM banA denAM acAnaka bacce eka nAnI pInA namo nIcaM pIne ko hukamA yaH gayA // 55 // // zrI upadezaratnAkara.
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ nato dhRtahAnidUnamanAH patimannapituM kharapampavAkyAni prAvartayat // 116 // hApApIyasi uzIle kAmavimaMbitamAnasA taruNimA'liramaNIyaM puruSAMtaramavasokase, na samyagvArakamanigRhNAsi // 11 // tataH sA varaparuSavAkyazravaNataH samunUtakopAvezavazobaninakaMpitapInapayodharA, sphuradadhabiMboSTI // 11 // dRrotyATitarekhAdhanugvaSTaMnato nAgacazreNimiva kRSNakaTAGgasaMtatimavirata pratikSipatI pratyuvAca // 5.1 // // hA grAmeyakAdhama ghanaghaTamapyavagaNayya vidagdhamattakAminInAM mugvAviMdAnyavakSokase, na cetAvatA'vaniSTase // 120 // varaparuSavAkyAmapyadhiktipasi, tataH ma gavaM pratyukto'tIvajvanitakApAnajho yata kimapyasaMbaddhaM cApituM agnaH, sApyevaM // 11 // patrI na ghInaM nukazAna thavAyI vArInu mana dujAvA lAyu. ane neyI ne svAgAne AragaM vacanI cAlavA prAgyo ke, // 16 // are! pApAga) : jinnALa: kAmadavI pImita manavALI : juvAnIthI panAhara 8 jhAganA vIjA puruSana jAyA kara ? ana pInA pa. bagavara banI nayA / / 111 ||iinmaaN AkagaM vacano mAMjaLavAthI ne vAraNa utpanna thayennA krodhanA AvezanA vazathI jInA puSTa stano unaLayA nayA kaMpavA] jhAmyA je. evI, nathA jAgInA hAra sphugapamAna thA yA ne, evii|| 10 / cI kAtrI lakuTInI khAmpI dhanuSyanA AdhArathI bANAMnI zreNinI pale zyAma kaTAkAnI zreNine ekadama phaMkanI thakI bAMsavA lAgI ke // 11 // aMga nIca gAmamIyA pInA ghamAnI paNa avagaNanA karIne cAnAka vALI mahAmana kAmI mInA mugya| kamalAna nuM jAyA kara ? baLI paTanethI paNa saMtApa nahIM pAmIna // 10 // akarA vacanAyI mane paNa bambAra ? panI ebI gItanA mAmA vacanoM kahebAthI atyaMna sabamena ne krodharUpI agni jeno pacA ne racA jama nema gALo Adika neNIna devA sAmpoH anenegpAraNa pAe evIna ne gAlo devA lAgI / / 15 / / / zrI sarpadazaratnAkara
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 86 // tataH samabhUttayoH kezAkezi yuddhaM tato visaMsyulapAdAdinyAsataH sakalamapi prAyo ghRtaM bhUmau nipatitaM tataH kiMcit zoSamupagataM, avazeSa cAvalIDhaM vaniH // 123 // maMtrIghRtamapi zeSa nUnamapahRtaM pazyatodaraiH, sArthikA api svaM svaM ghRtaM vikI svagrAmagamanaM prapannAH // 123 // tataH prabhUta divasajAgAtikrameNApamRte yusvAsthye ca yatkiMcit prathamato vikrInaM ghRtaM tavyamAdAya tayoH svamAmaM goH // 124 // atrAMtarAne'staMgate sahasrajAnau, sarvataH prasaramanigRhNati ta mocitAne parAskaMdanaH mamAgatya vAsAMsi ivyaM balIvardo cApahRtavaMtaH // 125 // CTC pI ne bacce eka vIjAnA kezo veMcavA paryaMta cAlIH anaMtethe mAvaLA paMgo pAthI prAyeM kreN| gAmImAM rahe ghI pRthvIpara DholA garchu, ane nayI yormuka to jamInamA mosA gayuM, ane bAkI rahane kurA cATI gayA / / 123 / / gAmImA je kaMtha bAkI raddI gayuM hatuM ne hAtha cAlAkI vAlA coroe nogI zrIdhaH savAgavALAo paNa ponapAnAnuM zrI becane ponAne gAma cAyA gayA / / 123 / / pakSI divasanI gho svage jAga vyatIna yayA bAda neonI mAtra parkI, nayA jyAre to mA paDyA nyAre pelethI je kaMghI cAyuM danuM nenuM dravya vedane, neo banne potAne gAva jatrA samyA | 124 // paTavAmAM bacce sUrya astu vArthI cArekAreyI aMdhakArano samUha vistAra pAmyoH ana nayI bagera AvIne neonA kapamA dravya tathA vo pApa cuMDI bIdhA // 125 // zrI upadezaratnAkara.
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8. tata evaM to mahato pugvasya jAjanamajAyetAM, eSa dRSTAMto'yamApanayaH // 16 // yo vineyo'nyathA prarUpayannadhIyAno vA kharapaSavAkyairAcAryeNa zikSito'dhiktapapuraHsaraM prativadati, yayA tvayaivetyamaI ziktiH , kimidAnI nihanuSe, ityAdi // 127 // ma na kevalamAtmAnaM saMsAre pAnayati, kiMvAcAryamapi kharaparuSapratyuccAraNAdinA tIvanIbatarakopAnajhajvAsanAt // 10 // navani kuvineyA mRdogapi guroH varaparuSapratyuccAraNAdinA prakopakAH, naktaM cottarAdhyayaneSu // 12e // ANAsavAthUlavayA kusIyA / minApa ca pakaraMti mosA iti // 130 // zrI upadezaratnAkara ana evIna no vana mahAnagyane pAtra thayA; e upara majavana to dRSTAMta meM, paraMtu nanA athanA napanaya to nIce mujaba re // 15 // ziSya ke ne, nayaTI bIte pramapaNA karanA hoya, ayaza abhyAsa karato hoya, nene || AkagaM bananAyI AcArya zivAmANa Apa, ane ne pavana mAmo thahane pranivananA kaha ke, neja mane etrI ne 1 zIgvAbyu . haMva zAmATe gopave re ? ityAdi // 135 / / patrI mInanA ne ziSya kevaLa potAneja samAramA pAmato nayI, pAnu prAkagaM vacano mAyA bolakyA AdikayA nayA vadhAra vadhAra krodhApI agnine pradIpta karAvavAyI prAcArya-18 B] mahArAjane paNa samAgmo pAme ve // 1.20 / vaLI patrI ne kuziyo komalatAvAlA gurune ega AkagaM vacano ] / bAjavA AdikathI kroya nanpanna karanAga prAya ke nunAgadhyayanamA kayu ke // * // AzrayavinAnA, myUna vana-3 kA nayA kuzItrIyA pavA ziyA komaLa gurune pAga krAzita kara . // 30 //
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1090 api ca guNaguravA guravastataste yadi kathamapi puSTazekazikSApanena kopamupAgamasta. thApi teSAM lagavadAjJAvarttitvAdamAralAjA himApha kRtAtimAtreNApi vizuchipajAyate // 131 // ziSyastu nagavadAjhA vinopato gurvAzAtanAyAzcopacinA'zunagusakarmA dIrghataranAjI // 13 // kiMvaM ma varnamAno matimAnapi zrutagalabahirnavani. anyatrA'pi tasya purvatazrutatvAt // 133 // ko di nAma sacetano dIrghanarajIvitA'ninApI sarpamukhe svahastena payobiMdUna pratipatIti // 136 // sa ekAMtenA'yogyaH. pratipakalAvanAyAmapIdameva kathAnaka pagniAvanIyaM // 135 zrI upadezaratnAkara vaLI paNa gumo guNoyI mAhATA cha, ana nA kadAtra ko kArthI duSTa ziSyana (zakhAmaNa Apa- | / vAthI krodha pAme, nopaNa no prajunI AjJAmA vartanA hovAyI tezrone mbaSpa pApa bAye . ane ne phakna mi dhyA dukUna ApavAthIja gRha yaha nAya ke || 11 || ana zipya to prazunI AjhAne oNpavAyI tathA gurunI aamaannaay| azula kamAna upArjana karavAyI cArekamI thayoM thako dIrtha maMmArane najanArga pAya re // 13 // ! baLI pUrvI gane bananAga ziSya buddhivAna hoya nApAga jhAnagnnayI vAdya yAya nema vIjA gacchAMtara Adi6 kamAM paNa nene jJAna malava durbana yAya 3 // 133 / / kaLI ghaNA kALa mudhI jIvinanA anijhApI canura pavA || 8 kayA mANama evA hoya ke je ponAne hAye marpanA munvamA dUdhanA biMduo me ? // 14 // mATa evA prakArano ziSya | | ekAne ayogya cha: baLI nupara vargaveva AnIrIna dRSTAMna pratipaka jAvanAmAM para nIca mujaba nAtrI av||13||
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ kevala miha ghRtaghaTe jagne sati chAvapi tau daMpatI tvaritaM tvaritaM kapparairyathAzakti ghRtaM gRhItavatI stokameva vinAza // 136 // niMdati cAtmAnamAnIge yathA hA mayA na ghughaTaste samyaksamarpitaH AnIyapi vadati samarpitastvayA samyak na mayA samyag gRhItastata evaM tayorna kopAvezaHkhaM // 137 // nApi ghRtahAnirnApi sakAla evAnyasArthikaH saha grAmama nisarpatAmapAMtarAne taskarAvaskaMdaH, tatastau sukhanAjanaM jAta // 138 // evamihApi kathaM cidanupayogAdinA'nyathArUpe vyAkhyAne kRte sati. pazcAdanusmRtayayAca sthitavyAkhyAnena sUriNA ziSyaM pUrvamuktaM vyAkhyAnaM ciMnayaMtaM prati evaM vaktavyaM // 137 // saMtrA te phakta a cIna jyAre jAMgI gayA pyAre te banne kAcalI te hama ke. jaranAre maLIne surata turaMta ne bIne jeTa karavAyI phala yomoja bagAma yAna / / 136 / / hI te vArIe paNa potAnaMja upakI Apako me te ghInoM potane jAnavIna nApyo, tama svAraNaM paNa ema kahaM jAtaM hanuM ke namo no mana ne ghajALavIne ApyA paraMtu meM ne jALIne bI nahIM: ema jo te bolane to tene kIdhanA Avazenu duHkha yane nahIM || 137 nama cInI dAni paNa nayA nayA bAIlAja bIjA sAyIonI sAdhe gAma javAna, ana tetha bacce cAMgeno upadravapaNana yAna ne evIrAne te sukhanA pAtrarUpa yAta // 138 // evaM tapa ko upayoga ki binA A cArya mhaaraajthe| jo kaI ulaTI rIteM vyAkhyAna karA gaye ho ane pArtha ne vyAkhyAnanuM jyA yathAsthita svarUpa yAda A ho, to AcAryajI mahArAje jiya jyAre putra kahe vyAkhyAna vicAratAM hoya tyAM ema kahe madhye ke // 134 // zrI upadezaratnAkara.
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33 88 // vatsa maitraM vyAkhyaH mayAH tadAnImanupayuktena vyAkhyAtaM, tata evaM vyAkhyAdi // 140 // evamukte sati yo vineyaH kulIno vinItAtmA sa evaM prativadati yathA jagavaMtaH kimanyathA prarUparyaMta. haani matirvavyAdanyathAjjagatavAniti, sa ekAMtana yogyaH // 141 // : he basa evI rIteno artha nahI karane meM te bakhate mAge upayoga varAMvara nahIM hovAthI ne ema zikhAvalaM ne, mATe tenA yAvI rIta artha kara ? / / 140 / / evI rIte guru mahArAja kahe te ta. je zivya kuJjIna ne vinayI hoya te guru mahArAjane evo pratyuttara Apa ke pa sAheba ne usI zAma samajA vo kevala mArI buddhi zUnya hovAthI hUM ulaTI te sanajyAM buMH ema kahanArA ziSyaMta ekAne yogya jANo || 141 / / zrI upadezaratnAkara.
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ ti hAdazastaraMgaH samAptaH MULUUUReverse BLACEMEverestELEEKERALAtERARMA
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ // e|| CYCLE 00********** hn| kl ... atha trayodazastaraMgaH ** evaM bahudhA zrotRviSayaM yogyAyogya svarUpaM nirUpyedAnI yogyAneva katicidAha-mUsam atyI samatya majjatya | parikhvagaMdhAragAvi se sannU // apamatta thira jiIdIpra | dhammassa pasAdagA pAyaM // 1 // eva taca prakAre zrotAoM saMbaMdhi yogya ayogyanuM svarUpa nirUpaNa karIna, have kelA yogya varNana. kareM -- mUlanArthaH atha samartha. madhyasya parIkSaka, dhAraka, vizeSajJa, pramAda vinAno sthiracittavAlA tayA jiteMdra, eTA mAyeM karI dharmA prasAdhaka paTale yogya je // 1 //
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - paghaTanA spaSTA, tatrArthisvarUpamAha, atthI puNa jo dhammaM / nihimiva nadaM gavesae sammaM // tajANage a puna / suviMArI tRsae sahi // 3 // anyatrApi. atyI etyaM so puNa / jo saMsAriajayaM parivahaMto // esocina paramatyo / sesoNatyottimannaMto // 3 // pubai guruNo tadneya / visayavavahAra ninnayAgayaM // tassa savaM aNudiNa / majka hiaM kayasamudrANo // 4 // dhammiajaNeNurajA / sajA a sasattiyo aNuTANe // vajai atabischa-pavittipavaNaM jaNaM dUre // 5 // takkahanisAmaNeNa vi / harisija vijaya asuhakicce // dhammANatyINa zme / dUravirudhAsamAyArA // 6 // A gAyAnI padaracanA spaSTa : nemAM arthInaM bApa kaTe : je HIMA an / kahe 3, je mANama naSTa yayesA nidhAdhanane jema, 18| tama dharmane samyaka prakAre gaye , tayA dharmanA jANakArana pRDyAko che, nemaja dharmane meLavIne je manuSTa thAya , 11 | tene unama vicAravAlo arthI jANA // 2 // bInI jagoe paNa kayu ke ke, ahI arthI nene jANavo, ke 18 ja, saMsArasaMbaMdhi jayane zaraNa karano hAya, tayA nama karavaM neja paramArya , ana vAkInu niraryaka cha, ema je 18 18mAna , ta athIM // // kaLI je gurupate dharmanA jeda nayA viSayaMna pRSThaM ce, nayA saMsArathI vairAgyayukta || kA ina hamezA hRdayanI aMdara nizcaya vyavahArapUrvaka ne dharmanuM svarUpa cina , nene athIM mANayo / / 4 // baLI | 1dhI manuSyamane anurAga dhAraNa kare , nema saparya thayoyako dharmakriyAmAM ne napara yAya ke nemaja ja dharmaviruddha prati karanAga manuSyane dara taje // 5 // vaLI dharmakathA sAMjavAmAM paNa je harSita thAya je, nathA azaja kAryamAM ne anAdarapAj dhAra ce, tayA naNe viruddha AcaraNo dRra kA~ u naone dharmanA arthI manupyA jANaSo // 6 // zrI japadezaratnAkara -
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ // // 1 asamkhANA a no / asthI jAggo visesadhammassa // eavisaruvaNasvo ya / jANiyabo ajuggotti // // apica, jaha joaNami zchA najovaANa jahaba aNurAgo // tahaasthittaM sAraM / parakhAapahANAMcanAsu // // na ya vijovi huvijaMta / guruarogapi rogiNaM dttuN|| aNanimayatigibiMci a| niginija baMbaI kahavi ||e // kiMca, saMyukSyamANa va jasmani vanizUnye, saMjAyamANa va vA badhire manuSye, arthivavarjitahRdi pravidhIyamAnaH saMpadyate hi viphanaH sudhiyAM prayAsaH, nato'rthI dharmasya yogyaH somavasuvipravat // 10 // kauzAMbyAM somavasurvipro'nyadA kayakAce dharma zrutvA'prAGgIta, noH kasya pArce samyag dharmA'sti zrI upozaralAkara. eva) rInanA napara vargavAM akSaNAMcALI manuSyane ayI jaae| ana ne vizapa dharmana yogya - nayA | nayI unnaTA ahavAlAna ayogya jANavI // 9 // baLI paNa, jojanamAM jamA yAya ne, tathA jema bIpara anurAga thAya 3 tema parajhAka saMbaMdhI janama caMdrAAmAM ja adhipA dhAraNa karavaM, te sAtuna je // 7 // jene ponA mATe zrApa karAvadhAnI icchA nayI, ev| mahoTA gaMgavALA gaMgIne jAine paNa tenI davA karavAne vadha ko SaNa garne icchA karanI nayo / / || baLI anirahita rAkhamA saMghakA makavAnIpo, nayA bahega manupyamane nASaNa karavAnIpa, ayopaNAyo rahina hRdayAlA manuSya prane nuttama buddhivAnonI ( thopadeza prAdiko ) prayAsa niphara thAya : moTe sAmavam brAhmaNanI patre athI manupya dharmane yogya // 10 // kauzAMbI nagarImA somama nAmanA brAmaga eka varSa kayA kahenAra pAseyI dharma saMjaLIne nene para ke, nunamadhama konI pAma cha / // 52 //
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ kayakaH proce, 'mi lujeavvaM, suhaM sueavvaM, yogappio appA kAyadyo' etatpadatrayasyArtha yaH samyagavagavati pArayati ca, tatpAdhaiM samyagadharmaH // 12 // tataH sa vividhAn darzaninastadarthaM pRcan kvacidgrAme napAsamaDe prApat, tAphsapArzve'rtha pRcati // 13 // so'pyAha, asmadguruNApyevamevAdiSTaM, paramayoM nA'gvyAyi, tato mayA svadhiyetthaM kriyate // 14 // maMtropadhAdividhiniyaoNkapriya AtmA kRtaH, tenAdaM miSTaM nojanaM banne, yaha mave nizcitaH sukhena svapimIti // 15 // tacchutvA dadhyau hijaH, nAyamarthaH saMganate. yanaH-maMtosahipamuhahiM / jAya jIvANa dhAyaNaM naNaM // tA jhogapio appA / kaha paranatyeNa itra hoI // 16 // zrI japadezaratnAkara, kayA karanAre kadhu ka, * miSThAnna gvAvaM, muraMba mu, nayA jhokapriya AtmA karavA patraNa padAnA artha || na sampaka prakAra jANe ne. ana pAne nenI pAma janama dharma ne / / 12 // par3I na brAhmaNa judrA jUdA dAnA| bALAne nenA artha prananA thakA koka gAyamAM tApamanA manamA pahocyo, nayA nApamana nenA aba pramacA mAgyo 18 // 13 // nyAga ne nApasa paNa kA ke. amAga gume paNa emaja kayu, paraMtu neno arya kayo nayI, ana / | nayI I mArI bukirvaka nIna majada karavaM / / 14 / / maMtra nayA ASadhI zrAdikanI vidhiyoM meM lokapriya AtmA 3 kayoM ane neI mana bhiyAna jojana maLe , ane A maThamAM nizcita thai mugve muno gaI 5 // 15 // na mAMjanIne brAhmaNa vicAyu ke, A artha rAgu parmI zakanA nI kamara-maMtra, auSadhI AdikI gvAmbA jIbInA vidhAna thAya cha; mATe paramArthI jhokapriya aAnmA zAgana thAya? / / 16 / /
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 1 // pAeNa milattaM / jaNe jIvANa gADharasagiLi tatto navaparivuDhI / tA paramatyANa kamuamiNaM // 17 // sukhazayyApi dharmArthinAM niSiddhA, yamuna-suravazayyAsanaM snAnaM nAMbUnaM vastramaMjhanaM // daMtakASTaM sugaMdhaM ca / brahmacaryasya dUSaNaM // 18 // tatastaM pRSTvA tatsanIrthyapAzca gato'tha ebani, sa prAha ekAMtaropavAsakaraNena miSTaM luje, adhyayanadhyAnapara: samvaM svapimi. nirIhatvena lokapriyo'smIti // 15 // etadAkArya punaraciMtayapriH , eSaHvarIyAna, paramepo'pi yatra tukta tatretadarya lojane niSpAdyamAne mahatI jIvavirAdhaneni kathaM lokapriyatvaM, tataH pATalIputre prAptaH // 20 // sulocanamaMtriputrI naravAdanAru DhAM mahotsavAdAgabaMtI dRSTvA kaMcidaprAGgIt, keyamityAdi // 21 // miSThAnna jojana prAya karIna jIvonu atyaMta rasahAyupapaNu napanna kara u, ane tyo saMsAranI vRddhi | 1] thAya ne, nayA teyA pAmAya karIne na dAmana kama re // 17 // kaLI dharmanA athio mATe mugva zayyA pANa niSaSetrI je, ka{je ke-mukha zayyApara vavaka, snAna, natrukSa vava, AnUSaNa, dAna ga, nayA mugaMdhI, paTanAMvAnAM brahmacarya pratya napaNApALAM / / 10 / paThI evI gIta tena pUchIna lenA sovatI pAse jahana ne pazcA bAmyA; tyAra nae kahAMka, haM to ekAnera 18 napatrAsa karIna miSTa jojana karma , nayA zAstrAcyAsanA bhyAnamA nanpara yaha mukhe sune , namaja niricchakapaNAcI loka kapriya thA pacA // 14 // na mAMjaLIne pharIna brAmaNe vicAyu ke. A kaMka tIka rahe, paraMtu te pAe jyAM nojana kare 18.tyAM tene mATe nAMjana nayAra kagata hovAcI mATI jIvAnI virAdhanA yabI jodhya, mATe nemAM paNa bokapriyapaNe zI te ghaTI zake ? patrI ne pATanI putra nagaramA gayo // 20 // tyAM manuSyAe ucakelI pAnavImA varmani mahotsavapUrvaka prAvatI evI musocanamaMjinI putrIne jor3ane, naga kona pRcyu ke. A koNa ? inyAdi // 31 // 000000000000000000000000000000 zrI upadezaratnAkara -
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ - : - - - - so'nyadhAta. iyaM maMtriputrI nRpasattAyAM pUritasamamyA abdhanRpaprasAdAjyeti, samyasyA cayaM // 2 // lena zunchana zudhyati. pUritA caivaM, yatsarvavyApakaM cittaM / mavinaM dopareNuniH / sahivekAMbusaMparkA-tena zuchena zudhyati // 23 // taccanakozajhaM zrutvA camatkRtastajanakamaMtriNaH pAbeM par3hatrayArtha pacati // 24 // maMtryAha, akRtamakAritaM zundvaM madhukaravRttyA labdhaM rAgaSavimukta maMtrAdiprayogavarjitamAdAraM yo jukta sa miSTalojI. azuddhaM modakAdyapi kaTukameva // 2 // yamuktaM-- ajaya muMjamANo a' yazca sarvajIvahitaH suvarNAdyarthaniHmpadazca sa bokapriyaH, yaH punaH mvAdhyAyathyAnapage:vasare zene ma sukhazAyIti // 26 // nyAre te manuSya nene kayu ke. A maMtrInI putrI gamajAmA mapayA para ni. nayA gjaan| kRpA meLavIna 3 | zrAve; ane meM myamyA nIca majavara // 2 // na zadI ida pAya' pabItanI samayAne nIca mujaba pugch| u: sarva vyApaka gajacina dApAsapI rajayI manina thaya , ta mahikamapI javanA magayI jA zuddha thAya. to nethI aAnmA zudha thAya re / / 2H // ev| na nInA vacananI kujhAnatA jAna Acarya pAmelo ne brAhmaNa nANa nA pinA maMtrI pAme na ga padono artha pRthyA lAgyo / / 25 / nyAre maMtrI kA ke (ponA maatt| nahIM karavaM. nahIM kaMgavalaM, zAma, madhakavRttiyI malevaM. gagapa vinAna tathA maMtra AdikanA prayoga 18 vinAna jajojana kara , na mizana jana kagnAga nayA azaka pavaM vAm AmikanuM nAMjana eNa kamaja // 25 // kayu / ke-jagaNA rahita nAjana kamnAra anaka jIvAnA mahAra karavAyI pApakarma bAMdha meM ane nanu kaTaka phala joga , baLI. je manuSya sarva jIvAnA hitakArI , nayA mavA Adika dhananA nimph| ne lokapriya H tayA ne samaya dhyAnamAM nara yA yako avasara mA je, ne mumva munAge / / 33 / / zrI upadezaratnAkara.
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ tannizamya vipraH smAha, ko'pi kimIzo'pyasti, maMdhyuce jainamunayaH saMtyeva // 27 // tataH sa tatra gato viharaNAdau miSTanojanaM, pratilekhanAdau rAtrI ca tRtIyayAme vaizramaNopapAtAdhyayanaguNanAkRSTadhanadena varadAne'pi nirIhatvAyokapriyavaM. dhyAnaparatvena sukhazayyAM ca parIkSya tadharma prapadya svarga kramAnmoddhaM ca prAptavAniti // 20 / / tayA samathoM dharmasya yogyaH, samarthaprakANaM ca,-hoi mamatyo dhammaM / kuNamANAM jo na vIhara parasiM // mAipiisAmiguma---nAztrANa dhammAna jinnANa // 5 // 3 zrI upadezaratnAkara na sAMjaLInaM brAhmaNe kaDaM ke, zaM kAi gavA paNa meM maMtrIe kayu ke, jainamunizrA evAja u / / 55 / / prch| || ne jainamuni pAsa gayo. tyAM vahAMgvA AdikamAM miSTa nonana paminehANa AdikamAM tathA rAtrie bIja pahora vaizramANA-! papAna nAmanA adhyayananA gnnvaay| AkAyajhA kuvara dAma devA mAMjhanA paNa muniona nispRhI jA'ne namarnu ho kapriyapaNA jAeyuM nayA dhyAnamA satpara paNAyeM karIne sukhazayyA jANI; evaM rInanI nemanI parIkSA karIna. tayA te dharma svIkArIne mvarga ana anukrama na mA gayo / / !! vaLI samaya mANasa pA dharmana yogya ; samarthana batae nIce mujaba meM. dharma karanA thako je mANasa pagya| marato nayI tama mAnA, pitA, myAmI, guru nayA lAi. ke je jinna dharmavALA . teAyI paNa marato nayI. ne mANasa samartha // 2 // (junA dazavakAlika mRtra adhyayana / yu|
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ taha jo pucci devayA tANAdirade // vIM neva nakkaya-- vizvasaggA pi // 30 // tIha ke purisA / saratasamu kicha vipradhammajaraM // pannA vi star | Eca najchaMti haMtA // 31 // api ca so dhamme pachi / vidhava jo samujama || tayAce savvovidu | dhammadigArI nave idarA // 32 // gotradevIkRta vividhopasargA'tyAjitasvadharmana dvimazrI kumArapAlanRpArAmanaMdana zukaparivrAjakAcAryA'ko jitasudarzanazreSTimAtApitrAdimvajanAvatyA jitadharmA'maradatAdayazcAtra dRSTAMnA jayaMtIti // 33 // tuma mA je deva Adiko jela hone prajAno virArthI, ekA tathA upasarga AdikathI paNa je bIto nayI ne paNa samartha // 30 // zra jagatmA evA pakeTalAka puruSoM ke. ke je sahamA dharmanI jAra dhAraNa karIne pAlathI vinoyI haNAyA kA ava cAyanA mAnatene mI Apane // 31 // patene dharma pratibaMdha pAtro jAvo ke naM. vidyArthI yA chatAM pAne dharma pratyaMjayamaMtra rahe jo na name nAMnA vIjA pAe sacaLA dharmanA adhikArI // 3 // gae kareyA nAnA prakAranA upasartha paNa jo potAnA dharmanItA narjana, evA kumArapAla rAjA, ArAmanaMdana, zuka parivAjakAcAryartha nahIM ko pAmelA sudarzana mAnA pitA Adika tathA svajana Adi pAe nathI tajavena dharma nene evA amadana AdikAMnI ahIM nAgu pa | 33 11 24 zrI upadezaratnAkara,
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 3 // 20000000000000000000.22 tathA madhyastho dharmagrahaNe'dhikArI, tallakSaNaM ca, na hu kuggahagahiamaI / suviArI jo sudakhkhayAzguNo // nakahiM vistako / majjatyo so sue naNio // 30 // sa eva hi yayAsthitaM dharmAdharmAdivastutatvaM paricinatti, yayuktaM-vimabaMmi dappaNe jada / pamivivaI paasvttivtthugnne|| matthaMmi tadAnaNu / saMkamaI samaggadhammaguNo // 35 // apica, azAstrajaM saMskaraNa hi buddha- rasocanaM vastuvinokanaM ca // AcAryazikAvyatiriktameva / mAdhyasthyamAhuH paramaM paTutvaM // 36 // dRSTAMtAzcAtra prAguktasomavasuviprAdayaH, tayA parIkako yogyaH. mAretaravastuparIkaparatvAta kumacaM nRpAdivat // 30 // bakI madhyamya manuSya paNa dharma grahA karavAmAM adhikArI ke ane nana aGgaNa nIca mujaba meM janI / kadAgrahayukta buddhi nayI, je janama vicAravALo u. tayA daDapaNA adika nunama guNAvALI . namaja je kyAMya paNa grg| ke pI nayI. nene simghAMtamA madhyAya kahanA | | anaM tyA madhyasya manuSyaja dharmAdharmAdivastunanvane yayArya pani jAgI ke . kyuM / ke-jama nirmana pagamA pAsa rahevI varAna. : samUhatuM pranirviva ema ne nama madhyamya manuSyamA raghara dhamanA sapanA guNo saMkrame // 35 // manI mAya binAna buddhina moja karanAra ana cakanI sahAya binAja bana bamapana vizokana karanAra parva prAcAryanI zikAzIyAmaNa, -ken-vaann|) vinAja prApta yaye madhyasyapANu parama par3hatAdhA ayAna mayasyanA paja khaggbarI paTatA-kuzannA // 36 / / ahI pU kahe somajasavidha Adikana dRSTAMnA jANIvAM vaLI parIkA karanAra manuSya pAA yogya. kama ne kuruvaMdra gajA AdikanI patre sAra asAra vano pakA karI zake cha: // 37 // zrI upadezaratnAkara "" ra.
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ / aparIkSakaH punarmodakAdigravaNato ratnAdityAnizizvAdivat sAratyAgenA sArayAdI sthAt // 38 // namunaM-parIkSAkA yatra na saMti deze / nAyani ralAni samudrajAni // AnIradeze kima caMkAMtaM / trinirvarATeH pravadaMti gopAH // 3 // nataH sanyagdharmavastuno'paridakatvAdayogyaH maH, kumacaM nRpakathA tviyaM // 4 // kAMcanapure kumacaMnupAta: kurute rAjya, maMtrI gaDakaH, sa jaino rAjJo'gre jinadharma zlAdhane, rAjAda kayaM jJAyate satyagepa dharma iti // 1 // maMnyUce. parIkSayA sAretaravastunirdhAraH,yayuktaM-maNi tu pAdAne / kAcaH zirasi dhAryatAm // parIkSakakaraprAptaH kAcaH kAco maNimaNiH // 42 // ane je pIchA nayI karI i.kto ne nA modaka Adikana apa gna AdikanI nyAga karanArA vAnaka AdinI patre, mAra vasnune DomI asAra vasnunai grahaNa karanAgaMja thAya // 30 // kA re ke dezamA pakako nayI, tyAM mamadramA utpana thanAM ratnAnI mA panI nayI; kamake AnIganA dazamAM govALIaAo caMdrakAna maNine trANa kAmAno kahe je // // || mATe dharmanA navane je samyak prakAre jANano nayI, ne ayogya je. kurucaMdra rAjAnI kayA nIce mutra |40 // kAMcanapura nAmanA nagaramA kumacaMdra nAme ganA rAjya kara ke tana gaMDaka nAma maMtrI ne jana hocAyI gajA pAme jinadharmanA vagvANa kara nyAre rAjApa kaha ka ne dharma mAge je. vAna kema jaNAya? // 1 // maMtrIe kayu ke, para)kA karavAyI sAra amAra bastRno nirdhAra thAya cha. kaDI De ke, maNi kadAca page kacarAno hoga, ane kAcane mastakapara dhAgaNa karAno hoya, paraMtu jyAre netro parIkSAkanA hAyamAM zrAve, nyAre kAca ne kAcana paragvAya ana maNi na maNina paragvAya // 4 // zrI upadezaratnAkara AAAAAAAAABos
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ // epa apica, Agamana ca yuktyA ca / yo'rthaH samaligamyate // parIya hamavada grAhyaH / pakSapAtagraheNa kiM / / 42 // na ca,-purANaM mAnavo dharmaH / mAMgo vedazcikitsinaM // AjhAsidhAni catvAri na tavyAni hetunniH // ityAdikagrahavijJamitaM manamyavadhAyaM // HH // ya'naM-bamtveva nannadi javena kriyate'nyathA yat kacchAdaya dinamANa karasaMpuTena // sAretagatavicAravataH pratIyastanAdamatra bana janacakravartI // // ityAdi, tato nRpaH sarvadarzaninAM hRdgatavairAgyaparIkSArtha 'sakuMjhaM vA vayaNaM na vani' ini samasyApadamArpipat / / 16 // zrI upadezaratnAkara pa vaLI paNa, praagmy| nayA yuktiyI je adya mAne jaNAya nn| paraM kA karona mUvanIpatre prahANa / karavA pakapAta grahaNa kagvArthI zane // 4 // kaLI pugaNa, manummani ( mAnavazAstra) aMgAmahita kaMda tayA Taka e cAre AjhAyIja mi . pATe nona hanuyAyI haNavA nahI' ityAdika kadAna hayukta bAbata manamA | 1 dhavI na jAya / / 14 // kayu ke ke-te basnuja na ho zaka ke ne anyayA karAyA kamake mUryane hamnasa'Taryo / koNa AcArdazaka meM! mATe mAra nayA amAra vAnunA naphAvanano vicArakaranAra panyA karanA paI huMja are re | durjanAMnA madAra // 45 // nyAdi, ptr| gajAe sarva darzanIvAlAnA hRdayamA damA vaigampanI parIkAmA?'' 'mugya manavA harnu ke nahIM dI tarne samasyAnu pada ASu // 46 // .......... "
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ tataH prathamaM UndvaH prAha, mAyAvihAraMmigaNaNa diyA / navAmizrA kaMcaNanUsiaMgI / vagvinacinANamaya na nAyaM / sa kuMmalaM vA vayAMNa navani // 4 // ityAdiprakAraiH sarvairapyaparadarzaninniH zRMgArarasava pUgniA sA samasyA visaMvadati dharma // 4 // maMtryAkArito janamunistu-vatassa daMtamsa jidiamsa / ajAppajoMge gayamANasassa // kiMmakaNapaNa viciMniyA / makuMmacaM vA vayANaM na vatti // 4 // // iti nAmapUrayata, tacchutvA camacakre pRthvIzakraH, yataH, kaNAdasAraM sAraM vA vastu sUhamaM parIne / nizcinAni mAttarNa / tayAMcayazivoccayo // 50 // tataH pratibuddhaH prapannavAn jinadharma kramAcivapadamapIti // 55 // nyAra prathama bAhadaI navAlA bAMcyA ke, huM jyAra mAtrA, vihAragAM gayA hatA, nyAre muvI ipita yatrAM rIvALIvI nyAnI meM jo paraMtu mAjha cina vikrima vAyI meM jAAyu nahIM ke, mukha kuMmAsahita AE ke nahIM / / 1 / / evI garIne bIjA savA anya darzanIAe paNa na samasyA aMgAra rasIna pUrNa karI, ana neyI te dharma mAya vivAha krnaar| yaH || 10 patrI maMtrI bolAvatA jaina munie naa| nIca jaba ta mamAyA pUrI ) kAna, dAMta, jinaMdriya. nayA jana mana adhyAtma yogamAM gAMje, gavA mAre netuM mugva burajavAvaM ke nahIM ne maMbaMdhamA vicAra kambAnInazI jara! || || parva ne jaina munie ne mama:yA pUrI ne mAnalIne gajA nA Azraya pAmyA kamake mAra ayavA amAra basnunI pakA kAgavAgmAMja nipura,mani karIna bhI kAgAke vAyu kanA puMmAonA samUhanA nayA panyaganA mamahano nagna nizcaya karI se 3 || 50 / / etrI gIta gajANa panivora pAmIna jana dharma aMgIkAra karNaH ane anukrame ne moke pa gyo|| 1 / / 888CONNECRECENCE... zrI japadazaratnAkara . 44018.00000
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 5 // nayA dhAgyani yayAnaM dharmA'dharmAdivastutatvamiti dhArakaH, sa dharmagya yogyaH, agimisanayaNA maNa-kajasAhaNA puSSadAmaaminnANA // canuraMgusroNa nRmi na biti surA jiNAviti // // iti gAyAdhArakarohiNeyavata, upazamavivekasaMvagati tripadIdhArakacivAtIputravat // 13 // sarvatra dhyAtasamatA-sacimucyeta pAtakAt / / krUrakamarmAvi timiraiH / kRtadIpa vAzayaH / / zani zlokadhArakakesaricauravan // 8 // zrI. vardhamAna jinasamavamaraNAgatataDezanAdhArakAdhArakacinetiprasidhAnidhAnakumAradhyavaccata saMbaMdhazca 'bohIe tAnAgaNeni dinakRtyagAyAvRttayaH, tatazcA'dhArako'yogya ini nidarzitaM // 5 // ___ baLI je dharma adharma Adika vastutanvane yathokta na dhAra meM, taM dhAraka kahavAya ana ne dharmana yogya ch| nisaMparahina AbAMdhAlA. manamA citavanA kAryane sAdhanArA, jenI puSpamAlA kamAnI nayI, nayA je pRthvI yI cAra AMgura adhara rahe De, nena devA jANavA ema jinezvage kahe ke / / 52 // evI gaitanI gAyAne dharaNa karanAra rAhiNyaka cognI patre yogya jANavA; tamaja 'suparama, viveka, ane maMcara' evI zainanA traNa par3hAne dhAgaNa karanAga cinnAnI putranI paDe paNa yogya jANa vA // 53 // jyAM dIpaka kola , evaM makAna jama aMdhaka gyI mukAya re, nema kara karmavAlo manuSya paNa jo sarva vAktamA samatAmacanuM dhyAna dhare, no ne pApa yI mukAya , evN| rInanA bhokana dhAgnAga kemara cognI peThe paNa yogya nAgavA || 55 || zrI vardhamAna pracanA samaksaraT: ma avinA nayA nemanI dezanAne dhAranAga ekA aAdhAraka ane pakacitta gA prasika nAmavAnA banne kumArI 1: nI pare yogya jAhavA. ne banane vRttAna ghodhie neNanApApa'varInanI dinakrandanI gAyAnI vRniyA I jA evaM mATe nahIM dhAraNa karanAra ayogya ne, ema jagAyu // 55 // 6.00000000000000000000000000000000000. 00000000000000000000000.06-0000.0000000000000000000000 zrI upadezaratnAkara
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathA vastva'vastunoH kRtyAkR.tyayAH vaparayo vijJapaM jAnAtIti vizeSajJaH, sa dhamasyAIH tana--- yatyUNaM guNAle / amAveI apagThAcAyalAvaNaM // pAgaNa visesannU / uttamadhaSmArihI teNa // 56 // athavA vizeSamAtmana eva guNadopAdhirodayakANaM jAnAtIti vizeSajJaH, yamunapratyahaM pratyakena / narazcaritamAsmanaH // kiM nu me pazunnistutyaM / kiM nu satpuruSa riti // 55 // zrIdharmadAsagaginirapi, jonavidiNe diNe saMRtrake ajaajimAmi guNA / agugaNesu a nahu gvaniyo / kahamona karija appakSiya | 06 || zrI upadezaratnAkara ___ baLI bastu avastunA. kutya akRtyanA, tathA paramA napha.banana je jANe . te vijJapar3a eTana vipa 15 jANa nAga kaI vAya, ne ta dharmana yAmya meM. kyuM da-bApa mAisa prAya karIna apanapAnapagAyI vasnunA guNa dApAne jANa cha. ane nayI ne nama varmana yogya ve // 13 // athavA vijJApana enaM pAtAnAja guNa dopahara cabAnA brANampa vijJApana je jAne meM ne vipakSa kavAya. rayuM ke.-manuSye TramaMzA pAnA cagni jA ke zuM mAra caritra pazu mamAna ? ke uttama puko samAna meM 09 | zrIdharmadAsa gAjI mahAgaje phAra kaa| ke ne manuSya dina dina pratye evaM cikanI namI ke kAme meM kyA guNo reTa: naza meM a bhI avanI nathI. do mulya mAnaM hita kyAthI kare? || // 7 //
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ || 6 || st yA vizeSamAtmano gatyAdikaNaM jAnAtIti vizeSajJaH tathA cAha. - ihopapattimema kena karmaNA / kutaH prayAtavyamito javAditi // vicAraNA yasya na jAyate hRdi / kathaM sa dharmapraNoM javiSyati // ee // athavA vizeSa kAlAdyucinAMgIkArAdilaNaM. yA kAmAdoM hAtumupAdAtuM vA yuktaM tadAdisvarUpamityarthaH, taM vetti tathA pravartate ca yaH sa vizeSaH // 60 // pradIpapAtre rajasatara pAijU gatena tenopAnaesijakasya zvasurasyaudAryAdiparIkArya tInoda ralyathAvAdivadhUjana pIpazamanimi tamAma pramANa mauktikamAlAdicUohaka kAravazret // 61 // athavA vizeSa AtmAnA gati Adika arUpa vizeSane je jAeM, na vizapaka kavAya c| kathaM je ke, kayA karmayI mArI ahIM utpatti ? tayA Aja ve gAMra kyoM jane ? evaM na vicAra jenA hRdaya to nayI te manuSya dharmamAM zIta tatpara / e // athavA vizeSa eTale kA Adi ucita kAra AdikA vizeSa arthAta je kAla Adima avA grahaNa kara yukta, te yAdika svarUpane je jANe be tathA te mamA je ma ke dIvAnA pAtramA utAvaLacI pRtAM ekAM pRthvIpara melA telavame karIne parakha AdivI parIkSA mATe maghavarSA dukhAvo vAnuM kahanArI bahunA peTanI monI tathA vAlA AdikA cunI geTako karanAra zevanI dene vi.e vizeSajJa kAya / / 60 / / copanArA sasagarna / udAratA kA dUra karA mAMTe jAe ho // 61 // zrI upadezaratnAkara,
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ *99**6 tayA na vadhUM prati tacchre STivacaH, -- yaH kA kiNI mapyapathaprapannA - manveSate niSkasadatulyAM // kAlena koTiSvapi muktahasta -- stasyA'nubaMdhaM na jahAti lakSmI // 65 // evaM dharmAdhikAre'pi vizeSajJo yogyaH, yadAgamaH savvattha saMjamaM / saMjama a pANameva rakhinA // muccara azvAyAyo / puNo visohI nayAviraI // 63 // vizeSajJa viSayA dRSTAMtAzcAtra zrI ajayakumAramaMtrizrIvatrasvAmizrI madArya ra qita sUryA dayosaitavyAH // 64 // tathA apramatto niSA viSaya trikathAmayAdipramAdarahita:. sa dharmasya yogyaH sUraprajanRpAdivat, pramAdino dharmazraddhAnAderapyanutpatteH zazinRpAdekhi, taDuktaM // 65 // // , vanhI te vakhate te ze potAnA putra bahune nIce mujaba vacana kachu hanuM je kumAge varAta eka komIna paNa je hajAra sonAmohoro sarakhI jAye tathA bakhata pace krImAthI paNa ne hAtha jAvaM se ke tenA saMga anumI bomatI nayI // 62 // evaM te dharmasaMbaMdhI adhikAramAM paNa vizeSajJa yogya AgamamAM pAka ne ke, sarva arthathI paNa sNymn| rakSA karavI; tayA saMyamartha paNa AtmAnI rakSA karavI kaMsake (jo mA hAta hoto) ne pApI mukta yaha pharIne paNa zurU yaha zakaza, ne avirati raheze nahIM / / 63 / / ahIM vizeSajJanA saMbaMdhAM zrI ajayakumAra maMtrI, zrI vastrasvAmI tathA zrImAna Aryarati Adiko dRtarUpa jAevA // 34 // vI apramAda eTale nidrA, viSaya, vikathA tathA maya Adika pramAda vinAnI dina pe dharma yogya che. pramAdine dharmanI zraddhA AdikanI paNa zazI nRpa nartha kathaM ke|| 65 / / 25 ne tetro manuSya yadikana pe saramana rAjA prApti yatI zrI upadezaratnAkara.
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 7 // 2004006-0000000000000000000 pApAsakta cetasi / dharmakathAH sthAnameva na annate // nAsIrakte vAsasi / kuMkumarAgo urAdheyaH // iti // 66 // sthiro nAmaikAgracittaH, sa dharmasya yogya, asthiracittAnAM vIrAsravAdivabdhinnirapivodhayitumazakyatvAt, ekacittAnidhakumAraghyamadhyAt zrIvIravacanA'pratibudhakumAravat // 67 // jitAnyatyAsaktiparihAreNa vazIkRtAnIpriyANi sparzanAdIni yena, sa jiteMjiyo dharmApadezAnAM yogyaH // 17 // ajiteMghiyo hi viSayatRSNayA bAdhyate, tadbAdhitazca na zrakhate hitopadezAdhehikamapi, dUre dharmasya tathApi sItArUpAdiptarAvaNanRpavat // 6 // s////////////////////////////////////////////wtuwtw//// wtwwwwtww wwwwwwwwdtwrt zrI upedazaratnAkara. pApoyI Asakta yayetro cittamA dharmakathAne no myAnaja manatuM nayI. kemake gaLIthI raMganAM vastrapara || kasarano raMga car3ha! zakato nayI ini / / 66 sthira eTale ekAgra citnavAne manuSya jANavo, ane ne dharmana yogya cha vaLI jeornu mana asthira , teone kIrAmavAdinadhivAsAo paNa pratibodhi zakatA nayI (kAMnI patre! to ke) eka citta nAmanA vane kumAromAyA zrI vIrama tunA vacana yI nahIM pranivaudha pAmennA kumAranI pare || 67 / / atyaMta Asakti tajavAvaM karane jitena , arthAt vaza karena De sI Adika iMdriyAM jo ne ji-18 teMdriya kahevAya, ane te dhamopadezane yogya cha / 60 / / vajI jo iMdriyo jinetI nayI evo manuSya viparanI tApAyI dakhI yAya, ane yI hAvI thayo yako A noka saMdhI hitApaga para paNa te zraghA karatI nayI: dharma kayA to tyAre dUraja rahI; (konI par3e to ke) sotAnA rUpayA vyAkuLa syelA rAvaNa nRpanI phere / / 6 / / E
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarasvatI sAdhvI rUpAptigarda jillanRpAdivat sukumAlikA jhI sparzasakta jitazatrunupavacca, tatsaMbaMdhasaMgrAhakaH zlokazca yathA // 70 // bahunyAM zoNitaM pIta- murumAMsaM cakkitaM // jartA ca nihitaH kUpe sAdhu sAdhu patitrate // 71 // iti tato jiteM sa eva dharmasya yogyaH, etaM arthiprabhRtayo dharmasya sAdhakA javaMti prAya iti saMTakaH // 12 // prAyograhaNAcca tAdRkakSetrAdisAmagrIvazAt kvacidaprAtadharmeNa kenaciya jicAro nAzaMkanIyaH, dharmasAdhakatvoktyA ca dharmopadezAnAM yogyatyamA kitametreti // 73 // yogyAn svarUpAdavagamya samyagityullasadezanayA budhAstAn // sadAnugRhNIdhvamihojayeSAM sphurati jAvArijayazriyo yat // 14 // maja sarasvatI sAdhvInA rUpayI mohita thaMyanA gaI jillarAjA rAdikanI patra tathA mukumAlikA gaNanA sparzamAM Asakta yA jinazatrurAjAnI petre tenA saMbaMdha saMgraha karanAro ka nIce mujaba je // 10 // banne hAyAmAMyI rudhira pIdhuM, nayA sAyanuM mAMsa vAdhu, nemaja jarane vAma nAMkhyo mATe pavitA to mArI nIvI ! ||9|| iti | mATe jiteMdriya manuSyaja dharmane yogya The; evI te upara varNavenA aya Adika manuSyo mAye karIne dharmanA sAdhaka thAya che; evo saMbaMdha dve // 73 // ahIM pAya zabdanA grahaNathI netrI rItanI kSetra AdikanI sAmagrInA vazayI nayI prApta dhana dharma jene evA kolkanI sAye kyAMka vyabhicAra saMbaMdhI zaMkA karavI nahIM; dharmaM sApa kahevAthI dharmopadeza manye yogyapaNaM paNa kaheja che ega jaaeN| ye || 3 || evaM ne he paMrito ! janasAyamAna thatI dezanAtrame karIne sampam rIte banenA svarUpathI yogya manuSyone jAlIna, nayAMpara hamezA anugraha karo ke jethe jAvazatruone jItavAnI lakSmIo sphuraNAyamAna thAya // 74 // zrI upadezaratnAkara.
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ He| // itizrItapAgace zrIvAsuMdarilIjJAnAsAgarasUriziSyazrIsomasuMdarasUripaTTAlaMkArazrImunisuMdarasUriviracite zrInapadezaratnAkare zrotRviSayayogyAyogyatvasvarUpanirUpaNaH prathamozaH, taraMgAH 13, // graMthAnaM 1004 akAra // 2 // ||ni zrI napaga- zrI devamaMdaramUri, zrI jJAnasAgaramUri, ziSya zrI somamudragmRgniI pATe aJakArarUpa zrI / munisuMdaramUgie strA zrI napadezaratnAkara nAmanA graMthamAM jAmanagara nivAmi Amparya haMsagajAtmana zrAvaka hIrAvAne | karejAM tenA gujarAtI nApAMtaramA zrInAo saMbaMdhi yogya ayogyanA mbarUpane nirUpaNa karanAro prathama aMza samApta | yayoH nayAM nara taraMgA samAna yayA. graMthAyanA zrako 1004 mathA avaro 22 // zrI rastu / zrI upadezaratnAkara
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ PARARIAPPRPAARAPAHARANE ti trayodazastaraMgaH samAptaH / / ULLETERMELEADER-520VEDDIOESCODESCUEILMEUCEDUL
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ // ee // ee4977 atha caturdazastaraMga: - juggehi juggapAse / so puNa juggo gar3hijae vihiNA // saMpunnasuphajho jaM / evaM citra annA iraM // 1 // yogya manuSya yonI pAse ane te pApAThI yogya evaM dharma vidhipUrvaka grahaNa karavI mukhI phaLavaLI yAya : ane jo tethI ulaTa te grahaNa karAya to te viparIta phalavA ke jaya ne saMpUrNa thAya 3 // 1 //
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1111111114412140006 iti ghAragAthAyAM juggehiti gataM, athajumgapAsezi dvitIyaM jhAraM vivarituM zrIgurugataM yogyA'yogyasvasvarUpaM nirUpayati, prastAvAgataM zrAkSAdigatamapi // 2 // mUtram-jaha cAsa kuMca mahura / mora pigA haMsa kIra karaTamuhA // aSTa stragA taha guruNo / rUbubagasAikiriAdi // 3 // vyAkhyA-cApakrocamadhukaramayUrapikahaMsakIrA prasikAH, karaTo dhvAMkaH, mukhazabdaH pramukhArthaH, sa ca pratyeka yojyaH, tatazca yathA cApapramukhAzcApaprakArAH pakSiNa ityaryaH // 4 // evaM krocapramukhAH madhukarapramugvA ityAdi jhaMyaM, rUvuvaesA ityAdi, spopadeza kriyAnniraSTetyaSTaprakArAH khagAH pakSiNaH syuH, evaM guravo'pyaSTaprakArA jayaMtIti piMjhArthaH // 5 // zrI upadezaratnAkara evI rItanI hAra gAya.mAM yAnyA e' padanuM varNana kayuH havaM 'yogya pAse' ev| ratanA vIjA dhAra || vivaraNa karavA mATe, zrIguru saMbaMdha ye.gya ayogyatuM svarupa, nemaja prastA prApag zrAvaka Adika saMbaMdha paNa yogya ayogyatuM svarUpa nirUpaNa kare // 2 // mULano aryaH jema cApa, krAMca, bhramara, mayara, kAyanna, haMsa, popaTa nathA kAgamA Adika Au patiko ne, tama guruyA pANa mapa haradazanamA kriyAyI va prakAranA re ||3||jyaasyaacaap jA~ca, amara, mayUra koyana, haMsa ane popaTa e prasiddha ke. karana eTane kAgo te mukhaida ahI pramukhane arthaH anene darekanI sAye jomI devo; ana teyI cApa Adika nAnA prakAravAlA pakinI jAgavA // 4 // evaM rIta krauMca Adika bhramara Adika, ema jApA, eTajhe rUpa upadeza ane kriyA karIne bhAta pakAnA pakio hAyace, ane evI rIte guruoM paNa Ata makAranA hoya che, evo samudAyArtha jAgAvI / / 5 //
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 100 // tatra rUpopadeza kiyAniriti sAmAnyoktAvapi vacanasya vizeSaviSayatvAt tadvizeSA 6 / / tathAhi khagapace rUpaM viziSTatrarNAkArAdisvarUpaM, upadezaH zrotujanAhAdivacanaM, kriyA punaH zucyAhArAdirUpA, gurupa tu rUpaM jinapraNItastAdRkpramA to veSaH // 7 // upadezaH zurumArgaprarUpaNA kriyA ca samyagmomArgAnuSTAnarUpeti, api ca rUpopadeza kriyArUpaistribhiH padairaSTau jagAH, tathAhi - ekaikataMgAstrayaH, rUpaM, upadezaH, kriyA ca kiyAgAstrayaH, rUpopadezau, upadeza kiye. rUpakriye ca.. triyoga ekaH trayA'nAvaparzvaka iti // 8 // etaizvASTa nigairyathAdhA cApAdayaH pakSiNaH, tathA'STadhA guravo'pi etadeva jAyate // // tigAM rUpa, upadeza ne kiyA karIne, ema sAmAnya prakAre kahane se pAe vacanano vizeSa prakArano viSaya hotrA ne saMbaMdhi vizeSo paNa grahaNa karanA || 6 || te kahe ve pakki saMbaMdhi mAM uttama varNa, AkAra ADhikanA svarUpavALu rUpa jAevaM upadeza eTale zrInAne harSa karanAruM vacana jAe tathA kriyA eTale pavitra A hAra Adika rUpa jAetrI : gurunA pakramAM rUpa eTale jinezvara prabhue kahelo tevI rItanA pramANa yAdikavALo veSa jAvo || 7 || upadeza eTale zuddha mArganI prarUpaNA tathA kriyA eTajhe samyaka prakAre mokamArgamA anuSTAna rUpa kriyA jAgAvI; vaLI te rUpa upadeza ne kriyArUpa pado ke karIne yAna jogAo yAya ; te kahe . - ekekanA tra jAMgA, rUpa, upadeza ane kriyAH vikayogI jaNa jAMgA, rUpa ane upadeza upadeza ane kriyA, tathA rUpa ane kriyA; triyogI eka nAMgo tathA balenA jAnA po eka jAMgo // 8 // evI rati uparA AjagAvakarIne jema yA prakAranA cApavyAdika pahiyoM hoya che, tema guru che: teja svarUpa have kaI je // 5 // makAranA hoga zrI upadezaratnAkara.
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ yathA cApapakSiNi rUpamasti paMcavarNasuMdaratrAt, zakunatayA darzanIyatyAcca, natUpadezaH, vAksauMdaryAlAbAta, nApi kriyA, kITAdyAhAritvAt // 10 // tathA keSucin gu. madhu rUpamasti suvihitaveSatvAt / na punampadazaH, zurumArgA'prampakatvAta ; nApi kriyA niravadyAhArAdisvarUpA, pramAdAdinistadasamAcaraNAt // 11 // tana-dagapANaM gupphaphajhaM / aNasaNijaM gidatya kiccAI // ajayA pamisevaMtI / jazvasavimaMvagA navaraM // ityAdi // 12 // evaMvidhAzca bahavo'pi, saMprati tu vaHkhamAnunnAvato vizijyeti na nidarzanApeiMta. mAgadhikAgaNikAzIkRtAvasyayativeSadhArikunavAbukapyAdayo vA yathAsaMna dRSTAMtA anyatra nivezyAH // 13 // jaya cAra pahiyAM ma.pa hai, keeka na paMcagIpaNAyI suMdara cha, tathA ne zakunampa te darzana karatrA bAyaka : pagnu tanAmAM naedezAno guNa nayI: kamaka nn| vANImAM muMdarapA nayI. tama taMmA kriyA paNa / zuna ) nayI. kamake te kImA AdikanA bahAra kanAra meM || 10 // etrI ti keTanAka gumanAmA mpa hoya ne, kemakaM namanA | viSa muvihita hoya ba; paraMtu napaMdaza hAnA nayI. kamaka ne zuddha mArga sampanA nI; tema niravadha zrAhAra AdirUpa | kriyA paNa hotI nathI, kemake pramAda Adikava karIna tavI kriyAnuM tetro AcaraNa karI zakatA nayI // 11 // | kaMdhu ne ke--pANI. mATa), pupya, phaLa aMnaSaNIya AhAra, gRhastharnu kAya tathA jatanA na rAkhavI taM, eTamavAnA sAdhunA vepane vovanAgaMje, temAM saMdeha nathI, ityAdi / 12 // ekA prakAranA yatio to hAlamAM A paMcama ArAnA prajAvathI ghaNA je, mATe tenuM vizeSa prakAra dRSTAMt AphvAnI ko jarura nathI, topaNa mAgadhikA nAme gaNikAcI vaza karAyenI avasthAmA rahekA patireSadhArI kuLavAsaka kRSi prAdikonAM dRSTAMto pAe ahIM | yathAsaMja- jANI sevAM // 17 // zrI japadezaratnAkara
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 101 // kulavAsa ke hi yativaSo'sti natu kriyA, mAgadhikAgaNikAprasakteH, vizAlAnaMgAdimahAraMjA dipravarttakatvAJca : : nA'pyupadezaH, sAmAnyasAdhutvena tadanadhikAritvAt, tAhagunmArgagAmibuddhyA gurukulavAsatyA ginastasya zuddha mArgaprarUpakatvA'saMjavAcceti prayamo jaMgaH // 14 // kauMcapaciNi yathA rUpaM nAsti, darzanIyavarNAkArAdyajAtrAt : kriyApi na, kITAdyAhAritvAt : kevalamupadezo'sti madhuragaMjIrajApitvAt // 15 // tathAca zrIsamavAyAMge vasudevavAke 'sArayanavaya (emamahuragaMjI rakuMca nigghosaDuMDu hisarA' iti tadvRttilezaH zaradi java: zAradaH, sa cAsau navaM stanitamasminni ghoSa, sa ceti samAsaH // 16 // kuLavAka RSimA tino dveSa to hato, paraMtu (zu) kriyA nahotI; kemake temane mAgadhikA nAma gaeiko prasaMga thayo hato; tathA vizAlanagarIne jogavA yadikanA mahAna AraMjanI temaNe pravRtti karAvI hanI; temaja temanI pAse upadeza paNa hoto. kemake sAmAnya sAdhupa hovArthI te saMbaMdhi temane adhikAra nahoto; temaja tevI rItanI kumArgagArmI buddhivame karIne guru kuLamAM nahIM rahenArA etrA temane zurU mArganI prarUpaNA karavAnA asaMbhava : evI rIta pahelo jAMgo jAvo || 14 || vaLI krIMca pakSima jema rUpa nathI, kemake teno varNa tathA AkAra Adika dekhAant nathI; tema tenAma kriyA paNa (zubha) nathI, kemakaM te kImA AdikoNa karanAra je kevaLa tenAthAM upadezanAM guNa : kemake te madhura ne gaMjIra svara bolanAro se / / 15 / / zrI samavAyAMgasUtrama vAsudevanA varNanamaka ke 'zarada RtunA navA garjanA karatA [rasAda sarakhA mathura ne evA kauMca pakInAvara surakhA tathA duI jinA svara sarakhA svaravAlA vAmudeva' tenI TIkAno aMza kahe ; zarada RtumA utpanna te zArada kar3evAya eko tathA nayo ne gajaratra jenA ibdamAM te, evo samAsa thayo / / 16 / / zrI upadevA ratnAkara.
