Book Title: Kavya Amrut Zarna
Author(s): Ravjibhai C Desai
Publisher: Shrimad Rajchandra Ashram
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005409/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImada rAjacaMdra kAvya-amRta jharaNAM (bhASA sahita) 17 13N V/ zrImad rAjacaMdra mAzrama, jugata For Personal & Private Use Only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad saddagurave namenamaH zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM (bhAvArtha sahita) saMpAdaka tathA vivecaka: rAvajIbhAI chaganabhAI desAI zrImad rAjacandra Azrama, agAsa, prakAzakaH rAvajIbhAI chaganabhAI desAI zrImad rAjacandra Azrama, agAsa. dvitIyAvRttiH prata 1500 vIra saMvata mUlya vi. saM. sane 2502 rUA. 4-00 2032 1975 mudraka: caMdrikA prinTarI, mirajhApura roDa, amadAvAda For Personal & Private Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahe! sarvotkRSTa zAMta rasamaya sanmArga- ahe! sarvotkRSTa zAMtarasapradhAna mArganA mULa sarvajJadeva:-- aho ! te satkRSTa zAMtarasa supratIti karAvyuM evA parama kRpALu saddagurudevaA vizvamAM sarvakALa tame jayavaMta varte, jayavaMta varte. A - zrImad rAjacaMdra jJAte hyAtmani no bhUyo jJAtavyamavaziSyate / ajJAte punaretasmin jJAnamanyanirarthakam // zrI adhyAtmasAra AtmAne jAye, anubhavyuM te pachI bIjuM kaMI jANavA egya bAkI rahetuM nathI, ane je AtmAne jANa nathI, anubhavyuM nathI te pachI bIjuM sarvajJAna nirarthaka che. brahmastho brahmajJo brahma prApnoti tatra kiM citram / brahmavidAM vacasA'pi brahmavilAsAnanubhavAmaH // zrI adhyAtmasAra brahmarUpa zuddha sahajAnmasvarUpamAM rahelA brahmajJAnI brahmane pAme, temAM zuM Azcaya? paraMtu brahmajJAnInA vacanathI paNa ame brahmanA vilAsane anubhavIe chIe. ahe! zrI puruSanAM vacanAmRta! dhyeyo'yaM sevyo'yaM kAryA bhaktizca kRtadhiyAsyaiva / asmin gurutvabuddhayA sutaraH saMsArasindhurapi // zrI adhyAtmasAra vidvAna puruSe A (brahmajJanuM dhyAna karavA lAyaka che ene ja sevavA lAyaka che ane enI ja bhakti karavA lAyaka che tathA tene viSe gurubuddhi rAkhavAthI saMsArasAgara sukhetaravAlAyaka thAya che. hAre che ane anubhavI For Personal & Private Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 adhyAtmAmRtavarSiNImapi kathAmApIya santaH sukhaM gAhante viSamudgiranti tu khalA vaiSamyametatkutaH / nedaM vAdbhutamindudIdhitipibAH prItAJcakorA bhRzaM kiM na syurbata cakravAkatarUNAstvatyantakhedAturAH // - zrI adhyAtmasAra adhyAtmarUpa amRtanI vRSTi karanArI kathAnuM pAna karIne satpuruSA sukha pAme che. ane te ja kathAnuM pAna karIne khala puruSA viSane kADhe che. AvI temanI viSamatA kAMthI thaI ? athavA te temAM kaMI Azcaya nathI, kemake caMdranAM kiraNAnuM pAna karatAM cAra pakSIe atyaMta prasanna thAya che, paNa yuvAna cakravAkanA mithunA zuM atyaMta khedayukta nathI thatA ? arthAt thAya che ja. bhIsaNa narayagaIe tiriyagaIe kudevamaNuyagaIe, pattosi tIvva duHkhaM, bhAvahi jiNabhAvaNA jIva. zrI bhAvaprAbhRta bhayaMkara naraka gatimAM, tiyaMcagatimAM ane mAThI deva tathA manuSya gatimAM he jIva! tu tIvra duHkhane pAmyA, mATe have te jinabhAvanA (jina bhagavAna je paramazAMta rase ( pariNamI svarUpastha thayA te parama zAMtasvarUpa ciMtavanA ) bhAva, ciMtava ( ke jethI tevAM anaMta duHkhAnA AtyaMtika viyega thaI parama avyAbAdha sukhasa patti saMprApta thAya. ) OM zAMtiH zAMtiH zAMtiH --zrImad rAjacak For Personal & Private Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMta svarUpa ciMtavanA zrI sadgurue kahyo che evA niz mAne sadAya Azraya rahe, huM dehAdi svarUpa nathI ane deha zrI putrAdi koI paNa mArAM nathI, zuddha caitanyasvarUpa avinAzI evA hu AtmA chuM. ema AtmabhAvanA karatAM rAgadveSaneA kSaya thAya, -zrImad rAjacaMdra egohaM natthi me koI nAhamaNNassa kassai / adINamaNaso evaM appANamaNusAsai // --saMthArAperisI huM eka chu. mAru kAI nathI. huM anya kAI nA nathI. e pramANe adIna manavALA thaI ne huM zikhAmaNa Apu chuM. pote peAtAne, ego me sahasado appA NANadaMsaNalakkhaNo / sesA me bAhirA bhAvA, savve saMjogalakkhaNA // zrI bhAvapAhuDa eka jJAnadana lakSaNavALe zAzvata AtmA te ja mAre che; khAkInA sarva saMceAgajanya vinAzI padArtha mArAthI para che, bhinna che. saMjogamUlA jIveNa pattA tahmA saMjogasaMbaMdhaM savvaM tiviheNa 3:vaparaMparA / vosire // zrI mUlAcAra 49 A jIvane paradravyanA saMcAgathI duHkhaparaMparA prApta thaI che. mATe mana vacana kAyAthI sa` saMcAgasa khaMdhAne huM tajI chuM. For Personal & Private Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamatti parivajjAmi nnimmttimuvttttido| AlaMbaNaM ca me AdA avasesAI vosire // -zrI mUlAcAra zarIrAdi sarva paramAMthI huM mamatvane atyaMta tajI dauM chuM. ane nirmamatAne, akiMcanabhAvane dhAraNa karuM chuM. AtmA ja eka mAruM AlaMbana che, bAkI sarva parane huM tajI dauM chuM. akiMcano'hamityAsva trailokyaadhiptirbhvH| yogigamyaM tava proktaM rahasyaM prmaatmnH|| -zrI AtmAnuzAsana huM akiMcana, paramAM mamatA rahita chuM, ema abhyAsa kara. tethI te traNa lekane adhipati thaIza. paramAtmapada pAmavAnuM pegione gamya evuM A rahasya tane kahyuM che. ahamikko khalu suddho daMsaNaNANamaio sadArUvI / Navi asthi majjha kiMcivi aNNaM prmaannumittpi|| -zrI samayasAra 38 AtmAthI ja pratyakSa evI caitanyati mAtra AtmA te huM chuM. huM eka chuM. sarva azuddha paryAthI judo jJAnasvarUpe anubhavAto huM sadA zuddha chuM. upagalakSaNe sanAtana sakurita e jJAnadarzanamaya chuM. sadA arUpI chuM. tethI bhinna anya koI paNa, paramANu mAtra paNa, mAruM nathI. ahamikko khalu suddho Nimmamao NANadaMsaNasamaggo / tami Thio taccitto savve ee khayaM Nemi // -zrI samayasAra 73 For Personal & Private Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ huM AtmA eka chuM. nizcaye zuddha chuM. parabhAve ane padravyane svAmI nahi hevAthI temAM mamatA rahita chuM. ane jJAnadarzanarUpa sahaja AtmasvabhAve saMpUrNa chuM. e sahaja AtmasvarUpanA dhyAnamAM sthita, e ja cetanya anubhavamAM lIna thaI A sarva karmane, Avone kSaya karuM chuM. eko'haM nirmamaH zuddho jJAnI yogiindrgocrH| bAhyAH saMyogajA bhAvA mattaH sarve'pi srvdaa|| -zrI chopadeza 27 caitanyasvarUpa e huM AtmA eka chuM. paramAM mamatA rahita chuM. dravyakarma bhAvakarma rahita zuddha chuM. svaparaprakAzaka jJAnasvarUpI padArtha chuM. gIndra bhagavAnanA atIndriya jJAne karI gamya chuM. dravya karmanA saMge prApta je zarIrAdi bAhyA padArtho che te sarva mArA varUpathI sarvadA bhinna che, para che. na me mRtyuH kuto bhItiH na me vyAdhiH kuto vyathA / nAhaM bAlo na vRddho vA na yuvaitAni pudgale / / -zrI aSTapadeza 29 caitanyazaktirUpa bhAva prANene kadApi viyega nahi thatuM hovAthI mane maraNa kadApi che nahi, te pachI mane maraNAdine bhaya zAne ? temaja mane, citanyasvarUpa zuddha AtmAne vyAdhi che nahi, te tenI pIDA zI? tema huM bALaka nathI, vRddha nathI, yuvAna nathI, e sarva avasthA pudgalanI che. huM zuddha sahaja AtmasvarUpa chuM. tethI tene ja bhajuM chuM. For Personal & Private Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chUTe dehAdhyAsa te, nahi kartA tuM karma, nahi bhekatA tuM tehane, eja dharmano marma. eja dhamathI mekSa che, tuM che mekSasvarUpa, anaMta darzana jJAna tuM, avyAbAdha svarUpa. zuddhabuddhacaitanyaghana svayaM jyoti sukhadhAma, bIjuM kahiye keTaluM? kara vicAra te pAma -zrI Atmasiddhi tathArUpa asaMga nircathapadane abhyAsa satata vardhamAna karaje. asaMgatAthI paramAvagADha anubhava thavA cagya che. je mahAtmAo asaMga caitanyamAM lIna thayA, thAya che ane thaze tene namaskAra. 3 zAMtiH dehathI bhinna svapara prakAzaka paramatisvarUpa e A AtmA temAM nimagna thAo ! he Aryajano ! aMtamurkha thaI sthira thaI te AtmAmAM ja rahe ! te anaMta apAra AnaMda anubhavaze. jeNe traNe kALane viSe dehAdithI pitAne kaMI paNa saMbaMdha naheAte evI asaMgadazA utpanna karI te bhagavAnarUpa sapuruSone namaskAra. -zrImad rAjacaMdra For Personal & Private Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAcuM zaraNu gajhala-kavAli jagatamAM janmavuM maravuM. trividha tApagnimAM baLavuM ! pharI pharI duHkhamAM DUbavuM ! kaho kacama tethI jhaTa bacavuM? bacyA che ke mahAbhAgI, videhI jJAnI vItarAgI; svarUpAnaMda padarAmI, bacAve e ja sukhadhAmI. ra upAdhi AgathI bacavA, sahaja nija zAMtapada TharavA, samAdhi bedhinA siMdhu, aho!kRpacaMdra jagabaMdhu!!3 pratibhA jJAnanI camakI! anubhUti ati jhaLakI! samAdhi zAMtizIullI!vizuddhisvAtmanI vilasI! tajI kAyAtaNI mAyA, svarUpAnaMda pada yAyA, dazA sarvoparI pAyA, videhI cidaramA rAyA. 5 svarUpamAM pUrNa laya lAgI! ramaNutA svAtmamAM jAgI! kaLe kaI pUrNa sadabhAgI, mumukSu mukti anurAgI. 6 tehi /hi bhAva tyAM jAge, ajaba ehi lagana lAge; sahaja cidajAti ura bhAse,anAdibrAMti tama nAse. 7 vacana amRta rasa dhArA, virala mekSArthi bhajanArA, sahaja nija Atmapada pAmI,bane te zIdhra zivagAmI. 8 For Personal & Private Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaraNa e trANu e sAcuM, niraMtara e ja basa yAcuM, prazama rasa raMgamAM relI, karu` sahajAtmapada kerli. 9 smaraNa e dhyAna e citte, anubhava magnatA nitye, samAdhi dhi sukha saGga, bhajI sahajAtmapada padma, 10 --rAvajIbhAI desAI For Personal & Private Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 OM namaH sahaja svarUpa bhAvanA zikhariNI chaMda tanuM kAyA-mAyA, bhavabhramaNanA aMta karuM huM, bhajI' jJAna dRSTA, sahaja svarUpe sthiti dharuM huM; cidAtmAne jovA, parama guru gho divya nayanA, amAlAM ratnAzAM, ura dharu prabhA Apa vacane. 1 badhAM tattvAmAM je, prathama jaga sarvoparI lase, prabhu zuddhAtmA e, anupama jage jyeAti vilase ahA ! riddhisiddhi ! amita sukhanI tyAM,nahimaNA, smaru zA saguNA ! vimala ciciMtAmaNi taNA. 2 prabhu tiAtmA, satata nirakhu bhinna tanathI, sadAnaMdI svAtmA, satata nirakhuM bhinna tanathI; sukhAdhi zAMtAtmA, satata nirakhuM bhinna tanathI, avinAzI svAtmA, satata nirakhu` bhinna tanathI. 3 aNAhArI svAtmA, satata nirakhu` bhinna tanathI; svayaM jgyAti AtmA, satata nirakhuM' bhinna tanathI; vikalapAtItAtmA, satata nirakhuM bhinna tanathI, videhI nityAtmA, satata nirakhuM bhinna tanathI. 4 For Personal & Private Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svarUpe sthitAmA, satata nirakhuM bhinna tanathI, svabhAve sthitAtmA, satata nirakhuM bhinna tanathI; samAdheisthitAtmA, satata nirakhuM bhinna tanathI, zuci cikrapAtmA, satata nirakhuM bhinna tanathI. 5 jagatucakSu svAtmA, satata nirakhuM bhinna tanathI, prazAMti dhAmAtmA, satata nirakhuM bhinna tanathI; guNenuM dhAmAtmA, satata nirakhuM bhinna tanathI, vibhAvAtItAtmA, satata nirakhuM bhinna tanathI. 6 jarAdi muktAtmA, satata nirakhuM bhinna tanathI, sukhI zAzvatAtmA, satata nirakhuM bhinna tanathI; nijArAmI AtmA, satata nirakhuM bhinna tanathI. nirAlaMbI AtmA, satata nirakhuM bhinna tanathI. 7 arUpI sahajAtmA, satata nirakhuM bhinna tanathI, asaMgI sahajAtmA, satata nirakhuM bhinna tanathI; anaMgI sahajAnmA, satata nirakhuM bhinna tanathI; agI sahajAtmA, satata nirakhuM bhinna tanathI. 8 svayaM svAdhInAtmA, satata nirakhuM bhinna tanathI, anaMtAnaMdAtmA, satata nirakhuM bhinna tanathI; aho! AtmA! svAtmA! atIta mana kAyA vacanathI, smaruM, bhAvuM, dhyAvuM anubhavuM sadA lIna manathI, anubhavuM samAdhistha manathI. 9 For Personal & Private Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 tajI kAyA-mAyA, sahaja nija cipa vilasuM, sadA svAnubhUti pIyUSa rasamAM magna ulasuM; dazi-jJapti-vRtti-svarUpa zivamArge gati karuM, samAdhi bodhinuM, nilaya sahajAtmA mahIM karuM. 10 - rAvajIbhAI desAI (1) AtmAnubhava, (2) amRtarasa, (3) samyagdarzana, (4) samyajJAna (5) samyagyAritra, (6) dhAma, ghara. For Personal & Private Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivedana A kAvya-amRta jharaNAM (bhAvArtha sahita)nI prathamAvRtti eprila 1960mAM muMbaIthI zrImad rAjacaMdra jJAna pracAraka samiti taphathI zrI premacaMdabhAI ravajIbhAI ThArI dvArA prakAzita thaI hatI. tyAra pachI tenI eka paNa prata silakamAM nahi rahevAthI ane tenI mAgaNI cAlu rahetI hovAthI tenI A dvitIyA vRtti mumukSu AtmabaMdhuonA karakamaLamAM mUktAM harSa thAya che. A prakAzana mATe coTilAnA AtmArthI bhAIzrI vanecaMdabhAI jeThAlAla zAhanI khAsa AgrahabharI abhilASA hevAthI ane te mATe temanI IcchAnusAra temanA suputra zrI kAntilAla zAha dvArA rU. 6000)nI rakama AzramanA jJAna khAtAmAM bheTa tarIke maLelI hovAthI A prakAzana zIghratAthI Azrama taraphathI prasiddha thavA pAme che. te mATe temane dhanyavAda che. pahelI AvRttimAM je je kAnA bhAvArtha ApavAmAM AvyA che te badhA ja AmAM paNa ApavAmAM AvyA che. te uparAMta mekSamALAmAMnAM (1) sarvamAnya dharma (2) sAmAnya manoratha ane (3) pUrNa mAlikA maMgaLa ema, traNa, kAnA bhAvArtha AmAM umeravAmAM AvyA che. sat sAdhakenI satanI sAdhanAmAM A grantha upakArI thAo! zrImad rAjacandra Azrama, agAsI li. saMta sevaka kArtika pUnama, tA. 18-11-75 I rAvajIbhAI cha. desAI For Personal & Private Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 prathamavRttinA prakAzakanuM namra nivedana mahAdevyAH kukSiratna, zabdajitavarAtmajam / - sAvarajUhuM vaMde, taravastrovanadAcam Aje A "zrImad rAjacandra kAvya-amRta-jharaNAM, (bhAvArtha sahita), jijJAsu mumukSuo, sAdhake temaja adhyAtmarasika bhavyenA karakamaLamAM AvI rahyuM che. te kharekhara eka mahadbhAgya ane ati AnaMdano prasaMga che. tatvajJa ziromaNi, apUrva bhAva nigraMtha dazAmAM vicaratA, vyavahAramAM beThA jaNAtA chatAM aMtaraMga cagIzvara, parama videhI, evA e parama kAruNyamUrti, parama upakArI zrImad rAjacaMdrajInAM amRta jharaNAM samAna kALe ane tenA alaukika daSTielakhAyelA bhAvArtha A anupama graMthamAM ApavAmAM Avela che. - A pustakane pUrva paricaya ane tenI agatyatA lekhake svayaM pitAnI prastAvanAmAM yathAtathya saMpUrNa rIte Apela che. tethI temAM vizeSa lakhavAnI AvazyaktA rahetI nathI. - Aje adhyAtmavAda, AtmA saMbaMdhI vicAre prAye lupta thaI jaI mAtra rUDhi, aMdhazraddhA, ke gADariyA pravAharUpa je pravartana thaI rahyuM che, tene keI alaukika rItie dUra karI, vicArazIla AtmAonI vRtti matamatAntara rahita karI,mithyA kadAgrahathI mukta karI, sau koIne alaukika vizuddha caitanyasvarUpane vicAra karatA karI mUke evAM A parama puruSa zrImad rAjacandrajInAM kAvya-amRta-jharaNuM (bhAvArtha sahita) vAcaka vRndane amRta jharaNuMnA rasAsvAda karAvavAmAM saphaLa nIvaDaze. For Personal & Private Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 tethI nija vicAra vRddhi arthe A grantha ati upayAgI anI tenuM vAMcana manana parizIlana Atmazreyaskara thavA ceAgya che. adhyAtma zAstrAnA anubhavI lekhaka, anuvAdaka ane prAjJa kavi satsa`ganiSTha AtmAthI bhAizrI rAvajIbhAI chagana bhAI desAInI anubhavI kalame A pustakamAM je kAvyeAnA bhAvA lakhAyA che te guNajJa dRSTithI talaspazI bhAsavA ceAgya che. ati gahana viSayone samajavAmAM sarva adhyAtmapremIene sugamatA thaI paDe teve saMpUrNa prayAsa lekhake karela che, je kharekhara abhina MdanIya che. zrImad rAjacandra jJAnapracAraka samiti pratyenI temanI zubhecchA ane sahakArathI A pustakanA prakAzananA suryaga samitine sadbhAgye sAMpaDela che, je mATe samiti hRdayapUrNAMka temane AbhAra mAne che. A pustakanA prakAzanamAM vItarAga paramazruta prabhAvanAnA utsAhI tatttarasika eka AtmArthI mumukSu bhAie Arthika bheTa prakAzana mATe ApIne peAtAnA jJAna prabhAvanAdika satkAryo pratyenA tathA A samiti pratyenA prazasanIya prema pradazita karyAM che te mATe samiti hRdayapUrvaka temanA AbhAra mAne che. parama kRpALu sadguru bhagavAna zrImad rAjacandrajInA ceAgamaLe, zrImad rAjacandra jJAna pracAraka samitinAM sa niHsvArthI jJAnapracArarUpa satsevAnAM kAryoMmAM dinapratidina vRddhi ane saphaLatA sAMpaDatI rahe e ja prabhu pratye prAthanA ! li. saMta sevaka zrImad rAjacaMdrajJAnapracArakasamiti ) 92,jhaverI bajAramuMbaI-2. 9-4-1960 / premacaMda ravajIbhAi kAhArI For Personal & Private Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 prastAvanA addabhuta jJAnAvatAra, parama zAMta zItaLa uccatama videhIdazAvibhUSita, svarUpamagna, tattvajJaziromaNi zrImad rAjacaMdra jevI vizvanI alaukika virala vItarAga vibhUtinA puNyazleka nAmanI yA akSaradehanI kIrtisaurabha Aje sarvatra prasaratI jAya che, arthAt sau keI tethI suparicita thatuM jAya che, eTaluM ja nahi paNa temanA alaukika saguNethI AkarSAI, temanA labdha sAhityathI mugdha banI, adhyAtmarasika, guNajJa jijJAsuo te tenA abhyAsa, vAMcana, manana, parizIlanathI sva5ra zreya sAdhavA utsuka banI, tenI ja vicAraNAmAM nimagna rahI, svarUpasiddhi sAdhavA sadAya prayatnazIla jaNAya che, e AdhyAtmika Arya saMskRtinI sarvoparitAnI balihArI che! zrImanuM tatvajJAna jijJAsu guNajJa sAdhakone temaja madhyastha vicArakene, UMDI vicAraNAthI, ghaNuM ja uMcI bhUmikA paryata mArgadarzaka banI, upakAraka ane parama zreyaskara thavA gya che, ema bhAsyA vinA rahe tema nathI. - jaDavAdanI prAdhAnyatA ane adhyAtmavAdanI gauNutA, hInatA prAce thatI jatI hovAthI vartamAna kALa paramArtha premI jijJAsuone paramArthaprApti mATe pratikULa thate jato hovA chatAM AvA mahApuruSarUpa nararatnane vA temanA amUlya akSaradeharUpa sarvottama sAhityane vega, AdhAra, AvA duSama kALamAM parama AzIrvAdarUpa, parama durlabha ane amUlya lAbha haju prApta thaI zake che e ApaNuM ahobhAgya! For Personal & Private Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asAra ane apAra evA saMsAramAM, cAreya gatimAM, corAsI lAkha enimAM prAye sarva jI janma, jarA, maraNa, Adhi, vyAdhi, upAdhi Adi trividha tApamaya duHkhadAvAnalathI sadAya bhaDabhaDa baLI rahyA che ! temAMthI bacelA parama zAMtinA dhAmarUpa, mAtra eka ArSadRSTA tattvajJAnI svarUpastha mahApuruSe ja che, jemanuM zaraNa traNa lekane te tApAgnithI bacAvavA parama avalaMbanarUpa che. tethI dhanya che te zItaLa zAMta svarUpastha vItarAga vibhuene ! ane dhanya che temanA sanAtana sanmArgane !! rAgadveSa ajJAna janita saMsAra tApagnine nivArI atyaMta zAMta zItaLa svarUpastha AtmanimagnadazAthI girirAja himAlaya sadaza susthira, TharIne himarUpa banela A mahAtmA zrImad rAjacandra pitAnuM te sarvotkRSTa zreya sAdhI gayA paraMtu satsAdhakane mArgadarzaka thAya tevuM apUrva alabhya sAhitya, niSkAma karuNAzIlatAthI bakSatA gayA te temane aho! ahe! aparimita upakAra. A paramArtha girirAja himAlayamAMthI patitapAvanI, adhameddhAriNI, zivasukhakAriNI, mokSacAriNI, mahA amUlya ane apUrva tIrtharUpa zrI "AtmasiddhirUpa pavitra bhAgarathI mahA nadI zItaLa zAMta amRtarasa relAvatI pravAhI rahI che. ane anekAneka sasAdhakane, saMsAra pApa, tApa ane azuddhine TALI niSpApa nirmaLa zAMta ane zItaLa karI, sanAtana sukhanidhAna zivamArgamAM pragati karAvavA pratyakSa parama upakArabhUta banI rahI che ! For Personal & Private Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te sivAya aneka anya uccatama kAvyarU5 amUlya amRta-jharaNuM prasaMgopAtta pravAharUpa nIkaLelA A girirAjamAMthI pravahI rahyAM che, te paNa e ja rIte sasAdhakane AzcaryakAraka rIte apUrva anupama upakAra karI rahyAM che ! uparokta zrI Atmasiddhi zAstra ane keTalAMka nityaniyamapUrvaka ArAdhavA gya amUlya kAvya, zrImad rAjacandra Azrama, agAsa dvArA prakAzita "nityaniyamAdi pATha (bhAvArtha sahita) mAM prasiddha thayelAM che. je atyuttama che ane mumukSuoe mananapUrvaka vicAravA, upasavA gya che. ekadA eka paramArtha premI sAdhama sujJa mahAnubhAve paropakAra bhAvanAbhUSita preraNAtmaka Agraha bharI sUcanA mane lakhI jaNAvI ke zrImadjInAM kAvyanA artha aneka jijJAsuo samajavA mAge che, tethI te tame lakhe te anekane upacegI thAya. tyAre te temane meM jaNAvyuM ke "sapuruSanA eka eka vAkayamAM, eka eka zabdamAM anaMta Agama rahyAM che." evA anaMta agAdha AzayavALI e mahApuruSanI vANanA arthavistAra karavA e ApaNI zakti bahAranuM kAma che. chatAM ApaNuM atyaMta a5 maMdamati anusAra kavacit te spaSTArtha karavA prayAsa karIe to paNa bAkI ghaNA paramArtha rahI javA gya che, temaja vAcakane potAne ugavAyegya maMthana ke vicAraNAmAMthI rekI eTalAmAM ja thaMbhI devA gya thAya tema che. mATe te prayAsa kare ucita lAgatuM nathI. zeDo vakhata vItyA pachI te mahAnubhAva taraphathI pharIthI ema pAramArthika preraNAtmaka bhAva bharI sUcanA maLI ke tame For Personal & Private Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lakhe che tema je ekAMte ja gaNIe te to mahApuruSa dvArA viracita sUtra ke grantha upara ATalI badhI TIkA, bhASya, vRtti AdinI vizALa pravRtti thaI che, temaja te parama upakArabhUta pratyakSa daSTigocara thAya che, te thavA pAmI heta nahi. UlaTuM ethI te anekane paramArtha samajavAmAM, vicAraNA ugavAmAM, vA vicArabaLa vadhavAmAM ke paramArtha sanmukha thavAmAM sahAyatArUpa upagitA thavA gya che. A upara vicAra karatAM AtmAthe, svavicArabaLa vadhavAne arthe, svAdhyAyarUpe kaMIka te prayAsa kare egya mAnI A prayAsa Adaryo. ane "nityaniyamAdipAThamAMnAM kAvyo sivAyanAM bIjAM keTalAMka kAvyanA bhAvArtha ati a95 maMdamati anusAra lakhyA. uparokta mahAnubhAve te joIne, rahevA dIdhelAM kAvyanA artha paNa sAthe sAthe eka zilIthI lakhAya te sAruM," ema sUcanA jaNAvI. tethI te paNa yathAvakAza temAM umerI lIdhAM. chatAM "tattvavijJAnanI saMkalanAmAM je kAvyo levAM ucita thAya hatAM teTalAM ja kAvyanA bhAvArtha karavArUpa A maMda prayAsa karyo. tevAmAM paramArtha premI,tatvarasika sujJasAdhama AtmabaMdhueka mahAnubhAvanuM muMbaIthI atre AzramamAM bhaktiprasaMge AvavuM thayuM. ane A kAvyartha temaNe utkaMThA bhAve joyA temaja atyaMta rasapUrvaka vAMcyA. paramakRpALudevanAM vacanasudhArUpa sadbhuta pratye temane parama bhaktibhAva hovAthI te pratye temane parama prema, prameda, ullAsabhAva AvyA ane A kAvya-jharaNuMnA amRtarasanuM AtmAthIjano pAna kare athavA temAM snAna, nimajajana ane avagAhana karI parama zAMta zItaLa ajarAmara For Personal & Private Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 padane sAdhavA bhAgyazALI bane evI paramArtha bhAvanAthI, tenI prasiddhinuM zreya pitAne prApta thAya evI sahaja upakArazIla bhAvanA ubhavI, jemAM mArI saheje anumodanA thaI. tadanusAra temaNe tevI jJAna prabhAvanAnI pravRttimAM ati utsAhI ane Atura evI "zrImad rAjacandra jJAna pracAraka samiti, muMbaI' dvArA A graMtha prakAzana pAme evA AzayathI udAra Arthika sahAya ApI, te kAma te samitine sepyuM, jenA pariNAme A graMtha Aje jijJAsuonA karakamaLamAM upalabdha thAya che. te mATe te tavarasika AtmAthI mahAnubhAvane temanA sazrata prabhAvanA pratyenA prema badala punaH punaH abhinaMdana ane dhanyavAda ghaTe che ! sanmArga sAdhanA tatpara paramArtha premI sulakapravara Arya zrI sahajAnaMdajI (bhadramuni)e A kAvyartha yathAvakAza joI jaI yAcita sUcanA darzAvavA je zrama lIdhe che tathA pretsAhana ane paramArtha prabhAvanAnI bhAvanA darzAvI che te mATe temane atyaMta AbhAra mAnave ghaTe che. temaja paramArtha premI sAdhamI sAkSararatna Do. bhagavAnadAse paNa A kAvyartha jhINavaTathI tapAsI jaI yAcita sUcana karavA parizrama lIdhe che te badala temane atyaMta AbhAra che. vaLI Azramartha kaviratna zrI paMDita guNabhadrajIe paNa tevI ja rIte A kAvyartha tapAsI jaI je zrama lIdhe che te mATe temane paNa atre AbhAra mAna ghaTe che. mATe te mumukSu vidvAna mahAnubhAvane atre atyaMta AbhAra mAnuM chuM. For Personal & Private Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 ( AmAM zrI * AtmasiddhizAstra' mULa kAvya, zrI aMbAlAlabhAI kRta asahita chevaTe mUkavAmAM AvyuM che, taduparAMta parameApakArI prabhuzrIjI ( zrImad laghurAja svAmI )e nitya vicAravA, svAdhyAya arthe ati upayogI jaNAvela, 'cha padmanA patra" tathA 'kSamApanA pATha,' e be gadya pATha paNa prAnta mUkavAmAM AvyA che. dareka kAvyane mathALe DAbI bAju kausamAM je AMka sUkA che te zrImad rAjacandra Azrama, agAsadvArA prakAzita zrImad rAjacandra ' rAjacandra 'granthanI prathama granthanI prathama AvRttinAM pRSTha tathA patrAMka sUcave che. ( A kAvyA vicAraNAmAM saMta ziromaNi prabhuzrIjI, (zrImad laghurAja svAmI)nAM nIcenAM amUlya satazikSA vacane satata smRtipaTa para aMkita rahevAthI parama upakAraka tathA zreyarUpa thayA kare tema che. " eka sarvAMge je kahyu hAya ane dIThu hAya te mAnya rAkhI kalpanA, (vicAraNA ) karavAmAM deSa nathI....' " eka sajJanI zraddhA hAya tene khIjAnuM mAnya te! na heAya paNa tene mAthe rAkhIne kalpanA, carcA (vacAraNA) karavAmAM harakata nathI, mAruM dhArelu sAcuM che ane A kahe che te kheATu' che, evuM mAtra na dhAravuM. paNa jema sarvAMge joyu che temaja che, ane te ja sAcuM che paNa A te tenuM kaheluM samajavAne prayatna che." zrImadda laghurAja svAmI e sadupadezane anulakSIne A mAtra alpa mati anusAra mada prayAsa che, jene sujJajanA ityevam nahi ja mAne. For Personal & Private Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "ityevama " te 5. ku. zrImad rAjacandra prabhunA hRdayamAM che, ane te samajavA A mArA alpa prayAsa che; ema gaNa temAM nyUnAdhika kSamAyegya gaNa guNajane kSamA karaze evI namra vinaMti che. tvameva mAtA ca pitA tvameva tvameva bhrAtA ca sakhA tvameva / tvameva vidyA draviNaM tvameva vameva sarva mama deva che Iti zamama zrImadurAjacaMdra Azrama, agAsa li. saMta sevaka caiitra zukalA trayodazI. tA. 9-4-1960 / rAvajIbhAI jI. desAI For Personal & Private Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amRta jharaNAM toTaka chaMda zuci ujavala Atmika bhAva lasyA, sahajAnmasvarUpa samAdhi vasyA; ati unnata zItaLa zAMta dazA, nRpacaMdra susthita himAlayazA. 1 nija bhAva sudhAjharaNAM karatAM, ziraNaMga thakI avanI saratAM, 'kaMI kAvyarUpe ati vistaratAM, 2 ziva amRta sAgaramAM bhaLatAM. 2 vahI "Atamasiddhi ahe saritA! utarI avanItala zI punitA! zivamArga sanAtana pAmI mudA, avagAhaka siddhi lahe sukhadA. 3 tRSaNa ati tIvra tRSA haravA, cira aMtaradAha prazAnta thavA; zuci kAvya sudhArasa pAna aho! zivAthI subhAgI saprema grahe. 4 cira brAti suSupti pramAda javA, ati addabhuta jAgRti udUbhavavA; 1. aneka. 2. mokSa. 3. UMDA utaranAra, nimagna thanAra. For Personal & Private Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nija Atma apUrva dizA varavA bhaja bhavi tIrtha alokika A. 5 tahIM snAna nimajajanathI ramatAM, avagAhana tyAMja ananya thatAM; bhava tApa utApa tamAma maTe, mala pApe prapaMca azuddhi ghaTe. 6 harI kama samasta punita kare, addabhuta anupama tIrtha khare; tajI tIratha laukika anya are ! bhavi Atmavizuddhi ahIM ja kare. 7 sahI janma jarA maraNAdi duo, baLate traNa leka aha nira! bacavA sahajAnma sudhA bhajaje, karI zItaLa zAMta musthita thaje. 8 nija Atma anubhava amRta jaje, ulase ura janma kRtAratha te; lahI bodhi samAdhi musiddhi vare, dukhapUrNa bhadadhi zIvra . 9 - rAvajIbhAI desAI For Personal & Private Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 2. samAnya dharma maMgala kAvya-graMthArabha prasaMga 3 sAmAnya maneAratha 4 amUlya tattvavicAra 5 vairAgya bhAvanAe 6 jinavANI stuti 7 pUrNa mAlikA moMgala 8 sadguru-bhakti-rahasya 9 kaivalya khIja 12 13 anukramaNikA 10 saMta zaraNatA kAvya 11 laghuvaye tattvajJAnI dhanya re divasa bhaktine upadeza kALa kAIne nahi mUke 15 brahma mahimA 14 16 Atmadha ane gurusevA 17 leAkasvarUpa rahasya 18 anubhava 19 Asava sa vara jJAnamImAMsA 21 mULamA rahasya 20 22 patha paramapada 23 24 25 paramapada prAptinI bhAvanA 26 aMtima sadeza 27 AtmasiddhizAstra 1 padanA patra 2 kSamApanA pAThe jaDa cetana viveka (jaDa bhAve jaDa... ) ( jaDa ne caitanya... ) ,, For Personal & Private Use Only : : : ... : ... :: ... ... ... ... ... ... ... :: ... ... ... ... : ... ... ... ... ... : 1 4 . 10 15 18 21 24 pa }} 71 75 79 83 87 96 99 111 116 121 130 140 144 151 157 182 192 262 267 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddha pRSTha paMkti 9 16 26 12 ciMtana zuddhipatraka azuddha ciMtananA prakAza paramAtmApadanI zaktizAbhI prakAza paramAtmapadanI zaktizALI 16 rahyuM Asakti asakti Indriya 14 Indriya mehanA meha 5 - kahIe ArAdhanA viSe ? ? A = 8 8 8 kahIe ArAdhana viSa sarvArpaNabhAve mAruM sthApavA mAhAsya darazAvahiMge rahasya kAI sUcana zailImAM maTe sUtra dene malina agurulaghu taprApta aMtara mumukSu sarvArpaNabhAve sAruM sthApAva mahAsya. darasAvahiMge rahasya kaI sUcana zalImAM mATe sUtra dene malIna aguralaghu tatvaprAni ataM2 mumukSa 73 102 117 128 140. 141 177 184 217 256 A da ta ra che ? For Personal & Private Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra kAvyaamRta-jharaNuM (bhAvArtha sahita) For Personal & Private Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahe| satpuruSanAM vacanAmRta, mudrA ane satsamAgama suSupta cetanane jAgRta karanAra, paDatI vRttine sthira rAkhanAra, darzana mAtrathI paNa apUrva svabhAvane preraka, svarUpa pratIti, apramatta saMyama, ane pUNaeN vItarAga nirvikalpa svabhAvanA kAraNabhUta, chelle nirdoSa ayeAgI svabhAva pragaTa karI anaMta avyAbAdha svarUpamAM sthiti karAvanAra ! trikALa jayavaMta va ! OM zAMtiH zAMtiH zAMtiH zrImad rAjacaMdra For Personal & Private Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra dehAsaga--rAjakoTa - e-vavANI saMvata 1824 kArataka suda 15 | | For Personal & Private Use Only | ya va Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM (bhAvArtha sahita) [1] maMgala kAvya zArdUlavikrIDita vRtta graMthAraMbha prasaMga raMga bharavA, keDe karuM kAmanA; bodhuM dharmada marma bharma haravA, che anyathA kAma nA; maMgala kAvya 1. graMne AraMbharUpa maMgala prasaMgamAM raMga bharavA, tene atyaMta surohita ane zreyakArI banAvavA, temAM raMga jAme ane utsAhanI vRddhi thAya tevI, ullAsita bhAve, aMtaranA umaMgathI, kAmanA, bhAvanA, abhilASA karuM chuM. saMsAramAM paDatAM AtmAne varI rAkhe te dharma. e ahiMsArUpa ke vastu svabhAvarUpa 1. bhAvanA, 2. prajana. For Personal & Private Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra 1. bhAkhu mAkSa subAdha dharma dhananA, joDe kahyuM rakAmanA; emAM tattva vicAra sattva sukhadA, zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM merA prabhu kAma nA. 1 chappaya nAbhinaMdana nAtha, vizvavadana vijJAnI; bhava aMdhananA phaMda, karaNa khaMDana sukhadAnI; graMtha 5tha Adhata, khaMta preraka bhagavatA; akhaDita arihaMta, taMtahAra yava tA; ke ratnatrayarUpa ke ana MtacatuSTaya svarUpa AtmadharmanI prApti thAya evA ma rahasya AmAM beAdhu, pragaTa karuM, ke jethI anAdine bhrama, avidyA, AtmabrAnti, ajJAna dUra thaI jAya, e vinA bIjI kaI kAma, pratyeAjana nathI. dharma artha kAma ane mekSa e cAra puruSArthAMnA sukhAdha, yathArtha jJAna thAya tevuM AmAM varNana karuM, evI aMtaraMga abhilASAnI saphaLatA athe huM * kAma nA ', kAma rahita niSkAma vItarAga prabhu, Apa mane sukhada tattvavicAraNAmAM preraNAtmaka sattva, baLa, zakti ApeA, sahAya thAo! e prAthu chu. 1 2. nAbhirAjAnA putra, AtmaprabhutAe yukta heAvAthI saMsArI anAtha jIvAnA nAtha, traNa lAkanA jIvAne vaMdanIya, vijJAnI kahetAM viziSTa jJAnavALA, kevaLajJAna bhAskara, saspeMsAranAM mAyika adhanAnI jALane chedanArA, Atmika anata sukhanA denArA, graMthasamApti pa``ta pragatinA paMthamAM, AdithI aMta sudhImAM utsAha 1. athaeN puruSArtha, 2. kAma puruSArtha, 3. vItarAga. For Personal & Private Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgala kAvya zrI maraNaharaNa tAraNutaraNa,vizvoddhAraNa agha hare; te RSabhadeva paramezapada, rAyacaMda vaMdana kare. 2 preranAra bhagavAna, Atmaaizvaryayukta, akhaMDita, niraMtara zAzvata sthitivALA, arihaMta, karmazatrane haNanArA, taMtahAraka, bhavaparaMparAne aMta karanArA, jayavaMta eTale aMtaraMga karmasenAne jItanArA, maraNane haranArA, saMsAra samudrane taranArA ane bhavyAtmAone tAranArA, niSkAma karuNAthI bedhavRSTi vaDe vizvane uddhAra karanArA ane pApane haranArA, evA zrI rASabhadeva paramezvaranA punita padAraviMdamAM rAjacaMdra vaMdana kare che. 2 For Personal & Private Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [mA. mA0 2 ] ra sarvamAnya dharma dharma tattva je copAI pUchyuM mane, tA saMbhaLAvuM snehe tane; je siddhAMta sakalanA sAra, samAnya saune hitakAra. 1 bhAkhyuM bhASaNamAM bhagavAna, dha na bIjo dayA samAna; abhayadAna sAthe satASa, gho prANIne daLavA doSa. 2 satya zIla ne saghaLAM dAna, dayA hAI ne rahyAM pramANa; dayA nahIM te e nahIM eka, vinA sUrya kiraNa nahIM dekha. 3 te mane dharmatattva viSe pUchyuM te huM tane dharmAMsneha pUrvaka te dharmAMtattva viSe kahuM chuM. sajJa vItarAga bhagavAne peAtAnI divya vANImAM je dhama tattvaviSe upadeza ApyA che te sarva siddhAMtanA sAra che, samAnya che ane sau jIvAnu` hita karanAra che. bhagavAne kahyuM che ke dayA jevA bIjo For Personal & Private Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvamAnya dhama puSpa pAMkhaDI jyAM dubhAya, jinavaranI tyAM nahIM AjJAya; sarva jIvanuM iche sukha, mahAvIranI zikSA mukhya. 4 sarva darzane e upadeza, e ekAMte, nahIM vizeSa; sarva prakAre jinane bodha, dayA dayA nirmaLa avidha. 5 dharma nathI. siA paramo dharma mATe tamArA sau doSane daLavA, kSaya karavA, tame sau jIvone abhayadAna daI saMtoSa Ape. 2 satya, zIla eTale sadAcAra, brahmacarya Adi, tathA badhAM dAna e dayA sAthe heya te pramANa che ane je dayA nathI to e ekeya nathI. jema sUrya jyAM nathI tyAM tene prakAza ke eka kiraNa paNa nathI. 3 | sarvajJa vItarAga jinendra bhagavAne puSpanI pAMkhaDI sarakhI paNa dubhAya tyAM dayA nathI ema jANI tethI nivavAne baMdha karyo che. tethI tevI ekendriyAdinI hiMsAmAM paNa pravartavAnI temanI AjJA nathI. mahAvIra bhagavAnanI mukhya zikSA, upadeza, e ja che ke sarva jIvanuM sukha Iccha. kaI jIva tamArAthI dubhAya, duHkhI thAya tema na kare. badhAM ja darzane, dharmamatimAM e ja dayAne upadeza che. paNa te ekAMte che. vizeSe, sUkSmatAthI nathI. jina bhagavAnane sarva prakAre dayA dayAne ja nirmaLa bedha che. temanI vANImAM For Personal & Private Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM e bhavatAraka suMdara rAha, dhari tarike karI utsAha dharma sakalanuM e zubha mULa, e vaNu dharma sadA pratikULa. 6 tasvarUpathI e oLakhe, te jana pahoMce zAzvata sukhe; zAMtinAtha bhagavAna prasiddha, rAjacaMdra karUNAe sikra. 7 kyAMya tene pUrvApara virodha Avato nathI. bIjA dharmomAM "dharmanA kAraNe yamAM hiMsA karavAmAM doSa nathI." "jajJAI rAvaH pRg" ItyAdirUpe hiMsAnuM nirUpaNa jovAmAM Ave che, jyAre jinabhagavAne dharmane kAraNe dharma sthAnamAM ke kyAMya keI apavAda hiMsAne dharma kahyo nathI. ane aviredhapaNe sarvatra dayAne ja upadeza karyo che. 5 dayA che e ja bhavamAM DUbatAM prANIone tAranAra, uddhAranAra suMdara mArga che. sarva dharmanuM zubha mULa e che. e vagara game te dharma hoya chatAM te pratikULa eTale dharmarUpa nahi pariNamatAM adharmarUpa phaLa ApanAra thAya che. 6 e dayAmaya dharmane tattvarUpe oLakhe te jane zAzvata sukhamaya mekSamAM jaI virAje. tanvarUpathI vaturamAvo dharma | vastu eTale AtmAne mULa svabhAva samyagadarzana jJAna cAritrarUpa ratnatrayAtmaka che. je manuSya A ratnatrayAtmaka dharmane pragaTAve che te anaMtajJAna, darzana, sukha, ane varyasvarUpa For Personal & Private Use Only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvamAnya dharma anaMta catuSTayAtmaka nija aizvaryane pAmI anaMta zAzvata sukhamaya sahajAnmasvarUpe virAjamAna thaI kRtakRtya thaI jAya che. athavA pati ti je jIvene naraka, nigodAdi adhegatinAM anaMta duHkhamAM paDatAM dharI rAkhe, aTakAve, ane narendra, amarendra ane jinendra jevAM uttama sthAne dhAre, sthApe tathA pariNAme mokSanAM anaMta sukhamAM sthApe te dharma. zrImad rAjacaMdra kahe che ke dayAnI bAbatamAM zrI zAMtinAtha bhagavAnanuM daSTAMta prasiddha che. teo tatvarUpathI dayAmaya dharmamUrti banIne karmane kSaya karI siddha bhagavAna banyA che.17 1. gRhavAsamAM teo rAjapade hatA tyAre ekavAra siMhAsana upara birAjyA hatA. tyAM be deve temanI dayAnI parIkSA karavA AvyA. eke holA (kabutara)nuM rUpa lIdhuM bIjAe bAja pakSInuM rUpa laI te helAnI pAchaLa paDI banne deDatA zrI zAMtinAtha bhagavAna pAse AvI pahoMcyA. halAe temanA khoLAmAM paDatuM mUkyuM. ane kahyuM "mane bacAve, mAruM rakSaNa kare." bAja pakSIrUpe bIjA deve kahyuM "A mAre bhakSa che, mATe ane te soMpI de." "zaraNAgatanuM rakSaNa karavuM joIe, mATe tuM bhakSaNa mATe je mAguM te ApuM paNa A hele huM tane soMpI zakuM nahi." evo Agraha bhagavAna zAMtinAthane jANuM bAja pakSIe e helAnA vajana jeTaluM temanuM pitAnA zarIranuM mAMsa ApavA jaNAvyuM. zrI zAMtinAtha tarata ja pitAnA zarIramAMthI kApIne te mAMsa ApavA taiyArI batAve che, tethI tyAM ja dee dayA guNanI prazaMsA karI. stuti karIne pachI te cAlyA gayA. A daSTAMta purANamAM prasiddha che For Personal & Private Use Only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 [mA0 mA0 45] sAmAnya maneAratha savaiyA 3 mAhinI bhAva vicAra adhIna thaI, nA nIrakhuM nayane para nArI; paththara tulya gaNu para vaibhava, niLa tAttvika lAbha samArI; dvAdaza maMta ane dInatA dharI, sAttvika thAu svarUpa vicArI; e muja nema sadA zubha kSemaka, nitya akhaMDa raheA bhavahArI. 1 viSayAsaktithI meAhAdhIna manI, vikArabhAvane vaza thaI parastrInA tarapha huM kadI naja2 paNa na karuM. bIjAnA vaibhava, sukha sapatti, dhana, parigraha, paththara tulya tuccha gaNI tenI cAhanA karuM nahi. leAbhathI khIjAnA vaibhavanI icchA thAya tyAM te lAbhane tAttvikarUpe samArI, sudhArIne, palaTAvIne tAtvika Atmasukha, Atmaaizvaya, AtmasaMpadAne pAmavAne leAbha karuM. gRhasthanAM khAra vrata dhAraNa karuM, namratA, dInatA dharIne abhimAnane tyAga karyuM. "huM keNu chuM? mAruM svarUpa mULa siddha bhagavAna jevuM zuddha sahajAtmasvarUpa che, te mane For Personal & Private Use Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAnya mane ratha te trizalAtanaye mana ciMtavI, - jJAna viveka vicAra vadhAruM, nitya vizedha karI nava tatvano, uttama bodha aneka uccAruM; saMzaya bIja Uge nahi aMdara, je jinanAM kathana avadhAruM; rAjya, sadA muja e ja manoratha, dhAra thaze apavarga utAru. 2 kema pragaTe?" ItyAdi AtmasvarUpanI vicAraNAmAM rahI sAtvika thAuM. A mArA AtmAne hitakArI zubha, kalyANa karanAra nema, Azaya, hetu, kArya, lakSya, sadAya he! bhavahArI bhagavAna akhaMDa rahe ! 1 te trizalA mAtAnA putra mahAvIra prabhunuM, temanA zuddha sahajAnmasvarUpanuM manamAM ciMtanana karI uttama be vAraMvAra uccAruM. jina bhagavAnanAM je je vacane nirdhAra karuM, nirNaya karuM, temAM kadI saMzayanuM bIja paNa Uge nahi evI nizcaLa zraddhA akhaMDa raho ! zrImad rAjacandra kahe che ke mAre nitya A manoratha rahe. e bhagavAnanAM vacanamAM acaLa zraddhAyukta uttama maneratha apavarga eTale mekSa tenA utAru eTale pravAsI, musAphara, mumukSune dhAra thaze eTale saMsAra samudra kinAre lAvI saMsAra samudrane pAra pAmavA uttama sAdhanAnuM sarvottama sAdhana banaze. 2. For Personal & Private Use Only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ mo mA67] amUlya tatvavicAra harigIta chaMda bahu puNyakerA puMjathI zubha deha mAnavane maLe, toye are ! bhavacakano AMTo nahi ekake TaH sukha prApta karatAM sukha TaLe che leza e lakSe lahe, kSaNe kSaNa bhayaMkara bhAvamaraNe kAM aho rAcI rahe? 1 amUlya tattvavicAra 1. cAreya gatimAM bhramaNa karatAM A jIvane ghaNuM puNya vadhyAM tyAre mokSaprApti mATe sarvottama evA durlabha mAnava dehanI prApti thaI paraMtu are! khedanI vAta che ke A durlabha vega maLyA chatAM, janma maraNanAM paribhramaNa jemAM sadAya cAlu ja che evA A bhavacakano ekeya AMTo TaLe nahi, arthAt e bhavabhramaNa ochAM thAya ke kSaya thAya te kaI puruSArtha karyo ja nahi! sukhanI prApti mATe niraMtara pravRtti karatAM chatAM, ane tethI kiMcit sAMsArika sukhanI prApti thatI jaNAtI chatAM, vAstavika sat sukhanI prApti te jarAya ja nathI. saddavicAraNA jAge to samajAya tema che, ke e kSaNika sukha meLavavA jatAM Atmika anaMta sukha prApta karavAnuM rahI jAya che. temaja te prApta sAMsArika sukha to nitya zAzvata For Personal & Private Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 amUlya tattvavicAra lakSmI ane adhikAra vadhatAM, zuM vadhyuM te te kahe ? zuM kuTuMba ke parivArathI vadhavApaNuM, e naya grahe; vadhavApaNuM saMsAranuM nara dehane hArI ja, eno vicAra nahIM ahoho! eka pachI tamane have !! 2. nahIM hovAthI kALe karI cAlyAM jAya che, tyAre pAchAM duHkha duHkhane duHkhaja bhAgyamAM bhegavavAnAM ubhA rahe che. eTale sukha meLavavA jatAM duHkhanI ja prApti thAya che. ene zuM jarA paNa lakSa tame nahIM ja lo? e lakSamAM Ave to samajAya ke kSaNe kSaNe AtmA svabhAva cUkI vibhAvamAM ja rAcI rahyo che, arthAta sukhanidhAna evuM pitAnuM AtmasvarUpa te bhUlI tethI anya evA tana dhana svajanAdi sarva paramAM ja ahaMndu mamatva buddhithI, paranI ciMtAmAM ja, parabhAmAM ja nimagna rahI, svarUpasukhano niraMtara viga rahe tevAM bhayaMkara bhAvamaraNamAM ja satata rAcI rahyo che. deha chUTe te dravyamaraNa te bhavamAM eka ja vAra thAya che. paNa bIjA evA aneka bhava dhAraNa karAve tevA rAgadveSa Adi duSTabhAmAM mananI pravartanArUpa bhAvamaraNa kSaNe kSaNe thaI rahyAM che, ane tethI AtmAnA vAstavika anaMtajJAna darzana sukha vIrya Adi guNono ghAta thaI rahyo che te bhayaMkara bhAvamaraNamAM aho bhavya! tame zA. mATe rAcI rahyA che? 1 2. jarA vicAra karIne kahe ke saMsArasukhanAM mukhya sAdhana lakSamI, adhikAra Adi vadhatAM vAstavika zuM vadhyuM? athavA kuTuMba, parivArAdi vadhavAthI AtmAne hitakArI evuM zuM zuM vadhyuM? e vicArIne samajavA gya bedha grahaNa kare. For Personal & Private Use Only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNuM nirdoSa mukha nirdoSa AnaMda, game tyAMthI bhale, e divya zaktimAna jethI jajIrethI nIkaLe; paravastumAM nahi mUMjhA, enI dayA mujane rahI, e tyAgavA siddhAMta ke pazcA duHkha te sukha nahIM. 3 jJAnIo kahe che ke uparokta lakSamI AdinI vRddhithI te mAtra saMsAranI, corAsIlakSanimAM janmamaraNanA pherAnI, vRddhi thaI ane tethI te bhavacakranAM praribhramaNanI nivRtti karavAne amUlya avasara A mAnavabhava hArI javA jevuM nirarthaka, vyartha gumAvI devA jevuM thayuM. aha ho! atyaMta khedanI vAta che, ke ene eka paLa paNa tamane vicAra sarakheya AvatuM nathI! 2 3. parama tatvajJa zrImad rAjacaMdra kahe che ke AtmAmAM je sukha, AnaMda che te ja vAstavika sukha, AnaMda che. te nirdoSa che. te sivAya bIjAM sAMsArika Indriyasukho parAdhIna, AkuLatA yukta, atRptikAraka, asthira ane nAzavaMta hevAthI doSavALAM che. jyAre Atmika sukha te atIndriya, svAdhIna, nirAkuLa, saMtoSakAraka, sthira ane anaMta, avinAzI hovAthI nirdoSa che. tethI te nirdoSa Atmasukhane, AtmAnaMdane game tyAMthI meLave. tenuM kAraNa AtmajJAna te prathama pragaTAve, ke jethI anaMta zaktimAna e pitAne AtmA karmanAM baMdhanothI mukta thAya. pitAnA svarUpamAM anaMta sukha, anaMta AnaMda che, te mUkI para vastumAM mamatA, meha karIne tame zA mATe vyartha For Personal & Private Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amUlya tattvavicAra huM kANu chuM? kAMthI thayA? zuM svarUpa che mAruM kharuM? kAnA saMbaMdhe vaLagaNA che? e paraharu' ? rAkhuM ke enA vicAra vivekapUrvaka zAMta bhAve te karyAM, te sarva Atmika jJAnanAM siddhAMtatattva 13 anubhavyAM. 4 ' muAe che ? ane kama baMdhanamAM phasAi anaMta duHkhariyAmAM DUbe che ? tenI mane atyaMta dayA Ave che. AtmA sivAya anyatra paramAM sukhanI mAnyatA che, e mAtra avicAra ke ajJAnathI TakI che, te dUra karavA A siddhAMta dhyAna rAkheA ke pazcAtaduHkha te sukha nahIM,' arthAt jene atyAre ajJAnavaze tame sukha gaNA che, te khadhAM vinAzI heAvAthI, saMceAga tene avazya viyega thatA heAvAthI tenA aMta thAya tyAre, duHkhane ApanArAM che; tethI je aMte duHkhakArI che tene sukha kahevAya ja kema ? jJAnIe tethI ja sAMsArika kSaNika sukhAne duHkha ja kahe che, sukha kahetA ja nathI, ane tethI tenI icchAne mULathI ja tyAgI de che. 3 4. * saklezathI ane sa. duHkhathI mukta thavAnA AtmajJAna sivAya bIjo upAya nathI. vicAra vinA AtmajJAna thAya nahI'.' te vicAra kayA ? je vicArothI jJAnIoe AtmajJAna pragaTAvyuM te. huM keNu chu ? mAruM kharuM svarUpa zuM che ? hu ahIM kayAMthI Avye chuM ? A badhI vaLagaNA, saMjoga saMbadhA For Personal & Private Use Only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM te prApta karavA vacana konuM ? satya kevaLa mAnavuM? kathana mAnA nirdoSa naranuM teha' jeNe anubhavyuM; - re! Atma tArA ! Atma tArA ! zIghra ene ALakhA, sarvAtmamAM samaSTi gho A vacanane hRdaye lakho. 5 che, te kenA saMbaMdhathI che ? te rAkhuM ke tajI 4uM ? enA vivekapUrvaka zAMta bhAve jo vicAra karaze teA AtmajJAna AvirbhAva pAmI sarva siddhAntanA sAra evA AtmatattvanA sAkSAt anubhava thaze. tethI meAkSapadanI prApti thatAM dula bha mAnavabhavanI saphaLatA thaze. 4 5. te anubhava prApta karavA, kAnuM vacana pramANabhUta gaNI satya mAnavA ceAgya che? ema prazna thAya tenA uttara e che ke jene te Atmatattvane sAkSAt anubhava thayeA che ane ajJAnAdi mahAdoSa jenA TaLI gayA che evA nirdoSa pratyakSajJAnI puruSanuM kathana pramANabhUta gaNI teja mAnya karo. ane huM bhaLye, tame tamArA AtmAne tArA, are ! AtmAne tAre; teneA A bhISaNa ane bhayaMkara evA bhavAbdhithI uddhAra karo. tene zIghra, vinA vila`e, vinA pramAde ALakhA, anubhavA, ane ' sarva jIva che siddha sama, ' e jJAnInuM kathana vicArI sarva AtmAomAM samaSTi dyo. ema AtmadRSTi, Atma anubhava, AtmaramaNutA pAmI A mAnavabhava saphaLa karI parama kRtArtha thAo. p For Personal & Private Use Only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [15] vairAgya bhAvanAo (upasaMhAra) deharA jJAna, dhyAna, vairAgyamaya, uttama jahAM vicAra; e bhAve zubha bhAvanA, te Utare bhava pAra. 1 jJAnI ke ajJAnI jana, sukhaduHkha rahita na kaI jJAnI vede paiyethI, ajJAnI vede rAI 2 vairAgya bhAvanAo (upasaMhAra) 1. kevaLa jJAna, dhyAna ane vairAgyamaya uttama vicArethI je bharapUra che evI pavitra dvAdaza bhAvanAo vaDe je pitAnI bhAvavizuddhi kare che te A anAdi janma maraNAdi duHkhadariyAne sugamatAthI tarIne pAra utare che. 1 2. jJAnI hoya ke ajJAnI hoya paraMtu keI dehadhArI sukhaduHkha rahita nathI. pUrve karelAM zubhAzubha karma anusAra sAtA ke asAtA, sukha ke duHkha jJAnI ke ajJAnI bannene udaya Ave che. paraMtu jJAnI dehAdimAM mamatA, meha rahita hevAthI udaya Avela sukhaduHkhamAM harSazeka yukta na thatAM samatApUrvaka rahe che. tethI duHkhamAM pUrvakRta devuM paDe che ema jANuM bairya rAkhI aMtaramAM zAMtithI, samatAthI vede che, jyAre ajJAnI dehAdimAM mamatA, mehayukta hovAthI duHkhanA prasaMgamAM dharma ke samatA rAkhI zaktA nathI paNa AkuLavyAkuLa thAya che, ruve che, ane pharI IcchAniSTa For Personal & Private Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNuM maMtra taMtra eSadha nahIM, jethI pApa palAya; vItarAga vANI vinA, avara na keI upAya. 3 vacanAmRta vItarAganAM, parama zAMtarasa mULa; auSadha je bhavareganAM, kAyarane pratikULa. 4 bhAvathI navIna karma upArjana karI duHkhadariyAmAM anaMta kALa sudhI bhamyA kare che. 2 3. bhavabhavanAM pApane TALavA ke dUra karavA mATe A vizvamAM maMtra taMtra ke evuM kaI bIjuM auSadha ke upAya nathI. mAtra eka vItarAga bhagavaMtanI vANa, tenI upAsanA, eja parama upAya che. e sivAya bIje kaI upAya che ja nahi. ethI sAdhanA pratApe jIva, ajIva Adi saMbaMdhI tattvajJAna pAmI puNya, pApa, Asava, baMdha Adi heya tane tyAgI saMvara, nija, mekSa Adi upAdeya tane sAdhI jIva zuddhasahajAnmasvarUparUpa abaMdha muktadazA pAmI kRtArtha thAya che. 3 4. ahA ! vItarAga vacanenuM zuM adbhuta mAhAya ! e vItarAga prabhunAM vacane te sAkSAt amRta che. parama zAMta rasathI paripUrNa mRtasaMjIvanI che. tethI parameskRSTa zAMta samAdhistha dazA prApta thAya che. mATe zAMtarasanAM mULa kAraNarUpa ane saMsArarega maTADavA rAmabANa auSadhi e ja che. enI upAsanA mahAbhAgya satvazALI che ja karI zake che. chatAM saMsArAbhilASI kAyara janene e viSayanuM virecana karAvanArAM vItarAganAM vacane anukULa AvatAM nathI, rucikara thatAM nathI, e Azcarya che! 4 For Personal & Private Use Only Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgya bhAvanAo (upasa'hAra) 17 janma, jarA ne mRtyu, mukhya duHkhanA hetu; e kahyAM, rAga dveSa aNuhetu. 