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa cAso madhuro gaMjIrazca yaH koca nirghoSaH pacivizeSaninAdaH tahata stri ravacca svaro yeSAM te vAsudevA ityAdi // 17 // evaM keSu na rUpaM cAtriveSAjAvAt nApi kriyA, pramAdapatitvAt upadezaH punarasti zuddhamArgarUpaNAtmakaH, pramAdapatitaparivAjakatreSabhRt zuddha mArgaprarUpaNAvasthazrIprayamatIrthapatipautramarIcyAdivat // 17 // pArzvasyAdivacca pArzvasyeSu kriyArahitatvAdeva prastutanAmapravRtteH, veSasyAdi prAyeNA'nAvAcca // 15 // yaTukaM vazyaMDuppa mile himapamANaM sakani DukUlA, ityAdi: zuddhaprarUpakatvaM tu javati yathAdavarjitAnAM // 20 // evA madhura ne gaMjIra je krauMca pakIno zabda, tanI peThe tathA dujinAmbarI patre svara mano ekA vAsudevo ityAdi // 17 // evI te keTalAka gurumAM cAritrano veSa na hotrAyI rUpa nayI hotuH tema aarani vaarit kriyA paNa navI hotI; paraMtu zuddha mArganI prarUpaNA karArUpa upadezano guNa oma hoya je, ( konI) phe? to ke) pramAdamAM pIne paribrAjakano veSa dharanAga nayA zuddha mArganI pAnI avasthAma rahelA zrI prathama tIrthakaranA pautra marIci yAdikanI peThe || 18 || temaja pAsalyA AdikAMnI patra; pAsanyAma kriyA nahIM hovAthIja neonA te nAmanI pravRtti thayelIce, tema nemone vepano paNa mAyeM karane jA ke || 17 // kaMkekho mArI rIne parinehaNa karyA vinAnAM pramANa vinAnAM tayA kinArIbALAM rezama AdikanAM hoya be; inyAdikaH baLI jeoe becchAcArIpaNaM taje ke, evA teSAM zuddha prarUpaNAno guNa to hoya // 20 // zrI upadeza ratnAkara.
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4. 441 // 10 taurpha itya ya pAsatyAhiM / saMgayaM caraNanAsayaM pAyaM // samattaharaM ahaMdae -hiMtalakhkhANaM ceyaM // 21 // jassuttamAyaraMto, lassuttaMceva panavemANo // eso u ahAu~do / bAttiegA // 2 // sabaMdamavigampiya / kiMci suhasAyakigaipabhivako / / tihi gAravehi majai / taM jANAhI ahAuMdaM // 23 // evamAi bahuvibhaI / ussusa prAyaraMja sabameva // annesiM pannaviti ya / mitravAe je ahAcaMda // 24 // ityAdi, pratidinadazadazapratibodhitRnaMdiyaNasadRzAstu zrAyaviMgatyAnna gumapaMktimahatIti dvitIyo naMgaH // 25 // . 100668 0060 zrI apaMdezaratnAkara kA ke-pAmanyA AdikanI saMgati ahI prAyeM karane cAritranA nAza karatA ne, nayA baccA cAgniI saMgani sabhyanyane hagnA ne nana bakANa nIca munaya // 2 // mantrana AcantA tayA dummUtrana / prarUpano evaM yani baMjAcArI kahavAyaH / yathAuMda. bAda e zabdoM ekArthavAcI cha / / 22 / / svacchAcArI madinA vikalpAyI vicitra mugvazIdhIzrI yana (ghRta, gAna Adika ) vigayAnI ghAnnaca yayA thako nigarva AdikagA na mana pAya ce. nene bagavArI jANavo // 2 // ityAdika ghaNA vikalpApUrvaka ne potana cannamarnu aANa kare | ja, tamaja vInAone para unmRtra prarUpe ne, nayA zirabAmaNa denA paNa to banAyAnI cAya // 25 / / ityaadi| zA hamezA daza dazane pranibodhanAga naMdipoNa samkhA to zrAvakanA siMgavAlA hovAyI gurupaMktine lAyaka aru zakatA nayI; evI rIte vIjA nAMgA jANavo // 25 // 700000ranaruyarurururururururururururu
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ 141 14 madhukaro bhramarastasyApi khagamanazIlatvAt khagatvaM na viruddhaM yathA camarayage na rUpaM, kRSNavarNatvAt; nApyupadezaH, tatsvarasya tAdRgudAttatvamAdhuryAdyayogAt // 26 // kevalaM ki vAsti uttamakuDumeSu yathA tadambA niparimalaikapAyitvAt tathA keSuci guruSu na rUpaM yativeSA'dhAritvAt nApyupadezaH kutazcinostadanAsevakatvAt // 27 // kriyA punararita yathAvihitA, yathA pratyekabuddhAdiSu pratyekayuddhasvayaMyuddhatIrthaMkarAdayo hi sAdhamiM - kA ityatasteSu yativeSadhArive'pi tIrthaganasAdhUnAM pravacanasiMgAcyAM na sAdhArmikA ityatasteSu na yativeSadhAritvaM // 28 // : madhukara maro, ane te paNa AkAzamAM gamana karanA hovArthI, ne yahI kaTuvAmAM virodha nathI; have jema bhramara patimAM, te kALA raMganI hovArya rUpa nayI, tema temAM upadezano guNa paNa nathI, kaMmake nenA svaramA~ tevA prakAranaM gaMjIrapaM ke mIThAza nayI / / 26 / / kevaLa nemAM kriyAnI guNa ke. upajAvyA vinA nemAMcI makaraMda pIye je evaM rI ke gurugAM rUpa hote navI, nahIM kAraNa te puSpana jAni make omAna pa havAya. mAM upadezano guNa paNa hoto nayI matyeka buddhAdikAMnI mAphaka yayAvini se zubha kiyA hoya je pratyeka buddha, svayaMko mArmika eTale eka sarakhA haiH aneneyo tezromA joke mAtha vepane dharavAeM zAsanamA varjanA vA sAdhunA zvacana ane liMga mAthe te sarApaNaM rAnI, mATomA mAtra pane nartha / // 28 // to dhAraNa karatA nayI; nema koika kAraNayI / / 27 / / paraMtu yA file 042066 000000 zrI upadezaratnAkara.
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ / nApyupadezaH, dezanA'nAsevakaH, pratyekabujhAdirityAgamAt kriyA tvasti, tadnaya patra muktiphleti tRtIyo naMgaH // 25 // yathA ca mayUre rUpaM samasti paMcavarNamanohara napadezazca madhurakekAmpaH; paraM kriyA nAsti sarpAderapyAhArakatvena niviMzatvAt // 30 // tayA gurumvapi keSucit ghyamasti, natu kriyA, mathurAmaMgvAcAryAdivaditi caturyo naMgaH // 31 // natra maMtrAcAryasaMbaMdho yathA. maMgunAmAcAryo'nyadA mathurAM pAvayAmAsa-zrutasya zAMtistapasAM nidhAnaM / yugapradhAnaM tu nadA tamAhuH // vihAya kAyAMtaramaMtarAyA-nanyAnanAdRtya munInazeSAn / naktyA vazIlUta vAniriH / mUri sipeve'tra janastameva // 3 // tema nAmAM napadeza guNa paNa hAi zakato nayI kemake pratyeka bujhAdikAne dezanAnA nahIM maMtranArA AgamamA kayA che; baLI teprone teja jave mohA manTavAnA phaLarUpa kriyA meM evaM na trIno nAMgo jANavI // 2 // || baLI jema mayUramA manohara pacaraMgIrUpa ne, nama madhuravANImpa naphadeza paNa ke panu hiMsaka hovA vajha karIne | sarpa Adikano AhAra karavAyI tenAmA kriyArUpI guNa nayI || 301 nema keTayAka gurumAM paNa veSa ane napadezarUpa ve guNo no hoya je, paraMtu mayugavAsI maMgu AcArya prAdikanI patre kriyA honI nayI; evI gIta coyo nAMgo jANavo // 31 // tyAM maMgu AcArya- vRnAta nIca mujaba : eka vagvane maMgu AcArya mayuga nagIna | pavitra karI, aryAta tyAM prAnyAne nakhate maMgu AcAyane loko siphAnanA, zAMtinA nayA napanA nidhAnarUpa ane yuga padhAna kahenA hatA; nayA neyI ghaNA jhokA vIjeM kArya mIna, tathA bacce bInA sabaLA muniyonA paNa anAdara karIne jANe jaktiyI vaza yA gayA hoya nahIM, nema taneja makyA yAgyA || 2 || 50000000.....000 .0000000000000000000000000000000000 zrI upadezaratnAkara
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ 00000000000000000000000000000000000000000000000000 na baMdakapranakapAukeyaH / pravArayAmo'vaNikAHsadaiva // ityAryamaMgau vadati pradargajayAdizetyeva janA jaguste // 33 // niSTAgariSTazca taponidhizca / cAritravAMzceti janaiH rsuvaanH|| muniH sa mAnAkhyamahAGgitidha-protuMgazRMgaM pariropyate sma // 34 // vardhieNu RbhyuttaragauravAgvyaM zRMgAMtaraM tatra carannavApa // aho ahaM pUjitapUjitAMghri-rityeSa mana trijagata tRNAya // 35 // evaM rasagauravasAtAgauravarUpe api zRMge prApa, tata udyatavihAraM tyaktvA nityavAsaM prapannaH, jainakumAdiSu mamatvamaMgIcakAra ||36||ttH,aatmstutiN shraakRtaamyaa'ny-niNdaavimishraamnumodmaanH|| mithyAjimAnA'tiniviSTabuddhimithyAtvamUrIkRtavAnahaMyuH // 31 // vaMdanA karanArA, banArA tathA jANa nAganAthI amAge to ArA Avato nayI, ane evI rIte amona | hai hamezA kaNavAra paNa phurasada maLatI nathI / evIgIna ahaMkArathI maMgu AcAya bolate le boko teone 'tamo jaya || pAmA hukama pharamAbA: ema kahavA lAgyA || || baLI tamA niSTAmAM gariSTha cho, tapanA jaMmAra ge, tathA cAri81 yukta ge, evIgIta stuti karatA sokoe ne munina mAna nAmanA mahAna parvananA UMcA zikharapara camAcyA / / 34 // baLI evaM rIte ne mAnarUpI zivarapara camatA thA, chipAyatA evA mukimArava nAmanA vIjA zivarapara te caDyA; nayA aho: prajanIko paNa mAga caraNo prajajapama vicArIna ne trANe jaganane nae samAna mAnavA jAgyA // 35 // nayA vIsIle anukrama ne maMgu prAcArya rasa gAva naza sAnA gauravarUpI zivarapara pAe caDyA nathA pachI nadhana vihAra tIna ekaja jagAga rahekA sArA nayA jainakuLa AdikamAM mamatA karavA jAgyA / / 36 / / par3I vIjAtrAe 8) kAlI nihAyI mizrita thayanI evI zrApakAe kaMgnI saMtAnI nunina anumodatA thakA, nayA midhyAtimAnanA prAgrahavALI yukta thA thakA abhimAna bAni micyAnvaeNu jajavA sAmyA / / 37 // x gocarI pramukha pATe jana kujamAM ke anya amaka kuna mAMja jarnu bagara bAcanamAM mamanva gharavA AgyA gavAM artha saMjaya .. zrI upadezaratnAkara.
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 104 // 00000000** 000000000 || aryAnitre'surviparItanItiH / kAmI parastrIvirAgaH // dharmAdhvagugururAryamaMgu --rmU || tiM prApavizeSadvipsuH // 38 // saddarzanA lokalasa dvizeSa - zrutaM tapaH saMyama ityazeho / hA mahAmohamayadhakAraH // 3 // tato mRtvA tatratra praNAjJAyatanabAsI yajJo'nRta, savinaMgAt prAjatrapranAdaM bhRzaM zuzoca tathA cAha, 'puranijakho' itimadhurA maMgukayA // 40 // pika: kokilaH, tasmin yathopadezo'sti paMcamagAditvAt : kriyA ca sahakAramaMjaryAdizucyAdAratvAta, tathA cAtuH // 41 // navA manuSya jaima dhanane icche tathA kArya puruSa jema parakhImAM abhibhASa kareM. nema dharmamArgamA cAlapAMgalA evA maMgu AcArya vizeSa icchA karatA kA mULane paNa kho baitrA || 3 || aho ! te maMgu AcArya san eva paNa samyag darzana, samyag jJAna, tathA uvasAyamAna banuM vizeSa prakAranaM zruta, tapa, saMyama vigere sarva asana karyuH mAMTa ke moharUpI mahAna aMdhakAra evaM svarUpa // 6 // panI tyAMcI mRtyu pArma te maMgu AcAryano jIva taMja nagarI gaTaramA rahenArA rUpaM utpanna bhayo; tathA tyAM viraMga jJAnayI pUrvanave kareso pramAda jANIne ghaNa karA lAgyo che ke nagaranI garI yaka evaM rIte mayugavAsI maMgu AcAryanI kathA jAebI // 40 // ve pika eTale koyala ne paMcama rAga mAnAra hovAthI tamAM upadezarUpI guNa che temaja AMcanI mAMjara AdikanA zurU kI mAM kriyA saMbaMdhi guNa paNa rahebI be; ka ke / / 41 // zrI upadezaratnAkara.
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ AhAre zucitA svare madhuratA nI nirAraMjatA / baMdho nirmamatA bane rasikatA vAcAvatA mAdhave / tyaktvA taM vijako kivaM munivaraM dUrAtpunAnikaM baMdata bata khaMjanaM kRminujaM citrA gatiH karmaNAM // 42 / / iti. natujhapaM kAkAdito'pi nikRSTarUpatvAta tathA keSucid gurupu samyak kriyopadezo staH, na tu rUpaM, kutazcitoryatiliMgA'dhArisvAta, sarasvatIvAbanAhetukayativepatyAgizrIkArika sUrivat // 43 // iti paMcamo jaMgaH / / haMsaH prasidhaH, yathA tasmin rUpaM prasi kiyA cakamAnAmAdyAnArAdirUpAH na tUpadezaH, pikazukAdivat haMsapakkiNi tadaprasidhaH // 14 // zrI upadezaratnAkara jenA AhAramA pavitratA, svammA mAdhuya je. mALI vAMdhavAmA nirAnipANaM he baMdhamA nimama cha. vanavAsamA rasikapANu tA vasanamA jaina vAcAlpA se, evA kA kina pahI sapA munibagna ra mani, kImA khAnAga khaMjana pakI saragvA kapaTI yatina arara : bAMkA caMdana ko ce, mATa kamaoNnI vicitra gati re // 4 // iti kalI ne kokilamAMmpa honuM nayI, kamaka te to kAmamAya paNa khagava rupavALI je evN| rIne kaTAka guruAmAM samyaka pracAranA niyA ana napaMdA tA hoya , paraMtu pApI rUpa ho nayA kamaka kAka kAraNane bIca sarambanI sAztrIna vAnavA mATe muninA baMpa tajanArA zrI kAkSikamUgniI po muninA vepana ne dhAraNa karanA ny| / / 4 / / panIra pAMcayo jAMgI jANavI // hama e prasiddha naH jama namAM rUpa prasika nema kriyA paNa kamaLa nAvanA AhAra Adika rUpI paraMtu tenAmAM koyana nayA popaTa AdikanI paMje nupadezanA guNa nayI kamaka haMsa pInA nAdanI prasichi nrth| // 44||
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 10 // 000000000000000000000000000000000000000 tayA kaMcidgurupu sAdhumAtrarupa 'yamasti, na punamapadezaH, gurbananujJAtatyAdinA tadanadhikAritvAta, dhanyazAjhinadhAdimaharSivata, iti paSTo jaMgaH // 45 // kIra: zukaH, sa ca bahuvidhazAstrasUktakathAdiparijhAnaprAgajyavAniha gRhyate, sa ca rUpANaM ramaNIyaH, kriyayA sahakArakabIdAmimIphalAdizucyAdAgadimAn : upadezapaTuzca cenoharavacanatvAta // 16 // kasyacinayAvidhAvasarocitahitopadezakatvAdapiH zrUyate ca kahAsaptatyAdau, zakena hAsaptatyA kathAnakaH proSitapatikAyAH zreSTipanyAH parasaMganivAraNena zInarakSAkagaNAdi // 4 // zrI upadezaratnAkara pUrvI gIta keTalAka sAdhu mAtrapa gurUomAM vedha ana kriyA e bace to hoya je. pagnu upadeza honA nayA; kamaka guruNa nema karavAnI anujhA nahIM ApakA Adikava karane pannA zAminadra AdikanI patre upadeza / devAya nona adhikAra honA nayI vI rInaM nahA jAMgA jANavo || 45 / / kIra pApaTa, ahIM ev| popaTarnu prahaNa kara ke, je ghaNA prakAranA zAmAMnA uttama zAko nayA kayA AdikanI kAnanI kugacALo hai na popaTa rUpeM manAhara hoya , tema kriyAva karIna paNa AMtrA, kaMla, dArima, AdikanA pavitra AhAravALA 7hoya . tama manohara vacanavAlI hAvApI upadezamA pAsa paNa kahavAya ne / 46 / / kemake tabo popaTa kATane avasagacina hitopadeza para Apa ne yumAyanarI AdikamA sakaLAya ke pApaTa vahAnera kathAovakaM karInA | paradeza yAtrA panivALI zanI strIne pagno maMga nivAgaNa karavA vajhe karIne nAgInA sIjhanA rakaNa AdikanuM | kArya kaya // 4 //
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ ralamAradheSTikayAdiSu sthAne sthAne hitopadezAdi ca ; tathA kecit zrIguravastrayabhapi binnati zrIjaMbuzrIvatrasvAmyAdivata // 4 // iti saptamo naMgaH // tayA ca karaTaH kAkastasmina na rUpaM, socanA'priyadarzanasvAta : nopadezaH kaTuraTanazIvatvAta; nApi niyA.. tegijaramAdipazyAzijIvalocanotpATanakatacaMcughaTanAdikArityAt // He // tadanamAMsamavAdyazucyAhAritvAcca, evaM keSucidaguruSu rUpaM, nupadazaH, kriyA ceni trayamapi nAsti: nAnA prAgvan. nidarzanaM ca azurUprarUpakAH pArzvasthAdaya eva. paratIryikA niMginI vA // 50 ityaSTamo naMgaH // vaLI glAmA zavanI kayA AdikAmA ukANa kANe / popaTe kagyo) hinopadeza Adika , ecI ne kaTavAka guru mahAgano pa. kriyA ne napaMdaza, patraNa guNIne dhAraNa kare re ( kAnI patraM nA ke | zrI jaMcamvAmI nayA zrI vanambAmI AdikanI patre / / || parva) gIte yAnamA sAMgA jANayo / have kATa eTjha kAga. naI pa nathI, kemake nernu jo manuSyAnI agyAne apriya thA pama: nama kaTuka bavALI hAMvAyI tamAM upadezanA guga pA nayI; nama nanAmA kriyA kA zuddha nayI; kAragAke na grg| gharamI gAya Adika paza Adika jiivaan| AMgkho navamI, nayA nAna pamanAM cAMTApara cAMco ghAMcavI nyAdika azaja kriyAnA karanAra || 4 | namana ne pazu AdikAnAM zi. mAMga tathA manna Adika apavitra pahAyoMnA nakaNa karanAra je pa kaTanAka gumbAmA vaya, upadaza ke kriyA / bAgalAnAM nayI nanI vizeSa nAvanA ( mamajAna / pUrvanI paDe jANavI ahIM dRSTrAMta nakaM azuddha padeza pramapanAga ghAmanyA adikAnana jAyAH athavA dagnIcI jhiMga dhArIne jANavA / / 50 ||vii prAdhamA nAMgo nANako / 1000000000000000000000000000000000000000000000000000 zrI upadezaratnAkara.
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 06 0000000000000000000000000000000000000000000000 // pramukhavacanAcca tajjAtIyA apara'pi patiNo dRSTAMtIkAryAH, yathAsannavamitiH eSu cASTapu naMgeSu niyAvikapakAH sarve'pyayogyA eva, kriyAsahitapakkAstu yogyA: // 55 // paraM tatrA'pyupadezavikalAH mvatArakatve'pi na pagaMstArayituM samaryAH: azukhopadezakAstu svapagaMzca navAbdhI nimajayaMtIti zuddhopadazakriyAyuktapakaH pikadRSTAMtasUcitaH svIkAgaIH // 55 // trikayAMgapatAzca kIraTuTAMtana prakaTitaH sarvottama eveni;---bagASTakaspaSTanidarzanariti / zrImadaguru naSpravidhAna vinAvayan / / samyakkriyAmAraguNAn parIya naan| najena nAbArijayazriye budhaH // 4 // ||iti zrImunisuMdaramUriviracate zrInapadezaratnAkare caturdazastaraMgaH // ahI pramukha zAiyoM ne jAnivAlA kaMjA pakAne pANa mAnyatA pUrvaka dRSTAMtampa karavA have te Ahe jAMgA ApAM kriyA dinAnA sarva pakko ayAmpana chaH ane priyA sahita eko yAnya cha / // 5 ||vttii tyA paNa japadaza kniAnA nA jo ke ponAna nAra . paraMtu pani nAravAne samartha nayI: baLI ahada upadeza denArAo to pAtAne ana parane pAlA saMsAra mamudramA mamamATe kAyananA hAnathI mRcana kAlo evA zunapadaza naza zuru kriyAvALI pala svIkAravA yAyaka ne / / 5 / / vlN| pApaTanA itithI mRcanA trikayAgI eka savayI uttamaja ke; evaM rInaM A pakina patra dAnova karIna pAna prakAranA guruona jAgIna tAmAMyI uttama kriyA tayA nuttama guNAvAlAnI parakA karane tamana, bhAva zatruona jItAnI brahamI mA panine janavA / / 53 // // etrI rIta zrI munisuMdara mUrijIe gneyA zrI upadazaratnAkaramAM cAdamA saraMga samApta thayo / / zrI napadezaratnAkara.
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ N ati- A TA EVE ENTISMA AAMANANEMATA iti caturdazastaraMgaH samAptaH
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha paMcadazastaraMga: .. .'-J.ar i .. . .... ..--- -- .. .-.: .. . punarnidarzanAMnamasvarUpaM prastAvAgataM zrAchAdisvarUpaM cAda---mUtram sauvAga vesa gahavarAyAdagANaM va mAtrahisArA // canagumagihi dhammajiyA / suakiriyA muchi dhammahi // 1 // kI vIjA hotI va karIna gurutuM svarUpa tayA manAvayI avayaM zrAvaka Adikarnu svApa paNa kaha .maranA arthaH-cAMmAsa, vezyA, gRhapani tayA rAjAnAM AjagaNanapatre madhye nayA bahAyI mArana evA cAra pravAlagnA guru o nayA gRhariyA, zruna, kriyA, zakti ane dharmadame karIna dharmamapI AjIvikAvAlA thAya // 1 // S
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ ... amyA vyAkhyA, zvapAkavezyAgrahapatirAjhAmAjaraNAnIba madhye bahizca sArA asArAzcatvAra iti catuHprakArAH, zrutena, kriyayA, zuddhyA, dharmeNa ca kramAd guravA, gRhIti sAmAnyoktAvapi zrAvakarUpA gRhiNo dharmAjIvAzca lavaMtIti piMmArthaH // // atha vistArArthaHtatra mantabahisArA ityuktyA AlarANAnAM caturlaMgI sUcitA. tathAhi // 3 // kAnicidAjaraNAni madhye'tara sArANi, bahirapyasArANi (1) aMtarasArANi bahizca sArANi (2) aMtaHsArANi bahirasArANi (3) madhye bahizca sArANIti () // 4 // dave ne mAthAnI vyAkhyA kaha ne cAMDAla yA gRhasthI nayA gAnA shraadpnnaanN| paM madhya tathA vahArathI mAra ane asArata, jJAna, kriyA, zuddhi ane dharmazI anukrame gurutrA cAra prakAgnA se tathA gRhasthI / ema sAmAnyapaNe va hyA banA paNa zrAvakam pI gRhamyiA jAgA: ana nevA zrAvakampI gRhamyiA pANa cAra prakAra dharmapI AjIvikAvALA yAya je evo samudAyArtha jANavI / / 2 / / ve vinAra bAlo artha kaDe ke nyAM madhye ane: bahAgyI mAra, ema kahIne ApaNAnI cananaMgI mRcana kagaH ne kaha re // 3 // kaMTalAMka AdhANo aMdararthI paNa | mAvinAnA ane bahArathI paNa mAra binAnA 12 keMTanAMka aMdA asAra ane vahArI sAgvALAM cha / 5) kaMdanAMka aMdArtha mAra ane baDhArtha asAra / na vedanAMka vo aMdAyI ane bahArathI banethI mAravALA (4) // 4 // zrI japedezaratnAkara 0000000000000000000000000000000000000000....
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 107 // taMtra zrapAkAnAmupapAdanyeSAmapyAjIrAdInAM nIca jAtInAM AjarapAni kavIzadimayatyenAMtaHzupiratvAt karkarAdibhRtatvAdinA cAMtarasArANi, tAdRktejaH zobhAyajAvAda vadizrAsArANi // e // kevalaM nUpurakuMbhalAdyAkAramAtradhAritvAdAcaraNAnI tyucyate, tezca parihitairmayA nupurAdIni parihitAnItya nimAnamAtrasukhaM paridhAtuH // 6 // tathA bhairavakAdo muktairapi na kimapi viziSya uvyAdi sabhyate, nagnairapica na kAnvyiotpattiriti prathama AcaraNanaMdaH // 1 // tayA vaizyAnAM AmaraNAnyataH zupiratvAta AkAditatvAcA'sArANi vadizva nAmrAdimayatve'pi svarNena rasitatvAsunAM svAmitvabuddhihetutvena sArANIva pratijJAsate, iti sArANi // 8 // 14 tyAMta upalathI vIjA paNa Adi jAtiona ApaNa kara AdikAM nayA aMdAyI patra hovAthI tathA aMdara kAMkarA Adika bharelA hovArya aMdarazI sAra binAnA nimaja tama / vanAM teja jhA Adi na hovAthI bahArathI paNa sAravinAnA ne || 5 || kevaLa kAMkara tathA kuMma Adiko mAtra AkAra dharata hovAthI ApaNa kaddevAya anaMta AbhUSaNo pakhArthI meM kAMkara Adika yAM, ephakta abhimAnarUpa sukha paranAgne jalAya || 6 || kaLI te akhaM Apane gharo Adi kA paterya ke vizeSa rati dravya Adiko brAna yatA nayI; tema te ANI jAgyArthaM / paNa kaMDa ityanI utpatti yatI nayI evaM rIte ApaNa saMbaMdhi paMhelo neda jAevAM || 9 || ve vezyAnA AbhUSaNe aMdara polAM hotrA ne lAkha dikI jalA hovArtha sAra binAnA, ne bahArathI tAMtrAnAM hotrA batA pAe upara sonAno ho mA karIne mugdha okAne te mAnAnAM ke, evaM buddhi yatrA ke karIne jANe sAgvALA hoya nahIM neva bAMge, yAM sArata ke // cha // zrI upadezaratnAkara.
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ yatA yahiHsArakhaM prakArAMtareNa jAvyate, tathAhi yathA'jaraNAni kula striyo vasrAdhAgadanena guptAni paridadhati, na tathA gaNikAH, tAgniranAbAdanena sphuTavRttyaivAMgadakuMmalAdInAM paridhAnAt // 5 // tena bahiyotamAnatApratitAsAttAni bahiHsAgaNIti, taizcA'khamaH zujhAnarAvat zonAdi syAta, grahaNakAdI muktaizca tatsvarUpA'nalikA mugdhA avyAdyarpayaMti, lagnastu na ko'pyarthaH sidhyatIti dvitIyaH // 10 // tathA gRhiNAM vyavahAriNAmAjaraNAni sarvasvarNamayatvAdaMtarnighaTatvAtsArANi: vanizca tAdRkprauDha ratnAdijaTitatvA'nAvAt // 11 // tadyoSidAdinirvastrAbAdanAdinA guptavRttyA paridhAnena vA rAjAjaraNApekSayA anudarA kanyetyAdivat alpasAravAdasArANi // 1 // athavA te bahAranuM sArapaNu cInI rIne batAve , ne kahe je-jema kulIna strIzro vasAdikathI DhAMkIna guma rIta napANI pahere De, nema vazyAnA gupta paDheratI nathI, tetro nI basAdika DhakyA vinA pragaTa rIneja 1 bAjubaMdha tayA mana prAdika pehare // // ane tethI bahArathI caLakatAM dekhAvAyI tetrI bAhyasAravAnA |ktI jyAsudhI te avaga hoya tyAmudhI to sAcAM AjUSAnI patre zonA Adika yAya, tema ghareNe mUkabAthI paNa tenA svarUpane nahIM jANanArA mugdha jhAko te sATe dravyAdika prApeparaMtu te ApaNo nAMgyAthI tathA kara paNa svArya sarato nI, evI rIta bIjo jeda jANavo // 10 // kaLI gRhasthInA eTane vyApArIonAM bhAjapae sAva sonAnAM hovAthI tathA aMdara nakAra hovAyI sArajUta ; tathA bahArathI temAM tevAM umadA ratnAvika jamA na hovAca // 11 // hepaja tezronI sI Adiko paNa vastro DhAkavA AdikathI guma rIte pahere , ne tethI rAjAnA prAvRSaNAMnI aMpAye 'prA kanyA udara vinAnI ityAdikanI phere te prAbhUSaNo svarUpa mAravAnA hopAthI prasAramata ke // 1 // 10 zrI upadezaratnAkara.
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAni cA'khaMmAni jagnAni vA'rthavAjAdikAryakArIgaroveni tRtIyaH // 13 ||tshraa rAjJAmAjaraNAni prAgvadaMtaHsArANi, vahirapi ca aGgakoThyAdimRtyaralAdijaTitatvAnnirnayatvena punninUpayoSinnizca sphuTavRttyeva paridhAnAdinA vA ravikiraNAdivad dyotamAnatvena sArANyeva // 14 // taizcA'khaMH sukhamAtirekotpatteH, nagnairapi ca svarNamANikyAdimRTyAtpattazcAnASTasiddhireveti caturthaH // 15 // evaM guravo'tarbahizca zrutena satA'satA ca catuSpakArA jheyAH, aMtarvahizcA'sArAH, aMtarasAga bahiHsArAH. aMtaHsArA bahirasArAH, aMtarbahizca sArAH // 16 // zrI upadezaratnAkara. vaLI te AnUSaNo akhaM hoya yA nAMgatA hoya. noSaNa drazyanA khAna Adika kAryane karanArAja ch| evaM gIte tIno naMda jANavo / / 13 // kaLI gajAnAM ASo pUrvanI peThe aMdarayI sArakhAlA, nama || bahArayI paNa lAkho kromonI kiMmanavAyA ratnA AdikathI jamenA hovAyI, athavA ni nayapaNe puruSo tayA | rAjAnI vIo ke pragaTa taMja paheracA zrAdikArthI athavA sUryanA kiraNa AdikonI peThe camakatA hovAthI sAranUtana he // 14 // vadI tetro jyAmudhI akhaMmita hoya tyAMmudhI paharavArya atyaMta mukhanI mApti thAya ane | nAMgyAyI paNa murvaNa tayA mANikya Adiko mUlya upajavArthI icchina siddhi thAyana 3; evI rIte cauthoM jANavo // 15 // evI rIta guruo paNa aMdA ane vahAra batA ane achatA evA jhAne karIne nIce mujaba cAra prakAranA jAgavA. aMdarathI ane kahArayI sAra binAnA : aMdara sAravinAnA ane bahArathI sAravAlA aMdarathI sAra| vAlA ane bahArathI mAra binAnAH tathA aMdarathI paNa sAravAlA ane bahArayI paNa sAravAlA / / 16 //
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatra keSAM cit pArzvasthAdInAmaMtarhRdaye na zrutaM samyakUzrI jinAgamarUpaM tadazraddhAnAtbezato'pi tadnAvanAdyanAvAdvA // 11 // azraddhAnAdi ca talliMgasya, mahAtratArAdhanAvazyakAdisamyak kriyASaDjIvaracApariNAmapAlanaprayatnAdisaMvegakaSAyopazamatatvajAvanAderadarzanAt // 18 // pratyuta dagapANaM pupphaphalaM / asaNijjaM gihatyakiccAI' ityAdipramAdAnAM sphuTayaivAsevanopajAta; pArzvasthAdiSu hyete 'nAcArAH sphuTamevopalabhyate // 17 // tathA hi - saMnihimahAkammaM / janaphala kusumAisavvasaccittaM niccativAranoaNa - trigaivaMgAitaMbo || 20 || huppa milehima-mapramANasanniyaM dukUlAI || sijjovAhavAhaNa - AjahataMvAipattAI // 21 // tyAMkeTalAka pAsasthAnI rUpa samyaka prakAranaM zruta hotuM nathI, paNa tenI jAvanA A dekano netryAMne vahAM bhI kemake Ane se para zrakA hotI nayI athavA leza mAtra || 17 || vaLI monA liMganI paNa zradhA Adika thatI nayI kemake te omAM mahAvatAMnI ArAdhanA, Ava zyaka Adika uttama kriyA, kAya jIvonI rAno vicAra, tathA te pALavAyAM prayatna Adika, trairAmya kapAyAMnI zAMti tathA tatvAMnI jAvanA Adika dekhAu~ nayI // 18 // paraMtu laDaM jaLa, mATI, puSpa, phaLano saMgha, ne pANaya AhAra zrAdikanuM saMvana tathA gRhasthAnAM kArya karavA pAeM, ityAdi pramAdAne pragaTa rIneja sevatA dekhAyaH kemake pAsalyA adikAne viSa e anAcArI pragaTana rIte dekhAya ke // 115 // te kar3e saMnidhi, pradhAkarma, jaLa, phaLa, tathA puSpa Adika sarva sacittonuM sevana, hamezAM tre, trAvAra jojana vigaya tathA aga Adiko sevana || 20 || sArI rIte nahIM pani karesA, pramANa vinAnAM tathA kinArI bALA rezamI vayAdikanuM parathApa, zayyA, paravA, vAhana, hathiyAra, trAMcA grAdikana pAtronuM rAkha / / 31 / zrI upadezaratnAkara.
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 110 // siratumaM khuramuM / raharamuhapatti dhAraNaM kajje // egA gittanamaNaM / sacchaMda cii // 22 // ceDAivAsaM / puraMjAi niccavAsitaM // devAi davvajogaM / jiharasA AkAravaNaM // 23 // nhAvaNasaM / vavahAraM gaMyasaMgakInaM // gAmakuJjAimamattaM / * zrInahaM thIpasaMgaM ca // 24 // nirayagaiheja -- joisa | nimitate gacchatajogAi // micchAi rAyasevaM / nIyANavi pAvasA dijjaM // 25 // suvidisAhupAsaM / tappAse dhammakammaparisehaM // sAsapajAvaNAra | maccharaastekatrikaraNaM // 26 // atrAya mastaka dADhI gAvacI, kAma paDye rajoharaNa tathA muhapatti dhAravAM, tathA ekAkI jamanuM, e mapa svacchaMda ceSTitaka che / / 22 / / prajA AraMbha Adika, nityavAsa, devadravyAdikanuM jogavanuM, jinamaMdira anizALA ki nA || 23 || snAna karaM, mana karaM, AbhUSaNa pahekhAM, vyApAra karo, ya saMgraha karavo, krImA karavI, gAma kula AdikanI mamatA karacI, khIno nAca jovo, tayA brIno prasaMga karatI // 24 // vaLI narakagatinA heturUpa evAM jyotiSa, nimitta, vaidyaka, maMtra, joga Adika sAdhavAM, midhyAvi rAjAnI sevA karavI, nIca prANIne paNa pApakAryamA sahAya ApakI || 25 || uttama kriyA pAlana-ga sAdhupara pa karato. temanI pAse dharma kAryano pratiSedha karavo, zAsananI mAM matsara karo, kamI Ane kajIo karo // 16 // 'thI parimaho vAtri' iti dvitIyapustakapAtraH zrI upadezaratnAkara.
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ sIsodarAiphomaNa / nahitaM prohaheDa gihithuNaNaM // jiNapamimAkayavikaya / - zAmANakhaDakaraNAI // 37 // zrIkaraphAsa vanne / saMdeha kasaMtareNa dhaNadANaM // caTTa. mayasIsagahaNaM nIcakulassAvi daveNaM // 28 // savvAvajapavattaNa-muhutadANA savvakSoyANaM // sadAgihivare vA / svajagapAgAikaraNAiM ||she // jannavAzguttadevaya-pUyaNapUyAvaNAmibattaM // sammattAinisehaM / tersi mujheNa vAdANaM // 30 // zya bahuhAsAvajaM / jiNapamikuThaM ca garahiyaM soe // je sevaMti kukammaM / kani evaM dinichammA // 31 // zrIsapadezaratnAkara. ___ mastaka pheTa Adika phomavAM, jATacApA Anan, ojana mATe gRhInI stuti karavI, jina pratimAnA krayavikraya karavo, nacAhana, kAmaNapramumba nIca kArya karayAM // 27 // khonA hAyano mparza karavo, brahmacaryamA maMdeha dharaco, vyAne dhana ApavaM, nIca kuLanA phA cAha yA ziSyone dravya pApI grahaNa karavA ||3| mA pApomAM prakRti karavI, sarva lokone muhUrta Adika jor3a devAM, dharmazAlAmAM athavA gRhapyAne ghere khAnA / pakavAna Adika karavAM / / // yaka Adika gotradevanAnI pUjA karavI karAvavo Adika mithyAncane bIkAravaM, samyaktra Adikano niSedha karavI, apayA kimata se samyaktva Adika deveM / / 30 // ekI rIne paNA prakAramAvadha eTo pApavAI kArya jinezvara pranupa niSadheyaM, nathA nideya cha, mATe prAokamA je pANI kama gave , nthaa| | kare , tezro barembara dharma vinAnA // 31 // 14.
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 15 // iha parasoahayANaM / sAsaNajasaghAkSaNaM kudiTTINaM // kaha jigadasaNamasiM / koveso kiM ca namANAI // 3 // ityAdi, ato na teSAmaMtaHzrutaM, nApi bahiH, pAre vyAkhyAdau ca zrutasyA'zravaNAt, prAyaH SaTpraDakAdInAM cANAkyapaMcAkhyAnakasiMhAsanakAtriMzikAvinodakathAprAyANAmanyeSAmapi AMkAkrepakANAM tat tadAdhunikAdinRpamaMtrikaviprabhRtiprabaMdhakaTipatasaMbaMdhavizeSopadezAnAM ca pAgad vyAkhyAdI va prayojanAca // 33 // tato'tarbahizca zrutA'jAvena vidhAyamAgaH pANyAdayo bokottarAH kugumvaH prayabhannaMgapAtino jheyAH // 34 // zrI saphedezaratnAkara vaLI evIrIte prAyoka ane paralokano nAza karanArA, zAsananA jazano ghAta karanAga, tathA kuhivALA evA neone jinadarzana kyAthI mAma thAya? tama uttama veSa tayA namana Adika paNa kyAthI hoya! // 3 // | ityAdi, pATa neone aMtarathI paNa zruta eTo zAna nayI hotuM, nema bahArathI paNa nayI ho? kamake pATha nayA vyAkhyAna AdikA nene zruta hoya, ema saMnaLAtuM nathI; kemake teyo prAyeM karIne prakAdikAMnI nemana cANakya nIti, paMcAkhyAna, siMhAsana patrImI Adika vinoda kathAaono, nepaja bInAM paNa jeyI konAM mana | raMjana dhAya tevA zAstrAno, tathA te ne hamAhAnA rAjA, maMtri kavi Adikono prabaMdhonA kampina etrA saMbaMdha vizeSa upadezonA pAyI vyAkhyAna Adika vAMce je // 33 // mATe evI rItanA pAsanthA Adiko zrutanA anAvayI aMdaracI ane bahArathI pANa mAra dinAnA nayA te lokottara kugurujaone pahelA jAMgAmA rahekhA jANavA // 4 // - -
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ evaM auhar api viprAdayo bauddhayogitApasAdayazca bahiraMtazca zrutA'bhAvena pramabhaMgAnupAtina eva, zrutA'nAvAzca teSAM dvidhApi jinavacanavAhyatvAt // 35 // jinaJcanavyatiriktazAstrANAM ca zrutatvA'bhAvAt teSAM tatvAnAvazca gajamivat kodA'kamatvAtU, jIvavadhA'satyastainyA'brahmAdInAmapi dharmatvena prarUpakatvAcca // 36 // taDukkaM dhanapAJjapaMmitena, - spazo'medhyanujAM gavAmadhadaze vaMdyA visaMjJA DumAH / svarAdhAdvinoti ca pitRn vipropanuktAzanaM // AptAnadmaparAH surAH zikhihutaM prINAti devAn daviH / sphItaM phalgu ca badgu ca zruti girAM ko vetti lIlAyitaM // 37 // pUrvarIta baukika evA brAhmaNa Adiko bodha yogI tathA tApasa Adiko bahArathaM / ane aMdarathI pa tAjA karIM pahanA jAMgAma varnanArAja hai; valI te jina vacanartha vAhya hovAthI banerIne nAva // 35 // nema jina vacana zivAyanAM zAkhono zrutapaNAno ajAna ke ane te zAkhono zrunapapAnI aAva garekA zrImAna patra dAkharmI zakato nayI; kemake omAM jIvahiMsA, asatya, corI, nayA Adiko dharma rUpe // 36 // pApaMki ke. je tinI vANI mAM triza khAnA gAyAMnA sparza pApona haranArI ko . saMjJArahita hone vaMdanIka kalA ke krAonI hiMsA svargaprApti kahelI . zrAyAM khAtuM apitu puSTa karanAeM kaM ne, udyasya devane prApta tarIke kahelA, agrima homebuM balidAna devAne khuza karanAeM kahe ke pavI rItanI zrutinI vANItuM vizAla auries ani frika ceSTita koNa jAkhI ke maje // 37 // zrI upadezaratnAkara.
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 112 // 20000 yogatiralokeSvapi 1 yaM dazavidho dharmo / midhyAdRgnirna vIcitaH // yo'pi kazcit kvacit proveM / so'pi vAGmAtrarttanaM // 38 // tasvArtho vAci sarveSAM / kepAMcana manasyapi // kriyayApi narInanti / nityaM jinamataspRzAM // 39 // vedazAstraparAdhIna burUyaH sUtra kaMkAH // na lezamapi jAnaMti / dharmaratnasya tatvataH // 40 // gomedhanaramedhAzvamedhAdyadhvarakAriNAM // yAzikAnAM kuto dharmaH / prANidhAtavidhAyinAM // yamanRtaM / parasparavirodhi ca // yastu prapatAM dharmaH / kaH purANavidhAyi nAM // 42 // mAM paNa ka ke, yA daza prakArano dharma vidhyAlioe jolI nathI, ane kAna ko kaheM. te paNa phakta vacana mAtranuM nATaka je // 38 // jaina matane mAnanArA evA sarva lokAMnA vaca mAM to artha rahe the, tathA keTalA konA manasAM rahelo ne, ane kriyArUpe paNa hamazAja nAcI raheAM ne ||| phakta sUtra mAtrane kaise karanArA tathA vedazAkhane AdhIna buddhivAlA manuSyo dharmarUpI ratnanA leza mAtrane paDa tattrayaM / jAgRtA nathI ||40|| gomaMtra narameva tathA azvamedha yAdika yajJa karanArA ekA jIvahiMsA karanArAyane varSa te kyAthI hoya ? // 41 // kahI na kA karavA Ayaka, san tathA paraspara virodhakA vacana vojhanAga evA purANIne paNa jhI rIteM dharma hoya ? | B || zrI upadezaratnAkara.
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0000000000000000000000 asalUtavyavasthA niH / parAd vyaM jighRktAM // mRtpAnIyAdintiH zaucaM / smArtAdInAM kuto nanu // 53 // RtukAne vyatikrAMte / cUNahatyAnnidhAthinAM // brAhmaNAnAM kuto brahma brahmacaryaprasApinAM // 14 // aditsato'pi sarvasvaM / yajamAnAjighR to // arthArthaM tyajatAM praNAn / kyAkiMcanya vijanmanAM // 45 // divase ca rajanyAM ca / mukhamAtraya svAdatAM // jyaa'jdyaa'vivekaanaaN| saugatAnAM kutastapaH // // mRThI zayyA prAtaH peyA / madhye naktaM sAyaM pAnaM // prAGgAkhaMjha rAtremadhye / zAkyopajJaH sAdhodharmaH // 4 // svapecapyaparAdheSu / kaNAcA prayanvatAM // baukikAnAmRSINAM na / kramAzo'pi dRzyate // 18 // jUnI vyavasthAothI para yAmayI dravya grahANa karavAnI mA karanArA ekA smRtine anumaganAga Adikone mATI nayA pANI AdikathI pavitratA (dharma) kyAMcI hoya? ||4|| matakALa gaye sne bALahatyA kahanAga, tathA brAhmacaryano phaka bamabamATa karanAga brAmaNene brahmacarya (dharma) kyAMcI hoya // 44 // devAnI sA nahIM karanArA evA paNa yajamAna pAsayI tenu sarvasva bavAna incanA nathA dhanane mATe pANane tajanAga evA brAhmaNoMne akiMcanapA kyAthI hoya ? ||45 // divasa ane rAtrie paNa mukhane purIna khAnAga, temaja nakSya anadayano viveka nahIM karanAga pavA bAbAne tapa kyAyI hoya / / 6 // kopaLa zayyA, prajAte gava ke kAMjI pIvI, madhyAnhe jAMjana kara, sAMje dudha Adika pI, madhyarAtrie drAva khaMka khAvA, evo zAkpamunie sAdhudharma ko che / / 47 || svarUpa aparAdha hote te paNa kSaNabAramAM zrApa ApanArA evA sAkika RSizrAne kamAno aMza mAtra pANa devAno nayI // 4 // zrI upadezaratnAkara. zya
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAtyAdimada-- parinarjitacetasAM / / kva mArdavaM dvijAtInAM / caturAzramavartinAM // ] // kaMjasaMraMjagarjANAM / vakavRttijuSAM vadiH // vedAjavaMzo'pi / pAkhaMmatinAM kathaM // 50 // gRhiNIgRhaputrAdi - parigrahavatAM sadA // dvijanmanAM kathaM muke - jiMkakula vezmanAM // 21 // raktadviSTamUDhAnAM / kevalajJAnazAlinAM // tato jagavatAmeyAM / dharmasvAkhyAtatAItAM || 2 || rAgAd dveSAttathA mohAt - 'rhatAM vitathavAditA // 53 // ye | ved vivAditA // tadajAve kathaM nAmA - tu rAgAdinirdoSaH / kakhuSIkRtacetasaH // na teSAM sunatA vAcaH / prasarati kadAcana // 4 // jAti Adiko maha tathA durAcaraNothI jonuM mana nAca rahe je tathA cAra AzramosAMjezrI vI rahenA je. evA trAhmaNAne komalatA kyAMcI hoya ? // 45 // hRdayamA kapaTavALA, tayA bahArathI vagajagata jevI sivAlA evA pAdI vratadhArIne sarajhapaNAno aMza pAe kyAMyI hoya? // 50 // hamezAM strI, ghara tathA putra yAdinA parigrahavALA tathA yojanA to eka kugraha saravA ekA grAmapone tyAganAtra kyAthI hoya ? // 51 // mAMga binAnA ane kevaLa jJAnava karIne manohara tathA uttama vyAkhyAnane lAyaka evA zrI arihaMta manu yo ko dharma // 52 // rAga, pa ane moharthI vinayavAdIpaNaM thAya. ane arihaMta manuna to yAMnI jAva hovAthI vitathavAdI pakyAMyI saMjave ? || 3 || vaLI jenAM mana rAga Adika dopothI malina thavelA je tenAM satya vacano kadApi paNa hor3a zakatAM nayI // 64 // mAM zrI upadezaratnAkara.
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ I tathAhi--yAgahomAdi -- karmANAni kurvatAM // vApIkUpataDAgAdInyapi pUrttA - nyanekazaH || 2 || pazUpaghAtataH svarga -- lokasaukhyaM ca mArgatAM // dvijebhyo jojanairdantaiH / pitRtRptiM cikIrSatAM // 6 // ghRtayonyAdikaraNaiH / prAyazcittavidhAyinAM // paMcasvApatsu nArINAM / punarudghAhakAriNAM // e // apatyA'saMnave strISu / dojApatyavAdinAM // sadoSANAmapi strINAM / rajasA zuddhivAdinAM // e8 // zreyobuddhyAdhvarahata--vAgaziznopajIvinAM // sautrAmaNyAM saptataMtau / sIdhupAnavidhAyinAM // ee // veLI yajJa, havana Adika iSTa kamane karanArA, tathA neka evAM vAva kutrA tayA talAva Adika pUrvane pAya karanArA || 55 || baLI pazuonI hiMsAthI svarga lokanA sukhanI mAnI karanArA, brAhmaNe matye jojana dene pitR onI vRpti karavAnI icchA karanArA // 56 // ghRtanI pani Adika karIne prAyazcitta karanArA, pAMca prakAranI ApadAo pate te punarvivAha karanArA // 57 // khIne saMtAna na hone chate kSetrajayI (gotrI thI ) putra utpanna karavAnuM kanArA, doSayukta strIonI paNa rajayI zuddhi kahenArA // 58 // zreyanI buddhiyI yajJa karanAre haNelA bakarAnA liMgI AjIvikA vanAvanArA, sUtrAmaNI tathA saptataMtu yahAM madirApAna karanArA || 25 | * ukta kAryoMne TApUrta kahe se. * potAnI prajJAcI potAnI zrI sAthai gotrama athavA parapuruSanA saMjogayI utpanna yayennA putra 'kSetra, kavAya je. ( bhAvI AjJA denAroM zAla va pramANika hoya teja vicAravA yogya ve ) ne saMbaMdhI manusmRtimA vivecana hai. zrI upadezaratnAkara,
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 114118 gRyAzinInAM ca gavAM / sparzanAtpUtamAninAM // jayAdisnAnamAtreNa / pApazuddhyanidhAyinAM // 60 // vaTAzvatyAmabakyAdi-jumapUjAvidhAyinAM // vanhIM hutena hvyen| devaprINanamAninAM // 61 // juvigodohakaraNA-diSTazAMtikamAninAM // yoSidhivanAprAya-banadharmopadezinAM // 6 // tayA, jaTApaTajhannasmAMga-rAgakopInadhAriNAM arkacattUramAddUra-devapUjAvidhAyinAM / / 63 / / kurvatAM gItanRtyAdi / putau vAdayatAM mu. huH // muhurvadananAdenA-todyanAdavidhAyinAM // 64 // asatyanApApUrva ca / munIn de. vAn janAna ghnatAM // vidhAya vatannaMgaM ca / dAsIdAsatvamitratAM // 65 // zrI upadezaratnAkara viSTA gvAnArI gAyonA sparzayI pavitrapANu mAnanArA, phakta jaLa AdikanA snAnayI pApAnI zuddhi kaha- | 1 nArA // 60 / / yama, pIpachA nayA prAMvatrI Adika konI pUjA karanArA, agnimAM homanAM padArthavajha kani | devonI khuzI mAnanAga // 61 // mI upara gAyane dAvAyI vinAnA zAMti mAnanArA, prAya karIne jayI bIna duHkha napaje evaM to dharma yavAno upadeza denArA || 6 || baLI, jaTA, bakA, nazma cALavaM zarIra nathA laMgoTIna ghagnAga, Akamo, naMga nayA vividha deva pUjA karanArA / / 6 / gIna, nAca Adika karanArA, vAraMvAra hAyanI nATIo vagAmanAga, lemana vAraMvAra mukhanA svarathI vAjibanI nAda karanAga / / 64 // amanya | 6 vacanapUrvaka muni, devo nayA manupyAne hAhAnAga, vanajaMga karIne dAsI dAsapaeM canArA // 65 //
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ gRhNatAM muMcatAM nUyo / nUyaH pAzupataM vrataM // nepajAdiprayogaNa / yUkAnakaM praNighnatAM // 66 // narAmthinUpaNabhRtAM / zUnakhaTvAMgavAhinIM // kapAnanAjananujAM / ghaM. TAnapuradhAriNAM // 67 // madyamAMsAMganAttoga-prasaktAnAM niraMtaraM // yutAnukchaghaMTAnAM / pratyahaM gAyanA muhuH // 17 // tayA, anaMtakAyakaMdAdi-pharamUkhadajhAzinAM // kAtraputrayuktAnAM / vanavAsajuyAmapi // 6 // // tayAhi-tayA' naye peyA'paye / gamyA'gamye samAtmanAM // yoginAmnA prasiddhAnAM / kauzAcAyAMtavAsinAM // 70 // anyeSAmapi jainaprazAsanA'spRSTacetasAM // kva dharmaH kva phajhaM tasya / tasya svAkhyAtatA kayaM // 11 // iti // baLI vAraMvAra pAzupata vratane grahaNa karatA tayA mRkatA, auSadha Adika prayoga karIne lAgyA garma pAna ) mAranArA // 66 / / manuSyAMnA hArakAMnAM AbhUSaNone dhArA karanArA, zalokALA (mbIkSA jamenA) bATapara besanAga, nuvamIrUpI nAjanamA jojana karanArA, ghaMTA nayA kAMkara paharanArA / / 67 // hamezAM madha, mAMma nA bInA jAgomAM Asakta yayelA, sAtha ghaMTa vAMdhIne pharanArA, nayA hamezA vAraMvAra gAyana gAnArA // 60 // vaLI, anaM takAya, kaMdamULa Adika phaLa, mULa tathA patra khAnArA, vanavAsayAM rahIne paNa vI nayA putrAne sAya garavanAga 18|| 65 // baLI-natya tathA anajhya, peya tayA apeya, gamya nayA agamya e saghaLAmA tusya avasthAvALA, namana 16(bahArathI) yogInA nAmathI pramika, ane kaunAcAryanI pAme rahenArA || 90 | nepaja evA bIjAmro ke jonA citte zrIjinezvara prajunA zAsanane sparza karaso nathI pavAone dharma, nayA dhamana phala, ne namama upadezapaNaM kyAthI hoya? // 1 ||iti / * kAmAnArya paTale vAmamAgIM mithyAvimo. zrI upadezaratnAkara
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ 600000000000 // 115 // ityuktA vahiraMtarasArAH prathamanaMgAnusAriNaH kuguruvaH, ete ca prayamannaMgAjaraNavad gu kAradhAriNo'pi vAhIkamugdhamidhyAhagmohA'jhAnAMdhitacetaskajanamAnyA api ca sphuTAraMjA'dharmapravRttadevapravyaparilogaparopatApivAkukarmAdinirvijJajanA'trajJAspadatveneha loke'pi na tayA pUjAsukhAdinAjaH // 1 // nityajIvikA'patyohAhanAdiciMtAka pirAjasevAdiniH prAyo du:khitA eva ca; pretya ca nRpAdhikAranimittajyotiSakayanAdimadAralapravarttanAdipApaiH prAyo nirayAdiSurgatigAmina eveti // 13 // tA. taM nariMdanemittiprAyajoisiyA' ipi padmacaritre narakagAmijIvAdhikAre ; baukikairpyukt--|| 4 // padI rIta vaddArI ane aMdararthI sArabinAnA esle pehelA nAMgAne anusaranAga kuguruornu mvarUpa ko 18 3 ana neo pehelA jAMgAvAlA ApaNanI paDe gurunA AkArane jo ke dhAraNa kare u, topaNa, nemana majura, loLA, mithyA || hinaza moha ana ajJAnayI aMdha citnavAlA koyI mAnanIka tAM paNa pragaTa ne AraMja, adharmamA pravartana, davAvyano japaloga, parane pImA napajAvanArI vANI, tayA kukarma AdikAva karIne vijJAnonI abar3hAnA sthAnakarUpa hobAthI A jhokamAM pAga evI rIne mAna nayA bhukha Adikane janAga thA zakatA nathI / / 12 / / hamezA jIva para saMtAna, vivAha AdikanI ciMtA, khenI, naza rAjasaMvA Adika karIne prAya karIne duHkhIna rahe ; nema paralokamAM paNa gajyAdhikAra, nimitta tayA jyotiSa kayana Adika moTA AraMjanA pravartana Adika pApoyeM karIna pAyeM karI naraka Adika durganimAM janArAja thAya re / / 73 / / kayu ke 'rAjA, niminiyA, jyotiSI ema padacaritramA narakagAmI jIvonA adhikAramA ko je; anyadarzanIaopa paNa kazu ke ke4|| zrI upadezaratnAkara
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0000000000000000000000000000 adhikArAtrinirmAsa-vipatyAtrinidinaiH zIghraM narakavAMga ced dinamekaM purohitaH // 18 // lokottaragurU napyAzrityAgame'pi,--puleva muhI jahase asAre / ayaMtie kRmakanhAvaNe vA // rADhAmaNIvemaliappagAse / amagdhae. hA hu jANaNasu // 16 // tamaMtameNevanase asIle / sayA duhIvippariAmurveI // saMdhAvaznaragatirikhakhajoNiM / moeM nirAhina sAhusane / / / ityAdi vize zrIjattarAdhyayanaH // tathA gaNikAjaraNavatkecidaMtarasArAH prAguktayuktyA bhistusaaraaH|| 7 // pAvato navapUyaMvadhizrIjinavacanAdhyayanAdhyApanopadezAdyAmaMvarabhRttayA syuH, aMgAramardakAcAryAdivat // e|| tathAhi adhikArarthI traNa mAse nagka maLe cha, maThapatipAeM dhAraNa karavAthI traNa divasa naraka maLe the, tayA jo | tumtaja narakanI icchA hoya, to eka divasa mudhi pugehinapAeM aMgIkAra karavaM / / 15 // vaLI lokottara gurunAna AzrIna paNa AgamA paNa kAcha ke, jama pojhI manI sAravinAnI , athavA jama niyamita karekho vATo siko sAravinAno , ( tapa taM dravyamAgha paNa upakA karavA gAyaka ) kamaka kAcanA TukamA purya glanI patra 1 kadAca prakAza yukta hoya. tApaNa nenA parIkSako Agala ne kimata binAnAja thA pase je. arthAt ajJAnIja | tena kimatI gAne, // 16 // vaLI aMdhakAraca karIne aryAta mithyAnvampa akAne karIna hANAso vo ne dravyayati hamezA dukhI thayo yakA tattvAdikona viSa viparInapAeM pAma , tathA munipANu virAdhIna asAvarUpa thayo |yako naraka tayA niyaMcanI yoni pAme re / / 3 / / ityAdika varNana zrI nagadhyayana mRtranA vIsamA adhyayanamA 3 kamyaM . vaLI kaMTanAka sAdhunI vezyAnA ApAganI paThe pUrva kaInI rIti majaba aMdarayI mAra vinAnA ana vhaary| sAmbAnA // 7 // ana tevAzrI aMgAramahaka AcArya AdikanI paMca, pArathI ka nava pra zrI jina vacana jagavA, naNAvA nathA mupadezavA AdikanA AmbagvALA hoya || 7 || na kaha - zrI japadezaratnAkara,
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ -1981 -zrIvijayasenasUraH ziSyaH svapne sUkarA gajakasanazatapaMcakena parivRto dadRze, kathitaM guroH, so'vocadanavyaH kazcitsuparikaraH samAyAsyati / / 80 // tahina evA. jagato madevanAmAcAryaH zatapaMcakena sAdhUnAM, kRtocitA pratipattiH // 1 // nizi parIkSaNArtha guruniruktaH sthaM milamArga vikIrNAH sAdhutiraMgArAH, tataste prAgaMtukAH sAdhavastaSu pAdapAtAt kizikizikAzabdamAkArya sAnukrozaM mithyAskRtasthiti vadaMto nivarttate sma // 2 // rudevastu zrIvijayasenaguskRtasaMketavazAdAgaMtukasAdhuSu nizANeSu svayaM prastAvavyutsarjanAtha gavaMstathaivAMgAreSu kizikizikAzabdaM zrutvA hRSyana gADhataraM tAn saMmarya prAvocat // 3 // zrI vijayasanamagniA ziSyAe pAMcaso hAyAnAM baccAoyI gayano mRghara svamamAM joyA ; ne bAta toe gurune kahI; tyAre gurue kayu ke. nunama parivAravAlo koka ajavya manuSya ahIM Avaze / / 70 // 1 eTyAmAM tyAM teja divase rudradeva nAma AcArya, pAMcamA sAdhuo sahita aAvyA, tamanI macina aAgatA svAgatA / karI // 71 / / rAtrie parIkA mATe gurunI AnAyI ziyAe syamina javAnA mArgamAM aMgAga vivaryA, ana 1 neyo te navA AvezA sAdhuo, te aMgArAopara paga pavAyI kizikizi yatA zabda sAMjaLIne anukrozasahina mithyAduSkRta detA yakA pArA caLavA lAgyA / / // panI zrIvijayasana gurue karanA saMketane vaze navA Ave yA sAdhuo jyAre (kRtrima) nidrA vA bAgyA, tyAra mdradeva pAne mAtru pakvAne vAhira gayA. tyAM tabIja karIta aMgAgI kacagavAyo yato kizikizi' zabda sAMjaLIna khuzI thayA thakA te aMgArAone khUba jogyI kacarIne bAjavA sAnyA ke // 3 // zrI japadezaratnAkara.
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - aho ajirata pi jIvA ityuktAH, dRSTaM tatpratijAgranirmunitiH, prajAte gu. rustaviyAnupapattitiH pratyAyavyA'navyo'yamiti taM bahizcakAra // 4 // tanighyAH punaH sarve kRtvA tapoM gatA divaM. tatazcyutvA te sarve rAjakukSepUtpannA rAjAno'lUvan // 5 // anyadA te saMvapi vasaMtapure kanakadhvajapatikanyAsvayaMvaramaMjhape jagmuH, ma ca rupradevastadA nAnAvidhAmu yoniyu namana karanI banUba // 6 // taM cAropitavRhadalAraM jarAjIzigaraM mahAkAyaM kRtArtanAdaM tatra te dadRzuH, taM pa. zyatAM cAvirajutteSAM tasyopari kamaNA. maMjAtaM jAtismaraNaM // 7 // zrI upadezaratnAkara. ahA ! arihaMtoe. Ane pAe jIva mAne have yA vRttAMna jAgatA evA dareka sAdhuoe jAyaM ; prv| pra-3 nAne gurumahAgane te rudradevanA zipyAne sidhana nanApUrvaka svAtara karAcI ke te rudradeva ananya , ma vicArI tene gacca vahAra kyoM / / 4 / / ane tanA sapaLA ziSyo tapa karIna davasAMke gayA, tpAMyI cava ne tezro sapanA rAjakuLamAM lanpanna yA gajAo yayA // 5 // eka dahAmI te sadhaLA rAjakumAro vasaMtapuramA kanakadhvaja rAjAnI putrInA svayaMvara maMjhapamAM gayA; baLI te svadevanI jIva te vasana vivi prkaarn| yonizromA jamato thako iMTarupa thayo hato // 6 // ne uMTapara mahoTI nAra narejho hatA, teneM zarIra dhAvasthAyI jIrNa thayu hatuM, tayA mATuM thayuM hatuM | ane tethIna mukha nareno svara karI rahA hato. ev| hAtamA te uMTane teoe joyo; ne jItAMja ne rAjakumArone tenApara dayA utpanna thara, tathA taMtrAMne jAvismaraNa jhAna unpanna paryu // 7 //
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 117 // // tadanusAreNa vijJAtaM taireSa so'smadguruH, aho vicitraH saMsAraH, yattAdRzIM jJAnajha zrImavApya hRdayanAvato'zraddadhAno varAko'yamimAmavasthAM lene // 80 // anaMtaM ca navaM lapsyata iti kRpayA socya taM sarvepi niSkrAMtAH // 8 // iti, ete cA'navyA dUranavyA vA vahirgurvAkAradhAriNo'yaMtaH zrI arddhacanatra DhAnA dirahitvenA'naMtanatrajanyadhipAtina ityaMtara sArA badiva sArAH ityuktA dvitIya jNgpaati|| 0 // tathA ke ciyavahArya jaraNavadataH sArA bahizvA'sArAH, tathAdi --- keSAM cidaMtahRdaye zrutamasti zrI jinavacanasamyakUzraddhAnAdirUpaM // 1 // naH kuguruvaH ane tane anumAre te jAeyuMke, amA guru aho ! saMsAra vicitra ne, kemake tevarI / jJAnannadamI pAne paNa aMtaHkaraNanA jaavy| tepara zraddhA nahIM rakhavArthI te vicAroM yA hAsana pAmpo ke !! // 80 // tayA vaLI pazu anaMtA jatro pAmaze, evaM rIte tepara dayA jhAvAne tathA tene chomAvIne le saghaLA rAjakumArI tyAMcI cAyA gayA // 7 // iti, evaM rItanA Upara varNavennA gurazroMne amavI athavA dUraz2avI jAevA teo bahArI jo ke eguruno AkAra dhAraNa kareM . paraMtu aMdararya zrI minAM nacanopara zraddhA Adika nahIM hovAthI o anaMta evA saMsArarUpI samudramAM pare ne evaM rIte aMdara sAra vinAnA tathA bahArathI sArabhUta evA bIjA jAMgAne anusaranArA guruM svarupa kathaM // 50 // vanhI keTAka guru vyapasInA AbhUSaNanI ke aMdarayI sArakhAlA bahArI sAra vinAnA hoya ; te kahe che : kelA gurunA 1 zrI jinezvara prajunA vacanAmA samyaka makAnI zraddhA AdikarUpa jJAna hoya / / 71 / / **0606 zrI upadezaratnAkara.
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0000000.3000775.. - - - talliMgasya SaDjIvarakSApariNAmanizcamavRttitatpAvanaprayatnArdarzanAt // 55 // na punarvahiH, tAdRgjhAnAvaraNakarmodayAdinA pAgadau zrutasyA'nuvAsAt, mApatuSasAvAdInAmiva, pramAdato vA tadapAgatyavarAjAdInAmiva // 23 // tathAhi-vizAbAyAM gavo nAma rAjA, tasyAMgajo gaI jisaH, gunA aNuvikA, amAtyo dIrghapRSTazca // e4 // nRpo'nyadA nizAMtyayAme prabucho'ciMtayata, nUnaM prAgnave kimapyatyanutaM sukRtaM kRtaM mayA, tasya pranAvAdadhimekhalA nuvamavaMmitAjJaH zAsmi // 5 // eSA gajAdisaMpanme, maddeze na dunitAdyapi tatpunaH sukRtaM kurve, yataH AgAmI navo'pi suMdaraH syAdityAdi // e6 // kemakaM tenA ciharupa kAya jIvonI rakSAno pariNAma, niSkapaTa AcaraNa, tayA te pALavAmA prayatna aadik| naomA dekhAyo / e5|| paraMtu temanI Rhaary| jhAnanAva dekhAnI nayI, kamaka neza prakAranA jhaanaavrnn| karmanA jadaya Adikavake karIne mitinA pATha Adiva.mAM, 'mApanapa sAdhu AdikanI meM nAma nani sanI nayI; amyavA no yavarAja RSi AdikanI patra pramAdayI to zAmrA'dhyayana karatA nayI. taM yakgana ginaM udAharaNa kahe je // 3 // vizAlA nagarImA yava nAme ganA hato, tena gaI nidrA nAma putra, aNulikA nAma putrI, nayA dadhipRSTa nAma pradhAna hato wali eka vakhate rAtrinA belA pahore jAgemA rAjA citavavA lAgyo ke, pUrva nave varavara meM kaMka paNa adAlata puNya kare , Mal ana tenA prajAvayI samudanI mekhalArAnI zrA pRthvIna akhaMmita pAhApUrvaka haM rAjya kA / ee|| namana tethI prA: Mal hAthI AdikanI saMpadA mane maLelI The, tema mArA dezamA mukALa Adika paNa panno nayI, mAMTa pharIne paNa I puNya kara ke jeyI mAro AgAmI jatra pANa mudhare, ityAdi / / / / zrI upadezaratnAkara.
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ W220 || tataH prAtaH sutaM rAjye nyasya hitamanuziSya ca vanaprAsAn gurUnnatvA taDupAMte'madInaM, tIvraM tapastapyate, vaiyAvRtyarasataH saha gurunirviharati paraM guru nirvahUkte'pi zrutaM na patrati // vRddho'haM mama nAyAti pATha ityAdi brUte ; anyadA Aja dRSTvA zrIguruniHsutaM pratibodhayituM vizAlAyAM prahitaH, guruvacaH zirasA prapadya calitaH ||e|| pathyaciMtayat mama pAvaH svalpo'pi nAyAti kiM putrasyA'nyeSAM copadezyate, iti || || atrAMtare kvacit kSetre yatradhAnyaM janayitukAmaM niyA capaladRzaM kharaMprati pAna gAyaikA proce // 100 // uhAvasI pahAvasI / mamaM cetra nirikvisI // * te abhiSyAo javaM pacchesi gaddahA // 101 // panI jAne putrane rAjyavara mAphIne tathA tene hitazikSA AdhIne, canamAM AvelA gurune namana manI pA neNe dIkSA zrIdhI ; pachI Akaro tapa tapatrA AyA nayA vaiyAvaccha karavAnA rasayI guru sAye vihAra karavA AnyA; paraMtu gurue dhAeM kyA nAM pate zAstrono abhyAsa kare nahIM || 9 || ane kar3e ke huM to hamane para camata nayI; pachI eka khate gurupa Aja jor3ane tenA putrane pratibodhavAne tene vizAlA nagarIe mokavyAH te paNa gurunuM vacanamastake camAvI tyAMyI cAvyA // e8 || mArgamAM vicAraNA lAgyA ke, mane pAtra to jarA pAe Avarato nayI, to pI putrane tathA bIjAone huM jhuM upadeza ASIza ? || // eTalAyAM koka kSetramA va nAmatuM dhAnya na karavAnI vAlA tathA nayI capaLa mitrAlA evA eka gayekA manye te ke rakke eka nIca pramANe gAyA khuuN|||100|| gaye Ama done, tema dAne che, nema mane pahA tUM jue che: tAro abhiprAya meM jAgyo je, ke tu yavane cANa karavAne icche che / / 101 / / * jAmI mI tumma jAno / jayaM jakhvasI gahA // iti ghinIyapustakAH // upadezaratnAkara.
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrutvA'moghAyudhaM prAptamivA'manyata rAjarSiH vidyAvattAM smaranname samayA grAmaM ramamANeSu zizuSu ekena kASTakhamarUpA'Nuliko dinamA // 103 // sA'nyaiH zizunirganetirna tathA tAvadekena zizunA gAyoktA // 103 ayogayA taogayA | joijjatI na dIsa || amhe na dizA tumhe na fear | gaDe hA alliyA // 104 // nAmapi darSAt pan ki nirdinairvizAnAM prAptaH, kuMnakAragRhe nizyasthAt // 105 // tatastato maMtasuMdaraM pratyUce kuMjakRt - sukkumAjha sukomala | nayA ratiMdrimAsIyA // sAo nayI jayaM / dIpikAo te jayaM // 106 // te mAyA sAMjaLIne te rAjaRSi jamIna yArama hoya nahIM te mAnavA lAgyA; tathA ne gAyAne vidyAnI pe smaraNa karatA kA AgayA, palAmAM eka gAmanI pAse kedalA ThokarAo ramatA hatA, temAMnA eke kATanA share kA (mor3a -gotrI) jagalI // 102 // tena zrIjA vAlako zodhanA lAgyA, paraMtu neoga nene dIvI nahIM; tyAre nemAMnA eka nokarAe nIce mujaba eka gAyA kahI ||103 || Ama ga tama gAne jovAthI dekhatI nayI, amopaNa na dInI, tamora paNa va dIvI mATe ne AzikA (mor3a-gIlI) koi khAmAma burAi rahI ne // 104 // pI ne gAyAne paNa harSayI jaNatA thakA ne rAja ikeTa divasa vizAla nagarImA gayA, ane rAtri tyAM eka kuMjArane ghera rakhA || 103 / / tyAM Ama tema jamanA naMdara pratye kumAre nIce pramANe eka gAyA kahI ; he sukumAna tayA komala ane rAtri jadraka pariNAme pharanArA evA he naMdara! amArA taraphI ne kaMpaNa jaya nayI, paraMtu dIrgha pRSThayI (sarpayI) tane jaya je // 106 // zrI upaTezaratnAkara.
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka0000000056030030050003" ratAM nayI kaTapaciMtAmaNikAmadhenuyAmiva prApta maine sa muniH punaH punaH parAvarttayate // 104 // atrAMtare tatra pure dIrghapRSTAmAtpana rAjJaH svasA'NulikA svagRhAMtarjugRhe gopitAsti, lUpaM kenApyupAyena nihatya svasutaM rAjye nivezyainAM pANI kArayiSyAmIti // 10 // rAjJA jaTaiH zodhitApi svasA na labdhA, tAvanmaMtrI yavarAjarSimAgataM zrutvA, tapasA prAptajhAno'yaM nAbI, jJAnena ca jJAtvA matsvarUpaM rAjJe nivedayiSyati cet tadA nRpaH sakuvaM mAM nigrahIpyatIti kimanyanAgatamupAyaM karomItidhyAtvA nishyevopnRpNpraaptH||10nnaa pRSTo'navasarAgamahetuM, balaM mArgayitvA smAda,vratAd nagnaste pitAnAgatya kuMjakRdgRhe sthitaH, prAtasvadhAjyaM gRhiiteti||11|| patrI rInanI te trAme gAthAone te muni kaDaka, ciMtAmaNiratna tathA kAmadhenu sarakhI mAnavA aAgyA tayA cAraMvAra nene yAda karavA lAgyA / / 10 / / huve eTayAmA te nagaramA dIrghapRSTa nAganA maMtrie rAjAnI bahana agAsikAne potAnA gharamA nAyarAmAM pUrI rAkhI se, ekA vicArayI ke koka pAyavarsa ganAne mAni nayA ponAnA putrane rAjyavara vasAmIne neNIne huM hAya karUM / / 108 // gajAe sunTo mAraphata bahenane zogayI, para maLI nahIM; ezyAmAM yavarAjapine AvejhA sAMgalIne maMtrie vicArya ke prA Rpine tapazrI jJAna prApta parya ho, ane ne jJAnayI mArU vanAMta jANani jo te rAjAne ko, to rAjA mane kura sahita mArI nAkho mATe have kazka hu~ pahaleyI nupAya kara, pama vicArI te rAtrieja ganA pAse Avyo // 10aa tyAre rAjAe nane akAle bhAvavAnuM kAraNa pUjyuH panI lAga jAne taNe rAjAne vahAM ke namAge pinA dIvAyI patita yayA cha tathA ahi AcIne kuMjArane ghera nayA~ je, ane phalAne tAraM rAjya sara vaMza // 110 // zrI upadezaratnAkara 100000
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ -10 6 01000000000000000000 tadAkArya nRpaH proce, pitA ceprAjyaM rAti tarhi lAgyaM me, tatpArdo seviSye ; maMtrI proce naivaM yuktaM, svaM rAjyaM nAryate, vadhyaH pitApi // 111 // vividhayuktinistena ke tababhRtA tadapi pratipAdito nRpaH piturvadhAya nizItha khar3A hastaH kuMnakRdrohaM gataH, vijaNa pitaraM bojhale // 11 // lAhAvArSimA mAyA gAyA guNitA, tAM zrutvA ciMtitaM matpitrA jJAnena jJAto'hamitastataH pazyan : api ca yadyayaM jJAnI tanme svasuH za ivaktu // 113 // tAvad hitIyA gAthA guNitA tena, tAM zrutvA jAtaH pratyayaH, guNaprazaMsAdi cakre, punaraciMti matstramA yena gaoNpitA, tannAma prakAzayatu pitA // 114 // ne sAMjaLI rAjAe ko ke, jo pinA rAjya beze, to mAru jAgya jAgavU, 9 tenA caraNo sarvaza! tyAre maMtrie kaDaM , tama to yogya nayI, potAtuM rAjya ke apAya nahIM, pitAne pApa mAravo joie // 11 // parI te kapaTI maMtrie nAnA prakAranI yuktizrA pitAne maar| nAkhavAno paNa tanI pAse svIkAra karAvyAH ane tathI rAjA madhyarAtrie hAthamA khamA basna pitAne mAravA mATe kuMjArane ghara gyo| tayA tyAM nidramAMyI pitAne jAtrA dAmyo // 113 // paTakSAmA paramapie pahelI gAyA gaNI; te sAMjaLI gajAe vicAryu ke mArA pinAe jJAnI manaM Ama tama jAto jANa) sIdho ; vaLI paNa jo te jJAnI hAze | to mArI bahenanI hakIkata paNa te kahedo // 113 // eTanAmA te Rpie vIjA mAyA garNI, taM sAMnaLIne 15 tene khAtarI thaE) tathA tenA guNonI prazaMsA Adika te karavA lAmyo, vahI to vicArya ke mArI bahenane jeNaM saMtAmaMtrI je. tenu nAma paNa have mArA pitA kahatoka || 114 // zrI napadezaratnAkara 400000000woon...
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 10 // .. . tAvat tRtIyA gAthA parAvartitA, tato nagnasaMdaho hRSTo chAramudghATyAMtargataH // 115 // pitaraM jJAninaM jighAMsuM svaM niMdan mudazrurmuni natvA svAparAdhaprakaTanaparaH kamitavAn, munirmonamevAkarota, tadeva hi sarvArthasAdhanamiti // 116 // tato nRpaH svagRhAgato rAtrizeSamatibAhya prAtamaMtrigRhaM naTaiH zodhayitvA nRmiTara naginI labdhA, maMtriNaM dezAnnirakAsayata // 111 // tato jJAninaM muni prazazaMsa, taM ca natvA tayuktaM dharma pratyapadyata maMtryAdinniH poraizca sahaH tataH sa yavarAjarSibaMdhuvarga pratibodhya gurupAghe gataH, pramAdaM tyaktvA zrutaM papAu, tapastattvA divaM yayauM // 11 // iti yavarAjarSikayA // enAmAM te munie bIjI gAthA gagI; te sAMjaLI neno saMdeha dara thavAzrI ta khuzI thazna vAgaNaM naghAmI aMdara gayo // 11 // taza kAnI ekA pitAne mAravAnI icchA karanArA potAnA AtmAne niMdanI thakA harpanA azruo lAbI munine namI tayA potAno aparAdha pragaTa karI khamAvA lAgyo munie to maunaja kayu, kemake teja sarva ani sAdhanAra ne / / 116 / / pajI gajA pAnAne ghera AtrIne tayA bAkInI rAtri gALIne manAne mujaTo mAraphate maMtrI, ghara tapAsAvyu, to noyarAmAMcI potAnI bahena maLI: ane tethI maMtrine dezanikAla koM / / 117 // paThI te hAnI muninI prazaMsA karavA sAgyo, tathA tena namAne to kahalo dharma taNe svIkAryo, tameja maMtri Adikoe tathA nagaranA Akopa paNa te dharma svIkAryo : parI te yavarAja RSi baMdhu vargane pratibodhIne guru pAsa gayA. tayA pramAda tIna zAkhAnyAsa karanA mAnyA; tayA jevaMTa tapa tI devadoke gayA // 117 // evI raute yavagana RpinI kathA jANavI / / bI upadezaratnAkara 0000000000000000000
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ 000000081000000000000000000000000000090030021. evamapazrutasyApi anudarA kanyetyAdivadavivakSyA tadadhyetAro'nyepi samyakakriyAparA gusvarA bahiH zrutasAratvA'jAve'pyaMtaHsAratvenAzritavatAM ziksImazujaphanadAyino javaMtIti / / 11e // Ada paraH, nanu alpazrutasya kathaM svaparatArakatvaM, yadAgamaH-avahussuoM tavassI / viharitakAmo ajANinaNapadaM // avarAhapayasayAI / kAjaNa vi jo na yANe // 10 // ityAdi. nucyate, bahuzrutaguruparataMtratayA samyagadharmAnuSTAne svayaM pravartamAnAnAM parAMzca pravarttayatAmalyazrutAnAmapi svaparatArakatvamavirukaM // 11 // tamuktaM-gurupArataMtanAgaNa / sandaeM ekA saMgaryaveva // itto na carittINaM / mAsatusAINaniddiThaM // 12 // enI rIne 'jadara dinAnI kanyA' ityAdikanI po aspazrutamI paNa avivakArya karIna te jaNa nAga bInAo paNa, ke jetro uttama kriyAmA tatpara hopa , evA unama guruyone bahArathI jI ke zruta sArapANAno annAva hoya , topaNa aMdarathI sArapaNAye karIna Azrita evA zrAvaka Adikone ka moka paryatanA zuna phaLane denArAyAM thAya ne / / 11e / grahIM vAdI zaMkA kare meM ke, apa zrutavAlAna pAnAnaM tathA parane tAravApANu kema saMjave ? kamake AgamamAM ko ke. abahuzruta evo tapasvI muni jinamArgana jANyA vinA vihAra karavAnI icchA karato thako seMkako garma aparAdha karIne pAga teAMne jANI zakatA | nathI / / 150 // ityAdi, have te vAdIne uttara prApace ke, bahazrata evA gurunA tAvAmA rahana pAna uttama prakAranIdharma kriyAmAM bhavattaM , temana anyone paNa mavAve , mATe evIrItanA alpazrutAne paNa potAne ane parane paNa nAravApaNU virodha dinAna ne, arthAt tezro potAne ane parane paNa nAmI zakece // 121 / kamuMDe ke, guru parataMtra jJAna ane tenI sahahaNA, e pomyaja ane leTanAmATega mAphSa prAdika manione cAritrapA' kaheyuM // 12 // zrI. naphazaratnAkara
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiMca, aggIassa zmaM kaha / gurukumavAsAna kahatazro gIo // gIANAkaraNA o / kahamenaM nAgAyo ceva // 13 // aMdhoeMdhobbasayA / tassANAe jaheva baMdhe // nImapi hu katAraM / javakatAraM aagIo // 12 // ityAdi, kecitpunartRpAcaraNavadaMtavAhizca sArAH, hRdayabahizca samyakzrutadhAritvAt : rasnopamanirUpamAtizayavividhanandhisamRmitiH samadhikataraM dIptibhRttvAcca // 15 // atra zrIvajrasvAmyAdayo dRSTAMtAH spaSTA eveti. ete caturthajaMgagatAH zrIguravaH zrIjizAsanapannAvanekaparAH, svaparayostAraNasamarthAH, pravahaNavadAzrayaNIyAH navAbdhiM tarItukAmaH // 16 // vahI agatAne cAritrapaNU zAthI hoya? to ke guru kuLamAM ksavAyI hoya; ane nayI mItArthapaNaM kama hoga? te ke tyAM zAkhI sAMjaLavAthI hoya, ane te zAkhArnu sAMjaLag zArthI hoya : toke jhAnayI hoya // 153 // jaima aMdha manuSya pAMgaLAnA sahAyayI tanI AjJA pramANe varttavAvara karIna jayaMkara banane paNa ALaMga jAyaja, tama argItArya paNa (gInAya gurunA saMgaya) yA saMsArarupI banane laMgI jAe ne // 13 // nyAdI, iMva kaTavAka guru zrI rAjAnA AnuSaranI po aMdarathI ane bahAthI paNa sAravAlA hAya cha, kamaka tero hRdayamA ana bahArayI paNa uttama zrutane dharanAga hoya che; temana ranna sakhI nirupaNa atiAyAvALI nAnA prakAranI labdhirupa samaddhioSa karIna adhika kAMnivALA hoya / / 135 / / ahIM zrI banambAma) AdikAnAM dRSTAMnI spaSTaja 5. enapara varNavamA coyA jAMgAvALA guruo zrI jinazAsananI prajAvanAmAMna tatpara rahayA , tama pAtAne ana parane tAravAmAM samartha cha, mATe jeone A saMsArarUpI samudra trvaan| icchA hAya. tezroe bar3hAsAnI pene tevA gumaonA Adara karako // 16 // zrI sapadezaratnAkara
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ 000000000cddr etadakSAne tutIyajaMgasaMgino'vi; Apa jaya guravastu tyAjyA eveti ityuktA zrIguru gatA zrutamAzritya caturjagI // 127 // atha kriyAmAzritya zrAddhAnAM caturaMga darzana zrutamAzritya tu teSAM caturnagI na ghaTate, teSAM vizepazrutA'nadhikAritvAt // 128 // taduktaM - appavayaNamAyANu-gayaM suttaM jannoM paDha || koseNaM jIva tu / janajogo // 120 // iti, tatra kecicchrAdAH kriyAmAzritya zrAkAbhAvadivA'sArAH, tathAhi-- kriyA khalvatra zrAddha vidhyanuSTAnaM vyavahArAnipUjAgurupratipattisupAtradAnahiMsAdiviratisAmAyikAvazyakAdirUpA / / 130 / / e cIyA jAMgAvAlA guruko dAna na ke to zrIjA jogAvALAne paNa svaM vAgvAH paraMtu he jAMgAvAsa guruyoMne to tajabAja jo e evI te zrune zrI guru saMbaMdha coga kahI // 12 // hatre kriyAne vyazrIne dhAvakonI nonaMgI dekhA . zrutane zrIne to tena cAga ghaTa zakatI nayI : kemake ne vizeSa adhikAra nartha // 128 // ka ke sAta kadama jo evo jayacana mAtAne anusarana: ruM zruta jANe, anaM utkaSTathI to barjI adhyayana sudhI jo // 127 // iti mAM keTalAka zrAvako to kriyAne AzrIne cAlanA AnI patre aMdara ane bahArathI paNa sAra vinAnA hoya ne ne kahe - ahIM kriyA se zrAvakAMnI vidhipUrvaka kriyA jivI ke vyavahArazuddhi, jinapUjA, gurusevA, supAtradAna, hiMsA AdikanI virati, sAmAyika tathA Avazyaka AdikarUpa jAenI / / 130 / / 0000 20000000 zrI upadezaratnAkara.
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAkriyA keyAMcidatahadayarucirUpeNa nAsti, bahizca karaNarUpeNApi nAsti, kevavaMzrAchakulotpannatvAdinA zrAkhnAmamAtradhAritvamasti // 131 // te prathamanaMgapAtinaH zrAchA jJeyAH, ete ca dharmagocarAyA rucerapyajAvena samyaktvAdivikatA: prathamaguNasthAnavatino gRhastrIdhanApatyAdipratibaddhAH kuTuMbAdyartha vividhAraMjaparA ida mukhinaH syurapayazojAjanaM ca // 13 // pretya caikeMghiyAdiSu gatAH suciraM lavaM cAmyati dhanapriyazreSTyAdivat ; naktaM ca-puttAisu pamibajhA / annANapamAyasaMgayA jIvA // nappajaMti dhANappiya-vaNinavvegidiesu bahuM // 133 // zrI upadezaratnAkara ne kriyA keTalAka prAkkonA hudayamA cimpe nayI hotI, tema bahArayI paNa karavArUpe kriyA nayI hotI; || kevala zrAvakanA kusamA utpanna thavA prAdikaM karIne nAmadhArI zrAvakapaNe hoya che / / 131 // evA prakAranA | zrAvakAne pehelA nAMgAvAlA jANA, valI neo dharma maMdhi macinA paNa anAve karAne samakIta AdikayI rahita ! zrayA thakA prayama guma vANAmAM va re, tayA ghara, mI, dhana nayA saMtAna AdikanA baMdhana gukta yayA thakA kuTuMba Adika mATe nAnAprakAranA prAraMnomA pamIne A bokamAM dumkI tayA apajazanA jAjanarUpa thAya che / 132 / / kaLI paralokamAM paNa ekeMdriyAdikamAM utpanna thaIne dhanapriya zeTha AdikanI phere ghANA kALa muSi saMsA-mAM jame . kaI ke-putra AdikanA baMdhanamAM pannA nayA ajJAna ane pramAdane prApta pyayezA jIvo ghaj karIne dhana 8 priya vaNikanI peve ekedriya AdikomA utpanna pAya / / 133 // $$$$$$$$ //////////////////////////////////////8////////////////////////////////////
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ iti zrInavanAvanAyAM ; kecit punahiMsA'satyastainyA'brahmAdyaviratA mayA'jayapeyA:yadi viveka vikalA ihApi jJAninivadi:karaNadhanarAjyA dinoM priyAcaMgacchedakumAragAdi prApnuvaMti // 134 // pretya narakAdi ca jImAdivat, tathA va javanAvanAyAmeva, - pAvaM jI | kuNimAhAreNa kuMjaranariMdo // AraMjehi yazrayo / narayagaIe udAharaNA // 135 // na ca zrAddhanAmamAtrAtteSAM sAdhAratA kApi, nAmamAtrasyA'' sAdhakatvAt : tattve ca jomAdInAM maMgAlAdinAmnA prasiddhAnAM maMgalAyArthasAdhakatvApatteH // 136 // ema zrI javanAvanAmAMka . baDI kelA to hiMsA, asatya, norI, tathA brahmAdikayI nahIM virati pAjhA, ajaya, ajaya peya, apeya AdikanA viveka trinAnA manuSyoM r3I paNa jJAti bahAra ya dhana nayA rAjya Adikamo nAza, iMdriya Adika aMgono cheda, tathA kumAna Adikane prApta thAya te // 134 // tayA kramAMpa jIma AdinI pe naraka Adika pAme che; kaLo jayanAnAmaji ka che ke, jIvahiMsAthI jIma, ajaya bhojanayI kuMjara rAjA, tayA AraMjoyI akla karake gye| evI rIte e naraka gatinA udAharaNo jAyAM / / 135 / / baLI zrAvakanA nAma mAtrayI mAM sAdhAraNapaNaM hotaM nayI, kemake nAma mAtra kArya sAdhI zaktuM nathI; ane jo nAma mAtrI kArya sadhAtuM hoya to, maMgala Adika nAmaca / prasiddha evA jIma Adikone maMgala Adi kArya sAdhavAnI Apatti (mAmi) thAya // 136 // zrI upadezaratnAkara *
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ ||123 na ca talladayate, na -naume maMgalanAma viSTiviSaye jA kaNAnAM haye / vRddhiH zItasiketi tIvrapiTake rAjA rajaH parvaNi / miSTatvaM avaNe viSe ca madhuraM jAmiH sapatnyAM punaH / pAtratvaM ca paNAMganAsu ruciraM nAmnA paraM nAryataH // 131 // ityuktAH zrapAkAjaraNAnusAriNaH zrAddhAH || kecit punargaeikAjaraNavat kriyAmAzrityAMtarhRdaye'sArAH kriyApariNAmAdyamAtrAt // 238 // vastui sArA kisAna pUjAdyarthaM kaMciddharmAthinaM svapara kArya sisAdhayiSayA kathaMcicayituM vA samyakSAnumAna nirmitinipuNatvAta // 139 // ane te to devAnuM nayI ke joma maMgaLa nAma devAya ne, nA airani jahA kar3avAya ve cAnyono kSaya hote bane vRddhi kaddevAya ne, tIvra phanA hote te zItaLA kakSenA hai, hoLI nAM rAjA kahevAya che, bune mItuM kaheMvAya ne, pherane madhura kaddevAya ke, nayA zoka na kahe . yAne pAtra kahe . e sAM nAmayaM manohara be, paNa te pramANe arthasAdhaka nathI / / 167 || pavana cAMgAlanA AbhUSaNa sarakhA bhAvako kathA || vaLI kelAko to yAnA AjUpAnI po kriyAne hRdayamA vinA hoya che, kemake yAne kriyAnI pariNati Adiko abhAva hoya je baLI o bahArathI to sAravALA dekhAya ne, kemake oka saMbaMdhi lAja nayA koka dharmArthI manuSyane potAnA ane paranA kAryane sAdhavAnI icchAyI ko parIne AkrunI kriyA karavAmAM te nipuNa hoya je // 13 // na // 137 // pUjA Adika mAre samyak prakAre mAM * majurI yA veThanA arthamA paNa pravartta ne. zrI upadezaratnAkara
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ dRSTAMtAzca saMprati duHSamAnujAvato'nupadaM sulabhA dharmavakAstAdRzA bahavo'pIti, jinadAsazreSTituragApahArakabrahmacAricaMmapradyotanRpaprahitAbhayakumAramaM trivaMdhanArtha kapaTa vikInUtagaNikA zrAddhasutApANigrahArtha kapaTa AkhIbhUtabudhadAsavantrarakUla kSullaka vikrAcakazrAddhAdayAM vA dRSTAMtA yathAmaMtra vAcyAH // 140 // ete'pi cA'bhavyA dUrabhavyA apica / gatirapyeSAM prathamaguela sthAninAmiva yathAI vAcyA, dharmAnuSTAna viSaya zraddhAnAdyabhAsamyaktvarahitvAt // 141 // zravaM jana prakhyApya kuvyavahAra paroha vizvAsaghA tAdiparatvena zrI jinadharmagocarAmapabrAjanAM kurvANAnAM ca teSAM keSAMcita iraMtabhavajramaNAdyapi // 142 // ahIM hAlAM duHkhamALavA vA dharmago bahu dekhAya hai, jinadAsa tathA ajayakumAra maMtrine vA mATe kp| zrAvaka yasa kuchadAsa tathA kavara kRjanA bAMcI || 140 // upara va onI gatI prathama gueANAvALAonI kA AdikA aMjA karIne tena samakIta rahita zrAvakapa prasiddha karIrIne khoTo vyavahAra, parano droha tathA art fear aar ear tezro keTAkone turaMta navamAM jamA tAvartha tetrAMta to pagale pagale maLa zaMka, kemake unase momo haranAra brahmacArI, caMgaprayAta rAjAe mokale | zrAvikA thayelI kaMgyA, AvakanI putrI paravA mAThe kapaTI kukane kevanAra Avaka AdikanA yathAyogya te ahI Avako ajayya tathA rajanya paNa ho ke hai / nayA yathAyogya te nAvI kemake dharmakriyAnA viSayavALa | hAMya ke // 141 // / okomA (potAnuM) vizvAsaghAta AdikayAM tatpara par3ane zrI jainakiyA // 142 // zrI upadezaratnAkara.
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 156 / / 0000000000000000000 taktaM-- annaha lAgaNAsu / avAhibIyaM davija niyamANa // tattA bhavaparivuddhI / tA hujA ujjubabahArI // 143 / / kecit punaraMtaH zradhAnAdyabhAve'pi badiH kriyAnyAsAdinA pretya bodhimapi labhaMta, samAyAdinaH sidi. bA. paratatApino dAsIputrakta, tvaahi-|| 14 // atraiva jarate kAMzAMcyAM narasiMhA rAjA, kanakavatI rAhI // 145 // tatrAnyadAvadhijJAnI varadattasAdhumyAna prApat, taM vaMditu nagaraloke gate muninA dharmadezanA prArabdhA / / 146 // dharmakathAmadhye muninA'kasmAt dasitaM, tat dRSTvA jAtAzcaryAH sanyA muni vyajJapayan // 14 // kA ke ke-dharmamArgayI mujhaTa anyAsa karavA AdikayA nitrayaM karIna ayodhinIna prApta thAya || tathA tethI saMsAranI vRddhi thAya , mATe javyavahArI tharbu // 143 / / yaLI vedanAko to hRdayamA zrachA AdikanI annAva hote chate paNa bhaarth| kriyAnA ajyAsa Adikavarsa karIne parajavamA bAdhiSIjane paNa pAma cAya , athavA sAta ATha nave mAMDa pAme (konI pa? toke) baradatta zaMunA dAsI putranI phe; te udAharaNa khne-||144 / / prAnajarata varmA kozAMva nagara mAM narasiMha nAme rAmA hato. tathA tene kanakavatI nAme strI hatI / / 145 // huve eka dahAmo tyo avadhiyAnavAlA varadatva nAme sAdhu nathAnamA padhAyA, tene vAMdavAne jyAra nagaranA loko AvyA, tyAre manie dharma dezanA devA mAMjhI // 146 / / dharma kathA kahetA thakA vacce muni akasmAta hasabA bAgyA; te jora sajAsado Azraya pAmI munine pRravA jhAnyA ke // 147 / / * pramANika zrInapadezaratnAkara.
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10000 lagavan anye'pi satpuruSAH kAraNaM vinA na hasaMti, rAgAdirahitA navAdRzAstu kathaM tahinA hasaMtIti hAsyahetumAdiza // 10 // sAdhuruce nakhAH zR. Nuta, etasya nivasya zikhare samalikAM pazyata, eSA krodhAnmAM pAdAbhyAM ghAta. yitumibati, prAgjavavairAt // 14 // // tat zrutvA sakautukAH sanyAstatprAgnavaM pRcaMti, sAdhuH samatrikAyAH prativodhArtha tamAkhyAti, samanikApi hRdayagatAryakaanAhismitA zRNoti // 150 / / tathAhi-atraiva jarate kanakapure dhanyo nA. gnA zrAdhaH, tasya nAryA suMdarI, sA zAkhA anyAsaktA vartate // 151 // anyadopapatinoce, suMdari ayaprabhRtitvatpAve nAyAsyAmi, ytstvjnneimi||15|| he nagavAna ! vImA pA sanpuruSA binA kAraNe hasatA nayI, tyAre rAgAdikI rahita evA Apa sarakhA to kAra prakniA kema ise? mATe ApanA hAsyatuM kAraNa amone kaho ? || 14 || syAre sAdhue kaMdhu ke, hadro! tamI sAMjaLo? pAlIMvamAnA vR.para TAca baMjhI samaLIne tamo jutrI? te samaLI pUrvanacanA bare karane krodhI mane potAnA pagoyI mAravAne icche cha / 150 // te sAMnaLa na sanAsone kAnuka vAyI tano pRrvandha pUvA sAmyA; tyAre sAdhu paNa samaLIne pratibaMdhavA mATe te vRttAMta kahevA hAmyA taya samaLI paNa pAvAnA hRdayamA rahelo artha kahebAthI vismaya pAmatI thakI sAMjaLavA jhAgI. // 150 // te kaDe-Aja baratatetramA kanakapura nAmanA nagaramA dhanya nAme zrAvaka ito, tene muMdarI nAme kho hatI, te svarAva pAcaraNavALI hovArthI vanya puruSAM Asakta hatI // 15 // eka dahAko teNInA yAre teNIne badhu ke, he dAra! mAjacI mAna tArI pAse hu bhAvoza nahIM; kapake tArA jaratArathI hu~ maru bu // 15 // zrI upadezaratnAkara
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 125 // " tat zrutvA bhRzaM jAtaduHkhA tamavAdIt, priyatama maivaM brUyAH, stokadinamadhye tava niHzastvaM kariSye // 153 // anyadA Dugdhamadhye viSaM vitaM, jartuH pariveSaNAzrI tadAnayanAya yAvat sA gRhamadhye yAti tAvad jujagena daSTA patitA, sadyaH prANairmuktA ca // 154 // dhanyaH zrAko bhojanADu sthitaH hA kimetaditijaen tAM gataprANAM vIkSyA'jJAtataccaritraH snehAd vyapakSat // 155 // sA mRtvA zAsosnRt, tadvairAgyAd dhanyazrAna dIkSA gRhItA // 146 // anyadA bane kAyosarge sthitaH vidhivazAt taddbhAryAjIyo vyAmastanAgatastaM SaT prAgUnavavairAt vyApAdayAmAsa // 11 // te sAMjaLIne atyaMta duHkhI yAne tene te kaddevA lAgI ke, he priyatama / tamo ema na kaho ? thomA divasama tamAruM te zabya huM dUra karIza || 153 / / pa / eka dahAko telIe dudhamAM para nAkhyuM, ane jatarine parisatrA mATe te levAne jeTalAmA gharamA Aya ke taTalAmA sarpa dekhavArtha te pa ga ane turata prANarahita ya // 154 // te jora dhanya Ayaka nojana karato kI uThyo, tathA hA! AzuM yayuM ! ema bolato thako tIne mRtyu pAmelI jor3ane, telInA caritrathI amAtyo hovArthI te vijJApa karavA lAgyo / / 155 // pIte / mRtyu pArmana siMha thAne dhanya zrAvake vairAgyayI dIkSA sIdhI || 156 || eka vakhate te vanamA kAusammadhyAne rahyo enjhAmAM devayoge tenI khInA jIvarUpa siMha tyAM Ayo, tathA pUrvajavanA vairathI te muniMna jor3a tene pArI nAkhyo / / 157 // 000000 zrI upadezaratnAkara
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa dhanyaRSimattA acyute kaTpe prApat, siMhastu caturthe narake: acyutakarUpAcyulA punaH sa caMpAyAM dattazrAddhasya jinamatI nAryA, tayoH putro'jUt varadattanAmA // // 17 // sa AvALyAt saMvigno yauvane viziSya samyaktvamUtradharmodyato dAnI vivekI madhuratnApI zAMto vinItazcA'jUta // 15e // prAgnavanAryAjIvastu narakAvyutvA javaM nAMvA tasyaiva bheSTino gRhe dAsIputro'nUta, sa juSTo vaMcanAzIyo dAsI. putreti nAmnA khyAtolUt // 160 / / kramataH pitari svargate varadatto gRhakhAmI babhUva, sa prAgnavasnehAddAmIputraM sahodaravat pazyati, vastrAdi datte // 161 // dAsIputrastu varadattaM zatruvat pazyati, tathApi tajanArya kiMcit kiMcit dharma kurute nAvaM vinava zrI upadezaratnAkara ___ evaM rIte te dhanya muni mRtyu pAmIne anyuna devajhokamA gayo, tayA siMha cAyI narakaM gayo, panI acyu-|3| ta devalokI cIna baLI ne munino jIva caMpA nagarImAM dana zrAvakanI jinamatI nAmanI bInI kutie varadatta nAme putrampe thayo / / 150 / / ne neka bAdhyaSaNAyIja vairAgyavAna hato tayA yauvana avasyAmA vizeSa prakAra samyaktramana zrAvaka dharmamA udyamavaMta thaDa dAnI, vivekI, madhuranApI, zAMta nathA vinayavAn thayo | Pum || baLI pUrva javanI sIno jIva narakathI cavIne tathA saMsAra jamIne nena zejane ghara dAsI putra thayo; te duSTa ugArA dAsI putranA nAma / sika thayo / // 16 // anukrame pitA devaloka gaye bane varadana gharano mAnIka thyo| tayA pUrva javanA snehI te dAsI putrana sagA nAi narIka jAgA jhAgyo, nayA tene basa Adika ApadA vAmyo // 161 // paraMtu dAsI putra to nene zatrunI pene jAto hanI, topAga nene bujha gagvanA bhATe nAvacinAja keka karma ne karato hano 11.6 //
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 16 // 1945.4069 29.9.5.1 . sasya dharmaguNaM hA tuSTaH zreToti ciMti, mana jAtA jinadharmAnurAgI, paraM karmavazAnI cakune tatpannaH zrIjinadharme ca na kutaM pradhAna // 163 // yataH-'na kulaM itya pahANaM' tato mamAnyo nAtA nA'nUta, epa ca dharmato jAtA, tasmAnnRpatisamakramenaM vrAtara sthApayAmIti // 165 // tathA tena kRte dAsIputro sokaiH zreSTintrAteti bahumAnitaH, tataH zreSThI vizvAsAtsarvaM tasyArpayati, tapApi sa prAgnAvairAta zreSTino vizvAsArtha bAhmadharmaparo'pi zreTinaM hetuM vividhopAyAMzcitayati // 165 // anyadA tAsapuTaM viSaM patramadhye kiMvA nahITakaM tena zayanagare zreTilApina, zreNa tu tadarpaNAt prAg catuvidhAhAraM pratyAkhyAtavAn // 166 // zrI upadezaratnAkara 20016000000000000 tano dharmaguNa jo.ne khuzI yayato zeva ema vicArato hatA ke. mAro nA jaina dhapano anurAgI De, paraMtu karmanA vazayI nAca kuLamAM utpanna payo meM; tApa zrI jaina dharmamA kA kuLane pradhAnapaNuM kaDaM nayI // 163 // kAyu ke 'ahI kuLa pradhAna nayI' mATe mAre vIjo nAhanadhI, ane A mAro dharma nAije; mATe rAjAnI samaka 4aa tene mArA rAi tarIke sthApana kara // 16 // parI teNe tema karyAyI Auno nAi ne, ema jANI te || daas| putrane soko pANu mAna ApavA sAnyAH baLI zeu paNa vizvAsa aav| nene sarva kaMI ApavA lAmyA; to paNa pUrva navanA vairayo, joke te zetanA vicAra mAMTe napAyI dhamAM tatpara ayo, paraMtu manamAM zevane mAravA mATa nAnA 3) prakAranA japAyo citavanA lAgyo // 165 // eka bAkhana tAnapuTa kara pAnamA nAkhAne, tenuM bItuM zayana vasate teNe zenane Adhu, zene to te ApavA pahejhAMja cavavihAranu paccasvAga kayu hataM / / 166 //
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ ***, , , , , , , >>->>->>>>>>>>> 6 tathApi taM parodhAttad gRhItvoSadhAnasyAdho'mucat pratha vidhivazAttAni patrANi bhUmau patitAni prAtarhA varadaSTino jAya gRhItvA gRhasyAMgaNe yAvadAgAt tAvAsIputraM roce, devara tAMbUnaM gRhANeti // 167 // so'pi gRhItvA tadajayata, sahasA juvi patitaH, svAmidrohItIya prAtyaktaH, ArttadhyAnAnmRtyAsamajhiSA jajJe, tatsvarUpaM dRTTA jAtajavavairAgyo varadattazreSTI nijaM vittaM uke uttrA pratrajyAmagrahIt // 168 // so'haM etatsvacaritraM yuSmAkaM mayoktaM, evaM rAgadveSavisitaM jJAtvA yadyuktaM tadAjiyadhvaM iti zrutvA ke'pi sarvaviratiM deza pare yathAzakti pratyapadyata // 165 // topa tenA AdhI tethe te bI lene osIkA nIce mUyuH have daivayoge te pAna jamInapara pakI gayAM, panAte varadatta zevanI sIe jovAthI ne lene jeTalAmA gharanA AMgalA AgaLa te Ave che telAmAM dAsIputrane jora kahevA lAgI ke, he devara! A tAMbula grahaNa karo ? / / 167 / / tero pala te leine svArbu ke turata jamInapara pacyo; svAmI drohI hovAthIna jAye turata jIvathI mukta thayo; tathA atidhyAnayI marIne yA samarUpe te utpanna thayo che; ne hattAra jo varadatta zevane saMsArathI vairAgya banAyI potAnuM dhana suna mArge vAparI tethe dIkSA sIdhI // 160 / / ane teja AA huM pAte buM: evI rIte mAruM potAnuM caritra meM tamAne kathaM evI rIte zrA saMsAramA rAgadeSanaM ceSTita jAlIne je yukta hoya, teno Adara karo ? ema sAMjaLIne keTannAkopa sarvaviratipa tathA bIjAo zakti mRjya deza viratipA Adika aMgIkAra karyu || 16 || zrI chapadezaratnAkara.
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 199 0000000000000000000000006000 sA zakanyapi jAtajAtismaraNAt sarva tat sAkSAd dRSTvA pratibuddhA; tazikharAnmuneragrataH sahasA patitvA nijaM puzcaritaM kamayAmAsa / / 170 // tato munivacanAdanazanaM - prapadya namaskArasmRtiparA deveSUpapanneti; evaM nAvarahito'pi kaSAyakanupito'pi jIvo avyato'pi yadi dharma karoti, tadApyacirAd bodhi sannate kazciditi nAvarahitadharmakaraNe dAsIputrasya saMbaMdhaH // 11 // ata eva ca pUrvasmAd gaMgAdasya kiMcihizunchavaM, evamagre'pi jheyaM ; ityuktA dvitIyanaMgagAminaH zrAkAH // 17 // tathA kecinAcA mahenyAjaraNavadaMtaH sArA hRdaye samyag dharmAnuSTAnaviSayAyA ruceH sattvAt ; bahiH punarasArA dharmavIyAMtarAMyodayAdinA narakAdau vAyukavAdinA vA sthUvAhiMsAdiviratiprabhRtidharmAnuSThAne pravRttyanullAsAt // 13 // pI ne samalI paNa jAnismaraNa jhAna thavArthI ne saparcha sAhAn opane pratibodha pAmI, tayA dRanI TAMca pAthI turana muni pAsa pIne potArnu duzvacitra khamAzyA bAgI // 170 / / palI muninA vacanadhI anAna kararIne nakAranA smagaNa pUrvaka devomAM natpanna yaH panIrIne jAva binAno tathA kapAyothI malIna gayeso paNa koka jIva, jo TranyayI paNa dharma kare, to paNa nurata coSivIja pAme , leTanA mATe jAvarahita dharma karavAmAM dAsIputrano saMbaMdha kayo / / 171 // ane tezIja pUrvanA jammAthI A jAMgAveM kaMzaka vizeSa zuSparNa , tathA prAgara, paNa evajIte jANavaM pavI gIta vIjA nAMgAne anusaranAga zrAkko kanyA / / 172 // valI keTayAka zrAvakA zAhakAranA AjUSaNanI peThe aMdaracI sAravALA hopa ne, kemake teonA hRdayamA samyak prakAre dharmakriyA karavAnA viSayavALI ruci hoya je; paraMtu bahArathI sAradhinAnA hoya be, kepake dharma vIryanA aMtarApanA nadaya Adika karane athavA naraka AdikamA Ayu bAMdhavA AdikaSI sthUla hiMsA AdikanI virati Adika dharma kriyAmA pravRtti karavAno neone nazvAsa thato nayI // 15 // zrI upadezaratnAkara
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ kriyAviSayatIvarucivizeSAt svApatyAnAM pravijipUNAM niSedhaM na karomi, anyo'pi yaH kazcit pranajati tasya prabajotsavaM svayaM kArayAmi, tatsvajanAnAmAjanmAvadhinirvAhAdiciMtAM ca karomItyAdi pratipattimAna, sarvAH svasutAH zrInemipAI prabAjitapUrvI svayamaSTAdazasahasrasAdhuSu kRtikarmakRt zrIkRSNanareMjaH, zrIzreNikanapAdayazva nidarzanamatreti // 14 // ete ca tRtIyanaMgAghAH kriyAvirahitatvena bahijhoMkaSu kriyAparavAphavanmahimAnaM na dadhatIti bahirasArAH, aMtaHsAratayA tu pU makkhAyuSo'vAMtasamyaktvA vA vaimAnikavarjamAyurna bannaMtyeva, yadAgamaH // 17 // ||smmditthii jIvA / mana bhitramA shimaalvaasiisu| jahana vigayasammatto / ahavA navachAuo narae // 17 // kriyA saMbaMdhi tIvraruci viSayI dIkA devAnI icchAvAlA potAnA saMtAnona hu~ niSedha karato nayI, tama bIjA paNa je kAi dIkA sIye, tano dIkA mahotsava hu~ pati kara bu, temaja tenA kuTuMba naunA nirvAha AdikanI cisA ka jIvita paryaMta I karuM buM, ityAdika aMgIkAra karanArA, tamana potAnA sapanA putroMne zrIneminAtha prata pAse dIkA apAtIne pati zradAra hajAra sAyanaona vaMdanA karanArA zrIkRSNa rAjA, tathA zrIzreNikarAjA AdikanA dRSTAMtI ahIM jANavAM // 174 / / evIrItanA patrIjA nAMgAvATA zrAvako kriyAvinAnA hovArthI bahA ranA lokAmA biyAmA tatpara evA zrAvakanI phere mahimA dhAraNa karatA nayI, mATe bahArathI sAravinAnA temana aMdaracI sArapaNAyeM karIna pUrva prAyu yAMcyAvinA samakItana nahIM bamatA thakA athavA vaimAnika zivAyana Ayu vadhija prAgamamAM paNa kayu ke-175 / / samyaga dRSTTI jIva nizcaya karIna cimAnavAsIdhAmA jAya , kyAre ! soka. jo tenuM samyaktva na gayuM hoya to, ayacA naskanuM Ayu na bAMdhyaM hoya to // 176 // zrI upadezaratnAkara
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1809000000000000000000010032003035 baghAyuSkA abaddhAyuSkAzcetyujaye'pi caite prAyaH saMkhyAtanavamadhye sikigAminaH syuH, kecittu tRtIyalave'pIti // 177 // atha kecinnRpAnaraNavadaMtarbahizca sArAH, hRdaye rucirUpeNa vahiH ralopamasAtizayasamyaktvamUlaghAdazavatapratimAdisadanuSTAnavizeSeradhikataraM dIptibhRttvena ca, AnaMdakAmadevAdizrAdhavat // 17 // ete cehApi nRpAvadhijanamadhye mahattvaprazaMsAdyavApya pretya jhAdazakalpAvadhisukhasaMpadamavApnuyuH, jaghanyatastRtIyatnave saptASTanavevotkarSataH siddhisukhajAjazca bhveyurityuktaasturyjNgaachaaH||17e|| eSAM ca caturNAmapi naMgAnAM mitho vizeSaH pratilaMga nAvita eveti evaM kriyAmAzritya nAvitA zrAdhAnAM caturnaMgI // 10 // ___bAMdhatA AyuvAlA ane nahIM badhiyAM zrAevAlA ema banne dobAlA retrI hAyeM va ne saMkhyAtA javAhe mokkagAmI yAya cha, tathA keTajhAka to bIje ve paNa moke jAya re / / 177 || baLI kaTanAko rAjAnA AnuSapanI paM aMdasyI ane vahArathI paNa sAravALA , hRdayamA rucisa karane tathA bahArathI rasmasarasthA atizayavALA samakIta mULa vAravatI tathA pamimA yA dakanI uttama kriyA ki karIne jAnda tathA kAmadeva Rdika zrAvakonI para adhika dIptivAlA hoya re / 170 / / valI tao ahIM paNa ka rAjA mudhinA kAmAM moTA tathA praIsA Adika pAmIna paralokamA bAra devaloka muzinI sukha saMpadA macce / temaja jaghanyathI je cava athavA utkRSThaM sAta ATha navomAM mokasUkhana sajanAga thAya ke, etrI rIte cothA gAnA zrAvakA kathA // 17 // e cAre jagAonA paraspara caMda dareka jAMga dekhAgabAja cha; evaM rIte kripAne AzrIna zrAkkAnI caliMgI kahI / / 170 // zrI upadezaratnAkara
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ ana dharmavipayA seva zuddhimadhikRtya nAvyate, tthaahi-|| 11 // dharmasyAMtaH zuchiH kina sarvapraNItatvAdidharmapravartakAnAM samyag jIvA'jIvAditatvasyA'vadhAraNapurassaraskhetarasakAjIvarakApariNAmasarvazaktitA payaprayatnazAMtimArdavArjavasatyazocabrahmAkiMcanyAdiguNamayatvaM ca // 12 // vahiH zuciH punarvahirmukhajanaraMjanazItAtapavaryA dizezasahananAnAvanavAsAdikaSTaSaSTASTamAditaparikrayAdiH // 13 // tatazca zvapAkAjaraNavat kazcana dharmo'taHzukheranAvAdatarasAro, vahiHzujhera nAbAd vahirapyasAraca, yathA vedAdivihito ajhasnAnadhenukanyAdAnAdidharmaH // 18 // zrI upadezaratnAkara have dharma saMbaMdhi zuchina aAzrIne teja conaMgI dekhA ; te kahe , // 17 // dharmanI aNdrkhii| zuki, eTle sarvajJa nue raceyA dharmane pravartAvanArAonuM samyak prakAre jItra ajIva Adika tatvAMnA ava-18 dhAraNa pUrvaka sthala tayA vAdara pavA sarva jIbInAM ravAgano pariNAma, tathA te mATe potAnI sarva zaktithI prayatna, zAMti, kAmaLatA, saralatA, satya, pavitrapA], brahmacaya tathA parigraharahitayA ityAdika guNa,mayapANu hoya , arthAt hai| upara varNavajhA guNo temAM hoya che / / 1.72 // bahArI zuchi eTane vAhya loko jeyA khuza yAya, TAha, tamakA || tayA varasAda AdikanA kaSTana sahana karavAM, vividha prakAranAM vanavAsa prAdika kaSTa, temaja usa, ama Adika nI napasyAnI kriyA zrAdika rUpa jANavI // 13 // have tethI kAika dharma cAMmAjhanA ApaNanI pheve aMdara 2. zuddha na hovAcI aMdarathI asAra I, tema bahArathI paNa zujhino anAva hovAthI bahArathI pANa sAravimAnA hoya che; jemake veda AdikomA kahelo yaka, snAna, godAna tathA kanyAdAna AdikarUpa dharma tevo ne // 10 //
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ 119) 000000000 sa sarvapraNItazAstramUlatvena hiMsAdimayatvena mahAraMja hetutvena cAMtaH zuddheranAvAdaMtarasAraH // 185 // etaccAsyAmeva gAthAyAM prAk zrIgurucatugyAM zato jAvitaM dharmapravarAdidevAnAM vizvAmitrAdimaharSINAM cA'sarvajJatvaM punastayAvidhakkAMtyAdyanAtrazApAdipravRtIM priyA'jayA'jJAnAparAdhataddhetukAnarthaprAptyA dinA suvyaktametra // 106 // taduktaM - brahmA nazirA darirhazi samku vyAkSupta zizno daraH / sUryo'pyullikhito'nalo'pyakhinanukU somaH kaaMkAMkita: // svarno'pi visaM syuH khannu vapuHsaMsthairupasthaiH kRtaH | sanmArgaskhalanADU javaMti vipadaH prAyaH prabhUNAmapi // 187 // kemake te dharma sarva nahIM rakSAM eva zAstrarUpI mulabALa nemaja hiMsAmayaNAyeM karIne, ane mahAna ApaNa karIne aMdara zurU na hovArya | aMdarathI sAravinAno be // 185 // vaLI te saMbaMdhi vyAkhyAna Aja gAyAma pUrva zrIgurunI caturbhagIyAM zartha kare ; baLI evaMI rItano dharma lAvanArA trahmA tathA mahAdeva vyAdika devAnuM tathA vizvAmitra Adika mahASituM sarvarUpaNaM pragaTaja De, kemake temAM tavI rItanoM kamA AdikanI ajAva, zApa aadi| matti, iMdriyane nahIM jItavASAeM, ajJAnathI aparAdha thavo, tathA te nirmina na prApti Adika tene prayasI / / 106 // ka keAnuM mastaka chedAyuM che. harinaM / khamAM roga payo meM, mahAdevanuM liMga chedA sUpanI tvacA lakhevAmAM Ava che, ani paNa sarvacakSI thayo che, caMdra kalaMkI thayo che temaja iMdra paNa zarIramAM rhe| yonizravame karIne trisaMsthula zarIravAlo thayo ; gATe ebI rIne uttama mArgathI svajhanA pAmavArthI samarthAne papa prAyeM karIne ApadAo yAya se || 167 || zrI upadezaratnAkara.