5 nathI dharyAM deha viSaya vadhAravA; nathI dharyA deha parigraha dhAravA. 6 kAraNa tenAM 5. janma jarA ane maraNu e mukhya duHkhanAM kAraNa che. ane enAM kAraNu rAgadveSarUpa e aNu hetu kahyA che. paravastumAM A jIvanu kAMi che nahi, chatAM tenI khAtara 'aNuhetu', vinA kAraNa rAgadveSa karI A jIva janmamaraNAdi duHkha upArjana kare che. pa 6. indriya viSayeAmAM Asakta thaI janmamaraNAdvirUpa saMsAra paribhramaNa cAlu ja rahe tevAM kAryAMmAM vyatha gALI devA mATe A durlabha ciMtAmaNi jevA manuSya deha dhAraNa karyAM nathI, temaja parigraharUpa badhanAmAM baMdhAI rahevA mATe paNa A deha dhAraNa karyAM nathI, paraMtu upalakSaNathI AraMbha ane parigrahanA pAzane chedrI khaMtI daMtI ane nirAra bhI, asaMga, apratibaddha, vItarAga, mukta AtmadazAmaya zuddhe saheja AtmasvarUpa pragaTa pragaTAvI, paramAtmapadanI prApti karIne parama kRtArtha thavA arthe A amUlya ceAga prApta thayA che. 6 For Personal & Private Use Only Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [0 mA 107] jinavANI stuti manahara chaMda anaMta anaMta bhAva bhedathI bharelI bhalI, anaMta anaMta naya nikSepe vyAkhyAnI che; sakala jagata hitakAriNuM hAriNuM meha, tAriNI bhavAbdhi mekSacAriNuM pramANa che; upamA ApyAnI jene tamA rAkhavI te vyartha, ApavAthI nija mati mapAI meM mAnI che; aho rAjacaMdra, bALa khyAla nathI pAmatA e, jinezvara taNuM vANuM jANuM teNe jANI che. 1 jinavANu stuti 1. rAgadveSa ajJAnAdi aMtaraMga zatraone je jIte te jina. te jIvanamukta puruSa bhagavAnane sarvajJatA Adi sarva Atmaezvarya pragaTayuM hovAthI evA jJAnInI je vANI te alaukika aciMtya mAhAcavALI che. nigedanA jIvane ochAmAM ochuM je jJAna hoya che tyAMthI mAMDIne vikAsakrame vadhatAM saMpUrNa kevalajJAna sudhInA jJAnanA bheda, jJAnamAM jaNAtA padArthonA bhedo, lekamAM sthita che dravyanA bheda, jijJAsA, vicAra, jJAna, Adi bhUmikAthI mAMDI For Personal & Private Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinavANI stuti kevaLajJAna paryaMtanA puruSArthanA bheda ItyAdi anaMtAnaMta bhAva bhedanuM jemAM spaSTa varNana karAyeluM che, je anaMtAnaMta sApekSa naya ane nikSepa sahita viziSTa prakAre vyAkhyAna karAyelI che, sarva jagatajIne je hitanI karanArI che, mehane je haranArI che, bhavasAgarathI je tAranArI che, ane mokSa ApavA samartha pramANabhUta jene gaNavAmAM AvI che evI jinezvaranI vANI A jagatamAM bhalI, sarvotkRSTa jayavaMta varte che. tene upamA ApavAnI tamA rAkhavI vyartha che kAraNa ke te anupameya advitIya che. tema chatAM keI pitAnI bhaktine anu * bhAva : padArtha, dravyanAM pariNAma. naya : vaktAne abhiprAya te naya vastune sarvAge grahaNa kare te jJAna pramANajJAna. pramANajJAnanA aMza te naya.vastunA eka aMzane kahenAra sApekSavacanatenaya. (Points of View) nikSepaH padArthomAM, lekavyavahArane mATe karAyela saMketa te nikSepa. te cAra prakAre mukhyapaNe kahyA che. (1) nAma : lekavyavahAra mATe ataNa vastumAM game te nAma rAkhavuM te athavA je padArthamAM je guNa na hoya tene te nAme kahe te nAmanikSepa. (2) dravya : dravyanI pUrva athavA uttara avasthAne varta mAnamAM kahevI te dravyanikSepa. (3) sthApanAH mULa vastune samajavA mATe kaI paNa padArthamAM te vastunI sthApanA karavI te. (4) bhAva : vartamAna paryAyathI yukta padArtha te bhAva. For Personal & Private Use Only Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNuM rUpapaNe keI upamA Ape che te parathI tene te vANInI keTalI kadara-pichAna che tenI khabara paDe che ane te upamAna bhAva parathI Azaya lakSagata thatAM tenI matinuM mApa paNa nIkaLe che. zrImad rAjacaMdra kahe che ke jenAM ekeka vAkyamAM ekeka zabdamAM anaMta zA samAI jAya evI jinezvaranI vANune bAla, ajJajI khyAla pAmatA nathI, tenuM mAhA bhya jANI zakatA nathI. keI viralA sujJa saMtajanoe ja tenuM aciMtya mAhAsya ane jagahitaiSIpaNuM jANyuM che, gAyuM che, vakhANyuM che. 1 For Personal & Private Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [mA mA 108] pUrNa mAlikA maMgala | upajAti tapepadhyAne ravirUpa thAya, e sAdhIne sema rahI suhAya; mahAna te maMgala paMkti pAme, Ave pachI te budhanA praName. 1 ( 7 pUrNa mAlikA maMgala 1. mekSamALA grantha zrImad rAjacandra 16 varSanI vaye traNa divasamAM racyuM hatuM. tene chelle 108 me pATha A pUrNa mAlikA maMgalarUpe lakhyuM che. temAM ravi-sema Adi sAteya vAranAM nAma paramArthe yuktithI jI keme karI mekSane sAdhanAra mumukSu pUrNa pade, mokSamAM, siddha svarUpamAM virAjamAna thaI kRtArtha thAya che te adbhuta rIte nirUpaNa karyuM che. mekSanI sAdhanAmAM tatpara evA mumukSu jane jJAnIpuruSanAM vacanarUpa satkRtanA avalaMbane tapa ane dhyAnamAM pravartatAM, aMtaraMga tapamAM sarvottama evAM svAdhyAya, dhyAna, samAdhi AdimAM lIna rahetAM, karmone bALIne bhasma karatA ane AtmAne jJAna prakAzathI dedIpyamAna AtmasvarUpe prakAzita karatA, ravi eTale sUrya samAna jaLahaLa jyoti For Personal & Private Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM nigraMtha jJAtA guru siddhidAtA, kAM to svayaM zu prapUrNa khyAtA; triga tyAM kevaLa maMda pAme, svarUpa side vicarI virAme. 2. jevuM pitAnuM zuddha sahajatmasvarUpa pragaTAvIne, pite jJAnabhAskara bane che. AvI ujajavaLa sahajAtma-dazA sAdhIne pachI te sema eTale caMdra samAna zItaLa zAMta samAdhistha zobhe che. AvI jIvanamukta dazA pAmelA mahAtmA mahAna maMgalanI paMkti eTale parama zreyarUpa kalyANanI zreNane pAme che athavA kalyANanI paraMparAne pAmIne mekSarUpa mahelanA pAne caDhI jAya che. AvI sarvotkRSTa jIvanamukta dazA. pAmelA mahAtmA, budha eTale vidvAne, jJAnIo dvArA pUjA, stuti, vaMdanA, praNAma karavA gya bane che. 1 2. AvI, jJAnIone paNa vaMgha sarvottama sagI kevalI dazAne, eTale dehadhArI paramAtmadazAne pAmelA A mahAtmA niSkAma karuNAzIlatAthI jagata nA uddhAra mATe amUlya upadezarUpa amRtavarSA varasAvIne anekAneka jIvane siddhidAtA, mekSamArga darzAvanAra, sAkSAt mekSanI prApti karAvanAra, parama gurupadane zebhAve che. A sahajAnmasvarUpa pAmelA paramagurunA upadeza zravaNathI, temanI AjJA upAsavAthI lAkha jI siddhi prApta karavA samartha bane che. athavA te A sagI kevaLI padane pAmelAmAMthI kaI keI AyuSya alpa bAkI rahetuM hovAthI bIjAone upadeza For Personal & Private Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrNa mAlikA maMgala ApavArUpa gurupade sthita nahi thatAM svayaM zuka eTale svaparAkramathI zailezI avasthAne pAmI aMtarmuhUrtamAM ja saMpUrNa suprasiddha evA siddha mukta paramAtmA banI jAya che. - je mahAtmAe sagI kevaLI avasthAmAM paramaguru padane zobhAvatA, amUlya amRta dezanA varSAvatA jagata jIne kalyANanI prApti karAvatA, AyuSya paryata vicare che, te AyuSya pUrNa thavA AveluM jANI, mana vacana kAyAnA vegane zaninI mAphaka maMda karI, vegane tajI, agI banI eka samayamAM Urdhvagamana karI lekAgre siddha padamAM pahoMcI jaI tyAM virAme che, arthAt sadAne mATe te zAzvata sukha zAMti ane AnaMdanA dhAmarUpa mekSapadamAM nija zuddha sahajAnmasvarUpamAM jaI virAje che. 2 For Personal & Private Use Only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [64] sadUguru-bhakti-rahasya | (deharA) he prabhu! he prabhu! zuM kahuM, dInAnAtha dayALa; huM te deza anaMtanuM, bhAjana chuM karuNuLa. 1 'sadaguru-bhakti-rahasya 1. dIna ane anAtha jI para dayA varSAvavAvALA he samartha! he prabho ! huM ApanI samakSa mArI pAmara dazAnuM zuM varNana karuM? he kRpALu, huM te anaMta dezanuM pAtra, doSathI bharele, apAtra chuM. anaMtajJAna, darzana, sukha, zakti Adi sarva Atmaaizvarya, Atmika prabhutA jeNe vyakta, pragaTa karI che, evA he prabhu, he paramAtmA, huM pAmara mArI patita avasthA viSe Apane zuM kahuM? sahaja svarUpe te ApanA jevI ja prabhutA mArAmAM paNa hovA chatAM, ajJAnAdiSathI mArI te prabhutA avarAI rahI che, ane tethI dIna, anAtha, raMka jevI mArI A asahaja adhama dazA thaI che. karma baMdhanathI mukta zuddha sahaja AtmasvarUparUpa ApanI sarvottama aciMtya paramAtma dazA kyAM? ane mAyAnA AvaraNe dizAmUDha thayela sahaja aizvaryathI vaMcita mArI adhamAdhama bahirAtma dazA kayAM? dIna ane anAtha upara dayA karanAra he prabhu, have mane eka Apane ja Azraya che. he For Personal & Private Use Only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadaguru-bhakti rahasya zuddha bhAva mujamAM nathI, nathI sarva tuja rUpa; nathI laghutA ke dInatA, zuM kahuM parama svarUpa 2 kAruNyamUrti mArAmAM anaMta doSa che. paNa Apa nirdoSa prabhunuM zaraNa, upAsanA, bhakti eja mAre nirdoSa thavA mATe sarvottama ananya avalaMbana, AdhAra che. 1 2. sarva doSanuM mULa te ajJAna, mArA svarUpanuM abhAna te che. tene je upAya AtmajJAna ke zuddha samyagdarzana te zuddha bhAva vinA pragaTe nahi. paraMtu niraMtara zubha azubhamAM ja nimagna evA mane zuddha bhAvanI prApti thatI nathI. tema zubhAzubha bhAvane tajI eka zuddha bhAvamAM ja niraMtara ramaNatA karavA gya che e lakSa, e puruSArtha, e upaga raheto nathI. te zuddha bhAvanI prApti mATe tatvadaSTi sAdhya thavI joIe. * "cittanI zuddhi karI, caitanyanuM avelekana--dharmadhyAna karavuM. AtmasAdhananI zreNie caDavuM. anAdikALanA dRSTikramanuM bhUlavuM ne sthiratA karavI."--zrImad laghurAja svAmI upadezAmRta. samasta sacarAcara A jagata ApanA jJAnamAM pratyakSa bhAsI rahyuM che. tethI jJAna apekSAe Apa le kaleka vyApaka che. tethI jyAM jouM tyAM sarvamAM tuMhi tRhi, jJAnasvarUpa eka Apane ja, zuddha AtmAne ja, jovAnI dRSTi sAdhya thavI joIe te thatI nathI. tethI jJAtA dRSTA e je pitAne zuddha AtmA tenA upara bhAva, upaga sthira thatuM nathI, ane te sthiratA vinA zuddha bhAva ke svAtmAnubhUti kema pragaTe? sarvamAM tuM ja For Personal & Private Use Only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM nathI AjJA gurudevanI acaLa karI ura mAMhi; ApataNA vizvAsa dRDha, ne paramAdara nAMhi. 3 che, ema bhAse, teA satra tu N hi tuddhi eka abhaga raTanA jAge, ane piyu piyu pAkAravArUpa brAhmI vedanA udbhave tyAM sarvAMmAM dAsatvabhAva manAya ane laghutA, dInatA, vinaya guNa Ave, evI laghutA ke dInatA mArAmAM AvI nathI, tethI he sahAtmasvarUpa paramAtmA, mArI apAtratAnuM huM zuM varNana karuM? ra 3. ApanI arthAt paramAtmapadanI abhedya upAsanAthI jenA aMtaramAM svAnubhava prakaza jaLahaLI rahyo che evA pratyakSa AtmajJAnI, AtmArAmI sadgurudeva koI mahAbhAgya cege jo malyA ane tenI patitapAvanI, bhavabhayahAriNI, zivasukhakAriNI, adhameAddhAraNI, evI apAra mAhAtmyavALI AjJA prApta thai, tA tenuM tathArUpa mAhAtmya mane lakSagata thayuM ja nahiM, ane tethI te AjJA mArA hRdayamAM meM acaLapaNe dhAraNa karI nahi, ArAdhI nahi, saphaLa karI nahi, ane maLI na maLyA tulya karI. tethI ApanI, satsvarUpa paramAtmApannunI sat zraddhA thaI nahi. je ' lajjA parama vruchuTTA' kahI che te paNa jJAnI gurunA ceAge sulabha thavA cAgya chatAM pramAdayeAge meM tevI durlabha zraddhA daDha karI nahi, tema ApanA zaraNamAM ja mAruM sarva zreya che evA vizvAsa nizcaLapaNe AvyA nahi. tethI ApanA pratye paramAdara, parama prema, bhAva, bhakti pragaTatyAM nahi. 3 For Personal & Private Use Only Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saddaguru-bhakti rahasya joga nathI sasaMgane, nathI sasevA jega; kevaLa arpaNatA nathI, nathI Azraya anuga. 4 4. jeNe aMtaramAM paramAtmAnI abheda upAsanAthI Atma sAkSAtkAra karyo che evA AtmArAmI sadguru ke saMta ane paramAtmAmAM aMtara ja nathI. evA sadgurunI AjJAnuM yathArtha mAhAtmya samajAya, lakSagata thAya, ane ArAdhanA thAya, temaja prabhu pada pratye tathA potAnA AtmA pratye vizvAsa, zraddhA, ane paramAdara pragaTe te mATe satsaMga baLavAna upakArI sAdhana che. e satsaMga ke jyAM jJAnI puruSanAM caritre, vicAra ane vacanenI upAsanAnuM avalaMbane niraMtara sane raMga caDhe, AtmA Urva pariNAmI thaI paramAtmaraMgI banI samIpa muktigAmI thAya te sasaMga A duSamakALamAM durlabha thaI paDyo che. tema ja satsaMga maLe to tene eka niSThAe ArAdhavAnI yegyatA paNa mArAmAM nathI. satsaMgamAM je satarUpa paramAtmatatva tenuM mAhAsya zravaNa thayA kare te sanI, temaja sanI prApti jene thaI che evA AtmArAmI saMta janonI sevA karavAne jaga eTale prApti ke cegyatA mArAmAM nathI. sadguru ke satsaMga dvArA ema baMdha thaye ke, AtmA sivAya anya je tana dhana svajanAdi paradra, temaja parabhAva, te kaI mArAM nahi, paNa jJAnI kRpALu saddagurue jANyuM, jeyuM, anubhavyu, prakAzya, tevuM ja zuddha buddha caitanyaghana svayaMti sukhadhAma, je sahaja AtmasvarUpa, te ja huM, te ja mAruM svarUpa. mATe mAre parama preme upAsavA gya, upAdeya mAtra eka eja zuddha sahaja AtmasvarUpa che. ema paramAM mamatvarUpa bahirA For Personal & Private Use Only Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM huM pAmarazuM karI zakuM?', e nathI viveka caraNa zaraNu dhIraja nathI, maraNa sudhInI cheka. 5 bhabhAva tajI daI aMtarAtmapaNe paramAtmasvarUpanI bhAvanAmAM, ciMtavanamAM cittanI ekAgratArUpa pariNati, te AtmA arpaNatA, te mArAmAM AvI nathI, athavA bAhyabhAve mAruM manAtuM sarvasva ApanA caraNamAM arpaNa karI, Atmazreya mATe eka Apaja mAre parama zaraNarUpa che, evI kevaLa arpaNatA, sadguru pratye zaraNa bhAva, mArAmAM AvyuM nathI, tethI sadgurune ananya Azraya prApta thaye nahi athavA Azrayana vega maLe te te saphaLa karavA mana vacana kAyAthI apramatta puruSArtha vaDe tene ArAdhyA nahi. athavA arthAtare ApanA paramArtha svarUpane jANyA vinA sAmAnyapaNuM karI, ApanAM caraNamAM huM vAstavika AtmasamarpaNa na karI zakyuM, jethI pUrve anekavAra suga maLavA chatAM paNa ApanA satsaMga ane satsavAnA lAbhathI vaMcita rahyo ane tethI mana vacana kAyArUpa triga pravRtti jethI ApanI anugAminI rahI zake eve, sazAstromAMthI (1) prayeAgavIrenAM jIvana rahasyarUpa dharmakathAnuga, (2) karma taMtra rahasyarUpa karaNAnuga, (3) sadAcAra vidhAnarUpa caraNAnuga ane (4) vizvapadArtha rahasyarU5 dravyAnuyoga e cAre anuene AzrayapUrvaka, svAdhyAya Adi na karI zakyA ane tethI tenA paramArtha rahasyane na pAme. 4 5. beDIothI jakaDAyela kedI, jema keI paNa kiyA svAdhInapaNe karavA samartha thatuM nathI, tema karmarUpa beDIthI For Personal & Private Use Only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 saddaguru-bhaktirahasya jakaDAyele, parAdhIna e huM pAmara svAdhInapaNe kAMI paNa karavA samartha nathI. e viveka mArAmAM nathI. baMdhAyela jema pitAnI meLe pitAne baMdhanathI mukta karI zakato nathI, paNa baMdhanarahita evA bIjAnI sahAyathI saheje mukata thaI zake che, tema mAyAnA pAzamAM baMdhAyele huM, asaMga, apratibaddha ane mukata evA jJAnInAM caraNanA zaraNa vinA, avalaMbana vinA, abaMdha ane muktadazA zI rIte pAmI zakuM tema chuM? sadbhAgya ege Apa paramakRpALudevano Azraya paNa maLe. have kevaLa asahAya, nirAzrita e huM, te paNa ApanA caraNanA AzrayathI aMtarAtma daSTipAmI, parama puruSArthagya thaI zukala dhyAnamAM ArUDha thaI, badhi ane samAdhi pAmI, sarva karmo kSaya karI, sarva baMdhane TALI siddhapada paryatanI sarvotkRSTa saccidAnaMdamaya sarvajJadazArUpa nija nirmaLa zuddha sahaja AtmasvarUpane pAmavA bhAgyazALI banI zakuM ema chuM. ApanuM zaraNa AvuM zaktizAbhI havAthI, evI dhIrajathI tene daDhapaNe ekaniSTapaNe dhAraNa karavuM joIe, ke te zaraNabhAva cheka maraNa sudhI nizcaLapaNe TakI rahe ane tethI samAdhimaraNanI prApti thAya. ekavAra samAdhimaraNa thAya che tethI anaMtakALanAM asamAdhimaraNa TaLe. A durlabha mAnavabhava tathA jJAnI gurunI prAptirUpa mukti mATenAM sarvazreSTha kAraNe maLyAnI saphaLatA tyAre ja gaNAya, ke je aMtakALe samAdhi bedhinI prApti thAya, tevI utkRSTa ArAdhanApUrvaka samAdhimaraNa sAdhI zakAya. te mATe ApanuM zaraNa huM aMta sudhI acaLapaNe grahI rAkhuM, evI dhIraja mArAmAM nathI, te prApta thAo. 5 For Personal & Private Use Only Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM arcitya tuja mAhAtmyanA, nathI praphullita bhAva; a'za na eke snehano, na maLe padma prabhAva. 6 6. upara jaNAvyA pramANe svaparanA zreyanI saphaLatA sAdhavA artha he prabhu, ApanuM mAhAtmya, ApanuM sAmarthya, ApanI zakti koI aciMtya alaukika, adbhuta che. 30 indra, cakravatI Adi traNa leAkane jItavA sama, evA te maLavA ghaNA sulabha che, paNa indriye ane manane jIte tevA maLavA atyaMta durlabha che. Ape te indriyajaya ane maneAjayathI traNa leAkane vaza karavA karatAM paNa vikaTa kArya karIne, adhika parAkrama darzAvyuM che. ane tethI samasta jagatamAM jenI ANu vate che, evA mahAdi zatruenA, Ape parAjaya karI, meAkSa lakSmIne prApta karI che, te Apanu aciMtya adbhuta parAkrama traNa leAkamAM vaMdanIya che. tethI ApanuM mAhAtmya, ApanI Atma prabhutA, koI arcitya, anupama, alaukika, sarvotkRSTapaNe ze|bhI rahI che. te sarvottama dazA vicAratAM, te upara atyaMta ullAsabhAva AvavA joI e, praphullitatA vadhI javI joI e, Ana MdanI urmio uchaLavI joI e, ane ekatAra sneha ubharAvA joI e, tema thatuM nathI. tevA ullAsabhAva, premabhAva ke prabhAva mArAmAM jAgatA nathI. nahi te| ApanuM apAra sAmarthya citavatAM mArAmAM paNa evuM ja sAmarthya raheluM che te jAgRta thAya, pragaTa thAya, puruSArtha khaLa vadhe ane ajJAna, rAgadveSa Adi aMtaraMga zatruone jItavA parama prabhAva, sarvAMlRsstt zakti sAmarthya pragaTe ane prAMte, For Personal & Private Use Only Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadguru-bhaktirahasya 31 acaLa rUpa Asakti nahi, nahi virahanA tApa; kathA alabha tuja premanI, nahi teno paritApa. 7 ' pragaDha tattvatA dhyAvatAM, nija tattvanA dhyAtA thAya re, tattva ramaNa ekAgratApUrNa tattve ehu samAya re,' --zrImad devacaMdrajI ema pragaTa sahajAtmasvarUpanA aciMtya mAhAtmyane dhyAvatAM, dhyAtA paNa te ja aciMtya dazArUpa nija sahajAtmasvarUpane pAmI kRtArtha thaI jAya. 6 7. saMsArI jIvAnI sava avasthA acaLa nathI, sadA TakI rahenAra nathI, paNa kSaNamAM viSNusI jAya tevI duHkhada che. jyAre ApanuM paramAtmapada acaLita trikALa eja svarUpe TakIne rahe tevuM zAzvata svarUpa che. tethI tevA zAzvata svarUpamAM jo mane Asakti, prema, sneha pragaTe, te mAruM zAzvata svarUpa ALakhAya ane tethI parama sukhamaya zAzvata avasthAmaya siddhapadanI prApti thAya, jethI saMsAranAM sa kSaNika avasthAjanya paribhramaNanAM duHkhanA aMta Ave. paraMtu mAhanuM prAbalya evu che ke tana na svajanAdi paramAM mArApaNAnI mAnyatAthI temAM ja Asakti prIti banI rahI che, ane tethI ApanA zAzvata sukhamaya acaLa svarUpamAM prIti, prema, laganI lAgatI nathI. tema ApanA viraha rahyA kare che, tethI anaMta saMsAranA trividha tApAgninA aMgArAmAM nizaddina banyA karavuM paDe che, evA kheda ke duHkha lAgatu nathI. jo Apano viraha atyata sAthe tA prabhuprada pratye premabhAva vadhI jatAM sa MsAranI Asakti dUra thaI jAya ane sAkSAt prabhupadanI prApti thAya; kemake ati 6 For Personal & Private Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM bhaktimArga praveza nahi, nahi bhajana daDha bhAna; samaja nahIM nijadharmanI, nahi zubha deze sthAna. 8 zaya virahAgni hari pratyenI jalavAthI sAkSAt tenI prApti thAya che. temaja saMtanA virahAnubhavanuM phaLa paNa te ja che. ane te te te viraha paNa sukhadAyaka thaI paDe. paNa te virahAgnine tApa lAgato nathI. tema ApanA pratye prema, prIti bhaktithI je je mahApuruSe ApanA padane pAmavA bhAgyazALI banI kRtArtha thaI gayA tevA puruSonAM caritro ke temanI premabhaktinuM kathanakIrtana, tenuM zravaNa prApta thavuM durlabha thaI paDyuM che. temaja pUve chadmastha avasthAmAM samasta jagatanA jIvane niSkAraNa karuNAthI tAravAnI uddhAravAnI, ApanI utkRSTa paramArtha kAruNya bhAvanA, te Apane vizvavyApaka prema, vizvabaMdhutva e Adi ApanAM sarvottama caritranI kathA-kIrtana sAMbhaLavAnAM maLavAM asulabha thaI paDayAM che, tene paNa atyaMta tApa, kheda rahetuM nathI. 7 8. jJAnamArga, kiyAmArga ane bhaktimArga e traNeya mArgamAM, bhaktimArga sarvane mATe sugama rAjamArga kahyo che. jJAnamArga durArAdhya che, paramAvagADha dazA pAmyA pahelAM te mArge paDavAnAM ghaNuM sthAnaka che. saMdeha, vikalpa, svachaMdatA, atipariNamI pAguM e Adi kAraNe vAraMvAra jIvane te mArge paDavAnA hetuo thAya che athavA UrvabhUmikA prApta thavA detAM nathI. kriyA mArge asad abhimAna, vyavahAraAgraha, siddhi For Personal & Private Use Only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 saddaguru-bhakti rahasya meha, pUjAsatkArAdi yoga ane daihika kriyAmAM AtmaniSThAdi doSone saMbhava rahyo che. keIka mahAtmAne bAda karatAM ghaNuM vicAravAna jIe bhaktimArgane te ja kAraNothI Azraya karyo che ane AjJAzritapaNuM athavA paramapuruSa sadgurune viSe sarvArpaNa svAdhInapaNuM zirasAvaMgha dIThuM che ane temaja varyA che. tathApi te cega prApta tha joIe. nahi te ciMtAmaNi je jene eka samaya che e manuSyadeha UlaTo paribhramaNavRddhine hetu thAya." -zrImad rAjacaMdra A pramANe saguru dvArA bhaktimArganuM mAhAsya zravaNa karavAnuM sadbhAgya prApta thayuM chatAM te mArgamAM praveza thato nathI. "zravaNa, kIrtana, ciMtavana, sevana vaMdana dhyAna; ladhutA, samatA, ekatA, navadhA bhakti pramANu." -zrI banArasIdAsa ema bhaktinA navabhedamAM anukrame prema, upAsanA vadhatAM, chevaTe paramAtmA ane AtmAnuM ekarUpa thaI javuM, e parAbhaktinI chevaTanI hada che, eka e ja laya rahevI, te parAbhakti che, te prApta thAya tevI laganI, tAlAvelI lAgatI nathI, kAraNa ke tevuM mAhAsya yathArtha lAgyuM nathI. tethI bhaktimAM bhAva, ullAsa AvatuM nathI. tema bhajana, kIrtana, stavana AdimAM deDha bhAna, ekAgra upara rahetuM nathI. bhaktinAM pada ke pATha sukhathI belAtAM hoya ane mana te kyAMya saMkalpa vikalpamAM deDayA jatuM hoya tethI zuM bolAya che tenuM bhAna, lakSa, vicAra hetuM nathI. te tyAM vicAradazA te Ave ja kyAMthI? Jal Education International For Personal & Private Use Only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra kAvya -amRta-jharaNAM kALadeSa kaLithI thayo, nahi maryAdA dharma toye nahi vyAkuLatA, juo prabhu muja karma 9 vicAradazA jAge to nijadharma zuM? te samajAya. jJAnIoe varatuvamA dharma kahyuM che. te AtmAne svabhAva samyagdarzanajJAnacAritrarUpa hevAthI ratnatrayAtmaka dharma kahyo che. te nija dharmanI pragaTatA thavA "AtmavicAra kartavyarUpa" dharma kahyo che. ane te vicAra jAgRti thavAmAM sahAyaka dAna, zIla, tapa ane bhAva ema cAra prakAre dharma kahyo che. mATe mAre atyAre jijJAsA Adi vartamAna bhUmikAthI AgaLa vadhavA, hAla zuM zuM karavuM ghaTe che ? te kartavyarUpa bhUmikA dharma zuM che? te dharmanI mane samaja nathI, te samaja jyAMthI prApta thavA egya che evA satsaMga, sodhane vega rahe tevuM kSetra sulabha nathI. ane bhAgyAge tevuM sthAna maLI Ave che tyAM sthiti karIne rahevuM joIe te rahevAtuM nathI. mahAbhAgya yoge satsaMgamAM sthiratA karI rahevAne lAbha maLe te tyAM mithyA Agraha, svachaMdatA, IndriyaviSaya ane pramAda ke vikathAdimAM vyartha kALa gALI daI amUlya avasara saphaLa karI levAno lakSa cUkI jaI, bIjI ja ja jALamAM phasAI rahI, durlabha tIrthakSetrane prApta apUrva jaga paNa aprAvata, niSphaLa thAya tema karyuM! 8 9. kalezita jInI bahulatAthI kALa paNa kaLi kahevAya! evA A kaLikALanA pratApe vartamAnakALa dUSita thaye che. uttama kALamAM prAye mahApuruSone, satsaMga ane saddharmaprAptine jega je sulabha hatuM te Aje rahyo nathI. kALanA prabhAve Atma For Personal & Private Use Only Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 sadaguru-bhakti rahasya vAdanI gauNutA ane jaDavAdanI pradhAnatA thatI jatI hovAthI, Arya kSetre paNa prAge anArya kSetra jevAM ane manuSya prAya dharmakarmahIna thatAM jAya che. tethI lekamAM nyAya, nIti, sadAcAra Adi Arya AcAra vicArapUrvaka vyavahAra dharmonI prAye hInatA thatI jAya che, temaja maryAdA dharma eTale vrata niyama Adi maryAdApUrvaka, deza saMyamapUrvaka gRhastha dharmonuM pAlana vyavasthita rahyuM nathI. dharmanI zraddhA ja luptaprAya thatI jAya che, tethI agya AcAra vicArane, ke pravRttine rokanAra vRddhamaryAdA ke dharmamaryAdA je kaI aMkuza rahyo nathI. jethI niraMkuzapaNe adharma pratye janasamUha vahyo jAya, te viSama kALa prabhAva thaI rahyo che. Ama dezakALa dharmasAdhanA mATe pratikULa thate joI, mane vyAkuLatA ke mUMjhavaNa thatI nathI. he prabhu, e mArA karmanI bahulatA te juo! ke Aje paNa jene jJAnI kRpALu sagurune vega maLe che, ane te yoge saddharmopAsanAmAM jIvana saphaLatA sAdhI rahyA che, tene te "the Are re phiri A gaNuM, vAcaka caza kahe caMga, hAlesara, e pramANe A kALa paNa hAnirUpa nathI, dhanyarUpa che. chatAM tevA sat sAdhake viralA ja che ane te paNa ajAgRta rahe te prApta joga aphaLa jatAM vAra lAge nahi, evuM dezakALanuM viSama pANuM vate che. tethI niraMtara jAgRti rahe, e mATe he prabhu, eka ApanuM ja zaraNa parama AdhAra che. 9 10. he prabhu, ApanA zuddha saccidAnaMdamaya sahajAnmasvarUpa35 paramAtmapadanI prApti karAvavA mATe sarvathA samartha, evI kapALa For Personal & Private Use Only Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM sevAne pratikULa che, te baMdhana nathI tyAga deheTriya mAne nahIM, kare bAhya para rAga. 10 gurudevanI AjJAnI ArAdhanArUpa sat sevAmAM, vinarUpa baMdhane ghaNuM che. jevAM ke lokasaMbaMdhI baMdhana, svajanakuTuMba baMdhane, dehAbhimAnarUpa baMdhana, saMkalpavikalparUpa baMdhana, e Adi pratibaMdha tathA svacchada, pramAda Adi vihyo sanI upAsanAmAM Adara, prema, bhAva, puruSArtha jAgRta thavA detAM nathI. kaSAya, Indriya vikathA, sneha ane nidrA ema pramAda pAMca prakAre che, athavA dharmanI anAdaratA, unmAda, ALasa, kaSAya e saghaLAM pramAdanAM lakSaNa che. e sarva AtmadazA sAdhavAmAM vinarUpa baMdhanene tyAga thaI zakato nathI. deha ane indriya mane vaza rahetAM nathI ane bAhya padArthomAM rAga asakti rahyA kare che arthAt deha ane IndrimAM mamatvabhAva, mehabhAva e prabaLa che ke tenA prabhAve icchita viSarUpI bAhya padArthomAM rAga karI jIva jyAM-tyAM pratibaddhatA pAme che, ane tethI viSaya vikAramAM jatI vRtti virAma pAmI, aMtarmukha thaI, aMtarAtmapaNe paramAtmapadanI sAdhanArUpa sat sevA thaI zakatI nathI. athavA saccidAnaMdamaya nija nirmaLa sahajAnmasvarUpamAM akhaMDa zraddhA, ruci, bhAva, prema, tallInatA jAgatAM nathI ane tethI aMtarAtmadazA ke svAnubhava prakAza pragaTatuM nathI. 10 11. he prabhu, Apano vega niraMtara rahyA kare ane cittavRtti ApanA svarUpanI abheda ciMtavanAmAM ekAgrapaNe nimagna rahe, to te AtmadazA, AtmaramatArUpa sasevAnI prApti For Personal & Private Use Only Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadguru-bhaktirahasya tuja viyoga sphuratA nathI, vacana nayana yama nAMhi; nahi udAsa anabhaktathI, 37 tema gRhArdika mAMhi. 11 nathI ane Apane vicAga rahyA kare che sphuravu joie, yAda AvavuM joie, tema thAya. paNa tema thatuM e duHkha kSaNe kSaNe thatuM nathI arthAt ApanA viyega sAlatA nathI tenuM kAraNa, vacana ane nayananA saMyama nathI, te che. bAhya padArthAMmAM ja AkaSa Nu hAvAthI tyAM ja joDAIne te mahA anatha kArI bane che. jagatamAM dhananuM mAhAtmya jIve jANyu che, tethI tene jyAMtyAM niraMka nAkhI detA nathI, durvyaya karatA nathI, tema peAtAnuM ahita thAya tevA kAya mAM vAparatA nathI. pAMca indriya ane mana e ahika dhana karatAM keTalAM badhAM adhika mUlyavAna che? keTalAM puNya vadhyAM tyAre sannI paMcendriyapaNuM ane temAM mekSaprApti mATe sarvottama evA mAnavabhava maLyeA che ? e samajAya tA vacana nayana Adi indriye, bhava vadhI jAya evAM, ka`baMdhana thAya tevAM kAcamAM teA na ja vaparAya, tenA durupayoga na ja thAya, ema khacIta pravartAya. paraMtu sAcI samajaNa ke vicAranA abhAve, pAMceya indriyA niraMkuzapaNe chUTI mUkI che, ane tethI te aheArAtra peAtAne ja duHkharUpa evAM pApamAM pravatI rahI che. temAM paNa vacana ane nayanathI te ghaNAM ja karyAM 'dhAyA kare che. vacanathI vera, virodha ke premaprIti rUpa dveSa ke rAga vadhyA ja kare ane bhavavRddhi thayA ja kare tevAM kama adhAya che. nayanathI paNa iSTAniSTha bhAvanI vRddhi thaI rAgadveSa vadhyA ja For Personal & Private Use Only ' Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNuM kare che, tene lakSa Avate ja nathI. nirarthaka jyAM-tyAM jovAnI ja AturatA, abhyAsa ane jyAM-tyAM jema tema bolyA ja karavAnI kuTevathI kevAM kevAM karmabaMdhana thaI rahyAM che ane pitAne kevI hAni thaI rahI che tene vicAra sarakheya AvatuM nathI ! e ja mehanuM prAbalya che. jJAnIoe e pAMceya indriya ane manane vaza karIne sarvottama sukhamaya paramAtmadazA pragaTAvI che. netrothI A asAra ane svapnavat jagatane jovAnuM baMdha karI, aMtaramAM divya vicAra ane jJAnacakSu khelI, anaMta aizvaryazALI sukhanidhAna, ajarAmara evA pitAnA AtmadevanuM darzana karyuM che. "dazyane adazya karyuM ane adazyane dazya karyuM evuM jJAnI puruSonuM AzcaryakAraka anaMta aizvaryavIrya vANIthI kahI zakAyuM yogya nathI." dhanya che te indriye ane manano jaya karanAra parAkramazALI jJAnI puruSone puruSArtha parAkramane ! vaLI te jJAnIoe maunavratanA abhyAsathI vANIne saMyama sAthe ane pariNAme traNa jagatane kalyANakArI pAMtrIza atizayayukta alaukika divya vANIrUpa bedhavRSTithI jagata jInuM zreya karI svaparane anaMta upakAra karyo ! e mahApuruSonAM caritronAM avalaMbane, vacanane prabhustuti, bhakti, svAdhyAya Adi svAtmahitanA kAryamAM joDAya ane nayanane prabhu darzanamAM ke zrutajJAnanAM paThana pAThanamAM ke jIvarakSA mATe yatnAmAM sadupayeAga thAya, banene saMyama thAya tema thatuM nathI. For Personal & Private Use Only Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saddaguru-bhaktirahasya aha'bhAvathI rahita nahi, svayama sa`caya nAhi; nathI nivRtti nima LapaNe, anya dhanI 39 kAMI. 12 vaLI je jIvA ApanA bhakta nathI ane AraMbha parigrahAdi saMsAra prapacAmAM Asakta che tevAonA saMga prasaMga paNa haju mane game che. paNa temanA pratye udAsInatA, upekSAbhAva AvatA nathI, temaja gRha kuTu Mba parivAra Adi sa paramAMthI mArAM nathI paNa mArA AtmAne baMdhanarUpa e badhI mAyAjALa che, phAMsI che, mATe temAM mamatva, meAha karI tallIna thaI javAya che e bhUla che, ema bhAna rahetu nathI ane tethI temAM paNa vairAgya ke udAsInatA AvatI nathI. tethI AtmasvarUpamAM ke prabhubhaktimAM ruci,prIti, tallInatA jAgatI nathI.11 12. he prabhu, mArAmAMthI ahaMbhAva hajI jateA nathI ane tethI svabhAvarUpa svadharmanA saMcaya ane parabhAvarUpa anya dharmanI nivRtti nima LapaNe kSAyakabhAve athavA AsaktirahitapaNe thavI joIe te thatI nathI. 88 jJAnI kRpALu sadguru kahe che ke " huM dehAdi svarUpa nathI, ane deha strI putrAdi kAI paNa mArAM nathI; zuddha caitanyasvarUpa avinAzI evA huM AtmA chuM." Ama chatAM mana vacana kAyAityAdika je huM nathI, tema je mArAM nathI paNa parapudgalarUpa e sa` mArAthI kevaLa nyArAM che, temAM anAdi avidyAvaze huMpaNu' ane mArApaNu'rUpa ahaMbhAva mamatvabhAva thayA ja kare che. zrImad yaze vijayajI kahe cheH For Personal & Private Use Only Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta jharaNAM ahaMmameti maMtro'yaM mohasya jagadAdhyakRt / ayameva hi nabpUrva pratimaMtro'pi mohajit // arthAt huM ane mAruM e mehane e prabaLa maMtra che ke jenAthI AkhuM jagata AMdhaLuM banyuM che ane vAstavika evuM potAnuM mULa svarUpa bhUlI paramAM huM ane mAruM karI mAyA jALamAM phasAI duHkhI duHkhI thaI rahyuM che. te meha maMtrane niSphaLa karavA tenI sAme pratimaMtra paNa che. te ke? tene uttaraH jyAM jyAM huM ane mAruM manAyuM che tyAM tyAM tenI pUrve "na javAmAM Ave te te mehane jItanAra prabaLa mahAmaMtrarUpa bane che arthAt paramAM huM ane mAruM che temAM huM nahi, mAruM nahi ema samajAya, manAya ane pravartAya te mehane saMpUrNa parAjaya thAya tema che. paramakRpALu saddagurudeva kahe che "anAdispaSnadazAne lIdhe utpanna thayele e jIvane ahaMbhAva, mamatvabhAva, te nivRtta thavAne arthe jJAnI puruSoe dezanA prakAzI che. te svapnadazAthI rahita mAtra pitAnuM svarUpa che, ema je jIva pariNAma kare, te sahaja mAtramAM te jAgRta thaI samyagdarzanane prApta thAya; samyagdarzanane prApta thaI svasvabhAvarUpa mekSane pAme." ..ajJAnadazArUpa svapnarUpa yoge A jIva pitAne, pitAnAM nahi evAM bIjAM dravyane viSe svapaNe mAne che, ane e ja mAnyatA te saMsAra che, te ja ajJAna che, narakAdi gatine heta te ja che, te ja janma che, maraNa che ane te ja deha che, dehanA vikAra che, te ja putra, te ja pitA, te ja zatru, te ja mitrAdibhAva kalpanAnA hetu che ane tenI nivRtti thaI tyAM FO F For Personal & Private Use Only Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 sadaguru-bhaktirahasya sahaja mokSa che, ane e ja nivRttine arthe satsaMga sapuruSAdi sAdhana kaho che ane te sAdhana paNa jIva je pitAnA puruSArthane temAM gepaDyA sivAya pravartAve te ja siddha che. vadhAre zuM kahIe? ATale ja saMkSepa jIvamAM pariNAma pAme te te sarva vrata, yama, niyama, japa, yAtrA, bhakti, zAstrajJAna Adi karI chUTaye emAM kaMI saMzaya nathI." Ama viparIta mAnyatA, mithyAtva, dehAtmabuddhi, dehAdhyAsa, darzanameha, avidyA Adi aneka nAme eka ja meTo deSa, je sarva doSanuM mULa gaNuM sauthI prathama sarva prayatna zIghra TALavAne mahApuruSano bedha che, te A ahaMbhAva haju ja nathI, kAraNa ke te ahaMbhAva kSaya karavAne acUka upAya jJAnI puruSane bedha, tenI AjJA, tenuM ArAdhanA sarvArpaNapaNe thatuM nathI. sa jijJAsA jenA aMtaramAM jAgI che, tevA zamasaMvegAdi saddaguNavaMta mumukSunA aMtaramAM saddagurune bedha, tenI AjJA jhaLakI UThe che, pariName che. tene savicAradazA jAge che, tethI sarva paramAMthI ahaMva mamatva haThI jaI jJAnIe je kahyo che te zuddha citanyasvarUpa AtmA te huM chuM, te ja mAruM svarUpa che, tethI anya sarva mArAthI bhinna te huM nahi, te mAruM nahi, ema nija zuddha sahajAnmasvarUpanA satata smaraNa raTaNathI ane bhedavijJAnanI bhAvanAthI aMtaramAM AtmasvarUpanI apUrva zraddhA, ruci, bhAvanA prabaLapaNe pragaTe che. e pakSa AtmabhAvanAnA satata abhyAsa, parAbhaktinA prabhAve, mananI upaganI sthiratA thatAM, aMtaramAM pratyakSa Atmadarzana, Atma For Personal & Private Use Only Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM sAkSAtkAra, svAtmAnubhUti, AtmajJAna, zuddha samakti ke svAnubhava prakAza ityAdi aneka nAme prasiddha evI AtmadazA jaLahaLI UThe che, jenA pratApe anukrame sarva rAgadveSAdi karma kSaya thaI nirvANapadanI prApti thAya che. A AtmAnubhava ke samyagdarzana,jJAna, cAritrarUpa ratnatraya, ke anaMta jJAna darzana sukha vadi anaMta catuSTaya e Adi AtmAnA svabhAvarUpa hevAthI te AtmAne svadharma che. kAraNa ke vastumA dharma, vastunA svabhAvane dharma kahyo che. e AtmAnubhavanI dhArA akhaMDa rahe tevA puruSArthamAM pravartatA jJAnI jyAre anubhavadazAmAM rahI zakatA nathI tyAre lakSa ane pratIti te akhaMDa rahe athavA AtmabhAvanA satata jAgRta rahe tema pravarte che. A AtmabhAvamAM rahevArUpa svadharma saMcaya jema jema vadhe tema tema parabhAvamAM pravRttirUpa anya dharmanI nivRtti thaI jAya che. ane prAnta mehakarmanA kSaye kevaLajJAna pragaTa thatAM anaMta catuSTayasvarUpa svadharmanI saMpUrNatA thAya tyAre anya dharmarUpa parabhAvanI atyaMta nirmaLapaNe lAyakabhAve nivRtti thaI jAya che. he prabhu evI sarvotkRSTadazA Ape pragaTa karI che te ApanI kRpAthI A raMkane paNa prApta he! ema niraMtara prArthanA che. jyAM sudhI tevI anubhava dazA pragaTI nathI tyAM sudhI tenA kAraNarUpa pakSa AtmabhAvanAnA satata abhyAsarUpa svadharma saMcaya niraMtara prApta rahe ane dehamamatva Adi parabhAvarUpa anyadharmanI vAsanA rahita, Asakti rahita nivRtti thAya, te evI ke maraNa ke vedanInA prasaMgamAM kasoTIrUpa banI sAkSAta For Personal & Private Use Only Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadaguru-bhakti rahasya ema anaMta prakArathI, sAdhana rahita huMya; nahIM eka saddaguNa paNa, mukha batAvuM zuMya? 13 anubhava prAptinuM kAraNa thAya, te puruSArtha paNa thatuM nathI te ApanA Azraye te sapuruSArtha niraMtara prApta rahe! eja prArthanA che. 12 13. A pramANe anaMta prakAre jotAM mArI pAse eka paNa sAdhana che nahi jethI mArA anaMta doSa TaLI jAya ane mane mArA saMpUrNa nirdoSa, saparamAtmapadanI prApti thAya. upara je je sAdhane darzAvyAM che temAMnAM pratyeka sAdhana eTalAM badhAM baLavAna ane samartha che ke yathArtha rIte temAMnuM eka paNa ArAdhAya te avazya sarva deSane TALI sarva Atmika saddaguNe pragaTAvI svarUpasiddhine Ape. paraMtu te sAdhananuM yathArtha mAhAsya ke sAmarthya meM jarAya lakSamAM ke vicAramAM lIdhuM ja nathI te tenA samyapha ArAdhananI te vAta ja zI ? tethI mArAmAM eka paNa saddaguNa pragaTayo nathI. jyAM sudhI sarva doSanuM mULa evuM ajJAna TaLyuM nathI arthAt mArA svarUpanuM bhAna thayuM nathI, eLakhANa thaInathI, zraddhA, nizcaya thayuM nathI, anubhava thaye nathI, tyAM sudhI je je guNe mArAmAM laukikabhAve jaNAya che te saguNa kahevAvA gya nathI. jema kSIrajanathI bharelA bhAjanamAM alpamAtra viSe paDyuM hoya to te bhejanane egya rahetuM nathI, tema laukikapaNe dayA, zAMti, samatA, kSamA, japa, tapa, saMyama, sadAcAra, vairAgya, nyAya, nIti, prAmANiktA, buddhi ItyAdi guNemAMthI kavacit kaI vAra kaI guNa prApta thayA dekhAtA For Personal & Private Use Only Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jhAM kevaLa karuNA-mUrti che, dInabaMdhu dInanAtha; pApI parma anAtha chu, graho prabhujI hAtha. 14 hAya te paNa mULa peAtAnA svarUpanI ALakhANurUpa samyagdana vagara te sarva guNe sadguNupaNAne pAmatA nathI, pattharanI upamA pAme che, ane bhArarUpa gaNAya che, paraMtu te ja guNA jo samyagdarzana sahita hAya tA saguNA gaNAya che, ane amUlya ratnarUpa zeAbhAne dhAraNa kare che. tethI uparokata sAdhanAnI upAsanAthI jo dehAdimAM AtmapaNAnI mAnyatArUpa mithyAdana TaLI jaI peAtAnA svarUpanI eLakhANu, anubhava, ramaNutArUpa svadharmanI pragaTatA thAya te te ja badhA sadguNA avazya sadguNarUpa lekhAya, ane aprApta evA badhA sadguNA pragaTa thaI svarUpasiddhi pamAya. paraMtu he prabhu ! te vinAnA, eka paNa sAdhana ke sadguNa vinAnA huM, sa`sva hArI gayelA, AvI ddIna avasthAne pAmelA Apane mukha khatAvavAne paNa ceAgya rahyo nathI. 13 14. ema ekapaNa sAdhana ke sadguNa vinAnA hu, sa sadguNa saMpanna evA ApanI pAse AvavAnI hiMmata karI zakatA nathI. huM pApI chuM, parama anAtha chuM, kevaLajJAna svarUpa mArA AtmAnI mane zraddhA, pratIti, eLakhANu nathI e mithyAtva ke ajJAna jevuM khIju kAI pApa nathI. kAraNa tethI mArA AtmAnA guNAnI huM' ghAta karI rahyo chuM; ane 'AtmaghAtI mahApApI' che. tethI huM mahApApI chuM. tema ApanA sivAya A pApamAMthI mAro uddhAra kare, mane bacAve tevuM keAI zaraNu khIjuM mane nathI, tethI huM anAtha chu. For Personal & Private Use Only Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadaguru-bhaktirahasya paraMtu Apa to sAkSAt karuNAmUrti che. dInanA baMdhu che. anAthanA nAtha che. azaraNanA zaraNarUpa che. tethI te vicAre ApanA zaraNa vinA mAre bIjA keIne AdhAra nathI. saMsAramAM tana, mana, vacana, strI, putra, gRha kuTuMba, dhana, svajana Adi je je huM sukhanAM kAraNa gaNuM mArAM mArAM mAnuM chuM, dAkhamAM sahAyaka thaze ema mAnuM chuM, temAMnAM kaI mane saMsAranA trividha tApAgninI jhALathI bacAvI zAMtinuM kAraNa bane ema nathI, tema duHkhamAM, regamAM, ke maraNa kALanI asahya vedanAnA vakhatamAM, tethI bacAve ke zaraNarUpa thAya, ke samAdhimaraNamAM sahAyaka thaI paralekamAM sadgati ane sasukha prApta karAvavAmAM sAdhana bane, ema keI nathI ja. tethI te sarva anya AlaMbana tajI, have sarva arpaNabhAve, ApanAM caraNanuM zaraNa svIkAruM chuM. to kRpA karI he prabhujI, mAre anAthane hAthe graha, ane mane ApanI AjJA, bedha, bhakti Adi sarvottama sAdhana dvArA tAre, uddhAre. sarva saMsArI AlaMbane, tema ja paramArthane nAme rAgadveSa ajJAna Adi deSa yukta evA devaguruo, te sarvanI AsthA tajI, eka Apa sarvajJa vitarAga prabhunuM ja zaraNu anyabhAve have huM aMgIkAra karuM chuM. tethI niSkAma karuNAsAgara he prabhu, Apa mAre A saMsAra duHkhadariyAthI uddhAra kare. 14 15. he bhagavAna, mArA svarUpanA bhAna vinA, A apAra saMsAramAM huM janma, jarA, vyAdhi, maraNa ItyAdi duHkha, duHkha ne duHkha ja bhegavata rAsI lAkha yonimAM cAre gatimAM anaMta kALathI anaMtathI anaMtavAra paribhramaNa karyA ja karuM chuM, For Personal & Private Use Only Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 zrImad rAjacaMdre kAvya-amRta-jharaNAM anata kALathI AthaDayo, vinA bhAna bhagavAna; sevyA nahIM guru satane, mUkyuM nahIM abhimAna, 15 sa'tacaraNu Azraya vinA, pAra sAdhana karyAM. aneka, na tethI pAmiyA, UgyA na aza viveka. 16 AthaDayA ja karuM chuM. temAM koI kALe me... AtmArAmI, AtmajJAnI evA saMtane, sadguru tarIke svIkArI ArAdhyA nathI, temanI sevA karI nathI. temanI AjJA upAsI nathI, kAraNa ke abhimAnathI akkaDa thaI jyAM tyAM AthaDatA evA huM jJAnInA zaraNamAM javArUpa laghutA, namratA, vinayaguNa pAmyA nathI. 15 16. " anAdikALanA paribhramaNamAM ana MtavAra zAstrazravaNu, anaMtavAra vidyAbhyAsa, anaMtavAra jinadIkSA, ana tavAra AcAya paNuM prApta karyuM che. mAtra 'sat' maLyA nathI, 'sat' suNyu nathI, ane 'sat' zradhyuM nathI, ane e maLye, e sulye, e ce ja chUTavAnI vArtAnA AtmAthI bhaNakAra thaze. mAkSanA mArga bahAra nathI, paNa AtmAmAM che, mAne pAmelA mArga pamADaze."--zrImad rAjacandra. ema, sarUpa paramAtmAnA jeNe aMtaramAM sAkSAtkAra karyAM che evA AtmArAmI, AtmajJAnI, meAkSamAnA netA saMtane sadgurupaNe nirdhArI, tenA caraNamAM sarvAM paNabhAve zaraNutA svIkArI, tene Azraya A jIve grahaNa karyAM nathI, te sivAya For Personal & Private Use Only Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 sadaguru-bhaktirahasya sahuM sAdhana baMdhana thayAM, rahyo na keI upAya; sasAdhana samajyo nahIM, tyAM baMdhana zuM jAya? 17 bIjA aneka sAdhana karI che. paNa tethI A viSama ane bhayaMkara evA saMsAra duHkhadariyAne pAra Avyo nathI. UlaTAM te sAdhano paribhramaNavRddhinAM kAraNa banyAM che. bIjA sAdhana bahu karyA, karI kalpanA Apa; athavA asaddagurU thakI, UlaTe vaLe utApa. -zrImad rAjacaMdra kAraNa ke sAcA mArgadarzakanA zaraNa vinA, tenI AjJA vinA, tenA bedharUpa sAkSAt jJAnaravinA ujajvaLa prakAza vinA, svaparanA bhedarUpa, jaDacetananA bhedajJAnarUpa, pitAnA svarUpanI samajaNa, zraddhA, ramaNatArUpa, svabhAvanuM grahaNa e ja sArarUpa upAdeya che ane parabhAvanuM grahaNa e duHkharUpa asAra hevAthI heya che, ItyAdi prakAre sAra, asAra, hita ahitane, kartavya akartavyane, grAhya tyAjyane viveka, samajaNa, bhAna, tene aMza paNa pragaTa nahi ane tethI aMtaranuM ajJAnatimira tene aMza paNa TaLe nahi, jethI saMsArabhramaNane aMta Avyo nahi. 16 17. pUrve je je sAdhana A jIve karyA che te sau baMdhana mATe ja thayAM che. paNa abaMdhadazA pragaTAvavA keI samartha banyAM nathI. have mArI samaja pramANe e karavA egya keI upAya bAkI rahyo nathI. badhAM sAdhanAmAM sat sAdhana zuM che? te For Personal & Private Use Only Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM gurugame samajAyuM nathI, ane te vinA baMdhana kema karIne jAya? - mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya ane ega e pAMca karmabaMdhanAM mukhya kAraNe gaNyAM che. temAM sauthI prathama mithyAtva dUra thAya tyArathI abaMdhadazAne krama zaru thAya. te mithyAtva ke AtmajJAna, samyagdarzana ke AtmajJAna vinA TaLe nahi ane te samyagdarzana ke AtmajJAna, sasvarUpa samyagdaSTi AtmajJAnI sadguru vinA prApta thavuM sulabha nathI. zAstramAM dharma kahyo che, paNa marma te puruSane aMtarAtmAmAM rahyo che. te, tenI bhaktimAM tallIna thatAM, tenI aMtaraMga ceSTAmAM vRtti jeDAtAM, sapuruSa abaMdha zI rIte rahe che te vicAratAM, khyAlamAM AvavA gya che. puruSa eja ke nizadina jene AtmAne upaga che. arthAta jJAnIpuruSa bAhya upagane TALI aMtaraMgamAM AtmAmAM upayoganI ekAgratA karI apUrva AtmaAhalAdane AsvAdI rahyA che te apUrva guNa daSTigocara thatAM anya svachaMda maTI saheje Atmabodha thAya che. ema satarUpa jJAnI sadguru vinA bIjuM kaI baLavAna upakArI avalaMbana che nahi. te prApta thAya te ja jJAnadazA pragaTe ane tyAre ja mokSamArgarUpa abaMdha mArganI prApti thAya, ema samajAya che. racanArAnAnniA mokSanAH ema mekSazAstramAM sauthI prathama vAkyamAM mokSamArga darzAvyo che. eTale saccadarzana pachI ja abaMdhadazArUpa mekSamArga zarU thAya che. te keme karI sarva karmabaMdha kSaya thaI saMpUrNa muktadazA prApta thAya. tyAM sudhI je je sAdhane karavAmAM Ave tethI zubhAzubha ke puNya pAparUpa baMdhana thAya paNa zuddha bhAvarUpa abaMdha pari For Personal & Private Use Only Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadaguru-bhaktisya prabhu prabhu laya lAgI nahIM, paDayo na saddaguru pAya; dIThA nahIM nija de te - tariye keNu upAya? 18 NAma na thAya ane tyAM sudhI karmabaMdhana TaLI zake nahi. Ama sat sAdhana vinA baMdhana zI rIte jAya? 17 18. sat sAdhana samajAyuM nahi tethI prabhu pratye parAbhakti jAgI nahi. ane tethI prabhu prabhu laya, laganI lAgI nahi. tenuM kAraNa pitAnA doSa joyA nahi ane sarvArpaNabhAve sadugurunAM caraNamAM paDaye nahi, tethI A duHkhadariyAne pAra Avye nahi, huM jANuM chuM, "huM samajuM chuM," "dharmanI mane khabara che, ema abhimAnAdi doSa jJAnI pAse javAmAM mULa vibhUta thAya che. paNa Aja sudhI karelAM sAdhana niSphaLa gayAM che, tethI Aja sudhI je meM jANyuM te sarva ajJAna che ane sAcuM jJAna te jJAnI pAse ja che, mATe mAre abhimAna mUkI dAsAnudAsapaNe jJAnInI sevA kartavya che, e vinaya, laghutAbhAva jAge nahi, pitAnA deSa lakSamAM AvyA nahi ane tethI bhavane aMta paNa AvyuM nahi. sau sAdhana baMdhana kema thayAM? ane jIvane mArga maLe nathI enuM zuM kAraNa? te vicAratAM samajAvA gya che ke bhAva apratibaddhatAthI niraMtara vicare che evA jJAnI puruSanAM caraNAraviMda te pratye acaLa prema thayA vinA, ane sabhya pratIti AvyA vinA svarUpanI prApti thatI nathI, ane For Personal & Private Use Only Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra amRtava adhamAdhama adhika patita, sakaLa jagatamAM huMya; e nizcaya AvyA vinA, sAyana karaze zuya 19 AvyethI avasya te mumukSu jenAM caraNAraviMda teNe sevyAM che tenI dazAne pAme che. A mAga sarva jJAnIoe sevyA che, seve che ane sevaze. ' ama dhadazAmAM vicaratA jJAnInA samAgame prabhu, zuddha AtmAnuM agni' mAhAtmya yathAtathya bhAse che. ane eja eka sarva prayatne prApta karavA yogya che evA nirdhAra thaI anya sarva AtmAthI sau hIna ' jANI heyarUpa samajAya che. tethI paramaguru jevA sahajAtmasvarUpa, zuddha AtmA, te ja huM, te ja mAruM svarUpa, ane te ja A jagatamAM sarvAMtkRSTa sukhanidhAna che, mATe parama preme, ananya bhaktie, mAre eka eja sahejAtmasvarUpa upAsavA yogya che, ema nizcaya thAya che. sadgurunA pratyakSa medhanA prabhAve, AjJAmAM vRtti ekatAna thAya che ane tyAre prabhu, prabhu laya lAge che. eka e ja prApta karavAnI laganI, tAlAvelI jAge che. ane parAbhakti pragaTe che. eka tuddhi tuddhinA akhaMDa jApa, akhaMDa raTaNa rahe che, ema prabhu pratye parama premanA pravAha vadhI jAya tyAre anAdinI mAhanidrA ke svapnadazA dUra thaI jaI, svasvarUpanuM bhAna, apUrva jAgRta dazA jAge che. te krame karI sava` baMdhananA kSaya karavA samartha thAya che. evI apUrva laya vinA he prabhu, A saMsAra kayA upAye tarAya tema che? 18 For Personal & Private Use Only Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa1 19. je kaI janmAMdha, netra vinAne hovAthI, mArga joI zake nahi ane cAlatAM khADAmAM ke kUvAmAM paDI jAya, te temAM tene deSa gaNAya nahi; paNa je kaI sArA cakSuvALe ane hAthamAM dI hevA chatAM, cAlatAM bedarakAra rahI khADAmAM ke kUvAmAM paDe, te tene je mUrkha bIje kazuM kahevAya? he prabhu mokSamArgamAM sahAyarUpa sarva durlabha sAmagrI sulabha chatAM, ane jJAnI puruSane bedharUpa divya prakAza pAse chatAM, je huM bhavakRpamAM paDuM te mArA jevA adhamAdhama bIje keNa kahevAya? paNa Aja sudhI kharekhara meM Ama ja karyuM che. jJAnI kahe che ke, "sarva zubhAzubha karmathI bhinma kevaLajJAnI bhagavAna je mAre AtmA zuddha, sahajAmasvarUpa che. te ja mAruM svarUpa che. tethI anya sAruM nahi." tema chatAM tene je huM kevaLajJAna svarUpa na mAnuM, sarvathI bhinna na mAnuM ane pAradravya, ane parabhAva sAthe ekameka mAnuM te huM jJAnInI AjJAne anArAdhaka, mArA AtmAnI ghAta karanAra, mahApApI chuM. kAraNa viparIta mAnyatArUpa mithyAtva jevuM bIjuM kaI mahApApa nathI. mithyAtvadazAmAM kaI guNa kSepazamabhAve mArAmAM kadAca Avyo hoya, to paNa te mithyAvarUpa mULa deza gayA vinA guNa kahevAvA yogya ja nathI. te pachI tenuM abhimAna te thAya ja kema? chatAM abhimAna thAya che. ane e ja mArI adhamAdhama dazA che. mArAmAM hAtha te nAnAmAM nAnA doSa paNa mAre jevA ane joIne tene kADhavA, e lakSa AvavuM joIe. te Avate For Personal & Private Use Only Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNuM paDI paDI tuja padapaMkaje, phari phari mAguM eja sadaguru saMta svarUpa tuja, e dratA karI deja, 20 nathI. paraMtu deSa hoya che chatAM tene guNarUpa mAnI pravartAya che tyAM doSane kSaya zI rIte thaI zake? - tethI AkhA jagatamAM huM adhamAdhama chuM. ane AtmAnuM anaMta aizvarya, sarva Atmika saMpatti hArI gaye chuM evI atyaMta patita avasthAmAM AvI paDyo chuM. e nizcaya na thAya tyAM sudhI game tevAM sAdhana karavAmAM Ave paNa te saphaLa thAya ja zI rIte ? 