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ atastamuktasya dharmasya kathanAmAMtaHzuddhiH, nApi bahiH, bAhyasyApi vizeSatapaHkaNAnudhAnAdestatrA'darzanAt // 10 // apica, saMvatsareNa yatpApaM / kaivartasyeha jAyane // ekAhena tadApnoti / apUtajalasaMgrahI // 15 // astaM gate divAnAthe / Apasa ghiramucyate // tatkaraiva saMspRSTA / Apo yAMti pavitratAm // 10 // ityAyuktvA punaragalitajavasnAnaM rAtrinojanAdi ca dharmatvena samAcaratA, yajJAdiSu niSkaraNatayA prakaTagagAdivadhaM ca kurvatAM, gumadhaMnusvarNadhenuvannadagaDa rikApApaghaTAdidAnAni pratI___ tAM gRhasthenyo'pi niHzUkatayA'dhikAranavatAM ca hijanmanAM sa dharmaH pratyuta bahirmakhajaneSvapi niMdAspadamityato'pi bahirasAra iti // 11 // . mATe tesroe kahanA dharmanI aMdarathI zuddhi ne kyAthIja hoya? vaLI te dharmanI bahArathI paNa zaki devAtI nayI, kemake bAda evaM vizeSa prakArarnu napa tayA kA kriyA Adika temA jaNAtI nayI // 1 ||vlii paNa, ahI mantrImArane eka varSa jeTanaM pApa thAya ; teyu pApa agamA janna vAparanArane eka divasamAM cAya 20 // vaLI sUrya prasna pAmate te, janna dhiramamAna gaNAya ne, nayA pajI nenAja kiraNothI pazina ghaya jana pavitra yAya ve // 100 || ityAdika kahIna vaTI ema kardA ke dharma nimite aNaganna jannathI gnAna, nayA gavi jojana karavAmAM (doSa nathI) mATe evI rItarnu AcaraNa karatA, nemaja yA AdikomA nirdayapaNe pragaTa gIta bakarA AdikonI hiMsA karatA, temana goLanI gAya, muraNenI gAya, baLanI mAmara nayA pApanA ghamA AdikanaM kAdAna grahaNa karatA, ane gRhamyocI paNa nirdayapaNe adhika prAraMja karatA evA te brAhmaNono se dharma, nanovADA sokomA pasa niMdAne pAtra yAya ne mAha teyI phara se dharma vahArathI sAravinAnove // 17 // 2004000270vi0700000000000 zrI upadezaratnAkara
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ * evaM nAstikAdidharmo'pi, tasya dhdhiApyasAratA suvyaktaiva; bauchAnAM dharmo'pyatraiva - naMge'vatarati, tatra pAtrapatitamAMsAderapi kampyatvAt, tapaH kaSTAdeniSedhAJca ||1e|| tathAca tanmata-mRghI zayyA prAtamatthAya peyA / naktaM madhye pAnakaM cAparAhe // jAdAkhaM zarkarA cArdharAtre / moGgazcAta zAkyaputreNa dRSTaH // 1 / 3 // tatastasyApi bahiraMtarasAratA suvodhaiva; evamanye'pi davadAnAdayaH, evaMjAtIyAH sarve dharmA atraivAMtarmavaMtItyuktaH pragramo naMgaH // 15 // gatizcetarmanAjAM prAyo narakAdiH, tathA coktaM tathyairapi-vRdaM hitvA pazUna hatvA / kRtvA rudhirakaImaM // yadyevaM gamyate svarge / narake kena gamyate // 15 // evo rote nAstika AdikAno dharma paNa tevoja jANavo; kamake netuM vanne gIta asArapAj pragaTana ne vaLI vAdono dharma pA teja nAMgAmAM nanarene, kemake temAM pAtre pameva mAMsAdika paNa kampanIka kAne, tema napa kaSTAdikano niSedha karelo ne // 14 // te bauddhonA matamA kayu ne ke komala iyyA, nathA prattAne naI ni kAMjItuM / / pAna karavU, madhyAnhe jonana kara, pAne pahAre pAcuM pAna karavaM taza artha rAtrie bAi, khAMjha aMna sAkara sAvI, ane tema kayAyI vaTe mAka maLe u, ema zAkyapuDhe jAye cha / 153 || mAre te dharmarnu paNa bahArayI ane aMdarayI asArapaNuM sukhe ja gAya neja ke; evarote vIjA paza davadAna Adikone jANatrA evaM rItanA sapaLA zramAMno Aja jAMgAmA samAveza thAya , evaM rIte pehelo jAMgo kayo / / || baLI te dharmavAnA yonI mani pAya karane naraka AdikamAM thAya che; teja matavAlAoe paNa kayu ne kendrAne bedIne, pazuAne haNIne nayA rudhirano kIcA karane jo svargamAM javAna hoya, to paThI naraka koNa jaze? // 15 // zrI upadezaratnAkara
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ ityAdi, keSAMcitvalparthivyaMtarAdiketi // 16 // kazcidharmaH punargaNikAlaraNavadaMtarasAro vahistusAraH, yathA tApasAdInAM dharmaH, yataH samyagjIvAdisvarUpA'nanijhatvena jIvarakSAprakAramajAnatAM // 1 // viziSya tatpariNAmAdyapyaspRzatAM svaDhapAparAdhe'pi zApAdi prayacchatAmanaMtakAyakaMdamUlazetrAsaphalAdyAhAriNAM paDjIvanikAyopamaIprattAnAM sApasAdImA dharmasya mAMtaH zuddhiH kApi // 1 // vahiHzuchistu kiMcidasti, mugdhajanaraMjakasya vanavAsakAvAridhAnakiMcittapaHkaSTAnuSTAnAdeH sadlAvAta : etasmAdharmato gatirutkarSato jyotiSkadevAdiSu // 1 // 200000000000000000000000000000000000000000000040000 zrI upadezaratnAkara ityAdi, vaLI temAnA ke sAkAne kadAca apa adivALI vyaMtara AdikanI gati prApta thAya // 16 // vaLI koka dharma to vezyAnA AnUpAnI pare aMdayI sAravinAno ana vahArathI sArakhAko hoya cha, jema tApasa Adikono dharma, kemake neo sampaka prakAre jIva AdikanA svarUpane nahIM jANatA hovAyI jIva rakAnA prakA| sthI ajJAnI hoya ne // 1 // | temaja vizeSa prakAre te jIva rakAnA pariNAma Adikane pANa to sparza karanA nayI, vaLI svarUpa aparAdha hote utte paNa tezro zApa Adika Ape cha anaMtakAya, kaMdamuLa, zevAnna tathA phala lal Adikano AhAra kare , kAya jIvonuM japamardana kare cha, mATe tevA tApasa AdikAMnA dhamane aMdasyI kaM paNa zuci hotI nayI // 1 / paraMtu vahArayI kaMka temAM zudvi hoya , kemake mugdha jhAko 'jayI khuzI yAya, nevAM vanavAsa, konI galanAM baso pahevA tathA kaDaka tapampa kaSTakArI kriyA Adika temAM dekhAya ne; evI rItanA dharmathI utkRSTo gati jyotika deva AdikomA thAya ne // 1 // - -
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 131 // yadAgamaH - ' tAvasiyA jo siyA caragaparivvAyanalagojA evaMjAtIyo 'nyo'pi dhaaisa naMge itya iti dvitIyo jaMgaH // 200 // aparo dharma maddejyAnaraNavadaMtaHsAro bahizvAsAraH, yathA aviratasamyagdRSTadharmaH, tasya samyagdevagurudharmazraddhAnatadArAdhanapariNAmapApanA divasa sAratvAt // 101 // sthUlavadhAdyaviratitapaHkaSTAnuSThAnAdirahitattvAcyAM bahisAratvAcca, satya kividyAdharAarr; etarmArAdhakAca niyamAdvaimAnikadevaga sivarjamAyurna badhnatiH yadAgamaH - 'samma dahI jIvo, vimANavajaM na baMdhae AnaM' ityuktastRtIyo dharmaH // 303 // : AgamamAM paNa kAM che ke-'tApaso jyotiSI tathA carakaparivAjako banAke sudhi jAya ' vA prakArano bIjo paNa koi dharma, Aja jAMgAmAM jANavo; evI rote bIjo nAMgo ko // 220 // naLI koka zrama zAhukAranA AbhUSapanI pene aMdara yI sAmavALo ane bahArayI sAravinAno hoya the, jema avirati sabhya dRSnio dharmaH kemake mAM sampara devaguru ne dharma zrA, tathA tenA ArAdhananA parilamarUpa pAyIvANuM |ityAdikaNavALI aMdaranI zuddhi hovAthI, te aMdarathI sArabhUta // 201 // tayA hiMsA Adika / avirati nayA taparUpa kaSTa kriyA AdikanA rahitapaNAcI ne satyakividyAdhara yAdikanI pe bahArathI asAra te dharmanArAko nizvayaya vaimAnika devamati zivAyantuM Ayu aMdhatA nayI; AgamamAM samyaga dRSTI jIva vaimAnika zivAyanuM Ayu bAMdhato nayI; evaM rIte trIjA prakArano dharma ko // patA kahAM che ke202 // zrI upadezaratnAkara
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ - atha kazcimo'tarbahizca sAraH. pRthvIpatyAntaraNakta, yathA jainaH sarvaviratidharmaH, sa di yathokAMtaHzuddhibaniHzuddhimattvena chiyApi sAra eva // 303 // etadRttAvanA suvAdhaiveti na pratanyate, asmAca dharmAjadhanyataH saudharma, utkarSataH sarvArthasidhe sikhA ca gatirjIvAnAmiti // 24 // dezaviratidharmo'pyatraivA'vatAraNIyaH, aMtaHzuchibahiHzuchinAvanA dezato'trApi vAcyA; ato dharmA'tkarSato hAdaze kalpe, jaghanyataH saudhama ca gati:. dRSTAMtA thAI sTAra dAnA, iti dharmaviSayAM zuchimadhikRtyoktA caturnagI // 20 // 666666666666000000000000000000000 zrI uparezaratnAkara -- ___vaLI koka dharma to aNdrrth| ane pahArathI ema bane prakAre mAravALI hoya jama sarva viratirUpa jaina dharma ; te yathoktIna aMdagI ane vahArathI pA sRddhivALI hovArthI banne gIta sAravAloja ca // 203 / / inanI jAvanA mukhe samajAya tevIja , mATe teno vistAra karatA nrth|; A dharmI jaghanyapaNe sAdharma devazokamA, tayA | nakalI sarvArthasidhimAM nayA mAjhamAM jIvonI mati yAya meM // 20 // dezavira nirUpa dharmane pAsa A jAMgAmAMna | kI latArapA tathA tamAM pANa dezacI aMdaranI zuminI tathA bahArakI zucinI bhAvanA jaann| atrI; namana A deza / vinirUpa mecI anTI dhAramAdevamokamA tayA jadhanyathI mAdharma devalokamA gani jANavI; tathA dRSTAMto yogyatA kA pRSaka potAnI meleja jANI laMbA. pakI rIne dharma saMbaghi jhukine prAzrIna cobhI kh| // 205 //
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 35 // atha gyamAnyato jIvAnAM dharmaguNamadhikRtya caturnagI; tathAhi kecijIvAH zvapAkAraNavadarmato'tarvadizvA'sArAH, hRdaye pariNAmato vahizca kriyAto dharmA'nAvAt // 20 // kAlasaukarikAdivat narakAdigAminazcaite jJeyAH / / 20 // anye punargaNikAntaraNabadaMtarasArA bahizca sArAH, hRdaye dharmapariNAmasyA'nAvAda bahistakriyAsamAcarANAcca, ghAdazavarSIyayativeSodAyinRpavadhakasAdhuvat // 20 // trigrAmamadhyavAsikUTapakavaca ; ete ca kecidihA'pya'nayatAjanaM syustaunnayavadeva, pretya ca narakAdigAminI iMyAH // 30 // kecitpunaranatikulamanasaH kriyA'jyAsAdinA pretya bodhimapi balate; tata AsannasiddhikA avi navaMti, nidarzanaM prAgvat zrI upadezaratnAkara vagAmAnyayI jIvAnA dharmaguNane AzrIne conaMgI kahe je paTanAka jIvo cAMmAlanA Apa enI ai mayI dara ane bahAra ema banne prakAre sAradhinAnA hoya; kemakaM tenA hRdayamA pariNAmamape tayA yahArayI kriyAnadharmanA avAya hAya ne // 306 / / tayA teone kAnasAkarikAdikanI paMca naraka AdikamAM janAga jAe vA / / 205 // vl| bInA kaTanAka jIvo vezyAnA ApaNanI paMThe aMdarathI sArabinAnA tayA bahArathI sAravALA hAya .. kamakaM teAnA hRdayamA dharma pariNAma hotA nayI. paraMtu bahArayI ta saMbaMdhi kriyA Acara ( konI pa? toke) cAra varSoM sRdhi sAdhunA pa dharanArA udAyI rAjAne mAranAra sAdhunI peve // 20 // // tayA trA gAmanI bacce rahenAra karasAdhanI paM; baLI to bananI peM taMbA kedanAko A okamAM paNa anayanA pAraspa zAra, tayA paratrokamAM paNa tetrone naraka AdikamAM gamana karanArA jANavA // 30|| baLI keTalAko atikkara manavAnA na hovAthI krizanA anyAsa AdikathI parajavAM bodhivIjana paNa prApta dhAya ne, ane tethI najadIka sidhivALA pA thAya : ahIM dRSTAMta pUrvanI poja jANI saMvAM / / 10 / /
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ varadattazreSTidAsIputrAdayaH; kecittu tadanave'pi samyag dharmamapi banate, kulakakumAra vata, nagapariNItanAginAdhyAnaparatrAtRjavadevoparodhavazabahuvarSavyajhiMgadhArakatlavadattabacceti dvitIyo jaMgaH // 211 // apare punarmahenyAnaraNavadaMtaH sArAH, hRdaye dharmapariNAmavatvAt vajhalapramaharSisevakamRgavat ; bahistvasArAH, dharmakriyArahitatvena, tathA cAgamaH-suI ca sarcha sadhaM c| vIriaM puNa ullahaM / bahave roamANAvi / noaNaM pamivajjae // 13 // ete cAsannasichikAH syuH, prAyaH kriyAnuSTAnaM binA navataraNA'siddheH // yata-jAgAMto vidu tarina / kAzyajAgaM na jujaI jo- // so buddha soeNaM / parva nANI caraNahINo // 13 // varadatta zeSanA dAsIputra AdikanAM dRSTAMtA jAgavAM. vaLI kaTanAko no ne javAM paNa samyaga dharmane paNa pAme a (konI pe toke) kazyaka kumAranI pave tathA navI parANalI nAgIkSA naamn| bInA dhyAnamAM tatpara rahanA tathA potAnA nA navavanA aAgrahanA vazI ghaNA vo mudhi dravya siMgane dharanArA avadattanI patre pI rIta bIjA nAMgo nANacA // 211 // kaLI vIjA keTavAka jIvo zAhukAranA AjUpANanI peThe aMdarayI mAravALA hoya , kemake teonA hRdayamA vakSanaTa maharpinA sevaka mRganI peMDa dhamano pariNAma hoya . tayA dharma kriyAyo rahita hovaayii| vahArathI sArakniAnA hoya je: AgamamA paNa kayu ke-dharma saMbaMdhi tathA zraddhA to maLavI sahelI .. tamATe vIrya phAravayaM durghana ke kemakaM ghANAone dharma saMbaMdhi rUci no thAya ne, paraMtu ne pavitratA nayI, paTo ta dharma mujaba kriyA karI zakatA nayI // 12 // panI rItanA upara varNavetrA jIvo najadIka mojhagAmI je. kemake prAyeM karIna kriyAnA anuSThAna vinA saMsAra tarI zakAno nathI / kaI ke-taravAne jAgato eko pA M manuSya jo kAyikayogane na joma, arthAta jo potAnA hAtha paga halAvabAmapa kriyA na kare, to te bujhe je, evI rInena cAritra cinAno jJAnI paNa jAe vo // 17 // zrI' upadezaratnAkara 34
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 1 // 000000000000000000000000000000000000000000000000046 iti tRtIyo naMgaH // anye punarnRpAlaraNava bahiraMtazca sArAH, yathA dezaviratA; zrIkumArapAlAdayaH, sarvaviratA: zrIvIraprAcyalavanaMdanAdayazca / ete ca tatraiva nave tRtIyAdilaveSu vA siddhigAmina zati caturtho laMgaH // 14 // evaM guruzrAvakadharmajIvagate pRthag jaMgacatuSTaye'smin // yatadhvamaMtyahitayeSu ceto / nivezya jAvArijayazriye jJAH // 15 // // iti tapAgacche zrImunisuMdarasUriviracite zrInapadezaratnAkare zrIguruparIkSAdhikAre paMcadazastaraMgaH samAptaH // bhI upadezaratnAkara pavI rIte trIjI jAmA nANavI | baLI keTayAka jIvo no rAmAnA ApaNanI ne vhaary| ane aMdarathI / pAsa sAravALA hoya je, jema dezaviratidhArI zrIkumArapALa gujA Adiko tathA sarva virati pavA zrI vIraprajanA pUrva navavALA naMdana RSi Adiko : baLI to teja nave athavA trIjA Adika navomAM mogAmI hAya ne nI rIne cAtho jAMgo mANavo // 14 // panI gane guru, zrAvaka, dharma, tayA jovana AzrIne kaInA evA zrA pratyakacuta cAra nAMgAgrAmAMcI rakSA mAM mana gamvani, he pamito: tamo nAbazAna jInavAnI samI mA prayatna kaMga / / 215 // ||ekaa gane zrItapagacchamAM zrImanimuramUrijIga racanA zrInapadazaratnAkara nAmanA graMthamA shriigurupkaanaa| adhikAramA panaramo taraMga samApta bhayo / zrImastu /
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ TUR iti paMcadazastaraMgaH samAptaH
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 14 // / atha SoDazastaraMga: ke atha karamopamayA zrIcaturnagImAha-mUtram--sovAgasagihavai-rAyakaramobamA calaha gumaNo // suacaraNAIhiM-jahuttaraM asArAya sArAya // 1 // have karaMmIyAnI nupamAva karIne catutnaMgI kaha :-mULano arthaH-cAMmAtra, vazyA, gRhapati tayA rAjAnA karIyAnI japamAvALA zruta nayA cAritra Adika karIne uttarottara sAracinAnA tathA sAravALA ema cAra prakAranA guruyo hoya re // 1 //
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyA-zvapAkAdInAM karaMsapamA yeSAM te caturdhA guravo navaMti, zrutacaraNAdinirasadanniH sadantiH sAtizayaizca hetunUtayathottara asArA: sArAzcati jaMgacyena caturnagIsUcanAdasAratamA asArAH, sArAH sAratamAzca navaMtItyuktisaMTaMkaH // 2 // tatra zrutamaItpraNItAgamaH, caraNaM paMcamahAtratAdi; tathA cAgamaH-caya (5) samaNadhamma (10) saMyama (17) / veAvaccaM (10) ca baMnaguttio (e) // nANAtigaM (3) taba (12) / kohaniggahA (4) caraNa meaM // 3 // AdizabdAtkaraNAdigrahaH, zrIsUrivizeSaguNAtizayannabdhiprabhRtigrahazca, tatra karaNaM piMmavizuSTyAdi. yadAgamaH // 4 // vyAkhyA-cAmAna AdikAMnA karamIyAonI u upamA jAne etrA cAra prakAranA guruzrA hAya ; anAM nathA nA ane atizayocAlA hetarUpa eca zrutahAna tathA cAritra Adikova karIne uttarottara sAravinAnA tayA sAravALA ema ne jAgAovara karIne conaMgInA sUcanayI vadhAra sAravinAnA tayA sArabinAnA ane sAravALA tathA vAre sAravALA gurupro hoya, evo saMbaMdha // 3 // tyAM zruta paTale zrIarihaMta prannu| pa. prarUpe Agama, tathA cAritra eTale paMcamahAvato, daza prakArano zramaNadharma, sattara jede saMyama, daza prakArac paiyAvaca, nava brahmacaryanI guppiyo, kAna, darzana, cAritra, vAra de napa, nayA krodha Adika cAra kaSAyono nigraha e caraNa sinerI rUpa cAstri meM // // Adi zabda yakI karaNa Adikana paNa grahaNa karavA; temaja Azcarya saMbaMdhi vizeSa guNo atizayo tathA andhi Adikono pAe saMgraha karako teyo karaNa eTane mivizuddhi Adika; AgamamA pAe ko cha ke-||4|| zrIapadezaratnAkara
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ / // 135 // mivisaah| ( 4 ) samiI (5) / jAvANa (15) paminA (12)ya iMdiyaniroho (5) // pamilehaNa (25) guttIgro (3) / anniggahA (4) ceva karaNaMtu // 5 // zrIsUrivizeSaguNAH pratirUpatvAdayaH, tamuktaM-pamirUvo teassI jugappahA0 (1) aparissAvi0 (2) // 6 // atizayAH punaH sArdhayojanadhyAdau nikammaraharavAdayaH, vidyAmaMtracUrNAdiprayogajanmAno vA vazInUtadevatAdijanitA vA camatkAravizeSA: // 7 ||bbdhystu kIrAstravAdayaH kaphavinuemanAmarSoSadhyAdayo vadhijJAnAdayazceti // 8 // arthatanAvyate-yayA zvapAkakaraMgazcarmaparikarmopakaraNavardhAdicAzasthAnatayA'tyaMtamasAraH, tathA pAvasthAdayaH SaTprajJakagAyAjyotiSAdirUpasUtrArthadhAriNastathAvidhayatikriyA vikalAzcetyatyaMtamasArAH // 5 // cAra prakAranI pikavizudrI, pAMca prakAranI simiti, vAra jAvanA, bAra pamimA. pAMca dinono nirodha, zAcIsa pahiNA, vA guti tayA cAra ajigraha evIrIta karaNasitterI jANavI // // prAcAyanA vizeSa 18| gANo pratirUpa Adika jANavA. kaI ne ke-pratirUpa, nejasvI, yugapradhAna Adika // 6 // atizayo paTo ahI yojana AnikamAM dukALa nayA jayane haravApANA AdikarUpa. nayA piyA, maMtra tathA caNe AdikanA prayogayI nanyanna thapakSA, athavA vaza thayelA patrA devatA Adike natpanna karanA camatkAra vizeSo jANA / / 3 / bhiyo paTane kIrAmrava zrAdiko, tathA kapha, zuka, mana, AmapaM zrISadhI Adika nayA avadhijJAna Anika jaannvii|| 1 have tenaM vizeSa vyAkhyAna kahe je-jema cAMmAjhano karaMmIyo vimAno mahayA nayA ne saMbaMdhi napakaraNarUpa vAdharI Adika carmanA aMzanA syAnapaNAyeM karIne anyana sAravimAno tema pAsanyA Adiko pada prahaka gAyA, jyotiSa Adikampa mUtrArthana dharanArAne, tathA tevI rItanI mAtra kriyA vinAnA hocAyI tezro atyaMta sArabinAnA // 7 // zrIupadezaratnAkara
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ teSAM tathAvidhazrutasya yattatakriyANAM ca sAvadyatvena pareSAM dharmA'nAsthAmidhyAtvAdipoSakaravena ca carmAzAdisamatvAt ; etadalAvanA ca evaMgAzAyAM zvapAkAlagaNadRSTAMtanAvanAyAM kRtAstIti tato vizeSArthiniyA // 10 // yathA ca vezyAkaramako jatupUritasvArNAjaraNAdisthAnasvAta zvapAkAjaraNataH sAro'pi vadhyamANakaraMDApekayA:sAraH // 11 // tathA kecidra puradhItazrutalavAH kiMcita kriyApravarttanena vAgAbareNa ca mugdhajanamAvarjayaMto'pi parIkSAyA aGgamatvAda'sArAH; pArzvasthAdinyaH kiMcitsAratve'pyeteSAM viziSTacAritryapekrayA asArasvamiti // 15 // 1000000000001101000000000000000000000000000000000tra zrI upadezaratnAkara vaLI tezrotuM nevI gItarnu zruna, je te kriyAnA sAvadhapaNAye karIne anyone dharmanI anAsyA tayA mithyAtva AdikanA poSakapaNAyeM karIne cAMzAdika sammAna ; vaLI tenI jAvanA pUrvanI gAyAmAM cAMmAjhanA AnapANanA dRSTAMtanI jAvanAmAM karatI . mATe vizeSa jANavAnA arthIoe syAMyI jANavI // 10 // baLI jema vezyAno karakIyo jhAvathI jarekhAM muvarNanA ApaNa AdikanA syAnarUpa hovAyI cAMmAnanA bhAnUpapathI joka sAravAlo ne, nopAya AgaLa havAmAM ApanAga karaMsI yAnI apakArya sAravinAnI // 51 // tema keTAka | guruo, ke jI mahA mudrakanIthI zrutanA veza mAtra jAgelA , to kaMdhaka kriyAnA pravartana karIna tathA vanananA AmaMbAcI joke jolA bokone samajAva lene, to pANa (guru saMbaMdhi gvarI) parIkSAmA pasAra nahIM thatA hovAcI tezro sAravinAnA ne jAke pAsatthA zrAdikAMcI tezromo kiMcita mArapANaM hai, batA pAya vizeSa cAritrabAnanI apahAya tezromAM amApa re // 15 / /
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 136 // tathA gRpatiH zrImAn kauTuMbikaH, tasya karaMgo yathA viziSTamaNisvarNAbharaNAdisthAna tvAt sAraH evaM kecidU guravaH svasamayaparasamayajJAH samyakU kriyAdiguNayuktAzceti sArAH // 13 // tathA ca rAjJaH karaMkako mUlyaratnajaTitAnaraNA'mUlya ratnAdisthAnatvAtsAratamaH, tathA kecid guruvaH samastAcArya guNabhRto viziSTAtizayavividhala samRddhipadaM ceti sAratamAH, zrI gautamazrI sudharmasvAmizrIta bAhuzrI sthUlanAdivat // 14 // zrutvA deva gurugocarAM catu jaMgI karaMmopamayA sphuTIkRtAM // sadApriyadhvaM sugurUn budhA yadi / spRdA java vijayazriye'sti vaH // 10 // // iti tapAgacchanAyaka zrI munisuMdarasUriviracite zrIupadeza ratnAkare SomazastaraMgaH samAptaH // For latest artvAna kuTuMba, tenoM karaMmIyo jaima uMcAM maNi tayA sunA ASaNa - dikanA sthAnarUpa hovAthI sArakhALI, tama keTalAka guruo potAnA ne paranA siddhAMtoMna jANatA patrA uttama kriyA AdikanA guNavALA hoya hai. mATe yo sAgabALA // 13 // baLI rAjAno karaMkIyo jema amulya ratnozrI jamenA ASaNa tathA amukhya ratna AdikonAM sthAnarUpa hotrAya bAre savAlo ne, te kelA guruzrI AcAryA sarva guNa saMpanna tathA viziSTa prakAranA tizayo ane nAnA prakAranI labdhiyAMnI samRddhinA sthAnarUpa hovAthI vadhAre sAravAn ( konI peThe ? to ke) zrI gautamasvAmI, sudharmAsvAmI zrImadrAsvAmI tathA zrIsthUla AdikonI phe || 14 || mATe evaM te karaMsI yAnI upamArthI pragaTa kareMsI guru saMbaMdhi cojaMgIne sAjachIne he paMmito ! jo tamona saMsArarUpI zatrune jItavAnI lakSmInI vAMga hoya, to tamo mugurujhano Adara karo ? / / 15 / / // evaM rIne zrIpagaccha nAyaka zrI munisuMdara racelA zrI upadeza ratnAkara nAmanA mAM sokSamo taraMga samathayo / / zrIrastu / / zrI upadezaratnAkara.
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ ti pomazastaraMgaH samApta :
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 137 // Risers LOCKIS Miran atha saptadazastaraMga: atha ratnadRSTAMtena punargurucatujaMgI prastAvataH sAmAnya jIvAdicaturjaMgI zvAd - mUlam --majjatra hisAra sArA / svaNAvAya riAsamaNasagujiyA sapajayAjayANAM / vayAramA huti calaneyA // 1 // vaLa ratnanA dRSTAM karIne pharIne guru saMbaMdhi cIjaMgI tathA prastAvartha / sAmAnya jIvaSyAdikonI pa vAjaMgI kahe he mULanA arthaH- AcAyoM, sAdhuyoM, zrAvako ane sAmAnya jIvo potAne, parane, banna tathA anujayane upakAranA heturtha snonI ke aMdarathI anaM bahArathI sArakhALA tathA sAravinAnA thayA yakA cAra prakAranA hoya // 1 //
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyA-AcAryAH zramaNAH zrAdhAH sAmAnyato jIvAzca glAnIva madhye vadiHsArA asArAzca javaMtIti caturnaMgI // 3 // tatra ralAnAmaMtaHsAratvaM anitatvA'naMguratvAdintiH, bahiHsAratvaM punastAdRk tejovizeSAdinA; AcAryAdInAM bahiraMtaHsAratve sUtrakAra eva hetumAha // 3 // pAnayANujayANokSAratatti, svamya svajIvasya, pareSAmanyajavyasatvAnAM nanayasya anunayasya copakArato hetozcaturnedA javaMtIti gAthArthaH // 4 // etadlAvayati, yathA kAnicinnAni madhye bahizcA'sArANi, yathA kAcamAH // 5 // kAmiviyAMtarasAzaNi vadizca sAgaNi maMDUkyAdigarmitaratnavat // 6 // ___ vyAkhyA-prAcAryo, sAdhuo zrAvako ane sAmAnya jIvo ratnonI peThe aMdagayI ane badAmthI sAgvALA nayA mAracinAnA hoya che, ema caulaMgI jANavI // 2 // temAM rasnotuM aMdarayI mArapA amAninapANAthI nayA anaMgulapaNA AdikayA jANavaM; ane bahArathI sArapaNuM to tekA prakAranA ne vizeSa AdikadhI jANavaM have AcArya AdikonA bahArayI ane aMdarathI sArapaNAmA sUprakAraja henu kahe je // 3 // potAne eTane pAnAnA jIvane, parane eTajhe vIjA javya pANIne, teo banane tathA anujayane (eTale to bacemAthI ne paNa nahIM) napakAranA hetuthI te prAcArya Adiko cAra prakAranA hoya , evo gAthAno artha ke // 4 // huve nenI vizeSa samana kaTe : jepa kaTanAMka ratno, jebAMke kAca, te aMdarathI ane bahArathI paNa mAgavinAnA hoya // 6 vakI keTalAMka ratno aMdara mArabinAnA nayA bahArathI sAravALA hoya je, bhevAke dekakI prAdika janA gamAM be, evA no // 6 // zrI upadezAnnAkara
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 13 // kAnicitpunaraMtaHsArANi bahizcA'sArANi khanyAdimRnmaninajAtyaratnavat // 7 // kAnicinmadhye bahizca sArANyeva, yayAvidhasaMskRtakoTImUnyAdiprasichajAtyaratnavaditi // 8 // tathA kecidAcAryAH prarUDhapramAdatvenojayalokAMtikahitaM cAri dharma ziyitnayaMtaH svAtmano'pyanupakAriNaH ityaMtara'sArAH // 5 // anyasattvejyo''pi samyAdezanAdinA taM dharma na dadatItyanyeSAmapi nopakAriNaH, iti bahirasArAzca // 10 // te ca pArzvasyAdayo neyAH, tatsvarUpaM ca prAcyagAthayotamiti prazramo naMgaH // 11 // zrI upadezaratnAkara ___ baLI karayAMka ranno aMdara sAgvAlA tathA bahArathI mAra vinAnA hoya je. jetrAMka gbANa AdikanI 24 mATIthI mantrIna dhayetAM unama ranno // 7 // baLI karayAMka ranno aMdAyI ane bahArathI paNa mAravALAMja hoya , jetrAMka yogyatA pUrvaka pAlIma karelAM kromAnI kImanavAnA nunama gannA || // evI rIte keTanAka prAcAryo ghaNA pramAde karIne banne bokamA ekAMta dinakArI evA cAritradharmane zithina karatA thakA potAnA pAe nupakAra karI-zakatA nayI, mATe neo aMdarathI sArabinAnA cha // // temaja anya mApIo pratye pae janama dezanA Adika karIna ne ma tero pApI zakatA nayI, mATe neo bIjApara paNa napakAra kara zakatA nayo, eTanA | mATe teo bahAra yI pArA sArabinAnA 3 / / 10 // ane nevA gurugo pAmanyA Adikone jANavA, ane tezrotuM ! mvarUpa pravanI banne gAthAomAM kahI ne, gIta paDayo jAMgI jANavo // 11 // 0000
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ kecitpunahitIyaratnavadaMtarasArAH, svasyA'nupakAritvAta, jAvanA prAgvata; vahistu sArAH, mRtrAryaprayAviliH ziSyavargasya, vihAradezanAdiniranyannavyasatvAnAM cehaparatra ca vyato nAvatazcopakArakAritvAt // 15 // ene ca saMvijJapAkSikA jheyAH, tathA ca taladANaM-suddhaM susAidhammaM / kahe niMdA ya niyamAyAraM // mulabArimANapuro / hopa nA sAvomarAyaNio // 13 // baMda na ya vaM dAvaz / kikamma kuNai kArave nea // attaTTA na vi digAvai / deza susAhUNa bodevaM // 14 // / | zrI upadezaratnAkara . baLI kaTanAka gurugrI vIjA sAnanI aire grahagyI mAdinAnA hoya. vamake netro ponAko upakAra karI zakanA nayI, na maMdhi nAvanA pUrvanI paM jAe vI; baLI tezro sahArathI sAravAnA hoya , kemake neo mRtrArthanI vAcanA Adikavake karIna ziSya varganA nayA vihAra ane dezanA Adika karIna bIjA javya prANI ono pA oka ane parazAMka saMbaMdhi dravyathI ana nAvathI upakAra karI jhAka ke // 3 // ane nevA saMvegapatI guruo jAe vA. baLI nevA maMgapatIona bANa nIce mujava ko chahai maMgapatI guruo zucha nayA kalama mAdhu dharma kahe, nayA potAnA AcArane nide, tayA muttama tapambI munirAja-18 zanI pAse sarva prakAre namratA pAca // 13 / / pote anya mAdhuo pratya vaMdana kara, paraMtu pAtAne ko pAsa kaMdAva nahIM, 18 pone kRtikarma kare, paraMtu vIjA pAsa pAnAmanye karAve nahIM, pAnA mATe kone dIkSA Ape nahIM, paraMtu pAte pani- | bodhIne uttama sAdhu pAme kAine dIkSA apAtra // 14 //
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ iti jinIyo jaMgaH // kecica tRtIyaralavadaMtaHsArAH, svAtmAMpakArakaparatvAta : bahissvasArAH, AtmArthekaniSTatvena pareSAM ziSyagaccazrAdhAdInAM tasiparihArAdinA'nupakAritvAt // 15 // yathA zrIAryamahAgirisUrayaH, te hi zrIAyamuhastinyo gaccha datvA sadA jinakalpasya vyavacchedAjinakalpAIvRttyA gaccanizrAmthA vyahArpaH ||16||anydaa zrIsuhastisUrayo viharaMtaH pATalIputrapattanamAjagmuH, tatra sunUtiH zreSTI zrIguruvacanAt pratibuddhaH zrAcho'jUt // 17 // zrIgurUktadharmAnuvAdena khajanAna bodhayati, paraM te nA'budhyatAlpamedhasaH; tatastatpratibodhAyAhUtAH zrIsudastiguravastaigrahamApuH, dezanAM prArenire // 18 // - pravIrIne bIjo jAMgoM jANavo // vaLI keTalAka guruobIjA mananI paM aMdaracI sAravAlA hoya | se kamaka neo phakta potAnA bhapakAramA tatpara hoya che; paraMtu teyo bahArathI sArabinAnA hAya ra, kamaka netro phana. svAyamAja tanyara hovAthI ziSyonAM nayA gacchavAsI zrAvaka Adika anyAMnA dukhane dara kagvAmpa napakAra karI zakatA nayI // 15 / / jema zrIAryamahAgiri AcArya tezro zrIAyasahani mahArAja pratyaM gaccha|| mopIna ne vakhate jinakapIpaNAno viccheda yayelo hovAthI jinakapI jevI vRttiye karIna gaccanI nizrAmA rahyA | yakA vidyAra karavA lAgyA // 16 // eka. cakhane zrIAyamuhamti mahArAja vihAra karanA thakA pAnIputra nagararmA payAryA; tyAM munUni nAmano eka zeTha zrIguru mahArAjanA vacanacI pranidhi pAmIne zrAvaka yayA // 17 // nayA zrIguru mahArAje kahelA dharmanA anuvAda karIna svajanoMne upadaza deSA sAgyo; paraMtu nazrI yogI bumitrAlA | hovArthI pratibodha pAmyA nahIM; tethI nemane praniyodhavA pATa taNe zrIApamRhamni mahArAjane bobAvapAthI gurumahAgaja nene ghara padhAryA tayA dezanA devA AgyA // 17 // zrI upadezaratnAkara
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAvattatra nivArtha prAvizat AryazrImahAgiriH. zrIsuhastItamanyutyAyA'baMdata, tataH sahasA nikAmagRhItvaiva nyavartata zrImahAgiriguruH // 15 // tathA dRSTA zrImuhamtiguruM zreSTyuvAca, yupmAkamapi ko'pyasti kiM gumaH, sUriH zreSTinnasmAkamete guravaH tyAgAInanAdinikAmAdar3hate sadAH atra tadguNavarNanaM // 30 // tacchutlA jAtazraSThaH sa zrApha khajanAnUcaM, IdRzaM muni yadA pazyata tadA naktAdikaM tyajyamAnaM da. zayitvA tamai deyaM, yayA mahAphalaM syAt // 51 // tato hitIye hi taistathAdIyamAne upayogena tamAhAramazuddhaM vijJAyA'nAdAya ca vasato gatvA zrIpuhastinamupAlavdhavAn // 2 // eTalAmAM nyAM zrImAryamahAgiri mahArAja zikSA mATe padhAryA; tyAre zrImahastI mahArAna unA ghaDne / tamane bAMdavA jhAgyA, tyAre zrImahAgiri mahArAja jijJA sIdhAvinAmaM tyArthI tusta pAga baLyA // 1 // se | hai joine zeu zrIhasti mahArAjana kahevA bAmyA ke, mApanA paNa ko guru je? tyAre prAcArya mahArAja kaI ke, he zeu' amArA taM guru tazyA te hamezA tyAga lAyaka bhojana AdikanI nitA ane; ema kahI nhiiN| manA guNotuM nemaNe varNana karyu // 20 // te sAMjaLIne yayeza ne zradhA ne evo te zrAvaka svamanAne kahavA mAgyo / ke, prAza munine jyAre namo juzrI, tyAre tajavAnuM jojana prAdika devAnIne tane dekheM, ke jeyI mATuM phama thAya 1 // kI bIje divase nA tevI rIta gyAre AhAra devA lAgyA, tyAre upayogacI te AhArane ayama : 3 jANIne, grahaNa kA binA apApe majhne mahAmiriNI muhastIjIne upako devA lAgyA ke // 25 // . * nokhI devAsApaka bharasa nIrasa jogala. zrI upadezarasnAkara
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ 444 // 14 // yata khayA hyo vinayaM kRtvA'smAkamaneSaNA kRtatiH tato naivaM nUyaH kariSye isyuktvA zrIsuhastI taM mayAmAseti // 23 // evaM ye gaNAditaptiM vimucya svA kaparAste'tra sa~ga jJeyAH jinakadipakAcAryAdayazcAtra nidarzana miti tRtIyo jaMgaH // 24 // tayA turyaratnavat kecidAcAryA unnayathApi sArAH, prAgvat svAtmopakAraparatvena, pareSAmapIda pretya ca vyato jAvatazvopakAritvena ca // 25 // tryadhikapaMcadazazatatApasaMyatheSTaparamAnnAhArakevAjJAnapradAyizrIgautamagaNadharAdivat, tajunaM.--na vyo guruH suratarurvihitAmitadhi- yatkevalAya kavanArthiSu gautamo'nRt // tApAture'mRtarasaH kiMmu zaityameva / nA'grArthito'pi vinamtyajarAmaratvaM // 26 // tamAe gaI kAle vinaya karIna amone aneSaNA kr| ne sAMjalI muhamtI mahArAja kahavA AmyA : ke, pharIna haM tma karIza nahIM. ema kahIM kamA yAcanA sAmyA || 3 || etro gIte jeyA gacca AdikanI taptine jIne phakta svArthamAMja nara hoya, tezrone AnAMgAma jANavA: nA ahIM jinakapI AcArya Adikona dRSTAMtarUpa jAvA, evIjana bIjo nAMgo jAeko / / shv| kakI keTAka AcArya cAyA ratnanI phai banne prakAre sAvaLA hoya je, kemake tezro pUvaM udyA pramANa potAnA upacAramA chane paranA nupakAramA nApara hovaary| kA zoka ane paralokamA vyayI ane jAvadhI upakArI hoya je // 25 // (konI patre toka) paMDharamA vANa nApasauna icchA mujaya kIranu jojana tayA kaMtrajJAna AphnA zrI gautamamvAmI gaNadhara mahAgajanI pave kayu kedhAraNa karela / vANIja dviI jaNa evA zrIgAtamatvAmI guru koDaka navIna prakAgnA kampaTaka sammyA yayA , kemake demAho kacananA (jonnanA) arthI evA tApamo pratya kevalajJAna prApyu: kamake amRtarasa. tApAtara mAna | zaM kavana zItalatAna Aye ? nahIM, paraMtu prArthanA kayAM vinA ajarAmarapA"pamA Apase / / 56 // : zrI upadezaratnAkara 00000000000000000000000000000
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ -* zrIkumArapAnare'sya bahuvavasareSu aihikopakArakRtpAra trikopakArakucca zrImasUriH, grAmanRpAderdvidhApyupakAriNaH zrIvapanarvAidayazcAtra nidarzayitavyA itituyoM jaMgaH // 27 // eSu prathamajaMga guravastyAjyA eva dvitIyataMgaguruvo'pi suguruyogasaMjave tyAcyA eka tarI pramAdAya zrotRRNAM taTuktadharme'yanAyollAsAdinA yona upakAra siddhiriti // 27 // yathottaramuttarajaMga guruyaM ca yogyamityArAjyaM zreyo'jiriti ityukkA zrIAcAryAna'dhikRtya catubhaMgI || za7 // atha zramagocarA sA jAvyate, tathAhi zramaNAnAM svopakAraH samyaka caraNakaraNasamAcaraNAdiH, paropakArazca tapasviyAdiH 30 // ahIM zrI gajAne se oka saMbaMdha upakAra karanA tathA paraloka saMbaMdhi karanA caMdrAcArya tayA zrI AgamanA dinebAre upakAra karanA zrInaguru Adi jAegA evaM cAMgojAgI || 29 ne pIpA jAMgAnA guruvA ka. vIja dAMgAnA gurupa mugu gAyaka keke mA AjIne nemakA dharmapara zrotAoMne AmthAnoM uvAsa ghyAdi na pAo taraphathI upakAranI siddhipatI nartha // 28 // kahI ne pInA ne jAMgAvAlA guruoM yogya. mAre kalyANanA arthA ArAdhanA joiye, evaM rati zrI AcAyana AzrIne cInaMgI kahI || 5 || sAdhane AzrIne te coka-sAno svopakAra eTale samparka prakAra karanA samAcaraNa AdikarUpa jAvo, tayA paropakAra guru, tapasvI, bAla, vRddha, tathA rogI sAdhana vyAvaccha AdikarUpa jAvo // 30 // 25 00000000000 . zrI upadezaratnAkara.
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 14 // 10000000000000000000000000000000000000 samyaksAmAcArIpravartanasthirIkaraNAdikazca, tatra kAcAdimaNivat ke'pi zramaNAH svopakAraparopakArAnyAM rahitatvAt hiyAvasArAH, pArthasyAdaya eva // 31 // kecittu hitoyaratnavadatarasArAH, svAtmopakArahetusaMyamaguNavikasatvAt : bahistusArAH, khAnalAdyavasthAsu susAdhUnAM vaiyAvRttyAyupakAraparatvAt te ca saMvijhapAkSikAdaya eva // 33 // tamuktaM-kAMtArarohamajhA-eo magenannamAzkajesu // sambAyareNa jayaNA / kuNajaM sADhu karaNijaM // 33 // ete ca manAg yogyAH, saMvignapAkikatvasya tRtIyamAgetvAta, yuktN-|| 34 // tamana samyak prakAra sAmAcArInA pravartanarUpa kyA temA sthira karavA AdikarUpa pANa paropakAra jANavo have tyA kAcadika maminI phe keTanAka sAdhuo svopakAra tathA paropakArathI rahina hovAyI vArIte sAravinAnA ba, ane sevA pAsatyA Adikoja // 31 // kaLI kaMTanAkA to vIjA ratnanI patre aMdarayI sAravimAnA hoya be, kemake tezro potAnA upakAranA heturUpa ekA saMyamasuNayI rahita hoya chai; paraMtu bahArayA teo sAravALA hoya || |je, kemake susAdhuAnI mAMdagI Adika avasthAmA tezro temanI vayAva Adika upakAra karavAmAM tatpara hoya ame tathA sNvegpt| Adikoneja jAe vA // 3 // kayu ke ke-kAMtAra (aTavI), rodha, (nagara-duIdino gherA) achA (durniGa AdikALa) avama (bAla ) ane sAni Adika kArya prasaMge je sAdhunu katatrya te ati-|| AdarayI kara arthAt teve prasaMga susAdhu janone atyaMta sahAyajUta yAya. evo paramArtha ukta gAyAno hoto saMjave || // 33 // evaM jItanA te saMvegapakIyo kaka yogya u: kemake saMvegapIonI trIjo mArga ke. kadhu ke--||34|| * mA gAyAnA pUrvA no artha ghaTTa zrutozI jANI sevo.. , bhI upadezaratnAkara
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAvajajogaparivajaNAI-savvuttamo jazvammo // bIo sAvagadhamo / taiyo saMviggapakhkhapaho // 35 // iti dvitIyo naMgaH // keciJca tRtIyaralavadaMtaH sArAH, bahiH punarasArAH, svArthaikaniSTavAn, pratimApratipannajinakalpikAdisAdhuvaditi tRtIyaH // 36 // kecitta turyaratnabajutnayayApi sArAH, svasya parasya copakAritvAn, zrInaratacakribAhuvaniprAgnavabAhusubAhuzrIvasudevajIvazrInaMdiSaNAdimaharSivaditi caturthaH // 37 // ete dhye yogyAstadnave tricaturAdilavedhU vA sichigAmina kSati nattaratrApyevaM nAvanA jJeyetyuktA zramaNAnAM caturnagI // 30 // sAvadha yomono parivarjavArUpa yatidharma sarvayI bhuttama ne, tethI nanarato kIjo zrAkkadharma , nayA tethii| || tarato bIjo saMvegapatI dharma re // 35 // evI rIte bIjo nAMgo jANavo vaLI keTasAka sAdhuo zrInAM ratnanI zapa aMdarathI sAravALA tayA bahArathI sAra vinAnA hoya ce, kemake tetro pamimAdhArI jinakalpI sAya AdikAnI ce phakta svArthamAja natpara hoy| evIrItetrIko nAMgo jAno / / 36 // baLI keTayAka mAdhuo coyAM ratnanI patre vane prakAre sAravAnA hoya, kamake tezro potAnA nayA pAnA pama banenA napakArI hoya; (konI pa? to ke) zrI jasta cakro nayA bAhubalinA javanA jIva evA bAhu mubAhu tathA zrIsudevanA jIva zrInadiSaNa maharSi AdivanI pe; evIrIne cAyo jAMgo jANavo // 37 // pa banne jAMgAvAlA sAdhuona yogya jANavA, tathA neno te jaba athavA jInA cothA Adika jane pAka gAmI yAya he| pIle AgaLa pAga eja nAvanA jANavI ; evI rIne sAdhuAnI conaMgI kahI // 37 // 50000000000000000000000000000000000000000000000000 zrI naparezaratnAkara
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 14 // atha zrAghAnAM sA nAvyata, tatra zrAghAH kecimakriyAsu pramAditvena svaM navAbdhoM majayaMti, dharmakAraNataupadezatatsAhAyyadAnAdivikatatvena paraM svajanaparijanAdyamapi na tArayaMtItyujayopakAraradvitA iti kAcamavijayayApyasArAH, sahadevavata tajajhAtaM ythaa-|| 3 // kuzasyatrapure vimanasahadevo vAtarau, sAdhoH pArzva pratipannadharmoM, anyadA tau nAgadaze 'dhyAya cAtuH // 40 // ardhapaye vimanaH pathikrena prAMjananIrAdiyutapayaM pRSTo na jAnAbhItyAha pApattIkAyA, va pAyasIliyo patra paNyAyaH // 41 / / nijapuraM vadeti. rAjadhAnyAM vasAmi, na me kiMcin : tvayA sahA gacchAmIti ca pRSTAH svecchayA gacchatAM vaH ke zyamiti cAvAdIn // 4 // have zrAvakonI te cAjagI kahe : tyo keTanAka dhArako dharma kriyAmAM pramAdI rahavAgI poTAne saMgAra samudramA 7mA ne tamaja dharma karAyavo. ne maMbaMdhi upadeza devA, nayA ne mATe sahAya Apatro. ityAdika nahIM | karavAyI parane evaM zetAnA maMbaMdhi nayA parivAra Adikane pApa neno tArI ikanA nayI, mAMTa teo banne nIne upakAra vinAnA hoya . ane nayI kAca mahinI peThe savanI mAphaka tezro banne gIta sAravinAmA / ne sahadeva udAharaNa nIce mujara che !!zasthA nAma nagagAM vibhanna aMne madana na yA toSa sAdha pAsethI dharma svIkAryoM hanIH eka vakhane nelo dhana bhATe pUrva dezamA vATyA 50! mArga kAi mANue vimAna sAgaM pANI AdikavAlA mArga pRchyA tyAre vimane pApanA karayA kA ke, gane nenI khabara nayI; pachI jyAre teNe ema pRtyu ke tamo kyoM jAo bI nyAre neNe kadhu ke, jyAM vyApAra maLe nyaj // // tArA nagaranu nAma kahe? ema jyApI neNe kA ke, iMgamadhAnImA rahuM , mAru ka nayI; tArI mAtra hu~ : ema pracavAyI taNe kadhuke, namArI ijAthI nAnatA ecA namona amoro zo saMbaMdha ? // 5 // zrI. nupadezaratnAkara
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha pAkasthAne sahAgatapathikenAgniyAcane matpAzcaM suMdava, nAgnimarpaye, ityuktau pathikanAkrozane, vapurvadhyAdinA jApane, prANAMte'pyahone svadivyarUpamAtotra prazaMsAttoktau vanAUttarIya vipApahAgmaNi nivadhya devagamaneSTaM sahadevAdInAnA toknau // 33 // nagarakonaM dRSTvA prazne puruSottamo rAjA'vAhidaSTaputra jIvituH za. jyAdAnapara kAmapratItyuzI sahadezeSa yajJAccebAMcanAnmANi bArayA paTaha paza najIvane sahadevavacasA // 14 // gajJA vimanapAce Agatya nyAnyarthane, tenAnniyA'grahaNe gajArU tasvagRhanayane sahavAya gajyAdAne vimanasyA'niyano'pi zreSTipadaM gRhAdi cArpayan // 5 // ___ pachI mAnI jagoga. te mAthe AyA payapa nenI pAmeyI agni mAgata Ate, nANa kayu ke, tuM mArI pAsa jojana kara hu ani ApIza nahIM; ne mAMjaLI ne paMthie krodha karI zarIra bavAgvA AdikayA kAnana cIvarAvane ute, nayA pANana pANa tene nahIM calAyamAna yatro joDa, ne paMthIrUpa deve ponAnaM kharaM mapa pragaTa | karya, nayA meM kosI nenI prazaMsA Adikana vRttAMna nene kaSu, nayA AgrahavI nene dapar3he kara dara karanAruM maNi bAMdhIne deva gaye une, ne vRttAMna vimajha sahadeva AdikAne kaI // 4 // eTyAmAM nagaramA kAyAna thano joDa pvaary| mAlama pama ke, puspAnama gajA Aje mAM bhavennA pAnAnA putrana jIvAmanArane arag rAjya Apa-18 yAMnI paTa vagamA : neyI sahadave balAtkAra vimananA bakhUna yI maNi akSa parahane spazI nene jIvato kA, tathA sahadevanA vacanayI // 44 // rAjA vimanna pAse AvI agdhu rAjya mevAnI prArthanA karavA lAgyo / tyAre vimale AraMjanA jayathI ne nahIM avAyI, rAnA tene hAyIpara namAcI ponAne para ai gayo, tayA sahadevane arag gajya bhASI, vimalanI ina nahotI. noSaNa nena rAjAga zeunI padavI nayA ghara Adika prApyu / / 45 // zrI upadezaratnAkara
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 143 // sahadevastu rAjye viSayeSu gRdho mahArajasto dharma tatyAja, sAdharmikAnapyapImayadanyAyakarAdibhiH, dUre teSAM dharmasAhAyyAdi, vimalena vArito'pi yuddhAdyakarot // 46 // uvAca ca, rAjakAryANi kRtAni vilokyate, dharmo'pyavasare kariSyate, ityAdi, tatsaMgatyA tatparivAro'pi tathaiva dharmaparAGmukho'bhUt // 81 // so'nyadA ripratighAtakena hataH, prathamaM narakaM prApta gyAda gADhataraM dharmamArAdhya svargagato, mahAvidede setsyatIti prathamo jaMgaH // 47 // eke punazcAritramohanIyaprAbalyA dinA svayaM dharma kA pramAdino'pi parestAH kArayati, taDupadezasAhAyyakaraNata himavAraNAdiniH dInAnAthAdInapi dhanAdivalairupakurvatIti vahiHsAraratnatulyAH // 47 // ne $ sahadeve to rAjya ne viSayamA budha yaha moTA AraMthI dharmane bomI dIdho, nayA anyAya ane kara Adiko sAthamaone paNa duHkha ApakA Amyo; baLI dharma Adikama sahAya Apako to dUra kho nimase vAryA jartA pahane yuddha Adika karavA lagyo || 6 || tayA kahevA lAgyo ke kareAM rAjakAryAne tapAsavAMja joye, avasare dharma paNa karAze ityAdi, evaM rIte tenaM sobatathI teno parivAra paNa tevIja rIte dharmathI parAr3amukha thayo / / 87 // pachI eka kkhata kairI mokalenA mArArthI ilAyo thako te pehelI narake gayoH tenA vairAgyayI vipanna dharma vadhAre prArAvIne svarga gayo, tathA mahAvidehama mokU jaze evIte pehelA jAMgo jAeko // 48 // vaLI keTalAka zrAvako cAritra mohanIya karmanI pavanArtha pote joke kriyAmA pramAda hoya che, to paNa anyopAse te karAve che; eTajhe te dharma saMbaMdhi upadeza, sahAya karAko tayA saMdhi vidhAne nivAravA dhyAdikeM karIne, temaja dIna tathA anAtha Adikone dhana AdikanI madadI upakAra kare be, mATe te bahArathI sAravAlA ratna sarakhA hai, .....................0000000 6apoo zrI upadezaratnAvara.
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravitrajiSukhApatyA'nidhisvasutA'pratrajitapUrvizeSAzeSatapasyArthitapasyotsavakaraNatatkuTuMbanirvAhAdisAhAyyakRttachetukatIrthakaranAmakarmArjakazrIkRSNanRpAdivat // 50 // zrIkRSNAdInAM kaSAMcidaMtaHsamyaktvAdinAve'pi viratyAdivizeSaguNA'nAvenA'nudarAkanyetyA divadaMtarasAratvaM jJeyamiti hitIyo jaMgaH // 11 // anya tu brAtRkAtraputrAdisvajanaparijanAdipratibodhA'zaktAH pareSAM dharmasAhAyyAdyadamAzca, samyag dharmAnuSTAnaiH svaM javAtAraNenopakurvatItyaMtaH sAraralatuTyAH, pUrvagaMgoktasahadavA'majavimalavaditi tRtIyoM jaMgaH // 53 // dIkSA laMbAnI icchAvAlA potAnA putrone niSedha nahIM karanAga, tathA pAtAnA putroe dIkA zrIvA paIyAM / / vAkInA sabaLA tapasyAnA aryAyAnI napasyAnA nansava karanArA, tathA teonA kuTuMbiyAne bhAjI18|vikA AdikanI sAhAya karanArA, tathA tethI tIrthakaranAma karma upArjana karanArA zrIkRSNa rAjA AdikanI piThe tevA zrAvako jANavA // 50 // zrIkRSNa zrAdika keTajhAkone aMdarathI mamakIta AdikanA jAva hotaM chate pANa niti Adika vizeSa guNanA anAve karIna 'jadara binAnI kanyA' ityAdikanI phene adararthI asArapA' jANavaM evaM gagate vIjo nAMgo jANavo // 51 // baLI kaMTabAka. zrAvako nAi, bI. putra Adika majana nayA parivAra Adikana prativodhavAna azakta hoya, tamaja vIjAzrona pANa dharmanI sahAya ApavAmAM asamartha hAya , paraMtu samyaka kAranI dhamakriyAoyI phanaH pAtAna samArathI tAnArUpa upakAra karI zaka je, mAre nI aMdaracI sAravAlA ratna maravA ne (kAnI peThe? toke| pUrvanA gAyAM kahelA mahadevanA malA jAha vimAnI mApa evI rIta zrIjo jAMgo jANako // 53 // 6.0000000000000000000000000000 zrI upadezaratnAkara
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14uul kecitpunaH svaparopakArasamarthA ityujayathA sAraratnopamAH, zrIkumArapAbanRpAdivat // 53 // tathAhi-zrIkumArapAlasya zrIsamyaktvamUdAdazavatapAdanaM, trikAjhaM jinapUjA, aSTamIcaturdazyoH poSadhopavAsaH, pAraNake dRSTipathagatAnAM paraHzatAnAmapiyathAvRttidAnena saMtoSakaraNaM // 14 // sArdhaM gRhItapauSadhAnAM svAvAse pAraNakakAraNaM, nagnasAdharmikopharaNe sahastradInArArpaNaM, ekasmin varSe sAdharmikenyaH koTidInAradAnaM // 55 // evaM caturdazavarSeSu caturdazakoTidInAradAnaM sAdhArmakanyaH, aSTanavanilakavyasyaucitye pradAnaM, hAsaptanitrakanakRtipravyapatrapATanaM, ekaviMzatizrIjJAnakozalegvanaM // // g || zrI upadezaratnAkara .... kl| keTalAka zrAvako gatAna ane pagne ema banana pAra karavAna samartha cha, / gIta netro kArathI zrIkumArapAna gajA AdikanI mana sAmbAlA sana samkhA // 53 // ne kaha -zrIkumArapAla rAjA samakIta mULa yAra tAne mAga hatA, vikAra jinaprajA karanA prArama caudasa pApaca sahita upavAsa karatA, 18 pAraNAne divaye dRSTie pamelA saMkalo gaye vanu nyAne yathAyogya AjIvikA prApI saMtuSTa karatA / / 55 / / mAye pIpara karanAgaune dAMtAne pAraNa kamavatA. panaIna yA mApAne hajAra sonAmAhAga ApanA, ekaja varSamA samAMtrAne oma sonAnAhAna dAna denA / / 55 // evI rIta cauda vomAM cauda kAma mAnA mAhogatuM namaNe sAmAnAne dAna Ayuasa vAyarnu ucita dAna , bAdAtara sAkha dravya aac| karajadAgenA ambana kamAnyA. ekavIsa chAna phAra lakhAvyA // 56 //
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratyahaM zrI tribhuvanapAla vihAre snAtrotsavaH, zrIhemacaMdrasUrigurupAdapatrameSu dvAdazAvakAnaM tato'nukrameNa sarvasAdhuvaMdanaM // 7 // pUrvapratipanna paupacAditratAzrAvakavadanamAnadAnAdi, aSTAdazadezedhvamAripaTahadApanaM nyAyadhaMTAvAdanaM cturddsh|| catuzcatvAriMzadadhi valena ca jIvarakSAkAraNaM // e8 kacatuHzatanavyamAsAdakAraNaM, 1600 jIrNoddhArAH sapta zrItIrthayAtrAH, prathamavatemAririkarakathane upavAsakaraNaM // ee // dvitIyate vismRtyAdyasatyanApaNe grA cAJjAditapaHkaraNaM, tRtIyate mRtadhanamocanaM caturyatrate dharmaprAtyanaMtara pANigrahakaraNaM, caturmAsyAM tridhA manovacanakAyaiH zIlapAvanaM / / 60 / / meza zrI vihAramAM nAtrotsava karAvyA, zrIhamacaMdrAcAryanA carA mAM dazavaMdana karyu parcha / anukrame sarva sAmane vaMdana kareM // 57 // palathI pApa Adivata senAra yogya zrAvakane vaMdana tayA mAna Adika Ayu kA dezamAM amArI po vAdhyA nyAya maMtra bagAyo, kI coda dezamA dhanane va | tathA mitrAne baLe jIvarakSA karAvI // 58 // cAraso cumAlIsa navAM jinamaMdiro karAbhyAM soLaso jIra karAvyA, sAta tIrthayAtrA karI; pelA atamAM 'mAri zretro jo akara mukharthI bolA to paNa upavAsa karatA || || vIjA vratamAM mUla zrAdikathI asatya bolatAM Adi tapa karatA, zrIjA vratamAM mRtyu pAmelA vya nahIM jhetA, cothA vratAM dharma pAmyA patrI paravAnuM niyama karyaH comAsAmA mana, vacana ane kAyA, emA prakAre zola pALatA // 60 // 37 zrI lapadezaratnAkara.
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 14 // manasA jaMge kapaNaM, vAcA jaMge AcAmnaM, kAyanaMge caikAzanaM, paranArIsahodaravidadharaNaM ca, rAjhI jopanadavyAlAyAyA maraNa pradhAnAdinirbahUcyamAne'pi pANigrahaNaniyamasyA'jaMgaH // 61 // ArAtrikArya suvarNamayatnopanadevI mUrtikAra , zrIguni sakepapUrva rAjarSi bindadAnaM, paMcamavatavistarastu yathA- // 4 // // 6 // SaTkoTyaH kanakamya, aSTaukoTyastArasya, dazatunAzatAni maharyamaNiratnAdInAM, 32 sahasramaNadhRtaM, 35 sahasramaNanelaM, // 63 // makarUharUka000000000000000600000000000000000000000000 zrI napadezaralAkara. manayI zIla nAMgata uta kapaNaka karatA, vacanA nAMgate chata vana karanA : kAyAthI nAMgate chata prakAzana | karatA, parakhI pratya mahAdagrnu biruda dhAraNa karanA. nopaladevI gAgInA mutyuvAda pradhAna AdikAe yA kalA utAM paNa paravAnA niyamano nemANe jaMga kayAM nahIM // 6 // prAgatrika mAre nopAnadevI rANInI suvarNanI mUni karAvI, zrI gurumahArAje vAmapaparvaka temana gajapina biruda Ayu pAMcamA vratano vistAra nIce mujava -- // 6 // 7 kroma sonAmohora, Au krama pAmahAga, nazamA nAMjhA moTI kiMmatanAM maNinnI vimare, batrImadabhAra mAma ghI. vatrIsa hajAra mA tela // 3 // -... -.. * gaDhIjepanadevyAdinAyA 6 maraNe'pi / / iti dvitIyapastakapAlaH || + yathA graMthAMtarAdhAcyaH / / iti dvitIyapustakapAH //
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 akkAH zAaicanaka yugaMdharI mudgaprabhRtidhAnyamUTakAnAM pratyekaM paMcalI, azvAnAM sahastraM gajA uSTrAzca pratyekaM paMcazatAni // 64 // gRhahahasanAyAnapAtrazakaTavAhinInAmityAdiH ekAdazazatagajAnAM 50 sahasrarayAnAM 11 kA hayAnAM 10 akA: sunaTavarANAmityevaM sarvasainya me ApakaH ityAdi // 25 // paTe varSA zrIpata parisarAdadhikagatiniSedhaH, saptame jogopanogataM madyamAMsamadhuna - kaNvahuvIjapaMcoDuMbaraphalA'nandayA'naMta kAya ghRtapUrAdiniyamaH // 66 // devA'vattavabaphalAhArAdivarjanaM, sacitra dine vITakASTakaM, rAtrau caturvidhAhAranidhaH, varSAskA ghRtavikRtiH, zAlazAkaniSedhaH // 67 // Akha cAlanA tathA calA, juvAra ne maga Adika dhAnyAMnA harekA pAMca pAMca Akha mumA, eka hajAra ghomA, hAthI tathA hareka pAMcaso pAMcaso // 64 // ghara, hATa sajA trahANa, gAmI pAlakhI ityAdi amvAraso hAthIo, pacAsa hajAra rayo, abhyAra lAkha ghomA, aDAra lAkha suno. evI te sarva sainyano melApaka hato. ityAdi // 65 // vA varSAkAlamA zrI pATaNanA sImAmAthI adhika gamana karavAneo niSedha hato; sAnamA logopajoga mAM madya, mAMsa, matra, mAgvaNa, bahubIjAM, pAMca jAtinA ubara phaLa, ajaya, anaMtakAya tathA ghevara Adiko tene niyama havoH // 66 // deve nahIM dI kha. phaLa tathA AhAra Adiko tyAga hato, eka pAnI sacita, ane nApa eka divasa bItene svapatAM rAtrie cAre prakAranA zrahArano niSedha hato varSAkAla eka cIna hito, zAstra zAkano tyAga ho // 67 // O 9 zrI upadezaratnAkara..
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 14 // 2065668 60000.400000003 ekAzanaM sadA, parvasvabrahmavikRtisacittavarjanaM; aSTamavata saptavyasanAnAM dezAkarSaNaM samuprataTe kepaNaM // 68 // navame te nannayakAlasAmAyikakaraNaM, tasmin kRte zrIhemasUrIn vinA'nyairjaTpananiSedhaH, pratyahaM 15 prakAza 20 vItarAgastavaguNanaM // 6 // // dazamavate caturmAsIkaTakA'karaNaM, gAjaNIsuratrANAgame'pi niyamAdAkolAdi vAcya ; ekAdaze te popadhopavAse rAtrau kAyotsargakaraNe markoTakaH pAde bagno janaihatsAryamANo'pi kopAnna muMcati // 10 // tanmRti zaMkayA svapAdasvacA saha tasya dUrIkaraNaM ; pAraNake sarvoSadhagrAdinojanaM; atiyisaMvijAgavrate puHkhisArmikazrAvakokAnAM 12 akamavyakaramocanaM // 11 // hamezA ekAsa karatA, parvana divasa mana. vigaya tathA sacinano tane tyAga hatA: Avaka vanamA naho sAte vyasanona dazmAyo kahAmI samudramA phat / / 5 / / navamA vratamA banekA sAmAyika kara, namA te karate bate zrI hemacaMdra kArya binA vIjAmo mAye vonavAno nene nyAga hano, hamezAM bAra prakAza ( yo hAkhanA) tayA vIsa vItarAgannabano pAra karatA // 6 // dazamAM bayAM caumAsAmA raNasaMgrAma na karabA gIjanIno mulanAna prAkte ne paNa niyamayI cAyamAna nahotA thayA; agyAramA vratamA popatra napavAsa karate une gatrie kAnasamga dhyAna rahyA hanA; te bAvate paga maMkomo cAlyo, mANamo ne nakhamayA sAmpA, paraMtu krodhayI ne coTIna | rahyo // 70 // ne vagvata ne makAmA bhr| javAnI zaMkAya pAnAnA pAnI cava) sahita tene dUra kayA; pAra gAne divase sapaLA posAtIone jAnana kAtAH aniya ma vajAga yo damyA ekA sAdhI zrAvakInI bahAnera lAkha dravyano kara mUkI dIyo // 11 // 200200000000000000000000000000000000000 thI upadezaratnAkara 4.000000000
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ .0000000000000000000000 zrIhemasUridharmazAnamubavatrikApratinekhakadhArmikasya paMcazataturaMgamahAdazagrAmAdhipatitvapradAna, sarvamukhabastrikApratijJekhakAnAM 100 grAmadAnAdi ca // 32 // e. vamanekavidhAstasya vivekiziromaNeranye'pi purAyamArgAH kiyaMto'tra vituM zAkyaM. te; ityevaM tasya svayaM sanyagdharmAnuSTAnena svAtmana upakAro jabaghyAvazeSasaMsArakaraNAdirUpaH // 13 // sAdharmikAdInAM yathAhadAnamAnadharmasAnnidhyakaraNakaramocanasIdatsamuzaraNAdiniraSTAdazadezevamAripravartanAdinnizca paropakAro'pi sphu. Ta evaM // 4 // ityaMtarbahizca sAratvamiti sAdhuzrIpRthvIdharasAhajagasiMhasAhamuhaNasiMdAdayo'pi dRSTAMtA yojanIyA yavAImatra, ityuktA AghAnAzritya caturnaMgI // // zrI hemacaMdramarinA dharmazAlAnI muhapani pa.mahanAra dhArmikane pAMcasA ghomA, tayA vAra gAmarnu adhipa-11 nipAeM Appu tayA sabaLI muhapatti pamihanArIne pAMcasA mAmAnuM dAna aapu|| 6 // evI I ne vivekI-|| AmA ziromaNi sarayA evA ne mAmpALa gajAnA vIjA paNa aneka prakAgnA puNyamArgo hunA. tamAMyI ahIM keTalAka aba) zakAya? evI rIte uttama dharma kriyAyI naze phaka ponAnA vAkI ye navA rahevA Adika rUpa ||| ponAno napakAra kayoM // 43 // namaja sAdhI mAna yogya dAna, mAna, dharmanI sahAyatA, karIna bomaI, nayA gumacIzronA nachAra AdikI, nayA aTAra dezAmAM amAnA pavanana AdikathI tenA paropakAra paNa pragaTaja dekhAya ne // 74 / / evarIta nenuM aMdarathI tayA bahANyA paNa sArapaeM jANa; evI rIte sAdhu zrI pRthvIdhara | jamasiMhazAha, tayA muhaNasiMhazAha AdikanAM dRSyato pahA ahI yayAyogya rIne jomI kevA, pavI te zrAvako ne AdhIne cogI kahIM // 15 // zrI upadezaratnAkara 2009.895 9.24 25 26 27 290906 6 6 6 0 0
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 147 // sAmAnyato jIvAnAzrityApyevameva caturjagI vAcyA, navaraM zrAddhA iti sthAne ke cijIvA iti vAcyaM dRSTAMtAzca yathAI sAdhuzrAddhAdayaH sarve'pi tatrAvatAra - yA iti // 16 // matveti gurvAdigatA imA zratu- naMgI:sadAMgIkRtazuddhadarzanAH // tayA yatadhvaM jakvairiNo jaya -- zriyaM vRNIdhvaM javino'cirAdyathA // 99 // // itizrItapAgacchezrI munisuMdarasUriviracitezrI japadezaratnAkare ratnadRSTAMtena gurvAdistrarUpavyAvarNanarUpastaraMgaH saptadazaH // ; zrIne paNa etrIja rIte ca naMgI jAevI evaM vizeSa ke, AvakAne kA ai hI sAdhu zrAvaka AdikAM kaLato paNa yathAyogya rIte utArakhAM | / / 76 / / etrI rIte guru Adika saMbaMdhi A conaMgI jAlIne, hamezAM aMgIkAra karela ke zuddha darzana joe evA hai kiloko tamo evaM rIte yanna karo ? ke jethI saMsArarUpI zatruno jaya karavAnI lakSmIne namI turata varo // 99 // have sAmAnparya jIvAMne keTalAka jIvo ema kaheM kI // evI te zrI tapAgacchamAM zrImunisuMdara sUri racelA zrI upadezaratnAkaramAM ratnanA dRSTAMta karIne guru AdikanAM svarUpane varNana karaNArUpa sattamo naraMga samApta yo. // zrI upadezaratnAkara
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ zati saptadazastaraMgaH samAptaH
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 15 // atha aSTAdazastaraMga: punaH prakArAMtareNa zrIgurvAdisvarUpaM / prruupyti--|| mUnaM ||--cyaannkiriaa hi / sArA--sArA jahA huMti canavidakavAvA // taha guru sIsA sAkya / vAyAviNayAzkammahiM // 1 // vaLI prakArAMtarI zrI guru AdikArnu svarUpa kaha -- mULanA arthH| --jema vacana ana kriyAka karIne sAravALI tayA sAra banAnI ema cAra prakAgnI khopatrI dAga , nama guru, ziSya ana zrAvako vacana nayA binaya Adika kriyAkI cAra prakAranA hoya // 1 // GET ARIARRHD
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ yathA bacanakriyAjyAM sArANyasArANi ceti caturvidhAni kapAtrAni, tathA gugvaH ziSyAH zrAvakAzca vAcA binayAdikriyAnizca sArA asArAzceti caturvidhAH syuriti saMTaMkaH // 5 // tatra kapAzAti kATikA ujyante, sAzca kAzcana sAdhiSTAyakAH syurmahApuruSasaMbaMdhinyaH, tAsu ca kAzcana kenacihidhivatyUjitA vadanti paMcazatI ratnAni gRhANeti // 3 // sadyastAnyarpayanti ceti vAcA kriyayA ca hidhAghi sArA iti prathamaH // // kAzciJca tathaiva vadaMti, na varpayati kiMcidapIti vA. cA sArAH, kriyayA vasArA iti hitIyaH / / 5 // aparAH punarna brUyuH kimapi. paraM prAgvatpUjitAH parayaMtyayitAnIti vAgasArAH kriyAsArAzceti tRtIyaH // 6 // ___ jema vacana ane kriyAyI mAravALI tathA sArabinAnI ema cAra prakAranI gvoparIyo hoya de, tema gumyo jhiApyo ane zrAvako vacnathI nayA vinaya Adika kriyAothI sAravALA tathA sAra vinAnA ema cAra prakAranA hoya , evo saMbaMdha meM // // tyA kapAna paTale boparIo kahevAya cha temAnI keTIko mahApuruSa saMbaMdhi adhiSThAyakavALI hoya tamAMnI kaMTIka vidhipUrvaka pRjyAthI kaha uke, paciso ratna TyA? // 3 // namaja turata teo Apa pae, mAMTa tI vacanayI ane kriyAyI paNa ema banne rIta sAravALI , evIrIta pahako nAMgA jANavA // 4 // vaLI kaMTazIka khAparA to tama vAle haiM, paraMtu kaI paNa ApanI nayI, mATe to vacanayI sAravALI 5. paraMtu kriyaay| sArabinAnI e vIjo jAMgI jANako // 5 // valI keTanIka kaI bAMjhatI nayI, paraMtu pUrvanI po jvaath| iJcita re , mATe tI vacanayI sAravinAnI paraMtu kriyA sAravALI je, ekIno nAMgo jAmako / / 6 / / zrI upadezaratnAkara..
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14NA 0000000000000:40000000000000000 yAH punaH sAmAnyapuruSasaMbaMdhinyo niratizayAstA na vadaMti na ca vitarati kiMcidapIti vidhApyasArA iti caturthazca vikalpaH // 7 // tayA guAdInapyAzritya caturnago, tatra guruNAM vAksAratvaM samupadezakauzalavattarAyA, vinayaH paMcamahAtratAdisamyaganuSTAnarUpaH, tadAdimattayA kiyAsAratvaM ca nAvyaM / / 8 // tatazca kecidguravo vidhApi sArAH, zrIvanasvAmIprabhRtivat // e // apare tu vAcA sArAH, kriyayA tvasArAstAhagupadezakauzalabhRtpArzvasthAdyAcAryavat // 10 // anye vAcA asArAH kriyayA punaH sArAH mUkakevalyAdivat pratyekabuddhAdivacca dezanA'nAsevakaH pratyekabuddhA dirityAgamavacanAt // 11 // baLI je khoparIo sAmAnya puruSonI tathA atizayo vinAnI hoya ce, to bolatI paNa nathI, tema ka ApatI paNa nayI, mATe bane rIte sAravinAnI ne ema coyo vikalpa jANavo // 7 // vaLI etrI rIti guru Adikone AzrIne paNa nIca mujaba conaMgI thAya ne tamAM gurujIrnu vacana saMbaMdhi sArapaNa uttama upadezanI kuzabatAyI hoya che, tathA vinaya paMca mahAvatone samyak prakAra pAlana karavArUpa hoya ; ane ityAdikapaNAyeM karIne kriyA saMbaMdhi sArathAeM paNa jANa] aI // 0 // mATe keTanAka gurupro banne rIte sAravALA , (konI phe? tAka) zrIvatrasvAmI AdikanI peM // // vaLI keTanAko vacanathI to sAravALA hoya he, paraMtu kriyA | sAravinAnA hoya je (konI peThe? toke) tevA upadezanI kuzAmatAvALA pAsatyA prAcArya AdikanI peThe // 10 // vaLI phaTAko bacanathI sAravinAnA hoya , paraMtu kriyAthI sAravALA hoya che, (konI phe? toke) mUka kaMcana AdikanI pheke, tathA pratyeka budha grAdikanI peThe, kemake AgamamA kAM ne ke pratyeka buddha Adika dezanA nahIM sekanArA ne // 11 // zrI upadezaratnAkara
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ .008 unnayayApyasArAca kacita, upadezA'zanapArzvasthAyAcAryavadipti // 15 // atha ziSyAnadhikRtya nAvyate, tatra vinayo gurugocarabahumAnaH, yathAIpratipattyAdivinayAdhyayanAyuktaH // 13 // tathAhi-pamiNIaM ca budhANaM vAyA avakammuNA // AtrIvA jai vA rahase / nevakujjAkayAti // 14 // na parukho na purao / nevakicANa pichao // na juje nANAnakaM / sayaNe no pamissuNe // 15 // neva pavaMthiaMkujjA / pakhkhapibhivasaMjae // pAepasArie vAvi / na ciThe guruNaMtie // 16 // ityAdi, api ca, aha ahiM gaNehiM / silavasIbattI nucca // ahassire sayA daMte / na ya mammamudAhare // 17 // vaLI keTanAko to lapadeza devAmA akuzala evA pAsatyA Adika prAcAryanI peThe bane prakAre sAra-18 | dinAnA ce // 15 // hane ziSyone AzrIne kahe; tyAM vinaya eTale guru pratye bahumAna, yathAyogya rIte temanI | yAvatra Adika, ke je saMbaMdhi varNana (uttarAdhyayanamA) vinaya adhyayana AdikA kaghu le // 13 // te kahe | he he sAdhu ! tuM jJAnIo pratye pratikulapaNuM nahIM Acaraje temaja ( tamo paNa yoja jANo ge) ityAdika kcane karIne, temana gurunA saMthArA Adikane kacaravArUpa karme karIne pragaTa rIte athavA gupta rIte rnu kadApi paNa guruno | avinaya nahIM karaje // 14 // vaLI prAcArya AdikAMnI pAkhe, agAmI, tema pagamI besa nahIM; temaja gurunA sAyaLa sAye potAno sAyaLa amAmIne vesavu nahIM; tayA bInApara mutAM yakA athavA bega yAMja'amo Ama karIye nIya' itpAdika na kaheI / / 15 / / kLI guru samaka pakSAMnI nahIM vALavI, tema va pamakhAna phirUpa nahIM karavA, tema paga paNa pasAravA nahIM tathA gurunA nikaTapara paNa vesarva nhiiN|| 16 ||vlii pA nIce majava Ava sthAnako vajhe karIne zikkAzIkSa sAdhu kahIye; hAmya na kare, hamezA iMdriyAne dame, paranA mamoM pragaTa na kare // 17 // zrInapadezaratnAkara
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 15 // nAsIne na visIle / na siyA anobue // akohaNa savara / sihavAsIprati vRcca // 10 // tayA, aha panarasahiMgaNehiM / suviNo ittitrucca // nogrAvato acavo / amAI akupahale 9e ayaM vA hilivabaI / pabaMdhaM ca na kuvara ||mittijmaanno laya / sugraM bachu na maja // 20 // na ya pAvaparimhadevI / naya mittesu kuppaI // appiyassAvi mittassa / rahe kabANa nAsa // 21 // kanaharUmaravajae // bujhe antijAyae // harimaM parisaMjhINo / suvinn| itti buccai // 2 // ityAdi, evaMvidhaM vinayaM vAcA pratipadyate, pAsayaMti ceti dhiApi sArAH kecit ziSyAH zrIcaMpramatrAcAryaziSyavata zrIsiMhagirisUriziSyavaJca, tamuktaM-'mIhagirisusIsA jaiM // 3 // zIva rahita nahoya, anicAracALA cAgvivAlo nahAya, ani ramajhapaTa na hoya, krodha rahita hoya, tayA / satyamAM rakta hoya; ecI rInano sAdhu zikAzI kavAya / / 1 / / vaLI, haye nIce mujana panara sthAnako pa karIna suvinIna mAthu kahIye, tujhatAi vinAnI nidAlo, pAranenAM kAryamA asthirapaNA vinAno, karaTa dinAno, | kuna vinAno / / 15 / / kono paNa adhikapa ( tiramkAra ) na kare, koine krodhina / ko, pitrA karanArapara prAyupakAra kare, tathA jJAna pAmIne mada na kare // 20 // potAno aparAdha bIjApara nAmce nahIM, mitra andhe krodha kara nahIM 1. apriya evA paNa mitranu zreyana kahe // 31 // ktraMza tathA vigrahane vaja, buddhivAna taya kujhInapAeM dhAraNa / kare, ajApANu dhAraNa kare, kArya vinA prAmI akaLI caSTA na kare, evI rItanA guNavAno ziSya mudhinIta kahevAya / / 25 // evI gananA vinayane vacanI jeo mvIkAre je, tathA pALe paNa ne. netro keTayAka banne gate sAravALA ziSyo che (konI pare ? toke) zrIcaM isTra AcAyanA natha zrI midagirimRrinA ziyanI pane; kAle ke-siMhagirimA ziSya pratye nadra' // 23 // zrI upadezaratnAkara. 20.00
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46000000 apare vinayaM yAcA pratipadyate na ca samAcaraMti, tato vAcA sArAH, kripayA tvasArA ti yugapradhAnazrIkAmakasUrizipyavat yugapra pAnopaghAnikuziSyavacca / tyaahi|| 24 // kazcidguyugapradhAna udyatavihAryapi kSINajaMghAvA ekatra syAne tpyo| tatra zrAAMdhAro'yamityaha nigdhamadhurAhArAdi tasmai sadADhade // 25 // tanika pyAstu gurukarmatvAtkadApi dadhyuH kiyacciramayamajaMgamaH pATya iti tatastenA'nazAna jigrAhayiSavo jaktazrAdattAhAhAraM tasmai na daH // 26 // aMtaprAMtAyA nIya viSaNa va tatpure nucuH, kiM kurmoM yadIdRzAnAmapi vo'hanniAdyavivekAH zrA . chAH sadapi dAtumazaktA // 7 // vaLI keTalAka ziSyo vacanathI no vinayane bIkAra hai, paraMtu ne mujaba AcaraNa karanA naca! : moTe | tezro bacanathI no mAgvALA , paranu kriyAthI mAravinAnA che; kon| peve? noke, yuga pradhAna zrIkAkamRgniA | zipyanI patre, nayA yugAcAnanI upadhAta karanAga kuziyonI petthe| ta kaha re--25|| koDaka yugapradhAna guru nAvihArI hatA, chatAM paNa pornu kauvata kIe yavAyI paka syAne rahevA jAgyA; nyAnIthanA zrImAna jUna je' gama vicAri zrAvako nemanA mATe yogya ghRtAdika sAhina miNAnna Adika hamezAM devA lAgyA / / 25 / / eka divasa temanA ziSyo cAra karmI hovAyI gayo vicAra karavA AgyA ke, A miyara bAsa bImA apaMga gumne ne ApaNe keTajhoka babana pALavA! ema vicAri gumne anazana karAvadhAnI icchAvAlA papA ne zippoe janivasa zrAvakAe dIdhayo yogya AhAra nemane Appo nahIM / / 36 || jevo nevo svAda binAnI AdhAra nAvIne | tezro. gurune kahevA AbhyA ke, amo zaMkarIye? avivekI zrAvako Apa sarIkhAne pAA yogya AhAra Adika hocA bA pApI zakanA nayI // 27 // zrI napaMdazaralAkara. SomnatoPOOR
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 251 // zrAkSAMzcocurdehaM mumuvaH khigdhAhAramAryA neti, saMlekhanAmeva cikIrSavaH // 30 // tata zrutvA sakopAH zrAjhA gurumetya saMgadgadaM jaguH, nagavan vizvArkeSvarhatsu cirAtIteSvapi pratyayatsu javatsu zAsanaM nAti, tatkimakAjhe saMdekhanArabdhA // 25 // na vayameSAM nirvedAyeti cintyama, yataH ziraHsthA api yUyaM na nArAya naH ziSyA.. NAM ca kadApi // 30 // tatastairiMgitaiAtaM, yathA'smaziSyakRtametat tat kimado'prItidAyuSA, na dharmiNA kasyA'pyanItirutpAdyeti dhyAtvA mukulitametatpura nacuH // 31 // kiyacciramajaMgamarasmAniyAvRttyaM kAryAH sAdhavo yUyaM ca, tauttamArthameva svIkurma iti tAnasI saMsthApya naktaM pratyAkhyAditi // 32 // pachI tezro zrAvakone ema kahevA sAnyA ke, zarIrane bomavAno icchAvAlA guru mahArAja have snigdha zrAhArane iccatA nayI, tezronI icA saMnekhanA karavAnI have ne // 2 // te sAMgaLI gusse thayelA zrAvako guru pAse AvI gadgada ke kahevA mAgyA ke, he jagavan! jaganmA mUrya samAna evA zrIarihaMta manu yo ghaNo kALa thayAM joke atIta thayA hai, to papa Apa sAheba virAjate chate zAsana zone ne, mATe anaksare Apa || sAheve saMjhekhanA zAmATe karavA dhArI cha? / / 1 / / vaLI Apa sAhece ema paNa nahIM vicAra, ke amArAthI zrAvakone have kaMTALo upaje ke kemake amArA mastakapara rahenA ekA paNa Apa sADeva amAne ke ziSyone kA kadApi .paNa jArarUpa yaha patA nayI ||30||te sAMjaLI prAcAryajI mahArAne te mitoyI jAsayu ke, zrA kArya ApaNA ziSyornu , mATe have apIti upajAce evAM pArA jIvitanuM mAre gaM prayojana ke! dhamI manuSye kone paNa aprIti na japajAvado jodhye, ema vicAri guru mahArAne te zrAvakone vaMdheca vacanaja nIce mujaba kaI // 1 // have apaMga ekA amo namArI pAsa tathA sAdhuo pAse keTayAka vasvata vaiyAvacca karAvIye? mATe hava uttamArthana amo sAdhI, ema kahI tezrone sthIra karI tepo AhAranoM pacakhANa ko / / 32 // zrI upadezaratnAkara
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 00000000020000000000000000000000000ka rU kecizca vAcA vinayaM na pratipadyate, paraM yathAI samAcarati tato na vAcA sArAH, kriyayA punaH sArAH, dRSTAMtaH svapamanyuhyaH // 33 // anye punarunayayApyasArA:, vRlavAlakAdizramaNavata, zrInattarAdhyayanaprasighazrIgargAcAryakuziSyavacca // 34 // yaghA vinayaM vAcA parejya upadizanti iti vAcA sArAH, svayamapi samAcaraMtIti kriyAsArAzceti // 35 // evaM zeSanaMgatraye'pi vAcyaM / atha zrAdhAnAzritya nAvyate, tatra zrAghAnAM vinayaH samyaktvamutrapaMcANuvratatriguNavatacatuHzikSAtratAdirUpaH, zrIdevagustArmikAdiSayocitapratipattirUpazca // 36 // zrI upadezaratnAkara vaLI peTalAka ziSyo vacanayI binayane svIkAratA nathI, paraMtu payAyogya rIta vinaya Acare meM, | mATe tezro vacanacI sAravALA nathI, paraMtu kriyAthI sAravAlA re, te dRSTAMta potAnI bheLeja jANI deI // 33 // vaLI vIjA baiTayAka zipyo to bane rIte sAravinAnA ; jhavAjhaka Adi sAdhunI peThe tathA zrI uttarAdhyayanamA | pasika evA zrIgargAcAryanA kuziSyanI peThe // 34 // athavA vacana vame karIne paramate vinaya upadeze ne, mATe vacanatha) sAravAlA hai, tema pote paNa Acare meM, mATe kriyAvara karIne paNa sAravAlA De // 25 // evI rIta vAkInA RNa jAMgAomAM paNa kahe ; have zrAvakona AzrIne kahe je; tyA zrAvakono vinaya eTameM sabhakIta mULa pAMca aNuvrata, | traNa gue bata, tathA cAra jhimata prAdika rUpa, teja zrIdevaguga tathA sAdharmika prAdikAMnI yayokti mevArUpa jAjAvA // 6 //
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 1 // //////// //////////////////////////////////// ' tatazca kacit zrAdhA yathoktaM vinayaM parejya upadizati, zrAdizabdAyathAI yathAvasara napiyasmAraNAdi ca parejyaH kurvaMti zrIgurumukhazrutAnusAreNeti vAcA mArAH // 30 // svayaM ca samyak samAcaraMtIti kriyAsArAzca, zrIvIrajinasevakapuSkalImAdhAdivata, AdhunikapattanIya maM"hemAdivaccaH // 30 // vAcopadizati na tu svayaM samAcaraMti kacit, gaNikAgRhasthanaMdiSaNavat: nopadizati tayAvidhopadezazaktyAtnAvAt svayaMtu samAcaraMpare, dRSTAMtAH sunanAH // 35 // nanjayayApyasArAzcAnye zrAvakanAmadhAriNo viSayAdivyAsaMgavyAmaDhA utipanayAyaco tramadattacakritApasazreSThyAdivaditi jAvitAstinA'pi caturnagyaH // 40 // hava tethI keTanAka zrAvako upara varNaveno vinaya paraprata upadeza : Adi zabdayI yathA yogya. yonya | / aksare te saMbaMdhi yAdadAstI ApavA Adika rupa paraprate zrIguru mukhayA jema sonamyuM hAya te mujaba kara. mATe | tAne vacanayA sArakhAlA jANyA // 7 || temaja pAna paNa samyaka prakAre ta Acare meM, mAre tIna kriyAthI | parama sAravA.ma jANavA (konI paM. toke| zrIvIramajunA sevaka puSkalI zrAvaka AdikanI paMca, tathA hamaNAM graMthakAranA samayamA ) pAnA nivAsI mehatA demA AdikanI phave / / 10 / / vaLI kaTyAka zrAvako vacana yI to napadeze ke, paraMtu pAne samAcaratA nayI, gaNikAne ghera rahannA maMdipeganI pho; kaTAka tavA prakAgnA napadeza devAne azata hovAzI pardazanA nayI, paraMtu pota Acare se te saMbaMdhi dRSTAMto sunnaja || 0 iMca kaTanAka phakta nAma dhArI zrAyako kane garIne sAra vinAnA hoya , kemake neko viSaya AdikanA saMgamAM muha yayenA hoya , ane tethI - ganimAM pAnI vAlA degvAya che. ane nevA brahmadalacakrI tApama zreSTo AdikanI pene jANavA; evaM gane traNa cInaMgIzrI kahI / / 40 // AAAAAP10000 zrI upadezaratnAvata.
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatrojayathA sArAH kevajhakriyAsArAzceti dhye'pi yogyAH, zeSAstvayogyAH // 41 // iti yogyA'yogyatvaM / vinAvya vibudhAH karoTidRSTAMtAt // yalaM yogyaguNAptauM / vimohavijayazriye vidhatta // 42 // // iti tapAgacche zrImunisuMdarasUriviracite zrInapadezaratnAkara kapAladRSTAMtena gurvAdisvarUpanirUpI aSTAdazavastaraMgaH samAptaH // shriirstu|| have temAM bana rIta mAravALA, nemaja kriya.vame karIne kevaLa sAravALA e banna yogya cha, ane bAkI nAo ayogya le // // bIte khoparInA dRSTAMtayI yogya anyano vicAra karIne he pamino: modana jItavAnI lakSmI mATe yogya gaNanI prAptimA tamo yatna karo? // 4 // // evIrIte tapAgaccamA zrImAnasuMdarasUrie racanA zrIupadezaratnAkara graMthamAM kapAsanA dRSTAMta karIna guma AdikanA svarUpane nimpAga karanAga aDhAramo taraMga samApta yayo / zrIrastu // zrI upadezaratnAkara .--..-more -- -- e
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 // ti aSTAdazastaMraMgaH samAptaH AAENMEANIRURALARAMINARIRAMINATSUNESS
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha navadazastaraMga: punadRSTAMtAMtareNurvAdigata yogyaa'yogysvruupmaah-|| munnam-sappA mosaga uga vaNi-vaMgavI namaya gheNu sAhibaMdhU // piya mAya kavataruNo / guru sAyana visayadiThThatA // 1 // ___ LI pANa bIjAM dRSTAMtobo karIne guru Adika saMbaMdhi yogya agomyarnu svarUpa kahe -mULano artha:-- sarva, cora, uga, naNika, saMsthA gAya, naTa, gAya, mitra, caMya, pitA, mAnA nayA kaspa baka, paTalA dRSTAMno guru nathA zrAkkanA saMdhamAM jAma / /
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 15 // padaghaTanA sugameva, nAvanA ceyaM, tayAhi sappatti, yayA sarpAH khanAvAdapi krUrakarmANaH krodhanakaprakRtayojISaNAkRtayazca syuH, sphAraiH phukAre piyaMtica bAnAdona, kharape'pyaparAdhe babdhAvakAzAstajIvitAnya'pya'paharaMti ca, tyuktN||2|| sarpANAM ca khalAnAM ca / caurANAM ca vizeSataH // animAyA na sidhyati / tenedaM vartate jagat, // 3 // iti, tayA kecana baukikA brokottarAzca kuguravo rAgaLeSAdiviSaviSamAH kevalamaihita kArthasamarthanaparAH // 4 // sarvayApi jIvadayAdimUtradharmamarmaparAGmukhA bahuvidhamaMtrataMtrayogaprayogamohanoccATanavazIkaraNahomazAtanapAtanAdikarmanirmANazIlatayA krUrakarmANaH // 5 // zrIupadezaratnAkara A gAyAnI pada racanA mugama na ; na kahe De; sappa eTajhe jema sA va nAvIja kara kAryoM karanAga, krodha yuna va nAghALA tamA jayaMkara AUnivALA hoya je; temaja ne pro morA phuphAmA proyI vAmaka AdikAne cIvarAva, baLI svarUpa aparAdha hone bane paNa ne pronA jodhitana paga hare cha; ka ke--1|| monA, buracAonA nA coronA abhiprAyo vizeSe karIne siddha yatA nayI, ane negIja A jagana najI zAke | 18| // // ini, evI rIte keTanAka lokika nayA lokottara kuguruzro rAga Ipa Adika kanyA viSama yatA, nayA vaLa A proka maMbaMdhi svArtha sAdhavAmAja natpara yayelA // 4 // tathA sarvayA prakAre jIva dayA Adika mULavALA mamayI parAr3a mamva yayA yakA, ghANA bhakAranA maMtra taMtranA yoga tayA prayoga, mohana, uccATana, vazIkaraNa homa, zAna, nayA pAnana Adika kAyAM kambAmA tatpara thayenA hogAyI ne o kara kamAMvAlA hoya 3 // 5 //
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ -400642030000000 suvihitagurvAdigocarA'tubamatsarapasaratrazonmipoSanaranISaNAH zukradharmamArgapravRtAn svAvarjanapramattAn vA jJApayaMti // 6 // vAzijanAMstAhakkuprasatvajayoprekavidhAyivAnimimAmaMgharaiH svarUpe'pyaparAdhapade ca svamano'nazulmAcaraNAdirUpe zApAdiniH kArmaNAdinirvA sadyo'pyapaharati tajIvitAdyapi niviNshhRdyaa:|| // evaMvidhA baukikA bahavo'vi maharSayaH prasihAH, paritrAjakazcAtra nidaryate, nayAhi --- // // kvacitsanniveza rohItakanAmA parivAjakastapyate sma tapaH, so'nyadA kvaciDupalabdhatejovezyAnacyupAya: samyaganuSThitatahidhirvadhavAMstejovezyAM // 5 // zrI upadezaratnAkara. namana baLI nunama prAcAravALA guru Adikapara ghana matAra dhAravAcI ubaLanA ecA roenA mahathI jayaMkara yayaMtA hoya je: tayA izada dharma mArgamA avatanArAne anyathA potAne zikhAmaNa ApanAgAne nayA joLA kaoNna neo marAve ne // 6 // namana kara hRdayavALA yA thakA tevo rInanA hAda prANIne jayanI nagako kara nArA vacanorUpI mimimanA AmaMgavA karIna pAtAnA manana anukUna na pa nacA AcaraNA Adikampa mvaepa aparAdha hote una paNa zApa AdikoyI athavA kAmApa AdikAtro kargane turana ne zrAnAM jAMbita AdikAne paNa harI // // evI gatanA ghaNA baukika paddapi zrI prasiddha cha; ahI navA eka parivrAjakanuM izAMta devAmeM 3 te nIce mujaya // // koika sabhivazamA gahItaka nAme paritrAjaka tapa tapano hato, nene eka vAyane kyAMka najolezyAnI adhino napAya maLI javAyI nenI vidhi sArIrIne pArAdhine nAga nenovezyA meLavI / /
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 15 // / ////////////////////////////////////////////////////////// anyadA tarutasthasya tasya zirasi taziraHsthavajhAkayA purISavyutsarjanaM kRtaM, tato kRpTena tena tejozyayA sA jammasAccakre // 10 // anyadA sa nikAyai puramavizat, prApto jinadAsazreSTigRhaM, tatra zrImadAItadharmanAvitahRdayA nAmnA'rthato'pi ca zItavatI gRhasvAminI ptishushruussaavygraa||11|| kiyahibaMvena nitAM dAtumudyatA yAvattAvanmahAkrodhanaprakRnirviyaMbadAnamaSTaH sa paritrAT bannAkAgatigocarIkattu tejovezyAM mumudhumamujagAra mukhAt / / 12 // tatsvarUpaM ca dRSTvA samyakzrIjinadharmanirmavazInaguNA'vAptavadhijJAnajhAtabamAkAdADhavyatikarA sAMgaDhazIjhakavacA smAha sA taM prati, jaDa nAhaM sA vanAkAsmIti // 13 // 'eka vakhate ne eka vRka nIce baiga hano, eTnAmAM ne vRtanI rocapara banI eka baganI tanA mastakapara vIna kara, neya krodhAyamAna thAnaNa teNIne nejovezyAyI bALI nokhI ||10|pii eka samaya te jikA mATe nagaramA gayo, nA tyAM jinadAsa zevana ghera pahAcyA tyAM zrImajjana dharmayI jAvita hRdaya jegIna, tayA nAmayI ane arthayI paNa zIlavanI zevagaNI potAnA svAminI sevAmA gugayenI hatI; // 11 // ane tethI jaga vijhavayI jaTayAmAM ne jijJA devAne taiyAra ghar3a, terazAma mar3A krodhie prakRtivAno te parivAnA vinaMvadvAna yI ropayukna thAne nAgIne vamananI hAta pahocAvAne tejIazyA makavAnI iccAyI mukhamAMyI dhuvAmA kahAmavA aagyo| / / 1 // te mvarUpa jAine samyaka evA zrIjinadharma tayA nirmanna evA zIzagu gayI prApta yayenA avadhihAnaya jANena || bagajhInA dAhasaMbaMdhi vRttAMta jagIe, tayA sarva aMga dRDha zajhimpI kavacavALI evaM te zIlavatI nene kahavA bAgI ke, he nadra ! huM kaMha ne vaganI nayI // 1 // zro upadezaratnAkara
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ taghcanacakitazca sa manAgupazAMta vA'prAkItA, kathaM vetsi banAkAvyatikaraM? sADajANIta. etatte vANArasIvAsI kuvAnaH kathayiSyati // 14 // tato vismitaH sa vANArasyAM gataH, mizritamAtrastena kutAkhena prathamameva nApitazca jana zIlavatyA prepito'si saMzayapraznArthaM // 15 // tat zrutvA bhRzaM camatkRtaH saH. nataH punAnaM kulAlena, zIzarAma zAsayatvA avaSizAnamutpannaM, mamApica. tena yathAsthitaM brahmAkAdikharUpaM jAnImaH // 16 // tataH pratibujhaH ma samyaktvazIlasulaga dharma pratyapadmaneti: evaM bokojarAnAnityApi nidarzanAni mvayaM jJeyAni // 15 // zrI upadezaratnAkara ne bacanarthI Azcarya pAmIna na parivrAjaka jaga jAe upazAMna yayA hoya nahIM. nema nAni pRthvA lAgyo 3 ke, taM te gajhIna vRttAna zIgane jANyaM tyAra tApa kA ke, te hakIkata tane vaannaas| nagInA vAsI kuMjAra | 3| 1. kahage // 14 // ta sAMjaLI pAcarya pAmIna ne vApAsImAM gayo : tyAM paTanAMja te kuMnAre pahAja tene kahyu ke, he bhadra : tane bhItravatI saMzaya pRnakA pATa mokavyoM ke nI: // 15 // ne sAMnaLI na atyaMna Azcarya pAyoH | tyAre kuMjAre pharIne tene kA ke. zIgugge karIne jJAcIna avadhijJAna unyana yayuM . tema mane paNa utpanna | yayu ke ane yI ta kavituM yayAmyita nAna amo vA jANIye jIya // 16 // ne sAMjaLa te parivAjake | panibodha paarm| samyaktva tathA zIarthI manohara dharma svIkAryo : pUrvI ne mokonara gurukone AzrIne paNa haprAMto ponAnI peleja 'nANI vAM // 11 // /
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 196 // 000000000 paghA'paharaMti zudharmajIvitAni janAnAM svArthasiddhayanusArikhevAprarUpitadharmAnjAsopadezadarzanakriyAdintiH, iti sarpasadRzAH kecana guravaH // 17 // ukaMca-sappo ekaM maraNaM / kugujha aNaMtANi kuNai maraNAI // tovari sappaM gahiuM / mA ku. gurusevAeM naI // 15 // ityuktA sAdRSTAMta naavnaa| atha Amosagatti, AmopakAcora vizepAsta hi zAstrAdimirjApayitvA okAnAM dhanAni muSNati // 50 // evaM kecit kulagurUtvAdyantimAnabhRtaH kevahikAryapratibaddhAH zApakArmaNapaMktibahiHkaraNazirojaTharasphoTAdinjiyo vividhAH pradarya zudhadharmadhanAnyAmuSNati mugdhajanAnAM, vasugajasyeva parvatakaH, tthaahi-|| 31 // ayA svAryana siddhina anusAra ponAnI icchA mujaya pram pennA evA dharmAjAmam pa napavanA davAEail svApaNA tayaza kriyA Adikavajhe karIne lokAnA zuddha dharmarUpa jIvinane teo hI meM je. mATe evA keTanAka hai guruzrI sarpa saragbA hoya je // 17 // kahIM ne ke-sarpa no eka camcana pagaNa kare che, paraMtu kuguru atAM maraNo | | kare meM; mATe sapane grahaNa karayo sAga. paraMtu ku gurune saMvA mAga nahIM / / 1 / / ev| rIta sarpanA iSTAMnanI nAvanA kahI. have amosaga paTaTne cAra kiM.pA, tetro istra prAdikoyI marAva ne jhokAnAM dhana harI ch| // 30 / evI rIte keTanAka kusanA gurupA AdikanA atimAnayI naretrAo tathA kevana A Aka maM cija svArthamAM manA thaina i.pa. kApaNa, hAtibadAra karavApA, tatha mastaka pe phomavA AdikanA cikidha prakAranA yo devAmIne jonA lokAnAddha dharmarUpI dhanAna neo hara) le H (konI peThe ? nAke) vamu rAjA pranye jama parvata. ne kahe - // 31 // zrI upadezaratnAkara
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuktimatIpuryA kIrakadevopAdhyAyaputraH parvatakaH pitaryuparate patpadavImArUDhAtrAn nANayati // 22 // tasya sahAdhyAyinoM vamurnAma rAjA nAradazca, tatra vasunRpaH satyavAdI gaganatabAvajJavisphATikapIvasthaM siMhAsanamadhyAste // 23 // satyavAdimahinA nRpasya siMhAsana gaganasthAyIti jane prasidhiH // 2 // anyadopAdhyAya putrazgatrAnadhyApayannajairyaSTavyamityatrAgAgairiti vyAyAnayaMstadA tatrAgatena nAradena maivaM vAdImapAdhyAyenA'jazabdena trivArSikA trIyaH proktAH, iti pratipichaH // 25 // yo upadezaratnAkara. zaktimatI nAmanI nagarImA kIrakadevaka nAmanA upAdhyAyano putra parvata, (pAtAno ) pitA mRtyu pAmate || ne nainI padavIpara vesIne ziSyona jaNAkvA banyo / 22 / / vasu nAmeM rAjA tathA nArada tenA sahAdhyAyitro | eTo sAya naenArA hatA; nemAMthI dasagajA syvaad| hovArthI AkAzatavamA adhara raheko sphaTikanI | 6 pATapara rahamA siMhAsanapara besano hano // 2 // sanyavAdInA mAhAtmpayI rAjAnuM siMhAsana AkAzamA sthira | 1 rahenA , ema sokomA gyAni thA hattI // 24 // eka dahAmo upAdhyAyano putra (parvata) ziSyona jaNAvato || thako 'anAme karane homa karavA e pAuno 'aja' eTale 'bakarAo ekA artha karavA jhAgyo; ta bakhate hai! tyAM nA nArade tece pratiSedha karyo ke, tuM teno pako artha nahI kara? upA-yAyanIe to 'ana' zandanI / / artha ae varSonI (jUnI) bALa (cAvala) ko || 25 // yo
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 17 // miyo vivadamAnau va tau ziraHpaNaM caturvasunRpaM ca sAkSiNaM, tataH parvato vasunRpaM svaparka pratipAdayituM pUrva gatvA vividhoparodhanItidarzanAdinaMgiliH paryavAsayat // 26 // tAtirapyapratipadyamAnaM taM matvA svamAturame tatsvarUpaM nyarUpayat, tadanu sA tajjananI vasunRpaM smAda, dehi me gurupatnyAH putrajIvitaM, yahA pratIbAdhunavamAM gurupatnIhatyAM // 27 // ityuktvA yAvatsA maraNAdyatA'jUn tAvad nItastaccaH pratyapadyata nRpaH // 28 // tato vivadamAnI prAptau tatra nAradaparvato, natra parvatakapakSaM kurvannRpaH sadyo devatayA capeTAhato nUmau narake cApataditi // 2 // // evamapare'pi dRSTAMtA jJeyAH, ityAmoSakalAvanA // 30 // bhI upadezaratnAvara - evI rIta paraspara vivAda karatA evA no bannee mastaka prApavAnI zasta karI, tayA ne mATe vamurAjAne | sAr3I kA tethI parvata vasurAjAne potAno pana aMgIkAra karAvA mATe prayamayIja tenI pAsa jama, vividha prakAranA Agraha tathA jaya devAvA AdikayI samajAvayA jhAgyo / 26 / paraMtu tethI paNa tene nahIM svIkAra karato jANIna, nAga potAnI mAtA pAne te vRttAMta kyu : nyAre tenI mAtA muganA pAse jA kahevA prAgI ke, mane gurUpanIne putranuM jIvita da? athavA to anyAreja gurupatnInI hatyA svIkAra ? // 27 // ema kahIna jaTanAmAM ne magaNa pAmavAne / (AyapAna karavAne ) tayAra thara, deTakSAmAM rAjAe marIna neNInu vacana svIkAryu // 20 // paTanAmA nArada ane parvata vana trivAda karatA thakA tyAMcyA tyAM parvatano pana karatA evA rAjAne nurata devatAe upATa mAra pRthvIpara tathA narakamAM 8. pAcyA // // evI jIne bIjAM pANa dRSTAMnI jANI sevA; evI rIne AmoSaka saMbaMdhi jJAvanA jAgdI / / 0 //
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ ugatti, ukA nAma dhUrtAH, madhupidhAnaviSakuMnasamAnAH, kedAramArjArAdisadRzAH, yayA te kaphTakoTipaTutayA mugdhajanAnAM dhanAnyapaharaMti jIvitAnyapi ca // 31 // tathA kecidgurvAnAsA hRdi nAstikAH, vahiH kriyAdaMjamadhuravacanAdinirjanAn viprabajya svaSTasidhyanusAreNa dharmAnAsadezanAdinniH suvihitasAcusaMganivAraNAdinnizca teSAM zurudharmadhanAni zudharmajIvitAni cA'paharati // 32 // taduktaM-pIyUpadhArAmiva dAnikAH prAk / prajanIyAM giramuditi // punarvipAke'khiyApadhAtrI / sevAtizete vata kAbakRTaM // 33 // api ca,-jaTAmoDyazikhAjasmavaTakanAranyAdidhAraNaiH // mugdhaM janaM gardhayate / pAkhaMmA hRdi nAstikAH // 34 // zrI japadezaratnAkara nago eTle vRttoM, tetro madhayI dRkajhA karanA ghamA sarakhA, kedAranI mALAvALA bolAmA prAdikanI po hoya je; tetro jama kapaHnI rItinI catugadhyA jolA bokonAM dhano nayA jAvinona paNa hare ke // 31 // nama keTanAka gurvAnAso hRdayamA to nAstika hoya , paraMtu bahArayI kriyAnA dana tayA madhura vacana AdikayI jhAMkAne gIne ponAnI cina michina anumAre dhamanA AjAsa sarakhI dezanA AdikAyI tathA nuttama mAdhunA saMgarnu nivAraNa karavA AdikapI tezronA zuddha dharmarUpa dhanAne nayA zuddha dharmarUpa jIvitIne harI lene // 33 / / kaI | ke-kapaTIo prathama to amRta dhAga samkhI ugAzvALI vANI vAle ne, paraMtu vipAka gharakhate (aMte) samasta dopone utpanna karatIcako te kAlakUTara karanA pae adhika yAyace.e khedanI bAta // 33 ||vlii panA, hRdayamA nAstika evA pAvasAyo jaTA, murupaeM, zivA, jazma, nayA nagnapaNaM Adikane dhAravAvame karIne mubokane uge / / 34||
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 15 // kedAramArjArasaMbaMdhaH punarayaM, tadyathA-kvacivRkSAdhastittivisati, anyadA tasmina prANayAtrAye pakvazAnikSetreSu prApte zazakastadAvAsamajhadhat // 35 // kiyadvirdinaiH svAzrayaM prAptaH zazakaM pratyAha, zIghra nirgacca, mamAyamAzramaH, zazosvak mamaivAyamiti // 36 // tittiriH-pRcchayatAM prAtizmikAH, uktaMcavApIkUpatamAgAnAM / gRhasyopavanasya ca // sAmaMtapratyayA sichi-rityevaM manuratravIt // 35 // zazaH-mUrkha kiM na zrutaM smRtivacaH? pratyakSaM yasya yadlutaM / ketrAdyaM dazavatsarAn // pramANaM nAdarANyatra / sAGgI vA tasya tadnavet // 30 // zrI upadezaratnAkara 200000000000000000000000000 kedAranI mALAvAlA vinAmArnu dRSTAMta to nIce mujaya be-koka vRkanI nIce eka tetarapakI rahe hatuM; eka vakhane ne cAvA mATe pAkalAM cAvalanA kSetromAM gayu, na vakhane eka masajhe AvIne tenu myAna davA- 8 vyu // 35 // keTaneka divame te nitira potAne syAnake AdhIne samajhAne kaddeSA Ayu ke, na ahiiy| janahI cATyo jA? prA mA myAnace; nyAre masale kA ke, A myAna to mAMjare // 36 // vinio kA ke ne mAre tuM pAmozIAne pUrva jo ? kayu je ke-cAva, kavA, taLAva, ghara, nayA gIcAnI mAsikInI gyAtarI pAmozIDArA thAya ne, ema manumapi kahe je // 29 // tyAre sasajhe kayu ke- are : mukha ! ne zu smRtinu vacana mAMjA' nayI? ketra Adika pratyaka rIte jeNe daza varSI mudhi jogavyaM ne, ne netuMna kaDevAya / temAM dastAveja ke sAkInI kaM jarura rahetInadhI // 3 //
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathA va zAradasataM- jAnupAzA pramANaM syAdjukti dazavArSikI // vihaMgAnAM tirazvAM ca / yAvadeva samAzrayaH // 35 // tato yadyapi tavAzrayastathApi zUnyo mayAzrita iti mamaivAyaH tittiri:--smatiM cetpramANayati tatsmArttAna pR. cchAmaste yasma dadati tasyAyamiti // 40 // tato gaMgApusine kedArakaMkaNAnaraNastaponiyamavatastho dRSTo dadhiko nAma mArjAraH; dharmAtmAyaM vivAda gnivityukte, zazaH-anamanana kuSaNa, nadi vizvasanIyaM syAttapazmasthite'dhame // dRzyate caiva tIrtheSu / gajhava stapasvinaH // 41 // tat zrutvA dannanidhistazviAsanAyAdityAnimukho chipAdAvasthita navavAhunimIlitanayano dhrmdeshnaamkrotsH||4|| kaLI nAradanA mata pAga nIca mujava - manuSyonA saMbaMdhamA daza vano jogavaTA pramANa nUta meM; ane || |pakI tayA niyaMconI mAjhikI jyAMmRdhi neo henAM hoya tyAMmudhinI // 3 // mAre joka yA nA myAna |he, paraMtu te zUnya pake hovAyI, nemA hu~ rahyo, mATe te have mAja ne ; te sAMgalI ninira kahuM ke, A bAbanamA jo tuM smRnine pramANatUna gANe ne, no cAlo Apa na mpani nANa nArAone pUjIya, nayA~ jana apAce, tanu a myAna // 40 // palI teoSa gaMgAnA kinAgapara kedAranA kaMkAnA ApaNavAlo, nayaniyama nayA banamA miyara yayatro dadhikArga nAmano vinAmI joyo ; prA dharmAnmA vivAda kApa, gama kahata ne samajho kahavA jhAgyo ke are! AnIcathI to marya, kamare kapaTI nayA adhamano nA vizvAsa karavA aAyaka nathI, kemake | evA garnu kApanArA ghaNA tapasvIo tIthAmA dekhAya hai // 1 // ne sAMjalI kATanA mA samkhA ne vinAmo teone vizvAsa nupajAvadA mATe mUrya sanmukha ve po unIne, nathA vo hAyo natrA karIna ane agvio mIcIne nIce mujava dharmApadevA karavA sAmyo ||4|| zrI upadezaratnAkara
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ A60... NAVARAN aho-asAro'yaM saMsAra:. svapnasadRzAH priyasaMgamAH, tadharmAdanyA gati sti // 42 // naktaMca-nyasya dharmavihInasya / dinAnyAyAMti yAMti ca // sa sohakAranaveva / zvasannapi na jIvati // 11 // ityAdidezanAM zrutvA vizvasto tAvAhatuH, tapascina dharmadezaka AvayorvivAdaM dharmazAstreNa naMktvA nirNayaM dehi // 45 // yo midhyAvAdI sa te naTya iti : mArjAra:-AH zAMtaM pApaM zAMtaM pApaM, nirvilo'haM narakakAraNArkisAyAH // 16 // ahiMsApUrvako dharmA yasmAt sarvahite rataH // yUkAmatkuNadaMzAdI-stammAnAnapi rakSayet // 4 // hiMsakAnyapi jUtAni / yo hinasti sunighaNaH / sa yAti narakaM ghoraM / kiM punaryaH zunnAni ca // 1 // ahIA saMsAra to amAra ne premionA saMgamA svama saragbA , mATe dharma zivAya vIjA : maMsA- || gy| naravAnI) pAya nayI // 4 // kAle ke-dhaga rahita evA je mANasanA divaso Avare, ane jAya , | ne buhAganI dhamanI patra zrAsa venA zako pAi jIvano nayI (arthAta manyu pAmelA sambo ) // 14aa ityAdi | dezanA sAMjaLIne vizvAsa pAmelA evA nayAM vane (niniA ane masano) nene kahavA brANyA ke, he tapambI zmA6 padezaka : amAro vivAda dharmazAstra pUrvaka nAMgIne tuM neno nirNaya karI Apa // 45 // je mithyAvAdI thAya, tane | tAre nakSaNa kambo ; ne sAMjaLI vinAmo bocyo ke, are, pApa zAMta thayuH jJAna yu ! (rAma ! gama : gm)| narakanA kAraNampa hiMsAyI huM no kaMTALI gayo :' | // ahiMsAmpa dharma savAnkRSTa ne, kemake ne dharma | sarvane hitakArI ne ane neTavA mATe z2a, mAMkA, nayA mAMsa AdikonuM rakSaNa kara // 19 // hiMsaka prANIone paNa je koI nirdaya thapne mAre , te ghora narakamAM jAya che, tyAre uttama prANIne mAgnAgonI to vAtaja zeM karavI ? // 1 // zrI upadezaratnAkara
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ tannedaM vAcyaM paraM vRddho'haM dRrAnna yuvayormASottaraM zRNomi tatkathaM nyAyaM kurve, tatsamIpe cUtvA nivedayatAM // 40 // yathA vijJAtaparamArthaM vadato me paralokavAdhA na syAtH uktaM ca-- mAnAkA yadi vA krodhA - yadi vA jayAt // yo nyAyamanyathA brUte sa yAti narakaM naraH || 50 ityAdyuktvA tayA vizvAsita yAMtika mAgato, tAvadekaH pAdena dvitIyo daMSTryAkramya hatAvitiH iti tAvanA // 51 // vaNinti vaNijo yathA mRdhyenaiva janAnAM krayAekAyapayaMti. nAnyathA : AvarjayaMti ca grAhakAnmAyAmadhuravacanAdviniryayA te nA'nyatrApaNAdau vrajaMti, sukhena ca vaMcayituM zakyAH syuH // 52 // mAnA karanI nahIM; paraMtu . mATe yI namArI bosAMjaLa zakato naye. mATe nyAya kevI ne karIzamAM mArI pAse vane tase je kapa kaheM hoya, ne kaho ? || 4 || ke jethe paramArtha jAlIne tamone uttara devArthI mane paraloka saMbaMdha bAdhA na yAyaH kayuM che ke mAnayI athavA kadhI athavA lAMjI athavA jayarthI je anyAya kar3e . te manuSya narake jAya . // 50 // ityAdika kahane nepA to vizvAsa upajAyyo, ke jayI bane najIka yAcyA ke tugna ekane parthI tathA bIjAne dADhI dAni te mAraM / nAMkhyA: evI ne haganAtanI jAnanA jaae| / / 51 / / vaNiko jema mukhya leineja lokAMna kariyA Adika Apa be. paraMtu mukhya sIdhA vinA ApatA nayI nemaja kapaTa yukta mAM vacanoM va karIne grAhakone vA to khuzI bare bIjAnI dukAna AdikamAM jatA nathI ane makarI mukhezI tayAne vagI ke be. // hUM ; yI te ke 52 // zrI upadeza ratnAkara.