19 20. AvI patita avasthAmAM have mArI keI gati, mArga mane dekhAtuM nathI. tethI temAMthI mAre uddhAra karavA samartha evA he prabhu, ApanA sivAya mAre bIje kaI AdhAra nathI. he prabhu, ApanAmAM, saMtamAM ane sadgurumAM bheda nathI. je saccidAnaMdamaya, zuddha, mukta sahajatmasvarUpamAM ApanI niraMtara ramaNatA che, te cidAnaMdamaya sahajAnmasvarUpano aMtaramAM jeNe anubhava karyo che ane e anubhavaprakAza jenA hRdayamAM nizadina jaLahaLI rahyo che evA AtmArAmI saMte A jagatamAM viralA ja che. tevA saMtaziremaNi paramakRpALu saddaguruno vega AvA duSama kALamAM atyaMta durlabha che, ahobhAgya hoya to ja evA jJAnI sagurunuM zaraNa A kALamAM prApta thAya. For Personal & Private Use Only Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 sadaguru-bhaktirahasya he prabhu, ApanAM caraNakamaLamAM paDI paDIne, bhAlAsapUrvaka pharI pharI namaskAra karIne, vAraMvAra e ja mAguM chuM, ke saddaguru ane saMta je ApanuM ja svarUpa che, tema paramAthe mAruM paNa evuM ja svarUpa che, te zuddha sahajAnmasvarUpanI mane daDhatA, acaLa, akhaMDa, ananya saMtazraddhA prApta thAya tevI kRpA kare, ke jethI pariNAme temAM akhaMDa prema, bhAva jAge, tenI upAsanA thAya ane tethI te zuddhasvarUpanI prApti, tene anubhava, temAM ramaNatA acaLapaNe, akhaMDapaNe, niraMtara pragaTa thAya. te mATe sadgurunA zuddha sahajAnmasvarUpanuM alaukika, aciMtya mAhAbhya bhAse, te pratye ananya prema, prIti, pratIti, ruci, bhakti, bhAva, ullAsa pragaTe, temanA zaraNamAM sarvArpaNapaNe sthiti thAya, te sivAya bIjuM kAMI vya na ja manAya, temanI AjJA, bedha, sanmArga, ArAdhavAmAM ekaniSThapaNe apramatta puruSArtha jAgRta rahe, ATale bhava e ja eka "deha pAtayAmi vA kArya sAdhayAmi, evA daDha nizcaLa nirdhArapUrvaka eka AtmakalyANa mATe ja sadgurunA zaraNamAM gaLAya ke jethI pUrve je je sAdhane niSphaLa gayAM te sarva saphaLa thAya ane A maLela durlabha je sArthaka thAya, e ja ApanI pAse yAcuM chuM. satparuSanuM yogabaLa jagatanuM kalyANa karavA zaktizALI che te mAruM zreya jarUra karaze ja, mATe Azraya ane nizcaya mane akhaMDa rahe. zrImad vItarAga bhagavatae nizcitArtha kare e aciMtya ciMtAmaNisvarUpa, parama hitakArI, parama adbhuta, sarva For Personal & Private Use Only Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54. zrImad rAjacaMdra kAvya-ajIta-jharaNa khane nisaMzaya AtyaMtika kSaya karanAra pama amUna svarUpa evo sarvotkRSTa zAzvata dharma jayavaMta teM, triALakyavaMta varto. ' te zrImadda anaMta catuSTayasthita bhagavaMtane ane te jayavaMta dharmano Azraya sadaiva kartavya che, jene bIjuM kaMI sAmarthya nathI evA abudha ane azakta manuSya paNa te AzrayanA baLathI parama sukhahetu evAM adbhuta phaLane pAmyA che, pAme che ane pAmaze. mATe nizcaya ane Azraya ja kartavya che, adhIrajathI kheda kartavya nathI. - cittamAM dehAdi bhayane vikSepa paNa kare yogya nathI. dehAdi saMbaMdhI je puruSa harSa-viSAda karatA nathI te puruSo pUrNa dvAdazAMgane saMkSepamAM samajyA che, ema samaje. e ja daSTi ktavya che. huM dharma pAmyuM nathI, huM dharma kema pAmIza? e Adi kheda nahIM karatAM vItarAga puruSane dharma je dehAdi saMbaMdhIthI harSa viSAdavRtti dUra karI AtmA asaMga-zuddha caitanyasvarUpa che, evI vRttine nizcaya ane Azraya grahaNa karI te ja vRttinuM baLa rAkhavuM, ane maMda vRtti thAya tyAM vItarAga puruSanI dazAnuM smaraNa karavuM, te adbhuta caritra para daSTi prerIne vRttine apramatta karavI, e sugama ane sarvotkRSTa upakArakAraka tathA kalyANasvarUpa che. nirvikala5. "dularbha e manuSya deha paNa pUrve anaMtavAra prApta thayA chatAM kaMI paNa saphaLapaNuM thayuM nahi; paNa A manuSya dehane kRtArthatA che, ke je manuSya dehe A jJAnI puruSane oLakhyA, For Personal & Private Use Only Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadaguru-bhaktirahasya tathA te mahAbhAgyane Azraya karyo. je puruSanA Azraye aneka prakAranA mithyA AgrahAdinI maMdatA thaI te puruSane Azraye A deha chUTe e ja sArthaka che. janma jarA maraNadine nAza karavAvALuM AtmajJAna jemane viSe vate che, te puruSane Azraya ja jIvane janma jarA maraNAdine nAza karI zake, kemake te yathAsaMbhava upAya che. saMyoga saMbaMdhe A deha pratye A jIvane je prArabdha haze te vyatIta thaye te dehane prasaMga nivRtta thaze. tene game tyAre viyoga nizcaye che, paNa AzrayapUrvaka deha chUTe e ja janma sArthaka che, ke je Azrayane pAmIne jIva te bhave athavA bhAvi evA thaDA kALe paNa svasvarUpamAM sthiti kare. zrI sadgurue kahyo che evA nigraMtha mArgane sadAya Azraya rahe. huM dehAdi svarUpa nathI, ane deha strI putrAdi kaI paNa mArAM nathI, zuddha cita svarUpa avinAzI e huM AtmA chuM. ema AtmabhAvanA karatAM rAgadveSane kSaya thAya." -zrImad rAjacaMdra zrI sahavAsasvarUpa muja, parama guru bhagavAna zaraNa akhaMDita ApanuM TALe ura ajJAna, evuM, bhAnuM, ciMtavuM, dhayAnuM dharI ura dhyAna; bAdhi samAdhi gho mane, zAzvata saukhyanidhAna, For Personal & Private Use Only Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [25] kaivalya bIja rALaja,bhAsa 8, 1947 trATaka chaMda yama niyama saMjama Apa yei, puni tyAga virAga athAga lahyo. vanavAsa liye mukha mauna rahyo, daDha Asana pa lagAya diye. 1 - kaivalya bIja 1. anAdikALanA paribhramaNamAM A jIve AtmajJAna prApti mATe anaMtavAra aneka sAdhane karyo che. ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya, aparigraha Adi mahAvrata jIvana paryata pALavAnI pratijJA te yama, amuka vakhata mATe amuka tyAga, upavAsa, mauna Adi karavAM te niyama, ane pAMca Indriya ane manane nigraha temaja cha kAya jIvanI rakSA e bAra prakArano saMyama, ema yama, niyama, saMyama Apa, pita, pitAnI meLe, jJAnI gurunI AjJAnA avalaMbana vinA, athavA gurUgame tene paramArtha samajyA vinA anaMtavAra karyA che. vaLI, gRhAdine tajI javArUpa tyAga ane temAMthI rAga, Asakti maMda karavArUpa vairAgya paNa athAga, pAra vinAne karyo che. saMgane tyAgI asaMga thavA vanavAsa aMgIkAra karyo che. vANInA saMyamane mATe maunapaNuM dhAraNa karyuM che. AsananA jaya mATe padmAsana daDha acaLapaNe lagAvyuM che. 1 For Personal & Private Use Only Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 kaivalya bIja manapena nirodha svabedha kiye, haTha joga paga su tAra bhaye, japa bheda jape tapa hi tape, urasaMhi udAsI lahI sabaveM. 2 saba zAsana ke naya dhAri hiye, matamaMDana khaMDana bheda liye, vaha sAdhana bAra anaMta kiye, tadapi kachu hAtha haju na paryo. 3 2. manane rokI, zvAsecazvAsane sthira karI, pitAnA svarUpane baMdha thavA, AtmajJAna prApta thavA prayAsa karyo che. prANAyAma Adi aSTAMga yoganI sAdhanA vaDe mana vacana kAyAnI pravRttine vaza karavA, haThayoganA prayogamAM tallInatA karI aneka kaSTakArI sAdhanAo karI che. aneka prakAranA japane jApa karyo che temaja aneka prakAranI ugra tapazcaryAo paNa karI che ane jagatamAM sarva pratye udAsInatA,vairAgya,aNagamo dhAraNa karyo che. 2 3. svadarzana ane paradarzananAM sarva zAne abhyAsa karI, sarva zAnA nayane eTale dArzanika mata, siddhAMtane hRdayamAM dhAraNa karI, pitAnA matane maMDana karavA, sthApAva ane anya matAne khaMDana karavAnA bhedane, prakArane, prapaMcane, rahasyane jANa tenI ja pravRttimAM tatpara rahI AtmArtha sAdhanArUpa svakArya karavuM rahI gayuM che athavA tethI ja AtmaprApti thaze ema mAnI bhUla karI che. Ama sAdhane karavAmAM ke kaSTa veThavAmAM bAkI rAkhI nathI. For Personal & Private Use Only Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 zrImada rAjacaMdra kAvya-amRta ara aba karyo. na khicArata hai manase', kachu aura rahAna sAdhanase bina sadgurukAya bheda na laDe, sukha Agala hai kahu khAta kahe 4 ema evAM aneka sAdhanAnA maLavAna parizrama, anaMta bhavamAM, anaMtavAra karyAM chatAM hajI sudhI te saphaLa thayAM nathI, kAraNa ke AtmajJAna thayuM nathI ane tethI bhavabhramaNanA aMta Avyo nathI. arthAt evAM baLavAna sAdhanA karyAM chatAM hajI sudhI kAMI hAtha ALyuM nahi ane sAdhanA UlaTu' paribhramaNavRddhinA hetu ja manI ! 3 4. Ama zAthI banyuM ? AvA durlabha joga pAmIne have paNa huM jIva ! tu' kema vicAratA nathI ke e badhAM sAdhanA niSphaLa kema thayAM ? athavA te badhAM karatAM khAsa karavA yAgya zu karavAnuM mAkI rahI gayuM? jJAnIpuruSA kahe che ke e sAdhanA karatAM khIjuM koI acUka sAdhana rahI jAya che, te zuM ? tA ke e bheda mAtra sadguru vinA koI pAmI zake tema nathI, arthAt AtmajJAnI sadgurunI prApti vinA, tenI ArAdhanA vinA, khIjA kAI paNu upAyathI te AtmaprAptirUpa dharma - rahasyane pAmI zakAya tema nathI ane sadgurunA zaraNamAM te AtmaprApti, mukha AgaLa, sAva sanmukha, atyaMta sulabha che. kAraNa AtmasvarUpa teA peAtAnI pAse che, te anyatra, dUra nathI. mAtra tenu` bhAna nathI, samajaNu nathI, zraddhA nathI, sthiratA nathI, te sadgurunI AjJA upAsatAM saheje prApta thavA ceAgya For Personal & Private Use Only Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaivalya bIja : karunA hama pAvata he tumakI, vaha bAta rahI suguru rAmakI, palame pragaTe mukha AgalameM, jaba sadagurucana suprema base. 5 che, kAraNa ke sadguru svasvarUpanA bhAna sahita che. temane svarUpabodharUpa AtmajJAna, svarUpa pratItirUpa samyagdarzana ane svarUpamatArUpa AtmacAgni pragaTa che. tethI temanI AjJAmAM ekatAna thavArUpa acUka upAya, e ja eka ananya upAsanA, AjasudhI thaI nathI. ane tethI ja Aja sudhInAM sarva sAdhane niSphaLa gayAM che. mATe jJAnI kahe che ke huM tane zuM vAta kahuM ? eka jJAnI gurunI upAsanA e ja acUka amegha mabANa upAya che ane tethI AtmaprApti sAva sulabha che. 4 5. parama tatvajJa, paramakRpALu zrImad rAjacaMdra kahe che ke he bhavya, ATaATalAM sAdhane karyA chatAM tane svarUpaprApti thaI nahi te jANI mane tArI atyaMta dayA Ave che. e vAta sagume ja sAdhya thAya tevI che. sat e pitAne AtmA e ja nizcaye pitAne guru che, e pote potAnuM mULa, sahaja, zuddha svarUpa samaje, zraddha, pratItimAM ANe, ane vRttinI temAM ja sthiratA karI, anubhava kapATa khelI, Atmadarzana karI, AtmaramaNutAmAM nimagna thAya te ja kRtArtha thAya tema che. pitAne AtmA, evI pitAnA sahaja svarUpanI yathArtha samaja, zraddhA ane ramaNatA pAme te mATe ananya upakArI avalaMbana AtmajJAnI evA sadguru pAsethI prApta thayela kRpAprasAdIrUpa For Personal & Private Use Only Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM gurugama, dharma rahasya, jJAna, bedha, samajaNa e che. anubhava kapATa kholavA mATe e gurugamarUpa cAvI pAmavA jJAnI gurunI ananya Azrayabhakti e ja sarvopari sAdhana che. sadgurunA caraNamAM atyaMta premabhakti pragaTe tyAre te AtmasvarUpa, mukha AgaLathI, pitAnI pAsethI ja, paLamAM eTale tatkALa pragaTe. sazurunA caraNanI upAsanAthI sat asat, sAra asAra, sva para, heya ya upAdeya ItyAdine baMdha thaI, saddaviveka prApta thAya. te sadudhanAM, savivekanAM vardhamAna pariNAmathI AtmAthI sau hIna" ema daDha thAya.tethI saMsAramAM jyAM tyAM sarvatra premaprIti vistArelAM che te mahA anarthakAraka phAMsIrUpa duHkhadAyI baMdhana che ema samajAya. tethI sarva mahAsaktithI mUMjhAI te prema anyamAMthI pAchA vALI, kalyANamUrti evA sadugurunA caraNamAM vase, sthiratA pAme te sajIvana mUrtimAM ja eka tehi tuMhi prema lagana lAge, tyAre paramAtmA ane AtmAnuM ekarUpa thaI javuM evI ekalayarUpa parAbhakti jAge. e utkRSTa prema, prIti, bhakti jAge tyAre sagurunA AtmAnI ceSTAne viSe vRtti rahe, arthAt satapuruSa nizadina AtmaupagamAM rahe che, bhAva apratibaddhatAthI vicare che, aMtaraMgamAM asaMga, abaddha, muktabhAve jJAtA, dRSTA, sAkSIrUpa rahe che, ItyAdi aMtaraMga ceSTAmAM vRttinI lInatA thatAM, anya svaccheda TaLe ane saheje AtmabaMdha thAya. 5 For Personal & Private Use Only Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaivalya bIja tana, manase, dhanasaeN, sabase, gurudevakI Ana svaAtma baseM; taba kAraja siddha bane apane, rasa amRta pAvahi prema ghane. 6 6. rasa eTale kSamatA, cAre taraphathI, samasta prakAre, ane jJA eTale zapathati pAna, padArthone jaNAve te "AjJA." athavA IT eTale maryAdA, vastunI jevI maryAdA svadravya, kSetra, kALa, bhAvarUpa che tema jANavuM jethI thAya te AjJA. A vizvamAM jaDa caitanyAtmaka je je padArtho che te sarvanuM sarva prakAre yathAtathya jJAna jethI thAya te AjJA. tethI jaDanuM jaDasvarUpe ane cetananuM cetanasvarUpe yathArthapaNe jJAna thAya. tethI parama kRtArtha pragaTajJAnamUti evuM sadgurunuM zuddha sahaja AtmasvarUpa ane pitAnuM paNa mULa tevuM ja zuddha caitanyaghana sahaja AtmasvarUpa che, tathA te ja eka parama preme upAsavAyegya cAvat prApta karavA egya parama padArtha che ema samajAya. pariNAme yAvat mekSapada prApta thAya. AvuM apAra mahAsya jJAnI gurunI "AjJA upAsavAmAM rahyuM che. jJAnInI game tevI AzA eka e ja paramArthane pratibaMdhivA anulakSita hoya che ke anAdithI aprApta evuM nija nirmaLa cidAnaMdaghana sahaja AtmasvarUpa te bhajavuM ane anya sarva paradravya parabhAvarUpa mAyAnA AvaraNane tajavuM; jethI jIva paramAtmapadarUpa anaMta sukhamAM virAjita thaI parama kRtArtha thAya. For Personal & Private Use Only Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM varSa caturAMgula rasadeva satya sudhA darasAvahiMge; hai dugase' milahe; nirajana ke pivahI, gahi joga jugAjuga seA jIvahI, 7 ja jyAre jIvane jJAnI sadgurudevanI AjJAnuM evu' aciMtya apAra mAhAtmya samajAya tyAre ja tene upAsavA te tatpara thAya. tana mana dhana Adi sarva samarpaNapaNe eka e ja AjJA ArAdhavAmAM satata udyamI thAya. te AjJA ja peAtAnA AtmAmAM, aMtaramAM vase, atyaMta sthira thAya, tenA ja ArAdhanamAM nira tara citta ekAgra thAya tyAre gurudevanI kRpA prasAdIrUpa gurugamane pAtra thAya. ane tyAre ja peAtAnuM kArya siddha thAya. arthAt utkRSTa preme, atya ta ullAsita bhAvabhaktie te AjJAnA akhaMDa ArAdhanathI svAnubhavarUpa amRta rasamAM relatA, svAnubhava amRtarasanA apAra sAgara samAna sadgurudevanA aciMtya sahejAmasvarUpanuM yathArtha mAhAtmya lakSagata thatAM, te svarUpaciMtanamAM ja vRttinI ekAgratA parama ullAsabhAve jyAM vRddhigata thAya, tyAM paramAtmA ane AtmAnuM ekarUpa thaI javu evI abheda svAtmaciMtanA jAge ane peAtAne paNa svAnubhavarUpa amRta rasanA AsvAda prApta thAya. 6 7. ema sadguru pratye, temanI AjJA pratye utkRSTa prema prIti, ruci, bhakti, bhAva, ullAsanI vRddhi, gurugamarUpI cAvIthI, anubhava kapATa khAlI daI AtmAnaMdarUpa satya sudhA, amRta rasane matAvI de che, prApta karAve che. For Personal & Private Use Only Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaivAya bIja arthAt sadgurunI AjJAmAM niraMtara utkRSTa bhAva ullAsathI vRtti ektAna thatAM, saddagurunuM aMtaraMga aizvaryayukta alaukika svarUpa oLakhAya che. tethI temanI kRpAdRSTige, gurugamanA pratApe, aMtarmukha dRSTi pamAya che. anAdithI mehAMdha evA A jIvanI bAhyadaSTi che te TaLI jaI aMtaraMga daSTi khulI jAya che. AtmA jevAnI daSTi prApta thAya che. vicAra ane jJAnacakSuthI jyAM tyAM sarvatra eka paramAtmatatvane jovAnI apUrva dRSTi sAdhya thAya che. dazya evuM jagat adazya karIne adazya evuM caitanyaciMtAmaNi paramAtmatattva dazya karavArUpa apUrva puruSArtha parAkrama pragaTa thAya che. "taMhi tRhi eka e ja prema laganI vadhI jAya che. tethI abheda ciMtanAmAM nimagna thatAM, upaganI sthiratAthI anubhavaamRtarUpa satyasudhAne AsvAda prApta thAya che. "caturAMgula hai dagaseM milahe', e caraNane yathArtha paramArtha to mAtra anubhava rasAsvAdI jJAnIonA hRdayamAM ja rahyo che je tyAMthI ja gurugame prApta thavA yogya che. niraMjana eTale karmarUpa aMjana, meza, malinatA, azuddhirahita, deva eTale svarUpAnaMdamAM ramaNa karatA, karmamukta, zuddha sahajADhyA. evA niraMjanadevane rasa eTale zuddhAtmAnubhUti rUpa amRtarasa. athavA re hai : anubhavarasasvarUpa te AtmA ja. tenI prApti karavA, te anubhavarasanuM pAna karavA je bhAgyazALI thayA che evA mahAbhAgya jJAnI puruSa tathA temane vega pAmI temanAthI je kRtArtha thayA che evA temanA Azrita, ema jJAnI ane jJAnInA Azrita bane mokSamArgamAM pragatimAna For Personal & Private Use Only Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-aAM para prema pravAha maDhe prabhuse, saba Agamabheda suur se; vaha kevalakA bIja gyAni kahe, nijaka anubhau khatalAI diye, 8 heAvAthI, te anubhava amRtapAnanA yeAga pAmI, jugeAjuga eTale anaMta kALa paryaMta meAkSarUpa ajarAmara padamAM virAjita thaI akSaya anaMta jIvana sukhane pAmavA mahAbhAgyazALI bane che, parama kuMtArUpa dhanyarUpa manI traNa jagatamAM sarvazreSTha siddhine pAme che. 7 8. Ama, prabhu eTale jJAnAdi aizvaya rUpa AtmaprabhutA jemane pragaTa thaI che evA anubhava amRtarasamAM nira Mtara nimagna mahAbhAgya jJAnI gurudeva, te pratye, temanA alaukika svarUpa pratye, para prema eTale utkRSTa, sarvoparI, ananya premanA pravAha vadhI jAya te peAtAnuM AtmasvarUpa paNa paramAthe tevuM ja aizva zALI che ema bhAsyamAna thAya, tenA pratye bhAva, prema, ullAsanI umi e pravahe, jethI tenA lakSa, pratIta ane anubhava pragaTa thAya, tethI sarva zAstrAnuM rahasyajJAna aMtaramAM AvIne samAya, prakAze. sazAstrAnA uddeza lakSa eka AtmaprApti karAvavAnA che. tethI AtmajJAna thatAM sazAstrAnu rahasyajJAna aMtaramAM pragaTe. te bIjarUpe che te kevaLajJAna thatAM saMpUrNapaNAne pAme. khIjanA caMdra vadhatAM vadhatAM jema pUNa pUnamanA cadrarUpe saMpUrNa paNe prakAze che tema A jJAnaprakAza vadhatAM vadhatAM kevala For Personal & Private Use Only Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaivalya bIja 65 jJAnarUpa saMpUrNa jJAna prakAzane pAme che. tethI anubhava samayanuM je hasya jJAna athavA tenuM ya kAraNu "para prema pravAha tene jJAnIo kevaLajJAnanuM bIja kahe che. bIjamAMthI jema saMpUrNa vRkSa thaI te puSpa ane phaLe karI yukta thAya che, tema A bIjajJAnamAMthI saMpUrNa kevaLajJAna dazA prApta thaI saMpUrNa paramAtmapada prApta thAya che, eTale A jJAna svasvarUpane anubhava pragaTAve che ane te anubhava dhArA niraMtara akhkhalitapaNe cAlu rahI akhaMDa anubhavarasamAM ramaNutArUpa paramAtmapadamAM sthiti karAvavA samartha bane che. dhanya che te jJAna aizvaryane, ane dhanya che te anubhava amRta rasAsvAdI mahAbhAgya jJAnI saddagurudevane! 8 For Personal & Private Use Only Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258] saMta zaraNutA kAvya muMbaI,aSADa,1947 binA nayana pAve nahIM, binA nayanakI bAta; seve sadagusake carana, se pAve sAkSAta. 1 bujhI cahata je pyAsa ke, hai bujhananI rIta: pAve nahIMgurugamabinA, ehi anAdi sthita. 2 10 saMta zaraNutA kAvya 1. "binA nayana" eTale tattvacana vinA, dazya jagatane adazya karavA, ane adazya caitanya ciMtAmaNirUpa Atmatatvane dazya karavA, pratyakSa karavA samartha, evI aMtarmukha daSTi jenAthI prApta thAya che te vicAra ke jJAnarUpa aMtargasu, tattvacana, te vinA, "binA nayanakI bAta" e zuddha AtmA, ke je jaDa evA deha ane indriyethI atIta hevAthI te jaDa nayanarUpa nathI, tema te jaDa nayana paramArthe tenAM nathI, te IndriyAtIta AtmA (tatvacana vinA) prApta karI zakAtA nathI, teno sAkSAtkAra thaI zakato nathI. te vicAra ke jJAnacakSurUpa divyadaSTi ke tavacana prApta karavA tatvacanadAyaka evA nayana eTale doravaNI ApanAra paramakRpALu sadgurunA caraNanI upAsanA vinA bIje kaI acUka upAya nathI. je saddagurunAM caraNane parama prema, parA bhaktie seve che tene te AtmasvarUpanI sAkSAt prApti thAya che. 1 2. Atmadarzana ke AtmasAkSAtkAra ke anubhava amRta For Personal & Private Use Only Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sata zaraNatA kAvya hai ehi nahIM huM kalpanA, eha nahIM vibhaga ci nara pacamakALameM, dekhI vastu abhaMga. 3 nahIM ke tuM upadezakuM, prathama lehi upadeza; sabase nyArA agama hai, ve jJAnIkA deza. 4 nare rasanA pAnanI jo tane pipAsA hAya, tIvratRSA lAgI hAya, ane te tRSA tRpta karavAnI AturatA jAgI hAya, te te patRipta karavAnI rIta, upAya che. te jJAnI sadguru pAsethI gurugamanI prApti vinA pamAya tema nathI. te pAmavA mATe anAdi kALathI eja sthiti che. 2 3. A upAya kahyo te kalpanA nathI, ayathA nathI, paNa vAstavika che, tema te vibhaga eTale viparIta prakAra nathI arthAt mithyA, asatya nathI paNa kharekhara satya che. eja upAyathI A paMcamakALamAM paNa aneka nararatnA abhaMga vastu eTale zAzvata evA AtmasvarUpane, tenA anubhava amRta rasane pAmavA bhAgyazALI anyA che. arthAt Atmadarzanane pAmI kRtArtha thayA che. 3 4. jJAnInA samAgamathI ke zAstrAbhyAsathI je kaI jJAnAvaraNIya ka nA thApazame jJAna vRddhi thAya tenA tuM parane upadeza devAmAM, parane rjana karavAmAM upayAga na kara. sauthI prathama te tAre tArA AtmAne ja pratibeAdhavA mATe upadeza levAnI ja jarUra che, paNu devAnI nahi. e atyaMta uttama zikSA grahaNa kara. je kaIM sat zrutanuM paThana pAThana manana ciMtavana thAya te mAtra svAdhyAya arthe, peAtAnA AtmAne For Personal & Private Use Only Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNuM jijJAsA, vicAra, jJAna, dhyAna, samAdhi Adi uttarettara uttama bhUmikA prApta thAya, aMtaracakSu pragaTe ane AtmAnaMdarUpa amRta rasanI prApti thAya, jethI pitAne AtmA karmabaMdhanathI mukta thAya te lakSe ja upadeza grahaNa thAya ema kartavya che. jJAnIne deza arthAt nivAsasthAna to sarvathI nyAru agama agocara che. dehamAM chatAM, "ame dehadhArI chIe ke kema? te saMbhArIe tyAre mAMDa jANIe chIe. ame kaI gacchamAM nathI paNa AtmAmAM chIe." ema jJAnIno nivAsa te asaMga apratibaddha vivikta AtmAmAM che. zrI pUjyapAda svAmI samAdhizatakamAM prakAze che keH grAmo'raNyamiti dvedhA nivaaso'naatmdrshinaam| . dRSTAtmanAM nivAsastu viviktAtmaiva nizcalaH // 73 // arthAt jemane AtmasvarUpanuM darzana (anubhava) thayuM nathI temane janamAM ke vanamAM ema be prakAre nivAsa che, paraMtu jemaNe AtmA anubhavyo che temano nizcaLa nivAsa to kevaLa eka zuddha AtmA ja che. evI asaMga dazAmAM vartatA kRtArtha evA jJAnI udayAnusAra upadeza Ape che te sarvathA yogya che ane temane upadeza ja jJAnadazApUrvaka hevAthI temaja niSkAma karuNAthI yukta hovAthI jijJAsune jJAnadazA pamADavA prabaLapaNe samartha sahAyaka bane che. mATe upadeza devAnuM je jJAnInuM kartavya tenuM anukaraNa tAre karavuM te ucita nathI, zreyaskara nathI, paraMtu tAre to tArA zreya mATe eka AtmAthe upadeza grahaNa kare e sarvoparI zikSA For Personal & Private Use Only Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMta zaraNatA kAvya japa, tapa, aura vratAdi saba, tahAM lagI bhramarUpa; jahAM lagI nahIM saMtakI, pAI kRpA anUpa. pa pAyAkI e bAta hai, nija chaMdanakA cheDa; piche lAga satpuruSake, te saba baMdhana toDa, 6 sadAya lakSamAM levA ceAgya che. ane zuSkajJAnI khanI Atmahitane hAni thAya tema karavA ceAgya nathI. 4 69 5. AtmadazA pAmavAmAM zuSkajJAna jema pramaLapaNe vinnarUpa bane che tema kriyAjaDatva paNa AtmadazA pragaTavAmAM prabaLa aMtarAyarUpa thAya che. tethI japa tapa vrata niyama Adi sa zubha anuSThAnA je AtmArthe kartavya che te badhAM saphaLa kyAre thAya ? te vicArI sauthI prathama te jethI saphaLa thAya te kanya che. te zuM ? tenA uttara e che ke jayAM sudhI AtmajJAnI evA saMta, sadgurunI kRpA prApta na thAya tyAM sudhI e badhAM sAdhanA bhramarUpa, mithyA mAnyatArUpa AtmabrAMti vadhAranArAM ane piraNAme saMsAra paribhramaNanI vRddhi karanArAM thAya che, para Mtu sadgurunI kRpA tattvaleAcanadAyaka ane AtmazreyakAraka hAvAthI anupama advitIya sarvoparI zreSTha sAdhana che. tethI AtmajJAna pAmI jIva zIghra muktipade virAjamAna thaI parama kRtA thAya che. 5 6. te prApta karavA mATe zuM karavuM ? ema prazna thAya te jJAnI kahe che ke A vAta lakSamAM levA yAgya che ke paramAnAM sAdhanA karavAmAM, peAtAnI meLe, peAtAnA mananA mate cAlavAnI je Teva, te svacchaMda che, te tyAgIne, AtmajJAnI sadgurunA For Personal & Private Use Only Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM caraNanuM zaraNa avalaMbana grahaNa kara. jyAM sudhI AtmaprApti na thAya tyAM sudhI temanuM zaraNa acaLapaNe ekaniSTapaNe grahaNa karI temanI AjJA ArAdhavAmAM sarvArpaNapaNe ektAna thaI prema, bhAva, bhakti, ullAsane pravAha utkRSTapaNe te pratye ja niraMtara pravahe tema kara. tethI sadgurunI kRpA prasAdIrUpa gurugama prApta thaze. ane tenA pratApe AtmajJAna prakAza pragaTa thaze. jethI saMsAra kArAgRhamAM jakaDI rAkhanAra sarva karmabaMdhana tUTI jaze, kSaya thaI jaze ane zAzvata sukhamaya mekSarUpa paramapada prApta thaze. 6 For Personal & Private Use Only Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 [9] laghuvaye tattvajJAnI vi. saM 1945 " sukhakI sahelI he, akelI udAsInatA; adhyAtmanI jananI te udAsInatA." laghu vayathI addabhuta thayA, tattvajJAnanA edha; e ja sUcave ema ke, gati Agati kAM zeAdha ? 1 13 laghuvaye tattvajJAnI udAsInatA=ud+AsInatA, ut=above, uMce, rAgadveSa meha Adi bhAvAthI aspRzya, ucca AtmasthitimAM 'AsInatA,' besavApaNuM e ja adhyAtmanI jananI, mAtA che, arthAt udAsInatA vinA adhyAtmanA janma sabhavatA nathI. mATe eka udAsInatA, vairAgya, anAsaktibhAva eja sukhane ApanAra priya mitra che, athavA te udAsInatA ja adhyAtmarUpa zuddhaAtmadazA pragaTAvanAra jananI samAna ananya kAraNa che. 1. nAnI vayamAM ja tattvajJAnanA adbhuta Adha thayA, arthAt jJAnadazArUpa adbhuta AMtarajAgRti pragaTI, eja ema sUcave che ke have gati eTale anya gatimAM javArUpa gamana ane Agati eTale khIjethI AvIne janmavArUpa Agamana erUpa janmamaraNuyukta saMsAra paribhramaNa karavAnuM ke erUpa vikalpa karavAnuM kyAM rahyuM ? arthAt sa MsAra sabaMdhI vikalpane ke zaMkAne sthAna rahyuM nahi. For Personal & Private Use Only Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM je saMskAra thavA ghaTe, ati abhyAse kAMya; vinA parizrama te thayA, bhava za'kA zI tyAMya ? ra jema jema mati alpatA, ane mAha udyota; tema tema bhavaza`kanA, apAtra aMtara jyAta. 3 athavA A kAvya aMgata svalakSI hAvAthI e dRSTie arthAtara ema paNa samajAvA cAgya che ke pUrve kAI prasa Mge ' punarjanma nathI, pApa puNya nathI,' ityAdi nAstika tattvavicAra tara'ga peAtAne AvI gayela paNa pAte ananya tattvaciMtaka hAI tenuM nivAraNa karatAM ema bhAvanA kare che--laghuvayathI tattvajJAnanA adbhuta bedha thayA eja ema sUcave che ke tu gati Agati zAne zeAdhe che? arthAt janmAMtara pratye gati, gamana athavA janmAMtaramAMthI Agati--Agamana che ke nahi ? e tuM zA mATe zeAdhavA jAya che ? kAraNa ke laghuvayathI tattvajJAnanA adbhuta bedha thayA te pUrva saMskAra vinA mane nahi. mATe punarjanmAdghi aMge tArI zakA asthAne che. 1 2. je jJAnasa'skAra atyaMta abhyAse thavA ceAgya che te te nAnI vayamAM ja, parizrama vinA sahaja svabhAve ja jAgRta thayA che, tethI have bhava dhAraNa karavA saMbaMdhI zaMkAne sthAna ja kayAMthI rahe? 2 3. jema jema buddhinI, jJAnanI alpatA che ane meha, mamatva, AsaktinI pragaTatA vadhAre che tema tema apAtra jIveAnA aMtaramAM, ajJAnanI adhikatA haiAvAthI, temane bhava-janma maraNa saMbaMdhI zaMkA bhaya prakhaLapaNe vidyamAna heAya che. 3 2 For Personal & Private Use Only Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lavaye tattvajJAnI karI kalpanA dRDha kare, nAnA nAsti vicAra; paNa asti te sUcave, eja kharA nirdhAra. 4 A bhava vaNa bhava che nahIM, eja taka anukULa; vicAratAM pAmI gayA, Atmadharmanu mULa. pa [aMgata] Ga 4. evA ajJAnIo AtmA nathI, dhama nathI, meAkSa nathI ityAdi aneka prakAranA nAstika vicAro, pharI pharI kalpanAo karIne dRDha kare che, chatAM te kalpanAo karanAra che tenu tA astitva che ke nahi ? ane te kaNa che ? ema jarA vicAra kare teA te te kalpanAnA karanAra, jANanAra dekhanAra caitanya sattAtmaka AtmA evA keI padAtha che evuM AtmAnA astipaNAnuM sUcana, bhAna thAya. ane te AstikapaNAthI tattvane yathA nirdhAra thAya eja kharA nirdhAra che. athavA arthAtara ema paNa ghaTe che ke keAI kalpanA karI nAnA prakAranA nAsti vicAra dRDha kare, paNa 'asti te sUcave' I, te nAnA prakAranA nAsti vicAra ja asti che ema sUcave che. jJAtimAM-na + antimAM ja sUcana thAya che ke 'asti' che. 'asti'vinA nAstinA vicAra paNa uddabhavata nahiM. 4 5. jenuM madhya hAya tenuM pUrva pazcAt eTale AgaLa pAchaLa heAvApaNuM avazya ghaTe che. tema A bhava jo che te tenI pahelAMnA bhava paNa avazya hAvA joI e. pUrva bhava vagara A bhava hAvA zakaya nathI. eTale A jIva A bhavamAM jyAMthI AvyA te pUrvabhava avazya hAvA cAgya che. arthAt e vicA For Personal & Private Use Only Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM raNa, nyAyayukta tarkathI AtmAnuM astitva, nityatva, kartRtva, letRtva, Adi sarva tatva anubhavamAM AvavA egya che. mATe e tarka, vicAraNuM tattva prApti mATe anukULa yaMgya sAdhana che. tethI evI vicAraNAmAM AgaLa vadhatAM vicAravAnI che AtmadharmanuM mULa, AtmAnuM jJAna pAmI kRtArtha thaI gayA che. athavA arthAtare jene parIkSApUrvaka tatvavicAranI zreNIe caDhavuM che tene te "A bhava vaNa bhava che nahIM eja tarka anukULa" A bhava vinAne bIje bhava che nahi eja tarka anukULa che. kAraNa ke e tarka karatAM temAM virodhanI pratIti thatAM, vicAradazA vardhamAna thatAM AtmadharmanuM mULa evI jJAnadazA pAmI kRtArthatA thavA gya che. For Personal & Private Use Only Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA. na. 1/32] dhanya re divasa dhanya re divasa A ahe, jAgI re zAMti apUrva re; daza varSe re dhArA ulasI, maTo udaya karmane garva re. dhanya. 1 egaNusase ne ekatrIse, Avya apUrva anusAra re; 12 dhanya re divasa A ahe! 1. ahe! A adbhuta AnaMdadAyI divasane dhanya che ke Aje keI apUrva zAMti jAgI che. Aje daza varSe jJAna ane vairAgyamaya aMtarapariNatirUpa anubhava amRta rasanI apUrva aMtaradhArA ullasI che. A aMtaradhArA je aMtaraMgamAM cAlu te hatI ja paNa bAhya upAdhi Adi saMjogAdhInapaNe jevI joIe tevI ullasatI nahatI, ullAsAyamAna thatI nahatI te ullasI"--uttarottara vRddhigata pariNAmapaNAne pAmI pragaTapaNe pragaTI nIkaLI, tenuM kAraNa upAdhirUpa pUrvakarmane tIvra udaya je redhaka hato tene garva maTayo, tenuM baLa maTayuM tethI aMtaradhArA aMtaramAM pragaTelI chatAM ullasatI nahatI te ullasI, pragaTa jaLahaLI UThI che! 1 2. ogaNIsene ekatrIse sAta varSanI vaye, apUrva anu For Personal & Private Use Only Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM ogaNusase ne betAlIse, addabhuta vairAgyadhAra re. dhanya. 2 ogaNIsaseM ne suDatAlIse, samakti zuddha prakANyuM re; zruta anubhava vadhatI dazA, nija svarUpa avabhAsyuM re. dhanya. 3. tyAM AvyA re udaya kAra, parigraha kArya prapaMca re; jema jema te haDaselIe, tema vadhe na ghaTe raMca re, dhanya. 4 sAra, jAtismRtijJAnarUpa pUrvanA aneka bhavenuM jJAna thayuM. ogaNIsone betALIse addabhuta vairAgyanI dhArA pragaTI. te kevI addabhuta! gavAsiSThane vairAgya prakaraNamAM zrI rAmane pragaTelA vairAgyanuM keI aneruM varNana che, te adbhuta vairAgya pragaTa. 2 3. ogaNIsene suDatAlIse zuddha nirmaLa samyagdarzanarUpa AtmajJAna ke anubhava prakAza pragaTayo. tethI zrutajJAna ane anubhavadazA niraMtara vadhatI cAlI. ane te vadhatA krame pitAnA zuddha AtmasvarUpane avabhAsa, prakAza, sAkSAtkAra vRddhigata thate gayo. 3 4. tyAM parigraha ane vyApArAdinI vadhatI pravRttirUpa prapaMcane kArame, bhayaMkara, prabaLa udaya tIvrapaNe AvyuM. te jema jema haDaseliye, dUra karIe tema tema vadhato cAlya, paNa eka paMca mAtra ghaTo, ocho thaye nahi. 4 : For Personal & Private Use Only Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77. dhanya re divasa vadhatuM ema ja cAliyuM, have dIse kSINu kAMI re; kame karIne je te jaze, ema bhAse manamAMhi re. dhanya. 5 yathA hetu je cittane. satya dharmano uddhAra re, thaze avazya A dehathI; ema thaye niradhAra re. dhanya. 6 AvI apUrva vRtti ahe, thaze apramatta ega re; kevaLa lagabhaga bhUmikA, spazIne deha viga re. dhanya. 7 5. e pramANe e udaya Aja sudhI vadhate ja cAle che. paNa have kAMI kSINa thaye jaNAya che ane keme karIne te pUrepUre jaze ema manamAM bhAsI rahyuM che. 5 6. jJAnI puruSane sanAtana sanmArga jayavaMta vate ema tene uddhAra karavAnI je aMtarecchA hatI, te aMtaranA Azaya mujaba, citte ciMtavyA mujaba, sanAtana satya vItarAga mekSamArgane uddhAra, prakAza, pradyota, prabhAvane avazya A dehathI thaze ema nizcaya thayo che. 6 7. aMte apUrva vRtti, ananya AtmapariNati pragaTIne nirvikalpa samAdhinI zreNarUpa apramatta ega, ekAgra sthAnamagna For Personal & Private Use Only Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 zrImad rAjacaMdrakAvya-amRta-jharaNAM avazya karmane bhega che, bhegava avazeSa re; tethI deha eka ja dhArIne, jANuM svarUpa svadeza re. dhanya. 8 dazA prApta thaze ane kevaLa lagabhaga bhUmikAne sparzIne dehano viyAga thaze arthAt apUrva samAdhimaraNarUpa mRtyu mahotsavane pAmIzuM. 7 8. pUrva prArabdharUpa karmane bhega avazya bhegavavAne bAkI che tethI eka ja deha dhArIne sarva karma kSaya karIne nija zuddha sahajAnmasvarUpa svadeza, siddhipadamAM jaI virAjazuM. 8 For Personal & Private Use Only Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 mi mAtra 15] bhaktino upadeza teTaka chaMda zubha zItaLatAmaya chAMya rahI, - manavAMchita jyAM phaLapaMkti kahI; jinabhakti graha taru kalpa ahe, bhajIne bhagavaMta bhavaMta lahe. 1 13 bhaktine upadeza 1. traNa lekamAM sarva upara jenI ekachatra ApyuM varte che evA rAgadveSa, meha Adi aMtaraMga zatruone jeNe jItyA, te jina, arihaMta, vItarAga, sarvajJa, parama Atma ezvaryapade yukta, paramAtmapade virAjamAna, jinezvara bhagavAna nanI bhakti aho! AzcaryakAraka mAhAtmyavALI che. kalpavRkSa samAna vAMchita phaLane e ApanAra che. tethI zubhakarmarUpa puNya upArjana thAya che ane te svargAdimAM surendra narendrAdinAM uttama sukha-samRddhipUrNa pade virAjita kare che je e kalpavRkSanI zItaLa chAyA samAna sukhakara che ane pariNAme ajarAmarapada rUpa zAzvata mekSanAM anaMta sukharUpa phaLane Ape che. ahe, bhavya ! AvI kalpavRkSa samAna anupama phaLadAyaka prabhubhaktine tame dhAraNa kare ane bhagavAnane bhajIne anaMta duHkhamaya apAra bhavabhramaNane aMta ANe. 1 For Personal & Private Use Only Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM nija AtmasvarUpa mudA pragaTe, manatApa utApa tamAma maTe; ati nirbharatA ghaNudAma grahe, bhajIne bhagavaMta bhavaMta vahe. 2 samabhAvI sadA pariNAma thaze, jaDa maMda adhogati janma jaze; zubha maMgaLa A paripUrNa cahe, bhajIne bhagavaMta bhavaMta lahe. 2. bhagavAnanI bhaktithI, potAnA svarUpano sAkSAtkAra thatAM, zuddha AtmasvarUpane atIndriya AnaMda pragaTe che, ane tethI aMtaramAM Adhi, vyAdhi, upAdhirUpa saMsAranA samasta tApa temaja utAparUpa ciMtA, phikara, pIDA Adi du:kha maTI jaI parama zAMti ane sukha prApta thAya che. - vaLI prabhubhaktithI vinA mUlya, pUrvakRta karmonI atyaMta nirjarA (ekadeza kSaya) thAya che. mATe bhagavAnane bhajIne bhava bhramaNane aMta pAme. 2 3. AtmAthI bhinna anAtmasvarUpa, jaDa evA dehAdimAM mohamamatva hevAthI temAM rAgadveSa, ISTa aniSTa Adi zubhaazubha bhAve thayA ja kare che. te viSama pariNati karmabaMdhanuM kAraNa thAya che. bhagavAnanI bhaktithI zuddha bhAva ane svarUpadarzana pamAya che tethI samatAbhAva ke samapariNati Ave che, jethI navIna karmabaMdha aTake che. ane pUrva saMcita karma kSaya thAya che. arthAt abaMdhadazA prApta thAya che. nigodAdi adhe For Personal & Private Use Only Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhiktine upadeza zubha bhAva vaDe mana zuddha kare, navakAra mahApadane samare; nahi eha samAna sumaMtra kahe, | bhajIne bhagavaMta bhavaMta lo. 4 gatimAM, jyAM jJAna guNa atyaMta AvaraNa pAmI jaI, jIva jaDa, jJAnazUnya je thaI atyaMta duHkha pAme che, tevI apegatinAM janmamaraNAdinAM duHkha, abaMdhadazA prApta thAya te ja TaLe che. ane tyAre ja sarvottama sagati ke paMcama gatirUpa mekSapadane sAdhI A jIva parama zreya prApta karavA bhAgyazALI bane che.. e pApane TALavAne ane mokSarUpa parama zreya pAmavAne A zubha maMgaLadAyaka ga, avasara paripUrNa rIte sArthaka thAya tema che, yAvat saphaLatA sAdhI kRtArtha thAo. arthAt bhagavAnane bhajIne bhavabhramaNane aMta ANe. 3 4. mana niraMtara azubha bhAve, pApanA vicArethI azuddha, malina thaI rahyuM che, tene prabhusmaraNarUpa bhaktimAM joDI zubhabhAva vaDe zuddha, niSpApa, pavitra banAve. arahiMta, siddha AcArya, upAdhyAya ane sAdhu bhagavAna e pAMceya zuddha sahaja AtmasvarUpanA anubhava sukhamAM virAjita hevAthI parame sthita: parameSTina: parama pade sthita evA parameSTi bhagavAna kahevAya che. temane namaskAra karavArUpa je navakAramaMtra ke parameSimaMtra temAM manane lIna karI, jagatamAM sarvottama evAM e pAMca paramapada tenuM smaraNa dhyAna ciMtavana kare. e For Personal & Private Use Only Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM karaze kSaya kevaLa rAma kathA dharaze zubha tasvarUpa yathA; pacaMda prapaMca anaMta dahe, bhajIne bhagavaMta bhavaMta lahe. 5 maMtra je uttama bIje maMtra kahyo nathI. mATe e bhagavAnane bhajIne bhavabhramaNane aMta ANe. 4 paradravyamAM alpa paNa meha, mamatA rAgabhAva che tyAM sudhI sarva zAstrone jANanAra paNa mukta thatA nathI. tethI rAgadveSa meha Adi karmabaMdhanAM kAraNe, tenI kathA, sarvathA tajI deze te ja pavitra evuM Atmatattva hRdayamAM dhAraNa karavA, ane tene pragaTa karI sadAya tethI virAjita rahevA, bhAgyazALI thaze. parama tatvajJa zrImad rAjacaMdra kahe che ke AtmajJAnathI pragaTatA AtmadhyAnarUpa prabaLa agni vaDe karmanA anaMta prapaMcane, vistArane, mAyA jALane, bALI bhasma karI do, ane zuddha sahaja AtmasvarUpa evA bhagavAnane bhajIne bhavabhramaNano aMta ANe. 5 For Personal & Private Use Only Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] kALa keIne nahi mUke harigIta motItaNu! mALA gaLAmAM mUlyavaMtI malakatI, hIrAta zubha hArathI bahu kaMThakAMti jhaLakatI AbhUSaNethI opatA bhAgyA maraNane joIne, jana jANIe mana mAnIne nava kALa mUke kene. 1 maNimaya mugaTa mAthe dharIne karNa kuDaLa nAkhatA, kacana kaDAM karamAM dharI kazIe kacAza na rAkhatA; 14 kALa keIne nahiM mUke 1. jenA gaLAmAM mUlyavAna metInI mALAzebhatI hatI, hIrAnA uttama hArathI jenA kaMThanI kAMti atyaMta jhaLaktI hatI, temaja aneka alaMkArothI vibhUSita je zebhatA hatA, tevAo paNa maraNane dekhatAM ja bhAgI gayA. arthAta kALane vaza thaI maraNa pAmI cAlyA gayA. tethI he bhavyajane ! A nakakI jANajo ane manamAM ekkasa mAnaje ke kALa keIne ya mUkanAra nathI. arthAt A badhuM tajIne ApaNe jarUra eka veLA javuM ja paDaze. 1 2. jeo mastaka para maNimaya mugaTane dhAraNa karatA hatA, jamAM caLakatAM kuMDaLa paheratA hatA, hAthamAM suvarNanAM kaDAM paheratA hatA, ane vastrAlaMkArathI vibhUSita thaI suMdara dekhA For Personal & Private Use Only Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM paLamAM paDyA pRthvIpati e bhAna bhUtaLa bane, jana jANIe mana mAnIe nava kALa mUke keIne. 2 daza AMgaLImAM mAMgalika mudrA jaDita maNiyathI, je parama preme pUratA pacI kaLA bArIsthI; e veDha vITI sarva cheDI cAliyA mukha dhoIne, jana jANIe mana mAnIe nava kALa mUke keIne. 3 mUcha vAMkaDI karI phAMkaDA thaI lIbu dharatA te pare. kApela rAkhI kAtarA harakeInAM haiyAM hare; e sAMkaDImAM AviyA chaTakyA tajI sahu seIne. jana jANIe mana mAnIe nava kALa mUke keI ne. 4 vAmAM kazIya kacAza rAkhatA nahotA evA rAjAdhirAja paNa paLamAM bebhAna thaIne, pRthvI upara paDI, maraNa pAmI gayA che. mATe he bhavyajano ! nakakI jANajo ane manamAM cakkasa mAna ke kALa keIne ya mUkanAra nathI. 2 3. dazeya AMgaLImAM je mANeka jaDelI suMdara vIMTIo paheratA hatA, tathA kAMDAmAM suvarNanI jhINI nakazInI kArIgarIvALI picI parama prItipUrvaka paheratA hatA, te sarva veDha ane vIMTI Adi cheDIne, meM dhoIne, cAlyA gayA. mATe he bhavya ! A nakkI jANajo ane manamAM cikkasa mAnaje ke kALa keIne ya mUkanAra nathI. 3 4. je vAMkI mUcha karIne, phAMphaDA thaIne te upara lIMbu rAkhatA hatA, tathA je suMdara kApelA vALathI sau keInAM manane AkarSatA hatA, te paNa saMkaTamAM paDIne, sagavaDe mUkIne For Personal & Private Use Only Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kALa keIne nahi mUke che khaMDanA adhirAja je caMDe karIne nIpajyA, brahmAMDamAM baLavAna thaIne bhUpa bhAre UpajyA e catura cakI cAliyA hotA nahotA hoIne, jana jANue mana mAnIe nava kALa mUke keIne. 5 je rAjanItinipuNatAmAM nyAyavaMtA nIvaDayA, avaLA ye jenA badhA savaLA sadA pAsA paDayA; e bhAgyazALI bhAgiyA te khaTapaTe sau khAIne, jana jANIe mana mAnIe nava karI mUke keIna. 6 cAlyA gayA. mATe he bha! nakkI jANajo ane manamAM cokkasa mAnaje ke kALa keIne ya mUkanAra nathI. 4 5. pitAne parAkrame karIne je cha khaMDanA adhirAja banyA hatA, tathA brahmAMDamAM baLavAna thaIne je mahAna rAjAdhirAja kahevAyA hatA evA catura cakravartI e paNa jANe kadI thayA ja nahetA evI rIte maraNane zaraNa thaI cAlyA gayA. mATe he bhavyo! nakakI jANa ane manamAM cakkasa mAnaje ke kALa keIne ya mUkanAra nathI. 5 6. rAjanItinI nipuNatAmAM je nyAyI tarIke gaNAyA hatA, ane sadbhAgyayoge, avaLAM karavA jatAM paNa jenAM badhAM ja kAryo sadA savaLAM thatAM hatAM, evA bhAgyazALI paNa e badhI khaTapaTo mUkIne bhAgI gayA. mATe he bho! nakkI jANajo ane manamAM ekkasa mAnaje ke kALa keIne ya mUkanAra nathI. 6 For Personal & Private Use Only Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM taravAra bahAdura TekadhArI pUrNatAmAM pipiyA, hAthI haNe hAthe karI e kesarI sama dekhiyA evA bhalA bhaDavIra te aMte rahelA reIne, jana jANIe mana mAnIe nava kALa mUke keIne. 7 7. je taravAra calAvavAmAM bahAdura hatA, potAnI Teka mATe maranAra hatA, sarva rIte saMpUrNa jaNAtA hatA, hAthIne hAthathI haNIne je siMha samAna baLavAna dekhAtA hatA, evA zUravIra paNa aMte raDatA ja rahI gayA. mATe he bhavya ! ATaluM nakkI jANajo ane manamAM cakkasa mAnaje ke kALa keIne ya mUkanAra nathI. 7 For Personal & Private Use Only Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 [ mAta 34] brahmacarya mahimA (deharA) nirakhIne navayauvanA leza na viSayanidAna; gaNe kASThanI pUtaLI, te bhagavAna samAna. 1 15 brahmacarya mahimA 1. navIna yuvAvasthAne pAmela, sarvAga suMdara evI navayauvanAne jotAM, daSTi tenA rUpa upara sthira thatAM, vivekIne alpa paNa viSayanI IcchAthI vikArabhAva ke kAmaganI IcchAnuM mULa paNa UgavuM saMbhavatuM nathI, paNa satata jAgRta evI tattvadaSTithI deha ane AtmAne bheda spaSTa bhAsyamAna thaI bhedavijJAnanI bhAvanA prabaLapaNe kurAyamAna thAya che. ane tethI ciMtave che ke aho ! suMdara dekhAtI evI A indravAraNAM (viSaphaLa) jevI kAyAne vicAravAnane kadI vizvAsa ke meha tha ghaTe khare ke ? jJAnIoe tene maLamUtranI khANa, azucine bhaMDAra, rega jarA maraNAdine rahevAnuM dhAma, kSaNamAM viNasI javAnA svabhAvavALI kSaNabhaMgura, asAra, anya, ane duHkhane ja hetu gaNuM che te kevaLa satya che. temAM prema, prIti, meha, mamatva, Asakti ke vikArabhAva garbhAvAsarUpa bhayaMkara kArAgRhanAM kAramAM dukhethI mAMDI, janma jarA maraNa Adhi vyAdhi upAdhirUpa AkhA saMsAra paribhramaNano hetu bane che, ane saMsAranAM baMdhanemAM sadAya jakaDAI rahevuM paDe che, mATe te deha tarapha daSTi For Personal & Private Use Only Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNuM na detAM, dakSyane adazya karI, adazyane dazya karI, aMdara rahelA caitanyane jouM, aMtara draSTithI sarvatra AtmA, AtmA, tuhi, taMhi, eka eja paramAtmatattvane jouM, sarva AtmAonuM ane mAruM mULa zuddha caitanya AnaMdaghana paramAtmasvarUpane ciMtavuM, bhAvuM, dhyAvuM, anubhavuM te kevuM apUrva Atmazreya sadhAya ? dareka zarIramAM birAjamAna caitanya svarUpa AtmA te mULa zuddha cidAnaMda jJAnamaya parabrahma paramAtmA samAna ja che. tethI, gurugame prApta aMtaraMga dRSTithI sAthe, e zuddha caitanya jJAnAnaMdamaya parabrahma svarUpa mArA AtmAmAM vRttinI ekAgratArUpa ramaNatA ke cardhArUpa brahmacarya e ja aho mAruM sarvoparI dayeya! e mArA abhuta aciMtya sukhanidhAna svarUpAnaMdane mUkIne anyatra a5 paNa sukhanI saMbhAvanA saMbhave ja kyAMthI? jagata ISTa nahi AtmathI," athavA "AtmAthI sau hIna" e parama kRpALu jJAnIone niSkarSarUpa parama nizcaya, asAra bhegathI vairAgya ane parabrahmarUpa nija svarUpamAM vRttinI ramaNatA, caryArUpa brahmacaryanuM utkRSTa mAhAtmya pratibodhe che. tethI mArA aMtaraMga Atmika sAmrAjyarUpa anaMta jJAnAdi svAbhAvika Atmaaizvarya AgaLa A jagata ke traNeka tRNa samAna tuccha che, te AvAM kaI paNa prabhane mane meha, mamatva ke AsaktinuM kAraNa banI zake ja kema? ItyAdi sAdhanA prabaLa avalaMbane, brahmacaryarUpa amUlya mahA vrata vibhUSita je brahmaniSTha vivekI mahAtmA suMdara strInA rUpathI leza paNa vikAra pAmavAne badale strInA zarIrane jaDa lAkaDAnA pUtaLA jevuM gaNe che ane pite nirvikAra paramAnaMdamaya parabrahmanI bhAvanAmAM For Personal & Private Use Only Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brahmacarya mahimA 89 A saghaLA saMsAranI, ramaNa nAyakarUpa; - e tyAgI tyAguM badhuM, kevaLa zekasvarUpa. 2 tallIna rahI indriyayathI svAnubhava svarUpAnaMdane AsvAde che, te mahAbhAgya saMyamI bhagavAna samAna dhanyarUpa che. 1 2. A Akho saMsAra, janmamaraNarUpa paribhramaNa, strIthIja, strImAM AsaktithI ja Ubho thayo che, Takyo che. tethI samasta saMsAra paribhramaNarUpa duHkhada avasthAnuM mukhya kAraNa strImAM anurAgarUpa abrahmasevana che. eka strImAM AsaktirUpa abrahmacaryathI saMtAna paraMparAnI ane gRha kuTuMba parivArAdi saMsAranI samasta upAdhi ke AraMbha parigraharUpa bhayaMkara baMdha avasthA UbhI thAya che. tethI dhanAdi upArjana arthe nizadina ghAMcInA baLadanI mAphaka jIvane parAdhInapaNe maMDyA rahevuM paDe che. te kAraNe satsaMga, sabaMdha Adi paramArtha ArAdhavAne ke nijavicAra kartavyarUpa dharmathI Atmazreya sAdhavAne alpa paNa avakAza prAye prApta thatuM nathI. jethI amUlya manuSyabhava Adi durlabha ga vyartha gumAvI daI, amUlya kamANa hArI javA jevuM thAya che. "je ke strImAM doSa nathI, paNa AtmAmAM deSa che, ane e deSa javAthI AtmA je jue che te adbhuta, AnaMdamaya ja che, mATe e doSathI rahita thavuM" eja zreyaskara che. tethI strIne paryAya daSTithI jovA karatAM dravya dRSTithI, AtmArUpe jovAya te nirvikAra dRSTi sAdhya thAya ane sarva zreyanuM mULa evuM brahmacarya prApta thAya. For Personal & Private Use Only Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM tethI jeNe strIne, strI pratyenA mehane, Asaktine tyAga karyo teNe vAstavika rIte AkhA saMsArane, saMsAra upAdhinA mULano tyAga karyo ema jJAnIo kahe che. kAraNa tethI jIva anya sarva baMdhane TALI nirAraMbhI ane niSparigrahI thaI, sadgurunI AjJA ArAdhavAmAM jIvana samarpaNa karI, satsaMga sadudhanA pratApe svapara zreyane sAdhI parama kRtArtha thaI jAya che. mATe jeNe eka abrahmane tyAga karyo teNe vAstavika rIte kevaLa zekasvarUpa ane tyAgavA gya evuM sarva-pararamaNatArUpa akArya-tyAgI dIdhuM. eja kAraNathI pAMceya mahAvratamAM brahmacarya mahAvratane sarvoparI gayuM che. jenI keDane bhaMga thAya che tenuM prAye badhuM baLa parUi kSINapaNane pAme che, tema jene jJAnInA kRpAprasAde brahmavratanI prApti thAya che tene saMsAra vAsanArUpa mehanI keDano bhaMga thaI jAya che ane tethI anukrame mehane parAjaya karI, sarva karmone kSaya karI, anaMta sukhazAMti ane AnaMdanuM dhAma ajarAmara zAzvata evuM nija zuddha sahaja AtmasvarUpa mekSapada prApta karI te saMsArarUpa anaMta kalezano sarvathA aMta ANe che. tethI tene pararamaNatArUpa abrAthI bhavamAM bhaTakavAnuM TaLI jAya che, ane AmaramatArUpa brahmaniSTha dazAthI nija AnaMdamaMdiramAM niraMtara nivAsa pAmI te zAzvata sukha ane zAMtimAM sadAne mATe virAjamAna thaI parama dhanyarUpa, traNe lekamAM pUjya jagataziromaNi siddha paramAtmA bane che. 2 For Personal & Private Use Only Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bramacaya mahimA eka viSayane jItatAM, chyo sau saMsAra; nRpati jItatAM jItiye, daLa pura neadhikAra. 