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 160 / / taTuktaM - nRpaiH kUTaprayogeNa / vaNiniH kUTuceSTitaiH // vipreH kUTa kriyAkAMmai--- muM dho'yaM vacyate janaH // 3 // evaM kecit kuguravo mRtyenaiva samyaktvAlocanAdidadate. pratiSThAdi vA kurvate // 24 // cikitsAvi kRtvA vidyAprAgatyaM taccamatkArAdividhimaMtrayaMtrAdyarpaNa kArmaevazIkaraNA dilAjAbAjAdinimittazakuna muhUrttAdi ca prakAzya dAnAdi gRhNAMti // ee // vividhAvarjanAdinirvazIkurvati ca dharmArthano'pi janAMstathA yathA nAnyAn suvihitagurunapyAzrayaMti, pratyuta hasati tAMstadanusArie zra // e6 // ke kache ke rAjAo jo sokone khoTA Adika prayogo ko khoTI caSTArthI tathA brApomA kriyAMmAthI gaM // 56 // evI guru kimana leneja samakIta Aloya A Thika ho, athavA pratiSThA Adika kare che || 4 || temaja vaidyaka (auSadha) Adi karIne tathA vidyAnI va saMbaMdhikA Adika vidhi, maMtrayaMtra Adikartu Apa kAmaNa, vazIkaraNa Adika bAja ajJAna Adikanimitta, zakuna, tathA muhUrta Adi prakAzAne te dAna Adika grahaNa kare // 55 // vaLI nAnA kArI khuzI vAyAdika me karane karmArtha lokone paNa ekA tote vaza kare che ke, jI to bIjA unama guruni paNa senA thI; paraMtu TalaTI tecA uttama guruonI tathA tenA sevakAnI hAMsI kare // 56 // zrI lapadezaratnAkare.
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ tayA cAha---kaSTaM naSTa dizAM nRNAM yadadRzAM jaatyNdhvaideshikH| kAMtAre pravizatyattIpsitapurAvAnaM kimotkaMdharaH // etat kaSTataraM tu so'pi sudRzaH sanmArgagAMstahida --stajhAkyAnanuvartino isati yatsAvakamajJAniva // 7 // yamAyAmevaMvidhA vavo'pIti na dRSTAMtopanyAsaH, ete ca nijAjIvikAmAtrAdyartha dharmasya zrutasya ca vikrayakAriNaH parayokaparAGmukhAH svayaM saMmAre majati // e8 // svAzritAn sanmArganazakumArgapravarttanAdinirmajayaMti ca; naktaM ca bAkikarapi,-maMtrajedI pRthapAkI / AdezI vedavikrayI // tamAyA yopilastyAgI / paMceta brahmahAH smatAH // ee|| vaLI kaj ke-dizA cUkI gayakSA evA aMdha manuSyAne janmAMdha paradezI uMcI moka karIna, nonA || ini nagaranA mArga meM banamAM dekhA , ne badadAyaka vAcana panu pAnI thI paNa vazara rakhakAraka ke, uttama dRSTivAlA tathA unama mAge janAga, nayA te mAgane jANanAga, ane te jAtyaMdhanA vAkyane nahIM anumagnAga evA lokAMnI te je abajhA sahina ajJAnIAnI pave jANIne haaNs| kare / / 5 / / prA duHmbamakAnana viSa evA caNA dagvAyaM che, mATe ahIM neona dRSTAMta kayuM nayA : etrA kuguruoM mAtra manAnI AjIvIkAneja atha dharma tathA jJAnane maMca , tapaja paralokacI pagaDamagya yayA thakA pati saMsAra sAgaramA ma ke / / 4G | namana pAtAnA AzritAne. pANa, janama mAgayI pAmIna tathA kumArgamA pravattAcavA Adika kara na bamA anya daza nIoe paNa kadu meM ke-maMda karanAra, jUdI rasIda karanAra, vedane vecanAra. nathA yuvAna svInI syAga karanAra || e pAMcane brahmahatyA karanAga kA / / ee| zrI upadezaratnAkara
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ 00006600 60000 // 161 / / iti fuse jAvanA ba~kagavItti, yathA vaMcyA gauzvAriM mArgayati niraMtaraM, na tu prasUte vA evaM kecana kulaguvAjimAnamAtraprativaddhA nityaM viziSTAhArapUjAdikamarthayate // 60 // tadakaraNe hanyaMti, bannAdapi gRhNati ca na punarvi zipyAgamAnusAripuNya kriyAdyAcAramujjvalataraM vRSopamaM prasuvate // 61 // nApi tathAvidhagoyopadezAdinA zrAddhajanAnupakurvate'pi tathA cotaM - yairjAto na na na na ca krIto'dhamarNo na ca / prAg dRSTo na ca bAMdhavo na ca na ca preyAnna ca prItiH // tairevAtyadhamAdhamaiH kRtamunivyAjairvalA kAhyate / nasyotapazuvajano'yamanizaM nIrAjake hA jagat // 62 // : evarata kina jAnA jAegI. te vyAM nayI athavA tI paNa nayI evI ne keTA hamezAMta AhAra va tayA pUjA Adi mAMge pAma ke ane baLAtkAre paNa te grahaNa ko le paraMtu vizeSa gra sarakhA bAre ujvala evA AcArane utpanna karI Adi karIne kokone upakAra paNa karatA na becAnI sIdho nayI, rAkhalI nathI, pUrve do nayI, saMbaMdhi nayI, bahAo nathI, khuzI ko nayI evA paNa maddA nIcAM nIca tayA karela je munipaNAne mola jeoe evA kuguruome karIne nAyelA pAnI phe balAtkAre vahana karAyace. mAtra hAya hAya A jagata nAyaka vinAnuM // 65 // ka // ve jaga vaMdhyA gAya cAroM to hamezAM mAge je paraMtu kulaguru AdikanuM mAtra abhiyAna dhAraNa karIne 60 // anena jo te karavAmAM na to roSa rIta Agamana anusaranArI pavitra kriyA AdikanA zakatA nayI // 61 // temaja tetrI rItanA pavitra upadeza ke jebIe utpanna kyoM nathI, poSedho nayI. 000000 zrI upadezaratnAkare.
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ nautikazipyAzcAtrodAharaNaM-godagrAme sarako nAma nautikAcAryaH, tasya nRyAMsaH ziSyAH, paraM na te kimapi pati, gaNyati, kriyA vA kurvate // 63 // kiMtu ninAvA rtAtrikathAdiparAstiSpati, tathApi tatratyo bhRzaM mUmyoM sokastadguNaraMjito'hamahamikApUrva teSAM jojanavastrAdibahAdareNa dadAti // 6 // tenAnizaM yathecAhAravihArAdinA puSTavapuSo mahiSaprAyAste'nuvan : nano'nyadA tadgrAmavAsinA grAmyavinA jena grAmamadhye vayAcanApiE0kimapyAjamAnena tAna dR vismayApannena sAzcaryamapanlokitAste. jaraTakatavacaTTA jhaMbapuTTA samuTTA / na parati na guNaMti neva kavvaM kuNate // vayamapi ca pagamo kiM pi kanvaM kuNAmo / tadapi sukha marAmo karmaNAM ko'tra dopaH // 66 // ahI nAtika zimyAna dRSTAn kaha hai--goda gAmamAM maraka nAme eka nItika AcArya hato : tene ghaNA zipyo hatAH paraMtu neo nahIM kaMha nAnA, gaNanA ke kriyA karanA; // 6 // paraMtu nidrA, vAnI nayA vikayAomAM natpara yahane rahetA ; to paNa tyAMnA atyaMta sarva loka nenA guNoyI khuzI yAne prathama ApuM, huM prathama | Apa, ema mAnIne neone bhojana nayA bakha aAdika vaha mAnayI prApatA hatA // 64 / ane neyI icchA mujaba AhAra vihAra AdikayI pAmA javA mAnanA zarIravALA to thA gayA; pIpaka dahAmo ne gAmamAM vasaganArA tathA gAyajhIyA kavi, evA eka brAhmaNe gAmamA ghaNI yAcanA karI, paraMtu / / 65 // kaMDa pANa nahIM maLavAyo ne nAnika ziyona nAina Azcarya pAma teopara eka kavitA kararIke, jaramA, ugAga nayA caTumA evA prA jhoko nayI jAtA, nayI gaNatA, ke nayI kavitA karI jANanA, unAM paNa rupapaSTa thAne phare, ane amo japIye chIya, nama kaIka kAvya paNa karI jAeye jIye, to pAga nUgve marIye jIye, mATe nemAM kAno zo doSa ? / / 66 / / . zrI japadezaratnAkara. 4....460888
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 162 // iti lokAnAM puraH kathayati, lokenvAzcaryamiti // 67 // evaM okottara guru viSayo'pi dRSTAMtaH svayamamyUH eteSu vastrAhArAdidAnamapi sarvaM jasmani hutAyate baMdhyAyAM ga Parasarat // 68 // ete ca kuguravaH svayaM mahApramAdapaMka nimagnAH kathaM svAzritAna javAnnistArayaMtu ? kiM tu tairnAritA adhikataraM svaM parAMzca tatraiva nimajayaMtIti: iti baMdhyagavIdRSTAMtAvanA // 6 // namatti yathA hi naTA vAcikAMgikasAsikAdinAnAvidhAjinayavidhikuzalA snairvibhAvAdiniH svamminna saMtamapi vahi: mAjJAna sphuraMta mitra sarvAgamAliMgata mitra carvaNAgocara bhitra ca zRMgArAdirasaM sadyo'vatArayati raMjayati ca parSajjanAn hRtahRdayAzca te'nargaladarpadAnAdiniH prINayati tAniti // 10 // 1 eva te konI pA kahane, ane tethe lokAMne Azraya yAya ke / / 67 / / evI rIta lokottara guru saMbaMdhita paNa potAnI maLeja jArtha beM evAoMne vastra nayA AhAra AdikanuM je dAna devaM, te paNa rAmAM bIrehar barobara, temana baMdhyA gAyane rasayukta cAro ApanA gharobara ne // 38 // kahI te gurupote mahA pAdarUpI kAdava velA ke, to pachI potAnA tine kevI ne saMsArayI nArI narka ? paraMtu tethI Gar at nAravAlA thAne potAne ane parane nemAMjaruvA evaM rIne vaMdhyA gAyanAtanI jAvanA jANavI || 6 || have naTo jaima vacana saMbaMdhi, aMga saMbaMdhi nayA satra saMbaMdha zrAdika vividha prakAranI kamanI kuzala ho, na te vijAba AdikoyI potAmAM nahIM evA paNa zrRMgAra Adika rasane hAthI jANe sAkAt sphurAyamAna thano hoya nahIM, sarva aMgAne jANe AliMgana karato hoya nahIM, tathA yAvI yAvIne jANe tano kuco kara nAMkhyA hoya nahIM, tema turata te rasane unAre be ne sanA janAne khuza kare ; ane yI khuza panavALA yayajJA te sanAnano teyona atyaMta harSa, mAna Adika ApIne sAmA khuza kare che / / 70 // zrI upadeza ratnAkara
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ evaM guruvo'pi kecidharmAdyahiHplavamAnamanaso'pi sAgArikAdisamahU tattAdRkriyAkajhApAdiprakaTanaparA vividhAkSepiNyAdiprakAradharmakathAliH // 11 // svasminnasaMnamapi darzayati puraHsphuraMtamiva saMvegavairAgyAdirasaM, raMjayaMti ca sayajanAna; raMjitAzca se nAnAvidhAhAravastrapustakAdinnipacaraMti tAniti // 12 // tamuktaM--padai namo veragaM / nivijijjA bahuo jaNo jaNa // padiUNa taM taha saho / jannaNa javaNaM samoara // 13 // aMgAramaIkAcAryazcAtra nidarzanaM : nayA ye ca navanijAjIvikAye zrAdhAdIna dAtRna stutvA tadAnAni gRhaMti // 14 // 0000000000000000000000000000000000000000000000000 zrI upadezaratnAkara ___parvIna kaMpyAka guruyo pA dharmayI jAke bAdya manavAlA hoya , no paNa gRhammI AdikAnI samaka | navI rItanAM kriyA kA prAvikAMne pragaTa karIne vividha prakAranI ramujI dharmakayA AdikothI / / 71 // pAtA-18 mAM nahIM gayA pANa saMvega nayA baiMgamya Adika rasane jANe agAmI pragaTI nikaLatA hoya nahI nema devA meM, nayA manAjanIne khuzI khuzI karI de che; tayA evI gIta khuza thyannA te sajAjanA vividha prakAranA AhAra bamva | tayA pustaka AdikA karIne neonI cakti kara u / / 99 / / kahA ke-naTa vairAgya naNaM , ke jethI yANA | | Ako mavega pAma je; navI gIta zrAvaka pAga ( kuguruzrI pAmethI) vaigamya sAMjaLIne saMvega mAma cha; ana ne jlyii| | agni aAyAvA saramya thAya // 7 // ahI aMgAra mahaka AcAryane dRSTAnarUpe jANakA ; baLI jeo nAranI peThe pAnAnI | AjIvikA mATe, denArA galA zrAvaka AdikonI mnuni karIna temanI pAmethI dAna grahaNa kare che / / 14 / /
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ naktaMca-guruNo naTTA jAyA / maDhe yuNiUNa kiMti daannaaii|| punnivi amuNitattA / dRsamasamayaMmi buDuti // 5 // tepyetavavAMtanavaMtIti / evameta SaDnaMgIsaMginI'pi gurvAnAsAzvaraNakaraNaguNabAhyAH, kevanaM navAjinaMditayA pramAdotsUtraprarUpakatvAviniH svayaM naSTAH zudhadharmApahAreNa parAnapi nAzayaMtIti sarvathA dUrataraM pariharaNIyAH // 16 // tana-kimito'pi mahApApa-majJAnArapAtukaH svayaM // pAtayatyaMdhakUpa yan / mUDhaH sahacarAnapi // gg // iti naTadRSTAMtanAvanA // atha dheNutti, dhenurnavamUtikA gauH, sA hi yattattaNAdi napajIvati pugdhaM ghRtaM ca karoni paropakArArthameva, prativarSa prasRte ca // 18 // kadhu ke ke-guruo nAda sarakhA thayA, ke o zrAvakAMnI mnuni karIne dAna aAdika bIya ; ane | evI gIta netrI banne tantra jANyA vinA A duHSama kALamAM bumane / / 10 / / eyA kugurujAno paNa yA jAMgAnI | aMdara samAveza thAya : evIrIne pAe nAMgAvAlA guruyo cagaNa karAnA guNAthI rahita yA yakA / | gurvAnAsa saranyA je; tathA phana jayAjinaMdipaNAya karIna pramAda ana unmatra prApacA Adika karIna pAte 18 nae yayA , tathA izaddha dhapanA apahAre karIne anyone pApa naSTa kare , mATe tayAne tA gavayA prakAra dUraja | chombA || 2 || kayu ke zRM AyI paNa ko dhAre mA pApa ? ke ajhAnayI ne mUha pAna no para , paTabuja nahIM, paNa potAnA sAvanIone paNa aMdha vAmAM pAma / / 77 // evI rIta sanA iSTAMnI jAvanA | jANavI // have dhana eTave navI vIyAyatrI gAya, te je ne lagAdika cara , nayA dUdha ana ghI karane, nemaja daravarSe phakta paropakAra mAMTeja vIyAya re / / 7 / / zrI upadezaratnAkara
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ evaM kecana prAsukanIrasannaktapAnAdimAtropajIvinaH suvizuSprakRtayaH zudhadharmamAgopadezairdugdhaghRtAzupamaiH satatamupakurvate parAn // // samyakcaraNakaraNAnuSThAnAdivasakAyupamaM prasuvate ca. zrIpradezinRpapratibodhakazrIkezigaNadharavat yogyAzcaita : yak-mahAvatadharA dhIrA / neyamAtropajIvinaH // sAmAyikasthA dharmopa-de. zakA gurakho matAH // 70 // yayA ca dhenordattaM tRNAdyapi pugdhAditayA pariNamati, evameteSu dattaM svalpamapyanaMtaphamAya ca kaDhapata // 81 // zrImapatnadevaprayamanavadhanasArthavAhasAryatrihatuzrIdharmaghoSamUriprabhRttivat, iti dhenudRSTAMtajAvanA // 7 // zrI upadezaratnAkara evIrIne kejhAka gurutro tAnAM nayA gmadinAnA evA mAtra jAta paae| AdikayI AjIvikA calA vIna zuddha prakRtivALA yayA thakA. dha ana ghI Adika jevA zuddha dharmamArganA upadezAvarsa karIna parane napakAra karaH // e || nayA bAlaramA aAdika sarakhI juttama cANakaraNanI kriyA Adika nampanna kare :(konii| |peThe? tAMka ) zrIpadezI rAjAnA praniyodhaka zrIkazigAvagnI phara ana nevA guruoM yogya : katyu ke ke-- | mahAvatAna dhAraNa karanAga. dhairyatAvAlA, nayA phakta nikAyIja AjIvikA cAranAma, sAmAyikamAM rahanArA gavA dharmopadezaka guruo kA ye ! / 70 // vaLI gAyana dIvaM tRNa Adika japa dUdha AdikarUpa pariNama cha.18 taya evA uttama guruone dIdhavaM alpa dAna pAga anaMta phala karanA zAya ne // 1 // (konI pho? toka) zrIkapaladeva prajunA prathama navabALA nasArthavAhanA sAyamAM vihAra karanAga zrIdharmaghoSamRSi prAdikanI paM: rAvI te gAyanA yAMnanI nAvanA nAgavI / / ||
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 16 // adha sahitti, sakhA mitraM, sa ca yathA svahAIsauhArdavazaMvadatayeva. na punardhanAdilipsayAjIvikAdihetorvA pravartayati sAmnA mitraM hite, nivarttayati kupravR. teH, nistArayatApadgataM // 13 // avagRhati tadaparAdhAna, prakaTayati tadguNAdi ca: tayuktaM-pApAnivArayati yojayate hitAya / guhyaM nigRhati guNAna prakaTIkaroti // ApadgataM ca na jahAti dadAti kAjhe / sanmitravANamidaM prabadaMti saMtaH // 6 // paraM yathA'vasara bahumAnadAnAdyupacAramapekate, prAyaH avahumAnitastu stradapasneho niHsneho'pi vA lavet : tayA caahuH---|| 5 // zrI upadezaratnAkara havaM sakhi eTo mitra, ne japa pAtAnA mitrana pAnAnA hRdayanI mitrAine vaza yahaneja, nAI ke dhana prA- | dikanI gayI ke AjIvikA Adika hatyA paNa samaparaNArthI hitamA pravIva . tayA kumArgayau aTakAva | je, duHkhayA bacAye re / / 73 || nanA apagadhAna DaoNka . tayA tenA guNa Adikona pragaTa kareM 3: kA ke18 pApI nivAra cha. hitamA jo , nanI gupta vAnane bAMke ke guNoMne pragaTa kare . duHzva samaye gemato narthI | 3 nayA avasare dravyAdika Ape : ebI gIta uttama mitrana akkaNa vidhAnA kahe ke || DHI paraMtu te mitra sacina na avasare, bahu mAna nayA dAna Adika upacAgnI apakSA rAje je; ana te vadane tana jo bahu mAna davAmAM na prAva to prAya karIna ne Aga nihavALo athavA sneha vinAno paNa yA jAya je; kAne ke--|| b5 / /
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 0.20000000....... asaNeNa azda-saNeNa dilu apAnavateNa // mANeNa pavAseNa ya paMcavihaM jikae vimmaM // 86 // tatazca tAdRkkAryAvasarAdAvudAste'pItiH evaM kecidguravaH sarvasanveSu paramamaitrIpavitracittatayeva, na tu dhanAdintripsayAjIvikAdihetorvA jayadhara zva sAdhAraNopakArapravRttayaH // 6 // tAhagavasarAAcitamanonnicitamadhuradezanAniranuzAsaMti hitaM, prakAzayaMti vivekaM. nirnAnazayaMti moha timigpaTalaM prabodhayati pramAdanijAmuktivivakalocanaM // 7 // navyajanaM, prakaTayaMti samyaktvAdiguNAn, aMdhati ugatimArgAna. nistArayati cA'pArasaMsArapArAvAraprasphuravividhApatparaMparAjyaH // nae // .. . ... zrI upadezaratnAkara .. ... ... ..." nahIM maLavAyI, atizaya maLavArthI. maLavA banA nahIM vAcAvayAyI, animAnayA nayA paradeza patrAsa- 18 tha), ema pAMca prakAre sneha ghaTe - // 6 // mATe navAM kArya avasara prAdikamAM rImAH paNa jAya : ebI : rIte keTanAka gurugrI dhanAdikanI bAbacathI nahIM. athavA AjIvikA mATe pAga nahIM. paraMtu sarva prApa parama mitrAcyA pavitra thayajhA cittapaNAyeM karIna varasAdanI patre sAdhAraNa napakAgnI pravRttivALA hoya : // 09 / / tayA tekA avasara prAdikamA ucita nayA manane ruca ekA mathara upadezothI hita zikSA tI api ca, civa kane prakAze ce, moharUpI aMdhakAranI samUha maTA , nayA pramAdarUpI nidrAcI vImAyanAM vivakapI Acana :1000 javyajana anya sapakIta Adika guggAne pragaTa kare cha. dugatinA mAgAne gaMke je tathA apAra pA saMmArasapI samudramA jabajatI evI nAnA prakAranI ApadAonI zreNiothI tAra paNa || GUII
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ - // 165 // paraM te'pi yathocitabahumAnAdi yathAvasaramaper3hate, abahumAnitAH punarudAsate'pIti, yathA bappamahizyaH , tathAhi....e // gularadeze pATalAkhye nagare zrIsighasenasariH, so'nyadA zrIvIraM naMtu moDhere prApto nizi svapnaM dadarza // e1 // yathA natkAlaH kesarikizorazcaMprazaMgamArUDha iti : prAtastaM svapnaM ziSyAn zrAvayAmAsa; tairvinayapUrva tatphalaM pRSTaH smAda // 42 // ko'pyanyavAdidaMtimadadalano mahAmatiH ziSyo'dya smssytiiti| tatazcaitye devAna vaMdamAnAnAM teSAM puraH SaDvArSiko vAba ekaH prApat // e3 // pRSTaH svaM svarUpamuvAca, ahaM paMcAsadezamuMbAnadhIgrAmavA. stavyavAppAmyajanakajInAmajananIsutaH surapAmAkhyaH zatrUn haMtuM sannAn, vikramaheturvayo neti pitrA nivAritaH // eva // paraMtu tevA guruoM pANa yathA avasare yathocita bahu mAna AdikanI apekSA gakhe ; ane ta samaya : | jo teAne baha mAna devAmAM na Atre, to tezro rIsAi paNa jAya cha; jema vapana hisUrI tamanuM udAharANa kahe | Do || gujagana detramA pATyA nAmanA nagaramAM zrIsiphasenamUri hatA; te eka khate zrIvAramanune bAMdavA mATe mAga gAmamAM gayA, tyAM gatrie nemane strama zrAvyu ke ? | kesarinu baccaM veka mArIna caMdanA zivapara namayu: kI prajAti ne svAma temaNe ziyAne saMjaLAvyu. tezroe vinaya pUrvaka pUlayAthI tanuM phaLa temaNe kA ke e|| koika anya vAdIArapI hAryAnA madane daLanAro mahA buddhimAn ziSya Aje pAcaze; parI maMdiramA devavaMdana karatAM yakAM teyAMnI pAsa eka cha varSanA vALaka Avyo / / || pRchavAthI ta pAtAnuM vRttAMta | || kaIcA Agyo ke. paMcAla dezamAM AvenA mubAndhI gAmano raddevAsI bapa nAma mAro pitA nayA nahI nAme mArI mAtA temano haM murapAna nAma putra bu: zatruone haNavA mATe jyAre haM tayAra thato hato, tyAra mAga pitAye | mane nivAryoM ke, hamaNA parAkrama karavAnI tAgI umara nayI / / || zrI upadezaratnAkara
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ pitA svayaM zatrunna hati, mAmapi ca tAn naMtaM nivArayatItyanuzayAdaMbAmapyanApacchayAtrAgamaM // ey // asyA'mAnuSyakaM teja iti dhyAtvA guruNoce, asmaspArzve tiSTa : malAgyaiH phalitamityuktvA sa tatra sthitaH // e6 // ekazaH zrutamAtreNA'nuSTunAM sahasraM dhArayatIti prajJAM vinAvya tuSTo gumaH pitarau prArtha tamadIyata // vg // pitroratyarthanayA vappanaTTIti nAma cA'karota; zrIvikramAdavarSANAM zatASTake saptAdhike vaizAkhazukAtRtIyAyAM guro tasya tapasyA banUva / e|| anyadA zrIgurustasya sArakhatamadAtU, tasya taM maMtraM smarato gaMgAzrotasi anAvaraNA bhizIye smAlI sarasvatI lavaMtrajApamAhAtmyAt tapaivopanAdamAyayo |ee|| hava mAro pitA pAte to zatruone daNI zakato nayI, ane tAne haNanA patrA mane paNa ne aTakAve a, mATe ne khedayI mArI mAne paNa kayA vinA I ahIM prAvI pahocyo vaM / / 5 // prA bAnTakana naja manuSya 18| saMbaMdhi nayI, aryAna daivika cha, ema vicArine gurue nene kayu ke, tuM amArI pAme rahe! aho mAgaM jAgya || 18 phacyA ema kahIna te tyAM rahyo / e6 // ekavAra phana sAMjaLavAyIja eka hajAra anuSTa nazzokAna dhArI rAkha pAnI tenI buddhi jopane khuzI yayezA guru mahArAne tenA mAvApanI rajA jheDa nene dIkA ApI // // // tayA tenA mAdApanI prArthanAthI tena vappanadi nAma pAmayu:zrIvikrama pachI AusAne sAta varSa vaizAkha yadi bIja ane guruvAre temanI napasyA eTave kamI dIkA thapa // 7 || panI eka vasvane zrIguru mahAgaje namane mArabatamaMtra praapyo| ne maMtra- smaraNa karavAyI tenA mAhAtmpayI madhya rAtrie gaMgA nadImAM bana rahina snAna karanI maramnanI devI, neja hAsanamA tyAM nemanI pAse AvI / ee || 1 tasya mamIpamupaktadam / zrI upadezaratnAkara 4000000000000000006-06
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ ISada dRSTvA ca tAM vaktraM / parAvarttayati sma saH svarUpaM vismaraMtIva prAha. vatsa kathaM mukhaM // 10 // // vyAvarttayo lavanmaMtra-jApAt tuSTAhamAgatA // varaM vRSviti tatprokto / vappattahivAca ca // 101 // mAtarvisadRzaM rUpaM / kathaM bIve tahazaM // svaM tattvaM pazya nirvastra-mityukta svaM dadarza sA // 103 // aho nibimametasya brahmatratamiti viciMtya maMtramAhAtmyAginitavedyAMtArA'trAgatAhamityAha ca. varadAne'pi niHspRhatvAtvayi tuSTA, taveccayAganiyAmIti varaM datvA tirodhAt // 103 // anyadA varSati medhe devakutrasyasya vappanaH ko'pi devopamaH pumAna samagaMsta. prazastipaTikAyAM ca kAvyAnyavAcayat // 14 // narNana jarA jor3ane vappanahinIe ponAtuM mugva pheravI nAralyu ; ne varavane jANe te ponAnA myarUpane jUjhI jatI hAya nahIM, nema nene kahevA bAgI ke, he vanma! // 10 // teM mugva zAmATe pheravyu ! nAga maMtranA jApayI hai || naSTamAna thapne Ava 7 , mATe nu vara mAma? evI garIne teNIe kahevAyI vapanadijI bodhyA ke // 101 / / he mAnAjI hu~ Aparnu Ava' visadaza rUpa kema joDaM ! Apa potAnuM nama kapa juo. ema to kaheMvAyI te sarasvatI devI potAne vava rahita jovA lAgI // 103 / / aho: Arnu brahmacarya vrata , ema vicAritaNIe kA ke, nayAga maMtranA mAhAtmpayI vIja saMgha, jAna jUlI jAna hai ahIM bhAvI varadAnamAM pAe namAne nispRhI jANIna hu~ tamArApara tuTamAna thA buM have tamo jyAra icchA karazo tyAre huM hAjara yaza, ema varadAna ApIne te annopa yaha gaH // 13 // eka vacana varasAda barasate chate vapanahiri devamaMdiramA hanA, ne vakhane koSaka deva samkho purupa tyAM Ayo, nayA tyAM rahenA zikSAgnemvamAthI prazastinA kAvyo pAMcavA dhAgyo / / 14 / / zrI upadezaratnAkara 00000000.00
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ vappajaTTinA vyAkhyApayacca, zAMte varSe vappalahinA sahIpAzrayaM prApa : gumantiH kasya putro'sIti pRSTaH proce // 10 // // sUryavaMzIyazrIcaM guptanapavaMzAlaMkArasya kanyakubjadezAdhipayazovarmanUpateH suto'haM, pitrA zikSAvazAn kiMcimuktaH kopAdivAgamaM // 106 / / ajhegvocca mvaTikayA khaM nAma Ameti : tato gumaNoktaM, vatsa nizcito vappanahisuhRdA mamaM zAstrANi gRhANa // 10 // tatastatra tiSTatastasya bappajaTinA samaM dRDhA maitryalayan // 18 // anyadA vApaTTi moce saH, rAjyaM cApsye tadA tunnyaM dAsyeH kiyatA kAyena ca tajanakena paTTAniSekakRte pradhAnAH prahitAH // 10 ||vpynaattttimaapuumdhy naiH saha kanyakubja prAptaH, pitrA raajye'jyssicyt||11|| . zrI upadezaratnAkara vapanadijIe nene bojhAyA ; varamAda baMdha pamate chane vApajAhijInA sAthe ne upAzraye zrAvyo, tathA tuM kAnoM putra ? ema guru mahArAne prakhyAthI na kahevA sAmyo ke 20 | mRyavaMzI zrIcaMThagupta gajAnA zarmA AnUSaNa samAna ekA kanyakubja dezanA adhipani yazovarma gajAno 6 putra ; pitApa. zivAmaNa DAga kaIka | kaDevAthI krodhayI I ahIM Aneo vaM // 106 // paThI tANe pAtArnu 'Ama' evaM nAma bIyI agnyuH prch| gurue ne kaI ke, he vansa : nizrita thAne pAhibhitranI sAye zAkho grahaNa kara // 107 // patrItyA rahanAM vapanahi sAye nene hada mitrAi ghara / / 107 // eka divase nANe vApanahinIna kayu ke, no mana gajya maLaze, no hu~ namone ne ApItra. patrI keToka kALa tanA pitAe paTTAniSaka mAre pradhAnAMne mokalyA // 10 // // nyAre vappana hijIne pRDhIne te pradhAno mAthe ne kanyakumna gayo, nayA pitAe neno rAjyAjika karyo // 110 //
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 16 // shitymshvaanaa| caturdazazatAni ca / / syAnAM hastinApati-koTI rAjye'sya jajhire // 111 // anyadA AmarAjA svasuhRdbappannahimAkArayituM svapradhAnAna preSIta; teSAmatyAdarAdgumastaM preSitavAn // 11 // sa ba dharmonnattyai AmapuraM gataH, tadAgamanahRSTaH sa sarvAgaMbareNa saMmukhamAgatya praveza gajArohaNaprArthanAM cakre // 113 // cappanahiH prAha, zaminAM gajArohaNa virudhyate, rAjAda pUrva mayA vo rAjyadAnaM pratipannaM, rAjyasyAdyaM cinhaM gajaH // 11 // bapanatirAha, satyaM, evaM tava pratijJA na pUryate, paraM sarvasaMgamucAM naH pratijJA hIyate // 115 // zrI upadezaratnAkara tenA rAjyamAM va jhAgya ghomA, cAMdasI raya nathA hAyI, nayA eka kroma pAnA hanA / / 111 / / eka dahAmo || / Ama ganAe potAnA mitra vapanAhine bolAvavA mATe potAnA pradhAnAne mokacyA, tathA tezronA anyaMna AdarathI ? | gurue paNa pahilIne mokalyA // 11 // bappaSTijI pANa dhamanI unnati mATe Ama gAnA nagara pranye 8 gayA ; tamanA AkvAyI muzI thyeno Ama rAjA sarva AsthA sAmA AtrI ne praveza mATe hAyIpha cama-| pAnI gurune prArthanA karavA lAgyo / // 113 / / syAre vAphnaTijIe kayu ke, muni mATe hAyIpara cama virodha- | vALU ; tyAre rAjAe kadhU ke, pUrva meM Apane gajya ApavAna kaSTayu , ane gajya- paheyaM cir3ha hAthI re / / 514 / / / nyAre vapanaSTijIe kAMzu ke, te satya De, paraMtu namArI pratijJA evI rIte kaI saMpUrNa thAya nahIM; paNa ujha sarva saMgano tyAga karanArA evA ne amo, teonI panijhAno jaMga thAya / / 115 / /
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ camatkRto rAjA, pravezAnaMtaraM saudhAMtaH kramAnujA siMhAsanaM maMmitaM, tadavasare vappana - hirAta, sArka suriSade jAte siMhAsanamAsanaM kalpyaM // 116 // tato rAjA khinna AsanAMtara mamaM yat dinAni kiyaMti tatra tamavasthApyAcAryapadArthI rAjA pradhAnaiH sad gurupArzva preSIt // 111 // pradhAnA guruM vijJapayati, caMdraM vinA cakora va bappana - fa farstsvAmI ratiM na banate // 110 // ato'syAcAryapadaM datvA pazcAdimaM prepayaMtu, yathAsyopadezAkAjA dharmonnatiM kurute // 119 // guruH prAha jojo etasya ziSyasyAsattivinA'smAkamapi na ratiH, te prAtRRH -- taratrastaraNestApaM / sa cAconavamaM // pAthodhanazramaM soDhA / voDhA kUrmaH kSiterjaraM // 120 // pI praveza karAyA bAda mehelanI aMdara rAjAe sihAsana maMgA tyA kappana DijIeka ke, jyAra mone sRripada male, tyAre mone siMhAsananuM sanaka / / 116 / / pa rAjAe kheda pAmIna bIjaM Asana maMkAnyuM pachI keTalAka divasa sudhi temana tyAM rAkhIne, tamanA AcAryapadanA thI evA rAjA bhavAnI sahitatemane guru pAsa mokayA / / 117 / / pradhAno tyo jar3a temanA gurune vinaMti kreN| ke, caMdravinA jema cakora, nema bappana vinA amArA svAmIne cena parUM naye | // 117 // mA temane AcAryapada apane pAchA maukA ke artha / namanA upadezArtha / rAjA zramonnati kare 11 / / tyAre guru kIM ke. he pradhAnI ! AzipyanI hAjarI vinA mAnena patu nathI; tyAre pradhAna nesUna tApa sahana kare che, nete sUrya paNa je AkAzanaM svAnoM kleza sahana kareM be, samuha je bahAno cAka ma ne, tathA vAcaloM ne pRthva jAra vaha be // 150 // / / dhuMke, zrI upadezaratnAkara.
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 16 // 000000000000000 vArido varSaNakezaM / kSitirvizvAsumataklamaM // upakArAhate'mISAM / na phavaM kiMcidIyate // 11 // iti tadagirA zrIsaMghakRtotsavaistaM gumarAcAryapade'sthApayataH ekAdazAdhike tatra / jAte varSazatASTake // vikramAraso'ntavatsariH / kRSNacaitrASTamIdine // 15 // athAnuziSTo guruNA / vidhivad brahmarakSA // tAsAyaM rAjapUjA ca / varasAnarthaghyaM hyadaH // 13 // taccuvA zrIvappaTTisUryidakarot tAna zlokenAda : jaktaM jaktasya lokasya / vikRtIcAkhiyA api // Ajanma naiva jozyeha-ma, niyamamagrahIta // 14 // . . bhI apavahAralAkara barasAda je vAsavAno kya sahana kare , tathA pRthvI je saraLAM pANIonA (nAranoM ) kveza sahe || cha, tetro saghaLAmAM upavAravinA 'ju kaM paNa patra dekhAtuM nayI / / 15 / / teonAM ev| jItanAM | | vacanathI zrI saMgha karanA insava pUrvaka guru mahArAja zrIvapanadIjIne prAcAryapadapara sthAyAH vikramI Auso | | agyAra vo jAne te cakdI aAmane divase ne AcArya thayA // 12 // paThI guru mahArAja temane zivAma-|| | ApI ke, vidhiyarvaka brahmacarya bananI rakSA karavI; kaLI 6 vansa : tarUNatA tayA gajamAnyapA e. banne ana-|| yonAM muLa re // 13 // te sAMjaLI zrIvapanaTijIe je ke kayu, te kayI kaha meM nakta lokAMno AhArA IST pANI, tathA saraLI vigayoM beka janmaparyaMta hu~ khAiza nahIM, evaM temANe niyama grahaNa kayU // 12 // 0 0000000000000000000000000.
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ tato nRpAgrahAdgopa garau prAptAstaDupadezAtrAjJA ekazatahastonnataH prAsAdaH kAritaH, tatra jAtyasuvarNASTAdazabhAramitA zrIvIrapratimA sthApitA // 125 anyadA rAjJA pUjya dvijAnuvarttanaza'nyadAsanaM zrIgurUNAsa zakU tu siMhAsanaM // 126 // tataH pratibodhAya sUrirjago, mardaya mAnamataMgajada / vinayazarIra vinAzanasaNaM // ko darpAdazavadano'pi / yasya na tulyo juvane ko'pi // 127 // iti zrutvA rAjJA'valepaM parihRtya punaH siMhAsanamevA'maMyata sadApi // 128 // anyadAMtaHpure mlAnamukhI banAM dRSTvA rAjAda samasyAM sUraye. ajavi sA paritappa6 | kamalamuddI attaNo pAe // 120 // i pI rAjAnA AgrahI te gopagiripraye pahoMcyA tyAM temanA upadezayI rAjAe ekso hAtha dhuM jinamaMdira baMdhAcyuM tathA temAM uttama suvarNana | ahAra jAranA pramANavALI zrIvIramajunaM pratimA sthApana kara / / 125 / / ve eka divase rAjAe rAjagora brAhmaNanuM ka mAnIne zrIguru mahArAja pAMDe vIjaM Asana mAyuM pehennAM to siMhAsana maMdAvatA hatA // 106 // tyA rAjAne pratibodhA mATe AcAryajIe kachu ke, vinarUpI zarIrano nAza karavAmAM sarpa saMrakhA evA mAnarUpI madonmata hAthI jevo varpanuM mardana karo ? kemake jenA sarakho jagatmA koi paNa nahoto, evI rAvaNa paNa ahaMkArI naSTa thayo / 157 // te sAMbhaLI rAjA ahaMkAra bomI pharIne hamezAM siMhAsana maMbhAvanA Agyo / 127 / / eka vakhate aMtaHpuramA potAnI zIne utare khavAlI jor3ane rAjA AcAryajI ne samajhayA vahI ke, 'haju paNa te kamalamukhI potAnA pramAdayI paritApa pAmyA kare || 17 || 43 60006 zrI upadezaratnAkara
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10.0 000000000000 // 16 // simasArasvatasRriH--- 'puruzikSaNa tae / jIsa pacga aMga // 130 // puna ranyadA paharAjI saMcaratI pade pade vyathamAnAmiva dRSTapUrvI smAha nRpaH, 'bAmA caMkammaMtI / pae pae kIsa kuNa muhalaMga // 131 // sUriH-nRNaM ramaNapaesa / mehaniyA viznahapaMti // 135 // tacchutvA nRpatirvikRtamukho'nRta, nirAdarazca ; taM tAdRzaM dRSTvA zrIgRhapAzraye gatvA kiMcinmiSaM kRtvA ghArakapATayoH kAvyaM likhitvA vyahArSIt // 133 // tacceda-yAmaH svasti tavAstu rodaNagire mattaH sthitiM pracyutA / vatiSyaMta zme 'dhunA kayamiti svapne'pi maivaM kRthAH // zrImaMto maNayo vayaM yadi javallabdhapratiSThAstadA / ke zRMgAraparAyaNAH viti. jujo mautrI kariSyati naH // 134 / / tyAre sika bhela ne sArasvata maMtra jemaNe evA prAcAryajIe kadhU ke pUrva jAgI uThavAthI zarIra DhAMkyuM, leTalA pATe // 130 // vakrI eka dahAmo rAjAe cAlatI evI potAnI pApIna paga pagale jANe vyathA pAmatI hoya nahIM, tema pehebAM dekhavAthI samasyA kahI ke, 'cAnatI yakI vAlA pagalaM pagane zAmAMTa mukhajaMga kara ?' // 131 // nyAre AcAryajI kaI ke, 'svareskA teNInA muhmasthalaM merakyA pAse nakhonI ANi AgalI // 135 / / te sAMjaLIne rAnAtuM mukha natarI gayu, tathA prAcAryajI pratye zrAdara sahita yayA ; pI tene tevI rInano joine guru mahArAne upAzraye jar3a, kaIka miSa karIne, tathA ghAgaNAnA bane kamAmAMpara kAvya babIne tyAMthI vihAra kayoM // 133 // te kAvya nIce majava itaM he rohaNAcana taM svamamAM paNa evo vicAra nahIM karane ke mArI pAmethI ksI javAbI tezronA have zahAsa yaze!! kemake jo pramoM maNiyo kimatI bhaye, taNa tapArAyI 1. jo amone pratiSThA maLelI , to keTayArka-magAranA icchaka rAjAo amone mastake pAsa camAvaze; mATe have tAra kanyANaM thAo! amo jaye chIya // 13 // zrI upozasnAkara mAmA
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ .060000000000ra zrIgurugomadezaM prApa, tatra dharmanUpaH, tadAgrahAyAvat zrIAmanUpaH svayamAkAraNAya bhAvAsi tApa vihAyamiti pratijJAya sthitAH // 135 // anyadA zrIprAmanRpo rAjapaTTikAyai gataH, kvacit kRSNasarpa dRSTvA mukhe sudRhaM taM gRhItvA muSTimadhye kRtvA, bAhuvaneNAcAdya ca 'zAstra zAvaM kRssividyaa| anyo yo yena jIvati' i. tisamasyAmaprAvIt // 136 // na ko'pi nUpAniprAyeNa pUrayati, tadA zrIguruM bhUzamasmArSIta, taptaH paTaho, ya etAM mamAniprAyeNa pUrayettasya svarNaTaMkakamarpaye, ityavAdyata // 137 // dhRtakAreNa gaumadeze gatvA zrIgurun pRTvA'pUri 'sugRhItaM ca karttavyaM / kRSNasarpamukhaM yathA // 13 // phanI zrIvapanahinI momadezamA gayA, tyA dharma nAma rAjA hato, tenA aagrhy| tyAM te rayA, tayA evaM pratijJA karI ke, jyAMsuSi Ama rAjA pota mane bojhAvavAne na Ave, yAmadhi mAre ahIyA vihAra karo | nahIM / / 135 // eka dahAmI zrIzrAma rAjA syavAmIe yayA pAM kyoka eka kaLA sapane jAina, tayA nenu magva dRDha rIte pakamIne ane mUThImA sahana tayA hAya vAcayI hAMkIna 'zakha, zAba, khetI, nathA vidyA keja anAcI | jIne ' pUrvA gatanI samasyA pRnavA nAgyo // 136 / / paraMtu ko'ye paNa rAjAnA ajipAya mujaba ne saMpUrNa karI nahIM; se vanvate rAjApa zrIvaparahinIne ghaNA saMnAryA, nayA pI nege pamA bajakAlyo ke, ja.kA || / samasyA anibhAya pUrvaka pugne, nene eka sAmba mubarNaTakA hu~ ApIza // 117 / / paThI eka jugArINa gaurade|zayAM jazne zrIguru mahAgagane gaThIne meM samasyA pUrI ke, 'jema karA sarpana mukha, tema ne mRSTahIta kAvaM // 13 // zrI upadevaratnAkara 0442
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ kenA'pUrIti nibaMdhapUrva rAjJA praSTo gurukharUpaM vyAkhyAyItyAdi bahuvistarArthinA etaprabaMdhAdi vinokyaM // 13e // tato'nutApaparaH preSIt pradhAnAn kAvyAni ca zrIvappajaTTigurUn prati, tyaahi-|| 10 // gayAkAraNi siri dharia / paccavi nUmipamaMti // pattaha ehu pattattaNaM / varatA kAMca karaMti // 14 ||n gaMgAM gAMgeyaM suyuvatikapovasthapragataM / na vA zuktiM muktAmaNimarasijAsvAdarasikaH // na koTIrArUDhaH smarati ca savitrI maNicaya-stato manye lokaM svasugvanirataM snehavirataM // 15 // zrI upadezastnAkara koNa ne pUrI ? ema Agrahapravaka gajAe. pUjavAyI taNe gusna vRttAMta kavU, nyAdi jene ghaNAM vistAra vAcanAnI icchA hoya, teNe temanA prabaMdha Adika jovAM || 13 || panI pazcAtAyamA pannA rAjAe zrIvapaTTi guru pratye pradhAnAMne kAvyA ApI mokalyA; te kahe je---|| 140 // he uttama kaH prathama no tuM gayAne | kAraNe pAMdamAMone mastakapara dhAraNa kare ce, ane pAla neone pRthvIpara pA . mATe evaM hAkuM kArya na zAmAMTe kare ? // 14 // khonA kaponasthalane prApta thayecaM (mAMgeya ) muvarNa gaMgAne yAda karatuM nathI, nemaja bInA | sananA svAdano ssIyo muktAmaNi jIpane yAda karato nadhI, nayA mukuTamA camajho maNi samUha potAnI janmajUmine yAda karano nayI; mATe 9 ema mArnu bu ke, okA phakta potAnA mumkmAMja stane, tathA sneha binAnA // 4 //
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ #* . ityAdIni pradhAnajyo gururAkAryAha, grAmanupasyemA gAthA: zrAvyAH, tathAhi // 143 // vivi gayA / nariMdajavahuti gAraviyA // viMjako na hoi agao / gaehiM bahu bigae || 144 // mANasaviNA suhAI / jahaya na apneti rAyahaMsehiM // tatastava hi vA / tIjaMgA na sohani // 149 // parisesiahasanalapi / mANasaM mANasaM na saMdeho | annatya vijatya gayA | haMsAvi baggA na jati // 146 // madaci / nai muMhahIraMnacaMda moho || pannapi du mallayAtrI | caMdaNaM jAya mahagghaM // 147 // ityAdika kAvyo pradhAno pAsecI sAMjaLIne guru kahevA jhAlyA ke tamAre Ama rAjAne nIce sujaya gAthAo maMtrI ne kahe be|| 143 // hAthIoviyAcaLa vinA paNa rAja luknoja gauravavALA yA che temaja gha NA hAthI o lAjhI javAcI paNa vidhyAcaLa paNa kaMDa hAyI vinAno nayI ya gayo // 144 // prema mAnasasarovara vinA rAjahaMsane sukha maLaM nathI, temaja rAjahaMso binA mAnasasarovaranA kinArA paNa zojatA nathI // 149 // baLI - haMso binA paNa mAnasasarovara te mAnasaja kakSetrAya ne, temAM kaM saMdeha nathI nema haMso paNa jyAM jAze, tyAM haMsoja kaDevAze, paraMtu yAsAM nahI kahevAze / / 146 // mannAna caMdanayukta karevAya be ne mAM rakSAM caMdanana ko nadI ghATe jo Aya ke, tathA evI rIte mAyArthI joke tepro praSTa thAya che, paraMtu ne caMdananI kimata oDI. patI nathIM // 24 J bhI upadezaratnAkara.
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 171 // keNa kolhe / viNA vi ravaNaya vimasamudo || kotyuharayaNaM pitare / jassa so maho // 148 // mukkAhavi karata phies pattanta na pattAe~ // tui puNa jAyA jaiho6 / tArisI teMhi paterhi // 147 // je kevi pahUma himaMgami / te uccArityA || sarasA jamArAmako virasA pattesu dIsaMti // 150 // tataH smAnirvadi kArya vastadA dharmasya bhUpateH // sannAyAM unnamAgatya / svayamApRcchayatA hu // 199 / jAte pratijJAnirvAha / yAstava kiM // prahitAH pUjyai - riti zikSApurassaraM // 133 // pradhAnAH eka kaustuna maNibinA paNa samudra ratnAkara kaddevAya che temaja jenA vayasyajhamAM kaustuna paNi rahesa je, te paNa mahA mUlyavAn kahevAya se || 140 || he uttama te patrone jI dIghAM, nopaNa patronuM patravaNaM jAtuM nayI, paraMtu tane paNa jyAre te patro hone, nyAreja gayA paje || 14 || A pRthvI rujhavara jeTalA. mohoTA kahevAya be, o mesInA sAMgA sarikhA hai, kemake te jamInI aMdara (pokaLIonI aMdara ) rasALA ke, nayA pAtronI aMdara ( pa-patronI aMdara ) saMvinAnA dekhAya // 150 // mATe, namAre jo amArI sAtha prayojana doSa to dharma rAjAnI sanAyAM gupta Apani tamAre posAna yahA~ turata pUchI januM // 151 // netrI rIte mArI pratikSA meMpUrNa caMpethI mA tapArI pAsa A evaM te vijJApaka AcAryajIe pradhAnAne mokavyA / / 122 / / , bhI upadezaratnAkara.
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ te kanyakubjanUpaM prAptA gurusaMdezAdi prAhuH, rAjA utkaMThayA kaNAskaraleniHzaMko gachan godAvarItIre grAmamekaM prApa // 153 // tatparisare khaMgadevakule rAtrimuvAsa, ta pamRDhA tahevI tamarthanApUrva bujuje: prAtastAmanAracchyaiva karajArUDhaH zrIgurupAdAMtikaM prApa // 15 // virahavyaMjake kAvyaiH stauti sma ca ; tato gAthA prAha, 'ajavi sAsumarijada / ko neho egarAIe' // 15 // gururAha-golAnaztIre / mu. nano jammivIsamio' dRSTo sajA zAkhagoSTyAvinirdinazeSAvahivakrAma // 15 // zrI . wwwantarrowinner samora paNa kanyakunjanA rAjA pAse jama gumnA saMdezA prAdika kaaN| syAre gamA utkaMcita yaha kaNadhAramA chaTapara besI niHzaMkapAge jato yako godAvarIne kinAre eka gAmamA pahAcyA // 153 / / tenA pAda ramA rahekA eka khaMmita devamaMdiramA te gati rahyo, tyAM tenA rUpathI moha pAmelI te maMdiranI devIe prArthanA ka senI mAye joga jAMgayyo kI pracAte tIna chantyA kinAja ta naTapara cIne zrIguru mahArAjanA paraNoNatyai paTAcyA / / 154 // tathA ciraha desyamanAsaM kAmyatrI premI stuti karayA lAmpo; par3I teNe eka nadhi munaba aradhI gAthA kaha); 'dAdhi te yAda jhAle deke, aho ! eka rAtrimAga kevA sneha // 15 // syAra gurujIe ka, ke, 'godAvarI nadIne kI sUnA devakumamA vizrAma kayoM teramA mATe' ; pachI rAjApa, sunii| ne pAkIno divasa bhAsa vArtA prAdikamI saMpUrNa karme // 19 //
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAza prAtaH sthamodharapAnAm AmanRpazca sUrizca dharmanRpAsthAnaM prAptau // 17 // AmavijJapti dharmarAjasya gumaradarzayat, virahavyaMjikAM tAM vAcayitvA dUtaH pRSTaH, taba nRpaH kIdRzaH? sa prAha; asya sthagIla stulyo'sAveva budhyatAM // 15 // mAtuliMga kare kiMvan / saiSa. pRSTazca sariNA // kare te kiM sa caavaadiit| bIjorA iti sphuTa // 15eM // dUtena cADakIpatre darzitai gururAha saH // sthagIdharaM puraskRtya / nRaripattamityayaM // 160 // zrI sapadezaratnAkara manAte AmarAjA sthagidhagno veSa na'ne, tathA prAcArya mahArAna paNa dharma rAjAnI sannAmA aAvyA // 157 // pachI gurue dharmag2ajAne AmagajAnI vijJapti devAmI, tyAre virahane pragaTa karanArI te vijJapti bAMcIne gajAe itane pUjyu ke tAro gajA ko ! tyAre ite kayu ke, A sthagIdhara sarato. jANaM taMja jANako Kin57 // patrI vIz2oraM jANe hAthagA dhAraNa karelu u, evA tene AcAryajIe punyu ke, tAsa hAtharmA zaM? tyAre teNe magara rIte kayu ke, kAnayogaH // 15 // panI dune prAhakIpatra dekhAmate ite gurue sthagIdharane | I agAmI karIne. kayu ke, A to 'tuagpina' ke // 16 // - : 1 1 . :. . . . . .----- ...* syg| pAnadAnIyuM tathA sthagIdhara eTace pAna zrImAdAnI yAMne gaMkhanAra yAvana zanavamAM gabanAra tathA BApanAra evo artha pAya .....
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ ityevaM zliSTe'rthe ukte'pi RjuNA dharmanUpena na jJAtaM, tata utthAya zrIzrAmo vAravezyAgRhe'vasat // amUlyaM kaMkaNaM datvA'syAH prAtarniraMgAd gRhAt / / 161 // hitIyaM rAjasaudhaghAreMprakIsake muktvA tato nirgato vahIrahovane'sthAt ; tataH prAta:pasanAM gatvA kanyakuJaprasthAnAya nRpamApacche // 16 // tenoktaM pratijJA ki zimRtA? guruyojanA pUrNa kayamiti rAjhokte, AmAgamAdisvarUpaM yathAsthaM jAtamavadat // 163 // tAvahAravadhvA AmanAmAMkitaM kaMkaNaM rAjJo''ne muktaM, dvitIyaM ca ghArapATenaH tato jAtapratyayaM rAjAnamApRcchaya kanyakubz2a prati guruH pratasthe // 164 // pavI rIte zlapayukta artha kahene ute paNa sarala evA dharmarAjAe teno jAvArtha jANyo nahIM; paLI tyAMnI ThIne zrIzrAmagajA vArAMganAne ghera rahyo, tayA teNIne amUlya kaMkaNa ApIne prajAte taMgIna gharayI te nikaLI gayo // 161 // paThI vIjeM kaMkaNa rAjameddezanA daravAjAnA gomavApara mUkIne tyAMcI bahAra nikaLI te gupta rIne vanamA rahyoH pajI prajAte guru mahArAja dharmarAjAnI sajAmA adhne kanyakubja pratye navA mATe rajA mAgavA jhAmyA // 163 / / tyAre dharmarAjAe kayu ke. zaM tamoe pratijJA visArI mukI? tyAre gurue kAryu ke, te to saMpUrNa yaha kevI rIte ? ema rAjAe pUjyAyI teNe prAmarAjAnA prAgamananu svarUpa yathArtha rIte kaI // 163 / / eTanAmAM vArAMganAe prAcIna bhAmarAjAnA nAmavATu kaMkaNa rAjAnI pAse mUkyu, tayA vIjeM kaMkaNa dhArapALe yA mAvI mukyu, enI rIte jene khAtarI yayenI, evA te rAjAnI rajA mene guru mahArAja kanyakubja pratye caasyaa:||164|| zrI upadezaratnAkara dha
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1291 zrIAmanRpANa saha gopAlagirimApat: tatra kadAcit zAstragoSTyA kadAcidharma goSTayA samayo yAti // 165 // zrIvappannaSTiH sAmnA zrIzrAmanRpapratibodhAya vahUnupAyAnakarot paraM sa nA'budhyata dharma // 166 // anyadA tatra gAyanavRMda susvaramAyayoM, tatraikA mAtaMgI rAjAnaM rUpeNa svareNa ca raMjayAmAsa 167 // rAjA tapamohito bahirAvAsamacIkarata. navAca ca-vaktraM pUrNazazI sudhAdharakhatA baMtA maNizreNayaH / kAMtiH zvorgamanaM gajaH parimalaste paarijaatmaaH|| vAeNI kAmadhA kaTAGgalaharI sA kAlakUTaccaTA / tat kiM caMDamukhi tvadarthamamaraigamaMthi pugdhodadhiH // 16 // nyAvAda ne zrIAmarAjAnI mAtha gopAlagiri manya AvyA , tathA tyAM koI vakhane zAstravA thI | nayA koTa vanvata dharmavAAthI nAnA mamaya javA jhAgyA // 165 // patrI zrIbappanaTijoe sAmanede karIne zrI AmarAjAne pranivAdhavA mATe ghANA japAyAM karyA. paraMtu tena dhamanI pranivodha lAgyo nahIM // 166 / / eka vagvane nyA uttama gAyano kAnAma gAnArAmAMna gelaM Avyu, nemAMnI eka uMcamIe rAjAne rUpa tayA svarayI khuza | karI // 167 // neNInA mpathI mohita yayennA rAjAe vahAra eka maddena baMdhAvyo, tathA kahevA mAnyoM ke 81-he caMdramukhInAru mukha prANimAnA caMdramarakhaM che. aoSTayanA amata sarakhI je. dAMto maNionI zreNiyo sarakhA , kAMti lakSmI srkh| ne, gamana hAthI sara ke, sugaMdhi kampaka sarakhI che; vANI kAmadhenu sarakhI cha, kaThAkAnI zreNi kAjhakaTanI (vipanI / cyA sarakhI, pATe zaM tAre mAdeja devoe kIrasamadrane bhayelo ? // 16 // zrI upadezaratnAkara.
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ janmasthAma na khalu vimalaM varNanIyo na varNo / dUre zojA vapuSi nihitA paMkazaMkAM tanoti // vizvaprArthyaH saksasurannivyadarpApahArI / no jAnImaH parimanaguNaH kastu kastUrikAyAH // 16 // // sUriNA ciMtitaM, aho mahatAmapi kIhagmativiparyAsaH, jatrA kAcana nUriraMdhravigajhattattanmasakledinI / sA saMskArazataiH kaNArdhamadhurAM vAhyAmupaiti yuti // DADatvarasodiyA tAlAvara yetAM tu kAMtAdhiyA / zlipyaMti stuvate namati ca puraH kasyAtra pratkarmahe // 170 // natyitA mattA. trinirdinairnRpena pUrvahiH saughaM kAritaM, mAtaMgIsahito'tra vatsyAmItidhiyA, navagataM vappanaTiguruNA // 11 // kastUrIne janmasthAna nirmajha nathI tema neno raMga paNa prazaMsavA sAyaka nathI, zonA no tanI dUra rhii| | paraMtu zarIrapara lepana karavAthI paNa kAdavanI zaMkA vistAre ; evaM atAM paNa amone nathI mAluma pama ke, namAM kacoka mugaMdhino guNa raheko be? ke jethI Ara jagan tanI prazaMsA kara je, tathA te sabaLA sugaMdhi dravyonA ahakArane hare che // 16 // tyAravAda AcAryajIe vicAryu ke, aho! mahAn puruSAMnI paNa kevI buddhi pharI jAya ? ghaNA nidrAthI malanA evA te ne menathI mazIna thayelI, nayA saMkamo game saMmkArothI anyA kaNa mudhi je bahAranI manohara kAMtine dhAraNa kare , evI koika dhamaga saragbI mIne paNa, hRdayamA nanvara| sanA mojAMmaoyI jenI mati nirmaLa thayenI , etrA manuSyo paNa kAnAnI buddhithI netIne AliMgana kare ke, / mnava , nayA nama paNa je. mATe have amo konI pAse pokAra karIye / / 170 // pachI malA naLyA vAda ganAe traNa divamomAM nagaranI bahAra mehena naiyAra karAvyo / enI buddhizI ke, ne muMbakI mahina hUM nyAM rahIza ; pachI ne bAvata vapanAhajI gurune mAnuma pI / / 171 // zrI upadezaratnAkara
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 14 // saraka8000000000000000000000 tato bhAsau kukarmaNA narakaM yAsIditi kRpayA guruNA niSpadyamAnasaudhanArapaTTe nizi khaTikayA pratibodhakAvyAni likhitAni // 17 // yathA, zaityaM nAma guNastavaiva navataH svAnAvikI svacchatA / kiM brUmaH zucitAM navaMti zucayastvatsaMgato'nye yataH / / kiM cAtaH paramasti te stutipadaM tvaM jIvitaM dehinAM / tvaM cennIcapathena gacca. si payaH kastvAM niroIM kamaH // 173 // sattasaguNamahAryamahAIkAMta-kAMtAdhanastanataTocitacAramUrte // AH pAmarIkauinakaMgavisagnanagna / hA hAra hAritamaho javatA guNitvaM // 174 / / jIaM janabiMsamaM / saMpattio taraMganosAo // suviNayasamaM ca pimma / jaM jANasi taM karijAsu // 15 // tyAre temaNe vicAryu ke, kukarmathI A rAjA narakamAM na pase to sApha, evI dayA yAvI nemANe tayAra thatA mahelanA jAravAyAmAM rAtrie khAyI nenA pranibodha mATe nIce mujava kAvyA akhyA // 17 // te kahe chahe! jasazItana nAmanA guNa paNa tArAmAMjane, nema svAjAnika svacchatA paNa nArAmAMjane, vaLI vadhAre zaM kahIyeM ? nArA saMgayI vIjAoM paNa pavitra thAya cha; vaLI tethI paNa nAra) amo vAre stuti zaM karIya? kemake nuna pANIaAnA jIvitarUpa me. mATe evaM paNa nuM jo nIca mArge jo, to par3I tane rokavAne koNa samartha ? // 173 / / / he hAra! tu kevo cho? toke uttama nayukta (pake-goLa AkArayukta monIvAlo) saTTaNavAlo (pave-uttama dorIthI guMyeyo) mahAn arthavALo gAyaka tathA manohara jo, temaja svInA nivika stana naTopara ucita tathA manohara tejavALo ge; evo pA . eka nAca muMvamonA kaThina kaMumA athamAine jyAre nAMgI jaza, nyAre arere! teM nAru| gudhiSA khoyuMja samajayaM // 174 / / AjIvita jalaviMdu sarakhaM ne, nathA saMpadAo mojAMno sarakhI capana , ane prema slama marakho ne mATe japa nacita jaNAya, nema AcaraNa karaI // 15 // zrI upadezaratnAkara
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ ajija joza jo / parija niakulakamo jeNa // kaMSTievi jIe / taM na kujINehiM kAyavvaM // 16 // iti, prAtaH zrIAmo'pi tatsadanaM prektuiM yayau, apazyacca tAni kAvyAni yayA yathA, tathA tathA namo naSTo mugdhAchatturamohayat // 14 // tata AmaH zyAmAsyo bhRzamantratapyata vyamazacca, mama mitraM vinA ko'nya evaM bodhayet, zdAnI kayaM khamAsyaM darzaye / 177 // mama bahireva zuddhiM vidhAsyati, dhigme janma sakanaka, iti dhyAtvA sa tatraivAdizaJcitAyai pArzvasthAn // 17 // // te'nicchato'pi taM nUpAdezaM vyadhuH, idaM rAjannoko jJAtvA gurorane pUccakre ; tato gumastatra gatvAha // 10 // jethA karIne dunIyAmAM banA pAmoye, nayA nayI potAno kubakrama patrina yAya, te kArya kulIna | mANasoe kaMce prANa Ave tApa ga na karavaM // 176 // iti ke pranAne AmganA pANa ne maheva joDA gayA, nathA jema jema ne kAvyAne jocA lAgyo, tema tama vadhayI jama dhannugarnu viSa, tema teno jama naSTa thavA mAgyo 8 // 17 // par3I AparAjA khayANA mukhavALo thazna ghaNo pazcAtApa karavA jhAgyo. nayA vicAravA vAgyo ke, mAga mitravinA bIjo ko mane AtI rIne pranidhei; have hu~ mAru mukha zaM batA ? // 17 // have no mana amina zuddha karaze, mArA A kalaMkita janmane dhikkAra 3 ema vicAritaNe tyAMna nokarAMne citA mATe hamaka koM: // 155 / / tezroe icchAvinA paNa rAjAno ne hukama bajAvyo; pachI te yAtanI rAjadarabArI Ane khabara pavAyI, neopa guru pAme mA pokAra koM; nyAre zrIvapatnahinI mahArAja bhyAM jA kahevA vAnyA ke // 17 zrI upadezaratnAkara
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ it ? gu ti rAjan kimidaM yoSida prArabdhaM ? rAjAha, mamAsya duSkRtasya dehatyAga eva prAyazcitaM yathA durnayalokasya / vayaM daMmakRSmahi // tathA svasthApi kiM naitra / kurmaH karmadiH kRte // 101 // gururAha, nivaddhaM karma cittena / cittenaiva vimucyate // smArttAdIn pRccha, yataH smRtyAdiSu sarveSAM pApAnAM mohopAya kace // 182 // rAjJA te AhUtAH svamanaH pApamuktaM, smArttA AhuH - AyasIputrikAM vahni mAtAMtagharNarUpiNIM // Alipyan mucyate pApA -- bAMgAlI saMgasaMjavAt // 103 // iti zrutvA nRpastAM kArayAmAsa tadAliMganAya sajjo'nUta tadA purodhovappajahijyAM nUpo jayordhRtaH // 184 // - he rAjan ! khIne lAyaka evaM AzuM kArya karavA mAMga je? tyAre rAjAe kachu ke, mAtra duSkAryaM prAyazcitta zarIra tyAga karaM, eja be; jema anyAyI lakane amodaM karIye bIye, tema kamoMnA cheda pATe amo amAro potAno dama zAma na karIye ? || 18 || gurue kartuM ke, manathI bAMdhenuM karma manathIja mUkAya De, baLI te mATe tuM smRti jANanArAone pUchIjo kemake smRti AdikomA sarva pApothI mukta thavAno upAya kahelo je // 182 // patrI rAjA ne smArttIne bolAvyA, tathA nemanI pAse potAnA mananuM pApa jAhera karya; tyAre eka ke, telInA sarakhA raMga ane rUpavALI sokhaMkanI putaLI banAvIne, tathA tene agnimAM napAvIne, tInuM AliMgana karavAyI, cAMgalaNIno, saMga karavAyI utpanna thapejhAM pApathI pANI mukta pAya de || 103 // te mAMjaLI rAjAe tetrI punaLI karAvI, tathA jyAre leNIne AliMgana karavA mATe ne taiyAra thayo, tyAre purohita tathA vappana hijIe rAjAnA ne hAtho pakarmI rAkhyA // 184 // zrI upadezaratnAkara,
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ 000000000000000 naktaM ca tAjyAM, rAjana koTinnaramAtmAnaM mA mudhA nAzaya? puSkarakaraNAniprAyAdeva tat pApaM naSTaM, tataH zrIguruvAgniH prabudhaH saH // 15 // amAtyAdyaiH kRtaH prADho nagarapravezamahaH, anyadA dharmavyAkhyAvasare zrIvappajarjinAdidharmatattvAni prAha // 16 // tato jaina dharma parIkSApUrva rAjan zrayetyAha ca. rAjA prA. hAhato dharmo / nirvahatyeva mAdRzAM // parIkSAyAM paraM zaiva-dharma ceto'nagad dRDhaM // 17 // tena taM dharma na muMce. ityAdi, anyacca jagavan kiMcighami. lavaM. to'pi bAlagopAsAdikaM prabodhayaMti natu kovidaM // 18 // zrI upadezaratnAkara __ tathA tANa kayu ke. haM rAjana : kromonuM jagaNapopaNa karanArA evA namAga AtmAno tamo phokaTa | vinAza nahI kage? meM prAduSkarma kayuM je. evA pazcAtApayIna tamAra ne pApa naSTa thayu meM; prch| etrI rItanAM / zrIguru mahArAjanAM vacanothI te rAjA pratibAdha pAmyo // 17 // tathA pradhAna Adikoe moTA AbasthI neno nagaramA praveza mahotsava kayoM; eka bakhate dharmavyAgvyAna avasare zrIvapanaTijIe nAdika dharmanAM natvo kayAM // 176 / / tayA parcI kA ke, he rAjana parIkA pUrvaka namo have jainadharma svIkAro? tyAre rAjAe kayuM ke, 8 mArA jevAne jainadharma para kAmAM no varAvara utare , paraMtu mArpha mana zivadharmamA dRDha coTecaM ve // 17 // mATe te / dharmanI huM nyAga karUM nahIMnyAdi, kaLI paNa he jagavAna' huM Apane kaMdhaka kahuM vaM ke, Apa paNa bAlagopAla | Adikane to praboge cho. pAna koI vihAnane pabodhI zakatA nayI // 7 //
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 176 // zaktizcettadA mathurAyAmAgataM, hRdi viSNuM dhyAyaMtaM, yajJopavItAsaMkRtaM, nAsAgranyastadRzaM, tulasImAlayA patrajIvamAjhayA ca zliSTavakSaHsthalaM, kRSNaguNagAyakaM, vaiSNAbabaMdavRtaM, varAhasvAmidevanya prAsAdAMtaHsthaM, vairAgyAda gRhItA'nazanaM, paryakAsanasthaM prabodhya jainamate sthApayara vAkpatirAjasAmaMtaM // 1 // zrIguravastatpratibodhaM pratijhAya caturazItisAmaMtavicarasahasraparivRtA mathurAyAM varAhasvAmimaMdiraM prApuH // 1 // taM tathAsyaM dRSTvA tatpRSTasyAH sUrayaH peThuH,-saMdhyAMyatpraNipatya lokapurato vadhAMjaniryAcase dhatse yacca parAM vikSajazirasA tatrApi soDhaM mayA // zrIrjAtAmRtamathane yadi hareH kasmAhiSaM taGkitaM / mA strIlaMpaTa mAM spRzetyanihito goryA haraH pAtu kH|| 11 // mATe jo ApanI zakti hoya tI mathugamA AvazA tathA hRdayamA vipAtuM dhyAna dharatA, jano'yI zAjitA, | nAzikAnA ana jAgapara lAMcanane dhAraNa karatA, tulasImALA tathA patra jIvanI mALAthI zliSTa eyazA vaTvaH sthalavATA, | kRSNanA guNa gAnAga, vaiSNavAnA samUhandhI vATAyalA, varAhasvAmidevanA maMkSinI udara rahekA, ganyathA jeNe 3,na grahaNa karelu je evA, paryaka AsanavALIne rahekhA evA vAkpati rAjAnA sAmane bArtha ne zrApa jaina matamA sthApana karo || nae / pajI zrIgurumahArAja pAza nene prativAdhA pratikSA karane cAyAsI sAmaMta taga eka hamAra mitAthI paravAryA yakA mayugamA barAha svAminA maMdira pate pahoMcyA // 1 // tyAM tena tevI sIte rahanA joina, tanA pAchaLa basIna prAcArya mahAgaja ke hevA vAgyA ke. he zaMkara! tuM saMdhyAne namIna hAtha jamIna drAvAnI pAsa yAce , tathA he ninaja tuM mastakapara bIjI svIne dhAraNa kare cha, te pAga meM sahana karya, vaLI agatane (samudrana) mavAthI japanna thathavI lakSmI jyAre vidhAnI thai. to teM vira zAmATe jaGgaNa kayu? mATe ha strI jhaMpaTa! mane tuM sparza nahIM kara ? evI rIte pArvatIyI kavAyajhA mahAdava tamAruM rakaNa karo // 15 // * zrI upadezaratnAkara
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 17 // ekaM dhyAnanimIlanAnmukulitaM cakurmitIya punaH / pArvatyA vipujhe nitaMvaphalake jhaMgArabhArAlaye // anyad dUravikRSTacApamadanakrodhAnasoddIpitaM / zaMbholinnarasaM samAghisamaye netratrayaM pAtu vaH // 17 // rAmo nAma banUva huM tadavasA sIteti huM topiturbAcA paMcavaTIvane viharatastAM cAharajAvaNaH // nimArtha jananIkathAmiti harehuMkAriNaH zRekatAH / pUrvakA rataMtu koNadilajubhaMgarA dRSTayaH // 13 // darpapArpitamAlokya / mAyAstrIrUpamAtmanaH // AtmanyebAnurakto yaH / zriyaM dizatu kezavaH ||1ev|| bhI upadevAratnAkara dhyAnanI aMdara jomavAcI eka cakSuto jamarnu vIMcAyedhuM ne, tathA bIjaM zrRMgAgnA samUhanA sthAna rUpa evA || Me pArvatInA vistIrNa nitaMbataTapara sthira yayevaM , ane trIto dhanuSya camAvIne rahesA evA kAmadevapara krodha rUpI amiyI jAjvalyamAna yayesu De, evI rIta samAdhi vakhate jinna jinna rasovALA evA zaMkaranA uNe netro tamAraM rakSaNa | karo || 1e / eka rAma nAme rAjA hato, tene sItA nAme strI hatI, teo babhe pitAnA vacanathI paMcavaTInA ba| nAM vicaratA hatA, tyAM teNIne rAvaNe hara sIdhI, evI rIte nidrAmATe mAtAnI kayAne huMkArI dene saunaLa-|| tA ane tethI pUrvAvasthAnuM smaraNa karanArA evA hasniA krodhayI kuTila nathA nRkuTIthI jaMgura payalI raSTio rakSaNa karo // 13 // darpaNamA rahekA pavAM potAnAM mAyAvI strIrUpane jor3ane je potAmAMna anurakta thayA meM, te kezava || akSmI zrApo // 14 // 45
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ ityAdi, tacchutvA vAkpatiH saMmUkhInUyoce, sUriminAH kimasmatpurataH zRMgArarojAMgaM padyapAThaM kurudhve // 1ee // sUrayaH-yuSmaddevAziSaH pavaMtaH smaH, yathA sa ca hi zrotuH puraH pananIya ; vAkpatiH-yadyapyevaM tathApi mumukSavo vayamAsannaM nidhanaM jJAvA iha paramabrahma dhyAtumAyAtAH smaH // 196 // sUrayaH-kiM tarhi rukhAdayo muktidAtAro javaMtIsita nanuve? yApati evaM saMbhAdhyate // 15 // sUrayo banlASira, tApha yA muktidAnadamastaM zRNu paThAmaH // 10 // jaM dihIkaruNAtaraMgiyaphamA eyarasa somaM muhaM / AyAropasamAgaro pariyaro saMtopasannA taNU // taM manne jarajammamaccuharaNo devAhidevo jiyo / devANAM avarANa dIsa jamao neyaM sarUvaM je||1|| ityAdi have te sAMjaLIne vArupati sanmukha thA bojhavA lAgyo ke, he mRrimizrI amAra) AgaLa zRMgAra tathA raudrarasavALo padyapATha zA mATe ko jo // 15 // tyAre prAcAryajI mahArAje kayu ke, tamArA devonI amo prA. ziSa kahIye chIye ke je zrInAnI. pAse kahevAmAM AvaDe; tyAre vAkapatie kaDaM ke joke ema.je, toraNa amoto mamukta jIva, amAjhaM manyu najadIka jANIne amo aDI parama brahmanuM dhyAna paravA mATe pAvyA bIye // 16 // te sAMjaLI AcAryajI mahAgaje kA ke, jhuM tyAre rudra Adika devo mukti ApanArA u, ema tamo mAno cho? tyAre vAkapatiye kayuM ke amAne to evo saMjava thAya che || 17 // tyAre prAcAryajI mahAgaje kadhU ke, mukti devAmA ne deva || samaya ne, ne amo tamone kahIya jIye te sAMjaLo || e jenI dRSTi dayAnA taraMgothI praphulita thayenI., | tathA jamarnu makha zAMta madrAvAr3ha , tathA jemano AkAra pANa zAMtatAnI khANa rupa ne tathA jemanoM parivAra paNa sajja-131 natAvALI, ane jematuM zarIra paNa prasannatAvATuM ve evA devAdhideva zrIjinezvaramajune janma, jarA tathA mRtyunA haranArA 9 mArnu, kemake vIjA devomA evaM svarUpa dekhAnuM nayI // 1ee // zrI upadezaratnAkara
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 17 // vAkpatiH-sa jinaH kvAste? sUrayaH-svarUpato muktoM, mUrtitastu jinAyatane // 20 // tataH zrIAmanRpakArite prAsAde zrIjinamRtti darzayitvA taM pratibodhya jainadharma pratipAdya kiyadabhirdinaH kanyakubjaM prAptAH // 01 // caraiH prAgapi jJAtavRttAMto rAjA tatsamakhaM gatvA samahaMtAna prAvezayata // 30 // rAjAha lagavannadattaM kimapi, prajUNAM vacaHsAmarthya / so'pi yat pratibodhitaH // pratuH prAhAtha kA zakti--mama yattvaM na budhyase // 23 // rAjAha samyag buddho'smi / tvadharmo'stIti nizcitaM // mAhezvaraM pumardharma / muMcato me mahAvyathA // 20 // . bhI upadezAratnAkara te sAMjaLI vArupa nie kayuM ke, evA jina kyA ? tyAre AcAryajIe kArvA ka, svarUpathI to tetro mukti | mAM be, ane mUttithI jinAlayamA virAje ne // 500 // pachI zrIzrAma rAjAe karAvenAM maMdiramA rahekI ninamU-|| tiM tene dekhAIne, tayA manibodha pUrvaka tene jina dharma aMgIkAra karAvIne keToka divase prAcAryajI mahArAja kanyakuH jamAM padhAryA / / 301 // dUto mAraphate prathamayIja te vRttAMta rAjAe jANeyo hocAyI, temanI sanmukha jaya mahotsava | pUrvaka mano to praveza karAvyo // 20 // paJI rAjAe kamu ke, ha jamavan! ApanA vacanotuM sAmarthya no kaka a-18 dannutA ke, kemake Apa te vArUpati jevAne paNa praniyodhyo ; tyAre prAcAryajI mahArAne karyu ke, jyAmudhi tamo pratiboSa pAmatA nathI, syAMmRdhi mArI zakti zA kAmanI ne // 20 // tyAre rAjAe kamu ke, Aphno dharma uttama ne, |ema have hu sArI rIne jAvaM, paraMtu zivadharmane bomanA pane mahApuHsva thAya re // 20 //
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ 00 tena he jagavan pRJcAmi ko me pUrvanavaH ? pradhAnA api tadA pAhuH jagavan prasava nRpapUrvanavaH kathyatAM // 205 // tataH pranuH praznacUmAmaNizAstravanena taM prAhaH, zaNu nUpate, kAliMjarAkhyasya gireH zAla mordhasthazAkhAbajujaghyo'dhomukho // 206 / / jaTAkoTisaMspRSTabhUtalo, chAhe he mitAhArI, rAgAdirahitaH, sAyaM varSazataM ghoraM tapastatvAyuHprAMte tvaM rAjA'nUH // 20 // yadi na pratyayastadA sunnaTAn preSaya, adyApi tattaroradhaHsthA jadA AnAyaya, iti zrutvA nRpo jaTA AnAyayat // 20 // munIMgho'yaM mahAjJAnI ko'pyAhRta iti prazaMsAM cakre ca // 20 // bhI sapadezaratnAkara mATe he jagavan ! huM Apane pUrbu bu ke, mAro pUrva java zu hato? te vakte pradhAno paNa AcAryanIne ||2|| ka kahavA jhAmyA ke, he jagavan ! Apa sAheba kRpA karIne rAjAno purva java kaho // 20 // tyAre prAcA ryajI mahArAje praznacUmAmaNi nAmanA zAkhanA vaLayo tene karjA ke he rAjan ! saniLo. kAziMjara nAmanA || The] parvatamAM zAna vRjanI uMcI mALImA jeNe ghe hAtha bAMdhI nIce mukha kare , evo // 206 // jenI jAnA | jemA nIce nUmIpara sparza karI rahejhA evo, bace divame mina jojana karanAro, rAga zrAdikathI rahita, evo tuM savAso varSa sudhI ghora tapa tapIne vaTe AyuH kaya thavAthI rAjA yayo // 107 // jo tane | pratIti na zrAvatI hoya, to tyAM tuM munTone mokA. tayA haju paNa se eka nIce rahesI tArI jA maMgAva. te sAjaLI rAjAe te jaTA maMgAvI // 20 // tathA prAcAryajInI prazaMsA karavA sAgyo ke, 'prA to koka mahAjJAnI munIMdra grahIM pacAryA ne // 20 //
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 7 // anyadA prapaMcabadairapi junAcaM rAjagirinagaraM rAjA jharodha, tatra samuSaseno rAjA, saprAkAraH kathamapi grahItuM na zakyate // 10 // tato rAjA sUri papraca, jagavan kathaM grAyo'yaM prAkAraH? sUriH praznaciMtAmaNizAstrAchicAryAtravIt // 11 // pautraste lojazma grahISyati, tato hagavAjA tatraiva hAdazavarSANyasthAt // 12 // tato uMchukanAmnaH sutasya suto'jani, sa ca paryakikAnyastaH pradhAnairjAtamAtra eva purgAsannamAnItaH, unmukha saMmukhaM kuntA sa jurgo grahItaH // 13 // paraM urgAdhiSTAtA yakaH pratorIstho janAn haMti, tatastatra gatvA rAjJokaM yajJarAjajhokaM muktvA mAmeva ghAtaya // 14 // have eka dahAmo lAkho upAyoyI paNa grahaNa na karI zakAya ekA gajagiri nAmanA nagarane rAjAe | gharI ghAvyA, paraMtu tyA kiljhe baMdhI karIne mheyA samudrasena rAjAne koi paNa rone se jInI zakyo nahIM | // 10 // tyAre rAjAe prAcAyajI mahArAjane pratyuM ke he jagavAn ! Akijho have kevI rote azakAya? tyAre prAcAryajI mahArAje paNa praznAcaMtAmaNizAmbadhI vicArIne kara ke // 11 // nAge pAtra noja prA kindo seze; pachI hasthI rAjA no kAra varSa mudhI nyAMna pahAva nAvIne rahyo // 13 // par3I eTayAmAM nenA mumuka nAmanA putrano putra janmyo, teja vakhane pradhAno te putrane pAlakhImA besAmI te kimAnI najadIka mAvyA, nayA tenu mukha vidyA sanmukha karIne se kiyA sIdho // 13 // paraMtu kimAno adhiSThAyaka yaha daravAjAmAM rabo cako jhokone hAyacA mAgyo, tyAre rAjAe tyAMnA karya ke he pakarAja : lokona sIne maneja ne mArI nAba // 14 // zrI japalezaratnAkara
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ tato nRpasya satvena saMtuSTo janopavAnivRtto maitrI prapede; Amo mitrayakSapArzva svAyurmAnaM pAca // 15 // paNmAsyAmeva zeSAyAM kathayiSyAmItyuktvA yazastiro'nUt : avasare ca sa tabravIt // 16 // gaMgAMtarmAgadhena tIrthanAvatarataste mRtyurasti, janAmaM niyaMtaM dRSTvA tadannijJAnaM jJeyaM // 17 // pretyAmAcareti ca; tato rAjA zrIgurupadezAnmahatA vistareNa zrIzatrujayayAtrAM kRtvA digaMbaragRhItaM zrIgiranAratamivAlayan // 29 // tAH svapuraM prApya hukaM rAjye nivezya prajAH kamayitvA gaMgAtIrasyamAgadhatIrya prati cavannAvamAmaroha sUriNA saha // 215 // zrI upadezaratnI - pI g2ajAnA parAkramathI saMtuSTa thai te okone upadrava karavAyI aTakyo, tathA mitrarupa yayo panI Ama ganAra ne yaruSI mitranI pAse yotAnA Ayurnu pramANa pranyu // 15 // tyAre yata kayu ke, cha | mAsa jyAre bAkI raheze, tyAre kahIza, ema kahI ne ajhopa dhayo ; nayA avasara Avye naNe kayu ke // 16 // gaMgAnI aMdara mAgadha nAmanA nIrthayo uttaratAM nAraM mRtyu , jaLamAthI dhamAko nikaLato joDne nernu eMdhANa nAgavaM // 17 // mATe have paraloka mATe nuM sAvadhAna thA?. panI gAe zrI gurumahArAjanA upadazarthI mATA vistArapUrvaka zrIzatrujaya nIrthinI yAtrA karIna digaMbarAe grahaNa karenAM zrIgiranAra tIrthane pArcha vAnyu // 10 // | paMchI potAnA nagaramA zrAvIna tathA duMdukane gAdIe basAmAna, ana majAna khamAvIne gaMgAna kATha rahelA mAgadha | nIyana pratye cAlato yako prAcArya mahArAjanI sAthe ne rAjA nAvA camyo // 21 //
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ vA 180 || tanmadhye bhrama nirgamaM dRSTvA vyaMtarAkhyAte smRte sUrirAmanRpamAha, prAMte'pi jainaM dharma prapadyakha // 220 // tato rAjA jainaM dharmaM prapadyeottamArthamasAdhayannamaskArArAdhanaparaH // 121 // tataH zrIbappana dviguruH kanyakubjaM prAptaH svagannumapAnnayaditi // 222 // etaM zrIbappabhaTTiguravaH zrIAmanRpaM duSpratibodhamapi manogata samasyAka vitvA digoTyA yathA tanmano'nuvRttiH tasyaihikApa nnistAraNa taDupAyaprakaTanAdisamAcaraNena ca prIto maitrIvRttyA pratyabodhayat dharmaM manAk || 223 || nRpasyA nAnukUlyaM jJAtvA ca dUnA dezAMtare'pi vyadAstena triyAH evamanyepIti kRtA mitradRSTAMtAvanA // 224 // pI mAMya dhUmAko nIkalato jor3ane vyaMtaranuM vacana yAda yAvI AcAryajI mahArAja Ama rAjAnaM kavA vAmyA ke, va chevaTe paNa tuM jainadharma aMgIkAra kara // 220 // pachI rAjAe jaina dharma aMgIkAra karIne navakAranA ArAdhanamA tatpara par3a usamArtha sAdhyo / / 221 // pachI bappana hijI mahArAja kanyakuJjarmA padhArI potAnA gacchane saMjALavA lAgyA || 222 // zra zrI vapanahijI guru mahArAje zrI zramarAjA ke jene pratibodha mukeza hato. tena paNa tenA mananI samaiyA pUrIne, tathA kAvya AdikanI gopriyI, tathA tenA mana mujaba vatIne nemana tene yA loka saMbaMdhiduHkhayI nivArIne, nayA duHkhayI buTavAno upAya dekhA kiname karIne khurza karIne mitra siyI dharmamA pratibodhya // 23 // temaja rAjAne jarAka anAdara jor3ane patha rIsAine dezAMtaramI te bihAra kayoM, mATe tezrone mitrasamAna guru jAvA. evI rIta bInAne yA jAtrA, ekI hote mitranA dRSTAMtI bhAvanA kahI // 234 // zrI upadeza ratnAkara.
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 baMdhutti, yathA baMdhuH sadApi sasnehahRdaya eva, nijabaMdhuM ziyati hitAdi yathAvasaraM, paraM tathA vinayopacArAdikarmakhanAdaraH // 25 // nApi tadapekSI parasmAdapi, viziSya parAnave saMkaTAdau ca javatyeva tasya sahAyaH // 26 // tathA kecidguravaH zrakhAbuSu janeSvakRtrimA'tubavAtsalyabhRtaH sadApyupadizati paramArthahitaM dharma, na punarasahiSagaNatanAvarjanAninihAlopacArakriyAsu tathAdarajAjaH // 27 // nApi te. jyastAdRg vAhIkopacArAdhAkAMkSiNo, viziSya paraMparAnave rogAtakAdau saMkaTeSvahike'pi dharmasthirIkaraNAdyartha // // bhI upadezaratnAkara have jaina baMdhu hamezA snehayukta hRdayavALoja hoya , tathA potAnA baMdhune yogya avasare hitazikhAmaNa || Adika paNa Ape , paraMtu tevI rItanA vinaya upacAra AdikanA kAryAmAM AdaravALo na hoya // 225 // tepana sAmo tenI pAseyI tenI apekSA rAkhato nayI, paraMtu tethI AgaLa vadhIne, baMdhune parAlaba tathA saMkaTa Adika AdikamAM te padada kare che / / 226 / / evI rIte keTalAka guruoM kALu boko manye kharA dilathI anyata vatsalatAbALA yayA yakA hamezA paramArthavALo hitakArI dharma upadeze ce, paraMtu teonA guNanI prazaMsA | karavAmAM, ke teone khuzI karavA mATe bIjA upAya AdikomA evA zrAdaravAlA hotA nathI // 157 // | tema teo taraphayI vAca upacAra AdikanI AzA rAkhatA nathI; paNa tethI AgaLa vadhIne unnATA parAjaya samaye, temaja roga, Adika yA oka saMbaMdhi saMkaTa vakhate paNa netrIne vargamA sthira karavA zrAdika mATe // 2 //
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ pArarAtrike'pi ca dharmAdigocare javaMtyeva teSAM sAhAyyaH kRtaH sarvazaktyApi yathA zrIhemacaMguravaH zrIkumArapAsanRpaM prazi, sthAhi .. // anyayA zrIjayasiMhadeve gurjaradhAtryA rAjya zAsati, tadnayAnnaSTavRttyA brAmyan zrIkumArapAbaH staMnatIrthe prAptaH // 30 // tatra jighAMsutayA prAptarAjanarejyaH paritrAtaH zrIhemasUriniH zAnAsthanUgRhanidepAdinA // 231 // kathamapi tataH kramAprAjyaprAptau prattane zrIhemacaMgurabo vidyudhimAnistArayAMcakrustaM, tdythaa-|| 232 // anyadA zrIguravo'pabannudayanamaMtriNaM, rAjAsmAkaM smarati na vA // 233 // zrI upadezaratnAkara lema paraloka saMbaMdhi dharma Adika kAryamA tezrone jyAMmudhI bane tyAMsudhI sahAya karanArA thAyaja cha jema zrIkumArapALa rAjA pratye zrIhemacaMdrAcAryaH temanuM vRttAMta nIce mujaba ne // 25 // eka bambane sikarAja || jayasiMha gurjaranUmipara jyAre rAjya karatA hatA, te cavate tenA jayayI nAsatA pharatA kumArapAla khaMnAtamA zrAvyA // 30 // tyo tene mAravAnI icchAthI jyAre rAjAnA mANaso prAvI pahoMcyA, tyAre zrIhemacaMdrajIe temane poSadhazALAmAM rahemA joyarAmAM saMtAmbA AdikathI tamanuM rakSaNa karyu hatuM // 31 // tyAravAda anukrame koika rIte tena rAjya maLayA bAda pATagamA zrIhamacaMdranIe temanuM vijaLInA vighnathI rakSaNa karye, te nIce mujaba ne // 232 // eka dahAmo zrImacaMdajI gurumahArAje udayanamaMtrIne pRchyu ke, rAjA amone kaMDa yAda kare le ? ke nahIM // 333 / / 46
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ // / 101 / / maMtriNoktaM neti, tato'nyadoce zrIguruniH maMtrinnadya nUpaM raho brUyAH, adya tvayA navyarAjJIgRhe na gaMtavyaM na suptavyaM, rAtrau sopasargatvAt // 234 // kenoktamiti pRctadA'tyAgrahe mannAma vAcyamiti // 239 // tato maMtriNA tathokte rAjJA tathAkRte nizi vidyutpAtAttasmin gRhe dagdhe, rayAM ca mRtAyAM camatkRto rAjA jagAda sAdaraM // 236 // maMtrin kasyedamanAgataM jJAnaM ? mahatparopapakAritvaM cetyati nirbaMdhe maMtriNoce zrIgurusvarUpaM // 237 // pramudito nRpastAnAkArayAmAsa sadasi zrIgurUn dRSTvA'AsanADutthAya vaMditvA prAMjaliruvAca // 238 // jagat tadA staMjatI raha so'haM zrI pUjyaiH saMprati cAsmAdupasargAt // 123 // tyAre maMtrIeka ke, nayI yAda karatA; patnI eka dahAko zrI zrAcAryajI mahArAje udayanamaMtrI ne kahu~ ke, he maMtrI ! Aja tamAre rAjAne ekAMtamAM kahe ke, Aje tamAre navI rANIne mahAMle januM ke sU nahIM, kemake rAtrie tyo upasarga thavAno DhaM // 234 // baLI tamone te pUche ke, Ama ko ? tyAre atyaMta Agraha jo kare, to tamAre mAruM nAma || 235 // panI maMtrI te kalAthI, tathA rAjA paNa te karyAthI, ane rAtriye vijaLInA pahatar te ghara vaLate ite, ane rANI mRtyu pAmate te Arya pAmelA kumArapALa rAjA Adarasahita kahevA lAgyo ke || 536 || he maMtri tuM naviSyajJAna tathA mahAn paropakArIpaM konuM ? evI rIte gaNA AgrahapUrvaka pUjArthI maMtrie gurumahArAjanuM svarUpa katuM // 237 // tyAre rAjAe khuzI thane temane sajAmAM bolAvyA, tathA guru mahArAjane jor3ane Asana kI jIne vaMdanA karIne hAtha jogI te kahevA sAmyo ke // 238 // he bhagavan ! te varavase staMna tIrthamAM prApa sAheve mAruM rakSaNa kartuM ne, temaja hamae A upasargathI Ape mAruM rakSaNa karttuM che ||33|| zrI upadezaratnAkara.
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ tato niSkAraNaprathamopakAriNAM pUjyAnAM kathaMcanApyahaM nA'nRNo javAmi, tato rAjyamidaM gRhItvA mAmanugrahANeti // 40 // tataH sUrijhavAca, rAjaniHsaMgAnAmasmAkaM ki rAjyena, kRtajJatvena rAjeMja / cet pratyupacikIrSasi // AtmanIne tadA jainadharme dhehi nijaM manaH // 11 // tato rAjAha, navaduktaM kariSye'haM / sarvameva zanaiH zanaiH // kAmaye'haM paraM saMga / nidheriva tava pranoH // zvaz // ityAdi, tata: zrIgurunRpasya yathAvasaraM dharma dizati, nRpazca kadAcid gurUpAnaye AyAti, kadAcidAkArayatyAsthAne zrIguruM / / 243 // anyadA zrIkumAranRpaH somezvarayAtrAyeM cAn zrIgurun / sahAkArayAmAsa // 24 // zrI upadezaratnAkara ___ mATe niSkAraNa prathama upakArI evA Apa sAhebano hu~ koi paNa rIte anRNI thA zakuMtema nathI, mATe have no pA rAjya tamo grahaNa karIne mArApara anugraha karo // 240 // tyAre prAcAryajI mahArAje kayu ke, rAjan ! nisaMga ekA amAne rAjyanIzI jarura je? vaLI he rAjana! jo tamo kRtajhapaNAyI pratyupakAra karavAne catA ho. to tapAsa AtmAne hinakArI evA jaina dharmamA tamArUM mana momo // 24 // pAre gajAe kA ke, tamoe kaDebaM sagharcha hu~ dhIre dhIre karIza, paraMtu I nidhAnanI patre he manu! Apano saMga icvaM // 4 // ityAdi, tyAravAda zrIgurumahArAja yogya avasare rAjAne dharmano upadeza kare , tayA rAjA paNa kAya koI saya gurune upAzraye Ave , tathA koka vAjate guru mahArAjana paNa sanAmA cojhAva cha / 23 / / eka vakhate zrIkumArapALa rAjAe somanAthanI yAtrA mATe cAnanA pakAM zrIgurupahArAjane mAthe nISA ||shvdh //
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 105 kramAtIrthe prAptaH kRtasakakRtyazca rAtrau somezvaraprAsAdagarjagRhe zrIsUrInAkArya smAda // 24e / / helagavan devaH somezaH, maharpivAn, tattvArthI ca mAdRza ityasmiMstItheM trikayogastriveNIsaMgama vAdya jajJe // 246 // mitho virudhasiddhAMtavAdidarzanairdevagurutasvAnininnajinnatayA procyate sma, tadadya rAgapo vimucya prasagha samyagdevAditattvaM prasAdaya // 4 // tataH kiMcihicAryocuH zrIguravaH, rAjan zAstrasaMvAdenAlaM, zivaM pratyakSyAmi tava puraH, dharma vA devataM vApi / yadayaM vakti zaMkaraH // tapAstistvayA dheyA / mRSA na khalu devagI: // zva // zrI upadezaratnAkara anukrame nAryAM pahoMcyA, tayA tyAM sapaLu kArya karIne rAtriye somezvaranA maMdiranA gaMjArAmAM prAcAryajI mahArAjane bolAvIne temaNe kadhU ke // 45 // he jagavan ! sAmazadava, namo mahAn Rpi, ane mAga marakho | tatvano arthI, epI rIte A tIrthamAM triveNInA saMgamanI phe zrAje trikayoga thayo cha / 246 // paraspara viruddha | siddhAMtone kehenArA darzano devaguru saMbaMdhi tatvo jina jinna rUpe kahe the, mATe Aje rAgapane premIne tathA mArA| para kRpA karIne samyak prakAre deva Adika tatva samajAvavAnI kRpA karo // 17 // tyAre zrIgurumahArAne jarA | vicAra karIne kamu ke, he gajan ! zAstra saMbaMdhi saMvAdayI to haSe saghu, have tamArI AgaLa hUM-prA zivaneja pratyaka // karuM bu, ane te zaMkara ne dharma athakA devatA kahe, tenI tamora sevA karavI, kemake devavANI mithyA hoya nahIM // 4 //
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ tato'smaran maMtraM zrI - sUrayaH ardharAtre siMgamadhyAjjyotistanmadhye mahezo gaMgAjaTAzazikalAdRktrayAdyupalakSitaH pratyakSIbabhUva // 249 // zrIguravo dhyAnaM muktvA rAjAnaM smAhuH, nRpa pazya puraH zivaM, enaM prasAdya pRSTvA ca samyaktatva vidAM kuru // 290 // rAjApi hRSTaH praNamya taM pazna, zza uvAca, hekumAra ! cettvaM juktimuktipradaM dharmamisi // 229 // tadA sarvadevAvatAro 'jihmabrahmabhUdeSagururbrahmeva hamAtale'dhunA jayatItyetadAdiSTaM tanvan svaSTamApsyasItyuktvA tiro'dhAt // 252 // tato vismero nRpaH sUrimUce, tvameva me'sIzvaro yasyezvaro'pi vazyaH yataH prabhRti me devo / guhastAtaH savitryapi // sahodaro vayasyazca / tvamevaiko'si nA'paraH // 253 // patrI acAryajI mahArAje maMtra smaraNa karyu, jethI ardha rAtriye nigamAMyI jyoti pragaTa netenI aMdara jaTAmAM gaMgAvALA, caMdrakaLAvALA, tathA trapa netra AdikoyI upalakina yayelA mahezvara pragaTa yayA // 245 // tyAre gurumahArAje dhyAna mUkIne rAjAne kachu ke, he rAjan ! yA tamArI pAse zivane juo ? tathA temanI sevA karIne ne pUchIne samyak tatvanuM nirAkaraNa karo || 250 // tyAre sajAe paNa khuzI yaghne, tathA sene namIne pUchayuM, tyAre mahAdeve kathuMke, de kumArapALa ! jo tamo loga apane moha denArA dharmane icchatA ho to // 251 || sarva devonA avatArarUpa tayA prakhaM vapane dhAraNa karanArA guru pRthvItalapara hRmaNA brayAnI peja jyatA barce Le, mATe temanA kaddevA mujaba varNavAthI tamo icchita prApti meLavI zakazo, ema kahI ne te jhopa thayA // 253 // pI Azraya pAmeo rAjA zrAcAryajI mahArAjane kar3evA lAgyo ke, ApaNa mArA izvara bo, ke jene izvara paNa vaza thapekSA je ; mATe AjathI to eka Apana mArA deva, guru, pitA, mAtA, sahodara tathA mitra ho, bIjo koi natha / / / 253 / / zrI upadezaratnAkara
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ ..... ..... zha lokaH purA'dAyi / mAM jIvitadAnataH // zudhadharmopadezena / paraloko'dha dI yatAM # // tataH kamAtsUrivacasA samyaktvAnimukho'bhUt zrIzAMtipratimA devatAvasare'tiSTipat / / 255 // atha nRpaM zrIjinadharmAnuraktaM jJAvA viprerAkArita: pratyAsarakhatIko maheMkhajAlAdividyAcUmAmaNyAdizAstreratItAnagatAdivettA pUrakarecakakuMjakapavanasAdhanApaTuzcaturazItyAsanakaraNapravaNa AmataMtubachakamasanAlakadalIpatrAsanAdyadhirohI yathAIlpaniyApanugabodhi, mahAdare prArat // 26 // rAjJA samahaM pravezitaH, kamalanAbadammAmataMtuvarNa kadalIpatramayAsanaM aSTavArSikazizusudhanyastamArajha nRpasadasthAgAt // 25 // . rULI Apa sAhece prathamaja mane jIvitadAnatho pA loka to Apalo De, ane have aAja zuddha dharmanA upadezacI paraloka paNa Apo? ? // 255 / / pachI anukrame te rAjA prAcAryajI mahArAjanA vacanayI samakita sanmukha yayo, tathA pUmA samaye zrIzaninAthajI mahArAjanI mUrti te sthApana karabA bAgyo // 155 // have rAjAna zrI jainadharmamA rakta payalo jANIne brAmaNoye bolAveno devabodhi pATaNamA Anyo, te devavAdhi kevo De ? toke, pratyaka ne sarasvati jene evo mahA iMdrajAsAdi vidhA tayA camAmaNi Adika zAstrothI nUna bhaviSya Adika jANanAro, pUraka, recaka tathA kunaka vAyunI sAdhanAmA catura, coryAsI Asano vALavAmAM tatpara, kAcA sutasthI pAMghelI kamaLanI dAMjhI tayA keLanA pAnanA Asana prAdikapara camanAro, ane yayAyogya rUpakriyAmAM paNa te samartha hato. // 256 // panI rAjAe tene mahotsavapUrvaka praveza karAvyo, tyAre te paNa kamaLanA damavALAM kArcA mutarathI badheinA, keLanAM pAMdamAMnA vanAvejhA, tathA grAu varpanA vALakanI khAMdha mukeza zAsanapara besIne rAjasalAmA Avyo // 357 / / bhI sapadezaratnAkara ////////////ho////////////////// .
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ 000000 sarveSAM vismayaH, Asane nivezita AzI:purassaraM tattadadlutakalAvijJAnA'pUrvaprabaMdhAdinipaM parikaraM cA'raMjayat // 28 // tato visRSTasannaH nApo devatAvasaraNAya prAptaH, devabodhirapi vayamAyadya rAjJo devapUjAvidhi vilokapiNyAma ityAdivAdI rAjJAkAritastatrAgAt // 5 // rAjApi kAMcanapaTTe zaMkarAdidevAn zrIzAMtipratimAM ca nivezya pUjayAmAsa // 26 // tadA jinapratimAM dRSTvA'vAdI devabodhiH, rAjannayuktaM tavaitatpUjanAdi, yataH-'avedasmRtimUlatvA-jinadharmo na sattamaH // api ca 'nokhaMghanIyAH kuladezadharmAH // 261 // zrI upadezaratnAkara tene jo sarva jhAkone paeM Azcarya lAgyu. phI Asanapara besAmayA bAda AzirvAdapUrvaka teNe te te adanUta kaLAyonI sturAyI tathA apUrva prabaMdha AdikothI rAjAne tathA parivArane khuzI karyA // 3 // pI rAjA sannA visarjana karIne devapUjA karavA mATe cATyo, tyAre devabodhiya kayUM ke Ane amo paNa rAjAnI : devapUjAnI vidhi jozU, tethI rAjAe bolAvavAthI te paNa tyAM Avyo / 25e // te vaskhate rAjA paNa suvarNanA || | pATajhApara zaMkara Adika devone tathA zrI zAMtinAtha pratunI pratimAne sthApIne pUjA karakA sAmyo // 260 // syAre tyAM jina pratimAne jAne devapodhi boyo ke rAjan ! yA tamAeM pUjana Adika ayukta ke kemake ked| ne smRti rahita hokAyI jainadharma satya nayI ; temaja vaLI kuLadharma tathA dezadharma, sadhana na karatuM joie| // 6 //
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ . . kiNc,--| niMdaMtu nItinipuNA yadivA stuvaMtu'0 ityAdi // 26 // tato nRpo'vocat, he devabodhe zroto dharmo hiMsAka jhuSatvenA'sarvapraNItatvena ca mama manasi na pratinAti, jainastu sarvajIvadayAsaMvAdasuMdaratvena bhRzaM svadate // 263 // punardevabodhiH proce, rAjan yadi na pratyeSi tadA mahezvarAdidevAn svapUrvajAMzca mUrtimato'trAgatAn svamukhena pRcceti nigadya vidyAzaktyA tAnadIdazat // 65 // atra mahezvarAdidevatrayapUrvajasaMvAdo devabodhivacanAnusAreNa jJeyaH, yAvadasmatpratikRtireSa devabodhirmahAyatirutayA svIkArya ityAdyuktvA te sarve tirodadhuH // 265 // tato nUpo vismitaH somezoktaM tamuktaM ca smaran jama vA'jani // 266 // ___vaLI ' nItinipuNo niMde athavA stuti kare ' ityAdi / 262 // tyAre rAjAye kaI ke, he devabodhi: | vaidika dharma hiMsAthI kabupita yayesro , temaja sarvaI patnuno racesro nathI, mATe mArA manane te rucato nathI, ane || jainadharma to sarva jIvo matya dayAvALI suMdara hovAthI mane bahu ruce je // 263 // nyAre baLI devavAdhiye kayu ke, he rAjan ! jo tamone khAtarI na yt| hoya, to ahIM sAkSAt mUtirupe AvetA mahezvara Adika devIne | tathA tamArA pUrvajAne tamArA mukhIja puge ? ema kahI potAnI vidyAzakticI teNe teone dekhAmayA // 26 // | ahIM mahezvara Adika trANe devo tathA pUrvajo saMbaMdhi saMbAda devabodhinA vacana pramANeja jANI levo te eTale mudhike, A devabodhi mahAyati amArIja mUrti cha, tathA tene tAre guru rUpe svIkAravo, ema kahI tezro saghaLA alopa thayA || 265 // te jo vismaya pAmelo rAjA somaze kahalaM ane tezroe kahelaM yAda karato yako jama jeko thara gayo / / 66 / / bhI upadezaratnAkara
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha maMtrivavasA jhAtatatsvarUpAH zrIhemasUrayaH kSamApateH sAMzayikamithyAtvApado nistArayituM prAtarnittito dUre saptagabdikamAsanamadhyAsya sthitAH // 567 // tato devavodheH samaH kajhAvAn gururna dRzyate ko'pi, paraM nijagurau zrIhemAcArye kiMcitkanAkauzahAM saMnhAvyate golAviyaH syAmi prAtardevavodhyAdisamaI pRccayaMte gurava ityAdi maMtrivacasA devavodhyAdiparivRtaHprAtamurUnnanAma // 36 // tato'dhyAtmazaktyA paMcApi mArutAnnirudhyAsanAt kiMciDuccasyavyAkhyAtumArenire guravaH // 16 // tAvatA pUrvasaMketitaH ziSyo'dharAsanamAkRSata, tato nirAdhArA evA'skhalitavacanaiH sArdhapraharaM vyAkhyAMtisma // 70 // zrI upadezaratnAkara have maMtrinA vacanathI rAjAnuM te mvarUpa jaNAyA vAda zrIhemacaMdrajI rAjAne saMzazvALA mithyAnvarUpa mukhathI nivartana karavAne pratAta nItayI uTe sAta gAdIvATuM zrAsana bIgacI tepara vega // 367|| pachI rAnA maMtrine kahevA pAgyo / | ke, he maMtri! devabodhi sarakho kaLAvAna bIjo ko guru dekhAno nayI, topaNa prApaNA guru hemacaMdrAcAryamAM paNa kaM kaLAkauzana le ke nahIM ? tyAra maMtriye ko ke, he svAmI : panAte ApaNa te mATe devabodhinI samana gurumahArAjane pUjIzaM, ityAdi maMtrinA vacanayI gajAe devodhi Adika parivAra sahita prajAne zrIhemacaMdrajI mahArAjane namaskAra karyA 11 267 / / tyAre potAnI adhyAtmazaktithI pAMca vAyune rokIne, naza AsanayI kaMDaka cArahIne gurumahArAja byAkhyAna vAcavA sAmyA / / 26e| eTanAmA pUrvI saMketa karajhA ziSye nIcarnu Asana kheMcI jhI), ane tethI AdhArarahitaja gurumahAgaje aghara rahana dAda padvAra madhI arakSita vacanothI japadeza prApyo / 270 //
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 15 // atha devavAdherapi raMnnAsanamAsIt , maunena ca kAyavAyavaH sujayAH syuH, paraM vyAkhyAnayato'sya sthitiratikautukakarIti ciMtayannRpaH zrIgurunAsane nivezyovAca // 71 / / tirohitAH sarvakasAH kamAvatAM / kakSAvijJAsaistava sarizekhara // tejasvinAM kiM prasaraMti dIptayaH / samatato nAsvati tAsvati sphuTaM // 20 // sUrayo'pi mama devatAvasaraM pazyetyudIrya zrIcaujhukyamapavarake naiSuH, tatra ca purApi hemAsaneSu niviSTAMzcaturmukhAna: mahAprAtihAryAdivirAjitAna, catuHSaSTisureMprasevyAn sAkAccaturvizatijineMprAn zrIcubukyAdInekaviMzati svapUrvajAMzca ratnAcaraNAdivizvAtizAgisaMpadAkhyAn zrIjinAme pojisapAsI yAmAgat / / 213 // hare ne babane rAjAe vicArya ke, devabodhina pANa keLaveM Asana hatuM, temana mAnapaNAthI to zarIranA vAyu sukhe jItI zakAya, paraMtu vyAkhyAna karatA thakAM AcI rIte adhara rahe, e vora AzcayavArcha , ema vicArI rAjAye gurumahArAjane Asanapara besAmI kahyu ke // 21 // he sUrizekhara ! Apa sAhevanI kaLA kuzaLatAe to kaLAvAnonI saghaLI kaLAone DhAMkI dIdhI ne, kemake cAre cAjuthI mamaTa rIte sUrya | prakAzate te ( tArA Adika ) tejasvI yonI kAMtimro prakAzI zake cha // 72 // pachI AcA-8 yajI mahArAje rAjAne kA ke, amArI paNa devapUjana vidhi tame juo ema kaddIne teo rAjAne eka oramAmAM sA gayA, tyAM prathamadhIja suvarNanA siMhAsanapara kelA, cAra mukhovALA, Ara mahApAtihAyaryAdikArthI virAjita yayenA, cosA TrAMthI sevAyalA, pavA sAkSAt covIsa jinezvarone tathA cusakya Adika potAnA ekatrIya parvajo ke. jeno glonA AjapaNI zrAdikathI jagatamA atizayovALI saMpadAvALA hatA, teone zrIjinezvaramanubho pAse hAtha jomI rahelA joDne te rAjA namyo / / 173 // 6-000000000000000000000000000000000000000000000000rU. zrI upadezaratnAkara
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ te'pyavadan rAjannekastvameva vivekI jagati, yo hiMsAjuSTaM zrotaM dharma tyaktvA dayAdharma prapannaH, ayaM guruH sarvadevAdatAra eva, tamukta tatvamArAdhayeti // 16 // pUvajA api vatsa tvayA jinadharmAdaraNAghyaM sugatinAjo'nUmaH zvazI ca maharSi cuMjmaha ityAdyuktvA tirodadhuH // 55 // tato dosAyitamanA nRpaH samyak ta. tvaM zrIgurUna prAkIta, zrIsUrayaH procuH, rAjaniMjAnakajhAkasitamevaitanna kazcitparamArthaH // 76 // devabodherekaivaiSA, mama tu sapta saMti, tabaktyA darzitamidaM, yadi na pratyeSi tadA vada, vizvamapi samagraM darzayAmi, paraM na kiMcidetata, tatvaM tadyatvAM somezadevo'vadadityAdi // 27 // tezro paNa kahevA bAgyA ke, he rAjan : tuMja eka jaganamA vivekI jo, ke neNe hiMsAnA dUSaNa-18] 8 vALo vedadharma amIne dayAdharya svIkAryo cha, A zrIhemacaMdajIguru sarva devAMnA avanArarupaja be, mATe tepaNe kahanA nakhornu nuM Agadhana kara // 514 // pUrvajo paNa kahevA jhAmyA ke, he bama ! te je jana dharma svIkArya ne, tethI amA mugatine jananAra thayA chIya, ana AvI mahAna Rdi apo jogavIya jIye 1] ema kahIne to anApa thayA // 25 // paThI moLAyanAM manavAlA rAjAra gurumahArAjane satya nanva pRzyaM, nyAra prAcAryajI mahArAje kayu ke, he gajana ! A saparcha iMjALanI kaLAnuM kArya cha, paraMtu temA | kA paNa paramArya nathI / / 256 / / jyAra ne devabodhi pAse A ekana iMdrajALa kama , nyAra mAra navI sAta kaLAoM ne, ana tanI zaktiyoM meM A nana devAmayu ; jo tane tenI gvAnarI na hoya, to 8 kahe no samasta jagan jana dekhA, pagnu ne sabaddhaM ke nabI, mATe satya nava nA mena De, ke je | somezvaradeve ne vakhate kaha re. ityAdi / / 27 // zrI upadezaratnAkara.
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 186 // 00000 tataH zrIgurusAhAyyAnnistIrNastAM mithyAtvApadaM, dRDhasamyaktvo vanUva kamAditi // 270 // athAnyadA navarAtreSu devatArcakA nUpaM vyajijJapan henareMdra kaMTezvaryAdikuladevInAM banihetoH 1-6-0 dineSu kramAt 1-0-0 zatAnyajamahiSA dIyete, noceddevatA vighnakArieyo jatItyAdi // 279 // tato rAjA zrIguruvacasAditrayaM jogAdi kurvan jinezvaravyAnaikatAno, navamIrAtrau yAtradAste, tAvakaM-TezvarI trizUlahastA sAkAGnUyA'vak // 280 // rAjan etadRno asmadeyaM, kasmAsvayA nAsdAyi tvatpUrvajaiH prAgdattamityAdi // 201 // krame tyArabAda evI rItanA zrIgurumahArAjanI sahAyayI te mithyAtvarUpI ApadAne tarI gayo, tathA anusotI thayo || 277 || hatre eka dahAko navarAtriNAM devIpUjako rAjAne vinaMti karavA lAgyA ke he rAjan ! kaMTakavarI Adika kuLadevIonA balidAna moTa sAtema, prama ane nomane divasa anukrame sAtaso, naso ane navaso vakarAM tathA pAmA ApavAmAM Ave be, ane jo tema nahIM karo to te devIo vighna karo. ityAdi / / 279 // te sAMjaLI rAjA to zrIgurumahArAjanA vacana divasa sudhI joga prAdika nahIM karIne eka zrI jinezvaramanunAja dhyAnamA lAgyo. pakSI jyAre nomanI 'trizuLavALI kaMTakezvarIdevI. pratyak tha kahevA bAgI ke || 270 || he rAjan ! Ayu, nArA pUrvajoe paNa prathama apane Apa ne. ityAdi / / 21 / / rAtrI dha, tyAre hAyamAM balidAna teM kema na amA 00000000000000000 zrI upadezaratnAkara.
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2000000000000 rAjA smAha, hekunnadevate vizvavatsajhe saMprati jIvadayAdharmamarmajJo nAhaM jIvAn ha. nmItyAdyatra jIvadayA sthApanA devIMprati tamupadezazca // 22 // tato ruSTA devI trizUlena nUpaM mUrdhni hatvA tiro'nUta, tena divyaghAtena sadyo nRpaH sAMgINaSTakuSTAdirogagrasto'jani // 23 // tato maMtriNamAkArya devIvyatikaramAvakhyo, dehasvarUpaM cA'darzayat, tato vajahata iva jajJe maMtrI // 24 // rAjA'vak maMtrinname kuSTAdi bApate, kiMtu bhavetu jainadharme bAMbanaM jAvIti yAvat ko'pi na vetti, tAvadAnAvevavahnau pravekSyAmItyAdi vadaMtaM nUpaM niSedhya zrIgurUNAM tatsvarUpaM jJApitavAn // 25 // / 000000.. zrIzapadezaralAkara syAre rAjAe kabu ke, he kuLadevatA he jamatanuM vatsala karanArI ! hamaNAM to meM jIvadayArUpa dharmano | marma jANelo cha, mATe have hu~ jIvahiMsA karIza nahIM, ityAdi ahI jIvadayAnI sthApanA, tathA devI pratye rAjAe | 3 karelA upadezAnu varNana jANI. sad // // te sAMcaLI krodhAyamAna thapelI dev| rAjAne mastakamAM trizULa mArI ajhopa thai gi| tayA te divyayAnathI rAjAnA sarva zarIramAM kuSTa Adika rogonI utpatti yA // 3 // pAnI teNe patrine bonAvI devI vRttAMta kA, tathA ponA- zarIra paNa dekhAmadhu, te jAi maMtri jANe vajayI hiNAyo hoya nahIM, nevo thayo // 20 // parI rAjAye ko ke, he maMtri! mane A kuSTa AdikanI to pAmA nayI paraMtu mAre sIdhe jainadharmane kabhaka mAgaze mATe jyAMmadhA A vAyata ko nANatuM nayI, tyAmadhImA / | agniA baLI maruM, ema kahetA rAjAne niSedhIne te svarupa maMtriye zrIgurumahArAjane jaNAbyu / / 25 //
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ / | // 17 // tato gurudattAnimaMtritavAriNA sikaraseneva jAtyahemAtirnupadeho'jUta, mahAn harSoM jinadharmaprajAvanA // 26 // prAtaruvaMdanAyAgachan zAlApraveze strIkaraNasvaraM zuzrAva bhUpaH, tatastAM kaMTezvarI nizi dRSTA pratyannizAsIt // 20 // zrIgurun prasAdya maMtrabaMdhAdamocayacca, tadanvaSTAdazadezeSu jIvarahAtalAraGgatAM kurvatI sA rAjanavanajhAre'syAt // 27 // atha zrIkumArabhUpo'nyadA varSAsu zrIpattanapratolInyo bahinirgamananiyamaM jagrAha, taM niyamaM carejyo jJAtvA gurjaradezanaMjanAya garjanezo mahAnIkaH prayANamakarot // 2 // zrI upadezaratnAkara ___ patrI zrIgurumahArAje ApajhA mojhA pANIva karIne te jANe sigharasabameM karIne hoya nahIM, tema rA-18 jAnu zarIra uttama muvarNa jevI kAMtivArcha thapa gayu; ane tethI moTo harSa tayA jainarmanI manAvanA yaha // 206|| banAta gurumahArAjane vAMdavA mATe jyAre rAjA zrAvyo. tyAre pauSadhazALAmAM praveza karatI vakhate teNe koka strIno | karuNAsvara sAMnaLayo, tathA rAtriye jAelI kaMTakezvarIdevIne ramatI thakI neNe aoLakhI kahAmI // 27 // par3I teNe gurumahArAjane prasAdita karIne teNIne maMtra baMdhanadhI gemAvI, ane ne vAra patrI adAre dezo jIvarakA | mATe cokI karatI yakI te rAjannuvananA ghAramA rahevA AgI / 207 // have eka vakhane zrIkumArapALarAnAe varSAkAlamAM pATaNanA daravAjAyI bahAra nIkaLavArnu niyama sIdhuM, tenA ne niyamane gupta manuSyAcI jANIne gIjanInA sabatAne gujarAtadeza nAMgavA mATe moTI senAsahita prayANa kayu // 15 // 20.0000000000000000........