3 viSayarUpa aMkuzI, DhaLe jJAna ne dhyAna; leza madirApAnathI, chAke jyama ajJAna. 4 3. jema eka rAjAne jItatAM tenI sa senA, nagara, rAjyasattA Adi samasta jitAI jAya che, tema eka kAmabhAganI icchA, AsaktirUpa indriyaviSayane jItatAM mahA mehu rAjAnI sava senAnA parAjaya thAya che. ane mehane parAjaya thatAM sa ka kSaya thaI saMsAra paribhramaNane aMta Ave che. samasta saMsAra mehane vaza che, te meha jeNe jItyA teNe samasta soMsArane jItyA. tevA trilekavijayI mehujit mahAtmAonA aMtaraMga puruSA parAkramane dhanya che! 3 ta 4. alpa paNa madirA, dAru pInArane jema tenA chAka, kepha caDhe che, ane tethI pAte keNu che ? kevAM ga MdakInAM sthAnamAM paDaco che? peAtAnI pAsenuM dhanAdi kALu laI le che ? pAte zu akavAda karI rahyo che ityAdi kaI bhAna rahetuM nathI ane ajJAna, bebhAnapaNuM vadhI jAya che, tema alpa paNa kAmaleganI IcchArUpa viSayanu mULa jo aMtaHkaraNamAM Uge che te uttama jJAna dhyAnamAM pravatA evA AtmAe paNa tyAMthI patita thaI jAya che. jene AtmajJAna thayuM che tevA jJAnIonA puruSAtha viSaya kaSAyanA jaya karI niraMtara svAdhyAya dhyAnAdithI anubhava AnadamAM nimagna rahevAnA heAya che. tevA jJAnIonA hRdayamAM paNa For Personal & Private Use Only Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNuM je viSayavAsanAnAM mULa UgI nIkaLe, arthAt alpa paNa kAmecchA jAge te temane paNa te jJAna dhyAna Adi AtmannatinAM unnata zikharethI patita thaI jatAM vAra lAgatI nathI to pachI tethI nyUna bhUmikAmAM rahelA mumukSue keTalI badhI jAgRti rAkhavI ghaTe che te vicAravA egya che. - ""mehanIya'nuM svarUpa A jIve vAraMvAra atyaMta vicAravA jevuM che. mahinIe mahA munIzvarane paNa paLamAM tenA pAzamAM phasAvI atyaMta riddhisiddhithI vimukta karI dIdhA che. zAzvata sukha chInavI kSaNabhaMguratAmAM lalacAvI rakhaDAvyA che. nivikalpa sthiti lAvavI, AtmasvabhAvamAM ramaNatA karavI, mAtra dRSTAbhAve rahevuM, e jJAnIne ThAma ThAma baMdha che te bedha yathArtha prApta thaye A jIvanuM kalyANa thAya." - zrImad rAjacaMdra viSayanuM AvuM durjayapANuM jANuM nAhiMmata na thatAM apramatta puruSArthathI tene parAjaya karavA sAdha zastrane satata upayoga parama avalaMbanarUpa thAya che. kheda nahi karatAM zUravIrapaNuM grahIne jJAnIne mArge cAlatAM mekSapATaNa sulabha ja che. ' viSaya kaSAyAdi vizeSa vikAra karI jAya te vakhate vicAravAnane pitAnuM nivacaMpaNuM joIne ghaNuM ja kheda thAya che ane AtmAne vAraMvAra niMde che, pharI pharIne tiraskAranI vRttithI jeI pharI mahaMta puruSanAM caritra ane vAkyanuM avalaMbana grahaNa karI, AtmAne zaurya upajAvI, te viSayAdi sAme ati For Personal & Private Use Only Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brahmacarya mahimA je navavADa vizuddhathI, dhare ziyaLa sukhadAI bhava tene lava pachI rahe, tattvavacana e bhAI 5 suMdara ziyaLa surataru, mana vANuM ne deha; je naranArI sevaze, anupama phI le teha. 6 haTha karIne tene haThAve che, tyAM sudhI nIce mane besatA nathI, tema ekale kheda karIne aTakI rahetA nathI. eja vRttinuM avalaMbana AtmAthI jIvoe lIdhuM che, ane tethI ja aMte jaya pAmyA che. A vAta sarva mumukSuoe mukhe karI hRdayamAM sthira karavA egya che." 4 - zrImad rAjacaMdra 5. bhagavaMte vizuddha brahmacaryane mATe nava vADa kahI che : (1) vasati, (2) kathA, (3) Asana, (4) Indriya nirIkSaNa, (5) kukyAMtara, (6) pUrvakIDA, (7) praNata, (8) atimAtrAhAra, (9) vibhUSaNa. brahmacaryanI rakSA karavA mATenI A nava vidhine nava vADanuM rUpa ApI tatvoe adbhuta bodha prakAra che. AtmAnaMdathI paripUrNa anaMta Atmika sukhane ApanAra A ziyaLa, brahma caryarUpa mahAvratane je mekSAthIe nava vADarUpa nava vidhithI surakSita rAkhI vizuddhapaNe nirdoSapaNe te vrata dhAraNa kare che, pAlana kare che, te mahAbhAgya Akho saMsAra samudra saheje tarI jaI tene kAMThe AvI jAya che. tene alpamAtra saMsAra bAkI rahe che. tethI te zIdhramuktigAmI bane che. ema tattvanuM kathana che. 5 6. A ziyaLarUpa suMdara kalpavRkSane je bhAgyazALI naranArIo mana vacana kAyAthI sevaze te svarga ane mokSanA For Personal & Private Use Only Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-AdhAM pAtra vinA vastu na rahe, pAve Atmika jJAna; pAtra thavA evo sadA, brahmacarya atimAna. 7 anupama sukharUpa sarvottama phaLane pAmaze. ane manuSyabhava Adi sarva durlabha ganI saphaLatA sAdhI parama dhanyarUpa banaze. 7. jema siMhaNanuM dUdha mATInA vAsaNamAM Take nahi paNa tene mATe suvarNanuM pAtra joIe tema AtmajJAna rahI zake evI pAtratA prApta thavA tathA temAM sthiti thAya tevI gyatA AvavA brahmacarya sarvoparI sAdhana che. mATe he matimAna mumukSuo! tame sadAya brahmacaryanuM pAlana kare. pAtra vinA vastu nahi rahe kAraNa ke vastu mATe bhAjana joIze. pANuM Adi mATe pAtra joIe tema pAtratA mATe brahmacarya che. e meTo thaMbha che. je mana viSaya vikAramAM jAya te kaTAra laIne marI jaje, jhera khAje. jIvane AtmAnuM bhAna nathI, khabara nathI. jIvane eka sArI vastu meTAmAM maTI brahmacarya che. pitAnI ke pArakI strI sevana na karavI. A leka strIthI baMdhANe che. ane tethI janma maraNa thaze. mATe e mUka. mUkyA vagara chUTake nathI. e camatkArI vAta che. je e leze tenuM kAma thaI jaze. vItarAga mArga apUrva che. jeTaluM kare eTaluM ochuM che. mATe pAtra thavA brahmacaryane buddhimAne niraMtara seve che." - zrImad laghurAja svAmI egyatA mATe brahmacarya e meTuM sAdhana che. asatsaMga e moTuM vidhra che. For Personal & Private Use Only Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brahmacarya mahimA sarva prakAranA AraMbha tathA parigrahanA saMbaMdhanuM mULa chedavAne samartha evuM brahmacarya parama sAdhana che. mahAraudra evuM abrahmacarya, pramAdane rahevAnuM sthaLa, cAritrane nAza karanAra, te A jagatamAM muni Acare nahi. paramArtha hetu mATe nadI utaravAne TADhA pANInI munine AjJA ApI paNa abrahmacaryanI AjJA ApI nathI; ne tene mATe kahyuM che ke a5 AhAra karaje, upavAsa karaje, ekAMtara karaje, chevaTe jhera khAIne maraje, paNa brahmacarya bhAMgIza nahi. "sarva cAritra vazIbhUta karavAne mATe, sarva pramAda TALavAne mATe, AtmAmAM akhaMDa vRtti rahevAne mATe, mokSasaMbaMdhI sarva prakAranA sAdhananA jayane arthe "brahmacarya" addabhuta anupama sahAyakArI che, athavA mULabhUta che. 7 - zrImad rAjacaMdra For Personal & Private Use Only Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [70] Atmadharma ane gurusevA visaM. 1945 bhinna bhinna mata dekhIe, bheda daSTine eha; eka tatvanA mULamAM, vyAkhyA mAne teha. 1 teha tattvarUpa vRkSanuM, Atmadharma che mULa; svabhAvanI siddhi kare, dharma te ja anukULa. 2 16 Atmadharma ane gurusevA 1. eka ja padArthane, jema vAdaLAMvALA ke vAdaLAM vagaranA divasa ke rAtrimAM, keI bALaka, vRddha, cittabhramavALA ke vikArI netravALA manuSya ke pazu vagere judA judA prakAre dekhe che, samaje che, tema jagatanA ja dharmasaMbaMdhI pita pitAnI samajaNa, pazama, kuLasaMskAra tathA maLelA upadeza anusAra aneka prakAre bhinna bhinna dRSTi athavA mata dharAve che. jagatamAM je aneka prakAranA dharmamata pravarte che tenuM kAraNe prAye, sAmAnyapaNe evI oghadraSTi che. ' arthAt A jagatamAM judA judA dharmamata dekhavAmAM Ave che te daSTinA bhedanA kAraNe che. e sarva dharmamate paramArthathI eka tattvanA mULamAM vyApIne rahyA che ema mAne, samaje. 1 2. te tatvarUpa vRkSanuM Atmadharma e mULa che. ane e AtmadharmarUpa svabhAva jenAthI prApta thAya, pragaTa thAya teja anukULa, yathArtha dharma che. arthAt AtmasvabhAvane AvaraNa kara For Personal & Private Use Only Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmadharma ane gusasevA prathama Atmasiddhi thavA, karIe jJAna vicAra; anubhavI gurune sevIe, budhajanane nirdhAra. 3 kSaNa kSaNa je asthiratA, ane vibhAvika meha te jenAmAMthI gayA, te anubhavI guru joya. 4 bAhya tema atyaMtare, graMtha graMthi nahi hoya; parama puruSa tene kahe, saraLa dRSTithI joya. pa nAra karmakalaMka jenAthI dUra thAya ane saMpUrNa zuddha sahajAtma svarUparUpa Atmaaizvarya je dharmathI pragaTa thAya teja dharma yathArtha dharma che. 2 3. Atmasiddhi thavA mATe prathama jJAnamaya vicAra kartavya che, arthAt sadudhathI saddavicAradazA pragaTAvavA gya che. te sadha ane sadvicAradazA AvavA mATe AtmAne anubhava, pragaTa Atmadarzana je pAmyA che evA jJAnI gurune samAgama, sevA kartavya che. e jJAnIono nizcaya che. athavA jJAnI gurunA nizcaye ane temanI AjJAnA ArAdhanathI vicAradazA ane jJAnadazA pragaTAvanAra sAdha aMtaramAM prakAzI UThe che. ane tyAre ja AtmasiddhirUpa kRtArthatA thAya che. 3 4. tyAM prazna thAya ke anubhavI guru kene kahevA? te tenuM samAdhAna e che ke kSaNe kSaNe vRttinI asthiratA tathA vibhAvika, mithyAtvAdi vibhAvarUpa meha jenAmAMthI dUra thayela che, ane tethI nizadina jene AtmAno upayoga che, te anubhavI guru gaNAvA gya che. 4 5. jene bAhya parigraharUpa grantha, gAMTha, baMdhana ane aMta For Personal & Private Use Only Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM raMga mithyAtva Adi mAhagranthi rahI nathI tene, yathArtha dRSTithI jotAM, parama puruSa kahevA ceAgya che. Adra kumAra, sthUlIbhadra ADhi mahAtmAoe snehanI gAMTha, baMdhana, kheDI teADI nAkhI te, lAhanI meDI teADavA karatAM atyaMta duSkara che. tethI danamAha ane cAritramAharUpa mukhya mAhanIya kanI granthi, aMdhana jeNe chedyAM te sarvajJa vItarAga dhanyarUpa paramapuruSa paramAtmapade virAjita thAya che. te paramapuruSe prakAzelA vItarAga sanmA, tathA tenuM yathA rahasya prApta karAvanAra zrImad sadgurudeva, e mekSArthi ne parama avalaMbanarUpa zreyaskara thAya che. 5 For Personal & Private Use Only Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 107 ] leAkasvarUpa rahasya muMbaI, phrA va.1,1946 (cApArka) 1 leAkapuruSasa sthAne kahyo,enA bheda tame kaI laDyo? enuM kAraNasamajyA kAMI, ke samajAvyAnI caturAi ? 1 zarIra parathI e upadeza, jJAna darzane ke uddeza; jema jaNAvA suNiye tema, kAMtA laie daie kSema. 2 17 17 lokasvarUpa rahasya (1) 1. jema puruSa be hAtha kamare daI paga paheALA karI Ubhe rahe tema leAkanuM svarUpa puruSasa sthAne, puruSAkAre kahyuM che, enA aMtarAzaya tame kAMI jANyA che ? athavA enA bIjA koI hetu tame samajyA che ? ke pachI upamAdvArA samajAvavAmAM e prakAre mAtra kathananI caturAI darzAvI che ? 1 2. * piMDe se| brahmAMDe' ema puruSa eTale manuSyazarIra uparathI lAkasvarUpanA Adha karAvavA che ke puruSa eTale AtmA, tyAM AtmAnA jJAnadarzana guNa AtmAkAra che temAM leAkanu svarUpa jhaLake che, pratikhikhita thAya che, tethI adhyAtmadRSTithI leAkane puruSAkAra kahyo che ? Ama anne prakAre je prazna thAya che tenuM samAdhAna tamane For Personal & Private Use Only Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNuM 2 zuM karavAthI pote sukhI? zuM karavAthI pote du:khI? pote zuM? kyAMthI che ApIenemAgezIghajavApa. 1 3 jyAM zaMkA tyAM gaNu saMtApa, jJAna tahAM zaMkA nahi sthApaka prabhu bhakita tyAM uttama jJAna, prabhu meLavavA guru bhagavAna. 1 kaMI samajAya che? e viSe je tame kaMI vicAra karyo hoya te tethI je kaMI samajAyuM hoya te jaNAve te saharSa sAMbhaLIe ane ame paNa amane je kaMI samajAya che te kahIe. ema paraspara vicAra vinimayathI kSema eTale kalyANa, Atmika zreya, sukhazAMtinI Apa-le karIe. 2 1. lekanuM svarUpa vicArIe, samajIe te pahelAM ApaNe pite zuM karavAthI yathArtha rIte sukhI thaIe? ane zuM karavAthI pite duHkhI thaI rahyA chIe? ApaNe pote keNa chIe? arthAt ApaNuM mULa vAstavika svarUpa zuM che? ane ApaNuM ahIM Agamana kyAMthI thayuM che? arthAt A pahelAM ApaNe AtmA kyAM kaI gatimAM hato? ItyAdi prazno aMtaramAM Uge che tenuM yathArtha samAdhAna vinA vilaMbe prApta karI nizaMka thavA yogya che. 1 1-2. uparanA praznonuM samAdhAna je zIdhra na thAya ane te saMbaMdhI zaMkAo rahyA kare te zaMkAthI cittamAM saMtApa For Personal & Private Use Only Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekasvarUpa rahasya 101 guru oLakhavA ghaTa vairAgya, te UpajavA pUvita bhAgya; tema nahIM to kaI satsaMga, tema nahIM te kaMI duHkharaMga. 2 thayA kare. mATe e zaMkAonuM samAdhAna satvara thaI nizaktA prApta thAya te ja cittazAMti thAya ane saMtApa TaLe. te zaMkAonuM samAdhAna kenI pAsethI karavuM ? jene jJAnadazA jAgI nathI evA ajJAnI pite te ajJAnavazAt tevI aneka zaMkAomAM DUbelA che, tethI tyAMthI te yathArtha samAdhAna thAya ja kayAMthI? mATe jene jJAna pragaTayuM che evA jJAnI sivAya bIje sthaLethI te yathArtha samAdhAna thavuM zakya ja nathI. bhAgyage evA jJAnane je vega thaye te pachI tyAM jJAnI pAse jJAna ja che, ajJAnane saMbhava ja nathI. ema jANI te je jJAna upadeze temAM saMdeha rAkhavA gya nathI. paraMtu teja yathArtha satya che ema niHzaMkapaNe avicaLa zraddhApUrvaka pramANa karI tene bahumAna, Adara, rucipUrvaka upAsavA gya che. jyAM prabhubhakti arthAta zuddha AtmasvarUpanI upAsanA che tyAM jJAna che, arthAt tevI zuddha sahaja AtmasvarUpanI ArAdhanA prApta thAya to jJAna pragaTe, te zuddhAtmAnI upAsanA pAmavA mATe jJAnI sarunI prApti thavI joIe, ane temane bhagavAnarUpa gaNI ArAdhavA joIe. guru jJAnI che ke nahi te oLakhavA mATe aMtaramAM saMsAra kArAgRharUpa duHkhamaya jANI For Personal & Private Use Only Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNuM je gAyo te saghaLe eka, sakaLa darzaneeja viveka samajAvyAnI zailI karI,syAdvAdasamajaNapaNuMkharI. 1 tethI chUTavAnI tIvra jijJAsA sahita vairAgyabhAva jAga joIe. vairAgya hoya te guru jJAnI che ke nahi te oLakhAya. te vairAgya pUrvanAM puNyarUpa mahAbhAgya hoya to athavA pUrve dharma ArAdhanA karI hoya te, saheje pamAya. nahi te A bhavamAM paNa je kaMI satsaMgane jema bane ane tene raMga lAge to sAce vairAgya jAge. athavA pitAnAM atyaMta priya mAnelAM evAM strI, putra, mitra, dhana AdinA viyoganA ke zArIrika vyAdhi AdinA keI duHkhanA prasaMga prApta thatAM saMsAra A ja asAra, anitya, azaraNarUpa, duHkhathI bharapUra che ema samajAI te pratye vairAgya jAge ane te AtmahitanI IcchAthI sadgurune ga zodhe te mArgane pAmI kRtArtha thavAya. 1-2 1. sarva darzane, dharma matoe pitapetAnI judI judI zalImAM eka eja paramAtmatatvane gAyuM che. temaja saMsAra asAra ane kevaLa duHkharUpa hovAthI tene tajavAne ane eka eja paramAtmasvarUpane bhajavAne viveka vicAra paNa sarva dazanemAM pita pitAnI zailIe darzAvela jaNAya che. paraMtu te yathArtha saMpUrNa samajAvavA mATe te vastunA anaMta guNa dharmone anulakSIne sarvajJa bhagavAne je syAdvAda zailI prarUpI che te kharI yathArtha, sarvottama che. tethI vastunuM sarvAga vAstavika saMpUrNa yathAtathya jJAna, samajaNa prApta thAya che. 1 , For Personal & Private Use Only Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokasvarUpa rahasya 103 mULa sthiti je pUche mane, te seMpI dau yegI kane; prathama aMta ne maye eka, lokarUpa aloke dekha. 2 2. tethI mULa sthiti eTale lekanuM svarUpa ke AtmAnuM mULa zuddha svarUpa je mane pUche to huM ema ja kahuM ke gi, eTale AtmasvabhAvanuM muMjana jene thayuM che evA jJAnI puruSe kahyuM che tevuM ja athavA sagI kevaLI sarvajJa bhagavAne pitAnA anaMta jJAnamAM te jevuM joyuM ane jaNAvyuM che tevuM ja che. kAraNa ke e vItarAga bhagavAna sarvajJa ane sarvadazI hovAthI temaja pAMtrIza atizaya yukta sarvazreSTha divya vacanaga dharAvatA hevAthI eja sarvazreSTha yathArtha jJAtA ane vakatA saMbhave che. ane tethI temano upadeza paramArthe sarvathA nizaMkapaNe mAnavA gya, ArAdhavA gya, zreyaskara gaNavA gya che. e sarvajJa bhagavAne kahyuM che ke anaMtAnaMta alakAkAza ke jemAM ekaluM AkAzadravya vyApta che tenI madhyamAM jIva, putra gela, dharma, adharma, AkAza ane kALa A cha dravyanA samUhurUpa leka, puruSAkAre rahyo che. ane te Adi madhya ane antamAM eTale traNe kALamAM eja rUpe rahevAne che. puruSa be paga paheLA karI kamare hAtha daI UbhuM rahe te AkAre leka che. tene pUrva pazcima vistAra A pramANe cheH cheka nIce be paganA aMtarano vistAra sAta rAju pramANa che. madhyamAM kaTi pradeza eka rAju pramANa che. be hAthanI eka keNIthI bIjI keNI sudhI vistAra pAMca rAju pramANe che. ane upara zidezane vistAra eka rAju pramANa che. eka For Personal & Private Use Only Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNuM rAju asaMkhyAtA dvIpa samudra pramANa mApe che. pUrva pazcima dizAmAM jema vadhato ghaTato vistAra che, tema uttara dakSiNamAM nathI. temAM sarvatra lekano vistAra sAta rAju pramANa che. lekanI UMcAI cauda rAju pramANa che ane kSetraphaLa 343 ghana raju pramANa che. lekanA madhyamAM eka rAju lAMbI, eka rAju paheLI ane cauda rAju UMcI trasanALI che. trasa jIvo A trasanALImAM ja che. tenI bahAra lokamAM sarvatra mAtra ekendriya jIno vAsa che. lekanI madhyamAM valayAkAre sthita eka lAkha ejananA vistAravALA jaMbudvIpanI madhyamAM eka lAkha ejananI UMcAI vALe meruparvata che. jaMbudvIpanI pharatA bamaNA bamaNa vistAravALA asaMkhyAtA dvIpasamudra che. temAM aDhI dvIpasudhI ja manuSyano nivAsa che. bAkInAmAM tiryaMca ane vyaMtara devanA nivAsa che. A madhyalekamAM upara tiSI denAM vimAne che. tenI upara vaimAnika denAM vimAna che. tenI upara nava raiveyaka vimAne, pAMca anuttara vimAne ane cheka upara siddhazilA che. A Urdhvaka kahevAya che. madhyalenI nIce AvelA adhalekamAM anukrame sAta narakabhUminI racanA che. tenI nIce nigada jene vAsa che. lekanuM svarUpa A saMkSepamAM atre je jaNAvyuM che tene vistAra anya vikasAra, trilekaprati Adi granthathI jANavA egya che. [ A leka sarvatra jIva ajIvathI saMpUrNa bharapUra che. temAM rahelAM dharma, (gatimAM udAsIna sahAyaka), adharma, (sthitimAM For Personal & Private Use Only Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokasvarUpa rahasya 105 udAsIna sahAyaka), AkAza, (avakAza ApavAmAM sahAyaka) ane kALa, (pariNamanamAM sahAyaka) e cAra dravya jIvane kaMI paNa baMdhanAM kAraNe thatAM nathI. mAtra eka pudgala dravya jIvane baMdhane hetu thAya che. lekamAM sarvatra anaMtA jIve che. tenAthI anaMtAnaMta guNAM pugale che. jIva svabhAve arUpI asaMga apratibaddha hovA chatAM rAgadveSa ajJAna Adi vibhAvathI karmanekarmarUpe zarIrAdi gugalenA saMga saMbaMdhe baMdhana pAmI anAdithI saMsAra paribhramaNarUpa azuddha avasthAne pAmI duHkhI duHkhI thaI rahyA che. je jIvo rAgadveSa ajJAnane TALI svabhAvadazA prApta kare che te saMsArathI mukta thaI lekAgre mekSa sukhamAM anaMta kALa mATe virAjamAna thAya che. e chae dravya lekamAM eka kSetrAvagAhapaNe eka ja sthAnamAM sAthe--badhAM ja rahe che chatAM sau pitapotAnA svabhAvane tyAgatAM nathI. paramAM bhaLI jaI pararUpa thatAM nathI. tema jeTalA jIve che te traNe kALa teTalA ja rahe che. temaja jeTalAM pugala paramANu che te paNa traNe kALa teTalAM ja rahe che. keI vadhaghaTa thatA nathI. kAraNa A sarva dravya anutpanna hovAthI avinAzI che. mAtra jIva pudgalane saMga saMbaMdha thAya che. athavA pudgalene paraspara saMga viyega thAya che. paraMtu mULa dravyapaNe eka paNa dravya vadhatuM ghaTatuM nathI. tethI dravyadaSTithI jotAM lekanuM svarUpa traNe kALa eka sarakhuM ja jaNAya che. paryAyadaSTithI avasthAntara pAmyA kare che. 2 For Personal & Private Use Only Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM jIvAjIva sthitine joI Ta orate zaMkA kheI; emaja sthiti tyAM nahIM upAya, upAya kAM nahIM? " zaMkA jAya. 3 ItyiAdi prakAre sarvajJApadiSTa lekanuM svarUpa vistArathI jANatAM temAM rahelA jIva achavAdi dravyanI sthiti joI tatsaMbaMdhI jijJAsA paritRpta thaI AturatA maTI ane zaMkA hatI te TaLI gaI. niHzaMkatA prApta thaI. leka traNe kALa e rUpe rahevAne che. tene anyarUpe karavA keIpaNa upAye kaI paNa samartha nathI. te anyarUpe kema na bane? vagere zaMkAonuM samAdhAna thaI gayuM. 3 4 je A sarva AzcaryakAraka svarUpa jANe te jJAnI che. A cha dravyAtmaka lekanuM saMpUrNa jJAna che jene kevaLajJAna bhAskara aMtaramAM pragaTe tene thAya. te jJAnamAM jaNAya ke lekamAM baMdhanadazAmAM rahelA saMsArI jIve che tathA baMdha rahita muktadazAmAM virAjamAna siddha paramAtmAo lekAgre anaMtasukhamAM sadAne mATe sthiti karI rahyA che. saMsArastha sau jIvo pitapotAnAM bAMdhelAM karmothI saMsAra paribhramaNa karI rahyA che, temAMthI je karma TALavA puruSArtha karI mukta thavA pravarte che te mukta thAya che. bIjA keI bIjAnAM karmo laI zake ke TALI zake tema nathI. tethI AvI saMsAranI sthiti joI tethI udAsIna thaI sadAne mATe harSa zeka TALIte vItarAga bhagavAna sadaiva samatA sukhamAM nimagna thAya che. 4 For Personal & Private Use Only Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokasvarUpa rahasya 107 . e Azcarya jANe te jANa, jANe jyAre pragaTe bhANa samaje baMdhamuktiyuta jIva, nirakhI TALezaka sadIva,4 baMdhayukta jIvakarma sahita padagala racanAkarmakhacIta; pudagalajJAna prathama le jANa, naradehe pachI pAme dhyAna 5 pa-6 saMsAra cha baMdhayukta che ane te baMdha pudgala vargaNArUpa karmothI thayela che. pugala paramANuonI karmarUpa racanAthI ja baMdhana avasthAne pAmelA che. tethI anaMta zaktizALI evA jIvane je pugalarUpa karmanAM baMdhanethI saMsAramAM baMdhAIparAdhIna banI anaMta duHkhada paribhramaNa karavAM paDe che te pudgalanuM, karmacanA AdinuM yathArtha jJAna avazya prathama meLavavuM joIe. pudgala paramANu atyaMta sUkSama che. amuka cokakasa prakAranA sarakhA pariNAme pariNamelA paramANuonA samUhathI vaga thAya che. te varganA samUhathI vargaNa thAya che. tevI karmarUpa pariNamavAnI zaktivALI kArmaNa vargaNAo lekamAM sarvatra bharapUra che. jIvane karmane saMga anAdine che. te karma sattAmAM che. temAMthI udayamAM Ave tyAre A jIva rAgadveSa ajJAna Adi vibhAvarUpe pariNamate hevAthI navIna karma vagaNae grahaNa karyA kare che. ane pUrvabaddha karma vargaNAo udaya AvelAM karmorUpe bhagavAIne kharI jAya che. paraMtu navIna karmabaMdha to niraMtara cAlu thayA ja kare che. te karmanA sattA, udaya, udIraNa, saMkemaNa, apakarSaNa, utkarSaNa, baMdhabucchitti, nirjara, kSaya Adi sarva prakAra samajavA gya che. temaja kevA bhAvathI kevA karmo baMdhAya che ane te baMdha udayamAM Ave tyAre jIvanAM jJAna darzana For Personal & Private Use Only Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM jo ke pudagalano edeha topaNa orasthiti tyAM che; samajaNabIjI pachI kahIza, jyAre cittasthira thaIza. 6 sukha zakti Adi svabhAvane keTalAM hAnirUpa bane che tathA te karmonA prabhAve saMsAranAM kevAM bhayaMkara paribhramaNa cAlu ja rahyA kare che tethI tene kSaya kema thAya? te navAM kema na baMdhAya?tenAthI kema chuTAya ? ItyAdi jANavA mATe karma saMbaMdhI vistArathI viveka jemAM varNavyA che evA karmagraMthathI te samajavA gyA che. ane AtmAnA astitvathI mekSanA upAya sudhInA cha padanuM jemAM nirUpaNa che evA AtmapravAdanAM "Atmasiddhi AdizAstranA avagAhanathI karmanuM kartApaNuM TALI mekSarUpa pitAnuM sahaja svarUpa prApta karavA gya che. te pugala karmo saMbaMdhI yathArtha samajaNa karI, te karmone AtyaMtika viyega thAya te mATe yathArtha upAye samajI AtmAnI anaMta duHkhada dazA TALI anaMta sukhada zAzvata nija saMpatti pAmavAne avasara eka manuSya dehamAM ja prApta thAya che. mahAbhAgya page evA durlabha mAnava dehane pAmI sadgurunA coge je karmasaMbaMdhI ane AtmAnA ratnatrayarUpa dharmasaMbaMdhI yathArtha samaja Ave to dehathI bhinna svapara prakAzaka parama joti svarUpa evo pitAno AtmA tene jANI, anubhavI temAM pote nimagna thAya. arthAt anukrame dharmadhyAna ane zukala dhyAnamAM ekAgra thaI sarva karma kalaMkane bALIne bhasma karavAnA apUrva puruSArthamAM pravarte. te mokSArthe utkRSTa puruSArtha eka manuSyadehamAM ja thaI zake che, bIjA koI dehamAM banI zake For Personal & Private Use Only Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekasvarUpa rahasya 109 5 jahAM rAga ane vaLI dveSa, tahAMsavadA mAne kaleza; udAsInatAne tyAM vAsa, sakaLa duHkhane che tyAMnAza.1 tema nathI. tethI manuSyadehanI uttamatA gaNI che. e deha jo ke pugalane ja che chatAM temAM bhedajJAnane pAmI AtmajJAna prakAzathI virAjatA e mahAtmA dhyAnamAM ekAgra thAya che tyAre keI ora alaukika abhuta AzcaryakArI dazAmAM te vicaratA puruSabhagavAna atyaMta zAMta samAdhistha svarUpaniSTha svarUpAnaMdamAM nimagna hoya che. deha chatAM videhI jIvanamukta abaddha asaMga sarvoparI dazAmAM te virAjamAna hoya che. uttama evA manuSyadehane pAmIne temAM AtmajJAna kevI rIte pAmavuM? karmothI kevI rIte chUTavuM? ItyAdi agatyanI samajaNa jIvane prApta kayAre thAya? jema asthira jaLamAM pratibiMba dekhAya nahi paNa sthira jaLamAM barAbara dekhAya tema citta saMkalpa vikalpamAM vahyA jatuM hoya tyAM sudhI temAM AtmAsaMbaMdhI jJAna thaI zakatuM nathI. paraMtu jJAnInA vege cittane ekAgra karI temAM AtmavicAra ane AtmajJAna pragaTe tevI gyatA prathama AvavI joIe. arthAt jJAnInI AjJAmAM niraMtara cittane ekAgra karavAthI anya asthiratA, saMkalpa vikalpa maTe ane tethI savicAra ane AtmajJAna pragaTavAne joga bane. pa-6 1. cittamAM saMkalpa vikalparUpa kSebha, asthiratA rAgadveSane lIdhe thayA kare che. ane jyAM sudhI e rAgadveSa ke saMkalpa vikalpa che tyAM sudhI sarvadA saMsAra kaleza TakI rahe che. paraMtu For Personal & Private Use Only Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM sarva kAlanuM che tyAM jJAna, deha chatAM tyAM che nirvANa, bhava chevaTanI che e dazA, rAma dhAma AvIne vasyA.2 jJAnInA bedhanA pratApe aMtabheda jAgRti pAmI jIvane AtmadarzanarUpa apUrva tatvadaSTi prApta thAya te pitAne paramAtma tatvanuM aciMtya anupama sarvottama mAhAsya samajAya, lakSagata thAya, tethI tenA anubhava amRtarasamAM nimagna rahevAnI niraMtara tIvratA rahevuM ane te sivAya "jagat ISTa nahi AtmathI," athavA AkhuM jagata te tRNavat tuccha lAgatAM te pratye vairAgya udAsInatA, vItarAgatA, samatAbhAva jAge; ane jyAM e udAsInatAne aMtaramAM niraMtara vAsa thAya tyAM mehanIyAdi ghAtI karmone nAza thaI anaMta catuSTayarUpa paramAtma svabhAvanI prApti thAya. tyAM sarva duHkha nAza thaI anaMta sukhamaya paramapada prApta thAya. 1 2 e paramapada prApta thatAM tyAM sarvakALanuM jJAna prApta thAya che ane deha chatAM sAkSAt mukti samAna dehAtIta jIvanmukta dazAne anubhava thAya che. jene chelle bhava hoya te mahAbhAgyazALI jIve evI sarvoparI daza pAme che. teo AtmArAmI, niraMtara svarUpe ramatA rAma, pitAnA sahaja svarUparUpa nija dhAma, svabhAva samAdhirUpa nija muktimaMdiramAM niraMtara nivAsa karIne rahe che ane anAdinuM paraghara paribhramaNarUpa saMsAramAM rajhaLavAnuM TALIne anaMta zAMti ane sukhamAM nimagna banI sadAne mATe dhanyarUpa kRtArtharUpa bane che. 2 For Personal & Private Use Only Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 [hA ne 1/12] anubhava mAraga sAcA mila gayA, chUTa gaye saMdeha; hatA se te jala gayA, bhinna kiyA nija deha, samaja, piche saba sarala hai, binU samaja muzakIla; e muzakIlI kayA kahuM ?................................................ anubhava 1. zuddha AtmasvarUpanA anubhavarUpa, samyagdarzana jJAnacAritra svarUpa mekSane sAce mArga prApta thaye. tethI sarva saMdehanI nivRtti thaI. ane tatvArtha zraddhAnathI, parama tatvanA nirNayathI niHzaMkatA prApta thaI. je mithyAtvAdijanita karmane baMdha thayA karato hato te baLI nAza pAmI gaye ane nijadeha, caitanya pradezAtmaka jJAnasvarUpa (divya jJAnadehavALo) AtmA te karmathI bhinna sAva spaSTa judo anubhavyuM. 1 2. zuddha buddha caitanyaghana sukhanidhAna evuM pitAnuM AtmasvarUpa, paradravyo ane para bhAvathI bhinna samajAtAM, vRtti paramAMthI haThI jaI aMtarmukha thatAM, svAnubhava dazA jAge che. tethI potAnA svarUpanI sAcI samaja je prApta thAya te pachI Atmasiddhi sAva saraLatAthI sAdhya thAya che. te yathArtha samaja prApta na thAya tyAM sudhI mArgaprApti muzkela che. e muzkelI keTalI hada sudhInI che? te kahevAya tema nathI, apAra anahada che. 2 For Personal & Private Use Only Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM khAja piDa brahmAMDakA, pattA te laga jAya; cehi brahmAMDi vAsanA, jama jAve tama... Apa Apaku bhUla gayA, inase. kayA adhera? samara samara aba hasata haiM, nahi bhUleMge phera. 3. 2 peAtAnA piMDa, dehamAM zAzvata devanI kheAja kara, zeAdha kara. ' eka nijasvarUpane viSe daSTi de, ke je daSTithI samasta sRSTi jJeyapaNe tAre viSe dekhAze. " arthAt dehamAM peAtAnA svarUpanI aMtarazeAdha karatAM, AtmasvarUpanA anubhava prApta thaze. ane te nira Mtara vamAna thatAM, brahmAMDa eTale samasta vizvanu jJAna thAya tevI kevaLajJAnamaya dazA prApta thaze. para tu te prApta kyAre thAya ? arthAt sAcI aMtarazeAdha jAge kyAre ? te tyAre jAge ke jyAre A brahmAMDi vAsanA, eTale jagatanI mAyAmAM je prema prIti che te TaLe, te mAyika sukhanI vAsanA, mAyika pracAnI ruci TaLI jAya, nivRtta thAya te ja dehAdhyAsa maTI, AtmadevanI sAcI zeAdha aMtaramAM jAge ane pariNAme AtmaprApti thAya. 3 4. aheAhA! A jIva pAte, peAtAne ja, peAtAnA mULa svarUpane ja bhUlI gayA! ane dedi parane peAtAnuM svarUpa mAnI te dehAdhyAsa keAtmabrAntithI ana takALanAM paribhramaNanAM duHkharUpa saMsAra dirayAmAM jaI paDayA! pAte peAtAne bhUlI gayA te kharekhara Azcaryajanaka Apatti jevu', enA jevuM bIju aMdhera kayuM? have te bhUla samajAtAM, pharI pharIne te bhUla yAda AvatAM, For Personal & Private Use Only Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava 113 jahAM kalapanA-jalapanA, tahAM mAnuM duHkha chAMI, miTe kalapanA-jalapanA, taba vastR tina pAI he jIva! kyA Ichata have? hai IchA duHkhamUla, jaba IcchAkA nAza taba, miTe anAdi bhUla. te pitAnI mUrkhatA, aNasamajaNa upara hasavuM Ave che. ane nizcaya baLavAna thAya che ke have pharIthI e bhUla kadApi nahi ja thAya. arthAt svasvarUpane have bhUlIne bIjAmAM svapaNAnI mAnyatA kadI nahi thAya te nahi ja thAya. 4 5. AtmaprApti mATe mananI sthiratA tathA vacananI pravRtine rodha thavo joIe. te vacana pravRtti bAhyathI rekAya chatAM aMtaraMgamAM kalpanA ane japanA eTale mananA saMkalpavikalparUpa kalapanA tathA vANunA aMtaraMgamAM aMdarane aMdara kAMI belArUpa sUma prakAranI pravRtti te japanA cAlu ja hoya che. te kalpanA ane jalpanA jyAM sudhI aMtaramAM thayA kare tyAM sudhI mananI sthiratA thaI zake nahi. tethI tyAM sudhI anubhava prApti thAya nahi ane AtmabhrAntirUpa duHkhanuM mULa jAya nahi. jyAre e kalpanA ane jalpanArUpa mana ane vacananI aMtaraMga pravRtti mATe ane mana sthira thAya tyAre ja AtmasvarUpanI prApti thAya. jyAM kala5nA jalpanA che tyAM duHkhanI chAyA che; kalpanA jalpanA jyAre maTe tyAre ja teNe vastu prApta karI ema sAmAnya artha che. : 1. pAThAMtara -kavA Icchata? khovata sakhe! For Personal & Private Use Only Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM esI kahAMse mati bhaI, Apa Apa he nAhiM. ApanakuMjaba bhUla gaye, avara kahAMse lAi, Apa Apa e zodhaseM, Apa Apa mila jAya, Apa milana naya Apake,........................ teno azAya ema paNa samajAvA gya che ke jyAM lagI vastunI (AtmavastunI) prApti nathI tyAM lagI te Ama haze ke tema haze, evI citravicitra kalpanA thayA kare che. ane tadanusAra jalpanA (vANIthI kahevAnuM) paNa thayA kare che. paNa tyAre haju zaMkAzIlatA ke anizcayatA hovAthI duHkhanI chAyA rahyA kare che, kAraNa ke "jyAM zaMkA tyAM gaNa saMtApa" paNa jyAre vastunI (AtmavastunI) sAkSAt prApti thAya, AtmasAkSAtkAra thAya tyAre pachI te Ama haze ke tema tatsaMbaMdhI kaMI paNa kalpanA jalpanAne avakAza ja rahetuM nathI. eTale kalpanA jalpanAnuM maTavuM e sAkSAt prAptinI kaTI che. 5 6. he jIva, have tuM zAnI IcchA kare che? IcchAmAtra duHkhanuM mULa che. AtmasvarUpa sivAya anya sarva paranI IcchAthI mAtra vyAkuLatA ane duHkha ja prApta thAya che. sukha to svasvarUpamAM che. tethI svarUpa prApti sivAya anya sarva prakAranI icchAne jyAre nAza thaze tyAre ja AtmabrAntirUpa anAdinI bhUla maTI svarUpa prApti thaze. 6 7. pite AtmA che chatAM jANe pite AtmA to che ja nahi ane dehAdi je sarva para teja huM ane mArAM che ema je miththAmati tane utpanana thaI che tevI viparIta mAnyatA For Personal & Private Use Only Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava 115 he jIva, tane kayAMthI thaI? pitAne te pote bhUlI gaye paNa dehAdi anyane pitAnAM mAnavAnuM kayAMthI lA? 7 8. pitAnuM te zuddha sahaja AtmasvarUpa che, ane dehAdi nahi, ema AtmAnuM bhAna, AtmaprApti tyAre thaze ke jyAre pite pitAne oLakhavA pAmavA, sadgurunA bodhanA pratApe aMtara zadharUpa aMtarajAgRti pAmI, aMtarmukha upayogathI pitAnA svarUpane dhaze, sAkSAtkAra karI pratyakSa darzanane pAmaze. nizcayanayathI jevuM pitAnuM zuddha svarUpa che tevuM jANI, zraddhA aMtaramAM anubhavAya to Apamilana eTale pitAnA svarUpanI sAkSAt prApti thaI sarvotkRSTa siddhirUpa parama kRtArthatA prApta thAya. For Personal & Private Use Only Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 [ hA 1/14] Asrava saMvara hata AsavA parivA, nahi inameM saMdeha; mAtra daSTikI bhUla hai, bhUla gaye gata ehi. 1 19 Asava saMvara 1. bahirmukhadaSTi hevAthI IchAniSTarUpa rAgadveSAdi bhAva thayA ja kare che ane tethI jIvane karmane Asava, Agamana cAlu ja rahyA kare che. te daSTi aMtarmukha thAya, dazyane adazya karI adazya Atmatatvane dastha karavA pravarte, te samabhAvanI prApti thatAM, AmravanAM kAryomAM paNa, AvatAM kama aTakI javArUpa saMvara tathA udayAgata karmanA kSayarUpa nirjarA thAya che. arthAt AtmA pratye upaga ekAgra che evA aMtarmukhadaSTivALA jJAnIne samabhAvanA pratApe Avo paNa saMvararUpa temaja nirjarArUpa thAya che. e vAta niHsaMdeha satya che. hata AsavA parisavA eTale A te parisa hoya che. arthAt ajJAnIne je AsavanuM, karmanA AgamananuM kAraNa thAya che, teja jJAnIne parivanuM karmane pAchA javAnuM kAraNa thAya che, eTale ke saMvara nirAnuM kAraNa thAya che. je bAvaLane bAtha bhIDIne ke bUma pADe ke mane kaI cheDAve to tene bIjA zI rIte choDAve? te pote ja, je bAtha bhIDI che, te mUkI de te jema svayaM abaddha mukta ja che, tene bIjAe bAMdheluM nathI, tema A AtmA, bahirmukha dRSTithI, dehageha Adine potAnAM mAnI rahyo che, te jJAnI gurunA For Personal & Private Use Only Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Asava saMvara 117 racanA jina upadezakI, parAma tina kAla; InameM saba mata rahata hai, karate nija saMbhAla. 2 bedhe, viparIta mAnyatA mUkI de ane pitAnuM je AtmasvarUpa, jJAnI bhagavaMte kahyuM che, tevuM "zuddha buddha caitanyaghana svayaMti sukhadhAma," jema che tema yathArtha mAnya kare, temAM upayoganI sthiratA kare, to svayaM karmabaMdhathI levAtuM nathI ane mukta thAya che. eTale mAtra daSTinI ja bhUla che. ane e bhUla mATe, daSTi bAhyamAMthI haThI jaI aMtarmukha thAya te kamene Asava ke baMdha TaLI jaI svayaM saMvara nirjarA yukta thaI abaddha mukta jJAnamaya dazAne pAmI kRtArtha thAya. 1 2. sarvajJa sarvadazI evA jinezvara bhagavAnanA upadezanI racanA traNe kALamAM sarvottama che. chae darzana athavA badhA ja dharmamate pitapotAnA matanI saMbhALa karatAM chatAM eka vItarAga darzanamAM samAveza pAmI jAya che. bhagavAnane upadeza syAdvAdazailIthI yukta che, temAM jIvAdi pratyeka padArthomAM je anaMta guNadharmo che te sarvane anulakSIne apekSA sahita temane upadeza hovAthI te ekAMta ke apUrNa nathI paraMtu anekAMta ane saMpUrNa che. tethI bIjA guNadharmonI apekSA rahita, ekAda dharmane mukhya karIne prarUpatAM evAM anya darzane, dharmamate, pitA potAnA matanI prarUpaNuM, saMbhALa karatAM chatAM paNa, A sApekSa sarvagrAhI ane saMpUrNa evA syAdvAda darzanamAM samAveza pAmI jAya che. arthAt sarva anyamatane saravALe vItarAga For Personal & Private Use Only Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNuM jina sehI hai AtamAM, anya hAI se karma, karma kare che jinabacana, tattvajJAnIko marma. jaba jA nijarUpake, taba jAnyo saba loka, nahi jA nijarUpake, saba jAnyo e pheka. 4 sarvAdiSTa saMpUrNa syAdvAra darzana che. kathAnuga, caraNAnu ga, karaNAnuga ane dravyAnuyoga e cAra anugadvArA temAM aciMtya, adbhuta, anupama Atmazreyaskara amUlya bodhanI prarUpaNa che. tethI samasta jagata januM parama zreya sadhAya tema che. 3. jina che te AtmA, aMtaraMgazatru rAgadveSAdine jItanArA zuddha AtmA che. ane AtmAthI bIjuM je te karma che. te karmane kApe, nAza kare, AtmAne karmanAM baMdhanathI mukta karavA samartha bane te jinavacana, jJAnI puruSanAM vacana che. tattvajJAnIoe A marma, rahasya prakAryuM che ke AtmAne karmathI mukta karavA je baLavAna upakArI thAya te jinavacana che. enA jevAM bIjA keInAM vacana saMsAra baMdhano chedavA baLavAna sahathaka thAya tema nathI. 3 4. je pitAnA AtmAne oLakhe arthAt pitAnuM je zuddha sahaja AtmasvarUpa che tene sAkSAtkAra thaye, tenuM yathArtha jJAna thayuM te teNe sarva lekane jAye, arthAt teNe jANavA gya eka pitAnuM AtmasvarUpa je jANyuM to tene kaleka sarvane jANanAra kevaLajJAnanI prApti thAya che. ane te sarvajJa thaI parama kRtArtha thAya che. paraMtu jyAM sudhI potAnA AtmAne For Personal & Private Use Only Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Asrava saMvara 119 ehi dizAkI mUDhatA, hai nahi jipe bhAva; jinameM bhAva binu kabU, nahi chUTata duHkhadAva. 5 vyavahArase deva jina, nihaceleM hai Apa; ehi bacanase samaja le jinapravacanakI chApa. 6 na jAye tyAM sudhI game te jANyuM ke jJAnaprAptinA game te upAye karyA te sarva vyartha che, niSphaLa che. AtmajJAna sivAya bIjAM sarva jJAna nirarthaka che. 4 pa. anAdithI A jIva dizAmUDha thayela che. tethI tene saMsAramAM, dehamAM, paramAM, bhAva prema ullAsa Ave che, je baMdhanuM kAraNa thAya che paraMtu jina bhagavAna je abaddha, mukta che temanA upara bhAva prema ullAsa Avato nathI. ane bhagavAna upara utkRSTa bhAva, bhakti, AvyA vinA A duHkhadAva, saMsAra paribhramaNane prasaMga kadApi chUTanAra nathI. 6. vyavahAranayathI jina bhagavAna e sadeva che. je svarUpAnaMdamAM ramaNata kare te deva. nizcayathI te pitAne AtmA e ja deva che. jina bhagavAnanI bhaktithI temanA sata svarUpane lakSa thatAM, temanI aMtaraMga ceSTA pratye vRtti ekAgrapaNe ullAsita thatAM, pitAnA AtmAnuM bhAna pragaTe che, ane pite paNa svarUpamaNutArUpa devapadane sAkSAtkAra kare che. tethI nizcaye pitAne deva pitAno AtmA ja che, e vacanathI jina pravacanane prabhAva, tenuM aciMtya mahAsya samajavAyegya che. 6 For Personal & Private Use Only Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM ehi nahi hai kalpanA, ehi nahi vibhaMga, jaba jAeMge AtamA, taba lAgeMge raMga. 7 7. A kathana te mAtra kalpanA eTale asatya nathI. tema vibhaMga eTale mithyAjJAna ke ajJAna nathI paNa yathArtha satya che, ke jyAre AtmA jAgRta thaze, pitAnI vartamAna baMdhanayukta duHkhamaya dazAne TALavA kaTibaddha thaI puruSArtha yukta thaze, tyAre ja tene satano raMga lAgaze. tyAre ja tene sasvarUpa jJAnIo, temanI sane prApta karAvanArI apUrva AzA, upadeza Adi pratye bhAva bhakti ullAsa premane pravAha vadhI jaze ane tyAre ja kRtArthatAno mAga prApta thaze. 7 For Personal & Private Use Only Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 jJAna mImAMsA jinavara kahe che jJAna tene, sarva bhavyA sAMbhaLo. jo hAya pUrva bhaNela nava paNa, jIvane jANyA nahIM, te sa te ajJAna bhAkhyuM, sAkSI che Agama ahIM; e pUrva sarva kAM vizeSe, jIva karavA nimA, jinavara kahe che jJAna tene, sarva bhavyA sAMbhaLe. 1 20 jJAna mImAMsA 1. jinendra bhagavAna jJAna kene kahe che ? tene huM ! sa bhavyajanA, tame ekAgratApUrvaka sAMbhaLe, sAMbhaLIne Atmazreya sAdhavA mATe tene lakSamAM le. jo jIve peAtAnA AtmasvarUpane jANyuM nahi, oLakhyu nahi, samyagdarzanarUpa atarAtma anubhava prakAza aMtaramAM pragaTa karyAM nahiM, te te nava pU bhaNelA hAya athavA zAstrAbhyAsa karIne nava pUrva sudhInuM ghaNuM jJAna prApta karyuM hoya te paNa te sa jJAnane ajJAna kahyuM che. kAraNa ke te jJAna mULa vastunA jJAna sivAya bIjuM badhuM jANanAra thayuM. paNu dehadevaLamAM rahelA zAzvata padArtha jANanAra na thayuM. ane e na thayuM te pachI lakSa vagaranu phekelu tIra lakSyArthI nu kAraNa nathI tema A paNa thayuM. ' je tattva prApta karavA zAstro edhyAM che te Atmatattva jo prApta na thayuM teA te zAstrajJAna nirarthIka thayuM ane For Personal & Private Use Only Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1rara zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM nahIM graMthamAMhi jJAna bhAkhyuM jJAna nahIM kavi cAturI, nahIM maMtra taMtra jJAna dAkhyAM, jJAna nahIM bhASA TharI; nahIM anya sthAne jJAna bhAkhyuM, jJAna jJAnImAM kaLe, jinavara kahe che jJAna tene, sarva bhavya sAMbhaLe. 2 tethI tene Agama, zAstromAM ajJAna ja kahyuM che. e pUrva AdinuM jJAna bhagavAne eTalA mATe prakAryuM che ke jIva potAnA ajJAna rAgadveSAdine, karmamaLane TALIne zuddha nirmaLa nija Atma tatvanI prApti karI kRtArtha thAya. eTalA mATe zAstrAbhyAsathI ke jJAnInA bodhanA zravaNathI jIva bahirmukhadaSTi tyAgI aMtarmukhadaSTi sAdhya karI pitAne Atmatattvane jovAmAM jANavAmAM anubhavavAmAM jAgRta thAya, tathArUpa pariNati pAmI potAnA ajJAnAdi doSa TALI nija zuddha sahaja AtmasvarUpane pragaTAve che te jJAnAbhyAsa saphaLa thAya ane te te sarva jJAnane jinendra bhagavAne samyajJAna yA yathArtha jJAna kahyuM che. 1 2 jJAna te AtmAne guNa che tethI cetanarUpa che. te AtmAne jeNe anubhava karyo che, sAkSAtkAra karyo che tevA jJAnI puruSa pote pragaTa jJAnamUrti che. te dehamAM rahevA chatAM dehAtIta dazAmAM vicaratAM, sAkSAt jJAna pariNatithI kevI adbhuta rIte akaLadazAmAM aMtaraMga ceSThApUrvaka pravarte che te vicAravA gya che, lakSamAM levAyegya che, anubhavavA gya che. pitAnA svarUpanuM jJAna, anubhava tyAMthI prApta thavAyegya che. mATe he bha, tyAMthI ja tenI prApti kare. For Personal & Private Use Only Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna mImAMsA 123 A jIva ne A deha e, bheda je bhAsyo nahIM, pacakhANa kIdhAM tyAM sudhI, mokSArtha te bhAkhyAM nahIM; e pAMcame aMge kahyo, upadeza kevaLa nirmaLa, jinavara kahe che jJAna tene, sarva bhavyo sAMbhaLo. 3 te sivAya graMthamAM jJAna nathI, kAvyaracanArUpa kavionI caturAImAM jJAna nathI. temAM aneka prakAranA maMtra taMtra AdinI sAdhanA jJAna nathI. tema bhASAjJAna, vAkSaTutA, vakatApaNuM Adi paNa jJAna kahevAya tema nathI. tema tevAM keI anya sthAne jJAna kahyuM nathI. arthAt tyAMthI jJAnaprApti sulabha nathI. jJAna te jJAnImAM ja che. ane tyAMthI ja tene lakSa, anubhava, prApti karo. te mATe tenI AjJA bedha bhakti aMgIkAra karo. te ja svarUpalakSane pAmI jJAnadazA prApta karI zakAze ane te jJAna dazAne ja bhagavAne jJAna kahyuM che. 2 3. A jIva, ane A deha ema bane sAva judA, jema che tema, je bhAsyA nathI, arthAt bhinna evA jaDa dehathI pitAnA caitanyasvarUpa AtmAne pragaTa anubhava thaye nathI, te tyAM sudhI je kaMI pacakhANa ke tyAga vrata Adi kasvAmAM Ave che te mekSArthe thatAM nathI. AtmA jANyA pachI ja yathArtha tyAga thAya che, arthAt AtmA sivAya anya sarva para, heya, asAra, azreyarUpa sAkSAt bhAsavAthI yathAsaMbhava je je vrata pacakhANa tyAga Adi thAya che te sarva eka AtmAthe, saMsAra vAsanA rahita thAya che. tethI te mekSAthe saphaLa che. te pahelAM paNa AtmArthanA lakSe kartavya che. chatAM tyAM bhedajJAnanA abhAve For Personal & Private Use Only Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNuM kevaLa nahi brahmacaryathI, kevaLa nahi saMyama thakI, paNa jJAna kevaLathI kaLo, jinavara kahe che jJAna tene, sarva bha sAMbhaLo. 4 vyakta ke avyakta rIte saMsAra vAsanAnuM mULa vidyamAna hevAthI saMsArasukha, svargAdinA divyabhega AdinI kAmanA ke nidAna buddhi rahe che, tethI te mokSArthe saphaLa thatA nathI. pAMcamA aMgamAM, bhagavatI sUtramAM e viSe kevaLa nirmaLa bodha prakA che. samyagdaSTinuM jJAna yathArtha jJAna che ane tethI teno vairAgya vAstavika vairAgya che. viSayabheganI AsaktinuM mULa temAMthI gayuM hovAthI tenAM pacakhANAdi sarva tyAga eka mekSArthe ja thAya che. mATe pacakhANa Adine Agraha karavA karatAM samyagdarzana prApti mATe prathama lakSa ane puruSArtha kartavya che. jethI yathArtha jJAna vairAgya tyAga AdinI prApti thaI mekSArtha sAdhya thAya che. 3 4. pAMca mahAvratamAM brahmacarya e sarvoparI vrata gayuM che, paraMtu tethI paNa jJAna thatuM nathI. upalakSaNathI pAMceya mahAvrata dhAraNa karI, sAdhupaNuM grahaNa karavAthI paNa jJAnanI prApti thAya che athavA jJAna thaI gayuM ema nathI. arthAt sarvavirati, sarvatyAga grahaNa karI saMyamanuM pAlana karavAthI paNa jJAna thayuM ema gaNAya nahi. jJAnaprAptinuM ananya kAraNa te kevaLa zuddha AtmA che, teno anubhava che. tethI dehAdithI bhinna nija nirmaLa cetanyaghana AtmAne aMtarabheda jAgRtipUrvaka gaSe. For Personal & Private Use Only Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna mImAMsA 12pa zAstro vizeSa sahita paNa je, jANiyuM nija rUpane, kAM teha Azraya karajo, bhAvathI sAcA mane te jJAna tene bhAkhiyuM, je sammati Adi sthaLo, jinavara kahe che jJAna tene, sarva bhavyo sAMbhaLo. 5 jJAna jyAM pragaTa che tyAMthI, anubhavI jJAnI guru pAsethI jvalaMta bedha pAmI aMtarodha jagAvo te pitAnA deha devaLamAM birAjamAna zAzvata AtmadevanAM darzana thaze. anubhava thaze. ane tyAre ja yathArtha jJAna ane anukrame kevaLajJAna paryata sarva jJAnanI prApti thaze. mATe e AtmajJAna pUrvakanA jJAnane ja bhagavAne samyajJAna kahyuM che. tene sAMbhaLo, tenI upAsanAthI Atmazreyane sAdho. 4 pa. zAstronA vistRta jJAna sahita arthAta aneka prakAranA bhedathI zAstromAM jevI rIte jJAnanuM nirUpaNa karyuM che te pramANe vizeSa prakAranA jJAna sahita athavA aneka prakAranA zAstrajJAna sahita jeNe pitAnA AtmAne jANe che, anubhavyuM che, te sAkSAt jJAnI che. temanuM jJAna che te yathArtha samyakRjJAna che. tathA tevo anubhava haju jene thayuM nathI paNa eka enI ja jene tIvra IcchA che ane te kAraNe je sAcA mane saMsAranI IcchA tajI eka AtmAthe ja, bhAvathI, utkRSTa premathI, ullAsathI je tevA jJAnInA Azraye, tenI AjJA ArAdhavAmAM tatparatApUrvaka sarva samarpaNapaNe varte che, te paNa samIpamAM ja jJAna pAmavAnA hevAthI, tenuM jJAna paNa yathArtha gayuM che. tenAM vrata pacakhANa paNa AtmAthe kAryakArI thAya che. ema mekSamArgamAM pravRtti benI ghaTe che. jJAnInI ane jJAnInA AzritanI For Personal & Private Use Only Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNuM ATha samiti jANue je, jJAnInA paramArthathI, te jJAna bhAkhyuM tehane, anusAra te kSArthathI; nija kapanAthI kaTi zAstro, mAtra manane AmaLo, jinavara kahe che ne tene sarva bhavya sAMbhaLo. 6 tethI je jJAna pragaTAvavA prabaLa IcchA hoya, vartamAnamAM jJAna thayuM nathI ja ema viveka hoya, te sAcA jJAnInA, "bhAvathI sAcA mane Azrita bane te jarUra jJAnaprApti thaze. sammati tarka Adi zAstromAM e vAta darzAvI che. jJAnI pAsethI je jJAnaprApti thAya che tene ja bhagavAna jJAna kahe che mATe te jJAnanuM zravaNa manana pariNamana karI he bha, zAstrajJAnanI saphaLatA thAya tema Atmazreyane sAdhe. 5 6. "satata aMtarmukha upage sthiti eja nigraMthano paramadharma che" aMtarmukha upage AtmasvabhAvamAM niraMtara nimagna rahevAnA lakSe mana vacana ane kAyAnI pravRttine nirodha karIne svarUpamAM jethI karIne gupta rahevAya te gupti ane jyAre svarUpamAMthI upaga AhArAdi dehanI kriyA arthe bahAra pravartAva ghaTe tyAre paNa aMtarmukha upagane lakSa na cUkAya te pramANe jema jJAnInI AjJA che te pramANe AjJAnA upagapUrvaka (1) cAlavuM paDe te cAlavuM, (2) bolavuM paDe to belavuM, (3) AhArAdinuM grahaNa karavuM, (4) vastrAdinuM levuM mUkavuM, (5) dIrghazaMkAdi zarIramaLane tyAga kare, e pAMca samiti, sabhya ti, yathArtha pravartana, jJAnIoe kahI che, e traNa gupti ane pAMca samitinuM yathArtha svarUpa, tene yuramartha For Personal & Private Use Only Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna mImAMsA 127 cAra veda purANa Adi, zAstra sau mithyAtvanAM, zrInaMdisUtre bhAkhiyA che, bheda jyAM siddhAMtanA; paNa jJAnIne te jJAna bhAsyAM, eja ThekANe Thare, jinavara kahe che jJAna tene, sarva bha sAMbhaLo. 