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatsvarUpaM carejyo jJAtvA, ekato dezanaMge hokapImA, anyato vratanaMga ityato vyAghrakustI saMkaTe patitaH so'mAtyaH zrIkumArapAlanRpaH zrIgurUNAM jJApitavAMstatsvarUpaM // 270 // tataH zrIvo rAjan svadArAdhitadharma eva sahAyastava, ciMtAM mA kRthAH sarvatyAzvAsya nRpaM dhyAnamArUDhAH // 259 // gate mUhUrte gaganAdhvanA'yAMtaM payaMkamaprAdInnRpaH, sa ca sutyaikapuruSaH kRSNAdAgatya guroH purastasthau palyaMkaH // 292 // ko'yamityAdipraznapare nUpe sagarjanAdhIzo'yaM palyaMkaH, supto yastavoparyAgaJjannabhUdityavocan sUrayaH // 103 // te vRttAMta gupta manuSyoM mAraphata jaNAvArthI kumArapALa rAjA, eka bAjUthI dezano jaMga cavAthI lokone pIkA yAya, tathA bIjI bAjurthI vratano jaMga thAya, vyAghaTI nyAya jevA saMkaTamA paruyo, ane tethI te te chattAMta maMtrisahita zrI prAcAryajI mahArAjane japAnyo || 150 || tyAre gurumahArAne kadhuM ke he rAjana ! tamAse ArAlo dharmaja tamAne sahAya karaze, mATe koi paNa jAtanI tamo ciMtA na karo, evI rIte rAjAne dilAso daine gurumahArAja dhyAna gharavA lAmyA | 271 || be gharmI jAte te rAjAe vyAkAzamArge mAvatA eka palaMgane joyo te paaMgapara eka puruSa suteo hato, tathA te palaMga turata prAcIne gurunI pAse sthira thayo ||22|| prA koNa che ? ema rAjAe putravAthI gurumahArAje kartuM ke, prA gIjanInA sulatAna palaMgasahita bre, tathA je tArApara camIne hI bhakto hato, te ginIno sulatAna AnI aMdara sutejhA ne || 293 || zrI upadezaratnAkara.
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11200 || tato jajAgAra zakAdhIzastanmahimAnaM tadezvarya devatAsAhAyyaM zrIguruvanaM ca vimRzya zrIkumArapAlena saha saktavairaH, svadeze pratipannaSAemAsikasarvajIvA'mAriH satkRtya rAjJA visRSTaH // 294 // athAnyadA nizi sukhasutasya zyAmAMgA krUrarUpA kAciddevI pratyakSIbhUva nRpapRSTA'vadetAdhiSTAyikAeM, pUrvazApAttvadaMge pravedayAmItyuktvA gatA // 105 // prAtastatsvarUpaM nRpaH zrIsUribhyo jJApayAmAsa, tairdharmopadezaH pratanyate sma, rAjan dharma kurvityAdi // 206 // rAtrau bhUpasya mahAvyathA'jani rAjikA kaNamAnaH pRSThe piTako'nUtU, pratIkArairapyanupazame zrIguravaH prAptAH, rAjAnaM duHkhArttaM dRSTvA'vasarocitamupadizya maMtriNaM smAduH // 7 // eTalA te sulatAna jAgI uThyo, tathA tyAM tethe teno mahimA, tenI prabhutA, devatAno sahAya tathA gurumahArAjanuM vaLa jor3ane kumArapALa sAdhenuM vaira jogI ApaNuM, tathA potAnA dezamAM va mAsa paryaMta sarva jIvAMnI hiMsA nahIM karavAnuM tenI pAse svIkArI, rAjAe satkArapUrvaka tene visarjana karyo || 254 || have eka dahAmo rAjA rAtriye mukhe suto hato evama zyAma zarIravAlI tathA jayaMkara svarUpavALI koika devI matyaka tha, rAjAe pUnavAyI te kahenA AAgI ke, huM ghRtAnI adhiSTAyikAdevI, pUrvanA zApanA vazayI huM nArA zarIramA praveza karUM buM, ema kahI te cAlI gaH || 25 || prajAte te vRttAMta rAjAe zrI gurumahArAjane japAyuM, tyAre gurumahArAje paNa rAjAne upadeza Ayo ke, he rAjan ! namo dharma karo. ityAdi || 276 // patrI rAtriye rAjAne ghI vedanA par3a vAMsAmA rAnA kaNa jenamo eka phomajho thayo, ghaNA upAyo karyA, paraMtu duHkha zAMta na yayuM. eTalAmAM zrI gurumahArAja tyAM padhAryA, tathA rAjAne duHkhI jor3ane avasarocita upadeza dene maMtrine kahenA AgyA ke // 277 // zrI upadezaratnAkara.
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtrina apAyAnAM upAyAH syuH, bahuratnA vasuMdharA, maMtryAhAdizata, zrIgurugjyadhAtu nAtra maMtrAdInAM prajAvaprasaraH ||she // paraM yadyanyasya rAjyaM dIyate, tadA rAjJaH kuzakhaM, paraM nAyaM dharmaH zrIpAhatAnAM, tato'smAkameva rAjyamastu ||shee // rAjoe lagavan ko nAma kIlikAhetoHprAsAdovedaminnatItyAdi,guravo'jyadhuH, rAjan yuktaM yadi me zaktirma syAta. vAI-...zo hanumAn madabaMdhayatsvaM / viSNurdadhau yacca zivAsvarUpa // sairaMdhikAkAradharazca lIma-stathAhamapyatra kRtau mamarthaH // 300 // tataH kramAcchUnyacitte nUpe sarvasAMmatyena zrIsUrIrAjye upavidhaH, nadaNameva rAjJo vyathA sUrivapuSi saMkrAMtA // 301 // he maMtri : puHkhAnA upAyo ghaNA , kemakaM pRthvI bahu ratnovALI ce. tyAre maMtriye kayu ke, Apa || sAheba upAya batAvo. tyAre gurumahAgaje kayu ke, prA bAvatamAM maMtra Adikono prajAva to cAlI ke tema 18nyii|| eG || paraMtu jo vIjA koDne rAja devAmAM Ave, no rAjAne kuzaLa thAya, paraMtu nema kahevAno janIAno dharma nagrI, mATe amoneja rAjya maLe to sAru // 2w || tyAre gajAye kahAM ke, he jagavana : eka khIsIne mATe Agbo meheva pAmavAne koNa icche ? ityAdi; nyAre gurumahArAne kayuM ke, he rAjan : jo mArAmAM zakti na hoya, to to tema kara yukta ne, paraMtu jema zaktivAn hanumAne potAneja baMdhAvyo, tathA viSANuye jema zivanuM svarUpa dhAraNa kayu hata, tayA jIme paNa jama sairaMdhrInu svarUpa dhAraNa kayu hata, tema hu~ paNa A kAryamAM samartha buM // 30 // parI anukrame rAjA jyAre zUnya cinavAno thayo, tyAre sarvanI sammatipUrvaka prAcAryajI mahArAja rAjyagAdIe kA, ke turata rAjAnI vyathA AcAryajI mahAgajanA zarIramA dAkhala yA / / 301 // zrI upadezaratnAkara
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ // gurulyayAM jJAtvA rAjA vajAinA ica, gahAta jaba do do babhUva // 30 // tataH, pakvaM kuSmAMmmAnAyyApravizyAMtaH svayaM gumaH // tatra nyavI vizabUtAM // tadevAbhUttadanyathA // 303 // natpATyAMdhapradho hitaM / kazcinnollaMghate yathA // evaM svasthamabhUtsarvaM / rAjJo janmotsavaH punaH // 30 // iti / yaha yathaihikasaMkaTeSu dharmagocaradevabodhyAdikRtasaMkaTeSu ca sAhAyyakAritvAtparamArthahitopadezakatvAdakRtrimasne hAdimattvAcca bAtRsamAH zrIhemasUrayo'bhUvan zrIkumArapAnabhUpAjhaMprati, tathAnye'pIti brAtRdRSTAMtajAvanA // 305 // bhI dezaralAkara te khate gurune vyathA thatI jANIne rAjA jANe vajrathI hAyo hoya nahIM. tathA jANe tenu sarvastra mayuM hoya nahIM tema pasInAkALI thai gayo // 10 // phahI gurumahArAje eka pAIM koDhuM magAvIne tenI | aMdara pote dAkhala thayA, ane temAM batAne mukI dIdhI, neja bakhate gurumahArAja paNa pIkArahita yayA // 30 // phI te koLU upAmIne aMdhArA kubAmA nAMkhyuM, ke jene koI oLagI zake nahIM; evI rIte saghaLa zAMta yu | tathA rAjAnAM pharIne janmotsava thayo || 304 // iti / ahI jema zrIhemacaMdrAcArya, devayodhi prAdikoye karelA dharma saMbaMdhi A lokanA saMkaTamA kumArapALa rAjAne sahAyakArI payA, tathA paramArtha hitanA upadeza devaayii| ane apUrva sneha dekhAvAyI bhrAtRsamAna payA, tema jIjAmAne paNa jANavA. evI rIte jAi saMbaMdhi dRSTAM-18 tanI bhAvanA jANavI // 305 / /
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ pichanti, pitA yathA ekAMtavatsalahRdayaH putraM sAmnA nAmanAdinApi ca zikSayati, parAM pratiSTAM cAropayati, evaM kecana guruvo'pi zrAddhajanaMprati pitRsamAH, yuvarAjarSivat tathAhi-- // 306 // acalapure jitazatrunRpaputro yuvarAjaH, zrIrohAcAryapArzve pravajitaH kramAtsakalAgamapAradRzvA vividhasandhimAMzca // 307 // viharanekadA'calapure samAgataH pRchati, yatra ke'pi sAdhavaH ? sAgArikA jAti, na zaknuvaMti sAdhUpapravakRto rAjapurodhaH putrayora // 308 // tatastatpratibodha manasikRtya, tayorgRhe lokairgRhamAnuSaizca bhRzaM vArito'pi nikArya prApa // 307 // have pitA jema ekAMta bansannatAcALA hRdayayukta cyA thakA putrane mIThe bacane ane tAkanA AdikarthaM / paNa zivAmaNa Ahe, tathA moTI pratiSThAye cakAve je, nema keTalAka guruo paNa yukrAnaRcinI peThe zrAvaka | loko patye pitA samAna hoya che, te yubarAja pituM dRSTAMta nIce sRjana ke // 306 // acalapuramA jinazatru rAjAno yuvarAja putra hato, tethe zrIrohAcArya pAse dIkSA sIdhI hamI, anukrame ne saghaLA AgamomAM pAragAmI tathA nAnA prakAranI andhovALo thayo / 307 / eka dAmo vihAra karanA thakA te kAcaLapuramA AvyA, ane putrA lAmpA ke ahIM koI sAdhu ne ke nahIM ? tyAre zrAtrako kaTuM ke, ahIM rAjAno nayA purohitano putra sAdhuoone vaha raMjALe, methI tejI AgaLa koi sAtha ahIM rahI zakatA nathI // 308 // pI lene pratibodhAnuM manamAM dhArIne, jhokAMye nayA gharanAM mANusopepaNaM vAryA mAM RSi nikSA mATe ne kumArAne ghera gayA || 305 // ne zrI upadezaratnAkara.
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 1 // tato mAsmadRSTau maharavazAbhUdityato jItabhItAniraMtaHpuranArIjirmaharSe maMda maMdaM vada, naparibhUmisyau kumArau zroSyataH // 310 // ityAdi nivAryamANo'pi gADhagADhasvaraM dharmAziSa datte, zrutvAmAgatau kumArau ucatuzca, RSe narttituM vetsi / / 311 // RpirajApata vADha. paraM yavAM samyaga vAdayataH tato maniranatyata, tau ca vAdayataH, paraM na samyaga jAnItaH // 31 // tato'vakAzaM babdhvA visRjya nRttaM, zikitI maharpiNAMgAnyuttArya, ca kaMdaMtau muktvA svapadaM prApa maharSiH // 313 // jJAtaM rAjJA, prAptaH gurupAce, upalakSito muniH mitazca, tato nRpA'tyAgrahAdIkSA pratipAdya zirasi jhocaM prayamaM kRtvA ca prazakato pranA jitau ca // 314 // tyAre janAnAnI strIya vicAryu ke, ApaNI najara aAgaLa yA maharpinI abajhA na thAya to sAraM ema vicArI karatI evI te svIoye munine kayu ke, he mahIpa ! tamo dhIre dhIre bojho ? kamake mAla napara | rahegA vanne kumAro kyAMka sAMjaLaze // 310 // evI rIte nivAraNa karatAM chA pApa RSi to mohoTe mohoTe sAdeyI dharmAzipa devA lAgyA; ne sAMjaLI te banne kumAro Ava ne kahelA lAgyA ke, he RSi ! tamone nAcatAM Ava 2 // 11 || tyAre Rpie kayu ke, khUba zrAvake meM, paraMtu namAre sArI rIte vagAma para par3I muni, to nAcavA lAmyA, ane ne banne kumAro gAmkA lAgyA, paNa teone sArI rIte ( mRdaMga Adika) vagAmatAM AvamyuM nahIM / / 315 / / pI avakAza meLacI ne, nAcaI chomI dakSa, munie neone evI to zikSA karI ke nekonAM hAmake hAmako utara gayAM, pachI teone tyAM ramatA gomIne, muni ponAne sthAnake gayA ||31|| patrI te bAvatanI jyAre rAjAne svabara pamo, tyAre te guru pAse Avyo, ane munine aoLakhIne teNe khamAvyA patI rAjAnA atyaMta AgrahayI te banne kumArAne dIkSA prApaune, tathA prathamayIja mastakaparayI soca karI teone / sAvadhAna karIne neNe pravRjjA ApI / / 314 // zrI-upadezaratnAkara
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ yataH - balAdattAni bAlAnAM / vidyAbhojanamauSadhaM // gavAM nAlikayA cAjyaM / tathA dharmo'pi STaye // 315 // iti, yathA'sau yuvarAjarSirbhrAtRjaM purohitaputraM cAmayitvApi dharmaM pratyapAdayat, evaM kecidguravo'pi pitRsamAH, iti pitRdRSTAMtajAvanA // 316 // mAyati, mAtA hi piturapyadhikataraikAMtikAtyaMtikavAtsalyabhRdbhavet, taduktaM -sudhAmadhu vidhujyotsnA --mRddhI kAzarkarAdiniH // vedhasA sAramAdAya / janitaM jananImanaH // 317 // zikSayati ca putraM vividhalo pradarzanAdhanukUlAcaraNAdyupAyazatairapi sAmneveti tathA kecidguravo'pi saMti javyAniti mAsamAH, kamalazreSTitapratibodha katRtIyAcAryavat, tadyathA // 318 // kemake - bALakona vidyA, bhojana, ane auSatra jema baLAtkAre AvAmAM Ave che temaja gAyane pa jaima nALavI baLAtkAre ghI pAvAmAM Ave che tema baLAtkAre Apeso dharma paNa puSTikAraka che / / 31 / / iti, jaima yA yuvarAjaRpie najAne tathA purohitanA putrane mAra mArIne paNa dharma pamAdayAM, tema keTalAka guruo pAditA samAna hoya. evI rIte pitAnA dRSTAMnI jAvanA jANavI || 316 || have mAtA te pitAthI paNa adhika rIte ekAMta atyaMta batsalatAvALI hoya je kartuM che ke--amRta, madha, caMdra, cAMdanI, drAkSa tathA sAkara AdikamAMcI paNa satva cIne bAye mAtAnuM mana banAvesuM che / / 317 / / baLI te mAtrA putrane vividha prakAra jhona dekhAvA AdikathI, tema tenA manane pasaMda pake levA seMkogame upAyo tathA AcaraNothI mIne | bacaneja zikhAmaNa Ape che, nema kaMTalA gurupro paza, kamaLazecanA putrane pratizedhanArA jIjA AcAryanI ke jalyo tye mAtA sarIkhA hoya be ne zrIjA zacayenuM dRSTAMta nIce jaba ve / / 318 / / zrI upadezaratnAkara.
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ // / 151 / / zrI puranagare zrIpatiH zreSTI, paramasamyagdRSTiH, tasya kamalaH sutaH, paraM dharmaparAGmukho nirlajjo vyasanI gurudarzanaM iritamiti manyate // 31 // sAdharmikAn sarpA niva dveSTi, devAdhidevastutipAThaM zokAkaMda miva gaNayati, dharmaviSaye bahudhApi pituH zikSA smani hutAyatesma // 330 // nAstikaH sarvatholaMgvacano niraMkuzaM garjannagarAMtazcacAra; anyadA zrIzaMkarasUrINAmAgamaH, zreSTinA putrasvarUpavijJapanaM. kamalasya gurupA preSaNaM, gurujirupadezavA ca // 329 // vatsa kiM vijJAtaM, kamala:- na kiMcit, kiM kAraNaM, mayA jagavatAM kathAdi kathayatAM calatI ghaMTikA'STottarazatavAraM guNitA, tatazca pUjyaizvaramerutomarAdizabdAH ke'pi galabalAyamAnAH zIghraM zIghraM ptthitaaH|| 322 // zrIpura nAmanA nagaramA zrIpati nAme zetra hato, te parama samyagdRSTI hato, tene kamaLa nAme putra hato, paraMtu se dharmayI parAGmukha, nirlaja ane vyasanI hato tathA gurunA darzanane to pApa rUpeja mAnato / / 317 || sAdhamizro manye tAM sarponI peThe dveSa rAkhato hato. devAdhidevanI stutinA pAune zokanA vijJApa sarakho jANato hato; vaLI dharmanA saMbaMdhamAM teno pitA tene zikhAmaNa Apato hRto, paraMtu te saghaLI rAkhamAM ghI homavA sarakhI dhanI hatI ||220 / / sarvathA prakAre vacanavALo dhar3ane nAstika thayo yako aMkuza rahina thaine garjanA karato thako nagarapAM ne jamato hato; eka vakhate tyAM zrIzaMkarasUri payAryA, zeThe temane putratuM vRttAMta kanuM, tathA patnI kamalane gurupAsaM neNe mokasyAM gurue paNa upadeza dene nene pUye ke / / 321 / / he vatsa ! tujhaM samasyA ? tyAre kamale pUchayuM ke, tenuM kAraNa zuM ? tyAre tela kachu ke, jyAre Apa sAdeva TI ekaso AvAra cAlatI meM garmI, ane pIto Apa camara karIne turata tusta jaNIM gayA || 352 // ka ke, huM to kaMDa paNa samajyo nayI; gurue kayA Adika kahenA hatA, tyAre AApanA gaLAMnA merU tomara Adika keTalAka zabdoga gama zrI upadezaratnAkara
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatrAMtare ghaTikAcadAnasaMkhyA nA'jJAyItyAdiH tato'yogyo'yamityupekSitastaiH, kamazaH suSTuhasito, jaradgava iti loke jagarja, lokAjjJAtatakRttAMtaH zreSTI ajitaH // 33 // punaranyadA zIlasAgaragurvAgamaH, prAgvat sarva, navaraM adhaHpazyatA'smAnAkhyAnaM samyak ciMrAjazvamiti zivAlayaH, nAmazera kITikAdarapravezasaMkhyAkaraNAnniMdita upekSitaH sarvairapi saH // 32 // athAnyadA ke'pyAcAryA vipazcijanamanovasaMtAstatraiyaruH tairapi zrutaM kamalasvarUpaM, hitArthitayA manasi pratijJAtazca tatpratibodhaH, zreSTino jJApanaM // 315 // bhI upadezaratnAkara se vasate kaMTamI cAlAnI saMkhyA bhane mAjhuma pI nahIM; ityAdi. panI tene ayogya nANIne tAe / tanI upekA karI; panI lokomA paNa te kamaLanI aA gaLIzro cela cha / evI ghaNI hAMsI yakSaH pI bokAne mahomethI tena te vRttAMta jANAdAyI zegne ghaNI zarama vA // 33 // kaLI eka dahAmo tyAM zILa-81 sAgara nAme guru payAyo. sapaLU vRttAMta pUrvanI peTheja jANavU, evaM vizeSa ke, nene gurumahArAje evI rItarnu zikhAmaNana vacana kA ke, tAra nIce jona amAruM vyAkhyAna sArI rIte vicAravaM, nyAre kamaLe to daramA jatI kAmAMnAnI saMgacyA gaNI, ane tathA tenI saghaLAproe niMdA tathA upekSA karI // 34 // have eka dahAmo nyA vidhAnAnA manana vasaMta saravA ekA kAka AcAjI mahArAja padhAryA; temroe paNa ne kamaLa vRttAMta sAMjavyu, ane tethI hitArthIpANAye karIne tene pratibodhavAnI nemaNe pratijJA karI; ane paDhI tamANe te vAta bhavana jnnaavii|| 325 //
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 152 // gurUNAmAdaraM dRSTvA zreSTinA gurupArzve prahitaH kamalaH, prAgvannaTana dhiyA tatra prApta - zva saH, DuSTo mUDhazcAyamityanukUlA caraNaraMjanaihikaphalopadarzanAdinA sAmnA bodhya iti vimRzyAvocurguravaH || 326 // jaya kamala ! vetsi kimapi vAtsAyanazAsvarahasyaM, kamalaH proce jagavan ! kimahaM vedami, prasadyAdizaMtu sAraM kiMcid, guruvaH - pUrvaM strIrasArthinA strINAM guNA avagaMtavyAH, guNAdiSvapi jAvAnuviddhatApradhAnaM // 337 // yadAha - AkAraiH katicidU girA kuTilayA kAzcitkiyatyaH smitaiH / svairiNyaH prayayaMti manmathazaravyApAravazyaM manaH // kAsAM citpunaraMgakeSu masRNachAyeSu garjasthito / jAvaH kAcapuTeSu puSkaramitra pravyaktamutprekSate // 338 // gurumahArAjano Adara jor3ane se tamanI pAse kamalane mUkyo; ane te paNa pUrvanI petre ugavAnA vicAra tyAM AvyoM, tyAre gurue vicArthI ke, prA manuSya duSTa ane mUha che, mAtre tene anukUla para tevAM AcaraNIya tathA A lokramAM pratyeka phaLa dekhAvA AdikavI mI vacane pratibodhavo; ema vicAra temaNe tene kachu ke || 356 / / he dra kamaLa ! tuM kAmazAstranuM rahasya jANe te ? tyAre kamaLe kachu ke, he jagavan ! huM zRM jAeM ? mATe kRpA karIne Apa teno kaka rahasya samajAvo. tyAre gurujIe karpu ke pahelAM to khorasanA athaye onA guNo jAevA jor3ae, guloyAM paNa teonA jAvanuM jAeM, te uttama che || 327 // kahuM che ke--keMTalIka strIo kArathI, kohaka vakra vcnoy| tathA keTIka svecchAcArI strIo hAsyayI, manane kAmadevanA cAlanA vyApAramA vaza kareM be, sema keTalIka Iono komaLa chAyAvALA aMgomA rahelo hRdayagata jAva, kAcanA pyAjJAmA rahebA jaLanI petre pragaTaja dekhAi Ave che || 328 || zrI upadezaratnAkara.
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ - --- - Maya ityAdi kAmakathAlirAdiptahRdayaH prAha kamakSaH jagadhan / ka evamanyo bekti, nArasapUrvasUrivAgviSadagdhaH punarabavAsa me manastArnavacanAmRtasAraNyA, nityaM vaMdanAM kariSyAmIti pratizuzruve // 32 // tataH pratyahamAyAti, kadAcidarthakathA, kadAcistrIkayA, kadAcidijAla vidyAvinodaH, kadAcit praznaprahelikAdayaH, evaM mAso'tyagAt // Asanne vihArAvasare zrAdhA yathAI niyamAn prapadyate, kamajJo'pi gurUn savinayamApapRcce // 330 // guravaH smAhuH natra rijihIrSavo vayaM, kamapi niyamaM gRhAsa ..pramoM hi sAraH puruSArtheSu sa ca saMyamasAdhya ityAdi // 331 // zrI upadezaratnAkara.. ityAdika kAmakathAothI vA thayenA manavALo kamaLa kahevA jhAgyo ke, he jagavan! AtrI AvI (uttama bAvata) | bIjo koNa jANI zake ? pUrvanA banne AcAyonI rasa vinAnI vANIrUpI viSayI dagdha yayecaM mAraM manarUpI va Ane ApanA A vacanApI amRtanI naherayA pharIna praphukhita thayu ; mATe have to Apane hamezAM cAMdacA AnIza, evaM tAle niyama grahaNa kayu / / 2e / patrI ne hamezA tyAM prAvatrA lAgyo ; tyAM koI divasa arthakayA, koi divase svIkayA, | koI divase iMdrajALa saMbaMdhi vidyAvinAda, to koI divase praznasamazyA, ema eka mAsa vyatIna zyo. pajI gurumahArAjane vihAra karavAnA vakhata najadIka pAvasAyI, zrAvako yayAyogya niyamo sevA jhAgyA, kamaLe pAe cidayapRSaka gurumahArAjanI rajA mAgI // 330 / / tyAre gurujIe tene kayu ke. he nadra : have amo vihAra karavAnA uIya, mAre tuM kaDaka niyama grahaNa kara. kemake, sarva puruSArthomAM dharma sAranta ne, ane te saMyamI sadAya ke ityAdi / / 331 / / .
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 1308 kamo'pi viTatAphTuravak, nUyAMso'pi niyamAH prAk saMti me, tadyathA--napavizyava zayanIyaM, svavAMuyA na marttavyaM, pakvAnneSu kavebakeSTakAdi na nadyaM, vIreSu snuhyAdidIrANi na payAni, akSataM nAyikara mukhe na nikSepyaM, paradhanaM gRhItvA nA'rpaNIyaM // 33 // pratyarpaNIyaM cet mahAviDaMbanetyAdi : guravo'vadan jana nAyaM hAsyAvasaraH, kimapi niyamana jhANa // 333 / kehI kisaH so'vaka prAtivezmikasya rajorata kulAbasya ddhiM dRSTvA mayA loktavyaM, nAnyatheti me niyamo'stu // 33 // gurunnistato'pi tasya dharmA'vAptiM vijJAya sarvasamakaM sa eva niyamo dRDhIcakre, pAnayati ca sa prokalajAdinA, kiMcidAcAryasaMparkajadharmazradhyApi ca // 335 // 20000000000000000000000100000000000000000000000000000 zrI upadezaratnAkara ___nyAre baccAmA kuzala evA kamaLa paNa kahenA mAgyoM ke, sAheva : meM to pahaleyIja nIce mujaba ghANAM niyamo grahaNa kA te sAMjaLo. vesIneja mRvaM. pAtAnI cyAyI mara nahIM, pakavAnomAM naLIyAM tathA iMTa Adika khAvU nahIM, dUdhamA thora Adika- dUdha pI nahIM, paradhana adhne pAIM Apa nahIM / / 335 // jo pAcaM kadAca Apay pameM to mahoTI viva karavI ityAdi. ne sAMjaLI gurumahArAje kA ke, he nadra: zrA kA hAMsIno aksara nayI, mATe kaMDaka paNa niyamarUpI ratna tuM grahaNa kara. / / 333||saaNjlii mahA maukaga te kamaLa bolyo ke, mArA mRtikArakta pamAMzI kunAranI ( mAthAnI ) TAna jAna mAra khAvU, te zivAya khAI nahIM, evo mane niyama karAyo / / 334 // gurumahArAje tethI paNa tene dharmanI mApti jANIne sabaLAbhAnI samaca teja niyama tenI pAsa dRDha karAvyoH ana te kamala paNa bAMkabanA zrAdikathI tathA kaMka kaMDaka AcArya mahArAjanA saMgayI utpanna dhyatrI dharmazraddhAthI paNa pALavA tAnyo / / 335 //
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ anyadA rAjakule rugho gRhamutsare'gAt joktuM yAtra'pavizati, tAvanniyamaM sasmAraH kullAllasya gRddaM prAptaH, paraM sa na gRTe, tataH khaniM prAptaH, nIcaiH khanataH prAptanidheH kulAlasya TahiM dRSTvA dRSTeti jalpan muSTiM badhvA pazvAddhAvitaH // 336 // zaMkitena kulAnA sarva vA tatra paraM mA gADhaM vadetyuktvA pazcAghAlito nidhi prApa, kulAlA punardayayA kiMciddadau tata ihApi dRSTadharmaphalastAnetra gurUn zaraecakra, taktaM dharmaM samyagArAdhya svargamavApa, kramAvivaMgamIti // 337 // yathA hi ete guruvaH kama sAnnaivA'zikSayaMstanmanoraMjanaprakArairevaM me guravo navyAMstanmanoraMjanAdibhiH sAmnaiva dharme pravarttayaMte te mAtRsamAH, iti mAtRdRSTAMtAvanA // 338 // eka divase rAjadaravAramA rokAi javAthI te asuro ghera Alyo, tathA jeTalAmAM jojana karavAne vese hai, nevalAmAM tene te niyama sAMjarI Ayu tethI te kuMbhArane ghera gayo, paraMtu kumAra ghera nahoto, tethI te mADIkhAai gayo, nyAM nIcethI khodatAM te kuMjArane te vakhate nidhAna prApta tharyu haM; tenI TAla jor3ane, 'jor3a joi ' ema bolato thako te muThI bALIne pATho doruyo || 336 / / kuMjArane zaMkA pamavAyI, tethe tene kartuM ke, are ! ara athavA vadhuMye nidhAna tu saMje, paraMtu mahore sAde bola nahIM, ema kahI tene pAnI vAyo, ane teya tene te nidhAna mayuM; baLI dayA bAvane neNe kuMjArane mAMyI thoka ANuM patrI tyArathI mAMhIne, ahIM paNa dharmanuM phaLa jor3ane, tethe teja gurunuM zaraNaM zradhuM nayA ma kabo dharma sampaka prakAre ArAdhIne te svarge gayo, tathA anukrame ne mohe jaze / / 337 / / mATe jaima ne gurumahArAje kamaLane tanuM mana jima khuza thAya tevA makArothI mIne vacanena jayyAne temanA manane khuzI upajAki mI vacaneja dharmapAM mavarttAtre, rIte mAnAnA dRSTrAMnI bhAvanA jANavI // 338 // zikhAmaNa ApI, tema je guru ne mAtAmAna jANavA etrI zrI upadezaratnAkara.
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ ||1ev kappataruNotti, kalpataruvatkecana guravaH sarvottamajhAnalabdhisamRdhibhRtaH surANAmapyArAdhyAstrijagato'pi spRhaNIyaguNA urvajadarzanAH sakalamanovAMchitaphArpaNazaktibhRto zaktijalasekamAtrArAdhitA nijAzritAnAM mano'timatAzeSasukhaphalasaMpAdakA javaMti // 33 // // vyuttarapaMcadazazata (1503) tApasAdiprativodhatatparamAnnalojanAdikevalajJAnAvadhimanovAMjitapanadAyinIgautamagaNadharAdivat // 340 // ityuktAH sAdinidRSTAMne dazadhA muramaH, tevAvA. rA lagAyogyA: kugurava eveti tyAgamati, apare ca paD bhavajannadhitaraNatAraNapraviSNavo yayottaramadhikAdhikazujaphalapradAzca suguravaH, ityAdareNa sevyA iti tattvaM // 341 // 1 zrI upadezaratnAkara 0000000000000000 have kaTalAka guruo kampadanI peThe sarvottama jJAna tathA samdhinI RddhivAlA hoya , nemaja devone paNa prajavA Ayaka, traNe jagatamAM paNa jeonA gaNo mavAya evA, tathA jemanaM darzana thavaM pArA purkhana, namaja saghaLAM18 manovAMjina phaLo devAmAM zaktivAdA, tayA phakta jaktirUpI jaLa sIMcIne ArAdhyAthI potAnA Azritone manavAMgina sarva mukhopI phaLone ApanArA thAya che // 33 // // / konI peThe ) to ke, paMdaraso trANa nApasAdikone pratibodhanArA tathA beka karanA jojanathI mAmIne kevaLajhAna sUdhI manovAMjita phona denArA zrImAtamagaNadhara AdikAMnI peThe // 4 // evIrIta sarpa AdikanA dRSTAMnovame karIne vAra prakAranA guruyo kadyA, teomAM pahalA bano sarvathA prakAre ayogya | kuguruoja 3, mATe neo tajavA nAyaka , ane bAkInA u prA navarupI samudramAthI taravA nAravAne samartha cha, tathA nuttaronara adhika adhika zanna phalona denArA muguruyore, mATe neyone AdarapUrvaka sevavA, evo jAvArya re || 341 //
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ atheyameva dvAdazanaMgI zrotana'nyAzrityA'tidezena darzyate, tatra kecit zrotAraH sarpopamAH syuH, yeSu sudhApUropamA api sugurUpadezA ekAMtikahitA amRtamayA api viSatayaiva pariNamaMti // 342 // yadAha-sAsAztaM jajhaM / pattaviseseNa aMtaraM guma // ahimuhapamizra garakhaM / sippaname muttiraM hoI // 343 // dRSTAMtAH kAlakasUrijAgineyaturamiNinagarIzadattanRpAdayaH // tathA kecidAmoSakatulyAH, ye gurUNAM rizanveSiNaH, pade pade sadasatpramAdaskhazitAyucArayaMtastA haniMdAparAnavAdihetucanAyudhestarjayaMto dharmopadezAdhupAdadate guhanyo dhanamivAmopakA dhanityaH // 344 // have tena vAre nAMgA (sAMnaLanArA) zrAvakone AzrIne paNa anijhe karIne devAne chaihave neomA keTanAka hai| zrArako sarpa saragvA hoya , ke jeo manye amRtanA samUha saravA paNa sugurunA upadezo, ke je upadezo ekAMta hitakArI nayA amRtamaya hoya che, nopaNa neona rarupeja pariName ve // 42 // kayu ke-svAti nakArnu pANI paNa pAtravizeSamA pamvAthI nainA pariNAmamA mATo naphAbata poce, kamake sarpanA mukhamAM pamvAthI ne kararUpa pariName che, ane lipanA saMpuTamA pAthI ne jaLa mAtImpa pariName che // 33 // ahIM kAlakamarinA nANetra nayA turaMgiNI nagarInA svAmI dattarAjA AdikAnAM dRSTAMtA jANavAM. vaLI keTanAka zrAvako laMgarAjavA paNa hoya , ke jezrI gurusonA nidro jue che, tayA pagale pagale ( guruyonA ) sAcA khoTA pramAda, sabananA Adikane prakAzIne niMdA parAjaya AdikanA heturupa pAM|| survacanorupI Ayudhovame gurunAnI narjanA karane, baMTAganA jema dhanavAnAnuM dhana khUTI se ce, nema gurupro pAseyI ghopadeva Adika grahaNa kare re // 344 / / zrI upadezaratnAkara
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 15 // T zrIguravo'pi tayA taya'mAnA api mAlUvannamI dharmaSiNa ityAdivikalpAhitaniyastenyastatathAvidheyo'pi zrAchenyo yathAI dharmopadezAdi dadate, tataste AmoSakatulyAH // 345 // naNitAzcaite kharaMTAditulyatayAAgame'pi, yathA-jaha sidinnamasuzdavvaM / chuppata (pa hu nara kharaMTe // evamaNusAsagaM pihu / dUsano jannai kharaMTo // 346 // yazochiTappehI / pamAyakha siANi nizcamuccarai // saTTho sa vakkikappo / sAhujaNaM taNasama gaNa // 347 nivazro mitthatI ! kharaMTatullo savakkitullo a vavahAro bahujaM / jiANagehAisu gabaMti // 340 // zrI upadezaratnAkara nemana guruo paNa tevI rIna tarjanA pAyatAM banA paNa ema vicAre u ke, A kuzrAvako dharmanA deSI na thAya to sAra, ema vicArI nayanA mAryA tevA zrAvako pratye paNa yogya dharmopadeza Adika Ape , mATe nevA zrAvako bUMTArA sarakhA | che // 34e / vaLI nevAone AgamamAM paNa nIce mujaba svaraMTa AdikanI upamA ApakSI je. jema narama evaM ( viSTha || Adika ) azuci dravya, tene sparza karanArA manuSyane mbara hai, tema potAne upadeza ApanAra pratye pANa je deSa kare , te / | khaTa kahevAya che / / 346 / / kAgamA sararako zrAkka kucha nayA chidra jonAro thayo thako hamezA sAdhuonA pramAda sambanni-18 | none prakAza ne, nayA teone nRNa samAna gaNe // 4 // evo kharaMTa sarambo tathA kAgamA tujhya evo ne zrAvaka nizcayayI 18 mithyAtvI hoya, nayA vyavahArathI phana pANu karIne te jinamaMdira AdikamAM jAya // 34 //
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6660000000 iti, yathA ca ukA mAyayA pareSAM dhanAdyapadaraMti, tathA kecicyAjhAstAvinayasaMvegavairAgyAnAsadarzanasamyagnAzakriyAdevagurusAdharmikanaktiprabhRtinirvizvAsya parepAM palAyayati // 34 // zrUyate ca,-camati dAMnikAH kecidadevaguru dhArmikAH // parachIpAjupetena / vikrItau vaNijA yatI // 30 // tatsaMbaMdhazca, bhRguhetre kecidAcAryAH, teSAM gabo mahAn, vArazaivAdyAkulaH, tatrAnyadA chIpAMtarAtpravahANamAgataM, tanmadhyAdeko vaNig mAyAvI karpaTyA'dhItazrAvakAcAro naman vasatiM prApa // 351 // vavaMde gavaM, prAraje paricayaM, jajhe cAnimata zva ganusya, Avarjito kuro, prastAvitA tayorane pravahaNavArtA, jAtA tayostahinA // 35 // baLI jama ugo kaparavI paranAM dhana Adikane hara hai, tama keTAka zrAvakA tavA prakAranA vinaya, saMvega tathA vairAgyanA pAnAsarupa samyagadarzana, AkkanI kriyA, deva, guru tathA sAdharmikAMnI nakti AdikAma karIne parane vizvAsa japajAvI teonAM dhana Adikane harI le yA zAstramA sajAya ke deva. guru tathA dharma vinAnA keralAka kapaTIo zrA duniyAmA phare ne; jema parakIpayI zrAvanA eka caNika ve yatiprona vecyA / / 350 // tenuM vRttAMta nIce mujaba che ; jumukSetramA kohaka AcArya ksatA hatA, teono gancha mahoTo hato. ane te vALakAna zikkA Adika devAmAM vyAkuLa hato eka bakhate vIjA DIpathI eka bahAe Anyu, tamA eka vaNika hato, ke ne yahA dhUrta tathA kapaTathI dhAvakano prAcAra jaNeso hatote jamato yako napAzraye zrAvyo / / 351 // taNe sapaLA sAyunone bAMdhA, netrAno paricaya kayoM, ane neyI sAdhuone paNa ne bahAmA thapa pAyo; pajI teNe ve nAnI vayanA sAdhuona vaza karyA, tathA tezronI pAse teNe vahANa saMbaMdhi kathA kahevA mAMjhI, ane tethI te vALasAdhuone vahANa jAvAnI utkaMThA thA / / 355 // zrI upadezaratnAkara
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ gurUnApRcchya taM khalaM puraskRtya gatAvupasAgaraM, tadA ca bAhanapUraNikAvasaraH, prottaMjitaH sitapaTa ityAdi, Arusdaca tadA'sau didarzayipAbhiSAtaH saH // 353 // tAvatpreritaM yAnaM, prAptaM barbarakUle, vikrIto tatra tau, gRhItaM bahu tanmUlyaM dhanaM, rajyaMte tatra jukUjhAni nRzoNitaiH, takSyete tatra to tIkSNakuraiH, AkRSyate raktaM // 30 // evaM kaSTaM sahamAnayorgato bahuH samayaH, anyadA bhRgupurAgataparicitathAnAMtapaDhya mocito, pazcAtprAptAvAsocitapratikrAMto kriyAparau sevatesma garcha // 355 // gateSu bahuSu varSaSu sa eva johI vaNigAgAta, 'nisIhI' ityAdiprakriyApUrva pravRtto vaMdituM yAvapAvitastAvatkulakAnyAM, natu tena tau // 356 // nadhI gurU mahArAjanI AjhA mAgIne, tathA te muSTane agAmI karI tezro samudra kinAre pAvyA, te varakhate nahANa haMkAravAno samaya hato, ane tethI saha camyo, ityAdi ane te vakhate te muSTa vaNika paNa ne sAdhuna dekhAmbAnA mipathI neona sai temAM camI veto. // 353 // eTanAmAM bahANa to cAlavA mAM1 mayu, ane bancara kAMTe pahocyu, tyAM te suTe te banne sAdhuone ghecIne teonI kiMmatarnu ghAeM dhana bIdha have tyAM manuSyanA rudhirathI kapamA raMgavAmAM AvatAM hAM, ane tethI te sAdhuonA zarIramAM nyo dhAravALI parIo ghA~cavAmAM Avato itI, ane tema karI teornu rudhira kheMcavAmAM Aknu hatuM. // 354 // evI rIte teone kaSTa sahana karatAM pakA ghaNo vakhata nikaLI gayo; eTanAmAM eka pakheta tyAM bhRgupurathI zrAvelA koka oLakhItA Avake teAne oLavIne omAvyA, ane tezyI pAchA prAvI AsocanA bA teo kriyAmA tatpara yaha gaccanI saMvA karacA lAgyA. / / 355 / / panI keTamAMka varSoM gayA bAda teja muSTa vaNika pAcho tyAM Avyo, 'nisIhI' zrAdika kriyApUrvaka jeTavAmAM te vAMdavA sAmyA, teramAmA te banne sAdhuao tene oLakhI kahAphyo, paraMtu te dRSThe teAne oLavyA nahI. / / 356 / / zrI upadezaratnAkara
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgatamAtreNa nimaMtrita kRllo yAnadarzanAya, brUtaH sma ca to dihaM baccara kUsaM 1 diANi sa tumha cariyA || anne vaMda sulAvaya / je tumha guNena yati // 37 // tacchrutvA naSTaH saH, jJAtatatvo gannuzciraM naMdatismeti, evaMvidhA anye bahavaH prasiddhA iti // 358 // atha vaNigvata kecana zrAvakA dikamaMtaMtranimitta cikitsA dinopakurvatameva gurumiti kRtvA jarjate, vastrAhArA dinopacaraMti ca, nAparaM mudhAdAyitayeti vaNiksamAH, dRSTAMtAH prasiddhAH || 390 // anye ca vaMyazAH yeSu subahnapi gurUpadiSTaM jasmani hutAyate, na punaH kasmaicidgugAya, brahmadattacakyAdiSviveti // 360 // yaha tote ra senene bahAe jovA mATe nimaMtraNa kayuM, tyAre ne sAdhuoM kahenA pAke he zrAvaka ! amo joyuM tema tArAM caritro paNa joya, mAye he suzrAvaka ne tArA guNo nayI jAeyA, mAne jAne vAMda // 357 / / te sAMbhaLI tyAMyI se nAzI gayo, ane gaccha paNa sAvacaita dhane tyArathI AnaMda karavA Amyo. evI zetanA vIjA pAe yaNA zrAvako prasiddha che / / 350 // vaM keTalAka kI vaNika saramyA hoya ne ke jeo okama phAyadAkAraka evaM maMtra, taMtra, nimatta tathA vaidaka Adika ne kAra karanAne guru mAnIne nene se ve tayA paraMtu zrImAne nahIM bajAne phogaTa nAMnA prasiddha hai // 358 // baLI kedA AnI upadezakhamI nAvA nRtrya patI ke cakri Adikone ma / / zrAvako yAya se 360 / / 50 mAne yA gAya raMtu ne bala, AhAra AdikayI saMtapa gaye netrAne vaNika sarakhA jAlavA ; sarakhA hoya ke ke pratye gura paNa guNakArI to nayI: konI zrI upadezaratnAkara.
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 17 // u66060600000 anye ca punarnaTopamAH, ye mugurukta dharmApadazaM sarasakathAsUtAdirUpaM dhArayati. sa mapi lokaraMjanA) kaMsthatayaiva, na punamanAgapyaMtaneMdayaMti : ete ca phApyanavyA dUranavyA gustarakarmANo vA sarvathApyajacyA ityupedezA yogyA iti // 361 // tathA kecana dhenusadRzAH, yeSu dattaM svapamapi dharmapadaM mahAphalAya kalpate, dhanapatimahenyavat // 362 // tathAhi-naMdanUpe rAjyamanuzAsati dhanapatiH zreSTI zrAkeSu ba dharekhaH svakriyAniSTo yathAvyavahArazuddhyA vyavaharati; anyadA'pUrvavastuprAbhRtIkaraNAttuSTena rAjJA mukhyo maMtrI kRtaH // 363 // pramAdapaMkanimagno vyasmarat sarvadharmakarma, dUrIkRtA vyavahArazudhiH, na jAnAti sAdharmikAn nApi gurudevAnapi // 364 // baLI keTayAka zrAvako naTa saravA hoya , ke yo sugurue kahavA sarasakathA tayA mujASita Adikarupa dharmopadezane vArI rAtre che, tayA te sapachu (vIjA) sokone khuzI karavA mATe kaMja rAkhe re, paraMtu jarA paNa teornu hRdaya jIjAtuM nayI, evI rIte japara varNaveyA ta chae prakAranA zrAvako ajavya, kumjavya. athavA nAre karmI hovAyI sarvathA prakAre anavya hovAdhI naradezane ayogya le ) 261 // ive kerayAka zrAvako klI gAya saravA hoya , ke jAne Apesro aSpa dhamopadeza paNa dhanapati zegnI pare mahAphaladAyaka thAya / / 365 / / te kahe je :-naMdarAjA rAjya karate une eka dhanapati nAme zeu huto, ke zrAdhakAmAM ziromaNi tathA potAnI | kriyAmAM niSTa thayo dhako vyavahArazuddhiI vyApAra karato hato; eka vakhate apUrva vastu ceTa karavAthI saMtuSTa yayennA rAjAye tene mukhya maMtrI ko / / 363 / / ana tathA pramAdarupI kAdavamA ghucAvAyI neNe saghaTuM dharmakArya kI dIdhu, vyavahArazuddhi paNa dUra karI, tema sAdharmiko nampha tathA devaguru tarapha pahA teNe dhyAna Apyu nahIM / / 364 / / zrI upadezaratnAkara.
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ madirAmatta va gatavivekacaitanyo'nUtu, tato gurunnistatpratibodhAya gAthA praipi // 36 // nacinnA kiMnu jaga / nahA rogA ya kiM gayaM maraNaM / pihimaM ca narayadAraM / jaNa jaNI nA kuNa dhammaM // 366 // to vAcayitvA sadyaH prAbupata. sampagdharmamArAdhayAmAmati // 367 // anya tu mitrapratimA, ye guruSu prIti parAM vahamAnAsta yuktaM dharmopadezapadaM paramAryahitabuddhyA pratipadyate, AtmAnaM ca gurUNAM vajanAdaHyadhika manyaH / te // 367 // paraM yayAvasaraM vizeSakAryAdI praznAdivahumAnamapekSate, anApRSTAzca ma nAg mayaMtIti, tathA caagmH-|| 36 // mittasamANo mANo / IsiM rUsa 1 aputrio kaje / / manaMto appANaM / muNIe sayaNAo ajmahi // 10 // jANa madirAzI unmata thayo hoya nahIM, nema ta nirSikI gayo, tyAre gurumahAgaje nana pranibAdhavA mATe | nIce mujava eka gAyA mokanI / 65 / / raoN pamapama cAvyu ? zaM gego nAza pAmpA : zaM mRtyu naSTa thayu ? nayA zaM narakana hAra baMdha thayu ? ke merI mAgama dharma nayI karatI // 66 // te gAyA cAMcIna ne turataja || pranivASa pAmpo, nayA sampam dharma aAgA dvApa / / 67 // kaLI karanAka zrAvako no mitra sakhA hopa cha, ke jeno guru pratye parama pronine dhAgA karatA pakA ne yoga kahenA dhamizana pAnayahina vRddhiyI mvIkAra cha, namana gumanA AmAne vajanadhI pANa adhika mAna ne // 33 // pamna avasara pada vizeSa kArya AdikamA 1 prazna AdikanA vaha mAnanI apakA gave , ana ne bAvata jA nemanI manAha na bevAmAM AMva. to ne jaga gIsA pANa nAya cha; AgamamAM pApa kareke || 6 | mitra samAna zrAvakanI jo kApa pamce manAina vAmAM Ave nI ne gurU mAya mA' jAyakamake ne gumnA prAmAne bajanayI paga adhika mAna 5110! zrI upadezaratnAkara
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11200 || eke punarvavat, zrIgurucanaM paramArthaditadhiyAMgI kurvate munimbekAMzena hArthasnehabhRtaH, parAvAda tyeva ca sahAyAH paraM vinayakarmasu tathA'nAdarabhRta iti baMdhusamAH / / 311 / / yathAha - hiMe sasihociya | muNI maMdAyaro viSayakajJe // naMsamosAhUNaM / parAjaye ho susahAya || 312 || kecana punaH pitRsamA mAtRsamAzca, tato'pyadhikavAtsalyabhRtaH, ujjaye'pi caikAMtavatsalAH pramAdasvalitAdau ziti yayAvidhi sAdhUnapi // 373 // na ca dRSTatatsvalitA api manAgapi manasi niHsnehA javaMti yugapradhAna zrIkAlikasUriziSyazikSaka zayyAtarazrAvakavat zrIzreNikAdivacca // 374 // vaLa kelA zrAvako sarakhA hoya de, kemake ne paramArtha hitabuddhiyI gurumaddArAjanuM vacana svIkAre che temaja teo pratye ekAMte aMtaraMga snehavALA hoya, temaja upadrava AdikamAM sahAyanUta paNa thAya che, paraMtu vinaya kAryamAM netrA AdarakhAlA hotA nathI. mATe te baMdhU sarakhA je / / 371 // kathaM je ke hRdayama to muniyo pratye snehavAko paraMtu vinaya kAryamA maMda AdaravALo evo baMdhU samAna zrAvaka sAdhuone parAjaya samaye uttama sahAyabhUta thAya // 372 // vaLI keTalAka zrAvako pinA samAna tathA mAtA samAna paNa hoya e, ane tethI pa adhika vansaLatAvALA hoya; te banne prakAranA zrAvako ekAMta bansala hoye je tema tezro mamAda tayA skhalana yAdikamAM sAdhutryAMne para yogyatApUrvaka zikhA Ape che || 373 // vI tena svajhanA jor3ane paNa jarA paNa nepro sneharahita ghanA nayI; konI peThe ? to ke yugapradhAna zrIkAlikasUrinA ziSyane zikhAmaNa ApanA zayAvara zrAvakanI peThe, tathA zreNika AdikanI peThe // 374 // zrI upadezaratnAkara.
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ tamuktaM-ciMtai jazkajAI / na dikhazinovi hoi ninneho // egaMtavabo jai / jaNassa jANaNIsamo savo // 375 // tatra pitRsamA ye yathAvasaraM sAdhUMstIdaNamapi zivayaMti balananRpavata, tthaahi-|| 376 // zvetAMvikApuyAM zrIASADhAcAryAH svAzaSyAnAgADhayAMgAn vAhayaMtA nizi hacchUjhana mRtA devItUtAH, snaMhAtsvadehamadhiSTAya yogAn sNpuurnniikRtvNtH||34|| tato navyamAcArya sthApayitvA svavRttAMnaM nivedya ca svasthAna prAptAH // 38 // tatastaniSyAstatsvarUpaM dRSTvA na jJAyate ko'pi kIdRza ityavyaktamanavAdino mitho vaMdanamakurvANA rAjagRhemauryavaMzotpannabajhajanRpeNa suzrAvakeNa sAmnA'pratibodhyAnAM teSAM pratibodhanopAyamaparamavijAvayatA caurA iti kRtvA dhRtAH // 35 // ___kaI cha ke-je zrAvaka yaninA kAryAnI dekharekha rAgve , tama nenI svalanA joDne pae sneha rahita yato nathI, tayA ekAMta vansana evo zrAkka sAtha pratya mAnA sarakhoM ne / / 375 // nemAM paNa pitA samAna teone jANavA, ke jeo yathA avasare basanadrarAjAnI patra sAdhuona Akara zikA paNa Apa ke. ne kahe // 376 / / zvetAMbikA nagarImA zrApAdAcArya potAnA zipyAne AgAhA yoga vahana karAvatA yakA rAtrie hRdayazUlanI vyAdhiyI mRtyu pAmIna devarUpa yayA; paraMtu || | snehathI potAnA te zarIramA pesIne neonA te yogo temaNe pUrA karAvyA / / 177 || tayA patrI navIna prAcAryane syApIne tayA potAnu vRttAMta nivedana karIne negro pAtAnA sthAnake gayA // 30 // pacI tamanA ziSyo temanu svarUpa jor3ane koI paNa kevo hoya, ne jaNAta nayI' evIrItanA avyakta pAne sthApana karanA thakA paraspara baMdanA na karatA thakA, rAjagRhImA mauryavaMzamA utpanna thagenA bAladarAjA nAmanA nunama zrAvaka neone mI bacana paniyodhyA, paraMtR neone pratibodha na mAga-18 vAyI te mATe vIjA napAya na jANAvArya neyona corakape pakamayA // 25 // bhI upadezaratnAkara
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ || PURI kuTayitumAra tirenevAMcan. na vayaM cauga yanayo vayaM, tvaM zrAdhaH, kimasmAn kRSTayasi. rAjAha ko vedakaH kIdRza ityAyuniyuktintiH pratibodhitA iti // 30 // mAtRsamAzca ya mAmnaiva prAyaH ziyati zrIzreNikavat // 381 // anyadA sau. dharmeNa kRtAM zrIsamyaktvadA viSaya zrIzreNikanRpaprazaMsAM, azraddadhAnaH suraH parIkSitumanAH mAdhuvaSo nadyAM matsyAna gRhItuM jAtakapAdivikarma kurvan // 33 // zrIzreNikena tadA zrIvIrajinaM vaMditvA puraM pratyAgabatA dRSTazciMtitaM ca hA dhigeSa niSkalaMkahitIyaMnirmannaM nagavabAsanaM kalaMkayati // 33 // tato yathA'nye na pazyati, tathanaM nivartayAmyasmAdduSkarmaNaH, nato niyaMjanena sAmnA tabidA // 30 // nayA neone mAra mAravA mAMjhayo, tyAre netro kahevA bAgyA ke, amo cora nayI paNa mAdhuo bIya, 18 ana tamo dhAvaka thAna zAmATe mArA ge? tyAre gajApa koNa ko hoya ? na zaM jagAya ? ityAdi vacana yuniyI neAna paniyodhyA // 300 / / mAnA samAna zrAvako neone jAevA, ke jA pAye karIne mIThe vacaneja zreNikAjAnI peThe zisvAmaNa Apa he / / 31 / eka cambate sAdharmeMdra samakItanI dRDhanAnA saMbaMdhamA zrIzreNikarAjAnI prazaMsA karI: nepara zraddhA nahIM karanArA eka deva tenI parI kA karavAnI icchAyI sAdhanA vaSa prA nadImAMcI mAMjyA pakamanaH mATe jAna, nAgvavA Adikarnu kArya karavA lAgyo || G || ne bavate zrIvAramanune bAMdIne pAchA baLanA zreNikagajApa nene nA'ne vivAyu ke, are ! bahu gvoTuM thayu ! yA sAdhu bImA nikatraka caMdra saragvA nirmana. evA prajanaH zAsanane kaaMkIna kare // 303 // mATe janAmAM nene vIjA na jura neTakSAmA nene A muSkAya yI iM aTakAvaM, ma vicArI ekAMta jA nene mIThe vacana temage zigcAyaNa aapii| 217 1 bIsapadezaratnAkara /
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ tataH punaragre sAdhvI pIvaragaJjamaghAkInnRpaH, mAjUcAsanoDDAha iti kRtvA svagRhe AnAyya sAmnA zikSAyitvA'pavarake prAptadAsIkRtarakSAM tAM sthApayAmAsa prasAvadhItyAdi // 35 // kalpatarasadRzAzca kecana zrAhAH, yathA hi kalpataravaH svajAto tArUpAyAM paramAvadhinUtAH sumanaHsevitAH sakasavAMDitadAyinazca svAbhitenyo lavaMtIti // 386 / / tayA kecicchrAjhAH zrAkeSu paramarekhAmAtAH, tattAdRDhazIlasamyaktvAdiguNaiH surANAmapi sevyA // 387 // svAbhitanyo yathAhaMdhanArpaNapratiSTAropaNAdineha dharmAropaNatatsAhAyyakaraNAdinA paraloke'pi ca vAM tidAyinazcalavaMti zrIsaMpratinapAdivata / / 300 // vaLI AgaLa cAlatA te gajAe eka sAdhvIne pUre divasa garnavaMtI dIvI; taNIna joDa neNe bicAe~ / | ke, zAsananI niMdA na dAya to sArUM, ema vicArI taNIne potAne ghera bAcIne tayA mIte vacane zigvApAe pApIne jyAMsudhI teNIne prasava thAya. tyAsudhI eka khAtarIdAra dAsInA rakANa naLe rAvI. nyAdi / / 2 / / baLI keTayAka zrAvako kalpavRkSa sarasvA hoya cha; jema kampako pAtAnI varUpa jAtimA anyana nankae, daboyI | sevAyeA, tathA potAnA Azritone manovAMjita danAgaM hoya ne 11 376 / / tema kerajhAka zrAvako vInA zrAvakomA yaNA jaMcA darajjAvALA hoya che; tathA saMvA prakAranAM hara zIla tathA samyakla Adika guNoye kani devona paNa saMvatrA lAyaka hoya // 307 // tathA tevA zrAvako potAnA Azritone yA jabamA yogya vana mApa . tathA teone darajje camAra , ma nemAne dharma pamAphI jyA mAM sahAya karavA aAdika kAIne zrImaMpaniganA zrAdikanI le paralokamAM paNa vAMchina ani danArA thAya || 300 || zrI upadezaratnAkara 6000000000000666666000000000000000
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 500 SaSTyadhikazatatraya (360 ) vaNikaputrasAdharmikasvasamIkArakasAjagatsiMvat zrISajadevAnvayAnaMkArasAdharmika gatinidhazrInarasAyanidhIdamavIryanRpAdivat // 3 // zrIannayakumArazrIvastupAbAdimaMtrivaJca : teSAM saMgatirapi mahAnyudayahetubbAyeva kahapatarUNAM, yathA zrIajayakumAramaMtriNaH saMgatiH zrIyAprakumArasya kAnasaukarikAtmajasukhasAdInAM ceti // 30 // nidarzanerityavagatya yogyA'yogyAn gurun zrItRjanAMzca samyak // yogyAdaraM joH kuruteha zudhadharmAptito yena zivaM annadhvaM // 31 // zrI upadezaratnAkara (baLI kAMnI peThe ? toke ) trAsAMsATha sAdhamIM baNikaputrone potanI bagavara karanA yA jagAsaha zevanI peThe, tamana zrIRSaradeva nunA vaizamAM zrAnuSaNa samAna ana sAdhabhiko palyai naktivAna evAzrI naratacakrI tathA damabIrya rAjA AdikanI pe || 3 | temaja zrIajayakumAra tathA zrIvastupAsa maMtrI AdikanA peThe : vaLI teonI saMgati paNa kampakanI bAyAnI peThe mahAna ayudayanA henuvAkI hoya cha : jama zrIakSayakumAranI saMgani |81 zrIpAdakumArane tathA kAjhasaukarikanA putrane mujhasAne phaLadAyaka yaha / / 1 / / evI rIte upara varNavezAM dRSTAMto- 81 18 kane yogya ayogya guruyornu tathA zrAvakona svarUpa samyaka prakAra jANIne he navya oko zuddha dharmanI mApti mAre || " pAnA Adara karI, ke jethI tamo mokane meLavo || 4 //
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ // iti zrI tapantezI munisuMdarasUriviracite zrIupadezaratnAkare dvitIyeM'ze SaSThastaraMgaH samAptaH // zrIrastu // evI rIte bhI tapAgacchanA svAmI ekA zrI mudirasUrijI rakhelA zrI upadezaratnAkaramAM bIjA aMzamAM ho taraMga samApta payo || zrIrastu || samApta.. zrI upadezaratnAkara.
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ ::ANCERTENS EETA ATTTTTTTTTTA E zrI upadeza ratnAkara jAga 1 bo. samApta. PRESS
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI upadeza ratnAkara lAga 1 mo. samApta.