7 jJAnI pAsethI samajavAmAM Ave to te kSArthane sAdhanAra hovAthI jJAna kahevAya. bAkI pitAnI kalpanAthI keTizAstro bhaNAya ke upadezAya to paNa te bIjajJAna ke nijasvarUpa jJAna rahita hovAthI ajJAna che. mAtra manane saMkalpa vikalparUpa jALAmAM ghucavavArUpa AmaLe kiMvA avaLe vaLa che. te manane mokSarUpa paramapadamAM pragati mATe nirvikalpa samAdhiprada madadarUpana thAya paNa mana temAM ja thaMcAI rahI saMkalpavikalpanI vRddhithI svahita cUkI jAya. jyAre "mAruSa mAtuSa munine mAtra A traNa gupti ane pAMca samitirUpa ATha pravacanamAtA jeTaluM alpajJAna jJAnI guru pAsethI prApta thayuM hatuM, te jJAnanA pratApe vizeSa jJAnane kSapazama nahoto chatAM, AjJAnI upAsanAthI, bhAva ane ullAsa vadhI jatAM te kevaLajJAna pAmI siddhapadane pAmyA. Ama A ATha samitine paramArtha je jJAnI pAsethI prApta thAya te tene mekSAthe upakArI hovAthI jJAna kahyuM che. atre zAstrAbhyAsane niSedha nathI paraMtu nijakalpanAne niSedha che. traNa gupti ane pAMca samiti ema sAmAnyapaNe kahevAya che paNa atre ATha samiti ema kahI banene temAM aMtarbhAva karyo che te sakAraNa che. samitisama+ Iti=samyapha AtmapravRtti ema paramArtha letAM te samajAvA cagya che. 6 7. naMdisUtramAM jyAM siddhAMtanA bheda eTale prakAra kahyA For Personal & Private Use Only Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 zrImad rAjacaMdrakAvya-amRta-jharaNuM vata nahIM pacakhANa nahi, nahi tyAga vastu keIne mahApadma tIrthakara thaze, zreNika ThANuMga joI le; chedyo anaMtA............................ ********** ************************************************ che tyAM cAra veda purANa Adine mithyAtvanAM zAstra kahyAM che. ane te siddhAMta paNa "jJAnIne te jJAna bhAsyAM, eja ThekANe Thare," arthAt te paNa AtmajJAnIne samyagdaSTi hovAthI jJAnarUpa bhAse che. zrI gautama svAmIne cAra veda yathArya samajavA vIra prabhue samyagnetra ApyAM hatAM. "samyagU netra pAmIne tame game te dharmazAstra vicAro te paNa Atmahita prApta thaze." mATe e samyaga netranuM ja kharuM mAhAsya che. ane te AtmajJAnI sadguru pAsethI ja prApta thavA gya che. kAraNa ke yathArtha jJAna jJAnI pAse ja che. mATe tevA jJAnI puruSano Azraya, temanA jJAnAmRtanuM avalaMbana, ArAdhanA eja A jIvane DarIne zAMta thavAnuM ThekANuM che. tyAM ja sthira thavAya te jJAnaprApti thaI kRtArthatA thAya. mATe he bhavya ! e jJAnInA jJAnane ja Azraya karI temAM ja TharIne zAMta thaI jAo. 7 8. zreNika mahArAjAe anAthI muni pAsethI samakti Atmadarzana prApta karyuM. tathArUpa pUrva prArabdhabaLe alpa paNa vrata pacakhANa ke tyAga na thaI zake chatAM te samaktinA pratApe te AvatI covIzImAM mahApadma nAme prathama tIrthakara thaI ghaNuM. jene saMsArathI uddhAra karI zAzvata mokSapadane pAmaze. A viSe ThANAMga sUtramAM ullekha che. Ama samaktinuM For Personal & Private Use Only Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna mImAMsA 129 mahAmya apUrva anupama che. samakita sahitanuM jJAna samya jJAna kahevAya che. te thoDuM hoya te paNa te yathArtha jJAna che. jema sAco agni a5 heAya te paNa lAkho maNa rUne kSaNamAM bALI bhasma kare che paNa kAgaLamAM lakhele agni lAkha maNa hoya te paNa kaMI kAryakArI thato nathI. tema zAstrajJAna ekaluM kAryakArI thatuM nathI. paraMtu samakita sahitanuM sarva jJAna saphaLa thAya che. te alpa hoya to paNa ekadama vRddhi pAmI dhyAnanI zreNIthI sarva karmanA samUhane bALI bhama karavA samartha thAya che. tethI anaMtAnubaMdhI Adi sarva kaSAyane kSaya thaI mehanIya karmane parAjaya thaI, kevaLajJAna pragaTa thatAM jIva saMpUrNa sarvajJa ane sarvadazI thaI anaMta sukhamaya jagataziromaNi zAzvata siddhapadamAM virAjamAna thAya che. - tethI AtmajJAnInA sabhyajJAnanI ja balihArI che. te ja yathArtha jJAna che. tene mahimA apUrva che. tene ja Azraya karIne he bho! tame samyajJAnadazA pAmI anaMta saMsAra baMdhane chedIne kRtArtha thAo. 8 For Personal & Private Use Only Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 [para3-715] mULamArga rahasya ANaMda,A suda 1 19para mULa mAraga sAMbhaLe jinane re, karI vRtti akhaMDa sanmukha; mULa0 ne ya pUjAdinI je kAmanA re, neya vahAluM aMtara bhavaduHkha. mULa0 1 mULamArga rahasya 1. he bhaLe! zrImad vItarAga jinezvara bhagavAne prarUpele mokSane mULa mArga, sanAtana sanmArga,tame vRttine akhaMDa sanmukha karIne sAMbhaLe. pUjA, satkAra, mAna, mahattA Adi keI svArthanA kAraNe A mArga kahevAnuM thatuM nathI. tema bhagavAne kahyuM che tethI anyathA kahI, usUtraprarUpaNAthI unmArga badhI, bhavavRddhi thAya tevuM duHkha aMtaramAM amane priya nathI. tame je Atmahitane IcchatA he, vaLI tamane je laukika pUjA, pratiSThA mAna meTAInI kAmanA na hoya, temaja janmamaraNadi anaMta bhavaduHkhane trAsa lAge hoya ane aMtaramAM te duHkha gamatAM na hoya temaja kArAgRharUpa te baMdhanathI chUTavAnI have je tIvratA jAgI hoya te cittavRtti bAhyapadArthomAM jyAM tyAM bhaTake che tene rekIne, sarva zAstronA sArarUpa A mULamArga rahasyarUpa sAdhamAM akhaMDapaNe tene sanmukha karIne, For Personal & Private Use Only Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULamArga rahasya 131 karI je je vacananI tulanA re, jeje zedhIne jinasiddhAMta; mULa, mAtra kahevuM paramAratha hetuthI re, keI pAme mumukSu vAta. mULa0 2 jJAna, darzana, cAritranI zuddhatA re, ekapaNe ane aviruddha; mULa, niSkAraNa karUNAzIla bhagavAne kahelA A amUlya paramArthane sAvadhAna citte, ekAgratApUrvaka sAMbhaLe. tenA zravaNa manana parizIlanathI Atmazreyane sAdhe. 1 2 zukala aMta:karaNathI A vacanane tame nyAyane kAMTe teLI jeje athavA jina bhagavAne kahelA zAstronA siddhAMto sAthe sarakhAvI jeje. te tamane tenI saMpUrNa satyatA dRSTigocara thaze. A mULamArga rahasyane atre je prakAza karIe chIe te mAtra niSkAraNa karuNAzIlatAthI ane kevaLa paramArtha hetuthI, anya keI laukika hetuthI nahi ja. saMsAra duHkha dAvAnaLathI dAjhatA paramArtharUpa amRtapAnanA pipAsu keImekSAthI bhavyo, AtmazAMtine zAzvatamArga pAmI janmamaraNarUpa saMsArathI mukta thaI paramAnaMdanuM dhAma evuM siddhapada pAmI parama kRtArtha thAya e hetue atre A rahasya kahyuM che. 2 3 jJAna, darzana ane cAritra e ratnatrayarUpa AtmAne svabhAva che. potAnA AtmAnI AtmArUpe yathArtha oLakhANa te jJAna, tenI pratIti te darzana ane temAM vRttinI sthiratA te cAritra, A traNeya AtmAnA guNa ajJAna avasthAmAM viparItapaNe For Personal & Private Use Only Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM jinamAraga te paramArthathI re, ema kahyuM siddhAMte budha. mULa0 3 liMga ane bhede je vratanA re, dravya deza kALAdi bheda; mULa pariNamyA che. tethI te dehAdi parane pitAnuM svarUpa jANavArUpa mithyA jJAna, parane pitAnuM mAnavArUpa mithyA darzana ane paramAM rAgadveSa rUpa pravRtti te miththA cAritra kahevAya che. te traNeya guNo viparItapaNuM, viruddhapaNuM, vibhAvapaNuM tajI savaLA pariName, arthAt AtmA pitAnA AtmAne AtmArUpe jANe, tathArUpa pratIta kare, ane temAM sthiratA karI svAnubhavamAM ramaNatA kare che te traNeya guNa)samyakajJAna, samyagdarzana ane samyagu cAritra kahevAya ane te traNeya AtmArUpa, AtmasvabhAvarUpa hovAthI abhedapaNe eka AtmArUpe pariName te karmamaLa kSaya thaIAtmA zuddha svabhAvadazArUpa mokSa pAme. tethI "samyagdarzanajJAnacAritrANi mokSamArga " ema, budha eTale AtmajJAnarUpa apUrva jAgRti pAmelA jJAnIoe siddhAnta zAstramAM mULamArgane prakAza karyo che. arthAt jJAnIee samyajJAnadarzanacAritrane paramArthathI jinendra prarUpele mezane mArga kahyo che. 3 4 A paramArtha mekSamArgamAM traNe kALamAM bheda nathI. arthAt traNe kALa eka sarakho ja che, paNa munionA AcAra- rUpa mahAvatemAM ke veSa Adi vyavahAramAM dezakALane anusarIne For Personal & Private Use Only Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133. mULamArga rahasya paNa jJAnAdinI je zuddhatA re, te te traNe kALe abheda. mULa0 4 have jJAna darzanAdi zabdane re, saMkSepe suNe paramArtha; mULa, tene jotAM vicArI vizeSathI re, samajAze uttama AtmArtha. mULa0 5 kavacit bheda saMbhave che. jemake cAra mahAvrata dezakALane anulakSIne prakArAntare pAMca mahAvratarUpe prarUpyAM che. temaja tAMbarapaNuM, digaMbarapaNuM Adi bAhyaveSa AcAra AdimAM deza kALa pramANe bheda daSTigocara thAya che. chatAM samyagdarzanajJAnacAritranI zuddhatAthI darzana meha, cAritramoha Adi sarva karmane kSaya thaI kevaLajJAnAdi pragaTa thaI, AtmAnI saMpUrNa zuddhatArUpa mokSa prApta thAya che. e siddhAMtamAM kyAMya kyAreya bheda nathI. eka heya traNa kALamAM, paramArathano paMtha, prere te paramArthane, te vyavahAra samata. -zrI Atmasiddhi zAstra.4 5 jJAna-darzana-cAritranI zuddhatAthI mekSarUpa paramapadanI prApti thAya che, te te jJAna-darzanacAritra zabdone paramArtha, utkRSTa rahasyArtha zuM che? te have sAMbhaLe, sAMbhaLIne te paramArtha zAMta citte lakSamAM le. tene vistArathI vizeSa prakAre vicArIne tenuM UMDuM rahasya hRdayagata kare. te sarva zreSTa Atmahita sugamapaNe samajAze, sadhAze, yAvat mokSamArganI prApti thaI ajarAmara padarUpa Atmasiddhi prApta thaze. 5 For Personal & Private Use Only Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNuM che dehAdithI bhinna AtmA re, upagI sadA avinAza; mULa0 6 dehAdithI bhinna, sadAya upaga lakSaNavALe, caitanyasvarUpa avinAzI e AtmA pite che ema jJAnI gurunA upadezathI jANe tene khAsa yathArtha jJAna kahyuM che. zarIramAM rahele chatAM zarIrAdithI eTale mana, vacana, kAyA, Indriya ItyAdi sarvathI bhinna e je, sarvane jANe che, dekhe che, sukhaduHkhane anubhave che, te jJAnasvarUpa arUpI e AtmA che. te avinAzI eTale nAzarahita traNe kALa AtmArUpe ja TakIne rahe te zAzvata padArtha che; jANavA-dekhAvArUpa upayoga e enuM lakSaNa enAmAM sadAya vidyamAna che te vaDe tene lakSa thaI zake che. tenI oLakhANa thaI zake che. jJAnIoe aMtaramAM bhedajJAnanA satata abhyAsathI tavadaSTi prApta karIne e AtmAnA yathArtha svarUpane jANyuM, jeyuM, anubhavyuM, yAvat temAM ja zaramAI gayA, arthAt paramAtmArUpa banyA. pUrve thayelA anaMta jJAnIoe e AtmA je jA, joye, anubhavyuM te ja siddha samAna zuddha AtmA parama kRpALu sadguru deve jANe che, je che, anubhavyuM che, prakA che. arthAta te ja AmaramaNatAmAM niraMtara nimagnatAthI dhanyarUpa banyA che. anubhavarUpa amRta rasanA AhUlAdamAM niraMtara nimagna evA jJAnI sadgurudeve e AtmA je jANa, baLe tevA ja te yathArtha che. te AtmA ja huM chuM. te ja mAruM svarUpa che. For Personal & Private Use Only Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULamA rahasya 135 ema jANe sadguru upadezathI re, kahyuM jJAna tenu nAma khAsa. mULa0 6 zarIra te huM nathI. zarIra mAruM svarUpa nathI. te pachI tethI bhinna evAM vacana, mana, dhana, svajana Adi sa anya te mArAM thaI zake ja kema ? zarIrAdi mArAthI bhinna te huM nahi, te mAruM svarUpa nahi, paNa sadAya upayeAga lakSaNavALA, avinAzI, siddhasamAna, zuddha yuddha caitanyadhana svayaM yAti sukhadhAma, jJAnInA jJAnamAM bhAsyamAna che tevA huM sahaja svarUpa AtmA chuM. ema je jJAnI gurunI kRpAthI aMtarmukha STi pAmI peAtAne parathI bhinna AtmArUpa jANe, pariName te sAkSAt anubhava amRtane pAmI dhanyarUpa ane, tenu' je jANavuM te khAsa jJAna, yathArtha jJAna kahevAya, kAraNa te jJAna meAkSAthe yathArtha kArya kArI che, saphaLa che. paraMtu peAtAnA AtmAne jANyA vinAnu N anya aneka prakAranuM jJAna, zAstrajJAna, bhASAjJAna Adi saM ajJAna che. temaja anubhavI gurunI kRpAprasAdI vinA svaccha de ke ajJAnI pAsethI te jJAna prApta thavA yAgya nathI. AtmajJAnI gurunI kRpAthI jIva gurugama pAmI, aMtamu kha dRSTi sAdhya karI bhedajJAnanA satata abhyAsathI svAnubhava prakAzane pAme che. tenu jJAna te samyajJAna, meAkSanA heturUpa heAvAthI yathArtha, khAsa jJAna kahyuM che. 6 For Personal & Private Use Only Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNuM je jJAna karIne jANiyuM re, tenI varte che zuddha pratIta; mULa0 kahyuM bhagavaMte dazana tehane re, jenuM bIjuM nAma samakita. mULa0 7 jema AvI pratIti jIvanI re, jANe sarvethI bhinna asaMga; mULa0 te sthira svabhAva te Upaje re, nAma cAritra te aNaliMga. mULa0 8 7 sadUgurunA jvalaMta bedhanA pratApe, tenI ArAdhanAthI, tenI vicAraNAthI pitAne jJAna jAgRti thaI ane tethI ema jANyuM ke pote te dehAdithI bhinna ajara amara avinAzI jJAtAdaSTA sahaja svarUpa e zAzvata AtmA che ane dehAdi sarva jaDa saMga saMbaMdhe pitAnAthI sAva judA vinAzI ane anya che. te kadI potAnuM svarUpa nathI. ema sarvathI bhinna pitAnA AtmAne je jJAna karIne jANe tenI niHzaMkapaNe pratIti zraddhA nirdhAra aDela acaLa sadAya jAgRta rahe tene bhagavAne darzana, samyagdarzana, kahyuM che, jenuM bIjuM nAma samakita che. 7 8 pitAnA AtmAne dehAdi sarva anyathI bhinna asaMga jANa tejJAnatevI daDha pratIti, zraddhA, ruci acaLapaNe akhaMDa jAgRta rahevI te darzana; ane te darzana ane jJAnanA pratApe, AtmAnI vRtti AtmAmAMthI bahAra bAhyabhAmAM anyamAM je For Personal & Private Use Only Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULamAga rahasya 137 te traNe abheda pariNAmathI re, - jyAre te te AtmArUpa; mULa teha mAraga jinane pAmiye re, kiMvA pApe te nijasvarUpa, muLa0 9 pariNamatI hatI te tyAMthI pAchI vaLI, aMtarmukha thaI eka pitAnA sahaja svarUpa AtmAmAM ja, AtmabhAvamAM ja sthira thAya te AtmasthiratA ke AtmaramatArUpa AtmAnI aMtaraMga caryA tene bhagavAne cAritra kahyuM che. te aNaliMga-aliMga cAritra che, aliMga-AtmacAritra che, bhAva cAritra che. A bhAvaliMga ja mukhya che. 8 9. AtmAnA A traNeya guNe AtmAthI judA nathI, AtmArUpa che. jJAna te AtmA che, darzana te AtmA che, cAstri te AtmA che. vyavahArane jANanAra te AtmA, mAnanAra te AtmA, pravartanAra te AtmA ema bheda saMbhave che. paraMtu nizcayathI te traNe AtmasvabhAvarUpa hevAthI abhedapaNe eka AtmA ja che. tethI samyagdarzana-jJAna-cAritrarUpe AtmA jyAre pariName tyAre traNe guNo abhedapaNe eka AtmArUpa pravartatA hevAthI AtmasvabhAvanI pragaTatA thAya che. ane te ja paramAthe jinendroe prabodhela mekSane mULamArga che. athavA te ja anaMta sukhasvarUpa nija zuddha sahaja AtmasvarUparUpa paramArthanI prApti che. 9 For Personal & Private Use Only Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 zrImad rAjacaMdrakAvya-amRta-jharaNAM evAM mULa jJAnAdi pAmavA re, ane javA anAdi baMdha; maLa0 upadeza sadagurune pAmave re, TALI svachaMdane pratibaMdha. maLa0 10 10. evAM mULa jJAnAdinI prApti thAya ane anAdinA karmabaMdha TaLI jaI jIva mukta thAya te mATe AtmajJAnI sadgurune upadeza pAma joIe; ane te upadeza aMtaramAM pariName te mATe temAM mukhya vizvarUpa svachaMda ane pratibaMdhane tyAga kare joIe. ajJAnadazA TALavA mATe jJAnI paramakRpALu sadgurunuM zaraNuM, bedha, bhakti, AjJA sarvArpaNapaNe ArAdhAya to e ja sarvoparI sAdhana che. te sAdhana saphaLa na thavA de e svachaMda te mahAna zatru che. paramArthanA nAme japa, tapAdi pitAnI meLe pitAne game tevAM sAdhano karyA javAM ane huM paramArtha sAdhu chuM ema mAnavuM, temaja pite paramArtha jA nathI chatAM A huM jANuM chuM, huM samajuM chuM temaja paramArtha che, athavA paramArtha Ama hoya, ke tema hoya ItyAdi pitAnI kalpanA pramANe paramArthane Agraha rAkhI tevI pravartana karavI te svaccheda che. jJAnInI AjJA ArAdhavA tathArUpa avakAza prApta na thavA de athavA vijJarUpa bane tevAM je je dravya, kSetra, kALa, bhAvathI, mehAdhIna evA jIvane maLI rahevAnAM, baMdhAI rahevAnAM nimitto thAya che te sarva pratibaMdha che. lekasaMbaMdhI baMdhana, svajana kuTuMba baMdhana, dehAbhimAnarUpa baMdhana ane saMkalpa-vikalparUpa baMdhana e cAra mukhya pratibaMdha kahyA che. saMbaMdhI baMdhana For Personal & Private Use Only Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULamA rahasya ema deva jina ke bhAkhiyuM re, mAkSamAraganu zud svarUpa mULa bhavya janeAnA hitane kAraNe re, sakSepe 139 kahyuM svarUpa. mULa0 11 temaja svajana kuTuMba khaMdhana jeTalAM tyAgI zakAya teTalA satsaMga sattamAgamanA avakAza jIva prApta karI zake ane jJAnInI AjJA ArAdhavA bhAgyazALI banI zake; tethI jJAnInA bedha aMtaramAM pariName tyAre mULamArganuM rahasya hRdayagata thatAM anukrame dehAbhimAna ane salpa-vikalparUpa sarva baMdhanA TaLI jAya, ane jIva asaMga apratibaddha mukta paramAtmasvarUpane pAmI parama kRtArtha thAya, athavA samakita, kivA ratnatraya pAmI meAkSarUpa parama kRtAtAnA mArga pAme. 10 11. mekSanAM kAraNarUpa mAnavadeha, A kSetra, uttama kuLa, uttama saMhanana, sadgurunA yAga, tenA edhanuM zravaNa, tenI zraddhA, ane saMyamamAM vIya nu prayatna Adi aneka uttama ceAga Avazyaka che. chatAM mekSanAM ananya kAraNarUpa snatraya pradhAna hAvAthI bhagavAna jinendradeve nizcayathI ratnatrayane meAkSanA mAga kahI meAkSamA nu zuddha svarUpa darzAvyu che. te bhavya janAnA hitane mATe ahI' saMkSepamAM kahyuM che. enA vistArathI vicAra karatAM zuddha AtmasvarUpane bedha thatAM AtmArthi Ane parama AtmArUpa nija zreya sugamatAthI sAdhya thavA ceAgya che. Yuan For Personal & Private Use Only Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 [724] paMtha paramapada vavANiyA, kArtika 1953 (gIti) paMtha paramapada baLe, jeha pramANe parama vItarAge, te anusarI kahIzuM, praNamIne te prabhu bhaktirAge. 1 mULa paramapada kAraNa, samyaka darzana jJAna caraNa pUrNa praName eka svabhAve, zuddha samAdhi tyAM paripUrNa. 2 je cetana jaDa bhAva, avalokyA che munIMdra sarva; tevI aMtara AsthA, pragaTaye darzana kahyuM che tattva. 3 paMtha paramapada 1. parama vItarAga, saMpUrNa rAgadveSAdi dene kSaya thaye che jene evA sarvajJa bhagavAne parama padane, mokSane paMtha, mArga je pramANe upade che te pramANe te sarvoparI upadezane anusarIne, te prabhune parama bhaktibhAve praNAma karIne, te mArga ahIM kahIzuM ke jethI saMsAratApathI tapelA bhavya teno Azraya karI mUkSasukhane sAdhI, saMsAra duHkhathI mukta thAya che. 1 2. mekSarUpa paramapadanAM mULa kAraNa samyagdarzana,samyajJAna ane samyaccAritra e traNeya eka abheda AtmasvabhAvarUpe pUrNapaNe pariName tyAre tyAM paripUrNa zuddha sahaja AtmadazArUpa samAdhi prApta thAya. 2 3. mekSanAM mULa kAraNamAM sauthI prathama samyagdarzana karyuM to For Personal & Private Use Only Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMtha paramapada 141 samyapha pramANa pUrvaka, te te bhAve jJAna viSe bhAse; samyaga jJAna kahyuM te saMzaya, vibhrama, meha tyAMnAye.4 te samyagdarzana eTale zuM ? tenuM samAdhAna e che ke AtmArAmI munirvAdanA prabhu evA sarvajJa bhagavAne A vizvamAM jaDa ane cetana ema mukhyapaNe be prakAranA padArtho joyA, jANyA, prakAzyA che. te padArtho yathAtathya temaja che evI aMtaramAM AsthA, zraddhA, pratIti, daDha nirdhAra thAya tyAre tene tatvajJAnIoe samyagadarzana kahyuM che. 3 4. te te padArtho yathArtha pramANapUrvaka, anubhava jJAnapUrvaka pitAnA jJAnamAM jaNAya tyAre te jJAnane samyajJAna kahyuM che. A samyajJAnamAM, saMzaya, vibhrama ane vimeha e traNa, jJAnane malIna karanAra doSa, dUra thaI jAya che ane tethI padArthanuM yathAtathya satyasvarUpe jJAna thAya che. saMzaya eTale zuddha Atmatatva Adine pratipAdana karanAra je jJAna che te vItarAga, sarvajJadvArA prakAzita satya haze ke anyamatamAM nirUpita thayuM che te satya haze evI zaMkA te saMzaya che. jemake aMdhArAmAM vRkSanuM TUMkuM joIne A mANasa haze ke hUMThuM haze? ema vicAravuM te saMzaya, jema chIpamAM cAMdInI bhrAMti thAya tema je anekAntarUpa vastu che tene A nitya ja che, A anitya ja che, ema ekAntarUpe jANavI te vibhrama doSa che. cAlatAM pagamAM tRNuM Adine sparza thAya tyAM A zAne sparza thaye te jema khabara na paDe tema, athavA dizA bhUlI javAya tema, ekabIjAnI apekSA yukta evA dravyArthika ane paryAyArthika svarUpa je be For Personal & Private Use Only Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM viSayAra'bhanivRtti, rAgadveSanA abhAva jyAM thAya; sahita samyagdarzana, zuddhacaraNa tyAMsamAdhi sadupAya.pa traNe abhinnasvabhAve, pariNamI AtmasvarUpa jyAM thAya; pUNa paramapada prApti,nizcayathI tyAM ananya sukhadAya. 6 142 naya (Points of view) che, tene anusarIne dravya-guNa-paryAyane na jANavA te vimeADu doSa che. 4 5. yathA padA darzana ke AtmadarzanarUpa samyagdarzana sahita pAMca indriyAnA viSayAnA saMyama thAya, AraMbha parigrahane! tyAga thAya, ane rAgadveSanA abhAva thAya tyAM zuddha svarUpamAM ramaNatArUpa cAritra pragaTe. A cAritrarUpa AtmasthiratA satata vamAna thAya tyAM dhyAtA, dhyAna ane ceyanI etArUpa samAdhi prApta thAya. tethI A AtmapariNAmanI akhaMDa svasthatArUpa parama samAdhinA sadupAya, sazreSTha upAya zuddha cAritrane kahyo che. pa $. A traNeya samyagdarzana, samyajJAna, samyapcAritrarUpa ratnatraya pariNAma abhinnapaNe eka AtmApaNe pariNamI AtmArUpa jyAre thAya tyAre nizcaye pUrNa parama padyarUpa meAkSanI prApti thAya; ke je pada ananya satkRSTa svAdhIna Atmika sukhathI pirapUNaeN meAkSarUpa kahevAya che. arthAt ratnatrayanI aikayatArUpa niraMtara pariNAma e ja anata sukhamaya meAkSanI prAptinu ananya kAraNa thAya che. 6 For Personal & Private Use Only Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca paramapada 143 jIva, ajIva padArthA, puNya, pApa, Asrava tathA adha; savara,nija rA,mAkSa,tattva kahyAM nava padArtha sabaMdha, cha jIva, ajIva viSe te, nave tattvane samAveza thAya; vastuvicAra vizeSe,bhinna prAdhyA mahAna munirAya, 8 7. jaDa ane cetananA sayAgasaMbaMdhane kAraNe, jIva, ajIva, puNya, pApa, Asava, saMvara, nirjarA, badha ane meAkSa ema nava tattva ke padArtha kahevAya che. temAM puNya ane pApa sivAyanAM khAkInAM sAtane kavacit sAta tattva kahevAya che ane e naveyane nava padArtha kahevAya che. 7 8. e nave tattva jIva ane ajIva e e tattvamAM ja samAveza pAmI jAya che. paraMtu vastune vizeSapaNe vicAravA arthe mahAna munIndra bhagavAna sarvAMge te nava prakAre bheda pADIne vistArathI prarUpyA che. 8 L For Personal & Private Use Only Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 266] jaDa cetana viveka rALaja, bhAdrapada suda 8, 1947 1 jaDabhAve jaDa pariName, cetana cetana bhAva; kaI kaI palaTe nahIM, chaDI Apa svabhAva. 1 jaDa te jaDa traNa kALamAM, cetana cetana tema; pragaTa anubhavarUpa che, saMzaya temAM kema ? 2 jaDa cetana viveka 1. jaDa sadAya jaDapaNe pariName ane cetana sadAya cetanapaNe pariName, paNa pitA potAne svabhAva cheDIne keI anyarUpe kadApi pariName nahIM. arthAt jaDa kadI cetanapaNe pariName nahi ke cetana kadI jaDapaNe pariName nahi. 1 2. jaDa che te traNe kALe jaDarUpe ja rahe che ane cetana che te traNeya kALamAM cetanarUpe ja rahe che. e vAta pragaTa anubhavarUpa che. tethI temAM kadApi saMzaya thavA egya nathI. jaDanI game teTalI avasthAe palaTAya paNa te sarva jaDarUpe ja rahe che ane cetananI paNa game teTalI avasthAo badalAya paNa te sarva cetanarUpe ja rahe che. jaDanI keIpaNa avasthA kadI paNa cetanarUpa thAya ke cetananI kaI avasthA kadI paNa jaDarUpa thAya ema kadApi banavA egya ja nathI, ema niHsaMdeha che. 2 For Personal & Private Use Only Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaDa cetana viveka 145 je jaDa che traNa kALamAM, cetana cetana hoya; baMdha makSa te nahi ghaTe, nivRtti pravRtti heya. 3 baMdha mokSa sogathI, jyAM lagI Atma abhAna; paNuM nahi tyAga svabhAvano, bhAkhe jina bhagavAna. 4 3. te tyAM prazna thAya ke je jaDa traNe kALa jaDa ja rahe tema hoya ane cetana paNa traNeya kALamAM cetana rahe tema hoya to pachI baMdha ane mekSa Adi avasthA ghaTatI nathI. athavA pravRtti ke nivRtti saMbhavatI nathI. arthAt cetana cetana ja rahe te te sadAya mukta ja rahe eTale ene jaDa sAthe baMdhAvAne prasaMga ja kema Ave? ane jaDa jaDarUpe ja rahe che tene paNa cetana sAthe baMdharUpe ekameka thavAno prasaMga kema udbhave? arthAt baMdha, mekSa, pravRtti ke nivRtti kaMI saMbhave nahi. 3 4. enuM samAdhAna ema che ke banne padArtho traNe kALamAM pitapotAnA svarUpe ja rahe che. chatAM vibhAva avasthAmAM temane paraspara sagA saMbaMdha thAya e vastusvabhAva che. jyAM sudhI AtmAne pitAnA svarUpanuM abhAna, ajJAna che tyAM sudhI dehAdi paramAM ahaM mamavarUpa brAMtithI, ane IcchAniSTa Adi kalpanAjanita rAgadveSAdi vibhAvathI te jaDa evAM karma para mANuone saMgasaMbaMdhe grahaNa kare che. ane te ajJAna, rAgadveSAdi vibhAve TaLI jAya tyAM sarva karma-paramANuthI mukta thaI jAya che. ema baMdha ke mekSa e saMgasaMbaMdhathI kahevAya che. paraMtu e baMdha ke mekSa bane avasthAmAM jaDa ke cetana kaI tipitAnA svabhAvane arthAt jaDa jaDapaNane ane Jain Education Gernational For Personal & Private Use Only Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM varte baMdha prasaMgamAM, te nija pada ajJAna paNa jaDatA nahi Atmane e siddhAMta pramANa. 5 grahe arUpI rUpIne, e acarajanI vAta; jIva baMdhana jANe nahIM, kevo jina siddhAMta ? 6 cetana cetanapaNAne tyAga karatAM nathI. ane pitAnA svabhAva yukta ja rahe che. ema jina bhagavAnane siddhAMta che. 4 5. jIva baMdha prasaMgamAM vate che arthAt karmabaMdha AvasthAmAM rahe che tenuM kAraNa pitAnA mULa svarUpane pote bhUlI gayArUpa ajJAna che. paNa tethI karIne kaMI AtmAne jaDatA, jaDapaNuM prApta thayuM nathI. arthAt cetana kadI jaDa thaI gaye nathI. e siddhAMta pramANa, nyAyayukta che. 5 6. AkAzAdi bIjAM arUpI dravyo,jaDa paramANuthI levAtAM nathI, paraMtu AzcaryanI vAta e che ke vastusvabhAva eve che ke arUpI e jIva rUpI evAM jaDa-paramANune karmarUpe grahaNa kare che ane tenI sAthe sagAsaMbaMdha baMdhAya che. Ama chatAM jIva pite AvI rIte jaDa-paramANurUpa karmothI baMdhAI rahyo che ema pitAnA baMdhanane pote jANato nathI. e jina bhagavAnane ke gahana, sUma, agamya siddhAMta che? arthAt saMpUrNa jJAnavaMta evA kevaLajJAna bhAskara sarvajJa bhagavAne ja potAne divya jJAnaprakAzathI A siddhAMta jANe ane upade, jyAre anya darzanemAM tathArUpa jJAnanA abhAve karmabaMdha kema thAya che? ane tethI kema chuTAya? ityAdi baMdhamAkSanI yathArtha vyavasthA daSTigocara thatI nathI. For Personal & Private Use Only Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147 jaDa cetana viveka prathama dehadRSTi hatI, tethI bhAsyo deha; have dRSTi thaI AtmamAM, gaye dehathI neha. 7 ratto baMdhadi kammaM, muJcadi jIvo viraagsNptto| eso jiNovadeso, tahmA kammesu mA rajja // arthAta rAgI jIva karmane bAMdhe che, ane rAgarahita jIva karmane cheDe che e jinane upadeza che, mATe karmomAM rAga kare mA. telanI cIkAzathI Adra padArtho upara dhULa AvIne jema vaLage che, tema rAgarUpa cIkAzathI yukta evA jIvanA pradezamAM jaDa-paramANurUpa karmo AvIne baMdhAya che, ane cIkAza vagarane retIne goLa jema bhIMta upara ceTa nathI, tema rAgAdi parabhAvamAM anAsakta, udAsIna evA jIvane karmabaMdha thatuM nathI, e baMdha-mekSane siddhAMta je jina bhagavAne prarUpyo che te sUphamajJAna gamya paNa adbhuta che. 6 7. anAdithI pitAnA svarUpanuM abhAna, ajJAna cAlyuM AvatuM hovAthI deha te ja huM ema mAnI, dehane ja sarvasva gaNa, tenI ja sAra saMbhALa mATe bAhyadRSTithI ja sarva pravartana hatuM. tethI jyAM tyAM dehadaSTithI pitAne deha te pite, tema bIjAnA deha te bIjAnA AtmA ema gaNI, mAtra rUpI evuM dazya jagat te ja sarvasva che ema jevAne abhyAsa hatuM, te keI pUrvanA prabaLa cogAbhyAse ane gurugame A deha ane sarva dRzya jagat adazya karI, adazya e aciMtya ciMtAmaNi nija zuddha sahaja AtmA jevAnI divya daSTi prApta thaI tethI have AtmAmAM daSTi sthira thatAM, jyAM tyAM eka e ja For Personal & Private Use Only Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM jaDa cetana saMga A, khANa anAdi anaMta; keIna kartA tehane, bhAkhe jina bhagavaMta. 8 mULa dravya utpanna nahi, nahIM nAza paNa tema; anubhavathI te siddha che, bhAkhe jinavara ema. 9 ema jovAnI dRSTi sAdhya thatAM, tyAM anaMta AnaMda zAMti sukha ane samAdhi jaNAtAM, A asAra kSaNika para evA deha uparathI neha, rAga, mamatava, Asakita naSTa thaI gaI. ane ame dehadhArI chIe ke kema? te saMbhArIe tyAre mAMDa jANIe chIe, evI videhI dazArUpa abhuta aciMtya AtmaprApti thaI. 7 8. A vizvamAM jaDa ane cetanarUpa je je padArthonA samUha che te anAdinA che. jaDa evAM karmone cetana evA jI sAthe saMga saMbaMdha che te paNa anAdine che. Ama jaDa ane cetananA sAMgarUpa A khANa--A vizva anAdi kALathI che. ane anaMta kALa bhaviSyamAM paNa te ja rIte A "vizva rahenAra che. aneka prakAre avasthAtara thavA egya che, paNa nAza thavA egya kadI nathI. tene kartA keI nathI. tema upalakSaNathI tene hartA paNa keI nathI. ema sarvajJa evA jina bhagavaMte kahyuM che. 9. A vizvamAM, jIva, pudgala, dharma, adharma, AkAza ane kALa ema cha mULa dravyo, padArtho kahyA che. te padArtho keIe utpanna karyA nathI paraMtu anAdithI svayaMsiddha che. tethI For Personal & Private Use Only Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaDa cetana viveka 149 hoya tehane nAza nahi, nahIM teha nahi hoya; eka samaya te sau samaya, bheda avasthA joya. 10 je padArtha anutpanna che te avinAzI che, e nyAye e chae dravya kadApi nAza pAmavA gya nathI. arthAt trikALa rahevA gya che. A siddhAMta jJAnIoe anubhavathI siddha karIne jaNAvyuM che, ema jina bhagavAne kahyuM che. huM 10. je dravya, padArthanuM astitva che tene nAza kadApi the saMbhava nathI. tema je dravyanuM astitva nathI te dravya utpanna thavuM saMbhavatuM nathI. eka samaya mAtra je dravya astitva dharAve che te dravya sau samaya, sarva kALa mATe astitvarUpe rahevAnuM ja che. tene kaI samaye nAza thavo saMbhava nathI. jina bhagavAne je jIva, pudgala, dharma, adharma, AkAza ane kALarUpa cha dravya kahyAM che te e dravya A pramANe anAdithI astitvavALAM hevAthI anaMtakALa paryata sthitivALAM rahevAnAM che. tema ja te keI utpanna thayelAM nathI tethI temane nAza kadI thavAne nathI. mAtra temAM avasthAMtara thayA kare che ane tethI bhinna bhinna samaye temanI bhinna bhinna avasthAo daSTigocara thAya che. tema traNe kALa temanI avasthAe badalAtI daSTigocara thavA gya che. 10 For Personal & Private Use Only Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM 2 parama puruSa prabhusaddagura, paramajJAna sukha dhAma; jeNe ApyuM bhAna nija, tene sadA praNAma. 1 11. dharma, artha, kAma ane mekSa e cAreya puruSArthamAM sarvoparI evA dharma ane mekSa puruSArthamAM niraMtara pravartatA evA-satapuruSArtha yukta te puruSa-sarvotkRSTa AtmadazAmAM ramaNa karatA parama puruSa saddaguru bhagavAna, je pote paramajJAna ane sukhanuM dhAmarUpa banI, A pAmarane potAnA svarUpanuM bhAna karAvavA parama upakArazIla banyA, te kAruNyamUrti saddaguru prabhune parama bhaktithI trikALa abhinaMdana he! praNAma he !! 11 For Personal & Private Use Only Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [902] jaDa cetana viveka muMbaI, kArtika vada 11, maMgaLa, 1956 (jaDa ne caitanya bane) jaDa ne cetanya bane dravyane svabhAva bhinna, supratItapaNe bane jene samajAya che; 24 jaDa cetana viveka 1. A jagatanA sarva padArtho, kaI jaDa ane keI cetana ema be prakAre mukhyatve oLakhAya che. temAM jIva pote cetana che, citanya lakSaNavALa cetanAyukta padArtha che. jJAna, darzana, sukha, vIrya Adi guNasvarUpa, arUpI e tene caitanya svabhAva che. anAdi anaMta e pite zAzvata padArtha che. ane pitAthI cheka judA, chatAM potAne baMdha avasthAmAM rAkhanAra, pitAnA, deha AdirUpe sagA saMbaMdhamAM rahelA, evA pudgala jaDa paramANuo te jaDa padArtha che. te varNa rasa gaMdha spardhAdi. guNavALA rUpI padArtha che. tethI arUpI evA jIvanA jJAnAdi svabhAvathI sAva judA che. anya che. jJAnI sadgurunA be che jene jaDane e jaDa svabhAva ane cetanane e anaMta jJAna darzana sukha Adi Atma aizvarya yukta zAzvata caitanya svabhAva yathArtha jANavAmAM Ave che, te bannene svabhAva sAva jude judo hovAthI ane padArtho sAva judA judA che paNa atyAre ajJAna dazAmAM jema ekameka For Personal & Private Use Only Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNuM svarUpa cetana nija, jaDa che saMbaMdha mAtra, athavA te ya paNa paradravya mAMya che; bhAse che tema vAstavika nathI, ema yathArtha pratIti zraddhA nizcayapUrvaka spaSTa jene samajAya che tene pitAnuM nijasvarUpa te cetana che, ane jaDa te saMbaMdha mAtra che, athavA te jaDa te ya para-dravya che ane pite to tene jonAra jANanAra jJAtA dRSTA caitanyasvarUpa AtmA tethI kevaLa bhinna che, ema pitAnI abhedaciMtanA jAgatAM, pitAne pitAnA svarUpane anubhava, sAkSAtkAra, Atmadarzana pragaTe che. tethI aciMtya sukhasvarUpa paramAnaMdanuM dhAma evA pitAnA AtmAnA anubhava amRtarasamAM nimagna thatAM, AtmAnuM adbhuta aciMtya mAhA bhya anubhavamAM AvatAM, asAra ane anya evA jaDa padArtha pratye udAsInatA, anAsakta bhAva jAge che. ane tethI paramAMthI vRtti pAchI vaLI pitAne sahaja zuddha Atma svabhAvamAM ja vRttine pravAha pravahe che. arthAt bahirmukha vRtti aMtarmukha thaI AtmAmAM ja samAya che. anAdi avidyAjanita dehAtmabuddhi e ja saMsAra duHkhanuM mULa che. zrImad pUjyapAda svAmI samAdhizatakamAM kahe che ke - mUlaM saMsAraduHkhasya deha evaasmdhiisttH| tyaktvainAM prvishedntrbhirvyaapRtendryH|| / / 15 / / arthAt saMsAraduHkhanuM mULa dehAtmabuddhi che tethI tene tajIne, bAhya viSamAM pravartatI indriyone rekIne aMtaramAM (AtmAmAM) praveza kare, aMtarAtmabuddhi karavI. For Personal & Private Use Only Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaDa cetana viveka 153 e anubhavane prakAza ullAsita thaye, jaDathI udAsI tene AtmavRtti thAya che; kAyAnI visArI mAyA, svarUpe samAyA evA, nigraMthano paMtha bhavaaMtane upAya che. 1 uparokta viveka jene jAge che ane bhedavijJAnanI bhAvanA pragaTe che tene evI samajaNa tathA zraddhA acaLapaNe satata kurAyamAna hoya che ke anaMtA jJAnIoe jANe te jJAtA dRSTA caitanyasvarUpa AtmA te huM chuM. jJAna darzana sukha vIrya Adi mAre svabhAva che. tema ja nitya zAzvata samAdhisukhe paripUrNa siddhipadarUpa mekSamaya sahajAnmasvarUpa e ja mAruM mULa svarUpa che. ane A dehAdi te jaDa, vinAzI, azuci ane duHkhanuM mULa tema ja mArAthI tadna bhinna anya padArtha che. tethI temAM mamatA, meha, prema, prIti Asakti e sarva saMsAra paribhramaNanA kAraNarUpa mahA baMdhananAM kAraNa che. te meha mamatA have TALavA kaTibaddha thaI satata jAgRta puruSArtha yukta rahevuM e ja mAre sarvaprayAse karavAgya mukhya kartavya che. AvI apUrva jAgRti vaDe je dhanyapuruSe kAyAnI mAyA, deha uparane prema, mamatA meha, Asakti, athavA dehAdhyAsa TALI de che, te mahApuruSo dehAmabuddhi dUra thavAthI, AtmAnA zuddha caitanya svarUpamAM samAya che. arthAt bAhyabhAvathI temanI vRtti virAma pAmI aMtarmukha thaI potAnA zuddha sahaja AtmasvarUpamAM lIna thaI teo zAMta samAdhistha thAya che.. Ama dehAtmabuddhirUpa darzanameha e mukhya aMtaraMga pari For Personal & Private Use Only Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM deha jIva ekarUpe bhAse che ajJAna vaDe, kiyAnI pravRtti paNa tethI tema thAya che; jIvanI utpatti ane roga, zoka, duHkha, mRtyu, dehano svabhAva jIva padamAM jaNAya che; grahagranji, gAMTha, baMdhana chedAvAthI, te jJAnI puruSa anya bAhya ane aMtaraMga sarva parigraharUpa graMthine chedavA samartha bane che. arthAt darzanameha ane cAritraharUpa mahAna graMthine cheda karIne te mahApuruSa nircatha, mohagraMthirahita, vItarAga sarvajJa pade virAjita bane che. ane e ja mehagraMthine chedavAno je upAya, mArga A nigraMtha mahAtmAo darzAve che te ja saMsAranA aMtane arthAt mokSanI prAptine sAco upAya che. 1 2. bAhyadRSTi jIne zarIra ane AtmA ane ekarUpe bhAse che tenuM kAraNa ajJAna che. pitAne AtmAnA svabhAvanuM ane jaDa evA zarIranA svabhAvanuM jJAna nathI, tethI ja, anAdithI zarIra ane AtmA ekarUpe mAnavArUpa bhUla cAlI Ave che. ane tethI kiyAnI pravRtti paNa tevI ja brAMti sahita thAya che. dehanI sArasaMbhALa ItyAdithI jANe AtmAnI sArasaMbhALa thAya che ema mAnI dehanI pAchaLa ja jIva sarva kALa eLe gumAvI de che. jIva te sadAya zAzvata hovAthI anutpanna che. paraMtu te dehamAM Ave che tyAre dehanI utpatti thaI tene jIvanI utpatti gaNe che. tema ja dehamAM rega, zeka, mRtyu Adi thAya che te dehano svabhAva chatAM ajJAnavaze te AtmAne svabhAva gaNe che. je anAdine deha ane AtmAne eka For Personal & Private Use Only Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaDa cetana viveka evA je anAdi ekarUpanA mithyAtvabhAva, jJAnInAM vacana vaDe dUra thaI jAya che; bhAse jaDacaitanyanA pragaTa svabhAva bhinna, ane dravya nija nija rUpe sthita thAya che. ra 155 rUpa mAnavAnA mithyAtvabhAva che. tene dUra karavAnA, arthAt mithyAtvarUpa mahA roga TALavAnA acUka upAya, megha auSadhi jo kAI paNa hAya tA te jJAnI puruSane khAdha che. jIvane ajarAmara padmanI prApti mATe sauthI prathama TALavA ceAgya anAdinA mahA roga A mithyAtvabhAva, te jJAnI puruSanA vacanarUpa amRta vinA, khIjA kAI upAye TaLI zake tema nathI. jJAnI puruSane yathArtha jJAna darzana samAdhi Adi AtmasvabhAva pragaTayA che, ane tethI temanAM zAMtarasapradhAna gaMbhIra Azayayukta vastunA svabhAvane AdhatAM aciMtya mAhAtmyayukta vacanA, anubhavadazA sahita heAvAthI, jIvane anAdinI avidyA dUra karI, yathAtha padmA svarUpanuM jJAna karAvavA samartha ane che. jJAnInA beAdhathI jIva jAgRta thaI anAddinI mAhanidrA tajI devA samartha ane che, tene jaDa ane caitanyanA khannenA judA judA svabhAva sAva spaSTa pragaTa samajAya che. ane deha Adi peAtAthI bhinna svabhAvavALAM che ema yathAtha samajaNa thatAM, tenA meha mamatA rAgadveSAdi sarva vibhAveA TaLI jAya che. jethI AtmA AtmapariNAmI thaI, samyagdarzanarUpa svAnubhavaprakAzane pAmI, dhanyarUpa mane che. ane te samyagdarzananA pratApe vRtti AtmabhAvamAM ja niraMtara vahe che, jethI nira'tara AtmaramaNatArUpa svabhAva For Personal & Private Use Only Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM samAdhine pAmI, sarva karma kalaMkane TALI ajarAmara padarUpa nija nirmaLa sahajAnmasvarUpamAM sadAne mATe virAjita thaI parama kRtakRtya paramAtmA bane che. jJAnInAM vAkayanA zravaNathI ullAsita thatuM e jIva, cetana, jaDane bhinna svarUpa yathArtha paNe pratIta kare che, anubhave che, anukrame svarUpastha thAya che." - zrImad rAjacandra Ama svarUpasthitirUpa mekSapada prApta thatAM, AtmA AtmArUpe sthita thAya che ane karmarUpa pudgale karma paNuM tajI daI pudgalarUpe sthita thAya che. arthAt bane dravya pitapotAnA svabhAvamAM sthita thAya che. 2 For Personal & Private Use Only Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 [ 738 ] parama pada prAptinI bhAvanA apUrva avasare apUrva avasara evA kacAre Avaze ? kacAre thaIzuM mAhyAMtara nigraMtha jo 15 parama pada prAptinI bhAvanA apUrva avasara anAddhithI aprApta evI apUrva aMtarAtmadazA jenA aMtaramAM niratara jaLahaLI rahI che, arthAt anAdithI nahi jitAyelA evA dazanameha Adi aMtaraMga zatruone mAtra parAjaya ja nahi paNa kSaya karI, jeNe zuddha samyagdarzanarUpa svAnubhava prakAza aMtaramAM sadodita pragaTa karI, kSIprAya evA zeSa kaSAyAdi vibhAvAnA sarvathA saMpUrNa kSaya karavA ugrapaNe satata puruSArtha parAkrama pravartAvyuM che evA adhyAtmavIra, bhAva nigraMtha, apramatta ceAgI, AtmArAmI, vairAgyacitta, zAMtamUrti parama tattvavettA zrImad rAjacandrarUpa zItaLa himagirinA uccatama adhyAtmabhAvanArUpa unnata zikharathI nIkaLatI kavitArUpa suraritA samAna A adbhuta amRtamaya zAMtarasa vahAvatI kAvyagaMgA, siddhipadane prApta karavA seApAna sama guNasthAnaArheNu kramamAM avagAhana karAvI mumukSune apUrva AtmannatinA zikhare virAjita karAvavA anupama adbhuta tI rUpa anI, samasta sa MsAra kalezanu mULa ajJAna rAgadveSa Adi sa For Personal & Private Use Only Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM sava saMbaMdhanuM baMdhana tINa chedIne, vicarazuM kava sahapuruSane paMtha je? apUrva 1 karmamalane dUra karI, sarva pApa tApa ane saMtApane nivArI, anaMta Atmika sukhazAMtithI zItaLa evA zuddha sahaja AtmasvarUparUpa nija paramAtmapada prApta karAvavA ananya upakArI thAya evI prabhAvazALI, vizuddha aMtariNatirUpa sarvotkRSTa paramapada prAptinI bhAvanA, e mahA jJAnI zrImad rAjacandranA atyuttama avirata aMtaraMga apramatta puruSArtha pravAhanuM adbhuta alaukika anupama digdarzana karAve che. ahe! te bhAva nigraMtha mahApuruSane akhalita aMtaraMga puruSArtha-pravAha! ahe! te aMtaraMga adbhuta videhI jIvanmukta dazA ! aho ! aho !! vAraMvAra aho !!! 1. apUrva avasara eTale pUrve kyAreya prApta nahi thayele e mahAbhAgyarUpa nigraMtha dazAne udaya. "anAdi kALanA paribhramaNamAM anaMtavAra zAstrazravaNa, anaMtavAra vidyAbhyAsa, anaMtavAra jinadIkSA, anaMtavAra AcAryapaNuM prApta thayuM che. mAtra sat maLyA nathI, sat suryuM nathI, ane sat zradhyuM nathI. e maLe, e suryuM ane e zradhye ja chUTavAnI vArtAne AtmAthI bhaNakAra thaze." nirgathatA eTale AraMbha parigrahano tyAga athavA muniliMganI prApti te pUrve anaMtavAra prApta thaI gaI che, te nahi. ahIM je nigraMtha dazAnI bhAvanA bhAvI che te yathAtathya apUrva nircathatA che, paNa pUrve ghaNIvAra prApta thayela bAhya tyAgarUpa niSphaLa nircathatA nahi ja. arthAt e apUrva avasara For Personal & Private Use Only Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramapada prAptinI bhAvanA 159 kyAre Avaze ? ke jyAre pUrve kadI nahi prApta thayela dravya ane bhAvarUpa bAhya ane atyaMtara nircathatA prApta thaze. strI putra, dhana,svajanAdi bAhya parigrahanA tyAgarUpa bAhya nircathatA ane mithyAtva, cAra kaSAya ane nava nokaSAyarUpa cauda prakAranA atyaMtara parigrahanA tyAgarUpa aMtaraMga nircathatA kyAre prApta thaze? athavA "rAgadveSa ajJAna e mukhya karmanI graMtha ne cheda karI nigraMtha, muktadazA kyAre pamAze? anaMta prakAranAM karmathI AtmA pratisamaye baMdhAyA kare che. temAM mukhya ATha karma kahyAM che. temAM paNa mukhya mehanIya karma karyuM che. tenA darzanameha ane cAritra meha ema be prakAra che. A mukhya graMthi, baMdhana, gAMTha che. darzanamehane haNavAne upAya baMdha che. jJAnI puruSanA javalaMta upadezathI AtmAmAMthI dehAdhyAsa, dehamamatva TaLI jaI Atmadarzana pragaTa thatAM mithyAtva ke darzanameharUpa graMthi, chedAI jAya che, ane cAra anaMtAnubaMdhI kaSAyane abhAva thAya che. tyAra pachI cAritramehanI kaSAya nekaSAyarUpa graMthi, chedavA mATe vItarAgatA pragaTAvavAne prabaLa puruSArtha, prabaLa bhAvanA aMtarAtmAnA aMtaramAM satata jAgRta hoya che. tenA baLe mehanIya karmane kSaya thAya tyAM parama nigraMtha vItarAga sarvajJa dazA prApta thAya che. tethI te apUrva dizAnI ahIM bhAvanArUpa jAgRta puruSArtha pariNati, kame kame cauda guNasthAnaka paryata pahoMcavA vadhatI jAya che. e apUrva avasara kyAre Avaze ke jyAre bAhya ane For Personal & Private Use Only Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNuM sarva bhAvathI dAsI vRtti karI, mAtra deha te saMyamahetu hoya che; anya kAraNe anya kazuM kape nahIM, dehe paNa kiMcit mUcha nava joya je. apUrva0 2 aMtaraMga nircathadazA prApta thaze? jJAnAvaraNAdi dravya karma, rAga, dveSa Adi bhAvakarma ane zarIrAdi karma e sarva baMdhane, tema ja lokasaMbaMdhI baMdhana,svajanakuTuMba baMdhana, dehAbhimAnarUpa baMdhana, ane saMkalpa vikalparUpa baMdhana e sarva saMbaMdhane AtyaMtika viga thAya tevI rIte te baMdhano tIkSaNapaNe chedIne mahApuruSone mArga, samyagdarzana jJAna cAritrarUpa ratnatrayanI prAptithI akhaMDa AtmasvabhAvamAM ramaNatArUpa sarvetkRSTa samAdhimArgamAM niraMtara kayAre vicArIzuM ? arthAt arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya, ane sAdhu e paMcaparameSThirUpa mahApuruSe saMsAranAM sarvabaMdhane tyAgI bhedavijJAnanI satata bhAvanAthI AtmaniSTha thaI sarvotkRSTa badhi ane samAdhimaya zuddha sahaja AtmasvarUparUpa parama padane pAmI dhanyarUpa banyA te mAge vicarI dhanyarUpa kyAre banIzuM ? 1. 2. AtmAnI pariNati anAdithI bahirAtmabhAve bAhyamAM ja bhamyA karatI hatI, te tyAMthI haThAvI, aMtarmukha karI, nijaghararUpI svabhAvamAM sthira karatAM, apUrva svAnubhavarUpa amRta rasanA AvAdamAM ekAgratA thatAM, "AtmAthI sau hIna, athavA jagata ISTa nahi AtmathI" e amUlya bedha phalitArtha thatAM, have AtmAnuM aciMtya mAhAsya sAkSAt bhAsyuM. ane For Personal & Private Use Only Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramapada prAptinI bhAvanA daza namAha vyatIta thaI UpajyA bAdha je, deha bhinna kevala caitanyanu jJAna je; tethI prakSINu cAritramAha vilAkiye, varte evuM zuddhasvarUpanuM dhyAna je. apU03 * jagat sAva sAnAnu N thAya teA paNa amane tRNavat che,' ema tenu mAhAtmya TaLI gayuM, tethI te pratyethI Asakti, prema, rAga, navat thaI gayA. tethI = eTale UMce ane Atta= besavuM, sa parabhAveA, paradrabyAmAMthI vRtti UDI jaI, UMce eTale sathI alipta bhAvamAM, AtmabhAvamAM ekAgra thaI, terUpa udAsInatA, Asakti rahitadazA, vItarAgatA, sarva bhAva pratye asa Mga apratibaddha evA sAkSI bhAve samatA niratara rahe, ane zarIra che te pathru saMyamamAga sAdhavA mATe ja, te hetue ja gaLAya paNa anya kaI paNa kAraNe saMsArArthe na vaparAya, tema zarIramAM alpa paNa mUrchA, meha na rahe evA apUrva avasara kayAre Avaze ? zarIrathI AhAra Adi kriyAmAM prava vu paDe teA paNa te zarIramAM mamatA meha pASavA mATe nahi, paNa tethI svAdhyAya dhyAna samAdhi Adi dvArA saMyama mAnI ArAdhanA thaI zake e ja hetue te pravanA thAya. paraMtu khAhya bhAve jagatamAM zarIra sAruM lAge, khaLa kAMti Arogya vadhe tevA laukika hetue zarIra ke parigraha vastrAdi kAMI paNa khape niha. evI nima, niSkAma, nispRha bhAve eka sayamAthe ja sa` pravanA kyAre thaze? ra 3. danameAha eTale dehArdi paramAM peAtApaNAnI mAnyatArUpa viparIta zraddhA hatI te TaLI jaI, dehathI bhinna svapara Jain Education inernational For Personal & Private Use Only 161 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNuM AtmasthiratA ghaNuM saMkSipta yuganI, mukhyapaNe te vate dehaparyata je; ghara pariSaha ke upasargabhaye karI, AvI zake nahIM te sthiratAno aMta jo apUrva04 prakAzaka kevaLa caitanyasvarUpa pitAnuM je AtmasvarUpa yAnathI taravAra jema judI che tema sAva spaSTa juduM bhAsyuM. tene bedha, jAgRti, jJAna, anubhava thayo. te anubhavarUpa amRta rasane AsvAda niraMtara abhaMgANe satata cAlu rahe, evuM zuddha AtmasvarUpamAM ekAgratArUpa dhyAna akhaMDapaNe pravarte, te mATe temAM vinartA viSayakaSAya nokaSAyarUpa cAritrameha ke jenuM baLa samyagdarzananA prabhAve maMda te paDI ja gayuM che, chatAM sAva kSINa thaI jAya, nirmULa thaI jAya e avasara kyAre Avaze? arthAt jene aMtarAtmadazA pragaTa thAya te paramAtmadazA pragaTAvavA, cAritramehane kSINa karavA, viSayakaSAya nivAravA aMtaramAM satata jAgRta puruSArtharUpa pariNatinI dhArAmAM apramattapaNe pravartavA niraMtara udyamI rahe che. tevA puruSArthanuM A bhAvanAmAM apUrva digdarzana daSTigocara thAya che. 4. darzanameha vyatIta thavAthI Atmadarzana thayuM. dehathI bhinna kevaLa caitanyasvarUpa pitAnA AtmAmAM vRttinI sthiratA, ramaNatAthI svAnubhava amRtarasano AnaMda AsvAdyo. tenI madhuratA manamAM evI vasI gaI ke akhaMDa e ja AtmasthiratAnA AnaMdamAM niraMtara rahevAya evI AturatA jAgI. tethI have evI bhAvanA baLavattara bane che ke mana vacana kAyAnA ga For Personal & Private Use Only Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramapada prAptinI bhAvanA saMyamanA hetuthI gapravartanA, svarUpalakSe jinaAjJA AdhIna je; te paNa kSaNakSaNa ghaTatI jAtIsthitimAM aMte thAye nijasvarUpamAM lIna je. apUrva05 che tenI pravRtti rokIne, dhyAnamAM magna thatAM, te AtmasthiratA akhaMTha TakIne rahe. maraNaparyaMta te sthiratA akhaMDa rahe. te dhyAnamAM vinna karanAra bAvIsa prakAranA pariSahAmAMthI game tevA pariSaho Ave, athavA deva manuSya tiryaMca ane acetanakRta cAra prakAranA upasarga ke maraNa thAya tevA upadrave AvI paDe, te paNa deha huM chuM, athavA mAre che, ane tenI saMbhALa levI joIe evA vikalpa ke maraNAdinA bhayathI jarA paNa AtmasthiratAmAMthI calAyamAna na thAuM. game tevA mAraNAMtika upadrave paNa te apUrva AtmasthiratAne aMta lAve ema kadI na bane. game tevA vikaTa saMjogomAM paNa AtmasthiratA akhaMDa kAyama TakI rahe. 4 5. udayavazAt zarIrAdinA kAraNe AhAra vihArAdi mATe anivArya pravRtti karavI paDe tyAre dhyAnamAM ekAgra evI ganI sthiratA rahI zake nahi ane mana vacana kAyAne vyavahArika kAryomAM pravartAvavAM paDe, chatAM tyAM paNa lakSa te e ja rahe ke saMyamanA hetuthI ja e pravartana karavI paDe che. sAMsArika keI kAraNe nahi. je prakAre asaMgatAe AtmabhAva sAdhya thAya te prakAre pravartavuM e jinanI AjJA che," e AjJA anusAra asaMga AtmasvarUpamAM akhaMDa sthira rahevAnA lakSe ganI pravRtti For Personal & Private Use Only Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM pa'ca viSayamAM rAgadveSa virahitatA, paca pramAde na maLe mananA kSeAbho: dravya, kSetra ne kALa, bhAva pratibaMdha vaNa, vicaravuM udayAdhIna paNa vItaleAbha jo. apUrva06 karavI paDe, chatAM te pravRtti kSaNe kSaNe alpa sthitivALI thaI ghaTatI ghaTatI chevaTe nijasvarUpamAM lIna thaI javArUpa sthitine pAme. dhyAnamAM nirvikalpadazAmAM zuddha upayegamAM ramaNatA che tyAM ceAganI sthiratA che, te dazA akhaMDa na rahe tyAre zuddha upacegamAMthI zubhApayogamAM AvavuM thAya che, tyAM svAdhyAya, upadeza, zAstrAbhyAsa Adi zubheApayeAgamAM ceganI pravRtti karatAM paNa lakSa te jina AjJA anusAra nija zuddhasahajAmasvarUpamAM lIna thaI samAdhistha dazAmAM ramaNatA karavAnA ja rahe. te lakSe krame krame ceAganI pravRtti ghaTatI jaI chevaTe svarUpalInatA thatAM sthiratA pAme, athavA traNa guptirUpa ceAganA nirAdhamAM AtmasthiratAmAM nimagnatA che te uyavaza chUTI jAya ane ceAganI pravRtti AhArAdi arthe karavI paDe teA satata aMtamu kha upayeAge rahevAnA lakSe AjJAnA upayegapUrvaka jema AjJA ApI che tema khelavuM paDe teA khelavuM, cAlavu paDe te cAlavuM, AhArAdi levAM, vajrapAtrAdi levAM-mUkavAM, maLamUtrAdi tyAga karavAM e rUpa pAMca samitimAM pravavuM. te paNa guptimAM tvarAthI kayAre pAchu sthira thavAya e lo pravatatAM AtmasthiratAnA dhyeya sAdhya thAya. aciMtya ciMtAmaNi samAna atyuttama mAhAtmya jene svarUpasthiratAnA adbhuta AhlAdathI peAtAnA AtmAmAM ja 6. For Personal & Private Use Only Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16pa paramapada prAptinI bhAvanA niraMtara bhAsI rahyuM che tevA A mahAtmA have viSAmAM ke para dravya kSetra kALa bhAvamAM ke pramAdamAM aTakI na rahevAya te mATe jAgRta rahevAya te bhAvanA bhAve che. pAMce viSaye AtmAnA atIndriya sukha AgaLa nirmAlya tuccha bhAsyA che, tethI temAM harSazeka, iSTa aniSTa, rAgadveSabhAva have na ja thAo! tema manane AtmAmAM lInatAthI je AnaMda bhAye che te jagatamAM kayAMya maLe tema nathI ema nizcaya hevAthI (1) Indriya (2) vithA (3) kaSAya (4) neha (5) nidrA e pAMca pramAdathI mananI asthiratA na thAo, arthAt e pramAdamAM mana kadI na jAo! AtmasthiratA mATe ja mananI apramatta ruci raho! paNa tevAM kaI viSayakaSAyanAM prabhathI mana calita na thAo! udayavazAt vicaravuM paDe to te paNa paravastune grahaNa karavArUpa le ke paramAM pratibaMdha rahita vicaravuM. dravya pratibaMdha eTale kaI paNa vastu vagara na cAle e pratibaMdha, kSetra pratibaMdha eTale amuka kSetra anukULa che mATe sArAM che ema gaNI temAM aTakI rahevuM, kALa pratibaMdha eTale ziyALe anukULa thAya che, unALe anukULa nathI Avate varSAkALa paNa anukULa nathI ItyAdi pratibaMdha,bhAvapratibaMdha, bhAvathI IcchAthI paramAM rAgadveSAdithI pratibaMdha pAmI rokAI rahevuM athavA parabhAve, kadAgraha, saMkalpavikalpa ke durthona AdimAM aTakI rahI svabhAvasamukha pariNati thavA na pAme tema karavuM-tevA sarva pratibaMdha TALI asaMga apratibaddhabhAve vicaravuM. udayAdhInapaNe sAtA-asAtA, mAna-pUjA, tiraskArapuraskAra, lAbha-alAbha Adi je sthiti prApta thAya temAM mAtra For Personal & Private Use Only Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNuM ke pratye te vate kedhasvabhAvatA, mAna pratye te dInapaNanuM mAna je; mAyA pratye mAyA sAkSI bhAvanI, labha pratye nahIM lAbha samAna che. apUrva 7 jJAtAdraSTA sAkSI rahI samabhAve, lebharahita, niHspRha, niSkAmapaNe vicaravuM, ke jethI viSayakaSAya ane pramAdane jaya karI parama nircathadazA prApta thAya. 6 7. te cAre kaSAya AtmAne anaMta duHkharUpa saMsAravRddhinAM kAraNe thAya che ane sphaTika samAna zuddha nirmala AtmadazAne mukhya AvaraNa karanAra mahAna zatru che, ema daDha niradhAra thaye hevAthI, have tene jaya karavA ughukta thayelA A pragavIra mahAtmA tene kevI rIte parAjaya kare te upAya vicAre che. ko pratye te vate kodha svabhAvatA" ityAdimAM kAvya camatkRtithI ema darzAvyuM ke koya pratye kosvabhAvapaNuM vate eTale krodha kare hoya te kodha pratye kare, mAna pratye dInapaNAnuM mAna hoya, mAna karavuM hoya te pitAnA dInapaNAnuM mAna karavuM, mAyA pratye sAkSIbhAvanI mAyA karavI- mAyA karavI hoya te dRSTApaNArUpa sAkSIbhAvanI mAyA karavI, lebha pratye nahi lebha samAna che. lebha kare hoya to lebha samAna thavuM nahi, lebhano lebha kare nahi. krodhane jItavA mATe konAM nimitto pratye krodha nahi karatAM, krodha ja mAruM kharuM ahita karanAra mahAna zatru che, mATe tene AdhIna na thAuM, ane tenA pratye ja kodha karI tene citta For Personal & Private Use Only Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramapada prAptinI bhAvanA 167 bhUmimAM praveza ja thavA na dauM, ema ciMtavI, anya nimitta pratye kSamAbhAva dhAraNa kare, arthAt game tevAM kodhanAM nimittomAM paNa kSamA, zAMtithI krodhane niSphaLa kare. tevI ja rIte mAnathI bIjAne halakA gaNavAthI pitAne ja nIca trAdimAM bhamavuM paDe che, ane tethI pitAnI anaMtariddhisiddhirUpa sAcI saMpatti prApta thavI aTakI rahI che. paraMtu jagatamAM sarva AtmA pitAnA samAna ke paramArthathI paramAtmA samAna ezvaryazALI hevAthI, kenAthI pite adhika che ke jethI mAna karavuM ghaTe? ema vicArI sarvathI pite to adhamAdhama laghumAM laghu che e daSTi rAkhI je sauthI vinamrabhAve pitAne dIna mAnavAmAM laghutAbhAva rAkhe te mAna jitAya. mAyAthI maitrIne nAza thAya che, tiryaMca strI Adi paryAya prApta thAya che, tethI AtmAnuM paramAtmapada prApta thavAmAM mAyA mahAna zatru che. tethI mAyAno parAjaya karavA sarva zubhAzubharUpa udayakarmane vedatAM aMtaramAM jJAtAdRSTA sAkSIbhAve rahevuM. jagata jIvo ema jANe ke A mahAtmA sAtA asAtA Adi karmane vede che. jyAre pite te mAtra pitAnA AtmAnA bhAvane, jJAna pariNatine ja vede che. anya karmakRta bhAvanA mAtra jJAtAdRSTA sAkSI ja rahe che, paNa parabhAvanA kartA ke bhaktA thatA ja nathI. tethI abaMdhapariNAmI thaI karmarahita thAya che. ema sAkSIbhAvathI mAyAne parAjaya kare. ane lebha to sarvanAzanuM kAraNa che. mATe tenA je bIjo koI zatru nathI ema jANa, jarA paNa lebha kaI paNa paradravyamAM thavA na pAme For Personal & Private Use Only Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM bahu upasargakartA pratye paNa ke nahIM, vaMde cakI tathApi na maLe mAna je; deha jAya paNa mAyA thAya na romamAM, lobha nahIM che prabaLa siddhi nidAna je. apUrva08 tevI rIte tene sarvathA tyAga kare. AtmapariNati vadhune vadhu dhyAnamAM magna rahI svarUpasiddhi sAdhavAmAM pravarte tevA lebhathI e lebhakaSAyane kSaya kare. tene jItavA saMtoSa dhAraNa kare. lebhI manuSyanI tRSNA traNekanI sarva saMpatti maLe te paNa pUrNa thAya tema nathI. subhUma cakavatI che khaMDanA rAjavaibhavathI paNa saMtuSTa na thayo ane bAra khaMDa jItavAnA lebhe carmaratnanA DUbavAthI samudramAM DUbI sarva rAjapATa gumAvI narakanAM duHkhane bhAgI thaye tethI tene jItavAmAM ja AtmAne pitAnA anaMta aizvaryane ane anaMta sukhasaMpattine lAbha rahyo che. 7 8. pharIthI e ja kSAne jItavA vizeSa prakAre puruSArtha pravarte tevI bhAvanA jaNavI che. pite niraparAdhI chatAM pUrvanA keI karmavazAt kaI deva, manuSya, tiryaMcAdinA ghera upasarga ke maraNAMta upadrava AvI paDe te paNa sAmA upasarga karanAra pratye jarA paNa doSaSTi na thAya, jarA paNa krodha na thAya ane A mArAM karelAM pUrvakarmanuM phaLa mAtra che, te udaya AvIne jAya che, mArA jJAna darzanAdi svabhAvane te kAMI hAni ke maraNa karI zake tema nathI ja, mAre AtmA te tene jenAra jANanAra tethI tyAre ja rahenAra ajarAmara zAzvata padArtha che, tethI A upasarga For Personal & Private Use Only Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramapada prAptinI bhAvanA 160 nagnabhAva muhabhAva saha asnAnatA, adaMtadhAvana Adi parama prasiddha che; keza, rema, nakha ke aMge zRMgAra nahIM, dravyabhAva saMyamamaya nigraMtha siddha je. apUrva09 te mAruM pUrvanuM karmakRta karaja pUruM kare che, ema samajI sAmA pratye kSamAbhAva dhAraNa karavo. pAMDava, gajasukumAra, skaMdhaka munine pAMcaso ziSya Adi asaMkhya mahApuruSonAM adbhuta parAmazALI canneimAM vRttine prerIne kodhane jaya karI AtmAne AtmabhAvamAM, azarIrIbhAvamAM sthira kare. tevI ja rIte dharmanA prabhAve khaMDAdhipati evA cakravatI jevA paNa AvIne page paDe te paNa leza paNa mAnane aMza aMtaramAM uddabhave nahi, tema ja deha jAya te paNa eka romamAM paNa mAyA meha, mamatA na thAya arthAt maraNa jevA prasaMge asaMga azarIrIbhAvamAM sthira thaI utkRSTa samAdhimaraNarUpa mRtyu mahatsavanI prApti thAo! paraMtu te vakhate alpa paNa deha upara mamatA, meha, mAyA ke parabhAva na rahe ! tevI ja rIte tapa, svAdhyAya dhyAnAdithI AtmAnI jema jema vizuddhi, nirmaLatA vadhatI jAya tema tema riddhisiddhi Adi pragaTe te paNa tene prApta karavAnI ke tene upayoga karavAnI leza paNa IcchA na rahe. te pachI te vadhAre vadhAre pragaTo evo le te Uge ja kema? arthAt cAreya kaSAya saMpUrNa kSINa thaI jAya e puruSArtha niraMtara jAgRta rahe 8 9. AtmajJAnanA pratApe deha uparanI mamatA,meha,Asakti For Personal & Private Use Only Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM za7 mitra pratye te samadarzitA, mAna amAne vate te ja svabhAva je, jIvita ke maraNe nahIM nyUnAdhikatA, bhava mokSe paNa zuddha vate samabhAva je. apUrva010 naSTa thaI jatAM vairAgyanI dhArA niraMtara vRddhi pAme ane tethI dehanI zobhA zuzraSA karavAnA bhAva TaLI jAya, tethI evI bhAvanA jAge ke nagna avasthAmAM digaMbaracaryAthI vicaratAM, kaSAya ane indriyanA jayarUpa muMDana sAthe mastakAdinA kezanA lecarUpa muMDabhAva prApta thAya, snAna, dAtaNa Adino tyAga thAya ane keza, rema, nakha ke zarIrane bIlakula zaNagAravuM ke suzobhita banAvavuM nahi ItyAdi prasiddha municaryAthI, dravya saMyamarUpa bAhya tyAga ane aMtaraMgatyAgarUpa bhAva saMyamathI, saMpUrNa nircatha, mehagraMthi rahita thaI Atmasiddhine sAdhIe e apUrva avasara kayAre Avaze ? 9 10. AtmadarzanarUpa divyacakSu khulyAM che tene dravyadaSTithI sarvatra sarva jIva siddha samAna zuddha jaNAya che. tethI potAnAM prArabdhakarmAnusAra pitAne kaI duHkhanAM, asAtAnAM, upasarganAM nimitta bane, mAraNAMtika trAsa Ape, te paNa dveSabhAve te zatru che ema na ja manAya. tema kaI caMdanathI pUjA kare to tenA upara rAgabhAve tene mitra na mAne. pitAne zuddha upayoga e ja pitAno mitra ane pitAnA mahanIyAdi karmo te ja kharA zatru e daDha samajAyuM hevAthI, nimitto upara rAgadveSa na thAya ane tethI zatru ke mitra, mAna ke apamAna, jIvita ke maraNa, For Personal & Private Use Only Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 171 paramapada prAptinI bhAvanA ekAkI vicarate vaLI smazAnamAM vaLI parvatamAM vAgha siMha saMga je; aDela Asana ne manamAM nahIM kSobhatA, parama mitrane jANe pAmyA ga je. apUrva 11 bhava ke mekSa sarvanA samabhAve jJAtAdraSTA rahevAya evI apUrva vItarAgatA, samatA, asaMgatAnI bhAvanA vRddhigata thAya che. tethI uparokta sarva dvandra te karmakRta che, jyAre pitAnuM zuddha svarUpa te sarvathI bhinna kevaLajJAna svarUpa che, te lakSe eka AtmabhAvamAM ja tallInatA sAdhe che. 11. dravya ane bhAva nircathatAnI siddhi mATe uparanI kaDImAM zuddha samabhAva saheje siddha thAya evI bhAvanA karI, te samabhAvanA baLe asaMgatA sAdhya karavA smazAnAdi ekAMta nirjana bhayAnaka sthAnemAM ekalA vicaratAM, ke parvata vana guphA AdimAM vAgha siMha Adi krUra hiMsaka che jyAM hoya tyAM ekalA nirbhayapaNe vicaratAM jarA paNa manamAM bha ke gabharATa na thAya paNa jANe A badhA sAkSAt mArA AtmA samAna mArA mitre ja che evI AtmadaSTithI temanI samIpamAM paNa aDela Asane nizcita nirbhaya citte dhyAnamAM ekAgra thaI asaMgabhAve apUrva AtmalInatAne sAdhIe e apUrva avasara kayAre Ave? 11 For Personal & Private Use Only Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM ghora tapazcaryAmAM paNa manane tApa nahIM, sarasa ane nahIM manane prasannabhAva je, rajakaNa ke riddhi vaimAnika devanI, sarve mAnyAM pudagala eka svabhAva je. apUrva012 12. zarIra uparathI mamatA sarvathA kSaya karavA; tathA pUrva kRta karmo bALI bhasma karavA dvAdaza prakAranAM tapazcaraNa karatAM, kaI vAra ghera ugra tapazcaryA karuM tyAre paNa manane jarA paNa tApa, duHkha na lAge paNa te atyaMta AkarAM tapamAM paNa karmakSaya thAya che ane AtmAnI ujavaLatA vadhatI jAya che e mahAna lAbha ke sukharUpa siddhi AgaLa A zarIranAM kaSTa te kaMI duHkharUpa nathI, ema lAge. tema ja parAdhInapaNe pUrvamAM anya gatiomAM je duHkha bhogavyAM che tenI AgaLa svAdhInapaNe vedavAmAM AvatAM A kaNa kaMI hisAbamAM nathI paNa bhaviSyanAM sarva duHkhane TALanAra apUrva hita karanAra che ema bedhabaLe karI AtmabhAvamAM sthiratA thatAM, cittamAM zAMti samAdhi ja TakI rahe. tevI ja rIte sarasa AhAra maLe te manane prasannatA na thAya. kAraNa ke AhArathI zarIra poSAya che, tethI svAdhyAya dhyAna AdimAM zarIra pAse kAma levAya che. paNa AtmA te AhArAdi pugelethI poSAtuM nathI. te te jJAna darzana Adi guNethI ujvaLa bane che. tethI tattvaSTithI AhAranAM pagale, ke vaimAnika devenI riddhi Adi sarva sarakhAM ja che arthAt pudgala ja che. cetana nathI. anaMta sukhanidhAna ajarAmara zAzvata siddhi svarUpa evA AtmAne, cetanane For Personal & Private Use Only Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramapada prAptinI bhAvanA 173 ema parAjaya karIne cAritramehane, AvuM tyAM jayAM kAraNu apUrva bhAva je, zreNI kSapaka taNa karIne ArUDhatA, ananya ciMtana atizaya zuddhasvabhAvaje. apUrva013 te jaDa pudgale zubha ke azubha badhAM sarakhAM che. kaMI mAhAmyavALAM nathI, eka caitanyamUti AtmAnuM ja mAhAsya aciMtya che. tenI AgaLa traNe lekanAM sarva pudgale tuccha che. nirmUlya che. ema samajI te pratye Asakti, rAga, prIti ke dveSa thAya nahi paNa samabhAva ja rahe evI apUrva dazAnI A bhAvanA che. 12 13. ema chachuM sAtame guNasthAnake vartatAM, AtmasthiratAne vighabhUta kaSAya nekaSAyarUpa cAritramehane parAjya karavAmAM apramatta puruSArtha pravartAvI nigraMthadazAthI AtmasthiratA niraMtara vadhatI rahe tema pravartAya. ane cAritramehano sarvathA kSaya kare evAM baLavAna pariNAmanI zreNuM jemAM niraMtara adhikAdhika vadhatI jAya che evAM apUrvakaraNa, pariNAma jemAM pragaTe che te AThamuM apUrvakaraNa guNasthAnaka prApta thAya. tethI zukaladayAnamAM ekAgra, magna thaImehanIya karmane kSaya karavA samartha evI kSapakazreNuM mAMDI satata vadhatI jatI pariNAma vizuddhinI akhaMDa dhArA vaDe mehane kSaya thAya te kSINameha nAmanA bAramA guNasthAnakane prApta karAve tevA caitanyaghana AtmAnA atizaya zuddha svabhAvanA anubhava amRtanA AsvAdamAM nimagna thaI AtmaramaNatAmAM ekAgra thaI, e ja ananya ciMtanamAM tallIna thavAya evI dazArUpa apUrva avasara kyAre Ave? 13 For Personal & Private Use Only Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM meha svayaMbhUramaNa samudra tarI karI, sthiti tyAM jyAM kSINameha guNasthAna je. aMta samaya tyAM pUrNa svarUpa vItarAga thaI pragaTAvuM nija kevaLajJAna nidhAna je. apUrva014 14. kSepaka zreNImAM zukaladhyAnamAM magna thatAM vIrya ullAsa ane pariNAmanI ujajavaLatA eTalI badhI vRddhi pAme che ke aMtamuhUrtamAM mehanIya karmane kSaya thaI jaI kSINameha guNasthAnaka prApta thAya che. A anAdithI ajIta evuM mehanIya karma svayaMbhUramaNa samudra jevuM duraMta kahyuM che. lekanI madhyamAM valayAkAre sthita eka lAkha ejananA vistAravALe jaMbudvIpa che. tenI pharate be lAkha ejananA vistAravALe lavaNa samudra che. tenI pharatA bamaNuM bamaNuM vistAravALA eka pachI eka asaMkhya dvIpa samudro che. te saumAM chelle svayaMbhUramaNa samudra asaMkhyAtA jananA vistAravALe che. tene tarIne pAra pAmavuM jeTaluM kaThina che teTale mehano kSaya kare kaThina che. duSkara che. chatAM te meha ke anaMta karmo jeNe upArjana karyA che te Ama to tenA karatAM anaMta ghaNo zaktizALI che. ane te je jAgRta thAya ane apUrva virya ullAsarUpa parAkrama puruSArtha pravartAvavA tatpara thaye te mehane bhAra nathI ke te TakI zake. - evA apUrva bhAva ullAsathI kSepaka zreNImAM ArUDha thaI mehane kSaya karI kSINumeha guNasthAnakane pAmuM. mehano kSaya thavAthI, zuddha Atma-anubhavanI akhaMDadhArAnA baLe karI aMtara For Personal & Private Use Only Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 175 paramapada prAptinI bhAvanA cAra karma ghanaghAtI te vyavaccheda jyAM, bhavanAM bIjataNe AtyaMtika nAza je; sarva bhAva jJAtA dRSTA saha zuddhatA, kRtakRtya prabhu vIrya anaMta prakAza je. apUrva015 muhUrtamAM ja jJAnAvaraNa, darzanAvaraNu, ane aMtarAya e traNe kame eka sAthe kSaya thAya che ane meghapaTalathI AcchAdita sUrya potAnA pracaMDa prakAzarUpa sahaja svarUpathI rahita jaNAto heya paNa meghapaTala dUra thaI jatAM te sahaja svarUpe prakAzI nIkaLe che tema mehanIyAdi cAre karmane kSaya thatAM pitAnA anaMta jJAnAdi prakAzane rokanAra e kAraNo dUra thatAM ja, kevaLajJAnAdi anaMta catuSTaya svarUpa Atmika aizvaryarUpa nija sahaja svarUpa prakAza jyAM jaLahaLI UThe che evA teramA guNasthAnake vartatA kevaLajJAnabhAskara jina vItarAga sarvajJa sagI bhagavAnanA paramAtmapadanI prApti thAya e apUrva avasara kyAre Ave ? 14 15. uparakta mehanIyAdi cAra ghanaghAtI karmone kSaya thaye tyAM saMsAramAM janma maraNadirUpa paribhramaNa karavAnuM mULa kAraNa sarvathA TaLI gayuM. tethI tene kadApi saMsAramAM AvavAnuM rahyuM nahi. te paramAtmapadamAM anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta sukha ane anaMta vIrya e anaMta catuSTayanI prApti thatAM saMpUrNa zuddha AtmasvabhAvanI prApti thAya ane sarva bhAvanA jJAtA daSTA sarvajJa sarvadazI thaI anaMta vIryanA pragaTavAthI anaMtakALa te prabhu paramAtmapade virAjita thAya che. te prabhu kRtakRtya thayA che. temane have kAMIkartavya rahyuM nathI. te paramapadane dhanya che. 15 For Personal & Private Use Only Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNuM vedanIyAdi cAra karma vate jahAM, baLI sIMdarIvata AkRti mAtra je; te dehAyuSa AdhIna jenI sthiti che, AyuSa pUNe, maTiye daihika pAtra je. apUrva016 mana, vacana, kAyA ne karmanI vagaNa, chUTe jahAM sakaLI pudgala saMbaMdha jo; 16. e terame guNasthAnake vartatA kevaLI bhagavAnane haju vedanIya, nAma, gotra, ane AyuSya e cAra karma rahyAM hovAthI te dehadhArI rUpe jagatanA kalyANa arthe niSkAraNa karuNathI prArabdha karma pUrNa thatAM sudhI, amRtadhArArUpa bAdhavRSTine varasAvatA jagatItaLane vibhUSita karatA yathAprArabdha vicare che. je upakta cAra aghAtIkama rahyAM che tenuM baLa, baLelI derI jema kaMI bAMdhavA kAmamAM Ave nahi tema, tUTI gayuM hevAthI, kaMI ja rahyuM nahi hovAthI AyuSya karma pUrNa thaye cAre karmanI sthiti pUrI thAya che. ane tethI AyuSya pUrNa thatAM te cAra karma paNa TaLI jAya che ane saMpUrNa sarva karma rahita siddha paramAtmapade virAjita bane che. jethI pharI zarIra dhAraNa karavAnI pAtratA arthAt karmabaMdhananI egyatA rahetI ja nathI. evI deha chatAM dehAtIta dazAmAM terame guNasthAnake vartatA A sagI kevaLI bhagavAnane deha chUTayA pachI pharI deha dhAraNa karavAnuM rahetuM nathI. te dhanyarUpa dazA pragaTe e apUrva avasara kayAre Avaze? 16 17. mana vacana kAyavaNanA AlaMbanathI karmone grahaNa For Personal & Private Use Only Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramapadanI prAptinI bhAvanA 177 evuM ayogI guNasthAnaka tyAM vartatuM. mahAbhAgya sukhadAyaka pUrNa abaMdha jo. apUrva 17 eka paramANu mAtranI maLe na sparzatA, pUrNa kalaMka rahita aDela svarUpa je; zuddha niraMjana caitanyamUrti ananyamaya, agara laghu, amUrta sahaja padarUpa jo. apUrva 18 karavAnuM kAraNa je AtmAnA pradezonuM parispandana te ga. tenA kAraNathI terame guNasthAnake eka samayane sAtA vedanIyane baMdha thAya che, te kevaLI bhagavAnane AyuSya pUrNa thavAne alpa samaya bAkI rahe tyAre chellI ghaDIe ganA prakaMpathI rahita caudamuM agI guNasthAnaka prApta thatAM sarva mana vacana kAyA ane karmanI vargaNa chUTI jAya che. tethI samasta yugalane saMbaMdha sarva kALane mATe sarvathA chUTI jAya che. tethI te agI abaMdha avasthA pAmela bhagavAna AyuSyapUrNa thatAM lekAMte siddhazilAnI upara anaMta AnaMdadhAmamAM zAzvatapade jaI virAje che. e mahAbhAgyasvarUpa anaMta sukhadAyaka pUrNa muktapadanI prAptirUpa apUrva avasara kayAre Avaze ? 17 18. e chelle caudame agI guNasthAnake eka paramANu mAtrane paNa sparza, baMdha have thatuM nathI. e svarUpa pUrNa karmarUpa rajanI malInatAthI rahita ane pradezonA niSkapaNAthI aDaLa acaLa atyaMta sthira zuddha sahaja AtmasvarUpa che. karmarUpa sarva aMjana, kAlima dUra thavAthI zuddha niraMjana caitanya mUrti ananya eka AtmAmaya ja agurulaghu ane arUpI sahaja Jain Education Intespational For Personal & Private Use Only Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM pUrva prayogAdi kAraNanA yogathI, Urvagamana siddhAlaya prApta musthita jo; sAdi anaMta anaMta samAdhimukhamAM, anaMta dazana, jJAna anaMta sahita je. apUrva svAbhAvika nirmaLa nijAnaMdamaya sahajatmasvarUpamaya dazA caudamAM chellA guNasthAnakanA chellA samaye hoya che. tyAM trakarmane kSayathI UMcanIcasvAdi TaLI javAthI agurulaghu nAmano AtmAne pratijIvI guNa pragaTe che. agurulaghu nAmane je guNa ke jenA kAraNe kaI paNa guNa ke kaI paNa dravya anyapaNuM na pAme, paNa svapaNe sadAya TakI rahe te guNanI ahIM vAta nathI. ema AmAnA karma AvaraNathI rahita svAbhAvika sarva guNo jyAM pragaTa che evuM zuddha sahajAnmasvarUpa prakAzI UThe che. 18 18 have saMpUrNa karmothI mukta thayela, pAMjarAmAM rahele siMha pAMjarAthI jema judo che tenI mAphaka dehamAM chatAM dehathI bhinna evA A sahajAtmA AyuSya pUrNa thatAM ja udarvagamana kare che ane eka samayamAM ja lekAgre pahoMce che. tyAMthI upara gatimAM sahAyaka dharma dravyanA abhAvanA kAraNe, AgaLa lekanI bahAra gati thaI zake nahi, tethI tyAM kAge ja A paramAtmA siddhapadamAM virAjita thAya che. AtmAne svabhAva Urdhvagamana hevAthI te lekAgre jaI sthira thAya che. tyAM siddhAlayamAM anaMta jJAna, anaMta darzana sahita anaMta samAdhisukhamAM anaMta kALa sudhI svasvabhAvaramaNatAmAM sthira rahe che. A siddhapadanI For Personal & Private Use Only Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramapada prAptinI bhAvanA 179 Adi zarUAta che paNa aMta nathI, anaMta kALa paryaMta tenI zAzvata sthiti che, tethI tene sAdi anaMta samAdhisukhe pUrNa sahajapada kahyuM che. * ahIM pUrva prayAgAdi kAraNanA yAgathI ' ema kahyuM tyAM pUrva prayAgAdinAM dRSTAMta zAstramAM cAra prakAre kahyAM cheH-- (1) pU'prayAga--kulAla cakra, (2) khaMdhacheda--eraMDakhIja, (3) tathAgati, svAbhAvika pariNAma--agnizikhA (4) asaMgatA leparahita tu MbaDI, (1) pUrNAMprayAga--kuMbhAranA cakrane pahelAMthI daMDavaDe gatimAna karAyeluM heAvAthI, daMDa laI levAmAM Ave chatAM pUrva prayAganA kAraNe keTalAka vakhata te cakra gatimAna rahe che. ane pachI sthira thAya che. tema Atmadravya karma baMdhanAthI aMdhAyelu hatuM tene mukta karavA, tenuM svAbhAvika karma mukta zuddha sahajAtmasvarUpa siddhapada prApta karavA, A pahelAMnI kaDImAM jaNAvyA mujaba je je bhAva ullAsathI vIya skurAyamAna karI puruSAtha pravartAvavArUpa pUrva prayAga karyAM tenA pariNAme have caudame guNasthAnake svAbhAvikapaNe ja Udhvagamana thAya che. ane leAkAme jaI AtmA sthira thaI jAya che. (2) maMdhacheda--eraMDa bIja sukAya tyAre phATe ane vRkSa uparathI prathama UMce jAya, te dRSTAMte ka AvaraNu maLIne bhasma thatAM karma rahita AtmA saheje UMce siddhAlayamAM jAya che ane tyAMthI nIce AvavAnuM keI nimitta rahetuM nahi hAvAthI sAdi anaMta kALa tyAM sthira rahe che. For Personal & Private Use Only Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNuM je pada zrI sarva dIThuM jJAnamAM, kahI zakyA nahi paNa te zrI bhagavAna ; teha svarUpane anya vANI te zuM kahe ? anubhavagecara mAtra rahyuM te jJAna je. apUrva- 20 (3) tathAgati-agninI zikhA. saheje UMce jAya tema svAbhAvika siddhAtmAnI Urdhvagati thAya che. (4) asaMgatva-mATIne lepa karelI tuMbaDI agAdha jaLanI madhyamAM nAkhavAmAM Ave te paNa lepa ogaLI chUTo thatAM te upara tarI Ave, tema karmarUpa lepano nAza thatAM zuddha AtmA lekAge jaI sthiti kare che. ane tyAM anaMtakALa mokSasukhamAM virAjamAna thAya che. 19 20. e paramamukta siddhapadarUpa sarvotkRSTa zAzvata sukha samAdhinuM dhAma zuddha sahajAnmasvarUpa paramAtmapada ane tenAM anaMta sukha zAMti AnaMda Adi svarUpanuM vedanA ane jJAna jene pragaTa che evA terame guNasthAnake vartatA arihaMta sarvajJa kevaLajJAnI bhagavAna paNa tenuM pANIthI varNana karI zakavA samartha thatA nathI. e bhagavAnanI pAMtrIza atizayavALI sarvazreSTha divya vANI chatAM siddhapadarUpa parama mukta paramAtmAnuM pada tenAthI varNavI zakAvA gya nathI kAraNa ke te pada te sAkSAta anubhavagamya che, vacanAtIta havAthI vANIne viSaya nathI. te tevA paramapadanuM varNana bIjA nI alpa jJAna sahitanI vANIthI kayAMthI thaI zake ? te te mAtra anubhavagamya ja che. 20 For Personal & Private Use Only Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramapada prAptinI bhAvanA eha paramapadaprAptinuM karyuM dhyAna meM, gajA vagara ne hAla manoratharUpa jo; topaNa nizcaya rAjacaMdra manane rahyA, prabhu AjJAe thAzuM te ja svarUpa je. apUrva21 21. e saMpUrNa karmamukta sarvotkRSTa paramAtmapadarUpa anaMta sukhadhAma evuM nija zuddha sahajatmasvarUparUpa paramapada, siddhapada tenuM meM yathAzakti atyaMta ulalAsabhAvathI ekAgratApUrvaka dhyAna dharyuM che, eka mAtra tene ja citta dharyuM che. je ke tenI tatkALa prApti thAya evI zakti, evI gyatA, haju jaNAtI nathI tethI te kArya gajAvagaranuM, zakti bahAranuM ane hAla maneratharUpa bhAse che. te paNa parama puruSArtha parAkrama prayukta pragavIra zrImad rAjacaMdra kahe che ke eka e ja paramapadanI ananya sarvotkRSTa abhilASA, laganI, tamannA, aMtaramAM niraMtara javalaMta jhaLakI rahI che ane te pratye ja bhAllAsanI dhArA rUpa puruSArtha pravAha akhaMDapaNe pravAhI rahyo che tethI e aDola acala nirdhAra pravarte che ke paramakRpALu sarvajJa prabhunI AjJAmAM ekatAna thaI te AjJA ArAdhananA pratApe avazya te ja svarUpa, siddhasvarUpa, nija sahajAnmasvarUpa pAmI, tadrupa banI, paramakRtArtha, parama dhanyarUpa banIzuM. avazya paramAtmarUpa banIzuM. tathAstu. 21 For Personal & Private Use Only Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 aMtima saMdeza rAjakoTa, caitra suda 9, 1957 [954] zrI jina paramAtmane namaH 1 icche che je jogI jana, anaMta sukhasvarUpa; mULa zuddha te Atmapada, sanI jinasvarUpa. 1 aMtima saMdeza 1. jogI jano je anaMta sukhamaya ekSapadane niraMtara I che che te paramAtmapada mULa zuddha siddharUpa, sahaja Atma svarUparUpa paramapada che. te paramAtmapadarUpa zuddha sahajAnmasvarUpa sagIrUpe dehadhArI jIvanmukta bhagavAna jinane viSe sadAya pragaTapaNe prakAzita che. moLa sanAta jA mekSa sAthe joDe te yuga. bAhya pariNati TaLIne aMtara pariNati thAya te athavA aMtarAtmA paramAtmA sAthe joDAya te ga. jenA mana vacana kAyAnA cuMga sthira thaI, aMtavRtti ratnatrayarUpa mokSamArgamAM joDAI che. te yogI. mumukSu, je anaMta sukhasvarUpa zAzvata mokSapadane niraMtara IcchI rahyA che, te pada mULa to zuddha AtmapadarUpa siddhapada che. ATheya karma rUpa kalaMka kSaya thavAthI samasta karma janya azuddhi rahita, dehAdi vegathI paNa mukta ayAgI videhamukta siddha padarUpa saMpUrNa zuddha AtmAnuM je mULa sahajAtmapada te padane For Personal & Private Use Only Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 183 aMtima saMdeza AtmasvabhAva agamya te, avalaMbana AdhAra; jinapadathI darzAviyo, teha svarUpa prakAra. 2 jinapada nija pada ekatA, bhedabhAva nahi kAMIpha lakSa thavAne tehano, kahyAM zAstra sukhadAI. 3 gIjane parama preme niraMtara Icche che, upAse che. te pada sayogIsvarUpa eTale dehAdi vega sahita, dehadhArI, jIvanmukta cAra ghAtakarmano kSaya karI anaMta catuSTaya padamAM sthita evA jina bhagavAnane viSe pragaTapaNe prakAzI rahyuM che. 1 2. te mULa zuddha sahaja AtmA siddha bhagavAna arUpI pade sthita hevAthI temanA jJAnadarzana, sukha, vIrya Adi anaMta Atmika gurUpa svabhAva, arUpIpaNAne lIdhe, A jIvane anAdithI mAtra rUpI padArthane ja paricaya hevAthI, samajamAM Ave durgama che. arthAt saheje khyAlamAM AvavA rogya nathI. mATe te svarUpa sagI jina, dehadhArI sAkAra bhagavAnanA avalaMbanathI saheje samajamAM AvavA gya gaNI bhagavAna jinanuM avalaMbana e AtmAthIone parama AdhAra, ananya zaraNarUpa upakArI jANavAyegya che. 2 3. jevuM bhagavAna jinanuM anaMta jJAnAdi aizvaryayukta zuddha sahaja AtmasvarUparUpa paramapada pragaTa che, tevuM ja A jIvanuM paNa mULa svarUpa zuddha sahaja AtmArUpa che. eTale mULa svarUpe paramAtmA jina ane A AtmAnA svarUpamAM bheda nathI. paNa vartamAnamAM jina bhagavAnane paramAtmapada vyakta, pragaTa che, ane A AtmAne te karmothI Avarita che. chatAM te karma For Personal & Private Use Only Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNuM jina pravacana durgamyatA, thAke ati matimAna; avalaMbana zrI saddaguru, sugama ane sukhakhANa. 4 kalaMka TaLI zakavA gya che. ane pitAnuM paramAtmapada jina bhagavAnanI mAphaka pragaTa vyakta prakAzita thavA eca che e lakSa thavA mATe bhagavAnanA upadezanuM rahasya jemAM sArI rIte guMphita karavAmAM AvyuM che evAM zA, gaNudharAdi AcAryoe jagata jIne sukhakAraka baMdha thavA mATe prabedhyAM che. 3 4. jina bhagavAnane upadeza, sarvoparI zAstrabodha agAdha ane avirata jJAnagaMgArUpe pravahate hevAthI, temaja tene Azaya atyaMta gahana hevAthI, te saheje samajAya ke anusarAya tema nathI, te atyaMta durgamya che. mahA matimAne, medhAvI vidvAne paNa bhagavAnanI vANIne pAra pAmavA, mathI methIne thAkI jAya chatAM pAra pAme tema nathI. nAnI naukAthI stara sAgarane pAra pAma jema kaThina che tema buddhimAnethI pitAnI alpa matinA AdhAre bhagavAnanA upadezane Azaya hRdayagamya kare ati ati durlabha che. tyAre te bhagavAnanAM zA saraLatAthI samajavA keI upAya che? ema prazna thAya tenuM samAdhAna e che ke jema sAgaramAMthI rane zodhavAM duSkara che, paraMtu gAgaramAMthI te zodhavAM jeTalAM sahelAM che, teTaluM ja saraLatApUrvaka jJAnI saddagurunA avalaMbane zAstrarahasya hRdayagamya thaI zake che. zAnA marmane pAmyA che evA jJAnI saddaguru eTalA mATe ja zAne pAra pAmavA mATe mahAna avalaMbanarUpa thAya che. jene evA tattvajJAnI svAnubhavI AtmArAmI parama For Personal & Private Use Only Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 185 aMtima saMdeza upAsanA jinacaraNanI, atizaya bhaktisahita munijana saMgati rati ati, saMyama yoga ghaTita, 5 guNaprada atizaya rahe, rahe aMtarmukha yoga; prApti zrI sadaguru vaDe, jina darzana anuyoga. 6 prajJAvaMta sadgurunuM avalaMbana, zaraNa prApta thAya tene sarva zAne sAra saheje samajamAM AvatAM te sukhadhAma evuM nija paramAtmapada, tene bedha, lakSa, pratIti, anubhava pAmI parama kRtArtha thaI jAya che. mATe sadguru e AtmAthIne sugama ane sukhakhANa evuM parama avalaMbana che. 4 -6-7. sadgurunA zaraNanA pratApe jIvane atyaMta bhaktipUrvaka jina bhagavAnanAM caraNanI upAsanA, AtmajJAnI munijananA satsaMga pratye atizaya Adara, bhAva, prema, ruci, ane mana-vacana-kAyAnA cegane yathAzakti saMyama Adi guNo pragaTe. temaja guNIjananA guNe pratye atizaya pramedabhAva jAge. ane mana-vacana-kAyAnA ganI bAhya pravartana TaLI jaI aMtarmukhavRtti thAya. tyAM dazyane adazya karavArUpa ane adazya evA paramAtmatatvane sarvatra pragaTa dazya karavArUpa divyacakSu prApta thAya. tethI zrI sadgurunI kRpAthI jina bhagavAnane siddhAMta, je prathamAnuga, karaNAnuyega, caraNAnuga, ane dravyAnugarUpa cAra prakAranAM zAstramAM guMphita thayelo che tenuM rahasya prApta thAya. jema bhagavAna dvArA mAtra "upanevA, vighanevA, dhuvA, e tripadIne baMdha thatAM ja mahA prajJAvaMta evA gaNadharane For Personal & Private Use Only Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM pravacana samudra biMdamAM, UlaTI Ave ema; pUrva caudanI labdhinuM, udAharaNa paNa tema. 7 viSaya vikAra sahita je, rahyA matinA cega; pariNAmanI viSamatA, tene vega aga. 8 te tripadI vAkya caudapUrvanuM jJAna pragaTAvavA labdhivAkya thaI paDatuM ane tatkALa temane caudapUrvanuM jJAna pragaTa thatuM hatuM. tema sadgurunA kRpAprasAde temanAM vacanarUpa labdhivAkya samasta zAstrasamudrane pAra pAmavA anupama AdhArarUpa thaI paDe che. eka biMdu mAtra sAgaranA jaLamAMthI laI cAkhI jotAM AkhA samudranA jaLane khyAla jema AvI jAya tema A pravacana samudra, codapUrva tenuM jJAna mAtra jJAnInA eka vAkyanA yathArtha paramArthane samajAtAM, pariNamatAM pragaTe che. evuM jJAnInA eka vacananuM aciMtya mahAmya che. tethI ja zA vAMcIne pAra Ave tema nathI, kAraNa ke te samudranI mAphaka agAdha che. paraMtu teno pAra pAmelA jJAnI gurunuM avalaMbana e ja zAstra samudrane pAra pAmavA anupama AdhAra che. je saraLa ane sukhakhANa che. 5-6-7 8. matimAna jIvene je buddhine vega athavA atizrata jJAnanI prApti thaI che tenI sAthe temanuM mana je viSaya vikAramAM AsaktivALuM che, arthAt viSaye pratyenI Asakti je ghaTI nathI, to te game tevI prajJA paNa tattvaprAgni karAvavA mATe saphaLa thatI nathI. kAraNa ke jaDa, vinAzI, azuddha ane anya evA viSayamAM sArapaNuM, sukhabuddhi manAI che tethI mananAM For Personal & Private Use Only Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtima saMdeza 187 maMda viSaya ne saraLatA, saha AjJA suvicAra; kaNuM kamaLatAdi guNa, prathama bhUmikA dhAra. 9 rokayA zabdAdika viSaya, saMyama sAdhana rAga; jagata ISTa nahi AtmathI, madhya pAtra mahAbhAgya. 10 pariNAma viSama eTale IchAniSTa thayA ja kare che. te pariNAma sama, rAgadveSa rahita, zAMta thAya tyAre ja tatvaprApti thAya che. mATe viSayAsakta janone mati eTale prajJA ke zrutajJAnanI prApti thaI hoya te paNa tene te AtmaprApti mATe kAryakArI nahi thatI hevAthI maLI na maLyA barAbara thAya che, arthAt tene tene cega maLe paNa te ayoga thAya che, vyartha, niSphaLa joya che. tethI temanI tatvaprApti mATe yogyatA nathI. 8 9. jeNe viSayAsakti maMda karI, ghaTADI dIdhI che, jenI mana-vacana-kAyAnI pravRtti avaMcaka, saraLa, niSkapaTa, mAyArahita thaI che, je jJAnI gurunI AjJAnI upAsanAmAM ektAna thaI AtmavicAramAM pravarte che, jene dayA, mRdutA Adi guNothI AtmAnAM pariNAmamAM kamaLatA AvI che te apAraMbhI che. taprApti mATe prathama bhUmikAmAM AvyA gaNavA yogya che. 9 10. je mumukSu janee zabda sparza rasa Adi pAMceya IndriyanA viSayamAMthI bhegAsakti TALI viSaye pratye jatI mananI vRttine rekIne indriya saMyama sAdhe che, temaja svarUpa sthiratArUpa paramArtha saMyamanAM sAdhane satsaMga, salphAstra, sadubaMdha Adi pratye jene ruci pragaTI che, ane AtmAthI sau. hIna, ema daDha samajaNa tathA pratIti thavAthI "jagatanI. For Personal & Private Use Only Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM nahi tRSNa jIvyAta, maraNa yoga nahIM kSebha; mahApAtra te mAnA, parama cega jilabha. 11 vismRti karavI, ane sahunA caraNamAM rahevuM," e rUpa AtmAnI upAsanA e ja sarvoparI kartavya bhAsyuM che, daDha manAyuM che, ane tethI jagata, jagatanA bhAve, sAMsArika pravRtti e sarva baMdhananAM kAraNa jANI, te ISTarUpa nathI, ema daDha thavAthI te pratye tyAga, vairAgya, udAsInatA, upekSAbhAva, jAgRta thaye che, evA AtmArtha sanmukha mahAbhAgya nirAraMbhI nigraMtha mekSAthI jane madyapAtra, madhyama egyatAvALA jANavA gya che. 10 11. jemaNe jIvananI AzA, vadhAre jIvAya te sAruM evI tRSNA tyAga karyo che. tema maraNanI prApti jevA prasaM. gamAM paNa kSobha, gabharATa, vyagratA ke khaLabhaLATarUpa azAMti jene TaLI gaI che, arthAt parama zAMtabhAve samAdhimaraNane bheTavA, mRtyumahotsava mANavA je sadAya tatpara che, tevA mahAbhAgya che utkRSTa pAtra, ekSaprApti mATe sarvazreSTha gyatAvALA jANavA gya che. te mahApuruSo parama bhegI, jJAna dhyAnamAM niraMtara magna rahenArA, mana-vacana-kAyAne bhegane jItanArA, svavaza vartAvanArA, gupti ane samitithI AtmavRttine mekSamAM, zuddha AtmasvabhAvamAM jeDI, dhyAtA, dhyAna ane dhyeyanI ekatA sAdhI, samAdhisukhamAM niraMtara nimagna rahenArA, jitalebha, kaSAyane jaya karanArA, arthAt cAre kaSAyane jItanArA evA parama nirgathe, athavA parama yogI sagI jina te mekSamArganA sarvotkRSTa adhikArI che. kAraNa teo alpakALamAM For Personal & Private Use Only Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtima saMdeza 2 Avye bahu samadezamAM, chAyA jAya samAI; Avye tema svabhAvamAM, mana svarUpa paNa jAI, 1 Upaje meAha vikalpathI, samasta A sa'sAra; aMtamu kha avalAkatAM, vilaya thatAM nahi vAra. 2 189 ja sayeAgIpada tajI ayegI thaI siddhapada pAmavAnA che, ane paramakRtArtha thaI jagatazireAmaNi manI leAkA2e jai virAjita thavAnA che. abhivaMdana hA te sadA jayavaMta evA paramAtmapadane ! 11 (2) 1. jema madhyAhUne sUrya madhyamAM, sama, sarakhA pradezamAM, Ave che tyAre sarva padArthAMnI chAyA peAtAmAM ja samAI jAya che. paNa sUrya jyAre savAre ke sAMje madhyamAM nathI hotA tyAre chAyA nAnI meATI ityAdi prakAre sa kAca, vistAra pAme che, tema mana paNa rAgadveSa, iSTa-aniSTa Adi viSama bhAvamAM pariNamavAnuM mUkI jo samabhAvamAM Ave, AtmAnA svabhAvamAM sthiratArUpa samapradezamAM Ave, te te manasvarUpa laya thaI jAya . AtmAmAM ja samAI jAya ane sa` saMkalpa-vikalparUpa nAnA prakAranI chAyA TaLI jAya, jethI parama zAMta samAdhistha dazA prApta thAya. 2. A samasta sa MsAranuM, janmamaraNurUpa paribhramaNanu mULa kAraNa mAhu bhAva, paramAM ahIM mamatvarUpa mamatA bhAva ane tene laI ne utpanna thatA ISTAniSTa ke rAgadveSarUpa soMkalpa vikalpajanita vibhAva che. puramAM mamatA hovAthI svarUpane For Personal & Private Use Only Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM sukha dhAma anaMta susaMta cahI, dina rAtra rahe tadhyAnamahIM, parazAMti anaMta sudhAmaya je, praNamuM pada te vara te jaya te. 1 bhUlI bAhyadRSTithI bahirmukha pravartanAthI jIva rAgadveSAdi vibhAve niraMtara ryA ja kare che ane te meha vikalpa navIna karmabaMdhananuM kAraNa bane che. tethI saMsAra paribhramaNa niraMtara cAlu ja rahyA kare che. sadguru kRpAthI jIva je bAhyadaSTi baMdha karI aMtarmukha avelekana karavA mATe atacakSu, divyadRSTi pAme te aMtaraMgamAM anaMta sukhanuM dhAma evuM caitanya ciMtAmaNirUpa pitAnuM AtmasvarUpa aciMtya mAhAmyavAna daSTigocara thAya, sAkSAt anubhavamAM Ave. ane tenA AgaLa traNe leka tuccha bhAse. tethI mana te AtmasvarUpamAM ja vilaya thaI jAya. tyAM vikalpa mAtra TaLI jaI anubhavarasanA AsvAdamAM magna te mana parama samAdhimAM vilIna thaI jAya. jethI saMsAra paribhramaNane sadAne mATe aMta Ave ane parameskRSTa siddhapadanI prApti thaI jIva parama kRtArtha thaI jAya. 2 1. evuM e anaMta sukhanuM dhAma zuddha sahaja AtmasvarUparUpa siddhapada jene susaMta, samyagdaSTi, svAnubhavI, AtmA For Personal & Private Use Only Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtima saMdeza 191 rAmI mahAtmApuruSe niraMtara Icche che, ane rAtridivasa tenA ja dhyAnamAM nimagna rahe che, tathA je pada sarvotkRSTa zAMtirUpa anaMta akSaya zAzvata sudhA, amRtarasathI bhareluM che, te sarvoparI jagataziromaNi sarvazreSTha padane parama utkRSTa bhaktibhAve huM praNAma karuM chuM. te pada ja jagatamAM sarvotkRSTa che. te pada ja jagatamAM sadA valaMta che. te sarvotkRSTa paramapada trikALa jayavaMta vartA! ane tenA satsAdhake paNa trikALa jayavaMta vartA! For Personal & Private Use Only Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 718 ] 27 my Atma-siddhi naDiyAda, AsA vada 1, guru 1952 * 27 je svarUpa samajyA vinA, pAmyA du:kha anaMta; samajAvyuM te pada nam', zrI sadguru bhagavaMta. 1 je AtmasvarUpa samajyA vinA bhUtakALe huM ana`ta duHkha pAmyA te pada jeNe samajAvyu` eTale bhaviSyakALe utpanna thavA ceAgya evAM anaMta duHkha pAmata te mULa jeNe chethru evA zrI sadguru bhagavAnane namaskAra karu' chuM. 1 vartamAna A kALamAM, meAkSamA bahu leApa; vicAravA AtmArthIne bhAkhyA atra ageApya ra " A vartamAna kALamAM meAkSamAga ghaNA leApa thaI gayA che, * A ' AtmasiddhizAstra'nI 142 gAthA Atmasidi' tarIke sa'. 1952 nA AseA vada 1 guruvAre naDiyAdamAM zrImanI sthiratA hatI tyAre, racI hatI. A gAthAonA TrakA a khaMbhAtanA eka parama mumukSu zrI aMbAlAla lAlaca de karela che. je zrImadnI dRSTi taLe te vakhate nIkaLI gayela che, (jue AMka 730nA patra). A uparAMta * zrImad rAjacaMdra'nI pahelI ane khIjI AvRttimAMnA AMka 442, 444,445, 446, 447, 448, 449, 450, 451, nA patro zrImade pAte AtmasiddhinA vivecana rUpe lakhela che, je Atmasiddhi racI tene khIje divase eTale AsA vada 2, 1952 nA lakhAyelA che. A vivecana je je gAthA aMgenu che te te gAthA nIce Apela che. 1 pAThAMtara H guru ziSya saMvAdathI, kahIe te agApya. For Personal & Private Use Only Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasiddhi zAstra 193 je mokSamArga AtmAthIne vicAravA mATe (guru-ziSyanA saMvAdarUpe) atre pragaTa kahIe chIe. 2 keIkiyAjaDa thaI rahyA, zuSkajJAnamAM koI mAne mAraga melane, karuNA Upaje joI. 3 keIkiyAne ja vaLagI rahyA che, ane koI zuSkajJAnane ja vaLagI rahyA che, ema mokSamArga mAne che; je joIne dayA Ave che. 3 bAhya kiyAmAM rAcatA, aMtabheda na kAMI jJAnamArga niSedhatA, teha kiyADa AI. 4 bAhya kiyAmAM ja mAtra racI rahyA che, aMtara kaMI bhedAyuM nathI, ane jJAnamArgane niSedhyA kare che, te ahIM kiyAjaDa kahyA che. 4 baMdha mokSa che kalapanA, bhAkhe vANuM mAMhI, vate mahAvezamAM, zuSkajJAnI te AMhIM. 5 baMdha, mokSa mAtra kalpanA che, evA nizcayavAkaya mAtra vANamAM bole che, ane tathArUpa dazA thaI nathI, mehanA prabhAvamAM vate che, e ahIM zuSkajJAnI kahyA che. 5 vairAgyAdi saphaLa che, je saha AtamajJAna, tema ja AtamajJAnanI prAptitaNAM nidAna. 6 vairAgyatyAgAdi je sAthe AtmajJAna hoya te saphaLa che, arthAt mekSanI prAptinA hetu che, ane jyAM AtmajJAna na hoya tyAM paNa je te AtmajJAnane arthe karavAmAM AvatA hoya, te te AtmajJAnanI prAptinA hetu che. 6 For Personal & Private Use Only Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNuM vairAgya, tyAga, dayAdi aMtaraMga vRttivALI kriyA che te je sAthe AtmajJAna hoya te saphaLa che arthAt bhavanuM mULa chede che, athavA vairAgya, tyAga, dayAdi AtmajJAnanI prAptinAM kAraNe che. eTale jIvamAM prathama e guNe AvyethI saguruno upadeza temAM pariNAma pAme che. ujajavaLa aMtaHkaraNa vinA sadgurune upadeza pariNamato nathI, tethI vairAgyAdi AtmajJAnanI prAptinAM sAdhana che ema kahyuM. atre je jIve kiyAjaDa che tene e upadeza karyo ke kAyA ja mAtra rekavI te kAMI AtmajJAnanI prAptinA hetu nathI, vairAgyAdi guNo AtmajJAnanI prAptinA hetu che, mATe tame te kriyAne avagAhe, ane te kiyAmAM paNa aTakIne rahevuM ghaTatuM nathI; kemake AtmajJAna vinA te paNa bhavanuM mULa chedI zakatAM nathI. mATe AtmajJAnanI prAptine arthe te vairAgyAdi guNAmAM voM; ane kAyakalezarUpa paNa kaSAyAdinuM jemAM tathArUpa kaMI kSINa paNuM thatuM nathI temAM tame mekSamAgane durAgraha rAkhe nahIM, ema kiyAjaDane kahyuM; ane je zuSkajJAnIo tyAgavairAgyAdi rahita che, mAtra vAcajJAnI che tene ema kahyuM ke vairAgyAdi sAdhana che te AtmajJAnanI prAptinAM kAraNo che, kAraNa vinA kAryanI utpatti thatI nathI, tame vairAgyAdi paNa pAmyA nathI, te AtmajJAna kayAMthI pAmyA che te kaMIka AtmAmAM vicAro. saMsAra pratye bahu udAsInatA, dehanI mUchanuM a5tva, bhegamAM anAsakti, tathA mAnAdinuM pAtaLApaNuM e Adi guNe vinA to AtmajJAna pariNAma pAmatuM nathI; ane AtmajJAna pAmyuM te te guNe atyata deDha thAya che, kemake Atma For Personal & Private Use Only Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 195 Atmasiddhi zAstra jJAnarUpa mULa tene prApta thayuM. tene badale tame AtmajJAna amane che ema mAne che ane AtmAmAM to bhegAdi kAmanAnI agni banyA kare che, pUjA satkArAdinI kAmanA vAraMvAra skurAyamAna thAya che, sahaja azAtAe bahu AkuLavyAkuLatA thaI jAya che, te kema lakSamAM AvatAM nathI ke A AtmajJAnanAM lakSaNo nahIM ! "mAtra mAnAdi kAmanAe AtmajJAnI kahevarAvuM chuM." ema je samajavAmAM AvatuM nathI te samaje, ane vairAgyAdi rAdhane prathama te AtmAmAM utpanna kare ke jethI AtmajJAnanI sanmukhatA thAya. (6) tyAga virAga na cittamAM, thAya ne tene jJAna; aTake tyAga virAgamAM, te bhUle nijabhAna. 7 jenA cittamAM tyAga ane vairAgyAdi sAdhane upanna thayAM na hoya tene jJAna na thAya; ane je tyAga virAgamAM ja aTakI rahI, AtmajJAnanI AkAMkSA na rAkhe, te pitAnuM bhAna bhUle, arthAt ajJAnapUrvaka tyAgavairAgyAdi hovAthI te pUjAsatkArAdithI parAbhava pAme ane AtmAthe cUkI jAya. 7 jenA aMtaHkaraNamAM tyAgavairAgyAdi guNo utpanna thayA nathI evA jIvane AtmajJAna na thAya. kema ke malina aMtaHkaraNarUpa darpaNamAM AtmopadezanuM pratibiMba paDavuM ghaTatuM nathI. tema ja mAtra tyAgavairAgyamAM rAcIne kRtArthatA mAne te paNa pitAnA AtmAnuM bhAna bhUle. arthAt AtmajJAna nahIM hovAthI ajJAnanuM sahacArIpaNuM che, jethI te tyAgavairAgyAdinuM mAna utpanna karavA arthe ane mAnArthe sarva saMyamAdi pravRtti thaI For Personal & Private Use Only Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM jAya; jethI saMsArane ucheda na thAya, mAtra tyAM ja aTakavuM thAya. arthAt te AtmajJAnane pAme nahIM. ema kriyAjaDane sAdhana-kriyA ane te sAdhananuM jethI saphaLapaNuM thAya che evA AtmajJAnane upadeza karyo ane zuSkajJAnIne tyAga vairAgyAdi sAdhanano upadeza karI vAcAjJAnamAM kalyANa nathI ema preryuM. (7) jyAM jyAM je je gya che, tahAM samajavuM te; tyAM tyAM te te Acare, AtmAthI jana eha. 8 jyAM jyAM je je gya che, tyAM tyAM te te samaje, ane tyAM tyAM te te Acare e AtmAthI puruSanAM lakSaNa che. 8 je je ThekANe je je cagya che eTale jyAM tyAgavairAgyAdi gya hoya tyAM tyAgarAgyAdi samaje, jyAM AtmajJAna egya hoya tyAM AtmajJAna samaje, ema je jyAM joIe te tyAM samajavuM ane tyAM tyAM te te pramANe pravartavuM, e AmAthI jIvanuM lakSaNa che. arthAt matAthI hoya ke mAnAthI hoya te gya mArgane grahaNa na kare. athavA kriyAmAM ja jene durAgraha thaye che, athavA zuSkajJAnanA ja abhimAnamAM jeNe jJAnIpaNuM mAnI lIdhuM che, te tyAgavairAgyAdi sAdhanane athavA AtmajJAnane grahaNa na karI zake. je AtmAthIM hoya te jyAM jyAM je je karavuM ghaTe che te te kare ane jyAM jyAM je je samajavuM ghaTe che te te samaje; athavA jyAM jyAM je je samajavuM ghaTe che te te samaje ane jyAM je je AcaravuM ghaTe che te te Acare, te AtmAthI kahevAya. For Personal & Private Use Only Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 197 Atmasiddhi zAstra atre "samajavuM" ane "AcaravuM" e be sAmAnya pade che. paNa vibhAga pade kahevAne Azaya e paNa che ke je je jyAM samajavuM ghaTe te te tyAM samajavAnI kAmanA jene che ane je je jyAM AcaravuM ghaTe te te tyAM AcaravAnI jene kAmanA che te paNa AtmAthIM kahevAya. (8) seve sadgurucaraNane, tyAgI daI nijAkSa; pAme te paramArthane, nijapadane le lakSa. 9 pitAnA pakSane cheDI daI, je gurunA caraNane seve te paramArthane pAme, ane AtmasvarUpane lakSa tene thAya. 9 ghaNane kriyAjaDatva varte che, ane ghaNAne zuSkajJAnIpaNuM varte che tenuM zuM kAraNa hovuM joIe ? evI AzaMkA karI tenuM samAdhAnaH-gurunA caraNane je pitAne pakSa eTale mata cheDI daI seve te paramArthane pAme, ane nija padane eTale AtmasvabhAvane lakSa le. arthAt ghaNAne kiyAjaDatva varte che teno hetu e che ke asaguru ke je AtmajJAna ane AtmajJAnanA sAdhanane jANatA nathI teno teNe Azraya karyo che, jethI tene mAtra kiyAjaDatvane eTale kAyakalezane mArga jANe che, temAM vaLagADe che, ane kuLadharma daDha karAve che jethI tene sadgurune ega meLavavAnI AkAMkSA thatI nathI, athavA tevA vega maLe paNa pakSanI daDhavAsanA tene sadupadezasanmukha thavA detI nathI, eTale kiyAjaDatva TaLatuM nathI ane paramArthanI prApti thatI nathI. ane je zuSkajJAnI che teNe paNa sadgurunA caraNa sevA For Personal & Private Use Only Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNuM nathI, mAtra potAnI matikalpanAthI svachaMdapaNe adhyAtmagraMtha vAMcyA che, athavA zuSkajJAnI samIpathI tevA graMtha ke vacane sAMbhaLI laIne pitAne viSe jJAnIpaNuM mAgyuM che, ane jJAnI gaNAvAnA padanuM eka prakAranuM mAna che temAM tene mIThAza rahI che, ane e tene pakSa thaye che, athavA koI eka kAraNavizeSathI zAvAmAM dayA, dAna, ane hiMsA, pUjAnuM samAnapaNuM kahyuM che tevAM vacanane tene paramArtha samajyA vinA hAthamAM laIne mAtra pitAne jJAnI manAvA arthe, ane pAmara jIvana tiraskAranA arthe te vacanane upayoga kare che, paNa tevAM vacane kaye lakSe samajavAthI paramArtha thAya che te jANatA nathI. vaLI jema dayAdAnAdikanuM zAmAM niSphaLapaNuM kahyuM che tema navapUrva sudhI bhaNyA chatAM te paNa aphaLa gayuM ema jJAnanuM paNa niSphaLapaNuM kahyuM che, to te zuSkajJAnane ja niSedha che. ema chatAM tene lakSa tene thato nathI, kemake jJAnI banavAnA mAne tene AtmA mUDhatAne pAme che, tethI tene vicAranA avakAza rahyo nathI. ema kiyA jaDa athavA zuSkajJAnI te bane bhUlyA che, ane te paramArtha pAmavAnI vAMchA rAkhe che, athavA paramArtha pAmyA chIe ema kahe che, te mAtra temano durAgraha te pratyakSa dekhAya che. je sadgurunA caraNa sevyA hatA, te evA durAgrahamAM paDI javAne vakhata na Avata, ane AtmasAdhanamAM jIva derAta, ane tathArUpa sAdhanathI paramArthane pAmata, ane nija padane lakSa leta; arthAta tenI vRtti Atmasanmukha thAta. vaLI ThAma ThAma ekAkIpaNe vicaravAne niSedha karyo che, For Personal & Private Use Only Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 199 Atmasiddhi zAstra ane saddagurunI sevAmAM vicaravAne ja upadeza karyo che, tethI paNa ema samajAya che ke jIvane hitakArI ane mukhya mArga te ja che; ane asadguruthI paNa kalyANa thAya ema kahevuM te te tIrthakarAdinI, jJAnInI AsAtanA karavA samAna che. kemake temAM ane asadgurumAM kaMI bheda na paDe; janmAMdha, ane atyaMta zuddha nirmaLa cakSuvALAnuM kaMIjUnAdhipaNuM karyuM ja nahIM. vaLI kaI "zrI ThANAMgasUtranI bhaMgI1 grahaNa karIne ema kahe ke "abhavyanA tAryA paNa tare, te te vacana paNa vadavyAghAta jevuM che, eka te mULamAM "ThANAMgamAM te pramANe pATha ja nathI, je pATha che te A pramANe -..tene zabdArtha A pramANe che -... tene vizeSArtha TIkAkAre A pramANe karyo che -....jemAM kaI sthaLe abhavyanA tAryA tare evuM kahyuM nathI; ane keI eka TabAmAM keIe evuM vacana lakhyuM che te tenI samajanuM ayathArthapaNuM samajAya che. kadApi ema kaI kahe ke abhavya kahe che te yathArtha nathI, ema bhAsavAthI yathArtha zuM che, tene lakSa thavAthI svavicArane pAmIne taryA ema artha karIe to te eka prakAre saMbhavita thAya che, paNa tethI abhavyanA tAryA taryA ema kahI zakAtuM nathI. ema vicArI je mAgethI anaMta jIva taryA che, ane taraze te mAgane avagAhavo ane svakalpita arthane mAnAdinI jALavaNI cheDI daI tyAga kare e ja zreya che. je abhavyathI tarAya che ema tame kaho, te to avazya nizcaya 1. juo AMka 542 2. mULa pATha mUkavA dhArele paNa mukAye lAgatuM nathI. For Personal & Private Use Only Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM thAya che ke asadguruthI tarAze emAM kaze saMdeha nathI. ane azAgyA kevaLI jemaNe pUrve kaI pAsethI dharma sAMbhaLe nathI tene keI tathArUpa AvaraNanA kSayathI jJAna UpasyuM che, ema zAstramAM nirUpaNa karyuM che, te AtmAnuM mAhAsya darzAvavA, ane jene saguruga na hoya tene jAgrata karavA, te te anekAMtamArga nirUpaNa karavA darzAvyuM chepaNa sadguruAjJAe pravartAvAne mArga upekSita karavA darzAvyuM nathI. vaLI e sthaLe te UlaTuM te mArga upara daSTi AvavA vadhAre sabaLa karyuM che. ane kahyuM che ke te a cyA kevaLI....... arthAt azezyA kevaLIne A prasaMga sAMbhaLIne koIe je zAzvatamArge cAlyo Ave che, tenA niSedha pratye javuM e Azaya nathI. ema nivedana karyuM che. keItIvra AtmAthIne e kadApi sadgurune roga na maLe hoya, ane tenI tIvra kAmanAmAM ne kAmanAmAM ja nijavicAramAM paDavAthI,athavA tIvra AtmArthane lIdhe nija vicAramAM paDavAthI, AtmajJAna thayuM hoya te te sadgamArgane upekSita nahIM eve, ane sadguruthI petAne jJAna maLyuM nathI mATe meTe chuM e nahIM hoya, tene thayuM hoya ema vicArI vicAravAna jIve zAzvata mekSamArgane lepa na thAya tevuM vacane prakAzavuM joIe. eka gAmathI bIje gAma javuM hoya ane tene mArga dIThe na hoya e pite pacAsa varSane puruSa hoya, ane lAkho gAma joI AvyuM hoya tene paNa te mArganI khabara paDatI 1. mULa pATha mUkavA dhArelo paNa mukAye lAgatuM nathI For Personal & Private Use Only Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasiddhi zAsra 201 nathI, ane kAI ne pUche tyAre jaNAya che, nahIM teA bhUla khAya che; ane te mAne jANanAra evu daza varSoMnu khALaka paNa tene te mArga dekhADe che tethI te pahoMcI zake che; ema laukikamAM athavA vyavahAramAM paNa pratyakSa che. mATe je AtmArthI hAya, athavA jene AtmA nI icchA hoya teNe sadgurunA ceAge taravAnA kAmI jIvanuM kalyANa thAya e mArga lepavA ghaTe nahIM', kemake tethI sa jJAnIpuruSanI AjJA leApavA kharAkhara thAya che. pUrve sadgurunA caiAga te ghaNI vakhata thayo che,chatAM jIvanuM kalyANa thayu nahI, jethI sadgurunA upadezanu evuM kaI vizeSa paNuM dekhAtuM nathI, ema AzaMkA thAya te tenA uttara khIjA padamAM ja kahyo che ke: je peAtAnA pakSane tyAgI daI sadgurunA caraNane seve,te paramA ne pAme. arthAt pUrve sadgurunA yoga thavAnI vAta satya che, paraMtu tyAM jIve tene sadguru jANyA nathI, athavA ALakhyA nathI, pratItyA nathI, ane tenI pAse peAtAnAM mAna ane mata mUkayAM nathI; ane tethI sadgurunA upadeza pariNAma pAmyo nahI', ane paramA"nI prApti thaI nahI; ema jo peAtAnA mata eTale svacchaMda ane kuLadhanA Agraha dUra karIne sadupadeza grahaNa karavAnA kAmI thayo hata to avazya paramA pAmata. atre asadgurue dRDha karAvelA durgaMdhathI athavA mAnAdvikanA tIvra kAmIpaNAthI ema paNa AzakA thavI saMbhave che For Personal & Private Use Only Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM ke kaMIka jIvonAM pUrve kalyANa thayAM che; ane temane sadgurunA caraNa sevyA vinA kalyANanI prApti thaI che, athavA asaduguruthI paNa kalyANanI prApti thAya; asagurune pitAne bhale mArganI pratIti nathI, paNa bIjAne te pamADI zake, eTale bIje te mAnI pratIti, tene upadeza sAMbhaLIne kare to te paramArthane pAme, mATe sadgurucaraNane sevyA vinA paNa paramAInI prApti thAya, evI AzaMkAnuM samAdhAna kare che - yadyapi kaI che pite vicAra karatAM bUjhayA che, e zAstramAM prasaMga che; paNa keI sthaLe evo prasaMga kahyo nathI ke asaddaguruthI amuka bUjhayA. have koI pite vicAra karatAM bUjhayA che ema kahyuM che temAM zAstrone kahevAne hetu e nathI ke sagurunI AjJAe vartavAthI jIvanuM kalyANa thAya che ema ame kahyuM che paNa te vAta yathArtha nathI; athavA sadgurunI AjJAnuM jIvane kaMI kAraNa nathI ema kahevAne mATe. tema jI potAnA vicArathI svayaMbedha pAmyA che ema kahyuM che te paNa vartamAna dehe pitAnA vicArathI athavA badhathI bUjhayA kahyA che, paNa pUrve te vicAra athavA bedha teNe sanmukha karyo che tethI vartamAnamAM te skurAyamAna thavAno saMbhava che. tIrthakarAdi "svayaMbuddha kahyA che te paNa pUrve trIje bhave saddaguruthI nizcaya samakita pAmyA che ema kahyuM che. eTale te svayaMbuddhapaNuM kahyuM che te vartamAna dehanI apekSAe kahyuM che, ane te sadgurupadanA niSedhane arthe kahyuM nathI. ane je sadUgurupadane niSedha kare te te "sadudeva, saddaguru For Personal & Private Use Only Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasiddhi zAstra 206. ane saddharmanI pratIti vinA samakita kahyuM nathI," te kahevA mAtra ja thayuM. athavA je zAstranuM tame pramANa le che te zAstra saguru evA jinanAM kahelAM che tethI pramANika mAnavAM cagya che ke keIasagurunAM kahelAM che tethI pramANika mAnavAM cagya che? je asadgurunAM zAstro paNa pramANika mAnavAmAM bAdha na hoya te te ajJAna ane rAgadveSa ArAdhavAthI paNa mokSa thAya ema kahevAmAM bAdha nathI, te vicAravA gya che. "AcArAMgasUtramAM (prathama zrataskaMdha prathamAdhyayananA prathama udeze, prathama vAkaya) kahyuM che ke -A jIva pUrvathI Avyo che? pazcimathI Ave che? uttarathI AvyuM che? dakSiNathI Avyo che? athavA UMcethI? nIcethI ke koI anerI dizAthI Avyo che? ema je jANato nathI te mithyAdaSTi che, je jANe te samyagdaSTi che. te jANavAnAM traNa kAraNe A pramANe -(1) tIrthakaranA upadezathI, (2) sadgurunA upadezathI, ane (3) jAtimRtijJAnathI. atre jAtismRtijJAna kahyuM te paNa pUrvanA upadezanI. saMdhi che. eTale pUrve tene bedha thavAmAM sadgurune asaMbhava dhAre ghaTatuM nathI. vaLI ThAma ThAma jinAgamamAM ema. kahyuM che ke - 2 "To aMtANuvattain'gurunI AjJAe pravartavuM. gurunI AjJAe cAlatAM anaMtA jI sIjhayA, sIjhe che 1. sUtrakRtAMga, prathama zrutaskaMdha, dvitIya adhyayana, gAthA 32, For Personal & Private Use Only Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM ane sIjhaze. tema kaI jIva pitAnA vicArathI bodha pAmyA, temAM prAce pUrve sadaguruupadezanuM kAraNa hoya che. paNa kadApi jyAM tema na hoya tyAM paNa te sadgurune nityakAmI rahyo thaka sadvicAramAM prerAto prerAta svavicArathI AtmajJAna pAmyo ema kahevAyegya che athavA tene kaMI saddagurunI upekSA nathI ane jyAM saddagurunI upekSA vate tyAM mAnane saMbhava thAya che; che ane jyAM sadguru pratye mAna hoya tyAM kalyANa thavuM kahyuM, ke tene sadvicAra preravAne AtmaguNa kahyo. tathArUpamAna AtmaguNanuM avazya ghAtaka che. bAhubaLajImAM aneka guNasamUha vidyamAna chatAM nAnA aThThANuM bhAIne vaMdana karavAmAM potAnuM laghupaNuM thaze, mATe atre ja dhyAnamAM rokAvuM gya che ema rAkhI eka varSa sudhI nirAhArapaNe aneka guNasamudAye AtmadhyAnamAM rahyA, te paNa AtmajJAna thayuM nahIM. bAkI bIjI badhI rItanI gyatA chatAM eka e mAnanA kAraNathI te jJAna aTakayuM hatuM. jyAre zrI RSabhadeve prerelI evI brAhmI ane suMdarI satIe tene te deSa nivedana karyo ane te doSanuM bhAna tene thayuM tathA te doSanI upekSA karI asAratva jANyuM tyAre kevaLajJAna thayuM. te mAna ja atre cAra ghanaghAtI karmanuM mULa thaIvavyuM hatuM. vaLI bAra bAra mahinA sudhI nirAhArapaNe, eka lakSe, eka Asane, AtmavicAramAM rahenAra evA puruSane eTalA mATe tevI bAre mahinAnI dazA saphaLa thavA na dIdhI, arthAt te dazAthI mAna na samajAyuM ane jyAre sadguru evA zrI rASabhadeve te mAna che ema preryuM tyAre muhUrtamAM te mAna vyatIta thayuM e paNa sad For Personal & Private Use Only Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasiddhi zAstra gurunuM ja mAhAtmya darzAvyuM che. vaLI AkhA mAga jJAnInI AjJAmAM samAya che ema vAra vAra kahyuM che. 'AcArAMgasUtra'mAM kahyuM che keH-(sudharmAsvAmI ja busvAmIne upadeze che, ke jagata AkhAnuM jeNe dana karyu* che evA mahAvIra bhagavAna teNe amane Ama kahyu che.) gurune AdhIna thaI vatA evA anatA puruSA mA pAmIne mAkSa prApta thayA. 'uttarAdhyayana,' 'sUyagaDAMgAdima 'mAM ThAmaThAma e ja kahyuM che. (9) AtmajJAna samadarzitA vicare uddayapratyeAga; apUrva vANI paramazruta, sadguru lakSaNa ceAgya,1 10 AtmajJAnane viSe jemanI sthiti che, eTale parabhAvanI icchAthI je rahita thayA che; tathA zatru, mitra, ha, zeAka, namaskAra, tiraskArAdi bhAva pratye jene samatA vate che; mAtra pUrve utpanna thayelAM evA kamermonA udayane lIdhe jemanI vicaravA Adi kriyA che; ajJAnI karatAM jenI vANI pratyakSa jIddI paDe che, ane SaTTananA tApa ne jANe che, te sadgurunAM uttama lakSaNA che. 10 svarUpasthita icchArahita, vicare pUOprayAga; apUrva vANI, paramazruta, sadgurulakSaNa yAgya. AtmasvarUpane viSe jenI sthiti che, viSaya ane mAna pUjAdi icchAthI rahita che, ane mAtra pUrve utpanna thayelAM evAM karmAMnA prayAgathI je vicare che; jemanI vANI apUrva che, 1. juo AMka na, 835 205: For Personal & Private Use Only Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM arthAt nija anubhava sahita jene upadeza hevAthI ajJAnInI vANI karatAM pratyakSa judI paDe che, ane paramakRta eTale SadarzananA yathAsthita jANa hoya, e sadgurunAM gya lakSaNa che. atre svarUpasthita evuM prathama pada kahyuM tethI jJAnadazA kahI. IcchArahitapaNuM kahyuM tethI cAritradazA kahI. IcchArahita heya te vicarI kema zake? evI AzaMkA, pUrva prayuga eTale pUrvanA baMdhAyelA prArabdhathI vicare che; vicaravA AdinI bAkI jene kAmanA nathI," ema kahI nivRtta karI. apUrva vANI ema kahevAthI vacanAtizayatA kahI, kemake te vinA mumukSune upakArana thAya. paramakRta kahevAthI SaTradarzana aviruddha dazAe jANanAra kahyA, eTale zrutajJAnanuM vizeSapaNuM darzAvyuM. AzaMkA -vartamAnakALamAM svarUpasthita puruSa hoya nahIM, eTale je svarUpasthita vizeSaNavALA sazuru kahyA che, te Aje havA gya nathI. - samAdhAna -vartamAnakALamAM kadApi ema kahevuM hoya te kahevAya ke kevaLabhUmikAne viSe evI sthiti asaMbhavita che, paNa AtmajJAna ja na thAya ema kahevAya nahIM; ane AtmajJAna che te svarUpasthiti che. - AzaMkA -AtmajJAna thAya te vartamAnakALamAM mukti thavI joIe ane jinAgamamAM nA kahI che. samAdhAna -e vacana kadApi ekAMte ema ja ema gaNue te paNa tethI ekAvatArIpaNAne niSedha thatuM nathI, ane ekAvatArIpaNuM AtmajJAna vinA prApta thAya nahIM. For Personal & Private Use Only Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasiddhi zAstra 207 AzaMkA -tyAga vairAgyAdinA utkRSTapaNAthI tene ekAvatArIpaNuM kahyuM haze. samAdhAna :-paramArthathI utkRSTa tyAgavairAgya vinA ekAvatArIpaNuM thAya ja nahIM. e siddhAMta che, ane vartamAnamAM paNa cothA pAMcamA ane chaThTha guNasthAnakane kaze niSedha che nahIM ane cothe guNasthAnakethI ja AtmajJAnane saMbhava thAya che; pAMcame vizeSa svarUpasthiti thAya che, chaThuM ghaNuM aMze svarUpasthiti thAya che, pUrva prerita pramAdanA udayathI mAtra kaMIka pramAdazA AvI jAya che. paNa te AtmajJAnane rodhaka nathI, cAritrane redhaka che. AzaMkA - atre te svarUpasthiti evuM pada vAparyuM che, ane svarUpasthiti pada te terame guNasthAnake ja saMbhave che. samAdhAna svarUpasthitinI parAkASTA te caudamAM guNasthAnakane cheDe thAya che, kemake nAma gotrAdi cAra karmane nAza tyAM thAya che te pahelAM kevaLIne cAra karmane saMga che tethI saMpUrNa svarUpasthiti te terame guNasthAnake paNa na kahevAya. AzaMkA -tyAM nAmAdi karmathI karIne avyAbAdha svarUpasthitinI nA kahe che te ThIka che, paNa kevaLajJAnarUpa svarUpasthiti che, tethI svarUpasthiti kahevAmAM doSa nathI, ane atre te tema nathI, mATe svarUpasthitipaNuM kema kahevAya ? samAdhAna:-kevaLajJAnane viSe svarUpasthitinuM tAratamya vizeSa che; ane cotha, pAMcame, chaThuM, guNasthAnake tethI alpa che, ema kahevAya; paNa svarUpasthiti nathI ema na kahI zakAya. For Personal & Private Use Only Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM ceAthe guNasthAnake mithyAtvamuktadazA thavAthI AtmasvabhAvaAvirbhAvapaNuM che, ane svarUpasthiti che; pAMcame guNasthAnake deze karIne cAritraghAtaka kaSAye rAkAvAthI AtmasvabhAvanu ceAthA karatAM vizeSa AvirbhAvapaNu che, ane chaThThAmAM kaSAye vizeSa rAkAvAthI sa` cAritranu udayapaNu che, tethI AtmasvabhAvanuM vizeSa AvirbhAvapaNuM che. mAtra chaThThuM guNasthAnake pUrva - nibaMdhita kamanA udayathI pramattadazA kavacit varte che tene lIdhe 'pramatta' sava cAritra kahevAya, paNa tethI svarUpasthitimAM virodha nahI', kemake AtmasvabhAvanu bAhulyatAthI AvirbhAvapaNu che. vaLI Agama paNa ema kahe che ke, ceAthe guNasthAnakethI teramA guNasthAnaka sudhI AtmapratIti samAna che; jJAnanA tAratamyabheda che. jo ceAthe guNasthAnake svarUpasthiti aMze paNa na hAya, tAmithyAtva javAnuM phaLa zu thayuM? kaMI ja thayuM nahIM. je mithyAtva gayuM' te ja AtmasvabhAvanuM AvirbhAvapaNuM che, ane te ja svarUpasthiti che. jo samyaktvathI tathArUpa svarUpasthiti na heAta, teA zreNikAdine ekAvatArI paNu` kema prApta thAya ? eka paNa tyAM vrata, paccakhANa nathI ane mAtra eka ja bhava khAkI rahyo evuM alpasaMsArIpaNuM thayuM te ja svarUpasthitirUpa samakitanuM maLa che. pAMcame ane chaThThuM guNasthAnake cAritranu` maLa vizeSa che, ane mukhyapaNe upadezaka guNasthAnaka te chaThThuM ane teramuM che bAkInAM guNasthAnake upadezanI pravRtti karI zakavA ceAgya nathI; eTale terame ane chaThThuM guNusthAnake te pada pravarte che. (10) For Personal & Private Use Only Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasiddhi zAstra 1pratyakSasadguru sama nahi, parAkSa jina upakAra; evA lakSa thayA vinA, Uge na AtmavicAra. 11 209 jyAM sudhI jIvane pUrvakALe thaI gayelA evA jinanI vAta para ja lakSa rahyA kare, ane tenA upakAra kahyA kare, ane jethI pratyakSa AbhrAMtinuM samAdhAna thAya evA sadgurunA samAgama prApta thayeA hAya temAM pakSa jinenAM vacana karatAM mATe upakAra samAce che, tema je na jANe tene AtmavicAra utpanna na thAya. 11 sadgurunA upadeza vaNu, samajAya na jinarUpa; samajyA vaNu upakAra zaiA ? samajyuM jinasvarUpa. 12 sadgurunA upadeza vinA jinanuM svarUpa samajAya nahI, ane svarUpa samajAyA vinA upakAra ze thAya ? jo sadguru upadeze jinanuM svarUpa samaje te samajanAranA AtmA pari Ame jinanI dazAne pAme. 12 sadgurunA upadezathI, samaje jinanuM rUpa; te te pAme nijadazA, jina che AtmasvarUpa. pAmyA zuddha svabhAvane, che jina tethI pUjya; samajo jinasvabhAva tA, AtmabhAnanA gujya. sadgurunA upadezathI je jinanuM svarUpa samaje, tepeAtAnA svarUpanI dazA pAme, kemake zuddha AtmApaNu' e ja jinanu svarUpa che; athavA rAga, dveSa ane ajJAna janane viSe nathI te ja zuddha Atmapada che, ane te pada te sattAe sarvAM jIvanu . jIe AMka naM. pura 13 For Personal & Private Use Only Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNuM che. te saddaguru-jinane avalaMbIne ane jinanA svarUpane kaheve karI mumukSu jIvane samajAya che. 12 AtmAdi astitvanAM, jeha nirUpaka zAstra; pratyakSa sadguru ganahi, tyAM AdhAra supAtra. 13 je jinAgamAdi AtmAnA hevApaNAne tathA parAkAdinA hovApaNAne upadeza karavAvALAM zA che te paNa jyAM pratyakSa sarune jega na hoya tyAM supAtra jIvane AdhArarUpa che; paNa saddaguru samAna te brAMtinA chedaka kahI na zakAya. 13 athavA sadUgurue kahyAM, je avagAhana kAja; te te nitya vicAravAM, karI matAMtara tyAja. 14 athavA je sadUgurue te zAstro vicAravAnI AjJA dIdhI hoya, to te zAstro matAMtara eTale kuLadharmane sArthaka karavAne hetu Adi brAMti cheDIne mAtra AtmAthe nitya vicAravAM. 14 roke jIva svacchada te, pAme avazya mokSa. pAmyA ema anaMta che, bhAkhyuM jina nirdoSa. 15 jIva anAdikALathI pitAnA DahApaNe ane pitAnI IcchAe cAlyo che, enuM nAma "svaccheda che. je te svacchedane roke te jarUra te mekSane pAme; ane e rIte bhUtakALa anaMta jIva mekSa pAmyA che ema rAga, dveSa ane ajJAna emane eka deSa jene viSe nathI evA deSarahita vItarAge kahyuM che. 15 1 pAThAMtara:-athavA sadagurue kahyAM, jo avagAhana kAja; te te nitya vicAravAM, karI matAMtara tyAja. For Personal & Private Use Only Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 211 Atmasiddhi zAstra pratyakSa saguru nathI, svacchada te kAya; anya upAya karyo thakI, prAye bamaNo thAya. 16 pratyakSa sadgurunA vegathI te svachaMda rokAya che, bAkI pitAnI IcchAe bIjA ghaNA upAya karyA chatAM ghaNuM karIne te bamaNuM thAya che. 16 svaccheda mata Agraha tajI, varte sadgurulakSa; samakita tene bhAkhiyuM, kAraNa gaNI pratyakSa. 17 svacchedane tathA pitAnA matanA Agrahane tajIne je sadgurunA lakSe cAle tene pratyakSa kAraNa gaNIne vItarAge samakita" kahyuM che. 17 mAnAdika zatru mahA, nija chede na marAya; jAtAM saddaguru zaraNamAM, alpa prayAse jAya. 18 mAna ane pUjAsatkArAdine lebha e Adi mahAzatru che, te pitAnA DahApaNe cAlatAM nAza pAme nahIM, ane sadgurunA zaraNamAM jatAM sahaja prayatnamAM jAya. 18 je sadguru upadezathI, pApe kevaLajJAna, guru rahyA chagha paNa, vinaya kare bhagavAna. 19 je sadUgurunA upadezathI kaI kevaLajJAnane pAmyA, te saddaguru haju chavAstha rahyA tepaNa je kevaLajJAnane pAmyA che evA te kevaLIbhagavAna chaghastha evA pitAnA sadgurunI vaiyAvacca kare. 19 e mArga vinaya taNe, bhAgye zrI vitarAga; mULa hetu e mAgane, samaje kaI subhAgya. 20 For Personal & Private Use Only Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ va heAya e vikaTa bUDe * ra12 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM e vinayano mArga zrI jine upade che. e mArgane mULa hetu eTale tethI AtmAne ze upakAra thAya che, te keIka subhAgya eTale sulabhadhi athavA ArAdhaka jIva hoya te samaje. 20 asaddaguru e vinayane, lAbha lahe je kAMI mahAmahanIya karmathI, bUDe bhavajaLa mAMhI. 21 A vinayamArga kahyo tene lAbha eTale te zikhyAdinI pAse karAvavAnI IcchA karIne je kaMI paNa asadUguru pitAne viSe sadgurupaNuM sthApe che te mahAmahanIya karma upArjana karIne bhavasamudramAM bUDe. 21 hAya mumukSu jIva te, samaje eha vicAra; hoya matAtha jIva te, avaLe te nirdhAra. 22 je mokSArthI jIva hoya te A vinayamArgodine vicAra samaje, ane je matArthI hoya te tene avaLe nirdhAra le, eTale kAM pite te vinaya zikhyAdi pAse karAve, athavA asadUgurune viSe pite sadgurunI brAMti rAkhI A vinayamArgane upayoga kare. 22 hAya matAthIM tehane, thAya na AtamalakSa; teha matAtha lakSaNe, ahIM kahyAM niryakSa. 23 je matArthI jIva hoya tene AtmajJAnane lakSa thAya nahIM; evA matAthI jIvanamAM ahIM niSpakSapAte lakSaNe kahyAM che. 23 matArthI-lakSaNa bAhyatyAga paNa jJAna nahi, te mAne guru satya, athavA nijakuLadharmanA, te gurumAM ja mamatva. 24 For Personal & Private Use Only Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasiddhi zAstra 213 jene mAtra khAghathI tyAga dekhAya che paNa AtmajJAna nathI, ane upalakSaNathI aMtaraMga tyAga nathI, tevA gurune sAcA guru mAne, athavA te peAtAnA kuLadhama nA game tevA guru hAya tApaNu temAM ja mamatva rAkhe. 24 je jinadeha pramANa ne, samavasaraNAddhi siddhi; vaNuM na samaje jinanuM, rAkI rahe nija buddhi 25 je jinanA dehAdinuM varNana che tene jinanuM vaNu na samaje che, ane mAtra peAtAnA kuLadhanA deva che mATe mArApaNAnA kalpita rAge samavasaraNAdi mAhAtmya kahyA kare che, ane temAM peAtAnI buddhine rAkI rahe che, eTale paramAtha hetusvarUpa evuM jinanuM je aMtara'gasvarUpa jANavAceAgya che te jANatA nathI, tathA te jANavAnuM prayatna karatA nathI ane mAtra samavasaraNAdimAM ja jinanuM svarUpa kahIne matA"mAM rahe che. 25 pratyakSa sadgurujyeAgamAM varte dRSTi vimukha, asadgurune dRDha kare, nija mAnAthe mukhya. 26 pratyakSa sadgurune kayAreka cAga maLe to durAgrahArdichedaka tenI vANI sAMbhaLIne tenAthI avaLI rIte cAle, arthAt te hitakArI vANIne grahaNa kare nahI, ane pe|te kharekharA dRDha mumukSu che evuM mAna mukhyapaNe meLavavAne arthe asadguru samIpe jaIne pete tenA pratye peAtAnuM vizeSa dRDhapaNuM jaNAve. 26 devAdi gati bhaMgamAM, je samaje zrutajJAna; mAne nija mata veSanA, Agraha muktinidAna. 27 For Personal & Private Use Only Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 zrImada rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNuM deva-nArakAdi gatinA "bhAMgA AdinAM svarUpa keIka vizeSa paramArtha hetuthI kahyAM che, te hetune jA nathI, ane te bhaMgajALane kRtajJAna je samaje che, tathA pitAnA matane, veSane Agraha rAkhavAmAM ja muktine hetu mAne che. 27 lahyuM svarUpa na vRttinuM, grahyuM vrata abhimAna; grahe nahIM paramArthane, levA laukika mAna, 28 vRttinuM svarUpa zuM ? te paNa te jANatA nathI, ane huM vratadhArI chuM" evuM abhimAna dhAraNa karyuM che. kavacit paramArthanA upadezane coga bane te paNa lekemAM pitAnuM mAna ane pUjAsakArAdi jatAM raheze, athavA te mAnAdi pachI prApta nahIM thAya ema jANIne te paramArthane grahaNa kare nahIM. 28 athavA nizcaya naya grahe, mAtra zabdanI mAMya; lepe sadvyavahArane, sAdhana rahita thAya. 29 athavA "samayasAra ke "gavAsiSTha jevA graMtha vAMcI te mAtra nizcayanayane grahaNa kare. kevI rIte grahaNa kare? mAtra kahevArUpe; aMtaraMgamAM tathArUpa guNanI kazI sparzanA nahIM, ane sadguru, satazAstra tathA vairAgya, vivekAdi sAcA vyavahArane lepe, tema ja pitAne jJAnI mAnI laIne sAdhanarahita vate. 29 jJAnadazA pAme nahIM, sAdhanadazA na kAMIka pAme tene saMga je, te bUDe bhava mAMhI. 30 te jJAnadazA pAme nahIM, tema vairAgyAdi sAdhanadazA paNa tene nathI, jethI tevA jIvane saMga bIjA je jIvane thAya te paNa bhavabhAgaramAM DUbe. 30 For Personal & Private Use Only Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasiddhi zAstra 215 e paNa jIva matArthamAM, nijamAnAdi kAja; pAme nahi paramArthane, ana-adhikArImAM ja. 31 e jIva paNa matArthamAM ja varte che kemake upara kahyA jIva, tene jema kuLadharmAdithI matArthatA che, ema Ane jJAnI gaNavavAnA mAnanI IcchAthI pitAnA zuSkamatane Agraha che, mATe te paNa paramArthane pAme nahIM, ane anaadhikArI eTale jene viSe jJAna pariNAma pAmavA gya nahIM evA jIvamAM te paNa gaNAya. 31 nahi kaSAya upazAMtatA, nahi aMtara vairAgya, saraLa paNuM na madhyasthatA, e matAthI durbhAgya. 32 jene krodha, mAna, mAyA, lebharUpa kaSAya pAtaLA paDayA nathI, tema jene aMtara vairAgya utpanna thayA nathI, AtmAmAM guNa grahaNa karavArUpa saraLapaNuM jene rahyuM nathI, tema satyAsatyatulanA karavAne jene apakSapAtadaSTi nathI, te matAthI jIva durbhAgya eTale janma, jarA, maraNane chedavAvALA mokSamArgane pAmavA cogya evuM tenuM bhAgya na samajavuM. 32 lakSaNa kahyAM matAthanAM, matArtha jAvA kAja; have kahuM AtmAthInAM, Atma-artha sukhasAja. 33 ema matAthI jIvanAM lakSaNa kahyAM, te kahevAno hetu e che ke kaI paNa jIvane te jANIne matArtha jAya. have AtmArthI jIvanAM lakSaNa kahIe chIe -te lakSaNa kevAM che? te ke AtmAne avyAbAdha sukhanI sAmagrInA hetu che. 33 For Personal & Private Use Only Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNuM AtmArthI-lakSaNa AtmajJAna tyAM muni paNuM, te sAcA guru hoya; bAkI kuLaguru kalpanA, AtmAthI nahi joya. 34 jyAM AtmajJAna hoya tyAM munipaNuM hoya, arthAt AtmajJAna na hoya tyAM munipaNuM na ja saMbhave. " saMmati pasaMdR tta koLatti pAsa-jyAM samakita eTale AtmajJAna che tyAM munipaNuM jANe ema "AcArAMgasUtramAM kahyuM che, eTale jemAM AtmajJAna hoya te sAcA guru che ema jANe che, ane AtmajJAnarahita hoya to paNa pitAnA kuLanA gurune sadguru mAnavA e mAtra kalpanA che; tethI kaMI bhavaccheda na thAya ema AtmAthI jue che. 34 pratyakSa saddaguru prAptine, gaNe parama upakAra; traNe roga ekatvathI, vate AjJAdhAra. 35 pratyakSa sarunI prAptino mATe upakAra jANe, arthAt zAstrAdithI je samAdhAna thaI zakavA gya nathI, ane je de sadgurunI AjJA dhAraNa karyA vinA jatA nathI te sagugegathI samAdhAna thAya, ane te de TaLe, mATe pratyakSa sadgurune bheTe upakAra jANe, ane te sadguru pratye mana, vacana, kAyAnI ekatAthI AjJAMkitapaNe vate. 35 eka heya traNa kALamAM, paramAratha paMtha; prere te paramArthane, te vyavahAra samaMta. 36 traNe kALane viSe paramArthane paMtha eTale mekSane mA For Personal & Private Use Only Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasiddhi zAsra 217 eka hAvA joIe, ane jethI te paramArtha siddha thAya te vyavahAra jIve mAnya rAkhavA joIe; bIjo nahI. 36 ema vicArI aMtare, zeAdhe sadguru cega; kAma eka AtmArthanuM, khIjo nahi manarega, 37 ema aMtaramAM vicArIne je sadgurunA yAganA zeAdha kare, mAtra eka AtmArthanI icchA rAkhe paNa mAnapUjArdika, siddhiriddhinI kazI icchA rAkhe nahI',-e rega jenA manamAM nathI.37 kaSAyanI upazAMtatA, mAtra mekSa abhilASa; bhave kheda, prANIyA, tyAM AtmA nivAsa. 38 jyAM kaSAya pAtaLA paDayA che, mAtra eka mekSapada sivAya khIjA koI padmanI abhilASA nathI, saMsArapara jene vairAgya varte che, ane prANImAtra para jene dayA che, evA jIvane viSe AtmArthane nivAsa thAya. 38 dazA na evI jyAM sudhI, jIva lahe nahi joga; meAkSamA pAme nahI, maTe na ataMra roga. 39 jyAM sudhI evI jogadazA jIva pAme nahI, tyAM sudhI tene meAkSamAga nI prApti na thAya, ane AtmabrAMtirUpa anaMta duHkhanA hetu evA aMtararega na maTe. 39 Ave jyAM evI dazA, sadguruodha suhAya; te medhe suvicAraNA, tyAM pragaTe sukhadAya. 40 evI dazA jyAM Ave tyAM sadgurune beSa zezabhe arthAt pariNAma pAme, ane te bedhanA pariNAmathI sukhadAyaka evI suvicAradazA pragaTe. 40 For Personal & Private Use Only Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM jyAM pragaTe suvicAraNA, tyAM pragaTe nija jJAna; je jJAne kSaya mAhu thaI, pAme pada nirvANu. 41 jyAM suvicAradazA pragaTe tyAM AtmajJAna utpanna thAya, ane te jJAnathI mehanA kSaya karI nirvANapadane pAme. 41 Upaje te suvicAraNA, meAkSamArga samajAya; guruziSyasaMvAdathI, bhAkhu SaTpada AMhI. 42 jethI te suvicAradazA utpanna thAya, ane meAkSamAga samajavAmAM Ave te cha padarUpe guruziSyanA saMvAdathI karIne ahIM kahuM chuM. 42 218 papanAmakathana AtmA che', 'te nitya che,' 'che kartA nijakama;' 'che bhAktA,' vaLI 'meAkSa che,' 'meAkSa upAya sudha' 43 'AtmA che,' 'te AtmA nitya', 'te AtmA peAtAnA kamanA kartA che,' 'te kama nA bheAktA che,' 'tethI meAkSa thAya che,' ane te meAkSanA upAya evA satyama che.' 53 SasthAnaka sakSepamAM, SaTkana paNa teha; samajAvA paramAne, kahyAM jJAnIe eha, 54 e cha sthAnaka athavA cha padma ahIM sa MkSepamAM kahyAM che, ane vicAra karavAthI SaTTana paNa te ja che. paramA samajavAne mATe jJAnIpuruSe e cha pado kahyAM che. 44 zaMkA--ziSya uvAca [ AtmAnA hAvApaNArUpa prathama sthAnakanI ziSya zaMkA kahe cheH-] nathI dRSTimAM AvatA, nathI jaNAtuM rUpa; khIjo paNa anubhava nahIM, tethI na jIvasvarUpa. 45 For Personal & Private Use Only Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasiddhi zAstra 219 dRSTimAM AvatA nathI, tema jenuM ka MI rUpa jaNAtu nathI, tema spai khIjA anubhavathI paNa jaNAvApaNuM nathI, mATe jIvanuM svarUpa nathI; arthAt jIva nathI. 45 athavA deha ja AtamA, athavA indriya prANa; mithyA judA mAnaveA, nahI. judu eMdhANu, 46 athavA detu che te ja AtmA che, athavA indriyeA che te AtmA che, athavA zvAseAvAsa che te AtmA che, arthAta e sau ekanA eka deharUpe che, mATe AtmAne judo mAnave te mithyA che, kemake tenuM kazuM judu edhANa eTale cihna nathI. 46 vaLI jo AtmA hoya teA, jaNAya te nahi kema ? jaNAya jo te hAya to, ghaTa paTa Adi jema, 47 ane jo AtmA haiAya to te jaNAya zA mATe nahIM ? jo ghaTa, paTa Adi padArtho che to jema jaNAya che, tema AtmA haiAya to zA mATe na jaNAya? 47 mithyA meAkSa upAya; samajAve sadupAya. 48 mATe che nahi AtamA, e aMtara zakA taNeA, mATe AtmA che nahIM, ane AtmA nathI eTale tenA meAkSanA arthe upAya karavA te phekaTa che; e mArA sattupAya samajAvA eTale aMtaranI zakAnA kaMI paNa samAdhAna hAya tA kaheA. 48 samAdhAna--sadguru vAca [AtmA che, ema sadguru samAdhAna kare cheH-- ] bhAsyA dehAdhyAsathI AtmA desamAna; paNa te anne bhinna che, pragaTa lakSaNe bhAna. 49 For Personal & Private Use Only Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM dehAdhyAsathI eTale anAdikALathI ajJAnane lIdhe dehane paricaya che, tethI AtmA deha je arthAta tane deha bhAsyA che, paNa AtmA ane deha bane judAM che, kemake beya judAM judAM lakSaNathI pragaTa bhAnamAM Ave che. 49 bhAsya dehAdhyAsathI, AtmA deha samAna; paNa te bane bhinna che, jema asi ne myAna. 50 anAdikALathI ajJAnane lIdhe dehanA paricayathI deha ja AtmA bhA che; athavA deha je AtmA bhAsya chepaNa jema taravAra ne myAna, myAnarUpa lAgatAM chatAM banne judAM judAM che, tema AtmA ane deha bane judA judA che. 50 je draSTA che daSTine, je jANe che rUpa; abAdhya anubhava je rahe, te che jIvasvarUpa. 51 te AtmA daSTi eTale AMkhathI kayAMthI dekhAya? kemake UlaTe tene te jenAra che. sthULasUkSmAdi rUpane je jANe che, ane sarvane bAda karatAM karatAM keI paNa prakAre jene bAdha karI zakAto nathI e bAkI je anubhava rahe che te jIvanuM svarUpa che. 51 1che Indriya pratyekane, nija nija viSayanuM jJAna, pAMca IdrInA viSayanuM, paNa AtmAne bhAna. para kaNendriyathI sAMbhaLyuM che te kandriya jANe che, paNa cakSu-Indriya tene jANatI nathI, ane cakSu-Indriye dITheluM te kaNendriya jANatI nathI. arthAt sI sI indriyane potapotAnA 1 pAThAMtara -kAna na jANe AMkhane, AMkha na jANe kAna; For Personal & Private Use Only Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasiddhi zAstra 22. viSayanuM jJAna che, paNa bIjI indriyanA viSayanuM jJAna nathI, ane AtmAne te pAMce IndriyanA viSayanuM jJAna che. arthAt je te pAMce IndriyanA grahaNa karelA viSayane jANe che te AtmA che, ane AtmA vinA ekeka indriya ekeka viSayane grahaNa kare ema kahyuM te paNa upacArathI kahyuM che. para deha na jANe tehane, jANe na IndrI, prANu AtmAnI sattA vaDe, teha pravate jANa. 53 deha tene jANa nathI, Indriye tene jANatI nathI ane zvAse chUvAsarUpa prANa paNa tene jANatA nathI; te sau eka AtmAnI sattA pAmIne pravarte che; nahIM te. jaDapaNe paDayA rahe che, ema jANe. 53 sarva avasthAne viSe, tyAre sadA jaNAya; pragaTarUpa caiitanyamaya, e eMdhANa sadAya. 54 jAgrata, svapna ane nidrA e avasthAmAM vartate chatAM te te avasthAethI jude ja rahyA kare che, ane te te avasthA vyatIta thaye paNa jenuM havApANuM che, ane te te avasthAne je jANe che, e pragaTasvarUpa caitanyamaya che, arthAta jANyA ja kare che e jene svabhAva pragaTa che, ane e tenI nizAnI sadAya vate che, kaI divasa te nizAnIne bhaMga thato nathI. 54 ghaTa, paTa Adi jANa tuM, tethI tene mAna, jANanAra te mAna nahi, kahIe kevuM jJAna? 55 ghaTa, paTa Adine tuM pite jANe che, te che? ema tuM mAne che, ane je te ghaTa, paTa Adine jANanAra che tene For Personal & Private Use Only Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jhAM mAnato nathI; e jJAna te kevu kahevu...? 55 parama buddhi kRza dehamAM, sthULa deha mati alpa; deha hAya jo AtamA, ghaTe na Ama vikalpa. 56 duLa dehane viSe parama buddhi jovAmAM Ave che; ane sthULa dehane viSe gheADI buddhi paNa jovAmAM Ave che, jo dehu ja AtamA hAya to evA vikalpa eTale virAdha thavAnA vakhata na Ave 56 jaDa cetanane bhinna che, kevaLa pragaTa svabhAva, ekapaNu pAme nahIM, traNe kALa hrayabhAva. 57 keI kALe jemAM jANavAnA svabhAva nathI te jaDa, ane sadAye je jANavAnA svabhAvavAna che te cetana, eve eyane kevaLa judo svabhAva che, ane te kAI paNa prakAre ekapaNuM' pAmavA ceAgya nathI. traNe kALa jaDa jaDabhAve, ane cetana cetanabhAve rahe evA eyanA judA judA dvaitabhAva prasiddha ja anubhavAya che. AtmAnI zakA kare, AtmA pAte Apa; zaMkAnA karanAra te, acaraja ehu amApa. 58 AtmAnI zakA AtmA Ape pote kare che. je zaMkAnA - karanAra che, te ja AtmA che. te jANato nathI, e mApa na thaI zake evu' Azcaya che. 58 'kA--ziSya uvAca [AtmA nitya nathI ema ziSya kahe che H--] AtmAnA astitvanA, Ape kahyA prakAra; sabhava teneA thAya che, aMtara kace` vicAra. 59 For Personal & Private Use Only Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 223 Atmasiddhi zAsa AtmAnA hovApaNu viSe je je prakAra kahyA tene aMtaramAM vicAra karavAthI saMbhava thAya che. 59 bIjI zaMkA thAya tyAM, AtmA nahi avinAza; dehagathI Upaje, dehaviyege nAza. 60 paNa bIjI ema zaMkA thAya che, ke AtmA che tepaNa te avinAza eTale nitya nathI; traNe kALa hoya e padArtha nathI, mAtra dehanA saMgathI utpanna thAya, ane vige vinAza pAme. 60 athavA vastu kSaNika che, kSaNe kSaNe palaTAya; e anubhavathI paNa nahIM, AtmA nitya jaNAya. 61 athavA vastu kSaNe kSaNe badalAtI jovAmAM Ave che, tethI sarva vastu kSaNika che, ane anubhavathI jotAM paNa AtmA nitya jaNAto nathI. samAdhAna-sazuru uvAca. [AtmA nitya che ema sadguru samAdhAna kare che -] deha mAtra saMga che, vaLI jaLa rUpI dazya; cetananAM utpatti laya, kenA anubhava vazya! 62 deha mAtra paramANune saMga che, athavA saMge karI AtmAnA saMbaMdhamAM che. vaLI te deha jaDa che, rUpI che, ane dakya eTale bIja kaI draSTAne te jANavAne viSaya che, eTale te pite pitAne jANato nathI, to cetananAM utpatti ane nAza te kyAMthI jANe? te dehanA paramANue paramANune vicAra karatAM paNa te jaDa ja che, ema samajAya che. tethI For Personal & Private Use Only Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNA temAMthI cetananI utpatti thavA gya nathI, ane utpatti thavA gya nathI tethI cetana temAM nAza paNa pAmavAyogya nathI. vaLI te deha rUpI eTale sthULAdi pariNAmavALe che ane cetana draSTA che, tyAre tenA sAgathI cetananI utpatti zI, rIte thAya? ane temAM laya paNa kema thAya? dehamAMthI cetana utpanna thAya che. ane temAM ja nAza pAme che, e vAta kenA anubhavane vaza rahI? arthAt ema keNe jANyuM? kemake jANa nAra evA cetananI utpatti dehathI prathama che nahIM, ane nAza te tethI pahelAM che, tyAre e anubhava thaye kene? 62 jIvanuM svarUpa avinAzI eTale nitya trikALa rahevAvALuM saMbhavatuM nathI; dehanA cegathI eTale dehanA janma sAthe te janme che ane dehanA viyoge eTale dehanA nAzathI te nAza pAme che e AzaMkAnuM samAdhAna A pramANe vicAraze - deha che te jIvane mAtra saMga saMbaMdhe che, paNa jIvanuM mULa svarUpa utpanna thavAnuM kaMI te kAraNa nathI. athavA deha che te mAtra sAgathI utpanna thayela e padArtha che. vaLI te jaDa che eTale keIne jANatA nathI, pitAne te jANatA nathI to bIjAne zuM jANe? vaLI deha rUpI che; sthULAdi svabhAvavALe che ane cakSune viSaya che. e prakAre dehanuM svarUpa che, te te cetananAM utpatti ane layane zI rIte jANe? arthAt pitAne te jANatA nathI te "mArAthI A cetana utpanna thayuM che, ema zI rIte jANe? ane "mArA chUTI javA pachI A cetana chUTI jaze arthAt nAza pAmaze ema jaDa e deha For Personal & Private Use Only Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasiddhi zAya zI rIte jANe ? kemake jANanArA padArtha te rahe che; deha jANanAra thaI zakatA nathI, teA utpattilayana anubhava kene vaza kahevA? dehane vaza te kahevAya evuM che ja nahI', kemake te jaDapaNuM jANanArA evA tethI pratyakSa jaDa che, ane tenu bhinna khIjo padA` paNa samajAya che. 225 jANanAra ja pachI cetananAM jo kadI ema kahIe, ke cetananAM utpattilaya cetana jANe che te te vAta te khelatAM ja vighna pAme che. kemake, cetananAM utpatti, laya jANanAra tarIke cetananA ja aMgIkAra karave paDayo, eTale e vacana / mAtra apasiddhAMtarUpa ane kahevAmAtra thayuM; jema ' mArA mADhAmAM jIbha nathI ' evuM vacana keAI kahe tema cetananAM utpatti, laya cetana jANe che, mATe cetana nitya nathI; ema kahIe te, tevuM pramANa thayuM. te pramANanu kevuM yathA paNu' che te tame ja vicArI juo (62) jenA anubhava vasya e, utpanna layanuM jJAna; te tethI judA vinA, thAya na keme bhAna. 63 jenA anubhavamAM e utpatti ane nAzanuM jJAna varte te bhAna tethI judA vinA koI prakAre paNa saMbhavatuM nathI, arthAt cetananAM utpati, laya thAya che, evA kAIne paNa anubhava thavA yAgya che nahI. 63 dehanI utpatti ane dehanA layanu' jJAna jenA anubhavamAM varte che, te te dehathI judA na haiAya te kAI paNa prakAre dehanI utpatti ane layanuM jJAna thAya nahIM, athavA jenI utpati A. 15 For Personal & Private Use Only Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 zrImada rAjacaMdra kAvya amRta-jharaNAM ane laya je jANe che te tethI judA ja hAya, kemake te utpattilayarUpa na karyAM, paNa tenA jANanAra TharyAM, mATe te enI ekatA kema thAya ? (63) je sacAge dekhiye, te te anubhava dRzya; Upaje nahi sa yeAgathI, AtmA nitya pratyakSa. 64 je je sayogA dekhIe chIe te te anubhavasvarUpa evA AtmAnA dRzya eTale tene AtmA jANe che, ane te saMcAganu svarUpa vicAra tAM evA koI paNa sacAga samajAtA nathI ke jethI AtmA utpanna thAya che, mATe AtmA sayogathI nahI utpanna thayelA evA che; arthAt asayAgI che, svAbhAvika padmA che, mATe te pratyakSa 'nitya' samajAya che. 64 je je dehAdi saMyogA dekhAya che te te anubhavasvarUpa evA AtmAnA dazya che, arthAt AtmA tene jue che ane jANe che, evA padArtha che. te badhA sacAgeAnA vicAra karI jIe te| kAI paNa saMyogothI anubhavasvarUpa evA AtmA utpanna thaI zakavA yogya tamane jaNAze nahIM. kAI paNa saMyogeA tamane jANatA nathI ane tame te sava sayogAne jANA che e ja tamAruM tethI judApaNuM ane asayogIpaNu eTale te saMyogAthI utpanna nahIM thavApaNu` saheje siddha thAya che, ane anubhavamAM Ave che. tethI eTale koI paNa saMcA gAthI jenI utpatti thaI zakatI nathI, koI paNa saMyogA jenI utpatti mATe anubhavamAM AvI zakatA nathI, je je sa yogA pIe tethI te anubhava nyArA ne nyArA ja mAtra tene For Personal & Private Use Only Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasiddhi zAstra 27 jANanArarUpe ja rahe che, te anubhavasvarUpa AtmAne tame nitya aspRzya eTale te saMyogonA bhavarUpa sparzane pAmyo nathI, ema jANe. (64) jaDathI cetana Upaje, cetanathI jaDa thAya; evo anubhava keIne, kyAre kadI na thAya. 65 jaDathI cetana Upaje, ane cetanathI jaDa utpanna thAya evo keIne kyAre kadIpaNa anubhava thAya nahIM. 65 keI saMyogothI nahi, jenI utpatti thAya, nAza na tene keImAM, tethI nitya sadAya. 66 jenI utpatti koIpaNa saMyogathI thAya nahIM tene nAza paNa keIne viSe thAya nahIM, mATe AtmA trikALa "nitya che. 66 koI paNa saMyogethI je utpanna na thayuM hoya arthAt pitAnA svabhAvathI karIne je padArtha siddha hoya, tene laya bIjA keI paNa padArthamAM thAya nahIM; ane je bIjA padArthamAM tene laya thato hoya, to temAMthI tenI prathama utpatti thavI joItI hatI, nahIM to temAM tenI layarUpa aikayatA thAya nahIM. mATe AtmA anutpanna ane avinAzI jANune nitya che evI pratIti karavI yogya lAgaze. (6) krodhAdi taratamyatA, sarpAdikanI mAMya; pUrvajanma saMskAra te, jIva nityatA tyAMya. 67 krodhAdi pravRtionuM vizeSapaNuM sarSa vagere prANImAM janmathI ja jovAmAM Ave che, vartamAna dehe te te abhyAsa karyo nathI; janmanI sAthe ja te che; eTale e pUrvajanmane For Personal & Private Use Only Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 zrImad rAjaca kAvya-amRta-aAM ja saMskAra che, je pUrvajanma jIvanI nityatA siddha kare che. 67 sarpamAM janmathI krodhanuM vizeSapaNuM jovAmAM Ave che, pArevAne viSe janmathI ja nihiMsakapaNuM jovAmAM Ave che, mAMkaDa Adi jaM tuone pakaDatAM tene pakaDavAthI duHkha thAya che evI bhayasanA prathamathI tenA anubhavamAM rahI che, tethI te nAzI javAnu` prayatna kare che; kaiMka prANImAM janmathI prItinu kaIMkamAM samatAnuM, kaIMkamAM vizeSa ni yatAnuM, kaMIkamAM gaMbhIratAnuM, kaMIkamAM vizeSa bhayasaMjJAnuM, kaMIkamAM kAmArdi pratye asaMgatAnuM, ane kaIkane AhArAdvi viSe adhika adhika labdhapaNAnuM vizeSapaNuM jovAmAM Ave che; e Adi bheda eTale krodhAdi saMjJAnA nyUnAdhikapaNA AdithI tema ja te te prakRtie janmathI sahacArIpaNe rahI jovAmAM Ave che tethI tenuM kAraNa pUnA saMskAra ja saMbhave che. kadApi ema kahIe ke gaMmAM vIya ke retanA guNanA yAgathI te te prakAranA guNA utpanna thAya che, paNa temAM pUjanma kaMI kAraNabhUta nathI; e kahevu' paNa yathArtha nathI. je mAbApe kAmane viSe vizeSa prItivALAM jovAmAM Ave che, tenA putro parama vItarAga jevA khALapaNAthI ja jovAmAM Ave che, vaLI je mAbApeAmAM kredhanuM vizeSapaNuM. jovAmAM Ave che, tenI saMtatimAM samatAnuM vizeSapaNuM dRSTigeAcara thAya che, te zI rIte thAya ? vaLI te vIM-retanA tevA guNA saMbhavatA nathI, kemake te vIya--rata pAte cetana nathI, temAM cetana saMcare che, eTale deha dhAraNa kare che; ethI karIne vIya-retane Azraye krodhAdri bhAva gaNI zakAya nahIM, cetana vinA koI paNa sthaLe tevA For Personal & Private Use Only Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasiddhi zAsra 229 bhAveA anubhavamAM AvatA nathI. mAtra te cetanAzrita che. eTale vI--retanA guNNA nathI; jethI tenAM nyUnAdhike karI krodhAdinu nyUnAdhikapaNu` mukhyapaNe thaI zakavA ceAgya nathI. cetananA AchA adhikA prayogathI krodhAdinuM nyUnAdhikapaNuM thAya che, jethI garbhInA vI -retaneA guNa nahIM, paNa cetananA te guNane Azraya che; ane te nyUnAdhikaNuM te cetananA pUrvanA abhyAsathI ja sabhave che, kemake kAraNa vinA kArTInI utpatti na thAya. cetananA pUrva prayAga tathAprakAre hAya, te te saMskAra vate; jethI A dehAdi prathamanA saMskArAneA anubhava thAya che, ane te saMskAre pUrvajanma siddha kare che, ane pUrvajanmanI siddhithI AtmAnI nityatA saheje siddha thAya che. (67) AtmA dravye nitya che, paryAye palaTAya; khALAdi vaya traNyanuM, jJAna ekane thAya. 68 AtmA vastupaNe nitya che. samaye samaye jJAnAdi pariNAmanA palaTavAthI tenA paryAyanu palaTavApaNuM che. ( kaI samudra palaTAtA nathI, mAtra meAjA palaTAya che, tenI peThe. ) jema khALa, yuvAna ane vRddha e traNa avasthA che, te AtmAne vibhAvathI paryAya che ane khALa avasthA vatAM AtmA mALaka jaNAtA, te khALa avasthA cheADI jyAre yuvAvasthA grahaNa karI tyAre yuvAna jaNAyA, ane yuvAvasthA tajI vRddhAvasthA grahaNa karI tyAre vRddha jaNAyA. e traNe avasthAnA bheda thayA te paryAyabheda che, paNa te traNe avasthAmAM AtmadravyanA bheda thayA nahI', arthAt avasthAe badalAI paNa AtmA badalAyA nathI. AtmA e traNe avasthAne jANe che, ane te traNe avasthAnI tene ja For Personal & Private Use Only Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM smRti che. traNe avasthAmAM AtmA eka hoya te ema bane, paNa je AtmA kSaNe kSaNe badalAte heya te anubhava bane ja nahIM. 68 athavA jJAna kSaNikanuM, je jANuM vadanAra; vadanAra te kSaNika nahi, kara anubhava nirdhAra. 69 vaLI amuka padArtha kSaNika che ema je jANe che, ane kSaNikapaNuM kahe che te kahenAra arthAt jANanAra kSaNika heya nahIM; kemake prathama kSaNe anubhava thaye tene bIje kSaNe te anubhava kahI zakAya, te bIje kSaNe pote na hoya te kayAMthI kahe? mATe e anubhavathI paNa AtmAnA akSaNikapaNAne nizcaya kara. 69 kayAre kaI vastune, kevaLa heya na nAza, cetana pAme nAza te, kemAM bhaLe tapAsa. 70 vaLI kaI paNa vastune kaI paNa kALe kevaLa to nAza thAya ja nahIM; mAtra avasthAMtara thAya, mATe cetanane paNa kevaLa nAza thAya nahIM. ane avasthAMtararUpa nAza thato hoya te te kemAM bhaLe, athavA kevA prakAranuM avasthAMtara pAme te tapAsa arthAt ghaTAdi padArtha phUTI jAya che, eTale ke ema kahe che ke ghaDo, nAza pAme che, kaMI mATIpaNuM nAza pAmyuM nathI. te chinnabhinna thaI jaI sUkSmamAM sUma bhUko thAya te paNa paramANu samUharUpe rahe, paNa kevaLa nAza na thAya, ane temAMnuM eka paramANu paNa ghaTe nahIM, kemake anubhavathI jotAM , avasthAMtara thaI zake, paNa padArthane samULago nAza thAya ema For Personal & Private Use Only Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasiddhi zAstra 231 bhAsI ja zakavA cegya nathI, eTale jo tuM cetananA nAza kahe, tApaNu kevaLa nAza tA kahI ja zakAya nahI', avasthAMtararUpa nAza kahevAya. jema ghaTa phUTI jaI krame karI paramANu samUharUpe sthitimAM rahe, tema cetananA avasthAMtararUpa nAza tAre kahevA hAya te| te zI sthitimAM rahe, athavA ghaTanA paramANue jema paramANusamUhamAM bhaLyA tema cetana kaI vastumAM bhaLavA ceAgya che te tapAsa; arthAt e prakAre tu anubhava karI joiza te kAImAM nahIM bhaLI zakavA yAgya, athavA parasvarUpe avasthAMtara nahIM pAmavA ceAgya evu* cetana eTale AtmA tane bhAsyamAna thaze. 70 zaMkA--ziSya uvAca [AtmA karmInA kartA nathI, ema ziSya kahe che :- ] kartA jIva na kanA, karma ja kanheM ka; athavA saheja svabhAva kAM, kama jIvanA dharma. 71 jIva karmInA kartA nathI, karmAMnA karyAM kama che. athavA anAyAse te thayAM kare che. ema nahIM, ne jIva ja tenA kartA che ema kaheA tA pachI te jIvanA dharma ja che, arthAt dharma hAvAthI kyAreya nivRtta na thAya. 71 AtmA sadA asaMga ne, kare prakRti maMdha; athavA Izvara preraNA, tethI jIva akhaMdha. 72 athavA ema nahIM, te AtmA sadA asaMga che, ane sattvAdi guNavALI prakRti ka nA baMdha kare che; tema nahIM, tA jIvane kama karavAnI preraNA Izvara kare che, tethI izvarecchArUpa hAvAthI jIva te kamathI 'akhadha' che. 72 For Personal & Private Use Only Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNuM mATe makSa upAyane, keI na hetu jaNAya; karmataNuM kartApaNuM, kAM nahi, kAM nahi jAya. 73 mATe jIva kaI rIte karmane kartA thaI zakato nathI, ane mokSane upAya karavAne kaI hetu jaNAto nathI; kAM jIvane karmanuM kartApaNuM nathI ane je kartApaNuM hoya te kaI rIte te tene svabhAva maTavA gya nathI. 73 samAdhAna-sadguru uvAca [karmanuM kartApaNuM AtmAne je prakAre che te prakAre sadguru samAdhAna kare che, hoya ne cetana preraNA, keNu grahe te karma? jaDasvabhAva nahi preraNuM, juo vicArI dharma. 74 cetana eTale AtmAnI preraNArUpa pravRtti na hoya, te karmane keNa grahaNa kare? jaDane svabhAva preraNuM nathI. jaDa ane cetana beyanA dharma vicArI juo. 74 - je cetananI preraNA na hoya, te karma keNa grahaNa kare? preraNApaNe grahaNa karAvavArUpa svabhAva jaDane che ja nahIM ane ema hoya to ghaTa, paTAdi paNa krodhAdi bhAvamAM pariNamavA joIe ane karmanA grahaNakta hovA joIe, paNa te anubhava te keI ne kyAre paNa thato nathI, jethI cetana eTale jIva karma grahaNa kare che, ema siddha thAya che, ane te mATe karmane kartA kahIe chIe. arthAta ema chava karmane rtA che. karmanA kartA karma kahevAya ke kema?" tenuM paNa samAdhAna AthI thaze ke jaDa karmamAM preraNArUpa dharma nahIM hovAthI 1. pAThAMtara :-juo vicArI mama: For Personal & Private Use Only Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasiddhi zAstra ra33 te te rIte grahaNa karavAne asamartha che; ane karmanuM karavApaNuM jIvane che, kemake tene viSe preraNuzakti che. (74) je cetana karatuM nathI, nathI thatAM te karma, tethI sahaja svabhAva nahi, tema ja nahi chavadharma. 75 AtmA je karma karato nathI, te te thatAM nathI, tethI sahaja svabhAve eTale anAyAse te thAya ema kahevuM ghaTatuM nathI; tema ja te jIvana dharma paNa nahIM, kemake svabhAvano nAza thAya nahIM, ane AtmA na kare te karma thAya nahIM, eTale e bhAva TaLI zake che, mATe te AtmAne svAbhAvika dharma nahIM. 75 kevaLa heta asaMga je bhArata tane na kema? asaMga che paramArthathI, paNa nijabhAne tema. 76 kevaLa je asaMga heta, arthAt kyAre paNa tene karmanuM karavApaNuM na heta te tane pitAne te AtmA prathamathI kema na bhAsata? paramArthathI te AtmA asaMga che, paNa te te jyAre svarUpanuM bhAna thAya tyAre thAya. 76 kartA Izvara keInahi, Izvara zuddha svabhAva; athavA preraka te gaNe, Izvara deSaprabhAva. 77 jagatane athavA jInAM karmane Izvara kartA kaI che nahIM; zuddha AtmasvabhAva jene thaye che te Izvara che, ane tene je preraka eTale karmakta gaNIe to tene doSane prabhAva thaye gaNuM joIe, mATe IzvaranI preraNA jIvanA karma karavAmAM paNa kahevAya nahIM. 77 For Personal & Private Use Only Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM have tame anAyAsathI te karmo thatAM hoya, ema kahyuM te vicArIe. anAyAsa eTale zuM ? AtmAe nahIM citaveluM? athavA AtmAnuM kaMI paNa kartavya chatAM pravateluM nahIM ? athavA IzvarAdi kaI karma vaLagADI de tethI thayeluM? athavA prakRti parANe vaLage tethI thayeluM? evA mukhya cAra vikalpathI anAyAsakartApaNuM vicAravA gya che. prathama vikalpa AtmAe nahIM citaveluM eve che. jo tema thatuM hoya te to karmanuM grahavApaNuM rahetuM ja nathI, ane jyAM grahavApaNuM rahe nahIM tyAM karmanuM hevApaNuM saMbhavatuM nathI, ane jIva to pratyakSa ciMtavana kare che, ane grahaNagrahaNa kare che, ema anubhava thAya che. jemAM te kaI paNa rIte pravartate ja nathI, tevA krodhAdi bhAva tene saMprApta thatA ja nathI, tethI ema jaNAya che ke nahIM ciMtavelAM athavA AtmAthI nahIM pravartelAM evAM karmonuM grahaNa tene thavAyogya nathI, eTale e baMne prakAre anAyAsa karmanuM grahaNa siddha thatuM nathI. - trIjo prakAra IzvarAdi kaI karma vaLagADI de tethI anAyAsa karmanuM grahaNa thAya che ema kahIe te te ghaTatuM nathI. prathama te IzvaranuM svarUpa nirdhAravuM ghaTe che ane e prasaMga paNa vizeSa samajavA gya che; tathApi atre Izvara ke viSNu Adi kartAne keIsvIkAra karI laIe chIe, ane te para vicAra karIe chIe - je IzvarAdi karmanA vaLagADanAra hoya te te jIva nAmane vacce keI paNa padArtha rahyo nahIM, kemake preraNAdi dharme karIne For Personal & Private Use Only Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasiddhi zAstra 235 tenuM astitva samajAtuM hatuM, te preraNAdi te IzvarakRta karyA, athavA IzvaranA guNa TharyA te pachI bAkI jIvanuM svarUpa zuM rahyuM ke tene jIva eTale AtmA kahIe ? eTale karma Izvaraprerita nahIM paNa AtmAnAM pitAnAM ja karelAM havA egya che. tema ce vikalpa prakRtyAdi parANe vaLagavAthI karma thatAM heya? te vikalpa paNa yathArtha nathI. kemake prakRtyAdi jaDa che, tene AtmA grahaNa na kare to te zI rIte vaLagavAyegya thAya? athavA dravyakarmanuM bIjuM nAma prakRti che; eTale karmanuM kartApaNuM karmane ja kahevA barAbara thayuM. te te pUrve niSedhI dekhADayuM che. prakRti nahIM, te aMtaHkaraNadi karma grahaNa kare tethI AtmAmAM kartApaNuM vaLage che, ema kahIe te te paNa ekAMte siddha nathI. aMtaHkaraNAdi paNa cetananI preraNA vinA aMtaHkaraNadirUpe prathama Thare ja kayAMthI? cetana je karmavaLagaNunuM, manana karavA, avalaMbana le che, te aMtaHkaraNa che. je cetana manana kare nahIM, te kaMI te vaLagaNamAM manana karavAne dharma nathI, te te mAtra jaDa che. cetananI preraNAthI tene avalaMbIne kaMI grahaNa kare che tethI tenA viSe kartApaNuM ApAya che, paNa mukhyapaNe te cetana karmane kartA che. A sthaLe tame vedAMtAdi daSTie vicAraze te amArAM A vAkya tamane brAMtigata puruSanAM kahelAM lAgaze. paNa have je prakAra kahyo che te samajavAthI tamane te vAkyanI yathAtaththatA lAgaze ane bhrAMtigatapaNuM bhAsyamAna nahIM thAya. je kaI paNa prakAre AtmAnuM karmanuM svapaNuM na hoya, te kaI paNa prakAre tenuM bhakatRtvapaNuM paNa na kare, ane For Personal & Private Use Only Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNuM jyAre ema ja hoya te pachI tenAM kaI paNa prakAranAM duHkhono saMbhava paNa na ja thAya. jyAre keI paNa prakAranAM duHkhano saMbhava AmAne na ja thato hoya to pachI vedAMtAdi zAstra sarva duHkhathI kSaya thavAne je mArga upadeze che te zA mATe upadeze che? "jyAM sudhI AtmajJAna thAya nahIM, tyAM sudhI duHkhanI AtyaMtika nivRtti thAya nahIM," ema vedAMtAdi kahe che; te je duHkha na hoya te tenI nivRttine upAya zA mATe kahevuM joIe? ane kartRtvapaNuM na hoya, te duHkhanuM kSettvapaNuM kyAMthI hoya? ema vicAra karavAthI karmanuM kartutva kare che. - have atre eka prazna thavA gya che ane tame paNa te prazna karyo che ke "je karmanuM kartApaNu AtmAne mAnIe, te te AtmAne te dharma kare, ane je jene dharma hoya te kyAre paNa ucacheda thavA gya nathI; arthAt tenAthI kevaLa bhinna paDI zakavA gya nathI, jema agninI uSNatA athavA prakAza tema." ema ja je karmanuM kartApaNuM AtmAne dharma Thare, te te nAza pAme nahIM. 1 uttara-sarva pramANazanA svIkAryA vinA ema Thare, paNa vicAravAnuM hoya te kaI eka pramANuza svIkArIne bIjA pramANuzane nAza na kare. "te jIvane karmanuM kartApaNuM na hoya athavA "heya te te pratIta thavA cogya nathI." e Adi prazna karyAnA uttaramAM jIvanuM karmanuM kartutva jaNAvyuM che. karmanuM kartRtva hoya te te TaLe ja nahIM, ema kAMI siddhAMta For Personal & Private Use Only Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasiddhi zAstra 237 samajavo yogya nathI, kemake je je kaI paNa vastu grahaNa karI hoya te choDI zakAya eTale tyAgI zakAya; kemake grahaNa karelI vastuthI grahaNa karanArI vastunuM kevaLa ekatva kema thAya? tethI jIve grahaNa karelAM evAM je dravyakarma tene jIva tyAga kare to thaI zakavAne gya che, kemake te tene sahakArI svabhAve che, sahaja svabhAve nathI, ane te karmane meM tamane anAdi brama kahyo che, arthAt te karmanuM kartApaNuM ajJAnathI pratipAdana karyuM che, tethI paNa te nivRtta thavA gya che, ema sAthe samajavuM ghaTe che. je je bhrama hoya che, te te vastunI UlaTI sthitinI mAnyatArUpa hoya che, ane tethI te TaLavA gya che, jema mRgajaLamAMthI jaLabuddhi. kahevAne hetu e che ke, ajJAne karIne paNa je AtmAne kartApaNuM na hoya, te te kazuM upadezAdi zravaNa, vicAra, jJAna Adi samajavAne hetu rahe nathI. have ahIM AgaLa jIvanuM paramArtha je kartApaNuM che te kahIe chIe : (77) cetana je nija bhAnamAM, kartA Apa svabhAva, vate nahi nija bhAnamAM, kartA karma-prabhAva. 78 AtmA je pitAnA zuddha caitanyAdi svabhAvamAM varte te te pitAnA te ja svabhAvano kartA che, arthAt te ja svarUpamAM pariNamita che, ane te zuddha caitanyAdi svabhAvanA bhAnamAM vartate na hoya tyAre karmabhAvane kartA che. 78 pitAnA svarUpanA bhAnamAM AtmA potAnA svabhAvane eTale caitanyAdi svabhAvane ja kartA che, anya kaI paNa karyAdine For Personal & Private Use Only Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNuM kartA nathI, ane AtmA jyAre pitAnA svarUpanA bhAnamAM vate nahIM tyAre karmanA prabhAvane kartA kahyo che. paramAthe te jIva akiya che, ema vedAMtAdinuM nirUpaNa che; ane jinapravacanamAM paNa siddha eTale zuddhAtmAnuM akiyapaNuM che, ema nirUpaNa karyuM che, chatAM ame AtmAne zuddhavasthAmAM kartA hovAthI sakiya kahyo e saMdeha atre thavA gya che. te saMdeha A prakAre zamAvavA egya che -zuddhAtmA pagana, parabhAvane ane vibhAvane tyAM kartA nathI, mATe akiya kahevA gya che paNa caitanyAdi svabhAvane paNa AtmA rtA nathI ema je kahIe to te pachI tenuM kaMI paNa svarUpa na rahe. zuddhAtmAne gakiyA nahIM hovAthI te akiya che, paNa svAbhAvika ciMtanyAdi svabhAvarUpa kiyA hovAthI te sakriya che. caitanyAtmapaNuM AtmAne svAbhAvika hovAthI temAM AtmAnuM pariNamavuM te ekAtmapaNe ja che, ane tethI paramArthanayathI sakiya evuM vizeSaNa tyAM paNa AtmAne ApI zakAya nahIM. nija svabhAvamAM pariNamavArUpa sakriyatAthI nija svabhAvanuM kartApaNuM zuddhAtmAne che, tethI kevaLa zuddha svadharma hovAthI ekAtmapaNe pariName che, tethI akiya kahetAM paNa doSa nathI. je vicAre sakriyatA, akiyatA nirUpaNa karI che, te vicAranA paramArthane grahIne sakriyatA,akiyatAkahetAM kazo doSa nathI.(78) zakA-ziSya uvAca [te karmanuM bhaktApaNuM jIvane nahIM hoya ? ema ziSya kahe che -] jIva karma kartA kahe, paNa bhaktA nahi seya; zuM samaje jaDa karma ke, phaLa pariNAmI heya? 79 For Personal & Private Use Only Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasiddhi zAstra 239 jIvane karmane kartA kahIe topaNa te karmane bhaktA jIva nahIM kare, kemake jaDa evAM karma zuM samaje ke te phaLa devAmAM pariNAmI thAya? arthAt phaLadAtA thAya? 79 phaLadAtA Izvara gaye, bhaktApaNuM sadhAya; ema kahe IzvarataNuM, IzvarapaNuM ja jAya. 80 phaLadAtA Ikavara gaNIe te bhaktApaNuM sAdhI zakIe, arthAt jIvane Izvara karma bhagavAne tethI jIva karmano bhaktA siddha thAya, paNa parane phaLa devA Adi pravRttivALo Izvara gaNue te tenuM IzvarapaNuM ja rahetuM nathI, ema paNa pAcho virodha Ave che. 80 "Izvara siddha thayA vinA eTale karmaphaLadAtRtvAdi keI paNa Izvara TharyA vinA jagatanI vyavasthA rahevI saMbhavatI nathI, evA abhiprAya paratve nIce pramANe vicAravA egya che - je karmanAM phaLane Izvara Ape che ema gaNIe te tyAM IzvaranuM IkavarapaNuM ja rahetuM nathI, kemake parane phaLa devA Adi prapaMcamAM pravartatAM Ikavarane dehAdi aneka prakArane saMga thave saMbhave che, ane tethI yathArtha zuddhatAne bhaMga thAya che. mukta jIva jema niSkriya che eTale parabhAvAdine kartA nathI, je parabhAvAdine kartA thAya te te saMsAranI prApti thAya che, tema ja Ikavara paNa parane phaLa devA AdirUpa kiyAmAM pravarte te tene paNa parabhAvAdinA kartApaNAno prasaMga Ave che ane mukta jIva karatAM tenuM nyUnatva Thare che, tethI to tenuM IzvarapaNuM ja ucheravA jevI sthiti thAya che. For Personal & Private Use Only Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM vaLI jIva ane Izvarane svabhAvabheda mAnatAM paNa aneka deSa saMbhave che. banene je caitanyasvabhAva mAnIe, te banne samAna dharmanA kartA thayA temAM Izvara jagatAdi race athavA karmanuM phaLa ApavArUpa kArya kare ane mukta gaNAya; ane jIva ekamAtra dehAdi sRSTi race, ane potAnAM karmonuM phaLa pAmavA mATe IzvarAzraya grahaNa kare, tema ja baMdhamAM gaNAya e yathArtha vAta dekhAtI nathI. evI viSamatA kema saMbhavita thAya? vaLI jIva karatAM IzvaranuM sAmarthya vizeSa mAnIe te paNa vireAdha Ave che. Izvara zuddha caitanya svarUpa gaNIe to zuddha caitanya evA mukta jIvamAM ane temAM bheda paDe na joIe, ane IzvarathI karmanAM phaLa ApavAdi kArya na thavAM joIe; athavA mukta jIvathI paNa te kArya thavuM joIe ane Izvarane je azuddha caitanyasvarUpa gaNue to te saMsArI jIve jevI tenI sthiti Thare, tyAM pachI sarvajJAdi guNane saMbhava kyAMthI thAya? athavA dehadhArI sarvajJanI peThe tene "dehadhArI sarvajJa Izvara" mAnIe to paNa sarva karmaphaLadAtRtvarUpa "vizeSa svabhAva" IzvaramAM kyA guNane lIdhe mAnavA gya thAya? ane deha te nAza pAmavA gya che, tethI Izvarane paNa deha nAza pAme, ane te mukta thaye karmaphaLadAtRtva na rahe, e Adi aneka prakArathI Izvarane karmaphaLadAtRtva kahetAM doSa Ave che, ane Izvarane te svarUpe mAnatAM tenuM IzvarapaNuM utthApavA samAna thAya che. (80) Izvara siddha thayA vinA, jagata niyama nahi hoya; pachI zubhAzubha karmanAM, bhegyasthAna nahi keya. 81 For Personal & Private Use Only Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasiddhi zAstra 241 te phaLadAtA Izvara siddha thatuM nathI eTale jagatane niyama paNa kaI rahe nahIM, ane zubhAzubha karma bhegavavAnAM keI sthAnaka paNa Thare nahIM, eTale jIvane karmanuM letRtva kyAM rahyuM ? 81 samAdhAna-sadguru uvAca [jIvane potAnAM karelAM karmanuM bhaktApaNuM che,emasaru samAdhAna kare che.] bhAvakarma nija kalpanA, mATe cetanarUpa; jIvavIryanI phuraNuM grahaNa kare jaDadhUpa. 82 bhAvakarmA jIvane pitAnI brAMti che, mATe cetanarUpa che, ane te bhrAMtine anuyAyI thaI jIvavIrya skurAyamAna thAya che, tethI jaDa evA dravya karmanI vargaNuM te grahaNa kare che. 82 karma jaDa che te te zuM samaje ke A jIvane A mAre phaLa ApavuM, athavA te svarUpe pariNamavuM? mATe jIva karmane bhoktA thavA saMbhava nathI, e AzaMkAnuM samAdhAna nIcethI thaze - jIva pitAnA svarUpanA ajJAnathI karmane rtA che. te ajJAna te cetanarUpa che, arthAt jIvanI pitAnI kalpanA che, ane te kalpanAne anusarIne tenA vIryasvabhAvanI smRti thAya che, athavA tenuM sAmarthya tadanuyAyIpaNe pariName che, ane tethI jaDanI dhUpa eTale dravyakarmarUpa pudgalanI vargane te grahaNa kare che. (82) jhera sudhA samaje nahIM, jIva khAya phaLa thAya; ema zubhAzubha karmanuM, bhaktApaNuM jaNAya. 83 A16 For Personal & Private Use Only Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24ra zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM jhera ane amRta pite jANatA nathI ke amAre A jIvane phaLa ApavuM che, te paNa je jIva khAya che, tene te phaLa thAya che; ema zubhAzubha karma, A jIvane A phaLa ApavuM che ema jANatAM nathI, te paNa grahaNa karanAra jIva, jhera-amRtanA pariNAmanI rIte phaLa pAme che. 83 - jhera ane amRta pite ema samajatAM nathI ke amane khAnArAne mRtyu, dIrdhAyuSatA thAya che. paNa svabhAve tene grahaNa karanAra pratye jema tenuM pariNamavuM thAya che, tema jIvamAM zubhAzubha karma paNa pariName che, ane phaLa sanmukha thAya che; ema jIvane karmanuM bhaktApaNuM samajAya che. (83) eka rAMka ne eka nRpa, e Adi je bheda kAraNa vinA na kArya te, te ja zubhAzubha vedya. 84 eka rAMka che ane eka rAjA che, e Adi zabdathI nIcapaNuM, UMcapaNuM, kurUpapaNuM, surUpapaNuM ema ghaNuM vicitrapaNuM che ane e je bheda rahe che te, sarvane samAnatA nathI, te ja zubhAzubha karmanuM bhaktApaNuM che, ema siddha kare che, kemake kAraNa vinA kAryanI utpatti thatI nathI. 84 te zubhAzubha karmanuM phaLa na thatuM hoya, to eka rAMka ane eka rAjA e Adi je bheda che, te na thavA joIe, kemake jIvapaNuM samAna che, tathA manuSyapaNuM samAna che, to sarvane sukha athavA dukha paNa samAna joIe; jene badale AvuM vicitrapaNuM jaNAya che, te ja zubhAzubha karmathI utpanna thayele bheda For Personal & Private Use Only Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasiddhi zAsa ra43 che; kemake kAraNa vinA kAryanI utpatti thatI nathI. ema zubha ane azubha karma bhegavAya che. (84) phaLadAtA IzvarataNI, emAM nathI jarUra; karma svabhAve pariName, thAya bhegathI dUra. 85 phaLadAtA IzvaranI emAM kaMI jarUra nathI. jhera ane amRtanI rIte zubhAzubha karma svabhAve pariName che; ane niHsattva thayethI jhera ane amRta phaLa detAM jema nivRtta thAya che, tema zubhAzubha karmane bhegavavAthI te niHsava thaye nivRtta thAya che. 85 jhera jherapaNe pariName che, ane amRta amRtapaNe pariName che, tema azubha karma azubhapaNe pariName ane zubha karma zubhapaNe pariName che, mATe jIva jevA jevA adhyavasAyathI karmane grahaNa kare che, tevA tevA vipAkarUpe karma pariName che, ane jema jhera ane amRta pariNamI rahe niHsattva thAya che, tema bhegathI te karma dUra thAya che. (85) te te bhagya vizeSanAM, sthAnaka dravya svabhAva; gahana vAta che ziSya A, kahIM saMkSepe sAva. 86. utkRSTa zubha adhyavasAya te utkRSTa zubhagati che, ane utkRSTa azubha adhyavasAya te utkRSTa azubhagati che, zubhAzubha adhyavasAya mizragati che, ane te jIvapariNAma te ja mukhyapaNe te gati che; tathApi utkRSTa zubha dravyanuM Urdhvagamana, utkRSTa azubha dravyanuM adhogamana, zubhAzubhanI madhyasthiti, ema dravyane vizeSa svabhAva che. ane te Adi hetuthI te te bhegyasthAnaka hovA gya che. he ziSya! For Personal & Private Use Only Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM jaDacetananA svabhAva saMgAdi sUkSmasvarUpane atre ghaNe vicAra samAya che, mATe A vAta gahana che, te paNa tene sAva saMkSepamAM kahI che. 86 tema ja, Izvara je karmaphaLadAtA na hoya athavA jagatakartA na gaNIe te karma bhegavavAnAM vizeSa sthAnake eTale narakAdi gati Adi sthAna kayAMthI heya, kema ke temAM te IzvaranA kartAtvanI jarUra che, evI AzaMkA paNa karavA nathI, kema ke mukhyapaNe te utkRSTa zubha adhyavasAya te utkRSTa devaka che ane utkRSTa azubha adhyavasAya te utkRSTa naraka che, zubhAzubha adhyavasAya te manuSya tiryaMcAdi che, ane sthAna vizeSa eTale Urvaleke devagati, e Adi bheda che. jIvasamUhanAM karma dravyanAM paNa te pariNAmavizeSa che eTale te te gatie jIvanA karma vizeSa pariNAmAdi saMbhave che. A vAta ghaNI gahana che. kemake aciMtya evuM jIvavIrya, aciMtya evuM pugalasAmarthya enA saMga vizeSathI leka pariName che. tene vicAra karavA mATe ghaNe vistAra kahevo joIe. paNa atre te mukhya karIne AtmA karmane bhaktA che eTale lakSa karAvavAnuM hovAthI sAva saMkSepe A prasaMga kahyo che. (86) zaMkA-ziSya uvAca [jIvane te karmathI mekSa nathI, ema ziSya kahe che -] kartA bhaktA jIva che, paNa tene nahi mokSa vItye kALa anaMta paNe, vartamAna che doSa. 87 kartA letA jIva che, paNa tethI tene mekSa thavA For Personal & Private Use Only Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasiddhi zAstra 245 ceAgya nathI, kemake anaMtakALa thayA tA paNu ka karavArUpI doSa haju tene viSe vamAna ja che. 87 zubha kare phaLa bhAgave, devAdi gati mAMya; azubha kare narakAdi phaLa, karmAM rahita na kayAMya. 88 zubha karma kare te tethI devADhi gatimAM tenu zubha phaLa bhAgave, ane azubha kama kare te narakAdi gatine viSe tenu azubha phaLa bhegave; paNa jIva karahita koI sthaLe hAya nahI' 88 samAdhAna--sadguru uvAca [te karmathI jIvane meAkSa thaI zake che, ema sadguru samAdhAna kare che :-] jema zubhAzubha ka pade, jANyAM saphLa pramANu; tema nivRtti saphaLatA, mATe meAkSa sujANu. 89 jema zubhAzubha kamapada te jIvanA karavAthI te thatAM jANyAM, ane tethI tenu' bheAktApaNuM jANyuM, tema nahIM karavAthI athavA te karmonivRtti karavAthI te nivRtti paNa thavA ceAgya che; mATe te nivRttinuM paNa saphaLapaNu che; arthAt jema te zubhAzubha karma akLa jatAM nathI, tema tenI nivRtti paNa aphaLa javA caiAgyu nathI; mATe te nivRttirUpa meAkSa che ema huM vicakSaNa ! tuM vicAra. 89 vItyeA kALa ana ta te, kama zubhAzubha bhAva; teha zubhAzubha chedatAM, Upaje meAkSa svabhAva. 90 "sahita ana'takALa vItye, te te zubhAzubha ka pratyenI jIvanI Asaktine lIdhe vItye paNa tenA para For Personal & Private Use Only Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNuM udAsIna thavAthI te karmaphaLa dAya, ane tethI mekSasvabhAva pragaTa thAya. 90 dehAdika saMgane, AtyaMtika viyoga, siddha mekSa zAzvata pade, nija anaMta sukhabhega. 91 dehAdi saMgane anukrame viyoga te thayA kare che, paNa te pAcho grahaNa na thAya te rIte viyAga karavAmAM Ave te siddhasvarUpa mekSasvabhAva pragaTe, ane zAzvatapade anaMta AtmAnaMda bhagavAya. 91 - zaMkA-ziSya uvAca [mekSane upAya nathI, ema ziSya kahe che - ] heya kadApi ekSapada, nahi avidha upAya; karmo kALa anaMtanAM, zAthI chedyAM jAya? 92 mokSapada kadApi hoya te paNa te prApta thavAne kaI avidha eTale yathAtathya pratIta thAya e upAya jaNAte nathI, kemake anaMta kALanAM karmo che, te AvA alpAyuSyavALA manuSyadehathI kema chedyAM jAya ? 92 athavA mata darzana ghaNuM, kahe upAya aneka temAM mata sAce kaye, bane na eha viveka. 93 athavA kadApi manuSyadehanA alpAyuSya vagere zaMkA cheDI daIe, te paNa mata ane darzana ghaNAM che, ane te mokSanA aneka upAye kahe che, arthAta keI kaMI kahe che ane kaI kaMI kahe che, temAM ka mata sAce e viveka banI zake evuM nathI. 3 For Personal & Private Use Only Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasiddhi zAstra kaI jAtimAM mekSa che, kyA veSamAM mekSa, ene nizcaya na bane, ghaNA bheda e doSa. 94 brAhmaNadi kaI jAtimAM mekSa che, athavA kayA veSamAM mekSa che ene nizcaya paNa banI na zake eve che, kemake tevA ghaNA bhede che, ane e deze paNa mekSane upAya prApta thavA gya dekhAtuM nathI. 94 tethI ema jaNAya che, maLe na mokSa upAya; jIvAdi jANyA taNa, ze upakAra ja thAya? 95 tethI ema jaNAya che ke mokSane upAya prApta thaI zake evuM nathI, mATe jIvAdinuM svarUpa jANavAthI paNa zuM upakAra thAya? arthAt je padane arthe jANavAM joIe te padane upAya prApta tha azakya dekhAya che. 95 pAMce uttarathI thayuM, samAdhAna sarvAga; samaju mekSa upAya te, udaya udaya sabhAgya. 96 Ape pAMce uttara kahyA tethI sarvAga eTale badhI rIte mArI zaMkAnuM samAdhAna thayuM che, paNa je mekSane upAya samaju te sadbhAgyane udaya-udaya thAya. atre 'udaya" udaya be vAra zabda che, te pAMca uttaranA samAdhAnathI thayelI mekSapadanI jijJAsAnuM tIvrapaNuM darzAve che. 9 samAdhAna-sazuru uvAca. [ mokSane upAya che, ema sazuru samAdhAna kare che-] pAMce uttaranI thaI AtmA viSe pratIta, thAze mepAyanI, sahaja pratIta e rIta. 97 For Personal & Private Use Only Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNuM pAce uttaranI tArA AtmAne viSe pratIti thaI che, te mekSanA upAyanI paNa e rIte tene sahajamAM pratIti thaze. atre "thaze' ane 'sahaja' e be zabda sadgurue kahyA che te jene pAMce padanI zaMkA nivRtta thaI che tene mokSepAya samajAve kaMI kaThaNa ja nathI ema darzAvavA, tathA ziSyanuM vizeSa jijJAsupaNuM jANuM avazya tene mepAya pariNamaze ema bhAsavAthI (te vacana) kahyAM che; ema sagurunAM vacanane Azaya che. 97 karmabhAva ajJAna che, mokSabhAva nijavAsa; aMdhakAra ajJAna sama, nAze jJAnaprakAza. 98 karmabhAva che te jIvanuM ajJAna che ane mokSabhAva che te jIvanA pitAnA svarUpane viSe sthiti thavI te che. ajJAnane svabhAva aMdhakAra jevuM che. tethI jema prakAza thatAM ghaNA kALane aMdhakAra chatAM nAza pAme che, tema jJAna prakAza thatAM ajJAna paNa nAza pAme che. 98 je je kAraNuM baMdhanAM, teha baMdhane paMtha; te kAraNe chedaka dazA, mekSapaMtha bhavaaMta. 9 je je kAraNe karmabaMdhanAM che, te te karmabaMdhane mArga che ane te te kAraNene chede evI je dazA che te mekSane mArga che, bhavane aMta che. 99 rAga, dveSa ajJAna e, mukhya karmanI graMtha; thAya nivRtti jehathI, te ja mokSane paMtha. 100 rAga, dveSa ane ajJAna enuM ekatva e karmanI mukhya gAMTha che, arthAt e vinA karmane baMdha na thAya tenI jethI For Personal & Private Use Only Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra49 Atmasiddhi zAstra nivRtti thAya te ja kSane mArga che. 100 AtmA sat caitanyamaya, sarvAbhAsa rahita, jethI kevaLa pAmiye, mekSapaMtha te rIta. 101 "sa" eTale "avinAzI," ane "catanyamaya" eTale sarvabhAvane prakAzavArUpa svabhAvamaya' "anya sarva vibhAva ane dehAdi saMganA AbhAsathI rahita e, kevaLa eTale zuddha AtmA pAmIe tema pravartAya te mokSamArga che. 101 karma anaMta prakAranAM, temAM mukhya ATha; temAM mukhya mehanIya, haNAya te kahuM pATha. 102 karma anaMta prakAranAM, che, paNa tenA mukhya jJAnAvaraNAdi ATha prakAra thAya che. temAM paNa mukhya mehanIyakarma che. te mehanIya karma haNAya tene pATha kahuM chuM. 102 karma mehanIya bheda be, darzana cAritra nAma, haNe bedha vItarAgatA, acUka upAya Ama. 103 te mehanIya karma be bhede che-eka "darzanamehanIya eTale "paramArthane viSe aparamArthabuddhi ane aparamArthane viSe paramArthabuddhirUpa, bIjI "cAritramehanIya'; "tathArUpa paramArthane paramArtha jANIne AtmasvabhAvamAM je sthiratA thAya, te sthiratAne redhaka evA pUrvasaMskArarUpa kaSAya ane nekaSAya te cAritramehanIya. darzana mehanIyane Atmabedha, ane cAritramehanIyane vItarAgapaNuM nAza kare che. Ama tenA acUka upAya che, kemake mithyAbAdha te darzanamehanIya che, tene pratipakSa satyAtmabodha For Personal & Private Use Only Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raSao zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNuM che. ane cAritramohanIya rAgAdika pariNAmarUpa che, tene pratipakSa vitarAgabhAva che. eTale aMdhakAra jema prakAza thavAthI nAza pAme che,-te tene acUka upAya che,-tema bodha ane vItarAgatA darzanamehanIya ane cAritramehanIyarUpa aMdhakAra TALavAmAM prakAzasvarUpa che, mATe te tene acUka upAya che. 103 karmabaMdha krodhAdithI, haNe kSamAdika teha, pratyakSa anubhava sarvane, emAM zuM saMdeha? 104 krodhAdi bhAvathI karmabaMdha thAya che, ane kSamAdika bhAvathI te haNAya che; arthAt kSamAM rAkhavAthI krodha rekI zakAya che, saraLatAthI mAyA rokI zakAya che, saMtoSathI lebha rekI zakAya che, ema rati, arati AdinA pratipakSathI te te de rekI zakAya che, te ja karmabaMdhane nirodha che, ane te ja tenI nivRtti che. vaLI sarvane A vAtane pratyakSa anubhava che, athavA sarvane pratyakSa anubhava thaI zake evuM che. krodhAdi rakyAM zakAya che, ane je karmabaMdhane reke che, te akarmadazAne mArga che. e mArga paraleke nahIM, paNa atre anubhavamAM Ave che, te emAM saMdeha zo karavo? 104 cheDI mata darzana taNe, Agraha tema vikalpa kahyo mArga A sAdhaze, janma tehanA alpa. 105 A mAre mata che, mATe mAre vaLagI ja rahevuM, athavA A mAruM darzana che, mATe game tema mAre te siddha karavuM e Agraha athavA evA vikalpane cheDIne A je mAga kahyo che, te sAdhaze, tenA alpa janma jANavA. For Personal & Private Use Only Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 Atmasiddhi zAstra ahIM janma' zabda bahuvacanamAM vAparyo che, te eTaluM ja darzAvavAne ke kavacit te sAdhana adhUrAM rahyAM tethI, athavA jaghanya ke madhyama pariNAmanI dhArAthI ArAdhana thayAM hoya, tethI sarva karma kSaya thaI na zakavAthI bIje janma thavAne saMbhava che, paNa te bahu nahIM, bahu ja alpa. "samakita AvyA pachI je vame nahIM te ghaNAmAM ghaNuM paMdara bhava thAya, ema jine kahyuM che, ane je utkRSTa paNe ArAdhe tene te bhave paNa mokSa thAya atre te vAtane virodha nathI. 105 SapadanAM prazna te, pUchayAM karI vicAra; te padanI sarvAgatA, mekSamArga nirdhAra. 106 he ziSya ! te cha padanAM cha prazno vicAra karIne pUchayAM che, ane te padanI sarvAgatAmAM mokSamArga che, ema nizcaya kara. arthAt emAMnuM kaI paNa pada ekAMte ke avicArathI utthApatAM mokSamArga siddha thatuM nathI. 106 jAti, veSane bheda nahi, kahyo mArga je hoya; sAdhe te mukti lahe, emAM bheda na keya. 107 je mokSane mArga kahyo te hoya te game te jAti ke veSathI mekSa thAya, emAM kaMI bheda nathI. je sAdhe te mukti pada pAme, ane te mekSamAM paNa bIjA kazA prakArane UMcanIcatyAdi bheda nathI, athavA A vacana kahyAM temAM bIje kaMI bheda eTale phera nathI. 107 kaSAyanI upazAMtatA, mAtra mokSaabhilASa; bhave kheda aMtara dayA, te kahIe jijJAsa. 108 For Personal & Private Use Only Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNuM krodhAdi kaSAya jenA pAtaLA paDyA che, mAtra AtmAne viSe mekSa thavA sivAya bIjI kaI IcchA nathI, ane saMsAranA bhega pratye udAsInatA vate che tema ja prANu para aMtarathI dayA vate che, te jIvane mekSamArgane jijJAsu kahIe, arthAt te mArga pAmavA gya kahIe. 108 te jijJAsu jIvane, thAya sadgurubodha; te pAme samaktine, varte aMtaraze. 109 te jijJAsu jIvane je sadgurune upadeza prApta thAya te te samaktine pAme, ane aMtaranI zodhamAM vate. 109 mata darzana Agraha taja, vate sadgalakSa; lahe zuddha samati te, jemAM bheda na pakSa. 110 mata ane darzanane Agraha cheDI daIje gurune lakSe vate te zuddha samaktine pAme ke jemAM bheda tathA pakSa nathI. 110 vate nijasvabhAvane, anubhava lakSa pratIta; vRtti vahe nijabhAvamAM, paramAthe samakti. 111 AtmasvabhAvane jyAM anubhava, lakSa, ane pratIti varte che, tathA vRtti AtmAnA svabhAvamAM vahe che, tyAM paramArthe samakita che. 111 vardhamAna samakita thaITALe mithyAbhAsa; udaya thAya cAritrane, vItarAgapara vAsa. 112 te samakita vadhatI jatI dhArAthI hAsya zekAdithI je kaMI AtmAne viSe mithyAbhAsa bhAsyA che tene TALe, ane svabhAva samAdhirUpa cAritrane udaya thAya, jethI sarva rAgadveSanA kSayarUpa vItarAgapadamAM sthiti thAya. 112 For Personal & Private Use Only Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasiddhi zAstra 253 kevaLa nijasvabhAvanuM, akhaMDa vate jJAna kahIe kevaLajJAna te, deha chatAM nirvANa 113 sarva AbhArahita AtmasvabhAvanuM jyAM akhaMDa eTale kyAre paNa khaMDita na thAya, maMda na thAya, nAza na pAme evuM jJAna vate tene kevaLajJAna kahIe chIe. je kevaLajJAna pAmyAthI utkRSTa jIvanmuktadazArUpa nivaNa, deha chatAM ja atre anubhavAya che. 113 keTi varSanuM svapna paNa, jAgrata thatAM samAya; tema vibhAva anAdine, jJAna thatAM dUra thAya. 114 karoDa varSanuM svama heya te paNa jAgrata thatAM tarata zamAya che, tema anAdine vibhAva che te AtmajJAna thatAM dUra thAya che. 114 chUTe dehAdhyAsa te, nahi karatA te karma, nahi bhoktA tuM tehane, e ja dharmane marma. 115 he ziSya ! dehamAM je AtmatA manAI che, ane tene lIdhe strIputrAdi sarvamAM ahaMmamatvapaNuM vate che, te AtmatA je AtmAmAM ja manAya, ane te dehAdhyAsa eTale dehamAM Atmabuddhi tathA AtmAmAM dehabuddhi che te chUTe, te tuM karmane kartA paNa nathI, ane joktA paNa nathI, ane e ja dharmane marma che. 115 e ja dharmathI mekSa che, tuM che mekSa svarUpa; anaMta darzana jJAna tuM, avyAbAdha svarUpa. 116 e ja dharmathI mekSa che, ane tuM ja mekSasvarUpa che; arthAt zuddha Atmapada e ja mokSa che. tuM anaMta For Personal & Private Use Only Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta jharaNuM jJAna darzana tathA avyAbAdha sukhasvarUpa che. 116 zuddha buddha caitanyaghana, svayaMti sukhadhAma; bIjuM kahIe keTaluM? kara vicAra te pAma, 117 tuM dehAdika sarva padArthathI jude che. keImAM Atmadravya bhaLatuM nathI, keI temAM bhaLatuM nathI, dravya dravya paramArthathI sadAya bhinna che, mATe tuM zuddha che, bedhasvarUpa che, caitanyapradezAtmaka che; svayaMti eTale keI paNa tane prakAzanuM nathI, svabhAve ja tuM prakAzasvarUpa che ane avyAbAdha sukhanuM dhAma che. bIjuM keTaluM kahIe? athavA ghaNuM zuM kahevuM? TUMkAmAM eTaluM ja kahIe chIe, je vicAra kara te te padane pAmIza. 117 nizcaya sarve jJAnIne, AvI atra samAya; dharI maunatA ema kahI, sahajasamAdhi mAMya. 118 sarve jJAnIone nizcaya atre AvIne samAya che; ema kahIne sadguru maunatA dharIne sahaja samAdhimAM sthita thayA, arthAt vANuganI apravRtti karI. 118 ziSyabAdhabIjaprAptikathana sadgurunA upadezathI, AvyuM apUrva bhAna; nija pada nijamAMhI lahyuM, dUra thayuM ajJAna. 119 ziSyane sadgurunA upadezathI apUrva eTale pUrve kaI divasa nahIM AveluM evuM bhAna AvyuM, ane tene pitAnuM svarUpa pitAne viSe yathAtathya bhAsyuM, ane dehAtmabuddhirUpa ajJAna dUra thayuM. 119 For Personal & Private Use Only Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasiddhi zAstra 255 bhAsyuM nijasvarUya te, zuddha cetanArUpa; ajara, amara, avinAzI ne, dehAtIta svarUpa. 120 pitAnuM svarUpa zuddha citanyasvarUpa, ajara, amara, avinAzI ane dehathI spaSTa juduM bhAsyuM. 120 kartA bhaktA karmano, vibhAva vate jyAMya; vRtti vahI nijabhAvamAM, thayo artA tyAMya. 121 jyAM vibhAva eTale mithyAtva varte che, tyAM mukhya nathI karmanuM kartApaNuM ane bhaktApaNuM che; AtmasvabhAvamAM vRtti vahI tethI akartA thaye. 121 athavA nija pariNAma je, zuddhacetanArUpa; kartA bhoktA tehane, nirvikalpasvarUpa. 122 athavA AtmapariNAma je zuddha caitanyasvarUpa che, tene nirvikalpasvarUpe taMbhoktA thaye. 122 mekSa kahyo nijazuddhatA, te pAme te paMtha, samajAvya saMkSepamAM, sakaLa mA nigraMtha. 123 AtmAnuM zuddhapada che te mekSa che ane jethI te pamAya te tene mArga che zrI sadgurue kRpA karIne nigraMthane sarva mArga samajAvyuM. 123 aho ! aho ! zrI sadguru, karuNA siMdhu apAra; A pAmara para prabhu karyo, ahe ! aho! upakAra. 124 ahe ! ahA ! karuNunA apAra samudrasvarUpa AtmalakSmIe yukta saddaguru, Apa prabhue A pAmara jIva para AzcaryakAraka e upakAra karyo. 124 For Personal & Private Use Only Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNuM zuM prabhucaraNa kane dharuM, AtmAthI sau hIna; te te prabhue Api, vatuM caraNAdhIna. 125 huM prabhunA caraNa AgaLa zuM thayuM ? (sadguru to niSkAma che; eka niSkAma karuNAthI mAtra upadezanA dAtA che, paNa ziSyadharme ziSya A vacana kahyuM che.) je je jagatamAM padArtha che, te sau AtmAnI apekSAe nimUlya jevA che, te AtmA to jeNe A tenA caraNasamIpe huM bIjuM zuM dharuM? eka prabhunA caraNane AdhIna vatuM eTaluM mAtra upacArathI karavAne huM samartha chuM. 125 A dehAdi AjathI, varte prabhu AdhIna dAsa, dAsa huM dAsa chuM, teha prabhune dIna. 126 A deha, "Adi' zabdathI je kaMI mAruM gaNAya che te, AjathI karIne sadguru prabhune AdhIna varto, huM teha prabhune dAsa chuM, dAsa chuM, dIna dAsa chuM. 126 SaTa sthAnaka samajAvIne, bhinna batAvyuM Apa; myAna thakI taravAravat, e upakAra amApa. 1271 chae sthAnaka samajAvIne he sadguru deva ! Ape dehAdithI AtmAne, jema myAnathI taravAra judI kADhIne batAvIe tema spaSTa jude batAvya; Ape mapAI zake nahIM e upakAra karyo. 127 1. A "AtmasiddhazAstrI zrI sobhAgabhAI Adi mATe racyuM hatuM te A vadhArAnI gAthAthI jaNAze. zrI subhAgya ne zrI acaLa, Adi mumukSa kAja, tathA bhavyatita kAraNe, kahe bAdha sukhasAja, For Personal & Private Use Only Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasiddhi zAstra 257 upasaMhAra darzana SaTe samAya che, A Sa sthAnaka mAMhIM; vicAratAM vistArathI, saMzaya rahe na kAMI. 128 chace darzana A cha sthAnakamAM samAya che. vizeSa karIne vicAravAthI kaI paNa prakArane saMzaya rahe nahIM. 128 AtmabrAMti sama rega nahi, sadguru vaidha sujANa; guru AjJA sama pathya nahi, auSadha vicAra dhyAna. 129 AtmAne potAnA svarUpanuM bhAna nahIM e bIje kaMI roga nathI, sadguru jevA tenA keI sAcA athavA nipuNavaidya nathI, sadguru AjJAe cAlavA samAna bIjuM kaI pathya nathI, ane vicAra tathA nididhyAsana jevuM ke tenuM auSadha nathI. 129 je icche paramArtha to, kare satya puruSArtha bhavasthiti Adi nAma laI, chedo nahi AtmArtha. 130 je paramArthane IcchatA ho, to sAco puruSArtha kare, ane bhavasthiti AdinuM nAma laIne AtmArthane chede nahIM. 130 nizcayavANI sAMbhaLI, sAdhana tajavAM naya; nizcaya rAkhI lakSamAM, sAdhana karavAM sAya. 131 AtmA abaMdha che, asaMga che, siddha che evI nizcayamukhya vANI sAMbhaLIne sAdhana tajavAM yaMgya nathI. paNa tathArUpa nizcaya lakSamAM rAkhI sAdhanA karIne te nizcayasvarUpa prApta karavuM. 131 naya nizcaya ekAMtathI, AmAM nathI kahela; ekAMte vyavahAra nahi, banne sAthe rahela. 131 For Personal & Private Use Only Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-araNAM atre ekAMte nizcayanaya kahyo nathI, athavA ekAMte vyavahAranaya kahyo nathI; eya jyAM jyAM jema ghaTe tema sAthe rahyAM che. 132 258 gacchamatanI je kalpanA, te nahi sadvyavahAra; bhAna nahIM nijarUpanuM, te nizcaya nahi sAra. 133 gaccha matanI kalpanA che te sadvyavahAra nathI, paNa AtmAthInA lakSaNamAM kahI te dazA ane mekSA pAyamAM jijJAsunAM lakSaNa Adi kahyAM te sadvyavahAra che; je atre te saMkSepamAM kahela che. peAtAnA svarUpanuM bhAna nathI, arthAt jema deDa anubhavamAM Ave che, teveA AtmAnA anubhava thayeA nathI, dehAdhyAsa vate che, ane je vairAgyAdi sAdhana pAmyA vinA nizcaya pAkAryo kare che, te nizcaya sArabhUta nathI. 133 AgaLa jJAnI thaI gayA, vartamAnamAM hAya; thAze kALa bhaviSyamAM, mA bheda nahi keAya. 134 bhUtakALamAM je jJAnIpuruSA thaI gayA che, vatamAnakALamAM je che, ane bhaviSyakALamAM thaze, tene koIne mAnA bheda nathI, arthAt paramAthe te saunA eka mAga che; ane tene prApta karavA ceAgya vyavahAra paNa te ja paramA sAdhakarUpe deza kALAdine lIdhe bheda kahyo hAya chatAM eka phaLa utpanna karanAra hAvAthI temAM paNa paramAthe bheda nathI. 134 sa` jIva che siddha sama, je samaje te thAya; sadguruAjJA jinadazA, nimitta kAraNu For Personal & Private Use Only mAMya, 135 Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ otmasiddhi zAstra 259 sarva jIvane viSe siddha samAna sattA che, paNa te te je samaje tene pragaTa thAya. te pragaTa thavAmAM sadgurunI AjJAthI pravartavuM, tathA sadgurue upadezelI evI jinadazAne vicAra kare, te beya nimitta kAraNa che. 135 upAdAnanuM nAma laI, e je taje nimitta; pAme nahi siddhatvane, rahe brAMtimAM sthita. 136 sadguAjJA Adi te AtmasAdhananAM nimitta kAraNa che, ane AtmAnAM jJAna darzanAdi upAdAna kAraNa che, ema zAstramAM kahyuM che, tethI upAdAnanuM nAma laI je keIte nimittane tajaze te siddhapaNane nahIM pAme, ane bhrAMtimAM varyA karaze, kemake sAcA nimittanA niSedhAthe te upAdAnanI vyAkhyA zAstramAM kahI nathI, paNa upAdAna ajAgrata rAkhavAthI tAruM sAcAM nimitta banyA chatAM kAma nahIM thAya, mATe sAcAM nimitta maLye te nimittane avalaMbIne upAdAna sanmukha karavuM, ane puruSArtha rahita na thavuM; e zAstrakAre kahelI te vyAkhyAne paramArtha che. 136 mukhathI jJAna kathe ane, aMtara chUTa na meha te pAmara prANa kare, mAtra jJAnIne droha. 137 mukhathI nizcayamukhya vacane kahe che, paNaaMtarathI pitAne ja meha chUTa nathI, evA pAmara prANI mAtra jJAnI kahevarAvavAnI kAmanA sAcA jJAnI puruSane droha kare che. 137 For Personal & Private Use Only Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26o zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM dayA, zAMti, samatA, kSamA, satya, tyAga, vairAgya; hAya mumukSu ghaTa viSe, eha sadAya sujAgya. 138 dayA, zAMti, samatA, kSamA, satya, tyAga ane vairAgya e guNe mumukSunA ghaTamAM sadAya sujAgya eTale jAgrata hAya, arthAt e guNo vinA mumukSupaNuM paNa na hoya. 138 mehabhAva kSaya heya jyAM, athavA hAya prazAMta te kahIe jJAnIdazA, bAkI kahIe brAMta. 139 mehabhAvane jyAM kSaya thayehoya, athavA jyAM mehadazA bahu kSINa thaI hoya, tyAM jJAnInI dazA kahIe, ane bAkI te jeNe pitAmAM jJAna mAnI lIdhuM che, tene brAMti kahIe. 139 sakaLa jagata te eThavat, athavA svapna samAna; te kahIe jJAnIdazA, bAkI vAcAjJAna. 140 samasta jagata jeNe eka jevuM jANyuM che, athavA svapna jevuM jagata jene jJAnamAM varte che te jJAnInI dazA che, bAkI mAtra vAcAjJAna eTale kahevA mAtra jJAna che. 140 sthAnaka pAMca vicArIne, chaThuM vate jeha; pAme sthAnaka pAMcamuM, emAM nahi saMdeha 141 pAMce sthAnakane vicArIne je chaTTe sthAnake vate, eTale te mokSanA je upAya kahyA che temAM pravarte te pAMcamuM sthAnaka eTale mekSapada, tene pAme. 141 For Personal & Private Use Only Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasiddhi zAstra deha chatAM jenI dazA, vate dehAtIta te jJAnInA caraNamAM, he vaMdana agaNita. 142 pUrva prArabdhagathI jene deha vate che, paNa te dehathI atIta eTale dehAdinI kalpanArahita, AtmAmaya jenI dazA vate che, te jJAnI puruSanA caraNakamaLamAM agaNita vAra vaMdana he! 142 sAdhana siddha dazA ahIM, kahI sarva saMkSepa, padarzana saMkSepamAM, bhAkhyAM nirvikSepa. zrI sadgurucaraNArpaNamastu. For Personal & Private Use Only Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha padane patra muMbaI, phAgaNa, 1950 ananya zaraNanA ApanAra evA zrI gurudevane atyaMta bhaktithI namaskAra zuddha AtmasvarUpane pAmyA che evA jJAnIpuruSoe nIce kahyAM che te cha padane samyakdarzananA nivAsanAM sarvetkRSTa sthAnaka kahyAM che. prathama pada: AtmA che. jema ghaTapaTa Adi padArtho che tema AtmA paNa che. amuka guNa hovAne lIdhe jema ghaTapaTa Adi havAnuM pramANa che, tema svaparaprakAzaka evI caitanyasattAne pratyakSa guNa jene viSe che e AtmA hovAnuM pramANa che. bIjI padaH AtmA nitya che. ghaTapaTa Adi padArtho amuka kALavatI che. AtmA trikALavatI che. ghaTapaTAdi saMge karI padArtha che. AtmA svabhAve karIne padArtha che. kema ke tenI utpatti mATe keIpaNa saMcAge anubhava egya thatA nathI. keI paNa saMgI dravyathI cetanasattA pragaTa thavA cogya nathI, mATe anutpanna che. asaMgI hovAthI avinAzI che kemake jenI kaI saMgathI utpatti na hoya, tene keIne viSe laya paNa heya nahIM. For Personal & Private Use Only Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 263 cha padane patra trIja pada: "AtmA kartA che. sarva padArtha artha kriyA saMpanna che. kaMIne kaMI pariNAmakiyAsahita ja sarva padArtha jevAmAM Ave che. AtmApaNu kiyAsaMpanna che, kiyAsaMpanna che, mATe kartA che. te kartApaNuM trividha zrI jine vivecyuM che; paramArthathI svabhAvapariNatie nija svarUpane kartA che. anupacarita (anubhavamAM AvavAyegya, vizeSa saMbaMdhasahita) vyavahArathI te AtmAdravyakarmano kartA che. upacArathI ghara, nagaraAdine kartA che. cethe padaH "AtmA joktA che." je je kaMI kriyA che te te sarva saphaLa che, nirarthaka nathI. je kaMI paNa karavAmAM Ave tenuM phaLa bhegavavAmAM Ave e pratyakSa anubhava che. viSa khAdhAthI viSanuM phaLa, sAkara khAvAthI sAkaranuM phaLa,agnisparzathI te agnisparzanuM phaLa, himane sparza karavAthI himasparzanuM jema phaLa thayA vinA rahetuM nathI, tema kaSAyAdi ke akaSAyAdi je kaMI paNa pariNAme AtmA pravarte tenuM phaLa paNa thavA yogya ja che, ane te thAya che, te kiyAne AtmA kartA hovAthI bhaktA che.. pAMcamuM padaH "mekSapada che." je anupacarita vyavahArathI jIvane karmanuM kartApaNuM nirUpaNa karyuM', kartApaNuM hovAthI bhaktApaNuM nirUpaNa karyuM, te karmanuM TaLavApaNuM paNa che; kema ke pratyakSa kaSAyAdinuM tIvrapaNuM hoya paNa tene anabhyAsathI, tenA aparicayathI, tene upazama karavAthI, tenuM maMdapaNuM dekhAya che, te kSINa thavA cogya dekhAya che, kSINa thaI zake che, te te baMdhabhAva kSINa thaI zakavAyegya hovAthI tethI rahita evo je zuddha AtmasvabhAva te rUpa mekSapada che. For Personal & Private Use Only Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM chaThuM pada temokSane upAya che. je kadI karmabaMdha mAtra thayA kare ema ja hoya, te tenI nivRtti keI kALe saMbhave nahIM; paNa karmabaMdhathI viparIta svabhAvavALAM evAM jJAna darzana samAdhi, vairAgya, bhakatyAdi sAdhana pratyakSa che, je sAdhananA baLe karmabaMdha zithila thAya che, upazama pAme che, kSINa thAya che, mATe te jJAna, darzana, saMyamAdi mekSapadanA upAya che. zrI jJAnI puruSoe samyakdarzananA mukhyanivAsabhUta kahyAM evAM A cha pada atre saMkSepamAM jaNAvyAM che. samIpamuktigAmI jIvane sahaja vicAramAM te sapramANa thavA egya che; parama nizcayarUpa jaNAvAgyA che, tene sarva vibhAge vistAra thaI tenA AtmAmAM viveka thavA lAgyA che. A cha pada atyaMta saMdeharahita che, ema paramapuruSe nirUpaNa karyuM che. e cha padane viveka jIvane svasvarUpa samajavAne arthe kahyo che. anAdi svamadazAne lIdhe utpanna thayele e jIvane ahaMbhAva, mamatva bhAva, te nivRtta thavAne arthe A cha padanI jJAnI puruSoe dezanA prakAzI che. te svamadazAthI rahita mAtra potAnuM svarUpa che, ema je jIva pariNAma kare, te sahaja mAtramAM te jAgRta thaI samyagdarzanane prApta thAya; sabhyadarzanane prApta thaI svasvabhAvarUpa mekSane pAme. keI vinAzI, azuddha ane anya evA bhAvane viSe tene harSa, zeka, saMga, utpanna na thAya. te vicAre svasvarUpane viSe ja zuddhapaNuM, saMpUrNapaNuM, avinAzIpaNuM, atyaMta AnaMdapaNuM, aMtararahita tenA anubhavamAM Ave che. sarva vibhAvaparyAyamAM mAtra pitAne adhyAsathI ekyatA thaI che, tethI kevaLa pitAnuM bhinna paNuM ja che, ema spaSTa, pratyakSa, atyaMta For Personal & Private Use Only Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 padmanA patra 265 pratyakSa, aparAkSa tene anubhava thAya che. vinAzI athavA anya padAnA saMcAgane viSe tene STi-aniSTapaNuM prApta thatuM nathI. janma, jarA, maraNu, rAgAdi khAdhArahita sa`pUrNa mAhAtmyanu ThekANuM evuM nija svarUpa jANI, veDhI te kRtArtha thAya che. je je puruSAne e cha pada sapramANa evAM parama puruSanAM vacane AtmAnA nizcaya thayA che, te te puruSAsa svarUpane pAmyA che; Adhi vyAdhi, upAdhi, sa saMgathI rahita thayA che, thAya che ane bhAvikALamAM paNa tema ja thaze. je satpuruSAe janma, jarA, maraNanA nAza karavAvALeA svasvarUpamAM saheja avasthAna thavAnA upadeza kahyo che te satpuruSAne atyaMta bhaktithI namaskAra che. tenI niSkAraNa karuNAne nitya pratye niraMtara stavavAmAM paNa AtmasvabhAva pragaTe che. evA sarvAM satpuruSA, tenA caraNAraviMda sadAya hRdayane viSe sthApana rahA ! je cha padathI siddha che evuM AtmasvarUpa te jenAM vacanane aMgIkAra karyuM sahajamAM pragaTe che, je AtmasvarUpa pragaTavAthI sa` kALa jIva saMpUrNa AnaMdane prApta thaI ni ya thAya che, te vacananA kahenAra evA satpuruSanA guNunI vyAkhyA karavAne azakti che; kemake jenA pratyupakAra na thaI zake evA paramAtmabhAva te jANe kaMI paNa IcchachyA vinA mAtra niSkAraNu karuNAzIlatAthI ApyA, ema chatAM paNa jeNe anya jIvane viSe A mArA ziSya che, athavA bhaktine karyAM che, mATe mArA che, ema kadI joyuM nathI, evA je satpuruSa tene For Personal & Private Use Only Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 zrImad rAjacaMdra kAvya-amRta-jharaNAM atyaMta bhaktie pharI pharI namaskAra he! je puruSoe sadgurunI bhakti nirUpaNa karI chete bhakti mAtra ziSyanA kalyANane arthe kahI che. je vyaktine prApta thavAthI saddagurUnA AtmAnI ceSTAne viSe vRtti rahe, apUrva guNa dRSTigecara thaI anya svaccheda maTe, ane saheje Atmabodha thAya ema jANune je bhaktinuM nirUpaNa karyuM che te vyaktine ane te puruSone pharI pharI trikALa namaskAra he! je kadI pragapaNe vartamAnamAM kevaLajJAnanI utpatti thaInathI, paNa jenA vacananA vicArayoge zaktipaNe kevaLajJAna che ema spaSTa jANyuM che, zraddhApaNe kevaLajJAna thayuM che, vicAradazAe kevaLajJAna thayuM che, icchAdazAe kevaLajJAna thayuM che, mukhya nayanA hetuthI kevaLajJAna varte che, te kevaLajJAna sarva avyAbAdha sukhanuM pragaTa karanAra, jenA yoge sahaja mAtramAM jIva pAmavA yogya thayo, te puruSanA upakArane sarvotkRSTa bhaktie namaskAra ho ! namaskAra ho ! For Personal & Private Use Only Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSamApanA he bhagavAna! huM bahu bhUlI gayo, meM tamArAM amUlya vacanane lakSamAM lIdhAM nahIM. tamArA kahelAM anupama tattvane meM vicAra karyo nahIM. tamArA praNata karelA uttama zIlane sevyuM nahIM. tamArAM kahelAM dayA, zAMti, kSamA ane pravitratA meM eALakhyAM nahIM. he bhagavana ! huM bhUlya, AthaDyo, rajhaLyo ane anaMta saMsAranI viTakhUnAmAM paDyo chuM. huM pApI chuM. huM bahu mardonmatta ane karmarajathI karIne malina chuM. he paramAtmA ! tamArA kahelAM tattva vinA mAre mokSa nathI. huM niraMtara prapaMcamAM paDyo chuM. ajJAnathI aMdha thayo chuM, mArAmAM vivekazakti nathI ane huM mUDha chuM, huM nirAzrita chuM, anAtha chuM. nirAgI paramAtmA ! huM have tamAruM, tamArA dharmanuM ane tamArA muninuM zaraNagrahuM chuM. mArA aparAdha kSaya thaI huM te sarva pApathI mukta thavuM e mArI abhilASA che. AgaLa karelAM pApane huM have pazcAttApa karuM chuM. jema jema huM sUkSma vicArathI UMDe UtaruM chuM tema tema tamArA tattvanA camatkAra mArA svarUpane prakAza kare che. tame nirAgI, nirvikArI, sata cidAnaMdasvarUpa, sahajAnaMdI, anaMtajJAnI, anaMtadaza ane kaileyaprakAzaka che. huM mAtra mArA hitane arthe tamArI sAkSIe kSamA cAhuM chuM. eka paLa paNa tamArAM kahelAM tatvanI zaMkA na thAya, tamArA kahelA rastAmAM aherAtra huM rahuM, e ja mArI AkAMkSA ane vRtti thAo ! he sarvajJa bhavavAna! tamane huM vizeSa zuM kahuM? tamArAthI kaMI ajANyuM nathI. mAtra pazcAttApathI huM karma janya pApathI kSamA IcchuM chuM. zAMtiH zAMtiH zAMtiH For Personal & Private Use Only Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TH www wwwww Wwwwwww wwwww w For Personal & Private Use Only www.jalnelibrary.org